Full text of "De christiana religione"

See other formats

Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Bibhoteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Mogi. B.5.18 




INCUNABULI 



B 



Bibiìotcca Nszionilc 
Centrale - Firenze 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale 

Firenze. 

Magi. B.5.18 





Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 



Magi. B.5.18 




no 




t Incipit tabulacapitulorum omnium quc m 
V)OC libro continentur. Quorum pnmum cft 
CReligio maxime homini ^pria é ^ ueridica, 
^[Dediumicate animi areligionc . C fccundum 
4fCaueanc adolefccntes ne facile de religione 
fententiam fer ant . Capitulum tertium . 
^Omnis religio bonibabet nonnicbil modo 
ad deumipfum weatorem omnium dirigatur 
chriftianafinceraefì: : Capitulum quartum 
^ifcipuli cbrifti neminemdeceperunt;C V 
( Quo animo clìrifti difcipuli laborabant: Ca 
pitulumfextum.t:>vfl(^'y> C 
^Hriftiana religio infoi a dei uirtute fundata 
cft Capitulum fcptimum . . 
i]Cbrifti aadoritas non abaftris fed adeo cft, 
j^pTtulum odauum. 
l'Cbriftiaudoritas abfqucmiracuUs tnimmc 
futt Capitulum nonum ^ • , -v 

^ChixKi auAoritas apud gitile? Capitulu X 
^Wifti auAoritas apud nuumetbenfes: Ca 
nitulum undecimum , 
flbTgcncrationc filit dei tncKrnitate . Capita, 
lum difodecimum 
€l Ordo celorum angclorum ammara arca m 
nitatem q ja(i fpKera^i circa cctrum: C XUL 
^ncratìo filii incternitate 8c declaratio inte 



vr 





Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 




ISLapiinIjjm (jurnckamiim . 
''^C^^h comuaio iitdciSc homims: Capir. 
_ Jim d£cunum fe;k:]:um 
A^^^ d£ce/is dei Wnifque c^niundlio. 

tUiréirus chfilli dat bontudinem fide fpe 
ch^t£. Qpitalum aeamumodhuum 
Ad laeoiriis chtiftì ad peccati- graaicatcm Icua 
fuii:.'Ca|>ftuIiim<iecimumncnum 
flpiflas pcrfedumiiiftrud:iojiis^enusim 
«weoi^iCapitalam uigeEmum 
P>nllus errores e;^pulit«en"tatcm aperuit-, 
-miiUm ttigefimum primum 
CbiftuseO: idea 5c e;.empl ar uirtutum . Ca 
pitulism utgelimoHìfecundum 
CAu^ontas fibiJlarum . CaparuliT A^XX:!!!' 
1\ Teftimonia fibillamm decKrifto , Capita 
lum uigelimumquartum 
Oe aucftoritatc proplxtarum nobilitate 
«eteristeftamenti^^ e^ceUétia noui . Capita 
Iqmutgefimumquintum ^ . 

^eftimDnia proplietarum dcchrillo Capita 

Si>b/tio„es dubitationumcù-ca propJ.ctias 



fi 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



^apitulumukefimumfeptimum 

Contri iudcos quod mifen funt incbnftì uin 
didam Capitulumuicefimumoaauum ^ 

iTConGrmatio rerum noftramm e^uidaias co 
traiudeos defacris Hbris.Capitulu XX VIUL 
Èilonfirmatio trinitaris dei de diumitans chri 
fti exiudaicis . Capitulum tricef imum 

É Confirmatiopaffionis Mcffie contra ludeos 
cxiudaicis . Capitulum triccfimumprimum 
feonfirmatio peccati originalis & ob hoc paf 
f ionis Mcflie cxiudaicis contra iudeos. Capi 
tulum tricefimumfecundum 

|fì>robatio quod te (lamenti ueteris cerimonie 
merito confumpte confumate^ funt aducnie 
te nouo exludaicis contra iudeosiOpitulum 
trlcefimumtertium ^ • i- 

^P^auAoritate dodtrincchnftiane:Capitulu 

trìcefimum quartum 
^[Quam facreclìriftianorum Hdw: uitiatcncn 
funt . Capitulum tricef imumquintum 
^aufaerroris iudeorum miumetbcnfmm ge 
tiliumj Capitulum tricefimumfextum 



1 



patrie fcruaiorcm.Fìobcir.um .Qucd mt o la,z 
namreligioncmqjniaxin-.accgnauo elt. 
aami ^^g^:.^^ [3^:1 5 AP lentia Ita 

tuie diurna miileria falté inipfisrcli 



c'ioins exordiis ab liliuium! axac 



■r V 



LTidari ; qui ucri cént.uere fapictie 
^■^-^ ^ amatorcs. Quo fadum c : ut ndcm 

to.ì^ ipfius rerum .aule diUgeter .om.ararent 
A-q,- iide-ti apud omnes gentcs pbylofcpbi .et la 
ce^d.tesevtaercnt , N. q; id qu.demn.una • 
Nam cum animus ut platoni r.ro placet cuatus 
CI irum alis: idea intc'ledu-3.uoluatate poflit ad 
c oatri -5^ P.^tri2m rcuol are/ ac phi 1 clophus 

^^c'^cta mixi'nc faccrd^s uoluntate nicatur/et 
•n-e'le^us uolunMcé illuminct'uoluntas mtcl 
bVu -n acceidat cSfcnraneum é cui pnmi dmina 
pi:';t:e'digen:iam ud e.fe luenerunl/uel d,uiiT.tus 
a^H-craat primis diuina puoluntatem rcdillimc 
coi uifTc t re Aum qj eorum culcum rationemq; co 
\enii adccteros propagafTe . Propbetc igitur 1 e 

br^orum : atq? effei fapientie fimul et (kccrdctio 1 
cumbcbantPbilo^opbiapernsqmafacrisprecrant 

Magi hoc € faccrdotes funt appellati .Indi bracD 



-, IH'. 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 




manas dcrerum natura fimul atq; animonim ex 
piadonibus cofulebant. Apud Egiptiof rratbc 
matici&imetapb ^ Gei faccrdotio fungcbantur^f^ 
regno • Apud etbyopaf gymncfophiftc pbilofo 
pbie fimul magiftri cranc ac rcligionis ^txidittì 
Eadeni ingrecia confuetudo fuic fub^ Lino Or 
poco Muico Eumclpo Melampo Tropbimo 
Aglaopbemo atque Pytbagora . Eadé mgallia 
fub druidum gubernaculif* Quantum apud ro 
manof* Nunime pcmpilio Valerio, forano rr ar 
co uarront multif^J aliis fapientic fimul facto 
rumq; fìudium fuerit^quis ignoret Quanta de 
niq; S^quam uera dccfirma impnfcis crifìiano 
rum epifcopfs prelfcitenfq: quis nefciat. Ofeh 
eia fecula que diuinam banc fapicncie religio 
nTq? copulami prefcrtim apudbchreof criflta 
nofq; integram fcruauiflif.Ofecula tandem ni 
mium if elicla quando pali adi fthemidifqjdiuor 
tium miferabile contigit pronepbas fic datum 
cft San(ftum canibus lacerandum .Doc5trina*n . 
magna cx'partc adpropbanos tronfiata é . Vndc 
utplurimum iniquitatis e uafi't/ e t l^fciu ie in 
Orumétum ac malitia diccnda'efl'pctiuOqusm 
fciencta» Margarite autem rel/giomTpretiofiffi 
me fepe tradantur ab ingnorantibuf^atque ab 
biftanquam fuibuf ccculcantur. SepCtntincrs 



nane dmina?. ^""^"^^g^i^ii.^ U ferte. 
l.Wole terre.Ubcremu<.obfecro quando^ 

cor pbilofopbo. qu,de S'»'^^, 

S^aantC bac inre «lprofecer,m ucl profe 
Ego ì'-if"'"^ . .„„,,„itatncn5ctetarenonde ^ 
aura. t.m de, clemen.' 

fi„.mn5 -"feJ^^Xu magnamn-e I.au 

rie -^^''^'^Xt^^^^^, demde piufgen, 
rent! Hagnuf Colmai ; 

f.,Topibufalucrant.Tu„u^'^^^^^ 
LTeS^SSnan,cuU.Sace.doc.o3. 



quicle honrfce decorafti|, Vcmamiwnquam 
nAcbi tpk dsfucnm mt definii c.uandocuiotm 

denpftus.mcdicumq;faucra<:au;^iliumnuiiquam 
X • Vcautem diuimni n^ihi- grauam ma 

gis conai.arem.Cibicj; gratiricarcr/cc mbi .pfe 
j-odccfiem cumpn'mum Sacerdoti! facnf mie w 
tjs fum.opus decnftuna reiigione compofti 
quodqutdem tibihuiusmcc profeOionis auc 
tori precipuo^? tum fapieatic aliimno tum pie 
tatis cultori ccniuidedicandum; 
Il CAPITVLVM pnmum Rel,gioma;.i 
melTornini propria cft ce licridfca i 

^NGVLAS generis humam dotes ui 
demus ibeftiisquibufdam, falté fecun 
^ ^ dum quandam fimiìi"tud:nem e;ccepta 
rc.^rioncahquando apparerc. NuJlum bruta 
perfe ferunt rci.gicnis mditìum ut ^pr/a nobiS 
nt me ìtts indeum celi regcm erect£ ficut cor 
pcris mcelumeredio propr/arcultufTdiuiV.u. 
lU .erme ^'^'^jnibusnataralis^querradmodum 

dL m ce.cì^a uenerar, , quod r^o rrtnime crer'o 
rcbo,;cicKuntpIatonfct- hukìfmo-:',' ^.-fìf.. vc\ a 
Itud quo i uif rune racere cum celeOt, ^o^^^, 
te ui Jen:u.vucl fi fo:-cc hcnoran: tamcnncr.ire 



le bomir 



quid agant uel fi fciunt illas quòq; Ttelligcnttc 
iim^omlitatisqj parti'df esefie.Sed rcucra ut 
adpropoficum reuertamur/bcmopfedifliiT.um 
animai ea proprietate maxime tum perfedio 
ne pellet tum abinferioribus difcrepat'-qua per 
fcdifiimis . i . dminis coniungitur • Rurfus fi 1: o 
mo animai ium mortai ium perfedlifTimus eft i 
quantum bcmo ob eam precipue dote ed om 
nium perfetìiflimus t quam inter bec babct ip 
fc {.ropriam ccteris anìmalibus non comunem 
Earcligio cft .per rcltgionem igitur eft perfec 
tiflimus . Si rcligio efTet inanis/per eam rurfus 
omnium cflec imperfediffimus . quoniam per 
Cam dementiffimu? e0et atq; miferrinim -Si 
quidé bomine? multi omnia/òmnes certe mul 
ta uite conmoda temporalis abiciunt/et inccn 
m jda fubeuntdei uelamcre uelmetu Nullum 
ucro animalium reliquo^ prefentibus abftjncc 
bonis propter dei cultum expedlationemqj fu 
turi Adde quoTOétie ftimulus nos folo^pun 
git affidue diuine mdidc infero^^'q; timor acer 
rime ue-vat. Siergó religio ut di-vimus uana cft 
nuUum efl animai dementiuf et irch'cius bcmi 
ne . Efiet igitur ob religione bomo impcrfctOif 
lìmuf' on-nium»per eam tamcnpauloarte om 
mb-arpcrfedior apparebaf Non potcftauttm 



per eandem fuipartem ita contrar'a patì utfe 
cundum eam lum fumine perfeAus fituum 
fummopere imperfccftus/Efl: igitur rcHgio ue 
ra-prcfirtim qua ficuc non potefl; quicquam 
ignis propinquauone fieri fngidiIT:mum^ita no 
potelT; homo t quia folus heret deo lapicntiflt 
mo beatiffimoq; (lultiffimus e^:boc miferrimus 
q;eaadere% Neqjetiam poteftdeuf qui fumma 
ueritas et bonitas efl bumanum genus prolem 
fuamdecipere ^ Naturalis auté comun:fq; opi 
nio dedeo^mferta nobis eft adeo comuni orrf 
gine ac principe natura^CPrecerea rìerriinifre 
debernus uaticimum illudr qaod atota alic la 
^animalium fpetic rie? quia uniuerfalis particu 
ttaaùl^^jfqj fit iniflindutuerurn cxiiìe^^ • Keptilia 
mulca onete fole cterre finu furrcpunt: aens 
Caligo portenditur . Cornicum plurima tur 
ba uefpere accrta aerif plaga peruolat: Venti 
prenumptiantur'et alia eiufdem generis innu 
merabilia* Conmuni quoque bòminum uati 
cinio reltgfo uera ed •Qmnes namq; fcmpcr 
ubiq:coIunt dcum uite future grafia* Verum 
ci igitur^prouidere nobis deum ^et uitam alt 
am forctSimodoperfecflifTima fpcties antma 
lium ucriFimum babet iudicium illud quo:I 
fibi ed m\aime omnium natu^ alctTa'cm au 



tem effe rcligicnis afTcmonem apparct/roit 
:folum txto quod folius omni^O; i^cmmis cft 
uerum ctiam c;^€o quod orr.ncs hcmnii:m cpi 
nionc$ ailecflus morcs leges cxcef ta còn:uni 
quadam relìgicne mutantur .Siqiiis ergo re 
periacur on.nis religioiiis penitus e^c'pers quia 
prete- bumane fpttRÌ naturam eft^i:el rr-cn 
llrum quoddamefl:abinitio:uel contagici e 
mònftri alterius irqumatus: 

Capitulumfecundum de'diuinitate aiiimia^, 
religione'* 

PLATO noder Iprotagora maximum 
efle'uulc nolh-e-cjiutnitatis iniitium: 
quod foli nos interns tanquam forfis 
diuine participes ob co^^gnaticncm quandam 
deum recongnofcimus; etcupimus tanquam 
audferem : fnuocamus et amamus ut patrcm t 
ut rjcgem ueneramur ^ timcmus ut dominum . 
Sicut .n , fot fine fole no cernituryet ficut aer 
fine aerenon audìtur**acplenus lumincoculus 
uidet lumen .-piena aere auris auditaerem te^- 
f onantem.ita nequr deus fine deo cogrofci - 
truc" • Sed animus deo plenus tantum indeum 
erigiturquantum et dmfno lumme^iUuOrarus 
agnofcit deum Se dminqcaLore accéfus:fittr eurt 
dem vNon tn#ad;cl: quodfupra^eft 8cifmftum 



niTitumitefupcnons ifìnmq? attoIlitur-Hic 
animus dei tempium Sickur;ut xxitus py tba. 
gorfcus arbitratur.Dci uero eterni ttmplum 
nunquamcxifìimatiruiturum -beuniagitat 
menshumana quotidie.'dco ardetcor.Deum 
fufpirac pe(ftus<eundemcantat lingua., cund^ 
capuc,manus(5 adorantctgenuajeundcm 
rune bominum artifida . Sinon aud^hec deus ^ 
^ ignoransJ^i non exaudii^'ingfatus: crudelis 
cmiin^ fi uociferari nos compellie quotidie 
quo^non exaudit.Deus autem qui infinita (a - 
pieno'a,bonitas, carìtas/ efljjgnorans tei Jngra 
tus uel crudelis effe nonpoteil ♦ Omnino aure' 
cum fuperior mcns comprehendat l'nfcriórem 
potiufcjuam econucrfo r'fi rnens bumana men - 
tem diuinam attfngitrneceffarium efV adiuina 
mentc^bumanam conprebendi &: guberari . 
d Capitulum tertium caueant adolefcentes 
ne facile dcreli'gione fcntentiam ferant. 

T SI homo na tura inqualibct etate" 
exceptis pauciffimfs/ Scillis quidem 
depraua,tfs religiofus efl i due tamen 
etatest ut piato fcribitJreligiofiorcs funt^pue'- 
ritia uiddicet 8cfene<^lus, Nam pueri religio ^ 
fi nafcuntur atq, educanturt 5<r inreligionc fiT- 
miCfinìì pcrmancnt quoufqj jna<Jolefccnria rt ira. 



ne facii 

E 



c 



tio cxeitcturtqurfua natura fingula^ te^ ca- - 
ufas/rationes^j requìric.Si ìnbac^ate^autea 
ftudia cape{rant:aut inèos fermones mcidanr ' 
qutbus diligentcr're^caufe^perqui'raJitur'.ina - 
piuntnf quafi nibilacile-aircumreinifi cuius 
ipfì rationemperfpe?terint'. Tunc primumre - 
ligionérnagna cxpane-poft-tergiim abiciunc 
irad fcrte^tegibu? rcniorun-icp cofilio (cromi - 
(ftant.Quiaoiuino^ occuItinTmCratióxTeslo - 
go nix tandem tempore' ex-quifitiffirra diljgcn 
tta^purgata metr'pcrfpiciuntuièi^dolefcentes 
illi rationes bmufmodi non dùm attingunc8c 
quia nibil -fene-afCcrunt cuius r;5 uìdeanc ra^- 
ttonemi fj proprio confidant-iudicioì religione 
quodammodo ncgligunc . Non nulii/inbac 
oppintone ccnftihiti prop^cr-ruperbiam incon - 
-tlnenfiam(^ arifti'ppicts uoluptatttu^ fefede^- 
dunt tandem nibil ampltu? dereligione mti 
tanquam deamìibus-fàbuliscogiranresè-Alii 
ucro propcer manfuetudmé' & modcftiam py - 
tbj^reo ritutnentem purgantaifcnfibuS''per 
mordale? pbiffcas matbematicas tnctbapbvfi 
cas difcipii nasone tanquam fuperiores illi : lip 
pcs adbuc oculos indiumum folem fubftó di 
ti^txs catfgari cogantur.fed gradatim progrc 
diétes,lumendiuinum inmoralibus primo tan 



quatti folts lumen interra- profpiciaiit •Secun 
do inpbifiels tanquam inaqua •Temo imatbe - 
matias tanquam inluna . Q^uarto inmetbafy 
ficis tamquam iipfo fole^ tam fupercdeiti qu - 
am celefh perfpjcuefalubritefq; perfjDidantr. 
Hos appellai orpbeus tnufa^ legipnmos fa. - 
cerdote3^qui tandem inetate^maturiore^detcli - 
gionefentiunt multo melius quemadmodum 
legfmus apudplatonem inepiftola^adregenx 
Dyonifium mpbedro inprimo dete^publica in 
decimo legum.Monetaute-iuuenes diuiiuis 
piato ne^tne^mere^dediuinisfoiteiittami^rantt 
fed credant legtbusdonec^as ipfa doceat: uel 
pereos difciplinarum gradus:quos narrauimus 
uel per e?<'perientiam,uel per'quandam animf 
acorpor^feparationé quam moderatafenexfhis 
adduciti ut anima inea etate res acorporibus 
feparatas quafi epro.vimò uidens clanus diTcer^'- 
nat quam confueuenc. MemmifTeuero fern^ 
cportetJ ne^epofTe^iniuuenibus fecundum 
mturam fapi'criam eHet neque'quicqnam^uel 
iiudicando.uel inaeédo^iculofms elle:; quam 
audacem ignorantiam: àraudadam ignoranr?- 
Sapientia fine audacia prodefV quidem x quam 
uis nonfatis magnificc/^ed obeft nunauam'Au - 
dacia uerò'fln(;^aplèntla fera quedam indomita <sih 



ic pcnitus effrenata . Quomam uer o decctnurfì 
rcligioms ueritate'-prouidetia dei-'animo^tdiuì 
mtate intbeoJogù noftra lariffime' difputaui 
mus:bec dehis adprcfcns breuitcrdtóa fufììci 
anc Nam adcbriftianercligicnis mifterium prò 
pcramus» 

C Capitulum quartum .Onmi's rcli'gio boni^ 
babetnonibì'lmodo addeum ipfum creatore' 
omnium di'ngatur , criftiana/fincera^fV. 
l y IHIL dco magis difolicer quam con 
tempni • nibil placetjnagìf ^»arn adó 
1 ^ rari :bomines 6mniy legum aliqua 
expartrtfafgreffòres leuius punit .Rcbdlan - 
tes autem proptcr ingratittiainem malignità 
temc^ 6crupcrbiamafceius imperio fulmmat. 
IgciVco diuinaprotudentta non permidfi'f cflc 
aliquo intempore ullam mundi rcgionem om - 
nis prorfus religionis expertem .quamuis per - 
micfht uarii's locis atqjtemporitus ritus adora - 
ttonis uan'os obferuari .forf i tan uero uarietas 
buiufmodi ordinantcdeo decorem quendam 
parit {numuerfo mirabilcm .tv^ maxtmo ma ~ 
gtscurr efVr^lueralibonorariJ q^tìHT) aut bis aut 
i'itis geftibus bonorarìRex alexander quorge- - 
titusTperabat totmodiscum uel ipfradeas ^ 
ficifceretur uel legatòs mfcflerct boncrabà 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



-tur.Totumqj icl quod inems agcfcatar^glort - 
am quodarimodo cónmeiidabatf . Aliud tanicrt 
alio habebapa*ceptnus;'idem quàfi dtmuné re- 
ge-enrarbm-andum.Coli maudd quoque mo - 
do ud ineptr-modo bumane'^ttatn pcrftxper- 
biam nullo mòdo coli.Incontinente^ quidcm 
bomtnes ,Sed quodanvmodo futditos^ udco - 
-rr/giPtamquam patcr;uel faltein minus aflli - 
gid. Jmpios autcm^ingratosq; omnino & fpohte' 
rebeile? tanquam hoiìh extcrminat? zt^ ex - 
cruciaf .Cum uero nulKimbumanum cultiiin 
«US gratia fufceptum deus ficuc uoluntariam 
impietaeem penitus reprobcttqueirsmen ma - 
xjmcl^innium immo folum approbatuf.Deus 
infe'iprp fummum ert? bonum: uerftaSTC^/ -lu - 
rnenfeorojn-ientium.Illi igtcur dcum prece- 
teris^i'mcìó foli fincerrcolimc: qui «im acfh'o - 
ntebonitatr'/ucritrate'Iingue'menfis darihte^ 
quapofTuneSicaritadrqua deòeriP fedulò ue- 
nerantur.Tales uero funt J ur óftcSerrus quf 
cunque-itra dcum adorant^queadmòdum crtf - 
tusjjitr'magifter'ciufqj diTcìpuI i prec^unr. 
^ Caprtalum quintrum Dirclpuli crim nemi - 
nem deceperunt?. 

SI Dircip jH Crirti dccipicndi bumanì 
generis gratìa « figmentum Introduce 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



re cógitauifient :ratf6nc certe • facUièrfs perfut 
fionis aliquam babaiflent.C5tra ucro teccrunt 
agrefli funt . n-rem tum adcredcndum tum ad 
obftTuandum omnium difficillimam^ . Addc 
quodmodis edam difficillimisfttépora loca per 
fonascjj confideres intemponbus fcilicet erudì 
tis^iurbibus ampbCfimls plenisc^ omnium doc 
trinaci i aduerfum potentes pritjcipesq; & doc 
tosóf muttosjcum ipfi debibffimi eflent^om 
nium re^ egenì trudes abinitio Se pauciffimi 
Vndecim enim criftus reliquie apoftolos j duo 
nero illi acfeptuaginta crifti difcipuli ab apof 
tolis regebancur . Audire licer paulum corlti'w 
ita dicentem.Vìdetc uocationem ueftram fra 
trcs quia non multi fapientcs fecundum car 
nem-non multi potentes^non muld nobiles 
fed que fluita funt mundi elegit deus :ut con 
fundat fapientesSc infirma mundi eiegk deu« 
ut confundat fortfa &ignobilia mundi de con 
tcmptibilla elegit deus & ca que non funt/Ut 
ca qac funt deftrucret . N5 igf' ur finxiffe ere 
dcndi funt» prcferrim quia fumma fnterfe bo 
nofó morumoppinfonumq; concordia fortftcr 
ufq? adflncm Inrc maxime 6mnfum ardua per 
feucrauerunt . Alioqum nibil èbtìnuilTet. ne 
q? premium tanti labo'risiittumibacuftanel 



fpfipercipiebantexpedlabant ucuel pópuh* 
poUicebahtur. At(j hoc efè quod inqujt piu 
lus.St ibac Ulta tantum fperamus kbrillo mi 
ferabiliores.fumus cunctishominibus.fepe pre 
dicebant fé mon'curos profide & poftea uniuer 
fos qui eorum difciplinam fecuti eflent acerba 
& nefanda pa^uros . Vt obmidam quod abi'cie 
bant quecunqj babétur amortalibus bcna abì 
ciq; labebant.Neqj inangulis fufurrabancfed 
palam uulgo fuam dcdrinam audadrer diffe 
minabantt.Siquidem paulus eciam catena col 
lum uincftuspubhceprcdicabat.Vnde fcnbi'c 
adpbilippenfes. Que circa me funt ir.agis ad 
profe<flum uenerunt cuangelii ut uicula rr.ea, 
manifefta fierent IchriHo inomni pretorio dc m 
ceteris òmnibus» Ecalibi ait euangelium iam 
predicatum fuifle omni creature que fubce'o 
eft.Rurfus nibil bo^ inangulis geftumeft 
credebant ig/tur illi fe uera bominibus predica 
re immo certe quod predicabant intellir ebant^ 
bine illud.petri .parati femper eHote ac^atiffco^ 
tioiicm òmni pofcenti auobis ratfoné de eaq^** 
inuobis cftfpe 6ifidc .Hinc iUudpauli' adco 
rintioSiEgo fic curo non quafi in incertum fic 
pugno non quaCaercm'uerbcrans.fed cafligo 
corpus" njcutn 6:inferuitut€m rcdigò ne forte 



camaliis prcdicauerlm tpfe rcpróbus cffidar 
Hinc paulus 6c apoUo ubiqjcum dctìis dccbrif 
ti mifteriis- diflerentes propbcta^d uolunjina 
inmedium adducebant . lubet fepepaulus difa 
pulos fuos precipue facerdotes profunde prò 
pbetarum inteliigentic diligenter mcuir.bere 
Credebant igitur intelligebant^ ^utdixKquc(i 
prcdicabant . Alioquin ^ dlfdpbne iUius affer 
none nequaquam tamltr^plde tam bbenter 
fecondnuis labonbus pcriculis uerber^busac 
certe morti fuppofuifTent •Paulusprocbnlh 
gloria annos fepté atc^triginta fupraquam ere 
di poffkufcpadextremum fpiritum 6mni attU 
atonum genere cótinue laboraui't.Laborauit 
tcmpusidé Scpetrus.labòrauit iobannes euan 
gelifta annos odo 8c fexaginta cetcriqj per om 
ncmuitamfimiliter. , -A-jn 

Capitulum feftum Quo animo cbriiti dild 

nuli laborabant* 

^^-^ VO autem animo cbrifti difcipuH U 
M e m borarét : declarat paulus ineplftola ad 
V ^ ro manos.Quis mquìt.nòs feparabit 
acarQtc cbriftlttribulatio an anguftfaìan p 
fecoiloj an fames :an nudftas» an piculum Jan 
ffradlus:ficutfcr!ptum'eft .Qulapropter te 
mortiflcamur tota die: extimatì fumus floit 



I 

Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



oues occiffoms Certus fum.n.quodncqjmori 
■neqj uìu^necg angeli jneq; princ/patusjneq; 
poteftatef,necj} uirtutesynecf initancia» neq; 
futura meqj tortitudo necp altitudojneqj ;p 
fundum /ncque alia creatura poterit nos lepe 
rare acaritate dei/que eft incbrifto yefu domi 
no noftro. Idem poftquam corintbiis enumera 
uit multa labo^ tormentorumqj genera: que 
Sctulerat &fcrebat ìfubiunxi'c/inbisfe letari 
glonarìcon-oborari.ldem fcnbitdum rome 
uindus efTet adpbiiippenfes . InnuUo confun 
dar»* fed cum omni fiducia ficut femper de nunc 
e^t-altabìtur cbriftus incorpore meo: fiuc per 
uitamfiue pmorté. Mibi.n.uiuere cbriilus 
eft Se mori lucrum.Quòd fiuiuere icarne/bic 
mibì frudus opcris eft /quid cligam ignoro 
Coardor autem eduobus.Defidero, n . dif 
folui &efìe cum cbnfto/atqjboc quidem mibi 
multo meliusipermanere autem ìcarne prop 
ter uos necefìarium eft • Subìungit'diuinans l 
bunc módum 5: boc confidens fcio quia mane 
bo5f permanebo omnibus uobis adprofccftum 
ueftrum &gaudium fideitut gratulatio uef 
tra abundet incbrifto yefu fnme permeum ad 
uétum iterum aduos^&paulopoft.VoWsdo 
mtum eft procbrifto non folum utineum ere 




A., ^ A.... / 

Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



datis (ea ut eti'am proillo patiammitidem ccr 
tamen babentcs t quale & mddiis inme 6^ nane 
audiftis deme.liberatus auiem cftjut predi 
xic: auinculis rediitqj adiacs.ldem adcolofen 
fesoPermanetcinBdejfundatì 6:ftabiles8<m 
mobUes afpe euangelu : quod audiftis: quod 
predicatum eft inunimrfa creatura que fu^e 
lo eft.Cuius faaus fum ego paulus minilto- 
qui nunc gaudeo inpaflionibus pro-^obis & adi 
2leo ea que deftint paffionum cbriftì incame 
ìnea procorpòre eius quód eft ecclefia-IdetTi 
adtbefaloniccnfcs-Nemo moueatur mtrtbuU 
tionibus iftis . Ipfi fciris quod mboc pofiti lu 
mus. Nam cum effemus apud ucs prediceba 
mus uobis paffuros nos tribulationes : ftcut Se 
haum eft SJfcitts [dem adtbi'motbeum t non 
dedft nobis deusfpiVitum tìmom fed uirtutts 
& dile<ftioms se fobrietatfs . Noli tta^ crubcC 
cere teftimomutn domini noftri neq; me uinc 
tum eius:(ed conlabora Teuangellofec^ndum 
uirtuté dei t &paulo poft .obeuangclmm bec 
paaor rfed non confundor . Scio.n.cui credidi 
^certus fum quia potè, eft depofitum meum 
feruare iniUum di'em .Ite poft panca Jneuan 
celii prcdfcatione laboro ufq? aduincula quaft 
Lleóperansfcduerbumdelnòeft aUigatum 



ideo òmnh fubftmeo proptcr cledos ut & ipff 
falutem confequantur J quc cft incbrifto yeiu 
cumceleftì glomtfideUs fermo. Nam 0 con 
mortai fumus Sccouiuemus i (i fubflinebitnus 
Scccnregnabimus • Si negauerimus ficilic ne 
gabit nos^Sì uero non credimus : l'Ue fidelis 
permaner • negare fe ipfum non poteft • Item 
fcis quales perfecutiones 5c pafliones fubftinui 
antiocbic byconic lyftris&ewmnibus cripuit 
me dominus • Et omnes qui pie uolunt uiuerC 
Incbrifto lefu perfecutfonem patiuntur* Simili 
tercormtbiis .Semper mortiTicatfonem lefu 
incorpore noftro circunferimus^utòTuitayefu 
icorporibus noftn's manifefte tur •Semper •n^ 
nós qui ufuimus inmortem tradimur propter 
yefum J ut &c Ulta yefu manlfeftetur icarnc no 
lira mòrcall ♦ Vnde galatis.Ego fti'gmata do 
mini yefu incorpore meo porto tRurfus conn 
tbns.Puto nos apoflolos nouilTimos deus of 
tendi tJtanquam morti deftinatos quiafpecflia 
culumfacftifumus buicmundo& angelis5c 
bcmimbus.Et pc ft pauca Vfq? ibanc hcràm 
e&rimus 5^ fiti'mus 5^ nudifumus ^ colapbis ce 
dimu^ &^nftab^les fumusS: labcramusòreran 
tes minibus ncftris^s.comparandi ric^lus gra 
tia*Numquam«n«uòluit alleno labore uiuc 



re rcquicur . Maledicimuf & benedici'mus g 
fecuci'oncpadmur 8c(ubftinemus/bIafrciTia 
mar & obfecramus . tamquam purgametiw bi^ 
lus mundi facfti fumus omnium pcr pfima id 
eftruderaatqjfordesn'déromanis.Gloriamur 

Unbulationibus : fci ntes quod tribulatto pa 
tientiam gignit: patìentia probationem.proba 
tioiu-ro fpé.fpes autem nó confunditur: quia 
caritasdcidif^u^a eft incordibus noftnspcr 
fpiritum fandam qui datu5 cft r.obts.Simili 
ter calacbis -abfit ut gloricr InaUo nifi icruce 
domU noftri ibef u cbriftì t perqué mibi mun 
dus cr ;iciHxis eft 3: ego mundo . Ite cum ctn 
fto Sixas fum cracii uiuo autem iam no ego 
uiu't uer^ Tme cbnftus.Sed audi rurfjs quid 
ró.manis dicat t non acccpifti's fpHtum ferui tu 
ti'sitcrum Icimore fed accepiftis Cpiritum ac^cp 
tioms^iHoP/ inquo clamamu^. sbba patcrJ ipfe 
enun fpiritus te^imonium reddit foiritui noi 
tro quod Camus f.ìii dei . Si autem fihl Sapere 
dcs : beredes quidé dei : coberede. aute cbnlti 
fi tamé compAtimur ut & cSglorificemur , ì^i 
ftimó .n . quod n5 funt condigne pafltone» bu 
iu% t-mDóris adfuturam glòriam que innobis 
reuelabftur.Nam e^pedatio creature reueh 
tfon-m filio^^ del expeto. Idem conthtsU 



mortuindJireCurgunt» curnós perìclicamui* 
ottini bora. Quotidie mcrior ^pter ueiiram 
glcriamfratresiquam babco incbrifto ibefu 
domino noftrò .Qiiod {ecundum bominem 
adbeftias pugnaui epheii : (^uid mi'bi prodeft 
fi'mortui non refurgunt.Rurfus tribulamur 
fratres pro ueftra exbórtationeS^falute? quc 
oDcratur muobìs tollerantiam ea^^dem paf 
fio'num quas Si nos patimurj ut fpes noftra fiV 
ma fit prouobis/fciétes quod ficut focii paflio 
iium eftis fic cricis Scconfolationis . Non, n . 
uolumus Ignorare uos fratres detribulatione 
noftra f que fada eft nobis inafia t quóm'am fu 
pra modum graaattfumus.Item fuper abun 
do gaudio inomm" tribularionc noftra . Nam 
fiicum ucntlTcrru^inmacedoniam nullam re 
quiem babuit caro noftra jfed omncm tribula 
tìonem pafti fumusJunde epbcfus ait.Ego 
paului uindluscbrifti ibefu prouobis gctibus 
cbfecrò ne deffciatis icrìbulatìonibm meis ^ 
VLohh que eft gloria ueftra: dcniq; ait Te pro 
cbrifto legatone fungi incatena «pbib'ppenfi 
busait^fe omnia: quamuis maxima nicbibpen 
dere/ Se ut ftercora e7«:ftimarc ut cbriftum lu 
OEtur fociufq? fit paffionts efus configuratus 
tn:>tti €Ìus adcius refurrecftionem ^mer edam 



Itcm conucrTatio «oftra icelis Vndc ctiam fai 
uatoré expedamus dominum noftrum ybelum 
cbriftum: uuireformabic corpus bumiUtatis no 
Ore :con%uratum corporl clantatisfuej fecun 
dum opationem uam qua poffit etiam (ubicere 
fibi ornata Jtacij iratres mei canfiimi &: defidera 
tiffimi gaudmm meum corona mea.ficpate , 
doiìino cariffimi .Tbefalonicenfibus aute.Vos 

quo qjimitatores noftri fadi eftis&domini cyi 
piétes uerbum imbuì af one multa cum gaudio 
fpiritus fandi .Scitis fratres introitum ndlrum 
a iuos inm ti5 fmfTe : fed ante pafTcs cotume 
li^fq^^^^eclos^icutnoPlistpbllippis^magnacum 

fiducia 3c foli icicudine indcmino uobis cuangcii 
um predicale . Fadi cftisimitatorcsccckr^a^^ 
dei qae funt iniudea incbrifto ybetu . Eadem cni 
paffie^U 8CU0S acontribulibus ueftris: que 6:ip 
fi aiudeistcon'otati fumusinucb's fratrcs irom 

ni tribulatione necefTttate noftra pueftram h 
dlqionian.naacuiuimusriuosftatisindom 

1 4.eos preterea ita cobortatur .Rememora 
^•;;priftinosd{e./Iqu;bu.inlumInatlmagnum 

Srta^ -n (libl-nuifl's pafTionum Se Inakero qui 
de-obpbriis 8C tribuladombusrpeaaculumfac 

ti tinilte^o aunem fodi tal Iter conuer&ntium e{ 
Uab m 5C uiétfepafTì edis 8: rapina bono^i uc 



^rqjj cum gaudio rufccpiflis; cognofccnttsu©^ 
mciiorem babcrc 8i tnaiienté fubftantiam icel» 
Noiite kàc^ amidtere fiduciam ucfìn: cjuema 
gnam babcc rewiunerationem» ite babentcs igi 
tur pcntificé magnum qui penctrauit celos yhc 
rumfilium dci/ceneamus confeffionemJté& 
nos tantam habéces importarli nubem tcftium 
depoiientes omne pondus 5c ctroii-Klans nos pcc 
citum /ppattentiam cutramus ^pofituir* ncbis 
certamen afpicientcs i'nau<florem fidci &c ccnfu 
matoreyberum;qui'^pofìtofibi' gaudio fubfti 
nutt crucem confu(ionecoiTtcmpta;atq; index 
tcrafedisdel fedct. Scd ncfcio quo fpi'ritu adii 
la qax adcborintìos fcribit redire copellcr, Fgo 
inlaboribus plun'misyincarceribus 'abundantius 
{niplagìs Tupra modum Jinmortibus fretjuentcp 
afudeisqutnquies quadragenas una mfnus accepi 
Ter uirgis cefus fum : fenici lapidatus funi.Tcr 
naufragiuni feci t no 8c df e /m^fundo maris 
fu!/ìnitineribus fepe; per'culis flummuni penai 
l's I atronum } pericul is e vgenerc : p 'cui is evge 
Hbjs/pericuits inciuitatrc ; pertcuH^ Infolitudirc 
periculis fnmarf jpcrfculis Infalfis fratibu^/lnta 
bore &{crunina: inui'gllifs mult's /infame 5; 'iti 
Infctanfe mulrfs t fn^ngfirc & nuditate/preter l'IU 
J»tqaxcxcrmrccus fant/Inflantja mca quotidii 



m/fo!licitudo onimum co.\M-_ Qi-'V""^.' 
nonurolsiglonarioppcrtccsux.nf.rm.uus 

^yleLbriftifcitqui cabeneMus ..V.ccuU 
'uolonn.entior.Uamafdprepckusge..t.s 

aretbe regis cuftodiebat du.tatem damata ,c ^ 

<^"iflUsfampermuram&ficeffug.manue^^^^^^ 
Laudat qui etiacoritbiosqaodrubft.neat (.^ms 
taferuItutóredigitG,u!sdeu5at;flqu.sa^^^^^^^ 
fiaalscxtoUitur/KquÌ5Ìnfacieced.c.Qupdaute 

aperìt Jnter uosaliusdic.t!cgo qu.de(um paul. 

aL ego ip3us apoUo; ,.o„ne tic bommes cft.sJ 
:iJenr£apollo%uiducropaulusem»ft.e^^^ 
cuicredidi(«s8cu.vcuf9ftfd<»..n..^dcd.t.tgo 

riaraui apoUorlgauit fed deus taemetum dcd t 

?t » ne? qui piantar ^ 1"' - 
eXSc^mLtumdatdeu^.Q.u.autcm^^^^^^ 

tati qJrIgafunum funt.NemO .gitur .bui.l 
Sbus W«u>-- Omnia enim ueftra (unt/Puc 
"Susleapo'lo/auecepb,s,Gucmundus/!;ue 

&emo^'nuepreWa«utj.a;c^^^^^^^^^ 
aetofuntt ios autemcbri(l./cbr.tbs^ted^^ 
Sed aadi * iUul caritas non qumt que «a funt 



émnia.ru£ert icmnia credit; omnia rj^^crat^om 
nu iubfliiìet caricas Jìanicjuam eA:cidit -H ne fi 
miie iilud lohannis. 1 imor ncn e icariuce: icd 
jpfedla cariias foras timorcm emidit* /oncia 
cbma'.iamuerbapauli .Cuni epiftolaadrmo 
tbeam* Inboc laboramusS: maledicìmur/quia 
fpcramus mdeum umum : fidclis ferme 5(: omni 
aceptioaétdignus; quh cbnftus ybefiis ucnìt in 
huncmundum utpeccatores faluos facerct quo 
^ pnmus ego fum, Scd ideo mifericcrclam co 
fecutas fum ut inme primo oftedei et: chrirtus 
ybefus omncm patientiam adinflrucftf ne e^Ji 
qui ereditari funtilli inuitam etberna; * egi ftcu 
lo^ inmortalVlnuifiblli foIiVeobonor 5: gloria 
infccula feculorumjbec paulus apofldus/icha 
nnesquocjg apoflolus InapccalipfiTe teflem & 
participrm pafITonum cbrifti apeliat de quofda 
pòpulos adpatfcnti'am cobortatur* Miiltos de 
patientia ualde comendat/inepiftolis firn il iter 
finitliWa^aln apoflroli atcf euagelifl^.Scrlbfc 
deni^ lucas euan^clifta cf apertoli ai'udetsccfi 
esultante > incedebant qufa dignt babltl eflent 
q ji ^cF)-i{l{ nomine miurias paterentnrrTnfup 
co (li tue ini t nfbil fnter (uofc^ ^prfum pcf 
fideri5:adm'niflrattonem bono^: abapcfloli^ 
aliena efle uof uerunt : addit cum ccrjiclius quf 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



ài^^ ado.-arcpctium uoluifTcc apctro itxrcpi 
L uTi prcbibicum^J fuifTe. Precerca eum lycao 
mc.;fkpp^cr nuracula paalc acbavnabc carjqaa 

d-is inmolare ueacntabiplts nò uiffc pm, ics 
lol^anics :iuo9 mapocalipriic ade rari ^bibtit 
E.Y luo pacet apo^olos non faum conniccii m 
uel Donorco, lei Ioli cbrilli gloria qaekihc 
Siqits igitùr fixifle ,poftolcsfufpicacur;isaut 

^'apTculum feptimu m DifcipuU cbrift i ane 

mmefueruntdecepti. 

E<V ISGlPVLt cbrifti'co^jqj/caatcrcs 
% longemanifedìcramaioracij miracula 
^ uiderunt : quam nos qai quamuis ibac 
r-Usion^ nati educatici f,mus:tamen nontan 
ta.i pre nobis confueta laboraremus: quatum 
ilH pnoaaS^quafi/utitaloquar/monftraora a 
bofaaerant/quequanromonftruoftoraFparct 

tanto ck^ioribusfignisportenusq^abm^^^^^ 
c.r.derctar/ld{ga;t.Namqu,sfactlecrcdat^ 

rc'-centem q-^endam Uic^leratum fabn utput a 
baCS mendicumànfami CuppUtic pubh 
c.;ntc-.ntam:e{rediuinamip^ammenteK^^^^ 
fcmp inieoé:pquam ^unU fiunt femp atq re 
crJw OVLOÌ d:nuUo unquam alto credit, m 
gSutticase.an5eHftafcnbit:cumpaulus 



apoftoliis bac dcrc cera agnppaVege acpcrtio 
fedo iudce prefide dirputarer; ftfìLm exckrr.aui 
fle^Cnfams opaulc /multe lidere]teinfanirecó 
pellunt»Huc tendit ctiam illud tertuJliani ad 
romanos l'udi'ces . Hec Se no s rifimus a liquando 
deueftris fumus { f lunt nónafcuntur crift iaij . P u 
taiidum é i'gitur illos qui hec affcrebat& qui' fi 
dem afeuerantibusadbibebant/miracula pal:m 
deo dtgna mdifle tbi'nc paulus adcorintbios. lu 
dei fignapetunt .'greci fapi'entiam querunt.'ncs 
autem predicamus cbriflum crucìfivurn /ludeis 
qutdcm fcandalum/gentibus autem (ìukkhm 
ipfiiéutem conuerfis i\ldcisatqj gfsch cbriilum 
dei uirtuteni 8c dei fapientiam » Qu?a qncd dui 
tum e deiifapientius e boniinibusScqucdinfir 
mum é dei fortius é bominibus t folis miraculfs 
& tU/s^qaidem manifeftifltmis adduci pctuit pa 
ulus uiV nobilis : potens fapfentiflìmus : atq; fc r 
tiflìmus ut exacerrimo criftiano^^ bofle repen 
te acerrimus defenfor euaderet Jtotqj incorno 
dis fé fponte fubiceret t obfolum cbrifti amore 
quot nenio queat enumerare. Vere enim apud 
lucam deus predi^it^uas elecflicnis e mibi irte 
ut portet nome meum coram gentibu? &c rca{ 
bus Se filiis {frael :e^o enT oflendanì l'Ui quanta 
bpòrteat'eumpatf ^nomine meo .Nullo igì 



^ur padc^credendum e cbnftipreccnes alicuius 
prelli^iis biffe deceptos.Scripta cnim Se gelia 
umdUcipuloy cbniti quam ec^. qui co tempo 
re Cubico &: maxime cum penculo ducplma b.u 
iulbodi recepunt/teftantur apud uiros fané me 
tb^pnmitias criftiano^. fuiffe talcs: ut ne^ uo 
tucrit decipe/neq; decipi uUo modo potuent 
Quid caufc foitjut multi tam mde^ quam gen 
tfe inqualibet difciplina eruditiffimt muktqj 
diuites dimiffis rationte obletoentifqj uis 
maOentar. rufticis illis mendicifq. cbnft dif 
cfpuliscrudelkermorlqua cum mundi dehtus 

ree.Audlamusdìuinumillumu,rumtertu 
lìanum cartagmcnfemlnapologia adrcmanos 
Ldicesit.cIamantem.Scdbocag,teboniprefi 

dcs/cmdace/torquete/da-mte/atteritencs.^ 
badoécnimocendenoftreùquitasueflra.ldeo 

nos bccpatùdeuspatitur. Nam ac^xtme adlc 
nonemdanando cbriftìanam potiufquam adleo 
nem confeffi eftts lab€pudicide apudnos atro 
cioréomm^cnaS^omnimortereputart 

qufcqaam tamen ^>fictt exquifit o crudel ta. ue 
Kecebra émagl.fepte^plu.cs effiamu^ 
quottem metimurauobis.<^en^^ efaguis cbri 

dSpLamn.agìsoccidillccrctquamccc!dcre 



potuimus ^incrniesiiecrebeUesfcd tantt^m 
mcdodiìccrdcsfclius diucrtil ìuidia aduerfus 
U03 diniicafle ♦Sienim taiita uts bcminum ina 
licjuem orbis reniotiflimum locum abrupiflet 
auobis u:7aJinetutiq; dominationem ueftri 
to c am filo ciuium » Immo etiam & l'pla dcfìitu 
tione punifletì^culdubio expauifietis adfolitu 
dtnem ueftra adfilentium re^ &: cbftuporé que 
dam quaii mortue urbis quefifietis quibus l'mp 
areti's. Nam pene omnes ciues cbriftianos babe 
ds/origenes quoc^ inquarto periacbon libro in 
quit fìnumerabilesinftngulis mundi regionibus 
bòmincsrelidtts patriìsl egibus criftianam legc 
Tubico rafcepiflejomniaq; tormento^- genera 
&mot-tem ineius gloriam iibetinfme & tulific 
6^ quotidie ferre. lam uero fi numerare ueflem 
milia uiro^ inqualibetdodrina pbilofopbia pre 
fertim e\:cellentium/qui cbn'ftì difcipulc^i cffci 
pulì fucccfTorefqj fuerunt&Iongo cadine ufo? 
adiuliani imperatoria tepora itergradioMgnéq; 

cbn(tumran<^fmontajuoce/ti(5^en's:diuturno 
labore : per'cuto; morte t defenderunt :opus co 
gerer baud brcue componere ; ut demfll e'mi 1 1 
bus oratòri pbilofopbo^cp taceam ?qul apitd 
grccosj barbaros 8f latfnosj pofl: iulfanum tot» 
ttfcam fandlffffme icbriftiano opecSfunferunt* 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



il Capitalum odauamOiriiaiia r^igio infp 

la dei.uirtuce fundata cft... , . . , j , 
r>r\ CKISTLANA rcligiohaud<iua 
sW quamfa.iiatafaiCinpotentia:uclfapic 
O Sa bumana/uel uoluptate immo ucio 
iiiuiris&contra nitentibus pafTim multis pcte 
tibus dodisqj uirls 8cbumanis obletìametis/ta 
fubko exorta é : tam repente ^uiifuerfum or be 
npagata . Vndc adronianos fcrlbit :paulus fide 

iuiiiuerfo nvindo an5ptiari d:accle.ìfcs:e 
uSreHum iuniuerfo mundq efTe.lobanne? quo 
qj qaodjiatum e exdeo aindt mundum.Hec 
eft utdaria que aicitmundum fides ncftra J^.c 
ceffarlum € banc ipfam religlonem inpotei tate 
fapìent{a;fpeqj c!uxina:fulffe fundat.r^n .Quia e 
quod nvilt.-.\aterccu\U longo oràae acluri 
mJs ppbetis atqr fybilUs lingula beo pi^dtcfla 
fuerunt:quodinfeqaenttbu..oae-dcmus.Qiitd 
<t cbriftasuitx magifter mortcmfuamt precu 
tionem aduerfa^ difcipulos fuos ubqj futura 
poigatioiiem im.itabtlttatemqp rehgtoms fus 
mVerabilemh ho^ ruinam breut uentura/ge 
ttUu m conuernonem/ iadco9^ quondam ptma 
clam ufcp admaadi ft'nem duraturam:tumip e 
pred^t: tiim difapulcs fuos Infpirauit ut^^e 
rent , Atc^ Id quod mirabile e cbnftus cbGdto 




*;m inlabato futuram & cxitium fame fcn. cq;a 
geiiCilibus inferendum atc]; ftragem mauckanr 
captimtitcra prcterea i'uaeof^ inomiics gente» 
noji aliter ante p-efcriprit * qua lofepbus Icn'pre 
rit/poft minam.Preterea o|!e prctiumé audirc 
qua coii'fli'o ne ufus é de yhc fus 5c quiff^j dilcipu 
lo^ fuo^e adaudftorcspfuadendos.Date ueftra 
omnia piuperibus.'cannìni OS uellros refpui'te/ 
porrigitegcnas pcuticnti; benefacite inimicis; 
aitannhanc ort>niaqj eius obledamenta ^nibi 
lo habetote/abnegatc uos metipfos J crucé hàc 
noftrani crucem terribtlem rubrimete/requamì 
nf nos quamprimum precamur»Sienjm ncsfe 
quinitnì ^cul dubi© quecunq; amcrtalibusma 
la cxiftimantur peromne ui'tam f jbibi'ti? . Hcq 
FH/ofaaSoneTrdinuiloms omnisundiq; piena 
Anputamus dcmoftencm .* ciccronemqjbac ra 
tionjqjtcquamperruadcrecuiquampotaiffe/ip 
fuafic tamen con-n:io f'ia immo contionatcr 'u 
Btto^mutttsmagmsy utns . Atundcfadco ftc 
tom èiltud omni' mfrac jlo mìrabi'ìas. Siquic e 
ucteflàt ir qui audterunt I oquebatur ylkfus no 
^cut feribe 8c pbanTei ; fed tanquam pctcftatem 
Baben^ . PerfuaQjùm autem illfs u%? adco fu tt 
utchnftì' fe^atoresfpfam plufquam humanc na 
tufsrecimdLr fe pomie é %3mauer?t, Qued 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



quidcm nullo modo ncgabit: ^muacua n.cnte 
ào» ooi&fcrip" có(KÌeraaer.c.Tctumucro 

e,tdillgenKr{.pbeta5, euangeUfta?< apoftdo 
fll.b?oskgf8<e05<quiacseccempaefe 

fui funccSmentaria . Vencas bumsreiprottnus 
elucebit-ImaisenincuaukafingulamqucS. 
nmplfcla.=fobrictas<i;3<araor/grauto^^^^ 

diti/ «maleftas . Quod qmdem lnd,cat 
auinam abillisuimflammani^ abeffe tnecf uc 

rititcm ipfam uerbo?i fuco tncqj ulm diuinam 
CantsnUinUindige«.Ad3e<rintctu«e 

nouicpteftameotl uolumirtte n,Mluf3Ua 

cenammavinAeMiuin.u^tat,MnA.^^^^^ 

babenc fcriptore. illi nefco qu,d pmn- & augu 
ftum"atq,idqucdm;nbilec-iterfe<,u.demco 

^ra:L('on,ntep.n!tu.a1,e„cn,=qu^^ 

fo,lficatomnteiUÌ5 deum prcc«er.safpra 

ufaaam dubtta.t/red tanta pmb deus omnipo 

tefefrritudii-ie loquntur «P^f'^'"*^™ 
ri(i;ma q..q) P^^^»™"^ • Audi «j^ " 

^^lauMmu«q»oa"i=l'm'''o'=«"*"'""' 



<|uó<f iipèxjmù$'5t nianus noiìrx cojiradauei ut 
cieuer-bo mtxdcmuipU inotuit & uiciimus& te 
ftamur se annuntìamus uobis aita eterna. Q,ue 
trac apud patrém & apparuit nofci's qucd uidi 
mus8:audiUimus ànmltiamus uc bis.* ut de uos 
foc'etatem babeatisnobifcum ^focietas noftra 
fit cum patre de filio eius ybefu cbriaq. Et bcc 
fcrib/mus uobis utgaudeatis^^ gaudium uefìrù 
fit plenum , Et bec é ainunti'atio qua audiuimus 
abeo: 6canunti'amus uobis cf deus lax é& tene 
bre meo nb fune ullc. Rurfus fnlis cSfidera qua 
taafjrmattoneloquatur , Deus.teftificatuscft 
defilio (uo&boc é teftimoniani/et uitam eter 
hamdedi't nobi's deus & béc ulta nifilio eius éft 
qui babet filtum babet ufem: qui non b^bctfi 
It um dct qon babet uitam -* becTaibo uobis ut 
rciatfs qr uitam babetis étxrnam qui crcditis in 
nom-ne fib^ del 3^ bec é (iducu quam babemu. 
addeum: quoniam q-iodcunq; peticrimus fecn 
dum uoluntatem eius audit nos& fcimus q^aa 
dit nosqutcquid petierimus: fcfmus q^babemus 

petttionesquaspofturamusabeoTfcimusquod 
qui natus e e^cleo non peccat: feS generatfc de' 

eonferuat cum &malignusnòn tangit eum tfci 
mus q^ e^^-feo fumus S: mundustctusimalf^nó 
f^ntus e 8c fcimus q^ filius dei uenit 8? dedit no 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



bUlenfam:r.congacf.ama.uerumd««n^r. 
mu. inutro tìic tius.t'.i- e uerusdcus » mia 

aqua8<figuÌSiceft.momu hornmuum «cap 
X.reftimom5de,maiuséncliten,rar,irattcs 
Muo,m5da..nosfc.mus,.tnn(lac,um,s 
dSrorteaduium.Rurfasmbeccc„gn*mu^ 

;i„deomanemusa=9---Ws:quc™^^^^^^ 

&oui™.*:.^di.^^^^ 
betdeusmnobis. Ite alibi. V-iii"' 

S?u:radTi:.Ue.h,céd,^^^^^^^^ 

Ler quanta afTeuerationc pclamet. lnpn«. 
Jberat uab.n. S: «erbumerat apod dc.m ^ 

ejSdfalméìni^^^ 
fd:«blln.n,:tu.tenebHsW^ - 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



ffcatus è meo JSì deus clarificatus è incc de deus 
ci ar&bit eam infemetipro ó: com/nuo ci arifì 
cabi't earri . Ncfcig quis poflic fimplicìus auìc 
quam pronunptiare (imul & emcaci'us afSrma 
«■e.Goncludenius uerbiiohannisfcum bac eius 
indubitata fentcntia. Ego uos inueritate diligo 
& nonego folus.'fedomnes c^uicognouerunC 
peritate ^pterucntate" quaepmanet inobfs 6c no 
- bifcn crft ineternu lacobus duodeci tribi^bus dil 
^lis fta Io qufc . Omne gaudiue^immate fratres 
mei/ar intetatfones uai-iasic,-dereti'sfcie-tesc}* 
• ^batro ffdei ueflre patietia gi'gnìt/pat.entia au 




t>efos&r«ulopoll:.Om„ed«ffcpt;„,n&on 
tre lummum ; apu J que m non 5 tran WatL 
genu,c nos uerbo ueritaris ut fmu, fn/tmm a" 
Vos gen^seleaum regale face^dotlum 

«MI e(u,,ufdetenebn'suos „ccau)t!adm.Va 
b.k lumen fem . Ndte «pfdare rcdccmu 




nicantes cbrifti paflionibus gaLcìctc :iit mrete 
Utìone eius gloria gaudeatis exultantes. Si ex. 
probaniini iiìiiomine cbrifti beati eftisiqu&nià 
qaoò é honoris glorie 8c uirtutisdei & qui é em^ 
fpiritusfup nos iequÌefcic»Seiiicres ergoquii. 
uobisfùt obfecro còfenior 8c teftis cbrifti paitiO 
num qui & etus que ? inbtiiro reqelanda é glo 
rie cóniunicator ; pafcite qui i nùobis é greg^m 
dei prouidentesnó eoa<fli fedfpcntaticefedfe 
cundum deum .D eus autem cmnis gratiae qui 
uocauit nos ineternam fuam glcria Icbrifto ylcK 
fu modicum pafTos ipfe. gfkiet ?confirmab4t • 
confoUdabitqj ipfi gloria 6c-lmperÌum infecuk . 
(èculoji amen. Idem alibi . No eniro indoxilas 
febulasfecuti nòtam facimus uc>b?sdch oplfeii 
yhefu cbrifti uirtutem & prefcicntiam: f. d ft». 
gnitudintsillius fpeculatores c^eAtXonfide. 
rarepreterea dccetfpét claritaté jfirmitatéqj 
pauH t habentes talem fpémulta fiducia utimuir 
Dominus quidem fptritus e ; ubi autem tpiritus 
domini tb! libertas. Nos ucro omncspreuelatà . 
factegtoriam domini fpeculantes ieandemjma . 
gfnem tranfformamur aclart'tate fnclarìtiat^tan 
quam adomlni fpiritu . Tdeoqj babentcsbànc 
adminlftratfon? fuvta qr mìferlrordiam conf^xa 
tàfumusno deficfmus fed abdkamus occulta 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



dedccoris/nonambulantes inalludajnecp adui 
tèrantes uerbuni dei/fedìnmanìfeftarione uert 
tarisc.omeodantes nosmetipfos adomnem co 
fa'emi'am bonn'nùni ccramdeo.Quod fi etiam 
opertum éeuangelium nqftruni iniis qui peitt 
cftopertum l'nqufbus dcusbui'as feculi exceca 
ult mentCilnfideHam ut non fulgeat ineis t'nlu 
tninario euangeli'i glorfz cbn'fti* quié imago dei 
Non enfm nosmeti'pfospredicamusfed ybefu 
«èttftum domt'num noftrum Jnosautemìeruos 
eeftros^ybefum. Quoniamdeusquidixitde 
ttnebrisIum^n'fpIendefcerei'Uuxit ìnccrdibus 
nofttts admluminarionem fci'entìaeclaritatis del 
Infacìem qriftì ybefu i babemus aut^tbefaurum 
iftùm Inuaffs fidilibus ut fublfmjtasfit uiVtutis 
del &non exncbi'sj ìnomnibus tribulationcm 
patimur fed non ànguftiamur/attenuanìar fc d 
non defti'tulmur J^fecutioncm patimur/fed nò 
dennquimur.'deiamuXfed nonpfmus&paulo 
pofl. Sdmus ent q« qui fufci'tauìt ybefuni & ncs 
^fcitabft cu ybefu : ^pter quod non defici'mus 
bcd Hcet fs qut fori s é nofter bomo corrnpatur 
tameh fs quf mtus é rcnouatur efedre idicm . M 
cnim quod fmprefenti émomftaneum Sclevt 
trfbufatfWsnoOrj fupra modum l'nbbTlimfta 
«e etemum glorfx pondus ojpatur mobis. No 



co:icert\plantibus nobis quae uidétur/fed que r.o 
uHeiiCur»Quc cnìm utdentur/temporalia fune 
qax aucem no uid€tur/eterna funt.SciTnus.n,. 
q» fi terreftris domus nofìra Huius babitatlonis 
dtfTolaacur bedificationem éxdeo habemus do 
mum no manu fadam ; féd eternam icelis: bcc 
adcor{;itbios.Tbimotbeum uero fic admonuiC 
Vigila iomnibus & labora: opus fac cuangcHfte 
mileriam tuum imple.Sebrius efto /ego cnìm 
lam ìnmolor 8c tenipus mee refoluticnis inftat 
bonim cercarne!! certaui/curfum confumaui: fi 
dem (era lui inpoaerum repofitae niibi corona 
iiiVnx quam rsddetmibi doniinusiniUa die lu 
ft is iudex no folum autémibi fed omnibus cjm 
dili^nt eius aduentum/tnbisucrbi^ uatienatus 
crt prefés fibi immincrc martirium qucd hrem 
fecatUTì é. hJon poffum me contincre qui bis 
adiciam quam certa affeucratione quantaq; ma 
icdite iepidola a Jbebrcos_eternà filli de» gene 
ratìonf ut'mq? cecineri : ul tifarii ir ul tisq? 
modis oli'n deus locDCnspatribusi^pbeiis ro 
uimme diebu.iftìslocutusé nobistfilip.Jque 
cSftimit heredcm uniucrfo^ /pquem fecir 
dia -lut cumfit fprendor g1 crieSi figura fubna 
ti? eius poftansqjomnia ucrbo utrtutisfuseriT 
^atlonem peccatoci faciens fedct addenterà ma 



icditis l'ncxcclUs/tantomelior angeliseffedus 
quàto differéduspfeiUis nonìé beredirauitfif 
<5ae fecuntur ide eodéfilio dei inféquétibus di 
cit. Viuum eft em'm uerbumdei'flccfficax&pe 
netrabihusomm' gladio ancipiti ^ tingens UI9 
adiuifioncm am'mae ac fpiritus/compagum <juo 
<$ acmedulla^idifcretor cogitationum 5^ intéti 
onum cordis:n5 eftiiUa creatura iuifibilis inc5 
fpcdu efus omnia nuda & aperta funt cculis ef 
US adquod uoWsé fermo adcolefenfes ; filius é 
imago dei iuifibilis priniogenitusomniscrcatu 
rae quia mipfo c5ditafunt uniucrfa incxlis & iter 
ra uiffbilfa & inuifibilia fiuetroni due dominatio 

ncs:fiuepncipatus.-f,uepoteftates:omniarip 
fum&.jpro creata funt: &ipfecante cmne.& 
omnia «pfocoftat 8c ipfc e-caputccrpcriseccle 
Ite quieprincipuTpHniogenitus e.vmortuÌs ut 
litinomn!busipfeprfmatumtcnens:quiaiinfo 

fn^TlS. « ""'"'"^ Plenitudinem dilinttatis 
faf^Wtare&peutnr^^^^^^^ 

FtiPcans pl^«pné crucis efusft.eque Li is 
fiucqucfntarisfunt.Sednecogarlolusr c 
g^ed/peaqu^ deWfo del miranda inepiftc^^ J 

iDyfterifs alibi tanquam oracula fìrmiiTima C 



«St : uno aerbo ce mpreber.aam . StH^is ciiltgcit 
tcrfaGraslidei^aslegmtcri(Hanamlegcmdiui 

mu.rcuKconftarefacmcogetprSHuiatmno 
{hi bcroes ftibilcs bercnc imobili fundan^eto 
dari mente uolu Wteierueates uerbisiimpltccs 
at « certi idionc indefelTi iiiUidf {>por,tc,C2 
tea axie aimLim ratìtinculas paivibages aucupa 
tw; at^ utinquit.Qauia tamnaani inpnarcui 
taV^am oberrant: neqj fui me^ .ahci^ duccs 
fufetes Denicj fi t-eligio?ùsma.irr.c prcpv,^ 

«a paritasbeccertediuin{Pjmacfts^3er.eq, i^i 
lcsi.llerbyiadeo^rapftitionesac.^^^^^^^ 
tahVv.taeli;amenta:.necjjobfc^^^^^^^ 
genttlium fabulastne^ì abbominabik^^urr^ 

aas .ìecKtcrrcna premia: ut leg« alte: fcdcdc 
TpolL-^nrcp aducr^nos fia. cg^^U^ 
interpol lube-t quemadmodum mfTtt tamut|^ 
alcoranum.Seduelraticnedcccn/oeloratto 

neconuerti^.elpatlentia^olkrarnQ^^^^^ 

prlmìtSs cbnftlanc^. re ,pfa ^f^^^ff^^ 
Luit non mòdo amputat uttta : fed e.mpat 
Le aTtutespfuadct cpandc priufciuani loque 
jo .Tati. enL iHo^^ cSdt'dìo fcrfqjfuit ut no 
^ttter p-ruadere pctuent : quam 8. u'^"^^^ 
racuta ex3rcedQ.Vtetes preterea no ambitio 



nis/aut uoluptatis; auctran pillicatisbumanac 
fcd dei forus gratra ardéter exercet/tott7c[,'hùc 
mundum pcflondat 5i^nibiIohabet^utmun 
dum alterum confequatur. 
(^Capitulum nonum Audoritas chrffli non 
abaftris fedadeo efè, 

COMMVNEM religione neq;aflel 
lisine^ ab bcmfnibusquibufdam req} 
amorbo effe/fed adecat(^ bamane fpeti 
efcómunf natura itbeolcgtanoftra^bauimus 
inprefenti'a uerocnftianani legem no effe fertia 
ric^ afato quodam fidc^^ brem'ter Ut oftédi'mùs 
Aduétus cbrifti tamquam di'ufnus abmi'do m« 
di predfdrus a^pbeds/fi'bìiltsq; futt !^ iafìrolo 
già perftìsfed diufnitus n/pTratiV. Aéée q-fclét 
rpbcrs celenes tnncjuam caiìfxuiìiua-fales ata-' 
remote parti'cu!aresÌternse^i dDsn5 abfqj c^ 
modisqufeufdam medns adfmem pducfttc:bn 
mana uecoomma non modo nofutmiVftrarùc 
comode cbriftta vs fcdannos tfcc nro-^ r^rfrs 
aduerfata fuiffc traduntur. Vnde cù paul apt.d 
lucam rom x dtTputans cn fudotV di vi rct r^p^cr 
fpem {frael catbcna bacr:,Vcundatus fiim (vb iù 
xerunt iWei rcoptum babemus bùiV fet^e vh{ 
9 concradk.' . Ob Kpc ipOjm fio evctamatiiV ter 
tuUianus.Ctim odJo fui cepit ucntas tfimul «e 



apparuitinimicaé.Tothoftcseimquotc^^tra 
nei & quidem {>pne exemulaticne ludei :cxco 
cuffioue milices : exmtura ipfi etimi don.eUici 
noiVi: quotidic obf.der^'mur/ciuotidie^dimur 
inipfe plurinìum cctibus&cògregatic.nbusno 
ftrisopnmimiir: Itenu Veritasmbildcfuacau 
fa deprecatur : quia ncc decòdittcne mirai .bot 
fe peregrìnam intcrris agere iter :ex'tranecs t:ci 
leymicos{nuenire,Cetenlgenus;fcdem:ipe 
gratiamt dignltatem:incelisbabere: unutr. ge 
ftitintcrdum/iie ignorata dannetur. Qiiidem 
inlq iius qaam ut oderìt bomines quc d ignorat 
etili fi res merctur odiumetta atrunq;exaltcr 
atro redargaimus 8c ignorare iUos du cdcrunt 
ficilufte odiffe dum ignorat/bec ille.-Prctcrea 
corporale. caufdege./uel uoluptuofas/uel am - 
bitiora./uelcertenonplu{quam ctm esinducut 
cbrilWlexomniab3Ecdamnat/ueirupat.lte 

fpberaeceleftes nS akiu. infundere defidenum 
poffunt: quam cxlc^e cbrifliana peta. cdeOcs 
Vpermcfperasatq? trancend-t/deumq? federar/ 
fo15 rupccUTutpote quxnS nafcatu^^cclc re 
eftibuL fpinVL tfed afclo fuper cdeO t dee 
Innumerabile. bomincs aDud cmnes gente p 
cbn'ftf nonnine libétcr fe n-ilnenbu. certeq-mcr 
tdJoliusdiiitna: beatitadinis grat.a cbtulerunt 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



quando aIùstJii:.celcrb'3molu^effecitcei-t..mi 
m . (yvds iapiejis ujivjuampotuit ciocl:rinc:m Tua 
fola pietate àd uiiucrfom orbe fpargere. Ac de 
US obfclani uircutem uel aduerfantc pnfcaccn 
fuetudine ai<^^ potetia ubicjj credi. Si bec afide 
ribus^ficifcerentur/^fed:o aliusqucq; eandé 
aut fimilem ftella^i necefli'tatem nafccJishabuif 
fet. Quod namfatuni uniueffict-catorem ip 
lum efic confirn-ìauit^qul nullaiti cfTe fatele ui 
docuttatqj dcccti Quomodo igitur ipfum fa 
tum (ibi met.repugnat? & nò cflc fé i'pfi.ni pre 
dicat^baec ita eufebius confirmauit qui predica 
tioniseuangelicae gratia; uelcertarunt iammut 
tis anm's ; uel etiam nunc certant: quo modo ad 
unani uoluntatcìr; 8<fjdem& eanderri uirtutcm 
antiTii utaendìq; radonem diaerristcmporibus 8c 
tam multi nofti-a memoria compulfi fet. Quis 
mentis composeredcrc ùquam poceritiuuenes 
fi nu' ac fenes uir os & femlnas/ fcrucs 5c libcrcs 
doc^os atq; indoAosnoninuno climate crh's 
nccj ineadébora natosfcd ubi9 tcrra^ d;ucr 
fis temporibus ^fidcribus coacHrps t/nani Se ^adè 
nouam at^inauditam dotflrinam Se quidcm cil 
pcriculo mortispatriifridbus antepcfuiffc &' ue 
rap pbilofcpWe dogmata duntiéq; ultìenci quà 
delid'as maluiflej bec eufebius. No fgituraudi 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



.«Iteli (unt t'mpii quiaa 8c fati fatui affertprcs : qui 
iiiipfocbrilbaae religionis initio ^nuntiauerac 
iptamcum primum annosttecentosfeflaginta 
Guinqj impleaiffet ruituram,* id.^; etiam c^ucda 
oraculo flrmauenltl: necjj audeacaftrologus ah 
quis aliglielo eam defe.aut-am pnuntiare/que , 
nó atéporaliceloje mota Jfedabctcrna dei fta ^ 
bilicate dependet^qux ab iitio mundi ufqj adcc -j 
tauiamimpatoris tempora: inpropheta^prcco.. 
ntis /populo^f expcdationevrerufimihtudinc. 
cóftttfc.DeìndeuIcf adnosannosiam mille 8C;^^ 
q,iadrÌng£to«;rcptuaglnta9 & quatuor inulti? cc, 
lis lerrisqj pdurat.Cuius pfeèutorcs pnmos.s. , 
hììio: He lì obboc ipf -.nri ut alia^ cfìend^mu?^- 
evtevnìinaait. Q.uim ad-utuma imniani^ g<? 
tilìumberetico^i-^ pfecutione dcfendit. Nun 
quaigiturpotcritreUgiobatc aboler. quc de» 
uidirem babet at^ cuftodem etiamft male ad 
mì'niftrctùr afuis Se crudelitei- impugnetur abbo : 
ftibu^.Statenimregéce deo queno mtnu5a\u 
iVoiile tragittar quam alieni^Denicp fi prolpc 
cSri(\ian?sresbamane feede't ccnmotMae ro_ 
cefTab mcSl «ci'ierfa mutta conttgcnt crelhct ta 

dem becretigio atq? pficietur . Nam cum ex 
tremi cuadam 3e diuturna àducrfitatc qucnda, 
crtaadultaqj faerIt'cademn€cc(rano nutnet 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale 

Firenze. 

Magi. B.5.18 




acprorfus'implebfcur» 

f ■ Gapitulum decìmiì Chrifti audcritas afcif^' 
mi'raculis minime fuit." 

ED AKG VENDI acrfter lUi' mihi ui 
détur m'agriahime Lauréti quiquotidie 
tàptfnaclcer ^/mpudenter noua adfidé 
cbnflf coiifiVmandam miracula ejd'gunt , Si eni 

uel ardnciofà/iieJ- natufaifa/uiderent-ur, Suffi 
cntrnobis rcft-é mùdiTotinoabfqj manifelìis mi 
fàculisti miVacùlofe irà mìraculofalftituta de o 
•^icepiflc&ptuline (^U!*dq« cbriltii feci'fle mi 
pàcul.a gentilès ludeimaumetbcnfes nobis con 
cenerjnt.Hiracula debella abot-iente eclypfi 
ro'nacJreri-c^Tiotu tépIiqjrdflioneS:alia multa 
mùlctshominùmfitbusmamfefta i^^^^^ . 

tapi «lidea ^ alfbfpalà quctfdiepj-edicabant 
s^($ foibebant. Atqjeo qui'dem tempore quo 
ìnjmerabtles adbuc fiiperant eo^ qui cum mo 
nente cbri'fto uiui 5^'iam adul ti fuiflent redargu 
e«;e djjcfpulo^ t'Ilos cmnfum rej; egenos mduc 

ri ^^fvTrfrrit MKme potèrant. Quonam padìró 
^c^o1es f^cinus tam abbon)fnabiIe 8< per/culo 

fffFm-m pp('tra^Te^;q^andouideI'cet totifan 
Cc<j ftlmn^q; iWremittnifi ncuo qucdà • 

& ftupsdo pdigfo fuifìetp terrftus. Quod quf 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



ac cum primum ppccrauit adodauianu fo iptu 
fait . Audi macrobium cum audiffct augultus 
inter pucros quos infyn'a berodes rcx ludeo^in 
mbimatumiuffititerHcitfiHumqucqjeiuscc 

cifumait/preftatberodisporcum elle $tilit>m 
Opere prctium ed audire ptimum deterremo 
tu inqult eni . M ax'tmus terre memona me rta 
lium e^ttrit motus tlberii cefarls pdapatu duo 
dectm urbìbus aft2|)ftratis forfitan ilie terremo 
tus fuft quUncbrifticotlngitpafflone tjim quia 

dWt eam fulffe tale" ut num? (Imiltsfuerit to 
quiaiafoS^tlberio Impante ubi s. &quado paj 
fuse cbrlftas.Scr^biteufeblusfelegifTe mcomc 
tarils etbnlco^i <f anno tlberii decimo CÙmo 
folis faaa defeaiotbytinia terrxmctu cc^uha 
Simrbe nyceaedses plurime ccrrucrntquc cm 
nìa bis c5gruunt qu^ipaflìcne raluatcrtsa< ade 
runt.ScnUue.ofupbis8.pblegrosulcbp.a 

dn eg.eglus fupputator é itredecmc 1 ,brO ita 
dice-si Quarto autem annò dacentefim:sfeca 
d3eolimpladismagna8.excellen.ir,tert^ 
qa^ ante cam acclderunt /defe^lo foHs fatìa di 
èsbora fevta Ita Intcnebrofam notìe uerfu. ut 
fteUe Incelouifc fintterreq; motusibytmiam 
cenx urbis multas edcs fubuerttt beo pblcgro 
Argumentu bulus rei <r faluatcr bcc Pnìicpaf 



fas At C'a:.ngeltimprcbcc lobannisinqu^ fcribi 
tur.Pcft tjuintuni dccimum annum tyberiicc 
fai 15 cribas aniiis dcminunipredicaflc lolepbus 
ecijmuemaculusmdco^ fcriptor circa heccé 
pera di-' pentecofteiifacerdotcs prinium k co 
9^ quofdam Wtus fenfifle teftatur .'dc/nde cxa 
dito templi rcpcntinani fubito crup iflc uc ce 
dicentium trafmigreniusexrhfs fcdibushucuf^ 
cufebius.Quod autem cbriflus pafiiis fucrit an 
notyberii decimo oélauo declarat edam lucas 
cusngelifta qui anno tyberii quitodectmochri 
ftum bapcizatum dicitannotrigcfimo iam prò 
piquantcm . Computar autem eufcbius chrifltT 
anno quadragcfimofecundo imperii auguHi na 
tum fuifTe/ccpifieueroecangcIiuni predicare 
aar.otybsriiqujtodccimo idicnifius ariopagita 
pbilofophoji atbenlenlium prclìantifiimus & 
apoUopbanes infignis fopbifta naturai iumq, t e 
rum fcientiapoUens co die quo ybefusccci 
dituruna apud belicpclim erantjhi tuncuidc 
mntlume globum extra cóiuntionis tépus abo 
ricntcfolim'rabiliten'nci'dentcm arqj ipfun^ ab 
bora nona ufq? aduefpam fupra folis diametrn 
mfrabiliterobfiftentcmn'ncidcntfàqj eiufmccli 
«r^adrolaris corporisfincni puenffleac tum de 
mum cxaducrfo diametri refili'ffcconfiderauc 



mnt:.Gamucrohccprcteromnem nature ordì 
ncm cóttgiffc malìi^e^k cogncfccrent dicnilits 
prorfus oblìapuic 8c apollopbanesconuerfus ad 
5ionifule>.clanuait preclare dionyf» bxqu.de 
Cut resiuiciflituaines aiuina^^.Hcc dicmiui. ari 
opagita fcribit aclfapiété polycarpi^m rcgatcp 
cum ut apollopbanem ipfum adbucuiuentcm 
& nò aum cbritltanum còuenùt qui necj Ut i>c 
zaturusilla prcter nature oraincm cuenii.ei* 
% crlftianam ueritatem afpernaturus uk£n« 
Ccà eam bumiliter furcepturus.l.aaantius afSr 
nìat cbriftum cruci afixum fuiffe mam^dic 
uigcnmo .Hcatusautem qutaam ^^^^^^^^ 
^uUparum religiofus afTcnt ta-en aftrolo^ 
ca . Computatìone certum effe ea àe qua cbri 
ftus cruci afivas e" folem l'nprimo anetis grada 
lanam Inprlnclpio libre fuiffe at^ ecly.pfim fc 
IdumraturamnSpotuifTefieritumqm^^^^ 
niluniumerat.Oportetautemfolisecliprimi 

nou;iumortcri:tumquiaabortetemc^^^^^^^^ 
fis ma team abocctdente mcpcre foleat natura 
(.ecllpas.AliìfclemrFÌtó".u,JeuoW^ 

utr^ine lunam iJem bmen abbis «^cltpft co 
raiturat^abe^calo Tdcn^caenaunt^^^^^ 

qui tegefic\ubcntepafcafenìp ^'«^^"^^^r't 
Lacelebrauere Scfnpafca ybcfum intìolaue 



runt, Eclipris aLtem fuit.Nc eiiimXtcctat tttc 
inre tam.manifefh mentin. Nam iecdem ftcu 
I0&; apud eofdé predicata ; fcnptacj; funt ìquo 
^ apud quos miracula emfmc^i cucDi/Te narra 
tur. Solius àutichnRi gmiàmiracuìimilhid 
fadum é incelo .Qutd enim.aut tunc àut'alias 
miraculofius f cbnlks fadum eft uel fui» celo 
uel fupra celum . Oecjuo preco eiuspaulus . De 
exaltauit illum òc donami: iUi ncmen qucd é 
fup òmne nomen/utinnonimeyhefu ómnegc 
nu fledatur Gclert/um terreflriunì fnfemo^i Se 
omms lingua confiteatur q-dommusyhefus cri 
ftusìngloria efl de/ patn's . . A tq; id qucd ad mi 
Tationemc.vauget/bocccnfefla tunc é bominii 
lingua poft^ informa ferui e^-inaniuerat fernet 
l'pfum buniilis& obediensfàdus ufq; admcrté 
mortem autem cruc4s,.Si abfqjmiraculis borni 
nem ieiufniodi babitu ac forte coftitutum mi? 
dus fummum effe deqm cò feffus é : boc unum • 
mfraculo^ omnium uincit admfrationem. Hgo 
adduci nòpoffum nif/fniracula multa uidifièc 
Tobannem euangeliftafcriptorem maxime orti 
nium fimplfcem at9 fobrium tam ttifraculofa 
ucce aufiT fuiffecl amare, SiTt 5^ alia multa quc 
Fecitybefus qae fi fcrfbatur |)fingula nec l'pfum 
arbitrormundum capere eos quifcribendi tint 



libros. Miao cf euiiigeliftc fepc alunt ibcfura , 
niiliaìHrmbramfimul mirifice curauiffe dccet 
nos magnus pàulusqualis iUa fucric apcftclojj^- 
predtcacio t^uapopuli multi' cóuertebaRturJi»^ - 
corincbiisincjuit. Egofratrescùm ueniffcmad. , . 
u D3/uèn{ no infubliniitatc fernionis auffapiétic 
adnuntians uobfe teftimoniam crtfti^Nó cnim 
iudicaui me fare aliquid iiiter uos nifi ybefam ■ 
cbriftum éc biinc crudf ixii 5f ego ilnfirmitatc 6c 
timore de tremoi-e multo fui apud ucs 6^ fermo- 
meus d<. predicàtìo mea no impfuafcriis burnì 
ncfapfenti^ ùcrbis : led inoftenfio.ne fpiritusSi 
poteftatts ut fides ueftra non fit infapientia bo . 
minum fed inìpoteftate deJ/fapiétiaauten^ lo 
qaimjr fnterpfecflos/ialia epiftola.«ifdem dicit . 
Signa apoftolatus nteifadafut fup uos Inomnl , 
parietta inlignisSi' ^)dtg{ìs&poteftatibus. Scd . 
audiamus tu adtbcfalonicenfesTcribenté. Sci'tis 

cuangcliam nòftriim no fui't adnos tantum i . , 
fcrmone /fed Ipotecate 9c fpfrittìfandl'o plenf • : 
tadtne multa adeo néfuf òbh'tus crat pmdétifli, . 
mus pautiis aut dfq; adeo obliuiofos opinabatur , 
populós adquos fcri'bebat ut Comemorarct fc a . 
pud eos feciTTe ^d'gia nifi feciflet i^mptu eraf 
redargatio inramfaft forte mét{tus cITet.De 
^digtis afe fa Ai s : fcribìt etia adromanos txqn - 



i 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



hazdc fimìHbus miVàcuia tcmponbasilltsntìti 
dcfaifie cóncluciimas; cjiìo^ uirtutc adcxéplar 
lamencj immo adbàbicaculumnoiirum edi 
(iati tiinccft domus dciqus/ut ait paulus^eft 
ccclefia dei uiui: columpna firmamentumgiuc 
ritads dcrnmikde magniì épktatisfacranicn 
tumJt|«od manifertum é: icarne iuftiftcattìm é 
ìfpintaaparui't angeli's .'prcdicatumé gentibus 
creditism e inmundo af^ptum éingloria bcc 
adchimotbf Urti. Quid ìgitur garrimus increoH 
Itiquidultenus^cacescHlagi'tamusfnun quo 
lidie deo magno nobifcum fuWudicelis éimn 
qnolibct momento tum fingulis nobis tìi po 
ftcn's qui (ìrnHiter cjuerent deus au<flontatem 
faam redimere miraculisccgttur: 3<:rancjuam 
prcftigiator tliquismcrcennarlus itheatruni^ 
dire adnutum cutufqj còpclliti r^ , Atqui nc(^ 
etiam hommem animai natura liberi uioicntis 
^uibufdam figniscópellerc naturale ac decens 
efl:; fcd fnfpirationibus dodnnisq; alli'cere tuo 
lenti . n.uirtus & bcatitudo ^miditur .* non co 
atìro i credendo prccipientis aucf^oritas cofìt ma 
turno pquirendo . Quid tc^ paucifunt/quì m{ 
racala uidere/paucifnmfqiii acipere dignifri^t 
Mirabilia tnter bomìnes cogrue utplufimum 
adfo fiunt panimasbchimum accrpórlbus ual 



defematasdco^j cciuntas tan^pìnftriinienta 
i mergite igitur ucs iccrporis lutum anime mi 
fere: fic celeftia cerneds miracula^ Oquam ftul 
te optatUlncUnato iterram capite uidere fubli 
mia rapi portcntis inaltum uultis no uirtutum 
gradibus fcandere/cjuld mfraculoffus^uid diui 
niusinterris ^ animus omnino fui ccrpcrisdo 
minus^imperìum hoc experlamur ff pcfluraus 
pofTumus autem ff uolumus tunc nb modo cer 
nemus miracula fed ipf i perf{cienìus,Ego certe 
arbfcror nobis etiam no mcrentibus fepe uarlis 
mlods mirabilia queda figna d/uinitus fieri ; fed 
no patent òninibas omnia multa edam no feri 
buntur ♦ uel fcrlpta quidem nò creduntur cuius 
quidem ambfguitatisoccafionem dare uldétur 
no nulli bòmfnes admodn deteftabiles qui imi 
tatione uerorum falfa^digia itrcducunt : imita 
tìo Se uerifimilitudo necefTario rem ueram fecu 
tur *quam quisimitetur&reprcfcntetno effet 
, introducflus nummus adulterinus ni(ì quandocp 
Icgiptimas fuiffet nnmus no efietfalfa cofi<n:a 
miracula nifi exaerismfraculis bominesadipfo 
rum imitationem fìdem ueiuitati fuiffcnt mira 
cula que aurelfusaugufHnus fé uidiffc & grego 
rius narra t talia funtutfidecarere rodebcant 
AudW equidem non nulla ncfWsfecuUs atq? 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



eiiam murbe ne lira fìorcntinamiVabiIiafimul 
& credibilia c cntTgifTc • S^d quedam cccultio 
ra.lUud certe multisbcniinum milibus c^ui & 
uiderunt 5: adbuc uiuùt manifcftinìmutti quo 
ancone anno domìni . M • CGCC * LXX Ja . 
tum aoiultis fide dignis accepimus: puella cjue 
dam ppter pcITiniam quandam nemoji còtrac 
tioncm aprimis incunabulisgradiédo natibus^ 
cruribus utebatur ,Prcterea bindellus fiorenti 
nus ^pterfauciunx pecftoriTqj cctuficnem mul 
tos anos loqai nibiìpotuit/ambc cu diue ma 
ne eodem inloco fé fupliciter comédafTent fani 
^tmus^uaferunt omni' pcpulc multis anis no 
ti fuerant iffrmi&pcftea fam quatuor anos co. 
tinae omnipopulo f^nt.NoIi I aurétimiVan 
marfiliusfictnus pbilofopbieftudiofus mfra 
cula/itroduca" nera entm funt qua? fcribiniusac 
pSilofopbi offitmm eftratfombus^priislìgu 
la cofirmare/fantautem ^prierej^ naturalirm 
rationcsquxfgcundf jm naturam funt tdmim^ 
uero que fup naturam humrmódi funttum me 
tbapbiTice^baticnesttum uel maxtmemiracu 
la* Deus cnim no tantu uet-bi's quantum mira 
culofis òperibus midena fua ^bati5f prccepta 
confirmat. Vnde illudé^ S^uerbisno uulti's ere 
dereopenbusaedite. 




Capitulum undecinìutti^tt&ritasapwd 
gcntiles» 

HRISTIANA.miracula nemo nega 
I " uìt unc^ Hcct Illa nó nulli addemonum 

uimretulennt: nefcientcs demones 
uel fui cultuni/uel uitia tandem pcftifera%dlf 
fenfiones ffuadere folere/bec autem acriftitnìs 
iliis beroibas ali'emffima. Atqui quonam paào 
poteft ea religlo òrtnademoibus babuifle quc 
demonum cultum dapnauk /cuerrit^ /Ipfosq^ 
demones & fugauit & fugat^uniucrfuspenc or 
biscbriftum fubito coluit at^coHt exceptìspi 
ucisctrcumuagìs fencratonbus/qul auari'tÌ2pc 
nttus mancipati dedldni's rede fendre non pof 
funt . Pro fedo gétiles omnes cófenfcrunt ibe 
fum aut deum ipfù fuiffe^aut certe diulnu » Mt 
lefius apollo cófultus kacómédaukcbrìftum 
Mortali'5 eratcorpòre fapiés|)d}gio9ieffeacr 
fedfab ìudicibus caldei's armfs cóprebenfus/cla 
xik fu(l{bufqj amaràm mortem paffuveft.Por 
pbirlus ìlibro derefpófi's ìnquk. Cbriftu dll ma 
xfme pium^numpriauerut /fnmòrtalemqpcua 
({ite aflenierunt/benigne admi^dum dcillo te 
ftifìcates/adfuhglt/becatédeafntcrrogandbus 
AechM anfma refpondiffc , Wkl pietate prcOa 
tiflÉimféfIla anfma/banccolunt artgiditatc aHc 



nam&poft multa fubmnxit bccate cbriftjjsip 
fe pius icelum ficut pii ccnfcendit/buk ergo ne 
derogauerrt conc^dit ipfeporpbiriuscbriftii 6c 
fapientemScpium fuiitc/quauiscbriftìanos par 
tim ladodlospartimrnagosnorninet: tuni ue 
ritatt : tUmf'bi ipfi nunifefte repugnans . Ter 
taUbranus inapoìogetkp fcribi't cum pylatus 
àd tyberium Tperatcrem decriftiano^*! dogma 
€e referre t « T yberius retuli't adfenattì / ut cbrì 
diàrto^ facra intercetera facraréciperentuh Ve 
rum rarti^Yconfulto patriirri cbriftianos elimt 
nari urbe pi acuiflct €xèo nò fenatufpnusbu 
msrei iiidiemmbifTct delatuni , Vetus ent erat 
.decrecum : nequis deus abfcp fenatusaucfl-orita 
tecofecraretur tyberius pe edicftuni acufatori 
buscbnflfano^ minatus é morte : multi fenato 
rum & equitum rpmano^^ Interferi • Cofìrmat 
eadem eufeblusueipafianus ac titusauditis obri 
ftfopibus e{us pctentia timuerunt^ Adrianus 
ffcat fulius capitolmus narrat ftatuit cbnftó te 
pia Tacere eumq? Inter deòsrecipere Jdeoqjte 
pia ^ abfq/ftmuIacrfsmomnfbusciui>atfbus fieri 
lufTftf que bod|eìcarcc quianobabcnt numina 
dicuntar adriani : què lUé adbccparafTe dlceba 
tur :fed ^ibftus eftabb/squf confulentes facra 
repererant omnescrifHanos futures fììd optate 



eueniffet: 8c tempia reliqua dcferenda. Alex» 
ckr feuerus templi fiericbrifto ftatuk/fed non 
fubceffìt/orabatimatutinlslnfacrario fuo cori 

ftatua cbriftì bec capitolinus. Sed audf quid de 
adrianoreferatcufebius.Quadràtusdifcipulus 

apoftolo^i ^ anftìdes atbenienfispbllofopbi li 
bros ^cbriftiana religione adrlano dedere com 
pofitosacfereiiusgra^iuslegatusuìr aprirne no 
bilis lideras adi'mperatorem mKi't : Iniquum ef 
(è dtccns clamoribusuulgì innccéndum bonu 
num fangumem cócedi'/ & fine ullo crimine no 
minis tantum 8c fede reos fieri tquìbusconma 
tusadrianas mtnuttc fundano ^cofuH fcriblt:fi 
ne obieda criminis cbriftianos nócódenipnan 
doscumsepiftole ufq; adnoftram etate durat 
cxemplum bec eufebius . Antonlnus ptus cum 
audiffet crifttanos boc frequenter uti ^uerbio 
Quod db! fieri n5 uis alteri ne feceris : plcruta 
tusécbriftiuftam cfqjftatuamtamquam deofa 
crautt Keor equtdem adbóc maxime iduc^um 
fuifle aiufttnopbilofopbo qui ci libnl ^nòltra 
religione c5fcriptum dicauft.Pbllippus exTpe 
ratoribusprtmuscbriftlanus fuifTe abcufebfo tra 
ditur. Superiore? enlm ybefum nonfolum led 
conrccterisdilscolebant ,Sed li omnespòpu 
!btn fuum magiff deu ueritl fuiffe uldetur.^<x 



{fàntinusden^? cum cbriftImtVacuIa irebusfa 
Ì4manifeftius1uiffete;s:pertus:deu^ magif^. 
populum timuk^folumcj; cbriftum de palam 
adorauit idolo^templa fubuertit/cbrifto tem 
pia pafTim predcfa bÈdifieauit^becdeillo feri 
bit Eufebius qui illius tempere f loruit • PnVi 
dpes autem l'iios cjui atrocias icbriftiancs feui 
bant; crudeli quadam natura &:temerariaj?fp 
turbatione potiufc^ ratione lufti'tieidudlos fu 
ifle conflat/fiquisinfanosillos ncrones dcmiria 
npfqj quibus illis temporibus abundauit/ rema 
còfideret^Quibus danatoribus tertuEianus in 
quit fediam noftram gi oriari debere , Quia no 
ntbil gràde aliquodbonam abiUis danari potue 
wt , Tales uero femp infecutcresncflros fuifle 
Iniuftos/mìpìos/ turpes abomnipopulo dana 
tos % ModefHores uero principesergacbriftia 
nos bonefHus fe gelTifTe. Sed<juicunq? prlcipes 
precetens ima.nifTime . feuiernt : ut nero domi 
tianusqj mi ferabiles penas dèderunt^ Vt óbmfc 
tam q^cbrifti ^dftonudas repente laqueo fe 
furpédit : qujd i II is tempòribus cbrifti difcipuli 
pubifce diYCrunt atqp fcrìpferunt :preterea q* 
pònriuspylatus chrilìi codempnator tandem 
fmultas icidens calamita tes femanu ^priaiter 
fecit:quodapud greco^rcmancj^q; hyftori 



<os tegtfle eufcbius affcrit, SinuHs bercdts pH: 
miexitasfuitquife ipfeperemicinmilis & fe 
candì qui ftatim poft lacobi necen» carcereniqj 
pecri pcuflus-abatigelo ut lucasteftatur periic 
ac:j,utiofephus inq[uit uidk angelum fuocapi 
tfinfiftentem exttii'qj fui tniniftrum deinde gra, 
uiter criiciatus uitam uiolenter abmpit, Addé. 
q* airelianusfmperator cum primum aduerfu 
criftianos pfecutionem mouifletJ Culmine prì 
mo territus é mox occifus . lulianus quoq; app 
ft^jtaipfas ^ficifcenscbriftianum poft uidlprii 
dtts fangiiiaem uonerat^ed iipfo itinere fame fi 
dqj exercttuni pdidit :ipfe edam ignominio(c 
é iterfeit'is . Dioclitianus f e ipfe pere m it : ma 
ximianus turpiter éocdfus. Neqjfilétip pretere. 
andiim arbitror q«celfus epycureus porpbirlus 
quoq?.8c iultanos^cul usq? pIatonicÌ8c no nulli 
alii docfldiia infignes quipartim infana quadam 
arroganda tpartim ut Lk popults ac potétibus 
cbfcquerentur contea cbriftianam pietatcn> li 
guantruamcatamuTi^ impie armauerunt/dii 
contra {llam potéttumundiq? arma feuirent/^ 
cildubfo fctpfa declarauerunt neqjillos reli'gic» 
m's no(ire patres ulto pa^o cótempncndos fu 
'it(e^Quhmairc\ ccrtamine congrec^l illuftres 
phnofÓpbiJlgnabanfjr 8c aquibuscóuldifut 



nea rcHgionem ipfam uì bumana fuifTe exoru 
qu2 Cam mlrablliter bumanam iapjeciam & po 
tentiam fuperauitJquod apudilayam deus pre 
dixic, Perdam làpienriam fapientum 6cpruden 
tum prudenriam re^babo Et paulusapcftolus ; 
confirmauitdicens:rapientia bulus mundi Itul 
tlda é apuddeum. Quod ftultum édei; fapien 
tientius é bonimibus ^qucd infirmum é deifor 
tiusébomimbus «Atq; alibi ftrenuHsbic cbr/ 
fttmiles ibunc modum clamat.Armamilitie 
noftre no carnai», fòt :fed potédadeo addcflru» 
endummuntdones SccofiHa Scomnemaltitu. 
dincm extollentem fc aduerfus deifcientiam : ì 
ftip aà-edi'gendummcapduitatem quemlibeti 
teEe(ftam inobfequìumcbrifti : atqj adomnem 
inobedientiam ^mprius ulcìfcendam. Merito 
fgfcur bec armatknufc gamalklmagnusbebre 
orurndod:or quando confuluk ne ybcfudif 
dpUnam pfequerentur.Si'enim exdec efleti 
pediVI no poffe fi no efict exdeo ficutcetcra fig 
menta queiUis temporibus conti'gerantjbreul 
tcmDóre duratura. Tmuiit quo<]p illa diuinus 
Ifle platònico^* princepsftcrpetru . Nu 
niemus Jiamblricus ^ ameli'usqui cbniHana tbe 
blóglam no re^bare; fed emulan pcdus ftudu 
erunt « Timuft bifdem ferme téporibus & mul 



to magl's ilia at- nobius apbncanus rebtcr clarif 
fimus c^ui cum adbuc idolatra ad cradelicaiem 
cbriftianam fomniis compelicretur : neq; abepif 
copo fidem impetraretquamfemp impugnaue 
rateluc^ub'auit aducrfus priftinam rehgicnem. 
ut yerom'mus ait/LucnÌentiflimos librcs ac ta 
dem ueluti c^aibufdam pietatis obfidibus ijr,pe 
trauit» 

(] Gapitulum'duodecimum Cbrìfti audcn 
t^sapudmaumetbenfes. 

AVMETHE NSES cbriftian! qucdi 
modo effe uidentur quamuis beretici/^ 

. arrìanorum manìcbec^i^ 

fitctur certe rcx eo^t maumetbcs/ybefum cbri 
ftum deiuirtutem :faptentiam:anìmam;Uatu 
fpiVkumuerbumqj afflata quodam diuìno-ex 
maria uirgme ppetua natum: fufcitaffe mortu 
OS at^ mi'racula plurima preceteris dìuinitus 
cffeciffe fuiffe bebreo^ ^pbetls fublimt 
cremi nuUum^ bebreospoft ybcfum babitu 
ros ppbetam :cun(ftis quidem uins eum atepo 
n(t maria omnibus mulìeribus. Addttccpxis 
ybefuìncorruptum incelum adrcefidìlleXbn 
(tìaìioslongcji'nteruaUoIudeJsantepóntttiude 

ès admodum deteftatur : bec fnbbro eius alco 
rane omnia .Yndefe^atores ÌJlIusiVecsfuts 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



facri's nonpnus inidant/ Hj^ facfamentacbnflianò 
rum ant^uà uera & bona effe confiteantur. te 
quimaumecbis fepulcrù uifunt nifi edam cbri 
ftj fepalcrum uiferint/no dum fatis purificati ex 
fftimantur. Qui chnfti uel marie nomcn ce tu 
meliofe comemorat abeisfeuere punitur.Keli 
giofo^ genus babent aliud beli'ae; aliudiobanni 
badile alìud de id quidèprecipuum ibefucbrifto 
dicatù celebrat^pbetas3i euangelia .'didiccriit 
cnimarnaunietbe malcoranoJalcoranum efTe 
hebnico^ f>pheta^ euangciiiqj affirmarioné 
at^j dcclarattonem . LegJtur ibidem nemineni 
rore|)fe<flum nifiteftamentoueterinouoq; pa 
ruencacalcoranoinrup q-fitcongregatio 8cde 
claratio utriufq; .Quotiens euangelium nomi 
nat/quodfaa'crepe/toriés^n'ocognomento 
librumapeUatlucidumjaliquandoetiameuan 
geliumaddit effe lumen teàamenticaftigatio 
nem redlaiTK^ uiam tinientibusdeum Jnducft 
pretcrea inalcorano deum ita locjuentem , Ctì 
^pbetasalios aliisprefecerimus/eorq; all'ocu 
ti fuenmus^cbrifto marie filio animam noflra 
^pric conferentcsuim atq? uirtutem precete 
ris prebuimus . Duo auté precipui; maumetbis 
eiTores effe ui'dentur . Alter quamuis inebri 
flo;diuinttatem quanda"*p6nat:Iongemaicré^ 



tncuntishominibusuel prefentibus/uel preterì 
tis/uel futurìs/ufdetur tamé alicubi uelle Sui 
nitateni illam effe adei fummi fubllatla diftinc 
tam at(]p minorem : quod quideni abarrianis a 
ccepfc : fcd fnboc fecum ipfe pugnat , Epitbeta 
cnirrt que cbrifto attribuit dlumitatem elus ean 
dem effe atcp fummi deìfigniHcaxit» Alter mau 
metbis error & quldcm manìfeftior €: quado 
fatcUttesiIli facerdotù/qui cólìcere manusiibe 
fum conabatur ceciderùt: deus/ut maunietbes 
putat /repente acclamybefum incelum rapuit 
mi cum furrexiffét aliumquendam ybcfu fimi 
lem comprebendentes uerberauerunt: & crue( 
afTtYCru t hoc amanicbeis acceplffe uidetur . Ni 
HI opjsé ut crrorcsbui*ufmodicófutem/quic« 
9 enimam'anam&manicbeam berefini confa 
tauemntrmaomctbem quoq? cófutaffe uiden 
tur. Cóctudere poffumiis cbHftlana legc apud 
omnesre({bas gétilmm ludeó^d maumetbenfm 
reu<n-a omnium excellentiffimam effe eccedi 
Qu% enim Ifto^ quamuis affezione quadam 
naturstcófuctudinlf^ uet fìAlonis ^)pnam bc 
«firn cetens prcferat; cbriftiana tamen evcepta 

(ua/reTiqufsanteponltJtaqj cum fìnccre iudica 
rctur cantisabfq? cótrouerRa preferrctur. 
1^ Capìtulum tredcdmum Dcgencratione fi 




ladeiijjeternicate, 

M NIS Ulta ^Icm fua penes fe ìpfa pri 
US generati^ feorfum cjuo preftanticr 
uica é eo l'ntcriorem fibi met generar ^ 
lem. Sic Ulta uegetatìua tam marbcn'bus ^ i 
animai ibus femé quafi arborem & quafi anintal 
i'ncorpof e ^prio prius generat t $ aut iaciat ex 
tra aut arborem inde animai ue externum^du 
cat. Sic féfitiuauita quae é uegetatìua predanti 
òr Jperfanthafiam infefimulacrum Intenticné^ 
regi parie priuf^ membra fnoueat de inexterna 
m ateria fabricet. Sed pbetus ille pbantafie prt 
mus quia inipfamet anima é ideo ^pinquicrefl: 
anfmae qaam.fetus uegetatmae uitae qui nófit ia 
nima; fed incorpore. Sic uita radonalisque efl: 
CYcellétIor qua fefitiua parturit infe ipfa raticné 
tum regi Jtum fui ipfius quafi fetum priufquam 
□el loquendo Juel agendo ^mat mlucem:prf 
mus illerationisfaetus^piquforeftanime .'qua 
pbantafte pbfetus . Vis enfm ratfonalis infetum 
fuum pque fllum infeipfam refleditur a<ilum 
fuum feqp fpfam'quercndo cognofcendc aman 
do quod no efficit'pbantafia. Sic angelica uita 
CYcelIentforquamrationalisnotiones fui ipfìus 
dcre^ diurno quodam fnfHncflu |)mit fnfe ante 
quam de^mat inmundi materlam ^les hgcin 



terior eft angelo cpàm radcm fua quia r.eq; ab 
c?f teriiis obie^isfigillatim incitata eft neq, mu 
tatur . Quamobrem diuina uita quia eminentif 
lima é de fecundiffima omnium multo itiugis^ 
lemfuifiniillimam ^reliqua/gcncrat a<.eàiie 
generatpriufquam pariat extra generat iquam. 
mteliigendo ^putperfcde deusintelligendo fe 
jpfum &'fe ipfo omnia Jperfedam totius fui de 
omnium notiohem codpi't infe ipfo que quìdé 
equalis plenaqj ^dei imago eft 8c esemplar mun 
dt'fu|) plenum /baacpallademapellauit orpbe 
rófolo ioui^ capite natam bue dei patris filium 
piato ineptftola adbermiam nominauit/iepmo 
mide'nuncupauit logon ideft rationcm acuer 
bum dtcens: logos omnium diuinilTimus mun 
efori! bunc utfibìlem exornauit.Kiercuriastris 
megiftms deuerbo 8c filio dei ac etiamdefpiritu 
fepe" mentionem facit.S oroafter quoqjiteUec 
tualé deo ^lé attn'buit.Dixerunt ifti quidem 
qiiod potuerunt & id quidem adiuuantedeo de 
ds autemhocfolusintelligit5:cu!deus uolue 
rTt rèuelare.Dei fecunditas:quodébonum ac 
tiì iti finltum pcrfnmenfì boni eterniq; naturam 
à>GUO ^ezdhi ^pagatlnfìnJtequIcquid aute é 
extra dcum f initum eft. Se tgltur deus ^)paga t 
nife ipfo ♦ Vbi certe Infiniti patris iffnitus é fi'Iius 



oporcet autcm bui'ufniodi^le mu/to magis 
iiltimam ut ita dixerim efle deo ^ ageli notio 
iiemillam angclice nienti ;mangelot|uippe cu 
fit:EbSt.*aIiud(}uà lNTELUGhKt;no 
tio qu2 generaijltur inteUrgendo al iudé quam 
angeli ipfius eflentia indeo autem quia .'ESSE 
ET INTELLlGERE^idéfunt/notioqu^ 
deus (emp intcUigendo fé ipfum gignit; fen 
tàm quam exaclifTimam fui ip^us imaginem idé 
cflenna eft atq; ipfe quigenerat : quamuis mira 
quadam relatione tan^ genita diflìguatur ' , 
nerante.Deusdenlqj petemam buiufmcai no 
tionem cognofcensabaeuo feipfum ifinitumbo 
nam ^eandem abaeuo infinitum infe adfefpfum 

fpirat amoré:patef ergo Sffilius &rpiritus ama 
tòrius/tres atbeoIogis|ione uocantur .'natura 
quidem diuina intèrfc c5uenìentes omnino ita 
ut untcus Se frmplexc'eus fit; fed relatione qua 
damtncogftabilidifFercntes. Sicinordinerc 
rum duo babemuse^ftremaS; media duo;inan - 
gelo quidem quolibet una/ut quidam nolunt/ 
prona angelica eft fnunafpetiei fu^r natura ;atq? 
ecouerfo Jnfemìna nófl pregnante pi ures :pfo 
ne mnaturispluribus atq? contra .-.quolibet ani 
mah nature inuna pfona funt plures : indeo aute 
plures inuna natura pfone. Sed'debis fati's adpre 



fens; immo ueio mm*^ fatis/contemplatiom's 
autem buiusfufficiétia no apbilofcpbis/ fedab 
heroìcis iliis cbriftfano§d ducibus adeo peteii 
da,Red:e eiiim yfaias ait.Quod oculus non ui 
6kl<\uod aurisnó audiuit quod «cor bominis no 
afcédtt deus iis qui eum diliguntreuelauit. 
Il Capi'tulum quatuordecimum Orde celomi 
angelo^iammarum clietrinitatem qua\i Ipera 

rum arca centrum, 

SVPER quatuor dementa ; quae fecqn 
dum fubftantìam & qualitatem mutabi 
lia funt/celi feptem funt planetari Jqui 
no fubftatia fed quodamodo quaUtate quadam 
uel difpoftrione quafi mutantur.Quoniam m 
ro bo^ motus quafi erraticusj/celum illis cù? 
ua fuperponitur /caius magi'^rdinafus efl: m9 
tus.Sed'caelum iHudduosbabet motus abonfe 
te flltcet adocci'denté/atq; ecouerfo.Duasquo 
qp faltem qualitates:candorem fiIicetS:fplédo 
ren'dci'rcoabtllo adcbriftallinii afcédi'tur/cums 
motus ed fi'mplcx abcriente tqualitas quoq; fi 
plexid efl: candorifed quòniam motufi'perior 
flatus ed: gccandorefuperius lumen? ideo ab 
hoc afcendttur adempìreum omhinoftabileto 
tamqjbcens, Empfreum ftabflM luc^q? tri 
nìtatts rcAe'accómòdatur . Nouem réb'qui no 



aetn orànibus angelcj^ , Sunt em'm cjuemad 
modum dionifio ariopagite placet bycrarcbie 
tres/ipirftuum diuino^/quai^ quelibet tres co 
tinet ordines, Quilibct ordo/uttbeologi qui 
da coputant/mul tas ce tinet legiones t legione 
CYfex milibusfexcentis fexagi'nta fex unitatibus 
còflare putanti totq; legiones infingulisordini 
buseiTe quot unita tes legio ipfa compledlitur 
At ego dionifio magis afìentior/dicenti tanta 
efie illc^ fpirituum multitudinem ut faculta 
tem bumane computationis excedat, Vna dei 
eflentia ttèrnaritì deduckur numeri! pfona^/ 
ternarìum bunc numerum temarius byerarcbia 
rum de nonart'us angelico^i ordmum quafi ipiri 
talium fpet-a^ numeruscircuit. Prima byerar 
cbia patri : fecùda filfo : tertia fpintui attribuic 
Inprima ferapbini patrem infe ipfo confiderant 
cberubtni patrem ^ut filium generat :tbrcn{ 
patrem cum filio fpiritum ^ducentem Jnfecil 
'da domi'nationes filium infeipfo tuirtutes/filiu 
apatre manatem /poteftates filium cum patre 
fpWtum ^ducentem , Intertia principatus fpH 
tum infe ipfo : ar cbangell fpiritum uenientem a 
p^atre atq? fillo » Angeli fpWtum afillo patreq; 
,4p»édcnté,Quamuls autemfingulicticut di^f 
mus ) alia de alla rati'cne precipue deum intuean 



tur /fingali tamen trinitatem totam & mea om 
nia uident . Habent ( utuuk dionifius^aliam m 
fup c^^^rétiam:c)r prima byerarcbialiquorem 
fuuni afolabauric trinkateìfecundap primam 
tcrria perfecundam at^; primam Jtem ferapbi 
ni diuine ^uidentieordincmindeibonitatefpe 
culantur tamf finé.Cbembini jndei eflentia ta 
forma tbronl 4eniq} ìnfe ipfo rellquì adopa 
iam defcehdunt , Sed dominationes uelut arcbi 
tedi precipiùnt/quod reliqd exequantur. Vir , 
tutcs tam execuntur : moaentxj cclos & tam^ 
iftruméca dei admiraculafaciéda cócumint.Po 
teftaces arcent caqusordinem Mnx guberna 
tionis pturbare poffe utdétur, Cxterl ian^ ma 
gis adbumana defcendunt .Prindpatus publica 
curant : g€tes; principes magiftratus. Arcbage 
li circa ringul os diufnum dirigunt cultfi facrlfq; 
iterfunt. Angeli minora difponunt; HguH fìgu 
lis cuftodesadfiaunt.Quéadmodum ucronò 
uem (Ht agelorum ordines/(ic ìnouem ordines 
diftribuantur anime beatoci Jqucllbet enmi ad 
cuni ordinem cumqp fpiritum tam^ fùum< ut 
piato inqu^titimco) Cfdtis afccndi't? cui fé luità 
fimitemreddfjit.Quamuisenlmànimetì^^^^^^ 
dum funt fncórpcrc quarta fub luna bycfarcb»» 
effidant rpeìTunt tamen ,pptcr libcruni ratio 



nalis nature motum pomnesfpiritus beiiignos 
afcédere Si defcédere pmalignos? preferti'm cu 
mediumTCrum omnium teneant/ideo^j omm 
umife quafdam c5tineat=quaIitates/4uo fitut 
latiflima fit ^greffio an^ma9^» Elyfkjc &nis efì; 
luna: Ulte, nioptifq; ( ut pithagorlciuolunt^co 
finium : fubea qmcquid € morti & inÉa-is deputa 
tur : ubi quafi tot gradus penaci funt Tecundum 
mal/gno^ fpirituum turbas^'quotpremiorum 
funt l'ncelis fedìdum ordi'nqs benfgnoftitn . No 
ufesenim miferos (klx iterfufaeobe*cct /Xicurf 
beatoscampi elyfè! nouies amplecfluntur* 
t Capitulum quidedmum Generatio fìlli m 
«ternìtate 8i declaratloitempore, 

ANTE mundi téporalis mitlum/ém« 
duseternuj. mundi quidébutus exéplar 
jnundamueròarcbitecfli' ratio &fntell{ 
gi'bileuerbum.'gìoriaequoq? l'pHus fplédcrfii 
figura fubftantie. Verbum'buiufmodi femp pc 
ncs deum ert/atcp éipfe'deus:^ hoc diurna po 
teftasabetcrno aicebat ipfafecum tum feipfam 
tum rcHqua cuntfla ac dicendo fmprimebat itri 
fecus/|)Koc aItquandoexpr?fla funt extrfnfecus 
tam fecuta que fnfeculis 6mnÌa . Diulna bec 
fct-aculapoftmyfleria^pbeta^; celeteillifpf 
ritus iobannes eaangeHfta Srpaulusapoflolus 



hominibus faderc dccelo.Defeci't autem adco 
quandoqj genusbumanum/neq? tinedeo potè 
rat un:iuam indeum refurgere quod adima ceci 
de.'at:rerargereautem quandoq; menteshuma 
ne debebanc'ne fmftra adeo crcatae fuifiet/t^ue 
abeo create cofequendiipriusgrada fuerat.Per 
dei ucrbum formati quondam hominesfuerant 
puerbum idem reformari debebat & merito . ^ 
intelledualis enim uerbi lucem depelleda erac 
caHgo 1 ntelledus humani t pradonem dei ratio 
naie animai emendandum. Ergoftatutisadiui 
na uol untate temporibus/creauit deus puerbu 
fationale quandambominis animam: quam eo 
dem momento tenero fetui uirginalis utenp 
diuinum fpirftum cócipienriscoiunxit. Momé 
to quo^ eodem uerbum ipfam naturam ; a(up 
fitbumahani:at(]p ferme fcut exanima Ula In 
mortali Se mortali corpore bomo faAuséunus 
ità exbomine illó ac dei uerbo faAus écbrìftus 
deus 8c bomo. Sic infinita bonitas/quae fc coma 
nfcare uult òmnibus /tunc modo quodam aptff 
Amo fé ipfam cunAis comunicauit/quado fobico 
lunvit bomfncm iquo tamf ìmediare^ fpeta'c 
i<:un(fla comprebendunb'r : neqj irutauit Jtunc 
Tedem ruan diurna maieftas/cum (tt femp ub% 
fie<^^ fé adbumanaquafi pdefecflum delecit diul 



ttafubhWtasfcd bumana adfe pcttus eleuauit 
neqj infinita diuini folislux exadiuncflionc bo 
mimsuUc modo infici um^ potuit/fed bomo 
indefemp illuftran ac pcrficiatqj ut ibernine 
augeri òc mimi fic adcorpusf tincnt ut inanima 
num<^ penetrentita i nebride bumana pati prò 
prie àdbomìnem pertmebatidiuinitatem ncpe 
netrabat • Cbnllus igitur ut bomo patiebat bu 
mana : ut deus diuina operabatur • 
'4). Capitulumfexdecimum Coueniensfuit de 
um fe bomini iungere * 

(c^ VRclimdeusbomòfaduseft/utbo 
moquandoque qucdamcdo deuseffi 
-^ceretur.Deus eni cjuodamcdo fieri po 
teft qui naturai iiflidu cupitftudetqj cnediui 
hus* Nopoteftautemindeum furgcre /nifi de 
US aliquando ita trabat ut furgat quemadmcdu 
ante tra>irerattit appeteret fed rem bancabalio 
principTorepetanius^Surnmus cpifex fumir u 
mamfeftumqjdebet opus efficerc : tale uero il 
lud e quo mafus efficf nequit^Tale igitur ma 
nifeftfe deusfummus faceredebetopusbccuel 
fhcreatum fotun rnodoe uel creatum *uel c>rti 
trifqj fcotnpofitum Primum quide illud no ma 
hffeflom opus efl t fed cpiTex Ipfe folus enim de 
• tos eftquiabalio no dependet, Secuhdum uero 



ctì Qmtùnofuùtu Cit/abmKnito deofpatio àftac 
i menfoJnboc certe [patio tarati© ne iteruaU-i, 
ipfius cg; ratione infiniti dei opus adbuc aliud ru 
rlUfqj aliudpreftanriusfem^ effiapoteft,Nul 
la igttar creatura fimplexpoteft opusillud lu, 
mmii effe quod x^uerimus fed ita demum opu% 
buiufmodi reperire cófidimus/fiquid unum re^ 
pcriaturexcreatorefimul Se creatura compoft 
tum .Ratione quidem creatui* iRud dicitur ef 
fe opusratione autem creatcrisimenfum opus 
buiafmodideus facere poteft de Rt & uul t /é eni 
deus potentia/fapientia/ bonita% inmeniaKcn^ 
lungi igttur quandoq; creatoti débuit creatura 
^ ,Quc fuper rationalenrx animaTunt/rolum eter 
na funt que infra illam temporalia folum , Ipfa 
uero partim quidem eterna: partim edam tent 
poralis.Deum imitatur unitate/angelosintel 
le(£lu/fpetiem ^priam ratione/ bmtafenfu/nu 
tritione plantas/eCfétia carentia uka.Eft igitur 
anima bomfnis/quodammodo omnia . Quod 
fntbeologia nofira latius difputauimus prefcrti 
cum fit (ncorpore exomnwm uiribus compoU 
to cxli'q; Inftar temperatlfftmo.Decet.aute.m 
dco cSmani o mnfum duci uniuerfam creatura* 
quòdammodo lungUnS quidem fparfim quia 
Jejs fumma imitasi/iromo uero fammatì.N^ 



tarx igitur bumanc dcu sumatur opportct iqua 
^unc omnk. Si enim illis tjue fupra eam funt ta 
^ creatag^ rerum extremis iungeretur/neq? ad 
media reru neq; adalia extrema còiuncilio eiuf 
modiptineret .Similiterfi illis quae infra nos 
flint iungeret femetipfum^fedro infinita unita^ 
opa Tua umui't fummopere 8c inutcem & adipfa 
cumabinido mbomine cuncla eoncluferttjde 
Inde fìbideuinxerit bominem. Forte obea qu« 
Cipradiximus ^pbeta abacbuc l'nquit. Opus tu 
um domine Inmedio annodi uiuifica lUud ihme 
dio anno^notum facies. Cumiratus fueris mife 
rìcordìe pertflrdabcrìs. Quia uidelicet inmedia 
rerum Ipetiequae exutrifq; feculis aeuo filicet té 
poreq; compomWopusillud impletur » Ad 
dunt aliqulinmedio quoque mundi curfu.Vo 
ìùt enfm deccm annorum milibus non mundu 
fed mundf curfum ^rfus cxpleri :lìquidem mo 
tus quietis gratia fft inflitutus/atq; imcdioboc 
mundi cucfu/deum fé bominibus oftendifTe : ut 
aduentuselu5 equaeabutrifqjfeculo^i diftaret 
extremis; ne uel expeAatfo futuri aduentusni 
mi'om |>traberctur:uel preteriti memoria f>r 
fiis' aboleretur»Sed tempora deus ulderit tépc 
rum temperator .Si bonftati's^priumédifFun 
éere Sccomumcarc fe fpfam/deus cum ftt infìni 



tam bonumomncsdebet comumcatloms mo 
dosimplerc : ii uero quatuor efle uidétur.Secu 
dutnprefenciam/uircutem uniwtejn efienrie/ 
unitacem pfone prìmusimpletur inomnibus/ 
ubiqj emmdeasadeftvSecunclusperomnes for 
mas ettam mim'tétias ^pagatur. Naomnis for 
ma^fficacem adeo aliquam babet uirtutein ma 
teria uero ipfano babet.Tertius itra deuni fit 
foluni» Nó pQtefteriim effentia dei cflentia al 
terius fieri; AUoqui uelquodinQnitum eft/fini 
tum fieret/ucl cjuode flnitum {ieret infiràtum 
Quartus comunicationis modus fieri nequit i 
rebus rationecarcntibus Jquibuseni natura de 
ed omnino cognitio aroorq? deìuniodiuina fe 
cand jm perfonam no cóuenit.Exagelo quofp 
ac deo unam fieri perfonam no eft ncceffarium 
angeli? quippe mlferisnullum fuper eft reme 
dium cum penitentia defit: cetcris angétis làtis 
cft adbeatìtudfncm fuam antiqua illa lumims 
diuini pófTefllo t quód quldem lumeniferapbi 
nfs/ferapbin^'s quòdammodo fit/incberubinls e 
ria cherublnusfimiUterq? InaHls plnde atqjfoHs' 
lumen dum poltra dluerfoj^ cokrum traniìti 
c6lorcs uarios fe trifformat .Deus autcm fnbo 
minc/hómmcm reddit diiifnbm nicrito:ficut 
ct^m inrebusìiaturalfbusexmateria uldma for 



I 



ma(j fuprcma fiitcópoficum natimi liana prefti 
tiflimiì oc animai raticnaleific ferme inrebas 
diuinis exfup/^mo-fpirftu at$ultimo.s.cko oc 
bomims animo :effidt diurna a0upcum om 
nium preftàtifìimuni « Nò fatis crac bomini ad 
hoc uc fufci'carecur radius nìéri cius^ diuinus ifu 
fus, Na^pcerfenfus ametedigreditur»Oppcr 
tuit igitur ibomine t^uodam filicet ybefu tea di 
ufno bfi foli animum iungi ut òc incorpus ipfius 
ficadlefusbominum copia radio^^cxuberarct, 
C Capituludecimù feptimù Qualiscóiundio 
fìtdeiScbominIs. 

^VONf AM unio dei adbomfnéfecun 
q 9 dum perfona diuinam potius^ fecun 
.^jdum diuinam naturam fada efln'deo 
«uni uftftuf bomini uerbuni no opportetpatre 
fimilitéf fpWtumq^ uniòri: qui licet natura cóuc 
nlant fdi Hcrunt tamen interfe ^prietate perfo 
rie . Sicut ergo {ntrinttate tres pfonc icadeni na 
tura exiftiìt fìc incbrifto pfona una itribusexi 
ftitnaturis :deo animoq; 8<:corpore:atq^ ibi 
bomo còmparatur addeam quéadmodum ma 
nusadanfma imo lingua adìntelledu . No eni 
fìt deus ^prte naturalis bomfnis forma : (ed bo 
mo fift ^prfum coi5(^lumaiftrumétunì dei ad 
©pera del |>|)ria excellentmimc |)agenda : non 





Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



Junt aùtcm due ichrifto jfone :fed unifcilicec 
g£Qaauerbìcpiun<ita nà.:plonebomiiiis {<.<ina 
ture /itcut enmtìbndbs anima ifuoefle exilitc 
pque eiusefie exiftiCi& corpus/ita deifilias8c. 
jnulto fnagisié(re perfonek? exiftit/at<j; adii 
lud mturajTi exto.llit bumanaip : ^inde queni 
admodum uerbum noftwim méte cóceptum i 
fcriibiU-éJ exera uer© uocc.prclatum bt fenfibi 
k : ita mentis diuine aerbum abaeuo ìndco iurfi 
bile pmaoet fed pa&impticneiti homihisfa<n:o 
ed ui?ihìle*Eft %!tur cbriftùsuerbumAquod ati 
ajuc diuina meps/fé. ornma^ fecum intcliigei» 
do/tntrafe loqukur/iam ^trìtu diurno prolatu 
accorptts^qmanum qi^fi uocem afiur^ì més dj 
uinamqj audictibus figniflcans uolirt*te;Tfi .T«- 
eum uero diuiiiàm cui'qjuoUitatem fignificauit 
quantum quifq? capere poterai » Cm^% aute 
quantum fi imbreUl bac ulta cxerccatof baatitq 
dineni fargftur èterna . H ulta quidem prcccp 
taScpneclarifflma tradidit ..Sed paucis omnia 
comprebendit quando luflit .Te toto deiìm 
ama/bomj^fies ama ftcut te ipfum /quod tèi fic 
rinóufsatft'sfacerenoU» . ■ ^ 

tfC^PlTVLVM DECIMVM OCT A 
VVH Q.VAM DECFNSDEIHOHI 
HlS Q.VE CONIVNCTIO; 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale 

Firenze. 

Magi. B.5.18 




ON wìnusfermetft cJeformfai-eforma 
K/C^ formarefimphcitei: abinitio . Si 
A.^ • 1 auidem nò nìfnuseftbcftc effe ; f dm 
pIiGitcr effcDccuit igiturdcum omnium effec 
torem pficere :qae defecerant quéadmodom 
^infenlibi'Ie uerbum cuncJlacreauefàtCquid.nv 
aliad creature funt .»qu5 cogi'tati'onuni deitjua 
fi quedam Uóces e«ra 4)lateeita^ucrbum quo. 
«famiHodo fam fenfibilcfadum (cnfìbilta refor 
naare, t2uoniaftt uero deus cMafaat/potetcr 
fepienterbeniuoie/decujcka reftftuci* Illa L«t 

poteiicrani/fepìenriam/benfuolfntfamqjoièen 
deret. Qirrd potenti'use f c^^tremamunampfo 
nam & mfin(ra adfumma redfgcref QoWten 
tiuse^ntueradecoremmiramprim^ Scuìu 
me rationis copulam ffen'^Qufd ben/aolentius 
quam deum unfuerl? dominum obferuf é^Un 
quends raluteitrtfcruf forma-affummeref , Sk 

ergo&dccIarault8efecft utnfbaeffetìnmun 
do deforme/nib/I pcnftuscóténédum ciim règi 
cxlo^ terrena c5Wtat9 ?» quodàfnodo4 
Ijftibusadequauit.Preterea quonfarti hcmor 

deó ceaderat potenriflJmo/fapfétfmwo: W 
gnimmotfccfrco WmbedU/tatem fgn6.^t{a«r 

maHgnftatem j corrucratr^ptereaqj evpt'o p 
fenus cuadens leptus fam pcnitvs mt2<i6m^ 



uirmtcni imìt^ndam /adlucem eongnofcedam ■ 
adbonitatem deni($ diVigédam : ut ergo homo ^ 
exbicraina rurfasalUnderet adìublimia : cogm 
étiffim jm fuit fubfiinen deum exalto buie ma . 
num pom'gere:bacutddicetrationeutleiplu 
buie uilibilem amabile/ imitabilem^,cfticeret 
Nuausadbocaptior modus: $ q- deus fieret 
bomo/ ut bomo qui corporalis iam hùus cor 
poralibus ibiabàt i deum iam. quodammodo 3^ .> 
corporalem 8cbunìanumclarius tognpfceret 
6C amaret ardcntias,:{acilìuCquc<J & diligetius 
imitareturJfieretq? bcatus ,P«ftremobcni<> 
curari pfede no poterat nifi rccuperaret mctis 
inoccntia : dei amicitià :Tua excellentia quefoli. . 
fubieda deo fuerat abinitioiecudù natura^ne^ 
e^-ceae'tii adipifci poterat: nifi curator eflet de 
uscuifoli bomo fecundum naturam lubeRJnc 
(K dei amicitia nifi pcògruum qucnda condha; 
torem qu{m3num adutrum^ poffetextendc. 
re3c utriTq; extremis eflètcognatus qucdimO 
do 8c amicusnullus eft talis cmnino nifi fit d^ 
US ntttul acbomo : ncqj Innoeentiam mfi cu j|>#. 
dimlflà:quam dimiai fine fatìMionfe ìu(litt^ 

non pmJcìlit.Satiffaccre^uniuerfo bominum 
genere fot as poterat deustpati tanSen we^#fe 
«bat nifi hominem qui peccaucrat:neqj deU| 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



ipfe'poterat; Cofentafteù l'taqp (vdt hunianum 
gcnus perdcumfadhim lam bomine tnjendari 
Proinde neqr^ìxcelientia compàran' potei at 
nifi pcuracotttm excelleritiffmnum negr amici 
tia récócrhari/nifi^anììcfflimùcòciliatoré nLtg; 
rvjcuparHniiodécia nifi pfacifffacflorem fufficien • 
tiflimdiii . ExceUécifiimus auté curacor lo I us 
deus e t/amiciflìmus cpnciliator é bomoj iuffi 
aentifTinius (atiffador lile^pneuidetur effe 
qài pan' ter eft deus 8c homo. Valdc igitùr bcina 
nxcaràtioni cogruum fuit qucd ichannes aie 
diuinam uerbum bumanà induere carne ut ge 
nus bumarium c^ueadmodumpetcrnum uerbil . 
cr<>acam.fuerat deferédo autem tnfpiVattni ucr 
bum ìculpamccciderat /he ^uiribtlc uerbum a 
culpa redimeretul*. 

I) ' Gap/itulum decima npnum Aduetuscbrt 
fti dat beatitudinem fide i fpe.fcarìtate . 

T ^ beatitudine quae tndfuina confi 
fti'tcontemplationcconfecjuipctefè/ni 
X. ^ ^ lideumardenteramet:arde*nèer amare 
«euftì nequi'mus nififperemuseum quandoq; a( 
fequi poffe/fpcrarc nò ualcmu!;;nifi pnuscreda 
mus tiim deuni effe; tum nos dco pòffe quan 
doq^ fruì « Ocus fgttur patcrbominn 5^ curatcr 
àlicjuandomirfsmpdis indutusbumamwtem fc 



^teft.RutfusciimdeuminKaigas anmo co 
&m6.afe quidam unione .ertone/fperare 

imopationlsUneiquatemabeanm^^^^^ 

V„^«c -aui fot. bominis animo corpor,^ (e 
L^a&,^deusbo^«.b%^«^» 

em Ineo uerfari tut deo abrq,med,o baeamus 
* ™fa intef equaUs amicitia e/dam coMeras 
Lt quid Jodo febom!nUde<r.afreneq; 

SamdrférgatenegaK.-neqjtuam'jga.'e 

teminesfu* dluinltad àrdere obqua d,fFden 
rcrtalte re ipfos fnmergunt.Reurrea 
o 'tam? dyncfpjen» fe pcfle ad 
Lnad(ce-dere!quandoquidemadeosd,gnata 



^ 3dpecc 

; 



cft<iuodamm6domaicftasdiu/na defccndcrc 
Anienttotopedoredeumfquemtranfformé 
tur; qui obingcntem amorem fe tnirabUittt in 
nommem tra(Formauitc • 

^ Capitulumufgeffttium Aduentuscbnftì 
adpeccatigrauicatem leuandam utflis faft. 
IT Acorporfs anima eft anime ulta de 
us.Natureotxioe;v:igft;utcorpusaramc 
animadeopareatJuft/tieordo reqwn't 
ut H adeo d.fTenritammus taliWspena dtffm 

fatcomusabanimajat^féfusàratìone^Rebel 
iauit adeo primi parétisam'mus: rebeUairitcor 

^/lecundapenaquedam peccati fuitatqj pecca 

dam^Su.,tmomnesqu/lndequlfirfuu^^^^^ 
temanarant.Hcccmg^^^^^ " 

malo^^anmi^corpor^ ongo:bccuoIumfm 
ticatur Inma lUo^^ pr«c«em antfquitas/c5fen 

«circi /animaqj curata c«»amala'uftari\ Ho^ 



4iv 



•piato Indmeo (jul<léinult:icamitdc ucro decU 
rat. Verumutad^pofitum reuèrtamurrebel 
Ito eiuGnodiiquonia infiniti deiderogawt ma 
ieìkìtk mortales adifìniram beatitudinem ieptiC 
fimos reddidit/neq^ dirigi nifi ^infinitum deum 
poterant» Dirigédi taméaliquando erant ne tm 
ftraadcofuiflentabinitio adbea^iìtudincm orcK 
ànati • Per uoluptatem cómiflum eft pecca 
tum/pcótrariuni uol uptatis 4oloreln eft pi^r 
ganddm /peccauic temei omni s qucd^mmcda 
baraana natura ibomme ilio qui uiccm gerebat 
omnium/patifimiliterfemel quodammodo de 
bet omnis inaliquo / qui uicem quoqj omnium 
geratqui longe magiscumdeocofentiat; $il 
le difTenferit» Omnium uero uicem poft adam 
folusJlie gcrerepotuit qui deo pcnitus j£ì<nus 
cffet o mnium cot\ditorit fuit igitur deus fimul 
6c b omo /deus ut omnes compie Aeretur inS 
nltam^ pofletculpam diluerc /boniout pati 
^culpa poflett at9 ut pateretur homo: quem^ 
admodum peccauerat homo, Sic^iUjus homi 
nli pena meritumqj uim-allquam babult infinita 
fnquantum reueradeo lun^lusfuerat V»fit^Q 
Mnltoauté quodammodo fupplicio merjtc$ 
opus (ucratadiffnita culpam penitusdiluenda ♦> 
4 Capltulujn uigcfena ptimuTSì QtMus^g 



fedufn iftmdlionfs genus impleuCt^^^ 

DIVINA ^uideiitia nuJlum erga filfc* ' 
fuosiftitutaorìisgenus preterniid:ere uo 
' ioit /eft autem inftitutio duple;^: pdoc 
trfmm uidelicet 5^ eYemplam • Dodrinapfeo 
ta èft dequa iure dubitari nò débet : cjQalìs?lclo . 
dee -effe- cóceditur • Mifit igi tur pater d^us ad 
hommes preceptorem ali<^é :qùi' deuseflet ne 
dedocftrinietus dubitare deceret/adde 6^ qui. 
effetbomo ùtipfe Komma bumana cffiriaue 
reexequi pò0et c mnefq; ;pbon€ fio deoq? pfer : 
re labores:quo esemplo bominespfecfteiftrir 
eret adiiirtuté • Opa enim multo magis quani 
lierbà mouet idifdplinaprefertim morah *cuius 
finis 4)prius uerfatur ina(ftìone^ Effe iJlum deu . 
declaraueruntrnit'acula ut fidem apud doct/es 
docfb-ma eius baberet} effe uero bcminem paf • 
(tohes bumarie declarauerunt* Nullusfgituf 
hobis nifi pHnaces fumium effe uelimùs excufa 
fibm locusm'detur efferelicflus/fi dcdrinam el 
a* quafi mimis ueramfolenter rcfpuere httfmur . 
dfufnitasmiVacuIaqjrecIamant fi tanqua nobis • 
fupra modum duram burhanitas làbof éfqj ma- 
gi (Ifl 8^ ducfeiUlus oflendurtt boitiy bus pofff 
biha effe quxpertultt bómo^nenicp qùfa delie 
tbjd fummalneo cofiftit *qr corporalfbus nnniu 



/ 



inbcrcnius arplrltallbusuccìifceclimps chrlftus 
ui'tjemagiftergdodrinam uita^ fuam quwfiglra 
dium & ^gnem imifit inmundum :boc efiairtu 
tem purgatoriam animi^purgati ut omnescor 
poralium uiti'ojifomitesrefecaretaduiuum ac 
q; cófumeret upfc quoqj figula ultro Ubéter^ 
talit/c^uieceterl fugiunt tanquam mala «pere 
grinarionem/lnediam/fitfni/nuditaté/inwniia 
cótumeUas/uerbera/breuitatem uìte dgnoml 
nlofam niortem 8c acerrimam :fugit autem fin 
gula quse tanquà bona caeterl ^fecuntur : ut hac 
rarione nobis oftenderet neqj malare uera elle 
que mala uocamùs neqj bona quae uocamus bó 
na nM<^ irebus corporalibusefle qùod ullfus 
pretiicéTendum fit.Sedqaicquldpreter deum 
eft tenuls umbrxfomnfum extimandutn»Cum 
autem omnibus que amortalibus optatur tan 
quam bona: careret/foHs certe miraculis folus 
fpfe Inorbe terfa^J ibancufqj dJemmemk/6c 
meruit fubitout dèusfummus exiftimaretuc . 
Propbetas bebrei fanAos bomìnes uocant Agc . 
tilcs uirós excellentescum deos nominant/di 
ufnó^la facaos Se de{ mfraftrositelUgunt.Mau 
mctbenfesrc^em fuum maumctbem filium ab 
dale fìlli abdalmutaHbi's arabie reg!s/pu«"qu( 
dcm bcminem : fed dei numptfum effe credo t 



V 



ulem ^o^' ipfe fc uocat Inalooranó * Aàdkk 
inui armo^K/cnriftum inutrtute miraculo^i mif 
fum adeo fuiflè/deumqj bomimbus ybelum de 
mariani miraculum cffecifle^Mentofoluscbrì 
ftus ftupendisoperibus mcruit t quod ne^ mul 
riprincipesboc tum mfnis £unii)ene{itiisccté 

dentes, Ne(^2oroafter ipytbagoras/empedo 
clesj appoUonéus tbeaneus>aliì(5 multi pbilo 
fopbi/Sapientfam/raWli & longa ui'tacófequi 
pocuerut /qui's pitbagoram iamblicuscalcide 
US Ioga dffputati'one /AppoUomum uero pbf 
loftratuseloquenti'a porpbi'rius argutiis mul 
ttprindpcsfauorc ^ufribus celebrauerint. 
f Capituram uigeffmum fecundum Cbriftzs 
crrores ejfpuh'tueritatem aperuit, 

ANTE cbnftì aduéhim ;punfuerfum pc 
ne orbem plurcs colebantur dn/immo 
aemonesfacqrdoteJ^aci'IlfqddémaH 

quodcnomauspbi'Iofopbuscófitetur.Quj'snS 
uideat lUos fuiUe malos/quinibil deanimorum 
purgatone curabant/deterreni's còfulebantfo 
lum ^ ac terrena % acultorfbusexfgebant.Sa 
cnhtia lubebant obfcenfntma^^crudel/nima ff 
fnrefportfqj fufs di'fcordfas ^plurfmas femjna 
bant,CoIebanturpan?m deoj^^f.beatc^^ loco 
tiranni muentes icòfebantur anfmxpa-tfm ico 



niflìmisuO^Q^tris olimgenus bommum pr^mc, 
batur* Nq bercules armatus ; ea ied cbnltus m 

crmis cune extinxit.cum malignoji demonurn. 
uìm;t3e€adic«Scribìtplutbarcusbarbaro§d opj 
mone effeaereosdemones perturbatioues mor 
temqj pati poffe . Teftimoniaciuo^.multo^i 
adtìacit Huodcertis ùgniscòpertumfómtt^^ 
botolmperante pana magnum demcrtemul^ 
toffealiosaemonismamfelle eiubfle dem^ 
deedam obiiffe:pculus etiamplatomcuscfic- i 
ì imoffe pbat, Kos autem fcinius cbriftutó e_^^ 
fpldmtempore adiffe lìmbuncì: at^ refurexiffe. 
Plutarcbus preterea fcribitoracula teporibus. r 
unouel duobus exceptis toto ìam or^ e,^ ; 
tintfta; Audiq^a uoce debocporpbmuscoque., 
ratiip, Pollea inquk quam ybefus colJturmbil r 
ualiWsaiHscSIequtporfamus. Sidii lut/of 
porpbitjfquat^uiribus fuìsybefu drtutem non ^ 
^cprimunt.Sed audìamusn^agnumlllum ter^ 
tiltanum apudromanos fadices 'c orate. Agar, 
t'jrb jcìadices altqafsTub Mbinalrte 
q iem demone agi coflet.luffus aquobbet chrf - 
ftranoloiaifpiVi'tusilletamfedemcnemconU 

t*b'Cjr jèaero 'f alibt deum òeWos^^^eptfh 
dVatir aH^uts extis qui dedeo patì exift^ma?^ 



.il 



Wfiomnesefufmodi'lpmtusfedehionescor^effi 
fuerint/cbriftiano mentirinòaudétes/ibklem il 
lÌHs ebriftiani^cacffllniifanguìné fudite,Quid 
irto o^e manieft/useQui'd bacpbatione fide 
IiiiseSiaiplidtasueritatis fnmedio eft, Virtus 
i'Uifuaadriftitmhil fufpicari l/cebit/magìa aut 
aliqua efufmodi fallaciafìeri . Atqum oninis bec 
noftra iillo dominatfo &poteftas denommatio 
ne cbrlftiualet. I tadecòtadludeqj afflata noftro 
edam decorporibus noftro imperloexcedunt 
iui'tfacdolentes&uobis prefenribus eniheken 
tes.Creditc illiscum uerum defeloqunturjqut 
menti'entibuscredi'tis. Nemo adfuum dedecus 
méritur: qumpotius adbonorem tcbri'ft/anis 
ad^jbandam uen'tatem cogentibus fe deos pal^ 
effe neganti neq; alìum deum refpódentpretó- 
unum CUI nos macfpamur ìbucufq; tertu4lianus 
La(ftanttusfGrIbttifuis temporibus bocpubit 
cequotf'di'ecòmpertum fui'n*e.CunigentiIesfu 
is démom'bus imolarent/f/ afiftebat aliijulscni 
ce fignatam fi-óté gèrens: neqp refp5fa poterat 
cofultus reddercuates: neq? poterantdemones . 
luffceribusbefti'api futura depi'ngere :at9 
faine caufaminqutt prcapuam malis regfbus 
cbrf ftfanès pfequéd/. No enfm aduertebant f? 
gnócrucis tamf potétiore demonasjtanf de 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



bllióPesiiiilefugari,Merttotoates:plató 6c 
uarrò: quamuls latéter ^pter turbam lugftitio 
nes géciliam dmrerunt:ybefus de ni<j ilias-^di 
dit nebominespderetift-.Gredatq} romarapa 
ulo antecbnftila^nenceperantJariftippi epic^ 
rit]? cótagiofa impietate magis idies magifq^ co- • 
rrumpijnnumertbiles cbnft'i esemplo marti 
res ubicjj géciam parrim ìlliterari/partim libera 
tiffimi cum prcfenté Uitam dei uriius future^ ui 
te grafia ^rfus co temnerént» Cétra ariftippicu 
cpicureùm|j uenenum medictnambominibus * 
falóberrimam porrexerunt , Preterea inlqui'ffi 
me apud multas gétesleges cxtabat .Perfe ma 
tres fuas nepbadìs nuptfis eognofcebant: buma 
nis fcy te carntbas uefcebantur . Cartaginéfes alrt 
qj pmulti bomfnes imnio & fìlios iugulato sde • 
monlbus facrificabant .Maflagetaeacderbices 
^ptnqjos acafftnes fuos/cum cofenulflet imo 
labant carnefcjj.eoji epulabantur . Badrt canlbus 
adboci'prum nutririsfenés obiclebant.Scytac 
eos: qui adcfuncflts amati fiierant ufuo?^ ifodte 
bant .Tibarem ui'uosfeniores fuos precipitare/ 
btrcafti cafpffqjrapaa aufum genèr! canibuCtj ^rj 
cere (oliti illi ufuosTfti mortuós.HiSGSf multai 
generis efuCc^éprius relrgiofiffìmc faclebat . Stf"* 
ia deidecbriftidifcipulo^iqj iHius predicatione 



unctì^ trucuIétiflJma hec pcftis expulia : fadu 
cit etiamuc pauciores uel corripìatur ademom 
bus:uel aieiprisinterimanturJudeiate chridl 
aduentumC ut plurimuni^ legi's mofaice f>phc 
taji^j luojd folam fu|>ficìem actingebant . Cri 
ftus autetn efufg; difcipulr ^feciliffime docue 
■ runt/^fundos di'uinementisféfel's/liceisj imo 
diuinis oculi's penetrare icjuod etiaìudeuspbilo 
teilatur; ubi decotemplati'one difputans còme 
dat acumen Se faAìmonia.chriftianojj %Prifcag< 
tiìiam tbeologia iqua zoroafter t mercureus : c r 
pbeus aglaopbemus py tbagoras cófenfcrunt/ 
tota l'nplatonis noftri uolumi'nibus conttnetur 
iMiftena buiufmodi piato ìepiftolisuaticìnaé' 
tandem poft multa feculta bomi'nibus manife 
fta fieri poffe. Quod qui'dem ita cótigit : nam 
pbilonfs numenfiq? temporibus primumcepit 
mensfwifcoji tbeologo^i implatonicis carti? in 
telligi'juldelicet ftatim poftapoftolo^i apofto 
licoj^qj difapulo^icótioncsac cripta. Diuino 
€n{m cbriftiano§^ lumfne ufi funtplatonici addi 
ufnum platonem Itcrpetrandum , Hinc é q> ma 
gnus bafilius Se augufìinus ^bant platonfcos io 
bannlscuangelifta miflteria fibi ufurpauifle.Fgo 
certe repperi preapua numenif/pbifonis; pioti 
nf iamblicf ^uli mifteria abiobanne paulo t yc 



/ 



rotbeo/dion}fioanopagìtaacepta{uiiIe*Quic 
quid eiiìrn clemente diuina angelil(j' 6c ceteri* 
adcbeologiam fpeda-tibus magnihcuni dixerc 
manifefteabiliisufurpauerunc. . 
iftapitrulum uigefmiS tertium Cbrìftuse 

Se esemplar uircutum. 

VID aliud cbriftus {uitemG liberqui 
I qt dammoralis-imodiubepbilo\opbie 
Vj/u{uens/decelomi(rus6cdiuinaipfa idea . 
ufJuSmi/bumanisoculismamfefta.Hucigit: 
omnesbucif fletìamusoculosatq? mentem 
hk ueram fapietiam nos -docebiu-qui tudcs oji 
boni.,incalosfubttoreddiditfapietes-Hicreda 

iuftidam: qui mbil pofl-edìt ^)priurn at<ij quod 
faua.édeo5cbommibastnbuit:deo quklepa 

ternamacplulf patemam ^^"^"«^^^'^"^^^ 
nibus «ero fraternam benfuolenoam atq^ cura 
hk magnanimitacemforcittidinem<i; preltatU 
fimamTqmnibilmtems cócupiut't tanquama 

lanttam ftngal arem mquo ut. primi anfmi me 
fusScilli qidem remiffl e< decetcs apparuentt 
HcmanfuetadmemincredlbUemquafu^^^^^^ 
focIetatisbumanepeftempen!tuse^eUam«s 

Quls eni manfuetior Ilio q-^5'^^,^'^"22Z^ 
^rmeiretfeiaSmtsadequauit,Htcarderiffima 



itìmnes bomi'nes caritatem : qui no (ihi tantum 
uemm edam tori bominum generi iuxkqui de 
mortuus e(ì libenter utceteros amorte redime 
ret»Hlc & cotemplandl ac agendiregulampfec 
tìflimam/quifepecurandi'sbominum erroribus 
aqj morbisfepifltme rebus diuinls cotemplan 
dis fncubuit/bdusufte teftes nobi'sfuntfcnptò 
resquidem abini'tioplures/omnfumqj grauiffi 
mK Imftatoresuero f plurimi &mundus deni 
unfuerfus . Oftendi't fe cbriftus/publke ho 
minibus breue tempus, Nóenim quo adiUum 
dccebatuItraSdiUud nobis fufficiebat totuero 
patrauit mfracula ut iobannesdicatfi fcribereJi 
tur fingulati nemundum quidcm ipfum libro^j ' 
capere pofle, Vitam eius ut potè celeberrima 
cun(flifqj mfrabilem plureff quatuordecifcrip 
Itile traduntur. Soli tamenllli fnufufunt »ut ali 
quando fuerunt; qui nòbumana/fed dfulna fcrip 

fere manu. Quales fùt/matheus/marcus/Iucas 
iobannes matbeusbebraice rcrpfit cuius tertum 
bebraicum bieronymus inqufttcmporibusfuis 
Jmbfbiioteca pampbilf evtare: fiW eriam h&S 
futile tranfcribendi illiu. facultaté anazarefs qut 
fnberiàbe Se p Wa boc uolumfneùtebantur . P." 
tbenus eriam ftofcus cbri(Vmarrir/cum u^mad 
ìndiam interioremcbrifWuerba predicando pe 



ncwaulfret/inaemtibiitumbartolomdapoao 
li femina/tum edam macbeibebraicum euangc 
liam (ecam^j attulic : baco eutebius » Keliqui trts 
quidicantur euangelifts grece Icripferunt »Lc 
gebacur quoti? apudant^uos cbnlbanos qum 
ti euangelifte euangelium ^quod fecundum be 
breosappellabatur Jprobatumfatis abignatio 
ac Origene 6cabbieronimo exebraica lingua m 
grecam Utinam<lJ c5uerfum : bec abbicronimo 
Atqj l'nboc uel maxime cbriftiana elucet ueri 
tas/q- cbriiliano^i cetus abipfo exordio bauci te 
mere quoflibet fcriptores admidit fed fan<aos 
(impbcesj fobriosSc $ clcdiffimos.Qi i uero 
exprìmisillis impretio funt partim cbnftum ip 
fumjparctm eius diTcipulosaudiuenint: qui Se 
fi diuerfis liguis temporibus locìs fcripferunt Se 
at ter alterius (cripta no uìderant:nifìfcrte^io 
hannes eadem tamen ubic; duce uerltate cófir 
miuerunt. Apparet mteraum tnillls quali M<^/ 
naquedam inrebus minimis diffjmilìtudo nu^itf 
^ re ueracótrarietas. Vnde^'mpHci'ter uWetùr 
alter feorfum aba1 tero bift orla cófcn'priffe i nul 
lus tamen bo$i feorfum auerìtate.MiVacula uc^- 
ro tam multa : tam ma gna tam pubi tea tot an" 
nos iniudea S^terufalem ubi faf^adicunturpné* 
dicauerut/ut cSftet Illos uerifTima predi'cauinc 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



i 



Quonam patflofalfa afleuerancio òbtfnere Ime 
i tam ardua icerbomines erudi'tiflimos potuifiet 
Vnde nam admirationi eflentJfipugnantia iter 
fe dixiflec ^ nilì duces illi re uera iuicé cóuenifiet 
cbriftianum regnum fuifTetfubito difì'ipatum 
Euàgeliftx&apoftoli decbriftiuita dotìrinag? 
comuni'ter multa dixeruntóc qulfq? ^priuni all' 
quidfnniediumactuli't» Siue enim quiljbetunl 
uerfa dixifliet/fuperfluus uldereturnunierusc« 
tero^iifiuefingulì qqedam foluni atq; noua/e© 
tinuatio 5c autoritas bidone toUeret. Certe id 
quod mtrum eft talia funt: matbei; marci; luce 
ìoba ims/petri'/pauli/iacobi /iude fcnpta ut inre 
busprincJpalibus plures teftes adfint » Ac fi te 
ftesomnesaadiamusmbil fupflue & importu 
ne repeti'tum uideamur audifle. 

i Capftulum uigefimum quartum Audcri 
tas (ibillarum. 

-^uf ARROphflòfopbusfnlibHsdi'umaji 
V/ rt://Si^'..A fibiUa^^nomi'na/tempora pa 
T tnasdìHgenter cómemoratjatgjadid 
fcr/ptopes multos teftes adduciti Affirmat prc 
terca Ii'brós {Ibyllinòs fui^ffe apud rómanos infa 
mrb códi'tós uWaqufndedm uWs &>qui'bufdà 
fJ^Ii t ^"^ ^'^^^ clefttnatfs cufÌDdi'ebantur 
Addit lìums romanos kx Ilbròs illoscumee re 



gnantc tarqulnò aquadamanfcula cocrematos 
reftituifle exaUaji fibilla§i uerflbas J quosmiffls 
gorbemlegarisclIligetiffimecoIlegerunt.Tres 

igìtur librW apud eos erant cumee/reliqui alia 
rum. Hi uero libri nullo titulcfeu nomine cu 
lus baru effentclifcemebatur/preter ^ eritrèe 
quse carmini nomen fuum inferuit /carmina baec 
romani derebus maximlscófulebant: neqj cui 
libet llcebat arpicercMaronltamé augufti.Ia 
(ftantlo cóftantini familiaritate legete pmiflu 
cxiftimo allifqp nónuUls magnisdodifqj ulris 
imperatore interdum8«cufl:odtbus eccedenti 
bus vLacilantius ergo cóftantini famillaris teft! 
monia fibilla^i qu3e decbrifto adducit exearum 
libris qut tunc cxtabant: roma no dum aquo^ 
cxpoliata accipcre potuitJ fcripfit autemllla ad 
cóftatinu . No igitur llll métln llcebat uel^doc 
to iperatot'euel ceterls eruditisi qulbustiic ta 
Italia i|greda abundabat/acnó nulli adbuccbrf 
ftianos fcrlptores uel imintmis graulter calunia 
batur. No ne ulrgilius ieifdé fibilla^iribrislegit 
qux ppbete 8c cuàgelifte decbrifto lócuntur 8c 
quddmaxlmu écognouit cumeelìbille ^mlfla 
exteftu utópinor ftbllle IpdusilUscóuenirc té 
pòribus Inquibus natus eft ybefus ; quamuis f He 
ut pòlicni adularetur adelus filium nup natum 



momme falómnu oracula (ibrlle torqaeret; ^no 
ìTum rdhil falonìnoi^ui'puer obnt/ne<jjegìt cjuic 
quam cogrué pqtuit: cógruit autem c^icquid 
Ibr Icgic ybefu c^ui temporibus illiseftcrtus 
Sed quid jUic ui'rgilius reperit ( TALI aideli 
cet q uodam tepore^quale illud fuitcFORE 
ut iipfa ultima expedatioras etate magnusquf 
dam ordo nafcereturabmtegro feculc^euo de 
pendens) . i\ sternus fìlius abetberno patre dfe^ 
p<Mideitt'àIi'quandoetiani nafceretur itempore 
Quando filicetC VIRGO florèret/aurea redi 
tet etasc/.cYuirgìnefilius pulularetSc etas uerae 
beate ^jdodrìne uigeretC AC noua^genìes ce 
lo demidleretur abalto)Hecuerba exponùta 
tecedentfa XognofcimusemmfibiUam exuir 
gineptieram illuni nafciturum prenumptiaffe 
quòniam adiun^iteam eflb^geniem nouamjV 
nòuomodo nafc^tem ineq; exterra fed exceld 
/i/deomquoeratabamo^fifàTcétem carminaip 
la uirgiln buiufmòdi funt cVLTiM A cumel 
uent't l'am carminfsetas /Magnus abfntegrofe 
«tìloji nafcitur ordo . lam redit & ufrgo redeiTt 
laturnfa regna? Tarn noua ^genfes celo demìài 
tur altóMrbi'tròr equfdéuirgili'unVhufusmo 
di carmina e,v^alibusf?b.'Ue uerbfsqualfa pauloà 
'te narrauf cote;vulfre t fubiungft ulrgt'Hu? que a 



pud (Ibyllamlegiffe ópmorGlicetcEO nafcen 
te ferream etatem iaaream redituram/atq; co 
tempore decus eulfuturum) Totumbocad 
purgationem animo^^ dodrinam^ cbriftiperti 
nereuidet (ET VESTIGIA priM^^^^^^^^ 
r!tafore)Legeratputoapudfybilla. i VN'- 

on'ginalem culpam quam abìnitio diabcCa frau 
decòcepimusdeleridebere.ipfetamécum nu 
fteriabuiufmodi nequaquam ìntelligeret uer 
ba fybille ita Carmine c5pcnebat/ut a.lium que 
dam fenfum preferre uiderentur :fubìungit ir.a 
ro : Q.VOD buiufmodl ^)gentes deum uitam 
accipiet : dimfq; nidebìt ^mixtos bere as & ipfe 
mdcbiturillis/pacatumqj regetpatrjis uirtuti 
bus orbem^Videtur ibi legifTePROLEM il 
lam foredeumdeo natum/deipatris uirtute 
umuerfum mundum gubernatumm&fudicatu 
rummbnq; diuino^i %ìfore recretum/fplumqj 
angelos omnesminiRrosbabiturum. AdditpÒ 
età EODEM tempcrocìfurum ferpcntem 8e 
fallaccm ueneni berba :Ftpoft multa adiat: 
P AVC A tamen fuberunt prif e ueftigia U-a^i 
di's » O uo féfu bec uirgilius fcripfr ritnefclo : fatts 
eft nòbis a- babuit arybi'Ha quam nequai^itelli 
^ebat opa X)li's!Ili'as.SERPF NTFM .urna 
L demonemrutturum.DCM AND AM 



jc^} foreerbam uenencfamat^ijfallacem-LclefnÒ 
num ui que ante cbnftum bcmines falfa religio 
ne cjuafi uera fallebat &c ablnitio ilics ferpentis 
babitu &C piante cu^da occafionedeceperat* Té 
tat demon aduc animas pcft cbnftum/ Ifcet no 
itaconfequatur utante òc obbocdi'd:umfuit* 
SVPER forepauca fraudisueQigfa PorpbWus 
etiam còfitetur mortalesamallgm's demonibus 
infcelera falfasq? religìones induci confueuifTe 
idi^j diligenter ilibro deaJflinendadifputat.Pre 
terea progenfem tUam uiVgiIms fic alloquitur 
AGGREDERE o magnosaderitian-jtempus 
honores Cara deam foboles magnum louism 
ci-ementum » Credo poetam habuine 3curr ea 
homine {U.ume?epe<!}:3tÌt(imù( SOBOLFM 
dei fere no ukì) 8c id quo m'hil mams expntni 
. poteftcM AGNVM deifncrementum fere 
. J.^pagmem del sthernam ^pagationemq; jp 
fius ufq? adtempcralfa atqj féfum/pquam del 
regnum Id i beatorum numerus crefceret: tan 
.tam fuifle Celo imaróne prudenttam 5: mòdeft/ 
am ut exfflimare nequeam eum tam uafta byp 
boleergafnfantem filium priuatf cfui's poUio 
nk ufurum fuinè/nfli tafiagusedam Tupramo^^T 
tn<?entfflfma aObflImfs carminibus hm^iffet. Sy 
ii)!Il4etiamdef/mpIfcfi?omfnequf rio élTet deus 



tammbnda nequaquam ^numptlaffct/fea au 
di quam fuperbam uirgìlius adiungat by pbole 
AbPlCEconuexonutantemponderemundu 

Terrafetradafq; nìartscelum9|)fundum.Al 
Dice uenturo letentur ut omnia leclo Forte y 
bilia fcrÌprerat(SOBOLEMiIlam deiabele 
mcntisceli% bonorandam^bonorauk autem 
ybefam celum eclypfi/aengnifcj f ^'V'/'Ì^'' 
re: aqua cum dìAis eius pamk pedefq; fubftmu 
!t:tm'amotucumfubtyberlolmperante cruci 

affixusfuk.Poftremoexclamatpoeta:quam 
ulsqmdpetatfgnoretcOMlHI tutti longe 
maneatparsulrimauitOFortefybilla quodS: 
rjpbete optauerilt/diemcbrlftì uiderc optabat 
ac tum primum-aita decedere/quod cum fimeo 
optaffet diu/ Wffetqjmfenio cófecutus cxcU 
mautt. Nunc dìml(ft{s feruum tuum domine le 
cundumuerbumtuummpacetQuia uldcrunt 
OcuK mei (aiutare tuum 8c que fecuntur . ^ 

0 Capkulum ufgenmum quitum Teftimonia 

fybillafedecbriftoj . . , 

Tf L IBROSfibyllinòsGcutfnfuperforibus 

1 dixlmusfenatusromanus babebat.Tn il 
J— Iista(^lant{usfmpcratoriscó(lantfnm 

mmir^s qucdam le^ltmàlfefte ^cJcbrfftum drf 
CHura pcrtìnenda-Prtmum quide lllud erithet 



ubi deum predicat nutritorem omnium 
creatorem^j t<{ui dulcem fpiritum omnibus tri 
tribuicacprincipem omnium deo^ fecit»hiir 
f uf aitJ ipfum dedit deus fidelibus bomimbus 
bonorandum . Et alia fybilla precepit hunc op 
portere cognofci di cens» Ipfum tuum cognof 
ce deum qui dei filius e. Hcg eft quod legitur 
apud dauidem . Dixitdominus dominuo meo 
fede adextris meis. Item ; exutero ante lucifera 
genui te. Item dixrit dominus adme filius meus 
es tu/ego bodie genui te 6capud falomoncm 
Deus códidit me inuiarum fuafó initio inopera 
uaante recula;.tundauitme inprincipio ante^ 
terram faceret Scpaulopoflcumpararet celos 
aderam illi/ &reIiqua»CoIlegitpreterea latì^an 
tias dccbrifti 0peribus8< morte exfibyllinis li 
bris talia,Mortuo$; refurredio erit »*claudc$i 
curfus 'uelox/furdus audtettceci uidefcunt.'lo 
quenturno loquentes.Quod ctiamita cecinit 
ifaias.'cofortaminimanisrefolute ìgenua debi 
liacofolamini; qui eftispufiUi animi nolitetimc 
re nolite ni etuerei dominus nofter iadicium re 
tribuet ipfc uenfet 8c faluos faciet nos^ tunc ape 
rientur oculi ceca rum 8( aures furdo^ audient 
tunc faliet claudus ficut ceruus : &: plana erfcl in 
^ua muto^ qufa rupta e indeferto aqua & riuus 



1 



icerra fidenti: c^uo 1 baptìfmi temms figmiicat 
Veramfequamur quod cpllegit ladan^^^^^^^ 
fibvllisiPambusfimulqu^j.òcptfabusduobus 

bolìinumcium^jmiUainberemofauab.t8^^^^ 

qaias toliens duodecim copbinosimpleb^ in 

net infanam mare pedibuspacisifide^ cakans 
tóusperambulab:t,morbQsbommum^^^^^ 
uec^Viuificabitmorcuos/arcebitdoloresamul 

tis: omnia uerbo agens/omnem infirmitatem 
curansMiferabilis ignomlmofus mformis ut Ipe 
nilferablUbusprebeatinmanas{nMeliu|r.qLas 

uenietS^dabStdeo alapas -ambusmcd^^^^ 
puro ore expuent uencnatafputa . Dabit.ero 
^daerberafimpHckerfandu dorfum 6.xolaph^ 
acc[ptep.tacebk.nequfsagnofcatquod^^^^^^ 

uel unde uemt ut mortufs loquatur Se corona 
?pLcoronabItur.Ada>umauten.fd 
tLacetamdedemnt.InboMtakatisbancmo 
ftrabunt menfam npfa enfm Vens gem tuum 

deum n5 mtelle.tftUudentem ^-^^ " 
tfbu./fed fptms coronamscbomdurt? \dm^ 
i^/Templi acro uelumCcmdetur.ScjBedipdie 
^ verit/tenebrofa rM>usonfn.o^ 
tumf'nt'et.Tribasdt'ebasfomnofarcepto 
arortù[sregrefrus,adlucemuemetpr!.nusrefu 



re<ftioni's principio uocatìs oftenfo . Qt andò 
hxc^(c<^kà emntique dixiinipfum omni's lex 
folueturJtem alibi dfdturaribyliaiudeomm 
beatum futurum genusceleftìum uidelicet prò 
pcer cxcellentiam cbrifli cuius gratfa multi m 
dei ipfi adbcrentes dmi'ni antcallos euaferunt 
Admnxit ery tWea : Dìccnt fibillam l'nfa 
mendacem : Cum auteni fadla fuen't umucrfa 
tum mei menifnerint.'ne^' me iam cjuift^ men 
dacem dicet/delmagnf^pbeta . Adducit Au 
reUus Auguft/nus multa erytbeaefibille carmi 
na inlatlnam linguam tranflatajque uidit greca 
apudflaccfanum ^cófulem uirumdodrlnacla 
rilJimumifnquojicapftibustaliserat crdo lic 
teraji ut bec wUi's uerba legeréf l'befus cbnftus 

detfniusfaluator^mmi'scarminibusrefurrex/ò 
corporum defcriWtur/mutatiofeculo^^ de/ad 
uentus adludìcandum premia 6cfupllfda borni 
num fempi'tema.Tafia quedam leguntur etia 
apudmercunum trfmefgi'ftrum : Plato quom 
interrogatus quatenus (nprecep ti's eius quiefcé 
dum cflèt tradi'tur refpondiflè quatenus intet- 
risapparcat racrat^or ali'qui's qui'foté omnibus 
H^tatfsapcnattquemdcniqjrequant'omnes. 
f CapttufumuigefimumfeYtum Deaue^orita 
tcpropbcta^» Nobilitate uetens teftamenti 



leftiumaaeo tacw ^ "* ^ {gnisue ua 

ftaeionem no "^"r ™'Sb« gentilium 
Tertulliano EufebioteftesadttK g 

ria.pbalerias,Rc.^»J^^-X-.Ecate 

Megaftenes .„riaultattm cete 

certemnaaqu.p^n.nta'^^^^^^ 



5o 



4 • bus apparet quod Clemens A Le^ahdrinus !& a t 
ticus piatonicus flc tiutebius & Ariitobolus prò 
bantgeaciles uidelicetfiqua babuemnt egregia 
dogmata & mifteria aiudeis ulurpauifle led c^ue 
apud illos biftoria fimplict cotinentur abiisipo 
ecfcas fabulas fuifle tranUataqLodpbetontisru 
Jnadeucalionqj declarat ;ceteraq,\^ plurima 
Plato ufq; adeoiudeo s inmitatusé ut Nume 
ntus pitbagoricus dixerit Platonem nibil aliud 
fuifle/ ^ Moyfen actica lingua loquentem ; ad 
ditlnltbro debono Pitbagcram quoq^ iudaica 
dogrnata fedatum fuifle. Plato iepìnomide 
farfentia^icaufam inquit fuifle barbarum qu mda 
qui pnmas bec inuenitjpoft addit abegipti s fi 
rii% cuncila manafle.Iudea uero exquadam fut 
parte quam galileam Pftfc uocat;femp infy 
ria afcr/ptoribushabita é& exparte quadapbe 
nicia etiam apudpriTcos appellatur/ut Eufebius 
^batì Proculufquoqj platomcustbeologiam 
fyr/anam phemciamqjante alias ueneratur.Pli 
nfus ait pbenfces li Aera^jiSf aftrologie rnuénto 
res fuifle/qu! etiam caldeos laudant/iudecs qut 
^caldei nomfnati4nt/ut ^bat Lacf^antius; ui 
dentar e;ftoll€re;Obhancutarbftrorrationè 
Orpheus (nquit deum foli caldeo cuidam notti 
tmUeEnocb/ uel Abram; uel Moyfen ffamfi 



ticas 



Volunt platonici Scroaflrem aborpbec Kgn 
ificari,Hic autem ut uult dydimusingenefis 
comécariis/filias fuitCban i\oefalu6cabbebre 
is appellatus cbanabam qui ut Eufebius^bat 
tempore abrae adbucuiuebat^Meminifle oebe 
masiddeoji dotcs laude % tranfire aaegiptios 
facile potuiffe uidni eni fépqj pmiftierant. Ale 
xander Eupolemóqj fcribunt Abraamfandita 
tefaptentiaqj fuifle omnium preftantiffimum 
b line docuiffe aftrologiam caldeos primum 
de pbenices /demum egfptios facerdotesf obtu 
qjdicere eam fe babuiUe afuccefToribus fcnocb 
qui eiusiaentor e^titent 8i Atblas fuent nomi 
natus . ruliusfirmius aftronomus babrabam ob 
mirabilem fapientiam diuinam appellar. Arta 
pan'jsq-aecunqj dcMercurio trifmegiftro dicu 
t-ar : oftendit fuiffe inmoyfe 8c amo yfe gefta eu 
q; mercuriumtpfumWfTe.apellatummhpef 
fe Mufeii.Quodautéa Hoyfegentilmmdcc 
trina babuentincrcmitumnS diffidetqui Per 
pbirium audietdicentem . Moyfen antiqui fa 
coniatomsteftimonio ante primos grecctum 
pWlofoobos annfs mille qmngétifqjfuine t Por 
phlrlufq? Idemilibro dercfp5nsadducitappolli 
nU oraculum Jnquo c5tfnet> ìnclita ualdeqjfac 
ta gens bebrca preceteris nouit/ recepit 8c tradì 



'Alt ueram fapfentiam* optimum cki cui tutti il 
tamjj beatam •Pretereainlibrodeabftinentia 
religiofos quoldam pbiìclopbolqjmdeo§iqucs 
effeos uocanc tantis ^fequitur laudibus; ut ecs 
a : * alios om(ies & ^pbetas & fandtcs 8c di'uinos 
oflendat. Ad f ié ucicar edam tefèimonio tbeo 
fraftri pipaterici dicentis/eosieiunio oraacni'^? 
aflìdacoperam dare/antiqucf<g[; iudeosnatura 
pbilolopbosefle/nec inmento» Libri enì fibilli 
ni ludeorum genus celefte beatuniq; appellaue 
ruat: Clearcuspipateticusfcribit Ariftotelcm 
fuiffe iudeam CalanofquoqjpbilofiSs'apudidos 
ludeosfaifTe % Màgaflenes ifuper bracbmanas 
indi ì pbilofopbo saiudeis alTerit defcedifle. Am 
brofius fi redle memini pytbagcrapatre ludeo 
natum oftendit^Mido mdeo^antiqmtate 
faprendam^j ftrabo . luftfnus /Plimus: Cerne 
Iius^Tacitus tacefe nopotuerunt: No igitur 
paraifacienda e antiquitas ludeorum quc^ fcrip 
ta no effe agentiìibuscòtempta/immo ufurpa 
tafuiffeexeocolcimusq* Ariftobolus probat 
uolumtna Moyfi ante Atendrum 8cante pfa 
ruTì Imperium fngrecam linguam fuiffe traiic 
ta ttotam uero bibita Ptolomeo pbi'Iadetpiio 
^egnate, Adquam quidem tradudionem ut te 
'ftatur Arffteus qui interfuit regem fnduxit De 



metrmspb^Iereu'speripatcticus/quifnepiflcla 
adregem ipfum incjuic fé leglffe quedamiudeo 
rum uolumina iam dm traducila tante certe ad 
miradonis ut itegra & diurna loia iegum facflio 
iuddca uideatar/idenx de ea lege Ecateusabde 
nta co fimiat « Cur p/iumerabilibu^pcuc mune 
ribus eam tradadlionem Ptolomeuseniit^cur 
tantobonore tranil.atores Se potihcem poft^ 
tradumunt affeck^ qui hoc ambigit anfteum 
legat & lofepbum Nibi'l fupraDi'c amabo/qua 
leni putas fuifle lerofolimam ìqua duos & fep 
tuaginta uiros e:vaIio^ numero elegi /potife^ 
preilantifTimos^ebrafce grxceq; lingue adpri 
me perltosm'erito plini'usierofoltmam urbem 
preclariflimam urblum omnium orientts appel 
latjampHntmamquoqj munki'flimamqj fuifie 
Ariftcus Ecateufqj pbilofopbus copiofiffime 
narrauerunt/adeo uero capacemfatfrcmortrat 
lofepbus atq? Eufebius ut icbfidione aromanis 
fa Aa fupra undecles cetena miliaiudeoj^ Ica ur 
be perferint : preterea ultra nonag?ta mtlia ue 
nundatafuerfnt : Vcrum no erat;ppofitum no 
ftrum deterrenis urbis lllius /fed deceleftibus 
dotibus diTputare • Quodqmde fìqufsccgnofce 
re u ilt no modo que fupra narrauJmus coj^itet 
uerum edam 3c m ulto magis eo^ fcrlpta legat 



àtqj relegatreperiet tandem f grauistitaudo 
liusppbetarumquo^ legibus oracuhfqj tot 
ibc itscf^duitf 8C parent/iudei cbnftiam maunrx 
tbéles/ 6c ut fumatim dicam cmnes quasterra 
(ubftmet nationes» Tantum uerofuperat criftì 
ana dodrina mofaicam . quantum duilem uirtu 
tem fuperat purgatoria ; Difcurnt ineuangeliis 
criftus pomnes uitioru fpinas Se quas l'naetate il 
la magts inculta Moyfes anrputauerat ( T ale 
enim feruare ordinem decuìt > eas ipfe ^r(us ex 
tìrpat . Vbi eum qui adulterium bomicidiumq; 
cogitat/adulter umia bomìcidaq; denumptiat 
Neqj dentem unum ^uno d«nteexrabigratia 
uindicile permidit ulterius/fed percutiendi ge 
nam alteram manfucceiubecoffenl.bcnaq;.^ 
malis retribuì: Site turbatinquitoculustuus 
a ut denterà crue atq; afdnde . i . prlmum ipfum 
• adlafcfuiam uel ui'ndidam icitamentumq; pror 
fiis estingue •Sunt &: alia multa generis ei'ufdé 
e^quibus apparetteftamentum nouum effe ab 
folutum finem ueteris teflamenti :tantoq; pre 
ftantius ilio /quantum ea que funt'adfmem finis 
excedit. 

è C APIT VLVM VIGESIM VM SEP 
TIMVMTESTIMOMIAPROPHE 
TARVMDECHRISTO. 



metriaspbalerius peHf ateticus/qui mepiftcla 
aclregcm iplum inc^uit le legifTe <^ueclam ludto 
itim uo lumina iam diu traduca tante certe ad 
mirationis ut itegra & diuìna fola legum tatìio 

ìudaicauideatar/idem de ea Icge tcatets atee 
rita con6rmat»Cur inumerabiltbus pene n.ui e 

ribus eam tradudionem Ptolomeus emit^cur 
tanto bonore tranllatcrcs 6< pontificenr. polt ^ 
traduxerunt affecit^qui hoc ambtgft atiftetm 
legat 8c Icfepbum NibiI fupra Die amabo/qua 

Memputasfuiffe lerofolimamiqua ducs 8<:ftp 
tuagfntaulrosexah'o^ numero elegt-pontifex 
preda ntiffimosìebraice greceqj lingue adpri 
me peri'tosmerito pHnius l'erofclimam urbem 
preclariffimam urblum omnium onentis appel 
lati amplìflimamquoqj muntttffimamq? faife 
Attfteus Ecateufqj pbìlofopbus copiofiffime 
narraucrunt/adeo'uero capacem fuifTe móftrat 
lolepbusatq? Eufcblus utiobfldione aromani's 
fada fupra uudeaescétena mili'a mdeo^ ieaui» 
be peri'en'ntJ preterea ultra nonagJnta mtlia ue 
nundata fuerlnt» Verum no crat ^pofi'tum no 
ftrumdeterrenis urbis lUlus/fed deceleftibus 
dottbus irputarcQuod quide (ìquis cognofce 
re uult no modo que fupra narrauimusco^'tet 
aerum ettam 8c multo magi'seojj fcrfpta legat 



atqj relegatrepetiet tandem ^grauisfitaudo 
ritas^pbetarum cjucj^ legibus craculngjtct 
feculis credunt&parent iudei cbriftianirriaumc 
tbéfes/ Se ut lumatim dicam cnines quas tetra 
fubftinet nadones 4 Tantum uerc fupat cbriftia 
na dodnna mofaycam: quantum ciuilem uìrtu 
tem fupcrat purgatoria •Difcumt ineuangcliis 
cbriftus pomnes uitioru fpmas 8^ quas laetate il 
lamagis mculta Mcyfesamputaueratf Tale 
emm feruan crdinem decuit>easlpfe^rfusex 
tirpat • Vbi eam qui ^dulterium bomicidÌLnn^ 
x:ogttat/aduIterum ìambcmicidaqj denupdat 
Neqjdenteni unum ^uno dente e:j^trabi gratta 
umdtcfle permi'dit ulterms/fed percudenti ge 
nam alteram manfuete iubet offerri:bonaq? ^ 
malis retribuì; Si teturbat inquitoculustuus 
aut dc:H:tera erue at^^ afcmde.l.primumipfLm 
adlafciulam uel umdicftam l'rxitamentunì prcr 
fus e^:dngue,Sunt Se aUa multa generis emfdem 
e^quibus apparet teftamentum nctum elTe ab 
folutumfmemueten'stenamentl Jtantoq; pre 
flanttus filo/quantum ea que funt adfinem finis 
cycedft^ 

ÉCAPrTVT VM VFGES^MVMSEP 
TrMVM TESTrMONjr A PROPHE 

TARVM de:h?jsto^ 



SCR VT AM I N I fcrìpturas/lqu^bus u i 
tatti etarnam putati»baberej lUciunt 
<jue teflimomum deme perbibét .Hac 
uoce apudtobannem aduertum iudecs maxima 
fiducia ybefus nofter exclamatì ut potè qui \ct 
at teftimon{a<diuìnitatisfue ^plurima queren 
tibus nó defutura « Sed admonet ut no tani cor 
tices diuino^e oraculorum attingantquam me 
dullas perfcruptari conent /narr apud ^pheta 
deuspredixerat. Aperiamimifp'rabolisos rneì? 
eruptabo albcódita acoftiiiti'onetnudMudejdu 
plex babent abantiqms facrarum hùcra^ uofu 
mefi:altemm qui'dem bcbraicìs l/(5tens8^ ora 
rione bebrafca:alterum caldea cratione/fcdhe 
bratcis Uékrls fcnptum &c ut teft ftur tabi (àio 
mon&raWMoyfesegi'ptfus caldeo teftui nul 
lus iiquam eft aufus contradiccre: utriufqjìgftuf 
apad ili OS par auélorftas/fentcntla qucq? eadé 
Sed quo d inaltero breuiusuel obfcurìuseft/m 
altero fepe latius atcp clarlus.Fademratfo efl: 
facrarum apud nos IfcJlera^^ i quas afcptuaginta 
daobus ladels fngrecam.linguam Se abHìerom 
mo rurfus exebrea 8f greca fnlarinam tranflatas 
babemus^Sed aod/amas lam teftfmcwa prò 
pbetarum. 

/ lEREMI AS ; Ecce dies ucn'unt dicitdomi 



Ss. -: 

■1 



I 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



nus.& rufGitabo dam'd gcrmen iufltim & regna 
bit rex & lapien»€rit t Òc faciet mdicium & iijftf 
tiam ùìteiTa& paulo poft , Et hoc énomen cjuo 
uocabunt eum dominus luftus noftcr:ubi he 
braicedicit cDAVID>caldatcehabet (MES 
StAM^cum didtcECCEdies ueniunt;oflen 
dit abfg[; diuturna mera poft leremìam uentu 
rum fere mefTiam : quod quidem falfam efiet f 
fi adac aenturus eflet. Aperit preterea meffaìn 
fere deum . ^nam ubt tranQatio d/ci'f dominus 
bebrci habent nonnenlllud tetagramaton ;id é 
quataor ll^en^ : quod preceterià diumi's nomt 
m'busadeoapudeosé uenerandum ut nuUicrea 
turecouenùt dequo latedifputat Hoyfes egip 
tiusinlif^ro dediVed/oncunde Abbaiudeusli 
bro tren ubi querltur quod fitmeffìe nomércf 
podet. Adonayé nomen eius po^iens l'bi^ò 
nie.1 dlad m irabìle tetragramaton 8^ adducens 
illid Hyer xmiej hoc é nomen quo uocabunt 
eum ; dominus iuftus ncfter . Nò autem dicen 
duniuocablt fed uocabunt; fic.n.caldea tranfla 
rio_&(eptuaginta iterpetres docuerunt» 
e rSAr AS^ParuuIus natuseflnob/sS^ffliW 
datus eft nobls & facT^us eft prfnc/patuseius Cup- 
butrerum efus&uOcabftur nOmen elus admfra 
bilis confiliarfus tdeus fcrtìs r pater futuri fccu 



ti : pi mccps pacis/h ce bcbralcc caldeu* iEoruiii 
celtus babec. Infansdatuse nobis 8credpiccfu 
p legem adfcrutandum eam 8t uocabi'tur no 
mcn eius deante admirabilis confiliarius /deusr" 
forcispermanens infecuU feculomm HeCfias in 
cuius dìcbus pax muldpHcabitur • Oftédit nicl 
fiam deam {ore regnum eiusfpirttalc tnimdKj 
alterius.Ycncurum lUum Odauianoimpcran 
te fub quo unmerfaUs fic diuturna pax fuit. Ho 
nircbia mudi' latiffima felicifTiniaij » orbis uni 
uerfi dcfcriptio . Quod autcm bec regi czecbiae 
acc6modarln5 po^^^(ntpatet^qu^a^ubdltml^ 
tiplfcabitur ems impcnunìa^pacìs no;erithrt« 
Iccm fup foHam daaid 8c fup régnum eìus lede 
bit ut confirnicc illud 5: corroboret uf^ bfecu 
lum .H2EC folum addiulnam anìmarum pacem 
& impcriuni fplritale pcrtincre poffunt , Vnde 
Moyfcs egìpti'us'icpJftola adafn'cancscvpCnit 
demefiìapuero natò fexiUa nonnina.?. admfra 
bìliscòfiliarius.dcusvfortisjpaterfuttHrecuH 
pnnceps pacìs.Sedcur tranflatìo feptuagmtt 
tocofeY uerbò^ ponitfolum magnt contilii a« 
gelusfQufa cum .diuinaetoc|u!a Ptolomco ge 
tilt fnterpctrarent fepe queadcbrfftt dfidnltatc 
pt'nent uel prctermlferunt uel n^utauerunrjne 
forte ille putjret mdeos exiftmTafc melflam ef 



V 



f e deum inquatum homo & deuni afutpmc deo 
diuerfum duorcjj decsefie:Sed cbnftf diuinita 
tem bebraicus textus caldeuf^ 6c tranflado ex 
ebreo declarant:Deridendi uerc funt iudei ^ui 
dàm qailnfupenoribusiTaie uer bis diduolunt 
uccabitpctiuf^ CVOGABLTVK; Namin 
terpetresfeptuaginta cVOCABlTVR^ tran 
ftuletunt& caldea tràflatlc mcftrat <VC CA 
BITurJ effe dicendum4 
^; MICHE AS; Et tu betbleem eufrata re 
<jua^ minima es ìmilibus fuda: exte. n^egre-dic 
tar qui fit domina ter fntfrael &egreflus eiusk 
cutabinftio exdi'ebus-eternitatis •Caldeuste:^ 
taspoftrEGREDIETVRtadlungitMefiias 
Oftendi't Mefliam tanquam deum ab^terro 
fuifTee^tanquam bommem exbetbleem egref 
furum^QuiTquis ergo derege Ezechia purcbo 
mfne Se temporali hoc é:vporiit manifefte deli 
rat, Rabi aate Salerno 'M efTie regi accomodat 
C^ACHARTAS 

bila fìlfa (erufalem ecce res: tuus ueniVdbi U r c 
tus, ALITFR ì'uflus, fiifaluator ipfe paùp af 
cencJensfap afifnamScpullumemsa^'iifpergam 
qua Jrigam Se elTrai equum deiWalcm &: dif 
ff oaSit'ir ai-cas belli* $c loquetur pacchi gétibus 
Se potedaseiusaman' ufqjadmai-e^f afiumìnibus 



u% adfines tetre P.abiSalomómdeus hctm 
banc exponens dicit uerba becno pofle nili de 
Meflìa rege intellìgi Jcui ceteri ludei cólétiuc 
exquo pacet mefliani uenturum fuifie lerulalé 
tainp inopem de fup afinum segnumqj lUfusnó 
fore terrenum & falutem abeo anlmaj^ poduf $ 
corpomm ficpfolam fanditatem Immo &c mor 
tem » Adiungit cntm ^acban'as «T u autem l'n 
fanguincteftamenti tuì mififtiuidos tuosde 
lacu .i.antfquos cvlimbo t calia uero defolo ibe 
fu legunturi quem quldem boniinem fore ac 
deum Sacbarias innuk quando dixit.'eum pau 
pereti! fup afinam inbellemcp fore nulli's armis 
fed fola p3cis doc^lrma ufurum 8c tamen faluato 
rem regemq; appellar ubi'qj regran tem .Dei 
autemjbcc offitmm eft. 
^ f ACOB J [ ngenett : No auferetur fceptru 
deluda nec dux defcmoreeius doncc uem'atj 
qat rrfdendus e(\:S<'ip^e erit cxpecflatio genttu 
ubi bebrafcus textus babet (D VX ) caldcusba 
bet fcrtba defilìfs fillobi eius. ubi bebra ice dici't 
Qui : caldaice babctur C MESSI AS t u bì diat 
&ipfe eritSicetera.Hebraica uerkasbabet ei, 
gentes agregabunturX óftatautcm lacob de 
HcCffeaduentu Ioaul ricemmcaldeum decla 
ratuolumenquòd fequcntcsMoyfesgeninde 



i% Bc chalcbadlas 8c cbanibfs iude! deMeflia iUk 
uerba fieri confitentur Jefum uerx? fuifle mef 
f laniroftat: quia gentiles uocawt: faluauitgj l 
iicut iudeosScabiUis magfs écultus: ac edam 
quia circa iillius tempora lucleoji Iceptrum eft 
ablatum.Cumqj anniìam ìllinc ufq; adnosmtl 
le quadringentt feptuaginta quatuor preterì- 
erit no dutn poteftas ludaica reftituttur} Neqj 
finger e Hcetàniculis l'udèo^ l'nbabillonia uel 
ultra mStes ca^i'os adbuc eis fuj^efie regnum 
Nam cétra omnls rcclan->at biftcria.quin eti'a 
Moyfes egyptius ceter!^ dcxllores bebreo^ 
a!Tirmant:num^ Iicuifleuel licere poffc cui ^ 
fudeo extra ^miflìonisterrarn ;qufcquam icau 
fis cWmlnalìbusmdicafejqui ergoiudeis extra 
iudeam exulantibus regnum tribuit mahffefte 
del Ir^at: Audiamus, 

IfOSEE : Vati'ctnium ♦ Dfes mul tòsfedebfit 
fiìh Ifrael fine rege 8^ fine prictpe & (ine facrifitio 
8^ (ine altari .'Talem efie prefetitcm fudecrum 
codtc^lfonemufdemusdeqjffs tempòribus prd 
pbetamfuiflélocutum interpretes ^pbeta^j 
òmnes tam iudef qua cbrtftianf conffrmant» Ca 
refe itideosbódfe te^pt'mofacrffitfopatet quia 
ì&x eo^i folaniaiudcò^ racrifitiarprobàt Jquc 
tregfone |)niifl?onf s effidantur. CWktunt Cudef 



tìon nulli fccptfum deluda centum annis ante 
Icfam fuife ablàtum 'quando ,s%inniacbabeos 
facerdotes poteftas rerù tranflata eft «quinS ex 
tribù iude :ted leu! erant quod 8c lofepbus nar 
rat tlbefus autem natus é berodis tempore qui 
tnacbabels dicltur fuceffffie ; Adboc é refpól io 
triple?^ ; Prima quidemq'cum macbabeiextri 
buiude lattem fecundum materna Hneam tue 
n'ntregnantibusillisnó fuit omnfnofublatai'u 
depotertasiSecunda ^pbeta lacob non de 
tribù bac uel ìlla: fed deunfuertopopulo l'udai 
cotntellexit.Terdaqr queniadmodum omnes 
ludeo^ do Aores confenriunt : femp fuk apud 
illoseocUi'um qaòddam feptuaginta prudenti 
a Jquojzluclìcmni rerum grauiomm fententfe 5 
tinebant: Cpciltum bcccamedrimappellabant 
cratcjtanquam fenatus Se adberens uJuenti pn'n 
. dpf& defunto principe prfnclpis ukem gerens 
qudd quidem abipCo Moyfe fuerat cc(l!tut5 
e/. mbabiUónfca capti'uftate afìidebat fudcis du 
dbus iudeorum fnbabfU onfa & poft rcditum af 
fidebat ducibus -jtlls mpatrta» Duraui't autem 
coctlfi buìus au(^lorftasurq;adregcm bercdem 
quievpatre Tdumeo Bc matre Àrabe: ut iquit 
fofepbus*. natus erat5:regnum Judeorum aro 
mam'sacccplt fubquó natus eft Ibefus.Hercdes 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



C'iìm omnes iìlms coUegi'iuiVositerfecit; illùd 
^còfilium AjbftuIit;cjuocl6cmdeif6firinahc 
iiibrocamedrim ferofoKmitano&inlibroabo 
dazara : Tunc igitur ablatum fu/tnó folum fce 
ptrum deluda fed etiam fcriba deHli'is eius quo d 
caideus predixerat textus, Quamobrem quan 
do Herodes cjui al/em'gena crat regnum afium 
PU,t&omnesinfupquotcunqj reperire pctmt 
. exregi'a daut'dfs ftiVpe peremi'c/tunc ^pric m<k 
orum regnum funditus é f ubiatum idenfq; qql 
do cocaiumdiTperdi't/tunc foiba dcfilns iude 
fublatus exi'ft/matur.Scrfbft Eufeblus uefpaf?a 
rium domftianum^i'mperatoresiufriITeomnes 
q[uieAfgeneredaui'dis eflent iWfkiVuttulIiis 
ludeorum regni' reliquus fotet. Nam 8c l'pfi de 
aduentu^cbriftf formidabant ficutabmboHe 

tAGEVS^HecdfatSomfnuseWtium 
^^uc mòdicum unum&egc mouebe celum 
& terram mare 8c arfdam 6. uem'et deffderatus 
cundisgentìbus, Magna erft glena dcmus 
: Mtws nouiG?me/magiT^pnme/MODrCVM 

feMefnam:MOVEBOcelumVrp^^ 

TP?rTm Pftellammamama^^u/m' 
. * Chn AM ; s.pterrenictum /mpaOìone » Et 



.ante ^ terremotum (llum quem lofepbusfcw 
bit regnante bercde inìudea tam terribilem co 
tigtfle/ut finitime gétescorruìfie omnfa iuedec 
pppida evift»mauerit« No ne tunc ubi^ tgra 
jfuni motusfadli funtèquado ybefu nafcete uni 
uerfusorbfs defcriptusé edidioCefarìsaugufli 
cogebantur enfm omnesundiq; ipatiam redire 
fjubifigulinte defcriberentur.Tunc etiam cb 
fadltionem tude galilei centra romsnósmultis 
ced ibus turbatam ludea lofepbus afierit (MA 
RE.s.<juado cbrlftusmariiiTipcrau't6c ucrtis 
Quando fubiungit templum fecundutiì primo 
felicius fere intelligit quia MefTiam accipiet 
nam incetcri«? omnibus ut'liusmiferabiliufqjfuft 
fingula bec foli ybefu Nazareno conucniunt 
prefertim quia uenit gétilibus def ideratus : f er 
«auit enim gentlles magis quam ludeos: quoni 
am abillis magis é bonoratus : Né cxpc(fté t tu 
ddtertii templi fubnoao mefffa confìru(?^^d 
nem » Nam ageus te mplum fecundum nouif& 
mumappellauit» 

^{[MALACHlAStEcce mfAo angclum 
meum qui preparabit uiam ante faclem mcam 
6.' (latim'uenfetadtemptum fant^lum fuum dò 
ftiinator : quem uos queritis Se àgel us teflamé 
ri quem uos uultfs: ecce uenitdicit dcmints 



I^cf cituum 8c qufs fubft/nebit die fntroiftis em 
^GCEmicto. ficrurfus tCCE uerat.declarat 
non tantum (juantam ludei cppinatur dilati© r.é 
fed citum mefli'e aduétum , I\ On igimr adbuc 
e ueatums. ANGELVM qufpreparab/t uia* 
érAK^r"" .^^P^'^^^ preconem chrìOi fignificac 
fi AN re faciem meam» Oft£dit Ioannem bap 
ti^am ante cbnftumpredicaturum &cbrifti m 
ipfum efledeunudeusenimipfe quiloquitur 
iaciem cbi-ffti fac/éfuàappellatc ANGEL VS 
teftamentf ; Numpdum noul teftanienti mef 
fiam dem5ftratcET qufs fubftfnebiti Ambigu 
itat^ni defignaticognitìone mememultoRq; 

'^^'^'^^ «-"^na idolatrie caai 
fi i^5filAS» Voxclatiiantisindeferto parate 

ua Jts iplebituf &6mnis mons ScccWs humiìl 
abitar: acc^Tintpraua inéke<^a tarperà fmfas 
P^anasacuiL oitomn'scarò falutaredcmoHn 

UANrCi. : Septuagmta epdcmod^ abrc 
uiatealiterdecifefunt %popuIum tuum 8. 

»adducatur,uMaremp/ternaa.fn.p!ra 



Mòyfc« tyronéfis & Hy èccs 8i Daulcì chadias 
& babraamiudet Kc Daiaelem expoluerunt 
ut anni qaadrfngenttac nonaginta fluerent acc 
ftrucrione primi templi adtcmpli feéudidefttuc 
tionem i icircabdus téporisHnem meflias na 
■fcerec : Nicolaus.quoqj lyrenGsepdomodas 
itaconputat ut in lUìs paffus fuerit cbriflus cale 
quoq? prcbatfuifle danielisitentfoncm .Bara 
cbiasiudeusinlibro de ordine mundi exponit 
^difafac; Prcxima efl: falusmca adueniédum 
j a^iuftlriamcaadreueladtlubipartkuIaìUam 
iuditia niea dicit fignfficare meflta lllu de quo 
daniel dixit ut adducat luftitia fempttcrna S^ttn 
Htcr Molfes gerundéfis uerba fupicra* Danieli 
abàgeld dtct^exponés ita d{cit.sluftit(afépite? 
na àcranctuari'u fàduarfo9i uel fa(flus knóc^no 
«tfi ipfe MelTias é fadfficatus exfilli's dauid: bec 
ili e . Et merito ,ccclnft cnim Dauid orietur idir, 
bus cius lufli'tia . Et Hieremias boc é ne me quo 
uocabunt eum dominas iuftus nofter; Nempc 
deleuir y befu5 órfginalis preuarlcatìonis pn itic 
grattam l'uftiti'amqj tribuit euageUcam ? Sed 
ne Ifccatcut^ figere DanfeUs epdómòdas uel 
méfìuuel cétenarfc^i mfllenaricrum ue feculo 
fS feptenarfos numeros cfle meminifle cppcr 
tet^libró quodam mdeorum deotdme mundi 



appar-ere ómnes eòrum fcriptòrcsibòccónuc 
niVe ut file ànoji foliT epdomoda: fit, fde teftac 
Salerno 6cMoiTes gèrubéfis icometarli's dame 
lis Confitécesfaa-fkluiudaicn iuldmaiJlaj^eb 
domods^ì^xàéo Icrufalem aroma ras fufflefu 
biatìì atqj ipfe falomon epdomodasdanfelisft 
niri alTerit itépli fecudi deflmdione Predicit 
certe adanlele ueliftnc epdomodaj^illa^^ uelfal 
tepoft fegita duas epdomodas illud Tore 'Sic 
.n.adaniele predi'ci't & poft epdomodas fepté 
Se lexàgìta duasitenbic.chn'ftus aliterchrifm-a 
.uilctioiacerdotii 8c Mt/uni non enti eo. 
templum 8c fandrum cotrumpetpopulusducc 
uenfentc 5^ finis hmusuaftftasJ Certe uttefla 
tur lofepbus poft berodem/facerdotcs nequa 
quam exfucceflifone facerdotali's generis uelper 




g . 

cmebant. Quidam cumueras cbr/ftJancrratlo 
nes hoc tnlocc al/ter deuftare nS poflint/danfe 
lem bicerraffe afuntceteraubfq; bene di;.{frc 
fcd bum mod. bómuncul/relfnquendl ''untrtS 
^qitftWfpfi repugeentatqj brc&alfb/fcmp 
crrent.Sunteniinten'Uos qufybefu tempòw 
cuallis nottOIma audeant ^ mutare rqucs ar 



guk lofepbas ubi /dcycfu tcmporiljuifcrtbit 8c 
ubi Incjuic duodectmo^bbeni cefans anno poti 
pilacumiudeae ^euracion€fafcepifleabi$ 
decem a i js cócmuos pmafiffc Cornclius utro 
tacitusgenrilisaitcbriftum occffumfuifle per 
pontiumpilacumjpcuracorcm ludeae Imperante 
Tyberto. 1^ Cctcrumutrem omnem lordi 
ncai rcdtgamu5 J multcfuerut intcr talmutjcos 
.ì icanonfcos ladeoji mtcrpetres deaduétu mei 
fic opimoncs. Prima Hyocis qui l'nlìbro ceder 
lopbanJ.dcordfnc mundi tcrmlnumfeptuag» 
ta cbdomodamm expofuft quemadmodum iu 
pra diximùs : Secunda habaqulbe quiDanielis 
fecutuscompytattoncmmdeftruafonc tcmplt 
fccunJI uenturum meffiam cxi'(tìmabat.Ideoq? 
fe(aatus eft fatuum qucndam 8cbeUIcofum bo 
mmcm nomfne Vetozari tunc dicétem fe clic 
Mcfllam quem mavfma iudco^i turba poli an 
osabexcldb Icrufaléutlofiaìunt octo S^qua 
draglta fccutaétlgtt pene ónescogrcgad mo|> 
nido Wtcra fomams rcbcllaucrut vVtpotc qui 

ducH illats fortune ìrmh plurima coHdebat 
Sed aJ-lanUs ipator urbe ohfeffa uetozara uni 
gnfb isfecwtóriljus tterteàt tBéc ónta judcii, 
Vb^O d'i-nav bìbétjTcrcfàiudefoppfnione ac 
aplùcallbrobdi'cutti ordinarfojt qufnSparuc 



apud lUos anctontatls é ibi tractac fex ahc^mi 
li> effe mudi ae.tacé t^uo cjui'dè milia uanicatl 
uel uacjo càtum de legi . tacumdé maeffie attrj 
bil AtiTtaucèbxcdicca fuiffe adifc/pulo quod 
a beliae filio farrecce <jué belìas rufci'taiierat, At 
uero fecàdam bebraicam computadoné ab adr 
*m abibrabaà duo mllia ino^ fluveriTt qui an{ 
aantcatitis fueriTt; Ab bocad yKelu Nazareo 
uin niir/a quo» d_jo qui fuerunt legi's àni:àni 
igi c qui ybefù fecut ameffia ìcepiffe fudaica co 
patanone ui'denc ,preferdquiaieo libro'afferf 
tur ab intt/o mundi ad meffiam quatuor ànofó 
milia iterceclere:fecùdum ucro bebreoR^ 5nÌfi 
copueatfonébodfe modus agttàno^^ quia mi 
lia 3: ducentos ifap at(p trfgita quatuor. ìidiu 
f-'f ni^fcuenft Quarta oppinioU magm' 
cuiufda uiriiquè rabi'jiomfnauerunt Jqui xhhto 
cbamedrln aft ones termmos de ateu mcn?3e 
a^gaatosiampreter/ffe redemptfonéq,- ipenfté 
t.a fola cof?fte.e. bic «J^uis fortaffe de cbr^fanr 
pemtecfa no Id-querefuentatétamé quodamo 
do ret cere no potaft.code" tepore quidi boius 

«•^dcretcYcIamauftiVe ammabasnicmetermf 
nóscoputJtfum -Cute .fiit'tcbabad.'e.qui'ilf 
bró de cTcdeadisd/I/gèci d/numeratione cqcI J 



fit<juedam mcflìaterminum: qui fupra trccen 
tos & quadragCta anos ìam prtteriit. ScxU mo 
yfiegipdifumx apudiudeosauctQricads uiri 
qui c^aìsideuceronomlo meffìae tempora iquì 
ri ^bibcat'tamé iquadam ad africanos iudeos 
Epiftoia fcribftfc excertiffima antiquo^; tradic 
foncb&:«mefliam miatu^ efic anno annun 
di CYordio quatcr nitUefimo quatcr ce 
tcfinio feptuagciimo quarto boc autem tépus 
c^coji computadoncfcptingcntisfexaginta a 
nis nos antcceflJt»Septima moify gcrundenffs t 
quiicomentanlspcntatctitìmefliamorltu^i af 
ftrmat ano amundicreatlone quìqu^es milefimo 
ccnteftmocp 8c decimò oftaMo :culc5féfitlc 
uibcnguerronìcomcntarfisdanlcìls.Scd bic ter 
mtnus plonbus ^ cétu m ànis nos praeceflit t fru 
ftraigic cjifpcctant ulterfustaeiudcl meCffam 
Tmmo&qufcuncfpcftybeCim cxpeftaucn't 
dcceprifunt. Noncntm cófidcraucrunt quod 
alibi dtxit OanW indtebus regum iftc^; fufcita 
bit deus celi rcgnum Jquód Inctemum no co 
rmmpecarJCc1e(lc.s»cbrìftirc<?num. Did 
f.qucfoludeicurmaglilll dfulnl Meflì? uifurf 
ftatfmnato ybcfulcrorollma |)fe<fl^ Ajnt Stbe 
ródes fcls ctcatus alc^is pcrìtts Mcfflc temptJs 
8f patrUm l'nfatesittos/Wiumqpfuum occldit f 



quod teftatur Mscròbius ftpHilofo^busScgc 
tilfs niTi' quia faptenti'bus ad mefliam ^tincre Id 
citila dccèpQH uidebàturVnde mulci Icgis 
ti.yb€"^um ufuentem tam^ nume uencradfót 
Nitariael 8c nicodemus aluq? quos lóbahes eu5 
gelifta pxcfpes nomi'nat:qui propterf iiidco^ 
metum clam illu aenerabant *Gur multi circa 
ybefu tempora meffiam fc effe facftabat licet ut 
iqu?t gamaUel taiti^ falfi fubitoeuanuerit; Io 
fepbus narrat fub foètfcc |)curatore fiidcarmul 
tòscYtftfCfè quipopula fù3pfua(iohedeGÌ^ét 
iteralfo-s egypria'tjiiédà pfcudo propbcti qui 
plurimis flbf aa/à(flis «pfo magiiajjf f ^{conatu p- 
eafcrcftumpbclfcisoppfefliis fuerlt bec aAi'bas 
appoftoIo5^ cófentanea funt»?qulbus paulodici 
tur atribuno; Nón ne tu es cgypttusqu! bosdl 
es exdtaftf 5^ cdufiftiiiefertum quatuor mflfa 
u'ro^tribunus cu non cognofceret. Paulum fuf 
picabat neforte cfletcgyptfusllle Surrexi't ctt 
irti ut lucJseuangeUftaiquftlofepburqjconfìr 
mit fubCyrfno fyn'ae pre(?dcìudas qufda galilc 
U5 temp:5rc confcriptionìs cenfas pODuIum qj d"e 
cepft» fed tpfe paulo poft Se ones qui fequeban^ 
eum difpcrlìruntjTali'sctfam tbeodas fuftquf 
(frdequófimtlfa onirtò fcribunt luasfif lofe^ 
p?)as»Tal{s Amo magas» pretcrca barcchondas 



decano Moyrcscgyptlusfudeoji doctiflìmus 
llibro iudicui(iutt:acbilayl prxceteris ludeis fa 
piésonesq^elustéporis legisperiti afferebant 
Barcofibam dacem behcoliflimu effe mefftam 
quouf jjob eiusfcelera ab adfiano efl- iterfectus 
bec moyfes De hoc ctia eufeb/us métfonéfactt 
Arifcopellei fequensbiftonam dicentis cj* cwl 
lo tempore ónisludaica natio adrfani decreti? 
ctianvabarpecu (udeaepenltus arcebat q^ne icrd 
folirno^i regio matato nomine bclia ab belte 
adriano cògnomfnata cft Lcgiturautem intal 
mut J.pccul{arf mdeoji^dodrina libro chamc • 
drv ipfù barcbof/ba ànos trlgita & dimidlu regna 
uiffefoHtoqjdicere fe effe meffia at^fapietem a 
cbylaylcm Barcofibseconfenfiffeibaec ibi. Ne 
cefle eft autc barcbofibam ybcfu temporibus^ 
proxìmum exftittffeQuid l'gic ulterius cxpcta 
tis bomines pttnadff/nii : Cu oli'm ones ueftri 
generis fapìentes ybefu feculu ad cbriftum fpcc 
tare ccnfuerint J Cur paulo poft ybcfum aroma 
nis totlens mlferi rebellaftis ni(ì quia tue fincm 
;ppbeta9i ^)miffa (IbabiturauoWs onibusuiclci 
bac etcftac boc fuetonlus gentUis^^crebucrat 
iquit /órientc tòtó uetus & cóftans òppinfó^effe 
infati's uteotempòre ludea^fcAl refji funìa^ 
potlrenturat^obboc judcos rcbcttàffe 6t * ^' 



■ 



perifle ait nempe tunc e;j^pc<n:abatls repete cbri 
ftani quendam armatum jppetuam mundi mo 
narcbiam imudea ftabibturumé Quanto iapieti 
or aobis uirgilius^qui uaticinia {ybille demu/di 
regv! tem ponbus ybefu ccngruere pofle & conJ 
umm e^iftimauit • Scd de boc ahas difputauim 
iis:fcribit [ofepbus ante ob fidionem lerufalem 
oraculum quoddam infacris littenf repertum 

■ quod pidèm tempus uiram de fignaret txh^ re 
gio le procelTurum^ui totius orbispotiret im 
perio ^Gums oraculi praefagium quidam ucfpefi 
; an im dèci arare fufpicat Sed uefpelianus non ali 

15 ^llis folis gencibus qux romano imperio ui 
d rbac fubdite: dommatu^efl'Vude adcbriflu 
hxz oracula referant : adquem dixerat pater pe 
te a ne §e dabo tib» gentes bereditatem tuam 
^ pofeffioné tuam terminós terre Sccumspide 
tempas perapo>ftolo^fuòs incmnerh terram 
fonuscYierat ISA! AS'Domuius e?^fercituum 
^^ipfumfantifrcateTpleeftpauoruefteripfeefl 
terror ueler/eripfe erlt WobisKanAiTicaMonem 
& rapide Ti off^nftonts S^petram fcandali dua 
bisdowbustfrael&ihqueuma^rumam babi 

■ t^^tibus lerufalem Sc.ofTencfent eyetsplunmt 
Ideii po iam mfton lapHem offenfioms Sc pe tr 
am fcandali 8c omnis qui credidcrìt Ineum no coA^*^^ 




&Exih patct €f cbnflas cxpetJlatus eft detis atqj 
idé f3(^t4S eff^cic credenciu animas & illius cauU 
due domus ifrael cafurceràt.s«domus regia 8« 
8c domas faccrdotalis & q» non omnes :led 
plurimi percinaces eranttuturi&'ciuicredicuri 
crant cófjndf nó poterant: ne<j; licet expcnere 
ut quidà puertùnt D V As domus, i , duos reges 
Co uetjdo eninibebraico^eCcriptorumcfttcta 
ferien facerdocu domum unam faceidctalem 
eOgno minare /tota auoqj ferfem regù domum 
unàTTj'egia.n Dauidis dcmu» 
IflHEREMr AS Cilqj multipltcatf fuci!nt& 
creieHttnten'amdiebusillis aìt domi'nu9/nò di' 
c^t ultra arca teftaméti dcTrtri n^q, af<f dct fu 
_^c:or / leqj ìllius re^r dabtc /neqj uifitabtc ne 
qjfiet al tra filiGet quìi portrTèff a qucd 8<: tr»au 
mé'-beséqa patarta'dJgn'tatesJ ^ ccnmontae 
te:ì^am?t^ uetens ceffatìerùt neiqp td quidé v'uria 
.irnagtnes ehtm erarit llla^futurc ^ facrarréto^i 
*t pre uérò*fab(latia quid eft opus iir aginc 
C IS Al AS/àtef partuhrét/pepcfit'. Ante qua 
uenifret partus efus pepent màfculum'.Commé 
tana bebrèò^itiqaiffimafic cyDOnunt,f»ateqUa 
natus fuiffetille quf tudeosinferuitutem «Itimà 
redcgit.f. .t'itus lanatusredéptóreo^ifuerat 
•undc catdèus tc^ctus babct » Adbucnonerit 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



ti ueniens anguftm Se ad bue con ueniet cf tre 
mor cumdolonbus^pter partumrcuclabte 
melTias.ibocipfo caldeo textubebrcusionathas 
inq jit' Ante quam ueniret eì aguftla fa.lu.i fatìa 
eft alante quam uenir€t eidolores partusmefli 
as reuelatus eft , Sftniliter afFirmat ibidem fapi 
ens Umici • Exils omnfbus apparet me£riam| 
anredenrudionemieru^aléortum fulITe. Co 
cedunt aate plurimi bebrcoy lllu co die natii 
qi^o Ciuitasdiruebatur:demdead meptias foo 
more refugiun t J dicentes illum latcre quouf(]p 
•d eus precipi'at ut fe pala cunAts oftcndat . Alit 
hmante fmay cum angcliscum collòcant ulii 
ulcracafplosmotes fegrcgantJalh médicàtem 
paffim 8c circun uagu agunt fua infama 5c dKcor 
djàfe tmcem cófundrt^ 
C tS AIAS j Dab/t uobi's deus fpfc (ignum 
Ecce afrgo cocipfct inutero^ parici filium de 
uócabiturndméctusemanuel fnbebrcÓ (EST 
l)abalnia> c]uodpueIlam abfcSditam coferua 
caqp (i^nttircatJE MANVEL:ucrd figntfìcat 
nobifcuni dcu5.s.qula ille qut nafciturus erat ex 
i!la puf^Ua faturus crat no bomó tantum: fed 
CC1.1 m Je'is evpuella fnquamfcmper ufrgfnc |> 
mi ^t'" ir enfm oirtusbufufmodf taquam fignu 
qioddani ^diglofum.dcquo .DAVID. Veri 



tas detwa erta eft & I S Al AS alibi ait.cxul t 
etic caeli defuper Se nubes iiiduant luflitiam : ape 
riatur terra 8Cpu lulet (aluator,Ego.n»domi 
mi deus creaai eum. Videmus ibumanafpetk 
dao estrema ac media duo quis^j noftrum cxu 
iro5cmuliere nafcic\Ada cxneutro/eua ex 
(olouirodiufna uitute.Iefuscxmuliere foladi 
ulao fpirica, Myfterium boc etìam rex arabum 
Haumetbes idtalago fuo admirac multu &uc 
neratur: inalcorano qaoq? ucritate coaAus alt 
lefusmariaefiliusdetqj numptiusfuufe fpfritus 
acuerbam mariaeuirginicelitus miffumfuit 
I/DANIEL» Videbam ìuifu nodisficccGC 
inubibus cx\i utfilius homWs uemensficufqt 
aduetuftuni dierum puentt: 8«qul afiftebant 
obtulerunt cum &:datum eft ei' regnu & bonor 
& imperi vi\dc omnfs populus/tribus 8c lingue 
ferutent ti $c potcftas'^eius aetema : quax nuf tra 
fìbttacrégnu etus /quod non córrùpetur, 
nes enim iudel t terprettes banc parabola m de 
rege meffia exponunt fui<;bic de ulnmocbrf 
(llad'jcntu tncttt /Hsuerbls f[gntHcat»Da 
niel.-Deumuenturumfubbomtms babftuchrj 
mqj regnum non temporale : fed ctcrnu Se Ipirl 
tale futuri! i mquó 8< Ifals conuenit . Apud que 
cbnftoka dcusloqute.Dabo dbitbefaurós 



V 



^rcònditós& iai%iles 

^OSBE. Vocabo noripicbcm mcam/pl^beitt • 
ìiicamS^ non dilédanieam/dikdla mcani : Qt - 
non niifericcrdiam confecutam /mifericcrdiani 
confecutam & cric inloco ahi dicflum eft non j 
plebs mea uos/ibi uecabant filli dei uiui 4lnbis 
predìcitur conucrfio gentilium ac ^ tinacia ludc 
òrum qualis fuit circa yefum. 
ISAlASJnaétusJum noqucrétibusmepalam 
apparui iis qui me non iterogabant, T ota auté 
die espandi manus meas adpopulum non crede 
tem fed coaCridicentem jmichi m ns idem quod 
8cpmlo fuperius eft uatfcinium% 

DAVID ♦ Lapis quereprobauerunt edifican 
te^ bic facflus eft incaput anguli adornino fatila 
eftiftui^boc eft mirabile mocuhsnoftris.bxc e 
dies quam fecit domfnus/ exultemus 8: le te 
mur inea.Odomine faluum me fac/o /domine 
benepfpcrare benedic^lus qui uenturuscft inomf 
ne ddminf.yefus tanqua inutilisre^batusap^a 
ui^ /faflus eft diurna uirtute caput anguli tcuf 
duo anectuntar parletesa*gentiles8cqut cwa 
Jeis funt conuerG* 

;^ MALACHrAS-NoneftrtìfWuóluntas 
ctrcauosdfcit dòminus 8c facrfffciu aceptn neh 
hxhto CYmintbusueftrfs : quonwm afolis ottu 



ufsjj acJoccafiim clanficabic ron'.é me utn apud 
gentesjexùsoftendic re^batjo inhcieliò luae 
orum nudaicarunì^cer moniarum 6c appt^ 
batio fidelium genulium adueniente chr.lto i 
? M OI SES» Pofui te inlucé gétibus ut fis mfa ■ 
lutein uf^ adexdemu terre* 

IS Al AS » Verno coUigcre cmnes gétes Se 
l»guas8cueniét 8c uidebut claotacémeà de dimic 
ti fuper eos fignuni de midlam exiisconferuato s 
fngentes.'quaelongcfant qux nonaudierunt j 
g! oriam meam Se numptiabunt ci an tatem me 
am m étes 8e afumm a excis facerdotcs òc leuitas 
dtcìtdommus Se alibi apud eudem deus mefiià 
fic alloqutc ,Paru é ut fit mibi femus adfubftmé 
dis tribus ìaccb fic feces ifrahel couertendas de 
di te inlucégctium » Item primusadfyon dicct 
Ecce adfù8£ ferufalé euangeliftam dabo tuiài 
non erat ui»-/ncc cxlftis ^utf^ utmfretcófl j 
lium 6cìnterrogans utderet uerbum . Ecce cm 
nes l'nìuftì' 8c uana opct-a eorum . Et mfcqrentt 
capitalo fubdit»Ecceferuusmeusfufcfptam eu 
e'ectusmcus/complacutt 'fbi l'ntllo animairica 
éedi (pintum meun^ fuper cum Se mdicfum 
gentibus |)fcrctJ no clamabit necacdptct p*© 
^(^'^ mm calamum cafTatu no cóteret donec ponat 
I;.t3rra ludicium Si legem elus l'nfulc fpe(^labui; 



Rurfusalbi» Educa de lacob ktntn ^iéuià 
poffidenté monces mé©5 Se hèfeditabtìnt eam 
«le^i mei5£ fmtt mei babìtabUhI ibuEcfeif lertiK 

tibanc* 9c uoscf abék^^is dimi^étiè hfeftitft 
ucrcmmtiuramlca tltétis meis^tteffìfeiét t§ 
di5mfnu%d{f€m«4 fu©*( u©tabie httbÌHfe àliéj 
.Idem alibi deum fie leqttètiteffi faiei ifdì-ahé 
me non cogrtouit ^ pepulu* ftieus ftié hèhifeé 
UeYit ♦ Rurfui auditu audtetfs h&h iteli igetfs 
fic ufdenccs uidebitis èc n©n utdeb Itif ef afìkttiftì 
«en?fncor populi huiuf aui^bu§|ràuiteF audi 
«r jnc oculos fuoi élaufirunc titqutd© étulls 
ui -leant 8< aunbw itìéim 9c e^fdc liitelli'|ànl } 
«cconocrta^ «etani e6S.MtCTAMtéxìi§ 
confcruatoi,Tfiglf es. f.dlfdpules ftiéffle } cjul 
manu? ludeefi euàfff!ne/jd^ehfÉ§eónliértédà§ 
mliflam 8f ifummirti,f,e^num€i'o gentilibm i 
quieonuertén^ c^ftitui tcg'ptimostaccrdoteS 
* cvquo patct ^ ctJam gentllcs ad dignitatem 
ifraclfticam afTumfpotcrant. Vitdé P.auanais 
ludcjjsiconmentafiìs exodi»aicTépore mcfiiae 
gentile? conuerff racefdotcserunt*Domirtì 
mfntflrantcs.P ARVM eft utfitpbaecpatet q* 
mefRas a ^faluff m nón hebreò?^ folotn : fed cti'a 
gncdluin m((flenduseratficut lefusPRlMVs 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



adfy5ndfcct.SalomonIuclcus Jntetpreshunc 
locum exponés omnia baec att dercgc mcflia^ 
aC9 ultima rcdcmptione eflc fntclllgenda . Idc 
apcric caldea tran! latio lonatbat, Iniis auté ifaiat 
uerois apparct <f cbnftus primo Se ^pric apud 
i uieos predicaturus erat 6c ibi euangeli'a flc eoan 
gelida^ fundacarus : fed quia praui & ptmaccs 
imiti mnt^Adtutigit, NON cratuiratqp 
kko)IVDIClVM .gcntibus ^feret.s.apud^ 
genalesppcdifcipulos fuos dotrinam cuangehca 
diuulgabit:at^ ut oftcnderit qr sudicia euangc 
lica inbumìlitate fumma non magnificcntti 
tutumultu fonituqj tuba^ ficuti lex moyfi pmul 
ganda crantadiunxit.NONtcIamabit inreh 
quis ucrbis apcritifaias mefftam ex lacob defcc 
furum fedlatoresqjfuos utplurtmu alienigenas 
forej qui ele<fh apud dcum futuri crant nec Ita ^ 
clitìciiftf quidéamplmsjfcd alio nomine. S. ' 
crtdianl nommadiapcritetiam iudcosmefftae 
aduerùturos pxnascp daturosficutolim fcfu 
tiporibus contigit ptinaciam ctiam ludecrum 
fempttemam qualcm bodie expcriniur 
f IH "REMI AS>Cognouit tempusfuum 
tartur 8c bunindoSfpaCferescuftodierunt tcm 
p^raiiUTOitusfuirpoputus autémcus nonco 
gidaitmdlcfutn(Jomtnì.Quòmodo didtfs 



fapientts fumusSi lex doniutt nolxsoiftì cft in 
caflu (adii eft metacura falfa . Scribe còf uli lu t_ 
Sapiétes trepldaucfùcSc capti fut/quoniiuerbtt 
dommf re^baueruc .Cur ^pbcteqi^e futura 
fu c k pc tà^precenta narrit ^uia indiuma mente 
cuiiuritpreiétia omnia /illa tanqaam prefcntia 
uidétflcpoftquanj uidcrunt tanquàpretenta.T, 
manìfefta Sciam confumata locuntur.Sed rcde 
amus adbicremia :biciuerLis fupionbus decla 
rat/cnbas no pfeélecogniturcs cepus aduétus 
* cbriftì* tempust^p mecendi: necy id quidémiru 
difficillima emm cfl iiuftis diutnl fenfusiterpri 
tatio)buic congruic lUud indeuteronomio 
Icgitpcutiat te dominus am^ntiaSi eccitate 
ac ftupore mentis 8f palpcs i mcridiefiicut pai 
parefoIetcccuscMERIDlESéluv cpetum 
chr'ftì in^ua ludei plurimi caligati funt . I-fcm 
hicremfasalibi.Oomine deus mcus adte gcntes 
ucniét abcxtrcmis terra ac diccnt $ falfa r c^ìri 
parétesidola ponedcrutScnó erat iipGsutiÌJtas 
fifacietbomo fibi'ipfi dcos no cruntilli dr. l'niis 
prediaé* calura idola pmefiia quod ^a<<lun-) é p 
yScfn : Cui quadrat illud*rS ATE'ubi loqués de 
cbnf^o iquit doceblt uos ufasfuas Se port mul a 
ìndie lUa ^kiet bomoidola ar^réct 1111.8: fiTnu! a 
caauri fui cjuxfeceratfibi ne ea adoret.Tdtm 



ffgm&cat)DANlEL)<juàcIoIoquésJecf)rinp 
inquit qoud lapis ahfcifus fine nì4i>ibus coterec 
ftwai evferro cexca auro irgétcc^ compofi» 
L AP£S ) abfdfus eft Jefus uilacerdpcii alfli<aus 
bic.SlNH)Mantbus,i.f!nc huinana uiolctia 
còmutc.ftaTVAM).!. IDOLATRIAM 
quae ftatuas colebat ftatuam Inqoam quacnpar 
tiPam nam inquatuor precipua mundi regna 
fparfa erat.scaldeoji, Medoriì. Greco?. dcRo 
nianorumJdem^HlBKEMlASCaltbihorrt 
bilis dommus fuper cos & cxtemìip4b»t ones 
deo5 terre 8f adorabjc eù uir delpco iuo cmés 
infulae gcntmm 

iLÌBAlAS.Quom'ammifcuttucbis domi 
rus fpfntum foporis & claudec ccuks uefìros 
éc prinapes ueftros qui uident uffio^es opcnct 
^Cfituobis uifio omnium ficutt terba libri f» . 
fignati/quem cumdcderintfcicnci li(ÌVerasdi 
cent Icge iftom & refpondebfttron pcfTum fi 
gn^tus é enim 8: dabttur liber ncfcientf Ii<^eras 
d'cetur^ ei Icge 8crerpondebit,rnefaofi<5lefas 
6^dfvitdomfnuspro co q«3propinqt?ac pcpù. 
fu^ineorcfuo 5f me glonficat ìabifs fulscor 
autcm Cfus longceft amcSf tirourruftt me 
mandato ^lominum Se éó^nnht ideo ^ccead 
darnut admiratloncm facia pppulohuic ihira 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



companciomsc«ulcsutr.onuideantdc^ure^^^^ 

„6 aad.antu%, moàcrnum diem.Hec cmrua. 
predicanttudeosfplurtmostamdcacsjqu^^^ 

co Wo^cimscrror.scaafa imiferia fut bodi^ 
ufi aar:calKmé.quodutdt>.mus aluscecm^^ 

ofe die.multosfedebuntWiiifr^^^ 
finef>rmc,pe8c[inefacnficio8cfme ^^^^^ 
epbod8cf,netberapbtm,QuoniamoCTO cuj^^^ 

&poabecrcuméturfilinfrad8fquei^tdoml 

c5tm.t Se obe Jiet meff,^filìodau{d,f regi fuc 3c 
paucb5tadJo^m«:inbcbrcobabet&fluentad 

iteliVàtbrcdebablllontcacaDduitateiquareges 
dacc.'^i>tép6reboneratosbabucriItquodqtti 
d-- Tiartisr^gS libcr nosdocct ubitradifc arcgc 
bibJlt omxregem ui'deiobacbim «fedcregta una 
Cùm a1i«-e?ib'»«; collocatum futfTc^cctwJs qj 
genei^^ctus fimttiW bònoratostquibti^bonori 
busbodicpriuati funtìcarcnt ctiamfacrtficio 



&altan7cum careat teplc nicfaycalegedifpo 
fico.carét .EPHOD ficerdòtia udte^ the 
rapbin cjucd eft ifìruiiiccum qnooda idolatrie 
ticuadtuturaprifagiéda cólirudlum qmbus 
tierti fignificattr itdtos negp deuni uKwm 
légipcime t necjj idc la bo die col crc/:nct teris t c 
ro temporibus ueltdeum nte coluere ucl idoIa 
porte MVL i OS>iutemdirs8cincuiffiiris . 
diebas , t.pcft multa fecula qualia bec ft nt poft 
lefum Scprca mundi fineni rcuertétur 8^ ^^uerét 
DE VM : fuù^s.pawtm fuo5^ 6c D A V IDEM 
regemfuuni^f.mcfliam dauidis fti^-penatum 
qaod caldea trahflatio dccet/liberatio ucro ex 
babilone non fuir pofl: multa fecula 8c mnouif 
firwstéporibus/nemo itelligat tunc prinr o 
uentarus fit meflias ad bue enim errcrem aufc 
rendumpropbeta non dixii)VENIET (rex 
co^ fed reue-tentur & Q^VFRENT >iUum 
quadiampfàem uenertt:SediIli diTcefTermt 
é^negle^ccrmt^^ tandem quefituri fine illun^ 
caldea uerbadeclarat cum dicunt( OBEDIent 
meiTie u'-pcte qui antea ft^erant ptinacc*;: deiis 
ISA' AS^aic^Hecdrc!" domTnusaddomum 
hccb/non modo cofun Jctur T^cob nec moc^o 
uultu^etus erjbefcet: quia cvm utc'err ftitcs 
fuosfadificantes nome meum & fancSificatunt 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



fa Aum hcóh Se éeum itrac' prcdicabunt 8c fcict 
crrdntes -fpincu/ liitdltdLiii & muficaiores oit 
cendegéinb.istolii.utcontul.o lacobJqau^ . 
exeiasltirpe.&vjuafif!lJi fuerunc apolioli^ui 
lefu exaltauerunc (\uoì^ dcdnna tandem ludei 
omnes acdkuri (unt cbrifto . c^ooó paulus ine 
piftoh adromanosacutifliffe prcbat: QLam 
obrem loqués ifaias deprimo cbrifìi aduentuait 
lndieiIlaeric>GERMEN;dcmininNMA 
GMlFlCENTlA&ericrOMNlS : qti ^ 
relida? fiient mf yon & redduiis inicrufalcm ià(a 
US uocabitur. l nd! :.i.ioIdcis tempore : CERK 
EN :dommiJcbriftu5 dei fbusinmagntficcntia 
.5. openiai acprodigicnl. OM NIS: qui rcli 
<au5f?gni& :at cbriRi difcipulos patcospe ne ab 
OTimibu'; defticutosfa-^as cbnftì rebq uias.Ifte 
rehquie infecundocbrifti aduentu cum cbrifto ^ 
cxal cabunt : deiiideis autem interim quid efì di 
cenduTi?Haro 8c pauci erunt.de us cnim 
illud tTaix icelligit 8f relmquéc meojglicut race 
musSc^^catexcufTiooHuae daafe auttnum cH 
ui^i ifumitatc rami.Pof-|( eni^ter illo^' pft^^ta 
an-tturati arbore ut paulu? apoftolusinquitteTt 
cufTì (ut 3c abotiaT radice reparaH ad bue no nul . 
Il u?l ibi reb-^i ucl potiusitfrdu denuo wòét 
lièti J<iuili$fait cuarifcus bcbreus uirilluftris 



qui fepdmus abeato petro potikxchiù;ìànc^ 
fuic; ànos plures ^ dece inea dignir aie ciigniliì 
me uLYit martir(][; obiit.Preterea gotc^. tepore 
lulianus iudeus primu bifpame factiflime re^it 
epifcopatum • Pctrafquocj? alfonfius eiu fdcm 
generis dialoga confcripfit cotrapfidià iudec^ 
Alfonfus burgenfis fnmusmetaphj ficus ife:va 
gefimo etatìs fue anno fide chriftì fufcepit più 
racjjaduerfus iudeos egregia fcripfit.Quid dica 
de Nicholao lyréfi man dodlrine magno ui 
roq; fandlifTimo^quid deHyeronimo phifyco 
qui tempore pontificis benedicfli coti-a iudccs 
fubtiliter difputauit^fueruntScalu numero qui 
dem multi q^uis egregii ta longo f eculo pauci 
de quibusiilud-HLREMIE- didum cenfco 
afTumma uos unum deciuitateScducs decSgna 
tione aliter congrcgationeScadducauosifion 
• s^celeftem deiis diligenter paulus burgcnfis 
epifcqpus tl^eologus infignis tradlauit* 
^ D AVID : Defcedet ficut pluuia luellus , u 
mul tis ignotus Scaddit: oriet indicbus cius iu 
ftitia(3<:abundantia pacis 

ATAS: Orietur indiebus eiusiuflitia'Sc 
multitudo pacis / yl^efus ocftauiano imperate 
natus e 8ca Juerfus originalem iuftitià ade radi 
cecotraflam euangelicam gratiam&:iun:it^'am 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



itrocIa^:ic% Odàxràni quoq; ipcnum luftiffimu 
fuic tata etiani pax eo lepore puniucrfuni orbe 
ut iiua^ uel àplicr uel diutaniior hiuc Virgi 
lius^Claadent belli porte pcrfcucrauit ea pax 
poft^^j^ annos feptem atq; triginta^ 
iTlbAlAS; Fatigata é egiptus&negctiatio 
ethyopuòcfabba uiri alti adte trafgrcdict 5<:tui 
erut feruiócpoft te àbulabunt uidti copedibus 
d:adorabunt &:teprecabut quonia ice^deus é 
&CnS e alius deus preter te : T u • n • deus cs 5c 
nefciebamus deus ifrael faluator .Cofundét oc 
reuerebunc omues qui aducrfant tibiSccadét 
iconfufioné hee moftràt quéadmodu gétilium 
impia quadoq; futura erat cbrifto fubieda* Ite 
cKriftu effe deum faluatore aliquod tepus ico 
gnltu adorata poffcea atq;eius aduerfarios.i.hie 
rufalcptìnacea: dolatnVm cadere cportere fi 
cuti cotigit* Quod etia cKriftus futurus f it ho 
mo fic apit Ifayas^ Mtdet eis deus liominé & 
faluabit cos iudicas fanabit eos merito MefTia 
faluatore nominat&faluaturu/yl-.crus^n.appel 
lacus e faluator oflienditau te quod no uio 
lent{a5:arm{s corpora : fed iudicio animos fana 
bit Q uod rurfus cKri ftus fit deus dauid dcdeo 
loquensficaperittMifftuerbum fuum 5c fana 
bit eosScliberauit eos decorruption^'bus 



CA« wopterca habral>am deu ftib forma borni 
nisagaouic Sc^cregé otn.num adorauitjbimi 
litcr ic(u fuccelTor hii:>yli deus apiJ4rait;4.coi> . 

Quoqj fimiltter . ,i -rtrii i 

|r~HlÉaEi^l^AS)HIcdcusnoIter3c non, 

ì^patabitur alias abfcj iUo qui muenit omnem 
uiLprdcntic&dedtceamiacobpuerofuQ_ 

acifracldilcao tibi poft bec mterris uifuselt 6c 
usScbomo monftraturidetnalibiacbompca^^ 

taacf ant. NibU tmmm cft ludeos muttosparii 
pios ^fandummeir.^ aìyaerium&iefudmtn 
Ste n5co,noutfre:Hakitame.ude./pam^ 
partì ctia do(fti abmttlo'cognDuerunt multa en 

topWadifdpuli.Eosautcm ladcosquuefuc^c 
dlcrontettammaumetbes aff^manak^^^^^^ 
adtoceteris •ude;slongep«latos^tffeb;i^^u 
camgentibu.meft«mqaodaUbl.eren.asa^^^ 

acrciiócaucruntno.n.ptrmi^.?et.l^taUo 
»««rgetbomoc«lraritperbec8tfaper«=ra 



merOfas oftcnclitup deus Bt hómo |)pCerca.Eec 
chicl deutn dcpigéscollocateumihojntnisba 
bini f upcr zaphireuni tbrcmum : quia . s. deus 
futurus crac homo, Vnde rabbi loannaìccmen 
tanisjpfalcerirdfcitqr cumìudcfàliasabahisdùòi 
bus exciptiuitatc fucnnt liberati: rcdemptic ul 
tima adco fub ^pria pfona eft e><rplenda per bcc 
meifiam dèum effe cócedtt ac de ipfo exponit 
lllud:béncdf(ftusqumé{t inomtne domini/deus 
domtnus lUuxic nobis 

CDAViD.toqucs de cbrtfto quiitcrcetcrcs 
©nAos adeo qui ob ipfà undhonem cbriftì ucca 
ri poflunt/excellencior eft dtcìt unxit te deus 
deus tuus oleo Ictitfae prccofortibus tuis obi de 
elararcum hominem Sfpaulo ante moftraucrae 
dèa dtcensSedesrua deus ifecukim feculi uirga 
direcfbonis uirga regnt tuf Quodauté demeflia 
loquaturdeclarac cxeo q- ubiebraice dfciV fpc 
tiofus forma praefilris bommum ; Caldea tranHa 
tio lonathequat apudiudeo?^ bebraico teftm'cft 
au'?lontate cqualis babet :puIcbritudo tua re* 
mefl/a maJor: ^(iUó^ bomfrt's mento tranf 
latfoniV bmus aatorftati ótnnes cedut : ordinata 
•n.fuft abJonata «irò magno cxcófenfu 8: ore be 
ll3»r8cioIucufro9;€xceIlcnt!frimo9i longo te 
poreante templi deftru<aioiH:m 8c antiqui 5ncs 



talmtitiql>€brci afiirmant illam ab agcb zacl^a 
ria malacbia ^pbetisdefcédific.Exfuperioribus 
daatdis uerbis atcpf!milibus,Rabi alba cómotus 
ic oment ariis genefis interrogar quid (ibi ueHt 
^Damei quar^Jo de deo dicit ipfe reuelat ^fùcfa 
abicòdita & nouit itencbris còftituta 8l 1 u\ c n 
eoeft aGrcfpodet : Haec certe lux eft lux regis 
mefliaedequo inpfalnioilumine tuo uidebm us 
lumen baec lUc blc fatetur diumum 11! ud lumen 
quod (cmpercum deo eft8cJpfcdeus eft/lucc 
cfti mcffw ipfumqj mcITtam. Antiquus ctiam 
iIleflcm'u(ìristbeoIogus,Rab{ neuma Inlibro 
qui f aadus mfcribié" di(flunii]lud.Sa1omonis 
cxponens inprouerbtis.Tuftumeft fundamentu 
fctmitc^nam interrogat quidboc (ibi ueltt »ef 
ponclet <!emcnia ibunc modum Jquédam luO 5 
babet fea babcbit deus if eculo fuo : qui ed ft- 1 
<3i1c(?lii^ q'j^a rubftlnct nmndum unmerTum atqj 
illfusen; fundamcnt'jm gubcrat mundtim ar^ 
ut gubcmet* l'pfe effici*: ip^ed amma^; omnium 
fiindamentumatq; hoc ed quoddicit iuOus 
ed ÉundamcntTjrn fcmpitcrnum baec file cxqul 
bu^ apcMt mcrTiam nonfolumbomtncm clTc 
fedctiam deum Tp'e quocp daold alibi icfemapc 
r»*-. Matwfyon dfcet bomo Suborno natuseft 
inea ScipTerundault eam altinimus.i'. deus qui 



fttnJauitfyó ibidem tanf bomonatusefl^ tyo 
appeliat matrtm 

f , G A L AS » t:n c ìdieilla radix lelTe 8^ qui'ex 
urgec pricipati ìgetites/meum gcntes (pcrabunc 
^ccncrequ^^coui inbonore/ficalibf.Exibit uir 
ga deradice lefle Scflos dcradice eius afcéndet 
5c re quiefcec ^upeu Ipiritus dei fpiritus lapiéae 
6^intellectus fpintuscófiliiS^fortitudi'nis fph-i 
tj-s pietà tis & inpl ebit ili um fpiritus tinrìo riftk i 
leffe paterfutt dauidispbcc ergo predixit^ f be 
ta mefliiam e^irdauidls ftìrpepululaturum .'genti 
libas magis ^ ludeis |)futurum fpiritalibus pó 
tius ^ corporalibus armìs dominaturum quahs 
lefus fuic. rdè i faias alibi expfcna.c^rlft1 ficquit 
Spintusdomi'iT fup me ^pter quod óvitn e eu 
angélizarcpaupenbus mific me predicare capti 
uis rcmintonem Sccecis utfum.bic declarat me 
fliim ex^ì^o Tpintu nafcituró cbrìrtum exdiui 
na Tolum un {Itone nom'nadum.Ttépaupènbus 

cuii paupenbus cuingclium pred»catur5 
rcmifTurumpeccataignorantia expuKurìì 
ITDA VID , R^ges tbarfis Se iCulé muncra offe 
fent.Rc^e? arabum ^'à'^ba dona adduccnt 
([TS AI AS Omn« defabba ueniét auru tbtis 
&lau3en:ì domino adnnumttantcsbaecpartim 
«fu ftacim nato hài fuerùnt tpartim.poft €iù$ 



afcenfion? prefertim imperante tcflanttno/ad 
bucul^^ tempora 3c alibi. Exegyptc uocsui f ilió 
meum.RurUs alibi Nazarenus uctabic^ilelus 
aucem ncftcr exegipto reuerfurus nazaret bab< 
tauit ac naza cnus tuit cog nominatus 
:S AGH AKI AS Oftendit mibidcm^nusdeM 
iefum facerdotem magnum ftatem ante faciem 
agehdonìini &diabolus ftabat addexterà ipiius 
ut aduerfareé* ei'&dixitdomìnuf addiabclumt 
impcrec dommusinte: quiclegit lerufalé & et ce 
Ttuo eiedus abigne 8c ie(us erat indutus ueftì 
mentis fordidis ac ftabat ante faciem angeli & re? 
pondit Se divic adcircunftantes ante {aciem etus 
fette ueftimcntafordidaabeo Sriduitceu tunica 
talari 3f imponitecidarim mundi fuger caput ip 
(iui8« coperuerunteum ucfttméto impoluetKC 
cidarim muda fup cipatipdus angelus don- ini 
ft ibat Se cellificaba ' adeam dicensbsc dtcit do 
mmus omnipotcs . Si iuits mcis ambulauens 
prcccptamea feruaueris tuiodicabis domu mea 
& daSo tibiqui couertéc imcdio borum circun 
ftatiil Audiita^ìefufacerdosmagnae Propbc 
te uerba^uU futuru portedunt8tbominemderi 
gnàc tttionls eYtlncti f ftar cotemptu primo ac 
fo-did im^cide ormtumaJco diutnxqp domus 
ludceniTdeo lefa nazareno cogruunt/non fcfu 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



niue uel iefu loCtéech qui Se ìtitt zachana fuc 
runt & talia neoc pafli funt netjj fecerunt 
C'SAL0^10^I)INL1BR0^SAPI 
E NTI E Grcum uemamus luftum quonìam 
ifuauts eft nobis Se exprobat nohk peccatalegJs 
^mt Alt fe fdcntiam dei babere & filmm dei fc 
nominat factuseft nobis itradidlioncm cogitati 
onum noftrarum graufs ert: nobis etiam'adufdc 
dum quoniam fimftis ed aliis uita lUius&inmu 
tataenintuìx lUtustaif nugaccs^extltnati fumus 
abeo Sccótinet fe auusnoftrisScabinniunditiis ; 

prefert nOuiflima ludo^ Se gloriat fe baberc 
patremdeum.Videamuscrgo fifertnones illius 
uerl funt Se temptemus que ucntura funt llli cS 
tunacHis Se. tormenris itetrogemus eum ut fcia 
mus reuercnttam i!lhis8£ probemus, patientia 
i tt/us /m òrte tur plfTima condempnemuslcum 
^Hec cogirauetunt Sc errauerunt t excccauit 
cntmilló«5 ftiiltttfa Ipfo^i Se nerdcmt facraniéta 
del bafc.Satòmón quibus nibìlclarius 4M erito 
pmifit deus fllos qui aducr fus ^pbctas meffie 
precdnesceciGriidcIesq^ fucrant talcs quotp^ad 
ucrfus mefliamfope 

^fìS AI A^, Fece Iteli iget puer meus cxalta 
bftupArgbrf&cabit ^Tublfmiserit ualde quem 
admodum fupcr te ftupcfcent multi ita gloria 



pauAti:3bI)8tÀÌmbusIpctics tua 8c glétfatuaab 
bommtbus Ita roirabuntur gentes multz fupec 
eum Se cocmebuntréges csfuutnquoraatti quf 
bu^no cft annuntfatum dcillo uidebunt 8f qut 
Ito audierunt itclligec Domine quls credidit au 
àtuijioftro Scbl-acbium domini cufreuelatu c 
Annuntìaufmuscoramillo uttnfirmus ut ndlx. 
iterra fiditi No eftfpeties {ll(ne<]^glonadcuì 
dim'jseìi.5cn5 babebat (pcticm ntc^ decorcm 
Sed fpettes,elus fine bonorc defidens pre omnI 
bus bo mfntb^s bomo Impiaga pof ftus 8c fcfens 
fiefreifirnittateia quoniam auerfa eft facies eius 
inbotiòratus eftne^magm aeftìmatus ébicpcc 
cata no^fà pòrtat Se pnobi's dolet Se nos exifli 
mautmu«ill5enequaMcprofum pcutTum adcp 
8c bumUtatn.altter Indolote. & impiaga 8c l'naf 
ftldiione tpfe autcm uulncratus é proptcr infqui 
tates noftras 8<ilirttiatus ed proptcr peccata no 
flra.Eruditìo pacis noftreicò Iwóre dus Canati 
fumus .Omncs utoueserrauimusbomo ama 
ftitcrraui't Ardomfnus.tradtdit illum ^peccati? 
nòftns 8c ipfe propter quod affl{<ilus eft no ape 
rmt ds utòufs ad IraoUdu du(flus é 8c ut agmis 
ite eS qut fe todcrct ftnc uoce (ic noapuit osfu» 
TnbuTìttltatc fadiciu ckisfublatti e sr<'ncrattonc 
citfs quis enartabìt quoniam tollet deterrà u itaf 



cfus abfnf luttittbuspopuli mei ducitus ed acfn» 
orten Se d ibo milignos profepaltura eios 8c 
di uttes p -n or ce eias /qaoniam iniquìtacé non 
fecit nec dolus iuentuseftinore enisficdomf 
nus uui t purgare cum deplaga Sidederitts ^pcc 
cato anlmam ueftram utdebias femè lógeuum 
fid Jomtn js uult auferre adolorc ani'mam eius/ 
oflendere illi lucem & formare itelledlum luftl 
fìcareiuftum bene pluribus feruiétem 8^ eorum 
peccata ipfe portauit /proptera ipfe bercdkabit 
plure*?/ 8^ fortium dtuldct fpoli'a^pter quod tra 
dita eft admorté anima eius 5c inter ìróquos exi 
fttmatusé &ipfe multo^i peccata portabit8c 
pr^j^ter peccata eo^e traditus eft. 
d^Quod a Jtem Ifayasfnuerbis fupcn'onbus 
dereieTnptione uttlma quxpmeflìam accipfen 
da erat locutus fit : patet pprobcmi um quoddi 
abeo tis uetbis ita prepofitum . Q.uam pulcrl 
fuoer montes pedes annuntìantis & predicatls 
pacem f annuntiantfs bonum predfcantis falute 
dicétts (ìdn regniabitdcus tuus? Ft Infra parauit 
d^mlnus bracbìu fadhim fuum iocalis omnium 
g3ntii-n ^ uldebut omncsfìries t re falutare dei 
not^^i^tifra'prcccdetcnì uos dom'nusSf cógre 
gabkuó^deus ifracl. bec?ic alta multa lUic (imi 
ha admeffiam pcrtinere òmnestamludel ^cbrf 



(Ham cofcntiutitJ deinde fubdic.Ecce JtclLìget 
puer/aliter feruus meus. Quoci ifte fcruus fit 
Meffias declarateriam caldea cranflatio hunc ì 
ipodam.Ecce intelligec feruus meus Mcflias 
Rurfus quod meffias ifte (it deus iudei intcrpc 
tres talmutici Ifaiabìc exponetes fic oftendiTc 
ÌE?CALTABITVR»pluf^babra>)am:ELE 
VABITVR .pluf^Moyfes:SVBLIMlS 
erit ualde . pluf^ angeli . Quam uero pretiofa 
fitredemptio Wufmodi pmeffiam patetpil 
iud yfaie: ifrael faluatus é idomino falute cter 
na/nó cófundemini 8c non erubefcetis ufrjj ife 
cilum feculi: Nó igic corporalis uel téporalis 
futura erat pmeffiam falus qualis egyptraca de 
babillonica& fimilesfed fpiritalis Se fcpiterna. 
5uts auté ^plìetia iilaIfaie:ECCEitelitget 
ad ybcfu noftrum manifefte ptineat/tame rabi 
falomó puerfe uoluntatis home /aufus é ucrba 
illa perucrtere extorqucns ea ad'udaicu pcpu ' 
lum ihodierna mtferia uiuentcm . Cui quidem 
contradicit tranf latto caldea f icut diximus co 
tcadtcunt ctiam onmes antiqui iudei itcrpetres ' 
;ppl-)etha9i /qui fcmumilium effe mcffiam uo 
lunt angclis ualde fublimiorcm/quc exccUétia 
prebecùle ^aic iudaiceuilidc uitiofecóucnire 
nó potcft/ Vnde rabi moyfes gerundéf is 1 .oc 



Salomone contcmpto/fecutus eftpnfcositaq? 
ingenefiscomécariis dicit Regem mefliamcor 
fuum traditurum adfupplicandiì ^ifdrael ieiu 
nia ctiam ^iUis de humiiiima que^ palTurù ad 
duces iilud ifaye. Ipfe aut uulneracus é ^ptcr 
iiquitates noftras attritus é^ptcr federa nolìra 
hec ille.ac quauis ludaica fex hodie multò afflic 
ta fit de cjuafx uu Inerata de attrita ecdcm pene 
modo quo Ifayas dei feruù depingit afflictum 
nullo tamen m o do Ifaye uerba huic plebi con 
gruere poffunt: quod quidem fcx potiflimum 
figna nobis oftendunt.Primum & fipopulus 
hic grauitcr é oppreffus . n5 tamen hoc r)pter 
gentium miquitate5& fcelera patituritauc 
propter ludeorum paflionem 3c meriti gentes 
que iliosaffligant adeo ueniam de (alutem co 
fequanturj immo iudeiomnef uindidani adeo 
aduerfjs gentes cxpea^nt .Cum ergo Ifayas 
deferuo dei affer t.quod Imore ciuf alii fùt f ana 
ti de quod deuf leo iniquttatcm cetero^ cmnm 
pofuit: certe non loquitur depopulo iudeofó 
ob cuius penas ahi nò fcruantur fed ut ipfi alfe 
runt/pjmuntur. SecundumXignum Ifayas ait 
quod feruus ille dei iniquitaté non fecit nec in 
uentus e dolusi'n ore eius/iudci autem auari 
tic:fenori mendacio ;fcclcribufq; mancipatt 



funt, Aceria ipfiméicoriciìJuhf'pféptd' 
^fcelcrafuaCnbac miferia utuere: 5: aucId^Mt* 
dcutO'rononvi compulfi feccntur t fi'<Jep<ì)f<ti 
prauttatecQUCfterenturaddeum ftatxm Ifbéfà 
rentur, Vnde doc^lores eojj cohtìtentes expìe'c 
caìisfuis banc mflèriam prouénlre ìqutì-unt qcrè 
nam (intìUa peccata «Rabi Salótnòn culiortf i^f 
tuU {ndcferto fabrlcati aimmacur: qucd cnjn^ 
km dm deus puniueratScignouerat ante ybdu 
All'i uaria finguloji deitcca/alii occultum ub 
lunt clic pcccatum Jcuius culpa fuppljcia pch 
dunt»Tertlumf<gnutn irayastnffnecapftuli di 
de r feruus ille dei protranfgrcfTori'bus acoéi 
uictiudef cdntra terfaltemqiioUbctdie ineiie 
crabiltbus facris fuisromano imperlo ecc\eUe 
cbriftt cuncHris gentibus preterì ludcist^ibì 
lifiima fmprecantur: atqj intalmut!cÌsconfl:itii 
tiombusfutsiubcntur cbriftianos ut cunq; pcf 
funt ucl ui t uel fraudc: dòloue lèdere » Quandi 
quonamoactoeruditio 8c difctpl ina pacis t qua 
Inferno deìeffc Ifayas alt :ibac indotta ^]^n&t 
fa fudeorum plebecula ponenda eft?Quintiftfj| 
quonam patrio fubhmioreft populus irte i^irt 
geli deifqualem effe illum lefuum dèi ortiri^ 
antiqui ludef prpculdubio cOhfenfemnt.^tfHii 
tumcum dtcat Ifayas ab infquftatibùs p&pnìi 



mei tóus cft admortcm f quls no uideat al« 
effe fcruum dei illum:qui admórtefn diicitur 
aliu del populum obcuius miquitates occidi£« 
nifi forte quis uelit y faiam fcriptorcm omniR 
clegatiffmiam lìc abfurde locutuni fuiffe utin 
teIHg^ uolaertt abmlqultatibuspopulimei due 
tusépopulus meus admortcm/^indcf ipopii 
lus ludaicuspeccatii no babet. fallo bic depopu 
loiudako loquit yfaias/fibabet.falfo Icquit fla 
tim quando fubdit iiqukatem no fecit/rimcdo 
tucdepopulo loquit ♦feruusigicillc dei nullo 
mo do populus éi pt Sed ope pretiu é ucrbaip 
a IfaTCiduoded cócludoncs redigere quéadn,o 
^du Paulus burgéHs ^Epifcopus tbeologos ìfi 
gnis redegit.PHma /Seruus dei apud Yfaiam de 
(criptus cucflk creaturts é excellétlcr/dicit. n. 
exaltabft acclcuabit de cetera gecuuda ipfe ab 
Inidofuìtparuulus buroUemqp habuitortunt 
diarcm'm afccndfc ficutuirgultum&ficutra 
dixctcrra fitienti.Tcrtialnfuo prcgt-effu con 
temptus pronibilo babitus ait enim defpec 
tumacnouiffimum uiroruni uidimusnccrepu 
taufmusco.QuartauuIneratusfuit picpter inf 
quitates noftras, s, purgandas/iidelllud 5: |iuo 
re etus Canati fumus 8cifra luflificabit ipfc luflos 
C eruos meos mulces 3c iniquftatcs ecjj ipfe per 



tablt» Qufnta cmnes iufti pfctcr i'p(um excó 
tnuni lege ama falucis abberrauerunc i ìpie autè 
omnium portauit iniquicatem « f.pro omnibus 
penas dedtt: bine illudi Omnesnos quafioues 
errauimusdc deus pofuit {neum iniquitaté oni 
nium noft rum 5 SextaiHec fupplicia &poft 
Illa etiam mortem libenter fubib nuit: dequo 
dicitoblatuscft:quia ipfc uoluitócficut outs 
adocci&onem ducetur & quafi agnus coram to 
dente *iudie^ autem non libenti: fed inulto de 
cgroanimo pafliones ferunt.Septtmaidcon 
diigitpropter fceluspopulùerat autem illc 
innoccns: deboc att propter fcelus populi per 
culfieumfic infra qui peccatumnon fecitjncc 
inuentus elt dólus Inore etus, Odaua feruus 
lUe dei parta uiAoria fortfum fpoHa diuifurus 
mt co <f uitam fuam morti tradidi'flet J bue il 
lud tenditi Ideo difponam ei plunmos & forti 
um dtutdet fpoha quia morti tradfdit anlmam 
fuam. Mona exiflimandus erat iniquus: obboc 
ait&cum fceleratisrepucatuseft. Decima fer 
uus^buifmodilicct perill a quc toUerauit (uffi 
clentcr peccata omnium fubftinerc ac delere 
potuentJ non tam cfFec^u omnium mala dilu 
itjfed multorum. Q.uaprif^rter aéxrnvìcy 
fe peccata •nM't'>;' tn''' A'n ^ '■'rtr ca- ra 'nro 



fuit caritasùtctiaw ^boftlbus cmfcidisq? fuis 
deum orauerit/adboc (ubdicprofct^nfgfefiori 
bus OMuit ♦ Duodecìma.Quc inbacrpt-ó^Hctu 
tradunc naturalis fngenii ukes cxccdutttrcjuo 
ciVca exclamauit. Quiscrpdidtt audrtUf fìtó^hec 
omnia foli lefu Nazareno conuenfòiit'; "* 
HIERGMI AS.Spincas of is nrt domfnUVcri 
ftus captus eftm peccatis nofl-m /cui diximus m 
umbra eius uiUcmus fngétibas.lteif)iitilt6"'dìc 
non confundcris exomnibus adfnuétfoftfbxi's tu 
fs/qbas impie egifli tee quia tunc aiiferaift abf 
te prauitatesiiurie tue 5c lani nòaddiciéstif ma 
gnificerìs fuper montem fan(flum meum & tub 
relmqaam fnte pcpulum mafuetùrti &buifiilé 
8duerebunti nomine domini qui feliqiiifuerit 
ffrael.Item domine fighificà- mìbiut coghó 
fca/tuc u'dl medita tiotiés eò'^ ego ficùt agnus 
fine ìmaqila^dui^usTum^dui'dlhiam/inme co 
gitauerunt ccgltatidnes dicentes uehite mtìfla 
mus Ii'gnum fpanem eius Oc eradamus etcrra ujt i 
dus Se non er It memòria eius ampi liisJtcm.^x 
temta eft , quc panr 8c tcduit ammam flf fuBiuft 
fol ei /cum adbuc medius dics effct/confuia eft 
Se maIed((?la/reIfquos ecrumfngladturn dabo 
tnconfpetflulnimlco^i co^.Tte derellqui domu 
mcam.dlmift heredicatem meam imanu Ininii 



t 
li 

itn) 



commeiusfaaa eftmìWbcrcditasmca fìcut 
leo infilua dedit fupcr me uoccmtuam ideo bd 
dio babui eam /In lisdocet bicrcmtas <r mcfiias 
capiédus obpurganda noftra deliba erat & afflt 
gédus q-uc rclidlums eratpopulu lUumchrifti 
anorum primum bumilem ^ fecutionibufij fub 
ìedtumcReHquias enim tfrael apoftolos marci 
ref9 effe uulc.poft bec ctiam ligni crucis méti 
onemfactt / 5c eclipfis i meridie patfentc cbrift o 
Martina etiam cbrlftiano?.: fubingit uindttìa^ 
aduerfus ptinacempopulumiudeojfMcnui; ad 
dit<r populusdcttanf leofurtexlttncbriftum 
tan^ agnum at^? ideo deus populum illum et 

tem^nabit. if - . «j 

é Salomcn Si auertimlm a^mc dicit dominusfic 
non cuftodientUueritatemmcamrcIìctamifra 
ci atcrra quam dedi ìllts 8c domus bec erit defer 
ta 8£ ónis qui tranfèkpillam admirabtt & dicct 
«pter quamrcmfecitdominusterrebutcacdo 
mul buie bec maUeScdIcct quiareHqueriitdo 
mmu deu fuum 8c perfccuti funt regem fuum 
dilcitìfffmum deumac cruciaucrutilluminbu 
militate magna |>pter boc mportauit illh deus 
bec t^ala/bcc ilk.quis ergo negabit Icfum na^ 
zarcnum fuiffemcfflamibomfnemq? Mcpari 

ter at(pdeum< 



ili 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



C~ESDRAS/Hócpafcafaluatorn6ftereft 
fioi'cfugfum noftrun» cogitate Jcjioniam babc : 
mus bumiliare cum intigno 6c poft bec fperabi; 
. mus fneum ne deferatur biclocusineternum 
tenti Dus/dicit(Jom(nus deusuirtutum^Si non 
credidcntis ineum neq? audferitis annuntfatio 
nem eius erftCs derìfio ingentibus : bcc ille qu ì 
bus nlbileftclarìus «Mmisautem eius illud 
tnoyfi congrult» Ego ♦s. deus ademulationem 
uosadducam mibi no gétem fngentem mfipié 
teminiranj uos m!(flam.*preccteris uerbis ef 
drac maxime fila confideranda funt q- faluatoré 
.ticfum quffaluatoremfigniffcati'nh'gno ipa(ce 
tempore ludeì bumiliatunerat.Memim'ne rur 
fus opof tet q* quartadecima luna lev iudeis cele 
brarc pafca ^ agnum precipi't in mof ak ♦ Vnde 
Anato Hus pbllofofus ale^àdrinus fubtiliter prò 
bat primo quidem rationibus deinde legcac ett 
am au(aoritatepbi'lonfsrcfcpbì AgatobuH Ari 
ftobulì.iudeorum rftii celebrandae pafce mofay 
cum re Aum Se co factum effe menfe roartlo/ 
poftquam 8c fol & luna equfnocaiii ucmalc tran 
fieritJac luna foli oppofita fiV.Hinc Policratcs 
apoftolicojidifcipuio^i dìfci'pulus affen't aperto 
los cttam eomm^ fucceflores fcbtos celebra 
re pafca luxta ludeoji confuetudmcm quartadeq 



ma luna quando populusiudeorumazimafa 
debat J (^uorfum beciutconfumemus quod 
alias dixlmus.s.eclipfim folisque crifto patìen 
te contigk,naturalem non fuiflc/quodautcm 
conclgerit Lucianus antiocéus ante tribunal lu 
dicislui fic tcftatus cft Requiritc in annalibus 
ueltris.iuenictis téponbus pi lati enfio paticnte 
f ugatofole mterrudlum tenebrls dicm. T ertul 
lianus quo<]p clamauit ad ludiccs, Hunc mundi 
cafum in annalibus ucfins rclatum babctis • 
IS ^IAS,Ego domlnusdeusuocaui tcad furti 
tiam 8c tenebo manum tuam & confìrmabo te 
& dedi ce Intcftamentum generis mei'inlucem 
gendum aperire oculos cecoru produccre e?aji 
culisalligatosSt dedomo carceris fedcntes ite 
nebris bcc lUc . iqmbus deus crtftum alloquirur, 
midbt cum adteflamcntum nouum introduce 
dum gétiles conuertendos non mlnus ^ludeos 
adeosquiilimbo alligatlfuntfolucndos 8^ puf 
ganda peccata. Alibi apudlfaya chrifius ita lo 
quitur. No fura contumax ne<j co eradico j dor 
fummeumpoWadfragella 8cmaxillas meas 
adpalmas: faclcm autcm meam non auerti afe 
ditate fputonim JTtem indie Illa crlt r adix lefie 
ouecritinfignum pépulommipfuni gentes ^ 
tìcprecabunturSceric fepulcrum cius glotiofu 



bccomn'aycfu nazareno còntigcrunt. ^ 
d^AHOS . Et crit indie ilio dicitdommusj occi 
d,et fol meridie 8c renebrabltur dies lucfs & co 
uertam dics feftos ueftros inlu(flum 8c cantici ' 
ueftra inlamentatloncm^Indie^filicetquo pi^ 
tietur McfrtascOCCiDET foDechpfim fo 
lis mmendie paticnteybefutigmficat DlESIu 
c{s)i.chriftus qui lux lucis eftjpoft bec {nper 
petuam uindi(ftam ftatuit deus ut ludci c^uotf 
dicuexentur lamentattonefg^ Hyercmle&fi 
niiles querimonias rcpetat. 
C ES:ECHlEL»ExaltauiHgnumbumiIc 

li I OB . Qjiis det nobi's de camibus eius/ut fa 
turemur^ 

S ACH ARI AS.His plagatus fum'itcm alibf 
dedeofaluante lerufalemfic air«Effundam fup 
(^onium dauidts&fup babltatorcsicrufalcm fpì 
rt'tuni gratle ficpoteftatis & afpici'ent in me quc 
confixerunt & plangent fup eum quaf i platum 
unigeniti.beciUe.ipfequita^deusfpìritu gra 
tlac8f poteftatis mfundit tan^ bomo cofigitur 
atq? idcfrco ut fntelligeremuscriftum,exdiuer 
f 15 naturis coftitutum al/aratlone mirabilia epe 
rari Sf raticne alia tembilia pati.Sacbanasinpri 
n^aperfona dixit (,s.efFudart))InIecttflda)fup 
eum effundam ) .s. ego tanquam deus afpiciéf-' 



qucm cSfixcrunt , S « tanquam liomfncm & pU 
gentfup cum.S^l'oniinen^ deoalumpiu/ 
Nemimautem licet fingere teftum/qui dicat 
(aloìcient ineu mConims.n,biblia tam ebraica 
<ju3m caldea dicit (afpicicnt inme. Piangenti 
.i- po enas dabunt i nboc feculo & futuro . A t 
quo padlo fpiricugratise mfundit ; Si pi agut fup 
eum , certe fpiritus fanai gratiam 8c ptifcorum 
ueniam peccacorum^Libcrauit enìm uolentes 
abìnferis/Infudit ettam fpintum poteftatis adin 
credulos pumendos: hi, N*funt qui plangunt_ 
^ AB ACHVCì Inmedio duorum animaliu 
cognofccrfs exiftiìfalutem populi tui utfaluos 
faceres crifto? tuos/mifl(lÌ incapitaininiicorum 
mortcm ( Juorum anfmaliu ) .1 . duorum tcfta^ 
mentorum/rurfusduorum propbetarum mmó 
te Tabcr Moyfis&HeliaeJterum duorum 
latronumfncrucc /forte etiam duorum brurcji 
quando natus cft InOabulis.infalutem populi 
tui utfaluas abìferis faceres credétiuni animas. 
mimicos uocac ptlnacesbebreos. 
^fD AVID , t oquitur fsepe fubnominc fuò de 
meflìa /qucm fnebat efua fttrpe pululaturum « 
fio autcm fnquitf congregata funt fuper me fla 
getta/ 5cignoraui.dinbIutifunt.ne9 conpundll 
funt/tcmptaueruntme dcrifcrunt me der fu8c 



Merunt dentibusìuis Top me . Dedervnt tncf 
cam meam fcl Se infici meapotauemnt n e ace 
to J circundedcmnt me c^nes multiconcilium 
malignantfum obfcditme.Effoderuntmanus 
meas&pedesmeosdinunierauerut cmnia offa 
mea rpfiautem contemplati funt & uider o t me 
aiuifemnc f,bi' ucfttmenta mea de fuper ueftem 
meam miferunt fortem.Captabuc anima lufìi 
«danguincm fnnocentem condempnabunt 6c 
taltus eft mihi' dominusinrefugtum.Erues 

medecontradìdfonibuspopulfconftituesmc 
incapudgentium populuf/quem noncognoui 
ferutuic mibi inaudita aun's obed.uit mibuScri 
bantur b2c Ingcneratione altera 6cpopulus qui 
creabituf tjudabit dominum. Notum fedt do 
mmus fa! utare fuum ante confpecaum gentm 
rcuelauitfufti'tiamTuam Dabo tib/gentcs be 
redfcatem tuam abftitemnt regcs terrxec 
pnnnpes conucnerunt m unum aduerfus domt 
nuni ^aduerfuscrf(lum eius. Fiat menfa eorù 

s.iudeorumcoramipfis.,'nlaqueum8f/nr€tribu 
tionem 8c|nfcandalum, ObWnturoculi eo 
mmneuidcant5f dorfum eorum femp fncurua 
tttunde foper eos iram tuam Fui-or iractuecon 
Prebendat eos/^at babitatio eorum deferta & i 
l>abitaculis eorum non fìt qui babitet/qoonfam 



qucm tu miWli perfecutl funt fii fuper dolcrcm 
uulnerum eorum addiderunt. Appone iniquità 
tem fuptniquitatem eorum 8c non mtrent in fu 
-ftitiam tuani deleantur delìbro uiuentium & 
' cum lufti's non fcribantur.Ego fum pau|) &. do 
Icns/falus tua deus fufcepicmie. Kon eratpau 
per dauidrexjfed mcffias exeopaup nafcjturus 
Deluda ^ditore flc predixit daurd. Qui man 
ducatmecum panem leuabitcontra me calcane 
um fuum/deiudeisCterumfic/odio habuerunC 
me gratis/dequibus Paulus apoftolus &c uatid 
natus eft » Inplebiic peccata (uà femp /preuenit 
enìm ira dei fuper lUos ufq? Inftnem , Sic ergò.' 
predtxit fempiternam iudeorum per tinacfàm 
Se miferiam • Atcum pretermifimus quod Hic 
remlas dccnftì uendinone aiuda fa<fla 5«r prètto 
fic as;riemptione quemadroodum in eUangelto 
traditur aperte predixit.Tnquit enim » acce 
perunt triginta argenteosprccium aorctiati 
quod apretiaueruntafilìisifrael^; dedprunt eoi 
ìna^m fi^ulii ficutconflituit nìihidominu* 
Adiungìt Ma<f^:eusagrumtDumcrtfti pretto 
emptum ct?am temporibus fuisfamàifnfVasnla 
cognominari.Dcrefurre<flicne a»iOi . Dauiddc 
fn-^uit.Caro mearcquicfcet infprrquonfan^ no 
dcrelinques am'mam meam inmfemo ncc dabis 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



Sinùam titum uidere corrudlénem cpiia.s.crf 

. fti corpus nò putrult.RurfusdnécduxiftUb 
iferno anima meà.Ego dormfui de fopc5ratus fu 
òc refurrexi cjufa dominusfufcepit me.Exfurrc 
Jfi 3c adbuc fum tecù: Dauidi'cófcntitc OSEE 
IÌOSE£rSanabitnospoftbiduum:dic terrfa re 
furgcmus: ucl (ìc uem'te reucrtamur addeum 
quia ipfecepft8cfaluaWtnos:pcrcuriet&cura 
bic nos/uificabtt nos poO duos dics die tema fu 
fcitabic no36cuenietnusnconrpedlum ems. 
rurfus. Abfotta é morsinuidona JuWcftmofS 
uidloria tua tabi cft mors ftimulus tuuses. quU 
prcfurreitionem ondi defignatur ctiam ncfW 
corpom rcfurrcAlo.Sicot enlmlnuno ada om 
nes deliqufmas&mortuf fumis (iciunocrifto 
om 139 purgamar atcj rcf urglmus : fcd de hoc 
Paulusapoftolus fubtiHteratqj diulne, 
^ ?M autempropbetacitf cxceptus cft ut 
ftì DÌfcfs uentrc 8c dfeccrti© rcdditus luci ufuens 
n'Ti ut refurrcAfoné criftì fignlfìcaretf Gefta R 
qufdem uctcris teftamentino mmuff ucrba H 
gure fuor nouf. hJouum quippe non aliter ucte 
rl<vfin!self fadumbratfomsculufdam colera 
tio ?bfoluta& pfeAa pf(ftura Jdeoq? nouum 
teftamentum multo preftantfus efl^uctus» * 
Ìl D AVlD « Afcenrioneni domini ita cecùiit 



A JfcenJlt deus 'intuBtlatiénc & dommus imo 
ce tube. Pfallite domino iquiafcédic fu^caelu 
celi ad oriencé. Afcendiftì inalcù capaua duxifti 
capciuitatem/ dediftì dona bominibus»Sandli ^ 
quocpSpiricus mifl«oné ita canit.Emidles fpiriu 
tuam SccreaDuntur/ &renouabfs faciein terre* 
iflOeL.Et entpofl: bccEffundam de fpifitu^ 
meo fuper omnem carnem & ^pbetabunt (iljì 
ueftn de Eilteueftre,Senioresueltn(cpRii(uabuc 
fòmpnìa/iuuenes ueftri oifa uidebunt/ & 4"^cié 
fnferuOsmeosSr anciilasmcas Indiebusiilis e£ 
fundam dcfpiritu nrieo'poft adfcci vJioneni criftì 
non (olum apoftoli ; fed & al» quàmplurimi . 
tamfemCne quammarestam gcntiles;qijanì 
ludei dofliindo Ai . fenes iuaenes fpiritusfan(i^t . 
dcnagratìam^ mtrabil cm ac'ceperunt » 
([ISAÌ AS In aliis Imguls 8<inaliis labns Io 
quarpopulo buie fed neq? ficexaudictmedicit 
dominusiAtqj itaquamutsappftoHantearu 
des : accepto Ipintus fandi munere diuìna mi 
ftsria fubito uantslmguiseffunderentj non ta' 
menjudeì omncs crcdiderunt. 

E SECHI EL tSpintum mcum dabo m 
uifceribus aclris 8c alibi debatifmofìc; EfTan 
dam fuperuos aquam mundam & mundabimi 
ni abomnibus inquìnamentis ueftris de ab uniucr 



Gs(ioUsueflri5iT»uhdabo uesJìudccrum ice 
tcres t obi librum eorum de Iona mterpctran 
tur & ubievponunt TalmutJ nouasfiltcet ecru 
conflitutionespodlcfum Éadlas.adducunt prò 
pbetiam buiufmodi.ut^bent (j'temporc mef 
fiac non modo (udel : fed ctiam gentcs quelibec 
af^fioni quada aquc (ordes diluéc peccatorfi» 
( IS AIÀSj Incanttcoflc ^baurfetìs aquam in 
gaudio dcfontibusfaluatoris/Etdtcetis "in illa 
die confi tcmmi domfno S^inuocate nomen 
«US. c Saluatoris),f.icru tncffie/Iefus enim 
gniftcat fa luatorem . ( Confitemml domino ) 
qufa.s.unius del culrus addacitur pcriflum cef 
fantibus Holis.Subiungic paulo poft apertolo 
rum predicationcm apud gcntcs/boc paAd. 
Cantate domino: quonfam magnificcfecitan 
fi'jrt'fttatc boc muniucrfa terra» Quoniam «ero 
crì^lus nafatur tniudea Subfunvit» Exulta 8c lau 
da babitatio fyon quia magnus imedio tui fanc 
tusifrae!» 

CTDAVIO , multa 8f mamfefta de crifto trac 
tat tnpfalm^ Secando Tertto Decimo quinta 
Vi^effomdjjrlmomultifq? alilsSed miflio apo 
^olonim tnlonginqaasnatfones piUud boftcn 
f t .ino mnem twam eviutt fonus eorum 8c »fi 
nes orbis terre uerba eorum. 



lSAtAS:Demefliaacdcminìcnc apcflo 
rum fic Quam fpcciofi pcdcs euangelizaciu 
pacem euangclizJdumbonai afflitìionesquo^ 
aptìtitolorumica prefenfic Scpregu(lauic*prop 
ter te inoraficaniur totadie: ext?limati futnus 
fìcutoues ócciffonis.Orlgencs intertio come 
tariorum genefisficinqult.Tbommas ficut no 
bis tradito eft.5ortkus eft partbos.Matbcus 
etbiopiam Bartolomeus mdtam clcbenorem 
Andreas fcytiamjoanncs afìam.Pctms pentii 
galatiam bfciniam Capadoaam ceterafqp conft 
ines puincfas ludeis dom taYat«predicanscfrcu 
Ififeaeprendicur Scadulrimum romaeconmort 
tus e!l.ubt 8c crucifl <ttt eft deorfucapite demer 
fo: quod ipfe ita fien -precatus eft i ne exequaci 
domino ùideretur.dcPaulo autc quid dicami 
qui ab icrufalem u((f ad illin'cum repleult eua 
gclio cHfH. 8c adultimumfub nerone martirio 
duxit.bac Origene? ♦Taddcusquoq? unusex 
Lxx^crifti difciputis ultra eupbratem profec 
lus de indìfÉna urbe predicans cuangelium tota 
regnumregis Abgancóuertit adcnflum »pfi"j 
Abgarum amorbo quodam mcurablli miVabili 
ter liberaufcSlc enim forc cHftus p cpfftolam 
Abgardante ^mtfcrat cum abipfo pcpiftoli 
rojatw yiTec ut «dcuin ciitandum ^Mceret' 




Hcufcbm^bxc tnpubticishiiftorus edifeija 
uitatt s in qua regnauerat Abgarus (yrommim. 
guafcriptalegìc mgrccamqj traduxic..; m -| 
^ Capitulum uigefìmum o<flauuni«SdmjOi 
nes dabica tionum circa ^pbctias • , . - - J 

EX PONENDA funt ad prcfensqucdam 
^phctaji ucrba/quacnon fatislntelledla oc 
cafioncm ptinacibusbcbeabuiq? iudeisprc 
bent ut icfum fuifTe mcflìam.i.cnftum uerum 

nequaj conficca ntur • 

^ ISAlASfErt'tlnnouiflifmisdicbuO.UIti 

mis propbctaji temporibus & (nftne regni faccr 
dotiicjiudain . non enim mnouifftmis diebus 
mundi utquidam fomnUtcriftum primo 
uult effe ucturum alJoquin fermciutilis uel fai 
tem ad breuc utilis forct cmsi'nftru<£lto.fedia, 
noutffimis diebus ^pbetara facerdotit rcgm'qj 
ittdaid.Tria beo fub iclu^nazareno ccffauerunC 
fif fequitur. f Mons domus domini inucrticc ^ 
montium) Ob bocquidamiudei delirant dice 
res cf in aduentu mcffie dcustranfferet monte 
Tab^r montem Synaf montcm Carmeli ufqj 
fertifalcm/ Acfup bora ucrtlctm niotcm Syoa 
fnponjt: bebetes bomuncuH incorporalis dei f 
incorporali opa fcmp adcorpora trabunt, A,c 
ucr© multo rcdtlus iCiiam bic cxponlt.Hab» 



Saldinoniute dìccnsm^nrcm fyco no ak< 
tudine loci: fed miraculorummagnltudineco? 
teros montes fu^aturum.lcfus autem noltcr. 
meo monce ini jminautc cecu m natum . G urA 
MIC p«aliticum.roulta5 alia illtc miraculatecif 
deniq?-ibi fpiricumfanctum ecelo difctpulisftr y 
isinfadic.poft bcc fecprtur.( ficfluent ad cut*. ^ 
omnesgcntes)i.exomnibusgenubus multi/, 
dicuntfmuliteromneanimalinNoear-afuilTe 

.t.ex omni aramalium genere ali \ua. ( Non le 
uabtt gens contra gentcm gladium nece^cercc 
buntur ultra adprelium) iDìétio bec. Vltrajl 
gnificat nonfempìternam mundi pacemìfefl 
untuerralcm Se diuturnam.futt autem tanti tefu 
tempore pax:qùeroadmoddm alusdiximus 
ut maro tunc claufas effe portas belli cecmenc 
ba bcnt bebrcl inquarto Rcgum libr^. ( Non 
ucncrant ultra latrones' f yrlc mtettam iVrael ) 
Vcmntamcn poft lUudtempustraditur rynos 
frequenter tcrram ifrael muariffe. c Vhra ergo ) 
fignificat ufqp ad certumtempus.Eufebtus autc 
traditpoft iefum ufq? adfua^i^Conftantim tem 
p^ra noncotigitfe tot regnorum cuei ftones^cla 
descp populorum /quot ante contigewt/ Ttetp 
Ifaias idem alibi detempore mclTie ait, cHabi 
ttbit lupus cum agno acparduscum edo acuba 



bit) Quinu?8BIca2àmspotifex arfflobuluf^ 
itecriftamacpbilopoft crfftumiudeorum in 
terpretun fapientiff/mi fams IiAeraspropter 
miftic^fenfum p allcgonam exponcndas effe 
cenfuennt tdc$ etìam fpff tentauennt: tamen 
paerihamulcoji ludeojf /ngcnfa talemòmni 
no regnante meffia aurcam etatem expedant 
qualem poetarum uerba coloref(jj depingunt, 
Sacis autcm uiucnte (efu fulfitin animis bom< 
num nonpertmaciuoi aurea uentas/tranqufUi 
tas manc«s8f frujftus aeternu? /atq; poft illum 
òS eius opa 5c io-firmanti cjatqui'cun^ uult au 
rea ctate po tftur : aeterna pax bomi'nibus cum 
deo picfu-n conciliata cft :quan'f etiam mul 
tos anios f Lupus ),l,potentforprmcepsucl 
pDpulus agnum.i.dibiliorcm prtncfpemaut 
pópulum non dcuorauftj Erant ante icfum gc 
ti'Ics acfudcf /nomnfbusomnfnofnterfedifcof 
dcsjpoftiUum multfeviudels plurfmf ex gen 
tilibusfubfttius dot^nna concordes moribus 
optnbnfbufcp uiuebantatq? ufuunt:(juotidie 
mufdsilocfs anfmaUum uenenororum morfus 
apofloloruni mfraculis mnoxii reddebantur ; 
Sfngula bec adfeculum aurcum pertfnere uidc 
tur: Ommnd auté aurcìì fecul « in anfmi' poti 
US ?lncorpóns fru(ftfbus eftponendum. Nugc 



ti^ poctammpums rclifflc quod«f rabi mO 
yfcs ludicauit:Hc cmminlibro de ludicibus M 
Caue ncputcs mcfflc tempore mudi ordincm 
naturaliumqe rerum progrcflionem alitcr ^ 
(olcat fc haberc deberc: quod autem Ifaiasm 
quit. (Habitabic lupus cum agnoC & cetera 
Eaigmatlcum eft/ (ìgniflcat enim ifrael cum im 
piisfcculibuiusbommipm/qul figurantur lupi 
ata pardi fccurum conueHaturum becile. 
I HOlSES.lndcutcrÓnOmÌ0<Si ad cardi 

ncscaelifueris diffipatustnde retrabet te dof^ 
nusdeustuus&affumetat^intróducette iter 

ram quam poffcdcruntpatres tuDludeiob hoc 
cxpeaantcs crlftl auxilio congregar! cum f)p 
teriefumdifperfifuerintjfuiffecum uerum 
mftum nonconfitcntur/qufcusrefpondendum 
eft oraculum boc tuncf mplctum fuifle quando 
cxbabiUonica fcruitutc liberati fuerunt.T une 
enlmutteftatur Efdras Cyrmrex n^rolum 
pmifit ludecs omnesinpatnam reueti t uerum 
ctiammuneraprópofuitreuertenttbus/<rriquis 

admcffia-buiufmodicógregationcptmcrecout 
cent :dicam fati5 p lefum diflìpatas {)pterpec 
otumanimas/quecuncp uolueritfncelcttcm 
patriam cOngregarì uocatur enim illa caUaui 
de ) terra uiuentium Credo Inquituidcrc bona 



<^Ofnff|/ln^e^tl utuentÌum»VndcMb Mcyfes 
cgiptìus indeuteronomio diumum ipfum bo 
nuoi/q jod inteUigibi'Ic ed; multis dicit nómi 
«bus inUcris liami, nuncupari/dicfcur cmm 
mons dei & locus fandlus cius focus IkrKftuanf. 
un ranfia atna domW tcmplu domini. domus 
domintporta dommùbec lUe^Rabi quom Sa 
lonìon&raWabbabediflcatfonem temphab 

Ezecbieledefcripta-adceleftempmmercbìe., 
ruralem arbitrantur. Vani funt igitur qui wdbùe 
templum ameflia conftrutfperant/Vam'rurfuj 
quipopulum ifrael fccundum locum abeo coi» 
gregatum fri expc(aant / Vamterrio/ qui mdc ' 
OS omnPstcmpore memc faluo? fieri arbitran 
tur. Audramus Hfcremiam ita diccntemr Con 
uertimm? filit reucrtètes ait dommus/quia ego 
"5 * afltimam uo? unum decfuitatc fic 

d-ios decogregatfone Se tntroducam uos ifyon 
Se dabo uobt<5 paftores fufta cor meum 8r pafcét 
oosfaetia5:do^na)hcc iìle qus quidcm uer 
t^deuItimaredeptionc/que|rmcn?a-eratCY 
pleda: fnteUfgenda funt/nonautem deredemp 
tfone abab/Uofiicaferuttute/ficut aliquf opfnin 
tur. Nam fneodem contcvtu legitur» f n ilio te 
porc uocabunt Hierufalcm folfumdominf & 
congregabunturadcamomnesgcnrésinomine 



iJómtnf/Qg3 circa RabiSatomcn inUbró cane 
dem fuperiora }-{itrcmie uerba . s. AlTunmam 
uos unum de ciuttatc Se duos de cogregationc 
e^ponitcijultima lUaquaeab eis expedlatur re 
dempcioneJk enim ibi ait/Eligani iuftos&in 
troducam eosinfyon exq[uopatecin ultima p 
mefTiam redemptione no oninesifrabelitico^^ 
faluan:fed{uftos/bi auteni pauciores admodu 
funt ìniuftis / qui nonfaluancur /ideo dmt prò 
pbeta unum deciuitate Se duos de congregati© 
ne aliter cognattorie quìfi dicat ualde paud eli 
gétur exmultis.bec ìlle.Rurfus ibidem ajiquis 
evantqais talmuticisinquit.Sicut evfecétibtw 
mthbus bominum.qui egi'pco egreffi funt foU 
dao»s.Calecb 3« Io(ueterram promifRonis in 
trafTe traduntur Ita ìnmefftc tenriporc fere /Sic 
cntm apud O^^^ fcn'ptum cfié 8c canet ibi fu 
yca -Ites iuuent jcis fue 8c luvta dies afcendcm's 
etus exte rra eg'ptiìHecille, 
4["sXCHARlAS.I-oquensdecrifto m 

qutt ' Hedificabit templum domino ) expe<^laC 
ludelcrilum uaftiffimam interriseli apidibus 
mortul's niacbìnam conftro(flurum . T efas auté 
fublime H coelette evu(uentlbus anlmorum la 
pld'ljus templum diurna n^mium arteccnftru 
wt' Sed iftì perfuperiora edam confutantur . 



HIErlEMIA^.Mebuseius.s.memefaIuabi' 
tur luda 5c ifrael babitabi't cófidenccr^ dies illos 
quos nominatad criftumperonere uolut/cuìus 
inanibusinpnfcuni illud terrenumgj regnum 
reduci fperant/terrenif^ opibus ad uotum dita 
ri/N Ds autem dicìmusper cnftf gratiam & dee 
tnnam animas uolentium: tam reli'ciuorum ^ 
ludeorum apriftinajlla culpa mùdari: pquam 
mundationcm babitare corpus cum bactidacla 
pofle ut poft corporis folutionem ad celeftia 
rcuolentCluda>./.gcnus bommum.quod inde 
.lab fudea tota origine babet< Saluabitur.s.fi 
uo let fed cxquonam faluabiturf s.e:^ culpa per 
adamconccpta&babìtabitcarlum.Memminc 
debemusClSFv AELhnfacris lidleris interdum 
ftgniffcarc bominescuiufcunq; generis/modo 
uerum cultum dei ifdrael fcquantur edam fi ab 
ifracl feu lacob fecundum fangumem no defcé 
aerine: quapropter Ifayasj Vbi agtt depropaga 
tionepopuHifrael puocatlonem gentium fub* 
dodtrina Mefl?e inqultcEFFVNDAM fpf 
ntum meum fuper femen tuum Sccetera iEt 
germlnabunt Interbcrbas quafi falices iurta fi u 
entcs aquas) Et ineodem cotextu declarat bac 
propagatlonemfeminls Ifrael feu facob non ef 
le lolum fecundum progeniem corporalem m 



telligédam.Tdcirco fubdit. (Irte didt domini 
egofum 8c tUe uocabitur t nomine laccb de hic 
fcribet inmanu fua domino 8c m nomine ifrael 
aflimìlabiturbec lUc^ Qui dìcit domini ego fu 
ifrael itaeft fecundum amem dequo eciam il , 
lud addicur c Et ille uocabftur mnomme iacob 
Q.uod preter bec Intextu fequitur adeos pertt 
net : qui opinione moribufcy fune fimiles ifrael 
undeRibi Silomó ubi interpretatur uerba bu 
lufmoJi.Ectnaomine ifrael affimilabicurficdi 
cit Iftifuc qat CYCultu gentilium aduerum del 
cuUum conucrtuntur.digni enimfuntqui ifrac 
ik nomine nucupentur bec Salomó Q,uando 
igtturpropbccaeafunt ifraelfub meflia faluum 
fcM-e : non gcnusbommum boc autilkid intel 
ligucfed omnes qui cultu & ulta ifrael 6^ laccò 
fcfimilcsred Junt.* quod fiuelis boc nomine lu 
da &c ifrael : intextu ilio lercmie pecub'arem da 
taxat dei populum ffgrafìcari efto^^illi qui 
dei filiumnegauerunt «dcgeneratTuint & aro 
manis puniti funt qui uero illum ex mdeis Uùi 
ti fuerunt J 8f multiqutdcm 8c magni uiri: uere 
crant ifrael» nòmine nuncupandi : at^ precipui 
Inter illosfignoquodam adco dato ante Hiero 
folimae urbis obfitJfoncm fnregnum Agrippe 
regls :jul romams amicus erat: aufiigcrunt ferua 



ftijj rmnt.Ctìnfideratlonc^num cfliEtt^iieft 
parua/cjuod uere Paulus apollo lusuatidnacùs 
cib Lu ueos mdelicccali<juos ptrtinacc? forc 
donccgenaiesomnes omnino undiquecóuér' 
tancuradcriftum.poftfemoetiamiilos mkoi 
ìocam une ^^èmtutcommédos adduA:it quc 9 
propheticii.n illude Vcn:ec cxlyon qui enpiac 
ócaduercatcìptiuicatem abiicob y hoc illts 
anie ceitamcurum cum peccata eomm ablìute 
ro^ficdemum ftacucis temporibus ludafalua 
bitur^r/tj^ tue c^uod diuinitas prcàtf^um fuit 
paftorumts&unuroouiletunc itrplcbniinl 
lud Sacbirie< Indie lUa erit dominus unus 8c 
nomen cius unum ( illud quc^ Sopbonu 
C Tuncreddim popuhs labium ctóum 
ut uocent omnes innom!ne domini (cvuhnt 
bum»rouno adderurfus iUud Ezecbiehs.Tòc 
comercam captiuìtatem facob & mìferebor do 
ìfraelCui lUud eilfmnle, cKeiucamcap 
tiuicace ueftram decudlis locts.Sed qaàdo bec 
traci ^uotidie excaptiuitatc tu peccati rum ho 
mina liberàturp hieflìa-tudei quialq; uolunt 
apjjerebic autem hoc precipue quado ma vi'mc 
uolenc hoc eft mfecundo cbriftì aducntu prò 
pe mundam rurfusfinem , Tunc meflias armts 
^oibufdam aduerfus iirpios prelia lUa mcue. 



Mt,<|a* l)lerofoljmiwnì) tu 

»iroprediat&poftilla.fubmngit.lndieiUaer|t 

dominus unus«Tunc mcffijis potenccr e tffi 
<lct iramfuper gcnccs 6c regna qucmadmoda 
S^pbonws ppbeta mtnatur^quibasfubiongit il 
ludc Tuncrediam popolis tue pr«lium illu4 
gog 8£ rnagog inplebitur ab Ezechiele defnp 
turni quo fiivcorcdempt!oncm{frael forepre 
diac Ezechiele tunc conuertam captiuitatem 
CrtftuJ ergo inprtmo aduentu do<Ìlrma excm 

{>lo 3C opere Cuaulter Uolenttum peccata remi 
icinSecunJo rem fortiu» agredietur, purga 

btc acrias 3cp:rtiiiacescum duce corum ancien 
Jlo/uiolécia eYp'agnibk/Sic emmdci'naturc di 
(oplincordorcquint» } 
AMI SL ( Afpkiebtm inuifu nc&i% Sc^ 
eece imubibus caeli quafidliasbomims ucnic 
bit' Proptcr bec 8c fimilia cxpiù. ine iudci ert 
ftam nonbumllem babitu 8c fortuna ficuti leftt * 
•cceptmus; fed niignificum 8f potentem/ncfti 
ente? duplìcem eiusaduencum effe . Venit bu 
téli ohm iudicandusuenict poftremo mag^l 
f(cti%iud'catams/QuDd autem dealtimomiì 
diiadicioìbj loquat(i'-Dan«el apparetcum fub 
lun^t. ( Tbroni poftti fóc 9c libri aperti liinCv 
Aducntum uero priniu effe hamkm ihultis 



h ^ \ ■ 

Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



pfi phefeimm rffacutìsmfupeHóribus demódf i 
utmjsdeqao iU.uddauidisJEcgò aute fumud' 
tnis Seno homo ob|>brium hominutn^eabiec 
do p[eb)s:omnesu{(ìetesme deriferuc melòiai 
tt fant labiis ec mouemntu cape • Sperauftin 
doniino/eripiit eum/faluuin faciat eu quonii 
uult cum j quom'am tu es qui cxtraxifti m e de 
ucniTc.Spes meaab abedbus matn's mez/incie 
proicdas fum ocutefo deuentre matrts m es^ 
deus meuses tu ne difcefleris anie.fabdic mul 
l'a Ibidem ad idem mamfeftiffime pertfnentia^ 
NontiLiUi luieorum cum diuerCi de diuerfo ad 
uentu Gracula legcrent duos meftias infrodu 
xepàt'.alterum fiLuiofepb.ì. ex iofEpb patre el 
frabioi loigo ordine defcendentem piPfioni 
cedi qj fubie<jfeim. Alterum defcendcntem ex 
dauide/queiri daatdtsfflium4ippellare confue 
ueruntj qui mefTiam alterum ocdfumifufcitec 
re^numi ifrael potenterinftauret ;fed li ma 
•ntfefte delirati facre enint» Iidcre ab uno 5: per 
unum (k ad unum pendere Uolunt genens bu 
mint falutem acquando denjeflìa locuntur fere 
fcper dautdis nel inde^olem uocant:Iofcpb 
nero patris effrai'm nuhquam.binc rabi Moy 
fe^Ubro ludicam à'dducens precipuas omnes 
ckmellìa fencentìas concludit meniam oc dau( 



As genere ìorti «uHam^ ilterftó meffie ffieit 
tioncmficicifaniùt igrtup qui firuftra gcmiftoì 
Introdacuiiticufufficiat unus, Quaftto rccftiu* 
nos pcrunum yhefum fuffidencer /mpletìnui * 
uaUc{niaon»iita qiiamuis diuerfa ; 8c ruiftcìentélr 
impIemur.Elleriqiiicletn lofepb cuiufdànii -* 
quafi adozione fìue fama Se cuflodia filius/fiH 
Qsquo^ DauidisrégiseYtnati-c <^ue defcendìc 
ex Oautde.tudicatuseftamundams femel htì ' 
inHis, Senielquc^ mundum pocenciflime la ' 
dicabìt. V 

CÌSATAScERlT lux lune ficatt lwctoU% 
nòti detempore pnmi aduentus bie lòquirur 
nquo non eratcòfuetus ordo mundi mutidut 
uc altas dixini jsifed defeculo po(ladue|^anni' 
chii'df fecundum * Nò enim ceflàbunt poU ulti 
munì ladicium celeftia corpora uel elemenu 
fed motus quigratia quieds e(l in(litucus:ar<^ 
erit. Oeinde esuberante lumtnepulcbnu^ um - 
uerfù AdfungitcT VNC fanabitur uulnu«p<f 
puh 8c prefura plage eius)qui'a deftruetur mctì 
talicaspropterpeccatumprtorurt) parentùhri ^ 
nobis induca, Omncscnfm bomineVadfnftidJ^ 
talem ui'tam refurgent:quod propbctepttìféìp'* 
aperte prenampttant.Rattones autem ttfoff=ar 
tiomsintbcologta Illa noftta qua tiiagi'^i^gnir 



iic>fpuJ'«cftatèjttttò(lm!M*To?>ané.ctoaIdbaii 
tetn cpmp^fmmuì tadu^cimistubiecfain jiciiu 
KÌfnii% Soroaflcm ScMercuHum ficPlatcntm 
tcbrredhonem corpomm pred'xiflie ^bebrco^ 
ucro pp'Jpbetas plures banc prenumpti'afle ne . 
mlmjttblum* 

fìSÀr AS(VIDE31T fcmcniongeuum) 
Cd A V^ID ( P O M \M ifcculum feciili 
meneiusjncluobus l'isuatlcinliscbrifta^pro 
tnifl curlpinralcfcmennó corporale jfmiiliter 
facerdotnim Scregnumfpfntalc quando diatur 
apu J 0 AVOEM tucs facerdos Inctemu fetfi 
dum ordinem mclcbtfedecb !?f ponaan tronum 
eiustileat dtcscelt : Rurfus fedes tua deus infecu 
lum feculì t Vtrga dtredtonU' uirga regni tui ) 
Èt Daulopo^ fubiui^i't eti'am quod pcttinet ad 
Msinarnomen d?cens(VN>^lT tcdeustdc 
US tu'is olco Ictttfe precófortibus tuis ) fpfe ent 
evcellenrius omnibus regibus un(flus facratufqi 
eft,^.quta adeo Se tncternum mento autem fu 
pra dtxerat cum efle facerdotem feccundum cr 
dlnem melcbifedecb/bic enim Melrbifcdech 
loficr/suotuminibus^acerdos '^uifTe dei fummi' 
rcfertqr: fcd qui nó oleo comuni perundlus fit 
«ChP qui ex fucceffifonc o-enens furccpertt fa 
cerdoRuaficutl afiudebreosixerimos eratQc 



cJeofccundum ordrnem (Ilius cri'ftus faccr Jos 
fucuruspredicicurqui non oleì liquore fcdwr 
icacecdeli? fpincus confecrecuc, 
Il T4 \TH AN quoqj luffus e(t adeo preà 
cere Dauidi de r4efiia exelusdtrpe nafcicurc ? 
talia c CVM inapleti fuerìat dies tui^dormìe? 
cum patribus tuls 8c fufcitabo femé tuum pofl: 
te^jod erit deucntrecuo ^Hic ergo quìpoft 
Dautdisnortem nafcttur, Salomon effe no po 
teft ìnnmo eft Mcflìas rex setemu* non tempo 
ralis ut S AL Oi^lO N / non 
temporale ficut Salomon: Sed eternum dco 
templu-n bedlftcat. Scquitur cnim ftc deus ad 
nacHan<Etrcparabo regnuna eius'bicaedific* 
bit mibi domum nomini meo 5c dìrigam tbro 
num eius uf^ ineternum ego ero illi inpattem 
éeipfe erit mtbi tnfilium.s.quia meflias dei fili ì 
US niag'S edt Jauidis 5c paolo pofl addice Et 
rcgnumciu5cricu'qj l'neternum coram mc.s, 
quia infpii ftal tbus bonis noncorporal ibus /ideO 
fubiungic . Et tbronus cius crit cre<?tus ufcf in 
ctcrnum.Hocregnum rr.aumctbcsmtelli 
g*is -neliust ^ oerttnaccsiudcunquitmalc^'^ 
rioVerbarn dciiefuscnftu"? marie fìlios acre»^ 
tore mundi miffus cftuteffet gendum omnia 
(aciestnhdcfeculoat^ Eituro*Taleluitie 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



fttnizarcmrcgnum quale apcopbctiscn'fT^ prò 
midlirur: ideo ipfe air.Rcgnum meutn noheft 
1>uiusmun:li.Pontifìdbuf<5J ews fucceCforibus 
lnrpirìtah'bu<i rebus proprie reliquìt imperium 
hecuf^j ad mandi finem fub{latialis&P''edpua 
pontiCicum inquantum ponofi'ces funtficcriftì 
uicarit larisiiÀb ulterius fecxtendit. Rerum 
uero terrcnarum dommatto Se adminiftratio • 
ponttffcibusaccefloriaeft tan<^ accidensnon in 
qamtam uicariid.'i/fcdinquatum Conftantlnl 
cxfaris fune beredes/baec autem diékì funt non 
ut aucH:oritatem rerum tc;Tiporalium pontifici 
adimirnus.babet enim re uera quanutstanqut 
acctdens qioddam fine quo trecentos annos 
olim pontifcs: uerusfuitatqp encpoteft.Scd 
ut tela f udeorum bac ueritatc faaltas deuttc 
mas. Mam ubi Danfel fubqoàtuorbeftfarum 
figuri^ qaatuor regna figniScat per quartam be 
fì-fam l'udeiomnes ìmperfum romanum mtellf 
gluòlunt/quóniam uero Daniel aitquarc tam 
belian deflruendam forcperregnum adeo 
C3eH fufcitanclum » Evponunt ludei romanum 
Imoerfum fniduentu rnerTie deftrui debere, 
Adduntregnum ecdefie idem omnino 
'atcp romanum lUud antfquum hcetaneuftlu?, 
Vndcconcluduntimpi'uin rcgnum effe pofl^ 



■per meffam ab eis expecH^atum cfì diroluen 
duiti . Qi| ùd quidem inde c^nfirmant quia Oa 
ntclak ev \mru beftiacomu paruulam pula 
lare/cjuod fermonescontra.excelfum loquatur 
qualcm uolunt fuifleiefum eiuf$ uicanum Hu 
lufmocH ucfo macbinatiofalfa eft tum quia re 
gni romam rattolnrcbus corporalibusconfiftit* 
Cbrlft^ani regni ratio {«rebus omnino incorpo 
raltbus-Diucrfatgttur regna funt /unde etian» 
hodk fmperatorem noftrum apontiflce diucr 
\am cffeutdemus tum quia Damel dicit qriUua 
comu faciebat bcllum centra fanAos fif preualc 
bat ets/quod de lefu eìuCqj uicario ci Amili dici 
nullo modo poteft t adde quodibidcm Daniel 
predictt quartam bc^iam perituram quando ue 
n'Ctille qjufi filuisbomtnfs innubibuscach/ ^ 
Totum hoc in fecundo crlftì aduentu cft fm 
plcndum quando cum maieftate & potentta 
fumnaarccdetad iudicandunv. Nullo autem 
modo tnaducntupnmoinquononpotcnsma 
gntficufqj fedtanU lapis ablcinus&aMe(9usuc 
turu^ adanielc prenumptMtur( CORNV^uc 
roilud An>^cbri(ìuscrit(P ARVVM Hi 
cet> ^uiaexjtltonìudcorum fece Anttcbrlfhis 
trahet onginem ( A N.MECTlT VR qaartc 
teftic) .utirafmicepotcftati^BefKa enurl^ec 



tiranni Jem unfucrfam mudi figmScat abinttto 
romx uft^ admundi {memiquecakira ed una 
cum fatntno tyranno anticrillo mfecundo cri 
(il adaentii ad ludicium circa finem mundi /di 
eie enim Daniel ( ludicìum fedìt ^ dicit rurfus 
( (latini finis ) Sunt qui uelmt comu lUo non 
modo anticriftum: uerometfam tyrannicam 
bereftm bereticam^ tyranntdem Maumetbis 
regts arabìi fignificari: efle cni yrnagme antico' 
(H quéadmodum Ioannesbaptiilafuic ymago 
crifti Quodautem quarta beftia tyranntdem : 
uniuerfam fnqualibet mund parte aromanis 
■pnmtscxórtam uf^ ad anticriftum & mundi 
fmcm fignificet exco patet q» omncs etiam tu 
deiconfentiuntper beftiam pnmam fignificari 
uniucrfà mundi t^rintdé ab initlo mundi ufq? 
adN^bucbodofarcm .Exitus enim rerum ex 
ordire tJróportione quadam congruere debet 
APlT VLVM .XXIX, Contr* ludc 
OS q'miferf funt fncrtftt uindi<fl:am . 

Q.VIS Hebreorumbiftorias cc5n0deret 
rcperfet eo<? nunc^ graui calamitate oppref 
^ fosfiiiflc ràfiquotiens fcelus aliquod turpif 
(ìmum patrauerunt.ante babilonica feruitucé 
inidolatriam inciderunt uiaf(j bfcrofoltme ur 
bis propbctarum fanguincrcpleuere J quemad 



niòJuiitnrcgurft libro legitur/cetcróq; fimilia 
U:nìora coniMlerunc pi opcer.ii pafli tuci une kr 
uicucem annoram feptuagnita UibaoiUonica te 
gioae deinde ufqj adtempcra itfucrilt inoltri i a 
tis iu le uixere/quem non aliKr trddauerunt ^ 
frop^etas antcìUameius gracia miflos.Cum 
uèf o poft f lefum intcrfecerunt dtuttus acerbi 
uf|j q.un]uaiìantca puntancur mcefianuip c(| 
tunc ilos fcelus idolatria & propbctaruni ccdf 
immanfus patrauifiet Vndc Hiereniias non au 
dicruc me nec iclinauer ntaurcm fuam: fcd idwa 
ùèrunt ccrufcem ac pciuscgerunt qoatrcsecru 
qio J qa(dcm oftendtt lefum uerum nDefTwn^ 
èc plufquàmpropbctam 8^ plufqcam diumurn 
bommem : xmmo deum re uera foiffc^ Dtiiltc % 
qucfò ludef carinueftrotUo Icgum ncuarum 
iiolawnc Talmut/qucd fere quadrmgentiS 
po^ lefani annis compo'uiftts a udebores ad 
ucrfutncriRianos leges:r| Nero 8f Don^im 
nus escogitare potuennt : ftatuiftis^Com ta 
inrri non acrlftJìntstfed arOiranistdoUrn^d^rp 
fi fuerttl^^ Curtam uenenofi< evr cratì5?^*busj*c;^ 
bh pwpue ter faltem quol^'ber dip tnfarri^ uc 
fttt% mala grautfTim^^ imprecamtnt^cum rc« ^ 
uobt!; oremus deum 8£ mf t^ores ctiam $ nr>air 
' inccbenfes erga Hosfimus/npn putads criftiam 



Icgem Maumetbcnu igncbiliorem effe t m 
no prcibnttorem.Veruminaigat an niosuc 
ttros cUm : ut arbt tror ipla natura ado dmm art 
ftianost c^uta uidclicet ^pter ìcfum crifturo di 
utna uos lufarfa diìTipauic. Videre licet quo pac 
to criftianeutndldc quanuisinfcii adkum pace 
fcctllis.profedo quia intcr uos multi propter 
impiam negbgentiam Se fgoorantiam fcnptura 
rum incrmem lefum futffc uerum roeffiam no 
credtdenint Idctfco mox uel cxpedantes tut 
S uetonlus mquitJ ucl iam ut inulti interuos 
©pinabantur babentes almm.qui armis potens 
cflctaromaws audato rebcUauiftis/obquam 
rcbcUlonem funditus cucrfa urbs/ bomines 
ècdfl difper% funt/bcchabemus a Suctonia 
Pcrdiricrgocftis /quia tefucrifto non credidl 
(Ib qudd quldé lofcpbi ucftri uerbis pò ffomus 
eonffrmare/quf multa diufnc in (udeos indigna 
tionts adducit figna 8^ mtracula cuidétiìTima Se 
horréàì at affif mat in fomma cclebritate uc 
ftra urbem icrofoltma fnquam tunc aztmomfn 
gratia tota ferme (udea confi uxerac obtcnàm 
aromams futCTc . Certom ed autcm Hfdem die 
hm uos fefum fuoeWorIbus Inh intcrfecifTc Ad 
dlt Tltumyqut obfcderat urbem foli'tum dfce 
re proptcrmulta portcnta dcum ita effe iudeis 



(ratum ut timeret ne d iwocf irafecrettir ii ludc 
is ignofccrctticac]^ licct Ticus^non eflet fimil^^ 
ter^ Vefpefianus : tamcn impellente deo cm 
deiiasìmmo luftius aduni eft:ciuam romani C 
quam aliasconfueuerint Siquidem mea urbepe 
nerunc fame fcrrocj; fupra undeciesccntena lu 
deorum milia /uenùdaca uero funt plura ^ nona 
giiita milia captmorum • beo Lofcpbus qw & in 
terfait at^j^ Eufcbius. Addit Icfepbus bec coiti 
Tìtus 0rcumiens.pcruidiflct repletos mor tuo 
rum caàaueribusuallos&bumanrcorpcm ca 
bo patrtam terram rigari cum Jngcti gemitu eie 
uatisadcelammanibusdeum inuocat tefleni 
boc fjuum opus non efle.deinde inde ita fubiun 
gtt* Arbitrcr equidem edam fi aduerfum ìm 
ptosromanonimpaulirper arma ceffarcnt aut 
biatuterreautaque dtluuio ant fodomtcan^ 
ìgnibus de falminibuscclitos miffis mcrtis fuplt 
cfutictuttas pepédiffet/qu e multo infauftiorc 
qi« talia peroefli fucrant 8^ ncquiorem uiro 
nint pre<cntembancp*'Otultfret^«j,tatcm rro 
qatbus 8c omnh pari ter mereretur exti^ui 
t i^fn confirma t pMIo^tus inulta Appollo 
nllteaacfbfe uerbis, Tfcui caprfsbierofO'Xmis 
om^fa Cfrcum locacaJaoffnSu^compIeucràt^ 
BxidtSkt aiteeni geces obuidliorlam coronare eu 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



iioIuerant/iHe nteò tnUhónùrt Tdignum fc cCTc 
rclpondit/nó enim fe fui0e talium oj. erunvauc 
torem led deo iracundiam contraiudecsdeir é 
tirane» fuas manus prebuiflei bcc Phlóftratus» 
Adbitinca obfidionc Vefpafianus/qu> cum ur 
be delcca: deiudeis triupbauifietyquéadtrcda 
Suctonius narrar ftanm coram pcpulo duo fc 
cicmiracula. Nani cecutn d^claudkim u6u b 
- Ì0curaui.t/iscanienne(^ ancea unquam neque- 
p o ftea tale ali cuid fccifle narratur qua fi diul 
no auxilio miracola iUa fecerit/ftatim cum cmi 
no impuilu crifttanum fanguinem iwfndtcaflet. 
Quamuiscmmfausiuftuseflctjnó tattìcn ca 
uel.fadlimoma uel dodrìnafifr arte ut miracuU 
polle facere uidcrctur.Clcmensflf Egcffpf us 
apoflolorum dilcipulìfcribùtiacobum hritcm 
domini ufqjadeo luftitia prcftaté cpipicne cm 
ntum extttin*e ut de ìudeo^ pr udcntifTimi qui 
crcderent banc caufam fullTe pppugmationif 
nyerofoli Tiorum;Sub ucfpa^ianc (latim'pcft 
neccm lacobi confccuce iniUum fccleraras ' . 
manus intccifTeot i 8( lofepbus ira %i uidcri J 
b^c euidcnter m<^ icat que omrla iqoit •accideriTc 
f udels prou^nditfla Jacòbf ìufti.: qvi erit frat^tf 
Vbefuqutdlcìt''cb»-lftus qoémfttlTimtì' ^èpiilTi 
Olà emniù con^tfllone uiru iudeì iterfecmìà 



het tllc. Quó(3 autcm chtiftiam fanguinis ùiéi 
cadi caufa deus eos pcrdiderit exeo patct q* nùl 
lum aliud lUis temporibus fatmuspatrauerunC 
cuiuscaufa dcusiUisuidcrctui tara acriterindi 
gnari dcberc Ihdignatustamc crac omnino/qr 
lofepbusipfc qui aderat infeptiroo belli ludai 
d librofic apencifocHd tnc^mt plebi deterrimi 
quidam bommcs 8c dcceptores falfa uatictràtes 
tuadebant uteuidcntibusiignis«<: tnditi'i^irarij 
dic&Jndignationisdiufne no CTederenttqtibus 
aperte futurum & urbis 8cgentispcrter;deba 
turcxcidium J Icd uelut aipcntes 8c qui neq ccu 
los netj animam babcrent: fpcrncbat cirmia 
que celitus numptiabantur .Et cnm^ fìf 11 a ftc 
fiilgés gladio pcromniafimtlis imminere de fu 
perciuitatiJ a^cometcspreterea evttialibus fla 
mis ardere pertotum uifcs eft 2nrum.S€d&^ 
ante e?fcidii tempus ac belli cutr popoli ad die 
feflum azimorum cóuenfrcnt cctaua dfe tr e n 
fisxandicis qui eft apri!!s ncùk terrpcre bcra 
f70na tantus luminisfulgor aram tcmpluirt^^ 
cfrcundcdit ut putarét omnes diem clarìFin- n 
factum Si perm ifit fpatto bore dimidic : crcd 
iirper^ti«qufdem «flgnansprorperutn mdeba 
tur: Sed 1 egi's perito s 8f do(ftos«i prcbos quòf 
$ doctorcs nói atuit c?rttlale portétù Jneadé 



quO(^ fedlui'taee ui'tulafacnfdis idméta 8^ itìa 
ailniés Inter ipfas miru(ìrorum manus enixa ci} 
agmm.Set^^ ianua intcriorlsc'edìs<jucre(picic 
hit ad ortécem cutn eOiet aere foh'do iduta ac p 
inde mmériponderis qux uigmci uiris fuirtmo 
conatu impellétibus clauderetur {erre» quo^ 
ue<ìltbus de fens munita ac pefTulis l'naltum 
deintflis teneretur óbftrii^la repéte bora nctìis 
fexra apparuic fponte paccfadla. Sed & trafado 
die fedo po ft aliquòt dies prima &. oigefima die 
méCisa''Cemcfiideft oiaiì prodigiofus apparoit 
aifus ^ Udetn pene exredens : quod certe fai fa 
pucarétur nifi oculorum fidcm cófirmafiet n^^a 
lorum cofecuta pernities/ & cntm propcfclis 
occafum uifi funt currus quadrigc in omnem 
regionem per aera ^jcfi ' 6c armatorum 
cobortesmifcen nubibus 8: urbes cifcundarc ag 
minibus iprouifis in allo autem die fefto qm 
pentccoften appellatur notfhi facetdotes tngrc! 
fi templum ad miflena ex mòre compléda prt 
md quideni motus quofdam ftrcpitufq? fenfe 
runt.cumdetnde uoccsfubitas auduTt dfcentes 
^^Igrcmus bine. Additar ns aliud terrfbilius/ 
Et .cnim quidam ^nanlefìlusToanncs ncminc 
ttiVplebeus & ruHiru^ ante quartum bellt anno 
eum auitasinjJace & abundantiaperdurtrct in 



die fe(^o cabermculorom r epéte cUm:TC cxpit 
Vebab oriente»Vebab occidente. Vebaqua 
tuor uetis, Veb fup lerofolimam 6c fuper tem 
plum, Vcb fuperiponfosScfponfas» Veb fuper 
populumócindefmencerdie nodtu<j; f)onines 
platcas circum fens boc clamabat ulcjj tjuo <^ui 
dam primores ex populo ud uelut infaufìi pre 
fagli indignatione conmoci correptum bcminé 
uerberibusmultisafficiunt/at ille nec,uacuani 
prò fe alìquìd loquens fed ne eos qm'dem qui 
ctrcum fteccrant deprecans eafdem uoces pan 
obftinatione & clamore rcpetebat/tutn pnna 
pcs tntelligétes utreleratnuminiscfle moius 
m mro perdacunt eum ad ludicem re manum/ 
apad qui flagris ad offa ufq? laniatu s neqj pré 

Iacrimasfudit:fedeadéuocé trJlfrabiliter 
8ccum quodam ululata cmiaés per lingula pe 
ne uerbcra proferebat addés ctia boc uctte bic 
rofolirwìs /Sucufq? lofepbus.Scd ace lUum 
lefus mala bec {ti predtVcrat. Veb prcgnatibus 
acnutnétibusmlUts dicbus. Orate autem uc 
no fiat fuga ueflra bicme ncq? fabato /cnt cnVn 
tunc tribulatio magna quatis ncqj fultab in-tb 
iccuUbucufqp neq; erit.Viden^i'critur Tefoaa 
uitatem fleuit fuper eam dt'cetfSi agnouiffes & 
tu m bac die que ad pace tibt funt Jnunc autcm 



•iblcenditum e ab oculi? tuis t (|uia ucnist éies 
Cup ce 5c Jrcuiidabunt teinimtcìtai uaUo/ 
circuibat te 6c per urgebut te undiqp 8c ad fol a 
deducèt ce Se filios tuos inte/erit neceflitas ina 
glia fup terram/erit popolo buie de cadent iorc 
gladii 3c captiui dacentur in omncs géces & hie 
rufalcm erit cócutcata agentibus quoufi^jccm 
pleantur tempora gentium , Cuni autem uide 
ricis citx:undar[ ab exeratu terufalem t uc fcico 
te quia apropinquablt defolatic eius.Predixic 
8calia bis firmila: que fiquiscum lorcpbihi'lio 
ria coferat de criftì dìuinitate dubitare n5 pcte 
nt.Quid preterea dicetis ad bec onìiferi q-nc n 
fcmel tantum affi» Al eftis autbrcue tcmpus 
quemad nodum folét/qui prcdeli<llls bumanis 
poenasdant: fed taquamfempiternodco penas 
prò Icfa maiedatis crimine dantes Se ubiqj & fe 
per mlferabilesob crratls /neqj idquidé iniurla 
Scpcr cntmpeccatis/tu quia pcrtinaccs efìts tu 
quìa milìcrfo criftì detraltts.Quauis auté mul 
te nationes cnfti'anis obHiitcrint ngtdius tamen 
uosì ^alii iurcpunirieftis/ & puniemmi quia 
óHiif ipceterosbónorati adeò nimìumìgrati 
fuifìts ^pbctas occtdlftis 8f crtftu primi omniù 
crf^nnis tum inmdca rapmi's 8c ncce tum ubtqs 
pentii ifidi'is ad uerfao eOis: Exdtàbatis ubi^ 



eonoficos gentiem uìrcs/unde& cxcmplo 8c 
iftigitione malcoruai ludico u n cbriltuni pdf 
lim Ucerabant" , Verum ccleftis dux cxcrcituin 
fuamuniì^ oftrunca?D mms modi'iinftaura 
bat & miriiice augebac; fuifie autem uos inebri 
fti uindi(aam dilfipacos maumetbes ettam co 
ficetur : :^iki aicinakoraiio/deuni eripuifTe ybc 
faam Tian exmambusiudeorum «reduxtfTe ad 
feacq? exalciuiCfej fedacorelq} criftì j^fecutcri 
bus prepofuincetiam u((j5 adtnundi ludicitm 
atq; tincmdccreuiffein up incredulo^ iudcos 
omm uiiviicc tutor^qj pnuatos fnbac uita 6<: al 
tera cruciatibas fammis affbgerc ,Std audite 
Hoifcm ueftram egìptium ilibr^ ludicum cr 
òmmo^ Ita diccntcm .Ibefus nazarcnus uifus 
ed cflc meffias/ac fcntcntia ludicum inttr 
fec^us caufa foit ut dcftrueretur ifracl gladip f 
bcc illc» Vcrum diurna iuftitia quamuis ftatim 
pod icfum ferme finguUs annt's ufcj? ad titum 
di'uerfs 8c graulbus calamkati'bus cedibufq^s 
o^cflérit: qu€>J florusjofcpbus Pbil ò Eu e 
biusoftendunt taticn funmum \\ì\id)»p\krew 
bi«vcidl'Jm annofpod Tefutn quadragtnta ic^fo 
diftuHcut 8c uospen^rendctépus b^l erens 
accriftianc Icgiscxordium cxtante urbe ucHra 
aclèinottreri tcmporumg? cófufione cundhs 




i 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



feculiscUriusinnodefccret.fadl jm eft emm 
ut dante urbe utolcntius auobis corqueri criftia 
ni potacritexaciliafij? probari. Poniuic auteni 
iioscrillus td^latrairurt» maiibusnon criftianc^^ 
ucoftenderet crìftianosfuos abf^j uUa utoien 
tta 8c utuere debcre 8c pofle regnare /atq; tam 
miraculofe puntute utnicbil miferabiliuì 
uel unq faine uel fore tam cnftus predienti 
^ Io''tpbusconfirmàueHc.Lcgitc quitum de 
bis rebus lofepbi librti /uidebtti's etiam matres 
fan»^' filiosdeuorafic/Sed utbreuihu' crriiai 
coprebtndaiii lulla e\:cogitaripoteft tragedia 
lu(hiJo''ior. Atcy bmcqui detti mifenam icrtfti 
ulndidli;n fbreplebs olimaeflrapredixit.Ni 
cuni 'dilata*? aie, Innocens ego fum afanguine 
tu^i bmus 'uos n<der t'S/iUi rcfpoderat Sigufé 
eiusfuper nos Se fu'^er filios noflros, 
i RESVM ^TIÒ ìProbationtsdecrinia 
m ufn(3i<^la Intira capita . 
" ^ VONIAM Vero uartas quoti 

1 d(eH i'a? a'ftrecalaTcìftatis cau^asdit! 
^«^.^^ penter excogitaf is quo ccdischnfttane 
culpam fcnter fugiatfs rem omnemaWmcfo 
foetenres itrfa capita coUfgamusf Tiria ponf 
(imum Tc3 fcclcrc cums culpa "^irpcrfi cfti's con 
currcrc opporterc nccenarià arbitrafinur prtm» 



qutdèillud quod abiitio tetlgimus quod utdftj 
liccc miilco grauijs iìc:cjuam ca culpa ob ({ti. ^ 
ohm mbabillomam dilper f i f uiftis &: tanto Ulte, 
grauius:quanco coaidicio ueftra poft lefum de, 
terior é qaam m cadilperfione^Calamìtas bec. 
acede ueltrorum in enarrabili de ailiflima uendi 
tiene tradicur icepiflc fepe quidem alias & gra 
uiter ante Titum de poft iefum maxime uero 
lerufalem (ub Tito SctnMefopctania fub Tra 
lano&Biccr^fub Adriano pafTimcj; fub Gallot 
Quod quidem mea/que antecbriftum fui t no 
concigit. Addite quod fub Claudio ultra ce 
terascalamitates etiam fame estrema ut icjuit 
Lucas uosdeusóppreflit.quam quidem Qau 
dii tempore magamWCfeimudea etiam lofe 
pbus aflerit Rarfus inalus difperfionibus duce^ 
uefln generis bonoratos pafTim babebatis le 
gtptfmumq? facrorum ueftrorum cultum intc 
gram fcruabatfs/inbac uerò nequaqaum. prete 
rea uos deus tunc propbetarum miffione con 
folabatur qui uel citam Uberationem pollice 
bintaf*/qualis Htereniias atqp EzecbicI uel ta 
in^anfem mònflrabat.qualis Daniel • Efdras 
AgèiM 5c gadwnias^Fxquo apparet deum uès 
tunet9rtqmtT?fiIios babuifle non ut bocHetan 
'quam boftcs. Nulla enlm poft Icfuni pfogJbe 



Ulti babcMs/iUod uobtt minatus efl pfafmas. 
Ura nò cft propbeu 8£ nos nocogncfcec ampU 
us.Oirdeus uos uita maxima c?t parte at^j f« 
ccrdouo legno.propbetis uin dm onino priua 
oiteat oftcnderct uos omnis diurne!^» bcredi 
tatifq? cxpertestan^rebellesiam priore 
probauific/Quomodo ergo mediam ab eo ex 
pelare poteftisfaquoMemxpreconesfic fimi 
htudines minime impetratis.Poftremo alias 
ad breue quoddam tépus 8c adregicnes qualda. 
poftlefum ad longiflimum immo ad uniuet1« 
pera omnem orbem eftis extermtnatlut potè 
qut Indeumipfum/qutfcmperac ubiceli cuo» 
pcrcmtftislcfara proprie deliquiftis; cum oc 
ddiftls X)pbctas idei nSptio. peccauiftis/cu co 
luiftis Idola regna deo quatu iacbisfait abltu 
liftìs/qaidrcliaji uobls faptt nifi ut iperfonam 
dei propriam feuiretiseSi tgitar occidentes telu 
fcelus conmtfiais prcpbctaru cede 8c idolatria 
ma'ustunc certe feuiftisindeum ,atqj cconucr 
fo fi quando manus ideum mvpìas micaftis'tuc 
folumid fieri potuitcumfnicciftisìniefimi/<^ui 
folasiorbRCetTarufolisatrtutibusprodigti.q; 
effe fc ttcrum (umi del fillutn deSip móftrauit 
Deprlmó aiftenus diAamCit. Secando aero 
loco adcalp*ni banc ueftrain ob quam mifcri 



€Xiil4t:i<E>ertinet/ut uòbis ónèus uhicy de fem 
per'comunis fic, Sìnguli èmm condnwe tfbifj 
gendat» tniferam uicam ducitis Nullutn uero 
aiiud fcclus excogicari poteft /<^uo fingali afli ' 
diìtc^ tnfec^ì fiCts: nifi (f uiutn lefu fuorum^ 
dilcipuiorum iprobacisjccdem uero probatis 
qaam ob caufam cnftiane cedis parricìpes eftis 
quodcjuidcmica tetigit Ieremias.Q5id uultis 
rnecutn ludldo contendere è Omnes enim uos 
jcliqiiiftis in mcCum uero ultulu in oreb fa 
brtcatum uel propbctarum cedes uel atta quc 
uis maiorum ueftrorum inmanfa federa uitupe 
rctiscarcatifcjomniIncUnatione (eu adpropbc 
taso-cidendosfcu ad idola fabricanda teqùitur 
ut nullo modo f eelerum lUorum proprie par 
ticipcs fitis.dellrant igitur qui uos propter tdo 
la eulta uel propbetaipccìfos bac calamitate 
prefTos exiftimant CXertlum uero quod 
ad culpam tante mtferfc caufam adrinct cflc ui 
()eti]r t ut occulta fit uobis^ ignota.Siquidé in 
libro ilio Talmuticoqui mfcnbitur magnila 
q leritur cur inbabiUonia pcregrJnanti'bus aflic 
tionk tcrmlnus predie^us fuit: qdod ita Hief e 
m^a? tcflificatur.Pofl^lcompled fuerint inba 
bilione feptuagfnta anw ulfitabo uòs peregrini 
tlbus aut^m pod Tlt^ nuUus unqul m&rli 



pnsdidlus ed finis/ Ad hoc ibi frcbtóuitcr rcfpo" 
dctur , Tunc lEisfinis mala um oftenfu* eit 
<|aemadmodum de culpa obquam mala patkb» 
tur aperta, bis autem quibus ignota culpa eit 
ignotus6cfini5.becibi.NuU.u ucroaliud ccrru* 
ne fcelus ueilrum omnino eft omnibus uobis 
ignotum preter id cjaod m lelum uefìri cor;mt 
teruunc ac uos approbatis/Non folù cntm ma 
lum id effe liefcttis t fed cum peffuiìum f it opti 
mumeffe putatis. 

^ CapituLum trigefimum.Confìrmatfo fera 
nodrarum ex tudaias conerà ludeos defa 
cns librìs. 

CIRCVMFERTIS tudcipaffim ac fé 
per : dco uolentc t Hcbraicos propbeta 
rum libr6s/ex quibus mtelligerelicet 
cul^cnfttanos prophetarii uatfcinta no firi;fìfle 
quodtettgtr dauid.Deus meus demcndrauic 
miWdeinimicis meis/nc occìdens eos/nequan 
do obliuifcantur legem tuàm/difperge eosiji 
utrtute tua. Sic fgiturinuidf tcfte^ eOhnodre 
ueritatf s ubiq? « Habemus de nos facras propbe 
tarum Ucfleras aplunbuspoftcriftum traflàtas 
igrecum eloquium fif latinum.Habemus infup 
tranflationem illam apud Tbolóméum rege 
&^ani annispluribus: f treccntis ante afAum 



aduobusScfeptulgInta ludels c:^ ojnni popul©^ 
ab eleaiparo ponti£i(% eie AÌs tanc][^ìiani omniS ]^ 
prelìancdlttnis/qaod^recus Anfteus régls lUi ^ 
fam^luns/qai & mccrfuic ac Iofepb,usTcribi,C ^ 
Addile régem tranflationis buius gratta centu^ . 
milia ivdeorutn qui inegipto feruiebanc aferut 
tutcfuispecuniisrcdctnifle muneramcredibi ^ 
Ila tempio ponnfidc]^ donaCfe tradudorcs mi 
rum in modum bonorauifTe/ qua ego tranciati 
ònc Iibentms utor ut perfidam banc pìebecula • 
iudaicamcumegregti's lUunrium ludeorum il ^ 
lorum armis conulncam /ne9 ^atandum ed u^j 
lumina itta acriftlanfs: qua lam per orbe . . 
fparfa crant uttiata fuifle aprtm!spt«fertimJ qu} ^ 
ea tanq rem celìtus midam uenerantes eoruna.> 
mff^ctia fanguinc defcndebant. 
j^DEMlKACVUS 

^[\?cnfó id mlracula i que non negatis qufde 
immo inp^uribusbiftorlts uéftris tam apofto 
los q ^cfum fcaCfe miracula ccnfirmatis. Sed , 
quidam Inter uos aiuntTcfum médtcum apud^' 
egipt'os In pucrttia paocis annls ad fumroura^ 
magfam didialTe rem fupra modum arduam, *. 
qaa tot tantft^ pbilofòobi lUiicuncfti^conflpe 
tes instate cciam perfe mult'S anns uel ipi 
ninm «parte àfccre nonpotucrucQiysmra^ 



magus alias cufnpubltecfumfmcumtgnom! 
•Mcòmprcbcnfusocci(ul<j fiicrit 40é(iul ftatì 
potuit ut lummus dèas pallim babereturé qua 
nun magta ufi funtirudcs pifcatorcsiUi yhcfa 
mortuoquosmiracttUfeciirc ncccflanum eft 
ab'o<)uln ybcfu» inttremptusauctontatem brc 
iri pmiKm pcnkus annififf(et.S» magi erantcì* 
né ut folcnt ambitiofi bominesfeipfos potiuf 
j^ybefum prcdicabant mendicum pub||ce m 
fami morte perentumiqua uero arte aut rudi 
« pifcatoresi'Ui Pauluitifl: AppoUoiud^osbo 
minum ommum dodb^imos /multofcj altos 
iialde eruditcs ^ claros adfuftmendam morte 
firetiucrunt^aut PaulusHifrotbeum & Dfoni 
fium areopagitampbllofopbos platontccrum 
cmnlum cxcellcntifliniosccterofcp ftiTiilesfi 
mibcer inlaqucauit^ciuc locunditasJque utili 
tas illis magie propofita erat quottdtc né fuf: 
fed cbriftì amore pcriclitantibus. Vndr lufHnus 
pbilofopbus eJccellcns inlibrotquem ad Anto 
ninum Imperatorem ^noftra religione fcrlpTit 
Miquft.Ege ipfefeAisplatonfctsInftttutus au 
diens mtuperan cbftftwnos ac utdens eos f mpa 
uidos ad fufcipiédam mòrte atcp brmie fuppl i 
dam tctterandum cdnffderabam ^ impofTibi 
Iccffcccosinnialttiafici'nllbidinc cenuerfan t 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



f>eciUei Sed «udite lìbec tertuiliaNum cctnp» 
ri^iis luftini propmquum ad romanos mdtces 
tciiclainancem4 L/mne maium auc timore àttc 
pudore natura perfuderit»Oenigj malcfiagc 
Ittunt latercDcuirant apparere.crepidàt dep» 
benfu Negantaccufatu INcc bofti quidem Lei 
le aut femperconfìtentur • Certe dannati roerét 
Dinumerant mfcmetipfos. Mentis male itnpe 
tus uel fato uel aftris inputant, Nolum enim 
fuum effe quia malum agnofcuntcriftianis uero 
<j4id Umiltà fsfeminem pudetneminempe 
ni^ecj Nifi piane retro non fuiffe.Si denoratur 
gloriatur^Si acculatur/non defendit.Intcrrcga 
tus /uel ultroconfitetur.Dannatosgrattas agtc 
Quid hoc mali eft fq» naturalia mah nonhabet 
ri •norem.pudorem .tcrgiuerfationcm . peni 
tentiam deplorationem,Quod hoc malum 
eft^Cuiuareusgaudet.Cuius accufatio uotùtn 
eft/ 8c pena felicita?. Redargait pretcrea gend 
lium iuditum temerltatéq^oiftiancs nullo Un 
quam crimine ccmperto ob folum (edle nome 
cttidclitcr condempnarentQuod auteni buitif 
modi' feAa fciitiret ncqj ipfi ut quircrent/necp 
uellent acrtftianw audirc^Deni^ ut alfas ébd 
fims bulus difcìpllna fan(ailflma« tnamfefte de 



dCcipulo* rotracula cffeaffe.Extat apud uos k 
iber de tefu nazareni uita / in ^uo legtcur ledf m 
jiitcr alia miracula/que illic multa narrantpr eU 
am mortuum fulcicafle/quia uidelicec Colus 
tctStc pronùdiare fciebat nomen fliud dei prò 
prium.quod eft apuduos preceterisuentradù 
é^quia cjuatuor folù lufteris conftat&iliis c{at 
dcm ucxàlibus difftdllimc omraum pronuptia 
tur/fonat autem ferme bunc Jnmcdum 
HieHQVAHl,i.fuic eft erit. Atq, hecma 
lorhebreorum parsopmatur* St ita eftcu nihil 
^pud uos hoc nomine fadius babeaé' idee qj ne 
<}ueatprc^anum aUquKJconftrmare/abfc|; du 
bio diutna eftcriftì noftfido(flrma/queficuti ' 
uosdicitis diuinifltmi illius lìofntmsuirtute fi 
^uti autem nos afierimus del uirtute ccalu't 
t-TÈSTiMONIVM lohannisBaqtifteac 
lofepbi. 

Definite hm delirare ludel tam mfanf t q 
tDi'cri.cpedfm ne dmino ilio uirc^qocm totus fi 
ne controuerffa mundus bonorat lobani bap 
tirtefqu! ut ak Tofiipbus eratre aera atqj publi 
ce babebatur omnium esemplar uittutum 
Adqucm tan^ ad oraciilutu pìurinìa ludeoru 
«cterof nmcp turba unrffqjeonfluebatbec To'c 
pbusu€ftcr«rofnesautèifte ybcfa nazarena 



c0e meffum palam proci^dubioafltrmauit luf 
i ic(j^ omnes eum ie(|ui :alio(^aii^tnnes tqu! * 
tuncde yhe(uiocucii'unt exordium a ioarinfs 
teitimonio ^cconfirmafionc feciflentjeumqr 
miris lauaibuscelebrafléc.Patecautem cuiqj 
uica n /befjfimuUc^ [obannis abeuange 
hlhs narrari;borum amicittamcum etiam ma 
umecbes non ignoraret utnufqj.s.Iobanis bap 
tifte aclefu orcum uita laudesmcodemalcbo 
rani capitalo decantauit » Appellauic lefum fpl 
rituo) ucrbumqp dei lobanneni ibidem aie ma 
gnum cCfe propbetam diumt uerbi confirma 
torcm/ & certe ita confirmauit utp-'imos difci 
palosfuosatobanne lefushabucrit/Denf^ au 
dice quldlofepbusuefter mlibm deantiquita 
te fudaica/quos gf ecae fcripfìt de chrifto loqtac 
Sicut edam ante Con(lantinum in antiqui*; ti 
grects excrno^aribiis: c^Iatfnis legebaturS: legi 
tur^qood Hyeronimus Eufebiufq? teftantur / 
ncqp uTtiari tantum potcrant libri qui tam late 
fpa'-fi erant ^infama aut^oritatc ab omnibus 
babebantar ce prcfertim tempore quo cnftia 
n! caltìpnta^orìbu» ubicp maxime omniu Tubi 
cicbantu»"* ncfp tamen aquóquam fmmicorum 
notttos illos reperto quod uel lofepbi uel prò 
pbetaru lòroscoirupennt.Scd ucniamui ad 



lofepbum.Fuit inqmt n fdem tcmporius ìiC 
fus Upiens mìkU tameniiirum eum nominare 
fas • crac enitn mirabiliam Operutn efEcdlor 
^dodlor bominum eorjtn«qai libencer qux 
uerd fdnc audiunt^ m jltosquidem iudeorum. 
roulcos edam ex gencibus fibi ad lunxit.chri . 
ftus bic erac ihcer credebatur tiunc aòctifatip 
ne pnniorum noftre gentis uirorum cUm PjI» 
tus in crucé agendù efie decreulflet : non defe 
ruerunt ii qui ab mitio eum dilexerunt» Appa 
ruit entm eis die temo iteru uiuus quemadmp, 
dum dtuinitus tnfpirati propbete uel bec ueV 
alia de eo innumera miracula futura eHe predi 
xerant/ Sedin bcdiernum diem Cbnflianoru 
qut ab ipfo nuncupaufunt & nomen perfeueraC 
& genus; alibi quo(^ ftc ait * Anamas ninior.,p 
teruus 3(: mfolens moribus fràtrem iefu qui dici 
tur cbnftus nomine lacobum de alios quamplu 
fimos q jafi centra Icgem agentes accufans tra 
didit lapidandcs, Quiautem ufdebantur effe 
moderatiffimi ciuitatis Se arca legis integrità 
tcm.habcre foUicìtudmem graiiftcr boc tuie 
ret mt^erutjtcp latenter ad regcni rogantcs eu 
ut ^criberetananiacnc talfaperpctraretJcum. 
neq? pnus re(fte fc-inet:bec Idfepbyslmjigefi 
Rio aottqitijutum libro « 



DE RES VaRECTlQh4E0a.lSTt i 

4 BT bt\A (|uidene miracula leiii qv^i fe^ 
pae AC malta & ceranm populo (a<lta fune òc deca 
cancur araultist negai e non audecis/Kef urreifli 
onem aucem quaois mala de illa.fcnpfetirtt; ta 
men quia non omn^us nota fmt.omnino nega. 
tis«banctamcn a lofepbo cófirmacam uideti? 
An netatis corpus illud lefu/quod pplireiir ^ 
re(9:ioncmtnn\ortaleduinu$ omnlno fulrat 
tficéìam non decuifle <juorulibet morta lium 
oculis; fed ab illis dum tavat uideri/gui ftatuti 
tcftes alms adeo fuiflent.Vld€runt autetn Itfu 
ex mortuis fufcitatum qaadragHita diebus (epae 
& plures ne<j folum apoftoli uel difcìpuli ì ut 
ru ctii ptures « quigéti fratresfimul cogreg j 
t«quod teftacur Paulus apoftolus dicens. mul 
tosillorù ad hac cum illarcribcret uiuere.Re 
furrexifle ucro letum non illi foluin teftahtur 
uerum etiara mille bomi'num n»ili« tancnude 
oruJ gentilium qut ftfutt ^ lUi prò fola lef^i 
publìce tgnomìniofecp mterfedl glona certani 
acerbifftmaraqj mortenr» libcntifffmc fuMerìtr^ 
Deridcnda eft tgitur f i <fta Illa a uobisbif^ortì y^"- 
difaput OS corpus ciasfeptilchro {un-e:,ftum in 
Ortis itcrberbas óc^tauifTcScd paitlq pod^ab 
©eploratoribus iihoc ipfiim aponw&ee njalTts 



fuiffewperlwm/Olnprudctesmmia&inep^ \ 
Curcidiiaer lUudmforonon fufptndilhs; Siài^F 
deicre lefa gloriam penitus AudebatisiSic eni. 
omnesfubico nazarenamletìam dckruiflienC j 
I) CAPlTVLVM mgefimumprimtim, 
Confirm atio tnnltaos dei fic duiinit*tis àìtth 
«xiudàias« 
y^pV VID dfutnam trfnitatcm uitupcratis 
/ iiertrorum niiftenomm prorlus ignarit t 
leglceueftrorumTterprctuo» cOmcntana fupcr 
pfalmum, \ Deus deus dcmmus locutus c fic 
uocauic tcrram ) In iHk «nim queritur qtiam 
ob caulam pfalmas ter uocat deti / Arqj refpó 
éetw . ut uidelicet oftéderct dcum tnbus bis 
«omiiTÌbttsfeculumcrcaatlTe fecundum trcs 
priccatcs quibus crcatus eft: mundus/bc utno 
funt.Sapienria.Sacnt!a Sa Prudentia fi'cut Ieg{ 
tur !nprouerbii5 SaIomontscDominusii.fapi 
entia fundautt tcrram /ordmiùtt celomi pru^en 
ria tinfcicntiarua abyllt crumpunt%Ter qucqj 
nommaturdeusme^fódo* cHgofum dominus 
deus tuusideus zelator.Ecce tria diufnano 
mina fecundum tres dei propietatcs/qui'bu5có 
(Attuta "ùnt omnia •Icgitur ftmiltter ia libro 
Iofuc« (Deus deus domihus ipfe fcit/ ) bec ibf 
Sitnilem expoitcìenem incomentanis ùe(^ m 



i 



gtiicfamrcpenetisin éa patte pfeopuct clnprì 
àpio crcauit deus celam 8c tei ra m ) ubi rat i Eli 
aiar insule Noneft creatus nìundus nifi per 
uerbam uel cum uerbo dei ficut b ibetur i pfal 
ìho. Verbo domini ceti firmati funt* ) 5: (equi 
tur ibidem . Kabi Simecn intuir infpirauic uel 
ìnfulTlauit deus fpiritu landlum 8c creatus é mu 
Ajs ficut fnpfalmo legitur. (Spiritu criseius 
omnis uirtusalfter exeratus eorù becìbr.Ne 
gatis dea fili» naturale. i.emfde nature babere 
deus tamen ipfalmis ait. (filius meus es tu ego 
bodie genut te^neqjbcc de agelis animif^diCi 
potefl/qui no geniti : fed creati fn t. No eni de 
fubftantla dei /fed denfcbllo prccefleruntJ fdeq 
et fi quando^]? dicuntur Infacris llcterls fflii Heìl' 
nunquam tamé adeo dtcuritur geniti /AxrftauT^tf 
HodfetI* in eterno bodie.s.inprefenti ilio etti 
nitatls flatu qui neqj pnncipium habct nf q? fi 
iie/qutcquid enl ev fubflacia del ed 8^ in t;ra dui 
etemum efl. Ideo tn p^almo : Dt-us ludicifi cu * 
um regi da: ubi manifefle defilio del trafl^tùf 
de'pfofilfo àcttur.FritnOm^n eitìs tnfectiO 
Spante folcni perm^net ncmen ciWQiicd|iu 
lem de Alio del eterno fìt Termo iSud de^graè 
cf ubi trantìatfo noftra dficit perrpajiet f)e^^ai 
€u« tCMCu? habct ynno que qafdc clldlfó inyrì ' 



dttiuaturnynfiliuseft.ynncnergó qqidaliuiì 
fignificac 4^ filiumprogcmcum mcum at^, aj 
lolutunvi:iuod deusiiliumJ>4beac Salomon 
inproacrljus «ftirooiiio clUQuiSifcenclic iii 
celum acqp defcendic^utscondnuic (piricum 
l»ì mambasluisi {uiscolligautt aqaas quali in 
ucftimécoic|aisfufcicauic omne» cermmcs ter 
n' i ^jaod nomen ed cia^i 8c nomen filii eiusjfu 
nolti. Auditc mfuper Ifaum ad deum ita da 
mantcm.SaacaiS SandtusSan<flus Domina» 
d eus fabaotb.Tcr fanflus tnnttaccm diuinara 
f ignif icac pcrfonarum . Doroinus \ tingulari «m 
can dei (ubftatiam* Piena cft omnis terra glo 
tìi «US . hoc adrumpcioné bomims auerbo d^i 
UAm UgAiltzit- Nam ibidem Ifaiasdeumm 
throno fubfigara bominiscoUocat.Vt autcra 
oflcndcret uos mifterfahuiufmjdinonfatis in 
teIlc(flarosacfiungìt de cecitatc fardi rate d«* 
cinacia uedra multa /que narrauttTiUs alias, tndu 
cit Calibi deum »ta loquentem .Acceditead 
me* Audtte ihct aprincipto rcn m abfcódi to lo 
cutus ram:extcmporcq«ctóafunt ibi eram 
8c nunc dominus deus miGt me Oc fpiritus erus! 
lUc ergo qo( apnncipio.s «legis non eft looitut 
mabfcondito.s.quia patam inmonte Sinai cm 
mbus a«diécibus« qui 8c ilio tempore ibi erat u 



deitceriptedcus legtt auÀor nunc adép taìó». 
tur idelifiltus deusgtnicus ap^cré deo naturi 
aiummit bunìana.bpincus etiam dei hunc mie 
^/quoniam perrpuituni fandlum fadid eli dei 
bóminif^ coniudtio.QuihbdtUìcfa iil^i mio 
tunt necellanodeus eit /quando qui niidlicur 
dì deus, fl^ quauis deus unusftt aiiquatamen 
licetìcogìtabilis diftJiwfho.eft itercos qui mie 
tfit at^ tUum qui midlic.Quod autem qui bic 
ihducicurtani^ loquensfttipfedeuspacet per 
ancecedenaam . Dicic enim . Ego prìmus& €go 
nouidimus manus niea(undauic tetrain pacec 
etiam perfequétia nampoft onnia :que addttòi 
mus (ubdicur.Hec dictt dotninusredeptor cu 
US tad:us ifraeL Sed audi're licet dauidem ita ola 
inàntém. Quo ibo afpirltu tuo? Se afade cu* 
quofugiam fi a3fccndlcro Incetum ibi es mquc 
bus tierbis fpirtcuni def ubup' uulc effe iudei au 
tem cd^m folum dcum ubi» cfle uoiuitt 
Có^lat igitur fpiritumillum itompirationem 
quatidam c?ftra dcam fedfpirt tum fàAn dctì^ 
exidererdequó tnquit lob .Spiritus dei fedt 
me 8^ •piracul um omnipotentis uiutfcciuCc me 
ì'cert autem bommcm .i.animum aeq? vki 
frcàfefotiusdcf offitmm ed preterca fftueflris 
tUisfupergenefun coiHenfcinft quetitorquid 



fo/cSp»ntuslIle dei' qui ferebatur fu^ aquas/ 
ncrcipòdeC ibidé.r leffiaebjc fposcft/de ^up 
apud ifaiani iegitur &rcquiefcec luper eum If* 
ricus donami Ipiricus fapicntis Qc itellt<ftus bec 
ibuEx^ji^patetSt fpincum ilium deum tlitdc 
mcfliam elle deum/ item in eifdem cementa 
rus Kibi Simeon diut/v^id c(l illud quod m 
pfilmo legltur, <SpMtu oris cmscmnis uir 
tus ecrum 6c refponde tur/hoc eft mipirauit de 
US (piritum oris fui & crcatuseft mundus» Acce 
die ad bec rabi Hoifesgertidéfisexponeus. 
Inpricipio creaufc deus celù fic terra /iquit Inpri 
cipio.i.infapicntia que cft principiunr principi 
orufti. Atqj ideo inttinflatione lerofoUttiitana 
loco cius quod cft ( Inprinctpio ) Habetur ( in 
faptentia c Qijod autem Indco Ut faDtentia quc 
dam adco conceptaab2uo4:à^! prolesSalonr^ 
propbcta ffc apcrit/fapicnriam inducen& ita lo 
qaécem. Audt'te quia derebus magnis locu^ura 
fum . Deus poHeait me imtio uiatum fuaf um 
antequam quicquam faceretaprincipfo ab eter 
nx> ordinata futn8ce;ifantiqu{sanrequam terra 
ficrct/noni dum erant abylli^f ego tamccncep 
ta mm 'iierdum fontes aquarum eruperat nec 
dum «nontcs graui mele conft'terant.ante cm 
ncscoiles ego parturfebar* Adbuc terram non 



fecerat & fiamma & carine? orbis terre , Qua» . 
do prepdrabat celos aderam quando cerca icge 
ftgiro «latlabatabynbs.uf^y ad eam parte cu^ 
ilio eram cundta componens letabar auté cori 
ipb ino inni tempore. In tispatet quodfa 
pientta builmodi ab aeuo non modo (conccpra 
er4t>ied flcparturt». batur/immo tà^ abfoluta 
«m aderat & letabatur dctanquam Tuo qooda 
paélo agenerante difttndla. Cum ilio erat flc 
cunda componés can^ ipfa fit deus. Q.;;aequl 
dem Iicet apatrc gignatur femper tamen cum 
patre fimul extiti-.Que enim fine motu fiunt 
momento effciuntur.talia uero dum fiiit iam 
funt/quemadmodum aer dum iUummatur là 
illumtnatus é fic ueritasratfoqj rern dum Intel 
ligitur/iam eft mtelleda.uerbum crgoratio<j 
ìpfa del quia 8c finenr«Otu& itelligibili modo gì 
gnitor/Jum conctpituriam pantur,dum pant 
fiiftul adeft fmul^ cuudla componit» Antt 
outfflma apu J patres ueftros bcc fententla fuit 
Siqiii<lem MoYfcsalt(InprincipJo creautthc 
loym & cetcra beloym plurale eft/SlnguIarc 
t'^vn eius eft (beluel ) f Crcauit > ftngulare.ne 
pe quia ì una 8f fimplicf dei effentia eft quidam 
numems pfr'onprum ideo Moy 'Vs 8j alù mul 
ti bebf€cr« In folo deo boc modo Icquendi 



ufi funt ncmtne quidcm plurali & fingulari uaf 
bo àt<^ econuerfo accnces. Sigiii&caturhmilis^; 
indeonjmerusecum ulti ino tofue libro (No. 
poceris feraire domino ^uia deus faniilus ipfe< 
bebraica ueritas babetCQ^ia heloym fandlup 
(e ) Kurfus HleremfasC 1- eruertiftisuerba dei ui 
uétis domini exercituu dei noftn }bebraica ue 
ritas babetvbeloym baym.t.deorura uiuétiu. 
Q,uodaatem feqiicur babec fingulareJicut 
fic ,ioi babem US /lungi cur nomen dei plurale 
uerbo plurali ìnreguni libro fecondo, f V^iuc 
cft gens ut populus ifrael : propter quam ìuit 
deusucredimeretfibilnpopulum).Veritasbe 

braica dici:(Iuerunt beloym.i.dif Item iecclc 
ftaftc leg» turC s^uis eft homo ut pcffit fcqui 
rcgem {adoremfuum bcbraicusteftu? dicit* 
(<^ur> eftbomo ut tntret poft regemqui lani 
fccerunt eum.Dauidcum dee ipfi dtcìt.Vnxit 
te deus deus tuus olco letidx nonne dif 
fcrentiam quandam ponit Indco Inter eum qui 
ungfcurSceum qui ungft immo eos qmungiìt 
Te ìpt emm filium qui ungitur Scpatrem ac 
fpiritum quando de un^étibus dIxtt.Deus de 
us»Quod auté deo ipfiloquàmrpatetex prc 
ccdétlbs/predixitcnim Sedestua dcus/Sedfic 
quando dlcic de domino deo tuo. Dixit domi 



nus cjómind meo fede adeytns meis r^cn ne m 
ter eum cjm fedet ad dextcra 8c euni ^pé <^ac W 
fcdec diffctéciam ffgniricacperldriakm^Quùti 
aucem duo lih in natura ccnueniant tr^nl laCtò 
caldea demonflrac/dicit énmi (Dmt domfhijxs 
uerbo fuo. Apparct cciam per lUa que incede ' 
pfalmo fecilc ,E^:utero anteluciferu genuine ^ 
%uantc creaturas extntima rnèa fij^bftanna^ in 
trmfecus/quod foli déó dei flliò ècnùehit/cJgifl 
camen perfonc monfìranturetiatii cùmdidtut 
genuite Genito r nanxcjj &^enftusperfpna'^ff. 
ferunt. ^wd ultra uàganiurfMo^yfès retó ipfal 
declarat/mquit enim 'Dtxit deus h^iatèmho I 
mtnem ad ymaginem&fimtlitudtnemncftr^ 
Et fubdlit fecit deusbommeni^in bac cjiitfcT^ 
bis deo ìngularérn pr cprtetatetfi att/f Dijir 'bf? 
quo'^j plurale^ ut effcadòsdecl^ii;et'fhw^ 
elTentìc effe numer um per^onarum Wric òcu 
loqaens admóyfem ait.Egx? funi dcu$ f atrpi 
tnorfi 4 Deus habraam deu^ Ifaacf) éèv^ faccfe; 
t^rtmò unam del fubftantiam elTe de|igpàr/ de 
inde trina repftitìòne téf nar*ùtyi^*erìc^ 
mernm manifcftat. R eminifìe ueroàporf^^^ 
quamutó in bumanò arciftcc pQtertttj <fb^^f é^k 
uoluntas/^ue bonitas quod'aml^^ dif^P^rtt 
ncmo rame cbbuifmdi dij^eréì^^^^^ 



tìfex iHe fecenjnt ucl artifices lUi fccit/<iu?a trf »^ 
Illa perfonas non confticnunt dtffercntes, lulo 
lo autcm deo Sc^uafi femper facre libere cum" 
figuUri plurale contugunc. quia ui : elicer. ì ilio 
<oio u.iica natura cft accresperfcne/atq; ineo 
non niado fun: cres uires quemadmoJum in 
amficej fed tresetiam perlone mirabili quoda 
padlo dc(lin(a< m Ulcera 3c unitajp. 

^ Capftulumtrigclimum fccundum» Contirtr a 
tìo pafTionis ^4e^Tla•contra ìudeos ex ludaicis 

-T^wERlDETlS NOS KlDlCVXI 
1 lq-m:friamobon'gmalemculpam futile 

paffurumejciftimemus quod autcm pai 
furas facrtt multa » grauia primo quidé ratio 
tiibus/demde mente tam propbctarunV: ^ 
fnterpretum ueftr:?ram iiìrupionbusfxpe mcn 
ftrauimus/Sedfcioquid uolebatis/deum uidc 
Ifcct fua qiidamliberalitateue] clementia 
tbf^ palone melTrxdclicfla bommibuscódo 
iure, an obliti eflisantic^ illiusfentcntix^ua 
ipudJoAore? ucftros femper quam plurimu 
ualuit.Quoddcu^ omnia precìpue bumana 
duplici m«»n**ura gubernat mìfcriccrdia s. * lu 
(litù. ( Vniuerfc me domini ") tnquft Dauid/ 
CmifeticordiaScuentas,! juditia FUirfi!n\ ( Sic 
tuia ScterrAilc nomcn eìas ì ^ Mcnfuram qit 



dèm iaifertcordi2C in facris Iidcris fignificari ue 
(iriinccrpetresuolunt ubi dicitur^CVidcniy.t 
dominus/meniuram uero m(ìitie ubi (eloytvi 
M^deus, Kabi ergo lofue confiderans noimntó 
i4triuf^»fimul lunóki uirtutem apud.Moyfém 
dicétcm, cHmifitadam doniinusdeu^déorto 
uciapcacisad excolcndam terram>inquit tutti 
menlura quadam luftiti* atqj mifeficordie crt 
aaic dcasadam/cum cadem dedtt ci preceptù 
cam eadcm ciear cum^bcc lofuc quia uideli 
ccL nonin expulfionc (olum^aeruni cttam in 
crcanone Se precepto moyles fimlitcr gemmaC 
<Dcminasdcus^ Vfusefl autem deus ircrcan 
do adi luftina quia no al iter fonratit c o : co 
graerec tam eiusidec (fic femper mdec efl ptt 
quam format: quam diùt ne boni tati cuiii« grà 
ria format •Vfas eft rurfjs mifencordia quw 
nullis ade mentis prccedentibuset largtius eft 
D»tam &reU :jua bonaf Mifeticon;inprcctpiédo 
foftqii FruAuu pcnèinnumcraHiliu ufum ab a 
dccoccffit^Iunusinfiipet qui rrints qu^bùfdam 
cfumligntfcicntieboni mal prchibuit. P«* 
cntmeratutbomolegc altquacfTefe dee Tu b 
te6kum agnofccret atqj d^taràfet.Denfq; Ju 
(los fuic quando poff pf cuàrtt^nórem evfttfi 
bne'poniuic/fedttiaft)ti4dé mtfóltórt-^^^^ 



lin(|ueas indeuni inFimtum (jucdam modo ind 
tìitc pecciuerat. NOcjuid ergo lub menia adam 
genuf^; hamanaeius prole creatori deoabif^^ il 
io milt^rìcordre lulticie^ uiculo/fola uidehcec 
mil ericordu uulcis cówUiari ^abfic.Meméccte 
cius quod i d *uceronomio quottdic repli:atis 
COeiper fedia fune oper4 & omnes eius uic iudi 
cu JeuiEidilisabf^ uili mtqmtateyredlusfic^ 
Ì4l1as eft ; Congrùum fgiturdei miTencctdie fu 
it ucquiii Jo<p libi genus bumaiium cóciliaret / 
congruum eiusiuftine/ut fatiffdcflio aliqua iter 
cederetac faltem meffiaspro cecerisfatiffacc 
ree de:juo Uaias. ( Onvics nos ficutoueswauf 
mus&bomoaaia fua €rrautt).i ómncs borni. 
nsscrraneruntq-Jia paccr omnium adan» auia 
fuacrrautt. Sub ijngtcde menia. ( Et deus po 
faìt^inco injqiitafem omnium nofìrum, 
(J^ Scio autemuo^cbirerc bic itafolere. Ab - 
furdum eft rcclere fummo quod m occtdendo ' 
tiìcfrià ahìùl tìsccnmiditur diluì fcelera honit 
nìim arbitrari neq? umus pafTo peccatis cmnu* 
fatilFadt neq? luflum eft incfìiam m rocenrfem' 
proalùsnoccntibu fatiffacerc/nc*: ufro inhTc 
•nciJum breutt€rrerp6demu?.Ncn bomfcfdà * 
tutt^fcclere t fcd meflic uirtutc inmalispctferéi 



r 



dts delcM funt m*la.Pf cìjde in crift9|>* Mente 
maior caticasautoT taui i|P(kinvMiciun:i^| 
omnibus dilinqjcnc.iDus^Djgniorqj vifli w|i 
41S oicaj ^uic4 cart-tJTura. s^A'^cio ergo uitam 
fuam oro omabascradiduioge plui ^facis^^ijfl 
-crar. /faciìftat. Sacufacu€ aucem ak^rprosUc 
• TO poteft.'^uod fieri quoc diei rcba5 ciuilib^iS 
certìim js.in àdib js e.ri exceriofibus fatt{fa<ftio 
coniiHic/ad bos autem de ii?ftrun>enta Sfamici 
accipi poflunc.Quoniam ueró nitcnt» i«».ac 
.ta mentis ucluwatifqj intcriore uerlacur/ad ip 
.'fum metpcnitennapcrtin€c c|uipecfauit pèni 
tenta ergo dtlijflorum aiTicianctr cporcet qui 
libcc peccatcresfitadeunvmeffias f> qu^libec 
fatiffeciffe udccor/Tunc Uaie illua innpleiur 
C Vere Ungo res no(b-os tpfe tult 8c dol cres no 
flros vp^t portauit . attrit us efl propter (t el era 
nOilra liuoreciusfanatifumusJNEi; tamen*^ 
inpunes bine abimus qut ab mirio miìdt ad fmc 
ob peccatum illocl orjginaleji c :nioda n^ulta 
fubimus'mcrifto autem brcuispaffio fuit uir 
?«us&perfe2lio mira .fsliaras reoapircrrà 
r^'Statacrat deus ib eterno nreffiifor elwinani 
gfnai?.i«^?ptorc.rcd€ptcri5.dk©qbran^^)^tì 
ént «utpe feiìaitat^ reifmcrectJé^^ll»asr. 



ift excetlen» Agitìtls cft.<iua ijui demcaraite 
nifi protprie cariH s Ucnhcio macul as populi (k. 
leutikc Cotapcrtum babemus infacris biftofi 
«sfatKaosuiros fempcr cbUtionetacrificiorum 
preferci faguinis afpiione deuplacare/impctra^ 
f e ab eo dona.ab imtnencibuspcriculisp(^ulu 
.liberare. Ic^sdiainasfancirc femcl quot anms 
peccata popub pu'-garecon(ueaiffc/vjuod qua 
4its itoti lcgitime:taniengenulcs etiam funt 
lm!cat!/Sed ad bcbrcoslmprefcntia ocniamus 
primum tUad^ngencfi legimus/ubi Noe poft 
ìHiuìcórRuiie dilutiia(Hecfa£icauita:ltare dcmt 
no iqao bolocanfta optulit )quain cfb cauCam 
pUcatus deus ftacuit ne ultenus diluuiù butuf 
modi raundo wntigeretfcquitur cnirn ibidem 
<Oioratuse(l dotnmus odorem fuauitati's Se 
aie dom!nQ« ad ^equaquim ultra maledica m 
* terre propter!»omtnem>Secundum etiam .. 
Irtgenf ubi abr» prtmti precepto det -ad facriS 
candamfil umCuoimpromptusdcinde adeo p 
aagelo proWbitusarfetc deniqj obtulit dcoqj 
maftaudt.CuiMs uciuntitn & uiftimcoufa m 
re ta'id^ wterpefito promtfit abrabe deus fm 
gulare dld!i»i -«.iotines gente? «nfuo femfnc . 
n«ecu<5 noluennt faluas fore.Tertia in ex4 
il9reper!tiir.I!bi cnitaa^fione Iaguimspafc« 



lìs agni per poftcs limtna^j domot fi dei popa 
lus acaUroitace egypcia liberat ur ( Videbo ) in 
qui c. ( Sanguinem de cranfib o nec erit in uobis 
plagi difperdens.Quarcum<juo(j irtfexodo.H 
ìic r loy fés aceptam adeo legeni ùncirc uolcs 
fupcr popuium Ìp«rgic fanguinem uu^tmarum 
utfedas bacMCionciaccr deumfic bominesco 
(irmecur Sic cmm ibi legi. ur. ( Hoy fcs bffip 
t jm fanguinem rtf^-ìcrxic inpopulum attj air, 
Hicell (agais foedcris/quod pepigli dominus 
uobircum fuper o.nnibusbiisfcrmombusJ» 
Qumtum inicuicico cxpiationis die trati^aful' 
deqjo ibi fic Icgit v Inbac die ejfpiaticcrit atq; 
tnùdatio abóious pccca.is ueftns cori domino 
irnjndab mini .Sàmus quìppe racfrd«iùrans 
ficca fan<floru fernet cjuotantsccra^pttiatcno 
8f f"up propiciatcniì (ac«f<cicru languinem 
f uckbat , Aq; hoc Tatuine ex tn ftitt tfone ditt 
na pO(Hj1i fcrics abfìergefanfur» ratto f ortitu 
tionis baius iHicbuiufmocli affigafur.V Quia 
anima carr.«infangrnce(l3i: egofarg-jincm l'I 
. lu dedi uobis ut fuper altari meo evpietis pro 
.antmabusueOns quia fargjis pro anime ptacu 
lotic.Qulnq; htc anób's narrata ac ctiam hf 
«laJow complecttdebwit purgati© lib^attoqj 
popuU fab Mefta.Hcnto igitur obtali't^ 



otnnìbiis'deó^prii (angutnisfacMfittafn:cuitff 
auidemrangumisafperfio can<? pfe<ftiainiim> 
iicrihémm momnibus ( .piónòti> lacrrfioi^qi'a 
fiai;nispó-cfe.idaDiCar prcUrcitòblationeUa^ 
apatre t^dl. 6^ inpafca. AUde 6( ìputrc ffi omniu 
cir^uncifjojie: N'olait auccnvatufna niiièt iter 
dia uc omnesbommes^pcccaets ftjis unicum 
fangutnefandercnt.fecì uc ^cuntis anus languì 
h€m rpargeret^^^aem ob hoc prcccteris cxaltl 
iiic. Que quidcm af j>lio tpauts ratione bomici 
daji irnpia tedcs fuctitJraticTiètamen ^mptc 
iolùntatiscbrtftt feipfuni libentiflifne c iferen 
tis/diuinum ficrificium faiffe ccfetur :Quoci 
quidcETi uo^ quotane nrrolationt pafcalisagtil 
incignali ue^re expiationis falutr<jf f'gntfiCaba 
ti«5/ac deni:p np^fca tmolatìo; e iT>anfueti icfu 
rituatoris eft impletuquod eti5 quotidie-i ru 
finita quodamoÌ3 febectc .Sic er^ó ctinusé 
fsccrdosinetcrniì fcmel fe'pfa deb facrififàsquf 
folusmundlare a!iospcrFe(fle potute cuni neqf 
inmundusfaent netp fui ipTius n^ìidindt gratta 
liólocauflisi Jigueric qù^nrtadìmódM èeteri àtc 
'llluim racefdcftcs><^bi ncn beT|i3rute fangu^n.c 
iióia inpiìró non alièno rfedlioHìàriò^fo prò 
prìo bumanaVror3cs|'amiÌi?q^^ 
"pw^ùit/clc US diiiihé paolns ^eftoìits in cpi 



I ' 

à ' , • — x.\ 

Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



ìloUaibcbfeós»Q}iatti<?breinfolatiopccc4 
torumdeccncwr tu>t pallone criftii^ il deus 
abfoUtapocencia ignioaift^c pietereium id ffl 
i:a tieri ad dei luftu^òc iwfe» w:ordiam./Hurfas 
ad oftcndeadam evcciienciilimamcnUi uircu 
te.n pertmebac. Ad bumanam cyjc (j; dodtnna 
.mft^rw baiufmod.precctens fumcperec^n 

tulic exemplo aideiicecobedienctc manluctu 
din'.saantacis, mag.unimicaus. fortttudmls. 
nìortaliumcontemptusdedderi.ccrnorum* 

Siclfaie ittttd tmptecur . (Dtfcipiina pacts no^ 
ftrc lupcr eum.llle ÌH^xàè kat ut pacern cu 
dco atcB docutc ut inuicem babercmus . ( Liuo 
re eiusfanacifumus)non folum uidehcet quia 
prò nobis (atiffcc ic« fcd etw quia dodlnna ncs 

etocenìplisìnftruxit. .,-,^„t f« 
C^PITVLVM XXXni.Coi.hP 

matto peccati originalis &:obboc pafT.oms 
Mcirieexmaatcìscontramdeos. 

CVLP ATlS faepc neflratr illam cttgl 
,«lem culFàf»vfi;t pct< cu, prcrbctas 
, «cftros ìntcrpetran nefcitisab«lltser.i 
.|,ó«l>eca;didmus.lfaiasadpopulum itaxpU 
Ih »t. CPatcr tuas pnmus peccauit 3f interp e 
tuipreuaricati f«nt mme 8^cor?mina«, alf 



rItumTacob Cifraci iblàffcmia.Patcf prtrhtis 
^ s. A dam peccaut c quando preceptum diutn» 
neglc\it/Qu3 pp (pnncipes SandlU.pamar 
che cctcri^f lutti ab co defjendécesC Contami 
nati.!, tan ^ ^pbim admina uifione leparati fuc 
quemadmodariì contaminaci at mpio fepara 
bancur^Trafidit autem primi jUrus peccar ip€ 
ma m omncs JcicenJenccsabadam/iicjuidem 
poft del itftum fic Ade conmmatus td deus> 
( M Uedfdla terra in opere cciO^ Inlabote con 
mcdcs) Ita edam mulicri ìdolcreparies filios 
Cam igittir in omcs p*ni lU i tràfiuerit in cm 
nesqjo7? culpa tfdfìait. No. iCnim ucriTimile 
eH: in cundi^s hoo^mibus tam dtuturnam peni 
effe procul acuTpa, Audirc rur fir? quid apad Ifa 
iam popiilo deusdkat. cSerutrem^fecifìi iptC 
catistuts/quta dommusdeus^ fcclcnbLisjeruf 
populi carpii h% ferui fc^rma aco^pit/nó potè rat 
fcruire deas in quantum deus/feruiutt igirar in 
* quantum bcmoJunt erge mefnas deus & ho 
imo C|uod pater cttam per léqucntia^ Pret uiftt 
mibi laborcm in «niqui taubù^ tilt* >idAp!^4re 
propter iniquitatcm tuam; t Noli nmere fer 
oc mi laccb egofum quidelebo peccata tua 
(deftquamuis dchctum tuum uf^? adecgrau« 
flt 



'pcb'apcilmo «juotj flcfpincu fàndjo ita lubdlt 
tffQndam acjuaro luper iiticriicin<Bffttndam 
bificum meum fuper fcmen tuumacbencdic 
tiòfté meam luper itirpemtuam. forte etimi i 
hs ìigmfìcatur a^ua /quam percufium crtftì la 
tus eFEudit ài Ulte (pintus(|ueni incruce prò no 
bis cmiiit.l-egite antiqaorum ueftrorum i ge 
nefi comenurta mea parte pefertim ubi dicit 
Moyfes • (He funt gencratioiies celid^ tcrrc 
cum aearcntur.Rcperietisibircsornnesab 
iiiitio pfc(ilasomnino adeocreatas fuiile.bcd 
poft parétis priiTìi pcccatumftatim omncs bu 
mamsprefernm aiua perte<ftionc degenerane 
necB pciusidftatumpriftinum reucrfurasJ $ ti 
Ims pbaresuenerit. i . Meffias: qui a pbarcs 
defccndit.Exqu.buscort{cere poieftlsuitia ptt 

mofe mpoderos Futfle tranaataì ac p HeWam 
curanda.Scd attterlnpnmo aductu curauit.Ca 
rablt aliterinfecundo: Multi quo^ cxdocton 
busueftris |>pbetasfanctof(5 uetms teftarr en 
t^patresairtemeflieaduentuni adinfcrosdekc 

dere arbftrantur : Qued ^ì^f^V^^^fl^^^^ 
cr babrabe adeomgenefi tocTVibisadpa 
trestuo.:evqupPabi Bbabamon arguiitent» 
turraulapatrei bàbr?bc idolacolucruntmt 



apud tofucm legitur, Habralìam quando liiit 
ad lilós ad inferos defcendiiOfe.ldem de Uacin 
gehèfi eradicar. ( Defuriétus cft 1 faac &inortii 
US acaddicuseitadpopul^s fabs.ldcni tbidetn 
de lacob/Idcm di; daatde in libro regum ter 
tio, ( D Jrmiuic Dauid cum patribus fuis.de rts 
omijibas Kabi rbamon fimiliter argumentatf 
cum adeorum loca ratdlantar qut fuerunc ima 
fti 8c fdoIacolueruc/Sed criftas morte fua fàc 
tos patres Iiberauit amotte&hcetatcnebrisanl 
morum/quodita tetigic Sacbarias. Tu auté 
inlangaine ceftament!tuicmififhuwKf?o> tti 
OS delacui quo non eft aqua Ideft fàdos ex Iim 
bo loco aridofilicet lummis&gaudn uacuo. 
Nò (gitur cnftiancrù iuétù hoc eft q» niagnus 
meflias labonbusfuis paflionibuf^ animas 
patrum St fuccedentium ab inferis fijcn> rcdem 
turus/Sed multi quoqj exantfquis tudels id ce 
fueruntprecipueRahimo. qucm diwac prete 
rea ofuas banna,babbaiuda /qui fntalmutìcis 
difputati'om'bus poft multa adidpertinentla 
coamad boc propofiwm Ofce lUud adcIuciTc 
(Demanumortts Tiberaboecs.demorrereài 
camcos'ItemiUud Tfaiae cRcdcorptiadomi 
m conucrtcnturacucnfentfntycnaim laude 
$cleatia(empitcrna fupó: capita coi iì, Syon t 



exponunt patnam tckftem / 5c mente « Ncn 
eli emm lutems Uus 8clecicia fempitttna/ 
Cum biscont" ntt Rabi Moyfesgerunderrfis 
innhno uero omnes ludei ccnfjtécur q* patriar 
che ac fan dti ante meflia aducntum m pìraaifu . 
non intrant lied meiusfuburbns mai.éc/doncc 
ueniatfilius pbares idtft criftusDauidisUius 
5c hoc vjuidem propter peccatum Ade Et cu 
bec Ita lintnon nulli tamen mter uosnon fatis 
dodli OTigfnalem culpam negant ìifuccedaes 
fujffe tranf latam atqjexptadam fuifle pchrifta 
Quafi effe deccat taro diutumam penam iom 
nibustine culpa. promde cur Moyfesingeneft 
fcribitpoft tranrgrefiiionem Ade deum collo 
caffè cberubm atqj gladium flameumaiuerfa 
tilem ad uiam ligmuiteintercludcndani^mft 
ut figmficet p p fimilkudinem quandam 8f cui 
pam aparentibuS pnmiscontradlamcuntflis 
paradtfi aditù tntercluduMemfmfTe dcberous 
igrcflum ccleftis regni ti arduum efie ta pfctt 
ofum utnonfolum prcpriis quotidianifq^' fm- 
gulorum peccatls : fed etiara communi tcu 
US nature bumane uitlo ab ongine primònim 
mfcendoeòntTaAo pofTitac debeat impediti 
^ quatifs famuli ante criflum uirrutis bumane 
ninbtts feipfos apropriis pecca tis liberurét ntqf 



mundarcntunde cmciart apud iferos non debe 
bine ; nulltas tamen uirtus ui(^ adeo fufficiés 
erat uc obltauulum illud ^u©d inccmui* lulpa 
tociusbumane nature confiltebat auterre uaìe 
ree acparadifi aditum pacétacere : Sed culpa 
obligacio^j bumfmodi pafltonecbriiticonr^uni 
ter diffoluw é,DEVS»n.ut Ifayasiqutt.lN 
E O poluic peccatum omnium ne ihirr j pil lu 
igitur celeftis patne portas apcruit . Hoc mtiic 
riam Hycrtmias ita ftgniticauit j Tm pecca ut 
mds/expectacioifdrael/faluatormtempcre m 
bulàtiènist s^arefuturus es f icutt olcnus iter 
ra: 8c quafi uiator ckclinansadmanedum.Qua 
refuturusescjuafiuiruagus&^ quafi qui nò pof 
fit faiuàrc jTu autem mncbis'es de mine & no 
men fanctum tuum muocatum é ft per nos ne 
derèliquas nos domine deus nofter. No nul 
liltcruos iterrogàt cur aiflus delédo culpa no 
deleUit'penam iilam. (In Cadore uultustutgc 
Indolore panes (tlos) &:fìmtlia:tjtufdclfcet- 
bis ftimu I is quotidic agnofcamtis quàm peffi 
mum fuitatqj eftdei n^andata rontcmpnere 
atqj cxcrcitatione moralium uirtutum ad bea 
titudinemconlequendam magis proficiamus. 
accédit quod t•edéptlo.m(^lorla tibertas.afflue 
tia pax quepromifla fuerunt ncbis mdixieok 




pdrc fope ad fpiritalia pertmebant/quead bc 
acicadmem conterunc non ad corporahaque 
ttel noti cOiiferunt uel impediunt.'Sicprf 
fione uerat^ cnftt fide originala: iliud peccata 
ablacutn ftuc/quaturn uidelicec adculparnlpcc 
tat/i^ue beatitudmem ultimam impedit, labo 
noia uero illa relicfta fuuntcjue non modo r.ó 
impcdiùcj led ccnducunt.Sed obicitis Ezecbic 
li&iUud.cFilius nò portabitpatrisintcjuitate 
Nosauté kc exfpcnimus,filiù mdclicttprop 
ter pcccatum patris riò punin fi penitus culpe 
cxpersfuern: . Cmnesautem pnme lUius cui 
peparticipes nafcebantur/Sicut enim quctidi 
ana ukia apatre infilium imitattoiìe ftc pnpi ti 
tranfit origine. Nc«j mirandum efl quod pri 
miparétis uitium inpofteros tranffuerit .Quo 
tidie nan^cj inpucmfam auorum: genitori 
geftus,af5e(ftus moresagnofcimus/fic natura 
cóparatum eft ut corpus Sc amma |)pcrtionC 
^liadam barmohi'cacongruantatq^ nunoeffe 
conueniant motufqj corporlsm animam qcudi 
modo animcincorpusfecile uebenientiffimc 
pcnctrcnt.N5 cduotur antmafilif/ud «corpo 
re patris/ucl anima fcd corpus tale §f cu tali qua 
jdam ^cIioTtatc ataH quodam corpore genito 
ìrum^Sic liuas accrbasteittnederunt -patrès ac 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



-décesWiorS obftupueruc /procliuttatis lUtus 
anima cb cognationem ^uandani afEedun <5 
erga corpus proprium parciceps qucdamcdo 
rtoditur preltrum lecundum aim eiusintcno 
i;tm/qae corpo, ipropinquat multum^ con 
feriucDeinde uis lupenor anime naturali qifO 
ditti amore inferiori laepc obfecjuitur fermefi 
cucilla corpori/obfequit inquamquafi finiill 
ttrJfed none4ue.Motusautem ^uiin anima 
A :ho è tic i corpore pa(Iio.qui incorporep«.flio 
iitinanin-o lenfusacqj compaffio.MeCtio 
-t^uein corpore pena cuJpe t ft m awtma culpa 
-Obicitis preierea bunc mimò àeitw ma( uU 
peronginem agemtore contrada cum in prò 
lenonfituoluntana non eft peccatum/immo 
peccatum eft cum fit obliquitas quedam-arec , 
to dechnans & ad finem confequcndum inepta 
quemadmodum defcdus m claudo.Peccatum 
cft tn quam no tampropric naturx quam comu 
nts/uoluntarium autem quocfimodo fit inpro 
le inquamm l benter procliuitatem bu lutmo 
ò fequttùr /uoluntartum eftmfupernon tam 
uolùtate probs proprta :q udumtate ipfius 
Ade qui generattónismotione ónesquicvciu^ 
Oirpe putulanr quodamodo mouet non al iter 
<^ anime unius uoluntas membra ccrpcns ad 



adu plurima moucattlccirco qucmadiDodS 
pcdismotus no uolantatcpedis (>^mtkd\S 
mum anime uolutatt/cjue prime membra mo 
ucc/iiocur uoluncarius/tioiilicerq,^ capitisma - 
nuf^motas (jc reli^uorum te oblu^uii as lUa ha 
min jm naiurahs ^pter ucluntattm ace quccJa 
modo omnes m jaentis pocius^ ^ ^P'^^^ipp^'i 
amuolancanaiadicacur* (; Suni i^^ruos c^^ui 
cótra nosbac ratione arguméceiitur» Si pecca 
tam aprimlsparécibus ideò inos iranftufum e 
quomam ieis fuimus abeil'^ naruram humana 
accepimus/eodem pactofuìgula pecetta fingu 
lorum pgenicc^ abinitio mundi ufq; adnosr;C 
ceflario nafccntibus nobis ifereréc , h efpcndet 
adbecnoftri tbeologi nuUum u^tI^m ud pa»e 
tis pnmiVuel cetercr uni^ nafcences neceflario 
traducwpret^rprmìcm : Hcnro nam(j; fdetn 
Cecum now numero idioiducqj (ed fpetie gene 
rat* Atqj iccirco aue ad^pnam cuifq: f^fcnam 
^prie pcrtment:filiis abcriginc non traduntur 
fea quc adfpeticm adtinent: • No entm n>ufi 
caspb!lofcpbur9 muficu generac uel philcfo 
pJhu: bomo tamcn uidés audies bipes: nifi qutd 
impcdiuerit:bomtncm bipedem generat tilde ' 
dfi audicndifq; ccmpotem •uttiumuerc pnmiT 
fpcweiBunjine natur ahs captus cuafit/Cctera 



'JClJ^ ir" il TV; 




a^uètitia fùt fiutcìj ^prla f nguloru Scic od* . 
hic obiccrc folerc Ade peccacum quia exactu 
proprio Uberi arbitrii ^ceflic ad pionam prò 
mam potius:gadfpet.tmpertinuiIle Adboc 
CKTeologoramnoltrorumméceita rcfpon 
deo.Ad perfonam cuiufcij duobus mcdisall 
quid pertmet uel fccudtui» ip(«m ud cjuodam 
Saciemunere.Similicerad natuamcìupluiter 
potcft abciuidadtinere.uel (ecudumipUmLi 
dlicet.<r nature pru cip mbek«:)euf^\p 
fìait uelfuper naturalis gratie dono, Crtgma 
km luftitiam bamana natura non intcriort 
bus pricipiis eius babmt ab mitio : f ed gratic di 
Ulne dono /quod ab origine roti natire humanc 
mprimo parente traditurfuiFe ccll3tum.L.O 
nS buiufmodi ille ob primi del idi culpi amifit 
. Itjq? ftctt onginals lUa luftitia nifi lUc del» 
quiffet unacum prcpagatione nature {uiITet m 
«oftcris conferuataitacppodta r^uedampcr 
uerfitas 8c obliquità? infucccfote cutti natura 
traducitur/Iccirco uitium butufmodi nature 
potms cuafit: ^ perfcnccetera uitia uel Ade 
uelaliorumnaturam quidem ron quantum ad 
id quod nature eft . 'ed quantum ad id qucd e 
pcrfone:deprauàt.ldeo mfilios8fnepctesro 
neccflanodiffunduntur. Qii»d ergo nobis cri 



'7- 



•aubérido piradifi adicumpatcfecu / quem kntc 

<<^ai ttigr^di i>onua€s faiidti non poccranC 

fNlumguidlij^datn nodth^uiOei u tpte qumi 

xeteti luffabcafiiiaiflcnc^paradifum prottdto 

poHediflenti fcd tcrrciiam.CckIti s autritì pa 

radifi aduetus dt^i lub criili perlona nos i ompo 

tesraddidlc . Vnde plus lucri m uir cute cnftì 

fui« Cj^in AdciUtto dampnu Vitium Ade kau 

^um fé arucufficrm nobis quidem^^ actulit in 

Ì£rorumtkd abftulit paradiffl ditnta^rat terre 

iìum«cn(li*tttttas abinteris toettr/paradi fum 

cdeftcm largicurtHinc Paylus . poflolus* 

Vbi abudauitpeccatu fup abàdauit & gratta, ^'/i^ ciUf ^U^^^'^ff^^' 

Oboudio imncraiUiuci* per chftum diabolus 

p icq»citi»iraii'bmus idcftbomlrtD munda 

coructcAias eft foras/no ulterius^ ydc latria 

nosddodlttooa totgcnttum taro acr ter ut fo 

lebat animosi carperà uexat/nifTinierdum cer 

t! finis gracupermt(flatur adeo per fidem mef 

tix quilam ticnit d abclo ncs refiftimus pcrft 

dcm mefrieuf nturi faoifh ante criHunv diabcld 

rclliCerunt^Nu&us tamen tnc lUius itìanus fic 

ÌMadefepotcrat iit cutfdam tnfemtfdffKyrobf 

6f ottàret f figreffum /quod rta cennit Daaid , 

VQS's éft homo qui «tiiet^ ulccbit fncr 





Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



«cm 8: Iibcrabit a nìmam fuam ècm anu inferni 
Cétra iduencnu at$ fimiUa/uirtiis/paffio/mi 
ftcrw/dodlrina/cxéplar/fideschrtftì abuntìc no 
.bisrcmcdia prebcnt: Pi-ececens t)rì|)ti&;nasiuir 
tutcfpiritusfan<ili tidei<j^ cbrilh ctljatn illami 
obltgationem^ mimmo eius i qui baptiimp la 
iiatur difToluiti^cliuicateni iicro natcre ccr 
pomtuficam no e^cirpac.Spir»tus,n.fiiCÌpinta 
ic myfterium no corpus fed fpintum uclunta 
tem(^ ^>prtc refpicitj bine fit ut qui ex.h^ptwi 
ti corpcregenerantur quia nafcuncur inmunQi 
baptifmo ipfiquo^ cgentes coganc fmguli co 
tidie acbruti mifteno donupurificatióis agno 
fcere. permdc ac tntia granum quod^ fi arte 
jnundatum cft: grana tamcnmmùda gcnerat 
^ta ut arte rurfus mdigeat. Arsenini indmidul 
.proprietatépotiuf ^fpetici naturamuim(p g< 
nerandi mundauerat. 

: fTAPlTVLVM XXXIIII Proba 
^10 quod teftamcnti utttm cermìOnie merito 
xófumpte ccnfumate^i funt aduentente nouo 

<x ludaicis centra 4ude««;« 

SI VETERIStcflaméttrcgnmn^pbe, 
tta.faccrdotft" facrificitì tempore ni efiì^ 
rcglsfaccrdotircj eterni fimfqp prcpbeta 
ku nÒuo quodam tefUmento intt odudo au^er 



r - — 



Ti exmftittttione diurna ficut alias olendi mus 
dfcbuerac multo magis minute ille ceri monie 
In^utSus parum momciici craciurc cuanucrut 
quod c< non nuUis propbsTUrum uaticinits aii 
as dcclaraui . lUe fiquidem non ahter res cbri 
ftianasccnmoniafi]^ «f^propbecie prei.aciabac 
confumatis tandé oraculis prcpbetarù menio 
confumptc funt cerimonie / Vos ta ro cn adbuc 
easmordicustenecisiudei pre ceterispertma 
ccsiUud moyfis tn deuteronomio cétra ncs ad 
ducetcs/cEc nuc ifrael audi precepta & udicia 

3UC ego doceo te ut faciens ea uiuas/ & mgre 
lens poflideas terram quam dominus deus pa 
trum noftrorum daturus eft nobis. Non addc 
tis ad uerbum quod uobis lorjuor ne^ aufere 
tis exeo^Confideranda bec ucrba funt diligen 
terAMoyfesadfubiccftum fibi gregem Icquic 
dicitcmmCifrael audinondixi:. (Non adda tur 
uel mtn rit ir ab ulto jfed non addetisV>o<i re 
que auferctìs* Abftulit igit fubie(S:o gregt rru 
Mndi pcteftatemtdeo aero qui fi pra Movie 
cft ael effregto nunoo qui adf o mutadi bahuc 
fic pòteftatem no abftudt. Aduerfum pertica 
ciatn ucflram Hieremiaslta reclamata Fece 
cs U'f^ntent dictt domfnus 8( fetiam ali^-cr n% 
mabo domui liraél de domui luda fcdus aliter 



"^7 



..... 



I 

Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 




9'tìcftamcntunì ncuum/non fectiidum t*?'*^^ 
> tum ahtcr paguro quod dilpc lui àlwpépig* 
patribus eomm indie qua «prehédi nianuineo 
Irom ut educerem eos de cerra egypti/paS:u» 
quod irntum fecerunc. aliter cj^iOiiiamipli nc^ 
permanferunc inieftamencc itico ficego negie 
Kieos alicer abbommatus fum dicit dominus, 
Sedbocerictcftamncunialiwr padani qucd 
conftituamcumdomoifrabel poiidi€sillosdi 
cit dominus dabo legen, meam mn ciitctnali 
ter in uifcenbus eorum 8c in corde eorii faibam 
cam Se uidebo eos 5c ero^is in deii 6f ipfi emnt 
jnibi in pIebem»Etnon docebit unusquifquc 
-proximum fuum Òc unufqui%^ratrem fuum di 
cens/cognofce dormnutn quoniam cmnesfd 
cnt me filicet unicù effe deufrv.^ fequifur^arwv» 
ìore ufquc admipcram quia proptciirtCfo ini 
^uitatibus corum & peccatorurr» lUorum lain 
non reccrdabcr:ln iispromidttdeos aliquan 
-do fenouum pacftumteftamérurrq? difpofim 
j-umnouam traditurtilegem difftrentemab 
411 a quam dcdcrat Moyfipofl«| lodeos ab 
^giptns libcrauerat infcwptiirufn-eattMió nhu 
4is amplius fed mcntibus hommom qoaO pri 
^ a lUa delerl pchierit : t é fect rda . Ac ceri 






Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



fecimcium fpiritakm mcdligei.tiam fcruan dt 
buerint. Ceree ut Paalusat)cltolus au (|u^n 
do ^pbeta dicit padta teitamém^ ncim ligm 
flcat alterum confencfcere at^ dcficercpc/Ie 
Sed quando bcc fuerunt^ quando impkcuimic 
illud cVideboeos Scerò làisindeum Vidètte 
per deus bominesmtelledtu* Sed ocuhs mlq 
per uldit cum afumpfit bonìinem/bominem 
jnquam/qui bonwiibusre uera deus habitus é 
De quoDauidc Videbitur deusdeorum mfy 
on^Et Sacbarias Tu es deus: acinteeft deùs 
nec eft abfqj te deus» Ex quibiis citédrtur m^' 
fiae noui teftamcnti pacfliqj còditon^idiuinitas 
fignificatur ctiam diutnatum diftindlic perfona 
rum Sed ne quis turbetur qucd iuariis tràf 
lationtbus uarta uocabula fint alibi pa<ftunì ah 
bt teftametum/Scicndfié uocabulutx) hoc ab 
Hferemta introduci filicet Beritb/quod legc 
padum.fedus teftamcnturo eq^ figmficat* no 
uam tv^legem mefTiae Icgcm mtellrgi ucflri 
interpetrcs confitentur» Vnde dcdlores taln^u 
rjci legem mcìTiap atunt evcellènticrrf m fere 
mofatca Jegtte borutn comcntant^li tnraloir b 
ntseccleftaftcm. bcc ibt repcrietis • Onritifs 
ìex prcfentis feculiuanitas qiitdam eft bdfodil 
w fecali legem ideft ad legem meffwj Na» i 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



«ifequétibusficres decl^rat. Omnis Icxquì 
quis mboc feculo difcit/uanum quiddam é fi ad 
Wflìe Icgcmcófcratur becibi. Videtis ergo • 
Icgcm jMcffic eflc alegc M oylis differente 
ccrimcniaf^ mofaycas inmcflie ccnfpedtu pc 
nituscuancfccrc.Vanauero Hoyfis lex ap 
pellatur non abfolutej led ad cbriftì Megera e 
cetcns.n,preftantior é: Scdcur uana^uia p«i 
•utlcs uirtutes tantum bumanum genus nò ad 
■cclcftis beatitudmxs fincm fcd uiam dum taxat 
dirigere potcftjCbnftiana p purgatonas pur 
gaticp animi uirtutcs adexemplarcsmrtutcsce 
leftcra <5 fcItcitatcmpfectepduatJnó.n.dac 
pfecfta felfcitas nifi antmi?perfedlepurgatts 
hoc nó mofayca: fed cbnftiana lex efficit. Pre 
paratto igitur quedam é mofatca lex ad ibnflt 
iegé quafi formam babitumqj perfe<fh]m»Ctt 
nero quts poffidet babitum preparai ione nó 
1ndiget»Quod aiitem fub Moyfilegc fanclt 
paradifum nó mgrediantur t fed n)elTie legem 
grati5(f expC(flétuos utin^'upicbus dixirru* 
confitemirt csbboc ? ut arhrror. Moy fes Iegé 
fuamferuantibospremiarolum téporalia pelli 
cetur. Nonenim p6tefl:eado<ftrina admatus 
aliqaid arpirarc;|È Mcyfe^indeuteronorrfo 
rem omné 6c apiriPropbctam fufcitabo eis de 



medio fràcrum fuorum ftmilcm tui Se pena uer 
ba mca in ore eius loquec cjj ad eos ommacjuae 
^prcccpero ilii .Siquis autem u^rba ciusque lo 
,^uctur m nonime meo atdir e nolucrit ego ul 
tor ZKìiUm^ Non ne uid e«s deum ^pbet am 
^ quedam preter Moyfem mpopulo utfiro ere 
aturum tuiUe^daturuti) ei condédarum ab ini 
tio kgum autìontatcm.binc n utare omnia 
^ arbitrio licet mutare mquam imagJné in fob 
ltà|iam ut i npfedapficiat.Voseuredtre om 
nia^minus né^ Moyl"! diurno itffu debetis/ 5c 
quia ne^ omnes n egj omnia aedidiftis ut mi 
.Datus eft deus e^ttrmlnati eftis . No fmgat ara 
-bes maumetbem rege immo tyranìì fuifle tale 
cuiuslex no coarta ai tmofaicam exfeualdclt 
tcram : "'ednimifrrelaYautt/cui ncque tempus 
h^^r locasneq? uUa prcpbetarum df(fì:a con 
ue^iDt^Sed quo r am pacfto potuit Mai me 
tbes efTc ^pbeta lUe fupremus ev uidecrum 
populcfufcitandusf Cumipfe m alcorano con 
ftteatur Icfum na^arenum olrtirum hebrecji 
f nmum^ fuffle ^ppberam • Tudet <qucdam prc 
ferti africani bis Hoyfjsuerbis admonttf mcf 
fiam c^pecflabat ncu^rum legum cod?tcrem 
Sed rabi mcyfes fcripfit ad lUos no promicfh 
adeo ^pbetam legum codi tcrem % fed folara 



preùgam cucaro^i, VoUbacm ^uu deasaiude 
ts augam quibus utebatur cananei (ogare bine 
cis dicebat- cGéces ifte quarum pcfiidcbis ter 
ramauguresScdiuinos audiùc, tu autemado 
mino dco tuo alitermftJtutuscs .s.ut non p 
aiigariat fed pppbetas adeo minos futura prc 
nofcasideo lubdlt(pfopbccam*degétetua 6c 
tìefratribu? tatsficutmefufcicabit ubi domi 
nus deus tuus ipfum audies. bec rab i M oy fcs 
ad.africanosnos ctiam affirmamus/hec Mcy 
fisucrbanóaliter exponcdaeffej ^ afncams 
Rabi Moyfes expoluerit.Sedv òftdcranius 
niagnu Hoyféicodé deuteronomn capitulo i 
fequétibusita loquétem.Vt petiftì adornino 
dee tuomoreb quado cóticcogrt gata é atq? 
dtJctfti. Vltra no audiam uocé donn ni del mei 
fitignembunc majdmuapimsnó iidebc/ne 
ìtnoriar 3^ ait dominus : mih bene c mma f ut lo 
cuti: ppbetam fufcitabo eis dem( dio fratrusn 
■ fuo^i timilé tui & pona uerba mea icre eius lo 
quc^'qp adeosomnia que preccperc lUi.Stquis 
autem uerba que loquef audire ne lucriti ego 
U' ter exiftà. Vidf tis ne populu quado ìmcnrc 
orcb traditalex fult tigni cetcnfqjV crnbilibus 
%ni«; fuifle ^territum . Rogatum deìndc de ti 
ne ulteruis co pado ad populii loqueret' , Vn 



«kpromific deus alias fe abfqj ullo tcirorc per 
prophetam quemdam : qui utrus homo forec 
^ uaiis M.oyles legem pupulo traditurum in 
i jperioribus ergo capitali uerbis Moyfes de^ 
pbeca futurorum prccone qualcs multi fuefuC 
infequetitibus autcm de propheta Icgum con 
dtuore qualetn Ihefum nazarenum fuiflc uo 
lumusloquitur. 

|[~Sed turbat uos nimium fcio:qucd iufTic 
Moyfes fép eiu5 madara feruari. Memétotc a 
gt^im xcicis ueft -is tradiari ditiones ad fépitcr 
nu p:inè:ci d jpplices effe alias adfcpiternum 
abfolate .alias adfempitcrna cum quada con 
diit onc re%ri Imprimo genere é» Cela Se ubi 
ap ad nòs pfalmas dicit.infecula feculoru lau 
dabat te apud hebreos eft: Cela.eft etiam in 
co genere: Necali at^ ubi pfalmus grcce 8cla 
tine dicit: . uiuet ineternum hebraice f onat, ne 
calijlnfeciido genere heb'-aiccé Maialatine fc 
culli hocpadlo ideuteronomio dcferuo éptitio 
dicitur:Erittnbi feruusholam. i.mfeculuUn 
feculum inquam uitc tue uel ferui non ultra: 
unde feculil ibi n5 totam rerum fcd hwM% uel 
ilias homin's durationcm fignificat.Movfcs 
auccm ubi cctrimonias (eruari lubct circa fabba 
tam pafoa pcntecoft^ feflumq? tabcrnaculc^i 



cxptadoms diem at^ fimìlù numquam iUis di 
tìonibus ì que abfoluw etcrnìcatem figmficinc 
u tit" . Sed . HOL AM . dum taxat ; quod cer 
til fgm&cat feculum.Ltotum feculum uetms- 
teftatncnci doiiec teftamencum nouum per 
meffiamconftituac Qc cerimonie ueteresdu ui 
debuntur arefcere reuirefcatSc inouis cofumen 
t pociuf(|cófumatur.Sicybcfus nofteriplq 
UIC legem.quado que fuerant impfed:i pfcciC 
At<;^^ becipfa legis cWiftiane pfeAio declarat 
ipfam ni ofayca^ conftitutionum fmé tcmiinu 
9 dararioniseYtremum exiftere quodpHye 
re nia predixerat ut diximus deuslcge nouam 
;^.T\{aznsà ^4ofaycadifEerété^ C Siquisau 
té q la mre pfedtior noua fit.qaam uetus inqui 
ra: . conf^deret quinq,- prec'puas ^t\in\ a^^po 
fitu rpedit noue.i.chrin: ane legis exccliéttas 
effe : Prima é; lex Mofaica intabulis lapideis 
corrupdbilibufq? tradita fuit.lex nouaerat ut 
H/cremtas ait.cordibus Scmentibusturédat 
Quod quidé fignificat noua hanc difciplinam 
magis fpiritalem effe: adde & etcrnam quonia 
iiataralis Icgisiftar eternis mentibus inprimic 
incternum.Vetusautcm temporali fubieiìro 
data fuit ad :cmpjs , Sccunda uctus illa coniìt 
Cutio preteriliaque adlegem ptinent naturale 



/ 



fol^m gcntcm iT(iraheIiciGam ci datii éoth 
^uit: bine pralmusdedco dicit( Akk VN 
mNSVtRBVMluùlacob,uftJ^ 
ludicia fua .fdrael.N5 teciccaitcerom., natio 
ni & lodicia fua no maniteftauit eis ; Lev auté 
noua non alitcr <g naturalis omnesaftrmgit 
^Qyai>pterUayasde Media ciuf^ dodt.ma 
Ile mquicDONECpcnam interra ludicium 
ac legcm ems infule Ipedlabùc ,T ertia prifca 
decreta bis exceptis ^te ad naturale lus ptinéc 
eriam fubie<ftum populò non ubiqj t fed info 
la promillio.ns regione alligalTe diciirur /(juod 
Ita deuteronomi! ucrba declarant. (Sciti<cj> do 
cuerim uos prccepta at(jj lufliciasficut mi 
dauit miccbt dominas deus meos ut faciatis 
ca interra quam ponefTur» eftls/Rurfus Mi ' 
cbiq} tridauiteodem tempore utdccerèucs 
cermionias/5f fudiciaque faccredebcretis » ter 
ra/quam ponefliiri eUis. Itero, c Tu ufro bic 
fta mecum &. loquar tibt ornnia madara &ce-i 
monias atq? ludicia /quse do.cebis eos.ut facfant: 
ca interraiquam dabo ejsinpofTefTionè.Mef 
fieautéiura non minus oua naturalia ubiqj fuc* 
obferujda* Tgtiur apud Malachiam deus qua ^ " 
doqj uetcra reprcbatfacnffcia,f Ncnéiribt 
uolótas in «obis dicit dommùs e;vcrcìtuuir Se 



»:niunus no (ufcipiam dttranu Lcflia^DeiJicfe 
fubdit: ABOKrV cmmlolisuf^ adocca 
fura magnum eft nomejinjeuingctiDus&ìoni 
ni loco tacri&catur 6c oÉfertur nomini meo o 
blatio munda. Sacra igiturqucmueteri lege ì 
folis terre promiflioms tempUs Se tabernaculrs 
cclebrari licebat quàdo^ lilicct fubitiefTta ubi 

deo grata futuraera<:.»s2i?^*^" "^^"^ 
. corporaha tépcraliaq? bona poUicetur & mali 
minaturut tnleuuico8f alibi fepa:patct,noaa 
fpiritalia & eterna. Quinta uetus ciuilesutrtu 
tcs comunefì^^ dum caxat induat: quibus per 
turbationcs amputati Noua purgatorias ant 
miqj purgati: quibus affeduscxtirpat ò( obk 
uioni tanquam t a mquam igni tradic fomite<s 
uitK^i «Scdcunnud quia deusrudeni adbuc 
populiì ficutiparcrat ìtuicritus difciplintse 
rudiremtmanifeftionbu'q? tam bonwqua ma 
Ils mouerc natuerat.Quod etiam rabi Moy 
fcs egiptiui incomcntartisiibricanhedrim cfl& 
tet , At uero temporecbnfti.populitam cru 
ditiores euafcrant.Tonc ut I yas inqui t ( RE 
pietà é terra fcientia dommi ftcut aqua maris 
cooperìentisi Tunc igif deus ucnc r bus pre 
^mns cxa^liortbufcp ìftitutìsgenusbumanH ^ 
^Quitat^ formauit mento igitur accedete 



^lege noui tancjuam formi uctuè ucló't! Pwpa 
^ racio irei abit ud trànfic mnciiaftf in,piet 9 
' i houai Quod qpidem omnfnù tacére nò po 
tUftKabi Moyfesmdcucerónbmiò ubi mundi 
etatem ifccula duo diftribuic. feculù uidehcet 
- pi-cfens/feculu ue MclItcAc taira ucici iter 

• petres ficut alias diximus feculù prefésfic futu 
rù legfs & Meflie fecula efie uolùt/uanamgjfe 
culi buius Iege:ad Mefiie Icgefn efie fatéc-t 
quafiinfcculo legem cbriftì (Sftulu lcx$uetus 

• finiatur at^ expleatur. 
•^_DISTtNCTlO preceptommMòyfis 

MOISIS precepta precipua Éa fot/quc m 
^decalogo cótinetur.Data énuri a^eo futabfcp 
'medio In tabula lapidéis pòpiilp umuer^^ 
inde taquam perpetua in arca tertamcmi m fic 
to fàdorum incIura.Cet€ra uero minutiorafot 
ac data per Mcyfem & ab eo cartistnfcnptam 
atq? extra fàAcru fà(ilum pofita inter becau 
té alta fimpltcìtcrmoralia ft~t 8: gufa nature le 
gcm ìmitantur fcmpiterna Htt ferme ficót pi^ 
cfpua.alia adiudiaa pertinèt/quc meguitatisap 
bitrio pofita proiir rerum ufus f xfgir : oartitur 
Alia rurfus adcerimontas^que qufdé pa'-ui mo 
méti fat/Nam taq figure quedani pytl'agort 
corum fimbulorum infìar ad aliud pcrtec^dù 



fignificandum^ rcferucur.Qui enim ipòrcó 
abitmcrc labeturpotcìuitam uicare lubec .Le 
q;ii(:ftcrc torpusì ùbato lilkre meLem i vote 
piando. Hec Scftnulia adlignificatu tfftdf^? 
iuù p criftum redadla fueruc . Sacrific ar e igitur 
deo-óf q'Fur ablacumreftituacacl.milia ad lus 
nacuraie ptinétatqj moralc.ldeo fépferuada 
màdie (acnfrcare autem bccpadotìcdie aut^ 
ilio taliafiuetalia.rurfusreftitutre quadupUV 
auc duplum & fimiliauel cermonialiauel'| 
ludiciahafunc, mutari^ pocucrunt ac debuerut 
prò ut locis temporibus pfonif^ cógruit.m re 
bus buufmodi non foluni fub crifto mutatio 
cotJgtt 8ciurcc5tigituerum ctiàapudpnfccs 
mpn ma enim ctatc ex Inflitutione diurna non 
licuitbomlnibusucfci niTiplatis ficuti ncs gene 
fis docet«Infcc«da tam€ etatc poftillafn trun 

jUuuloncmcóccdcte dco ucfci animai ibu* 
licuitquod etiiinegnefi dedarat .undeapod 
uosmlibro uercfibt Rabba uideltcetinconrre 
tarriTs mgenefim dum fxpcnitur illudpfa'mi. 
Domtnus fol uit cópeditos ita dicitur Omn»s 
beflia quc m boc feculo uidelrcet feculc Ir gis 
habetur inmunda adco infuturcfeculc.s.mef 
fie fictmundacjuemadmodum trondefuerrt 
filtis Noe bcftic^jucprtonbus mttdc nófiicràt 



Et ficutdeus coneefrit-atiquiombus foklmodo' 
pxatas un^ mùdas & f.lns Noe demde omhe 
animil tamquam mùdam fic ifeculo futuro 
deus concedetquicquid ante ^b,buic/ncc ibi 
. fcvius patet imclfie loculo minutiora lila fccu 
li ucteris in ftituta tanq; mania iam & fuper ua 
cua foluerida f uiffe. Numquid adhec a ludci 
plures adbac teftes exigias. quamuis non fic 
cefTarii fint quofdamtamen emultis quirup 
l unt ad ducami ^ ^ 

C^AL ACHIAS Tefl:am€tu meum erit 
cum co Ulte & pacis 5cdedi ei ut timore me ti 
meret3i afacic nomints mei reuereretur.Lcx 
uentacis erit inore eius.Inpacc dirigens .ambii 
Ubit mzcum & multos ab iniquitate cótiertejé 
quoniam labia' facerdoris cuftodiét fciétia 5c 
legeai in:]uirent deorc eius /quoniam angelus 
domini omnipotéds é.Iniisdeus Mèflìepro 
midit denuo teftamétum futi. teflamétiT in^ 
pacis iter deum homincfq? cóciliadc ex quo ut 
ta hominum prouenit/uitam rurfus illi ^mìc 
t' t mitem 8^ quafi timidam : facérdotiti quoqj 
8<: quod non ui 3i armisféd pace fciétia co 
uertsc hommcs no oés fed multós.rterp quod. 
legs ab eo bo-nines nouà accJpiétr/Cui autcm 
hec omnia nifi yl^cfu naEareno conuemunt":- 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



^ MAVM. e?iteitninaSo fculptilù Scconfla 
tilia potum fepultur^iii» cuam ecce ug1v> 
CC5 fug mStes pedes , ciiangel izantis 6c annua 
tianas pacem . Celebra lada dies cuos feftos 
Rcddeuocatua:<iuia lamnon adicieat ultra 
ut tranfeant ìuetuftaccm: Confumatiié/cofùp 
tum é/ablatum e: Afcendit qui infufflat ifacie 
tuam cnpiens te extribulatione .Hic aperte in 
aducntu Meflìe portédit idolojicafum/confu 
matiònem ^plìetia^i ac ueteris teftamenti co 
fumptionem prifcàji cerimoniali ; ablationem 
regni iudiicupredicacionéeuantgelice pacis/af 
cenfiojiem chrifti'.fpiritus fandli afflationem 
lib^fadonem (ìzn{(^ atribulatione.s.infero^i, 
C MCGHOAS . Ex-'bit le>^ defyó de km\o 
dom-ni deierufaléj 8c iudicabit inter populos 
plurimos Se reuTcet Se. din'get ualidas nationes 
uf inlongmquumtpKec fignificatù fuit Mef 
fia nouim doilrinam legemqj ultra Mofaycà 
adJi^urù .quenó exfinay ut illa uctusjfed 
cvfyó ^ccderct.nccy folosiudeosinftrueret 
ficjtilLa»uerum fermonc prc^icantiìi apofto 
Daflìm ppigaretur/ac ualidarum nationu 
mfUtutadeleret 

é ^ ISAt AS Hcc dic't dominus uiris : luda 
<^ui liabitàt in bieturalcmt Reuocate ìnter uos 



/ 



npultaltem & ne Icmtnaucntts infpinls.Ctmim 
adite uos domino dee udirò ^circumci 
djteprcputJumcordisucftri ne exeaciranvta 
ficuc igius5cr.o Cit qui c^tiguat, 

i^iOiSES InnouiIIimis dicbuscJrcucj4tC 
dommus cor ueiirum addominum deum cuti 
amandum*. 

CTESVS nave quiTefucriftì- figuram 
prefcrebat: alt . Dixit donunus ad lefum.fac 
tibi cultcUos petrmos ntn>is acutos 5f fede Ò£ 
circumfElde fecùdo dlictifrael.s.cordtscircani 
cifionetHis tnbus oraculis oftéfuni fuic corpo 
ralem circumcificnem mfptricalem fub crlfto 
fere mutadam •Illt ex: ttemam pelltculain atei 
gebàt.btcuniuerfum purgati' lauat, t Ergo 
quid optct pueros poft lefo cdauadie fagutr.e 
fiìdere? pareste filiohs uelnsiudei tà crodclci 
cSiruperrtitiofj.parote fiholi's OatimnatK.le 
fu« clinic trcunvcìfus tctùs prooirìnibusfagtl 
ne femtl fudit quod fi drcuctfio cerllr chiaro 
prima ftabtlis futura nó crat^no cmm ab mitio 
fed '*u6 habraa e'ifl militata & fine rlla quidc qj 
mfbs e.n^d q ili ibct potiàt ittultó ttiinus reliquc 
eri^o Qutcl fabata obfen«fistultern«^<fefS|«o 
. {e<fló iiobtjdoffiimcju:! ftìK'ftbàtc quoWam 



N 



•facrificaLis^ ille omnes icterna uiibma Mù f 
ba buiflc oidetur/ciiil^faccrcldces pnftmos tra 
tira (juoadie rcliiiuitis^ui tàquam miniim^ 
fam lacerdotemprcìcrcbàc ctcrhUrlUeiÌl«« 
facerdos inctcrnum ucrus fecùdùm ordine 
melcbltcdccb , i^uid deriqj rcgero ulterius 
cxpedatKeRegnum lUud ueftrd ohm tempo 
rftle in'eternum rcgem criftum efttrattatum 
Et cùm dixiftis tei kgiftiscm^ferul€fust)a 
zarcnus rcx ludeorum tùc moriétém bomtné 
' uiuétem deum regem unicum ultiniumppe 
tuum acccpiftis/Quod quidem Ncylts t'ti 
ter uobis iigmficaueràt/Ciuàdoritum cóÓltu 
«ndi pontificis tradcns per unguenti cuiufdam 
mtfticifacramétum cum cnftumnommauiC. 
Rurfu .quado rcgem fibi ftcccfiortm ccnftif u 
«nskfum ccgncmirauit eum qui prius aufes 
. fueratncroinatus.lta igirur pergc'mtna bcc ap 
pellatfontionisinditia malccropontificiifnal 
lerp. rcgw e;^rtmuntur inftgniaSf Iefu%cbri 
Ous tanquaiT! quitcx 8f pcntifex effet pafttcr 
nominata^. 



CAPITVLVM XXXVDeauacrf 

1 - ^ - t r - T . . ..• , . _ 




tatetfoc^nc cbnftiane ' " ^ ^ • * 



D; OGTRINAMcbfiftfnmlrtcoftrirle 
Priin«mqatdè f^ll«8Kjji propbctb* 



rum^ predidliO.ies/DiindefaAttisdCmtMcu 
UcbriltiSccriftianorù. Acccdic itti fupra ilio 
dum mira prof ùditas 5c maicftas/(juc infobria 
eorum ftil© perfpidtur/qut antea rudes pifca 
torcfi^ {ucràt « Pctr i prelertim lacobi Ql lobi 
nis.ac^ ut de Paulo caceam qui&fi anceron 
uerfioné bomo dodidimus erac:(urgit tamen 
poHinfuis Epiflolis admodumfuper bominè 
Quid Pctri Eptftolts anguftibs^QìJ'"^ 
bihus Epiftola la.obi atqj ludcf Qu'<^ ^o* 
ntsapocalypfi dicemus^ qui libcr celeftcm pre 
fcrt faciem totqj babet facramcnta quot uer 
ba/Qutd de buius cpi'ftolis^ quibus mcft abfij - 
uerborum fuco nc(Sarca dulcedo [cnfuf$ djui 
nus/Euagelium eiusuidetur dei manibusfcnp 
tum effe no bommis/quod cum legeret Amc 
^usplatonicaspcr louem lurautt uirum illi;m 
b^rbarum.f. ludcum breuitcrcomprcbcdifle: 
que die ratione diurna principi o difpcfiticnf 
rerum»Plato & Heraclj^ difputauerut.Sim 
pltcfanus alt Platonicum querdam audiITc di 
cétemcoagcliibulusprobcmiuTO ubi^ intcm 
plorum apicibus h^kem aurcis fcnbédum effe 
dèniq? cmnes tale? cratione quales ulta lue 
rat. Sicut.n.tncóuérfatfcnc mitifTiir! T peric^ 
llsautcm ac labonbus fofti£fim!8ccóftatinìii)i 

. t ^.àU- ^ .i -vf »<• %ì fcl ir*. ■ • i^/vV ^ 



ìita inloquédo hunmfljmi pantera excctt tcn 
jùdkionesbuiutnìodi pbilofofi (upra oaturai» 
«fle cèfct.Stc ergo rufticos UicsA pifoitorcs 
magiftercorumcbrtftus quod pronuferatpc 
Icatores botninumrcddidit.quodV mirabii« 
« cos poft afcilion€in faam incelutn adhuc ru 
des ecelcfubico quodani afflacu minficedo 
4:uit/uri^ adeo utHatimcoram omni populo 
omnibus ling4i»do(flrinif9 pollcrcni.Cums 
rei fignum cft/ tj' ipft dcdlos plurimcs dottìe 
<runt/multi<jjfapiétia excellétes colla/ua cc^ 
lugo libétifìmic fubieccrnt. Hierotbeus &D( 
omfius Areopagita 6cIu(linos /platonici qucjt 
fcnpta oi'fapiècia piena funticrucé cbnftiuna 
xum apoftohs tubiere t Pantenuspreterea fio 
jcus: Q^uadraprts : Agnppa^ AnflidcsiLucas 
i^arcuf<3; pbilofopbi 1 cnas: & Appello le 
gìs ludaicc peritìflimi^Quid defapienw'^gT!! 
tio cbrilltdifctpulo anticcbie epifcopo dicam 
<j ji dum roma utncJlus deuoridu^bcftiis duce 
Teé* Il ipfoian cr« dcttiartyric dc(J^riraq?chrt 
ftiana multasfcrlpftt epiftolasadepbefi6«,a<l 
Magneftós.adTracesSmimccs'PlMkdetpH 
OS adPolicarpuro at^ P<5mancs5^irfp«(lc1a 
adr6manosifX|ult«rx fywa rrsmim ufcHie pò 
^be(lMsdeuoridus.lncet€anc<^edie^ Itgt 



tuspi^cum dece Icopardts idcJl mihtibus 
«un me caftodimic/c|utbusdfcuin bcntfecerim 
peiorcs fiùt. Iniquitas aucem coru mea dodri 
na fed no idcirco mftificatus (um. Vtinami fruar 
beftiis/nue mib» (ut preparate /quas & oro prò 
tas mibi effe ad intentum 8c aìlici ad còmeden 
dum/ne &cuc aliorum martirumnó audeatccr 
pasattigere/Quod fi uenire noluerit ego uim 
ìacum uc deuorer. Ignofcicc rriibi filioli quid 
mibiprofit ego fcio. Nòe incipio eflc difcipu 
ìiit/nò ne us que utdétur deficùm ut leium cri 
ftam inucnla Igms' crux/beftie/có fraAio ofTl 
um membrorum diuifio totlus corporis contri 
tio omnia tormeta diaboli arte quefita i me ue 
ntat/modo Lefuchnftofruar.hec ille. Cumq^ 
tam d.impnatus eflet adbeftiasrugiétcf^ audi 
ret lecnes ardore patiédi ait, Dentibus Icona 
molar ut panis mùdus euadam.Pohcarpus eti 
am fmyrneorum epifcopus lobànis euagelifte 
Comes magnus afye dotflor Carpe rogaros aiudi 
ce ut lefum negaret.Refpódit no pofle negare 
ìllff.cu! oifluaginta lani òi fcv annos felicit ferdi 
ent « Itatj cu cbnftì amore tota? ardcrec ignu 
flamas rnortCmqjfaciUime pertulit.heedeiUo 
linymci ad penti ecclefia^fo-ip'erot luftinu» 
autem illeplatonicusaudito apoftclcrummh 



fero quctn ^rcligl jnis no Ire defcnftons tóelict 
hai ootalic : cu m ileo 5 precUró^mar-rires tià 
m2raITicfecj43!j naircirto cofttOTpcuEii ir'f rt 
fidus cmifdi-n crdfcincis cy^ici uacicmatus fi 
<Ìicens,Et ego quidcfpcro m: abaLiqao borfi 
<|uibu5 ^ jcntàte obfifto ifidras cflf^ paffuruirt 
Ipero bacalo autclaua feriéda : ceree ucl acrdT 
ccnte hoc no pbilofapba fcd Pbilopompo» 
-Qusdacita fadliim cftdt taftmuscam forttter 
%uUc niamfefteprcùiderat.Prcuiderataun^ 
€ obanncs euangehft ì de infine euangelii fui pre 
diYcrat fé quaniuis cxtrema paterec cnecari 
no poffe predixeratScmapocaltpfimtcr alta^ 
cbriftianoji ealamltaccs mamfcftifTime tllim 
que fub ualcr^&prmctpccóttgtt/Dequa D'yen! 
fiusalexadriaeEpifcopus téponsillius martyr 
Inqutt rohanircuelacu c,utdiccret» & datu é 
et csloques magni 6«:blafferoias& data eft ei 
poteftas per nncfes quadragintà 8c duos» Vtraqj 
aurem cóplentur m ualenano hec»Dionifio«. 
At dccebat ante martyrcs alios comemoraffe 
<:6fc)brinunn lUam cbnftt fy meo netti /qui p^H: 
diuturna torméta etiam cruccm fubfttnuit lies 
cumino? a^co-etcctumcp uiginti: Sedeccefc 
m^bi lamòfTert ulrorum 'rK^ua uis do<flrrtia c?{ 
cellédó turba ^ plunma.TkimotI>eus Tt'tut 



Oemssi*otranus.B4rnabas lohanesTenior,^»^ 
fl;idn«Sopy(tenes«Siluànus.Soltpater.Dei!09 
pbilus « Doro tbeus, P bilemon, Andrqnicus* 
Vrbanus. Lucius. U(on.Tercius,Crcfccs • Li 
nus«Cletus« Paulus.Sergiusprocóful Cypri 
Sylas.Egcfippus^iudeusLrilpus.Epafbras» 
Demas* l^laixbus. Ariftarcbus^ Epapbroditus 
Ticbicus, OneftmusjEuodtus jPapiasjHcr 
massIuftusjGatus at^ Mellituspbilofcfus 
Afianus/c^ui librum pco cbnfto tM. Antonina 
ucro compofuit/ Alu<5 permulti ulti admodo 
fapiéccs ap oftolorum difcipuh/ quorum alcer 
altcrius auccm afpiciebat mtrepidus/fua mcx 
cxpcdlabatidomitus&: ferebatmuidus. Imiti 
ti funt iftosS: fapicrcs abi.Tbeopbilus: Dy ò 
ntfius : Pcn! tus ere téfis : T acianus j P bil i f pus 
H ufiaus: Modcftus pbilofofus Bardafenes fy 
ras dtalcricus 6c matbematicas, Apolcnans pbi 
lofofas bl duo; M 1 Antonino uero libre s prò 
noflra reltgioncdcdcrut. Vi(Ìtor •Hirencus 
Rbodó Clemés AlexadnnusMilcfadcscruch 
ttflimus/qui»M. Antonino quomodo Itbrum 
pròreligiónc tradtditcbriftwnorum: Appol 
lonius pbilofofus rcmaneurbis fenator& cbrt 
ftt martlr qu! cómcdtì fr ucro utratirnr vn fue ft 
deircddcret infigacuolumencmpofuiu Ap; 



Ite*- 

pollonids. A^'ScrapfonBacbilas.Policbl 
cres : Hcraclitus : Maxim as : Gindidust Appi 
on:Sextus Arauianus Narci(Gs ludaj Ter 
tuhanusdotflrmcfonsquifob feuero ìperato 
re floraic/ac(^ ita cotraiudicescxcUmaatt.Di 
cimus8cpahm dicimus/ficuobis torquétibu? 
lacerati éircruéci uocifcramur. Deum colimus 
per cbriftum^jllumbominem patate, per eu 
èc in eo fecognnofct Secoli uult deus»Sét€tiis 
ueftris gratiasagimus»Cum dannamurauobis 
adeoabfoluimur: Ammontus Alexandrmut 
platonicusnobilis Leonidesfapiés Ongenis 
pater OrigenesuirdotJlrina uitaqpapprime mi 
rabilts/quem Porpbtriusdo(fb-ina omnibus 
fui fcculi Ite pomt/qui difputattones CelfiEpi 
cureicotra cbnftianof o&o uolumintbusc^fa 
tauit totq? de dc&nt)i chnlìianaconfcripfit 
quot uix ctate lógifTima'quisIcgcre ualcat Hic 
ut Eufebius iquit frcquctta tormeta St fecu^s 
omnibus iaudlta ^cbnftì gtorta ptulitbuius'tl 
luflres difcipuli PIutarcbusHcr|clides Hcroi; 
fercni duo prò cbriflo martyno fat coronati ì 
Sequtt Tnpbon & ambfoffus Origenis difci 
putì Mfnutius GaiusBcnllus Hiprolitus Ale 
xider Tulius afrfcanus.Gcminus .Tbcodorui 
Còrnei lus f Oprlanus, Afcr martirac (apicntu 



/ 



ecclotiuentia preOantifllmus P5:msCipmni 
dirdpulus.Dionilms Nouacianus J Maf bica 
Arcbelausj Anacobus Akxandnnus pb liola 
pbus clarus, Vidorinus panpbilus marcir locu 
ple <aiflimasetuf(5 dilcipulusEufebms ccf<,tt 
éfis magiftro fimilis Pbierus : Lucianus Pbilc 
as, Annobius Ladàtius; Ketbnicus Necooi 
uspbilofopbus tnfignis.qui difputacionespor 
pbirii cotra nos egregio uolu mine cofatauitj 
luuencus Euftacbius:Marcellus A tbanafms 
magnus Antoninusi Bafilias»Tbeodorus* Eu 
febius,Emifenus Tttpbilus Lucifer Eufebiut 
fardus. Acatius, SerapicnJIarius magiius.Vic 
tonnus« Titus, Damaf js. ApolltnarisGrcgo 
rfus. Beocus. Pacfanus«FbeBadius.Dydy, 
mas* Alcxàdftnus.uir diuinus6c Ambroóus 
alexàcJrinu s elas auditor. Optatus afer . Acbt 
liu5. Cirillus.Cuzonis. Fpipbanius Effrem fy 
rus:Magnus Bafilius/Grcgcnufqj eius fraref 
Gregortus nazazenus cognomine tbcologuj 
htc lnue<fliuis lulianl imneratoris ì chriftiano^ 
fubtiliter copiofeqjre'pódct: Diodomsj Am 
broffu?. euacrius maximot; phitofofu^ mavfnf 
lobanncs cbnfortmusiGeFa'tus Tbccfnus 
Dejcter Ampbilccblus Scpbróntis Scihipc 
inumcrabile? "m dodlnnapreHates/quìpar 



tim ante lultanum imperatordai^parciqa co rC 
gnanteintcrgladios ignem$ calamo.ligua ut 
U mortccbrift. glomm debnder-it/unde mar 
ttresquafi teftcscbrtftiane glorie fune appelli 
ti/adnumcrat Htcrommus incerpriniostUos 
cbnftianos lofepbum & Senccam 8c Pbilonem 
Due quo^aclepcuagmtaacuto^ulroji beic 
les ftatim poftreligionis butus exordium par 
tim fuperbiabominu parttm aftutia demonó 
fcaturicntescbnftum ipfutn ^un nó redle ut 
alu»bonoraucront lam aero fi uellem HccronJ 
mos Ambrofios: Augaftmos Grcgonos alici 
^ inu!nerabilcs numerare utros fcientia preftan 
tiffimos:Grccos barbaro? 8c latmos quipoft 
lulianum apoftatam acute ornatecp fcribcndo 
& fanil e agendo diutifllme^cbriftì gloria h 
boraucrunt/antbnctica me computati© fruftì-a 
retur'TaCofaltcn cbriftianalex ceteris excel 
lettor cft quato Se plures dodi 8^ doAis aliis f€ 
per dot^bores elo quértoref Se f an(fttores fue 
rùt/q 11 bàcfecutl f^t: Sji qui alias fufceperunt. 
^ St primum religioni sbuius fffdatnétum dia 
letlcl uel óratores ucl poctc leciffent fufpicar e 
mar plebe aflutia bominu fuiffe dcccptam /fi 
éoai omnes fcmper rcfputnet wdicaremus eà 
forlitan cótépnédam Si pnncipcs uel ab «ntio 



uel paulcpòd htc legi omto fautflet opfnarem 
^uod de cjuibufda rclfgiotiibus arbitramur dcbi i 
liores aporécionb Js fuifle coaitos/focceflbrcs 
demde ut tic legé lUà cum lade fuxtffe.Diutn» ^ 
ig<cut prouiditiauoluic fiphcé religionis fue - 
uericacetn ab bomimbus primo rudibus S< ftm 
plicib j% primam origincm ducere atqj a fjmpli 
cib J5 8f rudibas afi'utos ac dofflos fehater irre 
tiri pertnifit mfup religionem fuam anos pHi 
rc5 q trecccos apotétibus ubic^ géoum crude 
licer in pugnaci/ qao maior eflecdoAorum 
tedfum Stfideliutn nutierus retcp tpfms ueri 
or/ccrcior/firmior/auAorltas.Nani inprofpe 
ritatc fidem preclare facile cft t ì aduerfitate dtf 
ftcìUàl BYqsitfitiffimlstormeciscruciatos fu 
iflc cbrifttanos ut «óflras hiftorias prctermi(fta 
tcftatur Cornclius tacitus.Vitupcrault autem 
cbrtfliianos credo ut feculis fmr adutaretur. 
Quem ctiam in hift-m métttum fuifle Ter 
tuUfanus ort:éd»t qu<a dixerit lodecscapudafi 
m colere. A tf'eadem hi^lórra fcriptent pom 
peium a^rana ladeorum rpeculatum nuUum! 
Cfs fii»'!! acrum rcppcnfreJgitur ab hoc uno 
mc^-lacio dtfcc retiq la. Accedir qr Hierenc 
US telarn»- non obaliud rune de no^is fufpf ro 
©córta eft caqaani fmpiis 5c*ptt-ls« ^ob bercti 



córa quoràda gnofticoruprefsrti aiUm ìmM 
prorfus 8C e;^ ^crabilem.S;d non ilongun» dura 
. uicifittiia/ubi fcipfa cepic uentas aperice-Luci 
anusgèciUs percgrinu <iaendam fjphiftam ai«^ 
uc jpledefcribicaccbrutianum nò legiptimurn 
taquam oftétatorem tadaitorem^ dendesm 
qatt.Hicpr^tem; mirabilenì cbnltunorum fa 
ptéciam didicic a faccrsiopM g«>rum u<;^>àoc 
conbas quimagnuia illum iMrum in paleUina 
cruci afE.xum adoràiesceteras rehgiones fgniic 
Eì^ magiari auteni lai legelibiiuicero fraierna 
cintacedcuia»eì Sperac fe^tbernos fcre.Qu^ 
fpe duca» mifeili utcam bacciufq? bòna concép 

tftum cffetcftis,eiVaulusg<^lliu$pcr^fini fanrìl 
lians. nam moftrat bunc pereg-inaro uiru gra 
uem cSftàGCmcj' fuflje uerrqj philcfofom.Có 
q leftusf Plmius feudusi ifcpillola ad tratar.ii 
qj'urbes cbriftìadtorum.trucidétur qui mi pretct 
romanorà lègem agaftt njfj i^^tc locancsbim 
nos cartant cbrifltocuJd^mdecVad cóferendam 
uero difciphnam uctcìithomtcìda.furta^adul 
tcrialatrocinia&Hisfimilta.RefcnpI'jtautpni 
traianus cbnìltancs inquirendos quidem non^ 
effe oblatos iicropunìn cporcerc • Cuius feni€ 



txnm ttiTcttuIliaous confutata 0,jctetfàm' 
Ticccffitacc cofufam ncgat inquirendos ut inna 
cctcs Et roadatpantn uc noccnt€s.prcic 6c (e 
uit diflimulat Srammaducrcit, Qu^d tcmctrp 
fam ccnfura citxumuems^Si dànascur nonSc m 
quiris^S» non mquimcur nò 8c ab foluis^ Ku 
moreni qiO(j uanum aducrfum cbnftranorfi 
mores exortu fubtiliflimc cofatac /moflrarcj 
DO de crimine uUo (ed de noni ine f^/te ad ucr 
fum cbriilianosadum fuiflc. At(y ut aUasdiYi 
mus.Similiterconqeftuseft Sercnus grahios i 
E ptflolaadadrianum unde Adrianus fcripfrc 
ad Munttium fundana procofulc afix neprrtic' 
teretcbriftianosmnojriosbobines perturbarli 
calumpmatortbuf^ illorurri bccafiòncm latrcr!. 
clnadi eccedi /Epiftolatn Adriani integrai Eu^ 
febtus nofteradcjuclr.Melttusfardenf^ eptfco 
pu^adfmp^lifattOTHm Verom librum prono 
fh-a religione fcnpfit inquc rcferc edidlum Ari 
ton!ni arJ afiattcosrertrbendcm eos cult ni 

a» 

mortalfs det?quem cKnftfanf cclatif |>turbent 
ufq; admoftcm cbnftfanospérfequétes. Addie 
in eodem edi^ì'o plurimòs évOrooincttsiudi ' 
ces fuper iis adpatréfuu (mpfi/^e Mimafc]^ nu 
pfr ad fe qui pluHmos demcp ffaturte fequòd- 
^ pater hatueratboc eftnequis cbrifttanps 



Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 




fi forte arguanturaltqai'i adaerfum rotnanin; 
gni ftatum nioliri . Arbitror Antoninum ob 
boccciamcioiuifficbriftum ^ fratercius.M, 
A jrelius fcripfit cum cxercicus cius apud ger 
manos fiti ^tclitarctur orattcntbu^ «luoruuda 
militum cbnftiatiojiadco impetralTc Cubico c5 
tra omnium fpes Urgtffimos imbres /quibus fic 
(uoji fedata fitisflcboftcsoblulminum impc 
tu effugari;at(5p obtnfignisfadli tntraculum e* 
legione mutato nomine fulmineam appellauic 
hccfcribit AppoIl«nans atqj Tcrtullianus. Ad 
die Tercullianus Marci tmpcratoris extare epi 
ftolasc^aibò» apertlus de iis indicetur , Eulebi 
ttsadiugitmiracolumboc ab biftcricis quoc^ 
gétilttim fuiflc relatum.Sed <f cbnftianorum 
oratiombus fadum fuerit pretermiflum :CaU 
mitas igitur cbnftianoy uel exJmperito uul 
gouel impwsgpnci^bus nwgi^ó^^^ 
bar tquorum prtnefpcs Rat Nerq^Suétontus af 
fliAòsfuifFe VNeronecbriftianos narrat ob 
hoc dumtaxat q^nOuamreligionem wtroducc 
rent/ 6: ut ipfe alt jnaleficam.t.magicani . Mrra 
cula emm multi uldetesdcmonibusrjuod dei 
erat attnbuebat. Scd infinita ucnta> atq? beni 
tat uerìutem fjyutm tx médaciis boHlum decU 





I 

Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



rauit^mal* homlnumcouer-titlnbonum p^r 
«.t(att4j«o$ u(cf admudt fincmlaéterum fu^- 
orum octucuacl ab bcreocisuel abbollibus 
^-tari . Nò cogit adfalutédcus bomines qucs 
ab inttio hberos procrcautc Scd affiduismlpu-a 
tionò JsfigalosaUidt.quod 1,^ adeùacceflerir 
bos durar labonbus cxercer aducrfitar «bus & 
uclut igneaurum fic animum probat difficul ta 
te qui fl uf(j ad finempcrféucrauertt tanquam 
igneauruhi ficcidem diurno lumme fehcitei: 
ccrrufcabit. 

i C APITVLVM XXX VI Quod facre 
cbr/ftfanorum li<aere uitiatc no funr. 

MAVMGTHES primos lUoscbrima 
ncs u atde^bat cSfiteturc^dodnna chrt 
ft»anaidcft eulgcliftarùapoftolorn^' li 
bros:ab ipfo deo au(floritatcm mirabile acce 
piCfe ac teftaméto uetcn anteponit.Scd bos li 
brosait poft apoftolos a cbriftianisfuific cor 
ruptos.Totóm id machimrus cft bomo tj 
callida*; q bellicofus quoni'a aflentfecbnfto 
apertifTimis uerbis fuifle promiflum /qui m co? 
gelio diwt.Predico uòbis poftmc uètvrù cfic 
quédà dei numpttu nomme ma tb eq illn uiJe 'JV^* 
licer fptrf cutn ueotatis/qui' docebtt ucs omnia 
princìpio macbinitlo huiufinodi 5c fi apud 



^ratos inbeUcfc^' li^mincs.talcs cnim miumci 
thsfci fat ttiAui qui dolo Ipcahabuit tamea- 
apiid magnospr'aciecef^^ uiro's rtimiu ridicula 
cft.namite Maumetbis aduétum nulla caiifa ; 
«•at.ob quam Maumetì^is nomenpotius ^Pf 
lati uel iude.uel anticUriftLuel diaboli euange • 
lioifubtrahere debuiflent.Poft autem maunie 
tV>isadaétura ipfe. ^laumetbes potìùs cultùs-' 
fuìSet ab iis qui€uagelium colebant qaam no 
meneiusablatum Sed ipfefalfo nomen fuum 
fubiag{ uolutc ubi apad lol^anem chnftus fpi 
ri'tum fatidurtipromidiccuius infurio Apo 
ftoUslpris non multo poft lefu a refurrec1:io 
ncm promiilebatur Non poft autem annos 
fevcécos arabibus promilTus eft autem fio ho 
mo fedincorporalis fpiritui at^ ueritas» Et 
cuitis chri H: ianoru ducibuicórétiétibus preref 
tim iliisqutdepromifrioheuerbislicierifq?te 
fteserant quìquagefjmopont rcfurre(fti.one die 
afpirauit feliciterdcilluxit..DeTdc'quofTam pac 
to uèririmilc e clìriftìanqs oés uoluina itti quc 
tanquam cclitus data fumnioperc eó tempo« 
ucncrabatrar aufos^nc mutare Siqui autem 
impfii aufifut taqua^ pauci iriprudetefq? aplu 
rìbUs prudétibus couiiìlt fbitim funt néq; etti 
ttueràcRurfus fifacra uolurnmapiflim apud 



/ 



cmnti geiites dcpwuata fuernut multi fubito 
smimaducrtcrut: fi alicubifolum cetera cx^m 
plana rcclanuucrunt^Sed omnino inpoffibile 
cft libros diuerfis linguislocis, temporibus e 
ditos tam late fubito fparfos tam frequétatos 
prorfus adulterare •Cur hercticorum fede di 
uerfe diuerfasexpofitiones potius: ^ teftus ua 
rios addcuebàt audiuiirfaplurilyethiopiiy &iliis ' 
quidem lidleratis fimilia omnino apud illos fa 
era uolumina noftra in barbaris lidleris atqiie 
apud grccos latinofqj cxiftere* Scribi t RicKot 
dus cbr5 tV)eologus feiafia omnino cofde tcx 
tusapud lacobianos neftorianofq; cWiftianos^ 
fcereticos atq; apud nos legifTc: proinde tcfjta ^ 
mentum uetus recbuacWiftiams feruaripatet 
quia cum traflationes multas V>abeamus 3^ àte 
criftum & poftcV^riftum editas partim liberi 
cres ut puta que aiudeis ipfis fade fuerunt j par 
timad uerbum obferuatas maxime aHyeroni 
mo ubiq? tandem precipua immo omnia iefa 
cl^rifl:i mifteria ferme fimiliterreperiuntur: et 
trahflatlo Hieronimi aduerbum fadaab cm 
nibus iudeis tanquam uera admiffa cft Et ipfa 
qutdern ad iefum confìrmadurh Tufficietifrima 
Vcriflìmactiam illa que aduobus Se feptuagt'n 
u iudeis ante cJ^riftum edita é de apud grecos 



I 



latifiofci &barbarosc!irin:anosfimiliscxtat 
Cuius prima iila exemplaria & ^ebraica acgr€ > 
«a Tertullianus etià téporibus fuis apud iera 
pcum inpcolemei bibliotccis afferic extitiife 
Neaue ab apqftoUs coratj fucccfloribus trai - 
latio huiufmodi oUm uitiaca fuit m quia fiiftì . 
Cile erat longc diuulgatos Oc ita feruatos cedi 
ces uitiarc tu quia óniao ftultum é credere tot 
tàtof^ uiros teftimomaiudeorum adjlteraflc ; 
ad icfana occifam umificàdum fe ipfos ucro p 
^cndos.Denique frcquentcs obkdiones Se ca 
lumpnie infidieq? undique cVriftianis iJlatcal . 
tcrcationefq; fepiusrcpetitc admonucmt c^ri 
ftiaftosredbumfcriptcìrarumrerttare tcnorem 
Qliod Jfiquis anquama maumetl^ctifibus audi 
uerit alkjaid ad maumetem pertinés tenramc 
to uctcri fuiffe fubtradum refpondeat nullo^ 
anquam pado kidcos cu cWiftianisadhoc agé 
<3umconuenÌre'p€>tuiffe.Tefbmctiim autcm 
tietus neq; apud ludeos neqj apud cWftianos 
«laumttenfibus quicquam fauet Scd ut ad no 
« jm rcicam tcftamentum hoc ipfum effe fin 
ccram coftat ex apoftolorum difcipulis difci 
puloru^futcefforibus qui Scopcribus òc fcrip 
tr, de tcxt f inceritatc teftimenia perl^ibcnt, 
Cor\tkit etìtn cxatìquif^imis conciliisfcpecS 



ftìtutis ubi adccé do(H:iffimorù'uiroru milibtfs 
qui circumferebantur codices c?c:amufi?m exa 
minabantur. VndeniHil un^admiitamé abcc 
clefia abf<^ examine feuerifTimo. D^aamt pre 
terea maumeches fucccnores apoftol<^ ^ pAr 
tem ilLam euangeliis addidiflct qucd hcn\o il 
le yefus/ fummus eftet deusStuerc mortuui 
primo quidem hoc infcriptisapoftolc^ euan 
getifta^qj tafepe6^eo ordine eaqj f'milicudinc 
cónexum eft; ut nullo modo efie queat adiìi 
tum.Deinde nihil autdifficiliuspfuadetur:q 
<juodhomo fit fummus deusautdiffonantius 
^ferri uidetur: ^ quod ucrus deus fit de uerè 
Tnortuus. Nunquid igitar l^oc adiunxerunt Ut 
facilius quod predicabant/pfuaderent/mKirfer 
me hòc cxcepto abiis dicebatur/quod aut ìude 
OS turbaret/qui dei Vominifq? coniun d'oncm 
illam noncapiebant autromanós offcnderent 
re^i dominos:qui ^hibuerant/quem^ abf3? 
fenam^ aucloritate deuGonghòminari.Mal 
tofq? uolebant deos ncqj illosquidtìn fiTmos 
yhefum uero 8c funimum 8cfolurnc^riftiani 
abf^ fenatus approbationeuocabat: Atv]? fcie 
bant obhoc dum taxatfe arduam om rimo p 
uinclam Ingreffosapud ludeos j^^t'lcf^'ualde 
pen'clitari : Quamobrcni quod addìtun^ mau 



metlìcs mc|uit minime omniù uiclctur adiunc 
tn:fed uere iiinùu fimpliciterqj abiicio poritu 
At ipfe uidetur omnino ^funda cbriftiano9i 
mifteriajg;uisea Icgerit nequa^ incellexiile 
ubi.n.ylìefam legit effe dei tilium aq; deum 
putat chriftianos/deos illic duos ind ucere pa 
trem uidcUcet atxj filium . Atq; l^unc inalco 
ratio biaarium deorum numerum detefUtur 
quod etiam achriftìanisé alienum deum utiu 
patrem filium fpiritumcf putantibusj ipfe au 
temlicetnefciatquomodo tamen miraculis 
cbnfti cómotus ipfuni dei filium deumq? ate 
tur ubi eum nominat dei flatum fpiritumq? ^ 
prìam dei animam uirtutcmdei/uerbum dei 
afflante deo exaìrgine p petua natu.Preterea 
qaoticns ìcidi: itrinitatis non^en Homo tante 
re' ^rf US ignirus chriftia nos falfo nimium 8c 
lepte CAlumpniaturquod tres deos adorcnt: 
nefciens ^prìctatcs diuinaruni diftigacre per 
fonamm : ac f imul feruarc diuinc fubftanfe u 
nitatem : ipfe tamen ucritate ceac^us deum u 
biqj inplurali numero defé loquentem iducic 
quod ScMoyfes obferuaucrat qui igenef4 deo 
modo figjlarc nomcn uerbumqj modo p'U 
ralc attribuit: certe unitatcm fubftantic ideo 
feraani fi;nul ac numcrum pcrfonarum.Dl 



I 



XIT DEVS faciamuslìomìnem adinmigt 
hCtft & fìmilitudinem ne ftram . Atq; alia mul 
la ctiam clartora . Sed audi quomodo loi|uca 
tcm maumetV>es<leum faciat . Mane omnium 
muUcram optimc & anulio un^ tadle noftra 
animam infafElauimus 6cillam tiiiunic][j fuum 
manifeftum miraculum pofuimus; Item cum 
multos numptios miferimus/mifimus tandé 
cbriftum : Mafie filum cuius fedatores fideles 
manfueto fecondanti corde fucrunt: ci nos 
euangelium dedimus/ut pipfum bomines dei 
2moré gratiamcp aflcquerétur.Rurfuscbrifto 
multam contulimus bonitaté tumc^ dodore 
filiis ifrael prepofuimias JtccViriftum addiui 
ne legis coplemcntum mif-mus cKriftu maria 
mìraculfi fccimus/optimncjptis iparadifo lo 
cu dedimus t>abitandu :ac fepc fimUiter . Qua 
obré &fi arrogans fuifle negari no potefl: nó 
minus ignorante ^arrogatie uidetur effe cui 
pandus . Multu m . n . fua arrogantià tempera 
uit cu dìjcit » alcorano f e miracul a necp fecifle 
ncq? fadluru /plurima ignorare effe purum ho 
mlncj quis numptiu adeo ifpiratfi ncque feda 
re poffc uenil pcccato9f . Vetuit fe iuocari d: a 
JoraricSfeffus eifuper cffci libris fuisnS-nuUa 
dcquojf ucrìutc dìibitari poffit; Exquo appa 



rctipfum "ucntatts fpintum non fuiffe:multìr 
cjno^; alcorani audoritati detraxit cum iquic 
Quicun<^' dcum unum adorans honeftc uixc 
ricfiuciudeus fiuc cVaiftianus fiue faracenuv 
fitmi'criccrdiam falutécyadeo confccutuni 
Audoritaccm uero cuangelii manifcftiffmic 
conficetur cum lumen dircdionem perfedio 
né^ cogiominat . Vnde 6c maumcthis feda 
tores eo concedente fatentur nouo teftamen 
to accedente tietcris teftamenti rìtus magna 
exparte merito ceflautfle.Teftamentii uetus 
nouumqj eo pado intelligunt de obferuant/ 
quo expofuit mandauitqjmaumctlìescjul fc u 
triufq; ueriffimum interpctré effe afleuerauit 
creati onem mundi /ade ^gentem Hftoria om 
né hebraicam probantS^ cbrifti dodrìnanì Ex 
pedant anticbriftum fore peffimum V)ominé 
qucm aclìrifto occifum in putant.Tté corposi 
refurred'oncm ultimum iudicium fuplicia 8c 
premia fempiterna cWiftum proximu deo fc 
dente coUocant.Maumetlicm cWifto qratio 
ne qua 8i nosquotidiana utuntur ad dcum pa 
ter noffcer ^ re^iqua. Sed ubi nos dictmus'^ 
ne no5 tnducas ipfi dicunt deus fuit 3^ deus c 
rÌ t:Ma umet1^es mìffus adco « 
^pCàplculum trigefimn fcptiniu caufa erro' 




It 




ris iudeo^d maigiKtl^cnfium gentilium* 

VERIT VK que nam caufa f it :v|u€ iu 
deos adhuc multosiperficiia detinet ,p 
^^ericorum cl)riftiano^ qj miftcricni 
diuina ^funditas 8c quia diuina ideo huma 
naiteliigentia non penetrabilis atq; econuerfo 
Rurfus ingenium merccennario^t^mifcrabiliuni 
iudeo^ incultum ^rfus&pcrdnax/ Auaritia 
tu eius c][uod fuum e feruandi/tum faciendi fe 
noris ie:?<:plebiUs/Naturalis fuoj^amor Innata 
t)odium cKnftianoruni*^^ Oiì-d autempofl: 
beatum GregoHum barbaros plurlmos trvcit 
iherefim diffidllima diuina^i li(flcrarum Inter 
petrado/barbarorum gcnus mmium iperitum 
Violenta maumetHsregisarabumnianus fep 
teqjrega ipfi e:v:eius famllia pendine fuccededti 
leges: Acceflìt 5c llcenda largior : Verum qu^d 
gentilcs oli auera ebreomm religione detorfit 
Mandata ambidofo^i prldpumretas parum 
erudita: ^fufa liccnda falLada demonurti mali 
gnorum . Auverunt erroreni dcidc blandirr? 
ta adulationefq? poeta9! ^IT Dednet aute om 
nes facile iquoui^ errore, mo^patrius &diutuf 
na confuetudo : N cn poteft confuetudo mcr 
rorecWftianos leetptimos dedneretqui apri 
dp 'O religtonem fufceperunt abcrrore f cmota 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 



rrTiifò lutcm opus cft ut^^nga ^fy^^^^ 
acaaa/fperanda/agenaa/^>poIuerunti^y 

umatteritate{>ceaerc lam^pbauerimas .Ma 
ximamigcur cbriftianoyiibtutionum^mif 
f.onum| racionemaffignàuerimuscumpitha 
goricorum ritu ò^xcr^mas lile àma memmc 
nmusautem turbari non opportere/ f i borum 
mmus capaces effe poffimus: Ma— 
aiamitatts eorumfigmim boc effeccnfeo. Ne 
pcfiea mcnsnoftra penkuscomprebemlit/^ 
minora funt mentcfi talia funt aiuma elle no 
poffunt.Sienim amina funt cap^itatcm om 
nem^umane mentis exceaunt.Fiaes ut uu t 
Anftoteles éfcientte fundamentum/fide fola 
ut platonici^bant aciaeum acccatmus. Credi 
aifquit Dauidacprierea fumlocutus. Crede 
tes igitur ;ppinquantefq? uerìtatis bomtattf<5. 
£oiirf/faplentcm/beaam(¥ uitamhaunemus, 

FINIS DEè" GRATI AS. 
, |^AM5N. 

Gfc^Tc^ ArtA:o^ Vc^^-HOt^ Uber. ) J^rz^ 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 





Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18 




Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Centrale di 

Firenze. 

Magi. B.5.18
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "De christiana religione"

See other formats
