Skip to main content

Full text of "Benedicti Ariae Montani Elucidationes in quatuor Euangelia, Matthaei, Marci, Lucae & Iohannis. Quibus accedunt eiusdem Elucidationes in Acta apostolorum"

See other formats 


:arly European Books, Copyrighl © 201 2 ProQuest LLC^ 

mages reproduced by courtesy of the Biblioleca Nazionale Centrale di Firenze. 
:FMAGL. 2.6.551 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



BENEDICTI 



ARIAE MONTANI 

ELVCID ATIONE S 

I N Q^V A T V O R 

E V A N G E L I A, 

M A T T H ^ I, 
M A R C I, 
L V C M S>C 
I O H A N N I S. 

Qiiibus acccduntciufdem elucidationcs 
in AdaAportolorum. 



■y 



Uf ^ 




ANTVERPI^, JjX 

Ex officina Chriftophori Plantini 
Architypographi Regij. 

M. D. LXXV. 



jem> ^ey - ' -y^imcK/'^ 



SvMMA PRIVILEGII 



R E G I s Trmilegio cautum efl yTie quis alim pr/zfer 
Chrijiophorum Tlanttnum , lihrum hunc^cm titulm eBy 
Bcnd. Anx Montani elucidationes in quatuor Eu- 
angelia, & Adta Apoftolorum : intra decennium tm- 
primat , aut imprejfum in fua^ ditiones importet y vena^ 
lemuehaheat. qui fecusfaxit^poena ffco Kegio exoluendd 
multahttur : ^Jt lattus in%egio diplomate exprejfum efiy 
^atoTruxelU iii. ^prilis m. d. l x xi ii.ante Tajcha^ 

Suhfiqn. 



\. Dc Perre. 



AD SANCTISSIMAM 

M A T R E A I ECCLESIAM 

CATHOLICAM R O M. EIVSDEMQVE 
PONTIFICEM SVMMVM ET LEGITIMOS 
MINISTROS OMNES, 

BeNEDICTI ARIi£ MONTANI 
P R ^ F A T I O. 

Vllvm ad mortalem hanc vitam 
rede infticucndam beateque tradu- 
cendam, atquead ^ternamdemum 
fidutem obtinedam auc commodius 
au t certius aut vtilius , aut maioris e- 
tiamcompcndij ftudumi efte^quam facrq difciplin? 
eius , qux vtriu/que tcftamcnti libns traditur , tum 
quamplurimis a Spiritu fando didatis Scpronutia- 
tis rententiis monitus, tum vfu iplb &c logioris tem- 
poris experimcnto cdodus, iam diu cft quod intel- 
lexerimjexquo videlicct philolbphorum rcripta&; 
placitacumChriftiani Euangelij fimplicitatcau- 
<^oritate&:maieftaceatq.cciam efticacicace confe- 
reba,oporcunicatcm huic rei vacandi ex diuino bc- 
neficionaduseotemporequoex fcholarum mcdi- 
tatione atqj cxcrcicacionibus,in quibus mcas partcs 

* 1 vtcun- 




vtcunque feliciter fedulo tamen egerani,de turba 
in otium honeftum folitudinemque me recepi. 
Adeb namque fuauem facrorum eloquiorum co- 
gnitionemjadeb pulchram^adeb in omnes vitxpar- 
tesprarftantcm , adeb deniq^ Chriftiano pioque ho- 
mine digna cognoui, vt mirarer valde , qui fieri poA 
fet, vt qui ab h uiufmodi contemplatione atq- exer- 
citatione aheni funt, aUcuius ingenij ac iudicij ho- 
minesquicquam in vita habere iucundi vel grati 
pofllntjquod tanti taUsque boni vel folari velleuare 
inopiam valeat, linequoneque vitam ipfam vitam 
appelladam pute.Quid enim in hominis natura di- 
gniiiSjquid pr^^ftantiusjqiiam rationis fermonisque 
facultas &: vfus exillimatur?quippc qua non modb 
fingulorum hominum vita , quemadmodum infti- 
tuenda/ed communis etiam coniundio &: fbcietas^ 
quemadmodum colenda conferuandaque fit, co- 
gnofciturS^ expUcatur.Quodfiharum rerumcau- 
fa hominis natura inter c^teras animantes, precipue 
fcHx digniflimaque efl:, vtpote cui cogitare atque a- 
nimo meditari &C cogitata eff^erre, inq^communem 
vtiHtatem exponere a rerum omniu conditore Deo 
donatum fuerit,quantb illud maius, quatb pr^cla- 
rius cll duccndum , non folum aHorum hominum 
conoquium , fcd Dci ipfius qui &C vcrx rerum om- 
mum cognitionis fapicntiflimus dodor 8>C ipfius 
humanx fcHcitatis vnicus efl: audor, confiHiscol- 

loquiis- 



loquiisquemoneri,prxccptis imbiii 6^ inflrui,pro- 
millis pollicitarionibusquc cxcitari, ac manifcllis 
promiirorumdonorumcxcmplis augcri & confir- 
mari ? Equidcni vcl mmimam horum bcncficio- 
rumpartcmcumnullis mundi huius diuitiis, niil- 
lis opibus, nullis vokiptatibus , nullis dcHtiis con- 
fcrcndam cUc tu mihi landiHima matcr Ecclcfia 
iam indc a pucro pcrfuadlli illud apud tc fxpiilimc 
audirc &L cancrc dodlo- Quam dulcia faucibus mcis 
eloquiatua,fupcr mcl orimco ! In via tcftimonio- 
rumdclcdatusfum , licut in omnibus diuitiis . Bo- 
num mihi lcx oris tui fupcr miUia auri &C argcnti. 
Quamquidcm ob rcm nihil ipfcmihi prxftantius 
in vita atquc iucunduis forc duxcram , quam vt in- 
terci€tcrosqui in tuis caftris^matcr fandiflimajVa- 
riis muncribus &C officiis cxcolcndis intcnti mili- 
rantjVnus cxpriuatis militibus vitx mca: tcmpus in 
ficrislibris ad mcam vtilitatcm lcgcndis poncrcm, 
ignotus tamcn in mcafolitudmc agcrcm, vel faltem 
caqu9 didici/fcm, cum iis tantum communicarem, 
quimihi vcl familiaritate coniunclilhmi, velcon- 
fuetudme cffcnt proxmii, Sed ciim pra^ter animi 
confiliique mci propoficum illmc diuulfus, peregri- 
nari , &: varia loca inui(ere cogcrcr , atque illius otij 
mci cum amicis in fimiliari colloquio, tu tibi Eccle 
j(ia Mater in facro illo Cocilio Trideti coado ex oifi- 
cij mihi impofiti iure ratione rcddcre debere^amul- 

* ; cis 



tis ra:piflime monitus & poftulatiis , atquc adeb ef- 
flagitatus fui, vt ftudia infacros libros mea cum 
quamplurimis communicarem Chrillianisj atque 
id vt quam diligentilTime miprimis agerem,quo- 
rundam piiifmiorum ex te virorum obteftationi- 
bus prouocatusfumjqui fibi plura deme pollicc- 
bantur quam ipfc vnquam a me prasftari polTe exi- 
ftimauillcm.Sedcum totac tantis poftulationibus, 
falua pietatis reueretia , omnino deefTe me non poC- 
fe intelligcrcm , periculum facere coepi facultatis 
mex &: obfequij tibi , Mater , hoc /cribendi officio 
dcmonftrandi, inccpto in duodecim Prophetas mi- 
nores commentario, quod ante quatuor annosti- 
bi dicabam , cui operam meam qualcmcunquc, 
omnem tamen quam in facris ftudiis a me poni 
contigerit, confecrare conftitui . Prodiere pofteain 
lucem ad pubHcumChriftianorum vfum celeber- 
rimailla BibHaPhiHppi CathoHci Regis meicon- 
filio, iuffu 6c HberaHtate Antuerpiieexcufa,atque 
per me Regis ipfius nomine tibi primum , Gregori 
Pontifex maximeac fandilfime Pater primispon- 
ficatustui menfibuscoram iftique fand^ Roma- 
nx fedi oblata- in quibus pra^ternominis mei ( qui 
illud opus procuraueram ) tenuitatem , nihil exi- 
ftimoab aIiquo,quirea:e examinaueritatque ani- 
maduerterit, fuilfe exceptum:' quanquamillequi 
abfoluto open adiundus eft Apparatus , aliis qui- 

bufdam 



bufdampardbus inlTrrui pofTct, ncquc incommo- 
dis, neque inucilibus-quas tamcn temporis quo tan- 
ta moles conllruda fuit , anguftiis, nempe qua- 
driennio exclufi, adornare vt par erat , non potue- 
rimus . Fucrunt interim alia nobis publicam vti- 
litafem pcrpetub cupicntibus pcr fcilos dies com- 
pofita vario carminum gcnere ad pictatis tamcn 
cultum Sc Hudium dcll:inata,quippc vtraque ora- 
tionis forma Spiritum fandum ad Ecclefiam fuam 
iuuandam, obledandam & cxcitandam vfum fuif- 
fe conftat . Quibus omnibus laboribus nollrjs 
quamuis cxilioribus &C pro rerum argumentorum- 
quegrauitateleuioribus,tamen hominumde no- 
bis iudicia experiri cccpimus , plcrumque xqua, co- 
rum pra:cipue,qui non ex perfonx audoritate ac di- 
gnirate, ncquecx verborum apparatu &C ornatu, fed 
ex rerum ipfirum pondcre & vtilitatc asfhmandum 
eflearbitrantur. Huiufmodi cnim animo ac mcn- 
teaffedorum quam plurimorum ex omni ordmc 
virorum ( quos ob multitudincm cnumerarc ac no- 
minarc fuperuacancum modb cflet ) tum pKicfcnti- 
busiuflionibus $C hortationibus, tum cpillolis ac 
mandatis &C tuo prxcipue fmdiirmic Patcr iuflii 
pcrmotus atque impulfus fui , vt iuuandis hoc oflS- 
cij genere Chrirtianis fratribus meis &C facrarum di- 
/ciplinarum fliudiofis totum mcdcdcrem,id quod 
ipfequam libcntiflime cxcipicns diuino bcncficio 

* 4 promo- 



promotus egifrem,&: pro facultatis meaj rationc 
pr^ftare eniterer, nili hoc interim toto fere pra^ter- 
lapfo tempore cum valetudine miniis firma impe- 
ditus 5 tum verb curis ab hoc ftudiorum vfu pla- 
ne ahenis diftcntus, atque pubHcarum calamita- 
tum dolore 8c rcnfu occupatus- maius aHquod o- 
pus quodmohebar atque ad tertiam vrque partem 
prodiixeram, fa^piflime intermittere coadus fuif- 
fcm . Scd quoniam in omni rerum ac temporum 
fiue fecundo fiue aduerfo euentu nulla obleda- 
mcnta, nulla folatialacrorumeloquiorum medita- 
tioni a^quanda experti fumus , ficut fcriptum efi:j 
Cantabiles mihieratiuftificationes tuxinlocope- 
regrmationis mea^ : quamcunque vel nod:urnam 
vel diurnamhorulam ab iUis occupationibus mo- 
lcrtilfimis penc tamen necefTariis remiflam habui- 
mus, ca tanqua nofl:ra ad ficras chartas euoluendas 
& rccolcdas vtcbamur , & nonnufla interim breui- 
ter commentabamurqua^ nobis argumentum bre- 
uiter cxpedircntjSc quibufdam fortaflls adiumento 
eflc poflent^adearecolcdajquH^apudcompluresex- 
pofitorcs difpcrfanon poflint abfque magno tem- 
poris difpcndiorclegi. Hanc autem exiguamme- 
ditationem noftram vno atque altero fpecimine do- 
dis &C piisviris, quorum famiHaritate atque ho- 
neftiflima confuetudine vtebamur oftenlb , non 
modb probari inteUeximus , fed dignam cenferi 

quam 



qium contiiiiiato opcre inomniaTeflamentinoui 
fciipta prodLiccremus • id quod ipfi quantum dc 
nobis exiftimare pollumus,non tam aptc prazftitir- 
(e, quam fedulo furcepiire nobis vidcmur. Quam- 
quamcnimquod adpictatisrationem 8c Catholi- 
cx fidei intcgritatem & conftantiam, atque prx- 
cipuorum Ciirillianx fidei articulorum cognitio- 
nem nihil minus mihi cflc facultatis exiftimem, 
quam dodiiruno cuique Cathohcx Ecclefix filio 
atque difcipulo- tamen ex castcris partibus , qua: 
vel ad fumma: eruditionis exemplum , vcl adcx- 
quifitx atquc elegantis orationis commendatio- 
nem referuntur, nunquam tantum in me cogno- 
ui quantum ij inelTe exifiimant, quicharitate at- 
queanimicandorcindudi , qux ipfe planc tenent 
&:abundepoflldent, ea a me fignificari ac breui- 
ter adnotari atquc ideo non ignorari arbitrantur. 
Vtcunque verb hoc Celc habeat, illudtibi, mater 
fandiirmia,cxploratum atquepiis fratribus meis,fi- 
liis tuis omnibusperfuafum cflecupio, animum, 
ftudium,conatumlaborcmquemeum omncm(mo- 
db votis meislponfus tuus lefus Chriftus annuat) 
ad inferuiendum tibi vni , atquc ad pietatis Chri- 
ftiancc, Catholicarquedifciplinx rationes promo- 
uendas perpetub eflc atque forc intentum, illud- 
que mihi cumprimis eflc propofitum , vt quidquid 
cxiguus facLiltatis mcx fupdus, cum proprio ftu- 

** dio, 



dio, tumfociomm&^amicorum piifTimorum bc- 
nigno fubfidio cultus , tum pnxcipue Dci bcnigni- 
tatefotus, fruduum protulerit, id omneantc tcm-' 
pli tui aras expofitum tibi dedicem &C confecrem. 
Tuum verb, {IincliflimaEccIefia mater/ueritqu^- 
cunque a medicata facrataque lint, per miniftros 
ac facerdotes tuos difcernenda atque diiudicanda 
curare i 6c quid ad facra minifleria idoneum , quid 
ad findorum ornamenta locorum aptum , quid 
ad pauperiorum eruditione minus valentium v- 
fum referendum , quid rurfus ineptum &C reiicien- 
dum fit , difpicere atque flatuere . Namque iu- 
dicem omnium Deum teftor , me neque priuati 
commodi cogitatione, neque vlla ambitione aut 
humanx gloria: cupiditate, fcd vnico diuini hono-^ 
ris &C communis ac pubUca: Chriftianorum om- 
nium vtihtatis atque animorum fahitis ftudio inci- 
tatum &c piorum virorum cohortationibus com- 
motum, eaquceipfemihipriuatccogitanda exco- 
lendaque initio conftitueram, diuinideindchono- 
ris 6c pubhci commodi ftudio concitatum piorum- 
que viroruni cohortationibus commotum in pu^ 
bhcum edere- ideoque illud velle atque optare, vc 
rebus rationibusque meis omnibus idquodvcruni 
honefliumatque legentium vfui aptiflimum com- 
modiflimumque fuerit anteponatur . Reliquum 
autem mihifucrit^Materdulcifsnnaj omnipotetcm 

&to- 



^ totius mifcricordin: parentcm Deum precari ,vt 
fando illo Spiritu fuo , quo te ab initio fouit &: 
promouit, ad abfolutam vfque perfedioncm cum 
fummapace ac tranquillitate adaugcat dc perdu- 
cat . Antucrpix pridie fcfti Natalis lefu Chrifti 
fponfi tui cui lit honor 6c imperium in fecula fe- 
culorum. 



1 



CHRI- 



»1 



CHRISTIANIS ET 

CANDIDIS LECTORIBVS 

A DEO SVUUM SAPIENTIiE 

PONTE ETTOTlVS MlSERlCOR- 
DIAE PARENTE S. 



Vo IN VNIVERSVM difciplirjj^ gtntrd pwt^ 
(juibiu homims in (acrorum lihroru cogmtionc ct fcien- 
i ia cru^tri doceri^ fo^unt, ^iortim altcrum fiudio cu^ 
primis attcnto ac (edulo atcjue afidua Unione & medi^ 
tatione cjuam fumma modejlia animi cowitetur, necnon 
doclorum prxccftiohe admoniticnej^ ccnfiat. Atqiie hoc 



commcndatij^tmiim a T>co esl omnibti^s iis , cjui re6iam, cxpcditam atque proha^ 
tam ad vcr£ fapientid facraria viam mtmire fibi voluerint . K^d hanc autern 
difcendi cognofccndij^ rationem tlludpcrtincre arLitramur^ quodin dittina legC 
fcriptttm efl: Contiementtbti4 cundlis cx ifraeLvt appareant in conffeciu Domi- 
Dcut I ^^ittii in locoqntm elegerit Bominit^ , leges vcrba lcgis huitt^s coram omni 
ifrael audietibu^ eis^ & in vnttm otnm populo congregato^ taw virk qttam mU' 
Iteribtts qtiam paruuiis & adnenis quifunt intra port.u tuas , vt audicntes di^ 
fcant & ttmeant Dominum Beitm vcflrum , & cuflcdiant implcantcj^ omnes 
fcrmones legts huitcs, rilij qtioque corttm^qtn nunc ignorant,vt audirepofint 
timeant Bominum Leum ftium cunclts dicbm qntbm vtrfantttr in terra, 

Altcrt4m vcrogemulongehocfiblimif46yprdcLiri(44 praflantiti.*^^fjl^ citm 
Dttts hcminttm animos fngulari bcnrjicio ajfeclos jpiritu cognittonis fanclo 



Icrcm.j 




vtmfimncs en m cognofcent me a minimo eortmt vfque ad maxtmum : ait Do^ 
^,minu6. Etquodpra^ceptornoferinPrcphetisfcriptumefeconjirwat . Et erttnt 
„ omncs docibiles Det^K^tque hoc cognofccndi gent^s qtumquam maxmeacprx^ 
ciptte optandtm expctcndumj.fit^ non tarnen Im nojlrofectdo adeb familiare eji 

atqu^ 




4tqueoUm ChripAn^ prlmum naU & crefcentls EccJ:fi£.itAttfuit ^ ciim pu^ 
blko Ac frtc^uentite(ltrnomo proMi(fum iUt^dprxJiitiimat^iie confirmatu fuit, 
Et erit tn noutfimu dtebns^dtcit Domimts^ ejfu/jdam de /J^tritu meo fuper omne locl. i, 
tarne, Cr prophetabnnt filtj vefiri & filu ve{irdt, & ittuenes vejlri vtfiones vi- 
debit^dr (enes yefiri fomnli fomnifbtint. Al^wy, inter alta dtuini Spirittt^ do- 
na , quibtis homifics in fuam ipfortmt fxltitem ati^i inUruuntur yfacrortim elo- 
qttiorum interna cognitio efi its commnmcata qutbits i!le Sfiritus tnhabitat^ at- 
que adeo prjtflantior quadam ficultas, non folum facra myftria cognofcendi^ fed 
adaliortim etiam vtilttatem & Ecclefiji xdificationem aperiendi , quam multts 
quondam contigifft apofloltco tefiimonio comperimt{4, Altjquidem per /pirititda' r.Cor.i*; 
tur fermo fupientix , ahjautem fermo fcienttx, fecundum eundern jj^iritttm-j aL 
teri fides in eodem JpiritUyaltjgratia fanitatum in vno fpiritu , aljoperatio vir" 
tutum^alfjprophttia^ altjdifretioJhrittiUTn^alij^encra Lingitarum ,alj intvrprC' 
tatio fermonu. ti£c aute omnia operatttr vntfi atq-^ idefpiritt^s dittidens finguUs 
prout vult.FerH enimttero ficut a?itea fgnificabamw ^alteru hoc difcedt^co^nofce- 
di atq Jnte/Iigcndi genm citm eycfancltSptrtttu dono tottm confict^ vt pr.uiptti 
optandttm & citpiendum magnis^ votts txpttendum esiy^e?nulamini( inqitit 
Pauh^) charifrnata mtltorauta ttiam qtioniamhoc nollro dttoperrarum efi^in- 
terim dum cupientibusfi ex Dei confilio expedire videatur^ contingit ^tlli^d altt* 
rupi non negltgenditmy quin potMs omniconatu agendum^omni diligentta & 
lacrttate curandttm fuertt^quod in legitirnOyatttnto ac fcdulo fittdio propit j Dti 
promotttntt gratiapofitumefi : atqutin huitisfiudtj commtndatione rnaxima 
crationumymonitionurn txhortattonum tarum quas diuina fapientta ftft ho- 
minibu^t qturtncLmfuadens frequtntat^ccnfumiturpars, Nttnc trgofilj attdttt 
mt: Itatt , quicuHodtuntvias mctts '^auduedifciplinam & csiote fapicntes cjr ^^P-^- 
noittcahiktrt eam,beattu homoqui audtt mey& qrdvigilat ad forcs measquo- <t Proux 
tuiie & qtti qhftruat adpofi.ts ofitjmei, Atqut dtfcipttna facrx oHij httius com- 
memoratt duos conslanttjsimos pofies tfjt ipfa rtriim ratio natura^ doctt^ atqut 
udco cloquium diutnumdcmonfirat. Alter pofiis verborum cognitione & intcr^ 
pretattonCyalter vero rerum dr argttmentorum ohfruatione cojiituttur. N.m^ 
qucea omnia qut indiuinis voluminibtts difcenda cognofcendatj. proponuntur^ 
yel fimpltci & aperta pronuntiantur orutionCy vel arcano ctiam fermcnisgent' 
re,quodfiguratuma/tas vocamu^jndtcantur: AltertmgtKcris exemplum efifc iU 
Itid pottfi jn principio creauit Deti4cdum & terram yquod Itngu^t tantum at^ 
que verborumyqtitbti6 cjfcrtttr , notitiam, ad enunttatA /cntcnti^ expofiticntpO" 
fiulat : apertenamquejignificat mitndum non Aternu efeJi^dAtcrni Deiconfi- 
iiOyVoluntatty vtrtute & tjjicientia edtturn txtittfe, Altcrttts verogcncris tllttd p^. 
fiubiungetur txempliiiDixit piger^Lto efi iri via^& lexna in itincribm ^ifiudfa-. a 

5 ciltu4, 



roucr.i^ 





Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



Jll 




cilim^ap€Ytm^Atqueowmhm(jui fct^fu merJt^ valent, cy^cftitim & cognitiorA 
fcre peruiuni^tji (juod iis mngls eitampLwnm eU^cfutin ficris euoLucndi^jhar^ 
tis atcj*^ m fermow illiH>! peritia magisfuerint exercitatt. Hoc vero aliertidtffi^ 
cilim & objcurim efi^ qnodq-^non lingu£tamumfacultaiem^fd multartim di* 
uinarum humanarnmq', rerum^atq-, adeo ipfius argumenti ad quodoratio refer^ 
tur.cogmtionem pofitdat^ njagnar//q^^ eitis artts quainier^retatricem dicere lurt 
poffumtis^pcritiam exigit\cuim artis complura capita fiint,qu£ hutufmodidif^u^ 
tatiQnem non fufipientthtis nttnc nohis confidto pratermitttintur', illud tamum 
indicare contentts, vntuerfam interpretandt rationem^qu^ praceptis , injlitutu 
chfertiationihmqroariis traditur , dtiohii^illiscapltthtt^s acveltiti ftmmts confia^ 
refimpltci verhorum notatione & expofitione & fententiarum argtimctortim^ 
queapta & confona rebtfs tpfts notitia. Atq\ vtrittfq-^ partis coptam necpleniort 
mc meliorcm neqtte etiam aptiorem ex alio vllo loco tn terris qtiom ex ipfis veri 
inueniendi fontibu6 beneficto Dei in Ecclefia fcaturientihuSy hoc efi ex diiiir:is li^ 
bris pcti comparariq-^poffe D, Augufiini altorttmommum prohatifimorum 
fapientiaacfcientix profefforum communis conlians^^ fententia efi , 

Ferum cnimuero cu in imrncnfo at^ infinito pene fapientia & fcientis. capo^ 
qtiifacros libros legentibt^ aperitnr^ multa etia vifantur loca^qua variaru ma* 
xime vero hifioria Jpc^antttl rationu argumenta ftgnificatione magis indicent^ 
qua aperta expofitione declaret/tufmodi reru fuppetias ex aliis aufioribu^ & li^ 
hris atq^ ex aliis difciplinis petere oportuerit eu quifefe diligenteac fedulu fapic^ 
(i£ huiti4 difcipulum veldo^u fcriba prxhere fiudcat-, ita tamen rem rationern^ 
temperare , vt ne incerta pro certis habeantur^ ne^cuiufquam auHoritati magis 
/jnam Det eloquiis^ at^^ adeo magis qukm reiipfitfs de qua agiturrationi attj^ defi^ 
nitiom trtbuatur : neque nimis ambitiofe producantur ea fine quibti-s maiori com 
pendio fententia atqueinterpretatio excipi haberij_,pofiit. 

DupUcem igiturhanc rationem nospofiquam ad facrorum librorum le^ioni 
animum appulimus religiofe tenenda et obferuanda nobis proponebamus.quam^ 
diligentifiime potuimtis^pro tenuitatis nofir^ rnodulo atq.jro tcmpcfiatis huius 
vwiefiits confecuti,non tamen ex antmi noUri fententia 'fumtts affecuti. ^uam 
qtiidem ob rem id qttodha^enus a nohis pr^fiitumfuerit.magis ex fiudiTnofira 
^fiimari^quam ex fiumma rerum dignitate cenferiac iudicaricupimus^ neq-, vlla. 
mbis aueioritatemtrihtii neqtiemaius lucubrationibus noftris pondus adfcribi 
quamfiit argumetorum eorum, quibtis meditattones comentationesinofiras vel 
docemus yd confirmamus: diuinoru inquam oraculorum qu£ ficitata expofttati 
reaefuerintatq,oportun'eprodu6la,fuamfiidemhocefiprtmam • Ecclefi^ etiam 
Catholtc^mantfefiarum&certarum definitionumfuamquoq.^fide atq. ohfer^ 
uantiam debtttjentcntiarum & expofntonu a fanmspatrtbus edttarulJdem 

proba- 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



ffoldtwnmjhpm &Ugnimi'^ c£terortmvtro Auctortimfjuiw dils Im^yuts 
vddifctplims verfdUidiquidad facros bbros expitcandos coferre poffe yidedttir^ 
eam ji/ftmjf/o/jew^^Uijm res rittojprobet ^irttegram effehAbert.j^poflulamits, 

Ncc].^ vero nohtl dubiu ej}^ qutn homines -vartc ac mtdti[>liciter de (crtptis it4- 
dicemnojirts'. quos omnes perDeutmwortalem vitioru & mortuorttm iudicem 
fibtejlatti^s oratos -veltm^primhm.ne noflru extpforu (tngularibti^s ingeniis mettan 
tur, cu vixqutfqida vni altericuipianedu multts flacere acper omnia fatisface^ 
repof^t . ^anqu xm enim hoc mihi fcmpervalde exoptatu fuerit^ tamt jludio 
tnagts & antmo^qua officto pr.€fiari pc(fe aperteefi expbratu: Deinde etia illui 
perfuafos cttf io ^nunqtta mthieam infedtffc mentem, vt ctiiufquatttsiamauclo^ 
ritateviolandamicuiufqud nomen frangendtimvel debtlitandu ctitufquam de- 
liberato inito conftlio nobis quicqua detrahenti occurrendu dttxerim , vtpote 
qui cumnemini mortaltum intudeam , nemininon omnta vera bona cupiam , ab 
omni contentione quam longi(?ime abejfe in animo flatuerim rneo . Si quifquave-^ 
rhftyquilegendis nofiris profeclurufe in Jimplici Chrifiianx veritatis cognitio^ 
ne & pura exercttatione f^eret Jtmmortalt auciori & Jpirituti Domino Deovnk 
nobifciigratuletur^ qttod exiguonofiro mimHertonon incomode fterit vftts, Sin 
vero fuerint ^ qntbti^s mintfs hac nofira placeant^aut fito ingenio mintt6 digna vi- 
deantur^iis alioru fcripta qttiX, modo fanam do^rina fipia^a., petere^euolttere (fr 
ad fua vttlitatem traciare liheru per nos integrttm^fuerit . Multorii qttippe fan- 
^oriiypioruydoclorttmfj^ virorii ante nos, mttltorum ctta nofrx dtatts in facros 
Itbros comentarta^medttationes lucubrationesg, cxtat vartofententiarli & ora- 
tionumgenere.cfuji iis qutbu^ ftmplici animo atq-, fana mentepetenttir^magnttm 
frofeclo oper.epretiumfacere pofsint, i^trj.quodad no/Iru fitidium erga publi' 
caz'tilitatematttnct'^neminecertevc//emi^s Chrilitanum homine afacroru elo^ 
quioru leclioae vcl cognitionealtenu e(fe:quosvero duces^qttos padagogos ad Chri 
fii fcholaoptarioporteat .neq-.muneris neq^^inflittitinofiriefl prjefcrtbere^ officij 
tamenfuertt monere^ vt qua fncenfsimtatq-^ ab erroribtu abhorrettfstmi opten 
tur 5 feu quis eloquentia cum rerii expltcatione contunflam , feu ipfarn reru ex- 
plicatione (impltctori fermone expedttamaots amet , vel etiam dt^ficiltore i//oac 
mintii omnibtcsexpojito doclrtndi fitte fchoLifiico a plerifque appe//ato capiatury 
quodquonia propriis certis atq-^ ta olim ad artem coparatts verbts confat , ab iis 
comodifsim e vfitrpatur/jui vtlartis commendatione feqtti ye/ tnuidiarn calunu 
niam^ decltnare fl udcnt\,caltimntainquam nonnu//oru^ qui nihilre^ii^nthilab 
ipforum reprehenfone exctptu niftquod fiht placucrtt^ duci volitnt . 2{obts vero^ 
qtti qtiapLurimts prodeffe cupimtts ^ atq-Jmpitciortbm & rtidfOt ibtts Chrtfiiana^ 
veritatem fttentthti^ omntbtt^ nojira, quaLemcuq-^ dare opera propofuimttSy fitis 
effe vifum cfi, fipro rerum ratione ad Legentium vfum explicanda Latintu cbjer- 

*• ^ ttetur 



iicturltrmocunnisaTUu&commu7mquotcim hum lingu.i comp$Usfue^ 
rtnt : itAcine tam acerrimi & acuttfsimi d'j}utatores, qttam famiUares ver' 
horum & ftntentiarum exfofitores effecontendimuy. illud cum primtsprofepy 
r/ihtl ejfe cjuo ma^6 ddeUcmiir^cjuamhonorum ac p/orum virorum monitts^con 
fliis atqueiudiats^cju^adfludiuminsiitutum^noJlrumiuuandNm promo^ 
nendum faciant . ^wd fi quisfuerit cjui in hanc communem Chriiliants^, om^ 
nihm vttlem .tdtfcatiomm ^cuiopcram nofram cum aliis nauare omnem fude-^ 
mtsfuppetias miiteredliquas nohispofity eum pcr commune omntum Domini^ 
& ChriHianiZ famtlu patrcm Beum^perj^publict commodi caufam oratum ob^ 
teHamur & obfecramw^vt nos iis qutbtts valittrit partthus iuuare minime cun 
cieturSt quis pr£terea aliquid a nobtsprafari poffe tntelltgat ftque his quje iam 
jcripfimtisyelfmilta velparia velmaiora velmaiore copendtovelfufore oratto* 
ne expofitn cupiat, qu.e vtilia multis fore cenfuerit, nos vcl cpifiola velmandat$ 
vcl aliafgnifcatione moncat , curaturoSyduce ac promctore Dco, vtquauis po^ 
iiwficuLtate^ qnam voluntate & confilioomnes iuuandi carttiffe exifimct . id 
vero vnicutque ctnufctmque velnattonis vel regionis critfacile effcclufuerit^ 
ft velmandatavellitcr^ Anttterpiam mittantur ad Chrifophorum Plantinum 
ijHivmts ommuhominttm hac ^tate notifsimorttm quocunque loco nohis non» 
dum certam fedem halentihus peregrinari cotigerit, velipfe cognofcet & fciet^ 
velahtis qui cognouerint certiorfucluSy yt liter^ adnos perfrantttr diligenter 
curahit.I/iudautem cumprimis intelltgere cupimns ; num hutufmodi exponendi 
ratio, quam in hts quatuor Euangdtis fccuti fumtu , vftti futura efe piis ac do- 
.ftis vtdcattiY viris, Namfita eueniat vti cttpimtisjtn PaidiquoqueepifoUs & 
alia ApofloUca fcriptafmtUs elttcidationes conctpicmtfs-^quihtis (quantttm ffera- 
tefts ef , ) maxtma dr cognitu dtgnifsima quxdum myflerta qux in iliis foLtis 
latcnt.atquca Spiritu fanBo dtfficiLia intcUtUu pronuhtiata funt , eiufdem jpi- 
rttm donc ac hencficio fi nonomninoapertrepotuerimu.i , non Leuitamen fgnifi* 
catione wdtcabtmtts, vt pij & ficra dtfcipLina fittdiof feclatores lahore fiudio^ 
mfirofruanturatque (iliqua exparte iuticntur, intertm dii ab tis quipLuraprje- 
fiarepofint promouentur, Atquc hxc fiudta ab ommbtts cum magno fruliufre^ 
quentart ctipir^tt^ qtioaddies clHcefcat, & luctfer ille omnis veritatis docior in 
cordthtis eorumoriaturqui fttmmts -y^otis & contcntts precthiu hoc fipientid 
fcrfccJum donum a Deo fihi dari expetittcrint. . 




Cn.29.d,2S 
38.X. 



SANCTVM lESV 

CHRISTI EVANGELIVM 

SECVNDVM MATTHitVM. 

Capvt I. 

} I b E R * gcnerationis I e s v 
yCHRi sTi ^filij Daiiid^ 
} fiiij'Abraham.^Abraham 
' gcnuit Ifaac.iraacautcgC' 
nuit lacob . lacob autem 
jl ijcnu it ludi iSc fratrcs cius. 
'ludasautem gcnuicPharcs & Zaram dc 
Thamar.Pharcs aute gcnuitEfron. Efron 
autcm gcnuit Aram.^Aram autcmgcnuit 
Aminadab. Aminadab autc genuit Naaf- 
fon.NaalTonaute s-enuitSahnon.^Sahnon 
ji«fe4rf.iiautcm gcnuitBooz dcRahab.Booz autcm 
x,Reg.ti.f. gcnuit Obcd ex Ruth.Obcd autcm gcnuit 
'^* ^lcnc.Icflcautcm gcnuit^Dauid rcgem. 

Dauid autcm ' rcx genuit Salomoncm ex 
Bcaqua^hiit Vrio:, 'Salomon autc gcnuit 
i.F4r.j.*. Roboam. Roboamautcm gcnuit Abiam. 
Abia autc gcnuit Afa. ^ Afa autcm gcnuit 
lofaphat. lofaphat autcm genuitloram. 
loram autc gcnuit Oziam.^ Ozias autcm 
gcnuit loatham . loatham autcm genuit 
Achaz.Achazautc gcnuitEzeciam.'°Eze- 
i.F«r.}<r. ciasautem senuitManaflcn.Manaflcsau- 



In hoc eapiteexponlrur Icfti Chtf. 
fti gcn?aIogja pcr niiirc virgincm, 
tuiui ille fihuj eft fccuniiu carncm: 
illacnim rcfta fcric pcr alonioncra 
pcranct ad Dauul.l uit auicm virgo 
illafanajflfima fili.i lacob ,<]uialio 
nou)iiiC dittus cft loM hinius . hic 
lofcphum non filium.fcd gcncrum 
habuit ex eadcm familia Uauidjs, 
<]ucni \t fibi lomrn cxcitarct , lcgt- 
li jurc filium adoptauii , fihx lua 
fpofum afcitum ca lcgc, vt nata fo- 
bolcs patri ipli lacobo alias loachi» 
mo adicribeictur. Itaq. hacra ionf 
fequitur Matth^us, <]u3 ipfc in finc 
cxponit.ortendcns gcncalogia Chri- 
fticxparic matns fibi cnariari.aii 
CWm,iic qui tiati46 r(i hfu<. C ui pro- 
ptcica !ofcph fponfus additus fuc- 
rat , vt fufcitarct fcmcn cx fami- 
lia Dauid fcrundu carnem. id quod 
fpiritus fanfti virtutccficftum eft, 
vt la.obo ncpos nafccrctur cx fa- 
milia Dauid lccundum carncm fint 
patre humanogcnitus. 

a Integr.T hiftorir. 
b c. ifiiuj feminis vtrique i Deo 
piomilfi.quod bcncdidlionc diui- 
na vnflum omnil us tcrr.T familii» 
eandcm bcncdiftioncm fucrai aU»> 
tucum Q\xax tegno cxlefti. 



4.Ke^.i4.f. tcm gcnuitAmon . Amonautcm gcnuit 
lofiam. lofiasautc gcnuirlcchoniam & 
fratrcs cius^n tranfmigrationcBabylcnis. 
t.fjr.jx ^^Etpofttranfmigracioncm Babylonis, 

A lecho- 



d Qui promillionem arcepit, H 
figuram ecffit rcgni fchciffimi pet 
Chriftu ftjtucndi.anic cniin quam 
rex Dauid vngc.ctur, nondii fuerat 
clarc cxphcaium.filium illCi Abrah^ 
ri-gcm cllir appcllandum . 
e A quo rcgnum tcmporalc populi 
Dei ir.choatum , & pcr n.ultospo- 
flerospropagaiu cfl, tidem a Chri- 
fto fpirituali n o 'o inflaurandum. 
f Varia virgo fanfti/Tma rcfta fc- 
ne pcrtinei ad Dauidc pcr Salomo- 
ncm, dcindc vique ad Abraham. 
Cui eiprcfla promiffio fa^>a cfl fc- 
minis.inquo bcnediccnd^ cr.it gcn- 
tcj.eovfqiie proccdit N'atiharus ia 
gcnc.ilogia cnarrdda: cum quo con- 
ucnit Lucas a Diui 'e vltcnus vfcuc 
ad Abraham: fcd a rauidc , &: de- 
inccps aliam rationcm infl:tuit D. 
Lucas :quam fuo loco explaabimus. 
g Ad irai.fn igiationc vfqrcrcgni 
nomcn,& munus manifcftcin l-a- 
uidis familia pcrmanhf A tranimi- 
giationc vcro tcrtium frci liim fuit, 
in quo rcgnum clarpucns Dauidis 
rvflitucndO cxfpcflahaiur, &r in eo- 
dcm innauratii cfl,n:aio[i d:gnuft- 
ic.ncmpc c.xlcfli. 



t EvANCEtlVM CAP.I. 

IcchoniasgcnuitSalathiel. Sakthiel au- 
a Aaof.io„.5c.«„i„„<r.,Hc. tem gcnuit Zorobabcl. " Zorobabcl aute 

S&aZ":;,h£^-r Eliadm autem genuit Azor.^^Azor autcm 
rnf/Sr^llt:1crert gcnuit Sadoc.Sadoc autcm genuit Achun. 
f;:"rv?;ead pri!^rlX;u: Achimautc genuitEUud.'* Eliud autem 
f",^::nrrp™^ genuit Eleazar. Eleazar autem genuit Ma- 
^^l^:^l:^S!f::^ dian.Mathanautc genuitlacob. '*Iacob 
^^^;"^'-'"^^^^" autemgenuitlofeph virum Marie:de qua 

rcnouaioremallata: racio hoc mo- IiaCUS Clt I ES V S, qUl VOCatUr CnnltUS. 

tlo , nouo videhcct , & plancdiui- 1 7 • . ^ A U«.^ O 

no.rat. ^ ^ Omncs itaQue gencrationcs ao Abra- Lr 

d Matrenfi habuit in tcrra.fcd non i r i • i 

patrcmmdincTioDcum. ham viquc acl Dauid , ^cnerationes qua- 

c More Ifraclitico conucnirc di- j . \ 1-^ • 1 ^ 1 C ' 

cuntm fponriciimvxor domudu- tuordccim \ Sc 2l Dauid vlque ad rranimi- 

citur, ameacnim fponfadicitur. . -r» 1 T • 

f Noiehat lofcph virgmcm fiin aracioiicm Babylonis^ aencrationcs qua- 

defponfaram c6fanguincam, hone- j . n " r ' - \ 1« 

msparem.busAfmamam.busor- tuordccimroc a traimi^ra tiou c Babvlonis, 

tam.in cxcmpIuTn flatucrc ignomi- f J I • n • ^ 

nix fam.hans.quippc res occuita vlQMe ad Chriltu m.gcncrationcs Quatuor- 

adhuccrat. j iSe^i -n. . *^ 

g Abfoiuiifponfahbusomnino. dccuTi. L^hriiti autcm i^jcncratio iic crar. 

noncnim ferre poflct dolorcm non ^\ T 1 r r d * 

icruatTfibifidei i fponfa . hoc au- Cum ellct dclponiata matcr eius Maria^ 

icm c6 pcriincbat Dco confulentc, -r r \ e — - . ^ 

vtvirginis puritas,&pueii oritmi loicph . antequam couenircnt.inucnraeffc 

tlignitas qua tcllatiflrimacflct:quan- . *■ t t J 1 _ . . ^ r\ \ <) r r \ 

loen.m ma.ori d.flScuiratc prius in vtcro habcs dc S pu'it u lancto. lolcph 

implicitusteftis cltjtanto hrmius &: , . V - /1 11 

gr.miusc.ft poftea c.ufdcm vcrita- autcm vit cius .cum cuct iultus , & nollct 

tcm edodi tcftimonium. £ . . . 1 \ 1 

h Nongenitum.fednatu.idquod eam traduccre , voluic occulteMimittere 

natur.Tcommums VI hcn non po- -'^ 

tcfi.fcd spiritu fanao auftorc qui eam. Hxc autc co co2;ican tc.cccc Ancrc- ^««.2 

noiio modo fupcruenicns altiffima . C> * aaj^v 

^::^^^^;;^:^:^^ lusOomini appamitin fomnis a.diccns, 
&Ita1nLtr„«u;r^= ^«^"q^Ii fih Oauid.noli timere accipere Ma: 
r"?:ut%or,tm.„«i.o™. namconiugcm tuam : quod "enim inca' 
Infouno^». <,„6d faiu.uof- »'i<:" cfl:, dc Spifitu fando eft." " Pariet au- 
.1S,r„S'r:;;r^ tcm filiCi : & vocabis nomen eius* lefum. 
rn!'54rrun;r»: Ip^e enim faluum faciet populum fuum a 

narcendi gcne„ v„,cc> p,,^,^}, ^^^'^ X. ^j^^^ ^^^^^^ ^^^^^^ 

i,J;ki:"'Kcrn'qt:;.i;„tr: efl:,vt adimplcrcturquod diftum cfti Do- 

Mculii quod virgo ent, &: «n vrcro .-^ ^ f) ..^ ^ T J' » j I 

habcbit.&virgoem, a:panctfii;ii. ^^1^0 pcr rrophcta^diccntc, ''^ Eccc vir^Tor/^;^^: 

in 



• ▼ocabi- 
tnr o. 



CAP.II* 5ECVND. MATTH. Jm Dnxitcamdomumlibrtulfrmc' 

in vtcrohabcbitA parict filiumr&Voca- ^[^^^^^^^^^l^Z 
bunt^nomcn cius Emmanuclrquod ^^-}^ — ;-gononco. 



CIDIIS 



cft Ul" gnofccbatquamlcicbatcllc virgiH'' 

tcrprccata,NobircumDeus.) Exurgcns |t^X^^^^^ 
autcm loleph a fomno fccit ficut prxcepit lofcph. 

• A 1 • • „ n» • . * n Ncque fcquiiur cam poflca co- 

ciAngclus Uomini; cc acccpit coniugem gnouinc.vtnonfcqu,tui,M,choik- 

r \ "1 ha SauHsnon pcpciit.doncc moriua 

luam. ht non cognolccbatcam, doncc crt.crtropouquam moituacn.pc- 

/^]' /- o • • _ pcrit. Nam <^cfl<t Hcbiaicu cxcJudit 

pepcrit nUum luum prniiocicmtum : & 



prnnogcmtum 
vocauit nomcn eius Icfum. 

C A P V T II. 

A ^^"^^^ ^^g^ natus * cdct I e s v s in Bctli- 
^iudxxy ichcm^ludx^^in dicbusHcrodisVcsis, 
ccceMagi ab Oricnte vcncrutlcrofolyma, 
*'dicctes,Vbicfl: qui natuseftRcxIudxo- 



MS.C. 



fcre fcmpcr abfquc cxccptionc. 
o Idcoquc fan(^lum 1 omino , &: 
fandiHcaturum gcntcsndquod no- 
mcni matrc impolitum dcclarat. 

a Puerum natum fniflc in Bcthlc- 
licm, viciniaipfa cognoucrat , & i 
paftoabus acccpcrat. Eundt Icfuni 
vocatu notu crat ctia , vipotc tcih- 
lchcmi circumcifum odauodic: (c 
nomcn Icfus magnam ciia (alutcm 
flgniHcabat. Hoc notu crat in Bcih- 
lch^ lud.T, cui vrbi proijiiflum crac 
natalc magni ducts. 

rum ? vidimus enim ftcll5 eiusinOricntc, »,"^0^^;;"^^^^^^^ 

fibi mctucrct, raagnum u)multum 
moturus crai. 

c lam cnim cxcidcrat domus Da- 
uidregno, &: cxfpcaabai vindiccm 
iuxta vaticinia: igiiur & tcpcltas ip- 
fa cii re cofcmicbat. Ita Iclu nanui- 
las. 5c cxfpc(aantibnsMcflla,& mc- 
tucntibusnora tcAaraq; fuit teflibu* 
cvlcftibus,& tcrrcnis,fapietibus gra- 
uibu$,qui magno& diti.cili itincie 
lufccnto, vt n agnam adoratio/ic 
dignam rcm vilcrc ftatucrum. 
d Pleno conciho corum.apud quos 
fcnpturarum intcrprctatio crai , re- 
fponfum cft commimi lententia, 5«: 
confirmatura vcrbis apertis cx dii^i- 
no oraculo. 

c Lcgc cxpofitioncm noftram hu- 
ius loci in comcnt.Mich.T.cap.j. 
f Vt hac raiione dcprchedcre pof- 
<ct quilnam infansnatus fuiflct co 



& venimus adorare eum^ ^ Audicns autcm 
Hcrodes Rex, turbatus ell y &c omnis leio- 
folymacum illo. "^Et^^congregans omncs 
principcs faccrdotum & Scribas populi;, 
/cifcicabatur ab eis vbiChriftus nafcere- 
tur. ^Atilli dixerut cijInBcthlchcm ludx. 



uuh.s.d.i ficcnimfcriptumeftperProphctam, *'Et 
i^-7./.4i.^y Bcthlehem terra luda , nequaquam mi- 
nima es in principibusluda : ex te enim 
exictdux, qui^regat populu meum Ifi-ael. 
1 uc Herodes clam vocatis Ma<^is.dihoc- tcmporrmBcthichem 

d.j..i.f nn^ Noua cnimftella fuirnouomi 

idicit ab eis tcmpus ItcUa:, qux ap- confpcaacreaiai uco 

B paruitcis;^&mittcs illosinBethlchem,di 



rationc gcntcs illx «apicntcs 
Oricnialcs cognofccrft Balaami va- 
licinum ccnfbre. 
h Nimque iWUfcmd iHis vifaA 



xit,Ice^ &:intcrrocTatc diligenterdcpucro. ^ , . . 

Q \ . ^ ^ , * obfcruata in rcgtenihus (uis, iio dc 

&cum inucncritis.rcnuntiatc mihi , vt &: ^"^"«'^^sHicrofciymam^icdhd. 

. ^ , ^ ^ ^ & 'apicntia dufti Hiorokilym.1 pc 

cgo vcnics adorcm cum.^ O ui ciim audif- ^1^'".^, «otitiam loci nara 



icnt regcm, abicrunt. & eccc ftclla ' quan 



lis efle exiftimnbant. ill3 itaquc ftrl- 
lani quam indiccm tcrnporis in 
. - ^ . 4 ricnrc viderant,nicrofolvma cgrcfll 

vidcrac in Oriente, antccedcbac eos,vlque ccr.iiTima.navt 

^ v«*«kV'V.v.vAwi^Mb vwj^T jvjuv. jntcirogarc opos non (uont; aiq»t 

^ A 2» dum '^^^^*^^^"*^'^'"* 



4 EVANGELIVM CAP.II. 

dum vcnies ftarct fupra vbi erat pucr/^Vi- 
dcncesautem ftellam.^gauifi funt^gaudio 
magno valde. " Et intrantesdomu , inue- 

a Dcpatrc humano nuiia faaa ncrunt pucrum cu m * Miria mattc cius; & 

KnrpVrr; Ma"nam procidcntcs adotauerunt eu: Sc apertis the- p/.7'>.i». 

ipiafignrfi.at. fauris luis, obtulcrunt ci munera^ aurum, 

thus^& myrrham. '^" Et rcrpofo acccpto iii 
fomnis,nc redirent ad Hcrodem^per aUam 
viam rcuerfi funt in regione fuam. ' ' Qui C 
cum receftinent,cccc Angelus Domini ap- 
paruitin fomnislofeph , diccns ^ Surge, & 
accipe puerum & matrem cius , & fugeiii 

h FamuTonimDci fi<i«.& obc ^ayptum & cftoibi ^fquc dum dicam 

dicntia atque cxpc<J^atio eft;Dci vc- . *^</ r ^ 1 

r6ipfiusconriimm,cttra,ac«xpcdi- tiDi. Fututum cltcnim vt Hcrodcs quo^rat 

pucrum ad perdendu cum. Q ui' confur- * ^«rgcs 

^ » f ^ MS.G.S. 

gcns ,accepit pucrum & matre cius nocte, 
& fccclTitin ^gyptum . Et cratibi vfquc 
.0 Diftum quiae- iiiud yaticmium ad obitu Hctodis: ' Wt^adimplerctur Quod 

dclfracluico populo, lcd non im- ^ ^ . t\ I " 1 

pictumantcquamfiiius ipfccuoca- clictum clt z Domuio pct Prophcta^d iccn- 

rciur. Lcgc Commcnt.noft. m Pro- *^t.^*^j5_, 

ohctas.qux fcripfimuidcdupuci- tcm ,Ex pto vocaui iiliu mcu. Tunc<^/"" 
Herodcs vidcns quonia illulus eilct a Ma- 
gisjiratuscft valdc: & mittensoccidit om- 
, . nes pueros qui crant in Bcthlchem , & in 

4 Namque longiuj tcmpus mter- 1 r \ d ^jwwxi» 

JlctXc^crlri^Jrvi^^^^^^^ eius. a bimatu & in- 

"fit^otircMronrpr. fra,rccundum tempus quod cxquificratal 
V^:^^fiJ!r;ZkS^ Magls. '^TuncVidlmplctum crtquod di- 
t^;;^:^:^:'::^'^ <^"m eftpcrlcremiam Prophetam.diccn- 

Km, '"Vox in Ramaaudita cft,ploratus & 
vlulatus muItus,Rachelploras filios fiios,""^' '»- 
HSir?" ^ noIuitc5roIari,quia n5 funt. Dcfun- ^ 

« Vaticinium duplcx hoc tcmpo- 

do autem Hcrode , ecce Ancrckis Domini 
IXft rj;«at ""^ apparuit in fomnislofeph in'igypto/°di- 

ccns. 



CAP.III. S EC VND. MATTH. 5 

ccns, Surgc ^& accipc puerum & matrcm 
cius,& vadein tcrra Ifrael: Mctundi funt 
cnimquiquxrcbant animapueri. Qui 
confurgcns^acccpit pucrum & matre cius, 
& vcnit in tcrra Ifrael . Audicns autcm 
quod Archclaus regnarct in luda^a pro 
Hcrodcpatrcfuo,timuit illo ircr&admo- 
nitus in fomnis ^ fcccfifit in partcs Galilxx. 
*^ Et vcnies^habitauit in ciuitatc quxvo- 
catur Nazarcth: vt'adimp!cretur quod di- 
dlum cfl: pcr Prophetas ^ Quoniam Naza- 
rxus vocabitur. 

Capvt III. 
A ^ TN dicbus autcm * illis^cnit Tohanncs 
Baptirta prxdicas in dcfcrtoIuda:x/&: 
i^j45 a. diccns^Pccnitentia agite: Mppropmquabit 
•appropincnim rc^num cxlorum.^Hiccll cninVqui 
2i"^^R.^ didlus cll: pcr Ifjiam Prophctam jdiccnte, 
"equo Voxclamarisin dcfcrto/Paratc viam Do 
1/4^4^^ ^l^inir^redas facitcfcmitaseius.^^Ipfcau- 
ub4.i.c.24. tcm lohannes ' habebac veltimetum de pi- 
hscamclorum5& zonam pclhccam circa 
lumbosfuos :efca autcm cius crat'locu- 
fta:,& mcl fylueftrc. 

^ Tuccxibr.tad culcrofolymaa&omnis 
g lud^a , & omnis rcgio circalordancm: ^ & 
'baptizabatur ab co in lordanc, cofitentcs 
pcccatafua.^Vidcsautc multosPharifcoru 
&Sadducxoru'* vcnicntcs ad baptifmum 
fuum^dixit cis/Progenics vipcraru,quis 
dcmonllrauitvobis fugcrc a^^vcntura ira? 

A 3 ''Faci- 

i Malonim parcntam dacriorei fibj. Jc Dcl f uniiimic Jlii iaxA ptopc 
Ktn m malKia dcuAucrinu 



Mdre.i.d.3 



f Hcrodcs & ftudiofiinmi th» 

mininn aduUtorcsquc. 
g Multi prophctx inuha dc fan- 
ditatc , & pcttcaicnc Chrilh prar. 
dixcrciNazarcnujautcm pcifcatim 
virii iignificat.Etcnim N-zarxi pcr. 
tcdi & catcris pcrfcdiorcs oJim 
fucrc.vt lcgimus Iud.i j.ficAmos x. 
Duplcx igitar fignificatio Nazaixt 
cft:minor, <juod cx Nazaicih oppi- 
do ChnlUis ffllT; maior.quod pcr- 
tefkus cflbt vir. vtrunquc cportuit 
mcHc Chrifto.vtNazarcnuj \ocare- 
tur. Namque patiix nominc vcca- 
batur id quod rc ip(a crat , vi fi <juif 
vocctur candidus ex tamilix nomi- 
ac,& quu verc candidus fii. 



a Cdm Icfus Nazarcth inhabitanr, 

nondum qtidquam dc fc fuo^uc 

muneic publrcc apcruiHet. 

b Initiuin boni nuntij rcgni appro- 

pinquan(is,& pr.Tleniix ciui qui 

procurator , &: pontiKx rcgni ciai 

cooiiitutiiv.cx iv>hinis pr^conio ad« 

totatur. Hic cnim cft dc v,;uo 

c Fidcs U panite'iia virtus, in <]ua 

contmi.mui opcra onjnia Dco pro- 

Landa , fuat v ix prxparationcs Sc 

munimenta. 

d Simphcitas &: intcgritas virtutif 
abtquc hypocnfi, rccliiudo fcn:ua- 
rum cft. 

c Nihil fibi quarrelataut ambic* 
bat.quitam pauns contcntus crar- 
mhil arrogabat libi,qui non plus (i- 
bi intlulgcbat, quam (aus cfltt viro 
in przcon^ laniu clcfto. idq^ in cx» 
cniplum pofniicntic cx.^pc^landique 
rcgiii cxlcftis , qucd cun- fpiritLali-. 
bu djiMtiiSj^c orramc ntis aburdcf, 
a corporis comoditatibus abhorrcr^ 
cx quibus nihil terc fibi ^furparprc-. 
tcr hmpl.cjinmcm viftum, & hor» 
riduni venitimi quahs dtcci cor- 
pus in quo grauis aninais l.abitar. 
f Vcras lotuAai volantia infifla, 
quoruni gcrcra ccrta t Aji apta func 
in Lcuiticodefcnpra,&: racl ab api- 
busin r> !i:is confcdtum in nipibut 
&: arbonbus cauis. 
g ^xtcrion illa loticnc indicabant 
lefidem habcrc pirccnio iMius, & 
profircbatur vitx cxpurgationc pcr 
pocnitcntiam, rux,vt aqua corporit 
Ibrdrs.animi morcs ccrrigit. 
h Qu^i U hannii lania & fanrtira- 
li^prxconio vifli magis, vr populo 
fuum pieratis ftudium vcnditarcnr, 
quam vt fcic Dcc probarcnt fifto a« 
hmiilato pccnitcntix ,quam tamfii 
non cxcrccrcnt , lludio ad ipium 
cum c.Ttcns hoinirum ordinibui 
conflucbant. 

injnuncQic, qui £uangcUi veriu^ 



6 EVANGELIVM CAP.III. 

* 'Facitc crgo frudum dignum parniKn- 
l^.n'^ru'r;or:="''^^ tlx. ' Et nc vclltis diccrc intra vo.sPatrem C 
«;m™l^'?aTslt'"^^^ habcmus Abraha. dicocnim vobis,quo- 



i fniftut ptrnitcmucmorc cat 
rcfto$,&. opcraomnia mtelligimus 



&C obcc^Jti.T: Abiali.v, » um quo fcc- 
das lancitu.n cH his wondm nibus. 



niam "poteiis cft' 'Dcus de lapidibus iftis*^p<>tcft 



2nttinquU'Zu^^^^^^^ furcicarefilios Abrah^/^^lam enimTccuris 

ndicem *arborum pofica eft. Omnis 
c- ergo arbor qu^nonfacitfrudlum bonum. 



coueni it ,adv'o potcs atq; cHicax cft i 
Dcus.vt c dL-lapidibusj(lisinatc- aCt 
ri.ihbus fufcitet lioraines,qai Abra- 
hx fidc fcqiuiti promilfionc col 

«juantur, vtiili fufcitauit liaac filiu vf^.i o* - " ' >lir 'J^ 

aducrfus natur.T cunum & modu. CXCldetUr,& m lOTC mKtCtU f . -hS^OqUldC* CTCidittir 
Pronomcii indicat dc lapidibus i . . ^ , . . * • 6c in ionc 

'«atcriaiibus. baptizo vosmaqua m pocnitentiam : quimitiuuT^ 

d Euangehj eifiracitas & Chrifti ^ ^ ^ ^ n ir • MSrs 

vittus aducriu. incrcduios &: in-. autcm poit mc vcnturus elt ( toitior mc j^f^;, ; \ • 
e ludxoruinquoruvci probatio eitrcuiu; uon lum dic^nus calccametapor- ^«^-J-^-^^- 

Vcl exitmtn inltai , vt iu^jrius arbor • k i i 

f^^Rc^robftkii^^^ tare)ipfe vos baptizabit irt Spiritufan(5to 

g"£E£XpJclZ ''^Cuiusventilabrum inmanu 

t^^r^^^S:^^.^. fun:&permundabitarcam fuam.&^Sgrc- 
Eticcrcciiim potcu quod poi- g^bit triticum fuum in horreu : palcasau 



1 

licctur. 



lcnoucmini in nouas creacuias. 
I Tribulationum : hqc rft, chaii- 
«atcm infundet in cotdibiXi- veftris 
ardcntiHimam creaDcuiu & pro- 
ximum, a qua afHiitionibus quam- 
uis maximis 
poflitis. 

ta iuangelium quod rccum affcrt 



\ crea 
afHii 

tentati fcparari non 



temcomburctigni inextinguibiJi.^^Tunc 
venitlefus a Galilxa in lordancm adlo- 
lianncm;,vt'baptizarcturab eo. ^lohan- 
nes aurem prohibebateumj diccns , Ego 
a te debeo baptizari , & tu vcnis ad mc? 
&^::^^c^^^ autcmlef\is,dixit ci.Sinc 

'ijiodo: fic enim dccct nos implcre om- 
ncm iuftitia. Tuncdimifit cum. '^Bapti- 
zatus autem Icfus , confeftim afcendit de 
aqua. & ccce aperti funt ei c^li : & vi- 
ditSpiritum'Dei defccndcntemficut co- 

lum- 



D 



gelmm redto animo , a Chrifto in 
horicum referutur. Contempiorcs 



"Xwxxw refto animo . 

temp 

vcrd & hypocrita; ac van.T do£lti- 
cx audorcs , & fequaccs ad palcas 
pertinent. 

n Jpf^iJi .prcfitehatur hac rationc 
vcram effe lohlnis ptj:dicationcm, 
expeftaii a fe rcgnu Dci : vt ah om- 
Hibus hommibusexpeftari dcberet, 
necellanu elTe baptifmu pcenitv,ntif 
omnibus cxpcftantibus rcgn J^quo 
fc profitcrcntur velle Dei confjliam 
probarc . Neque^unc prontcbarHC 

to nu„t.o rcgn. Dc, acluc„tlnt.!.Cum lanta cognouirtitddcfulohincs t.rol, hrh,f,r, I '^^ baptizJd,.propo(;- 
optab«po„us ii:u»bap,if,r,uinrpiri,ufanao^&ijni. p Ni^c opo"S^^^^^^^^ 

pa:n,tcnt,x bap,,r,nu.,.c ,u. doftrina i mcr ra,io.,ibus alicna non cflrprottur nd n>ca aflionc 

earcq,.od rum. Doncc Dcut ,pre patcr tcftctur dc mc mcom,cm,„iftcrio'^^"go inui; "^0,"^^ T. 
VI hom.ncm atquc habitu ,nucntu,vt homincm Hccct profitcor a,a,ii. It;^ k '"""""atcm & 'c urtutcm. 

vcl mihi arrogantiam, vcl „b. intcmpcftiuum dc mc ,cC,„nS'I?A^^^^^^^ ■"Im»'". v, ncm^ 
i)MS prafpicict. q 
dioi pauperibusi & 



h«pr,fpic,ct. <, 'o^-n«v,d,,Sp„.,„mfanaum;u7;tf",^fd«C',Kl" 

mcdendum contnw cotdc.jc «tcumuma quilfa.a^ ptiducla. '"^» »^»"n'"«'«- 



CAP.im. SEC VN D. MATTH, 



«f M i lumbam,& vcnicntem Tupcf Te.'^ Et ccce 

vox dccxlis,dicens, 'Hic cft filius mcus I^^nrr;.' 



C.& s. 



Mstc.t.h.iz 



Qit» & iprum lefum falutareni 
lcrct, & fpiritu fan. 
auuum acccptabi- 
fic capcuis rcmuiio- 
vtcoJuniba indufis 
lu artnni lalutcm nunuauit. 
$ Tcflm^oniuro lolianni diuinitus 
ciatura.vt publicc cdeictur. coniinet 
fummam lationmi naiuiarum,au- 
floritaus,rtficacitatuChriHi,& cu€- 
tus cuangelij ab hommibus rtttc ac. • 



man 

i.$.<i 



dilcdusjin quo mihi complacui 
Capvt 1111. 
A Vnc I E s V s duAus ' cft in dcfcrtum a 
* Spiritu , vt tentaretur a diabolo. ^ 'Et 
cum iciunallct quadraginta dicbus ^ & 
tjuadraginta nodtibus/poftca efuriit. ' Et 
accedcns tcntator, dixit ei,'' Si fihus Dci cs, 
dic vt lapides ifti panes fiat.^ ' Qui refpon- 
densdixit,Scriptum eft^Non infolopanc 
viuicMiomo.fcainomnivciDoquodpro- r ^'^'i^'/^'^''^ 

j. j j A ^*-* ]; feriumlcrui conhl 

cedic de orc Dei. ^ Tuc aniimpfit eum dia- ^5"^' m"^^^^^' 

bl I w idauicm omnis cc 

olus in lan^lam ciuitate , &: Ilatuiccum ^"^^'^"'^"^"^^^^^"•"^oi^^^/fn".^ 

^ I 1 < > »^ V ti m virtutciciui.iu tot dicbusiolcrauit 

luper pinnaculu tcp i: &dixicci,Si fiiius ^'"i';"^''^'^""^*^''*'^^"^^^^^^^ 

l 1 i XV. ^Aj^x Aiiiuo c tfurut, vt virtus fidts atijue 

Deies , mitte te deorfum . Scriptum cft Z!^^:::^^^;^:^ 
enim,Quiaai>aclisfuismandabitdcte,& muC^t-^tY.S^SiX" 
.H,._ lil manibus tollcntte, ne fortc offcndas ad ^a^ZfZ^^.^^^^TTPi 



MS.I^.C. 



a Cum iam proSatus ac dcclaraius - 
cflct Dei hhus 6c falutis humanr 
aurtor, ac piocuraior, duitus cft in 
dclcrto a Spiritu landto c^uopJcnus 
crat.Voluit cnim ipiritus landrus.vt 
tcntaictura Diabolo ad noltri do- 
ftrinam,&: vidor cuadcs cognolcc- 
rctur cllc is, qui Diabolum vincerc' 
pofla,& \icturus tminino cflct.at- 
<jue docciet homincs modum Vin- 
ccndi diaboh tcntationcs. 

m tulcrat in dc' 
hlusdiuina piriius 
latur.ptomdctia, 
m omnis conimcatus coniO-- 



Blapidcm pcdcm tuum. ^ 'Ait iliilcfus rur- "^"t^f.ZlT'''^^'^ 
pa..c..^6. fum , Sciptu cft/ Non tcntabis Domina Lu'STdrd"ri±: 

l^/-n 1-»-» ''^*^ oraticnis lcnicntia.ii quod 
l->LUm appcl!atuseshhusDcidilcaus,idiu 
^ . JL.. . " ' •/ . , . «•■». pftci Dcopancm nuandoquidtf 

f funj alils viorre non pot« f*m rtmotns ab 6ntjmviftus copia in loco vbi n*il con.mcatus tonrit,gir,& qui nihil 
V ' ' • ' . num cft rcmcdium huic pcnculo li. prcs l.^cum vt lapidcs panc.*iiant,alioquin tu dcfide, 

^nc igitur Dcum tu.T cxricm.T inom.t,alia9^i«n> cBran;cni tc, &; pncfctibc jlli tc alcndi ra- 

' '^' ■ *^^cntia acdclpctationcm pcrluadcr-.dam intcndumur. c riim^^tcntatioms dcpuj. 

iiocxlacrn hbrispctira ad noftrum excmphiin. rationihus l.umanu icmator cpcrat, Icfus fciiptuia ain.atus i^^io 



pupnat 



tti cihii 



;i s Vv-rbi a<i 
infrario imp^. 



:in hanc h ntcnt:am.Sacra doarira lilud vcrc acccpinius.cos tiui Dco crcdcntcs obcdirit..non opoi tcic foiici- 
,aut dubitare in vliis rcrum dj;I:cultatibu$,<]u.TcuiujUc in obedicnnx tidciquccxf rcuaiicvnc i< (e uffC!art,fcd 
ccrtrfriiuam cfle 1 ci prouidtoiiam candcmquc locupi: tifl]mam, auar non vnan; tar.iu vit.x hunian.x alcn- 
ni habcat,vr par , ' - vulpo m vfu rflc lblcm,ied plunmas , quarum promptuanum 

vcnciini non nuo pnuaio colilio.aut libidinc,aui hjpocnn.auc 
•.'i^lus,/ion dcbco confidcrarc (jua lationcmihi prouidcr diini* 
Jiiuutcrc eani curam Deo.cuius vcibum lccutus huc vcni.fxcrnplo torum,cjui ficuti vcibun, Dci, &: dtft- 
confuctis,indcfcito per ^uadraginta annos ahi iunt cihiscilcflibus.nunquam antcavifis ui tcna. 
t Vira &; coiporalis fuit illa aflumptio Dco pcrmmcnre,c]ucmadmoclum dc mahficis fcrtur,(]iii drfcruntur a df- 
m! ne.p:rari<;m inahaloca. g MjcruuLra. h Sccunditcntationc ad vanam confidcnrid impcllcrc hium 
c nat^atutdi bolus , vfus audont-tc cx facns hbris proditdta : ruod If cundum ariv.orum gcnus vii,rrat cilni pri- 
mononiucccd t. i Scripturx lociis pcrpcram citatus alio loco apmo cxplicaiur. k Tcniai 1 cum oui 
jndilcr mcn fefe commitiit ab,'quc vcrbo^aut promi.rione Dci hic Chnftus mdi- at non ohcdirndum c fl< diaholo» 
ctiam acravcihacitami.namqiicillc nuncjui rcftf ci:ar aut profiii.l euv nt n h craicos qui diahoh n flu /c(c in 
pcncula coaixciuni,fcd cos qui iuo .urTu ducuntur , ommhus pcriculis hbcrat ; ad Uoi cfiini pcciinci iomj cx Pjal- 
mo proUius^on adcos,<3ui adaboIuducwiiur,aatiubcaiur ali^^md agcrc. 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 
Imoges reproduced by courlesy of the Biblioleca Nazionc 
CFMAGL 2.6.551 



a Auadtla «nbitio magnos a- 
fiimos corrumpcrc valcnt cx appc- 

utu in hominibus infito crim fimi- 
ies diif. cuc igitur nsque in metum 
ncqucin crrorcm impcllcr; poiuc 
rant.diaholus, vtpotc maximi ani- 
im,5c cuncta hxcfupcritu.cundcm 
ad ambiiionem propellere tcntar, 
cuius opc totum mundum perff pc 
curbauit. 

b Aducrfus omncm 
propullatio cxd 
titur a lefu ad noll 
nulltbi ahds maior 



% EVAKGELIVM CAP.IIII. 

Dcum tuu. *Iccrum airumpfic cum diabo- 
lus in moncem excclfum valdc,& oftcndic 




poft mc. 

4 MS.G. 



mcm tcntationcm ^ rntanaTcriptu eft cnim, Doininu Dcuniy^,^ 

uinis (cripiuris pc- j- . ri c^-i^" \s.,t), ^nr,t n, 

t^^Z. tuum adorabi.s& ilU (ol./eruies. Tuc^-j-A 

t^^^:^:. rcliquiccuin diaboIus:3c ccce^Aiigell ac- B...*..„. 
t^Z:i^S:^^^^: cedcruncA minidrabat ci. Cum auce u«.,.t.,i. 



antcpon 

gnare cft. crgo alium prxtcr Dcum 
adorarc, aut alij (cruiic ea fcrnitutc 
quam d;abolus fuadcbat , id vero, 
cuamuis magnis.Sc illuftnbuscon 
ciitionibus propofitis, mircrnmum, 
& abicftifTImu fcruitutis cft gcnus. 
c Fmita omni tcnratione.his cnim 
gcncribus, omnis d aboli tcniatio 
comprchenditur,qux verbo Dci rc- 
fte produtfto fupcrari poteft. 
d Exiius coru qui Deo fidetes obc- 
diunt.vt no opus iii fua curarcjicut 

diabolus fuadcbat. fcd fefc Deo per- * , I ? !• ' * : « T^- 

tnittuntmonmodocmmahuniant tcrra Nephthali, vu maHs trans lordancm 



audillct lefus quod lohanncs traditus eflet, 
{ecenitinGalil^a:^^&rcliaaauitateNa-^-^-'^ 
zarethjVcnit & habfeuii* in Capharnaumroy.4./.4j. 
'maritima , in finibusZabulon 5c Neph- 
thali: '^vt'adimplercturquoddi(flum cft 
pcrlfaiamProphctS, TcrraZabulon, & g*^^ - '' 



GaliLxa^' eentiu-'^ 



ncccflaiiis rcbus, fed Angelos mini 
ilros fortiuiuur.miniftrabant angeli 
lefu cibum dminaprouidcniia fup- 
pcditatum. 

« lohanne imminuto Icfus crcfcit: - . . sv i » ~ 1 ... /1 

hoceft,iHoiam defunaofuis mu- bus in rccTionc vmbrac mortis^lux orta elt 



viam t 



poi^ulus quiTedebat in ws.g 
tenebriSjViditlucem ma^nam: & ledcnti- 1 ms.b. 



neribus.hic fuis fungi incipit cuan- 
eehft.T,& curatoris ac bcncficcntil- 
fimi, tandcquc feruatoris hominfi. 
f In Nazarcih habitaucrat , vt pri- 
«iatus,& fubdituiparctibus.hoceft, 
matii &: aluno, vfquc in dicm oftc- 



17 



eis. 

cere,*' Pocnitentiam agitc : 
bit cnimreanum cxloiu. 



G.S. 

ambula- 

bat Ms. 



' Exindecocpitlcfus pra^dicarc3& di- "^^^"3 



appropuiqua- ^ 
* ^ buL 



.m 



fionis fu.t ad Ifracl. x r • \'\ ' 1* 1 

g vtnotior piur.buscfrct ciusic- autc lci us luxta marc Cjalilarx 5 viaitduos 

gatio ac prxdtcatio , tum liiaelitis 



lans "mopio 



quauit II 

MS.R. G.S. 

fumVn^'^^"^^^'^ fratrcs, Simoncm . qni vocatur Petrus , & luc \\aa!^ 

finitima gcntibusvrbs,&: niaripro- . . "t ^ ^ . *• . 

xima pr.rbebat. Andrca Tratrc cms.mittentcs rctc ui marc, 

h Quod duphci figmhcaiioncdi- r \I9 • !l 

ftum FucratperPropheta iam femei (crant cnim pilcatorcs) & ait illis . Vcmtc 

• fucrat olim initum, fcd nondu im- \ i^^ p ^ 

plctuvlqucaahJc^cfu lcg.tioncm. p^J^^ ^ ^^^^.^ yQ^ pifcatOrCS ho- 

i Ex eo tcmpore a. loco. _ i ^ I 

k Pcrmtentia & fidcs du.T rcs in 



Buangeho poftulaix,fine quibus rc- 



muium. 



»num cxlorum oivincre nemo poteft.fides cxigitur audito nuntio rcgni cxloru approp-nquantis; pcrnitcntia virtuc 
vitioru tuga, & honoru operu ftudio prxftatur.Idem Icfu prxdicidi initiu 8c Ioh.ini:vteraiic cnim vnani rcmdo- 
ccbat.videlicettempuspratix &: falutis ac regni aduenifle.fcd lohannes vt Propheta & indox. kfus vt Pro hcra,& 
auftorprocuratorqucfaliitis agebat l Singularis clea-o & vo atio ad Aponolaumi, hominum incrijdito- 
rum.vf nongloriciurcaro indicai locus hic magnam Dci volutatcm crga falutcm hominib j» nun iandam. ruan- 
doquidem Icfus ftatimipfo Euangelij pr:cdicandi initioafiumit opcranos, vt citjus bonuv nun;ius & faluris,8c 
cegnipropaiJcturconucnuautcmh.Tcrrsplurinnim cum antiquis varirir.iis. m Ad ctuldem artis grmis, fcd 
excrlientiusinuitantur. fic nouit rcus homin^s aliicerc, non,inqi it,3d homines vinccndoj bcllo, fcd ad yiuwc»- 
picadoj.non ad moncm/cd ad viiam. hoc Crajcum vctbum fignificai apud Lucam. 



US. C. «. 



Mjtc j.*.7. 



» lerus 
Ui.Hter. s. 



CAP.V, SECVN D. MATTH. #> 

minum. ^"^'Atillicontinuo relicflisrcti- * opt.mum «empij mqmiDco 
uSjiecutitunt cum. ' Ecproccdcsinde, nmJvTantYDeo'^^^^'^"''^^^^^ 

VidlCalioS duOS fnUrCS ,IaC0bumZcbe- ^ Vo^n^ui-amfratrcsautamicim. 

dxi & lohanncm fracr6 cius in naui cum Ts^h^^^^^^ 
Zcbcdxo patrc corum ,rL-ficicnccs rccia rB^;^'i'lar,[:irdoa^^ 
fua : & vocauit cosl llli au tcm rtatun nJ^^Z^Jt^:^ 
rclidis rctibus & patre, fccuti funt eum. /:^±Sm£:;^?^,^^::^f;c^ 

Et^circuibat kfus totam Galilxam, JCl^^^S^S^^ 
doccns in fVnagogis corum,& prxdicas' ^i^^cn;;:^ 
euangcliumregni: &: fanasomnem lan- 
guorcm, & omncm infirmitatcm in po- 
pulo. '^Et 'abiit^'opinio*cius in totam 

bC-,^* ^ O- I - 1 • • ivi l'hertatcm a Jcruiturcif.gvpriorii, 

oyriam.Oc obculcrunc ci omncs male ha^ &a.gnitaremobti,Knaam popuhra* 
^,,^ ' •• I -1 « . '^^o icgi dicati.quc omnra cor- 

entes , varus languoribus &: tormencis p^^^i'^« contigere, aiciuc .mus i*ti 

r og^-l -lli^ nuiifj audontas fignis , portcntis & 

comprcnenlosjoc quidcmoniahabebac, '"'ricuhscoHnTiatafuitriicierusho- 

&| • o I • o . nTnibusrefiiiflioncmapcccatiaciiia- 

junacicos, &: paralycicos , curauit ^^^''^^i-^JTutfAtraauct.onemaare- 

iS o r r f I gn^m c.xlorum fpintualenunt.at 1.T- 

COS: OC ICCUIX lUnt CUm tUrbX mulCX ^'•'^'"»"iinunr...m; quodquiaadfa- 
or>^ 1«iT r i '"rfincxmorterorereb.iturfan.tate 

Ue Vjailkra, & DCCapoh . & dC IcrOlolV- rcHnutacxvanismorb.s^cl.bcratio- 
oJtI ol Ti ynca d.tmonioiu opprcfllonibus con- 

mis^&acludxa^&dctrans-Iordanem. 5^'"^"^ 

t Benehccnria fua fpontclucct, 8c 
C A P. V. conciliat horainum opinionem fa- 

V-j . r ^ !• niinio|ue bonam. hocautcmadrcgni 

Idensautem turbas, aiccditm mon- ^'""""i^^' faciebat. 
- V r J 1 Synam h.c Palcftma int-rprctamuc 

tcm: & cum lcdilict ,accelierunt ad eu f ^•^'^*^"»^'". 'lo*^^'^^ n.an,Mc. 

1. . ^ / diterranei IittorevfqucadC.leadmd- 



Ic(u? facjcbat uiagna ommuin admi- 
rauonc dcinde pi^-comum publjcc m 
fynagog.s Scexira fynagogas a lefu 
cdebatur. hoc cft pracdicarc bonum 
rcgni nuntium. 

c Vc olim Mofecannuntiauit Ifrac- 
lii.s libertatcm i JlTU.turcif.gvprioru, 



' j.^ . - . ' aicerranei iittore ^ _ 

diicipulicius. ^ & apcriens os fuum. do- '/'^"«'•'^V^ omn.a ioca 

. ^ . I compleu.t famapr^dicat.onislcfufa- 

ccbatcos,dicens , »tBeati>auperes rpiri-rvrJSX';^^ 
tu : quoniam ipforum cil regnum cxlo- .^^XZvTnar:;'^^^^^^^^^^ 

B-, , cxleilem probabat omnino aducrfam 
lUm. diabohrcgno. 

h Icfum.n.(>enumoui prxd citioncm cuangelij<^ue pr^eonium fpeftabat , ad omncm Ifraclitidcm fCKioncm 
«c gcntem pertmuit ad conhrnianda:. promiffiones parnbus faftas, vt Paulus docct. 

J V ^'^^"^"^^'''^^^'"•^'^•«"ra&.na.tut.^^ Formam*EccIefi.r fu.x mil.tantis in hoc 

mundo delcr b.t Chnltus legelque chantat.s d.lc.pulis fu.s prxfcnb.r , inc.piens a pnuar.s fingulorum monbus: 
demdc ad eos rraiifit r,u. ad communem hom.num Ibc.eratem conlirruandam , atq ic ad mutuum officium pcrti- 
nct, quibus Ecclcrfjx fux homiii- mftru Hos cfle vult , fi lludeant in triumphantem Ecclefiam rcc.pi. 
• ^«•■^«'^'^nefcparaiasacdjain tas . tanT-n non vuh Chri^us in luis chfcipulis efll- fc- 

junctas, icd coniurajflimai a Qui ve.c Mfrordc renuntianr auaritix & ambitinni.atqur diui'.arum fi y\xt 
pofiidcnt non amarores, ied boni d Jpeofaroies funt hi cilm pauperes fiant Ipmtu proprcr Ucum, diutti.saugm- 
lur rpiniuahbus cr am in hac vita , dum adhuc funt m Ecclefia mil.tanti ; atque h. potifn num pertincniai 
dchn.t.oncm Ecclcfix Chr.n.an.r, hoccflad Chr.fti imiratorcs. Omnes hx cond.t.on-s a Chr.fto .ndicarx cd 
pcrtmrnr, vt hommes dociantur beaTitudincm non confiflc.c in rcbus quas raimdu* probaus cxpetii.fcd omoia» 
«coatraru* fuiccpu* ex fidc obcdacuiia crga Dcum. 



10 



b Vcrc mitis gencratio permanct 
ciiam inhactcrra^aam potcnies Im- A »-^^1' 
m$ feculi /ibi vfurpanclam vemlicant, 
i< vfurpatam miiltis curis &: folxitu- 
dinibus vix tencnt , atque cicoeiuni 
relitv^uunt: mites vlto cdm lerra non 
aliisrationibus ' 



EVANGELIVM 

mites : 



CAP. V. 

^ Beati mites": quoniam ipfi poffi- 
debunt terram. ^ Beaci qui' lugent: quo- 
niam ipli confoLibutur'. ^Beati qurefu- 
c(i,vcr.>fruun^S^:i;S^^^^ & litiuut iuftitiam : c] uouiam ipfi 
c^^^lu^ni^^^^^^ 'lacurabuntur. ^ Beati^mifcricordcs^quo- 

piaiibus fcciili & canialil>iis Ci^ncupi- 
fccntiis alienam, ilolentes alioium ho 
minum in ea re cnorem &c perucrli 
tatem. mumius arbitrarur bcatos eos 
<jui voluptatibus ac (.lelitiis fruuntur. 
d Spintu confolationis faniflo. 



niam ipfi mifericordiam confequentur. 
^ Beatl "mundo cordcrquoniam ipfi Dcii 
videbunt. ^ Bcdti ' pacifici:.quoniam*filij 
^ii^^^^^S^^^TJ^.::^^::^ Del vocabuntur. ^"Beaciqui perfecutio- 
n&m;;.turr^^^^^^^ ncm patiuntur proptcr'iu(Htiam :quo 

Ucoferuenti fide & attentaobetiicn- 
tia diuinis 'uflis cxhibenda. 
f Ipfi faturabunturiuftirtcatigratia 
Dei. 

g Tantumabeft vtdnt beariqni fuas o, ' r • r. 1 • 

iniuriasvicifcunturautpcrfequunrur, o<: perlccuti vos rueruit . oc dixcruit om* 

Yt mundus putat. rruledcordes furu, • ! J T • 

cjuimifericordiamcxcrcetnonfoium ^c malum acluerlum vos mc ticu tcs * pro- 

creaproximos, fed crgaeosa nuibus r, i i K 

uciotfcniyiyic funt:.; Dcume.gafc ptcr mc: ^audctc & cxu Itatc.q uon um 

milcricordeiucA-pcnentur. ri'^ - r n 1 r* 

jv/w,cwo carr,is defidcria mercesvcltra copioraclt in c^lis.ficcnim 



niam ipforum cft regnum ca^lorum. 
^Beaticftis cum maledixcrint vobis*. 



//^. 6i a. j. 
^ 66.4. «to. 



* ipG z 

MS.R.G.S. 
I,. Pff.i.i.lO. 

& J.f i4' 



* hominci 



P^^m^rtr ifar/IJr,!;! perfecun fiint prophctas,qui fuerunc an- 

^^!:^^:^::^^::- tcvos. " vos ctiis-fai tcn-x. "Ou^d a 



;r. fileuanueritjin^quoGiiictur? ad nihilu.n 

.ngatco"! valet vlcr;\, nifi vt mittatur foras, & con- 



manebit Spiritus Dci . itaquc non 
foliim malafa£la , fed mal^ concupi 
fcenti.T: vincend.x funtiisquj " 
bcneticiorum Dci in Euang» 

r~':;^i::^!::^sc^c.o.,un. culceturab hominibus. '^Vos^cftis lux 
..,u. ^o..—^^^^ j^^jj^jj^ Non>cteftciuicasabfcondi fu- 

pra moncem pofica. ' ' nequc acccndunc 
'luccrnam, & ponuc eam lub modio/cd 
fupcrcandelabrum., vcluccat omnibus 
qui in domo funr 



B 

L«c.i 4.^. 34, 



quocunque 

teniporahproprio commutant 
k Proptcr lufliiia.u Dci in Euangelio 
promiflarn , quam vcl auditam c.\pc. 
tentc: qu.Trunt ,vcl .icccpram dmmo 
bcneHciopr.xdicant ,atque cius caufa 
mundocxofi atqueinuifi vexantur. 
1 Ciim odium & inuiJia nonob 
cuipam initur, fcd obpietatiscuhum 
alienum a myndi ftudiis: & nulla a!ia 
odij autiiialedicentia: caufa eft, nifi 
quod Chnllianzpictatis vcn & inie- 
gri cultorcs prardicatorefque cftis , & 

^^::^^i:::l]^V;:na^^ - QHorumvirtutcimeacccptahu, 

incnarrab.h. n ^e as^agit^q^a^p- ^^^^3" n^^ crt^cicntla 
canuscrt h.cfermo. o* In quo fal.etur ipfum iaL> p E"v.nutem'^^^ conculcarint. Ar- 

lux veni in mi.ndum, vt omnis qui crcdit m wc non amhnlefin 1 communicata. namquc cgo 

aara..lluftriscrjt&confp:ciMgcLbusoS"r^^^^^ 

montc domu? Domini pr.rpaiando fuper vcniccm montium ''cut lummar.am c.tIo. <,c Ifaias prordixitde 

hominum luci pr.Tftat plurimum. ilhsvirtus & fanaitas adfuit fcd modica r,,/"'^ "^' 1^'^antiquorum 
lucc. dc qua vcre icripru«. eft. Pofui tc in luccm gcntium u fi« mca v ^ comparctur cum horu« 



& ii.f.jj' 
i.Pc/.x.r.i V 



Sic luccat lux ve- 
llra coram hominibus: vt videant opera 

vellra 



CAP.V. SEC VN D. MATTH. ir 

veftra bonn, & ^glorificcntpatrcm vcfliu 
qui in cccliscft. ' Nolitcputarcquonia 
vcni^bluere legcm aut prophctas. non 



a SJciitrcriptum eft: Omnfiqiii vi- 

tlfrintcos cog ofcci.t illo!; &; dic;iit, 
i]uia ifti ruiitlemcncui bcncdixuDo- 
nnnu^. 

b ll.tflcnus proinirnoncs Ecclffl» 
ficix, &: cxpohtioncs conditionis, ad 

^«.,....■7. veni roluere ,red'adimpleic. " Amcn 'ir::^!^^:^'Z:^^:^^^ 

'i«"<^*"atis , i\ adiHi dipnitatis ratio- 
neni llr.nuc obcunJani : nunc dciii- 
ccps f]uid iplc a lua Hcclciia exigat , vt 
i;li tantam dipnnatcm, tantam bcnc- 
Hciv)rum fummam communicct.cx- 
ponit. n6,inouit, h.xc otiofis ipna- 
uisaut rcpidis danda runt, (cdiu cjui- 
buslumnium lludium pietatis fucrir, 
non vcrbis tantiim prad candx , aut 
Hde tantiim otiola crcdcndx , lcd in- 
tcgia cura ac dilip.cntia colcr.d.T. 
c Solui icx dicuur , (]ux ccllat irriti- 
vcfit. 

d nfficcrc , vt mihi crcdcntc s adim. 
plcant omnino. efl eniui (anda lcx & 
ipiritualis, quam contcnto iludio ob- 

1 • • " • 1 I ' ' n - • n fctu^i oportct'ab iisqui nuhi fidci» 

Dis^quia nili abundaucrit lultitjaveltra habcm:tanuivci6abcrtvtrgovcnc- 

1 ^ N f> -1 n r\] T rim ca folucrc.vt iisquidilif.cntcr cu- 

LHc.ii.f.if pius quani Scribarum , oc Miarilxorum, ^^od..rim5coi.kiuaiint,daturusbm 

*■ »... 1 9 A Sp:ruum fhndum mciim , &: fcriptu- 

nonmtrabitisinregnum cclorum. Au- r"^iog.nMncord,bus corum.quam 

j.^. «^.-j . . ardcnii amoie & Audjoadimplcant. 

i^io.c.i, diltis quiadidtum clt antiquis : Nonoc- . cii'inomniafi.it.agudcicgcDc 
^•5 *.i7. ci^cs^ autcm occidcrit,rcus crit iudi 



quippcdico vobis^doncctranreatcxlum 
Q Sc terra,iota vnu auc vnus apcx non prx- 
ceribitalege/donecomniafiant. Qiii 
ero;o foluerit vnum de mandatis iftis mi- 
nimis,&; docuerit fichomines: minimus 
vocabiturinrcgno cxlorum.qui autcm 
fcccrit (Jcdocucrit: 1 



cucrit:nic magnus vocabi- 
rur m rcgno carlorum. Dico^cnim vo- 



D 



cio. **Ego autcm dico vobis^quia omnis 
qui irafciturfratri fuo , rcus erit^^iudicio. 
Qui'autem dixerit fratri fuo^raca^rcus 
crit concilio. Qiii\autcm dixerit , fatue: 



calogi , & aliiipartibus ad eam pcrt/- 
ncntibus,non dc ccicmoniaii lcgc qu£ 
ij fc implcturus erat ; adimplcturi ctil 
crant difcipuh.non tamen adlitcram, 
fed fpiritualitcr. 

f Rcgnum cxlorum partim in terrt, 
pariim in carlo cft: in tcrra cft Ecclcfia 
miliians,in qua pcrfc di &: impcrfcfti, 
&: inhrmi cti5 ac pcccatorcs cflepof- 
fi/nt. clt cnim fagcnacx omni gencrc 
, , pifcium congregans : in triumphanti 

rcus crit gchennaEignis. "'Siergoofters ::^;l^^Z::i'^:^^Z 

R tnnnn^; ''^•^"'cminimurahabcrioportct qui 

^ ^ lllUlJl lvi folurrit vnum cx mandatis: qui vcro 

omnia fccerit& doaierif, magnum vocarl oporteteum ,atque ta!i5vnuf(|uirauchabcbuur iudxiodiuino. 
g Vtoratio.itafipnificatiovariacft. Nam.vocari in regno.aliudcft.quam iiurare in rcgnnm. illud coUe^Vionis, 
hoc drle:Uix flc poue/riOTis cft, pcrtinctcjuc ad Ecclcfiam truimpbantcm. Alludit tota oratio ad figuram anti- 
quam Exodi ln Ecclcfiara aiumpharucm non inttabumquorum uillitia adiua &:cxcrcita non prxflitcru luflitix 
ft^iuz Sc obfcruatxa Scribis &: Pharifxis, non a malis rharifris &: Scribij , inquam , fcd ab opiimis, & qui dili- 
ecntiflime obfcruantDecalogi prarccpta.illi cnim cffcfVum tantiiraad lccisnormam coformare contcnti,idi]Uc di» 
ligcntcr, cxtcra non tantum curant. cco vcro non folum cfFcrtum, fcd afrcdum omncm lcpc du:ina regi vo!o. 
h Hocloco conftituit DomiousEcclcfiarticum iudicium, .ludorkatcmqiic Epilcopis, Conciliis, &: omni Eccltfij 
tradii. ludicium hoc lococpifcopi vcl partoris, vclaluis ordinarij niiniflri rrprcbcnfionc & admcnitioncvtcorri- 
gacur. i Crauius fa<fluni publicc magis animaducrrcndum cft. Conalium Ecclcfianicorum patrum intclligc^ 
«ualis fynodus eAccdcfiaflicaciuitatis vcl prouincialis. RacaAuItum fi^nifitat, fiucvacuum ccicbio :vox Chal- 
«a;aincrrpanobasfamiliarilTima Cc frequentiffima, vtalias doccbimus Deoannucnte. k Iluiufmodi vocum 
appellatio ciim animolxdcndi fit, culpa non vacat: idco vindifta digna cfl inicr Chriflianar charitatis & pcifc- 
ftionis fludiofos mimftros. 1 Eie£lioncm ab Ecclcfia fignificat : nam qui ciicituriuftc,in pcccatocfl; & er 

«onfcoucmigchcnnaignisdignus , nifi panitcnriam ajrar, vr iccipi mcreatut inTccIcfiam. m Amorcm.pa- 
ccm, & mutuam charitatcm, vt Chriflianx Ecclcfix vinculuui fludiofiffimc colidfbcrc.docct Chriflus cos qui luX 
4!o(ftrinam amplcfti, &. promifTionem confccjuicupianr-.ah.isfcucri-atcm diuini iudicij cxpcrturos : idqucconfir- 
mat fimiliuidine dufta ex iudiciali coniuciuamc , nop lolum apud cos qui Pcuoi colunt , fcd apud omncs genics, 
later quas iudiciUm tx tufUtia cxercecur. 



EVANGELIVM CAf . V. 

Concupifc^tiamintiqinfiim vln- } \ « f • J ^ 

: non poiTent,mininiuin pcccatum munus tuum ad alcare, oc iDi recoraacus 

aueruni, &: niinimnin madatum. r • • r 11 1-:J_J 



t 

ccre uun poiicnt,mminiuin pcccatum niwiiw.» k,iJL4iii c»\,4 «^itui^^ i. v, vv^a v*m i, v».^^ 

putaueruni, &: minimnin madatum. £*• *£* Tl l':J^J 

Noaconcupifccs.tam.-nchnrtusar' uieris ouia frater tuus habec aliq u 10 ad- 

fcrit& hoccllcmagniim mandatum, ^ 14 ^ \' -1 • . „ ^ 

& iliam graucpeccitum; nam quan- ucnumtc: rciinqucioi munus cuuiu 

■ y^i^ff* 'xlf/ii-^ .Qr *T/»Jzi .-^^^.-•^il j^j-j» " rcconcilJa. 



rc 6 
c s. 



qaam folaconcupjrceuaaltcrum ir,i- I o J • W 

nmicixdamushoniinemaau.tamen antc alcare ^ o<c vadc Drius rccoHc 

& Dcum ofrcndjnius.cuidixit, Non r * o • rv' 

concup.fco:: & homn)cm ipfum cor- 1 ratri tuo i oc tunc vcnicHs oficrcs m unus 

dc eriam lacdunus.qucm cordc diligc- Kr/l r • 1 r • r 

rcvtnofmct.pfosdebemus. Vtcmm tUUm. ^ hltO COniCntlCnS aCl U Cri ^riO tUO 

«X corde amorprohcifcitur.ficodium • \ J • • r \ 

&'maicuoientia,&:omnes<iu.Thinc cito dum cs uiviacum co .* nc torte tta- 

cnunturinuin.-r.Pugnarcautemcum j t r • • 1- • • i 1 

concLipHccntia fortiiTimc^ vuit fuos d^t tc ad u erlarius ludici ,&iuacx tradac 

Chnftus,augondospofteaafcSpiri. • -/1 • 

tufanfto,cuiusviituteconcupi(ccn- ce miniitro , & ui carccrcm mittaris. 

tiam ommno icmperent , & rationi . ., . 

b "or„ia in,peai,„™a,c,„,.„o.i "^'"^" "^^^"^ tiDi, nou cxics ittdc, doncc 
^'^^l^d^j:;^!::^::;::^:^ rcddas nomflimum quadrantcm. Au- 

remota omnino Dominusvultjq * - • - 

^uam ca ahds nobis vel chznfTini 
apprime neceflaria videantur. 



^ar- reaaasnouiinmumquadrantcm. ' Au- 
ma vd ^^^^^^ ^^^^ didum eft antiquis.Non inoe- 
chaberis/^ Egoautem dirn vnKic nnin 



c Naaic.t.Audi..sqt.iad;aumc. ^"'^^ ^ . Ego autcm dico vobis, qui^ f-;^^^^^^^^ 
^^^:^^!:^:::'^^'^ ''^^^'^' vident mulieremadV-oncu 



pifcendum eam^, iam mocchatus dl eam 
in cordc fuo. 'Ouod li oculus tuus de- - «.^ 



r»S; (ed.D.ftu cft autcm. Nequcenim 
hocprarcppium eft dedim.tte'da vxo- 
rc,fedpermifno ; & capermimoMo- 
/is non fine Dti confenfu , idiiuc in 

vnacaufaforn-cationis.non iAalm: ^ "V ^^^^^ ^^^iii^a LU.\.l:> ^.IK.- y^^ 

:::3b:,';::^r;:'<^Lr,S;=cS;r^ '^r' fcandalizat te , crue cum , & proiice £ 
c;trTnd:;';rn^o'::;;'or: 2 '''^' ^^P^'^^^ ^""^^ "bi vt pereat vnum 
ttt:^^::;,:i:^^t:^Z '^^^"^l^roriim tuotum,qudm tota corpus 
'^^a^r^r 'a^^^&f;?:™' ^""^^ mittatur in gchennam. '° Et fi dc- 
XTp':;^"^" xtcramanus tua fcandalizatte,abrcinde 
l!,i.:^rc,,Iuu4,^lra''4',T;„';: eam,&proiiceabs te:cxpedit enim tibi 

nesqu. vxore-d.m.ttunr n,ccchanrur. vr prrrir Vnni-r'» 

c PeriuriumDcumoftind.rA ho- }'^^^^^ vuum mcmbrorum tuorum, 

mincmUdit,quiad.^:dem Hrmadam nil^n^ t-i^fnfv^ *. • i 

lurametucxigebat Eacmmmrame- M"^'" tOtUm COlpUS tUUm CJt Ul Cchcn- 
tumnoex natuiaautfuaautrcrunc- nof-n 3 * 'P\: rL,,.^^ n r-x . ^ 

ce(Tknu,fedexfufpic:onefideinonre- ^^^m. UlCtUm Clt aUtCUl, OuiCUnOnr 

ft.>obferua:a:.VuItignurChr!Austa- rliiviir^fiVx,^^ f I V,., yM''*'^ 

ramcfr..ntrrfuosohreruan„a & ,n- «^ll^^^nt V XOl CUl luam. dct Cl I bc Pin 
tcgr.taic atq.fimpl.citaiertdeiacve. ivniirln 3 i r ,^ !• ^ ^^•-'^'it.in 

ritatis.vt nullo modo opusfltiura- ^^J^^aij. HgQ aUtCm dlCO Vob'9 Onio 

mintoinrcrcos. Non damnat iura- r»m n i c ^ J ^ . T „• ^ ^- j^\uiA 

menru; namq; id ratura fua fan£t 
mum 
fidem 

rrmouendam lurjniftofitopus. ideo ^U^»-;. • J- • i 

nond.c.t.Q^undh.snf.imdant.useft. Ciiari. oc qui dimillam d 



Deut 14. «.u 

/'/•..9.^.7. 
2i!,'i~r. \c.a.4, 
Lu^.i6J 18. 



V , o^^iA^i^^ quidimifcnt vxorcm fuam \-xcc- 

:fed.mprohatma'Jhominum pr-. f>.n,:-^^- . r r • ^^^^AV.^.* 

,autv3n:tari5rufp.c.onc.adqua } ^a lOmiCatlOniS CaUla . faCir Cim mi-n 
lendam.urjmftofitopus.ideo ^L^^:. • 1- ri^ ^«-^^'111 lUa:- ■ 

.c.t.Q^undh.snhimdant.useft. Cliari. ^CqUl dimiiiam dnXClir innl^.^ror. 

malumea^icd.amalo.fl.hcccft.i 3 3 T^„,. ^ 1,,. ^*^'''^^ ^t.aaUltCl at. 

nal.riaprofic.fcinr. iVaconfuerudi- ^tCI Um aUdlitlS quia dicT-nn-k /-f]-^.^».: L/Wta.,. 
rcvamrat.s^dol. mah,aquaalie- xi • • , l"'''* ^'^^'-'•^m t aU tl- ^1!; ** 

rimMu.mefl; opnrretd.fc,p„ir,mci-.. QUIS^ f\ OU PCriUrablS' TC' IrV'^' - n ,^ 1"^ S!^'^/ '^' 
rfe hac rat.oi.e omni alia* plura 6c T ^ ^*^^^' ^ ^aUCS aUlC m DO- f^i^^^^^-"- 

mmo 




Early European Btxsks, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduce(J by courtesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



CAP.V. SECVND. M A.TTH. 13 

mino iuramcnta tua. ' ' Ego autem dico 'uaZ::!^;:^'^^,;^ 
vobis non lurarc omnino . ncquc pcr cx- :Srui;i>r.w S/rjrr 
lum,quia thronus Dciclt, nequc pcr p^Jn^rrn^rou^rpac^r^ 
tcrram,quia fcalpcllum eft pcdum cius; ^"^^"Sfit':;^;^^"» 
ncquepcrlerofolymam ,quia ciuitas cft ^.^rXrc:;^^^;:';^..'!^';^:: 



maanirc"is. 



56 



ULCjUCpCr CapUttlUimiU- bono mahim Noquc agiturhiccx- 

raucris,quia non porcs vnum capillummbus ,ib.a.V:an,vic,umrcpdWe 
albiunfacsre autnigrum. Sit fcrmo!;ofu'|?10™'^'~d: 
autcm veftcr,cft,eft; non, non: quod au- ^.^^:::!'^!^!^:::::^^ 

fxW iI.Vi4^^^^ abUndantlUS Clt , a malO C!t. re, vcldchonote.vel d: al.;s com- 

L^t!ld\o AudlltlS qUia dldtum elt , Oculum prO niemo Hud.L illms en.m an.mum 
iiic £ *\/»*^.^,,l^o,J ^ 1 iQr- patifntia.obfequioac bcnehccntialu- 

i^.i...Z9. OCUlO, &Z dcntCm prO dCnte. EaO aU- pcrandumcfll a.t. rullum cmm d.f- 

^ J* ^ 1 • /^il 1 ^ /- 1 /- pcndium ir.acnum elie roicft.licLm 

temdicovobisnonreliltcremalo: fcdfi • 
quis te^pcrcuireric in ^dextcram^maxilla 
,.r.r.«i.7. tuam, 'pra^be illi & alteram : Et ci qui 
vult tccum -in^iudicio contcnderc^&: tu- 



» MS. C. S. 



» MS G.S. 

Datt.i ^.i.y 

• auerfatus 
fucris sAu^ 

G 



tuetiJ.. 
Rem.^ i.H if 
Lui.ii.e.i^. 

7.r.6o. 
I Cer.^.t.i}. 



tanta VK-ona corrparetut. Atque h.rc 
bremtcr de priuatis inimicitJis ac fi- 
multatibus. 

c tx vatiis Scriptur.T locis Scnbae 
colleg^-rant & docuerant hc^ftes pu- 
blicos non foium abigcndoscflc a c6- 
mercio & toniuciudinc Ifraclnaiuni; 

i^i/-Ti>-» ml ♦•^M^,-.« J,'.,-..'^..^ * o II"' ftd odio,contcntionc.atoue bello eni 

niCamtUctm tOileie ^dimitrCCl&palllU. &c.Tdeaffic,.ndo.:atquc.ndectum 
■^' Fr riMiVnn/nn^ r/» on <-r i l i o • i<.r i - 1 Lw^ ^ / hoftium &: in.micotum definiiioncm» 

iLLqaicunquc teangaiiaucriL miilcpal- muitopiusiuftod.iaiauerant Nunc 

paiat Clit.l.us l.oinnes ccnciliat* 
omi.es. qn: omnes fcruaturus vmcrac. 

i'a luccrc 
ber.chccn- 

t.a.ac dcirum charitate maxin a & 
aniphfllma , vt his ariibus ij oui vul- 
gari n;odo hcftcs inim;ciq; haleiur, 
viftiomn.no&. (upeiau ccrcihct.iuc, 

E.. atque fx o.r.nibusvniim fiar ouilc. 
\I,0 aUrCin UlCO «l"'-'*^ »1'» hoc modov nc. r.oluerint. 
,T^U: <1 I tair.en hi fuo prarmio non carcbi nt 

vcbis , DiliLice niuii:cos vcl]ros,bcne- • ■ ' 



fus, Vc;dccumiIlo-aiia'duo. '^''C^ pe- 
rir atc,daei: ^volcnti mutuarcate, ne ^v^^rn^^^ 
' aucrtaris*. Audilhs quia didumcfl:, 
Diligcs proximum t::iuii, & odio li-.^bc- 
bis injmic?:m tuum. 



44 r 



cite lus Qu 



i odi 



• habetis i 
Ml. h'i4r. C. 



rei bene &: fcci d\'m pr.xfcnpium gc- 
fti. quod il ita cum hofiibi-i al.ci..T. 
erUr.t VOS: OC OratC piO qucidigionishominibusapcndutft, 
r '■ 1 o I • 1 quid entcum iiscui in tadim n-b.f- 

pci lequcntiDus oc caiumr.ianrbus vos: ^""^ tccicriafum?Am.^iaducncdum 

45 TT . • £ i.- . /1 • • • I ri Chr./lum loqu. luxiaco.rmLn^ 

V t 1 CiSlillJ pat. IS VCltll qUl in CarlisClt, vuIrifcimor.ematque,taqUibufd.^ni 
' ( ] ^ .... I . ^ vcrbji \ti nonex (ua fenrcnifa fcd cx 

qUllOiCm lUrm OUri t. Clt (Uncr bonOS & acccp.a (crmon.s confucu.dinc , vt 
I o 1 • r • n r\ quod .n.niitcs vocet , ciim tan cn iJIc 

niajc»s, oc rluit fureriuuos & iniufios. foioconuiioshaberivchtdeict^cini- 

4.6 r; • • ll* • • 11 ni;ciodio habtndi vidc £xod 

01 cnim dili<jitis cos qui vos diliounr, ^^".'^ ii.riocusA.pcnorcm 

».'1 5 exphcai.vMchcti dc Gciil.bcis agi,qui 

quam merccdcm nab<,bit's'^ ronnc & ""vuifc nami.a.res 

^ I j. , ■ v.^ dirun.uronne.s lfracI,rxconfucii/n- 

pubiicaniiioctaciunt.^ "^^Et fi falutaue- e^ouoda.M mfaii.utio. 

j * w. X-*. «1 iutvicw(i.i«^ ois mcnno hi<-f,af, id peninetad tra- 

]> j. " dinoncj antiqua.% .dcquib" pluiano» 

IJ lltlb b.$IumAlia4 diuoda. 



14 EVANGELIVM CAP. VI. 

ritisfratres veftros cancum,quid ainplius 
raK/i? facitis ? nonne & ethnici hoc faciunt? 

Eftote ergo vos perfcdti , ficu t &c pater 
veftcr ''ca:lcftis* peri edus eft. 

CAP. VI. 

A Ttendite* ne'iuftitiam veftram facia- 
cis coram hominibus, vt videaniini 
ab eisralioquin mercedem non habebicis 



quiinc* 

H$. G.S. 



a Magni mDmenti rcj cft, quam ne 
pligi non opor.eat. 
b Duplex cft luftitia , com 
acccpta Jc viroque genei 
riinus. m prioris ratione ommaopcra 
coniiuemur Dco grata & probata, in 
quibus bcn:gnitas &. benehccntia cr- 
paegenos propter piciatem cxercita. 
va!dc commciidatur , zdco vt Hc- 
bratco , Clialdaico , Arabicocjuc ler- 
monc idvrm vcrbiim, quod luftitiam 
in gcncrc ligiiificat, vrurpctur ctiam 
piopne pro beneficentiji , quam Crx- 
ci iAif 'x97v>M.'dicunt. 
c Ergo bonorum operu merceseft, 
videlicet redlc inilitutorum ; ca^juc 

apud Dcum,ex pado promj/Ti diuini. c i * n • • ] ' fL 

d verbumGrxcumcft.&propr.c apud patrcm vcltrum, qui 111 cxiis elt. 

hiftrionem fignificac. lunt autem va- * ^ \ r ' } I 1*. 

tixperfonxquasjuftnonesagut, qui Cumcr^o i acis eieemoly 11 am ^ noU tu- 

vmccrc ctiam Iblent aAionccxtcnori « ^ C ^\ ' C ' 

cosquicxammoautoftiao cmfmo- bacanereaiite tCjiicut liypocrita: raciunt 

di partcs tuentur,ita vi/pedabiles ma . c • * • • I 'C 

gisrcpr.Tbcambomm.bus . quam ij lu 1 ynago^is &: lu ViCis.vt lioiiorinceiitur 

^ui cxanimo cadcm agunt Fallacia 1 i • ' -i * T* 1 ' « 

autemdiaboh inducit nonniiHo. ho- ao hominibus : Ameii dico vobis, rece- 

roinc-s VI m pietare nmulanda hiftno- y r x *~r^ C 

nicamcxerceantartemrquodmaximc pCrUnt meiCCdem lUam. ^ lC aUtCm ta- i^^.U.i.t. 
dolendum clt.ac mavmoc cauendum. - t r • n ' 

t popuiarem apud homines apud cientc ^1^^11101^11^111 , iicrciat uiiiftra tua 

quos volucrut mftinxpcrfonam agc- . t r i jl n \ r 

rc, fcd non cxieftem apud Dcum, cui qtjid faciat dcxtcra tua.* ^ vt lit elcemofy- 
f 

contentione 



fefe non probarunt. _ \ r \ 

' F.gurataoratioadargumctumex na tua iii abicondito , & patcr tuus 0 ui ^-'^' ' 

--.itentione inftituendmTi, vtfmcar- . i r ^ i j-^^ww» vv.i.v.«^ T 

bitris&oftentationebencficiumcro- vidct iii abfcodico.reddec cibi*.^^Ec CUlll 

gctur.adco vt quoddexteradonanpo ^ w . n^v,i.i.x* y^^^^^ 



lam. 



'^^^iZ^^^^^^i^^r:^ non eritis ficut hypocritac , qui a- 

rxasrrtt^^vTroSt »1^'^"" fynagogis &inanguhsplatcarum 
g°"nZ etm^rpi^a^^f; ^^"tes orarc, vt vidcatur ab hominibus. 
^uii^ntr^cfmmi^Tf^^ amendico vobis ,rcceperunt merccdcm t^:^ 
r.r[foierair;u"dr" "•f"'"'" fu^m. 'Tu autemcum oraucris ,intrain 

h Habct ctiam 
tio pura, idque 



TpudDc'"!*'""""- cubiciilum tuu : & claufo oftio% ora pa 
dfrcru'L\Vrufr,SrlTn*t trcmtuum in abfcondito ; &c pater tuus 
'^^l^l^:^^:::^ qui vidct in abfcondito ."reddet tibi. 



^ tUO M S. 
Hier, 6.1. 



diri ctiflm in ftuhi(nmisrebus,aut ctii 7 /""^*.-.^^ ^ l" • 1 1 

fcclcratis^etendu: vt. lanepatcr, UrailteS aUtCm^ llOllte mUltUm ioqUl. 

clareclarccLimdixit,Apollo, Labra 
cnouet metucns audiri -, pulchra La- 
ucrna Da mihi fallerc , da iuftu fanAumquevideri, 



Ijcuc 

rr . n. , . . * • '^<^«"5pcccatis&:fraudibusobiicenubcm. Et illud 

ofiSubraftrocrepet argenti m.hi feriadextro Herculc pupillumvc vtinam qucm proximus h.rrcs Impelloci. 
pungam; nam eft fcabiofus, & acn Bile tumet.Nerio iam teniaconditur vxon Hmufmod. vanas & mipia or^I 
trones rcprchendit Chnftus, m qu.busfuperuacua aut pern.dofa petuntur. noncnim improbat Chnrtus oneam 
& contentam orat.onem.modo p.5 & honeftas pctiuones contineme,quaIes multa: .n facris l.bns funt c^oItcT 
dit quid petcre deDeamus. qu.d verd non fit petcndum: fcd permittendum prouidcnn.x patris . qu. fci quid con 
uen.at nobis. rebufque fit vtik noftns.Nilcrgo optabunt homines? Rcfpondct Dommus , D (c.pul * n.ci 1 ab^^^ 
quod poflfint cxprefse optarc & orarr: cartcra qux ad illud .enus non fpcdlant. rclinquant ■ quu c?o nordicco^^^^^^ 
tttcndere prom.fnombus tcmporalium rcrum, fcdfpintuaTium. temporalia au;t fmt hTbuaUDco 
«10« {>ctcnt€$: fcu cmm iUc <jmbuj indificant, U cft patcr. ifiitut fic owbum, naocouai a Uco , 



CtlUII 



♦ faciunt 



Liii.it. d.i. 9 



* Veniat x 



a Totius vcferi< Tcrtamcnti /igur.l, 
&rfm ipfam in nouo pr.Tftitam con- 
tintt h.Tcorario. incipit a fine expc- 
tcn(larumrcru,&: cfcfTnit in iniimm , 
in 



b Ex corJc Si chariiatc non f\i\i 



CAP. VI. SEC VN D. M ATTH. 15 

ficiic echnicf . putant enim quod in mul- 
ciloquiofuocxaudiancur. ^ Nolitc crgo 
B allimilari cis. fcit cnim pater vcfter quid 
opus fit vobis, antequam pctatis eum. 

Sic crgo vos orabitis : ' Paccr noftcr qui 
es in cxlis , fandificctur nomen tuum. 
'"'^dueniat^rcgnumtuum.Fiatvoluntas ^^^^:;::^^''^ 
tua, ficut in cxlo, & in terra. ' ' Pane no- 
Maoudi.Da ftrum'TupcrfubftanciaIc'da nobis hodic. 
' ^ Et dniiittc nobis dcbita noftra,ficut &c 
nos dimitcimus 'dcbicoribus noftris. 
^jnfcras u £j. nos iuducas' in ccnrarioncm. 

Scd libcranosdmalo. Amcn. ^'^Sicnim 
j!fln.iix.[\ dimifericis hominibus pcccaca corum : 
dimitcet &z vobis pater vcfter ccleftis dc- 
Uaavcftra. 'Siautcmnondimifcritis IJ^:^!^^"'^''''"'' 
hominibus:ncc patcrvcftcr dimittct vo- 
bispeccatavcftra. Cum^iuccmiciu- 
nads,noliccfieri ficuc'hypocricx, cnftes. ^l^^::::^^ 
cxcerminanc cnim facics fuas ^ vc pa- 
reanc hominibus ieiunances. Amcn dico 
vobis, -quKV rccepcrac mercedcm fuam . f:^;^:::Z:::Z'^ 

Tu auccm cum ieiunas^ vnge capuc "Erh;^^^^^^^^^ 
tuum A faciem cuam laua: ''nc videaris r^^^^^r^ t?"'^^"'^ ^"'^^"^ 
hominibus iciunans ,fcd pacri cuo qui 
C eft in abfcondico: & paccr cuus qui videc 
in abfcondico, rcddcc cibi. 'NoIicc ^ 



Ecei.iS.a.j. 



icxceptionc. 

d Iciunium vnum exexcrcitaiioni- 
bu$ piis ac Dco probatis , ca rationc 



vitio ac volupiatc alienaiis. 
e Aliuilgrnuspcrfonati hiftrionis: 
nam funt 6c hypocrit.x hilare$,& hy- 
pociitxctiara ambitio/i, & multorii 



» MS.S. 



Luc.Ji. d. 



Qnx verc expctenda fint, expctc 

1 r • i ' } r I prxcipit ; ij.^uc comparaijoiy rc* 

chclaurizarc vobis chciauros in ccrra: vbi ^««^i^^^^^^- 



i^:I!:M4:^'^^go &: tinea demolitur: & vbi fures 
effodiunt/^ furantur. Thcfaurizatc 
autem vobis thcfauros in ci^Io:vbi neque 
a^rugo^neq^tineademohcur: & vbifures 

non 



Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by courlesy of the Biblioleca Nazionale Centrale di Fir 

CFMAGL 2.6.551 



l6 EVANGELIVM CAP.VI. 



t^':6:^::i^!::^ dl thcUum tuus,ibi"clV6:cortuuni. 

conanuronc cura lua fcquctur ftu- Sl OC.llUS tUll^ rUCnt limplCXjtOrUm COl- 

b 6c«/«,] Ratioquacid berandudc DUS tUUm lUCLClUm Q\V . Di aUtCm OCJ- 
v?ro bono atcjj rtatucnvlu fimplicitcr | 
s opinionibus pcr- IL 



us tuus f-ucrit nequam ^ totum corpus 

tutbettir , adum til dc toto vitar (Tc- - ! r • 'LXr' *l 

luc tuutcncbrofum ent. ^Siervzo lumcn 



^ «T/t MS. 
C i. 

- M s.c s, 

" 5 G.$. 

* Jg tur i 

Wt.R. G.$. 

i.r.u. 



eft : qu.x li pcfucriis opi 



nerc. Oponet i^itur vt vnufquifq 
curet inu-t;rum , iilarfum , ac lin:;plcx 



rarionis lud.cuim tener. &rtruare: OUOd Ul tC ed^tCUcbnr funt: iofX tCncbrC 
aliasvulganbusopinion:bus ik miuli * 1 . . . 

iudic:o,appctituvario& concupifce'- ClUnntX CtUnt? 

iiaraptus in prxceps ibit. eft aurcm j i • C • • ' ^ J* I 

oratioaiicganca. • domuiis icruu'c. aut cnuii vnu Oiaio na- 

c Ratio iJc homo intcrior, qui crea- 
tuseftadim 

d Non conleniicntibu, ...1^1 *v , »v | • i 

nuiiopaaoconrentiunt mundicon- nebit, &alterum conrcmuct. Non po- 

cupucentia & Deiis.feruitutem Ipon- • r / »c c i 

laneamoportet cflc ex animo &: ftu- teltis Dco leruire & mam moiix. " ^ Ideo 

dio.actiiligcntia C^i opera: /i alterdi- 
ligitur, ficiino 
habeatur, vipotcqi 



1 ^ 

Ncmo potell: duobus 
. aut enim vnu odio ha- 
.agincDeiiacisparticeps. bcbic,& altcrum diliset: aut vnum lulti- 

ileniicntibus intcr le , vt i . » ^ 



lopoteftquinaiterodio ciico vobis. nc loliciti fjtis animx veltrx 

, , .j)Otcqui cofentuefecum ^ 

rSfr„°&tp™<:;^;,7- manducens', nequc corpori vcftro 
tZ^:t^:°^Z^ induamini. N6nnc anim.! plus cft 
f'1'o™.„tmp,rscupid.„=fai. 'V^^^^'^ efc-i: & corpus plus quam vellim5- 
cu';X;;„t?;i:f;;!"vr:^S^^^^ tum? Refpicice voLuiha c?Ii,quoniam 
'X;:::}:^llt::Z^:t «on ferunt,nequcmetunt, nequec6grc- 
i^:':'^.^\Z4t^::ll gancinhorrea:& pacervcftercxlcftis pa- 

lcicilla. Nonncvosmaois pluris eftisil- 



LiK.ll.l.ll. 

rhil.^ A.6. 
I.Tf.-Ti. *. b.t, 
* &: quid 
bibatis Mt. 
c.s. 



D 



operf poni ciebet m re facdc parabdi, 
qualis eft viclus &: cultus necellarius. 
Deindc hoc non conftat neceflarici 
ftudio propriOjfed Dci benigmtaic Sc 



Quis autcm vcftruin cogitans^po- 
|m;td^^^^^^^ tedadiiccre ad llaturam fuamcubitum 

L^^ft.matiXsTs^f^^^^^^ vnum? ""^EtdeWellimcnto quid fbliciti 

& oportunius minori laborc& ftudio • 
ex diuina prouidcntia contingunt, vt CltlS? 
paret argumentis in natura obfcruatis ; mera: tenebr.T funt in ca rcftudiu confumerc ■ &: illa rclinquere aut ne 
glig rc , qu.tr cum fumma 5c maxima atquc optima lint , fummura ftudium &: dihgcntiam poftulani 
f Animxnomenproeanatur.Tpartevfurpatur.quaviuimus ha:c ahmcmo indi£,et. ea vcro non a nobis cft fcd 
i Dco atiriorc. eft autem ma-oris dignitatis quam efca vltra omncm comparaiionem! hanc qui donare poiclt &c 
vuh.cxtcraetianiadeamoportunadonarcporeft & vult: idetiam inminonbus rebus fpeftatur vtinauicuhT 



P':-'^.»"''"^'^»P^^r"tncuramautd.ligent.am,pafci^ 
vuIt,eidcma!imentumparabitinpofterunvdummodo illccontcntus prxlentibus Dcum pnrc 



quasquia viuere Dcusvult 
vult , eidcm aiimentum pa 

idquc contcnto Ihidio , mhil fohcitus de futuro. nam humanainh 
{\,< 

crcfccndiincrem-ntumnuefuppeditct? Cum igitur Dcicura 



prxientibus Dcum pnn? & fanftc colat, 

(11 r « /- - ^^'""'■^pJ^ouidemia & coeitatioinccrtifli* 

ma eft, d.u.ni vero cert.ffima Qu.s emm crefcere poteft, n.fi : >eus cum augcn &: crefcere vdit i lfmque virtu em 
crcfccnd. mcrem-ntumque fupped.tct? Cum ig.tur Dei cura viuamus & crclcamus, confequr^s eft De. curTJ 
non noftra, nos ah. btultum ergo cft nim.am curam m pendcrc ic. qux nequc in noOra Pcneflate 
noftra cft: 5c cam rcm negligere, qui cdm noftra cur.T cflc debeat.vt curan pcflit nobi^ tJatur - 
maonm.umcft. g " " ^ - . r ... 

qu d ]uid autem fit, Deu 

uai.„u. vdingcn.oMmu. ^ „ ^^^^^ l.„gv=f.p„„„, 



:quem rura 



CAP.VII. SECVND. MATTH. 17 



cftis ? CGfidcratc lilia agri quomodo cre- *oi;^:ro,:S^^c?iS!: 
fcunt: non laborantnequcnent. '^'""^- 1- fi--p.fu,u 



• modicx 
Ms.R. Hi!. 
Httr. G.S. 



^ OiCO mi.s anxic prouicict in hjs rebiis tcm- 

autcmvobis, quoniam ncc Salomonin '^;^;:^^^:^^::^^^!^: 
omni gloriafuacoopcrtus cll (icutvnum ba^wJrXUrii'^?;;! 

^ 30 ^ . r • 1 r»-"- Qiiii^uis \cr6 l cum p.iircm lihi 

cx iltis. ' bi aiitcm t acnnm acri, qnod crcdir:6.prnip,cifniuniibicrc.iu.sc 

11- j1 o - • l'l *■ . l fpcrat cei-iffiniC, i;icm prAlcmibi/s 

lodicclt 5 o: cras in ciib.iniim mitcicur^ vtituiiuxtaDc.voim.tatc;n6c.ran- 

Dr :\- ' a\\ . . U..ti;m . Pater cum po(fii nunquam 

ciislicvcltitrquanto mai^is vos mini- f^^v.^^d.ca.a tamcn fciat v^ui^nin. 

ma:*fidci? ^Nolitecrgo lbliciricllc,cli- 

centcs ,Quid mandiicabimus ^ aut quid 

bibcmus^ aut quo opcricmur? ^^" HcXc 



vi:lc flt. Dcus puicr cft , oniripotrns 
cfl; ouidconucniai fil;i.s,opr;!-.:c ro- 
uic Igimrcmne ftudium m co pone- 
dii cli;, vt Dcum patrc propit;um J a» 
bcamus : namquc illc opor;una cm- 
ni.i donabit li.is rcpoiibi s , vt patits 
fili;s minillrani fircul s d; 



* auicm 

Xis. 6. S. 



*Nol 

dctrnarc, vt 
non codcm- 
Bcmini. 



C A P. VII. 

A ^Olite*iudicare , vt non iudicemini. 
"''^' ""^luquocnim iudicio iudicaucritis, 

C iudi- 



_ . . iiM. ........ ..iirti.i .u,gui'S tj;ebus & op- 

ciiim omniaL!;cntesinqi:irunt. Scitcnim portums hon$nocdiinaadv,aum. 

f-t ^ . I . * .f .1. • ^ ciimresciigit, aJ vcfiitnm ctiam. 

paterveltcr quia nisomnibus mdii^^ctis. ^ omnishun anaindipcntiatribus 

•S , c^->. • w • \ ^r->w • '■'^^'"^ cominctur , cil o , potu, & 

CJuacritc cr^o^primum rccrnum Dci vcft.tu ;.]«a:faciiccxpicnponunt,fi 

j . • e f . 1 . mo.ius lccundum vcruaicm ac tctn- 

& luititiam cius : & hccc omnia adii- p"^"^^"^""",»^on«ccundumopinio- 

I ■ <4.f-».T 1- r ]• • • ci^piditatem : atquc id longc 

CientUr VOblS. NoIltCCreO lohcitielle n^^l-^saDeo nr.Taatur,.mm6 finc 
. .-j . ^ \- r \ ' ^^^"'x^"^ pr-^'"" non potcft. Sum- 

incraltinum. craltmus cnim dicslohci- "^«««nartuiritia efthom.mdc fu. 

• r\ ■ r r • l* • l - • r luns fohc.tum cfie. fiiturorumcnim 

tus cric iibiipli. lumcitdiei mahtia lua. j." """'"^ confiiio& poteftatc 

1 clt, niii Dei (ol;us. &: tamcn futuro- 

rum coguatio cupiditaicm &: auari- 
liani in hominibus alii : nam qui in 
prxfens habet.in poftcru folicitus cft; 
hoc cft.in cain rem intcndit,c)uam in 
fua poteftatc non eft aflcqui id vitiii 
gcntium pri^pric eft,&: corum qui pe- 
tes imitantur . Filiorum eft pr.rfcnti- 
. ... ^ , bus a patre oMatis vti, tuturoruni 

curam patn rclinquerc; feque patn iniis ftudnsqu.-y plarerc vidcrintprobari curarc . Nihil vcro ma^^isDco placct 
c|uim hhorum Itudium m regno Dci qu.xtcndo ficut rcnpium eft, Hxc cft voluntasDci fan«ftificano vcftra * 
c Rcgnum Dcipriroiirn quiicndum,hoccft,ftudendum vtm regnum Dci adfcribamur.vt Dcus in nobisregnct 
pcr gratian. &: fpirituin lanftihcat.onis. d luftitia Dci cft qua homincs iuHirican:ur: cft autera Dci dcnu 

quod ncmolcitnifiqui accipit. Q^znturautcm illisduaSus rcbus.fi^.k, & parnitcntia,inquaconiincmur omnia 
opera Deo proSata, fic ipfa luftitia cxercita: nam duplcx cft iuftuia in facns, humara i^: diuina: hum.ina, hominii 
tl\, gratia Dci adiu uantc: diuma. a Dco donata, pcrficicns illam humanam. ha:c cft dc qua poftolus .tlt , Gratia 
faluati eftis pci fidcm, & hoc non cx vobis ; donum cnim Oci cft. e Adco vcrum cft omnia adnci lis qui 

rcgnum Dci vcrc & cx animo ftudiosc quvrunt, vt vcl fiquis fuaerogetin cgcnos, vclij mhilproprium habeat.ta- 
men nonindigcat necenariis, patrccommuni omnibuj ptouidente; vt in tcrtio Ad^orum Apoftolorii capitc apcrte 
doccmur. f Non otiolos vultfuoscflc difcipu!osIefus,(ed in pcrpctuo Ifudio rcgni Dei attrntcs,;^ in prc- 
lcnti laborantcs advi^Vum parandum qui fatisfit, & m cra.^linum expeftantes candem prouidi'ntiam , q'jx in pr.r- 
fcntioportunafuppeditat rctcrturcjuc hoc Chrifti documcntum adcxcmplum corum,qui in defcrio veibum Dci 
mandatumqucfccuii, prxfcntis tiici cibura cilitus mifliim tantiiin colligebant; craftinum mittendum fpcra- 
bantaDeo. cap, vii. 

Continct hoc caput muIrado^lrinxChrifli capita, non integram fingtilorum .irgumentrirum tra-^ationem. 
SimpUcitatcm & candorcm atquccharitaTomrrga fratres pr.Tcipit ,qoos in lcuibtis rebus iudirare fas non eft. 
Alludit ad iugum lcgis antiqu.T,quod fuis traditionibuscrauirfimum cti.im rcddiderant Pharifnri 6c Scrib?,omncm 
ve! minimam aftiDnem rcprchcndcEtes.ciuntamcn iph grauiflimis fccleribus tencrcntur. Priiiatnm ctiam iudi- 
cium ac lemcrariaiti condcnmationcm notai hoc loco C hriftns n.\m qni tubcnbu.* proprii', ne olfenHatamicum 
Poftulat,ignofcat vcrr-icis iilius .Tquum cft Non auitur hoc lorodcpublico iudicio 5c lcg-timo , qrod pcrflTpcvt 
faniftiflimumat apprimencccfrarium a Chriftoprobatur &: commtndatur. InFmii igitur doccndi funtlenitcr, 
nc^n acritcr increpandi in lcuibiis erraiis. Oportct autcm cum qui dotct,non modo vct bis , venim CJicmplo ctian^ 
valcrv', atque dodcioam ipfam fummacum chaiitace intcr fratrcs commumcari oportcc 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduce^J by courtesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



homi- bemin ccalocuononvides? ^Autquo- 



l8 EVANGELIVM CAP.VII. 

b Anti'^ux corcmoni.rrvinbolucx- • }• } • • - ^ - r r 

plicat.lacramyflcr.agentibus^autqui lUdlCabim ini & 10 QUa meniUramenil hUrc.Ax.t4,. 
gent;ummorcviuciccontcndunr,n6 /' • . . \ - X - \ 

luntcommunicanda. nccpc vitio at- tueritis. remenetifr vobis. ^ Quidautem 

<^uc dclitus affluentibus homu;:bus, • l r /1 • \ r -^^' • r. 

atqiiciaftud.o/iinmcagcnt.bus.puix vidcs leltucim in ocuJo rratris tui:& tra- 

doarmxdocumcnta nuda non luni 
committcnda , ciufmodi cnim 

numgcnusdocumentaconrcmiiji,cc J J • r ' * • • " r 'n 

doctntcsipfosmak eAc.pu. ItaChn- mOGO dlClS tl atri tUO. SinC CliCia tCltU- • Frater 
ltusnu!lumcoramHcrode/ignu fc- ^ . , . . Msa. lUcr, 

c.t ncquc in pania lua coram incrc- Ca dC OCUlO tUO: <3C CCCe ttabs Clt lu OCUlO 
ciuiis oc conreinptcnbus . doccr crgo 

i]ucmadmodumcrgafratresfimphccs tuo? ^ HvDocrita, eiicc primiim ttabem 

««.crgaextcros aut conte.nptore5 vc- . 1 ^ i 

^''I^nrDlf a^ltriiMru. ^'^"^o "^^'o ' ^ vidcbis ciicerefcftu- 
5n;"rdut™;c.tt~r oculo fratns tui. * " Noiice darc 

anibi 



iime cft 



hoc cr.im probat ipfum, rinfT^nm C 
^uemadmodumdecctiu.man opta ^^^^'-^LUll C 



us: nequc mittatis marga- 



n a:quc cxpcn .conc.hat ct.am Dci ^tas vcfttas autc potcos, nc forte conciiU 



& i6.c.i j. 
lac. i.a.6. 



Autquiseftcxvobis hoino /quciTi fi 
wTurZ:^™';"; petieric fiUus fuus panem , nunquid !api- 
fro^r&u^: demporri^etei? '° Autfipifcem petierit, 
nunquid lerpenccm pornget ei? Si crgo 



B 



cietatc hominum inter fe: quifi ledlc 
inrt.tuatur &: incatur pure , vt dcccc 
fratres , Dcum valde conc.hat ad bc- 
ncHccntiam. nemo enim impeirat a 
Deo diuina illa bona, fi a charuatc cr- 
^a fratrcs ahcnu$ cfie perfeucrat, Zll 
autcm iliaomnis charitatis.omnis lc- 
gis atquc proplictici doftrina: lum- 
«lum caput japertifTimumque omni 



grariam & beneuoicntiam, b,ncficc- 

!;m;"or™:rS,::r^^^^^^^^ cent eas pcdibus fuis, &c conuerli dirum- 
Tt^^^Z:^^^^';;^^ panc vos. ' 'Pctite, & d ibitur vobis.-qu^- 

ntc, & inucnictis : pulfate , ec apenctur tT' .V/f • 

'^:::::^:::;^:^!::^ vobis. ' omnis enim qui pecit,accipit: & 

ic.-tlcftip.itrcca-!cftiadonapv.icnda, riMt r-in^rif ii-iit^.-.;». IT ' • 

/anaumiScmargaritas quas dle non <^ qU^^llt^inUenit: & DuHanCl aperietUt. 

porrigitcaiiibus autfuibus ,fcd film ^ . • . ^ . i . 

optant.bus Sc expeteni.bus. 
e Dummodo bona perantur, & ccr 
ta bona.vidclicet fpi 
apud ahum Eaang( 
fed multi a Dco p; 

•pidcs &: fcorpiones petunt ; ideo non 
.accipiunt , vel fi proptcr importuni- 

tatcmaccipiunt, malu fibi accpiunt. \ d- i n- i t ^ , 

f A!iudraputdeconruetud.nc&ro- vos^cum licis mali, noltis Dona-data 

darefiliis veftris: quantomagispater ve- 
fter qui in cxlis eft.dabit ' bona petetibus 
fc? Omnia ergoquorcunquevultis vt 
fnciat vcbis Iiomincs, *& vos fliciceillis. 

busaccommimcpr.Tceptur;i,Idveile HXC cft Cnim lcX & PrOoh Ctrr! ^fnrr>f^ 
al.is&pr^ftarcquodnb.p.vftarivelis. ^ ^ -i- ^'-'piLLa:. inCrate 

g omn.umquard.c.ponum&pr^. perangultam porcam: G uialitinorri 

c.p.fummarariocft,regnumc;rloru ' P ' 1 iaia pOl Ca, CS.. 

nonobt.neri,n,fiab,is<juipcrangu. IpaClOla Via eft GUX duClt ad nm^^rio 
ftam porra introicrint Angufta por- ^ , ^j^^vw *au\,a olU pLrUiClO-' 

tacftpropofitum firmum.atqucem- nCm • & UIU ti flinr Hni inrnnf- 
caxviucnd.fecundum d.umlmhgc; ianx^ x V S ^ ^^^^t pCt Cam . 

ca vira&mor.-saraaviadicitur hoc Ouam ananft:3 nr\rfT o.^..n n\f^, 

idcm cft quoj ahas chr.ftus d.cit, XiL^^^*^ auguua poita , oc aitta via tu 1 ^ 
ro:nitcmini.&cred.cEuangcho. qux ducit ad vitam, & Wci fun t on i i 

h Vulgaris viuendi & a^cr di ratio ^ t '''-'^AiUlJL qUl 1 

quammunduj tcnct.ir lequitur , tcr- 

rcna cojnn.oda ca:Icftibu5,rcbus antcponcns, via lata faqucns cft 
>iias iadiffauic. ^ * 



6.d.it. 

* ita ^ Ms. 
c.s 

Ltic.i j.e 14- 



uonii f 



ucnrmt 

Erso pAud fcruaniur , vt CJiriftu^ 



CAP.VII. SECVND 

ueniunt eam' 



MATTH. ip 



iMc.c.f.^, pcices 



^ Attcndire a falds nro- ^^'^0^"^ doaorum cuipamuiti 
pnetis^GUi vcniuncad vosin vc(hmcnn\ "^•'^'.^^"^•^^•iini^ia .iimm anguAam 

^ . ^». . ^ y ^'^V^*^*^^^^ «^«"'"tuum.non illam c]uam Dcui 

ouiuni 3 incnnlcciis autem lunc lupi ra- aa^^^fZiclT 



--w.|..a*v* "uJ.wciicscognitu , vtpotcverbis&: 

a rruccibus eorum coanofcctis iJt'' f s^^i^i- pr.xcon« , re ipra 

, *^\^j^llUlL.UL15 latarcultoics.humaaorumcommo. 

eos.Nunquid coiligunc de jpinis vuas, -^-""-"^^''^^^^^^ 
auc de cribulis i^cus.^^ Sic omnis arbor 



bona^frudus bonos ficic :mala auccm 
arbor,malos irudusfacic. '^"Non poccft 



* extitiitur, 
c.s. 

* Mittitur 
c.s. 



&/x5. ^.11. 



nc rcs aputl Deum non probatai pcr- 
luadentcs hominibus. 
b ludicium diuinum conf^ataducr- 
fus m.ilx doclfinx- magiftros, corum- 
ciuedifcipulos &: fedatorcs. ccgnolci 
iiaquc hos opoi tei & vitari: facilc au- 
, £ ^'"cognofcunturcx opcribus aiciue 

arbor bona malos frudus facerc : neque '^::;^^:::^::^:;:^: 

«^^ I 1 n r ^"'■''lon rcftc agunt. igitur quaquain 

in rcdis audiendi funt, cilm recta lo- 
quuntur,in vira imitandinon funt, 

b, - ciim praua agunt. illa rc vt ccriiflima. 
nnni-n ^Vv/-i;-J<f»t-iir* Q^i«'.<^^ con(lituta,ciufmoJi arborcs Uco m- 

OnUm^ eXCldCCUr , & in 10;nCm miCCC- grati/nmascflc, qu.rfolioru tanrt)m 
- ' 2.0 r • /- ^ .1 ^ 'P'-*cic bonx vidcantur,fruftu vero 



* omncs 

Xs cq. 
rf.tl.6.a.<). 
Jnf.i^.d^t. 
Luc. 1 j.*. 17 
'«c.^.(r.47. 
'.i.t.ij. 



Itudiis, vir.Tque confueiudine ac ino. 

--^^^...«.w»»»*- *^'''^ ""' - -- 

arbor mala bonos frudlus facerc „„„.,. „ 

"Omnis arbor qux nonfacic frudum '^^i^l^lt 

DHum, \xcidctur', & in icrnem"micce- '^l^^t^.o.. 
tur". ^° Igimr cx fruftibuscorum coano- K^^:^^:^ 
fcetis cos. ' Non omnis qui dicic mihi, '^^l^^^t^^^Z:^^ 
Domme, Dominc , intrabic inreonum '^^^^^Z^^::^.^^;^::"^ 
cxlorum: fcd qui fncit voluncacein pacris "Toi^rrri^l^^enlTc,:;!'»,:- 
meiquiui cxlis cft, ipfcinrrabicin regnu ^J^pl-^^f^S^^T^^bt^r^^^^ 

cxlorum. Mulci diccc mihiin illa dic, Muncra^piiblita & miniftcria le- 

Dominc, Dominc, none in nominc cuo «^''"'^^^^^^^^ 

rAt-.^,AlT^t--..,;.^^, : • «1 T ncccnano fa.iuntbonoscosquifun- 

propnccaumius, in nommccuo dx- ^"''''"'^'^'"^'^«^"nn.fterns.Ahudcft 

Do • • ^Tum t»oniim,aliudcflcmmjflru 

monia eiccnnus^ & in nomnic cuo vircu- p^^^i^^^mmEcdcfia chrip.iana. po- 

kC • Z ; T- 1 *^^vtrumonc m eodcmcfle nempe 

as rccnnus? ^ bccuncconncebor y*""^.&-'ni'"''^"ijauaorita.;..atqiic 

'A\: r\ ' ' 1./- 1- T'^'^ °P^="^um c/l. Cxtcrumqui vit 

iins ^ v^iua nunquam noui vos : difcedi- 'p^' "^" fit.quamuis lcgiti- 

N * c . nins. & dihgens mimfter crga al:os. 

ccamc qui operamuii iniquicaccm. n'^"p^'<^etiamfcccntvo!ut.item Dci, 

lAf^ • • 1- i I """<^o?norc-turaChrifto,i]Iacogni- 

vJmnis crg;o quiaudic verbameancc ['""^•"«^f^^bih fandiifir.rJon:shngu, 

o r • /V -1 I • n lans quamE.ungcl.um pcrpcruafi- 

oc racic ca_, alinmlabicur virolaoieci aui ^"'^"''^^'^roquihocmodoachu- 

j./- . j , i ^ n'''* 1^0 nonagno.^^citur.ciicicturforas. 



Uc.i.c.ii. 



niquitatis Wtinc vno 
exponimus , cx Grarca 



w" j.A^ , - i - j -\—- iio nonagnoici 

^•^/•;j- .Tdihc-uiit domum luam funer pccram, ' S^r''''''''' 
defccndicpiuuia,& vcncruntliumi- TT.' 

« n ^ ... . r Audirc oportct rei volunratcmi 

Filiocxplicatam canmuc fummo flu- 
dio fufcipere ad pr.Tllardum ac^lio- 
id Dcus lubcar. 
im porr.itcntix 

^ • Crir ^^P^'^""^- huiufmodi animo &: rc- 

. £ f. • , ^ tlclL f^ijj inihudus homo domiiin fuam 

KcUficabit in rcgnocTlorum fupcr Chrfrtum ipfo Pco a-diflcium componcntc &- lUb.licntc. g Incommo- 
Jiratcsomncs. v.s,unrationcs,p.rrfccut.oncs. opprc/noacs, opptobiia .raotidcniaue ipfa dirucrc ncqucuai «di. 



na,&flaueruncvcnti, &:irrueruntinda , , , , , 

.11 I /- 1 dio «ukipere a l pr.Tlt 

mum illam,&: non c:cidit:fundacacnim o.nn.boqu.dqu. 

^ altcrum ndci cir, alterii 




Early European Books, Copyriglit © 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by courlesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenz 

CFMAGL 2.6.551 



^ , , 2.0 EVANGELIVM CAP.VIIT. 

a Non de aHditoribaj tannlm flui i^r- . * • i- 

curofirare .ur la.itatc aiidium , ilk crat luoer pctram. £t omnis qui auciic 

ag:tur.namquchuiulniodinhil.xdi- 11 ^ r - r l- 

ficant.redd.u.qu.camaiid.ant.cre- vci" 03 mca hxc . & 11011 racit ca , iimilis 

ount,&prolucntur,d.ccntes, L'oini- • • /11 • l • • i 

nc.Domin.viamen non obed ut prar- Ctlt VirO ItUltO , QUl a^dlhcaUlC dOlllUlTl 
ccpti,sd.u.m:A'Euan-cIionih;lomi- f r ±7 b i i- l 

nusex.a.n antfeiuitosicranao^cf. lUam lUDCr arCnaill: ^ &C dClCCndlt Pkl- 

lccxloUfide.luquidcm.TdiHcit.rcd • 0 n • n ^ ^ 

vtftuiu.c|uori.m;rdficmmnonpci- uia,oc vcncruut numina,& Haucrunrvc- 

manet.lolkium .giturfundameutuin • <> • .1 n 

poncrc oportet. Chr.flus elt funda- tl, &C irrUCrUUt lU domUlll 1 1^111 , & CCcl- 
memum loldum : illc vero non fe J • o ' r • • •!! 

{ubrternit,nifi..s ouicredr,t,&f'aciut. dlt l OC TU It rUUia llllUS 111^^11 3. Et fa^ 

b iMult.s modis turbantur ij «,ui ^ n \ r ^ 

'^^trj:::::^:^^^^^:^ aumclt.cum confummanctlcfusvcr- 

bali.Tc,admirabantur turbx fupcrdo- Az-^^^.r. 

^:!::::::;^:^—:^:^:^ annacius/^ Eratcmmdoccnscosficuc 

t:::Zit::^:l:ui:^:±^:f'' potcrtatcm habcns ,&nonficutScribx 

s Namquenonfaclcimovixreni- COrUlll & Pharifej. ►4M$//i#r<a 

tuiporeft ardihcifi cucrlum , (uinul- ^> 

lumJuDelt quomnuaturfund.nmen- L>APVT VIII, 

tJm.ma^^nam rumam,mtegram om- /^T/-^ ^ J P 1 • 1' 

nnointc preramur,quando.Tdihcii-i f ^UtClll aeiCCndlllCt dC ITlOntC fC- A 

ab inio tuudoeuertiiur. pcnituicor- ^*— ^ r 1 1 A 

ru.tquodinarenaadiHcatum^ft,,!- QUUtX 1 Ullt CUlll tU t DX lllU lca'- "^Fr 

Iiaci.tcimpaupluuiatuni^&i^entov 1 r . , , o-i. 

ramacqucriuuioium. cccc icproi us vcniciiSj adoraoat cuin di- ^''"-''^^^ 

d Apcrt.fiimr doccbat folid.im Ho- rpn<; " nnmin/* f7 xrio ^'•J''*^* 
6r.ram.mquacormnebati.rfumma ^^^^^^:» J^^^OmillC , H VIS , pOtCS l.HC 111 U llda- 
expcredarumrerfi.ev agendaru ratio, r^* ^ V V r\' T rx^Af-t^o ^ ^C^^ ^ ■ • 

su.dhom ncs f^cercqu.daDeoex- cxccnacns iclus mau UUl 5 tCtlPlC 

peftaiedebcrc::t,tan:adicendima;c- i^i^i-t^ At^^t^e^ ^ 1 t-c ^ 

ltatc&:pcrrp.cuitate tantaveiborum ^l. 111 , CllCCHS^ Volo I mUndarC. Et CCUfC- 

iimphcitate & grauitatc, tanta rcrum iTi m i-n n n rl '^t- -1 /c> A I ^ ^ : 4 t • ]!• 

cxponcnHarumd.gn.tatctantadcn,- ^^^^^^ mUnCtaraClt lCpta ClUS. ^ Et ait llll 

3ucadmoucndumauaor.tafe.vtn6 1, Tnc X/i -1,. - " * • /- 1 1 

.ccc.fc. impnmcrcdaa mhon.i- i^l»-!'»^ VUlC 1111111^1 dlXCHS lcd Vadc, 

n-impcaoMbusvidcfetur effiaent.f- 1^^^ r.^^,. l^- rT 1 

(Imc.al .samorcm aV.si.moremin- OIKUCCC lJCCiaGC!/CC OrTCrmUnUS GUod 

cuii.ns: cuiufmcdiexeinpliineoucin ,^r'v»/-^r-.»'f. \4^.,r • <■/>• • 

dodrinarhar.fxori.m&i»cr.b;.um. Pi^CCCpit MC^lCSin t"inmOniUm llIlS 

n quc in eorum orationibu fpeaari ' ' tV ^ t 

poic-ant. .Ihenimdcn.muum ..isre- ^»-111 aUlCm H^J trOlilCtV^.apharnaUlH IC- 

busa.-plerumquefupcruacaneis,idq; r-^fTt.- • •> " /cM-i-H^» 

a'imodi.m.ciun.e^ fineviiacfficaci- cciui aa cuiii L^cnturio , lo^Taus cum 

tar..-i':fi;rerc foI'baiit, vthominc'. fo- £ -pv ^ ' «JaaJj 

mn.antcs aud rc ^uis v.dcaiur , f cos aiCCUS, iJOlllinC. PUCmiCU.'? AACet in 

aua..ac,eorC.-nveftr-pra Kg.u. Chri- J 1 • ^ * uo L lll 

flusvtruitadocebatvti eusomnmo 001110 paraJVtlCUS, & ITialc tOmiK^Tnr 

loaui &: dorcre r.nnuam Icg,/]a:or 7 ;1| • ^ l.»->l^]UCrur. 

vidcrctar. DehisplurainCommen- i-^t aiC llil iClUS, JL^O VClliam t^T CWxA^n. 

tariiscxponcmus,ipfodantc(.hriftp. ^ CUl JUO 

CAP. VIII. a I^reuis oratio, fed maffnrfidefinr4».v u \t, r • • • CUlll. 

dcrcr.,r:manus.nimpotenti;^'volSfrfi^^^^^ 

d Fx-emplumfugiend.xmtmd.,nxglor.xi:rp?repe;itum C^^^^^^ ^ ^'^^^"J;-" ^''gor c.W ronh\i 

fnr.aagr.nulattoneexcipen-orortcc. f Tcflabirur J ^^<^^P'i'ur a eo benchc.um, puia ac 

^at. m, &: receprum in Fcclel am. . Tantum ex,L ( T ^^«^^^^^ '"^^" bom nem n.un! 
b.ratori.,tum'cred;tcH:cacem & ben,g^unT VKpm^^^ 

4cUi:;plm cium fac.;rc vult ^uam petemis oratio & mcm o^arc uacatur! » nulio^ucinodotUf- 




• 14 MJ 



CAP.VIII. SECVND. MATTH. II 

cum. ^ Ecrefpondcns Centurio,ait,Do- 
minc, non 'fum dignus vt intrcs fiib te- 
d:um meum : fcd tantum ^ dtc verbo , & 
fanabitur puer meus. ^ Nam &: cgoho- 
mo fum fub potcrtate" conftitutus'^ ha- 
bcs fubmcmilitcs: &dico huic/vadcj& 
vadit: &: alij^veni3&: vcnit:&: fcruo meo, 
fac hoc, & tacit. Audicns autcm lefus^ 
miratus cll: &z fequcntibus fc dixit;, Amc 
dico vobis^non^^inueni tantam fidcm in 
/A4« /^T. Ifracl. Dicoautem vobis ,quod multi 
LucAs.c.i9^ ab Orientc Sc Occidcnte vcnient , & re- 
^ cumbcnt^um^Abraham^ & Ifiac, &: la- 
cob in regnocxlorum: FiHj autcm re- 
gni ciicientur intcnebras extcriorcs : ibi 
i.f.vi.h.ix. ciitfletus acftridor dentium. Etdixit 
^'.ll^^.b.lo Icfus Centurioni, Vadc: & ficutVrcdidi- 
Mvr'c^:j.'i^. ftifiattibi .Etfanat^^eft puerinillahora. 
^4-/08. M£j.^^j^y^j^jj]j.,.j^fjj5 jj-j clomum Pctri, 

viditfocrum cius iaccntem & fcbricita 
tem: Ettctigitmanum eius j&dimilit 
eam febri5:& rurrexit5&: miniftrabat\M*. 
j^^^^l]' Vcfpcrcautc fado^obtulcrunteimul- 
tos dxmoniahabcntcs:&: ciicicbat fpiri- 
tusVcrbo: &omncs malc habcntcscii- 
rauit : ' ^ vt * adimplcretur quod didlum 
cftncrlfaiam prophccajm,diccntem,Ipfe 
s acccpit : & 

Viucns autcm le- 
* ^'^[X!'''* fus turbas multas circum fc,iuflit*irc 
trans frctum. '^Et accedcsvnus Scriba, 
aic illi , Magillcr, ' fcquar tc quccunque 

C 3 icris. 



ijfcfr. cq $ 



infinnicatcs noftras acccpit : &: xgrota- 
Ms tioi^ics * portauit 



a HratjentlHs. mct^cfliamafna 
fcdemitiii minorcm piofcliiis qiiarii 
vt tanri viri digmtatcm cxcipcrc Ui- 
gi.cpOilct. 

b iJiuinam pcnirus pfficacitatem ir\ 
Icfucrtciit : naii.ciuc vt vcrbo tanriim 
ciidj Hant.r.cn cll nifi pknx virtuiir, 
quahs Dii cft,Qi>i HuiiA' fa£^a funt. 
itac]uc nulhim modum ccrtum pc/irii 
lolu crcdit in lanjtiomim vnaiic; fcd 

3uacunc|uc rationc iUc vclii, dumnK)- 
o vcht 6i conccdat , cftcdum iri fi- 
gniHcar. 

c bicctiam tudiccrcpotfsmorbo&: 
paraly(i,Abi, &: abibii: (anitati.Vcni. 
S<. vcnict pucroipfi laboianti, Jta.^c 
ingrcJcrcattjuc cxcrccrc, &: fjcici. 
d Dc viriutc lanjtjonum in C bnfic» 
ncmo tantum cicdidit cx Hiachtis, 
quantum bic grntiJis. atquc ita cxpo- 
nimus dc h<'x crpa ranationum virtu- 
tem , quod raanifcliuni c(t ci qui fin- 
giilos Ifrachtas curaios tcccnlucrit. 
c Ex omni gcntiuin natioiic tam b- 
honim Cham &:Scm,quam laphcth. 
f Ob viuam fidcm quam coiicipicnc 
crga rcgnum ca:lorum (ibi annuntia- 
lum , qucma mcdum hicgctilis ma- 
gnam conctpit , fic indicauu crgaf^- 
nat.onum virtutcm. 
g Abraliam, Ifaac, & laacob faflx 
funt promiflioncs regni , >lUsquc crc- 
dit.Ti quosquicunquc lcqucntur imi- 
tationc , rcgni ciiam c6lortio admilli 
rcfcrcnr Fi.tf rr^rt] Qui proptcr accc- 
pras.i'- MiiifTioncs ad rcenu 

tain ac prinio •juodain 

nirw-a : I)ant,li patcnw: hdc 

imiraiorcs fuillirnt. 
h V^u.r fidci ctiicacitas, abfo!utam 
virtutcm cicdidcrat, ncc modo circu- 
fcr-piam ncc tctnporis indigentcm.ac- 
quc itaaccepit vtcrcdidcrat. ^ 
i Viiluntaiis ccrtc figno inanus tan- 
gitur , & potcAatis atque ciHcacitatit 
adhibit.T , prxirrca ctiani vututis ad 
fanandum m illo fitx. 
k Spintus non vt r.iorbi & languo- 
rcs mcmbra dcbiliiart , & malc alH- 
cuint , fcd vt po(l". liorcs occupant. 1 
polUfTionc igitur dcturbantur maio- 
ris potcflatis vcrbo ac drcrcto iuffi. 
I AdiirpLnur quod di^tum cfl de 
duobus aut phiribus eucntihus ipfi: 
autcm infirn itaies noP.ras ortgin.Tlcs 
acccpit , argrotaiioncs ai>iiaK-.^ porta- 
uit : ipfc idcm hoc in corporihus ho- 
minum i fpiritibuj: 5c morborum va- 
rio gcncre libcrandi^ oflcndir. 
m Kcgnum temporalc d Cliri/io fr» 
cfidum cxiftimabat; faii'cautcm cl»- 
lincnduili rrcdcbat viro tanram po- 
tcftjtcm adtixminum gratiam •.on- 
ciliandam pr.rdit») vltra do^rir.T ex- 
ccUcnuain quam in lilo •gnofcebat. 




a Kulliim commodum temporalc 2.2, EVANGELIVM CAP. VIII. 

<ibiliabcriaucqua.n-i,ncqucterrcnaru • 10 nJ' - 'r f *\7 \ C 

tcrumiiudioaaduaosicaacorcsauc leris. ht dicic ci Ie{us> Vulpes roucas 

tiifcipulos fibi placcre aut oroba- I T „ \ ! • • 1 1 • 

ri <i>ificat.vuipcshomin.busmu- naDenr3&: volucrescxli nidos : niius au-c 

iik-5 ac inuilt func,&: tanien commo- I • • t i I • * 1« , 

duatcm foucarum in a-ns obtincnt tcm hominis wow habct VDi caput recu- * ^^^""^ 

aucs pcrcgrmx lamcn liorpitia nan- H A|- i i-r- T- • • 

filcuntur.ipfehommibusvt.li/IImus, nCt. AUUS aUrCm dC dllClpuIlS elUS wllt 
tcrrx vcrus dominus , tamcn ncc • . * . x . 

lantum priuat.c commoditatis obti- illi , Uomine , pcrmitte mc primum irc» 

netaut ciuafrii, quantum latis fit ca- a r \- ti r 

pitir.chnando. bc lcpchre pntrcm meum. Icius autem 

^ l'ictat)s cfncuim eft mortuorum ' '\\- 

fein.ituramcu!atc,.n..xmwvc.6pa- ait ilh S cqucrc mc , & dimitte mortuos 

rentiim ,qu.bus omniaorticiapieta- r \- /> /^i -kr j £ 

t^:^,r,:Z-nt^''T^'''A'''-'^^ lcpelire mortuos fuos. Etafeendeutelfl^gVw 

<ic vita nominibusicftitucnda agit,.!- . . . •'^ x-*«.o.f,ii. 

lo rc-ot.o perpetuci occupatos eflc co ui nauicuhim , fccuti funt eum difci- 

et , qnod ad Vit.r cogitationcm &: i . . ^ 

Srr^c;!;;^:^.::;^^ P^'^ ^^^^- ccce^motus magnus f^- 
"orS?g::i^t;::1^^^^^ <auscfhnmari,ita vtnauicula opcrire- 
t:^:i^o^::^.^X^ turfludibus: ipf^ vcrodormicbat. Et 
m^^M^nu^^^^ acceflerunt^ad cuin fufcitaucrunt 

'^^:^:^!:^^:^^^^^ 

"^^::^^^^^ Etdicitcis^Quid timidi eftisr^^^'^'^- 

"i^^^P^^ '''^''^^^ fidei ? Tunc flirgcns imperauic 
c^^shicc^^mun^^^ vcntis & maii ,&fa6taeH: tranquillitas 

diim naturam , fiuc naturaiprafcn- n-tirTiio ^^Dr^t-t-^ L ' ' • r i- 

tiemev.rtur.meiusqm mma.inaui- 1"^^"^. 1 OUO hOm UlCS miratl lun t.dl- 
miee.at, &trepidantc,adind.canda r^^nr^c 'Ottnlir^dl ; ' • « 

etiamhaccxp.iricdigtiitatisicfuam. ^-enccs^ v^aiis clt hic, quia vcnti & ma- 
5'" Non^ timebant cum pcrire pofTc, obcdiunt ci? Et ciim vcniflct traiis 

fcdfv:ipfostantiiminpcriculocflecx- fVio^nt-k-» Ji-» ••^^:^. /^» r 

ifHmahan-quafcvtcxtcrihomines Aiccum lu rcgionem (jcralenoru m , OC- " ' 

. impcrfeaos agnofccbant : oportuit ri-/-»ri-i i-» t- -«i J I I 1 • i 

autemcrcderenonmodo lefum noa V-UirCrUllL Cl QUO haDCntCS da^mOUia dc D 
cflcperiturum , fed ncquccosqu. Ic- fr ■ - - ^ 

fumfequcrcnturvtpotccomitescius, *nunumcntis cxcunteSj la^ui nimis ita 

qucm a DcomijruminteHigebant. trrn^»^-»^ P • ii ^ 

e Hanc confcflionem ctFccitmira- 

vc ncmo pouct tranhre pcr viam illam. 

ciilum a lefu icpentc ed.tum lamo j: ^ nnr-f^ . !• ^ . ■• 

i^ijminom^^^ pugn.^rem cccc ciamaucrunt y diccntcs ^ Qmd 

in/irmita:;bus amea hfborabant. 

nobis & tibi lefu fili Dei? ' Venifti h 

f Maiusd.vmonjmr^udiucft^tim- ..^«.^.^^ ^ m-r^ Luc.S d ti 

pcllant hcmlnes ad uocendum al.is. -^ntCtempUS tOrqUCtC HOS? ^ Erat aUtCITI * 
quamvtipfinoceani.cupiunr tnm n/^i-i I/^,^^^ I -11* t 
huminamgrnusq.;amfcclc.aii/nmii liUIl iOnCTe aO nJlS S^rCX multOrUm Dnr 
rcddcre in iniiid.an Pei . Juc duos ^ f ? I ^kjl- 

tantijhominesdTmoniaohfldcbant, COlUm palCCnS. Da^mOUCS aUfem rrk 
fed iUi nocentifllini aliis ciant ciuaiij i- 

p^-rums. .^^^t)antcum,diccntcs,Siciicisnos mirtf- 

g ^vfff^,'v^p..rnonis&momsChrini,eynoni rcaeroflet n-.mnnr.. V » '^-^^:>m ICCC 

ru.principommundau,iu.;cccid.tc,ue:ile' Jucn quam o.tep^^^^^^ '"^'T ^-^^""^ ^^^^uer. 

«.a hor n.yr^er.un. tm.c larebat. intelhgr.nt aaquc iATZo^^^^^^^^^ 'l^' ^"^"^" ^"^•^^ ^^•^'"O. 



CAP.TX. SECVND. 

nos in 2;rcgcm porcorum 



M A T T II. 



2.^1 K 



riurima fimul argnmenra in Iio« 

o contincttir: Q^. d dvmonra nul- 
comnioduu /ibi vidttur cllo pol 



llljj fc.quam vbinoccant:(^od Chnilus 
doccat oninuim toitunarum iacVur.1 
&c damnum compaian non dcbcic 



» raagno 



Ice. At illi cxciintcs ^abicrunt in porcos; 
& cccc * • im pct u abiit totus arcx pcr prc ^^uio^ur;;?:»^"^^ 
ccps in marc: dc mortui funt in aquis. r^^i^^^^l^^^^^^^^aooAcndu 
^M^allorcsautcmfugcrunt: &z vcnicntcs 



in ciuitatcm, nuntiaucrunt omnia, dc 
de cis qui dxmonia habucrant. ^^'£t ccce 



porco» 

q^i.into in pciiculo fii homo ciiw lc- 
mcla dani .^nioopptoHus fucru, ni(i 
Dcus lih profpiciac. probaiciiara ini- 
raciili vcrjratcm , Clmlh viriutem ; 
&: Ii.(i.vorum rch^ioncm, cuain Jclu» 
ii:iic prohtcbatur adiictius gcniium 



•.^«.'. ^i.,^..^ ' I • r r _ m • r* irndoncm.fonhrmat.nentcs cnim ab- 

tOUa ClUlCaS CXnt ODUiam iClU . OC VllO ftincuamafuiUiscarnTb Ui, vt huma- 
L -^^^1 N /"^ -1 " n'Jni inucntum &: Ihiltum iiridcbati 

eo, rocrabant vt tranlu'ct ahnibus eoru. nc.ii,..Dcnntcrdiaumahquavciignii 

'''^^' ^ hicatjonc obferuandum cxiftim.bii. 

C * 



■}7 



APVT IX. 



^rfrr j. «. }. 



aiquc lioc modo totam illam ludxo- 

E«-i-« r J * • 1 r tio^^^nnam ludibrio habcbant. 

1 alccndcns uinauiculam ^transrre- <^hnftus veropcrmiAb grcpcdxmo. 
_ b ... - Kns.omniaharcredarguit , & Dci vo- 

taUlt, CC VenitUl CUUtatCm iUam. li ntatcm at^uc conilium i luda:©- 

rum rcliponc llarepiobat. 
k Pr.Taicatur kiu vinus , do^rina, 
I ^ . j ' j r' *i r \ •11 ffl^^acitas, mifericordiaoccalioncda- 

tcm ni lccto . ht vidcns lctus hdcm illo- "'a^-c^^pf.quo^pcripoutrepoiuuto- 

tam ciuitaiem. 



i c T I • • rum rclicionc llarepiobat. 

^ tt ccccottcrcbantciparalyticumiaccn ' 
tcm in lc£lo . Et vidcns Icfus ' Hdcm illo 
rum . dixit paralytico/Cofidc fili, rcmit- ' Deo.vtiuccrct 



.1 . - . - ..." gentibus lcintilia aliqua vcriutis 

tuncur tibipcccatatua. ^ htccc. quidam ? virtutisicfa.&icftimomumpr^- 

j .. . /- T t\ \ r t fcns ferirtur. 

dc Scnbisdixcruntintrafc.Hic blarpne- Nodamniacccpiidoiore.fedmc 

. \ li • 1- T T • • tu acrehgioncpcrculfi, rogantlcfuir 

mat. llt CUm VldlliCt ICIUS COOltatlOnCS y^^''^^'dat^r--^ntcnimgcntcs,agno 
. . . O iccbant virum illum lan(f>um.cui nc< 

corum 3 dixit, Vt quid cogitaris mala in 
cordibus vcllris? ^ 'Qujd cll: facilius, di- 

ccrc^ 



;no- 
i,cui ncc 

dxmonia oblificrc pollcnt: rcligionc 
lud.-cum , qui gcntes a fua reIig;onc 
ahcna^ pollct , fi vclkt, pcrderc , aut 
damno dato attcnuarcjqui pofict pcr- 
mittcrc in cas id cjuod in porcos eft 

., /- , , . . « ^ pcrmifPum .animantcs immundasex 

<lirciphna ludxorum ,quibus gentcj fimiies habercntur , hoceft immudx non tantiim profecerc vt amarent & 
pcrent bencficcntiffimum rcruamrt m hommum , dxmoniorum cxj ulforem; .'cd tamcn profcccre vt reucrcti 
^"^r ' ' '<^spotentcm&:c/ficaccm,lanaum& diuinavirtuicpixdiiuni. huiiifmo* 

■ ''n.T, Rcccdcamc,DomiriC ,iiuiahomopcctatcrlum. cft igiiuropo. 

©rii ...... LJm. ' 

c A p. t X. a Solcrtia, diligcntia Sc curalcfuin minificrio fuo cxercendo , atquc in vocandi^ ad rcgtmm cx- 
lorum fraehs fihi$,<juibu4Prophctadaiu$erat,apcrtc indicatur. b Nazareih ciuitatem CaI:la.T,vndt &: ip/e 
N:.- . c l^occntioblatuscfiparalyiicus.dcm ITusperteaum ingrabbato, vt Nfarcus narrat. 

d ; refumadconcedcndum bcnchcium, multo ctiam cumulatius qu.im petitun» fucrit. crcdcbantilli 

eurr, : : ■ ..:c homincm omni medu r - ' " ' • -i vi mcurahilcm , &: betjc inicfrrctaiuium 

flucd imporrunc adeciobtrudereiurfib: . libcrator:s l.u'drm , £< fu.r virtutis dcmo- 

ftrationcm h.r. ccdcrctre^. cQ^p i.um c]ui in le fidum ciiiandas fulcipiat lc- 

fus, maxiniC vcro Ipiriiualcs.oratio ipladcclarat c|ua paralyti. u$ exccptusfiMi. f Moibicorporisgrauiflimi 
quiobnoxas Sc p^-cc.v. i conrrneh ftinr, cur.innm ponimt' mfi raufa ipfaabfcindarur : hcceft,nifi pcciata rcmit* 
tantur g ( • m , coirapi.t hominum mcnres p<iucric inicr- 

preraniur. j n eft, aliormn cog'tationcscopnoftcre. 

I Vid^ modcllu ■ >crndum vcriraten. cos qiii ad lilam vtiliiatem do- 

ccri fc finant. k ifquc facilc cft vrrumuis dfccrc; lcdprrharc poflcnusdifticilui.s cH apud homi/ics : n.^jncjj 

hoc mdi^^t iranifoft» rp?<;*acuIo & rxcmplo, illud rcfcrtur ad fidcm non rnim c.vigcrur vihl-ilisilla rcmiflfio pcc- 
c3'' "inifcfla .Oinatio vifihilisqiielibcrario : fcd cjuando manifcfta & vifibilw rc$ ad ronfir- 

ma .niliidcx Dei confilio & volnntatc Hat, non porcft conting^rc vt lale excmplum ccla- 

-»ur , ' ''^"cmpluin admuifLbihiConfirinaiioncm cditur, ci lact.t dc^inac rcrii'" ciainfc- 

Ib tii vcikas inuiiibiiu beocficij. 





Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by courlesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenz 

CFMAGL. 2.6.551 



EV ANGELI VM 



t ipmr mcrioribcncficij«emp!o ceiT, Diniitrutur tibi prccata*: an dic^rc^ 

alteaiin confirnjdtur. oui c-nim fa it ^ ^ 11 a a - r T ' 

iioc.&iimdfAcerc potdh suodii ii- Surg;Cj&: ambuJa? v t aute lciatis quia 

lud uonpotcft,njquehocpotcr!t. b • • 1 ••11 n 

hi.u.sucifcaus& niiusliomuiis liabet potcitatcm ui ter- 

ifti act imaginem 1 . . ^ » . * . 1 • 

>ra.s. ra duiiittcdi pcccata : (tuiic ait paraivti- 



potf It, njqi 
b Solus Cluiilui 
fandus hoir.inis ht 
D<i . f'd dc l.oc alias diccmi 

c txpcndcnda funt oiatioxiis vcipa c,, '11 1 n J * 

/Ingula. & oblauundum an pofiea CO J U riJC.rOllC Jcdtum tUUm VadC Ul 
rcs ipiaconucniat. . ' O 

Audcritatcm dimittrndi pccca a domUm tUUm. 
Iiominihus in tcrra dcgcntibus darani . ^ 8 t 7" I 

tam tflc m.in:felio ligno agnolcum domUm lUam. Viu 
& di'cuntiuib.T. . . ^ 

e omnium conditiont.m homincs timuerunt,&: nlorincaucrunt Deum.qui 

ad minifttiium vocuntur a leAi do- - - . _ ^ . . . A 

centc huiufmodiexem 

nino vit.T aaionisaui ncgoiijgcnus ^ ^ ■ \\r r •!• f 

rfio cju.muis ab cuanpehca fmiphci, ^ ^x. cum traniirct uiac lefus , vidit ho 

latc alienum, a quo non lcpoaintex ^ 



* tua; M$. 



^ Et furrcxitj & abiic ia 
lcntcsautem turba^, 
caucruntDeum, 

nturalefu do- it.d ''i^ \ ! 

)phs.nuiiuom. dedit potcliatcm talcm liommibus, 

11 nccoiii pcnus .* ^ . . _ ... 



Marr. 1 Z'. 1 4. 



t.«ii.choi,incs.u,oadvccamjfai«c mificm fcdcntem in telonio,Mattn^Hun 
{^jt^^!^^ noinine . Et ait il!i , Seqv.crc me. Et fur- 
f y^ru^ur -"1.0 Mauh^i gcns/ccutus cll eum. '° Ec fadlum ert: 
:xtp;.^rcr;rft^dTut\t difcumbente co in'domo,ecce multi pu- 
^;::^:^^;^:::::^^" blicani & peccatoresvenientes, difcum- 
r^^^g^^^^CectVuS^ bebant cum lefu&difcipulis eius. Et 
fctT^^nralfuT^rcXf^-t videntes Pharifaci,dicebatdifcipulis eius, 
rp'?.„t™rS^'::],-.P^^^^^^^^ QH?r- cum pubhcanis & peccatoribus B 

manducac magilkr vefter? ' ^ At lcfus 
h "iTqui rcfla ranitatc animiquc audicns, aitjNou cll opusValctibus me- u^.i.,.,- 
v:::':^^:::::^^::;^' dicus,fed mal^ habcntibus. ' ' ' Eunces 
Dc„„onc«opus.ncd>cop..,c.ucn. ^^^^^^^ ^ j-^^jj^ ^^- j ^ Mifcricordiam 



temodum di^t.r , & raiioncm omnc 
«jiia ad '.anitatcm rcdiius fiat : led iis 
qui abuli facultatc optima animi in 

pccc.^torum morhos incidcrumJuao. ^ ' CL C \ ♦ i a^-t-» 

infirmitudmemagnofcctcs,mcdicum VOCaie lUltOS^ lCd pCCCatOrCS . TunC 

dclidorant, qui poflfitcompaii &: m 
dcri infirmifaiibui cor 
malc iiiterprctabantur pr^ 

ftiiuta <le abruhcmiaa coirmunionc tllCentCS 
pccatorum.ncqucctiirnquifquamprohibcturcosacccdcrc vt mcdicns , mod6 curare fciat&:vc'it fcd vetatur 
commumcafo m opcr.bus mortuis. C hr.ftus fc mcdicum gcrebat, non fociuro pcccatorum ; namquc 'ad p^nucn. 
,,amperfu.adendam cum il!,r .ngcbat Pharifori contrapcccatorum focj crant. ir.cd.ccflcauclfabantur. 
I Diuimvcrbiauaontatcdocctlefuspeccatci um reuocationcin ad hdem & pcrmtcntiam , quibus diuina mifc 
ricord;aimpioratur,prxferriaDcofacrificiisUhsantiquis. ' ' ' - > qu«""s amina milc- 



miicrox & indigentcs homines cxcrcitarionem ic cuhuram 



volo, & non facrificium. ^Non enim ve- 
niVocare iuftos^ red peccatores*.'^Tun< 
uni! rharifxi acccflerunc adeum difcipuli lohannis 

pr^cpta&in- * ^ 



Ofee.C.c.6. 
/'i/V. 11.4.7. 

* adpceni- 
icntiam x 



quamuis probandis. hoc cft charitatis & pietatis cr.'» 
ilh facnficiorum crga ipfum minimc indigf tem cultiii. 




... .r,^'^^^*^"5'=L^'tJii^caJ"r,proponiturvocatioadpanitcntu in aua contmctur 
prxternx mal.x conAu tudim. agnu,o, confeHio ac dcteftat.o . & vitar morumquc^ corrcain^cundam pr^^^^^^^^ 
6c iiiftuuu Dco probau. J Vocarc ad pamtcnuam. Inuitarc intcrprcumur, vi D. lucas «pul^^^^^^^ 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by coortesy of the Biblioleco Nazionole Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



Xiirt.i.c. »8. 



a Non rc.iuiriintindirciprlis ioiu/j/ 
lii Kgc anuqua <iccieiu,quod uoii nii- 
non diligcntia Cljruh tjuini lulionnis 



C AP. IX. S E C V N D. M A T T H. 15 

diceccs/ Quarc nos & Pharifxu iciuna^ 
mus fVequciitcr,difcipuli autcm tui non ^^^^^^ti:::::^^ 
iciunant?^ Et ait illis 1^^"^/^^^^^^"^^ g^^JjjJL^ 
polTunt Hlij fponli lugcrc^quandiu cum rS^apc^teVhonc^^^^^^^ 

Ut\ r r ^ \ 7 J' ^ qu.-un tanun illi vtcuu.iuc prOii.iIi ai'- 

IS Clt IpOnlUS." VCniCnt aUCCin dlCS CUm fcclabant:crat autcm.Hud.ciunmm 
r \ r r n trjftc, 5c trulitixlignuin.aiqucacian- 

aurcrctur ab cis Iponius : & tunc iciuna- uquum i^om.num iutum piitmcbat. 

lohannis dilcipul. ob iinuatione ma- 
giftri abAincntilTimi lanrtius cjuani 
PhArj/.coruin difcipiih iciuuabanrric- 



bunt. 



I 6 



'Ncmo autcm immitcit com 



miliuram panni ruais in vcitnnentum iunabant cttam cx mcrrorc acccpro 

ni j . . V propter nugiflri lui vmcula , Cc uif- 

it cnim plcnicudinem cius a cnmcnprxicnj. 

. • r • ^"''^vT ^ //n/ //*«//, iidcm funtqui familia- 

vcitimenco,&: pciorlciiiuranc. ' Neq .rcs&contubcmaicsrponiiLaimcd.-- 

' . cuniur. cft cnim Hcbiaicapcriphrafii. 

nnccunc vinum nouum in vcres veccrcs. sponiahatcmpo.aUt.t.^- picnafunt, 

... • r *i<-'1^<= t"'tii'*ni vlla:Chn- 

alioquinrumpiintur vtrcs»6c vuium cr- ftusrpoufuscraticcichainfib.mairi- 

^ r" T • monio copulaturus propedum : qui 

funditur.& vtres percunt. Scd vinum n<in"''^<^ni.<*^^i>^i"n^n"n"un'r<^g'" 

. ' i . I affcrret; ilhus difcipuh, vno cxccpto, 

nouum invtresnouosmittunt: &:ambo ncjucobfua cr.m.na qu.r m hmph- 

« j II I 1 ciflimis& mundo iam renunnantibu» 

Usn^^.h.n COnfcrUantUr. HXC lllo loqUCntead bomimbusnonitamagnaer5t,ncquc 

Lm E.f.AJ. ^ T* \\ 1 proptcr magiUrum tnllia illa iciunia 

eOS, CCCe prinCepS VnUS aCCelilt, &: adO- fr/quentarc dcbcbam :nam mag.ftci: 
^ ^ r 1 ^ ^ >^l- ill.s.ncoluniisconftabat.bon.iq; nun- 

rabat eum,diccns • Dominc ,hlia mea t..sopcramdabat.quorum.pfretiam 

^ ^ m.n.ltr. craut. cum aufcrrctur ab lUis 



.r. 

"• adorauit 

MS.S. 

-«} Mi.Utcr 

m.i. 



modo defunila cft: fcd veni . imponc 'po"'^^"?^^'""^"'*''^'^"''"' 

. j_ _ tunc m ilhs dicbus ic.unatuncrant, ir 

inanum tuam fupcr eam, &c viuet. 



furgenslefus requebatureum,&difci- ^ 
UHtUi4 puli cius/°Eteccc mulicr qux fangui 



^£t ^ '^*^'tum mxft.rudinis ma- 

xim.r atque hoc raiioncm ic.unij tri- 

s fpeftat. 

Quantum ad iciunium pcrftftio- 
nis obtincnd.r & cxcrccndx caufa in- 
fl.tutum , al.ud ctiam refponfum.i 



/^;.'-nisfluxum patiebacur duodccim annis, S^^^t^Z:^^^::^^ 
acccflit retr6,& tctigic fimbnam velH- ^^^.''^'^trftrXrb^^^^^^^ 
mcnti eius: ' ' Diccbac cnim intra fc , Si T Pot;« "at„r"^^^ 
-tccigero cancum veftimcntum cius , fal- S^ra^cfpuT^l^lSC^-br": 
ua ero. " Aclefus conucrfus & videns ^^^Z^^Z^^IIZ^It 
cam, dixic, Confidc fiha , fides cua cc fal- j 
uamfccic. EcTalua fadta cft mulicrexilla 

D hora. f Crcdiderat hic Ifraclita princcps vif 

Chrifto vinutcra etrc etiam mortuos excitandi 5 idcoque venicns adorabai & petcbat:fed longc maior Ccnturio- 
nufidcsfucrat,exiftimantisrer<?nonopuscfl'cprxfcntia& jmpofitionc manus Chrifti,fcd ""'""l 
Sc iuflionc. g FacUitas Chnfti fefe omnibus in fc crcdcntibus vhro ad poftulata ofFcrent.s bcnefacicdi ftudiot 
h F.dcsviuaitaimpctratvtconcipit&crcdir. 1 Vinusvcrc cxibat ex Chrifticorporcquxfanareponetetiam 
grauifli.Tiis morbisaffcaos. modo cfficac. fiuc prxpjuaioi. ^la auum ViniuVcftibujcuAin coajmuaicabaiur , vt 
odor booi vngucnu vcIUbiu fragraaua» przftau 



entur, ahofquc prx fc contcmnunt. 
Paratur argumcnium quo pcri- 
culum fiat vtra fit maior virtBS , vtra 
potior doftrina , vtra magis frequcn- 
tandavia, Pharifxorumncan Chrifti. 




Early European Bodcs, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courlesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firen 

CFMAGL 2.6.551 



^ dixit xd 

COS, 1 MX. 

c.s. 



ixit, 
PucJla/ur- 



16 EVANGELIVM CAP. IX. 

hora. Eccum veniiTecIefusin domum 
principis, &: vidillec tibicines & curbam 
. tumulcuancem^ ^^''dicebac' Recedice: 

a Chnfti virmti ,quivitacftanimi «.^^_ li r i i 

&: corporis dcfundi vita hacmonaii, nou cit cmm moccua puella.lcd dormic. 

nonmonuicxilhmantur/cddormic- r:^t» J 'J I i r t- \ r • ^ r 

tcs;vaicm:nondiiidhusamortcho- iic acriclcDanc cum. ^ Eccum eiedtaci- 

minesexciiaie, quama fomno. r i • • o J • ^ * 

b racitadconfirmationemampiifi. lcc Cu c Da^uicrauic: & tcnuitmanu cius .* ^ <^ 

cationemquemiracuh ,qu6d illircm r er . ii -^r- " n i ' PucJla, 

«mnmoderperatam habcrent. Slt lUrrCXlt pUCUa. Et CXUt fama JiaeC 

c Nonadhibet Chnltus arbitrosad • • r .1! ^ ^ 

pompam & inanem gionam , d qua m vniucrlam tcrramillam. Etcranf- 

ahcna cfle dcbct chantas & benefa- • J t r r • r i 

cicnd, voiunras. cuncc uidc lelu ^ iccucilunc cum duo cc- 

d Studiofam voluntatcm & inren- . i , ^ * v^^^w 

«ionemfignificatmanusapprchcnfio. ci clamances,& diccnces.Miferere noftti, 

e Nullomaionncgouo,quamficx r]- . t ±R \ x*vxv-a aiwacii^ 

fomnoc«itat.circt. hli Dauid. Cum aucem veninec do- D 

mum^ accelTerunc ad cum cxci. Ec dicit 
eislefus^ Creditis quiahoc poiTum flice- 

f Animaduert.ndum eft qucmad. ^obis? DicUU t ci^ VtiqUC DominC. 

"^rZ^^^^^^ ' Tunctctigicoculoseorum^diccns/Se- 

cundum fidcm veftram fiat vobis. Et 
g Bcnignitatis&bcncficcti^cxem- ^pc^tifunt oculi corum : &comminatus 
temfu^^^^^^^^^ eltilhslcrus^ dic6s/Videtenequisrciat. 

c.^^^iy::^^:^^:!^^:^ '^llhautcm exeuntes.diffamaucruteum 
i^:ZZ;i:^^:^uru^^ ante. ^o^-^ terrailla. ^ ^ Egrcffis autcm ilhs,/«/.z.... 
^^t::!:^;::!^^!::. ^ccc obtulenmt ei hominem mut^ , dx- ^"^'^*'" 
"^^^u^— moniumhabcntcm. Etcicaoda^mo^ 

Scm " nio , locutus cll mutus : &: mirar-x fuut 
f.,^ird"mXn^^^^^^^^^^^ turb.r,diccntcs;Nimquam apparuitfic 

miamSpintumfanaumfuit.vtabis irt Tr.-^pJ ^"^' Dl^-^rtC^n ^ J' \ 

docebitur. 1" iiueK r liaruxiau tcm diccbant In 

k i>umnioftudiofu.-cfcricinimcho- t^riM^;,.^ l ' ^^^«-'^^^L^iU Jl/.rc.^ c.iz 

ininibusiccationiseAerccncic. puncipc oxmoniorum ciicit dcXmoncs ir*'/'^* 

1 Inconfi^nationemlet^aaonisbo- 3 5 C,..^- T r . . ^»^tn.6.^^. 

n.qucnunti).acpignu*prom,flbrum, llt. ClJfCUlQat IClUS OmnCS ClUltateS 

iliuinorum. \(X- II/ J ' T • 

xn Omnino pciircnt honiinw.nifi ^'f HClj QOCPnS Jll lyna^O^^is COrnm ^ 

t.alem habercnt procur.itorcm Sc pa- -.,-^1; i - ^ i- iA*.^ CA, 

ironum.-aiuscn.m o .c ipfi flhMv- piaptiicans cuan^jclium rccrni /V rnnnc 

acconrulum,ncqued.i.ncntesatMuc ! ' „ O»^^ ) CUraUS 

fidclcsomnnominiftro cxperiurtur OllinCm JangUOrCm & OmnCm inPrfnt 
fempcr.no.ienimomHc^agunrmmi- fr^f^.-^ ui^^^Xr J ' y*Ail*UillH- 

ftcnu vra dommo nKfli>mim;pri.nr tatqU, • V;laCnS aUtCm CUrblS ^1^^^ 

dusjgi;urcflOonnBU^viinulroFmK^\. n • • ' ''"^ > -nUCr- //art.^.^.j 

uc,e^,^^uc miniAcrij reac excrccnJi tus cltcis: quia ccanc Ycxaii , iaccntcs 

ricuc 



/"/.lX.i.T4. 



• eficiat 6 
Ui. hU. 



A 



CAf.x. a Opefiriosircdclraoc 

iTiittu Clinftus.quibiis figiUa auftor*- 
taiis diuini iradJi .rairaculoru &: be- 
ncficioruni farultatcm conucnicntcm 



b Multf ciufa luni<juamcbicni rc- 
ccnfcantur , vt diuma: clcilicn^s tatio 
cognolcatur , abicda niundi cl gen- 
ti$ , ad confundcndum fortianiundi. 
vt cxcn)pla nnccriraiii fuiun<. piopo- 
nantur ininiftiis vtlioiuin vnicac6- 
corujuc do<firina excinplar fii vcix 
Apoitolic.x-do£lrin« cxanicndo- 



* Lrhhxus 
qui co:;no 
trir.atus cft 
I US K.CS 



CAP.X- SEC VND. MATTH. 17 
ficut oucs non habentcs paftorem. 

Tuncdicicdifcipulis fuis ,MelIisqui- 
dem multa^operarij autcmpauci. ^^Ro- 
gate ergo domuium mcflls, vt\mittat ^I^^ZIS^^^^:::::;:^ 
operanos in melTem liiam. 

C A P. X. 

jjC^T ' conuocatis duodecim difcipulis 
fuis ^dedit illis poteftatem fpirituum 
immundorum, vt ciicerent eos, & cura- n.unZn^^^^^^^^^^^^^ 

^.^.^ ^ o • initio prxdicacjonis Chrilti vJquc ad 

icnr omnem languorem ^ & omnem in- cusaiccnfioncm , & tot.us liiiu.nc. 

H.. 1 ^ J • A abloluiioncm tc/lcs pcrmanii:- 

i micauem. uuoaccun autem y\po- runt opcrum &: didotum illius , vno 

ii^l^- ^ * /' I r> • • cxccpio luda.qui tradidit ciun.qui &: 

itolorum nomma lunt hcxc; PruTius , Si- pcn.rpropnao.iia voiumatcnon 

_ • J • r» A 1 r cx vocantisabd.caiioncaut ncElc^l.o- 

mon quidiciturPcLrus , & Andrcas ha- nc.quan.iocjmdcmhosduodccTmmu 
ter cius, ' I icobus Zebedxij&i lohannes c' Vatiunid propno nomine.co- 

/* • rfcf 1' f» «i-» r I gnomrnio Bartholoniaruj 

rracereius, Pnilippus & DartnolomcTus, d chnftusprophcuficmagninun- 

•-pi o \ / I 11- »- * tij le^atus pronn/Tus fucrai ir.achtis, 

1 nomas ,& Marthxus publicanus^, &: quibusiprcnunifttrdoar.n? &;icga. 

j 1 Alf •«•-T^l ll A. • tioniscncdcbu.tcx proraifnonediui- 

iaCODUS AIpnXl,Ov: 1 naadXLlS ^^SmiOn na. amcquam cxodus .Hacomplcrc 

C Y 1 T r* • tur in IcrulaKm, idco ciim focios hu- 

ananxus^&ludas llcariotcs,qui &: tra- iusicgar,onisamimatduodec,m,iio5 

d.j. tri 1 1 • r r ivbct ad cofdcni Ifraclitas tantiim !c- 

idlteUm. ^ HOS dUOdeCimmiluIelUS: ganoncmmododcfcrrc.poftcadcma 
. . . j. i f . pcjfcrcndam ad omncs gcntcs. Kcn 

prxcipiens eis, dicens, in viam sentium famcnvctat ncob.tcrvbicunqucdai* 

' 1 • • • o • • • r» • J»n""n"*ndi,annuniict 

ne abieritis, & m ciuitates Samariranoru g'»^'^«mpus,fcdncmviamgcntiu, 

^ f \ . . 1 aui in cimtarcs Samariianorum cx 

ne intraueritis: lcd ponus ite adoues v^^^^^'^^ intrent.nc vna fitifraciiti* 

. T r I 7 qucrcndi anfa , quod fibi non fuc.- 

qu2epericruntdomus Urael. ^ Euntes au- "tabundcconfuitum. idco.inqmt, 

* » ^ . itc magisadoucs, fitc. Si qui ex aliis 

tem predlCatC^dlCentCS, Q Uia apOrOpin- 5^<^osvcmrcnt,non erantrei.cicm^^^ 
1 *- . j.-^ n dummodo hdc & ohcdifiia Ifraclcm 

J^j-j-pQ^ imitarcntur: atquc ita fxpc cucnit ia 

illo pr;rdicationi$ Chnfti tempore, vt 



Lw .^ a.y 
■ TViw.^.c.iS 



quauitregnum crrlorum 

rate,^iiortuos fulcitatc , leprofos mun- '^^rrl^^cmfnT^aman^^ 
date,dxmoncs cuatc : ' gratis accepiftis, rZ^llltlr!^^:^^^^^^ 
Bgratisdate. ' Nolitc Vofliderc aurum, ^nri^^^^ll^^iL'^ 
nequc argctum ^ ncque pccuniam in zo- ' ' 

D 1 nis 



fcruitutem in if:g^'pto fcruicbant. 
f PromiHa parnculana crga eog 
qui crcdidcrint , ad confirmanoncn^ 
lcgarionis, fpecimcn bcrcficij fpiri- 
tuali^.ac liberationis ,'n lcpatirvnr content*. g Vt liberatio ipfa maxima cx diuin;i benigmufe proficifcitur.Cc 
cnam bencficiailla qu« liberationii fipna funr. h Miniftrortm ftudium nond. bctadpriuatum comn^o.» 

duH) temporalercfcrri, fcd ad pnbhcam vtilitatrmr qui tamcn no" fraudabuntur vi u neccftario , mod<5 conrenti 
eflc vclint, eoquoddiuinacprouidfmiarplacucrit Eft eiiam hocillis prTcepmmad cxcm^lum po|>ulo cxhibcnda 
coatempucnu rcrura humanarum^adauaoiiuicmaiinifteri;, U adaliaojulta. 



l8 EVANGELIVM CAP. X. 

muh$conrulant:qu)bus umennullo HlS VCltnS: 11011 00^1X1111 V13^ nCqUC 

modograucs auc molcftosclicdccct J I _ 

mmiiiros. cliias tunicas, ncquc calccamenra, ncque 

b Non linc prxmio fufcipiutur Dci • J- n • 

niiniftri.cum quibus pax hofpcs cx- viraam. di^nus cnim clt opcrariuscibo 

cipiiur. r ilT» " • ' 

c Omnis fdicitatis&prorpcrltatisi lUO. In q UamCUO UC aUtCm ClUltatClTl Mtrr.i.t.^C 
Deo prccationem ha:c Hcbraica falu- (1 \\ " ' I . . / . Lm.^.a.^. 

utioiigniiicat. aut caltellu intraucritis . mtcrrogatc quis & io.^.<. 

cl Saiiscfthominibusfuiflepropofl- • j. C ^ ^ \ • i 

tam vltro rahms cond.tionem i latis 111 Ca QIOTUS lll i OClDl manCtC donCC CX- 

rup,.n*]uc cft mifide legatos vel nullo • I i T -1 r 

v^icxiguofumptucorura adquosie- catis. Intrantcs autcm lii domum , la- 

c Signu&aaionisgcniislongaora- lutatC Cam , ""dicClltes/PaX Huic domui'. Ms-W"'. 

ti nc lignihcanuus& cfficacius,quo ixt r 1 C '1 -11 1 

xcftaraurnuiioveneu.fiimocommo ^ Ltliquidcm lucnt domus illa di^iia, 

cto.immo vclcommuni(Ijmarcahqua \\ . * i r r 

vellc nos cum ipfis communicare , a VCniCt' OaX Vcfira lUpCr Cam. 11 aUtCm veniatMS. 

ijuibus non hbcntcr fufcipimur . eft r \ Hil c. 

^r^^rZ^^t^^ "O" fueric digna , pax vcrtra"rcuerretur' 
^i^:^::^'^^"^::^ -'•^ ^«^- quicunque non receperic 

A;^ZZ:i^::}:^Lt vos,neque audieritfermones veftros:cx- 
^^::^^:Zi:^::. '^^^"t" forasde domo vel ciuitate','ex-:'«»; 
fTl";tr;'^<5^to.h.orupo. ^"/"e puluerem dc pedibus veftris . f^.^Y.'' 
1^^:^":^:::^^. ' ^ Amen dico vobis, tolerabdius eritter- 
?u^;tro,r%V'l^:u;:;K" Sodomorum & GomorrhcEorum in 
^:^:^:::^:^^:tZ^- diciudicij, quam ilh ciuitati. ' ' 'Ecceego l«..o...,. 
tt:^:::::::^^'^'"'^'''' mitto vos hcut oucs in medio kiporum. 
§i itp™Lrp':£.:Kr 'Eftof e ergo prudcnces ficu t fernentes, & 
ti^^:r^:t^^::^, fimplices hcut columbie. ' ' ' Cauete au- C 
,.^^abipA.cxpcaarcacbe.„...o. hominibus.Tradcnt enim vosm 

h Vtintelhgatisvosodioeflehoini- .r-i It* „ Q.;., T ^ • r • n 1 1 i 

nibus.atqueiiioruinfiduspeti.vtfer- conciius^ cv ui iyna^ogis luis naaclJabuc 

J>^tes,qui fibihomincsinfcnfosnorut. 1 r\\ j ^ , 

cxpeaadu cftergoab hominibus in- V^S, pc aa prXllClCS & aU rCCrCS duCC- 

commodum, fed non ilhsrcddcdum. ! ...v*.^ .- ' ^ .^ .11 

immd magnapatiemia fuftincndum milll prQpXCl mC, 111 tCltimOniUm 1 llis & 
columbarummorc.qiu-cnequetiment _ ,^;L X?'*/^^ i 

neque Ixdunt qucmquam, proptcr gClKlDUS^ L.Um aUtCm tradCUt VOS . ^*»-.! ti- 

(Imphcitatcm. ^lMc.iub/ii 
i CiUtete al f)0}mtiifjui'\ hVm Adz,f>atTc nolltC * * 

referetibus.carnahbus,nimirum.atquchuiu^mundiamarorihus,ouibu.'molcftacftdoArinaChnfti proore. 
ijCgar.oncm propnam. ^ cruccm quam prxapa. Sunt aurem huiufn.od. homincs «icu n n ,lo /cm'r; ^ 
di.quinonmfilegitime,atquciur.s,&: pietatis pr.Ttoxtu reheioniHiue aflbrendi- n^m.n. [ 
pgisantcrcgcs5ciM-.fidc.j.bocdepcrfrcu^^^ 

v.dchcethomin.bus &gfntibusct.an 

l.bu^ 1 hs 1 Dal.turvcl..unlL:Ura ,u:dlocju^nm., dc mm.ftr.s agitur -pcft accep um S^^^^^^^ 
niftcr.,. a quo doccntur omrcm vcr.tatcm. Itaque iam tum ilhshanc fccur.ratcr« nr^H u ^^'^1, A ^« 
illorum cfle pari. & rerfcuerarc m ren.at.on.bus adu.uante Dco aKrc vcrT& vl^^^^^ Hnftu.s.oftcndcn, 
in UUs loqucniis. winiftcrij cnim viims ab auaoic cft ^ <iifputauombus,Dci cflc. 



CAP.X. 



SECVN D. M ATTH, 



1 Otlio emfitlus ho^uiititu'] camalibuj 



noiite cogicarc qiiomodo aiit quia lo- grauceii,propicrao<ftnn.i 



dabitiir cniin vobis in iUa hora 

non cnim vos cltis !> cu,r,M^rmpcrfc:p 



nain ab iplo. 
rum nui.ius longc alicnam, & ablior- 
rcntcm,iiamnantcnic]uc morcs & cu.. 



Jtan. t \.b.i 6. 



quamini 

quidloquamini. non cnun vos citis b Cu/n autem perfciy.ieiitur voj ] A d h U c 

_ . 1 • : * /\ 1 /~ * : ^ * /1 • miniftcrio intcr Iftaclitas cxer- 

qUl loqUUnUll,lCO ipinCUS patriS VCltri ccndo lcrmoncm produc.tChnm.s 
_ • 1 • • I • II nr J quodminiftcrmm vCquc adpubhcam 

qui loquitur m vobis. iradct autcm ?c.caioncMud.cori-.,quxtaciacftpoit 

C L ' n r]' aducntu Spiritus fand.,attcftatis vir- 

rrater rratrcm in mortCj&patcrhlium: tutcchniti & auaontatc.trcqucta- 

n ' r r\ - • " rt tu cft. dcinticcnimno multo poft vc- 

& mlurgCnt hlll Ul parCtCS , & mOrte COS nitHhushom.n.salud?.srcprobatu=. 

/Tf^ . iZr» ••11. 1 ♦ vhi rquc impulit Romanos ad vafta- 

amClCnt^ & CritlS OdlO OmnibUS prO- noncm Iuda.r ,fignis muli.s.ncarlo 

/ pr.Tccdcnnbus , qu.i: ilkim vhorcni 

pter nomcn meum . qui autcm pericuc- pra:fcntcdcciarabit,f.cuniicd.xcrat. 

' r • r \ • r y - ^ Itaquc non modo dc fccundo ad- 

raucritvique ni hncm jhic ialuuscrit. 
^^'Cum autem perfcqucnturvos inci- 
uitate irta : fugite in aliam. amc dico vo- 
bis^non confummabitis ciuitatcslfrael, 

'donCCVCniat filiUS hominis. Non Cfl & im.tat.oiicm m.n.ftcn) pcrfcrcnd 
- - - quandoquitirm maeifter mult.s hu- 

difcipulus lupcr masiltrum , ncc lcruus '^^^^o.u pcr.cuhsacfinc 

r r O »<rn''1/^* frcitaius.iandcm cuani 

fupcrdominumfuum. ^ lumcitdiici 

PUIO Vt fit ficUC madftcr Cius: &fcrUO, fc^iic.uu^vfquc mfinem.futurarglo 
I ^ . ^ nx .n ipfis icuclandx compotcs cua- 

ficut dominiis cius, Si patrcmfamiuas Jcnt ergoucumucr.i.scos.Haacnus 

v*v^4*»**.w ^ dc .1$ qux numftros Ipcdant rauo- 



ucntu .ud.cij , lcd ctiam dc aducn- 
tu dc quo Chnftus dixcrai , Vidcbiws 
fihu homm.s vcn.ctf in nubibus caii 
cum potcftaiemagna & maicliatc. dc 
quo Peirus , Dcxtcra Dc. cxaltatus 
Chriftuscft.. & paulo poft.Vt hig.a- 
tis ir.im qu.T fupcrucniura cft. 
d txhortatio ad candcm rationcra 



mortcm viq; cx- 
jn illum ma- 
gnum triumphum tk maicftatcmcx- 
ahaiion.s a Dco. cuius cxcmplum qui 



Bcclzcbub vocaucrunt 
domcfticos eius? 



quanto magis 



Ncergotunucritis 



c lam dc miniftcrij ipfius ratione. 
f NiiM tptttum. c^ucd (iuc vobn m tenth J 
Summa intcgntaic , fide &: libcrtatc 



Imc.%.c 17. 
^ 1 



atran c. 



cos. 'Nihilcnimcftopcrtum ,quod non PcIX""^""-^^^^^^^^ 
rcuclabitur : & occultum/quod no fcie- ^;^,"»™!,';'.^ 
tur. 



ct.a.ii ad aicanum 
ci,fcde.us rci ti m- 
fore, itrrpu- .llud lu- 

*7 QupJ dico vobis in tcncbris, di- i;:/nt^,,Tr"i; 



citeiniumiiie: &quod ia^ aure'audici,s, l^^ct,',?, 



lam. quando Spiritu 
mcs m.db clanficatus 
ius , priuatam illam intcprc- 

1: ^ ..^ /^,^^.- ► ^ i-i- ^ .'•/^li»-^ tauonffm &t mvftcnorum dicipulis, 

prxdlC.UClUper tCcta. LtnOlltCtUne- ,umeriam,pfisv.xint.ll,gcnt.busfa. 

: ; J . ^.'ti.'^ ftain, m fc •.$, & in iccicto. & occul- 

rc eos qui occidunt coipus , anunam au- & ,n.encbr.staaamd-at chn- 

ftus. Nciuccnim ti'in ah) poterir au- 
5 Cwin ciite , arquc ncc ipfi Apor.ol. : nuibus 

dicebat,PliirAhaS-ovohi^diccrc, fednon pote'li$portarcmocid. Eft igttur Chnfti falut.s communisomnibus 
bomimbusproni.fnj, v]uicunqac'oculos a i luccm ap.Trc volu^nnt, iran.fftaiam pct cuangchum Dei. 
m Etr.o itetuntreeo^.^ Q^uatiquam nunqua 1 drb.nttimen hommcsalnis qui vcriratem a'.nuntianr tamen hoc 
propruf reftrturadi'fudtrmr>u$poft hnfti p,lonfic.itionrm .n auov.nutc magna rcddobanr Apoftoh teftimo- 
ni Jmilhu^ v.rtut.secdigmra-.s; gaudcntefquc .b.ini i con(peau concih).«cc. Ti .i- i.im jIIi crant ch;.rores 
Deo.quiac-jmChnftoncrmanfrrant in rcntinon.hut vfou. m fincm . & Spmtum fand^um < hi.nj hab banr. 
Tunc ipfi plur.bus pencjhsicnrat. ncmircm timcrbant : oport t , inriuicbam ,ob'.-dirc Deo man.tquani hon mi- 
t)u$ OSfcruAu.muscnim Apoftolos an^e Chnft. morrrm nequc mvftcr.a pr.Td.caflr, fcd t.intum a.hien-urn rcgni 
& pccnifcntiam: ncquc vlU d fficulraic pcnculorum, (cd nrque in h-c.tia vlla ,fi.u1r aHcftos , nu.la i'cdccuuono 
▼exaios. ofluus cnim VhuiUotMm & Saibatuin iftUidiAaiucrliu lefum »piuu) cx^cdicu^tur. 



t OmttUmo ^ii confitebitur me. ") Om- 
xics dcbct fatcri Icfum cflc Chriftum: 
qui hums conferfioms cxpcrs cft , non 
agnofcctur a' Chrifto. led aha ratio 
eft in imperfc^lis , vt m Pctro antc 
xnortcm Chrifti ;aha in pcrfedis, vt 
in Petro poft agnitum ; hnftum, tc- 
ftimoniocjuc in fchabito Spiritu lan- 
^o acccpto . Cognofcat leaor magn5 
fapientiam m hac C hnfti propofitio- 
fie, nc erret , &: incidat m laqucu dia- 
boh, atque in dcrperationcm , vt cjui- 
bufdam accidit , nimirum nonmiel- 
ligcntibus hunc locum. 
b Nohttarbitran.] Notitia illa diui- 
nadcChnftoIcfu.cuius mcnno hic 
fit, fcparat hominem abomni rc qux 
cum ipfius do<ahna pugnat,quiquara 
ahas chaririima Hlarcs tucrit. 
C £f non Mctptt irncem] S<imma 
doaiinx & miiutionis Chrifti eft, li- 
iius iufla omnibus rebus mundi lucii- 
disprxponerc ,omnlbusque molcftiis 
tc diificultatibus, pcnculis & incom- 
tnodis muiare. 

d SIm rcaptt vos , me rtcipit.'] Horta- 
lur Apoftolos & miniftros fuoj pro- 
mifllone (^portunx commoditans & 
confolationisctiam in hac vita.quan- 
do rcs ipfacxigat. Qo^anquam cnim 
alias omnia ilhs rehfta fuennt huma- 
fia commoda , atquc ipfi a fuis defcrti 
aut proditi, ab ahis vcxati.crunt tamc 
pi) aliqui a quibus recipiantur, fiue in 
vna ciuitatc fiuc in aha. non cnim dc- 
funt qui qu.Trant.amcntque Ucum 4c 
Chriftum eius . ilhs crgo crit cura rc- 
cipicndi lcgatos Chnfti & foucndi, 
^uod vt ccrtius conftct Apoftohs.pro- 
milfione erea fufccptorcs ipfbs confir- 
matur Ad hancfcntcnnam illud (pc- 
aat quod Petro rcfpondjt ahas Icfus , 
Nemo cft qui reliquerit , &(c. qui non 
acciptttccniics tantum nunc in tcm- 
potc hoc ftaires & forores, Ccc. 
€ ^titrcctpitprophctam] Ergo mercc 
dcm habenc incomparabilem am- 
phifimam bcnoficia bi opcra mxta 
nciac Chnfti cius voluntatcm,atquc 
in iUius gratiam flc cultum fafta: cc^n- 
ilat , inq,uam , bonorum opcrum mcr- 
ccs, ex voiuntatc 6i affirnianoncpro- 
t9mta^% bcai^niftimc. 



Luc.^.c.x6» 



30 EVANGELIVM CAf.X. 

tcm non polTunt occidcrc : fcd potius ti- 
mcte cum quipotcft iSCvinimam &cor- 
pus pcrderc ingchcnnam. ^^Nonneduo D 
paOcrcs alTe v^neunt:8<: vnus ex illis non 
cadet fupcr terram fine patre veftro? 

Veftri autem Sccapilli capitis omncs 
numerati funt. Nolice ergotimerc: 
multi» pafTcribus mcliores eltis vos. 
^"""Omniscro-oquiconfitebitur me co- 
ram hommibus ,connccbor& ego cum «^v^ t * 
corampatremcoquiincxliseft: qui 
autem negaucrit me coram hominibus, 
negabo& egoeum corampatrcmco qui 
in ca:hseft. ^^^NoHte arbitrari quiapa--^^'-^^' 
ccm vcHerim mitterc in terram . non vc- 
ni pacem mittere , fed gladium. ^ ^ Vcni 
cnim feparare homincmaducrfuspatre^»^^-?.*.^. 
fuum , & fiUam aducrfus matrcm fuam, 
& nurum aducrfus focruin fuanr. & 
inimicihominis,domcfticicius. ^^Qui 
amat patrem aut matre plus quam mc, ^.i4/.xf 
non cft mc dignus , & qui amat filiu aut 
filiam fuper mc ,non eft me dignus. 
^ '£t qui non accipit crucem fuam,& 
fcquitur mc: non eft medignus. Quj 
inucnitanimam fuam , perdet illam : & 
qui perdidcrit anima luam proptcrmc f{f 
inucniet eam. ' Qu^i recipit vos , me 
recipit : & qui mc rccipit , recipit eum 
quimcmifit. QiLirecipitprophctani 
mnomincpropher9,mcrcedcmprophe- 
t;c acppict .& qui recipit iuftum in no- 



mmc 



CAr.XI. S EC VK D. MATTH. 31 

mineiufti, mcrccdem iuftiaccipiet. ^^^Et Ls&a^Hctffil'! M 
rur..,.u,. quicunque potum dedcrit vniex mini- l;^Lfral^:,;'lcS^^ 

mis iftiscaliccm aqucc 'frigidar, tantum ^;::^:"^:^:;^:::^^ 

i .^^. JiA,: I: J' I : iorafuntquamarftimaripoflrintabii* 



in nomine difcipuli : amcn dico 
non perdct mcrcedem fiiam. 

Capvt XI. 



vobis 



•.f.iS. 



y qui rccepturi fint. 

g Fn^tt/.f] fatis indicat ftudium tc 
ailigcntiam in bencficio exhibcndo, 
quamuis cxiguo. ;cftimat autcm Dcus 
opera magts cx ftudio , quam cx rei 

ET fadum eft/Gum confummanct a CHmconfttmmafct.] Satis apcrtc do«- 
T r 1 !• ir*' |- cet Euangclillaillum lcrmoncm toitt 

lclus prxcipiens duodecnnaiictpuiis qiiiprvccmc,admm.ftfoiumofticmm 

f' • P • • 1 1 n 1- cnorcfcrcndum. 

uiSjtranuitmdCjVtdoccrct &pra:diGa- b /.Wi^ir?.] loh-jnesoftcjitmi, 

• I 1 t niftcriri fuu quo pcrfnn(flus iamtrrar, 

ret mcmitatiDuscorum. lonanncs au- ccdcrc chnfto fucccnbnaiciamde- 

clar^Ko , cidcmque fe maiori parani 
duos cdifcipulis fuis icftcs futurosad> 
ornat, qui ip(i confJtcantur cundc cf- 
fc ilhim qucmBuptifta dL*claraucrar. 
Opt'r.1 audicr.1t lohanncs, quaha ille 
nulla feccrar; atque operum fignum 
dlc dcbcbat ccniffimum promiffi »c- 
dcmptoris. Non fin.* fignificarionc cii- 
c:iur lohanncs audifle opcra Chriftu 
Chrifti 



tem cum audilVct in vinculis opcraChri- 
Iti: mittcnsduosdedifcipulisfuis , ^ ait 
illi^^Tu es qui venturus es , an alium cx- 
pedamus? Et re/pondcns Icfus ait illis^ 
Euntes rcnuntiate lohanniquxaudillis 1^,^^^«^,.] ^.nmt.p 

... f i^ ! ™ ' ^^^^ pt;cfcniia non tam dcbuic 

& Vidinis. ^ Cxci Vident. claudiambU- P'obaria*rmaiionccri5propn,,qul 
I I 1 • 1 • fpcrib is &: lignis cun» vatiimtoritm 

lant, leproli mundantur , furdi audiunt. "^'^"^^ omnmo quadrant.bus . ira yt 

-'1^^^ "O" f<^'«^'VfrdTi DcuspatcrMc/Iti 

mortui rcfureut, paupcreseuaniicliza- ^■"."'i^iararct.Hoccratconft.tutum 

^ t>-^ rr C>, cofilium ,vtnon anic fe apcrirci fihuf 

cur: ^ & beatus clt qui non fuerit lcan- p^«.qu^maDcopatrcc(ht.nd.cato. 

l \ ^ \ *^ lohanncs docucrai fuos difcrpu- 

dalizatusinme. ' IlUsautcmabeutibas, ;,°4„irKro;\:^^ 
coepit lefus dicere ad cuibasde lohannc, '^^-Jetrca^^t^^^c^ci^^^.-h^^ 
QuiJ exirtis in dcfcrcum viderc>'arun- r„,^';r;ct.ftrXta.c"r 
dincm vento agitatam? Scd quid exiftis \^^J^':::Z>;S^:t^:^:^ 
vidcrc ? hominem mpHibus veftitiun? S^fJ^JlfK^irnttiJrum^^^^^^^^ 

Ecce qui moiHbus vcftuintur , in domi- z::;:;^!^::'::::^'^^:^ 

bus rcgum funt. ' Scd quid exiftis vi- Z^^^^i ^^^J^l^Z 

dcrc? '^^''""^Pi"-^^"'^^ "^*''"'.^^^'^'^'"'^'''* 



C~ 6 I. J. I. 

* 3c Hi.a. 



quc.n poft fc v>.'ntufum djxcrat. 
cx oritioncpropria , fcd cxnoiaiionci Dcopcr Pro- 
;s, VI Luc.v narrai . Loca autcra cx quibus lefuj rc- 
. . im ca^^.3^. 8< o'. 
•11; ficut fciiptum /acrat, Euangclizarepauperibusmifit roe.- 
ii nominij, vcl Jur ulitatc pcrfonar ouam cxtcr.us gcro , vcl 
fcuc-^iutc do<iiruic. vtiicgr iquod pixdico ii.i.Tnctat.oncaiicnaa confi.io Dci 6c vcritaccipfa. hxc Aintquatuor 
gcr.cra r.rum, quib ismjndur ir Chrifto lcandalizaru. cft. 

confihj.quiid vitac j;cnu$ populatis glorix caufa fufccpcrici 
■ .'.rc. 

ils;oxftimatum,qui ftulrus , honorcs Sxpc dacindignis , flC 
iamz Uniii lacpnii. aiqm nuui ia.lQiiattii^ crac, aui oftcadcbatur, aut cclcbtibatur . 



fo: 



52- 



luni quodi-iatn vifcictur populo,<]Ui 
pcr quadringcntos feic annos prophc- 
ta carucrat. 

b Ftuvndico.] plus vos in hocviro 
Ipcdtallis , cjuani in vllo alio cx prt)' 
phctis fpetiauit aniiqunas. Onincs 
cnim ptophet.T: pr.Tcinciut Chrirtum 
vcntutum: hicpopulo Chnflunipri- 0313 



EVANGELI VM 



CAP. XT. 

^o^^^moi:;^:';^:^"^^^ dcre? prophctam? Etinm ' dico vobis, & 

plus quam prophcta. Hiccfi: cnim dc 
quofcriptum cft ^ Ecce cgo micto ange- 
lum mcum antc Facicm tuam ^ qui prx- 
bit viam tuam ante te. ' ' Amcn di- 

fcntem annunnauit Jndicc oftendit, t • n • • .,1' 

rcgnumDciappropinouatle affirma- CO VODIS, UOn 1 UtrCXlt UltCr ttatOS mUllC- 
uit, recni incundi viam munire corpit f • t 1 -r» -n 

i>ccniKnti.tcicnutiat,onc.Hicenimcft tum maior lohanne Baptilta: qui autcm 



B 



MiL-i- J.«.T 

Marc, i.a.T. 
Luc.y.d.i';. 



rcgno 



ca^lorum , maior c 



il 



di£lusnuntiusabahisprophciis. . n . 

C MmorlohMiue Bapt.] Hunc locum m UlOr Clt Hl 

exponuDLuca! apcrte.Maior,inquit, .ii iiJ a !• 1 ~ t I ' T\ 

prophetanonftirrcxit. Fuit cnim lo- iUo. AdicDus autcm lohannis Bapti- 

liannes omnium prophetatum maxi- {y c 1 * 

inus,quipr?fcntemcfleafl'ermt.qucm ItX ViqUC nUnC.rCSinUm CXiOrUm VUn 
ahj fperandum confirmabant. atquc * 
ita 

regi 

niftroru miniftcr minirtcrio prophc- 
tandi dc Chrifto maximus ccnfcndus 



ipcranuum connrniaDani. acque . - . i . . •11 1 

verelohanncsomniumEcclcfixac patltUr . & VlOlcntl raDlUnt lllUQ . 
ni c.tlorum , quod cft Ecclella, rai- ^ . \ \ C' 

* ^ Omncs enmi propnctac & lcx, vlque 



t.<lllUI UU X.llltll.W 1IIAAIUIU9 WV.111V.11UU* ItI 1 TA. 

cii.attamcn aitcriuomaiorertnatu- ad lolianncm iirophctaucrunt: &: 11 

ra , vinutc & cfhcacitatc: qui a vobis - . . 11 

mmoriiiocenfctur in rc^no cxio- vultis rccipcrc, ipfc clt Euas quivcntu 

rum, hoccftm Ecclefia eflc. Hoc aic /■» r c i i 

chnftusdefeipfo.cum fummatno- rus elt. ^ Qui habct autes audiendi,au- 

acftia conhrmans tcltimonium lo- ^ ^ i 

^yt^l^n^^r^l^XZ Cuiautcm fimilcm3cllimabo^-7.' J'- 

generatione iftam? Similis eftpueris fe- 
'll^Z^.l^^l^^:':^^ dentibus in foro: qui clamantes coequa- 

libus, dicunt, Cecinimus vobis*, & * - 
'S&^^^^:.^^^^^ nonfaltaftis: lametauimus, &nonplan- 
ll!uL^",t'5J^^Ttn°;,'^'»1S xiftis. ' " Vanit enim lohannes nequc 
Stra:Zr,i3int?nt'druf,; mattducans neque bibens : & dicunt, Q 
L1"fbxdrhcSLt"4;tSt' Dacmonium habet. Vanit filius ho- 
t?p;"^;lgLrL'irilS'&T^^^^^^^^ minis manducans & bibens , & dicunt, 

taiis ilHus argumenta fpe£Vata , intci- 

rogatus fucrit lefus a ludxis, In qua JlICCC 
potcftate hxc facis , & quis tibidcditpoteftatcm rtiftafacias ? Iiavulguj, vtfolet, minora maioribus prxfcrcbat. 
non folum initio legationis a Chrifto obitac, fed in mcdio ctiam tcmporc tcftibus ctiam Apoftolis , qui ex iudicio 
popuh rcfcrebant illum habcri altcrum lohannem Baptiftam. Hxcoportuit indicari ad cxpHcationcm huius loci 
in quolcfus fcinfinuatcflcChriftiim .dcquolohannci tcftimonium dcdcrat. Maior &: niinor Latine & Crxci 
^wv»» U (AtKfiTffot, nifi adfitcxprcflum nomcn pluralis numcri, fcrapcr dc duobus dicitur : atque vt illa prior coU 
latio.iwffrnrfroiwM/ifrM^Ti.&c.cxprcIscpluriumtuit :ficha:cpoftcMorfignificanter duorum th ex verborum vfu 
atque cx fcntcntia ipfa. d ^ diehm lohanms.] Antea regnum cxlorum crat in pr.Tparatione promifnone &: fi * 
gurarum inuolucris. vfqucad lohannislcgationcm.inqualcx & prophctx quar dc Chrifto promiticbant conclufe" 
runt: a diebus huius, hoc cft,ilIo lam pcrlunfto legationc fua , regnum cilorum prarfcns eft , & expurnari inciDif 
ncque tamcn tradetur. nifi iis oui viccrint, & cuftodicrint qux prxcepta illisfunt Irge militix diuinx Allufio cft ad 
figuram terr.-c promifla: lofuc ducc obtcntx. illudcnim huius hgura crat. c Ipfieji Eluts.] Itaqueomnia fiena 
promiffi ohm regni.nunciam prxfentis a Dco olim propofita, perfonx omnes, & miniftri tum anrrcedcntes reeni 
aducntumjtum coniuna.T ipfi rcgno conftant manifeftc.Igirur oportei fapicntcr qucrcre auifnam fit Mcflias verus- 
inuenicturcflc lefus. illc luque excipienduscft lis qui diuinum conlilium fequi ftuducrint. Oftenfus cft autcm le* 
fus a lohannc.tcmporum &c fignorum omnium argumenris comprobatus: ipfc idcm vcnit manfuciui mim bcnel 
ficusj famaiarcmquc fc pr«buii omnibus, & umcn i^cncuuonc ill* non fuis rccepiui * * 



i*k lO.f.iJ. 



CAP.Xl, SEC VND. M ATTH. 

EcceKomovorax&: potaror vini^publi- 
canorum Sc pcccvitoium anucus. I:t * iu- 
Itificata eitfapicntia afiiiisruis. ^^''Tunc 
coepif exprobrareciuitatibus jinquibus 
fadla^ funt plarimx virtutcs eius, quia 
noncgillcnt pocnitcntiam. Vx tibi 
Corozain^ va^ tibi Bcch-faida : quia'fi 
in Tyro &: Sidonc flidtx clfcnt vircutcs 
qux tad:(j funt in vobis , olim in cilicio 
&cinercpocnitentiacgin[ent.. " Verun> 

_ 1- ? • »~r' o • 1 ' • -r cgcntibus pcrnitcntia, alj 

tamen dico vobis, I yro &: Sidoni remil- c^tiorum non mgrcnuris 
fius erit:indiciudicij,quam vobis. Et 

^ I f ^ pis oSiip.itos Hamnei, oportuni<; & 

tuCapnarnaum ,nunquid vkiuemcxlu rufficK-ntibus rationibus aduocat ad 

II • s r ' ■ r ' 1 pccniicntiam, lednuori-lam ruperabri- 

cxaltabcris rvlquc in nircrnumdclccn- aant.buscti.tnngu!aris benehcijcau. 



a rtltjfcitaen pi>/:v^t-f. 1 llIuH liTC 
oratio Ijgni-xar.cauramYapicntix lu- 
d.xorum ellL lam ojr.niuo iuHicaiim 
iic d-clarat.un a filii<; illius r;enrraiio- 
nis qiij C hiHhis !n<hcabat. iiciir cnim 
p .trci, coni nolucrui crodcre prophc- 
tij; , fic ncc Hh) volnerunt crederc lo- 
ha:mi prophctc & pliirqnam jirophe- 
t.T ; nc«]-.io l.-lu Chrifto ipfi hlio Dei 
fc(c illis vltrd manitdhmti , illosouc 
inuitanti. hoc cft quod a!:as dixir.Voj 
impletc mcnliiram fwiaum veftroru 
b TwiC l erpit txprchrn rr. ] Po rcran 1 1 II^ 
ciuiratcs diccre, fc crcdcrc illius virtu- 
tcm admirandam &: diuinam tantis 
& tam frt qujntibus cxcmplis conliir- 
maram ; lcd vcl ill^fides nulla fuit: 
vei fi aliqua fuit, non Tatis fuit.quia 
non cgerunt pccnitcntiam harc cnim 
condmo ncccdaria cft pcccatoribus 
cgcntibus pcrnitcntia, alias in regnuia 
'orum non mgre/Turis. 

fi tn Tyro & SUcie'} Dcus om- 
ncs f^onuncs , antcquam ipforum cul- 



gramus ctiam pu>- 



fa;qui fi rccufcnt 
nicntur. 

d R:ff'ondens] Dco, cuius arcana fccii 
idardns 

P r* • I 1- 2.t\T V, ...I,,, ,/vi.>,qiii in c.Tiis c.-clcftcm fa' 

iCnt VlqUCni lianC dlCm. *^ Vcl*Untamai P'cnt.am conrirmas,*: tcrrcnam in 

dico vobis ,quia tcruar Sodbmomm rc- 



des.quia li in Sodomisfad^fuiircntvir 
tates quc radra: luntin te,iortemaniil- cog,tabat,rcfp.>nditicrus:Lai 

r- A .1 1. » .r ^ cj mihi Pcus.qiii in c.xiis c.tIcI 



^quia 

mifllus erit in dic iudicij 

^5 ' 



quam 



tibi, 



tcnis cognoTcis ac dofpicis. 
c abfd-bili] h.Tr myftcriaTcgn» 

Dci lapicntibus prudcntibus tcrrjt, 
cjuorum '.apienii:» ludicara ellafi!'!» 
.11 ^ r \ * t r 1- » rciitlJlti par- 

In illo tcmporc rcioondens lelus, di- «^i^.q^jj^^ab huius fccuh fapicmia 

_ * . 1 alicnoselTe cupiun 

xit , Conntcor tibi pater Domine ccli & 
tcrrx, 'quia abfcondilli hcc a fapicntibus 
&prudennbus^ & reuclallieaparuulis 



16 



er 8 19. 
trio i i^. 



te 

mco.Et 



ncmonouit 



filii 



im 



pumt. 

f ^luanktmfiiftiitpluTt^/intete'] qui 
non rcfpicis nifi fuper humilc & con- 
tritum cordc.fic trcmcntem lcrmoncs 
tuos. 

g OmtiU miiA tr,tdit* fmit i patre mcc'^ 
Omniadi"uin.x vinutis promifli 
pictatcm pcrtinent , 
donanda tisquife fufcl 

f h Ef nemo notul filntvt ] Q_uamuis co- 

nifi piter* ^.^^^^^^^^^^^^^-^^^^^^i^^^^"®"^*^'^"* 



Ita patcr: quonu fic fuit placitum antc ^iiraSirHr.ndSr^^^^ 
, ^'"Omnia mihi tradita lunt aoacrc r''."l''":'"l'""''''''''""p°"'^ 



d.Tmonibus, fcd hominibus , proptcr 
miraculorura icmporum &: aiio- 
rum fi-^norum rationem , tamen illo 
arcano cognofccndi^iodo quo dccla- 



nequepatrcm quis nouit^nili hlius3 &: 

1-» L,Ul ratus cft filius Dci in virtuiq fan*J^i- 

ficaticnlscx refurreftione monoorum, nemo nouitcum propric , nifi patcr ,cum quo ipfcregnat lc viuitquate- 
nus Dcu» cft, & quatcnus homo pofl adcptum triumphum ctiam rcgnat. & codcm notitiariSc cognitionis ge- 
ncrcncmonouii natrcm, nifi filius, &: cui volucrit filius rcuclare, rcfc ipfum eiarcano modoinfinuans CV: donans. 
tiinccnim qui videt filium, vidct hc patrcm. fed quibus volet rcuclare hlius ? ncmpc omnibus qui vocationcm ab 
ipfo Oibiun£>am fc pi vo!u;rint Eft autcm vocatio vniucrfalis &:comciunj$ , a qua nulU laboiantcs oicipiuntur, 
mifi qui vocati ipfi rccufarint. Habct autcm vocatio fic 



54 EVANGELIVM CAP.XlX. 

l ^^"'fc njeonanpjquiveftnrii * 1 ■ C]' I iS»\r 1 

^^k^^^^m^oa.u^,p,,,ii\^uorJ^.^ cui voliicnthliiisrcucljrc. ^ Vcnitead 
t^s.^so vcrcficia.n vcicri hominc cx- omiics Qui laborans, & oncrati eltis: 

cmcto, & nouorrk.kitato.qiiiiLCun- o ' - <^ ^t- 11 • • 

duni Dcu,n cicatus cit ,n.ulbt.a& & CgO rchciam VOS. ' TollUe lUgUm rcr,.6JAC^. 
randuatc.cuiuscxcmplum inmcvi. ^""^r o 1 • /" • \ • • ' 

dcm.cum:taamciccrcatifumus,in- mCUlUpCl VOS,& dllcitC 3 m C QUia m-tlS 

uen ctis rc<^uicmannnabusvcllrif.cPt /' q i \- J r. • • • 

cmmiugummeumiuauchommcin- lum oc numiiis cordc .* ocinucniccLs rc- 

ccriori pcr ^pirituni f^-naum rcno- • • i n • 20 r 

uaro;&onusaoarinarmcxlcuc,.d Cl lUCm anmiaDUS VCltriS. ^ luorUmCnmi i.Ich.<;.a.i. 
f mcicntc charirate Spiritus fanfti rc- /• n a ^ I 

grianr.s & manentis in iijquos cgo UlCUm JUaUC Clt, & OUUS UlCUm lCUC. 
ita rchcio, quosiam non rcrretley,(cd ^ 

runtar volentes ad fui excrcitationcm L^APVT XII. 

fuauiinmam.efJcnimlexfpiiitusvitx ^XT • 'U I • • t /' 

in.p(Ts,quaIibcranturalcgcpcccati iN lllO tCmpOrC aDJIt IclUS pCt U\t3i. ^farci .Vii 

^ mm. ""V '''^ n ■ ■'^^bbatho:dircipuiiautcmciuscruricn-T'*"'* 

a In lUo tcmport] cum de myl!eriis c 1 1 , A 

maxim.slefuj - , - 

lciufliiuum p 
iiigograui/Timo _ 
h Sui'kithc^\ non 
olim dcdmlnjlationc tcr 
rum,vtin Commcntar 
c 

vnum 

fabbadn vioIationVm." ^ ™ ^ ^'^> ^ ^.V' S * CCCUC U^aUia C] 



prgnantcm cum probaro 
e.xciiiplo ,atqac cum natur 
chaiitatis norma 



seg.net . .ugumqucfuu tcs co^pcrunt vellcrc fpicas , & mandu- 

r.rdicai et , annquoquc t \ r 

Ssat rabha.hu ""^^- ^^^^^^'^^ 'Uiccm videnccs , dixcrric 

^i^: f',Eccc,dikipu]i tiii faciunc quod non 

:^J^^^tilZn:::ji:t iiccrcis facerefabbathis. ' Atilledixit-4 - 
>ad,i'"o£.i™t.'''"'''"'' '^'5, Non lcgirtis quid fcccrit Dauid qua- 
t^^rlSi;:^^^^^:^ cfuriit, & quicum co cnint? ' Quo- 
ixTg^k' modointrauitin domum D,ei, &pancs 
propoiJtioniscoinedir, quos non liccbat 
ei edcrcj neque fiis qui cum eo cranc,ni(i 

e i>;^Mf w»/*^i77i.f»>7 /;^f.] lamgrauius /"] •/' J "^1 > ? * /\ 1 • /■» • 

argumcntum^molitur ex confuctudi- lOilS laCerClOtlDUS? Aut HOn lCCrilnS in ^*"''*^' ^ * 

nc &: lege, atque ctiam ex ipforum de- 1 ' f \ \ ] ' C 1 • " \ 

finitioneintradition.bus cnenimre- lCgC ^ CjUia JauDathlS laCCtdotCS iu tCpIo -"^'«^•'«•^ J 

ccpra fentetia in lib. traditionum tra- f \ \ ] •! ^ ^ 

aatu de Pafchate.c in Commcnt. laDDatniUTi violant.&hnc criminc lunt^ 

In templo non cfle Sabbathum, pro- 5 -p-^- « . 

pterea quod facris rcbus operadetur. JJlCO aUtCm VCblS , Ciuia tCmcIo miiof 

ad cultum diuinum, & publicam vti- A I ^ 7 • " ^ »1* '•»iv../i. 

liiatem . Sub.nd.cat aiucm Chnnus eUniC. bl aUtCm lCirCtis G uid eft WUnr. . 

fcmaioremacd.gn.orem cnetcmplo T • J- 1 ^"^^^ v-iLj ivii Ofce€.c.C, 

n ateriaU. ideoq;fuosmininros,dum lCIlCOrdiam VOlO. &mOn \iXCn^iC\u' nnn 

eidem officioracicndofccumoperam -y • iiLJii— 

danr, neim.indatum facenentc^ non quam codcmnauctis inncccutc*; ^ Dn 

riolare labbathum ,im6 fan<f>ificare ^ . . r\ 1 ^'^**»-va, i^kj — 

porius. onfd.tetiamfed.gniorimu- miuus cnim clt fiiius liomini<v erii AK 

ncri vacare, quam faccrdotes in tem- I 1 • 9 \ Vlia lcilL;- 

"^'I^^^^^^^^^^^t ^^''^^^ "^de tranfifler, venit in 

'iT:'XoS:S''''""^""*''^ lynagogam corum. '° Et ccce homo* * - . 

manum habcns aridam ,&intcrrooabac 
cura , diccntcs , Si licet fabbathi^^s cu- 
rarc? vc accufarcnc cum. ' ' Ipfe autcm 

dixic 



CAr.xir: 



S E C V N D. M ATT II 



dixic illis , ' Quis erit cx vobis liomo qui '^lr*'*^'^'] •'p^«f'^'"^'^^« 

> _ l^' ^'t>p(ai#nuniu rcdai^uitur tradr.io 

Plunrxoruiii Stnba.-uni jp/T a-.r.n 
tc doccni i'\ lib.irad:tniium,non 



ti.ininuDi non cHc curanduni in lab- 
batho tl ccrct, anim.T calum in mali 
dtfHnitiont pone ant. lamcn re ^ e- 
ra pccu<hspcriculum ad damr.j imy:s 



Ltik.ii.L.t. 



' Imbcac ouem vnam : &: fi cccideric hxc 
labbatliis in fbucam,n6nne renebit& t::'^^:^^^ 
lcuabir cam ? Qaanto magis mclior t^.:::^::^^''^:'^^^ ' 
cfl:homoouc?'lca(.].licctrabbathisbe- ' 
nchccrc. *Tunc aithomini,Exrcndc 
manum tuam . Et cxccndit : & reaituta ^^tn^u^ll/rilh^^i^^p;^^^ 
crt lanicati hcut altcra. Exeuntes au- rt^l:^:™^;^^^ 
tem PhaiTfxi.confilium facicbant ad> JTcrum^t^rr^rm^^^^ 
ucrdis eum, quomodo perdcrcnc cum . mt^m'^:;::;^'^^^^^ 
^ Iclus auccm (^icns^rcccdit inde: & le- ll^nr^l^JSSr"^^^^ 
B cuti f unt eum multi , & curauit cos om- d^::- ull^^tX^S™^ 
ncs : ^'&prxccpitcisnemanifcrtacum ^lXl^Su^^r;^^^^^ 
facerent. Vt adimplcrcrur quoddiclQ ftirg^ru^imjnrb™ '"^^"'^' 
cllperKaiam propheta.diccntcm/^EcGC *^ 7«"^'««^'»'«'.] i^cdargutosratio. 

1 I • 1 1 nibus Scritus &: PJuril.tos tanqu.iin 

nucr meus qucm cle^i, dilccrus meus in i^^^^J;" ^ . mmc rc .pumag..srcdar. 

i . j . . ^ . JL11U& p.iturbatrp.-(f>aciilo cxnibtro, 

quo bcne coplacurtanunxmcx.Ponam >"s"oii:oruninouk)iuminicjtja fed 

} ^ i , muidia patefcictaelt; & fuaipfius vjr- 

fpintummcum fupcrcum, &iudicium '''*^^''-'''^-^°'''"^!'^ 
gcntibus nuntiabit. Non contendcc, 
iipquc c!amabic,ncquc audict ahquis in 
platcisvoccmcius. Arundin^ qualla- ^^::^^:::::^^^^ 
taiii non confringcr, & hnum fbmigans i^ndJ^^^^iS^^sJl^iSrr: 
no cxtinizuer; 'doncc ciiciat ad vi£loriam 
iudicium : ^ * & in nomine eius Gcnces 
fpcrabunt. Tunc oblatu.s clt ei dx- 



ipfc argumentarii?: Fucrat illa ratione 
v:d^'li'.ct, pofK- bcr.?fic:um confcrn m 
proximnm liabbatlMJ m calu aniir.jc, 
hoc cft, curauopc &: Jibcracione i 
morbo vel pcricuU>quocun«pc nuido 



nionium 



i< • >'« g-r.crr ,illca'iani 

: «m r.ulla vn^uain 

-^' . . ■ . .u , aut 1'harf.roru 

l ipcrliitio ccguauit in la^bathi vio- 
lanombuj ponrre Fa fuit allocuno 
tantu , ra^uc brcuifTlma ncmo enim 
lo'-]ui proiiibctiir iabbarho : a!ic»]ui 
nci|uc iph potuitlrnt illum innTK 



re fine violatione • Igitnr ciim folo vcrbo fanauerirhominem ,o(lendit illos ftuhwfimos , &c fc lapicntinnr i ii 
& cfficaciffimum, qui ciimpoflctcitrareligionisdctnmcntum, illum, fafto luro aui alio modo , aut manu t.ict.i 
&: conircftatacurarc.foloctiam vcrbocurabat,& ipfa manuircrtitucbatur luflu eiui , illonihil cxtcnu-; ajrcmc. 
lUi non potcranr accufare cum vtvolcbant, rcftabat itaquc vi accufarcnt manum quckl rcAituta cflLt illo iubcnie 
ac volcntc, fi tamcn id (iruntio aut vitio dari potcrat manui,quod Ji fccillcnt, pl.mc icle conmiuni fcnfu carere 
oflcndcrcnt.aut fuam rriaximam prodcrcnt mahtiam ,quam lamcn diflimularc ncquiucre : nam qui dcbrhant 
conuiftilaudarcDcum,& vcritanccdcrc, cxcuntcideilhusncccdchbcrabant. d lifp.uvi^cmjacm'] Cuni rc 
iplaratiivcritatcm ofKndifict Icfu', fcccdit,nulIacontentioncfufccptaaducrfusmahtJ.'»m Pharjf.ror!MTi; & Aiutji 
piopoiitum vr^f bcncfaciendi, & rcbusipns confiimandi caufim rationcnique fuam. hoc cnim h'^nificaucrai di- 
liinum vaticinmm.docctdcchnarepcr.cula, (in/rdctrimcnto tamcndoftnn.T oflFicii 

c l\):ec$iit:v..] Chnflus ciecit judicium ad viftonani, ciim pofl oftcnJa in vita miracula, & bcn^ficia innumca, 
tanH:m poft rcfarrcftioncm caufam fuam confirmauit Spintu fanfto in difcipulos miflb : qui cilm a lunxis noa 
<^ct rtrccptus, a-i gcntej fc conucriit, quibm (pcm fcccrai Ucusin Ilaix, ^aiioruni rrophctarum vaiiciniw. 





l6 EVANGELIVM CAP.XIT. 

a Cj:(Ui fnnnis.] Optinr-.lsquibuf- '11* r, « 

qucdonu3cvit^ muncnbusvcipror- moiiium habcns, cxcus &c mutusroc cu- 

lui IpoLai, vcl aiinuv-ni traudatd.c- • i n ' I 

mon^^osquosoccjpat. cimiius vm- rauit cum, itci vt loqucrcrur & vidcrct. 

citda:uionu , doaa hominibui rcih- » : 1 I o T • 1 ^ 

tuucumuiata ' Ltltupebant omncs turbx%& diccbat, 

ra:nsh,(ion,ip.om:tiu.eiuxpcaan- Nunquid Iiic clt nlius Dauicl? Phari- 

dusMclTias. Dauid riiiu? illc a Dco , • ^ j. _ 

m.itcndas crat : probatur um miiius io:! autcm audicntcs, dixcrunt s Hic noii 

cx bciicHcus m bommes coliacis *d- ... j -r • 1 t i 

^^^^r^sidis. eiicitdxmones.niliinBeel-zebubprm- 

C Siuns co^itatioues eorum.] qui contra . » . i , 

ptopriamconiiientumitud.-bantdu ciDC uxmoniorum. ^^lcfus autem^^fciciis 

mnam virtutem Chrilio detrahere, * . . j 

pcriuadcntcs popuio poiib cLymcnia co^itationes corum , aixitcis, Omnere- 

cuci auctoritate a Bccl-zebub accc- ^ , , ^ . 

pta;atquciuEuangcUo chiift.Hdcm omim diuifum contta fe.defo abitur : & 

cicuarc conabantur . Chriftus cnim ^ J *• * 

ccgnumciiorumappiop.nquarc.iam omnis ciuitas vcl Jom us cliuifa cotta fc, 

iair.t]uepatctac.ciiiiuin<.llcannunua- ^ ^ 

bat.non rcgnum dxmoniorum vd ^QYi ftabit. Et fi {atauas fatanaiii cii- 

mferni, quod neccllcciat vmci & cx- *t»cc.ijL*^ xMi.vii.AM«.& j. 



lilTC.l.CJLl. 



Lsu^M.c.ij. 



^^i^^,:^:^^:::. cit,aducrfus fe diuilus clt : quomodo cr- 
^"u„K,u:;r;^^tftl1 §° ^^^1^'^ r^gnum eius ? Etfiegoin 
=i:Z;cfnltrruS^ Bcel-zebub eiicio d^mones : filij 'veftri 
i"'^"!^^:::^'^^.,.. in q"o eiiciunt?Idc6 ipfi iudices veftri 

"::::^::::::^.x^s:z^ ^-^^nc. si'autcm cgo in rpmtu oei 

«.<,pouuo„c,n pnmis ca„c. ciicio d^nnoncsrioiturpcrucnit iii vos re- 

Dci. Aut'quomodo poteft 



contra vcro qui rcgnum diUidita 
fpolat, is minu.t atquc diruit iplumr Oniim 
tantum abcft vtampiiHcct . Idcni cft ^/'^iAl 

c.c,.piu,..,„rcpub.,cava.i,„„,a quifcunni intrare mdomum fortis,& 



cdnftitucnda fic anipliHcanda • quod 

'Z^:^!^::^:::^^!^, vafa cius dinpere: nifi prius allieauerit 

atquc cxpohatis alits hoftium regn.s /" 
additis&: cjmuiatisopibus. I^itur fi ' ^"01*1^111? 

fat.anas curat fuum reguum tucr. &: amplificari, vt certe curat & ftudcr, ftulti(nmam rationcm init , qui vcl.t pcr- 
dcicquospoftedcrat,&:fpo ,ar.pr.i:daquamteccrat.ig,tur ipfevltro lclc rcsquc fu.s pcrdit. quod^ ^1^^ 
confcqucnscft vt rcgnun. Dc. augeatur: nam quod a latanakced.t .Dcocedi;. atquc na vel ruTnTucrado^^ 
batur rcgnum Dc.amphhcan quodcgoaflcro ,quanquam vos aliud pcrft:aderc vcllctis. atquc hoc S^^^^^^^^ 

ra lone mamfcfta dcfumptum probat, Satanam. qui fibi contrarius nunquam eft, norhLntcrTrcoaft? 
6: muitum ccdcrc rcbus &: pcifoms a le occupatis:ahas non diccretur vcrelatanas:qua?at\one '^^^^^ 
nimirum cjuod Deo Deuiucglor.ar, & honunum vtiluat. aducrfar.us fic. c Fstu JsrssnT^TMict^^^^^^ 
mcntum ab exper.mcnto &: auaor.tate: ncqnc cnim e.eaio fui ipfius Oicitur fcc/alterius Ahlrnn^ ^ 
tct cflc cum cu.us vutute & nomineeiiciatuU:rmonium abipfoC^^^^^ 

vn.cont.arium lecundumnaturammaximc uvfimphcibus. Scimus autcm dxmonio nul um efl^ 
traiiumautpotcntem quamDeum:atqueidco^Ex<5rcift.xDeiauaor.tatevtebam 

al.am v.rtutcm.quam diu.nam, inuocabantilli. hu.u . aflcrtion.s confirmat.onrm ™, nullamcn.m 
C hr.ftus vult. Confequitur ergo d.xmonium non pofie C..C. , mf diu^^^ 

A tcrumcaputargumentation.s cil /"vfus eft enim Irfi.c ,-1 i" r '^«'W<ftwr^omf^-,rffMr„.i 

aon.a= ef.L,„a^j<,uc fp,r,.us I)ii?^c^:l:;i'"eli;ro^^^ 




c,^ fuun, P.,„c,,a.u,n cucnV.rcp„, 

NamdumVo..iiar„u<uscuftoa,\a.r,uJfI:l"i;%Tc?u"„^\r;^^^^^^^^^ 

e„n „o„ pofli fua cufto<|irc,&: fott.o.i ccmflc. adcj „u hm "rj^cm MSw n^f ' '^K'»"» 

folicn.,vtncicfiUcnmilufo.fitiu-fc«Policn.. """•^™ Pr«ituc rotcftBcclzcbubmihivtfc e»- 



CAP.Xir. S EC V N D. M ATT H. 57 

lor:cm? & tunc,domum illius diripiet. %c^:;^!:T::^^Z:'Z 
'Quinoncft mecum,contra mecfl::& ^^^^^^lil^^^:::^:^ 
qui non congrcgac mccum,lj.^.argic. 
M^rciJ.xiJ' i^cQ dico vobis: omne peccatum&: 
'^- LualphcmiarcmirtcturhomuiibuSj Ipi- 
• ritusautem''blal'phcmianon rcmiccctur. 

Et quicunquc dixcric vcibumcontra 



htiicd proucrbij nioJo tctcbaiur,.^ 
Hi.'. t,t muum,cof.'.ra//if eif: qni nvtxoliigtt 
nicc . fpr.yj . conftac mc non cflc cum 
l.crlzt bub ,qui quod jllc acquificnt, 
aufcram; & quoil illc collpgcrii/par- 
pain &:d;rtipcm,ini!lius iaduram &: 
acfimcnium . Atquc adco conftac 
mcum opui diuina virtuic conftarc, 
lpiritUK]ue diuino adlcnbcdum cflc. 
b ;»V^;j^;vMi.. j yIa(pJK'mia,propric, 

ml • •' . . . vt alias doccnius , dctr.idio cft pro- 

lum hommis^ rcmittctur ci: qui autcm pna: auaoiuacu & d.gn.tatis ,auc 

dr^ ■ r * dtfbKi honoris . quicunquc Chnfto 

ixcrit coutra Spintum lanaum : non 



rCmitCCCUrCl nCqUeUlhocfcCulo,nCqUe ftoruatcm alK.uam dciraxcric un- 

m tucuro. Auc bcicc arborcm bo- 
nanij &: frudum cius bonum : aucFacice 
arborcm malam , &: frudlum cius malu: 
(iquidcm cx fru6lu arbor agnofcitur. 

Progenies viperarum ,quomodopo- 
teftis bona loqui, cum ficis nuli? Ex 
abundancia cnim cordis os loquitur. 
' ^Bonus hcmo dc bono chcfiuro profl:rr S:;:rdt m Z,^^;^;^ 
bona : & malus homo dc malo thcfiuro f.Xn-Hc^^ 
profcrcmala. Dicoauccm vobis.quo- 
niam omncWcrbuociofum quodlccuci r'X;r;;rr/r.] a^^^^^^^ 

F , ,p|.jp mcntum a natiir.T obreruauonedu- 

1 UV,llllL ^um , quo Phan1.Ti bUfphcmi ar- 
«untnr&co • i bonum cft , aut malum : ll bonum, cx bono inuio : ma- 

fura.cxrrulo i dxmonij ab bominil>us fi bonam appcilatis rcm , necclic 

eftbono ' .... i . .. . ., ti ex malo audotcpr ortcifcicur, malus malc aEit.fic no bcnc. 

atqaeua noniaudaturopus mali, lcd notatur vi vuiofum. quod fi tru(f\us ipfc bonus cft , &: aiT)or cxqua ori- 
lur bona el\. non potcft igitur hocopu'. adnurandum, vtiliflimum, &: optimu ,malo auclori attribui. quodfi 
milunon attnbuatis^atfpintui Dci no aitiiSui nondcbct. Dcindcfi Spiritus Dci pcr mc hoccfticitin tJ eximio 
opcrc in quo mhil ommno mali cft, quid raihi vc! boni dcfrahcrc potcftis, vcl ma!i .idlcribcrc? Nulla hic appa- 

rcr-' ' , •, , : nihil profcdo improbari potcft in omni ratione hac, nifi vcftra irtaoia- 

t; lautiabili rc, ram malitiojc ac pcrucrsc pronuntiatacft. caautcmcum 

iJt . . mcnto d ptiTimis audorihusprofcftarllj conuincitur. nam cx bono thc- 

fauro bona profcruniur. e Kr/>w»«r«//^.] Vcrbum otiofum hoc loco dcfinimm.quamcuni^ucoraiioncm 
contra vcntjfm rei , :>ntcontradicmtiscon((:icnriam ,atquc adc6 pr.rter vfum, raagisqucad tcmcrarium autin- 

' • :in,atquc fraudulcntum rcrmoncm.vcrbum otiofuni dicimus. 
|< ur qu.x- non dccct , aut non oportct loqui. Alligac Chriftus 

ha- c :a.. . . u . .. . ^;crclinat.potcrant iatrafcco^i:atcacdiccre(il]uinautcin co- 

pitationescorum nullx latcbaut ;Nos quanquam ita loquamur, tanicn certo fcimus Spiritu fanfto «ici dfnionia; 
6C non ncgamus hanclaudcm ilhus cfTc, imd aenofcimusccrtiffime\coidiquehabcmusintcgra,&: thcfaurum co- 
gitaiionum acnoiiti^ proband.r.nrquc- vcro quod fcnumus loquimur.fcd quo cxiftimanm.n commodum cficpro- 
politonoftro. Atqui fi nihil aliud pixtcrca ma!i cft , ilhid tamcn ma^num cft vitium , quod loquamini quod 
nonfcntiiis: id C nihil prxtercamaliparcrct, tamcn dcSitum cft 5c culpa adco grauis, vt intcrc.Ttcra oniniadc- 
bjtorum nomina fit exigendu, ncdum li illud pcfnmu acccdat criracn , quod qux uiala vosno fcniitis Sc dcfiaitij 



dcbici honoi 

nondiun ex diuina vntuic cognico, 
fed hominitaatum exiftimato.au- 



quam homini , non cft cxclufos a re- 
mirtione : laborat cnim ignorantia 
crga attributa dcbiia Chriftihuma- 
nitati: porcftdoccri , inftrui, & taa- 
d.'m rcinifTionis compos fieri. 
C Spmtia autem ilif^iKnii/i.] Dctra- 
rtio in Spiritus fanfli virtutcm, cura 
lit manifcfta mahtia , damnationcm 
fccum habct adiundnm ncceflario. 
E(t autcm blafphcm.a in Spiritum 
landum , tribucrc dxmoniis vittutc, 
qu.T proprio iurc ac ccrt.fllmo Spiri- 
tui (anAo afcnbi debcr. Daruin om- 
nc bonum & donum optimum dc 
furfum rft. lihera:io hominisada:- 



?S EVANGELIVM CAP. XII. 

fign.hcaasficoftci.d.mnijda cfic. at- f ucruit nomincs, rcadciu rationcm deco 
iitarcm impea.tis ifro vcrbo otioro. m dic uidicij . Ex vcioiscnuii tUlS JU- 

Non criim intcllirit altcr quid tu co- n - r ] • o \ • ' J^.,,.^« 

?irc.,vei anmioV^-stuo.icdaudu Itincabcns , & cx vcrois tuis coHdcnuia- 

c|uid dica^ : fi mala loqucru , tc nula I • ?8 '■1-' r 1 ' • * J ^ 

icntirccx-.Ainuu(ibonavcro,pamdc Dcris. 1 unc rcipondcriin t ci GUiaani 

etiam tcpuiatlcntirc. Quanquara ve- j c '] ' o n\ '(' • !• \ Ji 

rdDcoomnis &: oratio a,r;itano dc ^criDis & PnanlariSj djccntcs ^ Magi- 

nota fit ; tamcn quoniam orjtic data n | n /^" • l a 9 

cft homim,vt al.j alns ruaco,^i:au ItCrjVOlUmUS Q tC IJ^nUm VldCrC. ^ 

fignificcnt , ind.ciuclicij, cum puM:- j • .11. . . 1 « , 

«&cert.sa}c,tisqucrationii>u Dcus rclpondens ait illis 3 G cncratio mala ocf^^ 

mundum iud.cabit , non fclanuatio 11 •«>>/' * 

habendacftcog.tat.omm.,(edverbo- adultcra lignum quacru : & lianum non '^^* 

rum.rcddcndacmm clt ratio a /ingu- j 1 - • •/"/" t T O 

i.squ.dqu.f.3ucioquutusfucrit.fidi- daDiturci . niii iiiJnum lona^ proirJicta^. , 

cac fe ba;e lcnfinc , tamcn vcrba ipfa 40 f • • • t • • • '"^ 

v.t.um fuum prodom adcrunt tcftcs Sicut cnim tuu lonas ui vcutrc ccti tri- 

qui anirment fe mala audiuille; atquc t i- I «i r\ \ r n 

itacxvcrb.stuiscondcmi.ahcns;non bUSdlCDUS & ttlbuS nOCtibuS l llCCntn- 
qtiodmale fcnferis, fcd quod contra i» 1 ... , 1.1 

tonfciem.am fueris locutus cum ve- Jius hominis iii cordctcrrG tribus diebus 

ritaiis clctriracnto , bi auditorum in- . . . ^ ^ 

commcdo. fi verutumrcac>fenfcris, & tribuS llodtlhuS. ^ ' Vui NUliuita: /«'^ 
rcctc ctiam riieris Joquutus cade ver- ^ 

ba,c\.auditores ipH tenabunu.r pu- 1 uracut iu iudicio cum orcnerationc ifta^ 

blice tuam re(ftitndinem &: n.fbtiam. ^ t> *- 3 

AUud.t lefus hccioco ad pubiicaiu- coudcm nabunt cam: quia pccni tcntia 

dicia .quxnon dc cog>t3ticnjbus ho- >-jV4ii,*^ w v 

niinum fcddevctb:si^fa x,.habc.i c^zcruut iu pra^dicationc loncT, &*'cccg' 

cdiquc folcc. cftquc proucib i:m olmi r» • l Awtn^j wa., 

vuigarcdcfumptumcxbb.saiomonis. pl u s G uaiH louuS hic. ' Rc^una auftri 

Itaciucnon agitdeon-n. materia mdi- r 1 ** -.v^-*^*.»^ ».xx\^, j-\v^ii»a ciuttii 

cij muin!,frdde vcrboium tamiim di- , 
ftorumquc iudic;o. I^ij.^Ct 
a TiML it^fcvdLrunt ti cuAim dsSLrilh &^rharifti5 , c^-f.-j Inrellifrebant Chriftum non cdirntTm flgnnmilicrum 
aibitratu ; idquc fludicims pctcbant , euui cnim olK-ntationis caula rcn Iperabant cduurim. . ll non ederct 
pcrfuadrrcntpopulo, jII.:mr.onc(!ceH^c.nccni,nequciant.Tauaori'.ati.s propl.ctam , c|uania.- cx.ftimabatur. noi, 
cfl*eilh cutn l'co commu.'.c cor.fjlii;m &: negntmni, icd cum l.ech.c bub.ouianou poflcr /ignum c' carln cdfrc, led 
cx infcriipotiusd.rn^onioium confucfidmv iniT.i. Signum rnim dc c.xlo an.Trebant, vt Ui<as cxplicat icquc non 
vt docercntur vcniatcm.quam cx icnpturis $c nl-.is miraculuccgnolcore potcrant m.anifeCc : fcd mala mentc & 
maloanimo.tcmanttsen.m.aitEuangcItfta. H.xcpctit.oeodom tenipo e ab ahis in.r.i cft,nuo .Tbaliis diccbatui 
Chriftus d.Tmonia c.iccrc auaorc Bcei/cbub. fcd ciim jlli iam rcdarguti efieiu, al.j hoc fecundani propofitum 
vrgcbant fimfdataorarionc, Magifter.iScc. appellantrs n..ig;ftrum, quafi talem ipfi citdcrcnt , fcd veiient (Ibi ma- 
\i t\ fignoconKrmar; .Ilum c(!>piophetam a D-.-o mifilim,ad r gnum c.rlorum annuntiandum & piocurandum 
qucmaclmodum fuit Mc(ci rrobaru.^ magifler &. Irg^flator figniv cxlellibus ,ignc , fiimo , voc- , aliis ATunt' 
iiaque de priuato figno, quod ni-IIi prcphcr.i! um p.-.rtcica coni-gerar. b P: f^vwnncruUttnr.] Dcus nondc- 
bct hominum vo!i'itati obfeqni prarcipuc i^cpra iatoriim ; fed homin^: opcrret cognofccie &c Tcqui .d qucd a l7o 
inftitutum cft. Satis muka srzumema ind cata fuerant .1 riophcti', venruri C hrilli lcniarons & Euanechrt.T om- 
nium hominum,vt .am 'efus lohannis d.icipulis rcrpopdens iTgniKcabar. quib"s argumcnti' abunx!^ ut-sfcccra'c 
ipfcfacpi/nmc.ouibus aut -m ha;c argumentanon adir.ineienruraut rciicerentur pro^tcr m.alitiam^cnrdis corutn 
vnum reftabatilludomnium giaitilTimum. «'uod pcft mortcm U rclurrciiionem fuam.Chrilhij cxpofiturus erat 
Spiritu fanao in homin^ immifib, cuius virtutc & cfficicntia ^^gnofcerciur Icfus vcrus cfic Cbiinus , qiii lufcc 
pt.tm humanani naiuiam rcdinuns &:Iibcrans,ex vcmi in nouum 1 ominem transf Mmarct. hcc crar inud viuuni 
cernlsimum maximum fignnm quo Chriftuscognofccndu; crat fil.iis Pei , & hommiiro feruator ac fmdti 
fcaror. c VmNuwuW) lurg-nt ad collatione.ii caufarum vrriufque partis, arquc ipfa coinparatioi c con" 

drmnabunt,iIlimicruperiorcseuadcntliid.Ti<; huius :ctatis fexrx: maximc vcroi.squi Chriftti cum a mortu-src" 
furrcxiflc.ognouificnr,man f-flavinuteSpiritus fan^i in ApoHcli. & difcipuhs al.is fpcaara iwn rcccn-riinr 
prard.ccntibus Apoftobs, & cxhortantibus, Ptrnitcntinm agirc, & bapwrctur vnufquiftiue vcftiiim inrominc Ic 
fu Chrifti,in rcmiflionem pccc.-ucrum veftrorum. & paulo poft, Saluamini. inquit.a gcnerationc ifta rraua 
d rcccplMqu.tyiri/9n.is.] Maiu.^ miraculum^grauim cxcmplum maicri audVoritaTC confirmr.uim prcftanturma rr 
tutc detnonftratum obferuatur in Cbrifto antr fignum illud, fcd pra.'cipue poft ficnum datum illud " 
c /{ciwa^unn-] comparationc fui damnabit hanc r.cncratiorcm . illa vcnit , admirata babmonis fapicniiam 
^onfiliaquecxccpiidhus.ncqucianKa.SalomojiraiiacuIis claius,ncquc fapicntia aliis iaipcrue,>ia adiiiiiar/ 



1 r.y.9.4 
JLmc, 



CAP.XII. SEC VND. MATTH. 39 

riirgec in iiidicio cum gcncrationeifta^ i 
&: codcnmabitcam: quia vcnitaHnibus 
u!*ri4. tcrrx audirc lapicntiam SalomoniS;,& 
cccc plus quam Salomon hic. Cum 
* auccm im mudus foiritus cxicrit ab Iio- 
minc,ambulat per loca arida^ quarens l 
rcquicm,&: non inucnit. ^"^Tuncdicit, 



non IvUhn lapicns.fai jpla lci f.ipi^. 
tia &: vutus mamtcltc probaiiu, ma- 
ximc .njtoni poll jllud <ignum datu, 
in quo f xplicabaiiir virtus mortis ic 
rcluricdt;oiii$ illius, Sc comjnunica- 
battir illius fapicntia crcdcntibus k 
obcd fiuibui jlli, ipfcvltro vcnit,io- 
piuit jnuimuit, 6: hortatus cll gcne- 
raiiononi jilam , vt lc lulcipcrer. re- 
£ullus caii.in efl ab ca, qu.-c lua: nc- 
ari.c oblbjiationis mcrccdem acce- 
pit cijgniinmam , nimirum abalicna- 
tioncm Sc rcicrtionem a Dci gratia 
•-j -1 1 . . &: tutcla , atque olulurationc in pcc- 

Kcucrtar in domum meam vndccxiui. c.iioincrccuiiirarcquefua. 

lit vcnicns mucnitcam vacantcmjfcopis rxcmpiuminin(Lx:-sfbtut<im,adc?- 

« T-» i - teroruni hcminum rcs tr.-»duc: potc- 

mundatam, & ornatam. iunc vadit, pro caui.tr &:tcmpo.um .at.onc. 

ludaii vfciue ad C hiiih clarificutionc 

OC aUUlint lUpCCni aUUS U^UUUS lCCUm pibl.c.im,IaboiabamtpirituinTmun- 

if r;oianti.r crafiar quidcm & no- 



, . I . /- . . . ludaii vfque ad C hnih 

& allumit lcptcm alios Ipiritus lccum pibi.c.im,iaboiabamtp 

^ ^ * . . . . do if i.oianti.r crafiar >")v..v4^... w ..V.- 

ncquiorcs ic. &: intrantcs nabitant ibi: ^and:c,vtpotc quos tantam.racuia, 

' ' , . bci chcia, t.inta.diuinar oc apcrtx do- 



i.frr.t.^.io finnt nOUidima hominisilliuSpciora ^>nn.Tabim.iantia,nondocercm,lc 



Sic crit & 



gcncrationi 



._ni illc rccipicdum Chiillum, c]uod 
nUlC ^*"'^" ^**^''' *P«f"c' doccbat , &: alli- 
ciebat nmplices Sc iUti.r mentis ho- 

PCllimX. ^ AdluiC CO loqUCntC ad tUr- nMncs.,llam ignorationcm qu5 ,uam 
V , 1 affcftat.nn, ignorationcm tamen ap- 

bas^cccc matcr eius & Fratres (hbant fo- p^ii^ntjijmn.T i.te^^ 



prionbus 
ilimx. 



ii^norationis illud refercndum clt A- 



1 MS. 



ris, OiUarrctes loqui ci. Dixic autem ei r^^^«„.1:tT,";;un ~ 
quidam, Hccc matcr cua & tracros ruifo- ^rr^t^Z:^;^:'!!^::^ 
' ris llant quxrctcs \c\ Ac ipic rcfpoii- r:„;;,„';i7r™yf^^a;S;; 

Jcnsc^iccntiribi^ait^-Qu? cftmatcrmea, ^:^!::::^^::^::^^^ 

& qui (unc fracics mei? Ec cxcen Jcn.s ^•^:^:^,:^^!::^^:^ 

. • J:r«' ^,,!^^ C-^r' At-^fii- "C^,^,-» b rationeex !acrislrl->ris rcftppctita, 

manum m dilcipuios luos ,aixit , tccc ^,^,,,p^,,,„,,,,umefl'echnfturT; 

^ «, 5*^ OiiiA-.».-» & hlmm lci : lod tamen illi volun- 

matCr mCa &: rrairCS mCl. ^lCUn- ta.,ampcrtrnar.amvltrdrctinucr/t, 

•tque offcni-lcruju in lap.dcm often- 
C| UC fion.s, imj ortunilTim(^quc reftiterunt 
j . > , - • ' ' - r.du$ *piritu$qu«nnctrequiem , necinueniict-iimiles illis homincj 

m-t inucnitadco iam vacuam diuina gr.\tia 3c tutela iUapriorc 
^\ . . . t, taincn rctincbaniur, fk ud meliorcm mcfircm <]uotidic leifoca- 

banturiadeo.r.quam ,va.uamiiiucii:t,vi omnino fcopis vcr'.im cxilhmare poflet nc quid habero quod 
vd «nerrfr^m impcdiret , vrl loc um oc.uparet. Tunc anumpfit fpiritus plures alios crroris , indurtnonis, 
r.mtumaciT ' ^liemi.r ; ?c inprcl^lis in fO< , habitau.t, & habitat. itai].ic illorum 

,,1, vtnor at oF.iaii^.clijglorixChrifti. hicftatusclMudaicipopuliobpno.. 

reu ' r^mrepull-- . ■ a!|atam vt:nam 3c nulIuspr.Ticrrahuminum in hunc nuJerrimum 

locumcicurncnt'. h '2uc e(l matcr r»e-r^ Non abm gat Icf is matfcm & confanguincos iecundum caincm. 
rcdvreciprorofitum,antinuum(|ueobtinct,pr.Tft:tcnd. nrrotiar.-^fue diuinas bumanis. erat cnim iMc in do- 

ftnnx exLifatione: c^rabat fih. fra.rcs &c ncccflh.r- im hominum copiam ad regnum cxlorum 

para. & inftniere. patri fuo Dco facerct lluos, i s.In t.in;o nc.,oiio non «'[^y^fT'*^'^''^;^"'? 

Ia humar.a ftudia & confil.aatqucada, quorum c.r. . . . . . ..ris vocabatur : ill. cnmi ^^^^fl^J''^^^^^^ 

Oificio retr.ihc.c, d.centcs Iii furorcm vcrlus . atquc ma.or.s auaoritatis caula inatrem ems ^^^'^"'^'^^l";' 
las nomine voca us fi cxirct, *b ill.s tcncretur. ncquc cnmi iHimatri indicaucrant fuum conlU.um, ^"^;^ '^"'^'^ 
lefu ipfi man.feftum crat. qui in iUorum corrcaioncni , atquc m cxemplum aoftrum, druma omnia num.anii 
antepoacada cfle ccfpondit. Lcgc Maici EuangcliuxH. 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



40 EVANGELIVM CAP.XITI. 

* Etiocr^u'!rff%.^mii:,mpr:ttcr. Quc cnim fccerit volii 11 t.item patiis mci 

homines,cu^adiprorumfalutemfa. qUl 111 CXllS Clt: iplC mCUS t ratCr & 10101, cq. 

ciunr : &: quia nemini velit oiioium q, v 
fuum flucUum , hoc eft , finefiu»:tu CX IliatCr CIC. 
euadcre , prarmonet , defcribcns om- ^ 

niaimpedimeta, quoru caufa huma- v_^APVT XIII, 

ni anani carcre polTunt t5ca vtihiatc. -wxt-II 1 • -r/- i i /-i ^fan.d.nz. 

b iiiMM >ionh.i/i 
quatenacijnmc: 
cxuri & ficcari r 

non po(Tit,ni(i vltro accedat volunias 
hominis,&: ncgligat verbum.) radix, eUlll 

inquam, eltmvflenj mcarnationis & /" J J • 1 n 1 

rcfurreaioms chnfti notitia : quam alcendcns lcGciet: & omnis turbaitabat 

qui non pure tcnet, pictatcni ahquo- • i- 1 n • 1 • 

xnodo profiteri & ollenderc potcft. Ul iltCOre. ^ & lOCUtUS Clt CIS multa Ul Vd,' 
lamen qux flnc hmdamento Hrmo l»- ]• t' •• 'r- 

ljt,ftatirnquemipetuperfecutionum rabollS , UlCCnS , LCCC.eXUt GUl lCmUiat, 
oc moleltiarum humanarum arelcat, n - * a y r 1 

inhrmimmaoue reddatur.neque ad lemUiarC . ^ Et OUm lcminat , Q U cTaam * fcmen fiii 
tiuctuskrendosperdurct . Sunt aute . . - . ^\ o ♦ 

incamatioverbi ac rciurreclio Chn- CCCiaCrUnt KCUS viaUl , & VCnCrUUt VO- 
iti, duo extrcma mvftena,quiba\ ta- , . . ^ 



rcre polTunt t5ta vtihiate. TXT^llJ ' t/' 11 C \ Marc.A.n: 

nhjuut r.ui:ur^.] Radix I N 1 1 lo 0 1 c cx icu s lc 1 us clc clomo , 1 Cuc- 

imc h.tret veibum , ira VI JLi ^ r"' r 1 A 

:arinonfaciiepofiit(mi^ oat 1 ccu s iiiarc. ht coii^regatx luiit au 



turb^E 



multar ^itavt innauiculam 



quam principio ac finc cartera omma [ 



chruhF. & geffi,&p.,nus d(. -ucrescaEU,& comederunt ca. ' Alia au- 
SXr/.'''''""' f'"" ^^'^ ccciderun t in petrofa,vbi non habc- 
tniff « fiX:::^:fvLu^a; t ^«^"am multam:& continuo exorta 
ars^ulIirouTvS™^^^^^^^^ ^"'^t , quia non habcbant altitudmem 

di nec fentiendi atq; cognofccndi Itu- 
dio ^ fcd calumniandi, vel rcprehen- 
«lcndi, autetiam irndendi cupiditate 
^ucitur, illcnon habet aure? auditdi, 
led cahimniandi , reprchcndcndi , vel 
irridendi, pcruerfum aurium oflficiu. 
namqueauris,&: ocuh, S<. cxten fcn- 
fus , non proprit fuo munerc fungii- 
xur , cum ea fentiunt qui non opor- 
*ct, aut eo modo qui non dccct . vt 
oculus non efFeftus eft ad niftadum 
vel pauendum, fed ad videndum. qui 
©culos claudit , non vtituroculorum 
officio. ita qui vidct qua: videri noa 



Sole autem orto a:ftuaucruntr. 



tcricX. 

& quianon habcbant radiccmjaruerut.. 
^ Alia aurcm cccidcrut in fpinas ; & cre- 
uerunt fpiDx, & fuffocauerunt ca. ^Alia 
autemccciderunt in terram bonam:& 
dabantfrudum,aliud\etefimum,aliud^ji^7^';^^ 
fexagcflmum, aliud triccfjmunV. ^ ui ^'""^'^'^^^ 

debe't ,aut modoquonondecet, ille L ^K^^ ^,, .^^^ ^ J- J- j^ iqt- ^^-^ "'pn^a i 

nonvtitur, fed ahutuur ocuiis. Pro- uaDct auics audicn di ^audi 3 1. Etacce- 

hatavidcndi & audiendi ratioert ca, J A.C: T J- • ^ 

^uam obremaDeo conaituti funt acntcs ciii cipuli , dixcrunt ci , Q uatc in 

hifenfus, ficut fcriptum cft, Oculus *^/>.-^U^r 1 • • ^ ii ^ ."^^^ 

Tidens,ficaurisaudiens,vtrumquc P^I^^DOUSlOqUCriSeiS? Qui rcfnon- 

fccit Dominus. Iraquc fimphcifllmus J^^ :\]' «ly^ • I • i l 

Tfusfenfuum&fine vllo v.tio,exi- UCS^ait lillS^ QUia VOblS dwltUlll cft ^0(1^ R 

myltcria regni ca:Iorum : ilUs aute non 



gitur a Chrillo.adpercipiendum fru 
ftum ex dodrina. 

«i £luia ■vobts datum eff. ] Notario co 
rum qui habeni aures audicndi, illa 

«ft Si quis auditam parabolam cupiat fibi exponi, idquc auido ftudio difcendi , non autem err.n^i r. ■ 
poatam parabolam neghgat cognofcerc, aut curiosc tantum ccgnofccre cuprar auttrr W In^ P'"^* 
non habct aurcs audiendi; aique iia indignus ell cui crcdantur dinino rr,,, A ^ r . '"'^^'^'^^ aui conicmnat , is 

p«d.arun.,,uamChnftus.„fupe,ior.bu,c,p„.b,uc.-d6U«,su.l,.p„uulor2Srm;u^^^ 



eft 



^ myfteu 
lium o.. 



j^^ii rtivw f^rt*(f , Qm^I fia- 

bftmtcjrram Tx icilt- (opolUJin foii- 



plcAtui o. 
^ (iicentis, 

//..<. r.9. 

hk.l l./.4<>» 
Jf#*i.ii.i'.8. 



C AP. XIII. S E C V U n. M T T H. 41 

clldatum. '^'Qm enim liabctj dabicur ^ 
ci, & abundabit : qui autcm non habct, ,,,,,,, 
& quod habet aufcretur ab co. ' ' Idco m ^^""un^;^^^^^^ 
parabohs loquor cis:quia vidcntcs non "^::;::::;^:::^^^^^^ 
vidcnt, & audientcs non audiunt, ncquc ^ij;;^!^^!:^:^;;::^^.^^^:^^^^ 
intclhgunr. ''^ adimplctur ui cis pro- 
phctia If aix ''dxcns'^ Audiru audicds, & 
non intclhgctis: & videntes vidcbitis, &: 
non vidcbitis. Irxiallatum cltcnim 
_ _ ^ ^ inuius,& auribus grauitcrau- i6.o^:c<hffxv..iirxumnyiinuc^ 
dierut, & oculos fuos claufcrnntrnGqua 
do vidcant c cuhs. & auribus audiant, & 
corde intclhganCj&: conucuantur^& fa- 
nem cos. Vcftri autcm ' bcati r c;di, 



doccat &: cxpcnai cuius gcnens Ivnt 
arcana cl: l.un anarf.iluiis ratici c (i: 
expljcaiione , cic regni ct [c[iis ^cQci- 
(icne, c]u.x ad hxc p ;rtincni cafrc- 
ra QjJ! vcro iis donts ; facuiraiihus 
naturalihus a Deo ccncclTis ^cica- 
lerrati.s atqu? amplilicatii ahur ur, 
ror> habct id qrod h ;bcicdcbir: ,hoe 



Htrc.4. '.14 



t 

vTu attjuc faculia::bus ipi's, i'a \ t 
ciiiw auditc le a!i."iuid cxiiti^.arii, ri- 
hii tamca ai:diciii;ciim ^ idcrc.nihil 
vidfnt.na.Ti^-.nc ?.udirc, n<^n innl- 
lig rc cii .T a'.!*rtui , pc/ i.dc -hifiictit, 
ac fi iurdustn''- : a^c.s fciinm vcibo- 
rum , «rd f.puljca-.ioncm nonin?.[, j 
inieliipi'. ciiim ii:mcr.ii'm. crgr> fcn- 
. . . i ^ li3 . raii ralis hurt-^antis , q.it' hibt has, 

quia viucnt , &c aarcs vclir^c quia aua.ut. quoHucvi.potcras iinoiuirhibir.., 

• . I . * . 1 . vcrfusrAtibi in bruti r.'nlum. :iiq;!C 

-Amen qUippC dlCO VOb?'^. qUiamultl 'xcordcac cnrucomn.:.ni hun-ano, 
• » i - . } . txration: animit uc lpiriaia'i f.nciil- 

pronhctx &: lulii c.ipicrunt vidcrc civx ^tc dcuomom c/Vadinc.?(ihtkrcra 

j l A » cordis, h.-^.-aticncm fcnlut m, .T.qijc 

vidctis^& non vidcrunt : ocauciire q-.^a: cmnmoadvu.T-nimsciurvrumic:n- 
auditis , &c non audicrunt. Vos crsio ^''«^^^^ f-»^"^ lud.Torum 

' . . •10 atquc ccium qui alicnati Tunt a co- 

auditc narabohim fcminantis. Omnis fn.tioncvcmati.. ru.v ipfcn^mci ipa: 

j ^ . 1., . <p»iiuj c um vira rupjifit , t:;mcn ita 



C 



quiauditvcrbum regni & nonintcliigit, ;';?;'',f„ 



^t^nfanis certbro carcr- 
, inc cf^,a vcra U vtilffjbi rcruin 

vcr.it malus ,& rarit qi!C)d rcminatum ^r;;;^;^^;:,^;";^^^^^^^^^^ 
cftin cordcciu.s : hic clt qui fccus viam ^J^^^-^^t^^Z^i^i:;;:^ 



10 



Olli nnri^m fwnrr nC^ cft fcmpcr, qu6d non mfi volentcwn 
V^U aUlcin UipcrpL- „c.Tciratclunt ,quamvhr6roucr.t, 



fcminatus c 

trofafcminatuscft.hiccQ^ quivcibum ; 

F 

griuitcraudiuntrpcrindc cft ac finon audiart 



confuciuiIincc]uc fuaaupcnt, t: quo- 
idic cumulant magis.vident cn:m.3c 
')ni"lif "'^'""^ vidcrc;cx quofitvt ron vi- 
aUUlL) audiiJt,& claudun: auics, atq; 

, ita afTcAant fuam ilhm furditatcm & c.TCitaicm, vt alitcr lccum 
agi nolini; ncque mclias intclhgcrc quim intclligum,t upiant: nollcntcnim ita audirc , vttonucrtcrcnturab cr- 
rorc in quo fttnt; a:quc itaccnuci(T$donarcturfanita.s a Dco , qui ncmini pure cont^crfo ncnatcuration' m. Ip- 
cur ftntliosc voluninondoccri: idcoquamuisaudiUJit, nondoccntur. aadiunt cnim inparaboli-. ,quaj ron cu- 
pmmfibicx?oni,ncccxromtChtiflusinuiti$. b Veiht ^Mtan.-] Tifcipulorum oculi ;-c aurei vidcnt, 

&: aHtiioni lana mcntc, L difcendi cognofccndiquc vcritatemauida.intenti fcnfus fcntiuni fisnplicitcr, arquc fen- 
lirccupiuni. idautcm quod capiuntaccipiunt , hoc cft , apcrtam cxpcfitioncm omnium parabolarum magna 
cum vtilirar.- animorum /uorum. Apud Marcum logimus , Et linc paraboli» nihil loqucbatur cis . fcoifum autcm 
difcipulis Aiis dincrcbat omma. c BciUuH.t.] Bcaros .ippcllat difcipulorum fcnfus qui co tcmporc fue- 

rint,quodjuinamyftcrianon foldm rcuclarcntur, fcd tradcrcntur ciiam hominibus huiusaurcT .Ttatis rioui Tc- 
ftamcnii,quividcrc&'audircvoJucrint incarcinfcliciinmi ludxi funt, ladTorumquc imiratorcs , qm ob.atx 
«lifciplinxoporiuniratcmnrgligunt&dcfpKiunt quod icmptis multi prophrtx &: iufli cupicrunt fips 
illuccfccrc, vt mix illis in figura atit parabolis &: fimilinulimbus tradrbantur pncdictnda 5: cxfpcdtand* , ab ipio 
untonunmyftcriorumpontificcnarrataCc cxpcditaexphcauqucpcrcipcrcDt. Hcb.cap,i.& i. 



4- EVANCELivM CAP. jrril. 
chnitu!^?,'cXm\T,U«icfi^^^ ''»uditj&: continuo cum gaudio accipic 

Nonhabetauteminfc radiccm, 

rcderttcmporalis . fadla aurcm cribula- 
rd^™f™°,cS«cu1frho1ui'r & perfccucione propccr vcrbum, 

^^^c^Ul^^f^Ti;^ continuo (candalizatur. Qui autcm 

ftoHirct.tamen dormirc cocpcru 

leminatus eitin ipinis: hic dt, qiii ver- 

gli^entcs paulatini fuuravmifquirv]- U.,.^^«..J;^ u,/' l' J r I • • n • 

ofiic.um.caoccafiovifacltoportu- OUm aUCllC ^ & loIlCltUdO leCull lltlUS & 

niaducirarioDciichominumhom r^U^ : J: r n' 1 

vigiii.aacontammandamrciig.one. lallacia ciiuitiarum lurTOcat verDum, & 

doftrinam &: picutcmpollucndam, r C Cl dl ' r-^ • \ - 

ammoscjuchominumimplcndosva- lUie irUCtU emCltUr- Q Ul VClO \l\ tCr^ 

mtaic,errorc&: vitio.fcmmibusma- • i . . . 

1.T dortnn.T iaiflis j qux ctiam nata __ _ , „ 

vircbant&crcfcebant,at(]ue com(?- j- i „ . ii. . " . ~Z, ^ ~ 

<icbamfpcciecumbonoiimine,rea audit veroum ,& mteJJicTit . & fru^lum 

intemporcfrudus dcprchenfumeft ^ ^ . . . . » > ^ * 



niaducirarioDciichominumhom C^W ^ : J: • • r n* 1 

vigiii.adcontammandamrciig.onc, lallacia diuitiarum lurTOcat verDum, & 

doftrinam &: picutcmpolUTcndam, C C Cl dl ' r-^ • \ - 

ammoscjuchominumimpicndosva- luie iructu erncitur. Q ui vcio \i\ tcr^ 

mtaic,errorc&:vitio,fcmmibusma- • I r - i • 

iTdo.wT ia.^iisjquxctum nata Tam Donam icmmatus citrliic elc oui 

vircbant& crcfcebant, atc|ue cont(?- \- i ..... x 



ftul';;^'''^''"^'^^^ affert, & facit aliudquidem^cctefimum, ' «/"v^» 
wXcmC! "''''''■''''""''''' ^''"'^ autcm fcxagclu-num ^ aliud vcro 

tricefjmum'. Aliaparabolampropo-^-^^- 
S;ir::i''u'si;!''',;!';.i?,l'i'.;;;-4- ^^^'^ illis,diccns;Snnilc fadum efl reanu 
rut^i^^^iratrriu/ftuZ cxlorumhommi c]ui rcminauitbonu.m 
'^::^^:^:.:;;:^ ^'^^^^" agro l uo. Cixm aurcm dor- 
pt''C::';{!:;u«rbus%Vruc''o "^'^''^"^ bomincs , v^mt inimicus cius, & ^'''•^•"^ 
c''^;;.>,„c> Mo.uoai <"pcrrcmin3uitzizania in medio tricici, D 
=\:!i;r;,:.^S';&'iK"; ^ ^tiit. Ci^im autem creuiircc hcrba, 
'^^:^:::^:.,:^:^::^^, ^ frudum fcciHct: tuncappamerunt& 
itmcamm .iHiri>,ur) iiii aiitcm ,c- ■^^'^•^iua. /^ccecicntcs autcm lerui pa- 
^:—':::::;^::^^::!:: crisfamilias.dixemnc ei,Domine nonnc 
^;';':^:.;':;:;,^^^^";,';;;;^;';; bonum fbmcl femmalli in agro tuo? Vn- 

fapicncibus multa pars tr.tici intcr Aru ercTO II i i-rn i-, 1» c ' ll- br • 

zizaniacomprehcndcreturcucllcda, naOCt ZlZaUia? hCaitllllS Ini- 

atquclimulbonuscummalodiilipa- ,Yiir-nc k^^r^ C ' "*t. 

rctur. noc eft , cum maia: docw ^^^^^^ ^^^mo Jioclrecit.Serui au tcm dixc- 

prxccpt.s &: inftituiis atquc aftioni- rn /»i \/; o * i ^ o U ' - 

bus , bonzctiamdoftrin.Tnoncxi- V IS imUS 3 CX COlJlCTUyjQj 

gua pars conuellcrctur.cum mori- l9 r;- XT^., . r ^ 11-^ 
l>us &:a«!ombu5honcftis;atqucpc. air^l\On nC lOrtC COlllCyentC'? 717"! 

riclitarcntur vcrc- pij ,aI.aquccom- -^* ^..^J- ' C \ . ^ »-^0 z.iz.a- 

pluraconfcqucrcnturmala. nia,Cl adlCCtlS llmul CUITI ClS &! triririin^ 

d Sifutevtra^iucrefinr,] Mulutolc- J O «» Q • • ^«^AClV-Uiil. 

rat Dcus mala ,<iux non ramcn in- ^^nitC VtraQ UC CrelCCrC VlGne T/^ \-nf»f 

ulta rclinquet: fcd intcrdum tolc- ^^^«UlilCl- 
tat ,dum pcrmixta aliis bonis non fpiYi 

£!iS=S£r='— ^^^^^^^^ 



C AP. X III. S E C V N D. M A T T H. 45 . AnpK r„m 

fcm, & in tcmporc mcflis aicam mclTo- ^'d^S^^"^'^^'^"' 
ribus, Colligiccpnmi\m zizania,& alli- L/n::"lTn7/;^;rn;.^:;,i 
gatc ea in Faiciculosadcoiiiburcndiim, Lr/.L';rt,gT;«;:!rd?p7c* 
triticum autcm congrcgatcm horrcum mu^Sho::;";:,^^^^^^^^^^^ 

.«o .^^ ^.n.^-» 3' AK^.x^.^,^ l*' 1 r ' lp<^cicmmmiino &:huxnillimo;quod 

XmeUm. Aliam parabolam prOpOlUlC nififcm.natummtcrramonua cHcc, 
J:^^...^ ^C: :1 1 ipfumlolummancrct.fcdlcminatum 

eis^diccns, bUTiileclt rc^rnum ca^Iorum cu.^mortuum&fcjuuum^actum 

^ • J ^ • I r quidcmniinus mHrmius puiaba- 

grano luiapis: quod accipicns homo le- tur m fpccirm granum .iiu/.quam 

• • • Ji 1 . . cum cfli.1 fuper tcrram viucs.ftdpoft- 

muiauit m a2;ro luo: ' quodmuinnum quam rciuigenscduumcadcnudaa 

- - ~ vitam , crcuit in cxlum v/quc pcnc- 

trans, &: conliiut in arborcm raagni, 
ccteris ommbus anica Ecclefiis ante 



rint, longc maiorcm. ita vt cxgcnti- 
biis magn.T lurmx aduolantcs ad par- 
ics huius EccIcfKT, atquc adcd ad mc- 



MS. /.im» 
* Enarra 



quidcm cfl: omnibus fcmniibus : cum 
autcm crcucrit , maius cft omnibu s ole- ifgen» & poft icgcm qu*cunijue fue 
nbus, & fit afbor^ita vt volucrcs ca^li ve- 

^fi. . . IIU1U5 t».».iciHc,aiqucaaco acimc- 

niant.& habitentmramis eius. ^^Aliam btachnft.ccmm.graucnnt.ciusquc 

, 11 1 <l • €/-• -1 n Ec.L-fix communionc vfx fucrinc 

*^'J-'"*parab0)am lOCUtUS ClteiS. SnnileClt re- Atqucadcdmhacparabolaind.caiur 
\ r \ " »n fpccicmquccxi- 

^ gnum cxiorum rcrmento.quod acceptu gi«um.n.tium .quodprius imcr lu- 

Y \- 1/- I- • r • r • 1 feminatum cft , ibiquc co^pit 

mulier ablcondit m raruix latis tribus, "'^^'^"'^^^^'^"^"^^'^'"""'caraspi. 

, , , tx 1 1 r'»«^ 'ancti viamciisquibusfufccptii 

dOnCCrCrmentatUmelt tOtUm. Ha:C ^J>^^g<:ntC'!lacreuit,,nvariasqueor- 

. T r • IV 1 dil.itatis ramis aditum lo- 

omnialocutuscit kius m parabolis ad ^"^"ii"''P7^"^/p^"^''^"*"'"i^ 

^ T 1 • I 1 ° • ' ""^ promirnone 

turbas: & nncparabohs non loqucbatur fii>i vagaD,iSus,aa com- 

i . i mimicaiionemaccipiWaregniipfiui. 

cis: ^Vtimplereturquocididtumcratpcr '•^'''"'y^'?'^'^'''''^ 

11 r Corpus illud Chrifti mvfticii.in quo 

prophctam, diccntcm,Apenam in para- "^^^^^Z^C^^fX. 
bolis os mca,cma.ibo abfconditaa con- ;T;,,ap:.Zet.rri„';';^^^^^^ 
ftitutione mundi. Tunc dimiflis tur- i;r^™r'JVrfd««^^^^^^ 
bis vcnit indoma: & accclTcruntad eum '^vT-^um" 
difcipulieius,diccntes;'Edillcre'nobis?-riL"^^^^^^^^ 
parabolam zizaniorum agri. ' ' Qiii rc- 'Z—^^til^^Lrr^^^^^^ 
fpondcns aitillis , Qui fcminat' bonum 3'.no;^.n't'p,S:» 

P frin^'!! ^"^*""* 3"^"^ "''^^i^rinx fa- 

* *- lCiIlCllj ta qn.bus hoc facrum fcrmentum afc- 

fconfumeft,donccfermcnMTeturtotiim;fucrunr,inquam ,prxterirarum xtatum hominei .quoiauot m fp« 
ff.ir m, tKinis prxceflcrant, prxrentii «tatis & pofteriornm temporum ciiam onotqiiot crcdiderirtdiuinis pro- 
nu\V.\ \ti prxr j iisobrL-mpcrauerint Habct rayftcrium nomcn rrium fatorum : cx tribus enim fatis Ephi con- 
Aar.irddciusal.-^iplura Chriftuj docebir. d /'ip*rMf.] quibus ^ij & verx difciphnx cupidi cxcita- 

fcntur ad inqiMtitiooem vcritaii$,quam inucntam am?lcftcr/tur. cxteri vero qujbus cuanpclici dbarinx apcr- 
ta fimpliciui neeligend.i erat, corticem lanium durum tr^ftare poflcnt , finc latenns fimphcitatis profmationr. 
atque uaabfcondita a conftitutione mundi mvftcriarepn.cxlonim in parabolij r.:petita & propofira , aliis .id 
lucemcommumcarcnrLrprx/entcm: aliis vcro qunn ^^^--^^15 nunere frallent. pcrindc ^brconditacflcntatquc 
anrri fticrant. c Uonumrfmtr, \ SenMr.atum cft b^num {emcn a hlto hominis ,qn. Spintu /an^o plenoa 
iiommesmuRdoexhibuirIuccntc$inmediopraux& perucrfx natioijis , ficur luminar.a m mundo . frcqucn- 
uflimacraioUmtcckfiahuiuImod* homimbu^ ua4H« ,a«(jae i^i nouiiatc vit* aaibulanubui , magno zg^A^ 



omac. jfiamiraculo.couflabttivn? 44 E V A N C E L I V M CAP. XIII. 

Iccl'J;ahu;u:modi p-itcvl.Miinjs ho- n f\ r\- I •• t% k 

minibai, ckuJiunonfiupcrfccus,^. lcmc ^ clt nliiis lioniniis . ^ Ai^cf .lu rem , 

n».n taI pcrtcaioncm i Ch:iftr> ob- n - \ ^ \ r " \' • T r\ ' 

n..cndamfiic6c pam:cni:acomcn- Clt miUlUS. DOUU VCrO lemC . l\\ \ nV] 
iLii^.L U4. hioiuiicj hiij ic^ni t raut, '7- r\ ■ r 

ait.n poinfnonc pintus unAi do- icg^ni.Z/izarua autcni, hlii lunt •ncquam. 

nati,a!]j polL-flionis Hdc &: ipc,vtrij- jot * * • r - • C 

Mu-cx.hMibopcra& cificacucr*!. Inimicus uutcm G ui lcmi uauic CQ , clt 

pofica vcnitdubolus.ii totuagiuni J«LI \/l/7" v r • /' 

raahshomimbus,hoccft,iccicitis. &: diabo] us. Mcllis vcto .coniummatio le- 

luo (pait jpi-n;sdill :niinauit. vtr;q; 1 • n. \ f 1 ^ 

funtinccckiiachanuna.icdaUcta culi clt . Meilorcs auccm* an^^^cu funt. 

pars fihj regni ,a.tcra filij ncviuam ... ^ \D 

dicumur itaVcnoiifoiumdehfic. ^>icuc c r<^o col licruntu t zizauia, & {^^1 

tic.:. hit Icrino habctur , lcd dc oui- « ^ . . , ^ 

n.bus v.tiorum -luocunquc gcncrc comouruntur .* lic cuc lu conlummatio- 

cornipiii, ijui intcr hhos rcgm m;ni- ^ 1 • 4, r 

mcutimcrantur..horumm.crahaos HC fCCUli. ^ mitCCt flHuS hominls aU^C- 

commixt:o & cjnhilio tolcratur a . ^ ^ r» 

^os luos, & colligent de regno cius ' orn- 
'^:::^iTi^::lZ^t niarcmdala, & cos ciuitaciunciniquita- 
rw;":^,.,».i.o 2i..nio- ^^'^: & mitcacosin caminum i^nis. 
r,&1^triptf?41M: eritflccus & Ih-idordeiuium. -^'7 unc 
teft™^unr;;?^^r^ti"fti hilgcbunt hcut fol inregnopatris 
JiKt— ;p^rn:S~^ corum. 'Qui habecauresaudiendi, au- 
;x '^nr^toT",.™ rf^npllc^r;.- ■ diat. ^ Similc cft regnum cxloril thc- 

Chriftun.T .ic vcntati aducriantur, /inr/-» o l-bn^/^x ^ i .-^ : *1 

^uocunciu..modamihtui,docc.i& lauio aDiconciico Hi agio : qucm qui in- 
if/r^ ucnit homo,abfi:onclit,& prre gaudio 

Latmc-ofv.nfioncs dicuntur.Altei um 

iilius vadit, & vcdkvniuciraquxhabct 

caput zizanioru.n,iunt ij quifaciunt ^»«v-n*i- /a^-,*-.,.^, ."ll 4^«r r -i^ 

iniciuitatcm.huccamdoccant ,ih.c ^ ^^^^'t agrum ilium. Itcrum fimilc 

rninus. ittiquitatem autcm hoc loco ^/X «-«^,,^ \ " ] • • 

dcramus.qu.dquidi diu:n.Tiegis ciiregnum cxioru nommi ne^oaatori 

obfe.-aacicnedcHcit.cx vctboGrico ^,,^,-<..^..- L_ • j.? , ^ 

-vo;-«. quxicntibonasmariiiaritas. ^ Inuenta 

b M::tent etiinc.vTun.'] Zizaniorum ^ ' r ^ • i ^ 

<r5t.tum adaotarcperm.igm ictuicnt. ^'lutcm vna prctioia margarita , abiit & 

auf; quanijua du magio crckuntpio- "J-'- • II- ^ 

fpcrcagtrcvidcanrur,& bo;;amfiu- vcaiaii: omnia Qux Iiabuit, & cmit cnin 

gcmpcnc obrucrcatquc adedpcfllm. * ^ *''""^^'« 

darc, tamJ ad ti:ii.m nridorc dcn- ItCrum 

!^mtmfiI:osrc,n, \ c Ph^^^lum^^i^^^^^^ 

d.cnd..noncnim.dc6docctur;rauiatun7dm Lud^^^^^^^^^^ '° '"'r,^"^ ^"^" 

diuit. ncqa: oculus v.dir^cquc vifa on pa^^^^^^^^^^^ l\Tn T' '"^.^"'^" ^^^^c atuis 

6pcr.rpc>iKbat,idto;un;omn.bus vXr/dhan^^^^^^^^^^^^^ niinor.bus rcbus m,d.i atquc 

thclaufi c.iu:a rcs fonun.xquc ornnc* liue honoTn^^^^^^ q^xrcndam conucr,..r , fi„c dh ht/ltr, 

ai>p<imncmalia.nfa-,.cpU,.c.c.Van:.l^^^^^^ 

fnmmo clim K^J-^^i^^^^-^J^naqucanuu.alaccuatc .cu.rt.h.Ivnnu J prifti^^^^^^^ ^^f^"^^' •^^"^^ 

f.n«r d.a,...x t< opcs qua. rcpni c^lprum cvucsad.pHcuntur.^ c ^^^C '^^^^ P 'P'!.'^"' 
ftntcntiamcum fupcnor. rcfcrtur.add.tautcm lud.cmm A^hfr^nr^, iJll TJ^ "-t^^ fim.l.tudo adeandcm 
nulla cmm P^oprior &<ertior fcgpum t^^Tt a^i^^^ ^'"'^ »>^'*^am inft.tatas. 



CAr.XIII. SEC VN D. M ATTH. ^45 

Iccrum fimile c(l rcgnum cxlorumTa- 
^cnx milVx iii marc ^ & cx omni ^encrc 




cium congrcganti. quam, 



cum 



* Domme. 

B..C.S. 



implctae(rcc,cduccntcs^& fccus litus fc- 
dentcs^clcgcrunt bonos in vafa,malos 
autcm foras mifcrunt. Sic crit in con- 
fummationc (cculi. cxibunt angcli,&: 
fcparabuntSnalosdemedio iullorumj 

. . . .1 . «juani incaininuin ignis dcft 

^ & mittCnt COS m CaminUm IjL^niS.lbl rum^lmevilobonorumlcnruautvfu. 
. ^ /> • 1 1 f l '^r 1 *^ l>'tfUfxt'<ti iuci.ruui^] Similiiutii- 

crit ilctu s &: itridor dcntium. Inrcl- & expiuationos? Rat.cmm ao. 

drm.c in(tiiutd.T doccrc parabat hac 
inicrrogationo v!u$ Chriftus . cuius 
fumma c(t,vt cx antiquorum libioru, 
lioc cU,vcicristcftamcnti diligcnti 
iludiola lcdione excmpla , finiili- 
iud:ncs , orationcs, ac lcntcnti.T pro- 
fcijntur ad noui tcftamcnti n^.vftcria 



f Ecclena milicans regnum 

c.rlotum hoclocodicitur , qux fihos 
rcgnt vcrot &: Hhos ciiani ncquu con- 
t-ncc . tMimes illa ad hon.i frugc- para- 
rc^cupit , atc]; vtilcsclli: optat. luiu ta- 
racr. Hiij nctjuam inutilcs , imo rocc- 
tes potius ; intcnm vci c> omnci conti- 
nct & lolciat.tum iq'i.imofos,tCi afpc- 
ro cono ic<Jto> , 60 lcrpcntim gcncris, 
du II) his niudi aquij vcrrctur fagcna. 
g Sej\nAl.Mit mUo:. '] Ex vua Ecclcfia 
leparaiis inahi a iuftorum grcgc , fifc 
duo coil -gia tiilluK^iiTima.ajtcrum ti- 
horum rcgni in ponc/Tior.c rcgnicol- 
lccatotum llnc vlla rcrum cxccpno— 
nc molcllarum, altcrum fihorum nc- 
tnando. 



lcxirtis hxcomnia? Dicuntci;, Etiam*. 

Aitillis/Idco^omnisfcribadodus in 
regno carlorum (imilis cft homini patri- 
familias j qui profcrt dc thcfauro luo no- jnthcandaart]ucc*pcncnd., vt chn. 



^ - u$ ipic hi c m fermon: fccit : quifc-. 

Ua S>C VCtCra. ^ ^ Et fadum Clr.-CUm COn- mcnt.s,fcmmum margantarum.thc 

» • • . ^ iaun,.ijTri,pilcium.aiquc aiiorum gc- 

fummaiTct IcfuSparabolasillaS ,tranllit ncrumrai.on.smLcu.t.coc^tcr.sque 

»w*.v*w» j. j ^ antiqu.slihnsindicatas .apcr<afigni- 



Z4r..4.r.l(. 



Jm.<.«.41. 



• /■ / - s. 



ind 



c. 



Et vcnicns in patriam luam, ^"0!!"^^'^^^^^^^^ 



r'»»/» ixlortim.'] 
m intcrcft intcr Scnbam do- 
rcgnum c.xloriiin . hoccft. 



atquc doccndx can fa difci- 
MoilPP hir* pl »riicrit,anccutusquefucr.t bo- 
l^KJlllxK. UiC n.im , &:interScrib.« doaosmalios 

lori.T , aut vtihiatis 
commoditaii.s humanarum rcruni, 
oliiatis vcl conttticnis. 



i/jr.<.4.4. 

/^.4.^.14. 



'doccbat cos in fynagogis eorum,itavt '^;^^ 
mirarcntur , & dicercnt , Vndc hu:c fa-* "^^ — -f^---'^-^ 
picntia hcTc , & virtutcs? 

cftfabrifihus? Nonne matcreiusdicitur &nK^ 
'Mana,&: fratres cius, lacobus &:'Uo- ^:^Z^,MAoa...^.^:^.o. 

fl. o r*' o,T.-J»r. S.y Cr^i-r^f *r> qucm fibi ex affidua leftione.incditai 

Cph%&: SimOn & ludaS: 6^ lOlOr^S ;ionc,contcmplat.oneatqucexcre.ta. 

ciiis, nonncomncs apud nos fimt ? Vndc 
crgo huicomnia ifta ? Et fcandahza- 
bantur in co. Icfus autcm dixit eis , Non 
cft prophcta finc honorc,nLfi in patria 

F 3 fua^ 

librorutn rarres p? r f ngulos fVftos dics cxponererttrr i tioftis, aut lcgerentur tani 
it cnihbcr trad batur, aut ct.am proin.-en.o.indoA.legcbam tantum partesfihid 
m. Maeno itanur miraculo erat CaJil.Tis lcfum fabrum in fabfd. domo & arte cduc 



rnm i 
fiebat 

etiam. Magno itaqui 

(aTicntiflfjmc^conirnaiTvcterrb.isrebuscumnOuismyncri.. ..-n c j ^.t„, .„„iri tmi ob 

■ - ' .t^ ^ mi aculorumcxh.bitioneornarc&confirm.irc: Setl cdm mult. q^^^^^^ 



platione atqt 
tio.ie compara iit, omncm fuam eru- 
ditioncm pr>)fcrtian(iquas figuras.fi- 
nuhtudincs ac u ntc ntias cum nouo- 
run. myftcrioium argument.s con- 
iunpens , candemtjue doftrinx ratio> 
mm nullaex partc fccmn pugnltcm 
inftituit. 

k Dcchat «J in fynn^er is fvnwn. ] In mo - 
rc p(^fitum crat & rcccptum , vt m fy- 
nagoiTis coucnicnt.bus aliqux facro- 
tiim. id pro ^irbitrio ciui 
ccrctas,tiod. exponehanc 

atum,doccre& cxplicarc 

dincfcredcrcgno Dc, fuamquc J*^'^'^""^'^ 



auftor.tatc .1 



alios fincsf.cpic 
anftoritati inuu;: • ; , 

tmtaautem «'•bcxcaticrani .valitia Cc .nu.dia.vtqu.t - - - ■ 1 L^,„,_;t,,,5 -n« 

tamen non^rod.rcnt. 1 Af^cr nu, d, n.sr Maria.] Extremx ignohil.tat.s gradus mundani> hommibus cffo 

vidceur, cum<iui4 noraca tanidm tucmr fuuni, nequc vllo d.guitatu jgnonnnctulget. 




soflcnderc potcrant , huic admitah.l. Icfu facuhati &: 



•r ncc taiUiS cxcmp:is Olicnncrc puicirfin , ""'v »w ^ 

ncm.Iliu. h..mi!>t«em ab human.. ambit.onc Sc « ^ 'P'^-'^ 



Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images repro<luce(J by courtesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



4^ EVANGELIVM CAP.XIIII» 

a //»i^/*4.Vcam lefus aHhiicin i^^y & in donio fua. ^ ^ Et 11011 f ccit ibi 

Galilara agcret ,ctlcbri$quecfldillius • ! • 1 1' 

aomcn proptcrcioanna&m.racuia. virtutes mulcas ptoptcr incrcuulitatcm 

b Pj«<myi«.'.j ramiJiaiibujminiftrjs, 'H 
Hebraroruni & Gra^forum phra/ii cft. lllOrUni. 
id autcra cum jlhs agcbat Hercdcs pcr- 
mrbatus & confjlij capicndi caufa, cu 
vel vcic lohanncm.vi muhi dicebant, 
«undcjn cflc cxjftimarct atq; lcfum 
codeiii Spititu nouiim prophctam 
fu cfle fulpicaretur , aiquc yuJgari 
quendi more djccrct lohaiincm /urre. 



A P. X I 1 1 I. 



m*vci JN*iIlo temporc audiuir Hcrodcs tctrnr- 
n lo- cha famam Icfu: * & airVuens fuis.Hic 



»on fujflc obfcura, fcd rc- . • • 

archis ,atque adco ornni oauic cum i Sc poluic iii carccrcm proptcr 

i, Jtavtdereipfanon du- . . *• ^ 11 

^d deceitapcrfonaquam Hcrodiadcm vxorcm frarris fui. "^. Dice- 



xiflc j monuis. dici cnim ibict hoc de cftlohanncs Baptiitaiipfc furrcxit amor- 

. vjro ah<juo,cuius fludia, opcia &: vir- . • 1 N • 

«usahumiamvjtafundVum rcferum. tUIS , &C luCO VirtUtCS OpCnmtUr in CO. 
Hocautem Eu^ngchlla norrat, viin- jcy/ i . ^ i ^ ,• 

icihgamus Eua.|^cJij jn.t.a pet icfum ^ Hcrodcs cnim tcnuit Iohanem,& ali 

annuntiatinon fujflc obfcura '^'^ ' 
gibus 6c tcti 
jpopulo noia 
oitaretur. fcd 

lefus fuflincrer, vari.-cciRnthominu, • i 

"^^^ cnimillilohancs , Non licettibi ha- 
S:":rd^"rV7"r"S ^^^^- ^ ' Et volcns illum occidere, 
Jf"J?St";;,i';^rT,s":;?-'^^^^^^^ "m"»: populum : quia flcutprophctam H 
ii:t?;iT;'i°irifhr.^tr «""^ habebant. ' Dicautcm natalis He- 
f^:^::^;^;:;^::^^^:: ^o^^is falrauithliaHcrodiadis in medio: 
SlTunXulif' &placuitHei-odi. ^ Vnd 



A 



Marc.6. c. 17 
Luc.i.d.i^. 

* Phihppi X 



xx.c.xf^ 



lccumiuramcn- 



i^t:.:::^:^^:;^:::::^ to pollicitus d\ ei dare quodcunque po- 
t^:^::::^:^-^ Itulallct ab co, * At illa pnrmonira 1 



bljcaconcionediaum ,fed fanjihari- ^ r r#« Ti P^/i •-.^«U. '^^^ 1 ' J-T 

aci.bcre, ^^^^^^^ itia, Ua mini , inquit , hic in diico 

pronomcn itlt a duobu« " ' " - • ^ . _ . ^ - r 



icr ; palam tamcn & apcrte 

«xpreflumdcmonflrat .&'u?uXl'am CapUt lohauis Baptifta^. 



Etcontrida- 

lucf rcfiimonium.Hcrodcsautcm le- r ^iX -rf^^.r^*-^^^^*.^ '» - 

«archaciimcompcrciurabjijo. Exe- tus cit rcx^proptcr luramcntum autcm V 

minifln ia ^ 

.... & cos 

£r m«« ciun ouuUre.^ Quam primum in c»rcerem coaicAum volebat oceiderc, tncitatus ahinfefla & impor. 
ajIIainccftafccmina:fcdhuicvoJuntat»obrtimtimorpopuh.cuiu$eratiamuh.-innfi^i««, v.^ _i' 



tuna 



r , , pop"IJ.c"iusgratiamultapri«eipesaotae«ni atitomir* 

tunt contraammi fcntcntiam.Intcrjm tamen dum lohannes in carccre tencfetur.aiidiens Hcroacs ittrun atque ite 
Xum vehcmentcr moucbatur, vt ipfe etiamiuftum & fan^fium virum agnofceret: & co audiro muka fac.ebat L i 
bentereumaudjcb.it. .nterea tamen in v.ncuhscuftodicbat . vt hoc modo vjcorisir.im paulatim leniret auifilrrm 
facinus .mpcdjrct: nJquc^llaquocimquc modo volebat cum occiderc,& ided mfidiabatur ei vt Marcus n:^rrar r?^ 
gis vero cum viderct jnimum;ctin.oicmcrga lohanncm^d.flfijnulabat.vtvcldim.llum ex c^xctzt mMmocc.AtreT 
vel i.fdem infidiis occafioncm captarct CHtn in carccre Gccidendi. iJc cum dics opottunus accidWHt . con.mcma cft 
iUudacfariumfacnu... f Et c^.tr^atu, cTi rcx.] Verc contrdtatus cO , non fimulatc tamut^ nVmn. 

Cimcbat & reucrebaturlohannem, fcicnsillum cflcjuflum & fanaum.quanquam rrj^cipioex tyr^^^^^ 
con.cciflei m carccrcm.ma^o cum fcclerc, tum quod confiJium ccpcrat illum cuftoJjcndi quomam ey 1.!^.« 
iudicio, & non ex xqu.taicprofcftuin cft, id.-m ipfi fuit occafio aug^ndi fccJerif. N.hil ^ ' ^umano 



"'^ — fiv......v K'""-*"'; "ciuucs . ivui.arc magis luam nign.tarcm ftabihri prmcipe\ put it ouim 

diaorumconuentorumque conflant.a& veritate.eaautcmfententiaomnmotyrannicacft' nifi nf.^"? a1 a 
ftio adhibcaiur. eft auiem modus, vt nih.l iniquum & in.uftum a rcgibus vcl aeatur vel Drof^r.t. r i i 
temxMueiuftequeag.turveIdicitur.idiisfankum,certum firmumVc fit. fS pIcrumTu ^ ^a h?^^^^^^^ 
'^,!;:.:.^;^^^^ &confcru^d,potcnc« oVo«r« .r,u'eTd3. ^ 



CAP. XIIII. S E C . M A T T H. 47 

& cos qui pariter rccumbebant,iuflic 
dari. Mifitq^^ &dccollauitIohincm 
B in carccre. " Et allatum clt caput cius 
indifcor&dacum cll pucllx, &attulic 
• matri fux. Et accedcnrcs difcipuli 
eius^tuicrunt coipus*,& fcpelicmcillud: 
'& vcnicntcs nuntiaucriltkru. ' ^ Quod 



^'^' - cum audilVet IcfuSj rcccnit indc in naui- 
cu!a,in iocum dcfcrtum fcorrum:&cum 
audillcntturba: ,fccuta:funt cum pcdc- 
ftrcsdcciuitatibus . ^Et cxicns vidit 
curbam mulram , &mifcrtus cft cis,& 
curauit ianguidos corum . Vefpcrc 
autcm fa6lo acccdcrunt ad cum difcipu- 
li cius ,diccntes , Defertus eft locus , & 
hora iam prxtcriit: dimittc turbas^vt 
cuntes in caftclla, emant fibi cfcas. 
Icfus autcm dixiteis, 'Non habcnc nc- 



ccllc ire : datc illis vos manducarc 



Rcfpondcrunt ci, ^ Non habcmus hic 
nifi quinquc pancs & duos pifccs. ' ^Qui 
aiteis,*Aftcrtc mihiilloshuc. Et cum 
iufTilTec curbam difcumberc fupcr fa-- 
num , acceptis quinquc panibus & duo- 
bus pifcibus , ^afpicicns in cxlum bcnc- 
dixit, & frcgit, & 'dcdit difcipulis panes, 
difcipuli autcm turbis. Et manduca- 
ucrunt omncs^ & faturati.funt. Et' culc- 
C runc rcliquias , duodccim cophmos fra- 
gmcncorum plenos. Manducantium 
autcm fuic numcrus, quinquc millia vi- 
roruin^exceptis mulicribus & paruulis. 

^^Etftacim 



a Veftientft nuntimmtkt fefu.] OifcipuU 
Chrilb cx Icgaciooc rctlciinicj.nuntia- 
ucfunt lelu tjux cf.crant & docuerlc, 
omnia rctulcrunt» etiam ni;ntium dc 
morte lolianms , nanaucrunt f:)mam 
dc ipfo fparfani & propagaram pcr 
omncm rcgioncm,atrucaHc6 ad \ ie- 
rodis vfnMc h.xntationcn) ampIiHcacia 
nomcn cius.hir iam ad- fle tempus le- 
fus cognoui^quo iplc folujtotiuslc- 
gationts bc dodirinx Et^angelicT mu- 
nu$ ruftincrctatc]iiecxciccrct, lohan- 
nc pr.Tcui/orc & tcfte , iam offici» 
ac vita dcfunfto . id ctiam numcru* 
populi concurrcntis in horas crcfcenj 
polhilabat: quamcbrcm cum di/i:i- 
pulis tantilpcr quiclccndi cauradiiai 
ilh fumpto ciho a laboribus recrcarf- 
lur prxtcrito nauigium confccndens 
fecefTit in lociim defcrtum. Hanc er- 
politionem Marcui no$ docuir. 
b Et exurs vtiitt rurLim. j HlC cfl di- 
uini fpiritu^^chantas 8c Chrifti.vt co- 
rum qui fc quxrunt, cur.-im fuiipfius 
antcponat etiam nccenatiT quietiac 
recrcationi. feceHcrat cum difcipuli* 
kfus in locum folitafiu.quibus quin- 
quc panes ic duooifccs ad fufi j|>fo' 
rum paftum crat: feriim vt vidu lur- 
has Icluj quf fclc ftudiOi<^ fccutx cric 
pcdeftrcs.cum nondum ip/ccibum 
fumpfiflet , ncque fui , camcn in illu 
doccndis , eorumquc .rgrotis lan- 
giiidi'; fanandis occtipatus eft vfquc 
ad pomcridianum tcnipus ad vclpc- 
rani fcu : dciudc vcro corundcm Ipi- 
rituali cibo reficicdorum curam fuf* 
cepitadmiiandam. 
C Non l^aler.t neceffi.] Excrcct Icfu» 
difcipulos in fide. 

d Nonh*Lemus ] Inffrmitudo camij 

in periculis factcndis Hdci circa ea qu^ 

prouidentiam fpediant. 

c .yf/ffrrf Wi.J aJiuddiftatum ad fi- 

dci exercitationcm. 

f Affioerfttnnrlum.] Non cjr abutt* 

dantiaeftfufficicntia , fcd cx Dci 6c 

Chrifti cius bencduhonc cumuJatil- 

fima fufficicntia proficifcuur. 

g De^kt 4<f if>ults,] Vt his teftibus pri- 

miim Dei prouidcntia proharetur, 

dcindc horum niinifterio ccteriv ora- 

nibui atque ade(> vniuerfo orhi. 

h Et tulerwit rclupaas ] Exitus bene- 

ficentix ac bcnitnitatis piofpcrnmus 

cft. 



Early European Books, Copyrighl ® 20 1 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by courlesy of the Biblioleco Nozionale Cenlrale di Firenz 

CFMAGL 2.6.551 



a fJ ffiitincmf:^ hfusi'^7y^'^ Inrcl- 
lexerat uiaxiirjt pcrmotas fuiflc tur- 
bas illo rairaculo, quia vulgus homi- 
nuin lemporah vtihtate cimls allici- 
tur.quam rpiritualibus bencficiis. Vo- 
luit ergo illam vulgi cogttationcm 
deriuare , quam iam ccpcrant ile le iii 
rcgcm tollcado & (ahitan«!o . ideo 
difcipulos prin. um abc-ni- iiilTit , c]uos 
tunc faciktiullet ad c.mdem ciim po- 
pulo (lntv.'ntia:n pciclucj, vt ip.e lolus 
citius & e^cpeditius turbas dimittc- 
ret, atquc ab ilhs difccdens &: iutcrea 
lateni.dum ille impeius rofiilcrct, ne- 
que pcr difc:pulos indican ponet: 'n. 
tcritn aiitem illc folus orarct , avx .\d 
fpitituale regnuni ca.lorum in homi- 
numanimis confirmandum pcrtmc- 
reac a piiie iuo peteas. 



k Dofnme fitu es.] Operrprerium f\ic- 
rit hoc loco obrerv^are qua caiifa, cjua 
rauonc, & quaicnus miraculapetcrc 
fasfit. 

e Vcni.'] NulUim cft pcricuhim vbi 
▼crbum Dci & prxcepcum conllac ac 
ducir. g 
d Def erdens Petms.] Obfcruanda efl 
viuxacforiis fidcivis,quT hoirincs 
Chrifto ipfi in rcbus agond;s difficul- 
tatibus lupcrandjs fimiles cFiicit. 
c Vuicns viro vcttttm iidtdur/. . ] Fi des 
Pctri qux pcticulo fafto niarii fub 
pedibus conftraci confirm.iri magis 
debuit ex carnis imbec-.llitace , accc- 
dcntc tentattoncvcnti , imminui dc- 
f.cercquccctpit. 

f Et iHM capifjet mer^i. ] rcficicncc fi- 
4e;periculuin crefcit. 



4§ EVANGELIVM CAP. XIIII. 

' £t ftatiiii' Kiflit lcfus ciifcipulos afce- M.rc.re,^. 

I . .1 j "compuitS 

dere in nauiculam ^ & prxcedcre eum u^.K.iur. 
trans fretum, donec dimirterct tnrbas. 

ErdimilTa.turba, afcennitin nionrcni M.f,^ 
folus oraic. Vefpere autem fa6lorolus 
erat ibi. nauicula autem inmedio 
mari iadabaturf-ucSlibus. eratenim co- 
trarius ventus. Quarta autem vigilia 
no6lis^vcnit ad eosambulans luperma- 
re. ^^Et videntes eum Tapcr mare ambu- 
lantem, turbati funt^ dicentcs , Qjj,ia 
phantafma eft. Etprx timore clamaue- 
runt. Statimque lefus locutus efteisj 
dicens, Habete fiduciam: ego fum^noli- 
tctimere. RefpondcnsautemPeirus 
dixit, Domine fi tu es^iubc me ad te ve- 
nirefuperaquas. At ipfc ait / Veni. 
Et Melcendens Pctrus dc nauicula ^ am- D 
bulabatfuperaqua vt vcnirct ad lefum. 
^° ' Videns vero vctum validum, timuic; 
&: cum coepinet mergi, clamauit diccns, 
Dolninc, faluum me fac. ^ ^ Et continuo 
Icfus cxtcdens manu ,apprchendit cum: 
& ait illi, Modicx fidci , quare du bitafti? 

Et cum'' afccndilTent^in nauiculam, ^^^^^^^a^ii'- 
ceflauit ventus, ^ ^ Qui autcm in naui- 
cula erantjvenerunt^ & adoraucrunt eu, 
dicentes, Vere filius Dei es. Et cum 
transh-etafient^vencrunt in Terram-Gc- 
ncfar. ' ^ Et cum cognouilTcnt cum viri 
loci illius, mifcrunt in vniucrfam regio- 
ncm illam^ & obtulerunt ei omnes male 

habcntes: 



CAP.XV. SEC. MATTH. 49 

habcntcs : ^ £t logabant cum vt vcl f.J^:^::^i:^, 
finibria vcftimeticius tangcrcnt/Et qui- 
cunquc tetigcrunt,ralui tacli funt. 

c A P. XV. 

.1. 'Y'^^'^^*'^^^^^'^^'^^'^^ "^"^ ^^^^ Icrofoly- 
A mis Scribx & Pharifxi, diccntcs, 
^^^''H^r' "Qmtc dircipuh tuitranrgredifitur^^tra- 
ditioncnV fcniorum ? ' non cnim lauant 
fu;is cum panem manducant. 
Ipfc autem refpondcns ait ilhs , \^are 



cum of«. 

Deo mi - 

rificc impetrat. 

h f f cj iHwnjHe teti^erttnt. ] E x iis qttoi 
fiti:5 nf^el>ac : namquc non ex nacura 
aut virtuic vcftium,(cd ex virtutc 
Chrifti , quam fiHes viua conciliabat, 
illislanuas atFcrcbatur. Muhi cnim 
ahj tangebant cius vcftmienta,& cor- 
pus ,feci non omnes lanabantur. vc 
lurba ilIacompnmcns,vt ludas ofcu- 
latuseum , vt nalitcs &: alij qui ina> 
nus inicccrunt m Icf uni . 



& vos tranfgrcdimini mandatum Dci "^"^l^^l^ 



C A P. XV. 

a Tttnc acitjjetujjt.] ludxorummigi- 
(Irdtuum cura adudio diuinx lcgis, 
& vcrx virtutis ac pictaiis procuran- 
dx, adriti^s tantiimquofdam niino- 
ris notx, atquc ciiam adtraditiones 
diutnis przccpcis contrarias lucndum 



r«j.zo.f.ii dixit, ^ ' Honora patrcm 6: matrcni. 
^^^j.t^l' Qui malcdixcritpatri^ vcl matri, morte 
l1'^'oTs. monatur. Vos autcm dicitis^Quj' 
t^.?.^.. G cunquc 



ifapulitui.'] Nifi ipfi om- 

proptcr tradinonc-vcHram? Nam Dcus rntj""4™';^t 

aJiquam magnxque dignitatis iradi- 
tioncm i dilcipuhsviolatam clie,quo$ 
tantus lcnatus m crimcn votaret ma- 
^num neglcdarum traditionum,qu2c 
a fenioribus acccptx crant. fed pro- 
pofitionc graue lcuiirima anUmptio 
ckuauitjVt tcrc irtis ingeniis fit. 
c Non cntm Ltu.uit. 1 Paulo ante Chri- 

fti ^utem Hcrodum temporibus fucrc quidam Scribr, a quibus concinnati funt iraditiones Htbraicc rv:Bo 
iftx.hoc cft,R.cpctitioncs: hoc confiUo, vt cx carum obfcruationc lcx rehgiofius cuftodirctur , maximc in 
qux ccremonialcm rationem fpcdabant generibus. Illx traiiitiones m hbn formam poftea funt confcriptx. crat 
aurem ferc omncs.refnnn^a & lcntentix Scribarum acuta &: inecniofa f.Krorum in co gcnerc pr^ceptorumintcr- 

. . , , . ii . , plcna , rametfi rcUgionif 

j m vrihiatc,non proptcr 

...a . . . . . . .. ::n cxphcationem:ei qui- 

bus vnus hiceft , o r exponcmus, plura ahas dc hocatquc aliisdiduri , Dco vota noftra fcciindanie. 

Prin um crimcn atum eft,tllosnon ambulare iuxiatraduionem fcniorum,quod apcrtcpugnabat 

cum receptiflima ab iUis ftnuntia , Vfum & confuciudmem rlurmiura valerc , maximc verd ex fapicntum pro- 
batione. Hxc fententia eft in traaatu dc decima fccunda c. t. paragraph. t. &: confirmatur in traaatu dc Sabba- 
j|. , . • - I . . , , r. . o 1, ! , niesprohjbucrantincoxifpcftuoculorurojCtiamm 

f aflcrunt. 

^ , accrrime .Scribflc accuraocrant djfctpulos violat* 

ttu:tori;at.sfeniorum*inlotione manuum: Chtihus accuut:>ciibas violati prxccpti Dei traditionc decrcu a ma- 
iorihus, &: abipfis eti.im amphficata. itaqtic tk coi Sc tradirionem ipforum condemnat 
e llcnrr : t^.rrm: '^■•'l 

, „ . .uionc, atque omni 

iiatur, 133 K A B .* /-11 
, ^ . ^m,fi itaioquihceat, 

** , Honora p.ityrm&matrcm,idem<\uok,Cm3i\ionm\culnir^ 

f. ,;rcmiuum rrofequaris.Iranncouod .id rarcntum amphtudmcm &: curaiionem facere 

poihr,n,h.icxcipiturmhocpr.Tccpto. fV :ntahbriTradmonumcl> m- 

memtim de voto multis parrtbus 6c qnxftion.bu - • m votori.mautcm g. 

, .... . . M ■ ' . :ft votum contincnrix^M 

' .;,.<;,autdchtiarum,autiucundx,aut 
^ ionogetfcalium luuaturum , vtami- 

,:fm, vclv.rum. Appcilarur autem hoc votum nwn-nj n i D E r h a n a a " • 
- r yS] rnr^mod.^arir c!i'us m.Tttxfum fiv.cie< pro circunftamhs vcrborum pro matcr,^ 

: i.-ratquisfociocibum , vclcomerc.utn 
. aquam darc, qu.x c.bi nom.ue rion 
1 liinu^. Eftautctr.an^Mfti/nmuinhoc 
n omnc.n ahnci;arurum. nam qui n-ai cibum, ?.ha po • 
_ ...onjmodimiaJcrripotcftcxtradmonisinierprctatiQac- 



•centum hoc pronun- 



Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuesl LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



50 EVANGELIVM C AP. XV. 

Eflqiie harcaiftin^jo cxpreflis vcrbis m iraaatu aenSoa fiuc Hc Voluminc cap.i.paragraph. i .De toto autem vo- 
torum gcncrc in ipfo tradaiu dc Voiisagiiur. Itaquc c^ui abii;rat hi$vcib\s, f,rodfJJr,/>lMcre, mttare, &:c nihil pcrmic- 
mur prarftarcilU aducrlum quem abiurauit. lam vcrdvtde aliis votisnunc fupcrfcaeamus , brcuiterindicandacft 
torma conc.picndi voti. huiufmodt ca cft, vel fimplcx,idcft.finc iuramcnio,in hunc modum: OH^iHorp, 1k>c cft, 
vouco huc conlccro ego fi A'c.Nam huic orationi Cc ccniunftioni conditionali , addebatur vcrbum. pro arbi- 
tiio vouentis. Arquc hoccrat votum fimplex.tamcn firmum. Erarautem ahud firminimum,&: omnino infolubi- 
lc, cui prartcr conccpta vcrba adiungcbatur iur.nmcntum. Hxc itaque dc votorum tradiuonc & confuciudinc brc- 
uitenndicaumuis. In luramentorum ctiam dilhndione tradiiioncs ccrt.Tcranc vitto non carrntes, vt quodiura- 
""^r i?'"^ " 5^''/'*'^'"'fi<^'"'" aut munus grauius clletco quod per altarc aut tcmplum iurarctur : dc quaratio- 
nc Chriftus aliasd:flcruit. Eftaiuem huius argumcnti integra difputatio in codcm hbro Traditionum traaaiu de 
luramenio. Igitur his prarcognicis , facile locus hic cxponciur, fi Grarca fimul cum I atina conferaiur Icftio. naque 
Gricc fic ad vcrbu legimus. o Ur t.ai « rt>.>,3-M.-, fic Latinc ad vcrbum lego &c difpungo,M vn vs, qvod si 
E X M E I V V E R. I s. Manifcftc oftcnditur votum n«n conccptum & pronuntiatum aduerfum parcntcs ad- 
iunfto luraiticr.to per m vn v s, iuxta traditioncm graui/nmo.quodeiufmodi dlcfolet: .SnanannKW p-'? . f^uod 
ttacxponuntlnterpretcs tSu tok oau nanj nnKcno , i. ad vcibu,i) fir i^i^i ot^t^tfd^t, iyny obw/uivcr aor Ouodcun- 
qu« ex mc luacns; fiuc vt habct vctus Interprc.^ Quodcunquccx mc tibi^ Drodciit ,interdiftum tibi cftT^Latinc ' 
vcro lam apcrta cft orano. fi poft vocem m v n v s; dtfpungamus. Signihcat cnim ilic Hebraifmus cocifusidcm 
*c U dicatur, Sanftum munus luro, me cfic damnatum, fi quicquam proficifcatur ex mc quod tibi profit. H.tc cft 
tra(litio quam Chriftus allegabatdilcrtis, vtdiximus , vcrb.s,ac fatis difFusc, in illo Iibrodcfcripu atquc rcpctita 
a Er nan honorificaiit patrer».} Oratio J • • - • I • » j 

eft Scnbarum,atqucfcntentiaextr3- CUliqUC dlXerit patll Vel matri . MUIIUS 
ditionis commendatione produfta, j »^ f\> .i . | 

hacfignificationcQuicunqucdixcrit c]uoacunque clt cx mejtiDi proderit; 



* vel profu*k 
rit. 



MS. «k 



'& non lionorificabit patrcm fuum aut 



patuautmatri munus , &:c. illc non 6 
honorificabit amplius patrem. nam 

coniunAio <Jr, Hebraico moicaflir- • • " n 

mat, &cxponit.atq;coii,githncioco mattcm Iuam:& irritum rcciltis manda- 

vt ctiam cadcmconiunftio ftatim a --^ • ... 

chrifto pronuiitiata aflfiimat lanqui tum Uci Droptcr traditioncm veftram 

iliatiua,,irjmfi<«»/tfcixm, aiquci;«»m. 7 » y • t>T^ i 

^mjnuh:. Hypocripx, Bene prophetauit de vobis 

b Bene prophetauit, Ifai.T vaticinia i j p • ^ j. «c ^ ^ «►ci.^.m. vwi^i^ 

fua jttatcvfque ad noui Tcftamemi UaiaS , dlCCUS , PopuluS llic labiis mC jPt 19 drx 

te-porapcrtinucrunt,vtinilliusCom- 1 ' ' ^]- lin^ laL^lli lllC '*-M 

mcntariisoftcndimus honorat: cor autem eoru lon^^e cft a mc '''''' 

c Frusfracolur,tme.] Apcrta cft Dei ^ ^ ^v^xm xwii^*^ ^.It ailJt, 

fcntcmia,& chriftieiusimcrpretatioi Sine caula autcm colunt me , docentes 

ncc aho indigct cxpofitore. . *» *- ^ ^v^cv,iJLV.a 

;L"Tu« ftct- acmandata hominum. 



d Et co nticcttis twbu 
Chriftus dedocet lurbas 
perfuadcri folcnt magnam* aliquam 
picratem incfic in eiufmodi rebus ob- 

«r.^m-^rj^r;' Auditc & intelligite. ' ' ' Non quod in 



MS.C.ft. 



Etconuocatis adfcturbis^dixit cis ^ 



^uam c.Ttera pictatis opera 
ma, qux virtucis atque o 
tionibus coittinentur, parujtentixque 
exade atq-, iritcgr^ frudu«iigni funt. 



&d^/ri^S.rdr;!^^^^^^^^^^ tratm os,coinquinachominc: fedquod 
"■«c.St procediccxorc^hoccoinquinathomine. 
«i,.nri^u. '"Tuncaccedentcsdifcipuli cius^dixc- 

;a^«en„''rhS runcci,Scis quia'Pharif2i,audico vcrbo 

tc cxicriorcm^&: vcram rationcm co- t 
inquinationismdicat. cft enim fpiri- hOC, 
tus mqui^ario quam Deus improbat oiater<,mnIs ponationis & farJiratis,hominem Deoinuifum reddenti. 
f Phartfst au^to.oc.] Scr.bx profitebantur difputationem huiufmodi rcrum , &c aliarum "^0^^'^^^^^ 
wauoacm fed nontamexaaamobferuationematquc Pharifxorum Nam Pharif^r, o7, . ^ , . 

c , atquc 
gabant, 
um tcrrf 

tcirc Pharifa:! conteiKicbant. qudd fi non obtincrc poflcnt hanc pr.Tftantiam "ramrTr™'!""*'*''"^^^^^ 
maxtmarcuc.rentiadfgnosrcJrxbcbant, co^fcntictuibusctiam Sl 1^^^^ 

puh terrx fcdcs, fcabellum clif pedum Pharifxorum. lcgitur h.Tc fcn entia n 1 b Tra^Hi^^^^ f ^ 




CAP.XV. SEC VN D. M ATTH. 51 

Cc Dc aecima fccudi. Erar itaquc a.ft.nftio intrrobfcruationcs Popul.tcrrar. & obfcruatloncs PhariOtoru Tc. 
populus rcnctuxobrcruarcpr.rccptacxpicnam Bibl.i,., aut dcduaj cx B.bhorum n^an.fcAa intcrprctat.oncirha- 
riUi obfcruabant non folum h.icc. vt ipU .aaabant. lcaqu.ir vd ipriaaa.aorant . vd ab aliis add.ta ct.am ku.fTima 
accrporani: vi .c.unarc b.sm Sabbatho. dcr imas ^arc omnium proucntuum. &c. lauarc manus ccntics in dic & 
Gm.ha muha hancaacocxaaam &: minuum obfcruat.oncm .pfi fana.tud.nis nugn.r nominc laaabant ,'ita 
vt hac rc qua fupcnorcs Populo tcrrx v.dcn lluacbant. admirab.lcs ctiam fufpicicna. cflc contcndcrcnt. COm 
crgo Idus turbas ad lc cotiuocatav, hoc cll populum tcrrac, vcram harum rcrum aoccrct rationcm, vifus cft A po. 
ftol.s magna ortonf.onc Phar.fxos afFcc.flc. quorum vanam fanrtimoniam cam cflc affirmarct , oux in i.s adia- 
phoris rcbusobrcruana.scollocar«ur. ua vt hoc moao toius illc Phaiifxotum aaucrfus turbas faftus trium. 
pnus dc populo terr.r cuanc/ccrct. 

hoc^ fcandalizati funt? ' ^ At ille rcfD 

Qj-j_ a Ofmit plantatio Pharifaifmus non 
^ • 1 • fuit a Dco, iaco<i; necacbuit a Chri- 

ens aic , Oinnis plantatio auam non ftotoi^an.ncciuc iihusrauopotuit 

I n proban , cjux cuni Dci vcntatc non 

. antauit pater meus c^elelns .eradica- ^^^^^-^^^^^^^i"*^ ^^''^"^•^"'"p"*- 

f. IS^o' ' '\\ r * i turuscratomnino-Nihilcaim incptu 

D.tir. Smiteillos: c;3eci funt *duces >i»vmcaDfu.iatumcrcfcc.c&ampu, 

ncari diu pi?tclt,vbi procurator v.ncf 

cxcorum . cxcus autem 11 cxco duca- '^^^. ^^?}""' ^*"*^* 

prxlcns acccflcrit. Non folum autcni 

tum prxltet, ambo in roueam cadunt. '"P""^^^^""^ chr.uus iua ofim. 

j 1 > fionc Phai.facorum pcra.kipulosm- 

Refpondens autcm Petrus , djxic ei, ^'p^^tre^"^^:!;^^^^^ 
Edilkre nobis parabolam iftam. " At t^^^^tl^^-^H^^T^^Z 
ille dixic/Adhuc Scvos fine incelleau ^^^t^^^^^^^f^!^ 
•^'Non intelligicis quia omne Zi/SLacu^^f^r^ll^LlfS 

VJ 2/ vj lHJU mabat. horum limphcitas m.fcrabili» 

& conGliod.gna, c]i]amobrcn>a Chrifto crudicnda fufcipltur.vt cxcamam cicum duccrc.vnum cx pictatis olfi^ 
ciis eft: ucm lollcre offcndiculujn cxco pi:xtcreunti. Non fcrt orgo Chriflus hos qui fponic cxcitatcm affcaaue-i 
rmt.lhsmifcnsturb.s.qu^ ab ahisdi:cicoafucucrunt,fcfcdi.aorcs prxbcre. namquc rfti cadcrcvolunt fponsc 
proptcr luara gloriam & amli.tioncm. ilh non hbcntcr cadercnt.necjuc dciici vcUent.fl mcliorum duaorum ca- 

}»amnaivcifcci:cntur. Iftoscrgo flni lubci Chnftus.qui mifcn libcntcrcfle voluni: dlosquinoniibcntcr idcflcnCfc 
i inicUigcrcnt, vcnratcm inftrucndos inft.tucndofquc fufcipii &: cuiat. 

b Sw:t€iUci.] Nc.inquit. dcillorum offcnficneUborctis aut foliciii fltis ,fcd Cnite offcndcre &: impingere ia 
xncam doannam, vtagnoli:ant fc cficcxcos.aut falicm agnofcaniur cxci ab alib.quos ipfi indignein pcriculun» 
crahunt duccnics. fin.tcoHcndani &: cadaiu.quamtuml.bcr, fi cxci cflc pcrguni, nc tamcnambocadant , Sc du« 
cciuczcus, fic auaus cicus, quicxiftimat fo a viacnic & oculat.iTimo auri. 

c ^Adimc vos ftne mTeiUcfu] Sinc intclleau cft.qui non nouitnaturam hominis aupliccm. intcriorcm &: extcriorc: 
ic qui non cognouit aiam rcrum caufa<, rfticicntiam & vfum. maximc vcro earum qux cum ipfa natura con- 
iunaarfunt.aut ab caaifiunaa: ad vfum ahqucmafcifcuntur: cuiufmodi funicibus, potus, Icaus, lotioncs. 3cc. 
De iis nonfcmcl ncquc brcuitcr d.flcrucrat Chriftus, neque oblcuris vcrbis , vt in cap.j. 6. fic 7. huius tuangch) 
tndicaiur. idcoqucarguunturdifcipulngnorant.xcuiufilam fupinx. 

d Sm mtetlrjvu.] Sccundum naturam rcrum Cbnftus docct qoid cenfcndum fit dc vitiorum ac virtutum ratio- 
Iie. pnds ipfara nattiram iiidjcabimui. Agitur dc puntatc ciborum aut impuritate^ ilifs acccdcntc ex manibus il- 
lom. Cornutrirurciboroin luccoin fanguincm cxcoao, vtcxieramenibra ; fcd pcr^ctudcorvfurpat & cxugit 
optimamtotiusmaietixpartcm, &: maximc fpintualem ,fibique conucn.cntem j cum cordis virtus fpirituahs 
magis fit, quani cxteroram membrorum, quz vel vital.a vcl animalia dicuntur. Igitur fi quid cibis immund.i.x 
ex iUoiis manibus acccffcnt, id non potcft ad cor pcrucnire, lcd fimul cum ahis cxcrcmcntis pcrnaruram, a me- 
liorifuccofcparatij.inventrem vadit, &: in fcccflumcmitutur, vt ficri folct m cxtcris cfcispurgandis. itainicr- 
prctaraur illam vniucrfalem fcntentiam , Omt:e qmd tn $s tntrdt. Omne fcilicet immundum quod in os intrat, 
{neptum aanutritioncm: nam hoc ecnus cft quoa in ventrcm infcriorcm vaait,& m fcccflum cxit, purga^s om- 
nes efcas, vt apud Marcum cft. lia fi car valcat , nihil oifcnditur aut inquinatur iraparitarc ciborum cx man.baj 
Louxlcuimmaeftomniumimpuntatum : imd cor ipfum fi valcat , rcae fuppcanat fpuitusvano':& 



eftis ? 



«ontraaa^qux lcuiflima cltomnium impt . % a- 

prxftantcs.qmbusbonusamalo fcparaturfucco.excrcmcnraab ahmctis; faoBUisinculpatuscfficitur, quomcm- 
fcra omnia foucntur & nutriuntur. duda fi contingat c<k ipfum laboraie impurirate propna , aut conccpto vc- 
ncnfl.autaliomorbo tum ipfum corruptum, corruptos fpiritQs cmitnt, quibus omma alia mcmbra inhcit, at- 
«ue adcd toium corpJs ai Icthum vfquc corrumpif . Has huius loci fccundum naturam Muoncs iadicabai Cai>» 
iu«, (juatumcxpUcaiiofacUcintcddit doaxinJi, quam ipfc micndcbat, cxjofiuoacm. 




Mt 



A S^ioutempfeeiuiiiie m."\ Culpa 
in honiinc iplo nafcitur , nonahiia- 
dc adfcrfjc : qudquam culp^ occafio, 
caufavcl opoitunitas afteratur extc- 
rius , taincn culpa ipfa in cordis ofii- 
cinaconflatur. cdm cnini cor corru- 
ptum fic , hoc Cii volutas & appciitio 
in corde relidcs horame extcriorc vi- 
ucte; cx ea corruptionc tmanant om- 
■ nia viiu animi.atque imerioris hpir.i- 
his iBgritiidtnes 2c inors. indeque pro. 
ficifcumur quicimquc lermones im- 
puri aut alias mah , c^ quo gcnerc illa 
criminat!0 fuerat, qua Scriba: & Pha- 
rifari adueiibs difcipulos , atquc adeo 
aiucrfus Chnflummtt. nderaiu.vtillu 
tanquam irrchgiorum apud populum 
traduccrent, Atque ad hoc genus rc- 
tuht Chriftus fermoncm fuum ciim 
diccTCt , Slu^d proceHit ex cre , coin- 
(juinat lanmtm . Ex quo gencrc c.t- 
tera omnia aHa ccccatorum gcnera 
criam oJlcndit dilcipulis Chrillus 
quibus dilierehat omnia , vt Marcus 
air. Obfcruandaeft limilitudoex na- 
tura fumpta, quam idem magifter in- 
di.abat. 

b Nonfianmiffiii.'] Chxidm conflita- 
rus cft totius humani generis redcm- 
pto; , tam Ifraelitarum,quam Gentiu; 
fcd Apoftolus Ifraehtarum tnntum: 
ideouuc d Paulo didus Miniflercir- 
cuncil:onis , ad iniplend.is promi/Tio- 
ncs patrum, Miracula 2fL bencficia ab 
co edita,eum Apoftoluni .1 Dco nnf- 
fum dcclarabant & conteftabantur, 
De iiac crgo miflionc agit hoc in lo- 
co, Es;o non confirmo mcam do»flri- 
nam huiulraodi miracuUs , nifi apud 
cos ninbus promiiius datusquc lura 
Apoltolus & legatus. hisgeiit:bus no 
fum nii/Tus , ia k7rt7k>w. Hoc a^cbat 
Icfus vtoninino fefc probarct ludoris 
cum quifucratpromifllis.Interim ve- 
t6 fidem muhens excrcebar,cuius vir- 
tutc Sc e.\pcrimemo illa digniffima 
iudic .retur bencficio pollulato, etiam 
ipfis lud.tis arbiiris- Omnis Ii.rcnar- 
ratio ahis nobis exponctur plenius. 
C Et citmtranfjft iiidc.'] ^iio obitCf 
Hiiraculo hbeiationis fili.x Chanancc, 
quod priuilegij cuiuldam fuit ob fin- 
gularem mulieris fidcm, relinquitre- 
gioncm illam in qiiam,in prGpcu crat, 
vt confluerent multi ex gcntibiis vici- 
nis tanti benefici) fiKna peruulgata,vt 
fuisquifque languoribus mcdcndum 
curaret. Atveri^vbi in GaI.I.Tam &: 
rcgioncs ouium Ijra-hndum rcdiit, 
apud quas Apoflolum agcbat , nulla 
omnino propofita diflicuYtaje aut dif- 
putatione , curabat omnes ad' fc fidc 
ducc venientcs : ita vt illi agnofccrcnt 
hunccncillum promifluin Ifraclitis, 
& mngnificarcnt Deum Ifrael, diccn- 
tcs , (^uod prophew illc furrcxit iatcc 
nos. 



51 EVANGELIVM CAP.XV. 

quod in os intrat, in vcntrem vadit, & ia 
fccelTum emittitur? ' ^ ' Qux autc pro- 
ccdunt de oxc^ .d^ corde exeunt^ & ea co- 
inquinanthominem: dccordccnim 
excunt cogitationcs malo^ , homicidia, (7m<?'* t- 
aduIteria,fornicationes ^furta^ falfate- 
rtim.onia^ blafphemi^. ha^c funt qux 
coinquinat hominem . Non lotis autcm 
manibusmaducarc, non coinquinat ho- 
minem. Etegrenius indclcfus^fcccf- 
fitinpartcsTyri &: Sidonis. Et cccc 
muher Chanana^aafinibus illis cgrclTa,^'*^^.^'^^ 
clamauit.3 diccns ei , Miferere mci Do- 
minc fiU Dauid: fiHa mea male a da^mo- 
nio vexatur. Qui non relpondit ei 
vcrbum. Etacccdentes difcipulicius^ro- 
gabant cum dicentes, Dimitte eam : quia 
clamatpoftnos. Ipfc autcm rcfpon- 
dens , ait/ Non fum miifus nifi ad oucs Sil^tfo 
quarpcricrunt domus Ifracl. At illa'"^*'°'*'^' 
venit^ & adorauit cum^ dicenSjDomine, 
adiuua me. ^^Quirefpondens,ait, Non 
cft bonum fumere pancm filiorum 
mittere canibus. At illadixit, Etiam 
Dominc:nam & catelh cduntdcmicis 
qua^caduntdemcnfa dominorum fuo- 
rum. Tunc rcfpondcns lefus , ait illi, 
Omuher^magaa eft fides tuarfiat tibi 
ficut vis. Et fanata eft fiha eius ex illa 
hora . ^ ^^''Et cum tranfilfet inde lefus, 
venit fccus Mare-Galila^x: & afcendens 
m montcm, fedebat ibi. Et acceflerut 



ad 



eum 



D 



nOS JL.G. 



.8-1.1. 



-c. 



«7 



f MS.C. 



CAP.XV. SECVND. MATTH. 55 

ad eimi tUrbx mukx jhabcntCS feCUm pcra.uoncnin..alaborans.alu.anu!la 

mucos,cxcos,claudos,aebiles, &alios K^^;^^.^:!:;":;^ 
muItos:& proiecerunccos ad pedcs eius, 
&z curauit cos : ^ ' ita vt turbx miraraur ^«cu^^^pLL^^^^^^^^^ 
videntes mutos loquentcs/claudosam- Z^^^^^^^^^^J^^nJ'^^^^^^ 
bulantcs,cxco:>vidcntcs : &magnifica- Sfi?:^:;;^'^^^ 
bant Dcum Hracl. Icfus autcm con- 
uocatis difcipulis fuis , dixit , Mifercor 
turbx : quia triduo iam perleucrant mc- 
cum,& non habent quodmanducent: 
6c dimicccrc cos iciunos nolo^nc deficiat 
in via . Ec dicunc ci difcipuh, Vnde 
crgo nobis in dcfcrco panes''cancos',vt 
faturcmus turbam tantam? Et aitillis 
lefus ,Quot habctis pancs? At illi dixc- 
runt , Scptcm , & paucos pifciculos. 

Etprxcepitturbxvtdifcumbcrcnt fu- 
pcr terram. Et accipicns fcptcm pa- 
ncs,£cpif^^csr&'gratias agcns frcgit,& 
dcdit difiripulis fuis,&difcipuli dcderunt i^^uje^a^^ 
populo, Etcomcdcrutomnes, &fa 
turati llint.Etquodfiipcrfliicde tVagme- ^^;;!;::^:^ 

elorii 



e A p. XVI. 
PhartCti ^ Saddtuici.] Ahera pats fu'- 



num liuplcx fcopus pro tcntantiu pcr- 
ntabant u.iq; 
_ cruacanca 

cxiftimabant , ciim lannlm jam fipna 
cdidillct Chrillus. tcnrabant .a iucai, 
cxigcnios qu.T ficri poflc non cicHtbit, 
vtquiomnia ft-rc ad naturam &: fatu 
rcfcrrcnt.vt aliquando oftcndcmus, 
ciim de liis la«5tionibus d,i7l'iemus. 
vtrorumquetentationem vcrluii vno 
argumcnto Chriftus Dcifapicntu clu- 
ditac dcpellit. 

c F.u{ovtfi-ire C.T!orum facics que 
qualiatcmpeftatum genera lignifice't, 
nullo Dei vetbo docfti funt homincs, 
quod apcrte coniincatuf in f^kcrn li- 
bris ; fcd homincs ipfi fcnfu & obfcr- 
uationc cucntorum , notas qualdam 
animaducrtcrunt , quibus paulo pdll 
futuram tcmpcltatem pr^fcircnt. id.vc 
diximus, ncquc carlum voccfua,nequc 
aliqucm c cjlo profL-dlu indicaflccon- 
ftat ; & tamcn ci rationi 8c humanx 
obferuationi non modo a Fharifaris, 
quj prouidcnti.T diuin^ plurimum tri- 
buunt, fed a SaducJcis etiam fidcs ad- 
hibctur , qui nihil prouidentix fuprc- 
m.T, fcd cafui, omnia humana adfcri- 
bunt At vcro ligna tcmporum.quibus 
cxpc^>andus &: fufcipicndus crat Mcf- 
nracluas ccicbra- 
acris Iibris , pcr angc- 
los c cxlo dclatos.per prophctas a fpi- 
ritu diuino admonitoi adnotaia crit. 



gelorij, voccs c'cxIo, 5pintiis fandus, 
icflimonium lohannis , fanationcs. 



tis tulerunt , feptein fportas plenas. 
' ' Erant autcm qui manducaucrCit, qua- ^S:::^;!^^^:^:,::^:^^!^^ 
tuor millia homuium, cxtra paruulos &c ^::::::^^^^::^:^^:^!^!^ 
mulicres. Et'dimilla turba, afccndit ^0'^/,';;^^^^;^^^^^^ 



Utrc.%.b.lt. 



in 



)fcercnt,atquccura promilTIs Sc 



1 o „ C^^n \A -trrtvA^ry dari pofl'.- credcrcnt,&: multa iam da 

nauiculam:&: vcnit in hncs Magcclan. ^ fcer 

pr.TJic^lionibus conucnire intcllicc rct: 

CAP. XVI. '^- - ^ . 

T acceflcrutad cuinPharifxi & Sad- 



fiquidcilli fidcm habcbant facici cxli 
ab hominibus obfcruat^^flnc vlla vul- 
gaia intcr homincs Dci vcrbo indica- 



rV , , .b o tionc. Eftcrgo rcprchcnfionisfcutctix 

ducxi tcntantcs : ro2;aucrunLCinii fummaharc:crcditisfigmscxiiivo. 

^ , , l^-iA-JI^ bisoUfcruatis&adnoiatis.&pr^dici- 

Vt ll^nUni de CaslO OltcnUCrCtClS. At llie futuras tcmpcftatcscxeaobicrua- 

/- ^ 1 . •M- 'r C\. r r.^^ A't tione,&:tamcntemporaiampr.Tfcn- 

rcfpOndcnS , ait llllS , FaCtOVelpere dl- tia,quorumfi;;nafimul cumtcmpo. 

.ibas\pfiscxtant,atqu^ipfacumfi,nisfuispwd.aafuncapWc^or^^^^'^^^ 
nc«iucobfef uare, nc^uciudicarc poteftii. 



^ . 54 EVANGELIVM CAP. XVI. 

Oaieratui Mola adultera.^ xtz. • * r • I • I D • 

ifuamhoniinum alienatoru men- CltlS, bCrCnUm Crit, rUDlCUdUm CltCnim 

atquei DcoDartim atl fiinrrftitir»- i ti- VttI* n 

ca^lum. ^ Etmane,Hodie tcmpcltas, 
rutilatcnim triftc ca^lum. * Faciem ergo ^|^>p^'"* 
cxli diiudicare noftis : figna autcm tcm- 
poium non poteflis*? ^ ' Gcncratio ma- * ^''«^^•^»- 
la & adultera lignum qu^rit ; & fic^num H-^^-^-if^ 
non dabitur ci^, ''nifi fignum Ionx'"prO' rcr..x.a.i, 
phctas'. Etrcliaisillisjabiit. ^ Et ciim^''''^' 



t 

tem 

te.atquei Dcopartim aJfupcrftitio 
ncra, partim ad impietatcm tradudo- 
runi , naturalcsque resdiuinis prxfc- 
rcntmm, ea poftulantium qux ncfas 
eflet poftulare ; contri vero ca qux 
obferuaii oporteret neglige'tium, ma- 
lam & adulteram cum omnibus iplb- 
rum fcquacibus , &c generaiionc ma- 
lam & adultcram appellat (efus. 
b Ntfl fin,iu,n Ior.4.-] Viuum & ma- 
nifcftum llgnum virtutis &vcruatis 
Chnfti carterorum omnium pr.rftan- 
tifrimum habucrunt ludii in Chtifti 
morteac rcfurreaionc , &: mortis ac 

rcfurreaionis cfficientia.pcrSpiritum * . ^ , ^ ~^ ~^ ' 

fanaummamfefteoftenla:idfignum VCniliCnt dllcipuli cluS trjS frCtUm obU- 
vitimum, vbi vna etiam cumahis re- . » ^v.^ »-'••. 

^Z^^^^^n^^X ;il"ntp^""acciperc. Qui dixitillis, 
fepcai,is,pioieiudo«n«»g5mus. Intuemini & cauete a fermento Phari-J^-^sf-'^. 



«^«^TbJi^^^rc^^ fxorum & Sadducxorum. ' At illi co- 
'"'^^^^^. gitabant inter fc , dicentcs , Quia pancs 

=am.,si„auivcrc *.fi™„li.i., 8 g^-^^^^ ^^^^^^ j^^^^^ 



Imc.iiji. 



moria 
tis tot 



i:ipfiSri;^n\"t:"^f„r%^^^^ "on accepimus. _ „ 

t^^f^^uT: :oiT^,::\1Z ^ixit ,Quid cogitatis intervos modics B 

d Sed a doBrina Pharif^eorum cr Sadduc. ] 

hdei, quia panes non habetis? ' N5dum 
^^^^.^^yZ^^-^^Z intelIigitis,nequcFecordaminiquinque 

Cnccritatis fuos eoiiliri atm,^ „.r^; - '^^" - w .11. 1 * . * 



lT::tpHcVDCrVaXd::«' P^n^tnfm- quinque "miIJia'hominum. 
X:?ru;.i^rSrt;m,^S ^ ^^'«^ cophinos fumphftis? - Neque:'^?-- 

putida redditurraalc tepetato fer- ^ — \\* . .» ... /1 milhurn 

xncnto ; aut acida. nimium & accrba. 
hoc facDcm panibus ex fcrmento cor- 
ruptis dcprchcnfum cft.Altcrum vitiu 
Pharif^orum fermenium fimphci do- 
drinx afFerebat ,alicrumver6 Sadu 
cxorum, 

fcrmento , 

niidiorem audiorcmque reddar.qua 
rc & hocnominc ctiam optimcqua 



millium 



&c quot cophinos fiimpfiftis? Neaue 
icptem panum , nVquatuor "miIiia*ho-r - , 
minum & quot fportas fumpfillis > f^'' "** 

I I • 11 • • • . * • ^ mil 

v^arc non inteJliaitis quia non de na- ^''•'^ 

orum.PorroiIludcommuncomni ^ivi «r^k;^ ^ ^ i 

mentocft,vtmaftammffet,&tu- "c Qixi voDis ^ L^auctca rcrmcnto Pnari- 

idiorcmauaiorcmqucreddar.qua- Q- J J 

..&hocnominc cti.-Jm optimcqua- i^orum badducasorum ? Tunc in 

dratfermc-ti fymbolura cum iftarum r^Uf^^^r-t^r^^ ^,. J- • , 

faftionumdoftrina Lcgchbrumno- tCUCXCrUnt QUia 11011 dlXCrit CaUCnd 11 ITl ^ 

ftrum dc Arcano fermonc. ^ 1\ 1 ^ a 

Vcmt autem lefiSmcaHcUaC^fare^.'] rCrmCntO ^^11^111 , lCd ^ do6lri U ^ Ph a^i- 

ficorum & Saddiirrpnrnivi M 

GaliI.xLs,qui in ludara , 
cis miraculisatq; excm^ 
camen pcriculum facit 
gnitionis ingenij hum; 
pcrtingercpo/Tit. hoc cft , qui audlo- 
titatc & virtuic cum valcrc homincs 



Cum lam ilhus fama pcromncm rc- r o r JJ 

gioncm celebrata eflet , tam in ipfis laCOrUlTl OC OaaaUCa^OrUITl ^ *Vf»nif 

Galil.xis,qui in ludara , &: virtus mul- ^ J T • ^ ' V ^Ult 

ul^dSr&co' ^^^'"^ lelusinpartes Cajfare^e Philippi:«^'».'.«>. 

gnitionis ingenij humani, quatcnus 

&iiiterro2abatdifciDuIo<; fiinc 

pcrtingercpo/Tit. hoceft ,qui audlo- 4 * > UlLCIJb^ 

titatc & virtuic cum valcrc homincs (~\ • 

cxiftimarcnt,totmiracuhs,rantadoarinA &-r-r»<'ri* .„^T.,c..-u • j /- V/^UClTX 
rarpaUmrccni filium Dci^d.rmoncs Tiama^rcs^i^^ 

fuam hor.in,b„.proporucr_arxfl,ma„d^txp:rrr;utrt r. rr^^ ^ °P=" ■ /oannar^W 



I VI 11 _ 

fuam hom,n,bu. proporucrarift,manda. £xpcriamu7cr7o ou:;i;umZKio'ui' h7" ' "f"" " 
ibcoede Chr,ftoIo,ucbaftmt.audl»musAfoWsrcfcKm^^^^ 



eorura ^ui 



X 



» mc j 

%.c. s. at 

Hur.ft Kon , 
^tjfe ai>eni U 
fmtttr, 



*(..i/4>. 



CAP.XVI. SEC. M ATTH. 55 
QucmMicunt homincs cfTe filium ho- LAttrJtiLX^^^^^ 
mmis? At illi dhxcrunt /Alij Iohann6 S?:>;t'";.urr;-,i,%"/v°: 
Baptilhm, ahj autem Eliam , alij vcm i:S\r;.n;f^^^^^^^ 

c icremu, aut vnum cx prophctis. ' ' Dicit ;ruZa;:™:r.;r"^„-sv::«it: 
iiiisiefus,vos autcm qucm mccnTedi- ^:::';:::^:^:^!:;:;^:^ 

citis? ' * Rcfpondcns Simon Pctrus dixit, la":~nu u^t^Z^^^^^^lZ 

1 U CS ChnltUS hllllS DCl Vllll. ' RclpO- Dcus Uonlnum aiur.sauaor & p6t.. 

^ j r 1 • • • -r» r» • fex , ac dc huius diEnitatij lacionc 
CnS ailtem ICIUS ^dlXltCl ^ BcatUS CS Sl- modo mh.l cognoucranthommcsco 
^ T) T • o r • tcmporc , lcd ncquc ipfi difcipuli ,ni- 

mon bar-lona : quia caro & lan^uisnon n vnus pctru,. /jnguian rcudatione 

I I • p I . . cx Dco patrcacccpra. 

auittibi^icdpatcrmcusqunnca^-g juachrtjhj /./^us Dcvmi.] Nihii 

!• niRi"' 1'^ •!• 'h ^crccommunc habct hoc tcflimoniu 

llS Clt. JLtCg;0 dlCO tlbl,qUia tll CS I C- cum aas quar Apofloh cx hommum 
n r 1 \ r i opinionc rciulcrant . illjc omnia hu- 

trus: & lapcrhanc pctram xdihcabo cc- 
clefiam meam, & portac infcri non pras- 
ualcbuntaducrnjs cam, 
claucs rcgni cxlorum.Et quodcunquc li- 
gaucris fupcr tcrram ^ crit ligatum"&:*in 
caclis: & quodcunquc folucris fupcr tcr- 
ram^critiblutum "&'in cxlis. *°Tunc 
prxccpit difcipulis fuis ' vt ncmini dicc- §"0»".«^"^^«^ noncamisikfangui 

X JT _r _ . . n>s VI, noc clt, ncquc luo mgcnio, ne- 

quc aliorum hominum dcmonftratio- 
rve, fcd intcrna illuminationc ac rcuc* 
lionc, <jua Patcr hunc Apoftolu pr« 



Uh.lO.C.lj 



mana quamujs fan^i^Hma acvirtutc 
diuina pra:d]ta, hic omnia diuina pro- 
funda, admiranda, fidei, fpci, & con- 
19 r 1 • 3 1 foiationis plcna irdicanwir. Con- 
Et tlbldabO clogium dcfinitio- 

nem breucm .intcgram tamen homi- 
num rcdempiionis, lalutis, lan^iHca- 
tionis ac deiHcationis. Qi[od mj fic- 
riumncmo homo cognofccrc potuir, 
anicquam cxpeditum eflct acpctfcftii 
mortc, refurrcaioncc]; Chrifti;& Spi- 
ritu fan^to in homines milPo , qui do- 
ccrct cos omncra vcritatem. Si quic 
vcti) cognouiiantca vt hic Simon co- 



rcnt quia ipfc cdct " lefus ' Chriftus 

Exindccoepitlefus oftederc difcipulis ■^"„.,„<„ao„«cvo.u„.Nc„„„n™ 
fuis*, quia oportcret cum ire IcrofolymS, ;r:rr«r«™fig:.C:',o'.i:^^^ 
& multapatia fcnioribus, & Scribis, & ^r/r^l.tt".;^^^^^ 
principibus facerdotu, & occidi,& tertia rcZ."";rca.:?hr;i,t: 

J i _ rium cxplicabitur fuHus. quamobrem 
^l*^ Sinio Bar-Ionamcritd a Chrifto pfa:- 
dif atur bcatuj. h Tuesretrw.l Simon non antci di<flus cft rctrus , quam hoc icftimonium protuliti 

patrc Deo reuclatum. Et firraitudo Eccl -11* Chrirt i non xdificatur fupcr tcftimonium dc ipfo, quatcnus prophe- 
la eft.quamuis maximusprorlictahabcatur, fcdquatcnusChnftui Hlius Dci viui cft. Id tcftimonium quoniam 
Simo vere i Dco do^us pnmus protuht; Pctrus eft appcllatus ptimus omniii qni Icfum cflc Chriftu Filiu Dci vcrc 
a-noucrunt 6c tcftati funt Atquc pt imus habuit promiinoneni virtutis & cfficicnii.r huius tcftimonij,non foliim 
in fc, fcd etiam ergaalios. Nam ciim Pctrus rcucra & cxpcrimcnto ipfo habuit tcftimpniura Dci in fc.claucs rcgni 
cxlorumacccpitiChriftoiamcxhocIoco&tcmporcpromiflas. i Vt ncmtmduereut.] Hoc tcftimonium 

quod lefus cftct illc Chriftus, illa inaxima tum dieniiatc tum cfticacitatc & virtutc prardiius.priuatum cftcvolcbac 
Deasvfqueindiemraamfeftationispuhhcx poft rclurrcaioncra Chnfti. Voluit tamcn hoc lenimoniorcrrio- 
rcs ficri Apoftolosadcorum inftruaioncm. vtctuim illum grauiinmc vfq; ad mortcm ac crucciB oppreflum.ma. 
nercnt tamen & obfcruareot, tcftcs futun iHius obcdicntixcrga patrem lanu ctiam dignitatc polIontM , teitct flc 
admiratcrcs poftci diuini confilij, aliaruque muliarum tcruin qux nunc non rcferimtur a nobis. » ^o- 
luit Chnftus hic figmficare lc pKcOicercApoftolu ca ^u;c laiurui fupcraiuttu^ucctat . vi iJIo Chnitjniuncrc 
/ungerciur. 



fcftum cftdircriracnmgcnij.iudici, lc $b EVAInGELIVM CAP, XVII. 

ris&Tab^^^^^^^ die refurgci-e . " ' Et afTumens cum Pe- 
fuct;.Tu'rerchZra?u,nc"„^c: trus, cGcpit iucreparc illu , dicens, Abfit 

c.o cM munerc , quod grauimma fit a tC Doilline , 11011 Crit tlDl hCC. 
carnis incomoditas iis qui adliuc car- j- - t^ 1\/J „_/X-^, x/.^, «J.f 

nis inHrmmidme laborant . nondum COllUCrlUS^ dlXltPeCrO, Vadc pOlt lllC Kl- ^«.S.^.jj. 

Spiritus faufti viribus coiroborati. r J \ '] ' ' f I J 

ahacxcmpia fm cd.dit Ktrus poft taiia, lcaiidalum cs mihi: quu 11011 iapis ^ 

acceptum ipiritum. Q iiamobrcm nc ' • r r" 1 f 

qu.s carnis & vua: Inrommodorum Ca GUX DCl lUllt, lcd Ca QUX hOminUm. 

meiu ablbaftus pietatis vera: ncEOtiu 2 4.-r~ l C J * ir* !- f ' • 

dercrat,fuo exemplo docet Chnftus ^ i UUC lClUS dlXlt dllCipUUS lUISpl OUlS 

omncs atque hortatur ad tolerada hu- i . r . ^ ^ , 

iufmod. mcommodafpcprom.flhria- vult polt iiie vcnire , abncsct lcmctipsu, ^ 3^ 

luriv 5.' almi-r rnmnnrarinnp rpnl ^ * i^ HC.O.C.li. 



lutis Sc glorix , & comparationercru _ il r r» V j 

vmufiuevuaipropofita. feenimtan- & tOllat CrUCClll luani , & lCq UatUt lllC: f,'^.^^' 
tum exiftcntem pr.ncipcm Dei filium, f . . | . • r T 1 t i ^ a 

tamenfubiturum crucem & ignomi- ^> OuiCnim VOlUCrU ^^1111^111 lUani lal- " '^•'^- 

niam, non lua.led ahorum ho.ninum . 

cauia vndecuenturumcflLt,vt&ipie uaiii racerc, pcrdct cam . qui autcni pcr- 

negotium fuum perficerct , &: a pairc i. i . . /~ * . 

ornarciuriiiapoteftate,auftoritaie& didctit anim ain luam proptct inc Jnu C- 

['lona mdicis lupremi omnium homi- . , i i \ n \ 

.lum.qui rcdderet vn.cuiq; iuxtaopc- Hict eaiii. Q uiQ eniin prodcfi nomi- 

ra fua: ita vt poflet amphflimo prx- . ^ ^ — i 

niioafticerceosqu.fcfecutiimitarcn- ni, li mundum vniucrlum ui crctu r, ani- 

lur, tolerantia ommum mcomniodo- ^ 

rp^e^icn^s ^'^^ vcro fuc detrimentum patiatur? Aut 

q"-'»""' dabuhomo commutationem pro ',1^:^,'^':, 

t^X^C~^ '-i"!"^'-! ^""^? ''Filius enim hominis vcii- 

turuseft ingloriapatris fui cuniangelis 

^:—^'^:;:^;:^ tunc reddct vnicuique fccundCim -^^^Vff 

ShnlLlL^-u^u^rS:!,-:';! ope» eius. Amcn dico vobis, funti:;;';^-- 

Elrar. ^,"niT/^,;„Sa"rs biuu mortcm, donec vidcant filium ho- 

fpe£tatoresfuiflent. cumcotiacosqui •r^.-v r,...^ - „ _ _ f 

pictatem proderent , vcl ncdigcrent niUllS VeniCntem Ul rCgUO lUO. 
metu incomodorum,aut ftudio com- r^Anxr^r "VTrTT 

modorum huius vita» , confecuturum ^ A"VX XVII. 

cflet animi detrimentum & cxitium 



I 



cflet animi detrimentum & cxitium 1~^*T^"^^/X J- /" ^"^ /V • ^ f T t\ 
nullohumanarumrerum vfucompa- Jh ^ QlCS lCX aliumit IclUS PctrU, " amimpfic 

T^vJcpBrru.:^ Nc ic mihi inobc- & lacobuiii & loliannem fratre eius, "mutc^ 4 1. 
''"'^^T;rr:?r^^- & ducit illos m montem cxcclfum feor- "t'''''^ 

a Ftpotfdiesfex.] Rccfiiadhucmc- r n 

moria teftimoni) flngularis d Pctro iUm: CX trailSllSUratU S Clt ailtC COS 



editi illuftratus per patrem , pr;tfenti 
ctiam fignificationc moleftiarum, Sc 
mortis 




{loria & virtute cum cxtcrno habmi communicata. ^ nimauit imcma ipi.ua. 



^ luK. <3.S. 



CAP.XVir. SEC. MATTH. J7 

Ec rcrplcnduic facics cius ficuc fol: vcfti- 
mcnra auccm cius facfba funt albaficuc 
^iix. ' EcecccapparucrunciIlis^Moy-:;.^;;::.:^^!],:^ 

fcs & Eiias cum eo loqucnces. ' Rcfpon- C;::;^::^!:^::;:^:^^^:^^ 

luas cum Chrifto communicabar, 
juam tlhus miniftcr fic tcftis, ita vt 

minc,'bonum d\ nos hic clle: fi vis , fa- Jp:;>o?c.frr«":u?,/^n^^^^^^^^ 

fincm Chnftii 



tPtt.t.d.i 



B 



primum i 

MS.R.C.S. 

1^«;». ii.A. 14. 
Suf. 1^.4.9. 



dcns auccm Pccrus ,dixic ad Icfum^ Do- tTnq" 
minc, bonum cft nos hic ellc: fi vis , fa- a^T^iiioschriit.caufafu.nciccaro,. 

• 1 ^ • _ ! _ I ^ l • ipforumuuc miniftcrij fincm Chnftij 

ciamus liic cna cabernaculajCibi vnum, cWnamV iiicvtd.uinincgot.jp6. 

o \ Jf C oTl* ^All tifex fummus ab vtroquc oblcruaba- 

& Moyli vnum, & hlia^ vnum. ^ Adhuc tur , idquc Apoftoi. cognoucrunt. 

1« I I • 1 1 namque Pctrus iplum Chnftum tan- 

OqUCntC^CCCC nUbeS lUCldaObUm quamprxcipuum&fummum intcr- 

brauit cos. Et eccc vox de nube , diccns, en »oshUrfe.] Animaducr. 

(r T n r}- } • \ r\ ' •?• tcfifiun^ «^ft quanium fitgIori.T diuin^ 

HlC CltnhUSmeUS dlIeCtUS,m qUO mihl vcirpccunenScargumcmum ipfum, 

bl . . p ». * 6 r quodfatis cflc v.dcbaiur Pctro , vt in 

cne compiacui : ipium audite. ht chr.ftus & magm im prophctx 

|. ir-l -1 ' r conquickercnt. 

audicntcs dilcipuii , cecidcrunc in ra- « ^w.j/u.,;!;.] hoc in i.brodcAr- 

i ' I I 7 cano fermonccxpofuimus. 

cicm fuam , & timuerunt valdc. Et ac~ f Htccftfim^rnrusd^idu-.s.] pccUratur 

' _ 1- • / • Icfus Dci nl.us prop.t.ator & pontitcx 

ccffic lefus tetisic cos : dixitquceis, pf^ nobis.magiiur&propheta.in 

5 D g Quem omnesal.j prophc.x Ue. .ntcn- 

Surgite , & nolite timcre . Leuantes ir^^-^r^rh^bt cth?. 
autem oculos fuos .'neminem vidcrunt, 'r;,rst^fJS'^,;r::trgio-' 
nifi foia Icfiim. ' Et dcfcendc'tibus illis LTj., „f^., 

dc montc,prx'cepiteisIcfus, diccns, Ne- '^^:::^::!^:^:^^. 
mini dixeritis vifionc, 'donec filius ho- 
minisamortuis rcfurgat. '° Ecinterro- 
gauerunt eum difripuli, dicentcs ,'Quid 
crgo Scribcxdicunt quod Eliamopoitcat 
primumvcnire? " At ille refpondens, 
aic cis, Elias quidcm vcncurus eft*, 6c re- 
fticuccomnia. 

Elias iam vcnit, & non co2;nouerunt cu, t.onc artirm.bant Eiam v 



vnus tantiim.lle manfit qui vcrc filius 
Dci crai, U indicabatur. 
h Dcr.ec filtus \:omvvs a mmtuis refur.^ 
Namquc.vtdiximusjhoc fuitfingula- 
rc bcneficium humanitaii Chr.fti a 
Patre coUatum, vt humilnat.s fux ic- 
porc habcrct tcll.monium .n tcrra di- 
u.nx dipBiians qua valcbat . Poft rc- 
furrcAtonem vcro luam omnino cla- 
rifii atuscft Chnftus. tunc vert> publi- 
1. 1 : ^ :^ cotcftjmon.o.aracd.to,&:hocciiam 

dico autcm voDis,quia cd. potcrai. 

Scnbxex vaticiniorum intcrprct*- 

cniurum 

1 " antc- Chriftum.Nuncvidcnt Apoftoli 
fcd fcCCrUnt in CO qUXCUnqUC VOlUCrUt. Eliampubliccnonvcnifrcpriuaicau 

Sic & filius hominis pafliirus eft ab cis. 



'5 Tuncintcllexcrunt difcipuli , quia dc 
loliannc Baptilbdixifletcis. Eccum 
vcniflec ad curba, acccfl[it ad cum homo 

H gcnibus 



tcm vcnidc poft Chnfti'i in iliu mon- 
icm. Scd cerium cflc v.-xticininm IcfuJ 
dcclarat : vcramautrm Eli.x illius no- 
lauonem trdirat ,hcc cft lohannir. 
^ui vcncrai in fpintu ac vittutc Elir. 



j8 EVANGELIVM CAP. XVII. 

mmuamc.tur..c,r.siuu.ccclnponbus geniuus prouolutus antc cuin . ' diccns, 
.lusinorboscmciuiitahqudiKiouicu. Uonune milcrcre hlio inco^ quia lunati- 

viiio pcTlimiles.aut naiuram vitia- /1 o • ^ C J* 

lamipuct.amdctcnoremr.cidunt. cuseit, malc patitur: naui Ixpe cadic 

U iVu.>«,.9f f// i.MifMt.i.Vir.] Spir.tuunj • q i \ . 15«! 

immundorumpropr.umcftconaavt^ Ul IgUCm , CrCD rO Ul aqUam. & OD- 

pcrdantur homin^s ; id-iue ra.'pi(nfnc ]• JT * ?• • c . 

a5u.u.n.ri pforp.c.cnj Deus iiiorum culi cum dilcipulis tuis^ & noii potucrut Q 

imf>'d'.atconatus, «N: Fringat conMlii. I 7 i-» i » » 

c D.-fcdu Hdci i.unan^fit.vt vcra curarc cum. Kclpondcns lcfus, ait/^"^^"^^*- 

. r ^ ^ R..i7) 



fic magna bcnericia in homines noii ^-y • • t ] ^ R..i7w?.G. 

ronfcramar:ipa t^n.n diu.nam vo- L/ Kncratio mcrcdula & pcrucrla, quo- 

luntatwm , aut etiamdircipuloru Dci p*- I • /' ~ r 

imbcc.ihtat.mincaHracneexiiiimit. ulquc cro vobiicum ? vlquequo patiar 

adeoquod noftrx culpaccft,Ccoad- k rC l -n i * .« * 



fcr.b.mus. increduhtas partim d.rci- vos? Aftcrte liuc illuni ad mc. * ^ Et itt- 

puiorum, part.meiiamparentu, puc- • •]| t 

ri ran.iatcmHnpedicrat:qu6diII..na- CrCDaUlt lllum IclUS , & CxiiC aO CO UX- 
loiem v.m lUicile putarcnt , quam vt ^ ^ 

P^^s^vT^oXx^oTi^ = ^ '^^'^'^^us cft puer ex illa hora. _ 

"i;";Sa,;sro™.tr. ^ ^"'^^ accenerunt difcipuli ad Icfum 
^::^^^:^^:;^'^, 'ecre.ro, &dixcrunt,Quarenos non po- 
ttl^%„, Dc Jcviuaagu eiicerc illum? ^° Dixit illis Icfus, 

iurL-.?",'".:; Jgtr*-"""""""" P^^opi^er incredulitatem veftram . Amcn . . . 

uo fpn';:^:,^;::;;:::^ ^"ipp^ ^iico vobis , ^ li hab ucritis fidcm ' ' " 

furir„;t^I;n^^';;6"SluI: ^icuc granum /Inapis^dicetis monti huic 
P^^^:^^:^^^ hinc i11ug:& tranfibic,& nihil 

immjndnpintuslun.iticifunt.qui no imnr»(Ti ki If» e^r^f Trr>U.'^ ^ ^ ' LT 

eiiciantar mfi inorationc&.c.unio. ImpOUlDUe CriC VODIS. HOC aUtCm 

id wro fides .lladocet ,qua lefus hoc rrrki-iii r iirMi i^ii^^i».., : /7 • « 

iococo.nme.adabat, ^ gcnus uou cucitu i nilj pcr oratioucm &: 

LJ:^:^^;::;!:;'^^:^^^^ iemnium . 'Conucrfimtibus autem "^Cr^ 
t^^::^^::^^^. eis in Cahl^a, dixit illis leflis , FiUus ho^- 

ciorum mapnitudinem , atquc aded •-.-linio t-f^Al J., /1 * i • '•y--3.t.x». 

ipfis ho,n.mbus mirat.buschriftum, i^^iHis traacdus clt ui mau us hominum- D 

diumam]uevirtutcmillitribueubus, ^5 P,-^^^: J^, ^ o " ]• r 

camquema;^nam; rurfus oportunum •^«- OCClUent CUm^oC tCrtla dlC rClurOTCt. 



tifum eft Ic(ti , vtdifcipulosadmonc- H,. ^ ' i\ - r \ ^ 

rct ronhLionisfu.i: human.r.quavl- ^C COntrUtatl lUnt VChCmCtCr Ft Cnm 
trofubicrat.pfer.iluci5pubIic.Tcaufa, , ; /1'^.^ - I 

•&ingenj ct..am hom.num.qui quos vcniiicnc ^apnamaum \ acccncrnnr nr.i 

aliquando ad.nirantur , rurfus cu.i» 1:1,, 1 ^ . . , ^ »- t Ll t 

prcnosvidcrinc.improbant & aucr- UiaiaCnma aCCipiCbant ad Pcrrnm /V 
fantur, nchocvuljriiniren.umrcque- 1- •> ,1 . ' . ^«-i. tiin , 

rcnturd.fc.pah,fedpr.xfentisactefta- UlXCrUnC Cl ^ MaSlitcr VClCCr UOn rnlinV' 
tKrimarhuiusinma^.ftro.nagnitudi- J • J i , ,r . \> ^ '•^^ ah^h lUlUlC 

nis rccordatione fidcmpofteifuare- UraraCnma? ^ Alt Eciim Frri\f>^ ii^ 
tincreminculdemhumiliatione.at- ,7' * J ^^1, a-LMIII. LCCUmUl- 

aucfpemccrcamfibiconft.tucrcnire- trallCt lU dOm U Ul , prarUCn Ir CUXW T^Tio 
flirrca.onisc.usiMis pr,rnuntiar.T in 1 • • \ J " CUm lClUS^ 

• - - "^'^^F««^^*^«inicsr;. oiccns, (^idtibividccurSinw 

cernc a quiSus accipiunt cribucu vcl cen^ 

fum> 



hac famar viriu 
M.tc. 




CAr. XVIII. SEC. MATTH. 

fum? a filiis fuis an ab alicnis? 



59 

^*Etillc 



g rrjoliier:^1'j^J!:ij.] Quanquani li- 
bcri verc funt hli) Dci ab omni vrAi- 



J. fcr. 14. 



dixitMb alienis. Dixit illilcfus/ Ergo ^"u,!:;,';?^?;^^^^^^^^^^^^ 

ibcniUntnllJ. ' Vt aUtem lCan- bcrtat.soWnhoLmHa.ant.nfum.s. 

dl • ^ _ ^ J J n • n"' tcrrcna m:pcn c an:ant. nar.viuc 

anzemus eos , vaac aa mare, cs: mittc ma Kruituie cxicrna non pcrit micr- 

ho f na Iibcrtas , imo nrobatur iUa m.-Jgna 

amum: &: eum pilcc quipruiiusalccn- /impj.c,tas.\cbar,tasm'.Tnon<iiix- 

dii o • . • ru quar fua lunt m his reruni pcnrri- 

cnt,tollc : cc apeito orc cius , inucnics biis \ iliwm iSf ttrrcnajum.cjmn potms 

ii A / 11 /- ^ 1 . (uo incommodo alicni» conruhtconi 

Itatcrc: iUum lumcs^aaeis promc &: tc. modis. haqu^ cxhibc.c oiouctvm- 

^ cuiqijc luum iu.\, cui honotcm.hono- 

Cat. XVIII. 
N ' illa hora accelTerunvdifcipuIi ad le- 
lum, diccntcs , Quis,putas ,maior cft 
inre^noccrlorum? * **£t aduocanslcfus 
paruulum, ftaruitcum in mcdio corum, 



rcm. tui tnbuuim, tribuium, & c. id 

I ~- \' r ' T- TT ^''^ abundantius ciiam vt CbrHlus, 

N illa hora accellerunvdiicipuli ad le- cum.pfetantiimrogarctmdcfoiutto- 
. • i\ '^«•*, ^'0lu»t pro Tctro loliii. 

h Suxtcron .] Ei'i(dfm p-T^leris cun\ 
ficlo cft ftater , quatuor diacbinarunn 
Vidclicot. 

C A P. X V I 1 I. 

a Ii:ilUhiit\t.] Dum leftjs agcrctdc 
. ^ modcftia,dcc|uefuiiimf placiditatis & 

^ &c dixit, Amcn dico vobis.nili conucf- p-»"^ ^«^^•^' . f ^^t"'\ amb.tiofo 

5 y . pnmatu cogitabant; cum lara vidcrct 

mftarc tcmpus rcgni cxlorum confti- 
tucndi , tam frcqucntcr a Icfu inail- 
catum , cuius tanicn rationcm fpiti- 
tualcm :lli non fa<i$ intclhf^cbant. 
b £f iutirrji::s fefits p.truulurr . ] i i ir. p I i - 
citatcm .puritatcm , modc.4iam, hu- 



finc qua nuJlusadinittitur ad rcgnum» 
& qua qui maximc valct,przcipuus in 

<jw iu\tpertt vKtan.] Namq, hu- 
milium modcftiiTimorum conluc- 
tudiivrm mundus aucrlarur , vtpote 



fi fueritis;, & cfficiamini (icut paruuli, 
non intrabjtis in regnum cielorum. 
^ Quicunque ergo humiliaucrit fe ficut 
paruulus ille , hicclhnaiorin r. gnocx- "^^Z^^^^^:::^^ 
lorum. ^'Et qui fufccperitvnum par 
uukun talc in nominc mco , mc fufcipit. ^;^"^;,!!^., 
MM..f.f.At. ^'Qu\ autcm fcadalizaueritvnum de pu 

/^i] • i\- • ■ ^J.,.^». 'x»,r.^Ax-]i<- T7t- icnobilcm, fi cacum mundi ambitio- 

filhs lihs qui mme ciedunt^ expeditei vt ,fc&:giori;copfcratur. 

fr 1 T/" ^^U^ d autcm rcivcLxlrz^v.crxt.] QuOCU- 

ulpendatur moia annanain couocius^ 
quc modo impcdiatur h^c huir.ilitatis 

• C A ^ acmodcrtixrano ,fiucvi,iiucdiirua- 

& demeri^atur in protunaum mans. fionc.fiucabcnxdodkmxaircucra- 

vr^Jl- XT ^r\\ tione,fiuc rcpulfa & contcmptione 

^ \x mundo a icadalis. Nccclle elt enim fimpWatis & fimphcium , fcandab- 

r \ \ I zantur (in.pliccs, & rctardantur mul- 

vt vcniant icandala: vcruntamen vc no- ti.quiaiusrcaccurrcrcnt.atquccon- 

> . r J 1 ' tcnto fimphcitat.s Chriftianx curfu 

mini illi pcr ciucm lcandalum vcnit. aircqucrcntur rcgm cTicft.sd.gnitatc. 

t I , . ^ ^ Igiturddipentcrcau^dumcft,ncaun 

Si lutcm manus tua . vel pes tuus ica- fuovciiudicio,vcicofiiio, vciftudio, 

, ^ .. 1 vc! crrorc. vcl more ,oftcnfioncmpa- 

dahzatte: abfcindc cum , & prouccabs rctfimpbc.bus. 



Mart.f.f.^ 
* M, X.C. 



.- J-Jl*c Erpciic ei.] CrauifTimo fupplido 

:bonum tibi cft ad vitam in2;redi dcbi- d.gnuscft,quinoiimod6 .pfcnon in. 



tc 



fiftitrcpni via, fcd aliis quominus m< 



, - "■'^nus vcl f xr;':™rontrac„.- 

duos pcdcs habcntcm mitti in igncii x- pjri"r^«'^H^^^^^^^^^^^ 
teraum. ' Et fi oculus tuus fcandalizat -izSiZ^^^T^o^ 

H 2. tc. 





Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



60 EVANGELIVM CAP. XVIII. 

q.umhk7ir.m^^^^^ te, cruc eiini , & nroiicc abs tc : bonum B 

nullo in pradu aut Dret.o ;flc fi cum •! • n 1 1 1 • ' 

mund.amb, lonoconfcrantur; tamcn tlDl Clt VHUin OCUlUni habCtCm Ul Vltam 
magno m honorcacprccio funiin rc- • n J 1 L 1 ^^*. 

cnoDci.qu» h.m.ics cxaitat . (uper- mtrarc, quam duos oculos habentc mit- 

bos dcpnm t : adco vt horum anccli • • I • • lo f r- 1 

pcrpctuoadftcmcoramDro,au.por- tim gChCUnam ICTHIS. VldCtC UC COtt- 

iunt corum caufas aecrc apud inium i- r}\- »\- 

Deum;at.iueabcod?accipiumman. tcmnatisvnum cx his puiilhs: dico cnun 

data &: lufla, ad honim tutelJ & cu- l • • i • . 1- r 

jtod.am , atc]ucadc6adhoiumvitio- voDis quia an^cli corum.in cxhs icmpcr ^^^-j j-"-*- 

nem pcrimeniia. . j V* • • • • 1 • i J 

b vntr ciim fcm hominis.1 Nuiium vidcut lacicm pattis mci qui ui cchs clt. 

oinnino pcrdihomincm vult Deus:er- iib-rr • • • • r \ 

go qui pcrit,aut qu, incauiacft vt Vcnit cnim hhus hominis laluarcLi^.i^.t.io. 

alius pcreat , Ds.n voluntati aducrfatur 



:m luum mifcric . - i O 

scfaiuandoscoj noucm iu moutibus , & vadit qua^rcre 

rorcm atquc pe- '1 

cum fiiius ^^^^ crrauit.^ ^ ^ & fi contigcrit vt 



non cft voluntas antc patrcm veflrum, 
qui in cxliseft, vt pcrcat vnus dc pufillis 



veh-mcnter. Noncarcbitigituraccu- quod pcricrat . Quid vobis vidctut? 

f.uoribus angclis eorum, quibus fc«in- .1 - \ . . ^*—' 

dala obicaafuer.m.adeoautem vcru ll tUCrUlt ahCUl CCUtUm OUCS , & CrraUC- 

ac cortum clt Deum nolle, vt aliquis . . ^ 

corumqu.crcdunt &regmviamam- rit vna cx cis: nonuc rcHnQuit nona^inta 

bulantjpcreat; vthlium luum mifcric . i , O 

ad reuocandosetiam &. 
qui perierant, & in crrorcm 
nculum incidcrant 
c Si aittern pecctuertt tn 

r^^Z:^:^'^!^^::;, inueniat eam: ame dico vobis, quia gau 
KiroTon^^rftr^^^^^^^^ det fuper eam magis , quam fupef nona- 
.^■:LT;l;a«';:;u::r;rJ;'?^^^^ Sinca nouem quac non errauerat. Sic 

a tibi reconciiies , & pcreuntem rcti- 
ncas, aique adeo lucrcris. Pcccat auie 
alins in alium,vt'I cum eum priuate 
l.-rdit, vel errorc aliquo oflcndit. Erro- 
rcm appcllamus i^norantiam , vcl fra- 
gilitatcm atq; inhrmitaiem humana, 
quodexverbo ^y.vfr:y,jyi cxponimus 
Iiuiiirmodi peccatacha 
xquitati.'corrigenda 
r?tio non cft intcrmittcnna q 

nifeftafitobftinario,protcruia, &. in- fmi»'»-» ^ ^ Ct ^,-,*-^,^ ,^ ^ J' ' )f • 

ob-diem>a. fumma ig.tur modefiia & tuum. 11 autcm tc uon audicrit, adhi- 

{.rudcnna agcndum eft,nc ad illum L^^^^,-,-,. ^JL 1 J 

ocumrcsdcducatur. Hoc cnim pri- ^^^c tccum adhuc vuum vci duos^vt lu otc 

mum & antiauifnmum confilium 5c J,,^„,, _ n-^ /-» 

propofitumefledcbct.vi frater refti- UUOlUm VCl triUm tCltlU itct OmUC VCt- ■^'•••^ ^-^- M 
tuatur. U,,.^ 17 /-^ ^ J 1- • d i.Cor.iya.i 

d i)«£cr'c/74 ] Eccic/iafticoaciegi- Dum, ^.^od 11 uou audicrit cos dic ^^'"•^^•'^'^*- 

timo magiftratui , cuius fummaau- r* 
aoritasefledcbet in Chriftianx reli- CCClcllX* 

Siwn^fTll?'*' "'T^^T'"' componendafratrumdi(ndia,cfFcnWs amoucndas inimicitias 
d.lucndas. grat.amque rcconc.l,an^am, ncdenique ad omne pacis & charitatis mutu.T commod.taJ^m cuTida^ 
cu.usd.fc.phnaqu,fufcipcrcacfubircnolucru,vitandtiscft,atquciconfuctud.ne p.orumTrqt^Lm c^hn.crol^ 
& pubhcam, hoc cft, vt mamfcftus & mal. exempli pcccator , qialcs pubUcani habcbantr vcl omm^^^^^^ v 
TeI.g.oms comm.imonc al.cnus, qualcsethnici lud.c.s crant. Ethn.c. . inquam, qui crrorcnXm Z^^^ IT* 
dcre atque Ifracl.taru^n vcntat. anteponcrc ftudebant namquc Ethn^corum nin vna ra^^ o mTu ^ Iram^ 
modominuenturofren/;oncs.Ilx.namfipc.manrer.tillc.n iuoptopo(Ito - • .^"^ ^"'^- Itaque hoc 



Siautcin pcccaucrit in tc fratcr ^.'t-^j. 



"^S^!:^^:^, tuus, vade,& corripe eC. inter te & ipfum fi"f ' 
folum. fi te audierit, lucratus eris fracre 



ui r . . ' -rmanler.rilleinluo propo(ito,cum vitabis tannuam prhn,V...« 

pubhcanum. ncc tam frcqucn.s dab.tur occal.o tc Lxd^nd. : quc5d'fi Ixfus idhuc ab .llo fucrll nltmt^m aSj 

-l^^ndcbcat. SiquisteI.Tdatqui a tuarel.jionc om- 



mirabcr.s aut offendcris, quippc ciim ncc nouum nec miru vidc 
nino fit al.enus, tu tamen cum non L-cdcs vicifllm, fcd Icnitatc 5c patientia vinccs 
lanquamcthnicus & publicanus, 
plo ad fanam mentem 
vcunt iudicial^ mag.Uratui vindi^i. 



.ubhcanus, vt par par. rcpcndas; fcd .llc ub. Vt vitctur, & ,frfi p^^t b^no potius 
pertrahatur^quarn vltione procurata ma^isctiam abalienctur. Hxc vcr .a^rn^ 
:ratu.vmcUfti,fcdpriuata.vltion«fingu!oru,cu.Tomninoproh.bcntur^C^^^^^^^ 



Ncque^enim tu debcs illi cflc 
excm- 
non 
i doftcin^i,. 




Early European Books, Copyriglit © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



tMC.lJJl.i. 
* Dicit J 
Ui.Hi^r.Q. 



CAP. XVIII. SEC. MATTH. Cl 

C ccclefij^ : li autem ecclefiam non audie- 
litjfit tibilicut ctKnicus&publicanus. 
j.h.% c.,7. Amen dico vobis /qua^cunque alli^a- 
ifTJ ' uentis luper terram^erunt ligata & in c<^- 
lo: & quxcuquc folucricis fupcr tcrram, 
crunt Ibluta &: in cxlo. Iccrum dico 
vobis , quia ' fi duo ex vobis confcnrcrint 
fuper tcrram , de omni requamcunque 
petierint, fiet illis a patre meo qui in cqlis 
cft. Vbi enim funt duo vel tres congre- 
gati in nomine meo^ibi fuminmedio 
eorum. TuncacccdcsPetrus adeum, 
dixit;, Domine ,quoties peccabit in me 
frater mcus, &: dunittam ei? vfq-, fepties? 
''''Dixit illi lefus.Non dicotibi vfque 
fcpties : fcd vfque feptuagics fcpties. 
*^'ldjo aflimilatumell regnum cqlorum 
hominircgi,quivoluic rationcm ponere 
cum fcruis^luis. Eccum cccpilVct ra- 
tioncm ponere^oblatus eft ci vnus qui 
dcbcbac ei deccm millia talenta. ^ ^ Cum 
autem non haberet vnde redderet , iulTit 
cum dominus eius vxnundari , & vxo- 
rcm cius &: filios , & omnia qux habe- 
bat, & rcddi. ' Procidcns autcm fcr- 
^ uus illc, orabat eum, diccns, Paticntiam 
habc in me , &: omnia reddam tibi. 
*^Mifertus autem dominus fcrui illius, 
dimifiteu,& dcbicridimifitei. Egrcf- 
fus autem fcruus ille ,inuenitvnum dc 
confcruis fuis qui dcbcbat ci centum dc- 

H 5 narios: 



» Siu£cun»ut aHi^aueriti}. ] Ecclefia mi- 
litans poteitatcm habci a Chnfto c6- 
Hrmatam ligandi atquc folucndi fupet 
terram. caautcmqunc lipantur fic lol- 
uunturiuxia Euangchj rationem,rata 
funtm F.cclcriatnumphantc. Dcbetur 
igitur Ecclcfi* in tcrris reuerci.tia & 
obcdientia a fingulis Cbnftianis , nid 
vehnt hcut cthnici &: publicani habc- 
ri. namquos vt cihnicos ligaucnt atq; 
iraciicicnt latan.T Ecclcfia luxta facis 
dilcipliii.t pr.Tlcnptum & inftiiutum, 
manifedum cft non pcrtincre ad rc- 
gnum, (cd ad tencbras cxtcnorcs , do- 
ncc ab Ecclefia Ibluantur. Atq-, dc hac 
ligatione &: lolutionc plura alus 6c 
exatf^ius. 

b Si duo ex vobii confnfirwt fufer terra. ] 
Confcnlus lcgitimorum miniftrorum 
Dci , 6c eorum qui in Lhrifti Ecclclia 
funt, plurimum valci ad impetrandu: 
fcd materia confcnlus, & ratio cokn- 
ticndi non dcbct cfle aliena a Dci vo- 
iuntatc. Hoc cnim ad dilcipulos (iicc- 
b.iiur Chnfli veios.atquc etiam ad 
difcipuloium collegium, quod perpc- 
tuum eft in tcrra , & crit vJquc in c6- 
fummationcm fcculi, aliis alioru vicc 
fucccdcniibus . Igitur rcs omnis con- 
ftituedacft luxta Chnfti diliiplinam: 
id quod mox Chriftus dcclarat, diccj, 
17» duovel ttesfunvitcov^rc^atnmicmw* 
meo , ihi jwn m medio torum. Scd in hoc 
potcft cllc crror, quod non fiaicogre- 
gaiio in nomine Chnfti. Con^regari 
in nominc Chrifti.cft in ciuslpiritu & 
virtutc conucnirc, de quo grandis no- 
biseft (crmo , &: intcrprctabilis ad di- 
ccndum, vt Paulusait. 
c Vfc^ut frvtui ] Scptenarium numc- 
rum pro plunbus antiqui vlurparunt: 
vt, Septics in die cadit luftus. Sed le- 
ptuagiesfepties, pro numero maximo 
ac pcnc inierminato,i.toticsquoties. 
d Idco a(i'imtLuum tl} nqnum.'^ RatiO 
'quam oportetobfcruari iis qui regni 
cxlorum ciuitate donari cupiunt ,hoc 
modo habct , vt qui multafibicon- 
donari velit,is multis etiam multa 
condonct errata; qu.x nunquam tanta 
erunt,vt ipforum aducrius Dcum dc- 
bitK.xquari poiTInt. 

Apcrtc docct hic locus fuperiora 
exponenda elTc pracipue dc ptiuatis 
oncnfionibus. 

C Proiidtns autem Ctntus iUt oratat. ] Non 
habcbat vndc reddcrct, &: tamcn pol- 
liccbatur lc omnia rcdditurum.Nimi- 
rum cognofccbat domini clementiani 
& benignitatcm; quifi placatus eflet 
mifericordia moius, omnia condona- 
turus cflct . atque illam domini pa- 
ticntiam , hoc cft , magnanimiiatcm 
inftarmaxirax foluoonw fib» du- 
ccbat. 



6l EVANGELIVM CAP.XVITI. 

t ] .-r-r' Vf-i.i/^j irt^«.1 Ccr.rcrnl cru- ' f r» r } J ' " 

narios : cc tcncns lultGcaDat ciim^ aices, 

rctui! raalcmurnoicmn cx hac fi- KcddC qUOd dCDCS. hC piOCldcnS COH- 
miUtudmcquo ftudio &: ingcnio Dc» r ' T 1- T»^ ' 

aducrfus homincs , c|uo etum maio Ictuus Gius, To f^abiit cu m ^diccn s^T aticn- 

animohomo aJucrfus homir.c aeac. *• ]]• • 11 '1' 

Dcushocqu.TMtvtfoiuathomo,vd, tiam habc in mc^ & omnia rcddam tibi. 

quo-l certilhmum cft , fe lolucndo jotII ^ I • r 1 1 « • /" 

nonea'eprofcnus,cLmcntiam&:nH- ^ IUC aUtC nplUlt: lCd abUt:^&: milK CUm 
fcricordi.1 imploret.homo mala mcn- • j 1 1 1 I • 

tc,maio animo oportumtatcm fibi Hi carccrcm , doncc Tcddcrc t dcbitum. 

gaudctdarjfxuicn>iiinhomincm oc- iigTr i " r •• r 

ca(]oncdeb»ticxigcndi,ac pnus irfc ' Vidcntcs autcm colcrui cms qua: he- 

fuamcrud;lit.itcmpruiatoe/crcet:(1c- i •{\ • T \ W 

indecumnonamphusfibihcerevidet baut. cott triltjti lunt valde:'& vcncrunt, 

4a:uircpriuarc, iudiciommauflorita- J • r • 

tenontamvtaur.quimabutiturpci- & natraucrunt domiuo iuo omniaQux 

luadctiudicMciutfuumpcrrcqui; fed £• r\ r ? «t- 11 

non finc iniquo 6c adin.unam inch- racta lucrant. Tunc vocauit ilJum 

nato animo jd facit .'quotusquifque \ > r- 

abhuiufmodi pcrturbationibusai.e- dominus luus: & ait illi , Scrucncquam. 

nus rcum agitconJcruum fuum! . . b 

?!o™S;:;rc^^^^^^^^^^ dcbltum dimi/] tibi, quoniam 

t^Z:S^.:^:^'Sl^^?^^^^' "nonnccrgo oporcuit&rcc ' 
.";/"g;"u^^^^^^^^^^ milci-cii confcrui cui, ficut & ego cui mi- 

"firKl«?;rnVr:4T«^^^^^^^^^ ^crcus fum? Ec iracus dominuseius, 
h"^i-~;r:,o rro..g„i,„. 'cradidiceum cortoribus.quoadufq^rcd. 



dine 
folucpet 



^:::Zr±l^::Z^. dcrct vniucrfum debitum. ' ^ ' Sic & pa- 



, orarioncm tantiim intcrpo- ~ ' * ^^-^ «-^ »n • ^ x.\^ 

^'^^~:^^l»^^^ termeuscx-leftis facict vobis, fi non re- 



Marc. 1 1 f 



CAP. XIX. 



laiorcm oWigationcm in 

P T fadum eft/cum conruminafTct Ic- A 

quam in comparatione r.,^ C •/"! • 

tuaincv, in c.^A. 1 us icimoncs iltos ^ miorrauit a Gali 



mittens, placatum bcnignumquc fc ■ ^ — * 

i Tradidtteii tortoril-.'] perpctuo toroue- 

mifcritis vnufquifque fratri fuo dccor- 

dum Cccruciandum. nam fi non ha- r-iiKn r \ri»n-ric 
bcbat vndc rcddeict, & torquendus ^^UUi VCiLil^. 
crat mioufauc rcddcrct vniucrlum, 
cjuando rcdaercpotcrat! 
K iSif ^ pater ve " 

res , vt maiorcm 
comparatis , quam in comparatione 

ipfa & fimilitu.linc vi.^cas . In fimih- * ^^m. M.yx^i.M^j ^ im V;/ 1 du IL ii Vjiail- 

ludincdominuscft rcx , homo :fcrui q_ • C t 1 

fninorcsrcge.fedhominescnamcon- 3 ^ VCnit 111 linCS lUdXa^ tTailS lorCia- ^^*^^''^O.n.u 

fcrui natUra & confuctudmc minus ^ Q C f i i 

neccflarij & officiofi intcrfc & tamen ucm, iccutx luiitcum turbiemulre' 

in his pcrfonis clcmenti;» cxigKurS: o. • -f • ; b , w*»-^' 

celcbratur. quanto igitur maior , vbi ^ CUraUIt COS ibl. ^ Jtt aCCCnCninr I^A ^f^cio.d.u 

rexcftpatercxleftis; dcbitorcshomi- UIJL aU 

. Xics, &c homo homini.quod rcgm ca:- pi i ly* 

lorumrationem fpcaat.nonconfcruus.fcd-frarcr illicrnrrafr.n.r;c.r-. • r j i.- ^UIH 

<61u.uru<.„ luHiam, vh, l,„c munus poftcr ,,s cJpcdicndCn cr. (^^^^^^^ ' "''t' P"- 
ftns, aut bcncficio ac doar,n.-c paftcns"^ b ^.^^ZZn^^^rfT^"'' '«P''.;b'<!"e >utc,„ nur.<,u,m ccf- 
rod,ani<. & princip,l>us, ,tc,n pont,fic,bu,.,,qucom2 fcrc^Mfn rl.>r,fe.cumiam l]fum He- 

nu„cct.n.cundc.Scr.ba.umo„„iu.oioVncK«uat;;^^^^^^^^ 



CAP.XIX. SEC VND. MATTH. 6] 

coatratioicmcuiTi priinis a cbai eraivfnmam ciecaulis repu.bj. Faitcnim jiiriiTimum ilHs tcmponbas argu- 
m:ntum hoc, (Iciii S< ipfa Chnfli tf hac rc rcntcniia i maltis anius in Chrifliana EcclrliidnRi iIHmoi hahcre vi- 
fA cft cjcplicaius, qu.ui nupcr in Concilio Tnd mino cxportta.ac tota ciiam cottoiierfia dcfcnpia.dccreio fublata 
tuit. Diximus aucem nos m 'Uo pairum confclili, <\ax acihanc rationcm cxplicaiulam diu-no Sj>:ritu luggercnte, 
cojnoucramus. Nam fcmper id proStcor & i onntmo me , cum certi quippiam d: hac r: dicciv poilc pcnc dcfpc- 
railem. tamcn Dei mipullu micmadn^Klum ccrta cognofccrem 6l il:ccrcm,fuiilc moni'um. Moc autcm loco no.i 
lotam rem explicabmius, fcd indi abimus lamum.maiori ali4scommcnrationc D.-ovotis afpirantc cxplicaiuri. 

Duxfuerc celirbcrrim.v jcmanim famili.r Hiorofolymis & in omni lud.ca. altcrius feaatorcs diccbaniiir 
P^ '^ '"'omus Hilcl. Hi vanis inaij;umentis aniuc djflrin.i: rationibus explicandis, varias 

^^^J inhisvnaqu.-elboeratdcdiuortiorumcaufi';. Doinus Samai vnam tanidm caufam efli 

. - '11 djCioriium loKiarctur, camque^rflc adalierij fufpicionem. pro'->xnt ilh ?x illis verbis, H 

acceperii h )mo vxoiem..i?c habuerit cam,& noninucnent gratiam ante oculos eius pro^>'cralK]iam f rdi:atc. 
Domos cnini Samai fola.m fvrditatc.n au-b itein pollc repudiandc vxoris occafionem , Sc Rcditatcm lanidm im- 
pudiciiiadeHnicbat, Dom Lsvero Hil.l omncni caufam vel mmimam qtnmquc otfcnlionem ad repudij i is ad- 
miitcbat. illis vetbis tantiim vfarpatis, Et non inacneritgiatiam antcoculos eius. Erat tertiaqu.Tdam opinio qu^ 
fufiTagabaiur domm Samai, caulx gcnere, fed in fpecicsmulias gehusillud faeJitatcm . dilatab.it. Tentant igitur 
Pharilxi Icfum, rogantes, ^iHtptacu/t^^iuexcaujuluutUvwntre, vt in quamLbctpartem pionuntiautcm.in inuidiain 
apuiicitaros acUuccxent. 



* horaincm 
MSq R.. 

Gx>l.lJ.ll. 



cum PhariCci ccntantcs cum,& dic^tes, :,^.^f;:.iffino" 
Siliccclioininiciunictcrc vxorctn flum, [^^l^^ti^^^^ilTp^l^&n 
quacun<.]uc cauCi? ^ Qui rcfpondcs^ 
aic cis^' Non lcgirtis^quiaquifccit* ab 
initio, mafcLilum & Facminam fcciccos: 
&c dixic y ^ Propcer hoc , dunicccc homo m [ 



X facris 
rtillimi, 

8c quam citil impictatis aut cnoris 
notim nullus vcl impugnare vel in- 
uerttre pollit. itaquc pro nulla pariii 
pronuniiaait hoc loco ,fed l^ei confi- 
hum certi-.fimuin coniagij caufaindi- 
ca iit. Dei enim coliliuni &: decrctuia 
fuit , vt coniugiii modd legiiime fuc- 
nitum ,noii dirimarut , licutvna 



II 1 • • rcs nonpoteftdiuidi citravnitatisd 

pacrem & macrem ^ & adnrrcbit vxori trimentum . Atquc h.xc germana 



r n I • N 6 • ^^^'^ probauinma coniugiorum ratio 

lUX: CC CrUnt aUO Ul CarnC Vna? lCaqUC cft,eademiuecx DeiinlhiuttoncDer- 
f « r \ J P<^tua, maliiia autem hominum elt cf- 

lam non luncduo , ica vnacaro. Ouoa feaam.vtv.iad permnnonesvdco- 

. . 1 .■' — fuetudinesabillaporfcctionc nimiuni 

Cr^O DCUSCOniUnXlCjhOmOnOn iCparCC. d.-eneriMt.s d.uenirerur . fcd nnlU 
r< -'i J-k-l \ i r 1 pix'cnptiocftaiucrfum diuinaftatu- 

^Dicunr illi . O uid cr^To Moyics manda- taacdecrcta 

UlCdarC llOCllUm rCpUvllt, & dimiCCCrC? derVntfeadahiorem rationem quini 
^ ... , \ r r 11 • • cogit.ij^ra'it reuocatos , nec pofle dsi 

AiC llllS.Q.lOniam MoylCS adduriCiam repadioa^Hrm.ire.fineviolanone di- 
' «' I . . . uiniinltttuti: nam antiquimeslgcsin 

COrdiS Veltri pCrmillC VOOIS duniCCCre mturx imtiopcrfccVionemac/anfti. 

^ ^ ^ tatemperpctuim feraant : atque acleo 

vxores vclcras :' abinicioauLcm non hiit notat6sfe..gnofceient qjodsu«ftio. 

^ ^ nem in IfinijU M procuUllent, quaom- 

fic. ' Dico autcm vobis^quia quicuque 3;:^,,fJ;'::;if^;xr:^' 

dimifcrit ^^f^^irent ; ciiinen efFagere ftudeni 
Molisfcriptodeearecitato.quodipfi 

mandatt Ct\xe iufTI^nis verbij de^^nicbant , nimirum non rcclc expenfaoranonis ac rcrumratione. Ccrtu cnint 
c{k .Vf ^f m lurritle dan Iibellum refMidij; tamcn lUudncc ccrnim nec verum eft , repu lium elVe decretum a Mofe, 
vtalid^ fa:ids exnonL-mus. :de6 i hriftus de Iibello non refpondn modo , id enim via^n <^''" ^^^1^' f*-''" <:^\f^^' 
m^r, '. ' •'■ I li.ind.r vxoris , quamantedatam legcm vigaiflc coftatobduntiam hu- 

i iuntiepcnnilit Mof;rs&: ad liiacMNam lege Iibellid.Ui mitigauit. nain 
^ j. / . j.j magisimpeditrepudium.qiuim adiuuetautconfiriHct. Sed hxctcs 

lon-iorclt.quaia vt hicexphcanomms poiTit. c naiar.x reac inmtut.r rqium Clu^fttii 

infhurjre vel potiiis a nnl.Hcare pa-abat ) inino nulla fuit cordis duritics. nulla volunias vxons dimitten.lx,nui- 

:a Icfus agir. Sc ciim vxoiis dimifTIoncm contra Det 
: am ,qu.im permilTujnem ortendeiif, reflringit eam 

lTionem^dvnamiamamformcai.on>6cau'am.ctiamanguftiilsquim ^«"'^^'^«'«^•^"^ ^'^f f ''.^^^^^ 
'uone diuinum antiquum lecret am potius coniirm •tur. quim imoimuaiar. vnam emm lanium turpiiuclims ipc^ 
^icni cXlc ait, ci^us caufa pcrm Jl*mn fucni i Mofe diuortium. 



vx - 
con 



64 EVANGELIVM CAP-XIX. 

dimiferic vxorem fuamjnifi ob fornica^ B 
cioncm, & aliam duxcric, mocchacur : & 
quidimiiramduxeric^mocchacur. *''Di- 
cunc ei difcipuU cius , Si ita efl: caufa ho- 
minis cum vxore,non expedic nuberc. 
^ ' Qui dixic illis , Non omncs capiunt 
vcrbum ifl:ud,fed quibusdatum eft. 
■ ^ ^ Sunt enim eunuchi qui dc matris vce- 
ro fic nati funt: &c funt eunuchi qui fadi 
funt ab hominibus : & funt eunuchi qui 
feipfos caftraucruntpropterregnum c^- 
^Juol^^J^Z:^^: lorum.QuipoteftcaperecapiatV^ Tunc 
It^t^r^^^^^^^^ oblatifuntciparuuU.vt manuseisim- iS-^^-f;;/ 

'^:;^^^!:;:::!::!':^ ponerct &oraret.Difcipuliautem incrc- 
i™^:;;^^^^^^^^^^^^^ pabanteos. Icfus veroait eis,*Sinitc '^•'''^'^ 

arc£no,suodD«bcmgauaceconcc- parUuIoS , & noUtC COS ptohibcrC ad 1116 

IX^^ venire : taUumeftenim regnum c^loru. 

'^-s:^:^!^:^!^::;^ M,^..orum '^'Etcumimpofuinbt eis manus,abiit 

obferuatiocumfiacfuicepta.viacftad ' J 16 Frprrrvnnc circcAmQ air illi ^'«'^•'«•^^ 

imrouum vnx qucm Deusaperit. vi- IHUC. CCLt V1JU5 aLCCUClI^ , ait llll, Uu.it.^i.ii, 

rp::rft"tr;;l?r: Magifter bonc, quid boni faciani, vt ha- 

luxhcmmum. Itaquc homofideimbu- L ^ ' ^ ^ 17 * 1' • 

tus.mandatafe?uat:vtraquehacpar- DCam VltaiTl cetCmam? C^U CllXlt Cl, 

tc inftru£tus admittiturad viii a Deo. • 1 • J 1 » t r n 

vbimvuaeftreceptus,v.tvoperafiicit Xji^^ ^^'^^ intCrrOgaS Cle 00.110 ? VnUS Cit 

admiranda 3c Dco gratifnma.magne- l c • *~ • i . 

^iucracrccdisdigna.cx virtuieSpintus bOllUS, UCUS. il aUtCm VIS ad VltaiTl 111- 
lanfti in ipfo manentis. qua dc re plu- J*r 1 l8T-^'--n' >^ 

raaiiasdicemus.codemspiruuprx- gredi,lcrua maudata. Dicit illijQue? 

d Orwit cunodmamutnmemca.-i IcfuS aUtClll dixit , NoU hoillicidiuni i^,-ExU.i<y.c.ii 
Farum luuentutis cxemplii: & tamen 'XT II I xt r - n ^ 

nec hac obfcruationc Euangclicaper- ClCSjNOll adultCraDlS, Noil laClCSrUrtU. 
fcftioobtineiur.nifi rcnuniicturmu- riT n- • i- to 

dircbus.qui cura fui retardarc pcf- iNonrallum teltuiionium diccs , Ho- 

funtvit;eaccipiendx facultatcm.Satis ^ 

iiaquc inftrudus vidcbatur hic ado- norapatrcm tuuiTi & matrem tuam Di- 

lcfccns, fi ;id vctcris tcftamcnti ratio- !• • ^ 

ncm ciusexamincturcaufa:fedquo- IiacS prOXlmUlTl tUUlll llCUt tciDfum 
niam lUc Euangclij promiHaaudicns jQ^_^. i i j v-x^aciwi. 

ancquicupicbat.edoauscftrationem Dicit iUi adolclccns , Oninia lixc cu- 

cxpcditifTimam.qiiam cuangchum vi- n 1 • • \ '^-'***iiic* xia.v, 

txquamcitimmcobtincndfcaufain- Itodiui a iuucntutc mca': quid adhuc- s 

dicat. cam rationcm magno anipio & , ^ ***^'-*-v^»-iiv^auiluU-6Mj. 

conft..u.^'.rn!..,.ci,.™,. mihidccft? Aic illilcfus ^Sivispcr- 

fcdus 



CAP.XIX. $EC VN D. MATTH. 6$ 

ixaus eflc, vade,vcnde*qua: habesA da k^^^H^^-^JL^^^^ 
paupcribusA habebis thefaurum in cq^ Z^T}::;:^^:^'^^ 
lo: • & vcni, ^equcre mc. " Cum audif- ^''^.src^iur.perf^rar.er,.^ h.. 
fct autcm adolcfces vcrbum^abiit trilHs: 
crat cnim habcns multaspoflcflioncs. 
^Mcfus autem dixit difcipulis fuis , Ame 

dlCO VOblS ^qUia dlUCS dirhcile intrablt /commeta cnbus l.broruM.rna.2th 



ijK.li.t.lt. 



bcnt linguac omncs /uas proucrbialcs 
oraiioncs ad impo/Tibil.tate vcl fum- 
n am difJicuItatcm (ignificandam. vc, 
Anic leucs crgo palcentur in ziherc 
cerui. H.^coraiio , Fa*.tlnii cff can.elwJt 
lia forarneii .x trattjite^ vfitatiflfima crac 



ni rcgnum caiorum. 



vobis, facilius clt camelum per foramcn 



D 



,4 . j. frcquentiiTimc vfutpatur. Vox autcm 

hX. ItCrUm dlCO fWw.camelumai.imaingmficarriSc 
tffit', acum qua coluimus. Facihus cft, 
inqujt , hominibus camelum mferra 
^ /- V J • • pcr foramcnacus, quam hominc, qixi 

acustralirc^quam diuitemmtrarc ui re- fib.ind.uiii3iumcopia&vfu,hono- 

1* 1 V A 1 • • I • rcm, opportunitatcm,commoditatcf-. 

OrUm. ^ AudltlS aUtem niS, v.<a: conlhtu.t,atqucfineh.inon 
t. . li\ x-^ • bcncpone viucre cxift.mat, intrare ia 

dilcipuli mirabaturvalde, dicetcs,Qu.is 
crgo potcrit fahius efle? Afpicicns au- 
tcm lefus, dixit iUis , Apud homines hoc 
impoflibiIeefl:'apud Deum autem om- 
nia poflibiha funt. Tunc rcfoondcs f^-^d^-nr.qud^ 
Petrus , dixit ei, Ecce nos reliquimus ^X/rd,fA°uT/xc™p:r:nJ&.f= 
omnia, & fccunfumus te:quidcrgo cnt LTardVr^xft— ^^^^^ 
nobis? lefus autem dixit illis , Amen fl^ZZ^^i^l^ll^^^t::^- 
dico vobis, quod vos qui fccuti cftis me, t^^^Z^^ll^l^l^^^ZAX^^a: 
*ui rcgencracionc cum fedcrit filius ho- '^:;;^^":;::^^:^ 

I minis 



rcgnum ci!orum,vbi vidctcosqui in- 
trant, aut c.ufmod. carere diuitns, auc 
non vt fuis , fcd vtcommunibus vti. 
Hac cnim condit.onc funt illi.qui etil 
in terris agenies in rcgnum ca:lorum 
rccepti funt. Iiaquc hcc ciiani noccnt 
diuitii,qu6d decipiunt polfidcntcm. 
alitcrquc iHi dc fe dcquc rcgno cxlotii 



min. vcl egentiflimo cxigua cflc folct. 
c In reiscner.uione ] Apolloli fidc 



ic fpf , vt multl ex nobis, ferebanturad pollicitationes regni pcr Euang<:lium fadVas • fed umcn <-arum pollicita- 
tionum dona nondum obtincbant aut poflidcbant; idcd non fati ; cognofccrepoterantcorum donorum magnitu- 
dinem. Cognoueruntautcm in rcgcneranonC;Ciim rcgcnerati rc &:cfFcrtu a Chnfto fpintu promiflionis lan^lo 
expcrti funt, qux fit lorgitudo, laiitudo 5c profund.us donoruni Pei &: con(<:>Iation:s , qui confolatur fuos in 
omni tcmpore cucntu,ita vt nihil ill.s dcfitcorum :\ux ad vn.i' • m pcrt.ncnt.Conflct ctiam aninnij 

tdfcrcndamomncm icmporis oportunitatcm vcl importunitatc • us & fortiffimus: adl.tquoque di- 

^ • na, nu^etiam in rcbu: ad corporalem vnam vcrt r. oportunis profpic.cndis fic luppcdi- 

1 dcfit, idquccentics, jmo tnjllics millics, fi opusfuerit ,toi.cs fupcruacancis rcic(ftis lebui^quac 
crHaquam commoda dicid;bent. Hxc autcm commoditaic"; tanquam additamcnta crunt i.squi 
Chriftum rcqimntUT: magna tamcn crunt & oporiunifllma, fcdillud fumnuim crit , quod vitam a:tcrnam ponl- 
debunr ha-redjtate i Dco acccpra per Chrilhi.n-caput Ec lefi.r legiiimum h.rrcdem, cuius fafti crunt ir.cmbra 
vcra .Spifiiufanao.ninosimm.(ro,nuic^ • • ' rrc.htatiseorum. Illud prxtprvcxim.umcontingctnoui Te- 
ftamcntihom.n.bus.n.i. Cl.nflum fccn ' fucrint cx Tci dono mifcricordia , quod illi ctunt pr.m» 

omn umtcftcshuiusbcncfic.jaDeoaru . ; , & iam homin-buiprxfliti. Scdhj:c tauo in pro^irao c»* 

pite f xaaiiu exponitur. & nobu ctit alja^ fuiiu* ciplicanda, Dco id prolpicicme* 



uir.i 
ta:. 




f Af^»fi «mrt prim.l Hunc locum fi 
ad Gixcj & Larini cxemplarisnorn:i3 
rcdc aiipunxcnnius, iam facilc cx fu- 
pcrionannotaiioneexplicabimus. £ft 
autcm harc loci huius ieiuentia , cum 
dc vita xrcina ab iis cjui nuindo Sc 
mudi commoditaribus proptcr Chri- 
ftum rcnumiant, obtmcnda, mcn- 
tio t4aafucnt,aninia'aur noui Tc- 
itamcnii homincs , vc Chiiftiim c6 
ala.riusquarrant & fcciuantur , quod 
V/js ctia m hac vita , paratum lit illud 
maximum Dei don 
non foiam fiHe&r 
fan<fti habijerunt , „ 
hSc mortalcm corporis 
iBOrte & refurrcihonc ccparstu aae- 
pnfunt. QuidJetiamcx ChnUianis 
«iortrorum tcmporum non alio modo 
^uam ab antiqriisilhshocdonu obti - 
ticri pofle purant , hoc cfl, in hac vita 
pcr hdem tanrum , poft morrcm vcro 
re ip!a &: pofl^ffionc : lcd hi magnifi- 
cenuus fcntirent dc Tcjlamenti noui 
liominibus , h fcircnr virtutcm Dci Sc 
donum c;us , & !ciipcur?.souas iaiflJt 

tn,n'chrm„"';^"^ uentione autem fadra cum operaniscx 

tSd! cf. denano diurno, mific eos in vincam fua. 
' Ec carellus 'circa horam tcrciani , vidic 
?:a^:::n^ll^^!^;^:" ^1^«^ ftanres in foro oriofos, ^ & dixit il- 



66 EVANGELIV^i CAt.xr. 

minis infeclemaicftaris fux^redcbitis 8c 
vos fupcrfcdes duodccim , iudicantcs 
duodccim tribus Ifracl . Et omnis 
qui rcliqucrit domum, vcl fratrcs ^ aut 
forores^autpatrcm, aut matrc^ au t vxo^ 
rcm^ aut filiosj auta^ros proptcr nomcn 

, paratum nimua i ^ . . * 

onum ;..icrnxvi:x, mcum: ccnturlum accipict, &c vitam 

Ipc, vt antiqui o!im /-»•• ii- xa f x i 1 • 

,re autemipfapoft tcmam pollidcDit. ^ Multi autc erunt 

porisvitam, Chrifti • • • /T" • • rC • Mw.io t.^x 

pnmijnoui(luni;&nouimmiprimi. ^•»3/-? 

C A P. XX. 

^Imile*cft* rcgnumca^Ioruhomini pa- * ^nim % 
tritamilias /qui exiit primo mane c6- ^'^'^' 
duccrc operarios in vinca fuam. ^ Con- 



xne, diccntc , nmhi erit. 

^uanquam fucnntprimi 6: 
mcn crunt nouifTimi in rcripiendo 
tx acrernac prxmio namquc ilio:. tcm 



C A P. X X. 

a Simileefrre^utvn.'] C^vpd ad hanc 



lis,Ite(:5^vos mvincam^&rquod iuftu 
cum asKut dc ipintu iiio tiaMt\a. ' "cnc, 0300 voDis. lili autcm abieruc. 
Srr:ru';rdo^ Iterum autem exiic circa fextam & no- 
nelTr^^'rvrt.fi;i acro^?!rr n-im horam : & fccic fiimhccr . " Circa 
"i;'am^c:;i.u,toZ^^^^^^ vndecimam vero exiit , 6c inuenit alios 
pt^uoS:"'"""''"""""'^'^- ftances, & dicic iUis, Quid hkrtacis tota 

b Dcus conftituro iam mundo ,ac J • ^.^- /7p 7 T^: ^""Vn 

promiffIoncfalurisfafta,ecclcfiamlu5 OIIOlU UlCUllt CK U Ula nCmO llOS 

conftrnxit, quam vine^ nomine & fi- ^**^"^ 
mihtudlncfacrar fignificant htcrx . ad COllduxit 
camexcolcndamoperariosvocauitquotquot inucnit,qui fuac vocationi crcdcrc & parcre volucrunr a remnnrl 
igitur Adx vfque ad Noc arratem f u^re opcrarij , quibus fidci &: pieratis cxcrccndc DrTmium dm^^^ 
bcnieniflimccftconftumum.ExurauremAdam vt orerarctur terr:.ni d. n.f; a 1 libcrahratc 

n.yffcriumaMofcfausadnotatum.Exieruntetiamon'mc^^^^^^^^ 

c C,r.al:cr.r.terr.^.^ ^ ^^l-ccx ^rluuio rcftituta vfuue ad\braha.rm^o.V^^^^^^ 



latur. hpc tcr^p.regcnnhtas viguit, nondum crarlcx, flaban. homines in mundoifr»;. fcd cUm co^rourn;;; 
Dcum.quiiIlosadvirtuiisculKimvocarcr.hum.anamimperfcaionfm Dei nuxiho ^nJr^ ^ cognouiflent 
/Jnc lcgc, parrim infpirar.on.bus arcanis,partim vocatrt>ne Li adduafco^ Lnt ct^ 3 ^ 
illum imirati hhj omncs p.j.quicunquc vfque ad Abrah J fuerunr. Ho in^ffx am ^^^^ l^^' 
tcrprctamur. Hor5 vcro non5 &: dccmi5 a Mofe vfque ad Euancchi lucTourvn^tin, , a^f 
omnmm antcccdcntium finis. vt D.Paulus docet. Hoc «cmpom Sv o^^^^^^ '^'^"^ ^?' ^""loit 

fucrant .n mundo, id cfl, gcntcs, qui finc promifllonc. finc ^gc fii^ vi^b n^ h^^^^^^^ '""'""^ ^""^ ""V^^ 
cuiulmodi muh. nationcs a dduu.j tcmp^oribu.s m cr^ore &incbri.sperf "^^auer^;^^^^ -"^j". 
nio Ilraclpcncrant: hos vocauit Dominus pcr Fuancclium- &: omne.m.i , "''"""^"^- ^'"Ij^ "'am oucs ex do- 



♦ «eam Mi. 

m s. f ", «■♦«i 



B 



C AP. XX. S E C- M A T T H. 67 

conduxit. Dicit illis , Itc £c vos in vind*. ^^.^^^'«^-^«^'^wm,^.] rfnrmrini 
'^Cum fcro autcm fadum cflct, dicit 
dominus vincx * procuratori fuo , Voca ^ar^^uV^S 



uccujij onmi»u.<;,(]uibu$ acgoduiu vt- 
nc.T conltitucndac omnino pcr- 
tfcicnda; abfolutum crat. nani(|uc 
ratio ron .^ni^ pcr- 
conrumniata fuit , qu.ini 



Z-*c..5./ji. 



opcrarios , &: rcddc illis mcrcedcm, inci- f^;";'^:^ ^.auoZ, ll^:^ 

nis, & vaticiaionimoracula cou.um- 
nuta fiint. 

e rrccuratoriftio.] Filius Dci Chriftus 
Dci paiiis procuraior ert , pcr qucm 
maxima &. picuclill;nu noUis pro- 
milia do.nata funt , au D. Pcrrus , In 
quoonima, & pcr qutm omnia. Hic 
vuar .Tfcin.T dcnaiium, hoc cl\, fm ic 
patris cogDitionfmmenarrabilem.ttii 
in carnc cxiftcntibus nouiTcftamcnii 
hommibus , non paucis qui invinca 
opciani luani poluciunt, pcr Spiniuni 
fan<fkum, qucm in illos cHudit , mcr- 
cedcm a pairc conftitutam rcddidit,vt 
Apoftolis&: aliis lauctis antcdoimt- 
tioncm. 

f Vt/.tentes aufem ir primi } Qjmod de 
qucrcla &: murmuraticnc hi'c dcpin- 
gitMapirtcr.ad l:militudinc iplam rc- 
lcrendum cft , nou adfigniHcationcm 
fimilitudinis . in fimilitudjnecnim, vc 
vinca, vt patcrfamihas , vt Jiorx, Scc, 
cxcomrauni vru & confuctiidmc fu- 
muntur: ita ctiam opcrarij , qui quc<l 
homincs crant e mcdio vulgo, inui- 
dcrc potcrant iis qui mcliorc codirio- 
n • fuiHcnt atfcdi, vt fcrc fcmpcr acci- 
dv. In rc aiitcm pcr limilitiidincm /i- 
gnih*cata,rcfercniu cft oiatio ad Chri- 
fti i ropoliium: idautcm fucrat often- 
dcrc linguiaicra Dei gratiam,bcnigni^ 
tatcm 5c n-.ifciicordiam ciganouiTcw 
fbmcnii homjncs , qui ciim po/ircml 

quodvoIo,faccre?an oculiis tuus ne- ™;tr:nrn;r:m fSt^ 
qu<im clt quia ego bonus fum? Sic t^^^^LZ:^^^ 
erunt nouifllmi, primi : & pnmi,no- i^Xmi™';'-'^^^^^^^^ 
uifiimi. •Multicnun funt vocati : pauci r„t«of:c^t',[^tu^^^^^^^^^^ 

T Vf*rA P^''^^'^"^ conJit oncm horum fan- 

^ ^ ^^^*-' doru polTunt.atq; acnofccrcdiuinam 

«rga 'os libcralitatcm, Sc fingularcm cleAioncm in hac partc , Sc argucrc ac rcprchcndcrc dclidiam , ingratitudi- 
ncm &. malitiam eorum quiin hanc aureamacratcm incidcrint, H t.intuni Dei bcnciicium cognofccntes , tamen 
▼ocjniisvoluntatcmfcqui.atqucpoftulaiamop/rram invinca poncrc neglcxcrint. Itaquc cx hoc locoprobatur 
Dcimifcricordiain vocandisomnibuj.eiufdcmfidfs&vcrita': in ii.crccdc omn bus rcddcnda, fingularis giatia 
6c clcftio in nouiTcftamcnii hominibi;» hoc bcncficio primiim arficicndi.»'. Non cnim facitiniuriamprimis, 
cdm illis reddac quod prcmifir-. facit autcm bcnignitatcm. vt lU loquamur , fingtilarcm , quod alus tantundcm 
tcddat, idque ii;' ' • - ^nftituent , ctiamfi illis noncxpofucri: adcd clarc atque aliis primi.<;. fa- 

citciiam libcta ' h;$pnmiim rcddat, hocclt, ab hi$ incipiar. aliquos cnim opoiiuit cHc 

primof. quodn lucritinaccipicnda nictccdc , cicftionis Iibcrx fi'it , & cuiurdam Hngula- 

risgratix, vtdiximus ,atquc bonitati.s diuinx , qui ci)ri crga illos vccandcs mifcr corc. m , prxmio afficitn- 
ios , iuAum fc nr.Tbuerit ; erga hos ct:am vocandoj mifericordi ra prarmio afticicndos , lullum quoquc 
expropof ...aliis vcroantcponendos mifcncordifTiinum arquc benienifnuinm fcfc o/K-ndcrit. 

jjoc cfl o ' ci Ujt , i:'uLi rjo Im.Mfum? g MiLti OMr>floil vroui. ] Ab initio mun- 

Jiadfinc;:. .atifunt ad vincam, propofiu vii.x .rtcrnx mcrcedc ex milcricord;a vocanti.s &. amo- 

«ccreaernus humanum. fcdcxomnibus qmv. catif- nt .^funt autcm muhi vocui qui vocann } arucrunr, & in 
ftomiLitus fpc&fide crga vocaniij bcuignitaicm inmnaam fibi opcram fubicrunt; cx m, inqi-am, oaultt* 



picns a nouiflimis vfcjue ad primos. 
^Cum vcnilfcnt crgo qui circa vndcci- 
mam horam vcncrant ,acccpcrunt lin- 
gulos dcnarios. '° ' Vcnientcs auccm & 
primi,arbitrati funt quod plus eilentac- 
ccpturi : acccpcrunt autem &z ipfi fingu- 
los denarios. Etaccipicntcs murmu- 
rabant aduerfus patremfamilias , '^" di- 
centcs , Hinouiflnni vnaliorafcccrunt: 
&paresillos nobis fccilli qui porcauim^ 
pondus diei&: xftus. Atille refpon- 
dcns^ vni corum dixitjAmice^non facio 
tibi iniuriam rnonne ex dcnarioconue- 
nifl:i mecum? '"^ Tolle quod tuum cil^ 
&:vadc; volo autcm &z huicnouiflimo 
darc ficut & tibi. ^ ^ Aut non licet mihi 



68 



EVANGELIVM 



CAP.XX. 



•auci niminim e» m portione ^u* ad vndccimam horam vocata cft, clcai funt.vt viuum & rerum tcftimonium 
oarcnt in tcrris raifcricordia: jlhus maximar atquc vcritatis coftantiffimar Dci, dc qua fcriptum cft, Vos icftcs mci, 
dicxt Dominu», & lcruus mcusquem elcgi , vt fciatis& crcdatis mihi , & intclhgatis quiacgo iprefum [qui pro* 
mifcram] ecce adliim. Itaque hxcclcftioad lingularemgratiatn homiaibus noui Tcftamcnti fa*.^am rcfctiur. 
Vocatio ad oranes vocatos & vocacioniaudientcs, quibusfaiisfadum ctiam cft abundc. 

^.£tafcer:,ic»sicfusicrofci:,7»a^.^ Con. vcro clc£li. ^ ^ * Et afceii dcn s lefLisIcro- 

flrmatdilcipulorumanimos ad fpem .-,1 ^ r \ 1 IT • 

rcgmobunendipoftfuumiiiudcerta- lolymam , allumpiit duoaccim diicipu- 

xneniam farpiajprard:aum,& adcx. 1 ^ . ^11. n }• 

pcaat.oncm refuricaionis fux- breui iOS lCCrCtO , & ait llllS, ECCC aiCCdimUS 
luccellur.x-poftmoitem;lImul6cfidc ^ r 1 ri I 1 

ipiorum vtpotctucmfirmorummu- Icroiolymamj & nlius homiiiis tradetur 

principibus facerdotum & Scribis , & 
condemnabunteum morte, tradet 
eum Gentibus ad illudendum & flagel- 



Inflt.h.t^, 
Mar.io. r. j» 



nit aduerfus tentationein & fcandalij, 
pr.Tdtdionerepctita totius certaminis 
pcr fingulas pattes (ibicognitiipllsq; 
expofiti. 

b TMicacctfttadeum.'] Duo illi difci- 
puli matrcm fubmilcrunt , qu.r ma- 

tcrno atFeau & ncccffitudmis cum w 

lefuauaontatcambuios^^^^^^^^^^ kndum , & crucifigcndum , & tertia dic 



quod nec ipfa nec 

rum auaontatem ac dignitatem ipfi t*{*{ii rcTPf 
Icfu proximam in regno ; quod quan- _ .t? 



10 



T u n c a cce (Ti t ad e u m m a- » «•/ 1 y 
^rx; -ul^h^^^ tcr filiorum Zebed^i cum filiis fuis , ad- | 
efta^r,lX: orans & petens aliquid ab eo. Qui ' 



terrenum ibmniabant ambitiofo 

tium ac nK"»dimore ma 

'^''^::::^;:::^'::;;^^:^ dixitei,Qu.id vis? Aitilli.Dicvt fedeam 

c M dexterar» , ^c.] Lcgc noftriim 
librum De adlione,quem mfcnpfimus 
lercmiam. 

d Poteslu btberecnlkem.'\ Perperam in- 
ftitutam petitionem ledargucns cor- 
rigitlefus , oftenduque,hue de rebus 
«aclcftibus agaiur,vt agi oportueracab 
illis firainbusi fiuc de terronis, non la- 
pientcr agere eos qui piibhca munia 
& mimftena .imbiunt , perindc ac fi 
ipfi fciant quantum pr.cftare eriScere- 
pofluit. fatis enim eft vt fc quilq 



hi duo filij mci^vnus'ad dexteram tuam, 
& vnus ad finiitram in rcgno tuo. 

Rcfpondensautcm lefiiSjdixit^Ncfci- 
tis quidpetatis/Potefiis bibere caliccm 
quem ego bibiturus fijm? Dicut ci, Pof- 

fiimus. 

virum bonum & mtegrum fanaumquecnc velit & curet , atque hanc cogiMtionem. curam,hocque ftudium 
hanc a eo contentionem cx.gia lingulis homin.bus ,quantum ad propnam vn.ulcuiuiquc virtutem ac fanaitu-* 
dincm obtmendam fac;c. C.Ttcr.i vcrdqu.T ad m.nifteriorum & mmiftiorum elc-aionem fpeaant i;co Dermit- 
teniafunt,&iupcnoruniituhcioatqueelca.oni,au.bus cura eft difpictre qu n.^.n cu. munen idonei cllb wx> 



VI ■ 
concc- 



deantiir. Hoccommune documcntumingcncremdicauitlclus, fignificansduobus fratnbus non rea.^ 
^''""J W Mr"" '''^t^^^^^f"^'^'^^ nonperrinentis , nulla mem.one fa'U ems rci, quam max.mc^ ..pfis curari 
«xpcd.ebat Namqueillud.Ihsimpnm.soptandum tuer.it, vt Icfu «pfi , qucm regem ?umrum Ipcrabant quam 
fimdlmitcrtacerentunquod fi tales euaderent , mde euen.retvt Deo cflent g.attftim.: cx .Ua autem Dei gratu 
quid fibi maxime conu.niret qu.d muneris , onens , digmtat.s , auaontatis cflct lubcundum , proipeaum ir! 
fperarepoterant Hocig.tur illos monct lefus, vt nnprums illud pctam, atquc .-d id lefe parcnt £ ammen? 
pomnt b.berc cal.cem qtiem bib.turus fit ipfe, id eft, vt foci, fianf paftionum , certamm.s, & morV.s lux cx ^ul 
roc.ctatepa:..onumconfcqutituractiamc.atfocictasrefu.rca.on.s.HocaIi.i^ 

vnicu.-^ue tollenda vcrbaf^cer^t.Uh vcro non At.s harc myftor.a capicbant , quLquam rud.ter^dmodum le d 




>ipoftol.,aUoiuloco. .V. v..../.,^„,/.r^../e^, x...rr;;7n?^L^^^^^^^ '^^"^^^'^ ^^^- 



rw. 1.4.7- 



CAP.XX. SEC. MATTH. 65> 

fumus . Ait illis^ Caliccm quidem 
meum bibctis : fcJcrc autcmaddcxtera 
•tci uiq. j-ncam finillram , non cft mcum dare 
vobis : fed quibus paratum cft a patrc 
2^^-^'o/4»mco. Etaudicntcsdeccm jindignati 
funtdcduobus fratribus. *^ 'lefusau- 
tem vocauitcos ad fc: & ait/Scitis quia 
Dprincipcs gcntium dominantureorum: 
& qui maiorcs funt^potellatcm cxcrccnt 
in eos. ^ Non ita erit intcr vos . fcd 
quicunquevoliierit inrervos maior ficri, 
lit vcftcr minillcr: &. qui voluerit in- 
tcr vos primus clTc ,crit vcltcr feruus. 

Sicut filius hominis non vcnit mini- 
ftrari^fed miniftrarc, & dare animam 
fuam rcdcmptioncm pro multis. Et 
'ii'Tit cgredicntibus illis ab lericho , fccuta cft 
eum turba mulca: & eccc duo c^ci fe- 
dentcs fccusviam, audieruntquia Icfus 
tranfirct: & clamaucrunt, dicentcs, Do- 
mine,mifcrcrcnoftri,filiDauid. Tur- 
ba autcm increpabat eos vt taceret. At 
illimagis clamabantjdiccntcSjDomine, 
mifercre noftii ,fili Dauid. Et ftetit 
Icfus, & vocauit cos, & ait , Quid vu Itis 
vtfaciam vobis? Dicuntilh, Domi- 
ne^ vt aperiantur oculi noftri. Mi- 
fcrtus autemeoram lefus^ tctigitoculos 
corum. Etconfcftimvidcrunt,& fccuti 
funteum. cap. xxi. 

^^^^^ appropinquaficnt Icrofoly- 
i^.,,ui.zo. -■--^niis j & venilfent Bcch-phagc ad Mo- 

1 5 tem 



llan 



c 7tfu5 Mttr» vtmit rj, ] ne ee m A po - 

itolos x^re ferentcs Uuorum rVairiun 
ambiiiolain pctiuoncm, vocauit Icius 
ad fc.vt propofna fui niiniftenj fic 
rcipubli X ai-lininiUrationis rauonc, 
ab omni a-nbuionc aiiciia, miugarcc 
ac rcconciluret. 

f Scuu(]t4iipnnafes.] Vos ide6 Tgrc 
fcrtis iftoruni pctinoncm , qui» vobis 
finxiftis monarchum aliquam a mc 
inftitucndaiu , fimiK-m gcntium rc- 
gnis & lyiannidi. quj cmm genubus 
prj(unt, non proponunt iibi corum 
auibus prxlunt vtiJuatem &i commo- 
ditatcm, vt totius miniftcrij fui fco- 
pum, lcd feipfbs propouunt fuamque 
ainbitioncm , cui fcruire alios cogunr, 
tum lcgibtts, tum vi. Aique jta ptmci- 
pcs viri dominantur in gcntes iplas, 
quarum principes funt conftituti.mtcr 
pnncipes vero iplbs qui magni lunt, 
auftontate vtutur etiam in alios pnn- 
cipes qui n6 ita cdito gr.idu lunt, aded 
vt pnncipatus & magnitudo, digniias 
& ampliiudo cx dominandi fic jmpc- 
randi audotitate dcfinita ab ilhsnon 
aliam menfuram,quam imperandi fa- 
cultatcm habeat : &: ciim hoc fciatis, 
c.xiftimaiis vos ad hanc normam fore 
iudices , quod me promittcntc acccpe- 
ritis vos fefluios fupcr duodccim fedcs 
iudKantes duodecim iribus Ifracl. ita- 
que iam vobis fingitis Ifraelis tribus 
vertro imperio fore fubiicicndas, ad 
ambitiofx maicftatis & auftoritatis 
cxerccndx matcriam. atqueidco ciim 
videritis hosduos de dcxtcro ac fini» 
ftro loco agcntes, iniquo animo fcrtis, 
qu6d lam illi vobis pr.rferri cupiant, 
atque ex confequcnti impcrare. Sed cii 
intellcxeritis mcam inftitucnd;c reip. 
rationem , tantum abeft vt illis inui» 
deatis expetitum locum , vt mifercri 
criam poflitis , vtpoicminimefcienii- 
busquid pctterint. 

g Non tta ent inter vos.] Prxftantiae' 
ratio non ad commoditatem perfbnac 
ipfius, fcd adlaborein potius, djligen- 
tiam, curam & fcdulitatcm rcfcrenda 
clt , ita vt quicunquc volucnt intcr 
vos maior fieri , cllc debcat, & fit vc- 
fterminifter:&: qui pnmusommum 
idpetat, quamuis non inielligat, vt fic 
fcruus vcfler . Non crgo dcbeiis illi* 
irafci qu6dpctiei;nt ,id quod fi o' n- 
nercnt,illiseftct magni Jaboris& nc- 
gotij , vobis vero honons & commo- 
dicaufa. Euis autcm rci cxcinplu fta- 
tuoinme, qui huius rcgni fummus 
princepsi voi is credor,&: tamen per- 
petuws 6c laboriofi/nmus omniii mi- 
bifter fum; atquc aliorii vtidtatis caufa 
meipfum vfque ad mortcm oinmbus 
labonbus impcndo. Igitur qui proxi- 
mus mihicfle vuh. ad mci imitation^ 
fclc comparare , atouc quara pzoximi 
acccdcre vcllcprohtciur. . 



70 



EVANGELIVM CAP.XXt. 



C A t. X X- I. 
1 Dicite qjna Domtmu liis epw 
Diuina aui^orius hac raiionc aHcri- 



Mct.^ tem olincti^ cunclcfus mi/itciuos difci- 

Uiuina audoriias hac raiionc aHcri- _I iJ'" • T : /1.1! 

uic Chnfto regi. oAendituraatem cu- puios, aices eis , itc m caireuum quoa 

rcricnirrcmmcnim terrcnarum n.h.l COnna VOS elt^ &C Itatim mUenietlS alina 



■ ille poflKlcbai , auaoritatcm autcm ^II' , II C } o - 

cxcrcchat puiio ad brcuem vfum po- ailigatam oc pulJum cuui ca .* loiuitc , oc 

(tulato,idquccommcd.uo:cxquora' J J • •! • r n C • I • l' •J 

mcnnih:! mcommodi ahisaffcrrctui; adducite minu ^ &c li QUis voDis aliquicl 

nampuliusnulliadhi^cvluifuciat, vt J- • » 1« • • .pJ . i . 

caicrc ctiamiiiahorapoflcflbrponbt. dJxeHtj dicitc ,quia Domiiius his opus 

b Eictrexnuu.] Tantura illa vcdio II o C n- l-* JL x t 

chrifliidhocreiuicbat.vtc6rp.cuus naDct: cc conicltim dimitteteos. Hoc 

cunrtisquccognorccndusille ingrcde- C n. (\ 1*1 1 

rciurifc^ueeflccumoftcndcrct.quem autcm taCt u 111 clt vc adimpleretu t quod 

ficqualcm otaciilapr.xdixeiant.obfer- \- r\ n t i • 

nanaumqu iigwHcaucrart. diCtum clt pci* prophccam •diccntcm, 

c PhLu iu:uMjhltuf-a/i<.) Hebraifmus ^ r\' • r]- r 

cfl.quolIgw.Hcatur pullusnondu fc- JJlClte nha^ blOIl , hCCC TCX tUUS Venit 
pjraiasamatteadv.umaliqucin.n^c .i . r i r f Zath.^.h. 



domiiu.vf lei.orcm antcapa/ius. ita tibi maiifuctus , & fecJeiis fupcr afinaiii ^"^- 

vtqniprimusin illo inlidcnsvencrit, ii ny- \ . % ^ £ 

Euntes 



»• 

■9. 

Xl.b.x f, 

VI 'i:!! piiiuiis iii iHu ini.acns vcncrit, 11 /^l- \ • i ' 

islk q.um oracuIaind,caucrznr,nec & puilum nhuill fu Oiu CrallS. 
«lius proco uipi.oni .iccipicjuc po/ilr. * i • /' • - ^ r* 

Qiunquamenimaflnacun.nuiioad. autcm dilcipuh , tccerunt ficuc prxccpic 

duda iic,tanicnIe:uspullo;oIiinre- .it. x r n y ^ v^^^y'-^ 

dir.vtahiEuagchnarnairant. &puu liiis lelus. ' Et adduxcrunt afinaiii & 

lusin louiitus con pofltogicfluviam «i vw^^j. ci ii i. uiiLJaiii 

'^:^;^:::^^::^ pullum.- & impofuerunc fuper\os' ve- ;j»m^- 
ut. u. 'timenta fua , & cum dcfuper fcderc fe- 

brum noflmm Dc adionc iiuc Icre- CerUIlt 
iTiiam inlcriptum. ' 



Plurima autcin tuiba'rtraue- 

L"Slnn-!r„,^^^^^^^^^^ runtveflimcntafuainvia: alij autemc?- 
t:^:^:^:'^:::^^;:,^ dcbant ramos dc at bonbus, & fterncb.k 
rft!:f";:;r/:SrHo'<; i"^": ' turba:autemquasprxcedcbanc 
t'^:::^!^:::^:::^. & ^^^^ fcqucbantur, clamabant,dicetc.s, 
Sil\ZTe?l^'„^ti^r3: 'Holanna filio Dauid : bcncdidus Quiry:„r.i..*. 
^^^^::^:^^:;, venitinnomine Domini: hofanna,in al-iL::;/iJ: 
JS^uVSSp^Ut^^^^^^^^^ tiflimis. Et ci^im intranet lerofolyma, 
i::^r:Z.^:X^'Z::::::'^'comxx^ox.^ efl vniuerfa ciuitas,dicens. 

Rcxagnitus &:cxccptus,min.flerium pinic ^f^- kiVi ^^D^^.J:^. J- I 

fuumcxcrccrecarpit.auaoritatcrcgia viUlS Clt llIC? 1 OpUh aUtCni dlCCDant 
eiicicnscos ,qui cx tcmplo I>i fpelu- LJ«^ ^/1 T C \ vxt » ^ i ^ 

camiatronumfecerant:&prophetico "ic cit lclus prophcta, aNazareth Gali- 

ctiam morcatciucofficio voluntatcm I^^ I^C^:^». ' \ C l' I -r^. 

Dcidcclarat.additqucfaai fuiratio- I^^C» llt IlltraUlt leiUS IH tCm piUUl Dci » *.i3t 

ncm cx diuinisrcriptis. C '* * I *» i /oJif.i.c.i^, 

h vcndcnttiirtma^u:.^ Mosfucratvt ciicieDacomnes vendentes Scemctes 

venicrtcs in templum alK^uidaflcnec . 
facrificij r aufa: i$ mos partim i euiticx \W rcm 

Icgisinftituto.partimvfu&coi.ructudineobtinucrat.vtfrcqu^tiorcfl-ctquimolimfticrat feclouia muln n " 



n.^6.a.';. 



CAP. XXI. S E C . M A T T H. 71 

«rgento Cim Um raiwrifl emerc &: offcrrc, idquc cxiftimarctur pcrlndc valcre ac f ex proprto apro aut fundo al- 
latutn cHet. Id dccreium 6c obUtionura .idauxit numcrutn , &: huiulmodi rcrum vcnditonbus, ad auaritiam & 
locramcommodKatej attulit maximas. Noncnim ratisoportuna ad mcrcatum vifa funt roranublica platear & 
compitaac macclia cartcraqtic vrb:s loca; fcd m ipfa tcmph airia ncgotiaiio cft induda vf(]uc ad manifcAam pro- 
fanarioncni. Qi.od amcm de mcnhs nuinulaiiorum hjcmdicatut ,lichabci : Q^ia:damcx hls qua oftaebaniur 
nimoris conltabant,qiJxdam pluns: dcindc tiuardam in ccria monci.x fpccic odcrc b.intur , paiiini cx inftituuone 
amiqua, pariim cx iraditionc. Vt crgo nulla cnci <]uar oblationum frcqucniiam impcdirc poflit dtffif ulias , Scriba- 
rum intcrprctationc (aticjium cft, vi vnulquifquc cx luoloco dcfcrrci r.ummos vclargcntcos , vcl aurcos,vcI cu. 
fosvclnon cuios pio hngulorum commodK.»tc. cflcnt autcm Hicrofoly mis mcnl.x & mcnfarij.a quibus pcrmu- 
laiionc accipi poflct nummorum gcnuj, ciuo cx lcgc vcl trachtionc vii oportcrct. Ilarc omnia luni cxincfst iraditt 
inhb.Mifnaioih,vtaha>.iigillaijmcxpcncnius. / 

in tcmplo, mcnfas numulariorui^ , & Ui^^i^S^U^ZJ^^^^^^t 
cathedras vcdcnrium columbas cu'crw: '^::^":^^^:::::^:^ 
" ' &: dicit eis,Scriptum cft,Domus >dea,^r<fcd:i' 



fecilHs illam fpcluncam lanonum. 

^ ^^^tl^r^*'^^^ ^ A ^,,,^-^ '. o ] J" • floncm ncEOtiaroium,&: iUam fa 

ncationcm &: cxcrcitationcm pict 



rit, lum ciiam 
lorum opcruin cxenipla m tt- 
crii, qu.T propi ic ad icpli lan- 

rlrxi-^-viTr /-»i«'.»ri>^i-»i ir>^^--.K.'*.., - . ^ ^ ditatcm pcttincbant.cuiulmca» ciant 

aomus oiacionis vocabitur : vos autcm curac.oncs&ianatuihcs qt.actimdi. 

I 4 -p uina virtutc profcfra: cflcnt , idtjue in 
JDt tcmDlo,fid^m lacicbant, iliam cxpul- 
far.ai- 
piciatis, 

. o , /^.^^., * IMir-J giatam cflc Dco. Ilis acccdcbant vo- 

plo: csi lanauiLeos. ^ Videntcs autcm ccspucrorn.quidiuinomipuhucxci. 

^^'..^ ' ^ r —J^ or"-! •!• tati, acclamabant illam lacram prcca- 

pnncipcs laceraotum &Scnba:mirabi- tioncm,.dqucintcmpio,vb.puLrin6 

]• C ' o \ " ' folcnt clamarc, niflcxcitati j ua vtilla 

g m qux rccic, cx pucros clamatcs in tem- acciamatio piaufusquidamtflbttcgii 

IQ \' 1 1 r r}' • 1 • rccnum incuntis,&: prob«:io atquecc- 

o, cx aiccntcs^Hoiannanlio Dauid:in-i«;bra^ioicrumgciiarum,hoccft.maii 

j. • f l6f»l- " - A 1- •! c>fp»'fi > ^ honr aflcru. cft cmm hoc 

dignati iunt, & dixcrut ci, Audis quid rei^.^op.icium 



» i\' j. 1 r • ' ^XT • \ !i.>i.,.}.iu'r'wjnie<;t(tis.\ JVianir:lte 

ilti dicunt?lclus autcm dixitcis. Vtiquc. dccctic:uspucrosiiros,vtflmp!.cjri- 

^ 1 -n • • • /" • mos , & ab omni prauo ath du .^lic- 

nuquamlccTiltis. Qiua cx ore inrantium nos.impuifos eiii 

, ' . ^ p . . . I I . ^ _ mandum flbi,ici 

& lactcntium pertccilti laudcm ? 
relidlis j 



prauo 
cdiuin.tusadaccla-. 

, icPardumcjuc fc cffc 

' rcgcm hlium Dauid , qui vcniflct in 
\ ■ . . nominc Domini . fol-ijnc cnim cflc 

is . abiit loras extra Ciuitatcm Dcohuiuftroditcftibusiuamhudcni 

, l .^ j.f./ ^ i8e / \ "^3" ^«■■"if'-* ^ probarc.inimicis fui« 

m Bcthania: ibiqucmanlit. Mane 

. ' . quc diuino ctiam lcripiurxfacrarw* 

autcm rcuertensin Quitatcm.efuriit. '^T';'''''?'^^'^^,! ^ ^ 

^ r* • 1 ' ^ Bnkvim.] Caftcllum crat adradi- 

j'^ Et vidcns fici arborcm vnam fccus "'^''"'''"''''""'" ^'^i^^T'^!''' 

roiolymoruni , paucis domibus frc- 

viam, venit ad eam: & nihil inuenitin carL;;or.t%t7;m Tquando 

nifl ill.nc arbitramurfu.flc 

11 111 cicduftum pullum afln:c. 
i. Jbiefueimnjit.'^ Illa noac diu-JrCitus cft, vt occafioncm aufcrrctfu.jaduerfariiscogitandi & fufpicandi fctanto 
plaufucxccptum iciuibus vcllc mol.riahquid noftu.aui agcre cum illis occultc dc occupanda vrbc, aut rcgno 
terreno incundo, cumfmodi vana roulta in mentem venicbat jllis hominibus. quidquidcnim illc faccbat , palam 
& in mcJia lucc facicbat, oftcndcns omni excmplo fuum rcgnum non cfle cx hoc mundo. 
c MantatUfm.] Summo d.luculo rcdit Icfus in vrbcm, magna cura prxftand. muneris flbii Dcocommi/Ti: aded 
Tt pridic oon ccrnaucrit, pcrpctua , vt folcbat , oratione & precatione occupatus. Oportct coim tara frugalcm 
di\x iciunum pcrraanflfle, qu. fic tcmpcftiuc' cfuriret. 

f Kk^'^ fct arUre.] Typum eflc voiu.tlcfus lilam ficu ludaici populi,quem tandjuDcus expc£larat,coIcndum, 
foucnduraque curaucrat, 8c tamcn quo tcmporc gratum fru^tum pcicrc ab illo oportuit , ipfc idcm venicns non 
inucnit: ncquc aliud quim foha , nudam &: iciunam rclipionis fnccicni omni pictaiis vcra: virtutc carentcm. Non 
«nim hoclocorcs ipfa in fc, fcd in fignificarionc cft confidcrancla. Nihil cnim culpa: aut yitij inilia ficu naiurali 
fcat: oon cmm crat tcmpuf /icuura, vt Maicus aU. Mariius caim mtaCn erat. 



Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



yi EVANGELIVM CAP.XXf.' 
nifi folia tanmm:&aitiIli,'Nimquam 
cx te frudus nafcatur in fempitcrnum. 
Etarcfadlacftcontinuoficulnea, *° Et 
^:;::!:^^':^:^'^^^;^ videntes difcipuU, mirati lunt , diccntes, 
^^^r^nn^^Zt::::^"::^^ Qiiomodocontmuoaruit? Refpon- 

?eprobataautcm &arefaaa fu,t om- ClCnS aUtCm lelUS^ ait ClS^ AlllCn dlCO VO- 
nmopaulc Poftqu.1 Spiritus fanftus a i • « 1 I • • J n. ^.^ ilt-y^ 

chriLpubiicemiflus eft mdijapu- ois^ lihabueiitis ndem 3 & non liarlita- 



lici) Jententiaiynagoga 
dcuoia a Ic(u fuu, atqucperpctu^- flc- 
rilitatis damnaia , vt nihiiopens iam 
pofthac ex illa in illo ftatu cxtare pof- 
let, quod Dco gratu acccptumquc fo 



los fcd hoc cxcmi 



iplo reipfaoftcnfo,&: • • T M 1/2 1 L' 

lUispiunbusoratmnibus.fermombus ucritis non lolum dc hculnea racictis, 

imiiatcm ludcis im- r J o * I • J- 

itiabaticfus.idquc icd & u monti huicdixerj 

^''Et omnia^^^r-^' 



& a<f>ionibus calamiiatcm ludcis im- r J o * I • J- * * Wnp 11 > o ^ Totl^, ^ ^ 

pendcntemdcmmtiabatlerus.idquc lcd & U mOntl hUlC dlXCritlS, rollc &C ^ IZll; 
fummo ftudio cos ad fanam mcnicm 

reuocandi. 1 — — Ajar.ticiA 

h Et vJe?ir€i difatuH.] Altera dic vi- .... . 1 r h 1 c t, 

dcrunt difcipuh ficum arcfadam , & qu^cunquc peticritis ui orationc creden- 

mirati lunt lam celerem a radicibus * ... *it^ \ ' rC • " *>•• 

imisarefaftionem. tcs^, acciDietis . ^ tt cum veniliet m te- 

c Si halttcntis fidem.l Fides Dci eft . /Y' 1 1 " • 

quamcommendathociocochriftus, pj u m , acceflerunt ad cum docente prm- 

vt Warcusdcfinit.Eft aurem hdcs Dci • ^ t r • 1- !• 

eaquac per Spiritum fanftum augc- CipCS laCerdOtUm & lCniOreS pOpull, dl- 
tur hs qui Chrirti meinbra fadti funt J n \ r 

Deidono.bancquihabent i^nnomi- CCtCS, lu QUa pOteliate h^tC facis ? Etquis ^^'^''^- 
oc Chnfti orarc &' petercpoflunt,quia t 1 1 1 n A. r Luc. lo^i 

chnftuminfchabenr. tioi dcdit h an c poteftatcm ? Refpon- C 

d t.t r.rnm.x Cfu* jetio^tis.} Crcdcntcs i f 1 

hacfidcamplificata.agnofcuntau.d dcnS lciUS dlxit cis , InterrOSaDO VOS& 
Cc quando petcndum lii. qnam ob r5 ' t) 

fcmpcrimpetrant. cgo vnum lermoncm : q ucm fi dixcritis 

e /n<juapotefh.te.] Coniunftam do- t> T ^h.^^m. m.^x^m 

f.b'"„t -Z^^Z::;::::^!^ mihi A ego vobis dicam in qua porcfta- 
^ S"gX. aufttr:- or li^c f acio. ^ ' Baptifmus lohanis, vn- 
^Z:::::^^^^'::^::::^::^^ deerat? e cxlo, an cx hominibus? At illi 
'^::Z^^r:^tv^^:%^"^ cogitabantinterfe, dicentes, Si dixe- 
^itut: „po;;f;1^:l?v?°utdfc:; nmus, e ca:lo , dicct nobis ; Quare crgo 
o;Zr.C:.'"^^^^ noncredidiftis illi? Siautem dixerimus, 
m^:::^i:^^^::t:t1^ ex ho.ninibu.s: timemus turbam.omnes , 
p"rrn^"s,1„':;;.rairc:?c^^^ enim ^^habenf lohanncm ficut prophe- ^"^^^^«^ 

h.xcfacit. f laterrocaLoej^odrvos.l «.^.^ l7 Tl ». f } ,^ ^ J T T Msq. //kt. 

Ie(u lapientia' callidos in calliditatc 

cam. nt reioonacntes ieiu,cHxerunt, ^^'•^•cio. 

fuacapit. Nullacommodiorratiocft XT^-C^t.^,,,. A ilK^ fir i^T. X7 T 
ad cludcnd6s calumniatorcs & fo- INClCimUS. Alt llllS OC ipiC , NCC CgO dlCO 

vobis 

mcnutio opponaturemrdcm oninino formx, fed argumcntiirrcfiagahilis &: matcri.x plaufibilij 
f ^tum crro»o., oMjhs ,//;.'] Q^od fi illi crederetis non opus edet rogarc in qua potcftate hxc facio : nam tllc 
tcftimon.um pcrh.bu.t de me. lohanncs profitebatur doftrinam pctniteatix , dcnunt.abat rcmifllonem pcccato- 
rumperChriftuiT.,baptizabat.nprofefTioncm&:tcftmionmm prox.mi ,inftantisquc baptifmi Spiritus fanfti: 
hxc noua erant illaattate: & nullum fignum fecitlohannes. & umcn crod.tum eft Uh; 6c ncmo illam piolubuk 



phifta$,corumqne redarguenda frau 
dem ,quam vt argumeniationi argu 



autcm vcbis vidccur?*Homo quidi 
bebat duos filios : fic accedciis ad priiiui, 
dixic ,Fili ^vade hodic operarcinvinea 
n^. ' ' l!lc autcm refpondens, ait^No 
lo. i-oiioaautc pocnitentiamotuSj abii: 
' Accc Jcns autcm ad altcrum , dixic (i 
iilitcr. At illcrcf^oi-idcns^ait ,'^Eo'do- 
minc. &: non iu quis cx duobus fc- 
cit voluncatc patris ? Dicunt ci;, Primus. 
Dicit illis lefus , Amcn dico vobis , quia 
publicani Sz mcrctriccs prxccduntvos 
in rcgnum Dci. ' ^ ^ Venit enim ad vos 
lolianncs in via iuftitix : & ncn crcdidi- 
ftis ci.publicaniautcm &c merctriccs crc- 
didcrunt ci:Vos autcm vidcntes nec poe- 
nitentiam habniftis poftca^vtcrcdcrctis 
Aham parabolam auditc: Homo 
^^''1^:1'.^ crat patcrfamiliasquiplantauitvincani 
Sc fepcm circudcdit ci ^ & todit m ca tor- 
cular5& (^dificauitturrim, & locauitcam 
agricohs^&pcregreprofcdluscft.^^^Cum 
niiccm tcmpus fruduum appropinquaf- 
fct;, mifitfcruos fuosadagricolas, vt ac- 
cipcrcnt frudus cius. Et agricol? ap- 
prchcnfis fcruis ciuS;, alium cccidcrunt^ 
ahum occidcrunt^ahum vcro lapidauc - 
runt. ^Mtcmm mifitahos.fcruosphux > 
prioribi fcccrunt ilhs fimihtcr. 
^^NouiftuBe autcm mifitad cos fihum 
fuum,diccns,Vcrcbunturfihum mcum. 
Agricok auccm ' vidcntcs fihum , di- 

K xcrunt 



anqaam fingn- 

' '-Mtur ipfo- 
■i acponti- 

n-e- 
.im 
:!b- 
lus 
. tc- 
ite- 

IJUC 



mtcntiA. obiccuii iuut \ ot. 



ercct, lulliticatioucir 
cipicndam fefccoroparat. 

c Vls MAem vUentes.'] Cdm vidifTctift 
pubhcanoruin & m«rctricum cxcm- 
pium, quibus vera fuit pcenitentia, &; 
vit:e moruinc]ue corre^^io, at<}uc itec 



Jtrt.ud.xi 

D 



d Pjrtiura 
p.r ■ i-.caca 

li-- , ?o- 

ri f\hi 
ci ...uiaijjt 
t . ' 5c culrus 

cvv . . o matericm 

r': . propotuit , leges pu- 

hl: . i ciuilia^ hoc ciltorcu- 

lar. Loiiuiiilit curam colcndxvinex 
rcgibus , facerdotibus , &: mapiftraiul 

f^n^ - ■ ' ■ ' ■' --ar- 

f icc 

fuciuntpiopiieta: ix: nuiiiij iJci.Nam 
multifarie' multiscj; modis olim Dcus 
in p.ntri! ' ' , . . 

locutus nn, 

ou-;:i ^ . -v.m. 



fu:.. 

alius fccit, pctcacuni non iuoi:renr. 
nuneautem cxcufatioacmuoahabi?; 
dcpcccato fuo. 



74 E V A K C E L i' V M CAP. XXII, 

xcruntiutra fe^ Hicell h^ercs^vcnicc^oc- 

nis fore libi prrpctuani occiib Chti- 

cidamus cum / & habebimus hxrcdita- 

prerab.uMr ac dcfimcbat re.nuiuDei tcm ciu ^t apprehenium cum CIC* 
n^' " - - . erunt cxiiu vincam occiderunt. 



miifio ip ormn voiuht^iti 



'.im r!i 



Cum ergo vcncrit dominus vincx^ 
: quid facicc agncolis ilhs? Aiunt iHi, 
pro' ^Malos male pcrdcc:^ &c vinca "fuam' lo- 
cabic aliis agricolis^quircddcnc ci fructu 
' ccmpcribus fuis. Dicic illis Icfus. 



l a vmea 

^licanmt 
non Ro 

::n im 

l^ JitUDUatC 3iX 

ne fxtorta fuit 
iceia quam pcr 



•raucra 
rauera-it- 
Mat> fti/la ipfo- 



Nuquam legiftis in fcripturis^^Lapidcm ^^"v';!^ 
qucm rcprobaucrunc fdificantes;, hic eft f 



Pa.x.u.f. 
.io.c.17. 



L-,,,„P ,v ^ - laclusincaputanguli? ADominofaciuir 

run, ,„i„m„,„„ r^^oiZLrct ^'^ clt mirabilc in ocuiis nortris? 



aliiji colcntfam trat 
rum miniftrorum r 
lc^iuuurbonorum <ieh:£i\ 



&c vincx 



45 



«cbor&:fi.acior apud Dcum cultura , ^'^^^ ^^^^ V^t)^^ ^ ^^^^^ aufctCCUr Cl VO- 

i^/^^L^,^.^./„i Magnu bisrcgnumDcu&dabiturgcntifacicti 

jnyllermm cotinct illc Plalmus Chri. frilf^nc <°1*nc 

Ih eius:juc Euangdij , in quo rc-^num ^ ^ ^^^^^^ ^IUS. 
Dei, 5: tiomtun Dcogratam &: habi- 
tandana ardiHcatuni iri prxdiccbatur: 



Et qui cecidcrit fupcr 
iapidcm iftum , confringetur : fupcr que 
^cr^ cecident, conterec eum. Et cum 

«^mt'u"";;f™;Tta^^fit?o: 'ludulent principesfacerdotum 8c Piiari- 
T^':^:^':^'^:^ f^^i parabolas eius : cognouerunt quod 

plum Dei .mirannbus cam rem Iio- A(* \riGQ A^rf^rnf /-1 n /y-.i-^i^..^,, , 

minibus.qaiputant/impiictatc chri- ^P^^^^ aiccrct, i.t qua^rcntes cum te- 

ncrc,cimuerunt turbasrquoniam iicut 
prophetam cum habcbant. 

C A 1>. XXII. 



ftianam &: cruccm Chrifti non con- 
aenirc cum rationibus rcgni, &: opur- 
terc prudfntiam*adhiberc 6c calHdita- 
tem ad gercnda'; rcs : tan:cn illorum 
adiricatio ruitcilm fummolaborc in- 
ftituta iam fuerit. Chruli auiem rc- 
gnum pcrmanct a-tcrnum, arqnc tctTi. 
pluilludfimplicitaie Chriftiana f 
darum &: conflniAum,pcrfeuerat 
ftantiffimum. cxc.Tcantur autcm 
qui reliftunt Chiilto bc eius Eu.u'elio, 
Aue non rccipi-ntes annunnandum, 
{i\iz annuntiaiuni &: rcceprum contcmnrntcn: 
dirn,!< Su.)iriyi<miecultnt l.ipi}. Confpnguntur ah 



a fclnl ]^T"rcfpondens lefus ^ dixit itcrum in '^■"4.' 
ti parabolis eis,diccns, *'Similc fadum T""*""' 

.I.'eho. 
ndum, 

1 contcmncntc^: Iioccll 'v.tod n*nif^catnr illis oraci^jnlbui <^,,i ^,^'^-... «....^ 



loccit qvtod n*nif^catnr iUis oracionibuj , ^« ctcuUnt fwKr Upi. 
tcnoxc.tc uionepa.Tiua ,altcri contcruntur rcprobati mcciiant 
iiggcrctfpcramus. - c a p. x x 1. 

a £r ] Rcfpondcrc pro cxordiri fxpc^ poniiur >a facro fcrraonc cx Hcbraico verbo r-.v «nod co-n 

b SbmUfaa^eif.-]^ Hxc p*rabo>a mamfeftc dr:ci 
coDfilio propoiuit he««» 
'auit Hiio fuo vnig». 



t^tam & oportunaniorationcm protcrrcCpiificat. 

r.-giii crlorimi ranonem omncm . ca aiucm m lumma fic habct: Dcusadmiiando fuo ^v,u.. 
x;ani naruran ad dininx di?.nuaris gradum cueherc: id curandura inlhtuit aiquc comm-nt^ 
cito, qui port cci ta fibi ?c conftituia tcmpora carncm hum^nam inducns , Deus idrm atquc 
iflrciplb coiiiunaas laabcns , horamiun gcnu* atcaao uiouo Dco co»cdiarct iuyt«ujBLi) 



homo duaj nataraa 
•pk fponfaj» da«ci»^ 



iun- filijn 



: ^ ...... • 'riti 

iponiu» Ciuiitus, ijui - .ohanncs iiajjulta tJi ii tUius. iJtiponlauo cnim nu j tus 

fTxct flu (1 atui<-;iu> ' <rx ouonuprM fartx ruju pcrpctuuni eftconuiuiil paraium 

ictciiuiuium lie»jucnicr;.'u^ 

nn: .itapud Picphcu--: &: aUaa, 

" 1.1 . : . t c ( paucis cxcjpt)';^ ruiinr- 

;m. ro(U]uuin vcro paiarum tuk ccnuiuiu port; 
olici f utic bipiriiu ranciou) homincs immiflb, 
•t.'-: &: Baiiuba» ,SicpI .onus aujiie a!ij inulu niifli 

f«i • um (iudio &:cura ciiflia<fii,conuiuiuni ni-glc- 

xcr. . : . ... i . , .. . : i, .4 : ..m adi pariim tcnuerunt Apoftolo:.5i: mia"lho< 

vck . riruro; panun coriumeins alFccciunt, vt Paulum, tjuolUam occiderunc , vi St^ephanum , luco- 



clt rcgnum carlorum homini rcgi,qui f-e- dici.maiuinuaaucfiusiudxo.fuinc 

cknuptiasfilio fuo. ' Et milit fcruos 

fuos vocarc inuitaros adnuptias : &:no- kl^ocn-ruc^uu.r.^ 

]l • 4. T /"^ ]' C nmar qucmoua aiu rcriicdum dcccr- 

cbantvcnire. ^ Itcrum milit aiiosler- mt.amo; caamflbcon- 

lCCnS^ DlCltC inUltatlS^ LCCC pran- a.iuitasoK. . umaapcrror.a- 
1." - . . *ol'l* rum condiiionc , vcrborumugniHca- 

Gium mcu paraui.tauri mci & altilia oc- liofaaic-pcrcipaur. 

. . j . • d j'>lij:'if c::traiiLuf fiiii.] Dcus cxerci- 

cila,&: omniaparata:vcnitcad nuptias. mum mfacri$hb.isa.cuur,cUmdc 

- 1 o 1 vltioneagitur . Sunc aiitcm irc5 com- 

' llll aUtCm aCglCXCrUnt : OC ablCrUnt^ muncsDcicxcrc.ius; fnmes,pcft.s&: 
. ... ^ m. \ % |:Iadnu:omncsimminiluntm]udvos, 

alius in villam luam: alius vero ad nce.o- c j.ta.:tMu.niirr>^mju,und;t.-i /pcr- 

^ 6 * • • ^ ^ liinma pr.vciidio Icrofoh-mitani ci- 

riatiopcm luam.: rcuqui vcro tcnuciut c J^. ^ inccnd.i. icgc lor.phum & 
fcruos cius , Sc contumcliis ancCtos joc- f >^'«^ru«.] /poftoiisdo^voribufr^uc 

>^ J- 1' a *cconItiiutis i eus prou.nciam tra- 

CidcrUnC. RCX aUtCm CUm aUdllietj UMannumiandiF.uan);chumGctibus. 

iratus cft: *&z miflis cxercitibus fuis^pcr- ^ rcxit,nu- 

II p . . pi: ^ . jium nu- 

didit Iiomiciaas illos , 8c ciuiratcm lilo- f'^^;,};^^';;^""-^'-'"""" 

rum fucccndit. ' Tunc ait'fcruis fuis, ' ' ' i;;^ 

'NuptixquiJcm paratac func .-'fcd qui 

inuitati crant, iion fuerunt dignL ' ' Ite f^-^-.-r-ro'!"- ^«,3..^«,. 

crqoadcxitusviarnm: &quortuqucin- , ^ . ...^i 

• • ^ ] .«.■..^«.^'«o ' ^ T7r iO£Tri«r vcrbnm L'ci : icd quia rvpclLtuiliuda 

ucncntis, vocarc ad nuptias. i.t cgrci- ^ ,ridipno$vosfac.t,s Euangdiogicv 

r ' ' ' ' ^ ^w^^-^m^fv, ti^r r\i^ nz Chrilh.,ecccconucrtimuradgen- 

1 fcrUl eiUS in ViaS^ COngrCgaUCrUnt Om- tes:ficenimpr?ccpunobis Lommus. 

k ^l^^ l-v^t-k/A^. hxc iuiu Apoftoli vciba. 

ncs quos inucRpcrunt^ maics cx Donos. ^ iungo^.tt^.Hi<-.uauw.i centium 

* jr A./- M-nnl^ vocatio" pcr Euangehrm f ^^nificafir 
IV 2* iX imp l^- hisvcrbis. namqucj;- 
fix & muhiplicri fpeciei ftudionim vi.T dicunrur in ricris fcrmon.bui. Sic Paului A^- M- Q«" n 

ration.busdimifitomneigentciingrf(itvia'.ruas.ritio humMU^r: : c.t ci cliu.i.ot . ,^^, „0^- 

k nammtrrmultos m-Iosqiiiingcni.u immcni^ - .lo.icnn. c. . •poterii 

E«Ilieuiciaat(juiaaiu;»duce,ficpcrs;raci«5cncialchuxn«o.rtL. s ' » 



r V ANCF. T. T 



.lUlCJli iic- 



diccncc, JniflcuJii^ntiHjit^u. vocat autcm 



Non 
.1 veniie 
. UDpt:alis\- 
■ im diein. . 



m c.do 



& impieLxfuntnuptixdifciimbcntiurn. 
icrauit autcm rcx vt videret difcum- 
: bcntes: &c vidit ibi hominem*non velH- 
cumvcftenuptiali. Etaitilli^Amice^ 
. quomodo huc incrafti non habens vefte 
nupciiIcm?'Acilleobmutuit. Tunc 
dixit rex: miniftris Lig;atis manibus & 

iiccre po- j . i . . . . y . , 

f^- pcdibus cius , mittice cu m ccnebras cx- 



cniccuani 



B 



i.mj Auiuiobmutuicquucomiirionc tcriores:ibi crictictus & Itndordentium 

cojimuij , & kgem conujiiatoris co- 14 d . . . . . ^ * wwxiviwxxj. 

fA"Snttr4fS , f""^^ i""": vocati, paucivcro 

unTi;r^'c:^dr£;;;ti:r;^e':rt "r^^c abeuntes Pharifei, co- 

t^::^Ii:':^—'^i^ii^^^^^ imerunt vt caperent eum in fcr- 

«}uiacareb.it vefte Hnptiali, audjit fcn- 

ton:] ■ -■ ■ ■ - 



bus , vbi lumen vcritatis Dei vidcrc 
nequeant. - 

Multi erim Jiwt vocati. ] Hoc in lo 



runt,nulluin rributum deHeruntregibuJ, , 

adtismetu fct: Hcrodiani lelinionem mininic Liin-inr • .n^,,..! i -,i • 



1 bcrtaicm 
n venadi 
rius inui- 
i^iximarci. ludzis 



mone. " £t mittunt ei difcipulos ruos 
"oncTu; Hcrodianis^ dicentes,Magifter,rci- 
.icrvrffag/rlTo^T^u^'^^^^^^^^^ musquiaveraxes, & viam Deiin verita- 
^^^.:^::i:i^J:f^, te doces , & non eft tibi cura de aliquo. 
^tv:;^::::Z,:^^. noncnim rcCpids perfonam bominum: 
^::::^^::^^'^^'^^ "dicergonobis quid tibividctur, licct 
r:;'!^;;:^^^^^^^^^ ccnrum dareCxfari^an non? " Cogni- 

ta autem lefus nequitia eorum,air,Qjuid 

coagiturdc hiscuiverc vencrunt ad ITIC 
adiientu vocatorum. nam n.ulri venerun iiddcL^^ £^ r^" ' '"""^ omnes vocatifunt, non cx 

^:^:::::&-^S^ 

e Cum vidcrcnr fe lot i^ ' ' ^"i^-^^r^^^^l''^'^'^ 4.. 

rionibus,ncqnepropoiuispaiabolisquid ^osque judKaicsrt-gni 1 ci &: diumi.. promir- 

fc captioia , Ihident eriamVatjonem inucmrequa ipfum in fuis caS e^^^^^^^ '"^P""'" '^^'''^' 

rato & componto cor,fil.o, duabusquc part.btl. afcJ t:,! I^J^^^^I^^^^^ > <i^l'be. 

^''•'°"^'^»''^V'l"''^"''^''"^'''"=«"«^^'anrri.m,quiprirc 
r /'^ contmdcbant, vt vtriurui.c partis rarionem rrobart t 

cnim.i;aiaaat.oerat,No.U.bcaiumus, . ' ■ q^ic W 

n, fi 1, Abrah.T fumns & Sar.T , lUi^liberi fuc- 
multis muneribus,norT .q. 




c 



as. ic ipid au- 
ftTnri^ic i-atic- 



uq.adco 

' 1 fC 



CaP.XXII. SECMATTH. 77 

me tciuatis liypocritx? ^^^Oftenditc ^ ''''^' 
mihi nininlmaccnfus.Atilliobtuleruii. ^ 
ci denarium. Et ait illis Icfus, Cuius 
cft imago hxc, &z fupcrfcriptio? Dicut «> 
ci^ Cxfaris. Tunc ait illis , Rcdditc ergo Z 
c[ux funt Cxfaris ^ Cxfari : &: qua: funt ur 
Dci, Deo. Et audientcs miratifunt, ur 
& relidto eo abierunt. ' In illo dic ac- 
ccflbrunt ad eum Sadducxi^ quidicunt 
non cflerefurrcdioncm: &incerro5aue- 
runtcum, diccnteSjMagiftcrjMoyfcs 
dixit, Si quis mortuus fucricnbn habens "^^^'^ 
filium^vt ducar fraccr cius vxorcm illius. 

tf I (.■ 

&c fufcitcc fcmcn frarri fuo. Erant au- ^y^- 

, IIOIICI 

tCm apud nOS fcOtem fraCrCS : & primUS r?^* exipfan,atcna.acforma m.ni. 

vxore duCta dcrunctus clr : & non nabcs vu,jandani. at vcic.piotarcrQ, 

_ .. r r ' r aaunorunnntcgritaton;, iidun & vir 

lcmcn.rcnquit vxorcmiuamfratn luo. «"^<-^t)^orcddiopoaae.vnorcrpon 

Similiter fccundus & tcrtius vfquc ad <J\"o^.^ 
fcptimum. ''^ Nouiflime autcm omniu s^^^^^-^' ^ 

f Q pi.*Hiit:onc 11111: 

&: mulicr dcfunda cft. ^ In rcfurrcdiio- ^ pu^rcm a 

t!s rcl:p;io .T ; atquc Jta dum liii ip 

neergocuiuscrit dc fcptem,vxor ? om- j^^^^'^^/ '^^'ntiniiuumr.ddcrcah^^^^^^^^^^^ 
nes enim habuerunt eam . Rcfpondcs '^-^ 
autcm Icfus ^ ait illis/ Erratis , nelcientcs 
fcrip6uras,neque virtutcm Dci. In rc- ^4",^^;, 
furrcdlionc enim ncquc nubcnt.ncque ^;;^;;;^^^^^ 
nubcntur: fcd funt licut angcli Dci in f " 

K X cxlo 



iilii;:, 

pictaiein i 
tanquain \ 
ri , (jui non pti.i: \ 
fcdc.x cominuni monc 

ini'i: ' ... 



• ■ '-ii 

tuni non tan^cic .uuuuiaa 
(i c]uid petcier C.x/ar contiii 
liuin pc- 
tunt, vi- 
niiufha- 

tioncin. rcdiii igirurdcbcn inbuiun', 



pancm : Hoio- 
crant , 5c fcr<? 
r dc pictatc cv- 



uciiurioi iii acuiurationcm atiiludos 
pudcfacit! 

Tcrtia - ' ' ' o« 
tcniatlclum c 



ftione apcrte a.-f imarct , le il'i<i im.i- 
linoncgjta. Dc iis horunuji; 
, rc alias pluradiccmus. Eraii' 

5 CcClO. in poinilo aucloritatis , nui;., :. 

?harintoi & Hcrodianos; quamobrcm viilgo furpicicndos fc cxhibchant, qucdduas faftiones , aliciam omnn.o 
corpon' ;n ' • -pr i'- ram fpititualcm nimiuni tcmpcrarciit. 

g ' crror crcatur,ex rcripiuratum mfcitia , naturar virtutisquc D«»i 



\ fipiilirtidincm d 



lum.T virrmi 



«; rcuocanduscft, Peusnon cf»et vlia re 



Tl'- '■ 



cnain nrp.aK-nc Sa ducxi: lcd cu.ii Dcuminiittii* vuiuus cojir 
*;4c cutciiuiaoaiiiidconiprobafc. 



tcntia 

m^ciiu.:. 
i 



78 

fluiui loci Ctn* t 
mriodccx noini- CCClO. 
icr.c , cx itfrum 



EVANC 

'''Dercfun 



'^•■•"J uicr.c , cx lerum } - n- ' > ' 

:.»ranjna.Laa. Noi.icn quo lc D^ui tllOrUm 11011 lC?lItlS 0110^ dl-^aiiii CH.^ 
'••oli indiCAUJCcfiniv.i vcrbo lub. i. P. 1 1 t- r /l 

i> uuiuo mn.in futuio pronuntiatuni , DCO dlCente VOblS, ^ llCrO lUill UeilS A 
«;nod perpotuitatcm nattiraqiic pio • 
pium at^|uf nuuiuta" ' 
inHicat iu Iirgua ia.ntta, -> t lani i.r{ 
ali.is docuiinus, ciiin dv.- lutiin ii^mh- 
cTrion- intcf comnientandum dillc- 



tai.>icm i.moncm ^^111^111. &z ucus Ihac, & Deus Licob? 
, d.iutunii^nih- Non cit Dcus inortuorum , lcu viucn- 

•-.tmiug tuiiiuientandum dillc- . x t i' 1*1 

rebainui. Itaquc nomen illud ..,n. iiji\tlttm. ^ ^ Et audlCntCS tUIDX . 1111^^0^^- 

!l;o tcnipott; prouunuatum , piitca: • 1 r> • l-i r ^ • 

aiuinxmijlmord..vra;ioncsquasc^- tUl dOCtrina ClUS. ^ PhanrXl aUtCm M.iT. 

iinctJignmcatctiam prjctcntnm ,pr.j- ^ , ^ . 

rcns,&futiitum,aioucadc6.Ttcrni- audicntcs Quod lilcntium impoluilict ^ 

tatcminDeo. Cum crgo DcusfcA- i ^ - ^ t 

brahami iraaci& i.icobi Dcum proH- Sadducxis, conucncrunc iu vnum: ^ ^ &C 

ti:rc:iur , li ilh lani mortui CAtarc am- ^ 

^!::^::;:,^:::^^!:^:^ jntcrrogamt eu vnus excislcgisdoaor. 



tcntans cu, ' Magillcr^ quod cffman- 



rro mifciicors Abraliara , Ifaac tc la 
co!>. nanj li illi non fututi Lfl jnt, non 

:::::::::'::::^:"t:^:rrz m^gnum iniegc? ' Ait iiu ic- 

foliim fuiflc,fed eilc pr^jfcnirs Dco 
omnia viuunt; &: huurosctiam 



fusj^Diliges Dominum Dcum tuum Cx f,""; 
"„T,agc;«"nn;;:^^^ toto cordc tuo, & in tota anuna tua , & ' ' 

^L^a::S:^!Z^^I in toramcntctua. Hoc clhnaximum 

futurusfitUlorumDcus : nuod fi nfic Or t-»vi ti .-.^ .^^ ^ J ^ .... ^ ^9 O 1 

apudnosnoncxtrmimfanaiDci,vi- ^ prunum manctatum. Sccundum 

liunt tamcn apud Deum in virtutc, o,,^^,^ l'^.^-.:!, iX I * T^-I* • " , 

vmuntm cou'iUo Dci dc corumrc ^UtCm lUnUC Clt hUlC^ DUl^CS piTOXlm U ^"'^ 
furrcrtionc, &: vkiontapuiiDeum, & ^,,,,.-.-. /7^,,^ fr.^^C,,*^^ 40 T "l ' J T 
apudaliospoftquamrcfurrcxerint.ita ^-UUm nCUCtCipUUll. 111 ilJS UUObUS 

Ttcorum vitatfrttturaliis Dcumeo- J «r.-. T n f 

rumcircmnv Ncc poterant saddt.cari maQatis vniuerla lcx pcdcc & prophctc. 

{'timnontam animorum irnroortali- 4^ Til C *• • 

- t^ogrcgatisautePharilxis^iutcrrovTa- 



utem , quam corporum rcfurrcdio- 
ncm nej;at)ar.t) diccrc Lcu ita felc ap- 
pcUare, quod Dcus cilct animaruni 

Abraham, Ilaac &: lacob. namquc Abraham , Ifaac & lacoh nomlna fi?nt non aalmanim fc ! ' 
pcrfonarum. viIoqmmur.Pcrfonaautemhuroana mtegiam natnram pr.xmonltrat • ali.isVa- 
amma. b t^on.:i Di^<;mm!orunf,fid vn.ntk^.] Deus vifacU.nil iUoroiin.^ habolcnm m<". 
illo: quamobrem cum lc Dean. apncllataliquorum, r.uoncm indtc.it viix, non mortis.corum .uormr. Dcus cft 
Latetmyficnum.magnimi millonomir.eni.-!». . -r- - , ... ^ lu... i,uuiuii. ucus cit. 



uic 

m Sc 
.fcd 
cura 




rimum Dccni uum^toto cordc.cx tota .imma. c:conmi mctc , a Dcr. alicnum n.h^TTconcumfcet i. fr--. 
dum dmd nnpleb.r DU.^cs pr.yrn^ t:.Mn.r.utta^iu^: ho. cll. crts vno cordc. vna =mma vna m^nt^^^^^^^^ 
,tmo tuo: 4Uod ak. : pnond.lcAioni n.h.l omn.no rcpugnet. c C'n^n.uJ^^^^^^ 

cx parte omnibus hora.num aducriai:orum aud-.is fortcnV, conft.mrem. IrpicnM/Tt.nt.r^t 7^^^^^^^^ 
doaruulacroruml.uorummcIaramccrt..mquc.fummar\dacla:Nunc..,^^^^^^^^^^ 



CA 



SEC. MATTIL 



r<re t{iccroiui , uhyx^- quiiii nfnmc , i^mc-.t Tr mi- 
i r'c.v. r-^.ivrjv^um clic quod Chnftus habcat iniiricor, 
'>ftciu:itquoaiodointeipiciarjo|>ortcai bciin 
.uto, noaliuiiion)' copiis, ^uipp^ ctiui U^ls 

. . .,1 ..ii(tum, 

diccs , Quid vobis vide- [iiu.&li;',^:'''" 



7? 



uiteosldbs, "^"^ 



m, nimiri. 
>nis Lcfliai 



, . a-.a apiifri-r.iqac 

tur dc Chrifto? cuius filius cft? Dicuc ci, ^--F^»»^^-f ^^^-^7;«- 
Dauid. Aitillis,QupmodocrgoDa. i:^ttZ7:^:}.^^7i^Z 
uidjia Spiritu vocac cum Doiranmii, .crfup"c,itfbuT:' 
diccs^ Dixic Dominus Domino meo, 
fcdc a dcxtris mcis^doncc ponam inimi- 
cos tuos fcabcllum pcdum tuorum? 

Si crgoDauidvocat eumDominum: 
quomodofiliuscius eft? "^^Etncmopo-^ 
Cerac qi rcfpondcrc verbum:ncquc aufus 
uic quilquam cx lila dic euin ampiius t.^^i';ucdcc, 

•* * * i^lic-.iruni I 



Dus , in quuiu<: 1: 
omnciT» comparatioi'.. ii) ni.noi ac 
prxftantior fcfc proSaucrat. itd qno- 

n'a dofcctus in pcifonis . ; 

fciUone ciat , piouidcc 
admoduni pcrlonarum ■ 
Jubita,niuucribai,miniftcni^ bi pio- 
ftflionibus iplls fua dir^niia-c iniccra 



inccrrogarc. 



nuiu clt,\.]uain vi ulipci lonaruni vi- 
tia miniftcncrinn di nitati aui>ori- 
i" •• ^ ''l.uo cnini pa 
. .•'.tu /lUC cc- 
t'cli.iftico !n . . . I I , vt vccitur, 
▼t morcs hominiim lunt, fi: fai.in« 
malit'.' . nfcefli' cft hnnianam vitan? 
omr. •■* ' riurbirt. Igi- 

»iiru. ;Mri'-u Cinct» 

t<.i:.. i ' :m r;rii qu{ 

tiincerai mroehDrcm inuiarctjfHcci 
IcCus tnrbas vrl difcirulos fuos , quf. 
Adino. • ^pon'?ar. 
b ] Pcriphr.t- 

orcs muncre 
c cr.im M'^<ci do» 
ftoi : ::iunct!s fucccilbrct 

inllituii , 4U0S aius nominibus rcT 



C AP. XXIII. 

'^Vnc' Icfus locucus eft ad curbas,&: ad 
difcipulos fiios^ * diccns ^ Supcr ca- 
thcdram Moyfi fcdcrunc Scnbx Sc Pha- 
ri&i. ^ Omnia crgo quxciiquc dixcrinc J^^;; 
vobis*, fcruace facitc: fccundum opc 
ra vcrocoruin nohre faccrc:dicunccmm ^l^jri^^^^S;^^ 
&: non ficiunc . ' Alligant cnim onc ^^r:^;:,^;!^:;;'^;;^^^ 
,8 ra grauia & importabiha , & imponunt ^^^^^;!:;;';'^::^;^:;^ 
'in humcros hominum : digito autc- fuo ^!^:' ^ ^''n^Zt^ 

" lir^lni^if '^**''^' ,'ifU acnimis 

, llOlUliU Jurc intcrprcicutui ivlolis mandata, 

{r.n vr 'mr;>l.-;i't nr^-ia inrorta^jli.i. n"Tnmcn!pfT nr>n rnhr.Tnt . fcrendi t.imcn clTcpopulo & difcipuiis fuis, 

• ' \ i lic ad maio: 

( ... 

lis nianuati' 

_ . ^ji Iclu^ miij' . , 

j '.'as, itavtconlcicnti* cncraicnturinnunicris culpis , liu-ip s a>ico ca i,ic 

({.-!:t!!vis. d If Ir-.mtys hmimvn.'] Ph:u-Wiri i^C Sciiiy^oc.ibanr 



' ,us tl/'- r.Vno cxcmplo rcs cJucidabuui; ilrac|it.i: lui-uli 

'iim . qu.xftxo ciit cx qua hora debcrct inchoaiiilla r.%i- 
iauo^coU^ituciUiit Saibic vi euct ui ^ iiuu via«aa, t< exoa iiii'c«eiur vhri. ^uia jiaaurccitabaiur, CoiUulu.* ^ 



F V ANGlt L T V\f 



a recitaretr 
rimam vij^ I 
•r vniim c.\ 
hoc in Mili. 



xiir. 

rpucatur ccgo 
i , cum polTit 

. cap. r. 



i qu.x iLim oblciuauda, qua; vuaada. 

nolunreamoLiere. ^ Onii. . , . w . ^ia 
fua faciunt, vt vidcantur ab hominibus. 
\ dilatant enini phyladcria fua,& magni-^S';'.'jJ-{f 
prob^;.^iur,m.r. ficant fimbrias. ^ Amant autcm primos fji:^;,f: 
rccubitus in coenis^ &primasGathedras 
in fynagogis, ^ & fakitaticncs in foro^& 
vocari ab hominibus, rabbi. ^ Vos au- 
tem noUte vocari rabbi. vnus cft cnim 
fi magificr ipfe maoiitcr vcltcr , omnes autcm vos , f ra- 

>n dcbent ij /1* 9 i- " 

rcieexM- ttcs cltis. ht pattcm nohte vocare vo- 
bis flipcr terram:vnus cft cnim patcr ve- 



■-"Ilarct, 
1 exe- 
: .iduni. 
Ciuilti c.iiliuodi pate- 
i]nc nullis tiiibiis animos 



1 .;uc verc efii;! , laniun oinnium 
•vinifter. rrirur 



prjc- 



l ]iiofd; 

^::^::^':^;^:^:;:^^^ ^^"^ ^xiis en. ncc vocemini 

'::^Z^:t":':::^t:^. magirtn: quia magifter vcfter,vnus cft, B 
.1.1, d>: f.(rn,tcm,.i & iidc.qu.x comin-. Chriuus. Q ul ni aior cft veftrum crit 
rd"a™"'cr"'' '■'^ii^ift^r veftcr. ' Qui autem fc cxalta- '^■u 'tu 

c;,ctTat«;, , S ^^""^ J humiliabitur & qui fc humilia- 

i^.;^;cat™:ni"nV:cJ:r,!'::};u<l^^^ "«"C^ exakabitur. ■ ^ Va^ autem vobis 
^uc roriirnCfcrrir^pS^^^^^^ Scnbce & PJiarifaci Iiypocritx: quia clau- 
Z^:::r^Zr::Z^^';:::^. ditis rcgnum cxloru ante homines. vos 
t^:!::^:!:::::^^^:::^^, enim nonintratis : nec introcuntcs fini- 

r:(i lc cMi!i !i;c cx fuarum intcr- t.;*, i «■ i-^ t-/» ^4 *^\T^ xr^kio C^^^L^ o- r»L _ 



ris a k', 1 ccu 
cnim diceba' 



ca:ic- / i - j _ ^M.^ 

io/in viduarum, orationes logas orantes. pro- 
locerc pterhoc amphus accipietisiudicium'. 



4» 



C Vi.ivn j, 

bum ell 



J "I 



pto.iia iiii ciau- intrare. ■'' Vx vobis Scribx &: Pha- - .o 
','"McrcL"t" li^iei hypocritx: quia comeditis domos u^.,..d. 

agcre 
: -ftiiut 
:us , w: vis docerc 
ihant,vtpatct c.y 

"ftiTew^^^^^^^ ' ^ vobis ScribiT & Pharifari hypocri- 
^Hebraicuver. tac: quia circuitis mare &c aridam , vtfa- 



Dum en: lignihcat auicm cxfrahere. '^: * C \ « \ ' ^ 

exeoverbo on"3 clicebaniur , qui cx 

ciatis vnum proieiytum : &: cum fucrit 

Centibus ad ludaihnum auocabatiir C CL C ' C\' 1- 

^uo^vidcicaiur cxtr4aicxgchciuu tactuSj racitis cum ulium gchcna^duplo 

quani 



» S!uhi,& 

«..G J. 



Luc.ii.f.^i. 



CAr.XXllI. SEC. MATTH. 8l 

igni?:, lioc eft, cx crrore getiiium <jui via erat aci gehennam . Scrib.t & Pharifxi magro Audio cnrabant aliquofc 
«d luam rcligionem aduocarc,quos lamcn .ib crrorc ilio fimplici &: comniuni gentium omnium (uhIaros,tot dc- 
indc pr.Tceptis, legibus, minis, l"uperllition;hus impcdichant , vi cor.rcuntias haberc cogerent , multoquhm an- 
tcaonuftioresculpa & terroribus atquccrrorTbus , vtpotc mfnetos eiulniodi lugum fcric.quod co gtauius tllis 
imponf bant, quod diccreni minus cllc fidcndum lis qui non folcbant portaro , quam ahis afliieiis. nam vt obler- 
uare cft in omnibua Mifnaioth libris , plura prarccpta imponcbantur pto/clyti.s , quam ipfis fihis liracl. Horura 
praxcptorym violaiioncs conira confcicntiam damnationi addiccbani ipfos violatorcs fic iranfgreflbrcs , quan- 
ijuam confcicntia crronca cflct intcrim dum crror non dcponcbatur. idco dicji , Foittu coi fiustdtntm du^de vit, 
non, inquit.duploquam antea fucrmt.fcdtjudmvos. 

quam vos. ' ' Vx vobis duces ca:ci, qui t,..-S;:;~r^^^^ 
dicitis/Quicunque iurauerit pcr tcm- '^^^Z^S^^'^'^^ 

I •! -T n. ' ' ' ' facrum Deomunus.n.apni luramcnii 

plum^ nihil clt: qui autc uiraucrit m au- mater.amcnc. &: m tuia.uuDcvot.s 

1- j 1 ^ l -7 C \ ' o ' • J c. I. & 9- jbi Scnbxdiftinf iiuntpoflc 

rO tCmpl!, dcbCt. ^ StUkl &: CXCl , qUld iurari pcr lcruralcm,pcrtcmplum.3c 
■ n " \ \ V'^ niunu.s.atquc cx bcribarum fcn- 

ennil maiUS Clt^aUrUm^ antCplUm qUOd [entiaqu^damjaramcnTagiauiafunc. 
r ' N 1 8 r" • * qu.Tcx Kgc non crant induda. Mif- 

landlihcat aUrUm? ilt qUlCUnqUC lU- na.othDclrmimoanno c.^.paragir. 

. . 1 . •! •! n • ad huiuJmocjifcntcntias^Jcribaruni al- 

raucritm aitariinihil clt : quicunque au- lud.t icfus hoc lo o, eosqucratione 

. b • 1 \ #1 r • I natura rcrum addufta rcdarguit. 

tem lUraUCrit mdOnO qUOd CltlUper ll- namquc iH. acunlfim.v.dcbamur ja 
1,-1 tQ»x-> • -1 • • fuisargumcntationibus , &: vt homi- 

lud, dcbCt. CXCl , qUld Cnim maiUS nes atquc amb.tiofifrcqucntcrhailu- 

. I * \ r r\ • r ginabantur & c.Tcuticbant. 

cft , donum , an altare quod landtihcat b /» aono c^-uodcHfui^trxiUid^i Forma 

^ iuramcnti huius crat K o R B A N , id 

donUm? OuiCrCrOlUratm altarKlU- eft munu$. hanc formam imerprcta- 

^ ^ — p -n J 'tu^fi^Matth.TUsfupcrius c.i». Mar- 

C rat in co & inomnibus qnx lupcr illud cusautemHcbraicccxprcfnr^ 

funf &C GUicUnqUe iuraUCrit in tCm- nV.amdd.gctiaminminut.mmisma- 

iUliL. v^uiiv,tixi^..»>i» datis , & ad cxtctnam tantum pcrti- 

plo , iurac in illo & in co qui habitatm ?jr,;';st"r-.'^i"V-- 
ipfc: " & qui iuratin c?lo,iurac m thro- ^;?;;-^;;'--^;^ 
no Dci, & in co qui fcdct fupereum. <^l\^^;::!:^^:^::(^. 

VxvobisScnba:& Pharifxihypocn- 
rx:'quia dccimatismcntam &:ancchum '::::X:~,^Z^^^^ 

A « Or ^^li^nin-ir /-jiT*» nrniirin num b.j dcciman oportcre affirma- 

&: cymmum:, & rciiquiltis qux grauiora ^ennt.qu.a fcr.ptumcft,Decim.ibis 

r 1 • J:^:.,.^-. .'.r»ir>r.t-i/-/^r ^iii-n frudus terr.x td.i: . cx haclcftionc lic 

Uint ICOIS mdlCmm , OC milCllLOrUiam, a.gumcntabantur. Fruaus tcrrx.id 
« r 1 a? ^-^,:.. r^^^f-x. iU^ ftt,quc*i rciia trad.ttibivtfruaris: 

& ndem. na^coporuut raccic^cc inauuu c^-nuo , nn nta, & cymino, his o- 

jjLT^ : ^K.-.f-or- A-ii Icnbus&:fim'!ibuibisfruimur;nem- 

OmittCre. UUCeS CXCl^ CXCOianLCS CU- pedumvircmfru.mur&vtimurinis, 

11 } s. 1 5 \/ & pofcquam arucnnt ctiam . Igitur 

icCm* CamClUm aUtCm $ZlUtlCntCS. V a: acLimanda funthxccumvircmiaia 
^ j \ ' vfuscolliguntiir,&:cumaridainv/u5 

VCDIS aflcTuantur. jd quod dcfrumentofic 



82, EVANGELIVM CAV.^XXUl^ 

Traniruiouci>cipccua,qLumAiicJ- voDis ScHox & Phanl^i hypocritg: qiua 
ruai hypocnrim.hoccft faa.tituai- mundatis 0110(1 derons cltcahcis &pa- 

nis cxteinam tantum pcrlbnam va- r J ' w 1 • n • » • 

cuam omni roiuix nindiruatnis v,r- ropliais : iiitus auteiTi pleni eltis rapina 

tutc. vc eniOT cx cahcc &: paropHcie q,- J'- ±6 t>.1 ■ r 

intenus corrupt,$ &: immunci.s ,mi- OC mimUndltia. PhanlCC CCCC, m Utt- 

niunda Sc corruptatcddunturfcicula i • J • \ n I • • 

&potus,uavtnaccantedcntibus&: ua prius Q uod intus elt , caucis & paro- 

bibcnttbj,;iic cxanimo honnnu cor- /" I • J ♦"J 1 ! / - i 1" 

rupto,corrumpirurqaidquidcap.tur: piJdlS^Vt liat id Q UOd dctOris eltjllU nUU. 



ncque ipnsquiconiipii jum vtilc, ne- zy \ r } ' r -i i ^ f 

juc Dco gra:umcft.Quamobrcqui V X VOOIS ScriDcC & Pha dlci H VDOCrl- 
:aucrv* cupiunt nc qu:d conuptionis b • .i n- r Ti'' ii 

&:.impuritat.sconciahatcibusautpo t3C i ouia Ijmiies eltis 1 cpulchris dealba- 

fus cx valc.vasiprumdihgentcrablu- . * . . ^ . -•J-^**-'^ 



tum put^it inieaus &c extenus iicd tis^ Qux aforis parctt t h omiui Bus fpccio-^ 

cluigcntiai; iiuus.quam cxtrajquia p c • \ . 1 ^ 

{'^r.TdTaS:;^^^^^^^^ ''^' ""'-^s vcro plenafunt offibus mor- 
:u'&';trr^^j;„'.rruc,tu's; ^ omni rpurcitia. fic & vos 

n^SU^i^^bra^D^^hcfbJ^' ^"'dcm pareris hominibus iufti: 
Liit4™;;.'*^^Sab';ilit "^^'^^ P'cni eftis hypocrifi & ' ini- 

nl-:':,^"^:^^^^^ quitate. Vx vobis Scribx & Pharii?i 
^:^!::Zi~:!^2l hypocritx-: quia ^dificatis fepuJchra pro- 
r.;,putr?A^i!l,t,S^^^ phetarum, &c ornatis tfionumenta iufto- 
h;;t.,t'''''''"''"^"^^ rum, '° & dicitis,Si fuillemus in diebus 
:i„ri/;:Sc"a^:?^;,Tu?qu1 P-^trum noftrorum , non ellbmus focii 
^:^^:^^::^!^^^:^ eorumin fanguineprophctarum. ^'ita- 
Sr;^.sUr,'sur'"'^"''"°'°"'" queteftimomocftis vobifinctipfis, quia 
i^:;:iJZ!th^^:Z fini cftis eorum quiprophetas occidcrfit. 

fcruatoresf.-ievenditanthvpocntx &: ^ V^t-\Tr\c t* iv^ t^l o*- ^.^ /1, 

tarafaiegisohferuai.oneiongcMiftat. i-c vos im pictc mcnluram pattum VC^ 
mc perpetuain mundo cicitas ho- itrorum. bcipcntes genmiuia vipcra- ^ 

fninci tranfuerfosagit.vtantiquosat- ^ , . ^ ^ J ^ t" * • \ • !• ' . ^ 

cjucdcfunaosvuabonosUudent.pr^ itim , c[uomodo lugietis a mdicio crchc- 

fcntcs & viucntes odio vel hiftidio .-.^^ 34 1 '» • i 

profequantur.Vntcn.m fulgorc fuo ^^^- AdCO CCCC CgO mittO ad VOS PrO - 
qui pr.Tgrauat sUtcis Infia fe pofitas. o C ' #. T • I ^ ,. 

rxtinausamab.turidcm. hocautem pHctas,, oclapjentcs cc lcribas & cx illis 

acciditextUprauata & corrupradifci- • i 

plina.nuaa parcntibus hhj accipmnt. OCCldctis 
Pacilecn.m fih) do.uefticacxcmpJa imirantur , quanquam aiias damnenr.vt hi qui cum inioua narrnr^ n 
phetas md.c.adamnarent, tamcn ip,i Chnfto, omn.u.n p.ophctaru.n maximo . n^on.mZTjrZ? 
rnodo exciptebant exc.pruriqucerant Apo/iolos &: £..angchj mimftros ahos poftea ipfi^n^^^^^^ "^^'^^'^^ 
f Er^.svnp.a. ^ Noneft mandatum, ied prophet.a& pr.Tu.fiocum.tonicapermillionc e T^^^^^^ • • 

& fignificatto f uturi. Implerc mcnlliram , cit id pa.a.e & perhcere. at.^ue adde. e quc^d dce^IrXo 1^ 

pcm;us diumam ind.gtutionem, iudicmmquc vlt.onis maturandum. Expcftat enim Dcm,^^^^ 
l^rauurcorum.l,poen.xcntiamopor.uneegerint;aut vi an..naduercat in eos mulmud.n " 
poftu Unte: vt ex lllo loco dtd.cimus, (^ia nondcim implet.x funt .n.quitaccs wl x.i^^^^^ vmdiftaa» 
g ^omoctcfu^^us ai,uiu,ogchcnr,^n Ctim vos ipfi confulco kclcra admucat.s , qua: ,n pa tibuc v.A • A 
h £ut ego ni vo:fr,^'hctA(, ] Oinma Ji*c iia ciicmfi-e m Aau Apoftoloium legiajui! vcftru4a»naaj5 . 



ifi^.i 1.4.4. 



CAP. XXIIIT. S E C. M A T T H. 8 j 

occidetis &crucifiacris j&: cxcisfiascl- ' ^'^^••"^^i vin urrn,. - pht- 

I , ' n • r tarnmic luftorum ,qui proptcr vcri- 

labitis in lynago^is veltns , & perrcquc- p^^tis aflcrcndamoccnifuc. 

/ c> O ^ J r l rant , fa£ta cft m ludxos Hicrololy- 

mini de ciuicacc in ciuicatc: ^ ^ ' vc vcp.iat "^;'-*"^"^:.*^'^- , , , . ^ 

fuper vos omnis fanguis luftus qui cffu- a^^nt^on" 

fus d\ rupcr ccrram , a fanguine Abel lu- r'^;!:^:^^^:;^'::;^ 

fti^vfquc ad languinem Zacharix filij SX^^^^^^^^^ 

Barachix , quem occidillis ' mtcr ccm- r^^^^^lt^^^Zl^^.^^n^J:: 

plum & alcarc. Amcn dico vobis.ve- i^^i:^;^^^^^^^ 

nienc hxc omnia fupcr 
37' 



cidis prophecas , & lapidas eos qui ad tc ^WDcbin"^^^^^^^ 
midi funt , quocics volui congregarc fi- fmiic ' 



• noljiftis 

MS.6.». 



J/.:rc.l).4.i. 



rrr»n/»nri/-n^i«,vi mircricordi^ dium? totics /ibi vltro 

L:,LnCiaLlOnCm obbt.v dcfi^eaionc iHam damnatio- 

T/^mr-» l/^ii-» Ta' rn A l/^i-»-! ^m^^* r-^^ nem libi ipfis vltro moliti [unt. 

UltllV.111 iClUIalLlIl^qUtL OC- m Fucnlmjncturvolti dcrnuivcjlrAde' 

urlo- 

vnus cx Scribis , auditam iibi 
voccm c cxlo.huius omnma 

1: _ J _ J 11" " " fcnteotix in quadam fx rumis vcteii* 

los cuos quemaamoaum gauma cogre- lerufaicm prccibuj operam danti. 

gaC pUllOS lUOS lUbalaS_,&: nolUlltr? cc&:paIdmilli.probatum fu.flfccul- 
? 8 »n T- 1 • 1 n g-liftam fecundum rcripturas:iamquc 

^ bcccrciinquctur vobis ciomus vcitra Pocnommcrcpi,iib,oitenfumobL 

dr %0 r^- ' 1 • n «umqueinmfpccicrc^ijpromilfictijC 

CiCrCa. ' DlCO Cnim VOblS, nOn me f^undiimfcripmras.-nccalmdquip. 
. ^ \ . . r 1 1 1- •T» !• P'-^m libi reftarc factcndum, quo fc 

vidcbicis amodo^ donec dicatis^ncncdi- iii.scumcncprobct.quicxpcaibatur 

a patnbus . Clvpd (i ncc hoc ricc illo 
mo.lo cxcijuatur , iulhiTimum &: ccr- 
ti/nmum fo.i: Dei aduurfus cos iudi- 
cmmexcidi). . 

ETcsrcflus lelus dc cemolo ^ibat. Et » vyfflLLVAlcyt,l,,,cstcmpr,.] 
^ j..- . 1. . a .-1 I iHudtcmplum fucratab Herodofiim- 

_ ii i.i^. I. ^ii....«.J^ mo artificio maximisijuc fumpnbas 

..p . - |. i I r amplihcatum lapidibus quadris.quo- 

renC cixdlhcaCIOnCS tCpil. IpiC aUCCm «•umreliquixhodiemnouomurocx- 

1 . tant, v!pcnumquatcinoiumpcdu,&: 

rcrpondcs dixicilus, Vidctis nccomnia? "'aionbusctiam. 
Amendico vobis , non rclinquctur hic ^'^•''f/iri.nononcafu nonmn.rari 

* ' . L & bcllica trmcritatc , fod nunifrf*a 

Jci conHlio decrcta oftcd.batur.ciim 
nuilus lapis omnmo inmiotus,atquc c* 



(ftus qui venicin nominc Domini, 
Cap. XX II I i. 
TcgrclTus lefus dc cemplo ;,ibat. Et 
acccllcrunt difcipuli cius Vc oltcndc- 



lapis fupcr lapidcm qui non dcllruacur 
^ Scdcnce auccm co (upcr Moncem oH- '^^^Z^^O^^:;^:^ 
ucci ^acccllcruncad cumdifcipuH fccrc- r^l^r^rir::^^^^^^ 
c6,diccnrcs;Dic nobis , quando \^xc 

T - f*rnnf5 ^•■».']i'<'ri"" Hngulas lationcsin rc- 

^iUIH. fponiionc Irlli v]uoquc atftndcrc con- 
ucnift, ahis totum^.oc arRumcnrum impcditum vifr^I)ifur, cxplicaiu diflii ik*. Prima in:ciicg.-tioclV,.^.;<./..- 
dokit en-.nt? nimirum qux prxdixerat lclusde rc, robationc & abdicnfinne lud.ronim ,arquc leioloU mitanorx- 
kidio. ^ecMVidTL , Sl^f.dfi>:jium adwr.tu^ tut^ Dc aducntu C hrifti lam dcclar.iti filij I>cipcr Spiritutn fan^^^ificatio- 
ais cx rcfiTrc£lionc mortuorum.qui aducniusinhabirationis dicitur : cft-juc viuum t;-ftjmoniiim pfxrrnti.T tc 
Tirtutij Chrilli m hominum animisinhabitantis. f-t diciiurctiam aducntuspariicularis vcl piiuatus , in quo mA- 
jnummyfteriumeft.ncc breuiorationccxponfndum. Tcrtia inierrogatio cft, £rfvv.jW;?»*^i>w>;f4<</i.'quodfign4, 



84 



EVANGELIVM CAP.XXIIII, 



erit conrummationlj mundl: namque hic feculi nomcn oVy il jcKaby mundo vfurpatur Hcbraici atquc Syriaci 
fLTmonisconfurtudine. Hic appclUtur fccundus adueuiuj Chalti publicus ,cum in fincfcculiiudcx vcniuru» 
prxdictus fit a vati-us. 

lJ^i::::;^^::;l^:;:6i crum? &quod fianumaduentustui,& 
Z:Z^^T::J^^:Z:^Z confummacionis feculi? ^ Ecrefpondes 
'^i!:^::^^::^::^^^ lefus, dixiteis,- Videte nequis vos fedu- 
?hTC-^^rvr<iur";« = cac: ' mulci enim venicc in nominc meo, 
^^^f^r::::;:':^:::::'^;!::!^ dicenccs ,Ego fum Chrirtus : & mulcos 

prxflans , ctuamuis virtutis & pictaris r J 6^ A l- \\ • * n- 

prof.nfionc&excmplo^illullni.tamf lcdUCCnt. AuditUn €111111 CltlS prX" 



cam viriutein & efficicntiam, qua 
Cgnificauimus , hom-nibuj probct, 
Chriftus nullo pa^Cto dici appcll.irivc 
poflit. Atque in hac re myfterium ef 
niagnum, adeo vt eius ignoratio mul 
errorcm crcarc poUit grauifllmum 
^AdxturienimeUii pr.dui.'^ Htc rc 



cgn.ficauimus , hom n.bus prohct, lid & opinioncs prxlioru . Vidctc netur- 
poflit. Atqueinhacremyfterumi eft bcmini. oportct cnim H^c ficri: fcd non- 



* autem 
its.c.s. 



um c 



fl finis, 



in 



confur^etenim gcns 

b sAxd:turienimeWfUr.di.i.} Htc rc- _ . ^ 

fponfio ad primaminterrogationem ^eiitcm;, & rcornum mresjnum: & eruiit 

pcrtinet , de excidio krofolymitano, ^ - - ^ - ^ 

tc luJaicarum rerum ca 

rij magniquc lumultus pr.Tcenun c- ? g • . . . . p -i 

rantpd quod in iofephi& .nhorum loca. li.Tc autcm omnia.initia lunt do- 

iliftoriis legimus cucnine: de fame, in i q ^ ^ . . 

Aa,sApoitoiorum,& Pauh Epifioiis lorum. 1 uuc ttadcnt vos in tribula- 

viderc cft. 

c Twtc Trr<dait va in tri!u!ationem. 



rofolymitano, n • 1 ' n r n 

.ru.quemva- pcltilcntiXj & ramcs , &c terrxmotus per 



, , , , ]^<="^ tioncm ,& occident vos : &c critis odio 

mifericordix fu.Tadmirabili benigni- -1 •! - 

tatc&:chmemiavrus amequam lu- omuibus cTcntibus proptcrnomcii iTicii 

dxos reproSarct & difperderet , Apo- jqJ^ ^ ^ . f | 

ftolorum fuorum opera &:diljgeniia i-^ / i • 

reuocandos cuuuii.vt in pro.vimo ca- 



Suff. to. f. 17 
LiiC.ii.c.ii. 



Et tunc fcandalizabuntur mulri : &: 
inuiccm * tradent : & odio habcbunc in- 
uiccm. ' ' Etmulti Dfeudoproplicc^ fur- 
o;ent:&fcducccmultos. Etquoniam 
iedi.repuifi , & inc.Tterarumgctitim abuudabit iuiquitas: rcfricrefcec charitas 

odium &:muiJiam4iduaifunt,tan- , A ^ * ■»-**^v.a v. v..i. v^iiai i,Lai 

' ^ qui autcm perfcuerauerit 



pitc Chriftuspr.rdixerat. Apoftoli no 
folum iud^ris qui in ludafaerant, fed 
Ifracliiis omnibusenam quiapud gc- 
»es alia^ commorabantur, vt Thefia- 
lonica:, Ephcfi, Rom.x , falutis nuntiii 
optimum cxpofuerunt quihus re- 



fo MS. 



multorum. 



<juam rerum publicarum 'pcriurbato 
rcs , cum tanicn nihil ahud noui qen- 

'::;:^a:!^:TinZ^f:SZ:^:;:. vfque in fincm , liic faluus eric. '^'Et 



'^::^;:^!!:::^'"""" pn-Edicabicur hoc Euangelium rcgni in 
rfiM mr„r^n:Lm & vniuerfo orbe,in ceftimonium omnibus 

lerit cxorum,muItimei no- -i 
aandi obtentu ofiendcnt gCntiDUS. 
,n auos in.probaiidoquodam rcligionis ftudio, vtpotc non fccundum fcientiam , alij aliosquafi mcarurTi par. 
l!^^^!:^^^!::^'^^!':^!!!^.'!!!^' mcas partes v.dentur fibi agere, alios odio habebunt, &: tr:^em!atque 



B 



ent cx ignoratjonc me.t vcra: virtutis, id crt-icicntc dui)oI 



j , ^'''^'^^tii^ pf«?udoprophctas,aui dc Chriifo #.r^r 

na falutca'ia doccant,qu.-im qu.x vera funt, & cognitu vnl.nima. hxc rcs%xcitabu5ifcorc^?am^v d f^^^^^^^ Iba" 
dabit .niquitas, quamobrem chamas mulrorum rcfrrge/cet. Sed m i.s omnibus qui primam & vcrinimam^^^^^^ 
geh;mc, rationem tenuent . m caquc perfeucraucnt viquc in finem , hic fal2us eri^ c^.noS^^^^^ 
nieumtandcm c £rAr.^-.,^,r«r kr £z..«,.W] lam nunc dc confumn.at.one fefuh alq .1^^^^^^^ 

indicat.Euangchum enim hoc fuum ,n vn.uerfo o. be prxd.randum efie .iffirmat in tefl.mon .1^^«,^^^^^ 
tibus; ita vt omnes gcntes fibi prrd.catum teflcntur, & non fokim prxdicatum fcd fnfs i n 
«cft.monus comprobatum. funt aurcm tcftimonia, figna &: prod.gir. & Spukm fallt, Kbution?. V V 
ucrfionc$iQco$quiprxdicammrcp«lJeDt. " » '»F"««i*n«ici,Uribuiioncs,5c ammad- 



CAP.X^IIII. SEC.MATTH. 



^5 



gentibiis. ' &c tunc venict conrummatio. IJlclZ^^^^li^^t^^c^i 



Ciim 

_ ,& con- 

i^.xV.l-:: 'Ciim ergo videritis abominationcm gi^^r^av^V/or.J^rcll";';".:: 
'^•'•^■'^- defolationis, qu? dida cl1: a Danielcpro- ^^^r^^l^l^t^^^^^H:^ 
pheta ; ftantem m loco fando (qui icgit "oirrro.""'™ """" 
intclligat) tunc qui in luda-a lunc^ru-propofita Wnus iuMr,.am a.fin- 

^ j 1 7 r> • • n buiafufms cxplicaniur. atquc Jioc lo- 

giant ad mOnteS: CC qUl in tCCtO, nOn coccnum fig.ium Icrofolymnani ex- 

jr j n I- '111 r cidijindicatur. Quando,inquit,vutc- 

clciccnclat tollcrc aliquid dc domo lua: ntismiiitcs aiK-mgcnas ,quibus n^fas 

l3r • • ti erat m iocum (anrtum ingredi, tanun 

tz qui in a^TrOjnon reuertaturtollcre ingreflbs ; cosquc non orandi caufa, 

/- 19 \r lcii dirucndi co dcdu(flos; cogrtolcite 

tunicaniluam. Vx autcm prx2;nan- iamaftumcfl.dciuda.asrcbus. 

b .t • -n- 1- I ^ StaiitcminlocQ jMllo.] Chriflitcm- 

US & nUtnCnnbUS m llllS dlCbUS. porc icmpl.arcaomms fcpicmparti- 
« ^ f ^ /-i buscrat diuija. prima omniumdice- 

Orateautem. vtnon hat ru^aveltra baturMonsaomus:iccunda,A.r.um 

irll I I * • gcntium: lertia, Atrium fccminarum: 

m hVCme VCl labbathO. ^ Crit CnUll quarta. Atr.umllrachqu.ma.Atnum 
^ \ t . 1 . ^ . faccrdotum: fcxta, h e c h a l: fcpti- 

tunc tribulatio masna, quahsnon ruit ma. deb. R.quanquamvcrdiotus 

, , . , i\ r* locus fandtus habcictur, pr.Ttcr pnmi 

ab inuiomundivlquc moao,ncquc net. &:f5cund.»md.u.f.oncm,tamcnpro. 

. ^ » . pr.c fanftum diccbaiur HECHAL.hoc 

Et nih breuiati fuillcnr dics lUi.non eftipfatcmph.Tdcspr.orpoftport.cu. 

r 1 1 oc DF.sin faneta lanctcrum appclla- 

ncret falua omnis caro: fcd prootcr cle- • Abominationcm ddout.on.s 

r I interprctamurabominatos ludx.sgc- 

ilos brcuiabuntur dics lUi. Tunc h t.ics *:dcroiand.caufacpdcdudos. 

d Tuncamin IucUajunT^jiviutut adiwn" 

quisvobis dixerit.Eccchk -cft^Chnd', '^^^^^^ZZ^^^tZZX 
aut ilhc: noUte cicdcre. Suracntcnuii Z^^^t^^t;:::^::!:;. 

Ihaclitarum quondam rcg.o in trcs 
partcs d.u.facrat.Iud.Tam, Samariam, 
& Gahl.Tas Fugiantcrgo in Gahlxas 
_ _ &: montes Samari.T, iitquc magna fc- 

crrorcin inducantur ((. ficri potert) etiam b":,';.^"^,!"!:^:::;!,^^:^:^^^^^^ 



.e. 



ttr.x j.c.ii 
MS.C. 



pfcudochrilH, &: pfcudoprophcta::&: da- 
Dunt fio;na magna&prodigia/itavt in 



lUMI 

clcdi. ^'Eccepr^Edixivobis. ''Sicrgo ^f^^^lOr.^cot^lV: 
dixcrint vobis/Eccem dcferto cft:nohce r^Tiu^l^rctrjr.t 

L? nvyvn ^^^' ^^"^ rcmadexcm- 

5 CXllC plum rcfcrt Loti quodama Sodomo- 

tum cncr/ione Iiberati : cui diftu eft ab AngeliJ.Fugc in montem, & eruc animam tuam, ne r.fpcxeii$,&c. Non 
cnim in maxima & calamitohflima rerum trcpidat.one curari dcl>ct domcftica fupcllox , qui .mped.mcnto po- 
tius cflc potcrt ouam adiumcnroad fatutem. pauca emm fcciini abflulit: taniu n.mirum quantu du.x filiarfcrre 

' > i!r, cui di^Vum cft , L.bcrare in anniM tua: 

I ncs Chrifti, Ft rmtntt^hy ^ quiw A(ro,6cc. 

, ^iofam conluaudincm, fugam impcdire & 

nt- t io!. I i.x ilio enim popuJo ilh cle<Jli fiint, qui inuitati ad nuptias vcncrunr, 

. inniranti, • > vcftcra mducrunt. Hosne cum rcliqua gcntcpcnrent curauit Dcux- Al- 

d chluuium ancjviuum. g It.ivtutf' -ur.] Etiam clc^>i, fi tannim ad figna 

t.inducenturincrrorem a pfeudoprophct;' •riftis : led ilh ad F.i.angchj vcnratcra 

: lii verainanimumaHucrtenr. h £a.; \on .ded C hrilhis hahcturquia dcfcr- 



potnei 
Hcbra 



Jufiii r i 
& prof' 
fit virtiu 



tiim pctitur. non etiam i.lco (yiu quis intra priuatos aut communcs paticrcs continctur. Sunt hxc P^V^^-^f 
/les & cogitafionc5,inqua$qui fcfc infcrt.non dcbct flbi connnuo ptrfuadcre ChriHum fibi iam incne mhabira- 
wiem. Vt Chtiltuuj cnini habcamuj, non cft certus lociu adcundus tgnquam ncccCixiuj, Uu« in dcfcrto, fiuc m 



8(5 EVANGELlVM CAP.XXIIIT. 

pfnctralibuj. illecnlm fc cuplfnt« Bc cxpetcntcs vltroquiiit &: adit atquciolubi«*t , Hcut fcriptuni cft, rropecft 



vcilum ir.orctuo & jn cordctuo, vt taciaj il!ud, lcgcquxfcrip/it D. Taulus in banc fcntcnnam. Quddfi oai» 
au;rrat flii cognolci pcfiitarlucntui Chriih ab iis in quos aducnif (multi cnini fibi pcifuadcnt cum aducniflc ob 
lobm lidcm &: imputationcm, aquibustaracn longc illcabcfl) Rf/bondct Chriftus ipfe cflcfubirum &: rcpcnti- 



iT! &: imputationcm, aquibustaracn longc illcabcft) Rc/pondct Chriftus ipfe cflcfubirum &:r<:pcDti 
num ipl:U5ad-Jcntum, adco tamcnclarum & ir..in!!f^l'.fm vtful^ur , qnod ciim repentc in Onu cmicct, atJparet 
yfquc in t-)ccidcnrcm,ad\c hommcs iplbs illuHrat.incendir, niur.it &.pfrficit,vt non folum apud jpros, fcd apud 
ai;os quiad cani peifciTtioncni nonduin petuciieiunr, hic Cluifii in iUos aducntus piobctur : Ikuc lcnptuia cli, 
Onijici oui vtdirrHitcos,cognorccntillosquodiltifuntkmencui bcncdixit Dominus. 

i,u„turcr'a^^nu,] Hac aiiegoiia voiuit cxire. cccc 111 pcnctrali Dus ! nolirc crccle- 

dorcriberc Chnftusnaturain,ine;eniu, Z7 r ' * 1 • I y^x • o ^ 

& audium preu ioprophetarum & TC. blCUC €111111 l Ul^r CXltaD OnCtC,CC C 

plirudochnftOium,qu()s multos furrc- p . . y . • r» J 

auros pr.Tdii:crat. ccs autcm cupidi- parct vlquc 111 vJccidcii teiii .* it^ crit & ad- 

tati & ambitioni dcfcruituios nunc ' V'!'* 1 • • * 8 « t rl • 

/IgniHcatvulturesenim&aquilarhu- LlClltUS nllj hOlllIlllS. VblCUliqUe ^f ' 

iuimodique rapax auium penus ciim • -l]- 1 ^ Mar.t}.c.i^ 

viuent.bushom.num coiTonhus pa- rucrit corous , illic coii sregaDUiitur & r^w ''ry 

lci ncqueant , timcnt enim & refor- 19 r ' ^ n •! 1 -tvf^ji-*. 

m.dantv.ucntcs.mortuacorporaqua aquilar. Statiin autcm polt triDuIa- r;'^; ;^' 

lon^inimcolfacuint pctunt. ex hac .* i % r t «ct. i j.ji, 

«aturafaciiccntdigno(ccieprcudo- tioiiciii dicrum illoruiii lol oDicurabi- f J' '^' 

chriftos ,qui niinirumpietatem qux- - i i i n -*»».«•• 

ftumcfliputant.vtApoftoi.exWsc tur j&Iuiia iioii dabit luiiicn muni, &c 

ir.terpreiantur , qui eiuimodi pieudo- ^ *i , , , , 

troph.-tasIuposraF.ices euam appcl- Itclla^ CadCH t dC Ca^Io , & VirtUtCS CxloFU 
lant. Qjjpd Latinus intcipics vcrtit ~ 

corpusHcbra.ccicg.t7r7«M>^.cadaucr cominoucbuntur; & tuuc parcbit fi- 

dic;turpiopncde cadauerc corrupto, 

^::::^:::^;::.^!:^^::^^ g""^ fihj hominis in c^io. & mnc pLm- 

iiuflulrN^r:::"^;;'^^^^^ gent*omnes tribus tcrra:: & vidcbuntfi-* 
;ul,TrSrafrrr:;^: l^m hominis •vcnicntem in nubibus 
^!::^1ilZ-^^!^.^^^^^^^ virtute mulca &maicflarc. 
rr:^m(,to,r.»,i«.n,.&„^.3Erit £t mitcec angelos fuos cum tuba, 

vocc magna: &congregabGc clc£tos eius 
tZ::';:::::^:;^^:::^^^ aquacuorvcncis,a fummis c^lorum vf- 

aducntum filij homin.s cumvencrit ^,,^ J t-^f-^ i 5 X A L I 

iudcarcficutbeii^&opinionesbei- quc ao tcriii ittos coru 111 . Abarborc 

lorum , & tcrr.xmWtus , & fames , & -»,,«.«,-^ iZ^', J^T^',^ 1 _ f \ 

pcii.s prarceflirant icrofoiymitanum auteiii iici dilcite patabolam ; cuiii lam 

cxc.dium. llla vox (fntwi indicauitrc- 

rum con(Vcutioncm , non temporis raillUS 
lioram ccrtam , fcd quod prima critiUamagna ludxoriim «ribul.-itio , & poft eam omnium tribuum tcir« 
ctiam planausex .Ihi figniscxc.tatus. c \\mcf,tnnin?,u(tlus Apcrte & clard vidchuntin acrc vcnicn 

icm.vt videruntd.Ic.pulieiusafccndcntemin cxlum apertc & clare. Vcntuium autcm dicitfccum virtute mu! 
ta & maieltate, cum efhcac.a & glona^vtpoiequieleftos fuoscongtcgaturus fit , fibiquepcrpctudadiunaurus 
Jmprobos perpctua maledu^lionedamnacurus, cx vtraquc rcgloriam luam confirmaturus. * 
d arlorejfSii.] Ficus folia prodncit incunte vcre, caloremc|uc aiguit in acrc luper terram vagari calor autcm 
crefccns fegctes matUTat, & admcfiem p.irai: me(fis.Tftatc fit, quamobrem arftas to ^i^t dicitur. atque hk ab 
luangelifia hoc nomcn lignificanter vfuipatur. vt crgo ficusgcrminansindicatcalorcm , cuius vi iandom meflis 
cni, & fiet; ita cum vos videnns hxc omnia ficii , qu.T decxc.dio lcrofolvmitano vobis prardiaa funt fcitote 
cxteiacriamquxinpoftcruniprxdicuntur,futurafoiccc.tinimJcnamquccadem efti'cacia fili, hominis qua 
lcro(oIym.t.an.T & ludxorum rcscxc.ndcntur, cort.tuctetiam mundi^ncm & uiaturu roddct Pnus c-po pofte 
rior*s fignnm c.itccrt.inmum. Cxium enim & tciratr.infibunt ,vcil»a auicm nica non tranfibunt H.rccft pcr" 
pctua prardidlicnum confirm.indarum ratio,vt fi ex duabus aut pluribus icbusad diucrfatcmrora pcmncmibus 
priorumtcmporumpia-diaioneseucntuiproconftct,& poftcnorumetiam expeaari cucntus dcbcat cuicnim 
priora prxd.ccre faccreuotuir ac vohi:t..de & poftcriora pr.Tdiccrc poterit , & faccre ctiam poteri^ &: volet 
Atqui pnorum.a Chrilto tum pr.Tdj^^orum cucntus non longc diftabat: :n cadcm caim qux tuncancbatur a:ta« 
•dcnJus crai.hoccuquodfubiungit: ^ » ^«.ia»* 



CAP. XXIIII. S E C . M A T T H, 



87 



c!on 'c oirmia l:.rc 



ramus ciustcncrhieric, &;fo!iauat.i/ci- •„f:j:rvi.;„r 

tis quia prop^- eft a;ihs . ka2c vos, t:;^:!:'^:^:^!^^:- 

prope crt in ianiiis. Amen dico vobis, ^^u^^^^:!::::^^^^ 
quia non prcccribir gcncratio h?c,doncc rtirX:^^:'^!:'^^. cct,. 
omnia hc^c fianc. ' ' Cx\n & ccrra tranf- "^Z^-^^lX:^:^ — 



ibunCjVcrba autcm mca non prctcribuc, 
Uc clic autcm \\h 



luii hoc /Ibi rrlcrcarc ariaur.ni, vt lia- 
rc polTii h«ni!nibui tt mpus ad pccni- 
tcntiani ; aiiv-o cium niilericors eft vc 



lcricordiani cti.i rcfcrcnda, quod ciiiu 
iUe d.cs iuturus h't initium abfolutx^ 
& fxtrcm.T mifcria: Z< damnationis» 
ioimcntorum<]uc graui/Iimori .'■lui- 



.IC aUtCm llla &: hOra nCmO fcit^ hocagat. acmJccUaliarat.oaclmi- 

ncqiic angcli ccIorum,nili foluspatcr. 
^^^Sicutautcm inc^ebusNoc; itaciit&: , - 

k ' \^ r " <i'aboki$ ^v-angch ciusatqucira- 

auucntus 1111] nominis. licutenim erat p«j>niprobif)uchoramcsctuci5d:fLnt 
1Prt.3ui.10. indicbus ante diluuium comedcntes & l^n^ordKx"' 
bibentcs , nub 



um , ditfoictur a patrc mi- 
aut dirtcrri potcrif lapii-n- 



brt • 1 . ter ab co , ctiamfi mui dus hi landi 

CntCS & nUpCUl CradcntCS, clamcntiudic.um, vmd.aa. vlno: u- 
r j j. . -.VT.. ^^^''^ icmp<ira 2c roonunta p.irer 

viquc aa eum diem quo intrauic Noc in p^'"'^ mfuapotcrtatc pmp.er luam 

j ^ * . mifcricordiam , qua d.ficrre iokc in 

arcam j oc non co^^noucninc doncc "^"^'^ Fi'"^""^^*'^'r*-p'a'n»nie- 

A i.i . ^ «.•^ . . rituin. in hanc fentcntiam lUe icfpcn 

venitdiluuium,<Sv: tulitomncs: itacric&: " 



* dao in lc- 
Biq: vnus af 
fumctur , &. 
TDus rchn- 



dcbat animabus mtcrfertorum pro- 
ptcr vcrbum luum.clamant.bus, Vf- 
qiicquo Dominc( fai.aus & vcrus^ 
^ "«^ndiiudicas & non vindicasfangui- 

crunt 111 a^ro : vnus alkimetur vnus ««^"^««"rum de iis qui habuam ia 

j . •: tcrra? &: diaum cft illis . vt 

dua: molcntcs in mola: ''"^p"^ "^"^«^^ 



aduentus fiUj liominis. ''Tunc duo 



relinquetur 

vna allumetur , &: vna rclinquccur*. 
^ctur.Ms. 41 yigiljcc crgo^ quia nefcitis qua hora 



vt rcquiclco- 
icum.donec 

compltaniur confcrui corym & fra- 
ircs corum ,qui intcrhcicndi funt fi. 
cui&ilh Intcrncicndi autcm crant 
pioptcrvcrbum Dci,quod tcftaiuri iSc 
prxdicaturi crit in ialutcm hnminu. 
OornMHT<; ^ SxfatitcmtndidMN,,t.-\ Rcdiiad 
^ ^ Jocundum arg.imcntum dc atlucntu 

Chriftiinanimo*horoinL'm ^uoverc & ma^a cnm erticicntia vrnit. Munc ait non ene cum obftfrnaiionc 
hoCtfft, vt a-rtahora, ccno temporc, vcl loco>iccci7ario p-rpctiioqnc veniat ; fcd quando vcniuru.s Ht, in illrus 
cannhotflI-:hominum vtro iplum cxpcctantiumofhcium clli- pcrpctuo ttudio rLfcaJcum cxcipicndum raiarc 
ncqucvllam horam officij &: picraTi? oiniiterc , ficut Noc,duni c.rtcri homincs voluptai-Hus Jiiui, &:ambi' 
^iou ismiilaarcafururaailibii Dcofalutc. Dcus 

auti ' "s & aaiombus ad pa-ni:tnrt3m rcuotatido» 

cural : , , ; 1 •' ' - ' .us ahahcnaii iuAitiam colcrcnt. Tahiiim vc- 

ro Noc mucntus fucrat u (his arque p.-i f ctus m gcncianonibus rum Dco ambulauit: flc po/lcaetiain quo 

diediluuium inf^rcndura fuit.ipfc lar.tuni Noc ludicjodiuino luPus mucmus tff; & idcoipfc tanriini cum do- 
mofuain arcam frru.infki$ luflii» cfl intiarc. h Tunc dn» tnmt tn,:^)o.'] Vt anno frxccntcfimo viiz No<f 

mcnfe fccundo, fcptimodtcimo dic m;^nfi$,qi«o die mpti funt amncs fot;icsabylTi nugna:.& c.itara^.T c.rli apcr- 
' r M » , ' uUafupcrtcrrar.iir>3rticuIo iliiufdici , in^^c.Tus eft Noe , U .Scn , :^ Chan>, &; laphcth 
& vxores hlioruin eius tum cis in arcam, ipll cmnc animal fxunuum gcniu. liium, 
. ;i penerc fuo,&: omnc quod mouebatur fupcr tcrrar)! in ^cncre fuo , cnn^tuniouc volatilc 
lecuntiuingcnuAluuin.vnrucrfataucs , omncaqOe vt^kicrcs ingrcHa: funi ad Ncc in arcam bina 6c bira ^cx omni 
tarneln qua crat fpiritu^ vit.r, &r qii.T ingrclTafunt, mafculus & focminacx omni carnc inttoicrt ni, ficut pra:cc- 
pcrat rcu^: ' % d.foris , ita vt non pont.nt ingrciii phiia quam Deus ci" dcduxcrat , c.xtcri 

homlnesar .runt forii : ideoquc lalutis cxpcrt'a ri;trunt cTiera r;niiia animantrm gc- 

fiera. fic II) . : cri;: ncmo cnim aniiiHLtur , vt ingrcdiatur in aicam Chnfti , riH i.'li lan- 

tura qui paraii illiui .viucntu c.\pcaaucr;nt. NulJa autcm conditio hominum vrl exthi'a vd finf.uiariier .id fa- 
jutcro c/:ccpu ciu,f(;clvccifinguiotuinAnuuaiuiuiii gcnciibu^ca dclct^a Um qua; Dcus piobaucut,£c iu 



88 EVANGELIVM CAP.XXIIIT. 

t..nquam primum . non uU aliumcmur qucd in agro l.nt. (rd illi tamum cx^.lhs afiumentur, qui v.l Ncc imitati 
fu^-iint fii 



m.mrcsQu; 



cohcaK-nua&p.ctatucmc.isatciuo m.niftcn, f.bi comm.fll funfticnc icaa.vcl .m.tati ^""''^ J»"»- 
iu;r Dc. cc nlil:um iccur? ad Noc vcrcrunt,c.c,uc fcfc traa.ndas pcrmilcrunt. Itaquc omn.s condmo c6. 
n.un.sbom.numngm!.caturvnafpecicagricoIarum. Ncnuc ab bac tatio.,c feruitus cxcludctur. namqt^c^^^^^^ 
bu.anc.ll.squa:eru.u ,n cadcm mola, altcra anbmctur acf arcam v.tx , & altcra rclmquctur ^""^/^^l"'^^^^^^^^ 
aJcovtnequcconiuccsautloc.j.qm communi nccemtudinc coniuna. lunt, idcoctiam fimul lint atlumcna., 
fcd .Uc folum qu. paraius inucntciur. Ncquccn.m vcl Noc fil.j vcl nurus lol. erant, Darcntes,confanpuinc...ocij, 
coi;nati,'neccfiLrijqucalij.U.scrant:f.dquiac.Ttcr.erant comcdcntes 5c b:bcntes , duccnt.-s vxoics & nubcntcs 
ilhVintum alTumpti funt.qui Noc dort.inamco vfquc fucrant fecuii. Fccii cnim Noe omn..nqua: pr.xcepcrat .lii 
Deus: &: d.x.t Dom.nus adcum, Ingredcictu &: omnis domus tuain aicam. te cnim vidi luftum coiam mc m 
gcncraiionehac. ax ir]} \ 

lumcAhominibos nc cumvcn.atad a--^ v^xa****v 

;::i:X::^:^i:^a^o autcm fcitotc,quonir>m fi fciretpaterfa- 
"^i:i^::"^:!^Z;::;^::t milias qua hora furventurus cft ,vigila- 
t^Z^"^:^^!:::^"::^ rctvtique, & n5 fii^retperfodidomum 

fuam. '^* Ideo & vos eftote paiati : quia 
"qua nefcitis hora' fili" hominis vcturus 
eft. "^^ ''Qu^is,putas,eftfidelisfcruus&: 



L»c. 11. ff.39. 



D 



tcin ; oportuniiasrclinquiiur Dco eli 
gtnda : hominum non ci\ huiufmodi 
opt.iic , fcd perpctuo vigilarc , &: in 
orficio conftarc. 

k ^u.futA^^cFi f.delis feruui.^ Vni- 
ci iqiic ecHum quivcram rciipionem 

.='^Xuri Dt'";™pt prudens, micin conftituit dominus fuus 

fonarum &: ofdinum rationc rnam fi ' /- .|- r J^». lll:^ ^iU,,.-^ 

ticmmcm al.umquis habeat pr.Ttcrfe lll 001 raiTlljiam lUam ^ VC dCt lUlS ClDUm 

qucm colat, fc tamcn habet, &: vitcm . ^ ^ ±6 t% '\\ C 

in vinca Domm. &: cuhorcm. Igiiur m tCmpOIC? BCatUS lllC lCrUUS, qUCm , 

fuas partes vnumquemque diligcnrcr y ^ . •• . . • ' C 

& ftiuhosc agerc &: lum oporrei.fiuc cum veiicrit dommus cms ^ mucncrit Iic 

iuucncm, fiue maturx .Ttacis, fiue fc- ^ . aj a j- i • 

ncm.nulla hora non harrendum in taClCntCm . AmCU GlCO VODIS , QUO- 

fo!o vincT , nuUa hora non promo- . ^ .1 f -» 

uendumcft. Durusefthicfermo.at- niam lupct omnia Dona lua conltituct 

qui ficres habct ipfa. Vc cnim fcruus 
prxpofitus fam.li.T nuUa horavacac 
quin profpiciatfamili.T, nam dum alij 
in opcre funt, finguli in fuo.iUc cibum 
emii, vcl parar, vel condit , vcl men- 
iam fternitvcl ftruit, vcl pafcitfami- 

liam, vclmcnfam tollit , &:tlenu6 ci- ^ C \ II 

bosparat,compomc qu.Tdam,feruac feruos iuos , mauducct autcm 6c bibat 

quTdam , diftribuit fingulorum por- \ • r < O 

tiones,d:u.ditp.oper(onarum 6c ha- cum CbriollS * 
bitudinum rationc. itaque rotus >n , " * _ 

hoccft.nequidcuidcfit. hiceftfidc- j \^ Qua uou fpcratj & hora Qua 

lis 5c prudens feruus ,cui fimiUimos 11 1 

tX^^:^^^:^. iS"orat : ^ ' 6c diuidct cum , partemquc 
!^;'T;;r™fp:CH:cn™„^'^^^^^^ '-•lus ponet cum hypocritis.iUiccrit flctus 

cxiftimanduscft Chriftus aut ncgligc Qr n-ri ,-lnr r^f^nrtlim 
rc,autccfiarc;aut non nififercivSi- ^ UilUOl aCnUUlU. 

turuseflc: nam vcnietqua horaigno- A -D 

rar, & dic quaquis non fperai: &: di- ^ A F, 

uidjct eum a familia lua; &: partcm eius, hoc cft , non,v-ii u\.\\ . u; i.Auombus Jc nominit*is fi(ftorutn Chriftiano- 
ruiTi ponet:cactcros quos par.iros, in officioqucfefccontincntes inucncrit .anumct. Vidctur mihi hoc loco Ma- 
gifter nofter nortratcmporafingulariterindicane. 1 Ft capertt ptrcHtere.} Omnium criminum duocapitj 

fummaobreruantur, qu.Thocloco i PrTceptorc noftro fignificata funt:alterum eft voluptaium ftudium, quod 
ad propiiam fingulorum perfonamiittinet: altcrum iniurizfacicnd.Tcupidit.is Cc audacia. Facitautcm vnufquif- 
quciniuriamahis, vt fui^commodiiatibusad voluptatem propriam confulat. vtrumque caput fua vt habctur 
lciic,duobu5iIIis oiaiionibus prxccptot fignificauit, Pcicutcrc confcruof,&: manducwc &c bibctccura cbriofii. 



* quahora 

• on putatis. 



Lue. ti.e.it. 
^par.tO.c.i J 



cum. Si autcmdixcritmalus fcruus 
illc in corde fuo,Moram facitdominus 
mcus vcnirc: "^^* & coepcritpcrcutcrc co- 



vcniet dominus fcrui 



.W. I J./.41. 

/r/.lJ.C.JO. 



CAP.XXV. SEC. MATTH, 8p 
CaP. XXV, 

A '^pVnc'fimilc erit rcgnum c^lorum ''de- ^ c a ». r x v. 



_ _ Tuttcfifmlemt.'} Particula illa tune 

cem virsinibusrqucaccipicntcs lam- "«""«^«n^pu^qu-^mrcrumipfara 

C A t l lcnem Cc conlecuiioncm ./ignjhcat: 

pades fuas exicriuit obuiam fpon{b'& Z^;:'::!;:^.:!^,!^::. 
Iponfe'. ^ Quinque autcm cx eis erant l'-^^Z'Z:i Lo'c':';::"a^;: 
"tamac , & quinquc prudentes'. ' fcd ^'.'^^^riluriS;";,^/^^^^^^^^^ 
quuique fatu^/acceptis lampadibus, n5 ^i:^^:::!'';::^^^^^ 
fumpfcrunt oleum fccum: ^ prudentes rZf^^Wu.] mo, oiim fust 
vcro acceperunt oleum in vafis fuis cum ^T^^^J^^^^^^^^^^^^^Z 
lampadibus. ' Moram autem faciente Z^ZLl^X^^^^^ 

r*_/"J_* o-J bebaniur virgincs , quar inccnlls Jam- 

IpOnlO^ dormiraUCrUnt OmnCS & dOr- pad.bus.llam^om.ribamur,cumad 
_ 6 "V / J • n_ I Iponfi domum dcduccrctur: ficut fcii- 

micrunt. Media autem nodte clamor ptum cit. Adduccmur rcg. v.rgincs 

/* rv i\ r r r • I poft ^ . proximx cius adduccntuc 

radtus elt, hcce Iponlus venit , cxite ob- r.bi,cumixt.t.a&cxuitat.oncaddu. 

7 ^T-i f • ccntur.n tcmplum rcgis. Erantautem 

uiam ei. 1 unclurrcxeruntomnes vir- dcccm.vtcxam.qua icaioncobier. 

I I r uauimus.lcec Statjum dc nupii.s Sicl- 

X : & ornauerunt lampadcs luas. lt & vioiiDuUx , & Mnnaioth dc 
^ Fatuc autcm fapientibus dixerut/ Da- ^c'"'^:arHsLm.p^hus.] Lampadc$vir- 

i n -11 einum fingulorum protcflioncm ndci 

tc nobis de oleo vcltro: quialampadcs figmficani.&nomcnquofcvnufquif^ 

* _ quc tradjt miniftraturum Ipofo. Olcii 

noltrC eXtinSUUntUr. RcIpOnderUnt hocmlocoaltciam partcm mtcrprc- 

*- 1 r r \ r rr i*"^"''. noccltpccnittntiam, ficopera 

prudentcs, diccntes, Ne forte non lum- ncccirati^a..mopiufquamncccnanaad 

1 ^ occurrcdum Iponlo: Imcqu.bus iapas 

ciat nobis & vobis, itc potiusadven- «"ngu.tur hoccit.fidcsmortuacft. 

-'I d DatemtueUoleoieftrr.] A ungulic 

dentcs; & emite vobis. Dum autem aa nupt.asadm.tt.,cxjgct 

Iponfalium rat.o propn.x cur^ olcum, 

iient cmcre, venit fponfus : & qux para- i^rp^i^H- "u„T„r4";:hr„;r 
zq erant, intrauerunr cum eo ad nuptias, ^^'^^^t^l^lZ^- 
& claufa eft ianua. ' ' ' Nouillime vero 
veniunt & reliquar virgines, dice'tes,Do- Ziri^^Zi::,^:^^:. 
minc, Domine , aperi nobis. ' ' At ille Lcfd;^7o.^/;ff raXtonlu/ 
refpondens,ait,Amen dico vobis,ncfcio S^b.^sT;^^^^^^^^^^^ 

M fum cxpcdlant , vt comparcntur cum 
VOS. ei9 dignuatc bcncficii.quod cft admitti 
ad nuptias rponfi. Qudd C Ita eft, vt eft, non funt negligcnda opcra, imo c6 diligcntius illis ftudcndum, quod ni- 
hil humanum illud diu.num bcncficium arquare potcft. nam illa omnino rcquiruniur & cxiguntur. qudd fi ncgli- 
ganrur aui contcmnantur, minuj habebiinus: fcd Chrifti doarina cft.quod habcnti dabitut; &c ei qui non habct, 
etiamquod habctaufcrctur abco. f Itepotiuiadvendentes.l Ex hoc loco roanifcftum fit alicruoscflc, qui 

dicantur vcndcnres olcum: fcd virgines qaac lcpitimc & oporiunc fibi non profpexcrunt, ftuhc pctiiflc vcnditorci 
olci aducntante fponfo, & intcmpcftiue rcdiiflc. Scd quid fit ad vcndcntcs ire , cogitct vnufquirqucquicmptum ic 
quod non habct. |r NoM/ime veroT^emunt & ^IU.] Exiftimantcs fc adnuptia* admutcndascflc, lampadci 

4fFerebant, «^uasnondum abiecciant, 8c olcum, redemptum tamenfcro. 



'^' Vigilate itaquc;, quia ncfcitis ^,^;',!;'^^^^^ 
nequelioram. Sicutenimho-i^ '^'^ ''* 



S>0 EVANGELIVM CAP. XXV. 

a V^^it.xtett.t^ie.) Itiqae vtgilantibus 
& non doiinicntibus, iura^vi in pro- VOS» 
uerbiofft,fubueniunt,hocert,diuina J« "i 

promiflaadcospertin;nt,quiin vigi- Cliem neOUe hOram. w^lUUt Cimii hkj- r) 

lia, llationc Sc obfcruatione proprij \ C - r ' r *^ 

officij pericucrant,nonadeosqui tan- mo Dercare prohcilcens , vocauit leruos 

tum crcdunt &dormuint , pofteaouc f b^^^j. f. ict- 

d:cum,Domine,Uominc,apennobis: lUOS, OC traClldltllhS OOna lUa. JLt Vni 

id quod fubui^la parabola manifelle J 1- • i 1.. 1 

^^r- , . , r . ^^^^^ quinque talenta ,aJi] autem duo. 

b tttrMiiMilltsbonafna.'] Hocverif- 1.. \ ^ 

limum cft,viriuiem omncm *c facui- ahj vcro vnum.vnicuio • fccunclum pro- 

orporis ad a!i- . . 1. ^ ^ * 



_-^_.isaclaIi- . ' i-» n /1 * 

«lUKiapaamD.idonumcne Quid priam virtutcm; & proi-cctus elr Itatim. 

cniin habes quod non acccpifti ? fed 16 aI •• ^ 

tl^nl^^^ll^'^^^^^ Abnt autem qui quinque talcntaac 

rnlquifquc exillmiarc non rrurtra iibi * . * . 



rnlquifqucexitlimarcnon frurtrahbi n 

tiadtiaautacceptafu fli,iedqua.u]ua ccperat. & opetatus eft in cis, & lucratus 

di(paria,iamenvtcxcrceant';rclleac- J . f 3 ^ * v*.* 

cc?ia:ncquc rat,onem haberidcbcrc citalia QuinQue. Sjmilitcr & qui duo 

iiavt qui minus ^ - 
gatfuos partcs quas ij 
illas ftrcnue exerceac 
l>omino lacisfaciat 



itum ubi tratlitum iK, 11 • j 

t?a^T"i«t-"t^ acceperat, lucratus cft alia duo. ' ^ Qui 
.—.^..^STl^:^^ -''utem vnum acccperat, abicns fodit in 
SS3;:,:':Turur «n: terram, & abfcondit pccuniam domini 
^:^^So^~!:^ ^u'- " Poft multum ver6 temporis ve- 
.cllr^^SrJa,^ "it dominus feruorum illorum, &: po^ 
,:;LVu:'.Nr:ft"rj^'ft: fuit rationem cum eis. ^° Et acccdens 



tur linguli ilio clogio , quia multa lu 
<ratus cs , 1< ' 
Ixdchs. Hoc 
pcnfatores , 

vtinquitD.Paulus.Noncft auiem fr - 

«klisquinihil aeitaliud , nil» vtpecu- ^,1 1 1- 

numdomimfuimtctramdcfodiac, quuique talcuta acccpcrat^ obtubc 

alia quinque talcnta ,dicens, Domine, 
quinque talcnta tradidifti mihi : ccce alia 
^ ^ ^ ~ Ait illi 



t SHpermtdMUc6nTttttwnA Hocloco ,-, i ^ , , ^ fl, ^..| . , ^ C 

CgnmcatPr.Tceptor,8c inditat,quantu uujijuuc lupcuucracus lum 



ii 



vrxftct ftatus viri pij pcr Chnfti in fc J ^ , T C I 0/^11- 

Sduemum .a.n ampiiLati , ei a.quo clominus cius,hugc feruc bonc & fidelis, 

fuerit anie aduentum Chnfti , atque - ^ - 
Spiritus finfti. vterque ftatus gratus 



_ quia fjper pauca fuifti fidelis/fuper mul 

L>co propicr fidem & pietatcm , fed «. iT. ^ • • i- 1 

pofter.or longi gratior pnori. Ope.a ta tc conitituam T intta m ^audium do^ 

item in vtro<iuc ftatu fa-ftagratafunr • • • liA H -i 

Dco. in piiori grata fum.quafiquam mUll tUl. ACCelht aUtCm & OUl dUO 

pauca & exigua, fi cum magna altc- I , _^ * 

r:u$ftatuspcrfcaioncconfcrantur.fcd taicnta acccpcrat ^ & ait , Dominc duo 

taincn graca, itavi audiat ,£«?/> /"Ir^** 1 J J/T* -I- i- i'^ ! 

i,.«c->'/</a.cademum*^uibusncgic. tatcnta traaiailti mihi : ecce alia dtio lu- 

ftis non coftituetur fcruus fiiper mul- ii\'*n"l 

ta.nec intrab.r m gaudium Domim CratUS lUm. ^Ajt llll domiuUS ciuS Eu- 
fui. Ma^na &: multa funt adquxagC" r' 1 r \ '. •^ 

dacondituuntur.jquichriftuinfuis ^c icrue Done & hdclis .Quia fuocrnin- 

animis habitanccm acccperunr. C • CL' C \ \- C » |^ x j. <.»,li 

a intrxtnx>-f^^^mvnuu. Gaudium caTuilti hdclis. lupcr mu!ta tc conftitn v 

Chrifti cftfana.ficatio hominum m . . !• i ••^^ v-v^j jxciLua, 

i!l;*niy tcriis plcna nuptiarum folcn- Hltra Ul <iaudlUm domini tlli ArrP 
niiatc. Dchtixrncxcfllcum filiis ho- j ^ * v»^», 1 iImS.^».- 

m nam.incmitSapicntia. EtPauIus, dCHS aUtCm & QUi VnUm talcntUm irrf»- 
Htccnimcftvoluntas Dci,fandtifi. . 1 «-^^^i^tUlU aCCC- 

'^^^^^^^^i;;^'''''^''^'^ '^''^'^-^^ pcrat,ait^ Dominc^ fcioquiahomodu- 

rus cs. 




I 



Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



CAP.XXV, SEC. MATTH, 



91 



Sup.i.y.ii. 



non InHicabat hcc loco 



rus es 3* mctis vbi non fcminafti, &: con- 
^rcgas vbi non fparfiUi; ^ ^ & timcs abii . argunKmacorum.qui lou ficic 
& abfcondi talcntum tuum in tcrra.-ccce r ^i^^^f ' c»^^*'^?^^- 
habes quod tuum cft. ''^ Rcfpondens ^.'''^^.^'^''f^^?^^^^'^/^^^'^]^^ 

-] w. *xv.i^vynviv,iJo tnquinau, d;cunt nonnjodoncccna- 

autem dominus eius, dixit ci, Scrue ma- Dt:riUS^/n,4'~f.^on 
Jc,&:pigcr,rcicbas quia metovbi non '^!^;:^;:^^::':^^:!'^^ 
femino , & congrego vbi non fparfi: ^rti;7o?:4,:i;::£;£„u';^ 

oportuit ergo te.committerepecunia '^^.^l^^Z^tlZZ^^i 
meam numulariis , & vcniens ego rccc- ^^i^Z^^S^^XX;^ 
pilkm vtiq; quod meum eft cum vfura. K"Vrn"n'?X"hc''.™ 

Tollitc itaque ab eo talentum, & date '^::::^:::^^^)^™^ 

A« ^i,; L ^ L » 1 .v^ • t^infm&pcrfeaioncmpcrucnirc.co- 

ei qui habet decem talertta. * Omni led.ttamcn&concrnr.atqucidquod 
cnimhabcntidabitur,&: abundabit 
autem aui non habetj& quod vidctut 

a ic crcuita , cum augmcnro pcrpctuo 

hf r I Jo T' • -1 operum &: adionum : vt pccunia nii- 

abcrc^ aurcretur ab co. ^ Jbt inutilem muiarisdata,fingui.s horis&hora- 



atquc la quot 
I . potcft agat ,vel nih:l omittatcorur.i 
el quxdcbct & poicft;ira vt (lim veniac 
l)ominus ^mucniat gratiam & dona 
a fc crcdita 



fcruum ciicite in tcncbras cxteriores 
liceritflctus & ftridordetium. ^^** 



II- 



Cum 



rurn momentis aliquid lucri facit , C\c 
vr lempcr lucrum crclcar. itaquod cx 
hommis obcdicntia & rcrtoviudo- 



norum i Dco acccptorum acccdit, 
ft. I ... ' n Vlura Domini diciiur. 

autcm vcncrit nlius nominis uimaielta- ^ o,nutKm7haLrr,M,tur,&aim»d^it.j 

1. f% Harcccrtinimarcnifntiadiuinoconfi- 

te lua, &omncsanaelicum co , tuncie- ijoc^^crctacft, vtquireacvfustucric 

y \ ' r r 2 • n ' r ai^nis fibia Dcocrcdirij ,is amphon- 

dcbir lUpCr lcdcm maiCitanS lUX : * & busdon.saugcatur pcrSpinrum lan- 

^ aum Chriftnn cum vcnicntis &: ma- 

consrcaabuntur antc cumomnes sctcs, ;?fnt.sinco;isqucu.ng.piura&prc- 

i ^ 1 . 1.. n ft^ntioraeafaciat, quam antpa; i«a vc 

& lcparabit cos ab Huuccm ,lt^t pallor 
fcarcgat oues ab httdis; 



arc dcbuit &c poiuit , pcr gratiam 
& animi virtutcs a Dcn concclFas. vi- 
dciurautcm habcrc fidcm, vidctur ha 



^ : . - O ^ 

abundct gratia & fpiri tu , abundct o 
pcrum & aft!Oi\um digniratc , abua- 
3C ftatUCt O- ^'^^ P"*^'o> P^" ^ coniolauonc. 

ues quidcm a dcxtris fuis , hocdos autem ^"*"r"OFni,us.qu.Tcurarcacpr;5 
a finiftris . Tunc dicct rcx his quia 
D dextris cius erunt, Vcnite " benediai pa- piiTumi 

\A jy rric ^"^crcturahco idquod vclfibi vel a- 

* ^ lii$ vidctur habcre.\'tinam nulli rftcnc 

^uoj ha:c Chrifii parabola fiorarctlnuUihoiafmodifcrui cxtarcnt inutilcs.quibus illa horrcnda ohcxcationis fcn- 
ccntia immincret, F.Kotcrum w itnchM extericns. h Cnnj /ruttm vctient fiiiushowmis m m.iieihrefua.'] Abfoluic 

tcrtiumargumcntum quod in qu.Tftionibiis fuciat propofitum.de qonlummationcfcculi.quarad ludiciuni cxtrc- 
inura rcfcnur: in quo qui publicc vifiis cft ab hominibusin humilitatc vcnicns , tilius hominis vidcbiturpublicd 
in gloria iudicis, fcdcns in throno iudicarK omncs gcntcs. i Fr ftfantitt tos (ii> tiiutctm.} Antc ilJum dicni 

ficri potcft, atquc itaaccidit, VI hordi & oucs in agro huius mundi pcrmixti fint , id fcrcntc Dco, & ad ouium 
probaiioncm, & h'rdorum mulrornm corrcftioncni ,ouiexouium fimplicitatc inftrui pofiunt, vt vel omnino 
ftupiditatcm & pctulantiam dcponant , vcl mitiorcs faltem fiant. Tunovcriiomnino fcparati cruntfapicntia fic 
vinutc, aiquc aud^oritatc filij hominis fcdcniis in gloriafua. 

k B€fudilii jxUris m<i.'} Qui bcncdixit vos omni bcncdiikionc fpirituali in caclcftibus, vt cxponit D. Pctruj. 



Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



S}1 EVANGELIVM CAP. XXV. 

L'S:ii:^t:;^^ tns mei/poflidete paratum vobis regnu 
T^^'^:^'::^ aconftitucionemundi. ^ ' efliriui enim, ^;^,^, 
'^^::^^^^:^::^ & dediftismihimanducare.fitiui: & de- 
L\Tnt!2^an3 ^^:::;^ diftis mihi bibere. hofpes eram: & colle- 
^'^:^:^::::::^:^^ ?iftis me. nudus: & opcruiftis me. in-^,,,.^,,. 
inop.xruca.rcndo, ^^^^^^^ . ^ ^'^d^^n^^ ^^^^ j^-^ ^arcerc cram: 

& veniftis ad mc. ^'^ Tunc refpondebut 
ci iuftij diccntes, Domine^quandote vi- 
dimus crurientem^&pauimus:fitietem, 
&dedimus tibipotum? quando au- 
tem te vidimus hofpitcm, & collcgimus 
te ? aut nudum y & cooperuimus tc? 

aut quando te vidimus infirmii, auc in 
carcerc: & vcnimus ad te? "^"^ Et rcfpon- 
dens rex , dicet iUis , Amen dico vobis, 
quadiu feciftis vni ex his fratribus mcis 
minimis, mihi fcciftis. Tunc dicet& 
nus propnc ac pratcipuc' cnaboio & his qui a uniltris crunt , Uilccditc a uic rfj.e.y.^. 

angcUs cius paiaius fuitaprincipio, 1 J-o* • • m • Sup y.c.x^. 

antcquamhomoor.ginalicafuiucrct. malCaiCtl \i\ l^ncm XtCmUm ^ qUl 03^3- Luc.ii.f.iy. 
accidit auicra pottcd , vt homincsrua n 1- 1 1 o 1- 4.1 n r • • 

culpaiUii^m fcfcaddixcrmt.cxpatre tUS Clt (1130010 & an^CllSClUS. eiUrUU 
diabolo cum cxiiterint , & fih) gche- . 1 i n- I • 1 

nx. jtaqucomncsqminmaicdiaum cnim : & uon dcdiltis miiii maud ucarc. 

incidcrint, ncc fuam rcftitutioncm a . . 1 1 n • • I • 

Dco legmme&creacquxfitamobti. IkIUI : OC ilOU dcdlitlS mihl DOtUm . 

nuerint,jbunt in igncm jetcrnum:non a i f W •n ' 

quia Dcuseos ad igncm jjternum fub- hOipCS Cram: & UOU COllCOlIllS mC.nU- 

eundum produxerit , vel ignem xter- ' . D 

nu^meorum caufapauucr.tdefimtc\ d^s : & uon opcruiitis mc* innrmus,& 

fedquiaipfifc a bencdidtione Patns _ t 

fubtrahcntes ,dignos uio igncreddi- carccrc: & uou vifitaftis mc. ^'^ Tunc 
l.^{^Z^'::!:i(l^t refpondebunt ei& ipfi, dicentes, Domi- 
a;";:x~^^^^^^ ne ,quandote vidnnus cfurientcm , auc 

fiticntcm, authofpittm,aut nudum,aut 
fis«um;u*:c^ infirmum ,aut in carcerc: &non mini- 

Lr;/v?"al/„ra^at;„"^^^ ftrauimusribi? Tuncrefpondebita. 
«ccntt;.m"5 lis , dicens , Amen dico vobis ,qiiandiu 
."-i>^-obc,n«.- npn.tccims vni de minoribus his ,nrc 

miiii 



rc m 
non fatis 
k bcne ctiam 
pa«em opcrum 



CAP.XXVI. SEC. MATTH. 5)5 

mihi feciftis, Et ibunc hi iu fuppliciu a cum Jf^rL^ni}^ fcrn^onn h., 
actcrnum : luih autcm , in vitam xrcrna. do.'^nnx lirio conunctur. cuido, 

CA n vv T ^""•'t ir«:s partcs lunt, quas rcnerc ric- 

A P. XXVI. bcnt quicunc|uc r.iluti lu.t fcrnJftu- 

E'^ C C\. <I * ^ r nr T fl^nt. PDina anit de HdeergaDcum. 

Ttactum clt: cumconlummalictle- Dcqucpioimna. fccundadcparmtc: 
r r 1 1- • i r • tia, inquacontmcturopciu ratioom- 

lus lermones nos omnes ^djxic dilci- n.j. ica.a dccmacntuci>nih.nco« 

\' r • ^ n • ' • ni-1 M^' crcduni & obcdiuni Enani^clio. 

puiis luiS;, bcitis quia polt biauum ra- omncs lios lcrmoncs cc nlummaucrac 

/-1 ^ n r\- } ' • 1 Icfu?, vt propluta C$c priceptor :ita vt 

lCna net^ & nlUJS nOmUnS tradCtUr Vt nuUa.amparscarumquxadhocmu- 

fi. c . nus pcitincrcnt , rcquireretur. quam- 

^atu r . ^ 1 unc con2;rcc!;ati iunt obrcm ad ai.ud munus chr.ih, hoc 

• r 1 r ' 1 . crt , Saccrdotis ac Rci^is , ac dcn.quc 

pruicipcs laccrdotum &leniorcs popuiu^^aton^hom.num cxcmicdumfcfc 

\ . . . f. I iam dcinccps parabat. ideocnimvc- 

111 atriUm prmCipiS laCCrdOtUm ,qUl dl- ncraHeroIolymamvaldccclci.gradu, 

b l ^ rl- r " vifupcr.uslcg.mus. 

amrCaiphas: ^ &: conliiium rccerut \/-tfiamhorKu,utra<uturytiruafig<auT.i 

» llla coniundtio <5r cxpontion.s viccm 

vt lelum doio tenercnt , & occidcrcnt. obt.nerscicbat cmm d.fc.pui. pafcha 

, polt b.duum fore : fcd an co tcmporc 

^ Diccbant auLcm , Non in dle tciro : ne ^^-^,^^^;- ^radcndus & cruciHgcndus. 

5 I #;d \ non ita fcicbant. Exponit auicm lefus 

forte tumulcus "ficrec in populo. Cum 'j^^^^l^-^:^^^'^ 
autem Icius elTet in Bechama in domo t 
Simonis leprofi, ^ acceaic ad eum mu- ^^^^^^^^^^ 
hcr habens alabaftrum vnguenti prctio- '^:,^^:,::'::!^,,^: ^ 
fi,& effudic fupcr capuc ipfius rcmm- ^y^^'::^:^:^-^ 
bentis. ' ' Vidcntes auccm difcipuli, in- ^^r:^:::;^:^tr^:Sn 

IVl 5 Uli^llclLl jrurtiim tcmpus vidcbatur. tc tamcn 

alKrmat Icfui ira fore.vtante Pafcha h;tcomnia fiant. 'Simul vt illos pr.Td:t^ionc fuiur.\tum rcrum paraiiorc» 
rcddat, atquc ctiam doccat fcripiurarum & prophct.arum rationcm cum vcr.tatc ipfaconltarc : ciusquc mortem 
noacafu, nontcmcritatc aut imprudcm.a, icd diuino confiho conftitutam cflo, ad falutcm publicam hominum. 
Q_ua jn rc quanquam maxima culpa in ludxorum improbitaieeflct , qu. miniftn fucrunt huius mortis ignomi- 
mofx Chnftoaffcrcndx, tamenauftoritasprimaatqucmft.tutioad beum rcfercnda fuit ; quiproptium Hhum 
irad.dit pro nobis vt cruciHgeretur. Atque itaquod fxpifTimc curauerunt hid.xi , hoc cft, vt lefuin occ.derent, tf- 
fic«cnonpotucrunt,quamuuIongotcmpt)rc, 8c multis confihis initis , ac icntata larpc r'-; donec hoia acce/rit 
corum,^ poteftastenebrarurai luncenimaded brcuitcroraniacxpedita lunt ,vt agnolci facilc poflit diuinum 
^or/ • •: X • 'uc probari expofitione ipfa rei ge/t.T,oua« Euangchfta- c.ntinui) fubiungunt 
c j Eo temporCjCadrmcjue horaqua ChiitTui in uionte Oliuarum pr.rdicebat dtfcipulis hoc, 

^p. . ; Limdolo tenercnt,& dolodetcntum occid^-rcnt : namquc hoc ilh magis cupt rcnt, quim pu- 

bhce occidcrc; quod tutius ill.s vidcbatur atque cxpeditius: lcd iimucrunt lumulium popuh , qui facile onn pof- 
fctexruraoremopinafxcaptorx aut occ.fioiiu; maxime co tcnipoie , quo multi cx vanisioc.s conueniebant Ic- 
rofolymam, cupidi videndi Icfum. atque .ta diifcrcbani conlil.um vlira fcftu.ii, cdm intcliigercnt tam brcu. non 
poflcrcmillam adurnari.citra pencuhim (cdit.onisatit tumuiius. d Cmh tutem hjMtJfet ui Baixitiui.'] Signi- 

fica' ' ; , acceptai Iudaproditore,qui lamdiupropnfucrat vlci.^cidetrimcntum faa«m futs funis.atquc 
pr , ,niooccultaucratfuo,quoad.nicllexitconcihum in!turncn*c aducrfus icfum :atque iia iplcvliro 

cs ficc Ex quo manifcitcoftenditurconfiliuindiu.niim ,quod anica impedicrat Iud.T, faccr- 
aoiuiii & a]iorumconfilia&conaru$,nunc locum ded.fll- ilhs ,vt efficcrcnt quod cupiebant, cum oportunum 
tempus fmtad rem diumis oraculis pr.Tdiaam expedieiui:i»r.. anica.lli non potutre quici^uameflficcrc, nifi tan, 
tiim vt fcclus an.mo concipcrent in fuam damnanoncm: & qnia noncrat dcpofiium, adhuc permiituntur a Pco 
illud cxplere fimul, vt cx fafto ipfo oftcndatur mundo damnatiouisilbri:m raiio luit.flima ; Zc ex lilorum mali- 
ixx Dcus ma^num orSiomni vrumprofcrat, pro fua fipient a & mifcricordia ; vtqui ex vencno mcdicinam facc- 
renouitfalutarcm. e Vuientes .u<rcmchfif u!u\ Pifcipuli omnes rv: non fatis conhdciaia, mdignabanrur, co- 

rmta magiftri modeftia, & mot. ludx detr.iaione , qui pn;uus auaor fuit huiu^ accufatioius , vt tcrc ht. vt pri- 
ma ahcuuis fraudulcnti 6c improbi orationc fimpliccs ah) in e.indcm rrnicuam fubiio imp.-Uaiuur , a quo iapicn- 
cio»ifto rcuocan poffunt, fcdiUc impiobiu audor oonrcaooeiuj. 



5?4 EVAMGELIVM CAP.XXVI. 

fromcbani aducrlus «m . vt Maicus digliati fuilt 5 dicCll tCS ^ Vt quid pCtdltiO 



cnairac. 



DcHt. i^.Lit 



h Mtttacr^hxcvf;^^,icvtu^ cumfcia- lixc? ^ potuit €11^111 iftud Vcmudari niul- 

tis me non Iblerc \ ti huiuimoiii dcli- o J * • L I O r- * 

tiis&prcnoiisrcbt..,uaic>mini huic to, &c 0^1*1 pauperiDus. ScicHs autcm 

irmlicri Atqui oportuit lulbicari ah- ▼ r •11 • » • 1 1 n- n- I 

quamcaulamiubclU.quaolnemcgo, lclUS , ^lt llIlS , QUld molclti CltlS hUlC 
<juj ab huiuhnodi vit.T liclitiis alienus I' * > • 1 n 

omninolum,panusfucnmeftunchm mUllCri ? ODUS CnUll DOnUm OpCFata Clt 

n;cum corpus hoc vngucntum . \!ihi • jj f , j 

enim &: ii viucnti hoc confcratur ui mc nam icmpcr pauDcrcs habe- 

tjuodaddelitiaspcninct.tamen mor- • } •T r \\i 

tuo dcbetur adhonor.m&%mfica- tlS VODllCUmrmC aUtCm nOn lCmpCr ha- ^iabchitu. 

tioncmvt cxtcrismortuisadduur lu- 1. lil^Xvf* • t Mscj. 

dxorum morc. NuU.x emm dclinx DCtlS . MlttCnS Cnnil h^^C VngUCn- 

•ccoduntcx vngucniismortuocorpo- 1 . , O 

ri,rcdhonor&h'gmhcatio.ig.turdc- tum hoc ui corpus mcum i ad rcpclicn- 

bucratis cogitarc aliquid dc morte , T • l ? a 1 • I I 

ireaac rcpultura in hac cffullonc agi; dum mC.rCClt. ^ AmCU dlCO Vobis,vbi- 
»iquc ideo me admilifie huiufmodi ' n ■ t T% 

hac;cuiusmentcm cunouc pro^dicatum fucrit noccuanse- ^ 

3uem pofl mortem 1 . ^ . *^ . . D 



iiquc 

offtcium a mulicre 

Dcusincitauit , vt q _ 

Cs— • Tf"r ^^1"'^^ ^oto niundo,dicetur & quod h?c 
t^eSrg™dn„^:?,u::id ^«'f > memoriam - eius'. ' * ' Tunc ab- ••• 

friihimortuo nequc minor honor ' t / 3 . . ^ 

beatur, quam cuipiam ahj; neque 
Cia^is propna rclurre6ionis r^tio 

gnihcatio, fpesque fit, quam mihi,qui . 

"''-^"'^'"^-^j^;^^^'^: egovobiseumtradam?Atilliconrtituc- 



c 



daslfcariotes ,ad principes facerdotum: « m»'.'" 
' ^ & ait illis , Quid vultis mihi dare, & 



Imo vbicunque 

angchumii:ortis& lepultui.'cmcx,i runrci rriailiri Trar»nror»c 
mclipiusprardiax.&conflliodiui- ^»^^^^*-^ tllgillLcl argCnrCOS 



16 



Et cxindc 



""'"^"' ''""^"'^"^grfican^,: qUcTrebatoportunitat£ vtcum tradcrct 



izpii 
lecrc 

fccit.figno ipfo externo 

rl?°r:A,t.°a,;r w^ctut ' ' ^"^-1 ^"tcm ^die Azymomm acccf- f^--'^-^-" 
a:^:^^:^ ferunt difcipuli adlefum , dicentes , Vbi - ' 

J,c];ir„Laati,>rad;.';° vis parcmus tibi comedere Pafcha? 

cipesraccrdotumconucnit,& depro- iS /i ^ft-, n ^^^r^- * ' * I 

ditione , atquc merccde ptoditionis ICIUS aiXlt 3 itC m ClUltatC ad GUCn- 
tranfadum cft illc cx coquircbat J^.^oJ'' ' \ J( -n l *r«r-« 
oportunitatcm. Fuit autem iUiopor- ^^m ICX UlCltC Cl_,MaPlltCr dlClt.Tcm PUS 
tunitas, quotcxnpore minus fpeiabat * n 1 r . ^ 




facerd 
tumul 
rc lili 
tcbat 

lcha immolabatur, vt res figuram im- 




Early Europeon Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduce(J by coortesy of the Biblioleca Nozionole Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



iMe.n.k.ii. 

/•fc.l J.C.il. 



CAr.xxvi. sEC. MATTH. 

puli ficut confticuit illis lefus: & paraue- , Kr.^hh, v«i PoHqui p.'ci.. 
runt Pafcha. ^° Vefperc autcm ludo, mt^t^.^^^Zt^^i^i:!!:]^^:!:: 
•difcumbebat cum diiodecim difcipulis T^^^^^^ZZI^:^!::^:::^ 

fuis. ^ " Et edentibus iiiis, dixit, Amen ^^^::^::<s;is:^:n:::::^ 

dico vobis,quiavnus vellrum metradi- mtcdicgr;!'^^^^^^^^ 

riiriis cit. Jbt contnltati value^ cocpe- cpuhs, vt qu.rquc pro tacuhaa & ra. 

/7.^ 1 * J • XT • 1 /' nonc fclli porcrat. Fuit auicm hoc 

riint iinguli diccre jNunquid eao lum, modo omn.s uhiis icmpons aaio i 

omine ? ^ At iplc reipondcns ,aic, fcha.quodracuric.jmapsg 
Qm nitmgit mccum manum in paro- ai 



C plidc ^ hic me tradet. Filius quidem ;{;^^'p;;^°; 
p/i.40.^.10. hommis vadit, ficut fcriptum cft dcillo: cgnificam 



cnus, qui 

ccrnx crat. Dcindcdilcubuum fuir ad 
teram canara , qu.-c antcquam mci- 
pcretur , furre.xit leluj, & lauiipcdcj 
um ; dcinde rccubujt cum 
communcm cccnam; 6c tunc 
uit Uhs proditioncm flbipa. 



trtditur 

MS C.S. 



tcnmc ina. 
aftion^aa- 



r«r.ii.i.L4 



conrirmaiiojies ncccfHtatis, non cnim 
ludas ncccllario lUudadturus crat.fcd 
vltro; nequc ca caufa pr:cd.cit lcfus vt 
/iat , fcdvt caucat lUe libi c.Ttcrique 
intcUigant rcin non cafu accidi/Ic.fcd 



^vx autcm homini illi ,per quem filius bTr^«,r,7.r«,7/«.3 Habc, 

I • • \\ 1 1 r iorcm grauitarcm cx hora, 

hommis tradetur':Donum crat aAi na- t"<^*a&pi.t:fciui. 

tUS nOn rUlllet homO lUe. ' RelpOndcS Inpnoricotnanon cratvlus paropfi. 

, f . |. |. |. d..sncquc panisinungcnd.; ied cum 

aucc ludas qui tradidit eum .dixit.Nun- la-^^cisamans panc azvmoiunphci. 

1 . . ter ecleft.nantcrcomcdcbaturagnus. 

qUld eaolum rabbi? AitiUi,Tu dixilti. Non^P-^^^^^ipn.hcabatludam: nam 
2*^(1 f ah) ciiaiii jntingcb wij fcdfacinus cx- 

Coenantibusautcmcis . accepit Icfus ^^'"^'^^"^^^«^•"'^•"'ni^ca.ido. 

' I ^ d V* autem ionivu.^ Comminaijonci 

pancm, & ' benedixic,ac freoit: dcditque ^^'^».^^<^"^on.i«oncsad<i.tcrrcnda 

r ^ ^5 r> A prodiiorcm afcclcrc,vcllalt?ni rcuo- 

aifcipuns fuis^ & ait, Accipite,&: comc- ""^"^ pcm.tcm.am. Nonrunt 
dite : hoccft corpus mcum. Et acci- 
picns cahcem, gratinscgic : &c dcdic iUis, 
dicens , Bibice^cx hoc omnes. ' Hic tltZ^^^^^t;^:^ 
cft cnim fanguis meusnouiteftamenci, !:oTe\&od.!o^^^^^^^ 

^ ; mirabantur an rcpentino aliquo mo- 
^ U 1 tu f ututum cflet, ob camque rcm /in- 
gulidc fe rogabant. e £Im cr trAJi.vt ewn.] Q^i conrci;;- erat fibi tonfihj initi, CJc padtx mcrccd.s pro, 

xniiro faclo. TudtviiH: phr^ns eft antiqua loqucndi, quanequc plaiic dftirmaiur, ncquc pJaae ncgatur ; niagis ta- 
mc 1 vcrgiturad affirmanoncm. Otatio clt trcqucns m iMiitiaioth, Tudi.\ish, pro, benc habet, laiis cA, nih.J vliri 
rogo: quando itaais, noncrt quod vJtra apmus. &: ciufinodi n^nificationcs ah.Tdi(IimuJatx , qux tantiimpun- 
gcrccum po.Tint, qui (ibi conlcius facnt: lcd vfus cft Icfus codem vcrbo in rcniotioic ctiam fign.ficanonc: ^o* 
caim figni.lcatdelibcrarc apud fc, 6c conft.tucrc ah ui inalum St dolum. vt, Et dixii Cain fratn luo Ab>I. 
f CetruvitibM auTem.] In poftcrion cocna, in qua noui Toftamcnu (acranncntum inftitucbat , abloUiia iam figura 
Pafc^ • " tictcr.a. g. i!^f«/i<cf.] Vt coinnumicarct luam bcn>.'did>ione.Ti us. quibus (uum 

coi i , ic itaprominum implcrctur , In lcm.nc luo bcnediccntur omncs ^cntcs tcrr.r. Frar 

ftio '. cat. h .^tn;-»/e.] Vcrc cominunicauit ilhs corpus fuuin vcrum facramcnrali 

modo, non .'igfiiljc4Uonc,fcd in vcritatc & fpinturnamque in huius raciamcnti rationc totum n.yfterium r^dcm- 
ptioni^ & falutis human.r latcr. iHc Chrifrus fcledai fuis, hjcipfe fufcipu hominum gcnus in fe,vt proallo mor» 
tc.-n ' . , ! jiffimumdiuinx luftitix cxoluat. Scd h.-tc apud Lucam fufiiis : naii que il e 

Bua .-jm.quain iiic &: Marcus breuitcr rcftrunt. i Hu fwtus ] V' cor- 

pusi:i' - ......... i .X rc ip(a Uhs comniunuaiit, cuius vinux vtpoicpuriflimi ^ fan^ftj^finii lUorum 

fanguincm Jinpnruai mandatci Cc fan^biicarct, ad ra> ftcfimn ^uod ahquaiido plcnuij cxponctui , Dco opoim* 
Aiutcm afercnte. 



S)6 EVANGELIVM CAP.XXVT. 

1.'::::^^.^';:^^^ qui^ro mukis cffundetur in lar iffione 
S^^hic^i^lv^c ^:^^ peccatorum. Dico autcm vol is, non 
Sn^'^c??j;!;t^r^^^ bibam amodo^de hoc s;eniminc vitis, 
^rT;::»-^^^^ in diem illum/cumilludbibam 

voDifcumnouum in regno patris mci. 
^° ''EtliymnodiclOjexierunt in'montcm 

grat.arum zaioncm oUm mlommu- oHuCti. ^ ' TuUC dicit illis Icfus/OmnCS 
nionc conuiuiorum lolcnncni ^na 1 I .... • n 

j.jn nK^av fnionowi n vos lcandaium paticmmi m me,in ilta 

iicncdidus fis tu l ommc rcx mi:nai, • n 

cji,icbsnob,sfruaumvitis.Ert ctiam noCTe.Scriptu m eitenuni .Pcrcutiam pa- 

oblcruandapropriciasorationu: nara ^ j-r 

inracramcntocorporis.hoccft.mpa- (torem , & dilpcrgentur oucs grcgis. 

nc, legiraus. tc«<<z«-fr: m langujnis ve- lO ^ OO 



fliuini iangumeni , prtti) inHniti,pro 
multis , ad multorum cxhaurienda 
pcccaia. 

b Dc hoc gcvimine vitis/] Alludit ad 
bencdidionfm vmi 



Miw.t^.c. 
/»h.i6.d.i 
Zach. I j. b 
Mat. 1 4. c. 



ro facramcntOjhoc cft,in calicis vino 
lcgimus, ^rurfct4cgi>. quippcillaoratio, 

BcncdidusristuDomine.&c.gratu- Jam vos in Galikam 

rum anionts rationem obtinct. Eft 



Poftquam autcm refurrcxcro, prjecc- 

" Refpondens 

:r h3nr vc" ^jt'^ autem Petrus, ait iIli/Etfi omncs fcanda- 
^r:^ l^l^^^i^^:::;. liza" fuerint in te.ego nunquam fcanda- 

hzabor. Ait ilU lefus , Amcn dico ti- 
c"r;,L".t!«i"i„««„o bi, quia in hac node antequa gallus can- 
ft=Jdt,:^^,ur«^°'t:a: tet ; ter me ncgabis. ' ^ Ait illi Petrus, 
Xo^gru&f^^jtdrJet Etiam fi oportueritme mori tecum,non 
t';:X'ry"^^^^^^^ te negabo.'SimiIitcr&omnes difcipuli 

xne fufcipio fcruandam ; mihiquc cor- 1 • 

puscx ipfaapto.cuiuscapuicgofum. CllXerUnt» 
HIc non foliim de corporc ChrifU vero.feddc corpore etiam myftico fcrmo fir : nara vtrumque continetur in in- 
tcgrahuius facramcnti rationc: fcd altcro modo, altcrum corpus vcrum vtcxhibitum , corpus myfticum vtfufce- 
ptum. S. Liicas hunclocCi magiscxplicuii illis vcrbis, Donec impleaturin rcgno Dei: &, Donec vcniat rcgnu Dci. 
d Et hymno diSlo.l Aftioncm vel ritum communcm & vulgatiflimum omnibus , hoc diccndi modo indicat Eu- 
«nfiehfta: atquc ita cratomnibus Ifraclitis poft cibum mos graiias agcndi Dco : qui mos cx prxccpto ortu habuif 
Vt cdmcorocdcris&faturatusfucri$,bcnedicasDominoDeotuo,&:c. Dcut.8. e Mo.timoitwn.] Totus illc 
traaus qui eft vltra Icrufalem poft torrentcm ad Ortum.dicitur Mons oliucti ,tam mons ipfc.quam horti qui in- 
franiontcmerantadtorrcntcm. f Omnes vos.] Oftcndiculum omncs inucnictis hac nofte. ita vt ab ca 

alacriracequamcfucratisfecuti,abcaconftai:tia,abcodeoiquc propofito & ftudio lurbcmini, pauim pauorc 
fwfccpto cx cognitionc eorum qui in rac ficnt , partim mctu ab illis qui mihi iniqui crunt , inciiiro atquc ita alii 
fugictis. ahj latebitis, alij diflimulabitis: omnes tadem me dcferctis non progrcfti mccu,fcd ipfis offcndiculis dc 
ccnti. hzc ciit vcftra difpcrfio. Vcrum cnim illud cft, 8c oblato pcriculo (pcaatum.quod Zacharias fcripfit cx vcr' 
his Dei, Percuttnm paihrcm, &CC. Huius loci cxplicationcm maiorcm cxhibcbimus Dco viam monftrantc ciim 
diflcrcmus de ratione citandi fcripturas. g Et/i otwmfcaf,dalizAtifuenf,t.] Bonorum virorum atquJ fim- 

pliciumdilcjpulorum Chrifti fpiritusquidcra promDtuscft.fcdcaroinfirma.-adco vt qui plus fibi arrocat erauius 
fibi periculum moliri vidcatur, idagcntc atque ftudcntc fatana communi hofte, qui Pctrum magni vt vidcbatur 
fpintus&promptiflimivirumcxpctebat, vtcribrarctficuttiiticum. h Tcrmene^^nhis.i Ncgareerauius cft 

quim fcandahzari: fcandalum metum 6c trepidatiom-m arguit; ncgatio abaIicnationem"^accufat 
i Strmltter cr cmms.] Vettus fe vnum omnibus prxftaic iaftabat : omnes vcrd Pctro cedcrc nolu^rc ncc tamf« 
finguhrcfpondcruntfeorfum.fedomneslimulcum Pctro contendcntcs , ita vt coniunao ctiam ftudio fiderent 
ornnes: & tamcn omnes in ofFcndiculum impaauros eflb Chriftus dixcrat. IUis autcm Chnftus proloicit & con 
fuht dcdudis in villam, cx qua poflcnt cognofccre quid agcrctur,& fibi fuga confulcrc. Exccpit tamen fccum tre/ 
quo«tcftci voluic cfle ommum aaionumfuatum & paaionum.vtpotcabiniuoprimum aflum|)ios 



D 



MS.6. 

• Sic, non 
>is. Hur. 



C AP. XXVI. S E C. M A T T H. 97 

dixerunc. Tuncvenic lefus cumillis ^.^^ttTUS"^!^^.!^: 
m villam qux dicitur ' Getli-fcmani : & "".'rh^a^To"^^ 

Uafiicrint . noftoru au- 
ima cx norarum numcio crit 
iir.polita ,alias ipfa murotum &l por- 
taium tacjcs prima fimilis erat.quac 
elcganiis opcris cllc folct ratio. Tridett 
huiulmodi honorum viai vidimus, 
ab vri^e ad Francifcanorum ccrnobiu. 
Gitli-jtfntvu idcm Latmis c^uod hcrttu 
ryu fignificat : crat locui 
iharis adorandum. 
b Trtihf efl ji.tf)Mmca.] DupHci nio- 
do crnlidL-ratur anmia:nam \ tl ad vt- 
ram hancanimalcm .ciiiuitutnx ,al- 
iiix, &: propugn.itrix iilacft , rcfcrtur; 
atquc adco ad oinncm cxtenorcm, vc 
itadicamus, amma: partem, qua %iuic 
corpus, mouctur & fcntit,af^cftibus- 
quc cxcitatiu : h.Tc dicitnr Hcbraict? 
wfiJ N £ p H I s altero roodo confi- 
di^ratur anima, qua rationc virtucibus 
pixdiracft fpiriralibiis magis.vt fapic- 
tia , fide ,prudentia , voluntatc & ar- 
bitrio: atquc hac rationc nesamah 
dicitur ; ac proprie magis r v a h h 
fpiritum latini dicunt. illa adinfir- 
niitatcm , hxc ad virtutem rcfcrtur. 
Chrirtus ca partc anim.T,qu? artcdus 
^..atC.&OrateVtnOn intrCtlS in tCn- ^ontmct.infirmuatcmhumanam.vc 
. ^ , . •1-' • n homo, rctulit, pcccato cxccpto. 

tationem. Spiritus quidc promptusclt, <^apa"cquav.rtusconimitvitraora- 

4t«T r n<^ni hnmanamalcam fortiiiimusfuir, 

caroautcm inhrma. Iccrum lccun- ^™"»""? ^^"^'"""^p^'^^^'^- 

. • "»nu$,omnit usque aliisfimul coiudu 

do abiit, & Orauit , dlCCnS , PatCr mi , ll vItraomncmcomparationcmpr.Tfti. 

^ ; 1 -1 t«or. Igitnr pnorcm illam animx por- 

non potclt nic calix tranlircnili bibam "oncmiiuhcau,t.diccns,Tni/«r/^.m. 

1 j »>a mea VjCjut •jW w<»»rmi: id clt, parum 

illum: fiat voluntas tua. Et venit '^^Z^:.:^^. 
itcrum, & inucnit eos dormientes.crant ,„/.,^0 hx cc,ni,ion. 
cnim oculi corum grauati. Et reiidis ^^^^:;^:.^^:^. 
illis.iterumabiit: &orauiccerti6,eundc' ^?:;,';,^'^^^^^^^^^^^^^ 
fermonem dicens. Tuncvenicad di- r^^^^lT^Sff 



dixit difcipulis fuis , Sedctc hic.doncc "mVi:'™;^ 
vadam illuc,& orem. Ecaflumpto 
Pctio & duobus filiis Zcbedxi,cocpic 
concrilbri ma-llus eiVe. '^* Tunc ait 
11115,"" Triftis cltanima mea vfqjadmor- aCi.Tatlm. 
tcmrlultmcrehic j &: vigilatc mccum. 

Et progrelTus pufillum /procidit in fa- 
cicm fuam^ orans, &: diccns, Pater mi, fi 
poflibilc cft 5 tranfcat a mc calix iflc. ve- 
runramcn non ficut cgo volo , fcd flcut 
tu. Et vcnit ad difcipulosTuos*,^: in- 
uenit cos dormictcs: & dicit Petro/'Sic.^ 
non potuiftis vna hora vigilarc mccum? 
^^Vigil 



Sic ncn potiaifis, ] 
id 



Qui iaftabatis 

fcipulos fuos, &: dicic illis / Dormice Tuir^' j^^irolc^Ut 
iam, & rcquicfcitc: cccc appropinquauic t^^^^^^^Zl^^^ 

NU r\ri ficitis, vi ncquc mcam trifhtiam vici- 
nOraj l,a oratione comirari poffitis : fcct i5 
Toblsipfis conrnlatisoportet: nihilpoftuloa vobis iamquodad nie luuandum a vobis proficifci po/Iit j tantdm 
vosmoneo, vt veftropcriculoconfulati^ &: vifnlanicsorctis pro vobis, & deprccemini illam tentationcm &: pcri- 
cuIumfortitudini$vcflrx,quara ( jm proprcrcarnis imbccilhtatcm: nam ^^fir/ffi^^cz^/w^fM/rK* 

«7, earo veroinfma. c Ittt undi) & tcnio dcprccatur ( hi iftus illum accrbifrinnim ca- 

liccm.eapartcquainfirmuserat: k.; .lus, dcprccationcm illam corrigcbat, diccns, fwf -f'W<«^'«. 

f £f vruttterum.] Non obliuifcitur luorum, quoscharos habcbat, ctiam in mediisanguftiis ttiftitjx, & pr^lcn- 
lisiamdifcriminismortis ,arqucadcdinip(atamgrauis flc ignominiofx mortis cOf irationc. 
g Dorrmtcuun&rti}Mtf.ite ] Non cft iuffio, fcd increpatoria pcrmiffio.qua id vidctur iubcti.quod ncque c.\ coft» 
nliO ciui ^ui iubct, ncquc cx le eiut (^ui iubctur tcH. rt » X.acutciuucius in adolcfccnua tua. 



Early European Books, Copyrighl ® 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courlesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Fir 

CFMAGL, 2,6.551 



•t SuTfkc tjotM) obuiam ci qui rac 



tc d?cc/Icrac ludas a cartcris Apofto- 
lis,acquc a Icfu colloquio Non autcm 
moris crat fcmpcr ofculari in omni 
congrcflu cos , auibus cum faniiliari- 
teragcrw-tur ; fed vcl nouo^ducntu cx 
Yia, volpoftiongioremabfennam.vcl 
In magno aliquo & fubito ncgotio. 
Nunc le pt^buit ludis vA vt alienum, 
Ycl vt qui alius iam eflct , aliudc;ue a- 
gerer.qudm haftenus egcrat. HaAe- 
Ituscaim apoftoluni cum C(,tcris age- 
batjnunc lara fcparatus abalas,ipfc 
dux cft fatcUitum, miniftorcjue in>mi- 
corum Chrifti. ideoque a Chrillo illa 
oratione cxcipitur , cjua poflfit luum 
(latum agnofccrc,fl vclii.ranqua ahe- 
nus exopitur , arquc vnuscnumcro 
aliorum qui Apoftoli non eiTl-nt , no- 
uiquenegorij 6i ab Apoftolatu alu-ni 
arguiiur, cum rogatur,.^^.Y quiivvnftt? 
Qiiid noui ncgotij tibi cft hac hora 
ifta falutationc cum ifto comit.iru? 5c 
lanien d clcmcntiflimo mai;iftro bU- 
de, humane bi amancer cxcipitur lUa 
VOCe amiie. 

C Omnes en-.^n qm acceperint ffltdtum.^ 
/pcftoh cni>:ium non cftgladiodi- 
jnicare pro Chrifto , (cd verbo 2^ fpi- 
titu. Gladio tancdm vtiiur legitimc 
Ijia^iftfatus in re publrci : c.xtcri qui 
cx ocUo aiit dolo vel infldus g?aJium 
ad homicidium accipiunt , obnoxij 
funtilli feurcnii.x, t^i cfliulerit fan- 
^uinem hominis , ciTundctui ianguis 
4liiupet homincm. 



EVANGELIVM CAP.XXVI. 

hora^ &C filius hominis tradcmr in ma- 
nus pcccacorum. *Surgiteeamus:cc- 
ce appropinquauic'qai mc tradet . qulK'*' 

Adhuc CQ loqucnte , cccc ludas vnus ? 
de duodecim venit ^ &: cu eo turba mul- 
tacumgladiis & fulbbus, mifli aprinci- ^*'*^ ' 
pibus faccrdotum &fenioribus popuH, 

Qili ^'lutem tradidit eum , dedit ilhs 
Jfignum, dicens ^ Quemcuque ofculatus 
fuero^ ipfe eft: tenece eum. Ec confc- 
ftim accedensad lefum^dixitj Auc rabbi. 
Et ofcuiatus cft eum. Dixitque illi 
Icfus/Amice, ad quid venill:i? Tunc ac- 
ceflerunt^ & manus iniecei unt in Icfum: 
& tcnuerunt cum. Ec ecce vnus ex 
his qui erant cum lefu, cxtcndens ma- 
num^exemit gladium fuumr&percu- 
tiens feruum principisfacerdotumjam- 
putauitauriculameius. Tuncaitilh 
lefus y Couerte gladium tuum in locum 
fuum/ Omnes cnim qui acceperint gla- ^'^-^-^ «• 
diu ,gIadio peribunt. An putas quia"^^'*^ '*'* 
non poGTum * rogare patrem meum : & * 
exhibcbit mihi"modo'p!uf:^uam duo--'^"^**^*- 
dccim legiones angelorum ? Quo- 
modoergo implebunturfcripturx,quia //-^j.c. 
ficoporcctficn ? In illahoradixitle- 
fus turbisj Tanquam adZatronem exiftis 
cum gladiis&fuftibus comprchenderc 
me : quotidie apud vos fedebam docens 
in templo : & non mc tenuiftis. Hcc 
autem cotu faclum cft^vtadimplerentur 

fcripturx 



>dd 




CAP.XXVI. SEC. MATTH. 



fcripturx fjrophetarum. 'Tunc difcipuli ^^f&f:;::^;;^^^ 

norti od^atii tntroitu rclidlicrant.om- 
ncs, pcrcufTo paftorc.difpcrgi cccpcrc. 
b Vl$ Scnb^ ifir fiftiores cotiueiter^nt. ) 
COmiam ccrtum illis cfict lelumilla 
nodc tradcndumcfle a luJa.mifTI ue 
fuil]cnt/atclittcs&: mininn .conucn- 



• Princeps 



^^'^Principes\iiitein raccrdotum& om- 
nc conciliiim^quarrcbant falfum tciH- 
moniu contra Icfum , vt cum morti tra- 



* fer G.S. 

* zd) ficarc 

I MS.C.S. 



» riaL Mi. 



iuf.ytJ ij. 



omncs ,rcli£lo co fugcrunt. At illi 
tcncntcs Icfum, duxcrunt adCaipliam 
principcm faccrdotum /vbi Scriba^ &: 
fcniorcsconucncrant. Pccrus autcm Sf/IX^^^^^ 
fcqucbatur cum a I6ge , vfquc in atrium JuTgcIu^^^^^ 
principisfaccrdotum. Etingrcdus intro, lonc\u(ii7ci^TcLm^^^^^ 

rjl^ ••/1'« 'J C ticrcPetrus : &: fi audiict illum dam- 

lcdcbat cum miniitris ; vt vidcrct hncm. nan . onruicrct nhi ^nam in mct». 

erat:) fi vcro ahlolutum vidcrct , fc 
pr.Tfto ade/Te illi oflcndcrct^atquc ain- 
mum fuum, qucm iaftauerat, proba- 
ret : fcd non bcne ccnit illi hxc fimu- 
lataanimontas, 

d ^liiJcreOjfit /''.Ifumtefiimonuon.'] Ne- 

d60 r» • \ 1 . ccflccrat fiuein vcEum fiuc in falfuiu 

CrCnt: & nOn inUCnCrUnt^CUm multl tefnmonium.vtmmunumduosccn- 
r \ r n rr n" xt - \ ucr^iri tcftes.in narrationc ram rci, 

ralll tCltCS aCCelilllent.NOUUlimCaUtCm suamcircunftantiarum.v/leg.iur la 
«1 r \r n 6l r, T Mifnaioth iraftatu Dc teftibusperto- 

vcnerunt duo ralli tcites: & dixcrunt, ''-^- cumr,.uiufj(iter,esaice/sfim:ns 

Tki^' in l^r^ - conuenicbant,, quia nullus h*. 

Hicdixit, rollum deltrucrctcmplu Dei, bcbatcontcnem. 

^ n» • I W } r 1 ^ Di«»/a//ifr./«.] Fallusteftisdicttur, 

& pOlt tridUUm rCa^dlhcarC lllud. quitcnimonium vd fingit.vd ahter 

^ . - . . .• mtcrprctaturqu.-imoportcat. Hi bcnc 

^ Etlur^^cns pnnceps laccrdotum.ait il- po^u^^^unttcftari ic aud.nc d.ccntem 

'p » A '/11 templo lolucndo, & in triduo rc- 

lu Nihil rcipondcsadeaquxiltiaduer- *^«^"ndo:fcdnonfoiam intcrprc- 

r 6l tr r t-ifuntdiaum aham inparte, quam 

lum tc tcuihcantur? ^ Iclus autem ta- ic^"^fisn;Hcaucrat; fcdctiamadd.de- 

^ tuni y l clhrt destritere tetnplum Det , ic 

ccbat. Et princepsficcrdotuaitilli, Ad- .vtai.jetu^^ 
iuro te pcr Dcum viuum , vt dicas nobis QS^Vm!!:^^ 
fi tu cs Chrirtus filius Dci*. Dicit illi i^ffJntntiut^;^^^^^^^^^^^ 
Icfus / Tu dixirti. vcruntamcn dico vo- iJliXTl^^A^^^^ 

r.fpd- 
quciiiud tcAi- 

f ncnrrWi moriiuniciiam ii itacfll-t, nullumar- 

Z> LldlLCIll gijcbaicrimen dignum cAcommuni- 

cationc ti mortc, nifi ex confequcntia qut?dira facultasdcflruendi &: rc.rdificandi tcmplum poifct rcfcrri vel aJ 
Biapiam. vcl ad virtutem diuinam hominibut communicatam; cuiufmodi communicaiam prophctis, ad nmtl!t 
eder.da miraculalegimus;vcl ad naturam planc diuinam , quam Chnftum fibi tribucre illi mJignr fcrcbant, & 
grauifTimi crin)ini$ nomineaccufabant: cupicbat Pcnttfcx vt lcfus rcfpondcrct, vt cx rcfpt^fo ac rc/hmonio fimul 
conflari ab ipfis crimen pofTct Srd crus fuo f»Icntio,^ ol»cdi nriam P.itri pr.rftabat.Sc paticntiain anmiique con- 
ftanriam calumniis opponcbat: fimur uc indicabat illisquali mdicio vtcicnt'.;r, ad quod tp/i non eflct rcfpondcn- 
4um, nimiruni corrupti/IImc, Sc ad damnaudam innoccnciam potius , quam ad vcnta-cm copno/irendam com- 

}»araro: quod prxtcrqnam quod iam diu iHt multis cxrmplii conati ,pfiim pcrdcrc oftrncijnirnt ,tamcn ipfopr.r- 
icnti fafto demonftrabantapertc, quiipfum ante capiedii, quain cauiain c ^gnorcedatn curallcnr. Non cnim de- 
bcrcapi is.dequo mhilcfl pcr tcrics ind»catum.ifti poft capturam qnaccbint tcfics /ludio:-;& non inucnientes, 
Jnibant modum falfi conffandi tcftimonij. qui.H igitur rcfpondcndfm eri t in huiurmodi lut^tcic? 
h TMfl^inf/i ] Ifgc fupcriorem cxpofiiionem, htcra c. i .Jmodoiriciituf.tMnhtmiuh.] Cilm tranflerit 

hxc hora tcnebrarum .qux nunc agittir, cumquc ab/oluti fiierit h.rc expedit:o,iu qiia vcrfor, vidcbitis inc fedcn- 
tem a dcitris virturis Dci. Etquomodo potrrunt vidcre fcdctcm a dcxtris, ctim .)eus fit tnuifibihs, & Icfus etutu 
fubUtui in czluna, aoa ampl.us vidcrl pollit ab hominibus , nifi fingulari rcuelatione? m/.1criuaj cft ia oriuoM 



bis;dmodovidebitis filium hominis fc- 

N 1 dentcm 





ICO EVANGELIVM CAP. XXVI. 

mifmim Sigmficabat enin» lefas vcre feDci filium cfle, vt rogabanu a Saccrdoie : & nnanquam tunc in iLa 
humilitaco clTet, vr rilius hommis taium cn"- putarctur ab ipfis, ati]iic ad.-o hominis humillinius atq-, al iccUmmus 
filius, tamen duplcx argumcntum polh-a ^uturum, quo pr> barctur Dci fiHus: akcrum qu».-».! inuitarc dcberct cm- 
ncs ad lc rincinicndum , ncmpc pcr ranifti Spiritus vututcm &: cfKcaci5 mifiam dono carUius cn-dentihus & obc- 
dicntibus hbi: quo dono tcft.irtim cflct mundo ipfum ledcrc a dcxttis virtuiis Dci. Notantcr dicitur, Dcxtrisvirtu-- 
/u, hoccft, ad.^qualitatemcHicacitatis &:potcntixacfacu!tatis mittrndi donum Spirirus (hndi. HoC idcm cit 
quodpoltca fa>.^um U. Pctrus icilabatur , Dcxtcra Dei cxaltaius Clinftus, & promiflionc Spiriii:s fandi a patrc 
acccpta, ciFudit hoc donum quod vos vidctis, eadem vciba retulu Petrus , qi:a: a lefu hoc loco pr.xdifta fuciant. 
Ahcrum veroargumentum crat, vtqui hoc Chnrti tertimonium reticcrent, aherum, vellcnt nolicu*t,hai)ituri el- 
fcnt extremi iudicij, in quoisqui tum hunulis videbatur. paulo pcft inaximuj Sc mapnificctiflimus vidcri poflct, 
landcm potcntiiTimus 6c fcueri{Timi:s iudrx vidcndur, eflct. & qui antea mifciicordix diuin.x hbcraliffinjiis Pon- 
tifcx fuilfct , iit qui le(c repudiallent , diuinx iuiiuix quoquc allertorcm lefe confirmarct, cum niagno ipforum 
nialo fua culfa conquilito. 

l^i^;:;:^;-^:^^ dctem a dextris virtutib'Dei*,& venicntc 
".^^^"^""'''''•'^""'""''''''""''innubibuscx Tunc princeps fa- 
U-tTu^io^;^^^^^^^^ cerdocum "fcidit vcftimenta fua, diccns, 

vnum cxgrauifTimisictleribus morte 
cxpiandis. Oportcbat vero diligentcr 



^Blafphcmauit: quid adhuc cgcmus te- 



cxaminari aique pcrpendi an bia'phc- n-| » J:/X- \^]^r.^\ . .1 

^ ^ - odio itibus? ecce, nuc audiltis blaiphemiam; 



xnafi'ci.Icfus,an nor.:l'ed corrupta 
Pontificis propolitio,facilc omncs to- 
tius cocihj ci rrup.i calculos fibi con- 
ciliauic. 

c Ciun lefu GaHUc.'] Inter inimicos 
viLipendij &: defpeftionis caufa lefus 
Calil.-eus dicebatur ,qu6d cxillarc- 
gione non conccdercntqucnquam cx- 



66 



quidvobis videtur? Atilh refpondcn 
tes dixerunt, Reus eft mortis. Tunc 
expueruntin facieeius: & colaphis eum 

nquam cx- . t i • . i - C • 

iitiflcproph-tam:atquc'uaGaMxum ccciderunt : alij autcm palmas m raciem 

diccntes, prophetam uegabant efle. . #<8l* -r» I* 

d A/e;j,.7iwjju;o omninonegauic ems dederunt, dicentes .Prophetiza 

Omnia , & cognomen CaliKxi etiam, \ ' /^} ' f\ • /1 • CC 

cumtamenipicctiamcaiiiiuscflbt, uobis Chrilte: ouis eltqui tc pcrcuiiit? 

idqueproniitiaiionismodoproderct. 1 
~ Cum Icfu NazjirtKO.] Vu\s,v.!; non 



IJa.<io.b.6. 



foliim damnatoi., fcd damnatorum 



Petrus vero fedebat foris, in atrio : & ^ "/^r. 



ctiamamcosodu BH,inquit.Na- acccffic ad cum vua ancillajdiccHs, Et tu 

zareni noincn larti tum infamc apud ^ t r \ } 70A'TI 

iuoscoc?eratciic,propteticfum,quc cuui leiu Galilxo ctas. ^ At iile nc^a^ 

nouac fcflar Auftorcm eficdi£lirabir: . ^•'•'«Ixt/'- -i 

cratque pcrmde ac li h.Trencum qu.s uitcoram omnibus, diccs, Nclcio quid 

diccrct. Hoc ctiam cognomcntoad •711-' •!! 

hxc vfquc tcmpoiaaiud.^is & Ma- dicis. ^ Excuntc autcm ilio ianuam, 

chpmetanis nos Chnltiani appclla- 1. .11 .1 

mur. la curn vidcret fc htc inhi.uda- yidit cum alia ancilh': & ait hls qui crat 

n h.T:rcfc£.):,Pctrus negr.tioni luranTc- | , e * 

Si^rit'':'»!"':^';^?:;.".^^ ibi,Et hic crac cum Icfu Nazarcno. 
f 'Nt'V''K"c^h.i. vc oui Et itcru negauit cum iuram6to,Quia 
tZ:^^!lZ^:^'l!;tiZ nouiliommcm. Etpoflpullllum 
g"ulm'r.onum;aban^""" acccHerunt qui f^abanc : & dixerunt Pc- 
l d'::: T^^n tro,Verc & cu ex illis cs :'nam & loqucla 

r»t:;"^X'™;;i;;V;'oTc«, tua manifeilum tc facit. ' Tunc coe- 

ncfcirc f::qaishomo illc cficr,autalio A^f^fX-^t-* «.•.••.^«•,» I ' 

ffiodoviiam notitiamiihushaberct. aeteitari 5c lurarc quhi nou nouiliet 

Ncirationi additum cfl nouum mcn- L ^,.^ ; „ U.- ^ ^.-.♦.i.-.., A _ U 

4ac.um,&mcndaciodeuotioatquc nominem. ht contunio galluscantauit. 

abiuratio. h U itnthMoioUm cMitauit.] Natuiz fu;c ingcnio fiysfacicns, Cc Pctiuni proditi.ofiicij ad- 

snoAcnSjCanuuiu 



MS.fc.S, 



i £i egrifufoiM»'] Q£ar.(]ii5fgrtffio 
timorc oninino arj r.ebat, i qiio uon- 
larncn lam paniien- 



tlum lib.-r 



cr.u 



CAP.XXVII. SEC. MATTH. lOl 

^ ^ Et rccordat^ cft Pctrus verbi Icfu qiiod 
-(^a Ms. dixerat, * Prius quam gallus catet.ter me l^Si^^t 
ncgabis/Etcgrclllis foras ^flcuit amarc. 

C AP. XXVII 



(jcrctur. fcd hanc pttnuctiam vcram, 
au|uc cx mtcr,ro auimo profcdam 
fiiilZc , illc amaiii.s iictus oitcmlcbar. 
Q^iiliila aoftc inu:ri;»ti:m, ignom;- 

. ^ * r • : - m.t, probn.atcur Pla^iaiupcitulcrit 

A \/f Anc autem hicto conlilium micrunt icrus,r3oicmlc.!urcxhnra&:po- 



JLwc.xi.^.Si. 
Lin.x^.a. I . 



r y o r tcliare tcncbrarum, cz odio corum a 

omncs princiv^cs iaccrdotum ocle- c]u.basda.in.v.u.,& miokmia coru 



illto- 



1. « ^ p 1 P /» micr quos cratJatcUuum 

niorcspopuli aducrlus lclum^vtcu mor- tam,8ccx:ctoram. 
ti tradercnt. ^ Et vin(fl:um adduxcrunta M^ntf,^o.-] Kondiua-utacfttra- 

... • -r»"! diiio. nam polt djmnaijcncm pro.xi- 

CUm y &Z tradldcrUnt PontlO PllatOprae- mac/ltrad.tio ic. damnati. Vlu.pa- 
f -i' • b -1 7 1 • ucrantautcm Komani libi vita: atque 

lidi. ^ Tunc videns ludas qui eum tra- ikus poicftatcm m inum popuium; 

.... \ 1 1 • • ab iis rcbusqu.T religioncnt ipcftabac 

didit quod damnatus clkt : roenitcntia cogn^iccndistamumabftmcntcs. 

- 1 t. . . *^ . . b ru:.c vuicns /ti.iif.] n.im antca cx- 

duCtUS, rCtuIlt trmUlta arOrentCOS nrmCl c.Tca.>,sproptiamal,tia&: faran.T.irui 
^ !" /-'• -1 A. ]' ^^"^ Icucm aanuliflc libi vidv.b.itur. 

pibus lacerdotu &c lcnioribus , dicens» camv.dctinum.amtraditum.agno- 

r I • • • n A 'cit ciilpam ; ncc tamcn Ueiiimaja 5c 

PcCCaui / tradcnS fanO-uinem lUltum. At probandamp<rn.tcntiaminut,4uan. 

... quammultaqu^ adpQcnii^MUiampcr- 

i li aixcrunt , Q uid ad nos? tu videris. Hmfe,auarn,tcntucu.>i 
' Et proicdiis argctcis in ternplo, rcccflu: Si"''''"'"' 
& abicns , lacjueo fc fufj^endit. ' Prin- 'i^^^t^^flS::;^ 
cipes autem lacerdotum acccptis argcn- ^::^:^:^':^!:,^:^^ 
teis,dixerunt,Non licct cos mittere in -.^[^^^^^^^^^^^ 
corbanam: quia ' pretium fanguinis cft. -^^^^^^^^^Z^I^^^^^^^^^ll 
' Confilioautcm inito'cmerunt cx iliis f^r^ul;':;;':''^:;^^/^?;':'^ 

agrum figuii ,m fcpuiturampercgrino- t^J:^:^::!^::;:^:::;::;:^:;:^ 

rum. " Propter hocvocatuscll agerille, 

N ^ Haccl- 



VI auarus cupiciat u quxficrat, aiquc 
ira amabat , vt nifi manifcflo lcirct 
cfll" fibi pcrfummam iniurijn» parr5, 
") *■ -«ti-^^A"" nunquam rcf.-rrct.Argumentum crgo 

innocenti.T Icfu & proditionis a fc admiflar eirc, vitra confc/fiontm fuamargcnium rclatum. ^ , 

d .On'dadu»/f] Nihil, inquiunt,nobiscum tuaconlcicntia : icimus illum nonantc dnmnatum, qu.Tm a tc cflct 
iraditiis ncquc rrpcttam fuif.c damnandi ciiis caulam, mfi poiiquam cft traditus : tunccnimipic dixit blafphc- 
rr,..^ni i i : -:n a nobis damnarciur. {ed(\ tu.ciim iuftum nofics, tradidi.^.i, confule tibi ; nam noiiamno- 
rti.v Pir''i coniUiUi:nus. e frcii^fint^i^.vtii.] Hcbraicc n a m i m fignificat fanguincs, hoc eft ,ncccm vcl 

&: Ijenificatctiamfrcciura. Allufum ertadvtrainque fignincationcm: non folum fanguincs funt h.r,fc J 



cfdciii' 



fanzuines fancuJnum. preciu apprcciati . vidc vt lufliffimc quadrct hxc Potificum oraiiocuni Zachan.T vati- 
t.a.o. f tmerwitexUlii.ivuTKp^uli.] Argentum in tempio proicaum fucrat a luda , ouafi munus quodd.i, 
o .iliquo mndo vdlct lcnitrAiani pfrnam. nam a faccrdotibiis recufaiuin cfl., qui lam nolebani lclum reflitue- 
li ; t^ rum.er^oillenoluit vtMlioargento :riioproieao in trmplum,fpcrab.K aliqua ratione Peum placarc; vt 
fin 'crc foletaiiynui m.da confcicnt a exagiratus huuifmodi commcnia. Cum a.-tem prmcipcs inrclUxiilrnt at- 
•cmumintemploproie^^um^Ycluti donarium quoddam c jTc ; tanu n nec ;»d Jacrifitia , ncc ad faii.a tccLi cilc 
< ranguiniscrai:hoccft, pecuniahomiculiOpartaabco.iquointcmplo pro- 
icmplo, & tamcn facra oportuit igirnr dc ca re, dlorum more, confilium 
in al.quam rcm, qiix grata cflc pofict Dco aliqua rarion 
ipiisjliuisinimici$,aliqu:spiusvfuscflinitus. Neqiu vcrd ob c 
eicuari potc fl: led in Ins omnibus oblciuanda cft diuin» fapicjiux vcnia* , qua; lU 



ii;a langiiinis lciu, ctiani ab 
initlucix fcclusdcfendiaut elcuari potcfl: led in h 
oninia prxdacrat per vatcs, vipoftcii per ho&omnes a^^ta funt 



atqueita cx pccu- 
1 d ob cari rcm aut illornm 



Early European Books, Copyrighl © 20 1 2 ProQuesl liC. 
Imoges reproduced by courlesy of ihe Bibiioleco Nazioni 
CFMAGL 2.6.551 



EVANG£tIVM CAP. XXVII. 



'Haccldama , hoc cft, agcr faneuinis,^ 

uc..a-..r_.._:..L.j: . ^Tuncmi- 



102. 

a HueLiamA.^ Syricaverfca 
bpaico antiquo munuiata. 

ftiilu/rcs aAa ^achan.x &: Icrcir.ia: VlqUCin hOdlCfnUm QlCm 

ta,vlc]; ad hccin Icfu cd:tum cxdpiu. plctum cfl: quod didumcft rcrlcrcmia 

uiorumitudnun acculand. . &: vchc- propnctamjdiccn tcm,Lt acccpctunt tri- 

mcntisodi) mdiccm confpirAtioncm • « . • 

omniurr.,muit.tid.ncmcom^,u./iram guita argcicos prctium apprctiati qucm 

criminacionum,&: illius lummampa- • ^i^l^Tr i lOn I 1 

ticntiim&ian.mitortitud.-nem.cum apptctiaucrunt u nliis llracl l oc ucdC" 

vuku nulhus odij autaccrbitans no- • n 1 • n • » 

ta.rcdfumnuTmodcftixdccoreim- lUUt COS in aglUm hCTUll . llCUt COnltltUlt 
buto O r> J 



rvT^tterev»u>» z^shi^.-i inmonu- milii Dominus . lefus autcm ftctic 



mcncum frruitutis i^.gypiiacx , diui- 

cuiufdam diai Abba.noti fat.s viri; fcs, diccus, Tu cs Rcx ludaroium? Dicic 



nobencficiodeFuiijcr* ^ autc ptarfidcm ^ &intcrrogauit cumpr^j- 



BarAbo!.'^ S.gn.Hcat nomcn fili 



ecip(ectiamnotus,tum prcpterpa- .ip r -T^ J ' • 1 1 T- \ r 
tnsnomen.ium propicr .pHus (aci- liJUelUS, 1 U dlClS. ttCUm aCCUlarC- 

/lora. Eratcnim fcdiriofus,&: in fcdi- N • • •! i r 

tionefccetat hoir.icid.umidemdecf- tur a pnnciDi Dus laccrdotum &lcniori- 

aexcrcue- . » . . I _ 



fugienspcricuhim.latrociniaexcrcue- . ' •» •! 

ratapudv.as Efl rrcc|uens ment.o DUS nihll rcfpOnciit. TuUC dicit lHi 

cu.ufdam Abba infiEnis viri m Mif- ^ _ _ i _ ^ *w*v * 

naioth 

f le fum qui didtur Chrifhis ' ] A n t i - 



Pilatus , Non audis quinta aducrfum tc 
iTc^ctlo^ptr"^:': ^^""t tcaimonia? Etnon refpondit 
Hr.nr,;r,;„^7,,fr>'„^':S;& " vllum verbum:'ita vt mirarctur 
l":;f;TaTp&':;lr;&"r 1« vehcmenter. • » Per diem autcm 
;'ru„f:rlr;h r;-o%3:vT6 lolennem confucucrat prxfcspopulo^di- 
ftlrT„«;r;T\:i;lrR"-^^ mutercvnum vinaum quem voluifsec. 

«,T„\=Sm qui diccbatur ' Barabbas. * ^ Congre^a- 
!St:;^''rd'*.?c?;'rp;S'^^^^^ tis ergo ilUs , dixit Pilatus , Qi.em vultis 
^:::^^^''''"^'^- dunittam vobis:Barabbam,'an lefum, 
p^,Sr™rrjd';t:q'ui'^'"n"l q dicitur Chiiftus ? ' * ' Sclcbat cnim 



i:i.p^«c.!r;"r;plra& quod pcr inuidiam tradidinbnt eum. 

Sedente autcm illo pro tribunali,mifit C 
ad cum vxor eius , diccns ^ Nihil tibi & 
iufto illi. mulca enim pafiTa fum hodic 



pcrtotum Ivoc tempus res lefu Chri 
fti incellcxiflct j 5c quo animo , quo 
tonfiho crga cum fummi facerdores 
tc ah) foicnt , non ignoraret; rcs erat 
oron. populo no<a , nedum Ptacfidi. 
Ad hoc accclTit mandatum vxoris. 
h Myfterium rcdcmptionis huma- 
r.« pcr mortem expediend? adet) ma- 



pcr 



gnum f.i.t atque .n dimnac fap.eno;t penetralibus obferuatum . rt nunqnam i dtabolo Intelliei aut coenofd n« 
tucrit; tmonequc ab angehsefcf>,s, doncciam tandem .nltruaum fuii . & iniri cceptum in fo acra^Smo /^^ 
|,.T Dom,mc.x. (acramento acque m morte acrefurrca.oncabrolutum. tum demum^dtrbX 0«^^"^^^^ 
cem lefu molitus fuerat. vfque ad impulfum ludam. cum vidcrct omnino inftare regni fui finca? & fuVd^L^^^^ 
t.onem »tqucregmca:lorum conftuutionem.imped.rc conatus eft rem & necotium fa u is hum^^ 
Iurcco4.mmcd.o,quoap.incipiohuinana:aat4dtgntutfpc.dtdcut, 



Lttc irf.18. 
/•/•.1 9. f.40. 



D 



a £luiiiidTHrC'>rtnM.'] Itcriim com- 
memoiat ci-gni atcm cognotrfti fau- 
ftiflimi & fanftiflimi : & tamcn illi 
mfauftifnmc rcfpcndcnt, Cyuafrr.tur, 
b S<^i:ti <i.mmu!t/ otf] I rxfes inno- 
ccntix Chnfti aflirrior, populum icft^ 
appcllat. 

c SluiAnihil prffL-crer.'} opor- 
luii tcftatum &i conHr;raium,'am tc» 
ftacum crat, vidclicet lefum Chi:/ium 
nullo ruo crimmc dcbcrc daum^n: 
quod vcid fic Hcri oportuit, vt Chnfl* 



CAP.XXVII. SEC.MATTH. IO5 

diuino dcefict. ludam ad fcelus fufcipicndnm impulit, ficut lohanncs docct, Ciim diabolui lam immifi ffct in cor, 
VI tradcrct eura ludas Iicarioics. fcd impulfur.i non potuit rcaocarc; nam aibitVij humani vim non potcft ille, vt 
tult, rcecrc. lu.^as cum apud (i: cbrtinato animo conftituiirct fcclus admiticre , lam ipfc diaholus crat , ncc dia- 
bolo ccdebat. aliam igiturmnitii viam diabolus.vt rcli(flis laccrdoiibuj U aliis , qui iam pcrtinaccs crani.cunx 
Pra''idij vxorc pcrfomnium agat, vt Chiiftusdiinitiaiur. 

pcrvifumpropter cum. ^""Principcsau- 
tcm nKcrdotum& (cniorcs pcrfuarcrut 
populis vt pctcrct Barabbam, lcfum vc- 
ropcrdcrcnt. Rcfpondcns autc prx- 
fcs^ ait illis ,Qucm vulcisvcbis dcduo- 
bus dimitti? At illi dixcrunt, Barabbam. 

II i^: • U- "n • I ^ • J ; ^*^ : ^ p.itciciur, & itamtrarctmelorij (u5. 

DicitillisPilatus ,Quidigiturraciam rdPdatu.impcdircnonpottit:rcdpo. 

JT/*» •!'* Ji ^^TPN* ^ pulus,qu4quam non redto ftudio,po« 

dclclU qUldlCltUr ChriltUSpUlCUntOm- ftulaJutamcn .dquodvn.ucrfoniu. 

c i?A* ll* ^ r do ejpedicbat . Vox & clamor rilati 

nCS j CrUCingatUr. ^ AlC llllS praeiCS, prarturaul.unoncxaudicbattlr^iclcd 
^ • 1 • 1* r • V A •11' 1 vociac oraiioni fienu additu cft,quo(i 

QUld Cnim mall rCClt? At llll maglS Cla' quamlong.flimc adliunbus etiam fi. 
I ]• ^ C 2,4; \ 7* etjificare poll«;t. Nam. manuum lotio 

mabant, drccntcs , Crucino;atur. Vi- pubi.cc faaa ,innpccni.am rci tcna. 

dx\ \ * • •*r 1 C batur ,fimul &: fuam .pdus firntiftian». 

enSaUtCm PllarUS qUia ninilprOnCerCt^ abeoccndcmnandoalien.flIm3.Han« 
(~ \ - \ C fignificaiioncm ciim cognofccret po- 

led maeis tumultus herct: acccpta aqua^ puiusvn.uerius.d.x.t.i-^s^unWjVci- 

1 1 • Y nos ^i) fuper filtcs ncffros. hoc cft , Not 

auit manus coram populo,dicenSjmno- iftamcuipamfufc.pimusnoftrokfi. 

^ ^ ^ * • /1 • I • liorum pcr.culo luchJam. 

ccns ccTo lum a lan^uinc lulti huius : vos a ier:^,autrmfiKrUatwr.]Src(id6 fla. 

...^ iCT^ r J * r gfllifu cx morc Romano . Erat cninx 

VlderitlS . ht rclpOndCnS VniUeriUS >gno.riniofifllmumort.seenuji 

H,. . . . ^ ideoquc pubhce ignomin.olii homi.. 

US ,dlXlt .SanaUlS CIUS lUpCr nOS,n=bus aftcrebatur. riagdlatio autcm 
^ n x6 •T* 1* . ^ publicivclnc^b.I.flimohominidcfrc- 

&lUpCrhhOSnoItrOS. 1 UnC dimillt taignommiam.nurcbat&.nfamiam. 

... -rxTi ir r nil" Nihil poieft Pilatus cxcufare.fi lcgein 

ilhs Barabbam : Iclum autcm nae,ellatu 'iiu'nam,& natu;:x,atque.Tquuaicnri 

_ , ^ , rcrpcxcni.Nullacnim arquitate potu.t 

tradidit eis vt crucinscrctur . ^ T unc ^•;<>^i pop^io honio .nAoccnspubi,. 

y r r ' " r r • cc pronunt:atu$. Sod lecuiuscft rauo- 

miliCCS prxhdiS lurCipKtCS IclUm m prC- nespriuatasrerumpubhrarum&fta. 

1 1 1 ' tUiim , quas vocant ,quz a piudentia 

torium, congrcgaucruntadeum vniucr- frZ^iSr.x^rX"!;;'' 
famcohorccm: &cxucntescum,chla- bl":,rr„f;;a,r^:?;3p:So'i? 
mydera coccineam circundcdcrunt ci ; ;:;|':irr"'j;Zfdn^^^^^^ 
plcAcntcs coronam dc ff inis.pofuc- 



hoc 
atiam 



runc fupcr caput cius , & arundincm in Xv^:^^^~^. 

dcxtcra eius. Ec gcnu flcxo antc eum , ii- ^;^:::!:^:;:'^:::^,^:::^ 

111 ^r»Kinf ^'f^'*''^^" ^*'' '"'^^' ^'^^''-ntjinraniam 
UClCU».llIt illi cxprobrarcnt : quafi quicquanid* 
TCgno mundano vtl ChriftusdixifTet , vel er^iflet vfqinm. rurjpura , fccprrum, corona , regum infi^ni^ & orna- 
n.cnta lunt. adoratio, & oh:eiuaiio dcbiiaiigibus, oflkiujncft t«iunU]UimlaiofiluntgiAiia. h«c omxiupciv 
^ifiliimc' illi comp4t4ucj:uac. 



104 EVANGELIVM C AP. XXVIT. 

* K.«r4.j4rMf^..L] E.iep^^^^^ ludebant ei, diccntcs , Auc rex Iuda:oru. 



nuiciinc iL cloloiv non irj prop-iarct ? 0 T t- p YnncntGS in CUITI ClCCCpCfUnt dfUn- 
atquf illiccipcicni : dcindcvi ipti mi- . i-L y f 

coriimpcdimcntomtcrcinaHmiiiu- ^ipciTi . & percuticbant cai^ut eius. 

dcr.nt. ipli non tulcruni cruccm.quia j- ^ . _ ^ ^.'C 

funcltum uitamc habchatur. ) 

b Dcilcmrit ci Tum/n brOcrc.] Vinum 
cum fcllc,vtacrui5c(K't,&: accrbo gn- 
ftu magis U-cicrct Icium. Vmum luvr- C 



.......... - — — - I ■ ' 

Euntes autem inucnerunt hominem^-j^- 
"np^ir^^^impi^^^^^^^^^^^^ Cyrcnxum , nommc Simonem : hunc 



' Etpoftquam illureruntei,exueruntcu 
hlamYdcm:& indueiunteum vertmie- 

i'in. » i.iL-iii ii»_- ' ~ y . /«« ^ 

rhatumaahatt.r luppiicto afr c.^^^^^^^^^ j cius, & duxcrunc cuin vt crucihgeret. 

quodmcntis ahcnaiioncm arrcrrctacl ^m.^,*^^-*^ ^ 

cruciatiis 
bius 

c"%r^Xr5- No„diuifcr„n..u " Ecvcucrrit in locum qui dicitur Gol- 
"S^^^^^^^^^^^ locus. Ec ''"•■'•'•■^- 

^"^^^^^^Jc^^^lZ^: dederuncervinum'bibere cum fellc mi- 

tjca. indcautem cflTc^flum eft , vt im- /-i 1- n n. n'«. 

pkrcturqucdnnptumfucrat. Itum. Et cuiTi gultaliet , no luit biDcrc. 
fuitiuppiicioaffc£Ms,?aufam Pollquam autcm ciucitixciunt cum, i,,,.,,.^.,, 

tionisadfcriptam imponcrc,vtcogno- . /- /-». • /^-«.^..w-» /»''.19.^.18 

fccrc quiui5 poflct.mcxempiumquc diuilcrunt veltuTienta eius , lortcm mit- 

obfcritare.Hicnon fuit cauiadamna- c • 1 J Jiri.-,*^ «H- Tfwt 

tionis,.iium c/ic rcgcm lud.xorum: tcntcs: vt UTjpleretur quocl dictum eit ^^j^';*^* 

fton cnimdamnatusfuiti Pdatocau- t> 1 l* t^* 'T ^ -^../7 rOi , 

fadic^a&:iudicata,fcdqu6d cx mo- pcrProphctam diccntcm, Uiuilerunt 11- 

rcaliquidfignifican-u indicandumve f . /-»• o T 11. -^«'t ' 

crat.piiatuf cam figmficat.oncm ac- bi vcltimen ta mea Sc lupcr vcltcm mea 

ccpit.quc maximc vidcbatur aliquid ,^ * i6 r C J f 

nominishabcrcquamobiemvciaccu irulerunt lortcm . ' Lz lcdcntcs lcrua- 

fari potuiflet Icfus , vcl d lc tradi: ne- . . p r 

guecnimaliamcaulamaudicratprx- bantCUm. Lt UTlpOlUerUnt lUpCr Ca- 

fcs, quaraagisvrgcrciur.quam illam, . d f ' C C ' U ^ 

/;««c d;m«mj,;,o««^;i««Crf>rr.ow- eius caulam iplius lcriptam ! ri i c 

rw C7;»7» nwi /e rferm ^fir , contradicit 1 ^ 

CcySri. Scd cAm h;cc non conuirta ef-£sT JESVS REX IVDAEORVM. 
fct, tamcnintellexit 1 ilatus vcl ad dc- « ^ -r ' C 17 

■ ^ Tunc crucihxi lunt cum eo duo latro- 



fenfionem luam apud Romanos,vcI 
ad populi ludaici damnationcm 8c 
i^nominiam nihil apiius clJc ,qu.-im nCSr 

hiiiulhiodi nomcn infcriberctur. 
Nam qudd rcx a populo accufaretur, & poftularetur ad fupplicium,videbatur c Romanorum dignitatc eflc illum 
tiadere,qoanquamnihilineocriminisconui£lum eflct. Sivcrci rexille vercerat ,tamen noncx hocmundo il- 
lius regnum dcfinicbatur, vt ipfe refpondit; illam culpam non fuam cflc allcgare potcrat prarlirs qui de regno fic 
rcgCjCuiusnihiladfcattinchat, itapronuntiairct, vt traderctur populo,quiipfum regem fufciperc nolebat; atque 
ita culpam illc in populum transfcrcbat onmem, a quatamcn ipicnon crat immunis. Qjuidquid autcm iUc cogi- 
t.iret aut agerctjtanun res ipfa conucnicbat cum fcriptuns, vt nihil rcquiri pofllt corum omnium, qua: dc Chii- 
fto rcge a Deo vndto, in propria venientc, & a fuis non rcccpto; ac tandcm publicc regc pronuntiato,&: regni Tei 
{labil.cndi caufaoccifo, lcripta cranr. e CrtuifixtjMit cum eoduelntroncs '] Vt populus & vulgus , qui finc 

iudicioomncs cadcm nota inunt,quos incodem conditionis gcncrcconftitutos eflc videt, maximc autc cfamna- 
tos, exillimaretlefum fubillo titulo Rcgis ludxorum, ahquitl talc molitum fuiflc , aut Iccreio pcrpctrafle, quale 
in illis.quos pccnx focios habebat, conitaretdcprehenfum & condcmnatum.Solcni his commcntis principcs vin 
imponcic populorudi, & ad finiflra omnia impcnsc crcdulo, arquc tragcrdiarum vcrarum fpedatoriauidiflimo. 
qui cumfortunam fcquatur, quam iUc cxiftimat rcbus dominari , odit lempcrdamnatos ,atquc fummaconien- 
tionc cos irridcr: fic fibi fuisque rationibus, (u.t etiam immunitati confultum fore arbitratus. Exemplum mani- 
fcflum llatuiturin Icfu omnium hominum bcncficcntilfimo, deomnipopulo antca optime incicutidoftnna,fic 
nurtculis cditis admirando; qucin tanjcn prxtcrcunics blaiphcraabanu 



»t MS.C.S. 

i.d. I 9. 
•» defttuic 

MS. 

» MS.C.S. 

« rcxdificat 

MS. 



.Xt.b.^. 
€redimus 
Us.Hter. 
eum. c.S. 



Z Slfliu; Dfies, difiO.di de cfv.ce.'] Hu- 
iu.Onodiprobia 5( infuliaiioncs, quo« 
<rarX«f»Mo«i,'Rhctoics dicut.muliu g'.a- 
uiorcs ipfa inonc viritf bonis &: ir.no- 
ctntibus funt Impfriium &: propl a- 
nuni vuIgus,pr.Ttcritorum virtuii.': cx - 
cinplorum a Icfu cditorum obhtum; 
ncquc dium.Tm prouidcntiam , ncquc 
damnaii illius innoccntiam conlidc- 
lans, raniiim tx prnrrcnti P.atu omn a 
dcfinirc confucium, impotcn«:am 
in:hccilli:3tcm,a'c]uc adto vanamvir- 
tutis iatlaiioniin ChiiHo cxprobr^r. 
confida mcndacia.Sc vulgo ttmcrc 
fparfa, pro crimmibus vcris obiicit. 
vt, ^ta diihtu^ umplutn I)n;quodta- 



CAP.XXVIT. SEC. MATTH. ICJ 

nes: vnus a dcxtris , & vnus a finiftris. 

Prxtercunces autem blafphemabant 
cum^mouentcscapitafua, ^° & dicctcs, 
"Vah' qui^Mcftruis' tcmplum"Dci*,&: in 
triduo illud''rcxdificas': (alua tcmctipsu: 
Ti filius Dcicsjdcrccdcdccrucc. Si- 
mihtcr Scprincipes Saccrdotum illudc- 
tescum Sciibis & fcnioribus.diccbant, . . . , 

Ah0slalU0SrCClt:lCiplum nOn pOtelt fucratcdochim qnanqu^rnduofjri 
^ . ^ ^ 1 n 1 r » ti ltcs dc ca re afrirmancnt: fcdcoi.uc- 

laluum raccrc: 11 rex lirael cir, delcendat nirn= .norum tcrtimomum ncn luit 

* • 4. vcl inimicis Chriltiiudicjbus. 

nuncdecrucc,<^ crcdcmus ci: con- f>, /'^'»'^'«^].Miracuium^'fxcm. 

^ , y f 1 ♦ piiim m.miKUum \ oluntatis <x grati^ 

ndit in Dco : libcrct nunc eum li vult : ^^^^^^^y^^^f^^^ non tam opt.bac 

dixitCnim QuiafiliuS Deilum. Id- nrgabatcdcndum: ncquccredcd.au- 

3 - dio, fed odio maximo, aiquc dctclta- 

ip{um autcm' 6c latrones qui crucifixi <i'Chr.ai propofitoreicbamur.in^e. 

I 1 rim tami n laran hcc illcsaJ promin- 

erant cum co. improperabant ei."^^ A le- ;^'^r-^<^nia^<^^^ba^iiqi.omo^ 

. . J ^ r r _ _ , ducaui inTciturbarcpollci jalutc pu- 

blicam ,& fuam jpmis pciditioncm, 
quam inilla crucc f jcpcduiatquc cffi- 
cividch.it. Dcus autcm ncqucm.ia-i 
culum huiuiirodi ccfilio hominibn* 
cdc ic !oK-t, ntquc faiutis humanv nc- 
goiium cx fatan.T: ftudio & fcntcntia 

uit lefus vocc magna,diccns/Eli,Eli, r3;;;tt",cu™,K.h.ir„,u, 

Ol.T .yy ^ eft; pro, Si amat &: fouci cum, cx vcr- 
IdllJilia- bottxr Eftautem ciufmodiargiimc- 
tatio ex contentionc pcc gradasr Illcdixitfilium Dcifcefle^ oporrcti;iiurilliti!ccharum &; graium : nampliis 
cft efTe filium, quam gratum: quod figratum ir. Dco fcnt:ch.it, ror.fidcrc illi dcbuit , vt iplcfrcqucnttr ncbilcum 
difpiirans prardicabat fi vcrc corfidit, hbcrci cum, vU l ' . rantcsin fe. quc^d fi non hbrrat , confcqui- 

tur ipiumnoaconfidillcDco.ncquecharum bc gratum ; .m Hlinm, vt Ic;» i.iclabat. Huiu.Oi odi ar- 

ri: : v n i bus fibi &: aliii ftulti/fimc perluadcrc fuai it i. u : :ucurua? in rcrrasar.im.T , &: c.Tlcftiu iranc.»;. 
\; Dnfitm ] afKimaiionis modus cft Hcbra-is: nani '3 Hcbraoium,\ cl Ara.m.Torum cxpcfitiua 

a;i oxctiamclh c Et latrcnes. Altcr cx iatron^bus improperabat cxprcfit C hnfto; Itd Auvllor 

hocmodo indignitatt rei amplificauit.non tam perfona:, quam coditionis notaiionc fa£^a. ac Ci diccrct.Non fo- 
Itim a Scnbis iSc fcnionffus,atq: a populc &l vulqo mferions noi.T,cxpcriib.is tamc llius coduionis inqu.i Chiift"? 
crat , • ' • , fctlab iisctiamqui ciiin in c^dcmdainnatiorecncnt, &: iufta caufa 

djrnr:; agnofcere dcbucriit fu.T (cni,^ c.v culp.x c6fcicnt'.a&: panxfcnfu 

padorr ^ ^ rciiorc &: infcriorc putabant kuim ,qucm r-iv k coctmnttci immo- 

pcno prol.qucbantur. Itaquc non tani Jicinincsipfos.quim pcrfonam, notat Fi-.angclilta hoc loco , vt Chrillum 
cnam latronum damnatotum conditinni «ictcftaium illo tcn-porc fuiflc oftrndar. Ira cnim illc pfo noftris culpis 
fadus cft ijpproNriiim hominuin omnium , &: abic<tio plehis : vt cxp< ndant &. aniir..tflucrtant bomincs quo 
dctcftjcioiii . rf-' .ihoniinaiioni^ ,quo odij &: dcfcrtionis in loco apiid Dcum mundus pcccato obnoxius cilct, 
quando qui iHiiis viccm lutndam mnoccns ipfc fubiit, his modis cxecptus fueiit. f Ttmird fuU futtt 1 qux 

tcrtarenturacfignificarcnt peccata mundi.qua: luccm &: gratiam Dciaucrtunt , tunc cflc omnia qu.T C hiiftum, 
iquoluendafufccptafucrant, affligcrcnt & obrucrcnt: ideoquc illo lemporcquo Dcusiram adutrlus homines 
fuam in filiocxplcrct, tenchras &: potcftatem tcncbiarum vigcre , omncmque na»uram horrcit &: ccnfu* ' 
ferentc homincs Deo, quandcvniidcm in viridi ligno huiufcemodi ficbant Hanc rcm omncm cognofiti 
cxclamauit vocc magna, vt afHiLlilTimuj &: vchcmentifTiinc opprcnUs noftris culpis,diuina ira &: malcdu 
atquegrauiftimis cruciatihus tc opprobriis iniunr.quc hominum, g Fii,F..'i.'] Plalmi verfuni c.-.dcm hr gua 

tctulit, cjua: luni vulg;M:i$ crai.hoc eft Synaca. fcd adftantes ilh vulgarcs homines vcl miliies , proptci lumuhum. 



1 ' i J 

xta autem hora/tenebrx fad^ funt fuper 
vniuerfam terram , vfque ad horam no- 
nam. Etcirca horam nonam clama- 





I06 EVANGELIVM CAP.XXVIT. 

camprimamvcrbumrepetituni,iaqucHreuc,a'.i.lircnt ,c.Ttcva mtnus pcrcipcrent ^arbitrabamur Eliamabillo 
a .pcllariliberatorcin, cuiu-. nomenomnibus ccicbrecrac Viucrc cnim ciedw-batur Elias , &: i^PF*'*''"*^^'^ j"^",^ 
nonnuilisrcuiusrcicxrmplum paulo poit Chriili rempoia quidain ex Scnbis magni nominis apudle caiuun 
narrabat;quodnosahquandooportunc:cfcrcniusDi:o (aueaie. , 

lammafabadlhani ? hoc eft, Dcus mcus, r 
p;mt::a:rnrrprr!;;tt^^^^^^ Dcus meus , vc quid dcrchquilh me? 

Qiy^^i autc ilhc llates & audietes, di- 
'rt^::::::::^!::^''^. cSh, EHa vocatirte. Et c5tinu6 cur- 
^■toicr^f^il^^ToJifi&^^^^ re's vnus ex eis , accepta fpongiaimplcuit F 
^:;:::^':;::^^:::';::.^ aceto: & impolhit arundini ; & dabat ei 
S^a?„™u"';:r;ru;^^^^^^^^^^ bibere. Cxten vero dicebant , Sine, 
:;?^rvr:d"„rm:l'Vn,rm videamus an vcniat Elias liberans eum. 

rcfumendi, corcusquc proprium adfOT/^ ^ ^ ^ 

vuamrcuoiandi. Fuit pianJ^niaxima ' lcius autcm iccrum clamas vocc m^- 

h.Tcvox.cx niaxima*Chrifli vircutc, C (" ' ' S l 1" ^ ^ 1--. 

&:maximact.amcercuuamcfu:ccrga gn Cmit 1 1 1 piriCU m . ^ Jbt CCCC VClUm i /»ur.}.*/.i4 
pacreni commcndaticnis ; firaulcnun rL*l 

.umruofpiruu omncscos commcn- tcmpii lciUum clt 111 cluas Dartcs , a lum- 

tUbat ,pro quibus fufccpcis morccm * i /' d ^ n n 

oppeccbat. mo viquc dcorium. & tcrra mota cLi^oC 

c VtlumtempHftiJf:oneff.'] Ccrtlfnmo r - n* P ? 1 n 

argumenco&:/igno,<|u6dfanaa.quo- pCttX lClllX iUllt, ^ & mOHUmCnta apet- 

rum adituspopuJo negacusaaiea erac, „ i o • 

iampatcrcmomn.busmgredicupien- taiuut: oc multa corpora 1 anctorum qui 

tibus «Sc ftudcncibus ; idque per vcla- . . ^ < i •r' 

nicii,idcft,carncm fuam,quampro dormicrant . iutrcxcrunt . ^^htcxcuntes 

mundi reconcihatione rumpendara . . n r r» • - • 

tradidcrat. dc monumcntis polt relurrcdnonc cius, 

d Terrumotaen-.'} in fignum potelta- • f n ' " • 

t.s & efficacicat.siihus fpuicus qui ad vcncrunt ui ianccam cuutatem : &c appa- 

interos vlqucpenecrans, non folu ani- . . _^ * * 

luas.ihcdetencashberare, fedcorpo- ruerunt multis. Ccnturio autcm &c 

nbusetiam fubico rcunegratis &: .n- n 1- t T • 

Ihuracsreddcrc potcrat. Ita mulios Qyj[ Q^yn CO Ciant CUltodlCntCS lelum.Vl- 

teltcs non lolum rcfurrcction.s , led 

cfHcacuat.s n.ortis ac refuiTca.onis [q terro^motu &c Insquxhcbant timuc- 

fua: Chnftus piodiixit.qui iLhim pcc- 1 i t \ r} ^ 

cav. ,morti. ^ infumviaorcm pro. ^yyy^^ valac, diccntes, Vcrc filius Dei erat 

iltc. ^ ^ Erant aurcm ibi muiicrcs multx M^r.i^.i^^ 
a longc , qux fccutx erantlefum aGali- 
Ixa^miniilrantcs ei: inter quas erat 
^ana Magdalene, & Maria lacobi & 
m^Smrmh fTic^':^^^^^^^ "lofcplV matcr , & mater filiorum Zebe> ^ r.fi c... 
:^}.^ll:nd::^<5;^i '''Cum autcm fbr6faauiiienet,./..M...4. 

iX^r^Ial/l^^^: venit quida homo diucs ab Arimathxa,^;^.^!!- 
S-n-i^cr^^^^^^^^^ nomuic lofeph^qui & ipfe difcipulus erat G 
^r^^l^cS^*'"' hic acccffic adPilacum , & penit 

corpus 



CAP.XXVIIT. SEC. MATTH. 107 

corpusleili. Tunc Pilatus Mk rcddi ^^^.^^r^^^aluf^H^^ 



Etacccpto corporc^Iof^ph Zl^^^^:^^:^^:;^ 



inuo 



luit illud^in findoncmunda. ^''& 



corpus. 

munisque omnilnis cilc indicabatur. 

lUl- 
VI 

ific- 

mici ariinnaicnon podcnt; idquc 
Sc vno oftio patcj crar mo- 
uuim , vt nulla alia partc ad 

&!•• ^611^ " '\ ' \ f ' X ( J aliuJ corpus imponcndum ,aut ad 

: aDut. r.rat autc iDi Maria iviagaa- chnftiprofcrcmiu m apcrin potuc- 



pofuit iiiud*in monumcnco fiio nouo L!'^;;z::f;:::zi:":^::r 

quod cxcidcracinpetra. Ecaduoluicfa- 

1 n- • CiCilur 

xumniasnumad oltium monumcnti, numeu 



rit. Saxum autcm magnum crat 



lcnc, &: altera Mana/edentcs contra fe- deuolui ab vno tantUm noH 



tit, autaduolui. pIuresadclK- 
tcrantproptercullodes. ■ 
enim rcs qu.r iecrcio Hunr,non rfdc 
fiunt pcr plures. ita omni cx parte 
diuina prouidcntia conluiuit^ncqui 
vcl iniquam rationem , vci hckS. ora- 
tioncm iniruici Chrilb rcpcnrc poi- 
" lus rcfinrciflioncmm.*!- 
ciarentur aut oppugnarent. 



pulchrum. Altera autem dic^qux 
cilpoft Parafccuen , conucnejunt prin- 
cipes facerdotum &: Pharifxi ad Pilatu, 
Micentcs, Dommc^rccordati lumus, ^im.qua 

C 1 m '11 !•• 11 ' " f\ n ^•^''f^^^i"' "*ut ^Jppugnareni. 

quia leduclor illc dixit adhuc viucs^Poit ^ .-f/rrr.i^.j sabbatho .pfo .cum 

* ^ 64.ir \ n ceflandumcllctabomniopcrcfemi- 

trcsdiesrelurMm. lubecrizoculto- i>. mavimc.nosabbathid.cquima- 
diriiepulchrum vrc|uc in diem tertium: 
nefortcveniantdilcipuli cius^& furcn- 
tur cum, & dicant pIcbi,Surrcxit a mor- 
tuis: & erit ''nouiflimus crror pcior prio- 
re. Aitilhs Pilatus , Habctis cultodia. 
itc, cuftodite'{icut lcitis. Illi autcm 
abcuntes , municrunt repulchrum , li- 
gnanteslapidcm^cumcullodibus. 

CAP. XXVIII. 

T7Erpere'autcm fabbathi qua^Iuccfcit rj'^^""^..^"n^«*.»^"->ip'^^"'npcntc 



pwss crat propterflTtum in quo inc- 
do' at, Sk. lamcnill. ab opcrc plulqua 
lcruili , hoc cft , hoftili & makuolo 
nou abftinucrunt. 

i lubt fTjro.] Confiliis & opcris ho- 
minum inimicotii filij fui Dcus vtc- 
batur ad illius rcfurrcAionis vcriia- 
tcm patrfacicndam & publicandam. 
k Soii'f!uyiu>trroTfti«rfrtore.^ Appcl- 
laucrant lcduaorem Icfum, hoccfl, 
populorum in fuam fcntcntiam pro- 
ii.iiitorcm . cum autem fi a mortuij 
riirioxincpr.Tdicaricontingcrct,mul- 
i(> phirci ad fc addudurum , quini 
cdm viucrct pnii^ , cauendo quidcm 
metueb.int 5c dtcebant inimici, fcd 
muitoctiam magis vcl inuiti pr.xfa- 
pichant. Vnum cnim cx argumcntis 
aducilusliid.xos torti/fimum.cll po. 



in prima 



im ex aliis multitudoqui Chnlhini 

fubbachi, vcnicMaria Ma- ^L^lJtr^^nT-m/r^^^X^ 

O arlTl**n^ m.ccrtam icfurredhon.sfidcm C hn- 

W L ^U.UCUC flianucllc fcd jiint alia argiimciua 

prxrer hocillufVrifnraa. 1 Smttfttu.} proveftro confilio, ingrnio ?c prudcntia j ita vt mhil vobis dc- 

Ct, quod non prouiticaiur. Atquc iia cgcrunt: municrunt fepulchrum figuanies lapidcm , fic cuAodei in am- 
bitu collocantes. cap. yxviir. 

X k; - . T , ftclla.vfqucad fcquentis diciini- 

tium, '.i/w vertunt. atquc ita fcripiiim !cgi- 

mus.F.: [ .: ... :-f/tir;;i/»n»j.i/4^i'»tr/;/, lic intcrpretamui . 

Ko^>e illa poik lahbatlium, cums nodhs cxtrcmum attingii iucem primx dici poft Sabbathum. Prmia duc 
pofl Sabh.ithuni f (1, "iinm no»: crlebrnmiis, appcllahrcs L>cr,7i;,if<t»;. namquc Hcbr.ri fabbatlium hebdomadi,* 
f ' '-^ , lioc ordine, Prima fabbatlii, fccunda fabhathi , tertia fabbatJ 1, 

l athi, Sabbathum. Significat igitur Euaogelina muliorcs illas fan- 
tt .i.. . w ... . . . i;c la i athi velpere durantc. vt vidrrcnt fcpulchrum; vtpotc qu.T mapno dcH- 

lUrio tencbaniur inungcadi iui magiilii corpus: c upiebani autcni funimo mane fui gctc, anuquam («bbathuai 



Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



IC8 EVANGELIVM CAP.XXVITI. 

iranfirct,nerorteali3transfcrr«turcnrpuskfu.<]uodck7ofitum in iUo fepulcbro c xmimabatur. Pcr fabba^ 
thumverdancminctangipoteraccorpus,n:cfepulc:uuai aperiii liccbat : oportebat expeftan acj minimurii 
prima'.:i fabbathi. Iia ]m illx prim.T omnium veneiunt, qua: ncc fcpulchrum aperue poterant , propter i^P»'"* 
igens poniiis: ncc hommcm (]uem.]uain vuirbaiu , cuius opcra vti poflenr, & luuari in monumenco apcncn- 
do. H.ccomniacumaIii$e6tendunc,vtomnibusexparcibusChriflircfurrcaic»ccmrirmetur. voluicenim L tus 

omncm eiiam circunftajitiarura probauonem vndi*^uc in re tantaconftare adaerfus immicos crucjs oc rclurrc- 
ftionisChnfti. 1 r I 

lc:^;:::!::^^:^!:;:^^^ gdalene, & alrera Maria vidcre fcpul- 

::!^::':'i^::'^;i:^::.:y:::^ chrum. ' 'ez ccce terr^rmocus fatius 

c""^Z>/.^«™.3 v.vir««ur pu. eftmagnus. Angelus enim Domini dc- 
^:^:^^^^::^!:^';:^::^!:::, fcendic de cxlo: & .iccedens^reuoluic la- 
^^J^::^::::'^^;^ pidem , &'ialcbac fupcr eum : ' erac au- 

minibusqui tucroiint ftatim: illc f"de- f jTL l . ^ ^,. *■ i^. « I /-rti «- . Slr xr f*(%'i 
bat>fecOnrp"c.cnaumdabatlumi- tCm ^ 1 pCdtU S ClllS 1 lCllt tU Ign T : Velll- 
neluo, 8«:vcftimentorricandore, q :.i: > • f 4 "D «-i i-*-. ^«-a 
etiam ipfum non hommem cfle pro- meatam CIUS y llCUt lllX. i^XX timOrC 
babaiii , fwd humana vice maiorcm. • '' T .-^ fL^J«« O*- 

idquodeu.n.t cuftod.bus pcrterntis autcm cius ^ cxtema lunt caltocles , oc 

& exanimatis ,qui humano confpc- /- r^ - n i ^ * S "D 

ftu non terrereniur , fi difcipuh vc- tacti lunt vciut mortui. ^ Kelponacns 

niflent , autahusquifpiam qu.lap.df i l-* T* 1 «*!VT1'-. 

deuoiueret. autcm an^elus,dixi t mulicribus, Nolifc 

d iVc'ffri ttmcre vos.] Angelus miflus . ^,^-. ^jTr" • 

erat vt Chr.fti refmr.aionem tcfta- tUnCrC VOS . lClO Cnim qUOU lclum OUl 
retur piis &; impiis : f.'d impiis terror . . * ^ n I '"^ 

eftincuflusquorun.confihum.op-ia CrUClhXUS Clt ^ 0 U 3^11 1 IS . ttOn Clt hlC: 
& diligenriam ad cuftod.endum cor- ^ . . l- • * o » * 

pusvanamvoluitdecIarar.Deus. qu. lurrCXltenmi , llCUt UlXIt. VCnitC 6C VI- 
humanam meiiiem in huiufmodi rc- 
bi 




'^veftincnta 
M$q. 



3 MS.C.S. 



irumciusinfurgere volcbaot,ita tur- . . . .- , i . . j, l- • » 

bauit Dcus , VI teftcs vcrit.itis fuo 1x^111 . iDi cuiii vidcbitis: cccc ptxdixi J'^'' 

nilo acierrore nmiio Cfloftoscon- . . g i • • ^ 1 '^*4< 

ftitucrit. eos vero qui pietatem co^ voDis. £t cxicrunt cito dcmonumcn- B 

lunt, &: Dci conlihum vcl cognofcut . ^ . 

veiexpeaant,confoiarusDeus,ati- tocum timorc & gaudio m 3 iTno,cu rrcii- 

nioie ^ luipicione liberat , leftesquc T r I O J 

fuosfuoipforumho..ofacit.idean- tes nuntlarc dircipuus cius. ^ Et cccc 

golus d.ccbat , NoUtc tvmrc vcs. fio cnira 1 . w w 

Iiquiquxruntlciuinpio ftjidio.plus i-^lllj ^ 

inueniunt quam cogiiabant. Q^.Trcbantfan<f^.rmulierc«inortuum , viuere eum intcllijunt. fpem accipiunt 
cundcm vidcndi. c ^uuiMtfixuse':.] Idcm qui crucirtxus cft,vtdi.\crat, non eft hJc: fed furrexitetiani 

ficut dixerat.eodcm dic quo d:xerat. idquodcircunftantiis ipfis primum pioi).ahitur cx loco vacuo,qui nunc 
primum m vcflro confpeftu apertus cft. f Vbtpojitu4cr,it Domi,iu\ ] Ab an^f lo appcllatur Dor.unus ,cui 

iaindatacratomnispotcftasmcxlo&intcrra. g .rnGJtl^m.] Inccpcrat Chfiftus lui cuangelijlu- 

cem in GalihTa oftcndere. ibi eci.ini fuae ventaccm refurre^flionis ('qu* mitium erat regni difcipuhs manifc- 
ftandij multistcnatam voluic. h Eut pr*cUxi vobu.] atque iia cxcipere dcbetis & credcrc: ram re 

ipfacompericti': vtpr.Tdixit. i Et exieinnt cito.] Intr^ucrantenim in monumentum, vt vidercnt lefuni 

ihi non cfllv Eiac autom inonumentu n in cubiculi formam cxcifum concameratum : cito auccm cxierunt 
quddverecrcdidc-anteum viucie, Sc cupiebant euni nuntmm ad fratros perferre Letiflimuni. Cwn timort & 
^f.utio >«^:.^"<^. Gaudiumecrefutreaionisfidcoricbatur.Timornon fiadi animi , fcd pij orat , &: inaiora iara ' 
'cogitantis&^ogno.^cemisdelefu.quamantca fuerant coguata. nam quemAnpclus Donji>n!m appellauerat 
quem furrexini- conftabat, rnax:ma reuc rcntta ac diumo honore dig.uiju cflc cenfcbant. Indc fad um eft 
cccurrentem iefum prouoiut* a«iof oreat, vtpoic fefc huuulcs valdc pro tanta mai^ftate , ik iadignas aatiqu* 



d mortui* 

MS.C.S. 

edct 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



CAP.XXVin. SEC. MATTH. lOp 

familiariute cxiftimantc: <]ua$ tamcn Icfus itaanimat 6c «igit. vt nunc fibJ mult6 migls fiim'!'*^^» f' ^ «^»' 
firmctfcamc,^^^^ glonam non (ibifoli pariam.fcacum lUiscoramumcancUm figmhcct: ciuamobrcm difcipul 05 
priusdiauatosfratrcsyocat A llU » Fccc r^uidsir.dccudcMu'.] /I.qu.cx 

lelUS OCCUrrit lUlS^ aiCenSjAUCtC. IIIX illsmanlcnmt jniua/*ationc,vr nc 
n' n J ipl:s ablcntibusaliquid afium caslati 

aucem acceuerunt j oc tenuerunt peaes quts poflon&qudamtxiii.su.ci t 

. 10 nunu.itum cnima t^ux ^adl a tucrui t, 

cius , &c adorauerunt eum . i unc hoccik.qu.rdctciuvmotu,iapiacrc. 

. ^ 1. . • uoluto, & angcli leUmion.o , &: mu- 

ait illlS lelUS . NollCe tUllCrC . ItC , nUn- l.enbus nairaia .am fum ati]ue ua 

^ • • illis tcftibuj rcs on-,ms paitfada cft 

j principibui faccidotum 5: fcnionbuj. 

QV L • • /' ^ l ecum.LncopKhw..'] quam uon da- 

UXCUm aQUl- rcnt.mn cctta ill.s fuiflct tci: alids 

— - enim acculaicni niihtcs pia:uancaii 



tiatefratribus meis vteant in Galilxam 
ibi mc videbunt . 

fent / ecce quidam de cultodibus vene- 1^%', 
Q runt in ciuitatem ^ & nuntiaucrunt prm- v. 
cipibus faccrdotum omnia qux tada ' 



hierant. 



Et 



fen 



lo 



guii , tcftari 
cipuli^fub- 
i)t? Na ncc 

dotmnc omncs dcoucrccum cflcnc 
collocati in cuflodia : Cc fcipfcs accu- 
fabani atqMcdamnabani , hoc laicn- 




congrcgati cum 
ribus , confilio accepto ^ pccuniam co- tcrncc iidonnnflj:nt.vcrc diccrcFo. 

XI , w |. £ tcr.mtadjlcifulisfuSrcpiu ; quj cnim 

r^irkAtn r^P.^Prnnr milirinUS . * dlCCn- vidcrcpotucruntdoraucntcs?<dfun 
piOiam aCaCrUnL mUlLlUU:) , ' hoccor>miumpontihcum&:fcn.oi:., 

tes/Dicitc,Quia diO^ipuli eius nodc -p<;i-io ^u; _n^^^^^ 

venerunt, &: furati funteum nobisdor- ^-rt^duan.^^^^^^^^^^^^ 

mientibus. Et fi hoc auditum f\ie. -ij:^^:;^;:^^;;: E^tiat^^Ml 

nt aprxfidc,nosfliadebimus ci , &(e- ^;;;^;^-^ 

curos vos faciemus. ' ^ At iUi acccpta pr.n^^^^^^^^^ 

pccunia, fccerunt ficut erantcdodi.-Et f,p^:;f-;rcf:;:t^t,^^^^^^^ 

diuul-atum eft verbum iftud. apud lu- J-^; 

d ros ^ vfque in hodiernum diem. "^;:^ cit .d.uu4ata'!tIit^tlK 

16 «r 1 • _ .►«.^ Ji/%irM«li oKi orn n«- dxos, quainuisillam cclari laccidoiu 

Vndecun autem ailcipuii aDi^runt p^,^^,,^^^^^^^,^^;^, 

\ \ i/kJ /-i^r»n-i mfuioa.i p^^c^uluaidccipicndum.qri 

in vjainaram monLLiu vui ^uni^i 

cnim potuit latcre & cciari rcsinter 

n\ r '7 'Ci- xi\,\^t^rf*c /»niYi totadJ, & cum tam muhisconimu- 

IS lClUS. Ht ViaenCCS CUm ^icata ?mq.iaprcun.;cfolmiocopio. 

' 1 r * J .^-k J.;l->it--tiiA fartuit, qu.im mihtcs acccpcrunt, qui 

adorauerunt, quiaam autc.mauDitauc- ai.iscxcohoncncgot.um omncnon 
runt. EtacccdensIefuSj locutuscfl: ' Im^vXus' 

I, _ i\ '\ ' ' n .111 aducrfus fc 

cis diccns, Data cit milu omnis poteitas fihumsucfuuuun.ta! 

* ^ . f It vu-ie-.tii attn aJvrituerufif /gno- 

W 3 fccntes Dtum &' Dci filium.atquc 

r.i^mpari.mori.&fefuft^creoportuerat.atqueuaintrartingloiiamfuam. 

' . . . -nt, vcritatc ccmpcpta , nihil poftensdub.- 

inanifcdum oltcndcnj , 3c conttcaandum 
.1 habct, vt me v.dctis habcre. 
p , '»a cit. tcchn.c lu c.clo trittr.phantis , in urra xnihianiis prm- 

g.pslu- - :po/Iim^ertcnam cjmcjicfticoniungrrc. 



regni c 



Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



110 EVANGELIVM MATTII. 

L^^^oZaZ^Xl^o:: in caelo & in tcrra . " Euntes crgo 'do- 
t^^,':^^:^::^^^^: cete omnes gentes : baptizantes cos in 
«o.aad.t«. nominc patris & filij & fpiritus fandi, 

*°docentes eos fcruare omnia qua:cun- 
que mandaui vobis , & ecce ego vobif- 
cum funi omnibus diebus,vfque ad coii 
fumniationem feculi. ' 



EXCVDEBAT CHRISTOPHORVS 
PLANTINVS ARCHITYPOGRA- 
PHVS REGIVS ANTVERPIi£, 
A N N O M. D. L X X V. 



Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



SANCTVM lESV 

CHRISTI EVANGE- 

LIVM SECVNDVM 
Al A R C V M. 



'prophetis 
/^.40.-.}. 
li*tt.\.a.u 




A P V T. I. 
N ITI VM 



T r n- ^^^'^^S^^i) a rnitiumEtu,n^c!^h{uChr,fi§^Drf.] 

ICIU Chriltl hlii Dei. Matthxusgcnc.»t.on.sIcluCnnftili- 

. ^ ^ ^ brum conlcriplit , ea ngnincationc 

SicUt iCriptUm Cft in qu^m cxponcbairiuj = Lucas omncm 

1 narrationem ordinauit , non lolum 

Iiaia prophcta, Ecce h.ftoi.xchrtfli.jcaE«angci.j.&rc. 

r 1 ^ ^ rum qux tuangcho crcdcntibuscon- 

eCTOlTlittOanaclum m.CU "g^unt.cumprominbrumctiaman- 
^ D «.A^-wwk tnjuorum figniHcationc . lohanncs 

antc f^icicm tuam, qui ^Z^i^.ll^^l^^S:::'^ 
prxparabit viam tuam ante te, ' Vox 
clamantis in deferto, Parate viam Do- 

"^'Fuit 



0 A F. 



mini , rcdas facitc femitas cius. 
lohanncs indefcrto baptizans, & prx- 

P 



ht.lTlmc ircccpit.&rcxaftiflfimc ab(b!- 
uit. Eft autem Euangchj dcfinitiofi- 
ue inierpretatio cx ctymo, bonvm 
NVNTi VM. Oportct vcrb bonum nu- 
tium rei magr.x maximcquc vtihs 
ac Ixtx eflc. Nihi! autc hom.nes auc 
rlir m c ^P^*''*-* potucrunt vtihus aut dignius, 
UlCcJUS quini vt cx goncrationc illa priori 
ctrnah &:corniptacxprimlsparentibu$ dcdijfta, in regcncrationcm & rcnouationcm fmritus ac vitx tians-- 
fcrri poflcnt. hoc futurum ahcjuando ccrtispromiUis ex Dci mifcricordia acccpcrant. Tandcm autem aducnta- 
rc audicrunt, ac dcmum crcdcntcs &:obedicniesacceperunt. Huius tanti diuini doni aducntant.sA: iam ma- 
turefccntis prxconium fiuc aimuntiaiio Euangchum cft illud, cu.us in facr.s hbris tanta celcbritas, lantaquc 
laus eft. Eft autcm.fumma Euangeli) huius fcnicntia, I e s v m cflc C hriflum & filium Dci • hoc cft, Icfum il- 
Itm Nazarenum cflc vcrum fihum Dei.pcrqucm Dcus.vt initib mundum fec.t, fic poftca rcgencrauit, fic i 
mortc ad vitam tranftul.t. Aha cnim v.rtute id ficri non poterat, <]uam diuina e.us, pcr qucm omnia fafta fuc- 
rant. Itaque oportuiicflc Dcum vcrum, natura xqualcm patri: fihum, inquam, ipfum, Dci virtutcm 6c Dcifa- 
pientiam. cundcm ctiam homincm eflc oportuit, cumquc prxftant.flimum , omn.um hominum puriflimum fic 
fanftiflimum, ac landcm etiam fihum Dci fccundiim carncm, id cft, non patre tcrrcno , fcd cxIcfliDco. ma- 
tre verb(ana.'flima &: punfTJma, vltra omnemortahum fa-minariim cxcmplum. cundcm dcniquectiam vtho- 
minem d^uino fpjritu plcnum, clonis au<f>um opiimis &: prxflantiiTimis , auftorit.itc ad fuas partcs pcragcndu 
diuinc inftruaum. Hxc oranu figiuficantur arcano nominc Christi, idcft, vnfti in Rcgcm ,in Sacerdotcnt 
rtcrnum, 6c in Prophctam. b Stcut fcriptpm e({ w /Jamfyrtipf cta.] Docet Euangclifta illius Euangehj, 

cu.us fummam definitioncm rctulerit, hoc cft,ilhus bon.nuniij mitium,fuifl'cpceniteniix dcnuntiationcm, 
lohannc Bapt.flaprxconefaftam. Namquciisqui d.mna vcrba audicndi capaces funt , proponitur falus per 
Deum prom.fla, cui promiflioni crcdcrc cum primis oportct. Scd non fatis cft fides ad accipundam falutem i 
reo oblatam , n'fi adfit etiam panitcntia eoruhi qui pccnitcniia indigcnt. Continct auicm poeiiitcntianon 
folum malorum opcrum dcrcflaiioncm & fugam , lcd bonorum e,\ercitationem & ftudium. Itaque dcnun- 
tiatio f ccniicntix a lohanne m.ta, pnncip.um fu.t boni nuntij hominibus aJlati. Cxtcraqux ante lohannisprx- 
dicauonem afta narrantur, fucrunt Euanpclij prxambula. aique ita prxdi^tum fuerat i Deo per Ifaiam, nuntiu 
qui prxucn.cni fihum Dei,prxparaturus cflct viam,forc illam voccni clainant^ indcfcrio,r arate it.tm Dcmim,&:c. 
Vt vcrb Euangchum fcmpcr in terris conflat hominibu.', ita illius initiitni. nam qui huius boninitn^ij fidc duci- 
tur, ismflrucrc &: munirc v. am Domino ad fe vcniuro itadcbct,vt fimul panitcntiam cum fidc coniiingar. 
Hxc enim via Dommi arfta eft, qux ducit ad vitam: quam qui inftiter.t , is L ommo obuiam venif nii occuiret. 
c Futt lohajinei.] Maacnus propofita cft Euangclii fumma , ciusque finisft: initii m : oflenfumquc cft vtram- 
que partcm cum vaticiniis conucnirc. Nunc vcrb clcinccps ipfa Euangcli) totius hiftoria ordinc cxponitur. Illud, 
inquit,.nitium fic hahci: Johanncs illc, qui mittcnduspr.Tdiftus fucrat,fuit in dcfcrto baptizans aqua, &: finiul 
dcnuniians hominibut prxtcritx vitx dcpofitionem , & corrcftioncm in mclius ; vt hac rationc poflcnt acci- 
perc rcmiflioncm peccatorum a I copromiflam pcr Chriftum expcdicndam. Nani bnptifmus lohannis extcnor, 
fipnum cratprofcflionis altcnus b.iptjfmi , hoc cft, pocniicii* fummo ftudiofubcudx. Vtrumquc vcro fufcipt 
dcbuic m fidc rem.fltoai^ peccaioiuiu. 



& vrbs: njtillimu 
gelmm ipfum, &: Euangeli) aig im 
tum omnibus fuifll* lij^i-iiHcaium al 
tcrum vcro , omncs oftendilVe fuam 



MS. C. 



.C.ll 
II 
6. 



114 EVANGELIVM CAP.I. 

fft'/KfT:frfil^=^- dicans baptifmu poenitenn? in remiflio- 
';^,3"A:,t"oct'Zotor nem peccatorum. ' ' Et egreiiebatur ad 
pt":,r™'o^n^r.i' ma 'tpt': eum omnis lixdxx regio , & lerofolymi- 
" tx^niuerfi': &baptizabanturabilIom ' 

lordanis flumine, confitetes peccata fua. 
•;rD;r;°^&Iot^^^^^^^^ pilis cameli, 

tarinpamitonnam;quamtamennon & ZOHa pelllCea CirCa lUmDOS eiUS. OC lO- ^/^,,.)., 
omnes polt-ilunt per^ecuti; ideoquc /-1 1/^1 /T ^J^l^^*. 7 t- r^r^v Luc.i.c.ib, 

inpccclto fuo mormifunt.nonad- CUltaS & 111 cl Iv lUCltre eaebaC. Ltprae- /./;.. .di7. 

mitteaiesvitam qua indic;eb.im , vc- 1. i 1 • " f t r ' iT^ -♦-i ^t- i^-» t-N/^ fl i-r» w/**^' 5» 

icviucfemd^s^rcprofitcbamur. dicabat diccs, Vcnic rortior mc poii mc, ^...^^. 

Viaa&cultufidcsfiereiomnibu»rc- CUIUS 11011 lUm 01211^5 prOCUmDCllb i^i" & i^. a.4, 

gnum Dei non eiTo ex hoc m in lo , . . V 

«luippc iiims regn. mm.itri nuiiam ucrc com^^iam calceameiicoram eius. 

huius mundipartemaccipiebant, aut o._ . ^ . . " 

adeJextrcmim .vt pro nullah.ibcri * * gaQ DaptlZaUl VOS aQUa llIC VetO 03- 

{is<mcdor£turiohanr>escfi'evroxcia. pnzaDit vos Spiricu laiitco. Lctaccum 

mantjsin d:ffcctOiqui vix corporis fui i _ ^11. a-tT ^Vl , , 

rat.onem haberct ,nifi quantum ai elt ; 111 dlCDUS llllS Veillt lelUS a N aZarCCLl Matt.iJ.ti, 
fuuiji ni.nilkeruim fuftmedu, hoccft, _ , « . A. ^ T I 

ad illinjvoccm p cnit>.*ntije dcnuntia- Galiixx: & baDCizatUs elt a lolianiie in 

tricem alcdam latiseilcc . quiduis au- . lOT-n- r 1 " ^ 

tcfatserai. itanuc iiiu mhiiiibi qu?- lordanc. hcltacuii alcendcs ae aqua.^ 

rcrchuius mundi, quineq;velcibum . o n ' ' * ' ^"''•' "•J 

cumc;ctensctiampiupcrnmishomi- yidi t CXlOS apertOS, & Spiritam tailClUa * fanauia 
cibuscommune curaret.coquc fuum . \ r 1 ' *Msq. 

icft monmm gramus eflc oporiere , COlumDam delCCndeiltem OC maneiltem M^(.<^a.u 
quoipfcibomnirerumomniumter- r i t- r o n 1 I' 'T^ VK 

tcnarum ftudioalicnior cfls cogno- jn ipfo. Et VOX raCCa Clt dC Ca^llS , IM ^ 

fceretur manitcfte. T 1 • 1 r-^ • \\ > 1 * « 

fvcrtttfortiorme.] Virtute & cfficaci- ps nliu s mcus diledtus , 111 cccomplacui. "quoMs.», 

tatcfortior.tantoquc forcior.vtcum ' . • • l- • J 

eonu!lapartccompararipoffim:noQ * * * £t ItaCim S PiriCUS CXpUllC CUm 111 dC- Imc,±,»,1, 

cnimfumdignus, vtprocumbensfol- L i 

uamcorngumcalciamcnti cias: hoc. • lCrtUm. 

cft, in minimoctiamgradudi5.nitatis . , , ., r 1 1 «• • , ^ n 

non fum poncndus, ficum iUo confcrar . Nam quid humilms.qudm folucrc calccamcnta .ilicuius? certc illc, 
cui hocex conditionc compctit, infimo inordinc cft, (i cum illo comparcturcui foluit corrigiam. atqui ille tan- 
tus cft vt ego non poflim cum Ulo vel in hoc graducomparari, fiuc naturam fpedes, fuie viriutc & fortitudine. 
r e'o Oautizjuu vos.] Vultis, inquit, cognofcrre rationem viitutis mexcura illo collatam? Ego tantum baptizo 
vos & baptiraui haacnus aqua, in pccmtcnti.T profcflioncm ; fed hic aqua baptifmi mci non mutat vos, nequc 
facit filios D.-i , & hxredesrcgm cxloru: vcrum cxcuat ad Ipcaanda abijlo hJc dignitaiem. jllc vcro vos hapii- 
zabit Spiritu fando; cuiusvmute mutati , cfticiemini Hlij Uci, &c hxtedes regni. crit enim Spiritus faniftus pi- 
enus h.Trcdiiatis veftra;. h Etfadivn esl in diehu4tiUs.] Dum hxc a lohannc pixdicata iam nota omnibus 

eflc r, tuncfuitopporrunitascognorccndivcriChrifti,ac teftimoniodiuinoconfirinandi. atque ca rcs ita ada 
fuit vt Icfus vcniens a Galii.Ta, baptizarcturalohannc publicc in lordane, vbic.xtcri baptizabantur : quoru ne- 
xno habuit tcftimonium ca;litus,hmilc tcftiinonioexhibitoerga [clum, inqucm Spiritus defccndens manfit,cer- 
tiflimoargumcntovirtutisdiuinx inle mancntis , ad munus exercendum , cuius caufa natus «rrat in mundo. 
reindevofcmanifcfteccarlisfaaa.qua: teftarctur illum cflc filium dik-aum ,inquo paterna voluntas .icquic- 
uifl-'f atque adcd giatiflimum Dco forc quidquid pcr illum agerctur: coscjue placituros Deo, qui tofortcs cflcnt 

Dfiiis fili). idquodncminimortaliumaniedcontigcrat ,vt ftilicct appcllannur Fihus diIcaus,inq»io compla- 
fleiDeO. > Et fiatim Sptnttt*.] Spiritus fandus expulii lefum in defertum. vt pcriculum fier« ipfius 

'^rtutis ac fapicntiac, fbrtitildinis animi,&: dignitatis; idque omnis naiura tcftarciur. nam quadra^pnta dicbijs «c 
totidcmnoaibuseratindcfertoaaus Spiritu Dci:ergocum Dco agcns ,atque ab co .iccipjcns mandata.ou* 

yoftci adhomijict vcaier.s dcfcKci.Ei uiuabatur i fatana, quera Cipicaua vcra fupcrauii. tiatquc cum bcmi» 



JJ;^;'^ *-'* quamautcm traditus cft lohanncs^ vc- 
/•*.4.Aj- nitlelus in Gali!aram,prxdicans cuan- 



CAP.T. SEC. MARCVM. I15 

illifui: nam beftixipfiin illo agnofccbdt & diuinam.fic prf hominibuscxterii ejfcellfiit/yirtuwni. tJndem 
efuricnii , tcnianoMbus iam fnpcratjs. angcli iibo> mmiftrabani, agno/ccntcscioiuinum luum, vi^^orcin hohii 
comnu nis, id tfll fatanjc. Atquc haftcnus Icius rmnibus moclisomnii:m tcnunoniis probaiu^ tuit Hlius Lci, (Jc 
idim homo omnirm fanftiflinms at DcodiUftiU.nius; icitmcjuc Euai;gclij muiiltcr lun.mus. hoccjucfmi ini- 
tiuraEuangchjillius. X rcf^uamauttm trnd tui eii liUnnes.} 

lcrtuin . Et crat in dcfcrto ciuadra- l^tiri^Xtfl.-: ;uo:h«'.ft": 
giiita diehus , & quadraginra r.cdibus: ^^^Zr^^^r^tJ^^^^f^, 
tcntabatur a latana. crarauccnm bc- voc.nduscrat.&pradicau.iEuangc- 

n • • o 1 • •rLI'' n'I4-»ir^il Iti^m iceni Tci. lohanniiprydicatio 

mis, oc anecii mmiitraDat 1111. ^ rcit- fuor atiniiiu Euigcl!j:lelii piard catio 

no tuit praparat o &. iniiiu.fcd jp Lm 
Euagd u ic^ni. Pi mus «d Sio oicct, 
Adii.n., &: lcrutalc Euangclilti dabo. 
Q^idfit illud rcgnu.alias cApon:n:uy, 

1. . b'rt 1' b Itdhtns.] iiitma Ei:anEclij Icfu 

lUm rCOni DCl , ^ & dlCC nS, QllO- Chnn.crntinciurulaoiaticnc.Tcm- 
t ■ ri J _ — pus in:p!ai.m cllc, & itpr.i m appro- 

niam implCtUm Clt tCmpUS, &C apprO- p.nquanc: id^^uc quam maiuitinx' 

. ^ ^ tflc iiaderjli ni , adtc) VI non ,qi.tm- 

pmquauit rconum Dci : i anitcmuu, & acWum haacnus,d.ficr,ctu,,fcd 

i- I- 16 r ' r Itaum darctur lis qui adid lifcpi«- 

4..if.crcdite Luangclio. tr prartcncnslc- rara.eri^duabus iii.. ccnciticmbu. 

_ . » 1 • 1 • • ilhiftribbs & nercflanif a Dco lam 

cus Mare-GaIilcTn[: . vidit Sm oncm & p-ffimcfigmfica..s,fidc^ pani.ctia. 

. - . . . c Jmi>Uturn tft ttn:fUi.^ prc.i inorum 

Andrcam fratrcm cius , mittcntcs retia pcricgcm&prophc.awaaorumim- 

. pli tuin cft , Ichannc lam munerc luo 

m mareCcrant enim piicatores ) ^ &c 
dixit eisIefus^Venite j-ofl:me,& faciam 
vosficri piftatores hominiun. '"Etpro- 
tinus rtlid:is rctibus, ftcuti funt cum. 

Etprogrcnusindcpufilium , vidit la- 
cobum Zcbedxi &: lohannem fratrcm rS^l^^i^^^^^^ 
cius,& ipfos componcntcs rctia in naui: t::^,:^;:^::::-:!^:^^!;:^ 

*° & (htim vccauit iiios.Et rciido patre 2r;;rt".'Xrcf;;^^,^tr;;f.: 

fuoZebedxo in nauicummercenariis, '^::::.:::'^^: pZt^l^^t 

fccuti fu nt c u m . " Et innrediuntur Ca- •^^::^^:^^-^::::^:^::'^ 

phamar.m: & llatim fibbathis ingredus :,^^i::^X}^^^^:::^u 
in fynagogam ,dcccbatcos. kt ftu- ^.^XT/g^rrn^^t^J.^i'. 
j/-,.7..tr.pcbant luper dodhina eius. erat enim ^^"X^-^TXn^^bi^p'^^^ 
docens eos quafi pottftatcm habcns /& -^^^^t^^i^^l^^^^^^^^^^i:^::':;, 
non ficutScribx. Eteratin iynago- V:^:::^';::/::^:^:^^:^^ 



dcfurao: namleA& ptophctx vfque 
adlohanncm. 

d Lt (fijrcfitiouaua.} Rcgnum cxlo« 
rum, hoc cft .alrcra illa (Onthtib ho- 
minibus prrmilia , cum txfciuuute 
mii« rnma, in quj damcntur lerujcn- 
tcs pcccato & concupilccntiis , ad li- 
bcrtatcm filiorum 1 ci t.aductdi finr, 
vbi lieruiant Dco in luftiua, fanftitatc 
&. vcriiate. dictur autcm approp.n* 
lam 
8c ua- 



oa c,orum,homo in fpiritu im.nundo: ^j^f/pr/^^^f^^r^K^I^frV. 

Po^ ! legiflato.is magis , quam cx^ ofi.oiis 

t OC CaCU- orationcm rcfcttns : cadtmquc ani- 

irot artcn^^cntlnm mir^f x£ciciu&moucnS|icpIanc<liaioa^adcu viooa foUmhcmiucfti2iou£tct«vccw:uaA 
dxmoaes pcrtuxbaccc. 



an 



116 EVANGELIVM CAP. I. 

. B„./wMSpiritu,immund.s. " & exclanuuit, dicciis y Cl^id nobis ^ ^ 

& cibi lefu Nazarenc? vcnilb ^^erdei-c,„. 
nosf fcio qui fJs, Sandlus Dei. Et co- C 

r^±r;"..] om„inoah.na miuatus cll ci kfus, diccns^Obmutcfcc,- 

eftiuarauoanobis.leru N.izarcne:tc • J I ^ V *• A'tf^^m/^\^c 

agnofcimus nobis hoftemi v.demus & cxi (10 liomine. bc ailccrpens eum 

te cflc mifTum vtnosperdas , hoc eft, p . • • j ^,r^l ^ --ii-i r 

vmcas,rcgnoexpoMcs,regnoquceii- ipiricus immundus,&: cxclamans vocc 

cias. iamfcntimus iltiusdoarin.xef- * •1 l7 E; ^111-»^ 

ficaciam; nam premimur. .ftam po. masjna^exut aD co. i^c muati mnc 

tcrtatcma^nofciraus humana maio- . . " ^ '^^^^ A\ r>/^t-t 

rem. ita icfus Nazarenus non aiius omncs: ita vc couquireret uiter aicen- 

aenofcitur & appcllatur ab iplis dx- ^-^ • 1 n I ^*^.^ J^A-fi 

monibus.quamiuiipforumpcrd.tor. tcs , Q uiclnam elt lioc? Qu^enam aoctri- 

< SmqMjh.-\ Omninotcftaturfpiri- f ^'^— ' f . . ^I^,^ C^^l 

cusimmundusIefumNazarenumertc {-JCC UOUa? QUiaUl pOtCltate etiam ipi- 
illum.de quo Angclus dixcrai.ldco ...'^. ^}. . ^ IJi^^t-/:»! 

^uodnafceturcxtefanftum,vocabi- ntiDus unmuuis uTiperat , oc oDeaiutci. 

«ur fihusDci. 6""dw^7i*j D«, illc dcfini- , o _ ' CL ' ' 

lusdDeo omnium hominuni opti- Et prOCCllj t tU UlOr CIUS ItatUTl Ul OUl- 
xnus , potentifTimus , e/ficicntidiaius; l ^ I I 19 r * \f t 

tiievnice deicftus & diicftus pr.T fi- wcYw recuonem vjimxx. tt protuius ^'^' 

iiishominum.. illc feparatuf ab orant • • D 1 r ' 

comparationeahorum.tumnaturx, e^^reciientes cle lyna^o^a • vcncrunt Ul 

tum Yirtutis 6c crficacitatis rationi- a • 1 r ^ 

bus,idqucDciconfiiioaciudicio,qui ciomum Simouis & Andrcx cum laco- 

tevnum fibi probauit , &: ad nos pcr- . . 

^cndum,fuumquc rcgnum ftatuen- j^q lohannc. ^ Decumbebat autem 

(dum appcllauit idoneum . Eandcm ^ /- 1 • • /1 * J * 

expofitioncm admitt^t hoc cognome focrus Simouis febricitans: & itatun di- 

SanHiu Deiy q^uam Chrtffus. 1 1 • 

d £f«»7m»ufK.c/?«/eyi^i^] Nonvuit Q^iii ei deilla. ^ Et accedens eleuauit 

probari lefus teftimonio da:monioru, ^ e • ^ 

fcdpatrisDe.j&fuavirtutcatQueef- ^^^^ ^110^^^^^!^ maUU ciUS.' & COntmUO 
ficacitatc, quac tantacrat, vtvchnui- 11 ^ •/! 1 

tuindfmoniumverbo&iuflUexpei, mifit cam febris , & miniltrabat eis. 

lcret. atque hocmaius ccriiusquc te- • 3 ^ • 1 • 

flimonium.eratacarg«mctum,qu6d 3t Yefperc autcm facfto cum occidiQec 

Iclus cflet fanctus Dci , quam iplaat- r i \ 1 

fol,afferebant ad cum omncsmaleha- 

liihilaliud cogitat.quam mentiri & bf*nre<5 
fallerc. Qnanquam autem hoc loco l^V-lJLv5 
vexatus & tortusau»^loritate doiftrinx Icfu vcrum fateretur; tamen non cupiebat illc fibi crcdi , vcl faltcm ftudc- 
bat Chrirti auftoritatcm fuo tcftimonio obfcurari potiu« , quam illuftrarii Malorum cnim teftimonium parum 
decoris affcrt bonis. fed illud erat vcum, certum £c darum tcftimoniij, Icfum eflc fandum Dci , fi dxmonium 
vcl inuirum cogercturcxirccxhomineoppreflb: id quod manifefte probatum fuit omnibus admirantibus fic . 
diccntibus, ^uid/i.vn e(l hoc? quMnam doShrina h.tc >iou.t? quiain poteflatc ctivn fptritihtu imrauudii tmperat, &c. 
e Et dtfierpenseum.'] Vt manifefte indicaret fc inuitum, reludantern, 6c renitcntem cxire coaftum dcniquc 8c vi- 
<lum, idquddclaraorc dcmonftrauit: nam quod clamarct ,qu6dillum difcerpcrct , qucm antea opprcflcrat , id 
crat fignum fui laboris & tormcnii, atqucimpoicntixproprix, qu.r rcfiftcrc Icfu iraperio non potcrat. hoc Lu- 
cas dcclarauit, diccns, Et nihii illi nocuiu f ^uiatnpotefl.ireeti^unfptrittbMimmundutinperat.'] In aufkoritate 

atque confirmationc doftrinx huius, non foldm morbos fanat, animos mouet , fcd fpiritibus immundis impc- 
xat, tanijuam dominus fcruis captis &: mancipiis, qui vel inuiii ac trcraentcs obcdiunt eius impcrio , adi & cx- 
pulfi vi fola "vcrbi , fine vllo ipfius alio labore ; & illi taraen laborant, ac fi maxirais alicrius potentiflimi vi- 
ribus vrgcrenturjtantailli vel invcrbo acnutuvis& cfficicntiacft. Hxc admiratio illius excmpli rumore fpar- 
<it, vel famam potius propagauitin orancm regionem. g Contvmo dtmt.^t eamfebru,:] Non foldm a fe- 

bri cft dimifl*a, fcd omnino ad fanitatem reftituta & confirmata; id quod miniftrario ftarira confccuta probauit. 
Tctigit autcm eam Icfus, & clcuauit, vt huiufmodi aftionc fuam voluntatcm iliius fanandx oftcndcrci : atquc 
fc eundem cfle dcclararet, qui dxmonia vctbo ciiccicCi raorboi liCt\i, vci luiru » vcl vcib» faiuici: deniquc om- 
^aiJ».tfrsao(li5ittuaccmifcrospoircc. * 



CAP.I. SEC. MARCVM. I17 

Irtl •!] 5?o,->^a Non/tJteht edlofjt^il Verc CciehAnt 

:)ences <x axmonui naDcntes: ' ' oc erai: 
ciim cllc raiutiun Dci , miiltijque ar- 

omnis ciuitas con^^regata ad lanuam. moncs: icd ici..snon aamurcb.;niio; 

1 4. • 1 • I ri.m icftimcnium de lc ,qu6d fibi no 

hr curauit multos qui vcxabantur va- coim^nuct.qm lubebat pacris teft,- 

1-1 r» 1 • ? •• monium oporiumfliini m, certi/Iimu 

anguoribus: & dcTmonia multa en- & grau.fr.mum . sc.cbant quiacm 

• 1 o * C } 1 • • dxinonia Iclu virtutcm Jcd raiioneni 

ciebaCjCC non imebat ea loqujjquoniam humana: laiutis pcripiumexpcdicn- 

f' . I ;< b I- 11 I 1 I r '^•^* ignorabant , hoc eft , myltcriuni 

ciebanteum. htdiluculovaldelur- ipfum. 

1 •• • 1 r I ^ Et diluculo valdefUr^ens.'] Vcdinins 

^ens ,C2;re(lus abut m delertumlocum: ftrcpitum.num appraufuspopuiar.s. 

j6t- r n furrcxii dilucuk), & fccc/Iit vtoraret; 

iblqUC Orabat. ^ Lt prolcXUtUS elt CUm ^tquc humanum genus aaionrsquc 

. ..J ^ luas pairi commcndarer. Orabat ma- 

SimOn, & qUlCUmillOCrant. ^^EtCUm rjclummo&noau.vacaturus intcc 

. , » ^ , j . diu doArinx &: bcnehcenti.T. 

mucmilent eu, dixcrunt ei, Quia omncs c ^^ut cm,ns <jtuermt te.) v,dentur 

^ jSr* ••1P<'t~' • qu.xfirte eum vt falutarent , &: admi- 

qUXrUt te. ' ht ait llIlS, hamUSin prO- rarcmur,colloqucremur ,ac detinc- 
. . «•!• !• rcnt : fcdlelus nonfuam gloriam.fed 

XUllOS VICOS & ClUltateS ^ Vt OC ibiprxdl- patnsvoluntatcmA hommummul- 

di . • ; 9 r- torum vtilitatem curabar. 

hocenimveni. ^ bteratprx-d Eamuswproxtmosvtcos.-^ lamiiHt 

j. .X- . . . pndicauiqui mc quarrunt: ego qux- 

dlCanS Ul lynagOCriS eOrUm. &:inOmni roomncs.vtommbusannumicmla- 
^i.i •'1^^. ... A.Q r-' lutem. ad hoccmm vcni. 

Galilxa: & dxmoniaeuciens. ^ Lt ve- \ vu,^otcsmcr»und^e.: Non ro. 

I 1 r* 1 lilm potcs aliosmorbos fanarc,8c df- 

nic ad eum leproius deprecans eum:&: moaiacncerejfcdctiamicprofosma. 

n » . ^ . . e r- • • " darc, non expcflato fpatioiilo & tx- 

genU rleXO dlClt CK Sl VIS, pOteS mC mU- d>omlegeindicato.lcprafignum erat 
Ajy^ . ^ diu.nx increpationis in quibuldam, 

dare. Ieiusaucemmilertuseius,cxte- quosoportcbatommnohumih&dc- 

, ^ miflo animoluam coditionem fcrrc, 

dit manum fuam: & tagenseum, aitilli. «^«p.fiare d,u.n.imcicmcmam,& 

, , i-- -n rcconcilut.oncm. Hxc omn.a brcm 

VoIO . mUndarC. ^ Et CUmdixillet, Ita- "P-^din poirc oer Icfum Dom.nmn. 

•^ _^ , ^ I ^ leprofush,ccieJcbat:atqueinhac h- 

tim dilCefllt ab eO lepra, &Z mudatUS Clt. ^^^"^^P^^ myfter.acont,ncbanturdc 

f i -' ^ Icfu virtutc. Illc non ablolutc petit, 

^ £t COmminatUS Cll ei , ItatimClUe Cie- vtmundetur qudd vererctur fortaf- 

^ 1 le nondum Dcum libi eflc reconciha- 

cit illum: 6c dicit ci, Vide ncmini di- r.^iS^Tf'?"? uLf .it 
xeris: fedvade,oftcndetcprincipi faccr- i:!^X":ZS::™^^::t 
dotu, & offcrprocmundationc tuaqux ;^X;r„:„"m';te^„t 
prxcepitMoyfcs, in tcftjmonium illis. fjiiru^lf':'^^^!'!'^ 

P j . Ar f*^""^'^^ ''g'^ "^*^'^^""^ ^ui mun- 

*• 5 i*.L dcr : mc tuo confilio totum trado: 

agnorcomcdignumplagaquamfero: tcefficaccra.vtmcmundes rquid mihi cxpcdiat, tib, permitto ftatucn- 
dum: vides mcam mireriam , a qua metu hberarc potcj. lefus autem mtjit ttu etus , hac orai,onc ngn.ficatur ,lluni 
fuiftc in mifcro ftatu,non foliimlepr*, fed peccatorii, quibus tanquam ccus 3«: alligatus crat. atquc iIlaHdc , U- 
Iahuc fupplici orationemouiflr commifciationem lefu, vt reducerctur in gratiam, & mundaretur. Tttigiteum 
lclus, vt mdicarct voluntatcm reconf.li.indi ipfum. nam al,as leprofinon tangcbantur a faccrdot bus.-atqvicilla 
fjgnificatione indicabantur i Dcocflc reic<fli ad corrcptionem, f Et commtnatus eff ci.] ne ampl,uj pccca- 

ret, & in ciufmodi, velgrauiuspericiilum mciderct. Dcindc excmplo popuIar,s gloriac dedinand.r , ,u/fit ,]ii vt 
ftcmin,d,ccref . fed quanquam pij gloriam fugiant, umcn diuiaa bencficia aclDci laudcra & aliorura vuh:.\icin 
pridjcare ,j dcbcnt qui acccpcrint. 



n8 EVANGELIVM CAP. 11. 

g Ttavtr^ pofet ffmifim ifitnhein 45 A ecrrelTus cccDlt pracdicare & dit- 

ciiatatcm.] vbi videbar fibi cflc paratu ^ xi, w^in^hi^^ ^x^^ f 

mapum piauium qucm ipfcnonam f^.^y^j^-c fermonemr^ita vt laiTi non poliet 

bicbai.atquchocetiam modoaducr- i aiix«i.v^ a v.* -w**». » f AC ' 

^;^;^^:^:^^:^;:^. manifcrteintroire in ciuitatem, led toris i^,^au 
^::^:^^:^::^:^::!^^»^ defertis Iocis"eflcf,&: conuemebantq... 

eosqu,.alidoac,n.x_cau(ivcn.rc„.. ^^^^ VndiqUC. 

a PoffHics.] Poft alu]uctdies, vt bc- A P T T 

nefacicnd» fludioiandem redirc vidc- V.>Al» 11. 

rJ\T'^ut'tflurUr„'4r: rr T iterum intrauitCapIiamaum* Foft 

Oppidacxirtimarciur: Inrrauit autcm JL^ J* Q, n «(1- n A/^ i n /-?rMV» *ofto*»S 

fincihcpuu;atq;irainiuu,t,vtprms dics ^ & auclitiim clt qnoamdomo 

cllcim domo,qi.£m ftntiictur vcniic. rT ^ a, o,* ^^.^ . i ^i-ri t- «-«-m 1 r« ii-'^ \7f- nrM-i * confcftim 

b itiocjucu^i ,u ro/»^.] Frequcn- ellct, & conucncrut mulci, ita vt non , ^ 

lixccnucntu vrebaiur IclU5,nullam v\ * ^ J I « »^ , , .-^^ . ^ " capcrcni 

adai.amrcm,qu.imadruummunus capcrct ucquc ^0 lanuam : (XloqueDa- 4,^*^5., 

puicobcundum: hoceft.adprardica- . 1 lC..-.«.-.«^.,.-i«-^/4/*tii-n A 

t,cmm verbi&cuargchj iihs vt.hfli- tur cis vci Dum. ^ tt vcncrunt ad cum A 

mifluibusloqtcbatur. r 1 • t • \ - 

reretcs paralyticum , qiii a quatuor pur- 

foluiuscmnil u.smcmbris , ac lanquJ l j. N /T CC .—a 

tavrnuiiacxpartcfciein- tabatur. tt cum nctt poiient crrcrrc 



n^oriuus 



ductc pcllct , niii mott rtiur, aique a . j j 

quatuormicdiopoitaiidebtrcr.adctj cum illi.prx turoa, nuclaucrunt tcctum 

grauis crat morbo &: grabaio iplb , a ^ r • C \ ' C " 

<iuofincmagnodoioicdinouerincn vbierat:& patci acicn tcs lu t milcrut gta- 

rotciar: & iam<n lanii m n orbi.m a . ^ . * « . .1 

ie(uioiuipoHe& ibimr.dimenc,& batum Hi G uo paralvt:cus lacebat. 

illc & illi ciedebant . ac'16 vt iUa fide , * - \' x C C\ '\\ ^ 

an mati, & tcfli n.akcndcr m &: pa- > Cum autcm vioiilct lelus ndcm illoru, 

tcfcccrint , & I onini m dcmilcnnr: , . . "r"!- i- • -1 • 

n.hihfacientcsmcuciaborfmiuim, ait raraly tico . F 11 1 duTiittuntur tibi pec- 

ncquc d;;mni'm H£i;di :m , ncquc im- * J , ' ^ . •* . 

pom.mta.isnotam,qtamapudaiios catatua. Eran t autcm illic ouidam dc 

Ivbircpcterant. ^ -l r 1 f • • J* 

d Nud^uou^tnVHm.l Adhumilem SctlblS ICdc UtCS , & CO^ltantCS 111 cotdi- 
dcmum lcfus diucrterat , vnica tcdii 1 1 / 1 • 11 

comi£nat.onrmlaudV;m fuamfor- \^^^ fyj^ 7 Qyi^ \(>q (lC loqUltUr? bia- 
tan,s, aut propinqiii cuiufpiam: nam — n 1 . 

C..pharnaum ciuuasluaappella.ura fph^^-^q^^ « *Quis pOtcft dilTl ittCrC PCC- /•^.t4-.4- 

tur",:;;™^:^;:?^^^^^^^ cata.nihfolusOeus? Quoftatimco- 
l;'^vt,u;tor?„~m"^:™^ gnito lefus fpiruu fuo quia fic cogitaret 
r\J:!^J^:"Z":jl!:^:j!t mtrafe, dicit ilUs , Qiiid iflacogitatis in 

f^^u:^:::!:T::^::::z:^a:^. cordibus v^ftris? "Quid cft faciiius,di- 

prs-cipuc .iducrfrs eos. cui mn orila- 

borc ouam ipfi, aut minoriccm Arc- CCrC 
pitu difccrdj ahquam fapicnt..T fpccirm edunt. g 5"«/^'<'./^^iwfftrt'?/'ffCrtf<t.] Conlietudo calum(iia- 

torum cft ,principu^damrarcncmincahqi'0 grau-Tfimoclamna.ionis prolatO; dcindcccnfirmarc damnationcm 
Commun'bus aliquibi $ axiomatis, quas rcgulas vccant v. 1 vniuerlalcs prcpofiticncs, fincdiftirdionc aut excc» 
pcone vlla quantumuis ;rqua. Hanc rcpulam, ki.uufctt\r dmntttu ptccatir^tiif fdtD Dito ■ cx illo vcrlu Scnbx' confe- 
ccrunt, Qiicniam apuH «epropitiatiocft. lcdquamicftc illa rcj;n'a cx iilovcrfu dcducaiur, alia^ dirpuiabitut 
Dcoiuuante. h ^uc flfitm coi^nttc /e.usfimtufuo.^ illo Spiritu fap-crtix, fcunt=T Cc intclKd^us, cuoplc- 

livscat. i S^utd e(l fMiltusdtcerc.] VoscxcoqutJd cgodixcnm , «^cmittui.turiibij&c.argulti' rnepro- 

fitcrtrcm iTIoncmpcccatoriim^tanqu.-m ipfcauftor illiusfim ; auflorirarcmquc barc Dio detraham mihique 
arrogen.; I d oratio mca non conucnu cum copitatione vefra: nam oucd cgo dixcnm ,F,mtttuntur \iLi peccat^t 
riw,iioadebctnurumvidcavobis,quando&idfaceidos dicete poflit io pccciuj quoiiditnisciujquiputdac 



MS.«. 



CAP.IT. SEC.MARCVM. 119 

IfKitimc lacrificai. Frequcns enimillaoratio eft m lcee, Ei remittcnir ci,&c. quam famaoj ex^ci verho & pro- 
m.flo vfiirparc ctui poicft, crga aliquc puic &: fanac facicntc facru. Nai; ti facilcMiccrc potcrt faccrdos aducr- 
fus aliqucm hmr hommi fimilc,Surgc & amtuia. nam dc hoc non habct tam frcques &: ccitum De. promiflum. 
iiuodfihocfaccrdoschceret, & rc ipfa crtici contmgcret. fignum cflct illum habcrc d Hco vinutom &: Ipintum 
fanitatam. Nunc autem vos blafphcmiam miciprciamini , quam faccrdos potcrat pronutMic imc crimmc,nixu$ 
promillo Dci: 5c m:hi vitio vcrtms, quodego idipfun» pronunticm , nondum porfpeaa fcntcntia animi mci; qua 
c2oh.incotationcmprotulcnm: Scd Aunc cgo vobis contiimabo apcrtc irtam fcntentiam. quam vos blalplic- 
nommc damnaiis: & ollcndam vob.s mc poHc auaont.uc propna , in tcrris a Deo mihi commun.cata , rt»- 
aiuticic pcccata: >dque probabo oratione &i figno, cuiufmodi nemini faccrdotum probationcm concdUm indi' 
«arc pofliiis m legc ycllra, vi cx fananonc corpoiis cxpicfTa, & aniini fanatio confxrmctur cfitfiUa. 

g ccre paralycico, Dimittutur tibi peccata: 
an dicerc , Surge /coUe grabatu cuum &c • 
ambula? ' Vt autem (ciacis quki filiiis 
hominis habec poteftatcm in tcrra di- 
mictendi peccata(aic paralycico) tibi 
dico^ Surgc, colle grabatum cuum , dc 
vade in domum cuam.. ' ^ Ec ftatim fur- 
rexit iile: &: Tublato grabato abiic coram 
omnibus ,ica vt mirarcntur omnes /& 
honorificarcnc Dcum, dicences /Qiiia 
nunquam fic vidimus. *^ 'Ec carefilis 
cftrurfijs admare : omnisque curoa ve- 
niebatadcuj&doccbaceos. Eccum 
pr^cerircc,vidic ' Leui* Alphxifedccem 
adcelonium : &aicini,Sequere mc. Ec 
furgensfi^ciicus eft cum. Ec fadum 
cft: cumaccubcrecindomoilHus,mulci 
pubhcani & pcccacores fimul difcumbe- 
banc cum Ifcfii & difcipuhs eius^. cranc 
cnimmukiqui&: fcquebancureu, '"^Ec 
Scribx ScPharifxi vidences*quiaman- 
ducareccumpubhcanis&peccacoribus, 
dicebant difcipuhs eius.Quarecum pu^ 
bhcanis & pcccacoribus maducac & bi- 
;.<vii.€.>.bic"magiftcrvcfter'? Hocaudicole- 
fus j ait illis , Non necefTc habenc fani 

mcdico. 



>f4>f.9.4.9. 

'• Lcuin j 



a Et htntrfictrent Deum.) qui fc pro» 

pitium adc6 oftcndcret hom.nibus, 
&i r^miffioncm pcccaicnim CL-rtilli- 
mo Ci^no fua aa(Jlont.\te confirmans, 
mamf jlic probarci: eamcjue potclla- 
lem fiho hominis m tcrra darct , cu- 
iufraodicxcmplum nulium .iniea «x» 
utjrat. 

b -^jtut nunejuam fc vuiimus.] Omnis 
Ifracl.cx quo a Deo iu pecuhai-cni po- 
pulum dclctfli fuimus . Vniujrlalis 
cniin oratio liuc propofitio clt , fupc- 
nora fcculacompleftcns. 
C Ete^rejptsejiritrfuiadr/jare.l rchiflis 
ilhs Scnbis,quos rc ip(a couidos.ciim 
inuid.a adhuc inccnfos viderct, con- 
ucrtcfc magis difnmulando.quim i^ 
ruarc conicndcndo volebat . Turba 
ai^tcm, hoc cli populus tcrrx , vt 
d.Ti loquuntur, limpi:cioi,&: ad diCci^ 
phni, li rcdc inflituatur, oporiunior, 
venicbac adcum. 

d Lem ^lfiUi.] Binomiusfuitmam 
vocabaiur Lcui Alph.ri /ihus,&: Mat- 
th.xus af?ini ngnihcationc , vt multi 
funt apud H;;in.tos binomij. 
C Vtdcntei cfiua nuoKUicaret Eft con- 
uiftus adcoi;Iuriudincm viut & mo- 
rum , &: rfl conuidus ad concilutio- 
ncra. Pnoris gcneris conuidus cum 
improbis &: peccatoribus vctitus cft 
in Icgc. poflenoiis noii cft vctitus. fed 
laudarus: vt pius viraliquando conci- 
liaYidi animi caufa cum pcccatcvrc co- 
racdat, qucm corngorc, atqtro ad bo- 
nam fnigem rcuocare curat.ii'anc la- 
tioncm k-fus tcncbat m.igno cum fru- 
Au : inuidi vcro.illam alur^ni nuU- 
tio&c mtcrp rcubaucur. 



a NenvmvcMreiuffcs.'] ad pOfHitcn- 
tiam , c]u.T cft ianiu &: via ad iufti- 
tiam . Exjciiui cnim ab lioininibus 
fidcs 5c iultitia moralis , lioc cfl, vir- 
lutum cxcrcitatio &c habiius ab iis qui 
iuftiHcanonrm .i Dio cupiunt, quam 
Euangclium piomittii. Sicqui ndcles 
iuftiquc runt,&: verc ilracliix, in qui- 
bus doius non rCt , ij obtmcbunt illud 
raagniirn Dti donum , aiquc huiul'- 
modi non vocantur : namque in do- 
mo funt,hoc cft.i^fi vltro condirioncs 
a Dco figniHcatas oportune feruant. 
Scd quoniani Vcus vult omnesho- 
mincs faluos ficri, &: ad fcientiam vc- 
ritatispcrucniic; 5t plurcs funtpecca- 
lorcs cx filiis Ada:,quam iufti;Dei mi- 
fericordia eft, vt voccntur ad poeniic- 
tiam. cuius du.t partcs lunt, vt iam 
ahis fxpc cxpofuimus. 
b Et erant dtfnpuU lohannu & Phari- 
fti ictHnantcs.] \'Itra iciunia in legc 
prxfcripta , Pharifa-i & lohanncs ex- 
crcebant fuos difcipulos iniciuniis, 
qu.-c corpori triftitiam aiferijt, & car- 
nis impetus reprimcic creduntur: per- 
tinentquc ad pctnitcntiac rationcm, fi 
Icgitimc pure incantur : fin ahter, 
inutihtcrahquandoobferuantur,cum 
ex contentionc, vcl nuda tantum cO- 
fuctudinc fufcipiuntur , fine circun- 
ftantiis requifitis. 

c NHN^dbcfuftt fllifnHptiartim.] Sym- 
bolicacindicauit lefus fcfalutis 5c I^- 
titix pubhc^- non folum nuntium.fed 
auvlorcm ipfum efle. docetq; fuos ex 
amorc falutis Sc vitx xternx , non ex 
odio foLt vitiorum, incipcrc vitx in- 
ftitutionem. 

d Ncmoajfnmentum.'] Vix ctcdipotcd 
Quam diificile fit coniucta non con- 
fuetis etiam potionbus poftponerc, in 
onini generc non folum morum , fed 
di(cip!inarum ac fcienti.T:ide6 prom- 
ptius eft rudes mftiiu4rc,qudra alio 
modo eruditos. 

C Caperunt progredi vclUre ff^M.] 
Difcipuli non /abbathi violandi cau- 
fa , non damni dandi ftudio, fcd quod 
efunrent , fpicas legcbant. Atqui ani- 
mampafccre , & cius caufa cibospa- 
rare fabbathis liccbat: fcd mala mcns 
omnia vel finiplici/nma & fraudis cx- 
pcrtia, in calumniani rapit. 
i £iur'U2cilc ir.trciuit iii domii Dci. ] Ille 
folus adiit rabcrnaculiim in Nobe, re- 
li^tisalicubicomitibus .quibus panes 
poftca attulit. 

g Sul' .AiiatlMr prinape facerdotum. A hi- 
melcchfummum pontificarum geie 
bat illo tempore, ciii fuccellurus erat 
in miniftcrio Abiathar filius , vtv( r'i 
fucceftit occifopatri: ^tque itade fenc 
agebatur, vt iam tu filius cclcbrari &: 
comemorari incipcrct. Itaq;ilhid i^ub 
exponimus, iuxta tcmpora, vclpaulo 
ante tempoia. vt dicere folcmus, Sub 
aduentum mcum . & poctx dicunr, 
Sub folc cadcntc. 



110 EVANGELIVM CAP. 11. 

rraedico': fed qui male habent/no enim '^^f^ 
veni vocare iuftos , fed peccatores. jJ;;;;[Vj 

' Et erant difcipuli lohannis & Phari^ i^.lr-i^. 
(xi ieiunantes: &: vcniunt, & dicunt illi, ^ 
Quare difcipuli lohannis &Pharif^oru 
ieiunant : tui autcm difcipuli non ieiu- 
nant? Et ait illis lefus/Nunquid pof- 
funt filij nuptiarum, quandiu fponfus 
cum illis eft,ieiunare ? Quanto tcmpore 
habentfecumfponfum^ non poftuntie- 
iunare. Venientautcm diescum au- f'*^?.^ »^- 
fcretur ab eis fponfus: & tunc ieiunabut 
in illis diebus. ' ^ Nemo aflumentum 
panni rudis aflbit veitimentoveteriralio- 
quin aufert fupplcmentum nouum a ve- 
tcri , & maior fciflura fit. Et nemo 
mittit vinum'^ nouum'in vtres veteres: 
alioquin''dnumpit' vinum vtres^ & vi- 
num cftundetur, & vtres peribiit. fed vi- D 
num nouum in vtrcs nouos mitti debet. 

Et faftum eft iterum cum fabbathis ^f^'; 
ambularet per fata^ & difcipuli eius'coe- 
perutprogredi & vcllerc fpicas. Pha- 
rifxi autcm dicebant ci , Ecce , quid fa- 
ciunt * fabbathis quod non licet ? Et * 

nx T 1 -n ■ . 1 /- tUiMS.B.Cq. 

is ^ rsunquam legiltis quid fcccrit 

Dauid.quando neccflitatem habuit5& 

efuriit ipfe &c qui cum eo erant? quo- 

modo introiuitin domu DeiTub Abia- 

thar principe facerdotum , & panes pro- 

pofitionis maducauit , quos non licebat ^ , 

manducarc, nifi faccrdotibus , & dedit^-«-^'i'''' 

eis 



Ml. b.i6. 




eciam ms. 



CAP.III. SEC. MARCVM. Ill 

eis * qui cnm co crnnt? Etdiccbat cis^ 
^ Sabbathum proptcr Iiomincm fa(fl:um 
cft^. & non homo proptcr fabbathum. 

Itaque Dominus eft filius hommis^ 
ctiamfabbathi. 



TMtt.il «.5. 



CAP. III. 



h Sal UtfHmpftjiur hmtfitm.] Alludic 
adcommuncm clim lud.toium fcn- 
tcnumil i cic Tcx rcl>u$ anic mLn»ltjm 
f rcatit . intcl qiiai iJ/l j>6fiU]ir ' flDb»- 
thum , cjuani rcJargliit lelus rr i|>/ji, 
& ccrto argiimcnic cx ncminis notiv 
tionc. Sabbailuim tjuictcn (ignihcat, 
&: qiiici rcUiiomm ijuandani indicat, 
quics cnim cc flatio cft d laboie, ac re- 
crcatio; fcd h.xc ad homfncni rcfcriin- 
tur, vt fcihcct homo ccHct & rccrcc- 



tur. Quod Ci non lii homo, nullu cflc 
• ^„ • • r « potcll fabbathiim. roiiiit quidcm cflc 

uitrountiterum ui lyna2;o(Tam: & homo.&tam.nraibaihumnoncflc. 

II' '^*'-! aut inftitui. V'i autcm labbaiJium in- 

crat iDi nomo nabcs manum andam. fluuatur.hom.ncnunocxiftcntcficri 

non poicfl:. Icitur fabbaihuni faflrm 



rc. Eft autcm intcr laKons corporit 
graucs ctiam famcs. ab hac ctia quic- 
lccic fotcft homo fabbatho: ahas fi 
homo ex famc pcrirct,fabbatJ)is labo- 



^Etobfcruabant cum/fi fabbath IS CU- cft , vtinillofiomofjuicfccreti Jabo- 

rarct: vt accufarcnt illum. ' Et ait ho- 
mini habcnti manum aridam . Sur^e in 

d4 r J' • • f • ril l - raflc grauitcriucijcarciur.Q^uod fi nc- 
lUm. LtCtlCIteiS^ LlCCtlabbathlS ccnccflcthomincm autfabbathupe. 

bcneficcre ^ an male? animam faluam 
faccrc , an perdcrc ? At ilh taccbant. 
^ Et circunlpicicns eos cum ira , cQntri- 
ftatus fupcr carcitate cordis corum ,dicit 
homini , Extende manum tuam. Et cx- 
tcndit : &c rcftituta clt manus illi. 
Exeuntesautcm Pharifa:i , ftatim cum 



rirc, omninopr^ftarctfabbathum ho- 
minipofihabcri.dumn.odonullafflct 
culpa in hominc contra vcram obfcr- 
uaiioncm labbaihi. An:mam auicm 
(cruarc labb.ttho,non labori, fcd cjuic- 
ti cft adlcribendum. haquc vt Ahimc- 
lcch copiam fccii panis Dauidi labba- 
tho , ncc cam rcm violationis nommc 
notauit ; flc &; filius hominis , id cft, 
cgo, difcipulis fabbaihi copiam in 11- 
mih rc faccrc poflum. 

C A P. III. 

a F.t introiutt it eTumwfy nap^/an . ] d O • 
crndi &. bcncfacicndi ftud/o aho lab- 
^ batho iniroiuit in fynagogam. 

Hcrodianis connlmm facicbant aduer- ^ ^"^^ff-^i^curaret.^ ucAKxuifx^ 

cerc ludxi inter feruilia opcrk ponc- 

fus eum. quomodo cum perderent. IL''?^;^''!'''^''"'''"^^^^ 

^ l r in labbaihis Iiccrc altiimabant. Non 

O ^ TpfllC 'o'iir" autem obfcruabant lefum , an 

1C1L15 fabbaihiscur^iei;fcdan id Hen poflct 
rogabant: vt fi diccrct liccre , accufartt eum do(f>rinx corrupt.x : fi negarct, &: faccrct , accufarcnt mugis cum : fin 
arfirmarct & faccret, multo magi» accufarent. led Icfus fua,hoccft, diuina fapicntia inftruftus , &: orationc & re 
illosconuicir, fua ipforum doclrina rcdargutos. Narpquc rcm ad intcrprcrationcm rcuocauit; dcfin:cn$ curatio- 
nem non eflc feruile opus, fed bencficcntiam: bcnefieentix autcm exercitanoncm omnibus diebus. ctiam fabba- 
this, nullo diuino pracccpto prohibcri, fcd perpeiuo comn endari. Deindc cflo in illorum Nlifnaioth, hoc eft Rc- 
pctitionumiibro,apertccxceptum pcriculumanimxin fabbaiho. ibi enim in tra<f>itu Dc Sabbatho prohibetur 
omnc opus,ni fi fit proanima, hoccft, in faluteni animantis alicuius, vt ouis, bi>uis, afini, &:c ncdum hominis: 
atq; hxc cxceptioficquttcr rcpetiiur m illo libro. iia vt ad lalui^ arim.T rcfiiatur cib: ac pctus cxh;bitio,& a^lio 
pccorum adfontcm & flumcnctiam remotum, & alia Ciim igitur huiufmodi intcrrogntio cflct illisobicda ar- 
gumentatione, vtdici folet, ad Iiomincm,iIli tacebant Ncn poterant cnim inficiari id quod manifcftc cxccptum 
eratin illorumtraditionibus. lam vero curationemctiam mcdicam aptiiis rcfcrri ad anim.T falutcm, quim ad 
feruilc opus, illi apertc videbant: atqucidcoctiam tacebant , conuifti infciti.r : ncc tamcn apcrtc , td quod ic« 
crat,rcfpondcrevolebant; vtpotc ohcarcaii corde, 8c muidcntia occupati maxima. Poltquam vcro illos nrationc 
fic argumcntatione conuiccrat, re ipfa magis etiam oppreflii .vtpotc qui curarit homincm foIovcrbo&: iuflb, 
ciim ncmo fueritqui vcrba fic orationcmaut fcrmonem dic fabbathi prrhibitacfle vnquam putaucrit. Ita fi cu- 
raflct mcdicamento appofito.non dcbcbat rcprchcrdi, cx intcrpretatione iamcxpofiia :ncdum ciim \ctbo lolo 
curarit fic leftituerit. c Cum Hercdt.v.u ] cum iisqui Hcrodispartcsagcbant ,atquc Romanorum 

impcrium defcndcbant. nam Hrrcdcs a Romanisconftinitun crat C.iIiI.tx tt trarcha : Icfus autcm GaliLxiis ciim 
cflct, in fufpici nem adduccbaturi Pharifxn apud Hcrodianos.quuil populos fibi conciliarct.tanquam nouas re$ 
laoliturut: atquc tu agebaiurpervtrof<]ue, vtfadoimpetuincum irruerciur, aliquo fubito inucnio nominc, 





Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioleca Nazionale Centrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



111 EVANGELIVM CAP.irT. 

«jaerej InnP.iiTmafldiicipofrer. lllorum vero confiliuturcruscoqnofccns.rccelTltinHcad mare. ira irrirnm fccit 

3mdqmd l.i coguabsnt *: tunc maior turba hominum fccuta cft eum. ira vt minus id poficni Hcrodiani agprc- 
I i]uod coi^uabant, maximc cilm publica fama, qua cmnes alliciebantur , cflct faniratum & miraculorum diui- 
norumquc bencrtciorum cupidicas & copia ipfij pcr Icfum fada , qua: rc$ in calumniam cum rapi non poflct , il- 
lorumimproborum confilia difTipabat.& tcftimonium ntqucfuma lefu ipfiusfjuc Euangclij notiiia augcbatur in 
horas vnjiquo a?ud omncj; atc^uc adco a fpiiitibus iramundis prodebatur , quos tanicn ipfe rcprimcbat, exofus 
illorum teftimoniuni. 

^ lefus autem cum difcipulis fuis fcceflit 
admarc; & muItaturbaaGalilasa&Iu- 
dxafecutaefl:eum, * &:ab Icrofolymis 
& abIdumxa,&*transIordanem, &:qui- dtM 
circa Tyrum , & Sidonem , multitudo 
magna, audicntcs qux facicbatjVencrutB 
adeum. ' Etdixitdifcipulisfuis vtna- 
uicula fibidcferuiret proptcr turbam, nc 
Gomprimerenteum. '° multos cnim fa- 
nabat, ita vt irruerent in cum vt illiJ tan- 
gerentquotquotliabebantplagas " Et 
IZ:':::!^^^]^^:^, fpiritus immundi , ci\m illum videbant, 
^::ifii:^l^Zr::i:^Z, procidebantci: & clamabantdicentes, 
.r"::?u;?:3gt;tlt'rc: '"Tu csfilius Dei. Etvehementercom- 
f:^:::;:.::;^^:::^:^^^ minabamreis ncmanifertarent illum. 
:l1,r;rr:Xi-?fi-^.a';! " 'Etafccndensinmontcm vocauit adA/-.. 
^:X:t::X^ir:::::^ fe quos voluk ipfc & vcnerunt ad cum.^X 
n:X:::::^Z::^^^~o '*'£t fecitvtcnbnt duodecim cumillo:'"-^-'-'-' 
B'r;:n:Xr":l, &vtmittereteospra:dicarc. ''Etdcdit 

^::::;^:::'::^:::::::::^:. ' potertatcm curandi infirmitates,& ^ 

oZnZn"''"'' cft,admm,ft„.u.. ciicicndi dxmonia. ' * ' Et impofuit Si- 
Ll^::::^^:::^;^^:::;^! moni nomen Pctrus. '7 Etlacobum Zc- 
^;'or,£r'"'"''"'*°""" bcdxi, &Iohanncm fratrcni lacobi : & 

d Fr impnfuit Swiorirromen Fetruf.] id i,^-.,,.^/^,^-. ^,' ' T) ■ 

ouodppflcdit tuncsimon^ciimdiui- ^**^po^»^^^t ^is 110111111^ Doancicres quod 

ra in(pirationc tcftatuscfllefumeflc ^CL C 1 ^ ; ' iSr^ A J ^ « Li . 

Chrirtum. Uorumnominumpropna ^**^^ LOniUrUl. AndrCam dC Phl- 

fyrfa^nouo^iXmemo " lippuniL^&'Bartholoina:um &: Matthcu 

e Bnrtl)olom<tiim.) filium Talmai, ita T^L ^,^., • o^T 1 " a l i • . . ^ 

cognominaium a paire : proprio au- ^ ^ nOmam CX laCOOU Alphci & ThaH- 

dxum & SimoncmCananxum^ & 

Iiidam 



CAP.III. SEC. MARCVM. 115 
ludam Ifcariotcm qiii & tradiclic illum. 
*° Ec vcniuntad domum: & coucnicitc- 
rum tuiba ^ ita vt no podcnt ncque panc 
manducare. ' Ec cum audillbnc fui, 
cxicrunttcncrccu.diccbantcnim,Quo- 
niam in furorcm verfusert. Et Scnbx 
qui ablcrofolymis dcfccndcrant ,dicc- 
jfn.V^r bant^ Qupnia Bcclzcbub habct. &c quia 
'•^•'^•inprincipedxmoniorL! ciicit dxmonia. 
* ^ Et conuocatis cis^in parabolis diccbat 
illis jQuomodo porclt fatanas fatanam 
ciiccrc? Etfi rcgnum infediuidatur^ 
non poteft rcgnum illud ftarc. Et fi 
domus fupcr fcmctipfam difpcrtiatur : 
non potcrt domus illa ftarc. Et fi fa- 
tanas confurrexerit in lemctipfum ,(lif- 
pcnitus cft, & non ''poterit'ftare, fed fi- 
nem habct. Nemo potcft vafa fortis 
• jngrclfus in domum * diripcrc,nifi priiis 
fortcm alhgctj & cunc domum cius diri- 
^.'iV.y.io. piet. Ame dico vobis , quoniam^om- 
•^'^•''''•'^•niadimittcnturfiliis hominum pcccata, 
& blafphcmi?quibus blafphcmaucrint. 

''Qui autcm blafphcmaucritin Spiri- 
tum fandlum , non habct remifiioncm 
in ^etcrnum, fed rcus crit xtcrni dclidi. 
^""'Quoniamdiccbant^Spiritum immu- 
^'8.f..V.* dum habct.^ ^ ' Et veniunt matcr cius & 
fratrcs ; & foris ftantcs miferunt ad eum 
vocantcscum^ & fcdcbat circacuna 
turba:& dicunt ci,Ecccmatcr tua &: fra- 
trcstuiforisquxrunttc. Etrcfpodens 

QjL cis. 



f Et cnm audtjfcnt fui.] Confanguinei 
& propuiqui lefu lccundunj caincm, 
nihi! in illo cognoucrant in cnini an- 
toada xtatc quod a mera faiidtitacc 
& vjrtuic rxcipcretur. Nuc vcr6 iilni 
vidcrcnt illum publicc- inter turbas a- 
gcntcm.dcrco prxdjcantcm, & pc- 
rici^la.inuidtain, oJiac]uc fubcuntrm, 
intcrprctati lunt illum in fiirorcm cflc 
verlum.cx ardcnti ftudio pictatis , Sc 
zclo diuini honoris . Indc vcio cilnx 
(ibi jpfis damnum aut aliud dircrimca 
parari mciuercnt.propicr cxortam in- 
uidiam; (ibiqutf profpicicntcj, volcbat 
icncrccum. At vero Scribi rcm gra- 
uius & pcius tntcrprctabantur. aicbic 
cnim non cde fu rorcm , lcd dscmoii^, 
<\\xo ille agcrctur & agercc 



• poicft 

MS.U.S. 



*eiuj t MS 

JL.C.S. 



* habcbic 



g OmtiU dvnittetttur filiu \:$mmum petc^t^ 
ta, (*rc.] ptrnitentiam ag^nbut, acdi- 
uinam mircricordum poftulamibus. 



h ^Mi lUfi<l:em4Mmt in Sfnritu fjnifii. J 
hoccft, in nianifcftum opus Spiricus 
fanfli manifl-fie copnifum : c|uciniaiu 
illc qui potcntcr p.ccat , &; lcicntec 
blalphemat, leus cft artcrni dchdi ; Sc 
indurationcm fibi molitur. 
i Sij:*num(iuebant^Sjptntiimtmmwidum 
halet.] quod manjfcftum mcndaciutn 
erat , ciim omnino aduerfanus dlcc 
ille fermonc 6c opctc Ipinubuj inj- 
mundii. 



114 EVANGELIVM CAP.IIII. 

ci.s,ait,Qjj?c(bnatermca & fratres mei? 
'ai^.X&;,l^;S^^ '^'Ez circunipiciens cos quiincircuitu 
.ms ^ cxcrauuonco,, ^j^^ fcdebant,ait,Eccc mater mea & fra- 

tres mei. ^ ^ Qui enim fecerit voluntatc 

Dei;,hic frater mcus &c forormea& ma- 

tcr eft. 



C AP. I I I I, 



CAP. II II. 

1 Et itcrumcafntd,crreadmire.^ Ezdc TrTT^itcrum coepit doccrc marc : & ^^•'''i" ' '- 

dic rclirtispropinquis,quiimpcdircco jrj' l Lu(.b.a.^, 

nabanturiiimsaaioncs.exutcMomo. couareorata cll ad cum turba muita. A 

& leceflitaa marc, vicommocliusdo- C» ^ . 

cere pofletvcrbum:commodumquc itavtiiauim afccndcns fcdcrct in mari, 

locum e naui ojnauii , vnde tanquam 

dmfcoS^iulb^'.'''' & omnis turba circa mare luper tcrram 

£lSo«jMl:''fi:tuyou crat: ^ docebateos in parabolis mul- 
m;,u^lTb"Mut'^^ ta, & dicebat iUis' in dodiina lua, ' Au- 
t:!:^:^^;:^^:^;::':^^: dite:V-cce, exiit feminans ad feminanda. 
^t^r:^^:::::;^^::^:. * Et dum feminat, aliud cecidit circa via, 
t.^£^^:^^. &c veneruntvolucrescxli, & comederGt 
^^:::i^::^^!:::^J::^ illud. ^ AUud ver6 cecidit fuper petrofa, 
^V::^:::::^:^''^::;^^^, vbi non babuit tcrra multam : & ftatim 

doctori familiare refcrant. Atoue hu- ^ iX ^ ' II ^ 1..: 

iarmodimuitamuenimusiniibrisan- cxortum cit , quoniam uou habcbat alti- 

tiquoruiii: quod hoc modo indicatur, ^ J* 6 n ' J ^ CL 

vcrbumfuu.norc Gamai.d,verbum tuduicm tcrro: i &c quando cxortus clt 

fuit in ore lohannan, &c. Ad hanc /» 1 n • q v j F 1 l_ 

phrafinaiiud.t Marcul , d.ccns . hanc iol , cxasituauit • & co quod nou Iiabcbat 

fimiliiudine, practer alias, a lefu fuifle i- • TT" 1*J "l"" 

finguiaritcr vfurpatam. ita vt hu.uf- tadiccm , cxaru it. tt aluid cccidit Ul 

modi fcnicntiam , lal. oranone prola- f • o T 1 C ' o T ly 

tam,apud.ihumrepei.ri no cotingat. IpmaS .' CX aiCCnuCrUnt IpUlX, OC lUrrOCa- 
d £ctcfjnjf Rcm certam 8c • 1 1 1 n T n 1 T 

far.Ienotab.Iem.animaducrnoncau- UCrUUt lliud , OC irUctUm UOU dcdlt. 
tcin dignam narrari , (tgn.Hcat vox 8rl'l •!•• ''l e-ii 

Ecce. cxtera legantur iacluc.daiiom- tt allUd CCCldlt Ul tCrra bOUam ! & d^- 
busin Ma:th.xura. \ C r\ C \ n r " 

c EtcL.kufruchirn4cer.dcntcm&crefc.i, bat iructum alcendcntcm <x crclcctcm, 

hocefl,non.Tqualcminomnibus,fcd „ rt" 1 \\ • • > " \\ r h • /- 

prof lirat.onevanisgra.Ubusauau; & atTCrcbat V U Um tn^Ulta . VUU tCXa- w" r'^ 
ita vt idem fcmen.eiuMem gencris.in . , > o r- i i i«agelimu 

al.olocoterrartrigcfimu.inaliofexa- ainta ,& VnUm CCntUm . Et dlCCbat 
gefimum , in alio ccnicfimum etiam V-v • i i r- !• * i 3 Msq. 

fciret.prote.r.Tipfiusvarioingcnio& ( )ui habct aurcs audicdi , audiat. Et 

cultu nam cultura multumfacit ad -|- r* 1 • • 

fruaus Dercipiend. coHi.i&pr.Tftan- jcu m cl ict lin^u Liris. intcrrocraucrut cum 

tiam. Videatvnufquifqucqurmadmo- , c5 i i ^ '-•^wwvjiii 

propriam tcrram prxia.ct ac hi qui cu m co ctant duodccim^pa tabo- 
lam. ' ' £t diccbat cis, Vobis datum eft 

noifc 



dum 
co|at 



CAP.IIII. SEC.MARCVM. II5 

g noiVe^myfterium regniDci : illis autcm 
' qui foris funtjin parabolis omnia Hunt; 
^.m,4 vt vidcntes vidcant,& non videant: 
& audientes audiant, &c non intclligant: 
*nequando conuertanturj& dimittantur 
eis peccata. ' ' Et ait illis , ' Nefcitis pa- 
rabolam hanc ? &quomodo omncspa- '0^^^^^!^^^^^ 
rabolas cognofcctis ? ''^'Qjii feminat: 
verbum feminat. Hi autcm funtqui 
circa viam :vbi fcminatur vcrbum,& 



Liu.S.h.io. 
Mtm.iub.S. 



a ^fvltn'Mref>,{ Dd.] Aicanu i/iud 
conliliuni Dfi , cuius cxpofitio con ti- 
ner vcrani Jcfinuionc rcgni Dei.quod 
nuJIa lapic-ntia aut (cietia humana ex- 
cogitari ponit, nifi a Dco fipnihceiur, 
& ctjani ratioqua pcti iniriqucpotcft 
hoc rcgnuiii, Sc lacroium Iil lorii cra- 
culaac (cnicntif .quibus harcratioco- 
tinctur onmis , & fimilitudipcs ad 
hoc myflerium facientes , tani cx na- 
tura.cjuam cx arte & confuctudin c 
pctita: : Hxcomnia vobis cognofccn- 



iT».<.f.i7. 



fuprk 



Imc.S.c.\6. 
& li.e.il. 



cum audierint , confcilim venit fatanas, 

« #' 1 i r ' #1 vcl curiofitatis vel nouarum rcru, 

qUOd lCminatUm elt vd ctiam caluim.andi aiuirndendi 
16 I : /7 -1: (^"f^'oag""'"r . *i»»ndignifuntfanao 



animo difciphnar mca: opciam dare 
(ludcii5, veritatcmouc ccgr olccrc cu- 
pitis, vt dcclarat poflulaiio inicrroga- 
tioijuc vcfira. 

b furu fuht.) Quanquam omncs 
audiant , multi du untur foris eflc, 
quct.]uot lefu dirciplinx verc & cx 
animo fcfc familiarcs tradcrc nolunt 

& aufert verbum q 

incordibus eorum. Et hi ^unt (jmih- & margaruis. 
tcr qui luper petrola lemmaair: qui cum repdicmibus poma cit ciuidcm vcri- 

d.* . * I n • 1- 'ausignoratio ; c.K quamultaetid ma- 

lerint VCrbUm jltatim CUm ^aUCllO loium&pccnarumgcrciaoriumur. 

n, I 7 f II J- NeJiUnparaiclamf.atu'] Hac para- 

ucl : ^ & non nabent radi- boiamquichnfli firmombusaiibc. 

^ r r i ^ r 1 • 1 "«^ranr.atquc lacuri m fcnpiuraru no- 

cem in le.ied temporalcs lunt:deinae ^ifanihabcbant.facihusmtdhgipo. 

.11' c . tuit quanr.di.T ; fic quia multisparii- 

orta tribulatione & perlccutione pro- 
pter verbum^ confeftim 'fcandalizatur. 
'^Et alij funt qui in fpinis feminantur: 
hifuntquivcrbuaudiunt " 



& mcntiofruftus 
quar omniaindi- 



bus amplifiiata 
in cad' m taiTta fuit 
cabant ad doarinamfpeaare. 
c ^ifemtnatyVeriumjcmvuit.] VcrbiJ 
rcgni ,vtMatihauf cxplicat, verbum 
lolidum naiuia hia , &: fcminutis ftu. 
& XrUmnC diobenccuraiu.culpaautemtcaxcft 
^ ctjin finc ftuftu cfficitur. 



fcculi , & dcceptio diuitiarum, & circa ^ ««^,.«'^^.^1..;« imdicun- 

1\ ^ , ' ^ ^ lurhabcrcradicem , qutccrioconfilio 

iqua concupilcentix mtroeuntes fut- conftuucrut fib.fummum bonumm 

J . * r r ' rcgno adjpilcendo : quulquid viro ab 

rocantverbum, & linc rructu emcitur. '"'"sregniv.adcuiat.vchcmetcrodc. 

. ^ - . ri.nt. qiii hoc animo non fuiu,tcmpo- 

Ethi luntquiluperterram bonam fc- ^^"««^'^""'"['''ic'^. t7^po"«"uic. 

1 tes Intcrim dum nih.i di tr.mcnti ac- 

minati funt/qui audiunt verbum & fuf- fip'j"rintcmporaiibusrcbus,gauaci. 

l laudant vcf um, lactant (e miros vcr- 

cipiunt, & fruclincant, vnum '^triginta , 
vnum 'Tcxaginta*, & vnuni centum'. 
* Etdicebat illis^ Nuquid vcnit luccrna 

5 vtfub 



bi culforcs 5l amaroics. /cd rcurra no 
(unt qualfs fe,'c Hngunt : id quod tcn- 
taiio ciicrior prodit apeitiinme. 
g Scaiidilizjinrur.] Non profcquutur 
quocl profitcbantur , icrriii& of- 
tentattone. 
h ty^Luunn* (cculi , ^c. ] cxaftiffima 
partitio aftcftionum &c curarum om- 
nin • - a Lilutis via aucrtunt diducunt. i Siu MuUwit vtrh-m ir ft*ftpn*nt.] fd quod 

M.i' xplicuii Maicus /M/ci''ifi/i.''. Sigiiificat atitcm /'«/(i^frr vcrbum, non loliim cognuiontf 

cci,i . . . .1 l:ura ,curam & conatum : qux fi adhibita fu rint, gratia a Deo promilla ita pronio- 

uentur, viartcrant rn iliiplicem fruAum. k Et Mcebat tlL' .] Solcbat (.rpc diccrc in opportunisargumcntis 

huiufmodi fimilitudincm, quo: ad hoc etiam argumcntum.coxnmodc allaiA clt. nc quifquam puiorctaiiquaado 



ii6 



EVANGELIVM C AP. IIII. 



aecidrre pofl^, vt cum homo fercbonum fol-.mprxbuerit. tanun Hiuina graiia non aaiuuctuf; atquc ira non cuU 
pa iua. fcdETMX tlctcau. fine fruftu cfficiatur vcrbum. Huia'moai cogitaiionom rcdargucbai lelus, ancicns nc. 
niincm honuncm d giau.i cxcipi, mli eum qui fe ipfe cxtcperit. Vt enim lu.crna cdm noau mccnduui m domo, 
non adpnuatuin abquciu & . cculium an-:ulujn. in cjuo uullu.s (;i vru.s luci». rclcgatur ; fcd publicc m med:c ccr- 
na J!lo vclcubiculocollocatur.vtvnufquilquevUim capiat , cdm volucrit lumcn pctcrc: Ita gratiam ^»"«'1*"» 
on^ni nis cllc propoluam & concvdi, cjuicumiuc- quxficrmt, lcgitimcquc pcticr-nt. Idc6 dicit, Vcmt ; vt fignihccc 
fponic a Dco ofFcrn & vcn rc giatiam. Quod fi ipontc vcnit , vt fui vfum prxbcat , vcnit. Eadcm ratio clt rcrbi 
regni.quodfpomc fcminatura fcnunatore ^ optantc vc nullum granuni finc frudVu cflficiatur atquc idco nequc 
re^mraiioncm, nc.-]uchu:us vcfbi cxpofiiiont m, ncqueinuitationenj hanc pnuatam eflc , aut priuatc cxhibcri 
dcbjre ait lcll-s.icd vt manifeftctur & in palam veniat. Qu^odfi quis habetaurcsaudi^di vcrbu,eo modo quo au- 
duipareft, audiatilic; fic comperictccrtc leni itihabcre.aiqucipfc artirmarii magillcr . Mcminillc oportet ad 
huius locicxpIicationcm,quisfucritantiquis vfus candclabri ac luccrnarum. 

vt fub modio ponatiir, aut fub Ic6lo?no n 

X VidettquidaudiMis.'] Omn?m opor- - - . - _ ^ 

viiiX gratix copi.im, omncm vcritatis 
& coniili) atqiic doftrina: reftx ratio 
nem Ivonunibus ex diuino bencficio 
conftaie. li quid autcm dcfit , id culpa 
hommum cf\c, docet Icfus . Bonum 
en*m (•rincn (eminatu.m cftab ipro,5c 
ab us quos diuinus fpintus miniitros 
vcrbi regni coftituit. fcd hommes qui 



veniat m 



nevtfupercandclabruponatur? Non 
ert cnim aliquid ab ' conditum quod non L^.iZ^j'^ 
manifedctur : ncc fadlum cftoccultum, ^ 
Tedvtin palam vcniat*. Siquishabctv''"'' 
dam vcf bonum fcmen maiccxceV autcs audicndi audiat. Et diccbat illis, ^*^*'"' 

runt, vclahud cupierunt a failis mini- ^ ' 

firisfeminatum iiiudquevcifoium. * Vidctc Quid audiatis. In quamcnfura 

vcnimul cuiu hono fouerunt atquc '■--^^*' j*- ^ j 

cumra[!^rt.'^'^"""' fuisftuduscxi- ^-^-j^^^j] f^eritis , rcmetictur vo bis ad- ^lnlxu^:. 

iicictur vobis*'. Qiiienim habct,da- a\! 
bitur illi : & qui non habet ,ctiam quod ^S^^./jg; 
habet, aufcretur ab eo. Etdicebat, ^t;!/.^,.'* 
iTo '^Z^'^:J::i^:,^;Z Sic eft regnum Dci / quemadmodum fi ^i^^^::!: 
^c^™r ^l^rr^^r homo laciat f^mentem in terram, &c 

dormiarA cxurgatnoae & dic, & fcme 
ftudK»"Sgna'^^^^^^ gcrminet ., &c incrcfcat dum ncfcit ille. 

rit m audiendo Euaneeho reeni, & iij i8\7l * ^ C rLC ' \ 

agend>sr.bus.qua: in ipfo Euangeho Vltro enuTi tcrra hu dtihcat 3 pruiuun 

prxcipiuntur. is profefto magna era- II J * J * J • I I 

fiadDeononaaiuuabitur modo , fcd herbam, acindc ipicam , dcuide plcnum 

hoc cltquodait, - - . - . ' 



b £^ia mrrifura.'] Piourrbium vulga- 
ciflimum Hcbixiscft,atque in illorum 
libris frequctcr vfurpatu. nixs naaa mo 
fignificat idem quod Latinum adagiu, 
Par pari relatum . Hoc in loco in cam 
fcntentiam pronuntiatur a Magiflro 



etiam cumulabitur. noc cu quoa ait, • r * 1.9 r- \ * /- 

Et..ducietur vob». rrumcntum lu Ipica. htcum fepro- 

U^rXXf:Z::^J;::2 duxsrit frudus .• ftatim mittit falcem, 
t°:r;^"%Z;r^;LV;:f,"l %r. quoniam adeft mcflls. '° Et dicebat, 
jrrr«'.:;bTt:JA^t."-i Cuiaflimilabimusregnum Dei? autcui 

agat , qux agerc a Dco iubctur, non 

pcrcipiat fru£lum regr i. vt qui non para— 
fcminat terram, noapoteft colligcrc.cx nihilo cnin) nihil nafcitur aut colligitur. At verd qui fcminat cilm mit- 
titfalccm, inuenit multo plura & meliorj,quam feminaucrat, id efficicnte tcrrx f " ' 



CX MSq.JL, 




f ■ r • ,^ r i- 1 . . - ,^ • — pcrimec parabola Qc crano 

/inapisfcmina.o. Opcra cnim qux hunt a hdclibus in (pc promiflionisrcgni, cxcellunt virtuic aliisquj fiac hac 

.fpchunt,quamu>.bon:i::anurcfcrtqualivirwicfcmenvnumquodqucptxditumfii8( auaa». 



Lm.ii.d. 



* natum o. 

* in arborc 
o. 



C AP. IITI. S E C. M A R C V M. 117 

, parabolxcomparabimiisillud? Sicuc 
granum finapis : quod cum fcminatum 
fucrit in tcrra, minus efl omnibus fcmi- 
nibus qua: funtintcrra : &cum'Tc- 
^ minatum' fuerit , afccndit*, & fit maius 
omnibus olcnbus, & facit ramos ma- 
gnos ^ ita vt poflint fub vmbracius aucs 
ca li habitare. ^ ^ Et talibus multis pa^ 
rabolisloquebatureis verbu ^prout po- 
tcrantaudirc: fineparabola autc non 
loqucbatureis, feorfum autcm^ difcipu- 
lisfuis dilTcrcbatomnia, Et ait illis 
in illa dic.cum fcro clTct fadum/Tranf- V:^J:^;\:^^:^:^:!!s 
eamus contra. Etdimirtcntcs turba, 
alfumunt cum ^ ita vt crat in naui: & a^ 
naues eran t cu m illo . ^ ^ Et fada d\ 



a TrjnJ'eamuse»ntra.).T.rAnt in littore 



& voliiH traiiccrc in littus Oricnialc. 
b FtAvterat.] Cunj fc ro cflct faftu, 
laffjscx labore diurno &: conicmiont 
laC concionandi, cubuii fupcr ceruical.fic 
«'•"niir: cGcpit. Illi qui innauiciant, 
prO- cum iu(Ti priiis fuiflciu tranlirc , cum 

ccllamagnaventiA fludus mittclxit m t"?rr3rZ;:nr:.;;,] 
nauini , ita vt implcretur nauis. " Et ^^:^:^:^:^!^^;,^::^^ 
crat ipfc in puppi fupcr ccriiical dormies: 'iS^^^^^t^^i^i^^^^l 
&c cxcitanteum, & dicuntilli,M.-iaifter, 'i:::'^Z;::t!:^^Z{:^:^ 
nonad tepcrtinet quiaperimus ? Et ^ft^rr^^-jiV/^r''"'^^ 

' • n « 1. • 'tanqiirlht.MC.vt non ponit 

cxurgens comminatus cltvcnto, &:dixit ^"'f 

)i, fcd miraculo f iiita 

mari^ Tace, obmutcfce. Et ccilauit vcn- 
rus: & fadla cll tranquillitas magna. 
^''Etaitillis^Quid timidi cftisrSiccdum 
habctisfidcm?'Ettimucrunttimore ma- 

j. I , , ^ . rniracuioaiicjuoeciito. nam miracula 

lino: (k diccbant ad altcrutrum,Quis, '»,nafuntn ncrcdcm.bu:. 

*" i-i . r\ . • f Ft timuirunt ttmcrf w.if^no.'^ ?.cheiO- 

putas, cit iltc.quia Sc.vctus &c mare obc- n^,"^^g"«^""ntFf«^"i'^crcdcnicscum 

. . -'1 cHc plulouanvho: 

diuntci? 



niagna 
narurj ad- 
iutcinrran- 
c]uillitas non nullo vemo. fcd fccundo 
tt: Icnifnmo. 

d ^ttdutn habrtufidem ^ Nccdum crc- 
diiis mihi curam cfle vcftri.ct am dor- 
micnti, atciiic poieftatem vos cripiedi 
& hbcrandiomnibusp.riculis inipfi 
opporiunitarc?Op>^rtciiguurvohiicu, 
vt cum fidc adhuc tarcntibus. a»>cre* 
miraculo alicjuo edito. * 



omiucm . cuius d«<5to. 
naiura; pars , m qua 



MatT.i 



C A P. V. 

j^Tvencrunttransfrctum maris 'inre 
gioncmGerafcnorum. 

cide 



piui 
obcdiat tlla 

Dcus magnani fuam potcnri.ini ho 
minibus terribilcm.itcm magnifuam 
clcnicniiam oftcndcrc folct. 

c A P. V. 
a hircffonem Gcr.tfcuomm ] Ex Girga* 
Pr <»vr>nn ri ^fisor"""''" videntunlliqui vltMin». 
l^V CALUULl jgGg^cf*reihabuau«e. 



Il8 EVANGELJVM CAP. V. 

'b/De^^^nt^ltL,'?;,"^^^^^^ ei dv iuui,ftatini cccurrit de mbnumcn- 
rn'«1utV,?d"\^o3^ t:tr; tis homo ' in fpiritu immundo, ' qui do- 
t:::::^^^:^^''!:^^^ imdHvm habebat in monumentis.& 
'^n::,:^^/::^^]^::,^!^^ neq^catenis iam quifquampoterateum 

ligare: ^ quoniam farpecompedibus & 

pcrc catenas,& compedcs comjnucre. wrC.-. jQ.,,^ J:.- .,11^*.^^^^.^^ o^^^ 

c ^ /.«^rrLmmr.] coa.ius& v.aus catciiis vinctus, clirupiliet catenas^& co- 

virtute Icfu : na;n fua fpontc non fa- j _ :. ^il' o ^ ^ 

ccictcmfmodiofficium darmon,qui pcdcs coiniTiuiuiHer. & ncmo potcrat cu 

non faluiate bommcs , vcrum Ixdcre i ^ o T J ' x"L ' 

foicret. domarc. ^ &lemperdicacnodtcmmo- 

d NemetorqueasA Verbum lefu adeo • _ • .1 1 

cfficaxcrat , vt d.rmoncm . foni/Hma numciitis & in montiDus crat , clamans 

natura condantem , torqueret. ^ud ^ \ /-1 •il 6\7"J 

fmin^ttbt? id cft,Egon.hiit.binec & coucidcns lc lapidiDus. Videns au- 

tuis Ifraclitis noceo : neergo mc lor- ^ j. ^ . ' • « 1 

<iu^« temleium along-e.cucurnt Scadorauit 

c Suod tilincmen eff?) Sciebat Icfus _ * ^ 1 • ' 

inuitoscirc:intcrrogauitautcm.vtex cum: ^ &c clamans vocc magna , dixir, 

iplorum confellionc oftenderctur fu? . . ... 1 ■ r r r\' -'w 1 • H' •» 

ipHus virtutis m..gn:tudo idco cnim Quid ITllhl &C tlDlIelU hU Dci altlllJmi ? " fummi 

intcrrogauitnomen , quod cogno'cc- ^^-r' • j 6 Mi 

rctnomcn encnotandum:idquoclin adlUrO tC DCr DcUm UC mC tOrQ U CaS. 

ahis non fecit .qui fingulanbus dx- c . 1 1 1 1- r "1 

nion.Kusvcxabantur. DiccDat cnim lui , Exi Ipiritu s immudc 

l Neji cxyelUrctcxtrartgjoncm.l Ergo . •'1 

potcraticfus quoc qucveiictciarmo- ab homiiie. ^ Et intcrrocrabat eu/Quod 

n:orum legioncm le.fgare. Amaie VI- ^ 1 *^ 

cjentur dsmonia rcg.ones cjualdam, ^[]^[ HOmC cft ? Et dicit ci XcgiO mihi llO- 
prxcipuc inquibusnocere plunmum . «x^»_jxv^ ***** * **v-r 

fnl"„;hlia^^^ mencft: quiamultifumus. '°Etdepre- 

r^;}:;'::'^':'^:^^:;^. cabatur eum mulcum,'nc fcexpelicrec 
L3±.rn;^;rf«'r:r;tS ^-"^ regioncm. ' ' Erat autem ibi circa^-^»-;'.. 
mrr^v""?„?riL>"n-X montem grex porcoru magnus, pafcens. 
^J^tZ":^^:'^:^::::::^ ' ' Et deprecabantur eum fpiritus , dicen- B 
'r„?c,rZTp"r5nlt"'"""'- tes, Mitte nos in porcos , vt in eos intro- 
!«;^ra;:;i'M:rrd:;ul?^XS' eamus. ' ^ Et ' concclTic eis ftatim lefus. 

'^:::^::^^:^ Et exeuntcs fpiritus immundi,introieruc 
Z:::^::::^:::':^'}^^:^ in porcos: & magno impetu grcx przEci- 
rcTn,T;it:>:"r^^^^^^^^ pitatus eft in mare,ad duo miUia & fuf- 

ipfi \\u6 fuo interitu redimcndum C^r-ryt.'^ r.-.^.- i.^ 1 4 * ^ 

iiiudmaiumcognoucnnt.idqucopta- locati luiit 111 man . ^ Qiu autcm oa- 

uciinr. C ^ C o 

i Fu^eru»t&nuntiMtnu»t.] Hoc mo- iceDaiit cos y ruo;eruiit , &nuntiaueruiit 

do voluitDcus Euangelij Chrifti no- * ' o ^^* t- m ^ 

litiamGent.bus .llisafterri.bcncfice- IH ClUltatCm OC 111 a^rOS. Et CCTrclll fuilt 
tia .n hom.ncs , & damni ahcuius • J ' A Cl C /V P 

Cquodmouereprfcipuc homines tcr- VlUCre CjUlQ eUet raCtUm : - EtVClliuilt 
rcnosfolctjcommcmoratioac. Jt r 0*1 -11 « 

ad lclum,&: vident Jium qui a d^monio 

vexabatur. 



CAP.V. SEC. MARCVM. 119 

vcxabcifur , lcdentcm, vcfticum , &: fanx 
rallc^aT mentis*;*& timucrunt. Et narraucrut 
illis, qui vidcrant , qualitcr fadum cHet 
ci qui dcmonium habucrat:&:dc}'orcis. 
^fiTi/' Etrogarecocpcrunrcum:, vtdifccde- 
retdc finibuscorum. Cumqueafcc- 
dcrct nauim,ca*pit illum def^rccari qui a 
dxmonio vcxatusfucrat^Vt cllct cu illo: 
Scnon admifitcum^fcd aiti!li,Vadcin 
domum cuam ad tuos^&iannuntiaillis 
quanta tibi Dominus fccerit5&: mifertus 
fittui. ^^Etabiit, & coepitprxdicarein 
Dccapoli quata fibi fccillct Icfus : &: om- 
nes mirabantur. Et cum tranfccn- 
^ dilTct Icfus in naui ' rurfum tras fretum, 
conuenit turba multa ad cu, &: crat circa 
^8./';l! iTiarc. ^ Et vcnit quidam dc archifyna- 
gogis nomine Iairus:& videns eum^pro- 
cidit ad pedes eius, & 'dcprccabatur 
cum multum ,dicens , Qupniam fiha 
•^rnanum ^^^^ exttcmis cft^Vcni /nnponc ''ma- 

nusTupcr cam^vt falua fic & viuat. 
■ Et aoiic cum illo^ & fcqucbatur cum 

turba multa^ & comprimcbant cum . 
/^^^''M. *5 ^Etmulierquxerat in profluuio fan- 
^.1/43. guinisannisduodccun, &:rucratmul- 
tapcrpcllaa copluribus medicis , & cro- 
gaucrat omnia fua, ncc quicquam pro- 
fcccratjfcd magis dctcnus Iiabcbat: 

Cum audiHet de Icfu,venit inturba 
rctro , & tctigit vejlimcntum cius. 
diccbat cnim/Quja fi vcl vcftimctum 

R cius 



a Et ttmutrurt 1 K^iUpofo mctv.xs.^i 
fui t , agnolccntcsGiuinam vim &: cf- 
ficacitaicm. 

b £t nycre teitrutjt.'] ron ex odio, 
lcd cx mctu ac idiponc illa dcprcca- 
tio piofrc>a f Ih E.Mnjmant cnin-. pcc- 
catorcs hcmincj viriim fandi ni {-.hi 
damnoriim sut inccmnicdiim cflc, 
co quod non potTii vitium cum vutu- 
ic vna conimorari:ramquc vutus fuo 
fplcnciorc vuium pr.Tilnngit , c.ilorc 
cxunt, niaximc li (it liiuina vtrtiis , vc 
Dci iplius, aut /^ngcli a Dco m fli. in- 
Hipnos cmm fc puiant,qui cuni liuiuf- 
modi naiura &: viriutc vcrfan po/sct; 
atquc cx collatione fu* virturis cuni 
diuina , metuunt fihi pcricuium . Id 
accidit Ilraclitis in inoaic Sinai : idem 
patri acmatri ^amfonis: id Petro.ciim 
dicerct, Rcccdc a mc , Dominc , quia 
liomo peccator lum . 
c Vt ijjitiunitUc.l Animaducrtc mu- 
tationcm confilioium &: curarum.at- 
quc adionum hominis d dxmonio li- 
bcrati.Hic Fwit tuangcli; Chnftinun- 
tiiis in Dccapoli. 

d Rurfwnttatisfretum,] vcrfus Ifracli- 
tarum rcgioncm. 

c Dcfrn.^b.itureumrmJrttm.'} Virtutem 
Icfu credcbat.fcd difficultatcm aliqua 
impctrandi mctuebat,for/itan libi c6- 
fcius humiluatis & minus dignxcon- 
ditionis tamcn hoc quodcunquc cflcc 
in fc dcfcdlus, prccationc compcnfaa- 
dum exiftim.ibai. 

f Imporie t/uutm . ] Impofitio ma- 
nns aitentam voluntatis at}cAionem 
indicai , & poteftatem figniHcat im- 
poncntis. Crcdebat uaque archifyna- 
pogus poflc lefum fua virtutc hliam 
fibi relhtucre, fi modo i$ id agere vel - 
lct lcui tantum negotio cuMi,& ma- 
Dus imponcndi. 

g Et mulier (jwt rr.tt iri prcjluiuc.'] Labo- 
rabat infirm"atc interna mcmbrorii 
vitalium, ita vt alimcnium oinnc c6- 
uericrctur in fanguinem,cumquc inc- 
ptiim ad nutntioncm,quem ncc potc- 
rat natiua virtus in vcnas digercrc : & 
proptcr fuinmam imbccilluatc quain 
auxcrant etiam pluragcncra mcdica- 
mcntorum varie adhibiia. Itaque i 
moi bo iam vi^la crat. fic idco inciira- 
bilis omnino, tam inteinis, quam cx- 
leinis rcniediis. Tcmporisctiam diu- 
luinitas ir.Hrmitatis coiifuecudinem 
in naturam fere conucrtcrat. 
h ii^wj /i vtl vdtimcntttm ciut teti(^ere. ] 
Supcrnaturalcm lefu vittutcm mulicr 
crcdidit tanr.im cflc , vt vcl lcui/Iimi^ 
externoque conu^Vu vcflium libcrari 
ipfa omnmo pvlVct .1 morbo.qu^ non 
potucrit curaic plurima rcmcdia.qu^ 
nonfolum tetigciat , fcd fucrat pcr- 

f)eflaplurimorum mcdicorum confi- 
lis & opcris alliduis . Fidei itaque ra- 
tionibus inftrufta, rcmcdiiim ipfa fibi 
inucnit; inucniura pctiu .pcutunsiaf- 
lccuta cft. 




IJO EVANGELIVM CAP.V. 

inuaiucrat iiic morbus , v{ in riuxum ^ius tcci:^crOj ( alua cro. ' Lc coii tcitiin 

Xum,,nquam,pr.T:ternaiuralcm,cx llCCatUS Clt 10115 langUiniS CIUS: & lenilt 
qao joDiliutio mfirmiiasquc lotms ^^^«-»,.,*r <T ^ 1 ?Ob-r' 

corpons nafcitur : cuihbec enim cua- corooic quu lanatacHcc 2. plag^a. ^ hc 

cuationj virtutis cartim annexuin c/le /l/: Tr ' r • r r 

mcdiciartirmant uio ig.tur Huxu li- itatim leius 111 icmetipio coOToiccs vir- 

ftcnte,rsftituta cft (ubito virtustoti • 1 11 r I 

corpori,noncxpcaaramorarcfba,o- tutcm quxcxicrat de illo . coiiucrlus ad 

nis,qu.^loncarolctcneinmoibisartc i • i . . , 

naturjcquevirtutecuratis. Gemmum tUrDaill , aieOat, O UIS tCtl^lt Veltlmeilta 
iiaqucmiraculumhicv,nutelcfucdi- ^ jl r 1- I^^^ • i V^ • i. ^ 

"^'A rr.rr . . "^^^" Et dicebant ci dilcipuh fui,Vi- 

O Et (tattmlefut.^ lefu virtiu ade6 11 . ^ , 

cfficaxccrraquc cft ergaeos aquibus dcsturbam comprimciitem te , & dicis. ^ 

viua hdepetitur , vt fponte fu.i Hdem ^ - . . ^ /- i D ^ 

iDfamfequ,.cxc,pere,amplcdVicViev.- OlllS IIIC tCtlO^lC? ^ " Et ci rCUlirpicicbat 

dcatur:cum raulti tangerentlcfuin. T^T ^ , ^ wnxnj. 
interquosaliqui fortc non minus 



fuin. . r I 1 

s qui videre eam qux hoc feccrat. ' ^ Mulier 



fccmiua iUa , indigenies virtute lefu; >^ . 1" ' *" *t*w.*c^. 

TvnamL^'r;e^r„at:r;:" verotimens&tremens^rciens quod fa- 
";frfitturcT„ut"r^X ""^" ^^^"^ : venit, & procidit ante - 
u^rnt^rct^l-^ir;'^^^^^^^^^^ eum,& dixit ei omncm veritatem. 
.Yd^ufevoTbSc^^Sfrfi! '"."lc '-lutem dixit ei ,Rlia,fides tua te^-7i >- 



pSmrorL'T-lra laluamfccit : vadein pace, &c cftofana a 



plumeorum quiaderant.acaliorum ' ' "^'^ f'"'^-*^ j ^-v- ^ »-vy i cixici a 

om„.«..d,uoshu.u..=>„ocuiadc- pjaga tua. ' Adhuc eo loqucnte ve- ^«f '^^^; 



fcrretur. i c> '^^| '-^ * •« ab aFchify 

Lplf^^teUcrZfvti^ii^nt^^ad archifynagoguni , dicentes, £ 



j , ^ y O c*^ 3 "^^^ MS.G.m«/i»<4 

,.uup,.d,ca,a. aUco «,an.cx™. Q^^j^, fijj^^ ^^^^^^^^^ . ^ j ^,^^. 



ploconfitmaretur,voluitDeus,vico- ^ ^ ^ ^ ^ . ^tv.i v V'- ^„4^ . £ 

«lcmipfo momento venirent.qui Ar- Y1C i-mrri/T-r-i,»-.-. :i 3^ T T 1- Wnmnnr.n 

cbfynagog fiham viu defunctam maglltrum ? Icl US aUtClll aUClltO c^pTs fyz!^: 

a ^4ndxtoverbo ^uodduehatur.'] maximc verboquoddiccbatur^aitarcliirynacTo-^''^'"'* 

illa oraiionis, parte, vltra vexM XTy^L*.^ l i^ 

ma^iftrum? qua fides ArthifynagogQ .S^o ^ iNoii timcrc: taiitummodo crede. 

diduadcrividebatur. 37 C ^ ^.^ 'T " r r • . r> 

tt non admifit quequam fc fcqui^ nifi 
Petrum & lacobum &Ioliannem fratre , 
lacobi. Et vcniunt in domum archi- 

c Vidtttumuttmi^irc.l l^xc omn\zx.C' r.,.^^^^' o ' 'J 1 

ftabanturpuclLciamconclamat^obi- J}nagOgl,6C VldCt tUmul tUlll . CsC flcn tCS 
tupi. Sed animaducrtcndum hocex- o, "^l 1 jqt-' ^ 

cropioeft.qu.d mottmmonuis fuis ciuiantcs iiiultum. Et inoTeflus 

pr^cftare poffint. /^x • 1 1 . . . ^ ^ 



f £f ^T'*'*''*'*'''''^'] .P^^^um, lacobir 
&Iohanncm ,quos tcftes efic voluit 
Icfus omnm qua: gclCt, vtpotc a pria- 
cipio vocaios. 

g VMlUerMuicens.] Situm pioprium 
zn6rtui hocvctbum Gixcc & JL.iunc 
iajlicac. 



ait illis, Qiiid tuibamini & ploratis? pu- ^/4».,.. 
cllanon eltmortua ^fed dormit. ^° Et 
irridebant eum . Ipfe vcro eieais omni- 
bus,aiTumit patrcm & matrcm pudlie, 
& qiii fecum erant , & ingrcdiuntur vbi 
'puelLKratiacens. Ettenens manum 

puclla:;^- 



1. 



CAP. VI. SEC. MARCVM. 131 

pucllx 3 ait illi / Talirha ciimi ^o^uod d\ 
intcrpretatum^Piiclla(nbidico) furoje. 

Et confcftim rurrcxitpucllar&ambu- 
labat.crat autcm annorum duodccim: 
& obftupucrunt ftuporc n^agno. Et 
prxccpit illisvchcmctcrvt ncmo idfci- 
ret: & ''dixit'dari illi manducarc. 

C A P. VI. 

P T cgrcHus indc/abiit in patria fuam: 

dilcipulifui. 

/• propria oc cetta idu 

ni lyna^oaa citandos virtus fucrit, 

1 1. 1. ^ \ ' i*^^ ^ & a^lioncdrclaraiur. 

doccrc: Sc multi audicntcs admirabatur 



Luc.4 C.16. 

i^;.4/.44^ x^g^ (equebantur eum 
* &c fafto fabbatho 



cocpit 



Ii TMa cMfm.-] Vcrhi lefu , cidcm 
llnpua oua pronuntiata lunt ( hoc cft 
.Syra.qua: lunc vuJgariillcbrxjs crat, 
IKbiaica t!:cebatui ) rciulu con- 
fultu fuangclilta , vt m.mifcftt- pro- 
barctur \utus & cffic.icitas illius ad 
fulcitaridu niortuos, tam facilc.quam 
cxcirariabaliquo dorniicns quispof-. 
fit;nam huuifnjodi adionc &: oratio- 
«ccxi-irarc Iblcnius dormicntcs cor- 
poro Unos, appichcnfa inanLi,& voce 
addita, Pcirc, furge, l ucic aliquando 
incaiuaioics , qui fufurris , niuimure, 
catminibusquc oblcuris,&: inuoca- 
tionibusd.xmonum.mortiiorum cor- 
pora non rckirgcro^lcd moucri titum 
fcccrint . fed qui liniplici appeliationc 
mortuos cxcitaucrint, nulli prxncr le- 
fum fucrc; &i prarter quofdam qui no- 
minc Dcipatns, vcl lcfu fihj cius ia- 
uocato, idein prxftitcrint. Scdquam 
propria & cctta Icfu ad mortuos cx- 
cx hac oratione 
IJIecnim mor- 
luam ,&fenlibus omnino carcnicni 



in doftrina eius, dicetcs^ Vndc huic hxc gns,^"do^rmLtcm, appdiatamcx 



puellam , prrinde atquelenfibusintc- 
>rmiuntcm , appoUatam cx- 
citauit. ita qux aliis mortua crat, lefii 



b.^.f.41. 
A/?,C.5. 



omnia ? &: qux clt lapicntia qux data cit ^^rmi^-bit. idquodfigniHcareapert<? 

.11. . •» 1 1 . voient,addiditillud, fTi/'i</«<;jid cft, 

llll, & VirtUteS talCS OUX pCrmanUSeiUS «^go^jbi.quarauanquamnatur^mor. 
ff^ • jJxT n r \ r "^» 'i^rinis , dico vt furgas, 

erhciuntur? ^ Nonnc nic clt raber Ji- ^»'" ^"bum o.m.s.vru,ftarc 

1. X / • r T 1 • \\T r I r hgnihcat:qui Iitusviucntium & va- 

hus Maria: .rratcr lacobi & lolcph & cit oppofiius lUuaccndifu- 

. ■'^ / cr pcriusannoiato. Surrcxit autcm , & 

ludx &: Simonis? nonne & lororcs eius ^'"buiabat^nonmodo viviucrc, rcd 

I ^ I - r r ( - r 1 r 1 ctum vt bcnc valerc oltenderetur , fic 

hicnobilcum lunt? Etlcandaiizabanrur o7'^'busvitxmunusreaevt..atque 

. .,, ,. , .1,. T r adco clur.re.quod pucrigrandiores 

*/-f.i,.5.r7 in lllO. ^ ht dlCCbatllllS lclUS,QuianOn ^«•^•"^^^•Yvalentccxcitai.namquei 
r... . j. ^ \^ — lomno.cibum pctunt ; qucm, finon 

citpropheta finehonorc^ nifi in pacria j''^^^,'''''"-'^'''-^^^^^^ 



JW.4./4^ 



R 



^tatcm Euangchfjaadnotauit.Tan- 
C\^^ ti'ni vero miraculum magno ftupotc 
iUct^ excipi oportuit. 



C A P. VI. 

a ^hut in patTumfwun.'] Parriam lefu vocat Marcus Nazarcih, vbiillc fucrat nutritus: fic intcrpretatur Luca*. 
b Cerptt mf)nn^o^adocne.} Intcrprctabatur fcripturarum mvltcr.a adcd apertc , vt ncmoilliusinicrprctarioncm 
impugnarc poiTct: atquc in his illud Ifaiar vaticinium grauiffimi ac diuini argumcnti, Spintus Domun fupct me. 
c S^ui f(} ,aiyu>.tta<jtut (Lit.icff tlii^] Non crat vulgaris intciprctatio fcripturarum illaquam Icfus afFcrcbat, nequc 
ex magiftrorum librispctitahumano fludio : id quod doccbat ctiam iliius antca(fl.x vita: cxercitatio. Eandcm 
cniin»ricm lefusexercueratcum lofcphpatreputatiuojcuifubditusfucratper puciitiam 6c iuucntam rotam, 
&Marizmatri; vcrfatusctiam intcrpropinquos,Iacobum, lofeph, ludam 6c Simoncm Gahla:os pifcatores, li- 
ccraruni rudcs. Ergo hacc omnia iliius fapicntiam non humano ftudio partam , icd diumitus datam probabanr. 
idem quoquc connrmabant virtutcsquxpcr manus cius cfficicbantur: ilix cnim tioccri non potcrant per homi- 
ncs.immodin • 'tabanr. d Nenne htc etf /.ik-r. Icfus 4ntc ortcnfioncm fuam ad Ifrael otiofu* 

non vixit: fc(: te cum lofeph occupatus, cibiim fibi fuis»|uc parauit. 

c Sorortsaui i. , ivr.] Nunquam hic pcrcgrin4iu$ cft , aut diucriit ad aliqucm cognatorum alibi agcii- 

icm,vtdo(aus rediciitcxhuiufmodi percgrinationc , hi'c nobifcum funt omnes cius propin(jui, qHiblis cun» 
vcrfatus a puero cft. f Et fanei.iltz/ii'aftiur imUo j Perfonx humihtatirm cxtcrnam rcipiricntcs. virtu- 

tem 5c fapicniiam manifcftifTimam non crcdcbanr: tantiim cxcxcant homincs opmio , ambitio & inuidia. Hi 
Icfum,qucm fibi ciuilitatis condittone aiit xquaiem aui Infcriorcm cxi(>imabant,maniIcfhinni.T etiam doiftri» 
nx ac virtutis honorc dcbito fraudabant: fequc ipfos ob cam rem indignos reddcbant diuinis bcncHciis. atquc 
abipfo abalicnabant Dci filio tantorutn myllcnorum pontificc , qui rciidi^ illis , circuibat caftclla, &: iim^U^ 
ciorcs homines ia ciicuicu quxrcbac doccns^ fi ^uomodo adxinulandura prouocarec fuos. 




Early European Books, Copyrighl © 20 1 2 ProQuest LLC. 

Imoges reptoduced by courlesy of ihe Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze. 
CFMAGL. 2.6.551 



X Capit tcsmittere bmo\ ] vt collara 



131 F.VANGELIVM CAP. Vl, 

fuaA' in domo rua,& in cognationerua. 
^^^/i^i^}^:::^^. ' & non pocerat ibi virtutcm vUa facere: 
,*'u^:ua:;;'l,:"^,'.:^1^^^^^^^^ nifi paucos infirmos impofitis manibus 

cu rauit: ' & mirabatur proptcr mcredu- 
'^:::::™^trZ^^^^^^<^^^m eorum, & circuibat caftella in 

paraturacro,c]UcIoieph.nfcnplunV. CirCUltU ClOCenS. LC VOCaUlt d U 000- ,9,^.. j.i-. , 4 

duobus iiifficcrc au , ad trancicnaa cuT!: & ccTpit cos mitrcrc buios3& dabat r» 

fluminaqux vadari uoncnr , & ad la- ii- i\ hp - ■ • .J_"^ 

mas&ahad.fficiiAcafahu lupc- illis poceltatcm Ipintuum imniundo- 

randa : quoniam v;r<T.T & ad hunc V- 8 r* • • 'J U ^ 

fum. & armorum loco gcrtan folcnr. tUm. tC prXCepit CIS UC Q U IG COilCrent 
Nu!Ius aut^m armorum vfus iis con- . - e • r" • \ 

ucn.c.qu.diuinxtuuixpr.rconcstc- ui via, niii vits^am tantum : non peram, 

ftisquc eflent. Hoc cxpLcaiur ex dlo ^ . 9^r 1 1 

loco , Quando mifi vo$. finc faccuio. uott panem^ncque lu zonaass, lcacal- 

&:c. Luc. 11. Itaquc vt>^.:wrd»/w« fic /"ll'^ •! 1 

cxponimus, vn,cavirgam,p'iCJ>r/«5- ccacos ianaahis , & Hc mducrcntur dua- ^«i.iu.f. 

»0/. Nequc vcro hoEc fcntentia pugnat . . , i o r* r 1 • 

cumahisEuangehlhs.apud quoslc- bUS tUniClS. Et dlCCbat CIS , Q UOCIUI- 

gimus.Neque vjrgam nam liupljcem . .... e-Tl-' — " 

virgainin.msiocsinteihgimus^quod o ue introicricis iu domum : lilicmanete 

xnanifcftum cft cx nonnulhs Graccis * ... , f 

cod,c,bus.m qu.bus icgimus, ^.../^ doncc cxcacis incle. ^ &c quicunq; non * 

p:;t/.<<c, tam aputy Matihxum , quam l 1' Lnc.a.a.^. 

d^"i':r;„.,,^.] sanaaua fo- recepcnnt vos,^ncc audierintvos :exea- ^ 
!m coniubam, qaas comgixcirca cxcutice pulucrcm dc pcdibus * 

pcclem ot cruris extrcmam partcm u- j r 

^pucTrmr gr„us?ft :":3; veftiis in tcltimonia illis. ' ' Et exeun- 
r^;Lu™d vcro o^irm tes'prxdicabant vt pocnitentia agerent: 
V:::^'»:^'^^^:;:!^^ &d.rmonia muka ciiciebant;&vn- 
^.■^^'ra^^fsfatJrp:;"!"'^^ gebant oleo multos xgros.&Tanabant'. ( ra'„;blt 
:„„*cTXU:au±"fi,:rha " Ec audiuit rcx Herodes (manifeftum K.' 

amplius qu.xrentes vel commoditatis veftrac, vel volupiaiis maioris ; fed vtimint iis qux vobis ihidem min,ftra- ^**^-^' 
buntut; iitque p3rc,(nmc,&: fuinmo icmperanii.T exemplo: ns vidcanuni vcftracommoda qua:rcre,feda]iorum, 
ad quos bonum nuntium dcfcrtts. Dona e.rea:it wdc, ex vrbc ve' oppido 

f Et (]Mimijut ucnreie^erir.t vos.] Non dc fingu!ari vnius aui alteriUs , feddc communi multorum repulfa hoc in- 
cclhgimus. ncquccnimfi in vnadomo non enintreccpti.continuo illam dcteflariiubebantur Apo(toh:poicraiit 
in aham domum ire, & dignum aliquem inucnirc , a quo rctipcreniur. Itaque illa proteftatio, &, vt ita dica- 
mus, deicftatio, fiebat aducrfus multitudinem. Huius rci exemplumcditum eft aduLTlns ludaroium 6c princi- 
pum gentiliiim turbam Antioch:a: agtnicin , Ad. 14. Itaquc cxenr.tcs r««f, fic exponimus, Dc ciuitatc illa: /icuc 
illu \ paulo ante', D.nec indccxcixtt^. g Prxdu/tbmt vt paevtttntuimiiqcrcnt. '\ Initium Euangclij ,vt Marciis ipfe 

expofuit,eftpo:nitenti.T denuntiatio: caufaautcm cft rcgnum cTlorum. Prxdicahant igitur vtramquc partem 
huiufmodi fummacontcntam, roenitcmini, & crcditc Euangcho : vel, Q^omam appropinquauu rcgnum Dci 
pccnitcntiam agite. Huic Icgationi audtontatem conciliabani curatione niorbr>rum. * 
h Et vnzeUnt olco.] C^crcmonia fuit antiquis vfiiaia, ciin.i morln non medicina: rrmediis , fcd prccibus & fnp- 
plicationibus curarcniur. Erai en:m olcum fymholum & vcluti myftcrium quoddam rcctv ationis inembMs cu- 
uinitus adhibend.T. Hac ceremonia Apoftoh vtcbantur, qua lignificarc volcbant Chrifti vmftioncm falutiferarn 
onmibusiam adcflc,qua: animos cutarct,vtolcum illud miraculosc magi«; , quam cx natur.T vj, morbos vario* 
fanabat. hoc fignificat multos^^ros. i Et rjtdimt rex Herrdts 1 qux fiebant figna & mi> acula a Iclu D «4 

johMiiesB.ipti raxftrrexitkmortuu.] oratiocratquonmdam, quam hxfirans Hcrodes refcrchar. Dum cn in ille ro 
garet, Qu,iseft ifle.dequotaliaaudio^nam lohanncm.cuius tintaopimofuit inpopuIo& fama cuiuscadem* 
cratpocniicniixpixdicatio.cgodccoUaui cumvcrd nonnuUi diccrcnt illumeftc lohanncm Bapiiftara cjui 



CAP.VI. SEC.MARCVM. r,3 

enim hdinm cll nomen cius) & diccbat, "^^'i::!!!^:^^:::!^^-!^ 
Quia lohancs Baptilla rcfurrcxit a mor- '^::':^:^;:::::^;!^:^ 
tms: & proptcrea virtutes opcranturin "^"^^"LlL^tnu^^r^cr^^^^^ 

ml< Al-- J- I _ «/-^ • T-|: nunc vcro vulebkcur cum illo c mor- 

O. ^ All) aUCCm dlCebanr, tliaS lu.s rclurgentc. rnurrcxiflc v.rtur« 

ll A I ■ J' ? ^ ^ r~\ • I ^ . Iraqiic dc virtuiibiis ccrtuscrat, 

eit. veroaiccoAnt 5 v^iiia propncta depcnona h.TniAbat. maximc ciim 

r\ t r I I6y^ ahj ahum etre d.ccrcnt. idcoqut, vc 

Clt^ qUall VnUS CX prOpnCtlS. V^O aU- Lucasnarfat.quancbatvidcrccum. 

ditOj Hcrodcs ait ^ Qiicm cgp dccollaui a £:,ua fmo* r/?.] ex pridicanonis 

II 1 • ^ — ' ' ^ r • libcrtatc.Cc prrlona: p\au»taic, cx mi- 

OnannCm,hlC a mOrtUlS rclurreXir. raculorum fama, mtcrprcubantur 

l7«*T/~ 'TT 1 •/"* 'T eum cflc Eham.maximc ciiui lcriptu- 

^ IpfCennnHcrOaCS milltaC tCnUltlb- mvatum accep.JJcnt Ehamvcnturu, 

^ . . . j b i^JtiM f-roplit.i fff.J Non cerrono- 

anCm, OC VinXlteUm m CarCCrCm prO- minc, fed vcre tamenprophctam efli 

_ _. 11 T^f • r Iclum afltrchant : eumcjue antiquifli- 

ptCr Hcrodiadcm VXOrCm Pnilippirra- morum prophctarum excmplumrc- 

■ - .1 i8 ,->. . 1 Ktctcm, hoccfl, corum pcr quos ma- 

triS lUl .qUiadUXeraream. DlCCbar g";^ reiummutat.oncsaDcopara.* 

. » |. ... fucrc ; cuiu(im)di Molcs , loluc , Sa- 

• enmi lonannes Hcrodi , Non liccr nbi muei.thasqucfucrc. 
habcre vxorem f rarris rui. Hcrodias fign.ficantcr cxponu. Nam d 

. . . Mole vlqucad Ifaiam , prophctxpri- 

aurcm mndiabarur illi : & volebar occi- |"»fi»<^ant,qu.vocantur;ab ira.aac 

acinccps,Drophet.x pollrcnu liuc re- 

dcrc eum, nec porcrat. ^"^Hcrodcs enim ccm.orcsaicuntur 

-'1 d Ipji cmm Hnodes ] Oportunc indu- 

mctuebatlonanncm, lcicns eum virum c.tnarrat.oncmi?ccis lohini.abHc- 

rodepc.pctrat.T. qutciim ilhuslcclrnt 
iuitUm & fanClum: & Cuitodicbar CUm, confc,c.nuag.taretur,nonpoiuttnoa 

' pcrturbar,,aud!tafamaIeUjpr.xdica- 

dc audiro co mulra facicbar : & libcnrer "«"j^^^ fignotu.ij. 

C rroiter Herotii.utenj.) Mapnum hu- 

eum audiebar. Er cum dics opporcu- 

11 cmplum itatunucin hac hiltoria: qui 

nusaccidiller,Herodes''naralis (ui'coe- 'bt^j/""^'^*^^' 
nam fecir principibus& tribunis & pri- 
mis Galilseac. cumquc inrroillcr nlia 
ipfius Herodiadis, & ralrallcr,& placuif- 
fcr Herodi, fimulcjuc rccumbcribus: rcx 
air pucllx , Pere a mc quod vis : & dabo 
tibi. Er iurauit illi^Quia quicquid 
petieris dabotibi ^ licetdimidium rcani 
mci. QjJiC cum exiifet , dixit matri 
fux^Quid peram ? Ar illa dixir^Capuc 
lohannisBapriftx. Cumqucintroif- 
fct ftarim cum fcftinarionc ad rcgcm, 

R 5 pcnuic 



134 EVANGELIVM CAP.VI. 

petuiit dicens^Volo vt prorinus des mihi 
in difco capiit lohanhis Bapriftce. Et 
contriftatus eft rex. Propter iufiuradum 
&c propter fimul difcubentes noluit eam 
cotriftarc: ""^ fed miflo * fpicularore pra:- "confcftin 
cepitafterncaputciusindirco^ * Etdc- 
collauit eum in carcere . &c attulit caput 
eius in difco: & dedit illud puella^,& pu- 
ella dedit matri fiix. Quo audito^dif- 
cipuhcius venerunt, &tulerunt corpus 
eius : &c pofueruntillud in monuniento. 
^"^"Et conuenientcs Apoftoli ad lefum, 
renuntiauerunt ei omnia qua^ egerant &c 
docuerant. ^ ' Et ait illis^Venite feorfum 
^ in dcfertum locu , & requiefcite puiiU 
lum . Erant enim qui veniebant & redi- 
bant multi: & nec fpatium manducandi 
Jiabebant. ' ^ Et afccndentes in nauim, 
abierunt in defertumlocum feorfum. 
Et viderunt eos abeuntes^& cognoue- p 
vicimsautincoiisiiuus rcgionis, cu- Tunt multi : & pedeitres deomnibus ci- 

pidttas hominum crea rcs carleftes, * 'I •|I n 

nifimalapenuafionc al.asimpcdia- UltatlDUS COllCUrrCrUnt lIIUC, & prXUC- 
tur , in fimplicioribus maximc oftcn- ? 4- t* • • I • I 

diiur. nerunt eos . ht exiens, vidit turbam Mat.u.iC 

d Efmiferttis eff fupereos.'] Proprium 1 f T ^ n T n r dr ia b xa. 

icfu hoc fcmper fu.t.qui vcnJratvt multamlclus : & miicrtus elt fu pct cos, 

crrantes rcuocarct , lapfos crigerct, & • /- II 

omnesiuuarctjacdcmum.nonrepu. qui^ crant iicut oucs iion habcntes pa.- 

gnantcsumen, fcruarct. A • •ll i i ^ 

Itorem , & coepit illos docere multa. 
^ ^ Et cum iam hora multa fieret,acccne- ^^^.'4.t.i( 
runt*difcipuli eius,dicetes/Dcfertuseft j^f/""^ 
locus hic^& iam horapr^teriit: dimit- 
te illos, vt eiites in proximas villas & vi- 
cos y emant fibicibos auos manducent. 
11 Et refpondcns ait illis , Date illis vos ^;^,'.^/;.^ 

manducarc. 



a Et cmwtitntis ^poUoH dd Jef%an. ] 
Oninium Apoftolorii teftimonio Eu- 
augelij apud ludxos pr.xdicatio , fic 
eiuidcm ccrtis fignis cofirmatiocom- 
probataeftjVt lelus hacetiam cx partc 
vcrus Chriftus ptobairtur^qui circun- 
cifionis n)iniftcr fuerat piomifius.Idc 
iplum tcftimonium coriini etiam at- 
teftaiionc corroboratur.qui audicntes 
conucnicbant vndiquc, vt Icfum vidc- 
rent. 

b Indefertumltfum.^ Bcthfilid* vidc- 
licec io agro. 



C Defertus eR locus Wr.] Difficiliorcm 
& accrbiorcm efuriem faciebat locut 
dcrcrtus,& hora ia pr.rtcilapfa: opor- 
tcbat igitur plus cibi parari illis. cjc 
hac ctiam pacce miraculum amplifi- 
caiur. 



CAP.VI. SEC. MARCV^f. 15J 

manducarc. Et dixcruncci , Euntcs cma- 
mus^duccntis dcnariis pancs;& dabimus ^is^^^^^^f^tt^.^^^j^^^ 
illis manducare. Et dicit cis,Qupt 
pancs habctis ? itc & vidctc. Et cum co- 
gnouillcnt ,dicunt, Quinquc, & duos f^^it^^^llir^^iS^;:^ 



potcrat cmi uiis tcmpoi 
gionibiJs , qui latis dlct denis hc mi- 
mbus pa:ct-nilis ; vt obfcruauimus ia 
hbiis Mirnaioth. Potcrant igitur t.in- 
tum bii millc hommcs pafci duccntis 



!rcs quam ductntos dcnarios 



pilccs. Et praxepitillisvcaccumbcre rnifl;uo!X„tcrcxp.nci.,!c„,,no„ 



p,facerentomnes,Yecundum concubernia mnn" 

* /7 • ' J _ C ^ 4.01- 1-r 1 famir 



lamcn palcc ndis omnibu* iUis, qtii ad 
uc nullu virorum erat, pra.tct 



lippus apudlohannem cxponit. 
b Stciif.duni conitil tn.t.t .] dilcrctis lo- 
cit, ccrto capiium numero, ftr ctrtt(no$ 
6" {jiitiKjiui^cTics : ita facilc oxunium <ie« 



llipcrviridc fbcnum. ^^Etdifcubucrunt pX^^^Zc:;':::^, 
in partcs pcrccntcnosScquinquagcnos 
Et acccptis quinque panibus ^ & duo- 
bus pifcibus: intucns in cxlum^ bcncdi^ ucifummapoimt 
xit^& fregitpanes^&dcditdifcipulis fuis 
vtponcrent ante eos : & duos pifccs di- 
uidt omnibus . Et manducaucrunt 
omncs^ & faturati funt. Et fullulcrut 
reliquias, fragmcntorum'duodecim co- 
phinos plcnos: & dc pifcibus. "^*^ Erant 
j^i^.tioy autcm quimanducaucrunc,quinq;mil~ 
lia virorum. Et llatim cccgit difcipu- 
los fuos afccndere nauim,vtpr?ccdcrcnt 
cum trans fretum ad Bcthfaidam/dum ? ^ ipfi^i^^^tpopuium.'^ lam 

. /~ f. . f VI "•*corationc hgnihcabatur ipfumfc- 

ipiedimittcrct populum. ^ Etcum di- 7'"f^^r^c^^o/=^""<i<«nuijxnauc» 

1 , r f alix crat, intclligerc oportebai illiini 

milinct eos.abiit in montcm orarc. p"^q"3»"a.caurum.ncqnchocdif- 

^ ^ V» . ncjlius aut magis mirum vidcn dcbuit 

Et cum fcro cHct ^crat nauis in mcdio ifa!^;br,trdclliLl^^ 



e VtatUcim ceffhiftn plenoi.'] Lcge coin»- 
mcntarium nolUum Thubal Cain. 



* ?idit I 

liS.C.S, 



mari, & ipfc folus in tcrra. EtVidcns' 
eos laborantes in remigando (crat enim 
vcntus contrarius eis) & circa quartam 
vigiliam nodtis venit ad cos ambulans 
fupcr mare : ' &c volcbat pnxtcrirc eos. 

At illivtvidcrunt eum ambulantcm 
fupermare ,putauerunc phantafma edb, 

cxclainauerunt. ^ ° Omncs enim vi- 

dcrunc 



€ EtvokhAtprdttrirtets.] Tcnrabat il-. ; 
lorumfidcmhuiuibiodia^ionc. . 




f NoH env» inteUextnnt dc pM^Uu*. ] 
Oportuit cx obfcruaco miraculo d 
panibus inielHgcre magna 

f^roipicerc fuis, ncqucpcrmi 
ospcrirc,aui obrui fub 

rftatc, vipotc qucm vicleba 
profpcxilVc iis, qui f.iduo tanium lc 
autiienili caufa fccuti Fiiillcnt. & cu- 
r.iflc ne iUi in via d^ficcrcnc : quid cr- 
f,o idcm non fjccrct & curaret m falu- 
tcm eoru , quos ipfc libi delcdor, afci- 
ucrat comiies , 6c cuangcUcx icgatio- 
trisaclminiflroi? 

g ConttvMo (ognounuf.t non. ] P u b! i r u m 
tcftMTionium dc Euangelio falut 
rcgni ,acilc Euangelifia lUo prom 



A^^^l bantur. 



IjiS EVANGELIVM CAr.VII. 

clerunccumj&conturbatifunt.Ecftanm 
locutus cltcum c'\s,&c dixiteis,Confidi^ q 
tc, cgjofum: nolite timcre. Et alccn- 
dicadillosinnauun , & celTauit ventus 
_ Et plus magis intia fc iliupebac*: ^ 
Xum ;r enim''intcllcxcrut de panibus:erac cnim ^in.eiicxcric 
taaiuiuavi ^orum obcccatum. ^ ^ Et cum tras- 

vcltcmpeftatc,vtpotcqucm viclebant ^*-'^ ^*^^"*** 

frctallent , venerunt in tcrram-Gcneza- ^•^•'^"'^j 
reth: &applicuerunt. Cumq- egrcffi 
clTent de naui/continuocognoucrunc 
eum : &percurrcntcs vniucrfam rc- 

. ^ ^ ;nb gionem illam , ccrpcrunt in grabatis cos 

h°^^f^r tnvjriumt .«r;,.^ Ex iis qui qui fc m^Ic liabcbant, circufcrrc vbi au- 
*"n6 diebanteum efle. Et quocunqucin- 



in hacmorthoufa focmma. 
c A P 



;bant 



credcbant ilHus virtutcm diuinam ad 
bencHcmm hominum: nam mul 

folum tangcbant.fcd comprimebant .1 . . 1 . •11 ~ 

cum: quos,vtpotcnonrcfte crcdctcs, f roioat ui vicos vcl ui viUas aut ciuitatcs, 

illa virtus non feruabat. Exeuiplu ccr- . 1 . i . r* o J 

tiinmumhums rci fupcrius vidcmus iH platcis poncDant miirmos 3 cc aepre- 

cabantur cum vt vel fimbriam vcftimcti 

X Etconueniunt adtum.] ,confiIio flu- 

ciioquccoiiatoaggredmnturcum,rc. cixxs tansicrcnc , & ' quocquoc tau ^c 

prehcfuri &:acculaturi traditionis vio- r V • T } 

lataradifcipuhsiihusvelconfilio, vel eUm.ialUl ilCbanC. 
("altcm diffimulationc ac ncghgentia. ^ 
Eratautem argumeium grauiifimum 

b' 'Tt'ci*mvid,fcnt.} coniunftio E T, T7 T "conucniunc ad cu Pharifci &: qui 

cxpofitiua eft , ex Hcbraica: hngua: 1 <^ 1 • 1 t r 

idiomatcacsyra:. Jam Qc Scribis^ vcnicnccs ao lcrolo 

C Commutiibus mambus ^ Vcrbum cft ^ , 
jnagiftrale in Traditionibus commu- ' - * 
nc. ComunicarCjidcm (ignificatquod 



CAP. VII. 



lymis. * Ec cum vidiffenc quofdam ex Mat.x^^.t 
dil^ipulis eius ' communibus manibus, 
Tmc id eft non locis^ manducarc panes, vitu- 
peraucrunc. ^ Pharifxi enim & omncs 
ludxi, nifi crebro laucrinc manus^, nou 
manducanc /ccncces cradicioncm fcnio- 
rum: ^ &:aforo^niribapcizencur,non 
comedunc . & aha mulca func qua: cradi- 
ta funt illis feruarc , bapcifmata calicu & 
vrceorum, & acramencorum & lcdoru. 

' Et 



vtjCommunis cibus, id cft 
communis dics, id efl, profcftus 
hiftuofus potius: communesmanus, 
id cil, illot^T; vt aii£tor ipfe cxponit, 
d Vituptraumuit] non folurn faflum, 
fed ipfum lefum , tanquam auftorem 
ilhus cxemph. 

c Tc>ienttitr:xdit'.onem.] Aliqu5dodc 
his traditionibus ahquid fuOus cxpo- 
i'cmu$,quod ad multorumin facris h- 
bnslocorum clucidaiionrm faciat, 
nnodo Deus nollris votis adfit, 
f /:f rt/oro.] Eftcnimforu iuxtaiflo- 
rum dcfinitioncm.Iocuscommunis 8c 
valdO profanus, ob cofuctudincm pu- 
rorum & impurotum , ac gentiliuni 
iimul. 



• non loiU 

Ui.Q. 



CAP.VIT. SEC. MARCVXf. 137 

^ Et intcrrcgnbat cum' Phniifki Sc Scri- 
bx, Quare dif^zipuli tui ^non ambulant 
luxta traditioncm fcniorum,fcd\6mu. b'"^V:!:;ST"ra 



a rharipcii; SaiU.'] VhiuCxi exxct- 
nac obicriianriar i'Xcn:plu,Scriba: ftic- 



luior cH accu- 



19.W f j 



« abcft 8 
us.c. 



B 



nibus' manibus manducant pancm ? ^^^^tSTn^:^^^;;.:^ 
* At ille rcfpondens,dixitGis , Benc pro- 
Fhetaaitlfaias' de vobis hypcciitis^licut "/t;"!^^^^^^^^^^^^^^ 
fcriptum elljPopukis hiclabiismeho- 
norat, cor auttm torum longe\ftamc. 
^in vanum autcm niccolunt,doccntes 



prxccpta hominum, 



Rc- 



renioriim fcntttia , duni n.odo hrbcat 
aliquorii fcniorum opmioncm cui ad- 
ha;icat ,non folct icprthcndi ,nifi aU 
itifortaflisquioppolitam partc tucn- 
lur. Si vcro quis tranJgicdiiur com- 
nuincm fenioruni iradiiionem,pubIi- 
ca ctiam conluctudine Hrn)atam ; u 
grauitcr pcccat inotum iudicio. Hic 
gitur atcufaniur ditcipuli Ic(u com- 



*um%<i. doclrinas 
linq 

''traditioncs'hominu j baptifmata VrCCO- ^Wrtnr, nanu]uc confuctudo in Iib.ira- 



•traditionc 

Hi.C. 



ucntcs cnim mandatum Dci,tcnctis munis traditicnis & cofuttudinis vio- 



^ fccilUi o. 



Ext.lO.h.ft. 

Detir.^.b.16. 
Eph,6 a.t. 
Exe.xi.c.xi 
Leu$T. to.f . 9 
rrm.Lo.r.xo 



muita 



^ o 1- o r /' \ ' r • • ditionum HALACHAH dicitur, id cit, 

rum cx calicum : oc alia i;milianisracitis ambuiatioiaiqucambuiarc. confuc- 

!• I •II c • . . ludinc vtieft , ex Hcbraico idiotifmo: 

r.t dlCCbat llilS , DCnCirritUm vt, Qu^iambuI.iminv.isl)omini.Er 
. . » --^ . 1 • • '^'^ apparct illos non leuiicr nugis ar- 

racitis prxccptum Uci , vt traditioncm matosfuisadortos fuinc icfum .vfos 

f\ /- . io'\/ r ' nimirum ftvlo illo orationis doftri- 

VCltram lCrUCtlS. MOylCS Cnim dlXlt. naliacmagiara!.,c|uiccrtavfurpat.o- 

Y y ^ ^ nc & oblcruationc pondus addere fo- 

Honora patrem tuum & matrcm tuam: i^td^fputaton.bus. 

• 1 I- • • 1 • ^ DeToiu tjypccrtttf.] Hvpocritapfo- 

&.v)ui malcdixcritpatri vcl matrKinor- pricm.mumvcihinnoncmfigniricat. 

, iiTr 1- • 1- hocgencrcalij a(fVionc &: gcnu.altj 

tC mOriatUr. VOSaUtCm dlCltlS.Sl dl- vocibustabulasagum.&pcnonasfu- 

I , f I itfncnt , atquc rcferuntncn proprias, 

xcrit nomo patri aut matn , Corban , ^■^^^aiitnas^rcgum^ducum.r^iuorum. 

. ^ . * ^ patrum , fcnum , marronaruin. Hoc 

(qUOd elt dcnUm) qUOaCUnqUC CX mC, vcrbiJm Icdisfapicmifnmc vlurpauir. 



1 . r - i 1. ' } '1 — fignificandos cjui vel gcftu Sc 

tibi rrorucrit: & vltra non dimittitis ^*-^/""'^' 

I cultiim infpccicrcfcrunt.Hic vtrofquc 

cum quicquam faccre patri fuoautma- ';"gi^/har.f.Tos&scnbas, 

l J 1 d Rdit.cjuentti tmm manttxtM Det.] Chsi' 

tri, rcfcindcntcs vcrbum Dci pertra- ''""'^"''p'""^'^"* ^'^"'^'^T^' 

^ 1 & componit : lenciistradirioncm ho- 

ditioncm veftram quam tradidillis. & minum.qu.Tomniadiuid.t&com- 



mittif .Illud vnum m.mdatum crt om- 

flmilia huiufmodi multa facitis. hc^^^X^Z^^l^I^l^Z::. 
aduocans iterum turbam,diccbatillis, ^^Z^!^;:::::^^ 

SPK\\i\\XC ^hquando perrumj)cntc$ cxprena Dci 
ilULllL^ pr.Tccpia , cademquc gra;jiffima , vt 
Aibiunfto cjfcmplo parcbit . c Beneirruumficinii.l Ironic<if addrum c^ adiicrbium Acwr. Ingcniosc,in- 

?uit,amouiftu pulchcrnrii^collocatum prapccpti'm Dci, vi codcm loco itatuiam traditioncm vcftram fcructis. 
Moyftt aiimdxxu.] Apcrtc confirtpat Chriftus lcgcm Mofisa DcodiAatam cftc. 
g Corl.ui.'] Frequenti/Timc vfurpaium voca''uIum inTraditionibus:cft.]Uciurandi forma aut dcuoncndi . ac Ci 
dicarur, Pcrdonum facrum iuro meenc damnatum 8c dcuotum , fi quicqiiam cx mc iuucri.'; 2 vcl fitdonum alta- 
riquc dcuotum, quidquid ru cx iix- iuuari pofTis: aiquc ita dcuotum non poterir ad tuos vfiis transfcrri. cuin, in- 
<}uann, qui ita r ronuntiarit, non dimittitisquicquam faccrc patri fuoaut matri. Hoc non (oliim malcdiccrc , fcd 
cxccran parrem ,& ab omni dcbuo oflScio.aique ab honore abalicnarccft.I-cgcintcgraraclucidationciu i» 
Jblauhzi cap.j^ 





/ 




Early European Books, Copyrigh 


l©2012 ProQuest LLC. 




Images reproduced by courlesy < 


dI Ihe Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze. 




CFMAGL 2.6.551 







a Sic&vas imprudentes effis.} Diuina 
prxccpta ap^-Tt fliinam xc]iiifatcijj bc 
veijtatcin pr.Tferimt oc contjnent : li- 
cut lcripttim eft, Omaia mandata tua 
ar luua';. n;iman.iver6,cum noa om- 
nia .rqu.i fiat & loli ia , vcl coll «tio .c 
cuaid..iinis vel pru.Untjac latjonibas 
aBftmianda ciV: Jocci Ijius: tiradentix 
ration s ex natura ilngularum rerum 
probe cognita con;lant 
D c^tu «0 1 uitruT tn cor etut.'^ Igitur 
C->n(lacranda primum eft hommis 
narura, r|u.i; piopnc lit , an corp js, ao 
animus ma^js homo vcre dicatiir: 
cjutd corpori , quid animo cam aljis 
jebw': commMoe, quid non : qu* vcra 
vtrjufquc partis munviities .qu.-c m- 
puritas.vude hxc nafcantui. Malorii 
etiam &: bonofumjgencra dignokcn- 
daTunc. 

C Et inde furjrfnf-'] Difccdcns illinc, 
abiii in partcs GaIil.T2,qu9 Tyri 3c Si- 
donis agro finittm.-c eraut. & nemmtf 
voluit fciio lc illuc veuiirc , nc eius a l- 
uentus diuul^^areiur apud g^rites iHas 
finitima.s , quibus non erat piomiiVas 
Euangcljlld. lubcbai autem ^n d )ino, 
vtexceptis Galtlzis ^ ouibus IiVacljti. 
cx domus , alijs non ind.carctur aut 
diccreiur. fcd lux latcre no pi)tclt Au- 
ditum eni.m eft de lilo euam in huiti- 
mis oppjdis & locis. 
d Sjyoyh(cuiJfu. ] cx gmcre Phoenicum 
in Syria habitantium : nam ahj rx. 
Phoenicibus habitaucrein Africa, Li- 
byophocniccs di<fti. 
c Smepruti faTur.in (ihoi.] Doftrinam 
cuangclicam ic miracula , quibus hjrc 
confirmanda hi 'rat fihis rc^ni Ifrac. 
htici,qui famil ares magis m don o 
Dci cfll- dicc -antur.cxhibcri primiim 
oporiuit, ad confirniandas promiflio- 
ncs patr Jm, vt D P «ulus exponit. Gc- 
tes in domo Dciohm vt ranes in f.i- 
iniliaccnfcbantur;iis cxccptis.qui fiJc 
& piciatc non dilfimjlcbvcrts fihis icfc 
exhibereiit:cuiufin9dicxcnjpljnju h^c 
mulierpixHitit. 



158 EVANGELIVM CAP. VII. 

Audite me omnes, & incelligite. ' ^ Ni- 
hil cll cxtrahomincmintroiensineum, 
qaod pofljt eum coinquinare.fed quede 
homine proccdunt ^ illa funtqua^com- 
municant hominem. Si quis haber 
aures audiendi^ audiat. Et cum in- ^ 
troilTetindomum aturba^interro^abant 
eumdifcipuheiusparabolam. Etaic 
ilhs / Sic & vos imprudcntcs cftis } Non 
inccUigitis quia omne extrinfecus intro- 
iens in hommem, non potcrteum com- 
municare: q uia no nitrat in cojc^eius, 
fc J in vecrem "vadit*, Sc in fccefifum cxitj " 
purgans omnes efcas? Diccbat autera 
quoniam que de homine exeunt, illa co- 
municanthominem. Abintus cnim J"-^- 
de corde hominum malx cogicationes " 
procedunt, adulrcria^ fornicationcs , ho- 
micidia^ furca,auarici?,ncquiti^%do- 
lus,impudicitia:^oculus makis^blafphe- 
miA, fupcrbia, ftultitia. ''^ Omnia ha^c 
mala abintus proccdunt, &communi- 
cant homincm. ^"^'Et inde furacs abiit v< 
U) hnes Tyri & Sidonis : &: ingrclfus do- 
mum, neminem voluic fcirc, & non po^ 
tuic lacere. ""^ Mulicrcnim Ilatim vtau- 
diuicdceo,cuius fiUa habcbac fpiritum 
immundum,incrauic, &pr6cidicad pc- 
dcscius. Erac"cniaViiuilicrG5cilis,-autcm 
Syrophcenilla genere . Ec rogabac euin 
vc dxmoniu eiicerecdcfiliacius. Qui 
dixit illi / Sine prius facurari filios. no clt 



utem t 



cniiri- 



D 



Lhc. 1 1 .^. 14. 
* depTtCiititur 
«. 



CAP. VII, S E C . M A R C V M. IJ9 

enim bonum fiimerc pancmfilioriim,&: 
mictere canibus. At illa refpondit, & 
dixit illi/ VtiqucDominc.nam &: catelli 
comedut fub menfa dc micis puerorum. 

Etait illi / Propter huc fermonem va- 
dcjexiitd^monium afiliatua. '°Etcum 
abiiflet domum fiiam, inuenit puella ia- 
cetem fupralectum, & da^monui exiilTe. 
'^Etiterum cxiens dc finibusTyri , ve- 
nit per Sidonem ad Mare-Galila^ar in- 
tcrmedios finesDecapoleos. Ec ad- 
ducunt ei furdum &: mutum : & depre- 
cabantur* eum vt imponat illi manum. 
^ ' Et apprehcdcns eum de tuiba {cordim, 
''mifit digitos fuos in auriculas eius : &: 
expuens^tetigit linguam eius. & fufpi - 
cicns in caclum / ingcmuit, &c ait iUi, 
Ephphechah^quod eft, adapcrire. ^ ^ ' Et 
ftatim apertx funt aureseius,&: folutum 
cft vinculum lingux eius, &c loqucbatur 
re(5le. Etprarcepitillisnecuidiccret. 
Quanto autcm cis prxcipiebat, tato ma- 
gis plus prxdicabant, &:e6amplius 
admirabatur^ dicctes^ Bene omnia f-ecit: 
&: furdos fecit audire, &: mutos loqui. 

CAP. VIII. 

7N diebus illis ' itcrum cum turba mul- 
ta eflet^ ncc habercnt quodmanduca- 
rcnt : conuocatis difcipulis, ait illis, 
* Mifcreor fuper tuibam : quia cccc iam 
triduo fuftinent me , ncc habent quod 
manduccnt: ^ &:fidimifcroeos iciunos 

S t in 



f Vti(}ue Dcmmr. ] Orntionem Jcfa 
contumcIi.T ac ccpulfx fpccitni pi.T- 
bcntem iis qui fidei elcmentis erucJiti 
non efli.nt, mulier hxc prcmiflloncm 
flln f-a(ft.im intcrprctata cil , idtjucfa- 
picntiflimc. 

g Pfopter Imtu/errfjor.on.] Proptcrom- 
nem illam viu.T fidci t ationcm, quami 
orationc lita expieflifti , mipeuail 
quod poAulalpas. 



h Mift (^^Hoiftiosin writultti tiui.'^ VAlf 
eft nonnunquj lefus hui ifniodi a(\\o- 
nibus &: ccicmoniis, qux fipnificabie 
uiquod verc agcbatur al> iplo ;proba- 
bantque virtutcm manifcftam ex ip(6 
cxir^ ad lanandos oiTiaes. Eranteiiam 
voluniatis 5c intent .mis fignum. Ali- 
qiundo vcro al'fquc huiufinodi a,^io- 
nibus, folo vcrbo /anabat. 
i 1'Xcmuf:.'] Ex cogirationc malorum 
aclaborum in qur» hcminum genus 
ob pecc.itum inciderat ; atquc ob ftu- 
piditatcm hominuiii, qui hzcnon rc- 
ftccxiftimcnt. 

k £f y?*jf>/».l Triplex miraculum ca- 
dem opetaeditum-, aures apertx, viri- 
culum hngux foluium, tcita fic cxpc. 
dita rermonis facultas. 



c A P. V I X I. 

a Ttmtm ciifn turha multatffet.] Aliud 
ccrtiflimx Dei crga cos qui fc fcquua- 
cur, prouideaux excmf lum. 




I 

Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC 

Images reproduced by courtesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



140 EVANGELIVM CAP. VIII. 

in domum fuamj deficiec in via: quidam 
cnim cx cis de longe venerunt. * £c rc - 
fpondcrunc ei difcipuli fui , Vnde illos 
quis potcrit hic fiturare panibus in foli- 
tudinc? ' Ecincerrogauic eos^Quoc pa- 
ncs liabecis? Qui dixerunc, Scpcem. 
"Ecpr^cepic curbc difcumbere ibper cer- 
ram. Ec accipiens fepcem panes^ gracias 
agcns fregicj&dabac difcipulis fuis vc 
apponcrcnc , & appofuerunc curbx. 
^ Ec habcbanc pifciculospaucos: & ipfos 
benedixic,&iu(llcapponi. * Ecmandu- 
cauerunc&facurati func: & futtulerunc 
quod"fuperauerac'defragmetis, fcpcem ' 
fporcas. ' Eranc aucem qui manducaue- ' *"* 
rant,qu3fiquacuormillia: & dimific eos. 
Ec fbcim afcendcns nauim cum difci- tr^-f.d.sf 
. „ 1 rin,,„ , P, ^^^^' ^^'^^^ P'"»"" " Dalmanucha'. ' M.gcd.n. 

A . Ctnijwrer» (um m.] Fjngere multa IIC^ • r^l r - 

X:^:^;;::^^'^ i^texi^riincPhanr?i,&:ccrpcruiK"con. 
apudvuiguseieuarctcntabant. * quircrccum co. qu^rcccs ab illo'/! ann '''^"^^* 

b Nouumfignumil. J 1 ^ ^ l»^*»- iv.iv.> dU lliU UyilUni g 

lorum arbitrio cdcndum , noncxiis Cie CXlO. CenCaCeS euni. F T \naCt\^'}fr^Q 

^uv expcftanda &obfcruandaindi- . • • ^ - , llIgLinnCCS 

cabanturinlacris hbris. attamcndi. IpiriCU* aiC^Quid Creneratin ifl-l firrnni-»^ 
uini confili, lat.oncs hu.ufmod. ho- ^ • . ^ ^v^iltlJLlU lltJ U^nUni 

^^0^^"^;.^""'^^'^'^*"' qua^ric? Amen dico vobis , fi dabicur ac- 

w^wf.WfT.^.] Pharif;corumdoftrira ^ . ^^^^^"^41. ilC GUlllCCCnS 

omnis in fxierion pietatis abnfdcm COS.aiCCndir iremm niniti-i 

copofita fpccic pr.Tapuc vcrlabatur, ^ ^^^^'-'-i^^AL lCCrUm naUim3&: abllt ClMnS 
«mus finis populo magis quam Dco irCCUm. F f I i r i fln-» •^^ T 

probari craf. Herod . vcrd doarina rLCODlICl UinC paUCS lUmerC: ^•^^'^.-•^ ' 

omnis mundana crat , humanarquc & ni(l Vniim nin«iv» t^r\n U^U^l r " 

prudcnt.arratiombusinnncbarur: t.v . A^*-' pandTl nO^ nabcbanC lCCU 

lum rehgi. nisrescurabat,quanium in naili ' ^ F T i-tr/^^J t-»i ^k^^ J" t t- 

adrcgri potcntux ac poi.tic^, vt d.ci- ! "^^^; pr?cipicbac cis^diccn s.Vi- 

tur, vit.Tadmimfharioncmfaccrcm- dcCC rm/»r<«» r^t-.^x».-» n1 T 

«eiiigchat . invtraquc partc vcrx pic- ^ ^^uccc a rcrmcnco Pharifxorum 

tatisvirtusd. fiderabaiur. Ab I is au- f(-rm^=»nr/^ W^r^J:« 16 r • t ^ 

tcmmodisalicnosefleoportetcosqui ^ ^ l^CnCO MerOUlS. Ec COCTlCnbant 

fanamChnftidov'lrinaqu.T.unt:nam ad alrf-rnrrn-ii /^V^.,- • ^ ' 

iiquidvcltant.Ilamcvvtromsgcncrc «^^* ^^l^^^rU m , dlCJU tCS Quia pm ^'S nOn 
admifccaiur ,omnismafia .quarfira- n iKpf-l-inc '7/^.,^ — . \, 

pliciflimaellcdcbct.cotrumpciw, -ll^»^CinU5. COgnitO^aiC lIjS IcfuS 

Qu id 



CAP.VIII, SEC. MARCVM. 141 

'Quidcogiracis^quiapancs non habctis? t^^^l^ZZ^T:^':!^ 
nondiim cognofcids ncc intclligitis?ad- r.ra^^^^^^^^^ ^"^"^^''^ '^^"^ 
huccA:catuhabetis corvclhum? ocu- 
los habentcs non videtis ? & aures ha- 
bentes non auditis , ncc rccordamini? 

quando quinquc pancsfreo-iinquin-, . / . • 

torum pienos fuibiirtis? DicCit ci, Duo- i;3rv:;r^,°^x?x„'r 

dccim. '° Quando & feptem >ancs' in ^^luS^tdxrpi^^nai;'" ' 

quatuor miiiia, quot fportas fra^jmento- 1,^:^;:^::'::^::^:::::^::::^. 

xum tuliftis? Et dicunt ei, Septem. ' ' Et c'i/rfLrN!:tt\~r 
dicebateis ,Quomodonondum inteili- '^'^i:^:.^:^::^!:^:::':^ 
gitis? ' ' Et veniunt Betlifaidam : & ad- c^Z^ZulZ^i:!^:!;::;:" 

ducunt ei cxcum , & rogabant eum vt ^";^!:^:^^:::;:,.;t:^'!:;:. 

illum tangeret. Et apprchenfamanu mtlLf' •"-"-''-^- 

e ' ff Nemim dixeru.l Humana cloria itt 

UXlt eUm eXtra VlCUm: &. CXpUCS bcnisopenbns& lludionsafnombus. 
1 • r ' -1 r • • benciiiiis faclis fugicndueft. 

in ocuios eius imponas maniDus iuis,in- h Lt in TLitnttrrtt^alia! ] Non pCOptCf 

r • J • J 14.1- r • gloriam hoc rocai Iefus,qi-am illc (ibi 

terrogauiteu Ii quid vidcrct. ^bt alpi- nonqii.TrcbatikdadexpcMunduho- 

I . 1 I I 1 xnmnm defciudicium, qiiarcnus pro- 

ciens^ait, Video nommes velutarborcs, ceirinbi .anus opcr.busni racuhsquc 

bi 1 < • J • fp '^Atis , & tania doarm.T graimate 

UlanteS. ^ Uemde ItCrUm impO- acveruatcexplorata De.ndcvtdocc- 
/- . 1 • o • rct fuos maius aliqaid dcfc ftniirc in 

lUlt manUS lUper OCUlOS CIUS : & CaCpit f^^m ipforumvi.htatcm.&ahorum 
.1 |-». n • 1 \ • 1 ctiam hominunj , quibus ha:crcs in- 

viacre. &: reltitutusclt ,ita vtciarc vide- notcfceret. 

±0 r 'T •]} • 1 * ^uem meduMnttJfelyfimims:'] Homi» 

rCtOmnia. htmilltlUum m domUm numiud.ciumacmcqualcnamquan. 

- tr J • 1 «uniquorft :quo nc.n»:nccenlcorilh« 

iuam.dicens.Vadcmdomumtuam : & cncm.mu^vtaudnus&cxccptusipns 

, . . ... ..|. . prodcnc Ipcrer ? Non rogai dc vnx 

li in vicum introieris , ncmini dixcris. intrpr..aic& fanc|itatc...oium qu* 

n*T r 1 r 1 notiffimaerat .lcddeopimoncdigni- 

Et CarcHuS CltlclUS & dllcipUh Ciusin t^tisaucloraat.sque(u.ir. 

r> 1 k £:lni rrjfnndtrw.t tlii.] IIoc rcfpon- 

caftciiaCxfarcx phiiippi : & in via in- ^:^::::,::,::-'^::::':;':;:^;^ 

tcrrogabat difcipulos fuos , diccns cis, ^S^-^m^Z^^^^Z^^i 

• Qucm me dicunt c(ic homincs? Qii. z;^:::::!:^::^::^:^:: 
rcfpondcrunt iiii , dicentes,* lohanncm z::;;^:^^::::::!^::;;'^! 

Baptirtam,alij Eliam.alij vero quafi vnu SS/af,f^torJr;rfJ;* 
dc prophecis. " Tunc dicit illis,Vos ^^^i^^Z:"""""""'""'"" 

S 3 vcro 



T 



\\1 EVANGELIVM CAP. VIII. 

\^\S^^Z:^c^^^^s^o quem me cfle dicitis? Refpondcns 
;^fvt LTict Pcti-us,aitei;Tu es Chriftus. '° Etcom- ^ 

Z:^:^:::^.:^^':^:. minatuscfteis "necui diccrentde iJlo. 
'Z^^ir^i^::^^, " Etccrpitdocereeos/quoniam oportet 
«?::!trr;Xi:!nfit:nl^^^^^^ ffliumhominis patimulta, &reprobari 
r:a:,\':::;i''d",,^:^S a fcnionbus & a fummis faccrdotibus & 

vrpiiblicc hocteftimonium ederctur. r""!' o 'J*© CL ^ J" C 

Huius viui tcftmionij penur,amaxi- ScriDlS^ & OCCldl : & pOlt trCS CilCS rclur- 
ma totius orbis lerrx pars his niircris \1 V T 1 I 1 

temporibuslaborat.vndetanraerro. gCrC. ^ bt palam VCrDlim lOqUCDatUr. 
lum calii^o mcnnbus hominum ob- d r-. i i -r^ • • 

ht apprchcndcns eum Petrus ^ cocpit in- 
Qui conucrfus^ &: vi- 



uerfatur. 

b Nc oii dicerent de illo. ] Nc cuulgarc 

lur illudte/limonium reuclatum anio CrCparC CUni, 

tcn)pus, hoc eft , ante rcfurredionem i'- !-/^- 1 r — • n t\ 

fuam.nam tunc iliis tamum conccf- dCS dllCipulOS lUOS . COmmmatUS Clt PC- 
ni Deus huius teftimonij copiam.qui 1 • x 7" 1 r* 

icfum.prumrequebaniur. vtdiic.puii tro, diccus . Vadc rctro mc latana, quo- 

&: Apoltoli ; vt hoc teftimonio longc . ^ . > r t* \ 

ma.usahquiddeiprorcntireni.quam niam uon lapisqua^ Dci lunt^ lcd qua^ 

funthominum. Et conuocataturba 



cum difcipulis fuis^, dixit cis , Si quis vult jv/^.„ 



mcrequi/dcncgctremetipfum : & tolIatL.^.r.x,. 



cruccm luam 



n,&fequaturme. (^L.lf^^) 



pro 



cnrteri liomines, & teftei ilH cficnt d 
uma; virtutis maiori cum obfcruatio. 
nc; & habcrcntctiam firmioremfpem 
<lc ipfius refurredlione,i]hsdiebus qui-. 
bus ipfc tradendus , condemnandus, 
crucihgondus , & fcpulchro conden- 
dus crat : quamobrem ipfe coepit illis 
ha:c omniaprxdicere. 

C Sluomam cportet filium hominii patt f ' 

hulDii:"Z;fc„r fair.'^;'; "^"^ voUierit animam fuam faluam fa 

ccre,perdct eam :qiii autem pcrdiderit 
i::^^::^^^^:''- animam fuam proptcr me & Euangehu, 

i::.^:::::^:::^^;::^^::^ f^iuam faciet cam. Quid cnim 

fdi,frrt1^:rem^^::r/^ura" derit hommi , fi lucretur mundum totu 
^uVhfprreXTur^^^^ & detrimentum animx fua? faciat? ' 

pere qux Dci funi , fcd quac funt ho- 3 7 
minum , quorum eft cxlcftia terrenis 

r^otl^^^M] id cfi . mcum pro anima fua? ' " Qui enim me' ' confu- ^ 

omninocxcmplumfibiproponat.qui /^, iT,, ^ * • 

nonvcmvtfacamvoluntatem me5, ^^l^ rUCnt , CX VCrDa mCa Ul ^CnCratlOnC 

fcd voluntatcm Dei qui mifitmc jatq. ifl^ ^ q y. ^ * ^ ri- i 

hacimuationemciperterat qmdquicl adUltCia & pCCCatriCC I & fillUS Ho- 

ilh mc fcquenti in hac vita accidefit, ,.^.,:,^,' C J * \ 

quamuis grauiffimum. namquc hoc minis conrunactur cum 3 cum venerit^ confitcbi. 

mcumejfemplumfecutus,anina tan- ^l^-:^ ^.I T " h I • ^ 

dcm ruam faiuam facict. igiturnon 111 giotia patus lui cum angcljs fan£lis 

ad humanarum cogitationu affeftio- ^ * 

numquc rationcm , lcd ad mci imita- C A P 

tionem vitaminftituatfuam f ^«^yj^g vitam fuam. fed habctdupliccm fiRnificationcm n« 

mcn anm).r v.tal.s & fp.ntus. ad vtramquercfcrcnc^um cft tota hac cra.ionc: fcd alir^r afquc al tcr 
g Conf:.fsuf,urU.] crubucntik ncgaucnt.velmctuvelcupiditatcrcrum humanariuii cdmLmrnnrnJ^^^^ 
ucrit racam virtutcm, Euaneclijquc mci vcritatem. VoOuLa.^ Euangdium mcnTvtfunZ^^^^ T i^""^ 
h f««4/'ir/«/Wf«.]AntitEctongcncrationiadultcrxacpcccatncU 



Aut.quid dabit homo commutationis £^''2.''^* 



9.<t.i6. 
cofefliis o. 



tur o. 



CAP. IX. S E C. M A R C V M. 14J 
CAP. IX. 

il!;!';'/ PT^dicebat illis , Amen dico vobis, 



C A >. IX. 

« n diceh-itillb'.] Vidofeict (\ulti/n- 
nic agcrecosqui mctu vcl Ipc, aut ali- 



quia funt quidam de hic ftantibus q^oh^'^^"^^*^'^^*""^"^''^"''""" 

l l ^ propofitu qu^renai regnum Dei,quod 



qui non guftabuntmortemjMoncc vi- ^"^«if"""'"/ 

10 b UOTliC Vti-LVi 



.I7.4.T. 

* afTumpIit 
MS.l.S. 



erat , & breui vcnturum, 

_ _ .jMitrc^nitDetvtnumnivir- 

dcant rcgnum Dci venicns in virtutc. '"''•^ oii^qui. proximum ten.monia 
1 



a Deo breui edtnduni dc fua auclori- 

Et poftdicsrex^aiTumificrus Pctrum '^:':'!^:^'^!^^::::^:^!:^ 

&Iacobum &Iohanncm : &:ducit illos f„Tulr;.odpr"l~ 
in montem cxcelfum feorfum rolos , & ct„Z™,na:!^?™,;r;lr/„' 
' transfiguratus d\ coram ipfis. ' Et ve- ^Z;!^^^'^'^^^^^: 
ftimcnta eius fadta funt Iplcndentia ^tk' ;nofTJu;:n,ruX; -r^u,:; 
candidanimisvelutnix,'qualia fullo n5 Z''^!:^;!:'^::;^:^^^ 
potert fupcr terram candida faccre 
* Et apparuit iilis Elias cum Moyfe: ' &c 7ml 

Ir r ^ r r quos ludas vnus ex Aportolis crat. 

oqucntcscum iclu. ^ ht relpon- c 7r.u,v:,rr:r«ic^^^ 

1 -r» • T r r» I 1 • 1 /1. fiusfad>ac(LiIteraadmirabilipuIchri- 

dcns Pctrus, ait Itilu, Kabbi , bonum clt luain.sfpicndorcvtfoifui^ens. 
ic cHe : & raciamus tria tabernacu- terramCricftium exceiicntixcomp»- 

11 . n \ t r n T-1- raripotcft. Doccmurefiam exintcrn* 

ajtlbl VnUm ,& Moyll VnUm , OC thX beantud.ne cxtcmam orrn 



(^atuiitu , hcc eft , difcipulis &: turbij, 
hoc vifuri erant , antcquam guftarent 
raortcm. Ahquienmi antc hoc mori- 
erant cx illa multitudine , intet' 



vnum, 
rer: 



6 f 



Non enim fciebat quid dicc- 



Mt 



contri 

quam mundus opinatur. 
e Et eTiWt focjnetites tum fifu.'] tanquam 
^ teftes mifH a Deo , qin lefum Lcgis &r 

crant cnun tunorcextcrnti: ' oc ra- prophctarum linem icopumquc circ 

^ I I . A • <tcc!ararv.nt. 

cbacltnubcs obumbrans cos:&:venitf ^onemmfciehxtquiddiceret.^ excci- 

. I .. n 1 • Irthumani fcnlus faculraie Icfu Chri- 

B voxdenubc , dicens .Hicelt hliusmcus ^^» gio.ia:quam Fctruscumcogno. 

. ... 8 n • fccrc libi videictur ,non aptc lamca 

charillHTius : auditc illum. Lt Itatim intcrprctabauir. 

I . . 5 Semuiem tunpltti^ itdenmt , nifi lejim 

circunlpicientes ncmincm amplius vi- j inteikxeiuntn^ 

r _ _ . , » ^ te illum clk dechratum hliura Dei, 

& pr.Tccptorem hominum. 
h Conquircntrs a**../ c//If inm a mortuis 

dercendcntibus iliis de montc , prarcepit 7r^::tlX]^Z:^}{^Z 
illis nc cuiquam qux vidillcnt , narrarc-t: ^^^^^Z^aZ^lZt:::;} 

hdcs ,ncquc cxcmpla illis ignota illo 
teiriporr crant : ex quo intclligimu-. .1, 



derunt, nifilcrum tantum lccum, 



nili cum filius hominis a morruis refur- 
rexcrit 



I o 



Et verbum continuevut apud ^:!i:^J^!;::-J:-:t:^'tt 



fe^-conquircntes quid eObt, Cum a mor- ^^i^^^^^^ll^lt^^^^Z:: 
cuis rcfurrexerit . " Et intcrrogabant ' aiwfiSnKt 

J" ^ ^ « • J J:^.,.^«.r)LA» (tum Hlium Pei, tequceum c/lc ,non 

cum ^ aiccntcs . uia ergo aicunc r na 

" rcde vidcntur I'h.irir:ri Scnbar cx- 
pctlanJum ptoj>oncrcElixaducntuni.atqucidc6 ncgarc tempus nunc cHe regni pcr Mc/fiam obiintrndi.quod 
nondum illud li;>num adfucjit hhx vcnicaiis. qiwmobicnj ae^uc ic iccipctc volunt , ncquc ahum Ic rcccpturoj 
riicnnc.nili prxccdcntc £li* aducniu. 



A VJiiti («m vemrn pimc rcffitnet cmfiut. ] 
tlon oiunt riurifai.afliimanus Elia 
vcntunimprinium: Icd quo fi^no co- 
pnofccntius tlias fuent , hoc ipli non 
dcHniunt, cum tanic dLhnjruni apud 
Prophcias fuciit , illum rcftnuiui um 
onin.a, hocc/t , pcnurbaram lam in- 
ter hom;jncs pietaris &i ofticioruin la- 
tioncm, difcrtti inlua capita rclaiuru, 
idqiis uoCU:rum 

b £t a^Hcfnido fcnj'tum e(t in fHf.m hcmi- 
""•] Qjifma-^mocium fcnptum eft 
dc hho hominis, illum muha paiiiiru 
&: conrcnincndum criir, Cic Ehas venit 
ccrro figno notaiidus , licut fcriptum 
cftdc co,nec poteft ncgarieius aduc- 
tus ,vi nctjuc ctiam fUij hominis Eha 
confccuturi aduentus ncgnn potclf; 
<juem ip(i contcmplerunt, fic probns 
ignominiiso.ue afrt,cerunt,&: feccrunc 
ilhquarcunquc voluerunt. uavirijm- 
que fignum apcrtilfimum eft ilhs,& 
qucd £!;as fav^uru\ ciat , &: quod <i- 
luis hcminis, cx iUoruin contciiiptio- 
ric&inuidia pairurus crar. adeo ni- 
hil illi dt fidcrare m huius xtatis certa 
adnotationcpofiunt. 
c Et JeicrMH lUt (^u^nuncjtie volummt.] 
Elix aducntus periculum fcccrunt, 
ccrtilfimumqucrcper.-runt, nec tamc 
crcd:derunt ilh, fcd fadoiam pencu- 
io, illum occidcrunc. Ecdcm modo 
& rihum hominisi lumiplorum Mef- 
(iam cxcipiunt contemnentcs.ncgan- 
tcs t um efie, qucm ccriis fignis ft cun- 
dum (cripturas cognofccrc debu> runt 
& poiucrunc , conii.mpium ignomi- 
ria, & morte afficientes. 
d Et cotifcittm cmnu foi ulta nidetis Tifum^ 
ftuptf.-clus cil. ] Hac /larrationc apcrte 
lignificat Marcuspancm al-ciui illius 
fpiendoris.qui in vuliu lelu nupcr 
nituerat Apoftohsteftihus.adhuc du- 
rafic vel emicuifle, vt non minus ad- 
mirabilis apparcret popul tuc Iclus, 
«juam olim Mofcsc colloquio diuino 
rcuerlus Ifraeliti«: apparcbat; eo tamc 
glr riacdi cnminc.vtille terribilis,hic 
vcro amabihs viderctur. idcii fubiun • 
git, £f cuurrentts jJutithant eum. 
e ^ut vffpordtns eti.] Parri pucri ac 
difcipulis, vrraque cnim pars incrcf^u- 
Iiiatis vitio Iabcrabai:quv rcs di .inam 
poti ntiam detinet, quo mir us cft:c!c- 
tinimam in rcbus ciiam diiFicillimis 
lentiamus. 

f/ it.iurrtfpiritusconturhmtitillum.'] Sen 
fit fpiri'U«: cfficacitaicm Icfu , dc qua 
diicipuli & Scnbx pioptcr incrcduli- 
catem conqua^banc 



multitu- 
MS c.$. 
cum,cxpa- 
uu MS. c.s. 



144 EVANGELTVM CAT.IK. 

rifxi & Scrib:c,quia Eliam oportct vc^ 
nireprimum? Qui rerprndcns^ ait 
illis/Eliascum vencrit primo , rclHcuet ^ 
omnia: &: quo modo fcriptum eft in fi- 1^.^4.1. 
lium hominiSjVt multa patiatur & con- 
tcmnatur. ' ^ Scd dico vobis quia &c E- ^^.[7^!;^ 
lias vcnit ('& fccerunt iili quaxuquc vo- 
lucruntjficut fcriptum tfldeeo. Ec 
veniens ad difcipulosfuos, vidittuibam 
magnam circa cos, & Scribas conquirc- 
tcs cum illis. 'Et confeflim omnis 
' populusVidcs Icfum/llupefadus cl},&: 
expaucrunt': & accurrentcs, falutabant'" 
eum. ' ^ Et interrogauit cos^^Quid inter 
vosconquiritis? Et refpondens vnus j^'^-*-»^ 
de turba,dixit, Magiftcr.attuli filium 
meumad tehabetcm fpiritum mutum: 
' ^ qui vbicunque eum apprehcnderit.aU 
lidit illum , & fpumat & ftridct denti- 
bus,& arefcit:&dixidifcipulis tuis vc 
ciiccrentillum, & nonpotuerut. *Qui 
rcfpondcns''ci^', dixit.O gcneratio in-^ei.Ms.c 
crcdula, quandiu apud vos ero? quandiu 
vos patiar? affertcillum ad me. Etat- ^ 
tulcrunt eum. Et cum vidilTet eum/ fta- 
tim fpiritus conturbauitillum : & clifus 
intcrram^volutabatur fpumans. Et 
interrogauit patrem cius ^ Qiiatum tcm- 
poris cft cx quo ci hoc accidit? At ille ait, 
Ab infantia:^ " & freguentcr eum in 
ignem & in'' aquas'mihc,vt cum pcr- 

dcrec. 



CAP.IX. SEC. MARCVM. 14; 

dcict.Tcdfiquid potes, adiuuanos ,mi- i cf:f,^c^S;:'ir„7b:" n^^^^^^^^ 
fertus noftri. * ' Icfus autcm ait illi / Si v^^t^pZlrrSSr;? ctl 
potcs credcre , omnia poai bilia ^unt crc- [r,t'n?r:;.n£'^ 

dcnti. Et continuo cxcLunans patcr c^^i::::,:!!::.!:!:::^;:^^:!^. 

pucri,cum lachrymis aicbat,Crcdo Do- t^^ll^^^lr^:^":::;;^ 

• v^ «1^.«^ . ^ ^.^^--.J 1:.^ _ omncm infiiuto lupcrai intcruallo. 

ininc: adiuua incrcdulitatcm mcam. b stfous.r.ure.] Dciv.uurcm 

»5 * U*. - • J ^ 1 r nitam cfic hac oraiionc Iclusdocct; 

Lt CUm VldClCC iClUS COnCUrrCntCm cfficcmiam vcro .ux.a fidamodum 
•..-.-l^...^ • i\ r • • ' • apud cos qui indiRcnt, Ipc^^ari. Oftc- 

luiDam . commniatus cit ipinrui jm- du ctiam fidcm inhominc mhniiam. 

J'l* •ll*r' Irt r • • vt itadicamus.cfii- poflc, quamuiscx- 

mUndO ,dlCCnS llll^ SurdC &:mUtClpin- icr.rv.riutcs.pr.T!^r.im moralc5,m. 
^ d . . .1 . .1 * fininnonfim.Eftniacnumn.vftcnu 

tus^ cg;opra^cipio tibi ^ cxiabco: &: am- inhacorationc.quodaiiquando.iiu. 

1 • • . 16 I flribuscxcmplis , Dco danie, cxplica' 

pllUS ITC intrOCaS in CUm. Jbt CXCla- b.musrcftquchoc iniclhgcndumde 

o 1 1./- .. fideviua. 

mans , oc multum dilccrpcns cum cxiit c it cim v-umt hfmconcurraittmtur. 

bQ r r\ n /' • ham.] quam doccrc volcbat quamux» 

CO, OC ractUS Clt iJCUt mOrtUUS , Ita Vt poflctv.ua fidcs.mpccrarciDco. 

1. j. . n Egopr^apto tiLi.] Tantam vim fpt- 

tl dlCerCnt • Quia mOrtUUS Clt. musimmiind. rola .ulliomsfuarv.r- 

X7 r r ^**^ I tutc cxpclhi kfus , &c apoflcflitnc 

ICIUS aUtCm tCnCnS manUm CIUS , ClC- pu<-npcrpctu6arcet,.nu.tam quaui. 

^j. ^ ' . & dciraftantcm, quod dccUrant Ult 

^ cum in 



uauit cum : & furrcxit. Et cum in- gcfluss^ciamorcs 

^^^lil" ^ • J J ■ /' • ?• • /' ^ f Inoratttiieir ittuvifA Dxmoniorum 

uoinct m aomum^aiicipuii cius iccrcto ahaat que aha natura,alian] atquc ahi 

' rationi: 

mm.ftr.s ccclcliafticis : lcd pnma .n- 
ip -p !• • ii- ftruduocaquc inax.m. momcnt.ex fi- 

llt dlXlt iJllS^riOC dcpet.iur,vt apud Matthxum Icluf 
docct: dclnde adh.bcndx lunt prcccs 



Utc.jjt.xt. 



• eflenr. 

M8.B.S. 



_ 1 ~ ' rationim fui expuenandi poftulat 1 

intcirogabant cum , (^uarc nos non po- - - 
tuimusciiccrccum? Et dixitillis^Hoc acpet.tur 
gcnus in nullopotcft cxirc^nifi^in ora- &i'c.uniaiufapicda.cognorfuurau 

o • • \c • \ r r\ • natura cx eftcdt.bus nocend.que 

tlOnC & lClUniO. ^ ht nidC prOrCCri prC- rnod.s. Icfus aiucm cum Deivirtute 

d. I I 1 1 I ptxdiius efli!! ,im6tiim ipfc Ueutcf- 

icbantur Oalihram : ncc volcbat <et ,ioio impcr.o potciat cuccrchoc 

° r • ii^r^^ I i r g^"nus, & omn.aal.a. 

qucnquam lcirc. ^ Uoccbatautcm dil- ^ Dccda cuum dtfitpdcs fuos.^ Non 

1 p !• I -11 • • folii docebat eos, vtpnmoncMctquid 

CipUlOS lUOS J&: dlCCbat llilS, QuOniam P-fliirusip(ecl:ct,nc .mpara.ifubito 
^ j*. . . . . . — : . aut inopinato pcriculo turbarcnturj 

fallUS nOminiS tradCtUr in manUS homi- rcddoccbat boc pcrt.nereadplor.am 

. (uam, hocquc ffltf conltitutum a Dco 

num , & occidcnt cum , &: occifus tcrtia p«r^vt.dcm i,hu$homini$,qui >ui. 

^ ' ex rcuelatione doclaratus crat hhu» 

dic refurget. At illi is^norabantvcr- pc..mnotefceretct.ammnndo,5cH- 

O ^5 hus Doi man.fcftarcturcu lub.rct moc 

bu.n : & tunebant intcrrogarc cum. rJ^i^S^^^^^ 

EtvcncruntCapharnaum. Qui cum ZZZ^:S^:^Z^ 
domi^^efTcf, interrogabat eos ,Quid in l^l^^^^i^^^^t^X^^Z 
via traaabatis? 'At iHi taccbant. fi- Z^^^^^I^Z»^^^^ 
quidcm in via iiitcrfcdifputauciatquis ^^.^0^^^^^ 

T corura 




turarpcrfimilcm. . n • > • i- ^ h 

c Non cft ncgatiua rtim^ Itatuiteum inmedioeomm . que 

oratio , fcd corre(f>io , quam Gr.rci \ i . .11. » _ 

im.oi^nfd.cimt cummmusd.xif- cum comolexus ellet, ciit illis Ouif-- 

fe videmurquam rc; habet,id.;!ucad- • 1 . /- ^ — ' 



146 tVANCELIVM CAP. I?!:. 

malor eflcr. eTfmplI fanra, fi dlctrtft, Anriouiflimiij cx iis qoi mc fcguuntur , vcl coniunrti/fimti? mihi fanj^uinf , 
ycl qui plura reliquit vt mc rccjuciciur , vcl «lui afljduus magis m;h; fuii.Ex huiulniodi aiiqua cxpci"tionepusaN5t 
illi lcpofl .-ftatuerccomparationumintcrrf, acdil^inibonum conTcntionumquc fi^.cm. Mon tamcn audchant 
luj.m contcntioncmindicarc.nc magi^ho madcftiflimo ambitiofos, Ic.prodcrcnt ; quodtamcn erant , dum fic 
contcndcbant. 

on,„';£ ctSif i '/op2't eorum m.aiorefrct. Et rcfidcns voca- f "■■^7- 
^r..p.,u,.^„.,:ft,,„B.p™po, uicduodecim^&aitillis/SiquisvuItpri- ' 

b ShurncUm loplexHsefTtt.'] Hacaftio- • /1 ' ' - • > rf* • ^ 

ne tTTfarus cfi ler-s grat mmam Dco mus clle , crit omnium nouiliimus^ & 

patrihbique eni: liinpliciratem , mo- . ;•- m ' ' i\ ?6 n ■ • 

defliam,&:mnoccntiammfantumna- Om nilim minilter. ^ tt aCCipiCnS PUC- 
turarpcrfimilcm. . . . . l X 

c Ncnmefufdfnt.'^ Non cft ncgatiu; 
oratio , fcd corrc^niio , quam Gr.rci 
«TOvoi^rjfdicunt. cilm minus dixif 

fe videmurquam rcs habet.idqucad- \ ' T 1* 

aimusquoddecftadmccgniatcmrei. ouis vnum cx huiulmodi pucns rcccDe- 

vc, Nori dico tibi fertics , fed feptua- . . • v '1 • • • * • 

giesfcpties.nam pnor pars connne- Ht Hl 110111 ihc 'Ified , mC reCJDit. & aUi- 
tur inpjflcriori. „ • r , / ^ 1 | r" 

d A/5:w>;>./r,/,crr«7n;]Vbim.iniR^^ cu G u c hi c I u t cc pcrit , nou mefufcipit* 

cit virtuslefu ,non exocaand.t lunt f t - K 

cxtcrnaaigumer.ta,qu.Tadvira,tcm ted cum quimif]tme. ^ RernoncUt iHi F 

comparandam inftifitafunt.Icfu vir- . ■ » . ^ « |lav^xxv» xin ^ 

^;,-^:? lohanncs, dia's,Magiftcr,vidimus qu6- W4,. 

KtrJ^^^^^^^^^^^^ ^^"^ uinomine tuo ciicic'tem da;monia 

"on fequitur nos, & prohibuimus 
"<^f:;:^X^^JZ:t ^"^^- lerus autem ai.c,'No!ite prohi- 
l^^"^:^::'^:^^ bereeum. nemocllenim qui faciat vir- .^--m. 
t:^::Z'i:::^i:^^:^^^ t^tem innominemeo,& pomccir^.ma- 
"rX^i^lSt.vp?;;;:^^^^ loqui de.mc. qui enim non cft ad- 

i:r:^L^r!;:;::!:t^rwt^^^^^^^^^^ uerrura\o.s,provobis*eft. quifquis 'no^.pr, 

5S^«;:r^tbri.';;i'.1;^'r enim potum dcderit vobis c.alicem aque u^! 
^^^^^:^:;^::^^::::. " i» nomme meo, quia Chrifti cftis: ame -'t^^^o. 
SrrSin ;f ;;yn «;°Jnf„'a ^^fco vobis, non perdcc mercede fuam. i« 



pppup,naucrit veritatem ac virtetcin 4-2- * r; ^ ^ /' 11- 

i^hrnLanam , f<fd cerra aiiqua vu.i: cjuiiquis icancla lizauerit vuum ex 

attione.velbencHcijcxlnbrtioneprO'^ Kip ,^,,/:|| • 4 • ^ 1 « 

jnouerit.Ehcu,quampcrucrschod.e ^^*'^ pU lUUS CrCClC tl DUS m mC OOnUm cft 
homine.s aduerfus hanc Chriihicfu /^»; « ^ * J 1 ^ 

fcmentiamdeccrueiefoieni! uiagis 11 ciixundaretur niok aiinaria 



e Kf cpufjiiu futndiltitMrrit tvjmw.] Ad- 
uerfus cosdidu ,qui Chriltianas fim- 
phciiatis cin fiun proptei contciiuot^ 

nesainbitioncsqueimpcdiimt. , j wtia , auiLlIinr ^'^-'r 

f Etfifuindalii^nttemAt.iutua.'^ Ad . & 

*oj conucriitur oratio , qu> in Cliri- iH" 



: collo eius, & in mare mitceretur. 'Ec Q 
J fi fc.yaiizaucriccemanus cua, abfcinde 

ftian.Tfimphcjiacisviaalurum vcl rerurn vel pcrfoo uuin c-\\u\ r»ft •nrl„r.,,.r ■• 
nulhusvelchaninmxrcidctnmentumvel.a.rran.-;;f;;;utr^^^^^^^^ 

jpfi vltrons rebusrcnuniuncquas aUis vt.les vchucunda. d..:nnt , tl^rmtclk^^^^^^^^^^ "'!• ""'"^ 

ioic ad Viiam obtiacndam. ' uimvn mieuv.xeuat libi impcdiracaio 



iikf.T 9.4.1. 

A 



CAP.X. SEC. MARCVM. 147 

illam. bonum cft tibidcbilem introirc 
in vitam , quam duas manus habcntc u'e 
in gchcnnam, in igncm incxtinguibilc^ 
vbi vcrmis eorum non moritur^ & 
ignis non cxtinguirur . Et fi pcs tuus 
te fcandaUzat.amputa illum: bonum cfl: 
tibi clauduintroirein vitam "^tcrnam', 
quam duos pedcs habcntcm^mitti in gc- 
hcnnaignisincxtinguibihs, vbivcr- 
mis eorum non moritur , &: ignis no cx- 
tinguitur. Qiiod fi oculus^tuus fcan- 
dalrzac te ^ciicc cum. bonum cft tibi luf- 
cum introireinregnum Dci^quamduos 
oculos habenccm , mitti in gchcnnam 
ignis^ vbivcrmis corum non niori- 
tur^ & ignisnon cxtinguicur. ^Omnis 
enim igne falietur: &c omnis victima fa- 
lc falictur. Bonum clt fal. quod fi fal 
infu^fum fucrit 3 in quo illud condictis? 
*Habctc in vobis llil ^ dz paccm habcte 
intcr vos. 

CAP. X. 

jg^T mdc cxurgcns^ vcnit in fincs Indqx 
vltra lordancm : & conucniunt ircru 
turbx ad cum:& * ficutconfucucrat^itc- 
rum doccbat illos. * Ec accedctcs Pha- 
rifxi ,intcrrogabant cum /Si licct viro 
vxorcm dimittcrc ? tcntanteseum. ^ At 
ille refpondcns^dixit cis/Quid vobis 
prxccpit Moy fcs? ^ Qui dixerut/Moy^ 
fes pcrmific libcllum rcpudij fciibcre,. &: 
dimittcrc. ^ Quibus refpondcnslcfiis, 

T i ait. 



g Owi u r-.< ,:, ;u ^.:.,(,.,r^ K : : , . I !a]>iC 
DcoquDd lalituni non (it. Sur qux- 
dam caincs .(^uxdum ign; loncnwr, 
lalis faporeni natui.unuucuiii,vt vct- 
uccin.T : ahis anic aduitur ial, quani 
lonc.intur aut cot]uantur.t)nmis igi- 
turquiiluni Jcandalum dcclinat.lc- 
ipluni oculo , nunu ,pcdeve piuiat, 
hoccil , propicr cxloiuni rcgnu ciia- 
lilTilpis ahas rcbus rcnuniiat , quibux 
oritndilc intclhgii; ii ignc fahiur. is- 
«')uc Dco giatus crit. Appdlatur autc 
hoc loco y/t/ fyn»bohc«£p/j^«fw, fi- 
uc lapicnii.xpars /'rMjift/w hancenim 
imprmiis hahcic oportei cos , qui pla- 
ccre Tco lludcnt . Non dico prucicn- 
tiam niundijfcd prudcntiam hhoiura 
Dci , cuin nniphcitaic coniunftain. 
huiufmodi i'al bonum eH : quod li ra- 
tionibus &: rorum ^ftiinauonibus per- 
t urbatii corrumj atur , oninia coijfu* 
fum iriconlcquitur. 
h Hulttctnxoiu fil.] Nulla ratione 
neglij',atij fal, vel omnium humanaru. 
rcrum dctrimciito propofiio &: con- 
ftituto vobis,ita vt vnuliquifquc ccdat 
iis rcbus , qux fal infulfum rcddcre 
poflijnt. lis cum ccflcrujs fic abflinuc- 
riiis.nulla crit mur vos conicnuo, 
k\ rummapax. 

' C A f . X. 

a £f fctu cori fueuer.it. ] Confueuerat 
do£cre &: fan^rc mfitnntatcs , ita eti^ 
hic facicbai. Lcgc V'.aith.Eum. 
b Lt Mu L-uus PLmfd. j Sfnbarum 
lcntcmi.x de hac re diuifa: crant. ided 
Phjnfari .icccflaunt, qui pcrfcction£ 
in morc,cuItuquc vit.r profcfli dodri- 
ratum rauoncin Scribu» rchnqucbane. 
nulli parii , vt vrdcri potcrat , addiftir 
c;cilnina[>ant autem Icfuni in inuiUii 
earuin partium , aduerlum quas fcn- 
icntia krrctur, adducendum. 
C St iiut vtt^ vxonm dtj7.tttcn?'\ Indc- 
finitc intcrrogaiicrc,5c flnc cxccptio- 
nc. Idcm valtih^cquarftio, Siliutvi^ 
rn vxoredv Jittir^i atquc illa aptid Mat- 
thiuni, Si hcct viro vxorcm dimuce- 

quocunquc cx caufa? 
d ^uui i^Lit jr**.i}'tt Mty fts?] Sapicn- 
tilTimaintcrrogaiio qua tcntatioclu- 
djtur, Nam (i ille Jiccret, Q^id vobig 
pcrmifit Moyfci? vidcrctur c.v pctxnif- 
lione vcllc /taiucrc de hac qu.vflionc, 
fcd cx pcnnifllionc nihil flatui potcft. 
E(t tniii:toIcratior'is genus pcrmi/Iio. 
toKrationcjn vv;r6 ncii.o lcpJ vcldo- 
ftrinam aypcllat.ldco pcrjtab cj<; pic- 
ccptidc illa rc cxpoflrionrm. t^iuodli 
ilh pr.TCfptum profcrtcnt.nullum lo- 
cum c.-TlurjinvT rrlimuch.Tnt adiicrfu» 
Cti; • ■ ' ' .cr. 

c int 
di ' . . '-■lirij 
duabu; alhor.ibus vnam torjnani jcU 
fcribcrwnt. Jiqcidcm vctbum /<rwi/f. 



148 EVANGELIVM CAP. X. 

fW^nreFcrcn3um?ftpropri?a<l rcriptlonem lihellirepiulij .TihI potius »H dim'{fion *m. 6c Hc propricdicrnHnm 
«rac,n vellapientcr vel candidc relpon *cretur, vujclicot, Molcs pcrimdt dimitrcrc , &r pra:ccpit lihcllimi repiidij 
fcribcre Nam vt a ;>ud Maitharum cxplicuimus, Addiiritiain coidis illonim pcrmiHa tiiit dimWfioa MoicJAae- 
htisiantum, id^]uc vnica fornicationis cauia. Adeandem ctiam diintiem vcl cmoliicndaiu vcl comprimcndam, 
prneccpu Molcs rcpudij libcllum dari, qui d.xmnofus erat rcpudiariti. 

L«^::„r;rx'Sr ait, Ad duntiam cordis vcftri fcripfit vo- 
ti'f:a;s''.^J:t^Z'^^^^^^ bis prxcepta iftud. * " Ab inicio autcm 
tZ:^^:::::::^^^:^!!::^^:: cremnx mafculum & fceminam fecit,^-',-^;':^ 

itafafticfle cenli:ntur , &: fic pcrma- 7 ^ ^ ) 1' 1 ^ Ctr. 1 d 

neredcbentmillo vniin:sft./u:qux COS DCUS. ^ PrOptCr hOC^ relinqUet llO- , rl.sl^V. 
vnionon natutd, (ed Deiinfhtutione C o o Jl Fbi)\ 'o\/ 

& con.unaioneconftat. Ex ^uo fe- mo patrem luum & matrcm : & adha^- ^^-*'^'* 

<iuitur , eum qui huiufmodiconiun- 1_ • J C 8 n 1 • 

aionemdKibiuit.incriminceiicgra. rcDit acl vxorcm luam, & cruiit ciuo in 

uiffimo diflblutionis faiSorum Dei, • . T 1 r* I 

&nonmod6aducifusnaturamrc:u, CamC Viia. ItaqUe lAm llOll lUilt dUO ^ lcd 
Jfedquod grauiusefl.aducriusauftorc o ^ « ..^ .^. 

iprumrerumacnaturxcommittcrc. VnaCatO. UOd eri2;0 UCUS COniUXlt, ' ^''•7-^»o 

b Proptcrhccrdmqu-.t ho-no.l likqux- 1 1 0 -r ' 1 • " 

dam coniunaio natur.ilis intcr patre' hOmO HOn leparet. Jtt 111 dOmO lCCrU 

t)(. matrem & filium , tanqtiam con- \ - r • \- • \ 1 

iunftiofiuevniopartisminorisadto- dil cipuli cius dc eodcm intciTo^ia iicrun t 

«um. Et huius coniunrtionis obfcr- ^ I l • •ll- • y r 

uat.ofanclaeftcx natura ipfa atque CUm. ht ait llhs , Q UlCUnqUC dimifC- 

cx Dei commcndaiionc . S;dviri&: . ^ 1 

vxorisconiunciiodignioreft .vtqu.x rit vxorcm luam & auam duxcrit , aaul- 

conltetexduobusintegris , & lifdem . ' ^ 

invnumcomunftis.Ertautemfccun- tcrium committit funcr caiTi . ^ ^ Et fi ^ 

clum naiuram maior &: dignior con- - , * 

T^^l^it^Z^Z^.^'''''^ dimilerit virum fuum,&alij nu- 
i";:fa'^u^T,t™T„";;Vn'f„it P^^"^ > m«;cliatur. ' 5 Et ofFcrcbant illi 
Soc"u"gr.?„"t„1;it;ut P'iru"los,vt tangerctiUos. Difcipuli au- 
JuTc' nltftlnf ;,:;'a D"T„ftZ!:' com inabantur offcrcntibus . ' -^Quos 
?"~r;gXr,uTc«- vidcretlefus, mdigna tulit, & ait lU 

paruulos vemre ad nie:&nc 
CXul"m«,Lr^rfi:cflr prohibueritis cos. 'talium cnim eil: re- 
nc^l.rucrc.'"'"'™"'''""*""''*'''- gnum Dci. ' 5 Anien dico vobis : quif- 
IJ^IZ^^I^^^Z q"'s non recepcrit rcgnu Dei vclut par- f-' - 
fimphc,u,c chn«u„a.m„.„,urvo. uuIus,non inttabit iu illud. 'Etcom- ' " 

a £r compleyans eoi.-^ vt affirmarct t-vl^voi^c f^r\o Qr i.-.^.^^.^^. r 
aaione .pfa fimplicitatem illam fibi P^^^^^^^ COS , CX impOnCllS mailUS lupcr 

T7Zu^ltfZTs\c benedicentur iHos bcncdicebat eos. Et cum caref- 

& ij qui (cfe proptcr rcgnum Dcipar- _n"^ f . , ^ 

uisfim.iesprxihtcirt.^ ^ luscUctm vi^ , ptocu rrcus o uidaiii ac- 

f pmrmf^M jut</(V>».] qui cupicbar do- , £| 1 MS.c.B. 

ccriqua rationc pucns fcpcrfiinilcm 

nu nexo ante cum , rocrabat cum *a.ccns. 

rcddcrct. ly^i n 1 ,^ ^«-iiii 5 ms.b.s. 

p A/.f,/7rr^w.]Nonhahcth.Tcco- i.viaguter Donc , ouid faciam vt vitim '^"'"^•'■"^ 

fcffiofign.ficatai^iujn.tatcm m lefu. fed hum.mitatcm tamum, & dodtrin.im fumm:,m ... M r . ^*^' •^*''- » 

hommen. cum crcxia.mahat, ftc non Deum, „on dcbcbatappcllarc " . 

tumque honum dic.tur . m quo n.h.I cvc.p, poflfit. hoc enim modo ncmo bonus nifi vL d/u. ' ] 

Uiis pariiapanoneiM comendercomni ftudioopouet cos, qui vcrc boni ciJc cupi^uni. * ** 



r. 



viatii f 



CAP.X. SEC, MARCVM. 149 

C 2etcrnam percipiatn? ' " lefus aute dixit Li^^X^tuLTr Lp,"1,?.'^ 
ci,Quid mc dicis bonum?Nemobo-ir;:t"rrir«^^^^^^^^^^ 
nus,mrivnus,Deu.9. "Prxceptano- ^'^l^^^^tZ:!'^';:^^,... 
i^rseadulccrcs ^ Ncoccidas^Ne ture- prox,ma4,cgnoDc. fubcundo.vt 

„• fL' J' • XT onini non fohim ambitionc, fcd cu- 

ris .iNcraiiumceiiiinonium aixcris . Nc piditaie libcr Deo tc pcrmiitas lotuni; 

r J r • TT luarumquc dumiaium rationem om- 

rraudcm rcccris jHonora patrcmtuum ncmmca:iortatuas,&mc(cquaris. 

&1O A 11 r \ " • •!?• qui *^ux 3f audor tibi poniim ef{e atl 

matrCm. At lllCrClpOndCS, ainlll, pciucnicndummvnamctcrnam.Hac 

M-n 1 • T r . \ . ^ orationc (igniricabai lelus Hdem crga 

agutcr^ nxc omniaoblcruauiaiuuc- rchabcnaamt.»u]uamvciumduccm 

xi j r ' ' ^'^ viiam rcgnumquc Dci. 

tutc mca. lclus autem mtuitus cum^ c si:ncn„msUt^,tnvcrho.^ \n rcrmo- 

d^l^,.^*. « ^ J: ; ''\7' . ^'1 • 1 nc illo dc vcnditionc omnium rerum 

ucxiu cum , cx aixicci , vnum tiDiac» ad an: m , &: crogationw- in paupcrcj. 

^ J 11 J o 1 Diflicibs admodum hominibus mul- 

cit: vadc, qusccunquchabcs vcndc,& da mcft,.ihasmcac(bs&oii,c.ofis,iHa 

•1 o 1 1 1 • I /" ' • \ pcrmifno fui ipforum , Jc rcicdio in 

paupcribus, & nabcbis tnclaurumc<jlo: S.umampiouidcnt..im .rcnaa cogi- 

e /' r 1 f /^x • • /1 tationc rcrum humanarum. 

& vcni, lcquere me. C^u contrilta- a Et cm^v.fpnum icji^s.^ nac aaione 

1 I . . . & g<^ftu c.rcunfpiciendi , fignificauit 

tUS in VCrbO^ abllt mOerCnS. Crat Cnim rem .Uam dignam obfcruat.oneeni 

11 1 T'rr* ^;**!^ - o.nn. bus, tampaupcnbus.qu.im di- 

labcns multas poHcIliones. ^ htcir- uit.bus:admonu.t:]ucd.fc.puiosfuos 

r' . . r r ' i r * 1- r ' rcdic6;ili) &: propofiu ab.plis fufcc- 

plClCnS lClUS j ait dllCipullS lUlS ^ P".paupcrtatcm pot.us cl.gcnt.bus. 
V V/T* •! • • I 1 • Sign.ficauitctiam animaducrii opor- 

CJuam dirhcilc quipccunias nabcnt ^in «"cvd .lU) mucn.sabasbomtan.cn 

^ — ^ . . * ..'^ 2,4. rA • • !• "'1^'^'scxcmplo ,quatotut.or lit pau- 

rC^nUm DCI mtrOlbunt UllCipUll pcr.orum cond.t.o < qudm diu.tum; 

«in r 1 ' 1'' A quantocjuc cxpcdit.or adrcgnuin Dci 

autcm obltupclccbantui vcrbis cius.At petcidum. 

_ i-. . ..«1. -l l-^ Ol>nupefe('aftt in vtrhu eiui. ] Cum 

D Iclus rurlus rclpondcns , ait lihs, Fihoii, intciiipontforcvtpcr.nuitid.rficui. 

^ 1 • rr* • 1 n f r \ • illa laborarcnt , quandoquidcn» 

qUam dirncilc Clt COnhdentCS in PCCU- max.maparshominum.ct.amcorum 
1 ^ , 1< •] qui honeltc viucre ciip.uni, chuitias 

niis.inrcgrnum Dci introire! ^ Facilius paupeitat.antcpon.t. 

5 r Coiiftdeutcs tn pLcumn.] Non omncs 

eftcamelu.n per foramen acus tranfire, Zl^Z^^^^^J^^H^^l. 
quam diuitcm intrarc in regnum Dci. ;;'rS::rcr:r;M,xr„" 

Qu^i magis admirabantur,diccntcsad •^^1:;::'^^^:::^^:^'::^^^ 
femetipfos, Et qu.s potcfl: ialuus fieri? ^^nir »;:,ibltm'l"r;™ 

Et intuens illos Icfus,ak/Apudho- Z^^it^^^^^^^^l^^-^t 
mines impolTibile cft; fcd n6 apud Dcu. ^^^^th^^^^^n^ll^&^ 

Tr^fn nil Qu»ficdcpccuniiscxifHmat,ditfc.Ie 
5 Omillcl cf^cum inrcgnum Dci introTC , ita vt 

faciiius fit ramclum anim.il pcr foramcn acus firtori.t tranfirc. H.tc comparaiio vulgaiitervfurpnbatur a lu- 
d.Tis, ad res djfficilhmas ac pcne impoffibilcs fignificandum. g .Af>ttAt-j>7nu:es impofitbilfed ] Hoccft, fi hu- 
manx tantiim ycl fcicntinr vcl facultatis rationibiis ag.uur. Nam fi roh(ftis humams ratiombus, diumum confil.u 
pciatur, & auxilium poftulctur, cognofcctur profcftc) qu.T fit diuitiarum natura , qu.T faculta.s qux commodi- 
tas, qui5 vfus: atque ita rchaa fpc bc confidcntia, qua m cliuinis poniiur , aniraus ad Dcum couucrictur, bcaw- 
tudims vcrz parcatein, au^oremquc ccciiillmum. 



150 EVANGELIVM CAV.X. 

l " omnia cnini poffibilia (lint apud Dcu. 

!^af;iur Et ca^pit ei Pctrus diccre, Eccc.nos 
^feq^^^^^^^^ dimifimus omnia, & fecuti fumus tc. 

Rcfpondens lelus, ait, Amcn di.:o vo- 
picdaiurinfuamiaiu- Dis^ncmo clt qui reliquent domum^auc 



b 

nie 

«Jifcipulus , vcl bonum nuniium falu- 
tis & rcgni carldlis , vcl i mc, vcl a(> 
alic|uo cx miniflns mcis «pofiium, 
fufcipiat &c .1111 

c uonr.captatccntictuMuvr.^ Non rratrcs^ autlororcs. aut patrem.aut ma- 

amittitres fu.is.quiproptcr Chrilhmi -- ' - 



pleninimum a>.ccri:llimum cx 
prouiav.nt5a lorics expL-riiur , quotK's 
ncccflitas lempusvcpodular. 
d Cur.-J i^crjicutu 
non t^m acl fc 

|uam ad atlucrfa 6^ iurbata,vcl 



viiari, velrcdimi pofie putantur.atq-, 



amiititres lu.is.qui proptcr Chriltum • b 

tcimqmtjfcd ^.oiiusapuaDcumdc- ttcm ^aut nlios , aut a^^ros propter mc 

po.nit: carumquccuralibcratuj.vfum ^ 1 . jnc • v\ 

• " Hiuma & proptertuangclium: ^ quinon ac- 

cipiet centies tantum,nunc,in tempore 
nda\«i. tranquiiia t" lioc- domos^& frattcs, & forores.&: ma- 

pora, auam ad aducrfa 6^ iurbata,vcl o £Z I * o ^ r • 

vitaacravelfupcrat»da,cxpetiparariq; trCS^ CC nllOS^ OC aOtOS. CUm penCCUtlO- 
folcnt. His enim rcbus pciicula vcl • 1 o ' T } r e . 

nibus : & m lcculo tuturo^ vitam a:ter- 
nam. ^Multiautcm eruntprimi^no- 
" & nouifruni , primi. ^ ' Erant 



' aceipitt 

MS.C. 



fecundis quidcm temporii-»us curam 
t, 

r.as propicrEuangchum rclinquit, ca- UUUmi 



tua^ubc labo: cm ac niolr/lia addunt, 
quam miniiunt. C>ui verorcs huma- 



5. /.30 



rum c!5r;im iranquillis temporibus • • r* 1 ~ /-1 

nuiiamhabet.turLatisveroviumcu- autcm ui vki aicendcntes Icrofojvmam: 



promittxc. 
f 

fuSjVtmagi 

homines , ad credcndum & obcdicn- 
dum Euangeho , vtpote quostantum 
pr^rnium maneict.idquc multiscoru, 
vidclicet qui ftudios(i magis pcrlcue- 
ranterque id agcrent,rcddendum nuc 
I in tempore hoc : id quod non ita c6- 
tigit vcteris Tedamcnti hominibus, 
qui primi vcnerunt voca<i : Gcntiles 



inulannimum percipit centicj iftntij. g 1 l 11 

^r4j«^-fr«7,,w«.jquamEuangci.um & prxcedcDat illos Icfus^ Sc ftupcbant: 
f M:dna..^cmerur,t.2 Hoc addebat le- & fcquentcs timebant. Et ^(1^^^^^ itc- 

fus,vtmagisanimarctnoiuTeflamcii ' •■1*^. x^v, ciiiiaxii^xiD ILV., 

rum duodecim^ccepit illis diccrc qux 
eflenteieuentura. Quia ecce afccn- 
dimus Icrofolymam-, &: fiiius Iiominis 
tradetur principibus faccrdotu , & Scri- 
mri«td.xT^^^"^^^^^^^ bis & fenioribus, & damnabunt eum 

Eu^^t:;;!t;i^ai"m^^^^ & 

plte^a^^^^^^^^^^^^ illudcnt ei , & confpucnceum , & flaael- 

^'^1^:'::;:^^ labunt eum, & mtcrficicnt cum, & ^^r- 

mum,quod tamcu non fatisintelli- f i o rlf^ r/=»/^ii--r^#. 35 C J 1 

gebant.Audicramiiiumdicentcmdc tia Qic rciurgct. Lt acccaunt adcuni 
aione°petrus & loiu^^^ & lohanucs filij Zcbcdxi di- 

audierantMolbn &:Eliam,colloq»ic. ^^,,,.^^ \/f^^:n. „ 1 t ^ 

tescumiiiod.-cxcemiqucmcompic- ccntcs, iviagutcr, volumus vt quodcun- 

turuscrat in lerufalcm. Hxc omnia ^,,^ ^^^,- ^'^, r ■ f . . .. 

&alia.rtuporcm&:timoremillisaf. ^UC petlCrUnUS raCiaS UoblS. ' At lllc 



Ij«.iS./.3i 



fel-cbint Idconcvliciiusturbarentur. Jivif /^ir r\ ' A \ ' C - 1 ~ 

proptcrinfirmitatcmquatunc.vthb- UlXlL CIS^ VJIUCI VUltlS Vt laCiam Vobis^ 

mincs.Iaborabant ,/tcrum doccntur 

quarcflent ei vcntura. Et tamcn illi . 
lion intelligtbantmottis rcfurreftionisillius myftcrium, inquo contincbatur humani falu. n.r fil". x. 
minnpari-nda.Tamcncxiftimaruiuquidamcjciijis UU arcana nr^.ri«^n. numana (aiuj,pec filmmho- 

thriftum obeundi. ^ H " * arcana orationc figoificatum cflc ncgotium rcgai pct 



Ec 



baritifmu 

MS.C. 



CAP. X. SEC. MAHCVM. IJI 

Et dixeriint 3 Da nobis vt vnus ad dc- 
xtcram tuam, &: alius ad finillram tuam 
fcdeamus 'in gloria tua. 'MefuSc 
F ait cis/Nefcitis quid pctatis. potc(l:is bi 
bere calicem quc ego bibo : aut'' baptif- 1 



* baptifmo 

11S.K..B. 



•> 6 MS.C.S. 



3 j:/<»m ^(M.] Digniute &: maic- 
lU tCn 1 l\nc rcgni , quam lemporakm iUi fo- 
rc exiftimabant. 

b Nefatu (juul petatii.'] Nefciti.s quid 
ic pctcndum fic , quid cgo prxfla' 
c mcis vclini , pr.r(muru.sque fim, 
1 " ~ I • • » j^fl A nimirum rceni mci confonium ; fed 

mO qUO CgO baptlZOr baptlZari? At cuiufmodiregnumilludnt , ncfatis: 

:]|: J: ^ . ^ ' n ly t r conloitlum rceni mci contme.'t lis, 

llU dlXerUnt ei^PoUUmUS. ICIUS aUtCm qu.cundcmmecumcal.crramyftcrio 

magno bibcnt, mccumq; comunica- 
conHgura- 
izati codem 
vobis nOc 



' • 1- • 1 1 .1 magno bibcnt, mccumq: ( 

aiteiSj, CallCem qUldCm qUCm CCp blbO hum,6:commun:canti 

1'\ • o I • r ' 1 *^ • buntur morti iuc.i: , baDii; 

:>iDctis^ oc baptiima quocgo baptizor bapiifmatc.comodoqu.a 



baptizabimini 
xtcram meam 



AQ 1 ~ 11 co^nofci non potcfl: atque hoc cric 

^ lcdcrc autcm addc- ^ - 



m<;cum poftea rcgnarc , ac rcgni raci 

1\ n ' f\ r\ participcs cnc.Porcftisne vos hoc Ipc- 

ad liniltram. nOn Clt '^re.opt.ire&:crcderc?vultishoc?pa- 

d*" . a d /- 1 -1 ^ rari elbs mecum fubirc? 

are vcbis, lcdquibusparatum ^ r^w^^.cr/fw<7«««.^oii/...] pr.-c- 



fens pro f uturo , ad reicertiaidmcm 



n_4I^ 1. *■ e. lens pro tt 

>f4j.ioc.M eit. T ht audientcs dcce. coepcrunt ]iv ^^gnificandam.prom ttuidquodipfc 



dienari de lacobo & lohannc 



, communicaturus fit iis qui lc fequf- 

• w........ ~ IclUS tur , &:quod omnibus optarc cjtpc- 

autem vocans cos.ait illis , Scitisquia ^ /'^'^•«^•«^/"•r.f^.M apatrcmco, 

... ^ . i \'i Matth.Tuscxpomt. Naquccaquae 

hiqui vidcnturprincipari acntibus , do- r-"inctadciea.oncs m.niAeriorum, 

r r O ' vt non neccli.iriaomnibus: ita neque 

minantur eis ; & principcs corum potc- <^?«nm"n aommbusfunr.fedii5tan- 

r r r tumtnbuuntui- ,quicxaiuinoconIi- 

Itatem habcnt ipforum. Non ita cfl: ''^j-^i^mrcmcomparantur. 
autem in vobis : fcdqiiicunquc volucrit Ttj:::^^^;^:!^ 
.^i.-.. fieri maior*, eric vcfter miniftcr: & ^XitZ^ilVglSiralf^^^^^^^^^ 
quicunque volucricin vobis primus cHc, "^iroVru^umfvVn^^^^^ 
cric omnium feruus. Nam & filius ^^'1"^^^^^^^^^^^ 
hominis non vcnic vt miniilrarccur ci, t^^^^::^^^^ 
fed vc minillrarcc , &: darcc anima fuam 



A/.t/.io.(^.i9 



rcdcmptione pro multis. Et vcniunt 
Q Icricho: & proficirccntcco de Icricho^&: 
difcipulis cius^ & ^plurima multitudinc, 



g T.t plurtnutmultitudme.'] qui omnc? 
tcftcs fucrunt miraculi mox n ' 



'ms rimxi j &: noiilli- 
foli\m Icricho ciui- 



m ^IS. C.S. 



fili us Tima:i Bartimxus cxcus, fedcbac l^!^:^^,:::'!^,, 
iuxca viam mendicans. '^^ Qiii cum au- i,t"'«L^"noV( 
diflccquia Icfus Nazarcnus cft: cocpk^^^J^^^X^^ZI^^t:"^'^ 
clamarCj&dicerCj^lefufili Dauidjinifc- 
rcrc mci. Et comminabacur ci raulti. 



vc 



151 EVANGELTVM CAP. XI. 

vt taccrct. At illc multo ma?is cbmabac, 
FiliDauid,mirercremei. ^^Etftanslc- • 
fus pnrccpit illum vocari. Et vocant ca:- 
cum diccntes ei^Anim^quior cllo^furgc, 

lcJ^rn%tZZ^^^^^^ vocat tc^ Qui 'proicao veftimcnto 

fuo exilies, vcnit ad eum. ^ ' Et refpon- , 
dens lefus, dixit illi , Quid tibi vis facia? 

uitmfid..quamuismagnamrcm, & C^cus autcm uixit ci^ Kabboni vt vidca. 

CfinwnrecfptJTifui. laluum rccit. Lt conrcitun viuit , &lc- 

quebatur cum in via. 

CAP. XI. 

jg^TcLim appropinquarent Icrofolym? uV^lVf! 

&c Bethanias admontemOliuarum, A 
mittit duos ex difcipulis fuis , & ait il- 
lis y Ite in callellum quod contra vos cft. 
Lru^cf;,^^^^^^ & ftatim introeuntes illuc,inuenietis 

ptulrr ;^^fu.o ^n^ir d.;;;:": pullum Ugatum / fuper quem nemo ad- 
cartdium m ipio imroiiu cafteiii.d Huc hominum lcdit: loluitc ilium,& ad- 
r^^^per^.l^^^nerKohominu^hucfi^^^ ] ducitc. ^ Et fi quis vobis dixcrit y Quid 

lndomm;m pullujii fignificat,ca<-!cm C^^:^:^,^ J.* ^ r\ ' /1 " 

iipmficanoncquairai!sd.xit,F.i.um tacitis ? dicitc quia Domuio ncccliarius 

afin.T Fuir autcm n.iraculi cenus, a ^fL '11 1* • I 

pullomdc miio (eflbrcm fu.(fe prima T CC COntlllUO lllUm dUTllttet hUC. 

vicc vcftum, finc recalcuratione : 5c 4 n.- " II I- 

camcn magna infan.a la. oraflc popu- nt aDcutes inuenerunt pullum lioatum 

lum ludaicum , qui nolucru rceem • r ' • 1 ■ - 1 

fuumfuicipcre. Scrfiiic v.dctur pui- autc lanuaiii loris in biuio: &: foluunc 

lus virtufcm Icfu , (uo modu agno- cr- -j l-ll-n I 

fccndi.rachujquapopuiusaguouerit. cum. tt quidam dc illic Itantibus di- 

cebant'illis,Quidfacitis foluentespuL 
.r^r Qui dixcfunt cis ficut prxccpc- 

C Midtt vefttmenta fua.] Ccremonia • 1 1 • y — ' « 1 • • /- » 

erateorum ,qui regem ahquc fufci- raC iJllS lelUS: & dUTlllcrUnt cis. ^ Et du- 

f^crcnt Ramorum ftramen, puhlicam 11 1 r i- 

.tu.am.&fcaumdicmfigmHcabat, xcruntpullum adlcium : & imoonut illi 

Lio.cantiquo. nam pcrdicsexp:atio- r\. *- ^ r 1 • |^v-r*.xv* i. 44x4 

num&tabcrnacuiorumfcfto jinguii vcltimenca lua , & fcdit fuDcr cnm 

ranics mvrihi.fahcis.palm.Tquecum 8 < x x 1 • * n vLiiii, 

cicrogcftabant.iaiut.sauaorc-Dcum Multi autc vcltimcnca fua ftrauerunc 

huiulmodi vocc h o s i a c n a ap- . . . . * vv* avac* i.iiuu.v«i uiiU 

Atucr*''''"^^^'^'^'^'^'^^ mviaralij auccm frondcs cxdcbanc dc 

arbotibus. 



CAP.XI. SEC. MARCVM. I^J 

arboribus, 6: Ik-rncbant in via. ' Et qu i 
B praribant & qui fequcbantur clsmabar, poZir„nr.'",g^fi 
diccntcs ; Hofanna, Bcncdidus qui vc- cfcl" "^^'^^^^t,::^ 
C^-"^^-^nicin ncmmcDomini. '° bencdidum zr^:;^-^'-'"'''"^^ '^^"''^- 
quod vcnit regnum patris noibi Dauid, ?;iftL"fX<; 
Hofanna in cxccKi^. 



Mat.z t.a.io 



a Hefittft4 myv^ry') Gratulantirj Dfo 
i vox, & diuinani virtuicm agnolccn- 
tam pcipctuaq ; 
ficat aunn) vox 



cc piolpcra promotionc cius qui vc- 
tuo. Profpcrum iicm 
uc fic rcgnum Pauid 



rt-ii * *#-T P>t"s noftri , nobis iam brcui inftau- 

11 L inilOlUlL IC- radum; idque bencdiai;m, id cft,m«- 
jcmic auftum & cumulatum , vtpote 
non tcrrcnum &i tcmporalc , vt lilud 
prui$,rcd fpiritualc & ci!cftc,immifla 



rofolymam in templum :^ & circunfpe- 
diis omnibus y cum iam vefpcra elTet no- cSs^JaLc & hbcrancnc hoc cft 

„ _ « ^ • • • -T) I • I 1 . <?uod fubiungitur , Hcfvim in txctlfif. 

idy cxnc m Dctnanum cum uuoclccun. h.tc communis omnium oratiopro- 

Il^C-.r J" ^ • v-r»! • pbctica qu.Tdam acclamatio fuit, cx 

Lt alia clie cum cxircnt a Bctnania^ ^onfiiio mftmauquc oci iniHisho- 

\ Q ijnmibus nata, qui vidcrant virtutes 
n^e n- <-bnfti, vt hoc pado cogno/ccrctur 
^ Iclus rcx publicc falutatus , vt fucrat 



"^•"•'••'cfuriit. 



Cumquc vidinccalo 
cum nauentcm roiiajVenit ijquidrortc pro"i'flus. Hacpompaconfpicuusic 

I-. \ •,-»1 'uj^crofolymam intcmplu introiuii. 

inueniret m ea. iitcumvcniiictadcam. ^ £rarc«;,j/,,^«wa..] E.cft.svcn. 

• A- r }• • " ' dcntibus & cmcntibus , atqucfacrorii- 

ninil uiuenit prxter rolia. no cnun erat aiicrtaabipfotanquamrc- 

Tatcpcrfunaorcu- 

qm vanis languo- 



uiuenit prxter rolia. no cnun erat a(icr,aabipfotanqua.n 

14, r 1 1. «g'aM"cauftoritatcpcrfunao: 

corum. ^ bt reipondcns di- """"" — - 
xiteijlam non amplius ina^ternumcx 
tcfruclumquifquammanclucct. Et au- 
dicbant difcipulicius. Et veniuntle- 



ratis ciiam multis 
nbusiaborabant. 

c Exut tn UtthMtMatmduodtcim.2 "Nom 
cnim.quanquam rcx dcclaratus c/Ict , 
aut vrbcm occuparc, autpopulum ad 
opcs cop.asvc comparandas congrc- 
gaic , aut alias cmibus onerofus cfll' 
^ . f ^ , voluit; vtquinontcrrenafibi.fcdca:- 

rololymam. Etcum introidet in tem- |f^ii*p"p"iofuoqu.Tterct. idcocum 

J auodccim tantum exi.t,usquc Jaboris 

fui adm.niftris , fic paupcribus . ncc 
quemquam reliquit in vihe ,quiad ci- 
u.um aliquorum amnics mouchdoi, 
autaliquid amb.tiosc agcnduru , rcii- 



m iqcccnatum , imo iciuni 
no peregillc prccious fundendis. 
m cxlcltis rebui rairi commen - 



Ipe.j.i. I I. 



plum jcoepiteiicerevendentcs &:cmen- 
tes in tcmplo,& menfas numulariorum, 
& cathedras vcndcntium columbas e- ri;l:.t:r^lL.«,„„.,j«,., 
uertit. '* & non lincbat vt quifquam |j^;^^';_?;'n'">«'">«ii'g'"">-"«m .i. 

transferretvas pertemplum: &:docc- 1"',"^' 

bat,dicens cis, Nonne icnprri ert, Qu.ia l^';.i:,-;:;r."u^„:";;L"^;::j„:r 

domus mca, domus orationis vocabitur ''ciTlcimXrcmpo"^^^^^^^^^ 
omnibus gcntibus?Vos autcm feciftis t^^^^i^lZ^i:^:^,. 
cam fpelunca latronum. ' ' Quo audito, Jarrh/firp/^^^ «^^rct:;^^.! 

V nrinrinP^ l!lU,fcntentiama lclunontam ipm;» 

y ficus.quamfignificationiscaufafuillc 
latam. Ntm natarali illi ficui non erat opporiunnm tcmpusfcrendi frtidum maturum. lcd populo ludxoruir, 
qucm ficus fignificabat,iam diu cxpeaato, & variii modis &: cuiationilnis culto oportunum vci lilud iam tcm - 
pus crat fruftus faciendi. Itaque fipmficationis caufa in popul. iplius admonitionem , Sc ccrtiUinium diuini iu- 
dici) tcfhmonium.illafentcniia in Hcum arborcm fuit pronuntiata : &. inagno fuiurx in populum ludaicuni 
malcdiftionis prodigio ftatim cxrcutionc fubfcquentc confirmata. f Ei aon vitrttjfttin ttmphm.] Rcdiii 

tuangclifta ad cxpolitionem corum.quxpridic aaafucrit; dc quibus brcuitcr fcripfcrat, diccns , Et cinunj^c^ia 
tmnUtu: ca nunc nartat , vt conncilat cura narrationc corum qujr fubiunguntur. 



154 EVANGELIVM CAP.XT. 

tJy^^^^^Tim^^^ facerdocum & Scnbx quxre^ 

AlhbI.;SacI:Xu^^^^^^^^^ baHt qiioinoclo eiuTi ncrdcrenc. timebac 

gotiauoiK' m ten.plis non exieiiiun ' ' T \ J 

commcdum cipitbant peciuiix &C enim eum : quoniam vniucria turoa aa- 

tfcmporalium rerum,Scribarum ,oyi - I r lr>- • 19*»!^^ 

quodejurnioili pietatis culfjm prartcr miraDatur luper ooctnna cius. tir cu 

ca:tcrapr.dicarcnt&: aocerent,.!. ma- r r rk /r' l- 1 1 • • 

g«.i rioarma: xthmat.one apud fa- vcloera tadta clict, cii redicDarur cle ciui- 

ccrtloteserant , & apud p< piilum do- ^ XO \ ^ r « • *1 

fl.mm.&pKm.fnm.habcriioicbam. tatc. htcum maiic tranlircnt 3 viae-^/'«/.ii.<^.if 

H.VC autcm jlteriuN partis commodi- . t r ^ \ !• -1 

tas.ait iius.et.am Aioriaperiefu do- ruiuhcum aridam radtam a radicibus. 

drm.t pra:(laijtiam fuperata ,iani m- 2.1 1 1 ■ • • I 

cuabatur. tz rccordatus Perrus.dixit ck Rab- 

b EtcumviJ]tra fa[faep:t ^ e^rfdielatur . . -» . I 1 •<! • 

^o,ut.:re.) njdccofii.is&caiifis,pro- bi , cccc Hcus , cui m alcdix il F j , a tu IC. 

ptcrciuaspndie5c.iliasegrclluseiat. ^ l- t T • •II- drr I r 

C Vid.r^tfia^,.u>,l:mUaurnaradu.^ ht ^C 1 COU dC S 1 Cl U S ^ 1 1 11 1 IS , HabCtefl- 

<]uO(t nec .rllu ,ncc frigore , n ciftu . . i« i- 1 • 

rrtic. tam breui tcmpore potuit.fcd dcm Dci. amcn oico vobis , quiaqui- 

diumataniuin Icntcntia. .•'11 

%::^J^:;l'iZJl^i '^""^."e dixent huic monti,Tollerc & 
'^::^^:::':^:^:^^;. i^»«ere in maie,& non hxfitaucrit in 
Av^,;^,.„,,,4:c. cordcfuo, fcdcrcdidcriccnii.iquodcun- 

.r.«ffV'">".] Hac monit.onc docet GUC dlXCtlt. hat: hCt Cl. PrOptCrCa dl- J/<xf.7v.7. 

l:fus oportcre crcdtntcs a Deo impe- ' 1 ' • drii^i» 

rarecontentisprecibus atqucAudns, CO VOblS, Cmnia q UXCUnqUC OrailtCS rC- Lt^i^'.h.i 

hde.n illam prarltantiflimara Deih- . . <. * » 1 Mit (, i .4 

^'^,f:SZ-:i..w»«, Eos .1.0. ""^ ' cf^^J';^ accipictis , & eucnient i-.M.;,. 
quiturciuifidc.nDd nonrfum h.bct, vobis. ' Etcuin Itabitis ad or.indum, 

adc;imtan;en ttL d.oomni pietatisac 1 . . . . » 1 « 

precatonum comendunt obuneciam dimittitcli quio habctis aducrfus aliquc: 

a Deo. n;;m qu. hucrm ; ei habct cum • I 

char.tatejnperfeftiDenn lchabcant, V t & DatCr VclK r G U i in Cxlis cft , diui it- 
nihn maUv mciiiis mbilodjj aduertns *. . I ^ 

r/uqaem conrern.mt qum cmMbus ^at vc bis Dcc cata vcltra , ^ Q uod li vos D 

dim.tiunt , condoojnt ,btne volunt, i >.^^v>»^«ij rv/o 

reae>recaniur,et.air,|rfdhfri,mser- i^on dimifcritis ,ncc ratcrvcitcr Gui in 

ga fc. Huiusrci cxcn.plum Stcphanbis > ^^^.^*. v|ua 111 

T':^::!^'^^^:'^'^''-^^^'.^ ^^^^^ ^^^' diinitrccvobis pecc.ua veltra, 
'^:i::::^::::!ti"::t. '"Ec vcniunc rur(us Icrorolymam.-Ec^/.r..,...., 

T:::::iti:::;::::::z::;t cum;.mbuiarct in ccmpio,acccduntad'"^ ' - 
^i::::^:::;:^:::::::::::. cumTummiTacerdotcs^, scrib.'c& ib- 

h^''iT:iw.,v« i„ Hocrns niorcs, & dicunt ci,Tn qu.i potcftare 
JrSl'n!^"n:^:™e:-:n:.,,;,",t Hxc facis & quisdcdic tibi hauc l^OCC- 

phnxScribarum ,quibiis tantuinvi /1^^ ^ •/! r • . 2.5» r r 

dcbatur tunc iiccrc doaorcs popuio natcin vc 1 1 ta 1 aC! as icius antcm re- 

fcfeexhibere. , 

j Si«nrt:i ficcrr^ctes & Scrib* &fentor, 1 i^O d C IIS 

Totum concil.umfimbl,qiiorumc r, ...1...' • a. i. , ni i.cifTIma 'ipientia f^,i'r fuperata 

k ln(j,uit-o:en..teh^ifa^. J (^L-i ••"«^^onra ci-r.Tdituscs, vi hoc muneicdocciKh f.ir.Pari.. :<nio ncmineaui tin-Tft 

T.-i.r-ujMcrisP&livtcus.vndehabcs^cjuoauc-^oreobunoMaMd,. i;ni.>? i uo itaquc intcirogant 



CAP.XiT. SrC. MARCVU. 155 

fpondcs ait illis ^ Interrogabo vos &: cgo i /^^3:!;^^^^?^^;;^^ 
vnum verbum ,& refpoudctc mihi :&c lu^^ 
dicam vobis in qua potcihtc hxc f acia. 



bo libciucr 
uni. 



Ci VDuni pnus taatum 



Baptinniis lolvinnis, dc cxlo crat^an [;;en^i.n i;h.nnc:mu;u^^rau^ 

A ritai: muiiu.t t\ ii Bjpiuix , cuni ^>ix- 
iVL cjicationc pornitcnti* , & inuij Euan- 



ttmtmuj 
isq I. 



ex hominibus? Rcfpondcte mim. 

illi cogitabant fccum , diccnccs; Si dixc f^^^^J^^^ '^^f:;^^:^^ 
rimus, De cxlo^. dicct , Quare ergo non o^ol 
credidilHs ci? '^"Si dixerimus ^Ex ho 



nomon &: hunidcrium : hoc non 
tci iiucriopaic , nam palam cm- 
nbus ci\ illum fic tiuflc vocati m, 
ctiam intmicis illius- IIlc ignur bapii- 
.^^.^^l^ ^^^* 1 • I P z ibat &: pr.xdicabat.hoc nc^ati iioa 

muiious^ tmiebanc populum. omnes potcn: icdiih.amunui,vndefucrit 

^ I f I T I " • . ipfi crcditum, a vobis indicari ciiino. 

cnuii naDcbant lonanem quia vcre pro tuncdi amvob-s quaaudontatAgo 

! rt- ? ? -r r I 1- fungar hoc orticio , non bainifLx, 5c 

pnCCaCliCt. hC reipOndcnCeS dlCUnt conc.onatons.vt illc.feaconc.ona- 

T/^xir*' r" /' 1 r r • toris, id cft, prxdicatonsEujngflij. 

lclu j Nclcunus. hc relpondcns Icius aitn 5,^:^^,,,^»,. hoccft.Dco 
illis, Ncque cgo dico vobis in qua pote 
il:ate hcecfaciam. 



CAP. XII. 



iV.*4*'£^*^^P^^^'^^^^^^^P'^^'^^^^^^^ loqui /Vi- 



confirmatorc illum fuille 

BaptiAam. 

o Stiltxenmus, Er lnnniinliu.t.'] hoc cft, 
a Concilio ,vcl a Saccrdotum collc- 
gio, ve! i Scr.barum fcholis fuiflc ad 
id munus lcgatu.n Cc \nftru^^um. 
p Omnti tnun \)abd*ir.t Iol\u:pem efttU 
verifropheta tffct.] Et vcrus ptophcta 
non pctit au<f>oriratcm fibi ab homi- 
tion.bui fuis ad- 



y^M.* i. "^ncam paftinauit homo, &circunde- nibus^fc'dfi"dcmicga 
A dit lepcm , dc fodic lacum , & xdmcauic ^ 

turrim,& locauic eam a?ricolis : & pcre- prudcntcscapcrenturfuo ipforum.u 

^ D j dicio , cx <]uibus vna cadcmqucgra- 

TeprofcduS eft. Et mifit ad aSricO- ">fnmaiMarconarraturhocinIoco. 
» r C!) b VweJtn pasfviauiT ] Legc elucida" 



C A P. XII. 

Et tapit iUts tn parjtclts lofjtd.] vt im- 



as in temporc feruum / vt abagricolis f ^;^^^^^^^^^^^^^ 
acciperet de frudu vinear. ' Qm apprc- ^rd^r!^::^:^^;::;^!;. 
hcnfum cum cccidcrunt : & dimifcrunt ^l^^l^c^^^^l^::::::^^^^^ 
vacuum. ' Et itcrum mificad illos aliQ t:^^:^^^;::::^^ 
feruum: &illum in capice vulneraucruc, 
& concumeliis affecerunc. ^ Ec rurfum 
alium milit, & ilIumocciderunt:& plu- 
rcs alios- quofdam cxdentes ^alios vcro 
occidentcs. . Adhuc cr^o vnum habcns 
filiumchariflimum:&:illum mificad cos 
nouifrunum^dicenSjQu^ia rcuercbuncur 
filiummcum. ^CoIomauccmdixcrunc 

ad 







Early European Books, Copyrighl © 20 1 2 ProQuesl LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioteca Nazionale Conlrale di Firenze 


1 



i 



a Etnnf^r.ity-ithdreefi^ai.'] Occifo hx- 
Tcdr , neglij^^ciura Homino : curabuur 
i nobistanium ad noflrum vfum, 
b Ocdden^nt i;- eitimifit.] v^^: iTBaq- 
TS£?v , prius eieccrunt , tradentes gcn- 
tibus; &: cifdtuni occidi cuiaucrunt 
magno atquc contenio ftudio, quoad 
rc tpla ocadt runt. 

c 'U<r»ft-r,i?<.,] Scntentia cfl in agri- 
f.o!aslatA,cx iploruin relponfionc.cjui- 
busparabola proponcbarur . Ij enim 
indjgnifTimujn facmm arbitrati lunt, 
qflod illo excmplo continerctur . cum 
longc grauius ab ipfis admitterecur 
fcelus, collatis cxcrhpl i & rei ipfius fi- 
•nificatxpartibus ?c circuiiftaniijs. 
<1 Et r-jtttwit adciini ] vt eum turbi 
ac populo inuifum icddcrcnt. n.im 
vulgus rerum leirporalmm caufata- 
cilc mouetur. tum etiS vt Herodj He- 
rodianiscjue teftibus apud Pharifaros, 
atquc adeo ipfum C^farc dcfcire eum 
polfcnt, vtlcgum publicarum violato- 
jem,imperijc]iie hoftem. 
e A/ff enim vn^es in fMiem h$minum. ] 
Nullius gratia aut odio duceris.aut 
metu moueris. 

f Sed tn vtntiite via Dei doees.l roftri- 
ram (]ux ad Dci cultum refte inftitu- 
ta fit,liberc &: aperte doccs. 
g Liat dnritriiutitC*fdru(mnon.'] Sal- 
ua, inquit ,libertatis nofttjc dignitatc 
atque integritatc religionis , qua pro- 
hibemur commumcarc cum gentibus 
& profanis , liccbit exoluere Cifari 
tnbutum, idquc eo modo quo CTterac 
gentcs confueuerunt.cufis num*ifmaris 
cum imagine? an non licct hoc faccre. 
Neque tantummodo de iure te roga- 
mus, fed cofuliirusctiam, an fuadeas 
dandum vcl nJj;andum tributum . 
Itaque non foliim fententi.T , fed con- 
filij etiam auaorc cum efic volebant, 
vt in grauius crimcn dctrudcrent. 
h Cmw e{i ini.ioo h£c.] Mos antiquis 
fuit arpcnium tributi nomine teddf- 
dum principum imac;inc&: infcriptio- 
nc fignatc, ad gratiam captandam. 
i Reddite t^itttr cjtue fmt Cafiri: . j A rgc- 
tum incifuin , 5: Cxfari iam pubhcJ 
fipnatuni atque infcnptum , fi C.rfari 
rcddatur , impedimento non cftquo- 
jninusanimus Dci imagineinfjgnitus, 
Dcorcdd.itur. d vobis pr.Tter pecunij 
debitam principibus public.x admini- 
ftrationis caufa, nihil poftulat Carfar. 
r;cus pium animum,&: rcligioni- cu!- 
tum poftulat;qucm Cxfar huiuhuodi 
tributis exigcndis non impcdit. 
k Sitdduc^i.] Difcipuh Sadoccuiuf- 
dara , qui nccabat retiibutionem ho- 
nomm &: malorum, &: cx confcqutti 
refurrcdionc. Dc hac f.aaalMS plura 
iiccmus. Admittebant auicm Icgein, 
tanou5 a Dco data pcr Mofcm.publi- 
«X ibcieiatis & rcj confcruadj cauf*. 



156 tVANGELIVM CAP. XII. 

ad inuiccm, Hic elUixres : vcnite^occi- 
damuscuni:*&noftraerichxrediras. 
^ Ec apprehedences eum/occiderunc : &c 
eieceruntcxcra vineam. ^ Quidergo fli- 
cicc dominus vincx? ' Venicc , &c perdec • 
colonos: & dabit vineam aliis . ' ° Nec 
fcripcuram hanc lcgiftis^Lapidcm quem ^V^if,:' 
rcprobauerunc xd^ificantes , liic fadlus ^.^;;^;;; 
ert in capuc anguh , A Dominofa- 
dum eft iftud,&: eft mirabilem ocuHs 
noftris ? Et quxrcbant cum tcnerc: 
& timucrunt tuibam. cognoucrut enim 
quoniam ad cos parabolam hac dixerit. 
Et rehdo eo abierunt. ' ^ ' Et mittunt ad 
eum quofdam ex Pharifxis &: Herodia- 
nis : vt eum capcrcnt in vcrbo. Qui 
venientcs dicuc ci, Madfter.fcim us quia „ 
verax es^ & non curas quenquam : nec 
enim vidcsinfacicm hominum/fed in 
vcritateviam Dci doccs. Micet dar tri- 
butum Cxfari: an non dabimus? ^ ^ Qiu 
^fciens vcrfutiam illorum^ ait ilhs^Quiid 
mc tcntatis? aftcrtc mihi dcnarium vt vi- 
deam. AtilhattuIcruncci.Ecaicilhs^^ 
^Cuiuseftimagoha^Cj &: infcripcio? Di- 
cuncei^Cxfiris. Rcfpondcns auceni 
Icfusjdixicilhs/Rcddice igicurquxfunc/ec^.,^ 
Cxfaris, Ca-firi : & qux func Dci , Dco. 
Ec mirabancur fuper co. ' ^ Ec vcncrunt iii^.VJi?;' 
ad eum 'Sadducxi ,qui dicuncrcfurrc- 
6lionc non ellc: & incerrogabat eum di- 
cctes,Magifter, '^Moyfcsnobisfcripfit, 

vtii 



2 Sed fhttt ftut 4it^t'i In €Jtlis ] Ex Dei 
viriutc ert-ciimiur j crcnnci , fpiritua- 
lcs, ncouc gcncraticnii adfobolt pro- 
p.igandam , nequc u.uiui au*ilij ad 
vit.T curas {cnnclas .indigcrtcsi lcd 
vniif]uirc;nbi fuificiCicftin Dco ipfo. 



CAr.XIT. SEC. MARCVM. 157 

M - 5 vt ii cuius fracer morcuus fucritjS: dimi- 
fcrit vxorem, & filios non rcliqucrit^ ac- 
cipiat fratcrcius vxcrem ipHus , &: rcfu- 

\ - . (- ro n aquorclulcitaiuscfi: vnufcjuilq, p'a- 

lcitct lcmcn rratri (uo. Scptcm cr^j;o neacpicnc bcaru$.HoccxDc.viau. 

, *■ rr f roban potcft , qui cx nihilo angc- 

fratrcscrant : &:prunus acccpit vxorcm^io* crcauit.intihq.bcantudincfuo. 

^ \ ■ / • 1 1 "p conHrmauit , cum pollcnt tamc beati 

&C mOrtUUS Clt nOn rcllClO lCmmC. tr noncfic,vtquu1amcxillanataran6 

fii.-runt, fuatpfoium cul| a.Kic ctiani 
port-ft ex hac huiiis vit.T iiripcrfc^tio- 
nc, homincs avi cuni pcrfcdionis gra- 
diim traduccre.qux mairimcnio non. 
indigeat : quandoquidcm nuptix pro- 
ptfrlobolcm procrcandam pi.xcipuc 
inucntz iunt &: inftitut.r . qva lobolc 
illi non indigcbunt qui rcfurrcxcrint: 
vnufquifquc cnim in fuo ordinc pcr- 
fcifluscrit. Facilius autcm c(l ex im- 
fcdlo . quam cx nihilo, pcrfciftuni 



Dci 0. 



fccundus acccpit cam^ &: moriuus cft:&: 
nccirtcrcliquitfcmcn. Ettcrtuis {imili- 
tcr. '''' E&acccpcrunteam "fimilitcr fc^ 
ptcm: dc non rcliqucrunt fcmcn.Nouif- 
fima omnium dcfundacft & mulicr. 

In rcfurrc6lionc crijo cum rclurrcxc- rccidcrc.igiturqu.cxnih.iopotuu,5c 

1.1* xv,i.i.in >^v/uj.w* V. fccit ; cx impcrkao ctiampotcft, & 

rinr,cuius dehiscritvxor ? fcptcm enim ["'■^•^L^^ifZo 
habuerunteam vxorem. '^* Et refpon 
C dens lefus , ait illis , Nonne ideo eiratis, t^^t^^^l^^^t 
nonfcientes fcripturas , neque virtutem ITJfffZJ^ttTn^l^^^^iit 

Dei? cum cnimdmortuis rcCurre- 1::^'^:^^:::^::^::^'^::^, 

xerint, ncquc nubcnt , neque nubentur, 21',^'^^'^; 
'fed funt licut angeU' in cxiis. De ' 
morLuis autem quod rcfurgant , non le- 
oiftisinlibroMoyli jfuperrubum quo- no"tni.noncomuni,viion>odo:fcd 



Nomen Dci He- 
braicum ,quo fc illo loco Dcus ap- 
pcllat , cft nini in formafuturi ,quod 



ircm cura titulum libi adfcri- 
pcrpctuum. 

ff Deusmortuorii.'] Nam Dcus 
vitacft: fcdquid vit.x cum mortc?Dc- 
indc iUnd nonicn mn», lignificat cfle 
pcrfc^tiffimum &: xtcrnum. Eifc, cum 



Lm 10 



mortui fi non rcfurgcrent, ex co fierct 

modo dixcnt illi Deus ,inquicns, Ego ttZ^^^^Z^^S^^^Z 
fum ' Dcus Abraham , & Deus Ifaac, & t^^^t^^^^^^^t^^^Zi;::. 
Deus Tacob? '^' Non cft Dcus morcuo- ru^^i^f c^ta±rrkt;-^Xt 
rum, fcd viuomm. Voscrgo muitumcr- ^^±1.7»^"^^:™^^!;^^^^^ 
ratis. EtaccclTitvnus deScribisqui 

1- II ^ ; .-^.^ ♦-.^^ ; J^.,p macum corporc fimul . Quodfiquii 

aUUierat lllOS COnqUirCntCS ^Ck VldCnS chcatfatiscflc.iguurAbraham.Ifaac 

& lacobDcoviucrc,& ficxtcrisnun- 
am viuantaut rcuiuifcant : Rcfpd- 

V • dcmus tcftimcniuni illud diuinuni o- 
^ ' 2,aUlL porierc ccrtiinmum cftc hom.nihus,. 
, ■ : ,. ,^ M^afumnucfuit F^ofumDrus ^hn^wt, t<c. Non potcft autcm ilhs cft^c ccriinimum. nifi 
& cxtcri vmcntc. < um Dcofuo. Conlcnuiiur crKO illos extiruros aliquando, & man- 
i,s apudquos Deus huiufraodi litulum fibi a.Hfcripfit. I,;itur multum crrant, quicx vmu- 
te Dci & knpmiii, ictum cognofccndarum, & facrorum myftenorum vcritattm non inquirunt. 
a VuiensejJ.^h:ne^UurefpoLu.] Ex fa... ntiifirno illo rc(po..fo apertc '"^^"^^'^ 'J'".'" 
opr:mc imclhgcrc, lcd nrrum copniiionc & .ud-cio plur.mum pofic . vipotcqu. tam .ipic. tam P^P^-XS^ 
v.Vtut.s cor remplauone, dc AngcJorum bcatituduic , de hominum naiuEamhac vua & pr^flaat.a poft rcfurrt- 
AiOner: Ji'T rur-:jt. 



(l^V4AV.XMI, ■^^ -j j 

quoniambencillis rcfpondcrit, intcrro- 




Early European Books, Copyrighl ® 20 1 2 ProQuest liC. 
Imoges reproduced by courlesy of the Biblioleco Nazioni 
CFMAGL 2.6.551 



158 rVANGELIVM CAr.XU. 

Mfnr;r in diu:narum gauitciim quocicflec pnmum omnium 
»f ■ :.iar. o.^cnjactcr.Am maiKuUum. Iclus autcm rclpondit ci, 

«lu'ramailciulin.cpat:cm .q:!.Tin a ' - • j /1 

ftionecon;iiiu, ^Jin umciikrcr. Q uui primum omnium mandarum clr, 
KamDci..,camfitfpiritu,.&vnus AudiliraeLDomin Deus tuus , Deus f^/A^^J; 

f io.vmun., , & vn.onc ar imoru ?uar VHUS Clt ^ hC dlll<ICS DominUm DCU J^^' n,, ^ 
pcr charitatcm ht , qui cft vmculum , ^ ' . "^""-^ ^ 

perfedt.on^ tuum cx toto cordccuo.&ex totaani-lDo^^i-^^ 

& facrihcns a-itiijuis , qux flrcundum ^ Uonunu» 

'^^^l^l^^^^t^^Z^ ^ ^'^ '"cntc cua, & ex ^totaL:'.',':;;,. 

. ;'Coflri.':4tr„:rr' y/"""^^ ^"-'^- ^^'^ primum madacum Jf::-:;' 
r£„v«.„wvrM « • ' Secundum aurcm fimileeiliili , Dili- 

c JWi/^rycj^owifr/TZf.] Brcuiorationc . • ^ -««.i.p.e. 

Snrfum^r''''"'"^^ proximum tuum tanquam teiplum. 

rcugionib lummam , quatrnus eaper ?r ^ 1 t . ^ 

R^ti^lM'!'"'^ sr..tiaad,u.o..prx. Maius horum aliud mandatum non eft. 
Li:'i^^i:;i:^J!:^ -'^i^ i^J^ Scnba, Bene magifter,in ve- 
T^::^':^^'^:^:^^^^ "^^t^ dixifti, quia vnus eft Deus , & non 
'^^^:^p;:::i:^t:^ ^ft ^^^^^ prxcereum. '3 Ec vc dili^acur 

"^^^zt::::::!^::::^::, coco cordc,& ex coco inteiicau, & cx 

rDS',rh'o";™Xfo.;t;3:u- anima^ & cx cota forcicudme : & di- 
S^o^ror;:'™:^^ rMi-SS 'igei'^ proximum caquam feipfum :'ma- 
v^:^:<^:^^^^ ius eft ommbus holocaucomacibus & 
^l^^:^:::^:^^::^ facrihciis. '^efus aucem videns 'quod 
fT:':^:::^:^::^'^^^::^ fapienccr refpondin-ec, dixit ilh, ' Non es 

docensmicmplo,de hac rcinterro- lArrA t-/=.r^.^^ r^^; i:^ . » II 

galfet l^harifxos. lulifletquercfpolum 

lUL^L a icmiu jL^^ei.nc ncmo lam auuebat * an^piiuj 

exfemcntiaScnbarum.Chriftum crTc ^,,,^^ 3 S « T 1 t 

fihumDauid.ipfc hocmodocxcepit cum intci i ogarc. ct reipondcns Iz^j^-t.itj^x 

t DicttmSi'iritufan£fo.l pracuidfs fu- 

fus^ dicebat^ docens in templo , Ouo 

tura,&cnunuansea,diaanteSpiritu J^ J.* ^ r «l .n-^/-i. 

fanao,qui nccvana,nccfupcruaca. nioaocUcunt bcriDae Chriltu nlium cile 

nca, necvllomodopugnantiadiaat; 1^^„:Jn r r • ,^ -if i- . . 

necadornarumqmcquamproniitiat, l^aUia.'' IplC Cnim IJaUld dlClt IH 

quod idem ad rcm&vcritatemnon c.^;^:^ f jCL W-n^- ■ . ^^^^^^ 

bpiritu landto , Dixit' Dominus Dn '^'^'^ 

g Et7^derf}fliuseiu^?l hoccft.quo- ■ r J x 1 ^*^^*^ ^^^*"»^ Ms.c. 

modoidefiiius&Dominuscft?QuOd miuo mco * lcde a dexcris mei<; Arn^f-n 0^.105 

fiDominuscft .vtexipfiusanertionc ... ^ ^l^lJtL 

patct;cxnuapartceftfi]iuscius? Ar- pouam inimicos tuos icabcl uiii Dcdnin 

gumcnto hoc manifcftc figmficatuni X7r r ««^^ailiih pv^uUlU 

cft,duasnaiurajeflcmChnfto. tUOrUm. Iple Ct^^O Dauifl flirir ^-mi^^ 

h Et ?»ult.tt.,rhxrur,;m,o>tcra,dmt.] . ^ ^ c:,^ UlU UlCl C CU 111 

dirrerctcmdcChriftidminitatcquod UOmin U m J & Vndc eft fi I i 11 Q Pinc) P f 
tamcnascribis non doccbatur.imo , , ^ AIUL CIL lUUlS CIUS? JbC 

ooncapicbatut. muica turba cum libcnter audiuit 



ICIt 

.4.1 



M.t.i 1.^.6 



CAP.XIIT. SEC. MARCVM. ICi) 
^^'Ecdiccbatcis indodrinafua/Cauetc li 
aScribis, qui volunt inllolis ambulare^ 



£^%2I.t.I. 



pfoiu hncspioj olituiiii]; 
nt, nolunt vi ro in aliis lcuii- 
partibus opcra poncre: aut I» 
ponunt^ nohinicaspopiilo impcrtiri. 
idc6 non inquirunt ant dilKrunt dc 
magniuidincic d.gnitate C hriflr.nol- 
K-nt enim Chriftum aui alium qucn- 
quam rcipfi<; admirab.Uorcm oflcndi. 
1 Sitl/ ot tn.triproltx^ orattot.ii. j FingnnC 
'.gas preces, & multum ttmporis 



Ft di : l.:t iis »•! doclriti.1 flki. ] S olcblt 
il!^ h.TC mtcr doctTidum moncre & 
admonctc : eratijuc verbuni hoc m 
cms orc. 

_ I ■ • r ?9 n • • • I k Crii4ete a ScriLii.'] ab fxcmplo con- 

Sc lalutarnnroio, ^ &: m pnmiscatne- i,ictiuimisacvitvSaibarum;quorurn 

t . 1 • r • o • ' \ r Jludium omnc , vt fc magnos 5c 

dris lcdere ui lyna^O'^is , & primos dil- .dm.iardos omndant pcpuio; libi 

I . . . 4,0"^ • 1 1 gloriani omncm anogcnt,& commo- 

CUblCUS mCOeniS: qUldCUOrantdOmOS dafuaquxr.anr. cu^uc rantdm docet 
. 1 Ir 1 1 1- • cu.Tad iuosiploiii hnespiofolhuiiiqi 

viduarum lub obtcntu prolixx oratio- conducu 
nis :hi accipient prolixius iudicium. 

Etfcdcns Icfus cotragazophylacium, 
afpicicbat quomodo turbaiadaretxs in 
oazophylacium 3& mulci diuitcs iafta- rd _ , , 

p 1 / A tn \ • " ' conlumcre in commcnd.mdis Dio VI- 

bant multa. Cum VenillCt aUtC Vl- dui$,aqu.husmuncranon(x.gnaac. 

* . cipiunt: 113 vt qua: plusdonauorit, Jo- 

dua VnapaUper, milltduO minUta.qUOd gorcmoranoncm mcrcatur.&ma. 

11^^ \ 1_ lus pr.xmium reporict. £rgo ciua: nu- 

eftquadrans. '^' &conuocans difcipu-- ""^^^'"^""'"V';"'"'"'"'''*^'^""'* 

1 l apud hominc.vialtem. 

los iuos3 ait illis, Amcn dico vobis.quo^ Z^^^^c^L^!^^ 

niam vidua horc paupcr, pkis omnibus 

nil{lCqui mifeiUntin gaZOphylacium. cuhat.s rationcm mct.aturatciuedc- 

^•^"Omnes cnim ex eoquod abundabat 1^;:^::::^ 
illis, mifi:runt: ha^c vero , de penuria (lia, illirSffi^:^^:^^ 
omniaquxhabuicmihcj^cotum vidum 
fuum. CAP. XIII. 

T'cum cgrcdcrcturdctcmpIo,aii illi 
vnus cxdiicipulis ruiSjMagillcrjafpi. 
Accquaks lapidcs ,& qualcs llrudurx. 
* Et rcfpondcns Icfus ,ait iili , Vides has [/b^Mlrn,^^^^^^^ 
oinncsmagnas.-cdihcationcs..' Non rc- 
liaquetur lapis fuper lapidem,qiii non fj: 
z«,.5.i.44 deftruatur. ' Et cum (cJcrctin monrc Lm"n:'/nrrZfc"rutH^^ 



& coti raunivu'itati li quid libi iiu 
poifit, idque a-prc. nam non omne 
quod abundat hbi erogani , lcd ex eo 
quo i abundat , arquam partmi niir- 
mnt. Hacc v ero.quan uis paupcrcm fc 
fer.tiret , pictatis omnino raiiont ha- 
bcndam fibi duxit ; priuaium vcrd 
comr.i ' ^ -'cxit. , 
o 7 rn ] diurnum , id 

rl> , ■ ' ; qu.T lumma fatis 

tum paiipcrrimi homtms.in 
diciiur, traft. Uc dtci- 

malccunda. 

c A P. X 1 1 !. 

Ft cUrn rgriccrttiir .ii terr-^lc^ dc atrio 
luarum, & fccminarutn , ti pro. 



oliuarum contia remplum,intcn-ogabat f"" 
eum fcpararim Pctru.s .S: Iac6bu,s & lo- : ., 

hanCS & AndrCaS^ UlC nODlSjqUanaO stmfthra or^in.s d.fclucturafunda- 

; mcnt;s vfquc : fcd lap.d<s manchunc 



mis& maximis lapidibus , ma- 
r;. 10. vtraq; ics !<. ad pul- 
. , ad diuiurnnatf opc- 
. t '.!.cl atur. 



gclifad-.nlt^.s intcrrnfaMnn'!- 
iuo,*juodCgnumc;; ^ 



d (Ti;-ati in m. numciiMn tanti excidij. 
d Vatth.-ci m<3bl'cruaiiimus ;fcd hicEuan- 
r tu dc huius vibis excidio , dc aducnXu 
.onfumnui.* 




I^O EVANGELIVM CAP.XIII. 

uonhusveiVguminns aducfusn.ci. ilta hcnt ? & quod lianum crit quando 
fcdnominismcifaiuv(urpation.. hxc onmia uiciDicnc conlumiTiari ? 
ji^ts.] Hicioroiymitanaiurcrum.& ' Lt reipondcns lclus . coeDit diccrciUh^, 

excitii) ludaici. «tt- I • r 1 \ ' FbU k h 6 

d K;^rrf.«rcm^cfmcf,//...i Q«!otcm- Vidccc ^ uc o u is vos lcducat . iTiultJ /^;^;^ ' 

porc hxc vidcritis gcri,noii3um cft . . • • \' 

Hni$ ludaicarum rcrum ; fcd codcm cnim vciiicnt ui nommc mco, diccntcs 

^cmpore vojmaximis laboribus cxci- . 1 r 1 

ccbmHm,qiiospr.Tdiftosvobisvoio. quia c^^o lum : cc multos leduccnt. • 

e\ /nff/?»wo/io«n;i//n.] ludaris maximc 7 > ». . . I 11 o • . 

& Getibuseiiam .quibus tefbbimini Cum audicritis autcm Della & opinio- 

mcam vciitatcm &: virtutcm ; mina- I ]1 " • • • 

bimini4ucpr.Tdiccntcsiramvitionc4; ncs bclloru, nctimucritis . oportct enun 

diuinam, mcrccipcrc nolcntibus. . C ' r \ 1 C ■ % "W 

f Etmowmsgev.tesi^nmHmcponctprAt^. Y^xc hcn lcd iiondum hnis. hxursct ^ 

cari Lvkuiieiium.] quod cx ludxorum . ^ 

gcntc aiutuminorancsnationcsan- enim ocns coutta 2entcm,& rcijnum lu- 

nuntiabit m.ignam Dei virtutem & O O ' o 

niifcricordia crga cosquicrcdidctint perrc^num: & eruut tcmxmotus pcr lo- 

cc lutcepcrint. magnam itcm iram & A P, 1 

'^L^::^:^^^^^ ^ ^^1^^«. Initium dolorum, ha:c. 
r^^";w^.«..«,/-,,.,n„i/t.w/ Videte autcm vofmetipfos . Tradent 
t^^Sglr^/Xtr^^u": ^nii^ in conciliis,& in fynagogis va- 

pulabins, & antepi-xddcs & regcs ftabi- 
hr"b Ifo^^l^iS^^^^r^rrp":: "s proptcr me / in teftimonium illis. 
«rdi'™:^:?j„nr;ir^ '° 'Ec om"cs gcntes primum oportcc 
S?;c\rrlV-"pl-^ pra:dican Euangcluim. ' ' Et cum du- f -^oj,.,,. 
ZX'Zt::::!:Zt\oZolt xciinc vos tradentes , nolite prxcogirare <^"-'-.4: 
cdin"nt'"nr''''"°'^''''^"°' quid loquamini:'fed quod datum vobis 
LatiTt^rctl^iJ^ho: fucricin illa hoi-a,id loquimini. n5 cnim 
?ru;^".s%X'o±^';uT^^^^^^ vos cltis loqucnccs:fed Spiricus fandbus. 

qui Kumana fapiunt nullam aliam I i TT'^^ J ^*. ^ . , ^ /TL^^ /7 • ^ 

obcaufam.nuUamobcuipamvcftrj. i radctautcm 1 tatcr rratrcm nrmortc 

nulUm ob fufpicioncm vcl auaritiar, 0,^«*. ^ C\' o C /'!••. • ^ 

yciambitionis,vciaitcriusincommo- cc patci niium : & cou 1 urcrcnt h lii Hi pa- 

ditatis orbi per vos allatx ; fcd quod ^ o CC ' 1 J h i- ^ 

romcn mcum annutictis. Vosaurcm rCntCS jCX mOrtC aitlCient COS. ^ £t Crl- 
nulla alia rc , quam tolerantiafirmi- * J' -1 ^ 

tudincque vos ipfos armabitis. hoc tis odio omniDus» ptoptcr nomc mcum 

enim pafto &: multapcriculaviui fu- ✓-X • r n - • ' n 1 .* 

pcrabiti..cademquedifficillima:&ti-UlU aUtCm 1 U lUnUCrit 111 hllCm Hic ^1!- 
dcm nonccdcntes ,nonfuccumbctc$ • 14 . ' ^AHi 

euadct.s,vfquc adprafixi!mvobisvi- UUS CriC. ^ Cum aUtClTl Vidcritis abo- D^^fiy 
txhmusmortalistcrminum.quoni- • . J r 1 >-*^^i^io ^iuKJ" ^•^^'1^7 

{;t"'iSrbo?;.S^.f,rS dcfolationis ftamem, vbi 

?;r,tr.7aMfis.°""'^"'"'''"7°^ lcgic,intelligac)tunc qui " 

i r*..;, jMffmt^rymr,;.] fignum excifio- ui ludxa lunc, fumac iu more<; • ^ ^ nii; 

nisludaicarum rerum , iam iampro- ^ w> **« . UUl 

;«^;n;«f^a;"'"'"-^''''"^"^^ defccndat indomum, 

ncc 



CAP.XIII. SEC. MARCVM. l6l 

ncc introcat vt tollat quid de domo fua: 
&c cjui in agro crit ^ non rcucrtatur 
rctro , tollere veftimcntum fuum. 

Va: autem prxgnantibus &:nutrien- 
tibus in illis diebus . Oratc vero vt 
hycme non fiant. Erunt enim dies illi 
tribulationes tales^qualcs non fuerunt 
" ab initio creaturx quam condidit Dcus 
vfquc nunc, ncquc ficnt. Et nifi brc- 
uiallct Dominus dics,non fuidetfalua 
omnis carorTcd proptcr cleclos quos ele^ 
Mat.14j.16 git, breuiauit dics . ' Et tunc fi quis 
vobis dixcrit^ Eccc,hic efl: Cli riltus, cccc 
illic : nccrcdidcritis. Exurgent enim 
pfeudochrifti & pfcudoprophctx: &c da- 
Dunt figna & portenca ad fcducendos , fi 
fieri potcft , ctiam elcitos. ^ ^ Vos cr- 
go vidcte 5 cccc prxdixi vobis omnia. 

' Scd in illis dicbus poft tribulationcm 
illam fol contcnebraDitur,&Iuna non 
dabit fplcndorem fuum, &: ftcllx cx- 
li erunt dccidcntcs ^ & virtutcs qux in 
cxlis fijnt, moucbuntur . ''^ Et^tunc 
vidcbunt filium hominis venientcm in 
nubibus ^ cum virtutc multa & gloria. 
W.Mxji ^7 £j. mittct angclos fuos,&con- 
gregabit elcdos fijos aquatuorvcncis, a 
fummo terrx vfquc ad fummum cxh. 
p A ficu autem difcire parabolam. Cum 
iam ramus cius tcncr fucrit , &c nata f uc- 
riut folia : cognofcitis quia in proximo 

X fit xrtas. 



Jfr.ti.b.to 
Joti.i.c.io. 

^ji.C.IJ. 



a K^hwiticcreatHr*.'] ab iniiio mundi 
a Deo crcati. 

b Sed proptcr ele£fof .] vr clefti a Dco 
ad rcgnum tum accipicdum, tum an- 
nunnandum fcrueniur. Erunt autrm 
dcrti , quotquot audicntes Euangelio 
crcdcnt & obtcmpcrabunt:qiiotquot, 
inquam, vocati ad nnptias.venire non 
recularint -, vcnicntcsquc nupriali vc- 
flc omati fucrint. 

c Et uuK fi quti vclu dtxtrit .] Hoc no 
ad Apoftolos tantiim .fcd ad cmnc« 
Chrilti vcros cultores periinct. Nam 
po(l Icrorolymitanum cxciduim, my- 
ftcrium iniquitatis oofrari co:pit ftu- 
diofillimc , 6c Chrilti doftrina fim- 
pVciffimaper fedudores homincs.fuo- 
rumquc commodoru amatorcs , tur^ 
bari, contaminavi , & obfcurari , va- 
riis adniixtis mendaciis ,erroribus 8c 
h.xrcnbus:&: nonnunquam fignisedi- 
tis, Dco permittente , m vltionem co- 
rum qui charitatcm vcritatis non rc- 
ccpcrunt. 

d Voiergovidete.'] Nemo cxcufarc po- 
tcft ignorantiam ,ncmo fibinonprx- 
diftum fuUTe caufari, namquc a mc 
non folum pr.Tfcntia , fcd futuraom- 
nia diftindifnine & dilcrtiflime pr.T- 
didafuni ; vt cognolcatis quomodo 
diftingucndx Sc copnolccda: fintdo- 
drinx , quatenus fignis hdcs adhi- 
bcnda. 

c Sed in illu diehus. ] Ad tertiam inter- 
rogationcrn hxcrcfercnda funi , vidc- 
hcct , ^Utindo l Mcon:m,i tnnfiertt oiifnjn' 
jnan^m lUis dicbus poO tribulationeni 
illam lcrofolymitanam : ncquc cnim 
iUa &c confummatio omnium fimul 
erunt , fcd longe aliera ns alfer5 prx- 
cedct : po.^lcnor vero fua ctiam fign* 
habcbit, ficut & prior. 
f TutiC vtdel/unt.'] Dc fecnndo aducn» 
tii Chrifti oratio hxc diflcrit , qui in- 
cipici poft magnas toiius orbiscom- 
moiioncs , qua. non tanium natura- 
lcs, fcd m> fticasintcrprctamur, Solis, 
Lunx,ftcllaium,5c virtutu. Aducntus 
autem Hli) hominis erit ciim n'agn« 
viituiis ctiicicntia erga fuo$,&: glorijc 
ipfius pr.Tdicatione ; vtpote aducrfa- 
rios vcruatij fu? vinccniis.£/ (hhc mit* 
tctangtlos, ficc. 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



\6l evangelivm cAp.xriii. 

g Cti n vldmtU h*c f,criA nux paulo /'* /1 i9 /' o I ^ : 1 '.^: r. \^ 

aiuc (ixStii lunc A: mocu gcmiuin , o- 

pinionibusiiue b.llorum , terrjcmoti- n • r ' \ J • • f ^ ^/1.::« 

ba.5cfame,dctrad.t.oncveftr..&c. nCri^lCl tOtCq UOCl IH prOXUnO iJrinOltllS. 

lcitotc ludaicarum rcrum rumam iam lO A !• I • 

immmcrc.Nonemmexccdcttotah^c ' Ameil dlCO VODIS , qUOlliam 11011 

res feculum hoc hominum vjuciium, /^I • • I 1 

&: iud.roruquimevosciueaud.crmt. tranlibit gcneratio hxc y doncc omnia 

vtq ic dc hacrejvroximcfuturaexifti- . p i i b 1 o 

jnar:potcft,s.v:ih iigmspnircedcnti- ilta hanc . ^ Ca^lum & tcrra tranli - 

bus.licexiftimaripotcftdc cxtens rc- i i % 

biu,quasfuaetiamprxcedcnt(igna. Dunt. vcrba autcm uica nou tranliDunr. 

h irf/wi» (6r ferm ] qu.T vidcntui om- J 2 i r->v 1 • ll I I r ' 

mumrcrum pcrpnmfTima &: confta- UC dlC aUtCm lllO VCl llOra nemOlClC, 

nlIimaene,tam.cndidorum mcorum . . 1 k r\- ' r jr a 

conftantu fup.iabiunur. idque vno nCqUC an^cll Ul CXlO , nCqUC rillUS : nill ^^-'^'^'^^ 
cxcmplo oblcruarc poteritis,acdccx- * ji • 1 • -1 

tcr.$vobispromittcrc: idco cernrtima pacer. ^ ^ Vidctc, viiiilatc, &:orate. nc-* 

cxpcdationc cucntus omnium r^rum . . . 1 

amepr.rd.aarum,tencrivosoportct, lcKlS CUim QU ando tCm DUS llt. SicUt 
atquc in omc.o p.etatis contineri. . 1 ^ 

X D.d:z^^ern .Uo vci hora.] aducntus homo qui pcrcarc profcdlus rcliquit do-- 

glorihc. hl.) hominis, tum pr.uati in 1 1 t> 1 ] 

r3rX,lT"n;or,rrot' "'•""^ ^^am : & dedic feruis fuis potcfta- 
^:'::::^'^^^;:^::^:^ "^^^"^ cuiufque operis,&ianirori pr^cce- 
^a.^:;^t:.r::;!::;!^n^ P'^ vt vigilec. ' ' Vigikte ergo (nefcicis 
vfr'^tfal":","""^^^^ "^""^ quando dominus domus veniac: 
Z^:'":;^:^:^:::^. ^cio, an medianode, an gallicancu , an 
r".;:Mti:f"N.,u.fiHus '"^"e; ne ci\m vcnentrepcnte,in- 
^:^'^^:::^::^:::^::^. vos dormicnres . ' ^ ■ Quod au- 

r.rr.V,Co?:n"po;^^^^^^^ cemvobis dico, omn.bus dico, Vigilate. 

pofira. Hoc tamen ccrto vobis afHr- /^AT) VTTTT 

marepofluin , Doininum ipfum non v^Al, A.lill. 

t:':::^:::^:.:;::^:^:^^ F Rat autcm Pafcha & Azyma poft bi- 

ratum vel imparatum offenderit. "^^Jn,,.-^ . Qr ^ ... <>U. ....«^ i* r Lu^ii.a.i 

I s:undaut,mvob.sduo.] omnibusho- ciuum i oc quxrcoant lummi lacer- a 

ninibus dico, idquc per vos.per alios, J^^-,^ O^C>.«^l« * J 1 I 

pcrEcciefiam,pci mm.ftros,atq.aic6 dotcs oc bcriDa^ quomodo cuni dolotc- 

i^cr fcrip.um Euangfcliii omn.bus no- ^ © " J l t-x • i w . » 

tum efti cup.ojficut m d.ebus Noe ncrcut oc occiacrcnt. Diccbant ennn ' *atcm i - 

fiuandofabricabaiurarca ,omniorbi, , ' J' C l\ C ^ l ^ ^ ms « c.s 

omni hominum genrr., futura dics iNOnUl CllC reltO, ttC lOrtC CUmultUS hc- 
Dei vltoris denuntiabatur, non tatum \\ i , 1 t-> b \ 

Nocfamilije. Fucni cigo fat.s lemel rCt pOpUll . 'llt CUUl CHct Bctnania! * P^P"^® 

itaclare ptard.x.ftc. • j r • • 1 n . ms.r.b.s. 

c A P. VI , , r. in domo bunonis ieproli , & recumbc- ^^'^'•^^•-^ 

a ^omcdneumdolounerent 1 Dclibc- ^-^r- «t^i-.««..^^ l " 1 1 1 I n '«fc. I i.A I . 

rabantpr.mumdecapfurafccrctd, 6c r^t^ venit mulicr nabcns alabaltruin vn- 

perdol.im facienda , vt illum coicrent 

infcio populo, qiioad feftiun trafiret. Crilfnt"! 
tuncenim mmori tumultu orc.di poflc vidrbatur. vel H vi «c imperu fartocapicnduieO^r n.,.,^ u c ■ 
m d.e fefto,nc tumultu exorto l.beian poflet cum ipforum pcrn.cie. Sed an 0^.11". s^.rVin^ "^ ^a' 

iam hoc modo pelfime illorum anim.s fi. connii.s prau., occafionem llam' rt^^n^.mod.utem^^^^ 
p.endum Icfum occupato h,d.x an.mo, & ad nefa.iamVod,tionem impulfo Tcx co icZot^o^^^^^^^ 
a£tumeft,quodmox»arraiur. b rM^?/7cf ^^ri^u.J tjuatuor alnrc dicbur ^ ' 



* plftici t 
US. G. 



• habcbitis 

US<|. 



CAP.XIIII. SEC.MARCVM. 1^3 

giienti nardi'' fpicati^prcticfi : is: fradlo 
alabaftro , efiudit fupcr caput cius. 
^ ' Erantautcm quidam indigne fcrcntes 
iiitra fcmctipfos, &c dicentcs,Vt quid 
perditio ilh vnguenti fadla cft? ^ Potc- 
rat cnim vngucntum illud vxnundari 
plus quam trcccntis denariis^ & dari 
paupenbus. Et fremcbant in cam . 
^ lefusautem dixit^ Sinitc camrquid iU 
li moklli crtLs?' Bonum opusopcrata cfl: 
in mc. lcmper cnim paupcrcs habe- 
tis' vobifcum: & cum volueritis,potcrtis 
illisbencfaccre: mc autcm non fcmper 
habctis. ^Quod habuithxcjfccit: pr^- 
ucnit vngerc corpus mcum in lcpultu- 
ram. ^ Amcn dico vobis /vbicunque 
prardicatum fuerit Euangehum iltudin 
vniuerfo mundo, & quod fecit hxc,nar- 
rabitur in mcmoriam eius . ^Et lu- 
B das Ifcariotes vnus de duodccim abiit 
adfummosfaccrdotcs^vt prodcrct eum 
ilhs. Qui audientes gauifi funt: & 
* promiferunt ei pecuniam fedaturos. Et 
l^VimI^ qua^rebat * quomodo illum opportune 
tradcrct. Et primo die Azymorum 
quando pafcha immolabant, dicunt ci 
difcipuh, Qu6 vis eamus, &: parcmus ti- 
bi vt manduces pafcha? Et mittit 
duos cx difcipuhs fuis^ &c dicit cis , Ite in 
ciuitatem: & occurrct vobis homo lagc- 
nam aqux baiulans,fcquiminieum: 
&c quocimq- introicrit^ dicite domino 

X 1 domus 



c Erattt dutem ^uiJaml CJ dircipulls, 
atquc in iii prxcipuc ludas 11; anctc», 
qui facilc potuic alios in tandrfn fcn- 
icntiam flc oratioccm impcllcrc , c- 
cic ^uadaoi pieucii prxtccla. 



d Bonum epiu operata eff innie.} (fatt: 
tJonantur pauperibus, ideo probaiur, 
quia bonum opus funt , fic crga cos 
qui mdigent ol^iciolum: &i qui hu>uf« 
modi opcra fatiunt , laudantur : tan- 
tum abcil ,vt rcptchcnlionc ac molc- 
ftia aflici.Uur & tamcn vos huic mo- 
lcfti cftis, qua: debitum mortuis ctiam 
paupcribus cx comuciudinc of)icmni 
cr^a mc fcccrit , pnucnicns vngcrc 
corpus mcum in fcpulturam , quam 
propcdurm fubibo , ciim illanon pof- 
lit vti tanta commoditatc atquc nunc. 
C Vbuunejut J.rnduatum fuent Etta^cliur» 
iffud.] mortis , fcpuhur.x ,ac refurrc- 
ftionis mcj:, n rraHitur & laudabiiuc 
hoc olficium fadi.-m ab hac formina, 
lanqui prxuidcntc faltcm prxucnicn- 
tc fcpuhurx mcx tcmpus . Vos , ciim 
volucritis , poteftis paupenbus bcnc. 
faccrc. hxc non fcmpcrcum volucrir, 
potcnt mihi ,aut non habcbit com- 
moditatcm vi bcncfaciat. niic oppor- 
tunc naftaofficium facu. 
f Et /iJm Ijlartotes ] Quanquam alij 
reprcflfi fucrint orationc Icfu , tamtii 
iilc qui fuaintcrcflcputabar, nepcr- 
dcrct partcm illius prcri), qucmadmo- 
dum loculos habent , folitus .crat /?bi 
nummorfm partcm aliquam fraudc 
furto vfurparcjabiit ad fummos fa- 
cerdctes , tunc tcmporis dc capicndo 
Icfu delibcrantes.qui audicntes, gauifi 
funt , repcrta ratione illum capicndi 
finc ftrcpitu ac tumuhu. 
g ^uomodo iUum cftpcrtwie trdderet. ] 
Tcmporis 5: loci opportuniiatcm ca- 
ptabat, vt illum tradcrct , iofc incoln- 
mis , compojquc pccunix hcrct. 



Early European Books, Copyrighl © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courlesy of ihe Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze. 
CFMAGL 2.6.551 



164 EVANGELIVM CAP.XIIII. 
domus quia magifter dicic , Vbi cft refc- 
dio mca,vbi pafcha cum difcipulis mcis 
manduccm? Et ipfcvobis dcmon- 
ftrabitcoenaculum grande ,ftratum : & 
illic parate nobis. '* Et abicrunt dif- 

a FJmuefttrHyitftaitAiverat iUu.'] vt ar- •!••/> * - , •! #- -rM-v-» . R/' 

gumentum cQc poabt magni alicuius ClpUlielUS, & VCnCrUnC Ul ClUltaiClTl. OC 
con(ilij , ex diuma piouidcntia lefu , *■ p j- ..illir-QT''' r-vii*--! 

fciente & fubeuntc atc^ue prxftante, UlUCnerunt llCUt CtlXCrat HUS ^ OC paia- 
parati&cccpt(,tande':jucc.xpcdiendi. p, 1 7 "V f^r^^.-^ ^,, A />/^ M^t.ii b.io 

b /V4™r i>p:a.] Agnum iiium uerunt palcna. VcipereautemrautUj^ j^ ^ ,^ 

fobnni ritu immolandum alVaucrunt; .1 J J * iS^r;^ /-JiC-ni-n /<^M3.f.ii 

cui c.ttcra quo:iac.ad ccrcmouiam Venit CUITI CiUOCieCim. ^Lt ailCUUl- ^ 

poftulata.adicceruoi. ^ . 1 •! ^<#.Tc 

c Et dtfcttmbcntiuH! cif & manducmti. Dcntibuseis oC iTi u cau ti Du s y aic 1 b.- 

bus. ] Phafc iam pcrafto, & cocna - , 1 . • 

comrouniinchoata. s vs , AiTien dico voDis , quu vnus ex 

vobis tradct me, qui manducat mecum. 

At illi coeperunt contrillari &(iicere 
ei fingulacimjNunquid eg;o? Qui ait 

;roirortS'ii7nrfr^^^^^ ex duodecim^ui intingitf;-;:- 

batus cornpcretur , & libi meliusco- 1 1 o , C 1 i « r/a.<io.c 10. 

fuleret,non folamprxd.a.onc&fi- meCUm maUUm' Ul CatUTO. 5C nllUS j,^Yc.,6. 

cnificationc , fcd .-cicmi fup 'lici) mi- . | 1 • • J- /7 . rU^I^*.,, 

Li>fopofius.aicfucftptimoriuu. quidem homuTis vadic licuc lcripcum 

ert de eo: va: aucem hominiilliperquem 
fiUus hominis \radccur'. bonumcracei/^ ;^^^;;"^» 
finonellccnacushomoiUe. ^''Ecman- ^coy.^^.e.^.^ 
ducancibus ilhs , accepic lefus panem: 
-AbrahiTm^^^^^^^^ ' & bcncdicens fregic , & dedit eis, & aic, 

^:^:::^Z^^'^ Sumice^hoc eft corpus mcum. Ecac-' 
r^^nT^^^^^^^^^ cepto caUce ,gratias agens dcdit eis.'& 

l::!^^^'^:^ biberunt ex iHo omnes. Et ait ilUs, 

Hic cft fancTuis mcus noui teftamenti, 
qui pro multis "cffundetur . ' ' Amen Lfo""^^" 
^uJfSrSi^^^"'" dico vobis , quia lam non bibam ' de * ^''^' 
IXrcL^^^SZ"^^^^^^^ genimine vitis vfque in dicm illum cum* 
ropacn^rnnlt^^^^^^ illud bibam' ( uouum ) in regno Dei. 
rHjm^^^^r/gratuiarioncpropha- £t' hvmno di6lo cxierunt in montem 

fe proquccommuniillacocna, & pro ' . 

niVftcriisincapcraais. VJUUarUm. 



- 10 MS B. 



j>j ak illi Icfus 5 Amcn dico tibi , qiiia 
hodic in nocle hac /priufquam gall 



CAP.XIIII. SEC. MARCVM. i6$ 
^ii. Oliuarum . Et ait eis lefus / Omnes 
fcandalizabimini "in mc'in no6le illa: 
hr.^ quia fcriptum cft: Percutiam paftorcm, 
& dilpcrgenturoues . Sed poltquam 
^.16.6.7. rcfurrexero/ prxccdam vos in Galilxa. 

Petrus autcm ait illi , Et fi omnes 
• intc K.G. fcandazaci fuerint^fcd non ccro. ''^ Et 

tu 
us 

voccm bis dcderit, ter mc cs ncgaturus. ^ 
^ ' At illc'amplius loquebatur,Et li opor- 
tuerit me fimul commori tibi ^ non tc 
negabo. Similicer autcm &c omnesi^di- 
M^.i6.d.}6 ccD^int. Et veniunt in prxdium, cui 
nomen Gcchfemani. Et ait difcipulis 
zur,xz.rf.4o f^is ^ Sedete hic doncc orcm. ^ ^ Et af- 
fumit Petrum &c lacobum &c lohannem 
fecum : & cocpit pauere & txdcre. 

Et ait illis^Triftis eft anima meavf- 
quead mortc: ' fuftinete hic^Sc vigilate. 

Et cdm proccflilVct paululunijproci- 
dit fiipcr tcrram : &: orabat, 'vt li ficri 
poflTet ,tranfirct ab cohora: &dixitj 
Abba^pater^omniatibi poftjbilia funt: 
'transfcr caliccm hunc a mc. fcd non 
quod cgo volo/ed quod tu. Et vcnit^ 
& inuenit eos dormicntcs. Ec aitPetro, 
^ Simon^ dormis ? ' non potuifti vna ho- 
ra vigilare? Vigilate, & oratc^ vt non 
intrctis in tentationem . ^'Spiritus qui- 
dcm promptus cft ^ caro vcro infirma. 
Ec, iccrum abiens , orauit, cundcm 

X 5 fcrmo- 



a OniMflfcatidaHtUtrf.ini.'} Oinnf.cqui 
me haftf nus inoffcnfi cftis fccuti, niic 
offenli Ipeftaculo dc mcedcndo ,vo- ' 
bisijue mcrucnics, dif^ugietis me reli - 
Ao. Id cnim iia eucnirc (olct,/icut iUo 
oraculo cclcberrimo apud Prophctaoi 
eftpronuntiatum. 

b rrjtcfda vtsinGaHUaml Ibi itcrum 
ad me paflorcm congrcgabimini, c|ui 
hac nodc difpcrgcmini. 



C Priufju.vn gaUHf vocem hii dcderit. ] 
Non femcl, ncque rcpcnti;io nioni 
aliquo , qui turbare folct ahquando 
^onflantes homines, qui honiu.cs ta- 
tilm funt: fed tcr, fpacio intcric(fto, 
& admonitus ctiani femcl piion galli 
cantu , vt manifcftc aiguarur magnus 
mctus in tc, qui nunc conftantii prx- 
ler caricroi iaftas. 

d ^mpliui io^Hci>atur.'\ vultu,geftu,&: 
verbis augebat ia£>ationcm conllan- 

tlX, nt /nfelAXi *' ty* fJi.i.KhOV . 
C Sushncte hii: cr zn^tiate.] Ejtnr^VatC 
& attendite aliquantulum (cmoti , nc 
nica triftitiavos nimioplus turbemi- 
ni, &c vigilatcorantcs mecum. 
f Vt fi jitn poffit , trunjirct ab eo hora.'J 
illudtempus duriffimum , in quo <c 
oinnium hominu peccatis lulccptis, 
& debita iplis morte luendis ; iclque 
grauiffiuia Dci indignationo in bomt- 
ncs.quam ipfc luo fupplicio pla.an- 
dam iubierat.illud petcbdt lubito pr^- 
tcrirc , vel quam breuilfimo fpacio 
pertianfirc. 

g Transfa calicem.'] ne cbibam illum. 
naMi iam nunc guftari copptum ama- 
riifimum fcntio , nedum fcnti.1 cvim 
vfquc adfundum cbibiturus fim. 
h Stmon,dormiif] non appcllauii P^. 
trum, eo tcniporc quo conllantia non 
prxftabar. 

1 Noti ^otutfii vna hora vi^ilare.] qui 
lavlab.is tuam fidditatem & conftan- 
tiam ad mortcm vlquc mccum fiib- 
eundam . 5c tamcn vnuis hor.-c vigilii 
mccum perferrc non potuifti? 
k Sptritus (lui/icm prcmptM rlK] Mer.s 
jpfa hominis boni , dum ratione duce 
rt- o.^lici"^ co^uat quid faccie debe.ii, 
probc inielli^cns, ptononit quidem 6c 
dcliberat . tandcquc decernit id quod 
decet facere acpati. fed hominiscx- 
tcrioris inrirmitii.lo ad m.-'ena vcl fe- 
rcnda vel luftinenda inipcnuncto eft, 
quominus Ipiritus iple pr.T/tare poffit 
id iiuod dcbcrc ic intelligit quamob- 
rcm pr.Ttcr bonum propofitnm ftu- 
duim.ctum curam & diligcntiam, 
imptiniisvcio preces adhibcri oporttt. . 



l66 EVANGELIVM CAP. XIIII. 

c.„uT„S,t':;rCiU" fcrmonem dicciis. '° Ec reuerfiis , dc- 
i::''^ j;?;Ttw «intrt nu6 muenit cos dormicntes ('crnnt enim 
orr„:.:,;:;"r;":;:iX^:n!t'i cculiecrum grauati) &ignorabar tquid 
nscxcufarcnt.icipfosiiuitm.Ta.gue- relponderciu Cl. tt VClllt tCltlO , OC 

lunt, qm pr.xdicenti maeiftro mai^ni- • •ll' _ * _ ^ n 

Hcs virbiscbrtrcpu.iKnt: nods Qit illis, Dormite 13111 & icquiclcitc. 

hotam, illa non crat intempeUa , ad- r- • « ^ " I ^ illll.../^ L^>-v-t« C 
mon.tionisdefcaumcAufaiinonpo- SumClt- VCnlt llOra I CCCC 5 nllUS 1101111- L 
tcrant toticscxciiati. & advieilidum • \\ 1 ^^^». . ^ traditur.^ 

tppeiiati. ^ nis tradetur iii iiiaiius peccatoium. c.s 

b Dcrmiteiam ^requiefctte.'] lam por- Ai.dr^ • * ^^^-J-.*^ tradtt c.U 

n,ommnodormite,&requ,dcHelc- SutaitC^ Cam US . eCCC,qUl llie tiaclCt , 

curi , qua(i nihil pe.icuh , nihil cur.T iix 11 I _ 

vobisrcftci.nonconccdentis.fcdim- prOpC clt . ^ Lt adhUC CO lOqUCntC , 

portunam fccuntatcm expiobrantis . ^ y rT ' « JJJ 

oiMtiocft. vt. Lxtarciuuensinad^vcnit ludas Kcariotcs viius de duode- 

Icfccniia ti:a. Hanc eHc fuam fcnte"- . • 1 1 J"* kf,f*cA * 

liam fubiunfto vcibo icfus dcciara- cini & cum co tutba multa cuni giadiis ^j; ,\ /.f 
c vant /x,rx] grauimma mihi , vo- & lignis, afummis laccrdotibus oc bcri- * 

bisqueturbationis plcna. I • r • -1 4-4- J co * 

d sur^^.te,e.rui*] obuiam eis camus, bis & lenioribus . Ucdcrat autem 

nc videamur imparati , opprclTi illo- _ }- ' C * J* r~\.»^.^ 

rum calhditate k mnd.is. verum vt tiadltOr CIUS llgllUm CIS^ dlCCnS ^ QUCm- 

rcs habet, vhro prudens &; 1'atri obe- C \ C ' C f\. ^ 

diens.iihsvhrdoccurriflc&paniiscf- cuiiqueolculatus rucro j iple elt : tenete 

fc, qujs illi in mc infanicm , probari « J * \ 4 ^ "T' ^ 

voio. euni, & ducite caute. Et cum ve- 

e Vntu dc ditcdccim.'] qucm c6 fcelc- • n' ^ fL ' i " J •*r>L* Auc U4. 

ris impulcrat fa^an, vt pr.Tfcnsprarren- niliet, Itatim accedes au euni, ait, Kao- 

tem magiftrum, teftibus codifcipulis, 1 • ^ r ] n 46 A 'll* 

prodcret.impudent.ffimequctraderct: bl . & OlCUla tUS Clt CUlll . ^ Atlllima- 
ncfando aufu inimicus amicilTimum . . . _ ^ 

ofcuiaretur . Rabb. faiuiaret , & his nus miccerunt 111 cum: oc tcnucruteum. 

modis pcrd.tiffimorii turb^ indicaret. _ • 1 J • /"L * 

f stat,m acccdtm ndcum.] magnaau- Viius autcm quidam de circunltanti- 

dacia & infolcntia , ml vcritus tanti . . 1 1 • /T" C 

magmndignitatcm:adco cxagitatus bus cduceiis gladiuiii ^ percullit lcruum 
g"^r;.«L->,//.4HncuA««.] iui fcruo fu inmi faccrdotis : & 'amputauit illi au- 

fummi faccrdotis , camqucdextcram, . . 481^ C 1 x r h..! 

quod non finc magno myftcrio ficri HCUlam. tt rCl DOndCnS kl US , aitll- 

pcrmifit Deus. . . ^ 

h ^:tiii^] principibus faccrdotum hs. Tanquain ad latronem exiltis cuin 

& fcnionbus. * 1 . . . . 

i £r»r,«^.r.n«i^«.] cum minorinc- gladiis & haiiis comprchendcre me? 

gotio 8c ftrepitu ficn idpoflct , fi pcr- H r> 1 

o^cofirS^c'^^^^^^ quotidiecram apud vos in templodo- 

t:'J::nZT:';;c^^^^^^^^ cens , &■ non me tcnuiftis. Sed vt im- 
S^^intTor^oSTo^^i plcantur fcriptura:. Tunc difcipuli ^'-•.<-/t« 
^u^rrnTfti^^rraurp-n": ^ius rehnquenteseum.omnes tugcrunt. 
rSt^iiJ^n^tS^^^^^ autcm quidam fcque-F 

hac hoM pcrmifii. Vtrumquc autcm I 

cum fcripturis plancquadrat. DatUr 

k Tunc dtf ipuU ctuf rclt>iquentt s eum, emnes fu^emnt.l aiquc ita ctiam fcriptufx hac ciiam parte implet» funt. 

1 ^dcUfctrts autem cfuidam.] Huius .& Pctri cxcmplo cognofci poicft, quatcnui pcrtiDgaihumana conAanuiU 

•fiam in virw foitioribus, qux tanttlm humana cft. 



c.s. 



LiK.tl.f 



CAP.XIIII. SEC. MARCVM. \6y 

batiir cum amidus findonc rupcrnudo: 
(Sc tcauerunc cum. 

findonc,nudus profugic ab eis. Et 
adduxerunt Iclum ad fummum facer- 
dotcm : & conuencrunt omncs faccrdo 
tes &: Scribx dc fcniorcs. Pctrus au- 



5 rClCdta ^^''""^ habucrant anicquam illiim 

capcict. crgo capturainiquinima fuit 
pto rationc icmpons, pcrlonarum, 
caufic. Ncc muen.ebaiit.} ftjampoftca- 
piuram.cum lolcnt honrncs huina- 
n s , hoc clt , fuis iplorum affcdilnis 
con(uL-odi caufa , vcl pioderc (\\xx 
fciuni , vcl fingcrc qua: non vidcnnt, 
vcl ma!c mterpicun qu.T audicrint, 
aducrfus cum qucm captum cflc , vcl 

tcm alongcrecutus <rft cumvfciuc intro 
in atrium lummi laccrdotis : & fedcbat rVmol^^um^n™^^^^^ 
cum miniftris ad igncm , &: calcfacicbat Sfd^c^^.Tqt (Im^ili^^^^ 
fc. Summi vcro f^cerdotcs & omnc ^^^l^l:^::::::^^:^'''' 
^^/•^^ concilium 'quxrcbant aducrfus Icfum !;.rftc^,r.moi^^^^^^^ 

tcftimonium, vreum morti tradcrent . ^^^^^^^^0^"^^^^^^^^ 
nec inueniebant. Multi cnim tcfti- m::]S"u"^^^ 
monium falfum diccbant aducrfus cum: ™ do^^^^^^ 
& conucnientia tcftimonia non crant, 
^'^''Ec quidam furgcntcs , falfunr tcfti- 
monium krcbant aducrfus eum^ diccn- 

5" 



qiios , vt docetur m hbro Mifnaioiii, 
tradatu Dc tcftibus. 
c lUe.mtcm taceb.u. ] Modcftiam fuam 
obtini-nsanriquam , &:illorunj vctlu. 
tiam hoc modo notans. 
d Tu es Chriiius fihusUtt benedt^li?] Es- 
nc tu vndus illc , illc , inqnam , Dci 
ipflus bcncdidli fiUus? Hanc cmphafin 



^ 5» • J- • ipiius Dcncaictinuus.'*ianccmpnalm 

tCS, C^pniam nOS aUdlUimUS CUm habctii.tcrrogatio.contmctquefum. 



mam Mc/fix dclinptionfm, luxta vc- 
ram 1'rophetarum ac Lcgis fignifica- 
" onem ,quam no opoituii fummura 



diccntem^EgodilToluam tcmplum hoc 

r a \\ * • 1 I I tionem , quam no opoitui 

manu ractum ^ cc pcr tnduum aliud faccrdotcmignorarc. 

r n 1 r I T- ^ F^pfum.'] Apcric prof( 

non manuractum , xdihcabo . ^ Et concibo.fcnonfoiumdo 
noneratconuenicns tcftunonium illo 



fcfius cft in 
ftorcm cu- 

angchflamquccHc magninuntij Dci, 
vt had^cnus pubficc in concionibus bc 
50 r r r \ al»5s fiicrat profcfllisjfcdctiam ipfum 

rum. ttexuraens lummus laccrdos expcdatum patnbus & popuio Mcr. 

j. . ^ • r r 1- fiain humanifalutis rrcrnarquc vitx 

m mcdiu m» intcrroaauit lelum , diccns, ront.hccm rcgniquc«jorumicgitu 

^_ r \ • \ • "^um hxrcdcm. 

Non rclpondcsquicquam ad caqux ti- f ^jdeMtufihumhomims.] puoma- 

bl .. II- 6i<Tll nifcfta figna indicat , cuorum vtrouii 

1 obnciuntur ab nis? Ille autcm probanduscflLtmicfihusDc.cfiL-.Ai- 

I -1 \ r 1- T» r r terumcrat mamfcltum tcftimomum, 

tacebat5& ninilrelpondit.Rurluin lum- Apofloi., &: ah:s difc.pui., 

1 fcrcndum crat . Ipfuni cxahatii fcdcre 

mus laccrdos intcrrogabat cum:& di- ^^^•''"^«^^'^^•«^'jj^'""'^'^?'^»'"^''"- 

. ^ 1 n ri *l fti.quc ipfc mifluruscrat in fuos.AJte- 

tm.c.s. xit ci. Tu cs Cnriftus nlius^^Dci bc- '"■«vcroa ucnt.w fecudipubiidvi. 

^ timo fccuj. fcmporc , quo ip,'c ludica- 

ncd.ai ? ' icfus autcm d ixit iiii ,* Ego r^^uf r:!'^::;"'"-»;^: 

j/.^.M-..iofiim, &vidcbitis filiiim hominis lc- «'^CS^^^ 
pei 0. dcntcm a dcxtris virtutis*,&: vcnientem e^gcmur"'" '"^'^" 

cum 



a 

>/Jt7 



x68 EVANGELIVM CAP. XV. 

s,:^rrus ^utcm cia,dmi vcfi,- nubibus cxli. ^ ^ " Suinmus ^uccm G 
que cn n- , voiuniatcm fuam mdica- r^^cvAos fcindcns vcItuTjenca lua y aic , 

uitfummus faccrdos prartenioftudio iwiiiv*%..*w 

hononsd.umi..ua&ac^u>.&orat.o. Q adliuc delidcramus teltes ? 

&: auaontas peimouercfac.leomncs 

inill.usfcntcniumpotuit.aliasdam- 64 A„^ir|-ic blafDnemiam • QUlCl VODIS 
nat.onis lefu cupidos . Itaquc totius rVUUllLli uiai^iiviiixt*ix* ^ 

conci.j c.mmuni fcntcnc.a &: vocc j 4^^^- 5 Q ui omucs condemnaucr uuc 

damniiuscft : annon populo rudi, & VlUV^LUi . V<^^ vyxx*»j^w» ^ a < b 

^^f^:::S^t^Z.:^^l^ eum cne reum morns . Ec cccpc- 
f „4-- ] runt quidam confpuere eum , & veLire 

rXrAS^ri^^dl^ntXa': facicm eius , & colaphis eum cxdcre , & 
iZ;,r^::i-Z:^o::!^::^ d.cere ei,Propheciza. & miniftri alapis 
'c^:,^rrfX';i;^^^^^^ cum cxdebanc. Ec c^im elTec Pctrus 
LtXbtSS.T^S: in atrio deorfum , vcnit vna ex ancillis - 
^^f.::!::::^^:^^^::^ fummi facerdotis . dc cixm vid.aet 
rri;,fX.;r„«\r6'l!'Pftt: Petrum calcfacientem fc , afpiciens il- 

miniftrit.usalapis cumcardcbant. , . T^n, XT^-i^^ -nt-.ni-»/^ <ar i c 

c £r..v»r/ar^i.;r.«fn«7,:.imctupcr- lum, ait, Et tu cum lelu N azarcno Cl ^s. 

turbaius, & fui immcmorpr.T timo- o . J- ^.^^ XT^^n/» Cr-\r% 

rc:&cantamtgallusaudicmeipfo. At lUe nCgaUlt , dlCCnS , N CqUC lClO, 

d N.im6* CahUi<:cs.^ VtiUccftGa- 'JJ- 'IT.. riif -A-vric 

lila:us,f.c&tu:idautcm arguiipro- nCqUC UOUl qUlCl CllCaS . Ht CXUL lOidb 

nurxtiatio lua. Cal.lxus autcm cum ^ . o U ^*^^^,.^^ ^^Pnr 

lis,Gahla:umcscomitatus :ex.lloru- ^^-jte attlUm : & gallUS CaUtaUlt. l\Ul- 

&-co^.;r fus autem c^im vidinbt illum ancilia , 
:./fcTrvirr;i''Zur.^a": ccEpicdicere\ircunftantibus',Quia hic 

firmationc vrgcri, diuinumiuramcn- r ... . "P». 

tum . &: deiefiationem , .mprecat.o- llllS cft. ^ At llle ItCrUm nCgaUlt. HC 

poft pufillum rurfus qui aftabant 3^^-^-/.« 
ftui^rraendacium , & quod redargui ^ebant Pctro , Vcre cx iUis cs : nam oc 

polTetac.rcunftantibus .nunirum fc -71^x11 

adcdignorantemarti.maicvthom.- GaHlxUS CS. lllC aUtCm CCeDlt aUa- 

ncmilTumncfciret.qu.nulliin ludca Y . . f - f ■ \ 

&Gai.i.xanoncfletveifaacvdfama rhematizare & lurarc , Quia nelcio no- 

notus. Dcinde poterat rogan, Qu..d »• 7 1 r n 

igiturtibircicfthlc horr.initS.gna- .-^11-^^111 iftum qUCm dlCltlS. ^ tt Ita- 
,:ociusncgotijquodh.cagitur>^ ,1 . * • et- 1 

gj:rrra'ii;rjsic«rbifc" tim gallus .tcrum cantauit. Et rccorda- ;^.;;i^jr 
ri;?';;;^..] s«n,na„«r«cr. tus ell Petrusvcrbi quod dixerat ci le- 
^rud!";."^^^^^^^^ fus,Prius quam gallus cantetbis,termc 

aationem reprehendit. magna ig.tur ^ Vt CCcWw flerf 

fuicognitionc.magnafaa.pam.tcn- nCgaOlS. ILt CU^piL ULIC. 
tiaduftuj , magnafpcdiuinxmifcri- n kV W 

cordixmotus.cocpitflcrc. V> A 1 . V . 

r.''^' nnA. w UT*cofcftim,maneconfiIiumfacicn-^!ri7/i^ 

a £fc^/fi?iwra4i)c.] .Uanoftc.antc W • r J r • -1 r^T.o ^ • 

tes lummi lacerdotes cum lenionbu 



aTirdl^^^x^Sll^trSrcS:; tes fumim facerdotes cum fenionbus ^ ' ' 

& Scribis 



CA1>. XV. SEC. MARCVM. 



\C9 



Mat.lJ.h.xx, 
Imc.i 



■vinftum 

M s . c . 



* vociferata tf- 
fet c.s. 



CQhorubus.cuftodlatlpfius prxerant. Manc autcm magr.o fludio & appctlni jpfumdamtiincli cotidliumcoa» 
itum,confiUumcjucinitum cft. D.imnatus vcrofuitomnium fcntcniia, vmctus, ,,\' illuf'11, Jc traditus Pilaio, ' 

& Scribis & vniucrfoconciliojvincien- 
tes lefum ^ duxerunt &c tradidcrunt Pi- 
lato. ' EtintcrrogauiteumPilatus/Tu a^ud:- ^;;^^:^^^^^^^^^^^^^ 
es rcx ludxorum? At illcrcfpondcns , ait l^^u^l^^^^^^^T''"''^' 
illi^^Tu dicis . ^ Et accufabant cum ^ rM^cw.] vttua.cu.iracf!, 
^'i^-fih fummifacerdotesinmultis. ^ Pilatus 
autcm rurfum intcrrogauit cumjdiccns, 
Non refpondcs quicquam? vidc in qua- 
tis teaccufant. ^ Icfus autcm amplius 
nihil rcfponditi^^ita vt mirarctur Pilatus. ^ rt.tvtmr.tnu'.rriUtK,.-] mm co- 

g I r11 !• • f^^^t c"'"^^"]odinamrcgn.genusil- 

rcr dicm autem rcltum lolebat dmiit- 1«-^"^ ^ire noa 

.... . negarct:m quotamcnnullampom- 

tereillis vnum cxvin6lis'qucmcunquc ^^"^^"^'■•^^^^^""amadcdfimibiudi- 

1 ^ ncm cum rcgnis tctrcnis: & lamc vi- 

petincnt. ' Erat autcm qui diccbatur auan.Sr.fii';^^^^^^^^ 
Barabbas,qui cum feditiofls erat vin- t^^^ern,""'-^^^?^^^^^ 
dlus , qui in fcditione feccrat homici- ^.''""ir^fuitdi^^^^^^ 
dium. " Ecci^un "afcendinct'turba,coE- '^i^^Z^^^^^^SJiS^ 
pitrogare , ficut fcmper facicbac illis. 
* Pilatus autem refpondic eis , & dixit, v.rdtot**"*^"*'? 
'Vultis dimict.am Vobis regem Iudxo-"urpcn, , .Z' 
rum? '° Sciebat cnim quod pcrinui- liB^r^bll^^^irSft^^^^^ 
diam tradidiflcnt eu fummifacerdotes. t ;;'t n^><"endum 
" Pontifices autem concicaucrunc tur- fuppiu,um a piHo.noilmod^ 
bam, vc magisBarabbam dimittcretcis. '^^::^::^:^;^^^ 
" Pilatusautcm itcriim rcfpondens,aic 'o^^S,: natVn^™^^^^^^ 

BlW: ^ • J \ ' r • • T lcntietcsquid bom aiiertt , prauo ilu- 

niis , K)\x\a crcTQ vuitis raciam regi lu- dio &: mai.i mente id agcbanr,pcc 

A^^^ . ^ ^ ' I Aimmam Itultitiani &: nefariam te- 

dxorum ? ^ At illi iterum clamaue- mcrit.item. 
runtj L^rucincre cum. rilatus vcro NonponLmi:sh.Tccogitarc,q^uinpu- 

j- 1 -ii- • !•/'• h. ^^^^^ & mifcrefcai nos humani ixj- 

diccbat illis ^ O uidennii mali fccit ? At g^n.j. 

•11 • . I — r" . ,^ I Ptl.itui autemvolenspopu/ofitufacerc.} 

iili maais clamaljanc, Crucinse cum. NonvfuscftmdicioaiK mre,fcdrc- 

I> 'n*! I 1 r ' gnlispublic.v rci, qu.iv vocant.ftatus; 

rilatus autcm volcns populo latis- i"^^""' ""'^•^^"'^Jt^nitantur,]»- 

f 1. •r'.if-x II 11 bcfa^^^arc plciumquc folcni publicas 

faccrc^dimilit illis Barabbam, & tradidit "^- 



Mat. ij.e.1% 
Lur.i^.c.i^ 
/*'.i8.^.J9 
tr i^. a.6. 



Icfum 



170 EVANGELIVM CAP.XV. 

Ll^^tfJlZZX^^lfn^^::. lellim ' flagellis cxfum vt crucifigeretur. 
^t^Z:::'^::^::::^;^:^ ' MiUtcs autem duxerunt eumm a- ^;^:^ 
"b'-":,™o infan, eran. ia,. ttlum prxtorij , & conuocant totam co- 

^];:::'!^':^::':'::::^:^:^ hortem ' - "& mduunt eum purpura, 

noccnnmmummoit.add.aum.Nui- & iinponunt c\, pleuenres, Ipineam co- 

lum vnqi:am exemplum tania: inliu- 18 T,^! i-it->-i 11 i-n 

nianuat)s&:crudd:taasaducrfus.iuc- lonam. hc cocpcrunt laiutaie cum^ 

quam manitcfVaruim malcfailorcm a t j i i> C «- ^..^. , i-i f 

?xnti(reicgm>us, atque lucipeaatum Auc Tcx ludxorum. Lt peicuticpant 

cll adurrlus hommum emnium in- . j- q_ ^Uv^m** 

noccntijnmum,iuftiffimumqucpro- caput cius arundme : oc conipucDani: 

nuntiatum etiam iudicisvocc. Quid ■* _ _ ] ^l^T^ 

m^iifccit?rogauctatnk:nemovnqua eum. ponentcs gcnua, adoraDat cum. 

vel Ifue quid obiecii. neque taniiim ro n •11 T ^ * 

innoccntiirimum , fed bcncHccni,(Ti- Et poltquam illuierunt ci ^ cxucrunt 

nium m omncs efle cum conftabat. ^ n • } ^^(X-i 

Iguur magnum in hac re myflcnum Ulum pUrpUia , & UlUUerUnt CU Ul Veltl- 
latct , noltri vidclicct dcbiii ab illo • • « 1 TI : 

rufccpti. mcntis luis educunt illum vt cruci- 

c Et tndiuoit tum MtrpurA.I Inucntum ^ iidi- • XTfi,^ 

eftabiiiisuiurion.sgenusgraiummu. hcrcrent eum. Et an^aHaucrunt ^1?- '7^' 

cumcxprobraiioncambuionis, aqua ^ • c 

aheninimus crai,quaii regnumaHc- tcreuntcm Qucmpiam • bUTionem 

rtaflct. Sic folethumanadultitiaiu- . ^ . ^ 1 11 « 

dicarc dc bonis,quos damnatos vi- rcnarum vcnicntcm dc viila, patrcm 

dci, immcmot fpcftatx antcacma- . . r 11 

nifcftivirtutis. Alexandri Sc Ruh , vt tollcrct cruccm 

d £f .i«5^mf«Tunf.] coegcrunt. Ne- , ... • f r> 1 ^Ltt.ijJ.z^ 

mocnimcrat qui hgnumillud n<-fa- eiUS. Et DCrdUCUnt lilum Ul UOJo;0- Luc.ii.c.n 

ftum libens tangcrc vellct : tanquam . l \ n • loh i^.c.i-^ 

execrabilcm cn.m rcmomncshorrc- j-Jy^ loCUm I qUOd Ctt HltCrprCtatUm , 

c patrem^!cxa«dri&Rufi.^<]m,ciuo Caluarix locus . ^ £t daoant ei bi- 

tempore hxc a Marco ftribcbamur, 

vmebant;&tcftescnepotcrat,vtqu, j^^j.^ mvrrhatum viuum; & nonaccepit, 

paireni narrancem.audiu,U».'nt. erant- J i • • r xf v 

&iienot,intcrdifcipuios.atq..ade6cx ^4 crucifi iicntes cum . diuilcrunt y^-yz\7d {^' 

difcipuloru numero, vtarbitramur. . <D ^ ^ , iMc.ii.a.i^ 

f Go/^pfba/ocu>«.]suppi.cijiocumiis ^jj^^^ -mittcutcs lortcm lupcr ^;;'' 

deftinatum.quiextravrbcm tanquam 111 c h C- 

r^'^^::^^---^ ^''y quisquid tollcrct. Erat autcm 
i^Z^^Z::^'^:,^^™^ hora terna : & crucihxcrunt cum. 

Et crat titulus caufe eius infcriptus, 
rhS:," huSH5'p3r;"f' R e x I v d ae o r v m. Et cum 
^:i:^;ZZ:^^:::::^::;^iZ, co crucifigunt duos latroncs : vnum a. 
maicaiccndamfoucndam ^0x1^^5 , & aliiim a liniftiis cuis. Ec 

h Er^t xutem hi>r<tto tta.l lam prxtt- ^ ^ 

;ir;,SfnXttal'u^ implaa cft fcriptura qux dicit,Etcum'^-'! - ' 
"L-^J^::^:^::::::^::::'^ rcputatus eft^ Et prxtereun- 

'^^::::^:^::':^::^:::"::^ tes blafphcmabnnt eum,mouentcs ca- 
SIIP"-^^^ P^^^ ^"''^»^' diccntes.Vah qui^dcftruit' • 

templum 




♦ Dci 0. 

• rcxdificas 
MS.H. 



a ^lios faluet fnit.] TacWc malitlofi 
miniftri popiilo imponunr pr.Trenti 



b Chrtsfinrex Ifraet.] SiCCtdoiUm 8C 
Scribarum fcntcntu vilcrc videbatur 
d popuhim ,qui facilc cre- 
ct illud dcbcrc cflc vnum cx 



CAP.XV. SEC. MARCVM. T71 
tcmplum*5 &: in tribus diebus\dificat': 
' ' fAnum fac tcmetipfum dcfcendens de "^'^t^^^^^t^o^ 
cruce. ' ' Similiter & fummi facerdo- tS * 
tes illudentes , ad alterutrum cum Scri 
bis diccbant/ Aliosfaluos fccit/cipfum dac^oa" 
non potelt laluum racere. ^ ChriUus pr.xftarct icrusTnon cAct ctcdcndu, 

rcx Ifrael dcfcendat nunc de CrUCC l Vt c Et <juiaminirucifixierant.]VliCt\0' 

• 1 o 1 « . tatio non ad perfonas, fcd ad coditiO' 

VldeamUS &CredamUS. ht qUl CUm eO ncmrcfcrtnda clt. Namquccxlatro. 
• p . • • I • nibus alter tantum conuitiaius cft Ic- 

crucinxi erant 5 conuitiabantur ci. fu.fuo&rocijnominc^cumdiccret. 

X 1 r' r CL I r ^ ! r Saluum fac lemetipfum & nos. altcr 

ht racta nora lexta^ tencbrx ractx ^u^*^n,rcrt.titfocioconuic.anti,&:fc 

^ r • i Icfu commendauit. Eft iiaqucEuan- 

lunt per totam terram vlque m horam ' 
nonam. ^*^ Et hora nona exclamauit 
lefus voce magna^ diccns , Eloi, Eloi^ 
lammafibadlhani ? quod eftinterpreta- 
Dtum^Deusmeus,Deus meus, vt quid 
dercliquifti me? Et quidam decir- 
cunftantibus audientcs^ dicebant, Ecce^ 
Eham vocat. Currcns autcm vnus, lJr'V:t""V ^''^ ^^-^^^^^^^- 

^ luerunthunc militem . volcntcm Dro- 

fjk.a.c.xi &:implens fpongiam aceto,circumpo- 
nensquc calamo^potumdabatei^dicens, 
'Simte: videamus veniat EUas addc- ^ir^a^;; ^l^^^at^i; ^^^^^r:^! 
ponendumeum. ^^lefusaucem emif- 
favocemagnaexpirauit 



Pffl.XX.» X. 



Icfu commendauit. 
gehft.tconfi!iu oftcndcre.Iefum fuifle 
illufum ab omi# hominum gcnerCj 
lummorum , vt Saccidotum & Scri- 
barum ; impcritorum ac vulgi, vi prac- 
tercunrium ; Si pefnmorum quoquc, 
vt latronum etiam in crucc pendcn- 
tium. Hoc r<£\<: ligniHcaiur ab aJus 
EuangcliftR. 

d Temir^ ftjcf^e funt.'] quac tcftarentur 
poteftatem tcnebris tuc fuillc permif- 
fam aduerfum luccm: idcoq; illatani 
horrenda&: nefwia in illis horisgeri, 
pcr rencbiarum harum rcdorcs 6c 
miniftros. 
r, 

huncmilitem ,volcntcm pro- 
pinarelelu aceiuni, mortisacceleraji» 
dx caufa: moncntcs vt cxpcftaret, aii 
Elias vcnturus eflct ac liberaturus lc- 
fum. Scd ille rcfpondit , /e mallc pro- 



:saucem emi 
^^^Et vcl 



um 



lurus , co maturiiis oportcret Eham 
adeflc. 

f f.mijfaviycemagns.] iterum clamas, 
Patcr, in manus tuas, &:c. 



tcmph killum eft in duo.afummovf- IJ^^^^^J!^:!;^;::^ 
que deorfum. ' ' Videns autem ccncu- ^.^f^l^r^^Z^^duurklrm^^^^^^ 
rio quiex aduerfo ftabat,\pia fic cla- r^^T^^l:^,^ 
mans expiraflct: ait, Vere hie homo fi- ';;:::^Li^:.:!::^Z,oZ 
u...y.f.u Uus Dei erat. '° ' Erant autem & mu- Z::^Z~:::Z^:t 

2< llClCJ» uit virtutcm in illo diuinam , agnouic 

f cm non cafu geri , fcd diuino confilio, aii]uc inter cxpirantem illum ac Dcum ipfum maximc conuenirc in« 
leilexit. i Erant autrm rmiltera ] honelhr & fide dign.r , qua: &: obferuarc potuerunt &. t». flari quar gc- 
fcrcntur, omnia,quippcqux magnoftudio tcnebaniur crga It(um,quem fecut.r fuerant a Galil.xa. I: quaquam 
niagno dolorcaftccrcntur, tamcn ludarorum nictu non icncbantur : quoniam tunc omnc odium in lefuni & 
difcipulos fcmcbat. illac noQ adco cram noi« ludacis; <juia dudum ex Gahlxa vcnaani cura aln* , fcfti celcbrau- 
di caufa. 



" qux R.c.«. 



171 EVANGELIVM CAP.XVT. 

licrcsdelonge afpicientcs : intcr quas e- 
rat Maria Magdalene, & Maria lacobi 
k niinoris & '1o(eph' mater, &c Salome: 

'^^:^^'^^::^ * & cumeiTctin Galilxa/cquebantur^-^-- 
fta^etX'^^^^^^^^^ eum & miniftrabant ci , & aliac multas . 

1^:^^::^^''^;^^^ qux fimul cum co afcenderantlcrofoly- 
'ub^^^e;^:^,'^^^!:^,;^;!^;;^:; inam. Et cum iam fero ellet fadum ^'^/^-^ 
.^or.^j..r^^^^^^ (quiacratParafceuc, quod elUnterab- ^^^'^^^ 

rbiiflfmtmTi^q^J^^^^ rX bathum) vcnit lofeph ab Arimathea 
fuic.qu.bus oftenfum cfticMumha- noDilis dccuno ^ qui & ipic c^at expe- 

bere poreftatem deponcncli animam r\ • r» I 1 n • 

fuam.&iierumfumcmu. ctans rcc^num Dci : & auaacter mtroi- 

temIefu,&:qu.^circamoramab- Ult ad PllatUm ^ & petllt COrpUS lelU. 
feruatafuerant. aa t>. .i m • 1 r • 1 

o j^cdtratr:cifum.2ncciucf^ci\ctc- rilatus autcm mn^aoatur 11 lam ob- 

tari aut aperiri iquoquam poterar,ni- ••,-»' T" • • 

fipcroft.umipfum,c]uodtamenma- iiiiet. lit acccrlito ccu t urionc. ui tcrrosa- 

Ximo lap.de conclufum e(k Eiataurc . A . , A< nr- 

monumcnmm in cubiculi formam UIC CUm 11 lam mOrtUUS Cllct . £t 

r '"'r^^V' « cumcDcrnouilietacentunonc.donauit 

a Et ciim traii/iffit falibatfnttn.'} pofiu- T r ? 46 r r 1 

diefabhathi iiiius magni, qui vcfpero corDus loicph. ^ lolcph autcm mcrca- 

cxorto .hnuur. .llo enim tcmporeni- V" J 1 1 * 

hiiagcVe fas crat uia autem noc^e, tus lindoncm , & dcponeiis cum inuol- 

poftquam fabbaihum tranfiiflctjtfm- • r i r 

mafuntaromara. uic lindonc.& poiuit cuiii iu monumcto 

b Vt vemeutes vngereut Icfum.) quem ^ . r 1 

fanaum Dei prophctam crcdcbant. quod crat cxciium dc pctra* & aduoluic 

colebant jdignunique cenfebant illo , ^ . 1 i n 

honorefepurtufa:honcft.flima:,acof. lapidcm ad oihum monumcnti. '^''Ma- 

ncio grati &: amant.s anim. atquepij l r 1 1 ' 

ftfiT!mumco'tuum rici autcm Magdalenc fic Maria" lofcph' < c ». 

arpicicbant vbi ponci-ctur. • 

bathum, ludari /ic enumcr5tperd.es: P A P V V T 

Sabbathum , vna fabbathi , fccunda A 1 . ^ \ 1. 

p T^c^mi tranfiirct fabbathum,Maria ^^..s.... 

dom.ndas.nam pcr fvnccdocben tota iViagaai^.,ie Maiia laCODl , & balO- /»''.ra 1 

emerunc aromaca/vt vcniencesvn- A 
^gcmc:.Tm"m me*:llXc.t gercnclcfum. ''Et valde mane vna fab- 

hofpitcs, petierunt ftpuLhrum : orto K--» i-Ui^i-n,-»-» ^r^t^i,^.^*. ^ J 

autem.amfoie.perurncruntco. oatnoi um ^ vcniunt ad monumcntum: 

<1 ^utireuolutt rtoits Lapuicm,'] Irnari ^*-».^ /3^1^ ? "P ^ J ' t 1 • 

cninrrrantcurtodi;caiud.Tisapudfc- ^^^o lam loic. ^ Jtt Giccoant ad inuicem, 

pulchram conftiturar. & fcicbant fe ^ /^^ i,^^ r/^ii/-xK-i o». 1 ' 1 • 1 ' 1 n- 

iion pofle fufliccrc addcuoUiendum ^<^^ rcuoiuct noDis Japidem ao oiiio 

lapidcm lantum ,quantum i!l.T ,cum «-»-,^1^ > 4 17.. ^ T * • w • i 

tnduoanicobfciuaftcnt^viderant. nionumcnti? Lt relpicicnccs vidcrunc** ^'^' 

reuoiutum 



ent 




irt.lf .t^ 
Luc. Z4.4.4 
l$b. 19. c. 1 1 



CAP.XVI, SEC. MARCVM, 173 
reuolutumlapidc .Er4C quippe magnus 
valde. ^ ' Ec incroeunccs in monumen- 
' tum^ videruc iuuenem fedentem in dcx- 
tris,coopertum rtolacandida:'' & obllu- 
puerunt. ^ Quidicitillis/Noliteexpa- 
g ucfcere: lefum quxritis Nazarenu , cru- 
cifixum: furrexiCjnonefthic^ cccc locus 
.vbi pofuerunc eum. Sed icc^dicice 
MsqT"^" difcipulis eius &c Petro ^ quia '"prxccdic' 
^ij^^.is' vos m GaliLxam: ibicum videbitis^ficuc 
dixicvobis. ^ Acillxcxeunces,fugcruhc 
de monumenco. ' inuafcrac cnim eas cre- 
morScpauor: &:nemini quicquam di- 
xerunc. timcbancenim. ^ ^Surgensau- 
cem^^mane^ prima fabbathi^ apparuit 
primo Marix Magdalene , de qua eicce- 
rat fcptem dxmonia. '""Mlla vadcns 
nuntiauit his quicum eo fucrat^ Kigen- 
^ tibus & flentibus. " Et illi audicntes 
quia viuerct^ &c vifus elTet ab ea ^ no crc- 
didcrunc. Porthxc auccmduobus 
i^.t.n cx his ambulancibus oftenfus eft ''uiaUa 
efligic^cuntibusin villajii. &ilUcun- 
hb^olxl tcs nunciauerunc cxceris : nec illis credi- 
devunc. Nouiflunc'rccumbehcibus 
illis vndecim apparuic: &:'cxprobrauic 
incredulicacem corum & duriciamcor- 
dis, quia iis qui vidcranc eum refurrcxif- 
fe^ non crediderunc. ' ^ Ec dixit eis^Eun- 
.if..^.i9 j;^5 miadum vniuerfum prxdicatcEu- 
angelium'omnicrcaturx. * '^"Quicre- 
dideric &c baptizatus fucrit^faluuserit. 

Y 5 qui 



lcfus XI s. 

9.K.G. 

Job.xo.d.\6 



.1 litrbtitttUi ir fy>OPm»Trnt». 1 TotUJ 
hortus fiicitur monumcntum.aut ccr- 
tc lcptum cuca Ilpulcluum. 
b tt GbiiMJuetu)tt.\ f ubita fic inopina- 
ta vifionis nouiiaie , & magno Iplcn- 
dorc iuucnis .1 le viH. Scdcbat auvm 
illc fupcr lapidem rcuolutu ddcxtri< 
fcpulcbri. 

c Nohte expauff tre.} Sumus omncs 
ciufdem fiuilij &: vos &: cgo : eiuldcm 
caufa quc vos quxiiiis , cgo liiclum: 
qui vobis quid qu.xratis indiccm, &C 
quid adur.r liiis , exponam: Ille qui 
crucifiAus fuerat , moituusque adhuc 
a vobis cxiftimabatur , furrcxit. Eat 
iecm vln fJcjUftWit cton , vacuus vobix 
confpicitur. Ncquciam vobishic hg- 
rcndum expedandumvc eft, fed itc. 
d Et retro.] qui non.vt ludas, derpc- 
rationc adus ; fed Hdc bcnigniiatis 
Dci ac lefu Chrilti firmatus , vcniam 
libi conccfllim iri Iperabat : ncque ab 
aliorum difcipulorum coiilbnio dif- 
ceflcrat. Dicite ctiam ci nominatim 
CX me,ifuiapr^ceMt vos tn CmiiUant. vt 
cognofcant illc &: onmes poenitent x 
iux rationcm habitam cllc , qu*c & 
Dco placuerit & angelis. ' 
c IiinaferaT aimi eas trcrr.or & pauor.'] 
Velut aitonitx craiit tantarum rcrum 
magnitudine : & non audcbantpro- 
fcrie ea , quorum caufa ipfa: in cxtafi 
crant. liaquc hoc teftiuionium pri- 
mum ipfispcnculo ctiam faftoniani. 
fertatum ipf.i: fccum continebant. li- 
mebant enim , vtqui les maximas, & 
vlira Inimanam Ibrtem viderint vel 
audicrint, qui !k ipli magnitudint ea- 
rum admirantur , trcmentcs : & aliis 
indicare non audcnt.nc vtdcantur va- 
ni aut ahenaii mcnte. S<-d illcipfarum 
urror fatis magnum argumctum erac 
magn.x rei.quac ipfa<; latiim turbaflct. 
f Snriais .xntern.'^ Cum pnmiim fur- 
rexiflcc. inoiUiMarix 
(]tiacieii> lU. 

g lUa hu quicwnco fttc- 

roftt.] Petro & lohanni pricipuc,cura 
aliis. 

h Inaliaeffpe'] percgrini. » 
i P.ectMiOc.tiLtii j/irt-] dum adhuc ef- 
fcnt in fcrmonc dc tcltimonio duo- 
rum qui nuper vcnerant, &: narrauc- 
rant illum (ibi vifiim & cognitum. 
k Exprobratiit waciUJitattm.'] lacnim 
illius refurrcclio quatuor argumcniis 
conflabat iplis , Angclorum vifionc, 
pauorc mnlicrum , Magdalcn.r affir- 
mationc.&c duorum fratrum tcflimo- 
7iio, longanarrationecxpolito. 
1 Ornm creatwx.] omnibus homini- 
hus:n3m omnibus afleriur bonii.'; T\(ts 
tius:nequc ncgabitur cius virtus cui- 
quam.qui obicem non opponat. 
m jS^tfi tre<bdtrit 6~ iapttzjxitu fwrit. ] 
baptifmo Chnfti inicUige. 



n ^ui V(rc ri^n credidertt eo modo ' ' ^ l* 1 • ^ J L* 

cuoacdcrccFortci,fidcvma,qu9per 'quivero 11011 credidcrit^codcmnabitur. p% 

chariiatcm opiratur. iiam hoc pjx- I • 1 • J * ! ^ 

ftaicdcbct omnis Euangehum ^'^ $\OY\dL ^11 tCm COS QUl CredldCrint llXC 
iniuam laluicmcxcipiunt. D ^ . ... 



174 EV ANG* SEC.MARC. CAP.XVL 



nutcr» mcrcMm,.-t.] Non feaucntur: In nominc mco dxmoniaeii- 

:nt participcs regni c^lorum, 1 • I 8 r* 

:ctiapr.Tconcsvcr.tic,smcar. cieut/ Liug-uis loqucntur ttouis, Scr- 

tri acpixdicatores Euangchj: ^ ^ ^ ^ ^ J .11. |C^'® .^4* 



O Ji|gMa autcm 
folum Hcnt 
led crunt 
& nuniftr. 

obtinebunt vanas gratiarum d.u.f.o- peU tCS tOllcnt, Et fi mOrtif"CrU m CUld Dl- ^^''^-^^ 
ncs adconhrmaiionem Euangehj. r ' > 10 

p uu^tu. u^ua.tur noiu^.] Dc. dono beiint,non eis noccbit, Super xz^os ^i^M.z 

acccptis, finchumanopra:ccptore, ac i-'^-* ^** *- j *• » * 1 1 1 1 

5'7;~Li«,„,.,o o,n„ia m-inus imponenc : & bene habebunt. 
^:^^:^l^:Z ' Et Dominus quidem Icfus poftquam- 
XTm'"''"'"""' loquutuseftcis,aflumptuseftincaeIum, L<.u-t-^, 
IJ^^Z:^^^;::^^. ' &^Tedit'adcxtris Dei. '"'iWi autem 
^^'^i^tX:';:::::;;^^ profedi pr^dicauerunt vbique: Domino 
'^^:::^^^^::^^ cooperante,& fermoncm confirmantc 

illam poteftatem . quam in cxlo fc /L^ ^.^^: L n^.-I^ 
habcrcdix'crac,m terras e cxlo m.t- lCqUCntlbUS llgniS. 
tendo Spiritu fanao oftcnfurus.afiumptus eft in caclum vidcntibus ilHs. 

t Et fedit a dextru Do.] Poient.am, auftoritatcm, & virrutcm diuinain ,eamqucdexterrim2 & cfficacifnmam, 
pcrpeiuamcerramquc fib. cfTc oftendcns .Spititu fanftoin difcipulos miftb ,qui fuit manifcftumfignum, quo 
probatnm ipfis fuit illum federe a dcxtris. 

( llii autcm profidt.^ Poftquam rc ipfa & Spiritu fanfto accepto cognouerunt cum federc i dcxtris Dci , praxii- 
cauerunt illud bonum nuntium, vbiquc Icfu Domino in ipfis exiftcntc & cooperantc : & illi* fignis, quac ipfc no- 
canda prxdixcrat, fcquemibus. ^ 

Rom« M. Lixii. McnfcAuKufto. 



E X CVDEBAT CHRISTOPHORVS 
PLANTINVS ARCHITYPOGRA- 
PHVS REGIVS ANTVERPIiE, 
A N N O M. D, L X X V. 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



'77 

S ANCT VM lESV 

CHRISTI EVANGE- 

LIVM SECVN D VM 
L V C A M. 

C A P V T I. 



c A f V r r. 




complctx runc rerum ; 
(icuttradiderunc nobis, 

e . t . . . . . , ^ ' tiationc 

qui ab initio ipli vidciut, 



V o N I A M ' quidc mulci ^ ^wfmjm cjiaiem muitt centti Jmt.J 

• r !• Hic non fiemficantur trcs Euanecli- 

conatilunt ordinarcnar- ft:r,Matth.Tu$.Marcus&ioh3nc., 

b I . quorum nu!lus coaaius cft ro$ ai» 

rationcai , qux ni nobis •"it.o gcaas. cx ordinc narrarc. nam 

- Matth.tus hhrum gcncraiionis Iciu 

Chrifti confcripfit: Marcus Euange- 
lium tanium ipfum, hoc ert bonum 
nuntium , ab ipla primuui dcnun- 
liationc cxpo(uit : lohanncs autcm 
Euangchum contcxcns grauilfimaru 

o • • rL * ~ r ' \ ' r ii pAttmm , & maximorum 

ccmmiltrirucrunc lermonis; ' vilum clt "lyft^rum ind xmtcrprcsq.fiyt. 

•|*^/T .«*^ . 1. Sedprxtcr hos niiilti ali) contexerc 

cc mihi, aflcquutoomnia a pnncipio di- ^«"^" '""^ ^^^"^»» o"'"^»" rerum. 

|. *. • Euangclium ipluni vel prxccf- 

Ii2[cntcr .exordine tibi rcribcre, optime appat-andovdconmnaxor- 

. j ^ -'1 naucrant, vclconfcquutat connrma- 

TheoDliilc, vcco^nofcas corum ver- ^ , r 
borum, de quibuserudicuscs.vericatem. icfuchrifit.natmi. 

^ ^ taicm pr.Tccflcre , & qux ab iplo vcl 

\ ' Fuic in diebus ' Herodis rcgis ludxx, ?™f ^rftLTl^:™?:"!^'!! 

faccrdosquidam nominc Zacharias, dc [f;r/„r;;trnt„otc^^^^^^^^^ 
•0 vicc Abia: & vxor illius de fihabus Aaro, 'S^^^l^r.^^^^Z 

& nomcn cius Ehf.ibcch 

'iufti anibo ancc Dcum , inccdentcs in '^"""^' . .... ^ .. 

C ^lut ab tnttto ipft vtderunt , jr 

omnibus mandatis & iulnficationibus ^^^'7?^""^'"^'^^ 

cat , vt dupl X cit genus rerum qux 

Domini finc quercla, ^ &noncracilhs ?r;trvc,plrfll.;"7,VJ" 

fihus: c6 qu6dcnccEurabcthrterihs,& ftr^.:;^urvS^^^ 

ambo proccfllncnc in diebus fuis . ^^fil.^^.j^^jj^l.^Z^JJ.ulS 

7 ^ FlfQ^nm fucrcMaria matcrlc(u,quam Lucas 

^ raCLUIll actaie jua vidcfc, alloquicn^c potuit; 

Tohaanis difcipuli malti,qui illa «tatc viucbani ;& quirainirtri furrunt fcrmonis lotius cuangci.cj , vi Apo- 
■HoM, Hi nairationis libri.quos Lucas indicat , iamdiu cft quod nm cxtant hic lamcn fatis cu nobis audoc 
«d vcritatcm cognofccndam, vtpotc ddigcniiffiraus, ac vcri/Umus, diu.nitusquc probatus. 
d v.^/fcfirfotfmnii.] quxcunqucrem ipfam fpcAant,itavinihilder»dcrciur. c ./f//r»V.r:/»w ] A principio 

fccuhhu us. in quo vctv*risTcftamcnti|>romifla,oracula'iueomniaqux ad cxlcflis rcgni apparatum & confluu- 
tioncm p.:rtinebant, implcta explicata.]ue funt. f Vt<:ogmli4.itortim verbonvn, dtijm nt* eruditm es , vtnttitim.l 

certam confccutioncm 5c per(picuitatem, qux noninodoad memoriani iuuandam 5c confirmandam, fcd ad vc- 
xitatem exponcndam plurimum valct; ciim luisquxque diuifa dirtributaqu. tcmporibus ac pariihus tradunturj 
m9%k^H*ti. % Her»<£Mrf!jM.] patris Archclai. h Pfv;ir^/i.t.J oAauafortc. i /M>fi 4;» 'o ] lultiua 
illalegali , quam Dcuj cxigit ab 11$ qui in fc crcdunt. Id exponit Lucas , Inu Untei tn tmnibuf man.ittu, &:c. hoc cft, 
cxcrcitati in omni operc tufto &c cultu diuino , quatcnus ad eos pcrtincbat ; idque non ad hommum faciera laa- 
tym, k^mt D(m\i>mtft(rtUf fiacrcjpcchcnlioflCYllaauiopptobiio^quodsuwvctcobiiccrcpoilcc. 



, .^. ....... 

r*rinr inr^*ivi f^^^scfie Dominus voluit: tunccora- 
l^iailL aULClll p,^j.j ixxnt Mi ilhs.cx quibus vnut 



« tt' mm mvAtituiui,'^ fttqiieitapa- 
Utum crat publicum tcftimoniura 
futuco miiaculo. 

b yA dcxtrxi Aha.ru incen/i. ] quod crat 
tn medio tcmpli. Significabatautcm 
dextcr fitus angeli.bonum nuntium. 
c Et tinior irruit fuper ewn.^ Exilli- 
mauit graue aliquod nuntium ab 
angelo affcni aduerfus populum. 
d ^lwnutm exMuiita eH cleprecatto tua. ] 



178 EVANGELIVM CkV.l. 

^ Fadum cft autem: cum faccrdotio fun- 
gerctur * in ordine vicis fux ante Deum, 
^ fecundum confuctudinem facerdotij, 
forte exiit vt incenfum poneret ingrcflus 
. in templum Domini: ^^* &c omnis mul- 

Zachaiias hora incenfi prcccs fun- •! 1. r ■ ' % ' " C 

debat pro faiutc & ledcmpuone if- titudo populi ctat otaus roris iiora UICC 11. 

raclis: namquede prolc fulcipienda, ir * • •11- A 1 t-\. 

iamillacuraqux luniori fucrat . fe- AppatUlt aUtCm llll AU ^ClUS Domini, 
niori &: fterilis vxoris marito aut /-» b\ 1 . 1 • • c I 1. T" 

dcpofitaerat,autimminuta. igitur Itans a dcxtris altaris inccnii . htZa- 

dcprecatio illius pro-populo exaudi- • . . n • 1 « r» * 

ta annunt.atur , Deusque iam para- CliariaS tUrOatUS Clt , VldCllS : & timOt l^ 
rc falutcm populo dicitur, cuius rci - r IX K ' 1 11 

appara-us ex magno nuraculo m- rUlt lUpCr CUm. ^ Alt aUtClTl ad lliuni 
choandusdeclaratur ,qu6d vxor jI- l r-y 1 • 4 

liusiiiartenhs Eiifabeth par.turaiit angcJus^, Nc timcas Zachana, quoniam 

illi iph patn viueti &: videnti fihum !• n 1 ^ i 

marcni,cuiusnomendiuinoconfi- cxaudita cft dcprccatio tua^&vxot tua 

110 inditum , boni huius nunti) , ii$ 1^1 

^^i^aw'"'"^''"'''^'^^^ Elilabcth pariet tibi filium , Sc vocabis. 
e Etentgaujhon&e.xuitatio.^ ipfis iiomcn cius lohanncm : ' &c crit gau- 

paretibus critgaudium & cxultatio: ^*^m.m.a , ^«i* 

JvT/^lPi^''''^"^'^"^^^''"^^^^^^ dium tibi&: exulcatio : ' & multi 



• Zacharin 



Extd.iO.*.f 
Liu.i(My 



& muiti in nati 

t^ti:±^;^t^- uitateeiusgaudcbunr. 'eritenim ma- 
V. m:^C:::Z^1Z!^ g"^^ ^o»^^'" Domino: vinum & fice- 
nTn"aU^l''r„^.urs"'''''"'°- "m non bibct.'& Spiritu fando replebi- 

tur adhuc ex vtero matris fua:. 
multos fiUorum Ifrael conuertctad Do- 
t^^^rSZZFZ minumDcum ipforum. &ipfepr;E- 
ftr;';^"nJs7o/h'taT,2fe cedetante illum infpiritu & virtute EUa:: 
«Saus."'''""^"^"' vt conuertat corda patrum in filios,& in- 



B 



h VvinrtJ 
vitio 



'inrtj ^riceranonbihetA hhomni ^.,.^J\,.^\ ^ ^ J ^ J * H 

&voh.ptatca)icnusabhorrcns. ciedulosad prudcutiam luitorum, para- 

que crit ; 5c Nazarxoram moreiam T^^. ' 1^1 £"0 1 8 t- 1 • . 

totus ad mmifkrmm Dei fegregatus. TC UOminO plCDe pCrteCtam . Et dlXlt 



Mat.li.b.i^ 



Et SvintnC.mt^o rcpletntur.] Spiritu 'V^l ' J 'l IvTlf 

' ■ -^achanasadansTelum, Vndehocfciami 



xniniftcrtj ac prophctrx fktcftimo- 



nij , &adcamrcmcognitionisetiamfpiritu;itaquctotu$ ^\ hoc muniis conformatui » fanftificatus arnn^ J 
cxtcrorum mortahum communi ingcmo & comparationc fcmotus. * " 

Et multos Hlicrum Ifrael conuertct ad Dcmmum Deum tpforH.n.^ Muhos CX iis qui vocationis Ifra-hs r;,r;nn.«, 
on bcne mtelhgunr. aut non bcncrcncnt,& fcquuntur , ad fidem promiflbrum qu* rfracl. fafta f.Vnr J 
it & ad pcrnitem.am conuertct,propofitoacdenuntiato aducntn falutis publicx per Dommum Denm ^t' 



non 
b 



pediendac, quem cognofcendum proponet Sc mdica; it. piarcedcn.s cundem in fpir.iu , aucWriuie "atonV^* 
tate Eha: ita hci- tcon,urtatcordap.uru»itnfitios , hoc cft, & patrcs. & filios, ficdoaorcs, & dtfcipulos & inn 

" ' conucrtetadbonam m( 



num Deum ex- 
caci- 
mucnc». 



& fenes, & illosqui rcfta perfujderi non potuerant. aurnolucran. . au oonam mcmem & rar.on.,^ 

rum.namqueinmclutvxorcmean.h.lcrtvthocfp.arcpofnrc^^^^^^ 

cdra non relp.cerct v,rtutcm dm.nam , fed humana.r, f^cuhatemtamam^hxfitauitin fidr ^^''^""1: 



tAP.I. SEC. LVC AM/ 179 

cgo enim fum fcncx:&: vxormeaproccf- 
fit in diebus fuis. ' ^ Et rcfpondens angc- 
lus dixit ci/Ego fum Gabriel qai afto an- 
te Deum : & miniis fum loqui ad te , & 
hxc tibi cuangelizare. Et eccc,eris ta- 
ccns^Sc non potcris loquivfque in dicm 
quo hxc fiant : pro eo quod non crcdidi- nun^:4™;:.xT^^ 
fti verbisfceis,qua:implebunturm tcm- 1.^1^0^:;^^^^ 
porcfuo. EteratpIebscxpcdansZa- 
chariam :*&mirabantur quod tardarct 
ipfcintcmplo. Egrefius autcm non 
poterat loqui ad illos : & cognouerunt l,^Z::^:;^il^';^^ 
quod vifioncm vidilTct in tcmplo. 'Et 
ipfe crat innucns illis^&: permafic mutus. 
*^ Etfadum cft: vt implcti funt dics ofTi- 
cij cius , abiit in domum fuam. poft ^uod 
hos autem dics conccpit Elifibeth vxor ^^^Vd 

^«.«^ . Q,*^^ }^ I "/"L nicrct ,non ejciftimabat illud cuul- 

CIUS , OC OCCUItaDatlCmCnDUS qUinqUC, gandum.quodfbrtanenon crcdcre-- 

diccns^ ^^'QuiaficfccitmihiDominus ^n">n: 
indicbus quibus rcfpexitauferrcoppro- ^?^^ 
briummcuintcrhomincs. *^^In mcn- 
fc autem fcxto, ' mifius cft angclus 
Gabricl aDco m ciuitatem Gahlarx, cui 
l^i.r/tji nomenNazarcth, *^ad virgincmdcfpo- 
fatam viro,cuinomcn cratlofeph^dcdo- 
mo Dauid: &nomcn virginis Maria. 

Et ingrcfius ancrclus.ad cam dixit^^^Auc 
gratiaplcna, Dominustccum:bcnedi6la «"^««bus nundat.$ qu» fcquumur 

. 1 . narranda, & cum notjs rcrunijloco- 

tummulicnbus. Qu^cum^audifTct';, ^';^^.&^p"^^^nai"niabrproDcotr*. 

^ ^ lUlUclLa clcaa^ucvtgratiaabundcf. 

I Dcmmmtetum.) con/IIium, vlrtutcm & clficacitarem Aiam in tc oftcnfurus , iia vt manifcftum orbi fc au^^ck- 
»<mprobc(dignitatiitux:caatitcmdignjta$crit, vtinmulicribus fis bcncdifta , fruau vidclicct bcncdi«ionii 
aticcBS ia ic produ^to, iu vtnulluin vnquam iiinilc tui conuncmoraripoffii inmulicribus «cmplum. 



Z fUm C;»lriel <jui allo.'] Fofttt 
mcus Dcuj,fignihcatnonicnC;*W/. 
ex nominc iji(o mtclirgcs rcm oinn^, 
quain Dcus prcmiicrK.cHicipoflcdi- 
uinaviiiutc. Profitcor tibi nomcn, 
miniftcrium, & lceationii mcitrriU- 
nus.profitcor mchxccxdiuinocp- 
fil.o acdccrcto acccpta miflum fuif- 
fe , Vttibi cuangclizarcm : qur nifi 
ita forcnt , non cgo cuangclizaiurui 
acccpilfom aut atiuliflcm. fatis crat 



dicm quocxpcdiantur :aiquc ita 
doccbcris forc omnia implcnda fui« 
tcmporibus ac momcntis. 
b Ft mtrabctitut cjuod tcrdMrct ipfi im 
ttmpte. ] Ita vt admiratio illa moue-. 
rctcxpcftationcm noux rci. 



vifioncm , magnique myftcri; nun- 
tium ailatum cllc : ita taiHcn muiu* 
pcrmanfit,vtccitisnuiibus fignifica- 
rct i]uod vcllct, 4: cxtcra vitx, atqu« 
adco minirtcrij iui n.unia ic&.o mo- 
rc fcruaret. 

d Oicultalat femenJilM ^wtiijue.'] N6 
' crubclcerct miracuio grauida 
cx viro iuo , fcd quod iliis ni^- 
um vterus non manifcfle tu- 



vicinis.SoIcnt cnim flcrilcs for- 
minx farpc, cx nimio dcHderio pro- 
lis habcndx , ftlli ; & iadlarc palara 
notas mulicrci fe efle grauida»} 

3ua: res cum expeaatur , nuUa tan- 
cmcuadit. Elilabcth nc fimilciu* 
dicium cxpcrirctur, quanqua fc gr»- 
uidam efleplancfcirct.umcn lacc- 
batiUis mcnlibus.dum vterus tumfs 
rc m prodcrct vcriflimam. Laudabac 
vcro intcrim Dcum, fibique gratula- 
baturob diAiinum bencficium.quod 
fperabat manifcflum forc omnibus. 
e £luLtJicfecttmiUDomtnus.] graiu^ 
latoriaoratiocft. 

f InmcrtftJSmfcxto.'] ciim iam vte- 
rus E!i(abcth apcrtc proderct tumo- 
rem fcctumquc indicarct coccptum. 
g Mtffus ell nnj^eluj Calmti a Deo.} cu 



• rtdirct, n 



l8o EVANGEtlVM CAP.I. 

l^t^:!^^:^:^^ 'turUata eftm fermonc cius , & cogitabac 

qualisedct ifta falutatio. '° Etaitange- 
Z::^^::::J:^:::Z:; lus ci ; Nc timcas Maria, inucnilH cnnn ^ 
Calt'ra''=u^r;'agirr<;u.t" gratiam apud Dcum. ^ ' ' *cccc concipies 4.^;." 
l^::^;;^:^::'^:^ in vtero, & paries filiuni: 6c' vccabis no- 
b^w.fw» «ir;.,o Nominateam, mcn cius Icflim. ' ' ' hic crit magniiSj «3<: 

adlmatar.non a<fal,am<iua.ipiS. llllUS Alnlil ml VOCabltU t , 6C dabltliil 

Jn:4iinsh entm ^iotivoapud Deum iHc- . --^ t .|-^ • 

braicus idiotHrnus , quo fign.ficatur Uominus Ucus ledem JJauicreatiis cius: 

illam Dcogratameab & chara.pro- i » h 1 • • 1 t 1 ^ Danj.^t.t 

ptcr virtutis & fimpiic.tatis ac mo, ^ ^ & reg;nabitin domo lacob in xccrnu^.^.,.,.^. 

deftix fummx cxcmplum: idco^uc .'^. . ^ . . 3fiJj 4 ♦ 7 

dcledamcxomnibus aH.sadtaiam & rCgni CIUS nOtt Crit hniS. U)XIC aU- 

diguitatera, vt fit matcrDci. x / • 1 1 ^ \ C 

c «,r,.] Admirabiic tcm Mana ad angcUim , Qupmodo het 

rftTngrT;jrrfSr;'r;fo iftud? quoniam virum non coo;no^co. 

punm- ^angumrbu" «t^imi ' ' Et rcfpoudcns an^elus , dixit ci Spiri: 
aum"fo:l"r,Sndr'C: tus fanausfuperuenictiu tcA' viitusAl- 
"^.^Z^::;^^ tiflimi obumbrabit tibi. Idccq . &'°quod 

catur illa vocc £tcf. Simulctiam hoc ^T^^^., - . *. 'P 1 • 1 P 

oration.s g.nus vfurpau.t Angcius. nalcctur cx tc banctum^vocabitur hlius - ^ *** * 

quod ab Haia prolatum fucrat ol.m, * Tr^ " TP/*^! I 

Ecccvirgoinvterohabcbit. quodfi- UCU \ Ht CCCC fclllaDCCh COOHata tU 3 . 

gnificaivirgincin permancnicm vir- o ' C 

g.ncm.in vtero tamen habituram . & 101 

Inicllexuoratione virgo.&fignificationevaticinijapfrtcVognouic. d V6cd'Uncr>'.tr. eitu i fum.^ ,,i»-faIuitorc. . 
c Hiceutrm^nus.^ Homines ahjomnes breucs.pafui.c.xigui^ue funt; ide6 ncqueuntgcnen fuo cxaftc prodcfle. 
hic virtute. auaontatc. cfficicntia. «c rebus pcrend.s vcrc' magaus ent, qui hommcs cmncs fumraa cxcellentia fu- 
pcret. cr.tque magnus faluator: magni confilij angelus. admirabilis. fortis. Omncs autcm hi tituli nomine mar»i 
contmcntur. f F,!t$u al[,j?imtvocaOitur.] Ade6 fupcrabit cartcros homincs virtute & efficacitate vt pa. 

«rcmnoninterns.fedmcatlisalt.fnmumillumomnipotcntcmhabcredicatur, idqueverirtime * 
g D^utlliDon.trnispeu,fe'UmDau,dpatrue,H4.^ promifTam Dauid. patri cius fccundiim carncm . ea partequa ta 
«X Dauid ong.ncm duc.s. Non fcdem illam temporariam tcrrenam , fcd illam adm.randam fanaimmam , de qu» > 
fcr.ptum cft, Dc frudu vcntns tu. ponam fuprr fcdem tuam. &:c. h Etregnabtt vtdorru, l^b.] A tsqul 

fcfc totos Dco credentes obtulcrmt & trad.dcriut. cxcmplo lacob : in his inibit regnO. vidona parttde hoftibus- 
cu.us regn. meundi figura fuft olun ex.tus domus lacob de poDuIo barbaro . ca.n fad^arft luda fanftificado ci^* 
Ifraclpotcftasc.u.. , In.remum.^ ^"^«"lahuiusmuncfiomn.a: &proccdetregnumvItramu^ 
ncm ita vt nullus ht fin.s regn. cius, quamuis fucurus fit finis mundi huius. k h*cmodcfict^^^ M^^Z. 
myftcr.um cognofcere cupiebat virgo. non rei cfKcicnd.x , quam certam crcdcbat, v1$ote i ^o p^m.S 
mod. qno efhacnda cf^t res.fine v.r. comuna.one : quam non eirc oportcrcintclIexcTat cx AnRch nunno^; 
cic.n,o IfaKr. Vt ergo fcfc promptam Dei voluntati p.a:ftaret,co modo quo cognofccret ficri poTnon foMm rrt" 
,pfam.fcdmodum& rat.oncm doccn vult. cxcmploantiquorum iuftorum.qui cum aliqmd acerc.ubr.;^^^^ 
puhhc^autpnuntx rc.doccn volcbant modum tcnendum\vtcommod.usag4nt. (^at^Soquidcm^^^^^^^^^ 
aKate. hoc mapum "^yftenum magnumqiKm.h. bcneficiumpollicrtur DctiT; nam ^r^?";^;^^^^^^^ 
opc .ndj.eo adl.ancrem: quomodo dccreuit Dcus. vt hoc fiat, quid petam > quid cxpTaTbT/qu 5^cnL ' 
modo .cT fa^um agnofcam? I Sptnttu far,aus.^ qui cunfta viuificat.illcvmificab.nn tc fatum^^^ ^c"^ 
gu.ncmtuum, &fanft.ficab.tadm.rabtlircrnouomodogcnerationiicffcAx cx virt ,rr Vl^^^r ^**"' 
cademque cxccllcntifnma oiumbrabtt t,h,, incumbct in te- ifa vt te ma ^rm tt!.:^ vrtutc altimmi fupernaturali, 

randacxccIJcniia perfca.onisfummx. atqucitavocabitur vcrc^filiusDci &evr^nr ? ^"^P^'^*^"'" admi- 



fcAP.I. $EC. LVCAM. l8l 

fihum diainum hm cxj>ediri cccptum ar^miiandis mo«Iij «t noui«, ytpotc (!c k admiranda, hoc cft. dc homtmiiJ» 
rcnouauonc mftitutum, ipla vocata ftcnhs, atc|uc ta!is lccundum naturam ci^^niia , conccpit in fcncauic iux 
iamqucres hxc lcniibus cium figno ccito conhrmatacfi: lcxtus namque nicnfls cft. 

conccpit filiuiii in rciiCttiitc iux. &c * '^*** if»i'»/fiineAi^dDeurM 

9 . *■ f yi n •]!• omne xerlum.'\ quod locutus fucrit 

niC niCnljS.tCXtUSClt llllqUX VOCatUrue- Don^inus.fdV^uctaaururccepcrit. 
. 1 . ito . ^ j . . i b Eue .vuilLi DtwpitJ IntcUigo cii 

rilis : quia non crit impoliiDilc aoud Dommifmiprumforcauaorcmto^^ 

I j o * lios rci m nuun» 3c humani gcncrw 

Dcum omnc vcrbum. ^ Dixit aurcm ^^^"«^h^^^'""'. "»'-aH"cobcdicj;tian» 

. . ab illo cxigi :mc iguur prxbcoilll 

Mana^ hcGc ancilla Domini,nat mihire- a«<^'i!*™.^"P'o^"<^'iJ'"svc!untaie 

. .iv. luofcrmonciicclaratam, m mcqul 

cundum verbum tuum. Et difccllit ab iU ftJiJ^^J^i^cd^cnu^^^ 
Ix angclus. Exurgcns autcm Maria' in L/o^!:!nkm^^^ 
dicbus illis, abiit in montana^cum fcfti^. ^.p.^atf ^irandt ^^^^^^^^^^ 
iiationcinciuitatcmluda: & ina-auit D~idan^^^^^^^ gratuiauouc 
in domum Zacharix , l^ilutauit ElifL l^^^^^ilJ^^I::^^ 
betli. Etfaclumeil: vtaudiuiclaluta- ^".«n^^o vcntnstui.qui 
tioncm Manc Elifabcth, exukauit mfans !r 1^^";^^^?^?^^":^^^^^^ 
in vtcrocius.^&repIctacllSpiritu fando ^^^^^^^t:^^:;^^^!! 

Trl:/''L.^»L 4^ 1 cmidi famiifactenac. 

niiiaucin: oc cxciamauit vocemagna, c Vt veniut m<.ter Dcmini.] Dominu, 

"D^.^^Jjri^ * V o m illa e/Ic cocnouit Elifaheih, Spiri- 

dLxiL^ jDcnedicta tu ini:crmuliercs,&: turanaoind.cantc^&mtciicxKriu- 

'l^ lun C Cl ■ • A-X ^*'" candcm fujflc cxultationis in- 

Dcncdictus rructus venrris tui. Et vn- fanr.smvtcroiuo. 

dl I • g • r>v • • ^ Beataqiutredidit.'] non dubitan^ ' 

c noc mini vt vcn:at mater Uomini nfquc h.Tiitansan rccundiimnatu. 

1 . 4-4^ n • r r» n ram , an prajicr naturam hai quid^ 

meiad mc?. ^Jtcce enim vt radta ell vox fed ccrt.iifmc\cncns Dcumpofle«r 

/• I • • .1 . I vcllcfaccrcqu^dixcrit. 

lalutationis tuas in auribus mcis y exulta- » ^Hmfeat.) Totum camicum i 

\' ' r - A, tirginc Spiritu fanfto plenacditum» 

UlL in f^aUdlO mi anS in VterO meO. & r'oph«icamrationcmomncmcon- 

hi \\ J*l-> r ' tinct, tam laudum, quam vaticinio- 

beataqucj crcdidit ^quoniamperncicn- rimi^& micrprcutioaum parubu* 
tur ca qua^ di^fla funt ''cf i Domino. ^ e^ta^t fpirttu^. ^ Magnai*- 

^ •w~> ■ -m r ' • litia pcrfufus crt mcus ipiritus, nata 

Et ait Aiaria: cxbcncficioDci.quimihiauaorfa. 

. lutis fuit. Eft crgo vcra.mcrcquc fpi- 

Masnificat anima mea Dominum: riitiaiiscauhauo,qu«grauaiauao. 

Aik\ r rifuoagit. 

£c cxultauit fpiritusmcusinDeofa- ^ ;^ut,r,i^c«>.3 mc hu.niicmvir. 

II .^^WA»* gunculam mtcr hommcs tcrc igno- 

vif'it-i iTi^Q um , 3c obfcuxam ob familizpau- 

- j Dcrraicm ,obpropriam modcflidni- 

Quia. rcfpexit humilitatcm ancillse ^ZX^'!::^ 

*7 ^ fiiT» nominc ab illo accipcrcr. Rcfpcxir, 

^ 7 llifcV. tantoquc bcnchcioaflccit , vt /cculis 

•innibu$bcataprxdicer.eritq;pracdicaricni$argumcntum ,qudd mibihumillim? virgini raagna fcccrit ilic po- 
icns, cuius nomen fan^lurn, cuius cfftcicntia nullum hahct llrajlcm aut fccundum ; cuius mifcricordia crga fc fif 
«icnicspcrpciuaconlUn$quccftpcromncsxtatcs,nuIIumquc fincm habct,nullum impcdjmcntum cffendi;. 
cmnaillcbraciuuiaibrtiflimum j<|iir>pnigiyjynf|i ^ p> ip^;^ yidit ; huiu^^^uc tci cxcmpIiiiQ Cfii4it 



l8t EVANGELIVM CAP.I. 

fvix . cccc enim cx hocbeatamme di-^^^ 

r^^Ltcr^^^^-ct^ruCS^Sc: ceiK^omnesgencrationes-. v.nL^^ 
"^f^i&Z^^ Quiafccit mihimagna quipotcnscfl:,fL.cV 

lumcibumhabcntcs.Iocupletauiino OC lanCLUlTl 00111^11 CIU 5. 

tmmUlarumdmmmarum.quasma ^ Et mileriCOrclia ClUSa prOgCniC lU pi O- 
ncs mufcarum inftar abcj^it , & in • , • Kenies t 

fugam pcpuht. Hxc & hu.wfmodi acniCS ^ timCntlDUS CUm . MS.cq.s. 

fnuitaexcmplavirtutis &: mifcricor- ctV» • • * l. L ^ ^ /t.^. J.rU.a** 9. 

di;tfuxcd.ditiiiefanaiiTimi nomi- ' Fccit potcntiam ui Drachio luo.-aiiper-/^/,,.^.,^ 

nis Dominus , qui nucdcnuo cccor- n r \ J ' ^ //Ji.ij.c.iy. 

aatus mifcricordi? quam in fecula fc iJt lupCrDOS mCntC COrCllS 1 UU /yi , ,.^.1^, 

prxftiturum poUicitus fucrat crga r,*^ r* J/"J o * ^ 

Abraham&cmsfemcnvcrum,nuc ' * Depofuit potentcs dc ieac^ oC exaltauit 

<icnu6,inquani, Ifrael fcruum fuum, I •! 
quemexlacobi humihtatc ad Ifrac- llUmAlCS. 

Iiidignitatcm cucxcrat.fufcepitfo- rtr-r»' • 1 •! 'oJ"* J* 

ucndum ,ampiificandum . & pcrfi- > ^ Elurientes impleuit bonis;& diuitcs di- 1 ^i.t.f. 

cicndum, mito , diuino &: fpirituali ' r > 

«txio- militinanes. 



Sufcepit Ifrael puerum fuum / rccor- ^™^"^. 
datus' mifericordix fua^, tV-tiy 
Sicut locutus eft ad patrcs noftros ^ A- L!Ti!4.V 
braham & femini eius in fecula. pft''^ic.i^ 
vfqiIrticnfcmmin.ftransfcnion6c ^ Manlitautem Matia cum liia quaiic^ti.c.,/ 

grauidx, ofticiumqucfacicn$,com- p\ •! ^ T n • I Suv.I.ia^ 

muniquegratuiationcfcfcinaminis menliDus triDus: & rcueria elt mdomum c * 

laudibuscxercens. /-» CTk-rl-ri 1 • 1 A."*^^ 

h Eitftbrth^em imgutumentemjm [\x:xm. hliiabetli autcm implctum clt 

i>drr/'/i<i.] iuxwdiaujnaii£cUad2a- . i. « • /^l- i8 t- 

«J^tum. tcmpuspariendi:&pcpcrunlium. ^ tt 

audicrunt vicini & cognati eius quia ma- 
gnificauit Dominus mifcricordia fuam 

u,^:^cZT^tti^,l^}r^^^ cum illa/ & congratulabantur ci. Et 

fadtum cft: in die oftauo vcnerunt cir- 
cunciderc pucrum, & vocabant cum no- 

spiritu faaao cdoda fucwi aonien minc pattis lui^Z-acnaria. iLt rcipon- 

dcns mater eius^ dixit , Nequaquam , fcd 
vocabitur lohanncs. Et dixcrunt ad 
illam^Quia nemocft incoanatione tua 
quivoceturhocnomine. Innuebant 
autem patri eius, que vcllet vocari cum. 
JEtpoftulanspugillarcm.fcripfir^dices, 

lohanncs 




CAP.I. SEC. LVCAM. iSj 

' lohanncs eftnomen eius.^^Ecmirati funt 
vniuerfi. ' Apertum eft autem lUco os L g.rr&:2;l':r,r,il: 
cius, & hngua cius , & loqucbatur bene- tl^l^^^^^tl^^ZZ^Jt 
dicens Deum. ' ' Et fadus eft timor fu- c'"!;"±\^,lTrVa:;f Zfi: 
pcr omnes vicinos eorum : & Yuperom- 
nia' montana ludxx diuuigabantur om- •"LlfralZ"; tr^rvrrumi 
nia verba hxc : & pofucrunt omnes gu|:^vrb!; ''^^"L^kT^^^^^^^ 
quiaudierantin cordefuOjdicetcs/Quis ""'kl^^^^i^-^m.mtn ramma- 
putas pucr iltc crit ? Etcnun manus Do- rihstcr!;por.bus ccfcndi cxctata ca 

-^•^ : ']] 61 T ^ I • incordibusomLnium.acdiligcns ob- 

mUllCrat CUmillO. ' ht ZachariaS pa- ^^ruat.orcrum omnium qSxcirca 
^ ^ • e 1 CL n • • r r\ ^ illumpucrumgercrcntur. cuius c6- 

tcr eius rcpictus clt Spnitu lancto . & ccptus.oitus.ntjmca.&cducatio, 
prophctauitjdiccns: 



fiho 5c mandato inditum. 



manifcftjs finguJans cuiyfdam Doi 
prouiocnti^ cxcmphs illuftiabantur, 

bcnediCtus Dominus Dcus irraehquia acpropheti*. ' 

• o r • • -v\ 1 1 »/ Baiedtau4 Dtminut Dem Ifratl. } 

VllltaUlt CX lCClt reaCptlOnC pleblS lUa^: Ommbusgratiis.omniumnominii 
i>r j b9 r i ' r \ • I • • 1 gratulationibusprjrduandus mifcri- 

eja.iiiui.ij prPYir rnrtllT r-l Innc nnhlc in Hntnn cors illc gubcrnatorlfrachsafcno-. 

minari, Vtjltamt , inicndit prouidcn- 
ti.im fuam adconfuledum rcbus af- 
p. 1- r ry fl^v-^^islftachtarum.&rarauitredem- 

Sicut locutus clt pcros lanctorum,qui p^ioj^^^^q^^^iamcdcrcincipit. 

^ . ^ * . •^* g ^rexit comu falutis.-] AuAori ^O» 

tfntiffimitm & cfficaciffimum pu«. 

Vi: 1-1..-; n- . r . L. 



I»ji.7j.c.ri 7ol« 



Et * crexit cornu falutis nobis ^in domo 
Dauid pueri fui 



* fuoruni, 

IIS.G. 
lere.i i.a.6. 



Jert.ii.fii 
Hebr:6.c.i^ 



a fcculo funt prophctarum ' cius', 
'S*alutcm cx inimicisnoftris, & dcma- 
nu omniumquiodcruntnos: 
; ' 'Ad fhcicndam mifcricordiam cum pa- t^^^n^^IZ!^^^ 
tnbu!; noftris : & mcmorari teftamenti T ^irtom^rm^p^rom 

flli finr^i fummaillacrjt, nosforclibcrando* 

JUl laUL/Li^ exinimicisnolhisinuifibilibus ho« 

lufiurandum quod iurauitad Abralia t^^^^Z^t.^^^ilZ^^^X 
patrem noftrum, ^Maturum fcnobis, ^^10^'°^''^""'"'^' 
Vtj finc timorc, dc manu inimicorum ^ ^^r-c;«;^] Katacftautna 

' . - - _ harc pubhca falus cx mifcricordia, 

1- -.1 » --1.1 . ' 



blicf falutis conftitmt in famiha Dai 
u d famuli fui. 

h SuMt locutw eff per."] QajdcJuidpCC^ 
omncs prophctas fan^tos ab initio' 
mundi .id hxc tcmpora pollicitus cft 



noftrorum libcraci, fcruiamus illi, 9""^ ipic vitro cxhibcrc patnbus; 

' ^ que noltris polhccri voluit fordcrc 

In fanditate & iuftitia , coram ipib , j^. ^"'7^^^ 

. _ i ^ apud branam dicens , Lcncdicftur 

in feminc tuo oranes gentcs tcrrx. 
Illud quod nobis darc coixftiiuit, iu- 
7^ P*. rcqnc lurando Hrmauit , iam reipfa 
p^^iftarr cccpit Cuius fumma ratio 

•ft, vt no« libcrati ipccratis & corporc pcccati, quoi inimicos habcmus inkftiffimos , landli , lufti, & plane di- 
uini ,cxiIIiusvirtutcnobiscommunicatacftc<n:i, lcruiamus illi m fanftitarc & iuftitia.non folumcoram hofhi- 
nibus, fcd coram ipfo; hoc cft.cidcm ipfiprobamla: idcjucdouum ccitu;)) pcrpciuuin^ue fiobis iitipftf au^OXt 
onuiibusiixcbus ao&tma tuc vita, & lAtutuf^xtcrnaduiAiioac* 



omnibus ditbus noftris. 



cb" 6.c.tt. 



184 EVANGELIVM CAP.It. 

fcoc^ft:?^l^£l^l:fcrf.! 'Et tu puer , prophcta Altiffimi voca- i,rW 
h^^r.uTp^^rr.^.ttc!;:^; bcrisrprxibis cnim ante faciem Domi- 

prxcurlor ipfiusauftorislalutisiam • r/i \ri 1 c /»in C 

prxfentis ,parabisquc v;am quaillc 111 DcliUlC Vlaa CIUS^ 

;Z™r-r^,rfe^^ " Addandam fcietiam falutis plcbi eius, 

qu..HdemcrgaDe.prom.flkApcc- 111 remiliioiicm pcccatoium coium, 

niicntiam perfcftam &: abrolutam, •78 -rv -r 'T ' J' ^ ' ,«^/X*-« «•■» 

qmbus robis fc plcbs iUa paret ad ^ VCX VllCCfa milcriCOrdlX UCl 110110^ 111 

obtincndam rcmiifionem peccatorii .1 -r • /-^ ' 1-^ t^A, * A 

omn.um prx.eritorum, &: vitam *- QUlbUS VllltaUlt IIOS, (JriCllS, CX altO, J!^'l'x 

ccrnam inhituru accipienda: Jdquc, 70 xll • I • • • 1 ' I... xiJJ^ 

iquamuis max.mum & plane diui- IlluminarC IllS QUl 111 tCllCbriS , OC Ul 
nura donu.n cnt , tamcn continffct | ' C \ J J' ' J 

pervifce.amifer.cord..T De. noftri. vmbra iiiortis leacntradclui^ciiaos pc- 

^milludpromifit,c|Uibus vifccribus i n • • * 

^uodfcmpcriiieprxditusiit , vifita- dcs iioi tros itt viain pacis. 

li.t , hoc clt , fingulari prouidcntia g«_^ r \ ■» C \^ 

coftr. m.rertus rationcm habuit,vn- Pucr au tcm crciccbat.Sc coiiiortaDa- 

dc folcxaltocxlo nouolumincno- \ r ' C ' \' 

i..s.iiuxit, vtiucematferatfpir.tua- tur Ipiritu , & ctat iu dcrcrtis viquc 111 dic 

lem .is qai m teiicbris peccatorum, 1 ^ ^ k 

&.mbcciii.tatccognitiomsacri.tu- oftcnlionis fu^c ad 10:^^1. 

tis.&invmbramort.sxtcrnxfedct: »v» *.ij.m.v.*. 

atque vt hac lucc ac vircutcadd.ta C A P 1 T 

grcirus aftioncsquc nofttx d.rigan- v> xr. l !• 

«"r!';""';"?^^"^^^^^^^^ pAdum'eftaucem,in diebusillis cxiit A 
rl;™:;c«?r^C;^"pXr edidum a Carfare Augufto , vt defcri- 

'^"""'^ vniuerfus orbis. * H^c dcfcri- 
;ru'n,«,rl^"«? ptio prinia/ada cft'a Vr?fide Svrig Cy- 
^ » *' 'V, . , tiiio- ' ' Et ibant oinnes vt prohteretur, 

• Tcttwn t\t aMTtm.^ VtfolcatDcus ^Ja/" 1- 

confiijafuaproferrc.oftcnd.iEuan, (ing;uli in luam ciuitaccm. Alccndic 

gcl.fta >iOc cxrmDlo : Q^o temporc r \ \ i-l !•• xt 

Auguftus cxfar omncm orbem m ^utc & lofcph u Galila^a dc ciuitatc Na- 

luas familias diflnbuit, codem tem- 1 « t 1 ♦ • 

V:::::lt. '^.H^t^^^t.ir^. zareth, in Iudica.n , ciuitate Dauid qux * , 
;'c"^rbus'^":n-:n^'rbr.: vocawr Beth-lehem : co quod c(kt de '^i:;...,. 
r.Tio^^vUi"X"! ^omo & familia Dauid, ' vt profiteretur fC/.;.-** 
L^aXor-^^^^^^^^ M^"^ dcfponfata fibi vxorepr.tanan- 

:,^fN^?i;%dr:fl."S te. ' Fadum eft autem , 'cum elTeiK ibi, 

Dauidellc. ; 1 * 

h PrAlide SyrU Cyrim,^ Hnius dc- JmplCtl 
fcnptionis inii.um in Syra fuit, qux orbis habitabilis media pars habcbatuf; idquc Cyrin. temporc, qui dilieficf 
cam dcfcriptioncm inut, max.mc' cn\\\ cius exemplum cxtcrx orbis tcrr.x partcs fecuturx cflent. ' 
c £ti//<wfow««.] omncsfamili.r ludxorum ,ou.T certas ciuitates a maioribus fuis vcl inftru<ftas vcl cxornata* 
agnofcebant:atqueiradcfcripno & breuius 6c diftinaius expcdiebauir. d ^ficndit jutern & lofeph.^xmo QmC 
ouc loco habitaiet.nihil rcfcrcbat: nam tum ali) al.as ob caufas perni.xti crant cum alns famdi.s. vcrQm piofer- 
rtonis tcmporc fiue ca cx antiquo lcffis ritu, fiuc cx alio nouo decreto Kerct , oportcbat vnnmqucmque ad fux fal 
mil.x locum cclcbrcm accertum rcdirc. Cognomcn quidem acccdcbataliquando nonnullis cx loco habitationis* 
^didfamiliamnonmutabat c tn Luitam auitatem Dauid.] vt fe vxoremquc ftiam, fic fcctum quo illa eraui* 
dacrat,cxlufTtnbn&Dauidfamiliacftcprofitcretur. f Cumcjfentibt.^ ipfo tempore quo pcrucnfrant' 
cdm lam proh ^ f.nftent, miplcti funi d.cs vt parcrei Mana illa ; qux quamuis grauida crat atque in vltimo mffc 
lamca finevlla moleftjapoiuiiucrftccrc cx Viriinc focius.qucra concepcrat fdnftiun & tlium Dci. 



CAP. II. SECLVCAM. 185 

impleti funt dics vt parcrct. ^ Et * oeDe- ?, ^f^'"^ ^^^*"" ^""^ t^rne^nnum.i 

. Y} r b I I licbraicum nome primogcniti noa 

nt hlium luumprimogcnitum, & pan '''^"'^ ' ' 



cll relatiuum, aut rcfpicit alium qui 
- ^ , , nalcaturpoftca. nsa enim eft inititi 

nis cum inuoluit,&: rcclinauit eum in Ii"f"^'^";7^'i*^'^bo.c^riab 

^ * ixiimuic 111 mantc piofcrtur. Poteft liuicrcip6- 

derc aiiquo modo noinen &.iu$ Afa. 
urMu) Hilpanici, qui ad vnicum filiu 
etiam rcfcrtur. Significat aurcm pn- 
mogcnainomcn cundcm ilium <|^ui 



^«^- prxfcpiorquianonerat'' cis'Iocusin di- 



ucrlorio, 



Et paltorcs erant in rcgione 



-j niitatcm illa 
tUm ; CX pcccaioiibus. 



iflo portcndcicc , vc 



cadem vigilantcs, & cuitodicntes vigilias u^T^^urSun.tr^lCn: 
no£tisfupergregemfuum. 'Erccce,an- Jl^l^^cl^^ul^r^^^l^tnr^Vr:!.'! 
B gclas Domini ftetitiuxra illos,&: claritas nrvrandcbr.'"''''''""''*''- 
Dci circunfullit illos/ & timucriit timo- i^'/""»'"'™ *™'">«ix.] 
re magno. Et dixit illis angelus,' No- riL^^Turliml^d^^briiJaT. « 
litetimcrc: eccc enim euangelizo vobis ^S^^^^^^^^^^^^f 
gaudium niagnum , quod eritomni po- Ln^^Xln^Sl^Ta": 
puIxD: ' ■ quia 'natus cft vobis hodie Sal- '^::^:^T<^::i'X:^^:^: 
uator qui clt Cluiftus Dominus in ciui- ^o^^^^^^^^^l^l^^^Z.Z^^^t 
tate Dauid. ' ' 'Ei hoc vobis flanuin,hi- ^X^^^l^Z^^f^^^^-.i::: 
uenictis infantem pannis inuolu 
pohtum in pr^fepio . Etfubitofacfta 
cftcum angelo multitudo miliria: ca:Ie- 
ftis, laudantium Dcum , & dicentium, 
"^'Gloria in alciflimis Deo:&: in 
pax * hominibus bonx voluntatis' 

l ^ r C 1. /"1 J r T 1 • Cluifti naiiuiiaic expjdarcopoitc 

JLtractumcit: vt clilcencruntabcisan- ^^^- ^^^^^ chnfti mcdutons 

Hl /III 1 P^"" vt Dcinomenlan£U- 

_j in cxlum 3 paltorcs loqucbantur ad ^"'^""■^^«"^'"'^"s^^^c^Joruo^rc- 

V- . ^ * ^ » . gnum indudtis , fimul ctiam vt pax 

muicem: tranlcvimus vlqueBctn-Jchem, vcraqucfaiushomimbusipUsadfer- 

• 1 hi f I /' o ^ rctur.rcconciliatisin fohdam & pcr- 

cxvideamus nocverbum quod tactum p""^'" ^p"^^''""' nam 

•quodfccit /1 J • n 1 I- ^«>«4Wu,,r4. hoclocoidcmiigniHcat 

Domm .s, Clt, q UOcl UOm lllUS Oltcndlt llOblS. quodlkbrx.s pin.bcucplacitum&: 

& oft ndit 1 6 r n rcconcihatio. 

^ ' Et vcnerunt rclrinantcs : & 'inucncrut ^'"^^^j"'^ w/*f7«^ vi. 

. r 1 " dcamus jd quod Hominus vcrbo 

Mariam & loreph, &: uitantcm pofitum ^^^^v^^^-^^B^^^^^^^^^^^^^^f^^^os 

- ac vidcrccognofcercquciuirirjccftcs- 

in prxlcpio. ' ^ Vidcntcs autem cogno- Scncfiaj'^'"' "gAhommcs 

1 n f r n n f ' Mnrui ir lofeph. ] Marii 

^ ^ ULIIIIIL & lofcph.inucnerut ilU reacvale'tc, 

CC matrem tamcn nuncreccnscnixam primogcnitum.quamiiis iuucnculam virgmem.ita tamcn m.itns cfticium 
pcragcntcm .vtfincvlhscomitibusautaliisminiftris.ipfa infanicm inuolutum in prarfcpio pohtum habcrcr, 
virolofcphprxfcntc.nmpaftonbusrem omncm narrauii, via PHjicipio habuciat ab iliii eiiatu acccpcut, 
dc ADgcIoaua vihonc & aJlgcutionc dicipotueruat. 



$4t C.S. 



d Noliie ttmcre.l Non fum lcgatu* 
rci qux rimorcm vobis incutiat , fcd 
nuntij Ixtilfimi omni orbi comunis. 
c Natus cfl vobu.] vobis ludarispro- 
minus in faluicm vcftram 6c louiu 
mundi, natus cft hodic. 
f Et hoc vobufi^num.] quo dlc co-» 

tcrra gsofc^ur. 

g Gloriaindtifimu Dto^icc.] Sum- 
madefinitioefteuentuum .quoscr 



a CoJtfcrett! m rorde j?t/>,] tertimonia 
pal.^trum conuenictia omntno cum 
Gabricli<; nniuiationc ac dehnitione 
de hiio D i fic luo ; omniaquc rcfe- 
rcn<: aH proiiidrntiam ci.quicx iUa 
humilitate & paupeitatc , in cjua ri- 
lius fuu^ nafccbatur.tantam rcm pa- 
rabat & foucbat. 

b Midurw.r ir viderant. ] audie- 

rantab Angelis &: a lofeph, &' vidc- 
rant ipll appiimc imcr fe conucnirc 



c L^ft-MWittOT/i^*?» A/oiyT.] Non quod 
illapurgari dcberct fecundum vcd- 
tatem , vtpote qux punllimc fandif- 
iimcque concepcrat, pcpercrat , & 
nunquam decubucrat ; f^d vt Icgi 
Mofis obediref,iildem niibus vfaelt, 
quibus c.ttcr;^ pnmipar.x mulures, 
& vt nianitcllum eflct lUum elle pri- 
moi^cnitum : arque adeo vt legi illi 
plene ac perfedc fatisfierct; ncmo 
enim ex mulicribus natus magis per- 
fecle ac propric S.vnduA Domvio voca- 
ti potuit, quim infnns illc. 
*d ftrtens vnltutm. ] Hebraicus 
idioiifmus ,quo fignifiratur pnnius 
panus, fiue tUudtiaa, qjod fupenus 
di.vimus. nxrvL aperire xndH.im idcm (i- 
gnihcat illalipgvia.quodfdecundita- 
tem probare: (fcat. fi- 
gnihcat fterilem eriicere. 
e E.yfeiJiois ip}iff)l.:nnnem ffrael ] Con- 
fol.-itio Ifrael vcrailla d Simcom ex- 
pe6tjb.itur,qu'; pcr promilfum Chri- 
ftum omm orbi faiutarem afTeienda 
erat. 

f Et Spiritusjanffuf er^t in eo.) Spiri- 
tus cognitionis & propheti.T , a quo 
rcfponfun» illud acccperat fore vt 
Viues aHhuc ac valcns videret Vndu 
illum ad publicain falutem d Domi- 
xio milcricordiarum vnitum. codcm 
Spiritu fanfto ag' nie venitilla hora 
in tempiiim do(ftus iiiMeniendiini ll- 
bi illic illa hora foie cum qucm cic- 
pcftabat. 

g ^ repit rtivt i» vln »< Cu.ti.'] vt tefta- 
ri poflct fihi non foldm a longc- vi- 
fum &c ralutat '5 , fed manibus etiam 
quam «iroxtme ad fc .idmotumac- 
«cpidc illum iiiundi codu&fcruatorc. 



\U EVANGELIVM CAP.rr. 

uerunt de verbo quod diclum eratillisC 
depucrohoc. Et omncs quiaudie- 
runc, miraajiint:"&'de his qux diaa^j^^^^;^^ 
erant a partoribus ad ipfos. Maria au- 
tem conferuabat omniaverba hxc *con- 
ferensincorde fuo. Et reuedi funt 
paftores , glorificantes & laudantes Deu 
in omnibus qux audierant, & videranc 
ficutdidumellad illos. Et poltquam^;::^;',* 
confummati func dies o6to vt circunci- ;^;;^i.Vi 
dcretur puer : vocatum eft nomen eius 
lefus , quod vocatum cll: ab angeloprius 
quamin vteroconcipcretur. Etpoll- 
quam impleti funtdies purgationis eius, 
' fccundum le^cm Movfi •tulerunt illum Lruit.ix,b.i 
in leruialcm, vt nftcrent eum Domino, 
""^ fficut fizriptu eftin kge Domini,Qiiia 
omne mafculinum ^adaperiensvuluamjN^.g.V.''/^ 
fandum Domino vocabicur.) & vt da< ^-^ - 
rentholliam fecundum quod dicflum elt 
in lege Dommi^ par turcurum ^ autduos 
pullos columbarum. Et eccc: homo 
erat in lerufalcm , cui nomen Simcon, & 
homo ilte iuftus & timoratus /expe£tas 
confolationem Ifrael; ^& Spiricus fandtus 
erac in co. Et refponfum acceperat i 
Spiritu fan£to ^ non vifurum fe mortem^ 
nifi prius vidcretChriftum Domini. 

Et venic in fpirituin tcmplum. Et cum 
inducerentpucrum lefum parcntes cius^. 
vtfacercnt fccundum confuctudinem le- 
gis pro eo: & ipfe^accepic eum in vlnas 

fuas^ 



31 



a NufKdimhtk.] Uth , mf^uh, mlU 
Dominc idiriagnum benehcmpra 



pio- 

curatorcm,auttoicm , ponnhcctjuc 
voluilti propotituoi lam cfnlpi- 
cicndum Si arcipiendiim popuji* 6c 
nauonibus cundUs. Namquc hic & 



CAP.II. SEC. LVCAM. 187 

fuas, & bcncdixic Dcum, & dixit, 
*'*Nunc dimittis feryumtuum Domi- i,';'i!;r.ltl';r^^':i^^ 

nc; fccundum vcrbum tuum in pacc: Sr,prf*:Vrh^r.LL"; 
'°Quiavidcrunt oculi mcifalutareturi, '^^^^^S^^^t^.^^^Z^^^t 
"Quod parafti ante facicm omnium c"' 
populorum 

Lumcn ad reuclationcm gentium , & ^^^0^,:;'^:"^^^^^^^ 
gloriam plebis tua: Ifracl. Xc^l^l^r^c^^i^rp^^r: 
tt erat patcr eius oc inater mirantes p-^wam obno.ius , & „,,(ci> ,n /«. 
fuper his qnx dicebantur de iUo. Et '^^'t^^^^HZ nbi".: 
benedixit illis Simeon, & dixit ad Ma- "^T^''^::^;:!^:^^ 

TCiltttA ' • ' T /■» I . '••i aniphtudo Ifracli aJlaia: de 

itom^!g n. ^^'"^^"'^ mstrcm cius, tcce politus clthic ^"*'"'p^""' ^".poi^»tcmiucem 

» p.f 1 A s • • r> • r • I gentium , vt fit falus nica vlquc ad 

i p.r.x.i,.8. ruuiam , & in rcfurrcdioncm multo- «^rcxnumtcrrx. ^ 

» j . ^ ' T r ] * n ' r • U ^ MtraiJttiJi.firtu.] Nonquodea^ 

^ connad^ xum in llracl , & m ljo;num cui contra- *i<^"^'»'ncncognoicctent,cju,aDco 

•^*-** 1- * 3^ * o • r pci angclum cdodifuerit.kdqudd 

clicctur ; & tuam iplius anunam pcr- *^p'^'^4 ^^-^^o toticitimonuacti 



^ lofcph 

US.AG.i. 
* CIUS M$. 



iranlibit glackus.vtrcuclcnturcxmulris ^^'J«^»!iovidcbant,hocj 

d' 1 . » f. t ^ Liie pojituttii huthnu). 

ibus cooitationcs " ^ 

i 



niagnihca & aperta pcr aliosctiam 
muabaiur, 
. . '"W» €7 »•*- 

Frerir Anill fi*^"^^*""'» ] Summa cfficacitatis 
I • T f • I /1 I 1 ^J,^*'* Euangehj ratio ac dcfcr.pt.o hic i 

rOphCtlliaj faiia PhanUCj , dc tribu Aler: ^•meonecxponitur:namcuangcIiu 
i ) I 1 ^*^** Chrifti mcrcduios & inobcdantcs 

ixc prccencrat in diebusniultis,&vi- ^r^"bcd,r^r,:;;V^^^^^^^^^^^ 
F xerat cum viro fuo annis (eptcm a vngi-: rbV"," "umrrrS^rcS: 
.«.Ms,. nitacefua. '^Etha:c vidua*vfqueadan. J '""'^Tfrr.,uod afpi. 
loos caogmra quacuor: que non difccde- „7^^^^;^';'« figl,ZXdlcr: 
bat de tempIo,iciuniis &:obrecrationi- pZrcubr,l.ufp^,Tc^^^ 
bus feruicns noae ac die. '£t ha:c, t^C^^^^^^^^Z^ 

ipfa hora fuperueniens confitebaturDo- tz:!::::^::;^;;:;:]^;:::^;^ 

mino:& loqucbatur de illo omnibus qui 

I 1 , \\T/- 1 ' ^ i t tuam tpf.ui avmAm.] Appofita 

Mcrofalcm CXpcdiabant rCdCmptlOnCm IiraCr, »^nflaiK>nc l^pnlficauit Manx fihj 

»<iU. C.$. r r lui mortcnicrudclcm cx illaniulto- 

^ EtVtpCrfcCCrUntOmniaiCCUndum IC- I';'" conrrad.aione c.xpca.mciam. 

1 .1»** *w Ilocautcm^crp.iicthdm appoluit: 

gcm Dommi . rcucrli lunt in GaliLxam, r"^^'' 't' aituangchjerti. 

O J *' ^ cicntiam hgnihcandani:17 rc.<Wai<r, 

^ • i »<l incjuit , »?i«,'fz< icrdii us coptatietits. 

. f y . r , namquc Euangel-j cfrcicnria in ii$ 

^ui falui num, &: in iis rui pc rcuiir, ind catnpertt qualcs fiicrint fingulorum cogitationcs ,an proband.T Dco, an 
iiTnproband.r. f £f erat ^nna.] omnis ordinis ac fcxus tcftimonio d.uinitus .nfpirato.tomprobarus cft Icfus 
cfTc.lIc Chnftu^, in Icgc ac prophciis pioniifiuj. ^ li Ul tpfihra fuperuenietn.] Spiritu prophctico acia &C 

rdo.'*^, gratulabatur.Dco aducntum feruatonsorbi dati, cumque indicabatlcrolblymiianis fidclibus acvcrc piis, 
}k Jleihrji/Unt m GaitUam.j nam hAacnus fucraniin BctblehcinluHjF. 



Early European Books, Copyrighl ® 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by courlesy of ihe Biblioleco Nazionole Centralf 

CFMAGL 2.6.551 



l88 EVANGELIVM CAr. if. 

iu ciuitatem fuam Nazaretli . Puer^ 
autem crefcebat^ &confortabatur*: ple- utT.c.u 
nus fapientia , & gratia Dci erat in illo. 

Et ibant parcntes eius peronincs an- 
nos in lerufalem^ in die folenni Pafcha:. ^''f^i!:!;'^ 

Et cum fadus edet annorum duode- ^«^•^^•'^* 
cim ^ afcendentibus illis inlerofolymam 
fecundum confuetudinem diei fefti;, 

confummatisque diebus cum redirent^ 
remanfit pucr Icfus in lerufalem ; &c 
non cognouerunt parentes eius. Exi- 
ftimantes autem illum efle in comitatu^ 
venerunt itcr diei,& requirebant eum in- 
ter cognatos & notos. Et non inue- 
iiientes;, regrefli funtinlerufalem^ requi- 
rentes eum. Et fadum eft , poft tri- 
duuminuencruntillumintemplo feden- G 
tem in mcdio dodorum^audientem illos, 
&: interro^antem eos. Stupebant au- M.u.j.d.^m 
temomnes quieum auaiebat,luperpru- Hr^^e.ix 
dentia & refponfis eius. Et '' videntes "^'^^^ 
admirati funt'. Et dixit mater eius ad illu^ * 
Fili, quid feciftinobis fic? ecce pater tuus 
& ego dolcntcs quxrebamus te. Et aic 
adillos^Quid eft quod mc quarrebatis? 
iiefciebatis quia in his qua^ patris mei. 
funt, oportct me clle? Ec ipfi non in- 
tellexerut verbu quod locutus eft ad eos. 

Etdcfccditcum eis,& venic Nazarcth:: 
& erat fubditus ilhs.Et matereius confcr- 
uabat omniavcrba ha:cincordefuo. 
^'Et Icfus proficicbatfapi£cia5^a:tatc5t 
graua apud Dcum 6c homincs.. 



CAP.iir. 



SEC. LVCAM. 



l8p 



J£VT. 1.4.4 



CAP. III. 

A^Nno* autem quintodecimo imperij 
Tyberij Cxfaris /procurante Pontio 
Pilato ludceam, tetrarcha autcm Galilxx 
Herodc ,Philippo aute fratrc eius tetrar- 
cha Iturcxx &: Trachonitidis rcgionis , & 
Lyfania Abihnx tetrarcha, fub princi- 
pibus facerdotum Anna ScCaipharTadu 
crt verbum Domini fupcr lohannemZa- 
charix fihum ,indcfcrto. ^ Etvenit in 
omnem regioncm lordanis ^ prxdicans 
baptifmumpoenitentix in reniiflionem 
pcccatorum rficut fcriptum cft in hbro 
. fermonum Ifaixprophcrx: ^ Vox cla^ 
•gmantis in dcfcrto : Parate viam Domini, 
redlas facite fcmiras eius. ^ omnis valhs 
implcbitur: & omnis i-Qons & colhs hu- 
mihabitur.* & erunt praua in dircda : & 
afpera in vias planas, ^ & videbit omnis 
caro fahitare Dci. ^ Diccbar ergo ad tur- 
bas qux exibant vt baptizarctur ab ipfo^ 
jfatt.i.h.7 Genimina vipcrarum ,quis 'oitcndit vo- 
bis rugere a ventura ira? Facitc erao 
fru<itus dignos pocnitentix. & nc coeperi- 
tis dicere, Patrem habemus Abrahd. Di- 
co enim vobis quia potcns cft Dcus dela^ 
pidibus iftis fufcitare fihos Abrahx. 
^ lam enim fccuris adradicem arborum' 
pofita crt. Omnis ergo arbor non facicns 
frudum bonum^' excidetur , & in ignem 
mittetur . Et intcrrogabantcum tur- 
bx^ diccntes / Quid ergo faciemus? 

a 3 Rcfpon- 



« ^ma duttmtitmtodedmo.] Initium 
£uan;i;clijannuntiandi,inpoftcrnm- 
quc prop.itraiidi temporis , pcrfona- 
rum,locorumoiic notationrbus Lu- 
c.ismdicat. Notat autem potffllmu 
Cxrai um Romanorum annos,qu6(i 
illa raiio omnibus a^md omncs gciv- 
tcs chronicorum oblcruatoribus C(>.. 
munisccrtaquc fuiuraerat. 
b P roi urante Pontio Pilf.to litd^a, &:c. ] 
Nomtna notantur corum , pcrquos 
in illa Syrix prouiiicia illotemporc 
publicat ics gcrcbantur . hos cnim 
cius pr.Tconij,c|uod mox cxponctur, 
oportet minimc inlcios fui/Ic. 
C F.uhim t(i vtriurn Domwi ] Quo 
verbo lohanncs cdoftus hgna vcri 
Clirifti mi/Ius cft bapitzatum &an- 
nuntiatum cuai.gclium pccnitentia;. 

d Btif>tiJmMm f^efmtrfiru.^hominihua 
mcundx & excrccndx iis,qui pccca- 
u fibi pcr ChaUumremitii cupcrcu 



c Et erutit ffraiM.'] Sunto, inquit, af- 
fe&\j, ftuHio & cxcrcitationcomnici 
aftavcftra .xqua , iulta , & bona , vt 
hoc modo paretur inftruauifqut vii* 
vcnicau raiuiaxi Dei« 



* aTl>ori« 

Mi.S. 

•cxciditur, 
lc inignem 
sii tiiur I 
J«s.c.s. 



f Sljffd tr^9 fidmm?'] ExpfiV a fin* 
qtiiunt) nobis iftamvix inftrucndat 
rarionem, quam non lanttim fidc& 
bapnfmo tuo , fcA a^fVionibus &: fa-. 
^s comparaxidcbeieex te intcUuri^ 
01 us. 



15)0 E V A N G E L X V Ivf CAT. TII* 

n Rtrf„niini^m^ei^tms.] sin- ii '^^^0011(^^115 autcin • diccbat ilHs, Qui 

guhskominumordjnibusrationem i.vvij^v^* o-/tfM.'Xf 

indicabatpanitemii.viiimiscxci:. L^U^r dliaS tUllicaS . Clct llOll nabClltl : OC , 

^c.f^t:;^^':?::S.^i;^:^^ quihabctefias^fimiliter faciat. " Venc ^ 
:iSmm':.n^^^^^^^^^ tunt au teiii & publicani vt baptizatctu 

rX-"~^ &dixeruntadillum,Magifter,quid ta- 

^^CuJlb":."^^^^^^^^ ciemus? ' ' Az iIledixicadcos,^Nihil am. 

pUus quam quod conltitutumeft vobis, 
^;:^^''''''^"''^''' faciatis. Interrogabant autem eum &c 

niilitcs,dicentes , Quid i^cicmus nos? 
Et ait illis , Nemincm concutiatis, neque ^ 
calumniam faciatis: & contenti cftotefti- 
4 t^cinmutnte^utcmpofHiU.^ cQtn peiidiis vcftris. ''Exiftimante autem 

iam nota eflent cunftis lohanis mi- f .| • 



4 

iam 



tm nota enent cunctis lunaiiis uw- * . 'l * 

irtcna&aftioncs , cxcitMa fmtdc pODUlo , &C COoitailtlDUS OmlllDUS in COt- 
Chnfto cogiiatio;obferu5tibusom- * , f ^ - ^ ^ • T iT 

mbusnumv.r.ikMii.saft.onibusm- dibus fuis dc lohaiiiie , nc rortc ipleellet 

iignis cflet Chriftu5 illudv-^uc tatum ^ i t 1 J' 

futurumcfl-ctchnftimunus.nimi- rhjiftQs: ' ^ relpoiidit loiiauncs . clicens 

rum bapiifmusaqiia: , cumpcrmt^- ^**' * f . Mat t < tt 

reo';t'^r,.r allu^ro/^ quidem ac|ua baptizo vos: ^/^;.,..*. 

l^^ar:^^'!^^^. ' Vcniec autem fprtiorme.cuius nonfum^«:-, 
tcSliJl^ihlSnr/or dignus foluerccorrigiam calceametorum^^l^:;; 

. ^ I . ■% • » • • f VCOIt M$« 

cius :ipie vos baptjzabit in Spinru lan- ^>«/.r.c.s. 
£lo, &ig,ni. ^ cuiusvcntilabrum ui ma- 
iumtuTpcrtincrcm,adorauoncfiuc Hu cius^ & pur^abit areaiii luam : cx: con- 

■prccationes facercnt ; atque ita prac- , . i . ^ . i i' 

itcasathonumnuntmmpopuio. areOTbit triticum 111 liorreum luum ^ pa- 
aducrfus pubiicamiuft.tiam, & pr.- Jeas autcm comburct mni inextinguibili. 

uai^ honeUaus cxcmplum , rcgibus , q f- , | . i o 1" 1 

«crquamcommcndatum. M ulta 0 uiclem & al u cxhortans^ cu an- 

h.Micat^hocJuperomnli.M\epCin- 1 - 19 tt 1 

tcrccpitconnimm &: reprchcnfion^, cTclrzabat populo. Hcrodes auteiTi te- M^Vt^^t 

qu.TVia-llieflc pottrat ad pGjniten. f 1 ^ l •)! i .^arfJ^t.i.f.i^ 

t.am Dc.nde quantujn «n fc fu.t, j-j-j j-^i-j ^^^^y^ corripcrctur ab ilio dc Hc- 

impcdiu.t curfum prxdicaticnis pcr r % i i * 

^';:t^!:i:^.'yT:!l:::l rof^iade vxore fratns fui , & 'de omnibus ..^^^f-PP» 
^!^^f::^Z:Z^:t':::Z malis qux kcit Herodes : " adiccir & ^^.1:',' 
?::'?™r»i^;rn";«o Hoc fupcromnia,& indufitlohannem in 
{S:::;;;;'fiZ"'r^rhirJ4« carcerem. ' Fadum ell autemcCim ba- T.yl^r 
r^:^!:::Tv.a^ ru„.. pnzaretur omnis populus , & lefu bapti- ^^«.t'.!, 
^^^^Z::^!::'^'"'' zato & orante , apertum ell cslum: 



CAP. in. SEC. IVCAM. ijil 

E & defcendic Spiricus Hmdus corporali 
fpecie ficut columba m ipfum : & vox dc 
l'^]taV ^^lo ^^^^ elV:Tu es filuis meus dilcdus, 
^diccn^.u,. complacuic milii. 'Ec ipfe lcfu.s 
infr^i.ix, ^^^^ incipiens quafi annorum criginca ; vc 
f i ci»? PU^^batur, filius lofeph,' qui fuit Heli, 

qui fuic Matchac.qui fuit Leui.quifuit 
Mclchi, qui fuit lannc, qui fuit lofcph, 

qui fuit Marthachix^qui fuit Amos, 
qui fuit Naum ,qui fuit Hcfli , qui fuit 
Nagge, ""^ quifuitMahath,quifuitMat- 
p thathix ,qui furt Semei , qui fuit lofcph, 
quifuitluda, quifuitIohana,qui fuic 
Refa,qui fuitZorobabel ^ qui fuit Sala- 
thiel,qui fi:ic Neri, qui fuit Mclchi, 
qui f-uit Addi^qui fuitCofam^qni fuitEl- 
madan,qui fuit Her, qui fuic Iefu,qui 
fuit Eliezer, qui fuitlorim , qui fuit Mat* 
thath, qui fuit Leui, qui fuit Simcon^ 
qui fuit luda, qui fuit lofcph , qui fuit lo- 
na,quifuit Ehacim, qui fuic''Mclcha\ 
qui fuit Menna,qui fuit Marchacha^ qui 
fuitNathan,quituit Dauid, ^^qui fuic 
IclVe,qui fuit Obed,qui fuic Booz, qui 
fuit Salmon, qui fuit NaalTon, ' ^ qui fuic 
Aminadab, qui fuit Aram,qui fuit Ef L*on, 
G qui fuit Pharcs , qui fuit ludx, qui fuic 
lacob, quifuit Ifaac,qui fuit Abrahx,qui 
fuitTharc^quifuitN:ichor , quifuic 
Sarug-,qui fuit Ragau, quifuitPhalcg, 
quifuitHcber,quifuit Salc, qui fuic 
Caina ^ qui fuit Arphaxad, qui fuit Scm 

qui 



k Etif^fefefuitratvicifnem.) refusiplS 
cdm priinum cccpit notuscflc popu- 
lo.aud^oritatca Ucoparrc compro- 
bata , &: lohannis leftimomo puhli- 
co, tumagebattrigcnmum annum, 
catenus populo hahitui fiita loftpl:. 
\ ^ifntt Heli.] alio nomme loa- 
chim diftr. Amimaducnendum cft 
aham feriem a Luca , al am a Mat- 
ih.co fuilli* iniram. nim Lucas .via- 
n.-c virgims genus per Natha ad Ta- 
uid , Mattharu^ vcro I-ilcphigi-nea- 
logiam pcr Salomoncm ad cundcni 
Dauid rcfVrt. deinde ^ ttrq; a DauKl 
ad Abraham v oue recfn cntescon- 
coidant. Hi»c modo rc ^ cbleiuar>- 
tibui, oullAdi&cuIuu cccMbitur. 



Zlitta.aA^ 



191 EVANGLLIv.Ni CAVAIU^ 

ra s^iif^Mm.fiifutt^y^ei) vt • t xj g q^; f^jj- LaiTicch ^ qui 

doccr«EuangcliftalcfumencHl>um qUl rUlt i>JUC,^Ul lUii^ . • 

Acix,nou unKnobnoxiumpccca- r • Matliufalc , Qui tuit Hcnoclij qui ruit 

co & irx Dci , qua: pcr Acir mobc 1 UIL ivi.ai,ii uixtAiv., j r • 

^.cntiam & culpam P^viAlcrat ad r J • £ MaLl CCl , qUl rUlt CaUiail^ 

orancs hommci , quinarurahniodo Irtl^Uj v^i^ii A viiv 4.T*t*ivi.* j -| i ■ 'T ' 

procrcati funt , retuhtftarum inno- 3 8 : £ ' HenOS. QUi fuit SCth , QUl tUlt 
Cvrmix ac mlbiixorigtnalis , inquo CjUl 1 UIL l l^nv^^ j ^ui a cixu ^ v. j | 

Adam crcatus fucrat ad imagincm A J.,,^^ nni fnif Dpi 

&: fimilitadinem Dei ; iUo enun te- /\aailJ j qUl 1 UIL l^^^l» 
porc Adam ///M<D« dicipotuitiure A P TTTT 

optimo : nonquidcm iuturahs,led CAl» llii» 

TEfus autem ' plenus Spiritu fando , rc- ^/J;*;'^',,. 
arclTus crta lordane, &'agebaturin Spi- A 



Ult 



fupcrnaturah modo a Uco fadus.ex 
puluerc terrx fotmatus,&: (piraculo 
viix auftus; cxtcrms carneus, inte- 

rius imagmem &: rimiliiudinem Dei ^ 

.contjncns. imagoaute'ilIa poftprx*- -^^ • \\ 1 T » l Ji/aKitc i-i 1 ri rri nr:i " '^<^^^""°* 

uaricationcmturbataimnimuta'iuc ritu lu delerto*, 01^0^5 quadraguita^ ^^.^^,^ 

fuiij atqueita ad poftetos tranflata c fc. - » 1 v J* U^l^ TT^- 1-1 i I-» 1 1 i-r^in ^-^- 

«cpropagata.quamobrcmciim fc- & tCntabaCUr E diabOlO. Lt ^11111 1X1^11' . V 
pc fciipiurao/lendciitAdam iniiio . • • r 1 ']\' o , -. .-.^ t-v^ '^ri c i 1 

id.magincm Dcifuine fadum , po- ducauit lu dicbus illis: oc conlummatis ii- 

ftv-a dum Seth cx Adamo procrcatu 1.*/- .. It-v^' ']]' Jl^U^r^l.^r. * «rtft^a t 

narrat , apertc illud ind.cau.t Seth \ls efurilt. ^ DlXlt aUtCm lUl diabolUS, * 

lionadillam primauam fimiiuud.- ^.^i.qr^- 1-1 -l-I • 

nemDci,fed ad ipfius Adam. flmi- Slllll DCl CS . dlC 1^0101 llUlC Vt Oa U IS Uat. 

i.tudincmfuifleprogcnitum. Igitur . i ll r C r ' Ci. 

vt hoc loco .mciiigcrcmus idum. telpondit ad iHum lelus , bcriptu clt, 

quanquam Ad.x fihu conHtcr. opor- . • r \ W ' M /' J natt%at 

tcat,nontamenAdx.amlapli..na- Q Uia UOU Hl lolO panC VlUCt llOmO , lCCl ^^^/ 
ginem &: llmil.tudincm rctuliflc,fcd ^ ' . *. - , • -U J* \ '■ 

Adac,<7«,/mfD^/:hoccft,inftatum- iij omni vctbo Dci. ^ Jit duxit liium dia- 

ftitix Sc innocentix primxux: eius- , • . \ r- « n ! ' 

que lanto pcrfca.oris , quanto cx- bolus in montcm exceilum , & oitendit 

ccllentiori modo , hoc clt,Spiritu 

fmao,&:virmteAhuiimiconccptu illi 011111^^ tcsna orbis tctrx in momento 

oc naium, iacra oraculairadunt. c) ^ 111 n 

c A p. 1 1 1 1. temporis: ^ & ait ilH,Tibi dabo potelta- 

e P/«iMrf5fir>tMjrtn(5fo.3 quatenusho- r ^ - . .J.. 

mo crat , spiritu fanSo pienus fqit teiTi iiaiic vniueriam, & crloriam illorum: 

adcommiflafibi minilteriaac nego- ^ . \' C 1J'11 

tia peragcnda : atquc huc pcrtinent Quia lllihi ttadlta 1 Unt,&: CUl VOiO dO lila. 

lCaia: &: aliorum piophcutii dcfcri- 1 n \ 

poncsdcchnflo. 7 ii adotaucris coram me , erunc 

b ^gtbatur in fptntu.} a Spintu illo C> _ 1 /-1 

we?;rn!l;X:"ue IbeoT" tua omnia. Et refpondens lefus , dixit 
&feSdXuhaS t illi,ScriptmTi eft,Dominum Deu m tuum ^T/i:; 
™Sf;...ww,.]vani.n,o- adotabis &: illi foli feruies. ' Etduxit B 
^'dprAru^.b"r illum in lcrufalcm , &c fl:atuiteum fuper 

rumquc nocentum animantum frc- t-\im-» 
qucniibuscopiis, & poftrcmum illis piniiaili 
grauiflimis tcniationum generibus , qu.x mox ab Euangclifta eJrponuntur. d Sedin eptnivirhoDci.'} In omni 
vcl mandato velpromiflo Dei cxcquehdo, cft hominis vira $c alimcntum,quanquam al.is Tcr^>M»i illudnihil cx- 
plicctdcraiicncviucndi,&c modoalimcntorum. tamen .lludvcrbum oblcruatum &: excrcitum ,omn»aoppor- 
tune luppcditat, qua:cunque pureobrcruantincccflariafnnt, e Olfrr.dn tUt enttiut repM.'] Hocpotuit cf- 

fici proipcftiuxriucoptic.-cartisvi^quamdiabolusnonignor^lt ; vt cadeni artcanot)is conficiuntur .nrpitilU 
quaclongi/Timcd.ftamcsrcsoculiscxaftifltmcfubiic.unt. f }i(ui.t rniit tr^dttnfwn.] De tcrrcnis ac mundal 

nisprmcipatibus, &: dc glor.a illaad quam ambuiocontcndit ,cft fcrmo. Namquc aliaratio legnorum cft qua- 
tcnuscadignitas ad m.nifteuum pcttinct. g Et lUt foit fcruia.^^ Hxc cft vcra rcenandi raiio ; naai 

(ezmc Dco, ic^inarc cil. 



CAP. 1111. SEC. LVCAM. 15)3 
pinnam templi: &dixit illi^Si filius Dci 
csjmitte te hinc deorfiim. Scriptiim 
eft cnim quod Angclis fuis mandauitdc 
te, vt confcruent tc; ' ' & quia in manibus 
tollcnt te.ne force oflfcndas adlapidem '^^^^tZ^t;^ 
pcdem tuum. Et rerpondensleius, ait 
illijDidumelt^Non tcntabis Dominum 
Deum tuum. ' ^ ' Et confummata omni 
tentationc, diabolus rcccfTit ab illo^vfquc 
ad tempus. Et rcgrelluseftlcfus' in 
virtute Spiritus in GaliLta , & fama exiit 
pcr vniucrfam regionem de illo. Et 
ipfe docebat in fynagogiseorum^ &:ma- 
j^-^.n.i Manificabatur ab omnibus 

Nazarctn ' vbi crat nutritus:&: intraiiit fc- "^-f //'"^/«/rrciuiaoannx ru.x(pe- 

I \ f f. f \- r } \ cimerv ejthiberevltro tunc pnmiini 

cundLmiconluetudmem luamdielabba- vcucviacbatur.&d.ccbatur muua 
tlii in fynagogam: &''furrexit legcre, 
' * Et traditus e(t illi liber Ifaia: prophet^. 
Et vt reuoluit librum , inucnit locum vbi 
fcriptum crat, ^ Spiritus Domini fuper 
mc; propterquod, vnxitmecuanaelizare ^z'" rrophctx.pnus iibro,De3 

'1 ! J , ^ O doccnte, cxpucabmius Im^ulaiim. 



c 



a TteehfimtmdtdmhitnttaUehf.] hoe 
eft, fupcrato & vk1;o omni gcncrc 
tcntauonum. 

b In vntiite SfirittM.'} adlus illo Spi- 
ritu ran(f^o,quo plcnus (rar; lamcjue 
addudlus vt fungcrcturmuncrc do- 
floiis & cuangcliz.itis, illiusque fpi- 
ntus virtute multa doccbat &: facic- 
barmiranda; quamobrcm fama cxut 
per vnmrjiim re^tcnem dc tlio, 

a ciuitatc 
fubditus 

haiHcnus : ncque vlluni antcacxcm- 
plum au(flor.tari"siu^-concmibu^ ca:- 
hibucrat fuisjfcd rcligionis omnia 
exercuciat munia .tju.x pucrum lu- 
uenem, virumque mode/lij,<k: opti- 
ma indolc tnoribusquc pr.xditum, 
priuatum tamcn dccebant : intcr ca 
vero cxcrcitia Syiiagog.-c frcqucnta- 
rio cnumeratur. 

d Surrexit legtre ] id quod antci 
non confueuerat. Ncquccnim in fy- 
nagogisiurgcbantIcfluri,nili ij tan- 
tiim qui aliquid c lcdionetpfacx- 
poncre poflcnt. 

e Et trjditnf cjl ilii libcr Tftiif profhtd.l 
cuius caput aliquod pro ratione fab- 
P . bathi pr.xlcgendum crar, vna cuni 

llt VCnit ic(ftionibus lcgis , cx morc Ilraclius 
bfcruato : conlulto autcm trudttm 



docuifle pcr Galil.xam : peri^uluui 
igitur fadum cll illius cruditionis ia 
libro mylhriisplenifliir.o, 5c omniii 
f rc propheticorum icriptorum dif- 
ficiilimo. 

f Si iritu* Domini fnper we.] Le£li^ 
hxc myftcriis plcniflima eft , qux 
Cliriftum Euangcldtam & rcdem- 
ptorcm hominibus forc dchniebar. 



pauperibus , milit me fanare cotritos cor- g £'/«/"0 Habuusdoaonscftma. 

IQ 1- • • ' ' turc & attcntc diiputantis. 

de, prxdicarecaptiuis remi({ionem,&: ^ Etomn,umoci*it.] proptcrccicbr.s 

' , -I - . r n iam illius famam, & auiditaiem illu 

cxcis vilum,dimitterc conrradtosinrc- 

miflionem,pr^dicarc annum Dominiac- 

ccptu, &c dicm rctributionis. Et cum 
DplicuilletIibrum,rcddiditminifl:ro/&:re- 

dit. Et omnium in fynagoga oculi erant 
. intendcntesincum. Cccpitautem di- 

cere ad illos ; Quia hodie impleta cft Iixc n':£^^Zt^^:^: 

fcriptura in auribus veflris. * ^'Et omncs '^lz:::^"^:^:':^^ 

teftiraoniumilli dabant : & mirabatur in •^^'^['^Vfrafl^^^^^^^^ 

b verbis ^»^"'^^?'^"^«^**^^"^5<^^'^''*^^^*^'^^' 



Icbr(? 
IIu 

audicndi.qui fic rcpcntc doftorpro- 
dire viHcretur. 

i ^uut hodte.] Non foium hoc dixic, 
fcci fcrmonis initio c.v huvcrbis fum. 
pto, locum muabiliter cxplicuit; cx- 
pon^s nimjrum quis cflct illc vndiuj 
Spiriiu, quaiis vnitio ,qualis tanto- 
rum pcrtunrtio muncrum. 
k ttomnci telhman iimtUidjibeit.'] Tc- 
ftabantur locum fapienuflimc 6c e- 
Icganiiflimc expofitum.atquc dc cx- 
phcationc, de gcnerc exponcdi opti. 



lt':",^^1!lrJLtlt^^^^^^ 194 E V A N G E L I V k CAP. ITIT; 

r n-:^';!;:.,, verbis gratia:, qu£E procedebant de orc i[>- 

L'p:^fcrr';,i;"rlc2«Th' fius, & dicebant/Nonne hicert filius lo- 

nobis fignis probcsmanifcftiffim.s. leph? ^ ht ait u\is 3 Vtiquc dicctJs mihi 

nobis enim ab mfantianotuscs: no- I r •],• Jr^ - •» \ / 1 • • r 

biiig.turpcrfuadcrcprimumdebuc- H aiic Ijmilituclinc, Medicc^cura teipium: 

ras iftam tuam audonratc. non Ca- J" ' r n • ^ I 

pcrnaitij, quibus antea ignoius eras; quanta audiuimus raCta in Caphamaum* 

pot£ rasqi:e admjraiione facerc ilhs: r o \ ' ' 14 A • * A 

nam hominum proprium efl admi- laC OC nlC lU pattia tUa. Alt aUtCm;, 

lari potiusextcrna, qu5 Familiaria. j- f • . « 

qux itaqucrac.ci.asapudcosquibus mcn clico voDis Quia ncmo propheta ac-^/^^.A^. 

vadK|uc mtgnus viJcri poicras ,ca- /1. ' C Z^t • T 

dcmfacinpatriatua apudeosquiii ccptus clt ui pattia lua. ^ In veritatc di- 

quidin tercquiratur, notarcpofTint. * t . ■'■1 . , • i- l 

c ^.na>duo^oi^.i^ iiiudvcrcfcio. co voDis^multx vidux crant in diebusj-^'?.*-^- 

VKium ac peruerlum hominum ju- . « 1 1 r n 1 

dicium la.iumodi ciie , quiiauidia hWx ui HracL Quando claulum elrcarlura^^^^.j.^t»-: 

c.tci manifcaam & grauiinmam vc- . .. ^ 

nutisauaontatcmcicuarcffud.o^c annis triDus & menlj Dus lcx , c um 1^61^ 

coiiantur : quamoDrt'm multis diui- , _ 

r."icrT:;utJctrr;cr! ^'^^^ famcsmagnain omni tcrra : & ad 
^mp.;c,t\V.Sa^T^:j;TAt """'''1" '•l^i" "^j^^Lis efl Elias , nifi in Sa- g 
&"rc;.':^.';u "'HoXrm '^^Pfa Sidonia: ,ad mulierem viduam. 
^rlihtu™'''''''''''"'''"'"'"- Et muJti lcprofi erant in Ifracl fub Eli-4 ki.^j.h^ 
t^:S::::^(Z:L^l^% ra:opropheca: & nemoeorum mundacus 
V^^::::::::!:::^:^^ eft nifi Naaman Syms. Et rcplctifuut 
p:;;r"3S?en'ctr^^ omnes in fynagoga, ira ,hxc audientcs. 

ra vt illc qujcquara ah hominibus /^irriov/af i-ir^*. Qr^:^ J] 

malispaterctur:tamumilIorumpcr- 1-t lUrrCXeiUnt 3 CX ClCCCrUnt lllum CXtta 
iierla voluntas oftcnfa eft , vt Dcus ^:,,:»-^!.^,^. J., ^ -W r \r 

vincai cum iudicatur; corutusverd ciuitatcmicx ciuxcrunt illum viquc ad lu- 

illorum omnis cftrcprenUs. ♦^«.-^; ] :,,.^ r • • «i 

e ^« /,or./?.fe fcrmo iiiius.^ pcrciiium montis , lupcr quem ciuitas ii- 

Auaoritatcm plancdiuinam proba 1^,-,,.-»^ ^^^,- J:tr ^..^ ^ ' • 

b.itrcrmo,noh foium vcrurc rcr ii, Jorum crat a^QincatajVt praecipitarent cUi 

qu.-c doccrcntiir apcrta . fcd multoru }^^J^C^^ ^ ^ r i.*'.it 

fignorumconfcquem.a ,qn.busati- J-pic autcm tranucns ^ pct mcdiu illo-» 

^oritas illa fic lcgatio diuina plane ^,-..^ :]«,.. ? I J T 1- • ^ t 

rncconfirmabatur. rum iDat. dclccndit in Gaphamau 4 *.t , 

Legequtcdnobism hh.Dcarcano ciuicatcm Gaulxa^ : ibiquc doccDat illn<: 

fcrmone fcripta funt dc fpintuum f \ \ ] • xi. t r\ 1 -lllU:» 

n,a!orimidm.naionc. laDDathis . ^ Lt Itupcbant in dodrina^^^.Mit.- 

f 5<i/3f7i*< Dn.] Illc ab omni aliorii f^in c.* /-1 1 » i » « .^^^^fl^ r . x-. 

ominumcoparationc longc fcpo- ^^"^- ^^l^ pOtCitatC Crat 1^1*1110 ipfiuS 
fitus atquc corararus a Dco ad ma- 3 3 "C*. ii-./',.,^ 'l ii-^ ' 

xima fibiquc gratunma agcndagc- lyuagoga crat homo Iiabens de- M^ct^.^i 

rcndaquc : itaqucinternosncn con- i><i rMn* ,,«-»-»:,,-. .^^ J r» 1 ^ 

u.nirjnosimmundi&iLcoaiicna- i^ionium immundum: &exclamauit vn 

ti; tumundtflimus, CctottJsDci.fi- , 54 J* r* -i ■-'-VU- 

pccrgonos.iaquamadtcnihilpcr- AUagna, ^lCCilS . b m C , Q Uid IIO KiQ .V F 

tincnTes; nonemminterfanr>i/hmu -.:]^: T^r, XT ^ • \^^^^'^^^^^^ 

iScimmundifnmos conucni;.f.dia- riDI iClU iNaZarCnC ? VCnilti Dcrdcrp nrtc i 
tiim difcrcpat , vtmctuamustcnos f^'^^^ r In r\ * ****viCllOS. 

.t«Cu7'"' "'^' Sandus Dci. ' ' Ec incrc- ' i-- « 

pauit ' 



CA?.1III. SEC. LVCAM/ 
pauitillum Mus , diccns, Obmutcrcc,& 
cxiabeo.Etcum proiccinctillum d^mo- 
niuminmcdium ,cxiit abillo/niliildue * vtpotciiigatu. 
illum nocuir. Et fadus eltpauor in 
omnibus, & colloqucbantur adinuicem, 
diccntcs, Qupd cft lioc vcrbum.quia 'in 
potcftate &: virtute impcrat immundis 
fpiritibus3& cxeunt? ^^Etdiuulgabatur 
fama de illo in omncm locum rc£;ionis . 
^ Surgcns autcm kfus de fynagoga^ in- 
troiuit in domum Simonis.Socrus autcra 
Simonis tcncbatur magnis febribus : & 
rogaueruntillum pro ea. Et ftans fu- 
pcr illam imperauit febri : & dunilit illa. 
Etcontinuo furgcns. miniftrabat illis 



b 1n porefT.xte & mWw*?.] Fpfc non 
exorciftarum riiu inuocatu nomini- 
bus arcanis Dei , aut longi'; oratio- 
nibus &: contcnia jmprecanonc; fe<i 
audontate lua lubcns miperansfjuc; 
&: viriute , hoc cft , efficacjiate ipia 
vecbirui compcllct , cucit d.xmonu. 



c Et ftans fuper iUam. ] habitu im- 
perantis & inftantis. Primiim enim 
inltitit illi , iuflfitcjuefebrem di/ccdc- 
reriubens vero apprchcndit manum 
inius, & elcuauit cam,vt facjunt aui 
, attentc aliquid imperare volunt;idc- 

*=Cum autem fol occidillbt, omnesqui t^VXcot^fotSS 
habebant infirmos variis laguoribus, du- " "^™-.""»-"'""»»- 



tim lilis cibum. 



cebat illos ad eum. At illc fingulis manus 

imponcns curabateos. Exibant aU— <1 £lui* faef>ant ipfion ejfi Chrvfum.) 

^.^: ^ 1 • 1 • o !• Nolebat tefhmonium vnftionis fux 

rcm axmomaamultis^ clamantia & di- dxmoniorumToccreddi.fedvirtu- 

^^^^' r~\ ^ */2r • o • " «c pomis fua, & oraculorum anti- 

CCntia 3 C^ijJia tU CS nllUS Dei. OC mCrepaS quorum obferuatione & compara^ 

fl I .4 • r • \ ^ ' r tione cum rebus a fc gcrendis : non 

HlCOatCa iOqUl, qUialClCbatiplUm cgebatUudcd^mon.orum.quos.pfc 

' n A.tT^ n 1- r ^'x^urus fif domituruscrat.nonprx- 

cHeCnriltum. ractaautcm aic.c^rcl- coneshab.turus. mhii fibicumiHi. 

f.| • 1 r I n 1 communeerat. Nullam aua^otiiar^ 

us ibat m delcrtumIocum:&: turbx rc- darmombus apud chr.manos eiii: 

I r I • oporict. hocdocuitmanifeftc Chri- 

quircbantcum , &: vcneruntvlqueadip- ^"^- , „ 

i t \ . \ II 1 r 1 Drti«i'.</;f iTZmw.t propterpriuatam 

lum : & detmcbant illum ne diiccderet 'pforumvi.iitatcm exbenertc.arum 

. ^ . |.. . acceptorum exemplis. le(us autem 

4 5 ■<.«U,.«<< «ll^ flr bcncHcia illa exhibcbat in ti-ftimo- 

nium Euangchj fui , quod omnilf» 
racli crat comm un icandum. 

C A F. V. 

a Faiiwnen autem.'] Rem iam pr«. 
ceritamhoc modonarraic incip.unt 
facri auftores, opportuno loco infe- 
y ^ rentes. Fadum itaiiiie fuciai,vt cum 

Ad:um-cft autcm.cum turbxirruc- ^rX^^t^^^^l^^-^I^^t 
icnt in cum,vtaudirent vcrbum Dci^ 

b X 6c ipfe 



ab eis. Quibus illc ait^Quia & aliis ci- 
uitatibus oportct mc euangelizarc regnu 
Dei:quiaidco miniis fum. '^'^Et eratpr^- 
dicans in fynagogis Galilxx. c A P. v. 



aF 



portunitatrm omncm fcJige. di £c 
vocaadi ApoUolos, 



I5>(> £VANGELIVM CAV.V. 

& ipfe ftabat lecus ftagnum Genezareth. 
* Et vidit duas naues ftantes fecus ftagnu: 
pifcatores autem defcenderant^ & laua- 
bant retia. ^ Afcendens autem in vnam 
loCZ^^^^T^. nauim qu^eratSimonis, rogauit cum ' a 

terra reducere pufillum . Et fedens^do- 
cebat de nauiculaturbas. V^t ceflauic 
autem loqui , dixit ad Simonem.^, Duc ia 
lJV::^::7^^i:^J2^. akum, & laxateretiaveftrain capturam. 
S:'^:;^:::^^:^;^^^ ' Et rcfpondens Simon ,dixit illi , Prxce- 

ptor.per totamnodem laborantes , nihil 
<iuiabiiioiocoiongc\^^^^^n^ >^^vt cepuiius: m vcrbo aute tuolaxabo rete. 

nuUirciibuspcrtoiamnodcmcom- 6 c \ i r • n" \ f 'C 

prchcnli cncnt , adnaurunt ; tanta llt CUUl llOC rCClllCnt, COnClUlerUnt pil-' O 
copia , vt reiis fpacium fuperaicnt. . 1 • 1 • • r I 

itaqucverboie(ucoadiefccaptifunt ciu m multitudmem copiolam.rumpcba- 

pifccs, vliraomne excmplum antca _ ^ _ 

pncaroribusfpcaatumaeiimiomum tu^ autcm rcte. coru m. ^ Et annucrunt 

mamfeflum obedientia:,<juam rcru c " ' * !• • • n 

naiuraomnisicfucxhibcrct. locus qui crant m alia naui vt venirent & 

(i Et Aunuerwit foau.'\ aiquc ita cfFe- j. ' _ . , 

aumcii,vimiracuium piunum ii- adiuuarent cos. Et vencrunt &n'npleue- 

lius artis pcriiorum icftimoniis in- « . i . * 

notefccret.&icfuvinus cflct icfta- runtambas nauicuias ^itavt mergeren-' p^»^^' mj- 

tiflima. 8/-^ 1\ -1 r>* t? w^iw*.<;<l.?. 

e ExiktKr] ccnfiieturfecflepcc- tur. Uuod cum vidcret Simon Petrus, 

catorem , « cx argumc nioab oppo- ^ . i .^*^ i /- i «t- • 

fuisoftcduieiumcflcfanaiflimum, procidit ad cTcnu a Icfu . diccns , Exiame, 

quem naturaipfa inammatorum & i . . O • o 

ammantium vencretur &: oblciuct. QUia llOmO pCCCatOr lum DominC. StU- 
Iftautc metus religiofus , & ad pic- * , • " \ \ 

rorpru"7a™'r"3,i:„^;t P^r circudedcrateum & omnes qui 
1^:'^'^^:^;:!^ illo erant , in captura pifcium quam 

ceperanc. '° Similiter autcm lacobum 
Ltr,ra:™;re,\r;i &Iohannem filios Zcbcdxi,quierantfo- 
^^l^::::^^^. cij Simoms.Et ait ad Simonem Icfus,No- 

miflo , ma^nus qu.rftus fiei hominii l* rit-rynrr* • ^/=»tr K^^.-tt-^ I 

^iucnnum in rc^^ni c.Tleft.s fagenam timCrC . CX llOC Uim ^ hOminCS CriS Ca- 

niortcm capiebas viuos , nui c iam 

piens. Et fubdudis ad terram naui- 

homincsmonuos ad Mtam rcuoca- Knc t-/^]i/Vir- C ' C 

doscapics. Obfcruarc oportctvcrbi ^^^^ itnCllS OmniDUS lCCUtl lUnt CUm. C 
Gr.Tciarcanam lignificaiioncm hoc ' ^ f f-irQ-n i>-> /^.ft- • ^ /18' 

loco, quam ahas excuiicmus , Dco AaCClUll ClL • CUm ellCt Ul Vna Ciuita- ''^^'""^ " 

iuuantc. «- Q * I 1 Mtiu.yd.^o* 

g hvnaauitatnm.-} non lonRc ii ca- tum^ oc cccc vir plcnus lepra & vides le- 

pharnaum,qu6 vcncratprxdicaium ^11.-^ *'Qr'.^.-'^ * J • / • 

Euangcuum. luui, & piocidcns ui facicm, rogauit eu, - 1 v 

diccnsj 



D 



.1.4.3 



'•-mala ms. 



CAP.V. SEC. LVCAM. 1^7 

diccns/DominCjfi vis^poccs mcmudarc. 
' ' Er cxtcndens manum , cctigit cum^ di- 
ccns/ Volo.Mundarc. EtconFcllim lcpra 
difccflitabillo. &; ipfepra^ccpicillii^t 
ncmini dicerct:rcd,Vadc,oll:cndctc faccr- 
dctij&: cffcrpro cmundationctuaficut 
prxccpit Moy fes, in tcftimonium illis. 

' Pcrambulabat autcm magis fcrmo dc 
illo. &c conuenicbat turba: multa: vt au- 
dirct , & curarctur ab infirmitatibus fuis. 
'^'Ipfe autcm fcccdcbat in defcrtum,& 
orabat. ^ ^ Et fadum cft in vna dicruni;, 
& ipfc fcdcbat doccns.Etcrant Pharifxi 
fcdentcs &c lcgis dodlores^ qui vcncrat cx 
omni caftcllo Galilacx & ludxx & Icru- 
falem virtus Dominicratad fanandii 
cos. ^ ^ Et ccce viri porcantes in lcdlo ho- 
mincm qui erat paralyticus : 6c cjuxrcbat 
eum inferre, & poncrc antc cum. Et 
non inucnicntcs quaparte iUum infcrrcnt 
prx turba , afccnderunt fupra tcdtum ^ & 
pcr tcgulas fummileruntcumcum lcclo 
in medium, antc Icfum. ^Quorum fi- 
dcm vt vidit,dixit , Homo^rcmittuntur 
tibi peccatatua. Etcocpcrunt cogicarc 
Scribx & Pharifxi, diccnccs, Quis eft hic 
qui loquitur^blafphcmias? quis potcft di- 
mittcrepcccaca ,^ni(ifolusDcus? Vt 
cognouit autc lefus cogitaciones eorum , 
refpondens^ dixit ad illos^Quid cogitatis* 
in cordibus vcltris? Quidcftfiicihus 
diccre^Dimittutur tibipcccata:an diccre. 



.1 D*fnini ^fi VM.] OratlofiJci 
imicx. 



b V0J9. rnMndare.'] Fulei ▼iu.T vij «W- 
mirauda, qiti Tw volutaicm 5c vir^ 
luicm Ubiconciliac. 



c PtramlHlaht nutem rrut^it fcrm^.^ 
Dcus cnini volcbat tef^aiifTina cllt 
Icfuvirtutcm ,ctia fi iplc no let glo- 
riam alK]uam libi arrogarc;im<> om- 
ncm occalioncm fulpicionis gloriat 
captanda: diligcnicr Sc ftudioic fui 
gcrct. 

d /pfeautet».) Poftquam magna & 
admiranda bcncKcia impertiius cflct 
multis, turbas vital at, gloti.^.m pro- 
pnam declinans,^ obctlicntiam Ta- 
iri cxhibcns.orabat; ralutcmiiue ho- 
minii Amliojc actcntc poAulabac. 



e Et virtui Domuii. ] C6nftabat kAi 
virtus 5c voluntas ad Tanandum om- 
ncs, etiam Pharifiros & lcgisdodo- 
rcs animi vcl corporis morbo labo- 
rantcs : fcd ipC\ fcfeilluis virture in- 
dignos rcddcbant proptia ftuliitia, 
anibitione, & maUtia. 



f ^Horwnfidem.l ParBlytici,5c corft 
aquibus poriabaiur. adiuuat enint 
aliorum hdes alios crcdcntcs ctiam 
vd non dirtidentcj, vtparcntum&. 
aJuocaiord Hdcs mtaniibus prodcft, 
c Bl.ffl.n/!M<. ] ccrta l lalphcmias 
ngnificatio cft , dctradlio honoris !c 
gioria: ac dignitatis ab eo cui de« 
bctur. 

h Niji fhltu Dcu',] Hoc argucbanft 
Scrib.TCx illoloco , Egofumquidc- 
lco miquitaics tuasproptcrmc : Ego 
lum, & prxtcr mc non cft alius.At- 
(|tic illi rc.Sc\]uidcm ftatiicbant , lcd 
nonrcftc fubfumc^ant . colligcntct 
hocmotk) , Si L^cus cltqutdelct, Sc 
prjtcr cum non cft alius; crgo ncmo 
homo poteft dimirtcrc. .Scclmchli$ 
argumcnrarttur co modo.quo Icfuj, 
Si Dcus pcccata ditr.ittit , Sc non a- 
lius; rrgoqui dimittit pcccata, Dcu»^ 
cfl , dtuinai']; virtutcpr.Tditits. qucd i 
fi homoquilpum pccca:a diniilcric, 
cundem & I Vmiiu cllc conftabic. Vi . 



b5 



Surge 



ijS EVANGELTVM CAV.V^ 

Surgc&ambula? Vtaute rdatisquia 
Rlms hominis habct potcftatcm in terra 
dimittcndi pcccata (ait paralytico) Tibi 
d*co,rurge5tollclc£lum tuum ,& vade 
in domum tuam. *^ Et confcftim cofur- 
gens coramillis^tulit* 'Hnquo iaccbat*:& "J'^'''^ 

^J&^;:^^^ abiit in domum fijam/magnificans Dcu. S^-i. 

Et ftupor apprchcndit omnes : & ma- ^^--^.«4 

«.tatcmf...rcwamrcfacns. gnificabaut Dcum.Et rcplcti fu tt t timotc^ ^ 

Lamlr^mTdimitSp^^^^^^^ diccutcs, QuiaVidimus mirabilia hodic. 

rcconohanai.hdmincmquedaium tt pOlt h^C CXUt, & VlUlt pUbllCanUm 
a Dco ad hanc falutnm. ■ r • r J 1 «-r- I ^ • « 

nommc Lcui , icdcntcm ad Tcionmm^ & 
niis&ncgotmcumncgotiatoribus aitilli^bcquercmc. Lt rclictis omni- 

ipfis .ncojuealiqua fibiireferuarare. Ir r n t9 r • 

adeoautem hbeii animo fecutus eft DUS, lUrgCnS lCCUtUS Clt CUm. & rCClC 

cum , vt maguo ctiam & frcquenti . - . V _ . . , ^ 

•oxuiuuocxcipcrcu -ci couiuium maguum Lcui ui domo lua: 

& cratturba multa publicanoru^ & alio- 
rum, qui cumillis crantdifcumbentcs. 

Et murmurabat Pharifei & Scribx co- u^.^.y.xu 
rum 3 diccntcs ad difcipulos cius y Quarc 
.cum publicanis &peccatoribus mandu- 
catis & bibitis ? ^ ' Et refpondcns lefus, 
dixit ad illos, Non eaet qui fani funt mc- 

4 Nonvmlv^tartuiftei.l jye mvnere 2- r J • 1 L "^L ? 1 x t ^ 

«cminiacriofuopriuatoagithocio- cuco: ica qui maic naDcnt. ' JNon vcm 

colclus.non dc iUo communi rc- ' Ci. P ^ 1 -Wuf.j. ^.14 

tiemptoris.vcramprxdicatoris,io- vocatc luitos^lccl Dcccatorcs ad pcenitcn--^*^^'**-»* 

cuscxphcatmex adiuaaacxpofitio- 5?A*11'J- i 

t^.^^^mtmum. tiam. /Vt illi dixcrunt ad cum , Quare 

difcipuh lohannis iciunantfrcqucntcr, & 
obfccrationes faciunt, fimiliter & Phari^ 
fa^orum : tui autem edunt & bibunt^ 

« Nunqmd fttftu fHiot JmvJ!.} Icfut 54/^, .ll ' T ' - 1 ^ *>, 

aifcipuios fuospron^ifii&iamad- v^i Dus ipic ait, Nunquid potcltis fi-G 

uentantisfalutislxtonuntioexhila- t • f P J -i} - rt X li- VJ 

rahat.cuiusfalutisipfcponnfejtcrat, UOS IpOnUj ClUm CUm iJUS Clt fDOnfu«? f^i^ 
ipofus Ecclcfix iam prifens, & fpo- •• ^lSir • * «^J^icl 

faha adornans. Phanfiorum & lo- CCrC lClUnarC? ^ ^ V CniCnt aum-n rli/»c- 
hannis difcipuH adhuc veteris legis v 11 r • 1 ""'^*'^** *-*^^^« CC 

cxMuuarcuacbawficobfcruabaat, CUm ablatUS lUCIlt ab lluS fpOufuS, tUttC 

ieiuna- 



2iat. it.M.j. 
Mdrc.i.d.ii 



2xod.t<i.i. )i 



mMt X.C.S, 



CAP.VI. StC. IVCAM. ip^ 

ieiunabuntin illis^clicbus. Dicebat au- 
tem & fimilirudine ad illos , Quia nemo 
co m m ifliiiram a n ou o vcfti m cn to im mit- 
tit 'in veftimctum vetus : alioquin & no^ 
uum rumpit , vctcrinon coucnit com - 
milluraanouo. Et nemomittit vinii 
nouum in vtres vctcrcs : alioquin riuiipet 
vinum nouu vtrcs^&ipfum cffundctur, 
&:vtrcspcribunt. fcdvinum nouum 
in vrres nouos mirrcndum eft:&: vtraquc 
conferuantur. Etnemo bibcns vetus, 
'ftarim vult nouum . dicit enim / Vctus 
mclius eft. 

CAP. VI. 

pA^lum 'eft autcm in^Sabbathofccun- 
do prrmo, cum tranfirct pcr rata,vcllc- 
bant difcipuli cius fpicas , &z manducabat 
confricantes manibus. ^ Quidam autcm 
Pharifeorumdicebantillis/Quidfacitis 
quod non licct in Sabbathis? ^ Et refpo-. 
dens lefus ad cos ,dixit,Ncchoclcgiftis 
quod fccit Dauid^cum cfuriHet ip(c & 
qui cum illo erant? ^ quomodo intrauit 
in domum Dei , &: pancs propolltionis 
fumpfit^ & manducauit , &z dcdit*his qui 
cum ipfo crant j quos non licct mandu- 
care nifi taritiim facerdotibus? ^ Et di- 
cebat illis/Quia Dominus cftfiJiusho- 
minis, etiam fabbathi. ^ Fadhim eft au- 
tcm 'in alto fabbatho,vtintraretin fy 
nagogam^ &: doccret. Et crat ibi homo, 
& manus eius dextra erat arida. ^ Obfcr- 

uabant 



f TnvelHmentwtt vetm.^l Ctim ^ifch 
plina \x conlucrudme rragis Sc fa- 
mjIiaritaTC atquc imitationc, <jua/* 
cx raiionis aitjuc vtilitatj» vcr* con- 
fidrrauonc &: con>paratione obfcri 
uatur , vtshmcutum rcuf drcitur , Sc 
vter vcttis ram ipfa , nuam ij qui un* 
buti & afTucti co modo lunt. 
g Stattm vu/t notmm.) I) fficillUS cfl 
vctera dcdoccdo noua doccre,qu;im 
rndenouis inibucre : tantum rctarfc' 
darc confuftudo gotrft. 
h Vcruirr.ehw rf?.] Scntcntia cx co- 
liictudinc &f affcfto iam animopro- 
fciila .cftautcm propnc ccrum, qui 
ad ambitionem & conicnrioiic ma* 
ps , c]uam ad vcritatcm & modeflil 
lcie dilciplinis addicunc. 

C A P. V X. 

a F,tatimeliMtem.^ FndicJtur ali« 
opportunitatcjoblatarlcru oftedcdi 
fuajn viiiutem &: lapientiam, ctiam 
aduerfanis rcdargutis cx facroruni li. 
brorum intcrprctationc , atque cx 
viitutc rairaculorunT. 
b Sal,batho ftiundo pnm: ] Sccund» 
hcbdomad.x magnx , atquc idco fe* 
fto die poft fabbathu Palchatis quo<I . 
primoprimii & magnimi diccbatuc. 
Martij lunationc fcgctcs iam matu- 
rcfccrc incipiunt in Syria. 
c .^itdfuttu.] Rcprchcndcbatprf- 
mum difcipulos , deindc Icfum prx- 
ceptorcm argucbant , vt audoie vcf ' 
doaorem,vel fahcm diflimulator* 
Ilhus tranfgrcfHonis.dio ipfotura iu* 
dicio a:ftimatx. 

ci Domintn efffUtuhomoiu.1 

ipfum hgnificauit Itfus illa periphra.- 
ii.vt >am ah3s expofuimus. Argii- 
mcntaturautcmab cxemploex con- 
rentione hoc modo : Dauidi .<|ucni 
faccrdos noucrat Dciminiftrum, Sc 
public^ rci vrilcm,ficut fcriptum eft, 
Nunquid hodie corprconfulerc pr» 
eo Dominum. ipH, mc]Uam, Dauidi 
vltrodcdit faccrdos pancs propofi- 
tionis proptcr penuriam viacici ilJi 
illiusquc fociis ncccflarij; cruos aliai 
non hccrct cuiquam laico, nrqucipf» 
Dauidi comcdcre. idque f.ictum eft 
fabbatho. QiK)d (i id reac faau.tx 
fuit5c Dcoprobarum , vt vcrc fuit^^ 
licebit Sc fiho homims , cuiui au- 
fltJrjtatem Dcus totics oftcndit Sr, 
probauit,&'popuIus magnis accepti» 
beneficiis intellexit , fabbatho vti no 
Ibliim laicis fpicis dccerpendis , feci 
fancHs ctiam , fi opus fucrit , comu-i. - 
dcntiis. 



Early European Books, Co 
Imoges reproduced by coi 
CFMAGL 2.6.551 



y 



100 



EVANGELIVM CAP. VI. 
(labatautem Scribx & Pliarifei fi in fab- 
a yi ■^Mmrtrr^ wtdt tccufarentmm.^ kirlio curarct \ vt inucpireiit viide accu- 

vd cx orat.onc ,G illc intcrrogatus UclLii'^ g t r ^ »» T i^k^i- /-rirrif :i 

rcfpondcret,licccc curaic infablu- Ar^.nreUm. IplCVerO lCieDai CO^lld- 

chojvclcxaa.one.ficuraret.Vtram. laiCULCUlll. . • 

ciueautcmvciralicm alteram opc ^j^ppo COrUm l & aithOmUliqUl UaDCUdl 

aabant oppoaumtatem accuf.indi, Ll^^iiwc» ^ o il ^o/^iii 

cogmta cms m dicendo intCj^ritaie, nridam. Sur^C \ OC ita Ul mcaiU. 

&:mbcnaaciendohbcraluate.Vtru- maUUUl aiiUcllll, U Ui^^^ T r> 

qucauicmpr.Tliuitlefus,corumquc p*- {n ra^^n c ftetit Alt aUtCm ad lllOS IC- B 

?cdaiguitinrcuam&malu>am. JIU 1 U T ^Cll^ ILt LIU x ]• " Intcrroea. 

^?, fus/luterrogoVos.l/licctrabbatbsbe- 
ncfaccre an 

vr ip.aacuu.m m.reri au pcrdere? 'Et circunrpedis omni 



b 5rx<:Ui <o^:^»fd:ifMtKO"T<'''.j qui cum 

difpuundi uufaintrviogarc vidcre- iwo^ a***.'.^-*-'^ , 

tur, tamen rc ipia mtcnt, etantad f^^^.-^ male : auimam laluam racere 

calumniam. u^^iv.. ctx ^ 

c 6f.i Mmedium.'] Hoc egit Icfus fa 
^niilTimc , vt 



fnnicati 

MS.C. 

" vtalttrd 
c.s. 



fc;™nT4 bus dixk homini,Extende manum tuani. 

Etextendk: & rellitutaeft * manus eius . 
iJ^i:^:::;::^ infipicntia:& 

colloqucbantur ad inuiccm,quidnam fa- 
JroE!ofvefr;^:ratflfvi3:K: cerent * lefu. ' ' Fadum eft autem in illis • 

t Hep!et! Junt wfipicnti.:.] Pcaurbati |. i ... ^ ^ Qr ^ ^ fvio r 

itafulre.vtftuitiomninovidcrjtur. dieous, cxut ui motcm oratc^o^ C10.Z pci- 

Iiincftupcfadtipudoreaftantiu,qui- . ' 1 i V *■ ^\ A\ 

husdcnrmcacponcvidcbatur hinc noctans ui oratione JJei. i-t cum aici jv/.,rf. 3.^.1 ^ 

inuidiain lefum conciii , nulld ora- ^ ^ * J*/^ * I ^ / Qr^''^-'*'?* 

tioncmmueniebant,quavcliiaa&: factUS ellCt , VOCaUlt dllCipUlOS lUOS l OC i„fr.^,a,u 
fimulata, vellcfum Accularc , vcl fc hl^i !• ' C t oA^ 

dcfendcrepofl-ent. eiePit duodecnn cx ipiis ( quos & Apo- 

mcndabatmeflimcoiedam,&ope- {toios nominauit.*) ^ bunonem quera 

xariorum delcaum poftcra die fa- • • t\ o A J C - 

cicndum , prxfettini coium quiA- cQcrnominauit Pettum ^ & Andrcam rra- 

poftoli erant appcllandi. D . _ i Dl '1' 

h £/<;g.fdMo^fc«/7,j adApoftoiatum: xxz\w cius JacoDum & lonannem, T 11111^- 

jiAmquc ad Euangelij gratiam , hoc ^ ^ . I < \ T ! 

ctt,adfinguiorum faiutcm,omucs ^^^j^ Bartliolomxum , ^ jVlattneum 

difcipuli cleai crant: & quicunquc r . K \ \ ' q r ' 

«ccedercvellemctia.modoiUaspar. Yhomam .laCObum Alpha^l & SUllO- 
tcs afrerrcntjVjrtutem & poenitctia. '-^ ^ IrJ 

i ^c«x«.»ww«tfj poftca.vtfuo ouivocatur Zelotes , & ludam 

loconarratur. 1 / m /- 

^^""-"n^-^^^^^^^^^^^^^ ^^^^^^' ^ ^"'^^'^ Ifcarioed , qui fuit pro- 

tholoraxus. 

1 h^n lacoU. ] qu i & Thadx us di- 
citur. 

vn £}ui fuit proditot. ] Qu«nquam 



ditor. ' " Et dsfcendens cum illis , ftetit 
in loco campcftn, 6: tuiba difcipulorum C 
«.^^"^mr'''''"""'""™-''"" cius, & multicudo copiofa plcbis abom- 

niludxa & leruralcm : &maritima^ &* 

O lilnivvitratit vt audirent.'] doari- »Tr» • « ' \^ ' l8 • 

nam pianccxicftcm , & fign.s benc Tyri & Sidonis, qui vcncrant vt au- 

dirent eum ^ & ianarentur a ianguoribus 
fuis. Et qux vexabantur a fpiritibus im- 

mundisj 



6.S. 



Tfk.€iui.%. 



indicabant illum , ilhusquc doda- 
nani a Dco cfic. 



CAP.VI. SEC. LVC AU. loi 

mundis,curabantur. Etomnisturba 
cjUctn-ebat cum tangere; 'quiavirtus dc 
illocxibat, & fanabatomncs. Etipfe 
cleuatis oculis in difcipulos fuos^dicebat, 
' Beati paupercs : quia vertrum d\ regnQ 
Dei, Beatrqumuncefuritis: quiafa- is.^X&; 
turabimini. Beati^-^"- ~ *- - ^ ^^^^^uncficr.^ 



ridebi 



itis, 



Dpl 



^ qui MSCJ. 



* vobis ) 
^S.C<] s. 

I MS c s. 
^ prophciis 
o. 

l Ctt.^.b.j. 



MS.S. 



] Ad cxitum cjf 
).Tc fcnicntia. 

QUl niinr MrtK •nnil - , ] Imclligcntcs ni- 

*^U1 IIUIJC nLL15 . qUia hillititiiinhumanisrcbusefl : Sc 

Beati eritis ^ci^im vos odc- ^^^ahEt;^^,;;!;™^ 
rint homincs,&ceim feparaucrint vos, l.^^::'^^^:!^:: 

cxprobraucrint, & eiccerint nom6 ve- r'".^^^^^^^^^^^^ 
llrum tanquam malum/propter film ho- J^lpd^^cjS^^ 
minis. Gaudcce in illa die & cxulcatc: z prlpZyi^^hl^nl.^ cuiuscaufa 
ccce cnim mcrces veftra multa eft in cx- 
lo. fccundum hxc enim faciebant Pro- 

\/^"rnnri fnpn*'^^ ^ i^^fofcMrftWf//'**/ 1 diuiiiarumad- 

y ciullLailltll mirat6ribu«. cuhorilnis & amaio- 



1 + 



ftK rnnfnli- »"'bu$. 

^^^^AJlWia j H.ibetucifoLuionemve(hini.] quam 

vobis qui faturaci ^^^o^^-^^^-fif^-^^i^^^^op^^ft" 



ictis patrcseorum 
vobisdiuitibus /quia''hal 

tionem veftram. ,^^.^M-..«,.ct.cuvx r, r 

• ' M vcra tamen confolanononfit ,fcd 

cftis : quia cfurietis. Vx vobis qui ridetis 
nunc: quia kigebitis & flebitis. Va: 
* cum bcncdixcrintvobis"omnes'homi- 
ncs. fccundum harc cnim facicbat''pfcu- 
doprophetis' patrcs corum. ^ Scd vo- U'i^t^:.lt,^:^^^^^^ 
bis dicoqui auditis,'DiIigitc inimicos vc- l"p,/,^.wc..c/7., jchriftidif. 
ftros : bcncfacite his qui oderunt vos. 1' f^cd.rHTuV^cT 

Bencdicitc maledicctibus vobis:''&'o- 
ratc procalumniantibus vos.' ^^Etquite 
percucitin maxillam,prxbc * &: altcram. 
Et ab eo qui aufert tibi vcftimentum,ctia 
tunicam noliprohibcrc. Omni autem 
pctcnti te ^ tribuc : & qui aufcrtquartua 

JUiJL , iiv. lcpCLci!». tL piULlL VLIlLlb VL fblcclanor armMtas & honcfta»Chn. 

faciaiKvobishomincs^& vos facice illis ^*^^^^^"^- 

c limiliter. 



a 

Grat 

tum ofHcia, cjuanium bc&cticia K 



ZOt EVANGELIVM CAP.Vl. 

fimilitCi. ^^' Etridiligitiscosquivosdi-^-^^-»*' 
^«i»T.pi«.ff^.h;o apnJDenm? ijcy^^i-it / qux voBis cil ijfatia? nani & pec- 
catorcs , cliligentcs fe diligunt. Et li £ 
bcnefcctritis his qui vobis bencfaciunt: 
qux vobis eft gratia ? fiquidem &c pccca- 
tores hoc bxiunt. Et fi mutuum de^ ^{V-^^Vi, 
deritis his a quibus fpcratis recipcre : qua^ 
grvitia c{\. vobis ? nam & pcccatorcs pcc- 
catoribus focncrantur, vt recipiant icqua- 
lia. ^ ^ Vcruntamen diligite inimicos vc- ^^*^ 
L!^!. ''"^ ^^""^ '~ ftros:* benel^citc & mut^uum date, " nihil * ^ 
magmtudme&prnrftant.a. ^ uide lperantes:& crit mctccs vcltra mul- 

d Erm^filti^lttf^mi.] VcrefilijAl- ^ d • • r\ • \ ] • ' ' ' C ] 

timmi imiiationc pnmam .d.Mndc ta^ &c cvitis hlij AIlIiIuiiI;, quu iplc bcni- 

A: adopnonc, aUuditad Abrahxfa- /Tr • o I ^Sr^n 

aumci-garcgemsodomar.&c. gnus elt lupcr mgtatos & maios. ^ Elto- 

tecrgo miiericordcs ^llcut & pater vefter 

fasaliosagerc;pctrauutciudicmm mileriCOrS Clt . NoiltC lUdlCarC ^ & ^•*^-7 - 

non iudicabimini. nolite condcmnare^& 
non condemnabimini . Dimittite, &di- 
mittemini. Date,&: dabitur vobis, 
menfuram bonani' &:'confcrtam &coa-'^' *' 
gitatam & fupereffluentcm dabunt in fi- 
num veftrum. Eade quippc menfura qua 
mcnfi fueritis, rcmctietur vobis. Di- 
LfuXCLrm:;^^^^^ ccbat autem ilUs &: fimihmdincm:^Nun- 
^.i^^:^:^^:'^:^:^ quid poteft cxcus cxcum duccre ? nonne ^^-^^- ^-'^ 
Tdl^^iX^tToua^^^^^ '° Non cft;rt- r 

difcipulus fuper magiitrum:pcrfedusau- 

& 1 5.C.10, 



fcsicadcie. 



tcm omnis crit , fi fit ficut magiftcr cius. 

Quid autcm vides fcitucam in oculo 
fratris tui : trabem autequa: in oculo tuo 
cft ,non confidcras ? Aut quomodo 
potes dicerc fratri tuo, Frater, fine , ciicia 

fcftucoii) 



CAP.VI. SEC. LVCAM. icj 

fdUicam de oculo tuo : ipfe in ociilo tuo 

trabcm non vidcns? Hypocrita , ciicc pri- 

mum trabem de oculo tuo : £z tunc per- 

fpicies vr educas fcllucam dc oculo fratris 

tui. ' Non d\ enim arbor bona auc fa- ? ''""^"^•'«■'^'i'"'.! quj<,u.in 

cit huctus malos: ncquc arbormala.jfa- •'^•^^'^*^^<'9°'- 

cicns fiudum bonum. Vnaquxque 

cnim arbor de frudu fuo coanofcitur. 

Nequcenimdc-fpiniscolligatficus : ne- L,SLl;^r.S»f*T 

quc de rubo vindemiat vuam. 'Bonus ^:^:^::!:^^^^^^^^: 

homo de bono fiicfaurocordis fm profert ^::.;::^:^::"!;^^'^::^^^ 

bonum: & malus homo de malo thefau- f^l::!^^:":^^,..,.., 
roprofcrtmalum. Ex abundantia enim 3fX'„l"yuteon°u"";ut 
coidis, os loquitur. ' Quid autem vo- h^d^uJir^uar.^rituS^u" 
. catis me; Domine, Domme: &:. " non fa- bo„^^::;7."%'Th;?n"„of ap": 

^n-,^ J*^^^ 47 • • • 1 P^ll^r» merito dc'beat , ccrtilfimum 

i iudicio. 

audit lcrmones mcos, &racit eos: difc.pBiorum prorefnoncm . & \ni 

n J !• • r '\' r ^Sr* -l- inipcrfcifti adhuc funt, 5c qui pcrfc- 

OltCnaam VOblS CUl iJmillS llt. limillS aioncprofitciur.rcfenur/cpcEitio. 

ni ' ' A' C ' \ ^on f:(itu cud dtco.'] Ahcra pari 

Clt tlOmini XdinCantl dCmUm . qUl rOdlt panitentiamexcrcrrc.aUerafruaiis 

1 r ■ r r •Hosadmirabiles cderc dcbct.quos 

m aitum , oz. poluit rundamcntum lupcr fii>i dci runi,fpirituque 

«. ^ I . r .||. ^^"■ifti aguntur. ahas non funt id 

petram : mundatione autcm raCra , illi- quodprohtcntur. 

n n 1 • •II- ^ /«'♦"'^a/wwe «4f*r»/ic74.] vcl pro- 

lum clt Humcn domui illi , & non t>otuit pr^arumconcupifccmiaruni.vcicx. 

^ r I /- urnaruni icmaiionum. 

cam moucrc:funclatacnim crat fupcr pc- 
tram. Qui autcm audit^ & non facit: 
fimilis cft homini*xdificanci domu fua ° 

Itudio, curaCc Jaborc, fcd tanucm 

fupcr tcrram nnc fundnmcnto : in quam »^«fi'"«^-Hcu.hcu.hcu. 
Hlifuscftfluuius : & continuocccidit, & 
facla eft: ruina domus illius magna. 

C A P. V I I. 

QVm autem impledct omnia vcrba fua ?,ri„'t;i:fiiL^" 
in aures plcbisVntrauitCapharnaum. Z^^^i^^^^tS^^. 
^ Centurionis autccuiufdam fcruus male 

c i habens. 



104 

habeiis, 

Ckm dHJiftt de Tefu.'] AudifVetV.Vini f^f^C-tr 3 
uiem in fanandis morbi«: , & dx- 1 U • 



EVANGELIVM CAP. VII. 

erat moriturus : quiilli erat pre- 



a 

virtuiem 
monibus eiiciend 
uinam eflc incell 



Et^cum audifla dclefu^mifit 
,ciuampiaacdi. ^^^^ feniores ludxorum , rogans eum ^ 
vt veniret, & 'Yaluaret feruum eius. At Ls"! 
illi cum venillcnt ad lefum , rogabat eum 
folicitc^dicc tes " ei/Quia dign* eft vt hoc 
ilh praeftes. ^ ^ diUgit cnim gentcm no- 
ftram : &c fynagoga ipfc xdificauit nobis^ 
^ lefas autem ibatcumilUs.Etcum iam 
non longe elTet a domo,mil]t ad eum Cc- 
con(ihon>gaue- tutio amicos, diccs, Domme^ noli vexa 



fanaret t 



b Dili^it cmmfs^entemneffram.l Signu 
hoc crai fidei Centurionis erga ver- 
biim Dci ,qu<'d apudiUam gcntcm 
(eruabatur , crga vcram rcligionem 
qux lunc in profcffione Iuda:orura 
crat. 



c Domme,nolivexa,n.'] Antea fcnio 
rcs,aut fuo taniilm 

rani lerum vt venirctad Ceniurio- • X7 ' T 1' r } Cl 

ncm,aut iphus ccmmionishorta- ri. Non cmm lum dMnus vt lu D tcctu m 



tu,qui non poftulaucrat vi vtnirer 
quau intelligerci hcnefituim a Ic!u 



mcuintres. proprer quod & meiplum 

nifi prarlcnti, prorftari non polle: vc- !• • •'1 

rumvtex.ii.usaducntucognorcerct nou lum dmnum arDitratus vt vcnire aa 

ipflim vclle fibi bcneficium exhibc- r 1 !• 

8 



,qu6afifcvciiedcciararct,rat.sfi- tc.Mcd dic vcroo. & laliaDitur p u ct meus 

biideflcintclligebat, vudquodcu- g ] r r } ^ n " 

picbaicuenitcu nam & cgo homo lum lub poteltate co- g 

ftitutus^habens fiib me milites: &:dico 



huic,Vade,&: vadit: &: ahj,Vcni;,& venit: 
& fcruo meo.Fac hoc,& facit. ^ Qi^o au- 



d Mr^</?.] Illaadmirationeat- J^. ^ ' l"L o C 

tentionem mouit iurbis,ad maonam UltO, lelUS miiatUS Clt : Sc COnUCrlUS ^ 1^- 

'tro^nouam^^fn icTno^^^^^^^^ qucntibus fc tutbis, dixit, Amcn dico vo- 

c Nec m IlrtuL'] quem ex nominc 1;*_'T/*1^ Pl 

etiam ipfopcrDeum impofuo , fidc Dis ^ ucc m ilraei tautam ndem mueni. 

naxima pr^diium cflc fperarc opor- 
tuerac. 



f FaShm efi ^evuepi. ] ccrtO poft tcm - 
porc, coquc brcui. 



Et reuerfi quimiftifuerant^domum 
inueneruntferuum qui langueratjfanum. 
" Etfadum eft , deinceps ibat * in ciui- * ^^^^^^^^^ 
tatem qux vocatur ''Naim': & ibant cum '^^' 



ain C.S. 



fa«^TprwSw::roiis^: co difcipuli eius turba copiofa. ' ' C^m 

' • — ' Aa- 



ce defundus eflfcrebatur.films vnicus ma 

MifcricordMmotHi.l quitanravir- f-i-in /^,/«.0,L^ ^'J « i .. 

E & cfficacitatc prxftabat • non ^^^^ : & Hxc vidua crat : & tutba cmi- 



dominum ,& diuinavirtute pracita- 11^/5 «irAr-if^r^» ^ ^ ^ .... * ' • ♦ 

.em. Adhuiu^modi remmJicandi ^^^^ ^PPrOpinqUarCt pOtta^ ClUltatlS , CC-^&Ms.c. 

folctlcfusa' - 1 /- ^ _^ . i . ^ 

lis DominiM \ 
h 

tutc 

expeftat.vt rogetur ; fcd ipfe vltrd |.^^: r •li 1 il \ 

inif9ricordiamotus,bencficiumc6. inUlta CUm lUa. * CJUam CUm Vi- 

tulit. Admifericordiaccxcrcitatione J:!'!' pv • 9 h • r* • v^** — ^ 

fc^M^*^^"*^^-^™-*-^*- ^ roncricQrcJianiotusfuper 



Z.4ic.t4.e.i9 

& 6.I.H. 



Mnt.it.a.l. 



CAP.VII. SEC. LVCAM. 105 

cam,dixitilIis,Noliflere. Etacccflir, 
C & tetigit loculum . (Hi autcm qui porta- 
banr, rteterunt:) Et ait , Adolefccns/ tibi 
dico, lurgc. Etrcfcditquicrat mor- 
tuus, & cocpit loqui. Et dcdit fllum matri 
fux. Acccpit autem omncs timor . & 
magnificabant Deu^diccntcSjQuia pro- 
pliera magnus furrexit in nobis : &quia 
Deus vilitauitplcbcmfl.iam. 'Etcxiit 
liic fcrmo in vniucrflim ludxam de co, & 
in omnem circa rci^ionem. ^ ^ Et nuntiwi- 
ucrunc lohanni dilcipuli cius dc omnibus 
his. ' ^ ' Et conuocauit duos de difcipulis 
fuislohanncs : Sc miflt ad Icfum^dicens^ 
Tu cs qui venturus cs : an alium expe£la- 
mus? Cum autcm vcniflent ad eum 
viri, dixerunt;, lohanes Baptifl:a mifit nos 
ad tc , dicens 3^Tu esqui venturus es :an 
alium expedamus? * ( In ipfa autcm 
- hora^ multos curauit a laguoribus &c pla- 
gis ^ & fpiritibus malis : & cxcis multis 
pdonauitvifiim.) EtrefpondenSjdixit 
illis^Eunres renuntiate lohanniqua; au- 
^4.19 / .8 ^{{['i^ ^ vidiftis:Q uia cxci vident , claudi 

f/ 35* '5* ^ ' 

ambu lant , leprofi mundantur, furdi au- 
^^l!a.t^'' diunt, mortuircfiirgunt, pauperes cu- 
angelizantur : & beatus cft **quicunque 
nonfueritfizadalizatus inmc. ^"^Etcum 
difcefllflencnuntij lohannis/coepitde lo- 
hanncdicerc ad turbas,Quidcxiftis in dc- 
Lt^ilcr Tcrtum videre ? arundincni vcto^moucri? 
Scd quid cxiftlsjiderc?hominc mollib^ 
c 3 ycftiincutis 



a Tibi (iico.l Vcrbo quo conJita funt 
omnia;im6 quo cuocata quaf non 
crantantea ,vtcflent : ccKleni honm 
cx niortc ad vitain reuocatur, nmii- 
rum moituus audit vcrbum , quod 
ca qux non fucrant, audjcrc. 
b Et refr.iit jut er.xt mortuiu, ix ccrpit 
/or^fi/.jRcrufcitatus ei\ validu$.(anu<r, 
& vir.r fundionibus rubciidis aptui. 
ita etiam vilus auduiis eft turbis 
rcmotioribus perinde ac proximis. 
c Prnphctitm.ijnus.] i!Ic promifrusfic 
cxpcdatlis. Deui Z fjitautt plel-em fiuim 
ad falutcm perhunc prophetam af- 
fcrcndam. 

d F.t c.vitt fermf.l publica fama,quf 
tcftataeltprophctam illum adeflc. 



e Et comtocaiiit (kes^ tefles lcgitime 
futuros Icfu ChrifU viitutis. 



f Tu luin. - t^.rnriK es.2 Non diitiita- 
lis , fcd gaudentis &: gratuJantis lo- 
hannis intcrrogatio clt ; &: prx gau- 
dioita pronnntiata , ad maiore con- 
firmationem difcipulorum. 
g Itt ipfx au^em hcm. ] M ofcs ita pro» 
batus eft Dci nuatius & populi dux. 



h Slwcmujut non fturit pitndalixAtUt.'^ 
fcd iUliuuiciii vf^uc «1 fineaa, 



Z05 Es/. GELrvK CAP.VII. 

vcrtimcntis indutum ? Eccc , qui in veftc 
pictioflirunc&: dclitiis ,in domibusregu 
funt. Sedquidexiftis vidciePprophe- 
tam ? Vtiquc dico vobis , &z plufqua pro- 
phctam . hic cl\ de quo fcriptum cft, 
Ecce micto angclum mcumantefacicm j^^jV, ; ;;^ 
tunm 3 qui prxparabit viam tuam ante te. ^^-»'*-^v 
^^^^^^ ^'Dicocnaii vobis/maior intcrnatosmu 
p::::Z;r:;:.^^i.!:^Z lierum propheta lohanncBaptiftancmo 
S."^^^^^ eft.quiautcminorcft mregno Dei, ma- 
JS^P^P^^^ ior cft illo. ' Et omnis populus audics 
^rcuiDci^P^lTc^^^^^^ & pubhcani/iuftificauerunt Dcum ^ ba- E 

Johannc. vel ipfo lohanne tcftante, •! tI • ;Or»| 'C 1 

McdiusautrmVenruniftcticqucm ptizati Daptiimo ionanms. ^ rnanlxi 

vos nelcitis : ipfe cft qui poft nie vc- i . • • d r\' * r 

turuscii.qu.inteincfaftuscft;cu. autcm & lcms pcriti coniihum Uei Ipre- 

jus cgo ncn fumdignus, &c. . ^ ^ i . .1 

b £rcrKr,t:fcimitua,idte„s.ii teftimo. ucruut ui lemctiplGs ^ uo Daptizati ab eo. 

tiium lohannij , indicaniisdigito cu 2 1 a * • ' • C ' 

<iuito!iitpcccatamundi. ' Ait autcm Dominus . Cui ero;o ijmi-^ «5- 

c Jnshfiw.turttf.t Deim.'] agnouciut l j« i • . . | . cq.s. 

peivcnt.ucm, fuam inopiam;& c6- lCS dlCam ilOmUlCS SenCratlOniS hUlUS?&, ^^'^•i 
tefli funt f^erc le illo lotmc,qui lol- •r*-lr • 

jcrctpcccatamundi:iacoqucpcrni, cui Innileslunt ? Similes lunt pueris 

tentix baptifraum fubierc. riT i 13- 

d conpHDafpnu.,uu,,.fewttipros.-] ledenriDus in foro , & loquentibus adni- 

isolucruni admittcre diuinum con- . . ^ 1 , , . 

fdium iufuamipioiumiaiuicmca- uixTcm , &c diccntibus, Cautauimus VODIS 

tibiis^ & non faltaftis : lamcntauimus, & 
non ploraftis. ^ ^ Venit ''autcm' lohannes " * 
Baptilta nequemanducans panem^ncque ^^^^^^^-^ 

t r^mWMff.] Maiitiofacaiii. bibcns viuum : &dicitis / Da:moniii ha- 

4Jiras omniapcrpcrammierprctatur, • , , 

'^enit hominis manducans 
^o7;':rZn:::rHof;;on:;fut bibens : & dicitis , Eccc homo dcuora- 
X;:^^^:^::^^^'^. toi- Scbibcns vinum , amiciis publicano- 
t^X^^S^Zt^Sr'' W3m& pcccatorum. 'Etiullificaracll: 
^,r^:&1&J;ui:';S fapicntiaab omnibus filiis fuis. - Ro- „ 
'^^^r:^::^:::^ autem iliumauidam dcPharifxis^ 
iX«rcr::' nrr;'^.-:; vi manducarctcumillo . Et inarcfibs do- , 

^'7Eteccemulier^::i5 
qua: 




CAP.VIL SEC. LVCAM. 107 

qux erat • in ciuitare, peccatrix, vt cogno- t "^^I^^^^^-c.^^^ Vai; 
^^^^ -^^^ uit quod * accubuiflct m domo Pharifei, ^t^^^t^^''^;, 
attulit alabalhum viiaucnti: ' & Itans ;?;,f;,|^^^^^^^^^^^ 
rctro fecuspcdcs- eius^Iachrymisccepitri- IZ^^Z^;^:^;] 
gare pcdcs eius/ & capillis capitis lui ter- ^^^rnll^u^Crir^^^^ 
gebat, &orculabatur pedes eius , & vn- 
guento vngcbat. .^^ Videns autem Pha- 
nfxus qui vocaucrat cum^ ait intra fc, di- 
cenSjHic fi clVet propheta, fcirct vtique 
q u X &: q ual is e ft m u hc r qu X tan gi t c u m , 
quia pcccatrix eft. 'Et rcfpondens Ic 
fus, dixitad illum, Simon,habco tibiah- p'^'^^^" 



itacx ccrtlc rcucrli ac mutari , ablutt 
pccmtcntix lachrymis , inllificanc 
Dcum j i quo poftea baptiz4tur Spi- 
ntu pcr IcfuBi Hliuro, huius falutis 
poniificcm. 

c Ft ^^fn!L'caf itit.'] quaccunquc ip/ii 
Oilvanasdclinas , & mulicbiu liccn- 
t;x fbnicnia atquc apparatum antci 
parauc-rat ,30! pccniuntio: oicrcita- 
tiontm Sc rAiiila^flioncra, ijuam vo 
cat.tfanftulit^ 

d ^iu ^ ^ia^u.] luwenem fcrmi- 
nam a:t.itc, ati.]ueadc6 flrultiorcm 5c 
itiorcm, pr<ct*rca llu.i.o atq; 

dj. A •]! f -n 1- conluctudmc jmpfobiorem cfiico- 

CllCere . At llle ait , Maglltcr j,dlC. gnolccrct: i qua tanquam impura 

^Duo dcbitorcs erant cuidam foenera- 



mmimcpatcrctur fc tangi.fi piophe- 
tacilctjimQli Pbarilxui cl3ct,diccr« 
debait. 

e Et rcfijonjens lefuf.'] occtjpans iUii^ 
coguaiionem-. 

f Duo dehitara.] Argumctatio paa- 
lo diiT:cilior cil , qu3 lic CAplicainui, 
Sioionisarcjumcntum fuerat. Pccca- 
tornondcbct admitti ; id..o^uc iila 
adiniiti non dcbuit. Icfus vcto aliud 
argumcntum arnpir , Pcccati dctc- 
ftator , Hdc &: chjriratc inftruftus, 
dcl-iet admttfi omninojcoquc magis. 



tori: vnus dcbebatdenaiios quingentos, 
Q & aliu.s quinquaginta. * Non haben- 
tibus illis vnde redderent,donauitvtrif- 
que.^^Quis crgo*eum plus ^'diligit'? 
'^' Refpondcns Simon dixit,vE(limoquia 
is cuiplus donauic. At illcdixicci,Rccte ^.T^^^^t:^^::::^:::^ 
iudicaiH. Ec conuerfus ad niulicrem, co^wSiw^^^^^^^^ 
dixic Simoni , Vidcs hanc muliercm ? In- 
traui in domum tuain / aquam pedibus ^^^^i^Sf^,'^"?;^^^^^^^^^^ 
meis non dcdirti : ha^c aurcm lachrymis fororpecc&^^^^^ 

• raaiori dono fiui debet. 



^intrauit 



rigauitpcdcs mcos^ &:capinis fuis terfic. omnu^arg^^^ 
Ofculum mihi ncn dcdifti: hxc autcm probaJioift^^ 
cx quo''intraui'^ no ccflauit ofculari pedes fgn^' 



mcntationis mcmbra 
ligao , quac fortiflima 



NonLihcfitthtfJ] & fuam inopiam 
fccntibus, ac fupphcantibus. 

HIHJ.'). ra'iratc crcditoris tanquam cHicif te 
probaruramorconfcquutusinanimisdcbitorum,<jtrando vtcriuc cxpcrtus eflct crcditoris bcnignuatcm. Hara 
ert prior argumcntatio, quam rurfus vcrtcns Iclus, a dcbiioris pcrlona & oHicio rationcm inchoat: Si,inquit,crc- 
ditoripfcaQtequam condonct , cognoucnt dcbitornm animos ; &: inicUcxenifi ab altcro magi5dihgi quim at» 
altcro; ci nimirum ex tua fcmentiapliisdimitret,a quomagisdil gi fecognouerir. lWf :autcm/)4/;c W/.rr»;.' 
i .^cp^ampediitumem.] Hxc omnia i Icfu commemorata orficiaex humanitatis vi, &: illarum regionum more. 
Itmoris atque affcftjsmaximi argumcma crant- Inuiratiocx vulgan tantiim confuetudine aliquando ,m(Ctduil^ 
fciO ei fiiSi\x, Qouauat^uam cji aolo proEcuci poicA. laltcni f ixcipuuxQ dild^^ioms Hgnuui licu ciL 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuesl LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



108 EVANGELIVM CAP.VIII. 

mcos. Olco caput mcum iion vnxilti: 
hxc autcm vngucnto vnxit pedcs meos. 

Propter quod dico tibi, Remittuntur ei 
peccatamulta/quoniamdilexitmultum. 
'Cui autem minus dimittitur,minus di- 
ligit. " Dixit autem ad ilkm^ Remit- ^ j-.»- 
tuntur tibi peccata. Et coeperunt , qui 
fimul accumbebat ^ dicere intra fe, "Quis 
eft hic qui etiam peccata dimittit ? 
Dixic autem ad mulicrem/ Fides tua te J-^-J^- 
d^mif. faluam fecit^vadeinpace. 

CAP. VIII. 

J^T fa£tum eft deinceps y & ipfe itcr fa- A 

ciebat pcr ciuitates Sc caftella pra^di- 
cans Sc euanselizas reg^num Dei dc duo- 
&: mulieres aliqu^qu^ 
xnaiusauqu^^ priphcu ?flb;imm6 eraut curato! ^ fpiritibus mali2nis&: in- 

vltraomncni humanam alcam pix- 1 D 

ftarc.ciuippc qui non^od<i cogno- hrmitatibus , Maria^o uc vocarur Magda- '^-'^ 

luflct qux & qualiscfltftmuli#r , Sc ^ T T ▼ 

^™mi.XVeS^^^ de qua feptcm dxmonia exieranr, 

' &Ioh5na vxorChufgprocm-atorisHe- 
rV^?L»y:.w™M Macm- rodis, & SafanHa , & ahx multx qux mi- 
fi™tT.^ffxpi«^^^^^^^ niftrabanteidebcultatibus fuis. '^Cum 
t:^::::^:^^::!:^ autem turba plurlma coucnirct , & de ci^ 

Jicrcm advii.TmcIioris ftudium ani 
mauit , vtpote cui nihil iam 
pr;etcnta cofueiudo ,quonii 



k ^K())UAm ^cxlt muhurn. ] Hic iam 
argumentationc variata , deciarauit 
Icluj fe vcrc prophctam cflc.qui pro- 
bc cognouilict qux 6c quahs cni-t 
tnulicr.nimiruxn iuucnis certinomi- 
nis &: faniilix non fibi ignota:, prx 
teritam 
«itenti 

lcdionequc feruentidima : idcoq 
permifla iefe tangere , m ipHus falu- 
tcm , 3c libcrationc a peccaiis mul- 
tis.qilibus antca inteAa fuerat. adco 
illam cognoueratexatrifliine Iclus. 
1 Cut autem minut dimttitur ,minHi dili- 
^if.] hoc eft, quia mmus diligit, mi- 
iius illi dunittitur : Sc quia tu minus 
dihgis , minusetiam crodis dmiiflio- 
ticm tibi per mc facicndam; camquc 
minus h.ibcs. Dignior crgo cft illa vt 
me t5gac,mcalloqiiatur, mccu con- 
uerfeiur.quam tu. in illa maior fi- 
des, niaiordilcdVio , junplior 
fio, quim in tceft, 
m Dixtt antem ad tUam. ] lefus shli- 
morum mcdicus nihii magis opta- 
bat,quim vtpcccaiorcs.morbu fcn- 
tientes fuum , curandii ftudiosc pro- 
poncrcnt. ideoquc nemini hoc be- 
nchcium negate, aut diitcrrc,autno 
«leclararc vifus cft. 
n .^i<f/?/«f.] Qmbonanicnteca- - . y 
didaquceflint, poterant huiufmodi QCCim CUm lllo 
orationc audiia , intclligcrc Itrliim ' 



C A P. VlfT. 



""^t^^^l] uitatibusproperarentad eum,dixitperfi- 
faTaVS;rp;cV?aui,cVer^^^^^^^^ militudinem: ^ Exiit qui feminat, fcmi- 

fidci illius vmac vim 6f cfticacitatcm ^ ♦.^ ri».-*-» f,,.^.^^ J . T ' 1* 1 

hoc cxcmpio probauit, acdcmum Harc lemcn iuum.&: dum ieminat^ aliud 

eos notauii ac reprehcndit , qui eiuf- . j . 

modi cxcmplo in propriam ipforum CeClQ IC 

falutcm non vtcrcntur. 

a Etdti^imcumtjh.] Prxdicabant ilh duodecim ctiam pcr cuiitates 5c caftclla, & euangclizabant rcenum Dei 
xiuilummafuamifcricordiadecreuithocdonum maximum hommibus lar^iri ; idcmciu?apcrte fcdul6 ac dilil 
gcntcr pcr mimftros delcftoj annunt.ar.. b Jlf«/urc; aluju.,] rcftcs virtutis Iefu,vtrmc m^gni. bcncfic , 

afteftx, & ipfius lam h^x difc.pul.-e: quar cdm diuitcs cflcnt, mv:ts}rd.t»tctdcfKult,tihu4 ful ita vt Icfus mh?I 
hominc quoquamcx.gerct fed omntbus grat.s &: euangclium cnuntiaret . & bcncficia xronfcrrct. & cdm «uhx 
eftcnt.facilhmc fuppcaitabant fumptus frugaliflimo magiftro, & ipfiuscomitibus 



Mat.i r.d.\ 



m 



CAP.VIIL SEC. LVC AM, 



xcidic fec 



viam, & conculcatiim cfl: 
volucrcs cxli comcdcruc illud, 
ceciditruprapccram:& natum aruit.quia 
non habcbathumorcm. ^Ecaliudccci- 
dic intcr fpina5>,&' fimul cxorrc fpin^ fuf- 
focaucrutillud. ' Ecaliudcecidicintcr- 
ram bonam : & ortum,fecic frudum cc- 
tuplum. Hj^c dicens clamabat , Qui ha- 
wk^.M-.io ^^^^^s audicndi, audiat. ^ luterroaa- 
-^M.fr-.obantautem eum difcipuUeius^quxcHet 
hxcparabola. '"^ Quibusipfcdixit, Vo- 
bis datum cftnofTc myfterium regni Dci, 
jJ.M.Vu <^3:tcris autc in parabolis , vt videntcs non 
^li.t.o'' videam , &: audientes non intelligant. 
M^,'iS!l '^Eftautem h^cparabola^ScmcnVftvcr- 
bum Dei. ' ' Qu^i autcm fccus viam : hi 
func ' qui audiunt, deinde vcnit diabolus, 
& tollit verbu m de corde eorum , ne crc- 
dcntcsraluifiant. Namquifupra pe- 
tram:qui cum audicrint^cum gaudiofuf- 
cipiunt vcrbum : &c hi radiccs non habct: 
quia ad tempus crcdunt,& ^in tcmpore 
tcntationis rcccdunc. Quod auccm in 
fpinas cccidic; hi funt qui audicrunt, & * a 
folicitudinibu5 & diuitiis,& voluptati- 
bus vitx, cuntcs , fuffbcantur 3 & non rc-^ 
fcrunt fruduni. Qjiodautcm in bo- 
nam terram: hi fiint qui in cordc bono & 
optimoaudicntcs vcrbum rctinct,& fru- 
*M (kuvn afFcruncin patientia. Nemo au- 
tem lucernam acccndcns, opcntcam va- 
fc^ aut fubtus lcdltun ponit : fcd fupra ca- 

d dclabriim 



neglcdum , conruetudinc &: fVcquc- 
F r llini^ ''^ vulgar. ,hoc cU , pcrdmflimuni 
aiiuu hcminum genus ,quincg'igitntdo- 
drinam oini.uio callo lain obdufto 
in vulgacis Vita: coniuciudmc. 



b Sirrulexrrta.'\ Quanquara ctiani 
tnricum natum fuerr 3c crcucrit.ta. 
mcn quiapcrjnifla.- ctiam fimt Tpin^ 
fimuJ oriri & crcfccrc , ill* fuftoca- 
cuncuiticum. 



c SMouMunt.^ & non Jntclligunt, 
vt apud Maiihxum : uaniquc hi nc<. 
gli^unc (x. conculcant. 



-f^iiftJdi.c. 



d Tn ftrnporetentatiem.^ tribuIatF*, 

pcrlccutio &: opprcflio propterverbJ 
obfcruat;oni-ni cxoria ,quamuis ab 
-hominibus txtruatur, tamcn Veo 
ptrmitteic fit, adcxaminationcm tc 
pcnculum facicndum dciisqui foli- 
dis fidei & chatitatis funtlamcntif 
innitutur. idcot]UCi.iu(modi adurr- 
fitas tenttttio voca'ur. Tcntari cnim 
Peus permittit fuos huiufmodi peri- 
cuJh. Inrtabiles lemporc teniatirnii 
Tcccdunt a fidc aut a fidei profc^IIo- 
nc : atquc adco ab cxcrcitationibus 
6c documcntis iis, qux cx verbi prx- 
fcripto iniri & prxllan ddbcnt. 
C kA fetuttudintlui'} fcculi huius.cX 
Matthxo exponimus. hxcparsfpi- 
narum ambitionisfcminooritur. 
f Operit eam vafi.] gcnus pro qua- 
cunquc fpccic caua : ita candelabri 
ipfius bafisvas eft . vt terebraqu.Tdl 
mcdicis familiaris , qua capitis ofla 
laiiori foramiuc periandumttr, w^y 
^(v/^dici'ur. 



Early European Books, Copyrighl © 20 1 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by courlesy of ihe Biblioleco Nozionale Centrale di Fir 

CFMAGL 2.6.551 



• VuUti er<(» qutmBtt» AU^uA Kam 
hxc vobis difta funt & expofita ad 
vcftram Sc aliorum pcr vos mftrucn- 
«iorum (io(ftrinam. 



b Fratrti «W.] Hebraici Syriaci 
fcrmonis vfus obtinuit , vt nomcn 
iratruinpropin(^uos ngnificcc. 



« Tn vna dierum.'] Poftfi<?ie <ju5m d 
mairc & propinouis fuifTlt quacdtus 
iam vcfpcri , poft piropofitam atcjuc 
czplicatara paiaboUmrcounis, 



110 EVANGELIVM CAP.VIIt; 

dclabrum ponit, vt intrantes videant lu- C 
mcn . Non eft cnim occultum quod M^n^x.x^ 
non manifcftctur : nec abfcoditum quod 
non cognofcatur, & in palam veniat. 
^ * * Videtc ergo quomodo '\audiatis'. Qm f^^lh^l^ 
enim Iiabct ^dabitur illi: & quicunque Ms"cr ^ 
non habet, etia quod putat fehabere, au- 
fcretur ab illo. Venerant autem ad il u!t'.\Yll6 
lum-mater & tratres eius: & non poterat 
adire eum prx turba. ""^ Et nutiatum eft 
iilijMatcr tua & fratrcs tui ftantforis^vo- 
lentestevidere. Quirefpondens,dixit 
ad eos, Mater mea & fratres mei ^ hi func 
qui verbum Dei audiunt & faciunt. 
^''Fadum eft auteni'in vnadierum : S^j^^/^IY^; 
ipfeafcendicinnauicula\,&difcipulieius, 
& ait adillos^Trasfretemus trans ftagnu. 
Et afcenderunt. Et nauigantibus illis 
obdormiuit : tSc (3efcedit procella vcnti in 
ftagnum3& \omp]ebantur^&pcricIita- 
bantur. Acccdcntes autcm fufcitauc- 
runt eum^dicentes/ Prxceptor, perimus. * 
AtillcfurgenSjincrepauit vcntum &tcm- 
pcftate aquar: &ceflauit,& fada cft tran^ 
Guillitas. Dixitautcmillis, Vbieftfi- 
dcs vcftra? Qui timcnLCs,miratifuntad^ 
inuiGcm,dicctes^Q;uis putas, hic cft.quia 
& yentis & mari imperat^^&obcdiunt ci? 

''Etnauigaucrunt^^ad regionem Gerafe-^'*-*''** 
norum, qux eit contra Galila^atn ^'^ Fr ^^^'^"'^^«^^ 

^ ,1' 1 • i-u runtau:cra 

cum cgreilus cilct ad cerram , occurriciili 
<iuidam q.ui:liabcbacd2inonium iam 

temporibus 



fcAP.VIIT. SEC. LVCAM, tu 

tcmporibus multis , & vcftimeto non in- 

ducbatur^ncque in domo mancbat/cd ia 
monumcntis. Is vt vidit Icfum^ pro- 
cidit antc illum: &:cxclamans voccma- 
gna 3 dixit^ Qiud mihi & tibi cft Icfu fili 
Dei Altiflimi? obfccro tc ne me torqueas. 
*^ Pr^cipicbat enim (piritui immundo vt 
cxirct ab homine. Multis enim tempori- 
bus arripicbat illum , & vinciebaturcatc- 
nis,&copcdibuscufioditus:&ruptisvin- 
xulis agebatur a dxmonio in dcferta. 

'^IiKcrrogauitautcmillumlefus.dicens, 



E Quod tibi nomen cft?Atilledixit/Lcoio* ^ ^"-^ ^oTMnmWiwtictrc^ 

• . . , - . ' £3 • ctiam , atqiic adcd i dxmombus 

quiamtrauerat daanoniamu ta in eum. 
htroaabant iUum ncimpcraretilJis vt 

. , P t *""Vcroab vnovcl paucis djcmo- 

l^u. inabyllumirent. ^^ Eratautemibigrex fl^ornar^^^^^^^^^^^ 
porcorumultorum pafccntiuminm5tc: d"~um^n~ 
&Jogabat cum,vtpermittcreteis inillos 2^:.^^::^^:,^ 
ingredi..Et pcrmifit illis. ^ ' Exicrut ergo ^;:^™.^:^- 

dxmonia ab hominc, &intraucrunt in ^^^t.l^i^^^^t:^^^^^ 

porcos : & impctu abiit grcxpcr prxccps 

in ftagnum3& fufTocatus cft. Quod vt 

vidcrunt faclum qui pafccbarK:/ugerunt: 

& nuntiauerunt in ciuitatem & in villas. 

^ ^ Exierut autem videre quod fadum eih 

& vcncrunt ad lefum , & inuencrunt ho- 

mincm fedenteaquo dxmoniaexierant, 

Vcftitum, acfanamente ad pcdes eius , & 

timucrnnt. Nuntiaucrunt autcm illis 

& quividcrat /quomodofanusfadusef- '^^ZtlZjfZt^^^ 

letalcgione. ^^Etrogaucfuntillumom- p"^oicg.owufiuUctc;:puj£i, 

nis multicudo regionis Gerafcnorum vc 

d z diicedcrcc 



morc agnofccntcs virtuicni prorfus 
diuinam , cui dxmonum muUitudo 
fuftincndi nullaratione par efte po- 
tuifl*et. Sapicntiiis hi de Icfu fcntic- 
bant , qudm Scnba: fic Pharilxipct- 
nicaccs. 



b Per vninerfvn chutatem.'} per cm- 
ncra Decapolm. 



c Citm rediifet Teftif.'] tnic^io TVirCnm 
freio in regioncm IfiaeIitaram,oftc- 
fo virtutis lux luminc vicinis, ad ac- 
mulaiionenifuorunv. 



d ^nntruan dmdedm ] Idco lam ch a- 
rior , quia grandior. Ea actaspuellis 
pcrirulofa dt , & morbis obnoxia; 
qui non animi deliquiis, vt minori 
attatc , fed vel moric , vel diuturna 
poft valetudine ac difficili tcrmina- 
tur. Caufa a mcdicis pctatur. 



C Necabvllopotwtcutart.] velrcm^- 
dio vel confiiio . Signum natur.T a 
morbo fuperaca:, & ajncdiciu» anc 
dcfpcratic. . 



Oh (fuam cat^affrtetif^mt eum. ] quot? 
▼idelicei agnoucrit fuam curationc 
non pcnderc iam d naturac vi , fed i 
diuina viaitte,quaiii in lefu ellc crc- 
4idcrat. 



ilt EVANGELIVW CA1».VITI. 

difcederct ab ipfis:*quia magnotimorc 
tenebantur.Ipfe autem afcendcns nauim, 
reuerfus clV^ Et rogabat illum vir a quo F 
dxmonia exierant,vt cum eo eOet. Dimi- 
fit auteeumlefus^ diccns, Redi in do- 
mum tua^ & narra quanta tibi fccic Deus* 
Et abiit per vniuerfam ciuitatem, pr?di- 
cans quanta illi fecilTet lefus. Fadum 
efl: autem/ciim rediilVct lefus^excepit illu 
turba. erant autcin omnes expedates eii. 

Et ecce venit vir cui nomen lairus , Sc jljf,;';:^;, 
ipfe princeps fynagogx erat : & cecidit ad 
pedes lefu, rogas eum vt intraret in domu 
eiusj quia vnica filia erat ei fere "^anno- 
ru duodecim,& hxc moriebatur. Et con- 
tigit, dum irct y aturbis comprimebatur. 

Et mulier qn^dam eratinfluxufangui- 
nis ab annis duodecim^ qux in mcdicos 
erogau e rat om nem fub Itantia fua m / n cg 
ab vllo pocuit curari; acceflit retro, dc 
tetigit nmbriam veftimenti eius: &c cofc- 
ftim ftetitfliixusfanguinis eius. Et aic 
lefus^Quis cft qui mc tctigit? Negatibus 
autem omnibus^dixitPctrus^ &c qui cum 
illo erant^Prxceptor^turbx te coprimunt 
& affligunt 3 & dicis 3 Qh!^ tecigit? 

Etdixit Icfus^Tctigit mc aliquis. nam* * ^ 
ego noui virtutem de mc cxifTe. '^'^ Vidcs 
autcm mulier quia non latuit^ trcmes ve- 
nit,6c prociditantepedcseius: & 'obqua 
caufam tctigcrit eum^ indicauit cora om- 
ni populo tdc qucmadmodum confcftiin 

fanata 




CAP. IX. 5 E C. L V C A M. IIJ 
fanata fit. At ipfe dixit ci , Filia / fidcs L^i^^ tf:r,'uillurrn.?: 
tua falua te fccir: vade in pace. Adhuc trXZr^~:::Z 
illo Ioquetc,vcnit quidam "ad principcm' f:^::"^^^:!;:^^::^'::^ 
fynagoox,dicens ci,QuiamortuaellfiIia ?"7J<ll^;faa^^^^^^^^^ 
tua,rolivexarcillum. '^lefbsautemau- ^^l^iS^rt^^^^ 
dito Ijoc verbo^refpoditpatri puelIc,NoIi ^^lZ^^^^^^U^^nn 
timerc: credc tantiim,& filua erit. ' ' Et «3:.™ Picur„rf^^a Xt^ 
cum vcmlTctdomu , non permifir intrare 
fccum quequam,nifi Petrum, &c lacobij, 
& Inliannem, & patrcm & matre puella.% 

Flcbantautcm omnes.&rplancTebanr ifnmormjom^ 
illam .At illedixic ,Nolite flcrc:iToiitrt ; iqui ian* 

longc abcratabilliu!corporc:auJi- 

mortua puella , fcd dormit. ' ' Ec deiide- """" 
banr eum , fcientes quod mortua elTet» 
^'^ Iplcautem tencns manum eius,clama- cfficac.s;u^uf pra^rcnmipeaacuio. 
uir,diccns,Puella,furge: 'Et reuerfus » ixdifcipu'o^smui;i,uci,„c a.- 
cft fpiricus cius,& furrcxit continuo.Et ^.TJs.^&gSifn"^::^^^^^^^^^^ 
M.rUM,. iufritilli\Iare"maducare. ^^'Etftupuc 
runtparcntcs cius,quibusprajcepitne ali 
•cui diccrcnt qucd fadum eran 

CAP. IX. 



adeoquecclcritc» reuerfus in corpuj 
lotum dcnuo lek infinuauit.vi puel- 
la con'inu6 furgcrct. 
k Et f:upuerunt.] tanrar virtutis ,tam 



i/4f.I 0.4.1 



^Onuocatis autemMuodccim Apofto- 



gulariicr committerct : addiiisdiui- 
nx audoritatis icftimoniis , ncmpe 
miraculorum etftriendorum facul» 
tate. his auftorametis Apoftoli crca»» 
ti 6c appcllati abillo funi. 
b Pr^iiicartre^mtmDti.] Euangclicst- 
legationisfumma , Regnum Dci ap- 
propinquarc : ad quod adti.itteniur, 
qui iegaticni credcntes , pornitcntiac 
propofitam conditionem fubicrint. 



V 1 J- -ll- • n /?ff"Mwir)«, cft viaona parudepo- 

A llS 3dedlt llllS VirtUtCm & pOtCltatCm tcftarctcncbrarum,madmirab,leni 

f" . . . 1^*^ Dci luccm homincs deduci.credctcs 

luperomnia dxmonia.&: vt la^uorcs cu- &obt<i.emesEuangeiio. nu.usbe- 



rarent. 



Marc.6.a.S 
* in viam 



•r' •11 k 1-^ " ncficij diainifignum erat hominum 

Jtt millt lllOS prxdlCarC reSnU ada:mom.$. & gram/nmis raoibi^ 
. ^ iT- • l-II oppreflorumhberatio. 

Dei: & lanarc inhrmos. * Et ait ad illos. * . ^^^'■^•^r^''^-! ArudMarcuper. 

^ ^ ^ mitnturvirga tantum; fcd nullacft 

Nihil tulcritis in via' ' ncque vir^ra. ncq. p^gn^"^^. n^n^^"^ Matth^us & lu. 

^ ^ \. O 1.? cas ca refcrunt, qu:e curar.poterane 



peram,neque pancm, ncquepccunia:ne- t^T!^^.^^^^^ 
que duas tunicashabeatis. ' Et in quam- r^xT™^^ 
cunquedomum intraueritis, ibi mancte, S3oiii7nSrbut 
& indc^ie cxcatis, ^ Et ouicunquc non t^Z^t:::^^::^ 
^•ui-prccepcrint vos; excuntcs de ciuitate illa, ^*;!^^" 

d 5 ctiain 



^\ US.C S. 



ftcrili in via exciliun , U.c*.; 
indigercaccidcTct. 



* ^AUluit autftn Ftmeies ] diebui tli> 

3U0C, podjaam Apoftolt cceaci ac 
ckgaii tuilleut. 

"b H*fit^*t quod rdcct lohannem 
occifum a lc . qui fi relurrexiHcr, 
snuico quam anted foctior & etfi. 
cicnuor rcdire vidcbaiurcx relurre- 
£i\onc ; quippc pniis viuens nullum 
Cgnum fcccrai.led baptiiaucrat tan- 
Ciim, & prxdicauerat pcenitcntiam. 
hic vcro de quo audiebat, nemincm 
baptizaSat-.przdicabat vero & mira- 
cuUedcbat tia dilparmunus altcri 
a lobine pctlonam argucbat.quara- 
obrem lij:liul>at.fcr cjMrehat vuUre eH: 
nam facilc- dignofceret lohanncsnc 
«n alius eflec. 

c Et rctterfi ^fwsfoli.'} codem ferc 
icmporc quo iohannisdifcipuli re- 
nuniiaueic lefu ipforum magidiuin 
«ccifiAfn fuide ab Herode. 



tl4 «VA^NGELIVM CATAX^ 

ctiampuluerem pcdum vclhorum cxciip 
titcin teftimonium fupra illos. ^ ^ Egrefli 
autem circuibant per caftella.euagclizan- 
tes & curatcs vbique. ^ * Audiuit autem i^;4-r^ 
Hcrodcs tetrarcha omnia qux fiebant ab 
eo:&' h^elitabat eo quod diceretur a qui^ 
bufda.Quia lohannes furrcxit amortuis^: 
^ aquibufdam vcro^QuiaEhas apparuit; 
ab alii^ autc ,Quia Prophcta vnus de an^ 
tiquis furrcxit. ' Et aitHerodcsJohanne 
ego dccollaui : Quis cft autcm iftcde quo 
cao talia audio? Et quxrcbat vidcre cum. 
'^'Et reuerfi Apoftoli , narraucruiit illi^^ 
quaecunquc fcccrunt: & affumptis illis fc- 
celTitfeorfum inlocum defertum ^qui cft 
Bethfaidpc. ' ' Qupdcum cognouiflcnc 
turbac,fccut?funtilIum:&exccpitcos,& ^ 
loqucbaturiliis dc rcgno Dci : & cos qui 
cura indigcbant fanabat. ' Dics autcra 
coepcrat dcclinarc . Et acccdcntcs duodc- 
cim,dixerunr illi.Dimitte turbas,vt cun- ^^'J^ 
tes in caftelia^villasquequas circa funt^di- 
ucrtat;,&: inueniant cfcas:quiahic in loco 
xlcfcrtofumus. Aitauteadillos^Vos 
date illis manducarc. At illi dixerut, Non m.^.*.»; 
funt nobis plus quam quinque pancs , 6c 
duo pifccs : nifi torte nos eamus^& cma- 
musinomnchancturbamcfcas. Erac 
''autcm' fcre viri quinquc millia. Ait aute ^ 
addifcipulos fuos, Facitcillos difcumbc- 
rcperconuiuiaquinquagcnos. Et ita 
fcccrunt. Etdifcumbcrefcccruntomncs. 

Acccptis 



Acccptis autcm quinque panibus & ntl^n^ufi— ucu,„,.*„™ 
duobus pifcibus , rcfpexit in cxlum , & k;^:;,„,..„,,.,„., ,h„„h.„- 
: bcncdixitillis:&frcgit,,&diftnbuitdir- nrrp;!^^^^^^^^ 



bcncdicfdi verbum, ciim ad Dei au, 
refcriur in facro fermo- 
cauonis facukat^CcTim 



cipulis fuis /vt poncrcnt antc turbas. 
Et maoducaucruntomnesr&f^itura 



figruficat: 
, VI vnuf- 

quif]uc cx diitumbentibus-anic fe 
Iiaberc,accip\>rcc)uc poflet. ad mini- 

- - - - ^ .aturati '''""''"^™ 

lunt. Et fubiatum eii quod fupcrfuit iiiis, lt,^:^T.:^::rt:^:t^°::^. 

fragmetorum cophini duodecim. ' ' 'Et '^^^^^ZI^^Ct:^ 

l.tt.LUIl. Clt. CUm lOlUS ClletOranS,erant CU rctpoll.o,Bci)crummiraculaedi,i. 

illo & difciptili:& interrogauitiIlos,diccs, '~ """""" 

Qucm mc dicuntcneturbx? At illi --"fS?^. 
reiponaerut,& dixcrunt, lohanncBapti- ninspintufanaod.rtancc. liusci! 

Cn-'^«i Ml;^^,,«-^Cr \ . ■ pofirio petenda cacxnoftrjscluci- 

iiani _j aiij autc Lliam^ aiij vcro quia vnus ^^^^omhusin Matthxum. 

i rOpneta dC pnOribUS lurrCXlt. DlXlt quamobrcm vctaict publlcari lefti, 

•n* "17 /T' 1 njoniumillud.erat <ju6dantcpubli- 

auccm .iius , Vos autcm qucm mecfic di- ""^"«"^ oponcbat a ca fubire 

• ^ TX r J r r>^ 1. • 0"inia,quxad vcri Chnrtinc-gotiu 

ClLlS t TVLClpOnuenS iimOn PetrUS ^ dlXlt r-^^incrcnt. antca cnlmtcftimoniu 
t*->l -n • ZI A -11 • * "lliulcapi nonpotcraiabhomLnibut 

^ Cnnitlim Uei, At UlC inCrCnaS illoS , animahbus : ncquc conftar* 

. "lpir;iualibu.' ,qLiia nondum Spiritut 



g , Chnffum Dci ] Vn«fbum Dci. Bre- 
inxj'^ tcftimoniu dc Cliri- 



« ' ' jpir;i 

prarcepit nc cui diccrcnt hoc, ^Miccns, 

• I . « • ncau< 



us erat datus anic Chriili clari- 

Q. ^ . , > ncauonem. 

u la oportct hlium hommis muita paci . * ^'f"' 'V?""*^ ^"^'^^' 
i ^ «,v • j omnibirs, vifcfL-qucrcntur.miuarc- 

& rcprobari a lenioribus & principibus u*'"^'!;""''"*' 

^ i ^ |.'j.iiJwi^ii./Li^ tiam laborum & inturrarum vfque 

faccrdotu Scribis,& occidi.ct tcrtia die hlZ^us^^oTrirtS?^^^^^^ 
£3r ^^^"^g^^^- ''Dicebat\auteadomncs,Si [J^^rit;^^^^^^^^^^^^ 
quis vultpoftme venirc^abncgct fcmct- 
iprum^& collatcruccm fuam quocidie^& 
fcquaturmc; Qaicnim volucritani- 
mamfuam faluam taccrcj pcrdet illam: 

nam qui pcrdiderit animam fua proptcr Za nnam opporcun^ rcpcriiidifci- 

r \ C ' '\\ C\ ' \ pulis, ciim /i.qniHcaium ilhs fuiflct 



Jr.fr. x^ .f.i.-j 



fimus cflctcrga omncs. hancquc co- 
iliiiorwm piopoucrc omnibusqui fc- 
qui fc vcllcnt.vt forti animo vinutis 
& picratis itcr inftitucrrnt : idq; fibi 
proponercnt . ncgotij , vi Dco place- 
rcnt pcr omnia: nec cogitarct dc dif- 
/icuhatc rcrum , fcd fpcrarcnt opti- 
mum cxitum Dcoauftorc, cuiiplo/- 
rum ralu.s curx crat. Nunc vcro ha* 



me , faluam faciet illam. Qiiid cnim 4"^.m cfkfiirum Dci.ac vnauDcr; 

- ' - - - tanta sioria mancrct . Inuitauft 

oncm, proi^ 
&: rcgni. 
TartJ 

j caducanj 

cxiflirnationcm fui .ipud homines.vt 
crubcrcani Chiifti cruccni:afquc hac 



C ' \ i'^ \ ' /• * ^T**^ tanta gioria mancrct . Ini 

pronctthomo^h lucretur vniucrlum mu- itaqucfuosaafui,m.ra^,onciT 

rt j . ponta Ipccongloiifieationis &: 

umpcrdar.&dctrimcn- ^ c»mvc^o:ttnn;.,:ciutcfua.] 

^ ^(t • 1 faciunt liomines quidam cad 



dum^fcautcm 



crabu 



cum fui laciat ? Nam qui mc 

^ATc.rM.^n r\' \ • • erubcrcdniChMfticruccni:afqucha« 

^.pn.i.b.ij, nc&meos!ermoncs,huncnl]ushominis ^"'"^'a nrphgum cxmimarioncni 

1 k \ -\ r ^P"'^ maicflarem Dei N: Chrifti, flc 

crubclcet cum vcncritin maiclcatefua & fan^^omm Angciorumcoronanu^ 



patris, 



Il6 EVANGELIVM CkV.lX. 

patris, &c lan6]:orumangclorum. Dico 
autem vcbis vcre, funtaliquihic ftantes, 
qui non guftabunt mortem^donec vidcat 
regnum bei. Fadum efi: autem poft^t;: 



_ 

Mdtcfesf.] poftrex<!i«antc 1 vcrba^ferc dies odo, & aflbmpfitD 
k .^„,.«..«oM.gn.n,.uao-Petruin&Iacobum&Iohanne,&a^ 

o^r^ waf"V";hnfv?r.: dit in montem vt oraret. Et fadta elt, 
r^!::^::^;"?;"^:^^^^^^^^^^^ dum oraret , fpecies vultus eius altcra : & 

cc duoviri loqucbanturcumillo. Erant 
'^::::^^^^^^ autem Moyfes & Elias, ^ ' " vifi in maic- 
^^.^^l&T/^cL"?"" & dicebant cxccfTum cius, quem 

ilUcolloqucbJturcumillo.tanquam i ' J ^ C } ^.^^ 3 D»*....,^ 

cum maiorc,atquccoipro,dcquo complcturus crat ui lcru Jalcm. rctrus 

ip:i vaticinati fucrant , viur.xnuntij. \ . .11 ^ 

iSqucdcnam coUoquij aigumenio vcro oc Qui cutu illo crant ^ grauati crant 

«icclatabarur, txtfjfu ouv-i comp'e- f . .* . j ' Ci 

tuni,nar. Gr;rce cft. iignifi- lomno. tt cuicTilantes, viacrunt maielta- 

cat expjJiri )ncm Eam cxpcdiiion^ . «1 • ' CL \ ^ 'W 

intcii.gcbant,quamMofcspcrfigu- tcm eius.& uuos viros o ui Itabant cu illo. _ 

rag?flrratm.€gypto5crubromari: , * r rL /1 « ^ J'/' J U -11 

r .oasfguravcruas iiia cxodus crat, Et ra6tum clt: cum diiccdcrent ab illo, 

«^uam lcfus in lerufilem mortc IrP t\ n " fl. 

fciurrcdionc lua compicturus crat. aitPctrus ad lelum , Prxccptor. Donuelt 

liaM Wofcs cccpcrat tantiim cxodu l^/V* r ' • ! 1 

in h^ur. & vmbra. icfus rc & vcri- noshiccflc i & taciamus toa tabernacula, 

ia:c, hoc cfr .ammorum alutaulu- ... '% r r " t\' 

tc & ii jcrationc complcturuj crat, VnUm tlDl • & VUUm Moy ll, & VUU iLiXXl 
\tmukcs iilios in gloriam adducc- _ . • 1 i« 1/1 t 'll 

rct ^Dcc.sat cmm cum auftorcm nclciensquid diccrct. HaTcautcm illo 

confummarcvtD Taulus docct. . -i r n Ci \ 1 I 

c fi.7»^crrf..„/t^.:(. i.ubftcDco. loquente, ractaeltnubes,& obumbrauit 

cedttcs illiomncmauctoritaicm ,& i , ' 1 11 

iampadatradcntcs,quodmoxvocc eQs: &c t i ui ucrunt;, intrcaitibus illis in nu- 

ca:lituscdua»dcclarandum crat. ^ ^ x»* 

iJi^:^-:^::S^:!t::. l^^m. Et vox fada ell dc nube.dicens, 
o„c.fo. ^^ic cft filius me' dikarus .-ipfurn audite 
ircumXrap'p;iL%r^"'"" " Etdum ficrctvox/inuctus cft Icfus fo- 
^uif^^m^^UdiutfaltfS:' li^s. Et ipfi tacucrunt,'& ncmini dixcrunt 



Mat. \ i 1-7 



'^T::::;^^^^^^::^':'^ illis diebusquicquam cxhis qu? vide- 

fu.d?K?i;: rant. Fadum cft autc: in fcquenti die, ^•-•■^»'* 

eiohomioi- J^/-„„ J-.-.;U._ •II: 1 ^ J Afm.J.c.l? 



tcif )hi:s,quo teinpcrc 
Phari.^«isvtf.-duclor 

tur; a hmplicioribus veio homiui- J^,,..:U.,« W' J * 

busnomaioreflcpurabatur.auam CieiCCnaCntl DUS lUlS GC mOntC . OCCUmt 
«ui lohannes ,aut Froph-ta ;»liquis '11'» . I i * c . . 

fnmmus.Id vcro tcftimomum pu' li 
cc cdedum crat opini 
d moicuis icfuxcc^ioncm 



nomum pu' ir- illi'turbamulta. Etcccevirdeturba«iUii 
oc..po« ui.. cxclamauit, diccns, Magiftcr, obfc 



ecrotc, 



refpi 



cc 



tA!>. IX. SEC. LVCAM. uy 

refpicc in filium meum.quia vnicuscfl- * ^_^'ftjjiumj^m^ium.] tcnimonio 

.j . i9 ^ r ■ * I t ""^^^ '"an^ffftoquod ncn amci exiciat. 

ininL * &:eccclpintusapprcncaitcum ^^i^^^^^-^^^i^^^i^-^^n^^^idccd^. 

« r I . V 1 ^ I. ,. i A^ , ^"^^^^ »"0"'"ni'">m"n<ium.docuimu5in 

oc lubito clamat & clidit, Sc diflinat cum ??py*'"'"i'^ io'^pJ'- 
cum {puma & vjxdifccditdilaiiianscum. vt^^^^^^^^^^^^ 

& rogauidilcipuloscuos vteiicerccillu/*D™^~c"- ^ 
& non potucrunc. '^'.Refpondcns autcm ^^X^^^^r^^^ZI^^^Slt 
lelus, dixic ,0 gencratio infidclis & per- f 
ucrra^vfqucquo ero apudvos, &patiar rurefttorr^-d^uraK^ 

vos? Addiic huc fiiium cuum. Ec cum '^^'^ut^A^::^:^^:::^ 

accederec/ clilic illum d?monium,& dif- ^^^^^^t^Zt 
fipauic. Et incrcpauit Icfus fpiricum im- ^Z^^XlT^Z^ 
mundum, & fanauic puerum: & reddidic ^l^^^^i^^tZ^!:^ 

illntT» o-irt-i A^tii*' 4? C...,. &.confiIiojlIacuam futuraefle. 

iiiu m patri cius. ' Stu pebat aucem om- i „„ft,Hu„, 
nes in magnicudine Dei : omnibus^ue uru^^Xu^^^ JlfrL^iT^'';";^ 
mirantibusin omnibus qux faciebac, di- ^^S^^^^S^-^tZ^ 
xit ad difcipulosfuos, 'Ponircvos in t^^^^^^Z^^Sl^ 
cordibus veftris fcrmones iftos ,Filius e- Zfudtr„r.;t;r;"^ 
nimhominis futurum eftvt tradatur in !i r^r^Tct.;"':;;^^^^^^^^^ 
manus horainum. Atilliignorabant fHSJ^l^^^rfi^^r/vrutuit* 
verbum iftud , & eratvelatu anteeos ,\t tuTarirJcpo^^uncTJSui 
non fencirencillud : &cimcbanccumin- Xb^^^f»»?™ 

_ II 1 4^6 T • " **rcnt,ambiuoflscojitationibustc- 

tcirogarcdciiocvcrbo. ^ Intrauitautc ""fum. 

^^^'.^ ' ' ' /T' I^arn qui minor efiintervts.^ Ou» 

COgltatlOUlCOS^ qUlS COrUmmaiOr CUCt. rcmimmumomniumpcflcnt,at^I^ 
47 *X T ' i- ' 1« '11 fi»DpJicitaicm,innoccntiam,puritaic 

At lClUS VldCS COS[ltatiOnCS COrdlS lilO- ^^^^ rinull,mam ,complexus 

» ^i. ^ n • -n atqiicfecutusf^iei.t; hic mihilimi- 

rum^apprchcditpucrum.&ltattutiilum iisr<^ci<i«ur:adc6vtqu.,iiumfufcc. 

r r *8 o • ll- ^ • r r perit.alterummcfuicipiat. H*c de 

lCCUS IC. & ait llhS , QUlCUnqUC lUlCC- '"agnitudmc comemio aptacftic- 

— . * cnocarlorum ,hoc cft .demagnitu- 

pcrit pucrum litum mnomincmco.mc t"'"'^^''*'^^'^^^"""^^.^^.^^^- 

* . ' dient,jc crea Deum , 6c o&cij crga 

rccipic: & quicunqucmercccperic,recipic niJ™^'-, cjn, .cru.*. 
rum qui mc mifit.'Nam qui minorcft in- f^^^rcrifu^^^it&f. 
ter vos omncs,hic maior eft. Rcfpon- j;,r. ^^^^^^Z^H^^f^ 
dcns autem Iohanes,dixit,Pr^ccptor,'vi- f^^^^l^^^^Z^ 
dimusquendam uinominetuoeiicientc' ^l^^^t^^^ 

e dajmonia. 



Ii8 EVANGELIVM CAP.IX. 

d^monla. to qu6a nott cflctcrnumero ipforum,neque fcauercturcos, fcd vidcrctur ad ^''"^^^"'Si""? FJ"^^^^ 
rc: awue hxc ics ncc ambicionis ncquc comcniion.s expcrs fuit apud difcipulos. Icfus autcm docu.t n"l'^m .nu 
diam, nullam contcntioncm dcbcrc efle mtcr cos, qui in fc crcderent : fiquidcm omnibiis vna «^"".f ^/^'^^^ * 
vt humanaium & pnuatarum commoditatum coguaiionedepofita , ad rej-num Dci multis •^^""''^l-^^j.^^"'/'^ 
landum, finc vlla contentionc omnis opera nauarctur quibus hoc propnum & ccrtum ntgouum lUicipuu»,, 
tcmo impeditur aut prohibeiur, qui in candcm rcm vhicunquc fit incumbit 
a ~ . f . - .1 . 

tXM 

fu fcep 

rul^lcm pctcre 



^■^■«TxH^ndftt^Trr" da;monia,& prohibuimus eum: quia non 
..^^^~:ZZt fequiturnobifcum. '° EtaitadiUumle- 
',',mlfff '"""'''""^ fus , Nolice prohibere . qui enmi non ett 

aduerfum"vos,provobis'cft. Faclum^.T^-J 



Zl eftautem'dumcomplerentur dies aflum- 



Qm 

ludxis , maxmie vero eo tepprc 
facrorum ritusab altcris curarentur 

^^Z::^'^^::^:::!:. pcioniseius, & ipfefadcm fuam firmauit 
'^Z.^^::::^^';^^^ vtiretin lerufaleni. '"Etmifitnuntios 
""v-^&^^o vi^ixtaoius.ficiiiud. ante confpedum fuum : & eiites intraue- 

Dicvt lapide* ifti panes fiant. 
d. 

ni robis moucn ftu^dio ac zelo picia 



NcfLcuni^ffLuseft».-] vidcmi- ruii 1 111 Giuicatem Samantanorum ^vt pa- 

nirobisruoucnftu^dioaczelopicia- < i ^ ^,", 

us&gionxDe.,fedrcueravertraru rarentilli. Lt non Tcccper unt cu, quu 

rcrumcociiationemouemiDi,& hu- r ' • • ' T /" I 5+/^^ ^ 

niana:comctionisac vrfton^ ftudio. racics cius crat euntis ui lerulale. v^um 
li vidiflent autem clircipuliciusIacobus& 



Igo nx-as ipfius res non curo, vt ho 
inin€$ o/iines ad/a!utem vocem.cti 

cum vit;c me« pencurcvidetc vos T f i. « * \NJ;^: \A;^.,nmixir 

anmeofpiruuducamtui. lohanncs , ciixcrunt ^ Dominc 3 vis clici-'''^*^*^^^ 

C Dixit (fntdant ad iUum.'] Qu^idam » • ' \ T 1 1 lo P 

«3uicogitabatdeTeg«otcmporah,dc mus vt 1^15 delccndat dc CXIO5&: conlu- 

poientia & opibus , cilm videret Ic- •11 V < c C ' * '1- • 

fumtamftucfrosciuuduermftituif. mat illos ? Et conucrlus iftcrepau it il- * 

fe, cxiftimauit breui forc , vti^ui iUu . ^ r • ' • C ' ' fl' nas tcrcit 

fcquerentur,di<efcercm:ide<ifcfcco- ]oS,dlCenS. NeiCltlS CUIUS ipintnS eltlS. 
iTntcm vUro otfcrebat. <6 1- 1 • S . 

f vujpes.quianoccnt,odio > Filius hommis tton vcmc amm as pcr- *^-3-*- 

habecuur homimbus-, & tamen locu , n ^ n t r-1- • l'J ^ * ^'5- 

habentiaquotuKquiefcant. voiu- dere Jcd laluarc . Et abicrunt in allua ca- ^^*-^-' 

cresnatura vag.TC , tamen quo appel- |t| <Tt-»r* n 11 

lumn.dosponunt, vb.foboicsfuas itellum. ^ Faclum clt autcm.' am Du Kin- 

propagcnt, & ipfx recieentur. Fihus li* • • « 1- • • 1 l -11 

jiommisperpetu.siabor.bus,propter tibus ilhs ui via , dixit Quidam ad iJlum. 

hominum vtiliratem rufceptis . niliil 1" . „ ,y 

in hoc mundo aut 
ncquetantum loci 
lum ad raputredii 
poHIt; imo moriturus capuc 

^^^^::::':;^:::^ ^^^^ «jdos: filius autcm hominis non ha- 
cffir,quimcquocuquccunu:mfcqui bct vBi caput * rccluiet. Aitautcmad' 



K17 
•47 

.C.If 



^ibudfcnb'^^^^^^^ Scquar te quocunque icris*. ^ ^ * Dixit illi '^^^"'J"* 
linandomfatisefic Icfus/Vulpcs foucas haBcnt, & volucrcs '^* 



altcrunv,Scqucre me. llle autc dixir, Do- 
mine, pcrmittc mihiprimum ire,& fcpc-. 
lirc patrcm meum., Dixirque eilGfus, 
'Sine vt mortui repcliant mortuosfuos: 



viucn 

dc morie agitur: ifta olHcia fum co 
rum , quibus hxc vit« ratio ignota 
vel neglcrta cft. Iftu finodi multi 
funr, qui humanas res curarepciffint, 
fc.hcct monui,quidc vitacxiefti pa- 
rum fohciti funt. ran qui tncam ta- 
lionen cxa^ftc feqiiantur. te volo in- 
lcr bo<; raroscfit: , & annuiuiarc rc- 
jnum Dei, quodmaxiiiic cicccilitifta (jmniaqnawl? hOniinibui fijiis Adx curaniuu 



vx 



tuautcm VAdc/annunda rcgnum Dei, 

£t 'aicaker^Seqnarre Dominc^lcd pcr- 
mitcc mihi pnmum renundarchis\]ui' 
domi funr. Ait ad illum Ie(us , Nemo 
nnttcns nianum fuam ad ararrum , &c rc- 
' iciens rctro^aptus eftregno Dci. 

CAP. X. 



" wcatutadannuntttn* 

dum rrgnum Dci, re>vtntuvrhuoH: d»^ 
wtfunt : ilUs valcdiceic , & rationcin 
corum ha;^.crc , ati]uc cum iplorum 
bcneplacito dilc^riicrc . Hxc omnia 
impcdmicnia potiiu lunt.quam ad- 
iumcnta iii Qui rcgno Pei ampljfi- 
. ^ ^ cando opcram n.Tiijic ftadcnt Al- 

Ipiciens rccro, apcus eft regno Dci. ipfrnr/^i^a^^^ft-ai^^u^a™ 

ftcrium &: niultorum falutem perti- 
ncnt , quim quxpriuatam , eamque 

ApOft hxc auremMefignauit Dominus """T™ 



&c alios feptuaginta duos: & mifit illos neo^^p^trrum^^^^^^^^^ 
. binos ante facicm fuam in omnem ciui- 
tatem &: locum'c^u6 eratipfcvcnturus. 



-'•^^* *^-w m.m.tjLM-j.%. AA«v^.j *'«-w j/a«iL lu jii iii ^ cu a^',r 1 1 j iniaii tCZ 

6c magni audontatis, idq; plunmis 
& frcquentibus fignis atquc teflimo- 
nii5 vocis djuinf jjngulanter editis. 
b 5»w«-i.] qui Hrniius teftimonimn 
lcgiiime dafcnt. 

c erat tpft ventttnu. ] vt pr^mi/fif 

nuntiis nioniti paratiores honimcs 
edent, & fc vcrfturum auidius cxpe- 

" ff ~' <^arcnt , venicntcm attcntius coeno- 

nu mellis , vt mittat opcrarios ni mcflem ^«^.^nt - ^ «quc «omujt.us 

L r r \ y ' * r cacipercni. fimul vt brcu'i temporc 

MUt.^o.b,x6 > Ij-gj ^^Q^ mittO Va^ llCUt agnOS acl^^uantibus mukis illa magnalc. 

1 A 5^ I , r r p^no expcdirctur. 

mtcrlupos. NoJiteportarclacculum, ^ 3/r/5«^«i^^mu/r4.]Muitihomi- 

^/C^^.c.t5 A 1 ^ ncs.adquosfalutisnuntiuseftpcrfc- 

neque pcram . nequc calccamcnta : &: ne- fc"<i"s . ^ *^''p^° adomncspcrferri: 

^ P t-i ^ ropandiis igitur dominu» mcflis Vt 



•t dicebatillis , Mcflis quidcm multa 
opcrarij autcm pauci. Rogate crgo domi 



^rnmcm pcr viam lalutaucritis. ^ In qua- deiig^t&conducatopctas. 
cunquc domum intraucritis, primum di- p^icuioaii.s vttiitatcmafferatis. 

1 - 1 Ncnttnem fer vtMn faltttauerttu. ] Ne 

citc . Pax huic domui. & fi ibi fucrit fi- ^i""""^i«i^^pri":*tasamicitiasac 

, faluiationcs.cQlcndas : nam tcmpus 

Jius pacis j requ iefcct fupcr illu pax veftra: ^j^"^^^' ^ ^p"^ magnum, cui cfiu- 
fin autem, ad vos rcucrtctur. 



entct finc vlla cundationc vacare 

Hn cadcm ^^^"'^- 

1 t ft 1 •! K .^j«<«^'»«/«//wiunf.] contentifami- 

autcm domo manete cdcntes oc Dibentes liati & faciu c.bo ac potu ,quinoa 

curiosc aut fumptuo&e aliunde pe- 
latur. 



M ^,4' apud illos funt. dign^ eft cnim opc- 



-.1,- 1 r -vr 1- r t } " MrrrrifyiM.] quxad viramalcn- 

rarius merccde lua. Nolite tranlirc de ^^am fatisciicpomt.qtiaiismercet 



"n . . I o _ . eftcibusfacilis&: familiaris. ficlocui 

domo m domum. ht in quamcunque ^^^^ Maith^ocxponitur. 

, . /' r Dedomotndomtim.l Conuuiiorum 

ciuitatem intraucritis, & iulcet>crint vos, autcommodiorisapparaiusfcaato- 

^ •* 1 ^ res mmimc cltote. 

.manducatcqua^apponunturvobis: ^ &c ^ /fa.d^ate^tu,apponu..tt^vohu]Nc 

i 1X1. curensquidnamapponatur, fed hm- 

curatc infirmos qui inillafunt: &dicite r;'f^4r;x?:a,u'"^^^^^^^^^ 
illis, Appropinquauitin vos rcgnum Dei. ;:;;/r^;°,';;rj,'%ir;i^r&: 
Inquamcuqueaurcm ciuitatcm intra- rairfig^^o^^JnSlvXo 
ueritis, & non fufccpermt vos ^ exeutes in ^^^;^; «f"""' '^""«'''j ^"'^ 

e z plareas 



i Ttumffulu/i^.) Tihtfimabeftvt 

avoHijaliquid conunodi nobis ap- 
rcticnmus. 

b Tamct] falutis vcftrx, non com- 
niodi noftti caufahuc miflli vcncra- 
mus.quam vobisdcnuntiarc vclbrc- 
uiicr volumus , li quis cam cupiat 6c 
accipcrc ftudcat: fm minus , & Deus 
pa^o promifToque fuo, &: nos otH- 
cio noftro fanfti laiisfeccrimus. 
C StuiTyro zr '^^^oue.] in quibus id 
agendum curauit Deus quod fatis 
efll-t: vcriim noluitt .t fieri miracula 
& figna atque in vobis , idquc iullo 
iutlicio.in vobis muha ficrivoluit ex 
abundanti mifcricor^Ma. dabunt illi 
pccna; iuftitix comcmptrc : vos vero 
maiorcs mifericordi^ etiam negleft?. 
d ^luivosiMdir.'] Euangelium nieu 
«lenuniiantcs.vt a me millbs, me au- 
dit a patre midiim: qui me audii,pa- 
trcm audtc. 

e In nomine tuo."] au4.1oritate ex tc 
accepta-, drtmonia non fubiicmn- 
tur nili auftorit.iti diumx : crgo tua 
diuina clt audloritas. 
i Videbamfaran.im.] aducrfarium il- 
lum glori.-c Dei & faluxis humanjc, 
co tcmporc quo Euangclium pndi- 
caricceptuni cft.videb.im vidone in- 
tcfna 8c vcra cadenrdm dc potertatis 
lua: foho tanquam fi-igur de c.-clo 
aperti/Timc & manifeftii7ime\ vnoq; 
tcmporis momento, quod fignu fuit 
illius irapcrij ruina:. 
g Vcruntamen m hoc nolitegaxidere. ] Vc- 
Itrum ipforum gaudium non debcc 
proficifci ex irto impcrio in fpiritus 
malos, &: ex potcftate fignorum.qii^ 
ad miniftcrium magfs Ip.-dlat, quaiu 
adipdus miniftri falurcm : fed gau- 
dcte quod niihi credcntes & obcdic- 
«es nominaveftra incacli'; confcripta 
confirmatis ; vo^que tcgni carlorum 
ciues adfcripii cftis admutendi,cdin 
apcrtum iam fuerit. 
h In Spiriti* fanElo.] Spiritll fan^o 
<juo fccundum humani:ate n plcnus 
etac,fuggcrcntc hanc laMdem,tanqui 
oiaculum pronuntiauir. 
i ^lfcountfitljdc aftpivittbH4.] Sapie- 
tia ti prudcntia huinana inieMigcre 
non potuit lationem confilio diuino 
initam de hominibus fanftificandis 
acdcificandispcr Icfu Chnfti huma- 
HKatcm diuinit.itcm, ciufdcmquc 
moriem &: rcfurrertioncm. namque 
hxc ratio omncm fapienti.T hominu 
acprudeniiae moduni-c.vcedit.neqtic 
CQgnofci pot^ft.nil: ab iis tatunj rtui- 
bus dmino m in-rcc^tigii. ij autcm 
funt paruuli,modc.^i ?: mices.humi- 
Jesquccordc, contrni & trementcs 
fermones Dci; quoniam /ico'a:'tum 
fuicante Patrem,qui .'jc pronuriauc- 
rat.Supcr quem requicfcc^ SpiritU!» 
mi^us , nifi liip.-r humilem 4c c m:ri- 
tiini. & trcmcntcm licrnioacs mcct? 



110 EVANCELIVM' CkV."^. 

plateas eius^dicite^ 'Etiampuluerem^^.«ix«u 
qui adh^dt nobis de ciuitate vcura^exter- 
gimus in vos/tamenhoc fcitotequia ap- 
propinquauitregnum Dci. ^''Dico*vo^*a«ite»«f.^i 
bis quia Sodomis in die illa rcmillius erit 
quam illi ciuitati. ' ^ Vx tibi Corozaim ^ ^ ' 
vx tibi Bethfaida: quia'ii inTyro & Si- 
donc fadla^fuifset virtutesqua^ fa6l(^ funt 
in vobis , olim in cilicio & cinerc fedetes 
poeniterent. Veruntamcn Tyro & Si- 
doni remiHius erit in iudicio^qiia vobis. 

Et tu Capharnaum vfqucadc^lum ex- 
altata, vfque ad infcrnum dcmergecis. 
'^'C^i vos audit^me audit:& qui vos£;?:itr 
fpernitjme fpcrnit.Qtii autem mcfpernit, 
fperniteum quimifitme. Reuerli funt 
aittcm feptuaginta"duo'cum gaudio^^di- 
centcs^DominCjCtia darmcnia fubiiciiin-' 
tur nobis *in nominetuo. . Et ait i!ii5,.. 
Videbam fatanam {icut fulgur decxlo 
cadcntcm.-. Eccc, dedi vobis potcftace 
calcandi fupra ferpentcs,& fcorpicnes, &: 
fuper omnem virtutcm inimici ^ & nihil i 
vobis noccbir. . Veruntamcn in hoc 
nokte gaadcre , quia {piritus vobis fubii- D 
ciunrur.gaudcte autem quod nomina vc- 
itrafcriptafuntin cxlis; In ipfi hora^tfi!!'^ 
cxultauit* 'Tpiritu*3 & dixit.Confiteor ti- Nn^piricu 
bi patcr, Dominecarli & tcrrx,qu6d\ibf-%frrL^ 
condifti hxc.a fapientibus & prudenti-^'*'***'*'^' 
bus , &: rcuelafti ea paruulis . Etiam pa- 
ter;,quoniam fic placuit ante te, 

Omnia 



CAP.X. SEC. LVCAM. 111 
Omnia mihi tradica funt a patrc meo. 
Et ncmo fcir quis fit fili', nifi patci:&: quis 
fit patcr.nifi filius,& cui volueric filius rc- 
iiclare. Etcoucrfus addifcipulosfuos, 
dixit,Beati oculi qui vidcnt qu? vos vide- 
tis. Dicocnim vobis,quod multi pro- 
phctx & rcgcs volucrunt viderc ' qu^ vos 
vidctis,&: non vidcrunt:&: audircqu?au- 
dicis, &: non audieamt. Et cccc quida 
Lcgifpcritus furrcxic/ccncans illum,&: di- 
E ccns, Magiftcr,quid facicndo vicam xtcr- 
nam pofiidebo? Acille dixiradeum, 
In Icgcquid fcriptum cRpquomodo lcois? 
^^IllercfpondensdTxic, Diliges Dominu 
Deum cuum cx coio corde cuo^ & cx coca 
anima cua, & cx omnibus viribus cuis , &c 
cx omni mence cun: &c proximum cuum 
ficucreipfum. Dixitque illi^ Redcre- 
fpondiili/ hoc fac & viues. Ille autcm 
' volvjs iuftificarc fcipfum^ dixit ad lefum, 
Mufp.«cfts £j. ^^^5 ^^^^^ nroximus? ^° ''Sufcipics' 
autcm Icfus,dixic,Homaquidam dekcn- 
dcbat ablcrufalcm in Icricho, Sc incidit 
p in larroncs , qui ctiam dcfpoliaucrunccu: 
& plagis impoficisabicrunc femiuiuo rc- 
litlo. ^ ' Accidic auccm 'vc faccrdos qui- 
damdcfccndcrcccadcm via : & vifo illo, 
prsetcriuit. ^ * Similiccr &: Leuitd , cum 
ellcc fccus Iocu^& vidcrct cum,pertra(iiL. 
^^^Samaritanus autem quidam itcr fa- 
ciens,venit (ecus cum: &c vidcns cu,mifc- 
ricordiamotuscft. ^'^I^Etappropi.insal- 

C5 liguuit 



ftas aduocandi ad rcgnum cxloium. 
homi ncs, indicai.diquc cis patrjx vo- 
luntateni, cicdcntibus &obedicnti- 
bus tradcndi mc ipfum cognofcendti 
non Iblum miraculu ac doftrina.fcd 
virtutc intcrna , fSc renouatione ani- 
mi & mentis tfc totius interioris ho- 
minis. Qju jnc fic nof it , noucrit & 
fMtrem nicum , alio niodo c]uam pcc 
lapientuiB & prudetiam hurea<\aia 
cognolci pofiiimus patcr 8c cgO;orr>- 
nisEuangcIi) fumma in hoc oracul^ 
Chrifticontinctur. 
b ^ct voi vtdcr»,'] Vidctis Euangelif 
mini/irum ipfum lummum .auclcJ- 
remque illius falutis.quam aniiqul - 
on)nes cupicrunt & cxpctierunt. Au- 
ditis Huangclivim ipfum vclli x falu- 
tis & fanitincationis , regnum uet 
iam propinquum ccrniti-;: crgo bcaia- 
h.-cc .xros vertra, &: fingulari Dei bc- 
ncficio aufta,cui contigii ho^ bonu: 
Yoscjur: beati quicuncjuc fide fic obc- 
dientiamccxcipiti*. 
c Tettns lUum. ] An aliquam fenten- 
riam diccrct propriam , vel a facrx 
fcriptur.^nornia, vd d Magiftrorum 
iuJicns ahcnam; & an do».'tr!nahicr^ 
vti dicitur , prcccderct in tcfponfb. 
frcqujns huius intrrrogationis cxcni»- 
plummMilnaioth. 
d Hoc fiX cr wMvJ. ] Nam vita: acter- 
Tkx initium in hoc feculo, & fpem 
firraam in aUcrum.facit pcrfcwla cha 
ritas.quaiis in hs duobiispraccpti» - 
exigitur Sei ncmo homo cll qui pri- 
mum iUud prarceptum fnhdc obfcr» 
uet exa.acq; pr.cftct, nifi Spiritu fan« 
(io audus.quod rcgni^^lcftis pignu^ 
Deus^^cr Cbriftum donac. 
c Vclry. 0t^.if.care fetpfun: .'^ DoArina» 
lis oratio cft , in Mifnaioih frpcv-. 
furpa'.a: id 'rt^volcns exaclam ratio- 
rem cognofcoread fuam spfius difci» 
plinam 6c iuftiScationem.Aicbat cu- 
pcrc fc intciligere defin:tione/»roAflflWj 
quarenus.inquam, pcrtinetci proximi 
nomcn. Sic iarpc in cxaftione prccc- 
ptorum & inftitutorum rogabant ilIJ 
Scnbx 5c fapicntum difcipuli .tjs. 
Sic Pctrus ahquainlo lefum rogauir, 
f Vt fuerdni] Saccrdos non ^xuti- 
ma'iit fc nroximum cfleilli milcro, 
fedfortaril- fupcriorcm ;Contempfit- 
que ilhim pr.xfc. fi verocxiftinuuit, 
non liUx it ficut fcipfum. 
g 6WA»r>.tiMrf, J habitus 5c cxiftima- 
iu$ non {olum laicus5i: prof^nus.ve» - 
rdm 5c infid«J»s aoit h.crcticu$;5c ra- 
men cor.'c 8f animopiciuforeratil- 
lis duobos , a quitu!$ piftate fupcrari ? 
oportucrat. 

h EtApprophtfis ] ro.-taffis Saccrdo* 4^ 
& Lcuiu homuus nUcf i» cflc dic«*- - 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



tJnturifcdnonritlseft cliaritatem & 
nrtfencotciiam folo aftVftu , fcd etii 
c^nstxj atque cffctlu , quantum in 
.nobis cft, orterdcrc, Noftram cnim 
Aommoditatem non artccvu laniiim , 
reddudio ii cooatu prolcquimur. 



i Va.iey&tnfae Jlminter.'] Vz nulh 
Iitbita rationcordinis aut conditio- 
nis tui' , fcd mirenx alicnx fpccic 
motus, homincm tc cfle agno(cas,& 
nihil humanum i tcalienum putes; 
ncc^uedjniiiias cum cui prarftarc bc- 
nchcium poflis. 

k K/1udicbAt veriumiUiw.'] dc icgno 
Deiloqucntis. 

1 Ctrcafrecjue»smini!Iertum.'] AfFe£V\l 
qiiodam pio cupicbat fumptuofum 
conuiuium, & multis ferculisplenii, 
idqac lautc & munde paiaic idau- 
tem curam afFert &: folicitudmem, 
cxcrcctque totam domum , aliudque 
grauuis agi con flnit. 
m Titrbxrti cr^tt plurima.'] Tu tibi 
fufccpjfti curam hoc tempore fupcr- 
uacanei ,non quac me ea caufaqua 
liuc vcni excipias , fcd quac tuam cr- 
ga mccuram & voluntarem opulfti 
conuiuij officio demonftrarc velis. 
itaquc tu leipfam lurbas , & alios 
«liam tuibare vis rc non ncccflaria, 
nimirum plurium firrculorum ftru- 
rtura. ad vuam autem cor^oris alen- 
daiTi vnum fatiscft fer.ulum,- mu!ta 
non foliiTn ofticiunr.fed occupSt ho- 
•trincm, &: ab ahis agendis grauiori- 
busabftrahunr. Maiianonadeocu- 
tans quah conuiuio corporis ego ex- 
Ciperer, opiinuim pArtem e'fgit-^ vt fcdf $ 
me cuangcUzantem excipcret.auidc- 
^ue audirct:hoc eft quam ob caufam 
«go vcnio, hoc cft ruod ci:ro : ideo- 
-^ue Kic pars,qu-T mcfummopcrc 
tan^it,7ij>r anfrrcTur ai- ea. Nec dicam 
ci,vt reli(fla luan.^cHj audiendi cu- 
ra.fnperuacanea curet; qua: tu etiam 
On^.iitcre pofli\s, & me cum illa fcdes 
«udirc. facileautcm vnum ahquid 
parari poftca pofict adcibi vfum*. 

c A p. xr. 
« Dcce nos ir.ire.j Aliqua orationis 
forinrlaccrti argtimcnti nos imbue, 
vtcTieri magiftti (uosdifcipulos, vt- 
ouc lohanncs , qui cx doftrinarfux 
ac pornitcntia prarccptis,prccationc« 
oppci tunas compofuit. 
b CnmoraTis^dutte.'] Hoc precu vc- 
ftrarum atgumentum ha-c formula 
fn ex facrisfcripturis pciita,qu9 om- 
tuum expcteivdom (iiauni coauncc. 



111 EVANGELTVM CAP.XL 

liaauit vulncra eius , infundens oleum &C 
vinum: & imponens illum in iumcntum 
fuum^duxitin ftabulum curam eius 
c^it. . Etaltcradieprotulitduosdena* 
rios;, & dcdit ftabuiario, & ait, Curam il- 
lius habe ; & quodcunquc fupererogaue- 
ris,ego cum rcdiexo redda tibi . Quis 
horum trium videtur tibiproximus fuif- 
fe ilii qui incidit in latrones ? Atillc 
dixit^Qin fecit mifericordinm inillum, 
Et ait illi Icfus,* Vade», & tu fac flmiliter. 

Fadum eft autem dam irent, & ipfe in- 
trauit in quoddam caftcllum: &muIierQ 
qu^dam Martha nomine,excepitiIIum in 
domum fuam & huic erat foror no- 
mine Maria. c\ux etiam fedens fecus pc- 
dcs Domini/audiebatverbum illius. 

Mnrtha autem fatagebat \circa frequcs 
minifterium.qua: ftctir & ait, Domine, 
non eft tibi cura^ quod foror mea rcJiquit 
mefolam miniftrare? dicergoilli, vtmc 
adiuuet. Ec rcfpondens dixitilliDo- 
minus , Martha ^Marrha , foUcira cs , & 
" turbaris erga''p!urima . Porro vnum .^1^««- 
eft neceflarium. Mariaoptimampartcm 
clcgit, qua; non auferetur ab ca. 

c A P. XI, 
jg^T fa£lum eft:cum cflet in quodam lo- 
coorans;, vt ccflauit^ dixit vnus cx dif- 
cipulis eius ad eum ,Dominc/docenos 
orare^ficutdocuit&lohannes difcipulos 
fuQs. ^Etaitillis,'Cuoratis^dicite,Patcr,Jk^-f.«i.> 

fandificetur 



• FUt volii- 
tas cua, Hcut 
m cxlo &: iii 
tcrra 4 MS. 
c.s. 

• quotidic 
21 MS.G.S. 

• Scdlibcra 
oos i lua^. 



B 



CAP.XI. SEC. LVCA\f. uj 

faiuT:ificctur nomcn tuum. Aducniat re- 

gnum tuum, ' * pancm noRrum 'auori- f.-^'""^^-^ p^^'» 

^ 1 *** iivyi ii. um ^wjUULi leftis conuiui) quo cgcmus vquou- 

dianum da nobis ''hodie*/ & dimicre no- ^«^^"'^•^^''^"^p^:"^^' babcrccu. 

I . j l.tv- llLi- picmus , habituru|uc rumui,<^;w<.;tf 

bis pcccaca nortra,liqiiidcm & ipfi dimic- 
timus omni debcnti nobis . Et ne nos in- 
ducasintcntationcm*. ^ Etaitad illos^ 
Qilis vcrt rum habcbit amicum ,& ibit ad 
illum media nodc^ &: dicec ilU , Amice^ 
commodi mihi trcs pancs, ^ quonia ami- 
cus meusvcnic de via ad mc,&: non habco 
quod ponam ance illiim: ^ & illc dciucus- 
rcfpondes dicac, NoU mihi molcrtus efie, 
iam ortiu claufum ert,& pueri mei mccu 
funt in cubili : non poOum furgcrc & da- 
re tibi. * Et "fi ille perfeucraucric oulfans': 
dico vobis , ccfi non dabic ilh furgcns 
co quod amicus eius fic / propcer impro- L»atrn^^^^^^^^ 

' ' ' ^ - Labor omma vincic 



Marc.i j.ci^ 

& i^.a. 7 
6" 16.C.2J 
IfLob.l.it. 5 



♦cxrcftii 
Msa. 



biracem camen eius furgcC3&: dabit illi topcobu,. 
quocquochabecnecenTarios. ^ Ecegodi-- 
co vobis^ Pecice, & dabirur vobis : qua^ri- 
cc, & inucniccis: pulfarc,& apcriccur vo- 
bis. Omnis cnim qui pccic^ accipic : & 
quiquxric, inuenic^ & pulfanci aperictur, 
Quis auccm cxvobispacrem pecirpa- 
nem, nunquid lapidcm dabitilli? Auc 
pifcem:nunquidpropifce fcrpcnccm da- 
oic illi? Auc fi pecicric ouum:nunquidi 
porrigec illi fcorpionem? ' ^ Si crgo vos 
cum ficis mali,nortis bonadaca dare filiis 
vertris: quanco magis paccr vcrter *dc c<^Io 
' dabic fpiritum bonum peccncibus fe? l^.l^tt^^^X^^^^^ 
'JLicnt eiiciens d?monium,& illud crat ^::^^^^^^^:^ 

xnutum. 



t ^^irAtdflwttHrhd.} audito ho- 
miiiis iVimone , quod lignum niani- 
ftUum tu t d.tnionij cicch. 
b 'i\ j'<iiaet.] Non qui ncccfiafium 
puxa: lu lignum ue cxlo in rc ta n 
■.iaia , ica-iliuin iurbarccupcrcnt,&: 
pr.itei laaonc cogcie, vt lii.nuni dc 
c,lo ciicr. .,»:ui faicieiur ll- i.on pofic 
daix: pcifuadcrci rudi poi'uio 

illuuj u'.lul habeti; auftoiitiJis a ca:- 
lo , te i .1 princ:pc da*moniorum, vt 
Sii.) diucbant. 

c ( um jortu armattn.l Si Bcelzcbub 
tonis cft, & armisinflruaus.vi atiiu 
lu im cuitodirc poilit , non elt cur 
j^«a.iaiur Te duip::ipfe nunquam gra- 
lis daoit al;qu:d eoi um qus pofiidct. 
trgo ii expo!iaruusclt,a Fornoiiali- 
«juo eilvinccndus. Huuis mund: im- 
p.rium tyranajdc quadam occupa- 
bat Ccchcbub , aiquc Tuis militib js 
& minilhis vtebatur a i capicnaos 
honunes , 6c cxpoliandos animi & 
corporis virtuf.bus. Nunc vidciis ar- 
nia cius in quibu^ confidebat aufrrri, 
hoc clt darmoniorum malcfi^avim 
deuci.ljpoliaabipfo ablata dil^nbui, 
altis refhtui viium , alns auditu , alii; 
nitniis & f?rmoms vlum. Confc- 
«jurns igitur cft illim vinci a fortio- 
tiy ik virtutcm mf^*t icricflcciicien- 
<li daemoni-.non autcm inipfo vido . 
<1 Cy.nnmhiundtiffftrttHf.] CtJm fpi- 
ritus errons &: ignorantux , aut alias 
antmo ac mcnii r oxiuscxit ab ho- 
nunr, f.:'.(Susrnanifcita fpiruu» diui- 
m jllulicationc acvirtutc ,ciim illc 
n m poffit quicfccrc ,aut a malo in- 
feceiido abilinerc ,inuadii alios fa- 
luos & ircptos, abahcriatos a fcnfu 
Dt i, ac v:r.T pi tatis , cuiufmodi gc- 
ti!es&: idolorum culrorcs funt. lcd 
cum pto fua ipfiu^ maligniratc mi- 
jiui idonra lock illaixiftimei ad ma- 
lcficentia: fua: cx.rcitationcm ,non 
poteft confiiierc. qua.»^obrcm ad il- 
la maiota ingcnia,qux priii> ociupa- 
ucTat.reuu-' cogitat, vnde manifcfta 
dmini fpirirus vcritatc fuerat ci. Qtws. 
ibi.lf m inuenir fpirirus veritaic af ni- 
lam impugnatcm &. repulfam fu fle. 
videttoiara i cmum fibi '•acpeditam, 
frana Dcivtpore rcicfta ,vacantcmj 
aflumit fecum fpintus confuiTonis, 
czi itatis, indurattonit, it;ui(Uz,flia- 
liiir jalio que lc ctiam noccntioies 
huiu-; gencris : 5: in^reffi, domiciliQ 
rollocanribi; rcddunrqup homineni 
Veriindcciltm ,incptum, ftupiduni, 
cxc iim,atqur adt 6 iiiduratum . diui- 
i)o iu«ticio id pcrmittcnte ,inpuni> 
tion m rorum quivtriiatem non e- 
cif ciuat,fcd confcnlctui inK^iuuui. 



114 EVANGELIVM CAP.XT. 

mutum'. Et cum eiecinet dxmonium, lo- 
cutuseftmutus:&:*admiratxfuntturbx. 
' ^ Quidam autem ex eis dixerut, In BeeU ^-^^-j-^'» 
zcbub principe da:moniorum ciicit dar- 
monia. Et alij^tentantes^ fignum dc 
cxlo quxrebant ab co. Ipfe autem vt 
viditcogitationes eorumj,dixitci5,Omne 
regnu in feipfum diuifum derolabitur , ^^'^tc'!^ 
& domus fupra domum cadct'. ^ ^ Si Lstc? ^ 
autem &c Satanas in feipfum diuifuseft: 
quomodo ftabit regnumcius? quiadici- 
tis in Beelzebub me eiicere dacmonia. 

Si autem ego in Beelzebubeiiciodx- 
monia^ filij veftri in quo eiiciut? Ideo ipfi 
iudices vcftri erunt?. Porro fi in digi- 
to Dei eiicio da^monia : profedlo peruenic 
in vos rcgnum Dei. 'Cum fortis ar- 
matus cuftodic atriumfuum: in pacefunt 
ea qux poflidec. Si autcm fortior co 
fuperueniens vicerit eum: vniuerfaarma 
eius'^auferet*in quibus cofidebat, & fpo- ^^^"f^ 
lia eius''diftribuct . ''^ Qui non cft mc- ""^^j^/'^*^ 
cum,cotra me eft: & c|ui non collisit me- 
cum, difpergit. ' Cum immundus fpi- 
ritus exierit de homine, perambulat per 
locainaquofa, quarrens requiem .Et non 
inueniens,dicit,Reuertar in domummea 
vndeexiui. "'^Et cum veneric^inuenit**""^*»»- 
fcopis mundatam & ornatani. Tunc ' 
vadit, & afTumic fcptcm alios fpiricus nc- 
quiores fe, & ingrefli habitanc ibi . Et fiuc 
nouiflimahommis illi^ peioraprioribus. 

*^Fa£tum 



CAP.XI. SEC. tVCAM. 

Fadum cftautemxumh^c diccret,ex- 
tollensvocem quxdam mulier dctuiba, 
dixit illijBeatus venter qui te portauic, &c 
vbcra qu? fuxifti. Atille dixit.CTuin- 
im6*beati qui audiunt verbum Dei, & * .«''^^^''«^'««f^t.^^^^^ hoc 
cultodmnt illud. Turbis autem con- ^^„1?:".'^." 



animoru 
cmu^ caufaipfe 



«•» .«...!, currcntibusjcocpit dicere, Generatioh^c, 
gencratio nequam elh fignum quxrit,& 



1.4.1 



gnum non dabitur ei , nifi fianum lonx 
prophctx. Nam ficut tuit loi^is figna rau^uZ^Z 
Niniuitis,itaerit & filius hominis gene- 
rationi ifti. ^ ' ' Rcgina Aultri furget in 
iudicio cum viris generarionis huius^ & 
condemnabit illos 



Euangclium pradico. 

b Generationetjtivn.'] malum homi- 
numgenu' ,&l>culum pcruerium: 
Het boxia &audit, 
qua:ritc|uc ea 
l equi. mdiuii iio- 
on : nim ligi«i$ dc cf- 
lo cditis vcru- Chiiflus confirman- 
dus cft ,rcd ligno cfficitntia: morrii 
ac rcfurrcdionis ilhusin homiouni 
animis. 

c Regim ^u(hi.'] non tot tantaqu» 

pcricu'a fecit fapic iix Salomonis, 



A • » r* •! quam tamrn iiimmopeic admirata 

: quia vcnit a nnibus co fcnaquccft , quot quai.taqu 

terrx audirefipicntiam SaIonionis.&: ec 
ceplus quamSalomon hic. ^*' ViriNi 
niuitx furaent in iudiciocum gcncratio 



neratio h.Tc fci it lapicnti.T mc.-v, qui 
omnibus argunieti.' ccitillimam td- 
pcrit. Itaquc fi dc Sapic tiaquxta- 
t\iv, plu4 cjUiVn Salonon i u eft-. 
d Vtrt Ni/nuiu ] 6i vcro d. figni^ qu?- 
ratur,Niniuitacbar.uiruniIon5, nar- 
ra tcm fe fuiflc in vcntrf ccti tribu* 
di bu' ar nodi us. verum fuit,fi- 
gnumquc accrp runt Niniuitarvo- 



ne hacj & condemnabut illam, quia poc 
nitentiam ecjcrunt ad prxdicationcm lo- lumati Deirrgafcvtpcrnitrmiani 

^ J. . ^ 1 VT ageicnt, ahas prnturi rrrui:f<-.1 figni 

nX. & eCCei>lUS qUam lonaS niC. NC- ilbusr mipleIonasmfecvp.rtu$c!i: 

^ l, i r 1 * , lulli alij comn u ic uit f-nlum illu 

* ■ ■ ' .-w^^ l...^^...^^..... ^ 0_ '. J'^_ _^ C J; • 1 • 



Matt 

Mfn.^.(.i I 



■> crir.nam filius 
hominibus 
aliis in fcre 'ctibu>.,mortiHcatio is 
&: rcfurrcf^ionis fue virtut.m 6c fca- 
:erium. 



uccrnam acccndit , & in ablcondito mortifi.ationis & rcduus in lucem 

. 1 r W & viiam,nifi narrationc i5tum Hic 

ponit.ncqueiub modio:lcdlupracande- vcropiusquamiona crj 

1 I ^ _ r homims communicar<it 

labrum , vc qui ingrcdiuntur,lumen vi 
deant. Luccrna corporis tui^cft oculus ^um.Magnumniyft 
tuus.Si oculustuus fuerit(implex,totum 
corpustuum lucidum crit: Ci autcm ne- 
quam fuerit ^ ctiam corpus tuii tencbro- 
fumerit. Videcrgo nclumcn quodin 
•vtfieura. ^^^ft> tcnebra^fint. Si ergocorpus tuii 
jFj,^-*^ totumlucidumfucrit.rion habcnsaliqua 

JyUavartwt vt- 7 1 

^Ji'intt- P^^^^^^ tenebrarum: crit lucidum totum, 
r^mfi,vcr^ ficuflucernafulgoris illuminabit te. 



. w«*«.oir«ffladci.f«q«tm! EVANGELIVM CAP.XT. 

;uu;t;Td~s. "r^^ Et cum loqueretur, rogauit illum qui- 
fu^'«t;:":Ltu":=;o^^^^^^ dam Pharifxus vt pranderet apud le. Ec 
mr™-""''""''""'"' ingreflfus recubuit. ' * Pharifeus autem 
pro corporis.cukis /igMficationem cocpit iiitra lc reputaiis cliccre y quare non 

pjrificatio vaforum & calicum rc- 1 • rv' . J: ?9 nt-nV 

Lcbat. • baptizatusefictanteprandium. ^ ttait 

con^ruTtJrnfmtnlLo^^^^^^ ad illum/ Nuuc vos Pliarira:! ^^.m.* 

corpus cnim animi domicihum &: 1 1 / /* • n •> 1* * o « 4^ 

tabernaculum eft: atqui animum pu CIUO cl deroris elt calicis catinKmunaa- 

noremcfle oportct,pra:cipue faftum . | . CL fL 1 ^ 

in tabcrnacuiura & domiciiiu Dei. tiST Quod autcm lutus ei t veitrum,pien um 

Quamohrem maximum lludiu im- n • »» • • • AO n \ ' ^ ^ 

pcndi oportet in animo huiufmodi cit raoina & iniquitatc. otuiti , non- 



P' 

immunditiis purgando .quod vcrcj . *. 'll'r* /1. '^*J Jt» 

adcorpusetiampurgandumattinet, nC QUl rCClt QUOd dC lOnS Cltj Ctia IQ Q UOU h 
fi id ftudiuquod in manibusaqua w.* n ' 4.1«! v 7 " J 

abiucndisponitu,mpauperuinopia dcintus elt^recit.^ Veruntame quoa 

manjbus veftris lubleu.inda ponatis; c r\ \ \ C 

omnia profcao munda fimvobis, luperelt, datc eleeniolynam : &: ccce om- 

<|uanquam aquz lotioncm prxtcr- ,^ \ c 14. 1 1* 

«littemibus. ^ r niamundalunt vobis. Sed va^ vobis 

d Verufjtamen cjuodfupereir.) Non "--^t • • •ei 

gnificatuthociocopropr.ceieemo- Pharifeisj quia dccimatis mentam & ru- 

lynam crogandam ellc cx abundan- ''1 

iibus & fupcrfluisrfacii^ cnimad- ^am & omneolus: & prastcritis iudicium 

mittithanc exceptionem humanaa- , I 

uaritia, & cgeftatcm fuam cxcuiat gr charitatem Dci.hcc autcm oportuitta- 

opinioncrerum commodarum, non . fc- l 

«Tot^^^ '^^^■C' ^ ^'^^ omitrere. ' ' Vx vobis ^'^f 
"^Juu^t"""ul^,";""Xr PharifiEis,quia diliaitis primas cathedras 
^::f:^t^::'i^'X'^i^^ fynagogis^&filutationes in foro. 
?crrrrl;tT,t"tt"„: Vx vobis quia eftis vt monumeta qux 
c?o;™;.'^X-M-cu^^^^^^ no" apparent , &homines ambulates fu- 
SmopinTuf pra, nefciunt. Refpodens autem quida 

e Dcctmatu metham <5r rMf47w <ir omne 

♦/«/.] Curiofam & nimis cxaclara CX- 
interpretationcm & obfetuacionem in pr.tccptis minorihus & facilioribuj , qnar magis ad fignificationem, 
tc adcxtcriorcm iuftitiam.quam adinternam refercbantur , notat Icfus; cum rcprchcnlionc ncgligcntiar, &: affc- 
ftat.t ienorationis maioru prxccptoru. Scd quia locus cxigii.ipfam rc breuiter aperiamus: Scnb.r accuratc nimiii 
expcndcntespr.Tccptum illud, Omncs decima:terr.x,fiuc dcfrugibus,fiucdc pomis arborum.Domini hint.quod 
ad vcrbumcx Hebr.-toficfonat. Omnisdccima tcrrac cx fcminc terr.T, & ex truftuhgni, Domino eft: interprcta- 
ti funt,debcrc dari decimas ex oinni fru^u ligni. atqui lignum apud cos etiam hctbarum caules & culmos,atquc 
adco ipfarum hcrbarum plantam fignificat. Ex quo fcquitur.iuxtaillorum dcfinitioncm ,dcbcri dccimas om'nium 
hcrbarum , quarum vfus ahquis & fruaus eft in caulibus. Ergo olera dccimab5t viridia in fpccie, quia olcris vlu« 
communisnoncft exfeminc, fedcx ipfo olcrc:ladtucarum, brafficarum fcmina nondccimaban'tur,quia corum 
non cft vfuscommunis.brafficilaaucx &c.dccimabantGr. Sunt autcmquardam , quorum vfus eft 8c viridium 
& aridorum, vt menth9,anethi, & cumini. ideii cxprcfla cxpofitionc in traaatu Dc paitibus , & Dcpolluu iL 
Dcprimogenitis, ftatuitur.vtquiexaacaecimarc vclitmentham , & cuminum , 5c ancthuai bi« deciratt'in 
olcre, & in fcmine: cactcra olcra omnia in hcrba. Hocindicabat Icfus. * 
f VnmM lathedra^.] Ambitiofi .arrogantcs & fuperbi cftis : idque iam decreris ftatutisque in veftram auaoriti 
tcm fanxiftis, cuiufmodi illudeft, Populusicrra:. idcft, fcculareshomincs ,cfledebcnt fcabcUum pcdum Phari' 
fxorum, & dc confcflu & auaoritate ac loco fedium Pharifxorum Sc ScribarummuJu conftituta fuivt o,,, 
fumurinMiliuiodHtaaatudc hh a c i « a, idcft.Dcfcfto, cap.i. *"«««conimutaiuiK .^u«I». 



CAP.XI. SEC. LVCAM. rtj 

cx Leoifperitis , ait illi, Magiftcr, hxc 

J- ^ • t i. 1 r • flrina tc auaoritaic Pl arilxoriun 

dlCCnS Ctiam COntnmeliam nOblf raClS. rcs rirmantur, & noftra: rua d,gn.. 
4.6 ^ -11 • 1 • T «r • • • tans ratjo habttur. Kani 1 hauiari 

At llle ait^Lt VOblS LeCTllperitlS V^e.-qnia tatum crant r,g.di oblnuaiorc.do- 
b . 1 . S-1 ^ * rtrinc Scnbarum Pharilarus.vt Pha- 

* oncratis nommes oncnbus quxportare r,ia:us.mhiidoccbat;kd >|,jcd,ic,- 

r» • r* 1- • n pluiamo blciuabat ; ahosi]i'C fxcpjo 

nOn p0Hunt3&: ipll VnodlO-ltO VeltrOnOn mag,s.quampraccpt,5&:,nfl,iut,s, 
\ . f Ai\7 I • • \r >i Itiuercprohtcbaiur . Sir.baiij crat 

tan^^ltlS larCmaS. ^ ^ \X VOblS^qUl Xdlh- ^occrc ac dcclararc. Iot.,a( tamca 

1 idcm cflc Sciiba & Pharii.Tus,&. ia- 

catis monumenta Prophetarum : patrcs ccrdosctiam: non pugnabant hxc 

n* •! "•Il A.% r\ C r\ ^ fccum. 

autcm veltrioccidcrutiUos. ^ Prorcdto ^ (3«cMr« ^0«,««.] vfu»cftvcrbo 

f\ . . . \ I f . f ipforum proprio. nam praccpta & 

tCltlhcamUll qUOd COnlCntltlS OperibUS mmturaab.lhs vocamur tarh a: 
_ * . • r \ idclt, onus,lafliti.do,&: Jabor. cum- 

gr> patrum veltrorum: quoniam ipli quidcm quchu.uimod.ccrcmon,ai.aa(ndua 

l r I przccpta, ontracjuxdum cflcnt, illif 

eOS OCCidcrUnt , VOS aUtCm acdlhcatisCO- ad=undaccriaflgmficat:onc,,lhron 
^ lolum auaaddebantoncraprjctpio- 

rum fcpulchra. Proptcrea & upicntia ruin.fedonera.piavcicxicgcvcicx 

1 1 1 jplorum doctnna .mpouia, noujs fic 

Dei dixit.Mittam ad illos Prophctas & «cog,,atisc,rc"n«*n"isaccumuii. 

' r tcs.grau.ora rcdiJcbant.vndc frequc- 

Apoftolos, & ex illis occidenc & perfe- r„";Tft.,^?,b°ndJ"o:;u".'rdMtr. 
quentur: ^° vcinquiratur fanguis omniu ^,^:°;,';i,fsXl7R;"K^^^^^^ 
Prophecarum , qui cffufus eftaconftitu- -^^^.1;^^^!::^-^ 
rionc mundi a gencratione ifta, ' ' a fan- 
guine Abel , vfque ad fanguinem Zacha- '^,:;:^^:^:^^^ 
" rix,qui pcriic inter altare & xdcm. Ita di- t^t» ftSdl;ic"oT<^^^^^^^^^^ 
co vobis , rcquiretur ab hacgcneratione. "^^T^^^^^^Z::;::;;^:::::;:^ 
.^» ViEvobis Legifpcritis,quiatuliftis cla- 'I^^Z^^^^^^^f^^l^'^ 

r •^ ^ :.^...-^;/l: ^ Q _ ^ _ _ jta intcrprciamini , vt difticilhmum 

UCm lClCntia: , ipll nOn intrOlltlS , & COS rcddatis ingrcflumadvcramlc.cn- 
•1 I 'U ' CL: 5 5/^^-^ iiam, totfeptis, lotvallis , lot pr«cc- 

qui mtroiDant proniDuiitis. \^um au- pt,s drcunftamiarum &: nouaru re- 

'1 J •!! 1- * ^ ^ DL rumavobi$ciicijfcptam,ita vtfcm- 

tCmha^C adlllOSdlCerCt , COCpCrUnt Pna- pcraddifccmcs.nunquam adfden- 

-r • ^ r •r ' r fi. o tjam veritatispcrucn.ant. Ntquevoi 

nlXl &C Lcailpcritl PraUltCr mUltCre^OC imrat,s.quor,aminhisrebu$.mmo- 

« . ^ P I. ^4- ' I" J"^ ramini nimium , qua: m.nus ncccf- 

oseius opprnrieredcmuJtis, mnaia- farixfumjncqucahosquicquiprx- 

1- • J J tcrhxcfol.dum iVirc flnitis. 

tes ci, & qua^rcntcs ahquid capcre de orc ^ c^perunt rhar,f.i ^ ugiff^n'u-\ 

.... « A^-*.-... ^...^ Altcri.fluod fan£iitati$ xft,mationc 

CIUS, Vt aCCUlarCnt eUm. fuxminu.,altcri.qu6ddo«flr,nxau- 

. p iloritatem propriam clcuari illa o,a- 
2* A 1 . tionc lefu mctucrcnt. 

C OuM^ offrrniererlemulnf.l arpucr c vci l>a cius roultis deduflionibus , & confcquftii.squ? indc coU.gi argumen» 
cabantur, vt quod perfcaioncm Pharilaicam improbarct, qu6»l nullos magiftros cflc vcllct ,aut omnetdoccre 
poflc diceret; quod fcptaab ipfis ,ta appcllata legis eucrierct , non diftingucrct inter facrum & profanum. qu64 
hpno'Um ficdignitatum rat.onespcruerterct:hoccft oic;'/'r»wm,&: grauitcrinliftcrc ^uifidiantaet, 5c captantes a!u 
quem velcxtortumcrrorem , vel verbum fubitum.vcl ambiguum, quod in malam partcm verti & hrmari poflcc. 
laftabani autcm fic: Ergo, vii diccic hoc^ ergo illud lignificaj, &c. H«c phialij vfiiauflima cft in Gamara,hoc cft 



IZS EVANGELIVM CAP.XIT. 

in fiipp!cmento Mifn.aimh^Rabbi N.dixit hoc, &: R.N rrra^er fecitcum, vcl crrare fecit oseius: ideft.confcouco- 
tia &: argunienraaoncadiiinda i'lumccpir&: rcdarguit. Pra-ftaret magisilhsdialedicam ncfcirc , ncutquulam 
cx illoru numero iam moriturus difcipuhs fuis dmtrnaque ab jIIis rogatus,Mag»ner.doce no fcmitas vitX; aif, 
Curatc honorcm pro.ximoruni vcftrorum, aueriitFfilios vcftros dlogica, fedtrecos iubcic jntcr gcnua fapicn- 
tum: & cum oraueritis, condderaic coram quo Haus. 

CAP.XM. CAP. XII. 

ftudio vidcndi & audi^ndi lefum: A/fVltis autciTi tLU*bis circiuiltantibus, ^^^''^- 

namque hicmosturbaru cft, inqui- ^ C,^\ 1 1 'L ^'^^' ' ' 

bus varia irgcnia , variarcjue fcnten- 

lua vc icuiiucem concuicareut^ ccepit j\ 
cfnum^diurd^s^cn^^^^ diccre addifcipulos fuos ^ Attenditc afer- ^J;'''^-'-^^ 

recentiadhucmemoriadifputationis ^ r» I T 1 n I n ^'^^'i-'-*-^ 

cumPhanfa:ishabitx:id quodtur- mcnto T 113^11 coru Q uod elt 1 i v pocriiis. 

bxnonqgnorabant. ibxT-T-lW /-» 

b m«/.mfr,.;o/.m«./?.] orariohxc iNinu autcm opci t uui clt , Quod Hou 

frcqucntcr vfurpabatur a Scnbis & r 1- i K.^^tfr. 

Magiftris vtreribus,in ^*- — 

ceptis tradcndis : ciim 
uatc interrogabant magi 



cnim M», 



recentiadhucmemonadifputationis ^ r» I T 1 n I • n 

cumPhanfa:ishabitx:id quodtur- mCUtO T 11^^11 COrU m, Q UOd elt 1 i V pOCrillS, 
bxnonqgnorabant. lbxT-T-l\\ . /-» 

/?.] prarioh.Tc rslinil autcm* opci t uui clt ^ quod Hon 
doVrinipr?- reucleturmeque abfcondituhi.q uod non 

difcipuli pri- r • - . . i • i- 

jiftrosientcn- lciatur. ^ C^ucmam oux in tenebns di- 

iiam ahquam. ipli autvmpnuate ic- ' f\' ' ] 1 • 

fpondcbant dicerefoicbant.Q^od xiltis.in lumine diccntur : & quodinau- 

auduisin cubiculo , dicuc in platcis: 1 • n i i 

^'^^^ ^ft^s mcubiculis^prxdicabitur 
rv:,::"a~r;ramT„'!ct I^ico autem vobis'amicis 

fi?" Ne terrenmini ab hisqui occidunt 

nSr4ctT„r;^ '^«^'P"^ > ^ ?o[ihxc non habenc amplius 
^ZZ:Z\^:T:^^:ZZ ^"^^ ^^"^'^nr- ' Oftcndam autem vobis 
^Z^^Z^J^^IIt timeatisrtimeteeum quipoftquam 
^^^^^r^::::!^^:^:;^ occidcric , habet poteftatc mitcere in ge- 
t^!:^:^:;^^::!™;:^ hennam . ita dico vobis , hunc timcte. 
ru"mui:T„TutX5? i'Tur™V ' Nonue quinquc paffcres veneunt dip5- 
l^:^';:^^::^:::^:::^:: dio : & vnus cx illis non eft in obliuionc 
^Tosli:;:;:rir:"'Jir coram Dco? ^ Scd & capilli capitis veftri 
& ^X:^::^:Z^^;::::i omnes numerati funt . Nolite crao cimc- 

*/wja, cdm omniaqua:audiui a Pa- r/^. ,^-» ^ ,^ "l - 1 • n • d 

iremeo,notafeccr,m vobis.Tacilla niUltlS pallCriDUS pluriS CltlS. DlcO 
notafientaliis.cx qiiihu-aliquivc- «„t.«-.^ • • ^ ^ Mirc.Z.d.iU 

ftr.TVitxinfidiabutunfednetimue- ^UCCm VODlS ^ VjmniS qUlCUIiqUe COnfcf- 
ritiseos:namquenonfuo,nonaIie- f;,^ r,,« * i • -i' 

no, fed veftro tcmpore moriemini. ^^s rucrit mc coram hominibus 6c nlius * ^ ** 

idquc curabitur a Patre mco, cui L^,/7:, _ • C \ ' \\ Ji ^ 

omniumcapillorumcapitisvcftrira- ^i^lIUlUS COnnteDltUr UlUm'COram Qn "inilloi 
tioc-rtaccnftat:exquibusncquev- ]• -r>^ • . Ms c $ 

nus eucllctur infcio Patic,autnon ^^HS Uei. qui aUtCm nCMUCrit lUC rn- J^f^.ii « I» 
permittente:idque in gloriamvtili- , I • •! w i . » •►m^-v^w 

.a,c„H,u.vcml ' "inhominibus,^icgabitur cor;lanaclis'^-4>b^ 

d Drcorttt.^cTOx^fl^M.] amicis meis.qui- ^ <-nj^s^n;> tui 6 ms • 

bus rcuelauero omnia , &: viitutc T^/f»i * * 

Spiritu$fanai,eaqua:icuclafafucrint,confirmauero e\ his aui u- . i-^Cl. 

homiaibus,fimilc«pericturn/eume;gafctcftimonXJL^^^^^^ '^' negaueru coram 



C TnfliuDttemtr.k.'] Apcrtc ctinmxft 

hoc loco lelus tcnipora & cor.di- 
liones hominum : nani duxcondi* 
tioncs lunt troruni qui Iclum norut: 
alicra corum aui filium hominis cflc 
ccrtiffimc crctiunt ; quoniam fciuni 
cum clll' homincni natum in lio« 
nuincio,fadum cx muliere: & hi bi- 



CAP.XIT. S L C. L V C A llj) 

ul^.nln Dci, Et omnis qui dicit veibum 'in 
filium hominis , rcmittctur illi : ei autem 
qui in Spiritum fanftum blafphemauerit, 
non icmittctur. ' ' 'Cum autem indu- 

/-r»i-if «Ti^o tt^ /^Ti-i^ -rv^^^« o J •/! fariam diftmpuuntur , quida cnira 

cLia vub 111 iyiiagogas,<y aamaaiitratus cumagnorcunt homincm, &: Hlium 

\' *^ ? • • n' 1- Dcinon crcdunt , vt ludxi. quidara 

CC pOteltaCCS, nOlirC lollCitl CfleqUahtCr, vcroprxtcrharcfihumDccrcdunt, 
• • . * addudhad crcdcndum miraculis.Ic- 

^lionibus Kiiangcliorum, &: auftori- 
tatc EccK/:.T. aiij autcm acccptai 
Spiritu landovittute &: icuclationc, 
illum filium Deicrcdunt cfle longrf 
pr.Tftantiu$, c]udm iMi priorcs ; qu:a 
aduiri dono duiinohabcttcftimoniii 
Dci in (e. Igitur cui verbum uixuit m 
flu-jnliomum primo vcl lccundo mo- 
do credituni aut cognitum,rcmiitc- 
tur iili , j anitcntia tamcn prarcc- 
nic.vt rcn.ifliim cft Tetro. nauttm 



j M s. .Am 



aut quid rcfpjndcatis.aucquid dicatis 
Spiritus enim fandus doccbicvos in 
"jS^i.^^^ ipra hora''quid'oporceac"vos' diccre. 

Aitautcmciquidade turba^Magiilct, 
dic fratri meovcdiuidatmccumha:rcdi- 
' ^ At ille dixit ci^Homo/quis mc 

y-» . . . •. . y ■ ' r " f' 0"* S/^irjfkWi fantlum U.ifpicwautrtt, 

nltlCUlt UldlCCm aUt dlUllorC lUper VOS? "o'nr>mctc:ur. Scdha:cJong:orcmad- 
_ . . / 1 11 \T \ 1 huc difputationcm poftulant. 

Dixitque adillos , Videtc&caucce ab ^ cum^a.n^mdiuot.] prxdidtdif. 

1 . . . •' . cipulis idtjuod cucnturum cratpojt 

quia 3 non in abundancia «ccfptum spir.u^m ianaum.qu»v.r 



tatcm 



»5 



cmxni auaritia 



tutc magna icftimoninm darcnt rc- 



\uiufquam' vita eius cll: , ex his qua: pof- [""ca.cnisipfius.itanuctuturi^paa- 

1 ^ 1 lo poft trmpor s , pralcnti condiiio- 

rider. ' Dixic autem fimilicudinem ad neiongccxcciiciues imaginc quan- 

dam iplis ob oculos dcpmgu. 



illos jdiccns ,Hominis cuiuldam diuicis 
hubercs frudus agcr attuUt. " & cogi- [iir.ut^lJ^-b^^^urp^^^^^^^^ 
^ tabatintra fc, diccns , Quid faciam, quia J.^e^rX^l^ctvcU^u!^^^^^^^^^ 
non habco quo c5grcgcm frudus meos? ^f^^^iZt^^^^^^ZtSZ 

Etdixit, Hocfaciam,Dcftruamhorrea r/Xo"i°-H^^^^^^^^^^^ 
mca, & maiora faciam:& ilKic congrega- ?„t%ur;Z;Cup:"^^^^ 
bo omnia qua: nata funt mihi,& bona --o— i-"-"""''--^- 



CTlorum, quod pcr Euangclium an- 



mca 



19 o J' . ' A • nunxiatur. id vcrocii partium mca- 

&:dicam animar mex^ Annna. ^ - 



rura doccrc 6c agcrc, vtvideatis 5c 



11 II r ' I • caueatis abomni auaritia , qux faU 

habvS mulca bonapolicain annos pluri- lithomincsacftuhosefiiat: nim.a- 

• "111 1 'quefohcitosrcrum ,nonfoldm ma- 

mos: requielcc, comedc^ bibc^cpuJarc. leparurum.fcdhoncaa&iincuipa- 

lOr^- • -n - -r^ r" 1 1 n ta etiam rationc contingcntiuni. id 

Dixitauccmilii Dcus^Sculcc,hacnoCce quodiubiaaocxcmpiooftcndciui:. 
aninivim tuam rcpctuntaterqux autem 
paraftijcuius erunt? Sic cftquifibi 
thefiurizat, & non cft in Dcum diues. 

Dixitqueaddifcipulosfuos ^ldeo dico 

f 5 vobis. 



1^0 EVANGELIVM CAr.XU. 

Ud^XouVartb5rnf,f vobis:Nolite foliciti eflc anima: vcftra:^^;Hj;jJ 

quidmanducetis : ncquc corpori quid in- ■^"•>-*-r 
':::r;:S:^^t^!^::::::^:% duamini. Anima plus eft quam eka, 

^^::::::^^":^^:::^:::^^. & corpus pius qudm vcftimentum. 

{rngrui^s^Jjp^ram^ ne^Haci 'Confydcratc coruos,quia non fcminat 
t^::;^:::,':^^^^':::: nequcmctunt, quibus non eft cellarium 
t^^^iZ^Z^t^lt^^ nequehorrei3,& Deus pafcit illos.Quan- 

nam Deus pafcitillos. Habeinomcn • 1 • n- 'll: ^ 

h.TcauisHcbra.ce cxappetcntiaci- tOlliaglSVOS pluriS eitlS lUlS ? 

vfufadum. 

mtatis&vo uptatis ^^^^^^^ vcftrum cogitando poteft adiiccre 

b Si fieijue nuod mwimum ell.} Sratu- 1 n r \ ' ' \ 

rxincrcmcntumintcrvitaroppoMu- acl Itaturam luam cuDitum vnum? 

jias res minimum cft, noffroqueftu ^gbr^- 1 • • /1 

dio non egct.fponic enim fua id cffi- Si ctgo ncq uc quod mmun um elt po- 

citur ccrtis tcmporibusacmodis,pro -11 r }\- ' ' 

rationccorporum&gcniturfanitio. teitlS . qUld dc CXteriS lolllCltl CitlS ? 
atquclocorumactcmporuvarictatc: ^y^^^K i.i. i 

«n.maautcm ipfa ftaturx incrcmen- ^ Col vaerate lilia quomodo crclcut: non 

cum emcit , no humanacogitationc . . 1 - . LJ 

aut ftudio , feaviriutcfua nutritiua laDorant, ncque ncnt. dico autem vobis, 

& vegetatiua. Qu^icrgoanimaprx- . 1 - n l 

fcet,confcruatacfouci. iscatcractii nec Salomou in omui aloria lua veiiieba- 

ex confcqucnti ctticit : nam qui ma- n 8 r 

iorafaccrcpotcft & vult minoractia [ur IJCUt VUUm CX iftiS. * Si aUtCm foe- 
cum poflit optimc acfciatcfficcre, i i i n 

:ull!Si;^',Ktd?™bt :r ^^^^^ q^od hodie eft in agro,& cras in cli- 
^:^^n::t:-::!^^::t banummittimr,Deus ficveftit: quanto 
r^tun,rpo;i"::;:r;^cttTs; ^^^gis vos,' pufilk fidei? *J Et vos noli- 
^7o?lTtiStt;Xr^:^^^ te quarrere quid manducetis, aut quid bi- 
:';ax,r;o7rnr;o1:on- batis: & nolite'' in fubhme tolh; '° hxc 
f7<l fij„.^ sic voc.b.ntut in eniiTi omnia ' gentcs muudi qua^runt.Pa- 
ob^ttttSrr^Sim! tcr autem vefterfcit quoniahis indigetis. 
1:1:^::::'^:'^:^'^;^^'^:^ ,^ ' Veruntame quarrite ^primum regnum - " , 

renr,&:mmusattentcacfirmiterfpc- T^^:*. L ^.^^ : « ^ J:: ^ 1 • ^mh.c.t. i 

rarcnt, habcbaturquc minimusgl-a- • ^ n^^C Omnia adllClCntUr VOblS. * 

d.us, imo poftremus.in profeaupic- 3^X1^1:..«*.: - ^ • cius o. 

tatisacrefigioms:atqui mhocgra. NOlltC tUTiere pUlliiUS glCX^qUia COni- 
du conftituii lefuscosqui mundana * A. J 1 • 

iictcrrcnaftudioscqu.Trunt. piacuit patti vcitro darc vobis rccrnum, 

d /n fublime toUi.] cogitatione , in- ? ? T 7 1 • 

iicniione, atquc inchoaiionc longac V CndltC 

Ibei autmctus longi. c ^^'«^"'«Wi^M^ni^r] harcomnia: &:quiqu.Trunt, gcnteiinundifunt. 
r W...] m fpccem contcmptib.lis mundo. vtpotc paruus. tinu.s. fimplej. atquc rcrum humanarum t>a 

d.i.m ab alhs cogitat.onibus tc aaionibus . ad regn ^^lcftTs deSium^^ S^r.L '"''"^ ' ^"^^' 
fcrte: «c fiquidhabctis in terra ponc/nonum vcndite & Drecium in 'Xe cxpct.t.oncmque tran*. 



J/4/.I9-«.tI 



CAP.XII. SEC. LVCAM. 15^^ 
Vcnditc qu? poflidctis,& datcclccmo- 
fynam. Facite vobis facculos quinon vc- 
tcrafcunt , tlicfaurum non dcficicntcm in 
cxlis: quo fur non appropiat^ncquc tinca 
corrumpit. Vbicnim thcfaurus vcftcr 
cft, ibi & cor veftrum crit. ' ' ' Smt lum- ^JP^^f^uJ^;";^^:^^ 
bi vcftri prxcinai, & luccrnx ard6tcs ^ in ^:^:::^:::::^^^ 
manibus vcftris', & vos fimiles homi- 
nibus cxpedatibus dominum fuu quan-- 
do reucrtatur a nuptiis : vt cum vcnerit & 
pulfaucritjcofcftimaperiantci. Beati 

^ • n- ^ ■ J ' o *!-« conun«ncium in omcio tamuios, ai 

lcriu illi, quos cum vcnentaomuius, in- bonos&fidcicsabimprobisdi 

. .1 " 1 • 1 rtingucndum. lunccx fcruis axnico 

ucncrit vicrilantcs. ame clico vobis ^ quoa rcacfetcos.quosfidcicsipravmiian 

^ - r » -11 2' r ' \ tia ac djligcntia probauerii. alias li 

PrarCm^^et le ,&iaCiet lllOS ailCUmDCrC, advi.amceitamhoram tantumfa- 
p 1'-ir 38"C r lusaffcrretur ,ncmocflctquiadilli 

&tranIienSmUllltrabltllllS. llt UVC- horamimparatuscflcveUct.vtpotc 

- . ^ . . • brcuc tcmpuj ac fibi notum. vtvcro 

nCrit in lcCUndaVl^^lIia, & il intCrtia Vl- pcnculorumacdamnorumcontcm- 

gn . . . I . /- ptus A: fccuritasnon nifi fumma cu- 

ia vencrit . & ita inucnerit : bcatilunt ra atquc vig.iamu conftat,fic iiu 
^ , . . prxftantiffimafcUcitasiis tantumat- 

frrni iHi Hoc autcmicitotc^quoniam fertur, iqmbus ftudiofummoom* 

*^ j \ ^ nicjuecuraexpcftatur. 

fi fcirctpatcrfami ias qua hora tur vcni- c ^^noidrc«.]Adnosquosdoftn- 

11 H^iiv,L j^tAi,wxi..*in*i V* j ^ natua fingularitcr mftrui5 .difcipu- 

•'^•'•'^ rer viailarct vtiquc, & non lincrct per- losquciuos aiiorumque doaores 

ItLj Vl^iitii^t Ytivjuiwjw^ j- eflcvis,an adomncs tuhuius.tum 



Sifitlufnhivenri.] Non (fluturna 



tc, non nc^ligctncs, vcriim lampadi- 
bus accenlis, vt hi lolcnt <]ui nuptias 
comitantur. Vos itaquc miniftciuna 
munuique vcftrum fumma fidc Qc 
fcduhtatepnftate. • 
b BMtt Jirm tUi.] Ccrtus cft aducn- 
lus Domini SponU , fcd hora homi- 
nibusinccita. hoc ua Deus voluit.ad 
continendum in ofticio famulos, at- 
;di- 
icos 
gilan- 



* conftituec 

% MS.«.». 



fodi domum fuam. * Ec vos cftote pa- ^^^^l^^^^ 
rati: quia qua horanon putatis ,filius ho- «dcn.Na.c^^^^ 
minisvcnict. AitauteciPctrus,Do-;;.on-n,ordi«mprxopucfpcaa^^ 
mine / ad nos dicis hanc parabolam , an f,„f:ra:r4uctr"lK" 
& ad omnes? Dtxic auccm Dominus, Jil^\\rj;r,brndrv^S;"4 
' Quis^utas, cft fidclls difp6fator & pru- --t;; 
dens, qucm \5ftituic*dominus fupra fa- f';^;'^^ 
miliam fuam , vt dec illis in cempore tri- -^,7-^^- 

r r 4; 0^^...,,' r/^rnnc nn/^ «^^ores doftrinam puram &:folidi 

tlCimCnluram? ' ijCatUSlUClCrUUS^qUC n.oquifquc temporc iHismmiftra. 
\ • 1 • • ,^.,«*.;t- ^-»/-ti^ bit, fupcr quoj conftitutuj cft dif- 

cumvcneritdominuS;,inuencrititatacic- ^^^fj^,^ 

tCm. Vcre dlCO VOblS. qUOniam lUpra niunerafuafpiritua!ia,quorum dif- 

rr 1 n.- '11 iribuendorumauaonwccmUiicopr.. 

omnia oux pollidet, conltituct iiium. ccdciccmflimam. 

Quod 



atqu» 

omnes opo- tci oflficium 
raios efle: nulJusex nc- 
pccna immunis erit: nul- 
pr.Tmio fuo fraudabi- 
turi vniufcuiufqucinordincfuo ha- 
bebitur ratio.Ergo Yos vcftriquc fuc- 



1^1 EVANGELIVM CAP.XII. 

■^' Quod fi dixerit feruus illc in corde fuo, 
•Moram facit dominus meus vcnire: & 
caperitpercutere fcmos & ancillas , & c- 

ninda: famihx , pcr vim &: lcueiita- J 0^1^.1^^*.^ o ^ 1 ^}^^l^^:^ 4^ o/st-ti/at- ,4/^ 

tcm,audonratc'que nuhi vfurpabo dcYc & Diberc, & incbrian: veniet uo- 

non mmiftri , led dorairxi inhuma- • r • •II' • J' .^^,^ /L « ^ Q»- 

nioris. minus lerui illius in die qua non Iperat^oc 

hora qua ncfcit, & diuideteum^parceque 

b lUeaiitemrcruus.'^ exordinecom- • ' C \ ] ] ^ \ U ^ 

mun. fam.i.:Tqmcdoausfucrat,& cius cum mhaclibus poncf. llle aute 

nouerat ru.d Dommus propofuillet r • • t J * * 

in faiutem & ampnficatiodcm eo- icruus qui co^uouit voluntatcm domuii 

rura qu4tidcliterlbruirenc. r ' o •^r'» -f. r-r.^wc 

lui, & non le pra^parauit,& non recit 
cadum voluncace eius , vapulabic mulcis. 

c autem nnn co^neuit.'] vel pro- 48 c • . r ' 1 ' 

ptcrmmiftrorum ncgl.gcntiam , vel ^ qUl aUCCm UOU COgnOUlC^& rCClC dlOTa 
propter tcmporum ruditatc & igno- 1 . 1 1 • • • a 

ram.am ,quc)d diuturna micit.are- plagris: vaDuIabit Daucis.Omni autcm CUl 

gnaucritmdomo. I J n 1 I 

ci ri«»7,.«.ww.;,«»^/f ]priuaroom. mulcum datum elt , multum queretur ab 

ni cui darura eft multura cognitio- « . i '1 

n.s3copcrte. eo: & cui commendauerunt multum, 

c ttctuiommendauerurttmtiltum.] mi- 1 I o 

niftro .Ufrcn/aror.,atqucconft.tuto pluS pCtCnt ab CO. IsnCm VClli mittCtC 

liip^rtam.lijm. Itaquc omnium t-rit J ^ ^ ^ O ^ 

acfmguio.um.ofhc.ofuomu.g.iare. in tcrram: & Quid vo o, niii vt acccdatur? 

xneum autcm.-ftign:m mittere,cu- ,^ _ J ^ » v*x,wv. V4i*i.i.t j. . 

ius m.ttendi 



-.u.re.uctcnL^r^;"'i.a^^^^^^^^ Baptifmo autcm habeo baptizari:&Q 
LtpotTbap"^^^^^^^^ quomodo coardor, vfqucdri perficiatur? 

Putatisquiapacem venidarein^erra?^^^;^:^;^ 
paJ/t^rfru^^^^^^^^^^^^ vobis.-fed fcparationem. 

t^o:;::^::^::^^^^ ^^Erunt cnim cx hocquinqucindomo 
«atrcm.vcihhumvafiham. yi^^ diuifi , trcs iu duos, & duo in tres>- 

^Miuidentur pater in fihum ^ & filius in 
patiem fuum , materin fiham , & fihain 
macrcm, focrus in nurum fuam3& nurus 

f //ocrfafiwfw/jw.] aducntlrisiam i /7^/-riii-^ ri 1 -»«-»^ 54 T^: 1 M ^ t 

rcgm,quo.itotm.racuhsantcaFrx- locrum liiam. Uiccbat autcfti & ad 

fi.a.s, acnunccdiristantisdoannx t-nrKic C^^i^^ iriJ^^:*.: - I 

&iap.entia: argununtis vo iscon- ruiDas_,\^um viacritis iiubcm oricnteni 

ftarcpofnt. Si nonconfl:at,quomo- ^^^«r, /1.^..:.^ J* * • xt T 

do dc tcmpcftatibus.ud.cat.s,qui occai u , itaD iTi dicitis , Nimbus venit: 

non adeocerte (ign.srcfnonder luis, o, '^^ iZ^ 5 5 n n 

atqueicmpushocfuis:/inver6con- OC 113 nt. -tLt CUITI aUltrUm 11311 tCm di- 

/Ut ,quicf eft qutid nopagnofcitis, C^^t\^ ^Cl ' o C ^5 tt ^ " 

atque excipitis latiium bencHcium ^*'^*^^ ^s^Uia XIIUS eriC: & nt. HVDOCri 
Dci =ao quia id Phan:a-is5c Scnbis |.„ ' 1' Q n- 1 

ronexcipitur, vbimamfcnarcscft, y laClC CXll CX tCtrX nOltlS probarC* hoC 
quidcxpcaatiscorruptoruminuidia _ ^ j 1 , * 11^^ 

laboiaxiiiumhomiftuiniudiciuio? aucciu tcmpus quomoQO 11011 probatis? 

"Quid 



vobis lurc 



CAr.X tT. SEC. LVCAM. IJJ 

"Omdaurcm;Scavobii.nnsnoniudica ^^«^"fr^^utfrtt':^'^;^ 
««•«•^•'f tis quod u itum elt? ' * f Cum autcm va- 

dis cum aducrlario tuo ad principcm, in c«, », 
via da opcram libernri ab illo ;nc forte ^u^/^^dtta'"^^^^^^^^ 
, trahat te ad ivAkq , & iudex tradac te ex- t^t^^^^^^l^^^^^^X^^^^IZ 
aeloii, exaclor mitcat te in.cucercm. uaut:,'^:;^— IS:";* 
Dicotibi, Non cxics indc,donccctiam ^l^^^^^^^^^t: ^::^:^'::: 

nouiflimum minutvun reddas. • 1:^":^;::^,:^!!:::::: ^z::::: 

lelus itm diuma pcrnuriione gc/tara 
' ' C A P. A. 1 I I* ci nrirmans.popuium do^ ct illo f.xc- 

AA r^^^^^ ^ • j • r • p!o dcbcre libi pr -Ipiccre , ac pani- 

z\ lycrat nurcm quidam iptointcmpo- tcnti.Topcramciare: non tnim i<l ac- 

«A. A. •11 " J 1 1 " ^'fl''^*-' ob fingularc aliouod oduim 

• - rcj nunuantcs 1111 acCjalilxis^quoru '"'iJospricipucGahitosiiedobcie- 

/• • • /- • • nientum, qui ciim omnc iuftc poA 

languincm rjlatus miicuit cum lacnh- f^tpunundos i.adcrc Gentibus.u- 

X f I i-''n. 'Wfn paucos quoldam occidipcrmi- 

CllSCOl"Um. ht relpOndcnS dlXlt llllS, f^"t,«n«cmplumalunumomrau. 

P* ^JI"/^!! * -1 <]u,bui(Imilciudicmmparatumcrat, 

utans quod ni vjraiiici prx omnibus Ga- "''«pocnucntix ftudio5.cura id a- 

I [ . r *^ I /T "cricrcur N6 enim ridcslaui cftad 

uixis pcccacorcs rucrintjquia talia palii f<^<^oncii.ai)dumL)cumusquioffcn. 

r ^ Jvt J- L /'l r «ii^runt , nili & p<rnucntia adhibca- 

lUnC ? NOn , dlCO VObli>: lcd nill pCeni^ tur.mquacontmcntur omn.aopc- 
- . - - * ra p»a Dcoquc probaia. Oninef^m- 

tit , reprobati cui» 
Romanorum po- 
[1 traditi. 

... ..^.w - ^ SuuttIUdccem^«ae.] Non folum 

quos cccidit turris in Siloc,& occidit eos: ^^^'^^"^''^^^ icroioiym.tanos.Dco 

i . - 1 1 r obpc;:catamuUowfl< lclujdcclar*- 

puratis quia&ip/iaebitorcs rucrintpra^- bac:atqucadcaiud5oso.nnes.&:do. 

* I I I r ccbat hommcs pcrnitcntijc ( udium, 

tcromncs nomines nabitantcsinlcrufa- 'T^S'*'' '"^'^'? 

. 1 . r 1 quos q^od afHigiautpcrdividerint, 

lem? J Non,dico vobis ; fed fi po:nitcn- 3;^^ ^^"'3. 
If^" 4 tiam no^habucritis*, omnes fim.liter pe- I:;;^~t pl^::^^^^^^^^^^ 
Bribitis. •* Diccbatautem hancfimilitu- ^™:^:;:^^,^^ 
dinem,'Arborcm fici habtbac quidam ^00!^™!^,^!^^^^^^^^^^^ 
plantatam in vinca fua : & vcnit quarrcns ];r:*<i'U;tft:prcu'^^^^^^^ 
frudum in illa , &c non inucnic. ' Dixit rno^^Tbu^t^n^^urdC''"^' 
autcTi ad cultorcTi vinca: Ecce aniu tres m.. «^^uinoJi^TftS'.' 
funt ex quo vcnio quxrens fru^u m in fi- L';f:;!cr:ra'.:,u';xXn^^^^^^^^^ 

^ftli-ii»t k^i^. O, ^ ■ ' r A j pcccatorshacfimilituHi cofttndit. 

vuiiica iiac: oc non inucnio. oucciuecrgo d Ecceari.,, tres j tcrtio anno prardi- 

«)l . ^yf ^ carionis fu.rh.TcMusdixit.qua fr»- 

iiiaiii . YL uuia cciam tcrram occupat? ftuscxiudTis.fruftus , inquam,p<s- 
; At illc refpondens dicit iHi, Domine, di- 

g Hiitte 



rcntiam nabucrins ,omncs iimilicer pcri- y/^^^^^z^'^"'*'' 

b.^ .1,. , /* ficrificiijvcftris.&Ror 

itis . ^ Sicut ilJi deccm &z odro lupra 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



a 

Chr 
niaxinia cu 



134 EVA^NGELIVM CAP.XIIt» 

M«*,M.TSo<itaiaBnoq«eierus ,,,jrfp iHam & " lioc aniio 5 vfqiie dum fo- 
xiniicuuuraftcuine:teftacih,b.- jjo,.,, rirca illam, & mitcam itcrcora. OC 

u,virtutcSpiruusfanai in cos qm Ui'"" ^ .' r C ii-i 

creiidcrum.imminiiquorumcxem- C feCerit rrUCtUm : Hn aUtem ,111. 

ploc;>rt«i*:acdcre,&pa.-nitci,t.am 11 qUlUtlll li-v.^ll'- ^'"'^ 

•prtJuftr^^SLmag"^^^ futurum fuccides eam. Erat autem 
X^:^:::^:^ docens in fynagoga eorum fabbathis. 
'^'a=^.,StpS«t^^^^^ " Et ecce rauhcr qu.x habebat fpmtum 
«boru^cuitura.fonio atqucftctco- jj^^js ^„„^5 deccm & odo: 6c ctat 

inchnata^necomninopoteratfurfum re- 
fpicere. '"Quamcum videretlcfus^vo- 
cauit'eam'adfe,& ait ilh, Muher,dimifla -^- « 
es ab infirmitacetua^!; '■.^■Et impofuit ilh 
l^^It^IZ^^ Deo","ben?fi: maiius, & confcftim creda eft:, & " glori- 

ciumJiue,lluaiummumpr.xaicabat, C. \ rjf.„m R f»fl-londen S aUtCm at- 

^uodlabbathifm,laaaihcationisgc IlCaDat UCUm. l\CipUlJUl.ll.-. auLv.«ii 

«,s cftprobatiflimum. chifynagocTus , indignans quia fabbatho 

^tgl"^(^' Sm^^Tm^tX?- curairetIefus,dicebatturbe,Sex dies funt 
ruV^lunmurat rtiisSrba™;: in quibus oportet operari . \n his erao ve^ 
itirra™u~emarp«tlu^ nitc, & cutamini : & non in die fabbatlii; 
fiu^^tTph^nlrao^^^^^^^^^ - 'Refpondens autem-ad iUum Dorainus, D 

tianr.eaquxpcrtinentadanimxdif- i • • \\ r y ' * C \C^.^^ ,T/»ri-rA«-r-» *Hyp 
«imen.ractiamqu.Taclv.cam iueir- ) OypOOrita , VnUiqUliqUC VClUUlll 
dani fiucalendam penincnt.no vio'- ^ i i i. c " r \ • \ r.,m-»-i ^in-ifi c, 

arcfabbathu li curtentur.Mtfnaioth labbatho Ho loiuit Doucm iuum aut aii- 

«raaatudcSabbaihb.cap. 11. &: dc ^ r • : h,^;»- ^^.^ -^r-^^ 

lomacap.8.Duo;mqmt.fiuntope^ WXi\Vi a prxlcpiO , & ClUCiC adaqUarC? 
ramS.ibhatho tirca animajiumcn- , z - * Cl:^^^ A U ^ L ^ . . «1 1 .* 

torum,roiuiioexvincuhs,a!rcctca. Hancautcm hliam Abrahx quam.alu- 

tionem ; & aftio ad aquas. Poterat • r J o -CL 

tamcn ladcfernadpofterumd.em: aaUlC UtanaS ^CCCC , dCCem CC OCtP anUlS 
fcdquucftinanimacbenehcnim.eo- D ^ • \ ■ \ - ! J' T 

dcdicpcrmut.turHeri;ilquereae. nOtt OPOrtUlt lOlUl ^ V UICU lO lllOaiC laD- 

approbanic 1013 fchola&: confuetu- \ \n > 1 ' l* \ C 

dme.iguurvcrtroarcumcnt5dimo- bachi^^^' E|(C um hof c dicercc .crubclcc-* 

doal-uiadgr.-iuc,ideft, exconten- . 

tionc,fiuearovtiori,imicanim?mu. baut omncs aduerlani cius: &r omnis po- 

licris fih.x Abrah.x bencficium hoc i 1 • • r 1 • \ 

ficri oportuit, vt foiuta a vinrub pij[us aaudcbac ui vniucrlis Qux sjloriose 

grauiffimo, fpontcfuavhrociuclau- r r? 1 8 t-^ • i "d x-^ • ir j • 

daretDeum ilhncmmcnti rccrcat.rt, hcbant ab CO. UlCCbat CrSO, CUl \U 

hinc fahis huhis , & Dci gldna fc . , . • P • T * w ;f^-^^4 '-30 

, n r 7 n- mileelt reenum Dei cui hmile a:-.!,;; 
^^^:.^^::^^^ ftimabo ilhxl? Similc cftgrano fin^- 
S^^' m^mfit^i^m^ft;^^:;^^ pis , quod accepcum homo mi{ic m hortu 
^mTucconfi^^ ' luum,.&: crcuit: &: faaum eft in arborem 

magnam. 



.ocrifxr 



fe i M$. \ 
exiftimabo 

4 




CAP.XIII. SE.C.LVCAM. IJJ 

maanani , &: volucres ca:1i rcqluieucrutin cTrn^^bt 
ramiseius. ^^Ecirerua^di^ciit^Guilimi' 



^ tiir.co quo-.i a cxteris nogligatur fic 
rcpu.^icrur : fcd pcr illoj nauco.s r5ia 
:Eni virtus oftenictur , vt ad 
tan.utii pertincar , cos VI- 



^^til.m.bo "xiVimabo*i*?gnu Dci? Sim;lc dl fcr- J^u;?; 
gmcnco ^quod acceptum uiulicrabfc^dit ^t:^^^^^^^^^ 
: * in fanux lata tiia: d^pqc fcrmentaretur ca.i.aua.flc. iiic 



torum, ""^ Ec ibat per ci.uitatcs &: caflel- ^^f; 
la docens , Sc itcr tacicns in Icrufalcm. gutiL t.r 

Aicautcmilli quida, Domme, li pauci iiirs,ntcihgcbat..onciicvoicnt.snc- 



raro finapiJ , ac dc tormcnto 
Iconfo in fjnna, &: dc abis linali- 
^udinihus , qux pictat.s puritaie an« 
inis dcfinirc vidcbantur. 



los^ *Contcnditc jijitrare pej: anguftam 
portam ; quia mulri\, 



r -ri 'xTT J"''J'] quc curicnt.6, (cd Dci opus mifcrcn- 

luntQui laiuantur? ipie autcm uixu aau ti$,qui granum fcniuiarct.qui tcr- 

-~ mcntum ablcondcrci.argumcntaba- 

tur leitur apud fc , crj;o non oirncs 

d i • fcruabutur: amo fbrialTi^ pauci.<ju5- 

ICO VODIS, qUXrCnt doqu.dcmnon cU nolhum opusvi 
If \ lalucmur.fcd Dci bcnchcium cft. 

Cimi aUtCm c Coutauiite tntrure.] Rclpondet Ic- 
.t.^ 1 /' . iL*" fus paucos cflc quidcm , lcd hoc non 

intraueritpatcrramiiiaSj&icJaulcritolnUj cxabbrcuiat.onc manusDci.fcdcx 

• r • f\ ir /!.• hommiim ipforum culpa atouc ne- 

& uicipietis rorisltare. cc puHare olt^um^ ghgcni.acucn.re;qu6dvocati.quan. 

f * . ^ quam vcn.ant ad rcpnu .noluntv»- 

cationcm fuam prolcqui ,eaviaqux 
Dcomunitacllad lalutcm, vidcli- 
cct panitcntia ; cuius porta angulta 



^.25.<.io intrare,&: noupoterunt. 



F 



dicentes, Domine, apcri nobis: &: refpon- c; 
dehsdicctvobis/NefciovQs vndcfitis: ' c 

. i \ ' elt , vitiorum omnium , pomp« oc 

* tuncincipictisdicere, Manducaumius opcmm fatan* fuga & abrcnun. 

r , 1 /• n • tiatiOCxcordc:& viaipla hominibu$ 

coram te & bibimus in plateis noltris n^v"'^' amatDribusdifrc.hs&araa 

^ ^ 3 1. vidctur,qux perambulaiur cxcrcita- 

doCUifti. Et dicCt VObis,. NcfciO VOS, tioncv,rtut.s p.ctat.squeommscrga 

V4.w\.uii.i.i.x. A-w w« «- . .. -^3 j Dcum & proximum: fcd adhoc hr- 

vnde fitis:difccditeamcomnes opcrafij mopropofitoiscamnucontentioac 
miquitatis. >Mbieritflctus&ftridordc- Sni^^^^T^^^^ 
tium : cum vidcritis Abraham & Ifaac & :,^rn';?X, dir^^ 
lacob, & omnes Prophetas in regno Dei, ^^-f^^g^l^nJr;^ 
vos autcm expclH foras. ^Et vcnicnt 

ab oricnte &:.cccidcntc , & Aquiionc & i ^^::::::::^:^::^:^^ 

*«--'j^jo Aultro : &: accumbcnr in rcano Dei. f^^^H^^^.us^ Quomodo dici. 

^lr*** XOr^ r - ^ ,;/l^.^: >-ini A.rrir*r-viMiv^« tc nosnrncognofccre , ciim docue- 

A£-r.,oi.,i 3<>£^eccclunt nouilumi qui crut piuni, ri..npiatcisnoftrispubi,cc,idquod 

•xaat o. Cr /.,,-,•. tcflari poflumus , tuam doc^r.nam, 

O; 1 OCll.mt /I opus fucrit . n 



opus fucrit , rccitanies: dcinde in 
qua: maior fjmiliariias cfle potcft, 
invita atquc .idco in facramcnii» 
idveanit. Qiiamobrtm? quia noul 
ab liiii vo- 



cadTti donio , ' 
^uam fcfc appc 

apud Ecclclum C . i . . . ; i - ■ • 

▼ osopcrarioiiniquitaiu tc pcr atdtam portam mimmcingrclloi; Jiosnonagnolco ,ctiam liDrroj/,i 
•er. atqui fumus plur.mihuius notz, D. »r*/iff, inquit,4/B«»ww». i- • • 

g Et vcr.tent] ex gentibus qux r.cum ignorabant muhi, ex omni orbis partc votat. per Ei-argehum vcn.ent , &- 
cooptabuntor in hiio« Dci, &. poffidcbujuicgnuxn^cmqttc cius ici figaum Vidcxc accunibciuc* ilJos cun rcgc 
%fo« & aiuc rcgai £liii. 



1J5 EVANGELIVM GAP.XIIir. 

tJ!::^^^:'^:,}^:::^^ & func pi-imi qm^erunt^nouiflimi. 
SZlr\tr«;=r„^.'!i;T: In ipfa dieacccHbrantquidam Phari- 
'^:^^^!Z!::!^::i feorum ; diccntes illi , Exi & vaachinc: 
"r/Ar^Iir&T.:„Tnre%t quia Herodes vult te cccidcre. Et aic 

rutur, huiii^ reicaufa dodrini'coa- •II: o. J' ' * I * 'll' T' ;• L ^ 

temncr. Illi auccm illum nunt.um llllS ItC , (X CllClCe VUlpi llll ^ LCCC CUCIO ^ 
illasque mmas ah Hcrode te^tcndi j • «r * P*!J'o_ 

audorcscrant. Agnouit auiem Icfus axmonia,oc lanitatcs perncio nodie oc 

quo animo illi vcnilu-nt ; induauit „ • 1 • i ; x r 

iHisfebcnccognofccrc hoc manda- CraS^lX tC tTia dlC COtt 11111111101. VcrUn- 
lum ab ilhs fuifle curatum & pcrli- I !• « " 

turajui.oiJsipasVefarcndumrcfpo- tamcn oportct iiic hodic &cras &:icque- 

fum dcdit. •*'J'»11 • • I 

i vu!p.tii,.] quinonvirtutc.fcdfrau. ti dic amDulare : quia non capit proplie- - ^Mi.a. 

dcacdolo &:rc{;numobiinet,&: rcm . t Tl xlr ri 

gcrit: nequc poteft quicquam fraus taill pCnrC CXtra lcrulalClll, ^ ^ lcrUlalClTl • ^•^>-''-}7 

aducrtiiscumcuidctcaaert:. Dicitc t /* l a |. t i 

mhilniemorari dhus fraudcs Sc ar- lerulalcm QUX OCCldlS PrOphctaS,& lapi- 

tcs quibus mcdcicrrere conatur.vni j '^^ ,1 * (T f 

Tl^:^:^:Z;!:i^t «^seosqui mittuntur ad te, quoties vo-mTcIJ" 
iVurr^jVtrVc^^^^^^^^^^^^ cogrcgarefihos tuos quemadmodum 
;;"":hH'"^i:'.:!,ri:"o:l';r4m f "^^ "^^^^^ ^""^" pennis,&: noluifti? 

?:n^b";l:ir»l;"':i.;s:::f„"x;r" rchnqucturvobis domus veftra ::f 

iritrt":^«grarn7rr,;4 . Oico autcm vobis, quia non 

Z::7Z videbitis me doncc veniat cCi dicctis , Be-^"^"-^'» 
CrJ^nrvrutllSr^nloT^: "edic^us qui vcnit in nomine Domini. 

dum , ccrta funt mihi. non ili itaq; PAP VFttt 

nequcfuf calliditati , ncque conflho ' A i • JvlJll. 

t-™'™rc:;c7£r;/£™r^^^ ^*^*^'"- cft: cumintraretnefus*in-"' *. 
ir„rS;tl'.U«;' d,:;^ domum cuiu fdam principis Pharif?o- ^ 
«:&S;;;;cfc<n: cumfabbathomanducarcpanem,&:'ipfi 
obfcruabanteum. * Et cccc homoqui- 
dam hydropfeus crat ante illum. ' ' Et 
:/ifX'pf" rerpondens lefus dixit adLeaifpcritos & 

p-futaium mac.ilu.Tn,exdomo Dei, pUnrW-T^rxr J.' " C'\' Tf I 1 

qii ohm vobis fuiticni^rauimma ^ ^^^^*' ^os^ GiGcs,oiiicec labbacho curarc^ 

ruinaimp.ndec ,quam rgoaucrtere 4 A t- ill. ♦--^ ' r \ i , ' 

ftudai.fcdipranoliijt. Vobisautem 1111 taCUCrUllC IplC VCrO aDnrehcfl Tin 

Icrofolymitanis Piurifaris pr.T.;ico. 1- < ,^ ^^ii*- 1 Ulil 

quod non vu-^biris me.doncc mc ianainteum: ac dimiljc. ^ EcrciDonHf^n^ 

vobispubhccregemacclamationeac • /-> - n a V- *J^V.1J3 

«PPelUimncdimnoSpirituexcitata, ^^*OS , GlXiC , L^UIUS VeitrUITl aljllUSaUt 

a ^^/''''"^«^^.r^ aninmcnfii.inbcncdiaionihuja^ . , 

fcruabantur ab i llis ipfr dchccrct. vci contra fcrupulofam interpretatiXm IcLs vcl con ^"/^^^"^"^ ^ 
jn fcruile opus ahquod faccrcr. hcc ftudio fuerat muitarus ab illi. ^ ' ^ ^ coftlucmdiocm iKc^iuD^ 

b /{eJp<nHUns.] Propoacnsquarftioium. yificr, lokbAMnict Sttibi &-Phan&o# 



ciun mihi con 
foluat hoc opcre 
boJ^ue Icrofol 
poftquam ininifter:'jm rncum in ho 
ininum bcne.^cium confum">,iuc:o 
tunc veniam L-rofoIymam ,icio vos 
mcam mortcm quirere 
lcrofolymrs ,qi:« iam 



CAP.XITIT. SEC. LVCANf. 137 
bos in putcum cadct: & non continuocx- 
trahet illum dicnibbathi ? * ' Et non po- 
tcrancadharc rcfpondcre illi. ^ Diccbat 
B aucem & ad inuicatos parabolam , inccn- 
dens quomodo primos accubirus elige- 
rcnc, diccs ad illos/ Cum inuicacus fiie- 
syau^Hi ^j^ * ad nupcias , non difcumbas in primo 
loco 3 nc force honoratior te fit inuitatus 
ab ilio: ^ &c veniens is qui te & illum vo- 
cauit^dicat tibi,Dahuic locum: &tunc 
incipias cum rubore nouiflimumlocum 
tcncrc. ^""fcdcumvocatusfucris ,vade^ 
rccumbe in nouiflimo loco:vt cumve- 
PN«.M.-^ nericqui te inuitauit ,dicatcibi, Amice^ 
^ afcendefupcrius. Tunc crit tibi gloria co- 
j^iV c 14 ^^^^ fii^ul difcumbencibus: quia om- 
*''^nisquifeexaltac,humiUabitur:&qui fe 
humiliar,exaltabitur. ^""Diccbatautem 
&eiquifeinuitauerat,Cum facis pran- 
dium aut cocna, noli vocarc amicos cuos^. 
neque tracres tuos, ncque cognatos, ncq- 
vicinos diuites : ne forte te&: ipfi rcinui- 
tent , & fiat tibi retributio. fcd cum 
facis conuiuium, voca paupercs,debiles, 
claudos, & cxcos: & bcatus cris, quia 
non habcnc rctribucre tibi : rctribuctur 
cnim tibi*in refurredlionc iuftorum. 
^ H^ccum audiflctquidamdefimul dif- 
wmanducat cumbcntibus,dixit il!i,Bcatus^qui'\iian- 
ducabit*pancm in rcgno Dci. Atipfc 
^!'^!) clixic ei^Homo quidam fccit cocnam ma- 
gnam , &: vocauic multos. Etmiflt 

g 3 fcruum 



e tUH ptttnnt rtfp$nAere illi ] Qu_Ia 
ex ipfoium ira iinonibus tc conluc- 
tudinc licct , imo opoiiet iunu nto 
periclitanti fuccurrcrc d-.c fabl>ailii. 
fed conft-quctiam ignorabant flultc 
fausicums ftultiu; arguuntui a le(u. 



«l r km 'tnuit.:tui fiwu .] m b i t ion f s 
morbo.cjuo inaximc laborabnnt,( u- 
rarc cos volebai lefus , &: ad modc- 
fliam contcmptum fui tradt cerej 
<]ux prinia larientix lanua elt. ita 
ficrrt , vt fai-ije ircliora doccntc au« 
direni 2: fufcipercnt. N.im(]ueam« 
biiio toliit diiciplinx modcltiam 5< 
djciluaiem onmciu. 



D 



e TrtrtftrrtlHtntiuRernm.'] Ofatioiv»- 
Scribis & Phariliis vfiiatiffim» vtl- 
tift Icfus : namque in do^rmali lcr» 
monc rtfurrtcho iMi^oni//i, dicitur ft.u 
tus & conditio iuftoiuin poft rciur- 
reftionein : iniufti non tam apte di- 
cuntur rcfurg(.TC : quanquain enini 
rcfurre£luri lunt , tamen rcfurgenc 
ad niortem, hoc cft , ad igncni atcr- 
num.quodeft mors fccunda. Erac 
autcm Scribaruni &c Phar.faroruin < 
dnflrina itthocargumcnto rcc^a &c 
vera, Saducxis conuaria: nam 6c rc- 
furrcdVionem 3c prxmium bonorum 
opcrii Scrib.T ic Pharirxicrcdcbanr, 
quodlcfuk probat : Sadacxi vtrum- 
(^ue negabant. 

t mafid tcidit pantm in rtgno Dti. 3 

Quod audiret diccnicm lelum bca- 
tum Futururn qui pauperes & dcbi- 
les, &c. inuiiaret.rerpondit.Atqui ll 
iiaeft, nullnm mclms conuium cft, 
quiin pauperuni 6c claudoru .quod 
repomiui ia racnf^ xcgni Dci. 



ciiiarum mi 
ncs perlarp 

to culiu iautrtimtur. huc 
konoret, ambuioncs , &; riiund 



138 EVANGELIVK CAP. XIIIL 

ftadauJr*^*^ diuitianim &opum f^y^^^i^^ (uum hon ccma: diccre inuiratis 

h I^^ahM^amr.u,.-] negotutio & yr.-. iicnt 01113 ^3111 pardta funt 0111^13. 

n;Zi?.o'rogna:.rnn.. EtcocpciGtfimulomnes exculare, Pri- 
'It:::::^^^;:: mus dixit dl ; Vniam cmi , & necenc ha- 
u^r;io"-' bco cxire 6c viderc illam, rogo te habe mc 

jia. hxcuaaucrtunta conuiuioani- A».,»-»^ "nt- olf^r y-li vir Ti 1 rri Kotl tTl ' 

n:os.vt abioiute dicat.iv.« cxculatuni. -Lt altci clixit- luga pouni 
T'%at!>inrura,.] cdm prxcipui cnii quinquc y Sc co probare illa ,iogo tc 

intcr inuitatos , hoc cft , Scnb.T &: 1 1 r ^ 20 r?^ ^li,,^ At^^f 

Pharilar.& fcmorcquorumcratco- habc mC CXCUlatUm. tt allUS dl^lC^ 

enofccrc Dci bcncficium & accipe- c xr J '©'J^.^^ ^^H,,.-*-. «T^i-tir-A 

fc, caducarum rcrum caufa recula- VxOlCm CUXl, & idCO UO pOllUm VCnirC. 

ucrint conuiuium atquedclpcxctjnt, C C " ' 1^.^-.« 

vocauiuntp:fcatorcs,mcrctnccs,& Et rcucrlus lcruus, nutiauit nxcclomi- 

ahi mundo ccnKmptibilcs cx Ifia»- ^ . -i-a J' 1..»^ 

iitis.&inconuiuium rcgni caricftis no luo. Tunc itatus patcrtam ilias ^ QlXlt £ 

admifli. ^ aT---v- l o' 

c ccmpciicuitrare.-\ Vccationc cuan- {eruo luo . hxi cito ui platcas CX VICOS Cl- 

gclica rcfcMum cll conuiuium gcn- . . 1 1 1 o O 

tiumnaticnibusvanisaduen.ctibus. mtatlS: & OaUpCrCS uC dCDllCS3& C^CCOS OC 
llludauttm cfw/;f//<', non vim ad tra- . i • T l i l * / 

hcndum inuitos . fcd muhiiudincm cJaudos introduc huc. ht ait icruus^ 

vocaiorum & venichtmm fignificat; . ^ _ n • n- Jl 

<jui lot fiituri crant.vt ad inrrandum Dominc ,1^ tcum clt vt im pcralti: oc adliuc 

cogcndi cllcnr ; magna ccpia ac frc- . n i?!^'! • C T' ' ' 

^ucmia, id quod liatim cxponitur, locus cli. Et ait dominus lcruo.Exi in 

xit impltatur d(.V!W Tner.. Namaucinh- ^ ^ . 

dcicsncnccmpciiuntur f.imuna- yias & fcpcs, & Gompellc intratc vt im- 

tur cc vGcaniur ad Eccleliam : lccus l •' i j. 3 

eftdcasqu4c6uiuium^ntcacogno- plcatur Qcmus mca. ^ Dico autem vo- 

ucrant,probarant, promilcrant lc to 1 

^;^:^!:!^^^^^. b's, c|uod ncmo virorum illomm qui vo- 
'^^;^::^:;:^^:^::^ ^""t > guftabit ccmam meam. 
f"^^ZZ^r^.e,A Ibant autcm turbic mulu-^cum co : & 
^Jrm"fltnT/i;^X<!;1^^^^^^^ conuerfus dixit ad illos, Si quis venit.v...,.j.„ 
<r,"l1„irsSlf«™^^^^^^^ ad mc non odit oatrcm fuum & ma- 
f 'r""„'".";;o E«m.n Ardruioru trem, & vxorcm & filios , & iratrcs & fo- 
p^^bifri"^^^^^^^ rores,adhucautem & animamluam.-non 
^^^^r^^ia^:^;:^ potctl meus eflc difcipulus. Et qui no '-in 
^ n:J;rc;^tSru.^Tei- cruccm ruam,& vcnit poft mc:n6 ^-«'^^h 

trn:Va^::r^i;:;?;c'cr.f°; potcit mcus cfle difdpuius. Quis c-^ 

oporcuerit. Ncmo , inquit , maenas • _ «,^1^ I ^ ..^1 ^ ^ * i r*'* 

rcsfufcip.inihconiii.ulorcrumHncnim ex vobis volcns tutrrm acdihcarc. 

f tou^-lcat & parct ca finc<]uibus rc$ 

conHci ncquii.H c rcs omnium ma- nOH* 
Ximacft vtquis(alutemxrernama(rcquatur,&rcgnum cxlcfte conira rot diaboli ac mundi impcdimcnra & 
pugna5. hums cxpcdmonis apparatKs cft, crcdcrc EuangcHo, & rcnunt.arc cx cordc omnibus qu;e poftidct ita vt 
ilt ranqua nthil poifidcris: ncquc . Jis magis aff c.aiur, ^uiin fi omnino iarcut : nihilquc omnmo lUu dcun'cat«t. 



CaP.xv. sec.lv cam. 139 

'\ion prius fcdes ,computacfiunptus qui 
neccllarij funt.fi liabeat ad perficienduni: 
ncpoilcaquam pofuerit fundamcntu, 
&nonpotuerit pcrficcre , omnes quivi- 
dentjincipiant illuderc ei, diccntes^ 
Quia hic homo coepit acdificarc , & non 
potuit confummare? ^ ' Aut quis rex itu- 
rus com^nittcre bcllum aduerfus ahum 
regcm , non fcdens prius cogitat fi pofli t 
cum dcGcm millibus occurrcre ei , qui cu 
viginti milUbus vcnit ad fe? ^^; aUoquin 
adhucillo longe agente.legationcm mit- 
tens, rogat ea qua: pacis funt. Sic crgo 
omnis exvobis quinon renuntiatomui- 
bus qua: poflidet , non poceft meus elTe 
difcipulus, ^*^'Bonum clt fal. Si autcfar 
cuanucrit: in quo condictur? Neque 
in terram ncquc m Ik^rquiUniu vtilecfl:, 
fed foras mittctur.Qui habct aurcsau- 
dicndiaudiat. 

CAP. XV. 

A p Rant ' autem appropinquates ci pubU^ 
cani & peccatores vt audircnt iUum. 
^ Etmurmurabant Phaiifxi & Scribq,di- 
centcs/Quia hic pcccatores rccipit3& 
*£.M8.t.u manducatcumiUis. ^ Et ait adiUos pa- 
rabolam iftam, dicens.Qiiis cx vobis ho- 
mo qui habet centu oues: ^ & ' fi perdide- 
ritvnamex iUis,n6nnedimittitnonagin-. 
tanouem indcferto,& vaditad iUam qu? 
pcricrat donec inucniat cam? ^ Etcum 
inuencriteam , imponicin humeros fuos 

gaudens: 



* quoque 



i B»rti*me!^fu!.1 Tnlt in #re lcfu h?e 
icntctitia f icqr.cns, aci varia argumc- 
ta ciufdcm ratioms. Hoc in loco ilii 
arKumerjtationc facit pcr paiaboli. 
Boniim crt, inquit. cognorccre ire ac 
dodtrin.iin mci : isqui cognotcit, 
& cogno;/:enclofacitcaqu.T oportct, 
bonus cjt 5c viilis. is vero qui tiiiim 
nomine d<. vc rbis , orationcquc mcS 
proHictur difiiplin5 , dilcipulus qut- 
dcm in fpccicm vidctur , virtuic au- 
tcm non cft mcus difcipulus , ncque 
maf;is fibi vtilis , ncciuc mihi ad vllJ 
rem gratus, qu.im fal.qui confcruata 
fpccie &:facic ralis,cuancfcjt:id enini 
inutile pro fus eft.omninoquc abn i 
oportct. Ejquor.iani hoc durum, vti 
vi leiur,&: grauc homirubus fui ipfo- 
rum am.intibu$ ; atqueetiam iisqui 
fapientcs fihi vidcntur , fainen vcrif- 
fimum ccrtilTimumque cft. Q^am- 
obrcm,giii haletaura AudioidiaiUut. 
C A P. X V. 

a Ewnr /ntffm ] Admirabilis Dci mi- 
(cri ordia Ixiiiriinuin pcccatoribus 
Euangi.hum, aiquc fui.inio fluJio 
audicndum ,onmiquechIigcniia cx- 
cipicndum. 

b ^«u / if fcccAtorei recipit, <ir mandio. 
cttcioniUu.] ludaici populiiatio tri- 
fariam diuifaer.it,quoi ad rcligionis 
attinct obfciuationcm. Erani priino 
in gradu opinionis & arftimationis 
Phatilxi ; lccundolocoSapicntCidif- 
cipuU,hoceft,ijqui non adeo aufte- 
ram vitam atque rharifari prohtcba- 
tuTi tamcn in mandatorum & tradi» 
tionum oblcruatione nihil facicndii 
in vita ducebant , nih quod cx Scri- 
barum ic Sapicnium fentcntia auc 
interprctationc ptofcdii cfiet tertio 
loco habcbantur 1) qui Populus icrr^ 
dicuniur.in c|uibus non manifcftari) 
pcccatorcs , lcd communis vitac ho- 
mincs contincbantur :nam pubhca- 
ni &: pcccatorcsnoti , nuUum gradi 
lencbant in opinionc iftoru : fed in- 
digni omnino habcbaiur cohlortio 
aut colloquio duaru illarii primarii 
clafTIu. lcfus aui(5 a Pharif^^is & Scri- 
bis reprchcdcbatur &: infiraulabaiur 
apud populum, qucid non Ibliim fa- 
picnium pcrfcaioncm,fcd n:q; Dif- 
cipuh lapietum mcdiocritatcm fcr- 
uarct : quippc in tradiii mibus vnum 
c.x fex opprobriis , qux ^apicntu c^f- 
cipuh vitarc iubcbantur , crat conui- 
uium 5^ comcflatio cum populo ter- 
ri; ncdum cum pubhcanis &: pccca- 
toribus. Traditio exiat in hb. dc Bc- 
ncdiftionib.cap.f. 
c Stptrdtderit vname.rillif.l Vos nC' 
gligiti», fpcrnitis.dcfpicitis pcccatorci 
& puWicaoos , cx illa regula vcftra. 
TurpccftDifcipuJo fapicmura vciti 



140 EVAKGELTVM CAP. XV; 

licvtvosargucrc lokm turpiiucft gaudcns: & venicns domum conuocat B 

oumpubhcanu & pcwcatoribus co- o*' J' 11/^ 

incnan . ncvidchcc^ uhat.ihsfimi- amicos & viciuos , diccus illiSjCongratu- 

lis. Atqui vos cunitis picutcm rro- I • * • F • • • 

pagarivicupcrcacbct.s:oportcicr. lammi mihi^Guia inucni oucm mcam GUf 

gooperam carc vtquamplunmifal- ^ 7 r\ 1- 

uifiam.atquc.nmquiKf^omcd.r- pericracr JJico vobis^Guod ita gaudium 

ciphnj: pietatjj deduci ducendos ' • 1 / • 

& agendos.nuiiuscafcreiabor, icd cnt ui ca^lo luper vuo pcccatorc poeniten- 

iiipaucilun!. Nonigiturcomnmic- • ^ \ . ^ . 

dumcftvtiihajj muitivci popuius tiaui aacte^quam lupernonagmtanoucra 

«ctri- , vcl pcccaiores manifcilatij, • /i • *^ • • r • 

corumquiicicmciiorcs cxiitunant, lultis oui uon uidijjent pccnitentia. 

vcl nogligcnnapercant.velfupcrbia g A ]• I I 1 I i 

ac deipedionc a pt.tate omnino Aut oua^ mulier habens drachmasdc- 

•bahcHentur : maMmccum ipfi do- ' . . , - 

cen cupiam . &: doannam noncon- ccm: li pcrdidcrit dracHmam vnam, nonc 

tfmnantaiitrcpudient.fcdvhroctia , , 3 * 

^^.<^SuJ:,c^^;\.^. 3<--cenditluccmam, & cucrtic domumA:":t.' 
rnrftVr:cu,;o';::r;iI^^^^ ^l"^"t diligcnter , doncc inucniat*? ' Er 
durui"lrcTn:L;t;aSc ^«^^^ muencrit, conuocat amicas & vici- 
"^X^^^^'^:^^' nas ,dicens rCongratulamini mihi, quia 
^::::.^^:;,;^!':^^',;;:!!::^^. muem drachmam quam perdideram? 

fimihtudo amplifi^ationcm cotnei nr/^lic r\/=»i /ii f^o** «..■« ^ _ • 

«<con>pi«,Jcmioum<i.rj,uu[lo: S'-"^ ^»^1 (upcr vuo pcccatorc pocnitcntia 
^ agence. " Ait autem^ Homoquidaha- 

buic duos fihos: ' ' & dixit adolefcentior 
cx illis pat; i, Pater, da mihi porcione' fiib- 
ftancia: qua: me contingit. Etdiuifitillis 
fubftantiam. Etnonpoftmulcos dies, 
congregatis omnibus , adolcfcttiorfihus 
peregre piofeduseft in recioncm longin- 
quam :&ibidiflipauit fuGftantiam fu^am 
viuendo luxuriose. Ec poftquam om- D 
nia confummaflcc*, fada eft f-ames vah-nf,'"""^"*'* 
da in regionc illa , & ipfe coepit eocre * ^ '4»flV' 

nt aDiit,& adh^lit vni ciuium regionis 
ilhus . Et mific iUum in villam fuam vc 
pafccret porcos. Etcupicbatimplerc 
ventrcm fuum dc filiauisquasporci man- 
ducabant : & nemo ilh dabat. ' ^ In fe 

autem 



CAP,5CV. ite. IVCAM, 14X 

' autem reuerfus dixit,Quanti mercenarij* 
patris mei abundant panibus : egoautcm 
hic tame pereol ' ^ Surgam,& ibo ad pa- 
trcm mcum ^ Sc dicam ei, Pater, peccaui 

* in ca^lum & coram tc: * iam non fum 
dignus vocarifiliustuusrfac mc licutvnii 
de mercenariis tuis. Et furgens venit 

1 r Jll"* Cim autetn ddljue limTt ${Jet.'] NoH 

aa patrem mum. i^um autem aanuc lo- foi lim non cft rcpudiatus & ncgle- 

\ ,-|- • 1* '11 • r* o- 'C ftus , fed vliro ciiam obuiam fada 

gecliet, vidit illumpater iphus^ oc mile- patrc fufccptus & dcduftus. hoc 

.1. n o • J • mifcricordii humanx in bonopa- 

ricordia motus clt, oc accurrens cecidit trc crga panucntcm fiiiumcjccm- 

if ' o r \ CL plum, cur ncgaredebctisDco,quent 

lUper COlium eiUS^ OC OlCUlatUS elt eUm. ommum hommum p.ircntcra, eum 
- T • ' r • n}' T\ • • d<fmque mifcricordifTimum cflefa- 

Dixitqueeitilius, rater, peccauuncx- tcmur?curcrgovosmuidetisvcidi- 

I ^ r !• mifcricordix , vcl fratrum ve- 

lum & coram te:iam non lum dignus vo- ftrorufaiuti? quosnonfoiamaucr. 

. - , . . ^ j fari , fed fummo gaudio ficpublica 

CaririllUStUUS. UlXlt aUtCm paterad lcctitiaexcipioportucrat>nampatcr 

^ r fL \ optimus Hlium bonuniftulucuitti- 

leruos luos , Cito prorerte Itolam prrnia, dcnusmcmoarguiu 
& induite illum , & date annulum in ma- 
num eius^ & calceamenta in pedes eius: 
p * ^ & adducite vitulum faginatum , & oc- 
cidite, & manducemus, & cpulemur: 
f^quia hicfilius meus mortuus erat,& 
reuixir,pcriciar, ,v inuentus eft. Et coepe- 
runtepulari. Eratautcmfiliuseius fc- 
nior in agro. & cum veniret & appropin- 
quaret domui , audiuit fymphoniam & 
chorum: *^ & vocauit vnum de feruis, 
& interrogauit quid haec eflent. Isquc 
dixit illi , Fratcr tuus vcnit , & occidit pa- 
ter tuus vitulum faginatum , quia faluum 
illum rcccpit. Indignatus eft autem, 
& nolebat introirc. Paterergoilh^ cgref- 

• fus coepit rogare illum. ""^ At ille rcfpo- 
^cns^ dixit patri fuo^ Ecce tot annis fcruio 

h tibi^ 



twm e.to^ 



b 

dcfi 

cundum cflb 
otficioiccrga 



141 EVANGELIVM CAP.XVr. 

tibi , & nunquam mandatum tuum pra^- G 
tcriui, &c nunquam dcdifti mihi lioedum 
vt cum amicis meis epularer: fed poft- 
/ quam filius tuus hic,qui deuorauit fub- 

ftantiam'Yuam*cum meretrieibus venit/ 
occidilti illi vitulu faginatum. ^ ' At ipfe 
dixit ilU, Fili, tu femper mecu es/ & om- 
mc%;Lv°^''''^'^ nia mea tua funt. ^ ^ epulari autem & gau- 
dere oportebat^ quia frater tuus hic mor- 
tuus erat, & reuixit • perierat^ &: inuentus 
cft. C AP. XV I. 

J^Iccbat aute &c ad difcipulos fuos^ Ho- ^ 

mo quida crat diues qui habebat villi- 
cum: & hicdiffamatus cftapud illii^qua.- 
fidiftipalTet bona ipfius. ^ Etvocauitil- 
lum, & ait iUi^Quid hoc audio de te?red- 
de rationcm villicationis tu^: iamenim 
nonpoteris:villicare. ^ Aitautemvilhcus 
intra fe^Qjjid faciam quiadominus mcus 
aufert a me viHicationemPfodcre non va- 
leo, mendicare erubeico. ^ ^^'o quidfa- 
ciam,vtcum amotus fuero a villicationc, 
lecipiantmeindomosfuas. ^ Conuoca- 
tis itaqucfingulis debitorib^ dominifui 
dicebat primo, Quantum dcbes domino t> 
mco? ' At illc dicit^ Centum^^cados' olci. ^ia., 
Dixitqueilli, Accipccautionem tuam : & 
fcde, cito fciibe quinquaginta. ^ Dcinde 
alij dixit ^Tuveroquantum dcbes ? Oui 

prudcntiair. iniqui viUici lui.qudd^:,. /^^,-,,-,,,^ ^^^^^ ^ ... . . ... 

Sdiquatciumnblcommiflarum par- ^lt, '^Cn tUm COrOS tritlCl. AltlUl AccibC 
tenon iramalcabufus cflct.vtnon 1 f ^ \ r» • o\ - l 

tl.quando frucrctur. namantednc- UtCraS tUaS^OC lCnpC OctOCTlnta. Etlaili- 
quc infuos,ncqu»in dominivfwrM J^,, • J;^.^ : n- . ' *<*U 

ipofuciaifibiacdiuu. uauit aomuius YiUicum iniquitatis , quia 

prudentcr 



C AP. XVI. S E C. L V C A M. 145 

pnidentcr fecinec quia filij huius fcculi, b ^.:j^i,iuiu.pcun.^ ^m^. 
prudentiores Hliis lucisin aenerationc fua '^Z^^IIX^^^tr^^:^ 
funt. ' Et cgo vobis dico^ facitc vobis a- ^"^^"Xol^ca^^^^ 
C micos^demammonauiiquitatis: vtcum j|ot^^^^^^^ 

dcteceritis/recipiant vos in setcrnataber- c'^D!^'L''i",lL^«.r-r«od^ 
nacula. C^i hdelis elt in mmuno^ & &/iiuflcpattxfucrmt.nonpo(ibnt 

« f-t C J l\ o J- • • tamcnfinclceleicretincn.Ncqucfo- 

m maiorindclis elt : & qunn modico ini- lunipccumatum dmuias.redomnc 

i\ o • .... I I • «Jonum.omnis copia , oninisa Deo 

qUUS elt , & ni maiOri miqUUS Clt. Sl tnbutafacultashoclocofignihcaturi 

^ ' ' ' ^ r \ \ " r ' q*i«bus ciim aliquando liniusabufi, 

CrgO ni niiqUO mammOna hdeleS nO tUl- reftc tandcm&: mal.orum vtilnatc 
U.%. fX'^ * \ n • \\ 1 » 1 • noftramcjuc lalutcm vti oportet flc 

ItlS: qUOd VerUm Clt, qUlS Crcdat VOblS? <:Apcd.t:namhxcp>ctatiseiercitatio 
II r • 1- r*!! r ' r\ ' 1 «^rg^alios .plunmum habei momcti 

Ltll malienOndelCSnOnrUlltlS: qUOd apudDeLmadcondonaiioncmpr^. 

^/-1 II- 1 • ii fv7 tcritorumdclic^iorum. 

rum clt, quis dabit vobis? ' Ncmo ^ Ha,i.uwt v., ^umauiematuu.-i 

p iL J I 1 . . f . Multum valere bene mecita crga pau 

icruus potclt duobus dominis lcruure.aut p^^res.muitumquecorumquibcncfi. 

* . .... ^ cium accepcrint,preces &: commcn- 

cnmi vnum odict,& altcrum diliect : aut «^at.onespofleapudDcum.apcniin. 

.. , . ^ ^ mc hocloco doccmur. 

vni adhxrcbit, & altcrum cotemnct. non \ ^'<«dv.rum en <redat v,tun 

. ^ . ^ VosefledmamaiosapudDeu ,quod 

potcltis Dco icruire & mammonse. bona.pfiusd.flipaucnt.s cxhocar- 

•» A 1- 1 f • 1 guitur.quodabufi tucniisdiuitiis.fci- 

Audicbant autcm omniah.Tc Phari- cuitatibus&.h.sdonisab.pfoaccc- 

1 1 I 11 ptis. Sed quis credct iUu.^. maximum 

fxi qui crant auari : & dcridcbant iilum. ? ^"f "^"'^ ^onum quod nemo 

i ^ lcit, nifi qu> accipit.iisquorum hdci 

^"^ Etaitillis,Voscfl:is quiiultificatis vos ttu,f:nu?a:um"t.^^^^^^^^ 
coram homiuibus ,Deus autenouit cor- nt;ill1' Nrof.po«fti„ 
da veftra , quiaquod hominibus altCi eft, ^Snut^nnbt";":/^^^^^^ 

.. » abominatio cft ante Deum. " " Lex & :ir a%|','r„"iic ^l^r^.r^^tf.ti 
Ptophetxvfque ad lohanncm, exeore- -^^r^^::^:^^,:::^ 
gnum Dei cuagelizatur , & omnis in illud ro3;7-r;" f r.": 

hvim "1*^*^ o*^'^"'» ^"^^^1 
X VJlli dodirinam & lufla: fi qiiammaxime 

quij Dcum odifle n-^n poffit , vtpote rummc bonum , & agi nulla cx parte odio haberi poflit, lamen illius diici- 
pljnam 5c in.pcrium qui refpuit, altcrius rei amore&: fludio .odifli: dicenduscft veic: & non lolilm odcn» ,fcd 
undem aba'ienatui contemnet poflhabitii impcnoilljus cui adhxrcbit. Hxcdura videntur multis , fed venffima 
funt, fi amortm cxftudio cognofccre oporteat, vti cognofci oporterc lefuj aliS docuit. g ^nrant aiMri.] 

nBanif-flxauantix noiau.qiiou fibitantum lil i ]uo finnllimis auain commodiflimc fflc cupercnt .cxtcroru cora- 
moJij,autetiam inopiisminimcomnium confulerent. h ^ui mfiificathvtf.'] Qui alKimatis veftrum viix 

inftitutumeflromnjiimo^iimum , vnufquilqueie obcam rcm populo vn luftum vendiiat . atqui Dcus alia ra- 
tionc fingutorum hominuni ian^itatem & iuftuiam metirur , quam hominum fihorum Adam (ententia meiiri 
foleat. (.^xdam enim hominibus.nihil pr.rftaniius quam pio humano ingc-nio fapientibus, videntur laudi a & 
in fublime tollenda, quar Deus aboniinatur i Lt.>: & Prophctx ] Summa raiio inufnicnd.x vera: defini- 

cionis vtriuf. ue luftitixfit legi &: Chnfti . In L^-jic & rropheti$ vfquc lohanncm apcni/rima fuii diiciplm* 
ciusi jftiti.r ,auaiuft»s<^uist.ti ipoflet.coiuftitix gcnerequod ex libero aibitrio & gratia Deicontingercho- 
mmibus poteft. lohann." han . luftitiam ciimdefidv raflct , pcenitentiam mdiccbat , £.v i^ temporc rfgwKW D» 
mtanoehx^^tur : & cdm non adeatura ^liiiregni ,ojnnu hominumconditioinuadcicconatnrillud,iandcm^ut 
o^ncbitfide & pornjtenu^. 



< TitdlHH eff autem.] Non (Jlxi Itfgem 
faille vrc]u« ad lohannem in eam fcn- 
tcnti \m, vt poft lob.anncm abroga- 
tara autotiofam lcgcni cire putcus, 
imo vt poftca in rcgni ca:lorum tcm- 
pore mulro diligcniius obfcru5Jam 
cflc lc-atis. namque conftantior cfl: 
legis fanctiras , quam carli ac tcrrac 
duratio. Erit autcmadco exaflc co- 
gnofcenda & obfcruanda Icx ab iis 
c]ui r gniDci compotcs fuerint,vt in- 
tclligatur ncquc minimum apicc cfle 
pr^iermittendum autlate producen- 
du.qtnnomniaobforuentur: idquod 
diminioni.s vxoris ratio apertifnmc 
tunc doccbicvtnoie qua: maion icii- 
gionc &c intclligi caueri dcbeat, 
quam hoc tempore a vobisvel in- 
telligjcurvlcauctur. 
b Homo cj-Mdum.] Oux partcs funt iu- 
ftitia: eius, quam lex dmina exigit ab 
hominibus qui iuftitiam Dei expe- 
tunt ; alterain fuga raalorum , altcra 
in bonorum ftudio verfatur : illa 
oafte ac diligenter obferuari , harc 
ftudiosc priftari dehet. ramfiquis 
alteram obferuct,a!teram vcro negli- 
gat, videhcet bcneficentiam.non po- 
tcrit fcruari , vt Honio qiudafn c^vA erat 
diues, Scc. 

c Faclum ejl. ] Contigit mendico 
prior mors.cuius labores mortc fini- 
ti fuerc at vero diucs pofterior mor- 
tuus cft , eiusque honor vftjue ad fu- 
ncris pompa cft produftus: dc cctcro 
autc mirertimaconditionc cxccptus. 
namquc ininferno elemns oculos fuos, 
vidtt ^braham alohgt, <ir LatAntm in fi- 
pueiM ,quem ille ncque micis de me- 
fa cadentibus lcuarc curaucrar,& u- 

Gpieo ZXOUCMC 



144 EVANGfiLIVM CAP.XVl. 
vim facit. " Faciiius eft autem caelum 



hiar. lo.y.X 
i Cor.j.b. 



cft. Et in 
inferno cle- 
uans. *^/iug. 



d LxtAtus fmiliter.'] Eodcm tempo- 
rc quo tibi bcne & fuauiter eratin 
vita,cum Lazaro mifcrc & laboriose 
agcbaiur. nuncnutem, ^c. hic nondii 
fruitur xternisilhs bonis, veriim c6- 
folationem accipitex fide atque fpe 
illorum , Sc ex conditione qua nunc 
iru lurlongiflime avcftra jftadiftiie. 



t Haheoemmquiitejue fratresl dmitcs 
etiam,quiomncs pericfitantureadc 
eaufa qua ego in hanc mifcriarum. 
eicremam forteiD deucni. 



& terram pra^cerire ^ quam de lege vnum 
apiccm caderc. Omnis qui dimittitjJL.to.t.n 
vxorcm fuam.> & altcra ducit^mocchatur: 
&qui dimilTama viio ducit, mocchatur. 
'^^Homo quidameratdiucs /'&'indue-« quiM 
batur purpura & bynb : & epulabatur E 
quotidie Iplendide. Et erat quidam 
medicus nomine Lazarus ^ qui iaccbat ad 
ianuam eius^vlceribuspienus: cupiens 
faturari de micis^qux cadebant dc mcnfa 
diuitis / fed & canes venicbant^ & linge- iih^ab!!^* 
bant vlcera eius. ^""'Fadum eft autcm vt ^*'"^ 
moreretur mendicus,& portaretur ab an- 
gelis infinum Abraha: . Mortuus eft au- 
tem &diues: & fepultus ''eftin infcrno 

Elcuans autemoculosfuoscumcfletin^^.,^.^ 
tormentis;, vidit Abraham alonge, & La-^rfif* 
zarum in finu eius: '•'^ & ipfe clamas di- F 
xit^ Pater Abraham^miferere mci3&' mit- 
te Lazarum vc intingat extrcmum digitr 
fui in aquam ^ vt rcfrigeret Hngua meam^. 
cjuia Grvicior in hac flamma. Et dixit 
iHi Abraham , FiH^recordarc quia recepi- 
fti boiaa in vita tua , & ' Lazarus fimiUter 
mala: nuncautem hicconfolatur^ tu vcro 
auciaris. & in his omnibus^intcr nos 
& vos 'Vhaos* magnum firmatum eft : vt crtt^jj' 
hi qui vohint hinc tranfire ad vos,non^'riii7 
poffint^ ncquc inde huc tranfmearc. f;i^:;i 

Etait^Rogoergotc^ pater, vtmittascu p 
in domupatrismei/habcoenimquinque 

fratrcs: 



CAP.XVIT. SEC.'LVCAM. 24^ 

fratrcs: vt tefl:crurillis^nc& ipfiveniat 
in hunc locum tormcntorum. Et aic 
illi Abraham/HabecMovrcn & Prophc - ^ J-'''*^f ^^^^^* t ^'p'"'*'-'^ 

j. 11 1 niuimcdoctn poflunt Ljgis as Tro- 

tas: audiant iUos. ^ At illc dixit , Ncn, p^^^^j""^ ^*p<^drac. 

. . 1 quid dcci?at, quid no; qua: fit lutur* 

patcr Abraham : fcd n quis ex mortuis ie- ^°"!,*^ m*h.qu?iufarua.<^uisvmuf- 

* 1 quc nn»s. 

rit ad cos, pccnircntiam agcnt. ' ' Ait au- l^Jl^lff^^^^^Zm^^^il 
tem ilh; Si Moylcn & Prophctas non au - '^:^:^;:^'::;^:::!::!^ 
diunr, ncque (i quis ex mortuis refurrcxc- ^-l^lXXir^^axTrlro^fcrut 

rir rrprlt^nr tibus, rupplic^ahorrcndancgllgenti- 

XIL^ l^iV^UV^ilL. hui.l isrcbusquicuqucnondocctur 

PAPVVTT ^ moucmur.ncquc piiuaris miracu- 

A 1 , JL V X 1. hs , ncquc priuata magiftn alicuius, 

A pT ait ad dircipuiosfuos^-impoflibiic z^^^^^^^^^^^z:::::::^ 

■*-^eft vt non vcniant fcandala: wx autcm <i^-. «'"^'•-■"f;^,"'- 
ilh per quem vcniunt. ' ' Vtihus eft ilh h ifl{S« I^^H^ra^S 

I* T,..:* • ll"" accident Irommibus in vnzdilcipli- 

lapis moiaris imponatur circa couucius, 

n.T aiquc iiiftiti.T via , propier maxi- 

&•• • • \ r A }' mam calhditatcm fcrpentis antiqui, 

prouciatur m marc^ quam vt lcandaiu & prochu.taicm humam cordisad 

zct vnum de pufiHis iftis. ^ 'Attcndue b^^^v^iiu^riim.i phrafisdoarinaiiy, 

%f.,o^,, \ ■ • ' t^- r ' qua fienificatur ahquicl quodvche- 

x^iq j.iV voDis^bipcccaueric in te'rratcrtuus^m- racntcr caucri viianquc oportcat. 

rri\a lJt '}\ n r • ' • J* Optarc.mquit, potius dcbuitciuf- 

^ ' CrCpa lllUm : & il pOEnitCntiam COerit, dl- modi homo mortcm graucm.igno- 

"^*' .11. A -n r r • ' 1- • miniorain & finc fepulchro, quani 

mitteiiil. LC 11 leptlCSin dlC peCCaUCrit ic-cauaorcmautimpuirorfvclpro- 
- . . i. r r* • J moior^ahcuius oftenfionis prxbcrc 

m tc • £c lcptics in dicconucrlusruericaa c ^.mn<ht, v,bu.] caueie omnino 

. . •ll* qnenqusm homincm obiefto lcan- 

te ,dlCenS ,POCnUCr me^dimitte llll. dalopraccipiiemdarc,quatiquamab 
' ^ 1 • -r^N A J co vcllrtfivel oftcnfijgrauiquciniu- 

^EC dixerUnCApOltOUDommO, AdaUK riairritan.tamcnrtiamfxpmsaccc- 
X . ^ ptam iniutiam condonart fratnpr^- 

j(ii.i7.ctonobisndem. Dixit autem Dommus, «at quamveivmdiaavcidciat.onc 

*' ^ ^ r* A ma!cuo!a,vclira»,&odio,vcltcmera* 

Si habcrctis hdem 'licut granum hnapis, '^^::':^:^^^ 
Bdiccretis huic arbon moro,Eradicare& i^t^',:^::;:^^::^::^^: 
tranfplantarc in marc: & obcdiret vobis. r;rop.t;Zr"c;:a7,?^^^^ 
' Qu.isautcmvclrrum hahesfcruuaran- j^^-^-^rj^Zur" 
tcm autpafcentcm*, qui rcgrcflb dca^ro ^..^rLniT/^ri^J^lft.S 

dicatiih,statim, tranfi ,rccumbc: ^ &c t^^i^:::::::'^:^::^^:^! 

non Micif ei, Para quod cocnem, & prx- ^nTi^^rhL^^"";;"!'"- i' 
cinge tc & miniftra mihi donccmanducc ':S^;^T^^^^:S^ 
& bibam, 6; poft lixc tu manducabis & LSuHi^'»S!!iDci fiiS 



h 3 bibes 



t Ciim fecertth mnu epu prdctpU funt 
vohu,] N6 fatis cft legis prxccpta ob- 
fcruare, &: opcrc aftionec]uc cxccjui, 
vt dicamini fil»; Dci : oninis enim 
Iiomo vcl co ipCo quod honio ic 
rationis compos , dcbct honcftcvi- 
tiere fccundiim normam jpla natura 
Iiominisdigaani: ahas brutorum ac 
bclluarum dctcriorc noniine \ ocan- 
dus , non homo. Ciim autcm fccciit 
c]ux homincm facercoportct,non ob 
id Dcj fihus ert diccndus, fcdliomo, 
^juc bonui homcac rciflus, &: ex c6- 
fequeti famulus fiucfcruus Dei.ideo 
autcm inutilis, quod non adco rede 
adeoque purc Cc fande atq; par fue- 
cat.ea fecerit quc facere debucrit vbi 
vero hic idcm Hdc inftrurtus , &: di. 
uinagtatiaadiutus feruum bonum 
fe cxhibucrit.prxceptis pro vinh ob- 
fcruandis , & prxteiea fuam impcr- 
fctflioncm contcflus fucrit.adco pla- 
ccbit Domino fuo,vt cx feruitutis 
fpiritu ad fpiritum adoptionis fiho- 
rum iranflaius Dei dono 6c gratia 
niaxinia , aiquc vt fidc auftus difci- 
pulipoftulabant, fedeat, &c comtdat 
Sc bibatin menfa regni cum Chri- 
fto; 8c clamct, Abbapater. 

b ^tttvjdo veutt rrgnum Dd? ] Q^em 
tcrminum vel dierum , vel cxcrcua- 
tionum, vcl exammationum,aut cx- 
emplorum ahorum pr;cfcnbis ad 
cbrmenduni regnuni D/:i? 
C Non ventt regnum Dei cwn obferuatio- 
tte.'} Id quod vcrc ac re£lc dici poteft 
regnum Dei , non eft ce«i temporis 
aut horx,aut noimx &c probaiioms; 
oequcetiam cctti loci ,.in quo necef- 
fariojllud adjti &: obtincri debcat. 
Nam quaatum adlocum, regnu Dci 
purum &: legitiinum inanimisho- 
minu in ipfis vi.c rihus collocatur; 
idque rcpcntc fit. De loco ccriifnmc 
hxc docere poflum, Spirituni illum, 
«jui vere &: non pcr imputationcm 
aut imaginar atn perfuafioncm obti- 
neiur ,iniraa;iimos hominum cfle. 
De tcmpoic r ihil vobis affirinabo; 
fed tantum jllud dicam , ea tempora 
momcota pofiia efle in Pairis po- 
teftate , qui ncmini donum negabit 
a fe promirtum .quicunquc aci illud 
accipicndum fffe fide ac pcenitentia 
comparauerit.Mvcon-.::is ratioquod 
adSpiritum fanrtum pi.rti;iet,arc3na 
cfV.atqiJc iapiei bus huius fecuh dif- 
ficilis,intelleduque obfcuraj mcdc- 
(lis &: fimphcibus facihor apcriior- 
ouc rcdditur. 

d Veatent dxcs.] Tcmpuserit quo re- 
gnum Dci manif-ftum fit niulijs 
arguni«ntis& excmplis illcrum , jn 
<jU2buiSpiritusfan<Jlu«,&: fihj homi- 
»u vittixs maiicbic . Scd poft illud 



146 EVANGELIVM CAP. XVIL 

bibcs? ^ Nunquid gratiam habecreruo ^ 
illi.quia fccit qu? ci impcraucrat? Non 
puto. Sic & vos cum feccritis omnia quq 
prxccptafunt vobis, dicitc, Serui inutilcs 
fumus; quod dcbuimus faccre, fccimus. 

Et fadum cll, dum iret inlcrufalem, 
tranfibat permediam Samariani &c Gali- 
Ixam. ' ^ Et cum ingrcderetur quoddam 
caftellu , occurrerunt ei deccm viri lepro- 
C\ qui fteterunt alonac: Et leuauerut 
voccm,dicentes,Iefu prarceptor^miierere ^ 
noftri. Quos vt vidit^dixit, Ite^often- z^-.M.^i 
dite vos facerdotibus. Et fadtum cft dum 
ircnt, mundatifunt. Vnus autcmex 
illis^vt viditquiamundatuseft: regrelTus 
eft, cum magna voce magnificas Deum: 
&ceciditinfaciem antepedes eius^gra- 
tias ai^ens:& hic eratSamaritanus. 

Refpondens autem Icfus^ dixit^ Nonnc 
decem mundati funt?& noucm vbi funt? 

Non eft inucntus qui rcdirct , & darct 
gloriam Deo , nifi hic alicnigena. Et 
aitilli^Surge, vadc: quiafidcs tuatefaluu 
fccit. IntcrroMtus autcm a Pharifa^is, 
Qiiando venit rcgnum Dei? refpondit 
cis, & dixit/ Non venit regnum Dei cum 
obfcruatione: ncquedicent, Ecce hic, 
aut cccc illic. Ecceenim rcgnum Dciin- 
travoscft. Etaitaddilcipulos fuos.E 
'Venicntdics quando dcfideretis vidcrc 
vnum dicm filij hominis : & no vidcbitis. 
Ecdicent vobis^Eccc hic &c ccccillic.^^-'-*^*-^* 

Nolite 



CAP.XVIT. SEC. LVCAM. 



i47 



e Niin Jicus ful^uri Explicatum eft 
apudMacthzum. 



4MS.C. 



trinpuivenicni dicjquando rarifnma vcl pauciflima cxcmplailllus virtutis Sc cfficienti^ atque pr*f!anti« ho» 
minij in hommibus fpc^fleniur: fi quis aiucm co tcmporc illo diuino modo au<flus fuent , non vidcbiiuritama- 
nifcftc abahis, proptcr fumm.ini 6c hominum c«citatcm, & jpfius modcfliam m c]uo donum hoc fucrii. Tune 
crunt, c|ui cum nerciant c]uid iit repnum.ciiiufmodi nam fini hhj hominjs dics, lamcn prommant aliis regnum. 
duces fcfc pr.xbeant ad dludccrto fubeundum. 

Nolitcirc, ncquclcdcmini. ^'^'nam fi- 
ciu hilourcorurcas dc fub cxlo^in ca qu? 
fub cxlo funt , fulgct : ita crit filius homi- 
nis in die fua. ^ ^ Primum autcm oportec 
illum multa pati ^ &: rcprobari agcnera- 
tionc hac. Ec ficut fadnm cft in dicbus 
P Noe, ita eric & in diebus fiiij hominis. 
Edcbant,&: bibebant- vxorcs duccbat, 
&dabatur adnuprias^ vfqueindiem qua 
iiitrauit Noe in arcam :& venit diluuium, 
&perdiditomncs. Sunilitcr ficutfa- 
dVuuT cft in dicbus Lot : Edcbant & bibe- 
bant3':mcbant^& vendcbant-plantabanr^ 
*"&'xdificabant : quadicautcm cxiic 
Lot a Sodomis, pluit ignem & fulphur de 
cxlo, & omncs pcrdidit: fccundii ha:c 
cric^quadiefilius hominis rcuelabitur 



^die ) us. 



Mst.xo 



f ^M4 die flhu homtnii retulalitnr.^ 

Dics regni Tei.quod fihj homims 
pr.xfcnMa . virtuic 5c efficientia co- 

-I • .11 v^i » . ^ . . ^ - f- gnofciiur .(^onaturquc a Dco non 

^ Inilla nora quirucntmtecto5&valaofc.tant.bus,rcdv,g,iamib.:s,«cia 

..| 1/* 1 11 11 o otficio permaneniibuj. 

Geiusinaomo,nedelccndartoLlercilla: & g £r»'r^/wa7ow.«.]Fiiiushomi- 

r' ■ } ' • 1 \ nis ffccrnit aliter quim scribatu ra- 

qui in a^ro, iimiliter non rcdcat retro. tio.quidicuparcsMoc.os m mgo 

' , ^ •» 11 • pro codem vnoquc rcputar.:p4rcs & 

McmOrCS cltoteVXOriS Lot. QUI- ^o^.os m labore&ftud.ov.tx.pro 

' r n 1^*^ eodcm reputariin jUo fladio , quan- 

^arc.8w/js cunque quxfierit animam luam laluam <iuaminrei.g.oni$ pur.tate ,mpare« 

10 7.11 a.tK ' ' 1 11 1- hrM.Deindeaitferuosnoncenlciiin 

^Th.^^ i'^^ facere, perdccillam : & quicunqueperdi- m.merocorum,qu,congrcKat.oncm 

|.ift#.4.4.i7 5f 1 ~\ r Kiael fac.unt:nequc et.am ta-m.nas. 

dcrit.ilam, viuiHcabit eam. Dico vo- i^-™::^;:^ ^™^^^^^^^^ 
bis , m illa noclc ' crunt duo in ledo vno: p-t;;rfitrc';™,\'tgS 
vnus adumctur , & alcer rclinquetur. p^-^y 
"■•dua: erunt molcntes in vnijm:vna aHu- ^"Z':!:::^^:!:^:^^^. 
u. c,. metur, 6c altcra relinquctur.^duo in agro : 

vnus aiTuractur, akcr rclinquetur. p^^.^S^i^^ft^rual^"'"'*' 



14« EVANGELIVM CAP.XVm. 

Rcfpondetes dicimt illi , Vbi Domine? 
'7Q^ui dixit illis, Vbicunque fueritcor- 
pus, illuccongrcgabuntiir & aquilac. 

C A P. XVIII. 

lA^l^ir::;::^:^^- r)Icebat autem & parabolam ad illos,f?^- 
^::^:^^^"^^:^^ ■'^•quoniaoportet femper orare& non A 
t:^:::;^^:^:'^::^ deficere, ^ dicens , ludex quidam erat m 
Set ";::^':m?l°feru.Ll' quadam ciuitate,qui Dcum non timebat, 
Kr;';;"nrru~ci"o'&:hominem non rcuerebatur. ' Vidua 
ga.uentationfmcxcontcntionefuf- autciii quasclam crat 111 ciuitatc 1113: & VC- 
tcEii!^ «Tnobu'lndi^^ niebatad cum,ciiccns, Vindicamc de ad- 

uerfariomco. ^ Etnolebatpermultum 
tempus. Poft hxc autcm dixit intra fc^Et- 

b DetU Mtfm wn fadet vindiBam.'] ^ . 

Non hberabit a maioa quo vexan- i\ Dcum non tUTico* ucc hommcm reue- 

tur.-profcftovindicabitillos ^malo, - . ! n H *! * 1 

&mhbcrtatcmfihorumDeiaflcrct; reor: ^ tamcn Quia molcita cit mihi hxc 

quippcquimalumodcritjbonum di- . . • !• i •II • • rC 

iigat.quando &: ludcx iniquus qui vidua • vmdicaDO illam ^ttc m nouilluno 

bonum non dih^cbat , mala fcque- ' r •!! 6 a • t->>. R 

v.ndicau^'''' venicns luggillet mc. Ait autem Do- ^ 

c Pur4*.im««iefyr^i« wiFidcm min^ Auditc quid iudex iniquitatis dicit. 

»llam,cuiusportio,quantu granum u- ^ i J _ 

fiapis.transfcrrcpotcft montes ha:c 7 Dq^^ autcm uon faciet vindi(5tam cle- 

VcniCi ti hho hommis ad vilitaaam i i . 

tcrram,nonmuemetur,cuipahomi- £torum luorum clamautium adledicac 

tjumquivieilare & orarc r.olucrmt, . ... 

vtiiiud fijciaugmcntumaDcoac. no6tc T & paticntiam nabebit in ilhs? 

cipcrent Vigilarc autem oponct pcr- g i \ i 

Sr."r^?^"^'°l^/'"''n"°'''*^ E)ico vobis quia cito facietvindi£tara 

©rarc lemper , pctcntcs a Dco pecca- , _ l 

donum."""''"°°""' illorum . Veruntamen fihus hominis ve- 

«gStiTcX^iMtlr^^^^^^^^ fidcm in terra? 

f^Zi^^^s:^:^:^^^::^ ' Dixitautem & adquofdam qui in fe co- 
«.reftTlfr^^^^^^^^^^ fidcbanttanquam iufti,& afpernabantur 
^''^""mT"»»,] vtpopuiusttr- c^teros, parabolam iftam:* *° Duoho-*dic6. 

tac ; a- muho minus vt hjc publica- J I • 1** 

nus,omnibus cxccllo hoc vitat gc- 

muies aicenacDant m templu vt orarent: 
p,^i'4^^^^ vnus Pharifacus alter Publicanus. 

fupcroinamquemuitacti^JmTpfriS! Pliarifeus ftaus j hxc aoud fe orabat: 

himdixicx .nimimeiccrioconfilio T^^,-^** ' -1 • r ^ r * 

&ftudiofac.cnda,qua:a!idsnontc. i^cus gratias ao;o tiDKquia uo lum hcut 

itcbarfacerccxlege.fedcxabundSti ^ • I - " ^ • • n- i i 

•dmcaraconfummationcmfufccpi. cxteri aominu: raptorcs^iniulti^adultcri: 

velut 



C AP. XVTTT. S E C. L V C A M. 149 

vclutetiam hic publicanus. ^^'leiuno 
C bis in fabbatho : decimas do omniiix qua^ 



vobis/defccndit liic iuliiHcatus id domu dXr,d°c,nias.i.iiicxfr..diKustcr- 



f oflidco. Et publicanus alongcllans, 
nolcbat nec oculos ad cxlum leuare : fed 
'percutiebatpedus {uum ,diccns, Deus 
propitius eltomihi pcccatori. '"^ Dico 
:fcci 

5^.M!i'!r^U'^iTi ab illo. quia omnis qui feexaltat, 
humiliabitur: & qui fehumiliat ,exalta- 
\\ bitur. ' ^ Aflcrcbant autem ad illum 
infantes ,vt eos tangerct. Quod cum vi 
derent difcipuli , increpabant illos. 
^^lefus autem conuocans illos ,dixit^ Si- 
nitepueros veniread me, &noIitc vetarc 
cos . talium elt enim rcgnum Dci. 



a Itmne lU m ftlli.xth. } in hcbc^oma- 
da.quz incipit a labbaiho, & dclinu 
in (abbathuni , Oi» leuum^ cum ex lcgc 
non obligcimirlfraelir^ iciui.aie.nifi 
fcmcl tantuni in anno. vt vcio ad o- 
rationenj &: maccr.iuone cainis ie- 
luriium vtilc cdc nouiinus , idcoque 
propofui milu linguhs hebdomadi- 
bus binisiliebus Kuinarc. 
b Dri ufjitf do Qtnniuni cjiu pcf^uico. ] Sl- 
pif ntum omniuiTj qui dc rchgioi.isiJc 
mandaiorum obi ruatiooc icuplc- 
^ runt , communis lcntentia eft.non 



Mmt.iqA 



17 



ri: quia fic (cripium elt, Fruclus tcr- 
rac tu.T dccimabis- 1 d hos non laiis 
exadc folei dccimarc populus icrra:; 
vnaqiic cx illius noiis hi-ccft,vt in 
lib. Bcncdidlionum cap. -.traditur: 
in libro vcro de n i d a cap 6. txci- 
piuntur adccimationis dcbito oua, 
& pifces, &: lac, & caicus, quia nori 
luiit fruclus icrrx, lcd fruftus aqur, 
aut frUwius fru(Huum : fcd vtibi lem 
docctur, qui intrgriorcm lcgis obfcr- 
uationem profiicntur , omr.ia hxc 
criam decimant.Eam ,gitur obfs.rua- 
iionem llbi h c contcificne graiula- 
tur Pharifxus. 

c PercutuOat ytEftu.} Seipfum debi- 
torcm pcccjtoremque confcfliisac- 
uc miicricordiam 



Amcn dico vobis /quicunqucnon ac- "^tiabat"'"^'"^ 

Deju 



Dcepcrit regnum Deihcutpucr, nonintra- i^:!:^.:]^:^'^^^:!^ 



i:; bic in lUud. ' ' Et interrogauit eum qui- t^HZf^^^^^^S^^^^:^ 
dam piinccps, diccns, 'Magillcr bone, 



tcrat accufari vcl admidi 
omifli iciunij. &c. bcd 



dchdi, 
ublica- 



quid faciens vitam aeternam poffidcbo? X^n^liC^^^^^^^^^ 



19 



Dixit autem ei lelus^ 



bonum Pncmobonusnififolus Deus. 



nirl lYif» i-liric P^ccatorcm accufabat ,dc(ccndic 
UKl inc UIL.15 iulbfic-itior , quippe diuina milcri- 
cotdia imploiata , exauditus eii , & 
dnnilla lunt ilh apudncum pcccaia. 



Madatanorti: Non occidcs,Non moe- rf^o^^^Tun^^trdVug^^ 
chaberis, Non furtum facies, N6 falfum 

na Tanti rcfcrt animi modcftiam ia 
n • • J- T T_ ^ _ omni vit»paiie&: adionefcruarc. 

telhmonium dices,Honora patrem tuum,, ,^,„J„, <iy„„„. 
& matrcm. Qui ait,' Hxc omnia cu- Z^Zlff^^^X^t^::!^ 

i 0-nrlini l^o- vi».Tgcncrc&exempIoregni .c- 

1 ll^UiLll l(.(l,$c:>mpos non fuerit , (piritu ad- 

optioni accepto,nonintrabitpoflcai'n illud poflcflurus iam poft vitx huius fincm. Grauiflima lefu fcntcntia 5c 
verifnma. f MM^^t ler lone. ] Hui'. fmodi clogus &: blanditii- falutai-, folcnt Sapie tcs Hcbracot^n a difci- 

pulis, VI in lib.Be^ed^flio c. i Eum morcm rrprehcndn lcfus ex ad-jlationisdetcflationc: quippc lam obtinuciat, 
▼t vnufquifqueitaaftVftuseflctergafuosmagiftros, vt cx illorum cxcmplo div oianquam diuiro pcndcrct: 
cilm taTeiuquanjuis bona fcntcntia cuiufquc hominis fii.fi cx diuina non dcduratur , non adco laudanda ft: 
vita verdnul.ius ita bjna cft, vt exc ptionem non admittat. folus Dcu$ bonitatem hab t in lc , 6c coirmu' icare 
aliispotcft. g HtcomttMiu(\odiHi.] Hacc cu/todierat ftudio vit.r .xtcrnx. ille autcm cupic''3t vitam xtcrr am 
po/ndereetiam in hacvita, quam a tclu fa-pc hoc modo promitii audicrat. Namquecx iisquidihgcntius de hac 
racionedif, utauerant, acc pcrat. Non eire viiain .Tiernam ipfam niandaiorum obfcruantiara , fcdcflc vicinam. 
vi(« ztcrnz. u^o fi vicinaj noodunimcolaaut ciuii. 



I 



Early European Books, Copyrighl © 20 1 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courlesy of ihe Biblioleca Nazionale Cenlrale di Fii 

CFMAGL, 2,6.551 



a vr.um tihi ieeff. ] Legat hoc 

« obfcructait<ftc'Chriaianus homo. 



b Facilitu elt enun camelum.) Com- 
paratio in doftrinalibus lud.xorum 
libris frcqucntcr vfurpata , ad maxi- 
mam rci aut ncgoii; difficuliaicm 
ar^ucQdam. 



« Tnhce temp»rt. ") Duo verba frequ 
titnma in doftrinahbus fermonibus, 
vbi de bonorum &malorum finibus 
agitur. Kan oSiyai ntn oSiya , id elt , in 
fafculo hoc,& in fxculo vcturo.nam 
funt quacHam qu^ prxmium & mct- 
ccdcm habcnt in fxculo hoc.alia vc- 
rd in vemuro^ alia in vtroquc. 



d Et ipftiihil >>erwn inteUexeriit.] quid 
cfTct confunimari omnia qux fcripta 
erantpcr Prophctas dc fiho hominis. 
qux formatradcndi illumGcntibus, 
quomodo occidcndus: quid c/Ict tcr- 
iia dic refurgere : & myflerium hoc 
erat ahfcoditum iliis, vidchcct quor- 
^ura hatc omnia tcndcreat. 



150 EVANGELIVM CAP. XVIir. 

ftodiui aiuuentutemca. Qup audito, 
lefus aitci/Adhuc vnum tibidcell; om- 
niaquarcunque habes vende , &c da pau- 
peribus , &habcbis thefaurum in cxlo: 
& veni, fequere me. His illc audicis, 
conttiftarus eft : quia diues erat valde. 
^'^ Videns autem lefus illumtriftem fa-E 
duiTijdixit, Quam difficile,qui pecu- 
nias habent, in regnum Dci intrabunt! 

Facihus eft enim camelumper fora- 
menacustranfire,quam diuitem intra- 
re in regnum Dei. Et dixerunt qui 
audiebant, Etquis poteft faluus fieri? 

Aic illis , Qua: impofTibiha funtapud 
homines,poflibiUa funt apudDeum. 

Aitautem Pctrus, Ecce,nos dimi/imus 
omnia, & fecuti fumus te. Qui dixic 
cis , Amen dico vobis , nemo eft qui reli-« 
quic domum , auc pajenccs, auc fracres, 
aut vxorem, aut fiiios proprer rcgnum 
Dei, *° & non recipiat multo pluia'in 
hoc tempoic, & in feculo venturovitam 
astemam. " Aniimpfltautemlefusduo-^t 
decim, &aitilIis,Ecce afcendimus Icio-F" 
folymam , & confummabuntur omnia 
Qux fcripta funt per Prophetas dc Bio 
iiominis. tradecur cnim Gencibus, & 
illudetur, & flagcllabitur, & confpuetur: 
&poftquam fiagellaucrinr , occidcnc 
eum , & tcrtia die refurget . ' Et ipfl 
nihil horum intellexerunc , & eiac ver- 
bum iftud abfcondicum ab eis, & non in. 

celligcbant 



CkV.m. SEC, LVCAM. 
tcUigebant qiiJEdicebantur. Fadum 
eftautcm ,cum appropinquarctlericlio, 
^ cxcus quidamfedcbat fccus viam ^ men- 
Q dicans. Et cum audiret turbam pr^- 
tcreuntcm.interrogabat quid hoccfTct. 

DLxcrunt autcm ei ,qu6d Icfus Naza- 
rcnus tranlirct. Et clamauit, diccns, 
Icfu fili Dauid mifercrc mei. Et qui 
pra:ibant , increpabant cum vt taccret. 
Ipfe veromultomagis clamabat,Fili Da- 
uid, mifcrcrc mei. Stans autem Icfus, 
iuflit illum adduci ad fe.Et cumappro- 
pinqualTctJntcrrogauitillum, diccns, 
Qjjidtibi vis faciam? At illedixit,Domi- 
nc vt videam. Et lefus dixit illi^Refpi- 
ce,fidcstua tefaluumfccit. Etconfc- 
llimvidit , & fcquebatur illum magnifi- 
cans Deum. Et omnisplcbs vt vidit/dc- 
dit laudem Deo. 

CAP. XIX. 

ingreflTus perambulabatlericho. 
* Et cccc vir nominc Zachxus : & hic 
princeps erat publicanoru ^ & ipfediues. 
' &c quxrcbatvidcrelefum,quisc(rct: & 
non potcrat prx rurba, quia ftatura pufil- 
lus crat. ^ Etpra^currcns afccnditin ar- 
borcm fycomorum vt vidcreteum : quia 

inrlr f*r:ir frinfiMirnc ^ Fr r-n m \r#^ni(7%r 



e Dedit tmutemDe».) Confeffi funt 
illud eflcdiuinum bencficium.acdi- 
uina virtutc faAum , t-'ftcsquc fufre 
cfficacitaiis Icfu ai<iuc auiioruau». 



a SufptcieniillMmrejM.] « 
homints ia fc fidem Oc am 



jui noucrat 
edunipro- 
: cfTct in 



indcerattranfiturus. ^ Et cum veniirct 
ad locum ,Tufpicicns Iefusviditillum,& 
dixit ad eum, Zachxc , fcftinans dcfccde: 
quia hodie in domotua oportctmcma- 
ncrc. ^Etfcftinansdcfccndit^&cxccpit 

ii illum 



15Z EVANGELIVM CAP.XIX. 

iHum gaudcns. ' Ec cum viderenc om- 
iZ::'!^^::^:^^^^ ncs;murmurabant,dicentcs quod ad ho- 
^^Z^J^^^J^SiZ mincm peccatorcm diuertillet. Stans 
lT;Xus=;X';uitVn.! autem Zacha:us,dixitad"Dominum ,Ec- 
rr "wrrW propri.- ce^dimidmm bonorum mcorum, Do- B 
x"Jotrh?;.,Jr-„t;X.':;a minc , do paupenbus : & fiquid aliquem 
a"svSn&^^^ defraudaui,reddo quadruplura. ^Ait le-,^ 
f ^a^^timp^ fus ad eum, Qu ia hodie falus domui huic 

caror hic ha:lcnusvitnsque laborans ^ /-> c ^ J o ' T C]: ^ AUw-^L-. 

fucnt ,tamcn fiims Ab/ah.x crat fc- i-acta dt: co qiiocl & iple liliiis lit ADraU^. 

cundum cArnem ,ficut & cartrri ; &: lo^xr ' ' r\' I • ...-tr.-w.oi. 

c«randusrrat,non fpernendus aut Vcnit €111111 rillUS hominiS qUXrCre OC M^-i^.k,,:, 

abiiciendus. Man;feftum cr«;o iam ^ \ i IITT 'U 

fit meum mgreiium in hanc domu laluum taccrc quod pcrierat. rixcillis 

faluiis arteredx caufa laudandu elle, ». .1 . ^ !• • 11 

nonviiupcrandum.damnariquede- auaicntibus aduGiCns ^ urxit paraDOlam, 

bcre hominum tcmerarium ludiciu, \ \ n" T C \ « n 

enhicfiHusAbrahxfecundumcar- co quod elict proDc lcrulalcm .* ocquia 

ncm fafluscft intcf^rc HUusAbrahx • /1 • \ 1 r r\ • * 

etiamfccundumfpirittim. cxiltniiarcnt quod conrcitim rcguum Dci 

d Veiittentm filit** l)or,tift:'.] qu.Tterc ■ C 11 t~n • • *^ T T 

quodabains rciicicb.iiur & ncghgc manitcltarctur . Dixit er^o , riomo^^ -L^ t.n 

batui vt pcrditum, &. fanare , idquc .1 1 •!• l •• • • 1 

maximimediciopuscft.namicuio- quidam noDilis aDut Hi rci^ionem loncrui- 

res morbi & leuius ai^rotaniesqui ^ • r\ • • 

fanari cuniunt , & vhro fc oftcrunt quam acci pcrc 11 Di re^uu m &reucrti. 

»nedicis,promptum cftcurari,& ta- ji-rr • ^ • r • 11' 

mcn quicu/aniiaudamurvuigdvc ^ Vocatis autc dcccm lcruis luis.dedit CIS- 

hemenicr. 1-'- • 111 xt ^ *• 

c Et cju.aexi(Hmare?,t.'\ qu<^H audif- dccc muas . & ait ad illos • Ncsotiainini. 

fent illum CxpifTimc dijncrcntem dc . ' lA -1 

rcgnopri, &mmcftudioscpctctem duiTi vciiio. Ciucs autcm clus odcranc 

lerofolymam , & paulo antc pr.xfa- . _ , n • I f 

tum dcafccnfu,&detotoiiionego- cum i & milcrunt lecTationcm poitillum. 

tio hlij hominis parato. quodciim - - - ^ 

non - - 
exi 

mouu.i.uucuci,uac cxicrnuni,vc , ' jDc lact um eit , V c Tca 1 rct acccDto 

vulgoputabatur,fiucalicuiusmaxi- , ^ v «*v,wv,|yi.w 



mintciicxifl-eniquorfumcuaderct, diccntcs . Nolumus huiic reo;nare luper 

iltjmarunt rcgnum Dei quociiquc . 1_ ^ ^ 1 

. ^^'^^l^tJ—;::^ . Et hdum eft^ vt rediret accepto 
Zti^^'^^:^!^ »^«§"0= '""ic vocanlcruos,quibus de- «>. 
^ZatZi^t^^^^Z. pecunum : vt fciret quanrum quifquc 
fo^;i;r;;n,3o'Ha3! negotiatus enet. ' '^Venit autem primus^ 
t:^;^^^:^^:;;^ dicens ,Domine, mna tua dccem mnas 
fpr;:raatVctroTi:^^ acquifiuit. Et aitiUi,Euge bonc fcruc, 
rrc:"ara;;:/™aLat:aot q^ia in modico fuifti fidcUs, cri^ poterta- 
"e^;;^e.tTuVr^.);,:"^^^^ tem habcns fuper deccm ciuitates. ' ' Ec 

vicilanticuracxpcaauerint: fcdop- n 1 rr»r trAiitt- 1*^^.-^^ * r 

porruncaduenicsfuosinrcgnuado- ^^^^^ vcnit^ uiccns.^ Uominc ^mnatuafe- 

ptabit , & vnicuiquc adtlet grariam /^i 1 «.-i . , I 9 1 • • -r-. 

prorationepr?ftitiofKc.j,quodYni. quuiquc mnas, Lt liuic ait, Et tu 

cui^uc fucrac crcdiiiun. ^ ^ 

clto 



CAP.XIX. 5EC. LVCAM. 155 

cftofupcrquinquc ciuitates. Et altcr 
vcnit, dicens^ Dominc, ccce mna tua qua 
4iabui rcpolita in fuclario. timui cnim 
tc/quia homo aullcrus es : tollis quod no 
poluifti, ic mctis quod non fcminafti. 
^^Dicitci, Dcoretuo teiudico^ferucnC' 
quam .fcicbas quod cgo homo aufterus 
fum jtollens quod non pofui, &c metcns 
quodnon feminaui: ''^ &: quarcnondc- 
difti pccuniam mcnm ad menfam;,&: eo;o 
vcnicns cum vfurisvtique cxegiilemilla? 
""^ Et aftatibus dixit, Aufcrte ab illo mna, 
&:datc illiquideccm mnas habct. Et 
dixcrunt ci^Domine^habet dccem mnas. 
^^8.r.i^8 ^ Dico autcm vobis, quia ^omni haben- 
i//'^ , ' tidabitur*: abeoautem quinon habet^& 
•&^bun- quod habet aufcrcturabeo. ^'^ Vcrun- 
tamcn mimicos mcos illos qui nolucrut 
me rcgnare fupcr fe, adducite huc : & in- 
tcrficitc antc mc. Et his didlis^prxcc- 
£ dcbat afccndcns Icrofolymam. Et fa- 
iAf.tr.-., clumcft^ cumappropmqualTctadBeth- 
phagc Sc Bethaniam ad montcm qui vo- 
catur OUucti^ mifit duos difcipulos fuos, 
^""diccnsjltc in caftcllum quod contra* 
eft : in quod introeuntcs , inucnictis pul- 
ium afmx alligatum jcui nemovnquam 
hominum fedtt : foluitc illum , & addu- 
citc. Et fiquis vos interrogauerit,Qua- 
rc foluitis? lic dicetis ci /Qina Domi- 
iiusoperam cius defidcrat. Abicrunt 
aiucm qui miiri erant : & inucnerut ficut 

i.5 dixit 



f ^^«d homt auflenu (s.l In antiquis 
dc Dfo tlupiuationibus .quas ludaci 
diligcntcr obfcruabant , tradcbatur 
Dcuni non cflo /imilcin Ijomini: n.i- 
cjuc homo cadum plcnum fcirc non 
potcdf inancfcrrc pottft : Deusaut6 
cadum vacuum fcirc non potcft nc- 
quc fuftincrc , plcnum verohbcntcr 
lulhnct &: fcrr. hocex illi fcntcntia 
prolatum crat.vnwnyioiy OK,fi audirc 
audicris, &c. locus cft inUb Bcncdi- 
^ionum,cap.<. 



dab 



g Orr,mluibeuti(Li(-itur.'] QmcUnque 
antcquam in regni confortium coo- 
pictur habuerit micgritatem fidci ic 
diligcntix, tam in iis qux ad priuati • 
fuam vitam.quatn iniisqux adcrc- 
dituni fibi miniftcriuni pcrtincnt.au- 
gcbiturctiam multis gratiis, dotibui 
&: virtutibus , poft<iuam cooptatus 
fucrii. 

h Inimtcos meot.'] Scntcntia indura-' 
iionis&: cxcxcationis in pernicicm 
ludxorum, <^uxmO£icmilItiUUlura 
crat. 



V0$ 0. 



i .^««4 Dtmrm «perAmnMdeJtierat.^l 
Apertc appcllabaturiam rtMswst^ui- 
fcfe paul''. poft rt gem cx diuino dc- 
crctoexbibiturus cratcxpc»^tanubu«^ 
rcdcmpuoQCm UiacL 



a Turhddfftndentium.'] difcipulorum 
^ui iam mulii crant , prxtcr Apoftc 
los fic fcptuaeintaduosillos clcaos 
ad annunuanaum Euangelium. 



154 EVANGELIVM CAt. XIX. 

dixit illiSj ftantem pullum. ' ^ Soluenti- 
bus nutcm illis pullum, dixerunt domini 
eiusadiIlos,Quid foluitis pullum? ^^At 
ilIidixerunt,Quia Dominus cumncccf- 
farium habet. Et duxerunt illum ad M.it.u^ 
Icfum.Et iadantcs veftimenta fuafupra 
pullum, impofueruntlefum. Euntc ^ 
autem illo fubfternebantveftimentafua 
in via. Et cum appropinquaretiam 
addcfccnfum montis Oliuetijcoepcrunt 
! omncs'turbx''dcfcendentium'gaudcn-;ff; 



rum j 
c.s. 



b Ft (^eminhacdietua.^ ntm hxc 
cft dici illa dc qua fcriptum cft , Sur- 
ge,iliuminirclerttfalcm,&c.fi tu co- 
gitarcs bc cognouiflcs c]ux adfalutc 



tcs laudare Deum voce masna/uperom- 
nibus quasviderantvirtutibus, "dicen- 
tcSjBenedictus quivcnitrex in nominc 
Domini,pax in cxlo:& gloria in cxcelfis. 

Etquidam Pharifarorum deturbis, di- 
xerunt ad illum, Magifter , increpa difci- 
pulos tuos. Quibus ipfe ait,Dico vo. 
bis , quia fi hi tacuerint , lapides clama- 
bunt. Et vt appropinquauit ,vidcns ^ 
ciuitatem , fleuitfuper illam , diccns, 

Quia fi ' cognouiffcs' & tu," & quidem 
in hacdic tua ' • •"■^mui^ 



quar adpaccm tibi.nunc 

Jtem ablcondi 

Quia venient dies in te: & circundabGt 
tc mimici.tui vallo^ &circundabunt te. 



tuam vkroa Dcofuntoblata.vtique \ f 1 ' r "'i 

bcataforcs.cftejiipfisinoraiioncpr^ autcm aDicondi ta lunt ab oculisrnic 

affcattdiccnwaaimiqucdolorc. . - ^ . v^^c*ixa lui^ 



& coanguftabunt tc vndiquc , & ad 
terram profternent rc, & filios tuos qui in 
tclunt & non rclinquent in tclapidem ^.u.^. 

c r«^«^^«., ,„o.m,.. ^^Pidem:coqu6dnoncognoueris ^ 
"^"""««"'""'o «mpus vihtationis tux. *^ Etmgrcfllis 

m templum , capit ciiccrc vendcntcs in ^-V/i- 

illo 



CAP.XX 

ilIo& 



SEC. LVC AM, 



emcntes^ diccns illis , Scriptum 
cft^Quia domusmea, domusorationis 
cft. Vos autcm^fcciftis illam fpcluncam 
latronum. 'Et erat doccns quoridie 
in tcmpJo. Principcs autem faccrdotum 
& Scribx & Principcs plebis quxrebant 
illum perdcrc: &noninueniebatquid 
faccrcnt ilh. Omnis enim populusTuf- 
pcnfus crat^ audicns illum. 

CAP. XX. 

tadum cft:"in vnadicrum doccnte 
illo populum in tcmplo & cuangeli- 
zante , coucncrunt principes facerdotum 
& Scribx cum fcnioribus , ^ & aiunt di- 
centcsadil!um , Dicnobis/in quapote- 
ftatcharcfacis? aut^Quis cftquidedit ti- 
bi hanc poteftarcm? ^ Rcfpodcns autcm 
"kfus'^dixiradillos ^lntcrrogabo vos & 
cgo vnum vcrbum. Refpondcte mihi^ 
^ Baptifmus lohannis de ca^lo erat , ancx 
hominibus? ^ Atillicodrabantintrafe, 
diccntes, Quia li dixerimus, De cxlo ; di- 
cct^ Quarc crgo non credidiftis iili ? ^ Si 
autemdixerimus^Ex hominibus- plebs 
vniucrfa lapidabit nosrccrti funt enim lo- 
hanncm prophcram cGc ^ Et refponde- 
runt fe nefcire vndc effet. * Et Icfus ait il- 
lis^Ncqueegodico vobis in quapotcfta- 
tehsEGfacio. ^ Coepit aurem dicere'ad 
plcbem parabolam hanc,Homo*planta- 
uit vinca, &: locauit cam colonis : & ipfj 
percgrcfuitmulris tcmporibus. Etin 

tcmpore 



» 14S.C. 



ito.ii.c.)} 



Jl/4r.u.«.i 

2tr$.i..d.ix 



B 



• quidam 
MS.ccj.s. 



d F.t nst Atctn'.'] jquotidie docebai 
inunuj Huangdiftx ,quod lam coa- 
rummabaiur diligcntcr abfoluen«. 



e Sufpriftu «•«/.] Verc cOmrnou»- 
baniur omnis popuh animi doftrina 
illius, qua vehenicntcr alficicbaniur, 
& tamen Pontificum 5c Principuru 
nictu, Scribarumquc au<ftoriiate rcr 
tincbantur ,nc cum publitc appclla- 
rcnt. rurfus vero Ponnfices , Scribat 
& Princip^s tam irreprchci;fibilrm 
illius do(flrinam accularcnon potc- 
i.-int,tum viquicquam aggrcdi non 
audebant, vcriti populum.qui manL 
fcfi.^m Itfu doftnnam admirabatur; 
ipfumquc lauc^abat.fic a Deo miflum 
prophetam pridicabar. 

C A P. X X. 

a In vnadterton.'] illius hebdomad« 
qu.i vcncrat \c(i\xi pullo , & confpi- 
cuum fe pnbucrat populo. 
b tn cjiMpotcihjt. ] quod nomcn ia 
fynagoga & po ulo ,quod munui, 
quod mmiftcriu profiteris ? 8c h pro- 
nteris , quo auftore habcs id mnne- 
ris, num populo , auiconcilio fyna- 
gogx , an nngulariier te cli^catc 4C 
miucme Dco; 



< .AdpUhem'] Profiteri corpit fuatm 
au^Voritatcm apud plebem /vtpote 
finipliciorem , &: quac veritate in fui 
falutcm audita , raelius ac hbentius 
VII porict.idautcmfubparabolaquf 
vcri cognofccndi ftudiofos & candi* 
dos inltruerct .dolofos autem &: ca- 
ptiofos cludvrct. 

d Vwciifn.] Ecclcfiam. Cohnu.] mi- 
niftris ordinatis lcgitimeque Inilitu» 
tis ,qui tamcn munerc fuo propter 
cupiditatcm & ambiuoncm abufi 
fuut. 




vlndfmia 
fruftuum. 



tc6 EVANGELIVM CAP.X^- 

tempore milit ad cultores leruum , vt de , ms 
frudu vinea: darent illi.Qui c^fum dimi-''^'^' 
ferutcum inanem. ''Et addiditalterum 
fcruum micterc. Uli autem liuncquoque 
cxdcntcs & afficicntes contumelia, dimi- 
feruntinancm. Et addidit tcrtiu mit- 
tcre: qui & illum vulnerantes ei^ cerunc. 

Dixitautemdominusvinen^ ,Quidfa- 
ciamPmittam filium meum diIe6lum:for^ 
fitan cum hunc viderint, verebuntur. 

Quem cum vidillent coloni , cogitaue- 
runt intra fe,dicentes , Hic efl: ha^rcs*, oc- 
cidamus iHum, vt noftra fiat hxrcditas. ^ 

Etcicclum illum excra vineam,occide- 
runt . Qmd ergo faciet illis dominus vi- 
near? veniet , & perdet colonos illos, 
& dabit vineam aliis . Qup audito , dixe- 
:on^tir^:"o3"b^^^^^^^^^ runt ilh ; Abht. Hle autem afpiciens 
V^^^^r^^fTZ^^^^oari. eos , ait ; Qiiid eft ergo hoc quod fcriptQ 
^r^:^'^:^—''! eft, Lapidemquem reprobaueruntrrdifi-^-vr 
i!bu'^/,'uiTm'T^^^^ cantes , hic fadlus eft in caput angu h? '^Z'^ \ 

^^t^^^:;::^:'^:: Omnis qui cecidcdt fuper illum lapi-^;;;'^^;,' 
^ dem^conqualiabitur: fupcr quemautem 

ceciderit,comminuetilIum. Etqux- 
rebant principes facerdotum & Scribx 
mictere in illum manus illa hora: &ti- 
muerunt populum . cognouerunt cnim 
IJS^^^I^^^I^ quod ad ipfos dixerit finiilitudinc hanc. 
^:::!:^;^!::^::^^^^. "Et^obferuantes,mifcruntinfidiatorcsj^:::it:i 

inuifun: rcddercnt , neEantcm tri- ^,.'. t,.fL^^ /".^..1 ^ . 

butumfoiucndumcnc.au.picniaf. quiiciuitos limularcnt: vtcapcrenteum 

firmantcm. Aicuc itatenraruni cum ^ /L,-,^ ^,. ^ ^^C,*.. ll ... 

primiim m politjcis rationibus ,qux 

uiicimuncj <x traaercnciljum Drmcma- ^***-®- 

xnulto tangebant, & ab ommbu* ^,,; o, r^r^^^fX^^.: C !• 1 i r" • * D 

midiigipoiciant. cui oc potcltati prxlidis. ^ ' Et mtcrrooa- 

uerunc 



CAP.XX. SfiC LVC AM. 157 

ucrunt cum , diccntcs , Magiftcr, fcimus 
quia rcdce dicis & doces : «x non accipis lioncm & cogniiu -ncm . & in .is cua 

• r /* J "t : : ..-^^^ J^_^^ qua:aJaaioncm 3-: mcres,iumpri- 

pcrlonam , led via Uei ui yeiitate doces. 2atos turo pnbucos pcnifl«, wac^ 
" licet nobis tributu dare Carfari^an non? 

Confiderans autcm dolum illorum^di^ 
xitadeoSjQuidmetcntacis? ""^ Ollcndi- 
tc mihi dcniirium . Cuius iiabet imagine 
& infcriptionem ? Refpodentcs dixerunt, 
«^•>i.^7 Cxfaris. EtaicilliSjRedditcergoquac 
funt Carfaris 5 Ca^fari : &: qua: func Dei, 

_ i<5 f- «» 1 • b Verium.l Reprehcderc non pbta^ 

DeO. Et nOn pOtUerUnt VCrbUmCUlS.runtvcrbum.idcmm cratquodca- 

I ^ *■ 1 1 o ' • • ptabanc . namquc 'cntcntiam illius 

reprenenacrc coramplcDc^oc miraci mrc- omnino irrcprehcniibiiemforecon- 

r r • '17A n" ftabat : led vcrbum aliquod quxrc- 

A/.;f.ii.c.ij fponlO CIUS, CaCUCrUC. ACCellerUnC aU- bant.quoiure .qu^vc imuna .Hum 
Mir.it b.y^i C . 1 1 1 • rr accufare pollciit, & plcbi.indoax.' 

Etequidam Sadduca^orum quinegantclie fucuui&ccic. 
refurrcctioncm,& interrogauerunceumv^ 
diccnces^ Magittcr^Moyfcs fcripficno- 
Dr.r.M^.5 biSjSi fraccr alicuiusmorcuusfuericha- 
bcns vxore^& hic fine hbcris fucric, vc ac- 
cipiac eam fraccr ciifs vxorcm , & fufcicec 
fcmen fratri fuo. fepccm crgo fracres 
CTanc: & primus accepic vxorem^ &c mor- 
tuus cft firre fiUis. ^° Et fcquens accepic 
illam;> &ipfcmortuuscftfinefiho. ^'Et 
tcrtius acccpit illam . Simihccr & omnes 
fcpcem: &c non rehquerunc fcmc, & mor- 
tui func. Nouiflimc omnium morcua 
cft & muher. In refurrcdione crgo, 
cuius corum cric vxor ? fiquidcm fcpccm ^ 

1 1 ^..^.^ 34 «,'r ;n;c Tf» lurofeculo, Cc ftatu hominumpofl 

habuerunccam vxorcm. nc aiiiius ic- hicvitj.&refurtcaioneexraotnii^^ 
F fus, Fihj huius lccuh nubunc^ & craducur [SoT^sJp^ccalok: c^^^^^ 

1 • »<11* :J:^..,I L/«?-^^ alii eruntqui refurgent iniUud fccu- 

adnupcias: ilhvero qui.aic^ninaDc-- luni.fcdnonrcfurgcmhacrpiriiDaii 

t " n I -n ^ r - A* «,,.^^1- refurrcrtionecxmortuis.fcd rcfur- 

bucur lcculo liio 6c reiurrettione exmor- gcncadmoiicm&aamaauonji^ 

k tuis. 



2.58 EVANGELIVM CAP. XXI. 

tuis^ neqiic' nubunt,neque ducuntVxo-quTdnc.n^^^^ 
res, neque Mtra mori porerunt/^qua- r-;;;-, 
r les cnim angelis funt : & Hlij funt Dei, cu 
^.^::^:::^^^r fiiuHlij relurreaionis. Quia vero re- 

furgantmortui,& Moyfes oltendit, fecus 
rubum flcutdicit Dominum,Deij Abra- Mlilttit 
liam^ & Deum Ifaac, & Deum lacob. ^^'^••^-^*^ 

Deus autem non ell: mortuorum ^ fed 
viuorii.omnesenim viuuntei. Refpo- 
dcntcs autem quidam Scribarum^dixerut 
tua m hoc fideiairicuiodercfurrc. ci, Magilter, Dcne dixilti. ^ tt amplius 

ftionc & rcfurecntium ftaiu. j 1 . ^ . * 

non audcbant eum quicqua interrogare. 

Dixitaurem adiIIos,Quomododicunt 
Chrirtum^fiiiuenrcDauid? ^*'&ipfeDa-G 
uid dicitin Lbro Pfalmorum , Dixit Do- ^^^•^-•^^j 
minus Domino mco, fedeadcxtris meis/^' '°^'-' 

doncc ponam inimicos tuos^fcabcllum 
pedumtuorum? Dauid ergo Domi- 
num illum vocat: &quomodofilius cius 
, , cft? AudicnteauremomnipopuIo,di- 

c w/ffrm^/f^-cVcn/rH.] quorum mens ' j r ' 1- r • a6 « a - 1 • v r> 1 • 

&an.mus adambirioacm&auaii- Xlt dll Cl pullS J U IS . ^ AttcdltC a SctlblS M^.i,.4.«f 

qut vclunt ambularc mltolis^ & amant^«^"/4i 
falutationes in foro , &: primas catliedras 
in fynagoais^Sc primosdifcubitus in con- 
viiuiis. '^^quideuoratdomosviduarum- 
fuade-resd.*-cu!raremcfreindoftri- nmuiantcs jcngram orationcm. Hi acri 

na .quxnifilongaoranone abipfis ..^^ • . «.v-^-i'- 

audirafuperannonpnmcopuscflc picu t aamnationcm maiorcm. 

longiilimis & argumc- ti varij preci- 

bus 6i bencdjftiGnibus , idque con- C A P. XXI. 

Ceptisverbisperipfosouediftatiseflc T-; rf'' . ,. 

pratftandum:qu.bus,Il,niagnosim. W C.ipiClCnS aU tCm , Vldlt COS QUi mitrp-Jl/^ A 
pleni Iibros.vtviderecft.nrupplc- -l-^U r - '^^«^ M »J » HniV^- Mar.iU.^x 

^toM.ft.aioth rraaamD^benc. ^ Dant muncta fua Hi gazopfiyladu m A 

dmitcs. 'Viditautcm&quandaitividua 
paupcrculam mittcntcm a:ra minuta duo. 



CAP.XXI 

3 



SEC. LVC AM, 



£t dixit;,Vere dico vobis^quia vidua 'i^c 
pauper , plus quam 



mi(] 



in 



B 



omncs hi ,cxabundanti {ibimircrunt iii 
muncra Dei: hxc autem cx co quod dccft 
ilH 5 omncm vi£lum fuum qucm habuit^ 
mifit. ^ Et quibufdam diccntibus dc tc- • 
plo quod bonis lapidibus donis orna- 
tum cllet;, dixit, ^ Hxc qux vidctis , vc- 
nicnt dies in quibus non rclinquetur lapis 
fuper lapidem qui non dcltruatur. ^ In- 
tcrrogaueruntautem illum,dicetes, Pra^- 
ceptor, quando \\xc crunt: & quod fignu 
cum ficri incipicnt? ^ Quidixit, ViJete 
ne fcducamini . multienim vcnict in no- 
mine meo/ dicctes quia eao fum:& tem- Iro^l^^^^T^^^L^!:.^ 
pus appropinquauit, nolite ergoirepoft 

^ 9 ^ ^ J' ' : \' o f i cr mo proiriitti;.ur , ad lalutcm ani- 

eos. ^um autem auaieritis preua cs: ic - morum, luftiHcationem bominu. 

d' • l- • • \ & diccnics quod tcmpus ir.undicx- 

itiones , nonte terrcri : oportcc pnmum ^ 

hxc ficri^ fed 'nondu ftatim finis 

diccbat iHis,Surgct gcnscontragentcm^ 

& resnum aduerfus re^num. Ettcrre- 

motus magnierunt pcr loca, &pcltilctiae 

& famcs^terroresq^decxlo^&iignama- 

onaerunt. Scdantchxcomniainii- 

cicnt vobis manus fuas : & pcrfcqucntur 

tradentcs in fynagogas & cuftodias^ tra- 

hcntes ad rcges Sc prxfidcs proptcr nome 

mcum. ' ' continoct autcm vobis ' in te- L^^7:Z?^:'l:^ 

ftimonium. Ponitc crgo in cord.bus ^t^il^^^^^^J^i^TX':^ 

ft' \' ' J ^ J ciflc in c rcdcncibus & ohtcn.pfian- 

ris non pra^mcditari qutmadmodum ,.bnsmih,,id quod vciiucLfltts 

rcfpondcatis. cgoenim dabo vobisos --fi^^^'"' 

& fapientiam :cui non potcrunt refiftere 

k i & con- 



iii- ircmum appropiBC|uauit 
10 np" f ^cndum i^uumf.mi.] Huius ciui- 
1 UC ta'is&ge tis non erit finis in pinnis 
beilorum &ieditionum tumulubui. 



l6a EVANGELIVM CAP.XXT. 

& contradiccreomncs adiier/arij veftri. 

Trademini autem a parcntibus & fra- D 
tribus, & coanatis & amicis: & morte af- 
ficicnt ex vobis. & eritis odioomni- 
bus*propternomcmeum: &capillusMst""""^ 
dam^Sta^^:^^^^^^^ dc capitc veftro non pcribit, '''In pa- 
lra™b: "ad^rh^^^^^ tientia veftra poflidcbitis animas vcftras. ^ 
";;;:;n^r:f:rl;;^?^:;:;^ ^^Cumautemvideritis circundariabex-j^^..^4 
±:1i";;o^'rt"^ crcitu Icrufalem, tunc fcitote quia appro- 
^*^^' pinquauitdefolatioeius. ""^ tunc qui in 

luda^a funt ,fugiant ad montcs: & qui in 
medio eius , dilcedant : & qui in regioni- 
bus^non intrent in cam. quia dics vl- 
tionis lii funt^ vt implcantur omnia qux 
fcripta funt. ^ ^ Vx autem prxgnantiDus p 
& nutrientibus in illis diebus.eritenim " 

i>reflura magna fupcr terram,& ira popu- 
o huic. Et cadent in ore gladij : & ca- 

f)tiuiducenturinomnes gentes. &:Ierufar- 
cm calcabitura Gcntibusrdonec impjca- 

\l^,^r;r:l^^^^^^^^^^ Eceruntfignajij:;-:^-.: 

in fole3& luna & ftcllis:& in terris prenii- - 
ra gentium pra: confufione fonitus maris ^'^^*'*^ 
& fluduum, *^arefcentibus hominibus 
prx timore & cxpedatione,qu^ fuperue- 
nient vniuerlb orbi . nam virtutes cxloru 
mouebuntur: & tunc videbut filium 
hominis venientem in nubecumpotc- 
ftatemagna&maieftate. His autera 
fieri incipientibus , rcfpicite & lcuate ca- p 
pita vcftra : q nonia appropinquat redem- -«•'^.«.^.ij 
ptio vcftra. Et dixit iUis fimilitudin6, 

Vidcte^ 



CAP.XXIT. SEC. LVCAM. lCl 

Vidctc ficulnca & omncs arborcs: cum 
producuntiam ex fe frudum, fcitis quo- 
niam prope eft acftas. ^ ' Ita & vos cum 
videritis hxc fieri, fcitote quoniam prope 
cftregnum Dei. Amcn dico vobis, 
quia*non prxteribit gcncratiohxc,do. 
ncc omnia fiant. ^ ^ Carlu & tcrra tranfi- 
Q bunt: verba autem mca non tranfibunt. 
fm.n,b.ii Attendite autem vobis, neforte grauc- 
curcordaveftra in crapula& cbrictate & 
curis huius vitx: &fuperueniatin vos re- 
pentina dics illa. tanqiiam laqueus 
enim fuperuenict in omncs qui fedcnt fu- 
per facicm omnis terrx. ^ ^ Vigilatc ita- 
que, omni tempore orantcs , vt digni ha- 
beamini^^fiigcre ifta omnia qua: futura 
funt, & ftare ante fihu hominis. Erat 
autem diebus docens in tcmplo:nodibus 
vero cxiens, morabatur in montc qui vo^ 
iT^' catur Ohueti. Et*omnis populus''ma- 
^T/rabaV" nicabat' dd eum in tcmplo audire cum. 

' C AP. XXII. 

J^r^^f^l', A Ppropinquabat' autcm dies fcftus A- 
A zymoru, qui dicitur Pafcha: & qu?- 
rebant principcs faccrdotum &c Scribx, 
quomodo eum intcrficcrcnt : timebant 
vero plebcm. ^ Intrauit autcm fatanas 
in luda qui cognominabatur Ifcariotes, 
ll . vnum de duodecim. ^ & abiit,&: locutus 
H cft cum principibus faccrdorum & magi- 
■ ftratibus, quemadmodum illum traderet 

Wr eis 



C Non prdtmbtt gentrtitic hdc, ] CccuU 
haiwi , & aetat c\ux nunc jigicur noa 
finictur, antcquati) fiant qu.xcunquc 
de hac ciuitaie & gcAte fywaii cHa 
prxduci. 



d Fu^nt •mttA'] fupplicia fVltioni^ 
diuinas , tentamcnta cuam a falH; 
prophc.is artcrt nda^omnia inquam, 
qux futura funt, &: poflitis (larc an- 
tc filium hominis.quandovcncnt iu- 
dicaturus & daturus vindidam om- 
nibus qui non obcdicrunt Euangclio 
glorizDci , Sc admirabilis dcmon» 
ftrandu^ in iisqui crcdidcrunt & ob> 
tcmpcrauciuntilUus mandatis. 

eebantomncs , &: lUcmature venie- 
bat ; atquc ita vtraquc cx partc tefti- 
nionium confirmabaturprzfliciiam 
per Dcum promiffi de mittcndo Ic- 
loOlymam Euangcl:fta. 

c A r. X X r r. 
a »>^/'/»ro/>iwijf«/'<if /o<f*»i ] Opportu- 
nitas ncgo.ttj illiiis maximi a Chriflo 
obcundi iam fcfc ortcrt-!)at. oportc- 
batcnimilUim immolari eodctcm- 
porcquoPafcha ab Ifrachtucelcbra- 
bauir ; cuius fignificatio propric ad 
Chnflum pertinebat Resautem ap- 
parataefthocmodo , ^jj4/Wwm/ /;r/>i- 



^ Ec gauifi funCj& padi funt pccunia 

k j illi 



l6l EVANGELI VM CAP. XXII. 

t^::t;::i^":ZZZt ilU dare. * Bt rpopondic.Ec qiixrebat op- 



a 

^™ir.r4X:«,'] A-fti,uno. portunitatcm vt traderct illi finc tui bis. 



^:o7o';t!;a^;r.7o£rr ' Venic autem dies Azymorum/in quaj^--^* ;7 
ir;r";H;:r«nL";:vl;ro'.n.t nccenb erac occidi pafcha. * Et mific Pe- 
.u=,,da.ftAa.<oiu»dacum,.aUu. ^^^^^^ lohanncm, diceus, Euntcs parace 

nobis pafcha, vt manducemus. ^ Ac illi 
dixeruntjVbivisparcmus? '°Etdixitad g 



c tx hoc nen majulucal-o illud.'^ Nunc 
femel in confumniatio em omniuni 
ficcnlorum m hac cocna inftituctur 
facramentuni laluiis publK« loi.us 

gencfis humani , quod lufcepturus t " • " 1 I • • • * 

hod.eium «venr.m&mu totup r- cos , JLcce , inti ocu 11 ti Dus vc Dis 111 cig ita- 

ungc- tem . occurrct vobis homo amphor an ^5"' 

do in vnuin corpus omnes hommes . . . . | 

quiadregnumDe.c niu gedifu t, 30^X001^^115: lCqUimilll CUm IV\ 00111^111 
non iierum manducabopaicha , do- . * * . ' . . _ . 

recquosnuncarcano myftcno luii ui quaiii uitrat, & clicctis patnramil ^s 

domus,Dicit tibi Maailier^ Vbi elt diucr- 
piternum Aique hac admon.tione loriu vbl pak^ha cum difcipu Hs mcis ma- 

pixirillaacdenionftraia.paichadi- ^ ^ ' 

u.fumeft&comeinm. OUCCm? 
a tt uccc/ n caiiie j calicc ber cdictio 



ionam fuHincns.pro quit uj morti:m 
obibo. hoc auicm modo con: 



cipio,re ipla & confummato extplo 
tum d mum rcpeiam ,cumtiadide 
ro nicos omnes Dco in rcgnum fem 



dam 



1 1 



Et ipfeoflcndct vobis cocna- 



Km^^^^^^^^^ c^^l^ni magnum ftratumr&ibiparate. 

^:^::::'^^!':^'^:: "Z: E^i^tcs autcm inuenerunt ficut dixit il- 
L;c'S:rr po.Tri;";ron^^^ parauerunt pafcha. Etcum f a^a ^^-^ 



edet hora, difcubuit^» & duodccim Apo- 
i\o' 



Dico cnim vobis. 



b 

fuper folum vinum. led lupcr vmum 
cu.aqt.aim ixiacrat.vi habttnr in 

w,,na,o.h.u«.uDc5c,..d,a.o„c, itolicumco. " & ait illis/Defidcrio dc- 
r::„™f,a';;*?r™,l fideraui hoc pafcha inaducare vobifcum, 

Virtut-; proficilciiur,donecregnum mrpnmm mrt ir 
Deivenwt,abloIuiumciucfitt.-mpus «^^^ tCC]U 3111 p aClar. 

""t^tXTh^lcEit^^^^^^^^ qnia ex hocnon manducabo illud.donec 
r'u;ct;;r:™f:rr u-;'!;: unpkatur in rcgno Dei: ' ' -£c accepco 

nino 8c perficiciur in omnibus fi-^^j;^^ o J" ' A • • « 1« 

li.s regm ..d quod nunc per facra- CallCe^gnitiaS Cglt, & dlXlt, AcClpltC & dl- 
mentura vcftro & omnium nomiMC J:-.^ • -^^^ l8 J- • i . \ i 

vo isexhibco. Atqnehaaenuscum tuaitc ui tct vos. clico cnim voDis quod 

pafclia aaum cft , quod crat veicris * L'] J • • i 

Tcftament. myftcriuachriito on- ^^ou DiDam cie generatioiie V itis . doncc 

fummandn : deincepsveronouiTe- ^ P\ * ' r* 

ftam ntifacramimum initum infti- regnUlTl UCl Veillat. ht aCCCPtO 0311 C 

«uiumqueeft,inpanc& caJice Nam *"• ' n r - ii. * ' ^ 

chiiftusdua. coe. asceie rauueodc gtatias cgit. & rre^it: & dcdit cls dicen<; 

vcfperi ;alieram legalem pafchat.s. ^ ^ *^ ^ wivv.li:>. 



19 



I C#r.ii.(.i4. 



ftan 



um difcipuhsftanti us & ba- 
culos in manu habentibus, in quaagnus pafchalis cfus cft 
& cal.x ocnedia.or is eft omn.bus libatus: alteram vcrd 



Hoc 

cum laauris amaris , Zc cTteris reren-oniis evleei.. ritP. 
tcitiuam & communem. nnft acmnm ^ T 




; m iit bicncdiftiw Abtah* impkTciui. 



CAP.XXII. SEC. LVCAM. 165 

*Hoc clt corpusmeum ,quod provobis 
<Iatur. hoc facite in mcam commemora- 
tioncm. Similiter & calicem^poftqua '^Tp^S 
ccenauit, diccns , Hic cfl: calix nouum te- fe^u^"- ^lVa^^^^^ 
ftamcntum in fanguinc meo,quipro vo- 
^■^*'* ^'" bisfundctur. Veruntamccccemanus 



g HoetilaypMnmm.-] Vtfrumeoc. 
pu xncummhoc facramento pani» 
contincfur facramenulitcr , & cor» 
pus etiam myfticurn mrumtviruque 
corpus,6c vciuni meum m mc- 
alitcr & mvlhcum a rae 



tradentisme^mecumcftinmenfa. " Ec 



Pji.^o.t-. ro 

C 



* tra(^itur i 

MS.C S. 



quidcm filius Iiominis fecundum quod 
definitum cft , vadit : vcruntamen va^ ho- 

• \v 1 a • r ^ fiiim vna \obilcum in hoc lacra. 

mmi lliiperqUem tradCtUr. ^ bt ipll nicnt(v,fedipretarqu.mauflorvere* 

* . • ' & rtipia qiM vos lulcipio vos ver6 



monem & hoftiam.vos in me tiadi- 
mini in remifTIonem & laluttm at- 
que hoc voloa vobis fieri & repcti, 
acfrequctan in lommcmorationer» 
tanti beneh». ij a me acccpti . & cdta 
voj hoc feccntis, crcdite me przlen-. 
t; m eflcintcr vo$ , ac ficgo iplc on- 
fpicuus cflem.qui id facerem quod 
nunc facio. Erit itaque hxccomme- 
moratio mca quod ipfc inter vos liin 
& dfim vna \obilcum in hoc (acra- 



cce, 
qui 



f • rC ' « r^^ipia qm vos fulcipio vos 

:)cru nt qucrere mter le, quis ellet ex cis tanquam mynicum co.pusa mt 

1 ^ ,\ 14 T- r» /T ccptum. Eiqncmadniodum de 

noc racturuseHet. racta elt autem poredixi.dccahcectiamdico,m 



verd 
me fuf- 
cor- 
quo 



langui, eft meus veius,& vefter my- 
ftuus ; vterque finiul ertunderur pro 
vobi*^. egoe im veftras partes in nac 
cffiifionc jgam , veftra dcbira fufti- 
ncbo. Et tame non prodcrit hoc om- 
ni: Uj vobis , quia iue mMiut tradintU 
mt, 6lc. 

h Bemfct vocantur. ] N E D i 8 i M 
dicuntur.qui pro arbitrio altis impc- 
ranrad quod vos ad pubhcx rei a me 
inltitucndx rationes accommodan- 
dum fore non rc^c putatis. nirri 16- 
ge nica difcrepat iftis & vox & ratio. 
i Niimcfiui muierrit.] In communi 



& contentio int-r cos ^ quis eorum vide- 
rctur cllc m.aior. Dixit autem cis, Re- 
^'Jr\T, fll gcntium dominantur corum . & qui 

■ poteftatcm habcrt fupereos/ benefici vo- 

■ cantur. Vos autcm nonfic.-fcd qui 
ptminorMs. ixi^iior cft itt vobis , fiit ficut''mnior*:& 
lll' qui prarccilor cft , ficut miniftrator. ^ 

I ^ r ^ • . confuetudi e , cc in conluctx dilci- 

^'^ Nam auismaiorcft.qui rccumbit,an pi'nar mftiiutis pofitunr & dcfimtti 

^^^^B. i ^ -'1 clt,miniftru menlxnonannumcran 

qui miniftrat ? noanc qui recumbit? Ego 
autem in medio veftrum fum ^ ficut c\u\ 
miniltrat: vos autcm eftis qui p#rma- 
fiftis mecum in tcntationibus meis. 

Et ego difpono vobis ficut difpofuit 
mihipaccrmcus, rcgnum: 

f 

[ ^ Simoni 



in fociciate rci-umbentium : i<ieoque 
rationem ilhu.»- non habcri vt locij , 
fed vt nuniftn, nu lo modo xquaJtdi 
. ^ , ^ locii.<:. atcpu ego longc ahicrJacio, 

^.^.-A.-v-k i- r-tttt r-^i^t-i-xX qui ciim lim rcgni priiiccps, & totius 

locietatis caputa Patre conftitutusa 
tame miniitro nmnibus, miniftraui, 
miniftraturus lum vlque ad ani- 
marmcv e;-vpofitionem ,& fanguinis 
eftufionem Atquc huiu.» rei ttftesvos 
5*^ yj- /^/^qj-j<j cftii , qui pcrlcucraftis mecum in 
VLCU«.ili3 KJK. Qmnibii tcntaiionibus.quibus Patcr 

bibacis fupermcnfam mcain regnomco, l^^e^^^ill^^^^l^ZHt^r^;:::: 
&c fedeatis (upcr thronos iudicantcs duo- ru":;;tr«l,"r,T 

fivultis ri.gni mci compotespaitici- 
pcsquceuaderc.ciusobtineDdi ( andc 



dccim tribus Ifracl. Aitautcm Domi- 



nus 



Simon , Simon', cccc fiitanas cxpe- "Ih^d^^fpoam ToZ 

j.' fcruaueiitis .tandem allequcmini vt 

riU»U c>1at$&: biba is.vtrcgni filijinicgno 
mco cffefti fruamini ea dignirate eaque bearitudine, quam repni coharredibus ratcr promifit 
k Stm0n,Sim6n, tui f*t«ruu. ] Multii modw aduerfarius ille diumi hoaons & humanx falutis ftuduit vos a regno 



1^4 EVANGfiLIVM CW.y^XlU 

«go auccm tc in cxcmplum pofui ahotum , & rogam Patrcm . vt.^uamuu mctu ""^^"""^^^J^^^,^^^ 
ron dcftituati5. ita autcm contingct , nam tu prxcipuc tcntabcru. grauair.mc , '^'''^'^^^^^^^^ 
oratione & excmplo tuoconhtnTa ftatrcs tuos: aa adco fict, vt fatana: ft udmm irntum cuadat.quu lUc tc.qucm 
grauiteradtumamimpulerat.fratrumtuorumconhimatoremcxtmflcv.dcru. _ ^ 

a ^vdomtfivosftKcj.uxulo.: Nimc ^ y j- ^j-jI^j-^j-^j- t^QflCU: C^O 
videbitis magnam rcturo mutaiio- \ C ' C X 

ncm :nam tuncnih.idefiderabat:s, ^m^ein rosaui pro tc vt 0011 dehciat naes D 

Dihil timchatis : me crcdcbans polic ^*^" & 1 ^ 

tcn^I^ci^^t^^u^tnn^rr^^^^^^ tua: & tu aUquando conuerrus, conhrma 
t':^n;„wur;'"r«f"f:r^ ftatres tuos. ' ' Qui dixit ei, Domuic.te- 
r^;Mru'.tu.x™du':;";ii "n^ cum paratus fum & in carcere & m mor- 
^^r!'^:i:^<^'^:^ tem ire. ^^Et ille dixit, Dico tibi Petrc/^^-.-^ 
.ru^^nf™^ gallus,donec ter ab-^-4 -i» 

•:rr;rftn;irJ;7r".,oV,:,;;fn°cm: neaes noffe me. » ^ Et dixit cis/ Quando 
P,,rn^?,t?rf:;^Xl^^^ miti vos fine facculo & pcra,& calceame- 
cumXpXcr,T«™phs*!&^ tis : nuuquid aliquid defuit vobis ? At illi 

cn.c Dei ,n mcos prouidcnii.Tj&vir- i. xt'l *l 26 r^* • ' r_J 

luti nicxqux cxdiuin, conhi.j ra- ciixerunt y iNinii. ' uixit cr^^o cis, :>ea 

i.onc 5c tunc aho, & nuncaho mo- •! 1 T 1 \N 11*" * r* 'l* •tollet m* 

docxcrcnafir. iiunc Qui habet lacculum , tollat , limiii- * " 

b DK#r/A/M /jiV] Qiiiddiccrerx nc- - * . ■ i v\ 1 » 

fc.cbant, vtpotequ.nonintc]hgerct tCt OC pCram I & QUl UOn habCt 5 Vendat ^vt,tA,to.% 

quoflum tenderctiiUoratio dcpcra , *■ f « w »1 i--' it ■r>v- 

tollcnda, & gladio cmcndo: ex.fti- tUniCam lUam^ SC Cmat eladlU. ' DlCO %cn.n c.r. 

mabant cnim illum caparari iubere . t . . f? l 1 

ad fuam ipforum &: .11 us dcfcnfio- enim vofais . quoniam adhuc hoc quod 

ocm. Scd Chr.ftus rcrpondit,tS«f»'f^: . * . i . . _i ^ 

fatis dc hac lationc vob.s cxpofui. icriptum cit, oportct un plcri ui me, Et cu^^'*^--^'- 

quam ciim non plane mtelligatis, ..^.j * n-r* ' T 

vlrcrius piomouendam non ccnfco. lUiqUlS dcpUtatUS Clt. EtCnim Ca qUC lUnC 
nc magis ciiam tutbcmmi: fatiscuc i • t aS a •ll* !• 

«ftvos habctcduosgiadios .n.h.i c- dc mc.hncm habcut. ^ At ilhdixerut, 

nim ampliusvobis prodcfientplurcs. . j^. 11*-!A !• 

fipiurcshabcrctis.vbi dm.cationc Domuicxccc duo aladii hic. At iHc Qixit 

cflct cxperiundum : nam adutrlum . • n jQr^ ^-•1 --'r 

lantamvinHJcmanum.ouantam V,- ClS^^SatlS elt. ^ EtegrCiiUS i b^t fcCU ud U iv"^^* 
dcbit s ,quid vobis fiuodccim gladij * ^ O ' //«r.i4.d.jx 

rrodcflcr.i?nempc ncn pius quim conl ^fctuduiem ju motcm ouuarum . Se-'^'"-'*"*' 

«luo. faiistrgocft. i * 

J„.rt:T;tltftLS^^^^^^^^ c"" autcm ilium & difcipuli . Et *e.us«.... 
j;;ri7d;E;;»3;^^rg"f„;?: cum perueniflct ad locu , dixit illis, Ora- p 
L";;»''*^™'^^.."^:.^? te, nemtrctis in tentationem. Et ipfcLu.,, 
l''";rp1;p:;,;r]tatcT: ^uulfus ell ab ci.«^ quantum iadus cftlapi- ""■''"■'^ 
^l^^,:::T"c.l!f^t '^'^^- ^ pofitis gcmbus.orabat, diccns, 
;o^t'llr,rc';';™"o;t P-iter, h vis, transfcr caliccm iftum a me. 

hac in p.-iricpaulo minus abangrhs \/..,--,--.^^,-- ^,- .^^.^ I r 1 

niinora.uscft qu.tantofupcnoran- Vciuntamcn uou mca voluutas , led tua 

gcl.sfuir, quaptocxccllfntiusprat il- 4?^ A «^rN« •-.^i*. ^ *. •Tl* 1 i 

Laom.nhacicd«auu,YiauPaulus. AppatUlt aUtCm lAll angCluS dc 

CiXlo^ 



CAP.XXir. ^SEC. LVCAM. 165 

•c;e1o, confortas eum. Ec fadus in agonia, 
prolixius orabac. Et fadus ell^lbdor tJ^fZZi:^^;^::';:^ 
cuis licut guttx fanguinis"dccurrcntis*in P.n^l^Tcl;^.^.''':'^^"^,'' 



41 



Et ci^un furrexilla ab oratio- ^'So^';*^:;' 



, &vcniflctaddifcipulosfuos,inucnit Zd»«.,. 



vfhcm^ti /an- 
mcmbrorum om- 
m trcmorc. & mterao xftu, per- 



c.s. 



tcrram 
ne 

cosdormientcsprxtrirtida. ^^Etait illis, 
Quid dormids? lurgitc, oratc , neintretis 
^Ji.H Mj' in tcntationcm. Adhuc co loqucnte, 
cccc turba: & qui vocabatur ludas , vnus • 
de duodecim, antecedcbat eos, & appro- 
pinquauit Iefu,vt ofculareturcum. 

Idiis autem dixit illi , luda , ofculo filiu 
hominis tradis ? Videnres autem hi 
qui circa ipfum crant , quod futuru crat, 
dixcruntei-, Domine;ii ^^percutimus^m Lm^^^r^^i^^^^^^^^^^ 
gladio? Et pcrcuffit vnus ex illis feruu tXtim™'' ^-^^^^ 
F principis facerdotum: & amputauitauri- 
culameius dcxteram. Rcfpondensau- 
tem lefus ^aitjSinite vfque huc. Et cun^ 
tctigilTetauricuIam eius ^fanauiteum. 

Dixitautem lefus ad cos quivenerant 
ad fc^ principes facerdotum & magiftra- 
tus templi,& (cniorcs^Quafiadlatroncm 
exiftis cum gladiis & fuftibus? ^ ' Cum 
quotidic vobifcum fuerimin tcplo ,non 
extcndiftis manus in me:fed hxceft hora 
^*H/.7, ^^ft^^^i ^ poteftas tcncbrarum. Com- 
/*fc..8.c.,i. prchendcntes autc cum , duxcruntad do- 
mum principis faccrdotum rPctrusvero 
fequcbatur alonge. ^ ^ Acccnfo autc ienc 



i!i mcdio atrij ,& circunfedcntibus illis, 
cratPctrusinracdioeorum. Quem 

1 



cum 



\gg evangelivm CAP. xxtt. 
cum vidiflct ancilla quxdam fcdenrem 
adlumen,& cum fuidec intuita, dixir, 
Er hic cum illo crat. Arillenegauic 
cum^dicens^Mulier,non noui illum. 
auaitcaancu- 5« £[ poft pufillum 'ulius vidcus cum jdi- 
xit, Et tu dc illis es. Perrus vero ait, O ho- 
mo, no fum, Et interuallo fadlo^aua- 
fi horse vniuSjalius quidam affirmabat, 
• dicens , Vcre & hic cum illo crat. nam & 
Galikus cft. Et ait Petrus , HomO;, 
ncfcio quid dicis . Et continuo adhuc illo 
loquente cantauit gallus. Et conucr- 
l.^^!^:^^^^ fus Dominus ' rcfpexit Pctrum . Et recor- 
:onVar 5uLTJi;irS^^ datus eft Pctms verbiDomini.ficut dixc- 
"^S^'^™ rar, Quia prius quam gallus carct, ter mc 

ncgabis. Et cgrefTus foras Pctrus flc- 
uitamare. Et viriquircncbat''illum*, 
illudebant ci^ ca^dentes. Et velaucrunt 
cum, &pcrcuriebant facicmcius : &in- 
terrogabant eum , diccntcs ^ Prophctiza^ 
quiseftquitepercuffit? Etaliamulta 
blafphemantes diccbant in cum. Et vt 
fadus eft dies ^ conuencrunt feniores ple- 
bis & principes facerdotum & Scriba:3& 
duxerunt illum in concilium fuum,di- 
ccntes, Si tu es Chriftus dic nobis. Et 
ait illis^ Si vobisdixero ,no crcdcris mihi: 
fi autem & interrogaucfo, non rcfpon^ 
dcbitis mihi , ncq . dimictctis. Ex hoc 
autem erit filius hominis fedens a dcxtris 
virtutis Dci . 70 Dj^^^^^^ ^^^^^^ ^^^^ 

ncs , Tu crgo cs filius Dci ? Qui aic , 

Vos 



Mar.i^.t. ;o 
^lcfum XI $, 

R..G.S. 




A 



Mtt. 17. ^.11 



•Comrao- 



B 



CAP.XXIII. SEC. L.^/.M. lCj 

' Vosciicitis^quiacgofum. Atillidi- 
xerutjQuid adliucdcfidcramus tcllimo- 
nium? ipli cnim audiuimus dc ore cius. 

C A P. XXI II. 

p T furgcns omnis multitudo corum , 
duxcruntiUum adPilatum. * CATpc- 
runt autcm illum accufarc,diccntes, Huc 
inuenimus ' fubucrtcntcm gcntcm no- 
ftram ^ & prohibcntcm tributa darc Cx- 
fari^ & diccntcm fc Chriftum rcgcm cflc. 
^ Pilatus autcm intcrrogauit eum , di- 
ccns,^ Tu cs rcx ludxorum? At illc refpo- 
dens ait,'Tudicis. ^ Ait autcmPilatus 
ad principes facerdotum & turbas:*' Nihil 
inucnio caufa: in hoc hominc. ^ At illi 
inualelcebantj diccntcSj^^Commouet^po- 
pulum doccs pcr vniucrfim ludacam in- 
cipiens a Galilxa vfquc huc. * Pilatus 
autcmaudicns Galilxam ,intcrrogauit fi 
homo Gahla:us ellet. Et vt cognouit 
quod dc Herodis potcftate eflet, rcmifit 
cum ad Hcrodem, qui & ipfelcrofolymis 
crat ilUsdiebus. ^ Hcrodcs autcm vifo 
Icfu , gauifus cft valdc : cratenim cupicns 
cx multo tcmpore vidcrccum ^co quod 
audiretmulcadeco: &:'fpcrabac fignum 
ahquod vidcrc ab co ficri. ^ Intcrrogabat 
autcmcum^multis fcrmonibus. At ipfc 
nihiliUircfpbndebat. Stabantautem 
principcs faccrdotum & Scriba^ Vonftan- 
ter accufantes cum. 'Spreuit autem 
illum Herodcs cum cxercitu fuo: &: il I u la t, 

I i indutum 



c Vss dietiu,^ Oratio cluiKrfrconfe- 
dcntis & ancntirntis, Hf braica phra- 
/I. Vcs Huun iti qiiod ici habet , 5c ex 
argumentoame pionuntiato a vo- 
bi^iic cbrtTiiancio lidcm cognorce- 
iis ita cflc: nam dcxtcra virtutii Uei 
foli Dtrihlioc>:^nftac. 

c A r. X X 1 1 r . 

a Sulfmrtentem rentmi neflram.'] con- 
tralcgisnoftra: dccrcta ,& coira Ro- 
m^nallaxuta prolnbcntem tnlutA dare 
Ctjhn: & cortra po(c(latem tuam tc 
audoritatcm aflcrcntcm fc eflc vn- 
ftum Rcgcm; id maximc aducrfaiuc 
Cxfari, cuius tu minifler es. * 
b Tu ti rex lud^prum?'] Ifto habictt 
& apparatu nonmaiori profitcris tc 
eflc iUum lud^orum fpcdiatum rcgc? 
c Tuditu.'] Siccft vt dicis, menullo 
aho mundano apparatu cfle rcgc lu- 
d.Torum, & niliil aliud quarrcrc, qui 
quod haftcnus docens quxfiui. ii 
quantum vcftris rebus aducrrctur,f*- 
cilc iudicabis. 

d Niiiilinueuwcauft,'} Namillaquc 
vos proponiiis,& ilJcait.nihil aclfo- 
rum mcum aitincnt ,quippequine- 
quc turbas moucat aducrium rfpu* 
bhcam vellri , ncquc aduerfum Ro- 
manum impcrium. ncque egoquic. 
quam audiui Iiniftrzrci aut criminis 
aducrfum hunc. 

e Imipie) s a GaliUa. ] IUe , inquiunc, 
inccpit ab cxtieina rcgionc noftra : li 
tu nil.il inucnifti.idco eft, quia nunc 
primum paucosante dics hic com« 
mouitgcniem; &: leccs facinus non- 
dum ad tuas peruenit aures : fcdiatn 
omniafunt romota, ita vtfl hic noa 
compcfcatur, ciiovidcas & hancci- 
uitaiem turbatam ; li in Galilora tc 
omni ludxa doccri vclis , intelliges 

?ux a£^a tuerint. 
Sperahat finum alupud videre ] Cu- 
riontatr,& impcrio rcgio magis. qul 

fiictate.ciufmcHdi fignorura fpcftacu- 
acupicbat . 

e Mtdtu Cermonilu*.^ dc regno , cle 
doftrina.clcindc de flgnis , quid pof- 
fct faccrc, quidnon poflct, & an vel- 
Icc in gratiam iplius aliquid miraa* 
dum etticcre. 

h CousiAntcraccufinteseum.^ tiquaiH. 
fcdu(Rorc populi , noiiasque rcs mo- 
litum aducrfusregnum & regem.ai- 
ucrfus Romanum impcriura, 
i Spreuit autem tlUtm Herodei cum extr- 
ntu Juo.'] conicmpflt illiusaccufatar» 
rcrum nouarum molitioncm.quan- 
quam probari poflc fpcrarctjid quod 
minimc crcdcbat, cilm vidcrctaccu- 
fati conditione nihil apparatus, nihiJ 
opis human.T,niliiI diuitiaru,copia- 
rum nihil habentis,dcinde homini$ 
(Yi iudicia principu aliquando func^ 



ftmifatui , qui nihi! onmino rcrpon- 
dcrei airogata, lanoua igr.arusom- 
nuio &: exp rs reri.m pub!icarum,fic 
rationum regni: cum ipfc liabcret & 
confili.i callicla,& exerciium quo fuu 
rcf^num tueretur, lefus n:hil habcret 
horum, ftultum potius eneilium lu- 
tlicauit ,iiuaiu facmoroluni; a r|ue 
demonlhauit, illufionc &. vcltc in- 
^uta. 



a N\ilL}r3 ci>i-./m j/ ^ii.-i. ] qu X ad prx- 
fc^lun mcz iurifdidionem atiinc- 
rct. nihil cniiii nouarum lerumab 
illo motum hic doccrc poicftis: jed 
t.c(Vie f;c?«/ej,a cuiuj rcgno illuraccc- 
piflc aicbatis. 



L Emvid,itum.'] Crrripiam hominc 
flagclli^ cacfum &:vcrberibusafJcdu, 
iia vt vobis & cgo fatisfaciam,& iUe 
deinceps maeis obtempcret in ns re- 
bus , dc quibus conirouetlix funt 
apud vos. 



l6S EVANGELIVM CAP.XXIII. 

indutum vcfte alba,"&'rcmificadPilai:u. 
'^Et fadli funt amici Hcrodes & Pilatus 
in ipfa die. nam antea inimici crant adin- ^ 
uiccm. ' ^ Pilatus autc conuocatis prin- 
cipibus faccrdotum & magiltratibus, &C 
plcbe, ^"^dixitadillos^Obtuliflis mihi 
liunc hominem, quafi auertentcm popu- 
lum, & ecceegocoram vobis intcrrogas, 
*nullam caufaminueniin homincifto ex f/;l'^f"* 
his in e]uibuscum accufatis. Sed ne- 
c]ue Herodcs. nam rcmifi vos ad illum,& 
ecce, nihil dii^num morte adum cft ci. 

I 6 ^ 

Emendatum ergo illum dimittam. 

Nccedc autcm habebac dimittere eis 
per dicm fcftum , vnum. Exclamauic 
autcm fimul vniuerfa turba, dicens,Tol- 
lc hunc,&dimicte nobis Barabbam: 
'^qui crat proptcr fcditioncm quandam 
faclaminciuitate & homicidium,miirus 
in carccrcm. Itcrum aurem Pilatus 
loquutus eft ad eos, volens dimittcre le- 
fum. Atillifucclamabant jdicentes, 
Crucifigc.crucifigccum. llleautcm 
tcrcio dixit ad illos , Qu^id cnim mah fecit !{-'^7.c i 
iftcPnullam caufam mortis in 



ucnionieo. 



* rofhiUiitcs.'] Q^anc^otjnidc Pr^- 
^es ncgaiiat lcgibus poflc illum dam- 
nari , curaiu & adum eft per pnnci- 

f)cs faccrdotum & fenior $,vtpo((u- 
atum , cx poiiulationis pubhc.r c6- 
fuctudme,quauis miqua,tamen con- 
cederct. Itaque Pilatiis non iudicauit 
quidem ,ne<-juc fciuentiam protuht 
Vt ludex, led vt Prafrftus, & publici 
lumultus au. rfor ,iliis potius illum 
pcrmitteret poftulanribus, quam le- 
ditionem aut turbam m ciuiutc fieri 
paiaciur. 



corripiaiti ergo iHum ,& dimittam. 

At illi inftabant vocibus magnispoftu- n 
lantcs vtcrucifigeretur: & inualefcebant 
vocescorum. Et Pilatus-adiudicauit 
fieri pctitionem corum. Dimifit au- 
tcm illis eum qui proptcr homicidium & 
fcditioncm milTu.s fueratin carccrcm,quc 

pctcbanrj 




petebai 



M^.iiAsx corum 



Ofe* lO.b.% 



CAP. XXIII. S E C. L V C A M. 169 

nt, Icfum vero tradidit voluntati 
Et cum ducercnt cum, apprc- 
hcndcruntSimoncm quedam Cyrcncn- 
fcm vcnicntcm de villa : & impofucrunt 
illi cruccm portarc poft lefum. Scquc- 
batur autcm illum multa turbapopuli & 
mulicrum : qux plangcbant & lamcnta- 
bantureum. "^^Conucrfusautcm adillas 
lefus, dixit^ Filix Icrufale , noliteflcrc fu- 
per me : fed fuper vos ipfas flete , & fuper 
filios vcftros. Qupniam^cccCjVcnicnt 
dics^in quibus dicent^BeatxfteriIcs,&: 
ventrcs qui non gcnucrunt^ & vbcra qu^ 
E non latlaucrunt. Tunc incipicntdi- 



d Simviri^lipio.} Si Romana pot^- 
lia & militum liccntia lantum fiuit 
Sc ardct in Iiomin^ ,cui nihil culpr, 
autvitij autcriminij . wultum vcrd 



ccrc montibus ^ Cadite fupcr nos : &: col- 
libus^ Operite nos. ^ ' Quia ' fi in viridi 
ligno hacc faciunt, in arido quidfict? 
^ ^uccbantur autem & alij duo nequam ^;;::^'^!^::^''^^^ 
j^:;!^:tA\cum co, vt intcrficcrcntur. Et poft- Z.XptpX^^^^^^^ 
qu^^j^-^ vcncrut in locum qui vocaturCal- 
uaria^jibicrucihxeruntcum: & latroncs^ 
vnum a dcxtris ^ & alterum a finiftris. 

lefus aute dicebat , Patcr ^ dimitte illis. 
nonenim fciunt quid faciunt. Diuidctes 
vcro vcftimenta cius, mifcrunt fortcs. 
^ ^ Et ftabat populus expedlans*, & deri- 
dcbant eum principes cum eis, diccntes, 
Alios faluos fccit , fc faluum faciat , fi hic 
cftChriftus^DcicIedus. Illudebant 
autcm ci & mihtcs acccdcntcs^ & acetum 
offercntcs ei, * ^ ^ diccntcs, Si tu cs rcx lu- 
dxorum/aluum te fac. ^ ^ Erat autem & 

1 3 fupcr-. 



•fpcaanj 



*U 3M$. 
o.s. 

/ 




munium I' 
blice tclhr 
xus rCCci , Rfgcm Iu.^arorL:m cfic: i(i 
ijuc Prxijdis jpdusau^lofitatc fi[i»a> 
iiuxi fuit. 



170 EVAHGELIVM CAP.XXIIT. 

r r.,v« f7r^\ 8rc ] s.c ommhus Tm ncrfcriptio fcdpta (uper cu * literis Gre- 
nguarumcvpofiMonepu • gr f^xtinis , & HcDraicis ! Hic clt ICX f 

rum eft, 1 lumnuicrucin- i^ci,i.AA-*j j » ^ «. 

' ludxorum. Vnusautedehisquipen- 
debat latronibus, blafphemabat cum,di- 
cen.s Si tu cs Chriftus , faluum fac tcmct- 
ipfum, & nos. Refpondcns autem aU 
ter,increpabateum,dicens^Neq- tu timcs 
Deum^quod^ineademdamnationecs? 

Et nos quidjmiufte,namdigna.faa:is 
recipimus.: hic vero nihilmaU geffit. 

Etdiccbatadlefum^ Domincjmemen- 
to mei j cum veneris in regnum tuum. 

Et dixit ilhJcfus, Amen dico tibi : Ho- 
diemecumerisinparadifo. Erat autc 
fere hora fexta : & tenebrac fadiae funt in 
vniuerfam terram vfque in horam nona. 

Et obfcuratuseftfol : & velum templi 
fcitVumeft medium. Et clamansvocc 
magna lefus^ait^Patcr^in manustuas\o-,f{*^j;;;''^«^ 
LoLlTr^f^^^^^^^^^^ mendoTpu-itQ meum. Et'hxcdiccnsex-^^t:':,tr 
V^'^:!^:'^^:::^^!:^ pirauit. Vidcns autem Centurio quod ^ 
crat..uuicutc.tum.ucajrct. ^^^^^^^^ ^^^^^,^^^ glorificauit Dcum^diccns, G ' 

Vere hic homo iuftus erat. Et omnis 
turbaeorum qui fimuladerantad fpcdla- 
cul um iftud^ & videbant qua: ficba^ pcr- 
cutientes pccSlorafua rcucrtcbantur. 

Srabant autcm omncsnoti eius aloge: 
& mulicrcs quar fccuta^ cumcrantaGa- 
lila^a harc vidcntes. ^° Et eccc vir nomi- ^f^-^^.gr; 
ne lofcph qui crat dccurio, vir bonus & ^ 
iuftus, ^'hicnoiiconfcnfcratconfilio&: 
a£libus corum , ab Aiimathxa ciuitatc 

ludarx. 



Msr 
Zti 



CAt^.xxini. sr. LVCAM- ^ 171 
ludxa:, qui cxji^c^lobat & ipfe rcgnu Dei. 
- ' hic acccflic ad Pilatum, & pctiit corpus 
lcfu: & dcpofitum inuoluit findonc, 
&c pofuit \unV in nwnumento excifo, in 
quo nondum quifqunm pofitus fuerat. 

Et dies crat parafceucs/& fabbathum 
illuccfcebat. Subfequutxautcmmu- 
liercs qux cum eo vcneratde Galilxa^ vi-- 
dcnmt monumcntum , &: qucmadmodu 
pofitum crat corpus eius. Et rcucrtcn- 
tcs paraucrunt aromata & vngucnta: & 
fabbatho quidcm filucrunt fccundum 
mandatum. 

CAP. XXIIII- 

r..M8.r.i T Tjsj^^ • ^iWiQ. fabbathi valde diluculo ve- 
T |-|ciunt ad monumentum^ portantes 
qux parauerant aromata : ^ & inuenerut 
lapidcm rcuolutum a monumcnto. ^ Et 
in^rcflx jUon inucncrunt corpus Domi- 
nilcfu. ^Et fadlumeft : dummenteco- 
ftcrnatx cflent dc iflo^ccce duo viri flete- 
runtfccusillas in vclte fulgcnti. ^ Cum 
timercnt autem,& dcclinarcnt vultum in 
tcrram,dixcrunt ad illas,Qiiidquxritis 
viucntcm cum mortuis? ^ non cft:hic/cd 
furrcxit.recordamini qualitcr loquutus 
cfl: vobis , cum adhuc in GaUlxa ellct, 
Mat.^f-''^^ 7 Jiccns ^ Quia oportct fihu hominis tra^ 
diinmanus hominum pcccatorum^ tSc 
"'^^^" crucifiai : & dic tcrtia rcfurgcre. ^ Et rc- 
cordatxfuntvcrboriidus. ' Etrcgreflce 
B a monumcnto^nuntiaucrunthxcomnia 

1 4 illis 



p Tt fall^athu ilLtcefccha:.] Teni ffXta 
vcfpero iam propc apparcntc : miquc 
i'a dics tftfinicbaiur ab Ifiaeliiis. qui 
fcnx kxix a«i velperam tcmpus ap- 
pdlabant vefw eram fabbathi , fabba- 
tbi vcro ipfius v< fpcram cxuuna iXb- 
baihi nommabaat. 



C A P. XX I III. 

a Vni: .vtufMAtht. ] pofiera dic poft 
fabbathura propric didumA' pnma 
d;c fcptiman.T, qujc fabbathum quo- 
quc dcnoniinaiur a ptjcciguo dic 



zyz E V ANGELI VMCAP. XXIIII. 

iilis vndecim ,& caeteris omnibus. 
^ ° Erat au tcm Maria Magdalene, & loha- 
na , & Maria lacobi , & cxtcrx qux cum 
cis cranc, qux dicebat ad Apoftolos h^c. 

Etvifa funt ante illos ficutdehramen- 
tum verba ifta , & non crediderunt illis. 

Petrus autem furgenscucurritadmo- 
numaitum: & procumbens vidic lintea- 
mina fola pofita , & abiit fecum mirans 
quodfadlufuerat. Etecceduoexillis 
ibant ipfa die in caftellum quoderatin^**^'^ 
fpatio ftadiorum fcxaginta ab lerufalem, 
nomine Emmaus. ' ^ &c ipfi loquebatur 
adinuicedehis omnibusqua^acciderant. 
' ^ Et fadum eft: dum fabularcntur & fe- 
cum qua^rerent , & ipfe lefus appropin- q 
quans ibat cum illis. ^ ^ oculi autem illo- 
rum tenebantur ne eum agnofcerent. 

Et ait adillos^Qui funt hifermones 
quos confertis adinuiccm ambulantes, 
& eftis triftes? ' ^ Et refpondens vnus cui 
L^rtfp-?^^^^^^^ i^omen Cleophas^dixit ei/ Tu folus perc- • 

^::;:.;:fn:Z:^^.!t gnnusesinIerufalem,&non coanouifti 
^S;!^:^::!;;;^^^^^^ q^? fi^^ta fimt m illa his diebus? Qui- 

busilIcdixit,Qua^?Et dixcrut*:De lefu-^iMs. 
Nazareno,quifuit virpropheta,potens ia 
operc &: fermone coram Deo & omni po 
pulo: Et quomodo cum tradiderunt 
fummi facerdotes & principes noftri in 
damnationem mortis,&crucifixcrunt cu. 

nos aute fperabamus quiaipfcefTet re- 
depturus Ifracl:& nunc fupcr hxc omnia, 

tertia 



vMerunt 
s.s.c. 



vtfmamet 
.s. 



CAr.XXIIII. L V ^ 17J 

tertia dies c(l hodie quod hxc fada funt. 

" Sed & muUercs qu^dam ex noftris^ter- 

rucrunt nos , qua^ antc lucem fucrunt ad 

D monumcntum/^ &noninuentocorpo- 

rc eius, vcncrunt ,diccnrcs feetiam vifio- 

nem angclorum vidillc ,qui dicunt eum 

viuere. ''^ Et abicrunt quidam ex noftris 

ad monumentum: & ita inuenerunt ficut 

muHercs dixcrunt,ipfum vcro non''inue- 

ncrunt*. Et ipfcdixitadcos:Oftulti, 

& tardicordeadcrcdcndum in omnibus 

qux locuti funt Prophet?. ""^ Nonnc hcc 

oportuit panChriftum;&itaintrare in^,o^:rvt:r^^^ 
gloriam fuam? Et incipiens a Moyfe cammcmbnsiuu. 

& omnibus Prophetis , intcrpretabatur 
ilHs in omnibus fcripturis qux de ipfo 
erant. Et appropinquaueruntcaftello 
quoibant: Scipfe fe finxitlongius ire. 

Etccegcruntinum^jdiccntcs^Maneno- 
bifcum, quoniam aducfpcrafcit, & incli- 
nata eft iam dies. Et intrauit * cum iUis. 
^^Etfadlumcrt, dum rccuberctcum eis, 
accepitpanem, & bcnedixit ac fregit ^ &c 
£porrigcbat illis. Et apcrti funt oculi 
corum;, & cognouerunt cum: & ipfe cua- 
nuitcxoculiscorum. Etdixcruntad 
inuiccm, Nonnccor noltrum ardcnserat „,,7debatarcornoftruTroJ.ma. 
*• mnobiSjdum loquerctur mvia, ocape- i.na&gaud.opcrccptoma:ufeft.ta« 
rirctnobis lcripturas? Etfurgentcsca- ^Sxiim^^^^^^^^ 

d1 r • t r I 0,:.« no«; , quanquam oculi noftri tcnc- 

cm hora regrelii lunt m lcrulalcm:& m- bamur.cor tamcmuuftubatur. 



uenerunt congrcgatos vndccim, & cos 
qui cum iHis crant, ^'^ dicentcs^Quod fur- 

rcxit 



6.S. 



mcos } 



EVANGELIVM CAP. XXIIII. 

rcxit Dominus vcrc, & apparuicSiuioni. 
^ ^ Et ipfi narrabaiK qux gcfta crat in via. 

. /./u/;...;.4««.3 m mcnfacum o. QUQniodo cosnoucrunt euni'in fra- 

dioncpanis. ^ Dumautc ha^cIoquun-M.io.».!. 
tur , ftctit lefus in medio eorum, & dicit F 
cis, Pax vobis: egofum. nolicc timere, 
^^Conturbati vcro & conterrici , cxifti- 
mabant fe fpiritum viderc. Et dixic^ 
eis;> Quid turbati eftis, &:*cogitationcs a- 
fccndunt in corda veftra? Videtc ma- 
nus meas ,& pcdcs*,quia ego ipfe fum. 
palpate,&: videterquia fpiritus carnem 
& ofla non habet,ficut me vidctis habere. 

Et cum hoc dixilfet^oftendit eis manus 
& pedcs. Adhuc autcm iHis non crc- 
dentibus &miratibu$ prx gaudio^ dixit, 
Habetis hic aliquid quod manducctur? 
At illi obtulexuntci partem pifcis afli, 
, , „ . , &fauummclhs. Etcummanducaflct 

fcrmoncs ,quos cgo fxpc apud vos coraiii cis, lumcns rchquias dedit eis. 

habui:quoium fuinma ilufuit,opor- AA-y^ y. . y b K- t • 

tcrc«..;/m.^.«w,&c. Etdixitadcos. H^ccluntverbaquelo- 

C J:^tonuim Jic cportebat.] Humanac ^ ^ . * 

faiutisratoomnis.taconjiiturafuii cutus lum ad vos cum adhuccflcmvo- 

diumo confilio.vtvnftusillc paicrc- , . • r» 1 

turmortcmproomn.busApropter bifcu m.quo u iaui ncccflc cft impleri om^ 

mftihcaiioncm omnium rcfui-cret ^ » a^xx v^iaa 

* reu^rurc-n"-;" ^cripu runc In lcge Moyfi,& Pro- 
IS^t';— ^^^^^ Tuncapc-G 

ruicillis rcnfuni , vtmtelligercnt fcripcu- 
'^^^^'::ZJ:cS^ «s. Et dixic ds , Quoniam fic fcnpca,;,,..,.,- 

fti, tcftcs cftis rcfurrcftionis eius, tc- nfV ^ /1 •-♦.^1-..^ #- L /1. * r» 

ftcsctumcritisKion^.darihcatiinis cit, lic oportc Dat Ch H itum pati,& rc- 

iUius & rcmiffionispcccatorum.nor; (Tif rr^^r/» o t>-»/^*-fiiio «-^..».«^ 47 o 1- 

jtmputationctantuni.fcdrc&virtu- inrgcrc a moi tuis tertiaclic: &c prxdi- 

tecx-hibcndx. Hoc tcftimoniuni voj .-i i,-, ^.^, • • *^ 

rcdactis npcrciinmum ,cum in vo- ^^11111 nomine cius po£nitctiam & rcmif- 

bifmciipfis habucritis : habcbitisau- /7^ «.-..^ ^ ^*. ^ " 

tcmmcauaorc.iaquccc.i,/TinK:ni uoncm pcccatorum 111 omiics ^cntcs, in- 

hoc cft promifliim illudma.Kimum ^:.^:^,,,.:L _1 T /" 1 

Pjnris.cjuod cgo bicui raitum voHj. cipienciDus aDieroioivma. 

Vos 



*ecce I M$. 
t.. Q. 

)UtilMS s. 



CAP.XXIlir. SEC. LVCAM. 

Vos autcm tcftes cftis hoium. 



^75 



d Vosamem vt pTeBom 3r conft^? 
icrtimonium etficieniix p:lTionii ac 

Et^cgo^iiitto^romifliim patrismei ^S;:;::!^::;:^^^ 

invosrVosautcm rcdcteinciuirate.quo- 
ad vfque induamini virtutc cx alto. ^;'^^^ 
Eduxit autem cos forasin Bethaniam JmmcTccrpujl^^^^ 



& cleuatis manibus fuis* bencdixiteis, 
Et fa(fium cil.-dum bcncdiccret illis. 



ria, & vfque .id vhimum icrr.x. 



reccffit ab cis, &c ferebatur in cxlum. 



preca«ti'. K petrntis 
tri ialutanbus piccarionihui;. 



lcmpcr m tcmplo / laudantes & bcneoi- p»*"^* donii flbi prom.Amn m.iimo 

*AmenMS. * , l gaudio, quodfpcscfticiebai inillis. 

ccntcs Dcum . 6 ^••^wm^/i««w«j>fif.} pm. 

pter expe.^itam hominum iaUucm» 

&: totCxculisexpcdatamrcdcmptionem.atquehuiujrcimanifcfiumteftimonium pr' i' ' - ' ; ^ i ' ! iun- 
^ue abj bencdiceteni , alij omniura piorum nominc refpondcbam, ^rt.tfu 



EXCVDEBAT CHRISTOPHORVS 
PLANTINVS ARCHITYPOGRA^ 
P H V S R E G I V S A N T V E R P 1 
A N N O M, D. LX X V. 



177 




Openi fi^rtifif . 
A primo verlu , /m pnneifne trat Vtt» 
Lutfiyfkc vfqiic decimuniqiiinium, 
Ioi.*:,ntiti(ii>mntum pejhdtt, Icrr.Dja c6- 
linciurtotiusEuangclij, &: confihj de 
hum.Ta raliiic rapti &: abfblut:,at<j- 
In publicum cdui. i decimoquitiio 
"vcrru, hu:Li uinima: ratio,pci iit:;;u- 
l»s parrcM.ohimuai.1 (cric exponuuf, 
£ltira<]ueparsilla prjor capitis huius 
totms Euangclij argui.icntum,rc}>cti- 
tum kb ini'io homini.s a Dco eflfor- 
mati , drducluquc ad fincm ipfius pcr 
Vcrbum refornian. 

c A r. I. 

, . 4 x7l * /ii;>rim;/'«.j mundiconftitati 3c fx- 

VcrbU m . &: Vcrbum tulomm omnium initio. 

^ ^ ^ b trat.] Si t-rai in prjncip;o , confe- 

CraC apUO DcU^jdC DCUS «l-jenscftantcpnncijpiumfuific.Nan» 



SANCTVM lESV 

C H R I S T I E V A N G 

LIVM bLCVNDVM 
I O H A K r M. 

P V T 1. 

N'pRiNCiPio*crat 



crat Vcrbum 

P**r ""^ , T ~" " runi cmnium a]iarujn,atquc adcd te- 

^^^-jQI^-^ PCr P^'"s>^"*<^ principium fuiflc ncccflc 

1 cfl. idouod antc principium hm.^icf- 



• nihil 
auiii cil , in 



cx Imcur, ccrtiflima hgnihcationc uu- 
£— jQ^ perfedum pr.xtcritum ad tru icnip o- 
ra rcfertur , prxieritum ,prafcns » flc 
Crat ill principiO apud f"'U'"m lg«turhcraiinpnncipiorc. 

Deiim. ^ 

iplum faa:aainr:^6: fineiplot^aum cll ^^:!^:^-^^ 
"nihil quod tavflum clL ^ In ipfo vita r^^^;7r^^;:^na,5.bo. 
erat, & viia crat lux hominum: ' & lux ^;;:^^!:'^:^^^ 
in tcncbris lucct,&: tcncbr^c eam non ^;:^^:^^::^:^^: 
c5prchcndcrunt. ' ' Fuit homo miaus '^:;;:^^ 

^ ^ n 0*^0 c!araas,& ej;peditio,omniafi- 

lll a L-^cU, mul vnum in vno, idJmijHC FiliU4 di- 

ftuj.H.TC omnia , qu^ roaioribuicommentariis explicibuntur, fipnificai Hcbrara vox la'». 
d LtvtAwt. trA: ^r4.i Dturt ] idi m • otens.itlcm fapiens. ulcm*iuc volcns cum Deo. «^urni auAorcm &: giibema- 
torcm vniuerfi crcdimus. erai aJ.o ulcm vplons. fapicns,&: poicns^quia idcm crat euam naiuri &: cflentia,quan. 
quam pcnonaaltcr, ncpc 1 ilius; tamcnnaiaia idem,ncmp« Dciu iplc Cmpliciffiuiu». c Hoc trat in pnfMfio apud 
Vcitfir In.^rparabihter ir.an^bat apud Dcu, cum vnacadcq. n.iiura liivphcilTiiT;a impartibihsindiuifibiUsq; cflct, 
vnacadcniv^ue virtui.fapuntia Sc bonius infcparabihs .fplcndoiquc iphus fubftanti.x diuin.r fubitaniialis ipfc 
fplrndor, atquc Dcu$ ipfe Q£id?iuid cnim cft m Oco, fubrtaniia cfl^non accidfrns, aiq; adco iplcmct Dcus. Hoc 
«rat m principio condit onis ommscroa;urx apud Ocum cjndiiorcm, ficui idem Vctbim. tcliatur . dicei.s. Cun» 
ipfoeramcunaacomponcns. f Ok7'm.] tam vi(-b:lia quim ii.u;fibiha, fupeuoia infrriora,quxcuquc 

^aafunt 3cextiicrunihuiu.'! verbi viriutcfapicniia & bonitate cxtitcrunt auftore patrc Dco, Vcibp, mquam^ 
rrxfciuc & lanquam mcdioquodam: r.amdc dminrs fcrniOne famil.-aripronuntiarcfaselt.haomnia iuoquxq; 
ineenercvaldobonaprodicrunt,v«potcaParreper Vcrbumf.»«a g i-:r>*f /p/^ .] Ex lis qux fa^a fucram, 

vnam ecnu-. pr.rcipuum qiiod fartum cfl,videhcet homo condiius ad imaginem & hmihiudincm Dci pcr Vcibu, 
&. per fdcm VVrbum conftitutus aommus fic pnnccps itrrx , ti om.nium qux in teira funt ; & Heo charus & (o- 
tus ac perpctud fouendus- hoc geni's a vcrbo Dei feparatum , pcr inohcdicntiam faaum cft nihil: incidit enim iit 
moriem, damnationem, abalicnationcm a Dco, captiuitatcm & icruiturem diaboli .carcntiam giatix imrainu- 
tionem multarum virtuium: quxomma non ad Verbum, (e.l ad nihikm rcferuntur : atque itacx abalienatiofie- 
a Ve,l>o,faftum eft nihi:,id q.jodmagnum.bonum & pulchrum taftum fuerat Namq. vi al.qu.d cflc pcrieuera- 
rct.a Vcrbo nunquam difccderr opoituit: in Vcrbo emm Tiiaerat ; & cxrra Verbum mors habuabar,a \ crbo a- 
Iiemflinia& rcmotiflimammfin.iom. Atquc haftcnus dc prima rfii.raomnium clcaionc & conftmuiorirpcr 
Vcrbum. h Irttolo i,tae,.^t.l Secunda cleftio , inftitutio & conftitutlo fic habct : Cum Dcti.s piopter luaci 
fummam mifcricoraiam.ad iaudem &: gluriam nominis fui, & addamnationem inuidix infipicntix ciusqui 
inortcm & mhil in mundum inucxerat, chgcrct fccundo homincm e lencbris in quibus m.iolutum rcpcrit,m acl- 
m.rabilc lumen fuum dcduccre, Vcrbum fuum quod arbor vitxcrat.ptrquodoramatccc iat , miht in tcnchra» 
fnundi.faaiunhominem.vihomincsiiluftrarct.quitotiu^mundi tcnebns &: dcbitis in fc fufccptis , nunquam 
wracn obtcnebratus cft : h d m tcnrbris ipfis ita hixit &: valu.t , vt tcncbiarum opcradiflolueret & tcntbras dif- 
«utcrct..itquceosquifibipurcfana(fquc adhxtcrent , fux lucs vmu.c &: ctficient.a in admirabilclumcn luui» 
.raduccrcr? i hcr.u<. ] huius rci atquc falm.s huius mundo aMatx nuntiandx caufa, fm n*t£uitiD9fy 
gnfix ura^ue aperus fignii illuftraius, vi ncmo dubiuic poflcnlluni a Dco mifluJiJ. 



178 EVANGELIVM 

M iiic vtaperto tcflimonio in- v j nomcn crat lohaiincs. ^ * Hic 

cicarctlumcn illud quoJicncbras cl- a vv^^ * ^ 

fcta.fcuflurum. venit in tcftinionium : vt tcitimonium 

moianaior .iioiivvcterisT.ftan^^^^ ncihiberct dc lumine.vt omnescredc- 

^ominihusindicanpotcrat, tainL iUe i -w. ' 11 ) T J 

fciumonnoncnbpiofdru.cft.&tc- iHum. Hon c^at illc luxrled 

Hatus alt.ium vituminmundnnatu J.*^li t |.'v^i. ijh.^***. ^ 

ruoulrct""'^''''''"''^"'''^ cenebiasa- y|. fcltimonium pcrhiberct dc luminc. 
l^::::;i:^:rf;:^^^ ^^Erat lux vera.quxilluminatomnem^ 
^::::::^^^ hominem vementcmin^huc^uundum.^^ 
^^^^:' -undo.cut fcve, xo -^^ , ^^^^^^ ^^.^^^ ^ muudus pcT ipfum ^ 

In^:::^ ^::^'::'!::::^:^ f^aus ell , & mundus eu non cocrnouit. 

^ ^ ^ In propna vcnit,& flii eum non rece- 

tam cx lcripturis , quam cx viauiibus l i : 

& miracui-s.fedadeocTctiscratmu- pcrunt. quorouot autcm rcccpci unt 

.dus , vt auaorcm fui noncognoucrit, ^ . « ^-j ^i- ' C l 

quiideminaaurator.imopcrreiaora^ CUm*UCdlt elS pOtCltatCm IlllOS ijCl nQXl^ 
-confummator adujncrat : fed dilcxc- . . . * . . . 5 

runt hommci magis tcncbras , ciuam n\\\ CrCdUnt Itt nOmiUC CIUS . qUi 

lucem.itac]uc fua ipfius culpa pcnbit 1 ^ . .| 1 

mundus.idcft.mundam. nou cx 1 anizumiDus , ncquc cx voi untatc 

d li /jf;;m v£««r ] -Vcnit in ca.loca , , * • • 1 

ouar.pfcfibiadaducutus fui m.ani/c- camis , ncquc cx voluntarc vin J 

ftationem dclcgerat ,& multisactre- ^ l ixct^ I r/ 

«ucniibusfignisrand.fkarat,proiiuf- Q^onatilun^ ht vcrDum cafo ra- 

iisquc plurmus pra:paraui.rat : lcd /mi t 1 7 l • • T* 

eM.««,»rfc./-m*r.uaciucfaiusipfa^^^^ clum elt, & habicauit Hi ttobis , ( & vidi- 

tcconftitiL&conftatjmil.ncordjavl- 

troobiatac.^. rcdciuodnonomn.bus ^^-^^5 aloriam cius , oloriam quali vni2:c- 

homindiusludaris & Gixcis tacfalit, . r? 1 O 

'^^S^l^^::?^^^ nitiapatre) plenum grati^ & vcntatis. 
^tltr^o^XTft.'!?":: lohannes teftimonium perhibct dc 
'C::::^^'^^^^- ¥^ . ^ clamat,diccns, Hic crat quem 
wT:?^;'™';: dixi, QuI poft me vencurus cft , ante mc 

non hommes.vt ante.fcrui mancrent; "F'! /Vn c 

led fllij Dci fierenc, nouicjuc homines ItlCLUi 
rcddercntur ; non exfangum.bus humanis corruptis &: comtnixtis ; ncqtieex carncaiir modonafccndi naturali, 
lcdcx Dci tranfmutantis &: perficicr.tii vircutc 5: erficientia ,ita vtopus donuin Dci tflct. 
c Et lerhwncaro.] Modus autcm qv.o h.rc hominum rrgcneratio faOa cft.illc fuit.quod Vcibum illud, pcr quod 
omniafadafuerant ,fa£lu eft caro mortaiis quuiem , fed incorruptibilis ,quia inicgracaro fuic, ab omiii Inbe &: 
inquinamcnto iiiimuris: & arca..o quodam modo lcli: dcdit &: infinuau.t nobis ,quiil!uni rcccpmius;aique itA 
inhnuatus habitauir in nobis, ifa vtipfum m nobis viuentcm i^abitantcm h,-.bc.inuis , arnuc in ipfo viuamus. 
Jllo igitur fic habicanre vidimus & fcnfimus glond eius & pra:/lantiam: cognou;mus iplum eile vcrbum per quod 
omnia fafta funt. &. ic^.cm pcrquodregcncTati, luftificati, & de.Hc.\ti fumus, n.1quc habitauitin nobis plcm'i ^ra' 
«ia:, qua nobi" communicatacfFcrti funn.s grati Dco, Sc vetitatis apcrtilTisn? ,qua* conuciut cxaOli.limc cum pro- 
-fniflis omnibus Dcia mundi conftitutioncfaftis; & fanftitatem nobis non impuiationc,fedrc6i: ctHcicmui com- 
inunicat. itavidimus apcrcc hanc illius gloriam, cflcg'oriam non fcrui ,.iut famuli , autmmiftri ahcuuisqui ho- 
fnotantumeflet,quanquam fimitilTimus; fedgloriam vnigcniti /Ihj Tei a Patrc .-«cccptam , quam ille nulh mcr^ 
"Jiomini conceflit. ficut fcriptum eft^, Gloriam raeam alceri non dabo. Gloriam itaquc fuam Deus fiho vnigcnita 
dcdit, quam ipfc membris fuis communic.iuit. 

f lohaniies tePpftontur?j periiLtt.] Igitur huius boni nuntij fcries ita hahet: Princij)io lohanncs ille, qui tcftimonium 
luminc daturus crat.publiccdcJii: fuitc]ucillius icftiinonij funjm* hicc lauo, fuU & formula^cum vidcrctJLe- 
^io. Ichiuxucs^indicauiidigiio, diccns, Hic crat^ £wc. 




16 » 



^/^ ... 

P . 1 a Etde plenhudine. ] 0 n i a i n CO 1 n ^a- 

J^t QC bitatomnis plcnitudo uiiiiniiaus cor- 
rjliicr. & ille nos p.itri rcconc lian- 
filios aHoj landos fulccpit. 



c 



CAP.T. SEC. lOHAN, 

fadus cft : quia prior me crar. 
plenitudineeiusnos omnes accepimus, dor&m 
& crratiam nro crratia. ^ quia lcx per Dcocxgratia quah,cgrauflimuscft. 

cn data clt , gratia & ventas pcr le- i 
fum Chriftum fada cil. * ^ ' 
mo vidit vnquam : vnigenitus Filiusqui 
cllinfinu Pacris ^ipleenarrauir. Et 
hocclt tellimonium lohannis^^quando 
milcruntludxi ablcrofolyn-iiK faccrdo^ 



JSifr.i.d.it 



Jjd.to a.i 



/i • n ' f quam nobis communicabit ipfccrc- 

Moy icn data clt , ^rana & ventas pcr le- Jcm.bus & obtcnipcrant.bus :atquc 

^ ' — " '*^p\ hicgrananosDcograios rcddit fan- 

UCUmne- cio.'; *^irrcpichcn<ibiicrs,vtpote qut- 
bus fpintu.s illcadoprionis fihoru con- 
tingcr, pcrqucm Spirjtuni ca agcmus 
& facicmu$qu.x Dco gra:a funt. 
c ^«ti /tv.j Mofcs mimficrtuitlc- 
gis in qua lcgc communicata cfl ho- 
iHinibus co^^nitio voluntatis diuinflr, 
& obhgationis humanac; cognitio c6- 
cupifccnti.T.qux lc^is intcgrx & irrc- 
. prchei-fibih obfcruationi aducrfatu-r. 

tes &c Leuitas adeum , vt intcrrogarent >uTr funt honvncscami.gcmobico- 

.j 2 r - ■ i\ ^^^^^ omm fhidio : atquecadcm lcgc 

CUm, TU QUis ej^? ^ Et COnreliuS Cir, n^oniti lunt e>pcaarcahumimliru, 

J T . _ oui IcEcm incordibus iplorum infcri- 



. qui Icgcm incordibus ipforum infcri- 
&*nOn neaauit:&: COntcnUS cltyQlUa bcrct : ind.cataciuc Imn muUapro. 
. . ^ _ _ . ^ — ' miHa ad huius miniltric.xpeflanonc 

pcrtincntia. Diftum cft fotc veram & 
puram legis obferuationcm,n6 foltim 
cxtcrnajAione, fcvl in fpiritu & vcri- 
tate, vhi ille mmiftcr munus cxplci^e- 



in cum qui maicdus ciTct a Dfo, 
ritatcm aflcrenda & conftiiucn- 
dam ilhus lcgis , quam jplc cxtcrnaqa. 



"non fum ego Chnftus. ' Et interro 
gaucrunt cr,m,Quid crgo?Elias estu 
Et dixit,Non lum. ' Prophera estii?Et 
rcfpondit , Non. " Dixciunt crgo ci, 
*Qj.iis cs , vt rtlponfum demus his qui tZar.h.r:cb,.ius.c.6e,.u:.nn. 

miicrunt nos ? quid dicis de fcipfo? ^'^:!::^:::^:'^^^!:. 

Ait, Ego vox clamantis indcrcrto,Di- 

— T-v • * /" J I r TJf/^ pclis acfcpit homincs i Mole.At vni- 

nsite via Domini, licut clixitilaias i lo- chanmmusPatn ^cm 

i' 14 r" • '/1' r ^.-^.-.4- ' .-V ,^ r >a linu eios fonis » atqur ccnfilioru illius 

phcta. Etquimilii rucrant, crantex p^„iccpsxtcrnus.,pfcapcru>rhomi. 

Vil T • A$ r*. :^...«-.-^/^/».-.«.-,ii^r nibus vcntatis myftcrium ,&:Dcum 

phariixis, ^ Et interrogauerunteum, ,nijnuau.tm,iiorumamm.s,.tavtco. 

1. • • I ^ ] ...Ir, ^ .r. n •>.. Kuito ipfo Icfu Chriftocognitionc in- 

& dlXerUntCl^ Qjild CreO baptlZaS^n tU f„na.videatur & cognofcatur Patcc 
_l ./-1 1 • T)».^x intcrna «iam cogninone. 'Dccinius 

nonesChriitus.ncciuci:Iias,ncquei ro- fcptimus &dccimus oaauu$vcrfu* 

! orationcm & cxpofiiicncm coniinct 

m z pneta? Et,ar.cehft:c,priu$. 

* O^vuU nircrurt.^ Duplcx tcftimoniuin loTiannis fmt, dt.rum publicum afnduum & frecucn.: illud prius iam 

. tumobsaccr<lotalcmdignhatcm,tunioh*iuc&rtligi..nisobftruantiam. 
, ,;n.cn.m,llum.ncnugnum,\inicllt,'^b.nntalVo.n.l1u,i,ivolucrunrcrgote(l,monM.mar 

Uaionc,„cc..am.,rbcrcmuncr..,a..t^. g / '^^^^^^^Z^^^^.tZZt''^^^^^^^ 

?na^qucd,ll^»mfaccrcc.or,cl.a,^^^^^^^^^^^^ ' ""Vublatu, cft c rcrri. 

Lr?,Tc^ro ■ ■ dcnu7tai.un.cfl,Prop^ 

rsrcO<,uon., : ,.cr;.i 1 D,Jc..r/»M/.-.:.1..icx.ll.".aban,fccflcmfuprcmogradupcrfc. 



fl.on1: h^mara" nc^uc pr.rtcrvVt; fux pctft^^^^^^ 



non 

fcdionu vlua JioiUamJ 



4 B<tptk.« k M(fUA.'] In conftf/nonpm 
pcccatoriim .cjuac cilm baptizati a mc 
conhcentiir, agnofcut fc indi^cre pcc- 
catorum aMucionc &: rcmiflionc,qud 
expcdtanc a i>co cfficiendam pcreum 
qucm cgo prxdico, maximum & effi- 
caciilimum. 



h VH tTitt Tohannet bdptirjms. ] rertJS rc- 
ftibus prxfcntibus, Sc cxaminatonbus 
arbitnsquc ,certo & publico loco in 
Bcihabara , ipfo codcm loco vbi lo- 
banncs muncrcfno fangcbaiur. Lcgi- 
timum itaquc tuit omni cxi aricte- 
ftimonium. 

c ^ttradie '] Vtxtcr duplcx illiidtc- 
ftimontum a lohanne daium dc Chri- 
fti virtutc, cfr"caciiarc, ac pra-lcntin m 
lerris: alia ctiam data funt,quibus fin- 
gulariter indicatus cfl Icfus illc cflc 
Chrinus,qui alias ab ipfo przdicare- 
tur orbis /aluator. 

cT £f « nefdtham ewrt. ] Non noocram 
cgo illun» illa cognitione rcuclationii, 
«|uam nunc habco. Ncmocnimpo- 
tcftvirtutem Chrifto adlcriptam ali- 
cuitribucrc , nili a Dcoinftru£ius 5c 
antcquam hoc tcftimorium a Dco 
habcrcm , mifliis fum admur.usba- 
ptifmi & pr.Tdicaiionispornitcntiz, vt 
teftarerillum expc ftatum eflciam m- 
tcrlfrachias, & fuo tempore indicarc, 
irl i cgo ex Dei tcftimonio & auftori- 
laie cognouiflem. nam - ue menm te- 
ftimoniiim inftrucndum cratDciau- 
^oritatc,vt apud MVaeicm grauccfllt 
Itaquc cgo non tcftor dc iUo lanquam 
ex mc, aut nomirc mco, fcd tanquam 
vox Dci.qui me viitur pro vocc ad in- 
ftru<flioncm Ifraclis. 
c £K^oT/ui.] InftrudusaDcoIohl- 
res fignum ccrtilTimum acccpit ad co- 
gnofccndum vcrum Mcffiam.nam ve- 
rus Mcflias illc cft,qui haptirat in Spi- 
ritufan«ao,qujppc hoc crt op*> ic mu- 
nus Mcffi^C; cartcia funt Prophct* mu 
nrra : Prophctx, inquam, maximi, 3c 
a Dco mifli omnium Prophctaru pr^- 
ftantiflimi. Oporruit crgo a Spiritu 
fanfto indicaricum , pcr quf Spiritus 
ipfc fanftus hominibuj datur.Itaautc 
taftum eft.vt prxfcnte lohannc Spiri- 
tu5 fan^us fupcr Icfum defcedcrct & 
manerct ; atque hoc modo tcftarctur 
fcfecommunicadi potcftatc Icfu cob- 
ftarc , approbanrc & confirmantcid 
Patre, vocc dclapfa e ca:Io , <jua Iclus 
X>ci filiu^ appcliarctur. 



180 EVANGELTVM CAP. T. 

phcra? Rcfponditcis Iohanc«5jdicens^ D 
Ego "baptizoin aqUwi: mcdius autcin vc- m:;^!.'!.^' 
(trum llctit qucm vos iicfciris. ^'^ Ipfe 
cfi: qui poit mc vcnturus c(l^ qui antc 
mefailus cfbcuius cgo non fum dignus, 
vt foluam cius conigiam calccamcnti, 

H^c in ''Bcthania' fada funt trans lor- ' Bethabar» 
dancm^,^' vbi erat lohanncs baptizans. 

*''Alteradie vidit'Iohanncs Icfum vc- ^^^^l^^^ 
nientcm ad fc,& aitjEcce agnus Dci^ec- 
cc qui tolht ''pcccatum' mundi. Hic 
cftdcquodixijPollme vcnitviVjqui an- 
temefadiuscltrquiapriormcerat: & 
cgo nefciebam eum ^ (cd vt manifcfte- 
tur''in Ifrael'^ proptcrca vcni cgo in aqua 
baptizans. Et teftimonium pcrhi- 
buic lohannes ^^diccnSjQuiavidifpiri 
tum dcfcendcntcm quaficokimbam dc ^'-^ 
cceIo, &:manfitfupcreum. Et^^ego 
nefcicbam cum : fcd qui mifit mc bapti- 
zare in aqua, ille mihi dixit,Supcr qucm 
vidcris Spiritum defccndcntcm & ma- 
nentcm fuocr cum , hiccftquibaptizat 
inSpiritufando. ^^*Etcgovidi: & tc- 
ftimonium pcrhibui quia^hic cft filius 
Dci. Altcra dicjiccrum ftabatlohan- 
ncs, & cx difcipuhs cius duo. Et rc- 
fpicicns Icfum ambulantcm, dicit, Eccc 
agnus Dci. £^ audierunt cum duo 
d^ifcipuh Ioquctcm,& fccuti funt lcfum. 
^ Conucrfus autcm Icfus , & vidcns eos 
fequctcs fc, dicit eis,Qu;.d quxritis? Qiii 

dixerunc 



Mar. x.h.io 



CAP. I, 



SEC. TOHAN. 



l8t 



aixeruntci, KaDDi (quociciiciair,incci- foia m apnus Dci, lcd in.igiftcr liomi- 

-% r -n V I • 1 1 • > nuni .1 loHanj.isdilciorliscocnofcituf 

prCCatUm jMaC^lltcr) Vbl habltaS? Chr.aus.namquc lohannrr.anmrft 

r^- ' •tr*"- o -1 X7 ^ doccbat piTnitcntiam , fed regnj Dei 

^ DlClteiS, VeniCC^CC VldCCC. VcnCrUnt, myrttr.adChr.ftoarmcnda ?flcIo- 

- . I I . 1 bJnes fignirtcarerai. & difcipulis Tuit 

& viderunc vbi inancret : Sc apud cum feorfum&paii m.naprzd.caiKnc, 

crunt dic illorhora autcm erac qua- 
Ii dccima. ^° Erat auccm Andrcas fra- 
tcr Simonis Perri vnus cx duobus qui 
audicrancalohannc , &:rcquuci fucrant 

• 1 • • \ C ^ Irmenimtu Mrfitm.'] TnufntiS aiunl 

eum. Inucnit hic pnmum tracrem ifevnaumiih.mcxpcaatumab.n- 

_ >H • A !• • • k T • tioui^, prardK^um a vatib.is , indicatii 

lUUm SmiOnCm , & dlClt ei UlUCnimUS alohanne: vnaum,.nquam,Fomili- 
, 1 n ' * " /^l • ccm faluiis, &: regcmre^.ii cjclorum. , 

Mclliam. (quodelt ,inccrprccacu, Chru c wj Tama futuracn 

11. iTr T tux conditJonis,qu3 fub.bis, pr<,ltan- 

ftuS.) EtadduxiC CUm adlciUm.ln- tu.vtnomenmutcs.nprxftant.crcin 

' 1 • -r- * • l'pnifacanoncm; nam d.ceris, Aud toc 

tUitUS aUtCm CUm ICIUS, dixit,Tu CS Sl- fihusgrat.^.qu6daud.ftiauttmadef. 



fe gr.ttiam in terns 



monfilius''Iona': cu vocabcris Ccphas. ^J";;^"'^ ' 



fcnties in tc .pfd 

d.i 



tanquam aud.tor , fcd tan- 

(nwnA inrrrnrerarnr Pccrus ) hi cra- qu^mventatis .pfius compos fadtu«, 

^qUOa llJlLipiCLaLUl, 1 tllU^./ vi. » & iUa ventate mftruftus crii pctra 

ftinumvoluit exirc in Gahla\'im: & in- firmifnma Hde,mme;a.cxeahtmi. 



cudine vocabeiis Pcfrw. 



ucnic Philippum.Et dicic ci Iefus,Sequc- 
rc mc. Erat autem Philippus a Bcth- 
faija,ciuicatcAndrea;&Pccri. In- 
uei-iit Philippus' Nachanacl , 2c dicic ei, 
Quem rcrip(icMoyfesinlcge&Prophc- 
tx: inuenimus '1611.111 fiUQ lofephaNa- pi^^^JS^Zll^t^/ 
zarech. Ecdixic ei Nachanael, A Na- ca. ^:f'i^i^J±;^m;^ 



d A;4fb4n4«/.] quicognominitur BaC 
tholomzus. 

c lefum plium lofeph ] Illum qucm CO- 
gnofcebamus lefum, &: appellabamu» 
loicphi fihum , inucn.mus eflc dccla^ 
ratum a Deo expc^atu illum , a Mor« 



t^r^r/»n- ilinnirl bnni cHc ^ Oicit ei quem(cripfitMofes&Prophctx,exi- 
pOCCltaiiqUia DOniCUC . J_/1».1L ^.^^^ a Nazarcth patria humiU fic 



zarecn ^ 

Philippns/ Vcni & vidc. 



47 \/irlir IcfuS oblcuranobis vicinaeflcpolJc.non fo 
liim McfTiam ,fcd aut proplictam auc 



G Nathanacl venicnccm ad fc ,5cdicicdc -:-':rnfS"L^3:;u" a"/- 
eo: Ecceverc IfraeUca,in quodolus non f'"Z:'^r;v:^Z:::':;^. 
clt 



Dicic ei Nachanacl, Vnde me vi„us„b„«n,ftft.b.,ur:a,quc 



ita non cx patria, fed cx v.rtute & vc- 
r.taic aijftontatcmipfius agnolires. 



nofti ? Rcfpoiidic Icfus,&dixicei,Prius 

rfc/iff,]quanquani torporc abfens, 

quam ce Phihppus vocarct, cum encs iococ:iam/'rot-rrf,.n.ficat. 

r i r ^ •!• A9 n r^Ji-^^XT-irKi • Filhu Dct,iursrfxtfrael.]Tr\bu5nO- 

lubhcu, vidicc. KcipocUtei iNacna- „,nibuscrcci.tPhd.ppu»icfumappci. 
nacl^&air^Rabbi^tucs hhusDci,tu cs 

in 3 rexlfrach 



k (Hfi tiW.] Pfopfict» tannlm 

ar^iimcnto oblatOjCrciiU mcplus ciid 
tdt quim Prophctam : fctl videbis 8c 
fcniics viriuiem ipfam filij Dci quem 
credis; Quaelongc maiorcft quara vir- 
tus prardidlionis & propheti.T. 
1 C*lum apcrtum.] magnam commu- 
nicadoncm carlcftium cum homini- 
bus , 6c raagnum atquc frcqucns nii- 
niftf rium angclorum ergalilium ho- 
minis inicrioris honnnis filium lan- 
ftjilimum ; atquc lioc niodo rcgni Ii- 
raclis vcram rationem & virtutcm at- 
^ue pcaxin tcncbitis. 



e A r. X r. 

ft» ^ftud mthi ir tiii] VfitatiflRma phra- 
<ti SyncaSc Hcbraica illis teponbus, 
vbi ratio alicrius cum altero non con 
ucnit. Non eft,mquit,conin\iila mihi 
fignorum cdcndoru audoritas ad hu- 
manx voluntatis obfcquium , fcd ad 
diuini conChj pcohaiioncin: m iisquc 
tebus oftendc^da cft , quibuj confiliu 
illud confirmari ac dcmonftrari cxpc- 
dicrit : eftque ccrtum tempus ad cam 
rcm conrtitutum , quod ex Dci parns 
prarfcnpto obferuem. icaque fecutu- 
rus fum Tatris dccrcta in hominiim 
falutcm .nonautcm hominumvolu- 
tatesnudas ,ctiam chdnnimorum 3c 
proximorum fccundum carncm. 
b Dtiit mater. ] qna; fciebat filium no 
palTurum vt ahquid requircrctur com 
modi , vbi ipfc adeftet ftudiose appel- 
latus ,& inuitatus apud limpliccs 6c 
probos homines. 

•C Secuudum puiificaUenem.'] qnacuvfus 
efle folct in conuiuiis ludacorum, ad 
Jauandum manus , 8c caliccs , bi vafa 
«mniaiiiligentcr. idquc ma.vinio ob- 
■ieruabatur in nuptial:bus conuiuiis, 
qu.tcd Ixtitiam pcrtmcbant,qu6dpu- 
iiM' '.Tjv.ux etiam comcs^u» 



2.81 EVANGELIVM CAP. II. 

rex Ifrael. Refpondit lefus, & dixit 
ei/Quiadixitibi/Vidi terubficu,cre-^ 
dis:''maius'his videbis. Etdicit ei, ..TJ!"* 
Amen, amen dico vobis /videbitis 'cx-^^r^^"^ 
lum apertum ^ & angelos Dci afccnden' x^iir*^* 
tes & defccndentes, (upraFiliu hominis. 

c AP. 1 1. 

rr T dic tcrtia nuptiar fadx funt in Ca- A 

na Gahlxx: & erat mater Icfu ibi. 
* Vocatus-ell autem & kfu^ & difcipuli 
eius adnuptias. ^ Etdcrficientevino^di- 
cit matcr lefu ad cum,Vinii non habcnr. 
^ Et dicit ei lefus / Qiiid mihi & tibi cft 
muherPnondum venit hora mea. 
^ ''Dicit mater eius miniftris^Qiiodcun- 
que dixeritvobis,facite. ^ Erantautcm 
ibilapidexhydrix fcx pofitar^Tccuduni 
purificationcm Iuda:orum^ capictes fin- 
2;ula^metrctas binas vel tcrnas. Dicit 
cis lefus ^lmplcte hydrias aqua. Etim- 
plcuerunt eas vfquc ad fummum. ^ Et 
dicit eis lefus, Haurite nunc, & ferte ar- 
chitrichno.Ettulerunt. ^ Vtauteip^gu- 
ftauit architriclinus aquam vinum fa-^^/Mi^ 
dam, & non fcicbat vndc eflct ^ miniftri 
autem fciebant qui haufcrant aqua: vo- 
cat fponfum architiichrius, & dicit ci^ 
Omnis homo primum bonum vinuni 
ponit:& cum incbriati fucrint, tunc id 
quod (jetcrius eft.Tu autem feruafti bo^ 
iium vinum vfquc adhuc. ' ' Hoc fc- 
cit.inicium fignorumlefus in Cana Ga- 

lila^a::: 



CAP.II. 



SEC. lOHAN. 



Iik\r:* & manifcftauit gloriam ruam/& 
crcdidcmnt in cum difcipuli eius. 
Poft hoc dcfcendit Capliamaum ipfc 



a Tj ni^u', fabit gloridm fl.m.']m agnf- 
iiulinfm aniplitudincmcjuc lui. pro- 
bauit lc cllc" d Dco millum, cum potc- 
llatc nouanvia: naturx humana: , 5c 
exhilarandi couiujj nuptiarum lacra- 
rum optirno gcncrc vini , nunqua aa« 



n • «r oJ'r'1* tcainmunJc 

SC matCrClUS, rratrCSClUS;& dllCipUll fuu.Uananlmutatioaquimvinum. 



tca in mundo vili , eiusquc rci lignum 

Uil 

cius: 5c ibi manfcruc nonmuldsdicbus 

Et prOpC Crat Pafcha ludxOrUm , & "nriauatorcm ac redcmptorcllracl 

afccndit kfus Icrofoly mam 



b Et (redidcrw.t uieum.] qui tcftinio- 
nio lobannis moniti fuerant, crcdidc- 
runi,vilarcrum rranfmutationc,iIluai 



I X . /\ aucd hoc lignum in lalutem populi 
OC inUC- datum prxftantius cflct ilhsqua: Mo- 



I , - . fcicdidcrat , manifeftaturus Ifraclitis 

jiit in tcmplo vcndcnres boucs. & oucs^ auaoritatem fuam. 

. .t \ • r \ ^ Omncsrifdt.-] Bis fAftum cft hoc i 

& coiumbas , &: numularios icdentes. ucn ■, fcmd imno oftcnficms ^ux ad 

, , , ^ 11 1 r irraei,&:iicrumcumfaluiatustuitrcx 

^ Ctcum tccillctquahliaoellumdcru- fiii3:s.on . 
niculis /omncs eiccit de tcmplo 'oucs iongiuihabitab5tiicrofoiymi$,cum 

' j 1 • /' dccimam fccut d.tm vocara ;i in pro- 

quoque & boucs^& numularioaim d- ^^^[^Z^^.f^a^X^t 
fudit xs, & menfas fubuerac. ' Ec his ^y":::^),Z;iJZ.T^ 
qui columbas vendcbant,dixit,Auferte Z^t^^Z^^ll^^J^^^^lZ;. 
illa hinc ,& nolite faceredomum pams ^^::!^^:;::^:~:^^ 
■ mei.domumncaotiationis. ^coi:^ ^^:':,!:!'^^^!^^:!!:^ 
dati (unt vcrodifcipuh eius quia fcripcii ^::^^^:!^:^^^!;^,^ 
tf^.a. eft : ' Zelus domus tux comcdic me. «^«'T^o^T-^^^^^^^^ 

Rcfponderunt crgoludcci, & dixerunt ti:~:^Xr^^^^^ 



.ci/Qiiodfignum oftendis nobis ^^^^::::':^:^ 

hxcficis ? Rcfpondit icfus,&dixit t::^^^"^:::^ 

K«.i<./.<i /Soluite tcmplum hoc, &:intribus 



ucrprctat 

naioth iraftatu Dc decima fccunda 
orta fucrat in icmplo auantix oppor- 

17.^.40. J . . .-t. I 10 r^;^/.r,iinr/*r tunitas , & nundinationum occafio. 

Mxr.x^.f.S% dicbUS CXCltabOlliUU. JJlXCrUnLCr- duasresabillolocoalicnas lam ohm 

1 h ^ 1 • o r ' 0^A'\ I^cus pcr Prophctas notaucrat , & 

£) aoludxj, CKiadragintaoClcxannLs^ai-- „„„0 kfas dmina auaoritatc dcic. 
firdfuni clt tcm'plum hoc* & tu in tribus ^^"^zciiudemutt^u.-] c^tod Dauid de 

Axv«i.c*x f j. T fcdixcrat fcmcl propncadhuncRc- 

UlCDU S gcn, refcrendii , qui a Dco vnAus 

.p.,a,c hoc ^.Ao ...pium, ^ ^x^^:J:::^^:!^::r:^^r..o;.^ ■. po.«« 

5."' .nodauLloriutistuiarBiimenrum&fip.nuniccriiliiniunipiibcs! 

rowia.°U cx.crr»«tcr,,,J;..c cul.us dccrc.aa Scr,b.s <lcfi„,ta mmarc , a.<iu« 
Fn tnchotcn, rat,o„c,:, couuct,cr;;fig„un, .ndica. lcfus. Corpus^^ 
„„rtcn>r,,an,,...oc.tr..usa,c[,usc.t«c,^^^ 

£\ . ,'^;^r:r±ca."7c=^^^^^^^^^ 

nou;ndcc,ra:Eott.uoiY«imam«lU.samplili«Uo&c»oinauorciHcrod«Kgc5CUM.a,v.g.nuicp m«m 
«onfun^pfic 



i84 



EVANGELIVM CAP.IIT. 



Il»Iiiiti inliim vin.SfiTr» A' (r« i t nc vi r. ^llwk^w»»^ w • ~ 



Icfum iplum viueiom , &c r?iliius vir 
ruc^ d mortuiscxciutos innouiuiem 
vitx. 

k Et crcdidcmnt m nemineiHi^.'] in vir- ^f..^^ rrlnrrPV 
tutc &: ctficacicatc cius quoclMctllas ^^}^^^ ltlLilH.A 
dicerctur . id cnim lignis confiimaba- 
tur Dei virtutc digniflimis. 
l N.imre.ieLitfe cn.'} auia non omncs 
codem confiUo ^ ftu4io crant, quan- 
qiiam crcdercntquidaillum cfleChri- 
fcum , alij aUtcr rc^num iHud lAaelis 
intfipretabantuf. alij vtro inuidcbanc 
illivalde & infidiabaniur. itaque non 
fe committebat iudiciisillorum variis; 
fcd Dci de fe iudicm d^-claraium iam 
ic m G\es magis dcclarandum oblcr- 
uabac. 

C A P. III. 

a Ex rijarsutti.] qui no folum doAri. 
na , fcd obreraantia vitx^uc auftcri- 
catc inl:|:ms cr.u , ac prxcerea 
rx faniiliarum ludaicarum cap 
b ..A Dco vo;i;?j :TM^isfer. ] DoQ or dc - 
tlaiatus es nobn a Dco iftis fienis.quc 
nulli alij practcrquam Dco afcribi pof- 
funt.tuum autcra magiftcnum liue 
dodrina tua de regno D^i eft. 
c ^meii . »»en dtco ttlt.'] Rogabatur 
lefus i N.codemo de rcpno Dei, quod 
cratargumcutu Euaneclij L-fa: nam- 
<juc hoc rcgnum pridjcabat ipfc pci- 
pctuo. 

d Ex iupia ^ Spiriru } Primus homo 
dc tcira terrenus, adjito ipiraculo vi- 



ccbatoc tcmplo corporis lui 

ifl; 



Cum 



rccord 



ati 



ct a mortuis , 
funt difcipuli eius , quia i^oc diccbat^. & 
crcdidcruntrcripturce;,&: fcrmoiii qucm 
dixitlcfus. Cum aurcmcllct Icrofo- 
lymis in pafcha in dic fcfto^ mulri^^credi- 
dcmnt in nomine cius^, vidcntes figna 
cius qu^e facicbat. Ipfeautemlcfus 
^ non crcdebat fcmctipfum cis y co quod 
i vnum ipfe nodct omnes^ & quia opus ei no 
eratvtquis teftimonium pcihiberetde 
homine:ipfe enim fciebat qiudcfletin 
hominc. 

CAP. III. 

j^Rat autcmhomo'ex Pharifa^is ^Ni- A 
codemus nomine^princcps ludxo- 



XX, cxiitit in m jndo.ad imagincm Hc rn m 



„ud.ne„,D.,cd.u.,aaobu„c„- ' Hic vC-nit ad Icfuin H oclc, & di- 

t^::::;:^^:::.ZZZ " ei,Rabbi, fcimus quia u Dco vcntfti 

carnalis 

cll. Dci rcgnura 



'^^'v"^:^^^ "magiftcr": ncmo cnim potcft hxc figna 
^::::^':::::'^^'^^:::: faccrcqua: tu facis,nifi fuerit Deus cum 
^"„r';Si;.ltarvr„S^^^^^^^^ eo. ^ Rcfpondit Icfus, & dixit ci:'Ame, 
iltpld;:";^"^^^ «mcn dico tibi, nifi quis^natusYucrit'-"- 

^^::;:'^:-::^::^. "dcnuo', non potcft vidcre regnum Dei. 
'Z^^^^:^^^:^- * Dicitad cum Nicodcmus , Quomodo 
c^;:(r;.^rs™g°;„?,i; poteft homo nafci , cum fit fenex ? nun- 

^ fimiliiudinem Dci.is vcroqui futu- ■ J »^^*.«n. ' r ' 

fuseftrcgni cxlorum hxrcs . ncccflc ^^11« pOtClt Hl VCUtrCm matriS fu^C ItC- 
eft vt no'nad iniafitncm Dii tantiim. o^^ T *^ r t>» n t.- 

fcdDc.fihu.fii,<TccarIoca.left.s conl 1^^^ ^ intlOirC & nalCl } ^ RcfpOndlt IC- 
i^a'is cx aqua munda& Spiriiu Dci, /I, ^ A i-»-. ^ J* 'T • -n • Ms« 

informantc in fihum Dci. Spiiitus au- lus, Amcn , amcn ciico tiDi , nili ouis rc- 

lcm Dei non pern ajicbit in hominc r • i o r« • • * 

2uiraro/ii.fcdinhomincquic.xieftis nacus rucrit cx aquafic opiiitu i-ion 
t &: ac^uaconftct, fuperquara SpirU ' * * w-l»*^. 

tus Dci feratur, viuificans & animans DOteft 
aquam ipram, & nouam crcatuiam cx vcteri rcddcns. huiufmodi natus ex tnii» ^nJrUM f-,^ ^ 



>q.i.. 



V.^UUCl homo caio & fan^uis fuerit , carncrn 



Q^P. III. SEC. lOH AN. 

poteft introirc in rcg nmn Dci _ 
nacum cft ex carnc,caro cil: &:,quod na- Sofi^^^^^Sf^Sd 
tum ell: cx fpiritu, fniritus cft. ^ Non 
mireris, quiadixitibi, oportctvos nafci 



potcnt acico 

valrre , vt ad rc^Tium Dci prcpric pcr-» 
tiiiearjOu:actra&: Isnguis noninira- 
bunt in rcgnum c.xloruni. iVc autcm 
magna dirtinftio inter hcmincm qui 

d<>i^iiA ^ * C.-.i .-.**..«« w.U: \ r ' ^ o. nituscftc;:carp.e,&;adhucrctinciil- 
CnUO. bpiritUS Vbl VUlC lpirat:& VO- lam vctcrcm originfm carwlcin Sc 

^«.«^'/n... n J - • J * r» «homincm nanim cx Sniiitu: namoue 

CC CIUS aUdlS ^ lcd nclciS VndC Veniat & iH.qu.dquicilU,<arota^ncncrtA'car. 

A J ^*. /7-- ^il • • n nalis.hiccxioiritu natusrpiranalis cft; 

qUO Vadat: llC CitOmillS qUl natUS Clt CX 5cfpiritu:,noncarn.s.Vhnitioncfor- 
C ^:.:*. Sf T) r .J*XT- l r^l* liiur: Scnnodagit.infpiriru verira- 

bpnitU. KclpOndltNlCOdcmUS^&dl- tcagu.lllcl:pcmcb(eri.cthcct.tam(5 
• c /-V ]\ I /- . carnahrcrobfcruat : hic vcro ipiriiua- 

xit ci, Chiomodo pciiunt hxcncn? i.icrobrcruat. 

JO r\ r T r t> J- - • '■'-T-' 'K^" Sici:t gcncraiio noa 

KCipOnuiriClUS^O^ aiXlt ei^ i U CS ma- pcndct ab coquigcacraiui, fcdagc- 
• n • r r Irt! • TiA ncranic ; ita &'rcgci.erationon eftici- 

<TUter m ilrJCl, & nXClO-nOraS? AmC, turabco cul rrg:ncr.Kur,fed ab ca 

*^ j. .1. • t ^ r ' 1 • «^nircecnerar.QT^idcrgo mirariscjua- 

amen dicotibi^quia ouod lcimusloqui- ^tabfoVmquoddui.c/cmf vcs,ufii 

d.'*. . • -j ■ * . ''/rao , non magis mirabilis &: aliena 

VldimUS tCltamUr.&tCitl- oratlohxcvidori dcbct.quamfiqui 
l ^ oiccrct. Si nu 



moniuni no 



ftn: 



m non 



itis, 



. diccret, Si quis velit hanc viiam tcrrc- 
nam vincrc, eufn nafci oportcre.Nim 



nr 



. . . ■» . quaniuis qui nondum cft gcnitils, cx 

tcrrcnadixi vobis, &: noncrcditis :ouo- i^rgigninonpofutfine gigncntisvir- 

^ ■ ^ 1/^ 1 efncacitatc , non lan^cn idca 

modoii dixcro vobis cxleftia crcdctis? «^«^ poteftgigni imo potcft,modci 

* y m ^ ^ gcncrantis virius & efhcacitas non im 

' ^ Et ncmo^afcendit in cxmm ,nin qui pcduaadh.beatur^ &:cumahquishoc 

5 1 modo gjgnitur & nafcitur , non cft: 

|-* delcendlt "^''■•it)*''^^'<^<^rc qucdnatuseft. & ta- 

mcnnon fua viautfpontc illegenitus 

cft.fc.^rn.. ' ■ u' carnem nafci er carnegGncrationem ctficicnrc. Sic ergo homo 

q . an ; .a::i c.\ r.r.camen vinuto rcgencrantis potcft regcnerari, poteft &: rcnalci. 

c '^iir.:x> i \ V. , rarne , qux tarda cradisquc clcment.is & corruptibilis cft vt gcnc- 

riirc pofli: carnaUip lionui.cai liuc catucn.j cuius tamcncarniscfHcientianuucniidodus cs.cognofcere &: cogi- 
tationeconfcqui non ficile potcijqu.inquam caro ipfa cognitu facihs cft, feniihus pcrcipitur : nec tamen intcl- 
li*-^ - , ■ • ' . • r, nitum quiclem vidcrc poflunt, gc- 

nc. . -ncft. Qpid miraris fi non intclligis 

ge;i.- . . . . . . , .ntus fanftus.qui humanisfcnfibus 

pcrcipi non poiclt, lcd ipiriuis liaunahs, qucm Vrncum aho nomine dicmiu$,J/';)uf, vti ^Wf, fiuc in terris, fiuc in. 
a^ais, hucinimo, fiuc in k>bV\r.-il fvrircvcli^-^.&Mtdt4 vaierneitt* ^ iiavcncgarc non pofll.* ipfum adcflc ; verum. 
vrkie vrif.it, ir r-'. " ,'! jturus & quictnrus fit, m^cw : & ipfe tamcn te ignorantc vcnit, l abetquc 



vndc veniat; 



.^t. d. Sic eft or$nii.i^iu'inxtttf e^ ex .^fnntu Q^iianquam feipfum rc- 

c .iqni & Spiritu i!Io fanfto , cnius cfhcaciias inuifibilis quidem cft.efft- 



generarcrior. po ... ^ . -^, , j 

cientia ma-ima: etrectus vero ViSiillc cffrcit, certiffimiK adeocft, vtnegiri non po/Ht. itaquod impoHibiic vide- 
tur hominicx fuaipfiusfimphci &: mcrc l:umana virtutc , ncncft impofiii ilc apud Dcura Sc (piritum Dcihi:iut 
rcr«u«!lorem. e ^lnotnodo pojTant hfc ficrin^^ Animalis homono.i rognqrcehai caqux fpiritusfunt ; maximf 
1$ qui in a!ia do^lrinar ratione carnali & ceremoniali crat vcrfatus , fummanuiuc fan£>itatem aliterdefinicb.it; ni- 

mi, ,, , . , .. , ' , ,:.ilieyercita:ione.iionctiim vltcriusprogr.dicba- 

^u; 'd qu,od cjuemad.modunfi fierrpolTct, non in- 

t»l ; . $ d.occmnr ,vti difcipuIiqaivocanturrapientU; 

vel qui longc avobis rcnjoti lunt, vti popflu tcrrxr qu.mcU) magiftri.s pmnino'igno;a eft ratio fLMriti:a!is &: re- 
gntc.'cle.%<!? g ,^.^uoif::muf IcfttfKur.] Vnufquifquc loqoitur id quod fcit , &: tcftatur quod viHit : idcc> tii 

'■no' I !. f , vcsoninino ^ ancration^m Ipintualem ; ncqueteftariqnodnonvidilli. Egodi- 

co: jiiodvidi: fcioeiiimquid fitSpintus, quid cfficcrc poflit Sc cfliciat: &' poficm 

loq : \ . 1 , aincgovidi&tcneo:fcdcumtecumegerimfiiv.ilitudinibusearum rcrum'quai 

ffircpoilcs, vugcncranomscarnf.r.cuiusevemplaouotidievidentirr , &: motus fpiritusnaturalisqui frcquentec 
ftntitur; &tamcn histcrrcnis &: vulg.iribusfimilitu^inil.us nnn adducimini vt aedatis , atquc adeo huinfmodj 
A foluiifaoiztit^temmi.qmmodeaeiUtufidixa^vohtc^enut ipCi fuisverbiSabfqucterrenararcrum.fimihtudin« 





Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



i26 E V A t: G E L T V Nf C AP. 111. 

mm vos r.umnam viamis ci lcfuA; oportuca: cnlm In c.Tlam .irccnriiiTc fH nc rr.c bomo arccn Ui n c«liHn vi 
pjli:-c dcftrie c.Tk;lium r;ru:n c.^gniu ^nciiiin tcrr.im: ncmo,mqui.homo.tpu lantiim homo c«lu cnjm Po. 
inmo cfh ;ia nt. vt ncmo pofiic aiii iiitirer.im doftrmam rc lum c.dcfiium aik-rrc hGminibus , atu ipuruni com-- 
municuuoiKm ..i.xbcic, ud\ fuorit planc c.vleftis , vt cft films hominis, anidL ,tndit dt i^U : «Hc inUiiuTC potc-Ii n.t.- 
bracorporisf.ii doarinacalcflium rcrum: jilecaJcm nicn.bra lecum ferre potcr» m cxlum afcendins ; atotie ita 
eiHcerc, vt vi^ui mcu.bracius tuermt . inircnt in rci^num c.rlorum hic in hac vita , conlcripn & aJopiati ad cani 
<Ji"nitatcin, ac dcmum rcf^num ip.um po.Tidcant pou hanc vitam. 

l^:^!^,^::^"-^::^^ m cxlo. ' £t {icut Moyfes cxaltauic 
"ri::r:n:;;ut;:"e°:m"'^^^^^ rcrpentcm in acferto^ita cxaltan oportec 

filuun hominis: ' vt omni.s qui crcdit 
^ii'^^^:!!''""'""'''' in ipfo^non pereac, fcd habcat vitam 
L.t;::orbll"«"rb4Xm, xtemam . " ' Sic enim Dcus dilexit ' 

quia D.;Ub fpontj fua promilit vitam i r\ r 

hominibus m fc crcdcTnubus, &: eius mundum ^ vt huum luum vnigcnitum 

pnftand.Tr.itioncm sdmirabjl.m in- i • ' 1 * * 

iu.t.ncmo.iucemctit,quiquanquam uarcc : vt omnis. Qui crcclit ui cum, noa 

percat , alia caufaquaro culpafuApe- T J I I 

frifle dici mcrud{^omt.Namq;ueus pcrcat^jed haDcat vitam acternam. 

falutcm fuam miflt hcjninibui ciiam i 7 7 • 'C r\' C 

nefcicntibus arcanam »ihus myftcrij NOn Cnim millt LJCUS hllUm iUUm Hl- 
Tationem , veriim crcdentibus & obe- j • l- " \ r 1 T 1 

dicnnbus.F.humenimhmmnon.mi-. mUndUmj VtlUdlCet mUdUm. Icd Vt 1^1- 
fit ad ludicanduni vV- eodcmnandur.j 1 • r 18 ^ • !• 

homincs:namiudicatu..cratmudus; UCtUr mUndUS pCt ipJUm. QUl CtCdlt 

conflabateius culpa: milit crgo.ad Uil- . . •* , . ^ . ^ — ^ 

uandum mundum crt./;/ m cuk^, m cum . uou ludicatut. oui aiucm non 

«o«iM<y»ct/Mr ; imo codonato illo primo ]• * • l* n • v\ 

iud.cio. faiuaiur. c-m autcm no» crc<//f. crcd it • lam ludicatus eit: quia non cre- vrc^uu^ 

iudicatuseft ipuantca,b.ibetquccon- . . • /-1 . 

t.-afciud.cium , quod cum pcr eraiii didit lU 'nominc vniocnici hiii Dei. C 

«nugerc pofl^rt , rct.nu.ttamen aducr- . D J 

i-umje.noletrs crcdc.e & obcdue. »^ KOC Clt aUtCm iudiciumrOuia luX VC- 

k Hccefr autemuiJuiiUT'.^ ludicabutur 1 uh/t.i.».^ 

^homines&damnabuntur hocnomi- i-jj^- {^^ mundum , & dilcxerunt Homincs 

nc , quod cum cficnt in tcncbris ,no- ^ 

lueruntacc.pere iuccmfibiaDeovi- i-na^is tcncDrasGuam 1 u ccmrcraH t cnim 

uooblatam; imo vltro adeos venien' ^T» 1 ^ v ^.1.11.1** 

t«f,miflamaDco,quaiih,m.naripof- ^Qrum malaopcra. Omuis cnim oui 

fcnr fed optaiK-runi (ibitenebras.qui- ^ | j aix ^ j nu vjni 

?u^^rom:pLT;:;rJXc?f.';";:: male agit, odit lucem , & non venit ad 
'^^::::^!:^::::;:^^:^^::. l^ccm, vt non arguantur opera cius. 

^::ia::::i^::::^::::::::;z q"i autcm facit ventatem,venit ad lu- 

tumdo.-trina tumefticacitatelua ^p,-., \7 r ir>l\^\ ff^(\ /^t^f^i r ^i^^*-^ ^ 

nmnd.&cacnisdccincnturftud.isj^o ^^^^^ , V c manii citcntu t opcra cius , Quia 

Junt admittcre luccmjllamflmplicif- i n fi, T>^!l.L^ ^ • T 

fimamscpuriflimam. in uco 1 u u t racta . r oit hxc vcnit Ic- 

eft, vtijquitencntur ftudiomaio.& lus oc aiicipuu cius lu uidcam tcrram: & 

prauisaaiombusdantopcram.luccm • ] 1 ; ^ .J « ^ L ^ ^ _ " • «> _ 1 . , 

fugium:ficcomrdquiver.s&:probaa- llUC UCmOra DatU t CU CIS, SC baptlZaOat. 7.(^.4 4^ 
fli$ aftionibus mcumbuntjlucem a- 1 1 * J '^' 

imant ; qua cognofci poflit illos reft^ Etat 



CAP.IIT. 



SEC. lOHAN. 



187 



fevl ua-niicntiam inJiccbat, cuius ar< anam (Tgnifica-ioncm baptifmus illc lohannis romlpcbat. TeCas .'vt irt* 
cellarum ollcndcrct pvrui:cniiam iisqm i le alioaando loptizandi crant Sp.mu fando, dilcipiilisfuii baptirandi 
niuurtcnum iniunxit. aiquc iia Icfus & lohanncj cidem Eua -golij initio dabant opcram. 

»21-« o T l I ' ^ . L fiilt.i t(l uuttfTi qtuflio.llohiuis di- 

^ Erac autem 6s: lohanncs bapnzans in fcipuiivokb.impan.tcnt.x ba|t.(m4 

r 1* * ^^-r^ fpcaarc pr.xctrptor;s lui paitcs: ludjri- 

jtnon iuxtaSalnTi:qiuaaqucmiiIt? crat <(;nbapt.2ahanti.raichaunisd.ic.pu. 

.11 r» • 1 o 1 • ! contcndtb.int punhcationis m.ni- 

IIIIC5 & VeniCbant:, OC baptlZabantUr. ficr.umnoncnc.antuIohann.s.ciu;:n. 
•2J. -V T 1 • '("1' I" T I doquidcm iam dui c/lct cjuod mtcr 

Nondum cnim milius rucrar lonan- iudxo$.iiciauand.ruusconftarct.&: 

X c » r» /1 muli's If^is au<ftoriratibus aiqueScri- 

ncs in carccrcm . racta cit autcm barum mtcrpata.iouibus & pr.Tcc- 

, ir* 1'T1 ' T ptis co. firmatiis i-nct: &: h" dc bapiif- 

CiUXltlO eX ailCipUllS lOnanniS CUm lU- mop«nitcntix aj..crctur,illum noy» 

i , I * . ■ 16 ^^' ptoprium Ioh.Tnnis .o/uppe IcJu 

ClXlS Cie pUnhcaClOnC. bt VCnCrUnt drfcipul.baprizarcnt.qucmlohannes 

. r • 1 L • * reft»'TiO"'0 iuoornauciat. 

aulonannem,& dixcruntcKixabbnqui b £fm,.r,-.M;'.-r.:u^f«w]vtFotcate 

^ . . A. oinatum teftimon.o iilo la:pcrepeti- 

crat tccum translordanem ^cui cu tciti- to,&magi$oportunuqu.-thiu, quip. 

. 1 • 1 ■ pcin ludxa commoianit-m ; & nuui* 

n^onium pcrnibnitii , eccc hic baptizat^ .\miracuiisvtpfriibcnt.iiuihiorc. 
& omnes veniuiit ad eum. " Rcipon- di.usmm.ftcrium vfurp^c, aut mu- 

v^v wiiiiiw T * ^ p ^^j^ ^ ^^^^^ itaicm m.hi arrogarc, 

aic lohannes , & dixit , Non potcrt ho- sr^rL"!:;";;^;^''^— . 

mo accipere quicquam, mh tuenteida- y"^;^,^^^^^^,,,^...- 
tum dc cxlo. Ipfi vos mihi tclhmo- p;^;.:;-;'?,;?,^;.^^^:'™ 

nium pcihibctis, quod dixcruTa,Non '^::^:^:^:^'!^:,:::::^^ 
fum caochnrtus:{cd ciuia miiius fum <::;;:'°^::^::±"!;:^7'^. 

antc iilum . ^'"Qui habct fponfam , .^.^,^---'''-''" 
A.onfus ea:amicus autcm fponfi qui ftac ^.^l^^^l^^-^^^^^^lti^^^X- 
& auditcum,aaudiogaudetproptervo- 

cem fponfi.Hoc croo gaudiummcum 
implecum eft. ' ° ' lllum oporrcc crcfce- 1;::;:::^!:^^;^^ 



D 



icum mi- 
atque 
e fpofo prxfcn- 
imcrc luofunftu» 



r>r^^rr/»r rVrirr- putatur . Mattcmis autcm & quime 

OpOriCt CICILC ;^,^,^ccfleruntrrc^ph«xomncs, & cg« 

5' nni r^rfnrrnnn lantum Kdcm pr.Td.cau.mus & F<rni- 

ULlUllUlll jcntiam.pcccatorum fugam.acpiet»- 

' ^ - ' -id ui tcrris 

um cu^ iut 

vv.Aiii., ^--r ^ .1 rcenum autom ipfum ncmo icr- 

de tcrra cft, & de tcrraloquitur. v^i ae ,,^us,^u.tantummodo tcrrcnu^fic. 

j I J rr:.dfrei,otcn:im6ncqucilln 



imp 

re, me autcm minui. ...........^ 

. / /T r^.^^ rrrri tii cxctcitationcm , id quo< 

vcnit lupci omnes clt. ciiac tcrui^ obiriopoiictab..squ.rcgm 

' t I • ..: Dci. rcenum autom ipfum 



«atrrcm m$. 

^accipit MS. 



, l 31 p 1 „adcrepotcn;.m6ncqucilUusjircanu 

Cv\o Venlt lUPer OmneS elt. Ht qUOa n,vftctir.dcclaiarc. Qmvcrodccarfo 

CXIU VCllli. luj. I vcnit,i!IcHhusDcidoarmxp..Tftai.* 

vidit&caudiuit.hoctcltatur: &:tcltimo- &auaoritatcatq;cifK.ct,^ faci.itate 

V lUlL CX, <xu.^i^ j , , • * u • ^ fupaomncstcrrcnosmmiftroscft:il!e 

nin riuS nemO aCClPlt: ^ ' vJUl aCCCpit tcftaturvolumatcmratris, & rcuclat 

niUClUbllClilU r ^^„nhumilliu$:illcicftatur ac doccc 

n 1 CIUS qu.dlitDeus,qualiscrKahommesftc 

&.fl=vcli. T.n.,ur,i„<,„,n,,„en foM^«,bi,& f"-™' ^J^^-rfa »^ -^;^;!!'"!^"^^.^^! 
fpirituaha in rxlrft.bus, .n qu.bus promilTis Dcus .plc contmetur. . & quas cgo ctiam llgnihcaui, 

p^arat ad accipicndum teftrmon.um cius. ilhs cot.d.tiombu, qux ab 'Ko^'''^^"^;^^^^^ ^^ l,,^, ,iUus tcftimo. 
^ d. & obcd.cnt.a,bonoru opcrum honcftarumquc aft.onu ftud.o^ ^o,um fuorum oblcruatorcm, l.cuc 

nium acccpcrir, rc .pfa ic ver'.tatc contcftab.tur Dcum ''^l"'''"^^^^^^ acd«.$ m.hi . & imclhgatu 

"criptum cft: Vos icftc. mci. d.cii Domiaus, & fcruu* mcu$ qucm clcg. , vi iciaiis » 
^uod cgo ipfc fum; ccvc idluiu. 



iS8 



C E L 



1 V Irl 



■D.-jr.^ R.-niDci cius tcftimoniam , fignauit quia Dcus t^g.^c^i^ 
iTiaDcofac^acxpii- y^j-^^^ cft. ["^ * Qiicm 0111^ mific DcuSj 
^ ^ ' ' ' ^ non enim ad men- 



Tffrba prom . . 

carc iatis r-. xilaic- ispotcft , qui ad 
eain rciti d Deo niiffuscft ; non alids 

h Nf^n enir/i .rdr.ienf^i.y.va.'] "^ivnq; fpi- 
Titushic qucin f >custlaitf c{rcrruit,n6 



vcrba Dei loquitur. ..w.. .... 

. furam dat Dcus rpiritum. Patcrdili 

darur vtolim Moii &: fcLUuacinta fe- ' C]' o - J i- • 

nionbus ailcieiifura, vt tahium ceJat aitnnum rocomniaaeaitm manu-eius. 

Qui credit in filium ^ habet viram x- 
ternamrqui autcm incrcdukis cfHilio^ 
non videbitviram^fed ira Dci mancr fi- 



■er cum. 



C A P. IIIT. 



vni, tantundcni aUeri , minu< tertio, 
plu»i]uarto, &c aiquc ira mihi huius 
rci facultas aliqra .ictur. Onmcm po- 
leftarem dedit Patcr Filio : tft qoi 
rutlo indij^ct '& quo omnes rn>-Jij;e- 
nui . r;!uvs dat iisqui fibi crcdunt &: 
obcdiunr,&: ns cpJii.-nmr icat teftimo- 
rium illud arcarum cuo crc-dituria 
Filiixr. Iccundnm opcrarioncm virtu- 
"tis Dc;. qui fic t re:iit, habct vita Ttcr- 
njm.quiincrcdulus e.'^ huiusveritatis, 
non h.ibjbitvitam ;fcd iraiilaDci, 
cui antca obi^oxjus crac,mancbii fu- 
pcr cum. 

^..TTif^-^if^r:!;^,:^!; ^'^^'^> ^ baptizat , quim lohanncs, 
cumibi>ine,am.!o,ua-.ftft™piu. (quanquam Iclus non baprizarct ,(ed 

di/cipu li cius) ieliquit lud.ra, & abiit 



crgo -cognouitlcfusquraaudix 
Phnrifx'i quod IelL:s plures difci 



Jierut A 
pu- 



•rifajorum ipforum .Tmulatioiiic lulJsi- 
taro^ fcd relmqucre lohannt fuii mu- 
nus baptiT.andi pa nucntiam' pr.-c 
dxandi, quod £. IV promoueb.Ttur, no 

^autem iinpugnabatur; & id.-m etat v- 



" iterumin Galilaram. *^ 



oporrc 



*ui.cui jii.pugnaratur; oc: ia.;m etat V- ' ^ 

triufquc ihidium>ia huiufmodi Prw. Clim mnfir^* l^PT ^ 1 ira Ti-i t ^ 

di.atione:idco:]uc rox^.».:, /«.i/J., ^ ^^^^^ iijijnic pcT ^^amanaM . 



al nr un i-Mn in (J^hU-tm , vt ibi miniflc- 
-rimn fuum promou^ret, quod non ad 
lodaro^iantdm , l?d ad onv cs pcrti- 
ncbat Ilra.- iias, cos qn^ p<iii];uit 
de c^jmolfrac!. Inicrcacnim lol an- 
■nc.<;dumViuavr, fio muncM fun<f^'£- 
riis -rat tcltimcxvuiiiM<i.:dcnvii.do lefu 
-Chrin^i.. 
b /.m.t pn^dvim.l- paftrm iThm agri 
quam cuiptam a jdiis Hcmotpairis 



ataurem 

' Vcnic 

crgoin ciuitatcm Samariar qux dicicur 
''Sicbar':* iuxta pra^dium quod dcdrt la- 
cob lofcph fiJiofuo. Erac aiitcm ibi ) 



Sicli 



:m L 

tiu.'. 

tons lacob. kftis crvTo fatio-atus cx ieinc- 1^''^'^' ' 



^ w w* » I.J.1J 

quam cmptam a.nii.s Hcmotpa.r.s ^cdcbac (ic ft3 pta fontcm.^Hora erac* 

Slchcm ad'tat>v-rQaculorum litum te- /an o/t /Iv^-i 7\/,. 1- I o 

• ft.imen.o lej^uietat lacob lofepho in M^^^n icxta. V t nit mu licr uc SamaHa 

,gladio&:arcu fuoafierciulam.ac fc- K^jmvm'^ o/-,to.^-^ 1^^^:*. 'T C r-^ r ^ . 



' auit M 



^ladio &: arcu .^uoafiercndam.ac fc- k-M-»vJv>c* l^j "* -t r • -V . 

i.Qicriiurecv5^]irmandimfucquciioc "'^--^^ic acunm. Dicitcilcrus , Da iiii li 

mvft.Miocar t. 1-1 ^ l^ r* \ • ^ * '^*"** 

c ^vA/.ir/^.jhabimacfimde^fatigati Uilcipuli cnuii cius aoTrahc 

hominis. t»r, *,*^ *V -,«-fc4*. 

in cimratcm ,.vt cibos cmcrcnt ^ 

ar •uchorafarig.itioncni auq.tbat. . . • 

c No!' e'^:mirt..unrur.] £x patrum fc 
-icnharum iradirionc , Ii'd.xi non lu- 
uan: Samariranrs cibo aut pot u , ftea; 
abilhr r.Hiari pnfl-unr. Eft enim cibi 
^: ^-cc-.:^ c.MTr.i.uni aiiogenus cofuc- 



. ,.- ... Dicit 

ergo enniiher iHaS3maritan.a:Qupmo- 
do tu, ludxus cuin fis , bibcre a me poi- 
eis,quxfum mulier Samariuiuar'non 



it.Tcoinunitaris, quxnon ^^.^;^ ♦ i . -^«.-'«-fc. 

i. cnim coutuntur ludazi Samaritanis, 



deb^r cvcrcrri nit m-cr ciufdem infU^ 
- tiiti homines , ex .Scrihsrum doOrma 

in Mifnaioth rra^aru Debcncd*(ftion' ^ ° 

«HW.vaUimmuLdaiudicanmr. vrrucxcoacui ?pcuJonoai,oflu;K,ncquc a.^iam ,quia Saiiuriuuol 



Rcfpon 




•CAP.Uir. SEC. lOHAN. iSp 

'^Rcipondit Iclus,&dixit ci/Si fbires ^iJ^^^^r^Z^li^liil^t^ 
donum Dci,& quis ci> qui dicit tibi, 



Da miiiibibcic : tu forfid 
dcdiilct libi acuam viuam 



pctillcs 
1 1 



co 



nb 

Dicit 



fi fcites quilnani dtis qui i tc potuin 



y aqua: pcut: nam cuni pitatA' luc^j 
a te cxilhnuiuf , coguaie opoiiiKr^ 
qualis nam ludtu^ clt .acqui vclit co- 



1 : - *' ^ w • 1 • ati Samaritauis : non eniui vidcretur 

Cl mUllCr^ UOmine, nSa- in qUO liaUriaS cn-c aliquis Samar.ianorum.cxdulor, 

'hubcsj «?c putcus altus elt : vndccrc^o ha- nicatior.eni ineac cuin Sjniarftanis. 

b. 1 1 < T • 1 ^ lam noncrtvctiiunQ Samivvtanis a lu- 

cs aquamviuam? "Nunquidtu m.a- da^)pacr.-.ri.uda.usdonateveht;er. 

/-» Y 1 . . 1 . jjy pc»llc5-{ud nie |)i;tcrc , n.jflcs qu^" 

4or cs patrc ncKro lacob^qui dcdit nobis nam fim; ncquc q;o a ii-^cuhatj vni 



. P t .1 . r\'' ' .n:ouciti|^>, q-joniiuu4 ui)i -■iaii.aruanic- 

jr^UtCUm , & IpiC CX CO blblt , OC nllj ClUS^ .aquamv.uamtommunjcaKm, viui,. 

. * 1 i r> r \- f r n p'ic(ta;itiflln;<^vinutc vna corifcrendi.. ' 

cc r'CGoracius ? ^ Rcipondit lcluSi & « w,^. /v.c.u.] nmu;». 

. 1 .} . • t putei aquam i mepciiPti.quain tu fi 



1. ■ . . d . • 1 i • ' t putei aquam i mepciiPti.quam 

ClXltCl, QmniS OUl brblt CXaqUaliaC nnhidarcvehs.nonv.deoquomoda 
^ . . » . .1 . ' - eilhbcrepoflii.s ,quippccuincquc v.«., 

iitict itcrum ;gui autcm bibcnccxaqua n«^q"Cfcfi.sca.n:quetamion^abra- 

^ I * . ^ , • . . * chia, viir.anuhajiruepQflls: U:im /*t* 

tau aitui efL- . 

iiii.-ju-.d tu makret.'] Esnc rcifnria 



c 



.quam c^o dabo ci^ no i ticc in xternum, 
14 - ^ 



fcd aquaquam ciio daboiei, tct in co autviitiit-prxfianrioriacob?qnihtio 

11, Cr? puieum nohis apcruit ,atqui> optmi^e-' 



^tHt.ii.a.6 



fon.s aqux (.iHcntis in viram xtcrr.am. Zm":^;::^::!^^::^^^. 
'5 Dicitad cum mulicr, Domuic.dami- «■^^^^^^'^-^™-^^^^^^^ 
.hi hac aqnam, vtnon hoiam : nccjue ve-^j'''-^^^ ^,, 
-niam huc hauriic. ' ' Dicir ci Ic(us„V^^- 

-dc ; vcca virum tuum , & vcni imc. ::.:,:^;::;;i^::^x^o: 

' ' Rcfpondit ir.ulicr, & dixit ,-Non ha- '^^^:Z:^:;:^.h:,:Z 
.bco virum . Dicit ei kius , Bcnc c4ixirti, rtfSL^S!-<,rat:Xb.t 

hl^^ ^ ^ 1 i 1-1 /-I ^f"\i»Y% tu riiii.ileJat&extinguupeniius, 
abCOVnUm. qUmq^ Cnim 6crcctcatlen,perammam;eoqu.mo- 

viros habuifti:& nuncquciii habcs/ion t^^J^i^^l^^JZ^^^^^^^ 

n • I r^- • uaicroUi,:cd mul:o pr.^ftamiusAfic 

elttuus vir. noc vcie aixiui. i>»icit Ci iuo potu ht fons p.rpcuau luro- 

!• f— » • * 1 ^r)- -x..L*.t. % aqua: rocrcantis & cxatwi.intis ^t^ua: 

♦inUiicr.Domine^ vKleo quia rropncta ncnrc:amfiiimarcet,fcdvK.i.Tier- 

tn^r\ n. ' ' ^.^*. nam coiKi!iai;adquam pcriineqaqua» 

-cs tu . rarrcs noltri m moucc noc hxc.Hac 

. * 1, J* ■ ' ■ T ■ fusdoauml 'iriius !andihckiiOi,is;)cr" 

aclOraUCrUnt & VOS dlCltlSjOUia lCrOlO-rc coinmumcandum cum crcdciuxi- 
* bus &: obcd)cnt:bus fibi. 

e "i 'ua 1-' '«' ">'*f"- J Hon ncf a»(Icfy« 
u a m vUi 11 • o rtalui m dai u 1 u I r, ; Ld 
vs cu-T.MUcsa^ fitieates adpO^fci' 



Ivmis cft lccus vbi adorave oporret. 
Dicitci Ierus,Mu!icr,credc mihi, quia^X^ 
/cnictMiora,quando nequc in montcr; 

hcc, 



, T^«j./fiv-.]Vo4 4>i \ 
tiu;m .'andtum daiuui y^v«i 



1 vo.'> hahc^< poaiiis 
la Dio ido^atio pr.^ici csieiai onii>e$ 



;tia irdicas;, 

: \ r.i.'u cr.- 




15)0 EVANGELTVM CAP. TTTT. 

hoc^neqneinlcrofolymis adorabitis Pa- 



C Vos adoratU <juod nefdt'»'.'] Nuncinte , , . ^ . . 

r.mdumbonioan.nuhscrt acDcum ^'*VoS adv UMtis qilOU nClCltlS: 

in le inh.ibitantcm nodum habet, oc- LXi^iii» t ^ 1 ^ . 

ctipar.dcbctmcoadora:.on.sgencrc. adoraiTlUS QUod fcimUS, quialalUS 

ouod pr.Tftare iplc luxta conditionein ci\.iwj.c4ii*i.4o v^wivyv» _ J 
fuam pofTjt ; idque iuxta pr.xccpta f^' 
inftuuca i Veo profcda . Vos ncquc 



4 Ref,r7.tk 



ex ludxis cft. ' Scd vcnit hora,& nuc 
rt^ntr^^^^^^^^^^^ cft /quando vcri adoratores adorabunr 

Patrcm^in Ipiritu & vcritate . Nam Sc 
Patcrtalcs quxrit , qui adorcnt cum. 
'^•^ Spiritus cft Dcus : &, cos qui adorant 
cum in fpiriru &: vcritate oporcct ado- 
rarc. Dicitcimulicr^ Scio.quiaMcf- 
p^o^l*; fias vcnit /( qui dicitur . Chriftus:) cum D 
crgo vcncrit, ilie nobi5 nnnuntiaoit om- 
nia. Didt cilcfus y^Ego fum qui lo- 
quortccum. Et conrinuo vencrunt 
difcipuh cius:* &: mirabantur, quiacuni 



adurati oporteat, agnofciiis. Nos vcro 
ludari ic laiionem a Deo pnfcriptjm 
fcimus , & locum adorationis-i reo 
indicatum habe.nus. 
b f:im.ift'Mex fudAistff.'] ludaros O- 
portct i Samaruanis conluh dc rebuj 
ad lalutem perimcmibus ,nonautcm 
contra maritanos a Iuda:is: namquc 
Samaritjni ncquc lcgm. , ne.-jue pro- 
m.naa Dcohabcnt : Iud*-i vtrumquc 
habcni , & m ludxa orituram ede fa- 
Ititcm.vulgarum eft omniUm 
lafu oraculis: atquc iia apud dlos tcn- 
ftatcerra !oci 5c adorationis latio, in- 
cenm dum illud ^cnus adorationis no 
contmgti , quod futurum cftinvno- 
quoque Un<fto hotninc c]uocutnq; lo- 
co.cilm hoiTio ipfc pcr inliabitaniem 
Spiritiim famnum.tcmplum Dci vmu 
rfficiatur Interim.inqua,conferuanda 

cflEcclcJix vnitas.extra quam non cft _ . 

faius 6c co|nof(cndum eft Ecdcfia muij^rc loq u cbatu r. N cmo tamcn dixir, 

faput ,quodnonm Samana ,fcd Ic- l • i v 

rofoiymisert. • , Quid qUcXris, aut quid loqucriscum ca? 



1 Cw.^.liy 



Rcl 



iquit creo 



hydi 



riamluammuhcr: 



& abiit m ciuitatcm, &: dicit iihs homi- 
nibus, Vcnite,"(Sc'vidcte liomincm 



prxdicari cecpio horacrat, quatcpus 
«cccptabile 6c dies falutisincipicbant. 
il ^'^tandoven adoratcres.'] Non quod 
ial'i adoratoics crtcnt, qiu Jcrofolymis 
«X diuino inftituto adorarct;lcdquod 
illa adoruio eratvmbia adorationis 
folidz & fpiritualis. Itaque opponitur n 11 1 

hoc loco nomc vcntati? , nommi vm- 1 
brx; non autc nomini falfitatis. idquod lefus fnbiuAa oratione explrcit. r Fn fpiritH& rrritat/!.'] Kon folu vcr- 
his ic habitibusac gcfhbus extcinis.ftd intcrno aftcdlu in toto corde,m tota amma.in totis viribusjid quod antc 
rpiritum Unftum a Chnfto datum non cotingithominibus. tunc pra:ftabitur Sc obfcruabitiir icx diiuna non fcv 
lum opcnbus extcrnis. fcd a^ftionibus intcrnis.nam quamuis extcrna adcratio ,pia, bona acfandU ih , &: homi- 
aem (ic adoiantem quatcnus hoiyio cft, commendct &: probct ; tamcn quoniam Dcus fpiriuis ci\, illa adorationc 
«ionde!e£latur,tanquam fu.T ip/ius naturi adaptata : quippc cum fpiiiiu inuifibili ac fimpliciniino fcnlibilm rc- 
rumrationonquadiai:donec homoperSpiritum (anflum DeiriHusfiat , membruin viuum filij Dei : illc enin» 
fpiritu L ei agitur, & fpirirualisdicitur,ac Deo vfqucquaque probatur: tunc conucnit vcntati cum veiitatc. fpiri- 
tui cum Ipiniu. tunc vmbra ipla cxtcrior inieriorem vcntatcm rcdlcfequitur: atquctta adoiaiur corpore.adora- 
turmente & fpiri-tu; pfallitur voce, plallitur fp«ritu ic incntc. f ilutdiaiur Chnfhu.] Euangcliftx, intcr- 

pretantis MefTix nomen, orauo eft. g lUe uoluannuntutht.] Multas controucrfias , non foliini mtcr Samari- 
«anos & Iud.Tos , (cd intcr ludxos ipfos , de relirionis oblirvuatione , de fpuituali rcrum fignificationc , ad McJTiiC 
aducntum remilTasIegimus: hacdodrina & fidein MefTiain imbutaerat mulierh.xc. 

h Egofum.] Cupientibus fcfeindicat Chnftus , vhroque apent. i F.t mtrahantur] quodcum muliereill» 

Samaritana loqoeretur, cum fcircnt SjMnantano.-. ahalicnatos eflc i confuctudinc ludxorum ncquc fcicbant qurd 
loquerctur.namfiEuang Iiumputarent.fuccurrcbatprxccpttimipfisd.itum: Et in ciuitatcs Samaritanorum nc 
Antraueritis. fi dc communicatione cibi & potu? , cxiniinal ani id non cflc , cum ipfi empturicibos vrbcm petiit. 
frnt; & il!e non facil<? couti vcllet in ca rationc dono accipicndi cum Satnantide , vipote qui arbitr.ircnturobfer 
uari oportere rraditionem iHam: de ahi. rcbus ad cxtei nam vitam hominum peruncntihus vt quoraodo rcs onl 
blicx & priuarx Samantanorum habcrent , illum coUocuturum cum faminailla noncxiftimabant vtpotc alic 
txum ab huiufmodi cariofitate , & quiptobc noOctomnu ; umcn quod fcidjAnt lUum mhilOnc coiifiiioatcK 
aeuaaro^auit, ^«^^Mw, Scc. »^ * 



iis. 



a .^Ht dixit t>w^i fMtHNt fiAcUiHjw feeij 
lotius vn.TiDe.Trcricni expoluit. nam 
i-juiiiquf viris U gitiinis duerat.ii;i, 
& f ivfcntnn virum illiiu non cflt no- 
taucrat. 

b Cii um hiheo rrMndmcart. ] Pafcor liben- 



CAP. TTIT, SEC. lOHAN. l?! 

* c]ui clixit mihi omniaquxcunqiic teci. 
lumquid iprccftChrilliis? Exicrunt 
crvTo dc ciiiitate, & vcniebantad cum. 

a^l '"t X 1 1 • . ]■ 1- tiiis alia ri, qiidm corporali ifro cibo. 

rutcrcaro^^^abanteum dilcipun^cijccn- la.cntcr figniHcabai hoc io«o kfui 

t Irrll " A' ' atcanu ilkul pofhcm.T corn.ic & Paf 

tCS, Kabbl, mandUCa. ^ iJle nUtC dlXlt chatisniyftcrmm.mquoopu.Patri 

c i s . E go ci b u m h ab co m ad uca rc , q u cn 
vos ncfcitis. ^ ^ Diccbant crgo ciifcipu 



^ l» • ! 11 ^ 1 pcificicndum crat , conlccuta ipSus 

cis.hoo cibum habcomaducarc,qucm mortcacicfurrctaionc 

mcnlc anni facii ad fincni mentis h.Tc 
afta funi: nanique in mcnfc e l v i, 
linius a Nifan. 

1 , . , . . • T \ <■ • .--.inquit.natjs cc viicniibusfegcti- 

T? mandUCarC? * DlClt eiS lclUS;,MGUS CIt biTspi.TdKinsfuturaM)nHHcm,aiciue 



\ an inuiccm . Nunquid aliquis actulit ck nicfn. fit . qu. eft 

, , r • Vos.inquit, qatjs & vii 



a<t cam quarto antc menlc praiparar» 
um dcmetcnda- 



buseftvtFaciam voliitatcmeiusquimi- *"^'P'"^certafpcfruR 

^ j . « / rum; atquciam gaudcrccalpcincpi- 

lltmC, Vt perhciamOpUS ciuS. 5> N.Qn- x.i.hoc:amuma.gumcnto acidu^ti. 
y \ ^ X ^ qudd Lm Irumcnta fuWle fciatis 

nc vos dicitis,' quod adhuc quatuor mc- natavidentis 

\ I i.iitar.aut lair 

fcsfunt.^: mcflis venit?Ecce dico vobis^ agncou.&i 

^ ineunt meitc 

kuateoculos vcrtros,& vidcce regioncs, l';::^'"^;;'".^^''^ 
quia alb? funt lam ad mcllem. Et qui ^^ll^:^^^^^ 



Atqui ciim mcni.'; ipja; 
iam adcll, omnespropervit 
»atagunt aique ftudiosd 
m. Sic cgo dico vob» 



mctit ; merc£dem accipit , &:con<^rcgat ^::^:!^];:^ 
frudum in vitam arteitiam: vt & qui fc- 

fimul gaudeat & qui mctit. 'l^^^^^^-^^Zi^^t:, 

' r!ii.m ludxa » propterea. quod noa- 

funt :de6 addifti fan.T fententi.T , fui- 
qu: amantes aliarum rcgionuin bo* 
U)ines. 

d Merceiieacc':Mt.] 3c fibi & aliis pro- 
dell,quf tc£tc naciit. nam ipfc parti- 
ccps nt vitx xtcrn.T , fpiritusquc ado- 
ptionis filiorum , vijusque ex regni fX - 
lorum cmibus efhcitur, &: agricol.i» 
fiue regionis donjino ttudus congre- 



minat, 

In hoc cnim cft verbum vcrum : quia 
ahus eft qui feminat,.& aUus eft qui me- 
tic. ^ ^ Ego mifi vos meterc quod vos no 
iaboraftis -/ahj laborauemnt , & vosin 
labores eorum mtroiftis. Ex ciuita^ 

Hf f . j. j cai ad vitam a-i«Xi*m reponcndos. iia 

a mUltl CrCUiaCrUnt in eUm Ht,vtquifcmiBatgaudcat,quiacacaa 

Samaritanorum , proptcr vcrbum mu- 
licris teltimonium pcrhibcntis.Quia di- 
xitmihiomniaquxcuquefeci. ^""Cum 
vcniftent crgo ad illum Samaritani,ro- 

gaucrunt eum vt ibi mancret. ^ Et manfit Uboribuscoru: namquc l:u5gclij vir- 

?7 • 1 1- Ai 1 1 ^-^Ji tute vos iuujbimini ahos luuabi- 

ibl dUOS dieS. bt mUltO plUreS.GrCai- cdm prom.naDciprxftabuturper 

1 Spiriium fjnaum ,qui propedie'rait- 

aCrUnC ,endu« cfl, maturo iam temporc. 
f Jl/«/r.Ve^,ien««fm«im.]Crcai.^rumcumefreMemarnmultiquiMcfr.^ 

l Ft rru^ft ducs Mes. ] Apud credences enim n. anebat ,6. cred.turos a.nphus; '^=°S"<= md.gno^^^^^ 
iatione fui.vtpmc lud.T.s Lninfcrior« animoac vutute.ac .am ad mcflcm oppoiiUAOS. quamobrmxaauiu Bc< 
»untu.uii£uaDgeImmvuac,quocicdcniiujnaunacta«aiidus«it. 



la ftmiuaucrat.vt aliqu.ido nictcrcturi 
a'ili iiicallum lai)orauilIct,&: ipfe qui 
mctii Ixtetur videns inultam mcflcoft 
& fibi &: aliisvfui futuram. 
c ^lij lahorauerunt. ] Prophcr* , faocr- 
dotes.lcgislatores& veterisTclUme'ii 
rainiftri cxtcri feminarunt verbura 
promiflbrum & raandatorum Dei ia 
Hdcm & obedicntiam;& vos fiuiraini 



EVANCELIVM CAP.inf. 



crunt proprerlcrmonemciu.s. ^ 



MS.GS. 



A tl fe en]m Tijiis tcfimernum peihilmt.'^ 
£gi\ llus c S;imai ia.c^cnlplurn Sama- 
ritanoruni lauHans.OjUinuIIo viio nii- 
raculo & figno pix-ter reflimoniuni 
fariiun.T , diciwius libi diS\a cCicqux 
fdccrAi ia vita antoadVa , c;edid:i unt 
cum cHe prophcum.& Chriftum fcr- 
«atorem mundi totius. i^probauit 
ptruccfam hominum nu'tcn),qui na- 
tiim & cducaiiim. inte: lc prophctam 
ncgh;^nn't .ic dcfpicianr, quo vitio (uos 
Galsl.ros & luHxos labonrc dolebat 
lerus, idcntidcm illos inuifcbat , & 
admoncbat ofiicij.cxcrGens diligcntcr 
jrpudeosfuum maximi prophet^ ma- 
3cimi-.m munur. 

h Cpi. n oy,inu vidiffoit. ") ■ FxceptUS C fl d 
Galil.Tfs honoris mundapi ftudiofis, 
ouad Ojld.TUs cfn-t , illura-emquc fc 
pr.rhuinct Icrofolymis , qucdcx ca rc 
& honor rcgioni A' vtilitas magna ac- 
cefluraeflit cogn atis ,prnpinquis , & 
patr aromm , n hi - tand;m c;%mpos 
rcgni euaderer, MclTiamque il- decla- 
larct rcgno Sc faftu ad bumanam-am- 
bitionrm dcfi?uto. 



c Nil ji^nA & prodj^^ia.} .Hoc ctil rcr- 
monw* fignificaiiit Icfusquanto reftius 
Samaritani agercntj quanto fapicncius 
iiibi confuLrcnt ,qui verbum Dci ex- 
cipcrcntipfa vcrbi fapictia& pulchri- 
tudinc allrfti ,atquc falut:s fu.r cupi- 
ditatc inc!uf^i,non expc^lantcs aut 
cx- t^^-ntes prodigiaS: figna. 
(\ ' ::n qam uicruintr.'] Hoc patris tC- 
l^j.n nium ad miraculi magnitudinc 
& ccrtitudincm fpeflat. 
e Tiliu* tuui xr.tff.j fanus ef}. namque 
eod;:m vetbo viuendi fignificar Hc- 
br.ta vc Syriaca lingua (anationcm & 
roftitutioncm cx morho. 
f Interrc^aiat l)orM7!.'] Quia miraculu 
crat cx iis qu? fecundum naturam fic- 
ri alids poflunt; fcd in modo &: celeri- 
tare conflatrairaculum, Sc d Ie.'u crat 
indicaium fignum forc a 1 crcdendu: 
opiortuit tcmpu . obferuari.vt ('gnira- 
tiac.onftarct. iiamq-Mc fecundum na- 
turam fieri poflunt,figna ciiain cfic 
polTunt.fi pr^fcripto tempotc ac nota- 
cahorafiaiu.. 



mulicri diccbar, Quia iam non ''propter ''"^ 
tuam loquclam crcdimus: ipfi cnim au- 
diuimus , & fcimus quia liic eft vcre /al- 
uatormundr. Poftduos autemdies*^ "'^^^ 
exiit indcr& abiitin Galilaram. "^^'Ipfe 
enim Iclus teftimonium pcrliibuit quiai/r,;;i:J7 
Propheta in ftia patria honorem noiij:!^;:^^^^ 
habct. Ciim ergo veniLlct in Gali- ^^^^.if;^^ 
lccam 3 excepcrunt eum Galilari: ''cum 
omnia vidillcnt qux fecerat Icrofolymis 
in dic fefto: & ipfi enim venerat ad dicm 
fcftTim. Vcnit crgo iterum in Cana 
GaliLxa^jVbifecitaqLiam-vinum.Et erat^'^"*^^* 
quidaiii regulus cuius filius infirmaba- 
tur Capharnaum. Hic cum audillct 
quialc(usaduenifttaluda!a in Galilxa, 
abiitad eum , oz rogabatcum vtdcfcen- G 
deret&/anaretfilii]m eius. incipicbatc- 
nimmori 



48 



Dixitcrgo Icfus ad cum, 
'Nifi figna & prodigia vidcritis , non 
orcditis'. ^^Dicic ad eum regulus^Do 
mine, >dcfccndc'prius quam moriatur 



" credrrit 



fil 



lus mcus. '° Dicic ei Icfus , Vade/ fi 



Ims cuus viuic. 'Credidic homo lcimoni * <=% 
qucmdixiceilefusj&ibac. ^'lamau- v 
tem eo dcfiendentc , ferui occurreruc ci, 
& nunciaueruncdiccncesjquiafilius cius 
viucrec. '''interrogabat eroo horam 
ab eis , in qua melius habuerfc. Ec dixc- 
runc ei^Quiahcri hora fepcima rchquic 
euui fcbris . " Coirnouit cr<zo oaccr 



paccr, 
c]uia 



Dusfcsttul Pcmtccodct, 



m M$. 



•CAP.V- SEC. I OHAIT. Ij^J 

qiiia illa hora crat in qiia dixitcilefus, 
Filius tuiis viuit. & crcdidit ipfc&do- 
mus cius tota. Hoc itcrum fccun- 
dum fignum fccit Icfus, cumvcnilTct a 
ludara rn Galilxam. 

Cap. V, 

pOft hxc crat*dics fcftusludxorum, 
A & afccndirlcfusIcrofoKanam. ^ Ell 

tcm Icrofoly mis ' " fupcr Probatica, ^,^/^^'„^1^^^^ 
pifcina qua: cognominatur Hcbraice 
•^^Bcthfiida; quinquc porticus habcns. eerJt— - 

* In his iaccbat mulcirudo maanalan- ^^"'"'''J'^"*^^"'^''- 
gticntium , ca^corum ^ chndoiiim ^ari- 
dorum cxped:antium aqua: motum. 

^ ' AncTclus^^autcm^^Dominfdefccdcbat ti^t^rrEfr^^lil'^^^^^^^ 
^ccundum tcmpns in pifcinam: &''mo- p^^-"''^^^ 
trgoMsc, ticbaturaqua. Ec qui'prior dcfcendifld: 
in pifcina poftmorionem aqu^ , fanus 
ficbat aquacunquc dctincbatur infirmi- 
tatc. ^ Erat aurem quidam homo ibi 

* triainta &:odloannos habcns in infir- ^ rn:^'f-*^-»"»^i Magnamfidem 

^ \ 1 ' r conftamiam huius hommis c{\<3 

mitatefua. * Hunc cumvidinctlcfus 

^ rauucxpcdans lantcaicm a Dco.cjua- 

kiccntcm ^ &: cognouilVet quia iam mul- x^"? ^*"''*"* acftitum» 
tumtempus habcret^dicitci, Vis fanus 
ficri? ^ Ref:ondit ci lan^^uidus^ Domi- 
B nc/hominem nonhabco.vt ci^im tur- IJ^:^^^;::^ 
bata fberit aqua, mictat mc m pifiinam: Kl^^u^li^J^l^^r::^^' 
dum vcnio enim ego , ahus ante mc dc- rrum!^ a.adcuhaicaKhuman» 
fcendit. * Dicit ci Icfus,Surge,tollcgra- 
barum tuum , & ainbula. ^ Et ftarim 
finus fa£tus cfl: homo illcr&fuftuht gra- 
batum fuum^ & ambulabat. Erat autcm 

o fabbadium 



^ttum c. t. 

MS. G.S 



-»MS.C.S. 



194 EVANGEXIVM CAF. V. 

labbatha in die illo. '° " Dicebant ergo 
f |"^w,ci,osig„ifica.,i.h.c Iuclei,illiqui lanatus fuerat.Sabbathum 

'^^::::^:^:^^:!:^^^::^ " Refponditcis ^^Qui mc fanum fecit, 
^"^^^^^^^^^^u., M.i„io,c ille mihi dixit, Tolle grabatum tuum A' 

imrrroeatu: non, Quis eftqui tibi la- 1 ! T;i t 

n.tatcm rcftuuit>fed:^M. A&c amDUlcl. 111 tClTOgaU CI U 11 1 C TgO 011 111 ^ 

glon.xpopular.sfu;,icmI.T. OuiS CltlllC ilOlllO GUl CllXlt UDl , 1 Oile 

c rerjtcfueiantur. ] Reprchcndcbant |- a o L 1 n - 1 « T 

& arguebam , atqac accurand. argu. orabatum tuumy & amDula? ^ Is au- 

jnfniu-m ex rcmporis t.Tiitum cucun- *" . /- n C \ 

ftanna.noncxKipfapctebant tcm ciui laiius rucrat cHcdtu s ^ iiclcic Dat 

f; Patcr mtut vjqiu t/icdo.] Eadcm ac- i r T ' 11* 

cufationequamcaccufanj.ac Patrem qUlS cHCt . lClUS 0^111 dCClUiaUIt a tUl- 

jncum inuoluitis. nam Ci crimen eft .* ,^ . . . 1 4. t> H v • 

iilbathofanarc.confcqu.iurlatrem ba COlllt ItUta 111 lOCO. ^ Poltca inUClllC 

mcum incrimine elle vobis a^loribus, j r ' 1 T**-'!'!"' r 

ciuippc illc fanttat» auftor cft vcruj: CUlll lcluS 111 tCmpiO,&: dlXltlllK tCCC 1^- 

miraculofamquc hac fanationcm nc- ^ . ^ ^ . 

rnopoicfthiunanxvirtutiautartitri- HUS taCtUS CS: 1^111 lioli PCCCafC , IIC dctC" 

bucrc Jed Patri mco ; cuius vtcgo fi- • .i i *■ t 

m.hsfumgcn.tus hi.us ita opcra c:». fius tibi aliquid coiitiii sat. ^ ^ Aoiit illc 

dem facio. jlle aiitem fabbatho f.ina- . . i & 

mthunchomincm.c\'cgoetiamf.b. homo , & iiuiitiauit luda^is Guia Icfus 

bathoidem Painsopus fac.o. qucdfi , | 

'^::^^::!'^-^:^^'::"^:^ eilet qui fcdt eum fanum. '* Piopterca 

l^Z^'^!::^^:::::^ f^ciebat m fabbatho . Icfus autem 
rit-"-/-./--D".]<ia.odg.. refpondit cis/Patcr mcus vfqueir.odo 
ror^uXri'':^!':^-™"-^ opcratur : ac eao opcrcr. ' ' Proptcrea 
«C3:d,2n;;S;:::; crgomagis qua-rebant eum ludxi intcr- 

:::::::i:^^:jX":^''!^ qu''i "o" foiumfoiuebatfabba- 

r«:r;:;r;i^u&';dr[u. thum/ed & patrcm fuum diccbat DeG, 

«Ijcorum cauendi nc quij arrogct fibi 5 /v/^ 1 1 o 1 /^f-»-^ f^i^-xj^i ^•-.o ^ I 9 h t-v 

argmtatcm aliquam pr.xt.r legis prx- at]Uaiem laCRnS UCO. KeipOll- 

f;ripium,non improbailefus.led do- J i ^ T^/T, ^ o, J* * A 

crrc parat fc non fib. arrogare. qum Ult ItaqUC ieiUS,& dPAlt CIS, AmCn^amCll 

poiius a Patre acceptam cxercere di- Ji^^.,^L:^ /1 r^l- \ r 

pitatcm.llamfi=ijL)e.:itaq;fi.rhrc- QlCO VOblS , nOU pOtCit FlllUS d lC taCCtC 

bus ipfi.s &: facrorum hbrorum tcfti- 

jnoniis edotli veritatem admittcrevc- QUlCGUam 
Jrnt. rap.ent.rribi confuluifle videbuntur.inquircntcs num vcre illc Dcifilius fit^nuc fic/Tr copercrint rcfmi.nr' 
/io minus, rci.ciant & puniant leg.t.nrc. , Nc^^tcnfihus kftfaurcqu:cqu..mA Areumenr.rio .fi rT'!!^l 
elncicntia: hoc modo: S. qu.lpi.im lc Dc. hlium 
na efle cognolirantur: namque r.liujrelationem 



1 Nc ifotenfdim aftfactrcoujcqu..m.] Argumenratio cft a figno & 

d.xcr.f cumopoaci.ddocercoper.bus&faa.jquarplan^d.ui- 
habet ad Patrem A non poteft nominc r.hj qu.cquam faccrc nili 




..iiUjJcaP.u»,auaor..t»,acr.rtut..nu.Ulrumfclcvchpfonoi'.cappcliuo^ 



CAP.V. SEC. lOHAN. l^J 

tcrnisnon probet, repcllen Jascft : fin voio &: operibuj Sc vethls Patrij probei &: fcpcll.uur ,non rannlm rilmj» 
fed Paicr ctum ipf: repellctur. fcd f uni videatis opcra P.uris a Filio piofcaa , crcdiieillum declaran Filium fuiitn 
a Patrc Vidctij aiitem hxc. &: vidcbuis maiora: non Ibluin lanitatcs corporum , ac diminioncs fingularcs pcc- 
catorum.ied quod maximc adtnirabimini, mortuorum pcccatis &: concupifccniiisrcfuircftioncm in vitam^tcr- 
naai; cuius argumcnia &: cxempla nora crunt publicc in terris. 

quicquam , nili quod vidcric Patrcm fa- v'^'";;"^'"'*''^'^/"/^'''»'"';;^"'^] pcus 

II 5 ^''•^vt T *»^'w*.xv A «VI. A« cum Patrisnominc appcllatiirad be- 

cicntcm . qiuxcunquc enim ille fcceiit, '^:^';^::^!:^::.::'^:!^ 

hxc & Fiiius iJmiiitcr facit. " v^itc):::::,:::^::::^:'^:^:^^^^ 

cnim diligk Filiuin, &omniadcinon- 'uliilTelL^Ta.rr"'''*'^'"'* 
Itratei qux ipfe ficit: &: maiora his dc- L:^:-:::Z^::::^;^^^Z: 
monih-abit ci opera, vt vos miremini. ^:,— .Tc^^o^L™"^^^^^^^^^^^ 
'Sicutcnim Pater fufcitat mortuos Sc ^T^^^^^^^^^^^^ZJ^t:^ 
viuificat,Ik & Filius quos vult viuificat. u^^^l^i^^lZ^^^X^^ 

llt>XT ^ _ * r» ■ J" " cos a quibus fucritrcpuIfiis.Erit autcm 

Ncque cnim ratcr ludicat qucquam : iudicium , hoc cn .ratiokntcnti* m 

C 1 'J'" JJ'T-]- 1? ipfos fcrcnd«, quod Filium.in quo vi- 

lCd OmnC lUdlClUm dcdlt tlllO, ^ VC tac(Vct,nonrcipcrim:hoceft.qu6d 

1- r •T"!" /' I oblatan>vifam rtpulcrint. &: moncm 

lOnOrihCCnC FlllUm , llCU t hOnO- in qua .pfi cAcnt , optaucrint rctincr.. 

nhcantratrcm. qui non hononhcatri- tnortc inqu» eiatpropter maicdr. 

II • r r\ ' ' r ^ioncm antiquam . & Jua ipfiusfcc- 

lUm ^ nOnhOnOnhcaC ratrCm aUimillt leraadvitam allatam & oblatam pcr 

illum. Amcn. amcndicovobisjquia d""^«a^i.m.m« wi.«r.] Mort«i in 

. ^ J* • • P<^d''*cdcliftis: credcntcs vcro iix 

quivcrbum meu audic^ &crcdiC€iqui ^diumnci.quihabctvitaminfcmet- 

. t \ • • ipro.oc viuihcatmortuos, audicnt v«- 

nulicmejiabcc vitam xccrnam. &iniu- ccmmtemamhbjDci rcuocdti.ipfos 

^ . t r \ \\ r * ^ a mortc ad vitam. ficqui hocniodo 

.dicium non vcnic: lcd cranlicc amorcc vocantcm iiiumaudicrmt.viucntvi- 

. . ta rpirituali m fanCtitate & lultitia co- 

in vicam. Amcn ,amcn dico vobis, "mDco Aiiaduadd.iut>i,hiftona-. 

_ j c Paterhaber vttam tn femttipfo.] quik, 

quia vcnit Iiora & nunc clr, quando '^^"';,"'^^'V'i'*^;p^*^^"A'"=*''^^^ 

T ' J appcll.iiur a Prophctis , Dcus viucni. 

mortuiaudicntvoccm Filij Dci qui «',„^;t^mn^,':^^^^^^^ 
audicrint, viuenr. Sicut enim ' Pater ^H':^^!:;'^^^:^^^^ 
habet vitam in fcmetipfo: fic dcdit & Fi- J,^";- l^Z^^l^^Zf^jl^ 
lio habere viram in fcmetipfo: & po- Sr,r;urr„lmVJL"'crt- 

^^n^*.^.^ Jz> J;.. '^^/^f-i'^»!-»^' inrli/~infv* f^^/^i^ tus cft in luftitia , fan^titatc & vcrita- 

tcltaccm dedit ci cnam ludicium racc- „ancvcr6 vit m .pfv h.nbcndani 

. • T.l: I ^l^L^ «H- Patcr dcdit, Quam communicare pof- 

ie,qUia FlllUS hOminiS Clt. fct cum membr.s fuu: & potc«aicm 

l8 XJ^Ii»./» ctiam dcdii ci iudicium fScerc.in con- 
O L IXIOllUC tlcnitiaiioucm corum a quibus norl 

rueritfufceptus.quoj i corpore fuo abalicnatos in peccato fuo rclinquet , 6c hoc clt iudiciuin quod faauruselh 
quiahliushominiscft.Adamiilliujprimi.cuifjmrliscftcapartequa Adam ad imagincm &: Iimilitudincm Vci 
faaus fucrat : Adami;corrupti non cft flmihs, fedintcgri Adami; & prxtcrca filuu Dn. iudicium ergo fiet quod 
filius Dci faauj fucrit homo , ac filius hominij in quo eft vita, qu« commHnicari poicft hominibui vmcntibus. 
<9uiquam mortuis in peccatoqui huius vitxcommunicationc tranfibunt dc mortc ad vitam , & quod idcm non 
itjfufccptui ib hominibuj , quos fui finiiJcj, boccft, mcmbra fua faccre vcllci & poilct. 



t55 EVAN.JGEL1VM CAP- V. 

l,,^:^^^^:^'^-^::^ Nolire miran hoc,tiuia vcnic hora in 
Xu<;r:ir'S^n;;^"&;^^^^^^^^^ quaomncs 4ui.in raoiiumentis funt.au- 

tz::::^:;;::z:z:i::.':zit dicnt yoccm^ius'. • & procedcnt qui -j^^ 

'!:::::~'\:':;^::^:::^:° bonafe.ccrunc,in refurreaionem vita:: 
wcfima. funt,prochLiat inrciurrc- qiu vcro mala cocTLint , 111 TC f iirrectio- 

«cror.inrcrurrcdhoncmdamna..oris HCm llTCllClJ. ^ NOH pollum CgO 2 mC- 

propri9,qu6dm<lignos rcd(lid'-r;m ic- ■ r r ^ ' o' J ' J* 

^ hacv.ra ».crn5 , .udicmn. r.tle- iPjO taCC^rC CjUrCqilUm , SlCllC nUdlO^ lUCll' 
xcadum e-ontra incrcHuios inohe- ^ • T • • 

cUcntcsfikM,p(isaonhrmarmi.. co : & ludicium mcum lultum cft. quia 

^iydontate line coxUilio Patr.s: .mo 11011 OUSCrO VORHltatCm mCam,fCaVO- 
f^uidquid ficio vel vitam con.niuni- i . . . n' 

wndo.vcl md.c.uminfcrcndo,.uxra I U lltatCm CIUS QUl mtHt ITi C. ^ Sl CgO 
r^tns conlihum.& volkLntattm thcjo. . I -1 1 • r r\' 

ttficutaud.oa raire.cuiusruucm.a tdtimonium pcrhibcodc mcrpio . rciri- 

iud.ciumqm; tcneo *ic iuihco; fic hos * ^ *l 

acifaiutem<kviui>irefuiaio,crcdcn- nionium mcum nonciivcrum. ' Afius M^t.;.d.t7 

ccs vxJehcct itquc olMcmpcranres Dct n • n- • 111 

voiuucati.iaccincnpoflumreprehc. ciT Q u 1 tcmmon irriTi pcrli i Dct QC mc I & r 

fli , vt qui pimatam lcntentiam auc- ^ . ' . ^ ' p 

jroluntatein fcquar. namqiic omn.no 1 CIO O uia^^TrU Ul c(t f cl ti 111 OniU Ul * qUCO" * ciu« 
fcquor volumatcin cius a quo miflus | '•-^•v.' ciu» m«v 

!p^r;nX%r„r:;fl?::etu'L";;t: pcrinbct de.me. vos mifiiiis ad lo- ^:;.';...,. 
z^::':':^:':!.!:::::^^:'^ hiumem: &:tcftHT>onium pcrhibuic-ve-- 
t::::::!:^:::::::^:;^:^::^::::^;^ Ego aute^n ' non abhomine 
t:^;^^::::^::::;:^:^:^:^:'^ cdhmomum accipio: fcd-harc dico vt 

^r:itZZ:L::::^Z^ vos. falui.fitis. ' ^ llle crac lucerna ar- 
■.T„">c:rD:,,Ur rX"^;:": ^-^"s & lucens . Vos aucem voluiH is ad 
Lr/ol^^ol^VDrp^^^^uT?! horam cxultare in lucc eius. '* " Esa 

.:;:::::^::^^::^:r:^:::;,:^ aucem habGo^teftimoraum maius fo- 

taccrc hoc cpo vobisiiego: nicumquc I 
/tudiu cflc aHfirmod: proHtt^-or obc- nannC, 
<i,ic Parri, & nora.nr auaoruate^juc ra:ris hjcc fecerc. C^.ad Cr cx his opcnbus & obedicnti:» mc, cxcrcitaiiona 
«cprofrnicnecoQfcqu.iurmcdcclarariene xouaiem Pi^n , & dignum glor.a hac , non ;d ci hr ou6d a ir. 
cAirctur fedqu'odPa.ur.tavchi.q,nfiala,d<tug,vcht,mciuon.mbu$obtcmperantcm fibi habct Rclmuu» 
igitur crt, conftrmirc an mUlus l.m a Patre. id e^ o nunquam piofcfl-us fui , aut declarau, mca v occ aiu vt tWcT 
tione; nequc cn.m pnus .n pubhcui» prcdii ofircjvm munusQUc m^um c xccutmus. ciuam a Patrc dccia-n r vV 
Uus.grau,(rTnu>icfli.Hon.o iohanmia vobis ex.minut.. c Nonnb h.nur>crr,hL„t^n,,,.:.:r^ ^01^ hoc d ' 

^ vt vcl.m tclVimon.um Ioh«,nrs ,n mc=m auaontarcm arnelbrc , fcd.n vcfKam ialutcm .itquc vtil tau m ^^0"« 
urtimomo Iohann,.s^u. vaJ.,s m.Hus.f u.t indcx &: luccrna quac vob,s luccret ad cogn.tioneo. uus oui n t"c. dn! 
crat a Pr.trc. 5. cxpcaaU.ttK m Ifracl: ,1 c vob.s md.x f.nt 5c lucenMardens &c luci. doftnni vc. .^1^: s p^inn 1 
l,.c tk bom nuvvtij: qucm vos]a:<ilulMp,ft,s, nunciaiucm .ippi^.^pinqiia.c rcrnum CTlorfn t^h-^rJ^-.u u 
illo Scd h.TocxuUat.o fu.t vobis brcuis,x,uam pcrpotua.n ete oroau i. IraVue uhanr^;; 'T 
^antt bcnefi.io Dc vob..co.irat,vt v... fahir a's, vtomac.scrcder«i. per Zm. f f^^ "^ '''""T 
ad.n,aontarcm mcam attmcc quod r,o hhus I>ei Mr.>, cjt tatt.s a^1,on;busone mc.s probarur ,^anf^^^^^ 
cim o.nn.no c(>nucn,ant rum va-.an.is ac prxd.dl.on.bu. .ndic.isquc fcr.piur.i lacradc crmt.wVft.r • ' 
.il.hluin. Uc, aPatrem.flum.CMar et.a... tcllimonium vocc v,t/aa ratr^roLm.an.n^^^^^^ 
^inbuscftis^c.^asocul.5;,tavtncquca,id,cnt.svoomc.u$.tamcamouam Fohanne rcruht v^'^^^^ 
«ui- ,n icr.ptuns pcrpcuo ionat; n;que vuieniis o uhr apcrti, 5c pun^opcra a me fa^^a n., J r l r ^^'^ 
c;ch*b.at. .V.4ctar cn^u d.«,nua» non m fc,quia nccu^ v^c vScjui Dca'fX o^ciblir&^^^^^ 



s 



SEC, lOHAN. 157 

fcnericol'a:ij, &: h,Tc cinnia dcwlarata funt verbo T)ci': fedidnon nunct in vofeis, «jaimoij in oreveftfo fitvcc- 
um D?i, ado(i:>jrat:oncrii vclad co:ilaaa».l^ncm,vi fit; tamcn non fcntiiur .i vobi.sintcriitsillius rcrbi vivtus Bc 
fi/;nificat:o,quia non manct m vobijipfis non vobislcgitis VLnbum ca nniplicitatc & obfcruantia qualcpicporj 
ut, !crl Itptis proptcralias tauras,aH aijibiiiancni aut cupid iaicm pcrtincntci;. Argumcntnm^Jl auicw lilud !>• 
jnan;rc u; \obis, m-ijuc cjuod rcri|>tum cf> necjuc quoH pr.Td.cationc lohannisCk' mca cxponitur, quod ncn cre- 
rfati$illi<]ui.iDto-jmriUscft : «v: non LTcdcics vcrbum iv*pcllitis&: indigncs vos ficms in quibus vcrbu ir.ancjr. 

hanne. Opcra cnim c^uxdedic' Patervt ^J^^^r^P^r^&^u^:::^!! 
pcrficiam ca^ipfi operaqua.-egofacio, frrnT.glnir™^ 

^ /\" • 1 -I J • ■ T» mcn fcriptur.T non ntfirmani vitl cfle 

aiumonium pciniDcinticic nic , quiara- ab ipHs dor.and am : fcd jntiicant qu6^ 

^ ^ ;7 o • r T\ dam fcrc aDco fufciiandum &: mit- 

rci imiir mc. " cc qm mmc mc i^atci\ fcndum ,qui vitam donctcrcdcctibu» 

,m ' p n- • I I • 1 in cum: & omncm.anjmajfl qnxnoi 

ipic tcuimoniiim. pcfrhibuit dcmc.nc- crc:d..icuit&obcdicmrcrb)$Prophcv 

jn- r.ri!l:us a romino mittaich , abkm- 

qtic voccm cius vnqiiam auuiltis, neque dcnd.imdcpopi.ioDci .md.cac/isna 

r ' • ' \ n- ; 8 r. I • i quiBuj cot^hofci poflrit r.iopi-cia illc| 

•'V IpCClCmClUS VldlltlS: ^ &: VCrbum aU^S &:cognuusaJini:fQfc-pi:illaomniz 
* » I . . 1 . * . de mc fcripta funt. lefiic diliecntcr, fic 

non liabcnsinA^obis mancs : quiaquem cx.m.>natc an ua fmt.anmmcqua- 
milit ille * huic vos non ercdit>is. * b^^^cLuatcm h,m,jiuu^ f,cn ^capi..^ 

. t . Si cgo rvom e<i';«i clawHcatw.a Tatre 

^ Scrutamini lcripturas. quia vosniita^ pronunnato&fc«ptot^iiimomo at- 

^ * 11 -U quc opcnbns iplls, non accipcrcm cla- 

tis m iplis vicam ortcvnam nabcrc : & u\x raatcmabhommibus,qu.ppc abhc- 

^ A ^ . ... , m.nibus t.inium admotanon cflct fa- 

lunt que teltimonium perhibcncxk mct Kicnca ad mc cianHcandum: rgo 

I <^ . 1 . auicm habcotlantaic a Dco . fe i haC 

& non vulris. venire ad mcvtvicam cia...aun6vt..n.r...quiadiicdioncin 

. 1 ! • • Dci r.on habcusia vohis 

iiabcatis. Claricatcm ab homuii- £;ov^""|'/o'^"'^jiaconor>rrcipiQX' 

i vobis, quodjicn amatis l'atiun,cu-- 

bus non accipio.. scA cognoui vos :;:\';^^:i;,f;:f;^;:,:,tr.:rf:« 

quia clilcdiioncmDci noniiabctis jn vo- '^^^J^^l^^^J^^^^^l^^^l^^^Z 
G bis. 'Ego vcni in nominc Pacris mei, 

non ''accipicis^mc : fi alius vcnerit in '':;^J""'°' 'f'"" 
nominefuo, iliiim acapictis. Qiio- ZBr^Hr:^.^:::: 

modo vos potciUs.crcdcrc,- qui. gionam ^:^^^:^::;::::^ 

abinuicem accipias : & gloriam qux:a l';;;,,"'^^.';'^^,^^^^^^^ 

foLo Dco efl: ,non qua:ritis^ Noiicc ;« :;i'^:::^:f:::^ 

( r ^ ^ /7.,..,,^,. ^ fed conl.!'opropiio;&: tamenexcipic 

putare quiaccToacculatuius Imivos.a-^^.^i.ow,/ ^ 
pxid Patrc. elc quiacculat vos^ adoylcs, ti,,;>hdiitati.<.acdodu.risciua.tKr 

* • no:ncn l: g!or;am , non cx vcntare 

*5 1»^ ipj.T jcd ci hommnm tcftimonioqu^- 

i;m:idco^ucvo,nontainboni,iuftiacyanaiffll-,.qt:am habpri fludctis : atcpc hoc inodo !ana.rat.slau.lcn» . 
.«onftarcvob.scu?it.s.rcfltta:.-.^uc-iflam,juihtiam legis i.vob.s vcftra .-ycfc.taiionc 5c obfc.-u.K.u.i parra.n lum- 
.. namelonamcxi/bmat.s gloj.am vcr.Mufl.ficat.on.» & la.irt.tat.s .Ihus mtcr.ons ac loluhrTi.-iX ,qu^ a Dco 
<It. nonq-xritis. Hanc glonam rro vobi:commc.-uto. rc.vd.co U prop jno : ^iuam cum voi nonquxrat.s, crcdc- 
icm.hinonpmclh$:nonq.indf cT.trum Ui anim.x vcAr.c credcrc . f d quod voscam rationcm tcncat.s m-.ra.- 
. cu«,cumquamcwaiiocon-'Mcn<mp(n^h f ijj.;^, i^, ...... ur«r<..«t/»M Ego non yc^^ 

• carircm orcnquam, fcd vt (aluarcn. omncs: vtque Mof^r pridia.on.bus pcr vos fat.sficrt^tarcm ..r.ciocni«ii 
^id^^id a Pav*-' pcowiAuw.cft. w dwrus^uc iaw.ad pairfnncxpittii ilkus raaRdaiu ae iutfi». Vo$ cuia mc ao».^ 



198 EVANGELIVM CAP.VI. 

rufclpiadi, Mofls fidcm abrogati!;,qnircripfitinev<rnturum,neK]uecognorccndi fignaincticauit. cgoica ago, vt 
Molisindicin,figna & argumentaomniapr.Trien.: quz cum vos non excipiaiis , Mofi ,in qurfvos nuimim , ta- 
ir.tr noncieditrs.Iguurilleaccurabitvo.wncicci! litatis, quippcqui fcripfcrit: Quiautem veiba eiusqux loquc- 
lur la uominc mco audirc nolucrit, cgo vlror cy Azin: illius viiionis pollulaior Moles cric 

inquo vos ipcracis. Si enim crederc- 
ris Moyfi, crederecis forfitan & mihi. de 
t:!^:::it::J:::i:ir^;::^J^ mc enim ille fcripfit. • Si aucem illius f-.-^ 
ittJo roTo™ r^^:.'*ra';i Uceris no credicis, quomodo verbis meis j,^;;;- ° , , , 

«ut mucrii non poilunt, frcqucntcr le- J^f-i ^ > 

giacrclcgipofliint: illius, inquam, cui •CrCQCLl!). 

vos taniumtribuitis,qiiomodocrcdc- r» A 15 V T 

ti verbis meis,quar dilTimulare ,aut L. A 1 • V I. 

IXmahtirprfl^^^^^^^^^^^ pOft hxc abiit lefus trans mareGaIi-^f;M ^^^M 
«codcntuaucip.cucnus. X k^, quod eft Tyberiadis: ^ & fcquc^^-^— 

batureum multitudo magna^quia vide- 
bant figna qux facicbat fuper his qui in- 
firmabantur. ^ Subiitcrgo in montem 
Icfus: &c ibi fedebat cum difcipulis fuis. 
^ Eratautcm proximum Pafcha.dies fc- e^-^^-^-^i 
itus Iud::eorum. ^ Cum lubleuafrct er--^^-'-»^-*-* 
gooculos lefus, 6c vidifletquia multitu- 
do maxima vcnit ad cum^ dicit ad Phi- 
lippum 5 Vndc emcmus pancs, vt man- 

ft Tmtmieum.) Pcriculum faclcbat J .^L'^ 6tt J'1 ■ 

hociocoicfus&magnitudmisfideiin duccnt 111? Hoc au tcm diccbat tcn- 

Phihppo, & iudicii atqucconfilii hu- ^ ' T ' T ' \ ' i n' T 

i«ani.nopix.vt manifcft.us apparc taus eum.iplc cnim lcicbat quid cnetra-^ 
Scn^tl^^ttfpiuT ' RefponditeiPhilippus/Du- 

b Ducentorum dtnarUnvn. ] Non atti^it _ J • r m 

phiiippusfidcifcopum:rcrp6d.tcnrm ccutorum dcnariorum pancs nonfum- 

inaliamfcaccauaxn atquc fucrat ro- • ^ rr* i " -i 

ciuntcis^vtvnuiquifquc modicu quid*c«^c.c, 
accipiat. ^ Dicit civnuscxdifcipiilisc- 
ius , Andreas fratcr Simonis Petri, 
^ Eft pucr vnus hic qui habctquinquc^^-^^ ^^^ tr 
pancs ordcaceos, &: duos pifccs : fcd h^c^^?'^^ 
quid funtintertantos? '^''Dicit erao'^''"***- 
Icfus y Facitc hommcs difcumbcre . Eut'' * 
autcm focnum multum inloco. Difcu-B 
bucrunt crgo viri , numcro quafi quinq . 

aiillia. 




duobus 
-pircibuso. 



C AP. VT. S E C. I O H A N. li>9 

millia. ' ' Acccpit ergo Icfus pancs : & 
cum grarias cgillct , diftribuit dircum- 
bentiDus.fimiIitcr& ex pifcibus quan- 
tum volebant. ' ^ Vt autcm impleti funt^ 
dixit difcipulis fuis , Colligitc qux fupc- 
raucrunt fragnicnta , ne pcrcant. 

Collegcrunt crgo,&: implcucrutduo- 
dccim cophinos Fragmctorum cx quin- 
que panibusordeaccis^ qux fuperfucrut 
hisqui manducaucrant. '"^lHicrgoho- 
mincs * cum vidilTcnt c^uod Icfus fecerat 
fignum, dicebat ^ Quiahiccrt verepro- 
phcta qui vcnturus clt in mundum. 
*Mcfus crgocum cognouilletquia vcn- 



a CttmviAtJJint iptod hfn* ftctr^.'] ma- 
ius in fuogcncrc (juam f uit illuci m4- 
na Mofis temporc ; namquc illud c 
cx\o expcftabatur cjuotidic , Sc non 
mittebatur d More,feciab Angelispa- 
rabarur.hoc ab ipfo Iclu cffcAum crat 
ipfi$vi(lcntibu$& fpcdVaniibus. Vario 
etiam gcnerc conftabat panium & pif- 



X6 



ipfe folus 

defcendcruntdifcipuheius admare 



qui cmnia 
illU abuncic ruppeditarc poflet , £t 
cum alia miracula feciflet , nonadco 
pfuro ipfiusc^uc 



^ _• n' ^ ^ m C cium,quantum volcbant: &: fupercrat 

turiclicnt vt rapercnt cum,&: raccrcnt ctiamquodmahosd.eircferuar.Dof- 

'tfyA.tw ^ C '^'^ ' fet: ex Manna autem nihil jn cra/tmii 

V.bul CUm rCgCm , rUglt Itertnn m mOntem feruabaturpr?terquaminfabbathum. 

" TT r ^ /' rL A. Ex'ftimabant autem illum ponb om- 

Vt aUtem lerO raCtUm Clt, n 6.'s.i.qmfcfufc.perentinregc pro. 

fpiccrc & pracberc cibum abique vllo 
iprorum ncgotio aut labore: bi beatos 
j 7 r' \ r \- V "^'■^ putabant, fi primum omnium 

^ Etcum aiccndilicnt naLtuii, vcncrunt tpfum .n regcm toiierem 
trans marc in Capharnaum. & tencbr^e 

r n 1 aftefti fucrant crga 

lam radtx crant : & non vencrat adeos doarmam. 

^ _u _ _ b Fuvif /ferwmfn wonrm;.] vt qui nolc* 

ICIUS. Mare aUtCm^VentO macrnO batfufc.piinregemmur.danum.n.* 

1 t% /V qu^tcrtcnvuroiCTUwicaufap.cii. 

tiante^exurgcbat. ^ Cum rcmigatlcnt 
crgo quafi ftadia vigintiquinque aut tri- 
C ginta^vidcnt lcfum ambulantcm fupcr 
marc5&: proximum nauificri:& timue- 
runt. llle aurcm dicit cis, Ego fum^ 
nohtetimcrc. Voluerunt er^o acci- 



c yAi fcrri ip4am iLmt. ] Scdata cft cnim 



» in Mi. 



pcre eum in nauim: & «atim nauis fuit '^!!^^:^::;:::^;^ 
' ad terram * quam ibant. Altera dic 



fimus ac velociiTimu-. 



d Ts4^t aifix 



' turba quxftabat trans marc,viditquia SjJ:^.;'^'?: 
nauicula alianon erat ibi nili vna , & ™t^;;,'j;C 



}alut trans mare,'] non Ifi- 
poA faiurarionis 
ilirrant, 6c aljx 
:oribus accc(I«*' 
U^ici poUct. 




quia 



Early European Books, Copyrighl ® 20 1 2 ProQuest liC. 
Images reproduced by courlesy of ihe Biblioleca Nazioni 
CFMAGL 2.6.551 



JOO EVANGEtlVM CAT.Yt. 

. nu n.»ic«.. quia non introiiTet ciim difcipulis ruis 

:lT;:rrcXa":':r "r:. klusin nauim,fcd foli difcipuheius ab- 
'^::^,^!:^:::;^'::;^:^ nClcnz: aUx vcr^ fuperucncrunt na- 
ri::r;,^i'r*V;i„,ciiigcb,n. ucsaTyberiade iuxta locum vbi man- 
*uu,«n»nci„a,„irac«iu.„coioc„ra. di,caucrant pancm/ crracia^^agenre Do-^^efj^ 

l<^t^:it::::'^. mino'. Cumcr^o vidiflectiuba quia 
rr'^t;?;:!^Tc.^^^ lc-fus non cfTct ibi/ncquc diliipulicius, 

*iuat«m fac^rcvid.ntut.feacibuiiiu alccndcriTnt 111 nauicu las^cs: vcncrut oa- 

-arcanam:quimiquirdii,n6erurit:Spi-. | T /~ i 5 IZt-^X^-*^ 

ntusfinarmu.iuantis.qucfiimsho- pnamaum quxrcntcs lcium. i.t cum 

nunis fkaus fccundum Dcum in fan- f • 

aiutcsciuftitiacommumcab.tvob.s. inucnii lcnt cum .rTans marcj oixcrunt ci, 

dtfiniuit proprium n;;num Forc eius ^.^001^ 011^^00 ilUC VCniltl? KGIpOn- \j 

Siiimiitfnduscfatabilloimegcmvc- i- • t r !• • A J' 

rum,quem cibarti vti nemopiarter dct CIS lClUS . & dlXlt 5 AmCn, amCn CUCO 
t.lium hominis Pctfis auctoruatc da- 1 . . . c • " J " /1 .T* 

repotcft.itanemofignarcpotmtprat- VCDIS * q^UarntlS lllC nOn GUia VldlltlS 11- 
tcr illum. &: qui hoc cil o paftus nort r 1 • 1 A * * 1 c 

Fucrjt,nonhabcG.tvitam.xternam:&: gna, lcd ouia manducattis cx pnnious.cc 

<IQi hunccibimn non dedcrit , non cfl y . ^_ . -4 

isquem cxpe^Vkri 5:in regcmfufcipi latUrOtl Citis. ^ OpCramUU 11011 Cl- 

opottuit . namquc vita .Tttrna.iDeo . • • r i • • • 

idatur,qiuvitaxternacft,per Fihum bum Qui pcrit.icd GUi pcrmanct iiivitam 

mquo vita cft. &: non poicitvita ^ier. T I ■* 11 • • 1 ? • 

racxal.oaccipi,yamafT.hoh9mi- ^tCmam • GUCm FlliUS JlOmUlis ^^011 
titj.quifignaius cft a Patre certo liglio . ^ ^ » 

vtidaturuscibumaratrcfignatum. vobis. Huuc cnim Patcr lr2;nauit Dcus* 

T VtoitretwiroperaDct?} Hocmtcrro- ^ 1 /- 

f?^'C^"'*'"^'T''TA'7^'^"'r! Dirxcrunt ergo ad cum , Q uid facie- ,.ryi 

Cprraminicibu, hocclt, ftudetepafcl ^ O ^ - j^y^ 

t^l,^-^^:^^ Ytoperemur opcra Dci.> Rc- 

^'pondit lcfus, & dixit cis.Hoccftopus ' "-'^ 
^:^:^:^:^^:^:^"''^ vt credavs in eum quem mifit ille. 
%<:::r:t::2^l::^:;;:::::^t '° Dixcruntergoci/quod ergo tufacis 
^^"'D^S/Kurv^^^^^^^^^^ fignum, vc vidcamus, & crcdamus tibL> 
t&:£^t^::. quidopcraris? Patresnollrimandu- 

ptum cft , Q ui crcdid.mus fecundtim ^^,,^,.,,.^,. .^^ ^,,^^^ : J^T C ' " 

Vration^nTv-rcutis-Dci Namq;harc caucr uHt 111 3 mia ui dclcrto : licut [criptu 

<idci pcrfeclio a Dco donatur iisqui D , J 1 J J * * 1 _ . 

creduntCuangcho rcgni. ficut fcriptii 

ciryrancm cie caio aeait cis iiianducarcr ^^«^'.'^.m 

eft: lufbiia Dci tn Euangeho reuela- 3 t r\I ^..^^ ' 1 f \ !• 

iiK exfidcmfidcm.u.d.Tidchoccfc. Uixit cigo cis iclus^ Amcu .amcii dico^';'"'»-^' 

dcrfdi modbnihilinreirigcbant.vtcx ^ 1 . Pr^ij.c.ii 

difputationcNicodcmiarguitur. VODIS ^'*f'^^-^*-^ 

h £itwdirgcf.uu ,i^nuM.] ^^^^^^ faturationis cxtet n? fignvrr. illud tanquar^ ccriiiTlmnmTui muncris tdtin 
ntum acc.pi quod ma.u, f.cu tu> Oportct cn.m ^l.qucm v„ar vfumfruau^ acc.pi ck co qui cxreaabatur i note 
^(?phcra,pcruidc atquc acccpeiunt paucj noancj: Mofcpancm dc cj;Io. * 



CAP.VI. SEC. lOHAN. JOl 

vobis/non Moyfcsdcciitvobis pancm ^^i^t "^«1 

T _ ^^,1^ J T) _ . J ^ 1 • quamur, panis illc, cuius non audlor. 

GC ccclo, ied Paicr mcus dat vobis pa- f!ramm;itcrMorr,Vuit,iioneutcc.T- 

nCm de CXlO VCrUm. PaniS Cnim dccclo.quivobispancmmumaHcrrei; 

Dcicll: c[m dc carlo cicfccndir, & dat VI» potc c]Ui ncquc mcorruptibilis cfler, 

1 »4 r^- 1 ncqucfaturarcitaponct.vtefuriieara- 

tam mUndO. *^ UlXClUnC Cr2;0 ad CUm, rhushomincsnonnncrvt;acMtam&: 
f-v ' f J 1 • " I mcorru. tibilitatcm conlcirct . Noa 

L/ominCjlcmpcr danoois pancm hunc. cmm mcarioconftfausfuitinecibus, 

jc • • ' 1 r T r • in carlo, inquam , iliO fupeiiori inccr- 

^9 Uixit autcm cis lcius >1:to lum panis ruptibih,quipr.TcipucDci fedcsdici. 

b • • 1 r • < tur. fed m caslo infciioti inaercliuc 

virnc: quivcnit ad mc, non clurict : & thcrcvbiros&pruina&caterafiuc, 

1 . . ^> . qux in fubhmi ficri drcuntur. Vcrus 

qui crcdit in mCjnon iitict vnquam. Fan,sdcc.Tiotft,qu.dcc.Tio datur* 

j < d 1 I • • 1 • • • i-n* Paiicmcoquiin ca:liicft:daturauura 

^ ScddlXlVOblSqUiaSC VldlltlS me,& pcreumqu»dccslovcnit.ramqmdc 

. %i ^ )-\. 1 f •! • fsrlovcrcdifcendcritpariis.nonpoteft 

nOn CredltlS. ^ VjmnC qUOd dat milll d.apan.sMolis ,niquc al.ashom n.s 

. . • • 1 pari's , fcd potiusdiccndus cftDcj pa- 

Patcr, ad mcvcnict: & cum quivcnitad nis;pan,sinquov,rtusDci,im6 ,pfc 

^ ... <8 • 1 r Deuseft.quidat vitam mundo, quara 

me, non cnciam foras. ^ quiadciccn- bononuiiuscuihomoianti.mru.po. 

. I r • 1 tcft darc. quippe vitam, ?d cft, 1 -eum, 

di de Qx\o , non vt raciam volunratcm ^'y^ ncquit :&hxc vita roa 

^ . ^ , ^ lolum ad vos pcrtinct : non enim cft 

mCam, lcd VolutatCm ciUSqui milltmC. vmgentilmgularirercoccfiaalusom.. 

y * ' X-. nibus negaia , ucut mannxdonuhiirj 

**• Hxc c(t\nim voluntasciusquimint [^amundoommpropofitacft.cmda- 

^ i b.tur voleni. tamen accipcre. 

me,Patris: vt omnc quod dcditmihi, ^J^::^t:2:^t^'. 
4ion pcrdam cx co / fcd rcfufcitemillud '^:^^:^:^^ 

in nouiffimo die. ^° Hxc eft " autcm* ■^:^^^-':;::^:^::;;::::::^ 

Evoluntas Patris mci,qui mifit me:\t ^^^^r^^^^^tlt^^^^^Z^Z 

_ J^*. /Zl; y-t-/^.-Jti- irt /ai-it-v-» hoc cibo, vt fiat mcmbrum mcum dc 

OmniSqUlVldCtnllUm,6CCrCdltmeUm, cn.bus,cirne&fpmtumcis,atquee.x 

hl 1^^.^^ Af<^ ^ C r «/^^ «-^r^i/Vi confequcii non indiecbit aliociboad 

abcat Vltam XtCrnam^&: CgOrelUlCl- v.tamxtemamcummchabeat. 

riKr» ^ rrt^mfmir»^ w*;] fccundilm poicn. 
p CaDO tiara virtuus Dci.illcnon Ctictiufti- 

«iam,quiafatureritcum itacrcdulcrit. « n n- j 

d loi*?. j Paulo ante dix . a vobis mc non quarri proptcr figna vifa, ou.bus Pater tcftatus cft me clle dona- 

lum in mund: vitam: 8c ciim n > (leniert) videntis.tamen non crcdjdiftis eum efie qui i vobis expe^an- 

dus cram Bc fufcipicndus: crc(' mc cflequi faturare poflcm vos panibus Sc pifcibus , atquc aiiix cibis 

•ut pcreunt, & non confcrunt . • . . ancntcm. lam crgo qui fim , quis obus, vr.de miflus , & ouam cfficax, 
dixi vobis;vr non caufcmini nondidum vobis fuiflc & cxpoiiium. c Omne ^ucdiUf.] Patcrdat nuhiom- 

nes crcdci^ics Sc obtcmperantcs pracepiis meix; ahos nondat.ncquc cflc vultfuorum promiflbrum.ompotcs^qui 
Hon creduni mih;: Id autem quod vcncnt ad me pcr hdem & obcd.cntiam , hbenter ego cxcipiam quodcunquc 
«apuifit, cuiufcunque gencris & nationi:, dummodo volumati l atrsobed.cns (ucr;t. 

f Vt < ' (^' ; cpi homincm admcvcniemem vnrutc l atns mei , & in mc manentcra,quippc 

^uem raftirmabam Sedoportct intelli^etcquid cft, darialiqucm a Patrcfiho : £ft infc- 

rereiii. m in vitc, ad fruflus Deograt:lfimo$ferendo . 

g Se^njuJater.nUui{mmutji',rno.j Mcmbra cnim non pcrdurtur.r dm fruuntur fpirini vit.r qui in Fiho eft; fcd con- 
fcruantur m corrorc i} fo virtutc capius, quia caput vita xterna cft j ita conlcruat mcmbra fua , vt nulla tcmpons 

4iU'Mt: ealirat,fedadnoui<IImum vfqucdiemfoucai.quodicfdius Patri fcfcoffcrctcumommbus 

»jcmL . taiis ad poflcflionem arrcrni rcgni. . 

h Vt c. . : f Fdtui».] non vifionc corporah, vt ncccflaria; fcd vifionc Ipiriiuali intra ammum rpiritumqufi 

4ium vidci Fihuni iugrcflum, & inhabiiantera-in lc pcr Spiritura fanftura fibi donatum ; bic cft qui admirar.da 



^Ot EVANGELIVM CAP.Vt. 

&vIuIficantevlfioj;ievidctTiliam, &lnccrcditineumfecundumpo:cntiamvirtuti$Dci. Is igitur qui fic videt 
Filium, habctvitan\jetcrnam ex propofitoac bcncficio Patris. 

xi.ufiT- ±n\r:c7;l:;ia„a,:^.b tabo eum in nouifiimo die. ' Mur- 
™ ^rl^SSi^iuanffS murabant crgo ludxi de illo, quia dixif- 
^:;:'::::^:^!^-":"—::: fet, Eoo fum panis • qui de cxlo dcfce'di: 
T::^^::^^:::^"''""''^''^"' & dicebant :-N6nnc hic cll IcCus fihus 

1» NemvpcuiivLnire udmeA Non mi- x r } ' ' 

roravobisnonintclligihancarcanam lolcph, CUIUS HOS nOUlinUS paiTCm OZ 
rationcm : namquc hacc Deum doclo- \ ^ ^ i 1 • ' I " 

tcmpoftuiat ad imciiigendum.opor- aiacL'cm?Qjjom odo cugo clicit nicrC^ia 

tctenim cfle in mceum qui hcc coqiii- j i 1 r l'^. 4-\ n T J' 

turus fit ; eflc autcm inmcnemo po- de CcXlo delcencli ? Keipondit er^o 

te/l,nifivirtute&ctficietiaratrismei: x r* ' 'ki }• * 

propriacnim virtutcquamuisvolens. lclUS ^ & dlXlt CIS , Nollte mUrmUrarC 



* vmus M j . 

R. 

Mat.i j.^.jj 



quanuis curicns , nemo hoc magnum 
& amplum locum obtinehit , ujfi in- inUlCClTlI 
dudus a Patre; tuncvidebit mc,tunc . ^ _ 
intclhgct quid fit cfie apudmc: lunc nill i t 

ille non cx fuo fiudio aut ingcuio, fed C T '' } • - H' 1 

cx Dcidonocognofcet hocmyfteric. ecTo reiulcitabo cuni ui nouiiiuno die 

&. crit vercdccibilis Dci,fiue doiftus a 4pT-./T /~ . . t . ^ 

Dco. Eft autem vcnive ad Chnrtu.par- 

ticipem fieri aiuin.x 2c human.-E natu- r-i .i . c ' 

r.TChriIhtanquainmembrum ipfius OmnCS dodlDlIcS Dci. ' Omuis Qui audl 
viuum. • \ rfc 11 

c omm qui a Patre.2 Quicun- i\it 2L Patfe . & didlcirwcnit ad me 

quefueru quiaPatrc audierit interion ^ ^ > «. «. ^ 



nemopoteft venireadme^ 
acer qui mifit me^ traxerit eum : & 

'fufcitaboe 

Elt fcriptum in Proplietis , Er erunt 



''m 4Mfc. 

G.S. 



i<!!^l!^, NonquiaPatremviditquirquam^ni. 
radm" ^ ^ Deo : hic vidit Patrem. 



<jue tueru qu 

auditu , & ilidicerit hoc m 
fatcbitur id fibi hoc modo cont 
nempe vcniendo ad me. ne 
<]uemquam doccbit Pater hoc 
randum arcanum 

me. Nemo enim viait vnqu , 

antequam viderct Fihum Qii vidit 1-^-^^ habct vitam a^tcmam 

Patremimmcdute , eft Fihusipfe, qui ^ «^^^.v-iijtiin 
cfta Deo fecundiim diuinitatem gtcr. nnnis vitSP 
nus cum illo : fccudiim humanitatem l 



^iat. II.. d^if 



vidK^qurPaf^/m. ' ^i^^cn dico vobis,qui credit in 

'^^ Ego fum 
Patrcs veftri manduca- 
e'd"'?a^rruum .T^p^yr h?ncV,a« "ctunt maua in deferto: & mormi funt. 
^i::^:^7^^Z^:::^l '°Hic eft panisdec^elodefcendcns: Vt 
^::::^^^^::^^::^ fiquis exipfomanducauerit,non moria- 
t:::^^':^:^:^:^::^ tur . ' ' Ego fum pams viuus , qui de 

cxlodefcendi.^Siquis manducaucrit ex 
Z7c hoc pane^viuetin a;ternum: Scpanis que 



iqui comp 
pos cft. naniquc iio fum par.u vit4. 
d Mortut jwit.'] Omncs moriui funt 
mortecorpori'^. veium de hac mortc 
non eft hoc loco lefu fermo 
moncanimx ,quamortui funtmulti 
cxiisquivcfcebantur mannaindefer- . . C^O 
to; tam enim impij & improbi.quam probi & pij vcfccbantur illocibo ; & tamen ftriptura docet multos f^/T* 
rcprobatos a Dco, atquccx confequcnti mortuos mortcanim.r . vnde aiguitur cibus illcnonattuliflc vitam f 
ritualcra,qu.atantamcorpusrcficicbaf,non animam. namquc Tub cxio confeaus crat . matcnacJemenrar 
tcrrcnaconftabat,vtica;tcraqua:infubliniifiunt. Animacxleftiseft.nontcrrena: ipiracul ' 




Um .Ttcrnam in mciplo habcns, & eam comcdcntibus'conu«il^icalc vllcns! "^*^"" vaicaics. E^o pvittvmm vi. 
g rmndMAHcnt,} /pitituaii aiquc cfficaci cibauoac & maaducaiioac. * 



CAP.VI. SEC. lOH AN. 305 

abO, CarO mCa Clt prO mUndl Vlta. communicaturus lum mundoomni. 
fPbr • • 1 T 1 • 1' • J' ncminiquenegaturus .volcnti comc- 

' Liti2;abant ergo ludci ad inuiccm,di- dcrc fccundum con/riium & pnrcr»- 

*i I • 1 • ptum'rairis;cani quicomcdcrit,viinm 

CCnteS ^ O UOmOdO pOtClt hlC nOblS Car- excipictmrcmca vittute&: eifidcm.a. 

^ — ' I j J N LnfiaLant.'] Altcrcabantur hircte» 

ncm luam' dare ad manducandum? fcnfuai. vcrboium (igmficat.cni.cijm 

. . • T r A J' exiftimarcntcainis nommeilludtan- 

DlXlt CraOClS lCiUS ^ AmCn. amcn dl- tumfigmlicari,quodadfcnfum&ad 
1 • c Pt. 1 • • taftum cognofci pcUit , cum tamen 

covobis, Nili manducaucntis carnem fcnfu&taduaccidcntiacainistjtiim 

... , . . ... . . . . ^ pcrcipianiur , non auicm fubftaniia 

Filii hominis,& biberitisciuslan2;uine, ipfacaiTis.quiabaccidcmibus&rc 

. . ^ . &: rationc dillin&uitur , maxime in 

non habebitis vitam 111 vobis. ^ Qtii corporc iuo vitaiink viuificantc icfu 

^ 1 •! • ^*'"'^ Cbrifti, in cuius lationihus cognolce- 

maaucat meam carncm, & bibit mcum discxaacfcnfus dcrtcit , & diakaic» 

j difciplina valdc laborat. 

faneuiiicm , habct vitam xtcrnam : & mjj^^^^^-^^^^^ -i vcre & reipi^ 

^5 " rP 1 • comcdentis carncm immaculatam K 

ego refufcitabo eum in nouiflmio die. ^-l"-ftf';:i,^rt„l"L''Ctt 
. 5' Caroenim mea' verc cft cibus:& lan- r,r&vi;;"Tr.?:^rr&r;n: 
auis mcus ver^ eft potus. quiman- f^'^::^ ^:;:^ 
ducat meamcarncm ,&bibitmcafan- 
suinem/in me manet , & ego in illo. ^riST&pu.t^Srr'- 
5^ Sicut mUk me viuens Patcr,& cgo vi- jJ^^l^^^^^^^^^^S^ 
uo propcer Patrem:&qui manducatme, f tT," Nontopu,auo„.a«t 
& ipfe viuecpropter me. ^'^Hic eft pa- tSja|=^^^^ 
nis qui dc cxlo defcendit.Non ficut ma- 

potuscffcftus, & millus i Dcoadcam 
1 /X..: /,«-..-1/1. iv^r^r rcm, atquc ad efficicntiam incortupti- 

ducaueruntoatrcs vcini manua-.oc iuul- b.htat.sfi ic vitx. cztcricibi, vt manna, 

r J ^ \r% non funt vcrccibi ; qui quan^ua alcre 

tUl lUnt.UUimandUCat nUnC panem^Vl- ponintviuemcm,tamcnnecv.mficarc 
59 Tj 1- • h- r pofllint, ncquc mortuum fufcitarc,nc- 

UCt 111 XtCrnUm. riXC aiXlL m lyiia- ^jucviuemi vitamprorogarc . Oportet 

, • ^ U ^° X/fnlri «iiim vfurum cibis aliisviucrc&: vita 

OOCradOCCnS.in CapnarnaUm. iViUlU vn.abas mhilcoUaturisautprofutu- 

O & !•-' j V • r ■ ^iv^rrir ris fed caro mca eft vcrc cibus vitx, 

er^O audictCS CX dllCipUllS C1US501XCIU.U^ ^^^1 mortuosviuificatinfpiruu&rvc- 
D ^ |-v ritatc; viuificatos confcruat.confcrua- 

p 2» UUIUS tos in viram .Ttcrnam tuetur. 

f Tnm.m^tt rEacfthuiusclbiacpotasvirtils «cefficacius, vtcomcdcntcs m fc conuertat & contineat ; atque 
t /«m*w<w«f.] tacitnumsciDia*.pvj 1« frt„^,„r arnue adco coniinctur: Sc cibus ipfc cum incorrupn- 



;nim potcft vita xtcrna fimul cum morte xterna cfle. Mortuos in ^^^"^ '^;;';;^^^^^ 
c,.dc^cnerunt^ g P^^^M^^^^^^^ 

mcmirationes,& hasillisanteponen5;atqucitatcltatuscitquiscuci .y^' i mvftcriumnon fuifli 

^uc cft ommbw^ rwgulispropofiumialuwm U vium,nc<iuu cxcufarc pollci tamum myltcnum non 
publicatuxp. 



304 EVANGELIVM CAP. VI. 

1 T>rmi^efff/,cfcrmo.]imo\ctMi,do. "Durus cfl: liic fcr m o , " &: ' q u is pocell: 

Arina putabanuaniiuahbus hoinint- J- ^ 6i c • ^ T T 

bus,quibusrpiruuai.anDucapiuntur. ciim audire? ScicHs autcm lcius a~ ^ 

fed ftulra vidcntui : femper cnim cji- \ P ' T ' J Vj 

ftunabantieruni metiibrat.m catn iii- pud lemcnplum Guia murmurarciit de 

teidMcerpcp.dum ac deuorandiimfo- j ] T • 1' • ]•• • ^tt 

rc;incu.uscarnenonputabamahq^a UOC ClilClpUU ClUS^dlXIt CIS , HOC VOS 

virtutcmmaioic'incfle,quJm mman- r 11^ 6i n °1 • - ^ , 

naillocelcbratifnmo cibofuiireintel- lCnndallZat? Sl CrOJO VldcqClS FlJlUm '^«/'^^ 'f 

lexerant, 3ppdla:oabatjtiquis/7*i« r/e i . . ^ i . 

hommis alccndcnrcm vbi erat pnus? 

b //ffvcjrc^ttit/fwr.'] HocvosoiTcn- 6? • • /i • • • 

d.t,qucd me clixenmpanemviuum bpUUtUS Clt qUl VlUlhcat : CarO nOll 

&milKimdcca:lo.;Deo, ctimexii i- / . * , , 

mct.s hiiu ciie lofcph ,&:Tiatu fciatis prodelt 0 uicouam . vcr Da quareoro locu- 

in mundo ex matte ;ita videor vobis r } r ^ 

txcx\ononAc':ccnM([c. s^cr^ov:dmtu tus lum voois . fpintus & vita fuHt. 

rn;t^i':mfZ'urp?.r^=fcc:^^^^^ ^^'^ ^^'">^ quidam exvobis , qui non 
<i,..g„ credunt.Sciebatenim abiniciolcfus qui 
ctS!r„i/:i"wi;o^^^^ "O" crcdentes ,& quls traditurus 

^^[t^^l!'^;^::^^!:::^^^^'^^. *^£cdiccbar,'Proptcreadi- 
fi::^!:^^;^^'^::;)^!^^^ xivobis^ quianemopotcllvenire ad rae, 
iirftjrirrSr*"';:;;^» "i^ ^"^"t ci datum a Patre meo. Ex 
?ri:"r„?i;:.;!r/v°LT^^^^^^^^^ hoc multi di/apulomm eius 'abierunc 

L'l2riiul?'r r-^""' If'^' ^ ambulabanc. 

crcderccupiunt lccundu potentia vir- 

Dixit crgo lefus ad duodccim / Nun- 

tutisDei:nilicrcdar,nonobtincbuth- riiii.-l xr^c- ,7.,!..:^ L* n ($8 ^ i- 

deifuxaugmemu; fed habeudaSuur. 4"^^ ^ VUlttS aOirC ? RcfpOndlt 

& fatiseftcxpofitioEuagclij vcrbiDci ^,.^^ C i.-.^^ T) • i l 

confirmatilignis &quadrantis cu ver ^^g^ Ci:>imOn T CtrUS, UOmine, ad GUCm Jl/^f i6- 

^^no^ufi:^:;^:;:^^^ ibimus ? verba vitx ^temx habes. & ^f:^ 

ingeniis humanis ioc oh.octur. vcrum Dc.do^^ q^fod non^rtutur m^fi^^^^^^^^ ^ 
moncm Domim, Sc crcdent.bus ohrrmpcrant.bu.l-mo ci. Etcnim humanui^md c nm ^ ^ ' "'^"^^"^^us ler- 
cdm non cnpi^l . rcf^mit atquc aucrfatur. Oportc ieitur DctVrTa Pnn-.^ mgcn.um myner.a hxc 

parat. elTl. debetis fidc ^ obedicntia. X^l 4r TcL T'"' ^?"' P'^^"''^^ 1"^ 

x>btincndi,4iuerfam ab eaquam Icfusdoccbat.^^W ncm .^^^^^^^ 

Pairem .U. non cognofccb^nt, nequc crcdchint . lur^ cnrp^ m n^.° \' "'^' ^'^^^^^ i ^l"'^"» 

veterisTcftameni'maiclUtem an?pluud n„ '^^^ ^«^''"^ ^"i^ari 

tcnaciflimos orfaidi. g Ec L non c^m lT^bLt^^^^^^ 'fciplmx prxcipue rudis & carnali, 

ct.IifbturinihiIominusfcco'afecuturosX^^^^^^^^^^^ 

labani ex fola veieris Icgis obferuatione atnue Phar.f^i ^ nr^?.VL ^ cattc rorum, qu. v.tam habcn pofle pu- 

f^^^^i^S:^^ vicam .tcrnam.verbaaucemdo. 

dignioraque hominum animis & fpirit.bus. qu^nrfum crtcra tll T' f ' ^"'^ '''""^ & nulchriora .nd.car, 
inde quo ad e/ficacitatem attinet & conftaaturpro.^^^^^^^^^ dodrma n^'; dodunmis. dicuntur. Dc! 

<lare qu* docenc, ncquccfficere in d.fc.puhs fuh • te autc^ cc.n^^^^ 'P^a contentorum , illi non polllint prx- 
ccam tum propterm.racula, c.m propterverbo um .TorumTrx^^^^^^ 

gm regn. cxiorum. tc fiUum Dei effi^acifnmu.n & vaCt.? re .p(^ c^^ ^«^""^ 
Voc nos habemus iam de te. vrpote qui ab initio rccunrf ru tcft^^^^ '"^'^ ^ prom.tti,. 



9 



I 



C M$. A'«v;.G, 
*viui t MS. 



^ dc luda 

MS.S. 

♦ Scariotii 

5. 



*auicm Ms. 

B..G. 

J Galil.Ta 1 

MS C S. 

*ludxa i 

US.C.S. 



•crgo M». 



CAP.VII. SEC. lOHAN. 305 

iios"credimus'& co^nouimus qiiia ta JogS^h^^t^ 

cs Chiillus filius Dcr. Rcfpondir ^Sl^i^ljS/lT.^^^^ 

cis icius, iNonnc cto vos auoaecun cie- vcTitatis, & alios doccre , &: huius^do- 

. <?r J'^L T ~ /l^ diinxfruiluiincfoirc.& tamcn vnua 

gl:&: CX VODIS VnUS diaboiUS Clt? cxvobi..taclca.sinmmiftcnumdo. 
71 PNI^^L^^^ \N T J 'r- ^ \\ tT <ir:nx mcc cf> Jia. olus.qiiicahimnia- 

Uiccbat autcm ^ludam Sunonis K- lur , & ffaujcm doium.iuc mo:auc 

— , * 1 • ' ^ I- mihi; tantum abclt vt crtdar. Nc cxi- 

carioiem ; nicenuii crattradituru^cum^ ftiincusyosomiicsKicmcognorccrc& 
cum cnctvnusexduodccim. 



CAP. VII, 



imcusyos > 
crcdcie : quanrjuam cnim omncs cgo 
docco. non tam:n omncs .ioccri a rac 
viiltis . Mac orationc & auftontarem 
fuam confirmabat Icfus , Sc dif ipuios 



f 4> T r '^^/^l- ad timorcm Dci liottaLatiir, & prodi- 

nXC ambUlabat lCllLS in Cjall' torem futurum .labonumcomihuia 



Ixam^ non cnim volebat in''Iud<^*ani 



, reuocarc ftudcb.it. 

c A P Y I I. 

bl • 1 T 1 • * uffwpfjirt.] Tjbernaculorum fefiij, 

ularc : quia quxrcbant cum ludxi quodpcr hcubmadam mt gum rc. 

r 1 • • colcbatur memoria vagatioms Ifrac- 

mtcrncerc. brat autcm in proxuno luarum in lohtudmc.ci ociconiiho 

dlCS tclluS ludxOrUm/ScCnOpCvria. h ''flarm em.] propinqui&confan- 

t • W > 1 b , - ^ . guinei. 

^ iJixerunt autcm adcum rratrcs cius, c vt&difdpuutw.^ ij qui tuamdo- 

I • 1 • T 1 c ftrii:ain fcquuntur,aut qui piobant & 

Tranll hmC.&VadC m ludXam, Vt& lauaant,po(nntco:iHrnuri &pa!am 
|.^.|. ... fatcnfcclledilcipulostuos.poltqiiara 

dilcipuii tuividcant opcratuaque racis. auaoritatctibicxfaa.s tu.s apudiu- 

.j*- . . *| - dxa.n iniUa Icrololymorum lucc c6- 

NcmO qUippC in OCCUltO qUld raClt, P«raucris mmc tumanguhsvcrfans.. 

I ti rr r I r ' &: viscolhgcrc facrrcdifcjpuloido- 

& qUarrit iplC in paiam Cfle . 11 hXC raClS, ^nnxtuT.au.nunquam fcfeapcricnt, 
11 r doncctc videantmanifcftummudo. 

manifcita tcipfum mundo. ^ Nequc^ A>;;;.w;]N^'moqu.qutratno- 

r l mcn (uum publice a: palam cclcbra- 

enim fratrcs cius crcdcbant in eum. rc,faciunoccuhocaqiubu.scdebrita- 

^ . tem hbiparurc potclt: ii hxcfacis vt in 

^Dicit cr^::o cis Icfus , Tcmous meum ^"^^^*^,^-^^;;"'^*^'^'^^"^'"'^'^'^''^^^^^^ 

' 1 tc mundo. hoc igitur agc. 

nondum aduenic : tempus autcm veftrCi ;J;?rdri;™fl^S,fta"S;i 
fcmpcr cl\ paratu. ' ' Non potell mun- f,';^».' viri^umr^l^oSDci 
dusodiabvos. mc autcm odic,quia c r,&t=r«::ngro^^^^ 

irtutc valcrc , &: poflc nomc ali- 



» autcm 0. 
•nondum j 
Ms.cs. 
^afccndam 
»*sq. 



gotcftimonium pcrhibco de illo quod ^llo^ircompararca-uttaiccu.dvci- 
opcra eius mala funt. ' Vos afcenditc ^^^^^^M^f—tl^O:^ 
'ad diem fcftQ hunc.cgo* ^\ion "afccdo^ Z^r:;^'^::^:^—^;. 

1 vtabfcnsabiprorumconfpeau & con 
P 3 fuctudinc pirirct ,quam viintcripfos 

latros, & curam ipfis & laborcm & pcriculum etiam afFcrret:huiufmodi hominum cogitationcs &: conlilia funt, 
ideo hocilh diccbaat, non ipfl, fcd libiipfi» confulcntcs & profpicicntcs; nou linccro.icd infcnfo anin o h.-vc mo- 
ncbant. f reWj^^iwwfMw.] A]lud.tadnomemp^a,quotcmpliac fcftorum cclcbratio fignificabatur. 
g NonpoteTl rrmiidiito,liJfevoi.^ Vos cxiftimatis apcrtam vobis cfle p-rpctuo viam cundi & rcdeundi , quoda ' 
mundiinuidialibcrifitis,mihiclaufam,vtpotccuiinuidia mundi cxatata fit : ita cft mcodio hab.^ri mimdo, noi^- 
mca, fcd milndi ipfius culpa, qui non vult doccri ad fuam falutcm , fed operafuanialaiucti VUJt & prOPa^Vi 
^ liidiojtfeitmijmcl i^g modo dciuucuin, <2uo vos dciiaiuj ^ colicis. 



MS. 



306 EVAN(3£LIVM CAP.VIl, 

.N,«.M.?oeoruquibcnefcnt!cb5tad dieni fcftum illum : quia mcumg 

c^is^t^^::!^^^^ ' Hxc 

:^:ai^:;^rilr rcl^^ cum dixinet, ipk manfit in Galilxa. 
b^TJrf.'^ ^;:;;;^^^^^:^^ Vtautem af;:enderunt fVatres cius,tuc 

facras , aa EuangcU; rauoncn. ,n.cr- jpfe afcCndlt ad dlCm fcftum^nOn ma» 

krmo t^^ftlL^^^u^^nt^^^^^ nlfcftc , fcd quafi iu Occulto. ludxi 

xnai>o comparatam ciTc • ncoue cam 1 ^ • J' C^fl^ Qr J« 

aoccomconencandi aut ampl.ficadi Ct^O QUXrebant CUm Ul CllC tCltO , OC 01- 
cauia. cft planc ciiuinado(flnnaa Dco l-^TTl-rL-IIx ilT ^ J^"^ 1 

profcda , cuius mmiuer & intcrprcs cebat^Vbi clt ille? ht mutmur mul- 

ef^^ofum. ItL^quc quidquid docco.cx > . 1 1 • 1 

j)cocft,3quo miflusfumaddoccn- tus ctat ui tutba de co. Uuiaam cmm 

dum. Deus autcm doccrc potcftquos 1 . t T^" ' * ].. 

vuit; ctiam non difccntcs apud ho- clicebant . O uia bonus clt . Alii autcm 

tnmcs m fcholis & fynagogis. Cilm' 1.1 -fcrT" r l r 1 • T 

ergomcprofitcarabaiomiflum.pro. cllCebant . Non . iCQ lcdUClt tUtbaS. 
iitcor ctiam ab illo mcaudiiflcqux ji i-^y 1 1 1 1 

ioquor,acccpiflcquc vobis c^cponcn- > Ncmo tamcn Dalam ioquebatur dc 

da . & quoniam diuina plant cft, vt , * 14. r 

cognorcaturandDcoflt,oportctfa- il Jo, proDtcr mctum ludxorum . ^ lam 

ccrc vOluntatem cius a mecxpofltam, i - r n 1 r 

cuiusfumma confiftitinfidc&pcrni- autcm dic fcfto m ediantc.arccndit Iclus 

tcntia pietatjsque cxcrcitatione . hoc . b 1 1 

«X"";,^ffi;r ft^e";:a?4t templum, 6c doccbar. ' ^ Et mira- 
l^^^^iZ^^Z:::;, banturlud^i ,dicentcs,Quomodo hic 
"";t\r:;;e."vc^;S\"frvK licei'^^ fcit , chm non didiccrlt? ' ' Re- 
^''t^lt:!^^ pofl„io.i arp.. fponditeis Icfus, & dixit /Mea dodrina 
rbrn^^uc^^iot^&prt- "on eftinea.fed eius quimifit me. 
«laSri^Ll^utu^^ Siquis voluerit voluntatem eiusface- 

2;™ rpopXrrpLTu^';:^- re: cognofcctde do<arina,vtrum ex Deo 
rr^J; r,/d!ftir ^;;:^^^':':^ fit , an ego a meipfo loquar, ' ' ' Qui a 
tr;:;S':reT;T,r&?:z;femetip^ loqukur, gloriam propriam 

altcrius, illuma quo miftuscftprTdi- ^,, ^,,: ^,,^^:^ 1 

cat.iiihisvoiiantatcmauaontatcmqucquxrit.qui autcm quxtit glotiam cms 

procurai,dc fc niHil , de illo omnia ^,, • : L" /L « • • n • 

fummaScoptima confirmarc ftudct. qUl mUlt CUm , lllC VCraX Clt^ & miuftl- 

quidquid ab illo acccpcnt , fiuc du- 

rum liuc placidu, cxponit. Qui vcro a tia IVi 

fc loquitur r um glona fuam quarnt.ca untiim profert qu« grata & plaufibilia vulgo & popularia effc exiftimat 
ncmmcm habcrc vult aducrfanum; glorix cnim lu* confuht, Ego vcro contra multa di?o Vob.s apcrte cognita 

cx volunatc Dc^ qua: dura v.dcmur vobis. ca,fi gloriam mcam quxrercm amb,tiose\ ci.fllmularcm profcaf vt 
potc g onar mcar .nipcd.mcnta futura apijd vos. ^^uod fi quis cx alterius mandato dura d.cat , habcndus cft' vd 

rax & fimplcxacfidcl.snunt.us vuvcreeft : &aoncftrcprchcndcndus tanquam iniuftus & m.u.ius fed yr 

probus & .uftus nunt.us proba.idus. atq.ic adco mandat. ili.us alpcrita. ad iplim auftorcm , non ad miniftrum 

cft rcfcrcnda. V.dctc vos an Dcum rcprchcndcrc ,urc poflitis: mc ccrtc iniuftc' rcprchenditis qui n^Si min? 

Arum mc profitcor, mandat, vcftns monbus quidcm aducrfi, atquc idco parum vobis grat qu aX vo ^ulti; 

6^a.it.squam Dcus,ubcat:obcamrcmm.h. mfcnfi cft.s. dcbclctis ctiam mfcnfi & inuidi\c nu3 cfl^ in 

l^ofi:-m,qu.ded,tvoh.s cgcm;iquafcmpcraccufam.ni,t.ungimini 8c molcftamini , vtpotc caraemoexvi 

b.s lcgcm facat. fed fi .Ilum non rcprehcnd.tis , quamu.s dur^vobis Icg.s mmiftrum , im6 vt prrhctam D^i^ 




tr 14.«- 1 



CAP.VIT. SEC. lOHAN. ^ 3O7 

tia in illo non elt. Nonne Moyles de- tanquam icgis vioiatorem , cum ro» 

\' 1 • 1 fi \ ' C ' ipfi lciicm non obreruciis . miramini, 

ait vobis leoem : & nemoex vobis racit in.|u.im. &:icgisviciatoremcflcciici- 

110 /-^ • 1 ... p tis , proptcr T//7r.'WpfM5 quod fabbatho 

co;em? Quidmequxritis mtcince- fcd.vidcamusaut-m aAopusaiudcx 

' - ' - --'^ - '^-'-'-—hum violatur. 

Molcs votis tra» 
tum &: ma!:da- 
tum.non tancjn.im pixcoptum abipfo 
acccptum cx Dco , aiquc intcrpr.TCC' 



JL€Mir.ii.rt.j 

D 



Ptut.i.t.iC 



*At^ui MS. 



*i t\ r 1- ' 1 1 • • f->. •* iisfint.quibus fabbail 

re? Rclpondit turba, & dixit, Dasmoniu b Nonqu:a,xM.yjc.] 

11 . , . didit circuncifionis ri 

labcsrquis te quornc interhcerc 

±1 r l'T*r o V - • *\7 acccptum cx Uco , aiciuc mtcrpr.Tcc-' 

KelpOndlt leiUS .& dlXlt CIS., VnUm ptalcgisrcponcndum^lcdtanquamd 
A . . • • 11 r» parribusfais acccptum, obferuanduni 

opus rcci ; &: omnes miramini. r ro- vobispropofuit. uic cnmiacceperat i 

^ ^ II- !• • •r painbus luis, patrcs .nb Abrahaiuo,A- 

pterCa MoylCS dcait VOblS CirCUnClliO- br.nhamus tradmu acccpidc a Dco. 
A lj . qindquidfir.circunciiio noncftcx lcg« 

ncm: (non quia exMovteeltJedexpa- Mons.rcdanteicgemcft.ex-icgegmc- • 

^ •-11 1 • • 1- • 1 risvcftriacfamiharum Abrab.T:»: ta- 

tlibusj SC in labbatho cirCUnCldltlS hO- mcnqmaaUeoaudrore proficifci di- 
. . . citur, obfcruaturrcligiosc , adeo vt m 

mincm. Si circuncilioncm accjpit '^bkithoctiam fiat:&t.imcnfabba- 

A ihi k-xnoafoluitur ,cum (itopus du- 
homoin ubbathO . Vt nOn loluatUrlCX nus & non nimmm dmans.^lirtu.li- 
^ ^ opcre . Icindcrecnimgiadio opus tra- 

Moyfi : mihi indignamini quia totu ho- ^^^^r^..n.^^n^ 
minem fanG f cci m fabbatho ? ' No- Z^.X^Z^^^^^^^^r^l^^t 
liteiudicare fccundum hicicm -.fcd lu- 'Z^^l^t^^';:^.'^!::':^ 
ftum iudicium ludicite. Dicebant 
ergo quidam cx Icrofolymis , Nonne hic f^lZ^^rl^^^^^cJ^ 

eft quem quxrunt interficere ? " Et ^;;';::^^:^::::^'^:^::^ 

ecce, t^alam loquitur , & nihil ei dicunt. Z^^f:^;;:!^'^^''""''" 
unquid veie cognouciunt puncipes „oaioautg,anapc.fonarum,quibu. 
quiahiceftChriftus? Sed-^huncfci- :^i«\r<^';:Lr^^^^^^^^ 
mus vnde fit:Chriftus autem cumvc- '^^J^^^Z^^TH^:^ 
nerirjnemofcitvnde fit. Clamabat 

T r • 1 J^^^»-.„ 5lr GaIil.Tum cx Nazarcth ; inicllcximu* 

CraO IcfUS m tCmplodOCCnS,OCalCenS, dcciuspatrc&:matrc:dcCbr.fto..u- 
4 __P r ' • n } r r Q^X,^'.^ tcm ncfcimusaliquidcerti, quo patrc, 

Et melCltlS^&Vnde lim iatlS..CX ame- auamatrcfitonturus,ouo locopro- 

it-\(ri Qi^urus. m.ignum cnim ahquidaibi- 
ipiO tramur , &c nunc nobis ignotum de 
flliusaduenru,loco,parcntibos,&:patr!a.Anim|ducrtendum cft hanc orationcm non cflc Scri^arum & Phari- 
foo^um aut Pnncipum. qu, cognofccrc mclius pTflcnt has priuatas rat.oncs loci & patnar Chr.ft. arquc parcn- 
tum; fcd cfl-c quorundam hom.num tantum Icrofolymitanorum. non omn.ir.nrquc doaorum, vt fcrmo .pfc .n- 
<l.cat vcrum b - • ' j.uic illc rumor co t^porc fparfus.quo Magi adoratur. rc« lud.Torum Icrulalc ve- 
rcrarit,nonon um vbi Chriftus naftcrctur: &: fi maximc ca ratioquibufdam noia fucrat , non 

(an.cn omnibu. 
inagi a: folcnt. 

fciatis vndc fim , tamen iudiatis profitcntem nrc > 
<!crem, vtpote notum vobis 
ccrum tribum aut patriam 

auo n.hil vcl .n n.cam caufam, vc. acuicnu» ca... w^n. ..«."..^t-v......... -"• ]..• - ^ ^ nriuatus cflei». 



um vbiChriftus naftcrctur: &: h maximc ca ratioquinuiaam noia iucrai,nuu 
. 'fxcidiflc c vulgi racntc poft annum iam trigcfimum. vt pler.xqucres et.am 
e ktmei^itu 1 Hocmagis .id vcntaiem legat.onis mca: facit ,q.u6d cum mc nouer.iis, tc 
. indiatis profitcntcm mc cflc miflum a Dco : quod fi verum non cflct , profiicr. non au., 
s «c qui hac partc nih.l fimulcm aut difnmulem. quod fi omnino ignotus cflcm, neque 
i'aut/amiharnapudvoshabcrcm, fufpicio cflc ?^^^'^^^^''' ''^'^'''''^''TnT f^^ ^ 
fam, vcl aducrfus cam ccrt. fta.ucrc poflb.i... Itaq, vt homonotuj ^'''^;!'''^''^^^^^^^' 



JOS EVANGELIVM CAP.VII. 

tini aotu» vobis atquc flm,vfnircm profr fius me cflc Irgatum Dci ,a n-cipro trcociue corfilio moms, & tion Dd 
iufTu . aH^.rnio .autim cum d quo miiTus lum, clTc verum auftorcm mcx lcgationis, &: vobis ij;notum. \ t vos di- 
citis Chriftum nclcui a vobis \ ndc fit.cgo ukn. Uim , & \obisKOtus ^ ihnotus vndc fim. namnenio v:dit Dcu, 
autillumap-Ttiflimtcognouit. &: multo minus cognorcuntqui non<rcdum. vosnon crcditjs, &: idco nclcitis 4 
«juo millUs fucnm. ti tAmcnille fc mifTurum pradiAcrai Chnrtum iuum: & verus iara cft , cjuia piomifu.n) pr«- 
Ihtii, ab coquc miflum me prcfiteor : nam i\ tgo negaucro l\oc , cro mcndax , vt vos rftis ;qui cum me nou mi$ 
cx gcncrc Dauia, atque adco inftrudum miipatiibiisqua:in de.cnptionc Chrifti vrrrindicaca: erant,tan.cn nfhr- 
mausncfcitc vnciefiiii;ciimha:cqu.Tdmcaguntur,a Dco profcaa eilcmanifeltum fit ,remipram arftimantibus. 
A^qui limplicita.sha:cqi>acgo apcrtc pronuntio ac dico qui' fim, &: a quo mifliis, probare poccli vrritatcm: nara 
pronuntio me cogr okcrc Dtum , & ab illohabcrc id ouod lum , tc abcodcm me cflc milfum. Vos autcm quiA 
mendacium &: failitat^m an.atis, omiiiaignoiatis,& docen non cupitis. itaque ncc nv fcitisvnde raifllis lim Eu- 
angthj legatus, quia nefcirc vuhis, ncquc iUum a quo nyflus funi fcitis ; namquc vcftro ingenio ccgaofccic noa 
poielhsi &: fe vobisnotum faccrcvoIcntcm,repclliiis. 

ipfo non vcni,fed efl: verus qui mifitmc, 

L;"»'::»^^^^^»" qucm vos ncfcitis. Ego fcio cum: 
&3;^Sifit«Z; quia ab ipfo fum , & ipfe me mifit. 
fS^sC^ri&^S: '°Qu.Trcbant ergo cura apprehenderc: £ 

ncte dcindc ablbhiia cxpeditionc, cu- o 'r* * *]l 

iusraulalumm.flus,adeumrcdircm. &nemOmilltin lllum llianUS ,^111^ ^0^- 
Itaqueaiihuc lupcreftaliquantu tcm- j I • li -rx 1 

Foris.quommiuaaimmcuapudvos diim veiierat hora cius . ^ De turba 

excquar : deinde ibo :d eum qui mifit i . i. t . 1 • 

nic;prxter cuius confiiium & proui- auteiii multi creaiclcrunt in eum ^ & di- 

dcntKim , atque pr.xfcriptamiationem i I • D N • • I 

nihiifatiamauipati:,r.Qu6dvcr6n6 ccDant, Cnriltus cum vcneri t . 11 unquid 

citius abram,nonc(lex vobis, quiiam i C ' \ \ • r - 

mefubiatumcmediocupcrctisjfedcx dIu Ta iJ ^iia raciet Quam qux hic racit? 

confilio Dei, in vcflram lalutcm.Quod 1, * j- »^1 -r • I 

tcmpusybicxaaumfucrit,iboad'eum Audicrunt PhariiCEi turDaiTi murmu- 

qui mifit mc,prraAo ncgotio mco J •11 I - r 

cxiUius voiuntate&coniiiic&qui rantcm dc illo H^^c r&miierunt princi- 

mepra:fcntcm vltro oblaium vobis *onl 'C • ••n i 

fprciiiihs&repuhms, qu;trctis poflca pcs oc Pharilari miniltios vt apprehen- *^*<^«rdo?t 

ine, ccnoninucnictis. lepcllcminina- ir i ms.c.s* 

qucaratremcoiuii^iudicantevtpote derentcum. Dixit ctso cis Iefus/Aa« 

^uioppcrtunum tcmpusS: oblatuab , t> ^ * 

iiiobcncficiumrcieccritis huc modicum tcm Dus voDifcum fum: 

t> EtvbtegefuKj.} Apud Patrera ero f c ia. 

Tcgnans.&rcgaum ccmrnuDicansiis & Vado 30 CUm qui 1116 mifit. OUX- Inf.iUU 

qui mc rcccpeiint : & i vobis lam ab- i 

nli^nTrl^Jfp!'/'^"^^'^^'''"^ ^c^is ^ non inuenictis : & vbi ecro 

nignitati Pairis mcifaaa.Ti.Vos autem ▼ vi^v^ 

r^:^:^^:!:^::!'^:::^ "^" poteftis venirc. » ^ oixc- 
rx:„T?,""t;r,:rnfiLcrvf„™ ^^""^ ^rgo lud^i ad fcmetipfos , Qu6 hic 

Jl^^rNtt^^fpSt: "i^^^ eft,quia non inuenicmus cum? 
^it^^':::;:^:^:^ nunquid in difpcrfionem Gentium itu- 
r'"»:?^^.v„<(..:vi,taoftfto iuscfl:,&dodlurusGcntes? '*Quisefl: 

hcbdomadarltabcrnaculorum , quod Ui^f^ri-t^r^ ^,-,^*^ J:,,:- • — 

vnumcxanni touus ccicbcrr.mts fab- niciermo qucm dixit 3 Ouxrctis me . & 

fcathiserat. magnacjucpopuhfrcquc- i-,^,., • n, 1 * P 

tiacg!cb:.turdie.viiieoaiui. finguhs 1^011 inucnietis : oc VDilum coQ. vos non 

gcftiti'us wmu UlumquiaViVdicitur; ^^^^n.- .^. ly €j . 

&c accian.cnubus . Hofi.igna : c]ua ac- potcms veniic? ui nouiliimo autcm 
ii-"""'''"'^'"''"°''''-<liemagno fcftiuitatis ftabatlefus , &z...,./.^ 

clamabat^ 



*i#c/. 1.^.1 8 



micur 



CAP.Vn. SEC. lOHAN. J05 

clvimabat, diccns, Si quis litit^ veniat ad vcniatadmcpei fiacm&obea.dnaii» 

1 .1 ? S 1" ' ' C Euangclij , pr.Tccptis & monitis cxhi- 

& blbat. K}\M CrCdlt in mC ^ ll- buam: & bibataquam ralutis.cxdmi. 

d. . r . 4 r\ . 1 ^ • no bcncficiocninibiis ad me vcmcn* 

iciticnptura, Hummadevccreeius tibusobiatara. 

. / T 1 j- • b i^««tT«/rf ww.] fidc viuailla qU« 

UentaqUX VIUX. ( HOCaUtCm dlXlt abiiscxieuurquibuspiopiialaluscx. 

- . . * j pctitur curaiur. 

dc Spiricu qucm accepturierant credcn- c 6^^««^/^^^«^.] omncsfiticntc» 

*e 1 • r * * vcnitc ad aquas , hauritf bibiic aBf- 

tes m cum. nondumenimerat bpiritus qucargemo.&iabrqucvUacommuta. 

^^^1 y • T r 1 I* tione vinum &: lac. 

datus : quia iclus nondum crat glon- a Fttimwadcicutrc /«^«r ] Habe- 

.1] I \ bit inlcipfo fbntcm virx, falutis ac iu- 

ncatus.) Ex ilia erc^o turbacum au- ftuix,iiavt mois iihnondommctur. 

' 11 T T* concupifcentia mila mortisma 

diilent nos lermones eius, dicebant^Hic 
cll vere prophcta. Alij dicebant,Hic 
eftChrirtus .^Qiiidam autem dicebant, 
Nunquid a GahLxa venit Chriftus? 
^*" Nonne fcripturadicit jquiaexfemine 
DauidAdeBech-lehemcaftellovbierat 
Dauid , venit Chriftus ? Diflenfio f ^tr.ril^r;.7 a^^^^ 
icaque f^da eftmturbaproptercum. Jtt^^^^^lLltm^mixm^^^^ 

Quidam autem ex ipfis volebant ap- ^^^r''^' ^""«^ ^ 
prehcndere eum : fcd nemo mifit fuper 
cum manus. Venerunt ergo miniftri 
ad Pontifices & Pharifxos. Et dixerunt 
cis ilh : Quarc non adduxiftis illum? 

Refponderunt miniftin^Nunquam fic 
locutus eft homo , ficut hic homo\ 

Rcfponderuntergo eis Pharifxi,Nun- 
quid & vos feduai cftis? Nunquid 
cx principibus aUquiscrediditineij, aut |,,oganS-a^nt^ 

f^I T • X A9 i r A f,.fU-i U-nr n\l tix. mflatis homincs. lluiulmodi fen- 

exPhanfxis ? Med turDanaccquxno ^.nl.adcpopuiotcrrx frcquenscftm 



DicftMS. 
c. 



ter; ncque mortuaopcra (aciat.red vi- 
uctia &: Deo grata pToptcr inhabitan- 
tis Spiritus laudi virtutcm & cfticaci- 
tattm. 

e NoiiJnm enhn SpiritMifimfftu.l Spifi* 
tus fan£lusiuftificationis& rcgcncra- 
ticnis non datus fuit in pofleffionis rc- 
gni pignus 5c arrhabone antc mortcm 
&: rcfurrcftioncm Iclu. qu5quam Spi- 
ruus fandus miniUcrij & audlociiaiis 
multis anteadatus fucrit .varixcnim 
funt efficicntix in hoininum animi* 



b illit 



Deu. X7 b.l 



nouit le^icm •maledi£li funt. ^ Dixit ^ ^,„uimditxmpra.iLf:x<\ux 

1 -H •'^ -••^ ris &:falUsptoph«islaia«'ft in E 

Nicodcmusadcos.ille quivenitaaeum .onoin.o.ncm.ncmvtfaifumpr 

' . r» 5 I ^ XT r^^mnari vult . nifi cocniia cai 

noae,quivnuscratcxipiis: Mun- 
quid lex noftra iudicat hominem : nifi „ •-• •,e,poiii.on» 

J 11/- ' \A quiprophctiam ptofatctuctxpouiionc 

pri^ audicrit ab ipfo cognoucnt quia & ^ucmonc 

faciat? 



•pcj - , 

Gamaia uuc cxpofitionc Mifnaioth. 
h T^ivuiiud lex nofira.1 Lex qux dc vc- 
Deutc- 
:ophc- 

ti damnarivult , nifi cogniia caula cx 
iUius ipfius tum fcrmonibus lu aflio- 
nibus. nam prophctix ratio ludicanda 
non pctitur cx tcft.bus .fcdcx .pfiu» 



310 EVANGELIVM CAi . .i-- 

faciat? Refpondeiunt, & dixerunt ei, 
Lv^Jrfo^^^^tr-n^LTi^^^^^^^^^ & tu Galilxuses?Scrutare*,:^^">- 

'::So:.:^''lj;;i!::r^m^ & vide quia aGalilcapropheta nonYur- 

git'. Et rcuerfi funt vnufquifque m 

niarc audcamus.nain quaquam ntir.o J-^,^-,,,,^^ /nn^-» 

iudiraauscllfalfuspropluta.non au- aOlilUin lU alU. 

diius & oainniaius ; unun ncnioeft /-« a t> 

cxcipicrdusoninmo prophci.x noini- . C« A P". V I I I'» 

ne, liuc fahl fiue vcri, qui Galil.xus flt; •wT' T ^ ' ' /-"^l* « 

quandonullum Gahlamm pi opheram TtlUS aUtCm pCrreXltin 11100^0111 OllUe- A 

aut fuiflc.aut fore c;£ fcripturis accepi- JL • ^.a „ j l i • a • 

mus. Itaque non de vcrltatc aut taifi- tl: & ClliUCUlO LtCrUm VCUlt 111 tCUl- 

tateprophetia: , fcd.de ipfocti.iin pro- i . 1 A • i 

phctacnomineiudic.unob.scft. quod plum , & OllllllS pOpUlUS VClllt ad CUlll, 

non eft , ncquc verum , neque fallum \y f \ i i " A 1 1 

eft. Pcflimum genus argumemandta ^ ledCllS dOCCbat COS. ' AddUCUllt aU- 

principibus vlurpabatur hoc Ipco,, cx ^ .. , r • l- • i I 

ncgatmoprxteruo. tcm S ctj Dx & .Phanl^i mulicrc 111 adul' 

a .r..7 J.; LnerUfmexequendr ^^^'^^ dcprehciifam : & Ibtucrunt cam m 

&: fah -1 - - 

ftudio. 



fau,m hon>m>bus annuut,4Bcix medio, & dixetunt ci, Magiftet , h^EC 
Lnlfn~u;L';u^.rfe dcprchcTa cft in adulcerio. 

^;^;:^:::::^^:^'^::!:^ ' hi lcge autem Moyles mandauic nobis --o 
c'°w!.*^f .Z;nXf :r;.i,u, huiulmodi lapidaic. Tu ergo quid dicis? 
1!;;"^;.:!:;:" ' Hoc autcm diccbanc^ccntanres eum: .vt 
iSr^cV^XltpLt poiTcnt accufarc eura:Iefus autem incli- 

<are: fiaudiicnt condcmn.intem cura ^ ,^ J^^..f ^ * J' ' r '\ l 

^afusmilcrabihscflct faminarjcru- J^l^^lS lC dCOllUm 5 diaitO lCnbCDat IH 

dcliiatis nomine apud plebcm dil^a- ^V^..*.»* 7' /'^ ^ C • 

mare ftudcbani ; fi vcrojjt>fol-aenten»,- ^^*- 

ra.i, ' v^um erao pcricucrarcntin- - 

accufarcnt vt adulttxiorum dp^cn.ore. ... ' i • • • >> 

non roliim pcccaiorii'.ivamicum,atq<je 

tcriogantcs eum : crcxit lc , 5c dixit cis. ' 

adeovtMola.cx lcrjsfontcmptorcm ^ ^ /1 P • • n^I^' j. 

&vioiatorcn^,p.;rcipue inmd.c.ah- iine pcccato clt veltium . primus 



bys pracceptis ,aiic qui^bus refpubhca 

rcftc gubcrnari non poieft . 1 11 

fefe c:us 
cogitauonc 

■t.^- ..K.»m...c«,u,oLsprodua... u.ft„ i. « 



e, r'guoym'./vt.«rmu.] velut al;cd ngctis , 8c tcntatiorem illoruna diffimulans atque diiierens • ac i 

nuxftioms ncn lud.cem arburumvc cflr inaicans : nccno^ .llosMIb tiiinmulat.onc a ten andi vlter^ 

a4 lin .pforura cogrit.onem re, dc qua a;;cbatur, ;eft.,mat,oncm traduccrc curans ^ 




311 



•cerriMs. c. 

*hzc MSCJ. 



a Ms c.s. 



B 

tM.i.h.s 
* ambulabit 



CAP.VIIT. S EC. lOH AN. 

in illam lapidcm mitcac. ' 'Et icerum fnilbt^Tr^s^S.a"^^^^^^^^ 
inclmans , fcrihcbac m ^Vcrra*. ^ Au- ^:^:!:^::^:^^^^ 

diences auccm*, vnus poft vnu cxibanc, ^l^tl^Z^^^^:^::,::!:^ i.l^ 

incipicnccsafbnioribusr& rcmanfic Ib- lll^^dlll^t^ 

lus Icfus 5 & mulicr in medio (lans. 
Erigens autc le Icfus^ dixic ci.Mulier, 

vbi runcquiccaccufabancPncmocc con- 

demnauit? Qj.KTdixic^Nemo Do- 

minc. Dixic autcm^lerus, Ncc ccro ce go- 

demnabo.Vadc, & iam amplius noli pcc 

care. Iccrum erczo locucus eft eis le- 

fj. ^ r ] 1- c • r n<-*brarum mortij. 

USjdlCenSjhorOlUm lUXmUndl. qUlle- *i Tu^Utnpf.rtfhmcmum perh,hcs.] Td 
*^ \x 11*- I • iibiirtam au(ftoritatcmarrogas,qu6(l 

quitur mc.non ambulac in ccncbris : fisiuxmundi. 

. . c Et fi tvo Tefivnenium pfrhthcodeme.'] 

lcd habcblC lumCn VltX. ^ DlXCrUnt Auaoritaiquamcgom.h.afcnbo.n* 

. . r • d •T-' 1 • n • mcacommoda aut amliitionem pro- 

CrgO Cl PharilXl , TU dC tCiplo tCltimO- priamqucglonam .fcd Aliorum vtili. 
^ . ,1 latcm fpcdat , qux cx cmcicntja 3c c- 

nium perhibes; tclcimonium tuum non ucncufpcaandacft&proSida catn 

i , , . 1. . crgo ninil hunianum mihiquarra , ictl 

RcfpOndit lclUS, & dixit ^l^^-umfaluicm tantiimcurcm.tcm- 



turis &: fcnicntiaHi pronunriauujs. 
b F.ri^eiis autcm jr. } vt munuifuurri 
cxcqucretur Euangdifta: & prardican- 
ti$ parnttcntiam, faluttmque pcrnitcn- 
tibus offcrcnn?. Vcnerat cnim vocare 
peccuorcs ad pcrnitentiam. 
c reattitur f.e. ] Q^i odit tcncbras, 
& luccm in fc diumam acccndicupit, 
fcquaiur me fidci lucc & pictatis cxcr- 
citarionc, vraturquc liiccrn^ fu;c lu- 
mmc.Dcigratia adiutus fic promotus: 
&cum mc mucncrir 5c contigcrit , i 
Patrc mco dcdu£^us ,habebir intcgruiir 
lumcn vitx xtcrnx , finc mixiionctc- 



MS.C.S . 



cftverum. , 

1 III "^onium mcum vcrum cftc^ oportct; 

cis/Etfi ego teftimonium perhibcode 

? O r caufa, fcd ahorum promitto.li prx- 

meipfo, verum eftreftimonium meum: p";rftr,rn':f«TpkTUrarD:u 
'quia fcio vndc veni , & quo vado : vos r^itffu!;;: TX;\g'^<i^'™Te«t 
aute nefcitis vndc venio ; auc* quo vado. ^;^!ZZ:!^:!^ 
' 5 ' Vos fecundum carncm iudicatis: cgo l^JX-^^^ob^HS^^^^^ 
non iudico qucnquam. &cnmdico'X^_':^^:^:t^'i^ 

_ _ _ mcmium vcrum cflc , vipotc a mitieo- 
q t) > tc confirmatum. 

f ^SiutM fdtvnde vtm, & tjuc vado.] Scio aquO mitrus fum , quid a<fturus &c cui fim mcarum aftionum racioDCrti 
redditurus& probaturiw: qu* fi vcra non cflci ratio.non vtiquca mc iiavrgerctur & aflfirmareturaiquc affirma- 
tur. Itaque cgooflficium munusque mcum obfcruointcgerrimc in vcftram falutem, Sc fidclis Icgati partcsacpcr- 
fonam ago. mca vcro lcgatio non prodcft vobis vcflra culpa,qut adcd ahcnicftis ic rcmoti a falutis vcflrjc ratio- 
nc,vt ncfciatis vndc vcnio. aut quo vado. 

fj VoifecundinncamemiuAtcttttt.] Vos ludicarc foletis & condcranarcfecudum carnrm , aut legitimc autilfeBitlm^: 
cgitim^, duobus hominibus tcflantibus vtimimi; idquc ludicium lcgitimum appcllaiar apud vos, & clt. nicgiti- 
mc.cunvnncplcnisteftimoniisdamnatis, vti folci ficriin iudicio non intcgro aut corrupto. Ita aut^ mcdaiTina- 
tisnon lcgitimc; ncmo namquc vcrccontramc teftatur. Ego veroquanquam poflim vos legitimc ludicaic apcr- 
tistcftimoniis tnultcrum, qui^bus conuincamini lcgis fic vcrbi prarceptiquc violati & contcrtiptidiuirti iudicij, ta- 
incn uoniudiLo quet:!iuam non cnim vcni vt iudiccm mundum, fcd vt falucm mundum. Quod fl qucm iudicaucro, 
id non erit cx proprio affcdlu vci odio, vti vos iudicatii, fcd vcrum iudicium crit , vtpotc ab co qui mc mifit, & i 
mc faaum. Dicitis autcm tcftinionium mium non cflc vcrum, quia i me proficifcitur tcftimoniiihi dc mc ipfo, 
tamcn Icgitimum cft icftimonium mcum iuxta tcftimonij maicnam. Teftimoniura cnim cft delegationisaudo- 
litatc,in quolatisabundcquccft adlcgationiiconftantiam & certiiudincm ,vt lcgaiusaffirmet rcmifluni; & h 
j|uilcg«uit,confirmctifeiiufl"unJi ma*imc c»im tcftc» funi grauiflSmi ,quai»sDcu«eft^ Dci filius. Aiqui cgb 



J-Il EVANGELIVM CAP. Vlir. 

rn«»SirmoI«e»tiftn elTf, & quimifit mt confirmatrJem fignis. ponjntis 4; miraciilis, fc poftci ciiam conlirn-»- 
Vt Spirituj laufti diftnbuiionibus: conlirniabii, inquam, mc cflc Filium luum , S: a (c nnjnum. Igitur cx ludicio 
fccuiKium catntm lcgitimo apud vos facilipoierat.s et.am hoc iudicium in^iiiucte.quod vciius & ccruusmult» 
«ft.ptoptertcftimonia |;;.i-:l-'!nj .K maxima, tjuibus cum catnis tcftimenia-comparan nonpoflunt. 

ego j iudicium meum vcium elh quia 
lil^Z^lJ^lli^iS^^J:^!:^ non fum , fcd ego & qui mifit mcv 
roXsc&trt:p\«'.r:c" P^^^^ " Ec ink-gevcftrarcnptumeft, 

quia auorum hominum teftimonium ^'^H.'-* 
rurmVeT^grcirai^oP"^^^^^ Egofum qui teftimonia 

'Z^::^'::;.t^Z^:i:t^ perhibeo de mciplb: &: teftimoniuper- 
rnt:XTmot:r;ra.rm^^^^ dc me,qui miht me,Pater. 
;fnecruraZf4rco7nr.:.it " Diccbant ergo ci , Vbi eft Patcr tuus? 

Patris 6: Filij vti cadcm opera ,idcm ^ p J- t *x t C ' ' 

con(ilmm,cadcmci,amnaturacft.S> RelpOndlt lClllS , NCqUe IIIC iCltlS^nCqUe 

«rgo mcfcirctis .quodpiompiiuscrar p,. p - . \\ r "* *vtiauCM !i. 

«cvob.sfaahus.ficPatreforruafc.rc-PatremmGum.limelcircris^ rorlita & 

tis.Non agnofcitis mcaopcracflc Dci . . lo t t f 

opera.&tamcnDci funt opcra : crgo Patrem mcum lcnctis. Hxc vcrba 

non cogoofcitis opera Dci; non crgo .t f\ \ r • I T • 1 

cognoicuisDcum. locutus elticlusui MZophyJacio . doces 

b Dixil er<iQ itnitm Tifu^.l Protcftaius . 1 o ( 1 ' 

acrcpetcn; itemmmiUorumfaiuiciu 111 tcmplo : & ncmo apprehcnait eum, 

^uam ipfccupicbat. . , ^ , » . i i b 

c Egova^io] adratrcmrncum,itavt Quianecdu venerathoraeius. Dixit^ 

illius confiho dccicium eft. & cam * . ^ , . 

abicrodvobis,pofttotmonitaacpuT. crao itcrum lelus ^ hcfQ vado, & quscrc- 

diftiones rcicaus 5f rcpulius,qua'rctis . n 

jnevtfaiucvos:&moricmim mpv.c- mc , & ui pcccato vcltro moricmini* 

cato veftro mcrcduatatis ,quiam.mc j ^ I 

m)ncrcdidiftis. Quo cgo vaclo^vos non poteftis vcnire. 

o «sc«of^o ad Patrcm rcgnatu- ^^, — • I 

rus curn ip!o , & icgnum Dci m^eis d.f- DicCDant CtSO ludo^i , NunO U id lU tCt- 
«ipulis largiturus. vos non potcltis vc- f . . . ' ^ 

nirc,ftav,aqaavtimmi:nuxiquapcr- hciet fcmetiplUm , Ouia dicit , O UO CCTO' 
ucnictis ad regnum quo ncmopotcft J ^ l 5 o 

rvl^Xr./T,..] vos terrenijc "^^^^^ vos non potcftis venirc? ' ' Et di- 

™afca"aW^^^^^^ dc. 

ScSXt™^^^^^^^^^^^ fupcrnis fum...Vos de mundo hoceftis: 
;:fi'^;d';Hr .t/ror.;^n';L^r^':vc: ego non fum de hoc mundo, 'Dixi. 
SrlTun^n^iiui^eVnT''"'*' crgo vobis quhi moricmmi in peccatis 

abiiciatis.ftamranonem muncUnam: VCmiS. ll Cnim UOH ClCaidcritlS qUKl COO 

nam alias n oriemini in pcccato vc- Ctt*-y^ r^f\ ^^-^* t-^'* n > 

fao inctcaulitatis^quoacgonoJlem, ^"1" 0 inOnemUll Ul peCCatO VCltrO . * peccatis 

idcoiotics vosmonco. nirrKor prTr-i f-i Fii ^ ; r «r, ^ * ' • '^eftris , ms. 

g Tufiuiscs?} fnterrogaiio hominutu J^lCCUai ClgO Cl, 1 U qUlS CS? DlXlt eiS^'1<J g-s. 

incrcdulitatcimphciiofum&ftupido- T r D rin i^iit ; ' Q ^ 1 ^ 1 • N"»* • m$. 

runi. ^ leius^ i rincipium qui ocloquorvobis.-^Wc. 

h Ptiicrptftmijuod.} id quodapnnci- * 16 x f i "quod i *a* 

pio vobis lo<|ucr , id fum ; &: lamcn N^lult 1 *• 

pnnc.pium pctit.s cius rci quam fcmpcr vobis lQqtior,mcvidclicctviam, vcriutcai,Iuccm ,falutcmqic. 




•cius 

Gq. 



e.s. 



MS. 



CAP.VIII. SEC. lOHAN. 513 

^^^Muira habcodevobis loqui&iiidi. L^:^:^]^^J^:!:^:;^:^ 

•r J • • iT o ^ capita , qii* pro/crrf pollcm in vcArl 

carc. ica uui mc mmt ^ vcrax eii ; oc ceo coiuiemnaiioncm : fed nicum ncgotid 

di f ] • ^ j cfl anniintiarc vobis &: omni mundo 

iUiabeOjhaCClOqUOrmmUdO. vcriratcmpPom.Homm Uci.&ralut^ 
- "^" - allaram pcr meabco:& non ided non 

loquordc iudicio,rtd dc fahuis nutio 
<ju« accepi a Patrc,cuipcr omma obc- 



D 



^ htnoncognoucrut quiaratrcm cis ioquordciudicio,rcd dcrahu.snutio 
diccbat"Dcum\ Dixitcrgoeislcfus, 3 

ej^\ 1 • • ri* I • • ^JMrrt/rft^fM^itafit.] Non intclle- 

Cum exaltaucnttsnliumhominiSjtunc xcrut.pA.mioquiacratrcraiunsmu- 

/- . d . p f, N • P d. auclorc; adco cxcxcati ac perturba- 

CO^nOiCCtlS qUia e2;0 •ium^& ameiplO ucrantcx.ncrcduhtate^^inuid.a. 
^ *• . • 1 • 1 r 1 • T» ] ^ Cum exiHt.tueritf.l Si;<nihcauit ilJii 

racio nihiLled licut docuitme Pater^hcc feab.pdi crua affigenduni.ac uiiu* 
luor 



qUl mC millt mCCUm Clu pcremptumin.atoucilludmaximum 
* , , ^ . forc fignum quoa .plc fit bl.usDci. 



virtutcm , mquani , mortii &: tclurrc- 



Vftit MS.C. 



iUm.€. r.T4 



dc non reliquit nie (olum • quia c^o qua: vi . . , , 

I . • r* • r* 40 T T \\ "ionis.ptius ,quod ijgnumlonacpro- 

S^lacitaiuntei.racioiempcr. ^ 'H^ciilo i^ctxipii.cxhibcndumdccrctucrat. 
1 . 1-1 • ^ .SiM/«:cpr/«<w. ] Id quod nunc fcri- 

oqucntc. multi credidcrunrm eum. p»urarumtcaimormvcr.ta..s cxpofi. 

Xjf.x r r J * J'J j ticne &. ligiiis cditis non cognofcit.j, 

Dicebater^o leius ad eosquicredide- cognofcct.sumcpoftmortcm&rciur 

. f t -e • r ' ' ' r rcitioncm mcam,mc nen c/tc aliqucm 

nuit ei, iudxos, Si vos manleriris m ler- mfonom.nc.n-.ca i.bidmcautambi- 

\ \ - r ' r w^ -» lionccxc.taium ;fcd filiu Patris a Pa- 

inoncmco .vcrc diicipuh mci entis: ucm.flbm,qui&Eu.angdium vobis 

^ . 1 ^ . I , nunc Pairis iuflii annuniicm,qui ciui- 

& CO^JnofcCtis Veritate,& VentaS libe- acmmandat.svfque ad mortcrn obe- 
O ■' . |. d.*m:c]ui virtute meaqtram ab illo ha- 

rabit VOS. R.efpOndcrUnt ei , Scmen ^co rcfurgam ,qui regnum c;elorum 

^""^ 1 ingrcdiar, vi.rcx, & diftnbuam mcis. 

Abrahx fumus , & nemmi remiuimus 
vnqua:quomodo tu dicis,Liben entis? ^^-^^f^^^^^^^^ 

Rcfp6diteis leflis, Am5,amcdicovo- ^rltl^lfS:^,^^^^^ 
bis, quia omnis^qui l^cit peccatu,fouus '^-^ZZ^^::^::^!^ 
cftpeccati. 5^ fcruusautenonmanctm IjFofi™-^^ 
domo in xternu • filius manet in xternu. 

fi ergo vos Filius liberauerit^vere libe- 
ricritis. "Scioquia filij Abrahxeftis: 

^ JV^-l p S;vcstfinn(fntu.m frrmtftenteo.] praE- 

J^itcmi^fidemdiaismeis.&obreouiumnTonithacprzcepmmeis dc ptsniicniia ac p.crans cxcrcitationc ; co- 
P, . V.; non iinputai^c, fedall.ua; &: donatxvobi.s: & jpfa vcntadibcrabiC vos acapei- 

Mof^s- i' 5r7wc»j^/'n;/)//"-v.;<»."', Sunius Hh) Abrahx/]uincminif«uiuic; 
jr^, noseinra ncniiBifcruiiiin>usian*quam fcrui add.di ad opera in crgaliUllsquc • 

cictcnn. g .%iutjM,t peci.xtum.-] Aliud fcruituti.^ gcnus Igjigr j^rauius atque durius.quain corpor»lt« leri/itus 
eft,id dequo loqoor.qood patiTnini: d^cpic pcccati fcruitin, qua ^uiobhgatus cft, non poicft cilc u» domo Patris* 
Ci-lcftis n.ancns .n xtctnum. Exen.plum vobis crt in Ifmacl & Ifaac, quodahcr quia dc .inc.lla natus crjt , quan- 
quam A brahx filius cfl. t, tamcn tanquam f. ruus cxiHimatus cft, ac domo cicdus, nc h.crcs cfict cum hlio hbcrc, 
cuius verc ac icg.t.ntc h;rrcdiias crat. ita rn doino Dci fcruus pcccati no manet.lcd cucitur; hhus Dci iplc .cgitime- 
xnantft: atquc idco Ci FiJius vos in fratrcs fuoscooptatos. &l membracorporis luicffeaoshbcrtatc donauciit, tiinc- 
cntjsvcrchberi. ac pcr.ctut) hbcri harrcntcs capjt. ipfi l4io. h;tc mcralibcrtas. h icu^ ^rW/^/if ^fir<.u j 
fecundum carncm; fc/ahum Paitcm habciis mUifibiJcin , cui adihai cfti>i vt cgo Pattcm muiUbUcm habco^ . 
UM. adiii^ us f uxu a cq^u e parens. 



conimp<hus & certius mandata rerh-- 
ccrentur cm« qui mifit. Ai Dcus poteft 
mihi fcmper adenc 5c mccum f llc a f« 
miflb. atquc ita rcs ipfa dcclarabit me 
nunquam abillo h\\i\c dt reli<i;rm fo- 
lum fcd nic ab ilio, &: .11 um pei \r\t 




Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



3M 



EVANGELTVM CAP.VIir. 




. o,*.^trj.^.i.,o c«ai«pro- fedqua:ritis me interficere,quia fermo 
r.i!!;:f.",ict'^^^^^^^^ meusnon capkin vobis. Ego quod 
^:^::!:^'^^^^'^:;^ vidi apud Patrcm*,loquor : & vos quas^ 
^^^p£.Thrnc^ vidiRis apud patrcm vcftrum^facitis. E 

b'''w««>m«,«,osipatKm,„«- Rcfpondcrunt & dixcrunt ci , Pater 

num dicis , nos fumus lceitimi pofteri /1 _ Al ..^1 fL T^L T^/^-,- C« 

.AbrahxHiljsarx.poftcritasi/aac.ad noltcr , Abraham clt Dicit eis lclus^Si 

filij Abraharcrtis /opcra Abraha^ facite. 
Nunc autciri;, quxritis meinteificcrc 



mcu 4 Mr. 



quem pcriincnt promiflio &: hzrcd 
tas: ll vero dc inuWibiii pairc,i/nMw pa- 
trem hairetnus Deun. 

c St Deui pater vrfier ejfet. ] a vobis rc- 

ccpius .amatus & cultus , probarctis f . . - . i 

quodiUeprobai:atquc ita d.l.gerctis hOminCm, QUl VCntatCm VODIS Jocutus 
tnc filium lcgitimom & propriu illius, ^ * i . . ^ . . • • 

abiiioqucmimimmveiiramfaiutcm. lumjquam aucliui 3 Uco. hoc Abraham 

d E^o entm ex Deo pmeji t.] lson\o<]m- ^*. 4lTr r ' • 

tur hic Icfus denatiuitatcdminafiuc nOn lCClt. VOS raCltlS OpCta 03 ttlS VC- 

gcncratione paffiua f«i jpfius : na iam . . . • h r 

fxpe icfigntficauitfiiiumDe.co<jtcr. Itri. Dixcruut itaquc ci , Nos cx rorni- 

num Patn . fed ex Deoproitft /idcm Ci- . ^ * . 

gmficatquodmiflus&profcdusfum. .catione non lumus nati. vnum patrcm 

atquc itaaccufat ludxos ;qui fcin fa- . . l 

lutcmipforummiflum.&ihbeterctia habcmus Dcum. Dixlt cr^^^o cis le- 

vcnientcm nonrcccperint. r c ^ 

.:^J^^^7:^v:nS ^"^^ Dcu^ patcr vel^r enet,diligeretis 
t:^::^^,^^::^:^:::'::^^^ vtiqueine . egoenim ex Dco proccfli & 
trrut^k^Igo^Tor''.;"!:.';:; '^^"i: "^^"e enim a meipfo vcni , fed illc 
t::::i:^^^-^Z!^:^^. mifit. ' - Quare Joquelam m eam 
v:b,';«mt™onrP^^^^^^^^^^ non cognofcitis ?Quia non poteftis au- 
t'„r;rb,c''rp^ru'!i;a:;;t' ^ire fcrmoncm meum. Vos 'ex pa- ' 
r :S '^"o"^^:;:,';^^ «e diabolo c lHs:& dcfidcria patris veihi ^ 
f'l,p^.dut.i..fli,.-, stMc & vo- vultis facere. ilie homicida crat ' ab ini- 

diabolumdcfc.uiftii.&para,isa.<,ue "^IO , 6C Ul VelltatC HOH ItCtlt : qUW nOH 
fludciis faccrc dtfidcia pams veftri «(T. ^^. r. ;... ^.1 • 1 

eit veiitas in eo. cum ioquitur mcnda- 
cium,'ex propriis ioquitur, quia medax 
cll: , & pater cius. Ego autcm quia 
veritatem dico,non crcditis mihi. 

46 ^-v 



«inbfl 



patris 

d.aboh.qui & nie cupit mtcrfici,& Dei 
.propofitum impcdin.atquc hominum 
falutcm aucrtcrc. Ttaque Dci vcritati 
& hominum vita: aducrfatur, vt fcm- 
pcr fccii. ncquc nouum id cft.vtvoj 
non poftitis cognofccrc & caucrc ft 
. vditis. 

, g ^bimtu.l magno ftudio & conatu 
KomiDibusmortcm molitusattuiit. 



eosaquibusauditur,vtpotcconfilioatquc cxcrc.rarionrrn.n.l,v T ' '"'1"'"" «aaco vtraclcdec.pcrepofl». 
«cndlcj patcr & auSor. & tamcn crXViU quod « ^""T .r^'""^' P"'t'^nmus.dcniquc 

WihUcaii «cdiumcft iitcrvcriutcm& m^^^^^ ""'^ crcduUquivcmaumdko, 





Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



GAP 

4^5 



* inhonora- 

Sk MS.K. 



Vlir. SEC. lOHAN. 31 J 

" Quis ex vobis "arguct'me dc pcc- L^^f^lF::!:^::^!^ 
cato? Si vcritar^ dico, quare vos non cre- i^HiJZli::'^^!^:^^ 

ditis mihi? Qiii ex Dco eft,vcrba Dei ^:::::z;::i:±,:^s::Jtz 

audit. Propterea vos non auditis,quiacx v^.t^':':^,::'::^::^:^:Z 
Dco non cdis. Refpondcrunt crao r^^XTp":; 
Iu.'jei, & dixcrunc ci , Nonne bcnc dici- ::'cx'S"o'norct?cu"ur;"Kr.! 
mus nosciuia-Samantanus cstu,& d^c- l^^::::^^^!"''''"""'""*' 

monium habcs ? Rcfpondit lefus, nLtrr;x;:rJn^istj";::Lr 

* P J • 1 1 r 1 1 a:unt. e$ creo K\£tionc ac fcfta Sama- 

tsJ^O ClCCmOniUm nOn habcO : icd nOnO- manus.quod ad rccnnam&oratio- 

neni attinct : quod verd ad opera fic 



rifico Patrem meum , & vos inhonora- ^gna,*d!^ 
ftis' mc. Ego autcm non quxro glo- 
riam meam. elt qui c-ju^rat, & iudi-cct. 
Amen , amen dico vobis ^li cpis fcr- 



a:monmm habes. 
c Efo d£>oomuwr/on habe-'.'] Opera mea ■ 
non funt habmtjs d.rnicrrium, /cd ve- 
te iunt fpirii us Dci , quibus manjfcfta- 
rnr bcncHcenua Dei crga hom ncs , ic 
glonaiphus cxtollitur. his,im]uam, 
opcrjbus honoratur a mc Patcr.Neque 
/- . ' cnmi ca honons mei caufa a mc fiunt, . 

moncm mc-iuii lcruauenr^ mortem non fcdPatnshonorar^dicaura.qucmau- 

. 1 1 . . , . ftorera rgo mihi pcrpciud prrdico Et 

videbit in xcernum . Uixcrunt ercro ^^*"» «^?» p*"«s honorem procurcm, 

_ . . , . - *^ a vobjsignominiosf a.'Hcioi ,proptcrea • 

ludXl .NunC CO^nCUHiniS qUiadxmO- '"c^dPainshonoicmqu^ro^namnon 
. . d » I 1 e n eft ahud ftudium meum , quam Patre 

nium nabes. Abranam mortuuselt & 

. ..... ^ racum ,in quo honPorando totus cgo 

PrOphetcT: &C tU dicis, Sl quiS lermOnCm iiJm. Nonemmqurrogloriammcam: 
J ^ 'I non crgo ocirahitis mini gloriam, quj 

mcum reruaucrir, non sultabit mortem "«r.quxronequc*rrogoneq;poftuia 

^ O inhi.lcd Pairi: ilitf autfni agei dc mca- 

NunquidtUmaior CS plona.&iudi«bit:namqueegodcea.: 
l . re nonago, fcddc gloiia Patns, & la- 

lutchommum. Facilc ego remittam ' 
vobis iftam culpara quod i vohis non 
fucrim honoratus , dummodo fermo ' 
mcus e:icipiatur, qui & gloriam Dei i 
& falutcm horamum indicat.Idcd rc- 
pctcns id confirmo vobw iiccura atqut 
xietmn,^Stciuu fermcnem, Bcc. 
d ^AbraSfom'] qui fermoncm'Dci fer- 
uauit, Dcumque honorc profequutuf 
cft, vt in fcripturis logimus. 
c Mortuuici}.] Mortcm corporis ifti * 
intclhj^ebant, quac piisfonmus cft : Ic- 
^ ^ ^ ^^^.^^':CL,„ ^rr^r^ ^i«f-<>«%^ fi/^i-it fiismoricm anim^ apvricfignificabjr, 

non cognouiltis cum^ego autem noui a.cens,./.-rr.r..*.^. 

f Et Prophtt*mvytHifunt.] c^\\\yerh\xm^ 
eU m . £)ci inundo aitulcrunt: non foldm rt6 
iibcrarunthomines i morte, fed nequeipfi hberati funr i mortc. 

g,^ Stft^o^Jm/uo. } Si idago vt mc arbitrio, confiho & ftu Uo mco vobis ad gloriam propriam mciipfius pr.Tdicf, 
^lrrlimtAntltl efi. ] Nam cum cge Parrcm prxdiccm, fi id -.'lor,.T: inc.x caula facio , Patcr non confirmjbit ca qux 
difta a me funt prartcxtu glonx ipfius, c'jm ficiat n)c j. lori.T nu.T ftiidio agcrc. quod fi nonconnrmat, tuncneqj . 
egoapudnic, ncqueapudvosglonan3habcrcpot«rio:fcdquiaDeiconfiiium cxcquor , Dcum glorifico ; & ideo 
Patcr virtuti.s iux fignis confirmat 6l mc cilir gloria; fuarcuratorcm, & ca qu.x a nie dicuntur, VLraeftc 
h ltiion,oi^;of*tf!tfeu;n.] ncqucin (ua natura & virtutc , nc<]uein fcripturis illius au<ftontatccditis : id quod do-' 
-feiaaopcraquc vcftxaarguunt. £gQ amcmnoui cum,id.j[uc &:doftt»na 6c opcca meaprobiiu,& oimiuac<cptii.a 



in a:tcrnum. 
par rc no ft ro A b rali a m ,q u i mortu u s ell ? 

PropKcta: mortui funt . (^^em reip- 
fum facis? Rcfpondit lelus/Sicgo 
glorifico mcipfum gloria mca nihil cll. 
eft Patcr meus qui gloriHcat me ^ qncm 
vos dicitis quia Dcusveftcr eft. 



h6 EVANGELIVM CAV.JX. 

.«umsucmcarumgloriam,aucahcriusauftoritatcm.ppclbrcm, cflem m^ndax ^^^^['J^J '^^^^^ 

Dco non efTc: lunc vob.fcilm conucmrcm, & gloriam fonartcapud vos habcrcm. cx mcndaao d vobis amato. 

i ExidtauiT.] Abrahaminfpiritucupi- ^..f^i Ft 11 dixcro Guia iioii icio euiTi: cro 

«itvidcrepcrvilioncm aui expcrien- ^i^aaj. a^». i j r • o 

p:rp'r;:T>i:.»™^^^^ fimiUs vobis,mendax. Sed cio eum, 5c 
^,^r^i!^T^:::,^;;iktmoncm eiusferuo. Abraha pater 
iig,nficabanturpiom,narp.ntuii,ap« veftej; ' exultauit vt viderct diem meum; 
?&rltam"'°'''"" &'vidit,& gauifus eft. DixeruiK 
ibStlr&eft\^ro"nro': erao ludiEiadeum/Quinquaginta an- 
fa^fgSnsinfcrd^u-fi"^^ iios iiondum habes,& Abraham vidifti? 

Wa6nun>nayft«,umoacnfumcft 5» £)ixit gis lcluS, AmCn , amCn dicO VO- 

\<,i5^i7;!TuTh^4wn^T.tlZ bis^^antequam Abraham fieret^cgo fum. 

tur.qui iun;or &: nondum mter fenio- i-r-» i 1 * J ^ ' ^ ^..^^^». €<■« 

tcjcimputandusabiihsd.citur.atquc ^-^ Tulcrunt crgo lapidcs vt laccicnt in 

cx confcqucnti ind-.gnus cxiftimatur i A'^r o ^ 

virorum gtauium 6i maturoru hono- CU m^ lclUS aUtem ablCOliait lC , OC CXIUIC 
cc: idcopotius<jai«<)fMd|/«X4 4«/)oj ilH nc- . i 
_garunt ,quam trjginiaduosindicarct. (\Q tCmplO. 
£ft cnira dimidia fj:cuh pars qumqua- ^ 

gintaannorom tcmpus. nondum di- C AP» I X. 

■xnidiofarculo vixifti, &: vidiftc tcdicis . t T » • 1 • 1 

Abraham.quitotfarcuhsantcfuit. pT prartCriCnS lclUS Vldlt 110111111^111 
m ^yintequam ^l rjihatnperet.^Exduo- J[j> \ • • • • 

bus vcrbis /i'm va<',.^^M.& e;7f ahcrft cxcuin J iiatiu itatc! & intcrrocra- 

xiaturam genitam , &c in lemporc cxi- ^ r • ]• • T^ll'* 

ftcnicm ; aUcrum naturam a.tcrnam, UCrUnt CUlll dllCipull ClUS , RabDK OUlS 
.principio ac hnc carcntcm ugnihcai: ^ * 

naax.mc vc.6inpra:fcntitemporc£^^^ PCCCauit, Ilic, aUt parClltCS CiuS. Vt CCCUS 
/mw, quod Dco perpctuum eu. IntcUc- 1 ^ ^ /* b 

icruntergoIucf.:icx vciborum hVni- nafcCrCtUl? ^ Rcf pOlldit ICIUS, NCGUC 
^cationc & vfu illum afhrmaredc fc 1 • c |- » 

.cjuod Airahamomaior.atquc adc6 pcccauit , ncqiic parcntcs cius lcd 

Deus ellct Et quon.am bla(phcmix 1 ' \ \ . 

gcnuscratgrau.rfimumapudip(bs,vt yj- m auifcftcn tu r opcra Dci in illo. 

.ahqu.s Dcum lefc appcUaret , mcnt.to f 

nominctanquam blafphcmum lapidarecum voluerunt, atquc itaapud populum damnare. c a p. i x. 
,a ^«¥/wai«f.] Non cx pahngenc(ia PvthaKor.x- fvt quidam aiunt^ hxca difcipulis ro^antur ; fcd cx do£lrina 
traditionum & Mifnaiorh inhb. dc Bcnedidionibus, vbi varia: gratiaium adiones fiue lUpphcationcsdiftaniuc 
pro variis rcrum oblatarum argumcntis, cxqu.bus vnum capuc na habct , d; Scnedid. c. y. Q^i vidcrit muiilu, 
czcum, laiocapitc, claudum, ciifipela afFcdum albugmofumjdicat ,Bcncdiftas fit ludcx vcritat.s. Exquaora- 
.tionc arguitur omncm l.uiufmodi afrcft.oncm pcrnam cflcvcro Dciiudicio illatani. Ciim crco occurrcrct cxcuj, 
,qucm fcicbant non faftum, fcd natum c.T.cum;^nam dcfaftoc.rco apcrte traditio ipfis dcciaiabai , quod culpa 
fuaid accidcretj qu.xrunt cuiusculpafac^lum cflct vt c.tcus nafccrciur,fua nc : atqui fuanon v.dcbatut antequi 
natus eflct:vi bcnedi(f\.oilla conucmrct , Benedidus qui iudicai ver.tatcm ,fiuc iudex vcritatis. maximtcui« 
expofitorcsintcrprcteiunlluddebeieintclligidccico fa^lo , claado fafto , dc iis qui Jioc modo nati funt cx 
vtcro,&:c, Quod fi cxco quocunq; obuio diccndum crat, Bcncdiftus iudcx vcritltis , rcliquum crat co.^nofccrc, 
an illudiudic.um vcritatisaduerfus parcnics cflcr, vtcrcum Hl um procrearenr. Hocquoniain in Mifnaiothnoii 
cfletdcclaratum, nequc a Scribiscxpofitum, d mjgiftio doccri cupiunt difcipuli, 

,k NeijMe hu peccM*it .] Antcquam natus cfictpcccatum nullum ipfcpropriavoluntatcadmific .quiapcccandico- 
pos nondum crat: ncq; parentcs cius peccaucrunt pcccatum , coius punicndi caula hic cxcus nafcerctur ; ncquc 
omninoadcuiufquampocnam.fcdadDcigloviam , & mifcricordi.x ac bcntHccniix veritatisque diuinxarcu- 
jticntum.raatcriam & hgnum hic cxcusnatus cft. idquod ncquc Mifnaioth ncquc Gamarx auftorcs aflcqui Sc 
jdcclararcpotucrunt. c ScdvtmanifcHentur.-] Natuscft cxcus, cognitus publicc ab omnibus hocncmi- 
jnc quod cxcus natus fit , vt in ilio cdatur fignum operum De. , qu. potcft & vult c.xcitatcm &: infipientiam hu- 
tnanis animis rcmoucrc, & Fuccm ac vcram notitiamfuJ.affcjfc 6t doo*rc . & id fafturus cft pcrrac O uamofi- 
ccn.^ pcr mc koc figaum cdcc i fc hoc miilUffl. ' 



CAP.IX. SEC. lOHAN. 317 

'^Me oportet operarioperaciusqiiimU 
fit me/ donec dies eft, venit nox^quan- 
do ncmo poteft opcrari. ^ quamdiu 
lum in mundo ^ lux fum mundi. ^ Hxc 
cum dixilTet/expuit interram,&:fccit 
lutum cx fput0 5& liniuit lutum fuper 
oculos eius, ^ & dixic ei , Vade, laua in 
natatoria Siloc , ( quod interpretatur^ 
MilTus.) Abiit ergo, & lauit: & venitvi- 
*eiHi I Ms. Jeps^ 8 ^ Itaque vicini * & qui viderat 
Mil^^c/ ^^^^^ prius quia mendicus erat , dicebat, 
B Nonne hiceftqui fedebat, & mendica- 
bat? Alij dicebant Quia hic eft. 
^ Alij aucem,Ncquaquam :fcd (imilis 
cft ei. llle vero dicebat^ Q^^^ ^go ^^^'^' 

Dicebant ergo ei , Qiiomodo aperti 
funt tibi oculi? ' ' Refpondit,lIle homo 
qui dicitur Iefus,lutum fecit: &vnxit 
oculos meos, &: dixit mihi , Vade ad na- 
tatoriam Siloe, & Iaua.Etabij,&: Iaui,& 
vidi. " " '^Et dixerunt' ei, Vbicft ille? Ait, 
Nefcio. * Adducunt eum ad Phari- 
fxos qui cxcus fuerat. Erat autem 
fabbathumquando lutum fecit Iefus,& 
aperuit oculos eius. ^ ^ Iterum ergo in- 
terrogabant cum Pharif^i quomodo vi- 
diflct.llle autem dixiteis,Lutummihi 
pofuit fuper oculos ^ & laui : & vidco. 

Dicebant ergoex Pharifxis quidam, 
Non cft hic homo a Deo/ qui fabbathu 
non cuftodit. Alij "autc diccbat/ Quo- 
modo potcft homo pcccator hxc figna 

r facere? 



a Dntiecdiestj^.] Dum nondum funt 
damnati icnebris obc.ccaiionis & in- 
duraiionis hi ludji ad quosrmflus fui. 
b Vemtuox.] Cilm oHcndcrint ad mo- 
tcs caliginolbs c.\pc(flabui lucc,& po- 
net cam Dcus in lenebras 5^ in vmbia 
mortis. Nuc volo omnino hominibui 
vel nolcniibus &: rcpugnantibus,tamc 
Infuamiplbrum falurcra mcprobarc 
luccm mundi , quamdiu fum in hoc 
mundo; & liuius rci iignum crii quod 
nuncfpc^Sabitis. 

c Exptutin terram.] Omnis hxc narr*- 
tio pcr figuram myftcriura contincc 
aducntus Sc crficacitatis Chnfti ia 
mundum: quodahis cxponctur. 
d Itaqiu vtam.] Ita publicc conftarc 
cccpit miraculum cx tcUimoniis vici- 
norum notorum.atquccx nubitatioae 
aiiocum, & fua ipilas dcclarauox^. 



•Dixcrimt 
crgo j MS.c 



^Mt.ff. 



e ^AiiiucMt tum adThariftes.'] (^nx^fitn. 
cx illisquicopnoucrant iam miracu- 
lum, vt Pharifiis probarctur Icfu vir- 
tus hocciiam argumcnro manifefti(l 
fimo, affirmantes illum homincvifu 
donaium.qui ctcus natus fucrai;quod 
maius miraculum cflct, quam fi carcus 
fa£tus icftitutus poltci fuiifet. Hoc 
creationis fymbolum fuit ex luto,&c. 
f ^afibbathnmt:uncn(io(Ut.] Qm lu- 
tumucit in fabbatho, &: curat m fab- 
batho. nam Deus fanctificauit fabba- 
thum, ti bcncdixitdicifabbathi, quia 
inipforcquicuitabomoi operc quod 
pairaucr.-ft. 

g ^t^modepotefl hormf^eccAtor l^tc /igtkt 
ficcr^?\ Miracula ficripoflunt a d.rmo- 
nc & pcccatorcaliquomodo:fignavc- 
ro (iari non poflunt ita vt figna finc 
doiftrina: & lcgationis ac prophctijt, 
maxune figna cum ipfo profcffionis 
argumcntoconuenicntia ; h.Tc no po- 
tcft faccrc aliquisquiiDco adcam rc 
non lir conflitutus. Sunt cnim figa* 
DcinucfigillaauAotiuiisdiuinx* 



• Sluiapropheta eff.} Ex cacco illuftra- 
tus cuafii non folum fciifu , fcd intcl- 
lcdu & animo:atquc idopiisvnum 
Dcifuitcxiis qu? manifrftanJa in illo 
/)gnificaucratlefijs,fenfitci?cftu in fc, 
cognito illum cfie prophetam i Dco 
miflum. 

b Eiiu qtii r^iderat.l Vidific illum aper- 
tum cxploratumtjuc crat. an c^cus na- 
tus cflet non credcbatur iis qui vcritati 
aducrfabatur. verum lixcijlorum m- 
crcdulitas Dci gloriam ma^is promo- 
ucbatipfisinuitis. 



e Ftm emfterefw ejfe ChriHum. ] eflc 
vnftum iHum promiflum a Dco,cxpc- 
^latum apatribus ^extra fymgo:a ferer, 
excommunicatus ccnfcretur, habcrc- 
turoue tan<][u2 Samatitanusaut cthnL- 
«o aetcrior. 



d Da^lmamDe«.'] Nc diflimules aut 
cclcs id quod confcicntia luafcntit.ha- 
ftcnus aut fimulalli aut diflimulafti. 

% Vnumjao.} conrciu8mihifum,& id 
aticJttor,mc cxcum antcanunc vidcrc. 



318 EVANGELIVM CAP. IX, 

faccre ? Et fchifma erat intercos. 

Dicunt ergo CvXco itcrum^Tu;, quid 
dicis de illo'' qui'aperuit octilos tuos ? 
llle autcm dixit/ Quia proplieta eft. 

Non credidcrunt ergo ludxi de illo^ 
quia ca:cus fuillct & vidiflet^. donec vo- 
cauerunt parcntes "^eius qui viderat: 

& intcrrogauerunteos , diccntes^Hic 
eftfilius vefl:er^quem vos dicitisquiac^- 
cus natus eft? Qiiomodoergonijc vidct? 

Refpondcrunt eis parentcs eius^ &:di- 
xeruntjScimus quia liiceft filius nofter^ 
&c quia c^cus natus eft: quomodo 
autem nunc videat , nefcimus ^ aut quis 
cius aperuit oculos, nos nefcimus:ipfum 
intcrrogate : a^tatc habct , ipfe''de le'1o- 
quatur\ Hqc dixerunt parentes eius, 
quonia timebantludqos. iam cnim con- 
fpiraucrant Iud(^i , vt fi quis ' eum confi- 
teretur "cfle' Chriftum y extra fynagoga i^^^*^^ 
fieret. Proptereaparentcs cius dixe- 
runt^ Qma a^tatemhabet^ipfum inter- 
rogatc. Vocauerunt ergo rurfum ho- 
mincm qui fuerat ca^cus , & dixerunt ei^ E 
'Da gloriam Deo.nos fcimus quiahic 
homo pcccator eft. Dixit crgo^cis' - 4 ub. 
illc, Sipcccator cft , ncfcio vnum fcio, 
quia cxcus cum cflcm^modo video. 

Dixcrunt ergo illi , Quid fccit tibi? 
quomodo aperuit tibi oculos ? Rc- 
fpondit eis, Dixi vobis iam, & * audiftis: ^ 
quid itcrum vultis audire ? nunquid &c 

vos 



pro uu 
locnutuT <• 



non S. 



CAP.IX. SEC. lOHAN. 315) 

vos vultis difcipuli eiusficri? Malc- 
dixerunt ergo eij&dixeruntjTudifci- 
pulus illius lis:nos autcm Moyfidifci- 
pulifumus. ''^ NosfcimusquiaMoyfi 
locutus eftDcus : hunc autcm nefcimus 
F vnde fit. Refpondit ille homo ^ 8c 
dixiteis ^In hocenim miiabile eft quia 
vos nefcitis vndc fit, & aperuit meos o- 
culos. fcimus autem*quia pcccato- 
res Dcus non audit : fed fi quis Dci cul- 
tor cft^&: voluntacem cius facit ,hunc 
cxaudit. ^''Afcculo non eftauditum 
quia''quis aperuit'oculos cxci nati. 
' ^ ' Nifi ellet hic a Dco, non poterat face- 
re quicquam. Refponderunt ^&di- 
xerunt ci / In peccacis nacus es tocus , & 
tu doces nos? Ec ciccerunt cum foras. 

Audiuit lefus quiacicccrunteumfo- 
ras: & cum inucnilTct eum^ dixit ei,Tu 
credis in fiUum Dei? Refpondit ille, 
& dixit / Quis cft ^ Domine y vt crcdam 
ineum? Et dixiccilcfus , Ecvidifti 
cum : Sc quiloquiturtccum^ipfceft.^ 
Atilleait.Crcdo, Domme. Et proci- 
..M«cs. dcnsadorauiteum. Et dixit^ci^Iefus^ 
In iudiciumegoin huncmundum veni: 
vt qui non vidcnt videant, & qui vident 
carcifiant. Et audieruntquidamcx 
Pharifcis qui cum ipfo cranc : & dixcruc 
cijNunquid&noscxcifinnus? Di- 
xic eis Icfus/Si cxci edecis , non habcre- 
tis pcccatum. nunc vero dicitis^Quia 

r i vidcmus. 



a /'^Mtttfs Dftit ntn dudit.] vt ift 

peccancoram confirmationem faciar 
ngnum.fl hicpeccarctdiccdofc a Dco 
miflum , non confirmarctur figno bc- 
neficentix. crgo facit voluntatem Dci 
& ciiltum prccurat ; idcocjuc a Dco 
confirmatur cvauditus. 
b ^4 fuuk non t(l nu.ittum.'] Hoc cft fin- 
gularc Dei miraculum , & nouum no- 
uique excmpli , quod ad mcndacij c6- 
firmationcm cditum cflcdiccrc abfur» 
dilTtmum cft. 

c Si(lf(fet] i Deo miflus , & fe mif- 
fum &: profcdtum a Deo profitereiur, 
non poterat quicquani faccrc in fignik 
profc/lionis fax. 

d Iti peccatu nutu^ eftotM.] Hoc afHr* 
mabant Iudxi,ex illa fua fupplicationo 
Miiiuioih vkra <]uam nihilfapicbaau 



c Sim eft, Domine. ] Credo e«m venif- 
fc:namque figno in me fa^^o noui vir- 
lutem ilhus : & cupio cHni cognofcc- 
rc, vc fidem mcani mcumimcndam. 



f Si c/eciejfetit.'] Si voi agnofccrctis C^- 
cos & ignaros vcruatis atquc illunii- 
nati6nis cgentcs , & cupcrcus illurai- 
njri jncc vidcrctis flgna quz vidillis, 
ncquccognouiflctisvcrba qu^ iocutus 
fum vobis , non habcrctis peccaTum 
incredulitatis : lcd vos fatemmi vidcre 
tc fentireqiixa mcaguntur.crgo pcc- 
catum vcllrum incrcduhtatis vcflra 
culpa coafiac nunc & confirinaiul 
vobif. 



N 



310 EVANGELIVM CAP.X. 

. . J ]* HocVe,mone<j.„uo vjdcmus. Pcccatum * veftrum manet. c 

lefus mimus. Ugationcm & cfHcacita- O A P "V 

tem.auAoritaicmquc luam ludeis ex- y^Asr» A» 

ratinipforum v nluatcm & f*!utem. A MCH, amCn CllCO VOblS ^ qiH 11011 111" ^ 
b ^^'uio» intratpcrof:iiir^],lq\.nLcck- U \. _ n* -.«^^:!^ ^..I....'.^ {'^A 

fi.r Dci miniftcriiim profitctur,&: ncm crat pcroiiiumin ouiieouium ^icu 

«giiofcit c.iput Ecdcii.T , nequc illius r i- !• i '\] C /"Lo-l^..^^ 

auftoriratcm & virtuicm pr.xdicat&: cl icenait aiiunac , iiic rur eit oc iacro. 

profcquiiur , non Dci aut Ecclcf-a: res , c • • H • H. ^ 

agu.fedfuas;n.hiiconfcit,m»6ma- ^ Oui autcm intiat Dcr Oitium paitor 

xuiic nocet£cclcfi.r. n ' ' t r r ' i \ ' ' ' o 

c siin.u.urrtntr^rperomti.-] 01^1 fun- citouium. ^ Huic oltiariu s apcrit; oc 

damentum doclrjn.x fu.r iacii m loli- . %. . . 

dapctra,benc;iuciac.t,hicveiadifci- oucs voccm cms auuiunt; oc ptoprias Q- 

plinam & vtilem inftiiuit ; hic a Uco . . j . 

admittitui,rccipitm&iuua:ur.dirci- ucs vocat nomuiatim , cducitcas,. 

pulos iuiia: & rcftc ducit , do<fTrina 4. \ . . ^ . 

iimpiici & vtiUfnma; cuiusi.fc.puu ^ ix cum Droprias oucs cmiicrit.ante eas 

caoaces funi non fokhn coguirionc, r ' C • 

fed vuiitatis expcrient.a.&cognof- vadit; & oucs illu icq uuntur, Q uia lcuuit 

c.tur ilhusdoannaapra,fimplex,con- . c a1- C 

ibns .\omninoprobanda. voccm cius. ^ Alienum autcm iion lC- 

a Hoc prouerLm?.!.] Hanc allcgoriam 1 r - 

iunudamexreirurticx r.uionc pen- quuntui' led fusiut ao co: Quianon 110- 

tam .quomiUicognoucrimt allegotia l r> Ad 

cllemyrteriisplen3m.vcrarT.nonin- UCrUllt VOCCIT! alicnOrUm. HOC PtO- 

tellexcrunt fenientiara & rremt pro- 1 

rr."::^»..«».:Ai,egori,rro."^rbium dixiteis Icfus.Illi autemnon 
«;r«^.triif~vL^S:en- cognouerunt quid loqucretur eis. 
Xt^t^^rld^lpT^^JrlX^ro: ' ' Dixit ergo cis iterum lefus , Amen , a- 

mc" dico vobis.quia^ego fum olHum B 

vitam .xtcvnam traducatjtraduftos af- ^iiiiiiti ^ 



ante mc 



s.c^. 



ouium. ^ omnes'quotquot vcnerunt*, 

rftthoitt;roh';uT.n7^^^^^^^^ furcs funt & latrones: fcd nonaudierunt 
g£r™cu "^^^^^^^^^^^ cos cues. • ' Ego fum oftium . Pcr me fi 

f E^ofumoRiUfnoutuw.'] Q£OtquotiA 

quis introieiit , faluabitur : & ''ingredie- 
S^L^X^^^^^^^^^^^ tur &egredictur, &pafcua inueniet. 

iurgantur,diuin.T humanarque mcx IOT;:.,-., 'r C « r\ 

natSrrc participes eflefti pcr donum Tur uon vcnitnili vt lurctur & madlct 

Spiritus fanftia Patreniiflum. 0,«,«,-J^*. • i • 1 « 

g siuot^mtvmermt.] d.cemes fc efle oc pcidat. tgo vcni vt VI taiTi li aDcant, & 

Meflias ,non oues iuuandiSc confcr- ^U.,.^Jt*: II 1 1 r- r X yr 

ijandi,fcddiripiendiacdeuorad.cau- aDundatius habcan t.. E<^^o lum paftor J^-*'^ '''* 

favencrunt ,fua cupiditatc &: anibi- n •^ r f w t r2.ff.34.MJ 

tionc.non Dei auftoritate&virtutc DOnUS, ijOnUS PaltOr ailimam lu J nat f ^7.f.x4 
duai.Oucs quarvcrc expc^labantre- ^ * ^iiiciin a u u. UUL^ponitMS. 

gnumrci.&fciebantali.imrcmcflc 01*0 

'^"^^::^':^ -alerun. 
iniaginariam, (ed fpintualem. Vb^enun f . huT fZr.lT. n n ' 'J^" "'"'''"^ » ^""^"^ 

fccundum Sp.ritum^mbulctur . & inuen ap f ua di irli^^^^^^^^^^ c^rrjcm viuatur , fed vt 

i Vxtarr, »;*frL,n «ternam liberati a rnor e ^ . N^mTr P'^*'^"''!-^ akmis cum fpir.tualibus bonis. 
& omnium virtitum. ' k Zr;:7., l om ouir.n^ '^^'^ ' charitatis, fpci, confolationi,. 

•o & pafco,fpintualibus4Uc boni^cxp quioucs;ui3o. foueo , tucor, atquc cx ainore acdilcaioac fcx- 



CAP.X. SEC. lOHAN. Jll 

« c.s. pro ouibus -fuis". ' ' ' Mcrccnarius au- ^.^^^^^T^^I^^l^l^^^Itl 



C 



, c * fl fL ' r ipforum conimodis confulunr, ij diri- 

tem & qiu non eltpaltor^cuius non lunt p.unt i.opuios & fpoiiantAoMati, 



pcriculi 



Afdf.n 

Lmc.io 



^5 M";.c.s. 
Luc 14.^ 47 

Cal.i.b.^ 



.minioruiu non dcfciulunt. 
b Litpu^.] Diabolus cum nici>ris fuis 
falf.e tS»: perniiiofa: autinutilis doftti- 
nxiriiniltri. 

c Lt c6^n'.>fiome<u.] qux mihi iraditx 
funt a Patie , ingr>.fl!c pcr mc in ouile 
& rcgnuni carloium , quod in h;ic vita 
inclioaiur, lyljks cgo cognoico tancjua 
membra corpons inci arcana &: inc- 
narrabilicogiiitionc : cV: lilar mc; ili.r, 
inquaai , quar mcx propric tk re ipfa 
iunt,arcana Sc admirancfa cognofcunt 
. cogniticnc, vt mcmbtac.iput cognof- 

Sicut nouit me^^unt- 

d Skut nouit me Pattr ] qui in mc clt, 



oues proprix jVidet lupum venicntcmj 
&climittitoucs3&:fugit: &:''lupus rapic^ 
& difpcrgit oues. Merccnarius au- 
tem f ugit 5 quia mcrccnaiius cfl: : & non 
pertinct adcum deouibus. Egofum 
paftor bonus & cognofco meas, & co- 
;u7 gnofcunt me mcx. 

Pater, & cto as^nofco Patrcm : &: anima & cgoagnofco Patrcm inquo fum. ^ 

^ Oc? ^ ^ 16*^ vitam cxpouturus lum fangninemiuc 

meam pono proouibus "mcis . Et cftufurus,vtoucsqu.rncfcquivoiuc. 

11 ^ rinr, hhcrcm e mortc ac lyrannide oC 

alias oucs habeo qux non lunt cx noc «cruitutcrcccati&diabo:.. 

1 ^ c Et (utAt ctits haLio .] aPatrcmcodc- 

•'^•^•^^ Ouili : & illaS OpOrtCt mC adduCerC, & ftinatas m.l.i qu^non fmn cx hcc 
.47. ij. r ' ouiii hl:orum Ilrael.fcd cx ^cnubus oc 

vocem mcam audient, & fict vnum oui- Jftf^^ior wt^mrj^^^^ 
ZVC.J7./.11 \q vnus paftor. Propterea me dili- f Ltvccmr»c^nudim.] Eu.ingdium 

//4.<j.fr.7 - • e • ^ faiutiscorum: oc fietvnumouiic,vnu 

C^ItPatCr qUia CCrOpOnO anUlia mCam. rcgnumca:Iorum.vnaEcclcfia.&:vnus 
& )l 01 8h-vT . partoriffccgo, iR quo coniund-.xom. 

' Ncmo roi- ,..,u,..„™.. 



vtiterum (umamcam, 



crunt tauquain membra in capitc. 

pjiiQ .vr.i/iixm nirarn] in moitcm. 



D 



lit eam a mc : fed cgo pono eam a mcipfo. cxnnaionjjpcccati, veneni ac mor 
poteftatcm habco ponendi cam 

poteftatem habeo itcrum fumendi eam . o"'"'" omnium qiux mecum 
Hoc mandatum accepi a Patre meo 



iis ouium mcarum ; &: itenm fuma tam 
in refurredionem non mcamfoliim, 
fcd omnium mcmbrorum mcorum» 



I 9 



& in mc rcfurgcnt m iuftihcationcm 
vitac. 

h Ncntotollit.] Ciim moriar, no mo- 

Dillbnfio iterum fadaeftintcrlud<^os '^:^^^::^:^:^;^::;:::^'!^^ 
proptcr fcrmoncs hos. ^° Dicebant au- 'nr^l^^^^^^t^^^^^l'^ 
tcm muiti cxipfis, D?monium habet & ^^rZ^^^i:^:^^^ 
infanit: quid eum audiris? " Alij dice- ;X,ttb;o";/„auun;:a'^?pa- 
bant yHxc verba'non funr dxmonium ™rX;^rj;:,'l^^^^^^^^^^ 
h.ibcntis . nunquid d.xmonium poteIM^;::';';'^:J:t'^<^:lusZa^^ 

C^^Ai /^Tor tur.T,idcoqncn6obnoxiuscorruptio- 
rdLia ILIllL ni&vincutis inferni &: fcpulchri , c5c 
1- nir/^f-r» rumeniiterum anima pofliimmccum 

1 5 aULClIl f^fu-cjiarccosqui mecumcommortui 

fucrint. khccma»datumarcetii,Pa:rem(0,ciVLodvob\scxponO. i thnfur,td*mo,nti».halenti<.] Narjiqu-chxc 

vcfba vitam arternam, falutem hom.num, diuinam voluntatem & virtuicm annuntiani ,qux omniaali.-na lunt 
abinKcnio,confiho.inftituto&:ftudioda:moniorum.Dcindectiamconfi:manturfi?nobenchccmi.xatquccm«^ 

ctatis dminx. darmoniorum v.ribus nc^ato. Nam quod ron fit, vt fit. cfficcre non potcft d.xmu : non ^^^" PO- 
leftatcm crcandi ntmie naturalcm nequc pcrmiftimj atquc ita cacosctiam qui accidcnti ahquo aut n^ori^oj'^^-; 
difacultatcmamifcrunt,oculosapctircecrcftiiucicnonpotcftdacinomum,ncdum corum qm catciKviacnoi 

£icuUacc omnmo priuaunafcuntux. 



cxcorum oculos apcrirc 



a EMJctita. ] Fcftum dcdicationis pcm . 
pli, quodvigefimaquintaclic lunatio- 
toix Nouebris ex Ecclcfi.T 4-ci-eio Ma- 
chabxorum tcmpore inftitqtuu: cft. 
b loUn.'} iufpcnram ellc Sc ancipitcm 
p.itcris. 

c Locji-.orvobu.'] Diuinorum oraculo- 
rum audoritaic & icftimonio vobis 
iamdi^ cftquodcxpono idquod lum. 
Demde etiam fignis , portcntis & mi- 
raculis eadcm confirmo, ailerens ca 
rominc &: audontatc Patris mei fieri. 
hxc eft fummacxaminationjs vcritatis 
vobisaDep pcr Molcm traJita, pcr 
Propheias rcpetita : jid vos non creduis^ 
ijuu non tiits tx ouiim meu, qui Euanpc- 
lij vocem ciim .ludicrint.fidecxcipidt, 
&: obedientia fequuntur. 
d Seanumur mc] fidc & obedicntia: 
& itafcquutfmeexcipcrcparatum al- 
fcquuntur, & vitam .Ttrrnam docis, 
donans memetiplum eis.& poftquam 
vcre & re ipfa habent vitani ariernam ; 
fa^x mcmbra viua mea,non peribiint 
in .xternum , quia ncc ipfa: difccdere 
volent a mc, qui vita earum fum.ncq; 
alicuius aducrfarij poteftate,vi,infidns 
tut dolis poxeru:u a me auelli &L fepa- 
rari , vtpotc dcfcnfx amc , &: a Patrc 
TOco protcft.TjCuiiis virtuti.cfiScacitati, 
amori voluntati nihil pr.vtcrcac6- 
parari poteft. Itaque quod meum cft, 
Patrismei cft; quod ego feruo, ille fer- 
nat nainqne c^o c T^itcr v>iwr. furntif ^id 
natura duiina, tum ccnfilio & propo- 
fito; quatcnus eti5 Filius homini.s fum 
confilio & propofito codcm cum Pa- 
ucfum. ' 

e 1)1 /<-,« vtflra ] in religionis & doari- 
n.Tve(trx libris , a Spiritu fan<^lo per 
manum Propheta: , qui &: legcm inttl- 
ligebat ^ obleruabat, fcriptu cft:ludi- 
ces bi magiftratus muncre (uo funge. 
tes, a Deo Dios cflc appcUatos : idque 
ia ipfa Icgc Mofis conftat, 'OfloinTn 

f ^em Piitcr PiKeitficMitt.] Si magiftra- 
tibus &: iudicibus a Mofe.vel .i populo 
vcl a regc aut principc deleftis veic 
adfcribitur nomen Dci , idque ex fen- 
tciia diuina , cur dicctis cum blafphe- 
marc.qui non fibi Dci nomcn manifc- 
fte arrogat , fed potius numcnipfum 
diuinumapertc exhiber,approb5te Pa- 
tre manifefti(Iiini«: tcftimoniis.Sc oftc- 
dcntc illum cfli.- dclcaum , feparatum 
atquc adornatum ;deniquc vlira om- 
niiihominum aliorum comparationc 
longe cxcellentius facraium &:miflam 
in hunc mundum • (<ftnc blafphemarc 
opcribus &: a'iionibus oftcndere ali- 
quid antequdm pronuniictur, cft blaf- 
phcmare eum virtutc f.fepr.Tbcre,quc 
Ptter vocc dccacIoFilium fuudixcrit? 



Jir EVANGELIVM CKVX. 

aute ' Encxnia in Icrofolymis: & hycms 
erar. Ec ambiilabatlefLisintemplo, 
inporticuSalomonis. Circundede- E 
runt ergo eum ludxi^ & diccbann ei, 
Quoufque animam noftram^tollis ? li 
tuesChrirtuSjdicnobispalam. Re- 
fpondit cis lefus / Loquor vobis, & non 
creditis. opera qux cgofacioinnomine 
Patris mci , ha^c tellunonium perhibenc 
de me: fed vos non crcditis^quianon 
eftisexouibus meis*. ^''Oues mcx vo- 

vobis n.c.s. 

cem mcam audiunt:&ego cognofco eas, 
&:*'fequunturme. &egovitam ^ter- ^ 
nam do eis: & non peribut in a^ternum^ 
& non rapiet eas quifqua de manu mea. 

Pater meus 'V]uod dedit mihi , maius'LThifm^'of 
omnibus eft: & nemo poteft rapcre de 
manu Patris mei. Ego & Pater vnum 
fumus. Suftulerunt*lapides ludxi^ *;[fj;^';^, 
vtlapidarenteum. Rcfpondit eis le- 
fus ^ Multa bona opera oftendi vobis ex 
Patre meo, propter quod eorum opus 
melapidatis? Refponderunt cilud^i, 
De bono opcrenon lapidamus te, fcd dc ^ 
blafphemia , & quia tu homo cum jfis 
facis teipfum Deum. ^ ^ Refpondit eis 
lefus, Nonne fcriptum cft*in legc veftra^ p;d.%uy.i 
quiaEgodixi.dijeftis? Si illos dixit 
deos ,ad quos fcrmo Dci fadus eft, & 
non potcft fokii fcriptura : 'quem 
Patcrfma-ificauit&mifit inmundum, q 
vos dicitis , Quia blafphemas : quia dixi 

Filius 



•tnfinnas 

• MS. 

*lororum 



CAP.XI. SEC. lOHAN. 313 

Filius Dci fum? ' Si non facio opcra 
Patris mci,nolitc credcre mihi. Si 
autcm facio , &: fi mihi non vultis credc- 
rc^opcribus crcdite: vt cognofcatis & 
crcdatis quia Patcr in meeft^&cgoin 
Patre- Quxrebant crgo cumapprc- 
hcnderc: & cxiuit de manibuscorum. 

Et abiit itcrum tras lordancm in cum 
locum vbicratlohanncs baprizans pri- 
mum: & manficiUic. & multi venc- 
runt ad eum, & diccbant, Quia^ lohan- ^oSZ^^u^^f^^, 
ncsquidem fignumfecitnuilum. Om- fignfnuCmf^u^^^^ 

!• • T 1 J & baptizabaniur, fidem habcntestio- 

niaautcm quxcunque aixicionannesae aiini.ihusi.vd.xitiiichuncenecx. 

hjLt 1 • J*J cipiendum Filium Dci, agnuni rci; 5c 

oc, vera crant. Ltmulticrcdiacrunt cidciturumviitatcm.racuhs.aodri^ 

na,ac dcmum cfficacitate tollend. pec- 
m CUm» cata, & baptizandi Spiriiu lanfto : &: 

vidcmus vcrifTima ellc ca quxdchoc 
C A P. X T. lohannesdixitinamquc hiq lignis Sc 

E_ • 1 \\ 1 » T miracuhs i Dco comprobatus orfla» 

Kat autcm quidam lansiucns Laza- tusquccft.prartcrciuamquodauaon- 
^ , * . I n*U"v>r • o tas &ancucratioatquetemmonialo- 

rUS a Bethania.de CaltCllO Mariae hannisvcraerant.&italiteftcd.gnif. 

. , . X /1 r • firaa.illcigiturhuncrufcipicndumno- 

Marthx lororis cius, (Manaautcm buindicauic. 
erat qux vnxit Dominum vngucnto ^ &: 
cxtcriit pedcs cius capillis fuis:cuius fra- 
terLazarusinfirmabatur.) ^ Mifcrunt 
ergo fororcs cius ad cum , diccntes ^ Do- 
minc, ecccqucm amas ,infirmatur. 
^ Audicns autem lefus, dixitcis ,Infir- 

h* ^Ct<^A «-»-1 i-krt- Cf*A r\rr\ * Hon eft aimerttm.^ Morbushicno 
cxc noncltadmortcm ,lea pro ^i,3^„^^^^^^i^,i,boracistcrminctur, 

gloria Dci : vt alorificctur filius Dci per '^::^:^^ 

cam. ^ Diligcbataurcm IcOisMartha, ^:^^::^^^ 

&c fororcm ciusMariam, & Lazarum.^ 

* Vc crgo audiuit quia infirmabatur, tiic 

quidcm manfit in eodem locoduobus 

dicbus: ^ dcinde poft hxc dicit difcipulis 

fiiis^ 



vtcx ipfius 

cxitu fpedctur publicc cxempluin vo- 
hmtatis Dei crga hominum viiam Qc 
falutcm. 



314 EVANGELIVM CAP.XI. 

U:S:;^^^^i^tL iuis ,Eamus in ludsam irerum. * Di- 

cuntcidifcipuli, Rabbi ,nuncquxrcbat 
telud^Uapidarc: & itcrum vadis illuc? 

t:::^:;:^"]:::^::^^:;:::^ ' Reipadk lerus/ Nonne duodecim funt b 

'^t^Z!:::::::^:^'^^!^:; hoix diei? Si quis ambulauerit in die, no 
ctaZ";:^:^^.^^;':^"'; oftcndiciquia lucem huius mundivrdct: 

metiiur, vc pro tempoiis racionc ab- 10''/"' 11 * ' jTL ^CC^.^ 

foiuatr&cumiucemhabcat.quaviam li autcm ambulaucrit 111 noctc^ottcn- 

inlpicerc polfii.no inipingit aut olfen- !• • 1 <-> • II r T ^L^ 

dic ,quanquam oftcnarcula in via rc- ditrquiaiux non cit m co. nxcau: 

pcnat,quc ab iUo vitari facilc pofllint, n w 1 » !• • • t 

vtpotev.amvidentccxluc.svlura.Hac & polt hXC dlClt CIS ^ LaZarUS amiCUS Mioc MS 
limihtudme ligniHcare vohiic lefus j * 1 1 ^ C 

muneris ,officij ac minifterij fui pen- noltcr dormit : lcd vado vt a iomno ex- 

fum non cafu , fcd confiho diuino fibi . . l^P • 

cflc datum, & fc fuum tempus haberc CltCm CUm . DlXCrUnt Cr^O dllCipU- 

dminitus pra:fcriptum,adadtionu fua- 1. . , c 1 • f\ • 

rumpartesomnesexplcndas.atqjhac h ClUS, DOminC. 11 domilt, lalUUS Cnt. 
luccfungentc uc vtentc.nonpoflcim- t.t-^. -r r 1 • 'll' 

pediriaucpmuibariqmbufcunqucof- > DlXCrat aUtClll IClUS dc mOttC ClUS^lUi 
fcndiculis,quamuisplurimis & maxi- • 1 1 • • 

jnis,peradueifarios,veida:moncs,vci autcm putauciunt ouia QC Qormitione 

Jiomincs oblaiis , quippc qu.T eius lu. • i» ia 1 • 

eis quaipfcvceretur.bcneficioacvir. fomni dicCrCt. ^ TuUC CtCTO IclUS dixit 
tutcprxuidcnfif caucri, dcclinariatq; . r n\ n 

et.am rcmoueri fupcrariquc poflcnt. eis manireltc , Lazarus mortuus eli: 

Idco cum partcspenfi lui phires abfo- ^ ^ 

no^orftl!!;";^"^ ^ g-^iudco propter vos , vt crcdatis, 

SSut3. q^onwm non cram ibi. fed eamus ad cu. 
Ji^pld^cnlifff^^rpot^^^^^^^ Dixit ergo Thomas qui dicitur Didy- 

rz:^::^:::::;:^!^::::^ mu^- , condifcipuios :'Eamus & nos, 

T"^Z^::::::Z::^tX::L vt moriamur cum eo. ' ' Venit itaquc 
"a^rS:^^^^^^^^^ eum quatuor diesiam 

g;?u™:;;^'reL™:,a"?c»:;'^l;'Z[;: inmonumento habentcm. " (Erat au- ^ 
u:::^X"oZ:Z:^^.^cm Bethania iuxta lerofolymamquafi^ 
U^^^-^^^^i:^^ ftadiis quindecim.) 'Multi autem cx 
[r;Vo"„'fi™^fvrftrSc™VE'. lud^is venerat ad Martham & Mariam, 

<iu6ddixcnm vobis morbu illius eflc ^^.-./^K.. . ^ 1 r r 

vt manifeftcturgloriaDci: & ciim po 

vc conioiaicntur cas de tratre luo. 

tucnmircantcquam morcretur.cxpc- 10 x f^^. 1 _ 1- • • ^ r 

ftaucrimiihusmortcm^adoftendcn- rviartiia cr^i^ovt audiuit quia Icius VC- 

dumfignum glorix Dei;&ccrtiorcs ' '^•11* \/f * i r 

vosfccerimobitusiihusjac fomnum nit^occumt illi : iVlaria autcmdomiic- 

cumvocarim ,vt iniclhgatisharcom. 

nia confiho diuino cucnillc , cuius cgo d C D at 

f A''^'''«'»»«/'<^«0<lu.busDcu,vfuscftftotcftibumir«uliacfignip«FUiumcdcndi. 





CAP.XI. SEC. lOHAN. 315 

dcba:. DixitcreoMarthaadlcrum, 
Domine ^ fi fuilTcs hic , fratcr mcus non 
fuilTctmortuus. fed & nucfcio quia 
quxcunquc popofccris a Dco ^ dabit ti- 
bi Deus. Dicit ilh Icfus^ Rcfurgct 
frater tuus. Dicit ei Martha,Scio 
f^-^-'.t9 quia refurg;et in refurrc£lione , in nouif- 
limo dic. Dixit ei Icfus/Ecro fum re- 
5jjp.^.4.3, furrcdio & vita:quicrcditin mc, cciam 

&: omnis 



• furrexic 



fi mortuus fucritjVuiet 
qui viuit, & crcdit in mc 3 non morietur 
in a:tcrnum. Crcdis hoc? ""^ Aitilh,Vti- 
D quc, Domine, ego'crcdidi quia tu cs 
I^MsT ChriftusfihusDei*qui in^hunc mun- 
dum vcnifti. Et cum hxc dixiflet^ 
abiit 5 & vocauitMariam fororcm fuam 
filentio, diccns,Magiftcr adcft, & vocat 
tc. ""^ lila vt audiuit/Turgit cito,&: venit 
ad eum. nondum cnim vencrat le- 
fus in caftcllum.fcd crat adhuc in illa 
loco vbi occurrcrat ci Martha. ^ ' lud^i 
crgo qui crant cum ca in domo , & con- 
folabantur eam ,cum vidiflent Mariam 
quia cito furrcxit & cxiit , fccuti func 
cam,diccntcs^Quiavadit admonume- 
.tum,vtpIorctibi. Mariaergocum 
vcniflet vbi erat Icfus, videns eum,ccci- 
dit ad pedcs cius , & dicit ci , Dominc ^ fi 
fuiftes hic,no cflTec mortuus fratcr mcu^. 
^ ^ Icfus crgo vt vidit eam plorantem , & 
luda^os qui vcncranc cum ea , plorantcSj 
anfremuit fpiricu,&: curbauitfeipfum, 

f r&c 



a Exo fum'refutre?lio &vit.i,'] TcfuTte' 
Qio ipiritualis corum qui morcui func 
pcccatis ic tlelidis carais lux , &i pa- 
rcntum ctiam fuorum originali culpa, 
& vitacorum qui fic rcfurrcxerint.vi- 
ca, inquam, zterns. articulus hic prx- 
Ccntis miraculi Cgno confirmaius fait 
a Dco. 

h Etuvn p mortuui fuertt.'^ motXC coi- 
poris , Sc antcmeum aducntum obic- 
ritdicin fuum , camen inrcfurrcftione 
viucc in xtcrnum vita diuina fibi i mc 
communicata:^: prxfcntibus ac futu- 
risqiii in mc crcdidcrint, communica- 
bo etiam hoc donu viucntibus 5c fcn- 
cictibusvtviuitvita illadiuina in ^tcr- 
num; vita,inquam,?icrna,quibus cor- 
poris mors fomnus cric.ad rcfurreftio- 
nem vitac «ternz initus. Hzcfummx 
vhtutis cfficacitatisque mcz ratio eft. 
C Credidi quia tu et OTrtffui filuu Dei. J 
Quanquam ego tatum myfterium af- 
fcqui fic cognofcerc nunc non pofium, 
ramcn credo tc cfle Dei filiHm,vnftuni 
diuina virtutc &: audoritate.Sc mifjik 
in mundum ad id cHficiendum &: prz- 
ftandum.quod diuinis promifHs dc ha 
miaura dducc contmetur. 



d Infrtmut fj^tritu.] propterexlgtiank 
Mariz & aliorum ndeaij quaxaobccai 
ctiAm lachrjrinaiui eft. 




« /ftt//»«w/rfwe7;j.] cx dolofccocepto 
propier incicdulitatcm illot H , &' ani- 
niorum ftupi liiatcm ,qiii niiiaciiloru 
illoruin non intcUigcrent rationein, 
ncc aducrtervm figniticaiionem. 



b S^ovhri fi crcdtdiru ] ni c c /Tc rc fii rrc - 
itionein 6: vitam xtcrnain honiinum, 
videbis rci huius fignuni hodic publi- 
cc a l Dti gloriain, contt-flloncrm 
aujue graiulationcra aiuoris cius crga 
homincsedcndum. 
c CirutiaiafotiOi.] Difcrimt^ cft intcr 
petitioncm vJc confelfionem , tum ar- 
gumcmo, tum oiacionis forma. Pctj- 
iionc poilulan.U': quod non habciriUS; 
contcnionc tcftamur coram Dco noj 
habcre aliquid ab ipib.gratiilamuujuc. 
lllud gcnus inchoari lolet ab antiquis 
hocmodo: Siivoliatas a facic tua,&c. 
Hoc vcro, Cnituiotigotibi, vcl,C onfitcor 
tibi. ita ipfo orationis gtncic &: ft\ lo 
«tiiacuscft Icfus coram Dco &: homi- 
aubujilhs huiu.-. razionis noncxpcrti- 
b'j:,{e cflecompotc huiiis qua ptofitc- 
baiur auftontatis 3c tipnoium ctiam 
ad idconfirmandum cdcndorum. 
<1 ^Aii-ii(itTfit.'\ pcicntem a tc declara- 
tioncm manifeftam ,quod cgo fim fi- 
lius tiius , & a tcmiflus , idquc ccrrif- 
Cmum mihi cft fcmpcr . fcd hocdico, 
tcftcris gloriam tuam a mcprocu- 
jrari ad hanc rem milFo inhominuin 
falutcm & vitam : vt cumhocdi^Vo 
«cflimcnium conucniai fafti mci ab 
lusmodolpcdandi- 
m Li(iatu* pecics cb" r/jMiw.l & tamc non 
impc^icntibushgamcntis illis, ncc fu- 
«Jaxio quod ociilos vclabat , prodiit & 
■vcnit foras:nimir'jim id edicicnte vocc 
lcfu ,cui ira.ora 6c tenaciora ▼incuJa 
fnoriis videhcct obfifterc nonpotuc- 
runt. 

f Sinite abire. ] iam intcr vit!os agcre, 
& vita: vf ura Ir.u : ncque enini in Ipe- 
ciem,fcd vcrc' viuus eft. 
g Ctedjcirt-Hnr tv eur-7.] lcfiirrc<f>ioncnj 

ife vitam hominilm fe' cflc p roft/ll'jD_, 
4c lUo iignoteiftatum. 



316 EVANGELIVM CAP.XL 

&: dixit^Vbi pofuilHs ciim? Dicunt ci^ E 
Dominc, vcni & vide. Etlachryma- 
tus ell: Icfus. Dixcrunrcrgo ludxi, 
Ecce quomodo amabat cum. Qjii- 
dam aiTtcm ex ipfis dixcrunt , Non potc- 
rat hic;, qui aperuit oculos carci*, faccrc, f^r.f '».^ 

* 1 . * ^ "2 T / *natiMs^. 

vt hic non morcrctur? / ^^'^^^ ^^S^ 
'rurfum frcmcns in fcmctipfo, venitad 
monumcntum. crat autem fpelunca : &c 
lapis fupcrpolitus crat ci: ^ • Ait Icfus, 
Toilitelapidcm. Dicit ci Martha foror 
eius qui mortuus fuerat, Domine , iam 
foctet: quatriduanuscrtcnim. Dicit 
ci IcfuSj Nonne dixi tibi^^quoniam fi crc^ 
dideris^ vidcbis gloriam Dci? Tule- 
runi; ergolapidcm. lefus autem elcuatis 
furfum oculisjdixit, Pater/ gratias ago 
tibiquoniam^audiftime. ^^cgoautcni 
fciebam quia fcmper mc audis • fcd pro- 
ptcr populum qui circunftat^dixi^vt crc- 
dant quia tumcmififti. Harc cum 
dixitlet 3 voce magna clamauit, Lazarc, 
vcni foras. Et flatim prodiit qui fiie- 
rat mortuus/Iigatus pcdes & manus in- 
ftitis y & facics illius ludario erar liaata. F 
Dixit cis Icfus, Soluice eum.Sc^ljnite ab^ 
irc. Multi ergo cx ludxis qui vcnc- 
Vat ad Mariam ^& Marcham'^ &c vidcrac-^*^-^^ 
qux fccit Icfus/cf cdiderunr in cum. 
^AQ^dam iutcm,c:^: ipfis abicrunt ad 
Phaiifa:os, & dixcrutcis quarfccitlcfus. 
!^ CoIIcgcruntcrgo Potifices & Pharifxi 
i concilium^ 



CAP.XI. SEC.lOHAN. 517 

T.^l^^^li cohciliumj &: diccbanCj(^id 'Yacimus', 
Guia hic homo mulca hgna facic. Si 
aimiccimus cum fic^omncs crcdcnc in 
•&2MS.C. cum: & vcnicnc Romani, & tollcnt*no- 
ftrum locum (Scgcnrcm. Vnus au- 
«. temcxipfisCaiplias"nominc',cum cllct 
' 'q Pontifcxanniilliusjdixitcisj Vosnefci- 



50 



^vobis 0. 



tis quicquam, ' ncc cogicatis quia cx- 
pcdic^^nobis' vt vnus moriatur homo pro 
populo , & non tota gens pcrcat. 
^ ' Hoc autem ' a fcmctipfo non dixit:fcd 
cum clTct pontifcx anniiUius,propheta- 
uit quod Icfus moriturus crat pro gentc: 
s.c.i.51 £^non tantum^pro gentc ^fcdvt* fi- 
hos Dciquicranc difpcrfi , congrcgarct 
invnum. Abillo crgodiccogitauc- 
runt vc interficcrentcum. Icfus crgo 
*iam nonin palam ambulabat apudki- 
J^ri /!;« dxos , fcd abiit in rcgioncm iuxta dcfcr- 
rJ^v^^niJr tum in ciuicatcm qux dicitur ''Ephrcm', 
irj*.;«r./Kcr. ^ . j^. ^^^^..^13.^^.^^. ^^^^ difcipuUs luis. 

Proximum autcmcrat Pafchalud^o- 
rum:& afcendcrunt mukilcrofolymam 
Ircis."'" regionc ancc Pafcha , ^ vt 'Tandtifica- 
rcnt' fcipfos . Qiixrebanc crgo Ic- 
fum : &: coUoqucbantur adinuiccm ,in 
templo ftanres, Quid putatis / quia non 
venit ad dicmfcitum? Dcdcrant autcm 
Pontifices &:Pharifxi mandatum , vt fi 
quis coanoucrit vbi fic^indicct, vt ap- 
prehendant cum. 

f i C A P. 



a ^ fiwrtipfo P91} <ftjrti]Non qiiod no« 
cognofcerei quid diccrct , fedqui qui' 
tum myftcrij & argumcti illa (ualcn- 
tcntia coniincrctur.non intclligtret l"a- 
tisrmotus cll luo confilio ad didam 
fcntcntiam contia Icfum cx odio & 
inuidia : (cd cam fcnreniiam itapro- 
fcrri & pronuiiari voluit Dcus, vinoa 
alias mclius &: plcnius inicrprctari 
i]uis intclhgcndo pofTit.quam vi ad 
falutcm publicara totius mundircfe- 
rat : idquc fadum cft muncre & ofli- 
cio Pontificis ; vt Dcus , cx quo illiu.<! 
ponti ficatus audoritas conftabai , ore 
ipfius Pontificis tcHarctur falurcm pu- 
blicam poptili Ifraelitici, & aliaru gen- 
tium vctcris Tc/lamcnvLpontificatu tc 
facrificiii eflicino poftc aut affcrti; fcd 
vnius Saccrdotis nouiTcftamcnti ho- 
ftia &: muncrc . 

b Profrntt. ] atquc idco pronuntiauic 
pro populo: ir i't flios Dct am trat difptr^ 
fi] hoc fignificatum cft illa fcntcntix 
partC; ^ nnn tota ^ens pcreat. 
c lam non in palttm ambuUbat.'] Quia 
iam abfolucrai lcgaiioncm fuam , qua 
fc ELiangcliftam , & rcgni Dei annun- 
tiadi ac fidci Scpcenitctiar cxigfdar nii- 
niftru cxh.berct,& figna omnia cdidt- 
rat qti ad fui auftoriratc confirm5- 
dam dccrcta fucrant . Ergo feccdit,-vt 
bonis &: piis dc fc cogitandi & tognoP- 
ccndi ftudium augcat; muidis acTcri» 
tatis aducrlariisaduerfum leipfospcc- 
cadi occafioncs nnnuat: aiquc intcrim 
expciflct doncc !c palam populo regem 
exhibcata PcopromilTum. 
d Vt fanfftfcarfnt Jttpfcs.] Nazarcnori 
abftinctiaA: coniincntia atquepurifi- 
catione, quz pcr aliquot dics inibatur. 
C ^ uu% n»n vt> tt ad i*itrr> f(ftan?'j C um 
multiquacrcrcntcum, al j primiim vi- 
dcndi ,alij rcuifcndi ftudio, & cxifti- 
marcni quidam ipfum latcrcproptct 
mandatum Pontificum &: Phaiiiaco- 
rum: ariFlrmabant a!ij illum non dctu- 
turum ad dicm fcftum ,quippc qucm 
fcicbant Icgis cultorcm , & oppor- 
tunnatum omnium ad voluntatc Dei 
cnuniiandam diligenwffimum obfcf- 
uatoccm. 



C A F. XII. 

a Fecertmt dutem ei ccewjn iln. ] congre- 
gatis aniicis ad communicationeni le- 
ligionis & gratiarum aftionem, cuiui- 
modi ficn /biebJt cx more antiquo lu- 
dxoru.inqua conuenirc nonpotcrant 
pautiorcsquam tics ; & non admittc- 
banturgftile$ aut alias profani 6c im- 
mundi m numcrum inuitaiorum ; flc 
adhibcbantur vngucma ab lisquiha- 
bcbani , acdcomni fcrculorum & iu- 
«undarum aut vtilium rerum vfu gra- 
lixagcbantur Deo. harum cccnaru ri- 
lum omnem legimus in rcpctitionibuj 
aruiquistrad.Dc bcncdiftionib.pluri- 
buscapiiibus. 

b Et Marthamtniffrahat.'] naminillis 
«anij mulieres, pueri & fcrui non nu- 
mcrantur inter muitatos ac difcum- 
bentes , & benediccntes ; poflunt verd 
numcrari interminiftros, qui fuas par- 
tcs ctiam agunt in ciufmodi conuiuiis. 
«• Lilr.tm.] vas lcue finc anfislibrx 
capax , vnquentinardtfiftM.} capitalij 5c 
prxftantitfimi. 



d Vthtdiemfefntlturdeme^.'] Aliis h^c 
multa elargita eft paupcribus, & lar- 
gietur ctiam pofthac ; fed quod mihi 
.piortuo & fppcliendo finc reprchenfio- 
Dc adhibcre poterat.fi adcftet, hocnuc 
viucnti przucaiioac iUius dicifacic. 



518 EVANGELIVM CAP.XII. 

CAP. XII. 

JEfus ergo ante fex dies P.afchn^ venit j^^.^^l' 

*Bethaniam , vbi Lazarus fuerat mpr- A 
tuusque fufcitauit^Iefus**. ""'Fcccrunt !!ms'c.''V 
autcm ci ccEnamibii^^&Marthamini-.^is.n""** 
ftrabat^Lazarus vcro vnus crat cxdif- 
cumbcntibus cum co. ^ Maria ergo ac - 
cepit ' Lbram vngucnti nardipiftici, prc- 
tiofi^& vnxit pcdcs Icfu,& exterfitpe- 
dcscius capilhs fuis : & domusimpleta 
eft ex odore vngucti. "^''Dixit^eroo vnus 
ex difcipulis cius ludas Ifcariotcs , qui 
crat cum traditurus, ^ Quare hoc vn- 
gucntum non viEniit trecentis denariis, 
& datum eft egcnis? ' Dixit autcm hoc, 
non quia de egenis pcrtincbat adcum: 
fed quia fur erat ,&locuIoshabens,ea 
(]ux mittebantur portabat. ^ Dixit cr- B 
go Iefus,''Sinc illam,'vt m 'MicmTcpul- 1^'::^ 
tuix mcx feruet illud. ^ Pauperes cnini 
fcmpcrhabctis vobifcum : meaute non 
fempcr habcbitis'. ' Cognouit crgo Ltc.""^ 
turbamulta cxludcisquiailhc cft:& ve^ 
ncrunt , non proptcr Icfum tantum , fcd 
vtLazarum vidcrcnt,qucm fufcitauita 
mortuis. '""Cogitaucruntautem prin- 
cipcsfaccrdotum vt& Lazarum intcrfi- 
ccrcnt: " quiamultiproptcrillum ab- 
ibant cx Iuda:is , & crcdcbant in lefum. 
''Incraftinum autcmturba multa qux 
vencrataddicm fcftum, cum audilTcnt 
qmavcnitlcfuslcrofolymam, accc^ 

pcrunt 



CAP.XIT. SEC. lOHAN. 315; 

perunt ramos palmarum , proccnc - 

runc obuiam ei,& clamabant^ Hofan- 

na, bencdidus aui vcnic in nominc Do- 
;^ mini, Rcx Ifracl. 'Ec inucnit Icfb^; ;,ufirtSS^^^^ 

afillum ,& fcdiz flipcr cum , ficuc fcri^ iu^^^^o^n;!^:^^^^^^ 

ptum clt; INoli tuiicie nlia bion;cccc ap.im ngni» &c condmombus 
C rcx tuus vcnit fcdcns fuper pullum dlin^. 
Hxc non cognoucrunt difcipuli cius 

primum:fcd ^ quando dorificacus ci\ Ic- ^ ^'<i'ifcnfcamefi.i mifro spirim 

1 J O lancto in coj.mtcr alia muhaqua lcn« 

fus^tunc rccordaci funt quiaha^ccrant F^^^rancdciUo.ixhoc inicuc«tunt 
fcripta dc co • & hxc fcccrunt ci. 

^ ' ' Tcrtunonium ergo pcrh ibebat turba S J^^^^ZTc^f^:^ 

qux crat cum eoquando Lazarum vo- fn^?;'^;.?^^^^^^^^^ 

cauit dc monumcnco , & fufcitauit cum ^l^Ziri^^^f^^^^J::^! 

2 morcuis. ' ^ Propccrca & obuiam ve- acnubusrcfuioutumiinorcu.,. 



nit ci turba : quia audicrunt cum fccilTc 
hocfignum. Pharifxiergodixcrunt 
adfemctipfos. Vidctis^^quia nihil profi- ^ iit^ni;..7^./r^iif.]necauAonta. 

1 * rt \ tc, ncquc fapicntia &: orationc , ncqu« 

cimUSpeCCC mUnduS tOCUS pOUCUabiit. ^'fl"-^f««n<r,ncqucvitx noftrarauftc- 

1 inatc obitarc poHumus , qum huiu» 

^°Erantautem-quidamGcntiIcs ex his t^^i^^^^^^i^:,:::^:;,^ 
quiafccndcrantvtadorarcntin diefefto. -^'^^^^^^^^^^ 
D " Hi crgo accederunt ad Philippum qui cxsvrcjhanicib.. 
erat a Bethfaida Gahk;e,& rogabant f;;tdt;;?;l2c.l±^^^^^ 
cumj diccntcs,Dominc,voliunus Icfum ^^if^^.Z:''^"''''" 
vidcre: "VenitPhihppus,&dicitAn-U;rpS;fr^^^^^^^^^^ 
drex: Andrcas rurfum & Phihppus di- t^Z:::^!!::^:!'^^:^ 

r H J^/~ - ^,,..^.^ - ,/t^^*^J^#. lumcn pcrfcrcndum crat , manifcfto 

xcrunt lciu. ^ lefus autem reipondit „p nmcnTov.rtut>s&crfi.icnt,.-cfux 

df-irA • J ^ ^,-. ] ^^:C^^^,^,. C in cosquicrcdcrcni &: cbcdircnt Eu- 
iccns, VenitnorajVt clarincctui n- ,„gcho. 

lUS nOminiS. ^ AmCn,amenaiCO VO- foconcipuhumorcm.^ucm fuarir- 

b. • J • tutc aflicirns toucrtit in n-turi fuaxui 

is^nili oranum trumenti cadcns in ter- conucmt&prod.t tandcm m ip.cam 

r* • • /" r ] plcnam granis comparatis cx commu- 

ram, mOrtUUm rUCriC:ipiUm lolUm ma- Hicat.onc propri.T:natur.T ac v.rtntij, 
- ^ r • 1 admiranda /Imihiudocilicuua; Chii* 

nct, 11 aucemmorcuumrucnt,multum ftunrcgcn#randis. 

f 3 frudum 



EVANGELIVM CAP. Xll. 



vifiercadclanncauonem illms , &: 



lutcm ac vitam cognofccmis ; opus cft 
comrnon cum iplo , & rrriugcre cum ^ 
ipfo: fieenim chnficatur Filius homi- lUctll 
ni^ in membrisluis,& mcmbra hono- f^Ocilt Cllll 



am ,pcrdct cam : & qui odit animam ^Z^:':^^ 
am in hoc mundo , in vitam a^tcmam ^ '^^^^ 



16 t 



Si 



iiticanturcapitifuocompaaa&: con- CL41l^uiL v^viiii. kj\ OUlS 

T^L.urnUrninunr.r-^ si quis p.o- ftrat, mc fcquatur : & vbi fum cgo^ illic 
batus lefu chriftr d.cpuius & mmi- ^ ^^^^^^^i^Yzi m cus cot. Si quis milii mini- 



mihi mini- 



ftereH 



ifcipulus 
vi:lt. ne fit contcntus 



v:dillc &: audjfletantum.fcd fcquatui /-I • i 'C. ' ^,,.^ r)^..^*. ^^,--, 

.um,& cupiatatquc ft^.dcat abeius ftrauent^hononhcabit cum Patcr mcus. 

«lodiina & difciplina non difccdere: i7«t « • ^ 1 rLT^^-.jJ 

ficadmittetur, agnofcctur & rccipic- ^ Nuttc anima mca turoata cu. tt quid 
fflorn"s^&fe°fur^^^^^^^^^ in'\pirku & dicam ? ^ Patcr^ fil uifica me cx hac hora. 
"^^mruimtAxurk^tazn^ proptct ad. Scd proDtcrca vcui ^ in horam hanc. 

Patcr^cianhca nomen tuum 
cigo * vox dc cx!o*/Et clarificaui,& ite-^^f^^**» 
rura clarificabo. Turba crgo qux 
itabat&audierat ^dicebat tonitruu efle 
fadtum. Ahj dicebant^ Angclus ci locu- 
tus cft. ^° Rcfpodit Icfus^ & dixit, Non 



Vcritatc.. , , ■_ ^ t ^ 

Hentantcm horam tcrribilcm, quaful- ,o ' ^ \ -r \ tA • ^ 

cept.smfccuipisacdchitistonusmu- ^ Patcr,cianhca nomcn tuum. Venit 

ili, & in diuina: placarionc ac dilci- 
plinapacis noftr.T , crudelcra & igno- 
fnrniofam mortem fubiturus erat vi- 
debatque multos ob propiiam iproru 
sulpam hoc maximo bencficio non 
vftiros. 

d Ptitr^ falHifc/triM.'] Q^anqu.im ho- 
raterribilisomnino fit, petamnc i Pa^ 
tre vt ab ca cxcipiar& aucrtar ? Non 
petam,quia idco veni vt hanc horara 

/ubirem ; fcdidquamobrcm veni.di- _ ^ 

cam , veniautc vt glonhcarcm Patre. proptCr mC hxC VOX VCnit , ^ fcd prODtCr 

Clonhcauo Patns & clarincatio .id cla 11^ ^ I 1 

^^m^^p^v^:^:^;^ vos. Nunciudiciumcftmundi:nuc 
tZ^:^"^'^:^::::!^ princeps huius mundi ciicieturforas. 
tn;"fpr/;,u1o4ucf«;^: ' ' cgo fi cxaltatus fuero a terra," omnia 
:l^r:;;a.C"'![iV^;;r:V"^^fi™r,: traham ad meipfum. ^ ' (hoc autcm di- 
..S^^r^^J^^f:^^ ccbat, fignificans qua mortc cn"ct mori- 
^ZZ^^:^::::^"''"''' tums.) Rcfpondit ei turba, Nos au- 
l^:::S:^2^oa:^a:::'" diuimuscxlcge,quia Chnftus manctinrA.'.,o,.^4 

fieuranonc clanficatus cft lefus in ^..^^,-. .^.^ . v r J' ' /"^ &ii6.<t.x 

nfontcfanaocoramtnbusteftibusvi- a^tCmUm: U qUOmodOtU dlClS^OpOrtCt /^.40.^./ 
uentibus;fcdpubliceclarific5duserat 1 . Ezj:c,}j^.i^ 

poftquam a mortuis furrcxinct. CXaltai l 

g Sedprovtefvcs.]yt vos huius vocis admor»itione attente fpe^JVctis e» ,qux per me propediem in veftram falu- 
icmexpedicndafunt. h N«/ic.] lara brcui mun.iusiudic.ibitur, cum opus a mc abfolutum tucrit cu- 

ius caufa m murdum veni; & tamcn mundus mc non cognouerit, neque poft ahfolutum & publicatum opus er- 
apcrc volucnt; fcd m peccato fuo mancre optant, cum tamen impcnura anttquum principis huiitsmundi euer- 
tcndum ht: nam pronedicm ludiciHm fiet contra principem huius mundi ,qai ponbfflone ecneris human» ohra 
f cr trj>u4em &-^mendacium occupan, pelletur lufto iudicio & admirabili fapicntia Dci • & ndnlominus mundux 
lub lihus poteftate ac tyramiidc feruire, quam in rcgno mco rcgnarr mamrit. 

i i?«,«MrrpW] Omncmauftontatem & poteftatcm erga omnes homincs a potcft^ite principis l.berandos & 
mglor.amfiIiorumpe,adoptandosdatamdbiaPatrengn,ficabatIcfus,cuiusreirat.onem omnem mone fua 
abfolutum in afTcrebat. vt dcfpoliaret princ.patus & potcftates.ac tritmipharct hommesinfemctipJo. ipfcmieca- 
putomniumcfteaus pnnc.pem fcfcprarberet omn.uin membronim fuorum prxtentorum, prxfcnumn & fut.- 
wrum. Hxc omniadicebat inuitans cos ad lucis ac vcriiatii fux communicauonci». 



CAP.XII. SEC. lOKAN. 351 

cxalrari filiam Iiominis?* Qjuis cfl iftc fi- 
liiis hominis? Dixit crgo cis Icfus^ 
^ Adliac morlicum , lumcn in vobis cft. 
Ambulate dum luccmhabetis/vt non 
vos tenebrx comprchendant:&: qui am- 
bulat in tencbris , nefcit quo vadat. 

UUm lUCem habCtlS, CredltC in lU- n^irarpropicimccdulnatcn.vchiim. 



a t(l iftt FiHiuhommis^ Ellnc alius 
aChrifto? 

b ^(thiumodirumlumtn.'] Adhurtcm- 
pusalicjuodvobii fupjicft cci;r r^ircn- 
divcritatcin cx milericordia Dti ,qui 
vos docct apcrtis tcftimoiuii vcrborii 
fuorum ,& lignis ac porier.tis adrm- 
randis , dcccbiti^uc vos adhuc pcr A- 
f ollolos meosac diicipulos.tcltcs vcii- 
taiis ac virtutis mei.qui cxponcni vo- 
bijcjuida nic in iplis c tJerti.-m fuerit. 



c Vi ncu vos tcnehr* i 



■it.] in- 



proptci 

^ C.\" \ ' TT 1 ^ n poftcaexcccati mancbitisinftciiliob- 

cem.vt nin uicis ntis. Mxciocuruscii fcruantia ceremoniarum & vnibr.c 

1 r o } " o } r 1' r \ • vcflr.T, incertiventatis.ncquc mlco- 

icius: ^ aDiit, aoiconait le aD eis. pum intendcntcs. 

1 7 \ n C ' Dum iuctm h.ihttii.'] doc^rin.x &: fi- 

Cum autcm tantaiianarecillct cornm gnorum.acdcmdcvirtutum&cjfiac- 

ua: mc.T pcr Spititum fandium. . 
CrmO c . Tr /trr/»» / Ijj-».] Adcoeraniobftinati 
& intr«duli , vt ab ipfis impletetur ui 



R*m.i9.c. I 6 



Jl/if .i 14 

.uc.$.b. 10 
^<2.i8./.i7 
Xom.i i.i.8 



cis, noncredebantincum: ^ 'vt 

Ifaiarpropheta: implcrctur^, qucm dixir^ ^uoiantcdifaixh^cpr^dicctiaccde 

. . 1- 1- 1- • /1 > rar, vt ncn credcretur. multo autcin 

Domme , qUlS Crcdldlt aUdltUl nOltrO? pertinacius & giamus ab iftispecca- 

bi . ^ ... 1 /-» baturinfidclit.ii!spcccato,quinecpoft 

rachlUm L)OmUllCUl rCUeiatUm elt? tottantaquc ^^1^:1 crcdercvcllenc.ua 

-Q ^ « . implebatur mcnfura apatiibus corura 

^ Proptcrca non porcrant crcdcrc, quia impkn cccpta. 

*^ . f r • 4-0 f r ' ^ Erc^iiMit.] proptcr incredulitnteTa 

ItCrUm dlXitliaiaS. LxCXCaUlt OCU- pra:ccdcntcmpcrunaa/rmam,&:ma- 

- . , . luiam aftc^atam eoium. 

los eorum , & indurauit cor corum.vtg^ ^M.t«^.r,^,r.]Viditthroi.umDa\ 

- ^ , . n • oltendentis vcllc (c ludicium tacerc, 

non videant ocuhs , 6c non intclliaant q"^i<^ p" rcapie raaurum & 

' - *^ ipfe prxdiccbat ,in rcmiftionein & la- 

COrde. &:COnUertanrUl\ SC lanCm COS. lutem aduerlum credcntcs&pcrnitc- 

^ , ' ... T. tc:,&: ii» reprobatior«.m &:exc.-rcatio- 

Hxcdixitliaias/qUado Vidit2;l0liam nemaducrrus inciedulos impam- 

* l ^ ien:cs . namque &: ipfi Prophct.Tcre- 

ciuS & loCUtUS Clt dc CO. ^ VcrUnta- dcnt.& obtempcranti diAumeit.Au. 

y w-u .ix./*i.v w ^ ferciur iniquitaj tua, & peccaiu tuuta 

men& ex principibus multi crcaidciunt r^'^!:^;^^,.., r™cipc.c„. 
ineum: 'fcd proptcr Pharifeos non co- ^^«„p™^^ 
fitebantur, vt e fyn.agoga non eiiceretur. c.S;;:? 
•^Milcxcrunt enim gloriam bomininn 

maais, quam gioriam Dci. lefus au- ^:^-;:^:i;:^t;-t^:;!^ 

tcin clamauit A dixit.Qui credit iu mc, f.^^^TPcTu.t.^LX»^^^^^^^^^^^^ 

• J' ^« /"^ J i.-» -nit»-»-» /-ii-ii i-k-kirit- ou^ipane cfiimationc'luiapudpopuIi 

non credit m mc , lcdin cum quimiUt n,,nUc. atquc ita.pfitaucbampha. 

45 T:^^ • "J....^^ 4«». .om-»-! ^ii-i i «■jrai.scomraconrcientiam ,aut laiicm 
mC. ^ tt qUl VldCt mC, Vldet eUm qUl adrhai.rarcrum r^ucniim mah.iam 

^.,'/7.. conriuebaM : malebant probarc con- 
n>lIlL niium rharifirorum , cjuam Dci ; &: 
#ontra, ipfiab hominibus nrapii.rnain d Drr, p.rluri. i N^» cnd-.t wmt.] Thrafis Synca: Non credit 

tantiim in mc n.ramquc virtuterr; fe.i crcdit in virtufrm & auaoriiatem .ic potcftatt, quz mihi ccnftai «om- 
■lunii cft curo co i guo miflus fum. Non poteft falii fidc C3 qux imiimut auaouuic miuciiUi aufiVi 
4 ^vnkf m-}\iUOLC'mciiQicUaCt\&iAikOi\ii. ^ 



Early European Books, Copyrighl ® 20 1 2 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by courlesy of the Biblioleco Nozionale Centrale di Fir 

CFMAGL 2.6.551 




55^ EVANGELIVM CAP.XIII. 

!o^;:;:arj:]^aZLr:„':,fl^ mifit me. Ego ' lux in mundum ve- 
tl^:.^:::^::^:^^:^:^ ni: vtomnis qui creditin me,in tenebns 
t::::^:^;:^:"^::;::^ non maneat.. Et fi quis audierit vcr- 
"ulrJa^det "nn;t!'';c„\"bcL'v,d:' ba mea," & non cuftodicrit: ego non iu- 

l.c«.nadmu.b.le.u.„e„„.un.edu- Jj^^ ^^^^ ^ ^^^^^ ^^^-^^^ ^^j^- i^tlicem 

tempcrandoiatqucopcribusamccom mundum, led vt 1 aluinccm munctum. 
n ew;;,.] scrmomcusar. Qui iDemit mc , & uon accipit vcrDa 

guet cum , & dignum K;ortcaffitma- i •• t- r 

bit,vtpotcccrtifnmusteft.s cuipx af- mca^habct QU 1 ludicct cum . lcrmo aucm uar.iu.i^ 

fcftatxillms ,quioblatamfalutiscon- I r » } ' 

ditionemacc.percnoiueiit. locutus ium , illc ludicaDit cum mno- 

0 £x wi/i/o.] raco nouo inuento,nul. . <| . aq . '© ' C 

loai.oconfiiioquampriuato.aiqucvt uiilUTio dic: Uuiaeo;o cxmeiplono 

1 ncminc miflus : imo locutus fum vt n \ C \ ' -r' t\ ' C 

miflus a Dco , & iccutus ccrtum ac lum locutus ■lcd Qui milit me Paterjple 

f rifctiptum a Pairc mandaium . Cu« •!• 1 11- -IJ' 

iusargumcntumeft,fcvciiev.taa:tcr- niihi maudatum dcdit Quid dicam ,& 

nam pcr mc nominibus darc; &: lcio •ii co/~ i 

iiiumpoflc,«cv-ciicdarc:poflc.quia ouid loquar. ^ Et Icio Guia m audatu m 

cgo vitaattcrnafu.Ti; & idcofc.oquid . ^ 1 . 

fltvitaxtcrna,&meipfum offerocx CIUS Vlta aCtCtna Clt. O Ua^ Cr^O CeO lO- 
mandato Paitis . vcllc autcm apcric ^ . — * D 

'^^^XS^^:^::^ quorrficut dixit mihi Patcr,fic loquor. 

rt illc m.hi dixit , ficcgo propono ;& C A P T T T 

licutpropono,itai;icmihid.xit.Pgo v> A 1 • -A. 1 1 1 . 

rrX'^:'d".urr,^:"flrd; AN"^^^^^'" ^"^"^ ^"^^^ Pafcha^/ciens 
"™ Iefusquiavcnithoraeius'vttranfeat 
d™:;;lii'.:;":fi vr„.:cSducr.u?. ^ioc .riundo ad Patrem : c^m dilexif- ^ 
. rn.4««'Ji»i^oi„quoiB- ^^"^ fuos^qui erant in mundo,infinem 
gn^u^Tx" «r^' • clil<^xic eos. ^ Et ' ccena fadla / cum dia- 
V:^::::^:^::^^^^ bolusiam^mififTetin cor>ttraderetcu 



Z^1.TtZ::t^t^\:::::. ^l^das Simonis Ifcadotes:' ^ ' fciensquia -^- 



moda ipfis a mundo affcrcnda , fimul 
vtoftcndcrct quacuraillc fircrga (uoj 



omniadeditciPatermmanus^&quiaa' ||| 

fluo in mundograuiflimc ipfc tradan Dcoexiuit^&adDeumvadit: luraic 1 

duscrat,cxtrcmumamoriscxcmplum o * n* r \ 

extremo ctiam tcporc crga cos cd.dit. ^ cocna, & pouit vcltuiienta lua . & cum ^ 

c Canc f^'Jn.-\ lcgali agni &: myftica ^^^^.^:n' ^ 1* - - n -^l 

cccnaabfoiuta. ^ accepillet hntcum , praccuixit fe. " 

d Cum diaboltu iam mifijfet in tor.] Id J • 1 W * ' • i ' 

quod ipfe fcicbat , & tamcn amoris Uemde millt aqUam Ul Peluim ^rnhm t 

cxcmploadmirabili illumcftprofecu- ^ ^ Ms.€. 

tus.vtaJfcconucrtcrct, ficadfux-fa- CCPnir 

lut.scogitationcm, atqucmifcricord.a:diuin.Tc>pctitioncm moucrcr. ^ 

rum^rurrpftt^-farpL^^^^^ -^ontatc. ..gnum quoq. c,Io- 
&ha-rcsvn.ucrfotum:ipfiusaLmc;p^^^ 



Dci viui. 

b Th nefcit mtdo.'] quam ob rem faci.?. 



us.c. 



CAP.XIIl. SEC. lOHAN. 355 

cccpit lauare pedcs difcipulorum , & cx- 
tcrgere lintco quo cratpra^cindus. 

* Venit crgo ad Simoncm Petru. Et dicit 
ci Petrus, bomuie/tu mihi lauas pcdes? n.r^^^^eaXr^^ouri^iJJ^^c^I^ 
^Refpoditlcrus^&: dixitei^Quod ego fa- 
cio/ tu nefcis modo/cics autcm polka. 

* Dicit ei Petrus^Nonlauabis mihipe- 

1 • r J' ' J r cp.c Sinen lituertxe.] lotioncm inrernara 

dcs in xternum .Keiponait ciicius, m quam ngniHcAb&t ctiaia ,illa cxtCMi4> 

1\\ I I I • ' ^ ^ lcfu« indicauic . 

aucrotc^non liabebis partcmmc- 

cum. ^ Dicit ci Simon Pctru^^ Domi- 

ne. non tantum pcdcs meos , fcd & ma- 

' lOrA"' ' J r * • d SHi/»fi*/f/f.] Imaginibus huiufmo- 

nUS j OC CapUt. DlClt Cl ICIUS , V«iUl ai.Euangclij atq«cfuamcfficicntiam 

I ^ ^ • 1 • • r* J 1 crcdcntibus & obcdicntitus dcfcri- 

otus clt ,non mdi2:ct nili vt pcdcslauct, bcbaticfu,. 

^ , ^J /l"^ V^w nJKni^i «f7w.] ptrnitentia &fer- 

"R lcd eltmUndUS tOtUS. Lt VOSmUdlCltlSj mori,meiobfcruantia;atqucidc6va. 
/- i 11 n • } ' 'C fa in honorc parata Doaiino ad opUR 

fcd non omncs. Sciebat^nim quil- fanaificationu. 
nam eflct qui tradcrct eum. propterca 
dixit^Noncftis mundiomncs. Poft- 
quamersolauitpedcscorumj&accepit^ . ^ . . 
vcftimcca fua^ cum rccubuiflct^ iterum famu.arem 

dixit eiS / ScitiS quid feCCrim VOblS? cxcmplum ?Nunc imcH.gctiscaufam 

^ 5 » ^ . quamobrcm a mc cditum fit, nempc 

* ^ Vos vocatis me Masifter, & Dommc: vtdiicA.oncmvobis commcndc m«. 

▼ v^w» Tv^w*«vA * * ^ lA tuam.nontantumvcrbis &:oraiione, 

& benedicitis: fum etcnim. ^ Si crgo 
cgo laui pedcs veftros ,dominus&ma 
giftcr: &: vos dcbctis alter altcrius laua 
rc pcdcs. ' ' Exemplum cnim dedi vo- f^^]^^^:^^ 
biSjVt qucmadmodum cgo fecivobis, 
inj. ' ita & vos faciatis. ' ' Amcn, amcn di- t^^^lT';'^^^^^^^^^ 
uH.iJ.Ao Qo vobis , non cft fcruus maior domino 

k E<i^o 'fiie fu>s tU^erim. ] Scio TOS d uo- 
r .^Aoii^t-^^^n.* /^iii decirnameeflcclcaos.&fcioynum 

^Ms.c. luOjncquc apoltolus maior elt eoqui ^^y^i,,,i„g,,,u„&n,,,efib.confu- 

-r •n 17 r' L r U^/>«-: «»-ifir lentcm .cxeleaioncfua fpotc & cul- 

millt lllum. ^ Sl hXClCltlS^ beatl CritlS |„accid.fle.& char.tatcni aduerfum 
C • • 18 xT^^ J-. ^.-^•-.iUiio xr/-» mcdominum & magiftrumviolaflc: 

1 reccritis ca, Non dcomnibus vo- uavtabipfoimpietum fitquodrro- 

, . j. k f. ^l^^....;.^ Q _ 1 phetamcam pcrfonam fuftincrufuc- 

bis dico: ego lcio quos elcgcrim . bed vt [jjconciucftus. 

t adimplcatur 



h .jilttr alterim Im^t fedes. ] Vos m u - 
is irin.neii.s & ofticiis ex charitate 



» CredAtU (jMu («ojion.'^ ille dc<]UO b^c 
fcripta fut'rc, &. qui fcio prxfcntia.pi^- 
tcrjia &: tutura; atquc voluriiatcra Pa. 
tris, &: coniilium illud maximura cjcc 
<juor. 



h T'i L'.itM< efi fpiritv. "] in frcm ttit pra- 
pttr perditioncm dirdpuji. 



Luc.li.b.ll 



c FtaenhmtinfnuItfH.liwxKZZCcnm- 
bcns jitavt olira in mcnlis rccumbc- 
batur, bic cratproiimus lefq. in illus 
linu, boc cft , (uper ip.fiiLs vcftcs rccu- 
bcns, ita vt advlquc pcftus illius accc- 
dcre poflct cum vcllet. omncs cnim 
rccubcbaat altcr in finualicnusjiuxta 



d Tunc introhet in ^i/mSat/aitu.^ TciK 
quia ilic non folum motus non cft & 
afFcflus proptcriilud bcncficium acce- 
ptum , & amoris ac familiarit.uis fua> 
ui/nmum fignu ; (cd adhuc magis pcr- 
feucrauitjtuncfpiritus illc Dei glorix 
& bominumfaluti aducrfanusmtroU 
uit in cum. 

«, Etdiat ei Ttfu^."] <]ui rcucrat iam il- 
lud fpuitu aduerlano aiftum agitarc 
ftudiosc &: obftmatc prodiiioncm , U 
totum in illa rc cftc. 



554 EYANGELIVM CAP.XIII. 

adimpleatur fcriptura, Qui nianducatff;^^^^^/* 
mccum pancm/' leuabit' contra mecaL ^»^^ « »• 
caneum fuum. Amododico vobis^ 
prius quam fiat:vt cum fadlumfuerit, 
* credatis^ quia eo;o fum. Amcn. ame f^^-^^-^^-^^ 
dico vobis p qui nccipit li quem milero^ 
me acciprt: qui autem me accipit^ accipit 
eum qui me mifjt. Cum ha^c dixiC- 
fct lelus/ turbatus cft fpiritu : & protc- 
ftatus cii, & dixit: Amen^amen dico^J*''*^!'*' 
vobis: quiavnus exvobis tradetme. 
^'Afpiciebant ergo adinuicem difcipuli> 
hxfitantesdequodiceret. Erat crgo 
' recumbens vnus ex difcipulis eius in li- 
nu lefu^quem diligebat Icfus. Innuit 
ergo huic Simo Petrus^&^^dixit ei^Quis '<iicitMi.G 
cff de quQ dicit? Itaque cum recu-. 
builTct ille fupra pc£lus lefu^dicit ei^Do- 
mine^quis eit?. Refponditlcfus: Ille 
cft cui cgo intin£lum panem porrcxero. 
Et cum intinxiffet panem , dedit ludx 
Simonislfcariota:. Etpoft buccella, 
' tuncintroiuit in ciun Satanas.'Etdicit 
eiIefus,Qiiodfacis,facGitius. Hoc 
autem nemo fciuit difcumbentium ad 
quiddixeritei. Quidam cnim puta- 
bant, quialoculos habcbiit Iudas,qu6d 
dixiflct ci lefus , Eme ea qua: opus funt 
nobisaddiem fcftum : aut c$;enis vtah- 
quiddarct. Cum ergo acccpiflitille^ 
^ucccllam.cxiuitcontiouo.Eratautcm' 

' \ Cum crgo cxillct/Mixit' lefus, Micitu,,^. 

Nunc 



b 
npx. 



CAP.XIIT. SEC. lOHAN. 

Nuncclarificatus c!l filius hominis: & 
'Dcusclarificatuscft ineo. SiDeus 
clarificatus eft in co^Sc Dcus^^cLuificabit 
cum infcmctipfo: & continuoclarifica- 
biteum. Filioli^adhucmodicum vo- 
sn^.y-H bifcum fum. Quxrecis me : Sc ficutdixi 
IudxiS;Qu6 eso vado , vosnonporeftis 
venire : Sc vobis dico modo. ^ Man- 
datum nouum do vobis , Vt diUgatis in^ 
uiccm: ficut dilcxi vos,vt &: vos diligatis 
inuicem. In hoccognofcentomnes 
quia difcipuli mci cftis^ fi dilcdionem 
habucritis ad inuiccm. DiciteiSi- 
mon Petrus,Dominc^qu6 vadis? Refpo- 
dit lefus , Quo cgo vado non potcs mc 
modo fcqui ,fequeris autem poftca. 
' ^ Dicit ei Pctrus^ Quare non polTum tc 
.^V,l:tll fcqui modoPanimam mcamprotepo- 
nam. Rcfpondit ci lefus , Animam 
tuam pro me pones ? Amcn ^ amen dico 
tibi;, non canrabit gallus, doncctcrme 



f Kiitec!arl^i\:t!ifcT!.] Nunc cum k 
iam traditiim (1uc<rret (quippc aii pro- 
ditionem cxpcdu'dara luiias (nofc(3us 
crat) ait fc darificatura ,vtpotc um 
fuiccptA omnium hominiim pcrfona, 
ad travlcniium l\ i|)!um pro omnibus^ia 
faciificium Dco. 

g Deui ctan fcatM f f? i« w. ] cj u i f n p i cn • 
tiam fuani 5c voluntatcm rrga homi- 
num falutcm , atque deiutl).itionc fa- 
tanx de pollclTione ac lyrannidc cbtf- 
ta in hommcs , in hoc Fiho hominii 
iam iam manifcftahit. 
h ClanfcaLit eum w fnKttipfo.l acceptj*, 
probans , & perficicns ea qura nlio 
nominis cflicicntur ; ic donani illi no- 
mcn quod fit fiipot omne nomcn Ec 
cutinuo claiificabit cum apud c^-larter, 
terrcftrcs Sc infrros, vt in nominceiuf 
omne genuflcftatur, omnij lingua 
confiteatur quod Dominuj Icfus cllin 
gloria ratris. 

i M.wcLitum nttmm.^i D'i\cQion\s mAti- 
datum antiquum cft , & a paucis ob- 
fcruatum.ncquc id p!ene\ illud auteni 
nouum cft , vt fitdilcdio ad cxemplii 
dilcrtionis mex feruentilTima, ofticio- 
fifllma crga omnes, etiara erga inimi- 
cos ad omne officium prompta , 8c ad 
exponendura fanguinem &: aniipant 
piofalutefrairum. Hoc cft nouum 6c 
noui excmph quod mc omni conata 
& ftudio fequemini . & poftea acci- 
pietis Spirituiu,^uo id pr^ftare abuad^ 
valeatis. 

k Nonpottsfmdo.'] Non poterat Petrus 
interim dum adhucanimahshomo ef- 
fctjfcqui iraitari fortitudincm fic 
conftantiam Icfu , & fubirc mortcm 
&: ignorainiam pro nominc Icfu , ic 
pro frattum vtihtare : id quodpoftei 
Spiritu fanfto acccpto animatus & ba 
ptiftno ignis flagrans, potuit. 



ncgcs. 



CAP. XIIII. 



c A ». X 11 r I. 

a Keti turhtur cer vefirwn.'] quod dixe- 
rim vos no poflc Tcnire quo cgo vado. 
t I ^ ^ ^-,r-n-ffi«-^ ^ r^rnA\r\c t> CredttuviDa4m.] Creditu Dcu noa 
•«taitdlf- XTOn tUrbCtUrCOrVCltrUm. L.rCaitlS d^fl-enemicfuosdcferere.cuanquani 
cipulisfuis Jl.X- ^ Qr^.^i^>i^V-rnA\r^ ^lnAn is non vidcaturocuhs carnalibus. cre- 

Msq.cq. in DCUm^&iniDCCrCCllte. inaO- ^,,^^,-,^ nieDe» filmm.nomTOS 

A . • c l#-/v» f^tr^^ dcferturum nequcdcficiedum cflc vir- 

^ mo Patris mei maniioncs muiix luni. mtcvobisconfuicnd. &pro(piciendi: 

^ . |. . Y I • ti^^y ^r-^Ar^ im6 abfcntiam mcam corporalem in 

11 qUO minUS^aiXlllCm VODlS,L^ia VaaO veftramvtihutem cflcinterptcta«int 

Frare vobis locum. ^ Et Ci abicro ^ &: f ^j^^^rL/rnwu.] suntconftitut*!» 
cxlcfti Dei domo multx & vanx glo- 
t Z prXpara- manfioncs diftnbucndx fingulis 

«,e: fcdomnino volui vEbi.apcrircrcm. & diccrc rac ircquo vos wodo Bon poicftis irc .qttu pt«uurus lu» 
rQs,j5c paraturtu atquc infiruaurujlocum. 



556 EVANGELIVM CAP. XIITI. 

pcrSpintum fanaum habiutuiiis in prC-paraUtlU VUUl^ lU».Ulil. Xtciuin v v.iixv^ 

""^"^ " &accipiavos ad meiprum, vcvbifum 

cgOy&cvosfms. Etquoego vadofci- 
tis^ & viam fcitis. ^ Dicit ci Thomas, 



Yobis ; ua vt V05 tranrmuccm & acci 
^iam ad meipCum , Tii mcmbra colii- 
gancur capiu. 

b Vt vLtjitnt ego,ir tvs /tth.1 & vita ve- 
ftra abfcondita fit mecum m Dco. 
c l^j.t.] qux erai antea claufaadin. 

:";:fr,Scnregl^?u™ Dominc , nefdmus quo vadis : & quo- 
l".;^4orrv,LTprrvaf,uitu" modo poflbmus viam fcirc? * Dicicei 
3w" ■ ■rulnf,:!,^^^']":;;;]: Icfus , Ego fum' via , & veritas , & vica. 
fn^u ';'2";;^:;fpl^;Lig^^^^^^^ nemo venit ad Patrcm,' nifi per me. 
tJftfZ:-l^;^^;tZZ;^ ' ' Si cognouiOetis me, & Patrem mcum 

i'"!::;::^'::^!^:^;:^:^^^^^^ cognouiffetis : &'amod6"co-\'=°f^:'» 

terna inhabiiationis virtutis Chrifti C ' * o * 8 r^: * <- « * 

eftfermo. giioicetis cum, & vidiltis eum. Uicit 

Rnouerms.quod non multispofthac el PlllJippUS UomUlC , Oltende nODlS 
diebusvobis contingct cx diuinz mi- n r rC • 1 • 9 r^- ' • T 

fcricordixbcnchcio,& cum cognouc- Fatrem, & lurncit nobis. Uicit ei lc- 

ruis, vidiftiseum cxcocnimcoiinget /- ^.p, 1 «r r o 

vobiscognitio.quia concedctur v.fio lus , 1 auto tcmporc voDilcum lum 5 OC 

illius int.ma pcr Spiritum fandifica- j \x -n • > T>kl •1- -W • n «a- 

tioni^.&pcrmundihcationcm cordu nOU COgnOUlltlS mC? Pilllippe^qUl VI- /^.'Jf 

g Non cognouifiu Noncognoui- dct 1X10 y vidct &c Patrcm.* Quomodo tu^^fJa-;!;,^: 

ftis v;tam virtutcmquc mcam planc . ^ n l" 1 • to t vjujimcTi- 

d.uinamjita vt Dcus humano cor- dicis, Oitendc uoDis Patrcm ? No^ Trl^llt' 

poreinfpictcndum fe pr.Tbcat,non alia , . tvi^i». 

lu.fpccicmpmfcrat quammca adco crcdis quiacM iu Patrc^ & Patcr in me .^^du.s • 

nihilinmeeftquodnonplane d.uiuu n \r 1 1 i «cmus • 

ftz , pr.Ttcr humanitatismfirm.tatcm. eft ? Vcrba QUX COQ loqUOr VoBis , 3 mC» B 
Ucus cnim & homo cum hm,Dci vir- . 1 i ^ 

ir.ruT/Jn'^^^*''*'^' ? ipfo non loquor. Pater autem in me ma- 

naturam pr.Tltanuflim»,ab omn. noia 1 l 

&cxccpt.oneahcnam,mmcoftcndo. ncus • i pfc facit ODcra. Non crcditis 

Sividcndus cft Ccusocuhscorporcis, ^ 1 l * w 

^^,^^^::::^:^:^^^'^^^^ ^go Patre,& Patcrin me eft> 
^rft^^^o^pr^T/h^^r^^rii:,^ Alioquin proptcr opera ipfacrcdite. 
^:(:!::>^Ja:i^^::^^ Amcn , amcn dico vobis ^-qui credit 

in mc,opcra qu? egp facio & ipfe facict. 



agcrc, faccrc & prxftare potclL Huius 
rci ajrgumcnta funt vcrba mca , qu 
omnino vitam xtcrnam ac *" 
fonant ; & opcra planc diumaquibus 
vcrba confirmantur 
h trcdit m mt. ] Qu i c 



laqmbTs ^ maiora horum facict: ' ^ quiaego ad ^ ^ ^ 
reditmeef- P^ttcm vado: & quodcunquc pcticritis * 

mDci.nui'; : I . r • ^ l «^rn.i-.ti 



fc fihum Patris, &:'Chnf}um Dei ,qui ' • 'l r • * I • r» «i''^''^-^»' 

in hunc mundum faiuicm aiiaturus 1" noiTiine mco ^ noc lacum : vt olorih- ^^^ ' j- ^»4 

aducncrimi & fic crcdcns ob:du Eui- ^ . * 

?;clio mco.fultus fidc &: fpc in mc,ipfe CCtU t 

aciecopcra.tum quaad priuatam fuiipfius vitam ornandam fpcftcm.tumqqx adexemplum & viilitatem aUo- 
rumjaiqucadco mirabihaopcra faciet, cadcm qux egomeavinutc au^us &. informaius, & cadc viriute maio- 
racnam facict cum opus fncru.Id autcm contmgctci.quia ego vado ad Patrcimpctraiurushocdonum corama- 
mcandx mcx virtut.. ns qu. crcdunt in me. , /„ ^rr.me nuo.iUx Dominc F.hj pctit raircm . qu: hahet fihutn 
De.infcmhabitantcm: &hu.c fitquodpctitur,qiiiaisfcitquidpctat,acqMomodo pctat : Sc pim lr»ritu Filii 
atqueita.mpctratvtP.vcrglorihcctur,idcft,cum gratulationc impctrantium &:v,dcnt..m , cogQolcatut Pwei 
«ae is, qui illa donat pcr riljura, us qui ruium ipfum in fc inhabiiaatcm h^bcat. & viucaicni. 



CAP.XIIII. SEC. lOHAN. 3J7 

cetur Pater in Filio. Si quid petieritis 
"mc'iii nomine meo , Iioc faciam. ' ^ Si 
diligitis me,'mandata mea feruate. 
^ ^ £t ego rogabo Patrcm , & ^ alium pa- mandata fcruare 
racletum dabitvobi 



a Midata wm.] Hoc nooum dilcftio- 
nitquod nunc daium vobis cft, 5c cx- 
tcra dc pacimemia.qui pcr toium Ea- 
angclium expofita Tunt , apcrtc dccla- 
lat Icfus non iatis cflc iciunc crcdcrc 
ad accipiendura donum Ueijlcd opor- 
icrc crcdcntcm diligcre, fic diligcnicm 



is jVt mancat 



• r b ^lutm p*racletwv.'\ alium aduoca- 
VODll- tum confolaiorera animarum , Spiri- 
um illumqui tcftabitur mccflcillum 



•cognorcetis 

*manct MS. 
c s. 



c 



cmninartcrnum, Spiritum vcritatis, aDeototic^promiflumDcifihunnA 

^ ^ I n • • doccbit vciiiaicm duiinorumproniil- 

qUCm mudUS nOn pOtClt aCCipCre. qUia {orum,fi^vcrum fcmum facraru rcn. 
1 • ptiiraru,&, d.ibit virtutcm ad adoran- 

non videt eum, ncc fcit eum. vos autcm Dcum m fpiriiu &: vcmatc. & 

r • ' • J ^"^ ^'"'^ pcrpctuuj vobis innabiians m 

co^noicitis cum : quia apud vos ma- ammisvcftris. ^ . , 

, O. . / *. o__ 1. C ^luefn mundM ti0fi potrft dicipere.j l) 

qui fccunduni clemcnia.dodriuam tc 
corruptioncm huius mundi viuerc vo- 
lunt,r.on poflbnt rapcrc fpiritum vc- 
ntaris: quia cum nohni dclcrcrc fuam 
viam,Iongi(Iimc diftantcm a limphci 
viaviix, non vidcntSpiritum .tjui vi- 
flbihs non cft corporco Icnfu.quod no 
vidct, non fcit, imd ncccapcrcpotcft. 
ftultiiiacnim eft ilh.Vos autccognof- 
cetis eum,«iuia apud vos manebit.fan- 



nebit', & in vobis crit. Non rclin- 
quam vos orphanos:'* veniam ad vos. 

Adhuc modicum,&: mundus mc iam 
non vidct. Vos autem videtis me: quia 
cgo viuo^ & vos viuctis. '''' In illo dic 
vos cognof^ctis quia ego fbm in Patrc f:^:^±i^r^:^^^ 
mco , & vos in mc , & ego in vobis. [^T^rj^^^^ri^^e u^; ™ 

fcd me invobis. 

d Kffli^ww.Kf T/fl^.] aduentu arcanoin- 
terno & manifcfto in vobis , vt me 
coenofcatis viucntem 5c hahitan - 
icm in vobis; <juia ego viuo vita Patrij 
diuina &c arterna, vtpotc qui ipfa viia 
xterna fim : &c vos viuetis vita .•etcina 
« mc vobis communicata , hberati d 
feruuHtc & rcgno mortis *iernx:&: ia 
Uo die cognolcetis experimcnto pro. 



*Qui habet mandata mea , & fcruat 
ea: illc cft qui diligit me . Qui autcm di- 
liait me , dihgctur aPatre mco :' &: ego 
cliliG;am cum , & manifcftabo ci me- 
ipfum. Dicitci ludas^nonillclfca- 

/ «-v • f 'J r_ r\ ^fL pno.idquodantei cognofcerenopo- 

noccs Domine , quid taccum cltjquia Uftis.Ncmo cmm cognofcitqu.ifii 

. n ! • ' r ^ o,.,^.^ fpiritus Dei ,nilj fpirttus ipfc Dci, &: 

maniicuaturus cs nobis tcipium, oc non cuiicfefpintusiiiccomunicat inapfux 
mundo? ^ ^ Rcfpondit lefus^ & dixit ci, ^ '^?r.ic"w.M mea 1 Ncceflana 

. ..1. . f cft fi^lcsfic mddarorum obferuatio iis, 

Si Guis ain<7it me * lermonem meum quivoiuntcompotcshcriptomiflbru 

i~ '1 . J'|- o Chnfti. 

lcruabit , & Pater mcus dilipet eum, cx r £r,^(;*i/%4Wf«m.]diieaionecapiti$ 

^ . 1 crga mcmbra fuaviua , & communi- 

ad eum venicmus ,& manlioncm apud cationisf3crani<ftuihusmagni,dcquo 

• Jl- • fcripium cft: Eruntduo incarne vna, 

Clim facicmUS. QUI nOn dlll^ltme, &nianiFcftaboeimfipfum mamfefta 
vLiin 1 •v^iv.iiiw^. • r r communicationcvirtuiisnaiuixmcB 

fermoncs meos no lcruat . tt lcrmonem diuin.T & humana:. 

c fuaum «7.] Qvx eft caufa 

t 3 qUCm .juamobic tcnobismanitcftab ijmun- 

dononitem. ii Stn- .< - ; -.^] Ex onir Chriftus fe non c(rcn;anifcftandum mi.ndo pro^^^^^^^^ 

B,sdcfeftum,qui arguitur ex ncehgentia cbler. atioms doArmar& mandatorum : quia P "'"^^hr.fti 
cum credentcspromrffis, $c ohclicntes mand.t.s.adfumcrcntur ad tcft.momum viuum 
fui: mundus ver<i. hoc eft, quidc muiidofiiiit,quansuaracrcdaiii, noadJiguQt: cuiusra argunaentu eIt,.iuocl 
AOA obicrucm isauiiata. 



358 EVANGELIVM CAP. XV. 

Lf^X^i':'"^^^^^^^^^ qucm audirtis,non cft meiis : fed eius 
«: qui mific me , Patris. " ' Hi:c locu tus 

cieciis aute ^piritus umctus , quem mic- 

fabob cura5cdit1iciJ;oraviJentur. tCt PatCt 111 HOmine mCO y lUC VOS ClOCC- 

omnemvcram prorpcritatcm fii^mfi- DIC Omnia,& lU CrgrCl*Ct VODlS 01111113 QU^- 
cai Ie!us !joc loco .orancm animi iu- i- ^^*" 1 • 27 k r» I ' L/ 

ctindiratcm & vitxb.aiitatcm..V.r,r. CUnQUC dlXCrO VODIS. P aCCm rClUl- 

kvu^C(7r cw/r.wi.quianorclinouovo- 1 • 11' 

bisconfufloncm.pctturbaiioncm.dtt- QUO VODIS . paCCni 111^3111 dO VODIS. nOll 
bitationcm «citijiumi fcdpromilTio- * 111 J I • 

ncmvcr;cbrat,cau$,quxadiiancv:ti qUOlllOdO mUlldUS dat,eSO dO VODIS. 
iu!U«,pic,/anacquetrnduc ndam, & *- , n r 

aiaitcnusxcmitatcm cxoptanoima Noii turDctur cot vcitrum s ncquc tor- 

cxpcaandam facit.Non cam racem &: zXa l-n- • • 1- 

bcatitatcm qu.Icm mundusaat .cjux nildCt. AudlltlS qUU CaO dlXl VODlS, 

verd nominari »ic non dcbct.vtpotc j . t ' Pt. 

cu^nc|acbeatu:=faciat:&:fiaiiquo Vado & vcnio ad vos . Sl diiigcretis mc, 

moitoiuuatautpiicct .innumcris ta- . | O ' 

rjcnpcrtiubationibus cftcbnoxia.At cTaudcrctis vciouc. quia vado ^d Patrcm: 

vosmcaudtorcpcrpctuam pacmlia- ^ \ ^ i 

^ri^:^:^::^^:^^ P^f^^^ '"^^^'^ el t. Ec nunc di- 
r'"t^w,:?Sr/«c;pturu. xi vobis priiis quam fiat:"vt ci^im fa- 
.^.:^u:!;.;!.t;^Ct:'d^Z^^ «^""^ ^""ic, crcdacis. 5° lam non mul- 
t::^':!:^:^i:^!^^, loquar vobifcum. vcnic enim°prin- 
^^^^^^-XZr^S^^^:;, ccps mundi ^huius*, & in me non habet - 
."rhr^rl;r[^:A2rSnZ: quicquam. ^ ■ Scd,vccognofcac mun- 
;r;::f;:!t':i':;run,r^ dus,quia diligo Pacrem: & ficut manda- 
«;frar ™w;lr;,"';l;ior±>a:^ tum dcdit mihi Pacer, fic facio: Surgite, 

Hunc igitur ordincm ohfcruarc me i-n n c It i n/- 
oportct, &vojgaudcrcquodipfcob- ^^»-AiUi IIUIC. 
fcrucm. A 

crrditurierant difcipuli cum rccepif- IT^ ^ /T* * n r> . 

^cntspimumranaum.quamcrcdcbu H miii vitis vcra:&: Pater mcus ao"n- A 

ciim audircntpromi(Uoncs:fcd prx- -*-^_^| _ _n. 1*/^ 1 . ^ 

«cr:acredituri ctiam crant eum quiil- COia Cll. VjmilCm palmitC Itl ITIC 

lis hxcant^prxdixcrat.cfrccHDdequi r ^ . ^ r n \\ n » ^ 

rciicadonaflct.hoccft.icfumprarcc- iiou rerciitcm tructum • toUet cuiii' 

prorcmfuum. Crcdati;qu6dcgo ipfe * G.$. 

fum qui vobis diccbam hxc: &:cum OmilClTI 

FOin..,Ibi;,uc5aftriJ«.ftdar.rau.h?ncaT^^^^^^^ oncndcre 
5o?m mundo, & prope«Jtiso,,,rum & f„ r/?,,r^^^^^ 




CAP.XV. 



SEC. lOHAN. 



339 



1 3.4.10 



eognofcfntc ic probamc gcncrofos palmicrs. & qui prxter £clcm <iuani habiierit m Chri/lum, tulerit etiam fra- 
fvum bonotum operum,pro rationcmuncris&oflicij fui, hic purgabitur omnino pcr Spintura fandum a Ta- 
irc miflum; &: ncc tum cntotiolus, imo mulio plusfiuftus aficiet, & ginerofions ctiam tiu£iu$. 

onmc qui fert frudum;^ purgabic cum, t^Hr^^^^^M^r^^i^^i:^^!:; 

mco locutuslumvob!s,GUiapfrlcuc- 
raftis, cftis mundi , & in hcnorc pt;r- 
parati ,vt diuino bcncHcio jnfcru in 
mcpcrmaneatis 



vt frudliimplus aftcrar. ^ ^ lam vos mu- 
di eftis proptcr fcrmoncm qucm locutus 



Maiutr m rre.'] Expofitio fuperioru 
&: admoi 

vobis. Sicutpalmcs non potcrt fcrre fru- ik^J^h^bent^ 



fum vobis. ^ ' Mancte in mc & cq O in cft &: admonitio , nc vchnt fcoiilim i 



•larefci 



XII 



[cic 1 
is. 

^ colligunt 
eos ? Ms.c- 
* mittunt 4 

I MS.C.S. 

(•ardcnt 4 
US.C. 



Chrifto efle: n5quc n^ancntes m C hri- 
ito,h.Tbent virtuicm d Chnllo manc- 
O ^ r • r • r* " r • • • tcinipfis.quapofllntfcirctrudlusillos 

ctumalcmctipto,nili manlcrit invitc: fu.u.mmos & dco t^rauih.ros h.tc 

n.A . . . - omnia pertinrnt ad ci:cjianHum amo- 

c nec vos^nili in mcmanicritis. ^ Lg;o rcm ,dcfiJcnum votum accipiendi 

C ' • T • • inleSpiritum f.-influm , dcnandum i 

lUm VitlSrVOS palmitCS . qUl ir.anCt in ratrepcrChrirtumjquemc^uihabct, 
. 41 • r r n I fihj Dci funtpr.itiflimi Pattiq; placct. 

mc^ ccccTO inco . hicrcrt Iructum mui- a >r/,..c/..^;«MW.]Muiri:co- 

. t -1 •! (\' C pia , &: muluim pr.Tflantia ac^^irtute, 

tum:quu iincmc nihilpotcltistaccre. vtpo.cvcrcregrncracus. 

Sl GUlS in mCnOn manlCrit.mittCtUr <Iu.Tpcrt.ncmaa dcHnmoncm hum» 

foras iicut v^almcs, & arclcet , & colli-- * ^i9.-««"^/:*«n/'»^«>;f.] N.moin- 

j 1 . » \\ 1 » trabit in regnimi I>ei n.fi hliLs Dci ta- 

gentcum v& in i£ine mittcnt5& ardct.. «usfurnt.hoccft,me.r.brumv.uum 

-V r> . Chr.ll.coniund^um capiti luo. 

' ^ Si manfcritis in mc vcrba mca in c n..,„/enf« n.e^ ccnnoim.hi 

' ^ 1 . » &con.unttivt vitip.ilmiics 

vobismanfcrint:quodcunquc volucritis n.^mb.afaa..vera mcmbra n 



pctetis^ & fiet vobis. * 'In hoc clarifi- 
B catuscltPatcrmcus: vt fruftum pluri- '"^^^^Z:^, 
mumaffbratis , & cfficianiini mci^difci- ^:!^::^^::^^^ 
puli. 

dilcxi vos.Manetcin diledionc mca. 

Si prxccpta mca fcruaucricis^mancbi- 
tis in diledtionc mca ^ficut & egoPatris 
mei prxccpta fcruaui , & maneo in eius 
diledlionc. ' ' Hxc locutus fum vobis, 
^vt gaudium mcum in vobis fit , & gau- 

dium 



^ ^Sicut dilcxit mc Patcr , &: cgo ~r.l!^r::,.trr.t^^ m 

hocrranifcftc cogno(cciur gloiiaPa» 
tns, fi prom.flalua pra:ftetpcr Fihum, 
bi \\\\\x mc luum clic cofirmct , m.flb 
Spiritu lanfto .nvobis,a mctoncspro- 
ii^ifib in nominc l airis mc. : hu.ut 
Spiritus lanft I vinutc vo5 fit.s imitato- 
res mei, &: veredifcipuh doftrinx mej 
abfquf vlla exccptione , U d agcntes fic 
lac.entfs ca tiui a me aguntur & fiut: 
hic cnt tructiu plunmus , qualcm af- 
fcrre non polliim qui inmencnma- 
neni, vcxx r.aturx noniunt partici- 
pcs vt membra capitis. 
I Suut (iilexMir.tlMtr.'^ vtpote Fihnm 
fuum. & fic aileau^ mU5t vt ftcerem volrnfarem ipfiHs ita ej-o d.lcyi vos vahic d.Icftos , vt membia mca fut». 
ros; atquc cleg. idco vos vt in me fii.s, & frufrum plunmum airc.ans, ferua.uc> pt.Tccpta mca. 
k Vt7a»iditirnmtu,n.\ Hxclocutus fum vnbisfo .or.fil:o. vi vo.h.s rcrmon.bus me.sammct.s, parcti.. ad cxci- 
pjendum donum Patnsper mepr.rftandum.itacm.» meu gaud.f. cr.t ,n vobis. cnt cn.mnscum f^^^^^^^tZl 
JonA.tutu «c flab.htum regnum l-atr.s mei .n hom.nibus; & vt vo. ,n hcc ref^num ccop.an °3 
vos habetisexoptimxd.fcrH.nxmexob^-eruanoncad.mpleaturexSpu.tufanao.c^u.vob.sv^^^^^^^^^^^ 

prxftandumdoLinrmcxexcmplum. & • atr,grat.rr:mum,& ^^^^'^^^^^-^'^^'^'^^^^^^^^ l^^^ 
furautemhocexemt-Iumpr.cLpicmd,lcfncBcfm,hme.Touxcftv.nculum^p^^^^^^^^^^^ 
Aio,vtaD.mam*t>am.camopusfacr.t.ponatispromqucscl.!.g.t,s:nam 

animamponc proam.cis .mn ic.^. vt cx ,...m.c.sam:rosfac.am . fed non ^''' f \:'':^^^^ ' 
lufi us qm aauci mc j '.n^ vo! ucrint :<iui vcio ton 'iii^ac bic am.ciiu pcftulct:auduc. Vos amici mci cnus,C(c. 




carnc mea 8c dc (pintu mco r.c dc i fli- 
bus meis , per vcrbum rci v.ui & do- 
num raii.s;atquc ita ir-c 2 vc:'. a «jux 
obis nuno, ia 
fcrmone tatum. 




34d EVANGELIVM CAP.XV. 

^.^ZS:;',:;'^^^^:^^ dium vcftrum impleatur. Hoc caf/-'','^'* 
E:.tSr;:ut^^;';v"Zr.t" prsceptum meum, vc diligatis inuicem, ' 

ficut dilexi vos. ' ^ Maiorem hac dile- 
^r;::::::^:::t^":Z^2 aioncm nemohabet , vt animam fuam 

meum , & vidctisGuodiani vobilcum _ • _ ' ' f I4\/^« 

agam . non vt cum fcrms . fcd vr cum pOliat qiUS prO amiClS lUlS. ^ VOS 3^1- 

tmicis , sperio vobis omnia promilla • • n • f C ' ' ^ ^^^1 .'^ 

& conlilu Parris .dcveUra &corum Cl mCl ClUS^ll tCCeritlS ^UX CgO praCCipiO 

qui pcrvos crcdidcrint.randihcationc, t- I^«t \\J-» /" 

runcapcrioitavtvos potcft.s midli VODIS. ^ lam nOU dlCO VOS lCrUOS rMiclMSf. 

gerc : fed tunc apcriam expcrimento - r C • ' \ C ' i ' ^ur. 

v.rtutis mcxinvobis faao.itavttc- Quia icruus ncicit quid raciat domuius 

ftcs clle poflitis cfficicnt.atvcrjtatiiquc • •% r 1' * 

nc^.Hocctiambencficioaua.,qH6ci cius. Vos autcm dixi amicosiquia omnia 

clcdli a mc fucntis ad dandum in tcr- ^ 1 • • \ r* C ' ^ 

nsv.uum ica.mon.um mei : Noncntm qua^cuquc audiui a P attc mco ^ uota rcci C 
b ii<cnuwdovoLu.] Hoc mandatum voDis. NoH vos mc elegiltis T lcd ego 

lumraam coniinct omniuni manda- i , ^ . ^ , - ^ 

lorumnKorum.quodvounicnmpr? ClQOl VOS , & pOlUl VOS I Vt CatlS • & trU- Ma,AjLif 
Itabitii dum mmo promifluin Pairis, r\ rc ' r r\ n 

poftca ctiam picn.us prxit.tuti.cum ttum aftcratis : & fruclus vefter maneat: 

cgo .n vobiliplis raanebo ; tunc cnim _ 

tnandacum hoc vt propnumiTicum. yt quodcunquc pcticruis Patrcm iu ttO- 

nica rirtutc & magisamabitis, & dih- . * l X 

gcntiusac mchus ct.amciuamantci miuc mco . dct vobis. ^'^ Hxc maudo i J.-.f 

ad.mpieb.tis . atquc ira non carcbit.i 1 ^ i 1 « ^ ^ 

con!olationc mca primumqui .n vo- VODIS^ Vt dilisatis Uiuicem. Si mUU- 

biscro, & corumciiam qu. a vobisdi- ^ t> *** v**^^*.**. «^xxi*l4xa 

l'.^™tauo&T4^^^^^^^^^^ vos odit, fcitote quia me priore vo- 
'Jl.in;iS°dif;'j,,l'N^^ bisodiohabuit. Si-demundofuilTc- 
r'r,rZr?;1;Z"ft°:r;'n-; "s , mundus quod fuum erat diligeret. 
:rnrd"r',Vc^o^°,t,^^^Xrn; quiavero de mundo non eftis,fed ego 
•hll^^J^fr^JirntT^fobu elegivos de mundo.proptereaoditvos 
tnmVrnd^TJfdTft^ muudus. " Mementotc fcrmonis mei^ 

lli::::S:.;^J'v:^::::::::rZ. quem ego dixi vobis,Non cft femus ma- i..* 

tum tcft.mon.ij &: auaoritatefacra- i/^r i»-»^ /^i ^ C: . . C ' C ^ Mm.io.c.x^ 

ramfcripturarum.pcccaiumnonha- aOminOlUO . Ol mC pCrleCU tl lUnt, & Luc.6.f.^o 

bcrcntincrcaulitatistquodnunccxcu- ^,^^ r^f>.rC^r^*^ ^^^*-.^ ^ C P 

far. nonpoflbnt.vtpotc conu.aima- pciicquentur . H lcrmonem meum 
habucrunt mc ^rlti7'cx odfoquc i^ fcruaucrunt , & vcftrum fcruabunt. 

mcconccpto ita fclc cxcxcarunt ipfi ^'C^JI ' C • !• 

acdcmcntarunt.vtcumquimcmifit «jCG UXC Omnia laCient VOOis DrODtCr 
nonagnoucrint.atquccxconfcqucnti * r - i r ^*" 

oderint. Non cnim cgo amc.ncQue uomcn mcum i quia nclciunt cum nni 

inandatumpropriummcummcahbi- .^'.C^. ii<r* • ^«^1 

dineautinucntioneconfiaum afFercs mnitniC. bl nOU Venintin /l^ 1r> 

vcni ; fed Patris iufTa fccutus miflus viiiutlH ^ IQ- 

ftim.&vcn. ad corum falutcm quam nirnc 

'p:^:^'TJz:}--^^^^ 

bus Dcus mandata fu* figillarc folct- habucrunt aKnnrl c ^ vcUcnt animaducrtcre & obicruarc qui- 





CAP.XVI. SEC. lOHAN. -„ 

cutus ruilicm eis ^ pcccatum non naDe- gionis quam proHtcntur .pfi. s,|.n.H^ 

r • I caiio h.Tcpcicnda efU-x ncnxiiucmin. 

rcnt: nunc autem excuiationem non na- c CHrumrtmvtmnt j Hc(ut.ii.iU!uu 

I . ^ 1 X ' J' Q. vniim poftrcnuim icllimonium , cut 

bcnt UC pCCCatO lUO. ^ C ) Ul meOClltjOC cnm.Kmcroa.dci.nt rcpiobabumur: 
• A 14r^ itiautem cftquod a vobis ptotcrcndu 

Pacrcm meum odit. bi opera non eftcxv.raucsp.r.ius una. mvos 

, , . \ ' r • lapfj, & .n \obismancni.$ ,<]uioftcn- 

tecillcm m cis quc nemo aliusrecit,pcc- dctvobiscxpcr.mcnto .pfovct.tatcm 

. . • *• *■ . virtut.s, clfic.icitaii5 crhcicncia: mc^ 

catum non habcrent. nunc autcmo: vi- in.i$c|uurcd.acr.ni.«.iuncvoscruu 

mihitcftcs in Iud»Ta, Iciulalcm oi. Sa^ 
maria, & vlcjue ad vliimun. tctn. 
f ^;<i 4 Fatic prcicdit.] Non de pro- 
cc/nonepcrfonali h2cIoquitur Lomi. 
ni!S ; nan.quc hoc mcdo proccdcndi 
a Patrc &: Fibo proccdit Sj irituifan- 
ciusj fcddc proccflionc & auv^ontaic 
aducntus ciusnuc mifllonis. EH cnint 
ducntus Spiritui fan^li promifliis a 
.'atrcfic pra:ftitus,fiuc vt itad.camus, 
procuratus & cxpcditusa thnfto.Idcd 



dcrunt , &: odciut &z mc &: Patrc mcum. 
Scdvr admipleaturfcrmo^qui inlcge 
/.i4.^.»5 corum fcriptusclhQuia odio habueriit ^ 

mc aratis.' 'Ciim aurcm vencrir pa- \_ ^^^^ 
^-4..-49 raclctus.qucm cgo mitram vobis aPa- p-^^^^^^^ 

s"rJL.^rc;ipintum' vericaris / qui a Patrc p^o- ^^;^;^^^^^^^^ 
duin^:ur.t. ccdit, ille ccllimoniu perhibcbit dc mc. spiruum.ianaum .qucm chnrtut 
^P<rrhibctis5^7 ^ tclUmonium pcrhibcbitis' 
'quiaab inmo mecum eitis. 

C A P XVI. 

A U^c locutus fum vobis,vt non fcan- z:^^ '^^^ """" """" 
dalizemmi. Ablquc lynagogis ta- ^„,:i„<,„,d.xenn, & f«crin.. c^ue 
ciencvos:iedvenit norajVC omnis qui ^^,^,^!;^^,,';,^^;^^,^;. 
intcrficit vos ,arbitretur obfcquium fe , y;.a„„„aim. 
prxlKire Deo. ' & hxc facienc vobis,^-;; .;Z^^,-'!;'e\of^n 
' quia non nouerunt Patrem^neque me. :i;^"r^';c';ubu-;r;::d:m:i,r.^a^^ 

" scd hcEc locutus fum vobis ,vt cum 

vcncrit hora,cora rcminifcamini , qui.i t^ScTrc?ct^^^^^^^^ 



ipfc mlitit, vcnirc in mundo ; hoc cft, 
non ipfc lolus a fc tantum, mcaut in- 
fcio aut nolf ntc ; fcd volcns , illc a mc 
miflus vcnict.conhrmaturus ctficien- 
tia domscjuc fuis id quod ptx^Un-r 
dum crai ctcdcntibt^s . ncquc folijra i. 
mc miflus ,fcd i Patrc mcoprofcdus. 



V,^'vy i-llAl. ▼vl-'*.». * V-. — . — cxaguarc, <x lauiuiuu^ .ic tti(.Mi.iiii> 1 

]• • X^' ( rnv^ xarc Idco & vos propicr mc,qui fui 

initio non dixi,quia voDiicum eram: ,„^y,rtutis fummumcxcmpiumu 

v 



nunc 

x vlii & con. 

^_ prorccta chc conft:»t. Con- 

... 1 • 5 TT^^ ,^.,rx».>A xrr^l-^ic ' il-i ^'ucuit cnim mu.duivirtutcmvcran» 

e^OdlXl VOblS. ^ riXC aUtCm VODIS aO „ig„arc.&!aboribusacmolcfti.sve. 

*^ - ' . 1 « o ; 

fum 

Cj.* i vobis cultum , fic moribns ac vitSt 
^r /ancutat.: &: puriiatc , quantum Hcri 
t.omteTprc(rum,millcmolcft.is & igr©miniis afficiemini ^ & quod ami.Uu$ cft, tchgioms ac pictaiis nomca 
Cbiarrocabunt li.qut vostanquam impios fucimtpcrfccuti. 

r ] Quanquam fciamDcun. cfl?. illam rationcm tamenqua Dcus Patct cft . ^ qua cgo Fihu, 

?,rrtfum. tgnorant: oS^ rano fi rcdc copnolcatur.ad hom.nam (alutcm t< vcram bcaut.uimcm <op^^<^^..^X 
^ ^ condi.cit • , - niratidnisignorationcmulixtencbrr onuntur.qu? in.khnicndaDcinaiu- 

\. ^aj,„,o- nt c ^/;muiono»JMi.] Nondix.vob.scotcmpotcquovosclcgi. 

0 oponti.ncv; ,..,onams.tttuncvnufquirqncf;biconfu:crci.ancafuHcundaduccrcmur,qu« 

Burr f.iK.ur.iacfl; prvdico: lcd tunc rud.bus. & v.rmtM me.T adhuc ignaris .tcrrorcm fortaflc •nnccrcm hxc 4 
' c prx/iaa. & .ra m. fcqucndi a«crtcrcm confll.um. fcd quia mc vuientc & prxl^^^^ 

i^^Offlmoiifucufumfcciam.nbaacaus mhil omaiao fuir,a»c»vutaic id clhc.cnic &. yos kruantcat^e 




3^4^ EV ANGELIVM CAP. XVT. 

<lefcntIcnv,roIui voMsInulo ^lccre, cum nullum periculum cflct : nunc vcro lam cdoiHij , qniH j-go pcfTim c-til 
f o trninore quo bboribus &: incommoiiis muUis tomaius fucriin 3: «■.•Tcitatus, oppcrtarrtini eft prardiccre liib- 
vnbis labores,ii<iclitaproniiflrione virtutfs mca: qu.r vobis pr;rfi-o cnr; tjuitxju* c^cicniior in vcf iani 
falutem olL-ndciur, quanto ahcnior cgo fucro :ib omnihuj labor:bu$ . vipotcad dexfcram Patrl» 
Sc glcria & honorc coronatus. Namqucco nunc vado, ad eum , uujuani , qui nic mi/it;on uibur, i^in 
rcbuy, quaruni caufarain'ust'ueram,abl"olntis &: cxpcditis; acrcpturus ab ipfo id quod imhi conflitutiim cli irjiu» 
confiho &: propofiro, ad glorificationcm mcam &: vcfiram. Iiaorc |^audcre dcbctis qucd ef;o vadam ,cii:.in G 
intclligatis vobislaborcscfle pararos.quos vos Tupcrabitis mta illa viriutc vobis communicanda. 

lrf^:::a^:;^Z:^X''Et nunc, vado ad cum qui mificme, & l^V.,";:*^. 
i"i':tXr.;uTj:or,I™",u: ncmo ex vobis interrcgat me,quo vadisf. ^^^i/t:. 

* Sedquia hxc locutus fum vobis,trifti- 

c:it,quam cxicrna hzc meaprxfcntia, ' I " /1 7 r« 1 

<3iiar lamcn immunes vos confcruauit, tiaimpieuiceorvcitmm. ' bca eso vc- 

& omni periculo liberos. • J» 1 • i' i • 

b j^iuuiru>ucyedur,t,nr»e.] i* rguet Spi- ritatcm 0 ico vo Dis. cxpcdit VO DlS vt c^o 

ritus fandus in vojdefcendens nmn- J «z^.* *i. lA * 

«ium,hoccft,mundanoshoshomine5 vaciam. 11 6111111 iion aDicro, paraclctus ^fi<>*-«- 

apud quosnunc fum,peccaile niic non • j ] . 

crcdemrs m me , qui ventaicm illis ex 11011 VClllCt aCl VOS I ll aUtClH aDlCrO, 111 lC- R 
litetarum lacrarum icftimcniis manj- t g _ ^ . ,|l 

fcflaucrim , & fignis apcrtis confiima- taill CUm 30 VOS. Ct CUIH VCllCrit llle, 

ucrmi. Et quia multi cx hisqui nunc « • * i rt 

nondum crcdunt , aducnicnic Spmtu atgUCt mUlldUm dC pCCCatO , SZ QC iUiU- 
lanctocrcdcnt m me , luncaiguentfc- • n J • J- • 9 i 

mctipfos.quodnoncrcdidenniinrac tia, & dC lUdlClO. de PCCCatO QU idciTl 
antea.&arguent reJiquurn muiidum b • v\ i ^ T. ^"^^^ah^ 

noncredentem Guia iion ctcdunt ui mc. ' ^ ^dc iufti' " ^^^^^^«^^ 

« Pe»ii^/.rwtrt'o.]Iuflin^nonaccept? ^ . , ^ ^tv- xux^.! M$q.^«*. 

Hl-^r-^.clTicto— navero.quiaad Patrcvado : & iam non 
*fSurjn%rrj^^^^^^^^ videbitismc. " deiadicioautcm,quia 
^'^Z^^l::^;^^^';^ pnnccpshums mundriam'iudicatus cft. - 

-n:::::^::^:':::^::^;^ " Adhuc muka habeo vobis diccre : fed 

X'11.'rrd:S'r<^,^;j:,1 '^^^ P^^cftis portarc mod^ . Ciim 
St":"hVc;?t?vTfe a^f^i^ vcneritiU/Spiritus vcritaris,"do- .hc..,c„ 

mel nMttcretmmundum ,adoft.rcn- Cehir VO*; Omnri-n \'f»rifi r/=»iT-i* * t-».^,-. «►^: ^ VosinomnL 

dam,annumiandam & dcfcrcndaai ^^^^^ UmUCm \ CritaiCm . nOll Cnim vetitatc ms. 

&lutcmmundo.inmftifnmusmunduj loOnrmr ^ ir\r\rr\r^fr^ . ^i,^^. ^ ttfie^uj.a^ 

arguctur,qu6dmevcru.nteminpro- ^^M"^*^"^ ^ lCmCUpiO lCQ qUa^CUnqUC 




cum iam cx hoc temporc cx quo < 
dicndam fufccpi, iam princcp» mi 
ccps mundi huiusnihilobiiccre pofTii 
iam ipfc vltr 6 fuam reru.tutcm, fuam'quc damn"anQm;i OMon^ am^c^tSr^^^^ P'" "^" ^^^""^^"^ 
iud.catus, damnatus. fpohatusquecratVoJcftate ac t^r^^^^^^^ 

Sp.nrum fanchim mundtts de iidico vltro ab ip'o fnbito J^^^^^^^^^^ vcni v t?u ^ "^?"^ 

uemmundumjudicnoipfiuspnncipoacdcpoflcflJcnedcuSlb ni^^Jum, fcd vifal. 

e A^<w/'<'r<'//«/'0'-f^r/.]qu.aadhucanimakscrii.s. f 9f;,>;,,^t,«^v^,« t :iu -.r- 

|^.risrerumomniumtamqu,xcogitntione,qu.imqu.xe,pc,;n^^^^^^^^ -rp.atcognitioncn, vcri. 

& promitto; fcdcommuAicataa Patrc mc7i C' '^'^"^ ^"'-^ d.co.doceo 

^«b.s vc-ntura prard.co & prom.tro planc «hib bTt fcc ac PrXbi^ c^^^^^ "^'^ '''''' <^g<» 



CAP.XVI. SEC-IOHAN. J4} 

audicr*loquctur ^ & qucX vcntura funt 
annuntiabitvobis. lllcmeclarifica- 
bit: quiadc mco accipict,&: annuntiabic 
vobis. Omniaqu.xcunquchabetPa- 
tcr^mea funt. Propterca dixi,quia dc 
mco accipictj & annuntiabit vobis. 

Modicum,&:"iani non'Vidcbitis'mc: 
& itcrum modicu , & vidcbitis me : quia 
vado ad Patrcm. Dixeruntcrgoex 
difcipulis cius ad inuiccm^Quid cll hoc 
quod dicic ix)bis : Modicum, & non vi- 
debitis me: & itcrum modicum3&: vidc- 
bicis mc : &c y quia vado ad Patrem? 

Dicebant ergO;,Qiiidefth'ocquod di- 
cit^Modicum ? nefcimus quid ioquitur. 

Cognouicautem Icfus^quia volcbanc 
cum interrogare : &dixitcis, Dc hoc 
qua^ritis intcr vos, quia dixi, Modicum, 
&: non videbitis me ^ & iterum modicu, 
&: vidcbitis me. Amcn , amcn dico 
vobis,quia-plorabitis, &c ilcbitis vos, [J^^l^^l^^^Jl^^^l^ 
niundus autem gaudcbit : vos autem rr^pra;™^^^ 
contriftabimini ; led triftitia vcftra vcr- '~!::^:::.;^t:::;::i:^ 
tetiir in gaudium. jviuiicr cum p^nt^ gmdcbuat. 
trirtitiam habet, quia venit hora eius: 
cum autcm pepcrcrit puerum;, iam noii 
meminit prelVura: proptcrgaudiu , quia 
natus cft ncmo in mundum. Et vos 
igitur,nunc quidcm triftitiam habctis: 
; iterum autcm vidcbo vos , & gaudcbit UnT..i:.7S^o^^^^^^^^^^^^^ 
cor veftrum: & ^audium vcftrum ne- 1;^^:;;:.^^^^^^ 
aio toUec a vobis . ^ Ec in lilo dic ^^ZZ:^^^ 

v'i mc 



544 HVANGELIVM CAP. XV?. 

e Mfmnr.^;tk] Jnmmv.ws c ^^-^^ ^^-j^^-j rovTabitis qincqua. Amcn^ anie ^ly^^V;,^ 
K,- 'pir rnrSr:;;Vn"an; dico vobis, li quid pcdcricis Patrc in no- ^,.'. ;.J 
t'4°;tt"c3;?:;::"r,<,";h1.c''^odo mine meo , dabic vobis. Vlque mo- C.:,. 
-.rco"aurn^r non pctiftis quicqua in nominc mco. D 

^Z;;:A!Z^:Zn^^::::t:";. Petite, & acdpietisrvt gaudium vcftrum 
1 ^:::::^^:::^^:::" fit plenum. Hxc in prouerbus locu - 
;^;!':?ctt";:nS»'„turk'r:: tus.rum vobis.Vcnit hora cum iam non 
Scquaioquor.cxpert. cognouerius.in proucrbiis loquar voDis , led palain 

tunc palam coenofceiisidquod nunc i -p. ''^' T I : 2.6 .11 • J- 

arcanLvobiseftdcPatnsmciv.rtu- dcPatreannutiabo voDis. ni illodie 

tc , confilio , propofito , ctHcac.iaic &: . . • o J* 

c/ficietu.tuncpctctinnnomincmco, innomine mco pctctis i &c noii dico vo- 

in me ipfo qui in vobis cro pcteiis.vti . . 1 t\ 1 I * 

hoc dct vobis ratci .non foiiim mc Dis quia eaQ roojabo Patrcm de vobis. 

habetisqui pro vobisrogc .fcdipfum , , V* • 

patrcm vcftri amantcm habct.s,qui / ipie cnim Patc r Hm at voSjquia vos mc 

vltrovobisdonareiam parac.quia hoc n- 1- 1-n • ^ r-\ 

riatiisquimcfidc&amorcprQicqmi. amaths y & crcdidutis: quia e^o a Dco 

tur, vt vos hadcnus fcciftis. . . i g e r' • • \ -r» •• 

c £..«a^P-rre] vtfahicmmundum. .CXlUl. , llXlUl a PatlT, & VCni lU mUH- 

Jtenwi reliiKjuo ntwjdum , iam cxpcdito . , . ' 

Rcgotiafaiutis, & redeo ad Pacrcm dum: itcrum rclinquo mundum , & va-^ 

acccpturusrcgnum ,non mundanum, ' . j.o • " ^ r !• • 

«rnalc & corrupt.bilc ; fed arternum, do ad PatrCm. ^ DicUt cl 011^10^11 CIUS, 
Ipintualc , diuinum , cc id cuai meis | i ' 

cornmunicaturus L JE.^cc ^ u.unc palam loqucris , & prouer:r 

Za:^':;^^:^::^::^":, t>i"m nullG dicis. ^° mmc Cdmm quia 
;^r;":^"nT"afZul:tllr. omma , & non opus cft tibi vt qui!^ 

^:^::::::'::'::.^:::::^^^^ mterroget . *m hoc credimus quiaa 

t — ' r;^uT'flTirr' Deo exifti. ' ' Refpondit eis Iclhs; Mo- 
|uo„'L:„'-'o';'ct:" p^;Tu,i";;! do creditis? ' ^ Ecee, venit hora , Sc iam ^]^'; 
^fnftcllclri^-i- Tag^^rro"';;^^^ venic, vt difpergamini vnufquifque in 

«onfiha & ftudia cognofccrc aiq; adc6 firi-^t-M-i i «^'.«/^K,,.^ ^^^^-^ ^ o 

imeivrc quantunf t,bi paratum fit ptopria, cc mc loium rcunquatis: & iion 

laborum,hbentertamtnfuhirc. Crc- ft^t^^ /VvKio ^.^^-.D^. n a? tt 

dimus auccm tc cxi.nc a Deo,.ntquc lolus, quiaPatcr mccu cit. Ha:c 

idco firmi fnmuscreJentes hoe , &; rc /^,.-.-» -.t^U: ' I 

cumcfle volumusquandoqu.de nihil iOCUtUS lUm VODIS ^ Vt lU mC paCCm 113- 
aici.iercnobispotcft, quoda teprcdi- U T.^ - J ,V \\\ i i . . > 

«Jtum iam non fit. Ergo crcdimus tc, 

utaci!) . in munao preiiurafn nabebitis : '^^^^^"^ 

cai prcd.ci.<;cfic eum qui tucri ncM pof- f^J L2 1' • • i 

ru.vtpoccqmai.eoexicris. 1^0 connditc^ cgo vici muudum. 

h A/tf./o aedttu. ] mc pr^ fente crcditis , 

firn?icfte vobis vidcmini. C A P 

i >^r,«;;,./.^em^v,f«f/^ j intueam ,5c fpcr.intcs mcam virriucm ac tutelam 

cFrramvob.sforequjdqu.dvoh.saccjdcrit,»quoanimoferaiis & vidoriam voh,« nrr\tT .n ^ tutelam 

«tpc^lamcs mc vobis mfinuandum efle. intraLc vos manfa u,\f^,Sc vTr^^^^^^^^ conhdat.s. 



CAP.XVn. SEC. lOHAK- ?4J 

c / f . X V 1 r» 

C A r. X V I !• a ^WffM.] matutuni tcTrptJsexff- 

LJ^€C lCCUCUS Clt lCmS: &Z lUbleUatlS dcr.^bhcahom:tAUlal.iicaclib.uacc, 
JL L 1- • 1 J" n^..^.- *,w^.>«#. viaoiiaouc tua corttia atliia:ar;uin 

OCUllS m CcXlum . dlXU , ratCr , Venit mamflftancla.dcnKiuc hoia niax.n .-c 

1b i -r r]' ^ * 'T'- 1 • ,^ illius mifcrtcoiilijc tux cognolccncia. 

lora, clarinca Filium tuum,vc rilius b a«n/;V4f,//«r.«.r; ] i'r.vicnt.a.v.r. 

ir'' JJ*/I'* ^ ruic, voluniatc ,crticicni!ac]uc lua ra- 

annCettC: SlCUtdCailtielpOte- ,um.ccrn.m&:conHanscfticc..dquocl 
.1 . . j j pcrF.lum tuum cthcivoluifli ; iiavt 

itatcm omnis camis , vt omne quod de- iium.tani.T(aiut.5 cuctt$rcftcturmc 

, . . . I . . 1 T 1 ^^"^ Filium tuum : Fil.us au'cm tuus 

diitici.detcis , vitam xtcrnam. * rixc hancmhcmin.i uscffcduiaiutcmtc- 

n • c\r r ftabitur cx tcprcfe«.im ,c!oriam:^ue 

elt autcm vitaxterna^ Vtcoonoicant te t.b. dcber. proHtcbuur. ciauhcatio 

^ I " • ri\. l autcm cr.i , vt v.dcantqu. .nicconfi- 

lOlUm DCUm VCrUm,(!x qUCm millltl le- dum&:.nn ccrcaunt,potcftaicmate 
^ ^i /-» jL^r ] C r datam F.iio donand. vitam .Ttcrnam 

lumChriltum. bgOtCClaiinCaUllU- omn.homm.volcnti&rccip.cnu 

. j j fum F.l.um. CUrificacrgo illi m , do- 

PCr terram: OPUS COnlummaUl ClUOd de- nanspcrcundcmvuamar.ctnJ tc-.rfa, 
1 i . - * ] 'C & vcraatqucccrtjconftanticjucdona- 

diuimihi vttaciam: &: nunc clarinca tionciitavtciu.cunqi.cfucnntfii.j.vi- 

. ^ I . tam xtcinam habcant l t na crj;o ic- 

me tu Patcr apud temctipium . claritate .piumomn.bu$quosm.h.dcd.ft. qui. 

* * I 11 bus & cgo mc donatuius lurn . Nam 

Guam habui prius quam mundus ellet^ h.Tccrtv.taxtcrna. 
npudte. ^ Manifcltaui nomen tuum nacognokanitcDcunicflcfoiu.vc- 

«i^ (.1^.1 vv.. *T*i** ^ rac.ni . fic vcritjus audorcm , vTium 

hotr.inibus qucs dedifti mihi de mudo: ZJ::^!^^:^.);;:;:^^:^ 
Tui erant, &: mihieos dcdifti : & fcrmo- ^^^^^^^J;:;'::^^ 
ncm tuu fcruauerunt. ' Nunc cogno- 7«;,^«-^;.;:'!,"^;^^:;':;,. 
ucrunt qiiia omnia qu? dcdifti .nihi,abs frmt'-nl"::xpo";;™ 
tc fu nt: " qu ia vcrba qua: c^edifti mihi, '^l^Z^l^lZ^^^^^^t^l^^Z 
dcdi cis: c\' ipfi .ncccpcrunt , & cognouc- "^^0^"^.'"' 
runt vcre quia a te cxiui^ 5^ crcdiacrunt p,,fi,/p„ hocopCegcncrat.o- 

• ni: 9 V ^^ri-\ f^^c rrsn^* nis hominum , &: fac VI homincs tu» 
qUia tU memillltl. tgO prO eiS rOgO. a„aor.tatcatqucv.rtutc8.mcafimiU 

Non promundo rogo,lcd pronisquos modufhca.icmfap.cnt.a tuaq.ia:cgo 

d\rL' -1 • 10 r,,,-»t-. $lr fum, homo i tc fa<ftus cft ad .magin€ 

edilti mini: quia tui lunt . cc mea ^ nm.iuuchncm noftram;&: vt cgo 

r o ^^^r,,,^^. flr ^l^v antrquam quicquam faccrcs,cr4 apud 

omniatua lunt , & tuamcaiunt . occia' „ darus.charus & gta.us.cumquo 

ri^/-irnc <^«-"ni""^' crcationca^cbas, quam pcr 
V 3 rinCalUS mccflflcini.itact.am dcrcnouai.one 

5amanreiiconflitatiot)c mnndi mefum dccrcta.nunc ct.ammccum conucni vi rcpla cff cutur. O.ans h.rc 
Chr.r^usa Patrcquzab.lloprobarircicbat.icftaharMr rci vcr.ratcm & fuam ci.m Patrc commun.oncm 5c vni- 
r... :n.,vtficloqua,r.ur,idqucvtaud.rctur .n tcft.bus fidc dipis.qu, P''«^j '^"^ 'P^V^^P^^'»»^^;^^^^ 
, . ' ..nrum rcfcirc pon: nt rr undo. .Ih^m .pfis prTfcnft.-i.cum ratrcdc hac rccg.flc. ^'^1"<^ '^*.^ '^"f/^^' 
atur. Cccxauditum fu.fle profuarcucient.a, vt Paulus athrmat. Hu.c fiin.hs orat.o fu.t ,l!a antc r^ 




'.cpios ubi rcfcro, i tcpcr me ricdcmpto. 6c f-maificaio$profiiclior .nuac cUxificaiu* (oniacu . ^ 



54(5 EVANGELIVM CAV,XV1U 

tnteftttUj eslllUme cfTc Fillum tUUmdUcdtum. Etiam deinccps cgo non fum ia mundo.qiiia iam in corJc terr« 
€flcc(rpi, Sc iam vcnio ad tz at illi.fiuanqujm in mc lint,iamca in mundo funt,i!i: n^iidum pcrlatifunt in cuni 
locum fancliuiis i<c pcrlcdionis ,'qucra e§o cis paio . Imcriiu dumad tc co, dum traJortcncbrarura poteftan, 
cuiushouiam vcmt,Iciuaco<. 

rificariis fum in cis.Etiam non ium in 
mundo , & hi in mundofunt, & cgoad 
* N:f:fiiiu.rndui.nu.^ iJin u qui fcC: tcvenio. Pater fai>a:e,feruacos iii 
t;^i::t^::^^;:o^^ nomine tuo,quos dcdillimihi : vt fint 
Z^M^:^:!::^;::^^^^ vnum^ficut & nos. Cum cncnxcum 
^:^:!:";!:^:::^^^ cis,cgo H^ruabam cos in nomine tuo. 

iS^; Qups dcdiili mihi , cuftodiui : & ncmoHr.rn.L, 

conujdum damnarctadpocni & pcr- « 'PC}' -J:-.:^.-,*^ r^.-» rc/ a 

du.oncm.vtcn.mikbrLofcrmonc cx cis pcrut, niiihlius pcrditionis, vt icii2-;o8.*« 

homicidadicuur I-il.us mortis ■ flc hic • T ' i ? •v J ^ 

parr:cida facr.lcgus piod.ror d.citur ptUta miplcatU T. ^ NunCaUtCm aCl tC 

nc,^,gnusmortc. vcnio ! & ha^c ioquor lii mundOj vtlia-^ 

ouo cgogaudco.quodicPaucmha- Dcant ^audi u m mcummiplctum inic- 

bcpctrfi/fimum,ilhquimccum inan- • P 14. t- 1 1- • / ^ 

fcrut,vtatcp.ominumcrt,fichabcac inctiplis. ^ Jteo dcdi cis lcriiionc tuu, 

impL-tu.n in fcmctipfis; vt mifcricnr- o 1 !• 1 1 • 

dia tuaciariHccturm lisquojdcdifti & munaus cos odio i^aDuic . GUia ilOll 

fninipcrmanentihuy.n mc.Atquc hoc r -% \ C r \ 

nioaofcripturaimpicatur.inquapro- lUilt dC iTlUndO, llCUt & CrO liOn lUm dc 
imha coniintntur tua, vt impleta cft . i< - t M 

fcr.piutaac!ucti\:s cumcuinicj>fodc-s mUndO. ^ i\Oil tO^IO Vt tolIaS COS dc 

lc.p;um perdirioncdigr um redciu'ir. \ r \c r i t/id 

c vtr,rucscozhm^:o.^ abiiiopeflimo mundodcd vt icrucs cos ainalo. Dc 

audtorc raah, &. a malo, cuujs lUc au- . ^ r r 

f "f ^,;„. 3 ^unt , ficut & ego ncn fi;m 

tZ:t^ ^:^:::^:;:^, mundo. ■ ^ ' Sanaifica cos in vcrita- 
don™!''"""""'"'^'"' i Scrnio tuus vcritas cfl: 'Sicut tu 

iJ^d^Z:!::::}^::^. i^ififti mundum , & ego mili ccs 

"^i^^::::::::^^::^::;. mundu. «Etpro cis coo fan^ifico 

l»a;:-r;r:;f^>^r.t^J-S mcipfum,vt fint & ipfi fanaificati in vc- 

ccrinHmum voIunratisiciT.ilcricordic rit-'nri" \Tx^,^ ^.-^ 

tua:;ita.gomittocosanmumium,vi ^^^^^- iNon pro cis au tcm togotan. 



tcftimonium referantv:rir.-r:smf2c. f i\ Pr*^.-^^:,. ^ I J- ' 

g Ftprcr^r^ofwa,fcc , , Ego ^um^ 1^0 6c pto cis qui crcdituri luntpcr 

iiominc corum mc tihi confccratum vrrkni-r-. ^^^^. : .^^ > -I *» ^ ^ 

dcdoinfacrificiumlar.aum in odore ^ ^^»^Um COTU lii mC: Vt OiHilCS VilU 

fint, ficut tu Pater in me, & cgo in tc vt 

arpus 

& ipfi in iiobis Viium fint: vt credat niu- 



dcdoinfacrificiumlar.aum in odore' ^ '- «^i^Uili COIU lii mC: Vt OiHilCS Villi 

iuauitatis.vtilhpartic.pcita^^inatur; ^ 
atqucvirtuiis mea: , non impuiati l3i 
0:\, fcd in vcritatc lanaificati cxiftan 

h Vt cn,ms V7:umf;,a.) vnum corpus ^ JH IIODIS VilUm Imt: Vt CtCdat IPU. 

in mc vniu"! corporis mcmbra, ruius J,,^ ^ •rn- * , -r- . 

capui cgo (im , ita vt tu cjuut mcu cs. uusquiatumemiiiiti. hr^-anr ^im 

ita.pfi.nnobisvunm corpusipnpar- j j-n* •! • i ^ ^ «i-i 

.cicipcsnatura:nofir.r,ac dc.ficat, c«c taCCm qUaUl dCdiiti nnhl^dcdi ci^;- Vf (inr 
coniunfti in vnioncm chariuiis & ^ v^ao. v l IIAIL 



♦.ujmuifii in vnioncm ciiaiitaus X, C n 

^«oxiiiiommDci. vnuin^ licut nos vnuin fuinus, 




3ifjt.i6.c.]6 



CAP.XVIII. SEC. lOHAN. 547 

*^ Ego in cis^Sc tu in mc:Wt fiiircorum- 
matiin vnu: & cognofcat mundus quia 
tu mc mirirti:*'& dilcxidi cos^ficut &: mc 
dilcxifci. Patcr,quos dcdifti mihi^ 
volo,^ vt vbi fum cgo^& illi fintmccum: 
vt vidcant claritatcm mcam quam dcdi- 
fti mihij quia dilcxirti mc antcconltitu- 
tioncm mundi . "Patcr iufte ^ mun- 
dus tc non cognouit.cgo autcm tcco- 
gnoui: & hi cognoucrunt,quia tu me 
mififti. Et nom fcci eis nomcn tuum, 
&:notumfaciam:vt dilcdlio qua dilcxifti 
mc^ in ip lis flt , & ego in ipfis. 

C A P. XVIII. 

T-J-/Ec*cum dixiilct Icfus ^ cgrcfTus cft 
cumdifcipulis fuis transTorrctem- 
Ccdron^vbi crat hortus,in qucm introi- 
uitipfc & difcipuUcius. ^ Scicbatautc 
& ludas^ qui tradcbat cum,locum: quia 
frcqucntcr Icfus conuencrat illuc cum 
difcipulisfuis. ^ ludasergociimcccc- 
piflet cohortc, & aPontificibus & Pha- 
rifa^is miniftros :vcnit ilkiccum latcinis 
&: facibus&armis. ^lcfusitaquc^cicns 
omnia qux vcntura crant fupcr fc , pro- 
ccdlt dixit cis , Qjicm quxritis? 
^ Rcfpondciunt ei, lcfum Nazarcnum. 
Dicit cis Icfus E^o fum • Stabat autcm 
&: ludasqui tradcbat eum^ cum iplis. 
* Vt crgo dixiteiSjEgo fum : abicruntrc- 
trorfum, &: cecidcrunt in tcrram. ^ Itcr 
rum ergo intcrrogauit eos , Qjjcm qux- 

ricisi 



i Vt fnt etn^ummal inmum.'] fn rntl 

corpu. inoum myllicum , pcrfcftum^ 
iirmaculatum , tibi gratifliimim , vi- 
potcn-.cmbra mca:aclc6vt non lan- 
tum a. te agnofcantur vt fratr-j mci 
ac Hlij tui j fc l omncs qui vjdcrint cos 
cognoicant cos, &: <iu ant : Ifti lum lo- 
racn cui bcnciluit Dominus. 
k Et diUxtiii ccs Juut i~me Hiltxifli.J 
aHop.tatos pcr mc in filios tuos , ({i\c- 
xilhamorc comuo niedilcxifU,vtpote 
mcmbra mca cncflos. 
1 Vt viijwoff^o.] fiuc apud tc in carli» 
cpo fim pnlcns , iliic mvita ip(oruni 
abfcondita mccum in tc.ctiam fi non- 
dia apparcat quod f. :uri niit ; iiuc t^O 
virtute 6^ cfhcicntia in tcrra iini.tlla 
virtus & etiicicntia mca fit incis ; ita 
vt liue viuantm carnc,m mc viuit, ic 
cgo m cis ; liue moriantur, in mc mo- 
cuntur, ac dormittoncm accipiant. 
m ruter mfte.'} qui in omnibus pro» 
mjflistuisiuftiiicans,conftantfm pr^- 
ftjntcm^ue tt eathibcns . Mujiuus ir 
no co^.nouic ca rationc qua P^ter m!*u4 
vocaris : nam fi cognofccrci , te folum 
quzrcrct ad fui iu{tihcauonc,tc lolum 
vtra fapicntia .vcri viriuic.ver j boru- 
tatcm dchnicnt optaict ; (uam ipfiu» 
fiipicntiam,potcnuam,volupiatcm llidi 
omniiu} vanitatcm damnarct , cdifler, 
abnccrct,vt te fcquerciur ac pctctct. 
Igo autcm tc cogDoui,& U lo ic fupre- 
niura.maxMi um optiuium efle.onini- 
no^uecxpet nduni: 8c hoccgo miid^ 
attuli c>:poneni"!vim, fed a niundonon 
fum cogiutus : hi autcm cognoucruni 
quod tu iiic mitifti , &i tgo ctudiui il- 
1-os , nomcr^uc tuum docui.hoceft, 
virtutcm & etiicaciutfm mifcncordur 
tua:in homin:s qui fili) tui edc volue- 
rint. &: quod fcrmoncdocui cos,reip{a 
notum fac!ain «donans lUi: Spiriiuat 
landtum tt um & mcum ,quo &: a i« 
amcntur amorc patctno , quandocjm- 
(icm cgp in cis tuturus lum & maa» 
futus. 

CAP. XTill. 

a Htfc iMtn d-.xifct.] cilm paulo anre 
oblationcm fiii Fatri ;on.nicnclauiflct- 
corpus luum myi'ticum,atque omncnj 
dc hominuin dciftcaiiono ratioi crn 
brcui ac myOcrus plciui ocauo(;ciiu£^ 
fcicomplcius. 




Early European Books, Copyrighl ® 20 1 2 ProQuest liC. 
Imoges reproduced by courlesy of ihe Biblioleco Nazioni 
CFMAGL 2.6.551 



34? E V A N G E L I V M C AP. XVITT.' 

rkis? Illi autem dixcriincjefum Nazarc- 
num. ^Refpodkkfus.Dixivobis^quia^* 
c^orum.llergomequxritis,rinite hos 
h vt h,^treturfirmc.-\ Nuiius eorum J^{yc. ^ ^ Vt imolcrctur fermo quc dixit, 
tent vmum tdbiromum ventat.s & Quia Quos dcdilii mihi.no perdidicx eis •^'v «7 

Viitutis ipdus, peniitus elt, non li)hu!) 1 ^ X . 

«nmio ledneccoipore:nemoex.ll.s -.^,^^^-1 SimOn CrilO PctrU S ll a- 

VKafunausautoccifuseft,ante)iiain J-) 

»cccpto sp.ntu r.nao fuum mm.fic- ^ oladlum , cduxit cum : & pcrcuflit 

ruim,quamoi'remelcclus fu rai, prx ^*"*-* > j 

(laKt.Hoc injicacveibum.i., "T'- pontiHcis fcruum , & abfcid it au riculam 
r^Zr^SnfJc^a "opTs cius dexteram. Erat autem " nome feruo 
«Sil"""''"" ' Malchus. ' ' Dixit ergo lcfus Petro.Mit- 
i,^:!^':^':^':':::;^:^^^^^ gladium tuum inVaoinam/Caliccm 
^rcS;r;'rftV;rrZ"K^a° quem dcdit mihi Pater,non*bibaillum? 

cani 5c faciant; fcd coj^uo voltintaieni iz ^ 1 o M o ' 

i'atns,quivoiuufaiumhuman.TCuii- Cohors crgo & ttiounus & miniitii 

ccm d rac bib'.mihi acerbuni quod ad r j i i t T o 

fcnfum.vcrtim grat./Timum qnodad lucicTGrum comprchcndcrun t icium ,& 

animum 6c voluniatcm mcam cii;a !• i ? 1 l 

Patrematt:nct.& (uau.fnmumo.rn:- hj^aucrunr cum: ' 6c adauxc runt cum 

bus aliis.quibusl) Jiu\ cjlicis a nic ebi e *" i * • v • r* r , ^ m 

bitivirtuscommun.catafuent.iam ad Annaui primum, crat cnun lccer^*^*"* 

fi ferro d.micetiir aduerluni hosqui • i • • r" • Tl- 

inmefunofifunt.volu..tat. I'atns rc- Cai ohX, GUl Cr^t PontltCX aUni ihlUS. 
Hftitur ,qui mihi bibendum hunc ;a 14 i- • I • 1 • 

iicemejihibuit. fcito hoc cCcexdiui- Lrau autcm Caiph^s. qui conlihum sut.1j.f41 

f>oconfilioacd;creto,vtmal.iiaifto- j j j \ ' • !• l i ■> -> 

tum &: rab.es permiit.itur inmefTui- dcdCrat ludDClS . V ) Uia CXpcdlt Vn U m hO- 
rea ltcmpus proptcrpu licam falutc. . ^ . . * - 

Nonigiturtantilmconfideroquidifli m UIC m Otl ptO POPU I O- ^ ScqUCbatUr 
apant.quantum quid Pata vclit, cum t r i i r 

i>a;ciftisagercncrmittat. autcm lclum Simott Pctrus, &z ahus dil- 

e ^-fJ./f/iw.iT^/r.wwwj. j cuius. xdes pro- • l • r • i n ' 

Pjnquiorcs crant loco in o.ocaptus cipu his. Diicip iikis autcm illc Cfat notus 

clt Icf .s ,quam Ca.phi .Tdcs: & .llc * r ' 

v::::':::^^^^';:!:::^^:^::^:^ Pontifici,&introiuit cum lefu in atrium 

:5E:'v.;at'c;r;,„Tlr;n?S: Pontificis. Pcrrus autem ftabat ad 

m'rCa«;[;r.^^^^^^^^^ 

%:::i::t:;:^:aii:;i::::!:::z:^ w ^wt notus Pontifici,& dixit oftiarix: iv'/^r 

^^t:^:::"S::ZX^l^ ^ introduxit Pet.um. Oicic erao Pe. ' 

oVhaml"" tro ancilla olHai ia , NQquid & tu ex dif- 

cipulises hominis iilius? Dicit ille,Non 
fum. " Scabat auccm fcrui& miniftri 
ad priinas, quia frigus erac, &\alefacie- •ca,cfieb.« 
bantfc : erac aute cum eis 6c Pccrus ft5s/"" '' 

& calcfa- 



D 



J.UC.II f.54 
»- c. 

Mar. 14.^.67 



» M« C. 



«tdCaiphl 

Jl/,ir. 17.4.1 
Jlfjr. I 

tr 1 1 <».5 



CAP. XVITT. SEC. lOHAN. 34^ 

& calcfaciens fc. Pontifcxcrgointcu- 
rogauit4cfum 'dc ciifcipulis luis , &: dc 
dodlrina cius. Rcfpondit ei Icfus^Ego 
*palam locutus fum mundo. cgo fempcr 
docui in fynagoga,&in tcmplo quo om- 
nes ludxi conueniunt : & in occulco lo- 
cutus fum nihil. Qu^id me interrogas? 
intcrroga cos quiaudietutquid locutus 
fim ipfis: ccce^ hi fciut qux dixcrim ego. 

Hxcautcmcum dixilfct/vnusartiltcs 
minillrorum dedit alapam Icfu , diccns, 
Sicrcfpondcs Pontifici? Rcfponditei 
lcfuSjSimalelocutus fum,tcllimonium 
perhibede maloifi autem bcncjquid me 
casdis ? ^'^^"Ec'mi(iteum Annas ligatu 
adCaipham pontiliccm. Eratautcm 
Simon Pctrus rtans,&: calefaciens fe.Di- 
xeruntergoci,Nuquid (3c tu exdifcipu- 
liscius cs?Ncgauitille^& dixir:N6fum. 

Dicit "ci*wi^ cxferuisPotificiSjCOgna- 
tusciuscuiusabfcidit Pctrus auiiculam, 
Nonne ego tc vidi in hortocum illo? 

Iterum ergonegauit Pctrus : tSc iiatim 
oallus cantauit. Adducut ergo Icfuni 
' a Caipha in prxroriu . Erac autc manc: 
& ipfi non introicrunt in prxtorium,Vt 
non contaminarentur ,fed vt manduca- 
ret pafcha. Exiuitcrgo Pilatus ad cos 
foras,&: dixit,Quam accufationc aftcrtis 
aducrfus homincm hunc ? Rcfpode- 
runc,& dixcrunt ci, Si non clTct hic ma- 
1 ef a do r , n on tibi tr ad 1 d ifl cmu s c u m . 

X 5' Dixit 



a Tit difc\\)uVt) fuu, & Ae dc^rina .] Ex al- 
tcro capians commodiutcm damnjn- 
di illum cnniinc (cduionis, vt nouari 
rcrum molttorcm ; cx altcro vcro no- 
ux Sc lupcrfrftiofa: dod\rinarillum ar- 
fiucndi aut infam.mdi ; atqiu- ita altcr- 
utro noniinc vcl vtroquc , inuilum ac 
damiubilcm conftitucndi cum populo 
tum Romanisi (i$ &: Hcrodianis. 
b P. Jarn loiutu* fnm. ] vnico rclponf* 
vtranb^uccapiioncm cucttit. 



c VtiM a/filfent miniffrorum ] qui cm 
modo & pratiam Pontifitis &: 5accr- 
iotum inire, &: fimul etiam fibi caue- 
re poflc putauit , vtpot: qui cxiftmia- 
rat l'c vnum cflc cx iis quos Icfu' indi- 
ca{)at, Ecie htfcu nr cjA.t dixerir» cgf.ti. vo- 
lebat fc cxemptum abillanota, vt ipfij 
vidcbatur, libi aj ud Pontificcm &: c6. 
cihum illuJincommoda futura 

d Et mipt eum.l Miferat eum antel 
liga!um,ita vtaddu^lus ad 'pfum fuc- 
rat. e(t EpanaK-pfis: inquam,(^e- 
crctum aut adum fucratab Anna,ni{i 
vt ligaius ducerciur ad Caipham. 



e Vt mn cotttdmiritrentiir . ] adcunt»» 

vhio t^cntilem homiiicm, cuius con- 
fiKtu<(oiuxtai!lorum tradiuoncm po 
icrat illos pollucrc, &: indignos rcdde- 
rc coiuiiuioillo folcnni calicis ttiphcif 
bcn. diclionis.quiobfcruabaturab illit 
pL-rilios Pafchatisdies. Liccbat autcm 
alloqui geniilcin in publico , fcd noa 
in priuato loco ,per illos (acrosobfcr- 
u.indosquo dics; vt habctur pcr rotimi 
tr.i>riafum Dc coininutationibusin rc>. 
pftii:-):..'j'js iii ca '|ux vowaiuc la- 



35^ 



EVANGELIVM CAP.XVIIT 



dixit^figniiicans qua 
introiuit crao 



5 ' Dixit crgo cis Pilatus, Accipite cu vos, 
& fecundum lcgem velham iudicate eu. p 
a Nobu non fket.} per legcs Romanas r)ixerut ct^^o ci luda^i / Nobis 11011 licct 

intcrficcic.crgoiamiudicatumircin- D ^ iibxr T T T a/ ^ * 

dicabant& dignumoricproruntiatu. jnrrrnCerC GUCaUam. ^ VtlermO lelU ^^'''■^•-'■'9 

h l^TicrrAoLlii.fl.ithr.lDi-xriiicnnri a^**-^ * J \ . . 

demnatumaj;a;dc-iKktrad.tuGcn- impiLlLcUL ^.JUWlll 

«uchi'-Vnw^^ morteelkt moriturus. 

itcrum in praetorium Pilatus: & vocauit 
Icrum,&: dixit ci,Tu es rex Iud.Torum? 

Refpondit lefus, A tcmetipfo hoc di- 
cis^ an alij dixcrunt tibi de me? ^ ^ Re- 
fpoditPilatus,Nuquidego Iud(jus fum? 
Gens tua,i5<: Pontifices tradidcrunt te 
mihi: quid fecifti? ^ ^ Rcfpondit lefus^ 
Regnum meum noncftdehocmundo. 
fi cx hoc mundo eilet rcsnum mcu • mi- 
niftri meivtique dcccrtarentvtnon tra- 
derer ludxis . niic aurem regnum meum 
noneft hinc. ^^Dixit itaqueei Pilatus^ G 

c T«^if('.]vtttidicis,itacft,rcscmc Etgo rcx cs tu?Refpondic Icfus/Tu dicis, 

«flc ; fed rcgcm natum in mundo , ad V ^ • T ^ T 

tcftjmomum perhibcndum vcritatis; qma Tcx lum cao.Eoo ui hoc ttatus lum, 

veritatis,inquam, qucd iit reg.nu aliud * - . .R, ^ , il • 

non cx hocmundo.&quodcsofim & ad hoc vcni ui muiidum .vtteltimo- 

tcx inillo, & Dcus parar;t rcgnu illud . ... 

fuis.icvt^regnohuiusmundihomi. nium pcrhibcam vcritati : oiTinis quieft 

ties ad iluid altcrum pr.Tltantinimum »^ l 

ccgitarioncs^: ftudiafu^ cx vcritatc^audit vocem meam. ^ Dicit 

<l jiluul ej} vertt/t !'} Qnamobrem & ^ **. ^ w 

tuhxcpatcris ,&abift.sadc6vcxaris Pilatus, QjLud cft vcritas? Et cum hoc 



&:tnihitradcnsvt malcfadot occidc- 

'"urunc ffti'?n^^^^^^ ^jxifret , iterum exiuit ad ludxos , & di^ 

cit cis 5 Ego ' nullam inucnio in co cau- 
Eft autem confuctudo vobis vt 



: <\ux legi 
ftris nallum fupplicium mcretur? 
C NiM^m 1 1 uoiw in co ( m> f .m N u 11 u m 
argumcntum criminisautuidicij vt dc fniy* 
capitceius agatur, quodgcnus ad racu 

fT^!^ZuL,..)A„.n.^..cRic. vnum dimittam vobis in pafcha : vultis 

rusd'Geniiliprnrtorc/?M/^.^omw,nul. J:,Y^iV#.^t-»'» TT^xU:.'.- ^ T J 

lamexiflimamc Romarii .mper.j of- CtgO dl m Ittam VODIS rCgCm luda^OrUm? 
fenlioneminillorcgnocnc. Jta teai- 40 ^ .. *" T !• 

momumhabuitdigmtaiisacmuncris ^iamauciu lit crgo lurlum omncSjUi- 

fuiab hominepubhcominiftro cthni- ^^#-»#.^0 XT-r^. I *^ /* J T-> 11 1- 

co &:quandameiiamapertamconfef. CCntCS^ i\On nUUC ^ lCCl £5313003111. £131: 

lioncmapudludxos , aouibustamcn ^,-^-,.,., n-„^Lr _ 1 ^ 

«ceptusnoncft. ^uteiii parabb^s latro. 

C AP. 



LiK.ij.c.iy 




4 



CAP.XIX. SEC. lOHAN. 551 
CAP. XIX. 

^ '^Vnc ergo apprchcndic Pilarus lefum^ 
ff^.iy.c.xj &c flagcllauit. ^ Etmilites plctflentcs 
^'■'^' coronam de rpinisjimpofuerunt capiti 

ciusriScvcllc purpurca circundcdcrunt ^ rfr«.«,pr./exmeadcfinition.«5 
cum. ' Et vcnicbant ad cum,&: diccbat, ^!::::^:^::^^:^ 
Aue rcx ludxorum. & dabanc ci alapas. [lVb'a^.\T^^^^^^^^ 
•crgo K. 4 Exiuit*itcrum Pilatus fbras,6c dicit eis, To^tffi^^^^^^ 

T 11 \ • " C * r o SccuvdumlcqemdebitmoTt.'] Nullunt 

hcceaaducovobiseuroras , vtcognol- crtcaputiniclcquo (inguiamcr ca- 

11 • • • ucaiur , ne quis fcrcl ilium Dcipioff- 

catis quia nullam mucnio in cocaulam. tcaiurfcdcaii.daiurisintcrprciat.onc 

»fora«» ^ • • T r ♦ ^ C ' hoc argumcntum rclatum cft ad capuc 

^torasK. ) £xlUltercrolciUS pOrtanSCOrOnamlpi- dcBlafphcm.a.Namcxcapitcdcfalfo 
_ ^ n • 1- Prophetacrimcn coftirui lamnon po- 

neam ^ & pUrpUrCUm VCltimCntUm. Jbt tcrat.rc cxploratatoticsquecompro. 

diciteis, Eccehomo. ^Cumcrgovidif- c*"%«vfi>wuif.] Antcatimcbatnein- 

. • • /"L ■ 1 1 noccntiacondcmnareiur hominis in- 

cnt eum potinccs &minilLrijClamaDat, nox.j.auditovcrofcrmonc.no.timu.t 

|. ^ ^ . » |-^. . nc impic Dcum ipfum oflcndcrct, 

► ^MS.cq. dlCCtCS, CrUClllge.CrilCln^C CUm . UlClt maius ahquld hominc ille cHct. Non 
. . ' .^. - . . vidcbatur hominicthnico impoflibilc 

CIS PllatUS:AcCiPltC CU VOS,& CrUCin^lte. Dcum fub humana imaginc intcrns 
X . . ^ r ^ vcrfari. 

ccTQ cnim non inucnio in co caulam. d M,ht mn hc^utru^ ciare & aperi<? 

T 1 * XT I I prohteri poflcs apudmcqu.snam fis, 

^ Rcfponderunteiludxi, Nos lc2[cmha- vndc,qu.dagas,m.idvciis dcfcndcrc 

. 1 h-^i 1*11 • teamalcuohs & muidis,fiquostalcs 

*noflram ' bcmUS : & lcCuduitl leSCm dcbCtmOrU ergatcc«recximmas.nam poflUmic 
IJS.jL.c.s. 1-^^**1^4^.^ ^ ^ ^^^\ ^ aucifigcrcfivchm, &:dimirtercfive. 

R Quia n ium Dci (c fecit. Cum ergo au- hmrnequcpr ^h.bchorab vnocum ns 

vjuiic* xiixLiiii *v, ^ doccarurfacinusaliquod pcrtc admif 

diflct Pilatus hunc fermonem, magis ti- ^SlTir.cat^To^.: 
muit. ' Et ingrcfTus eft prxtonum itcru: ^^,;^^^;:^;:::^ 
Sc dicit ad Icfum , Vnde es tu? Icfus autc ^r^-^.^-taTrS^^^^^ 
rcf^^onfum non deditci. '° Dicit crgo '"a.™^^^^ 
ei Pilatus,' Mihi loqueris? ncfcis quia t^^l^^^Z^ZsZ^ 
.^crucifig^di poteftatc iKibeo^crucihgcrc' te, & potc- i;trrmTuar4u.t^;;:t"t' 
M;.i,«nd. rtatcm habeo"dimittcrc'tc? ' ' Rcfp5dit f-^lT^^ruS,": 
Icfus , N6 habcrcs potcllatcm aducrfum t^Z^^^^l^^i^^^^^ 
mc vllam; nifi tibi datum cUbt dcfupcr. 
Propterea qui me traaidit tibi, maius ^-l^Xa^lii^ial^^^^^ 
.E. pcccatum habct. ' ' * Exindc quaerebat ;l^;:?:lru.ltr„rn; au': 

PiLltUS dUTilttCrC CUm.Iudxi aUtCm cla- .ncvcl™.«uc«pccca<u.h.ncapca* 

X 1 niabantj 



35L EVANGELIVM CAP.XIX. 

inab.int,diccntes,Silnmcdimittis ,non C 
cs amiciis Gxfaris. omms qui le rcge ta- ^^. 
cic.contradicit Cxfari. ' ^ Pilatus autcm 

a M'.'Mtf^r^icfiim.-] vt fpedacuio ^ auciiiiet lios fc rmoiics^^add u xl t fo- 

i; io caiMus innocentiffin;i,& uidignis *-^»" t •! T ' 1 

inodi. .uFcdi, popuium mouciet ad Terum* & fcdit pro triDunali . ui lcco 

niifciicordiam,& admeliorcmcogJta- i^i'^ / tt 1 • ^ 

tioncm:na.xunc cum ipfetcOaretur • J- LitholtrOtOS .HcDraiCe aUtC 

illumipfiscur.Toflc dcbcre,vtpote lu- '-'^^'^*-* / 

^m;::^^^o;r^ai.""^^^^^ Cabbatha. Erat autcm parafteuc Pa- 
^^'^:^^:^::^^:^:;^ (chx,\xox^ quafi fi:xra: & dicitlud^is^Ec- 
^^:^^:^:^^ ce rcx veltcr. ' ' llli autem cramabant, 
1^:::^:^;^^ Tollc,tollc,crucifigecum.picit cis Pi a^ 

tus, Rcge velhum crucifiga? Rcfponde- 
runt Pontifices , Non habemus Rcgcm, 
nifiCxfircm. Tunc crgo tradiditcis 
illum,vt crucifigerctur.Sufccpcrunt au- 
tcmlcfum,&eduxcrunt*. '^Etbaiulas ' - 
iibi crucc cxiuit in eum quidicitur Cal- "^ta^Z^-.lL 
uarixlocu,Hcbraice*Golgotha: vbi ft^atVmML 
crucifixcrunt eum, & cum co alios duos 
hinc & hinc ^meduuii autcm Icfum. 

Scripfit autcm &titulum Pilatus,&: D 
pofuitfupcrcrucem. EratautcmfcriptUj 
Icfus Nazarcnus Rexludxoru. Hunc 
ergo titulum multi ludxorum lcg;crunt: 
quia prope ciuitatcm erar lccus^vbi cru- 
cifixuscitlcfus . Et erat fcnptuHcbrai- 
ce jGrxce&Latine. Dicebant crgo 
Pilato Pontifices ludxorum jNoli fcri-^ 
X r»w-<^f«^.«.]cumv.- bcrcRcxIudxorum:fI^dquiaipfe^d;xit, 
J^ri^^^un!;:"^^ R^x fiimludxorum. Rc(j)ondit Pila- 

Z:^r!:i'r"^^^^^ tus, Quod fcripfi, fcripfi. Militcs er- 
"^^:^^^^ ?P cu crucifixillcnt\um'3 accepcrat^ve- ^^^- 

rot:;uf^^^^^^^^^^^ ftimenta cius ( & fccerQt quatuor partcs: 

vnicui- 



CAP.XIX. SEC. lOHAN. 553 

vnicLiiquc militi paitcm ) & tunica. Erat 
aurem tunica incon(iitiIis,dcfupercon 
texta pcr totum. Dixerunt ergo adin- 
^ uice, No fcindamus ea/cd fortiamurde 
illacuius lit. Vtrciipturaimplcrctur^di- 
^'.^s.ril cens , Partiti funt vcllimcta mea fibi : Sc 
/;:;V;::!; ^^m' vertcm mea mifcrunt rortc';Etmili- .^nf;:^:^?^:^^-^^^^^^^^^^ 
tcsquidemh.Tcfeccrunt. ^^Stabantau- ^^1^^^^;^^^^^^^^ 
tcm iuxta crucclefu matercius , &: foror 
matris eius,Maria Clcopc,&: Maria Ma- 
gdalene. ""^Cum vidillcterijolefusma- 
trem &difcipulCril:antcnVqucm dilige- 
bat , dicit matri fua: : Mulicr^ ecce filius 
tuus. Dcinde dicitdifcipulojEcce 
matertua.Et exillaliora accepiteadif- 
cipulus in iua . i^oltea lcienslelus cufto.iu.vtipfim.m.>rarrtmor. fii.j, 

c • • • r- f ^ ^ atoue adeo ardcntiorc etiam itudio &: 

quia omnia lam coniummataiunt.vt maiorc pictatc. 

//-.iS.c.zi COnlUmmarCtUr lcnpCUrajdlClt, bltlO. teraomn.aquarprxdiaa erantaPro. 

r r 1 " tU' phctis , dccreta prius diuino confilio; 

Vas er^io eratpoiitum acctopicnu.Uli acvnum.ihKiiupcrcra .quod f.ai.m 
autem ipongia plena aceto^ hyliopo ar- 
cuponctcs.obtuleruntoricius. ^''Cum 

* ■ -t" T r J* • ^ Cenfummtitnm elt] qilldcjuid dc mt 

erojo accepiliet leiusacetum,dixit, Con- dcctctumfcnptum^ucfucr-t. 
fummatumcft.Etinclinatocapite tradi- 
^ditfpiritum. Iudxicrgo(quoniaPa- 
rafccuc crar) vt non rcmanercnt incrucc 
corpora fal batho (crat cnim magnus 
dicsiIlcSabbathi)rogaucrunt Pilatii vt 
frangerentur eorum crura, &: tollcrctur. 

Vcncrunt ergomilitcs: & primiquide 
frcgcrutcrura , & alccnus quicrucifixus 
cflcumeo. Adlcfumautemcum ve- 
nillcnt^vt viderunt cumiam mortuum, 

X 5 non 



aflantcm 

IL.G.S. 



554 EVANGELIVM CAP. XX. 

non frcgerut eius crura: fed vnus mi- 
litum Inncea latus eius aperuitj & conti- 
nuo cxiuit ' fanguis & aqua. ' ' ' Et qiii 

regcn««u^^^^ viditjteftimonid perhibuit:& vcrum^eft 

tcftimomu eius . Et ille fcit quia vera di- 

!X™%'Llttin";ru/ur4u' cit:vt & voscredatis. Fadafunt cnim 

hxc\t fcriptu ra impleretur,.Os non co- L. . 

^nZi^—n;::. min uetis ex eo. ' ^ Et iteru alia fcriptu ra fr.;;;r<7 

r„tli;r;X— r^'^"^^^^^ dicit," Videbunt in quem transfixerunt. 

g Vt uripttiraimplcretur.) quxvcrcin JSr^ni ' Ti'] " J T ] 

hgurafucrat obferuata , fed nondum ^ Polt ilXC aUtCm tOgaUlt PllatU iOicph ^ 
plena vfquc ad figuratum. I a • ! / 1 rr' J • T * 1 

h vuidJ,:inc;u,mtramf.xtruut.ym<tmn ^5 AruTiatiiaea ( co quocl clict dilcipuius 

cuem fola iranslixione occiderunt: at- » r T T 

quc itaconucnit cum fcripturaquod lclUjOccultus autcm proptci mcium lu- 

antcainucnirent mor:uum , quam os -» ^ ii t C X" 

ilhusfr..nserepofient.Proh.bui crgo dXOru) Vt tOliCtCt COtpUS lclU..Lt pCtmi- 
funtdiuino confilio & iudicio, quan- r*-py.f • 1- Qx (" 

quam ipiistuncoccuho. lit Piiatus.Vcmt crgo^S^ tuUt corp lciu. 

Venit aute & Nicodemus^qui vencrat^^^;^''^'^^ 
adlefum noclcprimum^fcrens mixtura 
myrrlix 6c alocs ^ quali libras centum. 

Acccpcrunt crgocorpuslefu , & Ijga- 
uerut illud linteis cum aromatibuSjficut 
moscftludxis fcpclirc. Erataute in 
loco vbi crucifixus cftjiortusr&in liorto 
monumentum nouum, in quo nondum 
quifqua pofitus crat. ibi crgo proptcr 
Parafccuen ludarorum , quia^iuxtaerat 
monumentum^ pofticruntlcfum. 

'"^'•^'^- CAP. XX. 



a VnatmtemfaLhathi.'] prima die poft 
Sabbatbum. mane 



^JllZ^l^ YNa* autcm fabbathi , Maria Ma^da- J^--' - • 

ft/;f:n3mafincprJtcriiidici,boccft,a V lA,,^ x,^,-.:»- ^ J 1 "^} M«r..6uj.i 

crcpufcuio vefpcitir.o , inccrpit prmia icnc vcnit manc^cum auhuc tcncbra: ^m.*.! 

poflc» ^i^^n,^^^ monumetum: & vidit lapidem ^ 
fublatum amonumcnto. ^ Cucurritcr- 
go,&venitad Simone Petrum,&adaliii 
difcipulum quem amabat lefus: &: dicic 

lUis, 



CAP.XX. SEC. lOHAN. 355 

illis , Tulerunt Dominii de monumcio, 
&:nercimusvbiporucrunf eum. ^ Exiic 
crgo Petrus &: illc alius dircipulus,&: ve- 
ncrunt ad monumcntum. ^ Currcbanc 
autcmduofimul, &illcalius difcipulus 
'prccucurriccitius Pctro,&: vcnitprimus 
ad monumctum. ^ 'Etcum fc inclinaf- 
fcCjVidit polita linteaminar^non tame in- 
troiuit. ^ Venit crgo Simo Pctrus fcqucs 
B eia, & introiuit in monumctum, & vidit 
lintcamina pofita , ^ & fudarium quod 
fuerat fuper caput eius , non cum lintca- 
minibus pofitum,fed feparatim inuolu- 
tum in vnu locum. ^ Tunc crgo introi- 
uit & ille difcipulus qui vencrat primus 
admonumentum:'(Sc vidit, & crcdidit. 
^iondum enim fcicbat fcripturam^quia 
''oportcbat eum amoituis rcfurgcre. 
'°Abicrunt crgo iterum difcipuli ' ad fe- 
•^^•'•^ metipfos. ' '^Maria autc ftabat ad mo- 
^ numcntu'foris,plorans.'Duergo flcjct, 
Mar.^6^s inclinauit fc, &c profpexit in monumccu; 
^^lciTus. ' ^ 5^ 'Vidit duos angelos ' in albis/ fcdc- 
tes:vnum ad caput, &: vnu ad pedcs,^vbi 
pofitum fucratcorpuslcfu. Diciit ei 
ii^s.cs. illi,Mulicr,quid ploras?* Dicit eis, Qiiia 
tulerucDominum mcum : & nefciovbi 
pofucrunceum. Hxc cum dixilfcc, 
coucrfaeil:recrorfum,6cvidicIefum fta- 
cem:& no fcicbac quia lefus cil:. ' Dicic 
D ci Icfus.Mulier/ quid ploras ? quc qux- 
risPllia exiftimans quia horculanus clfec, 

X 4 dicic 



•opoacrct 



b rr^cucunitatiu* rctro.) qulaiuniot 
crat. 

c Etcum Jl inc'wajjet.} Er. t cnim fepul- 
chrum in antri vcl cubiculi fonuam 
cxcilum. 

d Ni^utumenintroiitit.] iuucnili celeri- 
tate,qu6cl ca-artas facrlc moucaturad 
adcniicndum vcl di4lcnticndu: vifiim- 
t]ue crt illi latiscfTcvidcieljntcamina 
polita: atquc ua fccum flatuit , fic cflc 
vti lUetum ipfis fiiciar. Pctriis vcro, vt 
fonior,intioiuj^,conl} cxit.obftTuauit- 
C1UC omnia accuratiflimc. Vidu autcm 
manifcfta ligna rc furrc<f)ionis Icl\i, 
ouod oinnia compolita cficnt, &: non 
tcmere iacentia , » t licn folci dum ali- 
quid a furibus lapiiur. 



c F.tTii5t,ir credi.-Qt.'] CrcdiHit iffum 
rerurrexifll- ,qui raptum aut ablatum 
cxiftimaucrai. 



f pmetipfes.-] ad collc^ium pro- 
prium fuorum. 

g fcri'.] nonlonpci rupeipfacxd- 
fa in cuhiculi formam .vtiamcxpo- 
fuimus. 

h Dum ergofieret.i Ex defidcrio orle- 
l atur flctu-; ; cx codcm dcfiJcrio exci- 
tata eft voluntas jcuifcndi fcpukhrum 
intcnus. 

i In nlLu.1 Albatos Latinc , fiuc albo 
amidtos. 

k Stdeftt.'] In monumcto erat fcamnl 
fotma cx ipio lapidc cxcifi. Podiunt 
arcliitcfli vocant. 

1 VI i pefiiion fucuit.} vbi iacucrat.fic 
iam iaccrc dcfierat. 



m Sluidflfr**? cfuemcpttru?Y\x\i adci 
biada 5c lcnis hacc intcnogatio.vt Ma- 
rix fpcm fcccnt inucnicndi qwod quc- 
rcbat, cxiftimanti forfitan ab illo fub- 
latum corpus , nolcntc vt fcpulcbnuix 
ab ali<^uo occupatctur. 




35^ EVANGELIVM CAP.XX. 

^ r dicit ei, Domine/i tu furtulifti euni, di- 

appclutionc cxcjtata ,a{rnouit lefuni; ^*) a^v^** * 3 ? 

qucraptcmoeftitudinencc.nrcntc an- j jj^j noklifti CUm l &C COQ eUltl 

tca alpcxcrat, neccognorccrc omnino ^*»-^^ ' *^ l ^^^, 

^':Zm::rnc:;t:^^^^^ tollam. Dicit ci lefus/Mai-ia. Con- 
c uei-ni illa dicit ci;Rabboni(quod dicitur, 

:;rfiul"~; Magiftcr.) ' ' Dicit ci lefus.NoIi me ta- 
i:^"^:'^:^^:::^:^^ gere,nonda cnim afcendi adPatre' mca: 
r";;„lt;r;:dot:ut„^f„"; vade autcm ' ad fratres meos , & dic eis, 
33™^^^^ Afccndo ad' Patrc meii & Patrc veftru, 

lcd modum illum tancL'nrii &: habendi f f->. „ ta CL . ^T^.^Im. 

Cbrilhim ncfcicb.it. Idco a Icfu moni- iJcumeu 5: ucum veitrum. venic 

ta eft ne ipfum t.inqerct ac tcnerct ad «/ • \ t ll/ '^J'/*' 1: 

fuam fana.ficationcm , ac do.^ma: Matia Magdalcnc annuutias diicipulis, 

illius arcaua: &: fpiritualis perccptio- • -i-r^ «1 V* I" 

ncm:qu.ahocprcftanciucratillispoft- Q UU Vldl UomUlU , OC hXC dlXlt mihl. 

quam ipfe ad Patrcm fuum afcende- j q^-^ \ r N /t' 1' -11 r } M^r^dfiA 

rct,m.(rurusSp.ritufan<ftum.nfuos. ^ Cum erg;0 lCrO CilCt dlC lllO. VUa lab- Lu7i!e J 

cumsvirtutciS^eHicicniia illicrficcrc- i , - ^ r rt' 1 r 1 • ir<,r t f^f 

turfii.jDei,mcmbraqucv.uachnfti. bathoru,& torcs eficnt cLiu Ix • V bi craut 1 '^'^^ 

d }ratreimeo$.] Apoftolos ae dif- \ - r • \ • ^ ' ^tJ -Li 

cipuiosiiicos,quosratr.meoinhi.os dilcipuli cogrcsati proDtcr mctu luda^Q- 

adoptanJos curaui ,&: in pofleflionc ^ • t r n • • 1* 1- • 

huiusdign.tatisconftitmiamparo. ru.' vcnit Ie!us5&: iLCtit ui mcdio.Sc dicic 
ytmcagnofcitF,i.um,ficvosm.hic6- eis , Pax vobls. Et cum Hoc dixifict, 

lunctos unquam membra viua cor- .. . - ^ 

por.smcim.vft.c.agnofcct. oUcdit cis^mauus & latus.Gauifi funter- 

t D««w»;</iw.] Expoht.oeft,quado. i r I h 

«prctSlku'^^^^^^^^^^^^ godifcipuIivifoDomino. Dixiter- 
Srre?u;:ltv:?ctprg^r * i"^'"^ Pax vobis.'Sicutmifitme*icru,K. 
l^^r^iir^to—XHi,.. Patcr,& ego mitto vos. "HoccQ dixif- "^" 
iutc;i:r;f;u,; ■^o\-S fec,''infufflauit:& dicit eis^Accipke Spi- 
?uur;&'^;;frr"X;'*'""''"*"' "tum fanau : quoriiremiferitis pcc- Af-..t.Mi 
Jdi^gS^^i^StVp"' cata, remittutureis:^& quoru retinueri- - »s .. 

ftcrioradprocemium lccationis quam ri c /ii.-».- ^.^'-pL^ 

iii.scommittcrcvoicbat.oftcnaoncque "s^rctenta lunt. ^ 1 liomas aute vnus cx 
T^s!!TmtflZ^p^^^^^ duodccim^^qui dicitur DidymiiSjno eraL^ 

batum angularem iis qii. crcdidcnnt ^'t€> ^^^"^ A ^ ^ r . ,^1 l^r^- 

&.obcdicrint,& inpctrim fcandah.is ^^^^^ quado vcnit lclus. ^ Dixcrunc 

qui noncrcd.dcr.nt ; ficcgo mitto vos ^,-^^ -^" 1 J:r: l* X/^ !• t->v • 

Euan^elij nie. lcgatos, vircute ac potc- 

cigu ciau) Gucipun, viamius Uommu. 

ftate fiiTiili pra-ditos & inftrudos. TI1>^ l' ' ' '"X7-/"' •! • -la 

k infup,',r.] Hacaa.onctcftatuspo AUc au tc c ixit cis, JNiu vidcro ui maniD 

teftatcm fuam ipiius illis comun.cari. ' \\£* ] o • ^ !• 

i ^cap,tesp,rit.i.nra„aun,.] .Tdific.itio- cius nxura clauotum . oc mitta di critum^ figuram 4 

nis Sc miTiiftcrij adexerccndam virtu- ^ Ms.c. 

tcm Euangelij , vt remittercnrpcccata mCUm 

ruH:=!;'fiX;sSrLt"4^:'^":ii;!;r:^^^^^ 

„iMaclau,u™ auaor,cas E.k-...,.ac i.^m^rEXii;;',!!^'^.: A ^^S: ^^^^^^^ 
m W.yFwiOT,] Vt,I,a.mapoft«,stu,tI,xcTliomsadctcdcudumdaaiculias. 



CAP.XXT. SEC. lOHAN. 357 

meum in locinn clauorum , &r mittam 
manum meam in latuscius: no credam. 

Et potl dies otto ,iterum erantdifci-^ 
puliciusintus,&:Thomascumcis. Ve- . 

nitleluS lanUlS claUllS . & Itetlt Ui me- c. efficac.tatemmaxjmamplancq; 

, . 1- • rx ] • 17 l-\ • J ' • • uuiamomnipotent.Acorpon lelurarii 

dlO & dLXlt.l aX VOblS. iJemuCUlCit ccmmunKatamprobii ni^l-amptiua- 

Thomx, Intct digitum tuum huc,& vi- 
de manus meas- &afFci manumtuam^ 
£c mitte in larus mcum : & noh ellc in- 

CrcduKvS.fed fidehs. RcfpOnditThO-: o Vcnnnu^ mau &D<u< r,^m- l rho^ 
^ ' , o m.T fickj hoc loco n-. n lani dc r-lur- 

rm<; tVdixitci DommUSmCUStX UCUS r.a)or.<rfmt,quidehacvtriiateouo4 

mCUS Dicitei IcfuS.QUia VldlltimC .lu.bearc ev augerepofibt.pUim.cui 

1 .p • • kfciotumtradKlu.vti Dom.no.gu- 

"ThomV Credidilli: bcatl qUl nOn Vl- bcmanaum.&commedauu.vuDco, 
X liwtiiw 5 ,n 0 % X 1 ' }' faluandum. 

dcrunt & crediderunt. ' Mulca qu.dc s.^^^-^^^^f-Srt J,":. 
.& alia fignafcciclefus in conlpeftudil- ^-f^» ^pnZ^L,:'^^^^^^^^^^ 
cipuloru.n fuornm, qo^ n6 funt (cnpca ^r':^^::^:;!:^:^^,^^^ 
in libro lioc. " Hxc autem fcripca funt, ^-^it^X^^::^; 
• vc crcdatis quia Iclus clt Cbrilh.s hhus ^Zi^^^J^m'^^^^ 
Dei : & vccrcdenccs, vicam habcatis m •^;:^!::^:^^:;:^:!^:;^ 

,]•,,,( aonumDci.quoSpuituslantlus 
nOmme CIUS. mf ulus incredent.um animis ,multo 

_ . _ V r iUuftriorem Chrifticognuionfmcfli- 

C A r. ^ A 1 . cit • & hoc cft v.tx.Ttetnariignaculu; 

wiiM poftca inanifcrtauit fc iccraicfus 'ad 2pLrr="'-'"°'"''t''" 
mareTibcriadis. Manifclbuit aucem ^^H^-^i^^^^" 

n ^r- r 1 C;,s>^i^ P^-rilQ .V Thn- cfte omnium Dc.promiilorumLom- 

fic: Erant luuui Suiion 1 Ctrus Cc i no , 

.... T-^ J _ "«r KT-^rUiMoM r l-nTtrijtM.] CredatisEuanjjel.oglo- 

masauidicitur Didymus, oc iNatnanaci ^,,^,^^ credentes obed.mtes^ue 

I4at..^c.ii . ^ r-' l/U^ filii7eWfdri imrcc.piat..ipfam ,ato,uc itarecept. 

>/4f.i.t..? quicrataCana OalllauX^OC nilj ^CUCa(j.l, ^redar.^fyrnnicntov.rtum.ll.us^m 

& ahj ex difcipuhs eius duo. ^^Dicic cis • '•'freHdTp^^^^^^ 



^****^^ 1- - . har fidepr.rft3n. 

SimOnPetrUS-.VadO pilCan. UlCUnT-Glj „frana.nf.ruit.;habeat.Jv.ram.Ttcr. 
Oiiiiwi» * '^*-* ) ^ i • ^ o r f X c-^-nit.onc Patris^ciusA 'r*i"« 

Vcnunus & nos tccu.ht exicru^ ec aiccn- r.frt^^M^^ habcat^s .H-v^^tutc 

VCUmiLOi^iiv. w ,fHcacK.itceius:naniqtiehocdona 

derunt in nauim : & ulii noctcninii prc- ^,, cn ,quod honi.Qibu^ 'pi"« 
rflirlerunt ^ Mancautcm iam fado ftc- cap. xx,. 
ticlcfus in htore:non tamc cognoucrun: ^^^, • > 

dilci- 




358 EVANGELIVM CAP.XXI. 

clifcipuli quia lefus eft. ^ Dicit ergo cis 
a ptjmntaHtm} ohionijiUciuid. j^^f^^ ^ Pucri , nuiiquid * pulmentanum 

habctis? Refpodcrunt ei^ Non. ^ Dicit 
IJ^o^^hZ::;:^ eis, Mittke ' in dcxtcram nauigij rctc:& -^m 

inucnietis . Mifcrunt ergo : &: lam non 
valebant illud trahcre prx mulritudine 
pifcium. ^ Dicit ergo difcipulu s ille quc 
diligebatlcfus, Pctro , Dominus eft. Si- 
mo Petrus cum audiHct quia Dominus 
cft:tunica fuccinxit fcfcrat cnim nudus) B 
& mifit fe in mare. ' Alij aurcm difci- 
puli nauigio vcncrunt ( non cnim longe 
eranta terra, fed quafi cubitis duccntis ) 
trahetcs rete pifcium. ^ Vt crgo dcfccn- 
derunt in terram, viderunt ' prunas pofi- 
magnam leiu chnfticigafuos proui- tas, & pilcem lupcrpolitum , & paucm. 
dcuu^ ii.mHcan. i o -^j^ lefus^Afrcrtc dc pifcibus quos 

prcdidiltis nunc. ^ ' AfcenditSimon Pc- 
trus^& traxit rcte in terram Ailenum ma- 

d Ctntum ejutnqat<!^inta trihtu.l Multi- ' ' T '} ^ 

piexmiraca{umfimui,pifcmmct>pia. gnis piiciDus, ccutum quinquaguita tri- 

ma^nitudo omnium ,pra:ter confuc- 1 r ^ ■ rr n r ' 

tudincmpifcationum rctis intcgritas, DUS. Lt CUUl taUtl ellcnt^ nOn CltlClHum 
iam rcgnum cTlorum maximispluri- 1 1 • • ' t r rr ' 1 

misquevmcmibushominibusimpkn- tete. Uicit cis lelus , Vcnite^^pranaetc. 

dum multis populis communcpropc- y- j « w 1 • r I • »• %Airr^nt;„rm 

4iemforcfigniHcabat. ht ncmo audcbat dilcumbctiiuri mtcr-,M5 ™ 

rogarecum,Tu quis cs? fcietcs quia Do- cl'^"^""^ 

c D,,,U ..^ 1 Confirmatur ^^^^^^^ ' ' VCnit IcfuS, &^lCcipit I^I^.s. 

^^n^Sl^!::^:^^-:^ P^i^^»^^ & '^^t' cis, & pifccm fimihtcr . ^^^'""^'^ 
d:rum'rrAT>» '^Hoc iam tcrtiomanifeftatuscft Icfus 
=:^;i£!bu;j;:^?fc fi^is , cum rcdirrcxiaet a mor- 

liumfit manifcftaexpofiiioncvolun- t-.-.io ^ S X t-^^*»^^ ..^ J: ff J' * n- 

tatis&co(ll.jTrimcatisdchacrc.Oucs ^"^^- ^UlT) CTgO piandlllCnt, dlClt Sl- 

mcasnominc ratris mei tibi commc- "D«».i»^ T«r.,-r, C- ^^T I • ♦ c i- j »• 

do,agnosmco5nommcmcotibic6- IT^Oni FCtl O lCl US^SUllOn lohaUniS , dl- V"*"'^^^ 

- 1 f ■ r t ' . • . ^ tnfy.t t MS. 

mcdo, oucs measnomme Spiruus fan- I , .^1 1 • ^ r\* * * 1-" • « • 

ftuibicommcdopafccnaasvcrbodo- ^ig^s mc pius his? Uicit ci^ Eciam Domi- 

diin.-c 5c vita: , ita vt .miniam ctiam i-»^, (\',r> ' tx' • _ ^ 

tuamponastrohocmixiiftcno: UC. tU ICIS qUUl aUlO tC. DlClt Cl ^ PafcC 

agnos 



CAP.XXI. SEC. lOHAN. J59 

agnosmeos. Dicit eiitcrum^Simon 
loKannis^^diligis mc? Ait illi, Etiam 
Domine:tii fcis qnia amo te. Dicitei, 
Pafce agnos meos. Dicitci tcrtio^Si- 
mon loliannis', amas mc? Contriftatns 
cllPctrus^quiadixiteitcrtio^ Amas mc? 
•^nofti Ms. j • ^-j. ^ Dominc , tu omnia Tcis*: tu 
* icfus t Ms. quia amo te.Dicit ei*, Pafce oucs 
ifcf.,.c.i4 ^^^^^5^ 18 Amcn ^amcndicotibi, cum 

CS lUniOr CmgCbaS tC, CCamDUlaDaS ma.x.nn fomffimi an.mi opusdfc 

bi 1 V *■ f ' pifcerc oues fuas ,co nTodonuoDcu» 

1 volcbas.cum autcmlenucris^cxecn- parcivuir,quippcopoa<ratn6fcfuas- 

1. • o 3 qucrcscuiarcjlcdpio fufcoptbmune- 

CS manUS tUaS, CC allUS te CmgCt, CC aU- rc propriam voluntmm abnegareac 

. \^ . I9TT J'* lifKrtatcm , vitScjuc fuam pxo (uisoui- 

•tuMsq. QQi qiiQ nonVlS. HOCaUtCmaiXlt, bu$exponerc. On5;f/,«rf.parabasciuc 

^ 71- ^ } ' (Z aci viam,co modo c]ui libi videbatur, 

^ licrnihcas qua morte clarincaturus cllct iuoarburioviuebas:c/<^/.w.vr/j/.mum, 

^ * y • l* ] • • &^ cingcris , & itcr facies , non luo ar- 

Dcum. Et cum noc dixilict, dicit ei^ b.tno.fcdahcno, 

h iO r Tv 5 ^<)«3/iitf.3 Nonqnoti prauitcr & 

SeqUCrC mC. ConUeriUS PCtrUS , ^croanrnoIaturuscrrctPetrusfcrapi 

l 1 . r* . 1 i'T' fupplicium ; fcd quod id non ipfe 

"Vidit illum dircipulum qUem dlll^ie- vhrofaaurusfit.quatupamrponrcfic 
i » , pauurus. Itai]uc tantuin nobis hoclo- 

a^.ti.c i} IcfllS , fcqUentCm , qui & rCCUbult fignlficat oratio harc ^«i m» xu^ 

^ \ ■'1 1- • quantumiila, (TKo.i/ziwt^o/ftfjif. 

in cocna fupcr pcclus eius • &: dixit* ^v^'^'^^'"'-] 

^ r I ouibus meisammam pofui mcam , &: 

Dominc , quis ell-qui tradct tc? protcipfortuetiampromcouibusquc 

x^v^ixiAi^v, j '.^i.i* -| ^ mcisvcrbovit.-r palcendis omniapa- 

Hunc crgo cum vidillct Petrus^di- ^«^ov^^'^'^*^^»*^^^"'- 
|H|| ' cit lcfu , Dominc ^ hic autem quid? 
^fi xis.c.s. " Dicir ci lefus/^Sic cumvolomanc- 

yjr.'/': ^.m'* redonccvcniam ^quid adtc?tu mc fe- 

ja^u>nan. ^^^^^^^ M £^j^ij. dgo fcrmo iftc intcr 

I fratres^ quiadifcipulusillenonmoritur. 

Wjf^ EtnondixiteileluSjNonmoritur: fcd, 
4MS. ''sic*eum volo mancrc donccveniam, 
l •slVicjMs. ^^^jj j 14 difcipulus ille 

qui tcllimonium perhibct dc his , & 
fcripfit ha:c : &: fcimus quia verum eft 

tcftimonium 

I 




^6o £VANG. SEC. lOH. CAP.XXI. 

tcftimonium cius. Siuit autcm &c 
alia multa qux fccit Ierus;qu? fi kriban^ 
curpcrfingula^ncciprum arbitrormun- 
dum caperc poire eos qui fcribcndi funt, 
libros. 



XCVDEBAT CHRISTOPHORV5 
PLANTINVS ARCHr-PYPOCRA- 
PHVS REGIVS ANTVERPI^ 
A N N O M. D. L X X V. 




ACTA APOSTOLORVM. 

C A r V T I. 

R I M V M * quidcm fcr- 
m )ne fcci dc omnibus, 
6 Tlicophilc / qux coc- 



ioh.t4.tl.i€ 



*9 



AcTA ArosTo'iORrM,id 

cft, Ef^icacuaiis Euan^rlij pcr Apofto- 
ioi cnuntuti cxpciiniciua & cxcmpla. 

c A P V T I. 

a rttmum (juitlem firm$nern.} Duabu« 
narrationibus cxponcrc gicnii* tuc- 
rani rcs omncs aci C hnlh Luangclmin 
pei tincntrs ; quariim «Itcrr. cas conti- 
r.ftrt f]U.r Ei;angcljj ptr iplum cnun» 
tiaiioncni , atquc lalutis Jiumanx pro- 
• T r ' y' Qr A curationcm & cxpcditioncm fpediat; 

piL lClUS rnCCrC CC CIO- altcravcrocasquxadipfiusEuangclij 
X r J ' " corrpleiioncm & c.xpcnmcntum ofttf- 

CCrCj Vl CjUC m alC CjUn dcndumfaciunt. rnonsautcmparui 
«I • • A n }• ratio cxplicata a mc cft in Euanccji* 

prsecipicns Apoitojis aico: altcranunc cxponctur in Jioc li- 

r» • • r rL • } • r bro , cuius infcriptio cft ofxyett tV 

per Spiritum landtum, quos clegitjal- «v'«»i^«^o>«v,hoccft,prad.cifan. 

/' n i • 1 n \ r • ftorum miflbrum , ad oflcndcndai» 

lUmptUS Clt : ^ qUlbUS 6CprxbUlt leip- mundoEuangcI.j Chr.fti virtutcmlc 

fri /Tf' /' • I • cfficicntiam. 

um viuumpoltpallionemluain mulas b ^u.capttrcfuif.cerr&fi.cerciom^ 

- - rc$a^icncsopcrai]Ucomnia,c]uxIc- 

ante monc rciurredioncm ful 
fccii, incffpticncs fucrunt cius rci, ad 
quam clcftus fucrat a Dco. ram cjul- 
qu.-im vnaqu.rque aAio in fc quantum 
cx apflorc 6c rarura rcrum ipfarur» 
pcrKftaeflct &: abroluta.tamcnquan- 
lum ad abfohitum vfum hominum &c 
pixftantem fru^ftum incfcpra f ucrun t 
omnia illa priora-, quoruni finis abfo- 
lutilTlmusquc vlus in hcminibus fpc- 




argumentis , per dics quadraginta nppa- fu 
rcns eis^&Toquens dcrcgnoDci. 



^ Et^conuefccns ^prxccpit cis^ablcrO' 
folymis nc dirccdcrent^fcdexpedlarcnt 
" promiflioncm Patris ^ quam audiftis 
(inquit) per os mcum: ^ 'quialohanncs aatusfu.tpoftm.frumspir.tum fan. 

l . . * I flum,ipf.us Iclu rhrifti vittutc &: cf- 

quidem baptizauit aqua, vos autcm ba- ^cicnr.ajquamrcmLucasipicapcrti? 

1 1 ^ I lign.ficabAt m tuangelij inino illif 

jrfr.ti.c.z6 ptizabiminiSpiriru landtono polrmul- <i"obusvcrbis,ordumcnarrat.oncm, 

1 1 i qux in nobis complctx funircrum. 

tos nos dics. ^ li^itur qui conucnerant, 5 ^t'-^ Nonfomm v,rtut.scuiur- 

Z> l nam fuprciTi.T & viia: larftuatis cxi- 

intcrrosabantcum.diccntcs ^ Domine. cxcmpio.fedmiracui.scdcnd.», 

D ' ^ in lignuni & confirniationcm doftn- 

fi in temporc hoc rcfticues rcgna Ifracl? '^l^^i^i^^^^i^^-^^-^r 
B ' Dixit autem eis,Non eft vcftrum none ^„,rrS£l"aU:',:;'4u; 
tempora vel momenta,qurE Patcr pofuir '^^:::^^J'J:^,';:^ 
infuapoteftatc: *'fcd accipietis virtu. 
if;.\*t!l tem fupcrucnictis Spiritus fandi in vos, 'ecoidu',!;'''^ «iApoftoi«u.munu, 

• » Qr #»f*ific ^ Ae*n/wJ</*»'«:»f Pff.] paulo poftmi- 

y Cv Ciltlc» nifcftando , apcrtcquc cxponcns quo 

f>adorcgnumDci,i fe totiei promiflum, cbtcmuricfTcntjidque hacraiionccxplicuit. g C»nuff nn.] fami- 
laritcrcum illij conprcgatis m vnum miiltis difcipulis agcns. h /*r5wiy?rflna»r«jfrtt.] rcgnum Dci donum pcc 
Euigclium ab ipfo lefa cxpolitu, cuius fumma dcfcnptio cft bapcifmus Spiritusfan^ti.fanftificantii homincs lan- 
ftitatc &: elona filiorum Dci. Hocpromiflum pcr Chrrftum folum prxftandum crata Patrc, non pcr vcteris Tc- 
ftamcnn lcgcm, ncque pet lohanncm noiii Tcftamcnti prxcurforcm ; fcd pcripfum noui TeHamcr.ti pontificera 
6c mcdiatorem Chriftum, i ^uuMantics] bjptizauit aquain pocnitcntiam adcxpc<S\ationcm rcgni cxJorumj 
▼0$ autcm baptizabiniin. i me SpintufanAo in fanftificaiioncra.ad filiorum adoptioncmaccipicndam, & hxre- 
iitatem regni cxlorum obtincnrlam. k Fetlttunrt<rmmlfrael.] difpcrfum pcrorbis rcgioncs .reftitucsnc ia 
^aciam Dei, & comuaicaiioncm vaiucEcclefixf 1 Hcdautfiauvirtuten] fan.lifkauooii c^ua f a n^ l fi cabimin^ 




3<^2- ACTA CAP. I. 

»n vobis habito tclbb.mmi mc ellc & CritlS 111101 telteS 111 lCrUlalem^ & 111 £«f.i4.^.,. 

b fJJLti/^fp^l^p^irvirm omni luclxa, & Samaria^ & vfqiie ad 

rioracorporisa"il:tatc, I • 5 1-^1 Jl 'jV 

c. daotcitescxicftcpubii. vlunium tcrrx. bc cum hxc dixiHct, 

ceconfbfdi , qui lce:tinium tcftimo- • 1 -1 * M * I o I 

wumpVxbucrlmt.AibarvcacsHmrii- vidcntibus lilis eleuatus clt: tk iiubcs 

<itarcm i!bni c.tleltium incolatum U- r r ' 1 1* I0>^ 

gn.licabam . nam rummi & cdcms iulCCpit CU 111 abOCUllS COrUm. CUlll- 
candoriscft figoum candidilfimusco- / • • i ^ .ii 

lorvertium.giori.cquccxreihsmdicat ciuc inruerciitu r 111 caMum eutem illum. 

fpccimcn. -»^1 ••/1- • •II* 

d r;nGW//.c/.]Aigumcmumcflccr. eCCe dUO VUl aitlCCrUll L lU Xt.l lUoS 111 vc • 

t.T rationij 5c co^nitionls , aiquc de- /-».1 ii- u . •,. ^ dxr- - 

imntiationistutur.rccrnnim*. Itibus albis^ qui & dixcrut^ viri Ga- 

c 5"« vf«/<t.] Pcrindc ccrtu^ crita^^uf- 1:1^,; , ' " ^ * 1 • 

nw cius inuifibilis in voj quiinvobis mxi.quiairansaipicientes in cxiumaiic 

viuat ,atquc ccrta cflafccnfio illius in T T ' /7* fL ^ 1 • • 1 

ctium vobisrpcehmt.busiiahct.ipcr- 1^1 us qu i allum.otus clt ^ vobis iiicclum, 

tam &^pateicmljbivianieundiin'cT- « • ''■11 • 1 • n • 

lum.&icdcundi .idhommcs cum cf- lic venict qucniadmoduiTi vidiitis eum 

ficientiac.rlcfti&piancdiuina in eos • T n. /-^ r 

5"osanut. euntcm in crcuim. lunc reuerli lunc 

r ii>.i^'<'.tf';i/74/'«»j/>^.]Duo millia paf- f P \ ^ • 1 

fi*um ca itcr aeambiiiationissabba- lerololyiiiam ^ iiioiite Gui vocatut Oli- 

thina: .itadchnitum in M:l"r.aioth & • • n t r 1 f r l t 1 

compicmeto traciatuDemutuationi- uctK oui clt luxca lcrulalem , labbathi 

bus & commuaicAcionibus. LL I^r* V . 

g K*. «»../;c.w.] Arcendcruntomnes naDeiis itcr. ^ Et cuiii iutroiilent in 

vuiilliincarnaculura inquoanreaA. 1 r \ ^ v a^* 

poftoiiomncsfimtiifue,antcumrefus cocnaculum^ afccndcru nt^ V 0) manchanc 

rciurgerct , 5c in eo manebant. crant ^ r. t I -r a 1 

«TpT,r.&^f.°"°''™'^''"°'''^^^^^ Pctrus & Ichannes,Iacobns& Andrcas, 

Philippus & Thom.is , B.irrholoma;us 
t^^^':^^^::.^^^:^ ^ ^l-itrh^us, lacobus Alph.ti & Simon 
t:^^^^l:::S'''''-''''^ Zclotcs , & Iud.-is lacobi. hi omnes 
gna'u^r;^rpi:"u?,ic?u^S^^^^^ crant perreuerautes vn.animiter 111 ora- 
lc"£"i:^tru;isp;.uu"°"'= ^"'^^ mulieribus & Maria matre 
«roxr:[^' ^'^^^^^^^^ Ielu;&fr.uribus ••eius'. 'Mn diebusil-..i„™- 
Lcrui:^;Vca';™",:,'::l{ lis exurgcns Pcrrus in medio fratrum, 
pet"fa^ur,f °'° '" '°""' tJixjt (crac autcm curba " hominu l7mul " 

pUbat numcrum noftrum clcdiis i ^^^^ CCUtU VlgUKl j Viri tratreS. 000^- 

Ciirifto,& exeaclecbonefcrtitusfor- ------ I • ' 

tcm miriiftcnj Apoftoiat 
n Poflhiir .-t^ro». ] illa 
jnuidiam 3«: auaritiam 1 
■ic fua culpa , & acquiiiu 
monium lccJcnsfui pcrpctuum 
numctum: a?rum videlicci cx 



J^oftrt^u^""''" tct. implcri rcripruram quam prxdixit 

illa elci^ion. pef Cnirin/c A 1 '"^ n^h.ti 

iritiam fefe it>fo priua- -^pititus lanctus pcr os Dauid dc ludi 

& acquiiiuit'fibitclh- / • r,,- J., ' . . "Vivi, 

sfuipcrpcmumo;mo- (^^1 tuit auxeorvim qui comprehende- 

im videliccicx iniquif- ^,-,^^ T f 1 7 m ^ . * i 

iimamcrccdcilhus pecnnia emptum, AUllL ICIUIU: QUl COnilUm Cram Q rr^it 

quod vcJ ipfo nominevulgaritcrpro- „^1 • « P ' n r ^ ^LHL 

- "sipfi5fidcmfacit,aciuibu$ noDi.s, (N: lorcitus clt fortem miniftcrii 

huius. Htliicquidem"po[Tcditagrri^/.r..7-7 

de mcrcedc 



nuntiato ill 
•^impofitu 



D 

'fi.€t.c.t6 

fius 4 M$. 
i.G.s. 



• eomflerttnt 

c. 



Marc.i.f-.S 
Lue, i.ciC 
Supr.i.a.t 
Lf.tt.b 15 



CAP. I. APOST. 563 

de mcrccdc iniquicatis , & rurpcfiis crc- 
puic mcdius: & difFafa func omnia vilcc- 
racius, Ecnotumfactumcftomni- 
bus habicancibus Icrufalcm : ica vc ap- 
pcllarctur ager ille lingua corum.Ha- 
ccldema,hoc clr/agcr fanguinis.) 

Scripcum cft enim in libro Pfalmo- 
rum: Fiac commoracio''eorum'dcfcrta 
&z non fic qui inhabitcc in ca . Ec cpifco- 
pacum cius accipiac alccr. Oportct 
crgo cx his virisquinobifcum funtcon- 
grcgatijin omni ccmpoic'quoincrauic 
&: cxiuit inccr nos Dominus lefus, 
"incipicns abaotifmatc lohannisvfquc 
in dicm qua aHumptus cft a nobis/ tdlc 
rciurrcdionis ciusnobifcum ficri vnum 
cx idis. Et ftatucrunt duos, lofcph, 
quivocabatur Barfabas^qui cognomi- 
raruscftluftus: ScMathiam. ^^Etora- 
tcs dixcrunt, Tu Dominc qui corda no- 
fti omnium , oftcndc qucm clcgeris cx 
his duobus vnum , accipere locum 
miniftcrij huius & apoftolatus/dcquo 
prquaiicatus cft ludas vt abirccin locum 
fuum. Ecdcdcrunc fortcscis^ &: cc- 
cidic fors fupcr Marhiam, & annumcra- 
cus cft'cum vndccim Apoftolis. 
CAP. ir. 

j^T"cunV'complcrcntur'dies Pcntcco- 
ftcs crant omncs paritcr in codcm 
loco: ^ & fadus cft rcpente de cdo fo- 
nas , tanquam aducnicntis'fpiritus ve- 

y t hcmcntis. 



cjur ir.cravHfcra cottccmo pcrtumpc- 
ic vi;'ccra ipla. 



b ^^er ftnxwms.^ Tria fignificJt r«- 
,i^i<z< apuci Hcbr.Tos: Sanguinem ipfum 
animainis vcnis &: carne dirtufuni,5c 
homicidiu, &. ircrcccit' aiouc prenum 
rei alicuiusrita omtub" hii (igmfica- 
ttombus agcr ille apprllatus cfka^erjan-. 
^M.v/j, c]u:aeinpius luitianguinc.id cft, 
pu-tio: £0 prctio appretijti languinis 
ictu ,quieo piet;o vtnditus cftuluscfl 
p r miihas pLigas, vulneia &: criiccm. 
Iteni homicidij ager , quia occifns ell 
illcquiprctia illo vcnditus fijcrat;& 
tandem illc idcm qui vcndtdcrat fui 
fcclcris prctium tuht moritm fjbiipli 
ill.uam. cflcjuc non.cn vnum hxcom- 
nia lipn;Hcans,ager cmptus pictio Un- 
guinis appretiati , Sc homicidij pcrpe- 
trat! , conrtitutus ctiam prctiu cius 
c]ui Tcndidcrat fanguincm , nui & ipfc 
fui ipdus homicida fwir. ItacjucApo- 
Aolatusnomcn munus hacmffce- 
dj muiauii ludas. 

c SiHo vitraiut crrviw/.] conucrfatus 
cft. 

d TtfifrefuyrfaKm.^ <]ui Splriru fan- 
Ao vna nobifcumacccpto tcltari pof- 
fit illam rcfurrcrtioncm lefu , qua ipfe 
ciim viucns cxtitcnt cffecit yt rclur ^ 
gamui in nouitatcm vitar. 



C Dr ('^u.r:. ^ qno fllda.'! 

difccfllt iturus in cum lcKum quer» 
optauir, (jfacmqucnunc tcnct. 

f Cfm -roiJrnm .^^ofJe!:'.'] Adfcrlptus 
cftnumcro lcgatorum miticdorumm 
vniucrlum mundiim .Elcdiocnim no 
ad vitam fuit , led ad minifterium, ad 
laborcm & ftiidium.Omncs cnimdif"- 
cipuh ilh & iufti, & fandi & pi) , & ad 
vitam clc^Vierant ,quod oHcnditSpi- 
ritus fandihcationis quo cmncs im- 
plcii funt. 

C A P. I I. 

a rt citm complerentur dtes. ] cij m abfo- 
hitum cflcttcmpus quofcAum rcntCr 
coftes cxpc(f>abatur. 
b iWiri«T/t/'tw;jrM.] tanquam flatng 
aiicums validiflimi ^ui dc c^Io imm»t- 
icrctur. 



364 A C T A CAP. II. 

hciiientis,&: replciiit totam domum vbi 
crant fcdentes. ' Et apparuerunt illis 

folorc clariiatc cclenuic habentcs , ^ £5 1 4 o 

iniur.gms. ^ dicqac lupra lingulos corum: ^ 5:re'i«W}9 

gatuseft.iea fin|;uiospetiuitcxiisqui pj^j-j fjjj^j. oiTines S piritu lancto. & COC- 

finiulcrant,5chngulosinuarii,&:tc^ r . . fi . . j ^ . . '"aliijMS « 

:*J,tt";^r;";uuur.na,fica,io-pe^ varns linguis proutSpiri- 

"J«"i°it^gi"um^^^^^^ tusfandusdabac cloqui illis. ^ Erant 

?llli&lt'afcKrlautem in lerufalem habitantcs 'luda^i, 
'rr:rrr;::rn^";fis-ltr^^^^^^^^^^^ religiofi ex omni nadone qux fub 
^'r^::^^"'^^":^!;;^^. cxlo eft. * 'Fada autem hac voce con- 
l™'Au"ri?p;,i:Z?S^^^^^^^^ mulcitudo,&mcnte confula eft, 

'^lTr™;""'^"'-'''''™^^^ quoniam audicbatvnufquirque Mingua 

f Fa(iaMitemhacvecf.]?erccibKCccn~ r •]) I 7^ 1 ^^J!".^ 

tc rumorr ejui excitaricaEpcrat,audito luanios loqucntcs. ' :^tupeDantauccm 

fonitu flaius cxlcibs incumbcntis in • 1 i- * X T *afHnuiceat 

domumiiiam. omncs^ & miruDantur, dicenrcs : ISon-Ms.G.s. 

g Lin^u.: pM.] Non fim;ulos plunbus ■ r\ . .1 h/-<» r> 

fin^u.seodcmmoracnto fed finguios iic^ cccCj omHcs ilti qui loquunturj Cja- D 

om*ibu£ hnguis prorationcf^^niisad 1 . 1 . /- g ^ 1 * \N j • • "audimus 1 

«luarn ccnuertebantui finguh n ot. .1 lliXl lUnt, OC qUOmOQO nOS aUdlUI- ms.c.s. 

Spiritulaflt^to.Vertrloqucbantur Apo- 9 r -r \' n »• 

ftai.v^,;.;,.^.:^. mus vnuiquilque hn2;uam noitram in 

b G<i/i/rfi^it»Jt j Lmf^uarum aJco nirirs • r 9 I • -x r !• 

fccundameducationcm.vtnequcvui- qua nati lumus? ^ Parthi, &: Mcdi, & 

garcn) Hcbraicam redle loqui lolcant; . •Il- \ r r 

quo.nodonunctampropr.e&cAped.- ^lamicx, & qui haoitant Mciopota-- 

«c omnibuslinguis loquuntui? • t 1 1 

i /„ ^u<»m:rif«/;,.^.]NonfoiumHe. miam, ludxam. & Cappadociam,Pon- 

braicam, .ncumsitud.o lumusverfati ^ 10 i * 

^iiquicxnobis,fedmatcrnasiocoru.ii tum, & Aiiam, Phrvcriam , & Pam- 

noltrorum atquc regionum l.ngularu. . . ' / O ^ 

jc £r^««^/?.;.;..^a.] «cquiRomahuc phvham ,yEcry Dtum & partcs Libvx quc 

vcneruntcura .isqui ab .mperatoribuj i J ^ / \ ^ ^ 1 X 

rofo^rmua^ip^^^^^^ ^^^'^^ Cyreneii ^ & aduenx Romani^ 

^I^^B^^Z::^:. ' ' ' Ijidxi quoque, & Prdf^ly ti.CrctesA 
^'^^^^^'nunTu^ "audiuimus^cos loqucntcs no-;^-;!*-- 

^ndTgdi^l^mlnS^ll^fi^^^^^ StUpC- 

™rj:"rcuius cci fi- b^^nc autcm omnes , &: mirabantur , ad- 
^;^''.::^^''''^^^^ diccntes.-Qu^idnam vulc hoc 

Z.^^^:^^ cHe? ^ ^ Alij autcm irridcntes dicebant, 

multos dics ancilI.T: non aufus cft con- Quia*mufto pleni funcilH. '*'Scans 

fitcri Icfum,nunc3pcric &: animoco- o,,^^^,^-. f) ^ J • i 

ftanti voccquc fublata orationcm ha- aULCm 1 CtlUS CUUl VnClCCUll , lCUaUlt 

buit fapicntiXjVcriiatis & forijtudinii 0^1 n • tt- •▼ 1 . 

pknam. voccm lua,& locutus cit eis^Vin ludxi, 

Ccqui 



CAP.II. A P O S T. 3^5 

' & qui habiratis lerufalem vniuerfi^hoc iJi^^^Z^::^^':^::^ 
vobis notu fit , &: auribus percipite ver- ^"•^*"^^^^^'- 
^ ba mca. ^ ^ Non cnim , ncut vos xfti- 

■^matlSjhl CbriJ lUnt, CUm llt hOra dlCl ciummatut>num,quumncmoadhuc 
^^^^* X^/l.JL n JJ*ri n pranfus cftdichuiuscclcbcrriinifcfti. 

tertia: led hoc clt quoddidtumcit^ 

pcr prophetam loel, ^ ^ Et erit, in nouif- 

fimisdiebus (dicit Dominus) cffundam 

de Spiritu meo luper omncmcarncm: lum/ficvtriuniucfcxushommcf. 

& prophctabunt filij vcftri & filixve- 

ftra:5&: iuuenesveftri vifiones vidcbunt, 

& feniores veftri fomnia fomniabunt. 

Et quidcm fupcr fcruos meos, &: fu- 
per ancillas meas in dicbus illis effunda 
dc Spiritu meo, & prophetabunt: &: 
dabo prodigia in ca^lo furfum,&: figna 
in tcrra dcorfum^ fanguincm, &: ignem, 
&: vaporcm fumi. Sol conuerteturin a v,ri rftMHt^.^ ad quoj iiiamagna 

I 1 • r • *' cx infima in lupieinam con- 

tenebras, &: luna ui lang;uinem^ antequa dinoncmaDco promiaa & pracftiu 

|. _^ . . ^ ./^ primiim pcrtine«4 

vcniat dies Uomuii macrnus &:manire- ^ ^/./.«^-arr.;,,. ] virtutis ac doftrin* 

1 r T- • • • • Dco probatiffimar , tjuod multis argu- 

ftus. Et erit omnis quicunquc inuo- mcntisvobis cogmiumcflcpoiuitiua 

5 . • • r* 1 • aDcomiflum. 

caucrit nomcn DomuiK laiuus crit. f Defimt,conf,iu,.i non cafu.nonfu» 

j r !• 1- II T r ipfiusculpa.nonunc vllo truftu. 

Virillraeliteauditcvcrbahxcjclum b Tr<«im^.]Datumipcoinrcdcm- 

• ^ - ptioncm hominum , fcd a vobis txcc- 

Nazarcnum virum approbatum a Deo ptummaiigpc,.m6rcpuiram&occi- 

*^ ri ^ ^ • fum crudelitcr & ignoinmiosc , acpci: 

invobis, virtutibus &:prodi5iis &:lignis ^^j^^' «"'f^" ^ cxicgcs hommuni 

^ y iT O a Dco abtlicnatorum & mlolcntiffi- 

qux fecit Deus pcr illum in mediove- ™;rftn:.^Srl^ 
itri, ficut * vos fcitis: ' ' hunc definito '^^^t^^^ZJH^^Z^^f. 
confilio & prxfcientia Dci' traditum, -^;^-^^^^ 
pcr manus iniquorum affigentes, intcr- f^brcrrrchru^S^u^ 
emiftis. qucm Dcus fufcitauit^foiu- T^^^^^^^^^aJ^'^ 
tis doloribus inferni, iuxta quod impof- J:::;;";;'.^^^':,^?"^ 
fibile crat teneri illum ab eo. ' ' Dauid f^^l^iir.&e^r 

\' In ; J^U'^ i Prouideb.im Domifm/}.^ LcgJturclu- 

enim dicit m eum , Prouideba Dominu ddauou«noatxinPfaiuauiu, 

y } in con- 



366 A C T A CAP.II. 

in conrpccLU mco fcmpcr: quoniam a 
dextris' cftmihi'nec6mouear. ^^Pro- 
pter hoclxcatum eft cormcum^&cx- 
ultauit hngua mca : infupcr &c caro mca 
rcquicfcet in fpe. ^ Quoniam non de- 
rclinques*animam mcam in inferno, 
nccdabis Sanilum tuum vidcrecorru- 
Z ptioncm. Notas mihi fccifti vias vi- 
XX. rcplcbis me iucunditatc cum facic 
tua. Viri fratres, ^ hccat audcnter di- 
ccre ad vos dc patriarcha Dauid quo- 
niam * defundus cft ^ dc fcpultus eft : 
fcpulchrum cius eft apud nos.vfque in 

actemam , cundem viucnicm rcddi(Ut, I j- j- ;ot> ? •• 

vt vitam arternam homimbus com- nOdlCrnUm UlCm. PrOphCta IgltUr 

municaret. ^ - ^ . . . 

c Dexterat^itt<rDei.]is,hm^oRTccyit. cum cllct , & lcirct Quia lurciu Taudo iu- 

rcaioneni afccndit ad Dcum , cuius n' • 11 * t-x 1 r n T 

d«tcracxalratus cfl fed.nsadcxtri^ XHl DCUS dc frUCtu hnilbi ciuS ^C- 

Dei iplius, & ciuldcm dexter.T potctia \ r T t 

demoSu'^'^""' ' '^*^" inanifeae dcrc lu pcr lcdcm cius: ^ prouidcns lo- 
pISSrS:lm^^^ ^ft dcreflirreaioneChrifti, quia 

"^q^^ derehaus cft in infcrno, neque 
-'^^^^ ^^^^ ^ius viditcorruptioncm. 'Hunc 
Tonunr^^L^^^^^ refufcitauitDcus, cuius omnes 

rtfr:!:7r;,..^^ ^os tcftes fumus. ' Dextcra igitur 

rcnrrcSum™^^^^^^^ Dci cxaltatus, &'promiftlone Spiritus 



MS.C. 



a ^Antmtm inea.'] Vidc Lcuit.r i . vcrf. r 
liqnificationcm n t ph E $. 



b Lutat andenter dicerc. 1 veritatc ipfam 
(inc vilo corteiTTionis autinuidix- 1\ 
dio proniy;itiare.Non cnuTi niinus tn 
buimus Dauidicjudm vos : in liac rc 
fiatresfumus &c nos profitemur, ipsu- 
^ueDauidcm patnarchi agncfcimus. 
c Et jepuldy. M ttu*.] in q uo ad lui c o fl a 
vci cincrcs vrl puluis illius laip in pul- 
ucrem rcdacti continrntur. 
d Hunc IcJUm reft.j-ttiutir.'} \i\ vita rcd- 
^idit Dcus qacm m mortf in rradidc- 
rat ,vt roortcm dcftruciei hcminuni 
, cundcm vuienicm rcddidu 



} Fe^^.t.h.lO 
• & 4 Ms. 
c.s. 



VJa.i Jl.MJ 



I"f.i 3.f 15 



%.i.i.S 



.m.ofli co„n„c„,=paJ„o7;.r - ■• fa„a:i acccpta a 



h Dtt»f.J 4fr/;i/>^f.] ip:c per prophetii ^ 

cognouit ^i^^^;;;;^^^^^^^^ vos vidctis & auditis . 



damfuumforcquemDcusaadcxtc. VUJ» VlUCtlS OC aUUltlS . ' NOtt Cnim 

[''"cr"^:^^^^^ Dauid afccndit in carhim ^''dicitautcm 

?umS!rcaTru/n^^^^ ipfcj Dixit Domiiius Domino mco.fede 

Chnftum fjlii.ni Dci. -l ' ' 55 J 

k Dcr.:;^m eum.] Potcftatfm dcdit aucxtris mcis^ cloncc ponam inimi- 

€ion.ne;ac.T:o& intcrra,itavtpof- _^ . /' I U 1 

{itfrruarccrrdcntrimipfum.&prm- COS tUOS lCabcilUm PCU 
cipatum zuiuc rcgr.um illi tnbuit; cu. 3 6 
dcmriue ad harc rcm vnftuin , id cft. 

reprm ad 
tc ratcidotcn. 



' Iioc donu 
tjuod MS.S. 



cos tuos icaDcuum pcdum tuorum. 
. T>crtiflnne fciat crcro omnis domus 

ibcrnandumregiium, rr 1 o »• • ^ ^v.^iiiu;> 

ih.min<.5i;corccon- riraci,quia&: Dommum eum £x:Chri 

cilir./dosff.nr. atq .citaillcqiicm vos n r ■ r\ I r *^jv,v v^iiii- 

fcpiobaiu.tiau$ci:incapuiangub. uum rccit Dcus, huuc Icfum^ qucm vos 

crucifixiftis. 



CAP. IT. A P O S T, 

crucifixiftis. His autem auditis/c^l U'^''::!!:^:^:^:^!^ 
pundi lunt cordc , & dixerunr ad Petra [S.Sud^ tc^ft^ni^a 

& ad reiiquos Apouoios , Qiud facic- ^::^]:^^^:::^^^:^:^ 

mus viri hatres? Pctrus vcro adillos, 'X^^^^^^^i,^^;^ 
Poenitcntiam ( inquit ) agite / 6l bapti- '^m^Z^^^^^^^Z:^ 
zecur vnu.quiiquc vcitrum in nomme fcaa his c^u, aud.enmchr.ft.dortri. 

Iprn r^l-irilVi i»-» t-in.-»-»i(7i.^-,«.-^ .^^ ^ Bam , ncccflana clt ad lalutcma Dc« 

ciuv^nuiti mrcmiihoncmpcccatoium comcqucn.iam. 

vcftrorum: (Scaccipietisdonum Spiricus baptTm^^^^panucnn^^^^^ 

r^t-^/Q-I J^^^r^L; • n • rr rcpcccatoium remi/Iionc ,qua in no" 

lanai. Vobis enmi clt repromillio mm.,.drft.v.rtutc&c(iic.cmia icfu 

.•^n...:^ o •] - I \ t:i)nitirc acccpturum crcdatdc Ipcrct. 

mUS VCltllS, OC OmnibUS qUl lOngC ii:c]uiliachdcinftrud.,atquchocba- 

f'.,^^ r 1 i-^v • pt.rmo pcenitcntio: baptizati rucritis, 

unt j quolcunqu-c aduocaucrit Domi- a^c.p.ct.sc.urmod. spu.eusian^i.Hca- 

•-».,^r^ ' CL AO k}" 1 • tion.s donum.qualc nos acccpimus. 

nus iJeus noiter. ^ Alns etiam vcrbis ^ voi„^cmm.flrtpromi;uc.] hoc ocua 

\ ■ • ^ C\- C n « I I donum vobis dare vult quibus antci 

plUrUniS teltmCatUS Clt ^ &C CXnOrtaba- piom.rcrat vltro /ua bcn.gn.tate, & 

dp 1 . . ^ f . pi.Tfbicvultfuapromifla.ncdubitc- 

^ icens, Saluamuu a i!cncratione "sdc«ibu$voiuntate, quippcquiaiios 

• n 41 • r ctiam longcrcmotosa vcr.TnJ.gionjs 

Uta i">raua . CJui ergo receperuntlcr- cuitu,&:ap.omi/nonis i)Ofit;a , aduo- 

g» — . ■ r r carc adhoc donum conlt.iuit.ncdun» 

moncm eius. bapcizati lunr: & appolirc ^ h"^"* rcptomiflio ca prx- 

p • J • 'n • • • n * ft<*bit, & hh.s vcftris ctiam^ 

lunt m die ula anmix circiccr tria millia. « Wf.ir,« r/?] kfumcnb chriftum 

4tt h |- c 1 • 6t Hhum Dci. 

Lrantautcm perlcucrantes in dodrri- 1 \s.^»crauo„ei(tapvawi.^ corum qui 

. 1 *• . . nec fupcrucnturum iudicium timcnt, 

na Apoltolorum , & communicatione ""^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^-^^^^^^c'?'"'^'- 

n. • • '1 Allullo cft adtcmpora diluuii flc Lot. 

rractionis panis, & orationibus. s Bupuzj^u fu„t.] non foium bapt.f. 

Aik-r^ \ . , mo pcr.ntcntix , fcd bapt.fmo Spitiius 

ricbat autem omni anim.r timor: ii»""^**'^'''^*'"?""^"''^"''^^^'^^^'^»^^ 

I.. , fa !\us cft magnus numcrus corum qul 

Ca qUOqUCprOaliZia & ^l^Zna pCr ApO "".mntur v.rtuicm mou.s acrclur. 
.1 r \ n \ or I rca.onij Icfu Chrifti. 

liolos in lerulalem nebanr.& mctus erat \ i:r.xnf^tcn,pafr^^es.^^v^yx»;^t. 

^ ru cxprcflimma imago Fcdcha: ehri- 

magnus in vniuer/Is. Omnes etiam ^l^^^ll^X^::^:^ 
qui credebant , erant paritcr,& babe- «t«,V^t;*araj^^^^^^^^ 
bant omnia communia. "Pollcfl.o- tZ.S^:::':::;;^':^ 
nes 5c fubftanlias vendcbant, &d!iii-£^^t;rp;t;^^^^^^^^^^^ 

d^*K-inr 'nttlbgcnda Apoftolorum fcripta. 
CUaill j itti^htiiA ^polhlorum. 3 quod ad 

vitxaftionc^ & cxrrcitiaaxtinct, qux omnia adcharitatem mutuam rc&.cbainur. quod vcro ad piciai.s & rcli- 
gionis cultum. Eu.har.ft.a: facramcntum rcpiHcban: afliduc, atque orationibus liuc prccationibusopcrara dabit, 
& hvmnis, &: pialmis, ic fuppl.cationibus & laudlbus druinis; 

k f^uh.itattremo/nntM.-tmjeti^nor.] illo in homiriibus niutationi cxemplo fpcftato . ficut fcriptum eft; Omnes qui 
viderinico.v cogno^ccntcos.quia .ftifun. fomcncui benedixit DiJminus. 

] fr»«*/f/>ii>7frT. ] In vnum conMcn.cbaDimaior-.s, minorc* 5c jnfliiij : luilluj priuatam ecclcfiam autaliud ciuf- 
modi pcr content.onem aut ambuioncm fibi parabat. m Pojjcjiwties fub(i.vtuu.\ ivl eft, fACuha;cs,^r»\;- 

/lia ^ «lobilia. SDpciiorcratcommuai9ij[>iittualis,hxc(cmpouUumcommuaicatig. 



n VW/wiw.] maximaanimoru ftu- 
diorum & fpiruualium cxercitaiionu 
concordia in tcmplo vcrrabaniur,idcm 
fapicntcs, idcm fcnticntcs,candc m do- 
ftrinxrcicniiam confercnccs . poft Itac 
facram couentionc domi comnuinio- 
xicm illamfactam cclcbrabant. dcindc 
cibis vicbantur iTmpIicibus, & no val- 
appaiatis ; tamcn hilari animo ac- 
ccptis, hoc eft, grato, & cum gratiaru 
aftionc, nihjlvliracxpctentfscum vi- 
ftum 8c vcftitum habcrcnt facdcm 6c 
jnodcfti(nmum. 

o Ctrca dcwos.] Non in vnadomo, fcd 
in variis, vt res ordinc fierct dcccnii. 
f Haiifntesq^rMtMT!.] Gratiomnino& 
probati omni populo ,qui illoru con- 
uerfationcm aiqucmorcs vidchat , vi- 
f«quc puritatcm & fimplicitatem in 
onini conluctudinis partc Ita<^ue nihil 
cxcipi poterat in ilhs apud limphces 
homincs, 6i iudicantcs ae rcbus finc 
inuidia,aut odio,aut ahaanimipcr- 
turbatione. 

q «^' ftfuijierefit.'] per Spiritum fan- 
ftum qucm accipiebant in vitam ^tcr- 
nam. 

X /«iity'^«7».] in Ecclcfixgremio. 

C A P. III. 

a horam or.ittcnu iionam. ] Vefpcrti- 
ni facrificij tcmpore.cum frequens po- 
pulus conucnirc folct in tcmplum , vt 
ini.lafrcqucntiavcritatcm Chrifti tc- 
ftarentur. 

b Speaofa. ] Porta palchra , propter 
elegantiam fabrici.quam defcribit lo- 
fephus. Hxc portaproptcrpulchritu- 
dinem frcqucntior erat populo intran- 
•« Sc cxcuntc : ideoqucUlicconllituc- 
baturclaudusillc. 



• S**^^ Mtem habet, hoc tlbi do. } Facu I- 
utcm habco a Deo petcndi in nomine 
Icfu Chrifli , tc obtincndi ia CQdcra 
ajmine quod ubi do. 



lcoli. 



368 A C T A CAP/III- 

debanc illa omnibus, prout cuique opus 
crat. Quptidie quoque pcrdurantcs 
■vnanimitcr in tcmplo , & frangcntes 
'circa domos pancm jfumcbant cibum 
cum cxultationc & /implicitate cordis : 
^^coIIaudantcsDcumj&^^habcntcs gra- 
tiam ad omncm plcbcm . Dominus au- 
tcm augcbat^qui falui ficrcnt quotidie 
'in idipiiim. 

c A P. III. 

pEtrus autcm&Iohanncsafccndcbant A 

in templum /ad horam orationisno- 
nam. ^ Et quidam vir qui crat claudus 
exvtcromatrisfua^, baiulabatur : qucm 
poncbant c^uotidie ad portam tcmpli, 
qux dicitur Spcciofa^vt pctcret clecmo- 
lynam abintroeuntibus in tcmplum. 
^ Is ciim vidiflet Pctrum & lohanncm 
incipientes introire in templum^ roga- 
bat vteleemolynam accipcrct. ^ Intues 
autcm in eum Pctms cum lohanne , di- 
xit, Rcfpice in nos. ^ At ille intcndebat 
in eos, fperans fe aliquid acccpturum ab 
cis. * Pctrus autem dixit, Argcntum &c 
aurum non eft mihi :'quod aute habco, 
hoctibi do: Innomine lefu Chrifti Na- 
zareni furge, & ambuU. ^ Et apprc- 
henfa manu eius dextcra.alleuauit eum, 
&protinus confolidatas funt'bafcseius 
& planta:. ^ Et cxiliens ftetit, &c ambu- B 
labat : & intrauit cum illis in templum 
ambulans,& exilicns^&laudans Dcum. 



i 



Early European Books, Copyright © 201 2 ProQuest LLC. 

Images reproduced by coortesy of the Biblioleca Nazionale Cenlrale di Firenze 
CFMAGL 2.6.551 



•renerctMs. 
•vidcreto. 



• potcftacc 
$, s. 

C 



Mat.iy.c.io 

Ltu. it.c.iH 
/#^.18.^.40 



^illi I Ms. 

SL.C.S. 



• qu« S M s. 

G. 

* quemadmo- 
iura s. 



CAP.TIT. A P O S T. 

^ Etvidicomnispopuluseum ambuLin- 
tcm,& laiidantcm Deum. ^^Gognofce- 
banr autcm illum, quod ipfe crat qui ad 
elecmofynam fcdebat ad Spcciofam por 
tam tcmpli : &: impleti funt^ilupore & 
excafi in eo quod contigerat illi. 

''Cum'' tencrct autcm Pctrum&Io- 
hannem^ cucurritomnis populus adcos 
ad porticum qux appcllatur Salomonis, 
ftupentcs. * ^ Vidcns autem Pctrus^ re- 
fpondit ad populum, Viri Ifraclitx^quid 
miraminiin hoc, aut nos quid intuemi- 
nij quafi^nollra vircute aut''pictatc'fe- 
cerimus huc ambulare? ^ ^ Deus Abra- 
ham, &: Dcuslfaac3& DcusIacob,Dcus 
patrum nollrorum ' glorificauit Filium 
fuum lefum^ quem vos quidcm tradidi- 
ftis & negaftis ante faciem Pilaci^ iudi- 
cantc illodimicci. Vos autemTan- 
dlum & iuftum negaftis,&: petifiisvi- 
rumhomicidadonarivobis: autho- 
rem vero vitx intcrfeciftis ^quem Deus 
fufcitauita mortuis ^cuius nos tcftcs fu- 
mus. ^Et in fidcnominis cius , hunc 
quem vos 'Vidctis' & noftis,confiimauit 
nomcn eius:&: fidcsqux per eum eft, 
dedit* integram fanitatem iftam in con- 
fpeclu omnium veftrum. Et nunc 
fratresTcio quia pcr ignorantiam fcci- 
ftis y ficut &: principcs veftri. ^ ^ Dcus 
autem qui'prxnuntiauit pcros omniu 
prophetarum, pati Chriftum fuum^fic 

z implcuit. 



a Stupore&e.yt.iji.l admirationc &: pa- 
uoie. 

b Cum teneret.] Dctinebat illos c!a- 
morc gratiarum ac^ionis & manife/ta- 
tionis rei fat^lar, atquc grati.x Iiabcndg. 
non facilc potcrat dmioucri ab iis pcr 
quos tantum accepifllt bcneficium: 
atque li.-cc caufa fuit vt frcquctior po- 
pulusco accurrcrct. 
c NolJra virtute aiit pietate.l auc propria 
vi cx nobis cmanantc , aut poteftatc 
impcrandi morbis. Putatcm pro pctdla~ 
tt Iioc loco interprctamurcx cmcnda- 
lis cxemplaribus & Syricaleclionc. 
d (JlortJicMut.] Dcu'; patrum noftro- 
rum crcdcntium prominis a lc fadis 
apertc ortcndit vobis dignitatc Icfu fi- 
lij lui fignis, portcntis &: miraculis;fed 
illum vos rcpuliftis . nunc autcm glo- 
riam cius quafi vnigeniti a l'atrc pleni 
grana &: verjtatc manifeftauii iam ho- 
minibus Spiriiu fando in ^ilcipulos 
miflb. 

c Stviclum ir iufhim.'] Quod fi dicatis 
haftcnusvobis non adco fuifle cxplo- 
ratum lefum cflb filium Dei,»amcn 
faiiBum c5r tt*(lum illum cfle cxploratum 
vobis fuit. Ncmo cnim ex vobis illuni 
argucrc potuit dc pcccato , & tamen 
cum muiaftis homicida viro famofo; 
ita vt infamcm &: ignominiofa mortc 
afliciendum rfle duxeritis .qiicni re- 
uera viix auclorcm cflc conftar. Scd 
Dcus fandum Filium fuum a vobis rc- 
probatum fulcitauit , fuum propofiiu 
jn vcftram falutem pcrfccuius. 
f Et tnfde.] Eum autcm cflo au<3orc 
vitz, vti Dcus apud fe probauit , ita & 
apud homincs confirmatum cfle vo- 
luit : cuius rei icftimonium eft nometi 
cius, id cft , virtus jlli nomini colbna, 
qu.T hunc in ipfius nomen credcntcm 
confirmauit cx illadcbilitatc &: mcm- 
brjrum cotradione. Itaque fuit a no- 
bis nonicn cius ad hoc cliicicdum ap- 
pcllatum , ciusquc au«f%oritatc hoc fa- 
ftuni cft . Fuit ab hoc fide idem nomc 
cxccptum , 6c conuenicntc fideat^cn- 
tiumcum fide cxpctent:siniegrafani- 
tas huic contigit. 

g Siio ^uod per t^norantUm ] Non cnim 
intcllexiftis planc illum cfll-Dcifiliu: 
quanquam autcm vcftra culpa fucrit 
quodignoraucritis , tamcn ignoraftis. 
nuncvcroiam nulla crit ignorationis 
cxcufatio,ciim illum dcnuo ornatum, 
& amplilTlmc confirmaiu i Dco dTc 
vobis coaftet. 



iingii.T 



570 A C T A CAP. IIII. 

implcuit. Pocnitemini igitur &con- 
4 vt d.u.^twrpeccata.'^ oportct vo, .-ii^^^ii^i * yt dclcantur oeccata vcflra: 

pviuspei panitetui.imconuern ad Ic- ^*'*'** -> 1 /- \ 

^T„;lu'o;r~^^^^^^^^ " ' vt cum vcnerint tcmpora refngenj a 
:i:::,^a;.^u;rp^^^^^^^^^^^ conrpecauDomim, & mifcntcum qui 
V"''S±r'"c^'l"& prxdicatuscft vobislclum Clinrtum, 
"'"'^^^-^^^^^^^^^^Z:^ " quemoportct quidcm 'cxlum fufci- D 
^^,..,». ,i>.-i qui vobis pro. pcre vfque in tcmpora rcftitutionis om- 
":"crur. nium , qua: locutus eft Deus per os fan- 
aorum fuorum a f^culo prophetarum. 

in terris corporali pr^clentia illa natu- ^ <, e \ r r • j !• ' * _ 

ralicne.fcdcertotempore mmiftnof- MOylCS ClUldcm CllXlt^ QjJOniam prO- Dcu.iZ.c.i 

ficium facicntem in icrris cfic ;deinde « r f • \ • 1 ' * 

c.Tlo recipi, federeciue ad dexteram phctam lUlCltablt VGDIS UOmmUS UCUS 

Pairis- ab illoque onincm lfrael,atque *^ >-» 1 r -1 /1 • 

omnc; fii.osic.reftitui.&omn.aea vcitcr clc natriDUs vcltris tanouam me; 

imrlcri qu.T a Deo conftuuta ac dccla- . ^ 1 • • • 

ratafuere. ipium auclictis luxta omnia quxcuu ouc 

c A/6i/e.( <7Kufe?» <i.Yif.] ciim loquere- ^ . . . * •» f • 

tur dc chnft.aiuentu & oftcnfionc locutus rucrit voDis. ^ tnt autcm, 

inminirtenum. . . 1 • • t\ 1 

f £nr ] Hoc & ad rrima pro- onuiis anuna qu^c nou audierit Proplie- 

phctx ilHus oUenhonem, LA nm^is .|. * , . 1 1 I 

ct.am ad fecundani hanc demonllra. fam llium . CXtCrmUia LlltUr dc plcbc.. 
tionem pertinet . Nam qui noH accc- " ^ 1 

pcritrrophetan. iftum pr;crcntcm, r;c- £j; omnCS PrOphcta: ^ SamUCi & dein- 

queiUius lam denuo a i co fonhrma- I 3 

ti&.hrificativerbMmaud^,it,extcr- (-cpS Q^ij loCUtl fuU t * aUU U U tiaUCrUU t * «C J MS, 

minabuur depopulonoui Teft^ameti. 1 T 

L^:£nUriu;;,";^o^^^^^^^^^^ Voscftis filijPropheta-"- 

?i!Uo,^^«';^Xu««^ru:n:u; & teftamentiquod difpofuit Deus 
h % r..fi.«..^., h.„de, ipfiad ad patrcs noftros , diccns ad Abrahsm, 
?ro"b";«oSd&'"'"'''''" Etin feminctuo bcnediccnturomnes fa 
\>^Z^:.:!'X^:^^ mili^ ten-ae. ' Vobis primijm Deus *^'.;;;;»V 
c'S,!ji::,™rjbr^^^^^^^^^^^^^ fufcitans Fil.um fuum , millt eum bcnc- ^ "-^*- 
2-™r„^'^.'"i';jY^^^^^ dicentcm vobis:\t conuertat fc vnuf- 

fecundum fidcm,& deindeca-tcrisco- >^|,irnn^^i in<»A^i-iir;^ T,,^ 
^nanonibus&famih.stcrri. ^ UUqUC a UCq Ultia 1 Ua. 

fc Vt unitertatje vnufjuipjue.] dum mo- 

doconucrtai fc : nam alias non pcrti- CAP. IIII. 

ntbitad femcnillud bencdidum. 'wr •! .11. 1 . • 

c,P. „M. I Oquentibusautemilhsadpopulum, 

„,ada mo.^crabatur&gubcrnabat in 1 UpCrUCnCrUnt laCCrdOtCS & 111^^1- 
tcmplofacraomniainordinevicisfue. CVi-^ftm •>»«^.^Il C J J ' 111 

namquc ad facrorum procurationes ItUtUS tCmplj <X baddUCa^l^ dolcntCS 
rrat mftitutum collceium fiucmaci- J ^ _ ^ ^ . ^ 1 « 

ftratus communi noonnc d.c^us m, quoci docctcnt populum , & annuiitia- 
«p.T.&i?"""''^'''' rcntin ''lefuinrefurrcdlionecxmortuis: '^^^^7 



M9 



CAP.IITT, 
3 



A P O S T. 



?7i 



& iniecerunt in eos maniis , & pofue- b ^^n^uimiuu.^ cum ihquiantri 
runt eos in cuftodiam^in craftinum.crat 77r\o.^,r.^^^tur.2 conciiium mcc- 
enim iam velpera. ^ 



Mnlfi Tnmn nn ^^*"""^ '^''^aum cft omnium miniflro- 
lllLl «.ILlLtiri CO- rum lynat^og.r , apud quod opportu- 



rumquiaudicrantverbum^credidcrunt: Kar/a!^^^^^^^^^ 
&: fciClus ellnumerus virorum^^quinque f°^l'lZltcT^^^^^ potr/iate& 
B millia. ^ Fa£tum eft autcm in craftinil, nommr^a" ahcmlSaua^oli^^^^^ 

^ • • &: manciato? 

vtcongregarenturprincipcs eorum , &: c Av/./tr«..^>;M>«yi.^..] Nonh?cr<rr. 

r, ' o*"/"-f •! rl 6«A dc Spiritu fanftoquatcnus ran£^i- 

leniores ec lcrib^ in leruialem. & An- ficat.quippciiiumia;ii i^abcbat^^^^ 
las princcps facerdotum , &c Caiphas & 
lohannes , & Alexander^ Sc quotquot 



♦irrael j 

JHS.C.S. 

* auditc 
MS.S. 



C 1 r> • 1 « a dic Pctecoftcs: fcd Spiniu ran«flomi- 

nas pnnccps lacerdotum Caiphas & n.aer.j.quicdmfitvnusidcmc^jspi- 

— • - - ritus.variis virtutibusaliosatqueahog 

augct & airplificat ad miniftcnuru 
j r« \ 1 • 7 n /"» ' Ei-clclia: .Sapjttiac,fortitudinis,& eio- 

erant de gcncre lacerdotali. Lt Itatuc- qucntixfoiidxqnospuiturcpietusefi 

. ^ •.. . I T d Petrus hoc tcmporead illud niunus. 

tcs eos m medio^ mtcrrogabant : In qua (; icnrfaihhamr,^ mfim,,.] in qux. 
virtute aut in quo nominc fcciftis ' 
vos? Tunc repietus Spiritu lanclo 'anatuscft;&:quomodo 

_ !• • 1 • 1 ne. Summa caufi cx il 

rctrus.dixitadeos ,Prmcipespopuh& ^'^'^'J^o""^"^' ^ . . . 

P . ♦♦Q. 1 111 S Audtoritatc & virtutci 

lcniores : Si nos hodie diiudicamur epp^^nata icfu. qucm chnftum 
in benefa<flo hominis infirmi,in quo 
ifte fahius fadus cft, notumfitom- 



llionem &: iudiciiim ducimurdehc- 
lOC "^ficio collato in homincm inuahdiJ, 
quo bcncficioirtc aftcdus .fcruatus & 
auave ratio* 
ihcli & hypo» 



nibus vobis &: omni plcbi Ifrael, quia^in 
nomine lefu Chrilti Nazarcni ^ quc vos 
crucifixiftis , quc Deus ftif:itauit a mor- '^ZrZ^::'^:^ 
tuis, in hoc ifte aftat coram vobis fanus. ^or"' 



cllc tcftamur , &. hoc bcneficio cdito 
confirmamus; nominc.inquam, ipfius 
Icfu Chrifti Naz-.reni, qucm vos cruci 
atiixiftis; qucmq; a Deo fufcitatu pr^'- 
dicamus , idque verum cflc huius ho- 
minit fanitav dcclarai apcrtinimc; qu jc 
ficri non poflet , fi ilie nondum reiur- 
reviflet , vel a Dco approbatus non 
fuiflct. Non cnim mcndacia iliius no- 



feruatorom, viuentcm , vita: au- 
Sc filium Dci : Cc vt hoc confir- 



t i7.rf.it ^ ' Hir c{\ liniQnni rf^nmKTrnC pfl- l VO ''i^mus .appcllamus ipfius nomcn vt 
Mat.ix.d.4,2. lapiS qLlI lCpiUUaLUS ClLa VU- cfticacifllmum.fit vti nos ficn volu. 



MaT. t 1.4. IO 
JjUC.lO.C.XJ 

ip.iS.d.t6 



bis a^dificantibus: qui faclus eft in caput K^fZ^^n^^eSm^"^" 



anguli. 

lus. 



^^'"(Scnon cft in alioahquofa- ^ rr «o»,,/? in 4.w,^«^^^^^^^ 

I genns falutjs ver.T cft,pr.Ttcr illa quani 

' Nec cnim aliud nomcn cft fub cxlo 
datumhominibus ,inquo oporteatnos ^^-^f^.i::^^- 

Ty nrx\ ^ Nci ciiini itltudnomen eft fuO cxlo.'] id 
cft.hommum gcncri qui intcrranaf- 
tur fub c.tIo.vc non nifi vnus Deus 



fal 



uos hen, 



' Vid 



eiues autcm 



conftantiam & lohanis, compcrto quod „„„ „,r,vo.r.iu,„via<fc 

homincs encnt finclitcris &' idi6tx,ad- rLSZll^^Sv- lu^i^^i 

z 2. mirabantur. j^rirfant.^'""" ' 

k PetricoH(iant'mmirI"^'(ttinu.] Ilicvcrfus dcclarat i!lum,TffrM^ plenti* Spintu fuMo,&(.C, 

1 Jdu)t4. ] PhariGcoruin Sc Sciibatumfcrmoncdicumur ['o^itlwfm^, 5c ovin. 




yjt ACTA CAP.IIII. 

a 2imnuim am ufu f«*r^f.i Tta con- niirabantur,& cognofccbant eos * quo- 

ucniebacpiofcffio cum aflertionc,& '■'■^** ^ O 14 1 • 

aflctiiocumraiwcuiocciigno. i-jiam cuui lelu rucrant. iiomuiem 

quoquevidetesftantemcum eis quicu- 
ratusfuerat^ nihil poterant cotradicere. 
' ^ lulTerunt autem eos foras extra con- 
cilium fecedere : & conferebant adinui- 
cem, dicentes , Quid faciemus ho- 
minibus iftis ? quoniam quidem notum 
fignum faftum eft per eos^omnibus ha- 
bitantibuslerufalem:manifeftumeftj& 
non poffumus negare. Sed ne am- 
plius diuulgetur in populum, commi- 
nemureis^ne vltra loquantur in nomine 
hocvUihominum. Et vocantes eos, 

b Ne»wmw^««'^>,f«r]defidc heque denuntiauerunt^^ne omnino loqueren- 

docercnt poenitcntiam in rcraimonera ^ • ▼ r* 

peccatorumjnnoramciefu. ncquc doccreut iu nominc lelu. J 

Petrusvero &Iohannes refpondetes, 
fHncovfptEfuDri.iAn pro- dixcrut ud eos /Siiuftum eft inconfoe- 

usaefcnfioncm nortram coram . . ^ _^ * 

quod vobis potius quim Deo ttu Dei.vos potuis audire quam Deum, 

ipliobediaraus. . «. . d 

A i^M^xTdt/T,^..] de rcfurrcftioneip- luclicate. uou enuTi r)ollumus qux 

fius & Vrrtutc atquc efficaciiatc iUius i-- 1 • 11 A 

mortis ac refurreaionis . Itaqucrem VldUllUS & audlUUnUS nOnloqUl. At 
ipfam quam certa fcimus, inficiari non . 1 • • r" 

ponumus ,ncque diffimuiare eua aut commuiantcs . duiiilcrunt cos : nou 

tacere , quoniam eadem audiuimus a , 



c Si J»«i7« 
babimusdef 
Deo 
ipfiobediaraus 



Dconobisimpciantevtteftcmur uiuenicntcs quouiodo puuuxt cos, pro- 

c Omnes clartficMMir.] Dci conlihum 1 ^ n \ ^ 

«^tcnimoniumdeiefuchnfiiver.ta- ptcr popuiiuTi , q uia omncs clarificabat 

tc omnes prardicabant^vifo ugno tam 111 ^ 1 

f *::„tr^±%««,^«^»..] quod fadum fuerac , in eo quod acci- 
'^^"»"2," " Annorumenim eratamplius 

^r^^::^':.:^:;;. quadraginra homo ui quofaaum fue- 
'^'^l^^^l^^^Z r-it fignum iftud fanitatis. Dimifli 
gS;™!"^^^^^^^ autem veneruntad fuos: &annuntiauc- 

^a^™nrJ: it7.r?:,ic"is fit runt eis quanta ad eos principes faccrdo- 
KbcVr tum & feniorcs dixident. Oui cum 

}r l/«4;iiwjf«r.]idcm fcicntesjidcm vo- ^,, Jj/l'^. f * ' 1 — - 

«mcs,vtpotcab vno spiriiu adi. auaillcnt ^ vnanuTiiter leuauerunt vocc 

ad Deum, 



*Deiis 1 

MS.R.C.S. 



CAP. nii. A p o s T. 375 

ad Dcum, &: dixerunt, Dominc^tu* "qui 
fecilti cxlum &: terram^ marc3&: omnia 
qux in eis funt, ""^ qui Spiritu fmdo 
per os patris noitri Dauid puerituidixi- 
ItijQuare fremuerun:Gentes,& populi 
meditati funt inania? Aftiterunt re^ 
ges terrx , &: principes conucnerunt in 
vnum aduerfus Dominum^ &: aduerfus 
Cliriftum eius ? conucncrunt enim 
vere in ciuitatc ifta** aducrfus fandum 
puerum tuumlefum,qucm vnxifti^He- 
rodes^&: Pontius Pilatus,cum Gentibus 
&c populis Ifrael , facere qux manus 
tua &: confilium tuum decreucrut fieri. 
F Et nunc , Domine , refpice in minas 
eorum, &: daferuis tuis'cum omni fidu- 
cialoqui verbum tuum, ineo quod 
manum tuam extcndas adfanitates,&: 
Cgna &: prodigia fieri per nomcn fandi 
filij tui Icfu. ^ ' Et cum oraflent / mo- 
tus cft lccus in quo crant congrcgati : &c 
repleci fun: omncs Spiritu fandio , &: 
loquebanturverbum Dcicum fiducia. 
^"•'Mulcitudinis autcm credentium erat 
'cor "vnum*&: anima vnarncc quifquam 
eorum quc pofildcbat aliquid fuum cffc 
Q diccbatjfcderatillis omniacommunia. 
^ ^ ^ Et vircutc magna rcddcbant Apofto- 
li tcftimonium rciurredionis Icfu Chri- 
(5MS c.s. ftiDominrnoftri': &V^^^^^^^^2;naerat 
in omnibus illis. ^ ^ Nequc enim quif- 
quam egens erac inter illos. Quotquot 

z 3 enim 



a ^'yjc»/?».] Qni omnipotcns, fapl^-i 
tinimus,mirericoriii/Timus»']ue cs, ccr- 
ti condlij 5c propofiti tcnax,quiii>fe- 
riorisac minoris coditionis rcs Sc (uij 
naturiscon(tituifti, &: ordinibus ac lo- 
cis propriis conftabilifl:i,c]u? nuUa alie- 
navirtutc turbari ponimt, efficc vt po- 
ics vt quf maioia longc rurit.nulla vir- 
tute, potcntia , aut calliditatc, aut alia 
facultatc infcr.T vel terren.-c naturac 
turbentur aut impcdiantur ,quippe ic 
id te fadturu ipfc rcccpifti, & per pro- 
phciam tuum pronuniialti. 



b ^HHerfuf fviffion pucrum tuiim.] m> 
nintum coafilij tui. 



5 iis.c 



c rMWowii/^c/MCM.] ceriitudine con- 
firmationis a tc erticicndx: idc]ue po- 
tcHtia &: facultatc miraciilorum in ho- 
mmum bencficium cdcndorum. 



d Motuien locut.] in fignum pr:tfcn- 
ti.T & approbationis Dci . iuxta illud; 
Vbi fucnnt duo vcl trcs congregati in 
nomine mco, illic fum in medio coru. 



e Mt4! titudinU autem tredeutitm. ] fc cu n - 
dum potcntiam virtutis Dci.namqui 
illo modo crcdunt , charitatcm ctiain 
pcrfcdam habent ; &: perfcda charitas 
foras mittitiimorcm. 
f Ctrvnum ir nfnmavna.} quippc ipfi 
crantvnum corpus , &: vnius coiporis 
membra.cuius caput Chrillus Ergo 
idcm fenticbant,idcm fapiebant,idcm 
volcbant omncs , lam in ipiriiualium 
quam temporalium bonorum ratione 
conucnicbant &: communicabant. 
g Et virtute w<t?'M.] tum vit.x &i fan- 
ditatis fuae omnibus manifcfta: , tuni 
fignorum cdcndorum , in tcftimoniu 
qucid Chriftus refurrcxiflct a mortuis, 
& rcfufciiaret fuos a morte.xtcrna , in 
nouitaicm viw; xtcrn.x. ' 
h Cr.ttia nui^iiA. ] bcnignitas &: libcra- • 
Iitas cum charitaic cxmiia. 



374 A C T A CAP. V. 

cnim pofleflbres agroru aut domorum 
eranr^ vcndcnres aflferebrit pretia eorum 
qux vcndebant, ^ ^ &: poncbant ante pe- 
dcs Apoltolorum. Diuidebatur autcin 
fingulisproutcuiq-,opus crat. lofcph 
^t^:^^!^:^ qui cognominatus eft^ ^^Bama-"^-^^-- 



1 

hlC obfcruamUS.Vl rupcnus in iiumun. i ^ - 

rS:^:^;:^^::.^'^!^^ bas ab Apoftolis , (quod cft intcrpreta- 
IX'^^^:^!^^^^'::^^ tum,filius confolationis ) Leuites, Cy- 

lio vccis N A B A » id clt , conlblaiio _ . - . 

(poncanea* 



priusgencre, cum haberet agrum^ 



CAP. r. 



. cuna 

.G q.S. 



vcndidit eum, & attuht pretium , & po- 
fuit antepedes Apoftolorum. 

CAP. V. 

XTh autem quidam nominc Ananias,^ 
cum Saphira vxore fua vcdidit acrru, 

a Frauda'.ut.] Sepofuit fibl dolose , ac io ^/T J •! • . ^ ^ . ^ 

inaiifiosecxiftimansiciiat^rcpofle,& oc rrauclauit ac Drctio ai^rKcoicia vxo- 

tamcn fimulans Chriftianam illam r o i t 

fimpiicitaicm. le lua: oc aHerens partem quandam , ad 

b Dixit auttm Petnu.'] Ixcmplum al- 1 a fi } r • i b • ■ 

tcrius muncris clauium Ecclenaftica- pCaCS ApOltOlOrU Ul polUlt. ^ DlXIt aU- 

tum pcrSpiritumfanftu cxpediti hoc r> * a • 

loconarratLucas.videlicctcogniuo- tCm PCtrUS ,^^^^1^ • CUr tCntauit lata- * Ananif 
ncm ficdifcrctionemfpirituum, ; ^ o. 

nas cor tuum^mentiri te Spiritui lando, * 
Sl fraudare de pretio agri? ^ Nonnc ma- 
nens tibi manebat , & venundatum iii 
tua erat potcftate ? Quare pofuifti in 
corde tuo hanc rem ? Non es mcntitus 
hominibus, fed Deo. ^ Audicns autcm 

c t^eii(St,& eyptrauit.lTxcmplum A,,r.,^;«L 1 «/'•r^ 

tuitur virtutis Euangei.cx ;iUius , in- -".^^^135 n^c vcrba, cccidit,& cxpirauit 

ouam,virtuiis&efficacitatis,quxalias T*. ^il- r 

dicitur OHormortis in mortem. Ex- laCLUS Clt tllllOr mafjnUS lupcr OlTinCS 

communicationisauaoriiasadmiran- ^ ' J* 6 n 

<la atquc horrenda comprobatur Ita MUI aUaiCrUllt. i^Urv^CllteS aUtCm IH- 

vniuerfaApoftoiorum praxishisdua- ' ^ ^ «-vxaiiu. 

basdefimtiowbwconciuditur,T;,M5c ucncs^ amoucrunt cum , & cfFcrcn tr<; O 

peherunt. ^ Fadlum eft autcm quafi ho 
rarumtrium fpatium,& vxoriplius,ne- ^ 
fciens quod fadum fucrat,introiuit. 
Kefpondit autcm ci Pctrus,Dic mihi 

" mulier*. 



CAP. V. A P O S T. J-'^ 

"mulicr, fi unti agrum vendidiftis? Ac 
illa dixitjEciam tanti. ' Pctrus autcm 
ad cam ,*Quid vcique conuenit ^obis^^!:^:^'"::^',^^!^"^ 
tentare rpiricum Domini? Ecce,pedcs a^^c^^^i^^^^^^^^ilJ^Z^^X^ 
corum qui fepclicrunt virum tuum,ad '^^^T^I^^^^^^Z^n^^t; 
oftium, & eferent tc. '° Confcftim ce- ^^tJ^^^^r^A^^iZ 
cidit''ante' pedes cius,& cxpirauit.Intra- tTZ'.rrSpn,umf»,ci,«».-ivc,k«\um 

_ ... • • • 1 1 " facerc rapienti:c , prouidcnriac ik. po- 

tcs autcm luucnes, mucncruntrllamor- «mixspimus(ana,.,ii,us;,uefin,pii. 

tuam:&: cxtulerunt, & lepelierunt ad 

virumfuum. " Etfadtusclltimorma- 

gnus in vniuerfa ccclcHa,& in omnes c i„ ,cfti„,oni„m 

quiaiidicrunthxc. " Permanusautem Imt^^J^"'^'^""""''^""'" 

Apoftolorum ficbant ' figna & prodioia Inll—L^rn";?!™"!^^: 

multa in plcbe . Et erant ' vnanimiter .'un'' 

omncs in porticu Salomonis. '''Cx- LarrfiS&f„::'"- 

. ^ \ \ r ' " debat aeelutinarc fcie viris ilhs , quos 

ccrorum autcmncmoauacDatie coniU' huniana loric maiorcs cxiftimabanr. 

nr j -r L 1 niaxmje videntcsquacfignainprobos 

^ is : led ma^nircabat cos populus. & fimpuccs . qu^ Vrodrgu in impro. 

14. X jt • ^'l f !• pcr manus Apodoloru cdcrcntur. 

^ Magis autcm au<^ebatur credcntuun s.c aiiquando Pctrushocaffcauicfa 

f-A • 1 • 1 • dixit, Rccfftlc a mCjDominc, quia ho- 

m UOmmO multltUdO VirOrUm aCmU- niopcccatorfum.Itaqucrcucrcmi9& 
1. . • 1 / • • mccus arteifLU fibi caucbant ca:tcri.nl- 

licrum: ^ ita vc ui placcas encerent ui- oucmaximosiuosduccbatpopuius. 

^ • 1 o 1- 1 * Crcdcnuim in Dowiwo.] L rcdcntium 

rmos, & poncrcnc m lccculis ac graba-^ lefumcnichr.ftum &Dommum,cui 

^ P y 1-1 omnis potcftas data cflet in ca:lo & ia 

tis . vt vcnicnte Pccro • lalccm vmbra il- t^n* 

,. , I .|i fc. g Concurrdantautem.'\ Sic propagaba- 

liusobumbrarctqucnquamillorum, & ti^rnotitia&fidesiofu chri((,,con- 

I , I • r* • -1 tcitante Dco lignis & prodigiis. 

libcrarcnriir omncs ab uihrmitatibus '^r'^^'':^''''**^'*^ 

, , , xmic inuidebant &^aducrLibJtiir iaui 

fuis . Concurrcbat autcm&mul- jF^^^nmcdoannxicfuchnm^crat 

- SadducTi , proptcr conhrmatam do- 

titUdOVicinarUm ciuiCatUm lerUialcm^ ilrmamdcrefurrca.oncmor.uorum, 

^ quam illi ncgabant : & hi iniprimis fc- 

afFcrcntcs ae^jros & vcxaros afpiricibus s"ci>J^i"rp>rtes pnncip.s faccrdotum 

r> 1 «gcrninc tcrcnti auctoritaccm fuam 

immundis : qui curabancur omncs. ZTu\f^ltlLutl^^^^^^ 

\ dicanat lam abol.tum cifc antiquum 

Exurgens autem princepsfacerdotum lf"„'^'r,3ino"'''"'"'"°''''''^'''"" 
& omnes qui cum illoerat/qux eft hx- \,^::::^L±2^S\C^^ 
refisSadducxorum/replctifuntzclo: PJl^^S'^.';:^'^^^^^^^^^^^^^^^ 

&iniecerutmauus in Apoiblos,& po •^^;"^;^:""""""^''""""'''" 

fuerunt 



376 A C T A CAP. V. 

fuerunt eos in cuftodia publica. ' ^ An- 
gelus autem Domini per node aperiens 
ianuascarceris , & educcns eos, dixit, 
^° ItQ:& ftantes loquiminiin templo plc- 

1;^=»^^^ cum audillbit .intraueruntdiluculo in 

^:^!^^^:^ templum , & docebant . Adueniens au- 

tem princeps facerdotum &c]ui cum eo 
ca.oT^=^^^^ erant/conuocauerunt c5cilium &om- 

S^^^e^nc^a^S'^^^^^^^^^^^^^^ nes fcniorcs filiorum Ifrael: & miferunt 

ad carcercm vt adducercntur. ^ ^ Cum 
^ autem veniflentminiftri , &c aperto car- 

cere non inueniflbnt illos ^ reuerfi nuil- 
tiauerunt, dicentes^ Carcerem quide 
inuenimus claufum cum omni diligen- 
tia, &cuftodes ftantes ante ianuas : ape- 
rientes autem^ neminem intus inueni- 
mus. Vt autem audierunt Iios fer- £ 
mones magiftratus templi & principes 
facerdotum ^ambigebant de illis quid- 
nam fieret. ""^ Adueniens autem quida 
nuntiauit eis^Quia ecce viri quos pofui- 
ftis in carcerem , funt in templo ftantes, 
U::;:!^:^!^^^^ & docentes populum. ' Tunc abiic 
^Z^^Z^";^^^:^ ^^^^^ cum miniftris,&: adduxit 

illos fine vi: timebant enim populum ne 
lapidarentur. EtcumadduxilTentil- 
los^ ftatuerunt in concilio. Et interroo;a- 

6 ^'■'n/^Wo] ^cnuntfaulmiis vobis _ ^ r ^^j ^ i8 1- *^ 

apcrtifnme, nc doceretis panitcntiani "It COS prinCCpS laCerdOtUm dlCCnS. 
aut alia qu.x docctis innominchoc: ^ T) ^^^1 ^^^,^ J ^ ' 1 • i 

fedvosftudiosc iftudnomenappciia- ^ rxcipicndo prxccpimus voDis iic do- 

tcs.videmini vc]lc'concitarepopuIum ^^»*.^».; : * • n « i • 

aducrfumnos.advitionecxd.siftius cerctis 111 nomine ilto : oc ecce repleftis 
ho.,„..,.,u^„oii„.„ao„u.ci^jyf^,^^^ dodlrma veltra,&: vultis in- 

ducere 



IrtminiS * ^^''''"'''«^'^'^J Ttiacrantptopofii* 
i\jLkixiii.o cnmini: vnum inobcduntix ciga jn«- 

uun doctrr 
ta cxplitarx* 
um /cclitionij & conimoiionj-. • 
omnia propulfant Apoftoli , pri- 



CAP.V. A P O s T. 377 

duccre fupcr nos fanguinem I 
F iftius. Rcfpondcns auceni Pctrus 6z 
Apoftoli, dixcrut/Obcdire oportet Deo ^;';! 
magis , quam hominibus. Dcus pa- Z^iH^^^a^t^^^^^^t^^X 
trum noltrorum fulcitauitlefum^qucm ^u^rdtttt 
vos intcrcmiftis/ufpcndcntcsin ligno. drrLuS^^^^ 
' ' 'Hunc principcm & filuntorcm Dcus 
cxaltauit dextera fua , ad dandam pa-ni- LrXpo3„;"'" 
tentiam Ifraeli, &rcmiirionem pcccaco- ^J^I^^It^:!::^;^;:::^ 
rum. ' ' & nos fumus tcftcs horum ver- "^all^ratlnl^.^nt-^^traX: 
borum, & Spiritus fanaus , qucm dedit "'" 
Deus omnibus obedicntibus fibi. 



" Hxc cumaudiflent^Minecabantur, & &p''opXC&ft' 



co^itabant intcrficere illos. 



autcm quiJam in cocilio Pliniirarus, no^ 
mine Gamalicl, lcgifdodor Iionorabilis 
ra^Apofto- vniuerfo plcbi^iullic^^Foras ad brcueho- ^^'^"^^- 

eri . dixitque nd illos • Viri ^nmsivobjscr 

f . r- 1 . . atquc ahi 

obis luper homnii- ^"^"tnonag. 



io^k icce !ere 

cMs.c.s. mmes 



nam hanc 
& coiiririnat. 

c Hu^icprtiiiffem.l Hunc Dciis virtutc 
fuaconipi uum &: manifcftum cditii- 
elll ad duccn- 
hutorem ad fal- 
uandoi ios qui in jllum crcdcrcnt . N5 
oUr^enS autcmcxahauit ad vltioncm in vo$ fa- 
• r' cicndara , ncquc concitandum ad cam 

rcm populura ; fcd ad vocar.dum vni- 
uer4"um irratlcm ,tam vos prircjpcs 5c 
niagiftratus ,cjuam popuium ,adpcc- 
nitcntiam ; & parnitcntibus donaiid^ 
onem p.ccaiorum , tam eorum 
^ui comniunicaucrunt m rcclere c«dis 
crucifixi , quu cvteris, qitt 
s pcccaiis obhgati lunt. 



^ cjuicunquc 

5 MS.C. 

*r?dadus 

10 MS. 



per nOmnil- "^^uf nonaguurdcinmsvhioncqui 

Gi • /1 . • 1 n ■ r ' h c A 1 cxaltatus , atquc gloria maiori 

bus iltis quid actun litis. ^ Antc hos ^^^•^^"scft poftquamcruc^hxusavo- 

j. * . . —.1 11- r T bisrcuixit.led agiturdcfalutepopuli 

Cnmi dieSCXritlt rilCOdaS .dlCCnslcene onmis.atqucadoovcrna.nnom.ne 
1. . ^ uhus. & no$ non fumusconcitatore* 

aliquem.cui colcnlitnumcrus virorum pop"!*. ^^^^ t«^ft« narum rerumqua» 

. *. 1 . ^ . r n "^"""""^•^"'^'^P^^itoadgratiam, 

circitcrquadrmsctorum.quioccilus clt: ^^'"o-^^-^^^t^mfumus traduai:id- 

» p 11 1 T H^^P^^on^^^ni^r. «d doccmur: hoc clt 

& omncs qui crcJebant ci • dinipati^'''^^^''""" "^^^^^ 

^ I /-I > 1 1 I -f ^ 1 ntusfandu$vu.Tartern.T auaor,qu5 

funt,& rcdadiadnihiium. Poti^^^::^:;^^^^"^;:^^;^^^;- 
huc extitit ludas Gahl?us m diebus pro- ^Z^Z^l^^lZ^^l^Z 

A T friWni^ic fit-i^s Icfu, vidcre multos cx morte 

£\a J LUIUI HS, tranflatos ad v.t4. & fados nouos ho- 

min«, viuentesaHavita.diuinamagisquam humana .efficicntcid in ipHs Spintu lando. Hxc fummaEuangehf 
do6trin« noftrxcft, hocftudiu,hocjnft.tutum,hocpropol)tum noftruin comnmneeft.tcftari Icfu Chrifti ver:ra- 
teniper Spiruusfan£livirtutcm. d Dijfccihwaur.] prx inmilu &c odioiam obdurato in vi.^ceribus illorum, 

e ^tehvsenpndir.] antc hocanno"^. nam Thcudashic noncft ulcm qucm lolcph.hb.io.Antiquit cap.z.nanar, 
exortum &: opprcnbm Prxtorc Cufpio 1 ado poft Agrippx Biortcm, ludara in prDuinciam rcdacla . Nond-i enini' 
mortuuscrat Agrippa, cilm hxc a Gjimalielcdicercntur.vtconftatcxcap.i i.huiush!?ri: Regnauitcnim Airrippa 
«nnisfeptemfub Caligula 5c Claudio. Videtur Thcudas hic fuilfe tempcftate iila.cum poft Ilcrodu magni mor- 
tem feditiones in ludara cxcitatx funi varix, aiquc pcr Varum vix fcdat c. lofcpli, hb.i7. cap.i i. 
F Pofthunc ] poftilla temporain quibus ludas Theudas cxiinaus fuii. Tcmporcprofcllionis , hoceft, defcriptio- 
liisipforum Galilxorum.qux vel fuitquotcmporc Icfus natus cft,v;l cilui Archcljoiiicjuiiumaiillb , ludxa 
cuifum io prouinc;aincft izd^Hi, dcccanio poft Icfum^tiun» 



MS. G.tt 



378 ACTA CAP. VI. 

g ^i*/fex»)<,wPHi«Ocxhominumau- j->niQnis , & aUCrtlt POpuluiTl poft fc 5 & 

ftoniaccautincacpto aiiiptopofiio.no i^-iAiwin. ^ ^ j- f ^ 

potcmauiarc Moctaiiacn.niiuntqu? j j^fp peiiit & oinncs quotGUOt conlen- 

a motiahbusUiftKuuntur,&caduca ipi^ 1-'^^^*'- • ^ ^ ,8^ 

^fro^^^^rnffiX^^^^^^^ ' Etnunc ita- 

k T:r:^;':<#t^iTqrD.o que dico vobis^difcedite ab homuubus 

Iftis , & finite illos: quoniam ' fi dT: ex 
hominibus confiHum hoc aut opus,dif- 
Z:Z^::::S^:^s:;^i^ foluetur: " fi vero ex Deo eft/non po- 
r^s:^^:^i::^:::;-c...n,.„. tcnm dinbluere" eos, ne forte & Deo 

repugnare inucniamini . Cofenferut au- 

in illos corredionis iudicuim , quotl ^ii- 40 r; ,^^^,,*.^o A t^^Ai^li^r 

propterinobed.cmiam & temeruatcm tCm llll. ^ Lt COnUOCaUtCS ApOltOlOS, 
exercehatur.appcliaiu Hcbraic^ MAL- i r J - ... ^ 1 ^ . a.-aii t-i 1 1* i 

c V T H A R B A c H , M , a D. Pauio Ccxus denuntiaucrunt ne loqueientur ui 

di«ftumquadra!^ena : mf rcbatur autc . TroJ-T 4^1:,- 

huiufmodipcenaadhumu.ationem,vt noirunclelu, & dimilerunt cos. 

illorum vcrbis vtamur. craiquc gcnus .it. j ^ C n. 

notationis &ignommiTEcciefiaftic^ iluquidem loant ^audcntcs aconipcctu 

k rp«fM/>;e/.vw/'<ifi.] Mmui honorc , 5c -l" ' ^ * ' ] \ ' ' T 

notari.atquehum.Iiar.proevalraiionc COnClll] . qUOniam CUmil haDltl lunt prO 
noniinis quod profitercntur , ita iilu- ■ j r ^ 1" 

ftrabacur&prard.cibatur Icfunomc. nOmUlC leiU COntUmCliam patl. 
ha: ctiam occafione ciim notati eflcnt . . ^ i • n' 1 » ' 

iph^pubiiceaporuioindicati,d.cc. ^ Omni au tc dic uou cellaba u t mtem- 

batur caufa quodconftantcrpraedica- . . ^ 

tciuiefunomcn. pio & citca domos doccntcs & euan?&- 

l In tcr/^ylo cr ctrcadomoi.'] puhhcc om- l 1 • n 

n.bu$,& mpr.uat.s conucni.buspu- lizantcs Cliriftum Icuim. 

blicis concion.bus & quotidianis ler- 

monibus doccbant pocnitentix doftri- CAP VI 

Bam, & nuntiabant bonum nuntium, '1 1 * /- 

icfam tfli chrmum.idcft.vnium dicbus autcm ilHs crefcentc nuiTic- a 

illum a Ucoantcprominum , & nunc 1 /V 

iamdonatum^ difcipulorum , fa6lum eft murmur 

cin^a^";Sforn;Vi?d: 'Gr^ccorum aduerfusHebrxos.eo quod 
r''o>°±:'."'chHfti.norum « lu- ' dcfpicercntur in minifterio quotidiano 
^to^Xr.";"*;:''"»:^^^^^^^^^^ vidux eomm. ' Conuocantes autem 
v"rin?aX7-rdoccr^^^^^^ duodecim multitudinem difcipulorum, 
f%'4,;^«mri» «™yjmo ,«,riA.»,.] dixerunt , Non eftasquum, nos derelin- 
„?ccfl!.r!^ir mppSrcrrnrm qucrc vcrbum Dei , &'miniftrarc me'fis. 

iliftribuebatur finpuhs vtcuiqueopui j ^ ^ -t 

erat fcdciiam quod Gracc.T vidua: cu- v^OnlldC— 
pcrcnt quoqucfnam operam ponerc in miniftcrioquoiidiano.vti Hcbrxas faccrc vidcbant , &: hoc modo offTciu 
pracftarecrgafratrcs lcd Hebrx;c occupabant illis pr.Ttermims omne locum. Contcniio igitur crat dc mmiftcrio 

magis, qiiim dc com modo. Apoftoh crcfccntc m ultitudinc non cognofccbant omncs viduas , tam aducnas quam 
mdigcnas. magiscn.m mdigcnas cognofccrc & cxcrcerc potrrant , cum multa: cfTent Galili.T vt ipfi cx Galilxa 
erant; & aIiaeIerololym.tana-,quasipfinoriorcs habcbant. Namvidua: vt cxpcditiorcs hxc niuniacxcrccbant 
d Mmtflmremevfsr^ Nom.nc miniftrationis omnis ratio continetur ad illud minifterium pcrtinens rccipicnd» 
pccunix.cxpcndendx , collorand. min.ftros & miniftras qui cibos pararc, vcftcsquc conficcrc poflcm.fic cicicr*. 
^uz ai vicium ^ vcftuum , Ulo ccmporc opportunuin Sc conimodum pctimcbant. 



1 



B 



' Timothcfi 



•Domini 



d Plennm fide ] quar rcuclanda fnc- 
rat ,& pcr Spiiitum faniftum rcucJa- 
ta iam trai.nam dc fidc in c.icrccn- 
do muncre , hoc cft Hdchfatc mi - 



CAP. VI. A P O S T. }7P 

' Conficlcrate crcTo^ fratres , viros cx vo- 
bis * boni rcftimonij feptem, plcnos Spi- ^flroM^c^nl?;,n,'"S 
riru fando & fapientia, quos conditua- i:^:::^'::^^!:^^'^^::. 
wus fupcr hoc opus. ' ' Nos ver^, ora- r^^n^T^THtT:; „,go..o 
noni& miniftcrio vctbiinftatcscrimus. rtZTi van, muncra^offiu, 
^Etplacuitfermocoramomnimultitu-crJ:t"JS&'^^^^^ 
dinc. Et elegcruntStephanum viru ''plc 
num fidc & Spiricu fancio ,& 'Philip 

riiit^ Qrn-X^L^- ^ cXT" ' o nima "aminaiioiniilaiantadifcipu. 

PIIITI5& PrOChOrUm , NlCanOrem , & lorumfmphcitatccrat.vbi ncmoco. 
^^-pi.^^/..^^.^* r> o XT- 1 " fu"! pt^ifiJcbatdiccbaialiquidcflc 

iimonem ^ &Parmcnam ^ &Nicolau fuum:spintufanaorauaiHcat.oius&: 
aduenam'Antiochenum. ^ Hos llatuc- 

^ ^ r Cl aH] 8« rfw,&c.] Adco apcricconftahartun» 

runtanteconipectum Apoitolorum : & spir.msranaivirtus.nmuit.sd.rcipu- 

• r ■ -7 h T- Iis, vtpalam ncminariindicar.q;pof- 

oranres impoiucrunteismanus. ^ Et ^^nqu. picm.nocram. Erant autcm 

1 \\r-\-* ri niuhi, fed Apoftolis lumlaiisvilifunc 

vcrbum Dei crclccbat multiplica- ^orcicptcm. 

1 l-r • r • T r ^ w4;»/wtff Non cx Cciitilium 

Datur numerus dilcipulorumin leruia- p^e. ff^i lud-^orumquiAntiochix 

I 1 « I ^ . - . nahitabant.faaum clifcipuliim iam fic 

plcnum Spir.iu fanao Ca:tcrospar- 
tim cx Hebr.Tis,partimcx Gr.Tcisfuif- 
fc nomi.ia ipfa indicant. 
g Ft oKiutis.'] Gratulati Dco proprcr 
clcaioncm , prccati Deum vt illisad- 
cflct & faucict fcmpcr. Iwjojlurunt ttt 
niaum , in fignum traditx potcftatis & 
auaoritatis m.niftcri)^ 
h Et vnlum Det crefcelat.'] Apoftoli» 
vacantibus miniftcrio pradicaiionis 
vcrbi. 

i Oiediehat fidd.l agens pocnitentiam 
in obcd.cntia fidci Icfu Chrifti, in qu4 
crcdcbat. 

k rientu^fratid.'} Spirinis fanfti & au- 
ftoritatc cdcndi miraci^b. 



lem valde :multa etiam turba facerdo 

tum' obcdiebatfidei. ^ Stephanusau- 

tcm ' plcnus gratia & fortitudine facie- 

bar prodigia &: figna magna in populo. 

^ Surrexciut autequidam dc fynagoga, 

c[ux appellatur' Libcrtinorum^ & Cyre- 
C ncnfium^ & Alexandrinorum^&eorum 

qui erant a Cilicia & Afia, difputantes 

cum Srephano: & non potcrant rcfi- l,da~i^.trr^^^^^^^^^^^ 

ftere fapientia:& Spiritui quiloqucba- ^S^^^ 

tur. ' ' Tunc flimmilcrunt viros.qui di^ ^am vJ^™ ^;^^^^ 

cerent fe audiuifib eumdiccntcmverba ™-^--"^-^' 

blafphemia^in Moyfen &Deum. 
Commoucruntitaqueplebem , & fc- 

niores5&Scribas:&concurrcntes rapue- 
D runt cum , & adduxerunt in concilium, 

' ' & ftatucrunt falfos teftcs qu i dicerent^ 

A 1 Homo 




^go A C T A CAP. VII- 

tn L.jmmf.t.T Bia'piu-maverha.& [([q noii csflac " loqui vcrba ad- 

mmucmumaieftatcm iSc aa«aoritaK*m • x^^iiiw - ^ i 14 

td»L;ionis.Gnni:a-«onisargumauum ^^rfllS loCUm lailLXUni , & lcgcm. ^U- 
ex co ^cnerccft t]uodmortepum:ur, "^^l»-*^ ^^*-»^"** ' J O 

iuxtai!iorumconfuaua:nem. Diuidi. Ji,,i,.-»v,5 cnim cum diccntcm, quoniam 

tur m duo crmiina: blalijhemiam m UlUllliuo wxij-ii.^ w..*. 1 n 1 

^;^::t!:!^^:r.::^::^ldm Nazarcnus hic, dcarueclocum 
':T:;;^::f^:::S:^^'":^:ia. iftum, & mutabic'traditionesquastra^ 
•^^^iM^:,:^::,^:^':^ didit nobis Moyfes. ' ' Ec intucfcs cum 
~^!tr;,r4?=- ^:^^^^ omncs qui fcdcbant in concilio , vidcrut 
h:;";;'^Soro".=d?v™: facicm cius" tanquam facicm angcli. 

iicrfa vct^-ns TclUmcntirationc. a "P V T F 

O Ta«^u.ir-;/?u;c-;n^;.?'r//.] Elucebatin A !•• V 1 1. 

f^r::::^::^^'^^'^^ T\\^it autem princcps faccrdotum,Si A, 

ta:cm,animumqueconHimautis. X— • T ] l ^\ 2- ^it- *\7it-i 

CA?. VII. hxcitalehabcnr? Qui ait, Vm 

c.iiosacerdotam.^rn.orunvscnbaru, ftatrcs & patrcs auGitc, Ucus gloria: a^- 

& maen.T multitudinis populi expli- , ^ . ^ »1 1 c n' I.-» 

catur lefu chnft. Pci rth) ratiovcri paruit Datri noitro Abrahx cum ellct ui 

nima , &: vcnras tcftatiftima, & coKr- » / • • > 

reatiinma cflc oftcnduur icriptur.s & Mclopotamia, pnus ouam morarctur m 

ajiis Dci fififnaculis aiquc Spintus fan- ^ i- • i ll t^-I (7«? h « 

a.dirtnbutiombus. Cliaian, ^ & dixitad lUum^Exidc ter- 

b Dfu<^/o»^.] Deusgloriofui Mau. ' . , ' . . 

dabiiisiita foicnt cum laudcantiqui ^-^ tua, & dccosnationc tua , & veni 111 

Dcum Icniper nominare. ^ ^ ^ ... 4. «-t-» 

c r«;« m Aujspotann.t.:\sxc ov6i. ^€^^^111 Quam monltraucro tibi. Tune 

namus hnnc locum nojtri fcrmoms • 1 f 1 I 1 • * 

fcric ahquantuium dcfkacmc a fcnc ^xiit dc tctra Chaldxorum, & habitauit 

l\arrationis Hebraicorura hiftonogra- 

phorum ,quo icmpcic fc.mus Abra- Charau. Ec iude, pouGuam mortuus 

ham patrcm noftrum tuincmMclo- i l 

potamia.pnufquammorarcturmCha c[]-p^|.^j-^i^5 r^-^-^^-^f^ lllum itt tCrtam 

r^n , non tuit id fadum calu aut pti- i ' ' j 

uato ahquo conhiiofuo,fcdcx Dci iftaui , iu Qu 3 uu uc vos h abitatis . ^ Et 

connlio & mandato ,qui dixcrat illi, '.^ * 

^tX^^^l^r;:::^ no» dcdit illi hxreditarcm in ca ncc paf- 
'!:v::^:::^^S:Z^:^ fum pcdis : rcpromiht darc illi cam - 

r^Z::::^::^^::::^:, cum non haberet fillum. * ' Locutus crt 

ifta, inqua nunc vos habitatis.Ita Ste- o n ^/at-r» 

phanus drclarat cxicum primil Abia- aUtCITX 
hTcumThajeh pacjccx Vr Chaldiorum in CharanFuiflc fa^lnmdiuino confllio &: iufTu.&r rurfus cod:m iufTli 
incccptam mig-^af.oncm fijiflcablolutam,dcucxitumquc in tcrram Chanaan: quod Moyfes quamuis variatis vcr- 
hismdicauit. &: Ccrundenfis fatis luculcntcr cxphcuit m i z cap.C.cnef Obfcruandum cft vcrbiim irantiulu a Stc- 
phano pronuntutum. d £r non dcdit hxrtdiuacm n.] Nam quc agrum in fepulchri vfum Abraham pofTcdif, 
fua pecuniacmii.pacausdc pretio cumdorninis loci. IIxc omHia ed tcndunt , Abraham crcdidifle promiflis Dci, 
iufrisqucobfcquutumfui({c , mapis adik) pto^icr fpirituaha dona illis promiffis adumbrata &: lignificata, quam 
piopterterrena,quxncciprcpolTcdit; nequccum audirctproimlla hiuim aut fcmcn habcbatfibi propriiim ,a<i 
qucm promiflionum vfus }'crrmcret; nequc filius eius Ifaac, imo ncquc ncpos lacob tcrrcnam promitlam hxrcdii 
latcm obtinuit,5ctamcncrcdiditfcobrcnturumpromifla , & idc6 imperiis paruit Dei:cx quo confcquitur ad 
jJiudfcmcn aliamqucpoflcflioncm fpiritualem Abraham rclpcxifle. 

t Locut^*e!}autcm.]iTno & «pfi & poflciis cius vfquc ad Quartan» jcncrationcna labprcs ,pcrcErixutionc$ 
uisuus «(uroQAs prjrdixu. 



* dicitDo-'' 
uiausMS q. 

Cen.\y. fc.i» 

Ccn. 11.4.1. 

• 4- 

d.x6 

Crt i^.d. u 
JO a.b.c.d. 

B 



C</}.4i.e.j7 



•n.4i. 



•fuam us. 

»..c.$. 

C€n.^6.A.i. 

S«.>.J> 



CAP.VIT. A P O S T. 381 

autem" ci ' Deus ,Quia erit femen cius 
accola in terra aliena y &c fcruituti cos 
fubiicicnt, & malc tra^H^abunteosannis 
quadringcntis : ^ & gcntcm cui fcruic- 
rint^iudicabocgo/MixitDcus*. & poft 
hxc exibunt^ & lcruicc milii in loco illo. 
^ Etdcditillrteft:amcntum circuncifio- 
nis, & (ic genuit Ifiac y & circiicidit eum 
die o£Vauo: & IfaaC;Licob:&Iacob,duo- 
decim Patriarchas. ^ Et Pdtriarchx x- 
mulantcs ,Iofephvcndiderunt in^^gy- 
ptum. & erat Dcus cum eo: /° & cripuit 
eum ex omnibus tribulationibus eius. 
& dedit ci gratiam & (apientiam in con- 
fpcdlu Pharaonis regis -^gypti / & con- 
ftituit cum prxpofitum fupcr ^gyptu 
& fupcr omncm domum fuam. Ve- 
nitautcmfames in vniucrfam ^gyptu 
& Chanaan^ dc tribulatio magna : * 6c 
non inucnicbantcibos patrcs noftri. 

Cum audiilct autcm lacob eflc fru- 
mentum in yEgypto:mifit patrcs noftros 
primum: ^ ^ &: in fccundo cognituscft 
lofcph afratribusfuis, &^manifcftatum 
cftPharaoni genuscius. ''^ Mittcnsau- 
tcm lofcph^ acccrfiuitlacob patrcm fuu, 
&omncm cognationcm*in animabus 
fcptuagintaquinque • ' ^ Et defccndit 
lacobm ^gyptu : *& defunclus cft ipfc 
&patresnol1:ri- Et tranflati funt in 
Sichem3& pofiti funt in fcpulchro quod 
cmit Abiaha pretio argctiafihisHcmor 

Aa 3 fihj 



a Tef^AynentuKi ci, . . ..i- .1: Cu A^rar- 
ham ha- fidc promitlbrum inftrufto 
paitum fic fociius ptpiga, vt in lignuni 
Sc facrametum quodad populuni fuu 
pcrtincrct fefc circuncidcrct & luosj, 
<juod illc & illius Nli) &c nepoiesfuldc- 
perunt , &: tamcn non accf pcru nt pro- 
milla temporalia ; fcd afpicicbant in 
arternaa feaccipicnda ,quz tcmpora- 
libus ligniHcabantur,pcrpofteroi lon- 
go temporcpoftaccipiendis. 
\y Vii]ue adeo non accepcrunt pio- 
miflioncs tctrenas, vtetiam cx illn ali- 
auidiffidiii ti inuidia labt)rantCi fibi 
difficultaicm mohti fucrint , t]uo mi- 
nus accipercnr , vcndentcs frarrcm in 
s,vptum, nuo facinotc domus Ifracl 
imnunutacft,&: priuataoptimo & in- 
noceniifiimo fiho. Scd Deus qui |Jro*- 
politum fuum promoucbat, c 1 at cuni 
lolcpli; 6c iUorum malum facinus fua 
ipfiusmifcficordia invtihtaicm ipfo- 
rum conuertit. 

c £f conff::mt eum pr^poftunt . ] I ]X9 
omnia c6 fpeftant , vt t)ftcndat Sre* 
phanusDcum propofitum fuu & pro- 
miflumfcmpcr promoui^e, quamuis 
homincs , maxime -illi ad quos primd 
bencficium promidionum pcrtincb5t, 
fua culpa impcdire potius,quam lcqui 
cofilium illudpcrfxpe volucrint. Fcri 
enim maxima pars Ifraclitarum tcfi- 
ftcbat poiius Dco,quam obfcqucrctur^ 
imti &: alienigen.x commodiorcs fcfe 
prxftabant ad Dci confibj promotio- 
r.cm,vt r harao 6c >tgypuj illiantiqui, 
tiui lofrph untohonoreaftcccruni. 
C Et >son tnuimeiiint cihoi p.it/£i nofiri.^ 
qulquam in tcrra promina cftent, qu2 
tamcn non polTidebant nihilomi- 
nus fentii.bant diHicuItatcm candem 
quam indigenx.Non cnim crat rcpro- 
milfionis tcmpus.vcrum fide & l*pe 
promifibrum Ifracl fuftentabatur. 
c rt d f.utRtu ef. ] ron acccpta rc- 
promilfionc tcrr?nac poftlffioni$,& ta- 
mcnvolucrunt fcpeliri in terra Cha- 
naan, proptcr fidcm quam habebant < 
promiftioni diuinx in hac regionc prj- 
ftand.r Igitur aliud maius S>i vlrerius 
cxpc/^abaiu , intclligcntcs cx illo pro- 
nunb fadlo fpuitualiuiii mumarja- 
mcniuoi. . 



a S^Mm eonfeJJUs fufVAt.l quam expo- 
fuciat & pollicitiisfuerat. 
b Craut / e^ii/ifcr.] vt propofitum Dci 
dc remporalibus piomiflis , in quibus 
•/piruuaIiaconiinebaniur,cxpedirciur. 



c rton fcid-at Tcjeph.'] qui non crat 

ex generc illoium regum , qui dmitia- 
rum & opum regiarum augmcntum 
lolepho acceptura referrcnt. 
d Ctnvminiiens.'] aftute agens.vtgc- 
nus noftrum cxcrcendo paulatim pcr- 
derct , & interim illc ex illorum pcrdi- 
tionc commodum caperct. 
e Vt exponertnt infintes.] adco afflixit, 
vt non folum ipfos labonbus cnccaret 
adultos , fed ciiam infanici cxponcret 
ne viiales cflent. 

f FMt^TAtus Deo-I charus 6c dile£lus; 
fcpofitus tanquam vas ddeftum in v- 
fum magnum. idcoquc fingulari pro- 
uidcntia & bei-eficio fbtus &c promo- 
tus etiam i«tcr inimicos , vt per tocam 
hiHoriam obferuaiur. 



j fntens in verbit ir in operibtK. ] ingen io 
folerii, folida facundia,& ad res gere- 
dasdcxterrimus-.quamobrcm potuit in 
<lomu regia magnum locum obtincre 
& tueri. 

h ^Afendit in cor liuf.'] vcnit illi in mc- 
tem illacogitatio iDco imminiu 



l 



i Exinim*hat aut 7 tTrttUlgerefratrts fuos. ] 
Harc oiatio ad vtrumque huius con- 
cionis fcopum tcndit, quod Dcus fem- 
pcr fuam voluntaiem fignificauerit If- 
lachtis, quam jJlifrequcntifimc tcpu- 
diauexixu. 



581 A C T A CAP. VII. 

filij Sichem. Cuni autem appropin-C 
iiaret ttmpus promifllonis^* quam con 
clTus erat Deus Abralix,'creuit populus^w.^-^^^* 
& multiplicatuscftin ^gypto, quo- 
adufquc furrexit alius rcx in ^gyp^^o^ 
'quinonlcicbatlofcph. Hic^circun- 
ueniens genus noftrum , afflixit patrcs 
noftros:' vt exponerent infantes fuos^ne 
viuificarcntur. Eodem tcmpore na-H7h!i\*c\i 
tus cft Moyfcs , & Tuit gratus Dco , qui - 
nutritus cft tribus mcnfibus in domo 
patris fui. ' Expofito autem illo/uftu- 
lit eum filia Pharaonis , & nutriuit eum 
fibi in filium. " Et eruditus eft Moy- 
fcs omnifapicntia-^gyptiorum: &c crac 
^potcns in vcrbis & inopcribus fuis. 

Cum autcm implcrcturciquadragin- 
ta annorum tcmpus /afceditin cor eius 
vt vifitarct fratrcs fuos fihos Ifrael. 

Et cum vidillct qucdam iniuriam pa- Exod.i.h.a. 
tientem, vindicauitillum: & fccitvltio- 
nem ei quiiniuriam fuftinebat,percu(ro 
^gyptio. 'Exiftimabatautem intcl- 
ligcre fratres , quoniam Deus pcr manu 
ipfius darctfalutem iIIis:atillinonin- 
tellcxerunt. Scquenti vcro dic appa- ^^"^/.i.^.u 
ruit ilhs htigantibus; &recociliabateos j) 
in pace, dicens^ Viri.fratrcs eftis.vtquid 
nocetis altcrutrum? Quj autcm in- 
iuriam facicbatproximo,repuIit eum^ 
dicens, Q^is teconftituit principem6(: 
iudiccm fuper nos? nunquid inter- 



ficcrc 



a Vli ^eneranit f/iot duau"] quorum no-« 
ininainttic.int illum pcrnidnli/le in fi« 



CAP.VIT. A P O S T. 583 

ficcrc me tu vis,quemadmoclumintcr- 
fccifti hcri -/tgyptium? Fugit autcm 
Moyfcs in vcrbo ifto : & fadus d\ ad- 
ucna in tcrraMadian/vbigcncrauitfi- 
lios duos. Et explctis annis quadra- ^'^^^^'•^^'^^""°p<>p"'»-^i^codcicai. 
ginta^ apparuit illi in dcfcrto montis Si- 
na an^clus in ime flammcX rubi . 

^'Moyfcs autcm vidcns ,admiratus eft ^ ^^j-^/--^^»»» m.r«m.] iiiequimife. 

, .11 /-1 ^ ricordum pollicitus lum Abraham. 

vilum. ht acccdcntcillo vtconlidcraret, ^/"^.«''"^«^^"^"iffftituiusrum 

... ^ rnni * i «ll'sfpiritualitfr&:illorumpoftcristc- 

dicftuscj. j-^^^l^taclt adcumvox Dommi , Eo-o p^"''^"^'?^'^^'-^!'^^^^ 

5 D rcddidcnntmdignos. 

fum Deus patrum tuorG , Dcus Abra- ^ift:it:,:ta^fJ°S.t 
ham, Deus iraac,&: Dcus lacob.Tremc- ron7ura,;'„M™riru'''''" 
faftus autem Moyfes, non audebat con- 
fidcrare. DixitautcmilliDominus, ftr^4^Vnra,.c«efl-.„. 
Solue calceamentum pedum tuorum:!;lT„'„?nrvc™uhl^^^^^^ 
locus cnim in quo ftas , terra fanda cft. 
»*'Vidcns vidi afflidionem populimei r™!!^:;^;, r.n,r„n,-,.s. 
qui eft in^gypco,&gcmitum corum g^i^^^P-td^^^^^^^^^^^^^ 
audiui, & dcfccndi libetarc cos. Et nunc Pwl^M^Xt- 1 Haaenu. hi(»ori» 

«r.»»^.' o,* • ^ _ Mofis , qui ciim non po/Tit nceari i 

vcni , oc miccam ce m/tigvptum. dco milllis libcrator cx illa feruitute 

3 5 rjr , \ f r ' !• -^••Syptiaca.tamcnipfcprofcHuscft d: 

Hunc Moyicn, qucmne^j;aucrut^di- pr^dixitforcaiiumProphctam.qucm 

^^. ^ • ^ /!••'"•• o "pe«JVarioportcrct,& miflumcxcipi. 

CCnteS^QUlS te COnltltUlt prUlClpCm & «commfidc«q;obcd.cntiacol.;alia; 
\\J 'I • • -0 1 cnim non pcrmanfuras inpopulo Dci 

ducem ? hunc Deus prmcipc & rcdem- ati.mascorum.qui Prophctam.iium 



mvtiliiatifta 
dcrcnt , tamcn paticbantur rcpulJas 6c 
ignominias , & mortcm ctiam ab lii 



*mdiccm 

MS.G.IU 



lo.i 1.14 



. 1. . noncxccp.iicnt, aut re 

ptorcm milit, cum manu ancrcli qui ap- g ///^^/fjqu.pubhcc 

. •li- . I 16 T T- •11 a Deo miniftcr & lcgi; 

paruit illi in rubo. ^ Hic cduxitillos, ^ctcns vocc diuina,c 



non cxccp.flcnt, aut rcpudiaflcnt, 

confirmatus cft 
flacor Tcftameii 
quam audicrunc 
patres, prxnuniuntc prxccpta; Sc lcn- 



r 1' • n r ' • P^rrcs, prxnuniuntc prxccpta^ac Jen- 

racics prodigia & licrna m tcrra -/tgyptk rcruntvocantcmipfumMofcmpubii. 

. I ^ . ^ . y f * . cc in tabcrnaculum , & ab illa angcli 

oc m rubro-mari. & in dclcrto annis «^^-^p'^ oracuia apcita nmpi.ci 

Ej . MfTl- CLX X r •!• rcrmoncpronuntiata.tanquam viri ad 

qUadraSmta. ^ HlC Clt MoyiCSqUl dl- amicumfuuni.quorumargumcntum 

Deut.itx.i^ • r\ - jr i-k 1 " r r • \ • c.antpr.Tccptaquxnobisdatafunt.Et 

Xlt nlnS llracl .PrOpnCta lUlCltablt VO- q^anquanji «^onfirmatus .Hcfucriti 

. . 1 r -1 n ' " Dro miniftcr.tamcn a patribus noftris 

bis Dcus de rratribus vclms tanqua me- ahfcntiamcftrcpuifus.ac 

\ i\ nunquam fuiflct i Dcodcle^lus& 

iplum audicris. ^ 'Hic efl: qui fuitin 

1 . I " tucrcntur, & ad itgyptiacam confue- 

ccclciiain lolitudincxum angclo quilo^tud.ncmani.iio&mcntca^Fcft^ 

j O >-|»-«-**v-r a qua illos quam longiirimc ahcnos- 

qucbatur'^''°^'^"^°^"' 



JPW.19.4.3. 




584 



A C T A 



CAP.vir. 



ttutuutur mepirihH^rfarnaim^u^^ qucbatur ci iu iTionte Siiia 5 &: cuin pa 
. ^ , .'^'1? tribus noftrisrquiaccepit verba vitae dvi 



fWTj.] Volurrunt a!ium mocUim 
dt , aliud Itudium, aliosmoics 



.picbat.atqucadc6quiLc9voiJbat. j.Qkjs, 3^ nolueruut cbcdirc 0^- 
^n- tres nollri: fed rcpulerunt, & auerlilunc 
cordibus fuisin .€gyptum, ^^dicentes 
r.,/..r...]ciuodccimPro. ad Aarou: Facnobis Deos ^ip^^ccu^^^^^^^ 
" ^ nos:''Moyresenimliic'quieduxitnosdci^^ 
terra ^gypti , nefcimus quid fadum Gt 
fiucrefutum ci. Et viiulum fccerut in dicbus illis, 
&obtuIcrunt holHam runulachro/& 
Ixtabantur in operibus manuum fuaru. 
^"'Conucrtit autem Deus,& tradidit 
eos feruire militiar c^Hjficutfciiptum cft 
ipriusicntcmia atque auc^oritatc con- ' in Libro Prophctarum: Nunquid vi£li- 

hrmatacIlexpeclauoChrifti Dcmccps , n- 1 T-n- -1 ' 

ad aUud crmicn de iricucrcm.a &: maS & holtiaS ObtUllltlSmihl anUlS qU 
Jblalphcmiacontralotu lanftum.oftc- . -ir \ lC '} aI^^T 

dic nuiium locumintcrrisipatt^ibus jj-^^ianita ui dclerto, domus 11 1'^^!? ^ Lt 



c 

h 

ab illis, fiuc potius aucrtit , &: trad 
-cos lux ipfotum menti & cogitafioni 
qux 

. ficruirct 
quc aliis. 
c tnhlno ^ 

phetarum minotum , qui vno hbro Ci 
uc volummcconfcripticrant, & con 
cinnati omncs p ropicr b 

5uloiuxn 
EtfufiepijlUl in huir 
iuladum tabcrnaculum 
Xlolchon veflri , ad Moabitarum ido- 
lolatnam conuerfi. 

e TaltnuiculurK.] Haacnus dc pofte- 
rioricriroinc legisabiechx &: violat.x 
autloriiatisMofis,quc non foliin non 
Yiolauit Stcphanus , fcd apcrtc aficruit 
iretum mimftiu Dct fuiflc, & tame ab 
ipfis a quibus fufcipicndus tradcba'tur 
repuifum.reprobatu Sc f;pe oftcnfum-, 
ipiius icntcntia atquc auc^oritatc con 
hrmatacft expcclauoChrifti Dcmccp 



cultum itapcipctuo fan£lum fuiftc.vc »^ . \ i \ \ o f 

nunquam moucn .^ut mutaii opor- fulcepiitis tabcrnaculum Molocn,ocly- 

tucnt ; vnumque folum cfle fandim- 1 ^ * 

.znum .iium,adcuiuscxcmpium ai.a Dci vcliri Rcmoham . hguras quas 

loca duo , vidciicct tai)ctnaculum & ^ l. * *■ 

tempium.conft.uaaeflcm.iiiudcnim fcdftis , adorarc cas . Et transfcram vos p 

cxemplar primum a Dco oftcnfum, J ^ ^ A 

fnaximecfte pctcndum&quircndu, ^j-.ip^5 Babyloncm. Tabcrnaculum 

teftimonij fuit patribus nollris in delcr- 
to j ficut difpofuit"Dcus'Ioqucns ad^^^j^»^» ' 
MoyfcnjVtfaccretillud Yccundum for- 



loca duo , vidcitcct tabctnaculum & 
templu 

cxemplar primum 
ixime cfte.pctcn 
tc probandum tanquam perpctuum 
atque Dco gratifllmum. 
f ScciPuitwtformivnqiLtr/ividerat.'] Ergo 
aliud excmplar habuit Dcustaberna- 
. culi non manufacli (ibi gt atiflimum, 

?[Uod oPwCndit Mofi. &. voluit manu- 
aclum ad illius imagmcm conftrui, 

'^'^:'^;^;:"!^^:: mam quam viderat. Qupd & iadu- >f^- m 
l";i":|:f/=rrh:cX"- xcrunt., fufcipientcs patrcs noftri cum 
?a™%"mrflim:XfufnL"un^":r:i^ Icfu Ih poflcflloncm gcntium , quas ex- 

^ quanquam a Dco inftitutum, qui- 1- 
<juam aniiquum & diuturnapoflLflio- pUllt 
nc facratu,patrum ciiam rcucrentia & freoucntia cultum. tamcn cumplacuit Deoquictat^poraprxbcrc Ifraeli 
rcgcpacificum conccdcrc,depofituni eft tabcrnaciUu illud , & tiansJntus cius vfts intcplum a Sjlomonc xdi* 
ficatum.quodnon apparct fuiflc adco facrum arquc tabcrnaciiUim. lilic enimlcgislator primus i Dco probatif- 
fimusprocuraiorfuittonftrucndiopcris,exi-plarareoacceptuin in monie ; Ipintus addiius diuini^tus archi^c- 
ais ipfis , opusmaieftaiis«buin.T, &nubisafl]duitate ac frcqucntia ornatum. hic Salomon auftor atqucad 
cxe'plarhumanum,falte' non ad illudquod monftratum cft Mofi in monte.fed ad fimiliiudine tabernaculi ipfius 
indclcttofafti.quodad mcnfurain rationcspcrtinct, fed varia matcria,&: opcrevarioatquc humaniingeniic6- 
pluribus ornamcntis ii.fttuaum, atvero Dco probatum interim dum pure acfanftc frcqucntarctur & du tcm- 
pusadcflct ilhus pnmi quod monftratum eft in montc Dco giatiffimi conftitucndi : quod probatum fucrit Deo 
inicrim hisconditionibus tcftatur dies initiationis a Salomonc indiftx & cclcbratx : qucd nonfucrit pcrpctuu 
ncqiic£atijcommoduw0cihabiuiioiii,doccnttumlf4iaoiacula,tumia'.'o, r r • 



CAP. vn. A p o s T. 385 

pulit Deiis ci facie patriim nodrorum^vf- 
^/.nfir ^^^^ dicbus Dauid, ^^qui iniicnicgra- 
Ir^^.ytUtiam ante Dcum,&: pctiitvt inucnirec 
Hr.i7'Us tabcrnaculum Dcolacob. ^''Salomon 
autcm xilificauit illi domum. Scd 
no Excclfus in manufadlis liabitat^ ficuc 
*.rmr'''>rophcra dicit: Ccxlum mihi fcdcs 
TRf^tly cft: tcrra autcm fcabcllum pcdum meo- 
^''•'^ rum. Quam domum xdificabitis mihi, 
dicit Dominus ? auc quis locus requie- 
tionis mea: cft? Nonne manus mea 
fecithxcomnia? ^"Duraccriiice&in- 
circucifis cordibus auribuS;» vos fcm- 
Kftinfiiso. per Spiritui find:o''rcfiftitis*: ficutpatres 
vcftri^Sc vos. Qucm Prophcrarum 
non funtpcrfcquutipatres veftri? Etoc- 
cidcrunt eos qui prxnuntiabant dcad- 
Q uentu luftij, cuius vos nunc ^ ' prodito- 
res & homicida: fuiftisr^-jui accepiftis 
lcgcm in difpofitione angelorum , & no 
cuftodiftis. Audicntcs autcm ha^c, 
ditlccabantur cordibus fuis ^ &: ftridcbat 
dcntibusineum. Cum autcm elTct 
^plcnus Spiritu fanilo, intendcns in cx- 
lum,vidit'gloriamDci^ & Icfumftan' 
tcm a dcxtrisDci. ^ Et ait, Ecce vidco 
cxlos apcrtos , & Filium hominis * ftan- 
Timitis 0. tcm adextris * Dci. ^'^ Exclamantcs au- 
tcm voce magna, 'continuerunt aures 
fuas,& impctum fcccrunt vnanimitcr 
in cum. ^ Et eiicicntes cum cxtra ciui- 
tatcm^Iapidabant : &^tcftcs dcpofuerunt 

B b veftimenta 



a DMMOnKfc-*.] CondulTo arpnrrf»- 
tationis, illoi non aj;cie vt audoiua- 
tcni Mofis & Icgis aii]i)c lempli iandi- 
tatcm tiefcndant, fcd vrgcre piopodiu 
antiqiiamquc pcrucrfitatcm gcntis fu? , 
cxcludcndi & rciicicndi ralutcm ipfif 
allatam , & vcxandi aiquc oppnmcn- 
di Dci miniftros omncs. idquod cx v- 
niueiTali dido confirmat , adcucrac 
ctiam omncsillos annuntiaflc aducn- 
tMm Chriftiiufti & iufnficantis horni- 
ncs ; qucm ciiam audorem falutisipfi 
non rolum rcpudiarint.fcdoccidcriut. 

b S^ui AccepiIJit U^er».] Vos eftis qui 
lcgciri violaftis acccptam pcr inter- 
nuntios angclos , quos apcrtc agnoui- 
ftis non cx hominc accepiflc , lcd cx 
Dco; &: tamcn non rcruaflis: & in illa 
lcgc fcnptum cU dc Chnflo : atquc ita 
omnino violaftis lcgcm, & lcgis fiacm 
rcpudiaftis. 



c Plettiu Spiritu pmBc.'] prophctiie , re- 
uclationis fapicntix,cognitionisijue 
diuinarum rcrum. 

d GioriamDii.} Maicftatcm Dci ocu- 
lis animi pcr Spiritum landlum clari- 
ficaiis , & oculis corporis quaicnus id 
contingerc poteft homini ciulde Spin- 
tus virtutc ad id fpcdaculfi informato. 
c St^itcM.] cxiftentem:nam vcrbuni 
etiam fcdeniibus conucnii cx Crxco. 

f Continuerwit auret fuM.J obftinatori 
hal itus. 



g Tclffs.l qui illum dctulcrant , quf- 
quc primi lapidcsconicduri ctantc;i 
motc, 




jSg ACTA CAP. Vlir. 

vcltimenta fua fccuspedes adoIefccntis^'v-"''«»t 
qui vocabatur Saulus. Et lapidabanc 
Stephanum inuocantem , & dicentem: 
Dominelcfu,fufciperpiiuum mcum. 
*° Poficis autcm gcnibus , clamauit vocc 
magna,"diccs': Domine,'nc ftatuasillis 
hoc pcccatum . Et ciim hoc di^ciiTet ob- 
^^K^r^c^Jlnch^ii!^^^^ ^utcm crat conicn- 

tiensnecicius. 

c A P. VIIT. 

T7A£ra efl: autem'in illadieperfecutio A 

magna in Ecclelia , qux crat Icrofoly- 
mis, & omnes ''difpcr fi funt pcr regioncJ 

if Difftriifunq poftiiumdicm,atquc ludxa^ & SamarLT ^ pr.^tcr Apoltolos. 

hoc modo fan-a Chrifli & Euangelij - r I 



h .Vf f-rx^.] ne /irmtfsvt indclcbtlc; 
(l-cl rcmiti^ k delc illis cx Lbro dcbi- 
lorum. 

! Oi-hrmmt.'^ fanftorum mors 

V Cc 
j^ionis 

voluitle lociumadiungcii; rentcmia& 
cpcraiis. cjui iUum occulebant :idc]uc 
wibjs proHtcb^atur , vt cominunicarcc 
ctiam in mcriio cjuod cxiftimabat indc 
obtineri. 

C A P. VIII. 

a Tnillndie.'] tumuitu.inrc populo, vt 
/icrifolct vulgo ex rcccnnexcmplo la- 

pidationisSrcphani aliisoHio fa-uicn- • J ' f~ . /7 

libusaducrfumdifcipulos.aliisvcroca ItllS, OC OmnCS aiipCril 



Curaucrunt autcrn StcphanumViri ti- 



eiiispropagabatur. 

c •/iri rvKorar:.'] non fohlm cxdifci- • n r 1 0_ 

miiis, fc(icxiud.T:isquosrchr,io tagc- morati . & rcccrunt planctum masniini 

bat, maximc audienrescjuid ille in tlla ^ 1 H \ r f ^ 

diumaconcionecg^fl-et.s: proptcrin- lupcrcum. ^ Saulus autcm dcuaiLabat . ^ 

tcgritarcm fanftitatcm vi;x, & pro- i r 1 • 1 

prcrd.hg.-ntiaminmin.iienoatqucfc- ccclciiam ! Dcr Qomos int-Tans.Sc trahcns 

auliraiem.qucdcius opcra niultipau- j ' . . . n 1 • " 

percsaicrcntMr ^ . viros ac uvu ucrcs , tradcoat m cultoaia. 

d V-tes ac rauUerrf.1 Adco vchemerf 
od ' 



io flagrabat aHuerfus icfu chrifti ^ loicur Qui difpcrli crjht Dcrtranfiban t, 

nicn,vt nulli qondnioni ani lcxui c> i l * cer»il- 

cuangchzantes vcrbum . ^ Philippus '"^'^'"•^ 



nonicn 

parcerct, tanquam rabidus ieo 

C PhiHlfus a»tem df.fcemicns w» cv.aatem > . . 

6W,^.] confuiro&raspirituranfto autcm dcfccndcs in ciuitatcm Samaria:. 

; ApoJtolcsnonfuiriecx i n i r» 

prxdicabnc illis Chriltum. ^ 



iuHastnamquc Ap 

cnctu difpcriosinitto capitis Icgimus. 



Intcnde- 

bant autem turbchis quce a Phihppo di- 

lJ^:!::z:;tr:^io::^^ audicntcs ,& vi- 

^ nn™^::':^!:^^^^ Jetcs llgna quar ficicbat . ' Multi enmi 
«cm.racuits,idco^uciiiummabitur. corum qui habcbaut fpiritu s immudos^ ^ 

clamanter, voce magna,cxibanL Mulci 
autem paralytici & claudi curati funt. 

picnti^aaogantia . fcd qixdi pot;us racium cLt crgo gaudium magnum m 

xnagnidubiiatio , & veri co2n«)lcendi 9 \T1.. ^ • 1 

.ui.,.!,tas,vtapudiohannemi)bfctu».iliaciuitate. Vu autcm quid.^m no- 

niine Simon , qui ancc fuerai in cjuitarc 



1 Se a!i:jtttm tfe »trf^«w.] Qrm fann. 

raucrat liUiliim que libi arrog^fc vd- 
Tcd opjnjoncro fux ma^nitud.nig 
aniiius, vt 
ate ciiiuiccu 



lc 



•mjfB* G.5. 
*artibuj 9 

kiS. 

Htk MS.S. 



CAP. VTIT. A P O S T. 3S7 

uiagus , fcducens gentem S.imarix > di- 
cens' fe etVe aliquera magnum; '° cui 
aufcultabanc omnes a minimo vfque ad 
nuximum,diccnces/Hic eft virtus Dei, p^lIS:^:;;^^^: 
qua: vocatur mai^na. ' ' Attcndebant IS:':^:::^::^::!'^:^^^ 
autem eum,proptcr quod multotcm- ^'1"^™."- on,„. 
pore "m.agicis fuis' ' demcntallet eos. Tn, ^tZ^^^^l^:^. 
Cumvero credidiHencPhiiippo cua- poflii.n.h.iqucdLiciTicacuatcviiaU 

'\ • 1 • n » • T /" a^tniaiusexpcftari pollc. 

gclizantidcreano Dei, & noniinclelu c Eu.v:^^eiJ,mdcrel.oDe,.:i zff^rcnn 

* ^ bonum nunuum de rcgno Dci fpirj- 

tuali m hommihus pcrSpiritum J.in- 
duin contMtuto ; idquc in romine 

vcrum Chtiftd 

b^- 11 - 1 r»l -l- T 7* «^"^ «•-trusucciararci hgnis.poncniis & 

apClZatUS CHCt,aahXrebat rhllippO. Vl- «niraculis .atqucSpmtusfandidiftn. 
« •"r* t> ' ' r ' butionibus : huius rcgni obtincndi i 

dens ctia usna oc virtutes maxniias hcn. Dcooucaccip.cndi .fidc&: ipcan.ma- 

\ ti , baptizabantur viri & muhi.rc$ ,5c 

C^Um aUtCm ^P^'z^'» fiuclus dignos pcmiicntia 
I - - . n 1 • • • T r 1 fac:cbant : atquc rehda opinionc dff 

audillent Apoltol! qui emnnn Icroioly- niarn';,\"dincs.moms,Euanfici:o vcri. 



Chrilti^ baptizabantur viri ac mulicres, 
^ 1 unc Smion&iple crcdidit: &cum cfficacitatcicfu,qucm 

I . 11* 1 w^t .1. fflc Dcusdcclararct fitir 



V jftupcns admirabatur. 



14 



tatisaflcnticbanr. 



mis, quod recepiflct Samaria verbu Dei; '^T'" f'''^'^;^*^'"--] Adc6 prarfta, 

, r 1 1 . banthgna a Philippocdita, tum natu.: 

miler unt ad eos Pctrum & lonanncm. 



♦fupernenff- 
rat I MS.R. 



gna a Fmnppoi 
ra: c.\ccllcniia , tum vfu & vtilitatc iit 
quxiSimone fucraniantca facta ,vc 
non folilm populus vuam virtuiem 
ab illapro ipa>ima antchabitadigno- 
lcerct ; fed ipfe, qui fc ma-^num iada« 
ucrat ,adnwr.tictur. Cicciidit quidcm 
Iclum cfle magnum , &: Dci hhum i, 
Dco miflum Chnftum , vt a Philippo 



D 



QuicLim veniflcntjoraueruntpro ip- 
f;s , vtaccipcrent Spiritum fandum. 
'* Nondum cniin in qucnquam illorum 
NcneracV fed baptizati tantum CYam ^:i^~t::;:-^^±. 

in nominc Domini iciii. '^ Tunc im- :^t':,::^T::!:^,:::^% 

ponebancmanus fupenllos,&'accipie- j"»"-' " »n,uc- 
bant Spiritum fandlum 



e Sed h.iftizjtft untMm ] in iide & fpe 
rcc^ni Dci.nominc &: ctficacitaie Ipfu 



udinc inita cum Philippo , &: Ihltcm 
t .... . uon amifllirum f^loriam iam apud po- 
V,.^JLj Ulll puluin rartam flbi; quani facileamit- 

vididet autem Simon,quiaperimpoh- "^^i^Z:—^^:::::^ 
tionem manus ApoftoIorri,darc<:ur Spi- ^^^^SS^^^S^:::!:^^' 
iitus-fan(5lus,obculit cis pccuniam, 

' ' diccns,Date & mihi hanc poteftatem, ^'•'j;:;Sr^j:Lp,,a..o ra,,^,-. 
vtcuicunqucimpolucromanus,accipiat„^™l°';;l';S^^^^^^^^^ 

"n I-^ - ^ ni* nVnt-r» ^i'^'n"m ,tum cx vita: murationc ia 

U U OplilLUIIl ranaitatc&veritatc.tumcxdonorurn 

dtftributione , quac varia &: manifefta contingcbant multis cx illo numcro ad xdiHcationtin Ecclefiar. 

fr Ctirn vidijjit nuttm Simcn.l Non rmm pcr imputationcm, aut pcrfuafloncm, aut aliam imaginationem Spiritus 
anc^usaccipicbaiur abillis; fcd rcapfc vcriflimc, cxtantihus niaximis &: perfpicuis argiimcntis, tum fanditati.?, 
tum virtutis &: i.-^icacitatis diuini Spiritus ipfis communicaiijadco viricliJ lumuiaria ift imindoinjnc4io natio- 
^raux &: pcrucriic l^^ccrcnc in laudcui ^ ^lorjam Dcii 



388 A C T A CAP.VIII. 

a Donum D«.] Donum venim 5 Dco r fandluni- PctrUS aUteiTl dl- 

donaium , vcie &. i'iipra poruim ab m '^' ^ ^ . 

quiaccipiunc.craiisautcmdonatum, :^ eum: Pccunia tua tecuiii iit ui Det^ 

idcoqueu'c,w^diaum;ncquchominu *. ^ ^ p 

V'rn>diur.«t;u"^^^^^^^^ dicioncm: quoniam donum Deiexilh- 
'^Zio:::^^:';"^:^^:^ maftipccuniapofliden. Noneltti- 
S;;X''ofrr.:EulgchjS^^^ bi pars , neque fors in fermone ifto. cor 
b"A»',^-,,.v.«.,.,,.j-.n»f.«« enim tuum non cft redum coram Deo. 

!":i"'i^rc,lt':::^"''ir "r,i?d.': tia tua : & roga Dcum ; fi forte remitta- 
'^Z:^::,:^:^^^^ tm nhi hxccogitatio cordis tui. ' hi 
tS:''&" «fo°.'„;"„L'ZrNoru fdle enim amaritudinis , & obUgatione 

tem dciicio Ipc vcnix a Dco impetran- . . . . . j 14 D f^^,^ 

dx ,h ramcn cx animo vere paniicnti niiquitatis viaeo te euc. ■ i^eiponacns 

conucrliistueris. r» ' 1 * ' * " ^ 

c sifortechT.un.trirttii.i Dubitationo autcm Sunon jdixitrrrccamuiivospron 

erit cx parte Dci,oui pr.xfio eft vt mi- i t>v • 1 •! • 

fericordia pra:ftct omnibus inuocan- mC acl UOmUlUm , Vt nihU VCniat lUpCr 
tibus II* in ventatc; fcd cx dctecau vcr? . l'-n' ifT'!!" J " 

fohdarquepormtentix&feruennsdc niC ilOrUm qUX UlXl lClS. ^ JLt lHl qU idC 

li'Tfitil':^!ivt^rnaritudir,i4.} Apoftoius * tcftiHcati & loQuuti vctbum Domini^ 

pcr Spiritum fandum qui inipfo habi- ... t r 1 1 • 

tabat.cognofcebathorrcndumftatum redibant lerololymam, & mulcisrc^io-' 

■in quo Smio crat, lum cul^ 2,tum cti5 . ' 1-1 

cxagitationisconrcientixmetusacpcr- nibus Samaritauorum cuangclizabant. 

lurbationis , quam uidicio duiino pa- ,61 1 

ticbatur iiic.Exponit igitur .uimoibi Anacius autcui Domuii loquutus eit 

grauitatem maiorcm muuoquam ipfc i i » ^ t 
cx.ftimabat,tamedicon:ciem.aexcru Pllili pplKClicCnS T S U raC. VaaC COU- ' 
ciarctur . Meclici enim Ixpc moncnt i i ^ tD ^ 

mendianum, ad viam qua: defccndit 
*;";iu:r;sl"o >^?:r«;ra;,';ffi^^^^ ^b Icmfalcm in Cazam: hxc eft dcfcrta. 
lr;:';H:Siu;;;:rp:^rrrr.: ^urgens abiit. Et eccc,vir Aethiops, 
^'^^S^^X^^^^Tll^^^^l^s ' eunCichus, potens "Candaccs' Regina: 
^::^:::^::^".^^^:^ Acthiopum, quieratfupcromncs gazas 
Xl"alt pXiru";:/™; cius, vcncrat ado'rare in Icrufalcm: & 

pcrSpiritum fandumribidenuntiata. -^,,,. f;^ r 

l T&%.rz.]Pcrspir.u,mianaured rcucrrcDatui lcdcns lupcrcurrum luum, 

tliio &: con/irmato tcfrimonio, quod ] ^ . , ^ T /3, ^ ... \ 19 rx' 

icfuscflachriftu.&: fihusDei;&cx- lcgcusqu c liaum prophctam. ^ Dixic 

ponctes pubHc>? doi^rinam Euangch), 

tiuar coniinctrationcm poteftatis, vir- aUtClH 
tut.s, auaorii3tii& cfiicacitatis Domini lefu. Pcrfun.rti demum <»emino munerc Apoftohco, quo c.rtcra omnia 
refcruntur ,reMaut /ero fo hrMm , vbi oporrcbat miniftci.um impleri totum, docendi . moncndi.teftandi, obtc 
5tandi, ad prarftancias promimoncs p.\trum. 

f I-l*ceftili{nt i.]VM Auftrahs a Icrulalcm in Cazam prr folitudines ducitur, in qua cum non fint oppida neque 
Jiofpitia, neceflc cft omncs qui ab vtraque | aite itcr faciunr,concurrerc,&: inuiccm videri.Ea autcm partc dcfcciw 
dcbat Eunuchus/T pyptum veifus, vi .nde in yttiiiopiam dcuenuct. 

s; EwiuLhu'.] Ordo pot.us & conditio, qiwm corporis vuium, hoc nomine apud vTthiopas fienificatur. 
Perf«;.] pracfeaus, diaaior iiuc jmperator, vt m CoJDmeutariis Dto priftde doccbimus. 



CAP. VIII. A P O S T. 385? 

autcm Spiritus Philippo: Acccde, 6c ad- 
iungc te ad currum ilhim. Accurrcs 
autem Philippus, audiuit eum legentcm 
Ifaiam prophctam : & dixit, Putifnc in- 
telligis qua: legis? Quiait,Etquo- 
modo polTum , fi non aliquisoftendcric 
mihi ? Rogauitquc PhiHppum vt afcen- 
deret, & federct fecum. ^ * Locus autcni 
Jri.j3i.7 fcripturx quam legcbar^erat hic:Tan- 
P quam ouis ad occilioncm duclus eft : & 
ficuc agnus coram tondcnte fe ^ fine vo- 
cCjficnonaperuicosfuum. ^^lnhumi- 
hrateiudicium cius fublatum eft.Gene • 
rationcm cius quis cnarrabit ^quoniam 
mT"gT ' ''coUetur dc cerra vica eius? Refpon- 
dens aucem eunuchus Phihppo^dixit: 
Obfccro ce , de quo Prophcca dicichoc? 
de fe^ an de aho aliquo? ^ ^ Aperiens au- 
cem Phihppus os fuum, &: incipicns a 
fcripcuraifta/cuangcHzauicilh lefum. 
Ec dum irenc perviam^ vcncrunc ad 
G quandam aquam: & aiceunuchus^Eccc 
^quid , Ms. ^^y^^ ^ q^j^' prohibcc mc bapcizari? 

^ ^ Dixic aute PhiHppus, Si crcdisex toto 
cordc^hcct. Etrefpondens ait/Crcdo 
filium Dci clTcIcfumChriftum . Et 
iuflic llarc currum : & dcfccnderiac vter- 
que in aquam ,PhiHppus &: cunuchus, 
& bapcizauit cum. Cum auxc afccn- 
dilTencdcaqua, Spiricus Domini rapuic 
Phihppum,&: ampHus non vidic cum 
cuniichus .'Ibac autcm pcr viam fuam 

Bb-3. gaudcns. 



a Euan^eUxjmt illi Tefum.l SIgnificaiu't 
prsdiftum cfTc a Prophcils tbre mittc- 
ciuni a Dco Mcffia , qui cum nihil ipfc 
clfbcrct,dcL>itatamcn homjnum mor-i 
tc lua luiturus cxpiaturusquc e/Tcr. il- 
lumqiic iam mifluni eflb lcium Naza- 
rcnum , qui morte in Icrulalcm obicaj 
ommbus cicdentibus m iplum, &. ba- 
ptizatis in nominc ipfius.falutcm aiiu- 
liflct ; communicarctcjuc iam muliis 
Spiritu fanfto immiflb . huncquc bo- 
num nuntium iam deferri 6: propaga- 
n pcr regioncsillas , ac pcr totum otb6 
cflc pioniulgandum. 
b Crcdo fiiuun Drt hfmn Clmjhmi.'^ 
C6fc(Tio cius qui ex Deo ia?n narus cft, 
i quo aqua prohiberi non potcft , hoc 
rcdc intcUcxii Philippus. 



C Tkit AutxmperiMmfua^.fudent.'] SpU 
ritu fanfto imbutus.cuiusfcuftus funt 
gaudium.pax, ficc. 



55)0 A C T A . CAP.TX:. 

gandens. ^^Pliilippusautem iniiientus 
L^iX^^^!^^'^^ in Azoto: &pcrrranilens^uangeli- 
PS"uTi'?X;;am^ zabat ciiiitatibus cundis.clonec vcnirec 

Ca:fareain. 



CAP. IX. 



&c c^dis in difcipuJos Domini^acccflit 



A c/ic/few j^Vdw. ] inclics flagrantior 
lllo oJio nominis Iciu Chrifti ,<] 
non iam iuutfnilem pcrcuibatione 
dclibeiatum propofitum argucbai _ 

dcndi difcipuIosDomini.hoccftjCbri- j • . ^ - t lo.^^::*. 

ft.anos.ciaitunccmr.cs#i/n,/,appei. ad pruicipcm Saccrdotum ^ cc petiit^-^.N^.fi 

ab co cpiftolas in Damafcum ad fynago- 

b Hmtuvui.]hviius inftituti ac difci- ^ . • b j ? 

*linx incquevUi lcxui aut .xtat: par- gaS y Vt 11 QUOS mUenillCt llUlUS \IX VI- 

Ccrct.adeo concitato animo aducrftis *^ i. • n T * 

momeBicfaTcrsbatur. los ac mulieres ^ vuictos perduceret in 

Icrufalem. ^ Etcum iter faccret;> conti- r.fy.tz^f-.^ 
git vt appropinquaret Damafco:&: fubi- 
tocircunfuifitcumluxdecxlo. ^Etca- icor.i^.a.t 
dens m terram^audiuit vocem dicentcm 

uif^nhabcbacsauius:qucmvcr6vc. 11 Di , b auic, Sauic, Quid mc pcrlcqucris? 

Xarcnon potcratin fuaperfona, indif- 5/^.,: 1: • • "r\ • ']) t" 

«ipuiisvcxarcftudcbat.Appciiatiefus C^i dixit^yQ^is cs Domine.^tt 1 1 le,Lgo 

dilcipulosfuo nomine , vtpotecorpo- C J T C • d i 

cis fui mcmbra, quorum ipfe caput lum lcluSj qucm tu pcrlequcris. durum 

d Durum ef?.] Prouerbium antlquum efl: tibi contra flimulum calcitrare. ^ Ec 

crar,quo G^nificabatur irritus conatus » A. 1' • t-x • • I 

♦daedummajnampotcmura&vun. trcmcns ac Itupcns dixit, Domiiie, quid 

mc vis faccrc? ^ Et Dominus ad cum, 
Surge^& ingredere ciuitatcm3& dicctur 
tibi quid tc oporteat facerc . Viri autcm ^ 

e 9tiit;afit ftuptfalfi.l Jmmohilcs hacre- •!]• . -1 l 

fcanc cx admirationc ac tcrrore : nam Hll qUl COmitabantUr CUUl CO, itaDailC 

luccm fcnfcrunt,&: voccm SauU lo- /L £* rL* J- • i 

quenus audicrunt , ncc vidcbaiit qui Itupciatti.audicntes Quidcm voccmaic- 

«um loqucrciur. . • i s 

minemautcmvidentcs- Surrexit au-- 
rcm Saulus dc tcrra, apcrtisque oculis 

f NiHlvidebat.l n»m omnis ilHus vi- '*L*]*iI aJ .ii 

fsonis vis&:cificictiaadvnu sauium ninii viGCDat . mimus autcm illum 

Ycrtinuit,qucm Chriftus in miniftrum ^^1 • 1 i->. /- 

4cicauniribuncr«cvoicbat. trancntcs^ ii^troduxcrunt Damafcum. 

^ Et crat * tribus dicbus non videns , & • 
iion manducauit^ ncquc bibit. Erac 
«utcm quidam.di/cipulus Damafci, no- 

mino 



.CAP. i:^. A r o s T. 55?i 
minc Ananias : &: dixic ad illuni in vifu 
Dominus , Annnia. Ac illc aic ^ Eccc cgo 
Domine. EcDominusadcum^Siir-. 
ge,& vade in vicum qui vocaturRc6lus: 
^ quxre in domo Iud;r Saulum nominc 
Tarienfcm. ecce cnim orac. * ^ ( Ec vidic 
virum Ananiam nomine^incroeunccm^ 
& imponcnccm (ibi manus vc vifum rc^ 
cipiac.) RcfponJicauccm Ananias, 
Domine ,audiui a multis deviro hoc, 
Q quancamala fcceric fandtis cuisinlcru- 
falcm: &: hicliabcc poceftacc a^^rin- 
cipibus faccrdocum alligddiomncs qui 
inuocancnomen tuum. Dixic auccm 
' ad eum Dominus , Vade . quoniam vas a ' iiicqnfniflmnf^n^^ 

cctionis cit mihiilte, vcportcc nomen 1.... > dcduin mih. ad no- 

•I n •! #« r* minis niei famam propnKandam pd 

meum coram gencibus & re^ibus^ &: h- Gcmcs:nam<|ucaios fpinmsquosid- 

I' ' t r I I 6^ r" • n 1 '11 ■ ucrlum mc fciuidusoftcticbar.egnani» 

IIS llrael. hgO.enUn Oltcndam lln vtmmcinomm.splormmprompnfli. 

*^ . moj & cxpcduiflimos valute cxcrccau 

quanca oporceat eum pro nominemeo itaviqu.comranomcnmcummuit* 

• 17 T''A • o* ... molicbatur, cdoccndus fit a mc qu5tft 

paCl. JbCaOUt AnaniaS5& mCrOlUlCm pronommcmeo laborum,curarum. 

I . 1- • a tandcm moriis pcticuU fic ciemplt 

oomum: cw imponcns ei manus^dixic, fit^^^i^^iirus. 
Saule fraccr .Dominus milic mc Icfus, ^ it impuaruspiritur^,.^ spmo 

.1 . . . . lanAiHcationis tui ipnus » & znimfte* 

quiapparuictibnn viaqua vcniebas : vc rijcrjaaiics. 
videas^ & nnpleans Spintu lancco. ^ nip.rmi» 
hcconreltim cecideruncab oculiscius ^ '^^^•'"^ antcquam irct \% 

^ ,^ Arabiam vicinam rcgionem, & redii» 

tanquam iquama: , &: viium rcccpic.& Damafcumjmcoquccoiumpiittcico, 

ci - (\ 10 T- \ nium. 

Dlur^ens bapcizacus cit. Eccumacce-^ i,ym.x«A,Vf/?7f/iu.r.,.] Reddeb.i 
r» 1 viuum tcftimonium virtuns rclurrc- 

piiictcibum^conforcacus cu.Fuitautcm ft'on»srciuchr.ftuquidccUratiuerrei 

1 ^ filjusDeiper Spintum fanitum.quo 

cumdircipuiis quicrant Damafci, pcr i^f^^Xt"^^^^ 
dics aliquoc. Et concinuo ingrellus '^^^r^l^uir^i^^ft^u,^:^^^^^^ 
"in fynagogas, pra:dicabat'Iclnm, quo- nSZT^u^^uc^ach^ 
^:;. • nia liic cll liljus Dci. S cupcbant au te «^;/"^'" ' ^ £^"<i>»-~* 

omncs 



55)1 ACTA CAP. IX. 

omnesquiaudiebant^&dicebant^Non- 
ne hic eft qui expugnabatin lerufalcm 
eos qui inuocabant nomen illud : & huc 
ad hocvenit 3 vt viniflios illos duccretad 
principes facerdotum? Saulus autem 
multo magisconuaIercebat5& confun- 
debat ludxos qui habitabant Damafci^ 
L^:^^^^^^^^^ * affirmans quoniam hic eft Chnftus. 
r^rlrf;.^';^^^^^^ .n. ' Cum autem implcrcntur dies multi^ 
tium,GaUr.,.,7. confilium feceruntlud(ji vtcum interfi- 

ccrent. Notxautem fada: funtSau- 
loinfldix eorum . Cuftodicbant autera 
& portas dic ac nodle, vt eum interfice- 
rent. Accipientes autem eum difci- 
puli*no6le^per murum demifcruteum, 
liibmittcntesinfporta. Cumautcm 
veninetinlerufalem,tentabatfeiungere 

crat.llumfu,l7bmax.mumadueilluiu UUCipUUS, & OmUCS tim COat CUm, UOn 
tiommis ac doftrinx Chrifti. E6 ten-- J^,-^__ ^ 1 • 1 , 2.7 r>-- 

duthxconm,a,vtrauiitcftimonium crcdentes quoQ ellct dilcipulus. ^ Bar- 

dclefu Chriftoillullriuscuadar,vtpo- ^l- ^ _ ^,,^^.^^ I . C 'll J 

Tc qui ex lanio odio in taium ftudium nauasauccmapnrenenium uium auxit 

con potuciit tranfirc , nifi apcriiffimo ^JA/Tl o ••H' 1 

argumcntoventatiskfuchnfti. ad Apoltolos: & narrauitillis quomodo 

cobum.qui tunc crant Icrofolym.s, lU VUl Vldlllct DominUm , & qUia loCU- 

f FuiucUliter.} palam, apcrtc & libcrc. tus cft ei,&: quomodo in Damafco'fidu- 

cialiter egerit in nomine lefu. Et erat 
l-!Z:^:^"ni::^^^t ^um illis 'inn-ans &exicns in lerufalcm, 
t^:^:^'^"^^':^^^^. ^ fiducialiter agens in nomine Domini. 

idiotihnus Ikbiaicus. i9 T _ ^ , , _ ] ^ .i «1./- 

Loquebatur quoque Gcntibus. & dif- 

f r«wGrrf(«.]cumTud.tisadGrxco- -^,-,.^1- _^ g •n- 

tumcoiicga&fynai^opa^ pcrtincnn- pucaoat cuin Urxcis: illiautcm quxrc- 

bus : nam ipfc illisfamil.ariorfucrar, L^,_^ 'J jq ^-^ 1 \ 

TtpotcTha cnfisridquodcxhiftoria Daut occidcre cu ui . ^ Quod cum co- 

■etii Stcrhani.ipparct: iunxcrat enim ^,^^, -n:. 11 

fcfepauiustcft,! us&ahiscxfynaRo- gnouHient iratres, dcduxcrunt eum Ce- 

jSaLibcxuiioxfi ,aducrfu«Sicuhanum. ..^ o J- r ^ . ^ 

laicam^&duniferuntTarfum. Ec^ 
clcfia quidcm pcr totamludaram & Ga- 

lilxam 



■*(»irtt j 
•Ki.e.t. 



CAP.IX. A P O S T. 555 

lilxam & SamariainhabebatpacemA' ^^H^C^i:^.^!:^'^ 
xdificabatnr ambulaiis ' in timore Do- ^^a^.&arr; wtX^ 
niini , & confolatione fanc^i Spiritqs re- Erlc^illa^.^lTat™.';!!",™; 
plcbatur. ' ' Fadum d\ autcm , vt Pc- ;i7;aT,"r;obr;,t^^^^^^^ 
trus dum tranfiret vniucrfos , dcucniret """""" 

ad fandos qui habitabant Lydd^. L::^::;::!:^:!^^!!::^^^ 

5 5 T.^.i^.<>i>. ^ "11 1 rcrfffti , 5c qui Spiruu fan^^o plcni 

P InUCniC aUCCmibl nOmmCm qUcdam «ranr , «mbuLbanc m conlolatione 
t-i^.*»-. ^ 2C 1 • a ' " & aduocationc fan^i Spiritu . & ea- 

nOmUlC /tnCam ^ ab anniS OCtO laCCtCm comolatioanimabarimprrftaio- 
I ' • I . lA. rcs, vifpeiUius macnidoniaiTibuIartc 

m grabaco , quierac paralyticus. Et tin^orc DommiHhaii & mgcnuo, 

^^-ll- rj «p *\\/- » x-^^ . quotidicautcm augcbaturillaconfo- 

aiciUi rccrus,yti,ncaj lancc cc Uommus latiofanaispintusm muu.s. 

Ir ^\ • n r o*n •i-t-'*^ SAiirtte.) Indicantis& cxponcntif, 

ClUSCnriltUS : lUraC^ & IrCrnC Clbl . EC nonimpcrantisvcrhum. 

\ r- • j < • 1 ^ Stemttdt.] Non lolilm fanaris pc- 

concmuo lurrcxic. bc vidcruntcum ^'bus.fedbrach.is.manibus.&tot» 

• ii.i _ «. e , corpore , quod paratvn rcfolutu crat: 

omncs qui nabicabanc Lyddx,& Saro- voio conih.c aaicmbus ipfw 

. * , furgcndi & fterncndi.qui haftcnuj ne« 

V)x : qui <:onucni lunc ad Dominum, fnrgcrc.nequctibiaiiquomodoinfcr. 
In loppe aucem tuic quardam difcipu- ^ «^»-^'"^.] Rcgioniscftnomenpotiuj 

« ^ ... * 1 quamvrbis,Ef.}},9. i.rarali.iy.i^. 

la nomme 1 abicna , qux mccrprctata nomcn"^ Hebraicc' synacan» 
dicitur Dorcas.Hxc crat'plcna opcri-« pie^^ofmhmimm&dtmuf^ 

.... , r 1 gonondclhtuunt bonaopcra fuuau- 

Dtis Donis & clccmofynis quas facicbat. j^^f^n^.ima&dimtcm&picnum.ac 

FaCcumclt auccm indicbusiilis,vcin- ^'^^«««i^i""»' 
firmata morcrctur . Qua cum lauiflent, 
pofucruntcam incocnaculo. Ciim 
aucem propc cflcc Lydda ab loppe, difci- 
puli audicccs quia Pccrus cflct in ca ^ mi- 
lcrunc duos viros adcum, roganccs/Nc ^ 1 ^«^1« difcfp»- 

... . f i ta^ lorum dc virtutc Euangciij Chnni 

Q pigqtCilS VCnirC VlqUCadnOS. ExUr- P^Apoftolo.edcnda.&dcoccafione 

^ *. -r^ K annuntiandx & conftrnaiod* vcriwi- 

gcns aucc Pctrus vcniccum iliis.Etcum «•i«^«»'a'"*'«§'onc. 
adueniflcCjduxcruncillum in cocnaculu; 
& circunftccerunc illum omncs vidux 
flenccs,&ortcdcnccs"cuunicas & vcftcs, 
quas facicbac illis Dorcas. Eicdis au- 
tcm omnibus foras , Pccrus poncns gc- 
nuaorauitr&conucrfusadcorpus^dixit: 

C c Tabitha 



»<>4 A C T A CAP. X» 

Tabitha furge. At illa aperuit oculos 
fuos:&viroPetro,refcdit. '''Dansau- 
tem illi manum,erexiceam. Et ci^ira vo- 
caflct fanilos & viduas , affignauit eam 
viuam. Notum aute fadum eft per 
vniuerfam loppen: & crediderunt mulci 
in Domino. Fadum e(l autem vc 
dics multos morarctur in Ioppe,apud 
Simoncm quendam coriarium. 

CAP. X. 

"y Ir autem quidam erat in CxfareajHO- / 
^ mine Cornelius, ccnturio cohortis 
i,fc%i.ji<,4c<i»«.»D<»»o a>i>n<i"3 guas dicitut Italica, * 'religiofus , ac ti- 
^Z::::^:^^^!^^. DcQ cum omm domo fua, tacicns 
Lu&cXiXtSln^. eleemofynas mulcas plebi. Ec deprccans 
L"u^7e ifgro:h«t°ft?c6?cirnr.f: Deum fem pcr, ' is vidit ' in vifu mani- 
rrt»r;f:,:r"; «t::^^^^^ felte, quafi hora diei nona.angelum Dci 
auLT^Vnfm' fu"'SS!.^tm?a,f : introcuntcm ad fe,& dicentem fibi,Cor- 
yi^n^ltZltc} neli. ^ At iUe intucns eum , timorc cor- 

rcptus,dixit,Quis es Domine? Dixitau- 
tcm illi , Orationes tuas & eleemofyjis 
tdm':n":^::rp\crm?ut?,irDc^ mx. afccnderunt'in memoriamin con- 
rmrroltm':l":7t«,;;*t™ fpcdu Dei. ' Emac mitte viros in lop- 

fcrmoncs fuos. atqui Cornclius.quan- „ C r* \ 

^uam cxpers fortams cnvtfcrmonum peii , & acccrli Simoiicm qucnclam qui 

Dei fcriptorum , lamenlcgem natur^, • 6 I • 1 T • 

«ju;tfcrmocti«mDcieft,obfcruabat. cognominauir Pctrus. hic holpitatur 

humiliscotriioqi corde crat. Quod Ir* 1 • • 

ver6ait,r«7«rn,cr«,^,aiiud.radanti- apucl Simonem qucndam coriarium^ ca 

tMiano Prophctarumconfuciudjncm. • a i • i • i- -i • 

^ luscltdomus luxta mare . hic dicct tibi 

quidtcoporteatfacerc. Etcumdifccf- 
fifTct angclus qui loqucbaturilli^vocauit 
. duos domcfticos fuos,& milite mctuen- 
tcm Dominum ex his qui illi parebant, 
''Quibus cum narraflct omnia , mifit. 

illos. 



CAptx. A P O S T. 

illos in loppen. ' Poftcra autcm die itcr 

illis facientibus , &: appropinquantibus 

ciuitati,afccnditPetrus in fuperiora,vt 

oraret, circa horam fextam. '° Et cum 

cfuriret j voluit guftare . Parantibus au- 

tem iilis,ceciditfupereum'mentis cx- ^.^^'^^.TS.i!^^^^^ 

ccllus: " &%idit*cxlumapertum,&^;;r„t'X'iJ«lt^^^^^^^ 

defccndes vas quoddam velut linteum ^^:^!:^^!^!^!;:::::::::;^^ 

magnum , quatuor initiis fubmitti dc j;„vrr,^-jj^^^^^^^^^ 
cxlo in terram, ' * in quo erant ' omnia ftt;"o7hT.i« " 
quadrupcdia &fcrpcntia tern^ , & vola- 
tiliacxli. ' ' Et fa(5ta cft vox ad cu , Sur- Mjnifcfti cx. 

crre : occidc , &: manduca. ^ Air Lcumco. ^ 
aurcm rerrus, Ablir UominCjquia nun- bitorumdiftinatoincommunc&im- 

d. i Q mundum . Commune vocatui quod 

UCaUl Omne COmmUnC CX naturafuaimpurQnoncft.fcdaa:o. 
.* 1 l<r r neimpurum.vtfcrariScrapacej aucs fic 

immUndum. ' tr VOX irCrUm lCCUndO .umcma . immunaum ,quod natun 
I •Wjr^ » 'C ' cft impurum , VT ferpcntia &. repiilia, 

• ad CUm, QUX DCUS pUrinCaUir, rU CO- Hcbraiccmautctiamquodacc.dcie 
|T^^ — . 16 TT r CL faaum cft.mmundum.vimorticmiu. 

mUnCnC dlXCnS. HOCaUrCm ractUm Eftcontrariumcommuncfanao. 

^ f n • n. • * i^M^ Dfi** /'un^Mto/.] quod ii pro- 

eit pcrrcr. & Itarunreccpcum elt vas m nuntiauitcomcdfdum.&comcd.iuf- 

1*^ 1711- 1 • ri r fit, purum cfle probatur cx vcrbo Dcii 

cxlum. ^ tr dum mrra le narlirarcr rcrburaautcmcxconfii.oprofcaum. 

. . , . • ITI' ergo conf.lio 5c vcrbo diuino fublatft 

PerrUS qUldnam CflcrVlllO qUaVldlllCr, dc-Iaraiurimpuritas iUa mvftica^ro- 
.1 . • n' r ^ 1* bibitorum. Non agitur hlc dc naturali 

CCCCVm .qUl milll lUCranr aCornellO. impuritatc : nam omrti» hxcvifioar. 
'1 • A . ri • canacft. 

inquirenresdomum Simonis^altirerunt ^ ''/''"^•3 Tcrtiurepetitaeftdirputa. 

» 18 ^ rr ■ 1.0 «ntcr voce Sc Petru.adcohrmandft 

aa ianuam. Et cum vocallenr, mrcr- teft.moniumvoiuntaiisDei.inmuta- 

tione re. antiqu.flima confuetudine 

rocabant .fiSimon.quicocrnominarur^^o^^F^b*''^ r/r ,^ 
Pcrrus jllic naberetnolpiriu. ^ Pcrro j«ru5vifo.iioaiiciuidmagnum(i^ni- 

* J L ^ hcari ; fcd hgn.hcaiionem nondum 

autem cogitantc dc vifionc, dixit Spiri- p^r:ft"s1c5^uf^^otr4';;:,.:t 
tus ci, Ecce viri tres quxrunt tc. ^° Sur- '^;^;^^:^^;^:^;:^::^ 
ge itaque, & defcendc , & vadc cum cis, L^^'--l^:^:::!:i^ 

nihii dubitans : quia cgo mifi iiios. '^;!:::::^:::!;:^:^^''' 

Dcfccndens autcm Pctrus ad viros, 
dixit, Ecce,cgo fum qucm qujeritis: quae 

C c t caufa 



59(5 A C T A CAP. X. 

caufacftjpropterqua vcniftis? " Qui 
LuJtllctfL bircoLr„: dixerunt,Cornelius Ccnturio,"vir iuftus 
rr/x"ruE!'a:'ra;:"b'u"l'u; &timcns Oeum, &teftmionium habcs 
"ifutUfnarS pTp[°!,t%'u: ab vniuerfa gentctudiEorum , refp^runi 
pofl/X^^abii^run^T" ^<=<^^?'^^ ab Angelo fandoaccerfirc tein 
■ domum fuam, & audire vcrba abs te. 
Introducens crgo eos , recepit hofpi- 

tib.Scquenti autcm die furgens,profe- 
L^tk"„{7Sd^<f:::^ ex fratrl- 

fcinuiccm /ra/m app.llabantur. Erant ^ ^ L T^.-..*^ « ^ ^ I *.i r,- , ^4 A 1 

autcm .llifratrcinumcrofcx.qm gc bUSaD lOppC COm Itatl lUUtCUm. Al- 
minatum tcftimoniu rcddctc podent „ _ J' * ^ * : ^ r _ 

«rumrerumqu*coraip<]sagc?cntur. tcFa autcm die introuut Ca^iarcam. Cor- 

e CormotMu cronatM fuu.] quoi vcl CX 1 • N CL } '11** 

confuctud.nc. vdcxnarranoncrcrum nellUS VCrO CXpeCta Dat lUOS, COUUOCatlS 
cuf fibi acc.derantin candem fidcm fic ' f ' n n' " ' ' 

fpcmconc.liauerat.pr.miux facrunt COgnatlS lUlS,&: nCCCliamS amiClS. 

iwEccicfaxgcntium. 15 £^ fa£tum cft, cum introilTctPetrus, 

obuius vcnit ci Cornclius : &: procidcns 
cVp—^^e^i^^^^^^^^^ pcdcs ci:ds ' adorauit\ Pctrus ve- 
Srftroru^m S^^^^^^^^ ^6 cleuauit cum , diccns 3 Surge , & cgo 

"^lVc^alrnp™^ Etloqucnscumillo 

'^urft^^^ut";^^^^^^^^^^ 

^:^^^;'^'''^'^'''''^- rant, dixitqueadillos, Vosrcitisquo- 
^cd^rc^^l^ !^Xcla^^^^^ modo abominatum fit viraluda^o * co- 
i4iK>iutcauia. iungi , aut acccdcrc ad alienigenam : fcd 

mihi oftcndir Dcus^ ncmincm commu- 
ncmaut immundumdicere hominem. 
''^ Proptcr quod fuic dubitacionc vcni 
acccrficus.Interrogo crgo,quamob cau- 
fam acccrfillis me? Ec Cornelius ait, 
oz.^tl^fpZ^umt^^^^^^ A nudiufquarta.die , vfque ad hanc ho- 

fe cxponit : nainquc Svr.cc &: Grzce „^ * ^.-^.-.^^.-t I 1 

mcntioHc.c.umjixpresccdemdc rc raui ^oiaus ci a hora notta ui douio mca, 

Atur ad narr.itioncm lUius contcntx • n 

clpcaatioflis. & c( ce vu' ItCLit antc me m veltc cadida, 

' ' & ait, Cornch, cxaudita cil: orario tua^ 
& cleemofynas tux commcmoratcX funt 

ia 



W Bem 



CAP.X. A P O S T. 597 

in confpcAu Dei. ^ Mittc ergo in lop- 
pcn , & acccrfi Simoncm qui cognomi- 
natur Petrusrhic hofpitatur in domo Si- 
Dcntjtl^uT" moniscoriarij iuxtamarc* Coteftim 
,utubi.Ms. ^j-^Q j^^jjj ^.^.g^ hcwc fccilH venicn- 

do. Nunc crgo omncs nos in confpcdu 
tuoadiumus, audirc omniaquxcunquc 
tibi prxcepta funt a Domino. * Ape- 
F ricns autcmPetrus os fuuni,dixir,In ve- 
»/urM9. l 7 ritatc comperiquia^^non cilpcrronarum 
fil^.^/i.a' acccptor Dens. fcd in omni gcnte, 
' 'qui timct cum^& operatur iuftitiam, 
acccptuscftilli. ^^''Vcrbij mifitDcus 
fi liis Ifracl^ annuntians paccm pcr Icfum 
Chriflum : (hiceft omnium Dominus.) 

* Vos fcitis y quod fadum cft vcrbum 
pervniucrfaiiiludxajr! ^incipicns enim 
a Gahlxa, poft baprifmum quod prxdi- 
cauit lohannes: lefum a Nazarcth 
quomodovnxit cum Dcus^Spiritu fan- 
€to & virtute , qui pcrtranfiit bencbcic- 
do &: finando omncs opprcllos a diabo- 
lo^quoniam Dcuseratcumillo. Et 
nos teftesfumus omnium qux Iccit in 
regioncludxorum &:Icrufalcm ^'qucm 
occidcrunt fufpcndcntcs in liLmo. 
^ Hunc Dcus fulcicauit rcrna dic^Sc dc- 
dit eum manifcftum fici i ' ' non omni 
populojfed cclnbus/^prxordinatis a Dco: 
nobis,qui manducauimus &:bibimus 
cum illo poftquam rchurcxit a mor- 



Rem.i /.II 



vorba facims. 

b l^'oneiiperfcnaruma<e*ptcr.'] Non ft)- 
lum dixit nutitvum , icd ntc /erjonarum. 
Iciiui uuJlum impcilim nium prxdt- 
rinihoriisautprxfcffndf agnofcit Fe- 
tras am cxcipu homimbus, (^uomif^us 
omnibus Ului afieiatur, voicntibus 
facerc «]Ukid in fe cft. 
c £lui trmet tK. J Pixuia fidc in ipfum, 
timct, ifligiosc coln ; &. hocafltdu in 
beutTi aiuinatus, oprratur illam lufti- 
tiam moralfin ex naturx lcgc prohcif- 
crntcm , in qui it^ein icnptain non 
habcnt ; in his vcro cjui ba bcnt tx lcge 
ipla,<)U2 natura: lcgi^ intcrpres elt. £il 
aut^iii illi us luAitia; {timma , Dccliaa- 
re a malo, &: f^iccrc bonum. 
d VeUum tm/it Deuf.] Hoc vcrbfi pa* 
cis, rcconaliationis^admifTionis omniu 
gentium , tcllacus cfl Deusapud Ifrae- 
lita^ apud quns cum Iclus nafccrciur, 
audiium ci\ a pafloiibus qui poHci- 
rctulctiit, lu tcrrapax homimbus, bo- 
ca voluntas ctiacii Dei . idquc vcrbnm 
ca:tcris nationibus annulltiari voluit 
pcr HVacliias. Et ciim hlc dcclaiatus (jt 
omnium Domtnus, confcqucns ci\ rc- 
gnum tpiius pcruncrc ad oninc^ g^rc!», 
c Vts cttis. ] Seimo Pctn habctur par- 
tim ad fratrcs<]ui fffcum vcncrit^apud 
qutvs conhrmaic-itudei C hiifh docbi- 
nam , &: giatiam, ad gcntcs quoc); pcr- 
iincre.vt iple um cdoftuscft vifionclc 
mcmona tcttu^s ici gcfta; ab initio Eu- 
an^,cljj ; pait-.m adCornchum illiusq^ 
tanjiliarcs.quos doccre & inftruere cu- 
ratin Hdc lelu Chnfti. Itaquc vos fntUt 
rcfcriur adca qua: his nmilia fDnt: vt, 
Nos te ':e<fivj:u* , &CC. u fcruntur ad tra- 
trcs , quos itfTlcs adhibci reirus apud 
concicncm illam & (ociet^tem. Nar- 
ratio autcm eft , Lfiun «Natjatth tfus- 
mc.io fc/ivK, ^cc. 

f ' ' . rn(f}rinar, 

tC .^. . :cult.1t{i 

adE .. . . 



reipla dc ^cnt.:- 



m opor- 
^ itata ad 
• cntattf, 
acdcmii 



tuis. 



4^ 



Er 



prascepicno 



bisprxJicarc po 
Cc 5 pulo_ 



g :^^ti luK^fiUitt .'^ l aiu ipii\<J^om- 
«'bns n doinit.u &: paci^ contJ.aiore 
o.cidcrui.t, nrr. vt malcfaftorcm ,vc- 
potc bcnrfic. ni.fKmwm cmni populo. 
Erc'> ni>B luas culp.is luit , lid .liicnaf 
c,\piau ' vrtc Iu.t: qiiJdoquidcm jpi» 
i.on dibrbat fcfc Pco rccomiJiarc.i 

3ro nunt]i!am fiicrat abali naius,^ 
i(fliK rrat p.icis audlor & nuntius.re- 
cor.f ilianii crgo alios l co , ncmpe bo- 
min< s .quibus pax pcr ipfum annua- 
tnra fut rar. 

h Pr.fcidt» 'ti' ] manu diuizudcie^, 
ipiius Chnftildu Opeta. 



I 



pulo, &:teflificari quiaipfccftquicon^ 
^ , a . . . fticutus eft a Deo ' iudex viuoru & mor- 



i THiexvh*,yum &mrfmrum.'\ cui au- h-; |-„rus eft a Dco ' iudcx viuoru & mor- G 

aoritasdatacftduudicadi inicrviuos i-^-A^ ^*'' "*^'^ /m.M./ M 

mortuos , & viuos pio viuis ,mor. •-„Qr.»rrt Huic OmnCS PrOphCta^ tC- Mkh,7J,Kt 

tuosautem promoriuisdfcemcre.da- tMvyj.ui.ii. ». *v a f 



^::^«J';;X^:«ro7;3^ ftimonium perhibent.rcmiffionem pec- 
ir «r=;^~.o Quodnosium catorum accipere pernome eius omnes 
S.."&r,uV.«°u":";t ,qui creduntin eum. Adhuc loqucn- 
Zrv::^::^::!:!::^!:::::. te Petro verbaha:c,cecidit Spiritus fan- 
;fo;rut"X^'^^^^^^^^ <aus ' fuper omnes qui audiebant vcrbu. 
TT;,r±;i";,«^to.wt.«.3vt- Et obltupuerunt ex circuncifione fi- 
po«c«dcm«. ^^j^^ ^^. cum Petro,quia & in 

TpinrtrAiT Iti^iM v'!.^," nationes gratia Spiritus fandi effufa cft, 
^:i:::Z:J!l:fT^^^ Audiebant enim illos loquentes lin- 

ncbatur areumentum falutis humanx _ 11^^^.-,^^« T\.r>.,^-»-» T*» .1 m i-/» 

pcriefum5iatx&prxftttx,qua:ma- guis , & magu ihcan tcs Dcum. 1 uttc rc- 

tcria ellmacnificationis 6c fandtifica- r J'T\ . ^T^XT J /^^.•.'t /^••■«n 

tionisnommisDei. Ipondit Pctrus, N unquid 3^ u^ qu is 

v^,n^T^L7^X^xi^^^^^^ prohibcre pot-cft , vt non baptizcntur hi 

.«tqucEcclcfixnoftrarnicmbracircnc- . . . r n *. 

«buntur.quos spiritus ianftus rcm qui Spiritum lancrum acccpcrunt licut 

facrjmcntiacccpinc apcrtilTimedecla- _ ^ ' ri^ I • * 

rau.t.ec codem figno quonosantea & HOS? ^ tt lulilC COS DaptlZari Ul UO- 

cncmbra Chrifti cficoftcndcrat,&: ho$ . --^ . • t P ' r\ - 

ctiamcflcconfirmauii? mmc Domuii lciu Chnlti . iuncrooa- 

O In noKiwc Dormm IefuChi{ii.'\ CUiUs ^ 1 1 ' 

-irirtuteiambaptizaticrantsp.ritufan- uciuc cum vt mancrct apud cos auquot 

£^0 . ita non tuit hic opus illos bapti- j. 1 

xari in pcenitentiam. dlCDU?. 

C A P. X I. 

.« Dr/re/)»4/w>ir.] Increpabantcu Chri- CAP. XI. 

llianicx ludiis fa£ti , non quod vcrbu rrl' A nl*o/*" 

pci annunt.affcciihsinam nuuaicx A Vdicrunt autcm Apoitoh & rratrcs A 

aut traditio antiqua vetuitraUuisviatn ,^3^ ■ • t 1 • ^ 

fcire&.nircvoicntibusind.canAdo- oui craut lu ludcea Quoniam & Gcn- 

ccti ; fcd qiiod cu.n iHis ruillecconucr- 1 . ^ J ^ 

fatusfam.haritcrq;conuixcritpcrdics tcs rcccperunt vcrbu ui Dci. * Cum au- 

Aliquot. nam cum prolelvtis hoc race- r t 

^L" mfor,l;o\':,^"J;;t:sl"i: ^^»^ afccdinet Petrus lerofolymam/ dif- 
~„r:a~dht",:^j!'" ceptabantaduerfus illu quieranrex cir- 
^i';r:;TnCt:Vr;ufl"ct cunafione, dicentes, ' Quare nitroifti 
lr'rl™nU™^^^^^^^^^^^^ ad vii-os prxputium habentes,& madu- 
r /:^;:'l'tt:L*r«^ ^^^'^ ^""i ilJi^ ? hicipiens autcm Pe- 
t::^::^'::^'^::::^^::'^ trus,exponcbat ilHs ordincm , dicens: 

^^::^:::^^::;:^:!;::::.:!,::^, ' e^o eram in ciuitarc loppe orans,& vi- 

ESodoao-.'"""" di in cxcefiii maitis vifioncm,dcfccnde's 

vos 



*oranc R. 



9.S. 



B 



€A?.XI. A P O S T- ?PP 

vas quoddam velut linteum magnum 
quatuorinitiis fummittidecaelo ^&vc- 
nit vfquc ad me. ^ In quodintucnSjCO- 
fyderabam,& vidi quadr.upcdia tcrrx, 
&c belVias , & reptilia ^ & volatilia crli. 
^ Audiui autcm & vocem dicente mihi^. 
Surge PetrCj occide & manduca. * Dixi 
autem, Ncquaquam Domine: quia*c6- 
muneaut immundum nunquam intro- 
iuit in osmeum. ^ Refpondit autem* 
vox fecundo de cxlo ^Qua: Deus mun- 
dauit , tu ne communc dixeris. Hoc 
autem fadum eft per tcr:'&: recepta funt 
omnia rurfum in cxlum. ^ ' Et ccce,viri 
trcs confeftim aftiterunt in domo in qua 
€ram ,mi(riaCxfareaadmc. " Dixit 
autcm fpiritus mihi,vt ircm cum iliis^ 
nihil hxfitans. Vcncrunt autcm mccum 
& fex fratres ifti:&: ingrefTi fumus in do- 
mum viri. ^ ^ Narrauit autc nobis,quo- 
niodo vidiirct angclu in domo fua^ ftan- 
Lcm & diccntem fTbi, Mittc inloppen^ 
&accerfi Simonem, qui cognominatur 
Petrus/^qui loquetur tibi vcrba in qui- 
bus faluus cris tu & vniucrfa domus tua^ 
'^Cum autem cocpiflcm loqui,, cccidit 
Spiritus fan6lus fupcr cos,ficut & in nos 
in initio. Rccordatus fum autcm vcr-^ 
bi Domini, ficutdiccbat.Iohanncs qui 
dcm baptizauit aqua,' vos autcm bapti- 
zabimini Spiritu fando. ISi ergo can- 
dciTi gratiani dcdic illis Dcus 



c Ft rtctpt.i futtt pmma.'] manifcfta fi- 
gnificationt iam eflc fan^>ificata gcne- 
raca omniaqu.x iilis animantibus rc- 
fcrcbantur,quandoquidcm cx cclo dc- 
mifTaantc md funt , Sc rutfus rcccpta 
in cxlum , quo nihi! impurum,comjaMI 
oe aut pro^haaum adnituiur. 



hcut & 
nobis 



d Vtsmtemhaffiwihiimni^ Cllmdicc-, 

bat Dominus vpj,cos tndicjbai qui Sp' 
ruum (andum acc nuin crantiu trft»- 
moQiuni vciitatis fux. Videnscrgo Vt* 
trus Spiritum lanclum in illos mifsQ, 
intcllcxit lUos ctum comprchcoii im^ 

VCtbo VM. 



'j^oS^, A C T A CAP. Xr. 

L.%1.t~~^^'Td nobis'qui crcdidimus in Domimrmlc- 
^:::::^":::::^!:::!^::^- lum Cbnltum .• ego quis cram , qui pof- ^ 

fem piohibcreOcum? ' Hisauditista- 
cucrunt: & gloiificauerunt Deum, dicc- 
lo:^:::::^:^:^^'}^, tcs,Ei-go & Ccntibus^pocnitentiam de- 
tnZ^::::ZaZ'^oA dkDcus ad vitam. Et illi ciuidem qui 
rK;;»fpo^^:c"rb:-n;.r^l::° dirpcrfi fucmntatribulationequa: fada 
«c:;:Ja:;.'""""^"" fucrac fubSicphano,perambuIaucrunc 

vfque Phanicen & Cyprum &c Antio- 

e Kift folit ItuUis.'} proptcr illam cpi. i a • • ! 1 ' ' 

nioncmquamadhucrctmcbaradcab. chiam^ nemini loqucntcs vcrbum ^ nili 

ftinentia a cimmunicatioiic cum Gc- r !• t I • 10 f • J 

tibus. &qu.aiefusApoftoi.sd.xeiat. lolis luda:is. Jtran t autcm Qu idam cx 

In viam Gcntium nc ab.cntis . & c. Icd . • ' n r-> • 

prfd.cateou.busdomusjfraei:quoda eis vui Cyprij & Cyrcnan , Gui cum m- 

Icfu duflum pcrtincb;*t tantum ad tcm \ • \ ^ I I I 

pusmmiftci.jfm. nondum autcmex- troillcnt Antioci] KHii , loqucDantur ad 

plicataipfisfucratillarat.oquaniDcus ^ r (* 

per Petrum cxphcu.t rubhce . quau- Cjrxcos^ anuuntiatcs Domiuum iclum. 

cjuam ahqu. intclhgcrcut ex .llo pro- j^r d . . • e i 

m.flb.Eter.t.sm.h.ccficsmiudxa& ttcrat mauus Lommi cum c^si mul- 

CaiiI.Ta&vfqucad vltinwm icrr.T.qui ^ . , ^ 

vcrocx.ismagishoccaucbaat.fiaiit.j tusquc numctus crcdcntiimi conucrius 

c[ui in ludaca nati cum Gcnt.buj n\in- n ii^ • i» " r 

quam confucuerant : nam 8. h, non clt ad DominUm. PcrUCnit aUtC Icr- 

tnodo a conu.ftu Centihum , fcd ab i l 

omniaiioqumabft.nvbant cypr.jvc moadaurcs ecclciKX q ux crat Icrofol V- 

co &: Cvrcn^ci .tju.aintcrGrjtcosnati ^ • J 

c^^^atc f^"rir„t;e';i"'i,?I': "^'s , fupcr iftis : & mifcrunt Bamabam 
~:.^:^rj:^rT. vfqucad AnticcIViam. CLui ceim pcr^ D 
^'"^"Sn-nad.uin, ucmnct, &.vidixlct giatiam Dci,aauifus 
«l'clt;""c:r;.;Tr ^^- ^ fiortabatur omnes'propoiito cor- » .nK 

„t:X G7„TLrs'-ralr^,t pcrmancrc in Domino : "'^ ' qu ia erac 
^^\:Z:::^^:^°— vlr bonus, & plcnus Spiritu fando & fi- 
^^:^Z^:]:;°::^ Et appofita eft multa furba Domino. 

Viam veritatis vocari, & ad vitam ad- ^5 Dri^P«/0-., ^H- ^,,..^.^ T C 

mittivciict. 1 roreCtuscltautcmTarium ,vtqua:- 

g .^««^"'^' w>^(wiM.]Lepcndumcft, „^^_^r 1,,,^^, !•<» ^ v • • 

Ytfcntcntia coniungatur cum antccc- reicLoauium. cjuaii cum uiueniliet 
MU4,^c,trh0rt4i4t,»rt0s,icG, pciauxit Antiociiiam. ht annum totum 

conucrfati funt ibi in Ecclcfia : & docuc- 
runt turbam mulram,ita vt cocrnomi- 
narentur primum Antiochix diTcipuli, 
ChiilUani. lii his autem dicbus Cu- 

pcrucncrunt 



CAP.XII. . A ? O S T. 401 

penicnerucablcrorolymisprophet^An- 
tiochum, & furocns vnus cx cisno- 
minc Agabus , fignificabat pcr Spiritum 
tamcm macrnam futuram in vniurrfo 
orbc tcrrarum , qux faclacft fub Clau- 
dio*.^ Difcipuliautcmproutcjuisha- 
i^.ii.i.14 bebac,propo{ucrunt finguh^^in miniftc- 



» Carfarc 

Mt.C.I. 



h fnr/triifiehum.'] ?t irad^rrvTur mini^ 
ftrii ad dif cnlaiioncm opporiunajn. 



rium mitrcuc habitantibus in ludxa fra- '^^•«-'^»^"«^'i^«-craaiicr..«. 
tribus: quod & fcccrunt^mictctcs ad 
fcnicrcspcr manus Barnabx &c Sauli. . 



CAP. Xii. 



• A9. XI I 



Mi/^t Heredti rexnuuiut ^ DclibcratO 



e conaiu oppor- 
dzoi ^ 

ct 



• ad 

iiCQ i(k cum 

iif.A.C.S 



A pOdem antem icmporc^niruHero-:„,n^ttj™ 

-^^dcs rex manus, vt aifligcrct quoldam 'O^Zu^^l^^^t^Zl^l^^t 
dc ccclcfia. ^ Occidit autcm lacobum "'^^«■"-''^"P'"—'^- 
frarrem lohannis oladio. ' ViJcns au- 
tem quia placcrct ludxis , appofuitap- 
prehcndere &: Pctrum. Erant autem dics 
Azymorum. Quem cum apprchen- 
.«a.„r<iuc dillet, midt in carccrem,"tradens'\ua- Lifh^rr.^:;- ';.tJronL" 
tuorquatcrnionibus mihtu\uftodien- ^"n°^-«."'<i-«'"f 
dum ^volcns poft Pafcha produccrccum 
populo. ^ EtPctrus quidcm fcruabatur 
in carccre . Oratio autcm ficbat finc in- 
tcrmiflioncab Ecclcliaad Dcumproco. 
* Cum autcm producflurus cum efict 
Hcrodes,in ipfanoLte crat Pctrusdor- 
micns 'mtcr duos militcs , vindus catc- l^^;;^:::^^ 

nis duabus : & cuRodcs antc oftium cu- 1:^^::::^;::^:^'^:^'^ 
ftodiebantcarccrem. ' Et ccce angcius '^:::::^':::::^:'^:::::::^:^^ 

Domini aftitit : & kuncn rcfulfit in ha- 
bitaculo: pcrcuHocpc latcrcPctn^cxci- 
tauit cum^diccns^ Surgc vclociccr. Et 

D d cccidc- 



"J^OI A C T A CAP.Xir. 

ceciJcruiit catenx dc manibus cius. 
* Dixic au ccin angelus ad cum , Pra^cin- 
gere , &c calcca rc ''caligas tuas'. Et fecit Y^^f^^"^ 
fic. Etdixic illi,Circunda tibi veftimen- B 
tum tuum , & fequcrc me. ^ Et cxiens 
fequebatur cum , tSc nefciebat quia veru 
crt quod fiebat pcr angclum : exiitima- 
batautcmfe vifum viderc. 'TranfcijL- 
tes autcm primam & fecundam cufto- 

luf^l^in^^i!!'/!^^!^^^^^ diam, vcncruntad'portamferrcam que 

taui/icromdicabamus. clucit acl ciuitatcm , qux vltro aperta cit 

cis. Ecexeuntes procellerunt vicum.vnu: 
& continuo difceflit an^elus ab eo. 

Qcas apcnc^ucmteiiigcas; cc rcccus ad lc reuerlus , dixic ; Nunc 

fcio vere quia mific Dominus angelum 
fuum, & cripuic mc de manu Hcrodis,&: 
de omni expedacione plcbis ludxorum. 

Confydcransque, venicad domu Ma- 
rix macrisloliannis^ qui cognominacus 
cft Marcus^vbi cranc mulri congicgaci 
& oranccs., ' ^ Pulfante auccm ''cq oftiu ' 
ianua^^procefllc puella ad vidcnduin,no-c'' 
mine Rhode. Ec vc cognouic voccm 
Pecri.pnT gaudio non apcruicianuam^ 
fed incro currcns nunciauir: ftarc Petru ni 
ance ianuam. 'VAcilli dixcrunc adeam, 
Infanis . Illa auccm aftirmabac lic fc ha- 

gciumfiuiPctroadencc a ! co miflbs ^-^^^ ^« ^ auccm ciiccoantv, Anaclus CiUS 

in miniflerium, vcnire vt illos oraiucs (X- ^ ^ T) r 

confolarctur &: hortarciur : namquc ^^^* 1 CCrUS aUCCm periCUCrabaC Dul- 

Angclorum mimfteria iniUaEcclcfix r«,^- ^ * • rr' » 

oarcentisintegmatcfrc<iucnua,&pu3 Aaiib. ^^uai auccm aperuillcnc vidcm H T * orhtan»; 

eum, & oblhipucrunt. Annucns au- 
tcmeis manu, vtcaccienc,narrauic c]uo- 

modo 



tAP.Xinl A P o s T. 405 

niodo Dominus cduxifTct cum decar- 
ccrc: dixirquCjNunriate kcobo &: f ra- 
tribus hcTc . Et cgrclTus abiit in alium lo- 
cum. * FacT:a autcm dic, cratnon par- 
ua turbano intcr militcs , quidnam fa- 
aumcllctdcPctro. Hcrcdcsautcm 
cum rcciuifillct cum , &c non inucnillct, 
inquifiticne fada de cuftodibus/ iiiflir^ ^'''"^'^«'^^"Epii^^i^-.nonad 
cos duci : dcrccndcnfquc a Iiidcra in CcX- p'*^"^ v/''^'^'^^'^*'^^ . 
larcam , ibi ccmmoratus cft. Erat'"^^^'"''"** 
autcm iratus Tyriis & Sidoniis . At illi 
vn an : m cs vcn c ru n t ad cu m , & p crfu a fo 
£)Blal>o^qui crat fupcr cubiculum rcgis, 
poRulabant paccm,c6 quod alcrcn^tur 
rcgioncscorum'abilIo. Statuto au- 
tcm dicHerodcs vcftitus vcftc rcaia ^ fc- 
dit pro tribunali^ & concionabatur ad 
cos. " Populus autcm acclamabat,Dci 
voccs^&non Iiominis-. "-^ Confcftim 
nurcm pcrcuflic cum anadus Dcmini, r FM-^^-rf^^jc/ w,^ 

'co qu6d non dcdiiict honorcm Dco: & '^^z^:::;:::^^!^^^;:!^^ 

• confrmptus a vcimibus , cxpirauit. ci^JLTcu/d:'^^^^^^^^^^ 

'Vcrbum autcm Dcmiiucrcfccbat& n..^t^^^^^^^^^^ 
multiplicabarur. Barnabas autcm & T^^r»^^^^^^^^^^ 
Saulus'rcucrfi funt ab Icrofolymis cx- '^'t^^^^^^^^^^^^ 
9uf.M.d,xj plctominilterio ^allumptolohannequi ch.am.^tmnonuniscod.cibusicgitur. 



c v^< i*«.] abillimagro. RcftrniraJ 



cocrnominatus c 



ftMarcus, 
c A r. X 1 r I 



a Frant autcm i« Fu'eJ.a. ] Ecclcfia A u- 
tiochenfis inftruaa crar miniftns op- 
portiinis picnis Spiritii fzn^o ffc virru- 
tc vanorum minincrioium. oponebac 



. 1— n • • \ r A ««•vanorum minincrioium.oponebac 

A iH Kant autcm ui Lcclclja quccrcU An- " '^''^ =''1"^' ^*'e'^"^p^"^^*t',angc^^^ 

X--/ • I A I - 1 ,r\ . niiniftfrinm jnaliisrcgionii us:&qiia- 

^/.i4.rf.x, tiocliicprornctx &c dcaorcs,in aui- "'^'^"'^'«^.•^^«"'^'fii^nt.tamcnrau. 

I r) *^ l_ • • I * lus pr^cipuc (cgrcgaiuscft.tjm ad pc- 



br) l_ • • * pncipuc 

us barnabas , Simon qui vccabat ur ^^^f'"^""'" arquo lega.ionii 

^,. ^ , * _ \ ^ . ^*-*^ olfjciun-.(ucratvocatusA|'onoIu$,vt 



>^igcr^&i-ucius CyrcnclJs^&Manahcn 



;ibus &: pnncipibusIIracU 



u 



"1" 



404 A C T A CAP.XIII. 

a cdm qiu.Um dic Qy i pr^-^t Hcrodis Tetraichx colLidlanc^, 

™™;4-t::c6::r &Saulus. ^•Minillradbusautemilhs 

Domino, & ieiunantibus,aixitSpiritus 

c Imponenrij}],ueum.^'M.] inclcaionis Ap^(f};i^|<; ; SeiZrC^atC miHl SauhjlTl & Bar- Rm*.x*.\ 
&:coopradonis E clrfiaftic.x fignum, ^ £? i i' C 

communicauoncmviuc granz &: au- i^^^bam iu OOUS, adqUOd allUmpil COS. 
ftoritatis. L I ^ 1 

tSntntr^f;?hsr;^;"f6 ' Tuncieiunantcs&orantcs, imponcn- 
iZl^^^lVZJZi^S^Z tefque cis manus^^dimiferunt illos. 
I";:wri"'J::,ocogno. '^Ec ipfi quidem miffiaSpiritu fanclo, 
'^^%r:;t:!:"u:i^ abierunt Seleuciain;& mdc nauigaue- 
^'{^Z":^::::^:^^^^. runt Cyprum. » Et cum venillent Sala- 

lefu Chrifticotinetur lUo nomincT/rr- ^A.^^,^ ^ -1 i ^« U ^ ,,^«-1- r^^ii.^/I,.^ 

^u;7,,f;tpcrcpctitomhachiftor,a. minam , pro^dica oat verbu 111 Uei m lyn- 

f fijr-;f/M. I i'ropriU nomen ilhus ma- 'TJ *TTI_I 

gifuit£>-(,. fiuc £w,,quodmucr- agogis ludxorum . Habebant auteni 

luin intcrprctantur Sr<n.oil. Porro ^o- -r "^t ' • n • 6 > 

Wfign.hcatnomcnfortcfiucmagni- & 10113^11^111 Ul minilteriO. ht CUlll 

ficum : quia illc fuis magiis &: artibus I 1 i-T' • / • r 1 

ronien<lb.feccrat,vocabaturif..v/^;».o. pem m bulaHen t vniueilam inlulam vl- 

boceft, ///MJwrr/;;;*;*. Hxc rc«flc fibi c6- 1 I • l 

ucmuntexsyro dcfumpta comcxtu: Guc ad Paphum , iiiueiiemnt queiidam 

nam Gr.tca & Latina variani in his *. * r \ i r 

vocibuspcrcgrmis. viium maguiii v^leudoprophetam , lu- 

g J:^tt V Paulus.] Hoc loco Sauli no- . ^ f Wi-t • r » 7 

nicnmPaulummutauit,quod fami- da^Ulll . CUinOmeil Crat Bar-ielU , ^ GUl' BaricB;». 
liariuscrat pronuntiationi Gracorum . . % * tat t.ltfeitM 

&Latinorun,,quamsauh:&jdaccc- crat cuiii Proconiulc Scrtzio Paulo viro 

{ufTc vidciurocc.ilioncaccrpia d fami 
laritatc -^crgij Pauh,quem primti 
Gcntibus iUuftrem virum viam 



{)iiic viaciurocc.moncaccrpia a rami , • i 1} 

laritatc.crgijPauh.quemptimumex prudfte . Kic acgeriitis Barnaba &c Sau- ^ 

Gcntibus lUuftrem virum viam Icfu T » » i 

t''^, c rn. . lOjdetyderabot audu*everbum Dei 

h RcbletuA Svintu LuiUo.l copnittonn ^ ■* J 



h Rcpletu^ Sfiritu jf4fl£?o.] cognitionis e /- i 

&foriitu:in.sctfcicnn;t^iuc,adiiiud Rclillebat autcm ilhs £lvmas,macTus 

cxcmplu quod mox lubiunguur,cdcn- . j ' ^ 

dum namqucahas So.titu lanctihca- (i:ccnim intcrpretatuv nomcn eius)auc- 

tionis replctus crai Paulus , &: ipititu ^ l 

Z::!^^:;;:^::^^'^::^:!"^ ^cns auertere Proconfulem a fide. 
i:::::^:^^^:::::^"' 'Saulusautem/qui & Paulus,Vcplctus 
Ln^o^kris^rcrmf^i^jc Spirltu (ando, inruens in eum, ' ° dixit; 



viriurem ho.minibus coli finis , ncc lu- ^ 
^crmiiti 



O plene omni dolo, &c omni fallucia, hU 
diaboh,'inimicconinis iuihtix,non dc- 



(lificationcm diuinani ab lUis accip 
miiti;. 

ViM Domtni rclfa'.'] Simplicitarcm 
dodrinx C hriftianx hocnomincap- /7i-»in /TiKn *».-f-^.-.r% "T^^ ' ' ' 

rcUatraulu5,ru.T antiquamcmrcm ^^^^^^ lUDUerteiC VUS DomUll rcdiaS. 
Ic(f>ioncm ad Chrifti vcntatcm refert. >I T7f ^ . ' • r 

Vcritas Chnfticft.dcroncicvererem ^-t UUUC CCCC niailUS DOmUll lUper tC 
homincm cum aftihus & concupi(cc- Q;-* ..T^ • j r \ /- * 

nisluis.adcamicm ncccflkriacftfi. CllS C.TCUS , llOll VldCnS lolem vfoUC 

<!cs & pa-nitcniiam adulii:. Hzcfunc ^ 
\u Dommiiec'd. q^-I 

1 Er^c^au. j Miraculum quo dcclarata cft cTcitas cordis '«^ caligo doftrir.Tilhns iragi . rPnum enirr ficn.firat. 
.onucn.ebat,quodtamcnadtlLus correpnoncm & ahorum cruditioncm , non diuturnlm^fl Tdci cW^^^^ 



1 



CAP. xin. 



A r o s T, 



405 



adtcmpns. EtconFcftim cccidit in ciim 'a^^l^lZJ^"''"^ 

•bat V 



caligo &: tcnebn-c, & circuiens quarrc 
qui ei manum daret. ' " Tunc Procon 



C 



phyttdt.] Appulerunr in 
amphvliam ad vibcm I'crncn N6 ad 
liiicnmcn altcriui I crgcj , vcriim ad 
pnnnncix iplius notationcm di^tu clt. 

lul ci.im viaiiict raaum, cicdidit,admi- d .^ntud,.un ^njuu^. j ad d.rcrmrcn 

1 • • 1 ? r ^ Antio(.hix in Svria li*.T. 

ranslupcr dcctrina Uommi. ' htcum c cw*fW.rM;«...i..]^iqn,daffcrtisi 

- - frairibus noftns qiinunt in lud.xa quo 

populum confblfmir.i &:cxhortcmini, 
vcl cx nuntio ahquo nouo bono , vcl 
rololymita- 
gionis Gom- 

munii omniSus iud;ris. 
f ViTt Ifraeiit* , cr tiui ttMrt» Dewn N4 
lolu Ifrachtas appcll.ibai hoc locoApo- 
Itolus.icd ciiam Gcntilc- proltJ> tos, 
& aliosquicx rcl'pion • conucnicbant 
T^ /'1' " ' r iJbbathisin Tvnagogas, vtaudirti n v- 

Chiam PllidUr : &Z ingrelll lynagOLMm JJcru.acdoftr.nam.llan.cognolccrcr. 

die fabbathorum, fcdcrunr. ' ^ Poll: lc- 



aPaphonaui^j^alTcnt PauluSj &: quiciim 

V ,^ * , i . vci cx nuntio aiiquo nout 

co cranr vcncrunt Pcr^cnPamphy lix. exdoanna&mandatoic. 

• t i ri'' 1- norum , vbi caput crat iciit 

lohanncs aurcm dilccdcns ab cis^ rcucr- 
fus eft leiofolymam. ^*^ llli vcro * pcr- 
tranfcuntcs Pcraen , vcncrunt ^ Antio- 



dlioncm autcm lc^is &: Prorhetarum, p'^nt.rat,or|c apud k 
milcrunt principcs lynagogx adcos, di- 
ccntcs jViri fratres,fi quis cft invobis 
* fcrmo cxhortationis ad plcbcm , dicitc. 
^^Suraensautcm Paulus.&: manuhlcn- 
tium indiccns^ ait^ Viriirracutx , &: qiu 
timctis Dcum^auditc; *^'Dcus plcbis 



hfue 14- 



•.17. iO.«,l 



dicat ilia oraiio, cjut tnnta Ltnn,, 
g Lhwf lfiuljrcc.] Dcus illcomnium 
gentium Dom;nuj,qtii fi4.gi;!an & (a- 
(rachtas notiis <<C 
fraclnani patrcs, 
non vt c^icra."! gcntcs omnino rcpudia- 
rct . lcd ad pubiicx lalutis cxpc.lit.on£ 
in luccm Gcntium, vii o totiushilto- 
rix narrationc cognolcctur. 
h ritttmrxa tf.uit. ] Populum cx pa- 
tnbus nofiris ortum finpulari proui- 
dentix bcncficio prolecutus clt , lirlis 
iplorum Dcum apprllans,& ortcndcf, 
quos potcntilTimc detcntos miferaCiuc 
lcruitufc afHit't« s . hbcr uii , & cduxic 
tnumphanics. Hoc fi^^jDificat vilY<i(hf 
txttnto. 

irracl elegic patres noftros , & 'plcbcm :,u,^;™4tf;L»Tn:ro': 

cxairauk cum ciicntincoix in terra ^::^::!::^;'::^:^::!^:^^^ 

£;ypti,& in brachio exccllo cduxit cos 

cxca, & pcr quadraginta annorum r.l^li'':;;" ^^^X^^^^^^^^ 

tcmpus'mores eorum fullinuit in Ac-V"^^'^;,{cuair„.mmtr<^.<,u..v.. 

r . 19 C- J li^..^.^. _ _ r _ r«<M>n«j. 1 A promifTionc fada Abrahx* 

icrto. ncaeitrucns ^entcs icptcm in mo a<l cx.tum rx i€gypto arni fluxc- 

ar . _ J /1 L xc ouadrinKcnti. in < rierio tucrc lirae» 

lanaan ,iOltC dlltribUlt CIS tCr- h.xanniso>dragmra.Iofuelrp,can. 
10 k r iX 1 • nis dcbcilauit acntes, vt olhndimus in 

ram corum^ quaii poit quaanngen- Apparatu lacio lib. lanicl inlcnpto. 

. . .,0 CL \ Sut igiiur qua/iquadnngcnti &; quin- 

tos &: quinquaguita annos : &: polt hxc quagrma fic^anorcac c.nucnucum 
dedit ludices^ vfquc ad Samucl proplic- 
tam. Etcxindc podulaucrunt regcm: 
&: dcdit ilHs' Saul fihum Cis , virum dc 



tribu Bcn iamin ^annis quadraginta. 

Dd X 



Latina vcrlionc. 

I 6aui lHuun Cif , virum dt tritu Ben-i.tm 
minartnu qitildrdftnta.} Non indicantur 
anni S.iulis ,duo cnim tantiim fi^crct 
fcd omncs anni ab n itio Sanniclts vf- 
qucad L auidim. nam rcnipura ita di- 
Itril-utafunt, a promiiTionc adcxhib»> 
ifoncm ,ab cxhibitionr ad noua^gu- 
bcrnatiocisiaiuuni, quod contigit Tul» 




Ui quo rus nouatac ^utiunt, vicjucad L auidcxii.in c]uo icgnum fuit cor(htutun) , cuavfra^rnra ai^niNticfinitur. 

domilTi^^lunck''^^^^^ " &amoto illo /{iifcjraujt illis Dauid ^f^^ i^-^i 

aorciniaiuus,f:gubc.na,orcmpopn- Ke^cni; cii J i cltjmcniv iTi pcrh) Dcns, d j- D 

li lui.quiex Dauxl lecanduiii caintm • ''t • " J £! I • T r» • r 

Criturustrat;qg^mDau.d.p(ctanq.4 XJrjlnUCni UaUld nllUm lClX.WlVm {C- ^/'•^^-'-U 
figurii ci;pnn;cbai Hc rtfcicbat. Illc t ■ r - 

enim popuio ixh.buus fi. chcnius at- cunarJii cof mcum . Guj racicc cmjics 

^uc dcclaratus fuit Rcx ,prarcuntc& i i ; r 7 • r 

icdicantciamuckprophciaiprcbatus VOUmtatCS mCaS. ^ HUIUS DCUS CX fC- 
•tiam oihtio & muiierc rcat obito, " /" J /T' i 

accepuautcprcm./iumdctruau vcn- mjjic lccundrm promjilioncm cduxit 

Uitluiponcnduma Dco L)au;daltciu , / i r i , . ^ 

fidclcmpcrpciuum lupcrlcdcn» (ua. llracl JalUatOrC jn lclUm, ^ pJcTdlCaj"^tt'^"tf.j.4.i 

b Vridu.u.te hUuni.] quimagnaau-. i c 1 ^ . % Mar.i a % 

aoritaicaDcoobtcntadccia.aimic. lohannc autc lacJcjn sd ucjuus c J u s Da- -^^'f.i.^^.i 

fumcllciuiciiaiunMnrcgcm&lcrua- ^ vii i. u*.-> v j l/u > i 

torcm.vt Dauidcm samuci .icciara- ptJimuj^ f anitctja^ cmnipopulo irracl. 
pUm;{:t^^^^^^^^ ''Ci^m implcrct aurcm lohajincscur- 

ucmuro,pubiiccquciunduroicgatio- Ki m fuujn^, diccBat , Qu^cjn mc ajbitra- 

ij^t:;^^^-^}^::^^ «^ini cllc?non fum cgo^f^d ccce vcnit ^j;.— 
T'^::':^:^:::^:.^^- polhnc^ cuiusnonfumdi^nuscalcca- 
'/t/;>...^^.w] ad qnospri. ^'^'^^^''^^ P^^^^^'^ rclucrc. VirJ f ratrcs/'^-i%' 
t::^:::::::^^^!^^^ gcncrisAbralirm,& quj in vcbis 

gancnis,quicunqucim(niDci'i.nam riinrnrnrnm vr K i c X7 ^t-U i- .^. T^l . ^ I 
«dgcnicsct;amon naimnationufia- ^ Clil CU Jn , VC D I S VCrbl jn lalUtlS hU- 

tiahzcialusqucprninct. Cuius faUi- in c i H n , A ' 27 ' I I • l " 

tfscxpcd.cnci^.a.o.IlafuH.vtnonco- S J^ J 1. U J^ C It. C^J-U CU J JTl h abjtabaC 

gJiKum huckiuaiorcm ludac.adquoj T^l.n/:,!, Qr.^,-:.,,: " M 

>niliuscrat,.rtcrlccc:mt.a:o;illcmot. *-^J- tlia JC J^, <X P J J Jl Cip C S CJU S hUJlCJCTnO- 
tc,rcpultura& refurrcdior.e fua. jm- ronr^-o iir ^r^^.^ Ti^ L ^ 

picucntomniaqu^dcipioicripiafuc. ^«^iHcs , oc V cccs T toj: PiCtarum c^ux pcr 
,^r.,a»,r«.] igncrationc afFc- d^nnc labbathujii lcguntur,iudicantcs 

aata& ftud.oscconcrpta.quianoluc- i m t^l^„ornt^«- Q/., ^U r 

runt animum adnericre ad .plius v.r- ^AiJ j.;JCUCl Uni, CX nUjJaiTl CaUjam 11101- 
tutcm mjximam .multiilJgn.s ohfcr- • • . ' . 

tJab.l.fnmam;nccucadFrorhetari>m ^JS JUUCniCntCS JJl CO , PCtJCtU U t 2 P 1 irr» ir 
ora.ulaquxor.nifabbathoIc^unrur, ;„^^,r ^'^,«1;/ JiatO, i/'^.i7.r.i^. 

incu.busdcnio.pu;t.lcdcotundcm ^ t JU tCth CClCUt CU m . ClJ Jn H H rn n ' 'a,! ' z 

Prophctarumlcnp..'.qu.Tdchu.ufmo- r.,.^ r - • i ^ i C| II C COll^ >/^r. , ^*.,, 

diignora..cnccJuacranr.implcueri,t JUmmalSCt OmiUa QU^e dc CO (rrinf:! i-ror ^**"-^* '-" 
damnaiucs cum . Itaquc priorcm ra- J ^^***- JCI ipia Crat^ '-M 

tjoncm prcpb.tican, nohmcs conii- Gcponentcs cum dc licno , nofucrpnr in r"'''^'*'* 

derarr,poricriorcmimploucrunt:atq. ^ r> 5 h ^ C. 1 J L Ul p 

hocracnoqucmiiiiferuarorrm luum l^lOnUmCntO. ^° DCUS VCtO f II fr^ ro,i it- . . 

rcpndiibant.Dru^fotiusorhisfcrua- .»^^U:> VCIU UJj CJ taU Jt ^/-^^8 

torcmconnrmauit Aiquc illaipforum -^/«tr.i^U».^ 

r?pudutioijnrum ahelt vt fidcm auc^^orif-it^i^A^^ 1 r • . eUm 



CAP.XIII. A P O S T. 407 

f:.\\*:::: eum i morcuis CcTtn die: qui vifus ^^irZl^T^lt^^Z^uZ^^^^^ 

eii per dics mnitos iiis qui fimui afcen- 1:::::,':^^::;;:;^^:;::::^: 

derantcumcodc Galilxa in lcrufalem, ^^^^^^^^illc^^^r^^^li^^ 
quivfquenunc Cunt tcllcs cius ad plcbc. ^■.o^':;;'^''"^:^^^^^^^^^^ 

3 1- ' « ^ pio pcccatis nofhis, refurffxit propier 

bt nos vobis. annuntiamus cam qux ruft.iicauoncm no/iram . cu.uf rc 

^•-^«^ .-»^11...^ „ '/T^ r r\ j L gumcniiun euulcntMnmum cft illum 

au LMcry.b nouios repromiino ractaeit I re!"urr». xiiK-,(>mni$ corruptionis e.\pcc- 

?3 ,^.,^.,1^.«-^ I J" t n-- tem ; «diiuc pcrpciiium & .Ttcinuipd 

uuonuimnancucus aaimpieuit nlns cnb , xtcrnum, quia non poierat vidcre 

•veftri* ^^...^lX*.- * r r ' X r r « • corrupuoncm , qui ommi peccan ac 

jenris nolttlS ^ rclulCltanS IClUm , llCUt & in aclv.uexpcrscHct.perpnuuvero.qui» 

^rrirao D T 1 /~ J ' /' • /1 • 1 • qui femol nattira lua & dmma proui- 

ulc^Tefii A laimo lecuncto lcnptum clt : hilius a cntia incorruptus cxtitit , ira nioriem 

£e4. b "! J- • * Vicit vccaniuue , vt niori amplius noa 

P,y.i.b,7 niCUS eS tU , Cg;0 nOaie aCnUl tC , poJic. uUutcn.nonlolun.rat.omex 

Hebib<. ;4 r\ J ^ T T ' ^ v naturaipliuj pctiix , (cd lacns oracuhf 

&S.l>.S V^OCl aUtCm lulClCaUiteUm a mOr-coarcnt.ens.conlonuraquccft. 

' tuis^ ampiius lam no rcuerlurum in cor- quaoiacunuiii^mHca. 

j. . ^ . I < . tu. . , . . cct.onis lu.vdic proba* 

ruptionem ^ira uixit.(:^uia dabo vobis ^^*^ ^p^^^c "i.us De.,qu. cumamei 

*r rs • J rj r ^r^T 1 ^ l A '^pfobaiiiscfrciagentibus,rcgibui& 

lanCta Uauia lidclia: ^ ^ Idcoq- tk, alias pn.»cip.bus ,ac .anquam kdudorad 

A o J* • KT J 1 • n -1 i^^it'^!.! dainn3ru.s t>; occ.fus .a Dco 

(il^ill iNOn dablS Sa;ictum tUUm Vldcre rciu.caatus.telhmon.um .ulcr.tma- 
•^***^ . ; 6 r^ • 1 J - ia:- .:um lccJlc Hliu n L'c. , ticqiic ve- 

corrupti^oncm. ^ Dauia cnim in iua '^^^ adu.ri.. im ixpon.c nai.u.ta-. 

^ . \ ' 1 • 1 I tpni.piiiisilladichiillcj (cd.Hi-dtcfti- 

crcnerationeci,iipadminiltra[let .volun' '"<^nmn> .r.„rf.iiia a.cfu.flemavi. 

. . ' . ' . i ' p 1 ' I nic conhrmatum ,cum dcdaratus fic 

f/t^.i.i^.io tatiDe;d5rm'iuit: Scappolituscltaopa- 0^».^"« muuos /ii.o. iccum 

^ • ■ |. * * r^ g oriam adducerci , fecundum vir- 

treS lUOS. -& yrdit COrrUptionem. . tat..,ifana.htationiscxrc!urreft,one 

« r - rajrtuorum lelu Chnlh Itique d»e« 

• i monuis V Q iiom vero Oens fureirauic*aion vi- ^ii^'^^*."!'^"'^; cd.d.t mamwtumve. 

^ - ^»"*^ ^ *^ ^ • niatjs .tuius , lcfum clie hliura Dci i 

dit corruptioncm. ' Notum iizitur ln «^-^^«r '-'^ 

f , o noc loco « aius hj.ulmrdi , idc quoti 

voois , viri tratrcs , quia per hunc vobis ^'""^- '»■• aii^'^i qu.sreiurrc- 

^ ^ i r ctJo:icm cx moriunnouum c.iam naf- 

•& IM5.R. rcmiirio peccatorum annuntiatur/ \tb «"^•g^n:;«»"^"pf"""r,nonabcrra^ 

^.j, 1 7 ucr.t a rcctaratione. 

Fomnibus quibus non potuiRis in lege ^,,^;^;,^;;^.^;"^^^^^^^^^^^ 

^vinv/ri '"dc ilc codcm fanfto iTuc bonolcri- 
iTlLJyil j^tunj vifurum iUum cflccorru- 
p: ' t 1 ir hiijm-, &: vcrbuin De. inanc non fit .confcquituradi/tud I^m6 

D.i uisluxareumcntadc.Tionlhau.t ,vt oftendcat apcrtc iUum priore' Da- 

Ui-i . . oraaja ad hunc pert.uuiflc. 

d /,i Juu^r,i£rMu>fir.} l^wulo luo, vi: a;iaii$ fuo: a^t.on bus, rcbusqueomnihas pcrfrinrtos, quibusDcoaudtore ex* 
pcdicndis elcAusfuerac. e .^♦/■w frr/j D.(«jli)?t.'.'^</r.l Hic Icliis c.im twTiia d.e fulcitatus fuerjc, non 

foc 1 ' c viditcorruptionr- ' ' " ?de qno D^uid rcripilc , Wc» 

d:! ■ &:c. f :,qu6d huiuiviriuic pr.Tfla- 

bji. . ' .T.aiima t!!a promiti i .i , , ^ .i. , , . : .im , rcaleo^ , &: iion imagina- 

riam aut jmputatiu5;rcdqu.xrciplar^fcratriguri.l!a Ubcrationis ab /•2j;yptiaca rcruitutc,qiicpatnbu$ noflns ex 
Dci.qui Abrah* polhcitus fucrat.mifcricordja &: virrutc contigit; voIcntibus,inqui,vobisiill credcrc & obedire. 
g ^btmmuuf fiuiuinenpjtdilhs.j pcrlegcmM ^ . a vcicri hommc cum adlibus conciipjfccntiis luis, 

«juc non potuillisexuere.qujmuiscxquifrta ilorti pr.xccptorum obfcruat.onelaborantcsj & qu3- 

Uis mu!t..< vi£hmi$,hoftits, ritibus & ccrcmonn . a ; ;.iincn huius virtutc &: cfiic.icitatc vc libctcmim, 5c iv>» 
^ccaiixxi diiuno promiHc) *aiea, auac vcco cxhibito i»ni bcacficio donatuiu vobui Dco e(t 




408 A C T A CAP.XIII. 

?««#/fmP«r^i,^«]in?ro. w ^ )9 Jn hoc omiiis Qui 

phctarumlibro:R5qucduodccim l'ro- xw«.».xxxw«-. ^ 

t™r:;itl™rpK"'^^ '° Videtecrgonc 

..ocuodHa.ruperucniac vobis*quod didum cll 111 
tXt''dcnC;r,o:^^^^^^^^^^^ Prophetis, ' Vidctc conccmptores^& -^^--m 
r/vrrv~:„':af„r,^o^ admirammi, 5c difpcrdimini : quia opus 

maioquinoncrc-didcrant ;nccti..m ia ^ ^ 1 ^ Ai ^l^,-, tw^iXfi n 1 • 1 /^/-J 

vos cadat hm.J. u.crcduhrat:. cxeplo OpCrOt CgO 111 dlCDUS VCltl IS ^ OpUS qUOQ 
danmatos. Ouippc dmmapronnlia & j^^: , /7 -..,1^ ^.^ ^ ^«•it- «r^V-^« r« 

obnunt.atapcrpc^"' excnfpl. funt cr- nOllClCdCtlS , 11 CjUlS Ciia H ^U Cl It VODIS. 
ea cos qui crcdjdctint, vcl non crcd. -4.1 r- •! _ :Uj« * ^ « 

5crmt& contcmufcnnt.idcoPauius^ LxcuntiDus autcm illis , rogabantvc 

dixu rMp'^'»"^ , lu cft ,dcnu6 cdatur ril 1 I \ ^ ^^/"Li 

iavob.siUudcxcmpiumqrod.niihus lcq ucnti 1 abbatho loqucrcntur libi vcr- 

actatis hominrscdiium tucrat,quos pri 1 1 4.1 ^ ^ J* "/T n" T 

iniimHabacucdcnum.at.oncaabar. b^ haTc. CuiTiquc dunilia ellct lyna- 

C Slw:d»onrr<drtt' Ji auii tn,iTrawnt v$- /• ' C 1 " T J o 

*ii.]opus Dcadmirandum homini- ^o^^a , lccuti lunt mul ti lucla^orum , oc 

buf.vtqux lcgi impoflibiha fuerant, p, ^ , ">rvl rtT> 

lefuschnftus cff.ccrit incrcdcnt.bus colcntium aducnaruni Faulum & Bar- 

& obtcmperantihus.Opus eriam Dc, . . r 1 1 • • ** 

vtiudaris.ncrcduhs mcred.hiic dcnu- nabam : quiloqucntcs luadcbantcis vc*^'''^'^' 

tiatu , vt iliis repudiatis reprcbatis l i . aac* uen* 

lufficerenturgc.Ke ,qu.busEuangeiui ncrmancrcnt lu ^^ratia Dei. ^'^S'cquenti^''^;''?n'^' 

faluttiannutiari velIetDominus:vtrfi- * ^ r \ \ \ • r • ' " 

«jucopusetf^auscftEuangehj.iuibfi- vcto rabbatho pcnc vniueria ciuit^s co- '''Tl^^ 

catio crcdentium & obfdienmim , at- ^ 1 cf 1 ^»»»» «fw»-' 

^ue reprobatto mcreduiorum : fed ai- ucnitaudirc vcrbum Dci. Videntcs l'!^/*'!!^^* 

teram ex virtute , ahciu ex conlequcn erc«'enrtum 

t.,vtahasoftcndcmus. autcm tutbas luda^K rcplcti lunt zclo, & /"''/''^"^»'«- 

c Ro^aUnt) ij quicrantex Gcdtibus, ' J * ^ 

"'m'um^'""*' '"""^ contradiccbant his quxa Paulo diceba- 

w4~'r 'hS.^;],r;rt tur, blafphemantes. ^ ' ' Tunc conftan- 
^:!^:':^^^'^:^::^'^ cer Paulus & Bamabas dixerunt: Vobis 
rn"f^;:";en':™ 'n±u^^^ oportebat pnmum loqui verbum Dci: 
^VX^lfrrir;:. s„nd.. fed quoniam repellitis illud,& indicrnos 
"^^^^^^^^^rZmXtZ vos ludicatis xternx vitx:cccc conucr- 

lisprcmiittiacdonatiDcidona .apce ---i,.^,,- /^«.^^^^ 47/7 

cjuam fierentpro'elyti, aut legi ^foHs VjCniCS. IIC 

iiomen darent :vnde ineam inlamani «-.^ 
ftfti funt, vt Ie(u Eiianpehum rcpudu- 
rmt& d;.innauerinr,dicentcs proinif- 

(iones noii f"a<5>a$ Cennbus , fcd ipfls tUl 111 J 

Ifracht 
fou 



cninjpixccpit 

iiomen darent :vnde ineam inl.imani ^^Uly^O^ , _ n T ' "1 ^ 

^bisUominusiPoIuitcinluccmGcn- 



icht:t: .< Icfu n qu. Gcntes prorn.lcuc adm.trcrct , omncsquc vocarct , & .Ilam Ifrachiicam dienitatem noa 
irret &: ampl.hcarct^non crt. a Dco m.num Hoccft quo i Lucas a.t . B!afp,:r,^.ntru .d eft, dctrahcntes nommi 
auftontat, Iclu Chnfti, contradKcntcs oracuhsac teftimon.is rcr.pturarum a Paulo catis • idque prot.r.ra & 



ohft.oa-a .ontent, >ne. ^ runcconl,^,:rr.] Cum ludr. a >^rm uenr non cflc v.rbum De. promVum Gef 

tibuv..dcoque dlos nor efle Apoftolos De.,qu. GcHtibu, annunt.ar.nt Euani^ehum. Co .tra Apoftoh ccnftantei 
.•hrn.,rtPjt vctbun, l.c. quod lud.x.s propofitum & rcpud.a.um eflotp.rt.ncre a-^ Gentcs , cdm neque S 0^«^^^ 
lahnepubl.caexd^^^^^ .n falutcn. nint.are^a-ypnma.^ 

Gcntcs ctiani 

, r i - • ^uani-chftai 

rclponfo d.uino coahimAbam ,qu6aciporu«rat lilut^a 



iaiutcput.i.caexciU(i r.-ntur nequclfracl.t.Tproh.bcrenturGcntibusVcrbi.n. m fahitcn, nuni.are- 1 
prnponitlcbrre hraehtii vcrbu rahit s proptcr prom.fla patnbus f.,aa:.\ (1 ab.lhsarcipcrcntur ad G 
ttani.undi.ucem.1'am f.nvno ab rOachc.srcpud.a.entur. dcbereomn.no EuangchtL fulutis& 
atqaeAooftolosadCcntc. con..erti;:dq.e manifbfto rclnonfo d.uino coahimiam .ouod evnt 



ftuntium Gcmibuspcr Ifraciiuv dcfcrcnduni cflc 




CAP.XTIIT. A P O S T. 40^ 

tium : vt fis in falutem vfque ad extremu 
4^.^^ tcrrx 

uifx funt, & glorificabant verbum Do 
mini : credidcrunt * quotquot erant 
prxordinati ad vitam xcernam. Dif- 



AudlCntCS aUtCmUenteS^ ga- Hdcraiuifiuadv.camaricrnani. 

i Cimjjr ftmt.] quod lUa piomifla ad 
ipfospcrtincrcni . Hoc gaudiuni ligau 
tuuilloj crcdidillc Euangclio ; &; liiud 
ctjam tjuod non vt ludari rcprobi, dc 
reprobantcs rcpudiabant fic blalpiic- 
mabant vcrbuni , fcd glorihcabant Sc 

feminabatur aucem verbum Domini f Lt iredidirw t.] fccundum opcratio- 

_ • r • <0 T 1 • ncm viriutis Dci. 

per vnuicrlam rcgioncm. ludxi au- 1 ^t^tcjuet nant pr^er^sKat..] Lfgccr?. 
tcmconcitaucrunt'" mulicres rclieiofas 



& honcftas primos ciuitatis, &: cxci 



ca Sc Syrica, vtexpcndas fignjhcatioi c 
vciborum cjUot(ii.o: & pr^QrdDiat^.bxciXi- 
tciprctanuir fiirpliciicr fic vcrc hunc 
lccum : Omncs oui flciciunt & pcrle- 
' • 1 rt "crarunt in ordinationc &. clcdione 

tauerunt perlecutionem m raulum &: r»ciquicicgcrat&d.rpoiucratatq:or- 

Bi _ . 1 ■ ! dinaucrat iccurdu bcnrplacitu fuiim, 

arnabam : & eiecerunt eos de nnibus quodptopoiuumdiipenrationcmpie- 

i- . <r A '11' iT' 1 1 • "'tudmis tcmporum donarc vnaxrcr 

luis. ' Atilliexcuiio puJuerepedum m 
eos,veneruntIconiu, Difcipuliquo- 
que rcplebatur gaudio & Spiritu fanclo. 

C AP. XII II. 



*4S. & C q. 
Uilt Beda, 



nam.iioc tcmporc acccptabili ,& lii« 
dicbiis falutis omnibus crcdcntibus 5c 
obtcpcratibus fibi, cx quacunquc gen- 
ir fint . haque hic locus id conHrmat 
oidinaiioncin vidclicet liei, ad Gcntct 
pcrtincrc,id auod ludi i ncgabjnt:quo- 
rum conttadi<flio nihil iinpcdiincnti 
attulit .quominu» Gcntcsqua: crcdcrc 
&. obcdirc vofucrunt , ex fidc in fidcm 
^ - . I auci.T &: promotxcrcdidcrint in fuara 

troirent lynasogam ludxorum,&: lo- <*'"«<^"i&iv,tamitcrnam.vtordin4- 

^ O ' turn crata Dco. 

qucrentur ica vt crcdcret ludxorum &: °; Muitrrarchvcf^.] iud«$&ccn- 

\ . 1-1 1 •» ^ • ^'''•'^ «^l^^ *^ 'P^cic religionis 

GrXCOrUm COniOla mulcitUdO. Q Ul ^I^^^' <^"'»t'scommcndabamurvulgd; 

- - . - - ^ — • itd alias flulto7clo& ftudiodudilcs 

& habiles ad huiufmodi fcditioncni 
concirandam.vrpctcquibus facilc pcr- 
fuadcri pot rat a malc afll-aismagi- 
ftris,I'aiilum & l^arnabam irrcligiolo» 
cflc. qui Mofis Icpcm cucrtcre conard'- 
tur . mirum dirtu cftqtiam facilcin- 
^ MulCO igitUr tCmpOre dcmOraCi lunt^ Sfniomuhcbnmahmmiftnabutitur. 

'fiduciahtcragcntes in Domino, tclH- , LVn^dio ^ cuan- 

monium perhibentc verbo gratixfux, frlr^x.gttm^Srnl';?^^ 
dantc figna &: prodigia fienpcrmanus ^.^^b^sd^^^^c^^ 

pp POriim adhiberc nolucrunt, 

^ C U 1 l.m I . c CotuUMu rit anam' Gevtm ^'fm frt^ 

fwi ] Oirntium animo« «his malc affcAos aducrfum ludxos.omnes tamrn ludxiiftiadhucmapi irrifarunt 
comr.i ' 0 , Iud«os ex fciinne Abrah.T, adco magno odio illis erat nomcn Iclu Chrifti.vtproptcr id cancs 
jbif i , inciraicnt. in inuuliam & pcrnincm fraTum fuorum. ' 

d Fi ..M. , Euan2c!ium annunnantc noux vitx , flc Spiritus lanfti per Chri']um credcntibus confe- 

rcndi; idqu'- nulla vcrccunaaiionc aut cunrtationc quippc qui virtiiicm prxlentrm annuntiaicnt , & rcipfa dc- 
monftrarcnt, tum (uaipfoium vita. lum cnam illorum qui credcbjnt I n^Vificationc, qu.T gratijm D» nuni ipfig 
donarain apcrtc dcmonftrabat.adco vt Apoftoli animos Ccntinm adiicrlum iplos a Iiuixis :nctt.iros non timc- 
rent, frcti illa v»rtutc ab ipfi«; nuntiata. a Domino vcrc) collata &' confirmat.i : adiuPs^Vis eriam miraculii & llgnu 
ilialiu,<iuibus Apoftoloiuiuipforuni inunu:. 5c aadorit.iicm : k-U', v.icnionf laluicuiJciucr. 



^ J7A6lum efl autem Iconij vt fimulm- 



vero increduli Fucrnnt ludxi , fufcitauc- 
runt5&: ad iracundiam 'concitaucrunt 
Gcndum aducrfus fratrcs*. 



*Deu.aai^ anuiias 

paccm ftcit 



410 A C T A CA1>.XIIII. 

d .Sa';':lro" l^tba" corum. * ' Diuifa eft autem multitudo 
nctlSrvcrtluTotmTanffluc:^ ciuitatis t & quidam^t]uidcm er.int cum 
t"a,..fri,;afu^ru.,.^ v.riufqu. gca- ludx-is , quidam vero cum Apoftolis. 
t.'^"urn^^«u"t= ' Cum autem fadus eflet impct us Gcn- 
rur^^uprciprs^J^^fr^tuaTi tiUum & Iudxorum'cum principibus 
.^"^"^^^^''•rfucZ^nn^^^^^^ fuis, vtcontumeliis afficercntA lapida- 
A,!;r"u rent cos , * intelligcntes confugerunc 

Apoftoliiam fun^^i nmnercfuo inil- 1 • * ^ T ' T /T "o 

iacmi..aie.hoccft,e>poiitoEuangciio ad ciuitatcs Lycaonia: Lyltram &Der- 

tam plfbi quini principibus , ad alia i n ' T ' ' ' ' t> 

io.atran(ie?um. Dcn, & vniueriam jn circuitu re^ioncm^ B 

c /«ynr/>;t/;'cuWi«.'] impoffibilitatus,vt „ i • l 7 * t^ • ♦r,^-,,««,, 

ualoqmliccat;Cumv.rbumLaunum & ibl eUan^ellZantCS etant. ^ Et qUl- eft om™s 
iwMffjjjaliud ligniHcct. i ' r • f • r 1*1 ^'1 »«1.1, i 

d su,afdih.icntvtfuiu^fieret.^c,t. ciam vii Lyltris inhrmus pedibus lede-^ 

deb.itilIcEu5geliofaUuis.&ade6crc. i 1 / • n • ^ m 'loarina 

debat firmucr.vt non folum lc ferua- bat^ ClaUdUS CX VtCrO matriS lua^rqUl nU- [usautcm& 
tum in fpirituali falutc crederet,fed ^ , . o 1 Jusautcmac 

ctiam corpor. fanando adco potcns Quam ambulaUerat. HlC audlUlt PaU- „oTaban\ur 
&:ett cix illudvcrbummcredentibus , . . iiH^aDaniur 

eflemtclligebat.vtramqucrem.llecrc lu Ul lOC UCntCm . Q Ul hltUitUS CUm , & t « **** 
acbai,vtramqucorat;oiignihcat,altc- . - • r* 1 i — \ 1 «•K-.t.^* 

riautcmta.^uam argurnentualter.us. VldcnS QUia fldem liaberet Vt 1^1 UUS fic- 

diuinitatis.ni.cium.vcii dium.tatc rct , ^ dixit ma^jna vocc*,Sur(ze fuperL^nomt?' 

pfotcaumoinnesHationcsinterprcti- ^ O ' i''^*^''^^ In nommc 

Jmpfa^;™ pedestuosrcdus.Et exiliuit :& ambu- 

^X^illt^l^reho: l^bac. Tmbx autcm cum vidillent^^"^""" 

q^od fbcerat Paulus , leuauerunt vocem 
r^n!n^:;!^;.n^oJ^^^ Lycaonice dicentes/Dij (imilcs 
^::!^^^:^::^:^?^::^ f^^i hommibus , de/icnderunt ad nos. 
tcSrirtpcr ' ' vocabant' Barnabam, louemrPau- 

gX..rw.iicgationisciusqu:rapud [um vcro, Mcrcurium , qu onia ipfc crat 
h^%?.r^'l"m^^^^^^ ' d^ix verbi. ^ ^ Sacerdos quoque louis 

plumcratantcvrbem ipfam.faccrdote x^,,; ^ i 

«rto cuitum . & rit.bus fu.s ccicbrc. ^^1 crat autc cuutatcm, tauros & coro- 

idcointerpretati funt Ic«*;» illum cflc, 1-» ^ c 'M-it-^ ^ i-. « CT 1- 

qui ab iphj habcreturtutciar.s Dcus ^**^^ snue lauuas ancrcns^cum popu lis VO- 

ipforum.quod fiquifpiam Dcoru ipfls I^L r -r I J 1 I • 1 ^ 

adcfl^et.cumeflcexiftimabant ,quem A^L>aL laCrinCarC. vJUOd Vbl audicFUt 

ipfipricipuecolercnt. Miraculumau- A»-.^n.^l*r) I f k ^ ^ 

Kminvrbctotadiuuigatumfuir. Apoitoli Damabas & Paulus confcifris 

i Tunros ^coTonttf.] Coronas quibus fjj*^' \ C ' •?• • 1 » 

tauri facrificandi.&ianuzpoftcsco- uus cxilicrunt Hi tur bas clamarr 

ronarentur Omniumautcmgcncrum '4flr J* \j' • •11 i«.LV.,ij 

eoronas & viitas ritibus illis folcnncs UlCenteS ^ VU^l ^ quid UXC Facitis ? & 

k ConhfPistutiicis.] Hoc geftu populum nnc 



CAr.XTIIT. A P O S T. 411 

nos mortalcs fumiis^ fimiles vobis ho^ 
mincs, amiuntiantcs vobis* ab his vanis 
conucm Dcum viuum,quifccitcse- 



lum ik tcrram, & marc, & omnia qu? in 
eis funt: ' ^ qui in prxtcritis gcncratio- 



•vcflra 17 



1 Cor.ii.f. 

PauJoMS 
o.s 



a xAllm V4>iii] iWls flcorumqae «u!ti- 
bus lunten.m vana ifta nun^ir.a in»- 
nia«]uc taniuiii nomma , c|iubt s cul!a 
fube/t vniusautfaciiltas,! sc]uj iciuiuc 
nihil aguri , nihil prohtmnt . hoc cft 
ciuod piinium vobis exponimus : dc- 
mdfcllcalium vcrupi Lei:ni vuicnic, 
potcntcm , prouidcutvni rcbus hcmi- 
num , cuius culius vtijiflimus colcnti- 
. 1 j , . ^ * » bus (ii: ad hunc cogno«ccndum & to- 

nibus dunilit omncs ocntcs incrrcdi via^; [<^"^umvosrcuocarcftudcmus. 
luas: Et quidcm non line tcllimonio 11'/,- Vu;;";!;:?'?:;^;'^;.^: 
cmetiprum rehquir,bcnefaciens de cx- vtLtr^^r^irn-^^u^/rnTu 
lo,danspluuias, & tempora frudifcra, '^^it^l^Z^^tTl^Z^^t:^ 
miplcns • cibo & Ixtitia corda "noftra. '^l^f^Z^^^^^^^^t^Z^^H^l 
Et hxcdicenres, vix fedauerut turbas, ?X'l\^;;,rrrcur^rr: 
ne fibi immolarent. ' ' Superuenerunt "rar„ht,'^,Lr..r..r! 
autem quidam ab Antiochia &: Iconio ^X^S^^::;;^^^ 
■^- Iuda:i: & perfuafis turbis "lapidantefque ^!::::^:::^::^"^;^!!^^:^ 

'^^^*^ D^nl.i,.»-,' « ^..^ • raundum antca condidiflci , ccrta & 

conftanti prouidentia gubrrnarct.cius- 
tjuc gubcrnationis vlus ad hominc» 
ipfos vfquc pcrtincrct : itavt cilu tct- 



Paulum jtraxcrunc extra cuutatcm, exi 
Pjftimantes eum mortuum cllc. " Cir- 
^ cundantibus autem eum difcipulis, fur- "c2r/;'L°"N:™'u"?,r'c":": 
gens intrauitciuitate, & poftera diepro- SZ^^^^flxJ.rn;:^^'.^"»; 
fedus cft cum Barnaba in Dcrbcn. "«'■'p-.'«-«<— nu.ft„. 



XO 



, gum &: fru<J^uum copia. 

CUmt^JUC eUanacllZaliCnt ClUltatl IHk cuur in fcmcnt,am corumTquicon- 
I r r T «undamclonucntiamciim mahtiaha- 

dOCUlllCnt multOS, rCUCrll lUnt Ly- bcnt:prfc.pucq«xfitapr,fuafiomsoc- 

ftram & Iconium ^& Antioch 1 am l tucrunt cx Pauh orationc pubhcc ha- 

11 r"^ C 1 r • I l^ita^fiquidcm Iiid.tiiurbij accufabant 

L.onnrmantcs anunas ailcipulorum, ^*"'""» taquamrdigion 

h/ f ■ n 1 cuerforcm ,vi quincclfi 

ortantelque vtpcrmanercntmnde, «'^"^ pfo^^'*^ *<^' 

^ • * l' •II. omnium cultus n 

&quoniam per multas tribulationes o- 
portet nos intrarc^in rcgnum Dci. 

Etciim conftituinentillis perflngu- 
las ecclcfias presbyteroSj& oraflcntcum 
iciunationibus , commendauerunt eos 



um omnium 
acliiari:m le- 
rctur, Cc Ccntium 
um cultus meras vanitatcs efTe 
affirmarct. 

e Ciututi.] Omniciuitati bonum nu- 
tium attulcrunt falutis ; cx ciuitatc vc- 
to multos docucrunt , vclcntcs vidcli- 
cct noccri & cognofccrc viarum Do- 
mini Iclu Chrifti rationcm. 
f Vt pcrmoJierct m fide ] vt fidc illa pr?.. 
ftanii/fima , qua crcdcntcsdonati fuc* 
rant a Dco ,toIcrarcnt omnia aducrfi 
ea qu* veritaiij hoftcs infcrrcnt difci- 



. r ■ . • ."^^.^ . « -^^^^"^ r'"«r«:»«mD«.] Accipiturhocloco 

Ero vniuerfa ratjonc rcgm, cuiuj ,mtium ,n hac vira cft, finis & confummatio in ctIo. 
Etiumcmdftwfeyit ] I Juius aa^oms ftrics illafuit; principioieiunium indiau & initum cft .prcccsquc intere* 
fuf«adDcum;dcindccIrAi prcsbytcri ab Ecclcfia & Apoftohs ,impofiuoccmanuujn dcclarati ficauaontace 
aitai. lu vcrborum muo hoiic locum cxpoiu poftidat. 



4T1 ACTA CAP.XV, 



runtDominoIcruChriilo,vtillosad ^^*^*"'^ i • • n 

iiiapcrfcaionis&spiiitusrandtigia- «nnrcsQUC Pilidiani , ^011^111111 111 rain- 

liampromouffrct,quamipIicuanccli- ^"AJtv.j I ,.1 k U TA^ 

,,iiiqucfeacccprurosexa.ui- I & loqueiites vcrDum uo- 

ic:ocrcdidcrat:vrfc,inquam, * r 1 " ' A "Perpei 

.llMrcd.acrant ipfisoftcncie- • • • ^^p^j.ggj^ HelcClldCrUll 1 111 Att^ m$. c.s. 
naict. cumquoomniadunna liAlA^A m * 5 > - . SntiiAi 



promoucr 
zaucrant, 
xio bcneh" 
in qucm . 

rctac donarct, cunnjuu uiiiiji«»uiui»i« - . - . Snp i i 

prom.nk/}muldonabantur,qua:ad j- , l5 j^-^Jg HaU 1 O^IUCrUllt AHtlO- 

vitam &: piciaicm pcrtincnt. jjciiii • ^ • • 

l/::!;Z"Z"^ll::::S!::^::^ cluam vndc erant tradid grancE Dei m 
rrilacHrfurcSibir'^ opusquodcomp ' Cum au- 

r!l;r.to.vrbem P,n,riwii.n,a. tcm vcniffcnt, & cogregancntecclcliam, 

z^^srJ::::^:^::::^^: rctuiciunt quata fecinct oeus cum iiiis, 

i rbr^^^bdfo-p"^^^^^^^^^ & " quia aperui iTct Getibus oftium fidei. 
BraUmro';u"sSquor.^^^^^^ funt autcm tempusnonmo- 

dicum cum difcipulis: 

luangclium falutis ipfarum, cofirma- 

tum (ignis ,portentis &: miraculis , & C A P. XV. 

Spiritus fanfti diftribut.onibus . Ita ^ , , f ^ J^T,J-«^A 

duocxpofucrimtApoftoi.,aitcrijquui w X Quidam dciccndciitcs ae ludxa^ A 

aftum cflctcum iplis ,doccntibusIu- fj^ ». ^ • • • 

d*o veruaiemIcfuChnft..altcruve- dOCCDa llt irat ICS; QUia lllll CllCUllCl- ^^, 

td intctim apcrtum cfle oftium Hdci - . • h r 1 n ^^^" \ JC C " 

Genubus. damiiii lccundum morcMoyli^iiopo. 



£t ^:«^.;«.] ccrinthi affccias hos tcftis faluari. ^ Fadla crg;o feditionc iion 

fuifte fcribitEpiphanius. . . T-k 1 I 1 C '\ 

b secundum morem Moyfi.] Pauiu^ &: |Yiinima Paulo & Damabac aduerlus il- 

Apoftoliedoaiveritatcipfa ,circunci- ^ r 1 Ti 1 o 

<ioncminfpirituichr.ftofieriprardi- Jqj Itatucruiit V t aiceiidcrcnt P aulus OC 

cabant: circuncifionem itaquc proba- ^ - } \\1' 'JA 

bant, fedinsp.ritu,noniniitcra,hoc Bariiabas, & quidaalii cx alus ad Apo- ' 

eft.cord.scitcuncihoncm. luda.zanics . , l 

illicircunc.fionc in l.tcra defondebit: (toloS & prCSbvtCrOS lU IcrUialcm . lupCl 
ex iUo, Animacuiuspriput.j carocir- T J .it. ^ \ } r\ • \ 

cunc.Tarionfucrit,abfc..idciuranima {^3^3 qyg^jJjQj^^^ 3 IlliergO dcdUCU ab 
illa dc populo mco, Paulus &: Barna- H p 

bascontcndcbant iiiam circt.afic,ncm ecclelia . pcrtranlibant Pliocniccn 5c Sa- 

iam ot.ofam elle , vt fignum otiofum J r 

fil!ficau™ uJ^rxftn^^Tc.^t matiam, narraH tcs ' conucrfioncm Gcn- 
i^t::'^:::^!»^:!:^:::!:.^»^- ^ faciebant gaudium magnum 
\^Z^^^:::Zl^:^^:::: omnibus fratribus. ^ Cum autem vc- 
rrSu™;;ittTi:S^^^ lerofolymam , fufccpti funt ab 

Z^^X^i^Zr^^^^^f^^ZlccdcGa^S^ abApoftoIis &c fcnioribus, 
^Z^S^l'::S^^~ annuntiantes quanta DeusfccilVctcum 

faliquedigniftlma, .11. 
C Stntueruiit vt afienderent.l Concilio- liilS* 
rum Chriftianorum intcgrum.abfolutum, &:pulcherrimum cxcmplar. 
d Dedu^iab Ealefia.] Totius Ecclefia: nominc mifti. 

e ConHcrfmun Gtntium. ] ab ctrorc & cxciiate ad vctitaiis cogniiioncm & Euangelij luccni. 



CAP.XV. A P O S T. 41? 

.11. < *n * 2 ^J* Surrexerunttutem.lOriiUoh^cViwli 

illis. ' oarrcxcrunt aiitem quidam de cftcxponcnt.scauramaaucntusrui,n6 

1r T\l T • J • J " J • Luca: njrraniis liiftoriam.Sic coiitcxi- 

ixrcli Phanlxorum qui crcuidcrut , di- tui : Liccbat Pauius furrcx..'icquofH4 

. ' . j. b DelytrejiPlhwftorum.^ cx difciplma 

CentCS^OUiaOpOrtCtCU'CUnCldieOS,pr<J- rhar.rarorum. Noncmmfuithxcco- 
K ^ — c r> 1 \ K r tcntio cum mcrc luHxis, qut omnibuj 

ciperc quoque lcruarc lcg;cm Moyli. notr..nihiMmpu^,nabat chnftiApo- 

* * / A n i* n C ' ftoloriimqucdoannam; fcti cumi]ui- 

Conucncrunrc|uc Apoltoii & lcniores buiaam.quicumcrcd.a.ftcmin chri- 

. . , 1 ,^ y ftum .tamcn proptcr illam confuctu- 

VlUCre dC VCrbO hOC. Cum aUtC ma- Hincm Pbar.lauT obfcruat.onis.cxi- 
. . /* j- ftimab.ini & cioci lunt rciincndas cffe 

Snaconquihao hcrct, iuro;cns Petrusdi- ccrcmo..,3s q.iaidamumincicaprm. 

. 1 , ^ f . . ctpio pcr Mofcm iraditas, & a njaiori- 

^uf.xc.b.io vjf eOS, Vili tratreS, VOS ICICIS qUOnia busobftTuatas;aiquc,nh.sprxc,pue^ 
^ . • 1 1 "T^ f- 1 • 1 circurc.f.oncra, hni c]uancm.ncGcn- 

ab anciquis dicDus Deus in nobis ele- ^^fr^npo^i^^-a^^-^^^ai^ant. 
pit, peros mcum audircGentcs verbum ^ A/^j:n<'/^.wyrfi;.>i.iccptat.oargu. 

r)^r 8hr- • • mcntatio^uc ex variis diain.^ Icriptu- 

Euangclii , & credere. Et qui nouit rxiocn,&cxration-bus&confcquc. 

7 ' 1 tiisdcduaisaconiidcraiionc Gctium, 

*«f-io i.4s cordaDcus, tdtimoniumixrhibuit.das ^ ludaorum vtriufqucpopuhcoiia. 

* 1 tione : oportu.t autcm in rc tam graui, 

illis SpiritUm fandum llCUt &noblS, &qu.xmagn.sabvtraquc partcaigu. 

t 11 • 1 mcntis i-rcmcrctur, bp.riiuni lanaum 

^ SCnihildifcrCUlt intCrnOS & illoS 'fide intcrprctcmcioaorcmqucancrcftc 

* • ^ j p ^^1, ^tujiiu djebuf.] a pixccdentibus 

purificans cordacorum. '° Nunc crgo E^^S"?,^:^^^^^^^^^ 
'quid tentatis Deum , imponereiugum Y]:t:t^''y~l^i?(iA. 
fuper "ceruices difcipulorum, quod nc- f:bt'r™rern:;^ 
quepatrcs noilri nequenosportarepo- ^^I^J^^^^jrlSliw/^Yr^. 
tuimus ? " Scd per grariam Domini tilS^^I^^^^^^J^i:^ 

P j Tf^fil Eii^ngchj vcrbo pcr mc ipiis annun- 

^ 5 It^lll tiato.crcdcrcnc &: obcdirent. atqui ia 

Buangclij verbo nulla pr^cccptio eft de circucidoijc, aut reliquis cercmoniahbus in lcgc Mofis conicntis. Itaq; Gc- 
nbus tantiim indi^a cft pcr os meum fidcs Euangclio Chrifti adh.bcnda finc mcntionecircuncillonis. 
h Etq-M mtutcorda.] Dcus qui iuftificationis auAor eft , &: promifta fuapr.tftat .isqui contrito funtcordc , &: 
tremunc fcrmones iplius, quosipfe opiirac nou.t,vipotequicorda hominum omnium co^nofcit . ipfc idcm ic- 
ftatus cft illam fidcm &: obcdicnt.am Kuangeho prxliitam fibi adco placcrc, vt dignam fuis promiflis dcclaiarit, 
quippequi Gcniibus F.u.ingchocrcdcnt,bii$ jpiritum fandificationis immilcrit fanftificantcm illos .quinonob- 
^ruaucrantlcfjcm Molii, vtnosqui obftruaucramus : &: indono iplo tiando nihildifcriminis pofuitDcus intcr 
nos & ipfos Nam fan l.Hcano cft cord.s pur.ficatio: hacc nobis contigcrat dono Dci . harc cadcm illis allata cft 
e.ufdcm Dei dono;ita vt ncquc puriora corda nobis ,nuam Gcntibus eflc facta.cx hoc Dci bcncficio quilquam 
indicareaut doccrcportit.Ergo apud Oeum non eft diftmdio ludxi &: Grxci, quoadfanftificationcm quam Eu- 
angehum promittit. i FuUpurt/irans (orda tomm.] Rdc arcana ac planc diuina, qux rcuclanda crat,qua 

CTedunr lcfum cllc Chriftum &: fihum Dci. Igitur ciim rcs ipfa ,quamobrcm &' I:x , &: Euangelium &: Prophcta- 
rura doc"lrmainftitutaaUataq; funt hominibus; cdm rcs,inqiii , ipfi g-ntibus cot.gcritabfouc Icgis ceremon.is 5c 
abfque circunc.fionc , nefarium profcao cft vrllc ahtcr ftaiucieclc filute Gcntium, atquc ftatutum cft pcr Dcum 
ipfum. k ^tdtenrat:t Dcwn^ j Q^id Dcum inconftantcm &: mutabdcm forcputaiis , rolcnics vt ahter 

denu6 ftatuat de Gentium falntc, a*quc iain (cmel apcrtimmc dcclarauit : prxcipuc cilm fciamus illam Icgis ob- 
fcruationcm Mofaicx 5c inu.ilidam eftc ad iuftiKcandum, &: graui/Tim.im ad obfcruandum ; immonunquam re- 
&c fu.flcobfcruatarn pcr oiTinta Ixcula pr.rtcnra a maioribus noftri^.ncc a nobi<;. Ita enim ficret vt damnatemut 
omnc%maiore$ noftros . &: aftirmarcmus nonhiiflc fcruatos ,li pcrlegem iftamgraucm &: f<.rupuIofam ccrcmo- 
niarum lcruaridcbuifledicamui; & finc ipfanon potuiflc feruari ,vtpofcquama ncminc ipforum aut noftrun» 
obleruatam cxa^te fjifle confitcri ncccflc (it : & tanicn noftro weneri impoma fuit illa Icx, non Gentilibus. ncfa» 
iiaqu? cft illos oblijjari iugo illis non impofito a Deo, & nobis grauiflimo.ncc tamcn cflicaci ad falutc^quibusill* 
lex tanquam parda^ogus ruic ad Chnftum.quein iam U nos lubemus, &: Gcntcs habece cccpcruat. 



• ceruiccm 

AiS.6. 



414 a'cta cap.xv. 

r'^">^J^^?:^S:'n leCu Chrifti crcdimus Hiluari , qucmad- 
^^St^^ t^^ZJ^:::::,^ modum & illi. ' ^ Tacuit auten^. omnis ^ 
t;^^::^.^:.^"^;::. muhitudo: & audicbant Barnabam & 
:;,,ttr:.t.,u;;i;'cx'n7ut Paulum narrantes'quanta Deus fccilkc 
t^.^::":j^;ZZJ:^ figna & prodi^ia in Gcntibus per cos. 
c.a,„ .,n,„.„, „e„iiin.„, p.xd.ca- x j Ecpoftquam tacucrunt/ refponditla- 

b Kffpondit lacobm ] Icrofolymitanuj a i j • \t' • C J • 

cpifcopus. cobus, diccns^ Viri rratrcs^ auditc me. 

c Nomimfuc'] fanc^Vificando. 14. n • f 1 

d fu«*m/;-tr.] cum conmiumccnif. ^ Simon narrauit qucmadmodum pri- 

fimum eft , & hominum ingeniomu- --^ . • r ^ " i 

tan non licctaut iudicio , iiic voiuit mum jJcus viiitauit lumcrc ex Cjctibus 

Judxos in circuncifioneprimiim, dc- t c . . p i c r* 1 • 

indcGcntcsmpr.Tputiovocarc. populum nommiiuo. ^ tt liuic con- 
bisdccuratafitvoiumasDcicrgavtri^ cotdant vci ba Prophctarum , iicut lcri- 

ufqucpopulivocationcm ,tamcn ipn /T 1 6 /J I 

idquodfacicndumeratnotiflimufcm ptum cit: Polt h^c rcucrtar , & rca^- ^"^-^ 

pcr &: ccrtiffimum fuii: hoc cnmi pr^- \. \ « « i t^ 

rerquam quod Lu.n;c naiurac poftuiat dihcabo tabcrnaculumDauid^quod de- 

ratioatqucprobat, ipfectiam t cuspcr ^ |v 

mS!os"nn^^^^^^^^^ ^^^^^3 & 01^^^^ cius rcxdificabo , & eriga 

frahrrbZtrrpVquT^^^^^^^ ''l^^^- vt rcquirant cxtcrihominum 
I ^cw^,w...«. yr.«/.;,.n^.] ab Dominum , & omnes gentcs fupcr quas 

muocatum eft nomcn meum^ dicit Do- 
LSScrifur^c 1^-iinus'fbciensha^c. ^Notumafbcu- 

lo cft Domino ojdus fuum. Proptcr 
^''^Zsul^^^^^^^^u^n,.-^ Etiaminp'r.T- ^go iudico/non inquietari eos qui 
.rnu^s^o^bf^r™^^^^^ cx Gentibus conuertuntur ad Dcum, 
Itmr^^^^^ '°fed fcribere ad cos vt abftincant fe a[f;;V' 

SHiSS'? r^^^^^ [contaminationibus fimulachrorum,& 
hxc"c6mTnd^u7un!!nTo^^ fomicationc, & ' fuffocatis & fmguine. 

ftianicx ludxis aHalicnarcntura Gcn- ^l^Xyi^,,/^ ^ • v i ^ 

»iiibuj,&:vtaufcrrcmriud«isanfaca- ivioyics cnim a tcmpotibu s autiquis 

lumniandi Chtiftianam difciphnam, L^U^,.:, C I* " " -1 • " 

diccntibusabipranonexcipictiamce. ndDCC ni nngUllS ClUltatlbUS qUlCU Pr^- 

remoniaha omnibu^ olim Gentibu5 J:^,, ^ ' f ' I • t 

CngularicumfignificatiDrctradita. UlCCnt lU IVn agOQlS , V bl DCrOmnefAn- 

k JV/qr^i.;,.^.] Nobisnunciniuaum 1 ^^T ( ^ ^l^V t ^^AlllC IdU- 

eft munus enuntiandi ac declarandi DatnUm lCPltUr. 1 UUC Dlacnir Ann 

mundonom<- -.quodDcusfanftificari ° * «.^it x i jj^^ 

fibivoluitpcr IciUm Chriftum ,cuiu$ ftoltC 

f ^j^s^ '^^n^r^^^^':::^:^z2z::iz^^^ " 

fcnorcs_, rd,nqu.,n„ s ill,s fuim munu,: cur.2 noftri ^± ' ^ . '»i"">.^<'.' * Pto. 



«cij;irc5, rcJinqunmi-sillisluum munus- curcmiK nr.nr.,M, »,„ ~. r * — .uva «imiiYros oc pro- 

al.j dc H .ur.- ih^-eruafonc fac.s muhrfunt ouT a.at tXd^^^^^^^^^^^^ vctcrcm rcm cum noua adc6 dift.naa: 
quc pcrmifcebimus tanquam ncccffarium irbabYmusl^^^^^^^ ' ""^' Tn'^''!'^' ^Surato ac lucc .pfa. fi vttu. 



coaiin 

bzC4 Mi. 

* bt» modo S 



CAP. XV. A P O S T. 4T5 

ftolis & fenioribus ciim omni ecclcfia, 
ciiacrc viros cx cis,& mirtcrc Antio- ^^'^''^'"'^^^Tqn-^i^oHtontroucrffz 
ciiiam cum Paulo & Barnabajudam, "^"/^^"^^"'^nf^nonra.ntcgcr. 

I ^ 1 , '^'"'f "nc vlla exccptionij caufacx- 

qui cognomii>abaturBarrabas,&: Silam p"""" 
viros primos in fratribus, " fcribentes 

epiftohm * A 

vtctn pcrmanuscorum . Apostoli & fc- 
niorcs, fratrcs, his qui funt Antioclii? & 
Syrix &: Cilicix fratnbuscxGcntibus^ 
filutcm. ^"^Qupniam audiuimus.quia 
quidam cx nobis cxeuntcs,turbaucrunt 
vos vcrbis , cucrtentcs animas vcftras, 
quibus non madauimus: placuitno- 
bis colIccTiis in vnum ,cIigcrcviros, & 
mitrcre ad vos cum chariflimis nollris b .r.^^:r -«.«^/^ ^ qu.. 
E Barnaba & Paulo , homuiibus ' qui co^^^t-^l^l^^^iri^nS:;:;:: 
tradidcrGt animas fuas pronomineDo- t^Z^^lZV::^:^^ 
mini noftri lefu Chrifti . Miflmus tZ^olllZZ"^^^^^ 

tijpenculo expofuctunt , nihil huiuf- 
modi p*fluri, fi vcl fuas agcrcnt rcs.vcl 
l8'\7-r. " n ' non vcftras.fcd ludzorum. Nampro 
VliUmClt Cnnn Mofi$Jcgc labotanttbus.nuHumalu- 



Sup.\ ^.d io 
/H/.xi.r.i j 



crgoIudam&Silam/qui & ipfi vobis moXplni 

verbis rcferen t cadc. Vi fu m eft cnim Mofi"";; ,„ 

Spiritui fanao&nobis,nihilvltrd im- '^^'^'^Z^^^^H^^ 
ponerc vobis onerisquam hxcnecciTa- «""^-cSm.mrf^^.Xnu^ 
ria: vt abitincatis vos ab immolatis tX'^;;:'^:^^: 
fimulacbrorum, & fanouinc, & fuffoca- l^nf.LTJ/.r''™"'''''^ 

Lu^oc luuiicationc .aquiDus cultoaicn- qu« 'niitcns hi$ iignaris contincntur, 

1 ■ \7 } jotII- crit^nc vobis ccrtum & con/laoscon- 

tCS VOS, bcnCa^etlS. ValctC. ^ llh erao cl.jnoftridccrctum.htcrarum a^q^c 

d: n^jr J a • I A ^ nunt:orum tcftimonio eiufdemareu- 

imilli dciccndcrunt Antiochiam; &:co- mcmiacfcmcm.x. ^ 

II- 1- i ^ CatufifutTt jHptrconJiUtione. ] confb- 

tltUdinC tradldcrUntepifto- lationcacccptacxillapcnurbat.oncjn 
f^. 31 ^ I -/T d . _ quam mcidcrantproptermctumobli- 

lam . VJUam CUm lCaillCnt, gaUlll ga«'onisadcircuncifioncmatquclegf, 

Vr r c \ ' j T 1 atq.ffcuris iamanimisproptcrrcfpon- 

*^luntluper conlolationc: ^ ludasautcm ^"'"•^^^'^""^anaorciatu gau.fi lunr. 

o C l o ' r ^ r I e ^ yerbepltinmo.2 abundanti fcrmonc 

Cx, biias^cxipli cum cHcnt propnctc, vcr- <^"^y^"'»^spiritufanftoacccpti$ac 

bi . * r I • r r e cxphcatis.plcncadliortabanturfra- 

o plurimoconiolati luntrratrcs, &: con "'^^^^«^«"^^^""«^«nfidcEuangciij. 

21*-^-, ^ I 7 Ft etnfirvtauerufit.) virturc Spiritos 

nrmaucrunt. Fadoautcibialiauato 



1 aiiq 
tempore. 



moncm 



omunicaia, illorum 
audicntibus. 



41 6 



A C T A 



CAP. XVI. 



g Dwnj?,fa:t crim p.ve.^ cum ainta- rminore/ dimifli funccum pace a tratri 

tioneac bonaveniaiouus ecclciia:. j . r ]] i^^MtCit^ 



7 MS.C.S. 

* IcrufaletH 

O. nant. ctll 



hanc t.vnen 
tlioncm tn 
nuliu tintcm» 
mtn. 



iioneoc bonavemaiouus ccticii.c. j - . • /' 'U ^ 5 4 \ , 

h V.fumejt auumStU.jVoa^ixli^rti} i VnUm 

dimim fuerant & valcaixcraniEcclc- UU:> avi v.vy y ^ t 

fi^t.cxutcrunt certxcaui.^quihusaa- n j. Cjj^ iDiremanere: luaasaU' 

tem folus abut : PauIus autem & 
Barnabas dcmorabantur Antiochi^jdo- ^JIX'/^: 
centes y &c euangelizantes cum aliis plu- 
ribusverbumDomini. Poil: aliquot 

i hauim 4utem rt^^iahat.] interccdcbit o^tcm dics dixit ad Bamabam Paulus, G 

fcntcnti.TaiquevoluntatiBarriab;r,v -3 

tcrquccxaudioacbonozelo comen- n ^^..^.^.^.-.-^5 VllltCmUS iratrCS pCT Vni- 
dcbat:Paulusvtdocerct Euangclijan- ^^'^" * ... J' • 

nunttdriprou!ncianifcmeiiuKe?t.im .^pvfnc ciu itatcs an auiDUS prcdicau imus 

nonacberedcieri.quauismagnopro- ^ 1 1 V I l 

pofuo pencuio etiam ipfisApo«oiis y^j-k^.^-» Doniini, Quomoao lcnabeanc. 

&doaoribus ncdumcomitibus.qui- vciuuiii j ^ , 

bus minus cuia- atque pciiculi cHet. 37 P;.ri-|nkns aUtCm Volcbat lCCUm allU- 

Barnabasvcro ignolccndi ftudioagc- l>rai IJaua^ t*uitvj.xi ▼ 

batur,mtcll.scnsaebercrecipievimqui ^ ^^^j COSnOminaba- 

fcmcl icculant laborem aut rtfugerit, lllV-H-' v..>. ^ -..jt * ^ ^ 

:ol,fiw7c:::"™e:"" r.3e?,:: tur Marcus. ' ' ' Paulus autcm rogabat 
'X'~.!^o InltT".:»:: cum , ( vt qui dircefsiHct ab eis Pam- ^ 
ra^JZlZnt!:!]^:.^:— phylia, & nonin«cum eis in opus*) non f, 
tT,tr;"JTb7;c'v^';:,;r^^^ FaaacftautemMif- 
c^^uhrfu^^HfT;.::^:»;?™ fcnfio , ita vtaifcedcrcnt abinuiccm , & 

abeiufmod»aelcrtione,quamgiaui{Ii. ^ / : J ^ /T. , ,-v«-^ \/i-it-r-^ni 

namApoftoio.iiiv.ianV&.» .catara Bamabas quidcm aliumpto Marcona- 

coenoucrat:Barnab.T,vrliud.o(iusof- . ^ 40 I o ,».a.-A ^L»^^ 

ficmmdcmdcfaceret,obligatusbcne- UUjarCt CVPrUm: raUiUS VClO ClcCtO 

£cio illius Apoltoli , qui vi ipfius vtili- 
lati cofulerct , a Paulo potius dilcedcrc 
panUs fit, quam iplum dcfcrerc, aiquc £. ^ . 
in marorcm maximum protrudere. trStl lDUS. 



qud mi/n 
fucritxis<j« 



»atic6fuierct ,apauioponusdiicedcre SiLi profcftr.s ctt , ttaditus gtacix Dci a 
protruaeic. fratiibus. Pemmbulabat autcm Sy- 

k DiPienllo.^ Nonammorum aui ftu- . « ^•T- • I r \ C 

diorum,fcdfcntct..T.iiius,anvnaau- Fiam & Ciliciam , conurmans cccleiias: 

ccndusclTct Marcus ,an relmqucndus. ^ . . n 1 * «" A 

Harcd.flenfioct.a acerbapropterftu- prSeCipienS CUltodUX ptXCCpta ApO- 
diuip officij viriufque non foium l.ne n''!*^/- »■*■ 

>cccatofu.t,redasp.ruunmaopio. itolorum & leniorum . 

ide 



4MS. e.t. 



bata fuiflc nobis videtur,qui ex .lla 
djuifionc vir.quc Apoftolo (corfum t5 
tum muncris & ofric.j commifit, qua 
eum aii\bo fimul fabituri erant ; tc al 
ccrum in aliasregioneslegauit. 
1 Confirmafis /ci/c/.'^. J VClbo U Vit 
tute Spiritus fanai 



CAP. XVT. 

pEruenit autcm in Deiben & Lyftram. 
*Et cccc jdifcipulus quidam cratibi 
;n ^pr.cepta ^poifoiorum & fi''!^;^'] nomineTmiodicus , fihus mulieris'' vi- iVai"a:^1'Il 

qualia ex Icrofolvnutano concilio acl ^ . » luuxa: j Mfc 

?am" ^"«^""^^^ dux fidclis, patre Gcntili. ^ Huic tcfti 
.monium bonum reddcbant qui in Ly 



fucranc 

c A P. X V I. 

0 Tt erceSfcipulu*.] Exemplumanim 

ui^fvo^L?'""""''"' i^J-is ciant & Iconio fraties. ' Hunc vo 



luic 



CAV.XVl. A P O S T. 417 

luic Paiilus fccum proficifci: dc aniimcns 
*circunciJit cum proptcr Iud(^os qui crat 
in illis locis.Scicbanrcnim omnes quod 
paterciuserat Gcncilis. ^ Cum autcm 
penrand reiit ciuicatcs, tradcbant cis cu- 
ilodircMogmata ^ qux erantdccrcta ab 
Apollolis &:fcnionbusquicrantIeroro- 
lymis. ^ Et ccclefix quidcm^confirma- 
banturfide/&:abundabatnumcro quo- 
tidie. ^Tranfeuntcs autem Phrygiam 
& GalatioC regioncm , vctnti funt aSpi- 
«eiM». i.ritu fandlo loqui vcrbum * in Alia. 

^ Cum venillcnt autem in Myfiam, tcn- 
B tabant ire in Bithyniam: &c non pcrmifit 
cos Spiritus lefu. * Cum autcmpcr- 
rranfiflcnt Myfiam , defcederunt *Troa- 
dcm: ^ & vifio per no<5lcm Paulo ofte- 
fa cll : Vir Macedo quidam crat Itans & 
dcprecans eum , & dicens , Tranficus in 
Maccdoniam^adiuuanos. Vrautcm 
vifum vidit , ftatim quxfiuimus profi- 
cifci in Maccdoniam, cciti tadli quod 
vocaffet nos Dcus cuanizchzarc eis. 

NauigantcsauteiTroade ,rc£Vocur- 
fu venimus Samothraciam , & fcquenti 
die^NcapoUm : '"^ & inde Phihppo.v: 
qua^ cft primapartis Maccdonix ciuicas 
colonia. Eramus autcm in hac vrbc dic- 
cMifercn. bus aliquot \onfiftcntcs'. Dic au- 
teni fabbathoru egrcfli fi.uiius foras por 
Q tam iuxta flumcn, vbi vidcbatur orario 
cflc:& fcdcmcsloqucbamur muhcnbus 

F f cjiix 



t ClreutujJitmm.'] Illuftre «•t<»mpliim 
& prudens ofFcndiciili vitandi caiiTa, 
quoJ ludaros abalicnare poflet a cun- 
fnctudinc atquc dodnna Pauli, vuU n- 
les illuni adminiftro vlum Gentili . Ira 
qui ex Spiritu fanfto prius &. cx con- 
cilio etiam copnoucrat circucinnrcm 
inutilcm cllc, atquc adco lam plufqul 
otiofam , tanicn tplc <mcipi»Iun-. cir- 
cuncidit, vt ludxos hicrifaciat.Ttm- 
porum rationcj obfcruarc prudcntiac 
SpiriiBs laneti ctk. 

b Dof^maTn] illa pcrtinentiaad fcprem 
pratccpta filiorum Noe , in Icroioly- 
mitano concilioexponia ac defcripta, 
ad omnium difcipulorum qui ex Gon- 
ti b*is conuertcrentur, d' lciplinam . 
c Coiifinnabjnlut fidf. "1 fid^ quf rcueli - 
da erat, arcana fide quam Spintus fan- 
ftu$ in cordibus crcdcntium fic obc- 
dicntium etficit. 

d l.t ahutidtlant nnmcro.] Indie^auge- 
bantur altz £c; \rCix in aliislocis, ic ia 
iifdc £cclc(iu ficbatacceflloammaru. 



e Troadem.'^ Maritimam vrhem aliif 
Aniigoniam & Alexandrum didt.Tra; 
cums mcminu PiioiUf » & &equclicet 
GalcQUs. 



CtO 



Tbractxac Maccdoni^ confiiiio. 



g Coft/ilfenra. ) com mofltl. 



h Vidthittvreratteep.1 Ipfe lociafpe* 
Aus indic.bat conucntum ad prcccs 
jlliccclcbrari. 

i LirjueluiTnur ] vcrhum vitar «tcrn» 
muNcribusnui vt fieri f ilct viros pr^- 
c.Ucrani ioiliuui cooucoium. 



• 4^8 A C T A CAP. XVI. 

qu3c conucncrant. Et quardam mu- 
Uer nominc * Lydia , purpuraria cmiratis 

V^I^l^l^^^l^^^^^^^^^^^yhyammomm , colcns Dcum , audi- 
n^b.tcu„,»i„s,ndon,umui,mora. ^^^. cuiusDominus apcruit coi intcndc- 

i ;.^?,ir';^7;ra!t'::" rc his c\ux diccbantur a Paulo. ' ' Cum 

f::::^,::!:"»::'^^!!:-;:::^:::: autcm baptizara cnct,ac domus cius,de- 

Dcus , mulkriscor apcruit , VI totam CL \' r' ' J' fL' C 1 

iiiam human;t (aiut.s tationcm k^c prccata cit^ diccns, Si ludicaltis mc ndc- 

caperct, hocclLChnftum crucifiAum, f r> ' n ' • * 1 

iuda:ijrcaadaium,Gcntibujituimu. lcm JJommo elic ^ introite m domum 

meam,& m.anctc. Etcoegitnos. Fa- 
dum eftautcm euntibus ncbisadora- 

IJ^^:^^^^^ tionem/pucllam quandam iiabcntcm 

vcirortacg,j,vtvocant. fpiritum pythoucm obuiarc nobis , quac 

quarftum magnum prasftabat dominis 

l?rrct^^^^^^ fuisMiuinado. ^^^Hxcfubfccura Pau- 

ciufmodi rebus qu.T vuleus ab huiuf- |,,,^^ i2r i^^,^ ^ .-^^ » 1-«.« J I Tn. 'l : 

modifagisscdm.nispctcrcfoict. ^"^1 cc nos, clamabat dicens ;,llti liomi- 
«eratpcrfpintum pyihoncm Paiih & ncs,icrui Uci excelli lunt,qui annuii- 

fociorum miniftcrium , auaoritatcm ,t^U; CA I* F T 

&virtutcm:atqucipraqu.dcmfuoiu. tiau t voDis viaiii lalutis. Hoc autcm 

dicio >llo$ commcndabat , quanquam C .* - t * J' L -rx I 

inuftofpirituiUomaio.ideo re<iiieba. taci^Dat iTiultis aicDus . Uolcns autcm 
^^^''^''^''^* Paulus^ & conucrfus/piritui dixit, Pix- 

. cipio tibi in nomine Icfu Chrifti exirc 
ab ea. Et exiit eadem hora. Vidcntcs 
autcm dominieiusquiaexiuitfpesqu?- 
ftus eorum^ apprchendentcs Paulum & 
Silam pcrduxcruntin foruip ad princi- 
pcs : " & ofFcrcntes cos magiftratibus, 

(ludiuni prictcxcnicj , ilU fua$ie^a»c» dixerunr,Hihomincs 'conturbantciui- 

>».«cvrscb^.. tatcmnoftram.cumfintlud^i: & 

annuntiant morcm qucm nonhcetno- 
bis fufcipcre,ncquc facerc,cum fimus 
Romani, " Et cucurrit plebs aducrfus 
eos : & magiftratus fciftis tunicis eorii', - 
imlerunt eos yirgis caedi . ^ ' Et cuni 

multas 



v:ccm fubi. 
co$ vcl viitute 
exolui, 
contirgc- 



CAP. XVI, AV o sr. 41 «> 

{'1' multasplagas cisinipofuitTent,mircrunt 

' ' cos in carccrc, pr^cipienres cultodi vc di- 

ligenter cullodiret eos. Qui ■cum tale ^.^r/lSd-^SlJiJli'!; 

E praeccptum accepillct , mifit eos in inte- °Z::Z::^::iS'!!::Z 
riorem carccrem , & pedeseorumrtrin- ^Z^^^^^^IXI^Z 
xit ligno. Media autem nofte , Pau- ZX."'u:!Z:^:i:t^^ 
lus & Silas - orantes , iaudabant Deum. ^''o.t!;:::"::^:^o::::fi^:^: 

* I^t- ^ : CL 2' ^ lij virtu abunde comunicarctur ora- 

Ht a UdlCbant eOS qUl in CUltodia eranC. n.bus.Chnnuscjucannum.arctunlau- 

C.-.1-..:^A ^ ^ ^ C n. n dabant taniicopio Dcum ,qui coidi- 

bUDltOVeiO tCrr^mOtUSrattUS Cltma- gnos fcccrat pro nommc lclucomu- 

gnus, ita vt moucrentur fundameta car- T^EtZI^hl^te.,. ] intciiigcbantq;iaa. 

1" n ' i r • n • dum artumcntum. 

ceris* tr Itatun aperta lunt omnia oltia; d ^p^rufunt.nv,tao(iui.] magnafign/. 

&r ' r I r ficat.oncfalutis & libcraiioni* a Dca 

vniucrlorum vinculi loluta I unc. auata: tcirtf & gcmibus. 

^''Expcrgefadus autem curtos carceris, 

Sc vidcns ianuas apcrtas carceris^ euagi- 

iiato oladiovolebac fc interficerc,xrti- 

V • n. 28*/^l • c ClAmai4it autem TouIm^.'] oui qmn* 

manS rUi^lllC VinL.tOS. ^ClamaUlt aU- quaraiaobfcurocarccr.seflct.umca 

1 • T ' I • I «gcrci cuAoi coKnofccbai, 

tem Paulus voce magna , dicens , Ninil 
tibi malcfeccris : vniucrfi enim hic fu- 
inus. Petitoquc lumincintrogrcnus 
cft : & cremcfadus procidit Paulo & Si- 
Ix ad pcdcs : & produccns cos foras^ 
ait, Domini,quid mcoportet facercvc 
faluusfiam? At illi dixerunc,Crcde 
in Dominum Icfum: & faluus cris cu, Sc 
jF domus cua. ^ Ec locu ti func ci verbum 
Domini cumomnibus qui.crancindo- 
mo cius. ^ ^ Ec collcns eos in illa hora 
riodtisjlauicplagas corum: &c bapcizacus 
jc(l ipfc, &: omnis domus eius continuo. 

Cumquc pcrduxin'cc cos in domura 
Tuam , appofuic cis mcnfam,' 

&lastacufi'^ ^ ****** ^****" '''"^ f^* 

n • I I Di«.] I.ttitu ilU nuam Spiruus laii- 

.^eltCUmPmnjldOiriOlUa CrCdenS DCO. ^ujrffiai.nan.muhominum.cortu 
" - poubaiUliiufidciqujtciiciaud^ictiu. 

Fr X II Et 



410 A C T A CAP, XVn. 

Et cumdics fadus cikty miferunc ma- 
giftratus lidores , dicentcs, Dimittc ho- 
minesillos. ^"^Nuntiauitautemcuftos 
carceris verba hxc Paulo : Quia miferut 
magiftratus vtdimittamini . nunc igitur 
cxeuntes , ite in pace. Paulus autem 
g /,yr.,..^..oNon.mbinosc'au: dixit cis , Cxfos nos publicc , iudcmna- 

^^s, homines Romanos miferunt in car- 
'po7uT;.^fi:;!^^a\rA?a:us^^^^^^^^^ cerem, & nunc occulte nos eiiciut? Non G 
're";S;;c^^^^^^^^^^ nos eiiciant. 

r^^^Z^rL^ vcniampcucruc Nuutiaucrunt autcm magiftratibus 
iotuiilu^u^^^^^^^^^^ lidores verba hxc.Tmiueruntquc audi- 

nimLumtrcorc^^^^^^^ to quod Romaui cflent: ^ ^ & vcnientes 

lus, impctum in illos facercr. h i • r o J ^ 

k conjLufm.tcos.] exhortati funt ad deprecati lunt eos, & cducentes roga- 

rerfeuerantiam in fidc & CbrUliana 1 « 1 1 ! T' ^ 

ichgionc. bant vtcgrederenturde vrbe. ^ txeu- 

« secundw^ccnfulln^.i vt femper tcs autcm dccarccrc 3 introierunt ad Ly- 

confucuerat Paulus adire ludxorum -i. ' r* r •! k r } ■ r 

^ynagogas. diam i & vilis rratribus^ conlolati lunt 

b Dtfjerehat eii dt fcripturu .'^ Quoniam C r\' C 

Indxi iUi ftudiofi crantlcripturarum COS. & prOtectl lunt. 
fandtarum , Paulus cx ipfisfcripiurarii 

focis adduftis & explicatis , docebac C A P. X V I T» 

illos diuini confilij le humana falutc ^ t t A I * 

ranoncm,proponcns«i!ischnftuene Y^Vm autcm perambuiallcnt Amphi- A 

mittcndum procuratorem 8t audorc y j . . * 1 1 • " •—I r 

feiutis pubiicx fecundum fcripturas: pohm & ApoilonianKvei?cru t 1 hei- 

hocncgotium efle efhciendum mortc |^ "^ ,. ^ *• 

ac refi.rie<E^ionc ipiii.s chnfti.Hxc lalonicani. vbi ctat iv nagop;a luv'iEoru. 

erat hypothcfis dilputat.on.s , quae . ' i 

cx fcnpturarum fentent.is ac vcrb.s ScCUndUlTl COnlUetudiUCm aUtC PaU- 

«xponeba/.ur & conhrmabaiur . 1 hc- 

fjsver6iiia,vcrum chr.ftun. cnHe- jus inttoiuit ad cos , & pct fabbat ha t tia 

fum.qucm ipfc teftis & Apoftohisan- ^ 1 - t |- -^* *. i. iv» 

lL"r";i"rruh- \enTar»^lf:vi:: diflcrebat eis dc fcripturis, ' ' adaperies 
^:.^:^"^^'^::';::^^; & infinuans quiaChrifta oportuit pati, 
^::c::^:::Z^^r::::^a^;:. & refurgcre amortuis: & quiahiccft le- 



porientisacmiraculis.cacterisqucom- /^Tc /^L.-in-fio ^ .rv «.2 ^ .« 1 * 

nibusdocumcncisciuj ■nfcnp.uri.c6. ^-niUtus, qucm cgo aununtio vobis, 
f £TL-„te<;,«,„w«..] Dc Gcn. Et quida m ex eis crediderunt , & adiu- 

Deum, ludxorLiuuelcgctn probabanr, 

di funt Paulo&Silaj,'&:decolcntibus 

& fcripturasliberiteraudicbant. /^.,».-»«.;rL. 1 * J « i* 

d Zchrres aut^n LuU,] comumaccs, ^entlllDUS ITiU 1 1 ItUdO 1113 2^^^ & llluhC- 
ijuilcruodiofacrorumlibroruniora- ♦.^«.^^L:! < d>T l 

cuUiPauipcxpoiiuicuticbaot. ics uobucs uonpauc^. l Zcianrcs autc 

ludxi^ 



CAl>.XVII. A P O S T. 4" 

B ludxi, aflumcnics quxMc vulgo viros 
quofdam malos, & tuiba fada,concita- 
ucrunt ciuitatcnv.&afliftcntcs domuila- 
fonis, quxrcbant eos'' producerc in po- 
puluni. * Etcumnoninucniflcntcos, 
trahcbant lafoncm & quofdam fratrcs 
ad principcs ciuitatis, clamantcs , Quo- 
Tibcmo. niam hi qui "'orbcm* concitant , & huc 
vcncrunt, ^ quos fufcepitIafon,'^&: hi 
omncs contra dccrcta Cxfaris faciunt, 
rcgcm alium diccntcs cflc , lefum. 
' Concitaucruntautcmplcbcm,& prin- 
cipcsciuitatis audicnrcshrcx, ^ Et acce- 
pta fitisfaclione a lafone & li cxtcris,di- 
mifernnt eos. Fntrcs ve:u conFcftim 
pcr nod^rm dimifcrinicPa'.i!um &c Silam 
in Bcro^am. Qui rum vcnilfcnc ,in fyn- 
agogam lu JruiuHi inLroicrunt. ( Hi 
auteni erant^noLiliorcs corumquifunt 
Thcilalonica^, quiTulccpcriinr vcrbum 
cum omni ai;i.litace,quotidie fcrutantcs 
fcripturas , H hxc ita fe haberent. * ^ Et 
multiquidcm credidcruntcxeis,& mu- 
lierum GcntiUum ' honcftarum, &'Viri' 
nonpauci.) Cum autcmcognouif- 
fcnt inThcflalonica ludxi ,quia& Bc- 
rcrx prxdicatumcft aPauloverbu Dei, 
venerunc & illuc^commouentes &\ur- 
bantes mulcitudinem. Statimque 
tunc Paulum dimiferuntfratres^ vtirct 
■ vfque ad marc; Silas autcm &Tim6- 
tlieus rcmaiifcrunt ibi. ' ^ Qm autcm 

Ff ? dcdu- 



• D« vul^».'] ex compicii & foris fto - 

muhuofos & infoltntcs , habi!c5 ttd 
moucnilas tui bas, plcbcnK' uc cogrndi 
luis oucionibui , adionibus &: gcfti- 
bus. 

b rrtdiuere in pofmlum. ] Tumulliilria 
& populans fuioris infoieacia Upidi- 
dos acdilaniandoi. 



C Ortem cofidtdfrt.'] noutf res moliR- 
cur, fic Aatum rcrum cucrterc icntanc. 
d Et l:t onu/ies.] Coniurationis crimcn 
muUiiudmisddatione coa£ciuarc ftu^ 
dcbauc accufatores hi. 



e ^ctpu fat'uf.^n9 , } Apolcgia 
dcfcnlionepcobattk 



•▼iforur 



f ArtfW/i>«j] familiw ,atqoe motft^. 

& ingcnioclceanciores ijuam ThcHa^ 
loniccnrcs ludxi. 

f Sujieperuni ->erbum cum »mni auuittatt J 
hbcnccr ^udicrunt rationem iliam re> 
rum i Paiiloprxdicatarum;atque ani- 
moiramiuillo » fcdato^flc vcrjrogno{^ 
ccndi cupido .dihgcnter confcrcbant 
rcriptura$,an Prophctarum oracub 
his quz Paulus propoQcbac & doce- 
bat, conrentircnc. 

h Et ntulxt (pademcredtdrmint.] fecvar- 

diim poicntiara vircutis Dci. 

i Hont^itnun.] cclebriura. 

k TwbMJtes rrtultttudpitm. ] plcbem Af 

vulgus facilc mobjlc ad turbas fcditio- 

forum 8c infolentium fcrraonibusAc 

adiontbus. 

I Vfejueadm.trt.] Tt fimularet fc naui* 
culam co'ccnderc,inde abhurum, <jud 
Thcdaloniccnfcs ipfum perfcqui de ff- 
ncrenc . hoc Bcrcrenfcs animo magi# 
eripi:ndi Pauluni ab illorum infania, 
q-ii.-n metu fcccrunt .quippequi fcci 
rciinuerinc duos Pauli focios eiufdem 
dodrinx mioiftros , atque doc^rinanv 
ipfam confcruare ftuducrunt: deinde 
o^Kcium f.-rcrtfbonorum viroru, con«" 
Aitutis viris , qui Paulom Athcnas vf^ 
<^uc lougo iu&cic dcduccicQi* 



4tt A C T A CAP. XVir. 

t^^StZ^^i:!::;}^:^^ deduccbantPauIum , pcrduxemnt cum D 

vfque ad Athenas , & accepto mandato 
tir:^;^,^::;^::^.:^:^^ ab eo ad Silam &Tim6theum,vtquam 
f.b™;"^';'""'"^^^^^^^^^^^ celcriterveniret adiUum: profeaifunc. 

" * Paulus autem cum Athenis eos expe- 
<fi:aretj"incitabatur fpiritus eius in ipfo, 
vidcns idololatriacdeditam ciuitatem. 

quam illi maximi tacic- tj r^- r I • * • r * b 

bant.mcbustamenacprudcnnusde. ^ JJllpUtaDat l^ltUf 111 IVna^Oga CUITI 
duais .qudmcartcriPhilofophidcdu- Y j. I^h «- r 

ccrcfoicrent. ludaris^ & colccibus, Qc in roro, per om- 

c EpicM-et irStoid.'] Duap k&x rcli- j. « • \\ i »18 • l*^"» 

giomschriftianxvcritatiemnmoc6. ncsaiesaacosqui adcrant . Q uida % 

ttan.T, & fecum cx cljametropui»nan. • n • ■ I -1 r l" — l-r ^'^*^'^*^*' 

tes:alteracnimomniacafu,aheravc- aUtCm hpiCUrCl & S tOlCl phllofophi dil- 
ro neccilitatconmiadchnit. C \ • i i i 

a .w»r^t,cr/,ny>..]hadiccbatur, icrcbc^^^ cum co: & quidam dicebant. 

quodvarias res difleicrci ,non cx artc • 1 I <1 \\ r 

&ciocjticnt,aAttica fcd fimpHci fct- Quid vulc lcminator verborum' hic, tfaTMir." 

mcnc , magnaquc libertatc omniura 77*^ ai.. \ e bius M$. J.«. 

hommurp fcntcntias vaijas rcMicrct, diccrc? Alij vcro/ Nouoruiii d^cmonio- 

opinioncsreccnlcrei,& placitaimpro- J ^ ^ ^ v*v^*. vtt**xxiwAJAw 

barct dcniquc cum omnibus vcrba fum vidctur aimuntiator cfle. quia le- 

lcrmoncsqueconfcrcrct ,hoc nommc • ♦wv^x wliv • vjUKv 



b Cum lM<Uuy cr cclenttLtu'] Genti]ibu$_ 
facrarum litcrarum dodrin.T deditis, 
& adlud.Torum rcligioncm acccde»- 
tibus , quanquam incircuncihs. Cum 
vtnfquc difputabat ex fcriptuns, in fo. 
ro vero cx racionibus fapieniit ac fcic- 
tia: humana: 



jcrmoncsque conicrcrct , noc nommc • n 

ubanT ™- fum &refurredioncm annuntiabat cis. 

iJ^^Ta^^^lrrZThlb^JrJS Etapprchenfum eum, ad Areopagum E 
t^^::^,^^::::^::::^: <l"xcrunt, dicentes: Podbmus fcirc qux 
& ■vS.t.t^N^^iirp^^^^^^^ cft ha:c noua, quae ate dicitur.dodnna? 
'i'w:iT~btof.^'^:i:; '° noua enim qua:da infcrs auribus no- 
tS;^'^^:X""oc;™ ftns . Volumus ergo fcire quidnam vc- 
ir>l1^Z:.^^!^l;^ lint hxc enTe. Athenienfes autem 
tZ^:::::!^^:^!::^:'::;:; omncs,& aduen^hofpitcs.ad nihil aUud 

cftigitur raulusadiudiciumillud,'ia- .r^ ..^L ^,^^ ,^-{1 ^ J; f i. 

^uamrdigionispcrturbaior.nouorri- vaLaDaiii;, 11111 aut ciiccre ^ au t audirc ali- 

^uc deorum inueaor ,quod capirilc , • 1 ; \ tj. -rx I • • 

apud Athcnienfcscrai.raptus cft au- ^UianOUl.J OtailS ailtCm PaUlUS Ul 



2 

tcm 



mpetu quodam populari ,nullis - J • A .. ^ • • t r- • a i . 

"i^.ftdunquam medio Aieopagi , ait , Viri Athenicnfcs, 
S32 P^*^ ^"^^^^ * ^"^^ " fuperftitiofos 'vos 



accufaioribus c«nftitutis;fcd tanquam 
ex fufpicionc criminis, vi ipfe dc jc r» 
tionim rcddcrct : non eaim 
adhuc iliius ratio ad caufam 
«iam aducrfus ipfum.vt vicicrecflcx 

vaxiisfentem.is& opin.on.bus populi . Ita Spixitus fanftus rcn difpcffu 
liiumfcdditurusdc Chr.fto coram populis, 5c gcntibus & priacipibus 

•mplcaam..n,.&quoniam rcsipfa.nk^iZv^^^^ inqu.rcrc & cognofccrc imprim.s oponet, 

rcu5 ftmul ^ antiquam vob.s: ant,qt^amTcJ™T.p^ud vo^ co^ *^ "P""^"^" ^^^'^ 

t.onr&fercarationcc.ucti,. Imclhgctis igit^mc nonnoHlT.n^^ auusco^m- 



vidco. 

, vt libcrius audirctur Paulu* tcftimo- 



>m natuns m- 



V 



CAP.XVIT. A P O S T. 42.} 

vidco. * ' Prarccricns cnim & vidcns (i- 
mulachra vcflra ^ iniieni & aram in qua 
fcriptum crat^ Igkoto deo. Qu()d 

crgo ignorantcs colicis, hoccgo annun- in rcgioncsqius liabitareiit.ctriis liini 

i?r.,i.4.i tiovobis. Dcus quifecit mundum bui^ncquccn 

P O, * • r I • I • r» diiur icria. Ita alii cum aliiscommu- 

^ oc omnia qux m co lunt^tuc cxii oc tcr- ntcantcs & conllrcnics , poicrant ori- 



1 Exf/No''^ fanguincad Noi:'at<]Qe t^- 
pora poft diluuium , quod Grarcis noii 
crat ignotum , rcfcnniu» h-ncoratio. 
ncn),omne^entu hotmnum , <]uaniuis na» 
tjonibiis vatiis ac regionibus difiunfti, 
tamcnabvno Noc ortum duxcrc , at- 
quc poft diUiuiuni mi/Ii lunt &: diuifi 



ginis lux noiiiiam & communioncm 



1 



rx cum {it Dominus,non inmanufa- coufcruarc . Dcindc ciian) ciim vtcrc- 

r\- -I I tur cettis tcmporum conlliiutionibuj 

ctis cempiis naoirar^ 'ncc manibus nu- ad communcm omniu vnlitatcm, po- 

11. 1. \ • r tfrantcognolccrc auiftort illum\nicu, 

ItUr, mUlgCnS aliqUOjCUmipIC quih.TcipnsadcaconUaier pr^bcrcc, 
j •] . ^ t\ • r ' • aiq; hocmodo Sc (uam dignitate con- 

dCtOmnibUS VlCam &mipU'aC10nCm, & corcliarummaiucndcbuciunt,acip- 
l6 r / a ^""^ maximum fui gencris auftorcm 

omnia; rccicquc cx vnoomncgcnus bcncficcm.fnmum quxrcrcatqucm- 

hl I . p • r U'-'nirc, ilh tanquam patri omnium in. 

ommum . mhabitarc lupcrvnmcrlam ^'^^j^ ftndtntcs.^u^c.mc cum ipfe 

/~ . . I . n adco pro^c fit 



vt inucniri a qu.Trcntj- 



facicm tcrrx , dcfinicns ftacutaccmpora busfac.icpoftit.quippe qmvitroferc 

, 1 1 ■ • • " Z7 coUatiiin omnes bcncficiisinfinuet. 

& tcrmmos nabitacioniscoru qux- b G,n«<c7ycf«m;7;««.D«.]exvcritaro 

^T->v /^r^ n \N 3 a vcftrispoetijdecantata,atquec6fcn- 

5lC«..€.C. rCrC JJCUmlllOrCeatCrCCtcnt eUm aUt fuommumcomprobata.mtcHigcreac 

1 * r* I cognolccrc dcbemus diuinam naturi 

inUeniant y qUamUlS nOn lOnrC llt ab V- lon£.flime rcmotameflcamatcnaac^ 
rt /\ 18 1 • /• • • *^ impcfkfticnc iftitum rcrum 

llOqUOqUe nOltrUm. In iplOCnim Vl- «^amum ,qux nobifcumromparatr 
•* r nihil fcrc cilcvidentur;aut li qtiid for- 

UimUS, &mOUCmUr & lUmUS. llCUt& habencidabhomm.busacccpc- 
.1 ^ .. .. runt,non fccundum naturam homi- 

quidam vcltrori:m poetarum dixcrunt, »^""1 fccundumcoguanoncm & 

w /- . ^ob>^ artcm i naturat pcrfcaionc mhniio 

IpiJus cmm & 2;enus lumus. Genus f"cm,cruaiiodiftamcm. 
Wiuo.A.iz cri^o cum Inrius DcKuon dcbcmus clti- "'«^^^*' ] pr.Ttcrm.tten$proptcrfui 

l • 1 • 1 clememiam prxtcrita tcmpora igno» 

marc auro aut arcTcnro,autlapidi fcui- 

. t ' ob quam .uftc poierat Gcntes omnc» 

pcurx artis & cogicationis homuiis, Di- ^^"^''fv'^^'^''^"''"^ 

O * . . ^ . adco ftudioicafteaaix (umma ilia &r 



^*^ jBt'tcmpora quidc ""'"^^"'^^"^'^''^''-^^'^'s^cbciicricc. 



uinunicndimilc. ^ , , , 

... • 1 r • • favoluithoctcmpoielumcn vcriiatis 

hiiius i^norantia: dclpicicns Dcusjiunc ^'''««^«r^^Gcn"'^"*»^ foibai.cna. 

. .1 ' f tillimis , quas nunc .am vocat ad vcri- 

annunciat hominibus^vt omncs vbiquc ""^^^"'^ncm &adiumc«iuum,ad 

^ 1 jplorum falutcm aedc.ncaaonon) : id* 

pornitcntiam aoanr, coquod ftatuic ^"«^^^'^'^p^rv.rumm./iumafc^vtho 

I & ^ r 1 mincs vcntarcm docerci eamqu.Td(S 

dicm in quo iudicacurus cft orbem jn f^^''"* "*'^'"'^'i';r"'^ ^7 

IV** * #** I ^ S.M.M. *** huinananataiaeftiiliccnim vtriul- 

'Fnilinr^* qucnatunfcorlum & vtriuiquc con- 
c^v^ U ILaLL.^ lUiKftx rationcm cxponcredo. crcquc 
poteft cffiraci/Timc & ceriiiTimt? hunc deditdo<ftorcm hun-sdoclrinac ; hunccundem a mortuis lufc.tatum fta- 
tuttperpetuun. mapiftrrm ccitiffimum auOorem huiuj veritatis: ita vt illo vjucntc & monuo atquc iciurcita* 
tofidcsfaftaf • ' iHvrritaiishuiu.<,quam omncscopjnolccrcairplciRiqued' bcntreundcm confti- 

tuitiudicem, iicu Dciisccrtafibiqucconftifuta dic uidicaturus eft orbcm xquilfimc. Onor. 

tct igitur piart "1 . > - . j, l.ic hiunincsomncj, acccpto h(jc nuntio i Dco^ & fc<jm volunuicui ad witaftdiai 




414 A C T A CAP. XVIII. 

?,.ufr^'*'''^'^''"^'^'^°*''"^' ^auitatcin viro in quo fl:atuir,fidein 

nulla huinana: rap.enti.ir perfp.cacuas y.y^Ue< OmnibuS JufciCanS CU amOrtUlS, 
inucnjrcttcquf.n lia Leocxpolitani, |-'Aa..L/v^^ v^*** * j ^ ^ 

'ZS^^^TT^^':^^ Cum audillenc autem rcfurreaione 
Tt^^^^':::^.^^^- mormorum, qmda quidcm ' irridebant, 
?xo'u'rctnr'^'°''"'""'"'^'''"' quidam veio dixerunt, Audiemus cedc 
Lit:r„'dt'ut'ri hoc icerum. ' ' SicPaulus cxiuicdcrac- 
^Z^^^^d^:^::::- dio corum . ' ' ' Qiijdam vero virilad- 
^—^^^^l^^i^^^i^^^hxrcmcs ci,credidcrunt:in quibus 6c 

rar,ciiguum duxeruntcuicomniodum * • o - . , 1 : I 

tempusafhgnarcnt ac darcnt ; vtpote DlOnyllUS ArCOpaglCa , & mUilCr llOmi* 

<iuod aprincipio ahiiis rcpetiioopli- --^ . i • • • 

car.dcbcre.meihgcrcnt. nc Damaris^ & alij cum CIS. 

g ^uid^tr/j z-ero rm tuih^rentesei.'] pet 

fidem & pocnitcnriantabiplbindiaa CAP. XVIII. 

& pofiulata.n , fuum nomcn in ilhus ^ /-i t ^v' I A 1 * ' A 

difc:pHnamprofitfntcs,crcdidcrutff- poit h?c cprcl lus ab Athcnis, vcnit C>0- A 

cundum poientiam virtut.sDe.,pcr fi. X • i x r» • ' " 1 T 

demqua:rcuclandafucrat;ncqucvllus rUlthUm. & inUCniCS qUCnclam lU- 
fcxus aut oido cxdufuj fuit ab illa vo- . . a • I t\ 

cationc. dxum 3 nominc Aquilam Ponticum 

C A P. X VI ri. ' . » 1 T 1 

a. Etquiaeiufder^^cratartu ] Occafionc grcncrc , qui nuDcr vcncrac ab Italia , & 

conamunis artis diuernt Paulusadlu- * ^ . \ \i 

dxumijium. vt.pfciaborcfuofibiv.. Priicillam vxoccm eius ( co quod praccc- 

Auin pararct , & Mmiliariiatc quoti- ^ . i 

diani fcrmonis hominem lucnfacc pi(ict ClaudiuS dllCCdcrC OmUCS ludxOS 
rct Chriito. Sccnotactotiaars ,cono- <^ - ^ 

p?a.&tabert.acuUpaftorai.a,&ic- aRoma,)acccmtadcos. ^ "Etquiaciuf- 

^orum munimcnta conhciutur; artes i 

hu.ufmodi ad vfum vitx .nucntx a crat a^tis , mancbat apud eos. & opc- 

ianftis f robatatcxcrc.txquc fu^rc. * 1 ^ l 

L^nt"in\it?rZ^^^^^ rabatur (crat autcm fccnofadoria: artis.) 

m.num ,quam pcr Mefl.am anercnda ^ ^ ' 

^ Et difputabac in fynagoga per omnc 
':iZn[°:::^t"'^L^^^^^ fabbachum.-interponens 'nomen Do-;«j; 
^1^^^^;^^ mini ^cf", fuadebatq;Iudxis & Grxcis. p;;^^^ 

'^Z:!:!:^"':^::^:^ ' 'Cum voniOcnt autem dc Maccdonia rC -^" 

Silas & Timotheus.inlbbat vcrbo Pau B 
ta::^:^^^^'^^:::^^^ lus , tcftificans Iud«s cfTc Chrilkm , le- 

oronjno apctuit Paulus.d.umi Sp.r.- ^*/^^.^^.- Jl -1 • « 

tusardorc.nccfus,a<ftrmabatfrc^utf- lUlTl. L-OntiaaiCCntlbUS aUtCm CIS & 

tcr & ftudiolifTime Iclum Naiarcnum Ll I ^•t • ,-| . 

cflcMcfnam.iium,dc quopcrpr«tc- C)»^ip"cm antibus ^ cxcu cicns vclhmcnta 

«iufabbaihad.fputarum fucrat. ' J ^f» • n r 

d cuutradiuuttiw mttr» ru ^ oufph,. lua y Gixit ^(1 cos , banj^uis vcltcr lupcr 

fTktnttlui.] Conrradid.o indifpuratio- * 
tic, blArphcm.aautt ra in malrd.ctnt.a CapUC 
««■: vi.n,m l'.u)i,s Idum affirmab,, Chrift.m tfli. & vir.„«m tffidrl..i.mi,ut ill.u,, miri, I.udibu, prid.ca. 



1. «.«. 

min$n vero 



CAP.XVIIT. A P O S T. 415 

lam proprrrconfilium voluntatcmcjue vcftram quo minns rfgnum Dci accipinis .funtoracuTa diulna , acce/Tcre 
tempora.conconlantctiam icllimoiua.cxcmpla lunt apcrtilTinu.documcnra a rac fa a , incp^jUc- pcnculo fo- 
cioium mconim conlcnlu conHrmata, ita Dccm promiins llculU- !uis, & umu/tr js Dci ofHcio tvo tu:fl:- furdos 
conftac. Ergo h leprob^mini a Oeo, vcftui culpa cft. ego lam otiicio mco crga vos iau feci . fcd a vobu leicau* 
avi Gcnics couucuar cx pr.rccpto Doi, (\ui falucem omnibus crcdituris & acccpiunspromilit. 

caput vcftnim : mundus cgo ^ cx lioc ad 
Genres vadam. 



Ccft- 

.Torum 
diosc 

. cupicl at. Proxini* 

fuit paiata Gcniilis doir.us Apoftolo 
ludxorum fynagoga rcpulfo. 



Noli timere.'] vel tibl vel minifterij 
lui eipcditioni: namquc iibi nciDo no 



•oullus no- 
ccrc potcrit 
tibi } MS. s. 

* ibi M s . 
quihw piuent 

cq. & 

dunt tntm 



^ Ec migrans indc,in- 
trauir in domum cuiufdam^nomineTiti 
lufti/colcntis Dcum, cuius domus crat ^^^^^^^^^^dt^L 
^^coniuncla fynagogx. ' Crifpus autem ^:^^]^:^::^^ 
archifvnao^oorus crcdidit Domino , cum 
omni domo lua:S: multi Connthiorum 
ai'.dicntcs crcdcbanc , & baptizabantur. 
^ Dixitautcm Dominus nodcpcrvillo- 
nem Paulo /Noli timere,fcd loqucre, l 
& ne taceas. ' ° proptcr quod cop fum '^^^^ 
cecum : &"ncmoapponcturtibi vf no- '^l^^Z^TZ^^t:^^ 
ceatte : quoniam populus cft mihi mul- ^.o^^Zt^^^^^^^Z^^^i^l 
tus in hac ciuitate. ' ' Scdit autcm ' an- d°'|;..M.,„«,««..]B,«pwcc 
num & fex nienres^doccns apud eos ver- ro?uX->t„X"- 
• bum Dci. ' ' Galli6ne auccm ' procon- t^i:^.^::^::'^:^:;^:^ 
fulc Achaia:,inrurrexcmnt vno animo glpu^l^^cl^ufnX: 
ludariin Paulum,&: adduxcrunceum ad 

c ^/•mrroj.] parantciam Paulo in dc- 
4-fik.i»^^? '3 * ^ r\ I f^^nfjoncm fuamdiccrc.&c Euancehum 

uiuuiiai^ aiccnccs, v^uiacontrale- hac rationccxponere. 

Ir J 1 • •! I ^ KeSfe vos fHjlineremA iuxta munerit 

^ IIC pCrlUaCtCt nOmmibUS COlere ofticj^jqucmc. rationcmvoscxcipcrc. 

Deum. Incipicnteautcm Paulo apc- 
rirc os,dixit GalHoadludxos . Si qui- 

Dd /T • • 1- • 1 . incxpoiiiionelcripturarum. 

cm eiict iniquum aliquid^autracmus dxorumrcnpturas&rci.g.oi 
rr" ^ • ' T ^ ' f \ r\ . Gentcs doccri , maxjnic apu 

pCliUnUm ,0 Viriluda^l, rCdlcVOSUlft^ &Romanos,iam.IIotcmpoi 

\\ C' ^ n- r-ri ^'"^ pcriculo aui cr.m.ne 

nerem. ^ bl VCrO qUXitlOneS lunt de n^ul» ^^-^ntilcs ludarorum fynagogat 



em. ] Biceps accufario, 
contra 
forma 
aucrtcrc 



g De lerio.ir ncmiuilus, & It^^u vtftrd.J 
Intcllcxerat lam Procoful ea qui I'au- 
lus docerct, non cflc ahena a ludxord 
fcripturis; vcrUm coptroucrham cflc 
incxpofiiionelcripturarum. Atqui lu- 
oncmapud 
d Grxcos 

& Romanos,iam illo tcmporc l.ccbat^ 
(ine vllo cnim pcriculo aui cr.m.ne 



1 ... " o I • n frequcntabant. 

verbo o:nominibus,& le^is vcitrcr.vos ^ ^^^''"^'^"^"'«^f^o^^^scffhu?.^ 

. ^ ' J • ' j A f I Gr.Tci qui illic adcrdt impcium in So- 

1 VldCntlSrludCX eSO nOrUm noloene ^^'i^^ncmnouum Archilvnagogumfc. 
O . . . ^*»^» cci 



ipfi 

Et minauit eosatribunali. '^"Ap- 
prehendcntes autcm omncs Softhcnem 

Gg prin- 



ndignabundi quod virum (an- 
£tum honcAiIIimc apud ipfbs vcrlatu, 
fic bonam dodnnam , pictatisquc rc- 
ftam inftitutioncm profeflum, in cri- 
mcn &: calumniam rapium abjlLs Ii»- 
dxij vidcrcftt. 



A C T A CAP.XVIir. 

prineipem fynagogx, percuticbant eum 
ante tiibunal:& niliil eorum Gallioni 
curxerat. Paulusvero cum adhuc E 
fuftinuiilct dics multos , fratribus vale- 
faciens , nauigauit Syriam , ( & cum eo 
. Pnfcilla& Aquila)"qui fibi totonderat j!r,^;'i^^^^^ 

^"^^^ ^^^^^^^^ ^^PU^- habebatenim votum. 
m^:;i[rSi;^;lr cl^d Deuenitque Ephefum , & iJlos ibi re- 
bT/ro^Sud^^^^^^^^^^^ liquit/lpfe vero ingreflus fynagogam, 
l:^^l:'^ru"' ' difputabat cum ludxis. Rogatibus 
utioSaa^^^^^^^^ autcm cis,vt ampliori temporcmane^ 

^h^S:!;i;^a:^ir'^'^^^°"^'' ret^ non conf^nfit, ' ' Ihd valcfkciens A iTs' '^' 

diccns/Itcrum reucrtar ad vos Deo vo- ^?foknnf 

d rfrf./c.;;.ic.«.]cn3uiinquaEphcro | i^rr^f^f^t.c rCr abPnlipfo C dieadueni^ 

nauigauerat Ga;fartfam,Stratonispor- lCnCC . prOr^CLUS ClL aUCpnClO» 1^1 ccm faccre 

tum ab Fk-rode conftrudiim ad com- ir i C ' C J^oTI Icrolblvmii 

moditatem nauigacioms cx Afiaahi»- ClclcCndenS CCElarCam, vllCCndlt^ & lalU- Ms.c. 
quc locis in 1'alallinam. • \ C o \ C J' A • 1 A*' "n 

? uuim^rMicm.^ Poit Pauu difccflbm tauit ecclcliam, & delcendit Antiochia. r 

■renit lUequinondum Chriftianus fa- , i t-" n • I • 1 • C 

ftus.nemienudorehgioMsiamrurcc- Lt ractoibi aliquanto temporc^prore- 

Bti ; fed veriratis Chrifticxdifciphna ^ . . * . J • 1 • 

ahorumcomposfaaus.certirtimara- CtUS Clt 5 pCram DUJ aUS CX OrdUlC Cjalatl- 
lionem p'.r fcriptutasdemonftiarci at- . ^ r^l • ^ 

buedefcnderet. caui rccrionena & Phryaiam.confarmans 

f Porfwjwjtri^fwrM.] qui fcrlpturarum X- r ' T 14 « T J 

argumcnta & loca omnia & mcntc OmnCS dllCipulOS. ludcXUS aUtCm 

tfncbat, & cpportune referebat. . . a 11 • A 1 1 • 

g E^ci?«.rM;» catcchiratus Quidam, Apollo nomuic . Alexandrmus 

& informatus in veriiatc lelu Chnfti, ^^»' > .* 1 ^ J a • 1 r 

^iuippc cum f.ripturarum fententiam aenerC ,Vir CloqUCS, dCUeUlt t phclum , 
& interpreiationcm probe tcneret ; in- ^C .. t ffT* » 1 

iclicxetatexChr.ft.anisrationcmvir- pOtCnS Ul lcript U riS. HlC Crat cdO- 

lutis fsC cfticacitatis atqiic cf7icicnti.T 1' ^ i 

icfu,qu.Tratiofcripturarum ommum (ftus vjam Domini;& fcrucns foiritu lo- 

fcopuseft. Eam ranonem cum cx ca- ^i-ii-u. iv-r 

;;ttd":T/o'bt.Tr;^^^^^^^^ quebatur , & doccbat diHgentcr ea qua: 
7:^2:^^::::^^. luntlefu, fcicns tantum baptifmaloha- 
^T-^-I^Sil^o-li^Sucra": "'s- Hic ergo ca-pitfiduciahteragerc ^ 
irr;ur,:!'r«^ot"d:«X" rynagoga. Qucm ci^im audillenc Prif- ^ 

mt^a,^^:";o";,TLt;;';^ & Aquila, alTumpferunc eum,& 
.,v.uciu,~ch„man„ii,.,ui diligentius expofucrunt ci viam^^Domi- "^" ' 



^nattoM 

Mt. 



Spiritu fand\o accipto icftnnoniu 

4.b.mvi,tu.c„.gnavcuu.uidu. i7 Cum autcm vcllet irc Achaiam, 

cvhortati fratrcs, fcripferunt difcipulis 

vc 



CAP.XIX^ 



A P O S T. 



4^7 



h Uu (juicrtSdirant . ] er gratia fpcun- 



lanone tcdaluniui apctttflj«u- Icfum 
cfll- Chriftiim. 

C A P. XIX. 

a Vcnirtt Fi liefurfj.] iuxta promffliim ;l 
fc fadum . F.pliofi cnmi dc Ictu n.hil 
apcrit cxpoiucrat, lcd laniuiTi dc farU- 
tc publicacx lcripturisdidcrucrat, 
b Ji^icjlirfj di\tifulos.] cjui Chriftido- 
ftiinjm piollicbaniur , onaienoi cx 
difcipliiu lorTjnnis Bapiifia: copnouc- 
r.ini,cxpc^nt».s ailmiuiim icgni l^ci, 



lel .x d.x6 
Sup.x.* <.i I 



f. ^ . . \ '.T' li IJu (lutcrtmdirm 

UlCipCrent CUm .CJUl CUni VCnillCt, dum potcnti«n virrunsbci. namhi 
,1 . li f • ]• 1 cx propriocxpcrimcnto ,ille cx difpu- 

contulit mulcum his quicrcdidcrant. 

Vchcmcnter cnuii ludxos rcuinccbat 
publicc, ollcndcns pcr fcripturas^cQc 
Chriftumjcfum. 

CAP. XIX, 

ATh Adum eftaute cum ApollocflctCo- 

Jl^ . * . ^ . . & baptizati m rcmi/Iioucni pccratoru 

rinthi vt P^ulus pcra2,ratis lupcriori- fcdiiiiusrcgnjmyacuJTn nondum c. 

' a • T- *"l r • dodi. 

bus Darcibus vcnirct Ephcium^ &: inue- spnitum f^^ehm ^cepinu nedcxus.^ 

1 , , »!••' Ropat ai; poftc]uam crcdidciint appfo 

nirct auoldam diicipulos: dixirque pinc^iaiK .cgnumDci.&jdumtiiUc 

n r rt n- agr.uni Dci, «.jui roilcrct pcccata nu';di; 

adeos''Si SDiritum landtum acccpiltis a«fp'ffirnt spmtuin i.vift,<,c-tioiis. 

nv«v.v^^. y^M. n ^ ^""'*^»"utcvu!um icltinior.iur.. rrd- 

crcdentes ^ At illi dixeruntadcum.Sed ti^baiu.vc.nais mu chi.iu hx. c. 

wi.\..v4v.miw\.^ • A **. ... nim crat rcgni Dticommumo . II 1 r.c- 

neauefi SDiritus fan6tuseft,audiuimus. pntfchad.nus co^nou>iicaiiqmdc;c 

nw^^j uv..' *.» ^ »»■ ^ j hoc Spnitu ;an^iihcationis . No aiim 

^ ll c vero ait * In cuo crg;o baptizati nrg..bant «piraus lanai r.omci: ubi 

iiiV/ vvivy j j ^ r cor.mium cfic ; namqbc hoc ncmo lu- 

eftib- Ouidixcrunt/Inlohannis baptif- ^'^'«-^HnTabat.cfl: v,dciKctsin.ium 
mate Dixit autcm Paulus: loJiannes ''^^"^ ^f;-"h.ii> ron mun. laD^i.fica- 

lllctLV,. x^i^-wiv. -«.VI * lori i.n/lo gnor..bani. ijiupfe hv c mf 

baptizauit baptirmo paniircntixf opu 



gnor. 
i.cr , n, pauciflrtDi: 
lun^. d!v ctt cicniiaii 



..Mf Chnlti aduc- 
coj:n iiMP <u.T, vcl 



ium,dicens:in eum qui venturusciiet z:::^:::^'!:^::,^:.^^::^:^' 
^;'.:';* poft ipium vt crcdcrc't,hcc eft,in icfum. ^,of^z:;iSS<^r;ixro'^ 

5 His auditis,baptizatifunt'innominc rr'ttr;i;,i^^^^^^^ 
Domini lefu. * ' Et cum impofuiirct HZ^^^-^^I^ZTa^^^^I;...., 

nl^ 1.,^ Ct^if-if-nf /'^1-» wjmfcaptizarci inpttnucnt.ani & cx- 

IS manUS raUlUS, \Cnit bpritUS lan- pcdauoncm rr^. Dc.,non dmt.c- 
r 1^^,,* l-.n'»«-iir lii-iniiic .R'' pnum Dc. illo luo bat-tiimo auf Ii«;ni- 

ctus luper eos,&: loqucbantur unguis^Oc hca,. autcommumc!,r.;icd bapiua. 

hctabant ^ l^ro.-»r ^nr^ii^ rM^-im-c «n pocnitcnt.am bapt.fmo 



^ Erant autcm omncs oportcic ctum crcdcrc 



pllUS, 

ncuc]U)poll 
vcnturus crat, tai]uam in audorcm 
communicatorcm rcj;ni Dci.tucd 



proph 

viri fcrc duodccim. ^ Introgreflus au 

r " ^ .^^ C J,,^i/^ l^^i, .Urk«-.i«' ^Ommunlcandu ciat bapti7atis abiilo 

icmlyna^oga, cum nducialoqucbatui ,n spir.tuianaofi..t,ni. niumautcm 

J ^ ^ ?ic idem lohanncsindicauitactcfla- 

VJ g 1 pCr -,scitcflclclum. 

V TneomintDormnHt(H.]m virtutcm.potcntii.a^iaoritatem & cfficicntiam Iclu.cjui illum D( minn omnium,& 
fcccracxlorum, hxrcaemquc Deidoccrctcftar.quc poflct . acccpto pcrillum Spiriui lando .qui tflct pjn u^&: 
arfhabohxrcdiiatisipforum. h It cumimpcfu,ftt tUu maf u^.] in lignum cfhcacitatis Euanpdij ^ auOo- 

ritatis Icfti i Vemt SptritM fxnau*.] nonfolum dona Spiritus.vcriim ipfc Spiritus in illo.^ cft illaplus, quos 

ranft.ficau'itmuiatovcterihommc.nnouum,&rcgcncrauit.ciusquc lana.hcat.on.s & nouat ccatuia: tcltimo- 
marranthnKUX,nuilohumanopr.Tc,ptorcadhibito,rcpcntcf cogmtx & pionum.atx , & d.u.naium rcri.m co- 
£mtio.dcqJibusd.rpi.tabant&prophctabam,cratqucabundam.lTimumtotNMro.umtcft.mom 
I r«^/iil;4.]magnaafl'crtionc,vtpotcqui.amcxcmpIa mamfcrt.fnma cd.dcrat vcntaiis lclu Chxifti.quc» 
x^gni Dci regcm, ponuficcni, comniunicaiorem &: larguotcm cflc affirmabai. 



4l8 A C T A CAP. XrX. 



li^S:::::!'^':^;^^^^^^^ ttcs menfes/difputans &c fuadens 

dc regno Dei. ' Cum autem quidam in- 
:S™;';"trSM:;\'rn- durarcntur,& non crederent; malcdi- 

r^::"';rnu^D.t:;'p"wrc" ccntes \iam''Domini' coram multitu- :7t.:."c - 



■ . 1 d . & fid i 

iTfumTiuiftum^^^^^ dine, difcedens ab cis , ' fegrregauit difci- Sl^,;* °" 

gni Cei donatorcm. 1 ' J' \' T '^/"11 d 't-» 

b MMconcs vum Domtni.^ cxccrati pulos , quoticlie ailputans in icnoia 1 y- 

ac dctcflati illam raticnem regni obti- • • /-j IOCtt r 

nendi , qu.x icgi efticaciiatem dcirahc. tanni cuiuiuam, rioc auteiTi radtum 

bat, Chrifto autem omnem tribucbat. CL \ ' ' • • i 

e ses:n^<mn:tffap:iir^.] cosqoimam.cit pci' Dicnnium . 1 1^ vt omncs o ui ha- 

llum Icfum crediderant , feparauit a i • i ' \ f I • 1 

congrciru & conuentu ludvorum um Ditabant ui Alia ^ auditcnt vcrDum Do- 

induratorum,qui Euangelium (kpe ac • • t J • -i 

frcquenieripfisoblatum repulerant. mUll^ ludcTl atqUC GentlleS. VittU- 

a r-,r<inM fm/</,iirw.] cujufdam viri no- / n } r 1 

^'^^^^/'^«^''"cTurni.vtsyrica ha- tcsquc uou q uallibet raciebat Deusper 

c Hocaurcmfanumefi.] D.fpiuitio af- manii* PauH i ' ^ ita vt etiam fuDer lan- '»nanu$Msi 

lidua & frcquensconcioacdodrina, * J 1 r *- *c*ax 

udhortatio,&miracuiorumacfigno- Quidos deferrcntura corporc cius fuda- 

rum editio Pauh miniftcrjo fada, bic- i r • ^^-^^x^ jcivac* 

nium Ephcn durauit.itavtomncsqui riavcl fcniicindia , & rcccdcbant ab eis 

m Aiia erant , cums celeberrima vrns I j tXLJ VIJ 

pSwic^^Ji^rpcM^ilT^Z"^^ ^~pi"tus nequam egredic- 

^^^^^(^r:^::^::!::^^^^^'^^' , " Tcnrauerunt autem qui-^ 
ri"fr„a™ar.^""''''"'^ " dam^&' de circumcuntibus ludxis cx- 
l:::'^:::!::^!:::::. orciftis,'inuocare fuper eos qui habe 
:rn'rrinr^cr:ru.bi:::cc";ro: ^ant fpiritus malos , nomen Domini le- 
r^J-i^';^"-:;"'*'..' r,.„>. ru,dice'tcs,"Adiuro* vos perlefum quem ^^jr; 

:^^:^::iu::::::^:^z::^\:z pi"1us prxdicat. ' * Erant autem qui. 

^;3^cuaJJ^£:^r„^:rp?; dam Sceux ludiei principis facerdotum 

dt-ntc fide . quod li fuccedcrct , ^;;;^:!-. feptem fihj, qui hoe faciebant. ' ^ Re- 

ilhlclumnonefreauaorem iUiusdo- /1^^,^ J„,-- ^,,^^ f ' ' i- . 

frrin?quamPauiu£pr.T:dicabat,vtpotc ^r^^^^^^'*^ autcm ipiritus nequam^dixit 

«uiusnomenetiam invrucflctlud^is, T/^fl-,,-.-» . .* o n I T • 

adortrinaPauhdifl^ntictibus. Sinve- Clb^lClUm UOUl^ OC 1 aulum lClO: VOS aU- 
ro non.affirmarcni inanenomen illiid ^ : n* v l6 n • r]- i* 

efTe. Vcruntamcn illorum confihum ''^^n UUl eitlSr lltinlllienS homO 111 

Deusclufit, coaftodarmcmiaco confi- • J • rr- 

tcnIcfuChrimvinutem,&P4uHvc. COS , Ul OUO Crat ClXmOniUm Dcfll m ITm 
rititcm ; ac illosopprimcrc.incxcm- o- 1 - i . » , "^^^^^^^^^y 

phini audacix Dco muifa: &impro^ ^ uomuiatus amoorum , mualuit con- 

cos , ita vt nudi & vulncrati cflfuac- 
rcnt dc domo illa. Hoc autcm no- 
tum faAum eft omnibus ludxis atque 
Gcntilibus.qui habitabant Ephcfi:& 

cecidit 



- K. 1. «, 



p 

■ 

H ^Domini 

H MS. G. 

^contbrta 
' batur 



CAP.XIX, 



A P O S T, 



419 



cccidit timor fupcromncs ilIos/&ma- 
gnificabatur nomen Domini Icfu. 
' ^ ' Multiquc crcdcntium venicbant co- 



conii.i qii.im illi ftuducrant.co- 
gnoiccbatui publicc leCu Domini vir- 
tus ui jrAantiiiiina , & illius dodrina 
t]iia Vaulus pixiiicabat ccrtiffirna eflr. 
b MultiCj U ircdenttum. ] Multi cx iis 
qui crcdidcrant rccundum potcntjam 
virtutis i:ci , tcllabantur mutationcm 
in iplis taftam virtute Idu Chrifti m 
itum fanrtum.at- 



fitcntcs &c annuntiantcs acftus fuos. 

I9\jf ^ •« • r • in ipus ractam virtui 

Multiautcmcxcis qui rucrantcurio- fchab,t.intispersp.r 

r n. 1 1-1 quc in eo tcftimoiuo coHtcbatur qua- 

la lCCtatljCOntUlcrUnt llbrOSj& COm- lcsantcifuiflcnt,qualcsredd.t,eflcnc 

bi-j' •! rt pcr Icru Chnfti cfficientiam.Huius c6- 

ullcruntcoram omnibus: &: computa- fcir.on.s excmpium cxtatm Apoaoh- 

•• 11 . . cisicriptis. ^ 

tis prctusillorum^mucncrunt pccuniam ^ ^tfnrrantcuriafafcnati.} Mag.cas 

J j . . -17 • artesexercucrant , fiMC naturalcs , fluc 

dCnariOrUmqUmqUaaUltamiUlUm. prn:ternaturam,&fort.Lgia,&cAor- 
xO j r ■ r \ ^ I \\t->». •» c.fmos quordam rupcrftiiiofos.hi libri 

Ita rortitcr crclccQat vcrbum Dci & combuiii funt m actcflationcm.n.us 

\\ r 1 ' ■} I T T- 1 <i*fciplinar,qux apictatc an.mos aucr- 

, connrmabatur . His autcm cxple^ ^""1 & tefl.momumatquccoutcino. 

i.V1«i'<fc • r ' } • n • r ncmvcr.Tacfolid.TlapK-nti.T,quivni- 

' tlS, prOpOlUlt FaulUS m SpiritUjtranllta cacflqu.Trcrclcrum Chr.flum.qucia 

.-l-^j* •oAl • • T r l qui habct , omnia habct .vtpoicoin- 

Maccaonia oc Achaia.ire lerololymam , oommum. 

d -j /" • 1 • ' d ' Dmnrtomm ejt*in(jtkt^'tnta milltum. ] 

lCCnS.PoitqUam rUCrOlbl .OPOrtetmC [^"chmaruargcntifcrcfcxagintamil- 
, *. . , i lium. Oportu.t autc huiulmodi libros 

& Romahi vidcrc. Mittens autcm 

- . arj;uincnti ac doftrin.T , quam vcndi, 

m Maccdoniam duos cx miniltrantibus ? p^."P"i'^i>s "ogari. pjarAat cmm 

. . ^ huiufmod.pecuni.T vfum perircomni- 

iibi .Timorhcum & Eraftum , ipfe re- "o.^^^ni i.brorumicaioncahoscot- 

^ , ^ r rumpi. Fu.t magnum cxcmplu.n iudi- 

maniitad tcmpus in Afia. Fadacll chrifliam idcoqueaLuca cxpoa. 

f tum ; .dquod.plc perepiphoncma in- 

autcm illo tcmporeturbatio non mini- ^^:'^;^:::;^^^:^^,^^ 
►j*".c. madevia^Domini'. Dcmetrius e-^"^'''"''- 
nim quidam nomine^ argcntarius, fa- 
cicns' ardcs argcnceas Dianx ^prarltabat l^:^:::^^;^ 
artificibus non modicum qua:ftum. "^^l^l^^^^^^l^^^ 

quos conuocans & eos qui iiuiufmo- ^''^^''^^'^'^'^^^^^^?^^'^^ 
di crant opificcs , dixit*Viri , fcitis quia 



dc lioc artificio eft nobisacquifitio: 

& vidccis , & auditis quia non folum 
Ephcfi^ fcd pcne totius kiix , Paulus hic 
fuadcns auertit multam turbam, dicens^ 
Quonia non funt dij qui manibus fiunt. 
^'^ Non folum autcm hxc pcriclitabitur 
nobis pars 'm rcdargutioncm vcnire,fed ^ 

G g 3 



&: magnx 



t 

acclam 



^50 A C T A CAP.XIX. 

& magnx Dianx templum in niliilum 
rcpuLabitur^fcd dc deltrui incipietma- 
iekas eius, quam tota Afia & orbis colit. 
His auditis replcti funt ira^&excla- 
Ma^^na DU»4Et'.eji^tm,-\ popuiaris i^-i^uerunt dicctcs / Magua Diana Eplie- 

-.^lainatio nnciudicio, idonca ad con 1 *^ 

cuandosiumukuj. fiorum- Et implcta eft ciuitastota 

cofufione, &: impetu fccerut vno animo p 
in theatru^rapto G aio &: Ariftarcho M a - 
l.!:::::!'^:::^ cedombus comitibus PauU. " Paulo 

'^chan^:'^:^^^^^ aut6voleteintrarcinpopulum,nonpcr- 
t:::^'^^':::;:^::^^- mil^runtdifcipuli. ' ' Quidam autem 

& de Afia^ principibus qui erant amici 
eius ^mifcrunt ad eum^rogantes ne fe 
c .^f/,...^;^ .^^^ daretin theatrum: 'alii autcm aliud 

jic, vt hunpopUlo rcpcntc conciiaco. » 

Nam Dcmctr.jfcquacrsaaucriu^pau- clamabaut . Erat cniui ccclcfia confufa: 

lum Pauhciuc comircs vocifcrabaniur. 

t:;^::^::::^^:^^ &:plurcs ncfciebanc qua ex caufacon- 
crr;?udtriul^/s Itrhc^^:; uenillent. ' ' Dc turba aucem ' detra- 
p;o1,™™;"LC'^ft^^ xerunc Alexandrum, propcllecibuseum 
fZ^::'^:^^':::^ ludxis . Alcxander aucem manu fiJencio 
h!i^:"uli:u'n!'S,"«:''°''"°"' poftulaco, volcbac reddcreracioncm po- 
^ a;=H:t::to'S'Jan. pulo. Qucm vt' cocrnoucrunt Iud?a 
;^;S°.^'^;f;a;ru'r-"'''^'"°''"'" efl'c,voxfaaavna cft oinnium^quafi per 

horas duascIamantium,Maana Diana 

} Jirit-i.] ciuitaiis illiu! Hluftrisvir, r:„I..„/?„, JSC- \ r 1 i f /- 1 

& oraiorac princeps in fcnatu. nam J-.piiei]OrUm. " Jtt CUm iedaliCt LcriDa 
AlcxanHer prohibitus cft raiionf rcd- ^ ' \7' • r \ • • r\ 

dcreptoptcrttimuitum. furDas, cJixit, ViH tphcijj , quis cnim ell 

hominum, qui nefciat Epheliorum ciui- 

g rnntsque proliul Dian.T fignum ab | • ^ 

jphefiiscuitum , diccbatur e'ca.io dc- tatcm cultiiccm cHc ma^^ix Dian^ ^Io- 

lapfum. «e^vo77«Tiif appjcUabaiur Dia- • / i- i /; ^ \ ^ , ^ 

uiscjueprohs? ^ Cumergohiscontra- 
dicinon poflit,oportct vos fcdatc s ede, 
& nihil temere agere. ^dduxillis r: 

Jh ^/?7H?/tm/*(^«.]qu>njhiIexremplo ^n;,^ krMi-ii.^^o ^iX r l ^ 

.dcxveftr.xrapucrunt;ncciucdcaipram ^aUIII nQniinCS lltOS , nCqUe laCrilc^^OS 
ycibisUccflctuaiimpuris. .^«.^,IIr? i ^ 

neque blalpheinantes dcam veftram. 



GAP. XX. A P O S T. 45'^ 

Qupd fi Demctrius , &c qui cum eo 
funtarcifices^habent aducrrusaliquem 
caufam, conuentus torcnres aguntur^ & fucr^f 
proconfules lunt , accufcntinuiccm 



roeenfules fwit.] Si fjtis illij nott 
forum adirc, aut li iudicibus fb- 
rcnlibus non acquicfcant, adcant pro- 
confulcs. 

k />j /i^i>iri4 etcUfiA.'] in loco publico 



Si quidautem altcruis rciquxritis, ui vbi concioncs ae rcbus ad popuium, 

, . , ^ \ r \ r \ • 40 XT' pcrtinciibusficrifolcnt, no inihcatro. 

lcainmacccleliapotcritablolui. ^ Na . 
& pcriclitamur arguileditionis nodier- huius^ciuitatis dominisquifcd.tionis 

r \ ' r / i C crimcn nobis principahus viris adfcri- 

nC:CUm nulluS ObnOXlUS lltldCqUOpOl- bcnt: cuiu$ criroinis nuna ciim ratio 
. . ^ r /1- nobis fuppctat ,nulla potcrit cllcdc- 

limus redderc rationcm)cocur{usiltuis- puifio. 
Et cum harcdixidct^ dimilit ccclcCam. 

G AF. XX, 

pOftquam autcm cclTauit tumultus, ^ 
vocatis Paulus difcipulis / & cxhor- J 
tatus cos^valcdixit,& profedus clt vt 
irct in Maccdoniam. ' Cum autem pcr- 
amb 
cos fu 



^xfcorf.ifiM.] complcxus & bcno 
rccatus cis VAlcdixir. 



ciam: 



1 rviaccGoniam. v^uui auLtui u^i- 
ulallct partes lUas , & exnortatus morationcmaxin 

, r ^ • J Dcicrgaillos , & 

uinetmultolcrmonc, vcnitaaur^ &cxcmpiorumr< 

j ^ , hj miniltcrio cdit( 

: ^ vbi cum rccilict mcnlcs trcs^ c vemt^Gr^a^ 



F.\^ytrtAtu4.'] cafolatus coscomme- 
tinioruin bcncHcionirm 
narraiionc gcftorum 
icccntium m Euangc- 
^ . itorum. 

rccilict mcnlcs trcs^ c vcmt G>.fn^.] ad cam gvxox 

paricm quam vctcrcsiA/ff/a duerunt, 

fa6lx funtilhinfJdix a ludxis naui2;atu- a Frajjct mmfes rr«.] commoraius&: 



vcrlatus cflci non inotio 



(cd inopcrc 
fuctat. 



••Tfquein 
Afiara J Mi 
c.$. 

• Sopatcr 



ro in Syriam: habuitque confiHum vt Euansciij.adciuoafcgrcg.uu* 
reucitcrcturpcrMacedoniam. ^ ComU ^ ,,,^,^.3huc5.....vtah.^sic6i. 
tatuseftautcmeum *'^^Sofipater Pyrrhi rr/^^^^^^ 
^ Bcrocnfis/ThenaloniGcnhum vcro Ari- ^^^^^^^-^Zl — 

C^-irrUMQ ^ ^eruAw^: GaiuS DcrbcUS adcoChnrtunxchantatis fuauimmo 
ItarcnUSjOC :5eCUaUS,C^ VjaiU^ l^t,lUV.U3, ^^^^^^^ concordcs , & IcniUimo iugo 

& Timothcus 5 Afiani vcro Tychicus & 
Trophimus. ^ Hicum pr^ccllilTcnt/fu- 



vin 

coniunAi ,quanc]uam cx rtriis rcgio 
nibus & ciuitatibus. • 
g 5«/iw4*nwf .] cxpc^arunt. 



^ nos vero na- 



Hinucrunt nos Troade 
uioauimus'poft dics Azymorum aPhi- 
hf^is,& venimus ad eos Troadcm in ti:::^::?;;^^^:^^ 
B diebus quinquc, vbi dciriiorati fumus ^ K«.««fcm>t>«f/^i.] primapoAfab. 



h Poff dtet^AT.jmf>rwnkr\nhppi*.'] pet^ 
ucnimus I hilipposad dicsAzymoruj 



dicbus fcptem. ^ ' Vna^autcm (abbath 

Yipanc 
Paulus 



. haihum, hoc cft, Dommica dic , cjuat 
1 ■am ccichiris ChrUtianis cfle cocpcrax. 



\ ' • iT ^ J r.-r. t^^r^i-. Jr. & Fcclcfiarticis conucntibus atquc fa- 

cum conuemllemus ad riangcnau panc, crxfynaxidKata.rcuaofabbathiru. 



432^ A C T A CAP.XX. ' 

icko^uelongofermoncdc cL.mvir- PaulUS dllpUrabat CUITI CIS prOredtU- ' 

rus in craitinum ^ protraxitque lermo- 
ncm vfque in mediam nodcm. ^ Erant 
autem lamipadcs copiofx in cccnaculo 

b Vbi er<onu* fow^^-^^^r*.] Scriptor ipfc b i • • o 1 

ccftisocuiatuseiihuiusnuracuu. voi etamus congrcgati. ^ Scdens aute 

quidam adolcfcens nomine Eutychus, 
fiipcrfeneftram jcum merecrcturfom- 
Llt:^;ol^^^^^^^ no graui , difputante diu Paulo / dudus 
a^^D..m..w.3terciacontign^ fomuo , cccidit Mc tcrdo cccnaculo de- 

orfum.&fublatuscftmortuus. '°Ad 

cansvkam,rpmtum,&c;iIorcmluum qUCm CUm dC I CCdli lCt PaU lU S 3 UlCUbuit 
illnmpertiri .autilium fpiritu luo fo- /.,^^^ o I I • • r 1 • 

iicrc. vcllcc|uc omninoad \ itam retio- 

luper eum : compiexus clixit , Nolite 

care. Lege Hicrcm.lib.in Apparatu ^.,,.1 ^ • • ' ■ r r n 

w tui bari, anuTia enuTi iplius m ipfo eft. ^ 



^ , . „ Afcendcsautem^franoenfquepanem 

t 5^rtM.7M* <»/Wt«.] abundcdiircruit, q (X ^f'^ Tl / 

icrmoncm^xieiiabuit. oc gultans latJSGUc allocutus vfque m 

g Fro/«?,t< f/j tcrreariitinerc. 1 , ^ r , * 1 

lucem , fic^protcaus cft. x^dduxe- 
^ . runt autcm puerumviuentem,&con- 

Ji ^wwiwf.] non medioaitcr , /- \ r h • • \ 11 

uaquamdicipoifitgaiufirunt. lolatilunt nou mmuTic. ^ Nosautem 

alcendetes naucm , nauigaumius in Af- 
fon , inde fufccpturi Paulum. fic enim 
difpofucrat ipfe pcr terram iter fadurus. 
^"^Cum autem '^inuenifl'et'nos in Afion, 
anumptocovenimusMitylcncn. ^^Et' 
inde nauigantes^ fequenti die venimus 
contra Cliium : & alia applicuimusSa- 
mum. & fequcnti^die venimus Miletu. ' ' 

propofuerat cnim Paulus tranfnaui- 
garcEphefum , nequa mora illifieret in 
Afia. Feftinabat enun.fi poflibile fibi 

k Dtr?»r/wfW(>/?«.] vt in couentii pu- J" U n »r 

blicoopportunitatcmnaausChriftum ^l^CLj Vt aiCm 1 entCCOltcn raCerCt le» *P<^ntccoacs 
pra:dicaret,autraltcm teftarctuilefum ,-^/7^1,,,^: ITAijrl Rcs 

ciicchtmum«cfiiiwnDci. loioiymis. A Mileto autem mittens £) * 

Ephefum.vocauit maiorcs natu ecclefi'?. 

" Qui 



CAP.XX. A P O S T. 435 

Qiii cuin vcniilcnt ad cum , dc fimul 
cQcnCjdixic eis, Vos fcitis a prima dic 
qua ingrclTus fum in Afiam^qualiter vo- 
bifcum per omnc tcmpus fucrim^ fcr- 
uicns JLJomuio cum omni luuniiirarc probiutc.tanquiiTin.iniftcrDciapua 
& lachrymis , 6: tcntationibus qux mi- b"W/«irr.xm>;7.] n.h.i ruffupcrim 

1-1 w 'PV-T 1 vcl pcticuli, vcl orticij , vcl difhculc;!- 

11 accdcrunc cx mlious ludarorum; m,.]uo.iamc luraFi&adincre^c. 

10 1 ^ •! W 1 • flra cileinicllcxcriHi. 

quomocio luhil tubtraxcrunvcilium^c m/;«cr/«.i.n.«;.]inpubi.ciscon. 

• • ' 1 • o 1 cionibus Sc conucntibus, m r\ nacogis 

quommus annuntiarcm vobis do- ecforis.atquc ctiampr.uatcnn.itoru 

e 1 i. \ _ j domos adicns , vt muhos lucr.faccrc. 

CCrCm VOS pUbllCC OC pCr dOmOS, itanuU. part. publ.ciautpr.uatiorti- 

,j n-n T 1 • -II • ci) detui ; nullis labonbus pcpcrci : id 

tCltlhcanS ludanS atqUCCjCntlllbUSUl autcmfinevllovcftrorumptu^vtcum 
_ a . . Jt r \ ' muUis infcruicrim.nulli tamcn fucrim 

£Dcam pocnjtcntiam oc ndcm ui Uo- gvamsautfumptuorus. 

n T r /^^ I iT. f a/iz>c/ifM»i iM D«>».] coucrfioncm 

mnuun noitrum lcium Cnriitum. .iborrorc,atque.iv.t.Timprobisftud..s 

ir T- ® U" ^ r ' ' ad cognitionem fic obfcquium Dei vc- 

Er nUnC CCCC alllgatUS CgO IpUltU, nacnui.dc.ndectiamhdcminlerum 
1 • , r \ • ^ vndum Dci ,humaax lalutisau^torc 

vado. m leruialcm : qu.x m ca vcntura erf^.cacimmum. 

f.i . . ±1 J r • C ^AUiraruiej^oJtiritu.'] vin£lus impul- 

uic mihi i-i!;norans j ' nili quodbpi- fu&:mftmausp.ritusranai,qu.fpi. 

,^ r\ ^ ' ' 1 ' ritnni "if um lib. deuinxit ;mcq; iullic 

ritUS lan(LtUS pCr OmnCS ClUltatCS m Un mandatum fuum faccncrc,quod fa- 

. . 1 cellb , quamuis magna pericula labo- 

atur^diccns: Ouonicnn vmcularcsquc muuos fub.tuiu$. hoc dmt 

J f , I t . , 'T^f • Apoftolus, nc quis illi tam laboriofum 

& cribulationcs lcrololymis mc ma- itcrdifiuadcrct,omncsqueobicquci<r- 

, . 1 • T • 1 ! g tur Spiritui fanfto. 

nent. Scd nihil iiorum vcrcor: necf Tmu/.,rm;r;.]affliflioncsaciaborcs. 

. 0^ '\ ^ 1^'eifutoMitmtvn rfjeam prcttofore (juajn 

facio animam mcam prctioliorc ciuam «'c]ncqucmcamvitammihiipficha. 

- ^A^-*-. ram aut prctiofam duco ,vt propter 

mCjdummodo conlummc curium mcu jp^am otficio mco aii.iuacxpancdc- 
zthi o. ^ miniftcrium * quod acccpi a Dommo 

IcRutcltificariEuanccIium i^ratix Dci. h £.fff(;oi?,..]pcrSpiritumfanaura 

^ , , . doccntcm fc&: moncntc, Icicbat Apo- 

Etnunc cccc c^zo lcio,quiaampuus «oiusbxc. 

. V A j I i KojowwJ.] vlloscx vobis. 

non vidcbitis facicm mcam vos om- x^^rs'«' N""' «^go/^^ 

aurtorautimpulfor cxitij improbira- 

ncs,pcr quos trannui prcdicans rcsnuin .autai.cu.usrnaiefic.j ,aut cuip.T. 

I I o aut vit.j.automiilionis &: prodit.onis 

Dci. Ouaproptcrcontcliorvos ho- °,*^'jp^^75'ii^^^V'""""r"^^^ 

11 rc,.ntrcp.dc. fimpliciter,finccroq; ani- 

diei-na dic, quia muiidus luin a fangui- ITu-jio^Xnup;".:?^^^^ 
P nc omnium. Non cnim fubtcrfugi, roZ^^^^L. x,«»/,.o o.n. a 
quominus annuntiarcm " omnc confi- Z^i:^^:!::::'"::^.'^^!^ 
hum Dci vobis. Atrcnditc vobis & llZl^^Zc." 

Hh vniucrfo 



434 A C T A CAP. XX. 

vniuerfb gregi , in quo vos Spiritus fan- 

€lus pofuit epidopos ^ regere ecclefiam 
p%;^:::./:n;^fn"^^^^ Dei, quam acqmduit Tanauine fuo- 
^^^::^ c;;Srr yji^ium Ego fcio quoniam intrabunt poft dif- 
co.nmun.,ueaamonu.o. cefFionem mcam lupi " rapaces' in vos, ^ 

nonparccntcs gregi. ^°Et exvobifipfis ^-^^h* 
uhs icfu chxiih fuos pnuatim ta- cxurgent viri loquentes peruerla, vt ab- 
^*""'' ducant difcipulos poft fe. Proptcr 

quod vigilate^ memoria retinentes quo- 

niam pcr triennium node & die non 
™tnr;^^^^^^^^ monensvnum- 
^::^^^^:^^''- quenque veftrum . Et nunc com- 

mendo vos Dco & verbo gratia^ ipfius, 
l^^iJ:^ '^::^ potens eft xdificare, &darelixre- 

ditatem'in fandtificatis omnibus. 

Argentum^^&'aurum , aut veftem^au. ... 

SU.m^ucfuamadaua..darcpo.a.^,^lIi^3^^^^^^ j^i^ 34*1 (J ^^^^j^ qUO-*fi-o. 

niam ad ca qua^ mihiopuseranr, &his ^^'''•^•^9 
qui mecum lunt^miniltrauerunt manus G 

omnem officij partera oftend. vobis, 11^3^. LJmilia Oltendl VODIS , QUO- 

non folilm laborandum vt nulligra- ^ C \ \ r r- 

ucsriraus.fedvtcuremusinfirmiorcs. ni^m UC laDOranteS , OpOttCt lulClpCrC 

«.«»>^«i«b«au„.i.o^uia»«. infirmos,ac mcminiflc verbi Domini Ic- 

fu, (quoniam ipfc dixit J Bcatius cft ma- 
gis dare, quam accipere. ' * Et cum hxc 
dixiHet, pofitis genibus fuis, orauit cum 
omnibus illis. Magnus autem fletus 
fadlus eft omnium:& procumbentes fu- 
per collum Pauli, ofculabantur cum, 
^ dolentes maximein verbo quod dixc- 
rat, quoniam amplius faciem eiusnon- 
cflcnt vifuri. Ec dcduccbant cum ad 
naucm. 



G AP. 



CAP.XXT. A P O S T. 435 
CAP. XXI. 

A Vm autcm Faclum eflet vt nauigarc- 
mus, abftradi ab eis, redo curfu vc- 
nimus Coum, &fequentidie Rhodum, 
acinde Pataram. ^ Etcum inueniflc- 
mus nauem transfretantem in Pliocni- 
cen, afccndentes nauig;au\mus. ' Cum 
apparuiliemus autcm Cypro,relmquc- cyprum iamv.dcrcmusnobisin- 

1 r n • ' b • fcriorcm.vtcontingJt.tcrramalonge 

tes eam ad Imiltramjnauigiauunus m apcncntibus&proipicicnnbus. 

— ^ -L' * b Pal«ll»nani Syriam; ad 

Synam & venunus lyrum; iDi enun camcnimcotcnaimusrcaa.cuiuspri- 

^ ^ • mu$ Sc optimus portusTvruscrat. 

nauis cxoolitura erat onus. inucntis c imicnt»autnn<bfitpuiu.i chnfiianis, 

,1 r -I • J' I qiii ii/?»w4/i dicebantur .doarinx kfu 

autem dilcipulis ^ manlnnus ibi aieDus chnai EuangcUcx fcftatorcj «ccui- 



— — r — ■' torcs 

fcDtem :\uii Paulo dicebant per Spiri- a simrauiodtctbantperspintum.] pcr 

r 1, r 1 Spintum fanaumcognoucrantvincu- 

tum ,ne afcenderct lerotolymam. la&iaborcs ra..iumicroroiym..ma.. 

, r n- '\ ncrc.fcdnoncognoucrantquidSpjri- 

^ Fr cxolctis dicbus prorcdti ibamus* tusidcmiumnctPauio.itaqucpr^no. 

L.L «.A^lCLii ciivi^ia^ |. t,o&prxd»aiocxSp.ntufanaocrat, 



i ^ .y . iio & prxdiftiocxSpiritufanftocrat, 

deduccnribus nos omnibus cum vxori- dchortatio cx fuo .pfoiam aftcaufc 

^ . . ftudiocrgaPauluoa. 

bus & hliis vfque foras ciuitatcm: &c po- 

fitis genibus in litore, orauimus. ^ Et 

cum valcfccilTcmus inuicem , afcendi- 

mus nauem: illi autem rcdicrunt in fua. 
rwpictaii 7 jsJq^ y^.j;^ nauigationc 'cxpUcita^^a Ty- 

B ro defcendimus ' Ptolemaidam : & falu- f,,^;:^-^ cbacho .nunc 

tatis fratribus , manfimus die vna apud 

illos. * Alia autcm dic profedi , veni- 

mus Cxfaicam. Et intrantes domum 
X^^^ Philippi Euangeliltx , qui erat^^ vnus' i^^J:!:-^^^^ 

dc fcptem , manfmuis apud eum. {^^^^f.uS^^^^^ 

^ Huicautemcrant^quatuor filiarvirgi- %J^!^:::^S:^^^^ 

ncs, proplietantes. Etcum morarc- Ecfpo^nXb^^^^^ 

murper dies aliquot/uperucnitquidam vciiuatcn.pc«inca«a. 

a ludxa propheta, nomine Agabus, 
Iscumvcniflct adnos.tuht zonani 

H h i PaulL- 



4 

rioti 



4}6 ACTA CAP.X.i, 

..-^-'^'cl:^;^ fibi pcJes &iiianus, 

:::=;^:;^u^^^^^^ dixir,HxcdicitSpiritus/anaus:Virura 
f^^u^Toa:^^^^^^^^^ cuius cft zona lixc, ficalligabuntinlc^ 

nifalcm Iudxi,& tradent in manus Gen- 
tium. ^ Quod cum audiilcmus^ roga- 
bamus nos & qui loci illius crant^^ic^ 
afccndercr Icrofblymam. Tunc re- 
fpondit Paulus,& dixit, Qujd flicitis 
Magmcudoanimi&petfcaacharitas ncnres & amigentcs cor mcum ? Ego 

eorum qui baptizati luuc Spiritu fan- .^/"l^ ir - rir. 

ao&ijnc. enimnonlolum ailigari^led&mori 111 

Icrufalem paratus fum propternomeii 
Domini lefu . Et cum ei fuadere 
non ponemus,quieuimus,dicentes^Do- 
mini voluntas fiat. Poll: dics autem 

iiberatoanimoitcrrufcepimus,spiri- iitos ptxparati , aiccnclebamus in leru- 

lusranaivoluatatcaifubcuntcs. f \ l6 X7 , ^ 

lalem. Venerimt autem &: cxdifci- 
. pulis a Cxfarea nobifcum- adducentes 

d frP«?;».]Mnaronem,cxprimisdif. r , i \ r- ' >dv,r^ 

«ipuiisapuaicroioiymaiiifaais. iecum(apua quem nolpitaremur) lafo- "^^n^^onc 

ncm' quendam Cyprium.antiquum dif- 
cipulum. '^Etcumvenil]cmusIerofo- 
lymam ,libcnter exceperuntnos fratres* 
Sequcnti autem die introibat Paulus 
nobifcum ad lacobum, omnesque col- 
lecT:ifunt fcniorcs. Qups cum falu- E> 
tanct^narrabat per fingula, qux Deus 

f creriUerivit.l Crcdicicrunt do- 

fccilTct in Gcntibus pcr miniftcrium 

/IrinarEuangclijChrilti .fednondura ^ ^^At-'!!' ^ J • ^t' 

ad pcrrc^ltionom cognitionis eius per . m\Z llil CUm audllient mi^^ni^ 

wencruntiidco^uc &: lcgisccremonias i^^^U^,-^ i- , ^ *^ b 

easma,ximcqu.T antiquimm.Thaben- ^^^tlOant UeUlTl , dlXCrUntQUC ci * Vi(^f*^ 

jur6comniucclcbcrrim.T,c)ua;isCir. rV_^^^ ^ •ti. ^ • v . -i^*-^ 

cuncifio cft, obfcruandas ducunt & 11^1^^ qUOt millialunt 111 ludaTl*; 0111 CVr 

obfcruant. A' ^ ' o I ^jtiiv^ic» 

r EnrumquiperGcfitesfuHt.-] tcauftorc ^^^^^UD OC OmnCS arniulatOrCS flinr Iraic 
fuifle lud.Tis iis qui apud Gcntcsdc- A J' ^ ■»-»'»1^ i- .> 15. 

gunt.vtdMofisdoarina&iegc.om- Auciicrunt autcm dc tc ouia dl fl^r/ll 

«iqucritu illoanticjuo&ccrcmoniali 1 n,, ^ ^i'^^'-^ '-tilA.l. lli(J- 

pcmmsAbfccdatur. ^^111 doccas a Moy fc coru quipcr Gctcs 



m 



CkV.XXU A P O S T. 4^7 
fitnt ludxorum : diccns non dcbcrc cos 
circnncidcrc fiiios fuos, ncquc fccun- 
dum confuctudincm ingrcdi. " Qiljd 
crgo cft? vtique oportct conucnirc niul- 
titudincm : audict cnim tc fupcrucniirc. 

Hoc crgo fac quod tibi dicimus y Sunt 
nobis viri quatuor/votum habcnccs fu- 
pcrfc. His allumpris ^'^fandliHca tc^ 

•11» 1 tu ipic impcncic riiuaics lumpiu! 

CUmilllS: &nnpcnde inilllS ,Vt radant uoncme;ioaruraancap.llorum 

capita:&: fcicnt omnesquiaqu? dc tcau- 
dicrunt^ falfa funt,fed ambuLis&ipfe 
cuftodicns lccTcm . ""^ 'Dc his 



a Votum fktbentes fufer ft. ] qai fufccpc*. 
runt votuin Nazarcorum. 

b SiVicIifica te ctim j//m. ] Lauarc cu ipffs 
tu voucntium , & abftinc a vino , Sc 



M5 J.io 



De hpc^utem.'] quo i .ittir.rt d ;^ 
aUtCm puloscx Gcmibus fados.nihil tibi im- 
poneiur vt auctoi i lcgis Mofaic.x prx- 



cflct, atvjuc co dccrcto pcr Spimu (an- 
niiato , hi nodratcs Chri- 
lud^isFacti undem ac^uicue» 



.14. c.iS 



1 . •• ^ >->, '\ r ' r poneturvtat 

qUl CrCCllderUnt CX UCntlDUS nOS lCripll- tcrmiitcndaraurprxtcrmillhrjquando- 
* • 1- I n* I • J^l* quidcm c6ciliocoa<f^o & cclcbratode- 

Emus mdicantcsvtabltincanLleab idolis crciumcfUiuidGcni.bus obicruandu 
mimolato , oclan^uinc , cz iurtocato , & aumpronu 
lornicationc . TuncTauuis alium- funt. 
ptis viris, poftera die purificarus cum il- 
lis mtrauit in tcmplum , annuntians ex- darans r.>ccrdonbu$ iamkptcm ino* 

1|. 'C • ' J dics purificatioms Nazarxorura illis 

etioncm dicrum pnrmcationis , doncc ad.nc ; oportcrcciuc ipf< 

^ rr " \ } ' muncraquc pro purifica 

oH-crrcturprovnoquoquccoiuoblatio, kgcMofisa 



orum nomine 
tisliocritu ia 



pro pui 
crctacrant. 
Dh/>i .-.uscm jlftem dies.] feptima iusi 



fcrc votidic irau' - - 



^"^' Dum autcmfeptcm dics confumma 
rcntur^hi qui dc A(iacrantludxi3cu.m 
vidilfcnt eum in templo ^concitaucrunt 
omnem populum ^ & iuicccrunt ci ma- 
nus, clamantcs, Virilfraclitx jadiu- 
uatc : hic cil*homo qui 'aducrfus popu- Li^^^^Tn^c^^^^^^^^^ 
lum 3 & lcgem , & locum hunc , omnes JJ--"^« ^^x'* ficioa kmasy^.uo. 

vbiquc doccns , infupcr & Gcntilcs in- 
duxit in tcmplum , & violauit fandum 
F locum iftum. ( VidcrantcnimTro- 
phimum Ephefium in ciuitatccum ipfo, 
quem clliraaucriuit quoniamin tcmplu 

Hh ; intra- 



♦ 



458 . A C T A CAP. XXI. 

introduxiflet Paulus. Commotaque 
cft ciuitas tota:& fada efl: concurfio po- 
puli. EtapprehendentcsPauIum jtrahe- 

ml^i^X^^^^^^ Quxrentibusautem 
p^"rnt";?:^r;;n:pTord^^^^ occidere, nuntiatum eft tribuno 

mZlrdomu":"" """""" • lcm. ^ ' Qui ftatim aflumptis militibus 
L^:i^::^:^::^.^r^lZ & centurionibus , decurrit ad illos . Qui ^"/-^.^^* 
rX^c^m^^^^^^^^^^ cum vidiflenttribunum & miUtes ^ceH 

.t>u.us,u.cxccnu.curauhuabancur. f^uerunt pctcu tcre Paulum. Tunc 

accedens tribunus apprehenditeum , & 
iuflit eum aUigari catenis duabus : & in- 
terrogabat quis eflct, &c quid feciflfet. 

Ahj autem aHud clamabantin turba. 
Et cum iion poflet certum cognofcereG 
prcXtumultu, iuftitduci eum in caftra. 

Et^^umveniflet ad gradus , contigit 
7:^^:i::i^ portarctur a miUtibus propter vun 

popuh. Sequebatur enim multitudo 
popuUj clamnns^Tolle eum. ^ ^ Et cum 
coepiflet induci in caftra Paulus^dicit tri- 
buno^Si Ucet mihi loquiaUquidad te? 
QuidixitjGrxccnofti? Nonnetu 
es^Egyptius qui ante hos dies tumul- 
Tum concitafti , & eduxifti in defertum 
quatuor milUa virorum ficariorum? 

Et dixit ad eum Paulus , Ego homo 5 
fum quidem ludxus a Tarfo'', CiUcix 

Nontgnou cmUtu.'\ Romanarciui- ^ .-.^, * • • • \\ , 

Mm,cuius c.uis cgofumjitavtfac.lc- nOn IgUOtX ClUltatlS mUniCCPS . Ro<^O^ciui$M$.f, 
^Qccic ponimiiicnoaliumcflcquam ^ . . -i • i » .* C> 

■^^<^' autem tc, pennitte mihi loqui ad popu- 

liun. Etcum iUepermififlet, Paulus, 

ftans 



CAP.XXII. A P O S T. 43^ 

ftans in gradibiis annuic manu ad ple- 
bem. & magno filentio fado^ allocutus 
cfl: lingjLia Hcbrxa^ diccns: 

C A P. XXII. 

^ \Tln fratres 8c patrcs ,auditcquam ad 
^ vosnunc reddo rationem. * Cum 

ilkntautem quia Hebrca lingua lo- Hebrxisvcrnacuiacr.u. 
quereturadillosjmagis prcxftitcrunc fi- 
a^.xi.i j? lentium. ^ Et dicit^Ego fum vir lud^us, 
natusTarfoCilicix ,nutritus autcm in 
iftaciuitatc/fecus pedes Gamalicleru-;>^^^-M;^^^^^^^ 
ditus ' luxta vcritatcm paternx legis , x- 
mulator lc^is ficut & vos omncs cftis f ,,^„3 
.^.8.-., hodie: ^'qui hanc viam perfccutus fLUii .^,^^^^^^^^^^^ 

vfquc ad mortcm , alligans &c tradens m ^'''t:::^'':^]^^.^^^^^^^ 
cuftodias viros ac muliercs, ' ficur prin- "^^^;::^^ 
ccps facerdotummihiteftimoniumred- S-T^^^^^^^^ 
dit, & omnes maiorcs natu:a quidus cc j.^^ fcmotum popuu,hoccft,fcDa^ 
epiftolas accipics adfratrcs, Damafcum 
pcro;cbam,vt adduccrem indc vindlos 
% J in lcrufalcm, vt punircntur. ^ Fadu eft 
autem euntc me , &c appropinquate Da- 
mafco mcdia di€,fubit6 de c?lo circum- 
fulfit mc lux copiofa: ^ & decidens in 
terram, audiui vocem dicentem mihi,. 
Saule , Saule , quid me perfequcris? 
' Ego autem rcfpondi^Quis es Dominc? 
Dixicque ad me^ Ego fu m Icfu s Nazare- 
nus:,qucmtuperfequeris. ^ Etquime- 
C cum eranc , lumcn quidcm vidcrut , vo- 
cem autem non audierunt cius quilo- 
qucbatur mccum . '° Et dixi, Quid. 

faciam. 



B 



jl f rrf ilarititte Itminh illiu<. ] L u c is p - 
flantiam &: gloriam humani fcnlus 
Tircs pr^rtringcntem & CAupcrantcm 
«ommemoraiiit Paulus,vt dunnitate 
&: vututem pialtaniiflimi lcfu Chri- 
fii fignificarci. 

b Vtr jeiwidurn /r^f»j.]pius vir,lcgisc[ue 
•bfcruator diligcns , qiiodxe(hmonio 
lud.xorum apcriirtjmc proban poti ft. 
tamc a Dco monitus mcpctiit infttu- 
jciiquc, cjuod ilie non faccret,nifi fciiec 
Dci conlilium hoc efic ; quippe qui le- 
gcm cui ituducrat fcmpcr non tranf- 
^rcdcrctur , fi intclligcrct tranfgrclTio- 
jicm lcgiseflc Icfu Chrilti doitrinam. 
Jtaquc probat Apodolus Chriftivcn- 
tatcm tcltimonio pij vin atquc a Cco 
mftrn^H & odofti , vt fidcm faciat lu- 
da:is optimonmi ludjorum iudicio ac 
Dciauftoritatc. 

• Co^.f^^fieresvoluntatemeiH^.] in tcipfo 
accipifns cognofcercs fanciificaikinc, 

3U.T voluntas Dcieft. 
Ft vtdcres utfltmi.] itiflum Klum iu- 
ftificantcm hominc; exopratum a ina- 
ioribiis noftris ,dc quo fcriptum cll: 
Rorate q.xlidcfupcr , &: nubcs plium'! 
iuftum. hancvifionem intcrn.im ma- 
Mmc intcrprctamur; ita cnin. vidctur 
nrftus illc vt iuflus. Vidcres igiturin 
rnam-fanaificatioDcm ,audircs man- 
datum ab illo in niiniftcrium a4faiu- 
tcm aliarum gentium. 
c Eruteiiuillttu.} Viuum acverum tc- 
flimonium redditurus in Spiritu fan- 
^to, quod iUe fit Chriftus fiiius Dci. 
f Bapttzjtrel baptifmo exteriori , & 
abluc pcccata tua baptifmo intcriori 
pcr viriut; m nominislefu Chrifti mif- 
{\xi\ in le Spaiium fanftum. 



440 A C T A CAP. XX.II. 

faciamDomine? Dominus autcmdixit 
admc^ Surgens vadc Damafcum : & ibi 
tibi dicetur de omnibus qux te oportcat 
faccre. ' ' Et cum non vidcrc ' prx cla- 
ritatc luminis illius ^ ad manum dcdu-- 
dusilcomitibus^ vcni Damalcum. 

Ananias autcm quidam/vir*fecun- 
dum lcgcm teftimonium Iiabens ab om 
iiibus habitantibus ludxis, '^veniens 
ad me^ 6c aftans^dixic raihi, Saulc frater^ 
rcfpicc. Et ego cadcm hora refpcxi in cu. D 
^^Atillcdixir^Deuspatrumnoftrorum 
pra:ordinauit tc^ vt ' cognofccrcs volun- 
tatcm cius/ & vidcrcs iuftum, & audires 
voccm cx ore cius: quia'eris tclHs 
ilhus ad omncs homincSjCorum qua: vi- 
dilH&audifti. Et nunc quidmora- 
ris? Exurgc, 6: ^ baptizare, & '\abhic'pec- '•'^^^«'^^^ 
cata tua inuocato nomine ipfius. njdi^ 

Fa£lum cil autcm rcucrtcntimihi in 
Icrufalcm , & oranti in tcmplo , ficn mc 
in ftuporc mcntis , & vidcre illum 
diccntcm mihi , Fcllina 3 & cxi vclociter p 
ex Icrufalcm: quoniam non rccipicnt tc- 
ftimonium tuum dc mc. Ec cgo dixi, 
Dommc , ipfi fciunt quia cgo cram con- su^ , , , 
cludens m carcci'cm,&: cardcns pcr fyna- 
gogas cosquicrcdcbantin te:. Etcura 
fundcrctur fanguis Stephani tcftis tui, 
cgo aftabani & confcnticbam, & cufto- s^n-i-s^. 
diebam vcftimcnta interficicntium ilia. 



MS.G, 



CAP.XXII, A P O S T. 441 

Ec dixit ad mc.Vadc/ quoniam c^o in ^^1^3^ 
nationcs long-e mittam tc. '''' Audicbant 
autcm cum vflpc ad hoc vcrbum^ &: le- 
^ uauerunt voccm fuam , diccntes , Tolle 
dc terra huiufmodi : no cnun fas cft cum 
viucrc. ^ ^ Vociferantibus autcm cis, Sc 
proiicientibus vcftimcntafua3&: puluc- 
rcm iactantibus in aercm, luflit tri- 
bunus induci eum in caftra^&flagcllis 
ca^di, & torqucricum : vt fcirct propter 
quam caufam fic acclamarcnt ci. ""^ Ec 
•aftr;a.iiTct ^^^^^ ^^aftrinxiflcnt cum loris,dicitaftati 
flbiCenturioni Paulus : SihomincRo- 
manum Sc indcmnatu hcctvobisflagel- 
lare? ^^Qup audito,Centurioacceflic 
ad tribunum5& nuntiauit,diccns,Quid 
adurus cs? hic enim homo^ciuis Roma- 
nus cft. Acccdcns autcm tribunus, 
Gdixit iUi^Dic mihi.fi tuRomanuses? 
At illc dixit, Etiam. Et rcfpondit tri- 
•cmiiitatcm i^^^^^s , Ego multa fumma ciuitatcm* 
hanc confecutus fum . Et Paulus ait, Ego 
"^^ autem & natus fum. ''^ Protinus cr- 
go difceflerunt ab illo quieum torturi 
crant. Tribunus quoquc timuit poft- 
quam rcfciuit,quia ciuis Romanus cf- 
fct , & quia alligaflet cum. Poftcra 
autcm dic volcns fcirc diligcntius qua 
cx caufa accufarcturaludaris ,foluic eij; 
& iuflit faccrdotcs conucnire & omnc 
conciIium:&:produccnsPaulum,ftatuii: 
interillos^ 

li CAP. 



r 



44t A C T A CAP, XXIII. 

CAP. XXIII. 

Nrcndcns autcm in concilium Paulus, ^ 
ait y Viri fratres, ego omniconfcientia 
bonaconuerfatus fum ante Deum^vf- 
que in hodiernum diem. ^ Princeps au- 
tem facerdotum Ananiaspr^cepitaftan- 
tibus fibi percutcre os eius. ^ Tuc Pau- 
Io^mIJX'^^ Ius dixit ad eum/ Percutiet te Deus.pa- 
^^^^u^^^Z^t^^ ries dealbate. Et tu^^ftdens iudicas'me;^«-<^- 
;^'voLuSl"i'rf^^^^^^^^ fecundum lcgem, & contra legem iubes 

me percuti? ^ Et qui aftabant dixerunt: 
Summum facerdotem Dei maledicis? 
^ Dixit autem Paulus', Nefciebam fra- 
tres^quiaprinccps eft faccrdotum. Scri- 
ptum eft enim : Principem populi tui no ^^^--^^-d.^-t 
' ^ :i M;!um. maledices. Sciens autemPaulusquia 

vna pars efTct Sadducarorum^ & altera 
PharifiEorum ^ exclamauit in conciho, 
Viri fratres, ego Pharifxus fum fiHusTw.j.f.y 
Pharifxorum*; de fpe & refurrc£lione -rHarinri 
mortuorum ego iudicor. ^ Et cum hxc/^/^M/" 
dixiffctjfadla eft diflTenfio intcr Phari-^ 
fasos & Sadducxos ^ & faluta eft multi- 
tudo. ^ Sadducxi cnim dicunt non clTe 
Lj^ru^ri^S^rgtT refurre^lionem Anadum ,ne- 

^^^Z:"""'^"'"" queSpiritum: Pharifeiaiitem \traquc 
fconoru/n qudm maiotum naturam, conntentui. ractus clt autcm clamor 
.c«wa.on.rpem. maguus. Et furgcntcs quidam Phari- 

« ^dftsptritus.-^ycispmwsCinaus, f^^ru ui ^pu guabaHt diccutcs^Nih il vnali 

Tcl fanfti hominis fpintus. Qimi (in- It^^,-.^,^! ' 1 • "/1 e • i ^ . 

<]u.um)cuipTcft,f, d.catspiFituiibi inucnimus m homme ilto. quid fi Spi- 

« ]L-locutum:namprxcipuacapitaco- n a i t o ^«-. 

f.nSonismflusacteftimonij fum rcla- ^US lOCUtUS Cl t Cl, aUt An^ClUS? Et 
tiones vifionum &allocutionum:quc J-n' r rs *~ a.- 

RuUicrimmidanpoiiuniipfi. ^ cummagna ailicnlio racta cflct ^ timeus 

iribunus 



CAP. XXIIT. A P O S T. 445 

tribuniis nc difcerpcrcmr Paulus ab ip- 
f\Sy iuflic militcs derccndcre, & rapere cu 
dc medioeorum, ac dcduccrc cum in ca- 
ftra. " Scqucntiaurcm no£lc affiftens 
C ci Dominus,airjConftans cfto : ficut e- 
nim tcftificatus cs dc mcinlerunilcm^ 
*fic tc oportct &: Romx tcftificari. 
^ ^ Fad.a autcm die ccllegcruc k quidam 
cx lud^eis j &*'dcuoucrunt fir,diccntcs, 
ncque manducaturos ncqucbibituros, 
doncc occidcrcnt Paulum. ' ^ Erant au - 
tcm plus quam quadraginta" viri',qui 
hancconiuraticncmFeccrant: quiac- 
celVcrunt ad principcs faccrdotum & fc- 
niorcs,&dixerunt,Dcuotionedcuoui- 
mus nos nihil guftaturos,doncc cccida- 
musPaulum. Nunccrgo vos'notu 
f-icite tribuno cum concilio, vtprodu- 
cat illum ad vos^tanquam aliquid ccr- 
tius cognituri dc co. Nos vcro^prius qua 
appropict y parati fiimus intcrficcrc illu. 
* ^ Quod cum audillct filius fororis Pau- 
li infidias, vcnit & intrauit in caftra, nu- 
tiauitqucPaulo. Vocansautcm Pau- 
£) lus ad fc vnum cx Ccnturionibus , ait, 
Adolefccntem hunc pcrduc ad tribunu; 
habct cnim aliquidindicarciHi. Et 
illc quidcm aflumens cum duxit ad tri- 
bunum, & ait, Vindus Paulus * rogauit 
me huncadolcfccntcm pcrduccread te, 
habcntcm aliquid loqui tibi. Apprc- 
hcndens autcm tribunusmanumillius, 

li z fcccflic 



a Slc te opfirtet Rcm/i tef^ifiuri. ] In f ^ pi • , 
tc circiincilionis tcflinionium rcdditii 
cCi per tc; ita ctiam mci confihj & iuiH 
cft.vt in capitc Gcniium icftimoninm 
rctldas nominis mci : viuum, incjuani, 
tcflimonium ,idquc publicum in pu- 
blicis concionibus, &: in concilio cori 
Impc latorc ac mapifti atu. 
b Diucuciur.rfe.] Intcrdidum invoti 
formam fibi indixcrunt , qiiod gcnus 
ab illis ad fupctflitionein vf<juc obfcr- 
uatur. 



c tum facitt triluna tum tennlie . ] Vof 
toafto conciliofingacvcUc c.x riiu vc- 
ftro conucntu logiiimo agcrrdc icbus 
ipfis vt vcritatcm inquiraiu , &: cdo^i 
rcfcratisouid inris fir.ad iribunum.ita 
illc minus fufpicabiturdc voFi.s,cum 
non priuato cuiufquam ftudio.frd pu- 
biico conicnfu Paulum adcoacUiuin 
poflulari intclligac 



*vocani 6 

US.Jl.G.S. 



A C T A .CAP.XXIIT- 

feccffit cum eo fcorfum , interrogauit 
illCi^ Quid cft quod habes indicarc mihi? 
7«.^x«f»>.ico»npofitum6cc6- Tl|e nntcm dixit / ludoeis conucnit TO- 
gare te^ vtcraftinadie producas Pauium 
in cociHum^ quafi aliquid certius inqui- 
fituri fint dc illo. ^ ' tu vero ne crcdide- 
ris illis . infidiatur enim ei cx eis viri am- 
pUus quam quadraginta , qui fc deuoue- 
runt non manducare neque bibere, do- 
nec interficiant eum:& nunc parati funtj 
Lc^:;:/:::^:^^:::^^ ' expeaantes prominlim tuum. Tri- 
^.^^7ca;^nrcoS'I^^ bunus igitur dimifit adolefcentem, prx- 
vTpoftu" u^nnr'''"" cipicns ne cui loqueretur ' quoniam hxc 
lo^:'^:::^::^^^^^:'^^ nota fibi f^cillbt. Etconuocatis duo- 
i^^^^f^:^:^:::"::^:^ bus centuriombus^djxit ilUs,Parate'mi- 
T^MUitcs.-] Romarvosqui miiitarcfa- Utcs duccutoSjVt cant vfquc Cxfaream, 

cramentum fccerintcx pcditibus. Ldn- o • r * ^ o I , ' J . 

cc.m., qui hat.isvtantur,ouasdcxtcra & cquitcs icptuaguita , & lancearios du- 

TOanugcftaatcxaliisnaiionibusi Ro- \ • i n- 2.4 o ; 

«aips. centos, a tcrtia hora noctis: ^ & lume- 

ta pra^parate, vt imponentcs Paulii^eum 
faUium pcrducerent ad FeUcem pr^fide ^ 
"(Timuitenim ncforte raperenteum 
luda^i, & occiderent, & ipfe pofteaca- 
lumniam fuftinerct , taquam accepturus 
pecuniam)* fcribens epiftolamcon- 
tincntem h^c: C L a v D i v s Lyfias opti- 
mo Praefidi FcUci faUitcm. ''^ Virum 
hunc comprehcnfum a ludxis^ & inci- 
interfici ab cis,fupcrucniensVu 

tZ^^iZ:^:^ cxcrcitu, cripiii,cognitoquia Romanus^ 

cft: ^ Volcnfquefcirccaufimqua ob- 
iiciebant ilU , dcduxi eum in conciUuiri' 
eprum. Quc inucni accufari de quae- 

ftionibus 



CAr.xxiiii. A p o s T. 445 

ftionibus legis ipforum: nihil verodi- 
gnum morce aut vinculis habcntcm cri^ 
men. Et cum mihi perlatum ellct de 
infidiis quas paiaucrant ilhj mili cum ad 
tc 3 dcnuntians & acculatoribus , vt di- 
cantapudtc.Valc. Mihtcs vero^ fc- 
cundum praeceptum libi , allumcntes 
2 Pauhun 5 duxcrunt per nodem in An- 
tipatridem . Et poftcra die dimiffis 
equitibus vt cumco ircnt , reuerfi funt 
ad cartra. ^ ^ Qui ciim vcniffcnt Cxfa- 
veam^ & rradidillcnt cpiftolam Prxfidi, 
ftatucrunt antc illum &c Paulu. Cum 
k gillct autc, & intcrror,anct de qua pro- 
umciaclfct : & cognofcens quia dcCih- 
cia, ^ ^ Audiam te ^ inquit , cum * accu- 
fatorcstuivcnerint. luflicque in prxto- 
rioHcrodiscuilodirieum. 

C AP. XXII II. 

A pOft quinquc autc dicsdcfccndit prin- 
ccps faccrdotum Ananias,cumfenio- 
ribus quibufdam.&Tcrtullo quodam 
oratore.qui adicrunt Prxfidcm aducrfus 
Paulum. ^ EtcitatoPaulococpitaccu- 

iarC 1 CrCUUUS ,aiCenS , L>Um Ul mUlta tiomsomncsauaorcs.rcrumciue no- 



1 u:.rum moliiorcs arccs&colubcs ;ac 

nnce a^^amUS PCr tC, OCmUltaCOrri^an- ,pfamturbacionummatcriampruden- 
r r> A -1 • ? r ^ ummc caues ; id quod agnofccntcs & 

rnr ncr tuam prouicicntiam : icmpcr nobisgratuiamur.&^^i^i^p^moP'^? 

r ^ .J. . . 1. ^ rul.grauasagimus.CcpcratcnimTcr 

& vbiquc ru(cipimus,optuiic Felix,cum '^^i^^X^^'^ 



im Tcr- 
uccm. 



CC WUi^\U^iU.^.^'^^^^^^y^t-^^--y-p--'-- i^-^^.ypuum .mpoftoicmprofl.garar. 

nmnicrratiarum acbonc. Ne diunus lorcpii.iib.io.Antiquit.cap.n.&De 

^iiiiJi ^ic*tA bclloludaicoi.cap.i2. 

unrem rcDrotraham^oro orcuitcr vtau- b 6V;7,/.r^vW] No$omnesvbi- 

aULLlll piwticintvii ^ . <T • cunqucfimusagnofc.mus.acccptamq.. 

•o dta<; nOS^OrO tUaclcmentia. InUenl- rcfcr;mustibicam,quatru,mur,tran. 
n **v^w» quiilitaccm. 

mushunchominempcftirerum.&icon- ^^^^^7^;;* ^'^'^''"^^^ 



1 i 5 ciiantcm 



a 

cem 

opuis 



prinns cc p 
vt primjpilarfs cflc Iblcnc in 



excrcitu. 



wc/rfr#.]profanarc. 



• reclitioncm 

MS.G. 



^apprehrti- 
dimus MS. 

B.C.S. 
- MS.l. 



446 A C T A CAP- XXIIXI. 

cicantem Yeditioncs' omnibus lud^is in 
t^:7^i:^!:^!^X vmucrfo Grbe,&*aua:orcm fiditionis 
fe£be Nazarcnorum, ^ qui etiam ''tcm- 
plum violare conatus eft . qucm &c ap- 
prchenfunVvoIuimus fccudum Icgem 
noftram iudicare. ^ Superueniens au 
tcm tribunus Ly/ias^ cum vi magnaeri- 
um.f.t,qni noiiemust.bi.ftammo puit eum clc maniDus noltris, lubcns 

lclliam oliibcrc • led coafti fac.mus, r • -t . > > 

rumftuHioieg.s,tumLyfi*manciato. acculatorcs cjius ad tc vcnirc , 3 quo po- 

qui nos ad te rcmilit. ^ ' ' C • \- 1 -1 ■ n ' 

tcris iplc ludicans , de omnibus iltis co- 
gnorccrc, dc quibus nos accufamus cu. 
^ Adiccerunt autcm &c ludxi , diccntcs 
hxc ita le habere. Refpondit autem 
Paulus , ( annuente fibi Pra^fide diccre) 
' Ex multis annis tc efle iudiccm eenti 
, , ^ ^ . „ , , . , o.ca:farc. liuic lcicns bono anuno pro mc latis- 

JoLph. De bcllo luda.colib 2. cap.i I. ^ . J 1 r» • r 

&h.Tcbicnmoantcagd,antur .quam raciam. Potcs cuim coenofccrc auia 

illec prouinciadeccdaet.vtmhocca. ^ , ^ . O 1 

pitedcciaratur mter.us. no plus lunt uiihi dics Quam duodccim^ 

r Pn>fetr<rj cerusargumcntis & cxcm- r 1 i 

f 7:„r4fC]vir™c«;an, „- ^'^^"o afcendiadorareinlerufalem. 
^m^:::!:^!^t;n:t. " ^ "^^"^ '^'^^^P^° muencrunt mc 
^Ta'i"Mv?rn::tTJa"rcrJ;:<^"i^ ^^q^o difputantem, aut concur- 
&Tira"'togTvrroaT;'fri ^"'^ facientemturbx,ncquejn fynago- 
f /:r;'."S^„o hancvia„, rccu. g's. "equc in ciuitatc: ' 5 neque probare 
;r;^rog"n1,l7X?;:nuSc:''c';f, Po'l""t tibl de qu.bus nuc me accafant. 
S:rrrr;;::rrcflt™^^^ " Confitcor autcm hoc tibi,qu6dTe- 
;,ttm'c"i;"u;;o cundum fcdam, quam dicunt hxrefim, 
fic deferuio"patrrDco'mco' crcdens 



^ K^iiiuerMrtt autem.'] Tcrtnlli oratic 
nem con:municonfenfu firmarunc. 



« T.x r,:u':ii nn}.:'.] Filix antc udmini- 
ftrauerat Traconiridcm, Batancam, & 
Gaulanitidcm regiancs. dcindc prarfe 
du$ fuerat luda-araClaudio 

cap. 



nibus miniftrum cxhibcre 
ego fum,hanccogni 
dono aflecutus. Itaq 
TO,fcd pietatcm patern^ legis cognolci, 



D 




&c preccs .nc vora facftuius 
jtobantut-nkgc ncftra. 



quarcmnia 



iniquorum. '°"Inhoc& 
ipfcftudco fincoffcndiculo confcictiam 

haberc 



hcnd 
tnc 
tes &: dicen 
tes : Tolle 
inimicum 



CAP.XXITIT. A P O S T. 447 

habcrc ad Dcum , & ad homincs fcm- 
pcr. ^'^ Poft annos autcm plurcs ^clcc- 
mofynas fi6lurus in gcntcm mcam ve- 
A^.it.e.i6 ni^&oblationcsj&vota. *^*inquibus 
Einacncrunt mc purificatum in tcmplo: 
♦ Etappre. ^q^i cum turba, ncquc cum tumultu:* 

idcruat ^ ■* 1 

K^Tr'.:^^ Quidam autcm cx Ada ladxi , quos 
oportcbat apud te prxfto elle 3c accufa- 
•oihu.Msq. j.^ ^fi quid habcrcnt aducrfum me: 

' aut hi rpfi dicant , fi quid inuenerunt 
in mc iniquitatis/ cum ftem in concilio, 
nifidevnahac folummodo voce, qua 
clamaui intcr cos ftans^Quoniam dc rc- 
fi.irre£lione mortuorum ego iadicor ho- 
pdieavobis. "^" DiftuUt autem illosFc- 
hx/ ccrtiftimc fcicns dc via hac , diccns, 
'CumTribunusLyfias defcenderitjau- 
diamvos. luflitque Centurioni cu- 
ftodirecum, & haberercquie,ncc quen- 
quam dc fuis prohibcre mrniftrare ci. 

Poftahquot auccm dics vcnicns Fclix 
cum Drufilla vxorc fua , qux crat ludca, 
Q vocauitPaulum^&: audiuitabeo'fidem 
quxeftinChriftumlefum. Difpu- 
tante autcm illoMciuftitiaSccaftitate, 
& de iudicio futuro^trcmcfadusFchx 
rcfpondit, Qupdnunc attinct, vadc: te- 
pore autem opportuno acccrfam te. 

fimul & fpcrans ^ quod pecunia ci da- 
retur a Paulo ,propter quod &: frcqucn- 
tcr acccrfens eum, loqucbatur cum eo. 
Biennio autem expleto acccpit fucecf- 

forcm 



a fnauihtif] voiis.in ipro votortini ri- 
tu exolucdo pureatiim lam facrum 
fa(fturum,mc ip(i jnucncrunr, non au- 
tcm tumultuaiu«m vcl lurbak moucn- 



tici quidam tiicruntaaclorcs tunuiltu» 
fadi in tcmplo.non cgo. iilos oportuit 
hic filti , ac doccrcciimcn ,quamobr£ 
mc apud lenelbh nutaiios dciulcnntSc 
accufarint , aut ip(i tumultus au^ioies 
ccnfcri iurc dcbucrc. 
c ^ut ht ipfi dteant. ] Afiatici nihil ccr- 
li dc me dixcrunt aut diccre poflunt, 
c]Uod crimen oleat . hi antcquam mc 
comprchcndcrcnt.nihil aducrlum me 
doccrcpoHunt:poftquani comprchcu- 
dcrunt , nullam caulam nadi lunt mc 
in iudicium vocandi , nifi crimcn cllc 
definiant id quod cgo profcfliisfum 
dc fidc & fpc rcfurrcdionis ,quod nc- 
garc grauiflimumcrimc.vcl aS his cjui 
intcripfos rcdlc fcntiunt cxiflinutur. 
d Cnm fiem tn cencUtt.] co tempofc cu 
fui inter ipfos i« conctlio examin^dus. 
c Certtf)ime f ient.] Cum iam co^^no- 
uiflct quidnam inicrcllct intcr lud.To- 
rum antiquam doAriBam & Chriftia- 
namdifciplinam ; intcUcxifletq; in hac 
nullam tumultusvel turbarum ocra- 
fioBcm aut matcriam vcrc contincri, 
nihilquc vcrc contra prarcipua & pri- 
matiacapitarlcgis Mofis &: lcripturaru , 
vtpotcqui diu , vt Paulus dixit, in illis 
rcgionibus fuiflet vcrfatus , & ludaici* 
ius cognouiflct. 

f Cttmtrthunud Lyf M.^Dc viaqu2Pati- 
lusprofitctur iam ipfc apcrit cjuid fcn- 
tiat.Vcftram legcm noa ignoro:fupcr- 
cft vt dc LUiwultu, cuius ludicium a(t 
Romanas !cgc? pcrtinet,L> fiam audil. 
g Fu^iem cjwt eft tn Cimffum.'] omnium 
Prophctaruni &:!cpis fincm Icfum cflc, 
quem oportcatChrillum crcdcre vcfu. 
h Demflitu] Dei iuftificantis . (Jr m- 
ftitate ] a Spiritu fanAo pcr Chnftum 
donata iis qui mundi cordc vcrc dicu- 
tur&funt,qui ipfi Dcum vidcbunt, 
& de tudtcto futuro.] dc viuis & mortuts 
fccundum fcriptucas. 



448 A C T A CAP.XXV. 

forem Fclix PortiiimFeftum. Voles au- 
tem gratiam prxftare Iuda:is Felix , reli- 
quit]Paulum vin£lum. 

CAP. XXV. 

T^^Eftusergocumvenitlet inprouincia^ A 

poft triduum afcendit lerofolymama 
Cxfarea. Adieruntque eum principes 
facerdotum^ & primi luda^orum aduer- 
:da:fu^rpSr;A Tus Paulum : & rogabant cum, ' " po- 

-^Z:^:^^ gratiam aduerfbs eum,vtiu- 

iua.cancium ..taicg«. ,.iorum. ^^^^^ perduci cum iu Icrufalem, infidias 

tendentes vtinterficerent eum in via. " 
^ Feftus autem refpondit ^feruari Pau- 
lum in Cxfarea: fe autem maturius pro- 

rcrum fuarim demmemo abellbdo, reCtUrUm. ^ C^l CrgO in VODlS (ait) pO- 

:«o,& .c.i.ocf.ccrc. ^^^^^^^ ^^^^^^^ defcendentcs fimul, fi quod 

eft in viro crimen , accufent eum. 
^ Demoratus autem inter cos dies non g 
amplius quam o£lo aut dccem, dcfeen- 
dit Carfaream , & altera die fedit pro tri^ 
bunali:& iuflit Paulum adduci. 
^ Qtii cum perdu6tus cffet , circunftetc- 
runt eum qui ab lerofolymadefcende- 
rant ludcxi^ multas & graucs caufas ob- 
iicientes, quas non poterant probare, 
^ Paulo rationem reddente , Qupniam 
neque in legem luda^orum , neque in 
templum^nequein Cxfarem quicquam 
•pcccaui. ^ Feftus autaii voles crratiam 
prcTftarcIuda^is , refpondensPaulo , di- 
xit, Vis lerofolymam afcendere,& ibi dc^ 
iiisiudicari apudme? '° Dixit autem 

Paulus, 



CAP.XXV. A ? O S T. 449 

Paulus^ Ad tribunal Cxfans fto, vbi mc 
oporcctiudican: ludxisnon nocui, ficut 

tU mcllUS noltl. Sl Cnim nOCUl, aUt tcci,autaliudcapiialcfcciu«adrnl<i. 

dignummorcc aliquid fcci,non rccufo 
. mori. li vcro nihil cit corum qux hi ac- 

r ^ W. _n 'n j ^ b NfTKo toteff rne ittii donare.'] Si iorc 

cuiant mc^ nemo potcit mc nus aonare. datrnari non dcbeo , me piaris po- 

^ r 11 l 1 -r-' T' n. * X. ■ (lulannum arbitno & libutmi dona- 

CXiarem appcllO. TunC rCltUS CUlVl n non pom.m . Qiiod n auaomatc 
• 1-1 r }' ^ r tua nuivclis vt nc doncs tanquafub- 

concilio locutus, rclponait , Cxiarcm d::Liuipo:c(>utitux,inampoteftatcm 

dlln-v 1x->r •!• IlT" ^ non deircfto; lcd maiorcm jppcUo.ci 

appellalti? adCxlarcm ibis. ttcum vidcucctcx qua tvu cmanat;iiiuiuc 
^ I . /' o • /1' -V A • mcipfum addico : adduaum non po- 

les aiiquot traniaccicIicntjAcrippa rcx testutiadcrcaiton qu.im cifanipfi. 

\ r 1 /^^r-' J cuius fum cx appcllAtionisiure. 

& Bernicc deiccnacrunt Cxlaicam ad c cum cr.>u,iu> u.utw.] comniunicat* 

"P) /-1 I T- n 14. T \ 1- recflmconfUiariisfuis. 

^hilutandum Fcitum. ^ Lz cunn dics 
plures ibi dcmorarcntur , Feftus regi in- 
dicauitdePaulojdicens^ Virquidam cft 
derehdlus a Fchcc vin6lus, dc quo 
cum eflbm Icrofolymis, adicrunt me 
principcs facerdotum &: fcniorcslud^o- 

rUm , pOlCUlantCS adUCliUSlilUm dam- damnari.Ilr.mtrad.ndumpoftulat.oi 
16/11 _ ^^C r\,^\^ niscrco.quxnoa iurc.fcdpublicacra- 

nationem. Adquosrelpondi^^siuKit.an.mur. ' ^ - 

Romanis conluecudo dcnarciiatfonu j-quctfac^.rcud?x.tm&nc. 

If • • \ • • ce,<i' . i'utcm&:virammpo- 

iqucm nommcm , prius qiiam is qui pu re ai.iuandohomu 

/- r \ \ C ncs I, Aomanos fit . Opoctce 

accuiatur prxicnrcs iiabeacacculai.orcs^ i^.tur prumi .ud.^ananpanad.Rnui 

1/ \ C J J* •• ^il fic. dcindc hoiTin:m conuiftum ac- 

ocumquc derendcndi accipiat aa ao- qu.-damnatumici^K.misacccnisfup- 

II . . 1 7 \ I plic.is alias a'ficicndum , populo pro 

UCndaCrUnma. Cum ergO lUlC COn- luo arb.rratu punicndum pcrmittcrc, 
... c II 1*1 • V"* • 1* nonnunquaiTi liccc, 

ucniiicnt^imc vlladilationc lcqucntidic f .^-^ /«^«^^ 
E fcdens protribunah iufti adducivirum. 
^ ^ De quo cum ftctiisct accufatorcs^nul- 
lam caufrni dcferebant ^ de quibus ego 
fufpicabarmahim: Quxftioncs vcro 
quafdam Mc ftia ftipcrftitione habebant L "^tiS:^::^^^ 
aducrfus eum , & de quodam Icfu de< ^rrtlrcX d^^^^ 
fujido, quemaffirmabat PauKis viuere. ^-|;-vcUccA,r.ppamiud.umpro- 

Kk '^Hxfttans 



450 A c T A CAr. xxy. 

La^m'-^;;.^^^ HxCmns autcm egoMe huiuflnodi 

:^S':;;^"t::^!^rui^ quxftione,dicebam ii velletire lerofo^p 
pcucu,^i,naru.adhuccacm. lyi^am, ibi iudlcari dc iftis. Pau- 

lo autem aopellante vt feruaretur^^ad'/.;;^'^'^^ 
AuguuicognitioncxTi ^iuilircruari eum, 
donec mittam eura ad Carfarem. . 

Agrippa autcm dixit ad Feftum , Vo- 
lebam & ipfe hominem audire. Gras,. 
inquit, audies cum. Altcra autem 
dic cum venilTetAgrippa &:Bcrnice cum 
turcgio,vtquiiuHaic.Tgen.isgior.am multa amDitione,& introillent in audi- 

ac dignitatem oftendcix' vcNcnt co die • -i • « • • • • 1* 

quo quafi iudiccs audituri cfibni ho- toiium cuiii triDunis& viris principali- 

minem de fua rcHgioneagontcm, Ato. i . . t r» n lln H 

hancvnam cx oportunitatibub Pai.ius Dus ciuitatis, lUDcnte relto aduuctus clt ^ 

nad^us eft Chnfti nomcn pr.rdicandi t\1 i4rl-*i-rL k ' vJ- 

coramrcgibus.&gemibui.&princi- raUlUS. ^ tlt dlClt reltU S , AStippa teX, 
pibusIiracL ^ . ^ 1 1 n • ^ V • /~ 

& omnes qui limul adeitis nobilcum 
viri, videtis huncjdequoomnis multi- 
tudo ludxorum interpellauit me lerofo- 
lymis/petentes&acclamantes non o-*^^*^^^^4^ 
portere eum viuerc amplius. Ego ve- J 
to compcri;,nihil dignum morte cum ad- 
mifilTe. Ipfo autcm hoc appellante ad 
Auguftumjiudicauimittcrc. Dcquo 
& D^..ic.m. j ^^^^^^^^ fcribam 'domino, non ha- 

bco. Proptcrquodproduxi eum advos^ 
& maxime ad te , rcx Agrippa, vt inter- 
rogationc fada habeam quid fcribam. 
Sinc rationcenimmihi vidctur, mic-- 

J ' -^ -^l non ^lirnincarecrimina - n «1 r ' n • 

«juaEdotc^irip: n , 7^ . nauratuilVc, tCrC \ lliClUm., OC CaUiaS ClUS 11011 licTni^. 

ficare. 



iL iuic euain miiu dcbcre. 



C A r. X X V T. 

^Grippa veroadPauIumaic, Permic- A 
titur tibi loqui procemetipfo.Tunc 

Pauhis 



a De mt.ititi.'] nim iis q»** c&rr. fpCi 
nrgaucrim iIIj probarc ncn poniini, tii 



•omncs 



CAP.XXVI. A P O S T. 451 

Paulus cxccnta manu ccrpit rationem 
rcddcre. ' ' Dc omnibus quibus accu- ^^^^:^^ 
loraIudxis,rcxAgrippa,?Piimomebca- «c.^u^d-^^^^nonpoflunc.tum^rcac 

tum , apud tc cum (im dcfcn(lirus mc L^Tr^^Su;!^^ 
hod: 



B 



ic, ' maxime tcf;:icntc"cmniaqu? ^^^^^^Z^^Z^Lctl^^^llur^ 

■ra vtrdal- 
itiumodo 
iiur , fci. 
tcftuno 

innititur. 
qcntemea.) intcr cognatos & no- 

• „. ^ ^ V • /T •^*" ^ tos, Thailivbinatus i>- cftucatuslum. 

lUUCntUte ^qUX ab inltlO hUt m gCnte dc.n.;cctumIcroiclymis.vb.rarcnt4 
~ " meoriim exrmplum /ccutuSjPharifijo- 

* rum diiciplina: nomcndcdi. 

d<J* r •' \ ' ' / C d rrj..cu.iifitne tzb tnuio ilJi qiji mc* 

xi: ' pr^eicicntcs mc ao mitio ( n ve- vitx tm.us atqm cducai.o ni» a rnaio- 

1r\ • ■ I •! \ • ribu vfquc mcis mcaptc notinam ha- 

uit tcltimonium pcrnibcrc) quoniam bcm.fc.unt mcPhannTo.umfihum, 

fi t • n"* r n r\ Phanla umctiam protcflion. fu.(7c. 

ccundum ccrtiliuiiam lcctam nolir^ c Lonf..a». icJan. nofir* rciao:m.i 

rclhjionis vixi Pliarii-rus. ^ £t 



apudludxosrunt-c^fuctudmcs &qu?- ^^"^^^J^:::^.^^::, 
ftioncs: proptcr quodobrcciO,paticntcr p":XLTca%^uri'^^^^^^^^^ 
meaudias. ^ Et quidcm viram mcam a 
iuuentute ^qux ab initio fuit^in gcnti 
mca in I^rofolymis^noucruntomncs lu 



ts.c.s. 



nunc m 

Ipe quac ad patrcs noflros rcpromilTio- 
nis fadla cft a Dco^fto iudicio fubicdiis. 
^ ''in qua duodecim tribus noftrx node 
& dic defcruicntcs;, fpcrant deucnirc.Dc 
quafpc accufor aluda-is^, rcx. ^ ^Quid 

inCrcdlbilc iudicatUr apud VOS . fl DCUS '«^«lcrcpor.cnlolumahv.raqnclhari. 

^ ^ . _ 1 . , . fxori.tn lcda amba* cr.:n. fpcm falu- 

iis rcfiirrcdionis prohu ntur) vcrQ- 
ctiam nc<^uc ab cmni I iracl, aut ab aii- 
qiia tnbu c.x duodLCun : onincs cnitu 
in t '.indc fincin fpc totcndunt loa, ho# 
efl, in Uiutcm pcr Mcfham AflTcrendi, 
& rcfurrcdioncm cx mortuis. 
f hiocit cr dcfenuetis } omnibuj cul- 
tibu^ acccrcmoniis fuis hic fpcm pro* 



cxa^ftifnmam kdam cxtrciranon.s fic 
obffruaiion.s noHrx : hoccft,nomen 
mcu piofcHiis fui indomo H.lcljquac 
cx:]uithiOi ha'>ct:ur& exi/hn atur qui 
di-n.us Saniji vtcx Milnncth coftar. 
Fiiit cnin) Gan.al rl anriquior difcjpli- 
n.x Hdchtaiuni icdaior. Itaqucdc vita 
mca viia:cjuc infiituio & confuctutline 
non poflHm in ludicium votari , ciitn 
rchgmius vixcrim kn^pci qiianium ad 
piaxim N obIcruanti.im . Q^iod vcid 
ad intcllcduin &: ccgrwtiontm aitincr, 
inruocauia ivca veri"af.jr loia , i^:hU 



mortuos fufcitat? ^ Et cgo quidcm cxi- 
ftimaueram , mc aducrfus nomcn Icfu 
Nazarcni deberc mulracontraiia agcre. 

quod &: feci Icrofolymis multos 
""fan^torum CTO incarccribus inclufi .a ^'^"J"'^^^ .. .. . 

r> ^ g z;W.'] quidnam efr hoc?Iudicatii 

principibusfaccrdorum notcftare acce- n"";:"^^?""^',^"^'''.''!^';»^^^. 

X^* r 1 nislftaclpcrpctuocrcdidu & /pcrauit? 

pta: & cijm occidercntur/dctuh fcnten- i^arc^r^fi^^rJrn.tj;^!': 
tiam. ' ' Et pcr onincs fynagogas frc- tf:Zl':ZaZZ\.r.^rs,^ 
cnccrpuniciis cos, cornpcllebam bla 



qu 



fphemarc : & amplius infanicns in cos, \^^^::^^^:^ril^:^^ 

1/" L. rs(*rCt* toomni.illis mcpartic.pcm & focium 

pCllC- rncocciforibus pi.Tbui, vt in Stepharrl 
cxemplo. k ^•«/'f/fc/'^»» /'/<»^'*e»»<irr.] magno ftudio &: contcntionc , oirn:bus modis curabam , vt co* 

quihocnomenprofiterentur ,ad blafphcmandum adigctezn: & quoldamctiaraadi4cC£cbam.Scd hoc nondc 
f cxk^iis, vcrUai ^c inipcrfc^ioiibiu cft wccUigcnduin. 



A C T A CAP.XXVI- 

pcifcqucbar vfquein exteras ciuitaces. 

In quibus dum irem Damafcum cum 
pocertate & permilfu principum.ficcr-^^'-^ 
dotum, ^ ^ die media , in via , vidi^ rex^ 
de cxlo fupra fplendorcm folis circnm- 
fulfilfcme lumcn^ & cos qui mecum fi- 
mulerant. Omnesqucnoscumde- 
cidilTcmus in terram ^audiui vocem lo-E) 
quentem mihi Hebraicalingua : Saule, 
Saule^quid me perfequeris?durum efl 
tibi contra ftimulum calcirrarc. 

Ego autem dixi^ Quis es Domine? 
Dominus autem dixitj, Egofumlcfus^ 
quem tu perfcqucris. Sedexur^c&: 
Euangciijnunnationc,5cKncm ipia ita iupcr pedes tuos i ad Iioc cnim appa- 

conriiniauonevirciuis^ ver;taus mcf , . .i . ^ a • •<"» © 

quodccuimonuuntumtchabcbispct Fui tiDij vt conltituam tc mmiltrum CC 

Spintum landum, hoc cft eorum qux ^ . i-n« 

v.dutunumvicMiiumcnciarumgio- tcitcm corum qux viduti5& corum qui- 

rixmc? ocuiiscorporisjinternoautcm . I -1 • i-^ • • 1 \> ^populo 

fcnluvui.bisvututcmmeam.atqjhoc bUS apparcbo tiPU ' CripiCnS tC dC pO Ms.G.s. 
moUocristcfVisvirtutis nic^ onmibus. t. » .i . ^ • 

Dcmdcctiammultisaliiscxcmplisco- pullS & iJCUtlbuS Ul QUaS nUnC CS^O mit- 

gnofcctur virtus mca.icliberatocx va- ^ . ^\ . 

nis pcncuhs ac d fticuitatibusmaxi- to tc, apenrc oculos corum .vtcon- 

inis,vt prifenunimus omnino tibi cf- ^ \ i • 11 1 

fe cognorcar,ahas tanta difcrmiina uertantur a tcncbris ad luccm • (Sc de po- 

cuadcrc non vahturo. i\ r c . • 

. b ^4p,nre O .UOS fm^».] non vt cni^ teltate f^tanx ad Dcum. vt accipiant re- r: 

quam mortahumvcl malum,veldam- rC r- 

num vcifumptum,vciinconuuodnm miliioncm pcccatorum, & fortcm inter 

aliuavcliauidiam aftcras : fcd Gcnri- I ^ 

'>:.'?d:;:'^S;\;'nr;ft"i:alT;-n ^^^^'^''^ ^ ^cm qux eft In me. 
'^Z^ZrZnx'^"^""""'"^' Vndc, rcx Agrippa, non fui incredu- 

;j:^:^o::&p:n J^is cxIcih viiwm: " m his qui hmt 
{:fs-;:^::::^t:£^:'^^i^^(:;a;i Damafi;i primum, & icrofoiymis , & m f:^';': 

"a:,i:!;/~o^mt;;;u^^^^^ omncm regionem Iuda:x,& Gcntibus 
«L; . ' -^'««"--'"'«^fi'''» annuntiabara , vt poenitcntiam agcrcnt, 
contuniax. Sl conuertcrcntu t adDeum^diona roe- 

Dcoipfjprobara,iaui commendati, nitcnti^e opcra racicntcs . Hac cx 

&:antiquis fcripturis '.onf.nticns , f I ] * V /i' • 1 

iud;cisii»hiionuiuiomcommoda, caula mc ludxi cum ciicm in tempio, 

compre-r 



\ '] ^ J • . * ^uxiho antfm aJiutm DW.jquiliac 

AUXlllO aUtCmaCllUtUS enamrationcieftemmcvolaucircvir 



b SipAftltlii efl Chrin»*'.'] \lx cnim ex 
.Tcipuis qu.rftionibus habcntur ,de 
qiiibus diTputacur ac diftcntur apud 
lud.xos. 

f^rrcilione mortuarunf. 1 pccc 

non 
tamcn pro 
mortuis pcccatum faftus lit, id cft, vi- 



elo^uor 

kiS.C. 



CAP. XXVI, A P O S T. 45? 

tt'l\'!c.s comprclicn{ir.n rcntabant"voIcntcsmc 
intcrficcrc. 
p Dci , vlque m nodicrnum dicm ito , tc- 
ftificans minori atquc maiori^nihilcx - 
tra dicens quam ea qua: Prophctx locuti 
funt futura elVe, &z Moyfcs , li paffi- pm 
bihsChriftuSj fi primus 

d 1 . C tx reftrrc(ltonemortuarunr.'j pcccatO 

nc mortuorum , lumcn annuntiaturus accorponpccciti.quodcumiprcnor 

,1 1 ^ •] i4. T T 1 admiicnt vnquam in fc 

Clt pOpUlO CX CjCntlbUS. HXC lOqUCn- mortuispcccatumfaaus 

^ ^ . 1 t r n ftimapcccacis cxpiandisdcbua:&: pri- 

tcco, &c rationem redaentc , rcltus ma- musv.aorcxmortc cuaicnt.fuaquc 

|. . _. ^ . 1 1 rorurrcdibncm iuis ipiriiu&: vcruatc 

sna vocc dixit .Inlanis rauic : multa: tc communicaucrii'. 

y. 1 • r • Lumen amuntuturin populo ir X"'- 

htcvx ad inian;am conuertunt. ^ tt tth,i*-] lumcniuudincfrabiic&admi. 

. . , . . . . . rabilelaluiishumanx. 

Paukis:Non inlanio (inquit) ontime be- 

^ . «rf* • ! ^ Sohrietatvi.] fanx mentis, qualc ha- 

Irc: fcd vcritatis 6c lobnctatis verba lo- bcmquispir.tuianao .mbut.(umfa- 

j , •II- 1 picnti.T lummv & maxim.T,cuiuscni- 

Guor . Scitenim dchis rex .adquem ncsthciaunmchriftofunt. 

1 ^ ^ ^ 1 f CondMtter.] apcrte & inagnafidu- 

& conftantcr loquor . latcrc cnim cum fia.vtpotc confcius ac tcHis vcritans 

1 s hu.us. 

nihil horum arbitror . Ncque cnim 

angulo quicquam horuni gcftum cft. f;:.;Vo''^^nrufum T^ari^^r 

quia credis. ' Aarippa autem *ad Pau- P[tmamp?xd,al"'*° p"'''"^''"" 
lum hi modico fuades me Chriftiana ^tSaTnS^^^^^ 
fieri. Et Paukis:'Opto apud Deum, i«^J;««'°s«'o« . « ''^- 
& in modico, & in magno: non tantum L^::;^^:::^^^:^^:::^ 
tc,fed etia omnes quiaudiunthodic ficii '^Xk!;^^:!:^::::^^::^ 
talcs,quahs &ego fum,exccptis vinculis ra:rr«7rmc;ro~?n^^^^^^^^ 
his. '° Et cxurrcxit rcx , & prxfcs, & i"'orumfi„,u.sicnru. 

Bcrnice,&: qui arsidcb.antcis. Etcum 
fcccfsiircnrj loquebantur adinuicem, di- 
ecntcs,Qui r nihil morcc aut vinculis di- 
gnumquid"fccit'homoiftc. ' ' Agtippa 
autem Fcfto dixit , Dimicti porcrat ho- 
rao hic, fi non appellanct Cxfarem. 

Kk 3 c AP. 



7$. 



♦ ficit 1 

Mt.O. 



454 



C A P. X X V I X 



A C T A CAf.XXVir 
CAP. XXVII. 



in Iraliani^ &c tra Ji Paulum cum rcli- 
quis cuflodiis ccnturioninomtnc lulio 



ntc 
s. 



pauia. cArcm.ad eamqut- reiu \T I autcm luciicatu clt nauigafc cum A 

conftiuitx nauigationis liJciptio dc. \ 
ccrncretur Ii;lio , alu ciiam fbrtailis 
hcijocia a»^luro. 

cohortis Auo^ufla^, ^ afccndcntcs nauc ^'''''•"/•m 

h ^iilnif^ietirijffi ] cx AcJramatito vrbe I» * j . *^ \\ • • • » 

Myn*,quxvariepronunt.atiir. AarUm^tmam, inClplCntCS naUl^^arC incipic 

c Ci>\a AIULma.'] vcrlusAfiam pro- \ T \ ^ r n \ ' e Ms. cq.i 

pndii.d.ftam. cuca Alix loca , lultuhmus , pcrlcue- 

ft pcrf^.n^nc.} cnxxy cxvc,,<^mcxim Tantc noDiIcum Ariltarcho Maccdonc 

illis ingrcffi fuerant i aingium honoris ,~^t \ ' n x 

&oHicijcauiarcdii(icnt,hicvoiuitcu 1 hcilaloniccnli. ScQucnti autcm die 

iUisnauigarc. . . i 

dcucnmius Siaoncm. Humane autcm 
w cr^r- 1 r • ^ c ^r^^^s luhus PauKim , pcrmifit ad ami- 

t CHram fui ^^m.] rcfpirare &: quief- . f 1 

ccre ahquantuhim a laborum Sc vm- COS ItC , & CUram fui 3 acrC. ^ Et indc 

culorum coiuc.nione. ^ r n \ ^ 

%y^:^^a;22i::::;^::l^::!:: fuituh(rcmus , ' fubnauigauimus 
"::::::t^:::^^s:::::z:^y?'^^^ • pj-optcrea qu6d encnt venti 

^;^..::::,::^:^^ L::'r:^ contranj . ' Et pelngus CiHcia: & Pam- 
'.foncmS.« '""P"'- rnyhx nauigantcs , venimus ''LyftramV^^^"'>'- 
Ir^S:^:;:^^^^:^:::;:::;:::. q^'^ eft lyax: * c«c Ibl inucnicns cen- 
^\:;y:^;:^:^:ui^^^^^o'naucm Alexandrinam nauigan- 

i>ion Ai«an. '^^^''^ Italiam, tranfporuit nosin eam. 
tL^lw^d™^^^^^^^^^ ' Etcum muhis diebus^tarde nauioare-^ 

^,n,,*:f™.e„„s 'yo...^i^^o^ mus , & vix deuenKIcmus contra Gni- 



dosfundoshabcnt.quorum fioguji - ^ •^s.m.^ 

S'^r„",';;,^g"^;ri„Tn?„tT;i^7;:';,'- dum , prohibcnte nos vento,adnauiga- 
^:::i:::::^^r::::2T^!^ «imus Crctx iuxta 'Salm6nem: ' & ?ix 
^-^;^r^^-^„.... i^^^^ nauigantes , vcnimus in locum 

1 i"/!^»»*»*»».] promonrorium occide- J«.^ ^ * « • 

talcCret.TSalmoniumdiaum.mquo S^^^^^^^^^ ^^^I VOCatUr Boni DOrtUS CUl 
"vrbs ciurdcm nominis. • \ • • nr-r-i i ^ * ' 

m i?.;;i/;^«..j««A«Kw^rstcphanu$ i^^xtu erat cmitas Thalafla. ^ Mulro 

nominauit, tv^ 

"pudtfcor™''''''""''"""""'^"*^"^ tempore perado , & cum iam»&M.. 
o fr,^.^ ^p,„„,ifr„.^^„^ non eflet tuta nauisyatio,co quod * 'ie- 

i""Jumiamprxtcriillet,\onrolabatur'*'^ 
Paulus, '°dicenseis,Viri,video quo- 
iiiam cum iniuria & muko danmo non 

iblum 



tfu/tbat s 
" Jiioiieiat, 
«OXMi.S»*' 



CAP.XXVIT. A f 0 S T. 455 

loliim oneris & nauis , led ctiam ani- 
marum noftraru incipit efle nauigatio. 
Ccnturio autem gubernatori &:nau- 
C clero magis credcbac , quam his c\ux a 
Paulo dicebantur. ^ ^ Et cum aptus por- 
tus non enct ad hyemandum , plurimi 
llatucrunt confihum nauigarc inde y fi 

opoflcnt dcucnientcs rnocni- t«.portu$nomcn.9WN*.fPioiom. 
ccm y hyemarc ^ portum Crctx rcfpi- 
cientem ad Africum Sc ad Corum. 



iranteauttm ^ufire.'] leniter fl^- 
Ti non impedirctillis faciifna- 
"um Crcix liuora 



' Afpirantc autem Auftro, arftimantes ^'e. hlr 
propofitum fc tencre/oimi fuftuUllent SX;" 
de AiTon , legcbanc Crctam . Non ' 
portmultum autcm mifit fccontraip- 
fam ventus'Typhonicus , qui vocatur 
.^Euroaquilo. Cumquearrcptacnet 
nauis , & non pofTct conari in ventum^ 
data nauc flatibus, ferebamur. In 
infulam autcm quandam decurrentes, , 
qux vocatur ' Cauda , potuimus vix ob- .^.b^^alta^^^^^^ 

• C I 17*'/^--^ r \ \ ^ J occidcntaliorquim Phcrnixponus. 

unere icapnam • Qua lublata^^aa- h i^^fu^/J. ]scaph.tcompoicsfa. 



d CMmfufiuliffent de^pn.lCyim iuxtft 
Ccetam nauigarcnt faus ptopc. 



e T}phomciU. ] Turbulcntus & velie- 
mcns, interruptusquc, cumfinodi Ty- 
phoncs funt. 

f Kurooijuilo,] «uffx>t/fl»r, EuXUS flll^ 

duans fiue flu^uofui. 



••I • _ ♦ fti, funibusnaucm cmxiraus,&: rcmis 

lucorus vtcbantur^ accingcntcs naucm, c rcapha 
timentes ne in Syrtim incidcrcnt Jfum- 
milTo vafc fic fercbantur. Valide 



u contcndcntcs contincbanvuA 
nauim. 

i Summifo vufe. ] demifla antcna , Sc i 
fcapha contcndcntes. 



autem nobis tempcfl:ateia6latis,fcqucti 
die^^iadum fcccrunt. &: tcrtia dic 
fuis manibus armamcnta nauis proiece- 
runt. Neque autcm fble,neque /yde- 
ribus apparentibus pcrplures dies^& 
tempeftace non cxigua immincntc,iam 
ablata crat fpcs omnis fakitis nofl:rx 



k laffnm'] merciuni & faTcinaru <^uar 
ad vedores & jncrcaioics pciuacbAc* 



1 Et atm rmtha ieitnati» fuijfef. ] e i} rh iu 
ieiunipcrmafiflcnt omncs proptcr^grt» 



jiJx-^ \ ' ,1^^ n"^*- moniam &naukam,omnibusfcrc na- 

EtCUm multa lClUnatlOtUlllCC,tUnC uiganubusmicinpcaMocomraunc:. 

ftatts 



456 A C T A CAP. XXViT. 

ihns Paulus in mcdio corumj dixit^ O- 
portebacquidcm, 6 viri, audito me, noii 
L^iu:^";^^ tollcrcaCrcta,lucnqucfaccre ^miuriam 

"^i^^^—^^d^:^^^^ hanc &c iaduram. Et nunc fuadeo 

vobis bono aninio effe. amiflio enim 
IJI^Z^Z;:::^^ nullius animx erit.ex vobis / prarterqua- 
SoT'^'^'^'''^^^^ nauis. Aftitit enim mihi hac no6te 

angelusDci;,cuius fum ego ^ & cui de- 
fcruio^ ''^ dicens timeas Paulc^Cx- 
fari te oportet afliftcre : & eccc donauic 
tibi Deus omnes qui nauiganc tccum. 

Propter quodbonoanimo eftote viri: 
crcdo enim Deo , quia fic crit ^ qucmad- E 
modum didum cft mihi. ""^ In infu- 
lam autemquandam oportet nosdcue- 
nire. Scd poftea quam quartadeci- 
ma nox fupcruenit, nauigantibus nobis 

prirnoiuxraCcraurnafaxa^vbilcnium Ul Aciria CirC^ mcdiam nOCtC, lUlpiCa- 
xnarc ciim Adriancoiungitur.ibi tniin i /"L: 1,1:^,,^.-.-» 

ptncuicrirr.manauieat.ocft^nmimc bantut uau t2c appaicrc liDi auquam rc- 
vc.6aducriaccmpciiate. gioncm. Qui & fummittcntcs boli- 

dcm,inuencruntpaflus viginti: & pufii- 
lum inde fcparati , inucncrunt pafliis 
foaicskopuios. quuidccun. Tmientes autcm ne m 

afpera loca incidercmuS;,de puppimit- 
tcntes ancoras quatuor ^optabantdicm 
ficri. '°Nauti$ vcroquxrcntibusfuge- 
re de naui, cum mififlent fcapham iii 
marc ^ fub obtcntu quafi incipcrcnt a 
prora ancoras extendcre, dixitPau- 
lus Ccnturioni & militibuSjNifi hi in 
naui manfcrint , vos falui ficri non po- F 
teftis. ^*" Tunc abfcidcrut milites funes 

fcaphx: 



CAP.XXVIT. A P O S T. 457 

fcaphx : &c pafli funt eam excidcre. 

Eccum lux incipcretfieri,rogabatPaa 
lus omncs fumerc cibum^diccns^Quar- 
tadccima die hodic cxpedtantcs iciuni 
pcrmanetis, nibil accipictcs. Proptcr 
Quod rogo vos accipere cibum pro falu- 
^ te vcftra: quia nullius vcftrum ' capillus ^.g^rrur^^^^^^^^^^^ 
decapicepcribit. Etcum ha:c dixilTct, 

lUmCnS panem,C;ratiaS Cg;it DeO in COn- animusipfimconfirmaiusprobarcrtur, 
r JTL ' *^ o ^ V..^^:/r... aliorumqucammihoccxcmplomaftis 

IpcClu omnium: Sc cum tregillet , cocpitcc.ararcficcrcntur. 
manducare. Animxquiores autem 
fidi omnes, dc ipfi fum pferunt cibum. 
^^Eramus veio vniuerfa: animseinnaui 
ducentx feptuaginta fex. Et fatiati 
cibo allcuiabant naucm^ iadantcs triti- 
cum in marc. Cum autem dies fadus 
^ clTet 5 tcrram non agnofccbant: finum 
vero quendam confyderwibant habetcm 
litus, in quem cogitabant,fi poflentjeii- 
cerenaue. Etcum ancoras fuftuhf- 
fent,committebant feman; fimul laxa- 1,,^^:!;!^;]^^^^ 
tesiunauras gubernaculorum: &'leua- T^^^^r^^rt^t^num. 
to artemoncfecundumaura:flatum,ten Ll;X3mT^^^^^^ 
dcbantadhtus. '^'Etcum incidiflemus 
in locum 'dithalaflTum ,impegeruntna- iJf^^f^ri;^^^^^^^^^^^^ 
ucm: & prora quidem fixa mancbat im- 
inobihs:puppis vero foluebatu r a vi ma- 
ris. Mihtum autcm confihum fuit, 
Vtcuftodiasocciderent:ncquiscum c- ^ ^'^-^-'•^'^-^ 
nataflTct, cfirugcrct. Centurio autem 
volens fcruarc Paulum, prohibuic fieth 
iuflitquc eos qui poflTcnt natarc,emittcrc 

Ll fcprimos. 



458 A C T A CAP. XXVIII. 

fe pnmos,&: euadcic3& adtciTam exirc: 
& cxteros alios in tabulis ferebant: 
quofdam fuper ea qux de naui erant. Et 
lic fidum eft Yt omnes anima^ euade- 
rent ad terram. 

C AP. XXVIII. 

P T ciim euafillemusjtuccognouimus A 
a .u^>w.] non c,ux in Adnaiico uia "'Mitvlene', ittfula vocabatur. '^^«^ii»^- 

man Corcvrx vicina lacct , rcclc|ii.t in j y ^ 

Lui'.'''^''''"'''''"'^^''"''' ^^'''^ Barbarivero prcxrtabant nonmodicam 

bumanitatem nobis. ^ Accenfa enim 
pyra reficicbantnos omnes^proptcrim- 
brem qui imminebat & frigus. ^ Cum 
congregalfet autem Paulus farmetorum 
aliquantam multitudinem,& impofuif- 
fet i upcr igncm^vipera a calore cum pro- 
cefTilict^inuafitmanum eius. ^ Vtvero 
viderunt Barbari pendentem beftiam de 
manu eius^ adinuicem dicebant^ Vtique 
homicida ell homo hic, qui cum euafe- ^ 

k vir-u,.^ diuk.aiumtia. j-j^. ^^ari/ vlcio non finit eum viuerc. 

^ Et ille quidem excutiens beftiam in 
^:::::^^^^:^^ Igncm ; mhil mah^ pallus eft. ' At ilU 
T7,nZ:^Zt^^^^^ cxiftimabant eum'in tumorem couer- 

^cnumfbtu.umexvcncni V.. tCndum.^&^ fubltO Cafurum & mOri. •aut..c. 

Diu autcminis''cxpe6tantibus'&: vidcn- ^rpcramibus 
;c~"^'*^'~ tibus nihil mah in co ficri/conucrtentes 

fc;, diccbant cum elTe Dcum. ^ In locis 
autcm ilhs crant praedia principis infu- 
la:,nomine Publij ^qui nosfufcipicns, 
mduo bcnigncexhibuit. * Contigit 
jnamorboiumccmipucaiionc. autcm patrcm Pubhj rcbribus & dy- 

fcmcria vcxatum iaccrc . Ad que Pauhis 

intrauit: 



CAP^XXVIIT. A P O S T. 4^9 

intrauit: Sccum oralVet,&: impofuinetci 

manus^ faluauiteum. ^ (Tuo fado , &z 
Comnes qui in infulahabcbantinfirmi- 

tates, acccdcbant^ 5c curabantur: qui 

ctiam multis honoribus nos honorauc- 

runt, & nauigantibus impofuerunt qux 

necellaria erant. * ^ PoR nrcnfcs autcm 

trcs ,nauigauimus in naui Alcxandrina^ 

qua: in infula hycmaucrat,cui erat infi- 

gnc"Caftorum. Etcum vcnillcmus * 

Syracufam , manfimus ibi triduo. 
Indccircunlegcntes dcucnimus Rhc- 

^ium.Ssi poft vnum dicm flante Auftro, 

lecunda die venimus Putcolos, '^vbi 

inuentis frarribus, roo-ati fumus manere 

apud eosdies feptem:&licvcnimusRo- 
D mam. ^ Etindc cum audillcntrraties, crHidcraiu « ludxis&ex CKtiubu» 

occurrerut nobis vfque ad Appij forum, 

ac tres Tabernas . Qups cu vidiifct Pau- 

lus^ gratias ages DcOjncccpit fiduciam, 

'^Cum autcm venillemus Romam,pcr^ 

minumcftPaulo^nanerc fibimctcum he^-/!!^::^^;::^:^^^ 

cuftodicntc fc mihte. Poft tcrtium ^'-><>4uocunquc locovrusjubiurc. 

autem diem conuocauit primos ludxo- 
rum. Cumqueconucnincnt^diccbateis, 
Mfgfmo. Ego^ viri fratrcs, nihil aducrfus''plcbcm' 
facicns^aut morcm paternum ^ vin6lus 
ablcrofolymis jtraditus fum in manus 
Romanorum^ qui cum intcrrogatio- 
ncm de me habuilTcnt,voIucrunt mc di- 
mittcre, e6qu6dnullae^retcaii(amortis 
in me. ? Coiitradiccntibus autcm lu- 



460 A C T A CAP. XXVIII. 

dxis y coadius fum appellarcCxfarcm, E 
non quafi gentem meam habensaliquid 
accLifare. Propter hanc igitur caulam 
rogaui vos vidcre & alloqui. Propter fpe 
cnimlfracljcatenahac circundatus fum. 

At .ilU dixerunt ad eum ,Nos ncquc 
litcras acccpimus de te a Iudxa,neque 
/ aducniens aliquis fratrum nuntiauit^auc 

locutus eft quid de te makim. Roga- 
mus autemateaudire qux fcntis: nam 
de fcdla hac notum eit nobis quia vbi- 
que ci contradicitur. Cum confti- 
tuilfent aute ilH dicm j venerunt adeum 
Lp^ntralTaTiotc^^^^ hofpitium plures:*quibus cxponcbat^F 

animisconftitmtur .noninfcrmonc. teltincans tegnum Uci , luaaenlque eis 

fcd in virtute confiftens: idquctcfta- J J 1_ \ r f o I * n 

batiirSpiritusfanai m fc mancntis tc dC lCiU CX lCge MOyll &C PrOphCtlS^a m^- 
ftimonio ;ciuscue rcenicapui & pon- f J /~ ±4- r -1 

tificcm icfu cfle aflfrcbat: idquc do- nc vlquc ad vclpcram. ^ Et quidam 

ccbat omnino conuenirc cunr» facris ^ J u I * J • 1 • J 

fcnpturi,. crcdebant his ciuas dicebantur , quidam 

vero non credcDant; ^ ^ Cumque inui- 
cem non eflent confentientes^difcede- 
bvint^ diccnte Paulo vnu verbum : Quia 
bene Spiritus fandlus locutus eft per 
Ifaiam prophetam ad patres noftros, 
dicens^Vade ad populum iftum & dic 

b ^ure audiftii.'] Auditionc audictis ^ J ^ A o • IT- 

niyftcrmmrcgm Dc. . quod vob.s me- ^OS, AUrC aUQlCtlS , & nOn intcUlj^C-' T-"' ^.^-9 
ptum ,vel mcrcdibile , vel abfurdum . Or wri -1^.-...« :J ' o P- -^-^- ' J-^'- '4 

V.dcbuur,proptcrcraflamiflam & af- tlS I OC VKlentCS VldcbltlS y &C ttOn pCrfpi- ^-M^ n 
fcftacamaufiticraficpctucrfltatcm. 27 T.^ ^ ^ /1 • -T r LHc.$.b.\<» 

^ cietis. Incraliatum eftcnim corpo-^;^';^^* /-4o 

puh huius, & auribus grauiter audicrut^ G ' **** 
& oculos fuos comprclTcrunt rneforte 
videant ocuhs, & auribus audiant3& 
cordeintelhgant & conuertantur , & fa- 
nem eos. ^;^ Notum crgo fit vobis.quo- 

niam 




k-n vvxTTTT AT>nc*r A^r ^ Hoc filiaare Dd.'] hxc dhum dlus 

CAP» XXVIII. A P O S T. & rcdcmptio a pcccatis & corporcpcc- 

niam Gentibus millum elt hoclaluta- aitatem. 

Dn ' r 1* ±9 ^ ] ^ £Jn.c(lionem. difccptantes intcr fc 

el^ & ipliaUdient. tt CUm nXC varioJludiovarioqucr<rnfucircad.ui- 
!• .,-1 • t T 1 • ] "^^j fcripturas , &: rcm ipfaiu dc t:ua 

dixiilet 5 exicrunt ab eo ludxi,multam agcbatur. 

11 • r d n- * In fuo (tnduCioA in hofpiiio fibi con- 

labemes inter le quxltioncm. duao. 

XQ X t r 1- • * ' r ^ Tr^iiicans reffium Dti.'] repnum Dci 

^ Manllt aUtem blCnniO tOtO Ul lUO illudimcmum^aimlibcratihomincs 
f» r • • 1 * * ab inimicis lUis , finc timorc fcruiunt 

ucto : Sc luicipiebat omnes qui in- dco m fana.tatc & luflitia cora.pfb 

d. • , II ' I- ompibus dicbus corum, habitantc 5c 

ICbantUradeUm, ^ prXdlCanS re- mancntcinipfisDcopcr^piritumfan. 
^ . 1 r J ftum, idc]j crticicntc in ipfis Icfu Chri- 

gnum Dei , &: doccns qux lunt d^ Uo- fto.qu.vcrus.vnicus.&cfficacnnmus 

r r 1 -n t ' ri • hu.us falutis.iudorcft. 

mino Iclu Clirilto cum omni hducia, g cumommfidnaa.] apcrtc,difcrtc& 

I •! • • palam, quod ad cxDOl.tionem att.nci: 

line prohibltionC. quodvcr^ ad a/fiduitatcm & libcttAr 

•1 tcm, neminc ptohibem». 



B E N E D I C T V s laffo aiirtutemy 

T)eu6 immortdls , inmfibilis , ofifir <Sr folataris , miui 
eji qtiidt^mdin cyitft omni bonicfl. 

Antuerpa fridie fd.Janmr, 

M. D. L X X I I 1 I. 



Elvcidationes ha^ in ijtmtHor Emn- 
gelia y (Sr in Adia AfoJiolorHm confcripas , Bencdi^im 
Arim Montmm mfiortim n)tilitpitem edendas, lcgu 
timis CpttholicA 'KommA Bcclefi^ cenforihm exami^ 
nmdi46y itidicmda^ &r corrigendm tradi catilt (Sr^o- 
fitdftt: id^ ftdditPL [Hhfcripione -j^roteflatHr. 




CENSORVM ANTVERPIENSIVM 

I V D I C I V M. 

Annotationes D. Bencdidti Ari^ Montani, nihil habcnt fidei S .Romana? Ecclefia: con- 
trarium , verum plurimum adfercnt lucis omnibus S .Theologiae ftudiofis,quando- 
quidcm quod fparfim & non fine magno difpeydio temporis apud diuerfos reperi- 
rctui',brcuibus 6c compcndiofcexhibentrquodatteftor 

Sehjltantis Bxer Delphtus mfign,CatbedrXcckJtASMartA 
Hantuerften. Flebantis & Canontcus, 

Elucidationcs has D. Bcncdifti Arias Montani legi & pcrlcgi , ncque 
quidquam dcprchcndi quod Catholicie Romanx Ecclcfia: , fidciquc 
finccritati rcpugnet. 

Wdt€rH6 vandtr Steeghen S.TheologMcentktus^ 
& Ecclefu Cathedrdis Antuerpicnjispajlor & 
Canonicus. 

Eafdem Annotationes ab omnibus pofTc^ 
vtiliter legi cenfemus, 

Francifcus Sonnius Epifcopus 
Antuerpienfis. 



EXCVDEBAT CHRISTOPHORVS 
PLANTINVS ARCHITYPOGRA- 
PHVS REGIVS ANTVERPIi£, 
A N N O M. D. L X X V.