Jobi Basteri ... Opuscula subseciva, observationes miscellaneas de animalculis et plantis : quibusdam marinis, eorumque ovariis et seminibus continentia ..

1

*

[#•

J OBI BASTERI

MED. DO CT. , AC AD. CMS., SOCIETJT.

REG. LONiET ROLLAND. SOCII

OPU SCULA

SUBSECIVA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

DE

ANIMALCULIS et PLANTIS

QUIBUSDAM MARINIS, EORUMQUE
OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

i! ;■

» ■:' 1 ' ,

,J u

X

■? J-i X

■V

vi , O'. c

2A3 T /:AjJaD8IM 83VSOIT/ r ,'.

B A S T E R I

•

J O B I

MED. DOCT., ACAE. CMS., SOCIETAT.

REG. LOND., ETHOLLAND. SOCII

OPUSCULA

S U B S E C I V A,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et plantis

Quibusdam marinis, eorumque
Ovariis et seminibus

CONTINENTIA.

LIBER. PRIMUS,

CLARISSIMO VIRO '

PETRO van MUSSCHENBROEIC,

MED. ET PHIL. DOCTORI, IN ACADEMIA
LUGDU NO-B ATAUA M ATHE S EOS ET
P HILOSOPHIIE PRO FESSORI
£?c. &c. &c,

•. . r "; r "

IN PIGNUS

• . _ - , ... N,- f ~

PERPETUA ET SINCERISSIMA AMICI¬
TIA, JAM OLIM AB AVIS INCHOATA,

• '' \ • ‘ ' • - ' f ' * ;

A PATRIBUS ET NOBISMET IPSIS,
FIDEI^SSIME SEMPER EXCULTA,

PRIMUM EOCCE OPUSCULUM,.

I . .

D. D. D.

JOB BASTER.

A 2 LES

LES CORAUX & LES LITHOPHTTONS font compofis, d'u-

ne tige dure & compage., & d'uue ecorce molle fpongieufe:
celle ci feule ejt habitee par les Polypes. Comment ces Polypes
viennent iis a bout de conftruire la tige /olide , qui foutient
leurs cellules : c'efl. rp qua uaua n* Jwutis pras nous hazardeT
d expuquer, jufqua, ce que nous ayons rajfemble aj/cz des ob-
/ervations inmcdiates fur ces Polypes , ou fur d'autres d'un genre
approchant du leur. RE AU MU R. Preface du tome VI. des
Meraoires des Infeftes. pag . LXXIX.

Ci s L - Cj a . . . » C. - _

Pag- 5

JOBI BASTERI

MED DOCT., AC AD. CTES., SOCIETAT. REC.
LOND., & HOLLAND. SOCII

OPUSCULA

SUBSECIVA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS
D E

ANIMALCULIS et plantis

CONTINENTIA

INTRODUCTIO.

orallia, kerato-phyta, Corallinae, variaeque aliae
Species Vegetantium marinorum , anteaclis
temporibus, femper verge plantae in mari vege¬
tantes, habitee fuerunt, ufque ad annum 1727.
quo inclytus Reaumurius Academiae Re¬
giae Scientiarum differtationem five Memoriam
Peyssonelli tradebat (a), in qua hic de-
monftrare nitebatur. Corallia efle productum animale. Heec len¬
tentia, adeo aliena a veritate Nob: Reaumurio viia fuit, ut

dum

(a') Memoires de 1 ’Acad. des Sciences. 1727.

A 3

I

6

OPUSCULA

dum diflertationem traderet, fe non male acturum judicaverit, fi
Peysso nellii nomen non memoraret (b'). Ea tcmpeftate
etiam, pauci erant eruditi, quibus illa difiertatio placebat. Poft-
quarn vero Anno 1743 & 1744 Trkmbleyus in aqua dulci
Polypos detexerat (c) defcripferarque, fententia Peyssonellii
fuit refufcitata: Varia» plantarum marinarum fpecies examinaban¬
tur , quae adeo obfeffte polypis inveniebantur, ut viri prseftandfluni.
J u s s 1 e u (d), Eleis (e),D onati (y } aliique, ad exemplum
Peyssonellii evincere conati funt , non cantum Corallia,
fed etiam Lithophyca & Corallinas, plurimasque alias plantas ma¬
rinas, nil nili opus horum animalculorum efie, vel partem corpo¬
ris confiituere.

Audaciae & temericatis forte reus dicar, cum Viris illufirioris
gloriae, & fententiae fere ab omnibus hiftoriae Naturalis cultori¬
bus hoc tempore probatas, contradicere fuftineam: fed quia pri¬
marius iwpus eit, qui mecum hiftoriae naturali ftudent

ut Oeconomiam & proprietates rerum creatarum difcant; eaque’
cognitione incitentur ad fapientiam , Bonitatem & Providentiam
omnipotentis Creatoris agnofcendatn & venerandam: fpero edam
mihi concefium fore , ut candide & pro rei veritate commemo¬
rem, quicquid in Corallinis, variifque illas obfidenribus infedlis
marinis detexerim; oftenderimque fententiam ab induftrio P k y s-
sonellio primum propofitain, nondum plane efle demonftra-
tam, omnifque contradiftionis inmunem (g).

/ , Utinam

OO Reaumur mem. des Infedtes. totn. VI. dans la Preface.

(e) Memoires fur Phifltoire des Polypes. 4 0 .

(elj Memoires des Sciences. 1742.

O) Natura! hiftory of Coralls &c. 8°. Lond.

C/) liiftoire Narurellc de la Mer adriatique. 4 0 . Haga:.

CiO Hoc etiam nonnulli ejus fententiae patroni agnofeunt: Nob. Donati, tra¬
dita hiftoria accurata Coralliorum & Polyporum mfidentium , denique addit:

„ Fidetis bic vegetationem piant * & propagationem Animalis, judicate igi-
»> tur utrum Corallia pertineant ad bos alterumve regnum, an non potius "ad

regnum

.

M'

SUBSECIVA.

7

Utinam igitur hoec dubia & difficultates alios prope mare viven¬
tes, & majori otio fruentes, incitent, ad hoec omnia, ulterius &
majori diligentia, inveftiganda! ut tandem veram originem, in¬
crementum , propagationem plantarum marinarum plane cognofca-
mus, & charadleres certos indubitatofque acquiramus, interca,
quae verse plantae funt, uti Algae, Fuci, Confervae, & alia quae
pro parte plantae, pro parte funt opus vel cellulae animalium,
quamvis antea plantis fint annumeratae, uti nonnullae Madreporae,
Milleporae, Alcyonium, quod vefica marina appellatur, tum Efcha-
ra cruftacea, plurefque aliae.

Admirandae & incomprehenfibiles funt varietates modorum ,
quibus Natura in propagatione animalium utitur. Nonnulla, &
quorum maximus eft numerus, funt mafculina & feminina, &
mutuo ad propagandum egent auxilio: alia voluti Ofhea & 1 a-
tellae (/;) ambos fexus in fc habent uniros. Quodlibet abfque al¬
terius auxilio fe faecundat, & faetus procreat: in Aliis uterque mo¬
dus propagationis cft, interdum Mas cum femella mifcetur: ali¬
quando femellae, fine maris congreffu, ad fextam progeniem uf-
que. fune fecundae ( i ).

Nonnulla animalia, uti plurimi pifces , omnefque huc ufque
cognitae Aves, ova ponunt, & ex quftlibet ovo, animalcnlum
prodit. Sunt vero Animalia, quae tempore Veris vivam pro¬
gignunt fobolem , & incipiente hyeme ova ponunt Qk). Sunt

„ regnum aliquod intermedium ?” Ellay de l’hiftoirc Naturellede laMerAdria-

^Dubfio^af vera cognitio Conth* Anatifers non multum conferret, ad pro¬
pagationem polyporum intelligendam.

( b-) Verhandelingen der Hollandfe Maatfchappy. IV. Deel. pag. 4/<5-
CO Reaumur mem. des infeAes. in prsefat. pag. XLVI. tom. VI. Lyonnet
in notis fur Lessers lnfe&o-Theologie.

(*) Aphides allate pariunc vivos fetus, Autumno ponunt ova. LiWiEUS
Syftema Natur». Edit, decim. pag. 452.

/

8

OPUSCULA

quorum ova, etiamfi polita, indies magnitudine crefcunt (I). Sunt
& alia ex quorum fimplici ovo undecim excluduntur fetus Qm\

Sunt Animalcula, quse poft nativitatem, quo magis adolefcunt,
plutibus pedibus aliifque membris inftruuntur ( n

Hgec omnia in propagatione Polyporum aquae dulcis fere inve¬
niuntur CO, Ecquis fcit, an non propagatio Polyporum Coral-
linis infidenrium , adhuc magis fit miranda? id diligenti & diu¬
turna obfervationc fequcntibus temporibus innotefcet.

Mihi firme perfuadeo, eum, qui plantas marinas & infefta ma¬
rina perfcrutari velit, magna perfufum iri voluptate: efi: enim hic
novus Microcofmus , cujus incolae parum innotuerunt, fed qui
piopter proprios propagandi modos, ritus, seconomiam, aliafque
qualitates, attentione Naturae Venatoris funt digniflimi: Ea tamen
voluptas non caret incommodis,quia perdifficile eft, pifcatores do-
cere, (licet lanrp ro.«vmcicntur ) quomodo confervare capta &
inventa poffint, quacunque in foro vendere nequeunt (p).

Praeterea, quia infedla Marina, quamvis aquam marinam, cui
infunt, quolibet tefiu indies bis renovemus, nihilominus defeclu
alimenti, quo m maris vado vefci folent, fepe intra paucos dies
moriuntur. Pncferet ,.fi quis, prope mare vel oftium fluminis
viveris, fpeciem vivarii haberet, quod cum mari communicaret, &
quotidie bis aqua maris renovaretur : in eo enim omnes fpecies
Corallinarum, Lithophytorum, Alcyoniorum, aliarumque plan¬
tarum

CO Reaumur Meni, des inled. Tom. V. pag. 121. Edit. Paris.

C») A da Acad. Reg. Succ. Vol. XVIII. 1756. pag. 199.

(«) Memoires de Mathematiques & Phytiques. I. pag. 530 & feq. Acams
«piem cafeus alit, primum nafeitur, cum fex pedibusdeinde inftruitur odo,’
id. lbid.

C«) Trembley Memoires fur 1’hift. des Polypes.

OO Marsksu eandem profert querimoniam, in Hift. Phyf. de Ia Mer.
„ Quamvis perfolvere iis polliceamur, & renumerare laborem , «olunt afiuefcere
” commandis rebus, quas abjicere in mare folent,

9

SUBSEC1VA.

tarum marinarum , teflis tanquam bafi infiftentium , confervari
poflent, omniumque incrementum & propagatio indies obfer-
vari, . i

De Plantis Marinis in genere.

Piant® marinse, plerumque diftinguuntur in Maritimas & Ma¬
rinas.

Maritima crefcunt in littoribus : Marina fub aqua adhseref-
cunt rupibus, vel fundo maris infident.

Plantarum marinarum Tournefortius ( q ) quatuoi gene¬
ra enumeravit; quales i° funt molles vel flexibiles, 2 ligneae,
2° petrofse , & 4 0 quae extrinfecus durae intrinfecus fpongiofa
replet® materia funt.

Plantarum mollium vel flexibilium nonnull® foliis funt in-
ftr'u£l® , uti Alg® qu®dam & Fuci : ali® veluti Alcyonia &

fpongi® foliis carent. ^ , T

Inter Petrofas numerantur omnes fpecies Coralliorum , Ma-
drepororum, & Fungorum marinorum, &c. Ad ligneas refe¬
runtur Lithopbyta, Lithoxyla kerato-phyta, qu® fi cortice am¬
biuntur, Titanokerato-phyta appellantur.

Alcyonium durum Imperati extrinfecus durum eft, intrinfecus
cfi molliufculum, fpongiofumque. Qu®cunque in Man aluntur
piant®, plerumque a terrenis multum difcrepant: H® enim m
aere raro crefcentes , magnam alimenti partem ex radicibus m
terra repentibus recipiunt: verum plurim® piant® marinae, ra¬
dicibus & foliis deftituuntur, inftruft® tantum trunco & ramis.
Pars piant® marin® adhmrefcens accrefcenfque corpori alteri,
non eft radix , nifi quatenus plantam illi loco affigit, verum

nullum nutrimentum adfert, qu® radicis c®teroquin primaria

eft

C Mtmoires de 1’Academie J700.

V B

IO

OPUSCULA

efl; proprietas. Attamen planta marina, quodam femper cincta
eft medio , quod alimentum afferre poteft, idque in poros ir¬
reptans, ingreditur truncum & ramos, adeo ut tota planta ma¬
rina, quali radix fit. Id etiam patet, cum ficcata. planta mari¬
na aquae marinae imponitur, nam in priorem effigiem & formam
omnino redit; fi vero planta; pars, extra aquam fteteric, ba;c
ficca manebit: evidenti argumento in ea canales non effe, qui
humores ex radice furfum vehunt, aut per ramos diftribuunt,
quemadmodum in plantis terrenis fit.

Plantae marina , femper accreverunt rupibus, aut lapidibus,
cochleis, conchis, finrilibufque corporibus in fundo maris jacen¬
tibus: nam maris fundus, radicibus plantarum recipiendis, eft
minime idoneus, quia multis in locis confiat ex arena volubili,
quae a flu&ibus quotidie qualfatur, & ex loco in locum pro¬
volvitur , ifW wieticibua namus non neret fedes, fed nunc or¬
barentur arenis, alio tempore penitus fub iis fepelirentur.

Sed , quamdiu in ignoratione vera veg‘etationis plantarum
marinarum verfamur, proba; firmaeque rationes meo judicia ad-
ferri nequeunt, ob quas nonnulla;, uti multa Corallia, & Kc-
rato-phyta , licet a parte inferiore ad apicem ufque cortice fint
obdudla (qui ex cellulis infedtorum marinorum confiat) tamen
]xte crefcuntr cum contra plantae terrena;, quae a multis infeStis
infefiantur extemplo languent & moriuntur: nifi, quod Infefta,
quae plantis marinis infident, ex his alimentum non capiant, fed
ex minoribus animalculis, vel aliis corporibus, a quibus peryetuo
alluuntur: Infcfla vero terreftria ex aere raro nutriri nequeunt,
ideo pro cibo vcfcuntur fucco & foliis plancarum , quas inha¬
bitant , quo fucco & foliis deficientibus , etiam languent mo-
riunturque plantae.

An quidem huc ufque vegetatio plantarum terrcftrium, in ocu¬
lis perpetuo verfantium bene innotuit? quonam munere fungun¬
tur radices? an non multa; funt plantae, quibus licet paucte fint

radices

II

SUBSECIVA.

radices, nihilominus Iste in magnam altitudinem crefcunt, quia
foliis inftru&se fune, quas vapores aereos hauriunt, iis nutriuntur,
atque ita defedlus parvitatis radicis fuppletur.

Induftrii Naturas venatoris Bonneti (r) verba afferre fas it.
„ Plantas funt in continuo flatu factionis, fetnper alimentum tra-
,, hunt, interdiu radicibus, noctu foliis: optandum erat, ut quo-
„ dam artificio accurate obfervari & comparari poffet, veia aii-
,, menti quantitas , quae cum a radicibus tum a foliis fugitur.
„ forte hoc examen offenderet aerem , non minus incrementi
„ quam Terram plantis adferre (i )”• Si igitur Aer (ut ex experi¬
mentis Ha ll e sii (O & Bonneti liquet) tantum conferat
incremento plantarum , quamvis fit medium adeo jejunum & te¬
nue , admirandum non eff , aquam marinam , quas nunquam
ftagnat, & multiplicibus particulis eff referta, efficere, ut plantas,
marinas abfque auxilio expanfarum radicum, in tantam altitudinem
crefcant , quales faspe inveniuntur (o ).

Quomodo multi crefcunt fungi ? quas nam funt radices Tremc-l-
las, Elvelas, Phalli, Quercui & Palis infidentis Agarici, quas fcpc

magnae molis evadunt.

Sed ratiocinari definamus, potius tranfeamus ad id, quod ab
experientia, difeimus, de radicibus & feminibus plantarum ma¬
rinarum.

Plantae

Bonnet l’Ufage desFeuilles. pag. XVIII & 286.
f j) Idem. ibid. pag. 66.

(O Vegetable ffaties. , T .,

(O Eruditi flimus Epifcopus E. Pontoppidan tradit f fc ramos a Luho-
phyto avulfos, vidiffe, quorum diameter feptem pollicum erat; alios duas u nas
longos & opicum adeo tenuium, ut fetam porcinam aemularentur: Folia etia
plantae marinae * vidit, 4 \ ulnas longa , unam lata , quae imperitis mftar panni
yiridis ferici apparebant.

■f Verfuch eincr Natur hiftor. von Nonvegen. tom. I. pag. a/ 3 -
* Id. ibid. pag. 26$,

B 2

OPUSCULA

ia

Plantas marinas pertinent ad clafTem cryptogamiarum, hoc eft,
ejus; florem in fruitu aut foliis concludunt. Hoc in omnibus
' obtinet, fed nunquam manifeftius apparet, quam' in alga, quer¬
cu marina, ejufque variis Ipecibus (w). Iis adhserefcunt vel
foliis infident, frudtus, fed forma rotundarum vel ovatarum ve-
ficularum, in quibus funt parva, rotunda plana feminula (j);
quae maxime amplificantibus fpe&ata microfcopiis , nil nifi hu¬
morem continere videntur; hic maturus effluit, eaque ed pecu¬
liari proprietate, ut cum aqua marina non mifceatur, fed cui¬
cunque corpori obvio adhaerefeat, poftea explicatur , & iuflar
aliorum feminum in plantam adolefcat.

Quando aliqua ufi diligentia & attentione crebras capimus
obfervationes , facile ex modo crefccndi fpedlato , convince¬
mur , femen plantarum marinarum vel efle humorem tenacem &

glutinofum, vel faltem In hntnrvro glutmoLu JclllclterC.

U e a u iu u n i u s in deferiptione feminis algas prodidit
quando illas plantae ex mari eximuntur & ficcantur, ex ofculo
cujufvis veficulas excidere guttam flavi humoris , ad rubedinem
vergentis, opinaturque humorem hunc feminum inmaturorum,
confidentias expertium , congeriem efle. Exficcatione fibra plan¬
tarum breviores fiunt, denfantur, veliculam comprimunt, ex qua
tum humor vel femen expellitur: Verofimile ergo efl: plantas ma¬
rinas fimili vi mechanica maturum femen ex Veficulis exprimere,
quod in lapillum, aliudve durum corpus illapfum, valide ei ad-
haerefeit, primo in trunculum, deinde in ramos & folia adolefcit.

Sed quasfitum velim, an quidem abfolute necefle fit, ut femina
fint firmae ficcaeque confidentias; an non vis frugifera humori in-
effie poflet, veluti in femine animalium ? An non femina five ori¬
gines

C® i) Potifllmnm hoc menfc Julio & Augufto obfervari efl. Vide Tabui*
Boftrx prima:, ffg. 4. & confervx fig. 3.

(x) Mctnoires de FAcadcra. 1711. pag. 352.

s u B S E c I V A. 13

gines filicum criftallorum (s) & adamantum fuerunt quon¬
dam fluidae aut humorum fpecies?

Experimenta & cbfervationes, qux de incremento & propaga*
tione Algas in recipientibus vitreis aquae marinae plenis fcci, in
fecundo i opufculo prolixius defcribam ; oflenfurus plantas pai tes,
quas Reaumurius (a) & Donati Flores mafculinos
& femininos opinati fune, eos non efle, veluti aculei in Cereo,
Euphorbio melocafto flores etiam non funt.

De Coralliis,

Quoniam mihi in Zelandia viventi , Corallia recenter ex mari
extrafta nunquam videre & examinare contigit, tantum breviter
attingere fas eft, qute ab aliis memoriae prodita funt.

Comes Marsiglius (c) non exiguam navavit operam in in-
vefliganda origine & incremento Coralliorum , primusque poit
Theophrastum ( d ) mentionem fecit florum in plantis ma¬
rinis : obfervaverat enim , cum corallium recenter ex mari ex-
trattum inmittebat aqute marinae in phiala vitrea; poft pauca mi¬
nuta ex apicibus & undiquaque ex cortice, aliquid in confpedum
prodire , quod fe expandit ; id Vir cruditifflmus veros Corallii
flores efle opinatus fuit. Verum Peyssonellius eos flores
accuratius examinans, deprehendit efle quaedam animalcula, quae

ad

O) Reaumur fe la Nature & formation des Cailloux. Memoires de
1 ’Acad. 1721.

(s) Cnliallos & Criftallina corpora ex fluido concrcvifle docent, & cavi
duftus, & heterogenea corpora, & gutta aquea:, quas mediis criftallis inhaerere
videmus. J. Gesnerus de petrifadlis. pag. 89.

O) Memoires de 1 ’Acad. 1711.

0) Hiftoire de la Mer Adriatique.

(e) Hiftoire phyflque de la Mer.

00 Iiiftoria plautarum. lib. IV.

B 3

14

OPUSCULA

ad genus urticarum marinarum pertinent, & quae noftra tempeftate,
propter convenientiam cum polypis aquarum dulcium, etiam Polypi
appellantur. Eft quidem hoc cerciffimum: quicunque enim hos
flores intuetur, non potefl: non agnofcereeos efle viva & fe mo¬
ventia animalcula: qui tamen inde colligeret, haec animalcula fa-
brefeciflfe lapideae duritiei corallia, forte nimis feftinanti confilio
pcrexilTct: nam non magis verofimilis mihi apparet fententia,
quam qua adfereretur, Vermes formare fungos, Erucas & Sirones
efficere arbores & plantas, quibus aeftate magno numero infident.

Objici quidem audio, Concharum & Tellinarum incolas, pri¬
ma aetate efle admodum teneros, molliufculos, glutinofae fabri¬
cae, quorum conchae cruibeque poftea evadunt admodum durae
& lapideas, limilique modo animalcula coralliis infidentia, hcec
duriffima formare pofle corallia: fed in rebus naturalibus analogice
fidere non licet, a fpecie ad fppr-totn pfot-*<_-j;<?nUum cft, omnis
fimincudo claudicat, nec a pofle ad efle valet confequentia.

Veram quidem eft conchylii faetum , modo ex ovo progna¬
tum, non multo duriorem efle animalculis in coralliis degentibus,
fed tum etiam ejus concha vel tella, qua ante nativitatem inverti¬
tur, ert admodum tenera, quae tum pifce increfcente, continuo
augefcic & indurefcit.

Superficies teftae interior, femper eft polita & laevis, ne te¬
neram animalculi corpus, ab ulla afperitate loederetur : quem
admodum id in Oftreis, Mytulis, omnibufque cochleis marinis
clare videri potefl:: fed ubinam haec omnia in Coralliis Tunt ? Ani¬
malcula nunquam funt in meditullio Coralliorum: fed femper fe-
dent in apicibus vel inter corticem & fubftantiam. Cava, quae in
Coralliis reperiuritur , intrinfecus polita non funt, fed angulofa
& afpera. Exiguus & tenellus Corallii ramufculus, nunquam eft
mollis, tenerque, fed ratione crallitiei, aeque durus ac major ra¬
mus : tenello ramufculo, tamen animalcula non minora , quam
craflb ramo adhoerefcunt.

Mihi

s U B S E C I V A.

15

Mihi ideo videtur , animalcula , quse cortici Coralliorum &
Lithophytorum infident, eum corticem in rotundum effecifie,
adeo ut cortex ille fit tantum cellularum congeries, quas polypi
inhabitant: qualem etiam corticem, cellulis plenum, habitaculum
animalculorum, infidentium fuco, Algse, Conchis, teftis, & in¬
terdum omnibus duris in mari corporibus animadvertimus. Majo-
jores autem fpecies, quai in apicibus Coralliorum & Madrepora-
rum inveniuntur, funt genus prorfus diverfum animalculorum,
pertinentium forfan ad polypos natantes vel (e) Urticas marinas,
quae cavitates in apicibus Coralliorum commodum habitaculum
offendentes, irrepunt, in iifque degunt, veluti Cancellus, Bem-
hordus Eremita diftus, in obvias inanes Conchas ingreditur: id
autem ab hoc cancello, utcunque hebeti rudique, noncafu, fed
quafi animi confilio, & de induftria efficitur. Si enim quinque
vel fex ejufmodi Cancellos ex conchis vivos extrahamus, concnas
inordinate, non procul a Cancellis ponamus, quilibet iterum in
fuam, non in alterius irrepet concham: fublata autem concha,
Cancellus magna cum diligentia & anxietate fuam quaerit. De
hac aliifque hujus Cancelli proprietatibus prolixius agam, quando
hifloriam naturalem nonnullorum animalium expediam.

Pifcatores Maris Mediterranei (/) & (g) Septentrionalis in ea
conveniunt opinione. Corallia progigni ex la&ea quadam mate¬
ria, prcecipuc ex apicibus effluente, in corpus firmum illapfa,
quse dum cum aqua marina non mifcetur, nova Corallia piodu-
cit; interdum ad latera effluens, corpora quafi Corallino cortice
inveftit, abfque ulla ramorum emiffione (/■>)• Nobiliff. Comes

Mar-

CO E. Pontoppidan tradit fe vidiflc in ramo Coralliorum , flores denario
ttrajoces. Nat. hift. von Norweg. I.

C f) Marsiglius Hiftoire de la Mer. pag. 115— 121 *

C S') E. Pontoppidan Natur hiftor. von Norwegcn. Vol. I. pag. 284.

Marsiglius loco citato. Hoc admirabile vtfum eft Donato, in Hift.
Nat. de U Mer Adriat. pag. 43.

OPUSCULA

Maksiglius Corallia delineavit,unius, trium, «St decem anno¬
rum (i), notatque minimam maris altitudinem, in qua Corallia
crefcunt, effe duarum orgyiarum , plerumqne altitudinem efTe
duodecim aut viginti quinque, maximam altitudinem efle centum,
tum centum & quinquaginta orgyiarum (£). Eriam addic Coral¬
lia in minore altitudine citius, quam in majori crefcere: femper
vero crefcere terra centrum verius (/),modo adverfo quam omnes
plantae terreftres aut marinae crefcunt (w).

Videtur Coralliorum incrementum attribuere cortici, miratus
tamen quod uniformem corticem, fic difitos flores quoque profe¬
rentem aliquando (h) fupra lapides invenerit, nullis coralliis pro¬
deuntibus (o). Sed Vir maximi licet ingenii, ignorabat flores il¬
los, viventia efle animalcula, quodque corticem Coralliorum ap¬
pellat, horum animalculorum efle cellulas, quibus Irae omnia ge¬
nera corporum iu mmi inveniendorum , tum Si Corallia in-
vefliunt.

Ex his omnibus conflat, modum, quo Corallia producuntur,
nondum rite innotuifle, & animalcula, quae in iis inveniuntur,
omnino congruere, cum iis, quae in imuli cortice, infiftente la¬
pidibus , lithophytis aliilque corporibus marinis reperiuntur. Ideo
fi Corallia ab animalculis efficiuntur, potius id tum fieri a majori¬
bus, qui apices occupant, opinor, quam a minoribus, cortici
inhaerentibus, Si quae multis corporum generibus communia funt.

Ad-

[ (O Marsiglius hiflr. phyf. de Ia Mer. tab. XXXVIlI. ( fig. 129, N°. 2,3,4.

Id. lbid. pag. 123.

Id. ibid.

O) H° c obtinere videtur in Coralliis, qua: in ferobibus rupium crelcunt,
cx iconibus Com. Marsiclii, fed meo judicio, hoc ftatui nequit, de Coralliis,
qua: lapillis, conchilque in vado maris increlcunt, quia his perpendiculariter
infiftunt: difcrimcn hoc crelcendi ficit, ut hatlitem, an Corallia quidem cref-
cant, an non potius productum animale fint.

I (») Id. ibid. pag. 163.

U) Id. ibid. pag. 163.

SUBSICIVA. »7

Admodum exoptandum erat, ut aliqui hiftorise naturalis ama¬
tores, qui prope mare Mediterraneum degunt, incrementum &
Vegetationem Coralliorum rubrorum majori accuratione & in-
duftria inveftigarenr: alii, qui maris Baltici accolae funt , pati
diligentia examinarent Corallia alba, quae tanta ibi fint copia,
ut in vado maris , quali filvas , aliquot milliarium continuas,ef¬
ficiant (p).

Oportebat ut in primis attenderent, an non darentur Corallia
& Madrepora fine cortice ? aut au abrafo cortice, quidem ul¬
terius crefcerent: tum enim certiores fieremus, an Cortex ali¬
quid Coralliorum incremento conferat , an eorum efiet pars
efientialis , an accidentalis , & tantum ab aliquibus animatculis
appofita, quemadmodum fit in Titano-kerato-phytis, uti ex fe-
quenti defcriptione patebit.

De Kerato-phytis.

Quemadmodum magna eft Coralliorum , Madrepororum &
Millepororum varietas , ita etiam variae funt fpecies Lithophy-
torum, Lithoxylorum, Kerato-phytorum, & quando cinfta funt
cortice, Titano-keraro-phytorum.

Quando Titano-kerato-phyta probe ficcata funt, veluti in
gazophylaciis fervantur , cortex digitis facile abflergeri poteft,
qui tum eft admodum tenuis , & faspe manifelle apparet ob-
fefiiis exficcatis polypis , neque minimam communionem cum
fubjefto Lithopbyti ligno habere videtur , cujus fuperficies eft
glabra & polita . 1

Hoc

C/O Corallifera Indorum littora miramur , fed Capella: portus (Jocus in
Gotblandia } exaequat, imo exfuperat Orientis opes: vidi enim denfiflima Co¬
ralliorum ftrara per integra ftadia & milliaria hujus lictoris fe extendentia, Lin-
KXVS in Oratione de Peregrinatione intret Patrieinu

c

18 OPUSCULA'

Hoc meo judicio non fieret, fi polita ligni fuperficies, eeque
ac afper Cortex, ab iifdem Polypis effe&a fuiflet: unum enim
quidem aliquas imprefliones, vel Veftigia communionis cum al¬
tero exhiberet.

Animo etiam non bene concipere polium, quomodo truncus
vel rami litano-kerato-phyd unquam cralfitie augerentur, fi a
Polypis formarentur: cum tamen, uti fupra dixi, avulfi obfer-
vati fint rami, quorum craffities in diametro fuerat feptem pol¬
licum. Nam trunculus femel a Polypis cxltruftus, poftca craf-
fefcere nequit, nifi a cruftis corticum exftrinfecus appofuis,
quemadmodum Conchae & tefiae a plurimis lamellis, ratione
aetatis & magnitudinis crafliores- fiunt: quando autem Titano-
kerato-phyta aperimus, fecamufque, nihil fimile invenimus, fed
quidem quod cum ligni incremento convenit, uti manifefio ex
delineationibus apparet in onorf* fVimitic Marsigui, in qui-
bu 3 cviucnuitiine medulla , lignum, Alburnum, cortex in-
ternofci poteft, tum & multae intermedia; macula; nigra
An hee non funt femina vel feminum cellulae ? cum enim uni-
verfa planta marina fit radix, poteft ab omni parte obfefla efle
Veficulis feminalibus: id autem obfervatur in Fucis, & praeci¬
pue in Fuco in ligulas longas , anguftas , & fubrotundas divi-
fo CO- Verum quando Titano-kerato-phyta vel cortice verti,
ta pjantae non fint, fed originem forduntur, ab iis animalculis,
quge illum corticem formant, quid tum funt Kerato-phyta, qum
femper cortice carent ? qualia & infignis magnitudinis in Ga-

zo-

(/?) Marsigli Hift. phyf. de Ia Mer fig. 80 ad 103. Ha figura funt admo-
dum accurata & ad veritatem cxprefa, qui enim fcalpello tenuem Litbopbvi
ab fc indit lamellam , eamque microfcopio contemplatur , penitus convincetur

O) Vel vocatur Fucus anguftifolius ligulas referens C. B, vel Fucus chor-
am referens , teres praelongus Raji fyn. 6 . Burlace tradit fe prope Falmu-
thum fragmenta ejus niveniile 20 pedes longa. Natural bifiory of Cornwal.

SUBSECIVA.

*9 ,

zophylaciis cuftodiuntur, inprimis illa, pulcherrime colorata ex
mari rubro.

Analogia Kerato - phytorum & Titano-kerato-phytorum tama
eft in modo crefcendi, radicibus, ramis &c., ut manifefto ap¬
pareat, ambo efle unius ejufdemque fpeciei.

Nonnunquam edam inveniuntur Lichophyta quas non ubivis,
fed tantum hinc inde cortice veftita fune (j). Manifefto indi¬
cio corticem non elfe proprium Lithophyto , fed corpus alie¬
num , extrinfecus adnexum. Afleruifle hunc Corticem attritu &
undarum fludibus fuifle abrafum , cum experientia convenire
non videtur, quia, excepto conice, hse plantae integrae funt &
incorruptae , & quoniam aliqui funt Fuci, quales habeo fervo-
que , qui penitus inftar Titano - kerato - phytorum obdudi funt
cortice ex cellulis Polyporum conftante.

Ulteriori erit argumento , nonnulla fepe deprehendi Litho-
phyta, fub quorum cortice quasdam exiguae Conchse teftaeve de-
litefcunt ( t ), quas Polypi eo cortice , vel potius cellulis corti¬
cem formantibus obtexerunt: evidenti indicio Lithophyton fimul
cum cortice a Polypis non formari: fed prius Lithophyton ere-
vifle , eique fe parvas Cochleas, Pedunculos, Tcllinafque af-
fixifle , poftea vero Polypos (qui numero audi cellulas multi¬
plicaverunt ) Conchas teftafque ramis illis affixas obtexifle.

De CoraUtnis.

Vir laudaiiffimie induftriae & accurationis, J. ELLis(t;)in

hiftoria

CO Eft fpeciei Lithophyti, qua revera admirabilis £? extraordinaria
eft •> cortice continuo caret, fed hinc inde , quadam funt fragmenta inter rup¬
ta, glutinofa qua florefeit in aqua. Maiisigli hiftoire Phyfique de la Mer.
pag. 89.

CO Idem noh. Ellis etiam obfervavit. pag. mihi 81.

(O Natural Hiftory of Coralls, &c. 8 ° Lond. poftea Gallice & Belgice ver-
fus & in 4° aditus apud de Hond. Hag. com.

C 2

OPUSCULA

£0

hiftoria naturali Corallinorum plures earum fpecies diligentius
pulchriufque delineavit, quam in ullo Auchore , quantum
fcio , pi&ae defcriptseque proflant. Verum Vir praftantiffimus
in genere ponit, omnes fpecies Corallinarum , Alcyoniorum ,
Efchararum, Spongiarum &c. effe produftum animale: haec adeo
univerfaliter affumpta thefis mihi, pace magni Viri dixerim, non
parum dubia nec ufque penitus probata apparet : nam admo¬
dum mirum eft, ea parva animalcula, quae Polypi appellantur
(quorum multi oculo tantum fpefitati, vifus aciem effugiunt, &
melioris notae microfcopiis opus fit, ut clare & bene detegan¬
tur & difeernantur) ipfa tam parum differentis faciei non tan¬
tum formatura varias Corallinarum fpecies , fed etiam alia cor¬
pora , quorum externa facies & interna fabrica vehementer dif-
crepat, veluti eft inter duritiei lapideae Corallia, coriacea Al¬
cyonia. corneo K^iaio-pnyta, tcnuilfimorum ramulorum Coral-
linas, molles tenucfque Efcharas.

Praeterea in eadem Corallinarum fpecie, admodum differentes
Polypi ftepe inveniuntur: & eadem Polyporum fpecies, habitat
in diverfiffimis Corallinarum fpeciebus: Hoc ab omnium infecto¬
rum indole alienum, effe videtur : quando aliquot Animal irra¬
tionale operatur inftin&u, femper eodem modo operatur , ita
Apes fuos artificiofos commofes , Aranei telas , Vefpae favos
nidofquc fabricantur: oportebat ergo , ut iidem Polypi femper
eafdem non diverlas Corallinas efficerent: aut fi Corallinse non
funt proprii nidi vel domunculi Polyporum, fed eorum cutis (tu),
tum tamen oportebat, ut Cutis femper ejufdem formae foret.

Praeter Confervas , quae certo plantis annumerari debent, etiam
funt fpecies cornearum Corallinarum, quas Polypis obfeffas, non¬
dum (x) videri licuit;quaenam igitur horum eft origo? vel ad
quoddam corporum genus pertinent?

Haec

(w) Ellis in Phil. Tranf. Anni 1757. pag. 283.

C x ) Idem in Natural hiftory of Coralls, etiam ejufmodi Corallinas delinea-

Tit,

21

s U B s E - C 1 V A.

Haec dubia, prolixiori fcripto, cum focietate Regia Londinenfi
communicavi, nec a fapientilfimis Viris proiTus rejecta, fe igna
judicata funt, quae Philofophicis Tranfaftionibus anni 175 7 ge¬
rerentur. Pralectura etiam noftrae fententiae, nonnullos eruditos
haefitare fecit, & in diverfum traxit, etiamfi eximius Ellis dii-
fentiens, aliquas objedliones & animadverfiones in medium pio
tulerit; adeo ut haec res, quae nonnullos tam fautores, quam a

verfarios nada eft, huc ufque indecifa maneat; & ideo optan-
dum foret , ut hiftoriae naturalis cultores prope mare degentes,
qui quotidie recentem fibi aquam marinam comparaie poliunt,
aliquot fpecies Corallinarum, inlidentium adhuc Matrici, fu e icec
fuerit planta concha teftave , in phialis vitreis cullodirent, aquam
quotidie, faltem ferael, renovarent, obfervarentque, utrum o
rallinte fint corpora vegetantia, an produdlum animale? Quicquid
autem deprehendetur , mihi veritatem tantum amanti, perinde
erit, praeterea clare deferibendum erit, quomodo aut Plantae ve-
getatio, aut Animalis opus perficiatur , fi eo ufque mortales la¬
bore & induftria pervenire poffint. Quidquid fit, in animum in*
duxi memorato modo Corallinas obfervare, fique invenerim me
non temere dubkafle, vel e contrario erravifle , id rei naturalis
Studiofis indicabo:, interea quicquid in Corallinis obfervaverim,
jam memorite tradam.

Oportet ut Corallinae diftribuantur in Confervas & Sertula-

rias. „ ,

Conferva funt Corallins, quae ex bafi abfque trunco, multos,

tenues, longos ramos five folia emittunt, conflantia ex brevibus
articulis, in quibus teftate & autumno, faepe veficuke feminal es ^

fpedlantur. a Omnes

vit, veluti eft Corallina veficulata caule angulato rigido ramis denfe ftipatis, &
bifurcatis terminantibus, denticulis cauli oppreflis. Tab. V. fig. b. B. & Cora -
lina erefta, pennata denticulis alternis, cauli apprdfis, conchitis vel Polypo n
facie. Tab. VI. fig. a. A.

22

OPUSCULA

Omnes confervarum fpecies, etiamfi crebro cortice, qui con¬
flat cellulis polyporum , inveftiantur, ab omnibus plantae vege¬
tantes habentur. Sed Sertularice de quarum origine difputatur,
«Tab. I. funt Corallinarum fpecies , quae a plana bafi, duro corpori ad-
J hsrefcunt, ex bafi truncus exit, qui in ramulos vel folia expandi¬
tur heee oblongis conflat articulis, quorum pars fuperior deorfum
defeendens tenuatur, inferiturque in fequentis articuli capitulum
craflius.

Quando omni debita accuratione teneras examinamus fertula-
rias, uti examinavi albis inlidentes tellinis, qua: clarius difeerni
iTab. I. poliunt; primum apparet parva rotunda vel ovata macula b,
quae quafi ex guttula humoris concreti produ6ta videtur: in hac
aliquot linea: fufea? microfcopio fpeftantur, quae a peripheria ad
centrum concurrunt: ex medio alTurgit trunculus , qui primus
eft brevium articulorum, ma «uius exercente lertularia, arti¬
culi duarum pluriumve linearum intervallo didant: quilibet arti¬
culus deorfum ingreditur alium & parte fuperiori recipit articulum
altiorem.

Hic modus vegetationis articulatim in omnibus fertu'ariis,
huc ufque examinatis locum habet , quemadmodum prseftancilli¬
mus Ellis accurate etiam reprcefencavit praefertim in 111 IV
V, VI, X, XII, XVIII, XXIV Tabulis.

Speftantes fertulariarum articulos, & obfervantes quomodo
nonnulla: Ficoides, Opuntia, Euphorbia & Melocatti crefcunt,
non exiguam invenimus convenientiam , & quidem maximam
cum kali geniculato & falicornia, valde communi hic in Zelan-
dia, & in frequenti ufu adverfus fcorbutum.

In parvis tenerifque fertulariis laterales ramuli ad diflantiam
duarum , trium , quatuorve linearum a radice emitti incipiunt:
tenelli ramuli microfcopio fpettati, eofdem exhibent articulos
ac majores : fed quando fertularia ad aliquot pollium altitudi¬
nem increvit, truncus nunc unum, nunc duos, interdum tres

pollices

SUBSECIVA.

pollices altus cernitur, antequam aliquot laterales ramuli pro¬
dierunt.

Si igitur fertularise forent produ&um Polyporum , & unus
polypus incepiffet formare ramulum , & in altitudine trium qua-
tuorve linearum ramulos emitteret, hoceft, novam fobolem, an
tum truncus non femper eandem crafiitiem & altitudinem trium
quatuorve linearum recinuidet: fed contrarium evenic, nam idem
obfervatur, quod in arboribus & plantis terreftribus, nempe trun¬
cus fertularise & altitudine & craflitie increfcit.

Si fertulariae nonnullae iint veteres, craflaeque, ftepe videntur
veftitte cortice , clare fecernendo, qui propter prodeuntes poly¬
pos , tantum conflat ex eorum veficulis cellulifve. Qui femel
hos polypos infpexit, manifcfto videt effc prorfus alterius generis
polypos , quam qui funt in ipfis cavitatibus ferrulariae: hi enim
nunquam cellulas in altum efficiunt, fed in latitudinem expan¬
dunt, in fuperficie alterius corporis.

Nonnullae fertulariarum fpecies inveniuntur , praecipue menfe
Februario & Marcio, obfeflae innumeris exiguis veficulis, accu¬
rato ordine in ramo pofitis a. Veficularum figura nonnunquam «Tab.l.
vehementer differt b : quemadmodum eximius Ellis multas
quoque figuras exhibuit, opinaturque efle polyporum ovula: cuifig.2.’
fen tenti te nequaquam fubfcribo , quia hae veficulae majores funt
adultis polypis, tum quia polyporum propagatio alia eit, ut ex
eorum deferiptione patebit: verum quidem efl: r aliquando poly¬
pos in iis veficulis offendi, fed in eas irrepferunt, ut fe occul¬
tare poffent.

Alcyonia funt mollia , fed firma vegetantia marina , fpeciem
quafi intermediam inter herbacea & Cornea Kerato-phyta effor-
mantia.

Di ver-

24

OPUSCULA

Diverfiffimae funt fpeeies , quarum nonnullas extrinfecus co¬
rium , aliae ta&u gelatinam aemulantur : omnes intrinfecus funt
plus minufve fibrofe , plenas cavitatibus , aquam falfam conti¬
nentibus , quando recenter ex mari extraftas 'diflecantur. Hsc
aqua laminae vitreae impofita, exficcatione non vertitur in Cryftal-
los cubicas aut prifmaticas, fed pulcherrima exhibet arbufcula &
vegetabilia, quorum fimilia in nullis huc ufque vidi Cryflailis. Al¬
cyonia a me examinata, haec funt.

i°. Alcyonium Fefica marina appellatum , quod tantum efl
Ovarium cochlearium vulgarium Qy').

2°. Alcyonium ranicjo - digitatum molle, ajlerifcis undique nota¬
tum. Eliis.

Fucus Amantia , Marinus , Lineus aut Purpurafcens. Bareliere.
Icon. 1293. 1294.

Fucus aliquibus Palma marinus. C R Pm r a S . 3 <3<5.

Gallice. Main de Ladre.

Belgice. Oudemans duimen.

Eli hoc peculiare vegetans, extrinfecus ad attadlum Corium vel
alutam aemulatur, cavitatibus refertum, in quibus femper Polyporum
fpeeies nidulatur ; ad tantam increfcere poteft magnitudinem, ut
fuerit pondere librarum 32 (2). Semper lapidi vel alio duro cor¬
pori adhserefcit (a), difledlum valde fibrofum efl, cum cavitati¬
bus fiftulofis, non ut in tubularia feparatis, fed invicem commu¬
nicantibus, in fuperficie, qua; communi cute obtegitur, multi in¬
habitant polypi, ut ex adnexa figura melius quam larga deferipeio-
ue intelligi poteft.

3 °. AU

fy) Vide inter fequentia.

f 2} E. Pontoppidan verluch einer natur, hift. von Norwegen. I. 277.

(*0 Marchant tradidit & icone exhibuit, quod fedio trunco Aceris minoris
increverat, & ab i pio vocatum fuit Litbopbyton terreflre digitatum nigrum. Id
non parum cum hoc Alcyonio convenit Memoires de V/lcademie 1711. pag. 28.
Delineandum curavi, pro ur Microfcopio fpcdhtur vide Tabula fextsc figtiram.v

SUBSECIVA. 25,

3°. Alcyonium Jive Fucus folio Jingulari longijfitno lato in medio
rugofo. Raji Syn. 6. Reaumur Mem. de 1 Acad. 1712. fig, 4.

4°. Alcyonium Pulmo Marinus didtum-

5°. Alcyonium molle ramofum. a

Haec tria, licet externa forma parum differant,ad idem genus
pertinent: externa fuperficies, gelatinae fimilis, plurimis & pai-
vis obfeffa efl. Polypis, tranfverfim vero difledta, ex plurimis ir-
regularibus conflant cellulis, humore falfo limpido repletis. In¬
ter has cellulas & externam fuperficiem , innumerabilia punfta
nigra videre efl, quae femina effe credo.

«Tab.I.

fig-5-

Fig- 5 *®*

D E

POLYPIS

SIVE

• ANIMALCULIS

Q U iE IN DESCRIPTIS

X \ .j, . 5

PLANTIS INVENIUNTUR.

T andem perveni, ad defcriptionem Polyporum, quorum fm-
pius memini, fcd quam confiteor, non effe adeo abfolu-
tam refpectu verae originis & propagationis horum ammalcu 0-
rum ac defideraveram , & qualem temporis fucceffu dare adm-
tar, attamen nunc fufficere videtur, ut aliquo modo eorum ex*
terior forma innotefcat. _ ,

Quotcunque Polvporum fuerint fpecies, pertinere videntur at
D S enus

2 6

OPUSCULA

genus Medufae vel Urticae marinae (0), quae commode in tres
Ipecies dividi poflimt.

J°. In Polypos , qui cellulas inhabitant, & quando fobolef
eunt, ab omni parte obducunt, veftiuntque plantas, animalia
omniaque quae in mari offendunt corpora : hi fum , qui corti¬
cem fic dictum floriferum Kcraro-phytorum &c. conftituunt.

Hi Polypi nunquam cellulas relinquunt.

2°. In Polypos, qui fertularias. Alcyonia nonnulla, & Efcha-
las oblident: bos vidi natantes , relinquemefque apices fercula-
rise, quibus inlederant.

3 * In magnas fpecies, quales funr Urticae marinae, quae ca¬
rent cellulis , cortice , tefta vel bafi firma, fed libere in mare
natar^ quoquoverfum pofliint , quamvis faepius poflica corporis
parte duro fe corpori affigant.

Polypi cellulas inhabitantes fimp -vulgares , minimae

fpoc; c: , «ibercentes pellucidi: cellulas non tantum in rotundum
affigunt CoralJus , Lithophytis, Corallinis, & a quibus abfque
ulla Iselione Lithophytorum &c. prudenti manu , facile abradi

pof-

O) Secundum Authores , qui de Pifcibus & Inferis marinis fcripferunt, eft
genus Umcarum marinarum admodum amplum. Inveniuntur uti Polypi oni
Corallinis infidemes, adeo parv, f u „r, ut tantum microfcrpio difcern, p 0 irj t .
aln magnitudinem patina- , al„ integra: fhenfe arquant f- Imo reverendui
Ep.fcopus & 1 hilolophus Ericii Pontoppidan * opinatur maximum An.mal
quo in mari aliiur, (& quocum Balatiiae comparatae funr modo exiles pifciculf)
a 'P O sraxen, Kraken vel Zee korven nominatum, efle (peeiem Urticae mari¬
nae, v uma que an hoc animal non foret Leviathan: verum invenio Propheram
Jesajam vocare Leviathan, longum undulautem ferpeurera , draconem mari.

vcr ^" ’• Ideo haec verba m lius convenire videmur cum
xa o .ipuite marin ducenos pedes longo quem Reverendus Epifcopus etiam
defer,pf,t & delineavit, & qui, uc ab ocularibus teftibus habeo interdum in
IMorwegia vifuseft.

f E. Pontoppidan. Hift. von Norwcgen. II. pag. /j.o<5,

H. ibid. pag. 394 .

SUBSECIVA.

27

poflunt: fed illae cellulae infidentefque Polypi inveniuntur in
omni corpore marino; inhaerefcunt Conchis, Teflis, Ollreis ,
Lapidibus Mytulis, pedibus & corpori Cancrorum, Aitacorum
Squillarum &c., imo inveni iis, Quercum marinam, quam fer¬
vo, adeo denfe obte&am, ac unquam in Titano-kerato - phytis
apparuerunt. Omnia igitur memorata corpora, iis cellulis, tau-
quam cortice retiformi vcftiuntur, fed nunquam hee cellulae ra¬
mos emittere videntur, aut in altum acervari, fed juxta fe fe-
dentes.

Quando has cellulas, in iifque viventes Polypos in vitro cum
aqua marina attente contemplamur, extemplo convincimur,quem¬
libet Polypum efle animal diftin&um , quod cum vicinis non
communicat, cum poffit brachia, contrahere expandere, ex cel¬
lula cum corporis parte erepere , ingredi, nullo motu in vici¬
nis apparente. Omnes hi Polypi cellulares videntur efle ejuf-
dem effigiei.

Verum potiffimum Polypi magnitudine & forma differunt, qui
variis fpeciebus fertularke infidem ( b ). Quemlibet autem hujus
generis Polypum efle animal peculiare ex fequenti experimento
clare fluere opinor.

Die 3 0 Junii Anni 1757, ramulum Corallince mufeofa aherna
vice denticulata , ramulis in creberrima filamenta Jparfis. Ellis
N°. 4., plurimis obfeflum Polypis, in mi li vitro cylindrico, dia¬
metri pollicis , ut aliquas veficulas accurate examinarem. Ali¬
quantum ad intervallum, altius, celerius, ex tubulo Vafis infufo
Thete infervientis, aquam marinam filtro colatam, infundebam,
tum adhibito microfcopio, plures quam 30 vel 40 Polypos vi¬
debam , qui ob vehementiorem aquje infufionem e Corallinis ex¬
ciderant , hinc inde in vitro natabant (e), & fe apicibus ramu¬
lorum ,

(A) Iconem -vide in Tabulis Ellisii.

(0 Vide Natantem talem Polypum Tab. noftra V. fig. 7. D.

D s-

lorum, ex quibus exciderant, iterum affigebant, interdum offen¬
debant ramulos jam a Polypis obfeffos, a quibus non hofpitali-
ter , uti apparebat excepti , arcebantur , adeo ut nonnulli diu
aptum domicilium , quaerere tenerentur : videbantur natatu cito
fatigati, qui enim tempore fex vef odio minutorum , quibus amce¬
no hoc confpedlu deledlabar, fedem non invenerant, cadebant
ad fundum vitri, hi elapfis tribus quatuorve horis erant mortui(d).
Hi Polypi quatuordecim brachiis erant inflrufti, quae inter na¬
tandum furfurn deorfumque movebant, fimilem fere ac remigato-
res in fcapha motum fufcitantes.

Quoniam igitur hi Polypi fe folvere a Corallinis poliunt, &
per aquam natare, cum iftis Corallinis non unum idemque cor¬
pus efficiunt: fed quilibet Polypus eft fingulare animal per fe fub-
fiftens, & quod nullam communionem cum aliis aut cum Coral¬
linis habere, vel idem animal mm ui.- videtur fe).

Maxima fpecies Polyporum, examini partium aptiffima, a me
vocatur Polypus ruberrimus, five incarnatus: hic plerumque in-
fidet Corallin® tubulari® laryngi fimili. Parce infima corpori
affigitur cavis canalibus Corallin®, ex quibus tamen iterum facile

elabi-

(V) Nob. Jussieu fere idem obfervavit, cum inquit. Hac animalcula, qua
tota node fuerant in aqua marina in vitreo fchypbo, maxima parte ex tu¬
fis funt egreffa. Mem. de 1’Acad. 174 ". pag. 300 . ,

(e) Qui patrocinantur lentendae. Corallia ede produflum Polyporum, opi¬
nantur totum Corallium efl- modo fingulare animal, cum tot capitibus ac funt
Polypi : aderunt huic animali os ede intiinfccus & figurae rarnofie ; hoc os ab
omni parte e(Te inveftitum carne, hanc ede carnem animalis. Difcrimen inter
Coi allia & Kerato-phyra tantum ede, quod fulcra olfis in animali finr in Co¬
ralliis lapidea, in Kerato phytis cornea. Donati epift. ad Trembleum. Philof.
Tranfadt A° I7S7- pag 59- Magis platifibilis & ul eriort in lagme dignior eft
lententia magni LlNN«i, qui dicit, fertularia, variaque alia eum ////4- con¬
venientia eorpo-a, radices habent expanfas in morem Plantarum: fed earum
flores viventes cif motus voluntarii , probant ejfe omnino animalcula viventia*
Ih Epift. ad me. feripta, Et in Syftematts Naturae Editione decima, pag. 807.

29

S U B S E C I V A.

elabicur , praecipue quando aliquot diebus fuit fervatus, & de-
feftu alimenti emacuit: tum enim non amplius fe ereftum tenere
potefl:, fed in b tus inclinat, inflexus, cum vero mortuus efl, &
Corallina concutitur, ilico excidit. Microfcopio facile diferimen
videri potefl:, inter afperam cutem Polypi , & glaberrimam fu-
perficiem Corallina; : quando quoque quis Corallinam tubula-
riam , multis viventibus Polypis obfiflam , fpiritui frumenti in-
mittit, ilico diftingui poteft, molle corpus Polypi fe contrahentis

a tubulo, qui prae duritie figuram retinet.

Equidem convidlus fum , htec omnia tantum probare, Poly*
pum & Corallinam tubulariam five canalem , quem inhabitat ,
efle duo diftinfta corpora: fed hoc tamen non demonftrare,
eum canalem cum Polypo non fimul crevifle , quemadmodum
teredo, qui palos perforac, cum tubo , in quo habitat, tum
Efchara tubipora &c. cum animalculis, qus ei infunt. Sed &
hffic Corallina multum ab aliis diferepat fpeciebus , tam in ra¬
dicibus & modo crefcendi, ut quidem novo examine opus fit,
ad ejus plenam deferiptionem exhibendam.

Polypus incarnatus inftru&us efl: duobus differentibus brachiis,
quod in aliis Polyporum generibus non invenitur. Inferiora &
maxima bracchia numero funt 18 aut 20 a , expanfa foimant^
patinam, in cujus taedio, proprie efl corpus Polypi pulcherri-^%
me rubri coloris.

Corpus hoc Polypi in duas dividi potefl: partes, infima pars,
cui cauda adhajrefcic, Corallinam tubulariam ingreditur, efl ro¬
tunda, applanata , in medio perpendiculariter erigitur b corpus*™,
pyriforme, parte craffiore furfum, circa quod 12 aut 14 mmo-m- g-a.
ra brachia funt circumpofita, horum enim numerus non femper
eft idem: Polypus potefl: hoc corpus pyriforme in magnam lon¬
gitudinem c extendere, praecipue cum praeda capta, fe c ° ntra 'f
hit, poteftque id tantopere abbreviare, ut tantum pilam exiguam s
in plano pofitam aemuletur d. T d Fig.3.

D

In

3 °

OPUSCULA

In medio parcis fupremte hujus corporis pyriformis, os Polypi
efle videtur , fed propter partium parvitatem omnia clare incer-
nofci nequeunt, quamvis optimis in ufum vocatis microlcopiis,
ut in maximis aquae dulcis Polypis; nihilo minus propter magnam
in utrifqne convenientiam cito convincimur, efie ejufdem generis
& ftrudlurae animalcula.

Brachia hujus Polypi vehementer amplificantibus microlcopiis
«Iig.2,infpefta a, in aequali cute inftar corii galei pifcis aut corii Ca¬
meline ( Segryn ) obteguntur: forte ut animalcula natantia , illo¬
rum pabulum, melius caperent, irrecirentque, ne elaberentur.

Quando ultimis Autumni menfibus, uti Octobri & Novembri,
majores hos Polypos contemplamur, in multis deprehendimus,
ubi corporis pars piriformis planitiei affixa efi:, exiguas rotundas
b Fig.3. veficulas, tubulo h tanquam bafi adnexas, in rotundum exeuntes:

/Tab!' * n a ^ s °ff en di leptem vel ofto veficulas fibrillae c affixas , ve-
IlI.fig-4. luti folin r»™i=> aunaereicunt.

f ' Pofi: mulcas repetitafque obfervationes non aliter concludere
pofliim, quam has veficulas elfe ova Polyporum, quae matres e
corpore ejiciunt cum in requifitam adoleverint magnitudinem •
nam in Corallinis & partium interftitiis multas fimiles vidi vefi¬
culas, ex quibus novi, pofi: aliquot dierum intervallum urodi
bant Polypi (/> * F

Alite

(/) ClarifT. Jussieu idem obfervavit, quamvis ufum velicular«m ignorave-
rit : Nonnulli horum Polyporum pnscipue majores , habent preeterea fupra
prima cornua, atmulum formatum ex multis papillis, vel granis rotundis
1-ubns , adnexis pedunculo admodum parvo , cujus ufum nondum intelligo.
Memoir. de J Acad. 1742. pag. 297. Donatus inquit , Vidi ad 'locum infimum
ventris in nonnullis Polypis , a/iquot hydatides, rotundas, admodum parvas ,
molles, pellucidas, fiavefeentes vel ad pallidum vergentes : locus ubi funt ,
earumque figura, me in eam conjecerunt opinionem , illas ejfe Ova Polypi ’
Ova heee forte non funt majora quam quadragefimapars linea: feparantur
a Polypo cum ille movetur , fe affigunt corpori , in quod labuntur. Hiftoire
Naturelle de la Mer Adriatique pag. 49,

SUBSECIVA.

3i

Alia; fpecies Polyporum , praecipue cellulas inhabitantium ,
quibus corpora marina inveltiunt , ova ponere videntur, mem¬
branae tenui, albae, vifcofae fimilia , uti femel manifefto vidi,
fuper Cochlea majori, quae licet habitaretur a Cancello, nihilo
minus in fuperficie gerebat ova a, maturos faetus, & teneros Po-* x a b.
lypos, diverfarum magnitudinum. IIIfig.5.

Omnia Polyporum ovula , cujufcunque generis obfervaverim,
femper mihi apparuerunt difereta, ex quolibet ovo, tantum uno
prodeunte Polypo: fed in Ovariis, quae Nob. Ellis delinea¬
vit, varia inerant animalcula; ideo opinor haec efTe Ovaria alio¬
rum Infectorum marinorum, & quidem qualia delineavi in Tab.

V. fig. 7.

Si Pa'ypi fint animalcula, quae femper in eodem manent lo¬
co , rniftio locum habere nequit : fed majores Polyporum fpe-
cies, quu liberae per mare vagantur. vcluti caput Medufae, mu¬
tua copula propagant fobolem , faltem haec animalia mutuo am¬
plexu c mjundta, inventa funt Qg).

De Nonnullis aliis InfeSfis Marinis.

Quando magnam Corallinam vel fertulariam recenter ex mari
extractam, in Porcellaneo orbe, cum quadam aquae marinae co¬
lata; copia ponimus , fundufque orbis fuerit profunde caerulei
coloris , ramuli explicentur , & microfcopio fpedtentur, integra
filva efTe videtur, in qua prater quiefcentes Polypos multa dif¬
ferentium fpecierum funt infecta.

Sed antequam ad eorum deferiptionem pergam, in antecefTum
notabo, exiguas lucentes fcintillas, quas inprimis teftate & flante
Euro ( i ) ? innumerabili copia in fuperficie motae elilieque aquae

marina;

(g) Autoritate illuftris Philofophi Stokke in elaborato opere Zelfs-kennis
pag. 243.

Q’} Props infulas promontorii viridis, tanto interdum funt numero, ut

maritimi

3 *

a Tab.
IV.fig.i

OPUSCULA

videmus, efle admodum exigua animalcula, bona; nota? microfco-
pio tantum confpicua (£). Ut ea colligamus, capiatur hemina
aquas marina plena, in qua nodhi hae lucidae fcintillae fpe&an-
tur, filtretur aqua donec copia, quae cochlear impleat, fuperfit:
hujus gutta ponatur in vitrea lamella , & microfcopio, non pa¬
rum amplificante , infpccta , animalculorum memoratorum ma¬
gnum numerum exhibebit , quorum tres diftinguebam Ipecies a.

Si omnia infefta, qute in aqua marina offendi, delineare cu-
raffem, plures exhibere potuilTem figuras, quam J o b l o t exhi¬
buit , in obfervadonibus microfcopicis: cum numerus infe&orum
marinorum infinite fuperat eum aquarum dulcium : ideo tantum
me contuli ad ea qute oflreis accrefcunt , aut Corallinis oftrea
obfidentibus, & propter peculiarem formam adnotatione digniffi-
rna funt Vifa ( 7 j).

Inter haec funt . cm<*> , &. ctein aliquoties cum

Corallina , a dolio, vadum maris indicante, abrafa, mihi allata
funt. Haec animalcula rapidiffime Corallinas perreptabant , aut
pernatabant, pofterioribus fex uncis ramulum apprehendebant ei
le affigentia , ultra fidem fe celeriter prorfum & antrorfum in
omnes fitus & flexuras convertebant: mihi videbantur vefci Poly¬
pis eorumve ovis , nam multa fruftula rubicunda in eorum ven¬
triculo detegebam.

Pauca funt vegetabilia marina, faltem quae hic terrarum in fun¬
do

maritimi horum animalculorum luce, carinam navis videre potuerunt. D°.
Plot Staffordshire. pag. 117.

(k') In mari plurima & majora lucentia fijnt inledla , de quibus videatur
LiNN/EUS de Natura Pelagi, pag. p. Adler de Nodtiiuca marina in Linnxi
amsenitat. Acad. Tom. III. pag. 202. Vianelli nuove luci no&urne delle aqua
marina. Venet. 1749. Reaumur merveiile des DoTls & de la lumi ere , cmbls
repandenr. Memoir. de l’Acad. 1723. ’ 1

(O Videri poliunt Tabula IV, veJuti microfcopio Ipeftantur , oculo tan¬
tum appauenc duarum triumve linearum , eorum multa etiam lucendi qualita¬
tem habent.

33

SUBSECIVA.

do maris capiuntur, quin microfcopio infpe&a , aliquod miran¬
dum infe&um Qm) alant, habeantque, quod videtur effc Poty -
pus racemofus vel bullularis. Hoc animalculum, maxime amp i
cante microfcopio infpedtum , congeriem parvarum campanu a-
rum vel bullularum aemulatur , quae trunco adnexae, hinc in e ^Tab
expanduntur : fimulac animalculum praedam offendit, omnes
campanulse celerrime clauduntur, aemulanturque uvarum racemum
uvis refertum. Hoc animalculum ultra modum fecundum eft.
Oaobri in ramulo Corallinse, infidente oftreo, pauca videram,
fed tempore quinque vel fex feptimanarum tanto increverant nu¬
mero, ut fere totum Oltreum obtexerint. . ...

In aqua dulci in Brittannia fimilia inveniuntur ammalcula,
faltem multum cum his convenire videntur , fecundum de cnp
tionem & iconem in B. Martini magazine of Arts and Sciet:-
C es. Oaob. 1757. & in SchSffer. befchrybung der Arm-polypen.

Tab. I. fig. 3.

De Propagatione & Ovariis nonnullarum
Cochlearum & m/e florum marinorum .

Si fummi Creatoris fapientiam & Providentiam, in alendis «
confervandis avibus, infecbfque aereis & terrenis, venere^

non minus admiraturi fumus pifeium, aUor ^ U ^7" 1

molium domiam & propagationem: eftque heee

qua ratione lingularium ptanomenorum & vate amplitud

perparum huc ufque actum eft. , ,, $.

Inter natantes pilees femper utrumque fexmn mafeulmum &

femininum internofeere licet. .

Qui ad genus Cctaceum vel plagiuros pertinent, nouuulUque

(m') Eft Sertularia Polypina Lima i N°. 44 * $ 7 ^' ^ aturx

E

3*

OPUSCULA

generis cartilaginei vel chondropterygii , inftruuntur genitalibus
internis & externis : Mares pene, teflibus, proflatis: Fannin®
uberibus, \ ulva. Utero (n). Mifcentur inflar multorum anima¬
lium terreflrium, vivos pariunt faetus, quos mammis lafilant.

Aliis pifcibus funt ladtes & ovula , quae mutuo corporum af-
fridlu ejaculantur, & que deinde fp.nte excluduntur («).

Erudiciffimus Septentrionalis Philofophus & reverendus Epifco-
pus Erich Pontoppidan quem faepius laudavi, obfervat, omnes
pifces oviparos, afinuarim flatis temporibus ad lictore appropin¬
quare , ut in quietis finubus ova in majori fecuritate ponerent,
quam m alto mari: fed quod mirandum, cum plurima ova pofue-
lunt, in mare ledeunc , lapides aliquot ex vado maris deglutiunt >
qui fint inflar faburrse,loco ponderis forumejedlorumovorum (p).

C») Pifcis , qui Galeus flav.i« appellatur, duplicibus genitalibus eaudet •
M«c S duos penes, femina: duas habent matrices. Pontoppiqan Nat. hift. von
i\orw. ii. p. 217*

CO omnes Cetacei & Cartilaginei longi & plani, vivum fartum abfque ovo
vel ovo mclufum edentes, intus uterum, mares teftes atque proflatas, extus ve¬
ro organa ad generationem & corpora ad coitum apte flrufla habent: omnes hinc
coeunt, ita ut femella in dorfo jaceat, & fupe,venientem marem in elemento
aqux inflabili, pinnis excipiat, ne autem delabatur, append.c.bus juxta puden¬
da, vel forma lata & fupme fcabra, vel amplexione caudarum, uc j„ ca r tl j ae :
ne.s latis, impedit Omnes Spinofi & cartilaginei ovipari, teretes & angulofi"
Ovana faltem & Veliculas feminales, neque ulla alia externa ad generandum apta
habent organa , (excepta Muftela Vivipara & forfan Murxna) npu d hos auritu
mutuo ventris unius, alterius genuura elicitur: fperma mafciilmum iriicando
ova femina: impraegnat vel fecundat: femina: pinnis ventralibus fcobera iifaqu*
un o excavant, fupra quam & in locis quietis ea deponunt, ut, aqua media,,.
t , arena obruantur: imo faxa Salmones eligunt, & cavernas fub illis «ffwmanr
Stixleri ohferva/iones de generatione Pifcium in novis Comment. /tcad p/
iropolit. Tam. III. pag. 405. Fe '

d^HecbuTfn AhT merctur le £ l ARCILMNder Untcrfuehting vom Lakhen

, tes in Abhandelungen der Schwedifchen Academie . Tom. XV pae 77

f ° a mone * W. Grants von der Paarung und foripiant Cuna J * t /
ibid. Tom. XIV. pag. i 4a . P“WJung des Lacbfe.

(P) Verfuch eincr Natur, luit, von Norvveg. Tom. II. pag. 195.

SUBSECIVA.

35

In Pifcibus tefhtceis , uti Cancris, Affaris , Cancellis etiam
genus mafculinum a fseminino diftinrium elt: fed aliter con¬
chae, cochleae & Tellinae funt comparata;, in his enim pauca;
funt, in quibus fexus dignofcitur, veluti in buccino majori Per¬
fice vel Cymbio, in muricibus vel Purpuris, Trochis, Cochlea
fornicata, & forte in pluribus aliis, nondum fatis accurate exa¬
minatis. Conchae marium aliquanto minores funt, plurefque fcd
tenuiores fpiras habent, quam femellarum.

Plurimse utriufque fexus funt, adeoque hermaphroditae. harum
funt tres fpecies

i°. In quibus nulla organa generationis, five mafculina five
feminina inveniuntur, & quae non conjuncta cum !uo fimdi ni¬
hilo minus genus propaganc veluti funt Patella;, Oflrea &c.

2°. Qua; , quamvis utraque organa fimul habeant , ie tamen
impragnare nequeunt, fed alio egent, adeo ut quilibet animal
fimul impraegnet, & impraegnetur, veluti funt Cochleae tCi-
reftres.

gO_ Qua;, etfi membra utriufque fexus contineant, tamen duo¬
bus aliis egent individuis, ut fc mutuo impraegnent, kCo unum
femper tenetur confcendere bina alia, qua; funt in copulatione,
Hujus generis funt Bulinus & Coretus , & oo hanc rationem,
fepe magnas moles horum animalculorum acervatorum vide¬
mus (O- .

Cochlea; , Tellinm aliaquc infefta marina multum m propa¬
ganda fobole inter fe differunt. Multae <, veluti Buccinum ma¬
jus Perficum, vivos propignunt fetus, aliquando millenos fimul:
Oftrea funt menfe Junio ovulis plena; finiente Julio vel in prin¬
cipio

CO Adanson Hiftoire des Coquilks. pag. 67. Primus quantum fcio eft
author, qui has exiguas coch!eas dcfcnpfit, notavitque Bulinnm ,n iumrna ple¬
rumque aqua natare-, in Zelandia: infula Scbouwen, praeferam 111 het Dyk-wa-
ter tum etiam in iiuubus quotidie alto more inundatis, magno numero inveniuntur,

E st

36

k , • r

OPUSCULA

cipio Augufli vivos alunt fetus (r) ; fed plurima cochlearum
lpecies ova propignunt.

In nonnullis quodlibet ovum , peculiari dura membrana eft
obduftum , velud ova plurimorum infcdtorum terreflrium : ita
quoque funt Gammarorum, Cancrorum, Cancellorum Eremita,
Squillarum &c. Ova.

Aliorum vero ova, uti Bulini, Coreti, Balani acervantur in
fpecie glutinis, uti jacent ova ranarum.

Plurimarum aliarum Cochlearum ova, tum & fepiae £ s ) ja¬
cent in veficulis membranaceis , quae fibris uniuntur , & tum
Favago vel Melicera vocatur (f). In qualibet veficula funt
quinquaginta, fexaginta vel plura ovula, adeo ut aliquot mille¬
na ex hujusmodi acervo prodeant; hoec Ovaria fecundum Rum-
fiiium (fe) in Indiis orientalibus, ubi plures in littoribus funt

Cochlece , QUam in Bolgio, incolis ccUam cibatui.

Admodum verofimiliter fufpicamur, quamlibet cochleam pe¬
culiari effe inflruclam ovario. Qutedam inveniuntur, quae ob fin-
gularem fabricam admirabilia funt & cognofci merentur (to).

Ovaria Concharum vel Cochlearum, quae in littoribus noflris
funt vulgaria, a pifcatoribus. Uvarum racemi appellantur: olim
credebantur e(Te Plantae marinae & appellabantur Alcyonium Ve-
fica Marina.

Duae fpecies Cochlearum in noflris littoribus inveniuntur:

major

(O Leewenhoek Epift. 83. Continuat. 4.

(s) Natuurkufidige Verhandclingen by Iloutuin. Part. I. pag. 379.

C t ) Purpura:, verno tempore, fe colligentes in eundem locum , condunt, quam
Favaginem vocant, qute veluti favus eft apum , verum non ita ele¬

gans , fed quafi ex putaminibus cicerum alborum multis inter fe compofita.
Aristoteles in Hift. Animal. Lib. V. Cap. 15.
ff) Amboinfe Rariteitkamer. pag. 1-07.

(«0 bx quibufdam non vulgaribus Authoribus, quasdam figuras defump/i,
& iterum delineare feci. Tabula noftra VI. Vide edam Lister Exerft. ait*
Tab. VI.

37

SUBSECIVA.

major plerumque in Mari Germanico capitur, cujus ovarium in- x a b.
ferius eft delineatum, minor eft vulgaris ccditque cibatui. Uuiui-V.fi,,. 4 *
que ovaria componuntur, ut dixi, ex magno veficularum nume¬
ro: membrana has veficulas formans eft duplex, & parte infeiio-
re valvula inftruitur, quae aeris aquaeque marinae ingieflum aicet,
fed quae exitum faetu maturo ex ovis concedit.

Omnes faetus non fimul excluduntur , ex nonnullis veliculis
Cochleas prognatas vidimus , quando in aliis adhuc multis con¬
cluduntur ova: plerumque obfervavi ex interioribus veficuBs pri¬
mas prodire.

Menfe Aprili, Majo, Junio hxc Ovaria lapillis teftifque adnae-
rentia, magno numero comparari poliunt: quando fervantur in
Vitro cum aqua marina , quae bis quotidie renovatur, cochleas
modo nafcituras videmus, quse brevi exeunt, ferpuntque fupra
Ovarium & Vitri fuperficiem: fed fi intra quatriduum non nafce-
bantur, apud me nunquam in lucem prodibant.

Saepius admiratus fui ejufmodi Cochleam propignere Ovarium
pofib, quinquies vel fexies fuperans fuam magnitudinem, fed id,
quantum affequi potui, fequenti fit modo.

Animal ova politurum, fe lapidi adjungit, primumque viginti,
quadraginta vel fexaginta enititur Veficulas: elaplis quatuor vel

quinque diebus, fimilem numerum Veficularum juxta alias ponit,

donec enixum fuerit omnes: ova haec funt mollia, glutinofa, fi-
bi, lapidique adhaerentia & poftea augentur.

Hoc Anno 1758 propagationem vulgaris flavae Cochleae forni¬
catae examinavi. Eum in finem menfe Februario, eorum aliquot
pofui in vafis vitreis aqua marina refertis, una cum lapillis, teftis,

& quercu Marina, aquam ad minimum, femel quotidie, reno¬
vavi: menfe Aprili flavefcentes cochleae ova in quercu marina po¬
nere incipiebant: elapfis tribus feptimanis Cochleae fornicatae ova
ponere inceperunt, non in quercu marina fed in parietibus vitri

tantillum fupra aquam. * .

v „ Ovaria

/

OPUSCULA

38

Ovaria Cochlearum fiavefcentium erant limilia Cochlearum
vulgarium , parum rotunda & elevata , fibi mutuo adhasrefcen-
t;a : fed ea cochlearum fornicatarum erant plana, applicata vi¬
tro, non ut. alia multum inter fe cohaerefeebant, fed motu &
concuTu aquae dilToIvebanrur & in fundum cadebant.'

Ovaria fiavefcentium Cochlearum indar albi glutinis appare¬
bant, microfcopio fpeftata, intrinfecus maculas five pun&a flava
habebant: verum ovula Cochleae fornicat® indar arenae tenuis
videbantur, plane perfpicu®, nili quod pundtum medium fuerit
ex albo cinereum.

Omittere nequeo, flavefeentes hafce Cochleas etiam non uno
eodemque tempore, omnia ovula eniti, fed aliquam tantum par¬
tem, pod duos trefvc dies alia, ut numerus increfcat, atque ita
porro, donec penitus fine vacua?.

Verum quamcunque adhibuerim diligentiam ut- heoc ovula ex¬
cluderemur, voci compos fadius non fum, quamvis duobus men-
fibus cudodiverim , & quotidie aquam marinam recentem pro¬
pinaverim.

Quando menfe Februario & Martio recedente mari, in litto-
ribus hujus Infula? fpatiamur, in arena magnam multitudinem
* Tab. exiguarum Veficularum videmus, a quae collo inflexo inh®ref-
v.fig. I.cunt aren® , h® microfcopio fpeftat® obfervantur ovalis Au-
rantii vel fulvi coloris plente. Ex his Amphitrit® propignuntur
JTab.v. qu® nate®, mox in arenis fe abfeondunt b.

‘’ g ' I- c ' Cum Corallinam , fertulariam aliafque plantas marinas ®date
examinamus, multiplicia detegimus ovaria; nonnulla Veficularum
indar vidi inmediace annexa (*) Corallinis , alia quafi ope fi.
/L a ' V ‘ c VC ^ appendentis pedis: contigit, ut in fole aprico,hu¬

jusmodi veficulam examinarem , ut operiretur, tum f®tus hinc
inde miro modo per vitrum difpergebantur, quemadmodum tem¬
pore.

(ar) D°* Ellis fimiles delineat, fed perperam pro ovis Polyporum habet.

SUBSECIVA.

39

pore vernali currunt prodeuntes Aranei , quorum nidus attingi¬
tur. Plurima aliquot fetus caepi, microfcopio fpectabantur, uti
exigua; manuenfes bombte bellicas: in quasnam animalia mutanda
erant, nondum explorare potui; affirmare tamen audeo, non fu¬
turos Polypos, quamvis hi admodum frequentes Corallinis infi-
deant, quia ova polyporum feparatim, non autem plura in una
Veficula, jacent.

In Alcyonio, quod pulmo marinus vocatur, Ovarium offendi,
quod oculo inftar albi cremoris la£lis videbatur , fed microfco-
pio parva alba ova apparebant, vifcofo humori infidentia, velu- Tab.V.
ti ova in ranarum fpermate. Vehementer dubito, an non fue-% 8 *
rint ova Balanorum marinorum, quia multi exigui Balani, tan¬
tum microfcopio diflinguendi, alcyonio huic infidebant.

Finis Libri Primi.

T A-

J

40 TABULARUM EXPLICATIO.

TABULARUM EXPLICATIO.

Tabula prima.

Fig. I. Concha Tellinse alba , cui (a) major & (b) quaedam
minores Sertularice increfcunt.

c. Radix fertulariae majoris.

d. Radices Minorum.

Fig. II. Eadem major Sertularia microfcopio vifa.

B. Modus crefcendi per articulationes.

C. Fibrae in radice a circumferentia ad centrum decurrentes.

Fig. III. Confervae fpecies , Corallina rubens , Mufcus marinus

rubens , vel, Corallina ramulis dichotomis , teneris , capillaribus
rubentibus „ aifla. Er.i,ia Tab. kxiv. Nu. j. e. E.

A. Ramulus hujus confervae microfcopio vifus, plurimas gerens
Veficulas feminales B.

Fig. IV. A. Fruftum Algae five Quercus marinae, cum punclis
albefcentibus.

B. Idem vifum microfcopio, quando apparent.

C. Veficulae feminales, femina matura emittentia.

Fig. V. A. Alcyonium ramofum , molle, multis Ca') Polypis
obfefium.

B. Ramulus hujus Alcyonii juxta longitudinem difleftus, & mi¬
crofcopio vifus, quando apparet fubftantia media in cellulas
di vifa.

I. Plurima puncla nigra, qune femina credo.

Fig. VI. Ramulus Sertularise, plurimis veficulis obfelTus. A.

B. Ilae Veficulae per microfcopium vifae.

Tabula fecunda.

Fig.

Fig. I. Ramulus Confervae magnitudine naturali.

TABULARUM EXPLICATIO. 4 E

Fig. II. Idem microfcopio vifus, tres Polyporum fpecies gere¬
bat.

a. b. Duse diverf® fpecies, quae pedunculo erant affixae.

c. Tertia fpecies, quae minor in cellulis habitans, his, quafi
cortice, confervam inveilit.

d. Polypus mortuus.

Fig. III. Corallina tubularia Laryngi fimilis.

Fig. IV. Medius & major hujus Corallinae ramulus per microf-
copium vifus, quinque diverfos habebat Polypos. Littera in
bis ambabus figuris eadem fignificant.

a. Prima & Maxima Polyporum fpecies, quam coccineam voco,
& figurae II, III, IV Tabui® Tertiae fortiore microfcopio vi-
fam exhibent.

b. Secunda fpecies, prtecedente minor.

c. Tertia, quae eadem ut hujus tabulae fig. II. lite. b.

d. Quarta, quae eadem, ut illius fig. litt. c.

e. Quinta, quae minima Polyporum fpecies, quam, valde am¬
plificante microfcopio vifam , exhibet, tabui® terti® figura
prima. C.

f. Cellul®, quas quarta fpecies inhabitat.

Fig. V. Corallina eredla pennata , denticulis alternis cauli ap-
preffis. Ellis Tab. VI. in hujus extremitatibus nullos Poly¬
pos fed tantum in cellulis, trunco affixis reperiebam.

b. Cochleae minirn® Coreti did® magnitudine aua® in B.

c. ' Efchara minima, millepora, crufiacea cellulis tubiformibus,

animalculis quibufdam habitationi infervientibus. C exhibet
has cellulas tubiformes magnitudine audtas.

Fig. VI. Corallina abietis forma , quam menfe Decembri acce¬
pi: ejus rami Veficulis vel ovulis (a) per paria ordine pofi-
tis, erant obfefli.

A. Talis Veficula vel ovulum microfcopio vifum. Differens a
Ve ficula pr®cedentis Tabui® fig. VI. B.

F b. Cochlea ,

42 tabularum EXPLICATIO,

h -' Cochlea, c, Efchara minima millepora, ut in praecedente fi¬
gura, magnitudine au6lae B, & C,
d.d. Duo corpufcula fufca, quae microfcopio Vifa, nidum ver¬
mium referunt in D.

Fig. VII. Corallina pennata & filiquata, ab oflreo abftrafta: in
hac prseter tres Polyporum fpecies a A, b B, (quse eadem
ac in % II.) fex alia infefta reperire contigit, quee delinea-
ta funt Tabula quarta.

Tabula Tertia.

Fig. I. Minima Polyporum fpecies: A confervse viridi fnfidens,
vix oculo confpicuus; idem B lente oculari & C fortiore vi-
fus microfcopio.

Fig. II. Polypus coccineus, fieur» ferri» quartae prjeceden-
iis rabulae, hic fortiore vifus microfcopio.

A. Hic Polypus expanfis brachiis, praedam exfpe&ans.

B. Idem, contrahendo brachia, praedam arripiens.

a. Brachia majora inferiora. N°. 1 6, 18, 20.

b. Brachia fuperiora breviora. N°. 12, 14, 16.

c. Corporis pars fuperior pyriformis, inferiori compreflee.

d. Infidens.

e. Locus, ubi Polypus Corallinae inhaeret.

C. Idem Polypus a parte anteriore vifus, cum corporis partem
fuperiorem pyriformem in globulum contraxerat, quod in ma¬
joribus hujus fpeciei Polypis Fig. III & IV magis vifibile.

Fig. III. Similis Polypus coccineus, caeteris major, ex cujus cor¬
pore (ubi partes c & d conjunguntur, odto ramuli enafeeban-
tur, (c) qui in fummitatibus tres gerebant globulos, pundlum
rubrum in medio habentes.

a. Brachia fuperiora majora.

b. Bachia inferiora minora.

Fig.

7 , I

- s ^ •„

TABULARUM EXPLICATIO, 43

Fig. IV. Polypus ut praecedens, fed in hoc ramuli c in longi¬
tudinem creverant, & odo vel decem globulos vel ova ge¬
rebant; ex his decifis novi proveniebant Polypi.

Fig. V. Concha Buccini, Cancello domicilio inferviens, gerens
in A Angularem Polyporum fpeciem, quae cellulas inhabitans,
quas ad latera expandit, nunquam in altitudinem increfcit.

B. Ovula & juniores Polypi ex his ovulis nati ut per microfeo-
pium apparebant in D.

C. Balani huic conchae etiam infidentes.

Fig. VI. Alcyonium digitatum, undique afterifeis notatum.

a. Foramina Polypos continentia.

Fig. VII. Idem Alcyonium tranfverfim dilTectum ut Cubitantia in¬
terna fibrofa, cavitatibus plena appareat.

b. Polypi in fupremis cavitatibus.

Tabula Quarta.

Fig. T. Tres fpecies animalculotum lucentium in guttula aqua;
marinse fortiore microfcopio viforum.

Fig. II. Mirum Animalculum in corallinis, a doliis marinis co-
niformibus abrafis, repertum.

A. Tales minores erant centeni.

B. Decem vel duodecim erant hac magnitudine naturali.

C. Idem B animal microfcopio vifum.

a. Antenna;.

b. Primum par pedum.

c. Secundum par.

d- Tertium maximum par.

e * e -> e, e. Quatuor Veficulse oviformes, quas natando move¬
bat.

//• Sex pedes polteriores , quibus fimul corallinam arripiens,
quaquaverfum fe fledterc poterat.

F 2 g. Cauda,

)

44 TABULARUM EXPLICATIO.

g. Cauda, & Anus.

h. Oculi.

Fig. III. Aliud Animalculum in eadem Corallina repertum.

A. Illud animal pronum.

B. Supinum.

C. Fortiore microfcopio vifum.

Fig i, 2,3, 4, 5, 6, 7, 8, I0 > 11 > I2 - Sunc »>fe£ta

marina , quae Sertulariis & Corallinis infident hic delineata
ea , qua apparent magnitudine , quando 3 a vel quarto lente
microlcopii Anglici D°. Cuff infpiciuntur.

Plurima funt Nodiluca, hoc quod littera c in 8 notatur rario*
ris erat formae, plurima habens membra.

Tabula Quinta*

- U

Fig. I. A. Ovarium Amphitritis, menfibus Februario & Martio

hic in lictoribus, maxima copia reperiundum.

B. Idem microfcopio vifum , quando ova contenta diffinde ap¬
parent.

d. Animalculum microfcopio vifum, ex his ovis natum.

Fig. II- Ovarium Buccini vulgaris, Oftrei conchae vermibus exe-
fae, affixum.

a. Veficula, ex quibus hoc ovarium conflat, difieeta, ut parva

buccina confpiciantur. (

b . Parvula buccina ex Veficula exemta.

c. Polyporum fpecics, margini conchae infidentes.

Fig. III. Ovarium buccini majoris.

a. Ovum five Veficula difledla.

h. Buccina cx hac exemta.

Fig. IV. Ramus quercus Marinte , cui A cochlea ova ponens
B infidet.

C. Haec ova microfcopio vifa.

Fig.

TABULARUM EXPLICATIO. 45

Fig. V. Alia cochlea, ova ad marginem vitri ponens B, quae
microfcopio videntur in C.

Fig. VI. Ramus Sertularise, cui quaedam ovaria (b') affixa.

c. Quidam Polypi huic ramo infidentes.

Eadem microfcopio Vifa delineata funt in B , cum quibusoam
animalculis ex ovis' hujus ovarii prodeuntibus. C.

Fig. VII. Alise Sertularise ramus, cui ovaria pedunculo inniten¬
da, erant affixa. ( b ).

B. Htec ovaria lente oculari vifa. ^

C. c. Polypi hujus Sertularise.

D. Polypus, fortiore aquse infufione , ex cellula excifus, per
aquam libere natans.

Fig. VIII. Alcyonium, Pulmo marinus didhim , cui mucus al¬
bus , inftar cremoris la£Hs , adhaerebar, qui microfcopio vi-
fus, ovarium cfle apparebat, forfan Balanorum, quia plurimi
parvi Balani B, microfcopio tantum difcernendi,huic Alcyo¬
nio infidebant.

Tabula. Sexta .

Fig. I. Defumpta eft , ex Eflays and obfervations Fhyfical and
Litterary. 8°. Edinb. Vol. II. pag. 8. & reprsefentat Favagi-
nem Buccini ampullati a D°. GaRDEN ex Carolina Auflrali
mifiam.

A. B. C. D. Ligamentum, cellulas hujus Favaginis conncctens,
ejufdem, cujus cellulae, fubftantise fed durioris & crafiioris.

E. Cellula integra per tranfparentem membranam contenta buc¬
ina prsebet videnda.

F. Cellula aperta, buccinaque in illa contenta.

G. Parva buccina, ex cellula exemttt.

Fig. II. Reprsefentat Favaginem Buccini ampullati, clavicula
fulcata, una parte cujufque orbis in planum comprefTa. Liiler.

F 3 Pl.

46 TABULARUM EXPLICATIO.

Pl. 8/8 & S-g. repertam in America Septentrionali. Hsec
figura defumpta eft ex J. Et, lis Natur al bijipry of Cor ais.
Tuu- XKXiU. fig. A. a.

A. Ceilula, & Buccina in illa contenta.

B. Buccinum, magnitudine naturali.

Fig. III. Ovarium alicujus infedti marini ex P. Brown Natu-
ral hiftory of Jamaica. Tab. 40. fig. X. Sloane in Tom. I.
JJiJloria Jamaicce idem Ovarium delineat Tab. 24. fig. 3. &
nominat Veficariam marinam , non ramofam , e vejiculis , in¬
fundibuli forma , membrana , undula exjiante , coronatis , con¬
flantem. Addens in quibusdam veficulis fe parvum invenifle
buccinum.

Fig. IV. Eli prima figura tabui® Vicefimse primae, ex Scilla
de Corporibus marinis lapidefcentibus. 4 0 & oftendit Corallium
Nodofum , quod nodis indar articulorum animalium concre¬
vit.

A. Nodi hujus Corallii.

Fig. V. Defumpta eft ex Memoires de \' Academic des Sciences .
Anni 1711. & Oftendit Lithophyton terreftre , trunco arbo-
ris accretum, conflans ex fubftantia, fubalbida dura fibrofa ,
fibris a centro ad circumferentiam decurrentibus, FG, vefti-
tum cortice, dura coriacea A, poris plurimis ob fella.

C. pori microfcopio vili, in medio B habebant filamenta quae¬
dam tenuia.

finis.

C 0 N-

<'

CONTENTA,

Introdu&io. pag. 5

De Plantis Marinis in Genere. 9

De Coralliis. j

De Keratophytis. 1

De Corallinis. I

De Alcyonio. 2

De Polypis live Animalculis quas in defcriptis Plantis inve¬
niuntur. 2 2

De Nonnullis aliis Infeftis Marinis. - gl

De Propagatione & Ovariis nonnullarum Cochlearum & in¬
fectorum marinorum. 22

Tabularum Explicatio. 40

eo N. Os eo

CORRIGENDA.

Pag. II
IS -
19
3 °

34

35

Lin: Nota v Lin: 3. opicum Lege apicum.

__. j 1 Bemhordus-Bernhardus l

- Nota s - 3 florefcit - fiortfcunt

_— 10 Irretirentque - retinerentque

- --13 forum

._■— 15- quilibet

- 20 bina alia

quic fUilL

37

39

17 propignere

foras
quod libet
aliud, & a ter¬
tio confccndi,
ut fint
progignere

2 Lege Plurimos aliquod foetus cae¬
pi penna, qui

Reliquos errores Typographicos quilibet Leftor benevolus facile
emendabit.

f

T AB . III

Tab.VI.

A

f-

¥

J O B I BASTERI

MED. DOCT., AC AD. CMS., S 0 C 1 ETAT.

REG. LOND., ET HOLLAND. SOCII

O P U S C U* L A

SUBSECIVA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

t

D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

Quibusdam Marinis eorumque
Ovariis et Seminibus
CONTINENTIA.

H A R L E M I,

Apud JOANNEM BOSCH

1760.

?

SENI OCTOGENARIO VENERANDISSIMO

SOCERO CARISSIMO

D°. WILHELMO VINK,

MED. DOCTORI, PRACTICO FELICISSIMO ,
^ , z e l e b e R R IM 0

jputl e o TTERO DA MENSES ,

, r ' r ' :-!’;irniH -.m O> v ; \

ANATOMIAE, CHIRURGIAS, ET ARTIS
OBSTETRICIA: LECTORI EMERITO

A

\\ vv

AMORIS et REVERENTIA CAUSA

SECUNDUM hoc OPUSCULUM

VENERABUNDUS INSCRIBIT

JOB B A STB K,

A

A 2

.v.

o!-: ; :■ ' .

di/ia:

! *>

. . . i . . ;,o r- >: / /

Inefl in explicatione Natura ,infatiabilis quadam e cog-
nofcendis rebus Voluptas, in qua una , confe&is re¬
bus necejjariis, vacui negotiis , honefle ac Uberaliter
pojfumus vivere. CICERO de Finibus Lib. IV.
Cap. V.

fA U

Xg i y -• ’ f er

i. u

Pag. 53

OPUSCULA

SUBSECIYA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

Quibusdam Marinis, eorumque
Ovariis et Seminibus
CONTINENTIA.

JDe Zoo-phytis.

vana ’ mu itumque inter fe difcordantia, qute
) fi 1 ?' de Coralliorum, Lithophycorum, Corallinarum, fi-
l il . 1:11 miiiumc l ue Naturae operum origine & propagario-

ne ’ alic l uoi: aNiinc annis, prodierunt, Scripta per-
legens, animadverterem plerofque Antores (a\
htec animalculorum , quae illis infidere vel adhaerere deprehen¬
duntur , Opus & Fabricam exiffimare : Aliis tamen diflentien-

iicS V f Y n 0 T Pl : ]laC Tran(aa ' Vo! * XLVlr - P a S- 454., Ellis Natura!
de la a 7 S : ’ JUSSIEU Mera ' de l Acad ' V42. pag. 3°o. Donati hift.
fation pag LXXVn’ ^ 53 ' RE “ R Mcm> des Infcdt ’ > Toin.' VI. Prtr.

A 3

54

OPUSCULA

ibus (£), verafque Plantas efle contendentibus, ipfe quidem
dubius , corpora haec examinare, propriifque perfcrutari expe¬
rimentis, decrevi.

Quo fa£to, tot pcrfedt® vegetationis figna, tamque folida re-
pcri argumenta , ut, eadem illa Animalculis adeo parvis , non
nifi lente optima; not® confpicuis , adeoque fimplicibus , ac
pauciflimis gaudentibus membris, ad opus ullum perficiendum plane
ineptis, fuam debere originem, nequaquam cenfcre potuerim; fimul
attamen h:ec Animalcula apicibus Corallinavum, non infidere tan¬
tum, fcd ita cohaerere, quodammodo experiebar, ut adhuc dum
dubius, nihil fads certi definire aut pronunciare auderem: Do¬
nec, vir magnus Linn^us (c) , novo has tenebras difpellens
lumine , fubftantias has ZOO-PHYTORUM nomine indigita-
bat , dicens ,, ZOO-PHYTA funt compofita Animalcula , in
,, bivio Animalium Vegetabiliumque conftituta: radicata pleraque
,, caulefcunt , multiplicata vita ramis, gemmis caeduis, meta-
„ morphofique florum animantium, fponte fefe moventium, in.
„ capfulas feminiferas tranfeuntium : ac fi Piant® effent Zoo-
„ phyta fenfu motuquc defticuta : & Zoo-phyta ver® piant® ,
„ fed fyilcmate nerveo, fenfus motufque organo inftruct®”.

Ulteriori h®c fententia mihi digna videbatur examine , quia
mire res alias illuftrabat, qute antea oblcurre & incomprehcnfi-
biles mihi fuerant vif® : Novo itaque Audio & attentione haec
Natur® opera caepi perfcrutari , utrum forte de eorum origine
& propagatione, alterius quid certius comperire pofTcm.

Haud ignorabam , qua ratione Natura ab hominibus ad ani¬
malia procedat, qu® fenfibus & intellectu parum a nobis diffe¬
runt quaque eadem parvis ad talia animalia defeen-

dat

(Z>) Parsons Philof. Tranf. vol. XLVII- pag. 505. Hill Natura! Eflays
helgice «redditum Nomine Proeven der Natuurlyke hijlorie en IV^sbe^eerte..
8 °- 1753 .

(e) Syftcma Natur*. Edit. dcc. pag. 643.

l/f) Iiiftoire des Singes & autres animaux, 8°. Par, 175*.

SUBSECIVA.

55

dat gradibus , qua» v ix ullam vitam aut motum habere viden¬
tur.

Naturae etiam Scrutatoribus difficillimum efle, moleftiffimum-
que , noveram, Regnum animale in bene determinatas clades,
genera & fpecies diftinguere (e). Dum inter ea, quse determi¬
natis carafleribus difcreta, & certis quafi limitibus inclufa funt,
femper intermediae quaedam fpecies reperiuntur, quae, utriufque
proxime accedentis fpeciei, aliquid poffideant , & ita copulatio¬
nem quafi duarum diverfarum fpecierum confiituant; Colorum ad
inlfar, qui ita commifcentur & quafi confluunt,ut nemo,veros
cujufque fines, determinare poffit.

Subibat etiam mihi,acutiffimum PhyficUm LEIBNITSIUM ex lege
continuitatis prtevidiffie jam, & prasdixi/Te QO , hiftorite natura¬
lis pervelligatione olim cforpora repertum iri , quae sequo jure
Animalibus ac Plantis accenferi poflent: quia corpora quique
creata non nifi unicam fiflunt catenam (g), quorum quippe
diverfte fpecies, inflar annulorum diverforum, tam ar6te focia-

tae

(O Hoc ex ipfo Syftemate Linn.eus patet, qui Cetos ex genere Pifciinn exi¬
mit , nec non Pifces Cartilagineos; & hos Amphibiis, Rhinocerotem vero Gli¬
ribus adnumerat: vide pluribus de his difputautem Kleinium in fumma dubio-
runi.

(/) f° rce du principe de continuite chez moi, que non feule.

xnent, je ne ferois point etonnd d’apprehendere , qu’on eut trouve des etres,
qui par raport a pluficurs proprietez, par exemple, de fe notirrir, ou de fc
multiplier, puiflent paller ptmr des Vegetaux , a aufli bon droit, que pour les

Animaux. -- L’hiftoire Natureile perviendra a les connoitre un jour

quand elle aura etudic' d’avantage cette infinite des etres vivants, que leurs pe-
«tefle derobe aux oblervations communes, & qui fe trouvent cachcr, dans les
entroilles de la terre, & dans 1 ’Abime des Eaux. In Epiftold citata aD . Koe-
KIG in ‘jus Appel au Publicq. pag. 46 .

C^) Tous les ordres des etres NatureJs, ne forment qu’une feule chaine,dans
la qut e les differentes clades, comme autant d’anneaux, tienneat fi etroitement
les unes aux auu-es, qu'il eft impodible aux fens, & a la imagination memc,
c liel ement Ie P°hit, ou quelqu’une commence ou finit. jd.iBid.pag.44 .

56

O

P U S C U L A

tse & copulat® fint, ut ne fagaciffimi quidem fenfus, nec ipfit
denique imaginatio, ubi unum incipiat,, alterum delinat, deii-

nire poffint. r

PLANTA cft Corpus organicum, expers fenfus & motus lpon-

anei f/;) , conftans vafis & humoribus , ope radicis ( i ) cor¬
pori cuidam adhaerens, unde vitse & incrementi materiam nan-

cifcitur. „ .

ANIMAL ell Corpus organicum, fenfu & perceptione pe¬
ditum, quod fponte fua,motus quosdam libi proprios edere po-

teft. . _ T

Hgs definitiones, quantumvis inter fe diverfse, m Zoo-phytis

tamen conveniunt: lladice corpori cuidam adnexa crefeunt, &
tamen firaul funt Animalia, quae tacta fe fentire ofiendunt, &
efcam fibi convenientem confpicantes ,* quorundam membrorum

motu, hanc arripiunt, & devorant. i .

Ambas has qualitates, tam diverfas, manifefte in Zoo-phytlS
expertus , quam primum priftinam meam de his fententiam ,
pro ut, experientia duce , veritati magis congruere videbam ,
mutare non htefitavi.

Duo Zoo-phytorum ordines Linnceus ftatuit , quorum
alter duriora live lapidea , ut Tubipora , Millepnra , & Ma-
drepora , quee inter & Corallium rubrum locum. obtinet : &
alter molliora complefititnr , ut Ifis , Gorgonia , Alcyo¬
nium , Tubularia , EJchara , CoraUina , Sertularia , Penna-

« tzi/a,

(Jf) Motum, qui in tangendis herbae Mimola: foliis, maturis Bal(amin3: cap'
fulis feminalibus, convetfione Heliotropii, Anemonesve allolem, in floribus &
foliis quibusdam fub vefpcrani fefe contrahentibus> oblervatur, his objici poiie
non arbitror, quoniam is mere mechanicus , non fpontaneus elt.

CO Dantur tamen & plantae, quarum radices uuIli adhaerent corpori, quae¬
que iisdem plane carere videmur. Prioris generis funt Hyacinthi &c. quoties,
bulbis inferiore parte furfum converfa, vitro aqua repleto, inferuntur, non mi¬
nus laete crefcentes & florentes, quam alii quorum flos furfum cnafcitun ad
pofterius genus pertinent plantas, quas femper libere aqua: innatatu.

S U B S E C I V A.

57

pjJa, Hydra, Tcenia, Vohox (k). Quorum o&o priora in mari
inveniuntur: In eorum ego Naturam & Originem, quatenus hic
in Zelandia acquiri poflunt, aliquando inquirere in animum in¬
duxi.

Primo, proprie fic diftas Corailinas, examinare incepi, verum
omnes earum , quotquot adhuc mihi oblatas fint fpecies , non
Zoophyta, quamvis Linn^us illis adnumerec, fed veras, e Con¬
fervarum genere Plantas efie, luculentiffime perfpexi.

Nunquam in earum apicibus Polypi inveniuntur, Semen vero
Cellulis inclufum (/), eodem, quo alite Plantae marinae, mo¬
do produnt; uti hoc ipfe vidi, ,, in Corallina dichotoma, ca-
” pillari, articulis cylindricis breviffimis, dichotomiae fubclavatis.
” kiNN. N°. 7- Corallina , ramulis dickotomis, teneris , ca-
„ piUaribus, rubentibus. Eous. Tab. XXIV. No. 5. e. E”.

In Corallina dichotoma, capillari, articulis omnibus clavatis.
Linn. No. 8. five Corallina dichotoma , capillis denfis , crifiatis,
fpermophoris. Enus. Tab. XXIV. No. 6. f. F.

In Corallina capillari , inferne pinnata articulis cylindricis.
Linn. No. 9. five Corallina alba , fpermophoros , capillis tenui [Fi¬
mis. Ellis. Tab. XXIV. No. 7. g. G. M

Atque de omnibus a Linn^eo enarratis, Corallinarum fpecie-
bus , folidiffimis addu&us rationibus fulpicor, licet omnes illas
explorandi occafio nondum mihi contigerit.

Penicillus Linn/ko Corallina culmo fimplici , ramis fafcicula-
tis, faftigiatis, dichotomis, flexilibus, inarticulatis di&a, No. 10.
five Corallina tubularia Melitenfis Ellis. pag. 92. Tab. XXXIV.

^ ^ Quodfi definitum definitioni omnino refpondere debet: ex laudata mo-
o inn^i definitione > Pennatula, Hydra, Taenia, Volvor Zoophyta vocari
nequeunt, quia plane nihil in fe habent radici fimile , multo minus eadem
ulli adhaerent corpori.

(0 Vide primum Opufcul, fiihfeciv. pag. 21, Tab. I. 62. 3.

H

OPUSCULA

58

a Corallinis, uc & Sertulariis & aliis Zoo-phytis plane alienus,
eft Vermis tubum inhabitans, ex Scolopendrarum genere, ut ex
eorumdcm defcriptione mox patebit.

Verum aliter comparata eft Sertularia: quod fi attentione fuf-
ficientc expendas, quae de Coralliorum Origine do&iffimus Do¬
nati C m ), & de maximi generis Polyporum, ipfe, in primo
horum Opufculorum Fafciculo, dixi (12): A primo ufque initio,
perfedlam omnino vegetationem obtinere, perfuafiffimum tibi fuerit.
Liquet fane ovula haec , tenerorum inftar germinum , novorum
inftar membrorum , matris ex corpore pullulare, poftea majora
fieri , ramufculorum more fuccrefcere , & tandem ad maturita¬
tem perdufta decidere, & lapidem, concham, aut corpus aliud
durum offendentia, eidem vel glutinosa, qua involuta funt terta
fi ve cortice, vel inmquali ipfius corporis fuperficie, donec foetus

excludantur, inhaerefcere.

Sola hujus Ovuli tefta, proprie, naturas, fi mihi ita loqui li-
ceat. Vegetabilis eft; perinde ac alia femina, parvas aliquot ra¬
diculas, ad latus ejicit, quibus affixi manet, & primum brevibus
crefeit articulis (0).

Internum vero hujus Ovi Animale eft, fimul cum tefta vegeta¬
bili, eadem ratione, eodemque crefcit tempore, in ramufculos
difpergitur, e quibus temporis progreflu, alii Flores feu Polypi
prodeunt, qui fuum rurfus femen feu ovula , quocunque no¬
mine hsec vocare libuerit, fuo gignunt tempore.

Id argumento, omni exceptione, ut mihi quidem videtur ma¬
jori, probatum comperi, in Zoo-phyto quodam, quod
Sertularia Abietina Linn. No. 5.

Ser-

(?») Hiftoire de la Mer Adriatiqoe, pag. 4p &

(n~) Pag. 30 & confer tab. III. fig. c. c. c.

) Id. ibid. pag. as Sc Tab. I. fig. i, 2. Vide etiam de fimili Zoopby-
to, in aqua dulci, etiam articulis crcfccnte, ut Sertularia in mati, Roselium,
Suppi, tom. III. Tab. 98. fig. fi*

\

SUBSECIVA.

50

Sertularia denticulis fuboppofitis, tubulatis, calycibus ova¬
libus, ramis alternis, ibid.

Corallina abietis forma, Ellisio , Tab. i. b. B.

Dicirur, & memoratam Vegetationem per quatuor fere,
quibus fervavi menfes, claridime perfpexi.

Sertu lar iam hanc nafilus , vwo coaiitam Oftreo , perlucido ,
imponebam vitro, aqua marina repleto, qute bis, femel certe,
quotidie renovabatur. Quatuor circiter clapfis fepcimanis, api¬
cem hujus Sertu! ari te haud parum extenfum , & ex nova hac
parte, etiam Polypos enatos, animadvertebam.

Quo minus per hoc tempus Sertularia fufea confervarum cru¬
da, materia lanuginosa, fordibufque variis, operiretur, & Polypi
minimi bullares tanta copia in eadem augerentur, unde reliqui
inde quafi fuffocarentur Polypi, impedire non potui. In recen¬
tibus tamen, variis in locis prodeuntibus, & adhuc puris, ra-
mufculis Vegetatio luculenter confpiciebatur.

Primo minutus emergebat articulus, qui indar tubuli, in qua-
tiu r , quinque , imo octo linearum longitudinem diccrefcebat ;
clapfis aliquot diebus , ad latera hujus , ramuli minores, quafi
gemmulae, alternarim prodeuntes, confpicicbantur, qiue quatuor
aut fex dierum fpatio in perfe&os adolefcebant Polypos.

Novo ramulo laterali emerfuro , Polypi medii hujus rami ,
cellulis fuis latuifle , inclufique manfifle , mihi vili funt (/>).

Cum

jp~) Roselius qui in aqua dulci, multo majore , quam ego in marina,
commoditate, Infedta obfervare potuit, novem in illa, Zoophytorum genera,
nomine Ajlerb-polyporunt deprehendit. Et hi Polypi live Sertularia; ex aqua
dulci, licet marinis multo minores, eodem ramen crefcmit modo, & omnibus
iisdem gaudebant qualitatibus. Vide Rosel , fuppkm. pag. 452. ubi dicit:
„ Menigmalen bleibcn Jie gar eynen zwey bis drey tage a/ts, fo dafs es fchei-
,, net , ah ob jie allen todt waren; wie tvohl jie, ais dem viel mehr tine art
,, titier krankheit zu leiden febeinen , wavon hier und dar eitiige Aejle ab-
„ jlebett , am w/elcber , ab er innerbalb drey er tage , wiedcr jonge fprojfen ber
„ vort treibtn

II a

OPUSCULA

oo

Cum vero teneri hujus ramufculi lateralis, Polypi, jam adulti,
prodirent, omnes aliquando per totos dies , expanfis brachio¬
lis , fuas extra cellulas morari videbam, praecipue aufufa recenti
aqua marina.

Unde apparet, qua ratione Zoo-phyto Stirps aliarum inftar
Plantarum, craffitie & proceritate augeri poffit: perinde ac eo¬
dem, quo illae, modo, viget in longitudinem excrefcit & craP
cefeit: fola medulla intermedia Animalis eft.

Nonne obryzum Aurum & Argentum purum, arboruntinftar, &
cum ramulis per fubftantiam lapideam fodinarum excrefcentia vi¬
dere contigit? Quanto facilius Animal in Planta &fimulcumca
vigere poteft. Hinc fimul patet, omne Zoo-phyton, ex pecu¬
liari femine vel ovo ortum , quamdiu vivic, femper crefcere
polfe.

Omnibus hiftoriae naturalis ftudioiis , qui etiam hmc inveftr-
gandi cupiditate ducuntur , fe ita experturos affirmare aufim :
(mihi fane poflea femper eodem modo evenit) dum modo cu¬
rent, ut haec Zoo-phyta inarina, loco fubfrigido, & in conchis
manentia, ferventur , & quotidie, ad minimum femel, recenti
aqua marina perfundantur.

Qui vero tam procul a mari degunt, ut aqua marina diffici¬
lius podri poffint, cupiditati tamen fum , Polypis plumaceis
(Polypos a Parnche ) in aqua dulci morantibus, obfervandis ,
fatisfacere licet; quod ego eodem, quo in hac Sertularia, tem¬
pore, examen inliitui (q). Ambo enim hmc Zoo-phyta, quoad
Animale, externa facie limillima, primo obtuitu videntur eadem,
fed quoad Vegetabile fpeciat, multum inter fe differunt, quod
in mari multo majus , & ramis magis expanfis , quam in aqua

dulci

(?) Vel qui fide dignis aliorum tefiimomis adquiefeit, liepius laudatum le¬
gat Ros elii opus ; cui titulus In feli en-beluftiging Supplentem Toni. IIT. pa*.
597-617. ubi novem Zoo-phyta five Senulari» cx aqua dulci deferibumur»

SUBSECIVA.

61

dulci crefcit. Miror igitur maxime , Viros fupra laudatos El-
lissum, Reaumurium , Jussieum &c. Sertularias tam pertinaci¬
ter opus fi ve fabricam horum Animalculorum vocaviffe : cum
Tremelf.ycs qui primus & clariffime hos Polypos plurnaceos
defcripfit, jam dixeric (j r), Cellulas horum Polyporum opus non
ejje, ut Tinearum cellula , earundem opus funt , ab illis fabrica «
tum: fed has cellulas , in quibus Polypi fe ab [condunt , effe con-
flderandas , ut partem corporis, qua una cum iis increjcit.

Quod fi hoc Trembleji dicium , & quas modo de Sertula-
ria dixi, vera agnofcas, Sertularias Animalculorum, quse 'paucis
limplicifiimifque membris operari nihil, nihil efficere valent, fed
mere patientia infiar floris, inftar caryophilli, in tubo fuo cref-
eunt ot proferuntur , opus neuriquam eile poife , tibi perfua-
debis.

Neque dubitabis, quin Sertularia non tot, quot ci infunt Po¬
lypi, capitum, Animal fit habendum (s), quia finguli Polypi,
fingula funt animalia , qua; fola natare poiTunt ( t ) , & fibi
folis cfcam apprehendunt, fed potius Planta totidem florum ha¬
benda fit, qui, femine fuo proje&o, maturi decidunt.

Liquet etiam, tantum abefie, ut Sertularia Polyporum efient
procreatio , ut hi tanquam flores fpeciati, Sertulariarum potius
fint produdlum. Nec minus patet, cruflatn five corticem, quo
Sertularia toties teftte reperiuntur, quique ex continuis, alius
Polyporum generis, cellulis confiat, proprie ad Sertularias non
pertinere, fed alienum extrinfecus allatum corpus efie.

Operae ergo pretium erit,accurate inquirere an non Cortex,
qui in Coralliis & Titano kerato-phytis occurrit , eodem modo

alie-

(O Memoirc fur 1 ’biftoire des Polypes, pag. 217.

f s ) IIrce Donati efl fententia in epiftola ad Tkemuleyu.m , Philofl tranfafi.
175 7 - P a g. 57.

(O Vide primum horum opufculorum fafciculum pag. & plura exeropia
Smilia apud Roselium fupplemcnt. pag. 605.

H 3

OPUS CULA

<T2

alienum ab his rebus, corpus fit: & ideo diverfa plane origine
& alimento, quam ab hoc cortice fruantur; quod, primo ho¬
rum fubfecivorum opufculorum fafciculo , demonftrarc cona¬
tus fum.

De Oftrets .

Qu-e, prte aliorum locorum incolis, naturales quafdam Ofirco¬
rum proprietates inveftigandi , hic Zirizses (a) datur occafio ,
ut brevem hanc eorum defcriptionem litteris proderem, me im¬
pulit : quod id , eadem unquam ratione fadiutn efie ignorans ,
Oftrea tamen, jure fuo mereri, judicabam: quippe quae a doc¬
tis delicatifque ubique palatis quaeiuntur & expetuntur, uni¬
cum , ut opinor, praeter Mytulos, Animal funt, quo vel ex-
quifitiffimum fallidium , fine ulla conditura vel appaiatucum
inteftinis & excrementis, vivo vefei non veretur.

Oftrea e Concharum Bivalvarum genere funt, extrinfecus afpe-
ra, undulata, aut fquammofa, intus argenteo aut conchte marga¬
ritifera colore : alterius harum tertarum exterior pars gibbofa ,
interior quali excavata; altera terta utrinque plana eft (6).

Linn^us CO novem & viginti Oftreorum fpecies enumerat,
quorum quajdam colore pulchriore, quredam mird pnedita funt
forma: Ego vero in hac deferiptione folis Brittannicis five vul-

c«) Nufquam in Merata Republica Oftreorum commercium tam «renn»
quam Zitizaix exercetur : Quotannis enim aliquot tonnarum millia ( loe anno
7 -o j7<to plus fex Millia, qui tamen numerus propter hyemis clementiam
fatis magnus eft) i» Hollanttiam, Brabantiam, qui» & Coloniam atque Fran-

eofurtum ufque, mittuntur. .

(i) Ex Rumphii fententia oftrea ad o<ftavum. tx LiNNiEl ad undecimum

concharum bivalvarum genus pertinent.

(c) Syrt- Natura:, pag. 696. Edit. dec.

SUBSECIVA. 63

garibus (d) Oftreis, quae jucundi faporis caufa magni teftiman-
tur & comeduntur, meam navabo operam.

Brittannica five Anglica plerumque htec vocantur Oftrea, quia
maxima eorum pars, quotannis ex Anglia in has regiones na¬
vibus advehitur.

Ejusmodi Navi Oftrearia ( Oejlerhaalder ) dicta, Oftreis onera¬
ta (e), appulfd, eadem ftatim in Oftrcaria (/) five Oftreorum
Vivaria pervehuntur, quibus tunc aqua marina , ad quatuor
quinque vel fex pedum altitudinem admittitur; quae quotidie in
refluxu maris decurrit, quovis uftu recenti aqua in prioris lo¬
cum admifia: quo fluxu & refluxu aqua intra fex, octo vel de¬
cem dierum fpatium Oftrea defricantur , id eft , ab omni luto
& fordibus cx Anglia fecum allatis , liberantur , & fic prius
purgantur, quam infigantur, hoc eft, aptis ad tranfportandum
doliis, five tonnis, conftipata, Vietoris opera rite includantur.

Si quis fub finem Maji, aut Junii initio , viva aperiat
Oftrea, in quibusdam lacteum inveniet fuccum, qui, microfco-
pio infpe&us, ingens ovorum minuciflimorum numerus efFe ap.
parebit: fiepe tamen, vel decem Oftreis infpc&is, vix unum re-
peries hoc fucco refertura. Id quod Viris quibusdam dodtis ,
inter quos eminent Sprattus (g) , Willisius (&),Listerus(/),

Da-

(V) Oftrcum edule. Sive Oftreum tefta (emiorbiculara membranis imbrica¬
tis undulatis : valvula altera plana integerrima. Linn. N°. 180.

(e) Talis Navis Oftrearia 120 ad 150 tounas plerumque recipit. Tonua
Oftrcaria, quinta parte , majer adimatur, tonna halecum.

(/) Oftrcaria five Oftrearum Vivaria appellamur illa aedificia, ubi Oftrea
in apertis, oblongis, ligneis, afferibus pineis contabulatis lacubus, aeri expoli¬
tis, purgantur & allervantur. In quibus aqua, Cararadbe ope, pro lubiturecipi,
& rtufus emitti poteft. His adjacet domuncula Vietoris, Doliaria dida, quo
Oftrea 1 corbibus e vivario haufta, perferuntur, ibique in doliis leu tonnis bene
conftip ata > & a Vietore inclufa, in alias regiones devehuntur.

(fi") I Jlftory of the Royal Society pag. jop.

(' b) De Anima Brutorum. Cap. 3.

0 ) Exercit. tert, pag. 8 1 . Hic refert Ptfcatorts Oftreorum, in Anglia Ju¬
nio

6 \

OPUSCULA

Dale (£), Deslandes (!), Lsewenhoekius (m ), Heathus («),
perfuafic, priores inares, & oviferas femellas efle.

Alii Authores ut Meryus (o) & Adansonius ( p ) id negant,
& folidis , ut mihi quidem videtur , Oftrea veros efle herma¬
phroditos, evincunt rationibus; quia Oflreum fc pro iubitu mo¬
vere , & locum , ut ai femellam accedat, eamque ixcundet,
mutare nequit.

Ova haec Julio & Augufto menfibus viva jam fune Oflrea, a
matre intra branchias exclufa, quaeque eadem Mater, quampri¬
mum ad juftatn magnitudinem adoleverunt, branchiarum earum-
dem motu, valet ejicere (q): quo fafto, lapidibus aliisque pro¬
pe adjacentibus Oftreis adlixa, majus quotidie incrementum ca-

piunt. „ _ . . ,

Tenera haec Oflrea menfe Aprili aut Majo proximo, decem

circiter

fclo & Tulio menfibus, quando Oftrea, ova projicere incipiunt, illa qua: fufeum
femen gerunt, Bhk-ziek appellare & mares exaft.mare, & qua: album femen
habent, IVith zick dicere & femellas putare: fe tamen contrariam plane fovere
fcnccntiam, & alba , JVitb-zick, propter femen album mares, & nigra, Blak-
~ ick femellas exiftimave. Vide hiftoriam Animal. Angi. pag. 179. Verum
utrioue l.allucinantur. Neque mares funt neque femella:, fed ver, hermaphro¬
diti • & ova alterius fiifea magis, alterius magis alba funt ; ut adultorum Oftrco-
’ alterum teftas magis albicantes , alterum magis nigricantes habet: na
LEEWENHOEKiUS Cin feptima epiftolarum continuatione pag. 41) fe «ter aha
Oftrea unum reperifie teftatur, quod cinerea tedura materia & plenum hm vi¬
debatur: qui tamen limus microfcopio confpettus, nil uifi raetus 01 reorum, 1-
▼e Spondyli tenerrimi efle, reperiebatur.

^k~) Natural hiftory of Harwich.

(/") Recueil de traites de Phyfique.
fe») Continuat. VI. Epift. 103. pag. 287.

( „ ) Natural hiftory of Scilly.

(0) Memoires de 1 ’Academ. 1710.

f/>) Hift.de Coquillag. pag- 99 - .. ... „ ,

> < oftrea , indar aliorum Animalium, propriis viribus pullos valet ejicere,

neci rubicundorum quorundam Vermiculorum opera indiget , quos Deseanoes ,
a “ ideo

SUBSECIVA.

circiter menfium setate, & duplicis oboli, (Belgis een dubbeltje')
magnitudine , colliguntur , a lapidibus aliisque , quibus adhae¬
rent, Oftreis & a fe invicem diffolvuntur, & tunc feruntur.

Quod de Byzantii incolis memoria? prodidit Pf.trus Gil¬
lius (r), illos Oftrea ferere, a Gesnero ( s ), Sellio (t)
aliisque, ut mirandum quid, neque fide dignum, refertur; id
tamen, & hic, tali ratione fieri, confiat.

Oftrea biennia vel triennia , aut alioquin parva nimia, 5 quce
comedantur, fecreta fervantur, &, finita vere dimiffione , in
mari, iis fparguntur & feruntur locis, qui, ab harum rerum
peritis judicantur idonei, & Vada Oftrearia ( Oeflerbanken ) di¬
cuntur.

Ilis biennibus & tiennibus fupra dicta unius anni Oftrea ,
qu?e pullitiem ( Broecl vocant, injiciuntur: & id noftracibus fe- Tab,
rere audit.

Quia Oftrea hic loci non admodum foecunda funt, illa pul¬
lities QBroed') quotannis navi , fola eiusdem gratia hinc pro-
fecfta, cx Anglia petitur, & menfe April adfertur (u).

Ab

ideo hoc tempore, in Oftreis e(Ie aflcrit : Mais ce que les Hui t rei , dans les
temps , quelles jettent leurs Oeufs, ont de plus particulier, c'efi quelles font
1 emplies d une infiniti des petits Fers rougeatrcs, qu'on ne leur t rause point ,
dans les autres faifons , ou du moins rarement. De quel ufage peuvent itre
ces Fers aux Huitres fecondes , & feulcmctu dans la faifon , ou leur feconditi
fe declare: je cotijedure qui leur fervent, pour ainji dire d'accoucheurs, en
excitant , en quelque mati iere, qui nous efi incannue, les organes definies a
la generation. Recueil de diff. trait. de Phyf. pag. an. Liquido affirmare
aufim, in his regionibus nunquam rubicundos ejusmodi Vermiculos in Oftreis
vifos: neque in ullo Auctore Anglico, qui de Oftreis commentati funt, ullam
eorumdetn mentionem reperi.

(r) De Bofporo Thracico : Pluribus locis.

(0 De Aquatilibus. Lib. IV. p.ig. 645.

(O Hiftoria Teredinis, pag. c 6 j.

(v) Quod Noftrorum littorum Oftrea minus quam in Anglia multiplicen-

I tur,

ov Pl u S C U V A

66

Tab.

fi g.

Ab his prope hanc infulam in mari fitis Vadis Oftrearits
QOefierbanken ) autumnali & hyemali etiam teippore Oflrea ca¬
piuntur ; quorum minutiora iterum in mare projiciuntur , ido¬
nea: vero quae funt magnitudinis , dn Ottrcariis' fi ve Oflrearuir.
Vivariis (Oefiirputtm). pariter a fordibus liberantur & purgan¬
tur , doliis infiguntur , & eodem, quo * alia , modo, m-diverfa
dimittuntur loca.

Et htec Zelandica funt Oilrrea , quae , annis nonnullis , vel
ipfa-, bonitate , Anglica fuperant: plerumque tamen quia bre¬
viori , quam in Anglia, temporis fpatio adolefcunt , nec tam
duris cavisque , quam Anglica, gaudent reftis.

Qua ratione Virides ut vocantur branchiae ( Groenbaarden ),
producantur five efficiantur, confidendus eil Daleus (®) , quo¬
niam ipfe de his,-aliisque, quae commercium fpchtant, Oftreo-
rum , traftationibus , nihil potius commemorare animum in
duxi. 1

Ex -Valvis , & prtecipue cava Telia aetas Oilreorum cognof-
cicur. Haec enim quotannis novum quafi marginem, aliquot li¬
nearum latitudine , adipifeitur ; adeo ut trienne Oftreum ,
duo ejusmodi margines primi anni teftulte habeat circumjectos,
& fic deinceps: veluti ex adjuncta hic annotinorum, biennium,
triennium & quadriennium Oilreorum figura luculentius patet:
in quibus hi margines , quorum caufa ea ex aliquot aliis fele-

gi, confpici vel prxeipue queunt.

Unde etiam liquet , Oflrea , quatuor minimum aut quinque
annorum implevifle prius aetatem oportere, quam ad cibum fint

a pm,

/ t r a Solo Maris, me quidem judice, petenda videtur ratio. Fundus enim,
five Solum Maris in Anglia durum , faxofutn & arenofum cft , ubi Oflrea,
quamvis in fluxu, refluxu aut procella, aqua: vi commota, provolvuntur. Cum
contra hic loci Fundus Maris ex molli conflet limo,qm vehementioriaqua;motu
foluttis tenella Oflrea obruta fuffocar.

(w) Natura! biftory of Harwich. pag. 386.

S U B S E C I V OA. 6r

apta, & quaedam maximorum aliquando fex aur feprem an'
noruin efle.

Extra omnem dubitationis aleam , notifflmumque jam efi,
omnes Cochleas & Conchas marinas fuis cum teftis Timui nafci:
quce non prrefidio tantum iisdem, fed & offiitm funt loco : ita
ut htec tefia tam effentialis eorum corporum pars fit , ut pifcis
nullus teftaceus fine illa vivere queat; quare vacuas tertas,Con¬
charum ZxiXtroi merito vocaveris: Verum ut in aliis animalibus
ofla carne veftita funt, fic in his, caro offibus vefiita efi. Quarti
admiranda opera DEII

Oftrea parvis fuis teftis infirudla efFe, non modo, dum ad¬
huc a matre intra branchias fervantur , fed -etiam prius , quam
ex ovo exclufa funt, microfcopio clariffime difcernitur; quam-
vis tunc , adeo minuta fine, ut centum juxta fe pofita pollicis
longitudinem non adaequent : Haud fecus tamen ac maxima ,
omnibus numeris funt abfoiitta.

Crefcente parvo hoc Oftreo, crcfcit etiam tefitt, qua; 6x Aratis
conftat, quorum infimum fub emeeris fuccrcfcit , ex ipfo ani¬
malis corpore proveniens. Quod Reaumurius evidencifllme ex¬
pertus efi (a;). Particula e tefia cochleae abrupta, tenuiffimse
alutte , qute piftis flabellis vefiiendis adhibetur (Pcait de Cane-
pin ), laciniam inter teftam & cochleam inferebat : Tempore
intcrje&o , alutte lacinia ab illo , quo proxime ipfum tangebat
animal, latere tertacea fubftantiii reperiebatur co-operta, nequa¬
quam vero ab illo , quod ad concham verfum erat: Quod ta¬
men , fi tefia ullam particula; abruptae refarciendae materiam
preeberet, omnino efie oporteret.

Leewekhoekio aliquot quondam Oftreorum teftas, ut incre-

men

( [x ) Memoires de 1’Acati. 1709. pag. 488. 1716. pag. 385.

(^y y I n epiftola ad Kobertum Hooke 3 Martii 1682. part. I. pag. 28. Nec
11011 Fufius in epiftola mamifcripta 5 Aprilis. 1697.

I a

68

OPUSCULA

mentum eorum & augefcentem- magnitudinem obfervaret, con¬
templanti , pro fingulis aetatis Oftreorum hebdomadibus , tefta
• etiam , fi non totte , ab exteriore ialrem parte, qua tenuiores
funt, craffefeere fcnfim videbamur. Cum enim ex tribus, quee
tefioe craflitudini quotannis ipfi accedere videbantur , iquammis
teftaceis unam infpiceret ; fingulas rurfus ex fibi impofitis te¬
nuioribus fquamulis conflare exiilimabat, ut tria illa operimen¬
ta , vel quinquaginta harum minorum fquamularum numerum
conficerent. Qui etiam tenuiflimas has, modo natas, fquamu-
las, e variis Oftreorum tertis revulfas , microfcopio admoverit,
ingentem vafculoru-tn perquam tenuium multitudinem, cum eo-
rumdem ramufculis, fupra fe invicem difperfis, magna cum ad¬
miratione confpiciet.

Quae inter vafcula tenuia , fquama eft e fubrocundis pardeu-
culis ex iisdem vafculis prognatis , confiftere videbatur, haud
fecus , aefi ex tenuium illorum vafculorum extremitate humida
profluxiflet materia, quae coloilrata, fquammam hanc, maxima
ex parte, conftitueret»

Reje&a in aliud tempus anatomica Ofireorum deferiptione ,
hic monuiffc fufficiet , Ortreum tria complicata , alterum alteri
Tab. incumbentia, habere branchiarum paria. Horum maximum, &
fig. exterius par duo alia in fe includens , corrugatum, parvifque
fibi refpondentibus inftruclum eft denticulis , ita ut Ollreo fe
tontrahente, quicquid adfuit, intra has branchias maneat. Duo
interiora Branchiarum paria plana funt, atque confiant cx fibris
re&is tenuiffimis. Ad maxime recurvatam Ortrei partem bran¬
chiae funt craffiores, &, quod ibi Oflrei Os eft, aperire magis
fe poffunt } a planiore parte magis compa&ae funt. Quod fi has
Branchias in tenui pellucido vitro, caute expandas , & lente:
exficcari facias ,, earumdem ftructuram microfcopio clariffime
perfpexcris.

Oflreum vix bienne jam foecundum eft; in his fane aliquan¬
do

SUBSECIVA.

69

do femen repertum : verum copia multo majore in triennibus ,
& quadriennibus , quorum fingula aliquot centena Oftreolarum
progignunt millia (z).

Quamvis fuperius dixi, Oftreum fefe movere pro lubitu non
polle , limo tamen fe expedire , nifi alte nimis illi inmerfum
iit, feque e plana teila in concavam, cui lubentius incumbit,
convertere valet. Leewenhoeicujs (<?)> quamvis a teflibus fide
dignis id affirmari audiverat , fe tamen , qua ratione Oftrea id
efficere valeant, quia ne minima quidem membra , illi motui
apta, indagare poterat, capere noti poffe, refert. Ego vero,
quomodo hoc, quantum experimentis invefligari licuit, proce¬
dat, exponam.

Oftreum acumine fuo, five acuta parte deorfum verfum , &
ad extremum teftarum marginem limo immerfum, reftas , quan¬
tum fieri poteft , aperit , & hoc motu mollem limum in latus
propellit, mox iterum tefias claudit: aqua; preffione limus ille,
iterum in & maxime fub Oftreum protruditur , unde aliquan¬
tulum emergit: quo vero magis emergit, eo latius teftas aperi¬
re, & eo longius limum propellere valet; qui etiam aqua tunc
magis magisque premitur, donec tandem Oftreum in latus, fu-
pra limum, cadere poffit. Quodfi tunc plana tefta limum tan¬
gat , propriis fe convertere viribus non valeret; fed ad hanc
rem vim aqua; in auxilium adhibet: Oftreum fcilicet planae in¬
cumbens teftse, feque converfuruiu, affluente vel refluente aqud,
teftas, quantum poteft, aperit, & teftu aqua; affluente & teftam
apertam impellente Oftreum convertitur: quod hac fine ope, vel
quamdiu aqua quiefeit, omnino efficere nequit: Nam, preeter
converfionem e limo , & e plana in cavam teftam converfio-
nem , nullum plane motum Oftrea edere polTunt: neque enim

. in-

(~ z ' De «es eentena millia dicit Leewenhoekius in fexta epiftoljjum conti¬
nuatione. pag. 2 p 0 .

(<0 ^ it * erls manuferipeis fupra laudatis. 5 April. 1697.

I 3

?0 . • O P 1 U S-‘C U L A

inflai* Mytuli , pedis aut lingute ope, per fundum repere, aut
in aquae fuperficiem fc poflunt conferre , fed quieta fcmpcr m
maris,fundo jacere debent.

SubrhiiTa hic Veneratione , Creatoris agnofccnda eft provi¬
dentia , qui tam .rhirandum & notabilem , ita e limo fe’ expe-
afendi feque convertendi, dederit intiinctum Ofheo-, Anima¬
li , quod nullam , nili ut alimento utatur , feque multiplicet,
habere vitam videtur; cui nullus , prteter guttum & tactmn ,
quo inflans elfugiat , periculum , fenfus ineft ; Quod ne ah-
inentum quidem quaerit, fuum, fed apertis, donec tn fauces ve¬
niat tertis’exfpc&at; feque rtmplici valvarum contractione, tu¬
um/ab omni praeftat periculo: id quod, ex duorum fide digno¬
rum in Anglia Auctorum (i) relatione, tres, cum vire jaftu-^

ra, experti’funi Mures.

: Tria luce Animalcula, focia, per littus ambulantia, cupidita-
teauc Oftrca vefccndi incenfa, unum, multis aliis majus , mol¬
lius pinguiusque confpicata , illam, dum Ungula reliquis lautas
hafce dapes priripere Audent, fimul invadunt: Oftrcum vero
dignius fe exirtimans, quam quae a Muribus devoraretur, tertas
tam fubito claudebat, ut miferis Muribus capita retrahendi (pa¬
rium non ejTet', iidemque tertis compreffi, veluti tres Tantali,
cibo fibi propofuo, fame perire cogerentur (*)• ]][\\av\z

<T) Robert Heat Natura! hi(tory of Scilly. pag. 314- & William

se Natural hiftory of Cornvval. pag. 274 - A,,tholo®ia

C) Elegans Epigramma habetur de Mure ab Oftreo peremto m Ani
GmaLib! 1. Ca P . XXNUI. Ep. 16. pag- 66. Ed. Steph., quod verfibus La¬
tinis libere ita reddidit Petrus Burmannus t.

Omnia contrectans , lychnos quoque rodere [netus ,

Mus , labiis concham forte patere videt.

Sed cupido falfam morfu vix attigit cfcam
Cum patulam claufit fuhdola Concha domum.

Mus ftupet, & vitam necopino carcere pci dens,

Mufcipula gemuit fe periijfe nova.

f Vide Appendicem Carminum nuper cum Orationibus editam, pag. 44 P-

71

S '-U B S E e I V A.

Ilidoria hac enarrata, Borlasius (c) varios agnofcic dolos
atque infidias , quas marina fibi finiunt Animalia, non minus
forte mirandas, quam Animalium terrefirium; diftis fuis con¬
firmandis, fingularem Afiaci & Ofirei citans eventum.

Afiacus Ofircum, valvis jacens patentibus , opprelTurus, al>
eo Valvas , quoties appropinquare Ati a cum fentiebat, contra¬
hente fubinde eludebatur : fed tandem chelarum und lapillum
tollens, & callide tempori infervlens, dum Oftreutn denno hia¬
ret, eodem celeriter intra teftas inferto, Oftreum , fe non am¬
plius contrahere valens, otiofe devorabar.

Celeberrimum Zelandorum Poetam Jacobum Catsium fimilem
novifte eventum oportet, cum moralium Emblematum primo &
trigefimo ita canit:

Claufa , diu frujlra Matus ad OJlrea Cancer ,

Vincere, quod nequeas , Viribus , arte cadet:

Dixit, B e ripa nitidos lagit ore lapillos ,

Hojlis abejl, ad/unt munera , pande fores.

Ojlrca non claudenda patent, vorat OJlrea Cancer.

Hei mihi! quam nocuum munera vinis habent.

Quis confilium tam prudens, a tam ftupido, ut videtur, Alta-
co expeftaflet?

Affidua & attenta Infectorum marinorum indolis & proprie¬
tatum indagatio, dictorum Borlasii fupra commemoratorum
veritatem haud dubie confirmatura , ac varias eorumdem efcam
captandi artes dolofque exhibutura eft.

IndefelTus ille Natura: venator Corlinsonius (d) Cancros
majores proprias focietates five familias (veluti Arabes cohortes

luas)

Qc~) Loco mox citato.

(V) Philofophical tranfadl:. 1746. N°. 478.

\

\

7<l O.PUSCULA

fuas) habere afferit, cum quibus vivunt, parum de Vicinis fuls
foiliciti. Quod ut plenius nobis perfuadeamus , Cancri talis
capti teftam nota quadam infigniendam , eumque alio in loco,
horte licet fpatio diftante , in mare conjiciendum monet , quo
fadto, brevi poft, priori , quo captus erat, loco rurfus leper-
turi fumus.

Brevi huic Odreorum defcriptioni, Medicas quasdam & falu-
tares eorumdem Vires fubjicere non alienum duxi.

Calcinatas Oftreorum teftas , tenuiffitne pulverilatas , acidum
Ventriculi temperare, ideoque infantibus , aliisque hoc malo la¬
borantibus, utilifltmas cfle jam pridem innotuit.

Pulvis hic, obfervante Hombergio (<?), chemico celeberrimo,
hunc ad finem Coralliis rubris, Conchaeque Margaritiferae,ideo
praeferendus, quia multo citius in Nicri aut Salis Spiritu diffolu-
tus , tanto etiam celerius , atque lenius effectum in Ventriculis
debilibus edit: quam lenioris a£H otiis caufam, particulis quibus-
dam Salinis , quibus , prae Corallio & Concha Margaritifera,
Oftreorum teftae fune prteditte, idem Hombergius attribuit;
& concavam femper eligendam , planam vero cedam efTe reji¬
ciendam , eandemque Sole potius, quam igne, calcinandam
fuadec.

PrcCter hanc acidum temperandi vim , urinam etiam pellunt,
leniter fudorem excutiunt , & hinc febres intermittentes, paulo
ante acceflionem fumt® , medicantur. Celeberrimum in Gallia,
contra Hydrophobiam fertur antidotum, cujus pulveris tres quar¬
tas partes (/) condituum calcinatae Odreorum tedae: quin eas-
dem pulverifatae, & cum vino exhibitae, periculofo huic morbo
fanando, folae fufficere exidimantur (g )■

CO Memoires de 1 ’Acai. 1710. pag. 88 , 89.

(/) Rccueil periodique des Obfervat. Med. Toni. VI. pag.

151.

(g) Idem ibid. pag. 233 ’

Idem

SUB SEC1VA.

73

Idem etiam calcinatarum tertarum pulvis eximium eft denti¬
fricium , quod Myrrhd, Terra. Japonica , Sanguine Draconis ,
Cinnamomo , & aliquot Ambrce Grifece granis , prtertantius &
gratiflimi odoris effici poteft.

Ulcera etiam diffluentia ficcat, prsecipue in cruribus, aut quae
fcorbuco originem debent.

Prseflantiffima vero & inteftimabilis harum tertarum Vis in
diflolvcndo calculo exfiftit, cum parata ex illis calce, fecundum
Artem , conficitur & bibitur Aqua calcis (b).

Ipfa etiam Ortrea viva, propriis medendi viribus funt praedi¬
ta: 'Eximie nutriunt, quieteraque conciliant; nocte fiane Ortreo-
rmn efnm infequente placide dormire plerumque folemus : Et
qui rtomacho debili , pituitofo , aut materia biliofa referto la¬
borant , mane jejuni, aut una ante prandium hora , odio de¬
cem aut duodecim crudis Ofireis , cum exigua panis artati co¬
pia, vefcentes, magis fe juvari experientur, quam aliis in phar-
macopoea praeparatis medicamentis: quem in finem Parifiis, &
in quibusdam maritimis Galliae urbibus, cruda, ante meridiano
tempore venditantur Ortrea.

Ortrea Viva , tertis exempta, & carbunculo peflilehtiali im»
pofita, Lemeryo' (i) & Daleo (£) teflibus, venenum extra¬
hunt : quorum porterior varias praeterea falutares & medicas,
Ortreis & calcinatis Ortrearum tertis, tribuit vires.

Q/A Verhandelingen der IloIIandfe Maatfcliappy, T. II. pag. 3< 5 .

(i~) des Drogues. pag. 353.

U) Pharmacologia. Edit, in 4 0 . pag. 365.

De

74

OPUSCULA

De Cancello .

Cancellus , quem, quia in alieno femper moratur nido, In-
feftorum marinorum Cuculum (a) merito appellaveris, nurum-
lane eft Animaleulum. Simulae natum eft, mox unam alteram-
ve quaerit vacuam teftam ? cochlese , & quae commo-
diffima fibi videtur, irrepit; ne tenera ejus cauda, non eodem
modo , quo reliquum corpus, dura vedita cruda, detrimenti
quid patiatur. Cum crefcenti prior haec concha ardla vel an-
gufta nimis evadit, ea reli&a, commodiorem, fibique magis
placentem quaerit; ita ut maximi Cancelli, maximorum Bucci-
norum. (teflas) incolant.

Swammerdamidm ( & ) * alloqui accuratiffimum, non pof-
fum non mirari , quod, in Anatomica Cancellorum deferiptio-
ne , eosdem aliorum Pifcium Teftaceorum inilar , fuas habere
Conchas, quibus adhaereant, quteque fimul cum illis adolef-
cant, affirmare audeat: Neque Rondeletium, negligentiae
accufare vereatur, quod is Cancellum femper alius infecti con¬
cham inhabitarer n.cc.fua ipfius concha gaudere, feribat, cum id
tamen veriflimum, atque ab Aeliano jam agnitum fit (c),
qui eosdem fine concha nafei, fed adultiores-, Purpurat & tur¬
binis conchas , petere refert. Rumphius (d) etiam queri¬
tur, animalia haec (Cancellos'), cum ipfe Ambointc pulchriores
& deterfas conchas , quamvis, in. edito fcamno, candefaciendas

. ■ vel.

(V) Cancellus aliquando etiam Miles, quia proprio carens domo, primaifc.
quamque obviam occupat; & quia Eremitarum more vagatur, & primam quam-
«unque domum ingteuitur,, Eremita appellatur..

(£) Biblia Natura:, pagv 196.

Lib. VII. Cap. 31. ubi tamen Caninadei tocantur,.

Amboiufe Rariteytkamer. pag. 23-

SUB S E C I V A.

7 5

vel ficeandas expofuiffet, noclu adfcendilfe , cum pulchris his
abiifle , fuasque veteres ac deformes conchas illarum loco reli-
quilfe.

Novum certe rurfus, prudentis Infectorum marinorum confi*
lii teftimonium.

LinNiEus (e) duplex Cancellorum genus enumerat, nempe
Cancrum macrourum parajiticum , chelis cordatis leonibus ,
finijlra majore , Bernhardum diSlum. Et
Cancrum macrourum parajiticum chelis muricatis , dextra ma¬
jore; quem ipfe Diogenem appellat (/).

Mihi tamen prioris generis Cancellus clariore diftinclione vo¬
candus videtur

y}/lacus , Cgj trunco fubrolundo molli, thorace la vi , mani¬
bus pedibusque Jubverrucofis fcabris. Hic frequentiflimus Tab. X.
in Europa, dextram manum plerumque habet majorem. 3 -
Et alter A/lacus , trunco fubnudo molli , inanibus pedibusque
pilojis, finijlra majore. Hic in America Septentrionali,
Jamaica, & in India Orientali invenitur (Jb).

Swammerd amius (i) in epiftola ad Thevenottum
optimam accuratamque cum externarum, tum internarum Can¬
celli

(e) Syftema Natura:. Edit. X. pag. 637.

(/) I 11 characteribus hic a Linn-teo Cancellis alKgnatis error eft. Nam
prioris generis , qui tam frequenter pifcatorum noftrarium retibus capiuntur,

Cancellis raro brachium finiftrum majus eft. Sexcentos invenies, quorum bra¬
chium dextrum majus eft, & vix unum iiniftro majore. Rondeletius fe nun¬
quam ullum vidifle ait, cujus finiftrum majus fuerit: ReaumURIUS tamen tale*
fc repciifle feribit. Memoir. de 1 ’Acad. 1710. pag. 607.

(g) Aftaci, ad quos Cancelli pertinent, & Cancri diverfum genus apud me
conftttuunt. Ut clarius ex illorum deferiptione Opufculo tetdo patebit.

(bj CATEsBY(Tom. II. Tab. 34.")' & Rumphius (Tab. V. fig. K & L) effigiem
ayiimalis hujus exhibent: fed apud illum bracchia aqualia fime, & in hujus de¬
lineatione dextrum majus eft, & ibi Lutarius ( Alodderman) vocatur.

(,) Biblia Natura, pag. jp 4 .

K 5

7 6 O P U S <0 U L - A ?

celli partium tradit defcripfionem, ad quam fiudiofos harum re¬
rum Ledtores, ablegamus; hic peculiares quasdam Cancelli pro
prietatcs notafTe contenti : De illis in primo horum opu(culo~
rum jam commemoravi, fi quis, collcclis aliquot horum anima¬
lium corporibus eadem caute conchis fuis exemerit , vacuasque
commixtas iis iterum adpoluerit conchas, lingulas pr illi nam
fuam petituros , & hanc ademptam anxios quali ac follicitos,
quae lituros : fi forte acciderit, ut duo vel tres de concha qua¬
dam , cujusnam fuerit, contendant, ira excandefcunt, & donec
fortior eam fibi vindicet, acriter pugnant.

Georgios Juan & Uleoa (k) experientia fe cdoftos re¬
ferunt, Cancellum Americanum nunc cum domuncula vel con¬
cha fua prorepere, nunc, ea relicH, efcam qumrere, eaque ex
voto reperta , aut periculum metuentem , mox , ubi concham
reliquit , locum repetere, pofteriore parte prius in eandem ir¬
repere , atque introitum chelis ambabus occludere: fi quis cura
hoc corporis inflatu attrectare audeat, altera chelarum tam ve¬
hementer eundem ftringit, ut iidem , qui ex ictu Scorpionis-
folent, dolores per biduum fentiantur, intra quod tempus cegro
ne guttam quidem aqute bibere licet , id enim faciens , gravia
patitur deliquia, in quibus plcrique deficiunt. Cancellum ta-
rnen hic in Hollandice Zeelandiaeque littoribus obvium, pifca-
toribus licet quibusdam meticulofis id,perhibentibus, venenatum
elfe nunquam experiri potui,.

Tab x> Cancelli, aliorum Ailacorum more, ova in inferiore corporis
fig. 4- 'parte portant. Nondum tamen certo fatis, quodfcio, confiat,
utrum Aftaci ova ,. aliquamdiu ititer pedes gefiata , projiciant ,
an vero inter pedes excludantur & nafcantur, veiuti.in Scorpio¬
nibus evenit. . _

Quem hic Tab. X. fig. 3 . delineandum curavi, Cancellus non,

dextrum,

(Q Voyage biftorique dc 1 ’Ameri^UC. Tcm. I. p»g. $ 6 .

s U B S E C I V A.

77

dextrum modo brachium , fed dextros , quotquot funt, pedes
majores , quin & totum dextrum latus , finiftro majus, habet:
quae pluribus pifcibus cruftaceis communis eft proprietas ; in
Allacis enim & Cancris plerumque dextrum brachium finiftro
majus inveneris craffiusque. In Aftacis etiam, non tamen fem-
per , dextrum hoc brachium craflis obtufisque obfitura eft no-
dis, finiftro tenues acutosque. gerente denticulos.

De Scolopendra majore , tubularia.

Animalium horum, qum Elusio (/)

Corallina tubularia Melitenjis , Scolopendris, tentacuUs duo¬
bus duplicato-pinnatis injiruftis. Jn Penicilla Marina t
Et LinnjEO (jn) Penicillus, five Serpula te fla teretiu/cu-
la , recta bafi jiexuofa. vel Corallina , culmo Jhnplici, ra¬
mis fafckulaiis , fafligiatis , dichotomis , flexilibus , inar¬
ticulatis. No. io.

Vocautur, nonnulla mihi mcnfe Februario anni hujus 1759,
a pifcatoribus noftris viva e Mari Germanico adferebantur.

Primo obtutu nihil plane adparebat, nifi tubus iufcus, cine¬
reus, membranaceus, decem aut duodecim pollices longus, fu-
periorc parte digitorum minimi, inferiore, calami anferini cras-
fitiem habens.

His ex tubis, Gabatae ftdtili candidae, aqua marina limpidifll-
ma repletae impofitis, quidam quafi pili fuperne prodibant, qui
tubo cornprefli, veram penicilli fpeciem prse fc ferebant. Ani¬
mal nullas infidias, neque periculum fubolens, pilos hos ulte¬
rius protrudebat, donec capitis pars emergebat, quando pilos
hofce, ex duobus diverfis brachiis exfurgentes, expandebat, qui
inferne juncti perfectiffime repraefentabant infundibulum.

„ Exiguae;

(/) Hiltoire des Corallines. Tab. XXXIV. pag. 107.

(ni) Syfiema Natura:. Edit. X. pag. 788 & 807.

& 2 .

7*

OPUSCULA

T t,, x Exitu* tunc ptomute videbantur, & in variis animalibus va-
%. lU S coloris, omnes tamen pulcherrimi, ex coco,neo, m-
A ' “• „i, minusve. rubente , & albo in cineretun aut csruleum ver-

eC vl: ^u C ^— Microibopio infpefta, Cpccicm exhi¬
bet qualem Tab. IX. flg- i.c. delineatam vides. .

6 Nullam magnitudinis brachiorum unius vel alterius latens, au.
inde prodeuntium plumutaum animadvertere differentiam potui.
necui Z m in hi plnmulis, nif. expaniionis & retradhomsu,
Sm n Z m, neque propriam, qualis in Polyporum brachiis
confpicitur, con.raaionem videbam: Verum forfitan m arnpien-
Z X, qiue hic in gabad non erat, hanc conmfflonera pe-

"vrJtamK his tubis extra&orum, in quibus quippe fpa-
. r -i r fl P[ a orc & vertere poterant, latera glauci,
tiofis fatis, aci ^ flavefeentis erant coloris & tota

s. rlorrura intermedium albi Hnveicemo

LZdo in parva divifa quadrata. Ad utruraque Ammah, la¬
rus 0 ultra centum pedes funt, rependo aut natando mfervien-
tes; fuperiores tamen tredecim ab inferioribus aliquantum ftruc-

tU q\ibMpfTxtrinfecus admodum erunt inaequales & hinc inde
minutiffimis Sertulariis , Condita* & Alcyoniis opem, fed m-
! m wvi lcevesque , ut nihil fupra: Tertia nummum parte
tus tam sequi ucv i » erant patentes: Utrum

animali ipfo longioics, & 1 . r r j excrementa

vero haec apertura inferior naturalis _ ipfis «t, ad«eremenm

ejicienda i an vero inde effedta fuciit , quo - videatur

difToluti , ignorare me fateor : quamvis primum _ .
verifnnillimum ; quia ab ltlfenon illa parte «
aut laceri videbantur; & quia ipfum Animal m fine caudee, in¬
ter dum tubercula , aperturam , ejiciendis extrementis habere
videbatur. Qui has ad me adportavit Scolopendras Mcato^Je

SUBSECIVA. 79

etiam liberas & fludluantes, nulli corpori adfixas, cepifle affir¬
mabat.

Tantum autem abcfi:, ut hoc animal Corallina fit, aut ad
Polyporum genus pertineat, ut mihi cum Serpulis mox defcri-
Bendis potius congruere videatur : ob pedum verum ad utrum-
que latus copiam,, Scolopendram dixi.

De Serpulis , five Vermibus tubos
Lapideos incolentibus.

In variis e mari captis lapidibus , conchis , teftis &c. albi
quidam lapidoil inveniuntur tubuli, animalculorum domicilio in-
fervientes. Hi Tubuli in quibusdam Ipeciebus rotundi funt, in-
ftar fpirse inflexi, quando a Lirnteo vocantur

Serpula fpirorbis , fve tejla regulari fpirali , orbiculata ,
anfractibus Jupra introrfum , fubcanaliculatis , fenfimqat
minoribus. No. 693. ( a ')

In aliis Tubuli quafi triquetri funt , vel redii, vel cafu tan¬
tum inflexi, vocanturque

Serpula triquetra , five tejla repente flexuofa , triquetra.

. No.. 694.,

Primi generis Animalia caput gerunt coccineum , five fandra-
ehatutn quafl utrinque plumis five pennis duabus ornatum , in¬
ter quas ad unius duorumve linearum fpatium, aliud extendere
pofllmt' membrum, quod caliculo fimile, & in fupcriore margi¬
ne denticulis inftrudlum eft. Collum, pone caput, albi in ci¬
nereum abeuntis coloris eft, reliquum corpus aurantii, & u-
trinque decem habet pedes.

' * Ani-

Syftema.Natur*. Edit, X. pag. 786. & /87.

Tab.lX.

fig-3.

80

0 P U s C U L A :>

Animalculo *ali , in.\ extremo tubi. margine annulum cocci-
. TX neum, lineae circiter latitudinem' habente, aliquando mihi o la-
fig. 3-c'to, cum hic annulus alienum mihi corpus videretur, leniter pe¬
nicillo affjdctus , ex magna globulorum minutiffimorum , rubro¬
rum , ordine concinno juxta fe politorum, copia, confidere vi¬
debatur, quapropter illos Ovula animalquli exiltjmabam, eo ma¬
cris, quod initio menfis Martii, hoc mihi videre contingebat.

° Quamvis .horum animalculorum caput & maxima corporis pars
coccinei plerumque coloris fit, plurimum tamen a Polypo cocci¬
neo differunt ( 7 -O.V V, , ’• be 7 .. u .

/ Iterum Animalculorum , ejusdem licet generis, alnis tamen

£ 2 fneciei efi. Plumae in latere capitis, multo erant majores, pone

° ' quafi collari junftae, neque tam 16 % inter has plumas calicu¬

lum protrudebat, & fic Scolopendrx tubulark, modo delcnp-

tte magis afiinillc videbatur.

Tertium hic addo, quod Liunsus vocat,

Scrpulam^renaridiki fwe tefta Jhbangulata, articiuatrt , in~
S b ' 4 IX ' te S radifinttm/Wo/ 699 ‘.

*' ‘ Et quod tubum fuum ex arena,.& minutiffimis tefiarum fracta-
rum particulis , limo glutinofo fibi affixis, & in formam tubuli
compofuis conftruit. Animalculum in hoc tubo vivens ,
fiructura fua , prioribus licet aliquantum diffimili , fe ejusdem
cire o-cnefis, oftcndic, Praeterea in Corallinis quibusdam folidio-
bus & & majufculi?, & in Lithophytis vacuos fepe tubulos inve-
ni ,’ qui e -fragminibus, fibris & -variis mollioribus ligni canati
frufiis conferti, fine dubio etiam domicilia & latebras id genus
Animalculorum conftituerant.

In aqua dulci, unde omnia facile petuntur, & ubi omnia com-
modiffime invertigari poliunt, variae’ vermium ejusmodi fpecies
inveniuntur, qui c tertis, & omnis generis hirfuta materia, ad-

mi-

(3) Vide Primum horum opufculorum falciculam. pag. 32 & feq.

SUB S E C I V A. 81

mirandos fibi tubos, domuum loco futuros, conftruunt: quos
apud alios Au&ores, fed Reaumurium (c) praecipue, de-
lineatos videre licet. . -, r ~L

De Doride five Limace Marina ,

[pinis mollibus hirfuta.

Tres Doridum fpecies defcribit Rumphius (d) , quarum pri¬
ma, fecundum ejus defcriptionem, fimillima videtur illis, quae
hic in limo alluvionum ad Catara&en ulteriorem {het Fer fle
) reperiuncur; delineationes tamen Rumfhii, ex mortuo
animali, ut videtur,defumtte in multis difterunt.

Doris haec Animal deforme eil, fedum afpeftu, propter inol-Tab. x>
les pennas, utrinque per corpus magna copia difpofitas , folo^Sy 1 -
dorfi medio illis vacuo manente. Pennte haec five fpinae fefqui-
lineain ad duas & dimidiam longae funt: aliquando prorepens
easdem furfum erigit.

Linn^us (e) hoc Animalium genus Dorides vocat,hanc
tamen fpeciem non indicat. Quatuor hoc Animal cornubus eft
inftrudtum , duobus albis anterioribus majoribus , in inferiore
capitis parte , & duobus fufeis in dorfo. Os mirae etiam eft Tab. x.
ftru&urce, ex o<fto quali rotundis conftans globulis, quod & la- 1
tiftime aperire valet.

Oculos , quamvis ad fufea dorfi cornua exfpedtaftem , cum
minutiflimae Buccinorum fpecics, ipfe etiam Bulinus, illos ha¬
beant, perfpicere non potui.

Per Vitrum, vulgarium Limacum, per terram repentium, mo¬
re

(O Mcmoir. des Iufe£. Tom. III. Mcm. v. iat>. jci i
(y) Ambomft Rsritcytkamer> pag> 38< Tab< x _ fig< 4 ,
(ej Syttcma hiatura:. Edit. X. pag. 6$^.

I.

i Aii, o 5 ^ j

82 O P if S-‘ C' IS’ fi

re ferpebat : fed vexatum nimis, 'Echini indar , fpinis ereftis,
fe contrahebat. ;

Diebus aliquot continuis duas tales Limaces m vitro pelluci¬
do, aqua marina pura repleto , fervavi, quando eas in fuperio-
re vitri parte , capitibus palilO fupra aquam 6 lVvatis’- arctiilime
junctas, fedcndo delectari, aqimciflvertcbam. IIoc eas in itaru
politas, faepiffime licet contemplatus', coitum tamen nullum ob-
lervare potui. .

Tab. X. Nihil tamen magis hoc in Animali mirandum occurrit , in-
I-C ‘ menfa Ovulorum , qute Marcio mCnfe parit,. multitudine, quam
apud me in Oltrese telta & ad vitrum genuit, co ordine ut fi¬
gura i. litt. C. Tabulas Decime defignatur.

Ovarii hujus frultulum, microfcopio admotum, diverfis inter-
Tab. x. vallis, fex, o£to & nonnunquam duodecim aut plura, peculia-
%.i.D„ r j membrana inclufa , repraefentat ovula : quae proprietas variis
Infe&orum Marinorum ovariis , communis eft, ut ulterius fllO
me tempore , demonftracurum confido.

De Hirudine Pifcium (/').

Nihil magis miror, quam tot in mari Animalia, Infedta prae¬
cipue , reperiri , quas Tractura corporifque habitu, nili quod
multo plerumque majora lint", eadem plane videntur, quos dul¬
cem inhabitant aquam. . •/ ;

Maxime hoc apparet in Zoo-phytis illis quae fub nommp
jfier-Ptlyporum Roseuus (g) exponit, quasque multo ma¬
jora in mari deprehendenda Sertularice vocantur: verum potiffi-
mum etiam in hac Pifcium Hirudine , qu® hic natui ali lua ma-

Tab. x * o-nitudine & vero h-h habitu delineata j viva tamen & in aqua.

%. 2. & - ver .

(/) Hirudo muricata , teres , corpore verrucofe. Lin. N°. 8 .

(#) Infeften.Beluftigung. Supplem. Tom, III. pag. 527 — 07 -

S ,-U B US E C I V A.

33

verfans, in varias fe format curvat .& 'flectit. In aqua dulci
femper permulto minor eft, veluti ex modo laudati Roseeii ( 6 )
figuris'patet. I: /’ ; J : V . ■' ;

Pifcibus fe affigit, hoc AnimalRajis praeferam, quibus tam
firmiter -fligendo . adhaeret.-, ut, nifi magno nifuv avelli non
p.ofTit. Caput; «ScGauda ejusdem fere formte fiint, & hac ce que
ac illo rebus quibuscunque affigere fe poteft. Utrumque autem
membrum inferioris Ungulae. JEquin.© partis figuram habet.

Ab imo• ip ahefum fe locum.collatura , capite vel cauda,
queeeunque harum partium-/JWjera eft , Jocum eligitcui eam
affigere poffijt, & hoc at%a, .alteram liberat partem, eamque tum
uberius adplicat. c • j .

Tertia parte longius, quam hic delineata cft, fe extendere,
ad, dimidiam - etiam fui menfuram , membra contrahere, valec.
Pro hujus mutatae longitudinis variatione Verrucae, quibus cor¬
pus in modum annulorutn cinctym cft, minus magisve fpeciofe
apparent, & fe produnt. r !

Quae in dulci morantur aqua., mcnfe Majo: ova pariunt, &,
tribus feptimanis elapfis, pulli excluduntur (V).

De Efchara Lapidejcente , conglomerata ,
foliolis tenuibus s crifpis > coaduna¬
tis i fimplicibus.

Inter quinque Efchararitm , quae a LiiiNito (£) enume¬
rantur Tpecics, htec non deprehenditur, & nusquam, quantum
mihi innotuit, adhUC deferipta eft.

Hic in Scaldia Infula-, plurimis in locis, femper tamen In fof-

- '■■■. qt .. h: fis

(*) U. ibid, p a g. ipp. Xab. XXXII. cft Hirudo teres, ora caiulaquc Am*
pia. Linn : N°. j , t

(•/)* Id. ibid. pag. adi..

(*) Syffcma Natura. Edit. X. pag. 804.

L 2

84

O P u S C U L A £

fts fubfalfis aut falfis, in magnam fatis molem conglomerat® re -
periuntur.

Saepe in Arundinis fpecie, & aliis id genus Plantis , fine ba-
fi illis adhaerentes, inftar glomi rotundas inveneris: uno ftepe,
& infimo latere, quod tunc planum eft, Cataraftariun muris,
b aut pratorum fepimentis infervientibtls tabulis affixi funt, dum

VII.” pars altera, aqua cincta, fubrotundam femper formam habet.

4 > 5 * Recenter aqua extraft®, haud fecus atque ali® omnes Efcha-
r®, Polypis obfit® funt, nulla re ab aliis diverfis, nifi quod hi
longiores aliquanto & tenuiores erant.

Has Efcharas (quod & de omnibus aliis credo) Zoo-phyta
elfe , perfuafum mihi eft. Verum qu® prima horum origo fit
m Tab. cor P orum »quaque ®tate ad hic delinearam perveniam imagnitu-
VII. fig. dinem, multam adhuc inquifuionem, magmmque requirit accen-
tionem: dum, qui in hac Efchara morantur Polypi, tam parvi
funt, ut, nifi bonae notae Microfcopii ope, diftin&e confpici
non poffint.

Ego quidem ex Ciceronis (?) pr®cepto , nihil feribere
volui, nifi quod auditu vel vifu certiffimum compereram.

In quibusdam hujus. Infui® , illius imprimis , qu® Duvelan-
diam a Scaldia dirimit, aqu® emiflariorum & cataractarum val¬
vis, q.u®dam per ®ftatem Animalium invenitur fpccies, quam a
nullo adhuc dum Authore, deferiptam comperi. Secundum
Linn®i fyftema ad fext® Animalium (MOLLUSCORUM ut
-vocat) claffis divifionem pertinet, neque tamen inter quatuorde-
cjm ab eo enumeratas nominata aut expofita eft h®c fpecies.

Liceat

(/) Nos Naturam fequamur, & ab omni, quod abhorret ab ipfa oculo¬
rum auriumque comprobatione fugiamus, Cicero de Officiis. Lib. J.

SUB S E C I V A.

85

Liceat ergo mihi Afcidii nomine hoc irifignire animalculum ,
quod 'acxm five Utriculo haud abfimile eft.

Charadteres ejusdem funt, quod fig-5-A

Corpus ovatum fu inftar Fefecce , nudum fine tefla aut crufla ,B.C.D
tactu molle infiar aluta;, atque in fuperficie multis minu¬
ti fimis, nudi oculi aciem fugientibus , punttis veluli ha¬
mulis , fit infiruStum , quibus ligneis emijfariorum valvis fe
affigere potefl.

Corpus hoc in duo brevia brachia five tubos definit, in fine
apertos , quorum margo exterior minutis punttis obfita eft.

Pedibus aliisque artubus externis plane deftitutum' eft.

Ampliorem Animalis hujus'aut ullarum ejus proprietatum, ut
copulationis, generationis &c. defcriptionem tradere noiidum po¬
tis- fum , ideoque fimplici hac Animalis .appellatione contencus
eiTe cogor.

Quamquam enim complura per duas tresve feptimanas in al¬
bis lagenis Vitreis , aqua marina limpidiflima repletis , fervave-
rim, ne minimum quidem eorum motum perfpicere potui: prse«
terquam quod per apertos illos tubos (quos vel ad duas tertias
pollicis partes extendere, & ad duas tresve lineas retrahere po¬
terant) afiiduo aquam & in ea haerentia Animalcula imbibe¬
bant, quando admodum inflari Animal videbam: haud ita mul¬
to poft per easdem aperturas aquam exfpuebat, & quidem quo¬
ties e lagena vitrea extrahebatur, tenui 4 radiolo ad tres quacuor-
ve pedes usque..

Unum horum Animalium cteteris multo erat perlucidius, quip¬
pe cujus Vifcera quaedam per cutem poterant confpici.

Animalia hajc difledla intus Oflreae aflimilia admodum erant,
fed multo molliora funt atque vifcofiora : cute , cujus interior
fuperficies laeviffima & glabra eft , quanta quanta funt, eximi
integre poflunt.

An illud Animal, cujus mentionem facit Dominus Bigot de

L 3 3 Ylo-

/

s6 o P U S C ; .u L A

Morogues in Memoires de Mathematiques & Phyfiquc,-etiam
hujus generis fpecies eflet?

— -o J bf:tssD

,.c, - : . • : - - !

De Difcium Auditu. J

^,„ Y e 'ititer Naturae Scrutatores dubiurii eft , nti Pifces fen-
fu auditus praediti fint, & audire poffint, nec ne i 1

Indefeflus Pifcium indagator Arte di ( m ) Pifces audire non
polle, affirmat, UW™ X») Settatorem naftus, qtn & In-
feais hunc, fenfum, seque, ac olfaftum, denegat.

Quod- .fr tamen experiendam ‘ cdnfclas , evtdennflime convm-
ce* ; ii lioii omnia , plnrimagerte InfeS* utroque hot ftnlu
uti, quamvis iorte externis deditura organis. .

Apes ad fe vocaturi & congregaturi ffireanr pulfatif pelvim,
& florum Chamtemeli (o) odorem ijsdem intoleiancmn , con

fir NTniK ! e*m olfitu alimentum bonum, libi & mile a malo
& noxio dircemunt Infetla ? qutun eeleriter Mute, odore thicr
t*. ptitrefcemeni. iiiveftigatK carnem? An non Botamces iludiofi
Mufcas, odore deceptas, in Stapelice (/0 flore, eundem, quein
caro putrefccns , faetorem exhalante , ovula lua ponere fiepius

TS(il Auditum pertinet, vix femellte camvtm eoi,,,,
tempore , Gryllus'audit'; *quin jifcundo hoc fono captus , confellim
iter ad eam acceleret. Aranea connubii cupida, nefcio quo m*
ftrumento, murum pullat aut tabulam, in qua moratni, V*"

dem novem aut'decem ptilfibus, horologiorum ictibut» hau a ■*

i % §nn oaUy ,-j u *■>' o h £ ;

C »0 X 9 i' ' rrn - i •

(») Syftcma Naturi. Edic, decimi pag. 239-

CO L^ers Theolqgic.de^InfcAes, Tom. II. pag. 6.

(pXAfciepias Aizoiiles, flore pukbre fimbriato. Roven. Prod. 2.

S U B S E C I V A.

57

fimilibus, gravioribus tamen & altero alterum citius excipien¬
te: quo farito, refponfum exlpeftat. Hoc deiHtuta, fubinde vel
per trium horarum fpatium , hos i&us repetit. Biduo aut tri¬
duo ffc'tranfafto, nulloque po.tita refponfo, locum mutat, do¬
nec, quod cupidicati fute fatisfaclat, repererit, aliam fcilicet Ara¬
neam , qutc eodem ipfi modo , velut Echo, refpondet. Hiiic
fi conditio placet, commercium ingravefcit, pulfatio augetur:
Iftuuni fonitus fenfinv utrinque adproperant, & tamdem tam
prope concurrunt, ut plane commifceantur , quo facto , nihil
amplius auditur (q). '

Experimur itaque in duobus his Infedtis, (plura alia prudens
filentfo praetereo^) alterum , neque alpera arteria nequp palato
in (fructum, forium edere, & alterum id percipere, quamvis au¬
res non habeat, five potius U Ise adhuc indagari non potuerint:
Forfitan enim organa illa quo minime quaefiveris loco , revera
habent. Reperiuntur fic infecta quaedam ( Aranea) oculos in dor-
fo, partes genitales in capite gerentia (?• ).

Homo per unam aperturam Animam ducit, Eructe & Papilio¬
nes vel per odtodecim.

Potius igitur affirmare aufim , mque ignorari, utrum Infera
auditus organo careant, ac an absque eodem audiant.

Sed pofteriore pofitp, eo magis Omnipotentis Creatoris pro¬
videntia agnofeenda atque fulpicienda‘efl, quae Animalculis tam
minutis feniuum horum ufura concedat, quamvis eorum organa
non‘repedamus: Hinc quippe videmus, nullis ejus Omnipoten¬
tiam indigere mediis, nullis alligari inftrumentis.

Quod tamen Pifcium auditum proprie fpe&at: Kleynius(j)
multo demonftrare laboYe conatus ell, Pifces neque mutos ne-

(f) Difcours fur J e language des Betes, pag. 96.

C') Lvonnet m notis fupra Lessers InfeCto-Theologie. Tom I. pag. 184.
JfoL ac* Plfcium ' m ' 9 ' U ‘ T#b ' % 1 ‘* 5 - ***

88

o P U s C U Lj A

qu e Turdos efle; (eque auditus organa in eorum capite depre-
hendifTe exiflimat: quae tamen alii Viri aq$i pro talibus non
agnofcunt: quamvis inficiavi non poffint, omnia Amphibia, Pho¬
cam puta. Caldorem, Lutram, Lacertam, Teftudincm, Ranas,
onmesque ad Cetaceorum & Chondropterygiorum genus perti-
nentes Pilees organum auditus,'seque ac nos, poffidere, & ideo
audire polle: ut accuratis recentioribus experimentis evidentiffi-

rae confirmatu? (rl. . ■ ; 4 ‘

Cur vero Cetaceis Cartilagintlfque PiTcibus, auditu magis ,
quam aliis tribus (Malacopierygiis , Jcantbdcopterygus y Branclm-
a - 0 Pifcium ordinibus, non minoribus fane periculis, neque
minus fcepe, 'expoliris, & in eodem elemento viventibus, eflet
opus? Dicere quidem polles, Cetos pulmonibus, ut & exter¬
nis atque internis genitalibus, inftructos efle (o); fed an non
alii Pilees , pulmonum loco, branchiis gaudent, & fine excer¬
nis illis genitalibus inmenfam procreant multitudinem.

l^ifces itaque audire omnino pofie , plane mihi perfuaferitn ,
nifi doftiffimi A rderonis experimenta id dubium quodammo¬
do redderent ( u> )•

Vir hic Pifces quosdam fluviatiles in lagenis vitreis biennium
veT triennium fere fervaverat, neque aliquem illos Toni, five Ti¬
bili flve clamoris, five inftrumentorum muiicorum, perceptio-
iieb habere, fentire unquam potuit (*); cum ad minimum,

qui

(;0 Memoires de Mathematiques & Phyfiques. Tom. II. pag. 164-185.

4©) Opufculotum horum fafe. I. pag. 34.

(V) Philofophic. Tranfadb N°. 486. pag- 149 *

T#) Vit quidam Coniialaris vicina: nobis Brouwerhavix Trutam in vitrea la-
«ena per annos quatuordecim & feptem menfes confervavit, hoc demum anno
mortuam. Tam manfuetus erat hic pifciculus , ut cum purgandus edet,
8t aqua mutanda, quod fiebat quotidie, fponte in ejus manum veniret, ibique
placidus quiefeeret, ut fcilicet fublams, interum in catinum, aqua repletum,
imponeretur. Viro huic pcrfuafiim erat, pifciculum Tuum audire, quia quoties
tintinnabulum janux affixum Tonum edebat, quando capite averTo jacuerat, eo
fe convertebat, <

SUBSECIVA.

«

N.

§9

qui prope ipfum vitrum fiebat, motum, timidi fundum peterent:
Ideoque quicquid de Pifcium in pifcinis fervatorum, auditu re*
fertur, acutiffimo illorum vifui, & fubtili taflui, aqua: commo¬
tione effe&o, tribuendum cenfet.

Verum, fi fequentia ab eodem poftea indituta expendamus ex¬
perimenta, facile nobis perfuadebimus , Pifces lenem fibilorum,
vocum &c. in aere excitatum fonum, audire non polTe.

Inquirebat nempe experimentis.

Primo. An £3* ad quem gradum fomts , in aperto a¥re excita¬
tus , ab animali terre (Iri, fub aqua degente , audiri queat?

Secundo. An & ad quem gradum finitus, fub aqua faStus, a
terrefli animali , in terra , exaudiri pojjet?

Tertio. An & ai quem gradum fonitus fub aqua.editus , ab
animali terrejlri , pariter fub aqua ver fame , poffet audiri ?

Ad primum experimentum aliquot homines, fub aqua, ad pe¬
dis altitudinem, morari juflbs, quam clara poterat, voce allo¬
quebatur , & illos eandem audire polTe comperiebar. Sed iis¬
dem hominibus, ad duodecim pedum altitudinem, fub aqua con-
ftitutis, bombardani fnper illos difplodi juflit, cujus i dium vix,
ac ne vix quidem , audire poterant.

Ad fecundum experimentum ardentem , eum in finem para¬
tam , adhibebat glandem igniariam, eamque in flumen, novem
pedes altum, inmittebat: Tubus decem circiter momenta fecun¬
da ardebat, quando glans misffiis tanto rumpebatur i£lu, quan¬
tum a tantilla pulveris pyrii quantitate produci pofle, incredi¬
bile videbatur, cum vel ingens aedificium aliquoc perticas didi¬
tum, inde concuteretur (y).

In

Cy> Celeberrimus Abbas Nolletius, ad eundem finem, fimilia fere infti-
t viens experimenta, narrat, eum ad profunditatem decem pedum fub aqua con-
ftitutus duos filices, manubus filis fortiter collideret, bos fonum tam gravem
edidifle» ut ‘pfi «flet intolerabilis, totumque corpus inde tremeret. Mem. de l’A-

ir

i/

/

i

9 °

O P U S C U L A

0

In tertio experimento, hominem, tintinnabulum mama-ge(lan¬
cem , aqute fe inmergerc, &, diverfis in altitudinibus, crepita¬
culo fonum edere jubebat. Qui emergens , fe fonum , quavis
altitudine, exiguo tantum cum difcrimine, quam in aperto aere,
nudivifte referebat.

Ex Hydrollatica novimus, denfitatem aquae ad aeris denfitatem
cfle, ut iooo ad i. Quodfi ergo ponamus, organum auditus in
Pifcibus , materiae medice (id eft , aqua:) quam fonus tranfit
denfitati , jufta proportione (z), elTc attemperatum a provido
Creatore : Non eft, quod miremur, pifciculos , vitro iuclufos
fibilorum &c. fonitum audire non potuille.

Primo. Meatus Auditorius, in omnibus animalibus, quae in
aqua vivunt, & ipfis amphibiis, minutiffimus, anguftiffimufque
eft; talifque fit, oportet: quia enim afliduo aqqce motu muitee ei
arenulae, limique particulae admifeentur; meatus auditorius ejus¬
dem, qua animalium terreftrium meatus eft, amplitudinis, mox
inquinatus &. obftruclus eftet.

Secundo. Verifillimum eft, Nervos illorum auditorios, fono
in medio tam tenui, qualis aer eft, excitato non tam facile affi¬
ci: cum etiam homo, ad duodecim pedum altitudinem fub aqua
conftitutus, feopleti, in aere aperto, explofi fonitum audire vix
poffic. Si vero idem fibilorum &c. fonus fub aqua edi potuiftat,
Pifces eundem fane audirent: Quia fonus in denfiore ilio medio
excitatus fono in. aere edito tanto eft gravior , quanto aqua eft
medium acre denfius, ut ex glandis miflilis igni ari te ictu , <x
concufTomm filicum ftrepitu , clare patet.

Sequens Nolletii experimentum (n) nihil hic.probat; in

hoc

(s) Ex plurimis s’Gravesandii 8c MtjsscheNbroekii notis experimentis fci-
mus, quo denfius graviufque medium, imo ipfe aer eft, eo gravior & vehe-
mentior eft fonus, in eo excitatus..

(<v) Vir ille elarifliniushoc a s’Gravesandio inventum ( Elcm. 'Phyf p.
641. Ed. ter. repetens experimentum , horologium minus portatile , horas

elapfas,

SUBSECIVA.

9 i

hoc enim nullus in ipfa aqua excitabatur Tonus , fed in aere,
vitreo recipienti fub aqua pendenti, inclufo , quare multo le*
niorem, quam in aere aperto, efle oportebat.

Nonne admodum verifimile efl, multa Animalia, organi hujus
perfeclione, nos Homines antecellere, & acriori auditu efle. Et
fl nervi noftri auditorii minimis undulationibus aeris, in quo ver-
famur, afficerentur, continua laboraremus vertigine, innumera
confufi ftrepitus multitudine, qui nos, ne ullum quidem, diftin-
guere concederet.

Concludere ergo me pofle arbitror, eodem modo pifces fub
aqua audire , quantum ipfis ad inflans periculum effugiendum ,

& forte etiam ad alios ejufdem generis, mutuo Tono edito, coi*
ligendos opus eft.

* # *-

Perfectam Rerum Naturalium cognitionem, vel fibi , vel etiam
Natura; humana; attribuere vel afferere; temeralium quiddam , at¬
que impotentis inprudentifque animi , cenferi debet. Bacon de Ve-
rux-am. Fil. Labyrinth.

FINIS.

•lapfas, i&u repetito indicans (een repetitie-horologic ) tabula; plumbea impofi-
tum, campanula vitrea obtegebat, & marginem inferiorem argilla perliniebat,
ut nulla omnino aqua influere pollet, quofa&o, & horologio, ita condito, in
aqua fufpenfo, fonus ejus, quoties edebatur, audiebatur quidem, fed multo le¬
nius, quam fi in aperto aere fuiilet effedus. Lefons Pbyjiq, tem. III. pag. 411.

M 2

T A-

9-

TABULARUM EXPLICATIO.

Tabula Septima.

Fi". !. Sertularise five Zoo-phyti, quod Cor allinet Abietis forma
nomine venire folet, Ramufculum exhibet ; quem a Menfie
Septembri 1758 ad Februarium 1759 , affufa femel ad mini¬
mum quotidie Aqua Marina recenti, in Oftreae concha fervavi.
Per hoc quinque mentium fpatium admodum in longitudinem
excrevit, variifque in locis, B, ramulos laterales projecit, c
quorum lingulis Polypi prodibant: fulca tamen pilofarum for-
diura crufta operiebatur.

Fig. II- Eundem Ramufculum microfcopio infpeftum fidit.
Litterce in duabus his figuris, eadem fignificant objeaa.

A. Trunculum Sertularice, quo concha: Odrese adhaefit.

B. Ramufculos laterales , Polypis obfeflbs , quos per id, quo
fervavi, tempus ejecerat.

C. Summum Apicem, qui modo natus, permundus, nullis for-
dibus eft obdu&us.

D. Aliud majus Polyporum genus, qui principia erant Zoo-phy¬
ti, quod Corallina Tubularia vocatur: hi parum crefcebant.

E. Tertium Zoo-phvtorum genus, primo jam opufculo deferip-
'tum, & ibi Tab. III. fig. 1. A, B, C. delineatum. Ingens

hujus generis numerus erat, adeo ut aflidua fua contraftione
& motu vifum turbarent.

Ex duobus lateralibus apicis hujus C. ramufculis perfe&os jam
prodire vides Polypos: in medio tamen, eoque teneriori ra-
mufculo nondum Polypi apparent, uL luculentius patet, ex
Fi"'. III, qute hunc Apicem bonse no$p microlcopio infpec-
tum exhibet.

A. Locum indicat, quo a Itirpe diyulfus elL

B. La-

TABULARUM EXPLICATIO, 93

B. Laterales duos ramufculos, Polypis oblitos.

d. Polypos ex tubulis fuis prodeuntes & brachiola expandentes.

e. Tubulos, in quibus Polypi, retra&is brachiolis plane occul- ‘

tantur, albseque maculas lpeciem praebent.

C. Ramum medium , utroque laterali astate pofteriorem : qui
crefcens adhuc, nondum Polypos profert; Articuli (g) tan¬
tum confpiciuntur , & paffitn genicula (/) aliquot , e qui¬
bus, cum magis fuccreverunt. Polypi tum etiam adulti pro¬
deunt.

Fig. IV. Reprcefentat Efcharam lapidefcentem, indar glomeris
crefcentem foliis minoribus crifpis.

Fig. V. Efcharas hujus folium, microfcopio infpedhim, quando
Polyporum cellulas apparent.

Tabida Octava.

Fig. I. Odreum exhibet , & quidem viridibus , ut vocant y
branchiis Qeen Grcenbaard').

a. Indicat Ovarii, exeunte Majo, in eadem reperti partem.

A. Ovula ex hoc ovario microfcopio confpecla.

Fig. II- Vulgare fidit Odreum Augudo menfe apertum.

A. Tenella Odreola in ovulo adhuc morantia.

B. Eadem ovulis jam exclufa. Sed ambo microfcopio bonae
notas confpefta.

Fig. 111 . Exteriorum Brachiarum Odrei partem, mollibus den¬
tibus, paruni incurvis, fibimet refpondentibus, indrudtam ex¬
hibet.

Fig. IV. Pars exterior unius quatuor branchiarum interiorum
Odrei, quibus viva motum admodum mirabilem edere valet.
Bina: has dgurse delineatse funt, ut microfcopio repraefentantur.

Fig. Y. Odreum trienne, cum minutis unius anni Oftreolis, (Pa/-

M 3 litiem

94

TABULARUM EXPLICATIO.

litiem vocant, ut Aprili menfe ex Anglia advehuntur) ei inhte-
rentibus exhibetur.

Fig. VI. Oftreum tale minutum, aetate unius anni.

Fig. VII. Oftreum bienne.

Fig. VIII. Oftreum trienne.

Fig. IX- Oftreum quadrienne.

Ex his figuris, novum quali marginem quotannis tefts, accrc-
vifle patet.

Tabula Nona.

■ Fig. I. Scolopendrse plumofe tubiphorse naturali magnitudine,
imaginem exhibet.

A. Plumam & caput Animalis, quod e tubo a, a, a , a exferit.

B. Scolopendram tubo plane extra&am.

C. Partem plumae Microfcopio infpeclam.

Fig. II. Rcprtefentatur Serpula cum tubo inflexo triquetro.

A. Animalculum caput (a) e tubo (b. b~) parum e-xferens, mag¬
nitudine naturali.

B. Idem magnitudine audta.

C. Animalculum tubo extractum , magnitudine parum aucta,
exhibitum.

Fig. III. Delineatio Serpulae. tubo curvo fpirali.

A. Animalculum caput (a) e tubulo (b . V) parum exferens natu¬
rali magnitudine.

c. Annulus coccineus in extremo tubi margine, qui calami plu¬
ma affrictus, globulis minutis, ruberrimis conflabat.

B. Idem, fed aucta omnium magnitudine.

C. Animalculum tubo exemtum, & hic magnitudine parum audia
repnefentatum.

Fig. IV. Delineatio Serpulse, tubo e minutis concharum par¬
ticulis confedlo.

A.

A. Magnitudine naturali.

B. Aufta magnitudine.

Tabula Decima.

Fig. I. Doridis five Cochleae marinae mollibus fpinis obfita;
delineationem cxhibit.

A. Animal naturali magnitudine, ferpens.

B. Idem refupinum, ut os confpici poffit.

C. Ejufdem Ovarium Oftracio impolitum.

D. Pars hujus Ovarii, Microfcopio infpefli, quando apparet,
quinque vel fex ovula, peculiari adhuc membrana inclufa elfe.

Fig. II. Hirudo Pifcium naturali magnitudine , & flatu fre-

quentiffimo.

Fig. III. Cancellus vulgaris, maximi moduli, ad vivum accura¬
te depiftus, in quo nianifefte apparet, non dextrum modo
brachium, fed alios etiam pedes & totum latus corporis dcx-
trum linifiro majns efle.

Fig. IV. Ejufdem generis Cancellus, paulo tamen minor, cum
ovario fuo e corpore prodeunte, & juxta mollem polito cau-

" dam. . ,.

Fig. V. Animal Afcidmn a me vocaram , quod reflate Cata¬
ractarum & emiflariormn aqua; marinae valvis affixum , fre¬
quenter invenitur. • •

A. "lalc Afcidium , ut plerumque invenitur, magnitudine natu¬
rali.

B. Ejufdem generis Animal, fed per cujus cutem pellucidiorem,
& luci oppofitam, in te (lina aliquot videre licet.

C. Iale Animal in longitudinem diiiectum, ubi tamen ne Microf¬
copio quidem inteftinorum quid, didincte videri, poterat.

0, Ejufmodi Animal transverfim diflccium.

contenta.

I. De Zoo-phytis. F b ’

II. De Oftreis.

III. De Cancello. .

IV De Scolopendra majore, tubularia.

V. De Serpulis,live Vermibus tubos Lapideos incolentibus.
VI De Doride five Limace Marina, fpinis mollibus hirfuta.
VII. De Hirudine Pifcium.

Vili- De Efchara Lapidefcente , conglomerata, foliolis te¬
nuibus, crifpis, coadunatis, fimplicibus.

IX. De Alcidio.

X. De Pifcium Auditu.

TABULARUM EXPLICATIO.

53

62

74

77

79

81

82

83

84
86
92

png.

P a S-

P«g-

pag.

pag.

pag.

P"g

pag.

pag'

pag.

pag

pag.

pag

pag

pag

MENDA TYPOGRA^HICA.

« lia. vlt. in notis finir. lege finit.

S 4 ; an. 9 in notis. Adero polypotum lege Aftero-polyporum.

60. lin. 24. quo in hac Scnulam lege quo m hasc Sertularia.

63. lin. 10 uftu lege a: (tu

64. lin. 10 in notis lini lege limi

11 ibid. fxtus lege i astus

70. lin. 17 illam , lege illud,

19 qua: lege quod

71. lin. 16 lagir lege legit

73. lin. 14 odo decem lege odo, decem
74 lin. 4. teftam ? Cochleas, lege teltam cochlea;,

Quoniam per infortunium in quibusdam pagellis nota: marginales pror-
^ S velomife, vel mutilat* fint, petitur Benevolus Ledor uc fequern.

modo eas reftituere haud recufet.

50. ad lin. 8. Tab. VII. fig. I, II. B.

Tab. VII. fig. III. C.

Tab. VIII. fig. I. A.

Tab. VIII. fig. II. B.

Tab. VIII. fig. VI.

Tab. VIII. fig. V. A. „

Tab. VIII. ffg. VII, VIII, IX.

Tab. VIII. fig. II. A.

Tab. VIII. fig. Ul •

Tab. VIII. fig. /G

lin. 17.

63. ad lin. 17.

64, ad lin. 8.
<54, ad lin. 1.

lin. 14 .

<56. ad lin. 19 .

67. ad lin. 12.

68. ad lin. 21.
ad lin. 15.

TabJU.

V.

1 .

IV.

c/

/z.

-J&AvduoF ad vio'.

/SJ/lOClt

VI.

IX.

lA&dii/x a/)

Ut/l.XU

VVVyr.I.

r

^ffy.II.

iXsiy. V.

TabYTII.

III.

Xi</. IV.

\ . ■

J

• v*»****^. ■*' ' ■' X

V

'% &' %

t- :

Tab.IX .

%

f

-

\

JOBI BASTERI

MED. DOCT., AC AD. CMS., SOCIET AT.

REG. LONDET HOLLAND. SOCII

►

OPUSCUL A

SUBSECIVA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

l ■ D S

ANIMALCULIS et PLANTIS

quibusdam marinis, eorum que

OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

I I

LIBER TERTIUS.

Apud JOANNEM BOSCH, 1761.

r* •.

C

&

o

' V \ '

ii

/! i

j .' ?,v .... ■ . ac

.

■:a

NOBILITATE et DOCTRINA

I

CELEBERRIMO

D°. LAUR. THEOD. GRONOVIO

y. u. d . 7 societatis phtsico-medicie
BASILEENS1S SOCIO
&c. &c. &c.

OB PLURIMA ET MAXIMA IN SE
COLLATA BENEFICIA, ET
IN SINCERISSIMA AMI¬
CITIA PIGNUS.

FASCICULUM HUNC TER.
TIUM INSCRIBIT

J 0 B B J S T E R.

N 2

; : i t o c a ? ^ i j i u o

• i .-i :: :i :■ j. :) .

^ v j : v..-- .

>■ -• CfM

« 1 .

Nihil efl dulcius otio litterario; his dico litteris, quibus
infinitatem rerum atque natur#. Sin hoc ijjfo mundo ,
Coelum , Terras 3 Maria cognofiimus. CICERO
Tufc. V.

/

)

Pag. iqi

OPUSCULA

SUBSECIVA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS
D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

QUIBUSDAM MARINIS, EORUMQUE
OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

De Mytulu .

f ^^l^ffi elebres adeo in Hollatfdia & Brabantia Mytuli Ze-
landici infinita quotannis copia e vadis & Mytu-
lorura pulvinis petuntur, qui in diverfis .Schaldis,
infulas inter Zelandicas de fluentis, brachiis ( a )

liti funt.

Antonius de Heyde, Medicus Medioburgenfis, anno,

poit

(i?) Vide accurati (limas Hatting.b tabulas deferiptioni Zeelandise
Parte X. ftatus hodierni Belgii foederati infertas.

N *.

102

OPUSCULA

poft millefimum fexentefimum tertio & o&ogefimo, Mytulorum
Anatmen in 8° , edidit: in qua tamen nullam naturalium eo-
rumdem proprietatum, ut copulationis, propagationis &c., quae
quidem naturalis hiftorise cultori fcitu digniffima funt, mentio¬
nem facit.

Mytulus e!l animal Marinum vel ut Linn/eus loqui mavult,
vermi: tefiaccus , cujus utraque concha ab interiore latere con¬
cava, & a fronte rotunda, a tergo autem in umbonem rettum
emifta eft.

Septendecim inter Mytulorum fpecies a Linn^eo recenfitas T
heee decima eft, & ab eo vocatur Mytulus edulis-, five Mytu¬
lus te fla Ictvwfcitla violacea , valvulis obliquis pojlice acuminatis ,
more Pinna , (b) byjjum habens exferendam.

Cum Oh rea eodem femper maris loco quiefeere cogatur ,
Mytulus vero fefe e loco in locum movendi facultate gaudet,
& quidem ope membri , quod linguae (c) fpcciem prreferens,
maximo animali ufui eft , non modo ad fe convertendum &
prorependum , fed & ad fe attexendum, eidem inferviens.

Quoties enim Mytulus ex uno in alterum fe conferre locum
cupit, valvulas aperit, cumque ipfi perinde £t, cui nam incum-
' bat lateri, hanc partem ad unius aut fefqui pollicis longitudi¬
nem exferit. Membro hoc moto , omnia circa fe percangens,
eoque, uni akerive, quod arridet, corpori glutinofi cujufdam,
quo oblitum eft , humoris ope affixo, fefe pervolvens eodem
pertrahit.

Verum

O) Pinnre funt condire oblongre, maxlmre, bivalves in mari Medi¬
terraneo , non nunquam bipedales, qure tenuiflimorum filorum copia
rupibus & faxis fe adtexunt. Qure fila in Sicilia, ubi hre Pinnre funt
frequentiffimre, colliguntur, inltar ferici tractantur, Byfflfque vocan¬
tur. Neapoli & Panormi tibialia, chirothecre , & pauui lerici fubti-
liffimi inde confeCti, venduntur.

(c) Quibusdam Pes vocatur

$ U B S E C I V A.

103

Veram ut pernofcamus, qua ratione fe adtexere queat, mem¬
bri hujus ftructura , quantum fieri poteft, eft examinanda.

Reperimus eam, in refto valvularum latere; fimul ac aperi¬
tur Mytulus, dimidii plane pollicis longitudine, duarum vix li¬
nearam latitudine , unius cralfitie , coloris fubfufci fabis Arabi¬
cis ( Coffeb } toftis-haud abiimiiis eft. Praeter varios , quos in
inferiore parte habet mufcutes (r), quibufque eadem, quo nos
linguam in ore, quaquaverfum & omnimodo, convertere fe ac
confledlerc ratione poteft, in fuperiore etiam fuperficie a radice
ad tres longitudinis quadrantes fifluram habet, & ibi in oblongam
& leviter extuberantem aperturam definit: Fiflurse hujus latera,
binorum labiorum inftar, leviter propendent, quorumque labio¬
rum auxilio humorem in fila congelafcentem , e receptaculo in
ima membri hujus parte confiituco ; furfum pellere mytulus ,
eumque alteri quantumvis lseviffimo corpori, donec fili folidita-
tem acquifiverit, adprimere polle videtur.

Mytulus enim fe adtexturus , valvulas, ut fupra monuimus,
aperiens , lingua. exferta quaquaverfum omnia tangit, & loco
idoneo reperto, eam, in qua fiflura terminatur, & parva quafi
protuberantia eft, linguae partem adponit, & aliquamdiu immo¬
rari patitur; quo fa£lo, cum linguam intra teftas retrahit, filum
textum confpicitur, & locus, quo id corpori alligatum eft, ma¬
culae alba: rotundae vel ovalis fpeciem prcebec.

Hoc , quoties libitum eft , repetit, raro vero plura , quam
tria, quatuor vel quinque eodem die fila deducit, fpatio tamen
temporis quidem triginta vel quadraginta , quibus tum ut toti¬
dem anchoralibus irretitus jacet.

Mytulus vero femel fic affixus fefe refolvere, aut femel due-

ta

(O ^ ide de Heyde Anatomen Mytulorum nae. 24- *-*• ubi una

eum fifiura fatis accurate delineata eft.

104

"em tim^nctbfotem" & SSTea^mk evaferinc' nova
rurfus conftruit, & poliero dufibt candore priora Operant.

Cuncta htec fila ex ante memorato receptacu o, ten ™ f
ditatem habente, velati ex una radice^ p J, e _
mufculis lingute hujus^ radici adjacenti ^ , fi(IUram videtur>

re, atque humorem ejus m lupra diJtam
ubi figuram & duritiem fili nancifcitur. ...

Facultatem ita fe adtexendi Mytulus quantumvis mmmius jam

Refert nobis Leeuwenhoskius CO? 1,1 externa ^affixT
ujL par », F*„«r„ tf Martio,

vulgaris glarea magnitudine , J e repcrijfc, - ordine’ tam

ai duorum aut trium millium numerum , b juidem ^

concinno, ac fi honunum more pifeium , oua

fuadercfibmon organo q uodam Lfiruelos effe

£ “{f“ eff";/re reperire non poeuMTe fatetur) poi oma
mytulos (id tamen p ^ ^ ip y oram , «*/ «/«nim

t ro f e l re Lodum plurima volitantia facere infecta ,

teflis ponenda , quemadtnodu p

M Zmn quarta ordinem delignar , in quo tec ,

Meorum ova pota, cerneres, queo tamen, quod fttum Mj»

(<0 Quarta Epiftolarum continuatione. Epift. 83 . pag- 7°4-

SUBSEC1VA»

105

lorum in illis ovis attinet , pulchriora quam par erat, exhiben¬
tur, ut ex figuris ja Sc 6a, minuti hujusmodi mytuli ovulo exem-
ti delineationibus clariffime patet.

Ego vero, ctfi magni hujus viri memoriam reverenter colo,
hic tamen eidem adverfari invitus cogor. Numquam enim My¬
tuli hyeme five^Fcbruario aut Martio menfibus , fed Aprili &
Majo ova pariunt : per quod temporis (parium , imo ad firicm
Junii ufque, nec venduntur Mytuli; ne fcilicet eorum impediatur
propagatio: & quae hic Leeuwenhoerius Mytulorum ova effin¬
git, minime talia funt: verum e fi Efchora crufiacea in My culis,
Oftreis, Lapidibus &c. frequentiflima (e); Depidtiquc fig. 5 & 6
Mytuli, brachiolis praecipue exftantibus, manifefte Polypos has
efcharas inhabitantes, (e efle indicant.

Cum itaque perfuafum mihi de Leeuwenhoekii errore effet,

fciendi cupidus.

1. An Mytuli utriufquc fexus efient?

2. An coeant?

3. An qua alia ratione procreant?

IneuntC Januario Anni I/-60, varias adhibebam lagenas vitreas,
quas aeri licet expolitas, femper tamen habebam in confpectu,
his fingulis quatuor aut quinque Mytulos injectos commutata quo*
tidie aqua repurgabam.

Coitum numquam percipere potui, fed duodecimo Aprilis,
fub vefperam citca Mytulum album quafi nubem , (jqualis cum
aliquot la£tis dulcis guttas, in aquam pluviam puram inmittimus,
percipitur) confpiciens lagenam in lucem clariorem transfere¬
bam , quo motu candor ille per omnem difpergebatur aquam:
Lofiridie hac in aliud effufa vas, puram affundebam aquam, afli-
due Mytulum in lagena , defixis oculis obfervans ; quo , cura
P ei Unani akeramve horam quietus manfiffet, latius fulito hiante,

albam

(e) Vide primum horum Opufculorum , Fafcicl. pag, 2 5 & feq,

O

/

I0( $ O P U S C U L A

albam iterum quali nubem ex eadem, qua excrementa ejicit, aper¬
tura prodire, dilucide perfpiciebam.

Lagena vero ad diem fequentem inmota relidla , candor ille
fponte per totam diffipatus erat aquam, verum colore minus al¬
bo, quam poilridie: Altera haec aqua iterum transfufa, tertia ad-
fufa dic poliero iubalbicans tantum erat, & deinceps nihil can¬
doris praeferebat.

Primae & fecundae aquae guttis aliquot microfcopio peri tiara¬
tis, magnam in iis animalculorum natantium copiam deprehendi,
quorum multas Myriades per totam lagenam fuilfe oponet, quam¬
vis adeo minuta edent hsec animalcula, ut fecundo & tertio Cuf-
fiani microfpopii vitro infpefta, oblongam modo fe moventium
aciculorum fpeciem praeberent, atque ideo vera eorumdem forma

perfpicue determinari non pollet (/).

An Mytulus hic mas & animalcula haec minutiffima, feminis
Myculi virilis animalcula , quae abfquc coitu ftato tempore eji¬
cit, fuilfe cenfenda luat? Juli te id mihi exiflimandi rationes ftrot,

atque

(f) Haec obfemtio , & qttae apud Leixuvenhoekium t. de Ofireis
maribus , & infinita minutiffimorum animalculorum , ejusdem cujus
hac e Mytulis figura;, in iisdem reperta leguntur , dubium mihi mo¬
vent (non obflantibus quae Cupra pag. 69 feripii) an non & Oftrea viri¬
lis & feminini fexus efle pollent. Oflrcum quamvis vivos ■ pariat ■'na,
tos, & idem mox de mytulis videbimus, diu ante partum femen ma¬
vis vivificans concepiffe potuit;ii fponte,ut femen nlytuli lecuudo die

per aquam diffunditur. . .

Mulla boc primum cognovimus facula, multa vementis avi poptuus nobis

ignota fciet, Seneca Quatit. I\at. VII. Cap. o 5 -

f. Sexta Epifiolarum continuatione, pag. 288. Et mille inquit ta-
'i un Animalculorum magnitudinem Oftreae nondum natae, non r.dae-
p narent :* & illae tam parvae funt, ut 128 juxta fe invicem pofitae, pol¬
licis longitudinem vix explerent in continuatione quinta pag. 117-

S U B S E C I V' A,

107

atque ita Mytulos non hermaphroditos e<Te, fed mares & feminas
inter eos reperiri. Eo magis , quod decimo fexto Maji proxi¬
mi , & fic quatuor fere hebdomadibus poft, alium videbam
Mytulum, qui ex eadem qua prior apertura, vel in duoram aut Tab.XL
trium pollicum fpatium, rotunda, oblonga fruftilla, murium ex-
crementis haud diffimilia, brevibus intervallis, per duas fere ho¬
ras , vi quafi evomeret, ita ut parvum efformarent acervu-
Ium.

Poft fex circiter horas fruilula luse diffoluta , & planse placen¬
tae inflar erant: Poftridie minimo motu feparabamur; Paucula E- E-
microfcopio admota & infpecta dilucide Mytulorum pulli ad-
parebanc.

Quod fi jam ponas, album illum qui ex priore Mytulo efflue¬
bat liquorum animulcula in femine virili fliifle, & Mytulos con-
ilipatos jacentes, aliqua forte affectus aut pruritus ligna fibi com¬
municandi facultate gaudere ( h) , quando faemella femen hoc
virile acciperet, ad fecundanda ova contineret, donec matura &
ut parerentur, apta e fient} aliquam fane Mytulorum propagatio¬
nis perceptionem acquirere liceret.

' Quando Junio aut Julio menfibus e limo vadorum ■, in quibus
degunt, parvulos & vix natos Mytulos, magnitudinem tunc api- Tab.XL
cis aciculas non excedentes, colligimus, & qui teftas maxime
perlucidas habent, vivos in exigua aqua marinae percolando puri¬
ficatae

C h ) Hrec hypothefis prima forfan fronte abfurda videbitur , verum
n °n minus miras in aliis infectis copulas deprehendimus. Et quibus
maxillis coehlcas & lumbricos ad cbifum fe incitare' putes? Quid de-
mnuis alifque deftituta, pulchri, volentis papilionis + femella , facit ut
3narem ad fe allidat? Aranearum coitum petendi rationem recitavimus
?ag- 86 & feq.

i Rosel infea. Beluftiging Tom. I. Tab. 3 p, 40.

O 2

O P

f

o

S C U L A

10%

Fig. XI. fica eae copia, concavo, microfcopfo admovemus, pulfum cordis,
intefiinorum & linguae imprimis, quae ne intra renas'unquam
quiefeie, motum , fumma cum voluptate comtemplari lice¬
bit.

Mirabilem vero illum, partium internarum vivi difle&i Mytu-
li, motum , nec in illis junioribus, ncc in adultis, licet teft®
pollicem & amplius dehifcerent, fi quieti jacerent, unquam ob-
fervare datum fuit.

Parvi hi Ivlytuli adeo celeriter adolefcunt , ut altero jam
anno comedi polfint, & Mytulus triennis, magni jam Mytuli no¬
men meretur.

Cum nudam, afperam & inaequalem Ofirea conchas habeant;
My tuiorum te fias periofiio vefiitas cernimus: quo exiguae fpiri-
tus falis non forriffimi copiae ope fublato, tam Iteves funt ut po¬
liri poflmt, & haud raro ab artificiofis topiariis cryptas hortorum
& ornamenta cx conchis & lapidibus in varias fpecies ac figuras
couftruentibus, florum petalis effingendis, ob colorem coeruleum
aut violaceum pulcherrimum, haud invenufte adhibeantur.

Perioftium vero hoc Mytuli microfcopio infpe&um ex fibris
confiat tenuiffimis, quae, ut & ipfa Mytuli figura; in anteriore
parte circularitcr rectae ad finem currunt.

Amoenum e 11 , crufiacere Efcharae imprefiiones , fi h^c pe¬
riofiio huic adhaeferir, infpicere. Periofiium hoc limbis orificiis
teftarum paululum pro eminet, forfan ut Mytulus, claufis tes¬
tis, Aerem &,aquam per hoc periofiium, quafi per filtrum hau¬
rire pofiet; fimile fieri videtur in fic dicta Arca Noc.

Evenit aliquando, ut comefis quis Mytulis, admodum & tan¬
tum non rumpendus infletur, anxietates praecordiorum & omnia
aflumri veneni mala fenciat: quod parvis nonnunquam in Mytulis
occurrentibus cancris tribuitur: verum haec animalcula extra nox
< am funt, incommodum hoc ab alio infero venenato, quod in

My-

/

SUBSECIVA.

i09

RTytuMs fe occutare poteft, conciliatur: mox vero cefTabic, fi-
rml ac ur.u.u auc alterum aceti vini cochlear patiens exhaufe-
rit.

Mytulus, quamvis a vi mu'tiplici in duabus tcllis fuis tutus fit,
vehemcnciore motu & c mcuffiu acris graviter afficitur: & qui cap- •.
tos in Ilollandiam & Brabamiam navibus tranfportant Mytulos;
oborto tonitru, aut cum prope nimis liburnicam auc fuggeflum,
cujus tormenta difploduntur, praeter navigant, maximam Myta¬
lorum, quos vehunt, partem, mori queruntur: hanc reddentes
rationem, quod Mytuli fubinde apertis jacentes tefiis, illo tremo¬
re perterriti , fubito nimis teftas claudere cupiunt, & hinc
aquam fe circum fluentem amittunt, quofadlo, ficcati brevi oc¬
cumbere coguntur.

Heec funt quse de Mytulis obfervare mihi licuit. Unum mihi
reflat dubium, quod certo folvere impar fum. An fcilicet My¬
tuli natare pojjent ? Reperiuntur fcepiflime in navium carinis, do¬
liis ad nautarum fecuritatem in mari expolitis, & quibuslibet
aliis corporibus. Forfan & Mytulus ea gaudet facultate, ut tes¬
tis apertis, folis cirris aquae introitum prohibeat: hac ratione
mole major non vero gravior effiet, & qualibet altitudine fe in
mari fuflinere poffiet. Sed tamen nemo quod fcio , natantem
unquam vidit Mytulum , quare hos Mytulos parvos & leves ,
aquse vi motos, his corporibus fe affixilfie, verifiraile mihi vi¬
detur.

O 3

De

\

_ _ - _- —

De Turbine Littoreo Belgis

. ^

Alykruik.

Quoniam accuraciffimus Swammerdamius (i) horum
turbinum expoficionem anatomicam in Bibliis Naturae fubmini-
ftrat ; & ipfe ego , qua ova fua ponunt rationem jam enarra¬
vi (, non multa mihi cum maxime referenda reflant, nifi
quod menfibus.potiffimum quatuor brumalibus, imnenfa copia e
limo , lapidibus , & ftipitibus , muniendis tutandis , contra
aquoc marina! impetum, aggeribus, collocatis & infixis, ab ege¬
nis hominibus quaeruntur & venditantur.

• Linn iEus turbinem, hunc, quia tanta copia ad littora inve¬
nitur, littoreum vocat, live Turbinem tejia ovata acuta Jlriata ,
margine columnari plano, eftquc Generis ep 2 tertia fpccies.

Perfectiora animalia funt, quam Oftrea Myculi & aliae bival-
ves conchos; repere enim poliunt, quocunque libet; binos ha¬
bent oculos videndi facultate proeditos, qui apud illos non in fu-
periore cornuum p.arrc, ut apud cochleas terreftres , fed paulo
inferius in peculiari corniculo majoris lateri adfixo , pofiti
funt.

Quia partes eorum genitales admodum conveniam cum coch¬
learum genitalibus (/') , veri etiam fiiriile eif, utrumque eos
fexum in fe junctum continere («) , & eodem modo etiam
propagare. Mihi tamen, quamvis per aliquot menfes, eos in la¬
genis

CO biblia Naturae, pag. 183.

CO Fafciculo primo pag. 3? & feq. Ubi juxta Rumpiiium cochleam
fornicatam vocavi.

CO SwAMMERDAM Biblia Naturae, pag. 184.

O») Utrumque mihi fexum inquit Adansqn QHiJloire des coquillages
pag. 170.) Do. JussjEU perfpicuc demouftravit.

S U B S E G I V A.

■ 4 IX

genis vitreis aqua marina repletis fervaverim , in coitu eos re*
prehendere nunquam contigit.

Simulae ex ovulo exclufi funt, operculo ad claudendam con¬
cham idoneo , quod fubftantiae corneae cft , iuilruclos jam vi¬
deas. . „

SwAMMERDAiiics (_ n ) linguam quidem turbinis hujus
littorei , fed mortui delineavit ; & quia lingularis ea firudturre
efl, & eadem ratione, qua Balanorum fpirales parces, uiurpa-
tur ( 0 ) , eodem quo animal illam e faucibus extendebat mo-^Tab
mento, delineandam curavi. fj g< ’

De Echinis Marinis.

Nobiliffimus Klevnius omnes echinos in Naturalium ga-
zophylaciis a fe confpeclos in fingulari de illis confcripto trac¬
tatu (jp) enumerans, in tres claiTes illos diftribuit.

ClaJJiitm prima illos complebitur, quibus in vertice, ad ex¬
crementa exoneranda , apertura cll : hi Anocvstx ab ipfo
vocantur.

Secunda ex iis confiat fpeciebus, quas Katocystos dicit,
id effc, aperturam ad excrementa ejicienda, infra in fundo, ha¬
bentes :

Tertia Pleurocvstos, hoc eft, foramen illud feu aper¬
turam excrementis effundendis infervientem, nec in vertice nec
m fundo, fed in latere habentes, continet.

Alia etiam ratione in duas claiTes Echinos difponit, Emme-

sosto»

C«) Tab. IX. fig. XX.

C s ) Vide infra pag.

N™ UrallS mfpofitio Echino dematum gedan. 1734- poftea in liu_

up'-, “ p" 1 '. 1 verlus 5 lub titulo, Obftrvaiions fur lis Qtftjins de mtt
roflles» Earts, 1754,

IIS

OPUSCULA

Tab.XT

fig.IV.

B. C.
D.

sostomorum nempe , in ipfo plane fundi medio os haben-
tium , & Apomesostomorum non plane in fundi medio idera
gerentium. Omnes enim Echini inferne in fundo os habent.

In genera porro hos echinos difpenfat , & hosc iterum in
fpecies, ita ut fex & Viginti diverfi ad primam cladem, vigin-
ti quinque ad fecundam, novem ad tertiam referendos, fexaginta
omnino echinorum ipecies enumeret.

Hac tamen in diiTerratione ; illi tantum fpcciei, quam Cy
darim vocat, his licet in lictoribus fsepiffime obviae, ob fpi-
nas tamen multiplices & longas perquam notabili, inhaerebo.

Ut juftam Echini hujus cognitionem acquiramus, prius exte¬
rior tefta live fcelecon infpicienda eft: Haec , abrafis quotquot
• fune aculeis, figuram habet rotundi globi, inferne parum de-
preifi , fornacis fere rotundae inftar, quare Rumphius eam for¬
naculam appellat.

Externa globuli hujus teftacei fuperficies, ubique nodulis ob-
fita , & a Natura in decem aequilaterales, Qlfofceles') quorum
bafis ad inferiorem aperturam eft, angulus vero acutiffimus in
vertice ad fuperiorem , triangulos diftin&a efi. Horum trian¬
gulorum aequilateralium quinque totidem abis majores; numerus
tamen quisque quinarius aequalis efi magnitudinis.

Linea quasdam, casceris partibus minus nodofa, majora a mi¬
noribus dirimit triangulis, quorum ut fuperficies parvis oblita efi
nodulis five verrucis , fic heee linea parvis oblique ad intimam
penetrantibus cavitatem, ibique maxime confpicuis, inftru&a efi
foraminibus; qute per foramina probofeides e corpore animalis
teftam t.anfeunt, dum aculeorum bafin noduli efffciunr.

Harum linearum foramina exaftiffimo ordine in feries difpo-
fita funt alternas, trium & duorum foraminum. Triangulorum
in tefta nodulis fuae etiam funt feries nunc majorum nunc mino¬
rum. Subrotundi funt hi noduli, fegmentorum, parva? Iph terte

in-

SUBS ECIVA.

“S

indar, & aculeorum, ut modo dixi, bafiu condituum, quae ideo
in inferiore parte parum excavatae, nodulis accommodatae fune,
& hac ratione articulamenti fpeciem condituunt, quam Arthro-
diam ( 5 ) & Enarthrofin vocant Anatomici, & cujus ope qua¬
qua verfum vertere aculeos & flectere animal potefb

Aculei maximi maximis, minimi minimis inhaerent nodis. No¬
dorum in fingulis triangulis majoribus ad minimum centum fexa-
ginta, in minoribus odtoginta, quorum numerorum fingulis per
quinque multiplicatis, prodibunt mille ducenti totius animalis
nodi.

Foraminum probofeibus exferendis infervientium numerus in
fingulis lineis ad minimum centenarius ed , unde hujus generis
echinus ( r ~) mille ducentis aculeis , & mille probofeidibus ,
quibus ad progrediendum , aut eodem fie loco tenendum , ipfi
opus ed, ad minimum inftruchis cernitur.

Quodfi jam mufculorum , ad aculeorum & probofeidum mo¬
tum neceflariorum copiam animo concipiamus, Omnipotentem
quae haec animalia creavit, lapiendam attoniti & venerabun¬
di adoremus, necefle eft.

Aculeorum eorumdem & probofeidum ope e loco in locum
Echini fe movent, utrifque eundem in finem utentes: Poderio-

ribus

(o speciem, inquam, articulamenti. Nam illa artuum commi (Tura,
qux Enarthrojis vel Arthodia nomine venit (qualis offis femoris cfi: in
cavitate offis innominati, & offis humeri in cavitate quse a fcapula &
clavicula in homine efficitur) Membrum mobile nodo fuo cavitatem
membri fixi intrat: fcd hic in Echinis membrum mobile , (Aculeus)
inferius eft excavatum, & membri fixi nodum iu illam cavitatem re¬
cipit.

CO Aliee Echinorum marinorum fpecies, majore triangulorum ,
feni per tamen in majores & minores diftinguendorum numero con¬
fiant: quando aculeorum & probofeidum numerus etiam major eft.

P

Tah XI.
fg. II!.
B.

Tab.XI.

fig.iv.

E.F.

H4 OPUSCULA

ribus tamen potiffimum, ut fe loco cuidam affigant, quod fi fe¬
cerint , vi eos avulfurus harum probofeidum aliquot plerumque
rumpat.

Hae itaque probofeides ubique per feries inter aculeos dif-
poficac funt, & Animal iifdem ufurum nonnunquam ad poilicis
longitudinem eas exferit: aliquando tamen, praecipue aqua excra-
tum, ita eafdem retrahit, ut confpici plane nequeant.

Quem in finem annulis hre probofeides confiant, laternarum
chartacearum quas in marfupio portamus, more plicatilibus. Su¬
perior harum probofeidum extremitas planior, eundem pneftare
effeduni videcur,quem lora attredliva quibus pueri ludentes la¬
pides e folo extrahere valent.

Probofeidum omnium extremitas non eodem modo formata
eft.. Plurcs funt, ut in figura expreffi , funt & qutedam, qua¬
rum extremitas tribus quafi cufpidibus terminatur.

Aculei hac in echinorum fpecie animalis magnitudine refpon-
dent fr) , & maximi quidem , quos videre memini , dimidii
pollicis longitudinem excedunt : in eodem fiepe animali varii
funt coloris albi, caerulei, rufi, purpurei &c. Pars eorum in¬
ferior , teftce adnexa , ad dimidiae fere lineae altitudinem a fu-
periore eaque longiore parte, qute ad apicem ufque firiata eft,
margine tenui, prominente feparata eft.

Perafis vero aculeis, fuperius tertae culmen circa aperturam,
qua excrementa animal exonerat, in decem, quinque etiam ma¬
jora & quinque minora, quafi pentagona divilum apparet: quo¬
rum unum e majoribus, ltrudturse a reliquis eft diverfae, ejus-
demque videtur naturae, atque verruca, quae in ftellis marinis li¬
ve Afteriis deprehenditur.

Si

Ca) Alia; echinorum marinorum fpecies funt, aculeis mult* brevio¬
ribus , alia; multo longioribus..

SUBSECIVA.

115

Si quis debita cautione fuperioran tertae partem aliquantum
reti\orit, mox in confpe&um prodibit ovarium, indar delite pen-Tab.XI.
tagonum , & infinita ovorum multitudine repletum , qua; non- fig,VL
nullis in regionibus pro deliciis habentur & comeduntur (?).
Ovarium hoc tantae aliquando magnitudinis cd , ut duas tertias
tertae partes expleat: quo caute fublato aut exemto, praeter alia
quasdam ignota vifcera, animalis intedina quinque, fingula lin¬
gulis triangulis majoribus adpofita, confpiciuntur.

Quod fi dimidium aut duas trientes tertae echini fuperne fer-
rando fepares, vel forcipe avellas, & memorata intedina cum
ovario aliifque vifceribus caute extrahas & eluas , intus in me¬
dio, fuper faucium apertura , oflicula aliquot confpicies, naturali T a b.XL
in ficu fuo , coronae fpeciem five laternae praeferentia, undefig.VI.
etiam ex primi autoris nomine, Laterna YlriJlotcUs , audiunt.

Iltec laterna maxillas mobiles & dentes animalis continens,
quadraginta diverfis condat officulis: quorum decem majora trian- ^g.vin".
gularia altero in latere denticulis indar ferrae indrucla, bina bi¬
nis refpondent: inferne fingula, aliud minus olficulum, bafi in-
ferviens & formam litterae V reprrefcncans. Adfixum habent.

Hac in cujufque decem majorum olficulorum paris copula, lon¬
gum & tenue interpofitum ed olficulum, dentis Elephantini for¬
ma , praeterquam quod n.011 rotundum fed triquetrum, fcd pa¬
rumper excavatum, .& inferne acuminatum ed.

Intus inter haec praeterea quinque olficula funt, figurae quali
parallelogrammi, cum parvis nodulis ad latus.

In fuperiore autem laternae hujus parce quinque alia oflicula,
flaminum in Granadilla (Flore paflionis) more exfurgunt, quae
aliis rurfus quinque minutiflimis, intra laternam innixa funt, &
quorum auxilio prius memorata, adfcendentem & defeendentem
motum, qualis tollinonis ed, habere videntur.

, . D , Haec

• G kumpiuus Amboinfe Rariteitkamcr, pag. 31 & fcq.

P 2 •

/

OPUSCULA

116

Haec laterna folidae ope membranae inferiori te (Ice aperturae ad -
haeret, quo auxilio animal laternam magis exferere aut in teflam
retrahere valet: illa igitur membrana inferiorem teftse partem clau¬
dit, nullam in ea, nili oris aperturam relinquens, & intus tam
Tab.XI. P er fe ’ c l uam P er laternam » quinque officulis , interiori teftae
fig. VII. margini inferne annexis, neque unquam, nifi fublata laterna,
teftaeque tertia tantum parte relifta , confpiciendis , adfixa efh.
Quodfi ergo mobiles animalis maxillas laterna confiituat, pofte-
riora haec quinque ofiicula maxillas fixas vocare pofles.

Echini natare non poliunt, fed in fundo maris repere, aut ru¬
pes adfcendere illis tantum conceiTum efi.

De Afieriadilus fhe Stellis
Marims.

Quod Aftacis & Cancris evenit, ut eandem multorum mem¬
brorum formam eundemque ufum habeant, id magis adhuc expe¬
rimur in Echinis & Stellis marinis, duplicis licet generis Ani¬
malibus: utrumque triangulis in quinque partes divifum, utrum-
que aculeis & probofeibus inftruftum, utrumque os inferne, &
ad excrementa ejicienda aperturam fuperne habent ; ut in illa
quam hic deferibo, proprie Stella coriaeea acutangula live lutet i
vulgaris Ludii dicta, & feptuaginta duarum quas Li^kius (n)
delineat prima & fexagefima fpecie luculenter apparet (ot).

Non dura crufiacea, ut alia quaedam animalcula marina, tefia
veftita eft haec Afterias, fed cute in dorfo fquali corii indar molli

fed

(y~) Linkius Ce Stellis Marinis* Lipf. in Folio. 1733.

(«0 Vocatur bsc fpecies Linn^eo. / IJlerUs rufans No. 2 . live Jfte-
tias radiis quinis latiufculis aggeris..

S u B S E C I V A. »7

fed afpcra & parvis nodulis obfita; in ventre vero five inferiore
parte brevibus aculeis & probofeibus infirudta.

Probofcides hse quavis in radio in quatuor feries funt difpofi- XI T a& '
tse , quarum fingulse feptuaginta quinque ad minimum , & fic fig.n.
quisque radius trecentas, integrum vero animal mille poflideat & 1V -
quinquentas. Annellis etiam conflant hae probofcides, & fe con- B.
trahere poliunt, ut de Echinis diximus: quo mechanismo, in
integri pollicis longitudinem fe protendere , & iterum omnino
contrahere, & fic fere evanefeere poliunt: idem etiam huic ani¬
mali , quod echinis , prseftant probofcides , ut fcilicec fe loco
quodam adfixum teneat, & ut progrediatur; has enim longiffime
exferens, velut coria attradloria nonnusquam folo aut lapidibus
alligat, corpusque fuum iisdem protrahens, eo adducit: fortafle
etiam animali , oculis carenti , alimento invefligando & diftin-
guendo probofcides inferviunt.

Aculei breves fune & tridentes, in duas feries intra probofei-
des uti.

Inferne ipfo in medio animalis os efi, & fi ftellam marinam in
fpiritu frumenti neces, & quinque radios reflexos comprimas, to¬
tum ventriculum per fauces extrudere poteris.

Os, asque ac in echinis marinis aliquot inftruchim efi officu-
Iis, dentium fine dubio & maxillarum vicem praedantibus, quae Tab.

& conjunfta & quaedam maximorum , ut microtoopio fe offe-
runt , delineanda hic curavi , alioqui vel maximarum afleriarum a. a.'
ofiicula adeo funt minuta, ut formae eorumdem delineatio parum
profit.

Quando acuta forcipe unum a fleris: radium defuper incidamus,

& difTeftam cutem ad latus utrumque reflexam expandimus, in
medio plurima officula, per totam iflius radii longitudinem ex¬
currentia (x ), apparent, quorum ope fingulos radios pro libitu
flectere & torquere animal poteft. Confiat autem ha:c fpina ex
centum & viginti talibus officulis.

P 3 Ad

ji 8 OPUSCULA

a. a . -Ad utrumque hujus fpinte latus, duo coloris fufci jacent cor¬

pora, quae caute extracta, in aqua pura vitro parum excavato
impofita, & microfcopio perluftrata gyris fuis & reliqua ftructura
inteltina fe die manifefte indicant & eandem quam echini mari¬
ni inteftina prorfus formam habent : fi & hsec intefiina tubulo
ante extraftionem ore infles, & fic aere impleas, etiam omnes
hujus radii probofeides obrigefeunt.

Sub, jam memoratis inteftinis, ad utrumque etiam fpinse latus,

b. b. duo reperies ovaria, Martio, Aprili & Majo menfifcus, ovis mi¬

nutis flavcfccntibus referta, aliis vero temporibus, albae pingue¬
dinis fpeciem habent.

Magnam excitat admirationem, quod Afterias uno aut altero
radiorum amiflo, tamen vivere, talisque radius in integrum rur-
fus animal cxcrefcere poflit (31). Verum ex hac deicriptione
patet, quemque radium propria fua tam ad nutritionem quam ad
propagationem necefiaria habere vifcera, & hinc per fe quafi fub -
fiftere pofic.

, Et hinc pofiibile fatis , Afteriadem , uno radio abfeiflo, vel
propria & innata vi, (ut Aftaci & cancri laelas chelas faciunt)
abjecto, iterum redintegrari, & abfciflum radium in perfectum
animal fuccrefcere. Nonne de Polypis & quibusdam vermibus
hoc jam fatis notum eft?

De Echinorum & Aflcriadum coitu aut generatione, quod do¬
ler,

(3) Mem. de 1’Academ. 1742 . Et Aldrovandd.? etiam de Echinis
marinis tradit cx Aristotele , eorum corporis partes diffePlas rurfus coire
G? redintegrari , & porro ex- jEi.iano, Echinos marinos viventes, tejla
obduftos atque aculeis , communitos fi quis contriverit, & alia feparatim ab
iis frujira in mare abjecerit , hrec tamen coharentiam & coitionem inter fe
jaciunt , & affinem partem recognofcunt, & applicata cohcerefcunt , fimul &
naturali rurfus quadam conciliatione (mirum di&u) redintegrantur. De
tcftaccis Lib. III. pag* 4 I2>

S U B S E C I V A.

no

iet, -nihil certum fcio. Menfibus vernis, omnium, quos videre
licuit, ovaria ovis turaida fu-nt: fexiis dillinctionem ob fer vare non
licuit. An ergo fune Hermaphroditi?

Qutedam Stellarum marinarum fpecies ex mente Linkii efcu-
lentat fune, eas tamen adhuc Belgis cibo c(Te, nondum comperi.
Idem Audior medicas quasdam iisdem vires tribuit, ac fumum e
combuflione earum in paffione hyfterica, & unguentum e Stellis
marinis confebtum, in herniis udliffimum praedicat.

Hat Stellat non tantum repere, fed & natare poflunt.

De Priaps Marinis.

Affiduo infectorum marinorum fcrutacori, varii feriptorum vel
accuratiffimorum fefc offerunt errores , quorum nequaquam le-
viffimus eft, quod Priapi hi marini & Medufee , eadem anima¬
lium fpecies cenfentur, eodemque Jrticarum marinarum nomine
infigniuntur: nullo plano diferimine, nifi quod Vnxposfixas, &
Medufas vagas cognominant Urticas : cum tamen duae hae ani¬
malium fpecies omnimodo differant, veluti ex fequenci utriusque
delcriptione patebit.

L i N N JE u s hunc emendaturus errorem, medufas, corpus ha¬
bere gelatinofum , orbiculatum , deprejjiim, ore fubtus centrali,
probe definivit (3). Hi vero Priapi corpus habent rotundum,
oblongum, carnofae Oftrcorum & Myculorum inftar fubflantiat,
os femper fuperne, parteque inferiore lapidibus & conchis inhoe-
refeunt, & fsepe tam tenaciter , ut inviti, fine fumma vi inde
abftrahi nequeant.

Pratfiat itaque , omnem ut vitemus confufionem , proprium
horum animalium genus conflicuere, eaque Priapis annumerare,

quat

( 3 ) Sjflem. Naturae. Edit. X.. pag. 656. genus. 263,

120

OPUSCULA

qu® ex Linn.eI definitione (a) , corpus habent longum teres ,
bafi adfixum , os terminale dentibus incurvis , rofiro cylindrico ra¬
diato: Et fic is, quem hic Tab. XIII. fig. IT. delineavimus,
prima priaporum fpecics , fxve Priapus , cognominatus equinus ,
effet.

Animalia hsec Pifcatores noftri klap-honten (b ), vel Aars-ga-
ten vocant, quae denominatio non longe abit a Gallorum Cui de
cbeval. Cui d'Ane , aut Latina, Podex marinus efculcntus. In Ita¬
lia enim tefle Pianko (c), Oilreorum more coquuntur, & una
cum ipfis, quibus adhaerent comeduntur: imo delicatioribus pa¬
latis, ex Rumphii tcftimonio, non ingrata funt (d): Noftra-
tcs vero hoc cibo dcleftari nondum compcri.

Brouwnius (e) primus infcfti marini, femel a fe vifi,
mentionem facit, idque Attiniam fubfufcam mollem fundo mufeu-
lofo (Sea-pob&mg) appellans, fufei, lutei coloris,& ejusdem
qua cochlea marina confiftentiae , longa tereti forma , magno
probofeidum numero , quae duplici ordine marginem cingunt,
inftru£tum, & parte fui inferiore, inaequale, carnofum, mufeu-
lofum, perinde ac venter cochle® marin® e(Te, feribit (f).

Hmc mihi Affinia ad priaporum pariter genus referenda , &
forte idem e(Te videtur, qui Tab. XIII. fig. i. delincaius, vocari
pollet Attinia rugis longitudinalibus , probnfeidibus longis crajjis ,

cum

O) Id- ibjd. pag. 65 genus. 558.

(i) Apud Italos. Potta di Mare.

(c) De Conchis minus notis. Tab. IV. fig. VI. pag. 43, ubi voca¬
tur Urtica marina foluta Caryoptllum referens.

(«0 Amboinfe Rariteitkamer. pag. 5 °-

(O Natural Hiftory of Jamaica. pag- 3 ^ 7 -

(f) AuQores Lex ici, quod fub titulo Diftionary of Arts and Sciences.
IV. Vol. in 8°. 1755. Londini, typis Owenianis, exculi, in lupplc-
mento hwjus etiam Actiuitc mentionem faciunt, fed Ichnyographiam
ejusdem Tab. II. minus exaSam exhibent.

SUBSECIVA.

iaS

cum ille, quem fig. 2. reprefencavimus, Actinia rugis orbicula¬
ribus , probofculibus multis tenuibus , ejjet dicendus.

Si bacillo, aut id genus alio inftrumento probofcidenr cauce
tangas, eadem fe fugendo animal tam arete illi fligat, ut ba¬
cillo lente retra&o, pj-obofcidem, longiffime extendere poflis.

His probofcidibus , earumdemque circa marginem & os or¬
dine , admodum convenire mihi haec animalia videntia 1 ..Eoly-
P is (g) ) praeterquam quod probofcides. Polyporum brachiis,
multo funt breviores habita proportione corporis , & numero
plures.

Frequenter facis haec animalia in finu Brouwershavienfi &
Goederano , & quidem omnis generis & coloris ,■ rubri nem-
jpe, albi, auranrii, rofei, fufci, variegari &c,, lapidibus plerum¬
que aut Oftreis adfixa, capiuntur. 7

Recens capta & viva in lagenis aqua marina repletis fervata *
magna facis funt & expanfa, fed cum aliquamdiu extra aquam Tab.
aut mortua fuerunt, omnis, qua; adeo ea. expandebat, defluit
aqua, & animal ne decimam partem priflinm magnitudinis reti¬
net, probolcidibus & parce fuperiore adeo contraitis & retrac¬
tis, ut plane nihil earum appareat. Idem quoque evenit, cum fig.ni.
vitro adfixa bacillo auc calami pluma admodum 'vexantur; ve¬
rum tunc quieti reddita, fenfim rurfus expanduntur. j

Eaedem, quibus animal fe ita contrahit & expandit, faculta¬
tes efficiunt etiam, ut varias indipre formas poffic, quarum ex- ^ jj
tremas, quibus maxime vel minime expanfum efl, eligimus.

Mufculorum, qui in inferiore corporis parte inveniuntur, &
humore quodam glutinofo forte adjuvantur , ope , tam firmiter
corporibus quibusdam adfigere valent, ut, oifi iisdem copiradtis,
avelli non poffinc. ' r.i.-.v. J

j: ;:j . , , ..'id". 1' ,<-•;] rFUu-

(£) Vide fafciculum primum pag. a 9 . » - ; ~ • *-•-

Q

m

OPUSCULA

Fauces haec animalia , fubtus faeci inftar penitus claufa, fu-
perne habent p>o libitu tam patulas , ut mytulos fatis magnos
aiiasve conchas ingurgitent, e quibus, modo nos fugiente, pif-
ces extrahere, & evacuatas teftas per eandem aperturam, ejicere
rurfus valent. Quae teftae , fi majores fine, & aegre per faucest
tranfituras efient , Priapus non folum fauces late expandit, fed
easdem, ut folemus tibialia, quali invertit, quo fpatium brevius
&. apertura fit latior. Eundem in aquse dulcis Polypis motum
obfervavimus.

De horum animalium coitu etiam nihil exploratum habeo, vi¬
vos tamen fastus parere vidi: quae brevi fe vitri fundo aut lateri*
bus quoque adfigcbanc.

Haec cum praelo jam excufa elTent, tertia mihi fe obtulit,
Priapi marini five A&iniae {pedes, proxime memorata minor,
naturali hic magnitudine delineata Tab. XIVl fig. II.

Per totum haec corpus, cultis dimidias circiter lineae Inter¬
vallo disjundis obfita, inferne bafi, five pedunculo ipfum corpus
latitudine aliquantum fuperante, inllru&a, cujus fe ope vitri fundo
affigebac.

Ultro quatuor hoc animal vivum fervavi tnenfes, quo tempo*
poris fpatio faepe ab altero ad alterum vitri latus fe confere¬
bat.

De Medujis .

Priaporum , quos & Urticas marinas quidam vocant, deferip-
tionem, Medufarum expoficio, ut exciperet, par elfet, quia a qui¬
busdam feriptoribus confunduntur ; verum tot admiratione dig-
nilfimas in his animalibus reperio proprietates, accuratiore exa¬
mine perfcrucandas» ue fufficientem horum animalium expiicatio-
v nem

SUBSECXVA.

nem tradere adhucdum nequeafn : fperans tamen fore , ut in
quinto id fafciculo praeftare deinceps polfim. Leftorem itaque
candidum fola trium Medularum fpecierum contemplatione, nunc
contentum fore confido.

Prima admodum plana (Tab. XIV. fig. III.) aequata plane,
eo plerumque quo hic depifta eft, ftatu natat.

LiNNiEUs eam cruciatam vocat, quod in corporis medio T
quatuor partes crucem quafi formantes, gerit. Lafteae funt co¬
loris hte particulae, nigrum lingulae in medio punftum fatis mag¬
num habentes. Cteterum Animal, totum perlucidum eft , co¬
lore aquae pellucidae marinae fimili, microfcopii tamen ope, va¬
rii in corpore confpiciuntur apiculi & linea e centro ad peri-
pheriam tendentes. Marginem infinitus tenuium fibrarum perpe¬
tuo, animali natante, motu gaudentium, numerus obfidet.

Incredibilem hoc animal, perlucidum licet, mufculorum ge¬
rit copiam , quorum ope omni fe modo fle&ere poteft atque
movere.

Quarta ejusdem tabulae figura , idem animal ejusque inferio-
rem confpiciendam fiftic planitiem; in qua quatuor oblongae, in¬
ferius latae , fuperius anguftiores confpiciuntur partes. Depin¬
gitur hic etiam animal , extimam in orbem contrahens margi¬
nem, unde pilae, five crumenae rotundae figuram accipit.

Figura quinta ovatam exhibet medufam , qualem primus, ni
fallor, Browmus (a) in hiftoria Jamaicte delineavit; quamvis
illa a noftra parum diverfa fit. Haec enim novem habet collas ;
(Brownii o£to tantum) quae etiam ingenti tenuium fibrarum
numero obdutta efl, quae, animali in aqua natante, tam afli-
duum Si celerem edunt motum , ut oculi in eum defixi caecu¬
tiant.

O) Pa 8 - 384. Tab. 43 . fig. *.

Q ^

Quam-

124 OPUSCULA

Quamquam perlucidum fit Animal, intefiina tamen in eo nudo
oculo fe-confpidenda praebent, duo praecipue tubulorum infiar,
quorum alterum amplam in fuperiore extremitate aperturam ha¬
bet.

Brownius nomen Berogs his animalibus tribuit, & hic de¬
linearam, ut ab aliis:difcernatur, vocare portes, Beroen ovatam ,
novem cojlis tenuijjh-iis fibris objitis mjiruSiam.

In npitris htcc Beroe invenitur lictoribus , & in ipfis hujus ur- .
bis portubus, Aprili potiffimum menfe: fingularis enim variarum
medufie fpecierum proprietas efi:, quod aliae aliis frequencilfime
inveniuntur menfibus.

Altera Beroes (pecics Figura fexta exhibetur. Htec non
major quam hic depingitur, duas longas habet caudulas five ap¬
pendices, aeque ac collae in corpore, tenuifiimis & in perperuo
motu verfantibus cinfctas fibris. Caudulas hafce longiflime exten¬
dere, & rurfus, ut figura feptima ollendit, maxime contrahere
& quidem celerrime, valet Animal.

Quoniam Nobiliffimus Dominus Gronovius in Adtis Helve¬
ticis ( b) animalculoruin horum Formam . externam defcripfit,
Le&orem eo remittam : Vocatur ibi Beros corpore oftagono y
tentaculis longiflimis.

Quae de his Berois & aliis Medufarum fpeciebus dicenda mi¬
hi reftant, fafciculo quinto, fuo tempore fecmuro, deferibere
fperQ. .. .

O) Toro. III. pag. 35 & feq.

^ s' .

■ . , • J; ; ; ; ' ; , :

■ tr. ; * r.us r:i 'i : t. ■■

€

De

OPUSCULA.

127

Le Balanis.

An ulla rerum creatarum abjedta magis, aut infelix cenfenda
eflBalano? (a) Quae omnidcloco fe movendi facultate deftituta,

Ubi nafcitur , & mori debet : Ab Omnipotente tamen creatore
tam artificiofe , mcmbrisque tam variis hoc animalculum condi¬
tum efl:, ut obfervatorum quemque in admirationem fui ra¬
piat.

Quam hic defcribimus, fpecies ad Lepadum genus referenda,
Linisueo Balanus five Lepas tejld conica fnlcatd operculis acumi¬
natis Gen. 2O7. No. 1. audit, tefta quippe balani quinque diver-
fis forma & magnitudine difparibus conflat partibus: maxima co- Tab_
ni truncati, fuperne aperti, inferne vero arSle claufi, figuram ***• fl S-
refert, qua fcilicet lapidibus, conchis omnigenis, aliisque inhae¬
ret. Minores quatuor tcflte partes , quas ipfi animalis corpori fjg. x.
inhaerentes movere pro libitu poteft , ad fuperiorem aperturam B. C.
referendam aut claudendam faciunt.

Tefla major conica tres quatuorve lineas habet, ante & fuper¬
ne adhuc dum membranaceas , quarum auxilio , animal, pro
modo incrementi , domicilium fuum femper extendere valet.

Animalculum hoc, quo melius contemplari poflis, ut hic deli-
neatum habetur, a lapide aut concha cui inhaeret, cultri cuspide
reparatum, & fundo inferius abrupto, caute teftis fuis liberatum,
cum aliquot aquae purae guttis , laminae concava: vitreae depoli¬
tae imponendum, ac ab ovario & partibus limofis penicillo pur-

gan-

(°) Vocantur etiam Fari , glandes mariti*. &c.

C b ) Anatomica Lyonneti menfula ( nae ommentar. Societat.
tav. Part. III, pag, 37S & f e q. magno hic ufui elfe poffet.

Q 3

OPUSCULA

ia6

gandum, adfufa iterum puriore aqua : Quo fadto acuum longa-
rum fubtilium ope, omnes particulas clariffime oculo exponere,
atque expandere poteris: cum e contrario Animali, prius cocio,
quod Leewenhoekius fecit (c) , vera fubtiliffimarum partium
forma pereat: ut fi quis noliras utriufque defignationes conferat,
dilucide apparebit.

Primo duodecim in co confpc&ui fe offerunt penna: longae
incurvae , articulis conflantes , fubtilibufquc obfitae pilis : Has
'r a t, animal vivum affidue e teflis exferit & retrahit, fine dubio, ut
XII. fig. alimentum iifdem ex aqua marina ad fe ducat. Intra teftam hm
vm x pennte in fpirali jacent linea, eadem, qua papilionum linguae,
b ' ratione: Et etiam quo magis eas exferit, eo magis eafdem evol¬
vit, ita ut longiffime exfertas haufiri excavati aut rutri curvatis
dentibus fpecic-m oftentat ( d j).

Paulo inferius alias o£lo pennas breviores crafliores, coloris
fubpurpurci, redtiores pluribus etiam fibris, quam priores obfi-
tas, nunquam tamen teflam egredientes, invenies.

Medium inter has duplicis generis pennas efl membrum quod¬
dam , longae probofeidis inflar, a principio ad finem annulis
fig IX echinarum ftellarumque marinarum probofeibus haud diflimili-
8. bus, inflructum. Probofeidis hujus extremitas pilis etiam veflita
efl, qui in inferiore acumine penicillum quafi efficiunt: eamque
aliquando, raro tamen teflis exferit animal,
iir ix Tres ) ara men i° rat3e particula: caput five fuperiorem balani
D. partem conftituunt. Inferior five corpus ipfum cavum vas five
£ magnum inteflinum videtur, ad cujus utrum que latus corpufcula

fg duo ovata alba, albis etiam filis, tenuis inflar lini, adnexa re¬

pe-

(c) Quarta epifiolar. continuat. Epifl. 83. pag. 728. fig. 7.

(r/) Turbinis littorei lingua eodem modo fabricata eft: Utrum ergo
dicendum, balanum duodecim habere linguas, an Yero uuamin duo¬
decim partes diftia&am?

A.

fig. IX.
c.

SUBSECIVA. i2?

periuntur, qua? fi fortius comprimas, in humorem lacteum glu-
tinoium diflbivuncur. Nonne teiticulos putares?

Reliquam refice capacitatem replet ovarium , e parvis ovulis
oblongis compofitum, & tanta quidem copia, ut nifi quis fuifmet
id oculis infpexeric, difficile eflet creditu.

Quod fi Balanum marinam a fordibus purgatam, quo dixi mo¬
do , expanfam «St vitro plano pellucido impoficam deficcari fi»
nas ; diu eandem fervare , & omni tempore contemplari li¬
cebit.

Quoniam vero balani locum, ut coeant, nunquam commuta¬
re poliunt, & tama tamen copia progignunt, Hermaphroditos
exifiimo: Qua vero ratione ova fua pariant, & effundant, cum
nullam nili in fuperiore telhe parte aperturam habeant, propter
parvitatem aegre invefiigare poterit.

De Squamms Pifcium, ;

Quotiefcunque diverfam cutis animalium ftrudturam & compa¬
gem , variaque c pilis, lana, plumis, fquamis aliifque integu-
menta , quibus vefiita eft , quaeque fuam lingula generi humana
utilitatem praeffant, debita expendimus attentione, providam
Creatoris potentiTimi omnifeientiam, agnofcamus, neceffe efi.

Solus homo nudus, reliqua quotquot fum animalia vefiita naf-
cuntur. Hac de re jam Plinius (e) conqueritur: Cum, non
fatis eft, inquit, ceftimare parens melior homini Natura an trifiior
noverca fuerit: Ante omnia , unum animantium cunSlorum, alie¬
nis vdat opibus : Cateris varia tegumenta tribuit, teftas , corti¬
ces , coria, /pinas, villos , fetas, pilos, plumas , pennas ,NeUera.

Trun-

(O Hili. Natural. Lit„ VII. in principio.

OPUSCULA

S30

Truncos etiam , arboresque cortice interdum gemino a frigoribus
B' calore tutata e(L Hominem tantum nudum B in nuda bunio,
natali die abjecit , ad vagitus Jtatim , B ploratum , nui Ium que
tot animalium aliud ad lacbrymas , B has protinus vites prin-
cipto (/>

Verum ex ipfa hac iniqua Plinii querela, fapiens atque al¬
ma Dei providentia , & , quam rebus a fe creatis adhibet, pa¬
terna elucet cura. Animalia enim nepote ingenii & rationis ex¬
pertia, nuliifque amidhis fibi inveniendi aut parandi facultatibus
pr < dita, veftita omnia in lucem eduntur. Homo contra, ratio¬
nis particeps eft, qua ipfe fibi confulere poteft, & quu cogita¬
tiones fuggerit, quaecunque manu efficere valeant: Inanimalium
velleribus & lanl, variifque in arborum & plantarum generibus
materiam reperit , ex qua omnigena libi vellimema conficiat ;
nullunqae proinde damnum patitur, quod nudus cute nitida &
molli prognatus eft.

Veftimentorum ipfi tam frigoribus arcendis quam ornatui con¬
ciliando , ad arbitrium, optionem concedit Deus, quamvis illa

i ‘fepe

(/) Eadem fere querela & miferiarum quibus humanum genus urge¬
tur enarratio , occurrit apud Lucretium Carum de‘rerum Natura. Lib.
V. verf. 201 & feqq.

■ • i-.- r ' . '• _ 'U II :

Tum porro puer, ut fsevis projeQus in undis
Navita , rudus humi jacet, .infans, indigus omni
Vitali auxilio , cum. primum in luminis oras
Nixibus ex alvo matris Natura profudit:

Vagituque locum lugubri complet, ut aiquum eft,

Cui tantum iri vita reftet tranfire malorum.

At variae crefcunt pecudes, armenta, ferreque

Nec crepitacula eis opus funt, nec cuiquam adhibenda ’fl,

Aimte nutricis blanda atque infrafti loq eia:

Nec varias qusrum vefies , pro tempore csli.

SUBSECIVA.

r 3i

fepe numero abutatur fuperbia (g'). Animalium vero femper
idem femper amictus efl: Animal Quadrupes mane experre&um
pellem. Avis plumas excutit, & eodem momento fuas funt in¬
dutae velles.

Quorumdam animalium quadrupedum cutis pilis five villis
veftita , innumeras homini utilitates praedat: Vulpes, Martes,
Mulleis Zibellinae, Er mineae, aliaque in Sibcria caeteriique re¬
gionibus borealibus, pretioffiffimas nobis pelles fubminidrant.

Pili caprini & cervini vario deducli ac contexti macorum,
do omnigenos nobis pannos fuppeditant (&). Equorum, hir-
caprarum quarumdam , ut & leporum & cuniculoium,
nec non & melius Cadorum pili, duplex nobis capitis tegmen,
capillamenta nempe & pileos fuggerunt ( i').

Alia animalia cutem lana veftitam gerunt , veluti Ovium ge¬
nus, quae pro illorum alimento & regione, in qua vivunt,' di-
verfte mollitiei & virtutis eft; fed iic etiam differentia fua pan¬
norum , omnigenarum que telarum lanearum genera praebet longe
diflimillima.

Tertium animalium genus lanx & pilorum expers, vel unico
tantum clypeo tettum ed, ut Crocodilus & Teftudo, unde che-

lo-

C#) LTIomme fuperbe croit, que etant decore de la peau des betes,
H a droit de meprifer fes freres , qui ne font egalement venis, &
l’homtnc fage, ne voit dans une pareillc decoration, qu’une juftc rai-
fou de s’humilier. Qui des de.ux penfe le plus fagement? Caracciou
i<* jouijjhnce de foi mime.

C b) Quod tempore Moisis jam innotuiffe videtur ut in Taberna-
cu 'i conilru&ione patet. "Vide Exodi Caput XXV. 4, 5. XXXV. 6 ,
^ Plura aiia S. Codicis loca.

(O Quotquot unquam animalium pilos perferutatus fum, cylindrl-
eos deprehendi aut teretes, praeterquam qui canis marini myftaccs
confutuunt. Vide Tab. XV. lig. TIl.

R

13-

OPUSCULA

Ionium fi ve crudam teftudineam nancifcimur: vc! pluribus, qui
membranis connexi, conrextique moventur, tantaque funt du¬
ritie, ut globus in eosdem inmiflus refiliat, ut in Rhinocerote,
& Armadillis, Dafypo & Mani contingit.

Quarti animalium quadrupedum generis cutis aculeis & pen¬
nis obfita eft , telorum illis loco & defenfioni infervicntibus,
quemadmodum in Erinaceis & Hydricibus experimur; quas tamen
pennas homini etiam utiles ede, illis, qui hamo pifcari amant,
fatis condat.

Ex multorum etiam animalium, Boum imprimis, Vaccarum,
Bubalorum, Ovium, Hircorum, Cervorum, Canum aliorumque a
pilis purgata cute confe&um corium vel aluta., tam multiplicis
funt ufus atque utilitatis, ut prmterquam quod ocreas nobis &
calceos praebeant, admodum pauca fint opificia, ouce iisdem hac
vel illa ratione non indigeant.

Aves pennis, pro cujufque indole diverfis, iisque humano ge¬
neri utiliffimis veditrn funt. Aquatiles plumas etiam molliores
culcitis nodris conficiendis fuggerunt. Dum Pavonis & Struc¬
tio-cameli penum varia nobis ornamenta fufficiunt.

Mira admodum ed pennee five plumae druftura. Calamus fi-
ve inferior pars duri teretis atque cavi formam cylindri refert,
qua firmus fimul ed & laevis, fuperius medullam quandam con¬
tinet, quae perquam flexibilem & lentam reddit:quantum nobis,
ad feribendum maxime, profunt Anferum Olorumque pennae,
dum Cornicum, Corvorumque in clavichordiis aliisque id genus
inflrumentis mulleis condruendis, haud exiguo ufui funt.

Pennarum barba five pluma ab altero latere lata, ab altero an-
guda ed, quod ad motum avium accelerandum plurimum con
fert. Ex aliis eadem exilibus duriufculis condat plumulis, cau-
yv lem icidem medium cingentibus, liberis quidem, fed proxime ta-
Cg.i.A. men altera alteri junftis.

Mirae

SUBSECIVA.

*33

Mira adhuc magis funt plunra molliores five fubalares, qua¬
rum plumulse laterales magis fcparatae funt, exiles, tenues, te¬
retes fibrarum infiar, & determinatis fpatiis orbiculatos aut oblon- B. C.
gos gerunt nodulos, quae omnia microfcopio perluftrata mira fpec-
tatores voluptate afficiunt.

Pulcherrimam, maculis variorum colorum pictam Serpentum,
Papilionum, Infedtorum, Cochlearum, Concharuraque cutem fi-
lcntio praeteriturus, quamvis forte haud abs re & vere affirmare
poflem , Ne SALOMONEM quidem cum omni Jplendore fuo , ita
veftitum fuijfe, ut horam quodlibet (£). Omnem hanc differta-
tationem variae pifcium cuti, variisque quibus eorumdem non¬
nulli funt velliti , fquamarum fpeciebus examinandis impen¬
dam.

Pifcium cutis aut i° glabra & laevis corii inltar, aut aculeis
& nodulis, aut 30 fquamis tedta eft.

/Equam & laevem omnes illi pifces cutem habent, qui e Ba¬
laenarum funt genere, ut & cartilaginei quidam veluti Lampreta ,
& Hufo , cujus ex offibus five fpinis Icbthyocolla concoquitur, e
cute vero corii quoddam genus conficitur.

E Squatinarum , qute Squalorum fpeciem conftituunt, afpera
cutc regionibus orientalibus Squali fiveGalei corium (Sagryn-leer')
adornatur, quo cillulae ligneae pulcherrimae, thecae, gladiorum va¬
gina;, aliaque circumveftiuntur.

Lenta anguillarum cutis firmiffima tribulis five flagellis prabet
ligamina.

Hyjirix five Cuajara , Hyjirix fpinis longijfimis , Orbis
muricatus , Lophius major monoceros loricatus & xubercu-
latus, Gajlerofleus & Raja quadam cutem fpinis a-
cutis magis minusve diftinclam gerunt. Lumpus vero

Ac -

( k y Euaugel. Mathei Cap. VI. 29.

R 2

134

OPUSCULA

Jcipenfer , Cyclopterus , Lophii quidem & Pkurohecict duris ob¬
litam nodis (/). cuter-habent.

Squalorum cutis , qua fcriniarii fua adeo expoliunt opera ,
parvis etiam fed denfiffimis tefila eft aculeis , qui radice quali
Tab.XV aut pediculo cuti infixi, & microfcopio contemplati Angularis
funt fabricstf.

Plerorumque aliorum pifeium cutis, fquamis determinato or¬
dine fibimet incumbentibus , ac quadrantibus tefta eft, corneae
aut cartilagine® quali fubllantbe ( m ).

Qu® fquamae attento, per microfcopium praecipue folarc, in-
lpeftce animo , inulta nobis admirationis argumenta fuggerunt :
quoniam pifeium quisque peculiaris formae fquamas habet , ut
Tab XV ex adjeftis conflat e&ypis: quarum quaedam oblongae, quaedam
fig. 4. rotundae, triquetras aliae, aliae quadrat®, hse leves, Mite aculeis
altisque inftrudhe cernuntur Uriis. Neque dorli , laterum &
ventris fquamae quovis in pilee ejusdem cxadfce lunc formae.
Quas ego delineandas curavi, tantum non omnes e lateribus pro¬
pe dorfum fumeae;

Numerus Squamarum pro quaque pifeium fpecie maxime
etiam difpar ^ quod in una quadam fpecie denliffimce , ut in
Trutis & Luciis , in aliis contra veluti in anguillis rariflim®-.
Carpio , Rxchtero terte (12), fex, Lucius novem, Tru -

ta

(/) Pifeium horum delineationem & diffufam deferiptionem yidere
& legere ert apud Rondsletium , Willugbyeum, Jonstonum , Arte-
dium, Gronovium aliosque.

(m') Non opus eft hic commemorare Judreos ex praecepto Divino
(Levitic. XI. 9, 10.) nullis nili pinnatis & fquamoiis pilcibus velci
literc : neque Romanis alios pifces in facrilicium offerre fas fuiiie:
(Nutna , inquit Plinius, confiituit, ut pifces qui fquatnofi non effent, ne
pollucerent ) quippe quas fatis nota funt. _

(nj lchthyotheologie. p. 110. ubi & aliorum pilcium fquamae., ab
ipfo deanmerat» recenfetttur.

S U B S E c I V A. *35

ta decem £? Lucio-perca ad viginti millia fquamavum ha*
bene. .

Tenera pifeiura carni ab idtibos & lsefionibus tuenc.se m er-
viunt , atque, ne perpetua in aqua maceratione, flaccida nimis

moliisque eadem reddatur, prohibent. _

Leeuwenhoekius (o), quod & in confeffo mihi eft,
fquamas non eodem, quo quadrupedum pili «St avium plumae,
quotannis modo immutari , fed novam eamque tenuiffimam ,
priori increfcere, feque quaquaverfum fuper oras veteris fqua-
mse extendere, pro incremento pifeis, exiftimat: Eadem fere ra¬
tione, qua arborum lignum quotannis augetur & crafTefcit, no¬
vo cortici adjedto circulo : «St quemadmodum e cuculorum
truncum conftituentium numero, arboris aetas colligitur: fic la¬
mellarum , unde fquamse conflant, numerum pifeis etiam aeta¬
tem nobis indicare Aliquot Vir ille magnus ingentis Carpio-
nis (quippe cujus longitudo 4circuitus 33I pollicum Rhe-
nolandicorum erat) fquamas thaleri fere magnitudinem adae¬
quantes, aqua calida maceratas, transverfe diflecabat, & a cen¬
trali eaque perexigua incipiens fquama, quadraginta in ea lamu-
las five fquamulas, conglutinatas quafi , microfcopio fuo cum
dilucide difereviffet, pifcera quadragenarium fuifle conclu¬
debat.

Pifeis omnis fquamofus, glutinis quadam fpecie magis minus-
ve tectus eft, fub quo membrana , totum pifeis corpus ambiens,
fquamasque imnediate fubjacentes fuo in loco confervans, con-
ftituta eft: ita ut Pifeis, nili externa accedat vis, amittere has
fquamas, aut quotannis commutare nequeat. Quodfi cafu quo¬
dam fquamas aliquot amittat, alias quidem in aniiflarunr locum

CO Septima epiftolar. contin. 22 Mey 171 < 5 .

R 3

136 OPUSCULA

fuecrefcunt; fi vero nimis fuerit jaftura, mortem fispe occum¬
bit pileis.

Quam dixi. Membrana ipfi pifei colorem conciliat (omnium
enim pifeium S quam te expurgatae candidum vel Margaritis fimi-
lem habent colorem) quod in pulcherrimis Sinenfium aureis ar¬
genteisque pifeibus luculenter patet; qui tertio demum anno ru¬
tilantem fuum colorem accipiunt, & tunc aliquando ex aureis in
argenteos commutantur, quod temporis fucceflii fit, quo modo
aurei funt maculis argenteis , modo aureis maculis argentei ,
qu?e omnia oculis fpedlaculum praebent, omni opinione venu-
rtius (p).

Hae pifeium fquamae microfcopio eonfideracse, in multis con¬
charum teftis fe fimiles efle demonftrant (4). In illa prseci-
pue parte quse extra proxime incumbentes fquamas prominet,
ftriis in orbem redeuntibus, & ex uno quafi centro proficifcen-
tibus, atque tam ar&e junttis, ut denumerari nequeant, obfitte
funt: quae exterius potiffimum fquamte latus tegunt, Pnster
exiguas has ftrias orbiculares, quorumdam pifeium Squamas ftriis
refpondentibus iisque aptatis, quafi interfeinduntur.

Quae huc usque commemorata, ut clarius percipiantur, unam
& quadraginta Squamarum fpecies, tam naturali fua magnitudi-

dine,

(/>) Quoniam hi pifciculi in quadam horti mei pifeina Iste vigent
& propagant, deferipuonem eorundem Phyiicam componere decrevi,
ili;as qure apud Edwardkhi (_ Natura! Hiftory ef Birds Vol. IV.
pag. 309. Gleanivgs of Nat. Hiftory Vol. II. pag, 309.) & in Comment.
Acad. Suec. 1740. pag. 175- inveniuntur, non fatis accuratas aut ab-
Iblutas deprehendi,.

(#) Plurimse Squarme, ut Percarum, Spari, Lucii &c. figura cum
conchis pectine difctis figura conveniunt, ali» ut Cadorum, Efocis
&c. patellis affimilantur.

I

S U B S E c I V A. 137

dine , quam quantas fc rnicrofcopio videndas offerunt, in fub-
fequente Tabula XV. delineandas curavi (r>

Quod fi ergo quadraginta tantum diverforum pifcium fqua-
mas, earumque differentiam, planitiem , tenuitatem, firmitatem,
formam tlrtificiofam ac regularem, & aptam compagem vel mi¬
nima attentione expendas; nonne admirabundo tibi cum gentium
Aportolo fatendum erit, Sempiternam Creatoris potentiam &
divinitatem, quamvis res nobis inadfpe&abiles, ex mundi opifi¬
cio, dum confiderantur per opera, perfpici(r)?

De Gado five Afello majore
Hermaphrodito.

Quam in mulieribus gravidis vim habeat imaginatio, nonnun-
quam monftra maxime deformia procreans, experientia haud ra¬
ro te flatur: multo hoc rarius in animalibus brutis contingit,
quamvis exempla & in his occurrant.

Sagax qutedam canicula, crure, dum gravida eifet, fradlo,
catulum , crure fimili modo fracto calloque vellito, peperiffe

legitur (0*

In

O) Ut Scombri, Gadi No. 25. AnguiU® & plures alias minores
Squamulas adipifcaris, caute gluten a pifce acutiori cultello removen¬
dus , cutis rnicrofcopio perluflranda , & tunc fortius radenda, atque
fubinde attentius rnicrofcopio infpicicnda. Quo ftfio fi fenfens, Squa¬
mas quasdam abrafas elfe, quodcunque cultello adhsret , digito m par¬
cum vafculum , aqua P ura repletum -depetendum ; & aqua fepms
commota, eaque in chartam perfluentem expanfam effufa, fimulac illa
chartam tranfiit, Squamulas iu charta reli&as videbis, quas tunc for¬
cipe , inter duo vitra collocatas, rnicrofcopio admovere licebit.

(j) Epift. ad Romanos. Cap. I. 20.

(f) Algemeene Oeffenfchool, V en VI Deel. Afdeeling mengelitoffea
van Natuur en Kunli, bladz. 11.

J 3 s OPUSCULA SUBSECIV A.]

In commentariis Academia? Scientiarum Boruffica: Clar. Etr-
X.EBUS refert canem, fuperbientis gallopavi fono perterritam fos*
tum ediflfe , capite habentem gallopavi criftam rubram, palea¬
re &c. ( v ).

Gravida qua?dam vacca in Tnfula St. Domingo, e flumine po¬
tatura, crocodilo vifo attonita, tempore interje&o vitulum eni¬
sa eft , cujus cutis non villis, fed crocodili more dypeis erat
te<fta ( w ).

Plura ejusmodi exempla apud alios paflim obvia feriptores ,
fciens prsetereo: in Pifcibus vero terrorem talia produxifle mon-
ftra me fugit: fed abundantia? partium exempla fuperfunt.

Cuncti pifcatorias cujusdam navis focii fe Squalum bicipi¬
tem vidifie, mihi narraverunt: & aliquando Gados capiunt,qui
Hermaphroditi, id eft, lactibus & ovis fimul inftrutti reperiun-
tur; in his la&ibus, in illis ovis copia fuperantibus : Pofterio-
ris generis quidam Anno 1759. mihi oblatus eft , cujus la&es
parvae, fed ova pcrfeftae magnitudinis erant: quoe ut luculentius
pateant, juftd ea magnitudine delineanda curavi. Tab. XVI.

Leeuwenhoekii (.r), cui idem obfervare contigit , Gados
tales altero anno laftcs altero ova ejicere , fententia eft, fed
utrumque eodem tempore prteftare non pofte.

( v~) Memoircs dc 1 ’Acad. dc Berlin tom. XII. 1756. pag. u.

(ct>) Memoircs de 1 ’Acad. des Sciences. Paris. 1722. pag. 29.

f x) Secunda continuatio Epiliol. pag. 257.

FINIS.

T A-

TABULARUM EXPLICATIO.

139

Tabula Undecima.

Fig. I. Echinum marinum vivum ore furfum verfo rcprsc-
fentat.

Fig. I[. Eundem Echinum per folum ferpentem; ore deorfum
converfo, fiftit.

a. a. Probofcides exfertae. Qusedam Probofcides tribus cufpt-
dibus terminantur , quod Pi6tor depingere omifit.

1). b. Aculei prominentes.

Fig. III. a. Echini hujus Probofcis magnitudine naturali.

A. Eadem audla magnitudine.

b. Aculeus magnitudine naturali.

B. Idem magnitudine aufta, ubi margo inferior ftriata eft no¬
tanda.

Fig. IV. Idem Echinus omnibus probofcidibus & aculeis orba¬
tus & ablutus.

A. Excrementorum ejiciendorum locus.

B. Unum Triangulorum majorum teftam conftituentium.

C. C. Triangula minora.

D. D. Linea inter majora & minora Triangula intercedens, in
qua foramina, per quae probofcides tranfeunt.

E. Locus A microfcopio confpeftus , quando apparet , hunc
etiam e quinque majoribus & totidem minoribus pentagonis
conftare , quorum unum F foraminulis plenum. In horum
pentagonorum medio anus eft.

Titi' V. Idem Echinus, tertia tamen telhe parte fuperne abrup.
ta ’ T^ndo in medio ovarium confpicitur, & circa id Inteftina,
muubrana quali quinque partita.

S

A. Quin

TABULARUM EXPLICATIO.

140

A. Quinque Internorum unum, parum audta magnitudine.

Fig. VI. Idem Echinus, tefta dimidia abrupta, & inteflinisom¬
nibus elutis, quando Laterna Ariflotelis in medio comparet.

A. Hcec laterna extracta , fuperne infpedta ut officulorum , e
quibus componitur, compagem videre poliis: duplicata fere
magnitudine.

Fig. VII. Idem Echinus, dodrante redae avulfo, & laterna ex -
emta, quando intus ad aperturam inferiorem, quinque confpi-
ciuntur officula, Maxillm Fixae appellata.

Fig. VIII. Officula , quae laternam conftituunt, ultra dimidium
aufta magnitudine.

a. Par officulorum conjunctorum, fed hic liberorum, eorumque
duo latera dclineata , quo denticulos, ferrae indar, ad alte¬
rum latus confpicere poffis. 'Quinque talia funt paria, &
fino-ula inferae adfixmn habent officulum minus b , ita ut bis
decem id elt viginti talia fint officula.

c. Quinque officula longa junfturm binorum priorum a in-

.. clufa.

d. Quinque officula trabecularum indar.

e. Quinque alia priorum juncturae incumbentia eamque fuperne:
quali claudentia.

f. Quinque alia minutiffima officula. Hsec quadraginta officula-
Laternam componunt.

Fig. IX. Mytulus major vivus, ovis, quafi evomendo, parien-
dis occupatus.

B. Ovarium , quod quafi vi in flumen aquae effunditur.

C. C. Duo talia Ovaria juxta reliqua cadentia , ita ut in D. mas-
fula quaedam conficiatur, quae difibluta in E. limi indar in
folo jacet.

F Integrum tale Ovarium microscopio perluftratum.

G. Ovula fi ve Mytuli minuti microscopio confpefti..

Fi» X. a. Parvus Mytulus menfe Junio y magnitudine naturali.

Fig,.

TABULARUM EXPLICATIO. 141

Fig. XI. Idem Mytulus, majoris moduli microfcopio infpeftus

A. & C. Cor affidue palpitans.

B. Lingua quiefcens.

D. Lingua valvis exferta , in qua rima notanda.

E. Prominentes branchiae.

Tabula Duodecima.

Fig. I. Viva Arterias five Stella marina, ore deorfum verfo ,
per folum ferpens.

A. Macula rotunda , inftar verrucas. Haec in omnibus fpecie-
bus invenitur , fed ufus mihi latet , nifi anus eflet.

Fig. II. Eadem ftella marina , ore in medio furfum verfo &
probofeidibus exfertis.

Fig. III. Superficies radii unius hujus Artcriadis mmicrofcopio
infpefta.

Fig. IV. Ejusdem radii fuperficies inferior microfcopio perlu-
(Irata.

a. a. Aculei.

h. b. Probofcides.

A. Aculeus & B. Probofcis microfcopio confpe&a.

Fig. V. Idem Radius juxta longitudinem diffe&us , & margi¬
nes in latus reflexa: , quando in medio fpina dorfi c. com¬
paret , ultra centum Vertebris conflans , ubi prope adjacenc
Ovaria b b , & ad latus inteftina c. c.

Fig. VI. Ofllcula corpufculUm conflituentia , quod eandem
procul dubio huic animali quam Echino marino Laterna, uti*
tiiitatem praeftar.

a ' corpufeutum naturali magnitudine & forma.

A. Idem magnitudine aucta.

lj ' c ' d* e f. g. h. Aliquot hujus corpufculi ofllcula microfco-

S 2 pio

1 4 2 TABULARUM EXPLICATIO.

pio fpcctata , adeo minuta , ut naturali magnitudine delinea?!
nequeant.

b. & c. Sunt afpera live ftriata.

Fig. Vll. Balanus viva , tefta fua inclufa magnitudine naturali.

Fig. VIIL Eadem Balanus, microfcopio infpedta, parte ea
corporis, quae plumarum inflar eft , affiduo , tefta exferenda
aut retrahenda occupata.

Fig. IX. Eadem Balanus viva , & plana e tefta fua extradla ,
ut totum confpici corpus poffic, quale fe microfcopio viven¬
dum praebet.

A. Duodecim Pennae , forfan linguae officium pradiantes , quas
animal tefta inclufum , in linea fpirali convolutas tenet, ut

. papiliones linguas luas. Plente- fiint articulis , minutisque pilis
oblitis,

B. Pars quaedam Probofcidis inflar per totam longitudinem an-
nulis conflans , unde animal eam admodum poteft contrahe¬
re : Extremitas ejus parvis pilis oblita eft, qui ad finem
quali penicillum formant. Ilatic probofeidem nonnunquam ,
raro tamen , c tefla animal exferit. Delimatum videtur ad
alimentum a plumulis A intra teflam perductum abforben-
dum : & etiam alimenti quid in craffiore ejus parte vidifle
mihi videor , quod acu movere poteram.

C. Q£lo aliae Pennae prioribus breviores & eredtiores, pluri-
busque articulis & fibris infliudue.

D. Caput & E. E. Corpus Balani, fi ita loqui liceat, quod
pofleri-us intefiino haud ablimile eft.

e. e. Parva duo corpufcula fufea fibris five pilis tenuibus den-
filfima.

f. f. Duo parva alba ovata corpufcula , filis quafi adhteren-
tia , quas validius prefla in humorem lacteum glutinofum Ii-
quefeebant.

G. Par-

TABULARUM EXPLICATIO. 143

G. Parva ovarii pars , qua inferior corporis Balani pars quali
obruta jacet.

Fig. X. Telis Balani pars infima interior, quae Mytuli conchae
adfixa fuit.

B. Conchula , qua majorem animal tefiam claudit, & quae pro¬
prie e duabus parvis valvis conflat.

D. Balani ovum microfcopio perluftratum.

Tabula Decima Tertia.

Fig. I. Priapus fi ve Attinia probofeidibus craffis rotundis.

Fig. II. Priapus five Adtinia probofeidibus tenuibus brevibus ;
Priapus Equinus dicta.

Fig. III. Idem , quod figura II repraefentatur animal , maxime
contractum.

Fig. IV. Inferior ejusdem animalis corporis pars, qualem fe
in exteriore vitri , cui adhaeret, fuperficic confpicrendam
prtebet.

Tabula Decima Quarta.

Fig. I. Turbo littoreusvivus repens antrorfum vifus.

a. a. Ejusdem cornua.

b. Os , cum prominente lingua , quam animal, eodem , quo
Balanus marina, exferit & retrahit.

C. Pes.

B. Os Turbinis microfcopio confpectus.

D. Lingua exferta.

Fig. II. Tertia Priapi marini five Actinice , tabula procedente
aeri jam incifa , ad me delata fpecies. Diredtas illa habet in
corpore Itrias , & inferne bafin , five marginem , qua fe
affigit.

S 3 Fig.

144 TABULARUM EXPLICATIO.

Fig. III. Medufa Cruciata (LlNN. 263. N°. 2.) dfifia , in vi¬
tro aqua repleto , natans, fuperne ejusque fumma luperficies
confpicienda. Ipla nudo oculo plane perlucida ; per micros-
copium vero , pinnata & fhise in corpore , & fila in margi¬
ne adpareut.

Fig. IV. Eadem Medufa ab inferiore parte videnda , & cru-
mente indar, fc contrahens, quo auxilio, quicquid alimento
infervit , retinere potell.

Fig. V. Medufa ovata , Beroe vocata , menfe martio copia
frequentiffima; quae quamvis perlucida fit , novem tamen in
ea colite , tenuifllmis , iisque affiduo in motu conftitutis ,
obfitse fibris confpiciuntur.

Intus in corpore Particulae quaedam minus perlucidae, & inter
illas , duo quafi tubuli a , b comparent , quorum alter a ma-
nifeftam in fumma extremitate aperturam habet.

Fig. VI. Alia minor Beroes , five Medufa; globofie fpecies,
tentacula fua longiflime exferens.

Fig. VII. Eadem Beroe tentacula breviffime contrahens.

Tabula Decima Quinta.

Fi?. I. A. Pennula lateralis penum five calami feriptorii oloris.

B. Pluma fubalaris five lanugo plumofa Cygni.

C. Lanugo plumofa Pfittaci.

Fig. II. Fruftulum cutis Squali pinnis dorfalibus aculeatis , pinna
ani carentis. A 61 . Helvet. tom. IV. IN 0 . 117.

A. Pars hujus fruftuli microfcopio vifa.

B. Duo Aculei ex cute extracti & fortiore microfcopio ob-
lervati.

Fi'r III. Pilus ex barba live labio fuperiore Phocte Vitulinae ,
Belgice Z ec-hond, in quo eminentiae ovatae obfervandae.

Fig.

TABULARUM EXPLICATIO. 145

Fig. IV. Squamma pifcis Curafiavici cujusdam, magnitudine naturali.
N' 1 . 1. Squamma Cyprini oblongi teretis, maxilla inferiore lon¬
giore , pinna dorfi ventralibus remotiore, cauda bifurcata.
Alt. PIelv. tam. IV. N°. 18S- Belgice Winde.

N°. 2. Squamma Spari dorfo acutiffimo , linea arcuata aurea in¬
ter oculos. Gronovii Mufeum Icthyol. I. N°. 90.

N». 3. Squamma Cyprini cirris quatuor , olliculo tertio pinna¬
rum dorfi an i que uncinulis armato. Muf. Icthyol. I. N®. 19.
Belgice Karper.

N°. 4. Squamma Cyprini latiffimi, cauda ampliflima lunulatd,
pinnis omnibus ad marginem fufeis. Belgice Bliek.

N». 5. Squamma Cyprini aurati pinna ani duplici , cauda bi¬
furca. Muf. Iflb. I. N». 15. Belgice Chineefe Goudvis.

N°. 6 . Squamma Afelli virefeentis Schoonevcldi , five Gadi dorfo
tripterygio virefeente , ore imberbi. Muf. I£th. I. N°. 56.
Belgice Konle.

N°. 7. Squamma Mugilis. Muf. Icthyol. I. N°. 85. Belgice

Harder.

IN® 8. Squamma Mulli barbati. Muf. IStb. I. N°. 99. Belgice
Kotiing van den Uaaring.

N a . 9. Squamma Salmonis cauda vix lunata , lateribus fuperio-
ribus tantum maculis nigris obfperfis. Aci. 11 elv. tom. IV.
N». 1 66 . Muf. Icth. II. N°. 163. Belgice Salm.

N°. 10. Squamma Cobitis totae glabrae corpore fubtereti. Muf.

Icth. I. N°. 6 . Belgice Bcrmtjc.

N°. n. Squamma Efocis , roftro cufpidato gracili fubtereti fpi-
thamali. Muf. ISth. I. N°. 30. Belgice Geep.

N°. 12. Squamma Clupeae maxilla inferiore longiore maculis ni¬
gris carens. Muf. Icth. I. N°. 21. Belgice Hadring.

IS 0 . 13. Squamma Percte , radiis pinnee dorfalis fecundae tre-
decim , ani quatuordecim. Muf Icthyol. I. JN°. 95. Belgice
Zcc - Snoek.

N°. 14,

i 46 TABULARUM EXPLICATIO.

N°. 14. Squamma Salmonis live Coregoni, maxilla fuperiore
longiore conica. Muf. Icth . I. IN°. 48. Belgice Houting.

N°. 15. Squamma Pleurone&is toti glabri, cientibus acutis,
cauda fere aequali. Muf. I£tb. 11 . N°. 158. Belgice Hey-
hodt.

N°. i 6. Squamma Chsetodontis macrolepidoti albo - flavefcen-
tis, roftro longiffimo ofleo macula nigra ad pinnam dorfalem.
Muf. Icth. No. 109. Belgice Klipvis.

N°. 17. Squamma Pleuronefilis oculis & tuberculis fex a dextra
capitis , lateribus glabris , fpina ad anum. Muf. Icto. I. N».
36. Belgice Schol.

N°. 18. Squamma Pleuronedtis oblongi maxilla fuperiore lon¬
giore , fquarais utrinque afperis. Muf. Icth. I. N°. 37. Bel¬
gice Tong.

N°. 19. Squamma Gadi , dorfo tripterygio , ore cirrato , cor¬
pore albicante , maxilla fuperiore longiore , cauda parum bi¬
furca. Muf. Icth. I. N°. 59. Belgice Schelvis.

No. 20. Squamma Coregoni. Muf. Icth. I. N°. 162. Belgice
Forcl met zwarte vkkken.

N°. 2r. Squamma Cyprini oblongi pinnis ventris anique ple¬
rumque rubentibus. Muf. Icth. 1 . N°. 8. Belgice Voorn.

N°. 22. Squamma Percae lineis utrinque fex transverfis nigris
pinnis ventralibus rubris. Muf. Ieih. I. N°. 96. Belgice
Baars.

N°. 23. Squamma Percas dorfo monopterygio , capite caverno-
fo. Muf im. I. N°. 94. Belgice Poft.

N°. 24. Squamma Scombri pinnulis quinque in extremo dorfo
polypterygio , fpina brevi ad anum. MuJ. Icthyol. 1. N°. 8x.
Belgice Makrcel.

No. a5. Squamma Gadi tripterygii, ore imberbi, corpore albo,
maxilla fuperiore paulo longiore. Muf. Icthyol. I. N°. 55.
Belgice Molenaar.

No. 26.

TABULARUM EXPLICATIO. 147

N°. 2 6. Squamma Ofmeri radiis pinna: ani fepcemdecim. Muf,
Ichtb. I. N°. 49. Belgice Spiering.

N°. 27. Squamma Clypete quadriuncialis maxilla inferiore lon¬
giore , ventre acutiffimo. Muf. Jcbthyol. I. M 0 . 22. Belgice
Sardyn.

IN°. 28. Squamma Muraente , maxilla inferiore longiore , cor
pore unicolore. Linn. Species Animal. Gen. 119, JS°. 4.
Belgice Paling.

Murenis ergo fqnammis etiam gaudentibus, illas come¬
dere judteis licet.

N°. 29. Squamma Exocceti. Mu/. Ichth. I. N°. 27. Belgice
Vliegcndc Vis.

jq°. 30. Squamma Eleothtidis, capite cathetoplateo , pinnis
ventralibus concretis. Muf. Ichtb. II. N°. 169.

N°. 31. Squamma Gadi dorfo triptervgio , ore cirrato , colore
vario, maxilla fuperiore longiore, cauda aequali*. Muf. Ichtb. I,
N°. 58. Belgice Kabeljatiw.

N°. 32. Squamma Cyprini mucoii , toti nigricantis extremitate
caudse aequali. Muf. Ichtb. I. IN 10 . 18- Belgice Zeelt.

• 33. Squamma Cobitis aculeo bifurco infra utrumque ocu¬

lum. Mf. Ichth. I. N°. 5. Belgice Grundel.

3 N°. 34. Squamma Pleurone&is linea laterali , radicibusque pin¬
narum dorfi anique -{pinulis afperis , dentibus acutis. Muf.
Ichth. 1 . N°. 40- Belgice Bodt.

3 S°. 35. Squamma Pleuroneftis oculis a dextra , ano ad latus
fmiftrum , dentibus acutis. Muf Ichth. I. N°. 41. Belgice
Scharre.

jN°. 36, Squamma Triglse , capite glabro , cirris geminis. Muf.
Ichth. I. N°. 99. Belgice Ponn.

N°. S7- Squamma Gadi dipterygii cirraci maxilla fuperiore lon¬
giore. Linn. Spectes Animal. Gen. 129. ia - Belgice
LengS'

T

N. 38-

I 4 8 tabularum explicatio.

N°. 3S5, Superior & 39. Inferior fupcrficies Tuberculorum os-
feorum in cute Pleuroneftis, oculis a finiftra, corpore afpero.
Mu/. Ichth , II. N°. 159. Belgice Tarbodt.

Squammte hujus Pifcis a fquamtnis Pleuron cetis oblongi fquam-
mis afperis I\°. 18. fere nihil differunt.

N°. 40. Squamma Efocis rollro plagioplateo. Muf. Ichth. I.
IN 0 . 28. Belgice Snoek.

Tabula Decima Sexta.

Lactes & Ova ex eodem Afello majore five Gado , dorfo tri-
pterygio , ore cirrato , colore vario , maxilla fuperiore lon¬
giore. Muf. Ichth . I. K°. 58. Belgice Kabeljauiv.

A. Ladtes folito minores.

B. Ovarium magnitudine ordinaria.

FINIS.

INDEX

INDEX RERUM

I ■ ' ‘ •

in Tribus Fafciculis contentarum .

A clinia. Tom. III: pag. 120,
121. Potejl devorare My-
tulos fe longe majores III:
122. Probofcides longe extendere
valet III: 121.

Aculei quot in Echino marino III:

TI 3 -

Alcyonium quid I: 23. Alcyonii
diverfee fpecies I: 24. humor in
perpuleras /'alium configurationes
vitro impojitus abit. 1: 24.

Algas generatio I: 12. humor cum
aqua marina mifceri haud pote fi
I: 12.

Animal quid II: 5 6. Animalcula
plantis marinis infidentia , per eas
non aluntur I: 10. tenellis coral-
linarum ramulis infidentia non mi¬
nora funt iis , qitce ramos crafifos
inhabitant I: 14. Animale quid
in corallinis , quid vegetabile II:
58. Animalium integumenta III:
130 , 131 , 132. propagatio di-
verfa I: 7.

Anguillarum Squamee quomodo in-
vefiigandce III: 137.

Araneas cantilena amatoria II: 86,
87.

Afcidium II: g 4 , 35.

Afellus major Hermaphroditus III:

13 7 » 1 . 38 -

Arterias III: 116. os inferne habet

III: 1x6, 117. ovaria duo gerit -
IIJ: 118. probofcides quot habeat
III: 117. repit & natat III: ng.
Arterias radius abruptus excrcit
in integrum animal III: 118.

Avium pennee e? plumeo III: 132 ,
13 3 -

Balanus III: 125. Hermaphroditus
videtur III: 127. ovarium III: 126.
quot te flas habeat III: 125.

Beroe III: 124.

Buccinum viviparum I: 35.

Cancelus II: 74. Americanus vene¬
ratus II: 76. e cochlea exemptus
priorem fiam cochleam repetit
I: 15. ova gerit in inferiore
abdomine II: 7 6. proprias tefias
non habet , quod ftatuit Svoam-
merdammius , qui ideo carpitur
II: 74.

Cancri majores confiituunt cohor¬
tes , cum quibus pacifice vivunt
II: 71.

Canis fretus capite Gallopavi crifiam
&? paleare habens III: 138. fa-
gacis fretus crure fracto calloque
confolidato III: 137.

Cellulas ac polypis incedificantur fu-
per quacumque corpora I: 27.

Cochleas Conchasque fiib cortice
lithophytorum latitantes & ob-
tedice reperiuntur I. 19. te fice fi-
T 2 tnnl

INDEX R

mul cum animali inclufo crefcit
^ II: 67.

Conferva ;■plantis adnumeranda I:

20.

Coraliina a polypis formari , nimis
feflive videntur Audior es conclu¬
dere I: 14. Circa eorum gcnefin
haud congruunt opiniones II: 53.
Florifera ejfe flatuit Marfilius I:

13. hofce Flores pro Animalcu-
lis habuit Peyfonnelhts I: 13. Pro¬
duci ab anhnalculis volunt quidam
1: 5,6. II: 53- negant id alii
II: 54. Neque etiam vcrojimite efi
ea ab animalculis produci II: 54.
Corallii apices atque cortices tan¬
tum inhabitantur ab animalculis ,
non vero meditullium I: 14. Cor¬
tex videtur eJJ.e congeries cellula¬
rum I: 15.

Coraliina: I: 19. ab Audi ore haben¬
tur pro Plantis II: 54 , 57. a
polypis fabricari easfiatuunt non
nulli II: 53. Alii id negant II:

54. Apices nunquam a polypis in¬
habitantur II: 57. continent di-
verfos polypos in uno ftipite I: 20.
dividuntur in Confervas & Sertu-
larias I: 11. Polypi non confidc-
randi tanquam tot capita ad unum
corpus pertinentia , verum diverfa
diftincta funt animalia II: 6r.
quid vegetabile & quid animale
II: 58. Coraliina: Tubularia: fi-
mul cum fuir polypis, crefcunt I:

29. Vegpiatio 11:58,59. Feficular
non funt Polyporum ova I: 23.

Doris II: 81, ova ejus■ II: 82. ova

E Pv U M.

fingula plures foetus fimul conti¬
nent II: 82.

Echini marini III: iri. aculeos quot
habeant 111:113. diflributio eorum
clasfica fecundum Kleinium III:
1K. ovarium III: x 15, probof'eidum
ufus III: n 3.

Efchara lapidefcens conglomerata II:

83-

Fila quomodo a Mytulis fiant III:
103. Filorum Mytuli craffitudo

III: 104.

Gadus Hermaphroditus III: 137,138.
Generatio Algol procedit per humo¬
rem c veficulis exflillans I: 12.
Animalium diverfa I: 7. Aflerice
ex radio abrupto III: 118. Cotal¬
linas vid. Coraliina:. Mytulormn
generatio III: 105, 106. Polypo¬
rum incognata I: 8.

Hirudo pifeium II: 82.

Humor Alcyonii in perpuleras fa~
lium configurationes abit , vitro
impofilus I: 24. e veficulis Algce
exflillans , in algam iterum exc-
refeit I: 12. Algce cum [aqua ma¬
rina mifceri non potefl I: 12.
Infefta vide Animalcula.
Integumenta vide Animalium inte¬
gumenta.

Keratophyta I: 17, Horum cortex
tantum a Polypis confctdus vide¬
tur T: 17, 18. incrementa capiunt

eadem qua lignum I: 18. fub ho¬
rum cortice quandoque obtefta re¬
feriuntur conchylia I: 19.

Laterna Arifiotelis quid III: 115.
Lepas III: 125. vide porro Balanum.

Li~

I N I> E X

R E. R U M.

Limax.' marina J'pinis mollibus , vi¬
deatur Doris.

Marina aqua cum humore algce non
mifcetur I: 12. Marinae plancae
haud cedunt nutrimento animalcu-
lis qua iis in fident I: 10. planta
maxime differunt a plantis ler-
reftribus I: y. planta qua I: 9.

Maritimae planta qua I: 9.

Medufa III: 12a. cruciata III:
123;

Mytuli III: loa. cito crefcunt III:
108. comefi quandoque noxam af¬
ferunt & unde III: 108 , 109.
devorantur ab AEtinia. III: 122.
erudiant humorem album III: 105,
106. motum veh ementior em nec
aeris concujjum perferunt , fed
necantur III: 109. quomodo fila
nent , eaque nectent lapidibus
III: 103. quomodo progrediantur
III: 102. fe refulverc a filis ‘ne¬
queunt IU: 104.

Oitrea II: 62. biennalia jam ova
gerunt II: 68. e limo fe expedire
pojfunt II: 6y. Hermaphrodita
funt II: 64. Junio menfe ovis
plena funt I: 35. locum mutare
nequeunt II: 69. III: 102. menfe
Augufla vivos alum f cetus I: 36.
Ova intra branchias fovent II:
64. Oiiomodo Zjpzatce /aginantur
& pertralitantur II: 63. Oftrei
cetas in te filis extus confpicua II:
66 . branchnz II: 68. branchice quo¬
modo viridefcunt II: 66 . vis me¬
dica II: 72, 73.

Qltrearium quid II: 63.

Ova a nonnullis ammalcuUs fomm-
tur hyeme I: p.-a te/lac eis. quo¬
modo ponuntur I; 37, 38. . Do¬
ridis II: 82. nonnullorum anima¬
lium in dies magnitudine augentur
I: 8. nonnullorum plu,res f cetus fi-
mul continent I: 8 5 II: ; 82. , ofirei
intra branchias foventur II: 64-
OJlreum biennale jam gerit II :
68. pifcum quibusnam in loco po¬
nantur I: 34. polyporum non funt
veficuhe in corallinis confpici.cs I:
23. 31. fua gerit Cancellus in in¬
feriore abdomine fh 761 Tefta-
ceorum quorumdam acervata funt
in fpecie glutinis , aliorum vero
veficulis membranaceis inclufa ob-
fervanlur I: 36.

Ovaria Balanorum III: 126. duo
ajlerias habet III: 118. echini ; III:
115 . ferpulce II: 80. , ‘ .

Pedum numerus in quibusdam ani¬
mantibus pojl nativitatem ad au¬
geatur I: 8.

Penicilla marina II: 77. noh ejl co-
rallina II: 57.

Pinna teftarum-genus 111 : 103.

Pifces ubinam ova deponant 1 . 34.
Pifcium auditus 11 : 86. hirudo
II: 82. Squamarum examen 111:
127— 136.

Planta quid 11 : 56. Marina vel Ma-
ritina quee 1 : 9. Marina univerfa
radix e fi 1 : 18. Plantarum mari¬
narum femen plerumque humor’e fi

1: t2.

Polypi apices corallinarum nunquam

f infident 11: 57. cellulas fuas de-

^ 3 fena

/

INDEX

fendunt I: ag. confpicui in apici -
bui coralliorum Madreporarumque
divsrji funt ab iis qui lithophyto-
Tum cortices inhabitant 1: 15. cor¬
tices coralliorum inhabitantes haud
videntur corallium conjicere 1: 1 6.
cutis 1: $o. diveri Jcepe generis
in una eademque corallina depre-
hunduntur 1: 20. e cellulis excuffi
eas repetunt 1: 27, 28. emortui
ex cellulis fuis excidunt 1: 29.
mutare pojjunt caudee formam 1:
29. natant 11: 6 r. £? quidem bra¬
chiis 1: cg. non videntur auBores
ejfe corallinarum 11:54. ova non
funt vejieuhe in corallmis confpi-
cuee 1:23. ovaria fuppofititia 1: 30.
ova vera 1: 31. os 1: 30. Jinguli
in corallina confpicui non habendi
funt pro tot capitibus ad unum cor¬
pus pertinentibus, fed diflinfta funt
animalia 11 : 61. Polyporum co-
rallinis inhabitantium propago hac¬
tenus incognita 1 : 8. Jpecies diver-
Jce 1 : 26. Polypus ruberrimus feti
incarnatus I: 28, 29.

Priapus marinus 111 : 119. fauces la-
tijfime expandere valet 111: 122.

Propagatio animalium diverfa efl 1 :
7. coralliorum fecundum pifcato-
rum mentem 1 : 15. Mytulorum
111 : 105, io< 5 . polyporum cor alli¬
nas inhabitantium hattenus incog¬
nita 1: 8.

Radicis ufus in plantis terrenis haud
plane innotejeit 1: 10, xi. ejus
ufum perficit tota planta marina
1: 18.

RERUM.

Scintillae in aqua nodhtrno tempore
lucentes , quid Jint 1: 31.

Scolopendra major tubularia 11 : 77.

Serpula 11 :79. Ejus ovarium 11 : 80!

Sertularwe modus crejccndi convenit
cum quibusdam plantis terrejlribus
1: 22. origo non plane conflat , at¬
que de ea difputatur 1: 22. deferi-
bitur 1: 22. 11: 39. ramos demum
emittit cum ad certam altitudinem
excreverit 1: 22.

Squalus biceps 111 : 138.

Squamae pifchtm 111 : 127, 133 -1

Stellse i marina vide Arteriam.

Tertacea pleraque funt hermaphrodita
1: 35. quomodo ova ponant 1: 37,
38. Teftaceorum ova quomodo ad
invenienda 1:37.

Tertae concharum cochlearumque fi-
mulcwn animali intusinclufo cres¬
cunt 11: 67. mafculorum in con¬
chyliis minores fnnt fxminarum
tejlis 1: 35.

Turbo littoreus 111 : 110. oculos la¬
bet e latere cornuum 111:110.

Urtica marina 1: 26 .

Vacca vitulum protulit crocodyli cly-
peis vejlitum 111: 138

Vegetantia marina olim plantis fuere
adferipta 1: 5. ab animalibus con-
flrui volunt recentioresl: 14 .horum
femen plerumque efl humor 1: 32.

Veficulte corallinarum non videntur
ejje polyporum ovaria 1: 23.

Viviparum buccimnn 1 : 35. oftrcum
1: 36.

Zoophyton quid 11 : 54, 5<5.

C O N-

i'

CONTENTA.

I.

De Mytulis.

Pag. xoi

II.

De Turbine Littoreo.

IIO

III.

De Echinis marinis.

m

IV.

De Afteriadibus flve Stellis marinis.

116

V.

De Priapis marinis.

119

VI.

De Medufis,

12$

VII.

De Balanis.

127

via.

De Pifcium Squammis.

129

IX.

De Afello majore Hermaphrodito.

137

X.

Tabularum Explicatio»

n 9

COR.

CORRIGENDA.

Pag■ 102

103

104
107

112

011
ni
bii

Lin. 20 cui nam

- ult. ducta

-- 1 crucaa

- 13 liquorum

- 4 not. volentis

- V 5pdw»vfr rp

—i. 6 *- referendas

Lege cuinam

- dufta

- erucas

-- liquorem

- volantis

, —r- diverfos
' —referendos

Adde Notce- Omnes Echini proboicides luas longius
extendendere poflunt , quam illorum
aculei funt, & hoc necefle eft, aur.
probofeides minima; elTent utilitatis ;
Fed hinfc fequitur illas fpccies, quorum
aculei s pollices & tiltra longi funt,
lonaifiimis probofeidibus praeditas efie
debere.

Q1I

QCI

U'-

n7 Lin • 3 quavis . Lege quovis

__ _ 17 fit Jequens. In omnibus foeciebus Afteria-

dum Stellatarum in fuperiore corporis
pagina , prope ad angulum ex concur-
fu binorum radiorum Verruca cernitur
CTab. XII. Fig 1 . A.) qua; forfan ani
( vices, gerit, in Radiatis vero illa haud
confpicua eft, verum in inferiore pagi¬
na ad radiorum bafin utrinque foramen
ovatum adeft, quod in iis fpeciebus in-
fervire pro ejiciendis excrementis fu-
Ipicio.

__ _. 31 ad litteram x Nota. ^ Clariffirae hoc apparet

in illa ftellae fpecie , quam Rojulam
Scolopendroidcn appellat Lixkios Tab.
XXVI. N°. 13.

--. 13 Articarum Xege Urticarum

Ctetera minoris momenti, ut X-eftor benevolus ipfe corrigat,
fupplex rogo.

•ii O 0

Tab. XII.

Tab. XIII.

yfiL. i.

II.

I^.JII.

« g ^. ik

# !S£Aoi)£us at) vio\^i/iocztr.

Tab XIV .

i ■n .'■o O C
S Snp«v«a*©J

^ X,°a-°ooo- fi

a = P 0 930 ^f
3 5 3 a«*3 0ocr ,

^ Po 0 c _ 00 .°<

' ^ °W t? 0° o °o-C^
AoS;

«wsss^

JNjJv <>6 "o« o°o SeSSS

?\« «o^oSo^sV^oOt,;

^ ^-^^-/l odiltS ad 7’17\ f>£Slxit~

& u /. III -

c 3

. 7 K

■ ^ ■

6

D

II.

rfy.r.

--i——-

A

»- x xxla

i**/.

y

. it:

Tab.XV.

/ITT#'

II.

H'l < 7 . III.

<y

' l * B!l 'i , " . r ' t- „«r -, c ..,^- | :. -— —^ -

__ A

. .

/'

./

#

Tab XVI

JO BI BASTERI

MED. DOCT:AC AD. CMS ., SOCIET AT.

REG. L0ND ., ET HOLLAND. SOCII.

OPUSCULA

SUBSECIVA)

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

QUIBUSDAM MARINIS, EORUMQUE
OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

TOMUS SECUNDUS.

harlemi.

Apud JO ANNEM BOSCH,

*

O T

•- 0 - > - r • ' C,

T

r-v

T T

r~ 's r r , ;

* ..J

,

. ' \ _ ^ J ' • •- *

' 'jrWA . ' ! . ' ->I - ■'

i H VI

) 4 fi 4 **fc^s

> t u r-V T 1

i T t 4 4 1

?. T * ! ? h

\i a 'A u o

? j

1

F ■

*

JOBI BASTERI

MED. DOCT. ,■ AC AD. CIES., SOCIETAT.
REG. LOND., ET HOLLJND. SOCII

OPUSCULA

SUBSECIVA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

QUIBUSDAM MARINIS, EORUMQUE
OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

T 0 M II LIBER I

H A R L E M /,

Apud JOANNEM B O S C H , 1762.

c

i!

Li

T

e - a

1’

I i: O •

w

'

o •

e " ; '> • f -"'

v:\. .

v -

J i \ u\

....

UaiC i ! .

. -i. . .

■

A-

J

TJ

r>-

,/ T

a.

tjt

T

r ~\ A.

i

* - -

t\

7

I

W \1

L G

8A3.ya i

IJdOcIL: ?

v ••"

.. ::*y ■

r? t’

:• s- ; •

\

.vn

CELEBERRIMO it DOCTISSIMO

D°. PHILIPPO MILLER,

BOTANICO et PHILOSOPHO EXIMIO

SOCIETATIS REGIJE LONDINENSIS , ET
ACADEMIM BOTANICES FLORENTINAE
MEMBRO , HORTI CHELSEANI HOR¬
TULANO EXP ERI ENTIS SI MO y
ETC. ETC. ETC.

in mutua: amicitia: pignus*

OPUSCULUM HOC QUARTUM

SINCERISSIMO DEDICAT
ANIMO

J 0 B B A S T E R,

A a

- r

Tt r '

'

\ • , '

- r-'.. ;

\‘vy V. , OW 1' ... £_

.i ■ - - - * - **•

In ipfis rebus , quate difcunfur & cognofcuntur , invi¬
tamenta funt 3 quibus ad difcendum cognojcendumqus
movemur .

CICERO de Finibus V.

ras:. <

OPUSCULA

SUBSECIVA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

..'• a , ..i o , i.Y ■’ of.o '•"< . r.I. To joalrteii

DE /, i.:ul

ANIMALCULIS et plantis

QUIBUSDAM MARINIS, EORUM QUE
OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

« j . 1 -•; j 1 ,.;.i . , ; 'i ' r *< f:; . o *.

jD<? Aflach.

%3|S:B Iflaci » Cancri & alia hujus generis animalia , a Lik-
L* A N/E0 Ei feclis merito accenfencur , quia quinque il-
v $ las praecipuas , qua; Infefta ab aliis animantibus dis-

cernunt , habent proprietates: Velua quod
Primo. Antennis inflrudi funt. Secundo. Quod cutem ha¬
beant cruftaceam & intus ofiibus five fpinis , qute in animalibus
quadrupedibus , avibus , pifeibus & Amphibiis deprehenduntur,
plane carent. Tertio. Quod maxillas non furfum & deorfum
fed transverfim aperiunt. Quarto. Quod nullis ad oculos clau-

A q den-

l

6

OPUSCULA

*

dea dos palpebris praedici , membranam corneam in varias divi-
fam habent fuperficies. Quinto. Quod non per nafum , quo
Infedta carent , fed per aperturas quasdam laterales aerem Ipi-
rant.

Verum Lihn^us Aftacos & Cancros ad unum idemquc genus
refert : Aftacos Cancros macro - uros , alios vero Cancros bracby-
uros vocans ; & unum eorum charadterem affignat , quod duas
habeant chelas & odo pedes , quod in omnibus non obtinet ;
Inter Aftacos enim quidam inveniuntur , decem pedibus prteter
chelas inftructi, & alii fex tantum pedibus praediti («) : Ne¬
que aliter fe res habet in cancris : Cancer enim perverfus de¬
cem , Cancer fpinofus maximus , praeter chelas non nifi fex habet
pedes, ita ut cx pedum numero certum horum animalium cha-
rafterem petere nequeas , cum altera alterum quatuor pedum
numero fuperet.

Praecipuum' inter Aftacos & Cancros diferimen eft , quod Afta-
cis corpus cylindricum fit & cauda longa.

Sed Cancrorum corpus quafi depreftum eft , & ovatum aut
quadratum paraleilo - grammatis inftar, ita ut pleriqua latio¬
res fint quam longiores, & nullam fere habeant caudam, qualis
Aftacorum eft : Ergo , Aftacorum & Cancrorum , duplex cen-
fendum elfe genus putemus.

Illa Aftacorum fpccies , quam hic deferibendam decrevimus,
fecunda & quadragefima Linn^ei (£), pifeis cruftaceus eft,

&

Ut videre licet in Gazphylaciis rei. naturalis ftudioforum , aut
in Rumphii, Ren.ardi, Seb^, BROwmi, anorumque delinea¬
tionibus.

rj?) A Viro Clariffimo Cammarus dictus, five Cancer macro -urus tb»~
r/tce icevi, roftre lateribus dentatobafi fupra dente duplici.. Syft. Nsj.
Edit. X. pag, 631-

S U B S E C I V A.

& binis laivibus iisque planis chelis (jc), quarum carpi inte¬
rius dentati funt, & orto pedibus, quorum duo priora paria etiam,
funt chelifera , cft inftruftus : caput habens acutum , quod cor¬
pori cylindrico inmediate adhaeret, & caudam crafTam longam e
quinque articulis conflantem , quorum ope quam celerrime na¬
tando progredi & retrogredi poteft.

Aflaco , hac definitione in tres divifo partes , caput fcilicet
corpus & caudam , quid in fingulis praecipue animadvertendum
fit partibus, confiderabimus.

Caput hujus Aftaci in acutum & utrinque dentatum definit ros¬
trum : ad inferiorem hujus noflri partem bini nigri fe offerunt
Oculi, quos exferere pro lubitu ac retrahere, atque flertere qua-
quaverfum & movere valet hoc animal. Membrana horum ocu¬
lorum cornea, uc in aliis Infertis Qd') in quadrata diftinrta eit
fpatia , caque tam exigua, ut 2500 talia fpatia unius tantum pol- Tab. I.
licis longitudinem adaequarent. Mihique Aflaci oculi membra- fig ' 1V '
nam corneam perpurgatam & ablutam , plurimum augente mi- 4 ’
croscopii vitro infpicienti , non plana videntur haec quadrata ,
fed lingula in medio quodammodo convexa , & inftar cornesa
humans protuberantia , ita ut per microscopium fe offerunt,
t an quam minutifllma juxta fe pofita, & convexa parte furfum ver*
fa , horologiorum vitra.

Infeiius ad oculorum latera duo parva confpiciuntur cornicu- ^
la , ex una eademque bafi ambo provenientia & perquam mobi- fig. IV.
lia: horum longiffimum e plus quam nonaginta, breviffimum e 6 '
plus quam fexaginta compofitum elt annellis: fed hi pofteriores

arti-

C c) Hinc maxime htec fpecies differt ab aliis , chelis aculeatis aut
tuberculatis gaudentibus.

.'' d ? Cornea Infertorum in aere volitantium 11011 in quadrata fed pre*
prie m hexagona cft divifa.

.OPUSCULA

articulorum magis fpeciem pr te ferunt, quorum fuperior extrema
fua augufliore parte , iatiffimte fupernte fcquentis extremitati in-
mictitur : Utrumque hoc corniculum , praecipue vero brevius r
ad'latus exterius , pilis brevibus craffisque cft oblitura. Haec
cornicula cirros voco (O-* ut ab antennis, qux inferiora paulo
fr interiora funt, difeernam.'

Hce antennae e paulo minus quam ducentis & quinquaginta con-
{fcmt annellis , quando ijuegrte neque, quod Itepe accidit , parte
anteriore mutilat» funt.,' membrana connexis , cujus ope exteri
aliquantum & fledti poliunt. Ili annelli non funt circulares, fcd
parum dcpretfi neque omnes aeque lati: In fuperlore margine ,
iufto ordine paribusque intervallis viginti duas exiguas habent
aperturas, & in plana ltfiiffimorum annellorum parte , tres.aut
quatuor prxterea paulo inferius, non nifi boni microscopii ope
confpiciendas. Aftacus vivus ex his aperturis parva aliquot al¬
ba tenuiflinmquc emjttif fila ; cui vero ufui me ignorare fateor :
id in pofierum in Aliacis.vivis in aqua marina fervatis ulterius ex-
ploratuyus, fpe .fretus fore , ut hinc de vero Antennarum , qui¬
bus Infecta fune infiructa , ufu aliquid detegam.

Cirris hifce & antennis abruptis, illas videmus pattes, qux ex-
terius , ut ita dicam , Aftaci. os conlHcuunt : quas, ut nomine
ufui earum eorrefpondente ab aliis diftinguas pardous , Labia
vocabo - fo- i0 duo labiorum exteriorum & totidem interioium

. 1 Prius hbiorum .exteriorum par duabus confiat panibus , qua-

?1V L rum latiffima , in extremitate fuperiore, quatuor habet articulos,
■/ a i tera longior & tenuior cft , in extremitate viginti circiter pia-

° riAS

r ' Ouis horum cirrorum verus in Aftacis ufus fit, teque me igno¬
rare fateor , ac antennarum ufiira: quia vero adeo diverfiy eft ai»bo-
rum fabrica , ufum etiam diverfum effe arbitror.

>

SUBSECIVA.

nos habens annellos, & marginem pilis oblicam.

Pofterius exteriorum labiorum par e tribus conftrudhtm eft par- Fig. IV.
tibus , una brevi plana fubrotunda , & duabus longis , Cngu- IO ’
lis articulum, cujus ope fleitere fe poliunt, in medio habenti¬
bus.

Aflaco vivo in aqua verfante , bina haec labiorum paria in as-
fiduo eoque miro funt motu. Dum enim alterum labiorum ho¬
rum exteriorum in faucium latere ab A ad B movetur, alterum
eodem tempore a B ad A movebitur, qua ratione perpetuo &
celerrime quidem fefe praetereuntes, vel minima infefta aquati¬
ca pilis fuis captant, & ad fauces protrudunt.

Bina interiorum labiorum paria fabcineracei funt coloris , fin- Tab. I.
gula e quinque particulis , brevibus fed craffis & rigidis pilis fu- fig-IV-
perne oblitis , conftruifla. Forma eorum e fola delineationis
infpectione , facilius quam ex accuratifiima deferiptione , intel-
ligi potefl. .

His binis labiorum paribus fubmotis , bini proxime juxta fe Fig. IV.
pofui adparenc dentes , fatis magni & duriffimi , qui binorum
molarium inftar fefe atterentes , alimentum Allaci quantumvis te-
naciflimum molunt, & prius comminuunt, quam per fauces in¬
teriores ad ventriculum dimittatur.

Externis his capitis partibus modo confideratis, in corpore no¬
tanda veniunt. Primo. Brachia fic enim duas mihi vocare lice¬
bit partes , quae capiti proximae funt , & quinque conilam arti¬
culis , quorum fecundus denticulis acutiffimis ferra inftar praedi¬
tus , & pilis quam plurimis oblitus eft. Pili hi bonae notae mi-
crofcopio perluftrati , in fuperiore parte denticulos oftetitant mi-
nutiffimos , non fruftra a Sapientiffimo Creatore illis datos , fed
lingularem fine dubio ufura atque utilitatem Aftaco praedantes.

Has ego partes Brachia voco , quia illis ad currendum nunquam
Aftacus , fed ad elcam , majoribus fuis chelis adprehcnfam , fer-

B rato-

Fig. IV,

I

10

OPUSCULA

ratorum utriusque hujus brachii dentium ope , in minutiora con¬
fringendam frufla & ad fauces perferendam. Ex infimo horum
brachiorum articulo etiam a latere , tenuis plana quodammodo
exfurgit ptee eminentia , cujus dimidium fuperius annellis five
articulis conflat , quibus fortafle Aftacus efcam fuam identi¬
dem , inter ferratos brachiorum fupra deferiptorum denticulos ,

retinet. _

Poft heee brachia duo priores pedes caneris mulco majores 6:
Chelce didi fequuntur , e fex conflrudi articulis. Alter eorum-
dem pedum , dexter plerumque (f) altero major efl , & inte¬
rius nodos habet, cum interius minoris chelae latus denticulis plu¬
rimis inflrudum efl. Hte chelae introrfus ad os reflexa; fune , &
magnum in iis robur habet Aflacus, at ftringeodum aliquid &

retinendum (£> . , , , .

Pofl majores has chelas quatuor pedum paria deprehendes, fm-
<rulos feptem articulorum : priora duo paria etiam minutis termi¬
namur carpibus , magnae Aflacis , dum fcandent aut reptm: , in
adhaerendo utilitatis; funt etiam binis poflerioribus paribus, ha¬
mulos fimplices habentibus , & inter qute partes genitales inve¬
niuntur , paulo longiora. Omnes hi odo pedes extrinfccus re¬
flexi funt; eflque in illis notabile , quod quartus & fextus eo-
rumdem articulus cceteris fint longiores. Pilis etiam , in excre¬
mo

(/") Mira pifeium cruftaceorum plurimorum (plurimorum, inquam,
qutedam enim inveniuntur fpecies , quorum chelte turmque ejusdem
plane magnitudinis ejusdemque fabrica; funt) ex Aftacorum & Cancro¬
rum genere proprietas efl , quod alteram femper chelam altera habeant
majorem. In his Aflacis , fine diferimine, nunc dextra nunc finiflra ;
in aliis vero conftanter vel dextra vel finiflra major efl.

(o-) RuMPHios in India magnos eiTe cancros Bcun-Krabbt')
feribit - qui tantum in chelis robur habent, ut vivam iis capram humo
in fublime tollere valeant. Jmboinfe Rariteitk. fol. 7 -

SUBSECIVA.

ii

mo prtecipue., multis obfui funt, qui microfcopio fpe&ati, Ise-
ves tantum funt cylindri , ut vulgo animalium pili, aut breviffi-
tni & fpifli in mucronem delinentes.

Cauda quinque conflat articulis , quorum primus e duobus ve-
luti dimidiatis , & ultimus e quinque planis , quas Aflacus inter
natandum flabelli in (lar explicat , conllru&us efl partibus : fub
media poflremi hujus articuli Anus eil , per quam excrementa eji¬
ciuntur : partes duse proxima: nihil habent fingulare , duae vero
ex erem se medios fe complicare poflfunt , quo facto fuperioris par¬
tis marginem introrfus dentatam reperies. Externa harum quin¬
que particularum, caudae extremum conftituentium , margo pilis Tab L
undique circumcincta eil, quae microfcopio infpetli, pennarum fig. IV.
cauliculi, utrinque plumis inilrufli , fpeciem prabent. l8 '

In inferiori five interiori caudae parte , quinque pedum natato¬
riorum inveniuntur paria, quorum primum a reliquis di fere par,
in maribus (/e) rigidum durum , & in obtufum definens acu¬
men , abfque ullis pilis; in femellis vero tenue , planum, admo¬
dum flexile , & fcquentium quatuor horum pedum parium , quae
in extremitate bipartita funt , more, ejusdem generis plumas imi¬
tantibus pilis , quales modo in cauda notavimns , circumfep-

tum (i).

Pedes hi natatorii in femellis etiam minutis e corpore exclufis
Ovis, aliquamdiu retinendis & cuflodientes inferviunt : Cum
enim crufta durior, qua Aftaci, Cancri, Squillae & pifces id genus

crufta-

(b~) Hsc procul dubio genitales marium partes funt.

(i) In uno eodemque igitur Aflaco, quatuor diverfas pilorum dete¬
gimus fpecies. i°. Dentatas brachiorum Tab. L fig. IV 8. 2°. Pluma¬
tas in cauda & pedibus natatoriis Tab. I. fig. IV. 18. 3 °- Vulgares tere¬

tes five Cylindrici in pedibus & aliis corporis partibus. 4 0 . Breves nuas-
dam fed craffas di rigidas fpinarum inftar in labiis interioribus. Tab. T.

fig• IV ' I2 -

B 2

12

OPUSCULA

cruftacei fune induti, mollis & lemas aliorum pifeium cutis ritu fe
extendere non poffit, abfolute necefiarium eft, ut ea taindiu ex¬
tra corpus fuum portent ac foveant, donec idoneum ea abjiciendi
tempus adfic.

Amicos in Norwegia , ubi magna hi Aftaci reperiuntur copia T
ut qua fe ratione Aftacorum propagatio habeat , quantum id fieri
poffet, edocere me vellent rogavi ; & hoc ab iis refponfum re¬
cepi: Aftacos femcl quotannis , tnenfe Aprili Qk) , aut circa
id tempus coire. Quando femella in dorfo recubante , mas in
eam decrepit, & ambo fe pedibus & cauda arftiffime compleftun-
tur. Decem fere poft coicum hebdomadibus , & fic circa men-
fem Julium „ ova in femellas corpore confpiciuntur , qua; ali¬
quamdiu ita gcftata ad faxorum radices in arena deponunt, ubi
haud multo poft pulli excluduntur. Quando recens nati Aflaci
ftatim viam capeffunt & prorepunt ad vicium quterendum , quem
facillime confequi poflunt; omnia enim avidiffimis his animalibus
arrident, & adulti Aftaci non omnigenos modo pilees vivos, quos
occupare queunt, fed & omnis generis cadavera , & herbas in
fundo maris repertas , devorant.

Ovorum , qua; Altacus pnrit, ingens fatis numerus eft. Ego
omnibus mediocris magnitudinis femella; ovis ponderatis , eorum
pondus unicam unam , fex drachmas & viginti grana extequare
deprehendi. Quo fafto, drachmam adpendens , quot illam ova
aequarent numeravi, & octingentorum quadraginta fex ovorum

nu-

(*) Quamquam ex hac relatione Norwegica , tempus coitus Afta-
corum veri potiffimum affignetur, & illi hoc forte tempore eum in fi¬
nem plurimum utantur , id tamen & aliis anni temporibus accidere
credo, & Septembri forfan praecipue, cumcrultamcommutarunt, liqui-
dem nullos unquam in his regionibus e Norwegia Altacos accipimus,
quin femellarum quarumdam caudis , vel ipfis Decembri & Januario
mentibus, ova videamus adfixa.

SUBSECIVA.

i3

numerum inveni (/); ita ut hasc femella 12444. ova fub corpo¬
re fuo contineret, praeter ea , quas intra corpus adhuc condita
latebant. Materia enim rubra, quam intra corpus & caudam ha>
bent, etiam ova conflituit, fed quas ad eam nondum maturitatem j ab j
pervenerunt, ut ab Altaco ejici , & extra corpus fub cauda pe- fig. n-
diluis natatoriis affigi poffint. Nam ova hasc omnia filo jundta 1 '
fune , uude inter fe communicationem habent.

De Anatome five internis Aftacorum partibus nihil jam dicam ,
fed Ledlorem fciendi cupidum ad illos, qui de iis ex proferto
egerunt, auftores ablegabo (m). Id tantum moneo , materiam
illam luteam aut viridem (Latinis Mutim didtam) quas magnum
in Aftaci corpore fpatium occupat, non cerebrum aut excre¬
menta , ut vulgo creditur , fed jecur efle aut aliud id genus in-
tcltinum glandulofum , cum Ventriculo , ut ex inflatione patet,
communicationem habens. Ros elius etiam particulam ejus
ad membra genitalia pertinere exiftimat , quia in maribus cum
tefticulis, in foemellis cum ovario cohaeret, & ante coitum
maxima , poft eum dem minima ejus copia in Aftaco reperi-
tur ( n ).

Iucundiffimum etiam ert , branchiarum Artaci intra corpus pe¬
dibus curforiis adhaerentium particulam nitide ablutam , & vitro
cavo aqua pura repleto impofuam , microfcopio contemplari, e-
jusque artifiociflimam , fummaque admiratione dignam perfpicere
fabricam.

Duae

(D Aliis forte temporibus plura paucioravc ovilla drachmam ex¬
plere deprehenderes; conflat enim ea extra corpus crefcere. Eadem in
charta fuper carbone candenti fufpenfa miniata evadunt.

C »0 Lovenstein Gammarologia , five Cancrorum confideratio
Phy fic.o-Philoiogico-Hiflorico-Medico-Chymica.

Portius in Ephenffir. Nat. curiofor. Tora. III. an. VI. pag. 48.

Rosel Iufcaen-Beiuftiging von deu FluiT-Krebs. efom. III.

(») W. ibld. Tom. III. pag. 32$

B 3

14

OPUSCULA

Dute pmerea & admodum mira in Adacis notanda fune pro-
prietaces, quod icilicec crudam (/;) quotannis permutent, & quod
i pedes truncati iterum adnafeantur.

Menfe Augudo aut circumcirca , Adaci hujus generis fuatn
plerumque murant Crudam, quod tempus inflare, vel quatriduo
ante intelligi poteft , quia tum quietifllmi jacent & languidi vi¬
dentur. Tum etiam cruda validius prefla quafi introrfum cedit,
quia pifeis eam non amplius fuitinere , ut ante, potell. De¬
inde irrequietus evadit Adactis, pedes pedibus adfricat, indor-
fum nonnunquam difeumbit, & mox fe convertit , caudam cur¬
vat , & rurfus extendit , tremit cornibus &c. , & ftepe fe exten¬
dendo tentat , an cruda major dorfi , quam commifllira tranfit ,
velit diffilire. Hoc facio , per breve tempus quiefeit, & mox
corpus retro movet, unde a fronte amplius antennas, oculos,
aliisque capitis parces expediendi , & e thecis quafi fuis extra¬
hendi , fpaduin nancifcitur. Quibus peraftis majores extrahit
chelas (4). His liberatis caput & corpus attollit , parum pro¬
greditur , folum cauda pulfat , eamque curvat & erigit, donec
fentit carnem ejus ede liberam , quando totus e cruda erepit;
htec omnia intra fex aut odio horarum fpatium peragens.

Tunc primo tenui modo fed firmifiima Adacus membrana ves¬
titus ed , adeoque debilis, ut pedes cum fudinere recufanc, fed

fub

(p ) Annua haic teflae permutatio non omnibus tantum Aflacorum,
Cancrorum & Squillarum fpeciebus, quod hic loci eft notiflimum , fed
procul dubio reliquis etiam quotquot funt, pifeibus cruftaceis propria
eft; licet quidam Authores de hac re dubitent. Vide Kleinium Miff.
V. pag. 9.

(#) Vix credi poteft , omnem craffarum latarumque chelarum car¬
nem per arflas articulorum aperturas tranfirc pofle , fed fciendum ,
articulos illos commiflura quadam junSos, illo tempore paululum la¬
xari , & carnerft Aftaci, tunc velut morbofam , nullam habere folidi-
tatem , fed pituitae efte fimillimam.

S U B S E C I V A.

*5

fub corpore fleftantur; biduo vero triduove interjefto, crufla ma¬
gis magisque indurefcit , & ipfe pariter Aftacus robur priftinum
& vires recuperat , ita ut paucos intra dies priftinte reddatur va¬
letudini. Infelix vero eft , fi prius quam pnedifta membrana in
crudam indurata fit, datu hoc imbelli, ab alio fano atque robus¬
to deprehendatur Aftaco , hic enim tanquam verus Cannibalus
illum , fine ulla mifericordia , devorare non ceflaret; quam ca-
lamitatein, ut effugiant Aftaci, indinftu quafi naturali , fub crus¬
ta» mutandae tempus, fe fubducere & ab aliis Aftacis fegregare
ftudent.

Quodfi Aftacum, recenti ejus cruda jam indurata, cum cruda
veteri abjedta compares , eundem , quoad ad cunftas ejus partes
multo majorem reperturus ed , quantum fcilicet illo anno incre¬
menti accepit. Unde conjedtu facile eft, Aftacum non admodum
fubito adolefcere pofie , nam per integri anni fpatium non plus
incrementi accepit, quam recens cruda amplitudine veterem fu-
perat. Leeuwenhoekius ( r ) variorum Adacorum crudis,
aceto impofitis , e lamellis unde talis cefla conftrufta erat , fe
didiciffc exiftimac, Aftacos illos 12, 13 & 1 6 annorum tetatem
attigifle.

Mirandum vero maxime , Adacum ita crudam commutantem ,
novum etiam Ventriculum nancifci, qui circa veterem fuccres-
cit, & hac ratione priftinus Ventriculus primum praebet alimen¬
tum , quod novus digerat.

Podquam e cruda veteri prorepfit adactis , illa fe fuperne ite¬
rum claudit, & fic omnimodo vivum refert Aftacum , ut, vifu
folo decipiamur , oporteat, fed taftu ponderis diferimen hunc ab
illo mox diftinguit. In crufta abjeftti, intus adhuc cartilagineum
illud , quod majores chelis continent, invenitur , ita ur Aftncus

quic-

(r) O&ava Epiftolarmn continuatione, pag. 76 & 78.

OPUSCULA

16

quicquid ullam habet duritiem in veteri relinquat crufta , idque
iterum novum recuperet, ipfos etiam pilos in cauda , brachiis &
pedibus ; cum Serpentes aliaque animalia , qute quotannis cutem
mutant, omnibus partibus duris retentis, mollem tantum cutem
deponant.

Altera maxime miranda Aftacorum proprietas eft , quod una
alterave chelarum vel pedum unus aut alter abruptus vel trun¬
catus , intra certum tempus adnafcitur , & quidem ad magnitu¬
dinem priori ecqualem.. Quod tempus brevius longiusve efl:,
pro tempeftatis calore vel frigore , pro majore minoreve ali¬
menti copia , & pro loci , quo chela fradta eft , ratione. Ce-
lerrime enim accrefcit , fi haec fraftura in fecundo chelse articu¬
lo contingar. Secundi hujus articuli crufta e diveriis quafi par¬
ticulis conilae ( fraclura enim non in ipfo proprie articulo fecun¬
do contingit, fed in crufta fecundum inter & tertium articulum}
quae veluti futuris junguntur , & in quarum una fraftura eve¬
nit.

Quodfi confilio chelam infra fecundum hunc frangas articu¬
lum , illa quidem ad priilinam accrefcet magnitudinem , verum
non tam fubito. At fi chelam fuperius frangas aut laedas , Afia-
cus , quafi chelam in fecundo articulo citus quam aiio loco ac-
crefccre fciret , ipfe , ingenita facultate , eandem ad fecundum
articulum abrumpec aut abjiciet.

Quoties , quid abrupta tali chela contingat , attente confide¬
res , duobus tribusve diebus interjedlis, seftate prtecipue , glo-
bofam , cacumini digituli infantis haud obfimilem , membrana
crafla fubrubra veftitam, prodire videbis extuberationem. Pofi:
aliquot dies, apiculus quafi inde excrefcit , qui fenfim longior
evadit, ita ut intra duorum triumve hebdomadarum fpatium , di¬
midium circiter pollicem longitudine tequiparet ; quando mem¬
bratis ejusdem color parum expallefcit, & htec caruncula car¬
nis

SUBSECIVA,

17

nis luxuriantis frudi fpeciem prabct, Septimana proxima hicce
aculeolus ad duos pollicis trientes aut ulterius excrevit, & ver¬
ius Adaci corpus , five interius , magis magisque inflefli in¬
cipit.

Membrana , qutc hanc afliduo crefcentcm vellit carunculam ,
ita fenfini magis expanfa atque extenuata , omnes jam chelse ar¬
ticulos - biuosque carpos , jundos tamen adhuc , clare , micros-
copii potiffimum ope , confpici finit. Una alterave hinc elapfa
hebdomade , membrana tandem rumpitur , & chelam quafi gig¬
nit , qua; tunc tertiam tantum judre magnitudinis partem ha¬
bens , mollis primo effc , intra quatuor tamen vel quinque dierum
fpatium dura , ad omnes motus apta , & tandem ejusdem , qua
altera gaudet, magnitudinis redditur. Qute omnia , sedate, in¬
tra fex feptemve hebdomadarum fpatium , perficiuntur , quod
hic Zirizete , in Afiacis , odreariis impolitis , commodidime ob-
fervare licet. In Adacis etiam ( unichclis ) didis (s),

fi attente confideres, depiffime extuberantes ejusmodi chelas de¬
prehendere licebit.

Brachia , cornua & pedes Adacorum eandem habent proprie¬
tatem , quod abrupta iterum accrefcere poilint ; hoc vero tardius
procedit.

Ego quidem fufficientes omnino iteratas hujus accretionis ra¬
tiones reddere non aufim ; illuftrationi tamen ejusdem, qute fub-
fequuntur , futura fpero.

Humorum circulatio in Adacis & Cancris lentiffime proce¬
dit , in extremis pnefertim artubus ; unde his vulneratis, & hu¬
mo-

CO nodratibus Een-pooters, Aftaci funt, unam tantum

chelam habentes , & ideo pretio tertia parte minore , quam integri
vendi folent.

Tom . IL

C

I

i8 OPUSCULA

moribus tumore aut aliis cafibus mox condenfatis, celerrime
putredo partium oritur , unde ipfum animal fubito mori cogere¬
tur , nifi alma & omnibus profpiciens Providenda his animalibus
partem Itcfam decutiendi abjicicndique facultatem largita fuiffer.
Et hoc quidem fit prope corpus , eo in loco , quamvis vulnere
inferiore, ubi pars vulnerata tenuior & tranfitus ardlior eft. Hinc
-primo vafa citius fefe contrahere , & cicatricem aeri arcendo
facere valent. Cum interim humores eadem celeritate & quan¬
titate ad hanc abruptam tequc ac ad alteram integram propel¬
lantur chelam , & ejus loci coarftatione eorumdem impetus re¬
tardetur , vafa illa novam membri ejus propulfionem incipere , &
fenfim, pro incrementi & circulationis legibus, perficere; quod¬
ammodo coguntur ; ut quotidie in plantis & arboribus accidere
videmus.

Non autem foli Aflaci & Cancri , partes latfas abjiciendi ,
easque poftea recuperandi facultate prteditifune; idem in Stellis
Marinis contingit , ne de Polypis & id genus animalibus dicam :
quin & ipfe homo , ungui uno alcerove , exulceratione aliove
cafu amiflo , alium etiam priori fimilem in ejusdem locum reci¬
pit , idque menfis plerumque , aut quinque hebdomadarum ,
fpatio.

Aftaci femper falutarium & delicatiorum ciborum numero
habiti funt, quamquam veteres eos , prtecipue menfibus quatuor
seftivis laudabant , juxta notiflimum verficulum

Menfibus , in quibus R, non bonus e fi Cancer .

Et Aftacorum five Cancrorum fluviatilium decodtum tabe labo¬
rantibus & debilibus alibile admodum repertum eft remedium.

Oculi Cancrorum , in pharmacopoliis venales, Gedano aliis¬
que ad mare Balticum ficis huc advehuntur locis , eoque, quo
cruftam permutant cancelli fluviatiles , tempore colliguntur :

Propter

SUBSECIVA.

ICJ

Propter eximias fuas vires multi variique in medicina ufus funt :
incidentes quippe, difTolventes, fudorem promoventes , acidum
temperantes &c., praecipue tamen in contufionibus internis , ad
fanguinem concretum difTolvendum , celebrantur.

Magnum ab hujus urbis Ziriczete , ejusque , quod mirandum,
in tota Foederati Belgii Republica folius, mercatoribus Aftacorum
horum fupra defcriptorum commercium exercetur. Tredecim
cum maxime hic naves efie exifiimo , qute quotannis Aftacos e
Suecia & Norwegia petunt. Singulte naves quater plerumque
hoc iter fufcipiunt , fingulisque vicibus plus minus duodecim
Aftacorum millia advehunt, unde fexcentorum viginti quatuor
millium Afiacorum numerus emergit, (13 + 4 + 12000 : :
6, 24000. ) qui his navibus quotannis advehuntur , & in vici¬
nas Provincias Ilollatidiam potiffimum & Brabantiam dimittun¬
tur.

Ve Cancris.

In Belgii noftri littoribus aut non procul ab iisdem , in mari

feptem, eteque omnes a Viro Nobiliffimo L. T. Gronovio in
fua brevi edenda Fauna Belgica enumeratae, Cancrorum repcri-
untur fpecies.

E vulgaribus maxime efl , quem hic dcfcribendum duximus ,
Cancer Littoralis , a Linn«o vocatus Mcenas eflque in¬

ter novem & triginta Cancrorum a Viro Clarifllmo enumeratas
fpecies decima quarta. Is plerumque fub magnis, qui aggerum

ma-

(/) Sive Cancer Bracbynrus, thorace Icevi utrinque dentato manibus ova «
tis , carpis dentatis , pedibus pofticis fubulatis. Gea. 239. N°. 14. pag.
627. Edit. X.

C 2

20

OPUSCULA

marinorum radicibus ad impetum [aqure frangendum apponuntur..’
lapidibus, & in rivulis lictoralibus ejusque generis locis, ubi tertus
eft exiguus , morari foler.

Verum priusquam ad cancri hujus deferiptionem tranfeo, haud
ingratum Leftori benevolo fore arbitror , li fmgularia qutedam
maximaque admiratione digna , quxque in animalibus prima fpe-
cie tam ftupidis non exfpcctares, ex aliis feriptoribus addu¬
xero.

Cancrum Perverfum numquam folnm reperias , fed mas & fee-
mella mutuo amoris vinculo juncti , una femper in fede moran¬
tur (v).

Cancer Caninus , qui in terra reque ac in mari degit , pluri¬
mum tamen imis adhaeret fcopulis , noftu gallinis obrepere ,
pedibusque in cavernam fuam protrahendas , comprehendere
callet (w).

Cancellus five fquilla Pinnotheres didta , minimi longitudinem
diditi habet, crurta tenui , fubrubti plerumque vel ignei coloris ,
albis confperfa maculis. Hoc animalculum nusquam nudum aut
folutum incedere videas , fed in Pinnis aut Cbamis Squamatis
verfatur ; quorum fingulte perfedte magnitudinis, unicam tantum
harum fquillarum continent. Habitat in ea animalculum, & num¬
quam dum vivit , hofpicem fuum relinquit, fed eo mortuo ex-
filit. Munus ejus in his conchis ert, ut janitoris indar fpeculetur
& moneat, fi qua prceda aut periculum adfit ; Pifcis enim Pinna¬
rum vel Chamarum , grandiusculum animal fed ftupidum & cae¬
cum , conchae valvas aperit, minutos alliciens pifciculos, qui
tum nihil timentes adnatant ac ludunt. Videns ergo Pinnothe¬
res

(v) Rumphius Amboinfe Rariteitkatner, pag. 22. Tab. XII.

Cw) Id. ibid. pag. 13.

S U B S E c I V A.

21

res cornum advenarum plenam cfTe , hofpicis fui carnem chelis
ilringic, qui, concha mox claufa, inclufos necat pifciculos ,
iisdemque alitur, partem prada focio relinquens O). Sepia
tenta culis oSto , Gr. hod. QuTtoarstfi« hoftis eft infenfiffimus hujus
animalis , qua , quam primum aperitur te fla , irrepit, & ani¬
mal deftruic; nifi impediretur, ab Aftaco minimo teda molli, qui
approquintantem hofiem videt, ambulationem in (Heu it , ex quo
motu admonitum animal Conchaceum teftam claudit , & hodes
evitat, hofpiti gratiffimo faltitem adferibeus fuam (r*). Nonne
maxime mirandum , quod jam ante me alii adnotarunt, vorax
id conchylium tantam animalculo huic fidem praedare atque ami¬
citiam , ut incolume in eo habitare pofiit; ea tamen prudentia,
ut non nifi unicum Pinuotherem fingula admittant Pinnae ;
unde facile intellectu cfl: , illorum pullos recens natos , alias
mox ejusdem generis conchas , ut in illis habitent, quterere
debere.

Cancrorum vero maxime admirabilis mihi videtur Cancer Ru¬
ricola (y), qui in Infulis Ancillis & Bahamaicis tanta inveniun¬
tur copia , ut quibusdam in locis iisdem quafi coopertus fit fun¬
dus. Hi Cancii fub tc.ru habitant, habentque in morem cuni¬
culorum antra in folo ficco arenofo , numquam minus quadran¬
tis , aliquando integra hora fpatio a lictore , femel tamen quo¬
tannis , vere , ad mare accedunt, ut ova pariant. Quando fem-
per, nihil obvium vitantes , redta progrediuntur via , & ideo
domos, templa, montesque tranfeendunt. Nodte aque ac die

pro-

(s) Id. Ibid. pag. 25. Plinius Lib. IX. Cap. 42.

f x *) H a ssel^uist Jucpfe nacfj $ afeftina / pag. 489,

( - yl Vide effigiem apud Catesbt Natural Ilifton of Cardina II

TnVi 00. ' "

22

OPUSCULA

proficifcuntur , bis plerumque quotidie per maximum dici teftum
fiibfiiluut. Iter hoc ingredientes teneri funt & pingues, cibus¬
que delicatiffimus. Ad littus delati , mare , pullos primo alitu¬
rum , quali infpe&uri aliquamdiu morantur , mox tam prope ac¬
cedunt ad aquam , ut undulte corpus terque quaterque transflue¬
re , ideue abluere poflint. Quo fa&o, propinquas petunt filvas
& prata, per breve tempus quieturi. Refedti , ad mare iterum
tendunt, undis fe perlui finunt , ovaque fua in arena fluxa de¬
ponunt (2). His genitis, denuo marina abluti aqua, eodem
ordine, eademque, qua venerant, via redeunt. Tum vero adeo
macie confefti aeque defefli funt , ut in proximis piius liliis ,
vires recepturi, fubfiflere cogantur , quam montes adfcendere
audeant. Haud ita multo pofl: confeftum hoc iter , per fex fe¬
re hebdomadas arena fe involvunt, eo temporis fpatio cruflam
commutantes. Antrorum aditus per id tempus tam follicite clau¬
dendos curant, ut aegerrime inveftigari queant, gratiffimum tunc
ddicatiflimumque prsebentes cibum.

Ova in arena maris depolita a fole excluduntur , & llmul ac
parvuli inde egreffi cancelli oboli magnitudinem adepti, fibimet
confulere valenc, infinita copia filvas petere confpiciuntur , do¬
nec majores robuftioresque facti per montium juga parentes
quierunt.

Maximi Cancrorum horum ruricolarum fex pollicum adtequant
latitudinem , & Cancrorum marinorum more oblique etiam in¬
cedunt.

Pulcherrimi funt variorum colorum , rubei, lutei, albi, om¬
nigenis maculis & virgulis difiindti , & nigri etiam , qui ta¬
men pofteriores venenati putantur , dum reliqui vulgari infer-
viunt cibo. Cancri ipfi plantis vivunt , & multum damni in-

co-

(z) Brown Natural Hiflory ofjamaica, pag. 423.

S U B S E C I V A, 2 3

colarum hortis , oleribus & teneris Nicociana; plantis adfe--
runt (a').

Cum baculo incedentes , non tam prope accedere patiuntur ,
quam co non indruftos, in arenam enim aufugiunt. Et fi quis
nullo armatus telo inter illos perambulat, maligne cum intuen-
tes , fublata chela impetum minantur (b).

Excurfum hunc seque bonique confultum irifperans, Cancrino-
ftratis littoralis deferiptionem aggredior.

Is vero cinerei, five leucophtei vel fubviridis eft coloris, pro
alimenti & locorum, in quibus degunt, ratione; fed coquendo,
Aftacorum more , rubicundus redditur. Corpus cruda ovata & Tab. II.
levi vedicum ed , quse in margine ad oculorum latera , quinque
dentes live incifuras minus profundas habet.

Converfo & in dorfo quiefeente cancro praeter oculos & an- Fig. II.
tennas, etiam partes , quae fauces condituum , & paulo altius
chelas duas & quatuor pedes videbis. Antennae horum Cancro- p .
rum, fi Adacorum antennis comparaveris, breviffimte funt, quin- 5 . b ’
dccim cantum aut fedecim annulis conflantes. Oculos etiam qua-
quaverfum flexiles exferere & retrahere valent.

Paulo infra cruda; marginem , in fuperiorc parte anterius, p; g _ yj_
utramque inter antennam, duas alias oblongas particulas, tribus 8.
articulis condances , & fuperne binis minutiffimis forcipibus in-
ftruftas noder gerit Cancer , quas vivus & in aqua degens, as-
fidue movet & celerrime. Hse forfan cirrorum, qui in Aflacis
quidem & fquillis non autem in Cancris inveniuntur, defeftum
forfan illis compenfant.

O) Rochf.fort Hifloire des Aniilles , Lib. I. Cap. XXXII. Art. .s.
(£) Catesby Uijlory ofCarolitia &c. Tom. 11 . pag. ?,a.

24

OPUSCULA

Tab. 11. Ance fauces primo duas latas planasque laminas, Aftaci brachiis
V1 ' quodammodo fimiles , repcries , ut & duo labiorum exteriorum
paria , qua; cequc ac in Aftacis in perpetuo funt motu , & conti-
3,3,4- nuo fe invicem pnetcreuntcs , omnia minuta Infera ad fauces
propellunt.

Particula, quce Figura VI. N°. 4. delineata eft, adfixa fuit labio
exteriori N°. t. ( Vide fimilem labii exterioris Aitaci Tab. I.
Fig. III. N*. 9. ) fed hic feparata offenditur. Sub his labiu
ef 7 . exterioribus , duo interiorum paria fita fune , quorum unum
ex tribus , alterum ex unica tantum particula conflat. ^ ™
quatuor labiorum paria pilis tenuibus fed fumis cii cu1.1Ch.tL_.
funt , nc quid , quod Cancro alimento inferviat , prteterlabi

poifet. . . r

Chelce e quatuor conflant articulis, earumque carpi introiuis

dentati funt. Reliqui pedes quinque habent articulos , quoium
fecundus meteris major eft , & in acutum firmumque mucronem
defmunt. Paria utraque priora anterius , utraque vero pofterio-
ra pofterius curvata atque reflexa funt, quo auxilio animal ceque
facile procedere ac retrogredi potefl (O- Ultimum pedum par
Tab n r eliquis multo planius eft , & ad exterius fecundi membri latus,
fig.L d! duas minutas fubulas habet, reliquorum articulorum margines
pilis obficte funt.

Inferius in ventre cruflaceam quandam particulam gerunt, II-
Fig.Vll C eat eam caudam vocare, in maribus e quatuor compofitam par-
D ' tibus five incifuris , quarum fecunda maxima eft, fuperius in acu¬
men

(O In Cclfiffimi Principis Araufionenfis & Nafiavii Gazophylacio in-
ftrucliffimo Cancrum vidi, cujus pedes duo anteriores , ut in aliis de-
orfuni , pofteriores vero furfum moveri polfunt, ita ut hoc animal
tam furfum quam deorfum .in folum converfo ventre currere va¬
leat.

S U B S E C I V A.

25

men exeuntem. Binas partes genitales viriles , & duaspmerea
alias , quarum ufum ignoro , operit. Sed fub hac cauda , quod
fmgulare eft , nulli fune pedes natatorii, quales in Aftacorum
maribus, fquillis aliisque reperiuntur , ita ut hi Cancri natare ne¬
queant , fed femper humi repere cogantur.

Fcemellarum cauda fex incifuras habet, marium latior & fuper- Tab. II.
ne rotundior eft , ad margines pilis oblita. Binas aperturas ge- Vl!I.
nitales muliebres obtegit. Et ad latus interius , quatuor pedum b
natatoriorum , qui prsecipue femella ovulis retinendis inlervire c ' D '
videntur , paribus inftrufta eft.

Menfe Aprili aut . circiter eundem coeunt Cancri, quando fu¬
per foemellam refupinam mas derepit. Sexta fere hebdomade
poti: aliquot fub cauda confpiciuntur ova , qute albi primo ad
luteum vergentis coloris , poftea vero , crefccnte ovario , ru- pj o . jy
bra aut aurantia evadunt Qdy Julio & Augufto jam recens
natos cancellos , in littoribus eorumque lapidibus repentes ,
confpicere licet. Partu edito , Cancri feniores cruftam abjicere
incipiunt.

Leedweuhoekius, qui Cancrorum numeravit ova, eorum
niiTnerum ad vicies centena millia adurgere aderit (e).

Cancri «que ac Aftaci , qutequid fe illis'offert, pro alimento
uruntur , easdetnque habent proprietates, veluti cruftam quotan¬
nis commutandi , chelas & pedes lcefos, qui etiam iterum adna-
fcuntur, rejiciendi facultatem & alias.

Cancri hujus littoralis deferiptioni, quamvis alias Cancrorum

noftra-

(V) Credibile eft hos Cancros , ut ante de ruricolis diximus, ova fua
etiam ad littus in arena fluxa edere , quia teftate femper tot cancelli in
littore reperiuntur.

O) In primo epiftolarum tomo cpiftold 10. Junii 1680.

Tom. 1 L D

ft6

OPUSCULA

noflratium fpecies, filentio praeterire decreverim , non poffutn
non aliquam minutorum cancellorum , quos in myculis nonnun-
quam , & e conchytarum teftimonio , per hyemes Aquilonias
potiffimum reperimus , fubjicere mentionem.

Binas horum cancellorum fpccies in mytulis inveni , utram¬
que corpore multo magis orbiculari , quam aliorum eft Can-
T , IV erorum. Altera fpecies alba eft , aut fubrubra , altera aliquan-
fig. 1. &to magis cinerea & maculis aut Uriis fufeis in dorfo. Pofterior
L- hrec fpecies priore aliquanto planior , & ad os aliquanto magis
faftigiata in acumen. Oculos habent rubicundos ignitos, & pe¬
des pilis plurimis admodum longis obliti funr.

Siquidem eos ab ullo unquam autore accurate dclineatos igno¬
ro, vivos defignandos curavi (/_).

Certe attentionem meretur , nullas vel breviffimas iis an¬
tennas effe , qua in re prsecipue differunt ab alia cancellorum
fpccie , qui alto in mari inveniuntur , & longiffimas habent an-
FlS ' ' tennas (g), quarum longitudo mytulorum cancellis , intra eos¬
dem degentibus , maximo effet impedimento.

." - i u • i- .. -*■

(f \ Primani fpeciem voco Cancrum thorace levi , orbiculato , pedibus
hir futis. Secundam , Cancrum , thorace levi orbiculato, maculate, roftro
paulum acuminato , pedibus birfutis.

(g~) Tertiam hanc Cancrum thorace levi, orbiculato , fubdepreffo, che¬
lis validioribus, antennis longij/itnis, pedibus poflicis minutioribus.

SUBSECIVA.

fi 7

De Squilla marina Batava.

Squilla haec (h) minutus quidem, fed coelus , faporis fua-
viflimi pifeis cruftaceus eft , & c fcecundiffimis maris incolis ,
quippe qui prope Belgii noftri littora tanta capitur copitl , ut
credi vix poffic, & homines quam plurimi, iis tantum venden¬
dis , vidlum quaerant. Quas ob rationes , nec non diverlitatem
& membrorum ejus artificiofiffimam ftrudturam , & vel illorum
imprimis membrorum , quse in capite inveniuntur , disquifuione
noftra perquam digniffima eft.

Squilla per omnia fere Aftaco aflimilis eft. Antenna; Ion-Tab. Ili.
giflimse funt, & centum triginta pluribus ve articulis flve annellis F! £' i ' > -
confiant : forte etiam , Aftacormn inftar , aperturis inftruttae ,
qute tamen hic , per exilitatem , ne optimis quidem microsco-
piis difeerni poliunt.

Cirri itidem binis conftrudli funt partibus in annellos pariter Fig. IV.
diftinftis. 3 -

Sua etiam brachia, & labia tam exteriora quam Interiora ha-^ 6,7.
bent. Verum, praeter has cum aliis Aftacis communes partes,
ad capitis latera duae praeterea majores planae tenuesque adfunt
particulae , ipfis folis propriae , quarum camen ufura me igno¬
rare fateor.

Superne medio in dorfo , oculis paulo inferius , brevem qui¬
dem fed acutiffimam Squilla habet fpinam , & duas Omiles ad

late-

(b'j Vocatur etiam Aflacus thorace deprcjfo, utrinque monocantho , ma¬
nibus monodaSiylis , thorace brevioribus inflatis. GiON.

Squilla marina Batava. Seba Tom. III. Tab. XXI. N. 8,

Squilla cinerea. Klein Summa Dubior. Fig. B & C.

D 2

28

OPUSCULA

Tab.ni.lacera. Prteter tres jam memoratas, fuperior cruda; margo
quinque, fed minus acutis,. inftrudta: eft fpinis, qua; oculis, an-
tennis , aliisque capitis partibus caute dimotis , fe confpicien-
das probent.

Subtus in corporo prius dute fe offerunt partes , chelarum
Fig. IV. locum obtinentes , quamvis forma ab illis divende, ab uno la¬
tere cufpide redii & firma , ab altero incurvo acutoque hamulo ,
fulculo, minutiffimis dentibus obfito, quodammodo inclufo, in-
ftruclte ; quo auxilio quam firmiflime quid ftringere & retinere
Squilla valet.

Has poft chelas quatuor pedum paria fequuntur; quorum ter¬
tium &• quartum duobus prioribus craffiora funt : conflant au¬
tem hi pedes e fex articulis, & in longam acutamque. delinunt

cufpidem..

Pedes natatorii, pro animalculi ratione fircis magni , quibus¬
que celerrime natate poteft , quinque a fingulis lateribus repe¬
lluntur , ternisque conilant articulis ,. quorum ultimus denfis-
fime pilis oblitus eff.

Quodfi Squillam majorem vivam refupines, chelas atque alias
ori objedlas partes abrumpas , fauces ipfa; apparent, eseque
fatis amplae , quibus acicula p’ana reclufis, binos in ventriculo
duriffimos firmosque , quatuor inftrudtos acuminibus , coiorisque
Ig^IY. 'flavi , dentes videre licebit.

Squillarum fecunditas ad calculum vocari aut exprimi ne¬
quit. Fcemellas affate femper ovis inffructas reperimus , qua
quo nigricantia magis funt , eo propius pullorum adeft ex-

Fig. I'

Ciy

Fig. IV.
8 .

clufio.

Pifcator quidam Squillarum , multos per annos in hoc opere
verfatus, mihi adfirnravit , magnam Squillarum partem quolibet
altiori maris sftu , id eff, fingulis pleniluniis & noviluniis ,
ova projicere , illasque caeceris molliores reperiri. Idem pifca-
r tor,

subseciva.

2?

cor , nudo fe oculo tales filcinaa inclufos, natantesque in aqua,
ab aliis difcreturum profitebatur. Quamprimum vero ova pro¬
jecerunt , alia iterum corpori adnafcuntur.

Squilla eodem, quo Aftaci modo, coitum init. Leeuwen-
hoekius (i) nullos inter Squillas mares dari exiftimat, illos
certe fe numquam vidilfc fcribit. Mares plerumque in alto ma¬
gis mari morantur , unde minus frequenter capiuntur quam foe-
mellse , quse forte ad ova projicienda propius littora accedunt,
Verum fi quis Autumno , quando eruite commutanda; caufa ad
terram magis appropinquant, aliquot, nulla ova habentes, deli¬
gat , easque raicrofcopio contempletur, partium genitalium viri¬
lium & muliebrium diferimen animadvertere poterit.

Quo altius in mari Squilla; capiuntur , eo candidiores habent
crudas , qua; magis funt fufete , cum Squilte propius lictori ,
aut in fluminum falforum oftiis capiuntur. Quoticscunque fu-
fcam Squilte majoris cruftam , raicrofcopio contemplamur, illa
quidem pulcherrima , maculis nigris rofarum & afterifeorum in-
ftar , quarum nonnulte candidiffimo cincte fune margine , ornata

deprehenditur.

Pifcatores Squillarum afferunt , Squillas refluxu maris , five
aqua recedente , hauftas , elixas , multo magis rubicundas efie,
quam qua; fluxu five crefccnte aqua capiuntur.

Jucundilfimum eft, quod jam ante me Leeuwenhoekius (k)
notavit, mcnfc Septembri , Squilte ventriculum diflecare , at¬
que diverfas illi inclufas , buccinorum & conchularum , arenu¬
la; magnitudinem non habentium , fpecies coufpicere.

Perquam mira vifa mihi efi qutedam harum Squillaium pro-

prie-

(*) Septima Epiftolarum continuatione , pag. 204.

(k') Septima Epiftolarum continuatione , pag. 1 95 - ^ ^ 7 '

D 3

3°

OPUSCULA

prietas iivc Facultas , quod Gymnotum , qui omnes alios piices
necat, occidere valeat (/). Nonne ergo vis eleftrica , cujus
concuflus adeo affimilis efl agitationi, quam Gymnotus produ¬
cit , ullas in Squillas vires exferit ? mihi iane ulterius id exa¬
men mereri videtur.

Ds Squilla Fufia («).

lite Squillae etiam parvi (j«) fed malitiofi admodum & rapa¬
ces fune pifces cruftacei , & in mari non folum , fed in multis
etiam fubfalfis hujus infulae foffis inveniuntur. Aifimiles admo¬
dum funt mox deferiptis, & eodem modo coquuntur & come-
duntur. Maxima differentia e 11 in capite , quod his ofTe frontis
B. five roflro , fuperne fex aut odio , ferrse inftar , iuc.ifuras haben¬
te , inflrudlum elt.

Fiv.V. i. Oculi , in minutos etiam diftinfti loculos , maxime e capite
prominent.

Fig. VI. Antennae ut & cirri funt longiffimi, & attentionem quidem
1 ‘ 3 ‘ 4 ‘ meretur, quod hi tribus conflant partibus. Brachia denfiffime
pilis obfita funt.

Fig. VI. Nullas quales alii Allaci aut Cancri habent chelas ; anterius
5. tan-

(I) -GaoNovius i ii AS. Helvet. Tom. IV. pag. 34.

(«) A LinnjEO vocatur Squilla five Cancer macro -uras thorace Le¬
vi , rojlro fiupra ferrato , fiubtus tridentato , manuum digitis aqualibus.
Syft. Nat. gcn. 239. N. 46. Et a Ghonovio Aftacus roflro fiupra fer¬
rato , fiubtus tridentato , pedibus utrinque anticis duobus cheliferis , fecundo
pari longijflmo.

Squilla fufica. Klein fumm. Dubior. Fig. A.

(«) In India Occidentali fextuplo aut leptemduplo majores, quam
hic terrarum, funt.

SUBSECIVA.

3i

tantummodo pedum par carpis inftructum , & fecundum tribus
reliquis longius eft.

Pedes natatorii ejusdem , qute Aftacorum eft , ftrtitfturte, &Fig. VI.
pilis undique funt obliti.

Admiranda eft caudee , e quatuor. planis lamellis , & aculeata
in medio particula conflantis, fabrica. Aculeata htec particula,
quinque validis acutisquc terminatur fpinis , quarum dute ctete-
ris multo funt longiores, & in medio collocatae. Prteter quin-gf p.‘ c ,
que has fpinas acutas , duo exilia ex eadem cauda emergunt
corpuscula, utrinque pilis tenuiffimis obfua. Quinque his fpinis a '
paulo altius, ad aculeatae hujus cauda; particula; lacera , quatuor d.
ejusmodi fpinae , & binae quidem junftae confpiciuntur.

Foemell® harum Squillarum , eodem modo , quo alite mox
deferiptae , ova fua portant, fimili etiam ratione propagare , &
aliis in proprietatibus iisdem compares , videntur.

De Pulice marino Qo'j.

Ex lingulari profiliendi alacritate & viribus , merito animalcu-
lum hoc Pulicis marini nomen , quod & Latini & Belgici
lingua geric, meretur.

Exiguum eft , raro, quamvis extentum , pollicis longitudinem

fu-

CO Et a LiNNiEo vocatur Cancer macre-urus , articularis, mani¬
bus adattylis , cauda attenuata fpinis bifidis. Syft. Nat. Gen. 239. N. 36.
Delineatur a Kleinio Miff. V. Tab. IV. A. B. C. Seba in Thefau-
ri, Tom. III, Tab. XXL N. 11. RoesELio Suppi, Tab. LX 11 . pag.
35 ' • Frischio Siufetten ban (^eutfcfjlatiti vii. N. 18. pag. 26. Tab.
XVII. quse delineationes cum noltra Tab. 111 . Fig. Vll. & Vlil. conferri
poflunt.

3*

OPUSCULA

fuperat, &, quod mirandum , non in mari folum & foffis fubfal-
fis , fed in dulcibus etiam fluviis , quin & in pifcinis , (tunc
vero hi pulices marinis minores funt) praecipue tamen inter &
fub alga: marinas, in lapidibus ad aggerum marinoium radices
crcfcentis , foliis verfatur.

Pofteiiora corporis reflexa femper tenet, nifi faltum fadu-
rus , quando fe extendit , & mox conflectcns longiflime pro-
filit.

Ad artificiofiffimam miramqnc hujus animalculi fabricam , ejus-
que partes probe contemplandas , microscopio omnino opus efl,
Td' III. quando teflam quatuordccim incifuris conflare patebit. Sub his
fig. vil. incifuris fuperioribus anterius in pedore utrinque feptem niino-
B* res , & fub illis alias quinque majores confpicies.

•Fig.Vlll. Caput animalculi laeve, orbiculare , ad latera oculis binis prce-
i. grandibus , & a fronte binis antennis , binisque cirris inftudum
efl. Antennae quinque , cirri tres habent articulos. Infimum
membrum reliqua craffitie fuperat , fecundum brevius paulo &
tenuius efl , tertium fecundo brevius & exilius , fed quartum
tribus prioribus longius efl:, & feptemdecim conflat annellis,
fenfim decrefcentibus.

Subtus paulo poli incifuram , qua: caput corpori connedir ,
dua: breves & e duobus tantum articulis compofitac cernuntur
partes, quae caeteroquin ejusdem, atque Aflacorum brachia, efle
videntur ftrufturae & ufus.

p 0 P; hoec brachia utrinque bina pedum crafforum .uncisque
fig/VlU.acutis armatorum confpiciuntur paria , qua: efca: captanda: &
2 * retinendae illis inferviunt , ut Aflacorum & Cancrorum chelae.
Unco acuto paulo inferius , quatuor in his pedibus cufpidati ap¬
parent dentes ( veluti in anteriore grillo - talpae ungue ) quos
praedicflus unguis obtegit, ita ut quicquid inter illos tenent, non
facile elabi poffit.

S U B S E C I V A.

33

Bina haec chelarum paria , quinque pedum paria fequun*
tur , quorum tria priora alterius , ac duo pofleriora funt fixu*
fturae , breviora quippe , craffiora & firmiora in uncum exeun¬
tia , poftrema multo funt longiora & in acumen acutum defi-
nunt.

Huc usque horum pulicum extendere videtur corpus, quod
cauda excipic , paulatim magis tenuis , & tribus pedum natato¬
riorum in extremitate bifidorum paribus , ornata. Teres maxi-
me & ultima caudae pars in fex duplices definit cufpides , quasgf'
fibimet aptantur, & tunc unum tantum eumque folidum condi*
tuunt aculeum : in fingulo itaque caudae latere bina:, & binae
etiam in extremitate inveniuntur.

Pulicum horum femellas maribus paulo minores , & plurimum
ovis funt onuite.

Propter exilitatem ab hominibus non comeduntur, fcd avi¬
bus pifeibusque gratiffimam praedare dapem videmur.

De Aculeo in cauda R A J iE , qu&
Pastinaca vocatur .

Quamquam horum fafciculorum titulus nil , nifi in plantas
marinas & infefta marina , eorumque pcricarpia & ovaria ob-
fervationes polliceatur. Vitio tamen mihi verlum iri haud exi-
flimo , fi & opuscula haec nonnumquam lingularia qumdam, in
pifeibus quibusdam notata, pertraftent; qualis fane , ne de aliis
dicam, longus ilje acutusque aculeus eft, qui in illius Rajae cau¬
da invenitur, quae ideo Raja cauda Sagittatd (Germanis Peil-
jiert , Belgis Pyl - jlaart ) vocatur.

Tm. II . E Quem

54

OPUSCULA

Quem ego aculeum ut attentius expenderem , praeter alias
fationes, me induxit, quod varii fcriptores Graeci & Latini (p),

tam

Cp) Veteres, qui Paflinacam marinam Tpvyov* dixerunt, multum
de illa & ejus veneno, commentati funt. Nicandri Scholiaftes eam
vocat Tfvytv» Qipicr (poviVTixw. Et Hesychius ait

r^uvaV QaAosratgp tjf to awTfs» cTtjAr.T^^r.

Et non immerito Linn^cs Paftinacse fynonimis recenfitis ,
fato £//#s clarant vocat. Quia Ulyfles a Telegono e Circe filio fuo ,
telo, clu venenofus PaftinaciE aculeus praefixus erat, imprudenter le¬
gitur occifus apud Dictin Cretensem, Lib. VI. Vide etiam Ho¬
merum in Qdyjf. A» »;• 133- Sed prsccipue Oppxanum Lib. II. llaiieut.
tj. 497,, Cujus carmina Latinitate donata Ciofanius exhibuit ad
Ovidii Trijt. Lib. I. EI. I. v. 114. funt autem haec :

Nafcitur extrema cauda penetrabile telum
Trygoni, funt telo vires, tetrumque venenum :

Non vivum quidquam , non quidquam morte peremtum
Trygones Gladiique vorant , ni fpicula figant
Antea , purpureo lanicntque cadavera telo.

Cum gladii gelidos difTolvit Spiritus artus,

Corruptus fubito languet fortiffimus enfis ,

Cum domino pereunt vires , telumque relinquunt,

Nil tam peltiferum , favo nil vulnere majus
Trygonis , quaecunque viri Mavortia tela
Sunt fabrefa&a manu , vel dura incude polita
Spicula , qua; a Perfis nigro funt tin&a veneno ,

Nec tales faciunt plagas, nec vulnera tanta ,

Trygonis vivse , quantum cft horrenda fagitta..

Eli nobis audire timor vel dicere verfu :

Indomitas fervat vires, Trygone peremta ,

InviQumque tenet robur , nou corpora folum
Mortalis capit illa lues , fed faxa peredit,

Et virides hedit ramos, li cominus illos
. Attigerit, pereunt piant» rumi que virentes,

Gra-

SUBSECIVA.

35

tam multa nobis referunt de veneno ( q ) prtefentiffimo, Iioc acu»
leo inclufo , & quod Ulyfles a Telegono filio e Circe genito »
telo, five jaculo tali aculeo armato, interfeftus dicitur.

Lin-

Gramina vere novo contaSa labe necantur ,

Arboreique cadunt , autumni tempore foetus *

Si radix faevo fuerit mucrdne notata , '

At primo virides labuntur ftipitc frondes
Siccatur truncus , fluit & velut tegra labafcit
Arbor , corrupti languent cum corpore rami.

In jaculo mater donavit Daedala Circe
Telegono nato telum , ut profternevet hoftcs :

Hinc Ithacae appulfus , magni genitoris abegit
Armenta , & clarum belli virtute parentem ,

Letifero incautus ruifit mucrone fub Orcum
(Hunc quaerens Ithacae luftrabat pafcua l®ta- j
Emenfum terra , &. mille pericula Ponti
Et paUum duros longo fub Marte labores,

Et multa expertum Trygon ma&avit Ulyffem,

Atque duceni folo proltravit vulnere tantum»

(q~) Sed nullum usquam exfecrabilius venenum , quam radins fu-
per caudam eminens Trygonis, quam noftri Paftinacam appellant,

' quicunciali magnitudine. Arbores infixus radici necat. Arma ut
telum perforat, vi ferri & veneni malo. Plinius , Lib. IX. Cap.
XLVIII.

Vulnus autem* ex ejusdem Paft inacte aculeo Medicinam nullam prae¬
ter Achillis haftam reperire: feribit .da li anus Hifl. jinimal. Lib. L.
Cap. 58.

Qui plura fcire vellet de Paftinaca & aculei ejus veneno , videat
Salvacnium ad eruditiffimum Ovidii carmen quod Ibis iuferibi-
tur verf. 569. & feq., & Ciofantum fupra laudatum. Et confer
de Telegono Clariff. A.van Stayeren ad Hygin. fab. 127. N. 10.
& Spondanum ad Homerum , Odyffl A. u. 133. pag. 152, '153-
Helluam Marinam eam vocat Sergius ad Virgilii /Erseil. II. pag.

3 ^

OPUSCULA

Linnjeus decem Rajarum fpecies enumerans , hanc noftram
a caeceris difcernic cognomine , Rajx , corpore glabro , aculed
longo alterius ferrato in cauda apterygia. Spec. Animal. Gen.
114. N°. 8. (r ).

Tab. IV. Aculeus hic duos pollices & ultra , e vivae Rajte cauda pra*-
VII V ’ & minet i red P lane ex fe6l:us & liberatus caudi , in rajis majoribus
quntuor auc quinque pollicum longitudinem adaequat.

In Pifce vivo numquam illa cauda quiefeit , fed quoquover-
fum vibratur , plurimum tamen furfum , & tanta quidem vi , ut
non magnos folum pifces (r) ea occidere poffinc, fcd & pis¬
catoris cujusdam crus per ocream praeduram, & per tria crnlTa
tibialia Islandica , tam graviter vulneraverim , ut multum inde
{anguinis efflueret.

Quamvis vero vulnera hoc radio infiifta , pifeibus fint morti¬
fera ; hominibus tamen nunc tam noxia effle, ut feriprores Grae¬
ci nobis perfuadere voluerunt, me quidem plane fugic. Hoc
nihilominus condat non facile haec vulnera confanari , quod mi¬
rum nemini videbitur , qui fecum reputat dentium ferratorum in
fig. X. ra dii lateribus cufpides verfus Rajae corpus effle reflexas, unde
talis radius fine ingenti vaforum i ag forum dilaceratione extrahi
nequit. Si etiam talem radium transverib ferri diffleces , neque
in eo canalem ullum , neque ullam in extremo mucrone aper¬
turam, perquam virus vulneri infundi poffic, inveneris. Pjfcis

i an e

' (r') Idem nomen habet apnd Artedium, Gen■ 71. Ay». 100 &

apu-i Ga0 novium Muf IOb. I. N. 134. Verum upud_l ueinium,
Mijf III. pag. 33. N. 5. 'Vocatur Leiobatus in medio craffus ad margi¬
nes tenuis , levis , ore exiguo maxillis granulatis cauda tereti mox tenua¬
ta , tandemque in exiguam v.eluti fetam dejinente , proce fu ojfco digiti lon¬
gitudine ferrato, pratttd.

' e*!)’ Pnecipue aliarum Rajarum immiciffimi funt.

S U B S E C I V A.

37

fane nequaquam venenatus, fed ullo fine incommodo ab horni--
nibus tenuibus comeditur., Pifcatores enim Paliinacam captam,*
cauda cultro refefta in forum perferunt.

Cauda orbicularis lsevis & longa unius ,aut fefquipollicis in Fiq. V>
circuitu craflitie , usque dum radius emergit, quando celerrime^ 1 '
attenuatur , neque crafilor manet vulgaris gliris cauda. Radius,
inquam , cauda exfe&us , quatuor nonnumquam aut quinque
pollicum longitudinem , & urrinqqe ncuciflimos foiidosque habetpjg. x.
denticulos octoginta plerumque aut plures, qui incurvati parum¬
per , cufpidem ad pifcis corpus converfam gerunt , unde iidem
uncorum totidem recurvorum indar funt.

Dentes hi duarum triumve , infra anteriorem radii cufpidem, Tab. III.
linearum intervallo incipiunt , & prope caudam definunt , ita^' 1fil '
ut pars polterior quarta dentibus careac. Cufipis anterior acu¬
minata , microfcopio infpefta , incifuras aliquot habet fed per¬
exiguas , & fu bulae indar firma ed & acutiffima. Quare non ed
mirandum , quod veteres his radiis pro telorum fuorum cufpi-
dibus ufi funt , aptifiimis quippe ad plagas altas malignasque
infligendas. Quin & hodie in Virorum rei naturalis Scudiofo-
rum techno-phylaciis Barbarorum gentium prope mare habiran-
tium, ferroque deditutarum tela, eodem modo Padinacarum ,
aut id genus pifeium , aculeo armata adervantur.

Sspiffime , & maxime Autumno , Padinacas binos in caudis Tah> 1V
aculeos habentes , nodri capiunt Pifcatores , & tunc fuperior % VI.
aculeus femper ed maximus. Duplicis hujus aculei ratio efl ,
quod Paftinaca quotannis aculeum commutat. Quando aculeus
recens veterem quafi loco exturbat , veluri in permutandis in¬
famium dentibus. Et fi plures Padinacarum binos aculeos ha¬
bentium caudas examines , fuperiorem nonnumquam tam diffo-
lubilem deprehendes , ut illum fine ullo negotio e cauda evel¬
lere poffis; & tunc aculeus inierior paulo cantum fuperiore

E 3 mi-

OPUSCULA

JS

minor eft ; manifefto indicio, Paftinacam fuperiorem hunc acu¬
leum non prius ejaculari live abjicere , quam recens inferior ido¬
neus fit , ad efcam pifei captandam , & alios robore fuo & du¬
ritie occidendos. Annua hsec Aculeorum commutatio maxime
videtur necefiaria ; quoniam Paftinaca aculeo afliduo ad alios
pifccs vulnerandos & necandos utente , dentium lateralium fer¬
ratorum multi franguntur, deteruntur & hebefcunr. Unde etiam
in aculeis his veteribus , microfcopio perlullratis , multi dentes
abrupti deteguntur; hinc non tanto amplius Paftinaca; funt ufui
veteres illi aculei , ideoque novo ipfi ad efcam captandam opus
eil , quem omnibus profpiciens Providentia fic quotannis illi fuh
roiniftrac.

Quemadmodum- Paftinacarum aculeus apud veteres ob virus
velox adeo celebratur , fic oleum e jecore dccoftum a pifcatori-
bus hodiernis noftratibus , ut remedium celeberrimum laudatur.
Paucos certe invenires , qui olei Paftinaca; ampullam domi fuaa
non confervent , idque ut externarum incernarumque ltefionum
contulionumque remedium , magno etiam fuccelTu , tam interne
quam externe non adhibeant. Pnecer htec Daleus (r) , &
Lemervus («), hoc oleum in fcabie maligna & lepra, ip-
fos vero aculeos in fubtilem pulverem contufos , & cerse aut
refinte inmixtos , ut doloris dentium remedium capitis tempori¬
bus applicandum , collaudant.

(t) Pharmacolog. pag. 378. Edit, in 410.

(a) Di&iowrc des Drogucs, pag. 409.

TA-

<

39

TABULARUM EXPLICATIO

*

Tabula Prima.

Fig. I. Exhibet Aftacum marinum, marem, e minimis, qui
huc e Norwegia adferuntur : cum maximus eorum, quem um-
quam videre menimi , a capite ad cauda: extremitatem viginii
fex pollicum longitudinem adtequarit.

A. Chelarum finirtra , nodis inter carpos obfita.

B. Chelarum dextra , dentibus minutis acutisque inter carpos in-
ftrufta.

C. Articulorum caudae margo inferior magis magisque acuminatus
five anguilus decurrens.

D. Pedes duo anteriores carpis inftrutfi.

E. Pedes bini pofteriores fimplicem tantum hamulum gerentia,

11 . Nota plicae in extrema caudte fquama.

pio-. II. Ejusdem Ailacorum generis fcemella , eadem qua mas
magnitudine.

A. Chela finiflra nodulis obfita.

B. Dextra denticulis ornata.

N B. Cafu fingulari hic accidit, ut uterque hic Aftacus
finiftram majorem habeat chelam , nodulisque inftru-
ftam, cum alias plerumque dextera his proprietatibus
gaudeat.

C. Articulorum cauda: extremitas inferior , parum extrinfecus
prominens , & orbicularis exiens.

D. Pedes bini anteriores carpis inftrudti.

E. Bini pedes pofteriores fimplicibus hamulis armati.

C. Ova

40

TABULARUM EXPLICATIO.

G. Ova fub cauda , inter pedes natatorios conclufa.

F. Ovula; vitro excavato, aqua repieto impofita, atque niicros-
copio infpe&a , quando apparet , omnia tenuis fili ope ad-
hsrere.

H. Ruga dentata in utraque exteriore cauda; fquama.

J. Partium genitalium locus.

K. Apertura Tab 'cauda excrementis ejiciendis interviens.

Fig. III. (*) Antenna Aitaci.

N°. i. A. Bafis e tribus conflans articulis..

13 . B. Antenna , qua; nifi anteriore parte truncata fit, c ducentis
.quinquaginta circiter annulis compofita eft.

TS°. 2. Antennae particula microscopio infpefta, quando in fupe-
riore Ungulorum annulorum ora dute & viginti aperturae con-
- fpiciuntur , & ofto praeterea vel decem in inferiore quorum¬
dam latiorum annulorum ord.

K°. 3. Ejusdem generis vivi Aflaci antennae particula , in vitro
"majori aqua repleto contemplata , quando ex his parvis annu-
loium foraminibus , 'fibrae quaedam tenues minutae albae prodire
videbantur , quas Aftacus ad minimum motum aut agitationem
iterum retrahebat.

M°. 4. Oculus Aflaci e capite extraftus. & microscopio infpeftus,
ut quadrati membrana; cornese loculi appareant.
a. Nervus' opticus,

|N°. 5. Meuibranae corneae particula, aqua pura abluta & melio¬
ris notae microscopio perluflraca, quando finguli etiam loculi
adparent convexi.

N*. 6.

■ ••" 3 r • . «■* ;!?■

f*) Figura hac tertia exhibentur partes Aflaci mediocris magnitu¬
dinis, quia .in Aftacis Fig. I. & II. delineatis minutae nimis funt, ut
rite pcrluftrari poflint.

TABULARUM EXPLICATIO. 41

N°. <5. Cirrus Afiaci conflans e quatuor articulorum bafi A , &
binis corniculis. Majus B ex annellis oftoginta pluribusve
conftruftum & fuperne intrinfecus brevibus folidisque fibris
oblitum efi. Minus C e fexaginta circiter articulis confiat,
quorum alter alteri inmittitur. Nullas htec cornicula , quales
N°. 2. in Antennarum annulis videmus, unquam habent aper'
turas.

N°. 7. Brachium Afiaci duabus e partibus confiatis. Major fex
. habet articulos , quorum fecundus & tertius dentibus acutis
durifiimisque , ferrte infiar inftrufti fiint. Hoc brachium pi¬
lis quamplurinus oblitum efi, qute bono fpeftati microscopio,
etiam folidis denticulis prteditr funt , & eam , quae N°. 8-
reprsefentatur , fpeciem praeferunt.

Aflacus quatuor partium paria habet , qua; nullum melius ma¬
gisque conveniens , quam labiorum nomen , meo quidem ju¬
dicio , mereri videntur. Dextri tantum lateris delineanda cu¬
ravi , quia finiit vi lateris labiis omnino fimilia funt ,‘nifi quod
angufiiora eorum membra ctian/i introrfus reflexa line.

N°. p. & ! °- Bina labiorum exteriorum paria,
jq*. 11. & re. Bina interiorum labiorum paria.

Pili folidiffimi & acuti in labio interiore N°. 12.

N°. 13. Exterius dextri Dentis Afiaci latus , lapidis infiar du-
riffitni. 1

N°. 14. Dens ab interiore latere fpechmdus.

N°. 15. Pars quaedam durifilma & folida , qua; ad interius cau¬
da; latus , in prioribus ejus articulis in Afiacis quidem maribus
invenitur , 6t membrum virile habetur.

N°. 16. Similis fcemellse pars , mollilfima & maxime flexilis.

N°. 17- Pes Afiaci natatorius , proxime corpus longis tenui-
busque , in extremitatibus vero , brevibus lacisque oblitus
pilis.

Tom- II- F

N\ 13.

tabularum explicatio.

42

N°. 18. Brevium horum latorumque pilorum unus, microsco-
pio vifus , quando calami plumulae indar adparet. Pili in
cauda & in N°. 16. femella: ejusdem funt forma: , cujus hi
pedum natatoriorum.

Tabula Sccun.la.

Fig. J. Cancer littoralis vivus, isque mas , ut currit, delinea-
tus , dorio furfum verfo.

A. Chelte dentatos habentes carpos,

B. Bina priora pedum paria caput verfus reflexa.

c'. Tertium pedum par, ad pofteriOra corporis verfum diredlum.
D. Quartum pedum par etiam ad poileriora converfum , & di-
verfe a tribus reliquis paribus flrueturte..

a. a. Antennae.

b. b . Oculi , & juxta illos quinque dentes crudae.

c. c. Particulae duae, magnitudine audla delineatae. Fig. VI. No.8.
Has cancer vivus in aqua movet, & quidem agilitate vix
credenda.

Fig. II. Id genus Cancer littoralis mas dorfo incumbens.

E* Cauda e quatuor articulis five incifuris conflans.

Fig. III. Fcemella refupina.

F. Cauda e fex incifuris conflans , & ad latera pilis obfita.

Fig. IV. Similis Fcemella Junio & Julio menfibus ovis graviter
onufta , dorfum confpiciendum praebens.

Fig. V. Eadem Fcemella in dorfo recubans.
g. g. Pedes natatorii ovarium cingentes.

Fig. VI. Quaedam capitis & faucium hujus cancri partes micros»
copio fpcdlatse.

N°. 1. Brachium,

N°, 2.

TABULARUM EXPLICATIO. 43

N°. 2. & 3. Duo paria labiorum exteriorum.

JS 0 . 4- P ars labii N°. 2.

XSf*. 5* Antenna.

N°j < 5 . & 7. Duo paria labiorum interiorum.

IS°. 8. Una partium oblongarum in medio Cancri capite , in«
ter oculos ( Fig. I. & Ii- e. c. ) anterius binis carpis in-
ftru&a.

fio- VII. A. Cancri maris venter , cauda D & chelis pedibus-
^ que in primo articulo abruptis: quando apparent
a . Foramen ad excrementa ejicienda.
b b Bina membra virilia , magnitudine aufta in B.
e \ c [ Dute particula; amplificatae in C , membris genitalibus pro-
x inie fubjeftte , quarum tamen ufum me ignorare taceor.

Fi<r VIII. A. Foemellse venter , cauda B chelis pedibusque ab¬
ruptis , quando fe confpicienda offerunt

a. Anus. , . ....

h . b. Duo foramina muliebria binis membris genitalibus maris in¬
ferendis accommodata , ad tertiam ventris incifuiam.

U Cauda hujus foemellse in fex difcreca incifuras , & ad latera
• ’pilL obfita , ab exteriore parte confpicienda.

C. Pars interior ejusdem cauds , ubi utrinque quatuor pedes
'natatorii duplices comparent, notandumque praecipue , in ma¬
rium caudis pedes hos non reperiri.

D. Pes Natatorius Foemellse microscopio perluflratus.

Tabula, Tertia.

Fig- L Squillam Batavam vivam , eamque marem natantem
offert. ...

a. Bina pedum anteriorum paria, fequentibus tenuiora c graci lora.

r F 2 h ’ Bina

44 TABULARUM EXPLICATIO.

b. Bina pedum pofieriorum paria , qui hamulos longos , folidos*
que in extremitate habent.

c. Quinque pedum natatoriorum paria.

d. Spina in dorfo medio.

e. e. Bini aculei ad latus utrumque.

N°. i. Antennae.

K°. 2. Particula quadam plana lataque , ad’ utrumque capitis
Squillae latus, in acumen acutum exiens & pilis inftructe.

N°. 3. Cirri.

No. 4. Brachia.

N°. 5. Chelte.

Fig. II. Delineatur fcemella viva rcfupina ut ova inter pedes
majores & tria anteriora pedum natatoriorum paria , confpici
queam. Litterae a. b. c. (k Numeri 1. 2. 3. 4. 5. eadem qua;
Figura I. indicant.

Fig. III. Caput Squilla; microscopio fpettatum, littera; & nu¬
meri , eadem quae in figuris ambabus prteccdemibus defignant.

f. f. Duae fpinae juxta oculos.

Fig. IV. Delineantur quaedam fquillae partes in vitro concavo *
aqua limpida repleto , microscopio per!uftrata\

N°. 1. Antennae cum membro earum inferiore.

N°. 2. Particula plana & lata in capite Fig. III. N°. 2.

N°. 3. Cirrus eodem quo in Aftacis modo , duabus e partibus
altera brevi, altera longa , conflans.

N°. 4. Brachium.

N°. 5. Chela anterius hamulo a. inflructa , qua; Spinse b. ac¬
cumbit.

3 S°. < 5 . & 7» Lina labiorum exteriorum paria.

N*. 8- Pes Natatorius.

N°. 9. Cauda , cujus pars media bina fpitwrum paria ad latera
2 &

TABULARUM EXPLICATIO. 45

& culpis fex fpinis , quatuox reliquis duabus , paulo majori¬
bus terminatur.

Dute extremae cauda; laminae ad latus etiam fpinam habent.

N. B. Pili in cauda, pedibus natatoriis & brachiis fquillae omnes
funt pennula; magis minusve- diverfae a N°. 18. Tab. I.
Fig. III.

Fig. V. Squilla fufca viva natans.

a. Oculi maxime prominentes.

b. Roftrum five os frontis dentatum.

c. Antennae.

il. Cirri.

e. Quatuor pedum paria , quorum anterius in fine carpo in-

ftructutn cft. < -

f. Quinque pedum natatoriorum paria.

Fig. VI. Repraefentat aliquot hujus fquillse partes, in aqua pu¬
ra vitro concavo infufa , microscopio infpeftas.

K°. 1. Antenna;. :> 'I

B. Roftellum five os frontis dentatum.

2. Particula qutedam capitis tenuis & plana ut in fquilla Ba¬
tava Fig. I. N°. 2. v <

N°. 3. Cirrus e tribus partibus conflans.

IN 0 . 4. Brachium.

N°. 5. Pes anterior carpum in extremitate habens & pilis obfitus.

]S°. 6. Pes natatorius Allaci pedibus Tab. I. Fig. III. N °1 17.
perfimilis.

K°. 7. Cauda.

M°. 8. Media caudae pars, propter ftrudturam admodum lingu¬
larem , bonae notae microfcopio perluflrata.

a. Particulae duae longae & tenuiffimae, prominentes pilis fobei-
liflimis obfitse.

F 3 b. Spi-

46 TABULARUM EXPLICATIO.

b. Spinas duse majores longas acutasque.

c. Duas breviores cratias & acinas fpinas.

d. Duo Spinarum paria.

Fig. VII. A. Pulex marinus vera magnitudine delineatus.

B. Idem auda magnitudine.

Fig. VIII. Quasdam Pulicis marini partes, vitro concavo aquam
puram continenti impolitas & microfcopio (pedatae.

I\°. i. Animalculi caput , in quo mira oculi, e variis quafi ocu¬
lis conflantis ftrudura , & Antennae e quatuor partibus , qua¬
rum longiflima feptemdecira habet articulos , praecipue no¬
tanda veniunt.

N°. 2* Primum par pedum majore folido acutoque hamulo in
fine in fi rudorum.

N°. 3. Unus e tribus mediorum pedum paribus, qui omnes
ejusdum funt flruduras.

N°. 4. & 5. Bina pedum pofleriorum paria , quae ftrudura dif¬
ferunt.

N«. 6. Cauda tribus aculeorum paribus , quorum fuperiores re¬
liquis breviores funt, & inferiora duo paria , quod perquam
fingulprc eft , carpos in extremitate habent.

/

Tabula Quarta.

- -V '1 •

Fig. I. Cancellus Mytulorum , albus live helveolus.

a. Vera magnitudine. A Microfcopio infpedus.

Fig. II. Cancellus Mytulorum fufeus.

a. Jufla magnitudine. A Microfcopio vifus.

Fig. III- Tertia Cancelli parvi antennis longiflimis prtediti fpe-
cies, qui a jufta fui mole delineatus, & A microfcopio fpe-
datus occurrit.

-1« d .4 ' £ 'I Fig. IV.

TABULARUM EXPLICATIO.

r

4?

Fig. IV. Dens e fquillae Brtavse ftomacho , a magnitudine pa¬
rumper naturali majore , A microfcopio infpedus.

Fig. V. Paftinacae cauda cum aculeo , proxime corpus refedo ?
magnitudine vera paulo minor.

A. Caudae pars corpori proxima.

B. Aculeus live telum.

Fig. VI. Similis cauda binis ornata aculeis.

A. Caudae pars corpori proxima.

B. Aculeus fuperior vetus & longior.

C. Aculeus novus exfurgens.

D. Macula albicans in cauda , ubi aculeus vetus feparandus eft.

Fig. VII. Aculeus longior e cauda refectus in quo animadver¬
tendum , quod extremitas acuminata fuperne reflexa , & pars
pofterior nullos habeat dentes.

Fig. VIII. Aculeus brevior etiam e cauda refeftus , & totus
quantus denticulis munitus.

Fig. IX. Pofterior pars aculei longi Fig. VII. microfcopio in*
lpeda.

Fig. X. Aculeus recens Fig. VIII. etiam microscopio {pe¬
datus.

v

C 0 R-

: v \

C O N T

'fi • ' •? :p \ t c ' :i"£; 70 , r s . r.

I. De Allacis.

II. De Cancris.

III. De Squilla marina Batava.

IV. De Squilla Fufca.

V. De Pulice Marino.

VI. De Aculeo in Cauda Ra

vocatur.

VII. Explicatio Tabularum.

2 N T A.

Pag. 5

19

27

30

3 1

m . , qux Pastinaca

33

39

CORRIGENDA.

C ‘ ' ■ ■ I

Fa S’ 4

Lin. 1

pro

quas

Lege qute

6

- 14

■ —_

altera

.-- alter

7

- 11

—

no (Iri

— roftri

—— 20

—

offerunt

- —■ offerant

IO

- 13

--

at

•- ad

- 17

—

carpibus

fcandent

•- - carpis

-— fcandunt

II

- 23

~—

Cuftoclientes

' -- Cuflodiendis

in not, 4

—

Cylindrici

• - Cylindricos

12

Lin, 10

—

decrepit

- derepit

• - 2 4

—

unicam

-- unciam

2 3

- 12

—

levi

•- laevi

3 2

- 30

—

Unguis

-- Uncus,

Plura minoris momenti, quasfo, ut ipfe LeGor corrigere velit.

Ta$ . IV.

k '■■■ ■ , . :

■

1

JOBI BASTERI

MED. DOCT., ACAD. CMS., S 0 C 1 ETAT.

REG. LOND., ET I 10 LLAND. SOCII

OPUSCULA

SUBSECIVA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et plantis

QUIBUSDAM MARINIS, EORUMQUE
OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

T 0 M II. L I B E R. II. \

H A R L E M /,

Apud JOANNEM BOSCH, 1765.

-i ji :i i' i - 2 -

-

n. o

. .g

' \yj A /VAv.yio v.

'

S. c '•

■ <\

A J 3 3

«a v j 'js

■>

,, r> gg ■

.ti. VJ

s_

'cj.z:.:: .i.ii—

■ T

i- A 0 - T

i

«UT^AJ c i t ..

; aao

. I .. . i iL /

’d } Q ll j ii O 3 , ' 1 ^ !
ii? '■ . .:r: ''3 ■

IT /i? K

V ••. /

; V V" C > >

j . -. p('

W A 'i ‘A V .1

*A

\A tv*T- '

V | i

<

•-V

(■

; : j- . i ; . - '• A ! o i : .

V

I

R

O

CELEBERRIMO et DOCTISSIMO

D°. J OH ANNI BURMANNO,

MEDICINA DOCTORI,

APUD AMSTELOD A MENSES BOTANICES
PROFESSORI ERUDITISSIMO

IBIOUE NOSOCOMII' PUBLICI , XEXOQOChfr *“
et ORPHANO-TROP IUI ( P Ii ACTI. Q o
. FELICISSIMO , EXPERTISSIMO ,

AC A DEMIS CIES AREM „ ET REGIS SOCIETATIS
UPSALIENSIS , MEMBRO DIGNISSIMO ,
&c. &c. £? c.

QUINTUM HOC FASCICULUM

IN VERiE AMICITIiE ET VENERA¬
TIONIS SIGNUM INSCRIBIT

yOJBUS B A ST ER.

G 2

0

JL

V

r-V/

(>V

J J : ; , 3 6 CI . JV 7' i 3 i a J M

3 'WTC X.

o.rv

27 ;d aw iwwto w ^ inhabitated by Beafis , but

fiudied and contemplated by Man : this is the dept
of our Reason, we #«/0 GOD, and the
bommage we pay him for not being Beafis.

RELIGIO MEDICI , Eigth Edit. pag. ?.

qym ;->,y/.OU . 0JIT:7V - , ' ' 7' ' ' >

' •. "J jlO?.L I

... r /i i ■ .

.AJiiaiwav t 3. 3 eitioii£a 3 3 ;,.'/
T I.a iJI.3 6 Vi I I £ U Yi 0' 2 2 1 i ■' : -

.% ^ r H V S. Z "j - 0 ^

Pag. 53

OPUSCULA

SUBSECIVA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et plantis

QUIBUSDAM MARINIS, EORUMQUE
OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

De Mcdnfts.

, tertio (a) horum opusculorum fhfciculo ad-
/j ^ (j . . ~ _ ‘_..m uuAt<oMiriic . mpfi Medu-

jNMW

ftri&am , quamprimum liberaturus , mea de Medu-
' U ^ fis obfcrvata, quamquam , ob animalium horum pel-

£ luciditatem , expolitionem eorumdem difficillimam

reddentem, fpe atque opinione pauciora, hic Subjungenda duxi.

Multi has creaturas maris tantum excrementa dixerunt , ac vix

animalium nomine dignas cenfuerunt. Obfervator vero attentus
° non

G

C<0 Pag. 123.

S 4

OPUSCULA

non folum vera efle animalia , fed eorum corpora ex tot, ac
tam mire & artificiofe inter fe connexis, membris conflare vi¬
det , ut admirabundus ftupeat: Partium vero ac membrorum
di£la pelluciditas omnia tam clare ac diftintte difeernere , ut
feduli Leftoris cufiofitati fatisfacere queamus , prorfus vetat.

. Coipus eorum generatim ex multis confiat circulis concentri¬
cis , pluribus fibris transverfis per illos decurrentibus. Hi cir¬
culi & fibrae musculares funt, atque animali vel in totum , vel
pro parte contrahendi fefe & expandendi facultatem praebent;
quos motus dum alternarim peragit, lente per mare natat, mox
vero , periculo animadverfo & celTante motu , fundum petit.

Margo corporis exterior, & in multis inferior etiam fuperfi-
cies, plurimis obfitte funt tentaculis, five fibris tenuiffimis, quas
animal continuo movet, quibusque motis prxdam arripit avi¬
de Qbp>. Exterior fuperficies prorfus in quibusdam lcevis eft ,
in aliis parvis papillis infirufta.

Varfie reperiuntur Medufarum fpecies; Linneus (c) nu¬
merat undecim ; & corpus gelatinofum depr.ejjum , orbiculatum
habere , Or fubtus centrale ejfe , docet. Sunt tamen quaedam ,
quae ab hac definitione recedunt , quippe quae corpus ovatum ,
& nonnulla; os fuperne habent , ut Beroe &c. Reverendus
Borlase fex Medufarum fpecies delineat i nos vero tres
quatuorve deferibere conabimur. ^

CO Urtica i. c. Mcdufa noQu vacatur , vis pruritu mordax , con¬
trahit fe rigens , & prreternatante pifciculo frondem tuam fpargtt ,
. complexumque devorat. Ora ei in radice elTe , excrementa pci lum¬
ina reddi. Plinius Hili. Natur. Lib. IX. cap. 45.

(c) Syjl. Natur, pag. 609. ed. X.

! \ d) Natural Hiftory «f Cornwall , Tab. XXV. Fig. VII-XVII.

55

S U B S E C I V A.

Per Anni 1762 (e) 3: flatem infolita plana & infinita, mox
delcribendarum maxime , Medufarum erat copia : in refluxu ma¬
ris per littora aggeresque ambulantibus multae myriades conipi-
ciebantur. Pifcatores , qui prope littora captanc , noflratinus
korde>s dicti , retia Medulis plena extrahebant, pauciffimos ca¬
pientes pifccs. Num ergo haec Medufarum copia , proprietate
fua venefica &; ardente, alios fugaverat pifces ? An vero , in-
•renti lua multitudine , alimentum , quod hi appetere foleut,
faucibus eorum quafi preeripuerunt ? Ego in fingulis aliquando
candidis Medufae cruciata annulis, pulicem marinum repeti:

Amicus quidam integram foleam circumvolutam. A

Maxime tamen infolitum illo erat anno , quod vel in Spara
fluvio (qui tribus di ver Ile magnicudinis em i flari is five cataractis
Ite five Eda: connedtitur , & urbem Harlemum perfluens , ad
horae itineris ab eadem , meridiem verfus, di(lanciam, in lacum
Harlemenfem influit) ubi illas fe unquam Medufas vidifle nemo
hominum meminerat, ingens Medufarum copia adparueric.

Htec vero fpecies , ab illis mox commemorandis admodum
diverfa erat, ut ex fubjecli expolitione , & vivae ejusdem effigie ,
quas Amicus longe teftimatiffimus Dns. Schwencke, Bota-
nices apud Haganos Profeflor eruditiflimus, mecum communica¬
vit , luculenter apparet.

Tabula: quinta: Figura fecunda hanc Medufam quiefcencem re- Tab _ v
prsefentat, quando forma orbicularis plana ( plat-rond ) interius fig. II.
concavam , exterius convexam fe confpiciendam prtefeit, unde
e duobus quafi corporibus conflrudta videtur , quorum exterius
orbiculare , lteve , fplendens , perlucidum atque coloris margari¬
tarum five marini e 11 • Ita ut nullae plane fibrae aut fimile quid,

fed

(«) Hanc Kliatem fccviffima fcquebrmir biems 1762 —J763.

5 6 OPUSCULA

fed tantum fubftantia quaedam gelatinae aut vifci indar, cognofci
polfit.

Pars inferior coronati, live nummi tres florenos Hollandicos
valentis, magnitudinem exaequans, innumeris inflru&a erat ten-
; taculis , longioribus aliis , aliis brevioribus. Hsec Microscopio
infpedta , variis conflabant articulis five annellis, fpiralis inftar
decurrentibus , unde animal retrahere ea & exferere poterat ; qui
motus fiebat , quando locum mutare aut natare volebat. Tunc
enim circulare vinculum in minorem coar&abatur orbem , ten-
tacula introrfum retrahebantur. Animal tum pro plano-orbicu¬
lari , ovatam vel obtufo conicam praebebat figuram , nullis ten-
. m taculorum adparentibus. Quae tamen mox, vi quali pr trufa ,

' ' exferebantur, veluti totidem rami, & animal fubico fub aqua
refugiebat. Retradio haec atque exfertio alterna durabat, do¬
nec iterum ad aquse fuperficiem evadebat , quando hi motus ces-
fabant, & formam fuam plano orbicularem recipiebat animal.
Quoties lente in fundum tendebat , rurfus convexum erat, &
tentacula videbantur longiffima.

In interiore five concavo hujus orbis latere, quantumvis per¬
lucido , partes quaedam opacae five obfcuriores notandae ve¬
niunt.

Tab. V. x. Crux (/) quatuor conflans radiis , e centro ad periphe-
fig.ll. &- r j am non aequis tamen intervallis, tendentibus. Quibusdam

hoc

(j) Celeberrimus Profdlbr ob quatuor hos dccuflatim politos radios
hanc Medufam cruciatam vocat. Mihi vero potius tertia lpecies Linn.-ei
videtur, Meduja aquor e d didta five orbicularis planiufcida margine inflexo vil-
lofo tentaculato , vel quarta quas aurita dicitur , Jubtus quatuor habens cavi¬
tates cum prima fpecies mox deferibenda re vera a Linnso vocetur
cruciata , live orbicularis cruce alba. Quin & plersque Medulie tales qua¬
tuor decuffatim pofitos habeant radios.

SUB SECIVA.

57

hoc centrum fauces five os animalis conftituere videtur , ego ve¬
ro nec vivo nec mortuo animali ullam in eo aperturam rcperire
potui. In radiorum Angulorum medio irregularia inveniuntur
tentacula , membranarum indar , quae in animali quiefcence de-
orfum pendent, ad interiorem usque marginem.

Ex circuitu centri, in quo radii concurrunt , major ejusmodi
membrana emergit , fed fimbriata five plicata , qute ad exterio¬
rem marginem extenditur , femperque in duorum radiorum me¬
dio deorfum pendet. Hsec membrana forte , seque ac reliquae,
tentaculi indar , alimento prius complc&endo & prehendendo
infervit.

Prteter hos radios atque tentacula intimo in corpore vafa five ,,
linem, obfcuriore colore a corpore difcernendte , cotifpiciuritur. 1 ®'
AU* e dccuflis medio , aliae inferius inter radios , & tenui qui-
dem five angudo exordio prodeunt, & fenfiin latiores faftae iub
margine interiore definunt.

Proxime huic margini, cui tentacula cohaerent , circulus qui¬
dam tenuis, mufcularis , & e duobus aliis circulis compotitus fe
offert. Fibrae quasdam redite , breviflimcC , aequisque intervallis
didantes, coloris rubri pulcherrimi, his duobus circulis inter-
pofnas fune. Inter duos hos circulos macula quaedam major, a:- d
que rubicunda ac fibrae, cernitur, forfan punftum fixum motus,
jji circuli rubro fuo colore ab aliis partibus didindli , folidioris
etiam funt fubftantiae. Et quoties animal hos contrahit , forma
ejus plane mucatur, & e plano orbiculari conica vel convexa*
dimidiati indar globi efficitur. Etd Medufa digiti craffitiem ae¬
quet , vix tanta ed circuli apertura , ut digitum inferere poffis.
Animal hac ratione acuminatum five conicum fadtum , eo cele¬
rius aquam percurrere valet.

Tom. II. H In-

58

OPUSCULA

Interius , fub modo defcriptis circulis rubris, alterum adhuc
veperies , pariter ambientem, & his prioribus exterius adnexum,
g- IL fed introifum liberum, fupra alias partes fluctuantem , duas cir-
e. e. citer lineas latum , pellucidum & coloris latteti dilutioris Sub
/•/• hoc vafa illa five lineae terminantur, qua; interiorem tranfeunt
membranam. Hic forte alter circulus , non minus confert ad
aperturam coardlandam : aut forfan didlis fub illo va!is alimentum
recipitur, & per totum corpus diliribuitur.

Medulam hanc , Ceieberr. Profeflor per fex circiter hebdo¬
madas , vivam in vitro aqua , ex Spara fluvio haufla , repleto fer-
vavit Denique celer ejus motus diminuebatur , & cum ante in
convexum latus fubfldcre folebat, nunc concavo latere immerfa

‘cxfpi ravit.

Mirum efl:, tenera htec animalia tam diu in dulci aqua vivere
potuifle. Plura tamen funt forfan talia exempla ; & ipfc recor¬
dor , me quondam legiffe (g) , Lacum, Onega dita , m
Ruflia , quamvis dulci gaudeat aqua , Phocas tamen alere ma¬
rinas.

Dute vero alite Medufarum fpecies, qus in mari & juxta hu¬
ius infulae littora frequentius reperiuntur, funt Cruciata , jam in
priori fafciculo (b.) delincata , & Capillata, five ut Linpueus
eam diflinguif orbicularis convexa margine fedecies emarginato,

fubW pilofo* N. 5 »

Mcituf* Medufa cruciata in mari juxta hujus lnfute littora maxime vul-
?. rQcJa ' garis, menfe Aprili & Majo cum calore verno ad littora acce-

B o’s schinci Gcograplit , I. Deci, pag. 5^2.

(1) Tom. 1. Tab. XIV. fig. 111.* & IV. Raro tertia parte major efl,
^uam ibi delineata appaiet-

SUBSECIVA.

5$

dit, ibique ad exeunrem Junium (ji) usque morata , in altum
revertitur. Utrum vero littora petant , ut ova aut foetus depo¬
nant , an veto , his in mari partis, ideo tantum littoribus appro¬
pinquem , ut tenuis & recens natis infeiStis vescantur, dubium
ell:. Pofberius tamen , mea quidem fententia , verofimilius vide¬
tur , quoniam pifcacores noftri ( Korders ) eas numquam vulgari
denario ( een fcheUing') minores in mari deprehendunc , & pro¬
inde habiles ,'quae lictora accedant , ubi fubito crefcunt.

Hoc Animal profefto non minus ob panium multrudinem quam
perluciditatem admirandum Summi Creatoris artificium dici me¬
retur.

Medularum harum cruciatarum maximae , quatuor vel quin¬
que pollicum diametrum , & hinc duodecim vel quindecim pol¬
licum habent peripheriam. Cujus exterior margo infinito , ar-
ftiflime juxta fe poficorum , filorum five tentaculorum numero ob-
fitus eft. Qute fila , unius tantum pili crafficie, Microscopio
infpe&a , multis ex annulis conftru&a apparent, quorum ope
Animal htec centacula , a duarum triumve linearum , ad quinque
vel fex pollicum fpatium extendere poteft, ad efcatn videlicet ap¬
prehendendam : quem in finem illa in affiduo funt mptu, exten¬
dentia fe & quaquaverfum fluftuantia , & mox fe retrahentia ,
uc polyporum in aqua dulci viventium longa brachia.

Hujus Medufae craffities , cum in vitro aqua marina limpida
repleto , parte laevi furfum verfa, natat, in medio, ubi maxima,
unius fere pollicis, aut paulo minor cfL Inferne in medio qua-
tuor appendices corpori adhterent , alioqui fluxte & plane fepa- xiv.fig.
ratae , unde inferiores partes unum aut fefqui pollicem altius, IV-

t quam

CO Quidam hanc Medufarum fpeciem , primo , feftum SanQti Jo.

Mnnia excipiente, altiore maris xfiu, non amplius reperiri perhibent.

H a

• Medufa
capilla¬
ta. 1 ,
Tab. V;

6o OPUSCULA

quam corpus fuperius planum demittere poteft. Ha; appendices
Microscopio confpeate , fuperne etiam laeves , in inferiore vero
parte innumeris tenuiffimis iisque brevibus tectae fune fibris ,
oueb fubtiliffimae lana; fpeciem praebent. Per hanc lanam per-
fpicimus , eas convolutas , inteftinorum inftar, habere par¬
tes.

Quatuor illas partes in medio, quae crucem componunt, &
lafteoli coloris funt, contrahere etiam quodammodo & expan¬
dere potcli. In lingulis , ut antea dixi , aliquando pulicem ma¬
rinum deprehendi. Quaeri ergo poffit, an Medufa quatuor i-
verfos ventriculos & inteftina habeat , velut Echim manni &
Stellae marlnte quinque habent ventriculos ? Et an fua cuivis
imeftino ad fceces ejiciendas fit apertura , quod nigra illa in me¬
dio punfta indicare pof&nt ? Ego revera nullam in fupenon
Medufae parte aperturam aut anum , qualem Echini marini aut
Stellse marinse habent , reperire potui.

Omnia mihi in hoc animali adhuc dum snigmatica funt , cum
partium perluciditas nihil liquido affirmare patiatur, rsec quic-
Lm prodeft , fi ve coquas Medufam , fi ve aceto vel frumenti
fpirim imponas. Partium quidam craffiorum & v.fib.liorum non¬
nullae , hinc magis aliquanto confpicure , & lafteoli fiunt _co-
, loris reliquat vero funt & manent perlucidae , atque ulteriores
impeLnt obfdrvationes: Cofta tam mollis evadit , ut minimo

, tafliu difTolvatur.

Medufa capillata , quam' prima Figura quintae Tabulae deline¬
andam curavi , decurtarim menfurata, dimidio major erat, quam
hic depifta , maxime perlucida , in medio duos admodum polli¬
ces crarta, in ambitu fenfim tenuior evadens , ubi multa;, fim¬
briarum inflar, funt fibra;; fed in inferiore maxime corporis fu-
e , hae fibr® tanta adfunt copia, ut crafls , arcieque con-

S U B S E c I V A.

61

Crispat» lan* fpeciem praeferant , oc lnfteoli quidem coloris ,
quas Animal in duarum triumve orgyjarum longitudinem exferere,

& quaquaverfum fluitantes emittere poteft , efcam iisdem cap¬
tans , easque tangentibus ardentem excitans pruritum.

In perlucidi animalis corporis medio , fufeus confpicitur orbis
(intus lineis aliquot incompofitis diftin&us , quem aliquando
triplo vel quadruplo ampliorem facit, quam alias) & prceteica
duodecim majora totidemque minora fpatia , pariter lineis five
'Uriis diftinfta , ut figura clare exhibet. Ceterae partes magis
tninusve fufere , certam fixamque formam non habent, fed ,
prout vel natat , vel movet fe animal, continuo mutantur.

Superior fuperficies planiflima erat laeviffimaque , abfque ulla
vel- minima extuberatione.

Variorum colorum haec animalia reperiuntur , caerulea tamen
& purpurea maxime venenifera judicantur. Quamvis aliquando
admodum fint magna , praetenera tamen funt, & facile moriun¬
tur. Unde , fi quis haec animalia viva fervare velit, ea caute
Ctula e mari haurienda curet, &, non contrectata, in vitrum
amplum & perlucidum transfundat.

Pifcatores noftri, qui in mari Germanico , circa Jutise oras
afellos majores captant, aeftate , coelp fereno & mari placido,
magnam harum Medufarum copiam confpiciunt , & non nun¬
quam , quasyn diameter duorum pedum longitudinem aequat.
Sed , quod mirum admodum , & ab omnibus tamen uno ore
confirmatur , in hac Medufimua magnarum turba ingens multi¬
tudo parvorum pifeium , inprimis varii generis Gadorum, (ut
Callariarum ( Kabeljauwen) , ^glefinorura ( Schelvijer ), Car¬
bonariorum ( Kolen ) , Merlucciorum ,(Stokviffen ) , Molvarum
( Lengen j) , &c. aliorumque natare , ibique quafi latitare , &
contra majorum pifeium , illos infeftantium , rapacitatem perfu-

H 3 gium

OPUSCULA

ds

gium quaerere , cernitur ; donec ad trium fere pollicum magni¬
tudinem accreverunt , & agiles celeresque fatis fune, quae peri¬
culum evitent & natando in tutum perveniant , quando fe tali
prsefidio fubducere poffunt. Forfan minuti hi pifciculi , infedis
quam plurimis , quae longis fuis expanfis tentaculis undique ad
fe attrahit Medufa , inhiant, iisque vefcuncur.

Iidem praeterea pifcatores referunt , fe menfe demum Aprili
vel Majo has Medufas reperire, easdemque tum vola manus haud
majores , quae tamen fubico in prsediftam molem accrcfcunt, ad
menfern usque Oftobrem five adveniens frigus , quando putridae
quafi videntur, &, leviter cor.creftatae, in ftufia difTolvuntur.
Medufa Praeter has tres enumeratas Medufarum fpecies, faepe etiam
minima. j n a q Ua ma rina pufilluni vidi animalculum , oculo nudo vix con-
Tafa fpicuum , microscopio vero perluftratum Medufae formam ma-
Vil. 1 fig.nifefte prodens, & lic audta magnitudine delineatum. Numquam
V. A. 13 . aiKcm j, anc raa j orem reperi.

Ve jiphrotitis.

Linn-ssus haec animalia Aphroditas vocat, eorumque hos
cua&eres indicat , Quod corpus habeant ovale , utrinque pedibus
pluribus , fajciculo fetaceo. Tentacula oris bipartita. Duasque
tantum fpecies enumerat.

/Iphr oditam fcilicet fquamatam , five oblongam, dorfo fquam at o
fovi. Et Apbroditam aculeatam Jeu ovalem , hirfutam, aculeatam.

Aphro- Secundam hanc fpeciem nos tamen prius deferibemus , quia
dita acu-altetS. inulto major eft , & hinc ftrudturne fuse & artuum , cum
icaU ' primae fpeciei artibus admodum convenientium, clariorem prae¬
bet ideam.

Animal

/

SUBSECIVA. 63

Animal hoc apud varios Authores variis infignitur nominibus.
Rondeletius ( k ) & Swammerdamius (/) Phyfalmi, 1
vocant; Bartholinus ( m ) Vermem aureum ; Seba (k),
Molineux (0), Barre 1. iere (p) Erucam five Scolopen-
dram marinam ; nos, Linn/eum Qq) fecuti, Aphroditam vo¬
camus aculeatam.

Aculeata haec Aphrodita quinque, fex & interdum feptemTab.YT.
pollices longa elt , unum vel unum cum dimidio lata. Quando ■
ventri incubat fuo , dorfo furfum verfo , ut natat vel per ma- ^
ris fundum prorepit, dorfum cute cralfd lentaque, cralte inilar ° a
alutte , teftum confpicitur , inque ejus medio fibrarum tenuilfi-
marum & flocculorum inftar crispatorum copia ; qute non cras'
fiores fune & adparenc , quam fericum rude concrispatum , at¬
que ex rqtundis extuberationibus, five verruculis prodeunt ,
in fafciculum collecte.

Utrumque vero dorfi latus per digiti fere latitudinem pilis lon¬
gis & maxime nitentibus oblitum efl, qui, affulgente fole ,
pulcherrimos , quos fingere fibi quis pollet, aureum fcilicet ,
violaceum , uhramarinum aliosque , pro ut lucem refleflunt,

;colores recipiunt.

Quod fi Aphroditam converfam refupines, ventrem rugis trans-Tab.VT.
• verfis, & utrinque , per longitudinem , triginta duabus eminen- fi S’ *•
i tibus particulis , papillarum inilar , oblitam confpexeris , quae

in

i. 'Jt.' V' *• * •» •

XV De Pifcibus , pag. 428.

(Q Biblia Natura , pag. 902.

C»i) ytcla Hafmenjia , Tom. III. pag. 88. Tab. 88.

(n) Tbejaur. I. Tab. XC. Fig. 1 .

(0) Pbilofopb. Tranfatt. N. 225. pag. 405.

(?) Rarior. Tab. 1284.

(?) Syft. Nat. Edit. X. pag. 655.

\

<54

OPUSCULA

fig. IU.

fig. IV.

in ventre medio maximae , ad caput & corporis pofieriora mi¬
nima» lunc. Ex his papillis firmae admodum , craffae, nigra: &
nitentes exfurgum fetae , porcorum fetis haud diffimiles : Singu-
laeque papillae , microscopio confpeflae , e tribus confiant mino¬
ribus , unde hac fetae in tres quafi feries difpofuae funt.

Trium harum minorum papillarum qualibet, microscopio ma¬
gis augente , perluftrata , extremitas ejus fuperior in tres quafi
fuperficies diftinfta cognofcitur. Maxima ex his ventri proxima ,
rotundae cft forma:, & ex ea tres tantum , fed multo longiores ,

crafliffimae & rigidiffim* emergunt fetae , in triangulo quafi con-
fiituta?. E media. , eaque oblonga parte , in Una ferie difpofitse
prodeunt feptem fetae, aberis illis multo fubtiliores. Tertia ,
eaque extima pars , femicircularis efi , & novem in margine fuo
exteriore , eadem etiam ferie pofitas , habet fetas ; quas medii*
quidem craffiores , tribus vero primis ventri proximis , multo
funt graciliores.

Quaelibet ergo papilla minor 3 + 7 H- 9 , hoc efi 19 fetas ;
& quia, ut fupra notavimus, papilla qusvis major ex tribus con¬
flat minoribus , omnino fequicur , illam ergo 3X19 fi ve 5 7 in-
ftrudtam efle fetis. Et quoniam duas & triginta tales papillas ad
alterutrum ventris latus , feu fexaginca quatuor ad utrumque nu¬
meramus , Aphrodica (64 X 57; 364« f?« s gaudeat , oportet.
Unde Hyftricem marinam aequiore jure , quam Murem marinum
aut Erucam , eam vocare polles.

Animal eousque intra corpus has fetas retrahendi facultatem
habet, ut earum vix appareat extremitas , easque iterum ad fex
vel otfio linearum exferere valet longitudinem.

Setae microscopio contemplata: nihil .'lingulare confpiciendum
probent; quaedam admodum acuminata:, alia:, quia mucro vel
apex abruptus efi , obtufse funt. Uti illis animal videtur, ut
per folum five fundum maris prorepat; quia enim omnes obli¬
que

SUB SECIVA. 65

que retrorfum converfie funt , corpus fuura alterna earum re-
traftione & extenfione affidtio protrudit.

Singulis fub papillis . Interius ventris latus verfus , tenuem ,
mollem carnofumque Aphrodita habet hamulum , & confequen- fig. I
ter etiam fexaginta quaruor in utroque latere : cui vero fint ului, '
me ignorare ingenuus fateor. ,

Maximam hoc Animal aqute quantitatem in fe recipere , atque
iterum evomere poteft , unde nno tempore terria parte , quam
altero , craifior eft. Ventriculus fmpiflime limo parvulisque con¬
chulis eft repletus.

Aphroditaj hujus os fub capite eft , & anterius bina habet ten-
tacula , quorum alterum altero majus aliquanto , rigidius, & CO'
loris magis fufei eft. Carent oculis.

DifTefto Animalis ventre , fauces breviffimo oefophago , ven¬
triculo conne&i videbis , e tam firmis validisque , cum in lon¬
gum tum in orbem decurrentibus fibris conftru&o , ut fere carti¬
laginis duritiem imitetur. Ilicee ventriculus pollicis circiter lon¬
gitudinem habens , in illo terminatur inteftino , quod recta via
fine ullo volvulo ad anum usque pertendit, plurimis tamen utrim¬
que tenuibus imeftinis , five craflis oblicum eft fibris.

Squamas, quibus Anum obce&um effc feribit (r) Moli-
neux , nunquam reperire potui.

Quodfi vero Aphroditam in dorfo aperias , lentam cutem ,
qute alutae fimilis eft , forficibus in longitudinem diffecando , &
ad latera removendo, tam hanc quam mox deferibendam Aphro¬
ditam , fquamis inftrucftam compedes, molli cartilagini finullimis,

& duplicis oboli (een Dubbeltje') magnitudinem habentibus.

Hse

C*"") Pbilofophical TranfaEtions , Tom. XIX. N. 225.

Tom. II. I

OP USCULA

66

Hse Aphroditte eodem , quo pifces, modo generare videntur ’
& fi quia earum quasdam Junio menfe diflecueuc, mares laifti-
bus , ftemellas multis ovis imtru&as videbit.

Aphro-
dita
Squa¬
mata.
Tab.VI
fig. V.
A. 15.

b.

15 .

Aphrodita fquatnata mox memorata multo minor efl , quippe
qute vix pollicem longitudine fuperat , &* duarum, vgi trium li¬
nearum latitudinem habet. Viginti quatuor fquamis tefta efi ,
duodecim nempe ad quodvis la us , qute alternarim quali e dorfi
prodeunt medio. Singulis fub lquamis fetofus e corpore exlurgk
pilus , in extremitate oblongum habens nodulum ; & lubtus pilis
binas (atque ita ad fingula latera viginti quatuor ) papillas re-
pcries , qure teque, ac in aculeata , microscopio confpe&ae , e
tribus minoribus confiant , & rigidis inlUuftce funt fecis , quas
pro libitu etiam exferere & retrahere potefi , quosque pedum ipfi
ufum prtefiant, uc per folum repere poffit.

Animalculi hujus caput anteriore fui parte tentacula fex pro¬
minentia habet , quorum duo cteteris multo funt majora. Os
eandem, quam in aculead, formam habet: porterius vero corpus
in rigidiores aliquot fetas definit.

Quod fi unam akeramve ejus fquamam microscopio contem-
c - picris , oblongam deprehendes. Pars anterior pofieriore acutior
efl: , & minuris denticulis cuti inhteret. Pone vero multo latior
f ‘ efl: , orbicularis , parvisque fibris in exteriore margine obfita.
Summa fuperficies quibusdam , fed minutiflimis, tefta eft tu¬
berculis.

ITaecce ego Animalia , quse a nullo unquam Authore delineata
memini, ad emifiarium hujus urbis ulterius ( bet ver (te Sas ) cum
id anno 1763. reficeretur , reperi.

Ds

/

SUBSECIVA.

67

De Pholadibus .

Anno hujus feculi 1760, magnam Zclandia noftrae incolis fol-
licitudinem injecit rumor, quo in Valachria infula vermium quae¬
dam fpecies illos, qui ad repellendam aquae vim aggerum radi¬
cibus adpofici erant , perterebrare ferebatur lapides. Recenti
adhuc tenebant memoria, quantum damni Teredines navales, per
annos, quinque & viginti proximos, ligneis aggerum palis five
fublicis intuhfleut ; atque fecum reputabant, fi hoc lapidibus
etiam contingeret, nullum infulis his fervandis fuperelfe reme¬
dium.

In n£tis Academice Holmienjis (Tj) cujusdatn Teredinum lapi¬
dariarum fpeciei deferiptio & effigies exhibentur , quas Vir Do-
ctiifimus M. KKhlerus Polyporum in claflem refert, & quae
lapides rodunt (r).

Ego continuo conjeci , prius memorata , eadem , qua: KaH-
leriis expofuit , fore animalia, atque aliquot perforatos lapi¬
des vermesque in iis viventes mihi comparare Itudebam , quos
fumma Viri Nobiliflimi & Amplifiimi J oh annis Gulielmi
Parkeri, Urbis Medioburgenfis Judicis & Senatoris, Proce¬
rumque Valachria Graphiarii , mox fuggelfit humanitas.

Lapidihus ad me delatis, vermes hos a KaHLtRi illis mul¬
tum diverfos, & non nifi Pholades die , in omnibus fere Europa

litto-

f O Abhandclmgen der Zwed. Ace.d. 1754- pag. 143. & feq. Tab. III-
Fig. A. B. C. D. E. F, Von ciner neuen art von IVaJJer-Polypen, die
Steinen freflen.

CO Interdum fed raro , ad littora nolira , Teredines lapidariae in la-
fidibus inveniuntur , de quibus forfan alio loco dicemus.

I 2

63

O P U S C U L A ;

lictoribus, nec non in Afia (a), Africa (o) & America O)
obvias , facile cognovi.

Quia autem hte Pholades recens natae , & magnitudine finapis
femen nondum aequantes , duriffimos lapides ad inhabitandum
perforant , inque iis acquifitum domicilium concharum ope, quae
ex quinque conflant teftulis & inflar limte dentatae funt, continuo
amplificare valent, attentionem plurimorum Miliorite Naturalis
formatorum (x) , jam dudum fufcitaverunt, & accuratae eorum
defcriptioties , fingularisque proprietatis , non folum in tenebris
lucendi , qua etiam alia gaudent marina infedta , fed luminis fui
aliis corporibus, tam folidis quam fluidis, uc aquae, ladti, melli
&c. communicandi, apud plures Authores exflant (y) ; quos
infra citatos curiofus adeat Lector: ego autem de his Pholadi-
bus tantum mentionem feci , ut evincam infulis noflris eorumque
aggeribus non multum detrimenti aut periculi ab illis timendum
efle. Hoc tantum animadverti velim , illos femper lapides caL
cariac indolis inhabitare , nunquam vero Saxa aut Quarcxofa.

(k) Rumphius Amboinfe Raritdlkamer , pag. 151.

(p) Adanson Hijloin \hl Senegal.

(<uO Sloane Natural Hijlory of f amnica , Tom. II. pag. 263. Tab
241. Fig. 22. 23. Et Brown Natural Ilift. of Jamaica , pag. 417.

40- Fig. II.

(x) Reaumor Menioir. de 1 ’Acad. ,1712. pag. 163. & feq. Lister
Exercit. Anati Teri. pag. 88. &,feq. Et IA Fa ille dans fa Troifiemt
Memoire du Receuil des Pieces , en profe & en vers , lues dans les AJfembUes
Publiques de i’ Academie Royale de Rochelle , 1763.

(51) Reaumur Memoir.de l’Acad. t 1723. pag. 260. Musschenb
Intrati. in Pbyf. Tom. I!. pag. 69 t. Et Comment. Inftit. JBonon. Tom'
II. part. T. pag. 248. Iis Nitura , 'in", ieheifris remoto lumine , alio fulgore
clarere , £•? quanto magis humorem habeant , lucere i n ore mandentium , lurore
in ■>n :n'hus , atque etiam in-filo ac teflfj decidentibus guttis / jam dixit Pm-
nius , Lib. VIII. eap. £>J.

De

De Mya Arenaria.

In fluento, quod ad hanc urbem Scaldiam a DuveJandia diri¬
mit, nonnumquam hae Myce (s), ad pedis altitudinem. fub li¬
mo reperiuntur ; loco , ubi moramur , fefc prodente foramine
iti limo , oboli magnitudinem exaequante ; atque ligone effo¬
diuntur.

* Mya talis Arenaria , vitro claro , aqua marina puti repleto , Tab. Vlt
inmifla , mox probofeidem ad pollicum aliquot longitudinem ,
plerumque furfum exferit, ita uc, fi fieri poffit, ad aqute fuper-
'ficiem pertingat.

Probofcidis hujus extremitas diias habet aperturas , qute mi-
croscopio infpe&ge variis denticulis five tentaculis inrtruche viden¬
tur. Quod fi cx aqua extrahatur Mya , per majorem aperturam,
aquam marinam ad fex pedum fpatium , per Siphonem quafi , ng. p
•emittit, & probofeidem quam maxime, frnpe totam , intra ipfas te-
ftas contrahit. Minor apertura excrementis ejiciendis infervit.

' Utraque terta cultro caute disjun&a , Animal membrana tenuis- fig.n. a.
fima fubflava ( Pallium vocant) , aqua marina adhuc repleta cir¬
cumdatum jacere , confpicitur. fis- HI.

Membrana hac remota , ipfum corpus apparet , in duplicis A.
branchiarum latiorum paris medio depofitum.

Illuftris

(2j) Linn^us o&o Myarum enumerat fpecies, quarum ea , qu*
hic deferibiturtertia eft , atque a Viro illufiri , ut a reliquis cam di-
ilinguat , vocatur Mya Arenmia , five .tejld ovatd , pcjtice rotundatA . car¬
dinis dente antrorfum porretto , rotundato , dentkukqiie .laterali. Syjl. Natur.

Edit. X. pag. 670; Et Rumpiiius, eam vocat tLoftrum anatis Majus-
Amboiiife Rariteitkamer , Tab. XLV. Iit. IV. pag. 149.

1 3

70

OPUSCULA

Illuftris Linn/eus hoc Animal ad propriam claiTem haud re¬
fert ; fed Animal vocat -probofcidem, exjerms , apice hiperfora -
ta (te). Ex fubjccla tamen defcripticne Tethydibus adnumeran-
dmn efle videtur (te). Corpus enim ejus planum , oblongum ,
& duas inter latas politum eft branchias. Verfus rotundatum
Y 1 ' tedarum latus .fupcrne quatuor oblongas & pendentes habet par-
jt. tes (te) , & paulo inferius particulam orbicularem , albam, pla¬
niorem , quse proprie pedem aut manum conftituit.

Pig. II. Teftis, ut mox dixi, vi culrroque reclulis, probofeis maxime
B. retrahitur , qute , animali fuo moriente fato , unum alterumve
pollicem extra cellam porrecta manet.

Hanc probofcidem , fi forficibus per longitudinem difiecando
r ni ' aperias , membranam & feptum dimidiae craffitiem linere excedere
cogiiofces. Sicuti enim in extremitate duas htec probofeis habet
aperturas, ita etiam e duobus cohaerentibus, ac intergerio tantum
diremtis , re vera confiat tubplis.

Ite Myte & plures aliae conchee , qute fub Arena degunt,
veluti duae fcquentes , membrum habent, cui .pedi nomen eft ,
quoniam ejus auxilio fe movere , convertere , aut Arenam vel li¬
mum perforare , fefeque magis minusve alte inmittere ac pene¬
trare valent, pro ut earum probofeides five trachea: magis minus¬
ve longae- funt.

(a) Loco modo laudato.

m Trtbys ex ipfius Linn*i definitione , animal ell, corpus ha¬
bens oblongum , bilabiatum , corpusculo med.o carulagmeo oblongo ,
tcntacula duo cunei formia, foramina duo fpirantia. Ibid. Pag-653- Ita¬
que Oftrete , Mytuli , Conchsque cretene b.valvae , excepta Pmni Ma¬
rini , Tethydes funt. .

( c) List E RU s has vocat labia oris dependentia. Exercit. Anat.

/

S u B SjE C Jl V .A. Jt

Miri admodum , quos pedis hujus ope Animal peragit, funt
morus , clareque nobis 1 , ^emandtfark , 'inexhaudae hoc Providi &
Omnipotentis Creatoris Sapientiee cpus ede : Potell enim Animal
in omnigenas hunc pedem figuras , nunc in tercbrse five celiri cu-
fpidati , nunc acuti cunei , mox adunci hami vel latae palae five
paltini , aliasque fpecies vertere, pro,vario icilicet ufu, cqiadhi¬
bere illmn opus ed., vel ad Arenam perfi- randam , eaiuve fin¬
dendam , excavandam , vel ad latus removendam ik rejicien¬
dam (d).

Quando enim Mya , auc alia ejus generis concha in Arena aut
limo aliquamdiu, claufis tefiis , jacuit, pedem hunc quaquaver-
fum (utri enim lateri incumbat , perinde ipfi eft) porrigere in¬
cipit , donec limum five Arenam tangat, quo fadto pedem Arena:
inierit , eoque fe ita convertere valet, ut inferiores geftarum mar¬
gines arente incumbant: Mox rigidte indar cufpidis pedem ex-
ferens, lacunam in Arena facie, quam deinde , pedem in cunei
formam amplificans , latiorem profundioremque reddit , & hac
ratione ienfim altius Arenae inmcrgicur. Quodfi , alte (acis dc-
lapfa, progredi cupit , pedem vcluti palam five ligonem procrti- rp
dit , Arenam utrimque repellit & ejusdem auxilio pedis, cujusVIfi'fi
tum ponedi inferiorem partem , labri infhr, paululum inflexam, vL c ‘
compate Arena: infigit, magis magisque antrorfum fe protrahit. ’

Haud injucundum ed , htec animalcula , vitro aqua marina
limpida repleto , cujus in fundo aliquantum Arenae tenuis ed
impofita , omnes hos motus edentia, contemplari.

(d) Qaxdara hujus generis animalia (PeBimsplani') tantas in hoc pe¬
de vires habent, ut eundem vi quafi Colo illidentes , ex aqua exfilire,

■ ucutiffima im parte antrorfum verla , volare quafi poffint. ' Rum-
rmus AmUinje Rmnitkamcr , pag. 146.

De

7?

OPUSCULA

JDc Car dio f e).

Ucraque hujus pifciculi (Belgis noftris Kolhaan di6li) con¬
chula admodum excavata , ita ut altera alteri impolita , orbicula¬
re fere corpus conftituant; intus Imviffimre fune, tequataeque ,
fed extrinfecus fulcis fex & viginti ohlitm : IVlargines inferiores
denticulorum ope confertas gerunt , ardttque claufas. Non mi¬
nus frequenter, quam fpecies mox referenda, in Belgii lictoribus,
& cama quidem reperiuntur copia (/) , uc notabilem ingertem-
que horum animalculorum fecunditatem non poffimus non de¬
mirari.

Paululum femper infra Arenae fuperficiem morantur, quia bi-
Vlll.fig.nas fuas tracheas , admodum breves, neque cohterentes, ut in
II. A.B.jyjyjg videmus, longe exferere nequeunt. Harum trachearum
altera, & quidem inferiori concharum orte proxima , major paulo
altera & longior ed , quippe qux 1 excrementis ejiciendis inferne,
dum major illa efete live alimento tollendo afliimendoque aptata,
indeque , ubi exfurgit & fuperius circa marginem, permultis
Fig. I!I p ro bofcidibus , non nili microscopio confpicuis , inftru&a eft.
p: T ]’] Quod fi talis probofeis , animalculo proxime vitro adjacente,
A. b ’ 1 cique quafi affixo, microscopio contemplamur, figuram ftella-
! ■ t : rum

(e) Linn,.eos ut vice limam Cnrdiorum fpeciem vecenfet, vocatque
Cardium edule, five tejla antiquata , fulcis XXFI- olfolete recurvato-imbricatis.
Syjl. Nat. pag. 681 .

(/) In nofira hac Infula Scaldia tam e loco quodam cui concharum
receptaculi (Belgice Schelp-hock ) nomen eft , quam e rcgione'pagi Ou~
werkerk didi, ultra ducenta ad trecentA quotannis concharum onera five
Plaullra petuntur.

S u B ' S E C I V A.

73

rum marinarum probofcidibus fimillitnam , exhibet , quorfiam Tab.
pariter e membranaceis conflat annellis (quorum ope animalcu-^

Ium minus eam magisque extendere valet) & in fuperiore parte
nodulum quafi habet, unde fibrae quaedam tenues , forte tenta-
cula , emergunt , ad minutiifima infedta, in aqua marina tium-
quam non frequentiflima , excipienda : quando afiiduus fimui a-
quae marinae per has tracheas abforbtionis & exfpuitionis motus
confpicitur.

Pifciculus ipfe albus cfl & multo quidem minor, faporis ta¬
men fuavitate oilreis parum cedens , quare & a vilioris condi¬
tionis hominibus fepe comeditur.

Si quis caute cultro Cardium hoc aperiat, pifciculus Myarum p . g IX _
indar, intra membranam live pallium, circumcirca conchteaffixum, c.
jacens, eoque quafi involutus deprehendetur. Superiore ejus par- C.
te ad latus remoto , pifciculi corpus album , & e duabus quali
partibus conflans , confpicitur. Ad dexteram etiam duae libere D -
dependentes carnis particulte reperiuntur. In medio pes eft co- '■
lore ad crocum inclinante , & in his Cardiis praegrandis ; ad F *
finiftram vero ambae illae modo deferipta: inveniuntur tracheae. A. B.

Aliquando in lictore ambulans, & lapidis fubalbidi fruftum ibi Fig>
fublatum attente confiderans, id cotum quantum e conchulis his VIII. A.
compotitum deprehendi, plane fcilicet petrefadtis & tam minutis, B
ut difeerni , nifi microfcopii ope , non pollent.

Valde tum obflupefcebam , me in hac regione petrefafta inve¬
nire corpora : poftea vero plura mihi oblata fune exempla , ut
inter alia , cum ad portus noftri oftium duas petrefa&as fibi-
que affixas , ejus generis, quod Chumci vocatur, conchas re-
■••perirem.

Tom. IT. K ' Neque

74

OPUSCULA

Neque infrequens aut rarum eft , in terrte illius fulphuratae &
fubfalfas (f) (quam Darry vel Derry vocantnoftrates) fufcum aut
nigrum fere colorem habentis , glebis & mollibus , fubinde ad
infularum Zeelandice mari proxime adjacentium littora e fundo
emergentibus & quafi ebullientibus , petrefa&i quaedam limi,
calculis variisque tam integris quam fra&is conchulis intermix¬
tis , frufta reperire. Limus vero hic petrefaftus, quod notatu
dignum , grandem plerumque clavum , aut aliam ferri malfam ,
quafi pro nucleo , circa quem pctrefadlus eft , includit.

Non vacat mihi, quoties vellem , talia in littoribus quaerere ;
quamquam his exemplis cdo£to nullum ell dubium , quin plura
ibi reperire & fortaffis etiam petrefa&ionum harum caufatn erue¬
re ac deprehendere liceret, prtefertim ingentium earum mafla-
rum , e minutiflimis, oculorumque aciem fugientibus teftacero
confidentium , quae magna in copia reperiundte funt in Campania
& Calvomonte.

De Tellinis .

Conchulas has , quae tam frequenter tantaque copia in littori¬
bus reperiuncur , uc a modo defcriptis Cardiis edulibus fulcatis
difcernantur , & quia nomen TeUince (g), quo apud Graecos &
Latinos appellantur, nullibi in Belgicam linguam verfum depre¬
hendi ,

r f) Humus falujlris in igns fomns Wallerio.

(g) Vox Tellina fignificat conchas cito (intra anni fpatium) cres¬
centes & adlcfcentes. Tellinoe inquit Aldrovandus (de Tefl. lih. 3 .
cap. 72 ) a crelcendi celeritate nomen habere videntur, «« r
y 'a„T*i rixtit w, quia ocyffime perficiuntur, anno cnitn totam magnitu¬
dinem implent.

V

S LTB S E C I V A. 75

hendi, in Belgica horum opusculorum editione gladie Strand-
Scbulpjes, hoc eft, conchulas littoralcs Iteves vocare aufus fum.

Sunt autem hse conchula; aequata; iive laeves , oblongae, qua- Tab.
tuordecim plerumque vel quindecim linearum longitudine , oftOy 111,11 ^
novemve latitudine , parum excavatae , fed piante, coloris fubal-
bt, aliquot caeruleis , aut rubris in circuitu lineis ornata;.

Pifciculi caro candida ; isque in latiffimo luo latere five angulo, _
duas diftinftas habet tracheas, quas , fi quidem Arena; alte
merfus moratur, ad fex feptemve pollicum fpatium extendere va¬
let; quem in finem etiam duas femper in Arena fervat apertu¬
ras , quarum indicio , in refluxu maris, facillime hae concha; in¬
veniri pofliint.

Trachea ha; laeves & fine ullis funt probofeidibus , atque e
multis mufculofis conflant annulis , quorum auxilio, facili illas ^^‘55
negotio admodum extendere , & celeriter iterum , cognito peri¬
culo , intra conchas retrahere valet.

Talem ego Tellinam (Tab. VIII. Fig. VII.) delineavi , ipfo
pifciculi corpore , ut fubjacentes particulae eo clarius confpician-
tur , inde exemto: litteris A. B. E. F. eadem plane , quae in Fi¬
gura quarta proxime prsecedente de Cardiis edulibus , reprae¬
sentantibus.

De propagatione triplicis hujus concharum , femper fub arena
degentium, generis , nihil me cognoviffe , invitus dolensque fa¬
teri cogor , quamvis eam oftreorum propagationi confimilem ma¬
xime exiftimo.

Apud Orientalis Indice incolas in deliciis habetur Eacatfan Am*
boinenfe (/;) , quod Amhoince & MacaJJaria ex harum praecipue

con-

( 6 ) Rvmphius Amboinfe Rmtcitkamer , pag. 146-

K a

concharum carne conficitur, atque pec totam Indiam & Chi-
nam dimittitur.

Rumphio tefte , duplex BacaJJan datur, album, Europceis,
& nigrum Chinenfibus & Maleijenjibus gratiffimum , majorique
in pretio habitum. Albrni ex fola horum pifciculoruni carne ,
aceto condita, cum Galega , Capfico, Zingibere, Pipere, Al¬
lio , aliisque adjettis conficitur: Nigrum, non e carne tantum,
fed & adhaerente pingui nigro , five adipe horum pifciculoruni,
adjc&is aromatibus preedi&is , Limoniorum fucco conditis.

Idem ille Auctor id maxime commendat , ut fuavilfinium om¬
nis generis ciborum , aflorum praecipue , condimentum, quippe
quod cibi appetitionem excitet, & ipfum obfoniorum faporem
gratum adauget ; hoc adjiciens , nigrum illud BacaJJan Romano¬
rum Garo maxime aflimile efie.

Gari hujus pluiimi Latini Graecique fcriptores (2) memine¬
runt , confentientes in eo omnes , olim id ex pifcis , nunc non
fatis noti, qui Graecis dicebatur , inteftinis , fed poftea ex

va¬
di) Au 3 or Oropon. Lib. XX. Isidor. Lib. XX. Orig. cap. 3.
Plinius Nat. Hift. Lib. XXXI. Se 3 . 43. Hanc ejus defcriptionem ex¬
hibet : Aliud etiammm exquifiti liquoris genus , quod Garon vocavere, inteftinis
pifcium caterisque , quce abjicienda effient , fale maceratis , ut Jit illa putrefcen¬
tium Jarues. Hoc olim conficiebatur ex Pifce, quem Grceci Garon vocabant.
Nunc e Scombro pifce in CarthaginisJpartariecetariis , Sociorum id appellatur,
fmgulis millibus nummum permutantibus congios fere binos. Nec liquor ullus
preeter unguenta majore in pretio ejje capit, 'nobilitatis etiam gentibus.

Exfpirantis adhuc Scombri de /anguine primo
Accipe fcecofum , munera cara , Garum.

Martialis Epigram. Lib. VI. Epigr. XXVI. &Lib. XIII. Epigr.CII.
Vide etiam Apicium Coeuum de Arte coquinaria , qui illud Ga¬
rum liquorem nominat.

77

S U 'B S E C I V A

variis aliis pifcibus eonfe&um & percarum fuilTe , quippe cujus
bini congii (£) feptuaginta quinque florenis HoIMrdlcis'confti-
terint.

Bacajan etiam cum maxime in India magno pretio mercantur,
pro lagena congiaria tres quatuorve florenos folventes.

De Turbine Stagnati.

In Aquaris , fulcis , puteis vadofis five minus profundis ^Hila¬
riorum , quae nobis Mey-landen vocantur, praecipue tamen in
oris lacus Kaasjes r water didri , & proxime Ziricceam urbem
liti, maxima copia hunc turbinem reperi , quem tamen , quod
fciam , nemo adhuc defcripfit.

Celeberrimus Adansonius (/) de fimili parvo loquitur,
quem Bidinum vocat, qui ab hoc tamen differt praecipue fku ocu¬
lorum , & quod in aqua dulci femper reperiundus erar.

• . •

Turbo hic fesquilineae tantum longitudinem , & dimidiam cir- ^ b
citer latitudinem habet , & colorem fere candidum ; quia verovil.fig.
perioftio , limo & mufco foedato, veflitus eft , cinerarius five iv,a '
leucophoeus aut fordide glaucus videtur.

Microscopio confpedtus fpiras fex a finiflra ad dextram magis
magisque tenues , & in obtufum defluentes Cufpidem oculiis of- A.
fert: & buccini longitudinem tenuiflimae percurrere confpiciun-
tur ftrise.

Pcu-

f *0 Congius fex vel feptem noftratium- pintas continebat.

■ (0 Hijtoire des Coqwllages, pag. 5 . Tab. I. G. n->

K 3

Tab.Vll, Oculos in capite, non in interiori cornuum, ut Adansonius ,
in fuo Bulino , fed exteriori contra eorum lateri appofitos &
inferiori horum cornuum parti , ut in Neritis littoreis , affixos
quafi reperi. Os & Lingua plane ejusdem, quae in Neritis ob-
,, tinet , ftru&urae funt, praeterquam quod probofcis in his, pro
corpusculi ratione , paulo longior ert.

Hunc Turbinem , Belgice het Dryvertje , vel bet Dryf * Ho~
rentje appellavi , quoniam coelo vel parum fereno , pede femper
furfum verfo , in aquae fuperficie fluitare & quafi apricari amat.

Animadverfione aliqua , me quidem judice , dignum videtur ,
quod Conchylia omnia univalvia fpiralia , vel minutillima , ut
hic Turbo , perfedliora funt animalia , quam univalvia abfque
J'pi r a regulari , ut dentalia , ferpuls &c. & quam bivalvia ,
ut Oftrea, Mytulus , &c. aut mullivalvia, ut Chiton, & varias
Lepadum & Pholadum fpecies. Cundla enim univalvia fpiralia
binos habent oculos , & ita tria reliqua conchyliorum genera uno
fuperant organo fenforio , & multo etiam facilius e loco in lo¬
cum fe movere poliunt, quod multivalvibus omnibus, excepto
-'Chitonc, plane negatum.

,:’v oi jv ciep ; a t 1 t o • . ■ ' ' •

e.> i * . • v f.'i .♦ (t--i / * i y,»

De Kin -yu , ftve Car pone Aurato.

Per eximius atque rutilatis color , qui pifciculis hifce auri ar¬
gentique politiffimi fplendorem conciliat, eosdem peregrinato*
rum admirationem , & illarum, ubi propriam & nativam habent’
fedem , regionum ( Chince & Japonice') incolarum volupcatem
'reddiderunt.

Liceat vero mihi, priusquam ad eorum defcriptionem tranfeo,
Leftori exponere , quanti illimentur, quantoque in honore apud

S U B S E C I V A.

79

Japonenfes & Chinenjes , ex jejunarum le Comte & du.
Haede (m) teftimonio, hi pifciculi habeantur.

,, Maxima , inquiunt, attentione dignus in Cbind pifcis efi:
„ Kinju O), five Carpio Auratus. In vivariis five pifcinis, eum
,, in finem , Hortis Principum & Magnatum exornandis , effos-
,, fis, aut etiam in magnis vafis Porcellaneis fervatur. Minu-
,, tiflimos , qui inveniri poflunt , cseceris praeferunt , quia pul-

cherrimi putantur , & major eorundem numerus ali poteft.

Pulcherrimi eorum colore funt rubro , eoque ardentiflimo,
„ auri quafi pulvere, praecipue in dorfo verfuscaudam, confperfi.
„ Quidam argentei funt coloris , alii albis rubiisque infignes
„ maculis

5 , Genus utrumque vividum admodum &' agile : in aquae fuper-

ficie ludentes deleftantur , tunc vero tam teneri (/>), funt
„ & emollidi, ut minima aeris prefllo , aut vehemens aquae in
„ pifcina aut vafe agitatio , multos eorumdem necet.

„ Qui in pifcinis aluntur, diverfae funt magnitudinis, quidam

clupea quadriunciali majore (Sardyn of Spiot') graviores: raro

„ iidem

'

(») Hijlorifche Verzainrting mn Reizen , IX. Deel, pag. 420.

(n) Japonenfes cum Kirig-jo vocant. Ibid. pag. 265.

(o) Mortui aut fpiritu ii impofiti decus & fcimillantem colorerp
amittunt. Parifiis tamen Pharmacopolam effc accepi, qui liquorem , in
quo objetla nativum fervant colorem, inveniffe dicitur. Quo citius poft
mortem fpiritui frumenti imponuntur , in quo exigua camphone quan¬
titas diffoluta eit, eo minus decoris & fplendoris perdunt.

CfO Ego aliquoties laros (quos horum pifcium fapore captos credo)
dum fuper pifcina luo more in aere pendebant , fclopeto configendos,
& alteram pifcina: ripam , ubi terra laxabatur , firmandam curavi , ne
utlico quidem pifciculorum amiflo.

8.o

0PUSCUX.A-

„ iidom digiti longitudinem excedunt (q ). Pulcherrimi tribus.
„ aut quatuor thaleris imperialibus venduntur. Ad tintinnabuli,
quo , qui eos glic , utitur , . fonittim adfccndere atque eraer-
gere docentur Omnibus ex relationibus optimum eos confer¬
vendi auxilium e(Te conftat, nihil iis byeme dare. Pechini
(Fekittg ) certe, tribus aut quatuor, per quos frigus durae, rtien-
„ fibus , non aluntur. . Unde interim' fub glacie vivant, haud
,',' iidic diftu eft , nili forte in herbarum , in pifcinaYum fundis
„ crelcentium / radicibus vermiculos deprehendant , aut ipfae ra-
„ dices aqua mollitte idoneum iis alimentum praebeant. Perfaepe
„ in sedes recipiuntur, ne frigore Icedamur , & per totam
,, hyemem iti conclavi adfervantur , nullo iplis dato alimento.

Adpropinquantc vere in pifeinas illas majores iterum conjici-
’’ U ntur. Magnates manu eos propria alere gaudent, multum
que temporis agilibus eorum , in aqua ludentium , motibus
„ fpe&andis perdunt.

„ Mi pifces , pulcherrimi fane eorumdem , in lacu quodam
„ Che, kiangte { Cbe kyang ) prope urbem Cbangrwa - kyen , in
” b a mia tu H\cin chewfu , ad pedem, montis Tfyen-kiug ca¬
piuntur. Quia vero exiguus eft hic lacus (quippe non ultra
centum (r) in circuitu luo habens jugera ) omnes auratos
Carpiones, qui i,n eundis Sinte Provinciis, Quaruonia (Quan-
” ton g) & Tokienfi ( Tokyeu ) inprimis confpiciuntur, inde peti

„ haud verifimile eft.

Quod fi pifeibus his, per hyemem in gabatis myrrhinis fer¬
vatis , bis vel ter intra feprimanae fpatium , puram adfundimus

„ aquam,

r ? ) In meis pifeinis duodecim pollicum & ultra longitudinem ada¬
quantes poffideo.

r r y In textu Gallico legitur Deuv cens.Jrpens.

S U B S E C I V A.

81

i, aquam v eosdem ne contrectemus , quia contadH brevi poft
„ moriuntur , reticulo , qujus os circulo ligneo adfixum , & pla-
„ gffi tam ar£tse fune, ut fatis temporis fuperfit, eos in recen-
„ tem prius inmictendi, quam prior defluxerit aqua , lente tol-
„ luntur.

„ Miniftratores fubinde aliquot oflfse globulos in aquam con-
„ jiciunt. Optimum tamen alimentum eft panis cefteiatus (Bel-
„ gice een Wafel ) aut duriores ovorum vicelli , aut caro porer-
„ na in fole cxficcata, & in fibras difeerpta. Aliquando cochlete
parv® pifeinis injiciuntur, quarum limus five gluten.pifeinarum
„ lateribus adhaerens , eximium hifce animalibus prabet alimen*
tum , & de quo avide inter fe certant. Avidiflime etiam ru*
„ fos, qui in emifiariorum quorumdam aqua inveniuntur, Ver-
„ miculos adpetunt.

„ In calidioribus regionibus admodum multiplicantur , duin
„ modo curetur , ut ova eorum , quee aquae fupernatant, &
„ quae alii pifces alioqui devorant, auferantur: ea alio in vafe
„ foli expofica ab hoc vivificantur. Principio parvi pifciculi ex
„ ovis exclufi nigri fune, & quidam tales manent. Casteri gra-
„ datim in aureos & argenteos permutantur, tam claro & corufco
„ fplendore , ut optima, quae confici folet, auratura illi cedat,
„ Aureus vel argenteus color in caudte extremitate adparere inci-
„ pit, & pro diverfa eorum indole magis minusve in medium fe
„ corpus extendit.”

Quidam horum pifciculorum ab Anglii e Cbina in S an Ii ce He¬
lena infulam' tranfportati, & hinc Anno 1728. primi in Angliam
perlati funt a Philippo Worth, navis ad Indice Orientalis
Societatem pertinentis , & the Houghton di£tae , Gubernatore &
ab eodem Celeberrimo Mercatori Matthaeo Dekker do¬
no dati. Exinde in variis aliorum navibus adve&i, & in Anglia ,
Tom. II. L pifei-

8i

OPUSCULA

pifcinis impoliti , propagati funt, quo fafto, in alios etiam Ea»
topa regiones milii, innotuerunt ( s ).

Anno 1758, menfe Novembri , duodecim horum pifcium ex
Avitia, mihi adlatis , ofto uni, quatuor aiteri horti mei vivario
inmiii. Pneter quaruor, quos diebus aliquot incerje&is, mor¬
tuos & fludunntes reperi,. numquam eos iterum confpexi. Hanc
calamitatem aliis etiam hos pifciculos pifcinis fuis impofituris acci-
diiTe audivi; eaque , mea quidem lententia , hanc forte caufam
habere’ videtur , quod pifciculi, e fitula in aquam effufi , terro¬
re perculit celeriter nimis fundum petunt, & ibi tam alte de-
merfi hterent, ut limo fe.expedire nequeant, fed in eo fufFocentur.
Hinc fatius poftea duxi, iitulam cum piicibus funi alligatam tara
diu fub pifeinai aqua fufpenliun tenere, donec fponte fuo ena.
tarent.

Menfe O&obri Anni proxime fequentis 1759. alios duodecim
ad me allatos uni & eidem vivario impofui. Per illam afperara
fotis'hyemem , holce pifciculos, fole.fereno , fub glacie etiam
natantes, videre aliquoties mihi contigit, quia aqua perquam
erat limpida,

Menfe Februario Anni 1.760. fex alii ad me deferebantur, quo¬
rum duo , paucis pcft diebus moriebantur.

i 1 . 1. • ‘ • • * 1 •- j . ; ■

6E fedecim his pifciculis omnes mei progeniti funt.)

Aprili & Majo menfibus quotidie emergentes, panem * qui
in pifeinam illis mittebatur, in fuperficie aqua comedere allue-
fcebant. '. .. .

Exeunte

■ m)r. >- - . v • i . -i.- ■' . 1. . • - f - j . ...... v • -'»-•• 1

■ ,a ( ''Ai fi- iq '* fr*

Hic in Hollatidia Ilkiftris fames. _Bentwkids, Toparcha in Rhoon
0 - Pentkegt , & Ampli fii miis D.' Clifford , primi in pifcinis fuis a r
luerunt, non'veto adhuc, quantum fcio, propagati funt.

§3

S U D ,S f. C I V A.

Exeunto Aprili &per Majum meofem Ipdere i.Ups, & non-
nunguam- le^ vcl. ofto mares .ui-ucara-.fp^arj femellan] , eanjqjue,
natando profequj.videbam. Quaij/ipfees.Hfjcis.luis
comparem fibi elegit, hi duo fjgpe numero leprfum a exteris na¬
ram , miras in aqua gefliculationes edunt, & in latere recuhan-
tes , ventres collidentes confricant, & laftes atque ova ejiciunt.
Nullum coloris difcrimen nolfcuat, vel alterum alteri pnsferunt ,
aurei cimi argenteis & atris , utpote ejusdem' generis pifcibus -
pfomifcue coeuntes. Unde cadit eorum (ementia, qui aureos
mares, argenteos tantum femellas efTe' putant.

Idibus Juniis 1760. minutos aliquot pifciculos , quatuor aut
fex linearum longitudinem habentes , & nigricantis auc jygjVab.IX
coloris, maxima cum voluptate eonfpexi. .Sex> fere hebdomadibus a ’ ’
poft , plerique inter dorfi & caudee pinnas , argenteas quasdam
five albas candemesque maculas nancifeebamur , q.use pro aetatis
incremento, magis magisque confluebant, ita ut Octobri menfe Fig. II.
ftriam ad dimidiae lineae lacitudinem efficerent. . ,

Pifciculi tum unius fere & dimidii p.ollicis lpngit.udincm. aequan¬
tes, parvas jam panis micas cqmedei-9 cceperunt, { antea, ijit. vijder
tur, infectis aquaticis in herba & ad pifeinarum (epimenia & .cre¬
pidines morantibus murici. Per clementem admodum Anni 1761.
hyemeuv, diebus apricis aliquando emergebant , quum a pane
•illis objiciendo me continere non poteram , quem tamen non tam
avide , quam aeflate , comedebant.

Menfe Junio Anni 1761. cum unius Anni teftatem expleverant,
hic illic unus alterve colorem mutare & in ventre rubefeere coepit,
iimum numerus quotidie augebatur , ut & ruber live aureus co¬
lor quotidie ardefeebat magis ; illis , qui inter caput & dorfi
pinnam iuilt, diutifiime nigris manentibus, unde eo magis ex-
fpletviefcfcbat aurum. In hoc altero scatis fuae Anno , plerique

L 2 aureos

OPUSCULA

84 .

aureos fuos & argenteos nancifcuntur colores , pauciffimi tertio ,
magnaque pars perpetuo atra manet, ita ut nc minimum quidem
his fit decus aut ulla pulchritudo , & tunc vulgaris plane car-
pionis aut tincte fpeciem habeant.

Methodus, qua pifciculos hofce tra&are foleo , multo minore
circumfpeftione , quam Cbinenjium , indiget, quia experientia ma-
giftra didici, illos non adeo teneros & emollidos efie ( t ).

Qui in pifcinis funt, duas tresve plerumque fub Vefperam panis
iiliginei, quas seftate avidiflime devorant, lamellas accipiunt.

Hyeme , nifi fereno atque filente coelo , rarius emergunt , &
hinc tunc parum panis ipfis opus eft. Durante gelu glaciei aper¬
turas bis quotidie diducendas, iisque virgultorum fafcem inferen¬
dum curo.

Cteteri, quos oblcftationis gratia, in majore lagena candida,
domi fervo , aqui pluvia recenti (©), in qua multi funt mono-
culi, altero quoque die purificantur.

Mane tribus, quatuorve antequam purgantur , horis minutum
panis fruftulum in aquam conjicio , quod majore minoreve avidi¬
tate 1 , pro infeftorum , quae in aqua illa funt, quasque ut gratiffi-
mum fibi alimentum prae cteteris adpetunc, majore minoreve co¬
pia , comedere haud ceflanf, interdum mufcas illis, culices, alia-
•' i . - ■ que

" • : _ ' .? i

(t) Varia novi exempla , quod quidam pifeiculi , amicis dono a me
‘dati, e lagena cxfilierunt , & per horae fpatium humi jacuerunt, qui ta¬
men mox recreati vitam retinuerunt.

(ti) Talem aquam pluviam , in qua multa funt infefta , optimam il¬
lis comperi; aqua fluviatilis limpida voluti e Mofa & Rheno etiam fatis
utilis. Illa vero, qu£ e multorum Hollandia urbium mediterranearum
foliis five canalibus petitur, noxia ipfis eft, fplendorem amittunt, ue-
que diu in ea vivunt.

SUBSECIVA.

8 j

que id genus animalcufa miniftro. Albi cruftuli ( Ouwel) parti¬
cula etiam grata ipfis & utilis eft : Jis vero , qui in lagenis fer¬
vantur , nimium cibi, panis prsecipue , cruftuli, vel aliarum id
genus farinariarum rerum apponere nocet. Aqua enim inde far¬
rata redditur , & pifcis ipfe foedam , albam & vifeofam accipit
cutem , aegrotare incipit , & moritur : quod pluribus pifciculis
e nimia cibi copia contigiffe novi.

Purificaturus eosdem caute e lagena in gabatam albam majorem
effundo , & lagena eluta atque aqua recenti repleta, pifcicuios
nullo adhibito reticulo, gabata manu eximere & lagenae imponere
non vereor. Et fimulac huic quodammodo rei affueverunt, adeo
mitefeunt, uc fublati in manu quiefeant.

Quoties hyeme frigus tam vehemens eft , ut in conclavi , ubi
fervantur , aquam conglaciatum iri verear , in cellam deferri ju¬
beo , ubi etiam vitam retinent, & laete vigent.

Aliquot ego pifcicuios, e maximorum numero, coftos cum ami¬
cis quibusdam comedi. Variis eos condimentis guftavimus , illo
tamen intindlu , quem ovorum condimentum ( Eijcr - fatis ) vo¬
care folemus, affufi , gratiflimi erant faporis, & multo quidem
melioris, quam vulgares carpiones. Co&orum caro non tam fir¬
ma erat quam percarum, alioqui tamen tam tenuicula , mollicel¬
la , & tenera, ut ullius pifcis fluviatilis pulpa effe polfet; neque
ullas alienas & nocentes , quales trucarum funt aut luciorum alio¬
rumque , fpinas habent. Frixi vel percis delicatiores fuavioresque
erant.

Delineationes horum pifeium fuppeditarunt Petiverius ( m ) ,

Eo-

(w) Gazophylac. Tab. LXXVIII. Fig. 6 & 7.

E 3

86

OPUSCULA

Edwardius (t'J, Richterb-s (}) & LinN/EUS (s) ?
qui & deicriptionem adjecit Qa). Quoniam vero ea unius can¬
ium e 11 pifciculi, Academice Sueciccc , raritatis gratia , dono dar
ti, mihi nequaquam fufficere videtur. Et cum hsee felicitas mihi
contigit, ut hi pifciculi , primum , ut ego quidem.arbitror , in
Belgio , in utraque horti mei pifcina pervivant, copulentur &
multiplicentur, fatis crebra & commoda oblata eil mihi occafio ,
eorumdem proprietates accuratius , quam alii , quibus ea non¬
dum obtigit, indagandi.

Iu Malacopterygiorum , aut es recentiori L1 n n at x (A) claffi-
licatione , in Abdominalium clalTem , & ad Cyprinorum , vel Car-
pioniim , genus referendi fune hi pifciculi, ab aliis diltimSli cog¬
nomine Carpionis Aurati , vel Cyprini pinna ani duplici , cauda
trifurca , vel quod magis convenire crederem , Cyprini craffius-
culi , dorfo fubconvexo , pinnis dorji, ani £? cauda in diverjis
fubjeclts difcrepantibus •

1. Caput "breve , in plerisque crafllffimum , antrorfum contrac¬
tius., ad opercula branchiarum cathetoplateum , fenfim verfus
anteriora magis depreflum , taudemque forma plagioplatea ad api¬
cem roftri evadens : Superne a trunco declinans verfus os, prope
act truncum admodum convexum & elevatum , inter oculos pla¬
nius. Ad latera e(l adrnodum convexum & tumidum. Inferior
pars convexa & a junfluris branchiarum usque ad maxillarum
apices adfcendens.

2. 'Os-

Natural Hijlcry of Binis ^Tom. II. pag. 209. CLeanings of Natur ai
Hijlory, Tom. II. pag. 309.

(y) Ichthyotbeologie , pag. 95.

(2) Fauna Suecica , Tab. II. pag. 331.

(a) Koningl. Swedifche -Acad. Abhauil. 1740. pag. 175.

(i) Syjl. Nat. Edit. X. pag. 322.

SUBSECIVA. 87

2. Os ia apice capitis fiium , contradlius quam latera capi¬
tis inter oculos.

3. Maxilla , ore claufo , aquales , aperto vero , inferior
paulo longior eit.

4. Dentes in maxillis, lingua aut palato nulli , ut in conge¬
neribus.

5. Riftus oris anguftus , transverfalis.

6 . Cirri niilli.

7. Nares , ut in congeneribus , in interiore parte prope ocu¬
los , binis foraminibus membrana tantum disjun&is , utnnque
pertufae. '

g. Oculi in lateribus ferine mediis, apici roflri paulo proprio-
res’, quam operculis, protuberantes (in quibusdam extra niodum)
fpbterici. Pupilla fubrotunda. Iris anguiliffima.

9. Opercula branchiarum convexiuscula , minime fplendida ,
margine fubrotundo , ex quatuor officulis conftrudto.

10. Membrana branchioftega plicatilis, ab operculis non con-
tefta , officulis tribus latiffimis fuffulta.

11. Truncus cathetoplateus , admodum obefus , latiusculus ,
macro-lapidocus.

12. Durfum capite multo elevatius , ucrinque oblique decli¬
ve , parum carinatum , carina convexiuscula. Interdum magna
interdum parva gaudet pinnd, interdum duabus. Sjepe eft apte-
rygium , faspe uno , duobus- vel tribus tuberculis prseditum.

• 13. Latera convexiuscula latiffima inter radices pinnarum ven¬

tralium , anguiliffima prope caudam.

14. Abdomen admodum protuberans, rotundum , ad pinnam
ani parum carinatum.

15. Anus

88

OPUSCULA

T5. Anus caudae proprior in medio inter initium caudae & ra¬
dices pinnarum ventralium.

i(5. Linea lateralis haud interrupta, integerrima ab articula¬
tione fuperiore operculorum branchialium usque ad caudte ini¬
tium percurrens , per inedia plerumque latera , concavo dudtu,
dorfo aliquanto proprior.

17. Squamee maximae, planae, imbricato ordine fit® , laeves,
pellucidas , margine exteriore rotundato, interiore, quo cuti in¬
haerent, truncato, inaequaliter lobato, unde admodum deciduae,
truncum undique obtegentes. Vide Squamarum prope caput ,
dorfi , ventris & caudae differentiam Figura 111 . Tabulcs IX.
A. B. C. D.

18. Pinnis fcepius feptem ( vel fex fi dorfalis deficit, aut ofto
fi haec duplex eft,) inermes, fcilicet duae peftorales, duae ven¬
trales , unica ani & caudae. Pinna ani faepe duplex eft , fcd
hoc pinnarum numerum non mutat, quia duo ofliculorum ordi¬
nes unico tantum radicum ordine exfurgum. Edwardius (c)
omnes duplici pinna ani defignat: in meis pauci tantum tales.

19. Pinna dorfalis nonnumquam longiffima ex 18 vel 20 con¬
flat oificulis , faepe breviffima ex tribus vel quatuor , faepe om¬
nino deficit.

20. Pinnce -peBoralss mox poft opercula branchiarum in infimis
lateribus ficae, parvae, margine rotundato, ofliculis 17, quorum
fecundum , tertium & quartum longiffima funt.

21. Pinnce ventrales invicem approximat» in infimo abdomine,
ctfficulorum odo fubramoforum , excepto primo fimplici inermi.

22. Pinna

(c) llifloryOf B'irds , Tom. IV. Tab. 309. Gleanings of Nati Hijlory ,
Tom. II. Tab. Z09.

S U B S E C I V A.

%

52. Pinna ani mox poft anum , media inter caudae initium
& pinnas ventrales , parva, ofiiculorum, quoties fimplex eft, _no-
vem ramoforum , exceptis binis anticis fimplicibus. Secundum
officuium rigidum , parum acuminatum, longum , margine pofti-
co ferrato: fubfequentia membranis per longitudinem;-ligata. In¬
terdum ea tota duplex, interdum in parte tantum inferiore.

23. Cauda magna valida , aliquando iimulata , lobo inferiore
ftepius paulo longiore , & tunc inllructa officulis oftodecim ra-
mofis , exceptis utrinque lateralibus: vel trifurca in medio tunc
convexiuscula , lobis ‘Ungulis acuminatis, ab invicem non diftih-
ftis , nili longitudine officulorum , officulis quadraginta quatuor
inftrudfo. Cauda haec trifurca in quibusdam pifciculis plane li¬
bera , quando illam flabelli indar explicare, & iterum inftar peni-
rilli contrahere poffunt. In quibusdam haec cauda in medio quali
conftritfta eft , ut cani explicare nequeant, fcd pars haec media
femper crcdta maneat. In aliis vero inferior tantum lunulatce cau¬
dae pars duplex , fuperior fimplex eft. Caufa formae hujus tri¬
furca: eft? quod pinna caudae vere duplex & fuperiora harum pin¬
narum coalita funt. Hoc clariflime mihi innotuit in pifciculo quo¬
dam , quem in lagena fervo , & cujus duplices caudae pinnae pa¬
rum tantum & quidem proxime corpus live truncum concretae
funt ; pifciculo natante , duarum colligatarum caudarum fpeciem
praeferentes.

24. Magnitudo multum variare videtur , nam ex Jefuitarum
ante citata narratione , in Vhtna raro ad magnitudinem clupeae
quadriuncialis (Belgice een Sprot ) perveniunt. Quidam biennes
apud me fex pollices erant longi , & quos ex udr.glia ante duos
annos accepi , ad longitudinem decem pollicum & ultra accreve¬
runt. Ergo hic majores evadere , quam in Unna , videntur*.

Tom. II. M 2$. Pa-

9»

o P U S C U ~L A •>

55. Patria eft China & Japonia, & prae fertiin I rovin-
cise Chegiongia , Quantongice, Fokia in China. Spes tamen non
vana eit, illos , procedence tempore , ubenitn propagatum &
multiplicatum iri , & aeque communes fore , ac pavones & pha-
fiani cum maxime funt.

26. Color variat plurimum. Inveniuntur, qui per totum corpu»
habent colorem vel aureum, vel argenteum fplendidiflimum. Alii
funt colore ruberrimo, faepius in aurantium vergente, praediti,

& tunc inter pinnam dorfi & caudam rutilant fulgendffimo fplen-
dore. Alii aureum fuum colorem, ut jam didlum, in argenteum
mutant , & tunc maculis aureis & argenteis funt diffindit , & fi
tunc , fplendente fole , in aqua fuperficie ludunt, amoeniffimo
fpeclaculo' imaginationem fuperant. Sunt quidam argentei omni-
buppinnis rubris ;.Junc, quibus dorfum rubrum vel aureum , ven¬
ter vero argenteus eff , &e.

Ex hac deferiptione patet, tnnr coloris quam pinnarum, prm-
cipue dorfi , ani & cauda:, apud hos plTcfermnltas efffe varietates.
Oum tamen Natura lufus 'efie videntur, qu* duarum triumve fpb-
cicrum comtaixeidne dmnes alias producit. Plus centum forte ,
unum poff alium in lagena vitrea aqua limpida plena examinavi,
& tredecim has differentes vidi fpecies.

I Carpto Juratus , pinnis regularibus , dorfi pinna amplijjima.
iv'fluis dorfum fubconvexum erat, carinatum, elevatum, maxime
; ente Pinnam dorfi, au* e regione, pinnarum ventralium oritur,
e regione pinna: ani fere definit. Pinna hujus margo fuperfor
' erat integerrimus, oblique verfus pofieriora inclinans, & ex vi¬
anti conflabat officulis.

'0.1'. 1 - ■ > • 1

» jj Carpto Auratus , pinnis regularibus , cforfali^minima vat ie
. bcatf vel in initio dorfi vel prope caudam. A priori non differt

SUBSECIVA.

01

nifi quod pinna ani minima fit , ex tribus quatuor vel quinque
conflans officulis, & figuram parallelogramnfl habeat.

, 111 . Carpio Juratas, pinnis regularibus , duabus pinnis dorfi /on- Fig. V.
ge a fe dijtantibus , praeditus. A prioribus differt, quod duas pin-
pas dorfi habeat. Prior capiti proprior eft quam pinna: ventrales,

<& ex fex vel odto conflat officulis. Altera prope caudam efl
fita, humilis, ex quatuor vel quinque conflans officulis.

IV. Carpio Juratus , pinnis regularibus , tuberculo in medio
dorfi , & parva pinna in dorfo prope caudam. Differt a prtece-
denti, quod loco pjnnm in dorfo tuberculum habeat.

V. Carpio Juratus , dorfo apterygio , laevi.

VI. Carpio Juratus , dorfo apterygio , tuberculato■ Quidam Fig,

horum unum habent tuberculum , quidam duo , alii tria. Vlli -

VII. Carpio Auratus , dorfo apterygio , tuberculato , pinna ani
duplici , cauda trifurca (</).

VIII. Carpio Juratus , cum

cauda trifurca {e').

IX. Carpio Juratus , cum pinna dorfi , pinna ani fimpfici ,
cauda trifurca.

X. Carpio Juratus , cum pinna dorfi , pinna ani duplici , m-Ficr. VI,

feriore parte pinnas caudee duplici. ; - -

XI. Car-

(i) Hunc etiam delineavit Edwardsius Gleanlngs of Natur di Hifio-
■rji, Tom. II. pag. 309. Plures 1'unr Cyprinorum fpecies, quse cauda gau¬
dent trifurca. In fluvio Sleyn Cyprini Junt , qui caudam habent trifurcam a
Pifcatoribus Leid-braaffem vocantur , quafi diceres aliorum Cyprinorum condu-
tiores. Kleyn Miff. V. pag. 62. Tab. XIII. fig, I.

(O Hunc defcripfit Cei. Linr^bs’, in Jit. Siiee. 1740. pag. 175.

Faun. Suec. Tab. II. 331. Muf. Regis , pag. 175. Edwards Natur,d
Biftory of Birds , Tab. 209. fig. 3.

pinna dorfi , pinna ani duplici , pig. IX.

. a",. •. , ’iO">6q

M 2

9 2

OPUSCULA

XI. - Carplo Juratu! , cum pinna dor fi , pinna ani fimplici ,
inferiore parte pinnee caudee duplici.

XII. Carpio Juratus , cum pinna dorfi, cauda lunata , pinna
ani duplici (ffi

XIII. Carpio Juratus , cum pinna dorfi , pinna ani duplici , £?
pinna caudee duplici ab invicem feparata.

Piares forfan funt varietates apud alios aut quas ego non ob-
fervavi. Sed quoniam harum caufafit, non liquet. Nonne pifces
hi eadem gauderent proprietate , qua canes inter quadrupedia ,
aut inter aves columbae , quarum dum fpecies differentes 1'emper
tertiani differentem progignunt? Et fic N°. II. ex III. vel IV.,
N°. V. & VI. ex III. aut IV. & VII. , N°. VIII. ex V. vel
VI. & IX. edet produ£lus ?

Omnibus pifeium amatoribus notum, Carpiones difficillimos
captu effe , inter omnes tamen Carpionum fpecies , nullam ma¬
jore difficultate capi credo , quam hos auratos , eorum enim rete
effugiendi pavor, & lingularis illi fe fubducendi agilitas, fidem
fere fuperant.

Hos pifces , qui diffecat pleraque inteftina ut in Cyprinis vul¬
garibus ftrufita inveniet, quorum anacomiam apud Artedum (g)
j e gere eft : quapropter hsec fequentia tantum notabo.

Tubercula dorfalia pinguedine oppleta , & in majoribus tuber¬
culis officulum tenerum ad ftabiliendum obfervatur immobile.

Eranchice utrinque quatuor , quarum offa ab interiore arcuum

latere

(O E dwARDs etiam delineavit Natural Hift. of Birds II. Tab. 209
pj. 1,2,4. Balk Muf. Priiicip. in Linn^i Jmosnit. pag. 604,

(g) De Pifcibus in [cbthyologia V. pag. 6.

SUBSECIVA. 95

latere plana funt , & margine u.rinque denticulato , dentibus lae-
vibus , aequalibus , contiguis.

Ad fauces utrinque adefl: ofliculum arcuatum, dentibus validis
obtufis armatum , refpondentibus utrinque ofliculo fubcartilagi-
neo , oblongiusculo , Itevi, fuperne fito.

Intejlinum ex faucibus rcfta extenditur ad anum , deinde flecti¬
tur usque ad diaphragma , a quo iterum redic recta ad anum. Efl:
admodum tenerum , & ubique fere ejusdem capacitatis ; paulo
infra fauces parum dilatatur & pyramidale efl , tendente anguftio-
re parte deorfum. Haec pars ventriculi vices gerit: Ad pylo¬
rum nullse appendices feu inteftina coeca.

Incumbit exortui ventriculi Hepar fatis magnum , validum &
oblongum , cui ab interiore & inferiore dextro latere adhsret
Vifica fellea coeruleo • atra, fatis magna, globofa, dudtum emit¬
tens , diredte in ventriculi partem inferiorem.

Ubi inteftinura redlum fecunda vice ad anum redic , concomi-
tatur a vejkulis feminalibus , quae oblongae & graciles , totam ab¬
dominis longitudinem fere percurrentes : abeunt binae hae veficul»
in unicam fiftulam inteftinum redlum concomitantem.

Veftcula aerea duplex primis vertebrarum corporibus adnexa ,
in medio inftrofta efl: collo anguftiffimo , aperto , per quod li¬
bere aer transgredi poteft. In decurfu , funiculi quafi ope , ad-
ligatur reliquis vertebrarum corporibus, quibus non folum, fcd
& renibus leniter incumbit: percurrit boc vifcus maximam abdo¬
minis longitudinem.

Peritonceum argenteum fplendidum.

M 3

TABU-

94

TABULARUM EXPLICATIO.

Tabula Quinta.

/

Fig I. Medufa Capillata , viva & natans clelineata.

A. Ejusdem margo exterior.

B. Tomaculorum copia , lanas fubtilis fpeciem referens.

C. Quaedam hujus lanas fila , qua: in orgyarum aliquot longitu¬
dinem extendere poteft.

Fig. II. Medufa , ex illarum genere , quae Anno 1762. in Spa¬
ro fluvio ad Harlemum inventae, quiefcens.

a. a. Ejusdem Tentacula.

b. Sic di£la crux.

c. Margo e duobus circulis parallelis conflans , colore rubro
pulcherrimo, multisque fibris transverfis parallelis, inter utrum¬
que circulum.

d. Macula rubra oblonga inter utrumque circulum.

e. Alter & latior margo five circulus.

Fig. III. Eadem Medufa fe contrahens & ita natando progre¬
diens.

Litterce eadem , quee in pnecedente figura , defignant.

Tabula Sexta.

Fig. I. Aphrodita aculeata , juita fere magnitudine, in dorfo
recubans , ut ventris rugae contemplari liceat.

a. Bina in capite Tentacula.

b. Aculei, e papillis quafi prodeuntes , & pedum ad rependum
ufum praeftantes.

<v c. t. Hamuli carnofi fub fingulis papillis.

Fi' r

A 1^«

TABULARUM EXPLICATIO.

9 S

A

Fig. II. Eadem Aphrodica ventri incumbens.

c. Capillus ferici floccofi ( flos-zyde ) inftar in medio dorfo.

b. Aculei.

a. Pili longi, fubtiles , fplendidi, qui foli expofiti prseftantilfi-
mos adfcifcunt colores, aureum nempe, viridem, violaceum,
ultramarinum , &c.

Fig. III. Papilla fupra memorata Microfcopio infpedla , quan¬
do eam e tribus minoribus conflare patet.

Fig. IV. Minor talis papilla ejusque fumma fuperficies Microfco¬
pio magis augente infpefta. ut ordo pateat, quo 19 fetofi pili,
five aculei, 3 fcilicet rigidiores a , 7 fubtiliores e medio Z>, &
g medii generis c pofiti fune.

Fig. V. Aphrodita fquamata ventri incumbens.

a. Sex capitis Tentacula , 2 majora , 4 minora.

b. Pili duodecim , lingulis fub fquamis unus, e corpore prode-
.umes , in extremitate parvum oblongum nodulum habentes.

c. c. c. Papillae utrinque duodecim , ex quibus aculei five pili
fetofi prodeunt , quorum ope prorepit.

d. Pili quidam in polleriore corporis parte.

B. Eadem Aphrodita fquamata in dorfum incumbens. Litteris
eadem , quae in A defignantibus.

C. Ejusdem fquama Microfcopio infpe&a, quando eam anteriore
parte brevibus quibusdam pilis infftufiam , & pofteriore den¬
ticulis cuti infertam die Jiquet.

D. Papilla , e qua aculei eodem , quo in altera Aphrodita, mo¬
do , in tribus diverfis partibus exfurgunt.

Fig. VI. Nereis Pelagica e 72 annulis five fegmcncis conflans ,
lingulis annulis utrinque papillam habentibus , unde triplicis
generis pili fetofi , ut in Aphrocficis , emergunt, quos etiam
exfercre & retrahere potell.

B. Cn-

S>6 tabularum explicatio.

B. Caput Microfcopio contemplatura , quando o&o Tentacula
& quatuor oculos habere videtur.

C. Papilla, ex qua pili fetofi proveniunt, etiam ex tribus mi¬
noribus conflans.

Tabula Septima,

Fig. I. Myse vivae delineatio.

A. Tefta.

B. Probofcis , quam vel ad pedis longitudinem animal extra
teftas exferere poteft.

C. Probofcidis extremitas , rugis adhuc plena , binasque habens
aperturas , alteram d altera e multo majorem , utramque ta¬
men denticulis carnofis five tentaculis obfitam.

D & E. Duae ha* apertura: Microscopio vifas.

Fig. II. Eadem Mya tefta fuperiore caute remota.

A. Membrana tenuiflinia flavefeens , totum corpus tegens , pal¬
lium nomine , & aqua marina repleta.

B. Probofcis maxime contradla.

C. Cirri five Branchias exteriores.

Fig. III. Eadem Mya membrana A (Fig II.) caute forfici¬
bus in orbem refeiffa.

A. Corpus animalculi, colore obfcure rubro inftar hepatis, &
Oftrei corpori figura fimillimum.

B. Probofcis juxta longitudinem diffefta , quando confpeftui
fe offerunt

a. Superior five craflior tubulus.

b. Septum tubulorum.

c. Inferior five minor tubulus.

C. C. C. Branchias exteriores , inferiores.

D. Branchiae interiores, qute animalculi corpus A, pedem E,

&

tabularium explicatio. 97

& quatuor preterea longiores extendas F, naturali fitu ob.
tegunt, hic vero, ut ili, partes confpici poffint, retroi

Fig. IV. a. Turbo Scagnalis naturali magnitudine

A. Idem pronus, & B. fupinus Microfcopio vifus.

b. Probofcis.

c. Cornua.

d. Oculi.

e. Pes.

Fig. V. A. Medufa minutiflima, eefiate in aqua marina fiepifii-
me obvia , naturali magnitudine.

B. B. Eadem Microfcopio conipe&a.

Tabula O&ava.

Fig. I. Cardium jute magnitudine.

Fig. II. Idem binas fuas tracheas extra ceftas exferens

A. Amplior & longior, B. tenuior & brevior harum trachearum,
Fig. III. Tracheas Microfcopio infpedtse.

A. Major & longior plurimis probofcidibus obfita.

B. Minor & brevior nullas vel paucas priobofcides habens.

C. Talis parva probofcis Microfcopio valde audta , quando in
extremitate breves quasdam & fubtiles fibras habere confiat.

Fig. IV. Cardium altera teftd remota.

A. Major B. minor trachea.

C. Membrana five pallium ad latus remotum.

D. Corpus ipfum e duabus quali partibus jundtis compofitum.

• Duae partes libere dependentes.

F - p es, i n his animalibus praegrandis.

Tom. II.

Fig.

9 »

TABULARUM EXPLICATIO.

Fig. V. Tellina vara magnitudine.

Fig. VI. A & B. Eadem binas fuas tracheas vel probofcides
Ttmge exferens , & fupra lutum quaquaverfum flefkms , (Pro.
bofcidum am uli , nudo oculo non confpicui , delincati
funt , quales fe , Microfcopio admoto, confpiciendos offe¬
runt. ) Quando probofcidis apicem luto imponunt, id minu-
tatim & aqua marina milium imbibunt, ut , Microfcopii pra;-
ferdm ope. per pellucidam probofcidem clariffime perfpici poceff.

C. Pes ab animali extenfus & labii inflar reflexus.

Fig. VII. Eadem Tellina , tefta fuperiore caute ablata.

A. Probofcis longior. B. Brevior.

C. C. Pallium (live membrana ) quo Animal involutum efl,
iurfuni verfum.

D. Adeps ater, unde Nigrum JkicaJJdft atrum colorem trahic.

E. Duae libera; appendices.

F. Pes. . ,. jf! I

Fig. VIII.. A. Albi lapidis fruflulura , quod , magnitudine,
Microfcopii ope , au&a , e minutorum Cardiprum petrefaao-
ruhl copia conftruftum , apparet.

Fig. IX. b. Pifcium pediculus in Pleurone&e ( Heilbot ) reper¬
tus, vera fui magnitudine.

B. Idem pediculus aufta , Microfcopii ope , magnitudine.

c. c. Duo pedes anteriores chelarum formam habentes.

d. d. Bini alii pedes , quorum hoc primum par parum e corpo-
re prteminet.

g. Talis pes ftorfum confpe&us , quando maxime congruit pe¬
dibus natatoriis in aftacorum caud 3 .

f. f. Dure particula ad caudee latera, quas natantes etiam movent.

g. Cauda. ; '

Fi<*. X Pediculus alter in afello majore repertus.

* a. Vera

99

TABULARUM EXPLICATIO.

ct . Vera & A. Au6ta magnitudine pronus vifus.

b b. Binae ejus annellis live articulis inliructse antennae , alta-
eorum antennis fimiles.

Fig. XI. Tertia pediculorum fpecies , Authoribus Lernaee no¬
mine nota , a vera , & B. aufta magnitudine.

t

Tabula Nona.

Fig. I. Tenelli Carpiones aurati, quando illi primum fe ofteu-
dere , &. ad oras & fepimenta vivarii efcam captare incipiunt,
Fig. II. Carpio Auratus, fex circiter hebdomadum tetate, quan¬
do inter dorfi & caudae pinnas , ilriam five lineam a argenteam
nancifcitur.

Fig. III. a. A. Carpionis Aurati Squama capiti proxima , jufta
& aufta magnitudine.

b. B. Squama dorfi.

c. C. Ventris fquania.

d. D. Squama caudae proxima.

-Fig. IV. Carpio Auratus pinna dorfi maxima.

Fig. V. Carpio talis, duabus pinnis dorfi, majore & minore,
gaudens.

Fig. VI. Carpio Argenteus pinna ani duplici.

Fig. VII. Carpio Auratus cum pinna dorfi, ani pinna fimpli- ^
ci , & cauda trifurca.

Fig. VIII. Talis Carpio duo tubercula fed nullam in dorfo
pinnam habens.

Fig. IX. Carpio Auratus, pinna ani duplici & cauda trifurci

N 2

CON-

CONTENT A.

I . De Medufis. 53

II. De Aphroditis.

III. De Pholadibus. ^

IV. De Mya Arenaria. 69

V. De Cardio.

VI. De Tellinis. 7 +

VII. De Turbine Stagnali. 77

VIII. De Kin-yu, five Carpione Aurato. 78

s&yms. //.

c7

-&

* ''F ' >

TAn.vn.

/.

TAB.nn.

#

> y*

i

v

%

JOBI BASTERI

MED. DOCT., ACJD. C£S. , SOCIETAT.

REG. LOND., ET HOLLAND. SOCII

OPUSCULA

SUBSECIYA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et PLANTIS

QUIBUSDAM MARINIS, EORUMQUE
OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

T O M. II LIBER. III.

H A R L E M 1 ,

Apud JOANNEM BOSCH, 1765.

S

/

1 T' R A <{ ■ r

• f ■ - f V: ©. ,

' ) Ofc

• «a a >U 73. t >j I

' /,

vl

u ■ p

. 1 U \ 1

jl ...

V V'

M -.

t *

H

X w'

■—%- r\ s -. -+■

'w £_ vJ A*. jf ,

**

8 A

3VT A A

: J 3 ? i i ‘

• :r/:o: r/.v;::: •; :

:; r: ,/ *

. V

* J i.

r >"■_

T'!

rf-t ■» -

/

j -r " ,

> . ‘i

J;] ; >' [ t ; :

I. * /- -'.vi

v 1

V

I R

O

VERE

M A G N O

CAROLO LINNvEO,

EQUITI DE STELLA POLARI , ARCHIATRO
SUE C IM REGIS PRIMARIO , IN ACADE¬
MIA UPSALIENSI , MEDLCINIE ET
BOTANICES PROFESSORI.

ACADEMIARUM UPSALIJE , IIOLMIAE, PETROPO
LITANA! , BEROLINENSIS , IM P E R IA LIS, SO-
CIETATUM LQND 1 NENSIS , MONSPELIEN
SIS, TOLOSANA! ET FLORENTINA',

SOCII. ETC ETC. ETC.

J * » . , \ M f ' Jy

IN GRATI ANIMI TESSERAM 013
MULTA HIS OPUSCULIS SUG¬
GESTA THEMATA

SEXTUM HUNC LIBRUM,

EA, QUA PAR EST REVERENTIA,
INSCRIBIT

J 0 B U S B A ST E R.

O 2

%

Contemplatio Natura praguflus eft voluptatis cceleflis ,
conflans animi gaudium , perfe&ique ejus folatii ini'
tium , fummuspe felicitatis humana apex. Cum Ani¬
ma hujus particeps fuerit , ex gravi pafl fopore ex¬
citata , m luce ambulat, fui ipflus oblwifcens , in
ccekfli , ut ita dicam , terra , inque terrejtn calo.

Acta Stocholm. 1740»

9

Pag. 105

OPUSCULA

SUBSECIVA,

OBSERVATIONES MISCELLANEAS

D E

ANIMALCULIS et plantis

QUIBUSDAM MARINIS, EORUM QUE
OVARIIS ET SEMINIBUS
CONTINENTIA.

De Sali corni a Annua (a).

^ mmwm* 9 umtum P er tr 'g* nta ve ^ quadraginta abhinc annos res

^ herbaria incrementi coeperit , non ignorant , qui

^ *4 hoc ftudio tenentur. Non fexuin modo , mem-
| bra genitalia , foecundadonem & propagationem

piantarum qute radicibus fuis fub terra crefcunt (Z/) , fed

etiam

r a -j Vocatur etiam Kali geniculatum majus annuum.

Qb") Vide prse omnibus vaflum opus , quod Jnglict confcripfit Cele¬
berrimus Hilo , tbe Vegetabile Syftem. III. Vol. in fol. Lond.

o 3

OPUSCULA

106.

eyatn flores & femen ©mnium. Fungorum (e)-, MuCeorunx (i),
& Mucorum fe) , cum maxime n-ovimus;-' - V

Plamas illas , qtfse ad mare & in c-o crefcunc, folas-minus aci*
hucdum cognitas perfpeftasque habemus, llluftris Linn-eus,
Botanicorum noitrte secaris , nemine refraganre , Dodtrina & ex¬
perientia Princeps , anno 1759 (/) dubius adhuc haerebat ,
utrum Salicornia haec annua unum an duo flamina habeat, ideo*
que ulteriorem ejus rei indagationem fuadet.

Fuci five Alga: marinae flores & femina quamvis Rem mu-
rxus (g )> Cestonus (A), & Donati (jij) ea defcripfe-
runt , accuratiorem fane invefligadonem merentur. Ne de aliis
pluribus plantis dicam , qua: ex urinatorum relatione , quibus¬
dam profundi maris locis crefcuiu , & de quibus nihil plane
cognovimus.

Mihi

(c) v. Gi.tditsch Methodus Fungorum, 8. Wickering Semina Fun¬
gorum, Philof. TrcmjdQ. N. 472. pag. 96. Abridgud. Vol. X. pag. 788.
Sed prafertim S c h a f fer in pretiofo opere , vivis coloribus illumina¬
to, de Fmgis Bavaricis 4.

(_d') Hill Semina Mufcorwn, PkUofph.TranfaSi- N. 478. pag. 60. Abrkl-
gud. Vol. X. pag. 758. Linn-eus Semina Mufcorum in Amxnit. Acad.

Vol. II. pag. 284.

(e) Ledermuller Microscopifcbe Gemiits und Augen Ergotfung. Tab.

31. $ yi. fig* x.

(/) In Flora Suecica , Almo 1745. typis expreffa , pag. 1. ■ Dicit Vir
Ille magnus : JlruCtura fructificationis minus fufficienter in Salicornia. daftripta
ijl ; ego quondam in flore Jlamen unicum obfervavi , & in Syjlematis Natura ,
Edit, decima, Anno 1759. Tom. II. pag. 843. Salicornia: Jlamim in vivis
plantis ulterius obfervanda , utrum I. ant 2 fitit.

(jt) Memoires de VAcademie, 1711.

(h) In littera feritta intorno ali Alga marina al Valisnieri in Diario
cui tibulus : Galeria di Minerva, 1697.

(i) Hifloire Naturelle dc la Mer Adriatique , pag. 32.

S U B S E C I V A.

lop

Mihi proinde has etiam plantas, horis fubfecivis , pervelligare
placuit, ut alios, plus otii & opportunitatis habentes, incitarem ,
ad plantarum marinarum Botanicen in id perfectionis faftigiUm ,
quod in plantis terreftribus obtinet, fi fieri poffic, Audio ac la¬
bore perducendam.

A Salicornia quidem annua five Kali geniculato majore annuo
(noftratibus Zeegrappe , Zee-kraal , vel Krabbe-kwaad dicto)
exordior.

E(t vero Salicornia htec planta , ad exteriores aggerum radi¬
ces polito in limo , & in vadis lutofis, qute omni maris fluxu ,
aqua marina afluuntur, fuo de femine , Oftobri Novembrique
meniibus maturo, tumque in limum decidente, ibique in Aprilem
uFq.u e , quando pullulare incipit, quiefeente, quotannis furgens
& progerminans.

Quod fi menfe Augufio plantam adultam & efflorefeentem, at¬
que tunc 9 vel 10 pollices altam perferutetis , reperies in!

Radicem fibrofam, quotannis pereuntem, ex qua provenit L.

Caulis ramofus, teres, parum planus , prope radicem ru-
gofus & fruticofus, decurrens per

Folia crafla , teretia , inmediate fine petiolo ex trunco pro¬
venientia , & articulatim crefcentia : quibus plurimi infident

Flores , fed his nullus

Calyx, aut nulla

Petala: &

Stamen unicum tantum proferunt, cui

An thera , five Apex, fagictae obtufae figuram habens,
affixa eft. Anthera ha:c parte fua acuta & fuperiore primo pro¬
venit , partibus inferioribus lateralibus filamento flaminis affixis.
Filamento vero hoc longius & altius excrefcente , parces anthe¬
ra:

OPUSCULA

' 108

rte inferiores ab eo difcedunt, & quafi duse apparent antherte.
Microfcopiuin vero plane evincit unicam tantum effe. Haec an-
thera plurimo gaudec

Tab. X. Polline, figurte perfedle fphaericte. Hoc polline mature-

fig. III. fcente & decidente , ad latus flaminis exfurgit

b. B.

Pistillum ,

Stigmate Multifido inftruftum. Quisque flos profert
tantum

*• i • __ ‘ ^ - *■■ >v ■

Semen Unicum, quod quafi complicatum apparet & Ca-
lyptra , vel conceptaculo , eit inclufum.

Exeunte seflate vel Autumni initio haec Salicornia ab infeftis
etiam infeftatur: Parvae fciiicet eructe in crafla irrepunt folia,
eorumque fubftantiam intermediam , femina praeferum , come¬
dunt.

Eructe bse , duas vel tres tantum lineas longa: funt, coloris
fufci , cum apiculis quibusdam nigris, pilos paucos habentes in
corpore. Pedibus gaudent quatuordecim, fex fciiicet prioribus ri¬
gidis, fexque membranaceis in medio corpore, & duobus ad caudam.
Simul ac ad perfeftionem pervenerunt , ex filis tenuiffimis fibi
domicilium conficiunt , in quo in pupas fubflavefcentis coloris
mutantur. Quale vero animalculum alatum ex tali nympha pro¬
veniat, nondum mihi experiri licuit ; quam maxime licet id op¬
taverim , quoniam hte mihi eructe ex earum clafle videntur,
quas Fo flor es ( Mineurs ) appellant, & ex quorum Nymphis qui¬
busdam Papiliones , ex aliis mufcae dipterae , ex aliis Scarabtei
proveniunt (k).

(Jt)"R f.abMur Memeires des InfeQes , Tom. III. N. i.

Haec

S u B S E C I V A.

109

Hjec Salicornia inter faluberrima & grati flima contra Scorhmum
remedia refertur, atque hic in Zelandia per merfes teilivos ire-
quenter. comeditur , quando cocta , caulibus lignofis detrafta ,
Jaftucae initar , oleo aceto & pipere conditur. Mulcas etiam di-
Jigentiores Matresfamilias & melioris notas Oeconomte eam aceto
condicam confcrvant , ne falutari hoc remedio per hyemem ca-
reant.

Hifpaniaa incolae , qui magnum fale , ex his plantis provenien¬
te , faciunt commercium , illas magna copia in ufum fuum alunt;
femenque earum , ineunte vere , in fundis humilibus paludofis
prope mare , aut ad pifeinas fubfalfas ferunt , ubi plantae celeri¬
ter fuccrefcunc , & crium fere mendum (patio , qute ad ufuin
'defecencur, idoneas evadunt ; quando eas demetunt, & freni
inftar exficcant.

Illis probe ficcatis, puteos , fornacibus calcariis haud diffimi-
les effodiunt : quo fafto , fafccm hujus herbae accenfum in pu¬
teum conjiciunt, & aliis tribus quatuorve falcibus bene inflamma¬
tis eodem injedtis , puteum reliqua herba atefadla replent , &
aperturam oppilant, aliquamdiu exfpedtances , ut in cineres con¬
vertatur.

Puteum aperientes falem inveniunt glebis folidis , inftar falis
marini rupei QKiip-zout j) quas malleis frangere coguntur. Op¬
timus parvis ficcisque conflat glebis , quas glauci ffuut coloris ,
& multa , fed minuciffima , in fuperficie habent foramina , vo-
caturque Souda de parilia, atque ad vitrum pellucidiflimum , fa-
ponemque duriflimum conficiendum adhibetur. Qui vilioris eit
pretii , Souda de Bourdina vocatur.

In Murcia & parte quadam Granata; tanta copia hic Sal con¬
ficitur , ut fola Alicanta , unius anni fpatio 4, 111,664 libras
Souda; de Barilla , & 7, 70, 960 Soudce de Bourdina in exteras
Tom. 1 L P

re-

II®

opuscula

regiones demittat (/). Prseter melioris adhuc notae falem, Agua-
azul didtum , & non nifi intra territorium Alonae e planta Ficoi-
de Neapolitana fi. candido ( m) confici,folitura (»} (o).

Menfe Augufto , cum Salicornia floret & maxime viget, co¬
piam quamdam collegi , exficcavi , ficcatamque in aere aperto
cremavi. Herba ficcata ponderavit uncias fexaginta feptem , ci¬
neres uncias triginta duas, live duas libras : ex his cum aqua
pluvia coftis, qua poftea percolata & evaporata obtinui trede-
cim uncias , id eft , paulo plus quam | partes falis fixi lixi-
viofi.

Celeberrimus Prof. Gaubius eodom tempore Salicorniam
Chemice examinavit , & obfemtiones fuas, fequenti epiiiola ,
■humaniflime mihi communicare voluit.

( 2 ) Bussching GeograpUe , Pars II. pag. 91. verfionis Belgicas.

(w) Miller Gardeners Dittionary , Edit. VII. N. 40.

(n) Sal Alcali e variis plantis maritimis falfisque conficiunt varii ,
Uti ex Mefembryanthemo Mgypti , Cbenopodio Hifpani , Saljbla Angli , Saii-
cornia Itali , &c. Queb eundem fere ufum prtellant , Noftratibus nulla
aptior m hunc ufum planta , quam ditia , quas in Auftrali Europa fere
frutefcit , apud nos vero annua cft. Linn. Mater. Med. pag- ?■

(0) Qui plura dc Soda Hifpanica ejusque utilitate in Medicina & Che¬
mia aliisque ulibus fcire cupiat, legat Henkici Wir.Hjy.Mi Scijmidt Dis-
fcrtationem Inaugurakm ob prteftantiam fuarn Germanice verfam a Carolo
Lcdovico Nenenh ANN , in OecunomiJche Pbyjicalijche Ablar.dlungen ,
XIX. Theil , pag. 534 - & in de Uivgezogte Natuurkundige Verhands-

lingen, by Ilouttuyn , Vlll. Deel, pag. 405. etiam reperiundam.

Vir

I

SUBSECrVA,

II1

Vir Celeberrime!

E x quo Opuscula Tua Subfeciva., quibus Hiftoriam Patris
Tu» Naturalem inde ab aliquot annis illuftrare feliciter fu-
fcepifti, in manus meas pervenerunt. Tuo incicatus exemplo cee-
pi circumfpiccre , utrum in plurimis id genus rebus , quas natura
Belgio noitro largitur , aliqua eilet aut nondum latis inveftigata ,
aut certe minus , quam par fit , ulitata , in qua fcientise Cbemi-
c® , quam profiteor , infirumentis examinanda , tantillum otii,
quod a laboribus publicis fuperefi:, jucunde collocare poflem id.
que efficere , ut & ipfe difeerem , & eadem opera publicam ci¬
vium nollrorum utilitatem promoverem. Quod dum agito, venit
mihi in mentem Salicornise illius annute, cujus immenfa copia
tradtus maritimi Zelandice quotannis virefeere folent. Equidem
Plantam apud Vos inter acetaria haberi atque magnopere adverfus
Scorbutum commendari, dudum mihi innotuerat: nec memine¬
ram tamen a quoquam curatius aut deferiptam fuifle, aut Chemico
examine tradiatam. Itaque Aprili menfe anni fuperioris germi-
nantis herbee acervum Mciioburgo ad me transvehendum curo ,
jamque in eo verfor , ut materiem ejus Salinam , qua pociffimum
fcatere guftus indicabat, eliciam ; quum communis nolter Ami¬
cus Gronovius forte ad me invifens mihi fignificat , Te cum
maxime Differtaiionem ■ /ie Sa fi comi a Zetandica confcribere prope-
diem evulgandam. Cui ego : & me ab aliquo tempore ejusdem
rei ferudnio detineri, gaudere , abs Te, herbarum fcientite pe-
ridffimo , quidquid ad chara&erem locumque natalem & crefcen-
di modum pertinet , pleniflime enucleatum iri, me , fi quid de
Analyfi ejus Cheuiica adjicere velis , meas Annotationes libenter
Tecum communicaturum , quas , ficubi vifum fuerit, mantifiae
loco , tuis fubjungere queas. Quod cum ab illo per literas mo-

P 2 nitus

1JS.

OPUSCULA

nitus non detredtaveris , en Tibi , Vir Humaniffime , quae de
lixivo Sale explorata habeo! De Sale nativo, in, quo etiamnum
elaboro , forte alias.

Libras duas recentis Salicorniae in fartagine ferrea, quam Ta-
cheniante ullulationi adhibere foleo, impofica lamina ferrea redas,
fubdito igne lente cremavi. ut in carbonem ac cineres demum
redigerem. Incredibilis aquofi laticis copia calore excufTa taediofara
effecit ac difficillimam ullulationem , quae eodem die ad cineres
usque produci non potuit. Siccata tandem & fere nigra herba
poliridie incineranda , ne mora in fartagine inquinaretur , in vas
figulinum per nodem repofita, mane tota quanta humore aqueo
fcatens inventa. Partitim'igitur in capax crucibulum igne candens
projeda , virga ferrea jugiter agitata, multa cum crepitatione tan¬
dem in cineres albo livefeentes abiit. Cinerum pondus une. VII*
drachm. IV. Ex quibus cum plurima aqua diu multumque codis
paratum lixivium , colatione limpidum , prope excolor , faporis
falfi , nullo experimento Alcalinum. Id v,afe vitreo puriffimo ,
igne leni non fumofo, evaporationi expofitum , moleculas in fun¬
dum dejecit , albiffimas , cubicas , nulla dote a cry(tallis puriffimi
falis cibarii diftinguendas, quae continuato opere paullatim nume¬
ro audae , defufo , quod fupererat, lixivio , inter chartae folia
(iccatse , unciarum trium pondus requabant. Lixivii pars reliqua ,
leviter fufea , nec ad guflum , nec ad quaccunque rengemia quid,
quam alcalini prodens , repetita evaporatione falem excuffit priori
plane fimilem , at fubfufcum , qui nihilominus in charta bibula
ficcatus , depolito colore fuperficiali , alborem induit. Pondus
unc. I. dr. II. Tantillum lixivii, quod reliquum erat, fufcum,
nullo examine Alcalinum , inlpiffatione iterum falem dedit fal-
fum , cubicum , inffar prioris fubfufcum , ficcatione tamen al¬
bentem utcunque minus acrem , magis veluti terreftrem , nullo

indi-

SUBSECIVA.

indicio Alcalinum. Omni fic aqua diflipata alius cujusque mate¬
ria fafinae nihil reliquum inveni. Pondus poftremi falis dr. IV.
fere. Unde liquet univerfam materiem falinam unc. IV. dr. VI.
ponderafTe , id efl:, duas prope tertias partes ponderis cinerum ,
fi cogites per iteratas explorationes, transfufiones, exficcationes
&c. non nihil deceffifle.

Omnium horum Salium naturam abfolute eandem efTe rigido
examine patuit. Omnium fapor falfus , cryftalli cubicae. I\'ul-
lus Syrupi Violarum colorem mutavit; nullus cum Acido vel Al-
cali ferbuic, aut folutionem fublimati corrofivi praecipitavit Om¬
nes prunas impofiti decrepitarunt; cum Vitrioli Acido mixti ef¬
ferbuerunt , vapore albo , acri, Acidum Salis olente , excudo ;
injcfti in Acidum Nitri Aurum folverunt. Et ne poftrenia quidem
horum falium portio ullum vel Alcali fixi , vel Tartari Vitriolati
vel Salis mirabilis Glauberiani indicium prodidit. Quocirca legi¬
time eviSlum ccnfeo , prteter Salem cibarium , quo maris aqua
abundat, nihil prorfus Salis fixi ex Salicornia combufta acquifitum
e(Te. Quod quidem uti praeter omnem meam exfpeetacionem eve¬
nit , dubium me fecit , num forte cinerum clixationem plenifll-
mam non curaflem. Etenim notam Alcali fixum e Soda Hifpa-
nica non nifi diuturnis iteratisque cum aqua co&ionibus accurate
elui. Qua de re cineres ante elixatos cum recente aqua per tri¬
horium denuo forti ebullitione excoxi , aquam dafufam , cola¬
tam , evaporatione ica coegi, ut modo uncia fupereflet: haec ta¬
men fubfalfa tnodo, faporis Alcalini plane expers , nec Syrupi
Violarum colorem mutavit; nec cum Acido ferbuic; Acetum
vero Lithargyrii leviter in album praecipitavit, uti muria folct,
ac folutionem fublimati corrofivi nubecula albefeente turbavit.
Unde re£te concluferis exiguam duntaxat falis cibarii particulam
& lbnge minorem forte Calcis vel Alcali fixi miculam ex cineribus

p 3 in

JI4

i

OPUSCULA

in aquam tranfiviffe. Emunitifllrai cineris partem in crucibulo
igne violento per aliquos horas quum torfiflem , albidior quidem
redditus efl , neque tamen in vitrum fluxit, certo fatis argumento
ncc quidquam Alcali fixi continuiffe.

Magnete exploratus cinis perpaucas modo minimasque Ferri
particulas oftetidit.

Acido Vitrioli, aqua pura diluto, ex parte folutus idem cinis,
colando liquorem dedit Acido aufterum , qui evaporatione in ge-
lacinam luteam , peliucentem , fpiflatus , mora nihil cryflallorum
dedit, poflea vero cum aqua Calcis iterum folutus , evaporatione
verum alumen exhibuit. Singularem itaque Terra; illam fpeciem
continet, quae in Argillis reperiunda bafin aluminis conllituit.

Vides, Prteftantiflime Bastere! Seriem experimentorum,
qu^e momentofam meditandi materiem prtebere queant. Liceat
nonnulla , qute fuccurrant, proponere.

Con'1nt certe Sales lixivos, qui incineratione acquiruntur, non
ex quibusvis plantis Alcalinos efle ; dari quae non nifi medios ex¬
hibeant , nulla parte Alcalinos. Tefiis haec Salicornia elt: teftis
Tamarifcus , cujus e cineribus merum elixati Salem mirabilem
Montetus nuper in monumentis Academiae Regiae Scientiarum de-
monftravit. Et quis dubitet ferutinio ulteriore in Ampliffimo
Vegetabilium Regno plura id genus exempla tandem polle in¬
veniri ?

Cum igitur manifeflum videatur , Snlicorniam fuum fibi Salem
ex aqua maris comparare , operte pretium fuerit, illas praecipue
plantarum familias examini fubjicere, qute oras maritimas amant,
aut & fub ipfo mari habitant. Nihil fatie probabilius eft, quam
Fucorum Salem marino fimilem efle. Quapropter Tuum erit,
Vir Humaniffime | qua gaudes aropliflima occafionc uti Tuaque

opera

subseciva.

i*5

opera aut aliquas Fucorum fpecies, aut certo medicatifllmam jllam
Qurrcum marinam nobis ita exponere, ut cognofcamus demum,
qusnarn fit iila materies, unde fEthiopis Vegetabilis Russe-
i i a n i virtus ad refolvendas fcrophulas & firumas haud immerito
laudatifiima pendeat. Quod fi vero id mearum potius partium efTe
exiftimas , libenter equidem illud penfutn conficiam , modo ,
congruente anni tempellate , berbse maturimae copiam mihi fa¬
cere volueris.

Poliremo dubium videri poffic, anne Salicornia Zelandorum ,
de qua agimus, illud ipfum Kali fit, ex quo cremato Sodam ,
vel Soudam fuam Hifpani conficiant. Meis enim experimen¬
tis , quae curaciflitne inftituta fuin , nec Alcali fixum , ncc alius
quisque Sai, praeter Cibarium , ex cineribus elui potuit. Atqui
Sodte Salis praecipua pars Alcalina .fixa eft , pars minor Sal
cibarius.

Num igitur Kali Hifpanicum fpecie a Salicornia nollra difere-
pat ? An maris Hifpanici folique diverfitas Salium fixorum in ea¬
dem plantae fpecie differentiam creat ? An ignis violentior idem-
que fiuppreffus ex Sale cibario maximam acidi partem excutit,
difllpat , i elicita ejus Salis bafi cum reliquiis Salis integri collique-
fcente ? Hoc quidem verofimilius; quum Soda Alcali fimilli-
mam Salis communis bafi naturam habere certo innotefeat. [inde
argui poffic, Salicorniam vellram modo fJifpanorum rrndhuam fimi-

Hter in Sodam converfum iri, ex qua non'mediocre emolumen¬
tum incolis afferatur. Neque hoc folnmmodo: fed cineres etiam
Salicorni» , quales ego paravi, merum Salem cibarium coivi-
nemes. forfan fruftuofe in ufum trahi poffene ab illis in noftro
Belgio hominibus, qui Sale rudiore, quem ab .exteris nationibus
nobis comparamus , depurando ac menfis accommodando que*
ftum faciunt. Enim vero pars cinerum terreftris non inepta vi¬
detur

OPUSCULA

1 1 6

detur.abftergendis foecibus , qua; Sali adhaerent; fub qua elixa-
tione pars eorumdcm Salina Sali fcde alTocians eadem opera lucro ■
fum hujus augmentum abfque ulla inquinatione produceret. Sed'
delino plura. Tibi, Vir ^Elhmiatiffime , cui Deus otia fecit,
pro eo , quo teneris , in bonum publicum Studio , non deerit
occafio explorandi , meisne conjefturis aliquid veri fubfir.

Vale & me, ut amas , ama !

H. D. G A U B I U S.

Datam Leklx ,

d. v. Calenti. Febr. cjoiocclxv.

De Alga fwe Fuco , Quercu Marina di&o.

In lapidibus , palis variisque operibus , qua: ad aqua; Marinae
impetum reprimendum, ad infimas hujus aliarumque Zelandia in¬
fularum radices conliruuntur , magna ha: Fuci Marini plantas re-
periuntur copia.

Ad viginti feptem varias ejus fpecies enumeratu Botanici Cp~);
Nos vero , quamvis quatuor delineandas curaverimus fpecies ,
eam tantum praecipue deferibemus, (quoniam omnes ejusdem ge-
neris plantae funt , plurimisque qualitatibus congruunt) qua; ma¬
xime frequens & obvia ett , atque ab Auftoribus vocatur Quer¬
cus Marina , live Fucus fronde dichotoma , integra , caule me¬
dium

(/.) Linisti Syjl. Nat. Edit. X. Toni. II. pag. 1344. Varias, no¬
vas adhuc, obfervavit Hudsonus in Mari Britanniam alluente, quas¬
que exhibuit in Flora Anglicu, Londin. 8. 1762.

SUBSECIVA.

dium folium transcurrente , apicibus bifidis veficulofis. Gen. ioCS-
N. a.

Quercus haec Marina ad illarum plantarum ordinem referenda
eR , qua: Crjypto-gamits dicuntur , id e It , quarum flores in fruc¬
tu , ut in ficis , aut in foliis , ut in filicibus occulti & inclufi
funt ; & ad claflem Algarum , femper quippe lapidi , ligno ,
aliisque affixa , & in iliis tantum locis reperiunda , qute omni
maris teflu fluiSlubus obruuntur & aqua teguntur , ac refluxu
maris iterum ficcee relinquuntur.

Radix hujus plana eff , orbiculari plerumque aut oblonga for-
ma. In plantis maximis decuflatim confiderata pollicem adaequat
aut parum fuperat , in oris tenuifllma ne lineam quidem craffa ,
fed in medio, ubi caulis exfurgit, aliquanto craflior, ad duas tres-
ve lineas; & lapidibus vel ligno quafi agglutinata videtur ; ego
fane ne molliflimo quidem ligno ullas radicis fibras infertas aut
inmiflas deprehendere potui.

Caulis raro rotundus , plerumque planiusculus , ad duorum
triumve pollicum fupra radicem altitudinem ramulos & folia emit¬
tere incipit, quae iterum in alia , femper vero in bina fe folia di¬
vidunt; qua crefcendi ratione hic fucus Opuntiae congruit. In
cujusque vero folii medio caulem pariter bipartitum continuari vi¬
debis , colore aliquanto magis nigricante & craflitie fua, foliorum
crafficiem paululum fuperante, clare difeernendum.

Foliorum amplitudo five latitudo varia admodum, quaedam enim
vix dimidium pollicem , alia integrum adaequant , imo excedunt,
in extremitate plerumque latiffima , neque ulla , quae in plerisque
e terra nafcentibus obtinet, utriusque horum foliorum fuperficiei
differentia eft , qua etiam qualitate jam commemoratae opuntise
refpondent.

Tom. 11,

Hae

Q

Hse plantas aliquando, idque trium quatuorve annorum fpatio,
ad duorum pedum longitudinem accrefcunt, & femper fundo in¬
cumbunt , quod caules flexibiles nimis , neque tam firmi ac rigidi
funt, ut erectos fe tenere poffint, & ita quidem , ut radix fem'
per mari , frons terree obverfa fit. Quod inde contingit, primus
licet intuitus contrarium indicet, quia undulee has plantas, quafi
vi quadam & impetu ad littus pervolvunt & appellunt, lente ve¬
ro recedentes eas illo in fitu relinquunt.

Cunfta harum plantarum folia, ima asque ac fumma , in utro-
fieVil que femper latere , fparfim quibusdam , e breviffimis, mollibus,

' 3 fubtilibusque a8 , 30 aut 32 plerumque numero, fibris live fetis
fericeis conflantibus, penicillis aut ftrigis obfita funt.

Reaumurius CO-> Cestonus (r) & Donatus (r)
qui per seflatem has plantas examinaverunt , penicillos hos five
ftrigas, flores eaiumdem mafculos , fibras vero five fetas flamina
efle credunt , & poftremus tanta quidem fiducia , ut etiam anthe-
ras fe in illis flaminibus reperifle fcribat, easque depingat (f).

Cui ego aflentiri nequeo : 1, quia hos penicillos five ftrigas m
tenellis jam plantis vix fex lineas longis , & vel quinque tantum
, v :ante feptimanas e femine enatis reperimus. 2. Quia hi penicilli
B, ‘ lingulis anni tempeftatibus , tam media hyeme quatn per seflatem >
eundem femper ordinem, formam & locum tenent. Quanta licec
ego cautione & cura vel fexenries, per quatuor jdlivas menfes ,
antheras has qurefiverim , numquam mihi invenire eas contigit.

Idem

(g') Memoires de 1 'slcadernie, 17II. pag. 37 2 Gq.

(r) Littera fcritta intorno ali’ Alga Marina al Valisnieri, in dia¬
rio cui titulus, Galleria di Minerva, 1657. pag. 191.

(r) Hiftoire Naturelle de la Mer Jdriatique , pag. 32.

(t) Id. Ibid. pag. 38. Tab. IV. fig. 6 .

SUB S E C l V A,

xifj

Idem teftatur Reaumurius (m) qui praeterea, aliquando quu
dm , inquit, pulveris . quid in iis confpicitur , id vero funt fordes
aut limus, quem aqua in illis deflituit. 3, Quia in permultis imo
plurimis, quce innotuerunt, fuci fpeciebus, hae ftrig» non inve¬
niuntur , quamvis eodem femen fuutn ferant & progenerant mo¬
do , licut & quarta a nobis delineata fpecies iisdem caret.

Cuinam hi penicilli plantis his ufui fint aut utilitati , accu¬
ratiores forte rerum naturalium fcrutatores olim deprehendenr ,
nobisque adaperient. Idem forte hi's plantis officium prteftant,
quod aculei & fpinse Cereo , Carito , Opuntiae , Euphorbio
aliisque. Forte vero vafcula funt, quae alimentum quoddam An¬
gulare cx aqua hauriunt , & ita planta* incrementum augent.

Quoties ineunte vere veflculae horum foliorum terminales in
longitudinem diflecantur, materia lanae haud diffimili , qua: in
medio conftituta , ambas foliorum fuperficies difterminac, reple- fif. 11.
tae inveniuntur , atque microscopii ope non in lanofa illa maffa , c -
fed in ipfa folii fubflancia , haec pericarpia , nullo tamen adhuc
dum femine in iis formato , confpiciumur. Quo fi tempore ,
plantas hafce exficcandas cures , e lingulis pericarpiis minutiffima
humoris guttula aurantii vel fandarachini coloris effluit. /Efhte
hs veficulae intra lanam humore fapofo & vifeofo replet» funt.

Hoc vero femen Julio & Augullo menfibus ad maturitatem
perdu&um , pufillis orbicularibus lacunulis five filiquis contine¬

tur

O) Avec quelque foin , que j’ai examine ces fiiets , je n’en ai pu
trouver, dont les extremitas fufient chargSes des Sommets. Loco citato,
pag. 38^ voit bien fur ces fiiets divers grains de pouffiere , mais il
efl a craindre , que ce ne foient que de petites parties du fediinent, que
l’eju y a lailTd. Ibid. pag. 383.

Q ^

OPUSCULA

ISO

tur (viginci ad triginta granula in fingulis) & e cellulis excidit,
& humoris vifcofi, quo circumdatum eft, ope , ligno cuidam
Tat).XI aut i a pidi adhserefcens , celerrime fuccrefcic, & proxima aeftate
C. maturum etiam profert.

Ilaud injucundum eft, per binos commemoratos oeftatis men-
fes , haec feminis grana , e cellulis fuis ruptis prodeuntia , cerne¬
re , fi plantas femine maturo onuftas, & per duodecim circiter
horas ficcatas , Microfcopio contemplamur.

Secunda Tabulae noftrae undecimae figura , hanc fuci fpeciem
exhibet, quam vejiculofam (o) appellant, quia folia ubique par¬
vis veficulis fune obfita. Hse veficulte transverfim difiedlx ma¬
teria lanofa, ut illae praecedentis fpeciei, verum multo rariore
c repletae funt.

Tertia , quam delineavimus, fuci fpecies ab Authoribus voca-
tur , Fucus ferratus , five planus dichotonnis , ferratus , ad apices
S ' tubcrculatus (w). Hsbc fpecies a prioribus differt, quod., abfque
illis lana intus repletis veficulis , femina fua in apicibus etiam por¬
tat , & quod in iis crefcit locis , qu* non nifi in receflibus maris
maximis aqua deftituuntur, ita ut femper fere fub aqua crefcat.

Aftaci , qui Zirizatd noftra in reliquas Belgii Foederati Provin¬
cias devehuntur , ut humidi permaneant, tali fuco femper obvol¬
vuntur. Duae enim priores fpecies , e quarum veficulis multum
illius vifei dellillat, facile corruprtE & puerefeentes raro adhi¬
bentur. ^

yuar-

i K ~ •

(v~) Fucus dichotomus integer , cauie medium folium transcurren¬
te , veficulis verrucofis terminalibus. Linnas Syfi. Edit. X. Gcn,
io68. N. 2.

(«>) LunNjEus Syjl- Nat. Edit. X. N*

SUBSECIVA

151

Quartus a nobis delineatus Fucus, eft Fucus nodofus , five com- Tab.XI
prejjhs , dicbotomus , medio ramorum in vejicuiam dilatato V '

Hic penicillis five ftrigis illis, quibus priores gaudent fpecies ,
omnino caret.

Mi fuci & praefertihi Quercus marina , qui tanta copia & tam
celeriter circum circa hanc noftram infulam , & alia mari adja¬
centia Belgii loca fuccrefcunt , variis uciliflimis praediti funt do¬
tibus , hic loci parum haftenus notis.

Liceat mihi praxin medicam exercenti , faluberrimas prius no¬
tare vires , quas fucus hic five Quercus marina in glandulis indu¬
ratis , omnibusque inde provenientibus habet morbis, a Richar-
DO inprimis Russelio (-y) , medicorum Londincnfium Prin¬
cipe. expofitas, & non a me tantum fed & a primariis in Hollav-
did & Zclandid (2) medicis experientia edoftis , veriffimas re¬
pertas , & quas ideo , cum civibus meis communicare , meum
efie duxi.

,, Natura , inquit Vir Cl. , per quamdam anni partem reme-
„ dium diflolvens & refolvens , quod excogitari poteft efficacis-
„ fimum, nobis fuppeditat, Quercum nempe Marinam. Menfe
„ Julio htec planta in apicibus fuis fert veficulas , quae pituitofo
„ & fapofo repletae funt humore. Hae manu confringendae, iis-
„ que ftrumae induratae funt perfricandae : donec fuccus ille fa-

» po-

(x) Linn^us Syji. Nat. Edit. X. N. 9.

(y) In utiliflimo libro DiJJertation concerning the Ufe of Sea - watefin ths
Difeafes of the Glands. Lond. in 8. ftepius recufo.

(s) Ut paucis defungar, duos tautum Celeberrimos Hollandlce & Zc.
landice commemorabo ProfeiTores H. D. Gaubium & M. van Vis-
tuet , qui, litteris ad me datis, fatutarem Quercus Marina; vim
fxpius fe expertos tegantur.

Q 3

r

122

OPUSCULA

j( pofus penitus penetraverit, quando tumor aqua marina ablueti*

„ dus atque deficcandus eft.

,, Sequens , quo ego femper uti foleo , remedium non mino*

„ vis elTe mihi quidem videtur efficaciae. Sume , menfe Julio ,

„ illarum Quercus Marinae veficularum , fapofa pituita fcaten-
,, tium libras duas. His affunde in vafe vitreo aquse marinae pin»

,, tas duas, & fic per quindecim dies extrahi linas, quando mel-
,, lis tenuis craffitiem fuccus habet. Quo tunc per linteum trans-
„ fufo , induratos fchirros , & fchrophulas ter quaterve quotidie
„ perfricato , eosdem tunc identidem aqua marina abluens.

,, Nullum fane remedium hoc noftro ad diffolvendas induratas
M glandulas, aliosque tumores praedandus ell, omnem enim du-
„ ridem ipfos etiam fchirros in mulierum mammis emollit.”

(Operae pretium edet experiri, num eum dem in nodis, quos
Podagra vel Colica Pi&onum parere folet, expellendis efferum
praedet. )

Idem ille Author hujus folia in aere ficcanda, cremandaquc
fuadet , quando inde pulvis quidam fubfalfus & ater, ( JEthyops )
producitur, cum maxime in Anglia celebratiffimus, qui, quod tam
ab ipfo, quam a principibus medicis , prospero cum fucceffu in
ftrumis omnibus induratis, menftruorum obftruflionibus, fcabie,
fcorbuto , aliisque adhibetur morbis , in omnibus pharmacopoliis
Londinenfibus fub JEtbyopis Vegetabilis nomine venalis efl: ( a ).

Hanc vim diffolventem & deobftruentem haec Quercus marina,
mea quidem fentenda , magn® falis fixi, quam in fe continet,

co-

(a~) Jam Plinii tempore falutares Fuci marini vires erant notae,
in podagra, creterisque articulorum morbis. Lib. XXVI.

§. LXVI.

✓

SUBSECIVA.

123

copia? debere videtur. Ego faltem optatiffimum e (Tectum in fchir-
ro & glandulis induratis fetnpcr habui , fi seger ter vel quater in
die , vacuo Stomacho , Tumebat uncias tres aut quatuor fequen-
tis mixturae.

R. Jq. Mariti. 3 xxv.

Sal. Querc. Marin. § f.

Syr. Violar. 1 iij.

M.

Et fi Empl. de Labdano aut fimile , cui quarta pars'hujus falis
erat admixta, fchirro imponebatur. Russelius (£) duo
fucci commemorati cochlearia evaporata , viginci talis falis gra¬
na , relinquere reperit.

Ego menfe Julio anni 1763. quamdam quercus marinae co¬
piam colledtam , & in umbra deficcatam ponderatamque, unam
& viginti uncias exaequare deprehendi ; mox fub Dio crematae
cinis quinque unciarum pondus habebat , e quibus fecundum
artem , aquae calidae percolatae & evaporatae auxilio , duas & di¬
midiam (alis fixi lixiviofi uncias, hoc e(l, praecife dimidium to¬
tius quantitatis extraxi.

Secundi generis fucus , qui foliis ferratis, eadem omnino ra- Tab xr
tione tradlatus , exficcatus quidein triginta quatuor unciarum pon-fig. III.
dus aequabat , cinis odio ; & tres tantum falis fixi uncias , hoc
eil, quantitatem quarta parte minorem , quam in prima fpecie
vidimus , exhibebat.

Stupenda htec falis copia , quem quercus marina continet,
anfam dedit , eandem in variis mari adjacentibus Angliae locis '

COU'

(i) Ufe of Sea-water, pag. 21 < 5 .

I£4

OPUSCULA

comburendi, & falein alcalinum, Potafch dictum, quem illi Kelp
vocant, inde conficiendi , eadem ratione i qua Hijpam luam ex
ialicornia Sodam faciunt.

Quia vero , experientia mea tefie , Quercus marina plus fi¬
lis V quam Salicornia exhibet , quia paffim juxta maris agge¬
res in lapidibus & palis fponte abundantiffimeque crefcic , &
quod crematio & praeparatio fic didti Kelp in Anglia multum
lucri adfert , exadtam falis hujus conficiendi rationem ex Vene¬
rando Gulielmi Boklase , de antiquo hodierno Silurum
infularum fatu obfervationibus ( c ) vertendam duxi; num forte
quidam regionum noftrarum incolae excitarentur , ad hujus herbae
cremationem & falis alcalini confectionem , fufcipiendam.

„ Alga marina five Fucus magnte his infulariis utilitati ed.
„ Crefcit ea abundanter in rupibus , quae maris refluxu magno
„ numero nudae . telinquuntur, & pecoribus nutriendis atque agris
„ praefternendis & meliorandis adhibetur. Neque hanc folam
” praedat utilitatem , fcd colligunt etiam cam, ficcantque , &
ficcatam cremant, quando in falis grumos , metallorum fcorias
„ haud diffimiles colliquefcens , Briftolium & alia in loca trans-
„ fertur , ubi ad vitrum , alumen & faponem conficienda, par-
„ tiaria e maxime ncccffariis ed materia. Anno 1751. tanta
„ hujus falis , Kelp difti, conficiebatur copia , uc inde ultra
„ quinque millium florenorum pretium rediret.

„ Hic fal Junio Julioque menfibus conficitur, citius, ali-
„ quando feriusve , pro ut anni tempeflas favet, id eft, ficca ed.
,, Exa&o Julio haud expedire exidimantes herbam hanc decerpe-
re , in proximum usque annum crefcere finunt.

„ Va-

(c) Obfervations on the ancient and prefent State of tbe Islands of Scilly,
by William Borlase, 175*5. ia 4.

SUBSECIVA.

125

,, Varia; hujus Fuci funt fpecies ; ea , qua? maximis praedita
,, vcficulis , ad Kelp conficiendum optima cenfetur ( d ).

„ Singulas Silurum infulas proprium ac diftindtum , quo hanc
„ herbam carpant , fpatium & quafi territorium habent , atque
„ incolae maxime de bis finibus folliciti , jurisque fui renaces
,, funt , neque facile vicinos fuos eosdem ingredi , vel tranfire
„ patiuntur.

„ Quando rupes lictori proximae non fatis Quercus Marin-s
,, praebent , coelo fereno altum hi infulares petunt, eamque un»
„ cis, contis & harpaginibus e longius remotis rupibus direptam»
„ cymbulis fuis imponunt, & fluxu accedente, domum reverfi,
onus fuum apte in littore expandunt, ut exarefeae , aridam,
„ ne pluvii madefeat, in acervos, minus tamen magnos , quam
’’ nos fenum , colledhm relinquunt.

Alga Marina ita prteparata , declivem in arena fodiunt pu-
„ teum, cujus diameter feptem, altitudo trium eft pedum. La-
„ tera hujus putei lapidibus vefiiunc , ne arense aut terras quid
inter cremandum huic fali commifceatur , atque ica pretium
ejus imminuar. Tum prius ardentem virgultorum rufei fafcem
„ in puteum conjicientes , algam aridiffimim particulatin, eidem
fafei injiciunt: ignem alentes, donec plane inflammatus fit ,
quando aifiduo alia a magiflro hujus cremationis fuper injicitur
* alga , quam pueri quidam ejus juflu apportant.

Alf>te hujus ardentis fumus , fpiffse inflar nebulae afeende-
re , & vento diffipari , coelo vero tranquillo pendere , & gra-
vem exhalare fetorem deprehenditur , quem pedtus tenerum
aut debilem Itomachum habentibus, perquam noxium arbitror.

„ Suf-

(rf) Htec etiam fpecies, tefte experimento fupra commemorato, plu¬
rimum falis exhibuit.

Tom. IL

R

12(5

OPUSCULA

„ Sufficiens algae quantitas in puteum conjcdta & combufta
„ cineris candentis fpeciem praefert : quam tunc ferreis affiduo
„ rallris permifcences ab altero putei latere ad alterum jadlant
, (nifi ita moveretur in cineres tantum abiret neque concrefce-
ret ) donec congelafcere incipiat & vitrificatio qusedam infe*
quatur. Omni jam fale liquefadlo , dtfidere eum patiuntur,
quando in putei fundo, veluti in proplasmate in glebam con-
„ cretum inveniunt. Reirigeratus aptus eit , qui navibus im*

,, pofitus avehatur.

„ Magna in falis hujus virtute & pretio differentia efl : £ t
• multo plus artis & curte ad eam bene cremandam requiritur t
„ quam perfuadere fibi quis pofTer. Optima vero eft ea , quae
duriffima ,■ granisque ell tenuiffimis, & nullam arenam aut ter.
ram habet admixtam. In harum infularum altera melior Kelp
” conficitur , quam in altera , in Sanfti Martini infula omnium
„ opdma.

,, Homo fedulus quinquaginta vel fexaginta & plures , per
„ duos illos , quibus alga marina colligitur, menfes lucrari flo-
renos poteft. Anno , illum quo in Silurum infulis degebam ,
,, proxime antecedente, quidam plus multo acquiliveiant, cujus
,, rei caufa erat , quod viginti quinque floreni, luminum , quod
,, umquam expenfum erat, pretium , pro falis hujus cado folve-

5 , bantur.

Quum primum hoc Kelp conficere coeperunt, novem id
,, florcnis vendebant; nunc plerumque plus minus tredecim
„ florenorum eft.

Kelp hoc conficiendi artificium his Mularibus incognitum
,, olim erat, iisque traditum ell Anno 1684* a Uo. Nance , qui
” ( UC ab ejus mihi Filio , fene nunc oftoaenario , & cum patre
” huc a dudlo , in 'S(i. Martini infula habitante , relatum eft )

S u B S E C I V A.

127

„ ex Cornubiu in lias infulas migrabat, ut incolas confe&ionem
„ hujus falis Kelp docercc, unde & illius memoria apud eos gra-
„ ta mente colitur (e).

„ Alga marina , alio praeterea refpetftu , utilem prceflat ufum. Tab.XI.
„ Quando fpecies foliis ferratis pei dies caniculares ex aqua de- I l8 ' 1U '
,, cerpicur , & quam primum ftragulis laneis tefta ab aeris injuria
„ defenditur , fales volatiles , alioqui folis aerisque vi exhalan-
„ tes , confervabuntur , & folia fichari quadam fpecie , facile
,, decutienda , operta reperies. Sal hic facchararius in medica-

mentis ad refrigerandum utiliflimus judicatur, & fubtili fua pe-
„ netrandi vi, cunctas nitri praaparationes fuperat.

In omnibus Gallice regionibus maritimis hteoalga, fimi loco, in
agros fpargitur , illam tamen usquam ibi , in cineres comburi ad
falem alcalinum conficiendum , me quidem f ugit.

De Planta Marina femini - fera ex
Mare Norvegico.

Quum tam pauca admodum de plantis , in littoribus tanta co¬
pia obviis, perfpe&a fatis & cognita habeamus , nihil (ane e(l j
quod miremur , in tanta nos adhuc plancarum , in alti maris fun¬
do crefcentium, ignorantia verfari.

Nullum jam fuperefle videtur dubiuni , quin Litho - phyta ,
veluti Tubipora , Millepora , Madrepora , animalium fmc effedtus
five opera, aeque ad regnum animale pertineant. De omnibus

ta-

(e) In Ducatu Eboracenfi crematio Kelp diu jam in ufu fuit. Vide
Dale Natural Hifiory ef Harwicb , pa -r . 3 36.

R 2

1

ia8 OPUSCULA

tame n fic dfttis Z »o - pbytorum fpeciebus , Ifide certe , Gorgo,
wa (/)%ariLque Corallinis (g) liquido illud demonftratum

non eft.

Quam admirandum Naturae opus illa 1 fidis fpecies eft, quse
irmuris ( h ) vocatur ? formam habet fruticis , cujus rotundi ra¬
muli alterne nunc e lapideo nunc e corneo conftrudh lunt ar¬
ticulo , craffitie & longitudine ad fummum mque apicem pro
aptitfima proportione aequabili: dum inferne ad caulem, parucu as
lapideas majores five longiores fieri , & cornearum locum fenfim
occupare videmus, ita ut h* fimplicis tantum lines fpecietr.p«
fe ferunt. Maxime optandum quidem effer , ut qu.s M a-
lium rerum pericus indagator in Ambotna , .aut alus Indue Onen-
uils in fulis, ubi htfic planta paffim repetitur , eam a primo us¬
que exortu explorare atque perferutan vellet.

Verum prteter hanc commemoratam , quin plurimte in maris

alti fundo fint plantae , quarum crefcendi , P r0 W n j’ qi !^ a "°'
■lliasaue proprietates plane ignoramus . haud dubium eft.
” 7 ’ 0d ,1 JL Olendo prieccrcau , manifeOo opparet ex ea ,
quam Tabula: duodecima: Figura primd delineandam curavi.

ad triginta orgjjarum altitudinem e Mari Germanico prope
Nidrofiaw five Drffnthemum eXtrafta & a Nobilitfirao no *
co Pontoppxdan , Bergehfium Epijcopo maxime reverendo ^

C/) 0 pujcul. Subfedv. Fafc. I. paff 21.

(g) Ibid. pag. 66 .. , , occurrit apud ValeNTYN

rh~) Haec fub nomine Jcarbahar delineava occui r

Vtrhandding der Zeeborentjes. Tab. I. Fig. A. A-A-
i^MPBlUS Herb. JmM». Tom. Vi. pag. »8. Tab. 8*

Rflleyer Mujaum, T; b. 25.

5“,»Tt>. •/««. Tom.il. w «■

subseciva.

I2f>

Amico & Moecenate mihi longe gratiilimo, ad me mifia, no-
vendecira pollicum longitudinem exaequat, tenuis inftar ftrami-
nis, fine ulla pulpa five medulla aut articulis.

Ad trium fere pollicum a radice live infima parte altitudinem Tab.xil.
in ramos finditur , & hi aliquanto altius in alios iterum diducun fig. I.
tur. Tres erant ramuli alternarim pofitis aliquot femen conti- a. a.
nentibus capfulis inftrufti. Hse capfulse cauliculo cuidam unam
duasve lineas longo adhaerentes, forma ovata , & ad fafligium
fuperius planae ac quafi transverfo truncatae erant (O* Singulae fi.
eapfulae unicum tantum granum feminis, coloris caltanei, forma;
reni Imulis, in medio collam quali habentis, compledluntur. In¬
terior hujus feminis fubftantia alba erat , farina? tritici fimilis T
fapore fubamaro , haud tamen ingrato.

Nonne forte omnibus confulens Providentia hoc femen in
pifcium vel aliorum animantium cibum & alimentum procreavit,
qua; id in fundo maris, quamvis non feverint, metere tamen
poffint ? Liceat nobis haec debita reverentia obfervantibus , cum
regio Prophetd dicere f F ).

„ Quam ampla funt opera tua , o JE H 0 VA! quam ea omnia-
„ fapienter fecijli ! quam plena eft terra po[fef]ione tud.

„ In ipfo mari magno & fpaticfo , illic reptilia funt, atque

numera animantia , parva cum magnis.

Illic naves ambulant , Leviatban , quemformajii , ut ludat in eo.

„ Omnia ijla in te fperant , utdesefcam, tempore fuo.

„ 1 e ipfis dante , illam colligunt , aperiente manum tuam , /«-
„ tiantur bono."

Anne

fi) Similem fere Plantam delineat Seba, Tota. 1 IJ. Tab. oS Fig. ;-

(fc) Pfalm. CIV. verju 24-28.

R 3

0 P U S C U L A

r 3 of

Anne Planta haec , cujus capfulae feminales cum Plantarum ter-
reftrium adeo conveniunt , etiam flores apertos tuliflet ?

Quamvis magnus Botanicus Rajus neget, Plantas unquam
fub aqua apertos flores gerere , non tamen hoc fine exemplo efle
crediderim, llluflriffimus Comes Marsigli (/) Plantam de-
fcribit & delineat, quae ab altitudine quadraginta, & ad diflantiam
quingentarum orgyjarum a littore , ad Promontorium Canailje
diftum , in Provincia , ex mari extracta efl; quse apertos & mar¬
cidos flores & frudlus gerebat. Flores habebant fex petala , fex
flamina audieris fuis inilm&a. Apex Plantas multos adhuc clau-
fos habebat flores.

Inquirendum fuiflet, an & quali polline has antherae fuerint
praeditae , & qua Mechanica hoc Pollen ftigma intrare potuerit,
fi talis Planta in vitro cum aqua marina pura fervaca vixifiet &
cre videt.

De Gorgonia Refedce facie (m) t fw$
Lepdtfera Linn/ei.

Complures arbufcularum marinarum ([quae olim Kerato-pbyta
3 . LinNjEO vero Gorgonice didlae) fpecies, cortice, e cujusdam
polyporum generis cellulis conflante , veftitas efle , pervulgatum
efl. Hae vero arbufculae , aliis etiam animalibus , ut fua domici¬
lia affigant, mihi quidem infervire videntur.

. Sum-

(!) Hijloire Phyf.qut de la Mer , pag. l6o. Fig. 172- I- 2. 3.

(m) Sunt quidem Authores, qui de hac Gorgonia fub titulo Refedx
Marim mentionem faciunt, ut Clusius Exot. Lib. VI.. Cap. VI. Ra-
jus in Hijlor. Plantar. Lib. II. Se&. II. Cap. V. pag. 68. Museum Bes'
uri ANU m , ubi & delineata , Tab. XXIV. Der Drontbeimijchtn Qefel
fsbaft-Schrifttn, II. Theil, pag. 291. Tab. IX,

SUBSECIVA. I3 ,

Summe reverendus Epilcopus Pontoppid^nus, fimul cum
modo defcripta Planca marina , Gorgoniam mihi muneri mifi c
e vulgari quidem illarum genere , quae in Nerwegia lictoribus’
frequcntiflimae fune , lingulari ramen, & a cortice e polyporum
ceiIulis Conliante admodum diverfi incrultatam maceria.

Arbufcuia hac fedecim pollicum longitudinem habens , infer- Tab.
ne nuda elt & fulci coloris , tum vero ad culmina maceria fub- * U1 V
flavia elt vellica, quae microscopio attente perlultrata, e lingula- ‘' & ' L
Ilbus quibusdam conltare cognofcitur corpufculis , qualia me in
ulla umquam pianti marina deprehendifle , aut ab aliis comme,
morata authoribus reperide , haud memini.

Corpufcula haec unam vel duas lineas longa , ipfi arbufcuia: „ a
brevi cauliculo annexa, campanulae inltar deorfum pendent. Pars *'
eorum arbufeuias proxima in acumen delinens eft; mox dilacan-

tur . & lineae craffitiem excedunt atque ita formam habent co¬
nicam.

Quodvis corpufculum e quacuor quaG incifuris , in maximis «
dimidia: tantum lineae longitudinem habentibus , quarum ope fe
quodammodo fledtere polfe videtur , elt compotitum. Per lon¬
gitudinem procurrit fedtura , qua lingulae incifurae in duas quali
dividuntur , & veluti ex- duabus rotundis proxime cohaerentibus
conltare videntur conchulis. Inter fumtne five uhimte incifurae
conchulas particula quaedam dimidiae inltar fphstrulte confpici- f
tur, e duabus pari-er rotundis conflans conchulis live tellis q uas
an i male uium pro libitu aperire , & ibi quasdam , alimenti quaeien
di caufa exferere polTe particulas videtur, eodem modo ac de
balanis diximus ( n).

Non

00 Fajciculus Tertius, pag. J26.

J 32 O P U s C U L A

Non enim dubito , quin corpufcula hanc unius alteriusve in¬
feci mJ rini fini celiul®: & qu sd-.m ejusmodi reliquias in non¬
nullis mu vidifle, mihi periuaii. Omnia vero ita exficcata &*ri-
da erant, ut nihil le dittinfte faris confpiciendum praeberet , &
tam fragilia ac tenera , ut ad minimum udum , cundh diiToiuta
conciderunt atque commi icerentur.

Si vero talis ejusmodi cellulis obfita Gargonia v e mari modo
cxTadla , Ita ini ud quemdam bift< rise naturalis itudioium deferri,
& accurate ab e» examinari pofiet, nullum mihi eit dubium »
quin animalcula a polypis , huc usque cognitis , longe diverfifh-
ma fic reperturus.

E^o quidem harum cellicularum quasdam , quam cautiffime po¬
teram, aquae tepidae , ut extenderentur, iropofui: nihil tamen di¬
lucide potui difcernere.

Nonnullas etiam harum cellularum in os receptas , parum tan¬
tum fubfalfo fapore , minime duras, ne adeo quidem ac tenerri.
nite minutiffi inorum pifcium teftaceorum conchae iolent, multo
tamen facilius , quam fquillarum marinarum aut fufcarum cruilas
diflolvendas reprehendi.

De ISfereidibus.

Ut terra fuas habet Scolopendras, fic mare Nereides alit, duo
inleftorum genera, ob ingentem pedum iuorum numerum (o)
maxime notabilia.

Lin*

(O Scolopendra quasdam Americana eft, qute utrinque centum & vi-
g; nt i treS , id eft , ducentos & quadraginta fex pedes habet. Linn^i
Sfft. Nat. Edit. X. pag. 630.

SUBSECIVA.

133 .

LiNNiEus (p) quinque Nerei dura indicat fpecies; nos quar¬
tam & aliam , a Nobiliffimo Viro non enumeratam , defcribcre
conabimur fpeciem.

Hac quarta fpecies Nereis Pelagica , dicta , hic fatis frequens
efl , quippe quae faepe numero cum -oftreis & mutylis capitur,

& non raro in foraminibus , cavernis & laciniis veterum cata-
radarum reperitur.

Trium quatuorve pollicum longitudinem , fed fefqui tantum li-
nete vel duarum latitudinem hoc habet animalculum ; variorum-
que efl colorum , ut violacei, flavi, fufei, caerulei aliorumve.
Corpus e plurimis conflat incifuris , quee in hac n.oflra Nereide
plures quam feptuaginta erant.

Summam in hoc animalculo attentionem meretur caput, cujus Tab.
pars anterior in tria obtufa delinit acumina. Medium eft brevis-,
fimum & craffilfimum , binasque prominentes habet antennas five B '
cirros. Lateralia vero acumina , fingula quaternos (tres brevio¬
res unum longiorem) in latere exteriore habent cirros. In fu-
periorc capiis parte quaruor nigra videntur puncta , qua; oculos
efie exiftimo , bina certe pofleriora , anterioribus magis fplen-
dentia, & coloris atrioris.

Corpus tres pollices longitudine fuperans , duas vix lineas la¬
titudine aquaBat; & fubfufei erat coloris , linea rubra per me¬
dium dorfum a capite ad caudam percurrente, atque feptuaginta
" duabus conflabat incifuris.

Singulae incifura utrinque pede erant inftm&ae , qui ex tri- c
bus quali partibus five papillis compofitus rigidis fibris five fetis

iu-

(p) Idem ibid. pag. 654.
7 OVI. II.

S

134

OPUSCULA

inftruttus erat, eadem plane ratione ac de Aphrodita aculeata (5)
fafciculo fuperiore defcripfimus & delineavimus. Pedum horum
centum quadraginta quatuor, quibus anima!, licet plerumque per
fundum repebat, pinnarum etiam ad indar ad natandum utebatur,
ope celerrime progrediebatur.

Cauda binis longis tenuibus & letofis aculeis terminabatur , ut
in Scolopendris quibusdam etiam nonnunquatn confpicimus.

Tab. Alteram Nereidis fpeciem, quam hic deferibo, voco minimam
fis ' tent aculis longijjhnis. Haec in lapidibus, oli reis , aliisque pifei-
bus tcfiaceis , qui e limofo maris fundo petuntur, repericur quam
Frequentiffimc , habitans femper in parvo ex limo aut arena con-

ffru&o tubulo.

3 . Hocce ex tubulo , dimidiam lineam erado , duas vero vel tres
longo , nihil prteter duo longa , pili craffitiem non fuperantia ,
prodire confpicies tentacula , quae animalculum omnigeno modo
& quaquaverfum torquet , flediit, circumagit & jadlat.

Aliquot hujus generis animalcula cafu quodam naftus, vitro-
candido claraque aqua marina repleto, arenamque tenuem in fun¬
do habenti, impofui. Quo fafto , putilli hujus animalculi mo¬
tus , Microfcopio contemplando oculos faturare non potui ; fi-
*' mul, quomodo per fubcilem arenam varios anfradtus fodiebat, e*
hac tubulum unam duasve lineas prominentem fabricabat, confpi»
ciens. Ad htec effodienda folis illis fiipra commemoraris tenuibus
utebatur tentaculis, quae vel hamulis minutiflimis , vel humore
glutinofo inftru&a fint, neceffe eft. Nullum enim arente granum
his attingebat, quin idem tolleret , & htec granula in orbem col-

loca-

(5) Pag. 64. Tab. VIII-

locabat , donec cylindricum fibi ex illis tubulum confecerat : in
Huo Te abfcondebat, folfs temacnlis tantum prodeuntibus.

Tentaculorum uno minus infettum (r) cafu quodam offen¬
dente , hoc etiam adfixum erat, & quamtumvis relu&ans , intra
tubum pertrahebatur , ibique pertra&um per otium confutueba¬
tur. Ego fakem , quotiescunque praeda aliqua capta erat, htec
terttacula non nifi aliquo tempore poft, iterum prodire videbam,
ihne multas haec tentacula , quibus brachia, ut vocantur, po¬
lyporum gaudent, habere proprietates videntur. Qua* bracchia
Do&iffimo ScnaFFERo terte (r) pilis tenuibus quamplurimis
oblita funt.

De Pediculis Pifcium & Onifcis Marinis.

Quamvis Vir Doctiffimus Da ni ei. Heinsius in laudem
pediculorum orationem quondam confcripferic ; plerisque tamen
hominibus horrorem incutiunt, quem nonnulli etiam femiunc,
de pediculis fermonem fieri audientes. Phyficus nihilo minus,
qui omnium , quae DEUS creare dignatus efl:, proprietates
inveftigarc , fuo non indignum cenfet ingenio , tot in vili pedi¬
culo Sapientiae , Omnipotentiae , Providemkeque Divina* velligia
deprehendit , quot in Balaena , Elephante , aut Rhinocerote ,
fefe offerunt.

Proe-

(O In hac aqua marina■pluriftfe erant angurilul® , non nifi Micros-
copio confpidend». Sed quanturneunque hie fe torquerent, verterent
aut confpirarent , femel comprehenfte expedire fe non poterant , fed
in tubulum pertrahebantur.

(r) Von d»n Arm-Polyben Mi Siljjen -, 1754. pag. 19. Tab. XIII.
Fig. II.

j 5 'OPUSCULA

Praecipuam vero meretur attentionem , quod pauca admodum
fune animantia , qure a peculiari fibi pediculorum genere non ve-
xenmr (t'\ Prster illos , qui humanum fibi m cibum tantum
expetunt fanguinem , fuos etiam animalia quadrupedia , fuo tan¬
tum generi proprios, habent pediculos. Idem m Avibus expen.
nmr. Neque minus Infefta , Apes (a) puta , quidam Scara-
bffii.ro ) & Mu fete O), Limaces (*), quin & i n dulci aqua
viventes Polypi (y), fuos fibi peculiares habent pediculos. Ta¬
ceo de illis , qui ex arborum & plantarum foliis (s) cibum
hauriunt.

Quod fi Pilees perfcruteriS , illos non magis quam animalia

mox commemorata a pediculis liberos compencs. Vir Clanffi-
nms Gislerus Salmones (a), Linn^us Carpiones

CO LiNNiEUS tres pediculorum homines, decem animalia quadrupe-
S vkinti quinque aves mfeftaatium fpecies enumerat. Syjl. Nat.
Edit. X. pag.,6io-6i4. Quorum miram quidam fonnam habent, ut ex
corumdem delineationibus apud Rudium Exp. 1 ab. 2-22. Al binum

of Spiders , Tab. 43 -53- ^ idei ' e licet< rn ' „ _ -

c«) Reaumur Memoir. des InfeB. Tom. X. lab. 38. Tig. x. 2. 3
fmscH Injdten von Teutfchknd , N. Vlll- 1 ab. 16.

(u) Rosei. InfeBen Belujliging , Tom. IV. Tab. I. Fig- 4- IO -v u - &
LinNjEUS Faun. Suec. 1198.

rw") L A Hire Memoir. de 1 ’Jcad. de Faris , 1693- 1VS-. 2 44 - Heis-
ter M. Fbyf. Med. Vol. I. pag. 409. Tab. XI. Fig. 6 . & Linn.eus

Faun. Suec. 1209.

0) Mem. de l'Acad. de Sciences, 1710. pag- 4 IO ‘ iab ; V1U>

S c h ii fF eR die Jrm-Folypen in den SitJJen-waJJer , 1754- Tab. I.

\z~) Linn.eus horum, quos Jpbides vocat, 25 Species enumera 1,
Syft. Nat. pag. 451-

(a9 A&a Hafnmjia , 1751- pag- ip°. lab - x L 1 *»*

Fauna, Smica, 1283. Tab. 11.

s U B S E C I V - A.

1 3?

Muraltus Muftelas fluviatiles ( c ) pediculis obfltas repere-
runt. Ego vero Afellos (</) majores (noftratibus Kabeljaim )
PJeuronedtem (jcj) laevem ( Heiih.pt ) & Sturioneiu ( Steur ) fiios
etiam habere pediculos, mos dcfcribendos, deprehendi.

Prima fpecies Animalculum cft duas circiter tresve lineas Ion- -p al) -
gum , unam latitudine fup'erans , ovato, tefludinis infiar , cor-VuLn
pore in tres tamen partes, caput fcilicct, peclus & ventrem fa¬
cile diflinguendo.

In anteriori horum animalcnlorum capitis parte , binae funt p,
promihentite, inftar papillarum, & e Angulis tres longce pennatae
prodeunt fibra;. Oculos in capite reperire non potui. Quoties
vero pediculum talem vivum , in vitro concavo , cui aqua; per- .
colatae aliquantum infufum cfl;, refupines ac Microscopio contem¬
pleris , varias illum circa osiive fauces movere videbis partes,
quae Aftacorum in ore partibus perfimiles videntur ; ob nimiam
vero tenuitatem ac perluciditatem tam dilucide difeerni omnia
nequeunr.

Pedtus in duas quafi partes divifnm efl , fuperior fubrotunda
nihil notatu dignum exhibet; ex inferiore vero duo quafi chelae c<
vel palpi acuto inflrufti hamulo prodeunt, quibuscum pifeium
fe cuti fquamas inter affigere videntur. Venter , capite &:

pectore junffcis , niulto efl: longior latiorquc , & infra fex pedum

paribus, natando aptiffhnis, inflrudtus, quorum primum par, ani- d, i.

mal-

(c; Ephemerid. Gemanor. Dec. ii. Ann. 1683. pag. 126.

(d) Sive Gadus dorfo tripterygio , ore cirrato , colore vario, maxilla
fuperiore longiore & cauda aequali. Gronov. MuJ. Icbtbyol. 1 . N. 5 &•

Pleuroneftes lcevis , tuberculis capitis nqllis , cauda Iunulata ,
truncata , dentibus acutis' remotis. Arte di Gen. 14- N. 3.

s 3

- r

138 OPUSCULA

malculo in ventre quiefcente , quia parum prominet, admodum
’ confpicuum eft. Sextum five ultimum brcviffimum eft.

Tnb. Pedes hi pariter natatoriis fub Aftacorum cauda pedibus admo-
' Vili.fig.'dum fimiles fune, illorum indar, etiam bipartiti. Pedum horum

IX f .... r

• '• motus , quando vivi iti aqua marina vitro concavo contenta na¬
tant , adeo celer eft , ut vifu difcerni nequeat. Venter in cau¬
dam’brevem latanique definit, in cujus cauda; utroque latere
exilis prominet particula, quam natando etiam movent, quaeque
maculas binas atras , casque exiguas habet. Horum pediculo¬
rum nonnulli pufillam rufam in dortb habent maculam.

Hanc Pediculorum fpeciem in Pleuronedte maxime deprehendi.

Fig. X. Altera Pediculorum Pifcium fpecies , in Gadis praecipue re-

*• A - perta , primo quidem intuitu , primae affimilis admodum videtur,
fed Microfcopio confpefta multo eft fimplicior.

Corpus hujus duabus tantum partibus, peflore nimirum, cui
caput affixum , & ventre , fex itidem pedum paribus , nullis ta¬
men chelis armato , conflare videtur.

*■ i. Notatu tamen hic dignae funt duae longae antennae, eodem, quo
Aftacorum , modo, e plurimis articulis five annellis corrrnoficae.

Utiaque ha;c Pediculorum fpecies cute lenta cruftacea , .fquilll-
rum initar, tefta efb, & nonminquam, ut illae, ovis fub ventre
. obfita.

Fig. XI. Tertia fpecies vera eft: Lernaea, ex Linn^i definitione (/),

». A. & forma externa a duabus fuperius deferiptis fpeciebus plurimum

dif-

(/) IjtTi.&i , inquit Vir ClatiAT. , corpus babent obl&ngtim tcretiusculum ,
ovaria bina tamquam cauda , dm tentacula quafi brachia. Syjl. Abf. pug, 655.
Boh*ds CHiBS in Opere de Quibusdam Animalibus Marinis nondum aut mi¬
nus

s U B S E C I v

A.

di-Jort. Oblongo quippe corpore , teda nulla nec ullis pedibus

p“ f'™ 1 '" llr “ r a “ ’ ‘ M “ ,e ™ »*** P»tote rp.de»
Pluens Os fub capite duobus proditum centaculis, qufbu.
piici fe affixam tenere poffit; in medio vero corpore binas nrftis-
iime junftas videmus maculas.

Animal culum hoc iili, quo d Gisler Us q,) in Salmonibus
repertum defcribit, animalculo affimile admodum ed.

Praeter hos tres hic defcriptos & delineatos Kfcium Pediculos
reverendus NosSmannvs (b) aliud in A (hilorum majorum bran¬
chiis Infeftum deprehendit , Cephalopi ( Kop-pof) nomine ab
ip fo infignitum , quod licet forma a fupra memoratis longe fit di-
verfa , eodem tamen modo alimentum fuum e pifeibus petere
five fugere videtur. ^

Omnia generis Pifces , in quibus Pediculos reperi, macri fem-
per & morboii erant, ipfique Pediculi, fub pectore plerumqu*
& pinnis ventralibus, unde Pifcis non facile eos excutere pote¬
rat , & interdum in ore ad palatum morabantur.

Praeter has, quae in Pifeibus reperiuntur Pediculorum fpecies,

ani.

rns netis, Leporem Marinum Authorum accuratiflime defcribit, Animal
(ex, feptexn vel oUa pollicem longitudinem , & trium latitudinem ha
bens, eumque etiam Lernasam vocat, quod confufionem parit Licear

'f i ‘ vlri ,? t vcrbis «'*(»»»• f rt,

*■ "* ajr T . » «" pr fi IMlrn Sml UU,r J

gnvrnt, iktmmqut. lude qumadwd, m l„ u , mi , p fi

m„ mmm , „„„

(it) Acia Holmienjia , 1751. pag. 190. Tab. VI. Fig. i__ 5 .

(Ii) Uitgelezsn Natuttrkundige Vtrbcmdelingen, by Houttum , JI Deui
2.82. en 111. Dee!, pag. 252.

) Pag- -

140

OPUSCULA

animalculum quoddam exftat , quod Pediculus Ceti (>) (Belgi¬
ce Walvii - luis ) vocatur & a fupra enarratis tam magnitudine
quam forma plurimum differt.

Mihi etiam illi difpar videtur animalculo , quod F it e d mu¬
cus Martens (i) eo fub nomine deferiptum effingit: illud
enim duas antennas , duos oculos & unam narem habet , qu:e
omnia in hoc detegere non potui.

Linn/eus tamen unum idenique cenfet animalculum , idque
Onifcis adnumerat , quibus, mea quidem fententia , aceenferi
nequit. Quippe qui ex charabteribus a Viro illo Celeberrimo in¬
dicatis , antennas duas fctofas, & quatuordecim pedes habeant,
neceffe ell, cum hoc nullis inftruclum antennis, ofto tantum

pedes

• (i) In opere ampliilimo utiliffimoque, quod fub'titulo Hijlorie Natu-
ralis Jiue deferiptlunis ample Animalium , Plantarum £5* Mineralium fccimdmn
Syftema Linn^ei , Lingua Belgica , Amftclodami apud F. Heuttuyn , ty¬
pis excuditur, mentio fit (i) Pediculi Balane a BocconH (2) &
Sibbaldo (3) deferipti : fcd ex delineationibus clare patet,'hoc
Animalculum Balani fpeciem effle, & a Listero (4) etiam vocatur Bala¬
nus Balane cuidam Oceani feptentrionalis adherens. Hi fi ori a: Naturalis modo
laudntre Avitbor feribit, hoc Animalculum feptem circiter pollices Longum
e fle , majorisque fpeciem pneferre , quoties bvacchia fua-c tefra cxfcric,.
Verum in laudatis Bocconis & Sibbaldi deferiptiouibus non eodem
modo magnitudinem definitam reperio , atque ex delineationibus feptem
pollicibus^ multo minor videtur , ita ut hic typothetarum vitium irre-

pfiflc credam.

(1) Vol. I. Pars III. pag. 457.

(2) Qbfeiyationsfur 1 ’Hijloire Natwelle , Fig. N.

(3) Philnfnphical TranfaStiones , N. 308. pag. 23 1 4 - -dhridqement ,
Vol. V. pag. 25:. Fig. 32.

, (4) llifloria Conchyliorum.

(k~) Reizc na Spilshergen en Groenland, pag- 273. Fig. Q. Iit. IX

(0 Syftema Nalurce , pag. 6 $6.

\

pedes'habeat. Quam ob caufam , in quam potiffimum animalium
claffem hocce animalculum referam, dubius adhuc haereo.

Nullum confpicuum aut diftinfium caput, antennas nullas, Tab.Xll.
nullos oftentac oculos &c. infeftorum more , & o&o ejus pedes^' lu -
e vermium claffe excludunt. Ampliffimus Gkonovuts voca- D.' *
vit Polygotum.: r

Quam accuratifllme licet hoc animal perfpeculacus fim , nul¬
lum caput tamen aut alias .capiti proprias partes , antennas lcili-
cet , oculos &c. deprehendere unquam potui. In media & an- D.
teriore trunci corporis parte , inter primum pedum par, parti¬
cula quasdam, probofcidis inilar confpiciebacur , fuperius paulo
quam infra latior , infundibuli haud dilfimilis. Mac forte ofis
loco utitur animal, ad fanguinem aut humores e pifgibus exfu-
gendos & hauriendos.

Ipfum Aniroalculi corpus, unius & dimidias lineae aut duarum A ,
latitudinem , duarum triumve longitudinem habens, e fex inci-
furis , five rotundis , ad utramque extremitatem depreffis aliquan¬
tum condat globulis. E prima mcifura five globulo primum , e
fecunda alterum , & fic deinceps e tertia & quarta tertium quar¬
tumque pedum par exfurgic , quinta incifura nihil, quod, me¬
moretur, habet, forma quatitor fiipcrioribus Gmilis , Texta vero

fri extremitate in acumen fafHgatur.

■ 'po ni i: • • -• »: r: . : i. ,, ' • --

Priotes quinque incifurae five' noduli acuminatam in dorfo ge- ■> , .
runt particulam. Pedes finguli ofto confiant articulis , fex prio¬
res corpori proximi , etiam fubrotundi depreffique paululum fune
globuli; feptimus vero & oftavus magis aliquanto oblongi, & hic
ultimus in acutilfimum definit hamulum.

Quod vero mihi quidem admodum lingulare videtur, horum
animalium quaedam , minor tamen eorumdem numerus, infra fub D. d,
Tom. II. T

ven-

I 4 a ;0 v p u S C U L A

; ventre » prope probofcidem & ad primum pedum prjoris paris
articulum , duo praeterea minuta habent brachiola , articulis pa*
riter comporita , & in extremitate hamulis intlrufta ; quibus pu-
lilla forte quaedam infefta aliusve generis alimentum ad pro-
bofcidis aperturam protrahunt. Semel mihi unum videre conti"
git , quod bina inter modo memorata brachiola fufcum quod¬
dam. pifi viridis magnitudine, ovnriolum , minutis refertum ovu-
lis , gerebat. Illud vero ovarium alius potius animalis , quam
hujus Ceti - pediculi fuiffe arbitror. Nonne forte minuta haec
brachiola in his obvia , in illis deficientia , fexus difcrimen in¬
dicant ?

Quod (i vivum unquam, quod mihi adhuc non contigit, nan-
cifci hoc animal potuiflem , accuratiora forte , pluraque de eo
referre licuiflet.

Quae Latini Infefta , Grteci 'Enodet vocanc , vocibus eandem
atque Belgica Gekorve Diertjes fignificationem habentibus. Klei-
nius (»0 tamen illa fpeciatim infefta , Grteco nomine ''Evropai*
indigitac, quaj Linn^f.us (k) inter onilcos merito adnumerat,
quoniam iis , tam quod ad ftru&uram quam pedum numerum
congruunt.

Triplex Kleinius ivro/xow delineavit, prius appellans'«ro/xar
pyramidale (0) , alterum Parallelogranimum (p) , quorum
utrumque in mari Baltico reperitur, & tertium dulci in aqua
degens tnipw Hieroglyphicum (q).

E

(m) Summa dubiorum , pag. 71 & feq.

O) Syjl. Nat. Edit. X, pag. 636 N. 5 & 7 «

(0) Loco citato , fig. r.

(p) Id. Ihid. fig. 4.

(O Id. Ibid. fig. 5 -

S U B S E C I v A.

Z mari quoque Germanico, animal quoddam nobis advectum
eft, duobus illis nuncupatis enromis multo minus , & antenna¬
rum forma ex Kleinii delineatione ab illis diverfum , in co- •
teris admodum aflimile. Quod quoniam antennas binas fetolas ,

& quatuordecim pedes habeat , in Onifcorum clafTem referen¬
dum videtur (? ).

Corpus lineae latitudinem fuperat, pollicis quatuordecimve , Tab - ,
linearum longitudinem adtequat, inferne aequatum , fuperne ve- n! A? g
ro cylindraceum & crufta decem incifuras habente teftum. E a . a. ‘b.
prima , quae caput conftituit, antennae , duoque prsterea cor¬
nicula , e fingulis feptem fequentium duo pedes prodeunt, tum
una fequitur pedibus carens , & ultima caudam efficit.

Antennae , pro animalculi magnitudine fatis longo e quinque a . «.
confirutto funt articulis, quorum extremus, fi quidem integer,
e leptemdecim minoribus confiat membris, horum quasque extre¬
mitas fuperior , inferiore latior eft, & tenuiorem membri pro¬
ximi extremitatem inferiorem in fe recipit , ut etiam in Aftacis
obfervavimus (j). Superior horum membrorum margo fubcilis-
fimis oblita eft pilis , & ultimum multos in extremitate gerit.

Pufilla illa cornicula , antennas inter obvia, & proxime os
polita, quatuor conftrudta funt artubus, quorum poftremus in ex- b.
tremi tate plurimas gerit fibras., parvi inftar penicilli: Hac for¬
te eundem huic animalculo , quem Aftacis brachia , ufum pro¬
flant.

Duo

O) Nobiliilimus C-ronovius onifeis etiam annumerat , in Zoo-pVy-
lac , pag. 233. N. 996. LinnjKus Onifcum entomon vocat, N, 5
Syjl. Nat. pag. 636.

CO Tom. II. Lib. I. pig. g. Tab. I. Fig. III. N. 6 . C.

OPUSCULA

Tab.
XIII- fig
II. d.

C.

Fig. III
A.

»44

Duo hsec inter cornicula os apparet , cui nonnullae alia: & 4 *
h terent parces, quas ob fubcilitacein ex voco diftinguere non
potui.

Pedes , feptem articulis compofiu , hamulo rigido , folido
atque incurvo terminantur.

Pars corporis inferior five cauda quadripartita efl: , & duode-
cim , utrinque fex plana , fibris tenuibus obfita , tegit frufia ,
qute' Microfcopio infpefta , pedes natatorii cfie adparent.

Ad portus nofiri Zirizceenfis promontorium, & in ibi crefcen-
te Alga marina , duae alite onifeorum maximorum degunt fpecies.

Prior mihi & primum etiam inter undecim , a Linnzeo enar¬
ratas. fpecies , locum occupare , & ab eo A filus vocari, Videtur.
Alii tamen Authores Infectum hoc Pediculi Marini (f) nomine
infigniunt , quo etiam nomine Aristoteli (m) jam innotuit.

Haec animalia pollicis longitudinem excedunt , corpus ovatum
habentia, & in medio quinque linearum latitudinem. Duode¬
cim praeter capitis & caudae &. ita, quatuordecim omnino habent
incifuras. Superiores feptem quinque inferioribus‘mulco funt ma¬
jores & latiores & ex iis quatuordecim exfurgunc pedes , e An¬
sulis incifuris bini. E quinque vero inferiorum qualibet bina:
exiles planaeque oriuntur particulae , quae infimam ventris pat'
cem & forte genitalia tegunt & natatorii eorum pedes fune.

An-

(f) RondeletiuS de Pifcibus, pag. 376.

00 Lib. V. flifl. Animal. Cap. 3 r. 0 V'""» ?'■' "

r „r, lyjsUi l «.«. 3 *K g * TiS ««

rUt 'imt «ft ^ ***™*'‘ Inmali fUUt

Pifcium Pediculi , non ex Pifcibus ipfis, feci ex limo generati : funt au¬
tem afpeftu afsllis multipedibus fimiles , mfi quod caudam latam ha¬
beant.

SUBSECIV A

145

Antennae & parres ad os policte , eandem quam in modo de- Tib.
fcripcis formam habere videntur.

Altera fpecies , quam Onifco aquatico cauda rotunda , ftilis bi- pjg. jy.
furcis five nonte Linn^ei fimiilimam diceres, quatuordecim a..
pariter habet incifuras. E feptem fuperioribus, non connume¬
rato capite, five omnium prima, quatuordecim etiam pedes pro¬
deunt , e fex vero inferioribus, paulo minus latis , pedes nata- b.
torii ; qui in hoc animalculo , quod raro fub aqua , fed pluri¬
mum palis & emiflariorum foribus affixum , moratur , non tot
obliti funt fibris exilibus, quot in fpcciebus binis praecedentibus.

Ad caudam five ultimam incifuram binos hi onifci furcatos
aculeos five fetas habent , quorum iongior Microfcopio confide-
ratus , tenuiffimam in extremitate fibram five fetulam 'gerere
confpicitur.

Per fex fere abhinc annos , Lcdtor Benevole , Plantis his &

Infedtis Marinis explorandis perferutandisque , exiguum , quod
a crebra fed laboriofa & molefta Artis Medicae Praxi vacabat,
fub feci vi temporis fpatium lubens impendi. Ingravefccntes jam
anni, fmiftri oculi Amaurofis aliaque oborta negotia hoc me opus
eadem , quam antea alacritate & cura perfequi non linent, quam
quam id non plane intermittendi fit animus.

Gratiffimum interim mihi accideret , fi libellorum horum Je-
ftio , alios , plus otii < 5 c , quod mari proprius degunt, oportu-
nitatis habentes , ad hsec objecla , Sertulariarum imprimis , Al¬
cyoniorum , Madreporarum aliorumque Zoo - phytorum incremen¬
tum & • propagationem ulterius meliusque perferutanda , magis
magisque incitaret.

Goccam mihi in cunctis fidem haberi haud pofiulo , id tantum
optans , ut continua indagatione ac ltudio mea aliquando confir¬
mentur , aut me a vero aberrafie demonftretur. Perfcrutatoris

T 3 vel

i4<5

OPUSCULA

vel exa&iHmii , & quamvis fummam adhibeat, attentionem
fugere aliquando quaedam poliunt ; & cafus nonnunquam for¬
tuito nobis offert, quae inteafilTima fsepe cura fruftra faepe quae-
fivimus ( v ). Ego fane numquam perfuadere mihi potuiffem ,
cum oftrtum adultum femper in maris fundo quiefcere cogatur,
tenerum recens natum , quando vitro concavo , cui aqute mari¬
nae aliquantum infufum cil , imponitur , celerrime natandi fa¬
cultate gaudere, & undulato quidem branchiarum, tunc parum e
teftis exlertarum , motu. (Eadem plane ratione , ac Ledes*
ai u h L £ a u s ( w j id de alio quodam bivalvi aquatico teftatur &
delineat. j Quod tamen poli: editum fecundum horum Opufculo-
rum fafciculum faepius vidi.

Sic alii edam , qui obje&is ejusmodi perfcrutandis vacare vo¬
lunt, novo aliquo invento, adhucdum incognito, operam fuam
abunde compenfatam experientur ; meorum fane qualiumcunque
conatuum fucceffus id illis pollicetur.

O) Ceft dans les Livres de la Nature , qu’on doit lire , quand on
veut travailler fur 1 ’Hifloire Naturelle , mais on ne pcut pas y lire ,
quand on veut. 11 faut des lieux , des faifons & des circumftances fa-
vorables pour 'faire des obfervations neceiTaires. Quelques fois a la
verite , on peut aider a faire naitre des circonftances heureufes , mais
plus fouvent, il faut, que le Hazard nous ferve. Reaumur Mem
des InfeStes , Tom. IV. Praefar. XXVIII.

Cw) Von eiuer byzondren Art van Schalcntiercbens in Waffer. Mi.
croscepifche Augen en Gemuths Ergotzung, pag. 140. Tab. LXXIII.

Multum egerunt , qui ante nos fuerunt , fed non peregerunt.
Multum adhuc reflat operis , multumque reflabit, nec
ulli , nato pojl mille fecula , prcecludetur occafio aliquid
adhuc adjiciendi.

Seneca, Epift. LX 1 V.

TA-

TABULARUM EXPLICATIO.

Tabula Decima.

Fig. L Tenella Salicorniae planta , vix duarum Hebdomadum
aetate.

iMg. ir. Planta ejusdem Major, qua; jam incipit ramulos late¬
rales emittere.

Fig III. Planta adulta & Florens.

a. a. a. Flores.

A. Folium hujus Planta: Microscopio infpedlum.

13. Stamen cum Anthera & Polline , & Piftillo D ad latus pro-
deunte , omnia Microscopio confiderata.

C ’vifus° llen fiVe Fadna fecUnd£U1S niagis au S ente Microscopio

Fig. IV. Aliud hujus Planta: Folium Microspio infpcftum, ter.
tia , poflquam Flores emarcuerant, hebdomade.

a. a. a. Rubra aliquot punfta , ubi delapfi Flores Reterunt.

B. Idem tolium per longum difledtum.

b. b. Semina in eo jacentia.

C. Semen , arillo fuo inclufum Microscopio infpeftum.

D. Semen arillo exemtum.

E. Arillus vacuus.

Fig. V. Delineatio Vermiculi, a , quales in Salicornia Autumni
mendbus morantur , naturali fua magnitudine.

A. Idem

i 4 8 tabularum explicatio.

A. Idem Vermiculus, nu&a , Microscopii ope, magnitudine.

b. Pupa e vermiculo genita.

B. Eadem Microscopio perludrata.

c. Cutis vermiculi eidem adhuc cohaerens.

Tabula Undecima.

Quatuor Fuci Jive Alga Manna fpecies reprafentat.

Fig. I. Quercus marinae fpecies Fucus Ccranoules di&a.
a. a . Veficse in ejusdem apicibus.

A. Talis Vcfica Microscopio confiderata.

B. Flocculus five Penicillus eadem ratione infpebtus.

C. Algte Marinae femen orbiculari pericarpio indufum , & ma¬
turum inde decidens.

D. Apicum vefica a oblique diiTcfta , Quando intus mollibus
tenuibusque filis denfiffime obfita eft.

Fig. II. Fucus Veficulofus.

A. Pericarpia maturo referta femine.

B. Veficulce.

C. Vefica hujus Fuci transverfim difiecta, in qua fila lanuginofa
longe pauciora, quam in modo commemorati Firci ..veficis.^

reperiuntur.

Fi<r. III. Fucus planus Foliis ferratis. ' ‘

A. Apices pericarpiis onuftr.

B. Apices penicillis tantum obliti.'

C. Utrique hi Apices Microscopio confpefti,

• • /-j . 7 • • ' _ ^ v r • _ f • t fr f ,

pia IV. Segmentum tenue ligni palo querno refettumr, tenel.
•' p s p U ci plantis te&urn, vix quinque hebdomadum mtateta ha*

- b entibus.

B. Planta

TABULARUM EXPLICATIO. 149

B. Planta talis tenella Microscopio infpe&a , quando habita ra¬
tione magnitudinis', tot penicillos habere videtur , quod adul¬
ta Planta (olet,

Fig. V. Fucus Nodofus.

Tabula Duodecima\

Fig. I. Planra feminifera , ad viginci orgyaruni profunditatem
prope Nidrofiam live Orontbemum e Mari Germanico petita.

a. a. Pericarpium feminis granum concinens Microscopio con-

fideracum.

b. Granum feminis inde exemtum jufta magnitudine.

B. Idem au£ta magnitudine. .

Fig. II. Nereis minima tentaculis longifllmis in lagenula , are¬
na & aqua marina repleta , antra fua ftvc meatus in arena
effodiens.

b. Tentacnla bina longa ex arena praeeminentia.

Fig. III. Pediculus ceti jufta magnitudine.

B. Idem ventri incumbens Microscopio vifus.

b. Probofcis five Roftrum.
d. d. Caruncula; in dorfo.

c. Cauda five pars corporis pofterior.

C. Idem refupinus.

b. Probofcis.

c. Cauda.

D. Alius pediculi pars anterior five fuperior, Microscopio ad¬
modum augente confpefta & accuraiffime delineata ; in qua
tamen nullae antennae aut oculi apparent.

Toni. 11 . V

t

e. Pro-

i 5 o TABULARUM EXPLICATIO.

e. Probofcis cum apertura in medio.

d. Bracchiola duo parva , prope probofcidem ad prius pedum
par , fed in quibusdam tantum horum animalculorum obvia.

Tabula Decima Tertia.

Fig. I. Gorgonia cruftis five domunculis infectorum quorum¬
dam marinorum obfita.

A. Talis tefla Microsco-pio infpecta.
i. Pars fuperior binis tertis claufa.

Fig. n. Onifcus longus teres, Entomon. Linn. N. 5.

B. Anterior capitis pars Microscopio fpe&ata.
a. Antennae e quinque articulis conftruttae.

I. Bina parva cornicula.

c. Oculi.

d. Os.

C. Pedum ejusdem natatoriorum unus Microscopio fpe&atus ,
quando ad latus corpusculum teres pili inilar habere confpicitur.

Fig. III. Onifcus marinus major planus five Jfilus. Linn. N. 1.
B. Antennarum ejus una Microscopio confpecta.

Fig. IV. Onifcus Aquaticus cauda rotundat , ftilis bifurcis.

Linn. N. 9.

B. Pes ejus natatorius Microscopio fpecistus.
c. c. Binae Furcae caudae.

C. Eaedem magnitudine aufla» , quando alter furcae ftilus altero
longior , & in fubtilem fibram confpicitur.

1

CON-

CONTENTA

Tom. II. Lii. 3 .

I. De Salicornia annua.

Pag. 105

IL Epiftola Celeberrimi Profefroris Gaubii ad Auchor

rem de Sale Salicorniae. • - . m

III. De Fuco , five Alga Marina, '

IV. De Planta Norwegica feminifera. 127

V. De Gorgonia Re fecla; facie, five Lepadifera Linn. 130

VI. De Nereidibus.

VII De Pifcium Pediculis & Onifcis Marinis. 135

EMEN-

io Lin. 17 carpibus

13- 23 avtifiociffimam

19 — 12 4+12000
21 — ; — 7 approquintantem

23 - 7 seque

30 —— 12 iucifuras

39- s menimi

12 S - 2 S diffipari

133 —— 18 cepiis

o

v.oT

Lege carpis

■ - artifidociffimam

1 - 4 = 12000

-— appropinquantem

—— aequi
-— incifuras
—— memini
-diffipari

■ -capiti*.

r "' f

INDEX

index rerum

In Fafcicuiis tribus Tomum Secundum conflituen-
tibus prolatarum.

A ethyops Vegetabilis. Fafc.
III: pag. 122.

Aculeus caudalis Pafllnacce. I: 33.
sl barbaris gentibus ferramenti

loco affigitur tolis. I: 37- ClljUS-

nam Jit ufus Pifci. 1 : $ 6 . Du¬
plex quandoque reperitur & cur.
E 37 , 3B. Pifcibus lethale vul¬
nus infligit , non vero hominibus.
1: 36. Quotannis renovatur. I :
37. Venenatus at perperam a ple¬
ris que habetur. I: 35 ■> 36.

Alga fimi loco in Gallia utitur. III:
127. vid. .Quercus Marina,
F ucus.

Anthera atque Stamen unicum in Sa-
licornia. III: 107, 108.
Aphrodica aculeata dejcribitur. II:
63. slquce quantitatem magnam in
fe recipere potcft. II. 65. Conchu¬
las edit. II: 65. Oculis caret. II:
65. Setas quot habeat. II: 64.
Setas retrahere valet. II: 64. Ven¬
triculus. II: 65. Squamata defcri-
bitur. II: 66.

Anus Medufce nullus. II: 60.

Afelli majoris pediculus. III: 137.

Aftaci Branchits ad hcerent pedibus
cur foriis. I: 13. Chelarum ufus.
I: 10. Circulatione humorum len-
tijjima gaudent. I: 17. Coitus.
1 : 12. Cornea oculi in quadrata
Spatia dividitur. I: 7. Cruflam
quotannis deponunt, quando & quo¬
modo. I: 14, 15. Cum Cancris
ad unum genus referuntur a L-i n-
n m 0. I: 6. Fluviatiles conve¬
niunt tabe laborantibus. I: 18.
Fuco involvuntur dum devehuntur
& cur. III: iao. Genitalia ubi
locata. I: 10. Jecur. I: 13. In-
feffis adnumerandi Junt. I: 5. La¬
bia quatuor habent. I: 8. Mem¬
bra mutilata deponunt. I: 16, 17.
Non Jubito adolefcunt. I: 15. Pe¬
des abrupti denuo excrefeunt &
renovantur. I: 16. Qucevis devo¬
rant. I: 12. Quando coeunt &
quomodo. I: 12. Quot Ova ge¬
rant. I: 12, 13. Quot Ziriceee
vendantur quotannis. I: 19. 1 Salu¬
taris cibi funt. I: 18. Ventricu¬
lum quotannis una cum crufta re¬
novant. I: 15. Ventriculum (itum
3 vete.

I N D

E X.

veterem devorant. I: 15. Vocan¬
tur a L1 n n m o Cancri Macro-
uri. Fafc. 1 : pag. 2.

Aftacos inter & Cancros differen¬
tia. I: 6.

Barbari telas acuunt caudali aculeo
paftinacce. I: 37.

Beroe differt a Medufis. II: 54.

Cancer /Jftacusque ad unumj genus
a Linn^o refertur. I: 6 . Bra-
chiurus. I: s. Caninus. I: 20.
Mcenas. 1 : 19, 23. Pedibus in-
ftrufitus quatitor in dorfo , totidem-
que in abdomine. I: 24. Perverfus.
1 : 20. Pinnolheres. I: 20.

Cancri cauda differt in Maribus
f cerne Ilis que. I: 24, 25. Cauda la¬
tior fceminis quam mafculis. I: 25.
Circulatione humorum lentiffhna
gaudent. I: 17. Cnijlam & mem¬
bra Icefa quotannis renovant &
quando. I: 25. Infectis adnume-
randifunt. I: 5.. Macrouri Lin-
n te 0 funt /Ijlaci. I: 2. Oculi
Cancrorum unde. 1 : 18. Ova a fole
excluduntur. I: 22. quot I: 25.
Partes Genitales duplices habent. I:
25. Ouomodo coeant & quando. I:
25. Varice fpecies. I: 19-21.

Cancrini generis definitio Linnceana
manca. I: 2• Cancrinum genus
non definiendum pedum numero.
I: 2.

Cancrum inter.& Ailacum differen¬
tia. I: 6.

Caninus Cancer. T: 20.

Cardium. II: 72. petrefaclnm Ziri-
cece repertum. II: 73.

Carpio auratus. II.' 78 & feq. Ejus
varietates. II: 90.

Cauda Caneri mafculi differt a Cau¬
da ftemelli. I: 24, 25.

Cephalopus. III: 139.

Ceti pediculus. III: 140. Vide Po-
lygonotus.

Coitus A [lac orum. I: 12. Cancro¬
rum. 1 : 25. Squillarum. I: 29.

Concharum pedis ufus. II: 71.

Cornea oculorum in Injectis in hexa¬
gona , AJtaci vero in quadi ata
fpatia dividitur. I: 7.

Crulla Ajlacorum quotannis renova¬
tur quando & quomodo. I: 14,15.
Cancrorum item I: 25. Squiilce
item I: 29.

Darry & Derry quid. II: 74.

Echinus marinus quinque habet ven¬
triculos. II: 60.

Entoma. III: 142.

Fucus. III: H( 5 , 120, 121. Cito
crefcit. III: 1x8. Quomodo pro¬
pagatur. III: i2o- ujus ejus me¬
dicus. III: 121. Vul. Quercus
marina.

Gadi pediculus. III: 138.

Gammarus deferibitur. I: 2 — 10.
vid. Aftacus.

Genitales partes duplices funt in Can¬
cro 1 : 25. in AJlaciS ubi locata.
1: 10.

Gorgonia refedee facie. III: 130.

Jeco-

INDEX.

Jecoris Paflinacce pifcis olei virtus.
Fafc 1 : pag. 38.

Infectis adnumerandi Aflaci Cancri -
. que. 1: 5. Cornea oculi dividitur in
fpatia hexagona , Ajlacis in qua¬
drata. 1: 7.

Kelp quid fit & quomodo formetur.

111: 124—127.

Kin-Yu. vid. Carpio auratus.
Lernea. 111 : 138.

Medufa a nonnullis pro excrementis
maris habetur. 11 : 53. Anum
non habet. 11 : 60. Devorat pu'

lices marinos pi/cicu/osque. 11 : 55 .

Differt a Beroe. 11 : 54. Notis
char alteri flicis quibus cognofcitur.
11 : 54. Os videtur habere flub-
tus in centro. 11: 57. pote fi Ten-
tacula omnino retrahere. 11; 56,
59. Prcedam Tentaculis arripi¬
unt. 11 : 54. Reperta e fi in flu¬
vio Spara. 11 : 55. Revera Ani¬
mal ejl. 11 : 54. Ubi magna in
quantitate adefl, ibi pauci repe-
riuntur pifccs. 11: 55.

Medufa capillata deferibitur. 11 : 60.

Prcetencra ejl. 11 : 6 i- Pruritum

taftu tangentibus excitat. 11: 61.
Medufa cruciata deferibitur. 11 : 58.

Minima deferibitur, 11 : 62.
Membra lafa ab A facis deponi pos-
fuvt & denuo excrefcunt. 1:16.

Mcenas vide Cancrum.

Mya arenaria. 11 : 69. ejus pes. U:

Nereis minima. 111 : 134. pelagica
' 111 : 133 -

Oculi Aphroditce nulli. 11: 65. Can¬
cri unde petantur. 1: 18. Cornea
Aflacorum in quadrata fpatia di¬
viditur. 1; 7. pro labitu a Gam¬
maro exferi pofjunt. 1:2.''"

Onifcus marinus. 111: 144, 143.

Ollreum recens natum natat, vetus
vero minime. 111, 14 6.

Ova Aftacus quot gerat. 1: ic, 13,
Cancer quot 1: 25. Cancrorum a
fole excluduntur. 1: 22.

Paltinacs aculeus vide Aculeum. Olei
e jecore virtus. 1: 38.

Pcrverfus cancer. 1 : 20.

I edes mutilati Aftacoruvi renovati^
tur quotannis. 1: 16. Pedibus i?; •
f ructus Cancer dorfalibus abdomi-
nalibusque. 1 : 24. Pedis iifus
Conchis. 11 : 71. Pedum manc¬
ius non definit Cancrorum genus.
1:2. w

icu euu eu?. 1 j j: 140. Infediorum.
111 : 36. Marini vid. Onifcus Pis¬
cium. 111: j 0(5 X3 7

Piiolas. 11 : 67. 'f

Pinnarum fitus atque numeris maxi¬
me ludit in Carpione aurato, vid.
Carpio auratus.

Pinnotheres Cancer. 1: i 0 .

Pifces_ rari ubi magna Medijarum
copia. II: 55. Pifclbus lethals
vulgus infligit Paflinaca aculeo.
1 : 3 15 - Pilcium pediculi. 111; tpfl.
1 37 '

Planta marina femini/era, 111 ; 12*7.
Pleuronectis pediculus. 111; 19/'
Polygonotus deferibitur. 11 J; 141!

' P11-

INDE X.

Pulex marcus defcribitur. Fafc. 1 : rem. 1 : 29. Conchylia edunt. 1 :

pag. 31—33. A Medu[is devo- 29. Defcriptio. 1:27. Mtvesra-
ratur. 11 : 55. Avibus gratiffima ro ad littora reperiuntur 1 : 29.
dapes. 1 : 33. Quando crujtam commutant. 1 : 29.

Quercus marina. 111 : 116. Cito Stella marina quinque habet 'Venu 1-
crefcit. 111 : 1 • B. Matura quan- culos. 11 : 60.
do femina proferat. 111 : 119. vid. Scurionis pediculus. 111 ; 137.
Fucus. Tellinse defcriptio. 11 : 74, 75. In -

Salicornia annua. 111 : 105. Anti- dorum Eacajfan prabent. ]\: 75.
fcorbutica e fi. 111 : 109. defcribi- Turbo Scagnaiis defcribitur. 11 : 76,
tur. 111 : 107. infeftatur ab In- 77.

feStis. 111 : 108. Sal culinarium Ventriculi Aftaci una cum cru/ta re-
prcebet. 111 : 1x2. novantur. 1 : 15. Echino marino

Souda unde. 111 : 109. quinque. 11 : 66. Stella marina

Squilla fufca. 1 : 30. quinque. 11 : 60. Veteres ab Afla-

Squillse marina Batavce color diffe- cis devorantur. 1 : 1.5.

I N H O U D

Van het volgende of Tweede Stukje, ’t welk
reeds voor de Drukpers gereed is , en
eerlang zal uitgegeeven worden.

I. Over de Plantdieren.

II* Van de Oefters.

III. Van de Kreeftflak.

IV. Van de gepluimde Koker-Scolopendra, ten onregte voor

voor e en Corallina gehouden.

V. Over de Diertjes, die in fteene kokertjes woonen.

VI. Over de Bloedzuiger der Visfen.

VII. Over de Ongefchaalde ruige Zee-SIak.

VIII. Over een fteenagtige Efchara, die nog niec befchreven is.

IX. Over ’c Gehoor der Visfen.

\

Liber Secundus, jamjam p regio fubmittendus „ agjp,

I. De Zoo-phytis,

II. De Oftreis.

III. De Cancellis.

IV. De Penicillo Manno, Scolopendrce Specie , male dicio Co-

rallina Melitenfi.

V. De Serpulis, live Jnimalculis , quas in tubulis lapideis ha¬

bitant.

VI. De Hirudine pifcium.

VII. De Doride, live Limace Marina, Nuda, Spinis mollibus
hifpida,

\III. De Elchara lapidefcente, conglomerata , foliolis tenuibus
crifpis , coadunatis, funplicibus, nondum defcripca.

IX. De Auditu Pifcium.

V