Joann Bapt. Bohadsch, philos. et med. doctoris ... De quibusdam animalibus marinis, eorumque proprietatibus, orbi litterario vel nondum vel minus notis, liber : cum nonnullis tabulis aeri incisis, ab auctore super vivis animalibus delineatis

;; 0 bo ME. /
QV C EE MEINEM 4

JOANN. BAPT. BOHADSCH, -

PHILOS. ET MED. DOCTORIS, SUJE S. C. R. A. MAJESTATIS
IN COMMERCIALIBUS CONSILIARII, IN UNIVERSITATE PRAGENSI
HISTOR. NATUR. PROFESSORIS, EACULT. MED. DECANI,
NEC NON ACADEMUE BOTAN. FLORENTIN/E
SODALIS.

DE QUIBUSDAM

ANIMALIBUS MARINIS,

EORUMQUE PROPRIETATIBUS, ORBI
LITTERARIO VEL NONDUM
VEL MINUS NOTIS,

LIBER

M NONNULLIS-TABULIS ZRI INCISIS, AB AUCTORE
SUPER VIVIS ANIMALIBUS DELINEATIS.

DRESDZE 1:761. :
APUD GEORG. CONRAD. WALTHER. i

Quibus focors eft animus, nihil mirantur, domi torpent,
non prodeunt in mundi Theatrum, latitant in an-
culo ut glires per hyemem. — Volutentur illi in luto,
[o & illiberalibus ftudiis addi&i jaceant, fapien-
tiz ftudiofi pergant terreftris hujus Paradifi Pus wei
la corporis animique oculis contemplari.

Courad. Genf. in Epift. de Mont. aduirat.

ILLUSTRISSIMO
DOMINO DOMINO

GERARDSO

L-.B. vay SWIE' TEN,

S5» C R.. 4S MAJ. A CONSILIIS, ARCHIAT,
COM.BIBLIOTHECZE AUGUST/E PRZEFECTO; INCL,
FACULT. MED. VIENN. PRIESIDI PERPETUO, NEC NON
ACADEMIJE REG. SCIENT. ET CHIRURG. PARIS. INSTITUT.
RONON. ET LITTERAR. INCOCNIT. MEMBRO
CONSECRAT

Ob[cauiofiffimus
JOANNES BOHADSCH.

die

Tu - j Ec On
"e Vs EC Voc UN UNS

T5 0M T JV dr T M
y & & * Di $ 1
A, ia z rw A X ; m re d M.
, LAE T. Eo die Na SUM : V ,
"RADO T rY ars SOS un M A ei .
"- E y / , h. . Li D f ^a m
PC i MA n Wi "m $1 Ane uot MET es
ri MUR r NES iet NUR
4 L- H « ; 12^ 4T 35 2.08 Apc d
x ! ^
" D M | y » "WA H" y. "3x " Ne
ANO " d E " 4
49.7, ^ "
T ? ]
LES » 3
Ns "
Wis nu ; : . o.
^ *

DU "e - tatum in bac autiquift ma Univerfta-

ue te Hiftorie naturalis tradeudee munus
4b AUGUSTISSIMA IMPE-
RATRICE o&o abbiuc annis in me clementif-
Jte collatum quemadmodum magni, ut oportet,
effimavi, ita [aue mediocritati see longe. impar
elle cenfui, atque judicavi : totis viribus contemn-
dendum futurum fore, ut cuique de qme ferendo
Judicio, quantum mea frueret infirmitas , aliquam-

do

do refbondere polJem. — Unde. inyunctum onus ita
Jüfcepi atque ommni conatu fufiimui, ut graviffnmo
animi ofrcio , quantum tanti beneficià memoria in
qe valeret , omnibus offenderem. | Publico itaque
quotauuis munere perfun&us, verum ommum
ex triplici nature regno colligendarum caufa, ut
infiruendo. in bacce. Unrverftate Müfeo optimo-
rum Adolefcemtum ffudia acrius fe jmularem ; va-
rias per Regnum Bohemie peregrinationes aggref-
fus fum , & non exiguo certe pecunie difpendio ex
Jouginquis Regionibus ejusmodi fcientiee naturalis
fipelle&ilem advenire feci. Noviffme me ob fre-
mentia Martis arma ullam laberi imtenffmno
quietem interponerem , iterum in longimquas ter-
ras iter fufcepi; idque in. Regionem rerum mata-
ralium facile ditiffmam. | Ubi plurima cum fum-
qa admiratione confpexi, multa pulcherrimaque
C0Z-

congregavi, C» mommulla mmus mota vel nondum
deferibta examinavi, delineavi, explanavi. |. Su-
pereff , ut labores bofce qualefcumque meos, bas
qneas delicias publici juris faciam: quibus aufpi-
ciis, mou eff, cur deliberem. | Siquidem TUA
preprimis B Ano IrnLusTRISSIME porenti opera
munus boc, quo fungor , obtinui; in vUA Denui-
gnitate, qua conantes. profequi foles, maximam
Jpem collocans, mervos omues conteudi, ut al-
quando tenue licet affiduitatis see | fDecimem vn
offerre poffem. | Prefenti igitur. levidenft quidem
MOUTIEO ut agnum Y UUM omen infcribau,
cum obfequio qeo, tum vero celebrate Y v m be-
Wignitati , uotoque per orbem im Mufas amori com-
- fonum effe reputavi. Neque aliter illud im littera-
torum Kempublicam exire volui, quam iiy aufpi-
Ciis, eoque nomine qunitum- ut cum per fe pa-
27777,

zum aut nibil omnino valeat, fplendidiffmo v vo
nomine faltem ornatum frmatumque tantam bodie
Jitterarum lucem fre periculo fuftineret.

Quare excipe, bumiliter obfecro, placato
Bano IrrusTRIssIME corde boc qualecumque
opus. Si illud abje&um mimis, mec tanto Ny RO
accomodatum frt, animum faltem non afperuare :
qui ea molitur & optat, que te omnium f[cienia-
yum € virtutum iudefeffo cultore equoque «ffi-
suaiore dignum reddere, que ulteriorem. benevo-
lentiatà Y UAM mibi conciliare po[femt. Fides
gmunc pro Vifinita vv A fapientia & oravilfmo judi-
cio, quamum bumeri mei valeam , quod etfr exi-
guum fet: im pofferum tamen pro vatione etatis e
viriuin conabor graviora ferre, atque eftcere , ut

beneficia v v A non male apud me pofita
exiff mes.
PRJE-

fevera critica debilitare, imminuere aut dinis

— AQW*M reftinguere deberet. Au&or actorum, quz

fub nomine Bibliothecz impartialis eallico idiomate lugdu-
nibatavorum quotannis prodeunt, me multum errafle ar-
guit, quod uvam marinam vulgo Jfepiarum ova efle in rudi
mea de iis differtatione negaverim. Quia vero citatus AÀu-
&or eandem meam diflertationem non tam graviter incre-
pat, ut omnis fcribendi animus mihi deficeret: prefenti
opufculo publice prodeundi occafionem arripio tanto lu-
bentius, quo verius atque fidelius Cl. NozEMANNI fuper /e-
pice ovis fattas obfervationes confirmare, proprium erro-
rem confiteri, atque factam AnisrorEL: injuriam palam de-
precari valeo. Priusquam tamen hoc ipfum opus aggre-
diar, conftridum me video: primum Bibliothece impar-
tialis Autori cternas agere gratias, pro benevolo de mea
imbecilitate judicio, quod paulo poft ingreffum criticae fuz
p- 434. fequentibus profert: Cependant l'Auteur. de cette dif
Jertation , | qui fe diffinque tràs avantageufement par. fe. belles
connoifances daus lbiffoire naturelle, € daus les differentes
branches de la medicine , a le courage de 5 elever contre toutes

Jes «Autorités.
b Quod

"E
&

Quod alterum eft: amantiffime peto, ne male ferat
quisque, cui hocce qualecunque opufculum legere obve-
niet, fi illud minus culto calamo exaratum deprehenderit.

Nunc, que meam differtationem de fepiarum ovis con-
cernunt, íftricdthim commemorabo. .À quo in Bibliotheca
impartiali füummo cum oble&tamento legiffem, quod CI.
NOZEMANN coram pluribus graviffimis. Viris demonftrave-
rit zodm arinam vera fópiee ova effe, follicite eam occafio-
nem nanciíci optabam , ut propria experientia rei verita-
tem confirmare poflem; idque vel maxime ideo, quia ipfe
Cl. NozEMaNN nulla particulari diflertatione obfervationes
fuas orbi litterario patefecit, fed pauca duntaxat hac de re
verba Auctori Bibliothece impartialis fugeeffhit. Quare fz-
pius calamum arripere & advocatum in propria caufa agere
cogitabam: illud enim, quod propriis oculis in tot exami-
natis z/V$ "i4rimis ne unicum quidem fepie fxtum detexe-
rim, mentem meam adeo occupavit atque toríit, ut nec
promptam aflertis Cl. NozeMANw1 fidem adhibere potuerim,
neque etiam ejus obíervata audatckter negare voluerim,
Nam füfpicio quzdam in animo meo fimul oriebatur, quod
juli gelatinofi ,| quos pro Jepiarum ovis venditavi, Joligiis
eva eflent, veluti Ruvscnuius C? olim indigitaverat. Hinc
illud faltem effugium more Jurisconfuültorum aflequi pofle
fperabam: quod titulus differrationis mex, quem potiffi-

mum

(*) Vide Thef. Animal, I. p. 8. N. XXX. Tab. a. Fig. r.

mum Auctor Bibliothece impartialis impugnat, non infun-
date pofitus (it, Nam juxta Cl. LixNzEUM /feépia nomen ge-
nericum eft, fub quo Polypus, loligo & fépia proprie dicta
continentur. Atqui titulus differtationis mez quoque ge-
nericus eft, videlicet de fepiarum ovis: unde vel de Polypo
vel de /o/igize, aut de ipía /épia proprie dicta intelligi po-
teft. Quum vero ex Ruvscuu & Cl. NozEMANNI obferva-
tionibus conítet; defcriptos a me julos /oZigigis ova etle,
differtatio mea de illa fepiarum fpecie duntaxat intelligenda
eft, quz fub nomine /o/igzzis naturze curiofis venit.

Quod autem genericum de /epiaraum ovis fermonem
habuerim , ex fequentibus meis verbis quilibet colligere
poteft: Jam facile fpero, etiam me fileute intelligis, Cl. NEgp-
HAMIUM Jufpicionem | tantum de ovis ex. con[pectu macularum
coccinearum in loligiue babuifle , minime vero ova a pifce. depofr-
&a € prout e mari ejiciumtur ,. uovife. . Paulo vero infra hzc-
ce protuli: Sam qualia ego fepiarum ova inmveuerim , dicam.

Praeterea in eadem $. p. 15. legenda fünt hzcce mea
verba: Hec iamen, quod precterire non audeo , magno meo fo-
latio legi, Cl. NEgpRAMIUM 7n loligine femella ovaria iis, qua de-
Jcribeuda. affumpfi , son diffmilia obfervaffe. . Quodüi itaque /o-
liginis ovaria a Cl. NEEDHAMIO in utero Matris duntaxat. vi-
fa, ovariis a me deícriptis fimilia effe ipfemet aperte faffus
fim, & hec nihilominus fepiarum ova appellaverim, vel
cenericum de iis meum FAIL uon fuiffe, vel me omnino

2 lohi-

loligiuis ova. fub generico fepiarum nomine defcripfiffe, qui-
libet autumari poteft. . Minime etiam tunc temporis fpeci-
fice de iis agere valebam, cum quia ex fcriptis AnsrorELIS
nihil intellexi, cujus proprie fepiz fpeciel zvam marinam
pro ovario habuerit; tum quia in exiguis adeo fzetubus,
qui in julis gelatinofis delitefcebant, preter communem
fepiarum generi habitum diftinguere nequibam, an przfa-
ti Juli Polypi, an Joligiuis, utrum vero fepie proprie dicte
ova effent. Unde etiam me a recto tramite minime devia-
re perfüuafus eram, fi genericum titulum de /epzarum ovis
differtationi mez impofuero: ita fane fallere nec falli po-
teram, certus, quod unius ex triplici /épie* fpeciei ovaria
forent. Immo nullum hac ratione errorem me commififle
videor, aut Cl. NEeEpHAMIiUSs eundem erravit: hic enim ?
de ovis Adje ita tractat, ut legenti in mentem veniat, Au-
&orem perfuafum efle: vel quod unica duntaxat Ae
fpecies detur, vel quod omnes Agje fpecies fimile ovarium
deponant. Quidquid vero fuppofuit Cl. Auctor id erronee
füppofuit. Nam plures dari Aj fpecies omnibus notum
eft: unde opus nature curiofis chariffimum przftitiffet,
quodíi eam fpeciem denominaffet, cujus ovum pertractavit.
Quod vero non omnes Age fpecies fimile ovum deponant,
ex hujufce opufculi Cap. IX. perfpicies, atque fimul intelli-
ges Cl. RovscuruM eodem cum Cl. NEEpHAMIO errore cap-
' tum

I
(*» Vide Nouvelles découvertes faites avec le microfcope. p. 108.

tum fuiffe, qui ovum Jj €? exhibens, id quoque füb
nomine A4 generico defcribit. In eo tamen melius egit,
quod figuram ejusdem Jc dederit, cujus ovarium brevi
defcriptione explicuit.

Atque hzc funt, quz Autori Bibliothece impartia-
lis refpondenda efle fepius mecum cogitaveram. Sed dum
paulo maturius perpenderem Philofophum non decere, ut
Advocatum agat, a leviden(i hac purgatione deftiti, atque
magis opportunam vel agereffiim impugnandi, vel erro-
rem confitendi occafionem patienter expectavi. Et en quam
Pallas per plures annos denegavit, Mars inopinate obtulit,
Dum enim quatuorabhincannis pertotam germaniam cruen-
tiflima arma cuilibet fere interitum minarentur, & in anti-
quiflima noftra Univerfitate languentes ut ut ceterum. Mu-
fas turbarent, Italiam fato profugus varia littora examinare
decrevi. Qua occafione non folum graviflimos Celeberri-
mosque Viros GmaNpis Venetis, MomGacGNiuM Patavii,
MowrriuM Bononiz , & GigALpuM Rome olim Preceptores
meos honorandiflimos in optimo fanitatis flore, quod me
vehementer folabatur , deprehendi; fed etiam in mari Nea-
politano, quod principalis meus fcopus erat, plura corpo-
ra marina minus nota detexi atque collegi. Quibus adnu-
meranda venit z/vd marina, in cujus granis 23. Julii prima
vice juvenes fepiolas, dum nigrum corticem detraherem,

b3 epus
(*5 Vide Thef. Anat. I. Tab, III Fig. IV.

jucundiffimo fpe&aculo natantes vidi. Cujüslibet /epzolee li-
quori mucilaginofo innatantis partes omnes adeo perfectz
erant, ut nemini, qui unquam /épizz majorem vidit, du-
bium ullum obvenire poffet, has veros epic fxtus, confe-
quenter vam marinam ejusdem ovarium efle.

Gratulor itaque mihi quam maxime, quod propria
experientia errorem corrigendi facultatem aílequutus fim,
quem erravi, dum /o//gimis ovaria pro fepie ovis rudi dif-
fertatione orbi litterario obtrudere conabar. lllud vero
omnes bonos enixe peto, ut culpam hanc non negligentia
mez, minus malevolo animo imputent, fed temporis an-
guítie, & non opportunz uvam marinas examinandi oc-
cafioni adfcribant. Ecquidem Anno 1748. & 1749. plu-
res uv4$ "rimas examinans, ut in mea diílertatione memi-
ni, nullas fepio/as in illis deprehendi, neque deprehendere
poteram, cum priori anno menfe Martio Neapoli, ubi fz-
tus immaturi funt, pofteriori vero Anno menfe Augufto,
ubi fatus jam exivere, in Hollandia obfervationes meas
fecerim.

Error, fi quis eft, hicce meus AnisrorELEM maxime
offendit, quem de /epiarum ovis falfa memorie tradidiffe
accüfavi. —Recentes autem mez obíervationes me ipfum
docuere, quod hac de re vera fcripferit; hinc factam opti-
mo feni injuriam hifce deprecor: precorque omnes, qui-
cunquein hiftoria naturali litteris orbi iunotefcere cupiunt,

ne

ne przecipites fint in negando eo, quod Veteres de quo-
cunque demum naturali corpore fcriptum reliquere; ni il-
lud prius ipfimet fepius & omni anni tempeftate examina-
verint; quo facto demum cum orbe litterario communi-
cent, quid veri, quidnam fal(i Veteres nobis tradidere.
Atque hac ratione fpero, intra breve tempus in ampliffi-
mam veramque rerum cognitionem deveniemus. Qua de
re etiam eft: quod nullus dubitem errorem meum pro
nullo computaturum iri, quum per eum veritatem detexe-
rim, de qua ipfemet hanc in usque diem ambigerem, nifi
AmisTOTELIS de fépie ovis fcripta confirmandi occafionem
CI. NozEMANNo dediflem, nifi & ip(e noviffime Cl. Noze-
MANNI Obfervationes veras effe expertus fuiffem.

Quzret autem. quifpiam ex me, quid cum differta-
tione mea de /epiarum ovis fecerim? dicam: confilium Au-
&oris Bibliothece impartialis fequutus fum, qui in fine Ar-
ticuli VIII. exclamat: Z/ouwrage de Mr. Bobadfcb aura. uue
approbation geuerale , [i daus uue fecoude edition il l'iutitule Dif-
Jertation für les veritables oeufs du Calmar. Non tamen di-
fertationem particularem de veris /z/igzmis ovis torculari
fubjeci; fed hancce materiam unico duntaxat capite in hoc-
ce libro comprehendi.

Quz in reliquis capitibus defcripta habentur corpora
marina, veltalia funt: qux apud alios pertractata non in-
veniuntur; vel talia: quorum minus elegantes & naturali

ftru-

ftructurz haud correfpondentes figurz, nec non füccin&te
duntaxat, minusque accurate defcriptiones in aliorum Au-
&orum fcriptis extant. | hài

Icones tabulis eneis incifz funt, juxta delineationes
fuper vivis animalibus propriis manubus factas. Ín dime-
tiendis animalibus vero, nec non eorum partibus pedem
Parifienfem adhibui. Cum ipía animalia, tum eorum par-
tes, quantum fieri poterat, in naturali magnitudine defi-
gnavi, ut eo clarius fingulorum forma oculis objiceretur. .

Microfcopio in rimandis minutiebus ufus non (fum
ex eo, quod nullum mecum attulerim, non previdens me
. ejusmodi obfervationes facturum. Preterea autem omnium
partium configurationem vel nudo vel lente armato oculo
optime talem diícernere potui, qualem figuris expreffi.
Quare ne mirum cuipiam videatur, quod tentacula Pene
quartz a me delineata multum differant ab iis, quz alii no-
bis propofuere. Forfitan mifcrofcopio obfervata talia appa-
rent, qualia a ScurrrEno juxta MamnsiGLiUM notata habe-
mus; nudo attamen oculo confiderata, alia, quam dedi,
forma inftructa non funt. 5i itaque labores hofce quales-
cunque meos omnibus numeris abfolutos non inveneris B.
L.veniam da, atque defectum inquieto tempore belli animo
imputes, perpendasque, quod per quadrimeítre fpatium, quo
auno 1757. Neapoli moram traxi, omnes neceflarias obfer-

vationes, ut ut luberis volui, füper animalibus z477-
uis inftituere non potuerim.

INDEX
CAPITUM GENERALIS.

CAPUT I DeLernza.

CAPUT IL De Fimbria.

CAPUT III. De Árgo.

CAPUT. IV.:.;De.Hvydra,

CAPUT V. ' DeiSyrinpe.

CAPUT VI. . De Penna.

CAPUT VII. De Tethyo.

CAPUT VIII De Urtica feu Meduía palliata.

CAPUT IX. DeCujusdam Raje ovis. —

CAPUT X, DesSquali ex Rufo varii &c. ovis.

CAPUT XI De Admirando Pholadis Saxorum,
Italis dattelo del mare dici monumento ; ad
littus Puteolanum exiftente.

CAPUT XII. De Loliginis ovis.

CAPUT I.

$. I

appuli in littore maris prope Puteolos verfus

Bajam deambulaffem, ejectum ab undis marinis
obfervavi corpus quoddam molle, carnofüm, idque elevans in
capite ejus cornua duo auriformia, reliquam vero corporis confi-
gurationem non multum abfimilem lepori terreftri, dum in le&ulo
fuo reconditus jacet. Ex hac configuratione licet mirum anima-
lium genus prius nunquam vidiffem, in hac illico fui opinione,
quod lepus marinus Roxpzreru, Jossrowi aliorumque Auctorum ef-
fet. Ut autem certior hac de re fierem, animal hocce Puteolos ad-
ferrebam, ubi Pifcatores adventum meum expeélantes interrogavi,
utrum praedam meam nofcerent, & quo nomine appellarent? a
quibus pro refponfo accepi, quod lingua Piftatorum Cz//e de ma-
re nominarctur, & prope Neapolim in magno numero occurre-
A ret.

2 Ca»vrL

tet. Reprehendens defuper illos, cur hoc jam pridem ad me non
attulerint! dixere: rem fpurcam effe, & vehementer fatere. Aman-
ti abfurda ameniffima funt, & fzetida gratiffime olent: unde dictas
proprietates in animali noviffime dete&o minime naufcans, illud
thefauri inftar Neapolim ferre juffi. — Ubi adveniens coram CI. As-
caNIo, Viro de hiftoria naturali optime merito, tunc temporis pro
fummo meo oble&ctamento in populatiffima illa urbe degenti, nunc
vero Haffnie Profeflore hift. natur. conítituto illud aperui. At-
que quoniam uterque fingularem in hocce animali partium inter-
narum ftructuram inveniremus, qualemcunque & quantam tem-
poris anguítia admitteret ejus hiftoriam cum orbe litterario com-
municare decrevi; idque eo fidelius faciendum effe cenfui, cum
plures deinceps Auctores tum Veteres , tum recentiores confülens,
omnium uti etiam Cl. Lixuzi laconicam defcriptionem mancam
deprehenderim.

$. II.

lacuit hocce minus notum animal füb nomine /erzee, quod

a Cl. Liuxgo accepit, defcribere, quam nomen leporis mari-
ni, quo Veteris illud infignivere, eiadjicere. Idque ideo vel ma-
xime, quia fimpliciter /cpas illud appellare confültum non erat, ne
quis crederet, de lepore terreftri me verba facere. Ly wmarizus
vero addere vetat lex a Cl. Lisxxo in fundamentis botanicis fanc-
Cita, qua zemzza gemerica ex duobus vocabulis integris ac diflinctis
fatta releganda effe ftatuit. Novum vero nomen ci adjicere pro
incongruo habui: cum animal non ignotum , fed imperfecte dun-

taxat

[aur
&

D: L:awza. 3
taxat notum natute curiofis effet, &' nomen füum jam haberet.
Plura enim nomina eidem rei affignata confüfionem pariunt, &
memoriam per fe labilem inutiliter agravant deteruntque. Unde
quemadmodum hecce denominandi libido apud Botanicos mini-
me placet, ità apud Zoologos illam nunquam exoriri plurimum
opto. Jam vero ipfam /erz«« hiftoriam aggrediar.

$. III.

] ongitudo totius /ervee fex, feptem, vel oGo pollices affequi- T , y. I,
tur, latitudo tres pollices & aliquot lineas non excedit. Co- Fr r.

lor pro vatietate individui diverfus eft: in plurimis fufcus, macu-
lis non nullis livefcentibus fübobícuris intercedentibus, obfervatur
in quibusdam macula livefcentes frequentiores clarioresque fünt,
atque fufcus ille color magis dilutus apparet. Pauci, qui etiam
majores funt , purpureo colore nitent, atque ex his, dum con-
tre&antur, liquor ex univerfo corpore eodem colore tinctus ema-
nat; ex aliis vero albidus mucus fluit.

Caput oblongum quatuor cornubus feu tentaculis carno-
fis inftrudum effe videtur, duo attamen dunxat proprie tentacula
dicenda a natura ipfi conceffa fünt. Duo enim priora «. a. ex
labio carnofo in anteriore capitis parte ante os propendente pro
lubitu animalis formantur, atque nullam interdum cornuum aut
tentaculorum formam prafcferunt.

Duo pofteriora ^, /. auriformia funt, ad bafim cylindrica,
verfüs apicem latiora , in ipfo apice acuminata & verfüs pofteriora
leniter finuofa. Hinc aures nullomodo appellati poffunt, cum

A 2 nul-

Figura 2.

4 Car»vr IL

nulla cavitate ad interna penetrante, fed leni duntaxat finu pra-
ditafint. Longitudo horum tentaculorum eft fex linearum, craf
fities trium. Diftant ab antica capitis parte lineis novem, a fe
invicem lineis fex.

Tres lineas infra quodlibet tentaculum auriforme oculi fi-
tuantur nigerrimi candido circulo circumdati, c. c. mediam lineam
diametro affequentes, atque nudo etiam oculo confpicui.

Collum 4. convexo planum, pollicem cum quatuor lineis
longum, & unum pollicem latum eft. In inferiori dextraque colli
parte o&o lineas infra tentacula auriformia exoritur membrana e:
craffa, carnofa, ultra pollicem lata, qu& verfüs pofteriora /erzee
protenfa, inde in finiftram colli partem revertens, ibidem defi-
nit f: atque reliquum corpus pallii inftar inveftit. Membranam
hancce palliolum liceat appellare, quod pro lubitu /erze« modo
diftenditur, & refle&itur, modo vero coarctatur, ita ut palliolo
hocce pofteriora /zrzee vel undique obtegantur, ne quidquam
de horum fttru&ura appareat , quemadmodum in Fig. I. videre eft:
vel palliolo reflexo detegantur, & quacunque prius latebant,
nunc jucundo fpedaculo in confpedum veniant, veluti Fig. II.
demonftrat. | |

Reflexo hac ratione palliolo, labium dorfàle a: ob ocu
los ponitur. quod infra collum & paulo ad finiftram trunci par-
tem exortum, atque verfüs pofteriora extenfüum in Semiconum
cavum P. convoluitur; ita, ut bafis coni exteriorem apex vero in-
teriorem fitum occupet. In inferiori bafeos portione ani exitus c.
patet.

La-

D: Lznwza. *

Labium hocce dorfàle duplici membrana conftructum eft;
tenuioreexterna, interna craffiore. Externa eodem, quo totum
lerze corpus colore tincta eft, atque in medio foramine circula-
ti d. praedita, cujus diameter duas lineas adeequat. Ab hoc fo-
tamine radii nonnulli fufci & albicantes e. e. verfus labii periphe-
fiam excurrunt, Interna atque craffior membrana ex cinereo ni-
gricat, atque veluti marfüpium cfformata eft. Portio ejus dorfum
leriee refpiciens ex pluribus rurfum lamellis compaginata eft, qui-
bus interjacent globuli vix granum milii magnitudine equantes,
feu totidem glandule lactefcentem humorem continentes, qui vel
pertufis globulis exftillat, vel undatim irritata fortiter /zrzea effiuit.
Portio marfüpii externam labii dorfalis membranam refpiciens fim-
plici lamella conftrucla effe videtur, In hocce marfupio ex mem-
brana interna labii dorfàlis formato continetur os conchiforme
paulo infra decribendum. "Totum vero ita comparatum labium
dorfale pulmones aliquantum extra prominentes f: ^ obtegit.

Prater mox defcriptas partes alia praterea extrinfecus
confideranda veniunt: nimirum in dextro /erzez latere prope la-
bium oris foramen, s. per quod penis tempore etus venerei , vel
ante mortem animalis exeritur. Deinde fülcus craffus 7. ab hoc- T 4». II.
ce foramine ad aliud a. protenfus. — Alterum illud foramen ad. ute- 9^ 7
rum /erze« patet, hinc partis genitalis feminine officio fungitur,
& vagina extremum conftituit. Quodíi labii dorfalis portio dex-
tra fortius reflectatur, vagina etiam du&tus £. trans; tegumentum
dorfi apparet, atque huic continuus adjacensque uterus. c. Nec
non aliud exiguum foramen, 7. & füb eo glandula venenifcta. e.

A 3 Le-

'T A5. xli.
Egura 2

6 Carvr I.
Denique inteftinum craffüm // in annum definens, ex quo feces
exigue oblongze g. ejiciuntur. In hac figura fimul confpicitur
penis extra foramen füum exertus. 7. .

Pars /erzee inferior, feu venter planus eft, ex albo fuf
cefcente colore tin&tus, non fecus ac in limace nudo ftriis variis

' longitudinalibus 2. & reticularibus notatus. Maxima ejus latitu-

do viginti lineas affequitur, 5.7. longitudo vero ab ore ad anum
usque excurrens, pro lubitu animalis extenditur vel contrahitur
quandoque ultra dorfum, pedis limacis adinftar, extat. Ad prin-
cipium ventris rima apparet longitudinalis c. os recondens, a la-
bio, quod in formam cornuum quandoque torquetur, effornita.

Subfítantia ventris, doríi, labii oris, capitis atque colli
conformis omnino eft: ex variis videlicet fibris albis, craífis,' te-
nuioribusque longitudinaliter, oblique & transveríim decurtenti-
bus, atque varium in modum fe invicem decuflantibus compagi-
nata, ita ut rete vere mirabile referat. Subftantia hac fibrofa re.
ticularis extrinfecus membrana folida vix dimidiam lineam crafla,
atque ut füpra memini colorata, intrinfecus vero alia tenuiore -
candida & quoque folida obducitur. Inter fibras reticulatim &
laxe admodum inter fe coherentes liquor limpidus falfüs compre.
henditur, qui incifa exteriori membrana fenfim effluit; atque pref-
fo hinc inde /erzee corpore ex omnibus ejus partibus expellitur.
Unde elucefcit inter omnia fibrarum interftitia mutuam communi-
cationem dari, atque hac ratione cum panniculo quadrupedum
adipfo plurimum convenire, & in eo duntaxat ab hoc diferre,
quod hic cellulis membranaceis conftructus fit; fubftantia vero /z-

u«2 fibris interfcctis comparata. Ex-

Dz L:axzma. 7

Externam membranam fübítantiam corporis /z/zee obte-
gentem folidam effe dixi propterea, quod etiam lente in auxilium
vocata nullos poros in ea detegere valuerim. — Variis attamen fo-
raminulis hanc perforatam effe ex eo conje&turare licet : quod
animale extra marinam pofito etiam cute non incifà liquor ille lim-
pidus poft aliquot momenta in magna copia in vafe, cui /erzea
impofita eft, colligatur, atque hoc ejedto, rurfum alia notabilis
quantitas ejusdem liquoris in. vafe cumuletur. Neque unquam
obfervare mihi contigit, quod dictus liquor ex ore vel ex ano Z-
"ee proruperit, ut quidem füfpicio haberi poffet,

Illud praterea circa eundem liquorem notabile eft: quod,
dum animal fibi relinquitur, limpidus & aque adinftar fluidus| fit,
Dum vero-animal contre&tatur, muci craffi confiftentiam acquirat,
in fila craffa du&tilis fit, atque dificillime a digitis abftergatur,

Odor quem hicce mucus de fe fpargit, dum /erzea ex-
tra mare moratur, fübdulcis eft, naufcabundus; fiagulatis atta-
men, atque ab omnium marinorum animalium diverfüs, & ver-
bis non exprimendus.

$. IV.

1i venter juxta longitudinem diffecatur in confpedum ve- T 4 ». WW.
niunt fequentía vifcera: fuperius Pharynx, a. huic proxi. $^ '*
me adjacens ventriculus primus, 2. deinde ventriculus alter, c.

cui continuum eft inteftinuum duodenum 4. in reliqua inteftina
tortuofa atque dernum in anum definens. inteftinorum in varios

gyros convolutorum modo unicus tractus ut in Fig. 1. e. modo

tres

Figura ji

^

&

E: Carvr I.

tres eorum circümvolutiones apparent, ut Fig. 2. z. videre cft.
Omnes inteftinorum circumvolutiones infequitur hepar pingue
viridefcens, f. cui in ima parte adjacet vifcus quoddam cordifor-
me luteo colore tinctum, & viridefcentibus vafis inftru&um, infra
defcribendum.

Ventriculo primo füperjacent ganglia duo oblonga rubra
appendicibus duabus albis praedita. v. v. a ganglio finiftro quinque
filamenta teretia candida huic ganglio propria oriuntur, quorum
quatuor A. 7. 7. f. amplam ventriculi partem feu fundum ejus am-
plectentia verfüs, latus animalis finiftrum ejusque dorfüm excur-
runt. . Quintuma vero ;. verfus füperiora tendens infra pharyngem
inferitur.

Preter hac alia tria filamenta communia ab eodem gan-
glio procedunt, quorum alterum transverfim verfus ganglium
dextrum tendit, alterum furfum afcendens cum tertio ganglio 7
commune filamentum conftituit. Tertium denique ; cum alio
ganglio retro ventriculum fito connedtitur. Cum itaque quoad
originem duo filamenta tandem in unum coalefcant, patet jam
ratio, cur priora propria, hec vero communia apellem.

Ganglium ventriculo füperjacens dextrum quatuor dun-
taxat filamenta propria, & tria communia numerat. Ex propriis
unum... ad latus /erzee dextrum reflectitur, alterum ;e. fub pha-
rynge reconditur; duo alia p. p. inter ventriculum primum & fe-
cundum collocantur, atque doríi parieti interno inferuntur. Duo
communia eundem ac finiftri ganglii flamenta finem habent,

Ad

Ds Lrinwza. $

Ad bafim pharyngis aliud fimile ganglium occurrit, in
quo duo duntaxat filamenta proptia, & totidem communia pro-
deunt. Filamenta füperiora feu propria, 4. 4. poftquam bafim
pharyngis amplexa fünt, in parietem doríi internum definunt.
Filamenta vero inferiora cum ganglii ventriculo fuperjacentis dex-
tri & finiítri flamentis communia conftituunt.

Quodfi ganglia ventriculo füperjacentia leniter eleventur,
atque ventriculus verfus inferiora protrudatur, füb efophago &
proxime ad internum dorfi parietem alia tria ganglia in confpe-
&um veniunt, qua cum duobus precedentibus ope filamentorum
communium connexa funt. In fitu naturali cuncta delineare im-
poffibile erat, hinc eorum formam atque nexum Fig. 3. repra-
fentavi; in qua ganglia a. 2. 2. illa fant, quae füb efophago ja-
cent, £. /. ganglia ventriculo primo infidentia. c. c. c. c. Filamen-
ta communia ganglia inter fe conjungentia, denique 4. Z. Z. d.
filamenta gangliorum propria, abfciffa.

Neque hic abfolutus eft gangliorum numerus, fed aliud
paulo füpra vaginam fitum eft, quod e corpore extractum Fig. 4.
delineatum apparet; ubi fimul confpiciuntur duo filamenta z. .
a ganglii appendicibus albis 7. 7. procedentia, atque tria alia c. c.
e. a corpore ganglii rubro Z. exorta, que vaginam atque alia vif-
cera füperfícandentia quoque parieti dorfi interno inferuntur.

Miram hancce gangliorum concatenationem nihil aliud
effe quam /erze« medullam fpinelem, quilibet in anatome infe-
&orum verfaátus facile mecum confentiet, atque fimul agnofcet:
nullius vermis aut infecti fpinalem iedullam tam fingulari modo

B con-

to Carvr I

conftructam effe. Cum quod ejus directionem attinet, tum vero
quod ad ejus fübftantiam fpectat.

Quodíi enim medullam fpinalem Bombycis , Epheme-
te, libelle, Tabani & monocerotis confideremus : quamlibet
juxta lineam re&iam aut ab ea non multum declinantem difpofitam,
atque in dorfo animalis collocatam inveniemus. In nullo animali
eam in circulum actam, atque partim in dorfo, partim in abdomine
pofitam obfervamus. Ganglia medulle fpinalis in /erzea itidem ab
aliis diferunt, quod ejus appendices alba» & medullates, reliqua vero
portio rubra atque carnea fit. Nervi filamentorum inítar a gangliis
prodeuntes albi quoque & medullari fübftantia conftruái funt,
membrana tenuiífima pellucida muniti. —

Preter enumeratas partes, que aperto abdomine im.

Fgwt. imediate oculis objiciuntur, canalis z. duas lineas craílus membra-
naceus, albicans confiderandus venit. Qui inter curvaturam ven-
triculi primi propululans in medium Pharyngis paululum tamen
lateraliter definit; eftque portio vafis fuperioris e corde oriundi,
ut paulo infra innotefcet.

Atque ha fünt partes /erzee interne, quarum natura fa-
cile primo intuitu cognofcitu. Nodum gordium folvete facef-
cunt, qua füb his latitant, extractisque fuprafatis vifceribus fe fe
offerunt. Plures quam 30 /erzeas diflecui hefitans, cuinam e. g.
vifceri aliorum animalium hac aut illa pars analoga effe, Tan.
dem vero 2. Augufti dum iterum tria /erzee cadavera continuo
diffecaffem, in altero atque tertio cujuslibet partis indolem atque

Fuw^4$. officium clare, ut opinor, cognovi, atque didici: «. vaginam, /.

, ute-

D: Lznwza. II

uterum, c, ovarium, 4. cor, e. vero glandulam venehiferam, de-
nique f vas deferens effe. Horum omnium vifcerum, excepta
glandula venenifera & corde inter fe nexus talis eft, ut fimul e
corpore eximi poffint, fervato fequenti quoad fitum ordine.
Pharynx a. ovalis carnea originem dat &fophago tenui Figwra 6,

membranaceo 4. in ventriculum primum c. abeunti. Ad latera
efophagi duo ductus Z. Z. itidem membranacei pofiti fünt, qui in
bafi efophagi exorti juxta aefophagum defcendentes ventriculum
primum ampleduntur, eumque interdum coar&ant, .atque in
ventriculum fecundum e. definunt. . Ab altero ventriculo intefti-
num duodenum f. progreditur , quod reliquis inteftinis continuum
eft, hec vero variis circum volutionibus hepati viridefcenti v. in-
tertexta in anum finiunt. Inteftinis in ima ventris parte adjacet
vifcus cordiforme 7. feu veficule feminales, qua apice fuo cum
offe conchiformi, ;. & cum pulmonibus £. in eo reconditis con-
ne&duntur; mediandibus vafis ferpentibus /. vero cum utero ;z.
communicantur. Inter hepar & uterum vagina z. fita eft, a qua
paulo poft exortum canalis tenuis procedit, in ovarium ». hians.
Altera vero vagine extremitas in uterum inofculatur.

$..V.

T generaliter partibus externis atque internis, reliquum
eft: ut cujuslibet internae partis peculiarem hiftoriam füfci-
piam, ejusque ufüm declarem. Ut vero ordinem apud Anatomi-
cos ufitatum teneam, a partibus deglutitioni infervientibus princi-
pium ducam.

Ba Pha-

T c5 IV.

Figura 1.

Figura 2.

12 Ca»vr I

Pharynx a làbio oris feparata & e corpore exempta, ca-
put equinum forma füa quodamodo reprefentat. Longitudo
ejus octo lineas adequat , latitudo proxime ad efophagum lineas
fex, & prope os quatuor duntaxat lineas affequitur. In anteriori
& anguftiori pharyngis parte os 2. occurrit, quod füb labio re-
conditum perpendicularem refpectu corporis fitum obtinet , atque
apertura ejus longitudinalis ad quatuor lineas extenditur , leve
nitidumque eft, nuilis dentibus praeditum, extrinfecus non apa-
rens, fed labio tectum. Dum ad efcam capiendam aperitur , pa-
tietes ejus ad latera mediantibus mufculis carnofis diducuntur,

In bafi pharyngis efophagus 2. exoritur. Facies in pha-
rynge duplex con(ideranda venit, externa atque interna. — Exter-
na vario fibrarum mufcularium rubrarum tractu munita eft. Dico
fibrarum mufcularium rubrarum, ne quis in eam opinionem inci-
dat, quod fibre mufculares in noftro animali albe fint, non fe-
cus ac in plurimis aliis ejusdem natura animalibus nec non in in-
fectis obfervantur. Habet quidem & /erzez fibras mufculares al-
bàs quamplurimas, fed preter has, quod fane maxime fingulare
eft, etiam fibris rubris, iisque duntaxat in pharynge, ventriculo
fecundo & quadam vagina portione gaudet. An igitur omnis
mufculi rubor a fanguine? () rem ita fe habere, non levem du-
bitandi anfam offert noftrum hoc animal, cujus fanguis, ut infra
patebit, albus eft, & pauci duntaxat mufculi eleganter rubent,
reliqui vero ex integro albi funt.

Qua

(*) Bornuavz Inftit. med. $. 400.

Dz Lznwza. 15

Qua dire&ione fibre ha mufculates in pharynge excur-
rant, jam enarrabo. Que in anteriori pharyngis parte fita» ob-
fervantur, P. in labio oris circumquaque exorta, recto tramite in
mufculos proxime adjacentes fe infertum eunt, atque oris parieti
externo firmiter adharent.. Super his alie ibidem redo tramite
procedentes fibre libere, c. id eft, cum reliquis atque fübjacenti-
bus fibris non connexa exoriuntur , que in foveam 4. prope glan-
dulam falivalem e. confpicuam definunt. Glandulam hancce fibre
femicirculares 7 ambiunt, ad quarum originem rurfum alie s.
juxta lineam obliquam excurrentes prodeunt, atque in füperiori
Pharyngis parte ad fe mutuo accedentes.7. foveam feu carinam
eformant. Ab hac rurfum alie femicirculares 7. exorte infra prio-
res femicirculares in poftica pharyngis parte inferuntur. Denique
inter fibras liberas & obliquas anteriores fibre rectae £. fitee funt.

Ex vatia hacce fibrarum muftularium dire&tione patet:
quod omnes in eum finem a natura de(tinate fint, ut modo os
atque fauces diducant, modo vero conftringant.

In poftica pharyngis parte glandulam fàlivalem jacere di-
xi, qua nimirum folliculus membranaceus, pellucidusqué eft,
variis vafculis circumdatus, humorem albidum, falfum, craffiuf-
culum fecernens, continensque. Paulo infra hancce glandulam
& inter fibras obliquas & femicirculares füperiores a lateribus
pharyngis duo ligamenta robufta 7 fufco colore tin&a originem
füam ducunt, quorum longitudo tres pollices affequitur , diameter
vero lineam unam non excedit. Sequuntur hac ligamenta afo-
phagi tra&um, atque ventriculum primum ample&entia in princi-
pio alterius ventriculi finem fuum adipifcuntur. Or-

14 Carvr I
Ortus quidem & infertio horum ligamentorum primo in-
'tuiti in eam me deduxit opinionem: quod ductus excretorii ef-
fent, a hatura noflro animali conceffi, ut laticem filivalem in
prenominata glandula fecretum in alterum ventriculum devehe-
rent. Atque hanc opinionem arripuiffem eo lubentius, cum hac
ratione incognitus hadenus glandule thymus in homine ufus
analocice indigitari poffe mihi videretur. Quia vero paulo poft at-
tentiori animo eorum ftru&uram inveftigans nuilam in his cavita-
tem deprehendi, neque ullo ofculo in glandulam aut in ventricu-
lum ea hiare, fed in fuperficie ventriculi duntaxat externa define-
re obfervavi; verifimilius apparuit has partes ligamenta efle, at-
que ideo /zze« data, ut efophagum & utrumque ventriculum
in certo fitu retineant; impediantque ne a&fophagus liber & tenui
membrana conftru&us reliquis vifceribus deorfum ductis, nec non
a pondere ingeftorum rumperetur. Robur huic opinioni tandem
adjecit proportio horum ligamentorum glandule molem fere ex-
cedens, & robuílior eorum quam glandule compages ^ Cum
itaque glandula falivalis hac vía füccum fuum non effundat, hunc
ut i fauces eructet neceffum eft.
^ Juxta prefata ligamenta longa ad angulum acutum,
quem fibre pharyngis obliqua & femicirculares in concurfü efor-
mant, duo alia utrinque ligamenta », robuíta, compreffa, alba,
lineam lata oriuntur; qua unum pollicem infra pharyngem in
parictem corporis internum infiguntur, atque pharyngem in debito
fitu retinent, nea pondere reliquorum vifcerum detraheretur, &

ex naturali fo loco decideret.
Át-

Dz Linwza. 14

Atque hzc in externa pharyngis facie oculis objiciuntur,
quee fit ejus interna fabrica, jam di&um co: quodíi pharynx in
fuperiore feu illa parte, que dorfüm /zz«« refpicit, juxta longi.
tudinem fcindatur, jucundam admodum formam vifui offert. Su- Figwa 3.
perius diverfà quoad colorem fibrarum ftrata admirando artificio
difpofita fünt. Stratum primum a. ex rubris mufcularibus fibris
compa&um eft, quod ftratum candidum 7. tendineis fibris con-
ftrudum excipit, huic proximum eft luteum , c. quod denique
ftratum caeruleum 4. fequitur, Omnia hecce firata proprie in-
ternos oris parietes conftituunt , atque ab his fibre rubre in mem-
brane formam compa&dz, & in plurimas rugas complicate e.
procedunt, demum originem &fophago prebentes, — *

In medio atque ad bafim pharyngis fauces ^ occurrunt,
nates forma fua referentes, quorum apex os refpicit, bafis vero in
duos lobos divi(à verfus eefophagum collocata eft, Inter utrumque
lobum finus profundus relinquitur. Duplici fübítantia fauces con-
ftructaee fünt: carnea rubra , interiori, f; qua lateraliter confpicitut,
& cartilagenea g. latefcente, granulata, qua priori impofita eft,
Inter utramque linea alba media inter. cartilaginem & tendinem
confiftentize decurrit? Durga pharynx in ea parte, qua ventrem Figura 4.
lermee refpicit, diflecatur, ulterior faucium ítru&ura detegitur;
cavitas nimirum interior carneis, rubris, duobus fepimentis a. a,
munita, quorum ope in tres proprie cavitates fauces difpefcuntur,
ut in divifis faucibus videre eft. Ex hac faucium divilione elucefcit,
quam fzepe fedtio anatomica partium ftru&uram mttet: nam hac
ratione diflectz fauces auris inftar eformata videntur, qua integra
aut aliter divifie diverfam proríüs formam habent. $. VI.

Eigura 5.

16 Carvr I

S^ VT

Ice canalis membranaceus eft, fufco colore tin&us,
pollicem longus, duas lineas latus qui inequalem originem
in pharynge nancifcitur: in fuperiore pharyngis parte tres lineas
infra oris labium, feu immediate fub ultimo ftrato cerulefcente 2.
incipit. In inferiore vero Pharyngis parte infra glandulam faliva-
lem fuum fümit initium. Dum a füperiore parte ad inferiorem
progreditur, femicirculum eformans fauces ambit, dein vero ca-
nalis formam induens parum defcendit, atque iterum verfüs pha-
ryngem contorquetur, denique in ventriculum primum abit. Ex-
terna ejus facies glabra eft, ex fibris circularibus albidis compofi-
ta; interna rugofa, fibris longitudinalibus rubris. conftructa; ab
hac fibrarum varietate fufcus aefophagi exoritur color.

$^ TE

j- diiit a. &fophago £. continuus, quem primum appello,
in plurimis /erz«is lyripipiformem figuram habet ,. atque hu-
mano ventriculo fimilis eft. In quibusdam bis in arcum contra-
hitur, ita, ut arci primi pars concava, efophagum convexa pars
inteftina refpiciat. Contrarium omnino in arco fecundo evenit,
nam pars ejus concava veríüs inteftina, convexa vero verfus efo-
phagum collocata eft.

Portio ventriculi latior feu fundus eque ac in hominis
ventriculo, efophago propior eft, & horizontalem fitum obtinet.
Idque propterea accidit, quod /zrzez prono femper incedat cor-

pore.

Dz LrzxmNsa. 17
pore; quodíi enim perpendiculariter erigatur animal ventriculus
etiam perpendicularem una cum afophago fitum acquirit.

Longitudo ventriculi ex maxima /zrz«a exempti duos pol.
lices, tres lineas habet, fundi diameter pollicem unum cum dua-
bus lineis, anguftior vero ejus portio c. prope ventriculum fecun-
dum decem lineas affequitur. Subftantia ejus membranacea eft,
pellucida, fibris albicantibus compaginata. Extrinfecus fibre cir-
culares 4. d. magnam ventriculi partem amplectuntur, in inferiore
vero fundi portione fibre. longitudinales e. fite funt, qua etiam
internum ventriculi parietem inveftiunt, atque pauciores quam in
&fophago rugas formant.

In fundo ventriculi bulla aerea £ confpicitur, qua liquo-
ri viridefcenti falfo innatat. — Liquor hic magna ex parte aqua ma-
rina eft, cujus falfum faporem retinet. Aquam vero marinam in
ventriculo /erzee contineri dubium non eft: quoniam nutrimen-
tum füum in marí haurit, hinc una cum eo aquam deglutit. 'Vi-
ridis vero liquoris in ventriculo contenti color a vatiis fucis mari-
nis, quos prater multa alia animal noftrum devorat, provenire
videtur.. Mirum attamen eft: quod in nullo, quotquot diffecui,
ventriculo primo prater dictum liquorem aliquid de alterius gene-
ris nutrimento deprehenderim, bene vero in ventriculo fecundo
& in inteftinis | Quodíi duntaxat ventriculos /erzearzm diu in va-
fe marina repleto detentarum diffecuiffem, eos vacuos inde conji-
cerem, quod cum animalia hecce longo temporis intervallo nulla
folida nutrimenta aflümere potuerint, prius hauífa e primo ven-
triculo in fecundum delapíà fint;: remanente folo prafato liquore

C aqua

1$ Carvr L

/

aqua marina permiíto, quam eque in vafe ac in mare haurire va-
lent. Quia vero etiam ventriculos in /erzeis recenter e mati ex.
tra&is fimiliter conftitutos obfervavi: citiffimam nutrimentorum
folidorum e primo in fecundum ventriculum fieri transmigratio-
nem neceflum eft. Atque hec eo magis admiranda venit, cum
ili; quain animalibus pluribus ventriculis gaudentibus fit, pror-
füs contraria obfervetur. Nam animalia e. g. ruminantia diutiffi-
me eícam in primo ventriculo, qui venter proprie dicitur, teti- -
nent, atque hanc non nifi remafticatam & femico&tam in reliquos
ventriculos dimittunt, Rationem hujufte fingularis in aQu dige-
ftionis phoenomeni dare conabor, poftquam fecundi ventriculi
ftructuram expofüero,

$. VIIL

i pem admodum fecundi ventriculi organifatio praecipuum
motivum erat, quod qualicunque 4vz«e defcriptioni

me accingerem. Dum enim coram Cl. Ascauro prima vice eam

diffecaffem , ventriculi fecundi externa facies praeprimis cum admi-

ratione oculos noftros ferit. Auc eft noflra admiratio, cum

quilibet ventriculum tangens, hanc durum & inequalem depre-

henderet, unde (üfpicio oriebatur in animis noftris, quod /z«a

. duris ferculis vefceretut. Sufpicio autem hec ín veritatem illico
transmutata eft, dum ventriculi parietes difcinderentur,, atque

contenta prodirent. Erant hec cochleole & conche diverfi ge-

nerie$ praterea portiones cartilaginee, lutefcentes, irregularis

figure, quas primo inítanti offa cujusdam pifcis efle uterque judi-

ca-

Di Linwza. 19

cavimüs. Cum vero deinceps ferius perpenderem dias portio-
nes plures effe, easque omnes eandem configurationem habere,
ortum eft in mente mea dubium, quod ille cartilagines omnino
cujusdam pifcis offa effent , hinc ita mecum ratiocinabar.

Quodíi ofía alterius animalis forent, totum animal a /er-
"ea deglutiri deberet , quod tamen fieri nequiret, cum moles ejus-
modi animalis, ut facile ex numero cartilaginum conjicere pote-
ram, capacitatem oris & efophagi /erzee multum excederet. Hoc
attamen argumento minime fublatum eft dubium meum; nam po-
teft in rerum natura pifcis vel aliud animal exiftere, quod unica
fimili cartilagine praeditum eft,-& quod molem totius corporis
huic cartilagini proportionatam habet; confequenter facillime gu-
lam /erze« fübintrare quiret..— Quod enim quadam animalia uni-
co ofle munita fint, exemplum praebent: fepia, limax & noftra
lerzza, qua etiam unico duntaxat offe, ut infra fufius patebit,
gaudet. Quod vero moles hujusmodi animalis molem fui offis
non multum excederet, fepia quoque docet. — Unde continuo
mentem torfit dubium , idque eo magis, quo dificilius determina-
tu erat, quidnam aliud, fi non pifcium offa portiones ille cartila-
ginege effent? Aft dum plures alias /erzeas diffecaffem , inteftina
earum quoque luftravi, in quibus nullum veftigium de concharum
cochlearumque teftis adinveni. Hinc in altero ventriculo eas digeri
conclufi.. Cumque fimul perpenderem, quod in ore /erze« nulli
dentes ad comminuendas atterendasque cochleolas a natura difpo-
fiti effent, in eam incidi cogitationem: quod portiones ille carti-
laginee totidem forfitan dentes effent in ventriculo collocati.

C 4 Au-

Figwra 5.

Figura 6.

40 CarvcT]l

Auxit novam hancce füfpicionem, quod in nonnullis /zr.
earum ventriculis ne unicam quidem cochleolam vel conchulam,
in omnibus vero certum eundemque numerum dictarum cartilagi.
num deprehenderem. Ut itaque certior hac de re fierem, fümma
cum attentione & füfpenfa manu fecundum ventriculum recentis
lerze« diffecui, atque pro fumma mea fátisfactione inveni, quod
Ífapius memorate portiones cartilaginee interno ventriculi parieti
accrete, hinc totidem ejus dentes effent. — Cujus figure hi fint, &
quo ordine collocentur, denique qua ratione ipfe alter ventricu-
lus conftru&tus fit, jam referam.

$. IX.

(x naturalem ventriculi hujus fitum in corpore /esee atti-
met, infra ventriculum primum, cui continuus eft, extra
gangliorum annulum collocatur. Forma ejus annulum decrefcen-
tem z. fex lineas latum refert, atque annulo, quo fartores uti fo-
lent fimilis eft. Fibre mufculares annulares, robufte, rubre to-

tam fere ventriculi fubftantiam conftituunt, quas membrana te-

nuis pellucida extrinfecus cingit, intus vero alia fortior & fere ten-
dincea membrana obtegit.

Diffecta ventriculi juxta longitudinem fübítantia, in con-
fpe&um veniunt tres dentium cartilagineorum ordines, quorum
ordo primus z. dentes minores continet, medium feu alterum or-
dinem £. dentes majores interpolatim difpofiti conftituunt; in ter.
tio denique ordine dentes minimi c. collocantur.

For-

D: Lz&N£A. ^1

Forma majorum minorumque dentium eadem eft, calca- Fzw 7.
neum quodamodo reprefentans; cujus bafis Rhomboidalis a. &
tantifper convexa inter angulum minorem femicanále inftructa eft,
atque in margine circumquaque crenam excavatam habet. In
crenam & femicanalem bafeos, portio membrane tendinee inter-
num ventriculi patietem inveftientis fübintrat, atque quemlibet
dentem utcunque firmum tenet, Dico utcunque: cum dentes
huic membrane non adeo firmiter infideant, fed vel leviter con-
treclati facillime ex ea decidunt. Quee füperficialis dentium jnfer-
tio ratio eft: quod hos primo inftanti pro corporibus hateroge-
neis, & non pro partibus ad ventriculum /erzee fpe&antibus ha-
buerim. Nam quoties hunc extrinfecus paulo rudius contrectat
fem, aperto deinde ventriculo femper dentes a pariete feparatos
deprchendi. Licet vero omnes dentes in membranam ventriculi
internam füperficialiter duntaxat inferantur, foveam attamen in
ea imprimunt, que forma bafeos ad amuffim refpondet.

In apice feu acutiore dentis majoris parte finus duo /. ex-
cavati funt, inter quos fcindens prominentia c. exurgit. Obtufà
d. feu brevior apicis portio verfus anteriorem dentis partem pau-
lulum inclinatur, & forma fua litteram Z. quodamodo refert.

Dentes majores medium locum occupantes plerumque
feptemdecim numerantur, minores feu in primo ordine fiti ultra
viginti.

Dentes minimi ex utraque parte compreffi, & bafi lata Figura 8.
praediti funt, e quorum medio acumen feu ftylus exiguus elevatur,
ita ut eorum formia, fi eam liceat cum re plurimis nota compata-

G3 t6,

42 CaArv1 IL

re, lagenulasillas, in quibus Venetiis vinum cyprinnum confer-
vati folet, non inepte reprafentet. Numerus horum dentium tri-
gefimum excedit, in nonnullis vero /erzeis deficit hic dentium ter-
tius ordo, in ima alias ventriculi parte fitus. Utrum hic dentium
defectus natura ita difponente & ludente contingat? an vero den-
ticuli diuturniori ufu avellantur, atque in inteftina delapfi excer-
nantur? determinatu dificile eft, cum utrumque probabile videa-
tur. Priores dentium ordines ftabili naturze lege in omnium /er-
uearuin ventriculo fecundo adfünt, atque ita difpofiti obfervan-
tur: ut eorum apices, contracto in annulum minorem ventriculo,
fe invicem attingant, atque latera eorum ad fe mutuo accedant.
Unde deglutita a /zrz«a conchule & cochleole ab his firmiter ad
fc invicem applicatis inevitabiliter colliduntur, franguntur, com-
minuuntur, atque in pollinem tenuiffimum atteruntur.

: Expofita fingulari fecundi /zrzee ventriculi ftru&ura , in
nullo animalium reperibili, patet jam illa, quam dare promifi,
ratio: cur ingefta citiffime ex primo ventriculo in alterum tran-
feant. Cum enim in ore /zrzee nulli dentes ad(int, & hec coch-
leolis, ftrombis,. turbinibusque duris & acutis vefcatur, neceffüm
erat: ut hac illico in alterum ventriculum dentibus munitum det-
cendant; ne in primo diutius detenta, parietes ejus lacerent, pet-
forentque. Cur vero fummus rerum omnium Creator huic ani-
mali dentes in ventriculo, & non in ore, Palato vel faucibus, ve-
luti in aliis animalibus collocaverit? rationem reddant illi, qui
Omnipotentis finem in omnibus divinare adamant , atque preten-
dunt. Ego quidem, ut cum Cicikowe C) loquar: Hec fg coz-

(^) De Divinis l. 1. p. 147. edit. Patav. een-

Ds LinwmgA 25
centus , quod etiamfi, quomodo quidque fiat jgnovem , quid fíat. iutelli-
gw Sitamen quandam fingularis hujus organifationis dare opot-
teret rationem, hec pra reliquis placeret: quod, dum in ore &
faucibus /erzee tantus dentium apparatus locum non haberet, híc
in ventriculo collocari debuerit. Quia vero primus ventriculus
eque bene ac fecundus in hunc finem applicari potuiffet, remanet
unica eaque certiffima cum hujus tum aliorum corporum flrudture
ratio: quod Creatori optimo maximo hanc ita creare placuerit ad
omnipotentiam fiiam demonftrandam,

$. X,

| nei ventriculum immediate excipit inteftinum duode-
num, 7. quod ita appellare lubet, non propterea, quod duos Fia 5.
füpra decem digitos longitudine füa adequet, nam multum bre-
vior eft: fed quia inteftino duodeno in quadrupedibus utcunque
emulum videtur. Quod enim longitudinem ejus attinet, hec
octo duntaxat lineas affequitur, latitado prope alterum ventricu-
lun lineas quinque; qua fenfim ad involutionem hepatis decref-
cit, Ab hoc reliqua progrediuntur inteftina, in varios gyros
convoluta, qua demum in inteftinum rectum & anum definunt,
Seu quod ídem eft: inteftinum a fecundo ventriculo exortum in
varios gytos inter hepatis fübítantíam convolvitur, & demum in
anum abit. Quodfi omnia inteftina leniter ab hepate feparentur,
feptem vel odo pollices longitudine excedunt. Subftantia eorum
éadem eft, ac ventriculi primi, nimirum membranacea, pelluci-
da, cujus fibre adco tenaciter contexte fünt, ut earum tractus
neque lentis ope diftingui poffit. $. XL

24 | ,Carpvr IL
$ XE

[^ omnes inteftinorum gyros concomitans in tot fere lo-
k bos difpefcitur, in quot inteftina gyros contorquentur; at-
que tante molis eft, ut omnium vifcerum fimul fumptorum am.
plitudinem facile affequatur. Extrinfecus membrana tenuiffima
ceu peritoneum illud obducit, atque in ejus finus & divifüras pro
parte defcendit. Color hepatis ex viridi fufcus eft, fübftantia ex
innumeris granulis fors totidem glandulis coagmentata, quas glan-
dulas vafcula fübtiliffima undique cingunt, atque pereptant. —Ve-
ficula fellea nulla in eo exiftit. lItrum vero ductus biliofi ex ejus
fubftantia veluti in-cochlearum genere (') immediate inteftina füb-
eant, obfervare mihi non licuit. Interim nullus dubito rem ita
fe habere: cum quia innumeri viridefcentes fürculi ex hepate in
inteftina fe infertum eunt, qui haud aliud quam ductus choledoci
funt, ut faltem color eorum indicat; tum vero, quia fcibala in
inteftinis viridi colore tin&a funt, qua hunc colorem haud dubie
pro parte a bile participarunt. . Sapor hepatis amarus eft, ama-
rior illo, qui in cochlea vinearum experitur.

$. XII.

O** generationis mafculina & foeminina fingule /ezes a

natura conceffa funt, que cuntta in eadem cavitate abdo-

minis collocantur, in qua mox enumerata vifcera fita funt. Non

eadem ratione ac in cochlea coadunata habentur, fed mafculina

a fcemininis partim longe diftant, quemadmodum penis; partim

vero, uti tefticulus & vas deferens inter fe unita fünt. Va-
(*) Vid. SwawMERpAM bibl. nat. p. 123. Tab. V. Fig. VI.

Ds Lznawza. 2$

Vagina, cujus orificium feu vulva z. in latere dextro extra Fig. 9.
corpus /erzee patet, intra ejusdem corpus in angulum acutum 4.
curvatur, dein vero in lineam rectam c. extenfà paulo ante ingref-
füm in uterum angulam obtufum 4. eformat. Magna ex parte ru-
gofà, .& variis incifutis ad normam erzce inftructa eft. | Ab orifi-
cio externo ad ingreffum uteri usque exceptis angulis pollicem
unum longitudine adequat, tres lineas vero maxima ejus latitudo
affequitur. Colore partim luteo partim rubro füperbit, que co-
lorum varietas a diverfitate fübftantie dependet. Medictas enim
vagine lutea membrana crafía, forti, intus & extra levi conftat:
altera vero medietas e. rubra, carnofa & glandulofaà eft; utraque
hec fubftantia ftrictiffime & mirum in modum inter fe intertexta
eft, granülofa attamen glandularum forma a recto fibrarum muf
cularium tractu facili negotio dignoftitur, Atque hec elegans
glandularum cum carneis fibris textura & veluti incorporatio in
caufa eft: quod hec vagine medietas femper rugofa maneat,
etiam(i vagina extendatur. Hic fateri neceffüm eft, quod diu ha-
lucinatus fuerim, quidnam elegans hacce pars & huic adjacens
vifcus proprie effet? tandem attentiori animo omne ut ita dicam
lernee punctum extrinfecus confiderans inopinate in foramen ad
extremitatem fülci inferiorem fitum incidi, quo detecto ftylum fat
fortem in illud adegi; qui nulla adhita vi totum vagine tra&um
tranfivit, & portionem adjacentis vifceris quoque ingreflüs eft.
Hoc cum ita fieri cernerem, absque ulteriori hafitatione ditum
vifcus quod alias erronee pro cerebro habui, uterum, canalem
vero, qui ftylo facilem ingreffüm prebuit, vaginam eí'e cognovi.

D $. XIII,

26 Carvr IL

$. XIII.

pe f: lernae vifcus eft. globum compreffüm truncatum for-
ma referens, quod parte convexa füb inteftinis & hepate
reconditur, in parte veto truncata vagine ingreffum praebet. Sub-
-ftantia ejus cerebrum aliorum animalium non inepte emulatur,
pulpa fiquidem inftar tenerrima eft, in gytos diítin&a, feu, ut
melius dicam, canaliculis albis v. e. circumdata. Pulpofà hec à
medullaris confiftentia potiffimum mihi impofüit, quod, ut fupra
memini, uterum cerebrum effe crederem. — Difert igitur quam
maxime uterus /zrzee ab aliorum animalium utero, qui potiffi-
mum cavus eft, ex fibris robuftis mufcularibus fortibusque mem-
branis conítrucus. — In /erzea vero tenuis membrana medul-
larem uteri fübftantiam extrinfecus cingit, hec vero totam uteti.
molem replet, & nullam peculiarem cavitatem relinquit, pretet
canaliculos extrinfecus confpicuos; canaliculi hi plures effe qui-
dem apparent, dum uterus diver(imode fituatur. Si vero princi-
pium 7. canalis ad ingreffum, vaginz confpicui oculis per: circum-
ferentiam uteri profequatur, elucefcit unicum duntaxat canalem
eflc, quiin varios anfractus ducitur. Color uteri luteus eft excep-
to canale tortuofo, qui ut ante memini albicat. —Diamerter juxta -
latiorem uteri partem fümpta quinque linearum eft, juxta ejus
partem compreflam trium cum dimidia. Longitudo vero a con-
vexa ad truncatam partem usque fex lineas
comprehendit.

$. XIV.

D: Lrzuwuza. a7
$. XIV.

n medio fere /erz«« corpore ovarium fphericum 4 cinereo ru-
I befcens fitum eft, quod membrana tenuiffima pellucida tegi-
tur. Hac diftiffa innumera corpufcula fufca, oblonga, liquori
viridefcenti innatantia diverfe magnitudinis prorumpunt , quorum
maximum lineam non excedit; diameter vero ovarii ipfius qua-
tuor lineas adequat. | Ab ovario canaliculis tenuis £. quinque li-
neas longus exoritur, qui transverfüm fitum tenens angulo vagi-
ne acuto inofculatur. Ejus infertio ita conftituta eft, ut ex ova-
rio in vaginam & uterum facilimus pateat aditus, inde vero in
ovarium & ejus ductum nullus. Qaod jucundiffimo fpe&aculo
fequenti modo expertus fum: digito leniter ovarium preffi, & il-
lico plura prefata fufca corpufcula ex eo in vaginam & inde in
uteri canalem albicantem defcenderunt, ejusque gyros infeque-
bantur. Dum vero equali ratione uterum premerem, rediere
quidem eadem corpufculain vaginam, fed ex hac in ovarii du-
&um nulla vi adigenda erant. Eft itaque du&tus ovarii in vagi-
nam infertio non diílimilis illi, quam vafà ladea in inteftinis qua-
drupedum habent.

$. XV.

Br partibus genitalibus foemininis confüetus ordo ex-
pofceret, ut partis genitalis mafculinae externe feu penis de-
fzriptioni me protinus accingerem: cum vero partes genitales.ma-
Ículing interne cum foemininis mutuam communicationem ha-
beant, de his prius verba facere pro neceffario reputavi. Hee au-
D 2 tem

Figura IC;

2g Carvurl:
tem fünt: vifcus cordiforme, & vaía ferpentia. ^ Vifcus cordifor-
me a. ad imam inteflinorum & hepatis, cum quo conncüitur,
partem fitum eft, ita ut difciflo abdomine $. IV. illico in confpe-
&um veniat, Longitudo ejus a bafi ad apicem unum. pollicem;
unam alteramve lineam habet, bafeos latitudo octo lineas raro
excedit; crallities in ba(i quatuor lineas vix affequitur, atque ver-
fus apicem fen(im decrefcit.. In quibusdam /erze« individuis luteo;
in aliis vero rubeo vel purpureo. colore tindum eft, In medio
baíeos vas amplum viridefcens ^. occurrit, quod in varios mino-
res atque minimos ramos in füperficie confpicuos divifüm, in in-
tériora vifceris penetrat, Ad latus finiftrum inteftinum re&um c.
illi incumbit, atque mox in anum aperitur, |
In medio fere vifceris cordiformis vas ferpens 4. albicans
initium fümit, quod, primum tenue atque linea recta procedens
fenfim craflefcit, dein in o&to utrinque arcus e. contractum ad la-
tus uteri finiftrum globum f. eformat, ibique ofculo tenui in ute-
rum hiat. Conftat elegans atque Epididymidi in homine aemulus
hicce canalis membrana fübtili pulpam tenerrimam la&eam come
prehendente, qua fübftantia, (cd paulo folidior quoque in vifce-
re cordiformi obfervatur.

"XS

H^ non ab(imiles partes ia cochlea hortenfi operculari ob-
4 íervantur, atque eundem fitum in ea obtinent; ita ut vifcus
cordiforme ime hepatis parti adnectatur, canalis ferpens vero in
uterum inofculetur; ;elegantem utriusque figuram dàt Sw'awwrR-

DA*

Ds LznxNzaA. 29

paAMiUs, C) atque canalem ferpentem vaículum crifpum, per-
pulchrum ejusdem fabrice, ac epididymis in homine & quadru.
pedibus dicit. — Vifcus vero cordiforme füb particule. oblongo te-
retis atque convergentis nomine defcribit, atque fimul fatetur fe
ignorare: cuinam ufüi & vafculum ctifpum & particula illa con-
vergens a natura deftinata fit? licet vero SwawwrRDpAuiUs accura-
tus fedulusque nature obfervator in denominandis hifce partibus
hafitaverit, aut periculum facere nequierit; mihi a tanto viro lon-
ge diftanti arduum non videtur , neque animus deficit, earundem
| partium munus in /erzez delignare. Quod itaque vifcus cordifor-
me attinet, hoctefticulorum, vas vero ferpens Epididymidis offi-
cium praftare judico. Singularis quidem eft, fateor, hac par.
tium difpofitio, quod tefticuli utero non vero peni adjaceant, at-
que prius in hunc quam in penem fémen evomant. Verum enim
vero rem ita & non aliter fummum omnium rerum conditorem
componere, atque inter fe mutuo communicare voluifíe paulo
poft demonftrare conabor , poftquam penis ftru&turam explicuero.

$. XVII.

ft hic, fi /erzea juxta longitudinem abdominis apperiatur, in
finiftra pharyngis parte collocatus, in dextra, fi /ersea na-
turaliter abdomini fcu. pedi infiftat.. Quemadmodum in collo,
per quod penis tempore connubii exit Tab. I. Fig. r. expreffum
denotat. Triplici partium apparatu conftru&us obfervatur, quem
mufculi, vagina, ipfe denique penis abfolvunt. Mufculi duo
D35 craf[i,
(*) Bibl. nat. Tab. V. Fig. X. 1. Z. p. 126. & 129.

30 Carpur I

Figura 11, Ctaffi, a. a. candidi, ac fere tendinei in parietem internum dex-
trumque colli ita infixi funt, ut fpatium quinque linearum inter
utriusque infertionem intercedat. Hi a füa origine, qua paulo
inferior ipfo pene eft, fürfüm progredientes bafim vaginze am-
biunt, atque inde collum ejus infequentes, faccum retiformem 4.
conftituunt. Saccus hicce mufcularis cremafteris tefticulorum in
homine officio fungitur, atque videntur prafati duo mufculi füc-
ceffive in minores dividi, nec non membrana crafla füffulti in re-
&e veluti difponi.

.. Vagina penis c. forti membrana mufculofa conftat, que

Eigsra 2. facie externa glabra, interna partim glabra, a. partim vero, ni-
mirum prope ba(im, granulis innumeris 4. elevatis afpera ett.
Granula hac lutefcentia atque totidem glandule funt, mucofüm
humorem fecernentes; portio vagina glabra ex fufco nigricat.

In vagina penis tortuofe reconditur, atque in ftatu hocce

Figura 11, naturali tefticulum refert. Z. Extra vaginam pofitus lingulam c.

Figura 12. (nofam, folidam , fufco colore tindtam , apice acuto luteo fplen-

dente praeditam reprefentat; hic quatuordecim lineas longus eft,

feptem dum intra vaginam retrahitur. Unde elucefcit fübftantiam
ejus diverfis mufculis compa&am effe, qui adeo laxe contexti funt;
ut penis ad medietatem íüa longitudinis contrahi, vel rurfum
elongari poffit. Laxa attamen hac mufculorum compages neque
oculis nudis, neque lente armatis obfervabilis eft, fed folida at-
que compacta ut füpra memini apparct. Mufcularis penis fübftan-
tia nullo canale perforata, feu quod idem fonat, nulla urethra

predita eft, fed obtufà ejus pars in duo labia divifa femicanalem 4.

cfor-

Ds LixnwmA. 21

eformat, qui prope bafim s. penis incipiens, paulo ante apicem Zigura 13.
ejus /. definit. Mox indicatus femicanalis nunquam apertus repe-
ritur j nam labium finiftrum in fe ipfum convolutum a dextro ob-
tegitur, atque utrumque cavitatem femicanalis obturat. — Pars
penis obtufà 2, & acuta, /. uti etiam femicanalis e. configuratio 'igura 14.
optime tum demum oculis objicitur, dum penis transveríim diflz-
catur.

Singulari admodum proprietate penis donatur: poftquam
nimirum /erzea per diem integrum & ultra demortua jacet, ita ut
nullus in corde, minus in aliis partibus füperfit motus, in hoc at-
tamen períeverat. Et quod magis mirandum venit: evulfus e
mortuo animali ad quemlibet attactum contrahitur, atque hunc
motum contrac&tilem per quadrantem etiam hore & ultra. reitetat.
En novum irritabilitatis exemplum!

$. XVIII.

(Q^ ratione /erzez coitum celebrent, obfervare mihi nunquam
datum eft, licet per plures dies quatuor aut quinque fimul
in eodem vafe aqua marina pleno detinerem. . Confiderato atta-
men partium genitalium externarum fitu, eas haud aliter coire re-
puto, quam, quod e. g. /zzea A. capite füo ad mediam dextram-
ve corporis partem Zrzee B. ubi nimirum vagina fita eft, appro-
pinquet, atque in vaginam penem immittat. Vaginam vero fuam
peni zzz B. offerat; quo facto utriusque /erzee caput fibi invi-
cem oppofitum , & latus dextrum firmiffime ad fe invicem applica-
tum eft, non fecus ac in cochleis fieri compertum habemus: hac
fola

32 Carvr L

fola diferentia , quod cochlea erecto capite & collo vincula amo-
ris ineant, /ez«e vero prono corporis fitu coitum celebrent. Ma-
jor enim partis genitalis mafculine a foeminina in /erzeis quam in
cochleis diftantia vix admittit, ut caput ejus elevetur.

Quomodo autem partes genitales /erzee fymbolum füum
ad fpeciei fue propagationem conferant? itidem ex earum firu-
&ura & (itu interno, tum denique ex comparato aliorum anima-
lium generationis modo deducendum eft. Atque quod generatio-
nis modum in aliis animalibus attinet: natura curiofos non latet,
hunc diverfüm effe, pro diverfitate animalium. — Ita ZpZezzere mas
ovulis extra femelle uterum projedis femen affundit. C) — Raza
ovula ex utero actu prodeuntia femine confpergit. (") GQuadrupeda
ovula in ovatiis delitefcentia fecundant. Noftra vero /erzea, quod
ei forfitan fingulare eft, ovula in uterum delapfa fpiritu feminali
imbuit. Quadruplex hic, excepto eo, qui in ZoopZytis obferva-
tur, generandi modus in eo convenit, quod femen ad fecundan-
da ova neceffarium fit; hoc tamen non eadem via ab enumeratis
animalibus excernitur, in plurimis enim ex pene ejaculatur , aliun-
de vero a /erzez in uterum derivari, ftru&ctura penis ejus docet.
Quippe hic, ut antea memini, in dextra colli parte fitus nullis
tefticulis, nullis veficulis feminalibus, a quibus femen reciperet,
praeditus eft, Praeterea nullus canalis aut utethra per ejus fubítan-
tiam patet, qua mediante femen ejici poffet; hinc in coitu /erzee
femen ex pene non effluere evidens eft. Quaret autem. quispiam
ex me, qua ratione fecundatio /erzee peragi poflit? cum ad hanc

fc-

(*) SwawwERDAM. biblia. nat.
(") SwawwERDAM. biblia. nat.

Dz LznxwiA. 33
femen neceflario requiratur, in /erzea vero nullum e pene, qui
tamen feminis via ordinaria eft, ejaculetur. Aut negabit lingulam
$. XVII. penem effe. Quod lingula penis fit, dubium non eft:
cum nulla alia pars in toto /erze« corpore occurrat, qua vel penis
formam praeferat, vel ejus officio fungi poffit. Quomodo vero
pene ita conftructo in fingulari hoc animalium genere fecundatio
peragatur, mentem meam aperire jam adnitar.

Dum /erzee , utpote animalia azdrez yza, mutuo amore
fe amplectuntur , & penes in vaginis turgidos habent; mufculi a-
biorum parietes femicanalis conítituentium aftu venereo perciti
contrahuntur , atque labia erecta, & dehifcentia tenent. Quare
femicanalis, alias obliteratus, nunc patet, liberumque tranfitum
ovulis ex ovario in uterum praebet. Delapfis in uterum ovulis,
dum penis interpolatis arietationibus uterum nec non huic adja-
centem canalem tortuofüm feu Epididymidem ad frequentiores
contractiones follicitat, femen e verficulis feminalibus, feu, fi pla-
cet, e tefticulo cordiformi per Epididymidem in uterum defertur,
ibique in canali lacteo ovula per femicanalem penis delapfa fe-
cundat. |

Ex his fpero clare patet, infinitum Univerfi Creatorem
ideo tefticulum eum Epididymide ad uterum, non vero ad penem
collocafle, ut, dum ex impervio pene femen ejaculari non poffet,
hoc immediate ex Epididymide effufüm ovulis in utero afpergere-
tur. Penis vero non folidus factus, fed femicanale inftru&tus eft:
ut in aduali venere ovulis tran(itum impertiret; fi enim folidus
fuiffet aut urethra preeditus, totum vagine fpatium replens viam

E ovu-

34 Qni L

ovulis pracluderet, vel ovula extra&o pene & reítin&o veneris
ardore demum in uterum devolverentur. Utrum vero hoc tem-
pore fecundari poffent , dubium eft: nam omnes reliqui ope fz-
minis faecundandi modi manifefte demonftrant, quod fervens &
fpirituofüm femen ovulis affundi debeat. Denique cur tefticulus
cum Epididymide non prope penem fitus fit, pharyngis moles,
que totum fpatium colli, ubi penis collocatur, replet, ratio effe
videtur. ^O quam varius in animalibus ad confervationem fuae

- fpeciei organorum apparatus! o quam elegans, & quam multiplex
unum eundemque effectum producendi nature modus.

IU STX,

Figura 15. ltimum, quod in cavitate abdominis confiderandum occurrit
vifcus, eft glandula reniformis, juxta mentem Malpighii

fummo cum jure ad conglomeratarum genus releganda. Com-

munis fiquidem atque tenuis membrana plures folliculos pyrifor-

mes, ex cinereo albicantes comprehendit; qui ita collocati funt,

Kigwa 16, ut obtufaà eorum portio a. externam glandule faciem occupet,
anguíta vero feu collum 4. folliculi interna ejus refpiciat. — Quili-

bet folliculus, ut conjectura quidem affequor, du&u excretorio
preditus eft, ex quo liquor lactefcens in ductum communem ftil-

lat; du&tus vero communis paulo infra vaginam hiat, receptum-
queliquorem extra corpus propellit. Candide fateor: quod in

unica duntaxat /zrz&a exitum du&tus communis deprehenderim.

Nulla attamen dubitandi ratio fübeft, quod idem in aliis non ad-

fit, Cum omnes /erzee, in quibus prafata glandula eundem ob-

tinet

E

D: Lzgnwxa. T.

tinet fitum , fortius contre&ate liquorem la&eum ejiciant, qui
fane effluere non poflet, nifi ductus communis extra corpus pate-
ret. Quodin aliis orificium du&tus excretorii communis adhibita
omni diligentia confpicere non valuerim, ratio eít: quia omnes
minores erant, ila vero maxima, in qua tum glandula, tum
omnia vifcera majora erant, coníequenter etiam exitus ductus
communis magis patens. Liquor, quem mox defripta glandula
fecernit, venenofus eft, hinc glandula venenifere nomen mere-
tur. Quomodo venenatam liquoris indolem expertus fim, refc-
rám, poftquam ea commemoravero, qua alii Au&ores de /erz«a
fcripfere.

$. XX.

EU vifcera cun&ain una abdominis cavitate collocantur,
alia vero cavitas in medio fere /erzee corpore obvenit, que
tamen non prius patet, ac dum ejus fepimentum a pariete inter-
no membrane cellulofze ;conftitutum aufertur. In hac cavitate
prater cor nullum aliud vifcus fitum eft, unde priore abdominis
cavitate altera multum anguftior eft, atque molem cordis parum
excedit. —Parietem oppofitum hujufte cavitatis membrana inte-
rior os conchiforme inveftiens format; hinc, cum concava offis
pars cor verfus collocetur, forma alterius cavitatis convexo pla-
na eft. -

Cor mufculum pyramidalem cavum praeferens, hori-
zontalem fitum in corpore aut melius in altera /ezee cavitate
obtinet, atque duplici vafe inftru&um eft; horum alterum z. bafi Figw2 17.

E 2 Cor-

36 Carvr I.

cordis inferitur, alterum 7. vero ex apice ejus progreditur. Cum
cor mufculum pyramidalem effe dixerim, patet: quod fübftantia
ejus mufculofa fit. Notandum attamen venit, quod a mufculofa
cordis aliorum animalium fubftantia multum differat. Fibre cte-
nim in corde /ezee non ita compacte funt, nec adeo rubent,
ut in corde aliorum animalium; fed textura füa- potius membra-
nam fortem, rugofam, colore dilute rubeo tin&tam emulantur.
Figura 138. Membrana hec in conum cavum convoluta intus variis fibris co-
lumnisque carneis fulcita eft ; hinc unicus ventriculus in corde
Figura 19. oye adeft, in bafi & apice ad recipienda vafa perforatus. a. P.
Moles totius cordis varia eft, pro diverfitate & magnitudine /erz«a-
zum, in prefente quinque lineas longitudine, & in bafi quatuor li-
neas adequabat. Ex vafis cordi anatura tribütis aliud eft alcendens,
Fig«ra 17. aliud defcendens. Vas afcendens a. poftquam ex cavitate cor conti-
nente egreffum eft, redo tramite juxta dorfum /erz««e afcendit, atque
inter plicaturam primi ventriculi prodeuns, füb gangliorum an-
nulo repens in pharyngis bafim paulo füpra glandulam falivalem
definit. Vas defcendens 7. vero ex eadem cavitate propullulans
unum ramum ad pulmones mittit, altero in hepar tendit, atque
magnum ramum tefticulo largitur, Prater mox enumeratos ra-
mos, nulli aliiin hoc vel afcendente vafe detegendi funt: hinc
dubium obvenire poffet, utrum mox defcriptum viftus cor, & por-
tiones hz teretes vafa dici mereantur. Aft preter illud, quod
nullas alias partes cordi & vafis analogas in /zz«ea deprehenderim,
quibus tamen vel minimum infedum praeditum cfle diligentia re-

centiorum Philofophorum conftat ; fequentes conditiones clare
de-

" — Ds Li:aw£A 37
demonftrant , & unam & alteram partem a me recte denomina-
tam effe. Vafà etenim füpra indicata canales cavi funt, humo-
rem albidum craffiufculum vehentes; vifcus autem, e quo vafa
hacce prodeunt, aperta viva /erzez more cordis fponte nunc
relaxatur nunc contrahitur, atque fimul motus humoris per vas
afcendens jucundo admodum fpectaculo obférvatur.

Quodnam vero ex prafatis vafis arterie vel vene officio
fungatur, pro certo afferere non valeo: id duntaxat conjectura-
liter concipio, vas inferius feu defcendens arteriam effe, propte-
rea quod alter ejus ramus in pulmones impendatur. Notum vero
eft: pulmones fanguinem e corde adveninentem attenuare, divi-
dere, & quacunque demum ratione modificare, aptumque red-
dere, ut omnes deinceps corporis partes libere permeare, eas nu-
trire, denique varia bona univerfo corpori praítare valeat. Idem
itaque a pulmonibus /erze« exequi, confequenter vas defcendens

arteriz officio fungi, rationi non abfonum videtur. Et licet in

decurfü vafis afcendentis ne minimus quidem ramus vifibilis fit,
plures tamen circa pharyngem difperfi jacent, qui pharyngem
ingrediuntur, & fortaílis cum majori hocce afcendente trunco
humorem füum in diverfis corporis partibus colle&tum communi-
cant, atque demum in cor effundunt; per confequens vas afcen-
dens vena munus abfolvit.

S OREL

S corde evulfo fc&io ulterius profequatur, atque alterius cavita-
tis, qua pericardii vice fungitur, .paries oppofitus aperia-
E 3 tur,

38 Carvurl

tur, portio obtufa, feu margo o/Zs cezcbiformis in confpectum ve-
nit, quo potiffimum cor ab injuriis externis defenditur. Os hoc-
ce unicum eft in toto /erzee corpore, quod conchiforme ob figu-
ram appellare lubet, qua unam concha bivalue teftam reprafen-
tat. Undique ut fupra memini membrana forti cellulofa, integu-
menta /erzze communia conftituente obductum cernitur, ita ta-
men, ut absque minima vi inde educi poffit. Concavo convexum
eft, parte convexa cutim externam, concava cor refpiciens. Ejus
extrema clarioris notitiae caufa in marginem, umbonem & angu-
Figura 20. lum acutum difpefti poffunt. Margo 2. verfus caput fituatur, at-
que cor, ut paulo ante memini cooperits füb umbone /, intefti-
num rectum & anus delitefcit; angulus acutus c. ad dextrum dorfi
latus fitus eft; reliquam vero concavam offis partem pulmones rc-
plent. Longitudo ab umbone ad mátginem usque lineas tres fü-
pra viginti adequat, latitudo ab angulo acuto ad partem oppofi-
tam umboni proximam lineas quindecim excedit. Duplex füb-
ftantia in eo obfervatur, alia nimirum in margine, alia in corpo-
re. Margo ab angulo acuto ad umbonem usque medie nature
eft inter tendinem & cartilaginem, atque ex duplici membrana
craffa, rigidiufcula, tranfparente compaginatur, quarum altera
totam offis faciem convexam, altera faciem concavam proxime
ambit, atque offi firmiter adhaeret. Quod autem margo his mem-
branis originem füam debeat, inde mihi innotuit: dum utram-
que membranam fenfim avellerem, margo fimul evanuit, rema-
nente offis corpore teftaceo, transverfim veluti in c£zizis ftriato,
quod mediam lineam craffitie haud excedit. — Strie transverfée
un-

Dz LraNA. 39
undulate funt, quas ali: longitudinales fulcate interfecant. Prio-
res non fecus ac in aliis conchis totidem offis incrementa defignare
videntur. e

Color offis flavefcens eft, in concava parte, precipue füb
umbone perlaceus, nitens. Unde valvam cujusdam conche il-
lud effe jurares, íi extra /erzee corpus ad littus maris projectum
reperires. Mirari autem fübit , quod illud inter reliqua maris rc-
crementa nunquam reperire poteram, cum tamen /erzea animal
littoralefit, atque eandem cum omnibus animalibus fortem ha-
beat, ut femel vitam ammittat, qua ammiffa, & corrupto molli
corpore os deque, ac alia conchylia ab undis marinis in littus de-
volvi poffet. Quod enim ab aqua marina folvatur, credibile non
eft, cum vel tenerrima & omnem fortiorem attactum refpuens
Echizo - Spatagi & Cyuibii tefta in littoribus vel integra vel diftupta
fipiffime inveniatur. Interim nullus dubito, quin fragmenta ejus
innumera in littore delitefcant. x ,

Conche alicujus valvam os /erzze eo magis crederet , qui-
cunque in fimile fortuito incideret, quale Fig. 20. delineatum eft.
Cui tres elegantes uniones 4. infident , quarum E eeadidn re- .

lique due ex fufco albicantes fünt. An itaque cobche certo dun-

taxat tempore praefertim vero menfe Majo luxuriatites apettis ro-
rem marinum recipiunt? qui fücceffü temporis calore folis in pet-
las mutatur. C) An pluviarum guttule. in conchas decidue in
margaritas folidefcunt? An nihil aliud. funt perle, quam ova
concharum fecundata & ex animalibus evulfa, vel eadem non
fg-

() Plin. I. 9. €. 33.

40 Carvr I.

fzecundata fed immatura & veluti petrificata? an denique in fce-
mineis duntaxat teftis deprehenduntur? () Margarite in offe /er-
144 conchiformi generate fane omnes recenfitas de earum origine
opiniones facile reiiciunt, & ni fallor luce meridiana clarius de-
monítrant: ScunozcxiuM,. GrorzovuM , Lixwivn aliosque Clarif-
(imos viros recte ratiocinatos fuiffe, qui afleruere, margaritas la-
pidibus bezoardicis eemulas effe, atque eadem prorfus ratione ex
terreftri humorum portione concrefcere. In /zrz«« certe nullus ros
marinus in concavam offis partem delabitur, neque radii folares
hunc indurare valent, cum os forti membrana undique cinctum
fit, & lerzsa vque ac conchilia profunde füb aquis habitet.
Ovula etiam in prefatum os non deponuntur, cum hec vel ex
utero in mare ejiciantur, vel, quod determinare non valeo, per-
fecee jam /erzeoele ex eo prodeunt.

Si preterea ipfas margaritas paulo attentius confiderem,
haud video, quid nonnullis obftiterit, quod has non ad calculos
reducerent, fed potius extravagentes ideas de earum origine for-
mare adamarent. Materia primum calcarea prafto eft, qua ab
appropriata glandula pro fabricatione tefte in corpore animalis
. quamcunque teftam inhabitants fecernitur. — Talem in cecZ/za
operculari detexit SwAwwiRpDAMIUs, (7) plures fimiles giandulas
candidas in membrana concavam offis /erzee partem inveftiente
difperfas efle füb initio memini, e quibus humor albus tartareus
pro formatione offis ftillat. Forma praeterea fpherica calculis in-
folita non eft, nam hanc fepius calculi veficae in corpore humano

in-
(*) Joaw. EnrgRHanp. Tra&. de Origine margaritarum.
(^) Biblia nat.

Dz LinwzA OMA

induant; ad hanc lapides bezoardici quandoque accedunt; imo
calculi tophacei in vifceribus terre producti, forma perfecte fphae-
rica gaudent; veluti in noftris pz//z2is thermenfibus manifeftum
eft. Lamellofa compaginatio eque in omnibus calculis, ac in
margatitis occurrit. Splendor fàne in lapide bezoardico eximius
eft, atque in praefato pz//t/e thermenfi talis obfervatur, ut manu
artificiali illis datus effe videatur. Denique color margaritarum
variabilis nihil fingularis habet, quod non in interna teftarum fa-
cie obfervaretur, quodque in lapidibus nonnullis calcariis ut in
/fato non occurrat.

Hec & plura alia argumenta fi fatis valida effe non vi-
deantur, ad confirmandam ultimam de margaritarum formatione
fententiam;, validiffimum fit illud, quod in /erzee offe quoque
margarite producantur. Hocfpero, quia in experientia , optima
rerum magiftra fundatum eft, quemlibet ab ulteriori in margarita-
rum generationem inquifitione avocabit, atque perfuadebit, mar-
garitas veros concharum calculos effe, Ne vero quis autumet,
me hac ratione orbi litterario imponere velle, dum veritatem unius
phenomeni confirmare ftudeo ; imprefentiarum palam facio:
quod os /erzee conchiforme, in quo margarite hic delineate ni-
dulantur, in mufeo meo confervetur; quicunque igitur verbis
meis fidem adhibere nolet, is, fi placet, Mufeum meum adeat,
ut propria authopfia convincatur. Vel credat, quod orbi litte-

- tio falfa obtrudere vehementer verear , cum tanti Viri aufpiciis
opus hocce qualecumque meum publicum facere ftatuerim, cui
non nifi vera referre fas eft.

F Quod-

4x Ca»vr I.

Quodí itaque levidenfe hocce opufculum nihil aliud bo-
ni, nihil pulchri comprehendat, hac faltem de caufa refpuendum
non eft fpero: quod veritatem ab aliis in dubium vocatam, in.
corruptibilem firmamque reddat ; nec non iterum iterumque pa-
tefaciat, quam amanum, quam jucundum, quam utile atque
neceffarium fit in Phyfica ftudium hiftorie naturalis, & infpe&io
omnium corporum tum viventium tum non viventium, cum ejus
ope plurima phanomena explicentur quam facillime, que fimpli-
cibus fpeculationibus eternum dubia manerent,

$. XXII,

|a ut paulo ante memoravi concavam offis partem re-
plent, ita tamen, ut membrana os cingens ipfis proxime in-
cumbat. Hinc quia os extra priores duas cavitates fitum eft, &
dorfo /erzese incumbit, pulmones etiam nulla; cavitate compre-
henduntur; fed in dorfo füb offe conchiformi liberi flu&uant, $.
Iil. ita quidem, ut elevato offe non fecus ac /brazebie in pifcibus
confpici poffint. Neque a /razc/iis multum differunt, falciformes
&nim fünt, bilobi, duobus ligamentis craflis albicantibus prediti,
quorum füperius prope cor, inferius vero prope anum pulmones
fuftinet. Quilibet lobus fimbriam falciformem feu arcuatam re-
Figura 21.fert. Atcum internum levem a. prefata ligamenta conftituunt,
arcus externus laciniatus /. liber pendet, in varios ramos majores
dividitur, quorum quilibet in alios duos minores, & hi rurfüm
in quatuor minimos difpefcuntur. Inter utrumque lobum ad ar-
Tigura 22. cum internum vas defcendens a. arteria excurrit, qua in praefatos
at-

D: Lznwiza. ' 43

arcus fimbriati ramos diffipatur. Color pulmonum partim albi-
dus, partim fufcus & in varias ftrias difpofitus eft; fufcus attamen,
quemadmodum toti /erzee corpori, ita his fuperficialiter duntaxat
& leniffime adheret, atque mortua /erzea facilí negotio abftergi-
tu Quod ufüm pulmonum attinet: hic idem eft, quem pul-
mones in avibus & quadrupedibus, nec non /razc/iz in pifcibus
preftant; nimirum undarum frequentiori appulfü fanguinem at.
tenuant, rurfüumque compingunt, atque aptiorem ad transmean-
da omnia corporis vafa reddunt. Quodíi Veteres Medici plura
animalium genera infpexiffent, haud illud officium pulmonibus
attribuiflent , quod fanguinem ferventem e corde adfiuum refrige-
rent. Nam noftra /erzea & innumera alia animalia fanguine frigi-
do gaudent, & tamen pulmonibus vel vifcere his analogo pradi-
ta funt.

Atque hec fünt, que de ftru&ura corporis /erzee com-
memoranda efle cenfüi, ex quibus elucefcit: characterem generi-
cum a Cl. Lixxxo (C?) ei affignatum non omnimode noftro anima-
li convenire. Neque enim corpus ejus teres eft, neque frons per-
forata, nifi os pro foramine frontis fümere placeat. Si itaque juxta
morem nominati Cl. Viri deftriptionem /e/zez genericam dare
oporteret, hac forfan inepta non eflet: Corpus fabovatum , dorfium
Jabiofam , tentacula iz fronte duo auriformia.

. Habitat /zrzea in littoribus fcopulo(is, atque fcopulis ven-
tre feu pede iníidct; elevato capite de loco in locum movetur
cochlearum more. À fzevientibus undis fiepius in littus projicitur,

E: ubi

(*) Vide fyltema nature p. 99. edit. Parifüi 3744.

44 Carvr I

ubi relicta in putredinem abit. Ob graviffimum fetorem, duriffi-
mamque carnem a nemine in cibum adhibetur, Proprietatibus
nonnullis gaudet, quas mox referam, poftquam prius ea breviter
commemoravero, qua alii Au&ores de hocce animali memoría
tradiderunt,

$. XYtIL

(Q7 ad primum /erzee confpectum hec in mentem incideret
cogitatio, quod forfan Lepss Marizzs Veterum effet S. I.
varios idcirco confülui Auctores, ut de opinione mea certior fie-
rem, Dum itaque RowpzreriUM, ÁrpROvANDUM, nec non FasiuM
CorvwsaM infpexiffem, inveni Cl. hofce olím viros figura utcun-
que /erzeam fub leporis marizi nomine defignaffe, pauciffimis au-
tem verbis ejus veram ftruduram attigiffe, Florentias demum ad-
veniens, ex Cl. JoaxxoN pz Sr. Lavnzwr. viro editione ornatiffimi
Mufei Equitis de Baizov apprime noto, & de hiftoria naturali
optime merito quafivi, utrum nófceret quempiam Recentiorum
de /epore márizo aliquid fctipfiffe? neminem pro refponfo dedit CI.
Vir, fede veteribus primum fuiffe Arursjuw, qui certam diftin-
&ionis notam de /epere marizo memorie tradidit. Hoc percepto
illico vehementer ardebam cupiditate verba A»rvirj legendi, que
de hocce admirando animali fcriptis mandavit. Aft ob varia tunc
temporis cum CI. Viri, tum propría negotia ardentibus meis defi
riis fatisfacere non potui. Poftquam vero Vindobonam repetiif-
fem, in vaftiffima atque portentofa Cafarea Bibliotheca Arut: jow
perluftravi, atque fequentia de /epere marizo in Eo deprehendi.
Hunc

D: LrznaNEA. AS
Hunc adeo piféiculum :. quem «vos leporem. marinum nominatis : pluri-
mis qui aderant : offendi. Necdum etiam decerm : quid vocent. - Ni
queram acuratius : quod mec apud. Veteres. Philofrphos proprietatem
ejus pifGis reperio. — Qua quod fit omnium rariffma: e hercule memo-
vauda. ^ Quippe fülum ille: quantum [Giam: cum fit cetera. exoffis :
XII. zumero offa: ad fimilitudimem talorum füillorum : im ventre ejus
conexa C catenata funt. — Quod. driffoteles fi fCiffet: nunquam profe-
&o omififfet féripto prodere. C)

Ex his Arurzg: verbis quilibet etiam me tacente intelligit:
Auctorem vel aliud animal pro lepore sarizo fuis fpectatoribus de-
monftraffe, vel ipfummet verzu leporem marium non fatis attente
infpexife. — Prius tamen verifimilius videtur: nam os conchiforme,
quod dorfo /erzee incumbit, & melius offis nomen, quam car-
tilaginei dentes in ventriculo difpofiti, meretur, Arvrzji vifum haud
effagiffet. Unde etiam leporem marinum cetera exoffin non. appel-
laffet. Praterea XII. z//z sumere off? dicit in ventre collocata at-
que cazezata effe, quod etiam in erzea feu Veterum /epoere marino
non obfervatur. Quare fi divinare oporteret, qualemnam pifcem,
ut ille loquitur, füb nomine /eporis :sarzgi. demon(traverit, & de-
fcripferit, illum acu, ut ita dicam, tangere fperarem: nimirum,
quod Meztslam Ííeu Hydram Cl. Liwwxmr pre manibus oculisque
habuerit, dum füpra addu&a verba memorie mandavit Hec
etenim, ut ex infra dicendis innotefcet, caeterum exofZ; eft, &
in ventre officula catenata gerit; figura autem minime /erzeam vel
leporem inarinum emulatut. Quod vero ArorsJus in hunc erro-

F 3 rem
(C) Apolog. L

46 Capvr I.

rem inciderit, inde fadum efle judico: quod ipfemet ignoraret,
quodnam animal füo tempore /eeris :irizi nomine defignaretur,
ut ex ejus verbis, zecdum etiam decerzo quid vocent, intelligere eft.
Neque mirum cuipiam videatur, dictum Auctorem ex decefforum
füorum monumentis /ewrem :marizum cognofcere non potuiffe,
quoniam hi breviffimi in defcribendis animalium notis charaderi-
fticis funt, atque iis nullas effigies adjecerunt. Nifi enim. Rowpz-
LzTIUS & Faszius Coruna figura faltem hocce animal adumbrare
conati füiffent, ipfemet adhucdum dubius effem, utrum /erz«eaz
defcripferint. Siquidem fequentia, que Rowpzrerivs de ftru&u-
ta leporis smarimis memotie tradidit, minime cum leraee noftrae
configuratione conveniunt, que talia funt: Primum gezus, nimi-
rum /eporis marini, quod bic exhibemus maxime letbale, ex mallium |
genere, cochlee exegterata valde fimile maxime pofferiore corporis par-.
te, — Os babet ia dorfo veluti fepia teaue y voluta inflar contartum , qua
parie ad caudam fpeifat: im lateribus fepiarum modo piuuas babet,
alveum ambientes, veplicatas, vox cormicula duo carmofa, qualia
fiat im cochbleis:. altera tantum capitis parte Zygene caput immitatur :
altera parte foramen efl, per quod caruofam quandam fübflantiam ex-
erit: ub d pictura "vides , eandem pro. arbitrio retrahit. — Ia barum
duarum partium vima eff pro ore, atramento C reliquis partibus inter-
nis loliginem refért.. Quis jam amabo ex his Roxoztezn verbis in-
telliget , quodnam animal marinum indicare voluerit. — Quod
cochlea exenterata fanile fit , Gt altera capitis parte Zygene caput im-
mitetur: füfpicari quidem poffet, quod /erzeaz ita formatam in«
intellexerit, A(t cum preterea dicat: quod os in dorfo gerat ve-
ho

^D: L:xNEA. 47
luti fépia tenue, Gt volute iaffar coutortum. Quod denique atramen-
to C reliquis partibus internis loliginem referat. Dubitandi anfám
fimul praebet: quod alterius alicujus animalis hiftoriam exarare
conatus fuerit. Nam os /erzee in dorfo pofitum «ve/zte inflar con-
tortum non eft, fed chame potius fimile. — Zrrameztuz vero in
ulla ejus fpecie nunquam obfervavi , & reliquas ejus parzes iuterzas
a loliginis vifceribus multum difetre quilibet mecum affentiet, quí
& vifcera loliginis, ex aliorum fcriptis, & internas /erzee partes
ex prefenti opufculo cognoverit.

Majus dubium in animum injicere poflent alia ejusdem
Rowpzrzri verba, que verfus finem in capite de prima /eperzs sa
rini fpecie extant: Poff Menfes aliquot inquit: aus ad me delatus
eft, fed lingula illa caraofa, de qua initio locuti. fumus, carebat; os
iz dorfo mullum erat, ceteris ompibus partibus imtermis Qv externis
omnino fonilis, — Hunc de quo nunc loguor , marem effe judico, altertm
feminam , quod in ea fnaile quid palyporum ovis vepererim. | Ego qui-
dem in omnibus /erzez individuis & lingulam, & os in dorfo con-
chiforme obfervavi, atque animal hermaphroditicum efííe depre-
hendi. Quodíi vero Rowpzrcrio videre acciderit, quod unus al.
terve /epus smarizas offe & lingula careat, utrumque a vi quadam
extrinfeca ablatum fuiffe conjicio; os quidem etiam naturaliter de-
effe poterat, cum quotannis os conchiforme in /zrzea regenere-
tur, eodem prorfüs modo, ac tefta nova in cancro producitur.
Dum nimirum os annuum dejicitur, & aliud fücceffive e fücco
calcareo ex glandulis $. HI. ftillante indureftit. — Teneo etenim
inter reliqua ejusmodi offa unum totum quantum tenerrimum te-

nuif

4S Car»vr I

nuiffimum ac pellucens, offi ///;gizis quoad con(iftentiam prorfus
fimile; reliqua vero teftaceam duritiem habent, atque opaca funt.
Hinc conjedurare licet, illud non pridem regenerari cepiffe; in
illa vero /erzez, quam RowpzreriUs exoffem accepit; paulo ante
os annuum depofitum fuiffe. Sed rationem nullam video, cur
lepareim inariaum lingula, qua penis eft, deftitutum Marem; illum
vero feminam vocitet, qui membro rmaftulino feu lingula gau-
det. Neque quispiam autumet, quod Roxpzuzriws forfan alte-
ram vel tertiam /eporzs szar?zi fpeciem clarius defcripferit, nam al-
teram fpeciem a priori non multum differre ait. Tertia vero fpe-
cies nullomodo /epas marizus , fed diftindtum animalium genus eft,
ut fübfequente capite patebit.

Eadem ratione fe habet defcriptio a FAsio Coruuwa &
Urvsss ArpRovANpO C) data. — /VEuiaxus (7) Jeporem marinum fpecie
cochlea tegimiue carentis formatum effe afferit. — Prius C? offam in-
fürinem & colore tantum lepori terreftri fimilem dicit. Denique
Diosconss eum loligini parva affimilat. Quae breviffime no-
ftrorum decefforum defcriptiones ,' & vehementer claudicantes
fimmilitadines fatis abundeque demonftrant: eos corpus, quod de-
fcripferunt , vel non vidiffe, vel rite non examinaffe. Id attamen
illis minime vitio vertendum eft: qui magna volumina confcriben-
di caufa, pluribus corporibus declarandis occupati, ad fingula
minus attenti effe poterant. |

Quo
( * ) De mollibus 1. L c. VII.

(* ) De natura animalium l. II. c. 48.

("^") Hift, nat. l. 22. cap. I.

D: Lz&wza. 49

"

Quo veto adcitati Au&tores breviores fuere in enuclcanda
corporum ftrudura, eo fane füfiores erant in recitanda eorum no-
xia aut bona virtute. Inverfa prorfus ac moderni confuetudine
devin&i, qui minutiffima queque corporum organa latiflime ex-
ponentes, ab eorum virtute vel'praefcindunt, vel eam füccincte
commemorant. nde etiam quicunque de /gvore marino fcripfere,
plurima de ejus venenofa qualitate verba fecerunt. Ex omnibus
Dioscon:ipzs & Azrivs fufiffime hanc materiam pertractarunt, quo-
rum monumenta hic adducere non inutile erit; ut comparatis
eorum cum fübfequentibus meis obfervationibus elucefcat , utrum
Veteres in recitandis virtutibus, vel in exponenda corporum ftru-
&ura fidcliores fuerint.

Diosconipss itaque fequentibus noxiam /Zporis sarizi in-
dolem meminit: U) (Qui porem marinum biberunt, piféium virus
elent, procedeute tempore. alvus dolore affcitur, C urina foftur, e
9A quando eam reddere coutiugat, purpureum colorem refert, — Omne
pifCis genus averfantur C" odio babent , f'etido ac gravi füdore manant,
biliofas vomitus iaterdum fanouini promifeuus fübféauitur. — AgriUs
vero fimilia & paulo plura ab ingefto /ezre ;zarizo oriunda mala
profert : (') Commitautur autem cos, qui ia corpus eum ingelferunt, fapor
in ore. fomilis pifeibus , virofus , paulo poft. alvum daleut , &&' calor. cor-
peris ad argenti fümilitudinem permutatur. — Deinde plumbeus redditur,
eum faciei tumore , incenduntur pedes, planta. — Et pudendum tume-
Jactum cabibet urine. efufonem , progredieute vero malo. etiam carulei

coloris lotizm eningutt , quanquam famguimoleutum : deinde naufea-

G bua-
(*) Lib. VI. Cap. XXX.
(") Lib. XII.

6o Cav l

bundi fatti biliofa vomunt fauguine permifía , e pifcium. lhoturam olen-
tia. Exfüdant autem. greveolentia, & omne pifcis genus auerfantur
prater canerum. Cum his fere coincidunt aliorum de vi /goris ma-
vini venenofa relationes, quibus Prixavs & Ronpiizrivs adjiciunt,
quod feminis folo afpe&u & fztore abortum caufare foleat. Ga-
rzxus (? vero, quod apud neminem alium legere eft, folus me-
minit: quod ex omnibus corpotis partibus pulmonem exulceret.

Hac igitur funt, que breviter ex aliorum fcriptis cum de
flruduta tum de noxia /zrzez qualitate commemorare placuit.
Nunc, que ipfemet de venenofà ejus indole expertus fim , ut refe-
ram, neceffum eft, Quotiescunque hoc animalium genus vivum ex
vafe marina repleto extraxiffem , atque füpra patellam, ad ftructu-
ram illius examinandam pofüiffem, totum cubile illico f&tidiffimo
& naufeabundo odore repletum eft, ita ut frater atque uxor mea,
qui ob inimici in Boemiam invafionem mecum Italiam petiere,
nunquam in eodem cubili permanere valuerint , ob timorem, quod
naufeam brevi vomitus infequeretur. — Fateor , neque mihi
gratum fuiffe fingularem. prorfus & abominandum huncce fato-.
rem; fed quoniam /erzeam defcribere atque delineare amabam,
oportuit rem, quod(i adhuc ingratior füiffet, patienter füfferre.
Id vero reticere non poffum, quod & ego f&pius ex codem cubili
ad infpirandum alium aerem exire debuetim, quamdiu vivam /er-
nea pre manibus habui.

Naufea itaque nobis omnibus communis erat, ex fparfo
ab animali odore. Mihi vero praterea manus geneque intumue-

tunt,

(*) Lib. I. de Medicamentorum compofitione.

Di LinNA ^ 1
Tunt, quoties vivam /erzeam diutius contreClarem, & quoties
hec füccum ladteum, quem inde venenatum $. XVI. dixi, ejacu-
labat. Utrum vero facies a folo halitu intumuerit, dum diutius
& attentius /zrzea; examinarem, approximato propius ad corpus
ejus vultu: an vero, quod manu muco illo la&eo madida faciem
attigerim, afferere non valeo; cum pofterius me feciffe non memi-
nerim. Trifte utcunque hoc fymptoma prima vice mihi accidens,
ab ulteriori animalis examine minime me abduxit, nam cum tu-
morem illico difparere obícrvaffem ,' quam primum per aliquot
temporis fpatium a contrectatione /zrze« abftinerem; majora mala
hac ratione fübfequi poffe non timui. Neque etiam ullum aliud
fymptoma perpefius füm toto illo tempore, quo hoc labore de-
tentus fui: preter illud, quod mihi pili nonnulli e mento decide.
rent, cum femel ftudio digito fücco lacteo humedtato mentum at-
tingerem.

Hanc virtutem /zporis :marzzi feu /erzee depilatoriam Dio-
Sconiprs quoque indigitavit: unde licet omnia mala ipfemet non
expertus fim, qua füpra ex variorum fcriptis adduxi, hec atta-
men ita evenire minime dubito, quod(i nimirum venenofüm hoc-
ce animal intus affumatur. Cum enim folo odore & attactu nau-
fcam vomituritionem & tumorem excitare valeat; multo majora
fane mala producet, fi intus propinetur. Quin imo ipfam mor-
tem homini adferre poffe haud dubium eft, veluti hiftorici teftan-
tur, referentes; DouwrriaxuM & Nrgowsw in ufü. habuiffe, vene-
no /eporis marimi homines interrimere, qua morte etiam Tirux
perüffe ajunt.

G 2 In

62 «1 C xacr L

In Indiis fortiori veneno gravidum effe hoc animalium
genus Auctor eft Prixivs.. Quod reda ratione haud in dubium
vocandum eft: fiquidem de fcorpio () & aliis animalibus venena-
tis certo conftat, hac eo fortiori veneno fcatere, quo in cali-
diori Regione habitant, Quod autem in Indiis epas marzzzs ma-
nu humana tactus pereat, ut quoque Prius refert: non tanta
fide dignum videtur. Saltem in Italia id nunquam accidit. Nam
quotquot accepi de his animalibus, manu pifcatorum capta funt,
& ego deinceps centies illa tetigi, absque minimo ipfis caufato
malo. Aptum nihilominus fymbolum Pi&oribus eft /z»us marizzs
manu humana tactus, quo mutua damna indicant. Nam etíi
homo ta&u huic animali illico non noceat, attamen ipíi vitam
pro lubitu aufrre valet ; lepus vero hominem ledit, tumefacien-
do manum cjus. i

uid e. g. cani, feli aut aliis animalibus boni vel mali

caufet, experire nolui, cum idem in homine fieri, in cujus utili-
tatem omnis noftrra opera conferenda eft, non recta fiat illatio.
Nam non in omnibus animalibus ab affumptis idem fequitur effe--
Qus, fed que homini profünt, cani vel alio animali nocent, &
vice verfa. Solum Mufzz, qui zrigla capite glabro, cirris geminis
in maxilla iuferiore AmrEpn eft, Jeore marino fime peruicie vefci
Roxpzrerivs refert. Heec & alia plura de /erzea fcitu digna expe-
riri poteft, quicunque ad mare mediterraneum habitat.

Dum manufcriptum prafentis opufculi Typographo ex-
hibere voluerim , ab eodem Cl. Liuxzi decimam fyftematis natu-

ra
(*) Mza». Tra&. de Venenis.

D: LrzaxwxA. $3

rz editionem accepi, Nolens itaque ut opus qualecumque meum
prelo fübjiceretur, priusquam dictam fyftematis editionem perlu-
ftrarem, mirabundus in ea confpexi Cl. Virum 7ez/yos nomen /e-
pori imarizo adjeciffe , füb /erzee vero nomine pedicilum falinogis &c.
collocaffe. ^ Cupiebam primo hocce afpectu nomen mee /erz«ee
permutafe, quia vero ex charactere generico 7e//y4i appofito fimul
intellexi, quod graviffimus Vir neque füb /erzee editionis Parifien-
fis, neque füb 7e/Zydis nomine editionis decimae /eporem marizum
bene noverit; confültius effe cenfui, affüumptum nomen relinquere,
& Cl. Lixxo amatam occaífionem concedere; ut in undecima
editione alio rurfüm nomine hocce animal infigniret. Nam Ze-
tbydes) ilud haud deinceps appellabit, cum /erzes mea, que
proprie /epzs marzz4s Veterum eft, in medio nullum | Corpuculium
cartilagineum oblongum habeat, neque zeztaceufs cuseiformibus,
minus denique foramgibus fpiramtibus inftruCa fit. — Ut quidem
Cl. Lixxzvs ex aliis AuCtoribus pro charactere generico

erronee affumit.

G 3 CAE

64 Carpvr Il.
MM
CAPUT IL
D BL.EJM.B.R.L.A.

pie " (M i Qoi nunc defcribendum eo animal marinum, ro.

-— Augufti ferventiffimo fole in. manus meas dela-
CHTUSSUSSU — tum eft. Candore, excepto labii margine, un-
dique nitet, & longitudine fex pollices affequitur. Labium a. in
anteriore capitis parte membrane fimbriate adinftar expanfüm
non exiguo animalis ornamento eft, quod latitudine quatuor pol-
lices cum dimidio adequat, longitudine vero tres pollices non
excedit. Margo ejus 7. utrinque crenatus eft, & craflior reliqua
labii portione, fupra quam utrinque eminct, non fecus ac fim-
bria autea vel argentea pileo circumdata. — Unde etiam aliud quid,
quam continuatio membrane reliquam labii portionem confti-
tuentis effe videtur. Color marginis fimbriati ex nigro & luteo
variegatus eft, ita ut crenata ejus interior portio nigra fit, punctis
nonnullis luteis notata, huic vero oppofita & quoque crenáta
portio ex integro nigricans; pars intermedia aureo veluti colore
fplendet. Elegans hec colorum varietas in eo duntaxat marginis
latere obfervatur, qua prono animalis fitui corefpondet, in op-
pofito enim latere totus margo nigro depi&us eft colore. Mem-
brana reliquum labii corpus conftituens ex fibris craffis candidis

fere tendineis compacta eft.

$. Il.

Dz Fiusa1a. «$
$. IL

d initium capitis, ubi nimirum labium mox defcriptum fuam
ducit originem, duo tentacula auriformia c. c. plana, lata,
nullo finu aut cavitate praedita, quatuor lineas larga & fex lineas
longa exurgunt, qus figura fua aures canis inveftigatorii non
inepte referunt. . Oculi nulli ad radicem horum tentaculorum,
neque etiam in ulla alia capitis parte vifibiles occurrunt; qui fi
adeffent, eos in corpore candidiflimo fàltem lente detegere impof-
fibile non fuiffet.

$. III.

etro tentacula auriformia dorfum 4. initium fium fümit, quod

fenfim gracilefcens pyramidem feu conum prefeferts longi-

tudo ejus tres pollices, & fex lineas comprehendit, & bafis unum
pollicem duasque lineas in diametro adaequat.

Latera dorfi duplici ordine appendicum carnearum candi-
darumque e. e. e. e. qua partim conicam partim cylindricam for-
mam habent, exornata fünt. Maxime ex his appendicibus quin-
que, minime duas lineas longe fünt. —Preeter has variee protube-
rantie f. f. f. in dorfo obfervantur, ex quibus communiter una al-
terave appendix propullulat. Utrum vero diverfa hec appendi-
cum figura & magnitudo animali naturalis fit, afferere non valeo;
cum illud prius non acceperim, quam dum jam per 24. horas
demortuum effet; neque impofterum aliud vivum in manus meas
pervenit. Quare poterant he quacunque injuria mutilatze, alia
vero omnino annihilate fuiffe, Ad utrumque dorfi latus alia tu-

bera

Figura 2.

Figura 3.

$6 Carvr Il.

bera majora g. e. collocantur , qu& abdominis, dorfo multum am-
plioris, portiones funt.

$. IV.

i animal noítrum in füpina parte oculis objicitur, fequen-
tia in confpe&tum veniunt: duos pollices duasque lineas in-
fra labii marginem os tubulofum z. membrana crafía feptem lineas
longa & tredecim lineas lata 7. undique cinctum. Membrana hec
labii inftar os tegens aut potius ambiens in füperiori parte in (inum
acutum abit, atque figuram cordiformem c. acquirit. A portione
prenominata membrana inferiore Z. ad abdominis principium e.
usque collum excurrit pollicem cum quinque lineis latum. — In la-
tere colli dextro, dum animal in prona parte collocatum confide-
ratur; in finiftro vero, quodíi fupinum animal fpectes, paulo in-
fra labium fimbriatum partes genitales externa obvie funt: füupe-
rius foramen eft, per quod penis f exit, tres lineas infra hoc ap-
pertura vaginee e. fita eft,

Penis folidus, tenuis atque conicus prope baíim promi-
nentia tefticuliformi a. inftructus eft, nulla urethra, nulloque fe-
micanali veluti penis /erz«« praeditus.

A fine colli ad extremum usque abdomen ovale extendi-
tur, quod ea duntaxat parte cavum eft, que colore obfcuriore
defignatur. Color hic in ipfo animali etiam obfcurior a vifceribus
fub integumento hic loci tenuiore tranfparentibus caufatur. Om-
ne vero integumentum externe & interne album eft, fibris innu-
meris craffioribus tenuioribusque reticulatim difpofitis conftrudum

eft

Dz Fius&i12. «7

eft, non fecus ac /erzee tegumenta facta effe, precedenti capite
memini. Omnes prafate fibre mufculofe funt, atque in abdo-
mine inter has varii fülci excurrunt, qua ratione abdomen /ffsbrie
pedi limacis utcunque fimile eft, atque ejus ope hanc quandoque
faxis aliisque corporibus duris adherere judico. In dorío, collo
& labio, fimbriato margine inftru&o, leve nitensque eft integumen-
tum, excepto margine, qui pulvere tenuiffimo colorato veluti
confperíüs apparet, atque intrinfecus non fibris reticulatim laxe-
que difpofitis conftru&us, fcd fübítantia folida compadtus eft, quam
niger extrinfecus vifibilis color magna ex parte penetrat.

$. V.

perto.abdomine in parte ejus fuperiore paulo infra collum
omnium primo uterus amplus ex albo lutefcens in confpe-
&um venit, infra hunc ovarium fübglobofüm collocatur cui vas
tortuofüm albicans, feu Epididymis adjacet. ZEfophagus ab ore
procedens in ventriculum lyripipiformem, fibris albis carnofis con-
ftrudum, definit, qui dorfum verfusfitus eft. A ventriculo inte-
ftina in varios gyros contorta procedunt, qua hepar viridefcens
undique concomitatur. Denique tefticulus infimam cavi abdomi-
nis partem occupat, a quo füpradictum vas tortuofum verfus ute-
rum tendit.

Partium Fzsbrie internarum formam figuris exprimere
pro neceffario non habui, propterea quod iis, quas in /zrz«a con-
tineri dixi, non diífimiles fint, Nonnulla attamen vifcera in hoc-
ce animali defiderari, quibus /zz«a a natura donata eft, hanc

. H cum

«8 Carvr ILI.

cum illo conferenti patebit. Nam deeft in Fibra ventriculus fe-
cundus, os conchiforme, pulmones. Taceo cor, vafa & ner.
vos, qui forfan oculos meos effugere.

$. VI

H^ Fimbria noftra in alto mari, ubi non nifi fervidiffimo
fole confpicitur, atque retibus una.cum pifcibus capitur.
Hinc folutam & undas marinas pervagantem illam pifcari necef:
fum eft, quoniam retibus ad fcopulos non accedunt Pifcatores,
dum pifces capere cupiunt. Caeterum autem nullus dubito, hanc
teque ac /erzaam faxis vel fundo maris arenofo aut argillofo inter-
dum affixam effe, & quandoque vel fponte vel impetuofis undis
inde recede.

Victum noftro animali füppeditant varia fucorum genera,
quantum ex contentis in ventriculo intelligere licuit. Cochleolis
vel conchulis id on vefci, inde conjicio: quod fecundo ventri-
culo dentibus munito careat, & ore preterea edentulo praeditum
fit. T'eneras vero fucorum fibras facile digerere valet, qua in
ventriculo etiam tenerrimo affluente marina & humoribus homo-
geneis macerata fponte fere difluunt. |

In cibis a nemine adhibetur, licet nulla noxia virtus à
pifcatoribus ipfi attribuatur. Si vero ex ftru&tura ejus conjectura-
fe deberem, utrum in cibis innoxie affumi poflet? affirmative re-
fpondere haud vererer. Siquidem glandula venenifera in eo defi-
cit, & odor tam naufeabundus, ac in leraea non percipitur, qui
vomitum in delicatioribus prolicere poffet. Accedit, quod ani-

mà-

Ds Fiuwsnri4. $9

malia cun&ta etiam venenatiffima innoxie affumantur, fi prius eo-
rum venenifere partes ablate fint, quod viperarum aliorumque
ferpentum ufüs abunde demonftrat. Imo fünt, qui affeverant,
inutiliter hoc modo precaveri; cum animalia veneno fcatentia
non nifi viva, atque tum demum, dum ira incenfa fünt, homini
nocere pofle. Dificilioris nihilominus digeftionis Fuzbriaz fore
ob fibrofam ejus compagem lubens admitto.

$. VII.

(o. cum hiftorie naturalis fcriptoribus familiaritas eft, fa-
cile intelligent me novum duntaxat nomen adjeciflc illi ani-
mali, quod olim a Rowpzrzrio, Farro CoruuuA. & Arpnovaxpo
füb tertia /eperis marini fpecie defcriptum eft. Ob id tamen fuf-
ceptum in me huncce laborem meum minime fruítraneum effe pu-
to, cum quia meliorem hujufce animalis figuram dare conatus
füm; tum vero quia nature curiofis planum facere volui, quod
aliud omnino animalium genus fit, quam citati Auctores nos
docuerint. Quo autem clarius veritas hujus afferti elucefcat , con-
venit: ut nonnulla prefatorum Auctorum verba adducam. Rox-
pzLerIUs (') fequentia profert: Terzim gemus leporis marini falflan-
ja viribus & facultatibus fimile eff , quam ob caufam inter. lepores
marimos numerandum duximus. Ex his Jam patet: cur animal no-
ftrum Roxpzrzr1Us /eporem marizum appellaverit. Quia nimirum
fabflantia viribus & facultatibus cum hoc convenire ipfi videbatur.
Quam imbecilli vero fundamento hi characteres generici innitan-
H5 tut,

(*) Cap. XI. tertia leporis marini fpecies.

6o Car»vr IL

tur, quilibet novit, qui confiderat hac etate omnia nota corpora
juxta certam partium externarum figuram atque fitum longe me-
lius in claffes, ordines atque genera & fpecies diftribui.

Minime itaque fübftantia & vires duo quoad partium ex-
ternarum ftructuram diftin&a animalia ad idem genus reducere va-
lent. Quin imo fi Rowpzrzrio plura animalia eadem fübftantia
iisdemque virtutibus gaudentia ad idem genus reducere placuit!
cur quao totum /epze genus /eporis smarizi fpeciem non fecit, quod
fane /abffautia eque ac. Fijibria noftra cum lepore sarizo Veterum
convenit , atque cum 7z;/ria tum omnes /cpiz fpecies dificilis con-
co&ionis funt. Quoad vires enim & facultates Fimbriam cum fe-
pore marino Neterum convenire nego, idque ex allatis fupra ratio-
nibus. Neque etiam ipfe Rowpzrzrivs talem effe expertus eft, ut
ex fequentibus intelligere venit : Dezique zisdem viribus fed imbecillio-
vibus boc effe cenfeo, quas Veterum fententia C experientia uoflra pri-.
uo generi tribuimus. Ex quibus fimul elucefcit, quamdam quoad
vires differentiam inter /eporeza marizum & Finbriam noftram ipfum
RoxpzLeriUM agnovifle, cz bagc viribus imbecillioribus effe cenfeat.
Preterea enervatam effe Rowpzrzrii de venenatis tertie /eporis ;na-
vizi fpeciei feu. Fiibrie noftrae virtutibus opinionem fequentia ejus
verba docent: Odere vel valde ingrato. C pifeulento nauféam movet.
Nonne omnium pifcium odor ingratus & naufeabundus eft? quot
autem amabo diftin&a genera vel juxta Rowpzrzriv non confti-
tuunt pifces? qui licet hac proprietate inter fe conveniant, mini-
metamen ideo venenatifünt. —

Ter-

Dz Fiusnr1A. 61
Tertiam /eporis marimi fpeciem ex Fimbria quoque facit
ArpROVANDUs, ) quantum ex data ab eo figura intelligere potui.
Defcriptionem ejus talem dedit, ut potius aliud animal, quam
Fimbriam indicafle quis conjiciat: ex qua, ne aliorum verbis pre-
fens caput replere videar, fequentia duntaxat liceat adcitare: 5o-
tem babet appendices zmnumeris promufeidibus ffipatas ex indico im cya-
euim vergentes , quibus fugenda alimentum corpori faggerit. Ego nul-
las appendices promufcidibus ftipatas circa os FzzPrze deprehendi,
neque ullum Au&orem eas obfervafle novi, excepto Bsrrowio,
cujus hiftoriam de hacce tertia /gwris marizo fpecie AtpRovAupus
recitavit. Quodíi tamen ha promufcides in animali, cujus figu-
ram ArpgovaNpus dedit, adfint, hoc a /eperzs ;marimi genere plu-
rimum diferre vel ex iisdem clarum eft.

$- VITL

(C itaque hac ratione fufficienter, ut opinor, demonftratum
fit, Finbriam neque juxta RoxpzLeriuw & Arpnovawpuw, ne-
que juxta meam $. I. II. III. IV. qualemcunque defcriptionem ad
leporis imarizi Veterum vel Jerzez Liwwugr genus pertinere: eo mino-
rem in adducendis ulterioribus ad id confirmandum argumentis
verfari video neceffitatem, quo majori fpe teneor, neminem fore:
qui vel comparatis /erzee G Fibrie figuris, magnam inter utram-
que intercedere differentiam non cognofceret. Quia vero his non
obítantibus quifpiam objicere poffet, quod Fazriz cum J/erz«a
optime ad unum idemque genus reducatur, cum utraque tenta-
H3 cu-

(^). De Mollibus L. I. c. VII.

a

64, Carvr II.

culis duobus autiformibus inftru&a fit, numerus vero & forma
tentaculorum juxta Mentem Cl. Liwyurr chara&taterem genericum
conftituat ; obje&tionem hanc fequentibus adhuc qualitercunque.
enervare adnitendum efle judicavi. Cl. Lixxevs numerum tenta-
culorum in ftatuendis ZoopZyzorum generibus praecipue quidem con-
fiderat; hec tamen pro nota charadleriftica abfoluta fümere non
videtur, Si enim paulo attentius ejusdém characteres genericos (')
examinare lubeat, apparebit: quod Cl. Vir in determinandis Zoo-
phytorum genetibus figuram totius corporis, atque aliarum partium
apparatum plurimum etiam attenderit, |]ta juxta eum 24/erias &
medufa duo diftin&a genera fünt, quia illud corpus radiatum, hac
vero corpus orbiculatum & preterea plicas centrales habet; licet
utrumque zeztaculis plurimis munitum fit. Unde etiamfi /erzea &
Finbria duo tentacula auriformia a natura obtinuerint, ex €o ta-
men vel juxta mentem Cl. Lixxsi minime füb eodem genere com-
prehendi poffunt: fiquidem Cl. Au&or, ut praecedenti capite me-
mini, corpus teres & frontem perforatam lerueam habere afferit, quee
partium configuratio in Firz/ria non obfervatur ; taceo quod ten- -
taculorum forma in utroque Zezp/yre plurimum differat, ita ut haec
fola diferentia unum genus ab altero dividere valeat, quemadmo-
dum ob partium frudificationis formam unam plantam ab altera
Botanici fiepiffime feparant.

Cum igitur naturz curioforum facile Princeps ots par-
tes atque variam earum formam in ftatuendis animalium generi-
bus refpexerit, liceat mihi Cl. Viri veftigia fequi, atque ob cor-

pus

(*) Vide Syftema nature edit. VI.

D: Fiushr2. 63

pus Fzzibrie aliter ac /erzee corpus eformatum, utramque tanquam
diftin&tum Zeopbytorum genus proponere, nec non utriusque cha-
ra&erem genericum affignare. Cl. Lixwzvs ut paulo ante memini
notam chara&erifticam /erz«e in cerpere ejus tereti & fronte perfova-
ta ftatuit: () hanc vero /ezrzee non competere precedenti capite
demonítravi, atque ibidem $. XX. eandem aliter, ad morem ta-
men Cl. Lixxxr, definire adnifüs füm. Si attamen laconica illa
chara&leris /erzez generici expreffio fatis abfoluta cuipiam non vi-
deatur 5 Buceo: fortaflis ejus definitio magis arridebit: Lerz«a ef
Zoophytorum genus corpore fibovato, dorfá labiato pulmamifero, teuta-
eulis in fronte duabus auricalis muris. eimulis, c ore. lougitudinaliter
Jíto praeditum. | Fimbria veto eft. Zoophytorum genus. corpore. oblongo,
dorfo pyramidali appendicibus acuminatis inflruélo, tentaculis im fronte
duobus auribus camis inve[ligatorii emulis , labio amplo faubriato c ore

eaualiculato praeditum,

$. IX.

D^ hac ratione & /erzee & Fizmbrie definitione nemo etit fpe-
ro, qui in meam non abibit fententiam , quod utraque di-
ftindum animalium, vel ut fyftematice loquar, Zeepbytozum ge-
nus fit Quod cum precipue hoc capite demonftrandum füfce-
perim, finem ei jam imponerem: nifi tandem rationem reddere,
cut Zeophyten hicce lacorum defcriptum Zzbriam appellaverim ?
nifi aliud dubium in nonnullorum. animís facile oriundum tollere
deberem. Utrumque jam breviffime exequar: atque quod nomen
Zoeopbyto Tab. V.Fig. 1. delineato impofitum attinet: quilibet ctiam
(*) Vid. Syftema nat. edit. VI. me

64 Carvr IL pz Fiusnia.

me tacente perfpiciet, illud a /a/;e ejus ffzbriate defumptum efle.
Quod licet fatis idoneum non fit, optimum tamen, cum aliquot
novo animalium generi dandum effet, videbatur propterea, quod
unius faltem partis configurationem indicet.

Dubium vero,.quod fequentia Roxpzterü verba, uod
án partis füpime fere medio vides eff os, füprapofita ori pars alveus,
qualis in fepia ovi fura, fed im ambitu. crenatus , legenti facile ob-
venire poffet, eft hoc: quod forfan alveum Fzz/rie a Rowpzteri0
fiftulee fepiee affimilatum pro ore habuerim, hinc in defi itione ejus
male pofüerim ore z4bu/of6, cum juxta citatum Au&orem alveus
talis fit. Ad dubium hocce itaque precavendum, certo certius
afferere poffüm, quod nullam aliam in parte Fzz/rie füpina aper-
turam, ut ut conatus fim, detegere potuerim, que oris officio
fungi poffet. Quo autem firmius comprobem tubulum $. IlI. de-
fcriptum os fimbrie effe, fequens ut adducam experimentum ne-

ceflüm eft: dum ftylum leniter in tubulum introduxi, atque dein
abdomen diffecui, apparuit ftylus in ventriculo lytipipiformi.
Unde licet ipfemet afferere non valeam, in quanam Fzz/ze patte
fieces exitum habeant, de prefato tubulo attamen
minime dubito, quod os noftri
Zoopbyti fit.

CA-

e$ "." TS 6s
CAPUT UE"
DE ARGO. |

$.I

utcumque genere conveniunt , eodem tomine generico defr-

gnauda füut. — Quacunque genere differunt, diverfa
nomine defignanda fant. — Nomina generica, qua cha-
raclerem effeutialem «vel faciem rei exlibeut, optima
fant. — Qui wm genus coullituit , eidem nomen etiam imponere. tene.
tur. He & fexcente alie regule a Cl. Lixueo (C) nature curiofis
prefcripte funt. His infiftens & ego a nemine fpero reprehendar,
quod nunc defcribendo animali 7g , monftri illius Poetarum cen-
tum oculis praediti, nomen impofüerim; quod etíi characterem
animalis genericum ex integro non defignet, unam fàltem ejus
notam evidenter denotat. Nec eít, cur de nomine hac de caufa
impofito timeam, quum fimilia ob certam duntaxat proprietatem
plurimis animalibus a Graviffimis etiam viris adjecta reperiam.
Qualia funt: E/ater, forfeula, Ephemera, Monoculus inter infea.
Zfrgentina, Xiphias, labrus, gafferoffeus , Petromyzon, Mouoden in-
ter pifces. — Tef/udo intet amphibia denique ve/fertilio & /yfrrix in-
ter quadrupeda. à

—. Unicum attamen, quod nomenclaturam hancce meam
improbare poffet, eft: quod 24rgi nomen jam aliis animalibus at-
tributum fit, Veluti nimirum Payillie bexapus alis rotundátis. inte-
gerrimis ceruleis , fabtus ocellis zumerofis. — LuwNz1: C). & Porcellaza

2 I lon-
(*) Vide Fundamenta ejus Botanica.
(^) Fauna Suecica p. 226.

Tas. V.
Figura 4

66 Car»ur III.

longa cylindroides Kxzmwu: () alis quoque argus audiunt; hinc
quod confüfio inde orietur, dum novum animal idem quoque
nomen obtinet. Verum quia Cl. Lxx fyftema hac in parte po-
tiffimum fequor, hic vero nulli animali a7z/ nomen adjecerit, fpe-
ro nullam inde nafcituram confufionem, fi in ordine Zezp/yrorum
novum genus collocetur , quod zrg/ nomine infignitum eft. Qua-
re miflo hoc de jufta denominatione fcrupulo ipfi arg» defcribendo
me accingo, quo citius pateat hujus nominis ratio.

$. IL

"eae arci corpus plagioplateum, feu perpendiculariter com-
. preffüm eft, in medio fex lineas craffüm, unde fenfim un-
dique gracilefcens, in margine dimidiam lineam craffitie adeequat.
Longitudine tres pollices & quinque lineas, latitudine vero duos
pollices affequitur. In parte prona feu dorfo colore coccineo
fplendet, in parte füpina feu ventre amano lutefcente colore ni-
tet, atque utrinque maculis albis & nigrefcentibus perpulchre no-
tatum eft.

Subftantia totius corporis coriacea eft, & folida, qua, fi
per medium fcindatur ,. croceo colore undique tincta apparet. .In
circumferentia corporis flexibilis eff, unde pro lubitu animalis in
varios finus atque plicas a. a. 2. a. torquetur,

Nn

dares quod in omnibus animalibus ob fingularem füi ftructu-
ram facillime agnofcitur, in arge, dum dorfum ejus ob ocu-

('*) Tentamen Meth. oftralosicz $. 229. N. 2. los

D: Anco. 67

los ponitur, haud determinandum eft. Ovalis etenim corporis
figura, & eadem fere in circumferentia diameter nullam diftinctio-
nem capitis facit. "f'entacula vero verfus utramque extremita-
tem apparentia 7, P. c. c. equaliter pro capite militant. Quod
fi tamen alterutram partem, hac ratione fituato animali, pro ca-
pite quis falutare deberet, illam haud dubie cligeret, in qua tenta-
cula ramofà confpiciuntur ; cum ibidem (imul prominentia pyrami-
dalis 7. foramine inftrudta appareat, quam oris officium pratftare
"fupponetet.

Aft vertatur animal, & apparebit caput in ea corporis
parte fitum effe, ubi tentacula teretia prominent. His enim in
ventre e diametro os 4. opponitur, cum aliis duobus tentaculis. Figura jr.
b. b. Cum vero ab omnibus pro regula receptum fit, illam in cu-
juscunque animalis corpore partem caput appellari, qua ore at-
que oculis a natura inftrudta e(t, nullum dubium remanet, quin
argi caput mox dicta pars conftituat. |

Caput itaque 7£;gi, non fecus, ac totum ejus corpus effe Figura 4.
dixi, plagioplateum eft, feptem lineas longum, & pollicem latum,
in cujus parte prona duo tentacula terctia 7. 7. lineam craffa, &
quatuor lineas longa eminent. Dimidia horum tentaculorum por-
tio feu bafis alba eft, in foflülis rotundis e. e. in fübftantia capitis
ad duarum linearum profunditatem excavatis fita. Apex pundis
nigris undique notatus extra foífulas prominet; atque figura fua
nafcenti boleto efculento rugofo, albicanti, quafi fuligine imfeito, C)
non diífimilis eft, Pun&a illa nigra in apice, bafi paulo craffiore,

La di-
(*) Micuzni Nev. gen. plant. p. 203. T. 85. Fig. 2.

óg Carvur Il

difpofita, quantum lente detegere potui, & conje&ura affequor,
totidem oculi fünt, qui cum facile centeni vel plures numerentur,
anfam mihi prebuere, quod pulcherrimum hocce Zoopbyten 2f.
gum nominaverim,

Quod(íi mox defcripta tentacula digito, vel quocunque
ftylo attingantur, illico integra in foffulas fuas recipiuntur, Hinc
foffülee he ab Au&ore nature facte fünt: ut oculi data. neceffita-
te in iis abfcondantur, atque ab injuriis externis-defendantur, Cur
vero tentacula oculifera noftri animalis in foflülas & non in füb- "
ftantiam corporis ejus recondantur , veluti in limacis genere id fieri
obfervamus; ex ipía 44i fübítantia conjicere licet, Haec enim
ut paulo ante memini folida eft, ita quidem, ut nullomodo con-
ftringi & rurfüm diftendi poffit. Hinc nequit in illa fpatium for-
mati pro recipiendis tentaculis; confequenter foffülee pro oculo-
rum fecuritate neceffarie erant, Potuiflet forfan univerfi Creator
canalem quemdam intra fübftantiam Z4rgi facere, qui inftar vagi-
nee tentacula recepiffet; id autem fümmo Artifici placuiffe non vi-
detur: ut omnipotentiam füam, atque illimitatam artem magis
atque ubique magis admiraremur.

Cum itaque fübftantia corporis in are» nullomodo cedat,
ut in eam tentacula recipi queant, foffülarum vero forma rotun-
da atque fàtis angufta non admittat, ut in has infiedantur, facile
patet: tentaculorum ftru&uram ita comparatam effe, ut hec bre-
viora reddi & elongari poffint, Unde dum tentacula in foffulas
intrant, multum breviora & fimul craffiora fiunt; dum vero ex-

tra eas prominent, tenuiora evadunt.
; In

D: Anco, 69
In füpina capitis parte prominentia mammillaris z. occur- Pg 5.

rit, proxime ad ventrem fita, quinque lineas a margine diftans. In
medio hujus prominentie confpicitur foramen exiguum ovale, quod
os agi conftituit, Ad latera oris duo alia tentacula, tt paulo ante
memini, fita fünt, itidem teretia, & luteo colore tinda, Haec in eum
finem arge a natura data effe videntur,ut iis mediantibus efcam fuam
percipere, atque ad os propellere queat. Quum enim oculi in pro-
na cápitis parte fiti (int, obje&ta ori proxima haud videre poflet.
Ne itaque hac de caufa omnis efca noftri Zzop/yre aufügeret, hifce
duobus tentaculis ad aucupandam predam ipfi provifüm cft,

$. IV.

bdomien c. limacum more conftru&um eft, fi nimirum illam

partem, qua limax incedit, abdomen appellare liceat. Me-

dium fitum in parte füpina obtinet, atque tres lineas ultra reli.

quum corpus eminet. Oblongum eft, in ambitu fimbria Z. lineam

craffa preditum, fimbria vero hec mufculus eft circa abdomen du-
&us, quo mediante argas faxis aliisque corporibus adharct.

$..V.

Y. illa pats enucleanda venit, qua» 74r» noftrum plurimum Firurs 4.
adornat, atque hunc ab omnibus aliis animalibus diftinguit.
In dorfi parte capiti oppofita quatuor lineas a margine foramen
occurrit ovale f; o&o lineas longum, & lineas quinquelatum. Ex
medio hujufce foraminis truncus exurgit carneus, albidus quatuor
lineas longus, unam cum dimidia latus; qui utrinque in duos ra-

Y*5 1nos

7c Carvr Ill.

mos majores dividitur, horum dexter in o&to & fini(ter in fex mi-
nores difpefcitur ramos, qui tandem in minimos tenuiffimosque
abeunt íürculos. Prater hos alius latus ramus g. verfus ca-
put tendit, qui in medio prioris trunci exoritur, — In omnibus
ramis & fürculis plurima pun&a nigricantia nudo etiam oculo
confpicua funt, qua non parum ad pulchritudinem hujus partis
arborefcentis conferunt. Utrum vero pun&a hec cava fint? ne-
que armato oculo addifcere poteram. — Interim nullus dubito, illa
totidem ofcula vaforum hiantia, atque puncla perfpirantia efle,
totum vero prefatum ramorum apparatum pulmonum vifcus con-
ftitueres quemadmodum ex comparata eracarum pifCium & lernes
anatome conje&turare licet. In erucis enim puncta perfpirantia in
lateribus corporis hiant, in pifcibus branchize, pulmonum mu-
nere füngentes, operculis ofleis ita duntaxat tece fünt, ut cum
aque tum aeris liber ad eas aditus pateat. Denique in /erzez p
mones quoque ramofi funt.

Dum in aqua marina Zgzs degit, admirandum illud pul-
monum vifcus expanfüm tenet. Dum extra aquam ponitur, &
digito contre&aatur , illud in formam corona contrahit, atque,
fi diu contrectatio nec non irritatio hac continuetur, totos pul.
mones intra foramen ovale, quod tunc temporis etiam anguftius
redditur, abfcondit. In marinam vero repofitus paulo poft fora-
men amplius fit, & intus latentes pulmonum rami fenfim propu-
lulant, elongantur, expanduntur.

Ne vero quifpiam me de contradictione reprehendat,
dum hic locorum partem ramofam pulmones vocito, quam $. III.

ten-

Dr Axco. 7i
tentacula appellavi, adnotandum habeo: quod hofte tatos pul-
monum ibidem ob fimilitudinem folum tentacula appellaverim, ad
demonftrandam difficultatem in determinando 7i capite.

Inter pulmonum truncum & inferiorem foraminis ovalis
marginem pyramidalis queedam portio carnea, 4. albida protu-
berat, in apice plana & apertura rotunda inftrudta; que anus
argi eft, atque apertura ejus ope fphynéteris occluditur, & vi
fibrarum mufcularium a bafi verfus apicem afcendentium aperitur.

. Occurrit Zrgus nofter potiffimum in maris fcopulis, unde
27. Julii ad me unicus adlatus eft, neque deinceps ullus alius re-
peribilis erat. Quod fàáne quam maxime dolui propterea, quod
nec internarum partium anatomen füfcipere, neque alias neceflarias
obfervationes inftituere valerem. Ex unico autem fübjecto acura-
tam omnium vifcerum fitus, nexus, atque configurationis hifto-
riam depromere, impoffibile effe norunt omnes, qui in diffecan-
dis majoribus animalibus periculum facere fueverunt.

$. VL

ix hac attamen qualicunque 74/gi hiftoria patet: illum cum

4 nullo Zoopbytorum genere a Cl. Lixxeo defcripto convenire.
Hinc liceat quasdam ejus notas characterifticas fequenti definitio-
ne exprimere: zfrgus eff Zoopbytorum gemus corpore plagioplatea, tenu-
taculis quatuor. teretibus, duobus. oculiferis im prona, duobus fimplici-
bus in fpina capitis parte juxta os pofitis, mec uon pulmonibus ramofís
ad auum fitis praeditum. | Ex hac definitione apparet, refpectu no-
te effentialis z7z» noftro cum Z;zace magnam fimilitudinem effe,

cum

72 Carvr Il.

quum hic etiam tentaculis quatuor, duobus nempe oculiferis &
duobus fimplicibus inftrudus fit. Hinc cuipiam in mentem venire
poflet, quod uterque füb uno eodemque genere collocari debe-
ret. — Aft i cx fitu ftaminum plantarum genera variare Zotauicis
conveniat , cur amabo Zowegis non licet? ex fitu tentaculorum
Zoopbyterum genera diftinguere, cum hec effentialem chara&erem
in his animalibus conftituant. Preterea, quum etiam corpotis
configuratio & aliarum partium extrinfece confpicuarum appara-
tus in ftatuendis Zoop/yterum generibus confiderctur, quemadmo-
dum in omnibus ZozJytis a Cl. Lixxso defcriptis manifeftum eft;
hec autem omnia in /4/g» aliter quam in Zmace & Jerzea (int.
Militat jam pro me ratio, quod z4rgzz non /zaci adjecerim, fed
novum ejus genus crcaverim.

$. VII.

1 rationibus ductus 74rgum ad lerzee genus reducere nolui:
licet Arp&ovaNpes, ( & Jonsroxus (^) illum füb nomine /e-
oris marini defignare videantur. Hoc Zoepbytorum genus citatis
Aud&oribus aliqualiter notum fuiffe ex icone ab utroque data füfpi-
cor, minime vero ex eorum defcriptione intelligo. Quod(i enim
perpendam, quod 4g«s contre&tatus pulmones fuos ramofos in
formam corone contrahat; atque fi fimul Arpnovawpi: & Jox-
sroxr icones cum hoc 24rgi ftatu conferam, vix non perfüafus fm
nominatos Auctores noftrum Zeopbytez hifce iconibus denotare
voluiffe. Defcriptio vero a Jowsrowo de /epere ;izariuo facta mini-
me

(*) De Mollibus L. I. C. VII. T. I. Fig. 18. & r9.
(") De Exanguibus aquaticis L. IV. p. 9. T. I. Fig. VI.

D: Axco. 73

me 42», minime iconi füz fed /erzee potius competit. Hac ali-
quantum meliorem dedit Arpaovawpus, qui poftquam de tribus
leparis marini fpeciebus a RoNpzrzrio definitis copiofà fatis verba
feciffet , hec demum de 74/go noftro profert: Prater bec commemo-
rata genera tria alia novimus, unum cujus picluram primo loco damus,
lepori tereftri calore C parte anteriori plane [ümile, dico capite & auri-
bus, pofferiore parte informis apparet offa, novem aut. decem appendici-
bus infine praedita. Hoc. verum leporem. antiquorum exiffime. No-
vem ille aut decem appendices ab Arpgovaxpo in füo animali ob-
fervatee fane nihil aliud effe videntur , quam 24i noftri pulmones,
quos folum füb appendicum nomine recte adnotavit ; ceterum enim
hoc animalium genus erronee verum /eporem antiquorum exiftima-
vit, ut ex prefenti qualicunque zgi -& /erzez Cap. I. defcriptio-
ne facile inteligi poteft. Illud preterea concipere nequeo, qua
ratione 7frgz/iy quem tamen fi ullum aliud animal mox citatus
Audor defcribere videtur, colore e» parte anteriori lepori terreftri
plane fimilem eff afferat. Quum vero in omnibus ut plutimum Row-
DELETIUM immitatus fit ArpgOvaNDus;-hujus autem Zvoop/yti ico-
nem apud illum non deprehenderit; venit in mentem cogitatio:
quod Vir hic fcribendi avidiffimus vel 24rgwi ficcum, cujus color
immutatus erat, examinaverit, vel ad relationem pifcatorum illum
delineare curaverit. Unde non mirum, quod mancam ejus hifto-
riam exaraverit. '

JoNsrowuw vero hoc animal omnino non vidiffe, fed ejus
figuram duntaxat ex ArpnovAxpo defümpfiffe ideo, quia Arpxo-
vANDUs hocce animal verum leporem Jatiquorum exiftimavit, vel

K à in-

24 Carvr IIl; nr Anco.

*

inde conjicere licet: quod ne verbum quidem in /zoris marini de-
fcriptione addiderit, quod iconi füa (") fimile eflet , aut ei aliqua-
liter tantum competeret. "

Que cum ita fint, illa infüper moveri poffet queftio, an
revera 74rous nofter Veteribus notus fuerit? prater AipnovaNDUM
& JousroxvM fane neminem invenio, qui ejus meminiffet: hi ve-
ro prater mutilatam iconem nihil dedere, quod nos in hujus co-
gnitionem deducere poffet. Mea defcriptio, fateor omnibus nu-
metis abfoluta non eft; hinc nil magis opto, quam ut ea, que
de ejus vifcerum ftru&ura, fexu, nutrimento atque proprietatibus
fcienda füperfünt, ab illis, qui prope mare mediterraneum vitam
terunt, aliquando nobifcum communicentur. Quodíi vero mihi
illud ameeniffüm littus falutandi nova occafio, quam vehementer

anhelo, obvenerit, ipfe deficienti fupplere non

pretermittam. |

$ a.
* Y m

S a 09, Cimon
- "wu V ) S

——

CA-

(*) Vide De Exanguibus aquaticis L. IV. Tab. I. Fig. 6.

Eo won 7s
: CA PEE LIV.
DE HYDRA.
Eoo Hydram apocalepticam a St. Joanne Cap. XII. & XIII. de-
ineat fcriptam hic locorum in fcenam ducere non cupio,

d n

VEO utpote animal ad hiftoriam naturalem non fpe&ians:
Zonpbyten vero , quod quidem non feptem colla & totidem capita,
ut Hydram habere fertur, poffidet; fed quod pluribus tentaculis
in capite inftructum eandem utcunque refert, dilucidare intendo.
Dico dilucidare, propterea quod idem Zespbytes jam ab aliis Au-
&oribus pertractatum atque délineatum fit; quum autem obfcura
fatis defcriptio , & diffimilis ejus delineatio apud omnes reperiatur,
vere omnium rerum cognitionis defiderium me eo deduxit, ut
rem coctam absque nauíea recoqui poíle reputans, ZZydre hiíto-
riam quoque in me füfceperim.

$: II.
uicunque ante Cl. Lixvx de hocce animali verba fecere,
(Q illud vel mezzulam appellarunt, vel aliud nomen idem figni-
ficans illi adjecerunt: ita Arurzjus () Veretilam, VaLiNIERIUS
Pyiapum marinum & Itali cazzo di mare vocant. Solus Roxpzrz-
TiUs ad. Holothorium reducit: Cl. vero Lixwcus C Hydre nomen
noftro Zopyto impofüit, quod quidem nomen genericum eft, com-
Ka pre-
(* ) Apolog. t. 4

(") T. IIl. p. 442.
("") Vide Syitema naturz edit. VI.

76 Caprvr IV.

prehendens Meztzlam & polypum paludofum tanquam fpecies. Meo
videti pobpus palufris proprium genus conftituit, & ob fingulares
fuas proprietates, diverfamque formam, ad Hydra reducendus
non eft, Hacenim juxta Cl. Luv C). corpes habet. cylizdri-
cum, teutacula plura ia. circumfereuzia capitis, qui character opti-
me Meztale Veterum, minime vero omnibus po/pi paluffris Recen-
tiorum fpeciebus convenit. Unde ontarem, ut fola deinceps Mez-
24a & hujus detegende fpecies Eydre nomine intelligerentur.
Contrarium tamen huic meo voto Cl. Lixxzux feciffe, in fyfte-
matis naturce editione decima (") obfervo; qui füb Hy4dre genere
varias duntaxat pe/ypi paludofi fpecies locavit, mentule vero mari-
ne in toto fyftemate animali oblitus eft.

Cl. Jauvs Praucus ('? quidem cujusdam Mezzule marine
penem caninum veftrentis meminit: hac tamen nec Meziala ad
Mentem Veterum eft, neque, ut Cl. Auctor opinatur, ZZetZyum
conítituit, Parcat Vir Cl. de cujus acquifita amicitia ob fingulare
ingenium & fümmam, qua pollet, eruditionem mihi quam maxi-
me gratulor: quod ipfum hac in re aliquantum halucinatum fuif
fe, effari debeam: veritatis amor, & certe rerum notitie ftu-
dium me ad id impellunt. Neque enim hac occafione minimum
quid de Cl. Viri fama & fcientia derogare, fed illud duntaxat in-
dicare cupio: quod pluribus natura Curiofis, cum" Veteribus, tum
modernis accidit, & in quo unica verfatur ratio; quod hanc in
usque diem plurimorum marinorum animalium mancam & incer-

tam
(* ) Vide Syftema nat. edit. VI.

(" ) Vide p. 816.
(""*) L. de Conchis minus notis Part. III. Cap. HI. Tab. V. Fig. V.

Ds Hyvpna. 77
tam hiftoriam habeamus. Nimirum, quod fimilia corpora mati-
na vel mortua, vel plane ficca defcripta atque delineata fuerint.
Unum ex utroque Cl. Praxccx feciffe conjicio ex Mentulze fue
defcriptione, atque ex data ejus figura. Verba Cl, Auctoris fe-
quentia funt: Holotburinm enim eff corpus callofam quidem C coria-
ceum a faxis liberum , Tethyum vero ipfis bereus. Quare quum cor-
pus Tabula V. & Figura V. expre[fon , quod iuter maris purgamenta
a nobis repertum efl, im extremitate fibras quasdam offeudat, quibus
apparebat ad faxa adbefiffe , ad Tethya vetulimus. | Coriacee nature
efl ; circa ipfum nil infüper addimus, quum titulus C fura quid c
quomodo fit fatis faperque exponant. — Quodfi inter recrementa maris
Tabula V. & Fig. V. delineatum corpus inventum fit, facile autu-
mari licet, illud faltem mortuum fuiffe, (i non plane exficcatum.
Maxime quia ipfe Vir Cl. nullam de ejus vita mentionem facit. Si
vero mortuum fuerat, qua certitudine optimus nofter PrAwcus
afferere valet? illud Mezzulam vel Tethyum fuiffe, cum fimilia ani-
malia, ut mihi aliisque fiepius obfervare licuit, formam fuam & ex-
trinfecam faciem mutent, pluresque in iis demortuis partes oblite-
rentur, qua in vivis jucunde apparebant. Conje&uratur quidem
Cl. acier ex quibusdam fibris, qua in altera extremitate ejusdem
corporis confpiciebantur, iliud faxis adhafifle, atque ideo ad 7e-
thyorum genus pertinere. Aít pofito, quod a CI. Praxco Tab. V.
Fig. V. delineatum corpus 7ezZyum fit, inde tamen minime fimul
Menztula effe poteft. Siquidem hac & 7e:5yzm duo diftincia gene-
ra etiam juxta Roxpzreriux conftituunt, a quo Zoloburii & Tethyi
diffcrentiam nofter Auctor defümpfit.

K 5 Pre-

78 Carvr IV.

Preterea vero minime fequitur, quod toties memoratum
corpus faxis adheferit, propterea quod nonnulle fibre in altera
ejus extremitate penderent: quot enim amabo alia Zoyyta non
funt? qua plures fibras e corpore pendulas habent, & tamen
nunquam fàxis adherent, neque etiam ideo 7e//ya appellantur.
quid fi ex propria Cl, PAxci figura demonítrarem, corpus ab ipfo
defcriptum non. Meziulam neque Terbyum fed. Holotburium faite.
nonne illud Cl. Viro. Zobzberium audit? quod /a/ffagtiam coria-
cea habet , & a /axis liberum eff... Atqui delineatum ab ipfo cor-
pus eeriaceuin eft, ergo ex hac parte Holstburium ; atqui etiam a
faxis liberum, ergo & ex altera parte ad Holotbarium referendum.

Vidco ultimam propofitionem ab omnibus facile negatu-
ram iri, hanc tamen fi quis certius probatam habere velit, is con-
fulat fübfequens caput de 7ez/ye, ubi memini dari Tezyum fajcica-
laitin inter fe mediantibus fibris unitum, & a faxis liberum. Atqui
corpus coriaceum & a fàxis liberum Cl. Ptawco Holethzrizm audit;
ergo Terbyum ejus juxta eum Holothurium cft. Quod autem CI.
Praucr corpus fimplex a fimili 7ezzyo meo fafciculato folutum fit;
quilibet fpero confentiet, qui meam Teri fafciculati cum Cl.
Prawcr Figura V. qua mentulam füam defignat, comparaverit.
Id faltem mihi accidit, quod fiepius fimplex 7ez/y«m a reliquis fo-
lutum deprehenderim , in cujus altera extremitate quoque non
nulle fibra vifibiles erant. Si his non obftantibus comparatio aut
fufpicio haecce mea erronea fit, veniam dabit Cl. Prawcvs, qui
lubens forfan concedet: quod ex ejus breviffima Mezzu/s fie de«
fciptione haud meliorem facere poteram. . Dubito enim quam

ta-

D: Hyrpza. ; 2j
maxime, quod quifpiam ex folo: zizule & fzra. alicujus tei, quiz
Q* quomodo fit agnofcere valeat. Id quidem verum eft: quod ex
data a Cl. Viro 7z75ji figura agnoverim, illud Mezzz/az non efle,
quia hanc in ftatu naturali fiepiffime confpexi. Cui autem occafio
' hec denegata eft, minime Mentule ideam ex figura a Cl. Viro da-
taformare poterit. Licet itaque hac ratione, quid didum cor.
pusíit, agnoverim, quomodo tamen fit minime perfpicere valui:
poteft enim planam, cylindricam vel teretem formam habere, aut
ceruleo, rubro, luteo alioque colore depictum nec non fexcen-
tis aliis affe&ionibus praeditum effe, quas data figura minime ex-
primit Aft ne Cl. Praxcux fevera critica potius perftringendum,
quam Meztulam feu Hydram defcribendam füfcepifle videar, pro-
pofitum mihi opus jam aggredior.

$. III

EHI" demortua communiter o&to pollices longitudine adae- T 4 ». VI.
quat, dum vita pollet; vel ultra unius pedis longitudinem TUN E
corpus füum extendit, vel illud in globum fere contrahit. Figu-

ra ejus cylindrica eft, quae undique pollicem & nonnullas lineas

in diametro affequitur. Dorfüm z. fufco colore tinctum variis pa-

pillis pyramidalibus carneis füperbit, quarum baíis quoque fuíca

eft, apex vero albicat. Duplicis magnitudinis obfervantur ,. ma-

jores P. b. b. b. juxta longitudinem dorfi utrinque numero quatuor-

decim excurrunt, ita ut fex lineas una ab altera diftet, dum hy-

dra aliquantum contracta eft; dum vero clongatur, fpatium in-
termedium ad octo lineas facile extenditur. Alie fimiles hinc inde

nul-

Figura 2.

Figura 1.

l'igura 3.

$o Carvr IV.

nullo fervato ordine collocantur. Minores c. c. c. c. vero quaqua-
verfum per dorfi füperficiem quoque inordinate difperfe funt. Ex
omnibus mucus albidus prolicitur, obliniendo corpori inferviens.
Unde glandule totidem effe videntur prefate papille , ductu ex-
cretorio inftru&ee, cujus apertura adeo exigua eft, ut lentis com-
munis ope eam confpicere nequirem. — Preterea variis mufculis
easdem munitas effe ex eo fequitur, quod has ad lubitum errigere
atque obliterare valeat Zydrz, Dum majores papille ex integro
erre&dte fünt, axis earum lineas tres & totidem bafeos diamenter
affequitur.

Venter feu pars Hydre dorfo oppofita 4. ex fufco albicat, atque
tentaculis cylindricis e. e. e. e. undique obfitus eft; tentacula hec
tanto numero adíünt, ut vix caput parve acicule inter ea locari
poffit. Diameter eorum lineam vix excedit, longitudo vero qua-
tuor lineas comprehendit. Colore albo nitent, excepto apice,
qui fufcus eft, atque acetabuli adinítar formatus. Ope horum
tentaculorum Zydrz in fundo maris morans corpus fuum firmat,
ne a procellis facile avelleretur, quod fane eo frequentius fieret,
cum hocce Zoopbyterum genus ad littora maris habitet, ubi aque
ad fex pedum altitudinem vix elevantur. Quare illud fundo maris
firmiter adhaerens ex cymba fümma cum jucunditate fepe fipius
confpexi. Si vero ventralium tentaculorum ope aliis corporibus
adhereat, horum apex acetabuli formam habere neceíle eft, non

fecus ac/épie Echimi & 4flerie tentacula füa conítructa habent,

quibus quodcunque aliud corpus apprehendunt.

Ex

D: Hvpna. gi

Ex hoc Hydre in fundo maris fitu, quem etiam in vafe,
marina repleto, pofita retinet, cuilibet patulum cft; quod non te-
merarie dorfüm & ventrem ejus determinaverim, quod ceterum
in corpore cylindrico fane perquam arduum fa&u fuiffet. Quum
autem omnia animalia uniformiter ventre incedant , vel ei infiftant,
& Hydra ea corporis parte quoque terram refpiciat, in qua zemza-
eula cylindrica difpofita funt; clarum omnino eft, hanc partem
abdomen feu ventrem noftri ZoopLyzi effe.

Caeterum tentacula Ventralia eque ac dorfalia pro lubitu
animalis exeruntur vel obliterantur. Hinc mufculis elevatoribus
& deprimentibus ea predita effe, non levis conjedura eft; ideo
vel maxime, quod omnia prefata tentacula poft mortem evane-.
Ícant; unde fimul innotefcit: omnes nature curiofos mortu&
Hydra figutam dediffe, quum nulla ejus tentacula exprefferint, Du-
bius hereo an non etiam Cl. Lixugus fuper mortua Hydra chara-
&erem genericum conftituerit, cum horum tentaculorum nullam
mentionem faciat.

$. IV.

T llam corporis partem in animalibus caput appellari, in qua os

fitum eft, vermes & eruce abunde docent: in Hydra itaque
illà extremitas, in qua os orbiculare f inter tentacula ramofa g. 2.
£. 4. confpicitur, tanquam caput ejus quoque falutanda venit; li-
cet nulli oculi, nulleque alie nota capitis diftinctivee in ea occut-
rant. Fimbria 7. 7. membranacea tenuis, laciniata, fübfüfca il-
lud ample&itur, cujus lacinie equales, cufpidate, cunciformes

L ma-

Figura 4.

82 A C€arvr IV.

maximam partem fimbriz conftituunt; atque colaris inftar caput
cingunt, dum hydra tentacula ramofa expandit, atqueefcam ar-
ripere cupit. Dum vero terrore percellitur, dicta tentacula intra
corpus una cum ore retrahuntur, lacinie in fimbria elevantur, ad
fe invicem accedunt, & os una cum tentaculis ita tegunt, ut nul-
lum ullius apperture veítigium remaneat, neque quidquam de
tentaculis aut de laciniis confpiciatur.

Proxime ad fimbriam laciniatam tentacula viginti ramofa
£-£.£.4. caput medufe refentia circulariter difpofita funt; heec
corpus cylindricum tres lineas longum , & lineam craflum habent, .
cui tenues linearesque lacinie ramorum inftar divifze infident, a

quibus zetacula ramofa appellare placuit, ut a ventralibus diftin-

guerentur, —

Inter haecce SED area convexa candida confpicitur,
in medio perforata; forainen illud £. os animalis eft, in quod ope
Lentaculorum tamoforum eíca propellitur. Ori e diametro oppofi-
tum eft aliud foramen 7. duas lineas amplum ani munere fungens,
& quo feces & aqua marina eliminantur.

Jucundiffimum fane fpe&aculum intuenti praebet hocce
Zoophyton , dum in vafe, marina pleno, detinetur, ita tamen, ut
aqua ultra duos pollices fupra ZyZr« corpus non elevetur.. Tunc
enim, maxime vero dum anum aliquantum elevat, omni fere mi-
nuto temporis aquam marinam ad duorum fere pollicum altitudi-
nem extra füperficiem aque, in qua continetur, cjaculat; atque
hac ratione admirandam novique prorfüs generis fontanam repre-
Íentat. Multo longius vero eamdem e 'corpore propellit, dum

re-

Dz Hvpnza. AE

recens e fundo maris extrahitur, atque fortiter manu contrectatur.
Nam hac occafione aquam hauftam ad duos etiam pedes ejicit,
corpusque ejus inftar ligni.indurefcit; quee indurefcentia, aque
per anum ejaculatio una cum cylindrica corporis forma anfam po-
tiffimum dediffe videntur, quod hoc Zeo/yterwzs genus Veteres
Mentulain , & Itali obfceno nomine cazzo di ware appellarent.
Quod autem aqua marina & non urina, ut füfpicio in
quorundam animis oriri poffet, ab Zydra hac ratione excernatur,
fequentia fünt, qua id demonítrant. Primum nulla vifcera uri-
naria in ejus corpore, ut infra patebit, extant.- Deinde quanti-
tas humoris excreti tanta eft, ut, fi etiam renes aut vefica urina-
ria adeffent, hanc comprehendere non valerent, neque tam ce-
leriter laticem fecernere poflent, ac frequenter is eliminatur. De.
nique fapor dicti humoris prorfus idem eft, ac aque marina,

Sa V.

ORA poftularet, ut ulteriorem eamque internàm Zydre
ftruduram profequerer; aft priusquam hujus enarrationem
inchoem, non injundum fore fpero, fi illud Phenomenon ad-
duxero, quod admodum fingulare in noftro Zozyte obfervavi.
Dum prima ab adventu meo die, que fexta erat Junii,
ad littus maris prope ipfam urbem deambularem: primus qui ocu-
los ferit marinus incola, erat Zydra inter varios fucos marinos
nidulans repensque, que a procellis hinc inde in ipfo littore agi-
tabatur. Inopinata hecce atque nova omnino preda animum
meum adeo delectabat, ut mihi abítinere non potuerim, quin
L 2 eum

34 Casvtr IV.
eam illico domum adfertem, mores ejus detegendi cupidiffimus;
Ubi fane obftupui, & vox faucibus hafit, dum elapfo unius
hore fpatio obfervarem: quod chatus hofpes canalem intefti.
niformem arena marina plenum fen(im ex ano excerneret, quem
primo intuitu excrementa animalis effe judicavi. ^ Quum ve:
ro paulo poft alius canalis ad inteftinorum modum convolutus,
vácuusque exiret, cui aliud corpus globulis albicantibus exorna-
tum, atque mefenterio fimile, adnexum erat; denique plurima ve-
luti inteftinula ceca fequerentur eidem canali unita, Aliud quid
quam exctementa totum hunc apparatum effe merito füfpicatus
fum. Minime tamen veram rei cflentiam divinate vel determinare
cupicbam, antequam nofcerem: quod plura & omnia, que ha-
bere poflem, ydre individua dictum apparatum e corpore ftabi-
li natura lege cjiciant; Quare quamtocius pifcatorem quempiam
juffi, ut plura fimilia ZozpZyza fequenti die adferret. Lubens ob-
temperavit maritimus homo, tresque ZZydras attulit, quee in vafe,
marina pleno, pofitae tardius quidem, easdem tamen , quas ptior,
dejecere partes, exceptis inteftinulis caecis, qua in his rubebant,
atque majora fuetant. :
Quod licet in quatuor Z7ydris fieri viderem, & omnibus
commune effe noa dubitarem3 táxima nihilominus mentem tor-
quebat difficultas , dum excretorum entitatem atque officium com-
prehendere vellem. ^ Nunc enim, ut fupra memini, incidit in
mentem cogitatio, quod excrementa Hydre eflent, hanc vero
illico refütavi, ac otganicam eorum ftru&uram paulo attentius
confiderarem. Modo rurfüm verifimilius videbatur, dictum ap-

pa-

Dz Hrpxn4. $5
paratum inteftina alterius animalis effe, ab Hy4ra deglutita atque
iterum excreta, Sed neque hec diu firmo talo ftetit cogitatio:
nam in quem finem devoraret Zy4ra fimilia fercula, fi hec indi-
geíta rurfüm e corpore eliminare cogeretur. Praterea inpropor-
tionatum dre corpori foret tale nutrimentum; denique ubi tot
inteftina apprehendere poffet noftrum ZepAyroz,, nifi ipfum ani-
tnal fimul deglutiret, cujus tamen ne minimum veftigium unquam
deprehendi, Si vero illud digeftum fuiffe quis autumaret, cur
non quafo & ipfa inteftina mutata fünt? hac itaque rurfum miffa
opinione, ad aliam confügi, quam firmius perftituram primo in-
ftanti fperabam. Nimirum quod forfitan praefatae partes ovarium
forent, Aft et novam difficultatem, quae mox conceptam opi-
nionem vel evertit, vel retinendam maxime arduam reddit. Ut
quid in animali tam exiguo imo in plantanimali tantus ad fue fpe-
diei confervationem partium apparatus? qua demum pars pro-
prie ovarium eft? an globuli albicantes in mefenterio confpicui?
utrum vero inteftinula ceca? unum vel alterum ftatuere absque
ulterioribus obfervationibus temerarium effe reputabam. — Unde
& hancce opinionem rejeci, atque illam demum amplexus fum,
quod propria inteftina Hydra excernat. Fateor habet & hac fuas
difficultates, fiiaque obítacula, fi fequentia luculenter penfitemus:
primum quod contra communes natura leges fit, ut ullum ani-
mal propria inteftina non corrupta, fed integra & ab afophago
ad anum usque continua atque a reliquis partibus divulfà fecernat.
Quod etiam ut fiat, eo magis impofibile videtur, quo minus vel
concipi poteft, quomodo id fieri queat, fanis apparentibus om-

L3 ni-

Figura f.

Bigura 6,

$6. Caprvr IV.

nibus partibus. Denique quod magis mirum eft: omnia Hydre
individua, poftquam inteftina fiia dejecere, feptem & ultra horas
fupervivunt, motu non duntaxat elaftico, fed progreffivo gau-
dentia.
Hec ut ut fortiffima contra ultimam, imo fortiora, quam
reliqua contra precedentes opiniones videantur argumenta; rem
attamen ita & non aliter fe habere, pluribus deinceps inítitutis
obfervationibus fequenti ratione edoctus fum.

$. VL

Efe vivam recenter e mari extra&dtam per medium juxta

longitudinem totius corporis diflecui, atque deprehendi
totum prefatum apparatum in parictibus integumentorum inter-
nis firmatum, ita, ut inteftinum craffüm a. arena marina & cora/
Zze aliorumque zcerziz fragmentis refertum ipfi ano circa circum
adnexum efiet, cui continuum etat aliud inteftinum 4. liquore
fubviridi plenum, & in duplicem gyrum convolutum, nulli ce-
terum parieti in ventre adhaerens fed liberum. ^ Hoc verfus os
progrediens paululum dilatatur, ubi ventriculi c. vices agere de-
fienat. A latiori hacce inteftini parte canalis anguftior feu efo-
phagus Z. oritur, in os definens, atque in ejus parietes undique
infertus.

ZEfophago adnexa fünt inteftinula ceca, cylindrica ultra
lineam craffa, verfus extremum acuminata, nec non variis pun-
Gis rubris liquori craffiufculo innatantibus, veluti vermiculis dimi-
diam lineam longis impreegnata.

In-

Dz Hrpnza. $7

Inteftinula hec fimul fümpta arbufculam aut melius /z-
emm quercum serimam dicum quoad divifüras prefeferunt; in
unum truncum coeunt, qui in eefophagum inferitur, utrum vero
hic ofculo quodam in eum hiet detegere nequibam.

Per totum inteftinorum tractum vas fübviride e. e. ultra Figura 5.
lineam craffüm extrinfecus decurrit, quod paulo infra latiorem
inteftini partem in duos ramos f f. difpefcitur. Ramus g. rurfum
bifürcatus in varios ramulos /. 7. abit, qui membrana duplici ad-
modum tenui inveftiti mefenterium conftituunt. Plurimi ramuli
vafculofi infra primam carialis inteítinalis curvaturam mem-
brana eos cone&tente deftituti libere flu&uant, tenuiffimi fünt,
fufco colore tin&di. Innumera fimilia vafcula ad alteram inteftino-
rum cutvaturam per anaftomofes alii majori ramo junguntur. 7. 7. 7. 7.

Hac cum ita conftituta & inter fc unita in corpore Zydre
viderem , nullum füperman(it dubium , quo minus crederem: quod
totus ille apparatus, quem noftrum ZoopAyrez extra mare pofitum
excernit, proprias ejus partes conftituat. Nam canalis membra-
naceus arena & fzcorumn fragmentis refertus inteftinum cum ventri-
«ulo & efophago conftituit. Inteftinula vero ceca ovarium effe
inde füfpicor: quod ea diverfo tempore variae magnitudinis & di-
vetíi coloris adinvenerim. Siquidem in Junio tenuia, parva, dia-
phana ac veluti vitrea funt, punctis minimis candidis ornata. In
Julio vero, majora, craffiora & lutefcentia funt, in quibus pun-
&a rubra, oblonga & quoque precedentibus majora confpiciun-
tur. Denique Menfe Auguíto nova eorundem principia in con-
fpe&um veniunt. Quee diverfitas fane non occurreret , (i proprie

in-

$5 Carvr IV.
inteftina ceca, veluti in pifcibus & in non nullis infe&is, effent,
hec enim omni anni tempore equalem dimenfionem fervant.....

His itaque confideratis rationem affequi mihi videbar: cur
Hydra non folum ovarium, vcluti pifces aliaque animalia, fed
etiam totum inteftinorum tractum eique adnexas partes excernat.
Atque eandem rationem quilibet facile perfpiciet, qui mecum con-
fiderabit: quod confüeta naturae via, per quam ovaria, vel ova
aut ipfi fetus excluduntur, vulva fit, vel anus; deinde quod ova-
rium ZJydre prope os fitum fit; denique quod in inteftino ejus te-
&o nulla peculiaris appertura pro cXitu ovarii obfervetur, neque
talis extrinfecus in vicinia ani occurrat,

Ut itaque fpecies 7ydre confervaretur, placuit Auctori
nature, diftin&tum toto celo parturiendi modum in noftro Zeo-
phyte ftatuere, Ut nimirum ejus inteftinum rectum una cum afo-
phago prius a nexu füo folvatur, e corpore ejiciatur, atque ita
libera ovario via pateat. Arrifit hecce fingularis phenomeni ex-
plicatio co magis, cum fimul cernerem Zydraz id cum plurimis
infe&is commune habete, quod ad propagationem füi generis
propria vita privetur. — Nat absque inteftinis ullum animal vivere
poffe notiffimum eft: quare nullus dubitabam, Hydram in mati
conflitutam eadem quoque proprietate gaudere, atque inteftina
cum ovario excernere, non fecus ac id ipfam extra mare pofitam
facere obfervavi. |

Aft poftquam paulo ferius in. mentem revocaffem , quod
Menfe Augufto nova ovariorum principia in diffedtis pluribus ZZ-
dris invenerim, conftitutis eodem prorfus modo «arum inteftinis;

cep-

D: Hrpnza. ; $5

ceptam de parturiendi modo opinionem rejeci, atque hunc aliter
fieri fufpicatus füm. Nimirum cum ovarium unico trunco in efo-
phagum fe infertum eat, quid fi tempore partus ovarium hunc
ingrederetur, atque inde per os, inconfüeta licet via, ejacularetur.

Hec fane opinio hanc in usque diem probabilior mihi
videtut, cum quia communi nature lege ovarium non procul ab
exitu füo in animalium corpore collocatur 5 tum vero quia pet re-
liquum inteftinorum tractum ob fecum multitudinem exire nequi-
ret, atque ob earum afperitatem facile leederctur.

Sive vero hunc five precedentem aut denique alium £y-
dre parturiendi modum verum effe docuerint aliorum fedule hac
in re inftituende obfervationes; fümme attamen femper admiran-
da atque fortaffis impar manebit hec nature difpofitio, quod
quoddam animal fana atque integra vifcera, füperítite per plurium
horarum fpatium vita, e corpore ejiciat.

$. VIL
Eum fingulari atque admodum miro 74re fi non partu- Ta, VII,
riendi faltem moriendi modo, reliquum eft: ut ulteriorem "5^ I

ejus firucturam exponam. — Quod haud inepte praeftabo, fi a cute
initium fecero. Eft hec duas lineas craíía, fi in mortuo animali
difcindatur, unam vero lineam craffitie non excedit, dum viven-
te Hydra & excretis inteftinis diffecatur. . Ex innumeris fibris can-
didis tendineam confiftentiam habentibus compacta eft, quee va-
rium in modum fe invicem interfecant, & irregulares cellulas efor- -
mant.
M In

Tigura 2.

Tigura 4.

PIigura zr

90 Carvr IV,

In interna cutis facie, que immediate inteftina & reliqua
vifcera ample&itur, quinque mufculi candidi a. 2, a. 2. a. ab ore
ad anum usque extenfi in confpectum veniunt. Quilibet mufcu-
lus ex aliis duobus diftin&is mufculis compofitus eft, qui per totum
corporis tractum unam fere lineam a fe invicem dehifcentes ad
anum X prope os uniti fünt. Quilibet mufculus fimplex duas li-
neas latus eft, atque parum ultra füuperficiem cutis prominet. Muf
culus vero compofitus unus ab altero lineas quinque diftat, &
fpatium intermedium ex fibris teretibus transverfim fitis 1. ». com-
pactum eft. Ope horum mufculorum Zydra corpus fuum vel ul.
tra pedem extendit, vel in globum fere contrahit.

Intra cavum oris, ad initium prafatorum quinque mufcu-
lorum, annulus offeus ex quinque dentibus convexo concavis con-
catenatus occurrit, mediantibus duobus latis ligamentis 7. c. ad
ambitum oris circulariter affixus, ita ut ligamentum füperius in
marginem oris, inferius in efophagi externam faciem abeat. Qui.
libet dens longitudine tres, & latitudine duas lineas adequat, fa-
cie convexa cutim , facie concava, in qua ligamenta lata fita fünt,
interna oris refpicit. E corpore 4. & quatuor apophyfibus 4. 7.
c. c. componitur ; corpus ejus fülco Z. transverfo undulato inftru-
&us eft, a quo firi exiguae verfus apophyfes excurrunt. Apo-
phyfes due inferiores /. b. acutee funt, due laterales obtufee ; c. c.
Mediantibus apophyfibus obtufis omnes. dentes adeo firmiter inter

fe junguntur, ut folidum annulum conftituere videantur. Subftan-

tia dentium friabilis & paftee adinftar farinacee compacta eft.

In

D: Hrbzka. . 91

In facie dentium convexa alia ligamenta vermiformia Eur 4.
a. 4. a. numero viginti obveniunt, atque ita difpofita funt, ut in
fingula apophyfi unum tale ligamentum extet, hinc in quolibet
dente quatuor nuierantur. Quodlibet ligamentum tubulus eft Figura 5.
conicus ultra lineam craffus, humore limpido refertus, in uno
latere duplici pun&orum ordine z. depictus , atque in acuta extre-
mitate feu in apice fimili macula coccinea ». notatus; in qua ex-
tremitate etiam nebula candida intus delitefcens apparet. Bafis ejus
ad dentium apophyfim adharet, apex vero liber inter dentes &
cutim fluctuat. ;

.Stru&tura ligamentorum vermiformium primo intuitu me
eo deduxit, quod illa totidem Hydra fatus efle crederem: nam
candidam illam maculam in apice confpicuam pro initio den-
tium habui, puncta vero coccinea totidem effe opinabar papilla-
rum principia, que in dorfo majoris Zyzre $.1I. difpofitee funt.
Quum vero bafim eorum externe dentium faciei applicatam, atque
firmiter affixam deprehendiflem, praterea corpora hacce vermicu-
laria in omnibus, quas deinceps diffecui, H;4ri; equali femper
numero & circulariter difpofita conípexiflem, ligamentorum no-
mine ca infignire Statui. |

Ufüs horum ligamentorum nihilominus valde obfcurus
eft: cum enim altera extremitate libera fint, dentes firmare aut
movere non valent; minus etiam ad cibos comminuendos aliquid
conferre poffunt, cum infre annulum dentium & extra cavitatem
otis fita fint. An falivam fecernunt, atque in cavum otis ex-
fpuunt? fane ftru&ura atque fitus eorum id non. leviter indicant.

UO MAS Quodfi

92 Carur IV.

Quodíi vero ita effet, prefata corpora vermiformia non ligamen-
ta, fed canales aut du&tus fálivales appellanda forent. i

Inferioti dentium margini efophagus undique adne&titur;
altera vero extremitate reliquis, ut fupra memini, inteítinis con-
tinuuseft. Prater enumeratas partes nihil aliud in Z;4re corpo-
re latitat, neque ullum cordis, cerebri, medulle fpinalis aut alte-
rius vifceris veftigium confpiciendum eft. Ex dentium veto fitu
quilibet fpero jam agnofcet, me majorem habuiffe anfam creden-
di: quod A»vurzjus de /gwre mariuo verba faciens, Hydram no-
ftram fcu Meztulam veterum prz manibus habuerit. Siquidem
hec, ut ille de /epore ait, ceterum exoffs eff, & in veutre offa catee
nata babet,

Hydra igitur, ut ex data ejus qualicunque hiftoria patet,
eft Zoopbytoruim genus. corpore. cyliadrico, ventre iummmeris temtaculis
teretibus , dorfo papillis pyramidalibus obfito, are orbiculari c tenta-
eulis ramofis numero. vigiuti ia circumferentia. capitis praeditum. | Yta
enim cum a reliquis Zoep/ytis tum etiam a medz/a diftinguitur,
cum qua juxta characterem genericum a Cl. Liweo datum facile
confundi poffet: quum etiam detur medz/2 corpore cylindrico ten-
taculis in circumferentia capitis, quee omnibus medufis communia
funt.

Si corporis magnitudo & colorum vatietas in denomi-
nandis animalium fpeciebus locum habeat, fequentes Zydra fpe-
cies numerari poffunt: Hydra major, ex fif£o, albo, c rubefcente
variegata; Epipetrum Auctorum. Hydra teta fuféa. — Hydra mi-
amor ex fufco lutea... Hae quidem & non alie toto eo tempore, quo

Nea-

Di Hvpüa. 93

Neapoli degebam, in manus meas venere. Utrum plures dentur,
forfan etas docebit. lllud vero vehementer mirot, quod ne uni-
cam juvenem HyZram mihi videre contigerit, licet in littoribus
duntaxat morentur fenes. j

QALUTL. V.
DESYRINGE

$I

e idis adis adasds meis deliciis occupa-
4 tus effem, atque ad iter Romam verfüs repetendum
. me difponerem, mihi adlatum eít. Tarde advenerat charus ho.
fpes: unde diu mecum deliberabam, utrum ob temporis angu.
ftiam ejus defcriptionem füfcipere, atque huic qualicunque opuf-
culo adjicere deberem? cum vero in nullo Au&ore hoc vel rudi-
ter delineatum, aut obfcure faitem defcriptum invenirem, rem
nature curiofis pergratam me actum iti judicavi, fi figuram ejus,
& externa (tru&cturae qualemcunque defcriptionem cum illis com-
municavero.

MR

^ tdi longitudine fua octo pollices excedit, a capite a. ad cau- Tav. VII.
dam usque/. conicus eft. Bafis ejus lineas novem &t apex quatuor oer
lineas in diametro comprehendit. Latior corporis pars feu caput

M 5 aut

Figura 9.

94. Ca»vr V.

aut bafis ore inftructa eft, in quo probofcis c. feu canalis aut fy-
phunculus ex forti membrana compactus, & papillis carneis tricu-
fpidatis granum milii equantibus munitus continetur. Syphun-
culus hicce altera extremitate limbo oris undique unitus eft, altera
liber, quem animal pro lubitu ad pollicis longitudinem exerere
velintra os retrahere valet. Exerit fyphunculum fuum noftrum,
Zosphyteg co, ut conje&ura affequor, tempore, dum efcam arti-
pere atque deglutire cupit. Dum enim illud accepiflem, fyphun-
culus.intra os abíconditus erat, ita quidem, ut hocce ZespAyton
fpeciem ZZydva cfle crediderim. Poftquam vero per plura minuta
quietum atque intactum manfiffet, fyphunculum extra os protru-
fit; hancque fyphuncüli propulfionem & retractionem jucundifti-
mo fpedaculo fepe fepius repetivit. — Unde demum hofpitem
meum novum Zoopbyterum genus efle intellexi.

Dum prafatus fyphunculus extra os pofitus eft, facies ejus
papillofa externa refpicit; interna vero oris occupat, dum intra
illud reconditur. Hinc extremitate fyphunculi libera apprehenfa.
efca fugam amplius dare nequit, obítantibus femper pluribus pa-
pillis tanquam totidem denticulis, quo profundius fyphunculus
intra os recipitur. Quodfi rei cuidam obvie hanc fyphunculi
propulfionem & retra&tionem comparare lubeat? hec haud aliter
fe habet: quam fi quis apicem unius alteriusve digiti in chiroteca
in cavum ejus intrudat, rurfüumque extrahat. lta enim e. g. pars
chiroteca colorata in priori cafu internam, in pofteriori vero ex-
ternam faciem conftituit. |

Unum

Drz SvuiNGE — 95

Unum cum dimidio pollice ab ore appertura a. adeft ob- Fzre 7.

longa labio prominulo 4. ceu fphindere cincia transverfim fita.
Hec utrum in ventre vel dorfo fit haud determinare queo, cum
uniforme fit totum animalis corpus. lllud preterea pro certo tta-
tuere non poffürn, an prefata appertura anus, an vero vulva fit?
anum attamen & communem pro ovarii exitu viam effe inficias
non irem: quum neque in apice fpherico neque alibi ullius forami-
nis veftigium omni adhibita diligentia detegere potuerim.

Totum noftri Zo;p/yri corpus ex albo lutefcens eff, quod
ftrie longintudinales & alie circulares profunde exornant, Strie
longitudinales mediam, circulares vero unam lineam a fe invicem
diftant, inter quas cutis füb forma oblongo quadrata prominet,
atque totum corpus reticulatum eft.

Motum Syrizx eundem ac Hydra habet, modo enim ad
unius fere pedis longitudinem extenditur, modo vero in minorem
molem contrahitur, ampliando anguftiorem corporis portionem
prope apicem fphericum. Nunquam tamen in globum arctatur
veluti Hydram facere memini.

In altiori mari degit, unde nunquam in littora ejicitur,
fed quandoque cum aliis pifcibus retia intrat. A nemine incibum
vocatur, neque ullum alium, quantum piícatores norunt, ufum
habet.

$. III

Qe fit novi hujufce ZeopLyteruim generis internarum par.
tium compages, referre non valeo: cum, ut prius memi-
- nii,

Figura. 7

96 Carvr V.

ni, ob temporis anguíftiam, tum vero quia illud cultro anatomico
dilacerare dolebam. — Nam unicum folum, toto, quo Neapoli
morabar, tempore mihi adlatum eft, quod in fpiritu vini con-
fervare adamabam. Quantum vero ex contrectatione ejus colli-
gere poteram, vifcera a bafi duntaxat ad apperturam z, usque &
paulo ultra hanc extenduntur. Reliquum enim corpus una cum
apice fpherico impervium & folidum mihi videbatur,

Ex rudi nihilominus Zozp£yti noftri quoad externam ftru-
&utam defcriptione atque delineatione quilibet fpero perfpiciet:
hoc non ad Hydram , cum qua tamen quamdam affinitatem ha-
bere videtur, minus vero ad aliud Zo»ytorum genus referri pofle.
Ad Hydram non, cum hec in circumferentia capitis tentaculis va-
mefis, in ventre teztaculis cyliudricis & in. dorfo papillis pyramidali-
bus praedita fit, quibus omnibus Syrzzx deftituitur. Preterea H-
dra anum in extremitate ori oppofita fitum habet, e quo aquam
fontana adinftar effundit; Syzizx anum non procul ab ore tenet,
& aquam non ejicit.

Ad aliud autem Zeephytorum vel aliorum animalium genus
Syriagema non pertinere, externa corporis ejus configuratio fatis
abundeque docet: ita quidem, ut ulterioribus verbis id confir-
mare fuperfluum foret. Quodíi itaque Syrizx nec ad Hydram nec
ad aliud animalium genus reduci queat! nemo me de errore arguet
fpero, quod novum genus ex eo creaverim. lllud forfan omni-
busnon arridebit, quod id Syrzzx nominem, ideo vel maxime,
quum aquam non ejiciat, qua tamen proprietate gaudere deberet,

ut nomen Syrizgis mercatur. Fateor Hydram e. g. melius hoc no-
mi-

D: Hvypxa. 97

mine infigniri potuiffe, cum hec aquam marinam ad inflar fyrin-
ge effundat. Quia vero Cl. Liw&vs Zoophyte precedenti capite
a me defcripto nomen Zydre impofüit, malui novum Zoepyton
Syringem appellare, quam transmutatione nominum confüfionem
parere. Ad quam evitandam etiam illud /jrizx & non /jrizga,
quod tamen idem eft, vocare adamavi; ut facilius ab inftrumen-
' to Hydraulico & frutice ejusdem nominis diftingueretur.

Ratio vero, qua me ad arripiendum hocce nomen de-
duxit, hec eft: fiphunculi in ore noftri ZoAyt locati motus,
piftilli in fyringa, inftrumento nimirum hydraulico, motum quo-
damodo emulatut. Si hec füfficiens non fit, exiguum errorem
. me erraffe opinor. "Nam quot amabo nomina cum ratione cor:
poribus data funt? & quam Mezzz/a Veterum cum Hydra appo-
caleptica fimilitudinem habet? nihilominus Cl, Lio. digna vi-
debatur Zydva appellari.

Sive autem nomenclatura hecce mea a nature curiofis
recepta vel reprobata fuerit: /jrizx femper manebit novum Zoo-
phytorum. genus, atque illud, quod corpore rezticulato, pyramidalz,
apice globofo impervio ornato, Ó' ore in medio bafeos fto, aique im eo
fiphauculo mobili praditum ef. Quodfi vero illud ad vermium or-
dinem melius reducendum fore quifpiam fentiet, me fibi contra-
rium non habebit. Cum enim tentaculis feu artubus deftitutum
fit, inter vermes locum meretur. Ad Zobyterzm ordinem vero

codem jure pertinet, quo 7e/5ys, quoque tentaculis de-
* ftituta, in eo a Cl. Luzxo
pofita eít,
N CA-

98 1 Carvr Vl
LONVNEAPUEN CIA NMEMEEAEERCL KIC c ENERO HR

CAPUT VI.
DE PENNA.

$. L
qon amos aures feriam absque dubio, quod
defcribendo Zeg/yte novum nomen non adjece-
rim. Quantumque vero id praftare conabar, me
eo determinare non poteram ob juftiffimam nomenclaturam, qua
nomen Pezz« formam noftri ZsopLyri defignat. Dificile quidem
minime fuiffet alio nomine idem exprimere: ita e. g, hocce Zowe-
plyton Perrum appellare potuiffem , mutuato nomine a lingua boe-

mica, in qua Perro pezzam denotat, Vel etiam Fzdrozem dicere,
juxta nomen germanicum /ede, Denique ineptum non fuiffet
chilenfium lingua Zyppe idem denotare, vel etiam polymembrum &
fexcentis aliis nominibus vocitare, Neque id contra nature cu-
rioforum morem a&um fuiffet, qui in omni nature Regno que-
dam nomina, ab alüs linguis corporibus attributa, retinuerunt,
]ta Haremgus, Bufelus, Taxus, Meergaufer, Spatum, Quar zum,
Cobaltug &c. nomina germanica funt latinis ufitata; Taceo plu-
rima greca, aliarumque linguarum exoticarum nomina variis cor-
poribus a latinis adjecta. Aft ut quid multiplicare entia fine ne-
ceffitate, cui bono alienam linguam in auxilium vocare, dum la-
tino vocabulo eque bene natura aut forma rei indicatur. —Pez-
zatulgm juxta. Cl, Liusuw C). hocce. Zoophytez nuncupate non
placuit ideo, quia Pezze nomine a Veteribus juíte defignatum eft.
Pre-

(*) Vide Syftem. natur. edit. 10. p. 818,

Ds Pzxwa. 99

preterea vero non perfpicio, cut Cl. Lixwxvs adjectivo potius
illoque diminutivo nomine, contra propria principia, illud ap-
pellare, quam vetus nomen fübftantivum retinere voluerit. Sane
tam parvum animal non eft, ut diminutivum nomen mereretur,
& millena alia animalia eo multo minora funt, quibus Cl. Vir
diminutivum non adjecit.

Quodífi vero ZoepZytoz Tab. VIII. depi&tum pennam /frz-
£hiesis aut alterius volatilis non fatis emulati cuipiam videbitur,
ut inde nomen Pezze mereretur: cur quefo nature curioforum
facile Principes in defignandis e. g. Teftaceorum generibus /abyrzz-
Ui, buccini, lyre, caftde, auris, dentalii Pectinis, mufculi. . Et
quod magis mirandum eít: Sw/s, Laze, Stelle, Mamme, noue,
tigridis ,, millepedis , cucumeris, fii, olive C) atque fimilibus nomi-
tibus ufi funt. An teftacea hec magis formam corporum repra-
fentant? quorum nomina ferunt, fane minime. Unde fi alis li-
cuerit nomina ab aliis corporibus mutuari, quorum fepe formam
teftacea ne umbra quidem aflequuntur ; liceat quoque mihi no-
men jam ab antiquis optimo jure noftro Zooy;» adaptatum reti-
nere. Siquidem, ut cum Rowpzrério (7) loquar, apzius ac con-
venieutius nomea non imvenero, Si attamen aliud nomen illi adjice-
re cuipiam arriferit, id faciat, per me licet: etiam AxisroTELEM
appellet, (i Botanicorum licentiam fibi arrogare velit, & arrogare
poffe autumet: ut nova animalium genera cognita licet, fed non
apte denominata & defcripta magnorum virorum nominibus de-
notentur. Atque turic Auisrorsues prae omnibus meretur, üt vel

N à hac

(*) Vide Jacosr Trop. Kurrwii Tentamen method. oftragologicz.
(") L. VI. Cap. VIIE

^*o0 Carvr VI

hac ratione nomen ejus immortale reddatur, utpote primus, qui
Pewnam Zoephytis adnumeravit; quem deinde Arpkovawpvs, Jow-
srowus & plures alii fequuti funt.

CaspAgus & ]Joawwrs Bavnmvs nec non TovnwzroxTiUG
hanc vegetabili Regno adfcripfere, Nam apud pofteriorem /zcus
peunam vefeveus, C) apud C. BauuiNUM Mboféus penne fimilis (^)
denique apud Joawxew BauniNuM pezza mariza C appellatur.
De C. Bavswo quidem dubium eft, quod prefato nomine no.
ftrum Zoopbytou indicare voluerit, minime enim sci formam ha-
bet. linde ca incidit in mentem cogitatio, quod forfan Coral
xam peunatam d falcatam , penaas cauda. Phafiaui vefirentem caule
gibbof5, Josxwis Exuis, C7 qua a Boccouz (7? atque aliis pezza-
ría vocatut, hoc nomine denotarct. ^Cum ob hanc rationem,
quod quidam Viri noftro fzculo Clariffimi hocce ZeopZytoz inter
plantas collocarent, tum propterea, quod ab aliis manca ejus de-
fÍcriptio & rudis delineatio data fit, opere pretio duxi, qualem-
cunque Zezz« hiftoriam una cum naturali effigie prelo fübjicere,

$. II.

(Q' plures Pezze fpecies curioforum oculis praeponere pof.
fim, neceffum eft, & quidem contra receptum ordinem,
characterem ejus genericum vel generalem definitionem premitte-
£e. Quodíi enim. abfolutam Pezzz hiftoriam immediate darem,
fa-
(*) Inftit. ». h. p. 569.
(") Pin. 3653.
€) Hift. t. p. 802.

C
("*) Eflai fur l'hift. nat. des Corallines.
(*"'*) Mufeo di fifica e di efperienze &c. p. 257. Tab. VI. n. 6.

D: Pzwwa. jor
facile quifpiam, cui hocce Zoy/yroz ignotum eft, opinati pofíct,
unicam tantum cxiftere Pezzam, Qui vero duas ejus novit, aut
in Jowsrowr libro de exanguibus legit fpecies, fortaffis acguetet,

me ipfümmet alterius notitiam non habere,

Peuza taque eft. Zoopbytorum genus corpore agl iuflav penne
fürmato , e tentaculis plurimis, offculis exiguis suunitis , praeditum.
Poftquam omnes Pezz« fpecies qualitercunque defcripfero, pate-
bit: quod vix alias notas genericas affignare potuerim, qua Pez-
mam ab alis Zoepbyris diftinguerent, & quz fimul omnibus cjus
fpeciebus competerent. Sunt vero Pezze fpecies fequentes: Pez-
ua rubra, pinuis falciformibus, tentaculis im pinnarum facie concava
pofitis. Seu Penza flirpe vachi utrinque peunato, — Vel Penua Phofpla-
vea. laww. C) Pemua grifem, pimmis comvexo plauis, tentaculis im
pinaarum facie comvexa pofrtis. — Penna vube[Geus , pizmis careus , ten-
zaculis im corporis trunco pofitis. — Penna ramofa , pimuis carens, tem-

taculis in vanis pofitis.

$. HL

peus omnibus, quas detegendi occafionem habui, Pez-
zeípeciebus, jam locus patet, in quo cujuslibet peculiaris
flruCtura exaretut. — Pezza rubra &c. trunco & artubus feu pinnis Ts viyr.
conítat; truncus partim. nudus eft, & pyramidalis, a. partim Fizw t.
pinnis, 5. quibus tentacula c. c. infident, inílruCtus; hic prope
portionem trunci nudam paululum contractus fenfim craffefcit, at-

que verfüs extremum rurfum extenuatur. Tota trunci longitudo

N 5 fex
($5) Syft. nat. edit. 1o. p. 818.

Figura 2,

Figura ii

ICA Carvr VI

fex pollices, duas tresque lineas affequitur. Craffities ejus varia
eft, bafis portionis nude lineas decem, & apex tres lineas ade-
quat. Portio trunci pinnis inftructa in medio fex lineas craffa eft,
prope portionem nudam tres lineas, & in extremitate unam li-
neam craffitie non excedit.

In portione pinnis inftructa quadruplex facies confiderati
poteft. Dorfalis una, ventralis altera, G& dus laterales. Facies
dorfalis ventrali craffior eft, & exiguis papillis fubglobofis, pur-
pureis z. undique difperfis exornata. Per medium dorfi linec al-
bicantes J. in extremitate fere in punctum collecta excurrunt. Fa-
cics venttalis albicat, & non nullis duntaxat papillis purpureis in-
ftrucla eft. Facies due laterales ille funt, e quibus artus feu pin-
na egrediuntut.

Portio trunci nuda undequaque papillis purpureis, in»
tetcurrentibus liaeis albis variegata eft, in apice ejus finus falca-
tus d. confpicitur ad interna non penetrans; qui Uivssi Aipgo-
vANDo & Joxsroxo anfam dedifle videtur, quod hanc Pezze pat-
tem glandem appellarent; Itafi vero £Mezéulam alatam vocant cum.
ob di&um finum, tum: ob portionem trunci pinnis inftructam.
Quia atitem nulla apertura in apice adeft, & finus ille impervius
eft, patet hanc trufici nudi partem a glande aliquantum differri,
Unde veto prefatus finus fornieturt, dicam, poftquam internatn
Penne fttuCtutam expofüero, Detrunci totius fabrica id notan-
duni füpereft, quod fubftantia ejus coriacea, & extrinfecus ob
fupradiétas papillas afpera fit.

Pin-

Dz Pzunua. 203

Pinnas tentaculis inftru£as artus Pezze appello propterea,
quod ha noftro Z»op/yto a natura concefle fint, ut eas artuum lo-
co ad capiendam efcam adhiberet, .Pinnas vero ideo dico, quia
illis non fecus ac pifces pinnis füis in natando utitur. |

Pinne he in nonnullis Pezze individuis 24. in aliis 27.
denique in aliis 30. & plures in quolibet trunci latere numerantur,
Diverf& magnitudinis fünt, minimae in acutiore trunci portione
collocantur, maxima medium in eodem trunco fitum occupant,
Omnes falciformes funt , & coriacez non fécus ac truncus fübftan- Figwa 3.
tie, nec non ftriis innumeris exiguis 2. 2. 4. coccineo colore tin-
&is inflructe, | Majores prope exortum 7. quinque lineas & verfus
extremum c. fenfim decrefcentes duas lineas latee funt. Facies pin-
narum concava d, obtuía eft, convexa e. vero acuta & fcindens,

In facie concava tentacula cylindrica oGo filamentis albi-
cantibus mobilibus munita pro magnitudine pintiee.diverfo numes
ro occurrunt. 1n maxima pinna triginta quatuor- numerantur,
atque ita difpofita funt, ut 24. prope Pezz« truncum fimplici or-
dine f excurrant, decem vero in extremitate pinna duplici ordi-
ne 2. collocentur. Ita autem pinnis infident, ut unum cum: iis-

dem conftituant corpus. AT
Corpus tentaculorum cylindricum — a. silii quam Figura 4.

ipfie pinnze confiftentiam habet, in cujus extremitate octo filamenta
candida, tenuia, tres circiter lineaslonga & equaliter a fe invi-
cem diítantia 5. /. extant. — Ad bafim cujuslibet tentaculi officula Fi;ura 5.
quadam tenerrima 7. longitudine vix lineam exuperantia (ita funt,
in eum haud dubie finem: ut tentacula exerta füftinerent, & illa

in-

Figura 6.

IO4 Carvr VL

tra pinnas retracta a quibuscunque injuriis pro modulo defende-
rent. Officula hecce Uzvsszs Axpgovaxpus & Joxsroxvs feftucas
alumini fciffili fimiles appellant, tentaculorum vero carneorum
neuter meminit, Hinc uterque Pezzam exliccatam vidiffe, atque
defcripfiffle videtur, in qua prefata officula alumen fciffile feu 24:-
beflum fibris parallelis , fragillimis, vix feparabilibus V Axsm C). ut-
cunque referunt. Fig. 4. Pezzam ficcam reprafentat , quee fane plu-
timum a viva difert, & fimul clare demonftrat: datas ab aliis Au-
&oribus Pezze figuras omnino mancas & imaginaria effe.

Dum truncus juxta longitudinem aperitur, liquor falfus
unciam circiter pendens effluit. Totus truncus cavus eft, cujus
parletem externum membrana coriacea ultra lineam craffa confti-
tuit Inter hanc & aliam membranam tenuiorem in portione
trunci pinnata ovula innumera lutefcentia granum papaveris erratie
ci magnitudine non equantia in liquore albicante delitefcunt,
qua potiffimum tunc optime in confpe&um veniunt, dum trun«
cus transverfim fecatur. Membrana illa tenuior internam totius
trunci faciem inveftit, atque cavum ejus format, in quo preter os
quoddam lütefcens, tres fere cavi partes occupans, nihil in confpe-
&um venit. d dl

Os hocce duos pollices & feptem lineas in non nullis Pe-
uis longüm eft, dimidiam aut etiam integram lineam craffüm,: in
medio quadrangulum, 2. verfus utramque extremitatem teres &
valde attenuatum. — Tenuior attamen eft illa extremitas, que api-
cem trunci pinnati refpicit. Totum os membrana tenuis, lutef-

cens,

(*) Mineralogia. p. 193. edit. Berol. 1750.

D: Pinna. 104
cens; pellucida cingit, atque in utroque extremo in ligamentum
contorquetur ,, quod ex una parte in apice trunci pinnati, ex alte-
ra vero in apice trunci nudi inferitur. Ope ligamenti füperioris
extremum officuli in arcum 4. valde anguftum contrahitur, quod
tamen in vivo animali vel in arcum majorem vel omnino in lineam
re&am extendi ex motu trunci, quem paulo infra referam, con-
jecturare licet. |

Pinnae quoque ex duplici membrana compacte fünt, ex-
terna forti & coriacea, interna tenuiore, pellucida. Eadem ra-
tione etiam portio tentaculorum cylindrica fe habet, hac folum
intercedente differentia; quod in his, ut paulo ante tnemini, ex-
terna membrana mollior fit. Et pinne & tentacula cavitate gau-
dent, ita ut cavitas tentaculorum in pinnas, & harum cavitas in
truncum pateat.

. Atque hec funt, que de ftru&ura noftri Zoophyti cul-
tro anatomico detegere poteram; qualis in eo motus fit, & quo-
modo hunc obfervaverim jam dicam. Pezzam vivam in vas vi-
treum marina repletum pofüi, atque poft aliquod temporis fpa-
tium jucundiffimo fpectaculo varium in diverfis ejus partibus mo«
tum miratus fum.

Truncus in extremo partis nude circulariter contrahebà-
tur, atque hac conftrictione Zonam intenfe purpuream efficiebat,
qua fucceffive ad alterum trunci nudi extremum feu ad ejus ba-
fim afcendebat ; ibi vero pallidior fa&a totum quoque trunci pin-
nati tractum percurrebat , atque demum in ejus apice terininaba-
tur. Hocce vix peracto motu illico fimilis Zona in apice trunci

O | nu-

à

106 , Casrvr VI

nudi apparebat , quae eodem prorfus modo.tnotum fuum abfolvit;
Quum Zona hec undique vehementer conftrida fit, evenit, ut
fupra eam truncus intumefcat, & cepe veluti formam acquirat,
Atque inde appatet, ac (i globus quidam paululum: compreffüs
per trunci tra&um moveretur. — Ab hac trunci conftrictione Zona
color intenfe ruber quoque dependet. Cum enim, ut füpra me-
mini, cutis trunci extrinfecus plurimis papillis purpureis fcateat,
fpatia vero intermedia albida fint; in conftrictione ejus hec cutis
ípatia intermedia obliterantur, & papille ad fe invicem propius
accedunt; confequenter harum duntaxat color purpureus oculis
Dobjicitur, & intenfior apparct. Utrum ille motus, motus cordis
an vero motus vermicularis fit, determinare arduum eft. Ad prius
a(lerendum animum quidem moveret analogia motus cordis in
erucis, in quarum dorfo quoque veluti globulus.a cauda vetfüs
caput propellitur; aft reliquum corpus quietum manet, in Pezza
vero globus ille mobilis circumquaque in trunco confpicitur. Qua
de caufa hunc potius motum vermicularem effe judicarem.

. Preetetea apex trunci nudi modo hami inftar incurvatur,
tiodo in lineam re&am extenditur. Utrumque ab intus latentis
oífis motu evenire conjicio: dum enim hoc in arcum anguftum
contrahitur, apex hami inílar incurvatur; dum vero in arcum
majorem aut plane in lineam re&am extenditur, hic quoque re:
£&um fitum obtinet. Atque ab hoc oflis motu quoque finus ille
in apice trunci nudi confpicuus formari videtur: nam hic modo
profundior, modo minus profundus eft. Profundior, dum glo-
bus mobilis in zmedio trunci pinnati apparet, minus profundus,

dum

Dz Pzwwa. 107
dum in extremo feu apice trunci nudi verfatur, quo tempore :os
magis extenfüm cft.

: Pinnae quadruplici motu ciebantut: vel enim verfüs trun-
cum nudum vel verfus apicem trunci pinnati movebantur; modo
vero verfüs ventrem multum contrahebantur, aut paulo poft ver-
füs dorfum aliquantum inclinabantur.

Denique tentaculorum filamenta carnea quaquaverfiüm
agitabantur, atque ipforum portio cylindrica una cum mox dicis
filamentis vel errigebatur, vel intra pinnas occultabatur.

Toto corpore loco moveri fingulare hocce Zoop/ytoz non
vidi, cum in vafe, ut füpra dixi, illud detinuerim, ubi ob exi-
guam aqua quantitatem locum mutare non poterat. Interim nul-
lus dubito Pezzaz ope pinnatum loco moveti, faltem harum ftru-
Gura, & Pezze naturalis in fundo maris fitus, unde quandoque
verfus füperficiem maris fertur, id ita fieri füfficienter indicant.

Degit noftrum Zooyten in altiori mari, ubi interdum
cum aliis pifcibus capitur. Dum verfüs maris füperficiem- fertur,
bullule innumera corpus ejus circumdant, que ftellarum inftar
de die fplendent; id quidem non hac occafione, fed anno 174g.
dum Liburno Marfiliam verfus per mare proficifcerer, obfervavi.
Quo tempore in hiftoria naturali minime verfatus corpus bullulis
Nitens ad quatuor circiter pedes infra füperficiem maris confpi-
ciens e nautis que(ivi, quidnam rei effet? qui Pezzam cfle pro
refponfo dedere. A.

Quo vitu utatur afferere nequeo, cum nihil de efca in
cavo trunci deprehenderim. Minus etiam pro certo affignare pof-

(ORE fum

108 Ca»rvr VI.

fum illam partem ,. per quam Pezza cibum affymit. Nullam ete-
nim oris aperturam in apice trunci nudi, nullam in extremitate
trunci pinnati, nullam denique in tentaculorum corpore detegere
licuit. Verifimile quidem cuipiam videri poffet, os in extremo
trunci pinnati fitum effe: nam ibi tentacula confertiffima funt;
qua facili negotio efcam in os propellere valent. Cetera vero in
pinnis majoribus difpofita tentacula Pezz« data efle, ut his me-
diantibus aliis corporibus adhaereat. Aft alibi oris apperturam
fitam, & tentacula alium in finem Pezze concefla effe demonftra-
re adnitar, poftquam omnes Pezze fpecies defcripfero.

Ceterum quedam etiam varietates Pezzz rabre occut-
runt; nonnulle pallidiores & rofeo colore tin&te fünt, alie in-
tenfiustubent. In illis tentacula rarius & per totum pinnarum
tractum fimplici ordine difpofita funt, ita ut unum tentaculum ab
altero dimidiam fere lineam diftet. In his vero tentacula ad ex-
tremum pinnarum duplici ordine collocantur, & confertiffima
funt, ut nullum fere fpatium intermedium confpiciatur. Si quis
hafce notas fatis validas agnofcat, ut dua diftinctee fpecies Pezze
vübre ftatuantur, me fibi contratium non habebit. Atque tunc
alia erit Pezza rubra, piunis falciformibus , teutaculis in pinnarum
acie concava deufifine diffoftis. Mia veto Penna. voféa, pinnis fal-
eiforimibus , teutaculis in piunarum facie concava laxe dijfofitis. Quo-

ad reliquám corporis ftru&turam omnes conveniunt,
ita ut jam di&is nihil addendum.
habeam.

$.IV.

Dz Pzxnwg. fo

$. IV.

D griféa , qua ptoptie alteram fpeciem hujus generis con- T a v. TX.

flituit, octo pollices longa eft, eque ac pracedens trunco
& artubus feu pinnis conítat. Truncus quoque partim nudus,
partim alatus fcu pinnatus eft. Portio trunci nuda longitudine
duos pollices cum dimidio adequat. Portio pinnata quinque &
medium pollicem longa eft. Craffities totius trunci craffitiem pre
cedentis fpeciei aliquot lineis excedit. .In apice trunci nudi finus
fagittalis «, confpicitur, qui glandis rima fimillimus eft. In tube-
rofà ejus parte 1. varie ruge confpiciuntur, quas Urvssss Arpuo-
vANDUS pro rimis habuit, & Jowsrowus C) tales figura expreffit,
In trunci pinnati extremitate caruncula c impervia fita cft.
Pinne ex qualibet trunci parte ultra triginta collocantur.
Priores decem Z. prope truncum nudum fite ininores irregulares
& diverfie magnitudinis funt. Maxime e. in medio trunci con-
fpicuz, decem lineas longitudine, & fex latitudine. affequuntur,
reliqua verfus extremum trunci fenfim omni dimenfione minuun-
tur. Quzlibet pinna falcem prefefert, cujus pars concava dor-
fum, pats convexa ventrem trunci refpicit. Pars concava a. acu-
ta & glabra eft, atque alia membrana papillofa lutefcente ». b. in-
Veftita. Pars convexa in varias lacinias crenatas c. c. c. dividitur,
que pro magnitudine pinnz plures. vel pauciores numerantur, in
maxima duodecím occurrunt. In lateribus cujuslibet lacinia ten-
taculotum veftigia ex ceruleo nigricantia füb forma acetabulorum
7l. d, numero fex vel. feptem confpiciuntur. Dico veftigia tenta-
O 53 cu-

(*) Vide Tab. XX. in libr. de exanguibus.

Figura TS

Figura 2.

IIO CAPUT VI.

culorum, quoniam hancce Pezze fpeciem mortuam, eamque
ünicam tàntum accepi, in qua tentacula intra pinnas abfcondita
fuerant. In medio cujuslibet laciniee plura officula teretia, acuta
fixa haerent, atque ultra lacinias pcominent.

. Subftantia trunci & pinnarum quoque dura & coriacea
eft, variis fibris fere tendincis reticulatim difpofitis compa&a, quas
tenerior quadam portio fcu, ut Veteres loqui adamarunt, Parez-
chyma intercedit & pereptat. Hac fibrarum difpofitio eo facilius
apparet, poftquam per aliquod temporis fpatium Pezza in fpiritu
vini confervata fuerit. Tunc enim portio illa parezcZyatofa. ali-
quantum contrahitur, & fpatia ut plurimum rhomboidalia inter
fibras tendineas relinquit. Papillee nullae in externa trunci facie
apparent, fed prefate fibre. tendinec duntaxat hinc inde ultra
ejus füperficiem prominent, cutimque aliquantum afperam red-
dunt. Fibra he grifeo cerulefcentes funt, fpatia vero interme-
dia fübalbida. :

Pinnarum fübftantia eadem ratione fc habet, excepta ea-
rum bafi, feu parte acuta, que, ut fab initio memini, alia mem-
brana utcunque robufta inveftita & circumdata eft, in qua papil-
le rotunda, lutefcentes magno numero difperfe fünt. Papille
he in omnibus pinnis fig. 3. apparent, qua Pezza in obvería
parte feu dorfo exprefía habetur.

Intra ttuncum non fecus ac in precedenti fpecie os pra.
longum, teres latitare tactu folum percepi, nam unicum duntaxat
hujufce fpeciei individuum cultro lacerare dolui, & libentius in
fpiritu vini confervavi, atque dein in Mufeo Avcusrissiui InpznArO-

RIS

D: PrznuwNA. ili

&rs repofüi, Dubium attamen nullum eft, hanc interne eadem ra-
tione ac praecedentem fpeciem conftructam efle, eodemque motu
gaudere. Portio equidem globofà ad bafim trunci nudi apparensa
contradili ejus motu formata eft, atque mortuo animale remanfit,

Quod vero tum in hac tum in precedenti fpecie maxime
mirari fübit, eft: quod nullum anum, nullumque os, ut ante
memini, omni adhibita diligentia detegere poteram. . Analogice
unum & alterum indicare difficile non forct; £i nimirum Pezzarm
cum Hydra comparare velim, in qua os in medio tentaculorum
tamoforum, & anus in altero extremo fituatur. nde Pezzam
os in. extremo trunci pianati, anum vero in apice trunci nudi ha-
bere, ex hac comparata Ánatome conjicere poffem. — Quia vero
hocce Zoeepbyton non adeo parvum eft, ut habito refpectu ad mo-
lem corporis ejus, oris atque ani appertura faltem lente fi non nu-
do oculo detegi poffet, de utriusque fitu in praefatis extremitati-
bus vehementer dubito.

CI. Linx;gus attamen ín charactere Pezzatule füz generi.
CO os commute votandum in bafi, qua truncus nudus mihi audit,
affignat. An Pezze in oceano degentes aliter formate funt? ec-
quidem ex quatuor Pezzatule fpeciebus, quas Cl. Vir (^? recen-
Ífet, preter primam, Phofphoream didam, nullam novi. Hanc
vero ipfiffimam efle, quae mediterraneum inhabitat, ex citatis ad
hunc numerum a. Cl. Liouco. Au&botibus intelligo: qui unanimi-
tet Pennam rubram, ícu. Phbofphoream Liwwz:i in mediterraneo oc-
currere afferunt, Solus autem Cl. Liwiugus eam oceani incolam
diciisóa | $. V.

(*) Vide Syft. nat. edit. 10. p. 818. & Sr. j

Ligura 4«

112 Carvr VI

es $. V. |
"Tos quam nunc defcribendam aggredior, Pezze fpecies a

nemine, quantum mihi conftat, obfervata fuit. Nifi pif
eatores excipere velis, qui haud dubie in hanc alias inciderunt,
cum lingua vernacula Pezza de! pe/ce pavone illam vocitent. Pifcis
hic /abrus pulchre varius , piunis pecloralibus im extremo rotundis 4r-
tedii eft, C) hinc cuilibet patet , corpus Tab. IX. Fig. 4. depi&tum
nullomodo partem hujufce aut altcrius pifcis efle, fed potius Pez-
^e noftre fpeciem conftituere.

Hac nullis pinnis praedita eft, fed fimplici trunco oflco
conftat, quem plurima tentacula ambiunt. Tota ejus longitudo
duos pedes & decem pollices adaequat, multo vero longiorem
eam fuiffe non dubito: nam que ad me adlata eft, & quam hic
deftribendam fufcepi, in extremitate z. abrupta fuerat, hinc
etiam vita:privata & naturali forma deftituta. In hac corpus qua-
drangulum eft, ob os fimiliter efformatum, & per totum Pezze
corpus extenfüm. Hoc non adeo durum eft,-ac os in trunco
prime fpeciei contentum, fed friabilis eft confiftentie , & ex pa-
fta veluti farinacea compactum videturs tenera offis hujus. confti-
tutio caufa for(itan eft, quod non integra Pezza in manus meas
venerit. . Si lingue applicetur nullum faporem in ea excitat , inter
dentes ftridet,

Os hocce quadratutn, candidum membrana lutefcens,
falfo fapore donata immediate inveftit, quam cutis coriacea dimi-
diam circiter lineam ctafla undique circumdat. Inter utramque

merm-

(^) Vide Defeript. fpecierum pifcium. p. 53.

Dz Pzuna. 115
membranam in vivo animali-quemdam humorem contineri, at-
que formam totius Pezz« cylindricam effe opinor, & quidem ex
eo, quod Pezze rubre &c. mortuae & ex(iccate truncus quoque
aliter configuratus fit, quam in Pezzz viva obfervetur. — Facies
cutis externa paucis papillis exiguis rubentibus exornata eft.

Tentacula truncum immediate ambientia ^, 1310. nume-
rantur, atque ita Difpofita funt, ut tria trunci latera occupent,
reli&o inferiori c. libero. In varios preterea ordines admodum
regulares fele&a habentur. Quilibet ordo ab altero quatuor lineas
diftat, & quinque tentacula comprehendit, quae juxta lineam
obliquam collocata funt. Quodlibet vero tentaculum quartam
linez partem ab altero remotum eft.

Forma & fübítantia tentaculorum eadem fere eft ac. in Figura 5.
prima Pezze fpecie, nimirum corpus eorum, a. quod longitudi-
neunam lineam cum dimidia, & diametro dimidiam lineam non
excedit, cylindricum eft, & cute coriacea preditum; in cujus
extremitate octo filamenta albicantia 7. paululum prominent, &
exiliffimis officulis munita funt, qua in data figura deíignata non
habentur, ne tentaculorum forma obfcura redderetur. Altera ex-
tremitate feu bafi quodlibet tentaculum cuti trunci continuum eft.
Dico continuum, quia fi unum alterumve a trunco avellatur, qua-
dam ejus portio in cute remanet, quemadmodum in portione
trunci nuda d. obfervare cft; in qua nonnulla tentacula deficiunt, Fgwra 4.
& eorum duntaxat veftigia füperfünt.

Differunt hec tentacula a precedentium Pezzaram tenta-
culis, quod etiam in mortuo & ficco animali tota füa forma re-

P ten-

Figura 6.

114 Caprvr VI

tenta extra Pezze corpus promineant, in prioribus vero intra pin-
nas retrahantur, & obliterentur,

$. VI

d Pesze genus quoque reducere liceat corpus marinum,
quod a Founuzron i0 () fzeus manum refereus, Gt aJ. Bav-
niNo Palma ffve mauus mariza quibusdam, a me vero Peuna ramofa,
pianis carens, teutaculis in ramis pofitis appellatur. Licct quidem
forma hujufte Zospbyti non omnimodo pennam volatilium referat,
tentaculorum attamen fitus atque ftru&dura, nec non totius corpo-
ris coler, odor & fübftantia hoc cum noftro Pezz« genere con-
jungunt.,

Corpus ejus in truncum.& ramos difpefcitur. Truncus z.
in nonnullis individuis tres pollices longus, & feptem lineas craf-
fus eft, fere cylindricus & albicans, ex fübítantia farinacea inter
dentes ftridente compaginatus ; nec non variis fiftulis intus longi-
tudinaliter excurrentibus inftru&ctus. Subftantia itaque fere eadem
elt, acin offe tertie Pezze fpeciei, fed non adeo compacta, ut
non comprimi, vel fponte non contrahi poffit. Quemadmodum
in mortuo & exficcato hocce Zeyte Fig. 7. delineato obfér-
varc licet, in quo truncus vix tres lineas craflitie excedit, qui in
vivo animali feptem lineas diametro füa adaequabat.

Bafis ». trunci aliquantum latior eft, & aliis corporibus
non fecus ac Z/des & Cerall//a adhatet. Altera trunci extremitas
in quibusdam in quinque, in aliisin feptem, denique in aliis in

no-
(*) Inft. rei herb. p. 569.

Dz Pzxua4. 1I$

novem tamos majores obtufos difpefcitur, qui rurfüm in minores
ramos obtufos abeunt. Omnes cylindri comprelfi figuram habent,
fex lineas lati fünt, & rubicundo colore tin&i, intercedentibus
flriis albis. Subítantia ramorum coriacea eft, eque ac cutis in
prima Pezze fpecie, intus variis poris pervia, & humore falfo
gravida, cui globuli lutefcentes in magno numero innatant.
Tentacula plutima c. omnem ramorum faciem occupant,
atque ad angulum acutum fe in eos infértum eunt. Cylindrica &
tota alba funt, duas lineaslonga, mediam lineam craífa, in ex-
tremitate octo filamentis carneis quoque albis infiru&a. Bafi fua
in cellulis rubris a cute ramorum efformatis & octo incifüris pree-
ditis infident, in quas pro lubitu animalis reconduntur, vel ex iis
exeruntur. '

- Abfconditis intra cellulas tentaculis, incifure labiis luteis
donate ftellarum inftar formatae confpicuae remanent, atque ea-
dem earum configuratio in exficcato Zoeopyre perfiftit; Neque in
trunco neque in ramis ejus os ullum repetibile eft, unde pro ma-
joti fpeciei diferentia Pezza exos appellari poffet, Varietas vero
eque in hac ac in prima Pezze fpecie occurrit: nimirum quod
alia ramos colore intenfe rubro tinctos habeat, alterius vero fami
ex rubente lutei fint. Quod autem notatu dignum eft: rami ne
in duobus quidem individuis eodem numero neque in eodem fitu
confpiciuntur, fed in omnibus aliter fe habent, non fecus ac ra-
mi Z/dis , ceralli, Madrepore aliorumque fimilium Zoephytorum.

Data brevi hacce ;izaz4s quorundam owarize defcriptione,
& appofita cjus figura nemo erit, fpero, qui non perfpiciet; quod
Pa CI.

116 Ca»vt VL.

CI. Scuxren us C) eandem ad proprium placitum delineaverit. Si-
quidem ejus ramificationes ex procero trunco feorfim propullulan-
tes magis corallio rubro, quam mazui marize conveniunt. "Taceo
tentaculorum formam & divifionem, qua a tentaculis razas wa«
rine toto coelo diftincla eft. |

Quod vero de prafato Cl. Viro vehementer miror, eft:
quod ex fola mansus marine hiftoria, a Cl. Mazsicrio exarata,
aufus fit delineationi füz colorem naturalem , ut ipfe quidem pre.
tendit, dare; de quo tamen tam egre ac cecus judicare valuit.
Nam ex eo quod quis corpus /4. rubrum effe dicat, minime intel-
ligo, quonam proprie rubore tinctum fit; cum innumeri fere den-
tur ejus gradus, atque plures varietates, verbis non exprimenda.
Quam apte vero juxta Mansicuir verba hocce Zooytoz depinxerit
CI. Sciuerek us vel ex eo videre eft: quod truncum ejus quoque ru-
bro tinxerit colore, quitamen naturaliter nunquam rubet, quo-
cunque demum colore ejus rami niteant.

$. VII.

Rom Penus Ípeciebus, earumque ftru&ura reliquum eft: ut
jam juxta promiffa exponam, quid de earum nutriendi gene
randique modo opiner. Quod prius attinet: licet non evidenter,
conjecturaliter attamen afferere liceat, quod noftrum Zezytorum
genus nutrimentum fuum mediantibus tentaculis hautiat. Quip-
pe in prioribus duabus ejus fpeciebus aliud oris veftigium, ut me-
mini, detegendi poffibilitas non erat. In tertia vero & quarta
fpe-

(*) Vide bie SSofopenZBlumnten. p. 37. T. III. N. 1.

Dz PriNMA 11
fpecie nullum fingulare os dari, earum configuratio clare docct.
Quod cum itafit, via, qua defcripta Zoyp/yta eftam fuat deglu-
tiant, nulla alia füpereft, quam eorundem tentacula. Utrum
vero quodlibet tentaculum oris munere fungatur, vel omnia ten-
tacula totidem dittin&ti Polypi fint? hic labor, hoc opus eft.

Si Polyporum fautores fequi adamarem, haud multum
deliberandum mihi effet in affirmanda altera. quaftionis parte.
Atque tunc facilis etiam locus affignandus foret, in quo juxtà
quorundam fyftematicorum mentem Pezzaz locati oporteret. Ita
enim juxta Cl. Liwuw Hydram precedere, vel immediate fubfe-
qui poffet. Ad mentem Cl. Virarraxi Doxart vero (') fn legio-
nis quarte centuria prima, qua Pojpara carmofe fabflantie pedun-
culo inftrutía comprehenduntur, non inepte poneretur. Et cum
Au&otis generalis maris adriatici hiftoria lucem publicam nonduni
confpexerit, vehementer dubito, quod non ipfemet faltem quar-
tam Pezze Ípeciem, fcu mazum marinam quorundam, in eadem
legione collocet. Aft liceat mihi hac occafione a Clariffimis Po-
lyporum Fautoribus paululum recedere, atque efari, quod Pez-
« noftre tentacula non diftincti polypi, fed totidem unius ani-
malis ora fint. à 7 )

Haec queftionis pars fateor intricatiffima eff, & longius
patens, quam talis effe videatur. Quare jam doleo, atque eru-
befco, quod eam declarandam in me füfceperim; nam debiles
mee vires huic fatisfaciendee fane non füfficient. Quia tamen va-
ftiffimo hoc re&e me ipfum improvifo obduxi, me etiam ex co-

P 5 dem -

(^) Vide Sageio della ftoria naturale del mare adriatico,

II$ Carvr VI

dem qualitercunque extricare conabor. Idque non eum in finem,
ut affenfionem natura curioforum captem; fed, ut alios me lon-
ge perfpicaciores, fapientioresque Viros ad dirimendam hancce
quaftionem, & ad determinandam ejus alterutram partem ftimu-
lem. Verum antequam eas rationes adducam, quae me ad am-
plectendam hancce fententiam movere, non incongruum fore ju-
dico, fi prius commemoravero, quid me ad proponendam hanc
quaftionem impulerit.

Quidquid de ZeopDyterum precipue de Pelyparorum natu-
rà hanc in usque diem a folertiffimis doctiffimisque Viris typis
mandatüm extat, id omne adeo dubium, adeo ambiguum cft,
ut nondum certo conftet: utrum fimilia corpora plante, utrum
animalia, an vero medium quid inter utrumque fint? deinde
utrum unum animal fint, an vero plura animalia unum corpus
conftituant ? denique utrum plura animalia fübflantie e. g. ligneee,
cornez, vel ofleze adventitia tantum fint, an vero ctiam prafa-
tàs fübftantias fabricent. )

Quibus hiftoria ceraZ/eram a Plz etate ad hec usque
tempora nota eft, afferta haecce mea pura veritati inniti facile af
fentient. Hinc in eorum ufüm variorum Auctorum monumenta
adcitare füperfluum foret, Ut autem etiam illi, qui in hac mate-
tia minus verfati funt, majorem fidem verbis meis adhibeant
permiffüm mihi fit, duorum duntaxat Clariffimorum Virorum
fcripta adducere, qui recentiffime in enucleanda hacce materia
infüdarunt, linus eorum e(t Cl. Dozati, qui cora//i rabri hifto-
tiam propriis obfervationibus fundatam exponens, fequentia pro-

fert

Dz PixmW4. 1I9
fert verba, que latino idiomate facile ita fonant: (') Fides bic e

incrementum planta , c auimalis geuerationem , indeque judicium fe-
ves, utrum corallium ad. unum vel alterum duntaxat pertineat , an
potius medium quid inter utrumque frt,

Alter, qui potiffimum illam pofitionem confirmat, quod
nondum conftet utrum fimilia Zoz5yta unum fimplexque animal
fint, an. vero plura animalia unum corpus conftituant, eft CI.
Ellis: (^? hic novum Zopbyterum genus defcribens füb nomine
Hydre warime arílice , corporibus multis octitentaculis, baff coujuu-
is, d fCapo prelougo offeo faffentatis, ait: Sa partie fuperieure con-
fife em 23. Corps de Polypes, atachés par leurs queues a tne bafé com-
mune , de facon qu'ils forment un feul animal. Ex his Cl. Viri ver-
bis nonne füfpicari fas eft, Virum hunc clariffimum Hydram /nam
füb duplici, hinc dubia fpecie propofüiffe; nimirum ut animal
fimplex, & ut plura animalia alii animali infidentia, idemque ani-
malconftituentia. Utrum vero hec compatibilia fint, Philofo-
phis dijudicandum relinquo. — Me autem jam eis motivis enarran-
dis accingo , quibus potiffimum ductus conje&ura faltem affequor:
quod tentacula polypiformia in Pezze fpeciebus non diftin&a ani-
malia, fed totidem unius animalis ora fint.

Nature legi non confonum videtur, ut plura animalium
individua communi vita fruantur, feu quod idem cft, ut diftin-
&a numero animalia fimul unum animal conftituant. Quod fàne
fequeretur, fi Pezzz tentacula totidem Polyporum individua ef:
fent. Nam, ut in prima hujufte Zvepbyri fpecie mihi obfervare.

con-

(*) Sageio della ftoria naturale del mare adriatico.
(") Etiai fur l'hiftoire naturelle des Corallines,

SMOQ Carvr VI
contigit: truticus & pinnae ejus proprio motu fenfüque gaudent,
adeoque vel fingulare animal, vel faltem partes animalis fünt. Sed
pinnis tentacula unita funt, fiitaque hec totidem Polypi forent,
plura animalia unum corpus, unumque animal conftituerent, cum
communi vita fruantur. Quod autem Pezzz noftrae tentacula,
pinne & truncus communem vitam agant, fequenti modo edo-
&us füm: dum Pezze viva in marina detenta truncum vel unam
alteramve pinnam acu ftylo vel quocunque alio duro corpore tan-
gerem, omnia tentacula intra pinnas retrahebantur, atque ctiam
dum unum alterumve tentaculum itritarem, cuncta illico abfcon-
debantur. Quod fàne minime factum fuiffet, fi tot diftin&a po-
ba individua pinnis duntaxat infiderent. Siquidem Pe/ypzs
g. A. in prima pinna unius Pezz« lateris nidulans irritatus, mini-
me Tow hanc fenfationem periculum fibi minantem Polypo B. in
pinna ultima alterius Pezze lateris. communicare poffet; minus
etiam omnes Po/jpi in pinnis difperfi eandem affe&ionem cum trun-
co & pinnis percipere valerent, quodfi he partes quid ligetesoge-
neum, vel diftin&um animal forent.
Quodfi itaque nature legi repugnet, ut Pezzzs ex pluri-
bus animalibus compofita fit. Quid aliud erit quam fimplex ani-
mal, quid plurima ejus tentacula funt? quam partes ejus; fi par-
tes que» alie? quam ora animalis, quorum ope efcam apprchen-
dere poffit. Aque dulcis Popes omnis generis fimplex animal
conftituere rationi confentaneum eft. Hydram arcticam: unicum
animal effe, ipfe Cl. Eis sfferit: quam itaque dubitandi anfam
haberem, non video, quod Pezza quoque fimplex animal fit. In
co

Dr PrzxwA. I2I

€o attamen cum Cl. E//s confentire nequeo, quod Hydra ar&ica
ex 23. Polypis compofita fit, fed füfpicor illud Zoop/ytez totidem
tentaculis oris munere fungentibus, non fecus ac Pezzz, inftru-
&um eflc. j

Sed quetet forfitan quifpiam ex me, cur unicum animal
ore toties multiplicato indiget? dicam: victus, ftru&tura nec non
fitus horum animalium id exigunt, —Minimis enim infe&is vaftiffi-
mum mare deambulantibus haud dubie vefcuntur, quaedam ve-.
luti ultima Pezze fpecies & Hydra ar&zica nunquam locum mutant,
fed perpetuo fixa aliis corporibus infident; alia denique quemad-
modum priores due Pezze fpecies lentiffime per mare vagantur,
Ut itaque cuncta ejusmodi animalia fufficienti nutrimento gaude-
rent, in illis ora quaquaverfüm difperfa funt, ne multa efcae heec
fübterfüugiant; in his vero ora duplici duntaxat ordine difpofita
funt, quum locum tantifper mutando praedam ipfamet quaerere
valeant. Neque mirum id videatur: quod os in fimplici animali
tanto numero occurrat , cum idem cum aliis partibus in. quibus-
dam animalibus quoque evenire obfervemus. — Ita enim arazea
octo oculis inftructa eft, dum cetera animalia duos duntaxat ocu-
los habent. lta /co/spezdra feptuaginta, centum & ultra centum
pedes habet, dum alia animalia duobus, alia quatuor, & non.
nulla paulo pluribus pedibus incedunt." Ita denique eruce pluri-
bus tracheis predite funt, dum in ceteris animalibus unica folum
via patet, per quam aer in pulmones intrat, & ex iis egreditur.

An itaque Z/zp/yta & cerallia non itidem (implicia anima-
lia fünt, tanto oris numero inftru&a? fixus eorum fitus, & com-

Cm mu-

122 CxsroT VI,

munis fenfatio, quam Cl. Douari tangendo füb aqua corallium
rubrum obfervavit, dum, ut ipfi loqui placet, Po/jypi ejus illico ab-
Jeandereutur , non fecus ac ego cum tentaculis Pezze evenire dixi,
magna fane fi non certiffima indicia funt: quod prefata corpora
marina cum Pezza gtavi affinitate devin&la fint. Confequenter
quod animalia & non plante, quod animalia fimplicia & non e
pluribus compofita, denique quod tentacula eorum non polypi
interne fübftantie dure adventitii, fed partes totius animalis fint.

Aft objicient nonnulli, fi //;zp^yza & Corallia fimplicia ani-
malia funt, quomodo abruptus e. g. Corallii rubri ramus & om-
nia in eo tentacula vitam confervant? veluti ex Cl. Doxar: alio-
rumque obfervationibus conftat, Refpondeo: eadem prorfüs ra-
tione ac virtute, qua lumbricus terreftris, quem omnes unicum
animal effe agnofcimus,, in duas vel tres partes diffedus in quali-
bet parte vivit, & quelibet portio diftin&um lumbricum confti-
tuit, Que vero hec virtus fit, eque me & omncs alios látet, &
fors in eternum latebit. Opponent praterea alii: contra naturae
confüetudinem effe videtur, ut cujusdam animalis partes quotane
nis augeantur; ut quidem cum ore Pewze litepbytorumque fieret , (i
fentacula eorum non totidem diftin&i polypi effent. Quibus au-
Fem refpondeo: contra nature confüetudinem efle videtur, ut ex
quadam animalis parte integrum animal renafcatur:. | Quod tamen
fieri polypi paluffres apprime docent, An itaque nature a füm-
mo creatore ita ordinatee impoffibile? ut & pars quedam integro
animali accrefcat. :

Ne-

Dz PzNNA. 123

Neque obftat, quod in majoribus ZZyris & Coralliis
bafis cortice & tentaculis deftituta fit. Nam idem in Penna acci-
dere propabile eft, in qua prope truncum nudum quadam pin-
ne & tentacula deficiunt, quadam vero fücceffive obliteratum
iri conjicio, atque fequenti modo id evenire füfpicor. Cum Pez-
za mediantibus tentaculis nutrimentum füum hauriat, neceffario
augeri debet, multiplicando eas partes, per quas nutrimentum
pro toto corpore accipit. He vero in trunco nudo accrefcere
nequeunt, cur? ratio in Pezza fixa aliisque ZoopZyris, que ftabi-
lem fitum a natura obtinuere, patet. In quibus obex incrementi
in eorum bafi occurrit. Unde ut in trunci pinnati extremitate, pro
neceffitate molis totius corporis, unum alterumve par pinnarum
tentaculis inftructarum accrefcat neceffüm eft. Atque ut certa fem-
pet inter truncum pinnatum & truncum nudum maneat propor-
tio, alie pinne prope truncum nudum fite fücceffive decedunt,
abolentur, atque moles trunci nudi quoque augefcit; eodem fere
modo, ac in Pa/;is aliisque ejusmodi Arboribus evenire experi-
mur, quarüm truncus quotannis augetur, deciduis prope hunc
quibusdam foliis.

Minime attamen Pezzam ex eo plantam cíle quis arguat,
quia hanc ad normam plantarum terreftrium increfcere dico: aut
hominem ipfum plantam effe admittat. Nam pili ejus indies folio-
rum adinftar decidunt, cutis füb forma fquamarum abit, & rur-
fum renovatur, denique vafa ejus elegantiffimas arbufculas foliis
fpoliatas repreefentant. Sola fenfatione communi Philofophorum
fententia animal a planta differt: quum vero hac in Pezza in co-

Q. 2 ral-

124 Carvr VI

ralliis atque in aliis ejusmodi corporibus marinis a folertiffimis na-
ture fcrutatoribus obfervata fit; cur quafo concludere non licet?
omnia hec corpora vera animalia effe, & nulla ratione ad vege-
tabilia pertinere, etfi nonnullis aliis affetiionibus cum his conve-
niant.

Penna itaque verum atque fimplex animal effe, nemo
amplius dubitabit fpero: unde quemadmodum ad id probandum
plura argumenta adducere fupervacaneum fore arbitror, ita ad
ceptam meam de eadem /itop/ytorum. coralliorumque natura opinio-
nem qualitercunque roborandam fequentia adhuc in medium ad-
ferre fulcimenta plane neceffum effe judico. Quare primum pro-
bare conabor, quod mox nominata corpora quoad omnem füb-
ftantiam vera animalia fint; dein vero demonftrare adnitar, quod
eorundem tentacula non totidem Po/p; diftindi , fed fimplicis
duntaxat animalis partes fint.

Quoad primum nolo hic inducere fatis forte argumen-
tum analyfim chymicam, qua Mansrerius & Gzorxov (7) eductio-
ne falis volatilis urinofi e fimilibus corporibus, precipue vero e
corallia vubro animalem ejus naturam fe infciis demonftrarunt,
dum ceral//um plantam efle firmiter crederent. — Pratereo etiam
plurima phenomena, qua idem indicant; & illud folum dico:
fi fübítantia litophytorum cornea , & oflea coralliorum planta. fit,
quo amabo modo hec in ingentem interdum molem increfcit, &
qua ratione fpecies ejus progeneratur? fi, ut omnes in hoc con-
veniunt, animali crufta obducta fit. Nonne per omnem füperfi-

ciem

(*) Vide A&. Acad. fcient. Parif. edit. germ. thom. 3. p. 346.

D: Pinna. 125

ciem nutriri debet, quum radice feu bafi nutrimentum fuum hau-
rire nequeat. Aft hancce nutriendi methodum crufta animalis
denegat, atque omne nutrimentum ad internam fübftantiam, fcu
ut alii volunt, ad plantam pervenire impedit. Si veto credas
plantam hancce tunc demum crufta animali obduci, dum jam
certam acquifivit molem, erras quam maxime. Nam primum
minimumque, ut tuo modo loquar, germen jam fimili crufta ani-
mali obdu&um eft; qua itaque ratione hocce adaugebitur?

Produ&ionis quidem modum in Z/ris & cerallizs
Botanici hunc effe afferunt: quod gutta feminalis, aut, ut alii
volunt, femen in capfülis per omnem fere füperficiem horum cor-
porum fitis contentum, dum maturum eft, e capfülis decidat, &
in quodcunque corpus deciderit, ibidem fucceflu temporis novam
fui generis plantam producat. Verum nonne capfüle he in cru-
fta animali fite, confequenter ab ipfis animalibus, ad mentem
fautorum Pejyperum modo loquor, eformate fünt. Quomodo
itaqué capfüle iftze fimul plante partes frudificationis, & Pe/jpo-
rum loculamenta effe poffunt. 1

Preterea pofito quod dice cellule vere capfule femi-
nales (int, eque impoffibilis manet intra corticem latentis planta
progeneratio. — Quod ita probo: cum Po/jperum fautores, tum
vero illi, qui internam Zzepbytorum & coralliorum fübftantiam plan-
tam effe autumant atque huc usque füftinere conantur, unanimi-
ter concedunt: quod in qualibet capfula feminali. Po/ypas veluti in
cellula fua niduletur. Hoc jam ab omnibus conceffo, nonne ne-
ceffario fequitur, ut vel femen in capfüla contentum a Po/po de-

Q 3 ftrua-

126 Ca»vr VI.

tur, vel id ex capfüla delabens Po/jpum e fede fua propellat. At-
qui Pe/ypus omnium obfervatione omni tempore in füa cellula de-
prehenditur; ergo ut femen opprimatur neceffüm eft, atque hac
ratione fuppofitee plante» generatio impoffibiliss Hac igitur non
levia mihi videntur argumenta , quibus facile cuilibet perfuaderi
poffit, quod //;pbyta & corallia quoad omnem fübftantiam non
plante fed animalia fint. Quod autem eorum tentacula non di-
ftintti Polypi , fed partes unius Animalis fint, jam breviter demon-
ftratum eo, idque triplici quaftione, quam Po/yperz fautoribus
propono, abfolvam.

Quodíi tentacula in Z/zp/ytis. & corallis undique confpi-
cua P;/jpi duntaxat vagabundi & interne prefatorum corporum
fübftantie adventitii fint. Cur quefo füper cochleis, conchis,
faxis aliisque corporibus heterogeneis absque fübíftantia cornea vel
offea nunquam deprehenduntur? cur minimam fübftantiam /c-
phyterum. corneam & offeam corallierun ilico inveftiunt ? fane
fi preeter corticem & cellülas fuas nil fabricent, hanc eeque bene
füpra lapidem ac füpra Lzpbyta vel coralia exttuere poffunt.
Denique qua ratione hi Pz/jp; certiores funt? quod e. g. in loco
A. Ifs, & in loco B. ceral/zum rubrum progerminet, ut absque
mora huic & illi proprii tantum Po/j»; fe eo conferant, ad unum
& alterum incruftandum. "MER |

Nimis longus forem, fi pluraalia, que hancce meam de
corallorum & litapbytorum natuta confirmant opinionem, recenfc-
re vellem phaenomena. Hoc tamen, nullus dubito, fortiter alio-
rum animum excitabunt, atque impellent ad inquirendàm ftabi-

lien-

D: Pzxuwx I27

liendamque rei veritatem. Si inepta cuipiam videbitur mea ratio-
cinatio, eam evertat, & aliam fortioribus argumentis, ab ipfà
tamen corporum natura defümptis, fulcitam in fcenam proferat,
ecquidem meam opinionem deponere, & verifimiliorem ample&i
non erubefcam. Quid euim efl, ut Ciceronis C) dido utar, ze-
seritate fortius? aut quid tam temerarium tamque indignum fapieutis
gravitate atque con[lantia, quam aut falfum feutire, aut, quod mag
ftis explorare perceptum [it C cognitum, [fae ulla dubitatione defende-
re. Quicunque vero aliquid de prafatorum corporum natura ty-
pis mandare volet, is mare petat, /Jzpyra & corallia fedulo rime-
tur atque obfervet; & fi quid aliud, quam hucusque in fcriptis
Au&orum hac de materia extat, detexerit, quod vel opinionem
meam roborare vel omnino anihilare poffet, mecum communicet,
& amiciffimus mihierit. Ego vero unde digreffüs fum, revertor,
& Penuze generandi modum non quidem evidenter, fed conjectu-
taliter folum exponam.

$. III. memini in interna trunci & pinnarum fabrica inter
cutim coriaceam & membranam tenuiorem, parietem thoracis pin-
narumque internum eformantem, granula inumera rotunda lute-
fcente colore tincta liquori vifcofo innatare. Hec totidem anima.
lis ovula effe nullus dubito, atque eadem ratione Pezzaz fpeciem
fuam confervare, ac in corallie rubro Cl. Donati obfervavit,! con-
jicio. Nempe quod füo tempore unum alterumque ovulum ex
tentaculis decidat, e quo nova tandem Pezz4 progeneratur. Via
hec, equa ovulum- exit, inconveniens nemini videatur propte.

: . feà,

(*) Vide de Natura Deorum L. I. p. 2. edit. Patav. 1742.

128 Carvr VI.

rea, quod inter tentacula os Pezze locati dixerim. Nam five
tentacula in cora///is totidem Pe/ypi fint, five totidem ora veluti
in Pezza comprehendant, femper ovulorum exitus idem erit, ni-
mirum cx ore animalis. Si itaque in cera/fje rubro generationis
negotium hac ratione abfolvi a Cl. Dozazi demonftratum fit! cur
in Pezza inconveniens effe deprehenderetur non intelligo, maxime
quum etiam in majoribus animalibus unicam viam duobus corpo-
ribus exitum concedere obfervemus. — Uti vero in his alie fingu-
lares vie pro quolibet excernendo corpore in viam communem
patent, ita in Pezze aliorumque ejusmodi animalium tentaculis
unicum canalem füfficere, per quem efca recipitur, excrementa
ejiciuntur, & ovula deponuntur, Pp aque dulcis docent.

Finem hujus capitis faciens mirari fubit, Cl. Jaxux Prax-
cUM Peuzain ad Tetbyas & Holotburia retuliffe. ^ Quanta enim illius
ab his diverfitas fit, in fequenti capite elucefcet.

(UPDATE
DE TETH YO. |

S Mir. m

| Da mecum deliberabam, füb quo nomine nunc de-
Je» fcribendum animalium genus proponere, an nimi-
rum Holotburiug , an potius Zez5yum appellare de-
berem, Si enim Auctorum fcripta hac de re confulamus, ma-
gnam hafitandi anfam ex iis haurimus, quidnam proprie Hole
tburiugi, quid Teibyum (it?

De

D: Tirnuro. 129

De Holetbsrio apud Recentiores magnum filentium eft, fi
Cl. Jaxuu Pzancuu & Liviuzuu C) excipias: quorum prior Zo/ozha-
rium corpus calofim C coriaceum a faxis liberum ad mentem Vete-
rum appellat, pofterior vero illud 7z72ys tanquam fpeciem fimpli-
citer fübjicit. Vetuftiores quidem, ut Roxpzrerius & Arpxovau-
pus quedam, de hocce ZwpLyte memorie mandarunt, fed hec
adeo obfcura fünt, ut, quid fibi velint, non intelligas.

^ etbyji hiftoria, quam apud Ausrorzgzw, (C & apud
RoxpzuzrmM, ArpxovaNpuM nec non Jowsroxuw & alios, qui
hunc fequuti funt, legimus, defcribendo Zoopbytorum generi qui-
dem convenit; uti etiam character genericus a Cl. Lio eidem
ad mentem Amursrorzus attributus. Sed defcriptio duorum 7e-
ibyorum a Cl. Doxari C7? Typis mandata diu obftaculo fuit, quo
minus noftrum Zeop/ytes nomine, ab Auisrorers ipfi affignato, ap-
pellarem. | Re tandem ferius penfitata confültius fore duxi, 7ezZy;
nomen juxta Aurrorztew & Cl. Lixwzuw retinere, atque fimul
indigitare: quod Zeze Cl. Doxari ad Zcyezium non vero ad Te-
1byum pertineant, quo afferto eo minus CI. Virum offendere fpc-
ro, quum ipfe magnam fimilitudinem inter Z4/cyozzzmm & Tezas
fuas intercedere fateatur.

Ad evitandam itaque ulteriorem confufionem, TezZyum
eft Zoephytorum genus corpore plus minus oblongo, argamis duobus pro-
tenfis altero breviore preditum, € tentaculis carens. Ex hac defi-
ftitione patet, quod Cl. Livius Zerbyum G& Holotburium Veterum
optime fub uno eodemque genere collocaverit, cum in utroque

R c&-
(*) Vide Syft, Nat, edit. Par. — ("*) Hift, An. l. 4. c. 2.

(7) Saggio della ftoria naturale del mare adriatico.

"TAB. XS

Figura t.

130 CarvUur VII, )
eedem note chara&teriftice occurrant. Nam quod unum fàxis
adhereat, alterum ab his liberum fit, id unum genus ab altero
diftinguere nequit, quod tamen Cl. Jaxo Praxco cum Veteribus
fuftinere placet. .Ex eadem definitione fimul eluceftit, Zzzias Cl.
Donari ad noftrum Zeopbyterum genus non pertinere, quum in
his datus chara£ter genericus non obfervetur, quemadmodum ex
earum defcriptione & figura intelligere eft.

Praeter 7ezbyus vulgare, quod oflreis poti(fimttm adha-
tet, & apud incolas maritimos efculentum eft, tres alice ejus fpe-
cies in manus meas venerunt. Nempe Zeiyum coriaceum, aes
VH, cuccineum, organorum ovificiis fetis exiguis munitis. Tetbyum
gelatinofitm , coccineum, leve, organorum ortficiis fetis deflitutis. | Te-
tbyum membramaceum, fabalbidum, vugoftm, organorum orificis fetis
deflitutis, Has ergo fpecies utpote in aliorum Audorum fcriptis
non reperiundas, aut obfcure defignatas hocce capite breviter de-
fcribere animus eft.

$. IL.

qi coriaceum &c. ttes ut. plurimum pollices longum eft,

unum pollicem cum lineis feptem latum, ovalis figure. Su.
perius duabus protuberantiis mammillaribus, feu organis duobus
protenfis a. P. praeditum eft, quorum alterum z. in fümmitate cor-
poris fitum orificium cruciforme habet. — Alterum 7. paulo infra
locatur, cujus orificium transverfim fitum, atque triangulare eft,
quemadmodum Fig, 2. id clarius oftendit. Utriusque orificii labia
plures pili fetacei, lutei, lineam longi ambiunt, nullum regularem

Or-

Dz Tzrnro. 151

ordinem tenentes. Totius corporis facies extririfeca afpera eft,
granulis feu papillis exiguis oblongis coccineis referta. Extremum
organis oppofitum feu bafis pedunculis c. variam formam haben- Fs r.
tibus inftructa eft, quibus mediantibus faxis, aliisque corporibus
hocce Zecpytoz firmiter infidet, ita ut absque pedunculorum no-
Xa ab iis avelli nequeat. |

Cutis craffa & corii inftar dura eft, maximam animalis
molem conftituens. Interanea vix diftingui poffunt, excepta qua-
dam parte inteftiniformi, que paulo infra orificium füperioris or-
gani initium fümens, ad bafim fere usque defcendit, & inde ad
latus dextrum redeuns in orificium feu organum inferius inferitur.
Unde füperius organum oris, inferius vero ani munere fungi non
abs re conjecturare licet.

Pifcatores hanc 7275yi fpeciem Zmoue di mare vocant. A
Jowsroxo C) mentule marine nomine Fig. ll. indicari videtur.
In cibis ufum non habet.

$. III.

- A. ltera 7ezbyi fpecies unum pollicem cum decem lineis longitu- Figura 3.

dine, & fedecim lineas latitudine affequitur. Formam com-
preffam habet. Tota levis eft, eleganti coccineo colore tin&a,
& gelatinee ad inftar pellucida, ejusdem fübftantia ac Pz/o iar;-
zus Matbioli aliorumque, feu medie inter gelatinam & cartilagi-
nem confiftentie. Organa ejus oblonga funt, rima feu orificio
longitudinali «. a. inftructa. Labia orificiorum rugofà nullis pilis

R 2a 1Qu-

(*) Vide L. IV. de Exanguibus aquat. Tab. XX.

Figura 4.

132 Carvr VII.

munita fünt. In bafi non fecus ac in praecedenti fpecie varii pe.
dunculi P. b. occurrunt, quorum ope aliis corporibus infidet.
Quod hicce hujus fpeciei depi&tum exhibeo Tez/yzu , frutto ligneo
adherens in littore prope caftellum novum 22. Augufti depre-
hendi, neque aliud antecedenter vel poftea mihi videre contigit.

$. IV.
(Q^ jam fequitur 7e;5yi fpecies ea mihi videtur, quam CI.

Jaxus PrAxcus () füb nomine Meztule marine peuem cani-
mum veferentis defcripfit. | Tetbyum hocce vel folutum, vel aliis fue
fpeciei individuis intricatum deprehenditur. Unde 7e/Zyem f/ci-
eulatum non inepte diceretur. :

Totum ejus corpus ex membrana craffa inteftinis quadru-
pedum fimili, albicante compa&dum eft, ita, ut dum in fimplex
fimile 7ezbyum in littore Neapolitano jam vita privatum 19. Au-
gufti inciderem, illud pro portione inteftini majoris cujusdam ani-
malis habuerim. Quare etiam illud non multum curans hac vice
rejeci. Poftquam vero 26. ejusdem Menfis in eodem littore deam-
bulats acervum Tab. X. Fig. 4. depictum inveniffem, demum ex-
pertus füm, corpus prius ro. Auguíti a me vifum non fruftum in-
teftini, fed Tet5yi fpeciem fuiffe. Nam preter id, quod plura fi-
milia corpora fibi invicem unita viderem, fimul motum manifee

Átum in iis obfervavi. Unde dictum acervum illico in. vas marina

repletum impofüi, atque domum tuli, ut melius id genus anima-
lium contemplari, atque in ftru&turam ejus inquirere poflem.
Te-

(*) Vide Lib. de Conchis minus notis part. tert. C, III.

D: Tzrzuvo. 153

Tethya itaque feptem, ut Fig. 4. defignat, mediantibus pe-
dunculis tendinee fere confiftentiz fibi invicem unita erant, atque
elegantem fafciculum conílituerant. Quodlibet tale 7e/2yum in
parte pedunculis /. oppofita organa duo z. aliquantum protenfà
& orificiis orbicularibus rugofis, pilis deftitutis, inftructa habet.
Corpus ejus compreffum & leve eft, quod pro lübitu animalis
modo incurvatur, modo in lineam re&am extenditur. Cutis for-
tis, & ut füpra memini, ad inteftinorum normam conftruda to-
tum corpus invefítit non folum, fed con(tituit. Hec fi longitudi-
naliter diffecetur, in confpeQum venit alius canalis membranaceus
nigricante materia plenus, qui a fuperiori organo ad bafim fere
usque defcendens, ibidem reflexus in organum inferius fe infer-
tum it. |

Organa hecce quandoque fortiter conftringuntur, quane
doque relaxantur, ita tamen, ut nunquam ulla appertura inter-
media appareat. Sive huncce Tezbyorum fafciculum extra aquam
contre&arem, five vero in aqua fitum confiderarem, nunquam
organa aquam fpiratre obfíervavi, quemadmodum Zez/yum coria-
ceum id facere füevit. j

Quodíi corpus ejusmodi 72/7; acicula vel ftylo quocun-
que irritetur, totum verfüs bafim propriam, feu verfus fafciculi
centrum contrahitur & corrugatur , reliquis immobilibus perfiften-
tibus. Unde fafciculus hic, licet unum corpus effe videatur, non
tamen unum (implexque animal eft, fed plura 7z//ji individua
eum conftituunt. En aliud ipfa luce clarius argumentum, quod
plane probat Pezzas litopbyta & cerallia fimplicia animalia effe.

R 3 Utrum

Figura 5.

Figura 6,

134 Carvr VII.

Utrum vero huic 7e/5yi fpeciei proprium fit, ut plura
femper individua fimul convivant? an vero fimplex ejusmodi Ze-
ibyum Íaxis aliisque corporibus interdum adhaereat? alterutrum
determinare arduum eft. — Aliis corporibus fimplex infidere nun-
quam, fed folutum in littore quandoque deprehendi, & fafcicu-
los tales TezZyorum plures tum hac die, tum deinceps confpexi.
Unde prior proprietas mihi verifimilior videtur, atque jam patet;
quod corpus füb nomine Meztule marine peuem caminum | referentis
a Cl. Jaxo Praxco defcriptum juxta mentem ejus non ad Ze/Zyum
fed ad Holotburium pertineat, cum a faxis liberum fit.

Confirmat hanc 7e//j; noflri proprietatem fequens ejus
generandi modus, Dum 27. Auguíti denuo littus maris invife-
rem, venit in manus ejusmodi Zez/yzm Ííolutum, omnibus; quee
prius videre licuit, majus, in cujus ttunco octo juniora 7er/ya a. a.
confpicienda fünt; inter hec plurimi exigui fetus 5. 1. apparent,
atque in obverfa ejusdem trunci parte odio hifce exiguis paulo
majores fetus a. 2. difperfi funt. Cum in majoribus, tum in me-
diis nec non in minimis hifce 7ez2yis organorum principia enpfpis
cua funt, pedunculi vero diftingui nequeunt, x

Singularem hunc generandi modum ita abfolvi autumo:

ovula noftri Zesyti ita comparata effe videntur, ut extra cor-

pus fenioris 7v5yi propulfà ejus fuperficiei extrinfecee ab undis ma-
tinis facile applicentur, atque fetus ex iis egrelli ibidem tamdiu
applicati & adherentes manent, donec certam molem adepti (int.
Quo fa&to plures ope. pedunculotum fibi uniuntur , atque fafcicu-
latim per mare vagantur. Quod autem diver&e magnitudinis fae.
tus

Ds Tzruvro. ET:

tus in eodem trunco fiti (int, id a diverfitate temporis pendet, quo
horum aut illorum ovula excreta fünt. Similem fere generationis
modum in quibusdam offre; fpeciebus obfervamus, quarum plures
fibi invicem unigi confüeverunt,

COTLDUTTVIIL
DE MEDUSA PALLIAT A.

guy

i aiia Tab. XI. Fig. I. depictum Medufam ap-
od ? pello ad mentem Cl. Lixioer, juxta alios vero z-
AY dice fpecies eft. Singularis ejus ftru&ura mereri
videbatur, ut ejus hiftoriam huic qualicunque opufculo adnede-
rem. |

Figura ejus non fecus ac in omnibus Medz/& fpeciebus
cylindrica, aut, ut Cl. Lixwxo placet, orbiculata eft. Fabrica
interna eadem, nimirum innumera tentacula exigua, cylindrica
a. a. exterius circulariter locata funt; os oblongum £. labiis craf-
fiufculis inftru&tum, e quo filamenta c. c. praelonga candidiffima
pendent, in corporis fere medio patet; paulo füpra os anus 4.
fub tubuli cylindrici forma prominet, Cutis extrinfecus candida
clegantiífimis punctis coccineis e. e. depicta cft. Illud vero hacce
Medaf2 fpecies pre reliquis fingulare habet, quod extrinfecus alia
cute a corpore orbiculato feparata veluti palliolo veftita (it, unde
eam Medzfam palliatam dixi.

Men-

136 Carur VIIL.

Menfe Augufto precipue in pifcatorum rete venit, quo
tempore etiam plura ejus individua accepi. Omnes hujus fpeciei
Medufe teftis vacuis cocblee wumbilicate fabalbide punélis coccineis wma-
tate f. infident, atque unum fere corpus retpe&u coloris cum
cochlea conftituere videntur. Situs vero cujuslibet Mezz/z füper
cochlea fic fe habet: corpus ejus orbiculatum labio oris cochlece
interno adheret, palliolum e. vero margini labii externi undique
firmiter applicatum eft, ita ut inter corpus Medufie orbiculatum,
& faciem pallioli internam fpatium vacuum maneat , & palliolum
veli inftar expandatur, dum hocce Zeeyrez in aqua moratur;
concidit vero palliolum quamprimum illud ex aqua extrahitur.

Pallioli hujus expanfio in caufa eft, quod noftra Meduf
in mediis aquis natet, & per mare vagetur, ubi in pifcatorum re-
te incidit; Quod vero prafate cochlee duntaxat adhareat, par-
tim pallioli forma ori cochlez proportionata, partim conformis
utriusque color ratio effe videtur, ne fortaffis molle hoc animal
a cochlea tefta inimici quicunque ejus alii incolee marini dignofce-
rent, Fateor hanc Med/e fpeciem melius veliferam appellari poffe
ex eo, quod palliolum fuum veli adinftar expandat; ne tamen
hec cum artica velifera FAsu1 Corvwwis confunderetur, malui cam
füb fpecie Medu/e palliate proponere.

Liceat mihi hic loci adnotare, quod swr£cam velftram
"Fas Coruxwm Cl. Mancos Cansugi C) Zfrmeziffari, nomine in
Cefalonia ufitato, vocitet, eamque ab urticis feparet. Cur? non
video, nam fi juxta illum nomen urtice quidem mereri videatur,
propterea quod ori impofitum more urticarum urat, multo magis

(*) Vide 9ffígeiteines S tadatitt, xoter $beil, illud

Dz Mzpvsa ParrraT A. 137

illud meretur ob corporis ftructuram, quam cum urticis commu-
nem habet; excepto velo offeo, cui firmiter adharet, quodque
partem ejus conílituit. Cum Fass Coruuwa, tum. Cl. Can-
suni hocce Zophyten difufe defcripfit, ultimus vero elegan-
tem ejus figuram adjecit: hinc inutile foret cjus hiftoriam hic loci
repetere, licet idem menfe Auguíto tanto, numero mihi adlatum
fit, ut inde integram ejus ftructuram leviffimo negotio depromere
potuiffem, lllud attamen praetermittere nequeo, quod ipfe CI.
Cansun: abfolvere non poterat. Dum enim membranam velifor-
mem defcribit, fe affirmare non pofle inquit: an membrana /e,
fit continua cum membrana //ces. Haec itaque membrana & to--
tum velum quomodo fe habeat, & qua ratione ftru&uram ejus
detexerim jam referam.

Ex pluribus elegantifimi hujufce Zoopbyti individuis, quae
menfe Augufto acceperam, quedam in fpiritu vini repofita, non-
nulla vero in fole ficcata Pragam transmifi, quo reverfüs ficcas
meas Medz/as, aut melius earundem vela examinans reperi: quod
membrana bafeos e duplici lamina compacta fit, una inferiore,
cui nimirum animal infidet, altera fuperiore, qua fürfüm elevata,
veli alam format, hinc lamina bafeos füperior & ala una eadem-
que membrana eft, feu quod Cl. Cansunr indeterminatum reli-
quit, membrane ale continua eff cum saembrana bafcos. Membrana
baízos inferior levis eft, fülcis circularibus exceptis, qui in ea te-
nuiter exarati funt. Bafeos lamine füperioris facies interna, feu
illa, qua inferiori applicatur, aliis membranulis concentricis ad
unam lineam elevatis inftructa eft, que membranule concentricee

? 19 pre-

I35 2r 41€» 9 Tr. VILE

pra:fatos fülcos in inferiori bafeos lamina:formant. Licet vero fü-
perior lamina mediantibus hifce membranulis inferiori lamine in
vivo animali firmiter unita fit, eo tamen mortuo & exficcato facil-
lime ab hac feparatur; In ale membrana varie ftrie ad angulum
obtufum du&e obfeérvantur. | Subftantia harum: membranarurnà
velum Medzf2 conflituentium eadem eft, ac in pifcium fquamis
& in /ilicizis offe, paululum attamen tenerior. Unde folum ve:
lum poft. mortem Zeap/yri. confervatur, reliquum enim: Medufae
corpus adeo molle eft; ut nh in auram avolet,: vel in. ipsis vini
ite à

CAPUT IX s oem
DE CUJUSDAM RAJJE SPECIEI ovis,

S» videbor, dum A4je ovarium Vb qun fufci-
" pioy quod plures alii jam preeftiterunt.-: Illi autem

quao confiderent plures dati Raje fpecies, adeoque inter.has ta- .
gnam cum externarum tum internarum partium intercedere diffe-
rentiam. Sepia, loligo ad unum idemque genus pertinent ,' & quan-
ta non eft ovarii in utraque fpecie: diverfitas! eandem itaque, li-
cet paulo minorem in Azar genere quoque obverfari minus
negabit, quicunque préfentem ovarii "inni a me fincere deli-
neatam confideraverit.
$. II.

Dz CvuJvspaM Raga Sezcisi ovis. 139

wi $. IL
N*? admodum figura quoddam Raje ovarium excudi curavit
Cl. Ruxscurus , €) atque accurate idem expreffit Cl. Nzzp--
HAwms.(7) Cujus vero fpeciei Raja id effe invenerint, ex eorum
fcriptis intelligere non eft. . Cl. NzzpHAMiUs fiquidem? generalem
de eo fermonem habet, atque talem, ut facile inde concludere
liceat, Virum Clariffimum ii ea opinione fuiffe: vel quod unica
duntaxat Raje fpecies detur, vel, ut. verifimilius eft, quod: om-
nes fpecies fimile ovarium deponant, - Hac enim fünt. ejus verba :
La Raye, autaut que mous en pouvons juger par. la confideration de fes
ue. fo y ne anultiplie pas fon efpece. de la meme magiere , que la plus part
des autres poiffous. Cl. Rovscuiuu idem fen(ifle, pauca ejus vetba
indicant. Hic enim in explicatione figurarum inter reliqua memi-
nit: A. A. Feus Raje extra teflam parte fapiua vifas, Ex adje&a
vero Aaje figura elucefcit, Virum Clariffimum illius Raje fpecici
ovarium defignaffe; qua communiter aja falozica appellatur. C^)
Neque Ruvscums && Nzspuauius foli funt, qui ovaria
) enim ge-

s

omnium Aajaram fimilia effe credidere. — Joxsrowvs (
neraliter de Aajzs agens, refert: Gerumt utero teflacea quedam, tefla
tibiarum ligulis fimilis eff... .Si vero figuras Raje ovarii apud omnes,
qui de hoc tradarunt, Auctores confideres, quamlibet aliter ex-
preffam reperies: qua quidem diverfitas a diveríà delineatoris id-
ea & a majori vel minori. in infpiciendo ovario adhibita diligentia
oriri poterat. .. Uinde haud afferere valeo, utrum quilibet ex me-

LM » S 2 imno-
*) Vide Thef. Anim, I. Tab, III. Fig. IV.

*) Vide Nouvelles decouvcétes faites avec le microfcope Tab. V. Fig. VI.
"*) Vide Jowsrow. l. de Pifcibus. "Tab. XL. Fio. IV.

(
(*"*) Vide L. de Pifcibus Pun&t, IV. de Rajis. Tab. XII. Fig. IV.

"Tas. XI.

Figura 2^

140 YT Caruzi LX: :

moratis & ctiam non citatis Auctoribus diftin&z Raje ovarium de-
lineaverit. Deo vero certus fum, quod ovarium noftrum, quod
nunc defcribere cupio, ab illo,; quod Cl. Ruvscuivs, NzepuAMius
& Jowsrowus memorie tradiderunt, -diverfum fit. Quomodo
autem hoc conftructum fit , jam narrabo. 2

CUM

i deos: ex fufco nigricante colore tinctum eft, ejusdem ut figu.
ta 2, repraefentat dimeníionis, ejusdemque configutationis.
Quadratum nimirum corpus praferens, quatuor utrinque ligulis
4. 4. 4. 4. cornuum inftar productis munitum. Duplici nonfecus ac
volatilium ova portione compaginatur. Altera externa feu teítacea,
altera interna feu vitellina. Teíta coriacea & duriffima eft, ita, ut
non fifi magna adhibita vi forficibus vel fcalpello aperiri poffit.
Duplexin ea fubftantia occurrit, fpongiofa & folida. Spongiofà in-
numeris irregularibus foraminulis, /. fibris longitudinalibus zequali-
ter fere a fe invicem feparatis fcatet, exteriorem tefte faciem, ex-
ceptis marginibus, c. c. occupans. . Solid fübftantie nomine illa
mihi venit tefte portio, cujus fibra firmiffime ad fe invicem ap-
plicatee funt, ita quidem, ut nullum vel pun&i magnitudine fpa.

- tium intermedium obfervari liceat, fed bituminis aut picis inftar

l'igura 5.

folida fplendensque appareat. a. . Atque hac internam ovi faciem
tefpicit, ubique nigerrima & admodum nitens eft. Subítantiam
hannce folidam alia membrana tenuior 7. interne inveftit, ex for-
tibus tenaciter fibi invicem adherentibus fibris contexta , leto
berilli colore micans. -

Tota

D: CvjvuspauM R»j x Spzcirer ovis. r4

Tota tefta transver(im divifà ex unica fübftantia compacta
effe apparet, ita, ut interna & fplendens portio extrinfecus in
tunicam veluti cellulofam abire videatur. Quodfi tefta hec con-
tra lucem armato lente oculo intueatur, jucundo admodum fpe-
&aculo innumera puncta flammea fpatiis obfcuris interftin&ta com-
parent. Que punda flammea nil aliud fünt, quam fübftantia
tefte folida trans foramina confpicua. '

Obtegit, ut paulo ante memini, fübftantia fpongiofa
aut cellulofa, fi eam ita appellare adames, totum ovi quadratum
corpus, & fimul etiam internam ligularum faciem 4. 4. 4. 4. ad
trium pollicum longitudinem concomitatur. ^ Margines ovi c. c:
& externam-ligularum faciem, una cum earum extremis e. e. c.
fubftantia tefte folida ftriata conftituit. Ipfe ligulee quinque com-
muniter pollices longitudine affequuntur, verfus extrema tenuio-
res anguítioresque funt, atque diverfimode contorquentur.

$. IV.

pee ovi utrinque leniter convexum cavitateampla inftru&um
eft, in'qua altera portio fcilicet vitellina continetur. — Haec in
ovario recenter extracto, & non pridem a Raja ejaculato fluida eft,
liquore luteo & albicante intermixto compofita, liquor hic cum
tempore folidefcit, quodfi extra mare ovum diu confervetur. Dum
vitellina portio hac ratione folidam acquirit confiftentiam, cum
particule liquorem luteum conftituentes, tum ille, qua albicantem
componunt liquorem, feparatim ad fe invicem accedunt, coadu-
nantur, atque duplicem quoad colorem fübftantiam vifüi offe-
9.3 runt,

Figura 2.

142 TEHRUCIEES 1528 1.07 TAE

runt, füperiorem nempe luteam & pellucidam, inferiorem la&e-
fcentem & opacam. lta ut non inepte prior fuccinum luteum;
pofterior vero füccinum lactefcens: eémuletut. |. Utraque lingue
impofita falfum ei imprimit faporem , cum hac differentia, quod
magis falfa fit portio lutea, & la&efcens veri(imillimum vitello
gallinaceo faporem habeat. Hec itaque vitellum, illa albumen
ovi Aaje efle videtur, Utraque ficcata in aqua co&a nullaim pati-
tur mutationem, preter illam, quod lutea portio quoque albida
&c opaca evadat, & fàlfus illius fapor plurimum evanefcat.

Nullos globulos nullamque cicatriculam in ea mihi obfer-
vare obvenit , quemadmodum Cl. Nszpnawrvs C) fe vidifle afferit.
nulla denique diftin&ta ovula in. hocce quadrato ovo- deprehendi,
que Cl. Revscurvs Fig. V. Tab. III. reprafentat. Interim nullus
dubito utrumque Virum fimile quid obfervaffe:. nimirum CI.
NzspuaMruM globulos & cicatrictilam; quia microfcopio '&. non
lente, uti ego, ufüs eft, & praterea in ovo recenter ex utero
Raje extra&o obfervationes fuas inftituit. Cl. Revsurew vero ve-
ficulas quasdam ovis fimiles vidifle fufpicor, qua tamen minime
ovula Raje fuere. Siquidem Cl. Nzzpgaum & mcis étiam obfer-
vationibus compertum habeo, in teíta ovi Raje albumen dunta-
xat & vitellum veluti in volatilium ovis, non vero diftindta ovula
contineri. ^ Quod ulterius eo confirmatur, quod ex Ze ovo
unicus folum procreetur fatus, ex quo. fane plures prodirent;
quodíi tefta ejus plura ovula occluderet. ^ Hydazides itaque potius
veficulas a Cl. Ruvscmio obfervatas dicerem , atque etiam nihil

aliud

(*) Vide Nouvelles decouvertes &c.. Cap. X. p. 169.

aDi:C€vpuspau Rays Srzcisr. ovis 143

aliud fuiffe.cenferem ovula. illa - consc iN G3 bei ovo aui
este exhibet.

adhi eA

21H33 VO Qi B
Q* ue — Idea y i poe minime; bis vé
hementer doleo j' cum: B. 1. communicare valeo. ; Etenim
toto illo temporis fpatio, quo lyeapoli morabar , non nifi duo ejus
exemplaría ad manus meas S AN in quibus nullum fetus
principium ;" minus! itaque talem partium ejus perfe&tionem. Coh-
fpicete licuit, ut inde nonnullos chará&teres fpecificos cognofcete
potuiffem. -.Ob id tamen (üa utilitate on :caret , ;fpero ,. qualis-
cunque heecce mea fingularis ovi Raje 'defcriptioy: nam 'ex'ea pri-
mum intelligere eft:. quod diftinda dentur. Rajarwmz ova. "Prate-
rca ca. facile excitabuntur plures, qui prope mare. habitant ,. ad
inquirenda hujufce pifcium generis ovatia variis anni tempeftatibus.
- Quod ufünrhoftri-ovi attinet, in Italia nullum habet, licet
ad exemplám Hollandorüm ,' qui alterius fpeciei Raje ovum. con-
tra hemorrhoidum dolores in füffümigio non nunquam adhibent,
fatis amplus effe poffet. Nam tefta ejus, in qua cum e colore
ejus, tum vero uftione pattes fülphureo: bituminofie deteguntur,
non folum ad leniendos dolores hiémorrhoidum, fed etiam ad
fopiendos hyítericos infultus in füffumigio non fecus ac cornu
quodcunque aut volatilium penne, alieque animalium partes ad-
hiberi poffet. . Immo fàl atque fpititunr volatilem inde elicere arti
chemice dificile non foret; qua fane idem prafítarent, ac fal &
fpiritus cornu cetvi. Pra-

"^ (*) Vide Tab. XII. Fig. IV. de Pifcibus.

144 . Cuovr IX. Di. CujyuspaM Rays Sesciri. ovis.
Preterea menfis varia. ex ejus. vitello parata fercula non
inepte apponerentur , cum fübítantia hec etiam per tres conti-
nuos annos confervata non corrumpatur, neque naufeabundum
faporem adipifcatur. Queimadrhodum cum alio ovo expertus
fum, quod tres ante annos Neapoli ad mie: miífum eft, atque
nunc, dum hac tspibns non ingratam efcam mihi praebet.

"ovr

Q^ UR evenire aen ut. inibipn nbl mea de Rois
- ovis verba cum aliorum fcriptis comparare vellet; non abs
re erit, illos adcitare,. qui preter Cl. Ruvscuiuu, INzepgauivMg
& JoxsrowuM aliquid füper hac. materia memorie mandarunt,
"quique funt: Amusrorzuzs H. A. 1: 2..c..33. : Grswenvs: in. libro
pifóium, p. 74. Aurpnovawpus in tractatu. de pifcibus L.- XIII
Cap. VIL p. 380. RonpzLerius. Crnurus. BrackeNHOreR, | Ni
€orAus Srzxo in littera ad Pifonem data, de fepiarum Anatome.

Jacoszus Oriceg in Mufeo Reg. Dan. p. 17. Pzravs

AxrEDiUs Gen. Pifc. p. 106,

t

CA-

$e ny ee 14$
ECALEE SA

DE OVIS SQUALI EX RUFO VARII,
.PINNA ANI,MEDIO INTER ANUM
à ET CAUDAM PINNATAM,
ARTEDI Defcript. fpec. pife. . p. 97. X. 10.

| tima nature arcana detecta debemus, ita etiam
Y y nonnulla in. Veterum monumentis. reperimus,
*.* "qua vel omnino:negligimus, veleorum nullam
aut ee diverfàm ideam habemus, Exemplo fünt ova Car
majoris V eterurn, feu /juali 10. fpeciei Anrzpi: que jam Axisro-
zeL1 (') & ejus fequacibus apprime nota erant, noftris vero tem-
poribus vel ipfis incolis maritimis & nonnullis. pifcatoribus : ann
funt, ut in fequentibus —— facere conabor.

AIL

uum in primo meo itinére, quod Anno 1747. in Ttaliam fü.
fcepi, hiftoria naturali parum aut. nihil imbutus effem, at-

que inde hujus fcientia delicias colligendi animum non haberem,
evenit: ut in reditu, poftquam. in Gallia,. Anglia, & Hollandia
principia ameeniflimi hujufce ftudii hàufiflem ,- roe; vehementer. pe-
niteret de negleda opportuna: occafione, quam: Neapoli potiffi-
iE ; ser Cl n] mur

(*) Vide Hift. An, L. 6. c. 10.

146 Carur X.

mum plura corpora marina acquirendi habebam. — Eo fcribere,
ut fimilia ad me mitterentur nature produda, inutile reputabam,
quum nullum hiftorite naturalis cultorem in populatiffima illa urbe
nofcerem. Marebam itaque triftem meum cafum tamdiu, donec
Anno 1754. Cl. Mavunirivs pe MavinssAcH Medicus Pragenfis in
Italiam proficifceretur; qui Neapolim adveniens, ibique per plu-
res Meníens moram trahens, magno amicitie figno plurima cor-
pora marina, & inter hec duo, praefati /juali ova füb nomine
Italico 2c/& dél mare ad me mifit. Feriit oculos illico fplendi-
dum & nunquam prius vifüm corpus, mentemque indies torfit,
quum divinare ftuderem, quidnam rei effet? verifimillimum. de-
mum mihi videbatur, veficam aeream cujusdam pifcis effe propte-
tea, quod illud cavum & aere plenum invenirem. - Ut vero certior
de ejus indole fierém;' poftquam prenominatus D. pz Mavsns-
ACH cum legato Guevara ad Regem Portugalliae miffo Neapoli dif-
ceffiflet, ad:alium amicum ibidem degentem fcripfi, ut ex pifcas
toribus quaereret: quid proprie Jor/z del mare eflet? qua paulo
poft ille pro refponfo dedit, fpgueari paragrapho continentur.

B^ del mare nof " vefica , jill ovarium aut alia pars ex
alio pifce extracta, fed animal fui generis mafculinum & foe-

E

mininum. . Prius alio. a. pifcatoribus nomine Poipa, alterum pojpe/s
/& appellatur; | |Os:& genitalià itus habet, extrinfece probofci-
des verucis inflru&as;' quarum opc firmiter variis corporibus .ad-
hetet. : In alto mari vero illas expanfas habet, & corpus magis
tumidum. Ds Dan-

Dz Ovis Sovari zx Ruro vanir, &c. 147
Dantur majora & minora hujusmodi animalia, tum etiam
quoad colorem differunt. Alianamque fufco, alia nigro, luteo
alia, denique alia albicante colore tincta fünt. Et in nonnullis
pifciculi nidulantur. Femella praegnans quodfi in alto mari mo«
retur, ad littus venire nititur, ibique parit, ut proles facilius nu-
trimentum inveniant. Degunt enim haec animalia potiffimum in
littoribus & circa fcopulos, ubi alga crefcunt, quas pro nutri-
mento habent. Pifcatores illa noctu lumine pifcantur, atque ha-
ftis vel hamis ferreis capere folent menfe Majo, Junio, Julio &
AÁuguílo, quo tempore gratum odorem adinítar mofchi de fe
fpargunt. Plebs iis vefcitur licct difficilis fint conco&tionis, pro-
bofcides pra ipfo corpore difficillime digeruntur.

$. IV.

P dini & perlecta hacce relatione doctus ut ante fui: id enim
mihi perfüadere non poteram, quod Zor/2 del mare animal
fui generis fit. Siquidem nullum oris aut ani veftigium, nulla de-
nique qualiacunque demum vifcera in illa deprehendi, quorum
tamen unum alterumve neceffarium eít, vel ad po/yi vitam füíten-
tandam. Dum itaque fecunda vice anno 1757. Neapoli per quatuor
meníes detinerer, inter primaria pifcatoribus in commif(fis dedi,
ut illud corpus, quod er/a de/ mare vocitant, quamtocius mihi
adferrent. Ipfe vero quoties vel in littore maris deambularem,
vel in altum mare & ad fcopulos me devehi curarem, fumma cum
attentione inveftigavi, utrum illud alicubi confpicere poffem. Sed
nec ego unquam illud deprehendi, neque pifcatores tale attule-
1.2 runt,

1

145 ! ci€R T 1X 102

runt, ex quo naturam illius dijudicate potuiffem. —Vacuas vero
fimiles veficas in una extremitate apertas plures adportabant, ve.
luti nimirum ille fuere, que Pragam ad.me miffz funt.

Dolebam fane magis hoc tempore quam unquam alias
fortem meam, & dum 12. Auguíti minime de Jver/a de iare co-
gitarem, en mihi pifcatorem, qui inter alia etiam /ualzm ex ra-
fà varium , pinua ani media inter auum e» caudam pianatam. — Awrs-
pi: exhibuit. Quum pifcem hunc ficcum Pragam mittere cupe-
rem, & a&u /erzee: vifceribus delineandis detinerer, de interna
pifcis fabrica non multum follicitus pifcatorem hunc exenterare
juffi, ipfe vero ad opus meum pertractandum in aliud. cubile re-
ceffi, Poft aliquot momenta accurrit pifcator exclamans, /z ca-
gniola a mangiata la borfa, exhibensque mihi duas tales veficas, ut
pridem habere anhelabam, quas in ventriculo fquali fe inveniffe
dixit. - | ; x | !
Confolatus vehementer hocce nuncio , exhibitas mihi
veficas illico in & extrinfecus fcrutatus füm, atque demum didici,
illas non animalia füi generis, fed ova piftis effe. Cujus autem
anceps herebam, nam pro /7zali ovis eas habere nequibam, quum
in ventriculo ejus has latuiffe pifcator affereret. Hinc cujusdam
Raje fpeciei ova effe probabile primo intftanti mihi videbatur
propterea, quod inter Rzjz ova & hafce veficas, quamdam Con-

figurationis fimilitudinem intercedere animadverterem. Poftquam

vero ferius perpendiffem, veficas faepius nominatas immutatas e
/quali corpore exemptas fuiffe, qui jam per plures horas extra ma-
re degebat; orta eítin animo meo füfpicio, quod forfan tamen

/qua-

T -————M—EREEEEPREN

Dz Ovis Sovairzx Rvro vani &c. 49$

fquali ova eflent. Atque tum dolui, quod non ipfe hujus pifcis
diffecdtionem in me füfceperim, qua eorum fitum, nexumque cum
aliis vifceribus detegere potuiffem. —Juífi quidem pifcatorem, ut
alios mihi ferret /744/es, fed nullum amplius obtinui. Unde que
ex utraque mea opinione vera fit, ut certior fierem, aliorum Au-
&orum fcripta confului, atque inveni, quod preter AuisrorgLeM
plures alii oyorum cazzZi mizoris , qui Aarzpt zr. /guali ffecies eft,
meminerint, Inter reliquos Jowsrowvs (^) fequentia de iis prodi-
dit: Geramt teffacea quedam , iu quibus ovi fpecie humor ineft, qua
colore &* per/picuitate coruu, figura pulvinaribus , que capiti dormita-
ri füpponimus , fimilia facit RoNpsLETIUs. | Teffe facies fümilis tibia-
rum ligulis, atque im.ea fmt meatus capillamentorum tenuitate.
Ex his Jossrowt verbis jam intelligere eft: cum ipfi tum
aliis ova /24a/i nota fuiffe, . hinc me nil novum declarandum füfci- .
pere; quia vero obfcuram duntaxat eorum ideam nobis reliquere
omnes, & figuram dedit nemo: clatiorem eorum hiftoriam dare
eo magis neceffarium effe judico, quo fimul longe lateque pateat,
quam patum pifcatorum relationibus fidendum (it, qui tenuis in-
terdum lucri caufa quecunque imaginaria litteratis imponere fo-
lent.
ERA
S itaque ovi /j42 oblongo quadratum eft, altera ex- T A». XI.
tremitate a. late patens, altera ^. in finum anguftum fere Mar de
ovalem contrada. Utraque extremitas compreffa eft, ita, ut du-
£Ww plex
--(*) Vide L. de Pifcibus.

I$0 Ca»rvur X.

plex lamina, qua totum conflatur ovi corpus, fe invicem attingat,
& fimul concreta videatur. Intermedium corpus c. utrinque con-
vexum eft atque cavum, margines tumentes Z. d. in lata extremitate
fülcis obliquis notati funt, in medio e. e. leves, verfus extremitatem
finuofam paucis ftris. f^ inftru&i. Quilibet margo utrinque in
chordam duos pedes cum dimidio longam g. s. g. g. abit. Chordee
he varium in modum contrahuntur, quam primum ex pifce extra-
&a ova fünt, & ni manubus extendantur, in glomerem convolvun-
tur in finuofa precipue ovi extremitate. Ad exortum fuum 7. 7. 7. 7.
ultra lineam craffee fünt, fenfim vero gracilefcunt & in fine-vix fex-
tam linez partem diametro füa adequant. — Per totum füi tra&tum
ad modum chorda umbilicalis fetus humani contorta funt, lutefz
cente colore tindtee, transparentes. Quare chordas ex inteítinis
animalium paratas apprime referunt. — Nulla cavitas in his confpi-
cua eft, five recentes, five cocta & transverfim fciflee ope lentis
confiderentur ; unde determinare non licet, an chorde he. vafo-
rum, an vero ligamentorum munere fungantur.

Duplex illa lamina, qua corpus ovi conítituit, quartam
linez partem craffitie non excedit, fortis tamen eft, & vi fcalpelli
refiftens, pellucida, füccinum luteum colore eemulans. In me-
dio fere ovi corpore una ab altera feparata eft, atque cavum j.
intermedium relinquit, quod in illis ovis, qua Pragam ad me
miffa funt, ad extremitatem usque finuofam extenfum eft, in illis .
vero, qua pifcator recenter ex /jzale exemit, non eo usque di-
latabatur, In omnibus autem magis ab extremitate lata, quam

ab extremitate ovi finuofa diftat. . Repletur cavum ovi humore
fal-

Dz Ovis Sqvazi sx Rvro vani, &c. 151
falfo, craffiufculo ex albo & lutefcente colore variegato. Quodti
ovum tale decoquatur , tefta & chorde colorem luteum in album
mutant, molliores fiunt, atque infipide fünt. ^ Humor vero in
tefta contentus folidiorem confiftentiam acquirit, & vitellum vo-
latilium fapit. Corporis itaque configuratio, chordarum appara-
tus & humor in Zo/a del iare Italorum contentus, nec non ejus
in Ventre./gz4Z fitus fatis abundeque demonítrant, hanc non
animal füi generis, quemadmodum amicus Neapoli retulit, fed
ovum /gzali elle, Ut ut vero commentitia fütilisque fit illa rela-
tio, quaedam nihilominus vera in fe comprehendit, qua minime
praterire valeo, quin imo illa fequenti paragrapho exponam.

S VI

eminit nimirum amicus, quod majores & minores 2vr/2 del
M mare capiantur , quod vel nigro, vel albo, vel luteo aut
fufco colore tincte (int; quod in'illis pifciculi quandoque nidu-
lentur, denique quod potiffimum in littoribus & ad ícopulos in-
veniantur. Hec omnia vera fünt: minora fquali ova fuere, qua
ex ipfo pifce exempta fünt, majora, qua Pragam ad me mifíà
funt, tum vero illa, que Vacua & variis corporibus adharentia
Neapoli deinceps accepi. Maxima attamen quinque pollices lon-
gitudine & unum cum dimidio latitudine non excedunt.

Quod colorem corüm attinet: hic omnino varius eft, fo-
lus tamen luteus ipfis naturalis, reliqui adventiti. Quum enim
mediantibus chordis in quolibet alio corpore in mari obvio ad-
hareant, accidit, ut fzepius colorem ab iis corporibus, ad qua

ad-

I$22. Cawr X. D: Ovis Squau zx Rvro vau, &c.

adherefcunt, participent. In manus meas quoque pervenit Zze-
plyton. uigrum. arboreum ToUxwioRrü, () ad cujus bafim duo
quali ova fita fünt, quorum paries externus nigro hujufce Zoophi-
1i fucco obdudtus eft, imo & chorda eorum truncum ///yi fer-
pentino ductu ambientes tin&turam hancce non evafere.

Pifciculos in Bor/à del ;inare nidulari dubium non eft, cum
ovum pifcis fit, cujus fatus neceffario in illa delitefcunt. Aft pree-
ter fatus /gua/i etiam pifcieulos alterius generis quandoque in illa
deprchendi facile evenire poteft. Poftquam enim fetus /gza/j in
ovo contentus talem omnium partium perfectionem adeptus eft,
ut extra ovum vivere poffit; reiteratis arietationibus teftarh perfo-
tat, atque ex illa exit. Quo fado, relido in ovo vacuo, haud
impoffibile eft, ut illud varii pifciculi ingrediantur.

Illud. denique negare non poffüm, quod /g«al ova in
littoribus & fcopulis precipue occurrant. Dum enim a /fzafe

- deponuntur, facile ab undis marinis eo devolvi - ^
poflunt. - b

CA-

(*) Vide Inft. Rei herb. p. 574.

ky o* P 153
CAPUT XT

DE ADMIRANDO PHOLADIS SAXO-
RUM, ITALIS DATTELO DEL MARE

DICTI, MONUMENTO, AD LITTUS
PUTEOLANUM EXISTENTE.

4 VB: — 4 i
N ? Qus nondum apud natura curiofos deterrinatum
eU fit, an hoc concharum genus duros lapides (übin-
M ttet ? dum hi mollis adhuc marga aut cteta funt;
utrum vero eos duntaxat, in quibus foramina ab aqua marina vel
ab alia quacunque vi formata fünt, pereptet? an denique ipfum
animal concham inhabitans dura hecce domicilia fibi paret? at
in iis tuto' delitefcere poffit; quemadmodum , Cl. Varisuiguvs. (C)
fentit: rem omnibus curiofis non ingratam me acturum judico, fi
ad augendam rerum notitiam fingulare profedo phoenomenon
hic adduxero; quo manifeftum fit , ipfum animal foramina in du-
rifimis lapidibus excavare. !

$. II.
D Puteolos fepe fxpius peterem, non folum marinorum
aliorumque corporum naturalium inquirendi caufa, fed etiam
earum rerum videndi ratione, qua fe antiquitate commendant ;
in antiquiffimum Srnaripis ductus templum, quod paucis abhinc
Uu an-

(*) Vide Opere medico Phifiche T, 1. p. 82.

154 i CarorT XI.

annis immenfis Siciliarum Regis fümptibus. detectum fuerat: inter
caetera marmorea rüdera atque monumenta quatuor etiam amplif.
fimas columnas ex marmore, talis Cepo/izo /di&to , paratas && adc
hucdum erectas confpexi.: Columne he non tam antiquitate,
quam phznomeno ad hiftoriam naturalem plurimum faciente
fummam fàne admirationem mihi moverunt, quum enim has |
propius acceffiffem, ad trium circiter pedum altitudinem-eas un-
dique perforatas & daéfylis feu Pholadibus plenas effe obfervavi,

$. IIL

gu ratio opihari vetat, quod Veteres prefatas columnas fo-
kJ 'raminibus innumeris pertufas & P/oladibus repletas erexerint.
Hinc recte concludere licet: primum quod mare ibidem loci; ubi
templum Serapidis nunc extat, quondam non fuerat. Deinde
quod idem mare certo demum tempore eo^usque, ut PZoelades
in columnis defignant, intumuerit, rurfumque poít magnum tem-
potis intervallum inde recefferir.. Denique quod ipfienict PZelades
in politis etiam lapidibus foramina cavent, ut in iis tuto delitefce-
re poffint. Quo autem modo id perficiant; ex propria obferya-
tione afferere non valeo, quum. nunquam vivas ejusmodi conchas
obtinere potuerim. Interim nullus dubito hoc animalium genus
hocce opus partim füa probofcide, partim vero ipíà tefta abfol-
were. Prius quidem ex analogia zeredizis zaviwm conjicio; quam
fue probofcide ligna mirum in modum rodere atque perforare fu-
fe demonftavit Cl, Szusvs , C). atque Po/pum lapidrvorum idem in
iJ la-

€*) Vide Hift. Natur. Teredinis, fea. Xylophagi marini. "Traje&i ad Rhenum
edit. : | r

Dz ApurRANpO Puorapis SaxogUM, &c. 154
lapidibus praftare meminit Cl, Kozsrsmus. ) ^ Quod vero etiam
Pholadis tefta ad perforandos lapides fymbolum fuum conferat,
obtufüs & craffiufculus ejus margo indicat. kd

i PESE T a ATI,
DE LOLIGINIS OV LS.

s OR

quam, ut ex hujufce libri praefatione conftat, tunc
temporis aliter exarare nequibam. . Docuere paulo
poft inftitute a Cl. Nozzwaxxo . obfervationes ova
a me defcripta, Jigizis ova efle. | Confirmavit idem proprium
meum anno 1757. ad littus Neapolitanum factum experimentum.
Dolui itaque quam maxime de perfo meo labore, & ne differta-
tio illa de /£»iaruz ovis quoque perderetur, eam mutatis mutan-
dis, omiffisque omittendis in hoc capite füb titulo de /oZgizis ovis

recudere decrevi.
$. II.

fr anno 1740. die 27. Junii in littore, quod CIevizgio

proximum eft, cogitabundus & excrementa maris colletu-
rus deambularem, incidiin corpus quoddam gelatinofüm, nun-
quam antea a me vifüm. Utitaque nofcerem, quidnam rei effet, -
illud illico arripui, levavi, examinavi. Aft luftratis & circumfpe-

Uu 2 &is

(*) Vide A&, Suec. vol. 16. fol. 143. Transl. germ,

166 un sc sCuwpuT XL:

&is omnibrus ejus partibus-non leniter ingemifcebam, quod nihil
lénte, minus nudo oculo quidpiam de ejus natura cognofcere po-
tuerim. Iliud attamen pifcis cujusdam ova fore primo inftanti fir.
fpicatus füm, atque hanc meam opinionem focio meo ex me fcif-
citanti qualenam'corpus effet? patefeci..— Verum hacce füfpicione
minime contentus, portionem ejusdem corporis domum abftuli,
ut lugduni Batavorum, quo poftridie proficifci intendebam, Vi-
TOS fcientie naturalis peritos de ca confülerem,

Difficile non erát Clariffimorum in illa Univerfitate viro-
rüm captare benevolentiam, qui, quum erga omnes humaniffimi
fint, me quoque fümma, quam non promeritus fum, benigni--
tate profequebantut. Ex omnibus vero ampliffimam fuam amici-
tiam liberaliter mihi detulit Cl. Joaw. Fair. Gnonwovivs, Vir hic
de hiftoria naturali optime meritus interroganti, utrum rem no:
fcetet ?. refpondit: Meduàm a Cl. Lixwieo appellari, vulgo autem
See Turner. feu. vérmes marinos audire. ^ ZEítimavi plurimum
mentem Cl. Viri, reverebarque pari: modo addu&am Au&torità-
tem Cl. Lixxx1; fed confpectus ipfius corporis gelatinofi me eo
induxit, ut illud diverfüm quid ab utroque effe conjecturarem.
Unde refponfo Cl. Viri non acquiefcens mare femel, iterum at-
que iterum repetii, usquedum 29. Julii fortuito in"ingentem cu-
mulum prenominati corporis gelatinofi inciderem , in quo non

levi gaudio nudo etiám oculo loliginis^ -—

-

"p —'confpexi'- uuu i2

$. III.

D: Loricixis ovis. A457
— n $. III.

S totum , .quod Belgium ab oceano defendit, littus pervageris,
kJ. reperies omni millefimo , centefimo nec non vigefimo & etiam
decimo ;paffu agmeh julorzm gelatiaofórum. communi ligamento conue-
eorum, qui juli ova /e/igizis fant-a procellis marinis cjecta. | Ve-
niam ab omnibus me impetraturum fpero, quod hic termino a
Botanica mutuato utar. Impellit me ad id ampledendum cum
figure tum fun&tionis fimilitudo, que inter hecce ova cylindrica,
& julos florum amentaceorum intercedit. Nam ficuti hi primum
floribus mafculis nümerofis inftru&ti fecubdando flores femininos,
ad progenerationem fru&duum fymbolum. fium conferunt; ita ^
juli illi gelatinofi a /o/igize ma/culo fecundati fücceffü temporis in-
numeros producunt fetus, feu fructus animales, Minus etiam
hac de re culpandus mihi videor velideo, quia ova /viginis parti-
cularem & in' aliis pifcium ovís nobis cognitis non reperiundam
firu&uram hábent, rebus vero novis nova adjicere nomina cuique

licitum eft. T T
Objiciet autem quifpiam, nonne ova jam antiquitus nota
funt, ergo fi cylindri ille gelatinofa ova fint, cur opus ovi no-
men mutare? ad hoc refpondco: mé ex nulla alia ratione evi:
Teligiais juli nomen adjecifle, quam ut clarior in iis defcribendis fim.
" Quodíi enim. de unica cylindro. verba facere vellem, communi
more illam ovuni appellare deberem. | Jam autem quodlibet ovum
- generali nature inftituto unicum duntaxat fetum continet, cylin-
drus autem /oligizis centenos,..ergo quod ovum dicerem, ova ef
fent centena. Si vero quamlibet cylindrum füb nomine ovorum

| A 3 TEPEN /PQORY: 2

158 5 7CarvT XII.

defignarem, totum acervum cylindrorum me intelligere quis au-
tumare poffet, ufide non levis fane oriretur confufio.

Rationem hancce meam neminem refataturum iti; fpero,
ex eo, quod Aajarum ova ratiflime licet forma: ab omnibus .ta-
men imo a me ipfo ova vocitentur. Omnibus equidem notum
eft, quod fingulum corpus cornutum, quod ovum Azje confti-
tuit, non ni(i unicum fetum contineat. . Hinc facilis eft mentis
communicatio , dum corpus illud cornutum ovi nomine deno-
tatur. |

"Tas. XII. Sed ut eo, unde digreffà eft, mearedeat oratio, acervi
lia 1. Gmilium julorum varie funt magnitudinis, ita ut quidam odo
pollices longitudine & latitudine non excedant; alii vero unum
pedem adequant, & nonnulli duos etiam pedes affequuntur.
Haec varietas magnitudinis totius acervi eft pro ratione majotis.vel
minoris numeri julorum, & pro ratione auctee vel diminuta ma-
gnitudinis eorundem. . Nam quo juli hi propiores funt maturita-
ti, co ctiam majores funt; ita ut illi, in quibus diftincti fetus
non apparent tinores fint iis," qui fetus jam perfedos continent.

it eoo

pee loligo majorem nutnerum julorum , quam alia depo-
nat, nihil certi hac de re afferere valeo, (iquidem ova /vgizis, -
ut ipfc faepius vidi, pabulum avium C) funt, qua ad mare habitant.
Unde mirum non eft, quod acervus ille minor fit, de. quo plures juii
ab avibus deglutiti fuere, major e contra ille, qui gulam avium evafit.

du n "tp iQ, .ens30s3iga

(*) Aves hz funt hematopus, gavía &c.

Ds Loir:reimxrs7pvis. 159
Interim nullus dubito, quin uria //ze altera fertilior fit, &: majorem
julóram cumulum cjiciat ; cum quia inter cetera anifaalia, ne qui-
dem humano genere excepto, plures vel pauciores eduntur ab. una
quam ab altera faemella fatus, | tum- etiam quia. quosdam inveni
acervos integros, in quibus nullum veftigium morfüs, aut lacera-
tionis apparebat, qui tamen multo minores fuerunt aliis, de qui-
bus aves jam quosdam julos pro jentaculo devorarunt. | Acervus
Tab. XII. depictus unus ex iis fuit, qui integer videbatur, octo
pollices magnitudine non excedebat,

— Variant ejusmodi acervi etiam colore, alii nempe ex lu-
teo rubicundi fünt, alii pellucidi & limpidi, denique alii coloris
hyacinthini. .Hecce:colorum diverfitas pendet a longitudine tem-
poris, quo: hi acervi editi funt. llii namque, qui pauco tem-
poris intervallo prodiere, exlutéo colore rubent, & preter mu.
ciláginofüm huthorem ail in fe continent. | Qui paulo longius
extra /oligizis uterum jacent, limpidi fünt, & obfcura animalculi
forma in illis apparet. In quibus autem perfe&a jam eft /5/g,
limpidum füum colorem ir czleftem mutant. Nunquam vidi
proxime editos, quos rinutie-pre aliis facile cosnoviffem. | Nul
lus attamen dubito, quin coccineis maculis notati (int, quemad-
modum Cl. Nzzpuautvs C) illos ir /sfigimis utero obfervavit. Quo-

.cunque vero coloretingantür, femper funt diaphani,

ita ut contenta facile confpici
poflint.

$3 Ven

(*) Vide Nouvelles decouvertes &c.

160 UcCarvT XII.
| pis Gra

K xnnes juli ope communis ligamenti gelatinofi inter fe cohee-

rent, quod adeo tenax eft, ut absque adhibita vi non dif.
folvatur. Dico ope ligamenti communis , quonianf quilibet julus
proptio etiam ligamento inftru&tus eft, de quo paulo infra. Com-
mune ligamentum ejusdem potiffimum coloris effe confüevit, cu-
jus juli, quos inter fe conjungit; in iis, qui celefti colore pellu-
cent, paululum figricat. rregularis eft figure, latum potius,
quam teres aut rotundum, latitudine vix pollicem adequans. Ubi
duo juli inter fe connexi fünt, finum relinquit, aut, ut melius di-
. cam,arcum format, Dum acervus julorum in littore jacens con-
templatur, nihil de ligamento communi in confpe&um venit;
equidem juli ita inter fe intricati fünt, ut totum ligamentum pro-
prio corpore cooperiant. Quod(i autem totus ejusmodi acervus
elevetur, & e digito füfpendatur, tunc demum ligamentum illud
viibile cft. | | 2 '

[NBC A
f ^X uilibet julus inveftitur propria membrana tenuiffima, nunc
; diaphana, nunc ex luteo rubente, modo vero c«lefti colore
infe&a. Hec in interna juli facie in plurimas dividitur cellulas cee-
cas. Ceecas illas appello, quia nulla datur catum inter fe communi-
catio; fingula cellula repletur humore diaphano, falfo, confiftentia
humori oculorum vitreo non diffimili, cui innatat corpufculum glo-
bofüm albicans, quod fücceflu temporis /e/;ge evadit. Hic comme-
morare neceffum eíl, me acervum julorum defcribere, qui jam quo-
dam

D: Lozicinis ovis. 161
dam temporis fpatio extra uterum /o//gizis jacuit, qui enim recen-
tior eft, in eo preter didum humorem nihil confpicitur. Ejus-
dem fortis plures füb initium menfis Julii deprehendi, uti etiam
nonnullos, in quibus corpufculum albicans jam nidulabatur. In
uttoquetamen nihil clare.diftinguere potui, usquedum 29. Julii
tales acervos inveniffem, in quibus lolieimis fatus jam ita formati
fuere, ut a quolibet, qui unquam hoc pifcium genus antea vidit,
facile cogtiofci potuerint. T

$. VII.

inus opportunum fore duxi totum acervum, in quo /o/gizis
figura clare apparet, depingere. Siquidem inchoantes em-
briones in fimplici julo luculentius oculis fübjiciuntur, quam fi
plura julorum ílrata excufía effent. Accedit, quod hzc ctiam
minus accurate exprimi potuiffent, praefertim fi illum acervum, ex
quo fimplicem julum delineavi, pro formulari adhibuiffem. Hic
enim adeo magnus fuit, quod tres pedes longitudine, duos vero
latitudine eequaret, & julorum ftrata ob miram contorfionem &
pofitionem vix numerari poflent. Summa attamen adhibita pa-
tientia julos numeravi quingentos fexaginta octo, quolibet julo
vero, quorum decem duntaxat diffecui, fetus feptuaginta, Quodfi
igitur quemlibet julum totidem fatus continere füupponamus, &
$68.cum 70. multiplicemus, productum erit 39760. totidem nimi-
rum fzetus ab una eademque ///eize producti. Quáre majori cum
ratione illos repetere poffem de /z/igize verfus, quos FRaxciscus
Bosvzrvs () de Aja cecinit. X Si

("2 Vide L. de Natura aquatilium fol. 140.

Figura 2.

162 Carvr XIL
8j quisquam Rája nusquam confpexerit ovd,
Dirigat huc oculorum ille. faorum aciem.
Nam fecunda pareus Rajis uatura creandis
Offentavit. opes leta fabiade fias.
Minime attamen afferere cupio, quod omnes acervi eo-
dem numero julorum gaudeant. Nam alii fünt, in quibus tre-
centi ex uno ligamento pendent, alii vero ex ducentis quinqua-
ginta julis coagmentantur, denique alii centum feptuaginta &
aliquot julos füftinent. Qui Tab. XII. depi&tus eft acervus, o&ua-
ginta duntaxat julos numerabat, quorum fingulus tres pollices
cum dimidio longus erat. Julus vero Fig. 2. delineatus quinque
pollices & tres lineas adaequabat. rag

$. VIIL

Q^ hunc ab acervo digitis fepatrare tentarem ea attentione,
ne fzetus in eo contentos lederem, mirabar, quod id pre-
ftare non poffem, quin fimul magnam portionem ligamenti com-
munis z.lacerarem. ^ Hinc folutionem hàncce eadem cautela fz-
pius reiteravi, femper tamen cum eodem infelici fücceffü ,, donec
ligamenti portionem, quae veficulis juli proxima eft, minus pre-
merem, neque follicitus elem , utrum ovis vim aliquam inferrem,
atque tunc quidem nihil de communi ligamento feparavi, fed
omnes veficulas, qua totidem ova funt, a ligamento, quod julo
proprium eft, minimo negotio avulfi, ita, ut illud magna vi, qua
pollet, elaftica refiliret , veficule autem liquorem & huic inna-
tantes fetus P. P. b. retinerent. Ligamentum itaque hocce, quod
to-

Dz Lorieiw:s ovis 163

totum juli tradum excurrit, a natura fadum videtur , ut ova
feu veficule cece $. VI. illi annexe firmiori ftent talo, neque
facile ab injuriis procellarum a fe invicem diffolvantur. Siquidem
membrana, qua veficulas format, adeo tenera eft, ut minima
virumpatur. Hactamen rupta, nihil ex proxima liquoris exit,
minus fetus ejus egreditur. Unde eas veficulas evulfo ligamento
integras manere clarum eft. * MET
Quod autem rupta una vefica, ex altera nihil effluat; fe
quenti ratione edoctus fim. — Scalpello qualemcunque veficulam
in julo diffecui, quo fa&o illico fatus in ea contentus profiliit,
quem deinde penitus exemi , && veficulam liquore; cüi fetus in-
natabat, liberavi. Atque tunc veticulam proximam leniter digi-
to preffi, e qua vero nec quidquam de liquore, neque etiam fz-
tus. exivit, manifcfto argumento: quod quilibet fectus proptia
vefi cula includatur , 'atque quod quaelibet veficula verum hliginis
ovum fit. Quum autem feptuaginta ejusmodi vefi culie fcu totidem
ova in unico julo numerentur, patet jam clarius, cur hanc vefi-
cularum concatenationem julum & non ovum appellare adama-
verim. t
$. IX.
9 os ligamentum proprium, quod elaftica fua vi totum in fe
contractum füerat, extenderem, in confpe&dtum venerunt
varie intercapedines, a. 4. 4. quas veftigia infertionis veficulorum Figura 3.
effe opinor. Sunt vero hec veftigia leves finus circulares ligamen-

tumambientes. Ceterum ligamentum proprium a communi non
X 2 dif-

Figura pn

164 2: C ABUECNAE
differt, ni(i, quod hocce tenacius fit; pellucens autem ut com-
mune, & coloris inter album & celeftem medii.

$. X.

(Qroeimeim in aliis animalibus multipatis factus magnitu«
V—X. dine differunt, ita etiam in /»//gizis genere embriones in
uno eodemque julo contenti varie funt molis, licet differentia hec
vix nudo oculo confpici poflit. . In eo tamen difcrimen- magnitu-
dinis facile agnofcitur, quod loligiues minores corpufculum quoddam
album brachiis. fuis amplectantur , majores vero nudis brachiis in
fuis ye(iculis, nidylentur.

onn rn maxime quia ees [, imiles leligines ex p exemi,
quin. illud corpufculum ab carum amplexu folveretur. Compa-
ans vero deinde;cum /»iginis ovis volatilium ova, in aliam abivi
fententiam; nimirum, .quod di&um corpufculuma idem cum vi-
tellum ovorum volatilium fit, eidemque ufui inferviat.

$oXepUt ! |

hil factus Joliginis fpeciofie admodum figure, & inftar medullae
cerebri mollis albicantisque fubftantiee , exterius coccineis
pun&is notati. Totum eorum corpus, brachiis fimul fumptis, tres
lineas longitudine adequat, unam latitudine. — Cylindricum eft
in altera extremitate a. feu cauda obtufum,, in altera feu in capite
b. truncatum, fi brachia demas. In capite inter duos prominen-
tes oculos c. e. duo brachia excurrunt, dimidiam lineam longa,
d. d.

Dz Lor:criNIs ovis. 165
d. d. coccineis punctis quoque notata, qua puncaa, fi ope lentis
confiderentur, totidem tenera acetabula funt, qualia in provecta-
rum 4/gizum brachiis & pedibus majora confpiciuntur. —Preeter
dicta brachia feu ut alii volunt probofcides, pedum veftigia nulla

apparent. | :
fft] | $. XII.
S ex me queras B. l. utrum /oigizes ille, dum adhuc in veficu.

liscontinentur, motu quodam predite (nt? fcias velim;
me fepius per hore etiam fpatium attentos oculos prebuiffe, nun-
quam vero vel minimum motum in iis percepiffe. Semel vehe-
menterletabar, quum iterum aliquot julos a communi ligamen-
to feparaffem, quod animalcula illa flu&uare viderem. Opinabar
eo inftanti,, hunc motum a vi intrinfeca provenire, fed in unico,
ut ita dicam idu oculi, acquiefcere nolui. Maxime quia fimul
incidit in mentem cogitatio, quod motus ille forfitan a motu ma-
nus mee excitatus fuerit. Hinc ut certior hac de re fierem, cos-
dem julos in terram pofüi, ne ülla füfpicio virtutis extrinfecee mihi
füpereflet. Atque proftrato humi corpore magna adhibita atten-
tione obfervavi, utrum /e//z;zes motum fuum continuarent. Li-
cet autem per integram horam hac obfervatione detineret, nullus
attamen motus amplius in illis confpiciendus erat. Unde conclufi,
motum, quem paulo ante vidi, a motu manus mee productum
fuifle, in quo etiam deinceps confirmatus fum: nam quoties julos
vel eosdem, vel alios manu contre&vi, vel levi füccuffü agitavi,
toties /z/;zizis fetus in füo liquore hinc inde flu&uabant, & rur-
fum quieti jacebant, quoties julos in terra quietos reliqui.

X 3 Quodfi

166 Carvur XII.

Qodíi vero cuipiam in mentem veniret, illos fetus mor-
tuos fuiffe, quia in littore loco ficco inventi fünt , illos autem, qui
in fundo maris quafi altero utero latent, motu gaudere poffe: is
con(ideret , acervos in littore jacentes omni fluxu maris, aqua al-
lui; hinc omni altero fex horarum fpatio juli quamdam portio-
nem marine abforbent, que füfficiens mihi videtur, ad vitam
horum animalculorum per aliud fex horarum fpatium, quo nem-
pe tempore mare a littore recedit, fuftentandam.

. Quod autem juli aquam marinam abforbeant, manife-
ftum eft: cum acervi certe a Matre minutiflimi reddantur, qui
deinde in magnam excrefcunt molem, Quod haud fieri poflet,
ni extrinfecus per membranam julorum aliquid accederet, & ve-
ficulas continuo repleret. Praterea alia infecta marina in veficulis
glutinofis nidulantia vitam & motum diutiffime conférvant, licet
nulla aqua marina confpergantur. tain fuci fpecie, qua zzer-
eus maritima foliorum extremis tumidis a. 'TovxwsronTi0 C) appcella-
tur, curculiones, nifallor, deprehendi, qui in veficulis humore
vifcofo ex viridi luteo infar&tis fatis hilares movebantur, licet jam
duodecima dies ageretur, quod a mari remoti eflent. Nam cum
ex Gallia in Angliam proficifcerer, in littore prope Ca/zis inter cee-
teros fucos etiam quosdam fürculos prefate «wercas smaritime de-
cerpfí, & una mecum in marfüpio Londinum abfítuli. Ubi de-
mum decima ab adventu meo die unam querci mea tumentem
extremitatem curiofitatis caufa aperiens, dicta animalcula choreas
ducere confpexi. Unde elucefcit folo vifcofo liquore, in quo,

quod

'(*) Vide I. R, H. fol. 556. N. 4.

Dr LoriciNis 0vrs. 167

quod aquofüm eft, diutius retinetur, fatis diu minuta animalia
nutriri poffe, licet nuila nove aque affufio accedat.

$. XIII

). ati in omnibus uniformiter operati, univer(le & ab om-
nibus fere hodiernis Philofophis receptum cft axioma, cujus
adminiculo plurima nature arcana detecta fünt, & hanc in usque
diem deteguntur, atque fuper his varie, quod tamen dolendum,
contrarie fepius hypothefes extruuntur. Ita Giugewivs & Mar-
»IGHIUs () eodem principio duci, utriculos, tracheas, fibras fpi-
rales in plantis invenere, ita Leusvesuozckivs (') in femine hu-
mano anguillulas quafi totidem homuntiones confpexit, quia
fimiles in aliorum animalium femine, aliisque liquoribus prius vi-
dit. Noviffime Cl. Nzzpgawrvs illas anguillulas machinas organi.
cas effc füfpicatur ideo: quia in. //gizis femine di&os vermiculos
feu anguillulas mera corpora organica efle deprehendit.

Quantam vero utilitatem nobis attulerit Anatomes com-
parata, quilibet vel mediocriter hag in arte verfatus novit. Hinc
vis principii allegati undequaque elucefcit, & Au&oritas Clariffi-
morum Virorum fuadet principium hocce fdcliter ample&endum
effe. Verum pace tantorum Virorum nullius intentus jurare in
verba Magiítri, & logicis regulis qualitercunque imbutus, affere-
re haud vereor: a particulari ad univerfale aut ab uno: particulari
ad aliud non valere argumentum, atque inde axioma füpra di-
&um quamdam pati limitationem. Neque difficile foret hancce

tnéam
(*) Vide Anotome Plantar,
(**) Vide Arcana Natur, detecta.

168 Carvr XIL

meam propofitionem pluribus comprobare exemplis, cum. autem
longus effe nolim, preetera hancce $. ideo. fcribendam non füfce-
perim, ea argumenta in aliud tempus transmitto3 nunc vero ad
propofitum, quare hoc axioma univerfale effe negem, unum
duntaxat adducam.

Eodem principio inftru&tus experiri conabar analogiam
inter /oigizis & volatilium ova. Hinc aque ferventi impofui julos
aliquot fetibus impragnatos, qui in ea per quadrantem horae
ebullierunt. —Elapfo hocce ebullitionis tempore eos examinavi,
utrum liquor, cui fetus innatant, inftar albuminis ovi gallinacei
aut alterius avis concretus fit, qui autem fluidus ut ante fuit. Hoc
ita obfervato, opinabar, quod fortaffe majus temporis fpatium
requireretur ad liquorem huncce confolitandum. inde eosdem
julos per alios tres quadrantes hora ebullire feci, Aft elapfo etiam
hoc temporis fpatio liquorem immutatum confpexi. Hoc vero,
quod minime praeterire poflüm, etiam primo ebullitionis tempore
obfervavi, quod natantes in ovi liquore //igizes in globulum fig.
$. partim opacum, partim a]bicantem transmutata fuerint, 'in
quo obfcura animalculi veftigia reftiterunt. An itaque hic natu-
ram uniformiter operati quis dicet? ita fane ego quecunque in
pignus dediffem, contentum in veficulis liquorem coagulatum iri.

Sed inftituto experimento edo&tus fum, quam falíà fuerit opi-
nio mea, & quam varia fit in operationibus
fuis natura.

$. XIV.

Dz Lorieixis ovis. 169

S uXIV.

De qualitercunque /oZgizis ovis haud me continere pof-

fum, quin tecum B. l. communicem, qua ratione liquor in
Jépie ovis, wva marina dictis, fe habeat. Quamdiu forma fetus in
ovo non apparet, liquor duplici membrana nigra cin&dtus admo-
dum denfüs, gelatina fimilis & opacus eft. Quam primum vero
forma fetus explicari incipit, clarior limpidiorque evadit liquor,
ita, ut limpidiffimus atque vitreo oculorum liquori quoad confi-
ftentiam fimilis fit, dum omnes /epie/e partes perfecte funt. Que
liquoris transmutatio ideo fieri videtur, ut in eo /zpie/a ante par-
tum moveri, & exitum fibi parare poffit. Quod vero in ovo
moveatur, toties jucundiffimo fpe&aculo anno 17547. Neapoli
vidi, quoties membranam ovi duplicem fcalpello apperui. Tunc
enim leni preffione profiliit liquor in €o contentus, in quo fépio-
la albicans nonnullis maculis fufcis notata hine inde movebatur.

Ad producendum huncce motum pinnas natato-
rias, non fecus ac adulta fepia
adhibet,

A ^" »
" L -

, H

PLU"

ü $ LI
p"

"4

|
»"

/

I - "
1 M
"
De CN Pac
d "m ;*
1 AV » *
P". Ej
Ji NS

"m, J es .
m . : H
( A. 1 " r v »À: Wr Éurr m.» | eem 1 nite ^ 4 wo.
"s ! :
quindi hh. d ja

Mt ea m
"m. "UR Eod rd

" Mer
d .C TRA HEN cH
vA A à aT
P E " ; EU be A»
T ; We
COONSOMEENEEERE NECI I 0n
x. ! n dx ^
Un acum.
bá ]
"i 41 " ks ,
d hi | d
E
wt , v
EC * *
La '
" s. -
- D z
4 E.
E. *
v 1 ,
^ *
, -
d *
i

n a
Xt Db
NUN
4 T l

MAR commen

"ceri el -

-

LUE aul Vna Cid

sS xen om

,

REM. S

s. T TERMS
a rp eem

SIRE
Scr $5886 08 06, sa 8962295 9o
eA 5 CDUTTI
ECDMT Un

,

aerae ito y cane

- LAESA

2 d

-

P
Laigidet m
2:91
EN
à
2 N
LI
»

4

le

Ru

TET Esos abs RE re

" M
1s
$4.

vu —-

u

[

bed

T M

MT orem ne
^ L

^

a»

— 1 ^ dite
f5agctdBOT misc tms Dire EI

—-

Mo Mig to

ji
i

Ji
i

SES pert AI a pr te hti MT

aI-—cLLLLLAL

s:
Siue c dire eae — — ltem
u ie .— 3 M. :

po RR nw i relie

Liege rosea oa
X COURS e er vez

"
e
:
H
E
Y

|

VEMM

"

jd 1 x ;
4 '
'
: 1 '
3 4
4 A
i : ^
E
' ' '
D
'
1
n
» ,
*
/
i
'
-—Á— 0 x z
| »-
« ES
1
D
: '
- ; d reps
^ ——
1 z $j*- -
Aa
" i Uu
1
! * 4
* , » - e-- Las
* ^ T
P - « v
E ; 25 v
: , » :
D
d LI
: T M à
" el 5
I W —
*
' LU e dee: zm

ih

—
5e . E EN. EN E RS u Tue

Ex

AM E. P
"as - ^ »i
, 3 ld 4
"AL *
* ^" -
' » :
*
*
- *
Es ;
á
' rf
k *
v -
H

"

IAN INSTITUTION LIBRARIES

LETT ERU