Skip to main content

Full text of "Johannis Coleri De bombyce dissertatio"

See other formats 


•y- 


JOHANNIS  COLERI 

BOMBYCE 

DISSERTATIO. 


qiESSjE    HiASSO^KVMy 
T/pit  Sc  Sumptibus  FRIDERICI  K.ARCERI.; 

ANNO  mJE.  CHR.IST.  M.  DC  LXV. 


V    I    K    I    S. 


fa^i? 


Magnificlsi  NobiliJ?imisy  ExcellentipmisyConfkl-' 

tijfimis,  Experienti/JimOiPluriTnti^  ReverendiSyQlariJJrmts§ 
PrHdcntijJimo,  Gravijfimo  ac  Spe^lnttjfimo» 

DN.  HEHMANNO  ^dfl  ©ortU/mcIytsEKciputflicarLubcccnfis  Con^ 
fuli  priraario,  meritiffimo. 

DN.  D AVI-©^  GLOXINfO  ,  ejurfetitrbi&cxtcfvjupiquc  Hanle- 
aticarum  civitatum  Sy ndico  primario.meritifTimojnec  non  maxintic  rc- 
vercndi  SynedriiEcclcriaftici-Lubt^ccnf.  Pxarfidig  cayjfTimo, 

DN.  JOHANNI  S9\2t?R(£^<£^5l/ J.tl.D.ceIeBcrrimo. 

DN.  GODOFREDO  ACIDALrOSerenirEIea^rand.&Duc. 

Hoirar^Con^I.iSjrMcdico^-LaudaMllGimo.Dieni^mo^   , 

'  ^•-,    ■■    ^  -^'  t  f.     -S'  .1       :A  '^.  '■  .  :.  \     - 

DN^  M. J OfcJANNI  R.EICHiq , Paftoci ad p.iCgid^',qtiod Lubecas 
eft,vigiIantifIImo,meritiflimo.  ■-'•j.Jyrj ;;;,,.     - 

DN.  JOHANNI  NtCOLAI,  Paftori ad D. Petri ,  quod  Lubec» 
cft,vigilantiirimo,meritiirimo, 

DN.  HEKMANNO  PETER.SEN,  KeipubI.Lubcc.  SENATO-^ 
RI  PrudentiiTimOjGraviiTimo. 

DN.  HER.MANNO  a  LINGEN,  CiviacMcrcatoriinUrbeLu- 
beca  primario. 

DOMJNIS,  M^CENATIBUS  &PATRONIS 
SUISMAGNIS. 


L.    S* 


C  ArnafTuai ,  Mufarum  Re- 
dam.muldsobfitam  du- 
m%  accefluque  mole- 
lam  vcncranda  antiquitas 
lon  abfquerationefinxit: 
Qn  anto  enim  labore,  qua- 
coludore  mcdiocris,  nedicam  folida^ac- 
quiratur  cruditio  ,  quam  per  Parnaflum 
vetercsadumbrarunt.iatisfuperqucpate- 
Tcarbitror>adeb,  utvcreTragoedusille  ^atnUer- 
Scneca  dixerit:  ^''^^  ^^*' 

rente.   z- 

r  »  Jslonefjcad (tftramollemeterra^vtam.      ^^.j^^^- 

Vcrumenim  verohancobcaufamani- 
musconftantia  firmus  a  virtutis  tramite 
•nonde  terrebitur :,  Siquidcmomnes,qux 
in  afccnluobtigcre,  difficultates; ,  facile 
ipfiusvartiGisamoenitas  >  cuip  oculosin 
ftyporcmvertitexoptatumSalurisdcmici. 

lium 


f 


liiim,fuperat  atquc  imminuit,  Afpera 
^'  quaitivisdifficilifquefitvia,quaadcrudi- 
tionis  culnien  itur,exitu  tamenfalutaris 
^;/^J^'^  &:gloriofacfl:.  Eleganterhoc  innuit  ^  Si- 
lius  Italicus  >  dum  ita  virtutem  alloqucn- 
tcm  Prodicuni  Herculemfacit: 

Meci^m  honor  ^J*  Uudes  i '  ^  Uto  Cloria 

Et  T>etis  ,  C5*  nrvek  ViStbria  concolor 

alis: 
2ide  cin6tt4s  UuroperdMititd^Jira  triumr 

phus, 
Cajia  miht  domusjc^  celfofiant  colle  pc^ 
^^^-  natesy 

Ardua  faxolb  perducit  (emita  clivo, 
^lpera  prmapio  ( nec  enim  mihifallere 

moseft) 
Trofequitur  lahor^ad  nitendum  ifHrare 
volenti.^c.  :5  / 

Omni  a^vo  hoc  obtinuit ",  de  fudorc 
manaf e  gloriam.  VndryAfcrasusille.Ya** 
^^*"'*  tesreaccecinit  --^  ,*5i-^  7  !  v?^%    '^  r 

AqUd 


j  Aquo  nonabluditvetcrumfapientumil- 
lud  ex  Hebra^is  anciquum  provcrbium; 

-''^       V    .,..  *•::-  --ji'  T  T  :  -  t.-t  t  I.\  f  !  If 

'■   v'   •-   *       '  '  / 

eievajfem  ego  lapidem ,  /^t?;?  inventa  iuijjet 
margantajHheo. 

,  ,  Laboranti  propicium  Numcn  adcft : 
Nanit^riJ^^tJD  -^r^x^h  Kan  Qjdvenit yUtmtm- 
deturyet opemjemnt^divinitusicilicQi  ejus 
conatusjuvacurSC  promovetur^   , ., 

CJiiiocivcajUtego,  cui  vcftibuia  qui- 
dem  Mufarum  incroeundi  ,  nondum 
ycro  ipfa  adyta  perlcrutandi  poteftas  con- 
ccfrafuic,ardorem  meum  nitendiadardu- 
am  vircutisfcmitam  quodamodo  indica- 
rem  ,  hascdc  Bombyce  ex  Antiquitatum 
monumentis  colligere  volui ,  ratus,  me- 
huscfTe  progrcdi,quam  cundari. 

Laborcm  non  exiguum  materiaf:  di- 
gnitas&fcriptorumineacxpohendapau- 
citas,nec  non  hbrorum  penuria  attuht, 
quamtamenfolata  hiclocorumeftmaxi- 
ma ex  parte  an te  ada  cura ,  cum  t  ubeca: 
cffcm.InmanusquidemHicronymi  Vida: 
carraen  de  bombyce,ut  etiam^fero  quam- 


VIS 


4]  /.i.i^yjjs^  a  uiysiis  Aldrovandi  de  hocverme 
^.d*?.^  '^eliinuoannotacavencrunc  ,  vcrumiri 
"^nt^Z^^^  nullis,non  omnibus  lucem  attulerc 
-'//'^//«'•Audivi^Martiniufcriptorc  rcru  Chincfiii 
fataccuratudeBobycequ^dapubhcijuris 
fecifTc^verum  copiaillorumvidendorum 
nondum  magnopereillud  pctentifuitda- 
ta-  ThuanusHb.  CXXlX.hiftor. memi- 
nit,  fub  Henrico  IV.  GaHiarumRege  li- 
bruradelericoconficiendoluafu  Santoti 
Parifienfiseifeconfcriptumlingua  verna- 
cula  GaHica  abOlivarioScrrano:  veru.n 
nccill-ha^lcnusvifus.  Hisitaquecom- 
motus,Anciquitatcm perluftravi,  atq^ex 
ca,quancum  fieri  potuit ,  Bombycem  a- 
doinavi   ,    mem'  r    di£ti    Sapicntiffimi 

^-if;y,*r-        C"JjLiod  autcm  ,  Moecenates  futume 

ic  ^«^'^devencrandi ,  illuftribus  ,    nobiliflimis, 

i^airHm  clanlTjmis  ac  ampliUimis  vefcns  mgeniis 

*•*•      hancdificrcationem  infcripferim,  nemi- 

rcmini    :     Maximus  vefter  ergaftudia 

favoradhocconteftandaegratitudinisof- 

"ficiiim  qualccunqu:  compulitillum, qui 

fe 


fc  multb  tuajora  deberc  lubcns  faterun 

Vos,Patronifummi,quiabufu  diuturno 

€5*afsiduo  magnarum  rerumperitifiimi, 

Rcmpubl.  veftram  &Ecclefiani  confiliis 

falutaribusjdoftrinaexcellcntcaccurain- 

dcfelsagubernatis>civesfervatis,clicncef- 

quc,  utacerrimi ingeniorumasftimatores 

fovctis:  Vos,inquam,Ia?tafrontemace- 

riamhancdeBombycc,aforo  quidem  ve- 

ftro  abhorrentcm  ,  nontamen  ufualic- 

nam,fufGipietis:  Nec  tantum  fufcipietis^ 

verum  etiam  conatum  meum  in  elegan- 

tioris  literaturar  cxercitio  asqui  boniquc 

confuletis.     Valctc,  VtriMagnifici,Ex- 

cclIentiffimi,Expcrientisfime,Plur.Revc- 

rcndi,Ampliffimi,acvotacottidieprovc- 

ftraomnium  incotumitate  facieotem  vc* 

ftroamoreac  tavore  complcdimini, 

DAhdm  Gieffd  CAttorum  ^.  D.  ///.  mN.  APRIL. 
x^HHC  AUrA  ehrifiiaHd  tMDCLXV^ 

fr^  .  V.V.  Maenificcnt.  Nobllitat.CIarit* 

>lk'iXQltJ   IW^Vx^     'Amphtud.&;Hamanit. 

devotus  eliens 
JOHANNES     COLER.US    Lubetr, 
AUTOH. 


Eximie  (^  T^rdflarJrJJ^njoDomino  --\ 

JOHANNI     COLERO,  ^ 

-^rimum  hoc  dodi  laboris  rpccimcn  felije-'  •  -  -  ^^  V 

iicfauftumcfTejubet,' r^rn  '  ^  ^"K 

ADAMUS     TRIBJBECHO,  . 

Epigr. 

DJliilamThceho  memorent'LatoieUGraji , 
Etreferam  Coum  textthsarttsopHS. 
iy4rtifices  Sernm  dextrasydepexajjila , 
Et  denfata  iterHmflaminaja^etEOS : 
DecedmtSeres  COL£RO  <srPamphtlayCoas 
lllms  (y"  cdilamHSpennacji^e  vincit  actis : 
BjfJJinadrimverefacit^Bomhjfci»averha, 

Illajj  caflalto  tin^a  colore  lava/  : " 
t/ititorHmcjHe  legensflores  memoranda^  dsEla, 

^alladiocIarHm  pefitne  texttopHs. 
Ergo  velnt  bombyx  redtviva  mortt  refurgitt 

Et  prohtbet  fatis  ultimafatafuis: 
Sicbombyx,COLEREttUHSyPhcentc$sadi»flar 

WtfHafatanovatyJktHafatafugat,  - 

, .       — ■ ■ ■    •  --■ '    ■       ■•  i    >  '  ^^p^i^^i^m^^mmm 

^  candtt  in  excelfkm  virtns  i  Indujiria  mentem  -  \-- « v^  .< 

^  SHhlevaf.hisalisaflrayCOLEKJiyfHbis:  '     ' 

Scandts,  ^  tnftimmo^ans  verttceyde^tcts  tma : 

fJYtenserefiagmviferperenefctthHmb,  -^AiJ| 

Scandere  flpergas^incomptacredeCamcend)  ^  ■\  viQXil^  Olfl   ' 
KnHS  crtt  (^omttnm  FrH^HS,  c^  alter  fionos^ 

Paucis  hifcc  Pra?fl:antiffimo  Do£ti/fimoquc 
Dn.  Autori  gratulari  voluit , 

Antonius  Hcnricus  @IoxiQ. 


<^(I.)^ 


DE   ^ 

BOMBYCE- 

C  A  P»    L 

Tymohgiai  Bo/x^&iv proprie  apum  ^ve^ 
fparum.  K^b  OrienteadGrACOs  nomen 
bomhycispervmit  contrklfidorum  dra- 
lios.Homonymia :  quidO'^^oin  Leviti- 
co.Bombycesttbii£ :  t^pudPlmium  quid 
bombyx:  Sufpiciomendi.  Confundunt e- 

. rudfti  bombyctnum  (^  fericum  cum  U" 

neo  ^^of?ypino.  Ifaacm  VofJtminnot.adMeUm  notatur^  ?ol- 
lux  by]fum.,erioxjlon  ^  bombycem  accurate  diflinguit.  Syno- 
nyma.Fulieri  opimo-  quiduxi  apud  Efaiam?  Paronyma:  Fulleru£ 
^R.Kimchi  taxanturfectmdum  vcriorem  mentemBuxtorfii, 
Bomhycinum  k  bombacino  difiinguitur.  ^uid  bambax five 
bombax.  Sericarius,  Sericobapta  Alciato  haphim:  Grammatica 
ebfervatio, 

INier  alia  natnras  miracula ,  qUcT  variapaffiminhacu- 
niverfitarcmortalibus  in  con(pe£lum  prodcunr^&^^w-» 
^^t-f«?e{renumerandum,  nemo  ab  Antiquiratummonu- 
tnentis,quinim6  expcrientia  ipfa ,  quam  rerum  omnium 
Magiftram  merito  falutamus^erudicusfacilc  ncgabit, 
Dc  illo  vcrme  fericario  in  pticlentiarum  diduri ,  i- 

A  pfum 


p{umcJustiomen  hoc  inliminc  excrcitatlonls  paucis  dc- 
libabimus. 

Appellatur  autem  bombyx,grsecei3<;^/2t;^,o:itemiefl/x- 
jlua/of,rte)%tVo^o/x^«y,  utquibufdam  vidctur :  qui  fonus  ctfi 
proprie  eft  apum&  vefpatum,  quas  bombire  Scriptores  a 
^ofx^^v  dicunt :  Ariftophmis  ScholUJies :  bo/u^uX»^  «</©.  /wt- 
hiostiSj}(^  h^»raj  .3%t  ro^ofx^&^tf :  Transfertur  tamen  &c  ad  ali- 
os  fonos,  'vi^e  lexicon  H.  Srephanii;?  njoce  hac :  &  fic  fors 
etiam  ad  bombycum  fonum,  quem  co  tempore ,  cum  pa- 
pilionesfuntfadijCdunt.  Compofitumautcmhocvoca- 
bulum  autumant  per  ovo/u,ai,T07roiaiv  exfono^o/x,^o/u,quiano- 
re,an  vero  alis  cieatur ,  apud  Baconem  de  Verulamio  Ba- 
ronem  &  viceComitem  S.  Albani  lege  />  hi/i^  mt.  cent^  t» 
feci.iy^. 

IfidorusHifpalenns  Epifcopus  aliam  derivationem 
afFert  /.ii.  Origimt.  c.  5.  Bomhyx  iin^i^c^\\.^vermisfron^ium^ex 
cujus  textura  bomhycinum  conficitur.  {^ppelUtur  hoc  nomcH 
ah  eo,quodevacuetur,ciumf/ageneraty  ^  aerfelm  in  eo  rema- 
veat^  Sed  vocabulum , judicio  Gerhardi  Voilii  &  Fiillcri, 
verifimilius  cum  re  ab  Oricnte  ad  Grascos  manavit.Nam, 
quod  Ifidorus  voluiflevidcturabombylio  vafc  derivari, 
quia,ut  hoc  bibendo  exhauritur ,  &  cxhauffcum  nihil  pras- 
teraeremhabet  ,  itabombyxexhauriaturnendo  ,  ut 
niliil  pr^Eter  aera  contineat ,  non  magni  efl:  aeftimandum: 
Si  enim  Originem  traxita  bombylio  vafe ,  potius  figuram 
refpexifleputandumeft;.  Bombyx  cnim  textili  fuo  nido 
involutus  refert  bombylium  vas ,  in  quo  collum  angu- 
ftii,ventcr  pominens  ac  turgidus,fundus  acutus» Adi  VoC 
{wmVtn  Etymolog.  CH.  nuperedito.  Salmafiiun  in  comment. 
Ad^Tcrtullianipall.p.  iji^Fiillerum  in  Mifedl.facrisli  i.  c.  ii* 

Homonymicimquodattinet,  vox  bombycisvarias 
admitcit  fignificationes.  Primo  enim  vcrmem innuitferi- 

carium 


'5         ,    ,  . 

carium,  qminfldr  armedfiUnet  y  quAb(^mbyctndvmmm^ 
polltix inOmmaft.  i  17.^.17. Arabcs  a R. nn  y>t  S^yr\  ver- 
menfetafvocant:  Germanis  dicitur,  fjnSc^DcntDUrm. 
Hebra^i ,  ut  qliidam  cenfenc ,  vocc  Dy!jD  exprimunt ,  quas 
Zfi^/>/r/ii.T/.2i.ocairrit:  Ubi  Talmudiftx/peciem  locu- 
ftx  denotari  fcribunt ,  Cod>  Cholin.  cap.^fol.  6^.  (ic  didam  a 
y!?p,quod  petrisdeledetur:  Videanturiexica  Buxtorfii. 

Significat  fecundo  inftrumentum  Muficum.  Clare 
hocevincitP&llucislocus/»5).f.^.tf»<?/»^.dumait:^/4r/*«j? 
tibi4rurnpartesfunt^y>^('cT\aii'Tgv'ai\fxaLra.,^oiJi^vi(.ii :  quamvis  & 
pro  ipfis  fumantur tibiis.ScalJg,/.i./>^^/.f4/».2,o.  T/^/W,in- 
quit ,  Syriacas  audaciam  atque  impetumjpirare  prodiderunt^ 
^iareflufumJpe^eSiadleges  entheas  Cf  ortheas  referuntur, 
Syrls  ftmtles  hornbyces^  ^  apta  hg^ionvofxotq.  Adi  hacderc 
Tumebum  lib.ij.adverf.i.ioJsA^nm.in  lex,  Philolog. 

In  longis  tibiis  numerari  dcbent,  qu^  ab  Ariftotelc 
fl^aW^wVappellarurjgo^iSwKs^.quastamen  difficilius  aitin-'* 

flari.  7ram« T-etiJiinquir,  %aXt7rw5  7r^«^atf-<TKVy8o/Ui8ti«aX,  ^t^^^uera 
Cvvrovla.S  pio?J\,tii  if^ict  ro  ijwk(^  rm  <iigo<^a(yiit^.  ICL  cft,  intCrpretC 

Patritio;  Omnes  diffictdter  implent  bombyces^  (^  cumconten- 
tionemidtk ob longitudinem  dtftantiA^  Verum  pluribus  hac 
de  re  difterentem  legat  benevolus  leftor-S-rtt-Atajnoviftun^ 
Salmafium  ad  Solinum  Polyhiftorem.  Hinc  &  calamum 
tibiarum  generi  idoneum  Theophraftus  htft.plant.  l^  4^  r, 
i2..UVY\m\isN.HJ.i6.c.-3^6.voc3im9>o[j.CvKUv. 

Tertio  per  Synechdochen  vox  bombycis  extcnfa  eft 
ad  omnem  molliorem  lanugincm  ,  unde  veftes  rcxeren- 
tur.  IditafehabereliquetexPIinio,  quierioxylafivein- 
teriorem  goflypii  lanuginem  bombycem  vocat  I.19.N  H. 
c.  I .  Superior,  air,  pars  K^Egypti  in  K^rabiam  vergens  (fim  't 
fruticem^  quemaliigoffypion  vocant^plures  xylon,  (^ideoti- 
m  indefa^a  ^ylina.  Parvm  eftyjimitemque  barbata  nucis  de- 

A   z  fcrt 


4 
fertfruEtu7n^cu]m  ex  interiore  homhyce  hnugo  HetUryMe  uHa 

funt  els  ctmdore  mellitia  vefr^ferendei.HAc  i/lex  ubi  per  bom- 
bycem  minime  intelligere  debemus  fila  bombycum,  fed 
lanuginemfru6taxylicontcntam,quamric  vocant,  quia 
&mollitieiimi]is  eftbombycumoperi,  &fimiliterexea 
telas  nent, veftefque  texunt.  E volve  hae  de  lanugine  UI- 
pianum  in  \.ficui  Una  legeturjj.  A.  Legat. iii,  Voflium/» 
i/^/^.L.L.^.^y.Tiraquell.Lf'^.^  Connuh.num.i%.  Salma- 
{ium in Solinum.  Quamvis fufpicari aufim, locum Plinia- 
num librariorum vitio  cfte  corruptum  ,  ut  pro  bombyce 
legendum  fit  bombace,  pra2{ertim,cum  bombyx  eo  figni- 
ficatu  non  occurrat,  Interim  funt  inter  enidiros,qui  bom- 
bycinum  &  fericum  cum  laneo  &goirypino  confunduut, 
inter  quos  contra  Salmafium  pugnantem  vide  fis  Kaac. 
Vofiiuminnot.Pomp.McL  Interaliaille,  eteneri&rihus 
fUntis  dr  foliisftthtililJtmum  ac  pr^flantiffimumfierifericum 
airerit :  Pollucem  vcro  dum  laudat,ejus  teftimonio  fuam 
•  ipfius  (entcntiam  everrit  :  Uno  enim  eodemque  capite 
tra^lat  Pollux  de  by flb,de  erioxyIo,dc  bombyce,  qux  ac- 
curate  diftinguit :  illi  autem capiti  male  titulus  appofitus 
«'t6«  ^y«3-'Vw^,quafi  &  bombycina  illo  nomine  comprehen- 
dcrentur,  aut  goftypina.  Manifeftam  diftindionem,  ur a- 
lia taceam  teftimonia  ,  inferunt verba  Tertulhani  lih.de 
cultufeminarum.  Yefiitevosferico  frohitatis  hyfjtno fancii- 
tatis^purpura pudiciti/z.  Necquomodo  difterant,  obfcu- 
rum  eife  poteft,  aim  byftus  e  rtrra  nafcatur ,  fericum  vera 
producatur a vermiculis,  (ivQ  cura  in  asdibus  aJTervatis,  ut 
apud  nos  Germanos  pailim  fit ,  fi ve  fila  in  arborum  foliis 
gignentibuSjUt  poftea  (ericum  depcdtatur,  quod  in  /'er^ia 
ficrimemori^prodicum  eft. 

Ad  Synonymiam  ut accedamus ,  sppcllatnr  Botti- 
feyxetiam, Ser ,  vid.hexicon  Martinii phii.  Et  Fuiler.hi^ 

Mifi. 


Mifcfkcr.e.ii.c\\u  in  ea  eft  opinione^Ser  derivari  a  Ses,mir 
tato  S  in  R,  cum  fxpe  illud fiat  tum a Gr^cis,  tum  a  Lari- 
nisjUt  «pp""  pi^o  ^fs^v,  honor  pro  honos  exterifque  ejurmo- 
di :  ^  fic  fetam  quoqueaSes,  cujus  genitivus  fetis  eft  de- 
duci  oportere  :  Scsautem  a  voce  Hebtsea  Dp  e;ufdem  fi- 
gnificati,quiej^/4f.5i  v.^.  occurrit,  originemtrabere 
autumat,  Verum  abeunt  ab  ipfo  alii,  ftatuuntque ,  Scr  dici 
aSetibus,genteil]aIndia2,decuJusfituinfrapluribus:  a- 
pudquamhicfericarius  vermiculus  in^ente  numero  re- 
peritur:  quibus&nosalbumadjicimuscalculum,  ufquc 
dumfirmioribusargumetisprobecur,  pervocemDpapud 
Efiiiam  bombycem  ,  nec  potius  tineam  f.  blartam  qux 
0^4//-^, 5.1^.19.  griEce  vocarur«"«^j  denotari* 

Paronyrna  funt  bombycinus  &:  fericus*  Fulicrus  I. 
cic  &hic  a viris  dodiilimis  difcedit ,  dum fer dcrivacuna 
putat  pcr  Aporopen uficatam a  lerico tanquam principa- 
li,  quemadmodum  a  K'p'JiS  fit  Poenus:  At  vero  longe  alia 
ratioiquandoquidcm  Ser  fubftantivum  a  Serico,quod  ad- 
je(fi:iverumicur,denominarinequic. 

Sed  fericilm  ipfi  fubftantivumeft,  &quidcm  didura 
JTpnD  ,quod  Orienialibus  vacuum  f  inane  defignat:  Quo- 
niamfericam,mait,  inanirate  quadampuIcherrimauBf^ 
que  refperfum  ac vcluti  pcrtufiim ,  tum  pcndulis  araneo- 
rum  telis  a^quabili  tenuitate  eft  fimiilimum.  Verum  lon- 
ge  hoc  abludir,a:que  ut  illudR.Kimchi  &  Pagnini  in  lexic 
fi]bR,p^,quo  ppno-expouiturfigurarum:  Latinaenim* 
voxeft  ppno  ScricumdocenteBuxtorfio  in  lexic.  Tal- 
mud.Maj. 

BombycinumabombacinoprorfusdifFert,  utfupra 
etiaminnuimus:  Bombyx  enim  cft vermiculus ,  bambax 
vero  five  bombax  efl  lanugo  mollior,  goirypitim  :  undc 
penes  Autorem GlofiTarii  Arabico  latini  legas:  ^amhatc 

A     3  '        vei 


4 

njelbamhdx^idefl^goU^pium,  Apiid  NicoIaumMyrepfum 
habes  /SoAt^tfxwr.hinc  &  bombacem  &  bombacium  dixere,. 
quod  fatis  fuperque  hic  Suida?locus  indicat,B«/^Cflt^, » <»««/*- 

jSa?, « 'UabfA.Ca.KiSi  ro  'zraqct  <rfO?i\.o7iXi'yo/Uim ^ctjuCotKtov.  A^  ^a/xCu^  Ita- 

licum  efl:  bambagiA  ac  bombazo :  Germanis  vocatur  ^^«w- 
'T^W/jacBelgis  boomwol <\A.  arborumlanam.  Bomby- 
cinum  itaq;  idem  eft  quod  hoIofericumjUt  veftes  bomby- 
cinaj.  Confule  Tiraquell.L.3. C(?;?;^«^./^.i8.  Salmafium ad 
TertulLpalL 

Sericarius  &  ^ericobapta  efl: ,  qui  verfatur  circa  {eri- 
cum ,  illud  tra^tat  variifqnc  imbuit  colot  ibus,  Adi  ^almaf. 
dj.  Dicituretiambaphius'Wtf5=«/3«W«»',  quodefl:tingere. 
Lege  Alciatum/»/.^4//«f/i  cdemetalLi  ir. 

Coronidis  loco  exGrammaticis  hicmonemus,bom- 
bycem  proverme  ufurpatum  repcriri  in  mafculino  gene- 
reapud^criptores:undeMartialis/,8.f/>/gr.i5» 
7am  leve  nec  bombyx  pendulus  urget  oppts, 
Pro feta autem infeminino.  Vid.PofJiustnK^irifiarchofiol 
Quamvis  illud  difcrimen  non  nunquam  min^oblervetur. 

C  A  P.     IL 

tomhycum  defiriptio  ,  fivelSlativitas,  magnitudo^fom^ 
nus  ,  exuvid  ,  texturacumnidulis^  y[etamorphofis itcm 
miraydum  ex  verme  bombylii ,  ex  bombyliis  papilionesf^ ne- 
cydalifiunt.  Error  non  nullorum ,  qni  necydalos  (^  bombylios 
confunduntjdetegitur^  Niduli  etiam  coccones  vocantur,  Gta- 
cis  KVKii>^tci,  Sericariorum  ars  in  explicando  nemate.  Tandem 
homhycummorspoft feminis  emiffionem  exponitur»  Annc- 
Buntur  illuftrattonis  gratia^entgmata  quxdam^, 

COnfiderabimusnunc  bombycum  naturam  ac  varia 
eorundemfata, 
Kyldmirandatibikvitmfpc^mUrcrum :     verius 


"7 

vcTius  m  minlmo  maxima  naturas  miracula  adumbraturi. 
Quod  ergo  primum  bombycis  nativitatem  attinct,prodic 
ilJe  ex  minutifHmis  ovis  vermiCulus.Generatio  ejus  variis 
in  locis  varie  peragitur.  Italicae  mulieres ,  qnx  maximam 
lianc  in  rem  impendunt  operam ,  -Sole  Taurum  tranfeun- 
te,remenbombycumimravef:esabdunt,naturalique{uo 
calore  fovent."  unde  fit ,  ut  paucos  intra dies  (  Vida  in  car- 
mine  de  Bomby  ce,quod  toliger  in  hypercricico  fuo  Re- 
gemlibrorumipfiusappellat,  tertium  ponitv.140.)  ver- 
miculinafcantur.OIeariuspoIyhiftoriIIeceIeberrimus/>? 
Itiner.Perfic.l  ^.c,<^.  eundemferme  modumapud  perlas 
obfcrvavit,  dum  (cribit  ,  femcn  illos  in  facculo  quodam 
fub  alis  portarc,  quod  ibidem  intra  diei  fpacium  exclu  Ja- 
tur.Procopius&Volaterranus  etiam  fimicalore  cxcludi 
pofTe  annotarunt.In  locis  Borcam  fpcdtantib^  ovicula  cul- 
tores  vermis fericarii,in quibus  femenailervacur,  ad  {blis 
radiosintenfiores,cummoriprotruduntgemmas,expo- 
nunr,&r  cjustcporcexcludi  videmus.  primoautcm  ortu, 
CLim  ovicula  perrumpit  niger  feufubfufcus  vermiculus, 
adeo  tenue  prx  fe  fert  corpufculum,ut  vix  in  oculos  incur- 
rat:^enfim  vero  progrefTutemporis  adolefcit,utbimcflrc 
intrafpaciumcrafTitiemdigitiauricularisadsquct. 

Variatraagnitudo  pro  fitu  locorum :  hinc  Ncapoli- 
tanos&Calabricosmajores  clIeHifpanis,  Hifpanosau- 
tcm  prtftantius  nerefcricum  lcgimus,  adi  Voffium  /.4.  /- 
^^/./'.1544,  Imo  teftantur  ifti,qui  Italiarloca  vifitanmt,ibir 
dem  locorum  niajores  cfTe  vermes  hos,quamapud  nosia 
Germania  paflim. 

Ab  ortuad  fummum  nfqucincrcmentum  aliquotics 
cutcmvetcremmoreanguiumexuunt,  quodprimavice, 
quando  adhuc  funt  tcne]li,n6fjne  vita:  periculo  cocingcrc 
lolet^  Interea aute,dum  exuvias  priftinas abolcreparant, 

lomni» 


s 

{bmnuscosgravisobruit,  quitriduumferedurat,  deci- 
maqiic luce  fere  incipir.  Cibis  plane abftineiit,  donec  ve- 
luti  renovati rurfus  cibum  appetunt.  Eleganter Hierony- 
mus  Vidaincarm.cit. 

Sdtpe  etiam  impajfas  ^.vempahula  cernes , 
fopitafqtiegraviyVelHtitorporeiVetarno 
tn  tahffiis:  Hic  parceymetu  ne  corpora  morbtts 
forte  alt^uUi  gentemejue  Itfes  invafcnt  £gram, 
fJuncilltsmorem,naiura  hunc  ipfifporem 
addtdit:  indrdgent  fomnoflrattf^^tie  ejHtefcunt^ 
fopittfque  dies  altertranfcribtt^  aher, 
(^um  vero  expulertt  notlem  lux  tertia  rebus, 
confurgentyUtdcjue  adpabula  nota  redtbunt. 
Imminentcm  hunc  lethargum  capiteeredo  exfpe(9:anr> 
eumque  corporis  habitum  fervanr,  donec  ^^i^neicf^a.  five  (c- 
nc^tamdepofuerunt.'  Quodigitumintendit Vida ,  eum 
pergit: 

Ergoillas  tumidas  jubeo  obfervare  (necingens 
nofce  labor^  ne  improvifus  fopor  occupet-.uttro 
jigna  dabuntipft,,  c<i.lo  capttaarduatollent 
arrecia,fpernentc}ue  dapes'.  f^mpigra  notabis 
cordayantmos  reftdesy  infuetajilentta  menjis» 
Initium  autem  deponendarum  exuviarum  a  capite  fu- 
munt,  in  gyrumqueitcrum  atqueiterumcontradtivaric 
fe  corrugant,  donec  vcftem  veterem  exuerunt. 

Duobus  adole(cunt  mcnfibus ,  poft  illud  temporis 
Ipacium  fenfim  a  cibis  abhorrent,  6d:nitorequodam  con- 
trado  tenuiflimum  ac  fubtiliftimum  orc  filum ,  quod  fe- 
tam  dicimus,  emittunt :  quo  obfervato  ftatim  ab  aiiis  funt 
{egrcgandi,&  cucullis^  vel  alii  vafi  ad  id  dcftinato ,  inclu- 
dendi ,  ubi  cunkasfive  nidulosarre  mirabiliintratriduu, 
non  nunquam  biduum  contexnnt,  fericum  aut  album,aut 
flavum  j  aut  mlxtum  albcdinc  &  fiavedinc  conficicntcs 


9  .    ^    , 

Tam  tcniiiflimo  filo,  ut  pene  f agiat vlfum  ,  tam  ponc&x 
longitudinis.utcum  Maronedixeris /.i.-wls.i/.jyz. 

Fr^em  homhycisfosJiscircumdArefilo. 
Sunt  aute  niduli  ipforu  multis  filis  hirfuti  &  horriGOmi,ia 
quibuspero(fio  &quotcxcurrirdies,  fcmifepulti  jacenc 
vermes,  qui  tunc  rede  vocantur bombylii^  Brevinovana 
fubeuntmetamotphofin  ,  papilionefquefiuntmaresac 
femellse,  alati  quidem  cornigerique,grarce  »'wtfc^<i«^o',iic  di- 
6i:i,quoddiunonvivant.  AdiVidam/.i.  carm.^af.i^y  ^ 
z77.Denecydalivocabalout&bombyliihicnotandum, 
l^uod  non  nulli  ^ofu.CvKix  &  vnciJ^xov  eonfundant.  CLemens  A^ 

lexaftdrifl .  f^^^  «»'  ^»  ifirnv  /ui^fxoi^ipeamv  no^^SToLi  ^ofxCuXiov:  ot  J\ 

vticvefotXof  iM^Hffiv,  i^  « /uatK^k  r^SitTct;  ^ti/uutr^  Alii,  intct  quos  A- 
riftoteles,  re6tius  diftingtiru: :  Nam  certum  eft,  necyda- 
Jumdici^qui  proditex  bomhyceMeJychius:^iK^<^<*^<^y  •»"• 

Artifices  hodierni  fericarii  cocconem  vocant  nidum 
iillum  volubilem ,  quo involvitur  bombyx,  grasci  ««xs^a/o»-, 
'tefle  Salmafio,  Lanuginem  illam  hirfucam  &  hifpi- 
/jam,qu^adh«retcorticiborabycinifolIicuIi  ,  quxquc 
fic  implexa&implicita  eftjUt  evdlvi  expediriquc  nequeat, 
nifi  prius  humore  lentifcat,  Laberius  lanitiem  vocat,  pla- 
iie  xei5txpT'««*.  Solent  autem  cacabum  aqua  plenum  ignc 
ferventem  facere  ,  in  quem  nidulos  fi ve  folliculos  conji- 
■ciunt,  utmatei  ia  tunc  Ienta&  fequax  rnclius  &  facilius  e- 
volvatur,&:  in  fila  tenuetur.  Adi  Olearium  deVerfisl.^X^ifu 
C.9» Tertullianus hic monti^necmditmejpbomhycem^  cum 
jammmafitumrcddidif-namnifiutncnecetur ,  nidumfimm 
textilem  pertundere^  (^  evolare  affumptisfennis  papilionem, 
QuodctiamnuhodicbombycinariiobfervanteSjboraby- 
«cesanteexflinguunt,quaprorumpantpapiliones.Arden- 
ti^uo  jenim  foli  expofitos  interficiutin  nido  ac  foJlicuIo, 

aut 


aut  infimo  torrcndos  curant ,  majoribus  tamen  reBrvs^ 
tss  adfcMen  exGitandum.  Videiis  Salmafium  adTertullU^- 
m^AUium  pJ  unbus. 

Quando  itaque  cx  vermibusnova  metamorphofil 
alati  prodiere  papiliones /exu  differentes,  (quod  ex  ma- 
gnitudine  dignofcitur  )   inflarreliquarumanimancivnn- 
coitum  appetunt :  pofl:  venerem  femellx  ova  pariunt  mi- 
nutiffiraaingentinumero,  quarprincipiotlavum  ,  brevi 
poflcinercumtrahuntcolorem.HcrsafTervatainalta^m! 
annum  tempore  ccrto  excluduntur:  ubi  vero  loca  fum  ca- 
lidiora^,  fivereappetentenativitasmaturctur,  Scprolem* 
eorumhaberi  pofIe,conf!ans  omnium  confclho  eft. 

Tandem,cum  omnesnatur^fuj?  vices  fubierunr,al£br 
a bombyces  (♦verius  papiliones  brevi pofl moriiuur.  Sci* 
le  hacdere  Vida  l.^.^v.^^^. 

Concuhitu  indulgcnt  omnes.^  utfemind  gentif 
munere  defunUi  vitttpoftfata  rclin^uam, 
^ferTJoregemts  nja.leantftirpemque  tuerL . 
foltillis  operttmeftcun^iorumfnls  (^  ^evh 
Etha:cdebombycisdefcriptionedid:afuf^ciant :   Pliira^ 
qui  lcire  avet,adeatHieronymum  Vidam  in  carmine  m^» 
do  laudato.  Alex.ab AIexandr.7.4.G'f».///Vr«  r.57.  Confer». 
&  Dalccamp.not.^/s^P//>;,/ ii.c.ij.Lauremberg.^f^rr.rf/yA^ 
^inum.Z' 

Bombycumha«c  defcriptionemiiluftrjrevifum  efl*' 
in^eniofiflimis  non  nullis  woCA«/^^-7/'nra/9-/H5':>  /  quo:^o^ 
lioxnigmaravocatCIearch.Solcnf  apudAthcn.  dipno- 
foph.  I.io.)  Elegantifrimumfacilc  eft,"qiiodBarIa:ushabei< 
Lz^mifcelpoemat. 

n^e  m/jilfueram.jam  lonTum  tcndor  in  orhem, 
79sms  CQymox^ennk  liUri^re  voU^ 

''jam-i 


^4m  4ated-H&is,  msx  rurfiisliley^r  Ufleffh 
nunc  dApihtispoUor^  nnnc  ciAfthm  siiTi^o 
Jampiger  inccdo  lent}^  ]AmJilA  labero^ 
jAm  Vmeris  pofcogAudiA^  ]Amfugio. 
'T^,v/,  i^j  1^'^  dedcrAt  cnrfum  nAfura^peregi, 
JAtAqm  dumfuheoplurimAjfponte  neeor  -, 
^uodqmprtu^fueramj  rurfus  diffolvor  in  (fvitm^ 
vrincipio  ftni  convenientefio. 
Apud  Pet.  Opmocruni /^ oper.chronicf^^.hoc  occurrit.* 
^x  ovoprodtemidtro  implumis^  Trotheaftiperc  mHtandofor^ 
mAm''Laz>arHm  <equo  ^uplici  marte :  ^ttaltm  Amulor  relin" 
guendo  meifiudiojisptdchram  ac  divitem  hareditatem :  Hoc 
Jjabenspecuiiarepr^illis  ,  quod & fpemrelinquampofieritA' 
itis  ter  ctuctannts  transfonnandx,  bifqtic  vi^furx^  bifqtte  ?m^ 
4riturA. 

Joh.Pincier^? //^.3.<f;;/^;^.r.(J.tale  format  • 
Herharum  metuenda  lues^"  amara  colonis, 
Tnille-trahens  vario^  rtigosa  pellecolores, 
j^erucannhiy  cum  fc  novat  annus^  origo^ 
;g//^  multopcdiinixa  licet^  vefligiafigit 
tarda  tamen^repitque^fames  qtio  ducit  edacefn- 
jfl  ego  non  repofedpiBis  dcgener  alis 
atta^eto^fadasquefecoperniciterattras', 
nndequefum  natus  generi  no  vafcmina  reddj. 
Ipfe  mex  Aiatris^  X^eiiorftbi  nomina  dixi : 
TurttrfitsmihidiCynattisquonominedicar» 
B«  Adhelmi  arnigmaadducic Nic*  Rcufnerus  in migmx,' 
tographia  p.zoy^  quem  confule. 

C  A  P.    IIL 

Sotnh^cumQiht^falutaris  mortis^  quAmvis  ^  ulmi , .  la^ucA 

B     2  urti 


tz 

^ttcttquefotiisjicttlmsitemfrondiyus  ipfts  difitpYoditttm 
Ve  cura  iftorum ,  c^  quodarcendifmt  kf^rmicis  <^  mulierii- 
hmim^uris^ 

MOri  folia  bombycibus  utinflTmum  maximeque  fa» 
luinremcibumefTe ,  tamex  antiquorumteftimo- 
niis ,  quam  hodierna  deprehendimus  experientia.  S\q. 
mori  foliis  duosMonachosbombycemex/ridia  Byzan- 
tium  attuliffe,  proditum  efl  a Zoriara  in luftin.  vita. ,  proA 
«o,pio  /.4.  Coth.  Et  Theophane  Byzantio  apud  photium 
inmyriobiblop.y^t  Edit.Rothomagenps  K^nno  1(353 .  /n  /taha 
adhuc  bombyces  magno  numero  aluntur  mori  foIiis:Un- 
de  Vicentini  agri  incolis  magni  proventus.  Uti  etiam  in 
Perfia ,  ubi  horti  hodienum  quoque  roti  funrconfiti  mo^ 
ris,  ut  cedant  in  bombycum  cibum  ,  quibus  integras  Ao 
mos,  ci  rei  deflinatasjreplcnt,  vide  Olearium  «^'oTwgrov /.  j,  - 

biJt,Perfc,9. 

Attamen  &  aliarum  arborum^fbliis  eos  vefci^fcri- 
ptoribus  efl  annotatum.-  ut  ulmi,  fi  mori  copia non  fit,  de^ 
quo  confcr  Vidam  l.i^bombycv.zo^.  La(Suca,urtica  rubo  • 
ctiam  pafci  docet  Vcjflius  l.^.ldo/ol.c.19.     /n  ^>gypto  &r 
Syria  ficulnis  ali  frondibiis,  5ca]iger  tcOiSLmvexercit.i^S.ad' 
Card.Je^.^.  &  Bellonius  l.i.obfervat.cap. lo^. 

Maximaautcmeura-adhibendaefl;  ,  urcibusflatOJ 
tempore porrigatur,  quovis  die  ter.aut  bis:  Deinde,ut  fo- 
lianon  fintrancida&purrcdinc  infed:?..  /'ra:primis  etiani» 
cavendum,  ne formic^  adha^refcant  foliis ,  quia  hoc  ma- 
mfeftabombycumpernicics,  quodVofTius,  feinlibero-^ 
mmbombycibusfemeliterumquei  bicrvafTc,  docet/.^.- 
Idol.p.i^^i.  Famcn,dumvivunc,  tolerarcnonpofTunt- 
magnacautiohc,  utcontrafriguscos  rucamur,necefrc  cfl:.-.. 
aiioqui  ja<5tura  magna  exiflet.  Facile  cibus  locufqne  ctH- 

cere: 


«crfi  poteft,  utpallefcant,intume(cant&moriamur,vc]u£ 
pefte  infe^ti*  Mulieres  impuras  &  fordidas  co  tcmporc,, 
ciim (etam funtfacuuri ,  tolerare non polTunt, Ci attingan- 
torabillis,  proptioquafifluxuliquefcunt  ,  teftemagno 
ifto  Viro  Oleario  1.  c»  plura  hocde  argumento  apud  Vi» 
damin  carminejquodjam  fajpiuslaudavimus,petantur, 

€AP;    IV. 
BQmbyx  araneojimilii  in  liquando  per  aera»    texendo  telanr' 
tnm  devorando  flairen,  ^mox  vacuo  reddendo  :  deni^  in 
eo^quodutrim^f  AnimaUulitelafitfaltttariA  vulnerihm^ 

MUItis  in  rebus  bombyce  fimilitudineBi  quandam 
eumaraneohabere,nemo  facile  negabit  :  ideoqi 
ut&nos  iftam  hicad  oculLipaucisdemonftremus,inftitu' i 
ratio  exiget.  Primo  igitur  ponimus ,  to  liqu^ar<;  pcr  aera 
filum^EquearaneoacbombyciJnoftrocompetere.  Ara- 
neum  inde  Hefiodus  hy^  ^^77^*  appellat  ««Sf^^oTnT^j. 
dum  canitt 

Hac  enim  mtjila  inaerefujpenft^  aranem.  ■ 
De  bombyce  Ifidorus in  Origin:  AppeUaturbomhyx\  ^uod' 
evacuetur^dumflagenerat^  draerfolus  in  eo  remanea»:  id' 
^,dumper  aera  liqunt:     Deinde  etiamconveniunt  in  te- 
xendo  cclam:     Quemadmodum  enim  aranea  variisin 
otbem  duclis  lineisa  centro,in  quognomon,adch-cum- 
ferentiamcaiTcs  tendit:  iraquoque  &redesfuas  tendlt: 
bombyxfuomodo  :    Nidum  nempevolubilemǤ'*;!c'"*^'-'- 
«fttr/ 770.3C/? ,   ur  loquitur  Anftoteles,  contextum  conre- 
d:umqueperficiendo,quem  »««»A'on'ocatGra,'Cus  quifpi- 
amScriptor     Unde&Plinius /.ii*  7\(.//.f.22,     Araneo- 
nm  morctelastexfmt^     Pollax  in  onomafttco  l.  7.  cap.iyr:. 


jtAS'aV«^l>t't«ea^J%i'w?»*V%''*^^'''*"®^  -  Servius  1. 1.  Gefirg. 
^iyyiLqui  (bQ\x\b)*tttf  Af*khe&ruiH  mcre  temifjima.  Mh- 
cunt  fiU. 
•ijiiartialls  /.8»  epigt.-0, 

"2^0  vdga  tam  temi  difcurrit  uraneafih , 

'fam  leve  nec  homhyxpefidulu^  urget  optis, 
ImOjfubtilitatetexciitli  cun\  araiieis  contendcreindicstt 

Hxfuperant  tenucs.qua^  texit  aranea,  teL^: 
EtTertull:  i;^  lih.depalL  experientiaetiamtefte  ait,/'^;»- 
Jf,9cesper  aeremUquando,arAneorumhorofcopls  idoneu4(\dQQ: 
magis  idonch, )fidestendere. 

Jneoetiam  tcrtio  convenicntiam  habent,  quod  uterquc 
fiamen devorat.,mox  atitem  vacuo  reddit ,  ut  loquitur  Af er. 
Texentem  ac  rctexenrem  arancum  curiofus  taliumde- 
prehcndere  pocerit :  Bombycem  vcro  filum  per aerem 
iducercjde  hinc  devorare,  mox  ex  alvo  remittere  &:  aeci 
.tradere,^'>»"o*?rT««/  dantur  tefles. 

Quartodeniq;d€ufriurq*,  animalculi  telanotatu  dignu 
cftj  quod  utraquicilis  ac  falutaris  fit  vulneribus,  adi  Pliniu 
Lr^^.Ti^.a.capMt.     Serenus  Sammonicus  deArachiies 
^claitacap.54. 

Si  vcro  taput  infeflm  colliferit  icimy 
'   Ex  oleo  necli  vefiis  debehit  arachnes : 
2S(efciet  hac  iUinc-imficumfanarit^ahire. 
Idcm  prodiditEellovacenfis  (j>ec.  nat.  Lzo.c.ii^.  confer 
VoflRim /.4.  Idbl.p.1^0.^.     Ec  hxc annotare  volui  brevi- 
icrdc  convenientia  bombycis^«;w  araneo,  ut  texturam 
\h6mh)cum  bac  j^iitior/c  iiltifirarcm* 

CAP, 


If 

CAP,    V. 

^omhycmftamlt  nmlnpliam  Ariftoteles ,  quem  Pltnim  ft^ 
quitur^  ^uidftt  draXvdv  ^  dyumm^i^  apud  \^Ariftotekm 
^xpenditur^ 

BOmbycQm  vermem  eiTe^muklpIicem  Ariftoteless 
/.5.  hift.  ^»/>»/?/,f.i9,clocetjinquiens:  trw^Jj^iSc/^/^wKjW^ 
Ariftocelem  Plinius  fequitur  /.11.  /f.  Hs  r«iii     quod  ita 
incipit :  ^artum  interhtAcgenm eft  bomhycumiin  JJJyrta' 
ftroveniens^maius  quamfttpra  di^a.  Ubi  notandum jquar« 
mmabeo  nominarigenus ,  .^uia  inprioribus  eiuslibrii 
eapitibus  pnmo  dc  apibus  dixcrat,  tum  de  ve/pis  &cra* 
btonibus  c.iu     Quartum  igitur  g^enus  iniedorum  vo- 
Kicrum,gcnus  bombycum  crat  reliquum.  Quo  veroaii-- 
tore  fcriprerit,quod  inAlFyria  proveniant,n5conftiit;Aii- 
ftorclcs  nanique,  iicec  eadcmmemoret,    quse-Plinius^ 
expre.OTit  ,nil  tamen  de  Goi  &  AiTyrii  bombycis  difFeren-- 
tra ponit.     Quod /^ropcrtius  lih.i..  eUg. canir, , 

St  cjua  Arahio  lucet  homhycefuelUi 
aliter  reliabet :  Arabia  enim  non  eft  Aiiyria,tantum  ei? 
.  adjacet.  Non  liqnctctiamjundecxcerprcric,maiusefle- 
g9nasapibus,vefpis  &'.crabronibas.  Qiixapudipfunii 
iequuntur ,  Ariftotelis-fnnt.  Ita  vcro  inlit. 5  Nidos  lutc ■ 
finguntfilis ffecte^  applicatos  iapidi  tanta  duritie^.^  utjpicfdis' 
njjxperforaripofjint.  Jn  iis  ^  ceras  largim  quam  apesfa* 
ciunt,  dcinde  maiorem  vermiciHum.     AriHiotcles  ita/.^. 

hi?t.Animal.G.l'6f.  Bvtet  J%  tuv  ^^/Gy;j/a?r  cT^ffJ  X/^ij)  «•rOiKTW  t/w* 
'^KfaffivvryiXivov o'^i>y>i0J[ a(T7t^^ci  u.Mc  y.cira.7\ei':}^vTai\  tb TOcTi (n^oi^esp^ 
TCK^t;'^^  ff!;A«pc!';  Aoj'pKj)>-'^(WCA/.r  cT/a/^wcr/.  EvTavd^aivrliiiiiCtf  . 
^f^yiviTat  (rxu^^iiH-ta  XiUKoi  iv  vf^tvi  f^iXce.vi.  %«^<?  </iTVsuuej@.  e^' 
Tw  7r>iA«^/reTa^J:»!^^. «  t©*  <ft  KVi^ogTrxiXvTi  M^^f^^ti  T^^(?^  ymTcti  t»?" 

Tfc^,ueA»T?»v.    In  collaiione  horumSGriptorum,  tfuodoi 


hittt  Rotamus  ,  Plimum  «J^^oTi^ai/ ««f^ar  tranftuliffe  pcr 
ceras Urgiu^  deprchendimr.  Nccprdbabile  eft^ ipfum 
ignoraffcqiiid  {it-»%§0Tfc?3»'>  cumalibi  rec^e  verccrit  j  ut, 
cumicnbit, cumimmiffheMtfum  colorem  mutare  in  pnllo- 
rem  Aio.c.ij.  &1^.  quod  cx  lib*  4)wt/»wv  Ariftotelis  de- 
fumpfit.  A tbitratus  fum ,  Plinium  exemplar  tenuifle, 
in  quo  fucrit  cxaratum  ?^«%'Tsg®^,  pro  eo ,  quod  in  no- 
ftriscft  t^xi^rigf^, 

Cxtcra  itidcm  dc  genitura  vermis  AfTyrii  cx  Ari- 
ftotclc  mutuatus  eft,/.^.  hifl.  itn,  c.19.  De  Coo  bomby- 
ccPhilofophusibidcmhuiaein  modnmfcribit :  «««'^  t«- 

Ttf  T«  ^tfB^T*  ^ojU^ijKtct  afixXuaff'/  rav  ywdiy.uv  rms  «V<«7r«v<^»- 
(titvctij  K^TTeiTct  {/(peiiviifi»  Ex  quibiis  voces  oivcOw^^iv  aiveiTriwt^i'- 
fMtvtti  />liniuscxponitperm^r^»fr/  l.cit.  Filum  autcra 
Xorquctur,cumfuf©irrvoIvitur,  quod  grseci  •rrtivi<:^tr^cti  di- 
cuntjUnde&Truv/oj^jfufiisftaminc  involutus.^t  dumcvol- 
Vitur,rctorquctur  quod  aVatXue<Stt/&sfVa7r«v/^t^£iicitur.B6- 
Ibycis  tcxtura  whv/»  plane  eft  fimilis  &tram2Ei«voIucro; 
<juare,  cumcxindeftamenevolvitur,  «Vae^jif/^etaa/fcrc- 
•jorqucri  re<5fcedixeris. 

Ethsec  de  cribus  illis  bombycu  generibus  fint  dida, 
qusB   minime  cum    noftro  (ericario  verme  ,  quod 
rf'  dcnuo  inculco,  convcniunt ,  quia  ille  prifcos  natura:  my- 
illas  latuit. 

CAP.    Tt. 

^ombycihfiinoftris  y  qui  hodie  in  Europa  vifuntur  ^  parum 
€onvemtcum  Cois  Plintanis^  Mon/iratur  idcx  ipfofcriptore, 
c^uidijtmguit  interhombycemOoum  &  Afjrium.K^ffyrium 
rduplicemfacit ,  (zque  difcordantem  a  noftrofericario  verme. 
Bumaliis  male  crediderunt  antiqui.,  naturA  myflis  decepti 
funtj,  Bombyces  antiqui  abhodiernisnon  Sfferuntjpecie. 

Cfioi 


CUM  antlqnorum  natursE  myftarum  Afiftotclis  8t 
Plkiii verba,  quibus  bombycem  Coum  &  AfTyrium 
cle(<:ribunr,perpendo,nonpo{Ium  non  cumViris  magni 
nominis  fateri,noftris  vcrmibus  cum  ^riftotelicis  &  PJi- 
niaiiis  ferenihil,  &fiqusBdam,  pauciffimatamenconve- 
nire*  Verba  Plinii  Jegi  poiruHt  /,ii.  N.  //.c.23.  ubi 
exprefTe  difcrimen  ponit  contranon  nullorumjudicium 
JnterCoum&^^flyrium  bombycem,  adi  Odav*  Ferrar. 
dere  'veflUrikl.^^c.io .  Efle  autemlongealiamrationem 
noftrorum  vermiumaCois,probamus  primo  a  nativita- 
te  .-Meminitenim  natur<Eindagator,i]los;2^//r^^/>»w, 
terebinthi  ,fr4:>cim,  quercus  florem  imhribm  decujjum  terrd 
■hdituanimAnte  :  additqueibi  :  e  /loreh&cfortprimopa- 
filiones  parvos  nudo/que  ^c.  Noftri  autem  bombyces 
nonexfloribus^fedex  (emine  papilionumfeu  ovisnafcii- 
tur,quipapiIionesquoque  nonexfloreoriginem  trahilr, 
ncque  iibinidum  fingunt,  fed  ex  niduloa  vermib'antei 
exfl:rudo  prorupunt ,  ipfiqjvcrmes  in  papiliones  deniqj 
transformantur  ,  qui  nec  parvi  nec  nudi  lucem 
afpiciunt,  verum  jufl:a  confeftim  magnitudine  ,  villofl 
undiquaque.  Deinde  difcrimen  a,  vita  ipfa  petimus: 
Cousenimbombyx,  ut  verbaPlinii  indicant,  nutritur 
tfcA  furfurum .,  ^plumis  ortis  adaliapenfadimittitury  nec 
4>v4parere  ad  fobolemdicitur/edfemper  papilio  ejfe  videtur. 
Cum  in  noflx.  ex  ovo  ceu  milii  exigui  tenuiflimo  ver- 
mis  veleruca  primum  nafcatur  ,  deinde  in  papilionem 
tranfeat*  Eft  igitur  diverfa  natura illius  bomby cis  cum 
noftro ,  diverfum  etiam  anificium.  Nam  Cous  papilie 
pedumajperitate  roditfoliorum  lanuginem  in  "vcllera :  cogit^ 
fubigit^trahit  inter  ramoSjpoflea  corpm  involvit :  Nofter 
tunc  non  papiIio,fed  vermis,non  rodir pedibus  foliorum 
anu^inem  ?  cogitque,  fedexorefiJaeducic  tenuifllmai 

C  nec 


accprimtitnintef  fambs,  undc  fiBi  pbfl:ea  ihvolvat,  fej 
ftatim  fe  includere  fuo  lanificio  aggreditur.    Quarcno^ 
fter  bombyx  a  Coo  Pliniano  quani  maxime  diftcrt ,  licct 
Bayfius  Coum  eundem  cfTe  cumnoflro  affirmet7>i//^.^e 
re  'veji.  c.  6.   Divortium  prsterei  quoquefacit^noflro 
^lTyrius  bombyXj  quemduplicem  magnus  arcanorum 
naturalium  myfla facit  /ji.r.22,.  qua^  verba  ex  /friflotele 
1,5.  hifl^ animal.  c.rp.  excerpfit,qui  tamen Coum  & y^lTy- 
riumbombycem  non  diflinxit.     7ta  autem  iile  fcribit:- 
Luto  nidos  fingere  durijjimos,  fdtsjfecie^  applicatos^  tapidi 
tAnta  duritie  ^utjpicults  perfirari  vixpojjint.     De  quibus 
oil  in  noftro  fericario  verme  reperitur.  Difcedit  quoque 
ab  altero  generc ,  cuius  Polyhiflor  nofter  ibidem  memi- 
nit,  inquicns  :    Alia.  horum  origo  e  granaiore  vermiculo, 
geminaprottndens  fui  generis  cornuai     Hi  erucafunt.  7it 
deinde  tquedvocatur  bomLyHus,  ex  eo  necydaltts  ,  ex  hocin 
fex  menftbus  bomhyces.     7elas  araneornm  mort  texunt  ad' 
meftitttm  mulierum    luxumaue,  qu<cbombycinavoca?itur. 
Hic  quidem  fjmilitudo  aliqua  animadvertitur  ex  eo, 
quodetiam  noilerexorepedibus  trahit  ad  telam  filum, 
ut araneus  rfed in hoc AiVynus  neflro difnmiliSjquiacori 
niger  ,  nofier  vero  ayJ^civf^  antc  ,.  quam  nec/dalus^ 
^ctus.. 

Ex  hifcebombycumdifFerentiis  &  defcriptionibus 
eorundem,quas  abantiquishabem^,  liquidoperfpicirur, 
non  et-vraTTra?  illoshxc  confignairc,  fed,  quseabaliisfan- 
^oacceperant,  adpofteros  tranfinififre.  UndeS:rii- 
lims  fatetur  I.  ciz.fic traderehomines. 

Differentia  vero inde oritur ,  quod exy^/Tyria ^Sc- 
mxx\  regionibustranfmilTa  adlebombycumflaminaCoi- 
tcxebant ,  de  quo  mferius  occurrer.  Cenfemus  itaque,. 
igofthabitis  oranlumerroribus,.  nulIaiTi.YCtertiai  bomby- 


^csfm  aliam  racionem  fuifl£,quam  eorum ,  qui  telas  nohk 
m  Europa  texunt.  \Jk  inde  merito  jam reprehendatur 
commentator  illc  inTertulIianum ,  qui  inter  bombyces 
noflratcs  &  /^ryrios  difcrixnen  pofuit*  £x  Ariflotete^ 
mqmx.^PlmiQyTertulliam  intelUgifotefty  iliAm  Ajfjridi  hom- 
ihycumyde  quibus  illi  agunt^  hi/loriam  ejfe^  diam  noflratiumi 
K^ffyriis  mcydalitantum',  nofirisetiamovafeuaureliA. 

Falftim  namqi  eftj  qua:-^riftoteIes,Pliriius,Clemes, 
Tcrtullianus ,  debombyce  pronunciant,  eacompeterc 
o^ffyrio.'  De  omni  bombyce  loquuntur,  non  de^iTy- 
do.  Deindeapertecorifanditovabombycumcumaii- 
ar^eliis.  Aureli^  ;it§t>(r«7t<Wc  ovata  funt  figura,  nonipfa 
ova.  Theophraflus  bombycemiprum,ex  quobomby- 
cinum ,  xi^s-ctxicrA  vocat  a  colore  tegminis ,  cum  ex  ovo 
vermis,  exverme  erucajexerucapc^^^^^^^^^fiveaurclia^eK 
aurclia  papilio  five  nccydalus ,  ex  necy^dalo  denique  ovji 
€ant,ex  quibus  in  annum  fervatis  vei'mcs  dcnuo  exclu- 
•duntur.  Poflremo  ignorantiam  quoque  prodit ,  quod 
jiecydalos  Aflyriis  tantumfuifleafTeverar,  in  noflrisvc- 
ro  effe  ova.  Scifcitarcr  ex  aliquo,quomodo  ex  necyda- 
k) vermis  poffct  nafci,fi  noii pareret ova  ?  Ariffcoreles 
nonappcllavitova,  ergouec  exovisgencrantur.'?'  Qjj« 
<:©nfequcntia?  Miracerte:  aucneglexitdeovisdicere, 
autnefcivit,  quod  fbitueretutius  eit^  Ovisnonfolum 
propagari  nofiros  vermes ,  kd  etiam  Tndicos  &:  Ailyrios 
^yperientia  ?hyfic^  rationis  ignaros  fp.tis  fupcrquedo- 
cet.  Confule  rov  •Tnav  Salmafium  in  Comment :  ni 
Tertul.  pall. 

CAP.    VIL 

^ttter  firictim^  homhyeimtm  m  detur  difcrimm  ««t  aV<W> 
fl^rtHS  #  Paulus]Cti^mffi  dijferenti4m,    2ombycinum 

C     3k,  ^Hti 


20 

aufd/it,  quidfiricum  ?Strabo,^mmiAms  ^  Brodaus  e  c<fr* 
ticearborislndicx  nerijericumfrodiderunt  ^  quibufcum  alir 
confintiunt.  Servius  d^  Ijidorus  contra  amotarunt^feri' 
(um  a  bombycepyoduci^  (^recte.  Defenditur  h:c  contra  Be-^ 
roaldum^  Confirmatur  aliunde  h^cfententia,  Refeltitur 
Brodctus,  Non  in/IeaLipJioreprehenditur  ifidorus,  Se- 
ricumOrientale  a  noflr»  bombycino  mn  dtffert  y-^r^<yl<tr^ 
K^ntiqui  (criptores  ftbulofa  pleraque  de  noflro  vermepro- 
diderunt  :  Strabo  i/lum  plane  neglexit^  Scaligeri  verbx 
em^hatica  hanc  in  rem^ 

ARduam  jam  morimurqii^rtionem,anbombycinH 
&  feticum  '««jt  '  M^v  diiTcrant,  in  qua  &  magna  eru- 
ditiouis  rupclle<5tile  inftruclos  viros  aberraiTe  videmus. 
Dircrimeninterbombycinum&rericumponirlTlpianus 
de  aur.argent.  L.  veft.^.  §.  i.  Vefiimentorumfunt  omnia 
Unea  lineaque  vel  ferica^vel  bombycina.  Et  Paulus  Ictus 
in  l\  ^.fent  .recept.tit.  6.de  ufiifrucf.  Vefle  legata  ea  cadunt^ 
quAex  lana  linoque  texta  fnnt ,  item  ferica  (^  bombycina^ 
Si  veterum  hiftoricorum  ac  philofophorum  fententiam 
quid  bombycinumfit,rogabimus,  indicabunt,  aferico 
illud  diifentire.  Exiftimarunt  fiquidem  diverfas  ver- 
miseflefpecies  ,uti  fupravidimus.  Hincbombycinum 
in Co infula texi  plinius  autoreft  Lwv. N.H.c.ti^  Q30- 
modo  verofcricum^quod  exOriente  afferebatunnalce- 
retur  &:  artificum  manu  tradlaretur ,  non  adeo  explora*- 
tum  videbatur.  Quidam  putarunt , /7/W ;^(?r/  e  cortict 
Arbvris'jndicA  ,  tefle  paurania/ȣ//W//.  Iniis  quoque 
cftStrabo  /.15.  Gcogr.c.  t.  cum  ex  Nearcho,mendacifrimo 
rerum  indicarum  5criptore ,  ut  ipfe  affirmat ,  fequcntia 

refcrC  ;    Tontvret  J%  ra  (Tn^tKct  (K   Tivcav  (pKoim^dmfJLivns  /Sytra-a. 

%tks  (^feri((t  vejies ,  byffo  ex  corticibus  quibufdam  carmi- 


21 

^Mto  netoque^  w^mmianus  Marcellinus  fericum  sequt 
arborum  fcetum  facir,  quod  verba  hsec  eius  arguunt  /.25, 
K^gunt  dr  ipft  quietim  Seres ,  tirmorum  femper  ^  ^rdtoru 
fxpertes.  CdiApudeosjucundnfdubrifquetemperies  \non 
abundd  fyl^vafuhlucids,  a  quibus  arborum  foetus  aqwtrum 
ajper^mtbus  crebris  'ueliit  qUAdamvrlUramollientes^ex  U- 
nuzinebcliquoreadmixtAmfubtilitatemtenerrimamfeciut^ 
nentefqtiefubtegmina  conficiuntfericum  adtifus  ante  hac  no- 
bilttim^nunc  etiam  mtnimorumfine  ulla  difcrettone.  Tcr  - 
0  luHianus lib.  dehahitu CMulierum^  ^Z^ nuncj ii ab ini- 
tio  rerum  &  Milefii  oves  tonderent ,  &  5eres  arbores 
nerent. 

L-xflii  depe6ti  {ericum  arbitrati  (unt.  Plinius  l.G. 
N.H.c.vj.  Seres.^mc\\\\ulamcio  fylvarum  nohtles^perfufam 
aqua  depeEientes  frondtum  camtiem.^unde  geminus  femims 
noflris  lahor  redordiendi  fila  rurfusque  texendi :  Ta?n  multi- 
plictopere.tam  longinquo  orbepetiturt  tttinpuhltco  Matro- 
natransluceat. 

t^cquehincenr,quodby/finum  nonnullicum  feri- 
Goconfuderint :  quin & difcrimen  inter  fericum  &b6- 
bycinum  confticuerint-  Inrer  quos  etiam  Bayfius  de 
re  vefl.  c^.  (^6.]o\\.Qz\v\rmsinlex.]urisfuh.  voc.  Seri- 
tum.  Brifl[onius/«/(?Ar.  /^deatetiamBXcdor Gervafiums 
Tillebericnfem <;//>r.  im^er.l.2..^^u.  Stephanum For- 
catulum  in  Cupta:  ]ttrijper: c.zi.  Scardium  in  lex.  \ur, 
p.  809. 

Sed  teftimonia  aliorum  CArcutiamus,  qui  ab  hoc  ar- 
borum  fericarum  iigmcnto  abhorruerunt.  Scrvius,: 
fericum  non  ex  arborum  nattira,fidex  homhycum  operefieri 
aperte  tradit,  /.  1.  Georg.  Virgil.  Apudlndos^mo^ uit,^.5(f- 
resfuntqutdam  inarhonbus  vermts.,qui  bomhyces  apoellan- 
tur,qui  inaramorum  morcmtenutffimafiladeducunt  ^unde 

G     J  €0 


tj^Jericum.  Nam  ianam  Arhcresm  nenfoffimm  dicere^mix 
mbiqueprscreatur^  QaemlocumPhil.Beroaldus  exa^- 
tat  Syllog^  i.Anndt^  in  Servium^  ac  fi  contra  omniiim  hifto- 
ricorum  mentem  fcriplerit  •,  parum  cautc.  -Servium 
fecutus  eft  quoque  Ifidorus  /.  19,  Orr^in:  czy  cum  aitr 
Sericum  diaum  jquia  id  Seresprimi  mifermit,  Vermiculi 
^mmihinafciperhtbentur^  a  auibm  ht£c  circa  arbores  fta, 
iktcuntur  z  uermes  autem  -ipp gr.ue  ^.u^uyM  nommantur^ 
Ifidori  mentemftabilitetiamlocus  Chryfoftomil,  aBro- 
iixo^^quitamenftat  apartibus  <Srrabonis  &  Ammianijeo- 
rumcaufam  irrito  conatiificulneifqueargumentis  defen- 
•dens  jcitatus  l.i.  Mifell.ciz.  KaAaTci  (^ne^Ko.  i/xuTtctya?iJis-Kt»* 
>.mmi<fhv^AV(j.^^pulchrafiint  veftimentaferic/i^  fedvermiu 
textura.  Hcfyd^iius  non  abludit,  dicens:  s^^sf.^wstc^^-ovSE 
fjiiTa^ctv3ttovo/j.Aid-vkis/od^iviq^t^>>^TooXo(rifcty'Ov,     Sic  iSuidas» 

poftquamcommemoravitjtoas^fericum&reremvernii- 
culum  bombycinum  ,  ftatim  fubjungit,  c-m/  rnrog,  l  (tkuxv^., 
Huc  etiam  referri  pofrunt  loca  iJIa  veterum  Autorum, 
quibus  non  ex corticibus  aut foliis  fericum  ncri ,  fcd jam 
netum  a  bombycibus  manu  hominum  depcdi  ajuiK.  Vir- 
giliusita/.i.G^f^^.x^.ii.canit: 

Velkraque  utfoliis  depeBant  tenuia  Seres\ 
Ex  quo  etiam  loco  Raph.  Volaterrarms  /.22,.  p.x^. 
!pliniumnotavit,quod  feres  pro  populo  acceperit ,  qua/i 

ipfipopulidepedantfrondiumcanitie^quc-einillisfpontc 
Kafcatur,non  autem  oriatur  ex  vermibus,quod  eire  abfur- 
dum  ftatuit:  Et  rede  quidenv,  Vermiculi  enij-n  bombyces 
texuntjSeres  autem  populi  depeclunt.  Videatur  De  La 
QcTd.2iincomment  .ad  Lcit^Maron.Sonx^QX  Tragadi  verba 
(xini  in  Hercule  oeteo : 

^u£  Vhxbeisfuhditus  Euris 

iegtt  Em  Scr  mbfribus. 


Idem  in  Hippolyr®. 

RsmovetefAmuhpurpttrxdfc[ueiiur(yilUus^ 

'veftesiproculjitmuricis  Tyru  ruhor^ 

quAfU  ramisultimi  Seres  legunt, 
Claudianus  de  Confid.  Olyhrii  (^  Probini : 

Jramine  quodmollitondent  deftipite  Seres\ 
QujEteftimoniaBrodlrus  minus  cordare,  judicio  DotfFo^ 
runij  ad  Strabonis  &  Ammiani  fenfum  trahit.  Lcgarur in- 
Feralios Fulferus  /.i.vf^  ficr.  c.u.  qui eorticolum feri- 
cumexplodendumefre  penitus&  ejiciendum  afHrmac: 
/nriiperfoliaccumquid^t/V/^/^-stTffl^^^-^in  fe  conrincre  fufpi» 
catur.-quia  fcilicervermes  noftri  mori  foliisalunair,  ideoi 
/eticummod  )  quodamarborum!a«iciumdici ,  deque 
£oliispecti,obfcuris  admodum  verhis. 

Miramr  autem  Salmaiias  in  not.ad  Vopifcum,m:i' 
gnan\iO:um.Lipfiiim  in  not,  ad  Tacit./  i.<3;?;?^/.repreheii- 
diile/fidoruiTHquod  confuderit  bombycmum  cum  fcricoj 
€um  tamcn  exploratiim iaris  luprrq-,  ht,  bombycinum  &; 
{Qricum'idcmci\c.]riinC2L:i',  apudrt'ccnti<:)resveimcd/i  avi 
jlriptores  n^mc^uli  aut  ra.r})mentiom  bomhyciiii yvelh  omhyci- 
naram  vejiium  reperics  ^ftdjkricarum  tmlum :  qmfpe  feri>- 
aum  (jr  homhycintfm  non  diftinxtrunt.     Nimisfuht.Ue  illudJ- 
difcrimen  tnterprety  apu-dluverkilem  vocat : 
Acer&i^domit^di  liheriAtifque  0\ttgi/ier 
creticepelluces. 
mpiatur  de  veftcfericaicur nonttiam  de  homhycink?  cum  aliiff 
iacoaicat'- 

^orum  delicias  etiam  homhycinii^  urit- 
panniculus. 
Hajc  ille.  Vt  vero  ne  minimum  quidcm  amplius  dubire^ 
mus,v-ideaiurJuliusScaliger/f^'/G«r^^/?//^»^Artrr/>j5S./5''5 
uhi;  icribit,  vidijjefe  in  Caiahria ne^ecfc^inarborihi^s  vey:- 

mii^ni^ 


mlctdosjine  curx  cultuqHeJerkumfacere ,  a  quibus  detrahum 
/;;r(7/^.Mox  additex  comment.Navigat.in  Taprobana^- 
ricumftnecultuexarboribu^detrahi:  oftendicque  exnarra- 
tioncVeneti ,  fericumuofirumplane idem  effe ac illud^quo 
mtiquifuntuft.  DalecampiusadF//»./.ii.f.i5»  annotatj/2 
'vidiffefolia  aliquot  ex  Perfide  c^  Arabia  adveSia  ,  morifo- 
liisfi.miltii^fedpaulo  angrfiiorac^longiora^vellerefericeo  cir- 
cumvolnta.,  quodbombyx intus latens neverat^  Ut omnino 
(ericum  Orientalc  ac  bombycinum  noftrum  non 
differatx^TBWap,  fedfolum  accidente,  putaloco:  Bomby- 
cinum enim  «*T ^^o-xj^v ab Indis  fericum diitum eft :  Bom- 
bycinumvero  appeilatum  ,  quodininfula  Go  conficic- 
bacur. 

Verum  j  cum  jam  lufficienterfatisdifcrimeninter 
bombycinum  ^  (ericum  non  eftemonftraverimus^reftat, 
ut  teftimoniis  Antiquorum  addudi ,  qusedam  adhuc  in 
mediumdcpofcamusde  vctcrumrudi  cognitione,  ne  di- 
camignorantia  vermis  bombycis. 

Virgilium  ranc,imo  Romanos  omnes ,  maximam- 
que  Europ^E  Alia^quepartem  hunc  vermem  non  vidifle 
credibile  eft,aIioquiStrabo,hiftoricus  accuratiftimus,qui 
formicas  /ndia^&oricas  Armeni^nonprieteriit ,  etiam 
bombycem  non  neglexiftet ,  nuUa  ejus  fada  mentione- 
Plinius  quoq;  perfpicaciflimus  natur^emyfta  dehoc  ver. 
meaccuratiusdifreruifrct,  naturamqueejus  plane  mira- 
bilem  confignairet.  Imo  Paufanias  non  tantas  deipfo  fa- 
bulas  pofteritati  reliquiflet ,  cujus  verba  excerpcnda  funt 
\(\cexlib.6.  «A/ctxwv^^.io^.Interprete  Amafseo:  Sedenim, 
quAfila  adtextrinam  ufurpant  Seres,  ea  nulla  eflirpefunt.  Na~ 
Jfcitur  in  eorum  terra  vermis  ,  quem  Serem  Gr£ci,  ipfi  lon^h 
ationomine  appellant.  yiagnitudine  efiid  infe^inm  duplama* 
xtmifcArabAi-i  cxtcra  aramlsfimillimum  ,  oi  w^o  t*??  Jivcf^ioOf 


;  V(paiV«ff" /.Kai  «/ii  ;^  tSfo<Pa.S  a.eA^!j2v  hsiito  Knrai.  Stt/3t  %)(^\  ToT?  ^gtlyyado 

(HcTC  Syllburgus  vertit,quia  ab  Amafeo  in  verfioe  negle- 
.  da)  puifub  arborihm  texunt.Sedj^pedes  habet  o6io  ut  ara- 
.  nea.  Pergit  Amafa^us :  Hoc  Scrcs  accurate nutriunt^  ee/ias  illi 
t€um  Aflivas  tum  hyberna^s  aptefabricantes .  Pedibusfuh  arbo- 
. ribta  textile opmfacit,  (addit Sy Ilburgus  cx fonte  ijilum efl 
tenuiflimum  pedibus  invoiutum.  )  Annos  fere  quatuor 
panico  aiitur^quinto  demum.)  neque  enim  iongior  vtta  contiu' 
git  5  viridem  apponunt  arimdinem ,,  •  quo  pabuio  befliola iii^ 
.quammaxime  deicBatur:  Eo  faturumfagiriarumpitur ,  Edu^ 
icnnt  inde  e  'vifceribmpiurAftaminum  voiumina. 

Plinius,  Sqlinus  &  Ammianus  cum  lericum  de  arbo- 
iribus  detrahi  fcribunt,  nullam  vermium  faciuntmentio- 
:nem>  Quare  dubitandumnon  eft^hocnoftrum  vermium 
'genus  vetuftioribus  Latinis  &  Grxcis  ignotumfuifle.  La- 
jiuginem  five  metaxam  fine  dubio  viderunr,  qiiippe,  quae 
ex  India  magna  copia  efl:  elata :  de  verme  autem  qua^dam 
,  inaudiveruntfabulisintcrfperfa,  qu^  pofteaiiteris  maiv 
^darunt. 

Cum  hsEC  itaqu^  fefe  habeant,  qiiis  hac  in  re  non  po- 
; tius  fidem  haberet illis ,  qui  «vtotx^/  fuere,quam  iftis,  qui 
.lantum hanc rcm  auditu  pcrceperant.  Sempcrrccenjentes 
.aliquiddefuo  addunt  ,  tefteEIoquentia:,Medulia  Cice- 
irone» 

Placet  coronidis  loco  .anne(3:ere  'Phxnicis  Italicse 
fScaligeri  verba  ad  Q^rA2X\\xwxercit  .<^%f^,¥acium  efi  di' 

ligentiaquorundam^anpervicacia?  ntresvuigatay recepta^ 
.  coftfeffa^ufitatafieretcontroverfa.  Itarecentiorumfecis  vcte* 
.  rum opinionumimmortua^ reiiquiasfoverefunt  Aggreffi^  ut 

mtiquatos  errores  novis  ohruerent  infanils^  .Non  nuHi  Lnim 
.  ajunt^  nosfericum  quidft^  ignorare.  £x  Paufanid  mendacm 
,  ^rceffunt  tefiimonia:  £x  arhoribns  depcBimt  apdVirgtUum', 


r 


noH  atitm  explicdM  ix  o^ere  bomhycum,  7um  a  Plmio^  nefcta 
qtiAfehriculopi,  Perum  ,  v/tmomma:  quando  in  Calabriane- 
qleiios  in  arhorihtu  vermiculos^ne  curk  cultuque  fericumfa  ^ 
cere  vidimus^ 

C  A  P.     VIII^ 

Fermis  noflri  fericarii  loeu^  hx(^&  ^  efl  Jndia^f  Serum  regioo 

Ex  illa  a  xMgnachis  aliaft^  efi  in  Europam  lufiiniam  Imperat. 

ave.  Serum  regtohodte  Cafaja  c^  chinaM bifita^ Ajjyria  bom- 

hyx  qu^?  ^^idvc/iis  Medica?Reftitatur  Ferraritis.  \n  J^gy- 

ptumfencumpervenit.  Vionftraturidex  facris^     Refeliitur 

Procopius.  VefiismedicaAiexandro  hidiamperagrante  nomen 

fericA  accepit :  quadad  Gracos  pofiea pervenit^     ^uid  CoSy 

Coum^  &  unde  dicatur  f   Error  Fuigatiy  c-r  vera  expofitio  R, 

Kimchii.  ^idK^rabicum^ypC'  Syrum  V^pi^Talmttdicu  'tivp 

pgnificet,expenditur.  Ph^nicesCoam  tenuerunt.   Sittisejm 

in  Caria  depingitur.  lS(otatur  Hermoiaus  Barbarus.  Pamphi- 

ie  Latoifita^non  Piati^^contra  Gaz,am  (^  Bayfitm,  H^cprimx 

in  Cofila  bombycum  retexuiffefertur.   N efies^fmateriaferici 

ex  \ndia  contexta  eo  aiiata  ,  quam  mulieres  Co£  refoiverunt^, 

'^omanis  quomodo  fericum  inmtuerit ,  pefieaque  toti  •AfiA  (^ 

EuropA  tammaritimo^quamterrefiri  iiinm.. 

BOmbycem  noftrum  vcrmen  cfTe  e^-xft^^/ovlndiaj,  qua? 
maximum  ^'erum  regnum  {uo  fub  complexu  tener, 
conftare  arbirror ,  quamvis  fcriptorum  vix  ullus  idipfum 
cdiflerat. Vermis  natura  Orienti  ferme  toti  aliquo  modo 
cognita  fuiffe  fide  faciut  examinata  paulo  fuperius  Arifto- 
telis&plinii  verbamec  tame  ipfe  terras,quas  ftamine  telif- 
que  fuis,  eafdem  &  fcctura  fua  replevit.  Manfit  in  Serum 
limitibus  finubufque,  dum  tandem  ab  India;  Monachis  &: 

GrsBci 


^7 
Grsecieundemaccepere ,  &recenstelastra6landiard6- 
ciiim  alias  moxgentes  docuere.  Monachos  vero  ex  India 
Byzantium  profedos,  originem  vermis  noftri  Grxcis  de- 
claraffe,  pollicitofque,  fe  foetum  illorum vermium ,  ova 
nempe  perexigua  allaturos  &oftcnruros  Romanis ,  quo- 
modo  illa  fovcndo  animata  in  vermes,  qui  fericum,Magi- 
ftranaturaufi,texant,mutentur.Eo{clemJuftinianum/ni- 
perat.  munedbus  &  prajfertim  magnis  pollicitationibus 
ad  illud  pra^ftandum  confirmafte,  (criptores  tradunt.-  /ca- 
que  fcru  o  va  eos  Byzantium  attuliilc,  &  in  fimo  collocata 
in  vermes  transformalTe,  indequc  fericum  confecifie :  UK 
ita  Gra^ci  ac  Romani  pariter  rationem  conficiendi  pannu 
bombycinum  five  fericumfint  edodli.  Adi  Zonaram  um, 
■^.hifl.mlufim.vhn.Vioco^. i. %^B.Goth.  Tiieophanem a- 
pudPhotium  f/).^^./'.^^,  Alex.abAlex /.4.  (?,/).(;.  t>.  ibi- 
queTiraquell.Forcatukim  injurifperito  Cupid-c.zz.WotSi- 
tius Turfelinus,  cum hanc  hiftoriam referc,{ubjungit  1.6^ 
epitMftor^p.i^  z .  Pr^clarum  i»ife»tum,  nifimateriA  lusu4 
Monachos  haberet  autores.  Scmm  ergo  regio  patria 
bombycum,  quam  hodie  Catajam  &  Sinam  dici,  &  Me- 
tropolin  ejus  iSeram  adhucdumeo  nomineflorere,non 
nulli  literarum  monumentis  prodiderunt.  Terminatur 
autem  Scrica  ab  Occaf u  Scythia,  qua:  extra  /maum  eft :  A 
5eptentrione  atque  ortu  terra  /'toloma^o  incognita:  A 
meridie  /ndiaextraGangem&^inis.Urbstoahodie  Sirf- 
difu  Mercatori  appellatur,inque  extremis  toicas  partibus 
adortum  collocatur.  VideripoteftCJuverius/.^./w/r^^. 
Geogr,c.i.  Scaliger  exercit^i^^.f'^.  Et  de  feribus  /ndisc 
populis  iSolinus,  i^cephanus  &  Martinius  in  lex.  Phil.  Al- 
ciatus it.  lib.parerg. 6.c.i^.  tumalii.  AbrahamPeritibl c.9. 
Oichoth  olamregnum Scvicx nominat ^^sjm  Snj ,  ma- 

D    z  gnumt 


i8^ 
^mm  ^ ftttpendtm  ^  verbaejusadduclt  Conflaiit»  L'Em"- 
gereur  adBeni.Tudeleniis7//>?^r./>.2o85Z05>. 

Ab  hac  igiturgente  Indiea  fericum  originemtraxir, 
&r  per  univerfum  terrarum  orbem  bombycinafila  ac  fta- 
mina  inde  milFa  funt.  Quodj  ut  ad  oculum  patcat,  ordine 
percurremus  gentes  varias.  „  ilJifque  fericum  contigiire 
dabimus. 

Notaeftfatis  AfiTyriabombyx,  ea  certe^fiquafuir, 
non  alia  eft,  quam  feta  illaj  ex  qua  flbi  veftes  Aflyrii,  Mcdi- 
Sr/^erfasconficicbantjatqueeadcmcumferica:  Namve- 
ftem  Medicam  GriEci  vcterc.squiSerum  &  /ndorumnul- 
lam  aucparvam  habuere  notitiam,  dicebant  e?mj  quse  ie- 
rica  poftea  cft  appellara.  Procop;/,i.^6p(r.AuT»  <i'  i^tv  fj,ira,^et,- 

l^iiSilcod-ctTi^  rm  i(r-5-j)Tac-p5.a^e(r-3'c6/ ,  w •ztTdiXctt lAv  e'.\\»('6j  MytJ^mWy 
Ta.vvv  J'i lneAH-i.v  oi c/^u^«(r/.     ^'uidas  //?  Uxic.  tneAiC,)  «  fxirA^di.  Ig-tv 

&c.eadem  verba  frocopiiadducit.  LegeBay/ium^^^^ 
^^//«r.c.^.Volliumjf.pIacet,/.^./:/*?/./'.!^^!^.  Nonigitur 
facimuscumViroalias  literatiifimo  Odlavio  Ferrario/,. 
T.Jeye  'z.'f/^/-^r.r.io.quinonab(urdum  efteputar,in  AiTyna. 
bombyces  provenifre:  nititurfcilicetautoriLatePIinianaj 
quse quantum  valeat hacin  re^,fatis  /uperque  maniteftum; 
fecimus. 

In  ^gypto  fericumfuiireadluxum  confedum,aIla- 
rumco  ex  India  feu  toum  regione,conftare  puto  ex  loco' 
^  facro; Efa.ip.v. g.Pi-^pn^D  cma  nny  it?3i ,  c^pudore affichn^- 
tur  o^erantesjericamu^ricoioria  (^ pr.i/iafUiffima^    Tre- 
mellius  to  nipn\L»  njeficsgenerofts'.  C  'ii ftalio  eximias  :■  M  un- 
fterus,  reticHldtas'.  Prior  editio  Roberti  Stepham,  fericum 
iiiterpreratur :  Qua iiire  Kimchium  R".  Ducem  lequitur^, 
quiitacxprnitrpiit;-'?^^  'a^y  ."Jiy^pn  i^^ip'  pi  'vn^^n  ysvjn-.Fr^-- 
JfantiJJimumferictirn ,  atque  ita  vocarifckt  n^  lin<^UA  v^ra- 
kic4y  K^lferax.  confuIeEuIIerumuioc  deioco  piuribiis  im 

MijcelL^^ 


19^ 

Mifcell.facr.Li.cM^     Vaticinatur  autem  ibi  Propheta  de* 
^gypti  fiei:'D  vel  onere.. 

Procopius/.i,5,^^r/C  contendit,  ^gyptlisinven- 
tionem  (ericorum  sque  ac  /ndis  q^^q,  adfcribendam^quc  d 
anftarepo(Iit,judicentdo(5tiores  ••  Mihi  verifimilenon 
fit.  IntexendorationemnovamexcogitaiTe ,  concedere 
pofTumjinveniire  fericum^eftjquod  pernego.i^ed  ad  Gr^e- 
cianTmeconferamantiquam  ,  &rquando  ferici  ufuseo 
penetraverit>paucisexpcdiam.DixianteexJProcopiOjVC- 
"reres  Gra:cos,utpote^qui  ante  Alexandri  M.expcditione 
7/idos  fere  ignorarunc ,  veftem  fericam  Medicam  dixiiTc*. 
flatuo  itaquc,inos  pcrvag;ito  OrientCj.  cum  ad  vVeres  pro- 
prius-accefTcruntjhanc  fericam  deinceps  denominafic,^ 
licabiJIis ,.  qui  incxercitu  AIexandrimilitabant,nomeii 
hoc  ad  Griccos  dcvcnilfe» 

Verum aurenvnortram  vejlicat  Coa bombyx,  de  qu^ 
ut fufius paiilulum difTeramus ,  matericX digniras fcripto-- 
rumquc  dlfTenius  efllagitat..  Dicitur aiitcm  Coum a  Cos; 
ve]  Cc.rLccin(uIafaitinCarin,&en/mon  habei  aip  Cau^, 
quod  fffjbra^iseftTcnuehlum  I.funiculus.  Lxx^J^^st^T/Wex- 
pronunr.S^^S^ymmachuso-^oimic/^?^  ^S.^^.j.exipCaucflnipa 
Kctum, veloptisfubttl^jjtmum  ex.  JE^ypto  nduecfum.   i.Reg. 
10 . T/ .  28 . cjr^x. Chromc. r. v.\6.  ubi  vu Igaru s  de  Coa,  qu afi  f i t : 
IbcinomenrnecmuIeoaliLerGrimintcrpretes.nSedKim-' 
cb  ius  rede  exponit:n^'-«L'a  -inv  L^nyoa  wVin  imai?i  jnrsn  n3wv'?Q 
my  luvn .    Gini.s  ex  lino-,  iflefi^  ex  uy/fi  textiie ,  quodexceUii  iu ' 
Mgyptopuis,  quamiiilihi tcrrarum..  Cui  firmando citat lo - 
C2.Fronj.j\   v.}.6:  Ef,i^,rj  c).     Ez€cfj,.tj^  1^7..    Eodemi 
^refer  Arabum ''\^,Kovva,-  ,   pro funiGulo .-  & ip^Jrt 0jdhlo 
^tf  i/Ty/^^^pro  filis  araneoruni  in  Cha!d;ca  paraphra/J  Efs9'>^ 
V,^.  EtTalmudicumwvp  Kevv^s^^ctX,  ur  Aruclegit  ,')^;jii?^ 
Kaiuv^e^  gro  texcoribus,  t/i tra^atu  de  Saib^th^.  D eni que 

IX     5;  huG: 


3^ 
hucfpedat,    qiiodip ^avc]:^^^ Cd^^ivocatacfla /'hcenici- 

bus  infulajtcxruris  delicatioris  aitificio  nobilifTima:Phoc- 

iiices  enim  hanc  Coam  aliquando  tenuifTe  vel  inde  appr.- 

ret,  cuodurbs  infulx  cognominisolim  didaeft  Aftypa- 

IxX  iJtrabo/  lS.GCO^f\iiJ^f  'rKauivTroKis  iy.ctXellTOTO  TiAXa.iovht^u- 

-TfihAict,  Coorum  mtem  tirhs  olim  vocabatur  AfiypaUa.  Hinc 
iStephanuS '7'^*S<  'TrlMonv:  A^uTrdXMa.  v^iia-^  fxisLTmKuy.TieHj^cov  &C, 

C/I^eridiem  verfus  hajcnoftrainfulahabuitpromo- 
torium  Ladera  :  adoccafumhabuitDrecanum  ^vicu, 
ftomaUmnem  nomine:  nulla  (ui  parte  continenti  pro- 
pior  fuit,quam  promoatorio  Scandaria.  a6\  %abonem 
loc^cit, 

InCariairaque  fuit  fita,  ut  contra  Ceos  in  mariyE- 
oxo  interCyclades;  videSalmafium/?^5^//^//?^?/>.i45.Sa- 
muelcmBochartum/;?///^  VhalegJ.i.c.j.p,^oi, 

HermoIausBarbarus  ad  Plin:  i.u.N.H.c.ii.pro  ver- 
bis  m  Co  infida ,  fcribendum  efle  autumat  in  Cea  infula: 
6^  quidem  in  Cea  hanc  rem  efle  invcntam  (cribit  Plinius 
/.4.c.ii*2^H  exVarrone,  qui  ita  :  Salamis,  Sumum, 
QjSj  (^eos  ,qu£fuhfil{oris  veftisamicuU  arte  lanific<£jcientix 
■prima  in  ornatum  feminarum  dedtt  5  quic  verba  &  Plinii 
fntiia  Solinus  aftert  ^,13.  Scd,  qui  inde  veftes  Ceas  non 
CoasrededicicolliguntjtotocjElo  errant.  Conftatqui- 
demex  MStis,  in  hac  re  antiquos  nonconvenifte,interea 
camen  potius  fequimury^riftotelem,^«/7/^.5.  hiJi^animaL 

itaannotavit  :  ^«i  «^e  t»t»  t«  ^«a  n^  ru  ^Ofx^vyja.  «Va^v«ff-/  Tuv 
yvvetiKcov  rm<;  dvctTgnvi^ofj.iva.t  ^  >ict7ruru.v(pAivii(Si,     ripwTHe/^Xe^^e- 

Ttti  v^aivut  cvtJkm  n*jW(p/A«,A(«T6j»  d-vydrtfp.Ciii  faventBrodsc' 
tJiiifcelLl.2.^c.iz.  OtiQXiMS  in  Thef.  Geograph.  Voftius 
ioEtym.LL.  8cB^y(iusderevefi  c.6.  ImoautHermo- 
laum  labi  neccfte  cft^aut  codices  rcriptorum,qui  circum- 

ferumur. 


51 

feruntur,exMStis  antiquls  recenfitoSjCorruptos  cfTe  fta- 

tuendum ,  in  quibus  paflim  legitur  CoajCois.      Evolvc 
Properc  L%.  el.i,  ^l  i.ekg,  i.  TibuU.  Lz.  f/f^.4.^  ^.Ho- 
rat./.4.  Qa,rm.i-*y  v.iydr  l.i.  Serm.t.  ^'.loi.  Ubi  Acron» 
Terluctda  utitur  vefietUtita  mda  conjpicipofjit»    H£c  enim 
vefiisin  Q)  infulk  conficituryper  cuius  nimiam  fubtilitatemy 
cjUAfunt  interiora^translucent.     Verum  ad  rem  redeam''. 
Inhac  infula Pamphile  Latoi  filia  (  fic apud Plinium  I,  c. 
&  Ariftotelem  rcribendum  ,    nonPlatis^utvertitGaza, 
quemfecutuseftBayfius  Lcit.)  primainvcnit  rationcm 
telam  aSeribus  miftam  redordiendi,  ift  eft,  infiladifToI- 
vendi  ac  denuo  texendi :  Hxc  mens  loci  pliniani.    ^lii 
Codices  ibidem  habent  retorqueri^pro  redordiri :    quod, 
fi  placet,  retorqueri  eft  «vctAve^^  &  dmTrwt^i&^ ,  ut  fenflis 
fit  idem  cumpriore*     Confule  Bayfium  de  reveft.cG. 
Tiraqueil^    tn  5»  L.Con.part.z.     Apparetautem,  cum 
loca  ad  redse  rationis  trutinam  perpcndimus ,  ftamina 
fcrica  cx  India  f.  Serum  regione  afferri  folita,  quse  fili  s  fe- 
ricisficimplicita  contextaquc  eranr,  ut  redordienda  SZ 
retexcnda  effent^fi  quis  ex  illis  pannus  foret  coflciendus, 
Quoidem  Plinius  /.^.iV.//.r.i7.trahipoteft,cum  dicit: 
Vnde geminm  feminis  nofirislahor  redordiendiftlarurfusq-y 
texendi.     Quin  etiam /.35.^.14:  ait :  Exomnihtisgcneri' 
bus palmafericoferro  efi.     Seres  hoc  cum  veftibti^fuis  mit- 
tunt  (^pellihus.     Arbitror  equidcm ,  neminem  docere 
poire,aIias  veftes  efTemifPas,  quamfericas,exIicio  bom- 
bycino  contextas.     Hinc&DionCafliusI.^j.p.i^^^ait» 
T«To  To  U':pcu5-/Mix><t^iis  j8««5^§«  «?""'  «^^oc     Scricum  hoc  tex- 
tumluxurit&barharic£0pU6.     Eg^oj',  inquit,  ut  denoret, 
texturam  quandam  efTe  mifiam.     Demonftrat  idem 
Lucanilocus/.  10. 1^.141.  ^ 

^toi 


^m'd  ISljlotls  atm ,  comprefftimpeTHftc  Serum 
iSolvit)  &  expansa  laxavitjl.tmina  tela. 
^onfentit  Tertallianus  iti  lib.  de  hahitn  7nuiieh-^'.c\xm{ci\- 
\i\i  :  Proinde x^  ve/iium de  colorihus  ho^orcmfervi  etram 
^-eoyurn  ferunt.     Sed^  parietes  Tjriis  ^  hy^cinthinis ,  ^ 
,illisregiis  veliSiquA  vos  operose  refof.uta  tritnsfigurati^ ,  pro 
pi6lnrisabutuntur.     Nullus  crgo  fcrupuius  reiicjuusy<jui  , 
nialealiquem  haberepoHit ,  cum  tot  manifcfta  exflent 
teftimon!a,rerica  texta^qua:  exSeribus  in  alia  ioca  afFcDe- 
binturjquodpedlinepreflius  eirent  cienrata,filauim,utita 
ciicam,refol vi  folita  rurrusque  jtexta ,  prsecipue  m.  a  mu- 
lieribusCois  tcnuiorc  ac.rariore  textura,  qus  feminas 
pDftcategendo nudabant.     Atque  hoc Salmafius,  Vpf- 
liufq-)  pluriDus  deducunt,     Miror  itaque  viros  hofce, 
eruditorun\Principes,  bpmbyce  aliquemCoumagno- 
.rcere,qui  Coos  fcetu  ac  ftamine  fuo  djtavit.:  fic  namque 
Salmafius  in  an;70t,adVopifcum.Novimus^2i\i^apudvetufltf- 
fimosfcriptores  (^  l^oetas  iry^^iy.m  mfquamfiertmentionem» 
fed^^oix^My.ivm^quodnondumex  Serihusnbtucjfet  "««a  (tv^imv» 
^er-^ihu^s^ut  apudCr£C0s ,  ita  ApudSereseandem  materiam 
(uhminiflratihtis.    ilmo  bombycinum  Grascos  habuifte 
a  verme  6>X"^'V  ante,  quam  fericunrrede  nofcerent,  do- 
cetquoque  Voflius  //^  Lex.EtymX.L.    ■<^lw^.^G^om.Q>^o 
conciliari  poflmt  cufti  his  ,qua:  modo  tradidimus  de  tela 
Coa  exSerumregione  petita  :     /tem  cum  eo,quod  cle 
bombvcino  iidcm  doi5tinjmi  -viri  fcribunt .,   a  {erico 
KctT  itsUv  non  difFerrc,  hacuenus  non  ,video,     '\di pene  fii- 
fpicor,  nomenfericiantiquis  hauditaufitatum,in  hanc 
,de bombyce  Coo  Pliniano.&  emencito. iehtentiam  ipfo^s 
impulilTe. 

SedpcdemproferoadRoiMANos,  &r  quando  illis 
•iericumcognitum  fuerit,  nccnon  inprecio  efTecirperit, 
;paucis  hic  ad  neclo.  Magnycs 


53 
Magnus  ille  Liplms  faretur  in  commcnt.  ad  Tacit* 

i.^.mnd.Jerica^quAndoR6mA  inujiim  venerint^fepUnifJtme 

nencognitumhabere :  fufpicaturibidemJuliiCasfaris^evo 

imrodudaede,  utqui  inludistheatrum  totumvelis  ob- 

texit  fencis,tefteDioneI.45.^.25<3»Verba  eius  ita  fe  habet: 

iv<*  ixniiva.  TwV  ^ia.TtiV  o  liXtog  XvTTiic-yi,  m^^TnTaL^Tjuctrct  vvre^  atvrav 
trneAJitifUff^yiTmsipA^nvyVTriqirriTctffil  t«to  Ji  to  iii^cifffxa  yXiJ''»^ 
^sc.P^ci^-<i  i^)v  igyoVi  )i^  TTag  ixitvav  Trqos  iifxai  is  Tgv(pY.v  tuv  ttavo 

yuvodKav  'TTi^ilTViviffTn^poiTinKiv.  TS^e  qtiis  fpe6iantiumafolemole' 
Jiareturjericas  cortinaSiUtquidam  autoresjimtjufer  eos  ex^ 
tendit '.  Ejiautemfericumtextumbarbaric£luxuri<e,  ab 
iifque  ad  luxum  muHerum  nobtlium  invecia.  Nec  tamen 
firmiterinde  concludetur^anteCxfaris  temporaincom- 
pertum  rericum  Romanis  fuifTe.  Poft  Julii  fata  fre- 
quentior  eftferici  mentio  :  Qui  enim  061aviani^vo 
fiorueruntfcriptores,utVirgiIius,Horatius,  Propertius, 
Ovidius&Strabo,  de  eo  multaprodidcrunt'  Quode- 
tiam  non  negledum  eft  aViris  fcquentiumlmperatorum 
aetatibusvitamagentibus:  UndeMartialisin  quodamE- 
pigr.l.  ii.meminir  ferici  in  Tufco  vico  celebrati,  cu  canit: 

TSlJcniJiprima  velitde  Tu/coferica  vico. 
Adi  Aldrovamlum  Li.  de  Jnfcciis  c.y.  Sed  tamenuf- 
que ad  Galeni  tempora ,  juxta  Hieronym:  Mercurialem 
/.i.i/^r./i^^.f.i^.rarumpretiofumqueapudlralos  &Ro- 
manos  fericnm  extitifte^magnique  luxus  anfam  homini- 
bus  prjebuifTcexiftimandum  eft.  Galcnus  quippe,Medi- 
corum  oceIlus,fcriptum  reliquit  l.i^.meth.medendi  :  In 
urbibusmagnis  Rvmanorum  ^penes  opulentas  mtdieres  ex^ 
titijfe^vocatumque  v}i/xu(rnqty.ov :  quod pofteriores  circa  ju- 
ftiniani  jEvum  /weT*|«f  vocarunt. 

Lxflex.  ab  Alcx?  l.^.Gen.dier.c.9,  hic  miratur,7Vtf- 
cofiumfcripjijjejujiiniani  tem^oribns  commeniumferici  fb" 
lerti  ingenio  qu^ptum ,  primum  in  Italtam  alUtum  ejfe,  cum 
mteain  compertumfuiffet  ac  incognitum, 

E  Tenc» 


54, 
TencnJum  vcroeft,  juftiniani  tempdribus  com- 

menrumfericiricprimumItalisinnotuifre,ucmodum  c- 
ducandi  vermes  ,  eorumque  telas  tra(5tandi  didicerint 
primum.  Nec  idvellePfocopiumjfericisveftibusanti- 
quoscaruiirejliquidoconftat  :  Namlicetorigoanteju- 
ftiniani xtatem Latio  incognita  fuerit,quod  Procopio, 
Zonarx ,  Theophani  aliifque  credimus,attamen  potuit 
fericum  quoadfila  &  telamin  Europamtransportari. 

Ex  his  itaque&aliis,qua:proIixitatis  vitanda^erga 
pnctermittimus,  fatis  fuperquc,quomodoPrifcis  fericum 
innotuerir,  patet :  Certoque  jamconftarenobisdebet, 
ab/ndisad  aliasgentesOrientales  :  abiftis  veroadOc- 
cidentales  antiquitus  >am  venifleduplici  itinere,terreftri 
-&  maritimo :  Illud  per  Baflros, Affyrios,  Medos  in  Mc^ 
fopotamiam,Syria?m,Pala:ftinam,indeque  ad  occiduas 
marismediterranei  orasregionefqueducit:  Hoc^gy- 
ptiorum  olim  Arabumque  opera  prscipue  abfolvi  fole- 
bat  per  fmum  perficum  &  Arabicum  ,  adi  Fiillerum  Ai, 
%JHifcelt.facr.c.ii. 

■  Pertinet  huc  ,  quod  Procopius  narrat  /.i.Trt^m^Sv, 
^ujimiam AvoT^erfas  nema  fericum  ab  Indis  ^  Serihi^^ Jihi 
compar<iJJe^Romanos  vero  a  Perjis  illttdemerefuijje  coachs'. 
K^t,cum]uJ}tmanusPerfis  bellum  intulijjef  ^  fummaopera 
fuijje  nifum,  ne  Romani  tam  caramjfeciem  ah  hoflefihi  acqui- 
rerent  .td  luxum:  VoCniffe  igiturfce^ns  inire  cum  JEthio- 
phtis  Horneritis/jui  erant  Chriflianis  c.uoJ^o^oi,  ut  ah  Jndis  ipfl 
mercayc  ntur  metaxa  m  ,  Romanifque  venderent^  quo  ita  ad 
eos  magnuTnrediret  compendium,  Romani  vero  liherarenfur 
necefjitite  commeraum  hahendi  cnm  hoflc. 

QuodfihicillasRegioncs,quibusnuncfericipan- 
ni  in  ufuiunt,mcmorare  vellemus,  verendumjiepotif- 
fimam  orbiscultioris  partem  emetiri  cogeremur.  Stri- 
(flimitaque  tantum,  qua^notatudignavidebuntur,  tan- 
gam,     Orient.iles  icricum  magna  copiapofl]dere^inq> 

alias 


alias  mlttcfc  pfovincIas,tamliquid^vcritatis  cfLut  ane- 

mineindubiumvocaripoflit.     DeCataja:  6l  China-  in- 

coJis  (eu  antiquis  Scribus  ita  ^calig;  exercit:  ijS.yT^.   Ho- 

die  e  CataU(jra,  Chinafmcum  ferturnonAlmd^  quamqu^ 

utimtir.  Jm$  Per/k  Seres  gentcm ,  penes  qu^tm  thpera  homhy- 

cifM,  perfciuntur ,  jam  Tartaros  communi  nomine  appHlanty 

(^peculiari  voce ,  CaCmuchos ,  propterek  ,  quod  (oli  Scytha- 

rum  capillos  alunt.     In  Taprohan/t  quoque  jam  fericum 

fine  cultu  de  arborihus  lcgere  e(i*     Aliis/ndislericave- 

ftis  pene  quotidiana.     Sic  Aloyfius  ^odamun:.  in  Na- 

«z^/^^/.T^rfr^^.^S.deCalachutenribus  fcribit  huncin  mo- 

dum  /nterprete  Archangelo  :     Vefte  utuntur  Cotonin^y 

quoniam  eo  panno  ahundant plurimum  ,  utuntur  crpannis 

ferjceis ,  ^imprimis  illuftriores  :  At  alii  aliis  utuntur  've- 

ftihus ,  proutpmtiir  illorum  cenfus  dr  opulcntia^     D  e  Ni- 

gritis  Chriftoph.  Columbus  in  navigat.fua  <mo.  refert, 

eodemArchangelovertcnte  \    Bomhycc fcatet  regio  \   quip- 

pe  quAfuaptenaiuragignitur,  colente  nemine,    SuhligacuU 

.  exinde  confciunt ^quihus  involvunt  inguina. 

Nicepliorus  l.i^.hift.Ecckfc.^o  defuo xvo refertjn Per- 
favermes  ejje  quamplurimos  ,  fericum  nentes^  Olea- 
n\x%Po\f[i\^oiiQ.^2X\\tinItiner^Perfic^  i^.  c,i%.  Ho- 
dieadhuce  Perfia  &:regionibus€Jus  ,  tum  provinciis, 
eXilan  ad  mare  Cafpium,  e  Chorafan,  Mafanderan,  Ka- 
rabach  &  aliis  locis  ferici  copiam  incredibilem  fereex- 
portariinTurciam,Italiam,HolIandiam,  Angliam,  Hi- 
^aniamque.  Ulyfres ^f Idrovandus l.i.de infcciismeminit^ 
k  virisfide  dtgnisfepercepijfe ,  in  Syria  Damafci  vermem  no- 
firum Indicum magna copiaeducari adtextrinam:  Bcllonius. 
homhycesinAntiochia  magnieJfequd/iusScnhxil.i.ohfervat^ 
^♦105.  Idemibidem  c.^i»  annotatdeEmifsaurbeagens, 
quae  Hamza  Arabibus ,  Turcis  I  lamandicitur,//?^^  w^- 
gnam  ejfefericei  ftaminis  ahundantiam  oh  magnam  irtcolarur» 
r^r^.DeNeapolitanis  Alexand.ab  AkxJ.^.Gen.Dier.c.p, 

E    2.  ut& 


ut&Aldrovand'  Kdtrp.ir^.affirmat/pedaculo  quafiquo- 

tidiauobombyce  telamqvejus  penesipfos  confpici  poffe. 

In/caliafereajiiftiniam  teporibusardficiiiferici  ^ficiedi 

fioruinCumemmcunctemporis  perGrxciam  &vicinam 

Aliamabundareinciperec  fericum  ,  indein  Italiammox 

ingenti  numero  eflallatam:  Otho  Frifin^enfis  in  hift.  Fri^ 

derici  memorat,&  Thuaiius  /.  cxxixMfrJli^.  Roberttfm  Si- 

cili<e  Regem,  ex  Re^ia  AHdegdvenfium  Ducumfamitia^  expu- 

gmtis tnGriZcinAtheniSi  Corrntho  Jhehifi^ftte^opifices ^quifl' 

ricos  pAnnos  co^ficiebdnt,  deduxilfe  cxvtivos ,  ^  in  urbe  Sici^ 

liAP.inhormo  coUocxjfe :  indcc^uefx^Hm  effe,  ut  quam  textri^ 

mmpriusfoli  Gr<£ci  inter  Chriftianos  hxhuerint^  cum  Rom^ 

nls  fit  commmicata  ingeniis. 

idcmThuanus  loc.cit.  p.9^6'.  fua  memoria  ,  atque 

adeo  feculo  p.sierito  per  Longobardiam ,  cumantea  per 

Calibriam&Herruriam  illud  opificiuminvaIuiirec,in  ufu 

cfle  coepilfe  fcribit ,  ac  ipfius  quidem  a?tate  in  agro  Vicen- 

tino:FauIatimv.etiiminprovinciaAlIobrog.ibiis  ,    quil 

M^ridiem  fpe(3:antjCavaribus,  quorum  metropolis  Avc- 

nio ,  &"  vicinaSeptimaniaatqueadeo  in  Lugdunenfi  pro- 

vinciafrequentari  inchoalle.  Inplerilque  ftalix  ut  &GaI- 

lix  partibus,inio  pro  totam  Aquitaniam  fericum  proveni- 

repniTeadtextrinam,argumentoipfiefl:,  quod  inTuro- 

nibus  citcrioribus  feliciter  Francifci  L  temporibus  idin- 

ftitui  fit  coeptum ,  &  ad  fuam  ufque  a:tatem  perfe v  eraritr 

ConfcrUlylf.Aldrovanduml.d. 

HENRICUS  iV.Galliarum  Rex  cum  vidit,grandefti 
pccuniiE  fummam  in  luxum  ferici  non  folum  cffundi ,  ve- 
lum  etiam  extra  Regnum  magno  ejus  difpendioexpor- 
lari,  optimum  fadiu  judicavit^ut  &:  fericum  infuonafcere- 
tur  re<^no.  Sono  itaquede  officinis  ferici  cogitarc  cxpir, 
GUGE  tandem  Lutetix*  ^'antoto  curatore  infticutx  etiam 
func, Anno  reparatc^  falutis  Chrifi:.  M.  D.  c.iii.  &ubique 
leucomori  feri  &:  propagari  jufT^alendis  vermicuIis,quo- 
rum  feminafive  ova  quotannis  ex  Hifpaniaiuntallata.Li- 

belius 


57 
bellus  etiam  vernaculo  fermone  tunc  editus  aS  Olivario 
^erranojohannis  fratre,  utpervulgi  rrtanusvolitans,  ar- 
temrericietiamrufticos  doceret,  de  quoIegeThuanum 
pluribusloc.cit. 

In  Batavia  hodie  &  Venetorum  i  mperio ,  quin  &  in 
Turcia  ferici  conficiendi  rationemin  dies  augeri,ocuIa- 
res  funt teftes .  in  Dania^^Svccia ,  maximaquc  GermaniiB 
parte  bombyces  quidem  alunturjfed  noirtam  lucri^quam. 
voluptatiscausa. 

Atque  exhis  ;amrufficienterpaterereor,quaratfo- 
nc  terra  marique  fericum  a  gcnte  ad  gentem  fit  propa- 
gatum. 

C  A  />.  IX, 
Mefaxa  quidd'  'U^a  apudEzechiele.JEquivakmiaJunt  rude 
fericum^  metaxa.  Vn^efitdi^a?  Enumerantur ferici  Jpecies' 
Holofericumquid?  "^reiovjSuida^i^iov  an  fitholofericumcum 
Zonara?  NegatSalmafius,  Triplex  holofiricigenm,  Rafum, 
Damafium  ^  'villutum.  'DoSiorandis  ex  holoferico  impofi- 
tus  olimpiletd^j  ut  etiamnum  hodtefit.  Suhfiericum  quid?  Ve- 
fies fuhfiericct  erantdiA  tramaferica ,  fiuhtegmine  vero  lineo : 
aliiifiubtegmineferico,  trama  vero  linea.Sericum  Panagimm 
ApudTalmudifias  optimum  cenfetur. 

ANtequam  ad  lerici  pretiu  n  &  qualitates  acceda- 
mus ,  qua^dam  de  Metaxaprxlibare  eft  animus.  A 
recentioribus  Grxcis  fericum  metaxam  non  nunquam 
appeIIari,notif11miimcft  diligentibus  antiquitatis  indaga- 
toribus :  Quam  vocem  ab  antiquis  Romanis  defumpfifTe 
videntur.Lucilius,PoetaVirgiIioantiquior,//W»z^/^Ar4;w 
dixit:  verfus  ejus  citantur/?^  fidoro  l  i9,0riginat,c.^^  ubi 
tnet^ixzm  funicf^lum  fignificare  Turneh/i^  ^uxum^t  adver- 
far.l.zo.c^.  Quocum I^cit  Philander in annotat.  ad  Vi- 
tmviiarchite^. l.y.c.^s  Quamvis metaxam Bernardinus 
Baldus  apud  Vitruvium  acci  piat  pro  agglomeratofib :  ut  cu 
Budseo  potius  (it  fcntiendum,  qui  locum  hunc  explicans, 

£    5  ix. 


3« 
ait,metaxam  efTe  manlpulos  &fa(cicuIos  cannarum,quGs 

Vitruvius  d  I.tomici  alligari  jubet. 

Sericumergometaxanuncuparumvidetur  ,  ideo» 
quodollm  ficut  &hodie  multiplici  metaxafeu  funiculo 
inglomos  ingentes  conglobatum  venum  irc  folebat»  He- 
brcEis  elegans  nomen  eft  '^p ,  cujus  ab  Hieronymo  incem- 
mentJ.ioj,i^.adEzech.cap.i6.v.io.  ^  13  varia  recenfetur 
interpretatio»  lxx reddidcrunt TfiyjtTTroy,  Quod qualc fit, 
Suidas  exponitrprimumuniverse  WT^ot^-wo^^^T/^xTOf,  ma- 
gmprecii  veftem  vertens.-mox  (pecialiter,  jSo.aC-JK/vof  u^str^a* 
bemhycinumtextum.  Hefychiusquxdamaddic,  magis 
perfpicue  vocabuli  vim  explicantia  :   nempe  to  ^cixCimmv 

vpat<!-fjiet,  vTre^  r  tfiyj^v  'f  y.t(pci,Xiis  li-^rofMvoVytextum  CjUoddAm  bom- 

hycinumyCrinibm capitisfuperne aptatum,  Quibus  verbis  fi- 
gurate  innuit,  veftembombycinam  ,  idcirco'^''^'»'^'^''' 
di6tam;  quod  ex  bombyce  olim  TUTfl^^jfTr^  capillaria  vul- 
g6conficirolcrent-'velpotius  ,  quodbombycinaopera 
translucida  eirent  inftar  reticuli  mulicbris,  raraque,tenui, 
acfubtilitcxrura  conftarenr,  Bequthusprolixedijferentem 
adiFulleruml.c,  Mctaxaitaque  eft,  non  quodcunqueferi- 
cumjfedrudetantum&crudumjficutiexAduario&Ni- 
colao  Myrepfo  m.  difcimus.  In  Cod.Juftin.  Lw.tit.Sjio. 
Serfco-h/att£  dr  metax£  /pecies,  Ubi  Cuj:\c.Metaxa  efi  rude 
fericum  ^  auTe<^y b,  nondum  neque  tintium ,  neque  infila  de- 
du^um,  Ut  scquivalentia  fint  ,  fericum  rudc  ,  & 
metaxa  ,    confule  Salmafium  in  not.     ad  Flavium  Fbpi- 

fcumP.^%%.  Mofchopulus :  Sji^ 0  (TKuXn^ 0 rnv fxiTa.^*.v l^yaC^ifJLi- 

v(^->  ei<p'v<rtieiy.et  tyAriarutu.i^wrA,  Scaligerexercit.  adCar- 
dan.i^%fe^,$ .  luxta  mare.,inquit.,  Cafpium  Strava  civitas,  a 
quafiricietexturdcognominescelebrantur.  Etiamnum  C^a- 
daixa  Hi/panit  coUe^a  in  unumfilafiricifc,  nominant:  Xdque 
'voce  antiqua-y  CMetaxa  entm  dicebatur^ 

IfidorusEpifcopus/ip.Or/^/;;  c.i^.  LMetaxamAcir- 
CttituflorHmdmvareintenditi  /^irtiyu  circumdHco ,  non 

in- 


5^ 
inconvenicnter,quia,  utantea  audivimuSjfcricumrudc 
in  glomos  fuit  reda(5ium. 

AUufiva  originatio  depromi  pofTet  e  Syriaca  lingua, 
in  qua  D3pp  eft  ordinatus,  ornatus :  Sericum  enim  ut  plu- 
rimum  ad  ornatum  eft  expetitum, 

GuilielmusSiuckiusinperipIum  Arrianinovam 
plane  affert  rationcm  ,  fcd  ^eque  alludentem  &  inftabi- 
lem,diim  fcribit :  Metaxa/erkum  villofHm^quodvtllutum 
*vulgo  vocam  :  ^  videturfic  dtciumah  ipsa  urbe  Axoma: 
nnde  Bohemi  antiquum  nomen  retinentes  ,  adhuc  fericum 
illudaxumit  appellant.  ^  Huc  metaxarii  rcferendi ,  qui 
luris  Condiltis  vocantur  fericunegotiantes,  adiSchardii 
Lex.]uridtcump,  ^07»Uly(r.AIdrovand.I.d.p.ii^»  Eth^ec 
demetaxa.AdSericifpecies  veniamus:Etprimo  quidem 
holofericumQOV\x.Qm^\cmm  f  quod  juxtanominisderiva- 
rionem  eft  totu  fericum:  Unde  veftis  holofcrica.  Varro 
«re^i  (.t)3-ep«j}io'(r/x«apudNoniumMarccIIum^.i4.  n.6.  uhi 
de  fiola\  Mulierem aliamcerneres  cufidas holoferica.WQY\Q' 
gabalum  primum  holoferica  vefte  elle  ufum  ex  Spartia- 
no  &  Lampridio  ut  ^Platina  in  vit.  Vrbant  /.di  fcimus,cum 
ante  rubfericarin  urufuiftent./taque,quotiesante  Helio- 
gabaliteporamentioficfencarum  vefiium,  defubfericis 
capiendiificuti  fijse  ac  eruditeillud  i^Q.c\2XiiX.AldrovandHS 
/.c/A^.ii^^^ii^.-^oftHeliogabalupafru-nrcricaprorubre- 
ricis  dicuntur.FIaviusVopilcusinTacito  Imperatore,//^?- 
loferica^\nc[\x\x,ve/ie  omntb''  virisinterdixiti  tdefibomhycu 
namfive holo[ericami  expiicantcTurnebo  adverj.l.iy  ci^. 
Aurelianus  Cxfar  huius  modi  veftimentum  uxori  fux' 
ne^^avit,  ne  immodico  tf/nthtl  profuturo  fumftu  patrimo- 
nium  attenuaret  futim,  Vcrba  Vopifci  funr  :  Aurelta- 
numveftemholofericam  neque ipfumhahuiffe  tn  veftiment$ 
fiio^neqtiealteriutendamaedtjje  :  Et  cum  abeo  uxorfuape' 
temt,  ut  unicopallto  blatteoferico  HHntHr^  ref^ondiffe  :  Ab  - 
fit^ttt  atfroflapcnfentur, 

Veftcitv 


40 
Veftctn  nanc  holofericam  Zomras  7!  5.  oimai.^^p^i 

appellavit,  ut  &Bal{amo:  anre£te,  judicentciQd:iores» 

^cimus  birrhos(^vere{icvoccmi3Ȥaj,quarArtemidoro  in 

nominandi  cafu  eft  ^»p/of,Suid2e^/pp/oi',vertimus )  quofdam 

fericeos  fuifre,  fed  omnem  birrhum  (ericeum  automne 

veftem  fcric-am  birrhum  eife  didam ,  perncgamus ,  ad- 

du^iamorkaze  S?.\rn^fiimcom,/idTerfu/l.pa^lium, 

Polydorus  Virgiliusdeireruminvent./j.c./.  expu- 
ro  ferico  triplex  panni  genus  facit:  Vmm^^vulgerafumyC^uod 
ineomdlmutrinquefitplusy  a^uddios  vocatumfatin :  alte- 
rum  Damafcumforibus  intertextumyquodDamafci^Syrid  in 
eppido.fvimumeflconfecium-.terttum  'villutum^idefl  'uiilo- 
fum^  quodexalteraparte  villos  Mf/.UIyires  Aldrovandus 
ha:c  paulo  fufius  illu/lrat/.i.  de  infecHsp.116.  Holofericum, 
inquitynemofane  fatis  commcndare queat ,  cumfropterve- 
fiium  ufum^tumpropter  cAtera  ,  quaex  eofunt  ornamenta\ 
Veflesenim  inprimis  fuppeditat,  quihus  c^  frigus  hyherno 
tempore^^^&flivo  calorem  pellimus^necnonquAautumno  ^ 
njere  conveniunt .Felpavulgo  •vocatur^qua  nohilespalliafuA 
fuffulciunt  in  hyeme  adverfus  frigus^  Velutum  enim  cfi  val- 
dehirtum.  Commendatur  eodcm  tempore  velutumyquod  vo- 
cant  fimpticiter,  Belga Fluveal,quoniam  hoc quoque  pondert 
fuo  ac  hirfutie  calefacit.  J^fiatffi  mediocris  efi  fflm,  iaudan' 
tur^quA  Ormefina  dicunturfi  tHgens^qux,  'tafetata  propter  in- 
credibiiem  ievitatem.   Vere  ^  autumno  Rafa^vciutum  ieve^ 
*vuigoCaneveta,tabita  (^c,  Taceoinfinita  opera  ,  qux.  vario 
7nodoexornantur,qua(iafint,qu£inDamafco  inventa,  Tt- 
ceo.,qU(Zvariis tiiufirantur  tmaginiht^,avium  ,fiorum  aita- 
rumquererum,qu,£  omnia  iongum  foret  enumerare,H<£c  iiie: 

Obiterhicetiamnotamus,  quodDodorandisjam 
antiquitus  ex  holoferico  panno  piieus  fucrit  impofitus, 
predofitatefua  infigncm  Doctoris  cxcellentiam  deno- 
tans,dcci\iocYoly^tuj:lm»igffsdeiffr€l^uhidth,S'C.S.fi,^i, 

Subfe- 


Subfericum  fequitur,  cui alia  materla  intertexta.  T/- 

rdquell.L.Connuh,ynum.\%-,  SuperiorGermaniaforrairc 
videcur  id  appellare  ^rtlgtC^Cn  lk{(X^.  ^di  Bayfium 
dcre  veft.c  5.  '  Non  nvmquam  etiam  fericum  vocatum, 
quando  ftimen  {ericum  5  trama  vero  aurea*  Sic  Ju- 
lius  Q^^KoWnMsinPertinacep  56. ^uBio fxmrerum  Com- 
modiinhisitfi^niorfuit:  Vcftisjubtemineferico  ,  aureisfilis 
infi(inibr per tumcas penulafque ^c.  Quem ad locum StA- 
mauus  anncKavrc  ,  Jubtemen  fcriptorem  dixijfe  pro  fta- 
mirie  ftrico  :  ^u^as  veftes  aureis  filis  (^  Jeric$  fuhte- 
mine  Gr^ci  vocant  xc^^TCTrwac:  nam^-^v^  fultemtn :  Veftes  e- 
nim  aureoflamine  texi  non  pojfe  notant  vcteres.  Sc r vi us  ad 
illud  Virgilii:  Etpi6iuratasaurifubiemine  vcftesXA  c^ftloj 
qiiodintraftamencurrity  Perftotrama  di^um : 
-  mihitramafigurA 
eft  reltquA'.  afi  ilb  tremit  omento^^ofd  venter. 
Mal}  quidam  /ubtegmen  fiamen  accipiunty  cumftamen  de  att^ 
ro  tjft  nonpcffit^  Hac  iJIe  virmzgnustnnot,  ad/.c.p.ii6. 

Rcperin  us  ctia,  fubfericanjm  vcftiu  alias  trama  fui'fle 

ferica,  fubtemine  vero  lineo,quiE  Eramofericas  proprie  funt 

dit51:a::IfidorV.i9.(9r«<:.22„alias  fubteg:!Tiine  fericojtrama  aute 

lineajqusEfubfericasappellarimerctur.A^I.AntoniniPhilo- 

fophi  tempore  Imperatorem  ejufqiConjuge  fericum  auro 

intcrtextum  geftafle  ex  Capitolino  difcimus  in  Antoni- 

no ,  qui  docet ,   Imperatorem  inter  alia  ornamenta  cjr  vajk 

regia\^  veftem  uxoriamjericam  cJ^  auratam  vendidijfc.  Eu- 

tropius  &:  Vidorius  in  hac  narratior.e  c^^y^^^^  interferunr, 

habentes  rationem temporis  fui ,  quo  lerica vcfte  Augu- 

"fti  utebantur» 

Pauca  hic  fubjungimus  de  fcrici  quadam  fpecie,  Par- 

,  naginum di6ta  ,  annotantibus Talmudiflis aaEfih.^.  v.i^ 

^c,6.  v.io.  Propiis  cap,6.eflirj*iQ .    Videtur  cfle  idem 

cumeo  5  quodaliasNTJiQ  vocatur.     UndeSotay^/.^S* 

csL  z.    Cmar^^    {OJis^fTttJ^iDapttj^fiU/^npQawia  Bx  quo 

F  vafta,- 


4i 
njAjhtum  fuit  templumfeufanS^uarmm^rimum  ,  (ejfavh 
ferkum  Varnedmum :   Gtojfa  ibidem:  iiy\u  '\t;n  m  Speciesfiri^ 
ci:  Vide.iturBuxtorfius/;s^/^^.  CM,'Idlr/».i>.2.^%^,Vx\ixcd€ 
ferici  (peciebus  dida  fufficiailt. 

C  A  P.  X. 
Sericum  magno  inprecio  olimfuit^^'  tem^ore  K^ureliani  Im-^ 
peratorisUox<^v(yov.  AlciatuscorreBm.  Perjiahodiemaxim^ 
ahundans  ferico  eft ,  indeque  bombycinum  vilipecunia  venit, 
Exinde in \tatiam.,Turciam^Hollandiam^ Gattiam,  Htfpaniarri' 
C^  Angtiam  mittitur,  yiercaturajericaria  quando  venerit  in 
\tatiam?  Hocnofirofecutoin  Gattia  etiamviguit. 

QUanti  lericum  initio  ,  quopefegrinisinlocisnort 
fine  (ingurari  kixu  ad  cukum  elegantiorem  eft  ufur- 
patum,  conftiterit,  apud  fcripcores  legimus»  Aurcliani 
/mperatoris  iEtate  fuit  'Vo^^ua-ov  (ericum,  tefte  Vopifco  irt 
vita  ejus^  Libra  ferici  centumaureis plus  minus  vcniit* 
Apud  Lampridium  fliatutum  leginius  in  Rhodiis  legibus 
d^eferico  ficco  confervato  his  verbis  •  Hotojericafificcafal- 
vatafhtydecimasfotvunto,  tanquam  auro  paria  :  cAterum 
djpergine  commadefa^fayexficcantor^^tta  ad  c^ltationem  ve- 
niunto.  AXci^msinnot.adt.i^  !22ia>/{ufpicatur,  fericasvc- 
ftes,  quibus  vulgo  ucimuf  ,  nonelfe  eafdemcumanti- 
quorum  fcrico  «V/«er«e,  cum  hujus  libra  venierit  auri  libray 
quodcum  precio  /erici  noftri  non  eife  comparandum  ar- 
bitratur.  Ac6^'«'w<*<r6rffUlitur :  Nam,  Gumnonaliudferi- 
eum  eflfetjquam  quod  ex  India  convehebatur,cujus  ortus 
adhucdum  in  Europa  incognitus  erat ,  focile  tuncmulto 
preciofius,  quam  noftro  tempore  &  Alciato  vivent^,fuit> 
cumjam  nora fit illius  origo ,  & pcr univerfam  ferme Eu- 
ropam  divulgata  illius  conficiendi  ratio.i^ericum  noftrurfi 
Gum  antiquo  idem  effe  juxta  eflentiam  non  opus  eft  ,  ut 
rcpetamus :  (atis  hocdilucidc/;!? <r^/>  S.cftdtrnonftraturii. 
In  Per(ia,qu;£felix  *V  beata  fcricb  eft,hodie  pondo  fe- 
fici  tantumvenitduabiismarcis  Lubeccnfibus  feuflore- 
ao,  quod  olim  ccntum  f  lorenis  eft  vcuiditum,  Vui- 


45 
Vulgo  putatur  in  Pcr(ta,  cum  abundans  ferico  annug 

<c;ft,ruprazoooo  Ballas,  utitaIoquar,coIligi.Balla,utclici- 
tur ,  quaevis  in  fe  continet  ducentasdecem&fexlibras. 
iCilan  ad  mare  Cafpium  rcglo  pendit  od:o  mille  Ballas» 
Mafanderan  bis  mille.Karabachbis  mille:i'chirvvanj)ro- 
'vincia  ter mille,Chora{an  ter  millc,  cxccptis  illis ,  qiisB  ex 
Georgia  &  aliis  locis  feu  provinciis  (ericariis  ex  Perfiaex- 
portantur.  Exhis  omnibus  fupramille  Ballas  Perfia  in.u- 
fusiiiosnonadhibet:  reliquasniittitin/caliam,  Turciam, 
Galliam,Hirpaniam,>^ngliam  &  Hollandia,  ficutiayloVTM^ 
ifte  f  olyhiftor  Olearius  teftacur  mfia  Jtmer.  Perf.cap.  it, 
In  Ualiatrecentos  intra  annos  fere  ad  noftram  a?ta- 
tem  ufque  fericarla  viguit  mercatura^QuasinGallis:  regno 
hoc  noftro  feculo  indies  magis  magifq;  ctiam  crevit.^iias 
notum  eft,exItaliainGaIliamtantam(erici  copiamanre, 
-  ^uam ftudium  lucrumque  iri  ferico  parando  quasfivit  ifta 
'gcm^  allatam  efTcjUt  quotannis  ultra  viginti  mille  corona- 
tosaureosinbombycinumimpcnderit,  ficutimaadatum 
Henrici  iv pubdici juris  fadum  docet ,  &  a  mercatoribus 
eft  demonftratum.Q?^/^  hawemberg.cent.^Jjtfl  .n.jz.  A- 
deo  {iicceffu  temporum  fericum  in  Europa  Afiaquead- 
«u6tu,  utplurimis  inlocis  viliflima  hodie  proftetpccunia, 
unde  etiam  tantusluxus  in  ferico^eftando  orbcm  invafit, 
de  quo  jara  pluribus  difTcremus. 

C  A  P.  XT. 
Sericum  inmoKegturnfuit  gefiarnen  Aft  luxus  illudjdnipofl- 
habuit  f^ugu/li^vo.Adducuntur  teflimonja  fcriptorum  va- 
rta  j  quihus  luxum  in  Cois  veflibus  taxant.  Coa  hombyxfe- 
minas  denudavit  obtenerrimamfuhtilitatem  i^cftapa.nictv^Au- 
^fti  tempore  iuxum  quidem  invaluifjb^atfubfcquentihm  Jm- 
peratoribus  magls  magisque  propa^atum  effc  monflratur.  Ttbe- 
rii  eSBum  de  levitate  Virorum  tnfericv  geftando  coercenda* 
Tatresfipius  tftam  tetigerunt  luxuriam.  InterdiUnm  Jheodo- 
fii^c^uodtm^nfucceffufeculorum  non  ohfervatum, 

F    i  Gum 


44 

CUm  atitlquorum  fcripta  accucatius  paululum  evolvi- 
mus ,  adurusfibipropnosrericurnPrincipesviBdi* 
cafrereperimus ,  adc6,utquirericumgcfl:aret,exmagila 
efTctftirpeoriunduSjtcftecriam  Ambrofio/.^.  hexa,  c.2$t 
Gollimat  eo  Clmdiams,  HomriiFrmciph  xp^aratHm  defcri- 
bempaneg,^.Qo?9frLc\in\-2i\x: 

-  trihnere  citlorem 

Vhxnices,  Seresftchtegrmm.pondM^s  Hydafpes. 
Apud  Eutropium/.7.1eg  mus, C,  Caliguhm biatta ^Je- 
rico  (^  cocco  in  toxtosfunesparaffiin  iafigmmluxum ,  qnod 
&  Hchogibalum feciirc  Larnpt-idius annotavlt»  Idem  in 
vica  JlexandrikDbit:  Ve/lesfericasipjeraras  ('/jcenimle- 
gcrim  potius,  quan  gratas,ubi  vulgo  icriptu  eft  ratas)  ha- 
hmV.holofer  'cits  ntmqiMm  indH':t  '•  fuhfer'tcAmnm(^uam  dom- 
i/it.  CorjfilePctr.Fxhrtiml.iJjor.  Semeflr.  c.i6^  Ut  hic  ta- 
ceam iftr: exempla ,  qu.E priori capitede Ptincipibus (unc 
inincdiumadduda,  GloifaquscdamTalmudica  noftrum 
afTercadi  confirmare  poteft  ;  ]ip"»D  iZi^m^h  indtiti ferica, 
G\oiVc\,vefiim.:ntisKegiis,m chag]gzfoLi6.col.z.  Nonie- 
gituribiam!?':;npnD,  utcitaturin  Aruch,  C^indeinKmi- 
chio  &  thefauroPagniniin  ^tp^v.Nccib'\fgftrattimiiaiii. 
ficatjfed  eft  vox  lati na,  Serictrm.  Et  3r»T  hv  ]ipnD,  c^fericum 
ituro intertextH.  Schahfol.io^z.c^MdXc hodie artificio fum- 
moiaPerfia&Turcia  conficitur* 

Thcodofiiedidum hucfacit,  /.4.  Cod,  'temperent tt- 
niverfi^  ctijmcttno^nefntfextis.,  dignitatis^  artis ,  profefflonis 
(^genertmyahhtijttfmodijpecielpofleffioney  qtt^foli  Principi 
ijti^qttedomttt  dcdicatttr,  necpallia  qtusttmicasqtte  domiferi- 
cas  contexat.,  atttfaciat. 

Uc'  ita  Regum  ac  Principum  geftamen  fericum  fu- 
sile  patcat»  '^d  luxuria  quo  non  procellit  ^  Girca 
lempora  Augufti  fcriptorcs  jam luxam taxarunt  in Cois 
Ypftibus.     1  Ioratius/.i.:iV;'/^.i.'z/joi, 

Altera  nUobftat :  Cois  tibi  pene  videre  cfi 
Vtmtdam:  videTorrcntiumW^»/,  Pro- 


45 

Propertius  l,z,  Sive  togis  illamful^efjt  em  inceclere  Cois, 

el.u  HoG  totnm  e  Coa  v^fls  volHmen  erit,   adi  PaA 

feratium. 
Gvidlus  ],i.y4mor:Sive  erit  tnCois.CoadecerepHta, 
Tibullus  l,z,eU6JlU geratvefies  tenHes,qHMfeipina Coa 

Texiitt-,(iHriitasdtJp9fHitqHevia4,  ^ 
Ex  his  locisaliifque  cognordmus,  maximaminferico 
gcftando  vjgui/le  Juxuriam*  Eleganter  eam  Seneca, 
morumillevitiorumquepublicorum  &:dercriptor  venf^ 
/imus ,.  &  accurator  acerrimus  /.7.  de henef.  c.  9.  VideOy 
inqttitjferica^  vejles^jive/fes  vocandApmt^  in  qtiibm  nil  e/f, 
qtiodefendt  corpus  atitdeniqtiepttdor  poffit :  quibm  ftimptis 
mulkrpAritmliqttido  mtdamfe  non  ejje  jftrabit.  Hdc  iri' 
\genti  fummk  ab  ignotis  etiam  ad  commercittm  gentibiM  ac- 
cerfuntur^ttt  matron£noJir<£  ne  adulteris  qttidemplns  fui  in 
cubicub^quam  in  ptthlico  ojiendmt. 

Pellucebant  enim  /f/^^^mV^i^ut  /^mmianus  loquitur, 
fuhtiiitate,  Ide6quc,quotiespeIlucidam  veftem  ,  pel- 
lucentemtogam  legimus ,  defericafeuCoa  capiendum 
eftjVide  OLtavium  Ferrarium  de  re  ve/li^rj^i.  ^ .lo.Mar- 
tialis  1.5,  epigr.  68.  Feminettm  Ittcet  ficperbomhycina  corpus^ 
ScitcLivius  Andronicus: 

k^tit  nunc  alid  ts  qudtpiam 
K^fiatico  ornatu  affluensy 
autSardtano  acLydio 
fulgens  decore  <^  gloria  , 

pellicuit. 
\\x  vcdcs  Cox  ad  inftar  capilli  tenues  >&  malles  ob 
J^irL^dveiay  nullumauxilium  cofpori  &pudori  aiTerebant, 
nmc  Ach/lies  Tatiusy  AjaiTMffec-^^TOfTorwjasty^Tricpsi/WTo.Itetii/ 
T«  o-«/xaT©.  KuroTTTfov  0  xi-rm,  Undc  Gcbiiardus  ad  illum 
Propertii  locum /j,  ^/d'^,^. 

Et  tenues  Coa  vefie  moverefnus, 
Contingebat,iHquic,ut  tenuiffima  ifta  vcftis  impuiru  ven- 

F    3  liin- 


4<^ 
ti  imcr  ambulandum  vibraretur  :  quod  I  alci vi  levcfquc 

homines  non  prohibebanr. 

Terse  iJatyricusJuvenalis /4:/..5.'r/.258, 

HAfunt^qmtcnuifudafit  incycUde,  ojuarum 
Beticias  ^panniculushomhycinmurit.  id  eft,h2E  funf 
tcneras&dehcatsBadmodumfeminx,  qUcTfudantincir- 
culari  rotunda  vefte  ex  tenuiilimo  filo  fa(5la,  quas  m.  pan» 
nus  bomby  cinus  tenuiflimus  podere  gravat.  Atqi  hxc  dc 
luxu  circa  veftes  Coas  &  fcricas^que  primu  invaluiirecir- 
caAuguftitempora,  propagatum  autem  magis  magifi:|-, 
fcquentiumPrmcipuma:tate,conjicioexverbis5enec2e, 
quiNeronistempore  vixic  &  devixit  epiji.^o.     ^od (i 
illi  {yAugufto)  conti7Jjp:t  'uidere  has  noflrt  tem^oris  teUs^ 
quihu^  've(ii>>  nihil  celaturaconficitur^  in  qm^  non  diconulM 
corporis auxiltum^Jednuilumvudoriefi^  ViditquidemAu- 
guftusluxum  fua;rtate,(ednontant<^cum  turpitudine,uc 
poftfataipfius  eft  introdudus ,  cum  etiamVirifericum 
geftarenonerubuerunt.    Quianimi  levitace  protcrvi^- 
quefine  dubio  Tibcrius  commotns  decrcrumfanxit,  ne 
'vafa  auro  folida  miniftrandis  cihis  fierent  ,  ne  vefils  ferica 
fvirosfoedaret ,  docentcillud74f/r<?  l.i.annd.  DioneCaffio 
l.yj.feB.Afl^.p.yoi^      0  T<Ce^i(?^,inquit,«tVe77rt  eo-^-MT/  (Tji^iKJi 
^«cTtvctrtver^ot  %5«,dwf.  Ttherius  edixitynequts  'vtrfericavefte 
uteretur.     Adi  Tiraqucll.  /.5.  L.  Connuh.  num^^-  Pcrrum 
Fabr.  hor.femefir.  1. 1.  c^6^  p.^u     Claudianus  in  carm.  de 
Stiliconisfiliol.<j.  fcribir,  ipfum pro cqui ornamentis u- 
iumfrenisfericis. 

Partealiafpumisfumantemfericafrena^ 
Purpureo  frimAfignatmftorejuvent^ 
Eucheriusfle^fehatequos* 
HincTcrtulli^us ,  quiino^ricaScveri&Caracalhf 
temporibusfloruic,  virfand:itatcac  crudirioncmaximc 
«onfpicuus,tocies  levicacem  in  ferico  gcftado  tnx^t in/ih. 
dffailio.     Primum  conqueritur  f .5.  maceriarum  paracu - 

ram 


47  .  ^ 

ram,qu2e  ncccmtati  hominum  inferviit  primo  tegenaoq} 
corporijdeliinc  inflando  ex  ambitionexefliiTe.  Deinde 
LaErinaruAntifl:ites,ideft,CloacinaeVenerisSaceriiotes, 
etiam  fericum  ventilare  perftringit  :  Et  alibi  de  Alexun' 
dro  ^uodam  infit :  K^nhelum  feSius  ferico  'ventilanterC' 
y?r/>Ar//.Cyprianus,Carthaginenris  Epifcopus,qui  philip- 
poAugJIL  &eiusfilio  Csfere  ILCOSS,  hoc  eftcirca 
A.C.CCXLV///.floruit,  in  lib.dedifciplina  &habicu 
Virginum  [cnh\x.,fericum (^ purpuram  indutas  Chriflum 
induerenonpojfe^     Omifellasr 

Hieronymus  1. 2.  adv.  Jovian.  inter  exprobratio- 
nes  dicit  :  Nunclmeis  ^fericis  veftihus^  ^  attrebatum  ac 
Laodicedi  indumentis  ornatusincedis. 

/demadLxtamdeinftitutionc  fllise  pr^ecipit:  Sfer- 
natbomhycum  telas  y  Serum  vellera  ^aurum  infiUlentes 
cens.  Tdia  veftimentaparet^cjuibuspetlaturfrigus^non  qui- 
bus  veflita  corpora  nudentur,  Et  in  lyTarccll^  vidux  epi- 
taphioad  princlpiam  Virginem  :  UU  enim  folent  purpu- 
ttffo  ^  cerujft  ora  dcpingere  ^fericis  nitere  veftthus^fptendc' 
re gemmis-yaurum portare  cervtcihuse^c.  nofravtduatali* 
bus ufieft vcftibus^cjtttlus arceretfrigu^ ^non  mcmhra  nudA" 
ret^aurum  ufquead  anidifignaculum  repudtans, 

ClaudianusnoHiineleganter/.2.  in  Eutrop. 
Vefiis  odoratd  fittdiumjaus  maxima^^rifum 
pervarios  movijje  faleSjminimeaue  vtriUs 
munditidfComptivHltuSjOmricfue  vel  ipfa 
ferica, 
Ut  alia  fileam  teftimonia  fcriptorum  Ethnicorum.maxi- 
mequcpatiumprimitivxEccleflx  :  Leg€,f]  placet,  i?^- 
ni antiqttit Rom.L^  c.^i.  p-^^9'  f^qq-   Petri ¥.xbnhor^.Si-^ 
meftr.Li.c.i6  .\My((.^l(\:o\iuidarn  /.ctt.p.ii^, 

De  Theodoiio  Aigufio  antepercepimus  extib»-. 
j^.Codicis  ^ifknn  moremveftiendifericodenuo  prohibu- 


4« 
jHc  iHis,qui  non  cfTent  ex  principis  domo  oriundi:Qiiod 
tamcn  qtiam  ferio  fit  obrcrvatum^mmianusMarcelljnus 
l.i^.docet,  dum  air:  Seres  nentes fuhtegmimconficiiiniferr' 
cum  ,  adufus antehacnobiliumj  mmc  etiam  minimorumfi- 
neuUadifcretione.  Inltaliaequiburdam  civitacibus decrcto 
caurum-<:ft  contra  {ericatos  ac  lericnrios  morevcterum: 
Decr  ctum  id  vulgo  lapragmatica  dicitur,tefteAldrbVan- 
da :  Quod & in aliis  Regnis  fadum  effe fxpiusnoilro  & 
prarrcriro  feculo  hiftoria!  monftranr  Elegantcr  mhUesfu- 
terhosfui  Avi  perftringit  fequcntibus  Ammianus  vcrbis. 
Prxnominum  claritate  confficui  quidam  ,  utputant,  in  tm- 
wcnfumfemet  extolluntSic.Nonnullosfericisfulgcntes  indu» 
mentis^utducendos  admortem^  manipulatim  concitatofrago- 
refequitur multitudo  fervoru.^Hon abludunt mukii  Budxi 
verba,duin  pandc6lis  fcribitM//////Y'^^;r^y?^f^//^rf //^///i'/, 
fiholofericati  (^macharophori  conj^iciantur-.re^eciain  hu^ne^ 
rum  vcfiefuhnixi  ,  graffntes  magis.  quam  mgredienteSj  in  • 
terimfroterve  qucmque  protrudentcs. 
G  A  P.  XII. 
Sericum  etiam  in  re  tjiiedica  ufum  hahet,  SuhjunguntUr  cOr 
ronidislocoalLrgoriAquAdamahomhyahtis  defum^tx.  Innuit 
■brimo  vitA  voluptatem,  Deindeconfcientia  /pecutum  prahit 
^  cur£ mundanA.  Denotat  etiam  refurre^fionem  carnis.  Ad- 
ducituriocmBaftlii.  Epilogus., 

TAndem  quxdam  de  ferico,quatenus  ufum  in  re  Me- 
dica  prxftat,  in  medium  dcpofccmus.  Utilitatcm 
ejus  infigncm  docet  confedio  illa  celebris  ad  hilaritatcm 
excitandamaMefneOjUtajunt,  excogitata,quxu^/c/^fr- 
mes  vulgo  dicitur:  /ntelligitur  etiam  ex  i^cfuarioj.^.  c.6. 
annotante ,  crudumfericum antidotis quihmdam  cordi  utili- 
bu6  mifcert.  Avicenna  &  Serapion  laudes  ejus  in  concili- 
andal^etitiacecinerunt.  Scalig.exercit.^%.feB.^.  hreviter 
fuo  more-.  AXihinquitJitigttrunt  odio  ^rahum  philofopho- 
rtmf  quijericofcripfermt  conohorarf  cor  •'  K^jum  hi,feri- 


^49 
tum  effe frtgtdum :  qutd  moru^ frigidd,  Videatur  \ Ile  etiam 
4Ull.^,T\\to^\M^^\decauf.?lant.c.6* 

VincentiusBellovacenfiSj^^^.;?-!?/:^/)?./  lo.f.ii^.affc- 
tw.fericum  combufium  vtdneraputrida  mundare  ac  cor  corro- 
^orare'-  Itemcumfaleufium  dentium  curare  rttbiginem.  In 
vuineribus  capitis  durie  Matri  applicatum  cerebrum  cor- 
roberat,&  a  putredmetuetur ,  maxime  v.m.rericum  coc- 
cotindum»Fieri  audioexeodemfunicuIos,quibus  fi  vi- 
perajfuerintfufFocatac,  ad  anginam  felici  fuccelfu  Me- 
dici  eo  utuntur.  Confule  Aldrovandum  d  I. 

Coronidis  locoallegorias  qu.ifdam  de  Bombyceno- 
ftroadducereanimuseft,quibus  idprsEmittimus^qu^^d, 
cumomniaclementa  vefbtum  luppeditent,  aer  quoquc 
cfficiat,utbombyxpereum  ftamina  deducat,unde  vefles 
parantur. 

Incertus  quidam  Autor  bombycem  noftrum  fic 
comparat  cum  virae  voIupratc^oAto/asV/cji  Ta^^rae^ovToc  ^/«  Tt§- 

woTW^If^ix^  (TKW^wx/wjOTre^TWipyMwTac/^eVc/^^h  fvvrvhix^iiVi  >(^  r» 

fenrisvoluptas  Indico  vermif^ifi^  ejl,  quifolioarborisin- 
volutus ^pabtt-lfli^^ritus^tandemfujfocatur inipfo  metax<e 

fuafoUicuto. 

~^     Geminianusin  Phyffuaaltegor.L^.c.i6.wcTn\Qn  hunc 
Confcienri^ fpeculum  pr^bere  docer.  Confcientix  y  a jt, 

fux  domum  debet  homoquilibet  a.dtficare  ante  ornnia^  deinde 
aliis  intendereexemplo  bombycis:  Hic  entm  pnmo  aomum 

fabricat^in  qua  eontra  frigmfe  defenfat ,  pojiea  vero  teUs  te- 
xitmore  araneorum.  Demrt^  interior  hominis  Confctentta 
efi^quamfapienttaadificat^pcenitenttaptirgat  ^c.  Hacdoma 
(ompofttapotefi fecure  homo  exteriustelas  te.xere,  id  eft,  ex  - 
teriortbti^s  rebta  intendere  ordinandts  ad  aliorum  utilitatem. 
Eodem  libro  c.  55.  aliam  afterr  fimilitudinem  dc 
cura  mundana:  Cura^  inquir,  dr  occupatio  temporalium 
multa  evaxnaf  hommem  a  vtrtute  tmeriorc.cujt^s  exemplum 
i  G  Mpparep 


Mpparet whomhyce,quitdas  texit inmorem  Araneoru  m  IlU 
(fc.  homd)  adteUs  texendasfila  ^^gerit ,  qui  ad  temporaliuns^ 
rerumdtjpojitiones  &  occupationes  vitA  fuA  ftudium  cenver- 
tit :  qma  dumfeculi  negotiis  totaltter  implicatur,  interiUf'. 
virtutihm  pemttis  evacuatur, 

D.  BafiIius,Epifcopus  Cxlarienfisjubet  mulieres, 
quando  fericumgeftantjhoc  intueri,&rcrurredionis  fii- 
turas  inde  capere  argumentum.Qua  enim  potentia  Deusr 
cx  erucis  papilionesfacit ,  eadcm  &  corporanoftraim^ 
mutabit  in  fpiritualia.  Vcrba  ejus  ita  fe  habent  hexaem. 

homiLS.  t/  (pa}t  01  A-Tii^^vrtqr^WetvXt^  t^  t«/  ntcrai  Tmavi^^a.- 
0IV  aJtiOtco(rii*S,o^avrf?  iro?^ rav  dt^lm  fM^ipus /ui.trct^a?Kovra. :  oTroik 
i(M  f!^  ralvcPii  (TKioXnK^  ig'o^i7rat,i  r^ Ki^a.(!-(po^v  :    os  ei^  ml/j,7Ttiit 
T*  <EywT(*  ixtrafiaChcdV  y     eira.  tmfmoitv  fio/ui.CvXi^  yivirctf  ,   ;^fc^» 
im  ra.vr}ig'i^a,rai.t fxo^^^iig  ,  «Ma  yetvvon  ^  7rXa.ri(n  'Trtrdxois ,  V',T§ 
'Trn^vrau      Orav «V  Kflt3"e^HTe  rm  t»twv  tfya.<ria,v  a.veLTrnvi^o/j.ivat  dt 
yvvaJiKiS ravyi/J,ctraia.7ri/!A.7riS(riv  v/jt7v ot'ltl^ti;ts)f>og  ri)vra>vfMt,Xttitm  cv- 
f/V/A*  TWf  xatT«o-;t6UJif,  fA,t/j(.vii/uLivairii<;xairci  ro  iC^oiovr^ro  fJLtra^oXnSy 
ivapy^  Xafx^dLvtn  rtisava^affius  tvvota.v,)(^  fM  i^t^eirt  rn  oKS.ayn 
wnctvXoga7ra.(ri)cetrf'net'j-ye?\trau.      Qj*tei  dtcftistqm  non  ctedtttS 
PaHhderefurgenttftmtila trnmurjtttom,ctim videattSytx  acrtis ani-' 
manttbus  mnltafHasimmutareformas :  cjn^J^^efiam  de  veyme  In-' 
dtco,cormhHS  pradttOyreferuntHr.  Hic prtmo  immnfatuS  tn  erHcam 
ultertHspro^eJfHsfit  bomhyltHS :  neepie  tn  hacformaperfifittyfedbra" 
Eieolis atarHmmollthm  ac tatisvolHcrtsfit^  Quando  igifHrtVosmu^ 
iieres,con/idettSyeorHmopHiretexentes,videltcet  felaSyqnasad  vos  ufi- 
qHC  Seres  transmittunt  admolles  tj^a^vefiesfaciendas  ,  memoresft'' 
tisifitHS  animalcHliimmHtattonistn  vartas  formaSyatqHeiitde  dtlH-^ 
etdnm  capiterefHrre^ionisargHmentHm,nei^fidem  derogatefHturik 
immutationiyCjHam  ommumforecommumm  annunciat, 

Necfancquicquamfacilercpcritur,quod  rcfurrcftioncm  magis  con- 
firmat,quam  hic  vermis.adi  Simoncm  Maiorum  Epifcopum  Vulturiaccnfcm 
indiebusCanicular  dein[eSk^y%^  (eqq.  Vtyjf:mAldrov,deJnfe^isl,z,c,y, 

Atquc  haecfunt.quse  de  bombyce  nunc  exantiquiutcexcerpercpubli- 
cique  juris  facerc  volui. 
TujCandidc  Lcftor.haec  xqui  bonique  confulc  ,5cintcrca 

Si  quid  rtovifti  reBiusiflis 
taadidus  imperti,finoTt,his  utere  meeum, 

KosDco  foli  pro  gratia  praeftita  acclamamus : 

TXBI,TRINUNE  DEUS,  SIT  CLORIA! 


BlS93f. 


I^x 


^ 


>v. 


/