Full text of "Pia desideria : lib. iii. ad Vrbanum VIII"

See other formats

i 


•  "^  >. 


\ 


c 


ANTVERPIvE 
Apud  Henricimi  Aertilens 

M.DC.  XXXII. 
Ctt»»-  jmitA  et 


'^* 


•w 


4# 


•  «'$^.«IIP 


SANCTISSIMO 

D.  NOSTRO 

V  R    B   A    N  O 

O  C  T  A  V  O 

P  O  N  T  I  F  I  C  I 

M  A  X  I  M  O. 

Vifccundum 
Deum,  P  I  A 
Desideria, 
nifi  Defidcrio 
orbisChriftia- 
ni,Tibi,  inquam^,  Beat  iss  i  - 
ME  P  ate  8 ,  dedicarem?  Cer- 
t^videntur  Diuina  quadam 
defignatione  deftinata ,  quse 
iamdudum  Tibi  olim  C.ar- 
dinali ,  maximo  literatorum 
Patrono  ja  me  fuerant  tacita 
^   3  co- 


cogitatione  confecrata. 

lam  quidem  Sacra  Tua 
Pontificis  Majcftas  tantum 
deterrebat  quantum  nuper 
MAPHtEICARDINALIS 
BARBERlNInotiffimahu- 
mankas  inuitabat :  ambi- 
tiofus  tamen  hic  Hbellus 
meus^omnibus  DESIDE- 
RliS  liiis  ,  amplius  etiam 
Pontificis  quamCardinahs 
patrocmio  vindican  expete- 
bat. 

Venit  ergo  fuo  fibi  argu- 
mento,  cultuque  diffidens, 
Tuarum  vero  Virtutumin- 
uitatu  audax ,  ne  dicam  in* 
uerecundus.  V  t  optaret, 
Tuus  in    literas    meliores 

amor 


amor  impulit  j  vt  auderet, 
VRBANI  nomenfuafit;  vt 
timcret^  fua  infantia^  Tuaqj 
fummaeruditiofccit.  Vrba- 
nitatem,  cum  BARBERI- 
NVS  e(fcs,cxpertum  fe  pro- 
lixiflimc  indicabat  Carolus 
Sciibani  nofter ,  oblato  nu- 
pcr  Prodigo  fuo.  Amorem  in 
literatos  omnes  &  publica 
fama  loqucbatur ,  &  confir- 
mabat  teftimonium  Tar- 
quinij  Gallutij ,  qui  infcri- 
pta  Tibi  fuarum  Oratio- 
num  prcefatione  narrat :  ^t^ 
Tejolttum  eos  exaperej  qm  mujts  hi- 
Jce  manfHetionbtis  deleQantur ,  yt 
fixteromm  prope  nemo  Romam  /«- 
gredtdtHV  ^  qui  Te  non  conuemat 
^  4  con^ 


eomentumque  Jtc  admiretur ,  ytfa' 
lam pronunaare  non  dubitet ^ynum 
Te  ejfe^  cui ,  Jifacultas  daretur ,  w- 
luntas  ettam  effet^fugientes  literas  a 
Jttu  atque  ah  tnteritu  ytndtcandi. 

Eruditionem  deniquec- 
tiamnum  teftantur  politif- 
fimorum  poematum  Tuo- 
rumimmortalia  monimen- 
ta, 

Etenim  VRBANE  PON- 
TIFEXMAXIME,f  quod 
line  adulationis  nota  de- 
prsedicantomnes} 

Seu  per  audaces  noua  dithyramhos 
Vcrha  deuoluis^numertfqueferrts 

Legefolutiry 

Seu  Deum ,  Regefque 

Concinis  majore,..,ple£iro^ 
MHi^  t^  Coelo  leuat  aura  Cycnum. 

Et 


Et  quid  egOi,ad  aras  Tuas, 
femipaganus  afFeram ,  qu^ 

Jpis  Matm£ 

fSMore  modoque 
. operofa  paruus 

Carmmafnxt} 

■% 

Hic  metus^ne  M  arfii^  cala- 
mitate  multarcr,  ad  rudiores 
aures  trepidantcm  relegabat, 
cumdenuoblandillimi  no^ 
minisTui  venitin  mentem^^ 
plufque  ab  VRBANO  fpe- 
rareiuflit^  quaniMarfyxIi-^ 
cuitabinurbano  Apolline, 
Cogitabam  pr^terea  ex- 
cufari  me  quoque  temerita- 
tispoffe^  fi  venifTem  ,  non 
quafi  interpellaturas  facra- 
tifsimas  ^m  "Beatimdinis 
*    5  curas, 


curas,  reuocatione  ftudio- 
rum  iam  pridem  depofito- 
rum,  fed  valedidurus  tan- 
tum.Sic  enim  intelligebam, 
ad  facrum  Conclaue  (  cum 
ineo  degeres  Pontifex  de- 
iignandus  )  aduolaffe  apes 
CMufis  olimilicras)  cellaf- 
que  iuas ,  haud  procul  fene- 
ftra  iViufariTui  conftruxiftej 
non  alio  ,  vt  cgo  quidem  au- 
guror  porte  n  to ,  qua  m  quafi 
valedicerent  Phoebo  fuo^ 
pr^dicerentque  Maiorum 
tuorum  cerasj,  infigniaque 
abs  fe  expreiTa  y  deinceps 
Pontificix  Tiar^  velutfacro 
alueari  fupponenda. 
O  vaticinium  coelefti  omi- 

nc 


nedefignatum,  euentucer- 
tidimo  approbatam!  Quam- 
quam  non  apibus  modo  na- 
tura  fuadiuinantibus,verum 
etia  cuiuis  vel  craffiilimo  au- 
guri ,  longe  facillimum  fue  • 
rit  prsefentire^Pontificem  Te 
Maximum  futurum,  prius 
quamfadus,  efle  renuncia- 
reris.  Certe  enim  maxima 
virtutum  Tuarum  decora, 
eroditionis  ,  rerumque  abs 
Te  geftarum  fama,itaorbem 
peruaferat  vniuerfum  ,  vt 
prius  Pontifex  Maximus, 
omnium  e(fes  acclamationc 
fa<5tus,  quam  Purpuratomm 
Patrum  fententijs  did:us. 
Nimirum,iamPontifexeras, 

(di 


fed  Oraculotantumfandif- 
fimiillius  Senatusdefignan- 
dus.  Etnemeiitis  teftimo- 
nium  deeffct,  calculis  quin- 
quagenis^quaternis  pra:terea 
reliquis  (  qui  foli  defidera- 
bantur)  eligendus,  nifi  hu- 
mana  potius  quam  Diuina 
confpiratione  id  fad:um  cre- 
dipotuififet. 

Permitte  igitur,BEATIS- 
SIME  PATER,  vtqualcm 
Tcperomnem  retro  vitam 
prseltitifti^qualemque  admi- 
rati  funt  pIurimi,Omnes  ali  - 
quando  orbe  toto  nofcant, 
venerenturque.  Non  equi- 
dcm  par  jMaieftati  Tu^  pi- 
i\ox  fiuii  >  fcd  (quod  Modc- 

ftue 


t 

fti^  Tu^  fcio  gratius  fore) 
anguftatabclla  Magnitudi- 
nemTuam(vtilleolimfo- 
lo  pollice  Cyclopem  )  ali- 
quatenus  adumbrabo. 

l^ofce  nofln  Ufus  obfeqmojiylty 
aAmoris  hoccrimentme(i. 

Sacra  Hebraica^  linguae 
adna  ftudiofus  indagator 
penetrafti.  Attici  fermonis 
pcritiflimus ,  mcUa  loqueris^ 

Dulctui  tllo 

Melle ,  quod  tn  cer^  tAtttca 
ponit  apts. 
Inter  Latinos ,  ita  chorum 
ducis,vtfan(5tilIimos  Ponti- 
fices,  Damafum ,  Nazianze- 
num,Orictium,Ennodium> 
Ambrofium ,  Pauiinu ,  Pro- 

fperum, 


fpemm,  Sidonlum  imltatug^ 
lermonem  elcgantiflimis,nc 
dicampropediuinisj  nume- 
ris  alligans. 

Venio  adhonorum  gradus, 
per  quos  Tua  Tc  virtus  du- 
xit.Anno  ^tatis  dedmo  no- 
no  Te  Sixtus  Quintus  ad 
prselaturam  euexit  5  nempe 
iam  tum  orbis  principatui 
maturum ,  li  id  a^tatis  Tibi 
Pontificatum  adolefcentia, 
vtAugufto  Imperium,per- 
mififlct. 

Jam  tunc  camtlts  animi ,  iam  dulct 
loquendi 

^ondm  t^  ingenium  yenerat 
ante  dtem^ 
Jngenmm  cosleHefuis  yelociu^  a?wis^ 

Pro- 


Protonotarius  deimle  A- 
poftolicus,  Abbreuiator  Par- 
ci  maioris  ,  Referendarius 
vtriufique  lignaturae ,  Cleri- 
cus  camera:  fadluses. 

Anno  vigefimo  primo, 
ClemcnsVllI.  maritimum 
Tibi  Vmbrias  oppidum ,  Fa- 
num  Fortunas ,  pro  fcgubcr- 
nandum  dedit^auguratus  ni- 
mirum  quod  fortunam  ip- 
fam  deinccps  arbitratu  tuo 
re(5turus  efTcs. 

Etquse,  quantaquedeinde 
aTe  muncra,domi,  forifque 
(fortuna  fcmper  veluti  mo- 
rigerantc)  adminiflrata  funt? 

Redcunte  in  Fontificios 
ccgfus ,  Fcrraricnfi  domina- 

tUi 


tu  i  inftrumento  extindi 
feudi  fcribundo  praefuifti. 

Beneucntanis  finibusre* 
gundis,  vna  cum  Alexandro 
Ludoi/ioC2Lidin2\i,(  quiPo- 
tifexpofteaGrcgorij  XV,  no- 
meaccepitj  arbiterdatuses* 

ludex  asftimandaelitis  de 
Perulino  lacu  3  fundifque 
Vmbri;3e  conftitutus ,  Peru- 
liam  triginta  fex  fcutorum 
millibus  ^ris  alieni  liberafti* 

A  Clementc  V III.  Fcr- 
rariamdu6lus,cclebrati  abs 
fcmatrimonijintcr  Sercnif- 
fimum  Archiducem  Alber- 
tum ,  duodecim  Auftriaco- 
rum  Imperatorum  fangui- 
ncm ,  &  Elifabetham ,  Cia-- 

ram. 


ram  ^  Eugeniam  Philippi  11. 
Maximi  illius  Hifpaniarum 
Rcgisfiliam,nuptiales  tabu- 
las  confcripfifti. 

Fortunatiflimorum  Spon-i 
falium  conditiones  ,  intcr 
Catholicum  Hifpaniarum 
Rcgem  Philippum  HI.  & 
Margareta  Auftriacam  eiuf- 
dem  Pontificis  authoritate 
abs  te  fcriptce ,  lat^que  ^  tam 
aufpicatas  fecerenuptias>vt 
merito  Tibi  Hifpania  debeat 
potentilfimum  fuum  Re- 
gem  Philippum  IV.  Gal- 
lia  Rcginam  Annam  Au- 
ftriacam;  Roma  Cardina- 
lem  Ferdiriandum  5  csete- 
raRc^nafpes  maximas  fuo- 
^  ^  rum 


rum  coniugiorum. 

Dcniquc  ab  codem  Clc* 
mcnteVIII.  in  Galliamle- 
gatus  ,  eius  verbis  Henrico 
Magnogratulatuiuifti ,  na- 
ta  fibi  prole  Ludouico  XIII. 
Rege  iuftiflimo  ^  quem  bra- 
chijs  fublatum  ,  Pontificis 
Maximi  nominc  ,  a  facro 
Baptifmatis  fonte  fufcepifti. 
O  praeclaram  Pontificatus 
Tui  arrham'3  Ecquis  enim 
non  intelligcretTc  Coelo  a- 
liquando  ferendo  fucccffu- 
rum,qui  Regium  illud  Chri- 
ftianiftimi  Regni  iidus  A- 
thlatisinftarmanibus  fufti- 
neres  ?  Ita  nempc  natura 
comparatus  cras,vt  ad  maxi- 

ma 


ma  qu^quc  gerenda ,  perfi- 
ciendaque  natus  videreris. 

Igitur  in  Vmbria  Com- 
miffarium  Apoftolicum$  in 
Gallia  Nuncium ,  Bononi^ 
Legatum  Pontificium  gefsi- 
fti.  Quid  amplius? 

DuciHjperomnes  dignitcitum  for^ 

mulaSy 

tMerituJqueplura  quamgerens» 

Primum  Archiepifcopus 

Nazarenus,Cardinalis  dein-. 

de,tum  Epifcopus  Spoleti- 

nus^Prxfecftus  fignatur^Iu- 

fticic:e ,  Scotorum  Proted:or> 

Congregationis    de  propa- 

gandafide  a  Gregorio  X  V* 

(vtolima  Clemente  VIIL 

Congregationis  de  Princi- 

'^  *   2  pum 


pum  debitis  cxigendis  )  Dc- 
nique  PONTIFEX  MAXI- 

MVSfadtuscs. 

Liceatigiturnunc^BEA- 
TISSIME  PATER  ,  illud 
quoque  aliquoufque  in  Te 
conferre ,  quod  in  C  H  R I- 
STVM  Pontificem  im- 
mortalcm  Apoftolusdixit; 

Talis  emm  decehat  yt  nobis  effet 
Pontifex. 

Etenim  ha^c  ^tas  noftra 
Tali  Pontifice  indigebat^ 
&  Tu  Talis  ,  aetate  noftra, 
folus  Pontifex  efle  mereba- 
ris. 

Adeoquc;  ne  vlli  fas  eftet 
dubitarc  (  quod  olim  San- 
(^ifl^.  Pontifici  Fabianocue- 

nifTe;» 


nilTe ,  accepimus  )  cum  in 
Conclaui  efles  ,  candidifli% 
ma:  columba^  ad  fcncftram 
tuam  aduolantis  indicio 
(Diuinitus  haud  dubie)  es 
defignatus,  Id  quod  cgo, 
nemini  ambiguum  efTe  pof- 
fe  >  tum  certo  mihi  perfua- 
fi,cumintelIexi,Teiam  re- 
cens  Pontificem  omnium 
admurmuratione  didum  , 
nondum  folenni  ritu  e  thro- 
nofalutatum,genibus  humi 
nixis  ,  manibus  ,  oculifque 
fublatis^  Deum  his  verbis 
publice  compeliafre, 

Domine^fihacekEiia ,  non  eft  aut 

e  glorid  tua^  aut  e  hono  Ecclefidz^ 

mt  falute  meA^  pnus  hinc  efferar 

**  j  eCon^ 


e  ConcUm  mortms  ,  qmm  i>/- 
ms. 

O  vocem  Vrbano  Ponti- 

fice  dignam  !  vocem  aris, 
templifque  omnibus  confe- 
crandam!  vocemj^quaequam 
dignus  Pontificatu  efles^quo 
inftincflu  ad  eum  proue6lus, 
facileindicaret. 

Sic  viue  diuEcclefiaeTuat: 
VRBANE  OPTIME  MA- 
XIME,cui  Princepsiubente 
coelopraefeiflus  es  3  &  cum 
hoc  meum  qualecumque 
munufculum  afpicics ,  ne- 
que  Pontificem  teeffe,  ne- 
que  eum  cuius  tanta  fit 
Maieftas,  fed  VRBANVM 
i'ecordare.C«teraTua,vtpo- 

te 


tc  maxima  omnla  ,  plus  ni-' 
mio  detcrrent  5  V  R  B  A  N  l 
folus  pedes  audeo  fubmif- 
filfimo  ofculo  venerari. 


SanSiitatps  Tu^ 


Scruus  minimus 


HERMANNVS  HVGO 
SocIESV. 


*^  4  LV- 


L  V  S  V  S 

I    N 
GENTILITIAS 

SV^  SANCTITATIS 
A   P   E  S, 

^RBANE/^mVoPTIME  MAXIME 

<    Bene ommato nomme ^ o^T^^i^EXy 
FruJlrarepHgnas\  quando  Costi 
s^ujpkijs  agitatur  vrna» 

{^ONOR  fugacem  ferfeqnitur  virumy 
fugit  fequacem  '-fifugis  -,  occupat 
Vt  vmhray  venantef^  ludit 
Niliaca  Crocodilus  algL    i 

§^fquis  fndenda  miles  adore^ 
Tinciam  ruhenti  muricepurpuram 
Cretatm  amhit^peJHlente^ 
VirmAtrox  bihitille  gemmL 

Irultrarepugnass  diffcilemfequi 
Te  Te  frehenfat  gloriay  Te  rapit: 

Apes^ 


AvES^de  C^lopropinant 
Lethiferojinefelle  melU. 

FrufrArepugnas ;  fcilicet ohuia 
Ceruice  mortem  Prodigus  inuocansy 
Stapertinax  nonferreplexam 
Mellifluts  A  p  I  B  V  s  tiaram* 

Frujlra  repugnas\  nunc  apibvsbonis 
luhente  Coelofuhijce  verticem^ 

Sa(;ri^fignent  Barberinvm 
K^fragalo  meliorefajli. 

FaFHaufpicatasindtgitent  a  p  E  s> 
JFauofg^fauJlos,  dicite  barhita} 

2{utrice  laciatus  Camoeni 
Pindarico  hihit  oreneclar, 

A  p  V  M  rigat£  munerefafci^y 
fauif^  cunA  dulcihtis  augures, 

Nomend^  C^  omen  melle  plentim 
Necl^aris  a  m  b  r o s lo  \dederut. 

AEtas  metalli  diu^itisatireay 
J^egnata  quondamfalcigerofeniy 

Sudare,  Portentum !  cauatts 
lUeihu^sfua  mella  vidit, 

Non  'vidit  aurifulgure  Jplendidas 
A  P  E  s  Hymettilamhereverttcem\ 

**  /  Dam- 


Damnofa  ^uidUHidd  vetujlas 
Votacamtfereuntisaurof 

O  Romagemmisi^mhrojiambihe 
Securaj  dulci  mifcuit  vtile 

Aurum^melli  BarberinvS; 
Belicias  ofihm  maritans. 

\yiurata  nunc  funt  facula  l  melleay 
Hunc  viuitAtas !  aurea^  melleay 
lExundat  vhertas,  heato 
Komafauosfociat  metallo. 


MAXIMII.IANI  Habbeqvii 
S.  I. 


VRBA- 


I 


VRBANI    VIIL 

A  P  E   S 

IN    SIDERA  RELAT^ 
COELESTEM  CRATEREM 

IMPLEN  T    N  ECTARE. 

/^  Vr  modo  urulcU  APIS emicat aurea  cafnpisy 

^^     Suetaprius  viridi  carpere  mella  thymot 
Aluear  vtfubijt^quod  terna  Tiara  coronat, 

Mutatouam  Coelo  Dia  Meliffafolum. 
Scis  quid  agat  Superis  felicior  aduena  Regnis} 

Id  quod  kumifecit,  iamfacit  illa  Pelo. 
Mei  APIsalmafauis  inflillat  &  impluit  Aflris, 

Ouale  dat  Enna  fuis,  qiiale  dat  Etna  rofis, 
Quale  dat  Hj/hlafacras  inuitans  ruris  alumnas^ 

Ouale  dat  Actdtis  Hojpes  Ujmettis  agris, 
Sic  olimfitiens  liquidojineneciareftdusy 

Sidmus  Crater,  iam  noua  mella  bihet. 


BaLDVINI    CABlftllAVI 

S.  I. 


DffTnme,  ante  te  omne  iesiJieriim  mettm ,  et 
^emititSMeus  a  te  non  esl  ohsconMtus . ^sal.  37. 


DESIDERIO 

COLLIVM  ^TERNORVMt 

CHRISTO  lESV 

I  N     Q  V  E  M 

Defideiant    Angeli    profpicere 
AM  ORI  ET  DESIDERIO  SVO 

VirDciideriorum. 

Domine  ante  te  omne  defideriiim 
meum,  &:gemitus  meusatenon 
eftabfconditus.   Ffd.^j. 

QVot  m  ihi  dhn  tacttis  mens  djluet  anxia  votif, 
Indiciopotuitdtfcerenemo  meo, 
T^mo.ntfiarcam  quipecloris  mtma  lujlrat^ 

Quemfugtt  humani  nulla  latehrafimis, 
llle,  meosgemitiis.mea  fcit  fujptrtafoltiSy 

llk^oculis  etiamperfecat  tmafuts, 
Ecquifin alteriusfrafinfaprofudertt  aurem^' 

Sit  ntfifecreti  prodttor  tpfe  fui? 
Si  tamen  vllaforetjperanda  hac  arte  medela^ 

Ars  defiderijs  hdcforet  vna  mets. 
Std  neque  depofttashuat  auris  amica  querelas, 
Nec  defiderijs  hk  fit  ab  arte  modw. 

CotpC' 


Caperat ,  heu  Inatos  lachel  vlutareperemptos^f 

Uoxy  vhi  nilflendo  profmtyahjiinuit. 
Sciltcet  ipfefuasfacit  ignis,  edit^fauULts, 

Qua[%pluit^nuhes^  ipfa  reforbet aquas: 
Sic  meliHs,proprios  quosfudi^cojnhibofletuSy 

In^fuum  recidtt  tutiiis  vndafinum, 
QuA  meafintigiturjmn  trtfiegemOy  lamenta, 

No»  nife  nosfoli  nouimuSyille,&  ego, 
Qidd  voueamjacitis  dum  compko  littora  votts, 

'^onmfinosfoli  nouimus,  ille^  &ego. 
Quid  clamemy  mea  dum  fefefufpiria  rumpunt^ 

t^on  nifi,non  nifi  nosnouimusy  ille,&ego, 
O  quotiesfiUasanimus  gerithiftriopartesy 

Etpugnant  animofronfg^  colorq^fuoX 
Dumpatitur  tragicos  mensperfonatacotharnoSy 

Sdpiiisinmimo  Rofcius  orefalit^ 
NuUafides  lacrymis ,  lacrjmA  fimulare  docentur, 

'Sec^ntfivisfalUy  rifibwvllafides. 
Soluor  vt  tn  fletusyputat  omina  triRia  vulgtts-^ 

Soluorvt  inrifus^  omniaktaputat: 
Tallitur  ablnoftri  neque  fcit  mendacia  vultus^ 

Ciim  Idtorylacrjmor^rideOyCum  doleo^ 
Vix  tihi  tot ,  Protheu ,  quot  funtfimulantibus  ora, 

Vota  quihuslaruam  dant,  adimuntq^fuam, 
Nemo  meos  Gemitus ,  Vota  aut  Sujpiria  nouity 

Nmoydug  nifims^  &  duofuffictmus. 


LIBER    PRIMVS 

GEMITVS 

POENITENTIS. 


mea,  iestaerauit  te  tn  nocie  ,  J^i»"  zs- 


LlBER      PRIMVS.  X 

I. 

Anima  mea  dcfidcrauit  tc  in  noflc. 
Jfuid  26. 

HEi  7n\bi  qua  denjls  nox  incuhat  atra  temhrUl 
Taliierat,  Pharios  qu<ttremefecitagros, 
i^ubilajunda/quallida.tetrica^  terribilis  noxy 

Itio^urno  m  cenfu  perderedtgna  locuvt, 
^onego  tamtrtfies  Scythico,puto  cardineltmas, 

Tardat  vhi  lentas  Parrhajis  Vrfa  rotas: 
Nec  tot  Cimmerio  gUmeranttir  tn  Athm  nuhes, 

Vnde  fuos  Pbxbus  vertere  ttijfus  equos: 
inec rcor  inuifi magis  atra palatta  Ditis, 

Tertiir  vhi  nigra  nox  hahitarecasa, 
N4W  itcet  bk  oculis  nuUam  dentfidera  lucem^ 

Non  tamen  efi  omni  mens  vtduata  die ; 
No^te ,  fuam  no^eth  foptdtis  videt  lUefilentum^ 

Bfe,  Cimmerij ,  Sole  carere  vident : 
Arctica  cumfenos  regnauit  Cjnthta  menfesy 

Dat  fratri  reduii  fepti?na  luna  vices. 
AH  The  perpetuis  damnat  fors  dira  tenehris ; 

N^rf^  vel  mimmo  fidere  fiajntna  micat. 
Et  nequt  (  quod cacis  vnum  jokt  effe  lcuamen} 

Ipfa  fuam  noclem  mens  miferanda  videt. 
Ouin  tenebras amat ipfa  fuas'^  luctm^perofa» 

Vertit  in  ohfccent.  nodis  opaca  dnm. 
Nempe  fuas  anmo  furata  Superhia  flamwa^ , 
•    ^siihiUt  cbfciiroluminacxcapeplo. 

A  m 


1  G    B    M  I    T   V    « 

fJecjinU  Ambitio  nitidum  darefcere  faUmf 

lufcat  &  ingenuas  Idalis  ignefaces. 
UeUy  quotiesfubit  illtus  mihino^is  imagOy 

2^ox  animo  toties  ingrui  t  atra  meo  l 
Sors  oculis  noHris  meltor^  qutbtis  ordine  certo^ 

Alternas  reparant  lunaque  fdlque  vicesl 
JfJam  quidagat  ratio,quid  agatftudiofa  voltintaft 

Quas  habetyVt  geminosmensperegrina  duces^i 
Maior,  habereoculos ,  dolorefl,  vbi  non  datur  rri, 

Quam ,  quibus  vtaris,  non  habuijfe  oculos, 
Quidolet  oj}prtjfus  lapjis  velociusvmbris 

Latior  afygreditur  mane  viatoriter* 
Sednimis  hdc  longastentbris  noxprorogat  horas, 

Qiu  tibi  mane  negat  cedere,  Phosbt^  diem, 
Ciim  redit  Arlioo  Titan  vtcinioraxi , 

Exultat  reducis  quifque  videre  iubar. 
Scilicet  Aurord  gens  vertitur  omnis  in  ortus, 

Qutfqueparatprimui  dicere^  Thoebusadefi. 
Sicego^  ftpe  oculos  tenui  fublimis  OlympOy 

Ajpiciens,  gcmino  quiiaat  orbe ,  Polum. 
It  dixi  tamffpe-i  Nitefce ,  nitefce  meus  Sol\ 

Sol  mthi  tam  longos  obtenebrate  dies\ 
txorere^  excrere,  &  mediosfaltem  exerc  vtiltus, 

Velfcintilla  tui  fola  fat  ejfepote^.      * 
Quin  etiam  tanti  filumtnis  abnuis  vfum, 

Sujjiciet  radios  expetiijfe  tuos. 


Anma 


L  I   B  K  R       B  R    r  M  V   S.  5 

JnimA  mea,  defidermit  te  in  no6Te,    ' 
liaix.  z6* 

ER  A  T  cnim  tempus  quandononcog-  Auguft. 
nofcebam  te.  Vstempori  illi  quando  ^«''^'^^» 
noncognofcebam  te/  Vjccxcicatiilli  qiian- 
do  non  videbam  te  ?  llluminafti  me  iux 
mundi,&vidi  te. 

Sero  te  cognoui  lumenverum,(cr6  te  n,ij 
cognoui.  Eratautemnubesmagna&tene-  cap.jt. 
brofaanteoculos  vanitatis  meae:  ita  vc  vi* 
dere  non  poflem  folcm  iuftitix,  &  lumen 
veritatis.Inuoluebarin  tcnebris  iilius  tene- 
brarum.  Tenebras  meas  amabam,  quia 
lumennoncognofcebam.  Caccus  eram ,  6c 
cxcitatem  amabam,  &adtenebras  perte- 
ncbras  ambulabam.  Quis  me  cduxit.?  vbi 
cram  homo  caecus  fedens  in  tcnebris  &  vm- 
bra  moriis  ?  Quis  accepit  manum  meam 
vtinde  me  educeret.*'  Quis  efl:  illeillumi- 
natormeus.''  Noneumquaercbam,&ip(c 
quaefiuitme.  Non  vocabameum  ,  &ip{e 
vocauicme.  Vocafti  enimmenominetuo, 
intonafti  de  fupcr  vocc  grandi  in  interiorem 
aurem  cordis  mci  5  Fiat  iux ,  &  faCta  cfl:  luxs 
&difce(llt  nubes  magna,  &  liquefadta  efl 
nubes  ccncbrofa  qux  operucrat  oculos 
mcos,&vidi  lucem  tuam,&  cognoui  vocem 
tuam,&  dixLVcrc  Domine  tu  cs  Dcus  mcus 
quicduxiili  me  de  tenebris,  &  vmba  mortis 
A     1  & 


4  (Jemitvs, 

&  vocafti  me  in  admirabile  lumen  tiiumjSc 

ccce  video.   Gratias  tibiilluminator  meus, 

6c  conuerius(lim,5cviditcnebrasinquibus 

fueram ,  &  abyflTum  tencbrofam  in  qua  ia- 

cueram,&  contremui,&:  cxpaui,&  dixi;  Va?, 

Yx  tcnebf is  meis  in  quibus  iacui !  Vac ,  vae 

caecitati  illi  inqua  videre  non  poteram  lu- 

men  cceli !  Vx ,  va:  prseteritae  ignorantia: 

meae ,  quando  non  cognofcebam te  Domi- 

ne/Gratias  tibiago,  iliuminator&  libera- 

tor  meus ,  quoniam  iliuminafti  me ,  &  cog- 

rtoui  te.  Sero  cognoui  te  veriras  antiqua. 

Scio  te  cognoui  veritas  a^terna.  Tueras  iti 

lumine,6ccgointenebris,&noncognofce- 

bam  te ,  quia  iiluminari  non  poteram  Cinc 

te ,  Sc  non  eft  liix  extra  tc. 

Aug.so-        Tulux  Domine;  tu  lux  filiorum  lucis, 

cap.%.      ^^  dics  qui  ncfcis  occafom,in  qua  ambulanr 

filij  tui  (ine  ofFenfione,  &  ftne  qua  omncs 

quiambukntjintenebrisfunt,  quiatclu- 

.   cemmundinonhabent. 

D.  Gresor.    Nox  quippc  cft  vita  prxfenSjin  qua  qufim- 

in  lob»      diu,  per  hoc,quod inrcrna  confpicimus  fub 

"^'*^'      incerta  imaginatione,  caligamus.  Propheta 

namque  ad  videndum  Dominum,  prcmi  fe 

quadam  caliginc  (enticbar,  dicens:  Anima 

tneadefiderauit  tein  noHe,  Ac  (i  apcrte  dicerct: 

In  hac  obfcuritare  virse  priefenris,  videre  tc 

sappeto,  fcdadhuc  iniirmitatis  nubilo  cit- 

cumfcribor. 

Facilc 


LlBER       PRIMVS.  5 

Facile  enim  hominicft,  quidlibetdcfi-  Auguft,  ia 
derareaUominOj&ipfumDominum  non  ^*^°^-7^' 
defiderare. 

Habetnamqaemundusifteno£l:es  fuas,  Betn.  in 
&  non  paucas.  Quid  dico ,  quia  no6tes  ha-  f^l^*^ 
betmundusjcumpaene  totusipfc  fitnox,& 
totusfempcr  verreturintenebris.  Nox  ef^, 
ludaica  perfidia ;  nox  ,  ignorantia  Pagano- 
rum;  nox,haerericaprauitas;  nox,etiam  Ca- 
ihoHcorumcarnahs  animalifue  c5uer(atio. 
Annonnox,  vbinon  percipiunrurca  quac 
funt  fpirirus  Dci  ?  Fruftra  per  has  nocfces, 
iuftiti^  folem  &  limien  qn^eritis  vcritatis, 
idcft  rponfum  ;  quia  nulia  (bcieias  luciad 
tencbras. 

Nobisergo  vndein  his  tenebrisveriras.?  AfcenC* 
Vnde  charitas ,  in  hoc  fcECulo  nequam ,  in  Dommi 
mundo,  qui  totus  pofitus  eft  in  mahgno?  ^"«^-^- 
Putas  erit  qui  inrclledum  illuminet,  qui  in- 
flammct afFedtum ?  Erit  vtique  Ci  conuerta- 
mur  ad  Chriftum  ,vt  velamen  de  cordibus 
auferarur.-hiccft  enimdequo  fcripium  eft: 
JJabitantibus  in  regione  vmbrs,  mortis ,  lux  orta 
eft  eis. 

Gratiasilli ,  qui  mequaefiuit  fugitiuum,  Auguft.in 
qui  me  vocando  ab  intcritu  reuocauit ,  qui 
fecitmihiilluminatam  no<^em.  Noxenim 
eftquamdiuifta  vita  agitur.  Quomodo  eft 
nox  illuminata?  Quja  Chriftus  defcendit  in 
no6bem.  Accepit  Chriftus  carnem  dc  ifto 
^  A  3  JkculQ 


^  G  E    ^   I  T    V    S. 

f«culo,&  illuminauit  nobis  noftem;  perdi- 
deratenim  drachmam  mulier  illa,  accendit 
lucernam.  Sapientia  Dei  perdiderat  drach- 
mam.  Quideft  drachma  ?  Numus :  in  quo 
numoimago  eratipfius  Impcratorisnoftri. 
(Fadtus  cfl  enim  homo  ad  imaginem  Dei,6c 
perieratjEt  quidfacitmulierfapiens?  Accen- 
dtt lucernam.  Luccrnadc  lutoeft,fed  habee 
lucem  qua  inueniatur  drachma.  Lucerna 
ergo  fapientix,catoChrifti  cft.De  luto  fa6la 
cft,  fed  verbo  fuo  lucet ,  3c  inuenit  pcrditos-, 
C^  nox  'iMmlnatio  in  delicijs  meis.  Fa'da  eft  mihi 
nox  in  delicijs.  DcliciiE  noftras  Chriftus. 
Attguft.  O  aecerna  veritas,  &  vera  charitas,  &  cha- 
^'^  7*  ra  aeternitas  l  Tu cs  Deus  meus ,  tibi  fufpiro 
«ap.io,  dieacnocte  Etcumtepnmumcognoui,ru 
affumpfifti  me ,  vt  viderem  efIe,quod  vidc- 
rem  y  &  nondumrae  erfe  qui  viderem.  Ec 
reuerberafti  infirmitatem  afpedus  mei  ,ra- 
dians  in  me  vehementer,  &  contremui 
amore  &  horrore ,  &  inueni  longe  me  efle  i 
te  in  regione  dillimilitudinis. 


IL 


^    M    I  T    V    S. 


Dcus   tu  scts  tn^ipmtiam.  meam^et  (Ulicla. 
mea.  a  te  Tionjunt  ahsconika..  Tsal.   6  8. 


Z. 


LlBER      PR.IMVS.  9 

I     I. 

Deustpfcisinfipientiammeam,  5^ 

deiida  mea  a  ce  non  funt  abf- 

condita.  Tfdm.  6S. 

Sl  iihtfitdtittMiullaeH  patuntta  noflrd, 
Omnia  conftlio  qiit  fapiente  regiSy 
i^ullmab  offtnfo  veniamfibi  Naminejperet, 

NuUusenim  culpa,  fltiltittaq^  vacat, 
Ji£C  ettam  excelfas  afflat  contagto  mentes , 

Et  fuaftultitt£quemltbet  aura  rotat. 
^dfimulajftiuuat?  femel  tnfanitiimusemnes, 

Ingenuahumani  nemmatis  tUa  notaeft: 
Itpater  &  mater  ^generis  primordta  noftri, 

Maxima^ultitt£  figna  dederefu£. 
Credite  pofterttas  yfataU  vendtia  pomoes; 

Stulttids  bac  altquidvendttionefuit  f 
2^ec  minus  infantts,  magni  patrtmonia  cenfus 

Perdidtt  efuriens ,  munere  pultis ,  Efati, 
It  Salomon  taciamfmfitvertigtnementem, 

Dum  caftam  infano  vertit  amoredomum. 
l^on  igitur  magni  fallunt  oracula  regis^ 

Stultorum  innumerurn  qui  docet  ejfc  gregem> 
legiferi  neque  vana  canunt  prafagia  vatis , 

Queis  defleta  hominum  tanta  ruinafuit. 
O  faperenty  ait,(^  cauti  ventura  vtderent  i 

Non  adeo  in  vitium  cerea  turbaforet. 
Quis  (nifidefiperent )  quofdam  dixiffeputaref, 

J^uUum^qui  urrisimperetyeffii  Detim^ 


lO  G    E    M    I    T    V    S. 

jgmlthei  vtpeccet{alias  peccare  fmeret) 

Iffefihi  mUumfingtt  in  orbe  Deurjt. 
Jpfa  igttUY  nofrosauertunt  crimina  fenfus , 

Nullus  &  in  vitiutn,ftt  niftfiuUus,  ahit, 
Seitieque  iamgltfcensftat  in  hoc  dementta  pafftry 

Frxcipiti  inpettts  truditur  a^a  pede, 
'Bxtrutmufi^domos,  c&l^queeducmus  arces^ 

Ceudataperpttul  terracolendaforet: 
CraUinaUix  coget  vitafiatione  moumy 

Otw  negetinfanas  nosfahricaffedomos? 
ConfertmusplatanoSy  dififommm  ordinelaum. 

Areolas  hortis  diuidimus^fuas : 
i^^ftoUdiferimuSy  vtxtertius  aftficit  hstres^ 

^c  tihi  qui  carpet  tum  tuapoma  nepos? 
Sic  y  puto  5  dat  fenibus  puerilis  natio  rifum , 

Cu  m  fa  hricat  luteas ,  paruula  turha^cafas: 
iMdicra  foUicttis  feruet  rcfpubUca  curis , 

Uitfmum ,  hicpakas  conuehit ,  iUe  trahesy 
Jggerit  hicgrauidoplumas  &ftraminaplau§fr0y 

lltiius  erat  teUa  qumre  munus  aquartu 
lEtfihi  tumftru^Agratantur  moenihus  vrhisy 

Magna^  fepueri  regna  locaffe  putant. 
^ic  videt  y  ac  rtdet  qua  tranfitgrandior  Atoi, 

Vix^  grauesfefe  vir^  fenexj^  tenent. 
Baud  akter  Superiidant  noftra  negotia  rlfunty 

^egna^  pro  nidis ,  quafahricamus^hahentf 
Hac  qua^  fuh  ftoUdofaptentia  nata  cuculhy 

Tam  vartjs  nuUum  vefiihusejfemodum : 
Tauca  velhecRudifi ,  peregrinusadoppidacurrat^ 

inuentet  veftespcrhca  qH^^umm* 


L  I  B  E   R       P  R  I  M  V  S.  H 

Stfedeant  vno  fmtlomncsforte  thcatroy 

Qttosfua  dtfimtlespalla  chlawyf^  facit, 
JLidiculis  videatplenifimapulpita  mmis, 

Rtdeat  &  focij  paUid  qutfque  fui, 
lamfiudium  getnmaiu&  habmdt  quisfuror  aurif 

Sudat  in  hoc  hominum  nocle ,  die^  labor, 
Quid  tamen  eil  aurum^fuludi  nifipuiuis  arerta? 

Gemma^quam  vitni  gutta  gtlata  marts? 
Amhit&has  tantagens ftultacnpidtne  ga^, 

Seuforet  htnc  miftris  vna  petenda  falus, 
Ecce  ttbi  minuno  coelum  venale  la bore , 

Etcalum  hocpretio ,  quantula  turba  petit? 
Heugsnusinfanum !  terras  praponitis  a^ris^ 

Ignotisnimiumdonacaduca  bonisl 
Quispueros  ( lufufi vel  tam  turpiter errent) 

Orbilij  meritos  ajpera  fceptra  neget? 
Sempe  fciunt  leuibus  quid  diftent  ara  lupinity 

Vtfemelabti^as  deferuerenuces, 
"^osmage  deftpimuSiCum  paruacrepundiayCdoy 

Propudor  I  &fluxaspluris  habeffiusopes. 
O  medui  mtdtam  ftolidispertuttdite  venaml 

StuliitU  queat  htc  proximus  effefuror, 
Sedvidethumagnusqui  lemperat  arbiter  orbem, 

'bioHrac^  ftultittAnomine  t  muUategtt, 
Et  meapropitius  deltria  plurima  tranfit , 

Multa^  fcit  caca  diftimulanda  manu^ 
Et  qui  itts  adimat ,  noutt  ?r&torisegere , 

Neperdam^  patrias  qui  mihiferuet  opes, 
Ergoadeatfanum  meajac^  ttttelapatronum, 

Stultttia  cuftos  eftg  pcl  tpfe  mea, 

Dcm 


Vxoo.  30» 


II  G   E    M  I   T    V   S. 

Deustufcis  infiftemia.m  meam^c^  deli- 

£ia  mea.  a  te  mnftmt  abfcondita* 

Pfalai.  61S. 

STvLTissTMvs  fum  viroYum ,  ^  fa- 
pkntia  hominum  mn  eft  mecum.  Non  didici 
fapiemiam ,  &  mn  nouifdmtiam  fan^orum, 
^zd  Cor,     vtinam  fuftmeretis  modictiquid  inJtpientiA  meds. 
rtonzu         Stuititia  [enim']  colltgata  cU  in  cordepueri. 
Tomoj.        [SedJ  V is  nofccrcquis  fit  infipicns,& 
fpeclpccT  ciiiJsftuItiis  >  Rcfpondeo;  infipienseftqui 
«?««♦       fe  a  P;>radiii  gaudijs  peregiinum  e{Ie  non 
con/idemt ,  &:  k  exulem  in  hoc  cxilio  non 
attendit :  (loltas  efl: ,  qui  licec  ifta  cognoue- 
ritjjberari  tamenamundi  miferiaptryita: 
mcritum  non  intendit. 
Anguft.  Dfc  erjro  te flultum  ,  &  fapiens  eris.  Sed 

Tewp.*'*^*^  <^^^»^^^'  &intusdic,quiaficen:vtdicis.  Si 
«ap.s.  dicfs,  noli  coram  hominibusdicerc,  &  co- 
ram  Deo  non  dicerc.  Prorfus  qood  ad  rc  i^- 
r«mpertinct,  quod  ad  rua;  renebrofus  es. 
Quideft  enim  aliud ,  cfie  ftulrum,  ni(i  eile 
tenebrofumincorde?  '^^»^ 

A^jgaft.  Quis  cft  ftuitus  ille  quitamquam  luna 

**'  *'^^*  mutatur,  nifi  Adam  in  quo  omncs  pccca- 

uerunt? 
Bafiltus  Infipientiam    quoquc  [  Dauid-  ]  ftul- 

pS^^37#  tum  fuum  fadumnominat,ab  infipientia 
procedens.  Omne  enim  peccatum  per ftul- 

litiam 


LXBER       PRIMVS.  t^ 

tiriam  fit.  Qui  igiturin  peccaris  pcrfeucranr, 
inquc  cis  confiftcntes  gaudcnc ,  &:  fe  oblc- 
6tancacdeliciantur,  nihilo  diffimiles  porcil 
funt  rcfein  volutabro  luii  prouoluentibuj. 
Docctautcminquibus  flienc,  curaincidc- 
rcc  in  pcccatum.  Qupniam  cnim  tempo- 
re  aljquo  cormeum  conmbntumeft^O'  d&relt» 
quit  me  virtus  mea ,  &  lumen  oculorum  meorum^ 
&  ipfum  non  eft  mecum  :tempote  cnim,inquit, 
peccaii;  parsanimaerationisparticeps  haud 
modicam  fuftinebat  peiturbationcm  prauo 
confufa  affedu  ,  S>c  tcncbris,  ab  co  qui  pcc- 
catifuitimpulfor jobdu^aj adeo  \cininfi-» 
pientiam  inciderit,  ideo  dicit ,  fmtruerum  cica* 
trices  me£  afacie  infipienti&  wf^.Conturbatuni 
iraque  cor  eiu$ ,  quoniam  in  inftpiemia  fue- 
rat,  &  3  virture  prudenri^exciderat: 

Rc(5te[aute]peccatu  infipteniiam  vocaujr,  ^^^'  '* 
nemocnim  fapicns  id  aiiquado  committit- 

Nihil  peccato  peius;in(ipientesfacitcos,  chryfoft» 
quianccaintclIediUj^c  fapienria  muicaprae-  in^Gencb 
ditifueranr.  24* 

[Ec  ccrce]  malitia  omnisex /«/m/iori-  homlli/ 
rur-,  liquidcmfuperbus&iracundusCquo-  incap.  «'. 
niamfapientiacarent  J  his  affcd4bus  ab(u-  ^'^*"* 
mutur.  ideo  inquit  Propheta :  No«  eftfanitas 
in  carne  mea  a  facHinftpmu  mediwz  omne  pec- 
catu  eftultifta  ortum  habcre  demoftretmam 
qui  virtuti  ftudec ,  qui  Deum  timet,  is  fapie- 
lilfimus  cft.  imtium ,  inquic ,  fapienttA  tmot 

Domim 


14  G    E    M    I    T    V    5. 

Dottftp^'  Qupd  fi  iracft,malus,qui  Dei  dmo- 

remnonhabct,(ine  dubionon  eftfapicns* 

Qui  hac  vera  caret  rapientia;ftulti(Iimus  cft. 

ckryfoft.        Nihil  enim  ab  infanientibus  differunt, 

hora.4»     qui  terrenas  res,  &  breui  duraturas  tam* 

«iioan»    quam  in  fomnis  farpicantur.   Videntur  di- 

uitijs  affluere,cum  nuUis  affluant,in  delicijs 

efte ,  cum  non  fint :  neque  ante  fe  deceptos 

intelligunt,  quamabinfania  liberentur. 

Aue* in         Delirare  tibi, videoi*,  cum  haecce  loquorj 

Pfai.38.     aniculariatibividenturhxcverba.Tu  enim 

(videlicet  homo  magnicon(ih'j  magnaeque 

prudentias  /excogitas  quotidie  genera  ac- 

quircndae  pecuniae,  dcncgotio ,  deagricul- 

tura  fortallis  8c  de  eloquio ,  de  iuris  conful- 

tationc,  de  miUtia;  addis,  Sc  de  focnore.  pri- 

mo  hoc  a  tc  quasro ;  fcis  eum  poflefTurum 

cuifcruas?  autlinondum  natuseft,Icis  na(- 

citurum .''  feruas  filijsj  inccrtum  eft ,  an  futu- 

iis,anpo(Ie(Ibris? 

C^yr.  m       Sed  quid  e(t ,  dic  quacfo ,  ftultius  homine 

F(alm.48«  qui  laborat ,  &  fe  excruciat ,  &  tantas  opes 

congregat,vtexeiuslaboribusalij(evolup- 

tate  expleant.^^Quid  eft  autej//w«/ mjipiensy& 

fiultmperibut  ?  Hic  mihi  videtur  verba  faccrc 

deimpijs,  qui  totirebus  praefentibus  aftixi 

funt,ea(q-,  (ufpiciuf,de  futuris  autc  nihilphi- 

lofophatur,ea  de  caufa  vocans  cos  infipientes* 

« . ,  Vocauerunt  nomina  fua  in  terris  /««.  Ecce 

aliud  genus  amcndsj.^dificijs,  agris,  &  bal- 

neis 


LlBER       MlIMYt-  JS 

Bcis  fua  nomina  infcnbere,  &  putarc  fe ma- 
gnam  confolationem  ex  co  accipere,&  vm- 
bram  pro  rci  veritatc  confequi. 

A  glorta  fux  exturbaiifunt.  Quidnam  po-  ^^**^ 
teftcumhac  confcrri  ftultitia,  quandoea 
faciunt  de  qiiibus  puniuntur  ;  pro  quibus 
ignominia  afficiuntur? 

Lignum  quidc  quod  plantaftijmanetido- chryfoft, 

musquamaedificas,  &:ipfamanei;faberau-  '»cijn-ss» 

tem&agdcolaabducuntur  8c  pereunc.  Et  Antufck 

cumhaecfianc,  tamquamimmorcales  hxc 

omniacomparamus.  IgituraudiquidSaio' 

mon  dicar:  Aedificau'mibidomos^mc[nk,plar;- 

taui  hortos  &  viridaria,  vinus^  natatoriasaqua' 

rum.Scd  quid  ait  poft  h?c  omnh^Vanltas  va^ 

nitatum^&omnia  vanitas.Non  fimplicicer  va- 

nitas,fed  per  excellcntiam.  Et  quaefo  creda- 

mus ,  &  res  apprehendamus  in  quibus  noti 

eft  vanitas :  fi  fplendida  refpicias  aEdificia,  dC 

horum  tefaUitafpedkus,  ftacimincoclurcf- 

pice  :a  lapidibus  &  columnis  ad  illum  de- 

corem  oculos  refledlc ,  &:  videbis  quod  hxc 

formicarum  fint  &  culuuopera.contcphtcCpc^ 

dtaculum;  afcende  ad  casleftia ,  illincaedift- 

ciorumdifcefpIendore,&h^cnihilc(Iein- 

ntn\es,[cdp4ruuloruludibriapuerorum,vcviim 

no  fucrut  pueri,  vt  de  re  vlla  vtili  cura  gcrar, 

Ita  etiam  quidam  fempcr  volunt  lude-  chryfoft, 
rc  ,  humiquc  iemper  iacent  &:  humi  fer-  jm.ad* 
punt  ac  reptant,  dc  quae  humi  funt,  nem-  corimh. 


l6  G   E   M   I   t    V    s* 

pe  terrcna  ,  affedanr.  Pucri  autcm  fapp^, 

cum  nos  loquamur  de  rebus  ncce(rariis, 

eorum  quse  dicuncur ,   nihil  fentiunt ,  fcd 

femperrident:  itaetiam  quidam  ,  quando 

deregno  loquimur,  ridenc»   Pueri  rurftis, 

quando  latronemviderint,  &qu£Efuntin- 

tus  auferenccm,  non  folum  non  prohibent, 

£bd  etiam  arrident  infidiatori.   Sin  autem 

calathulum  aut  fiftra  abftuleris,  auc  ahquid 

aliud  ludicrum,indignantur  Sc  a^gre  ferunr, 

fe  dihicerant  &  folum  pulfant.  Ita  etiam 

quidam ,  videntes  diabolum  paterna  om- 

niaauferentem ,  rident ,  adeum  tamquaim 

ad  amicum  accUrrcntes ;  /l  quifquam  au- 

temaut  pofTciliones,  aurdiuicias,autpue- 

*falm.95.  rilcahquid  abftulcricle.difcerpunr.  imeUi* 

i.  ad cor,  gttciiifipimtes  in  pepulo ,  &  (lulti  aliquando  fa^ 

chryfoft.  p^^^'  ^oltte  puert  effici  fenfibm,  Parui  enim 

hom.  16,  pueri ,  parua  quidem  hianti  ore  ftupenc  & 

locum.     mirancur;  rerum  vero  vaide  magnarum, 

non  tanca  cenencur  admiratione:Ko/i«/)//m 

effici\  hoc cft ,  infipientes ,  vbi  oportet  eile  fa- 

pientes. 

chryfoft.       Pueiis  quidcm  ijs ,  qui funt  adhuc  pauJo 

hom.  m    ft-jinores,patrespr£ebencciufmodi;calceo5, 

vefl;es,aureas  quafdam  bradcas  &  armillas. 

l^oftquam  aurcm  creuerint;  illis  eis  ablatis 

dantalia  raaiora,ItaeciamfccicDeus:nosa 

paruis  illis  &  pueiilibus  abducens  i  ea  quac 

funt  ixx  ccehs  poUieirus  eft»    Ne  hsc  ergo 

qu« 


LlBER       PRIMVS*  17 

quae  fluunt  &  piJEtercurrunt,  admireris,  nec 
fis  pufilli  &:  abiedi  animi. 

U      1  •  •  AUC.  Cotl. 

Sedmaiorum  nugae  negotia  vocanturj  j^^^j,^^ 
pueroiumautemtaliacumiint,  puniuntur 
a  maioribus. 

B^atus  vtr cuinomen  Domlntjpes  eltis,  & non  pf^i J.*,\" | 
r^Jpexn  tn  vamtates,&  infatim^ falfts.  Qui  non  oaon,  5» 
reipicit  hcTcbeaiuseft,  qui  aucemrefpicit, 
infanus  ^nquc  furioffis  eji.  &:  ide6  refipifcat 
vnufquirqueafurore  fascularium  cupidita- 
tura,  qua:  ica  mentem ,  animamque pertur^ 
bant,vr  compos  effi  nonpof^it, 

Delicta  iuuentutis  mea ,  &  ignorantias  meas  ^^*^"**  *^ 
nt  memimris  [  Domine.l 

Iplbs  namque  fatuos  vidcmus(quos  vul-  Auguft.Kr* 
go  moDones  vocant)  ad  cordatorum  deli-  ^^^^l^l\^ 
cias  adhibcri,  &:  in  mancipiorum  asfti- 
matione,  preciodores  eife  cordatis.  Et 
fuum  paruulum  filium,a  quo  garriente  talia 
parcrlxrusexfpctiat,  prouocat;  feddum 
fpesfubcft  incremcntorum,  &  ingenijlu- 
men  acceiTurum  crediturseratis  accelfu ,  fic 
vr.  conuiciaparuulorum,etiaminparentcs, 
nonfoluminiuriofanon  fint,verumetiam 
grataatque  iucunda.  [Quid]  quod  in  haed 
ctiam  concitcntur  ftudio  ridendi,&  yanita* 
temaiorum?  namplerumqueiila2tas,iam 
patrem,  matrcmque  agnolcens ,  neutri  eo- 
rum  audct  maledicere,nifi  ab  altero  eorum, 
auc  ab  vtioqucvcl  petmiiTa  vel  iufla.* 

B  II L 


1% 


G    E    M   I   T   V   S. 


me  J)ffmw,qiumumc0titntrlfataJuntofla.miA!'Tfal.S. 


L  I  fe  £  R      P  R  l  M  V  S.  t^ 

I  I  L 

Miferere  mei  Domine ,  quoniam  in- 
firmus  {'um  .-  fana  me  Domine> 
quoniam  concurbaca  func  oira 
mea.  Pfalm.  6. 

COnquerarlanJilea  ?  iufias  habetira  querslas^ 
Heu  fine  Poeoma  fola  rdinquor  opel 
iJon  ego^  iuffa  licet  iuratis  credere  verhis , 

Spirajftm,  cordtnon  magis  ejfe  tibi. 
Siccine  tardus  ades,  ntque  nofira  pericula  tdn^unt> 

Qua  potuit  tanta  cauffafuijfe  msra  ? 
O  ?neajpss !  tiumen  quo  non  pr^fentius  egris , 

Sic  potisesnofirinon  mmor  ejfemalp. 
J^unc  aderantpanter  Podalyrius^atqueMelampuSi 

Ph.Ujndes  Chiron ,  Pceoniuf^  fentx. 
Multac^  pr&terea  comitata  Machaone  turh^; ' 

Qut^dliquodinedtchnomen  ab  artegcrunt: 
Tu  folus  deeras morborum pubi.ca cura, 

Pofi^tot  Hippocrates  vltmmecce  venis, 
O  meajpesl  nuvicn  quo  nen  prdfentius  agris, 

Sicpoiisesnofiri  non  memor  iffetnali  J 
OmmifHs  efi  oris  vtfus  color  indice  lingua, 

Ommbtis  admota  vena  notata  manu  : 
ViUaiunt,  vitalerubet^nequelangiiidacertai . 

Venanotat  ^pulfu  pramoricnte ,  mcrat. 
Idcj^  egoplus  ipfis  diprendo  msdcntihm  sgra. 

DefiitHitmedicosm  fua^  me^  faUts. 


XO  G    E    M    I    T    Y    S* 

^^dnam  igiturjperem  fugienttbm  erba  UagtftrUy 

Morbiis  vbi  vinctt  f&uior  artis  opem} 
Cacaper  infeclas  ferpunt contagia  venas , 

Imaq^  fubfidtt  lapfm  in  offa  dolor  j 
Et  captit  &  cubitife  fufientare  recufant, 

Tinda^  vix  Baccho  vena.  medente  redit. 
It  iam  vix  anim£fupereft  pars  vltima  noUrdt^ 

Heu  paror  inferiis  proximapompa  meisl 
Denique  qui  morbos  cupitomnes  difcere  noftros, 

Copia  quodfieri  nonfmit ,  ilk  cupit. 
Bicftatus^hdic  rerumfacies  miferanda  mmtm  ed^ 

J^eiiuuor  vUtus,  qui  medeatur ,  opt. 
Afftct  vix  noftrampoteris  dignofcere  formam-y 

Vultusabeft  vultu ,  ft%nec  tpfe  refm. 
tumina  fujfofiti  retrofugirecauernis, 

Magna^  purpureis  facia  ruina  genis: 
Isec  qmfquam  hancferro  potuit  compefcere  noxam, 

Quin  caput  &faciem  carperet  atra  lues.   . 
Jetrica  quid  memorem  vigtlis  faftidia  lecti  ? 
Oudc^mami  tangi  vuhiera  cruda timent? 
Vulnera  proh  nullumulcmda  Machaonisherbis^i 

Oualia ,  qudifecmt  harbarus  enfis ,  hiant: 
Vulnera^fecrctoi  animipopulantia  fibras^ 

Oud  nullus  medtcd  claudat  hiulca  manu,    ^ 
Nempegraues ,  meafunt ,  qu&fecty  vulnera  nox^^ 

Vulnera ,  trux  animizcarnificina  mea. 
Adde,quodintus,apum  dirus  mihitur^eathydrops^ 

Unta^  quod  meditor  naufea  tardet  opus. 
Tenfa^  ventofi  properumpant  iliafa^us^ 
£r  Vmrii  tacitm  p^^ora  camsridat. 


LlBIR       PRIMVS.  1 

Hdceffofape  dedi  varijs  tra^anda  Magijlrtft 

Semperatoblata  cur^ifefiUttopis. 
Scilicetipfe  fuasy  hictentet  mantter  artes, 

Quiraptum  Androgeo  nddidit  arte  diem. 
Qw^  poteftates  fuccoram  norat&  vfum^ 

Vna  falusAgrisfpef^^ ,  Bpidaure',  tuis. 
JjJec  iuuethic  Chiron,  operof&  virihus  herhdty 

Necftimmujn  medicinumcn  ApoUochorh 
Officiumtanto  cedit  minus  omne  dolori , 

N(?«  hahet  hic  vllam  fuccus ,  oddrve  locum, 
Quas  igiturjpeciem,  veftri  nifi  ^uminis^ancff 

Funerthus  nuUis  quas  lihitina  notafi 
O  meajpesl  l^timenquo  non  pr^fentitu  vUuml 

Eccettiam  veneror ,  mortuapdtne^  manum, 
Sanus  ApoUtnea  nonindiget  arte  vel  herha^ 

Lege  Machaonid ,  qtii  dolet ,  artis  eget. 
Mens  mihi  Ufa  dolet  plusfimplice  vulneris  iiiWy 

tJe  doleat ,  vires  experiare  tuas. 
lUaegofum,  Soljmis  quafnprado  cruentusarenis 

Strauit ,  &  immiti  diffidit  enfe  latus. 
T«  Samarita ,  mero  \  Tu  vulnera  mitis  oliuo 

Ohline.harkarica  vulnerafaiia  manu  j 
Quof<j^  Leuita  negat ,  medtcos  inuerge  liquores, 

Crefcet  ab  infufo  rore ,  meroj^falus. 


B    5  Miferere 


ii  G  E   !M[  I  T   V   s. 

Miferere  meiDomine^^quomAm  infrmm 
jum\fana  me  Domine-,quoniiim  cotur^ 
hatafuntojfame/i     Pial.ej.verf.^. 

Aa  fo  TCGrotvs  nim,  admedicum  clamoi 
lUoqc.zt  xJL-«caecusfum,adIucempiopero';  mor- 
tuus  rura,ad  vitam  fufpiro.  Tu es  medicus, 
tulux,  tuvita,lE  s  y  NAZARENEjmifere- 
re  mei  fili  Dauid ;  miferere  mei  fons  miferi- 
cordiaE.  Audiquidadtc  clamet  infirmus; 
Lux  qu3strarifis ,  cxfpedlji  caecum ;  prac.be  ei 
mamun  vr  ad  te  veniat ,  &  in  lumine  tuo  vh 
deatlumen. 

Impctfed:aenim  mca  plurima  vidcntQ- 

clu.ca|>.35«  culitui.Mnte.quacio  manum  pictaris  mxm 

me,&  tolle  de  me,quf  cquid  offendit  oculqs 

pieratis  tuae  in  me.  Coram  te  Domine  eft 

fanitas  &infirmitas  mea.lUamprecor  ferua, 

irtam  fana.      Sanam  Domine  &  fanabor ;  fal- 

fium  mefac &faluus ero.  Tu  qui  infirraa  fanas 

&fanataconferuas.Tu  qui  nututuorcftau- 

ras  diruta  Sc  collapfa. 

Guilb.  VtinamtibiDomine,aIiqua;fiIiieHiefu« 

Abb.ierm.  falem nuncient  laguoies  meos;  fi  qui fimtin 

cWt?       ^^^  ^^^  comendari  tibi  di||^i  funtjnam  muN 

ti  funt  in  me  indigetes  curati.  Q  me  felicem 

fialiquis  Centurio  copleftisdicat  tibi:  Domi* 

ne  puer  mem  iacet  paralyticus  in  domo ,  &  malk 

torqumYlmn^w  Domine  ftaiim  refpodeas. 


LlB£JR.       BRIMVS.  IJ 

Egovemamy&  curaboeum,  Dic  Domineverbo, 
&fan/ibor.  Verbo  enim  adcs  ,  quia  verbiim 
es. 

Medicinas  dc  terra  ,  propter  fingulas  Auguft.ro- 
quafque  fuas  corruptclas  creafti,  Singula  I^*^^^'  ^*^' 
(olatia  fingulis  malis  obuiantia  prasparaftij 
quoniam  cs  mifericors  &  mifcrator. 

Hei  mihi,Domine,  miferere  mei.Hei  mi-  Aug.Ubr. 
hi,eccevulncrameanonabfcondo.  Medi-  cap!ij!" 
cus  es,apger  fum,  mifericors  es^mifer  fum. 

NunquidnonporcnseftmanustuaDeus  idcm 
omnipotensfanarcomneslanguoresanim^  ^^J^  "^* 
mea.? 

Multasinfirmirates  habet  animanoftra.  Hieron.  m 
Quot  peccata ,  tot  infirmicates.  praim.iss» 

i^Egrotathumanum  genus  ,  nonmorbis  Aug^fcrm. 
corporisjfed  peccatis.  J?-  <*«  "^- 

Non  modo  enim  paralyfi  diftolui,  ve-  nlcap.n." 

rumetiam  peccare ,  lan^uor  eft  ,  &  lonsc  chiyfoft» 

liio  languore  detenor  ,  ac  tanto  vtique,  incap.*. 

quanto  cft  corpore  anima  praeftanrior.         Mauh. 

Prxftamihi  Domine  medicinam  ,vnde  .  . 

,-r  •       "i  r  '    r      Aug.  luexi» 

mcapolunt  curari  vulnera;  viuta  memfir-  cap.+t. 

mum,curameaegrum,fanamclangucntcm, 

&  fufcitamc  mortuum. 

Varios  fiquidem  languores  habcmusa-  chryf.iii 
nimarum,  &  hi  funt  quibusrChriftuslprin-  c-4«Mar. 
cipaliter  vult  mederi. 

Propterca  cnim  ilias  aegritudines  fanat, 

Tt  iftas  fcilicct  de  noftris  animabus  expellat. 

B     4  Animae 


14  G    E    M  l    T    V   S. 

Ambrof.  Animae  languor  peccatum  cft,  vnde  dixit 
traft.  dc  VtophQUiSanaammammeamyqutapeccauitibi, 
fionibus»   languor  animae  noftrae luperbia eft, auantia 

eft. 

AmKiib.        Etiamin  typomulieris  illius  ,  focrusSi- 

Lilc"^  "^  monis&Andre^,variis  criminumfebribus, 

caro  noftra languebar,  &  diuerfarum  cupi-^ 

ditatumimmodicis^ftuabatillccebiis.Nec 

minorgm  febrem  amoi  is  efte  dixerim  quam 

caloris.Itaque  illa  animumjhsc  corpus  in* 

flammat.-febriscnimnoftraauaritiaeftt  fe- 

brisnoftra,  libidoeft^coquod  ignitielint 

cupiditates : fcbris  noftia,iracun(iirieft :  fc^ 

bre  libidoflagrantioreft,grauiuique  prasci- 

pirat&  inflammat» 

Ckryf.  in        Vcxabat  enim  nos  morbus  grauis  ac  fe-» 

plulip.fer*  ^^^^  vehemens,dccumbcbamuTque,non  in 

II  digref-   ledo,  fed  in  ipfamet  viriolitate ,  perinde ac 

riii"*"^**    in  ftercore.  Inimprobitatevoluptabamur, 

fcatentes  vlccribus,  foBtore  fpirantes,  fquaU 

lidi,  incurui,  vmbrcepotius  quam  homines, 

Aug.ferm*       Quiniacet  totoorbe,  abOrienre  vfque 

s9.de  vcr-   ad  Occidenternj grandis sgrotusjfed  ad  fa- 

ai!c.  n?*  nandum  grandcma:grotumdcfcenditom- 

nipotcnsmedicus.  Humiliauit  fe  vfquead 

mortalem  carnem ,  tanquam  vfqueadle- 

(Sbum  asgrotantis. 

chryfoft.      Vidit  in  ftercore  iacentem,  a  vermibus  ex- 

phif^'^'^'^  vlceratum,a febri  &  fame  oppreiTura^  nullo 

fpim.ii^    ^on  morbi  geiiere  laborantcm,  Nam  &c  fe- 

bris 


LlBER       PRIMVS.  If 

bris  vcxabat[hoc  cnim  efl  improba  ciipidi- 
.tas]&  inflaramationes  vrgebant  [hoc enim 
arrogantia]  &:  qiia^dam  infatiabilis  famcs 
occupabat  [hoc  enim  auariria]  &{anies 
vndiq-T^hocenim  fcortatio]&caEcitasocu- 
lorum  [hoc  enim  idololatria  1  &  furditas  dc 
ftupor[hocenimerat,  lapideS(Sc  hgnaado- 
rare ,  &  cum  illis  colloqui]  8c  multa  defor- 
mitas  [  hoc  enim  vitiofitas  ]  triftc  nimirum 
quiddam&moibusgrauiffimus.Viditjab- 
furdius  ('quam  infanientes  folcant)  loquen- 
res,&  lignum  &:]apidem  Deum  vocan?cs. 
Viditintanta  vitiofitateinectamenabomi- 
natuscft,  nonamariorfa6tLis,nonaucrfatus 
eft,  non  odio  profecutus^  Dominuscnim 
erat,&  opus  fuum  non  oderat.  Deinde  quid 
facit  ?  optimimedici  morr  paratpretio(a 
Pharmaca; 

Et  quia  ipfe  eft  &  verbum  Dei ,  segris  fuis  Ofig.hora, 
non  herbarumfuccis  ,fedveiborumfacra- ^'^"  ^*^^^' 

,.    .  capi2>Sc 

mentismedicinam  conquirit.  13. 

Eratnamque  Archiatros  ,  quipoftet  cu- orig.hom. 
rare  omnem  languorem,  (Scomneminfir-  ^-in^f-sT* 
miratem. 

NoueratjVena  infpe(rca,quid  intus  agere-  Aug*  in 
tur  in  sgroto.  prai.43. 

Erat  humanarum  sgritudinum  Pasonius  cicm- 
Medicus  &  fandus  xgrotseanimse  incanta-  Aicx.iib. 
xoi.SAluufn,inc[ukyfacferuum  tuum  Deus  meus  cap^j*^°^ 
Jperatm  in  te  Mifmre  mei  Dominey  quta  cUmaui 
3     5  dd 


l6  G    E    M    I    T    V    S. 

ad  tetota  die.  Bonusautem  Paedagogns ,  qui 

eft  fapientia^qui  veibum  Patiis.qui  fabrica- 

tus  eft  coelum  j  vniuer(i  figmcnti  curam  ge- 

rit,  ciufque  corpori  &  animas  medetur :  qui 

cft  omni  ex  parce  fufficiens  medicus,  huma- 

nsE  naturae  {eruator:i:wrgf,inquit  Paralytico, 

6c  fublato ,  in  quo  iaces ,  grabato ,  vadedo- 

tnufn\  &quiprius  erac  infirmus,  extemplo 

ranus&'  firmus  euafit.  Etmoriuo  Lazaro 

^mtegredere ;  ille  vero  mortuus ,  ex  fepulcro 

cxijtjqualis  ciat  antcquam  moreretur ,  me- 

ditatus  refiirreitionem, 

^         Ide^autemtotfainauitrebricitanteSjtot 

quis'  alius  languidos,  tot  claudos,tor  cxcos  &  aridos, 

^^^pf V^"  ne  defperet  de  (c  peccacor :  medicum  fc  vo- 

rflen.  cap-  cat ,  &  non  (mis  (ed  male  habentibos  op^ 

5.  portunum, 

Auffuft*<le    £f  ficurillcqui  mcdetur  vulneri  corporis, 

^oarina    adhibet  quscdam  contraria,  ficurfrigidum 

S>"  cap*  ^''^^^^^  '  vcl  adhibetetiamquasdamhmilia; 

«4.  iic  Dei  fapientia  hominem  curans,  feipfam 

cxhibuic  adfanandum ;  ipfa  medicus  ,  ipfa 

mcdicina.  Quia  ergo  per  fnperbiam  homo 

lapfus efl: ,  humiliracem  adhibuit  ad  fanan- 

dum.Serpencis  fapientia  decepti  fumuSjDci 

ftultitia  liberamur.  lam  vero  fimilia ,  quafi 

ligamcnta  membris  &  vulneribus  noftris 

adhibita,  iIlafunt;quod  perfeminamdece- 

ptos,  per  feminamnatus;  horaohomincsj 

mortalismortalesjmorte,mortuoslibcrauit. 


LlBER        PRIMVS.  17 

Quodfitecrgo  fortalTe  animarum  no-Nazian. 
ftrarum  praedo  &cyrannus,  vdi  Hierufa- o»t-i6. 
lem  in  Hiericho  di^fcendentem,  vel  alibi 
vfpiam  inermem&:  imparatumna^us,  vf- 
queadeo  fauciauic. 

Clama ;  Ew  dixt,  Domine  mtfereremei^fana  Anguf^. 
ammam  meam ,  quontam  peccam  ttbt :  lanat  te 
Deus,  conficereranturn  vulnustuum.  laces 
fubmanibus  medici;  patienterimploraau- 
xilium,  fouet,  vrit,  fecac;  jEquanimiter  tole- 
ra,  tantumnoli  attenderenifi  vtfancrisifa- 
naberis  autem ,  fi  oftendasre  medico  *,  noa 
quiaille  nonvidet,  fitu  te  abfcondas,fed 
ipfa  confcflio  initium  fanitatis  eft. 

Vulnus,medicum  quaerir; MedicuSjCon-  p|^'\ 
feftionem  exigic. 

Contiertere adme ^zit  Dominns.Kumquidre-'  Ambr.  ad 
finanon  efi  in  Galaad^  aut  medicus  nonefi  ibi}  i^^f^^' 
qtiarenon  afceniit fanitas fiU&popultmet?  gimAi  cap.  s» 
plagae  alca  &  prolixa  opus  eft  medicina. 

Totumcnim  genus  humanum,  eft  ille  Aug.  fer. 
homo,  qui  iacebat in  via  femiviuus,  a  latro-  V'^^l^ 
nibus  reliftus ;  quem  contempfit  traniicns 
Sacerdos  &:  Leuites ;  &acceflit  ad  eum  cu- 
randum  eique  opitulandum  tranfiens  Sa- 
maritanus,  m  quo  Samaritano  ,  fe  voluit in- 
leiligi  Dominus  nofter  Iesvs  Chri- 
ST  vs. 

Ideo  vnufquifquenoftrum,cordis&cor-  Ambr.dt 
porisgenua  riedens,  oret  Dominum  ng-^;^^' 

ftrum 


2.8  G    E    M    I    T    V    S. 

ftram  Iesvm  Chkisty  u^qulfa^atommsin" 
firnutatesnonm)Et  cum  Piophetaciicat;5<«- 
na  me  Domine  &  fanahor^faltia  me ,  &faluahor, 
dicat  &  ciim  Daiiid :  Sana  me  Domine  ,  quo- 
niam  conturhata  funt  omntaoffa  mea. 

chrynin       Omnisenim  qui  mcdicum  non  agnofcit, 

rfalm.itf.  phixnericuscft.  Namquotiesphraeneticos 
vidcmusmcdicis  contumeliam  facerc,refi- 
ftere  fanitati ,  nollecurari,  deiidere  veram 
curamj 

^^^^'  Currite  ad  mcdicum  dum  poteftisj  nc, 

cum  vehtis ,  non  poilitis. 

Auguft.in      §j  adhuc  quibufdam  perturbationibus 

Jial.  IQZ.  •  n  rr 

animaquatuurpoit  remmionemi  peccato- 
rumjaguor  eftj  fanat  &  omnes  langttores tuos, 
Sanabunturomncs  languores  tui,  noU  ti- 
mere.Magniruntjinquiesifedmaiorcftme- 
dicus.Omnipotenri  mcdico  nuUus  languor 
infanabilis  occurrit;  tantiim  tu  curaritcft- 
nejmanus  eius ne  repellas,  nouit  quid  agat. 
Nontanturn  delederis  cum  fouct,  (ed  et- 
iam  toIeres,cum  fecat.  Tolera  medicinalcm 
dolorcmjfuturam  cogitans  fmitatcm:  fcrto 
ergo  manuseius  ,  6  anima  ,  qusc  bcncdicis 
eum ,  non  obliuifcens  omnes  retributiones 
eius^fanat  enim  omnes  languorestuos, 
Auguft  in  Plane  committamus  nos medici  manui, 
jfalm.40.  nonenim  errat,  vt  (anumpro  putri  (ccct* 
Nouit  quod  infpicit,  nouit  vitium  quiaipfe 
facic  naturam :  quid  ipfe  condidic ,  quid  dc 

noftra 


LrBER       PRIMVS.  l^ 

noftra  cupltlirate  acceflir,difcernit.  fcit  fc 
ranohominipiaeceptumdedi/Tcnclanguo- 
rem  incurreret;  dixiile  in  Paradyfo,  hoc 
manduca,  &:hoc  noH.  Non  audiuitfanus 
medici  pracccptum ,  vt  non  caderet  j  audiac 
vei  aegrotus  vt  furgat. 

Quifquisergoes,6Chri{liane,quifani-  ^^^  »« 
taccm  ladtas,  &  te  vulneratum  ruilie  ditli-  luc.  hom. 
mulas5quiintegiirategaudcs,&teaegrotum  *^«  samau 
fuilTe  nonmeres ,  qui  ce  deftitutura  lacuifle 
nonrefpicis,  federeduminEcclefiagloria- 
risj  amaCHRiSTVM  qui  te  a  praedonihus 
hberauit,  diUge  Dominum  qui  re  proftra- 
tum  iacentemque  erexit.  Dllige  ,inquam, 
Dominumquitein  EcclefiaEftabulum,per 
{emetipfum,inuexit  j  quiredori  ftabulario 
commcndauit  \  qui  duos  denarios ,  hoc  eft, 
legcm  &  Euangelium  in  cruditionem  cuam 
crogaripra2cepit.DiHge,inquam,Dominum 
qui  tibi  diciziEccefanus  w.Dominusenim  ca^ 
ramcuam  falutem  habet,  qui  propter  te  in 
fieculura  venic,  &i  te  a  nefandis  lacronibu» 
liberauic. 


IV, 


J©. 


G  E   M   I  T   V   S» 


XHie  humilitatem  meam  et  lahorem  meum ,  et  iimitte 
■umterjA  lAuia,  nua  !     '^Jal.    z  ^  .  ^ 


LlBER      PRIMVS.  pL 

"         I  V- 
Vidc  hiimilitacem  meam,  &  labo- 
remmeum;   &  dimictc  vniuerfa 
delidla  mea.     Pfalm.  24. 

ASpkis.beu  f^uusJnoJiris  nequetangere  curif} 
Ajpkis,  &  credi  vis  ttbi,  mequod  ames} 
Vutilis  tgnaro  cantetur  fabuU  yulgo-, 

Sentit amicorum  vulncra ,  qmfquis  amat, 
Ajpicif  &  pateris-yneque  cura  ejl  vUa  luuandi; 

Verus  amorpromptam  non  ita  tardat  opem* 
Jjpice,  quam  turptfubigar  damnatalabore, 

Ajpkey  cui  tandejn  coUapramanda  iugo* 
Siforet  ingenua  faltem  labor  indolc  dtguus, 

Nec  nimis  abie^d  vilius  artis  opus. 
Multa  meos  cafus  magnorum  exsmpla  leuarentj 

Et  faceret propTtam,fors  aUcna ,  leuem. 
SApe  Vucumproauos,  Rsgef^j  nouerca  cofgif 

Augujlas  operi  forsadhiberemanus: 
Trotaafrenantemfeptempluis  oftia  Nili, 

Si(  orasmiferam ,  Rsx  Mentlae,  fttpem. 
Dextra  Sjracofij  fceptris  affueta  Ttranni 

Sicferulas ,  pueris  fceptra  verenda  ^tultt, 
fleda  exempla  quidejamen  haud  dtuendapudon, 

(2^on  etenim  miferisfuntfuafataprobro) 
Aft  mea  non  lacrjmis ,  fed  dtgnapudore  ruina  f/f, 

Qudrotofermlesfpontefubaita,  molas, 
Qualisabinfida  Sampfon  detonfus  amic^, 

Ctmitwdignoif  hoftemanuma^» 

AtquC 


31  G    E    M   I  T  V    s* 

Mquevttnamfamulas  tanttim  damnamadarui 

Explerem  ingenuafordtda  penfa  manu: 
Turpibtu  at  feruum  vitrjsaddicerepe^us, 

Bxulif  afpeYm  mancipijj^  lugo  eji. 
Ah  pudet\&{durAi(is  noua  qua  mtht  caufa  ruhorit) 

Ipfameutn  damnans  execror  aiithor  opus. 
Vix  hene  ptrtdftm  eji^rurfumg^  reuoluttur  errory 

Crefctt  &  attextii  ncxa  catcna  malis. 
Scilicettlla  manet  pleHendasvltio  noxas, 

Admijfum  (equiturcidpafecunda  fcelus.  ' 
O  quam  fdpe  meo  fenft  h&c  dtfcrtmina  damnol 

Nec  tamen  e^ldamm  mensreuocatametu. 
J^empe  trahor  vario  fiudia  tn  diuerfa  duelloy 

Vt  ratis  amhtgius  tampda  fa^a  Notis, 
'Et trahit  hinc ( vitij qudena  comtfc^) volttptas} 

Quiqj  fuhit  vitmmy  retrahit  tndedolor^ 
SAptus  lila  tamen  redit  e  certamtne  vicirix, 

Apdtm  vitiofit  Itcct  ilU  comes. 
Sic  hahet  alterncsvirttis ,  vitium^  triumphos^ 

Et  metis  dterno  vertitnr  orhe ,  lahor. 
Tufuperhdc  etiamloris  fermhhm  tnfta^, 

Addis  &  in  poenas  verhera  dura  measy 
Tcena^  ciim  culp&ftt  cidpa  ,fectmdaperaii£ 

Stipplicijs  poenasadijcis  vfquenouas. 
tiempe  Ixmius  non  eft  modofahtdagjrus^ 

Vin^afed  atirm^  vertor  in  orbe  moU. 
Ajpicis  h£cdurmnofiro  ne^tangerefatoi 

Jjpice^  &inp«ena4mitior€jiomeaf* 

ViiJc 


LlBSK       PRIMVS»  If 

Vidchumilitatemme;im,  &:labo- 
rcm  meum ;  &  dimitte  vaiucrfa 
delifta  mea,  Ffdm.  2^. 

1N  quantam  mbulatmem  diuem  1  m  quosfiu-  Mach.  t^ 
iiustr$ftrtid ,  in  qua  nunc  fum  \  qui  mundus 
tram &  dleSlus inpottftat^mealnunc verbrmi- 
nifcor  tnalorum  qu£  feci, 

Vide  humilitatem  mtam ,  att^nde  dcicctio-  ?r1*  ^"' 

.    ^       .       .  iriaiin.  24« 

nemmhrmuatis  vncx. 

Contraiiecas  culp^fada  eft  hominipon-  Gt<tg.cAp, 
duspanjcj  vt  corruptioni  fucEmalclibec  "ig^"^* 
feruiat,  quibene  feruusdeincorruptionis 
libcrtaic  gaudebat. 
N«»c  etenim  mmi  ctiit  caro ,  ««wf ^  viciftim      Narianz» 

Menscarnemfiquitur.  Vni^x^tz-^ 

i^am^  bonucupiensy  facit  id  umen  ipfa  quododit\  Umitati. 

SerHitiumlachrymifperfequitur^graue.  ^^^ 

Quarauis[enim]quirpiam  locuplcs  (it  &  chryfoft. 
generofus ,  eft  tamen  interabiedos  abie-  ^o^-  »'j^ 
di(fimus,cum  apeccato  vincitur,quemad-  cot,t« +♦ 
modumenim  fiRex  quifpiam  baibarorum 
feruusfiat,  omnlumeftmiferrimuSjficqui 
in  peccato  viuit.  Barbarum  namque  pecca- 
tum  eft,animamenJmfubTyrannidem  re- 
digic  i  nihilcnim  tam  praeter  rationem  eftj 
quam  peccatum  j  vnde  ait  Propheta ,  Homo 
cum  in  honoreejfet ,  non  intellexity  comparatuseft 
wmmtumftpHmibw, 

C  Sani 


54  G  I  M  I  T  Y  si 

©«g.hora.      Sanc  fi  intelligamus  fpiritualiter ,  quae  fit 

is.inca^.   ^ayptiorum  feruitusiaenofcimuSjquiafer- 
«7.  Gcncf.    .^'^5p  -   1-    j   /1       '        L 

uire  i£gyptijs,no  aliudelt,quam  obnoxium 

neri  cai  nalibus  vitijS,in  quod  vtique  vnura- 

quemqucnonextiinfecus  illata  neceflitas 

cogitjfedfegnities  animi&libidoacvolu- 

ptas  corporis  iubegit,cui  fe  animus  per  con- 

cordiam  fubdit.  Denique  &  Saluator  de  li- 

bcrtate  &fcruiture  in  Euangeliodifrereny, 

ita  loquitur:  Omnis, inquity  qMipeccatferuuseil 

ficcati. 

Horn.  ?.         Sicuter2;oi£gyptus  f  itaterrena  prouin- 

mcsp.is.    cia)  fi.ijsIfrael,domusdiciturferuitutis,ad 

^°  *        comparationcm  ludca;  &  Icrufalem  (  quae 

eis  domus  cfficitut  libcrtatisj  ita  ad  compa- 

rationem  coeleftis  Hicrufalem  Cquaevtita 

dicam;  mater  eftlibertatis)  totushicmun- 

dus ,  &  omnia  quae  in  hoc  mundo  funt ,  do- 

museft  feruitutis. 

Quid  ergo  mirum  fi  mundus  multa  vapu- 

^^^de^vct'  lat?Ieruuseft,fciensvoIuntatem  Dominifui 

bis  Domi-  &faciens  digna  plagisjnon  ergo  recuiet  va- 

"'*  pulare  multis ,  quoniam  fi  non  vult  audirc 

prasccptorem  iniafte,iuftepatietur  vltorem; 

vel  non  murmuret  contra  caftigatorem, 

cum  videat  fe  piagis  dignum ,  vt  mifcricor- 

diam  mereatur. 

Pfou«z<f.        flagellum  equOy&  cmusafim^&vlrgaittdor" 

V.  3 .         fo  imprudentium, 

lein.  Bfgone  bcfti«fumus  nos?  beftisprorfijs. 

HomQ 


L  I  B  £  R       P  RIM  VS*  ^S 

Uomncum  in  honoreeffet.nonmnUexityComfara'  fcrm.j.  fu- 
tus  eft  mmentis  infipientthm.  \Vaf7n  ^ 

Afinini  qui  Jam  &  belliales  motus  legem  iuum. 
Gonciariam  liabent.Gum  ieiunare  confentis 
vrgcrgulic  illeccbra;ciim  vigilareproponis, 
romnolentiapremit;^a/fi/^citfW«5  hutcafino} 

Eadcmpeccatores  fpiritualiterferemus,  Bcm.rerm. 
quas[Sampion  |carnalitcradnoftrameru^  ccnf 
ditionem  exprefTa,ruftinuir.  Ita  enim  nobis* 
vtilli  hoftis  illudet,  &  vertendu  molis  velut  Pauiin» 
afinos  depurabir.  Vnde  nos  Dominus  (^ne  sclxetj^m, 
collumnolbum,nonrubditumiugoChri- 
fti  6ignwm  izchmui afinariamola)  admonec 
per  Prophetam :  nolitefieri  ficut  equus  &  mu- 
lus ,  quibus non  efi  intelleitus.  Homo  enim ,  vr 
alibidicit  idem  Prophcta,«o«  inteiligenshono" 
re?n  fuutn,  comparatur  iumentis&fimiliseffici- 
tur.  Qupd  in  Rege  Babylonio  videmuseui-* 
denter  expletum  ,  qui  ftolidatis  impias  ^ 
vecordis  liipetbias  poenam  ,  (enfu  bominis 
exutus in  belluino  hoc  corde  fuftinuit.  Ete- 
nimhomoin  errore  pofitus  &!niuftitiarc- 
lapius,iuftevt  SampfonrapientiiEpariter& 
gratiae  virture  defertus,  caecitate  punitur& 
molas  quia  dignusefto/>gref«wm.ma,quifc- 
me[ipfumluminerationisorbauerit,&infi- 
militudincbeiluarum,corporis  feruus,ab- 
iccerit.Conftdera  huiufmodi  morralium  vi-^ 
tam  ,  &  tota  tibi  fpecies  iumenti  molentis  oc- 
currat.  Vt  ilie  pannis  oculos  corporis  fic  iftc 
C     2  fordi- 


56  G    t    M    I    T    V    S. 

fordibus  vit«  fuae  oculos  menris  obfutus, 

pcr  errorcs  (uoium  (euruum,quaii  circ^am' 

bages  molarHm  laboriofa  mi{er  ftatione  ver- 

fatuijvfui  fuo  vacuus.laboriodis  alieno.  Stac 

inviapeccatorum  compedirus  vinculiscu- 

piditatum  ruarum ,  &  ipfc  fibi carcercft  ob* 

fefTus  tenebris  ertoris  fui,  &  confcientiae 

fcjualore  concrctus  in  ('emetip(*o  piftrini  er- 

gafiulumi^zinw:^  (axum  coraisrui  pertinacii 

iniquiratisinciuiatum  (^uaCimolam  verfat,ta.' 

rinam  holbbns  fuis.de  coi  rupta  animae  fuac 

fruge,conficiens  i  quia  (icuc  fcfiptumeft; 

peccatordeanmiafuacumt.  Ita  quipeccatum 

operaturdemola  virseiiiae ,  hoftiletriticum 

raolitvt  Zabulum  pa(cat,  cuipanis  eftani- 

ma,quseiibifamcscft. 

ojig.traa       Sunt  autcm  6c  molarum  differentU,  vt  Cint 

capi»,*"*  qujedam  earm  humanse,  aiiac  atinaricE.  Et 

hinnana  quidcm  eft  illa  de  qua  fcriptum 

eft:  Dud  epunt  molentes  ad  vnam  molam ,  yna  af- 

fumetur^  altera  rdmquetur. 

Ambr.in        Difcutiamus  crgo  quse  molant,  quid  mo- 

C.17.LUC.    [aiit  quiduepiltnnum  fit:  &fortaflemun- 

dus  ifte  piftrinum  eft,&  quodin  eo  humani 

corporis  forma  referatur ,  in  quo  anima  no- 

ftravelut  quodam  carcereincluditur,  pa- 

nem (1  conhdar  boni,  operaturacQcleftem* 

Inhocergo  piftrino  animaobnoxiadclictis 

triticum  molendo  madefad:um  &:'grauihu- 

morccorruptum,  npn  poteft  inierioraab 

cxtc- 


^  L  I  B   E  R       P  R  I  M   V  S.  57 

extcrioribiis  feparare,  <5cide6  rcJinquicur, 
Quia  eius  (imilago  difplicuir.  . 

Afinmx  duum^moU  non  irrationabilitcr  fl'^^^^ 
dici  poteft  grauiffiinum  homuiis  raalum>  cap.  i. 
quod  iemperdeoffum  trahit. 

Nam  quid  per  tmUm  afinariam ,  nifi  adlio  ^^^'^^ 

terrena(ignatur,quacdLimcollamcntis  per  26.  ia  c«p. 

ftuha  dclideria  cunftringit,  hanci»  UbQrts  ^*^^^' 

(ircuitum  mmh, 

Molendinum  cnim  labor  eft  huius  Cs-  Auguft. 
i.  ict.107.de 

CUll  5  temp. 

Etmolendinum  puto  di^tum  niundum  Auguft.  ia 
iftum ,  quia  rora  quadam  tcmporum  volui-  ^'^*^""  '*• 
tur,&  amatoresiuosconttrit. 

Teftatur  Sampfon  Allophylis  captus,qui  Gfcgor.  7; 

poftquamoculosperdiditj^fiiwo/^wdeputa-l^^^ap.tf» 
tuscft',  quianimirum  mahgnifpirituspoft-iob. 

quam  tentationum  ftimuiis  inrus  aciem 
contcmplationiscfFodiuntjforas/wfirfMirww 
Uhorum  mittunt, 

Et  quare  in  molendino^qaiz  inifto  mundo  Auguft.  In 
verf mtur :  vbi  mokndtnum  intelhgitur ,  quia ^^*^'  ^^^' 
fic  nrtitur  mundus  tftt ,  quo  modo  moU, 

Quare  in  moUndmo?  quia  dcfundli  in  fae-  in  Pfalm, 
culo,(;irc«i/ttrcrum  temporalium.tamquam  '^* 
molA  detinentuf. 

-    Et  trahcbat  me  poft  fc  ,  tn  circuttu ,  de  vi-  Aug.foIU 
"tioin  vitium.&delutoinlutum.    ,  loq.c»^» 

Vnde  benequoqueperPfalmiftamdici-  Grcg.Ub. 
tur,  Dmmm,  fomiUosvtrotam.  vtrotapo-^^*"*'^^^ 
C  5  numuc 


G  E   k  I  T  V  s. 


f-  in  cap.  nuntur  quippe  iniqui,  quia  in  circultu 


»4» 


Ctcg.lib. 
2.  moi.  c* 
4.in1.  c. 
lob* 


Bexnard. 
hom.  8 1« 
in  C911. 


mtftydum  ca  quae  ante  funt  negligunt,  &c  ea 
quae  defercnda  funt  fcquttntur,  ex  pofterio- 
rlbus  eleuantur,&  in  anterioribus  cadunt. 

HinceftcniniquodperPralmiftamdici- 
tur:i«  circuitu  iwpij ambulant ;  quia  dum  intc- 
rioranon  appctunt,  in  exteriorum  laborc 
fatigantur^ 

Miferego  homo!  quismeliberabitl  ca- 
lumnia  huius  pudenda:  fernitutis  ?  mifer  fed 
liber,hbcr  quia  homo,  mifer  quia  feruus,& 
pro  feruitute  quidem  mifeiabilis ,  fedpro 
voluntateinexcufabilis.  Voluntasenim  eft 
quae  fe,cum  effet  hbera,  feruam  fecit  pccca- 
ti,peccato  a(Ientiendo,quia  qui  facit  pccca'^ 
tumferuus  eftpeccati. 


V* 


4*  G   I  M   I   T   Y    $• 


Mementa,  ^ucefo^  ^tu)d  iicut  lutumjcccris  me  , 
et  rnyukiercm  reiuces  me  !  •fel.    jo  .  - 


LlllR.      PRtMVS.  J^ 

V. 

Mcmento,  quacfo,  quod  ficut  lutum 
feccrisme,  &inpuluercmrcdu- 
ccsmc.     lob.  10. 

ER^he  cttlttuum  idtn  ndta  obltuia  regnis? 
Quis  Ganymeddo  mtfcuit  tUa  fcjpbo? 
Qtttdfactt  immemoresad  noUranegotiA  Diuos? 

Uthaas  Superi  fortehihiflis  aquas  ? 
Ohlitaesnualttx ,  autvisoblitavideriy 

Cum  dubitoiproprium  quakcreari^  opm, 
Si  nefciSi  refiram;Jifcis ,  curfingere  pergis? 

Me  Tua  de  lutea  dextera  fecit  bumo, 
Qudrii  vhi  ?  toto  locus  eH  notipmus  orhe : 

Primus  vbipatereftconditut^  hortucerat. 
fonsvhHe  riguis  argentensexilit  herhis, 

Quadrupltctj^fuas  fiu  mme  findit  aquas. 
Scirt  luhet  tempus  ?  mtnimopoft  tempore^falfas 

Cum  maris  aggeribus  terracoegttaquas. 
Addo ,  { quod  hi^oriAfacit ,  hacquoqueparte,  pro^ 

Vunueo  rubuit  Dadalaglebafolo.        [banda) 
Hinc  trihus  es  modicam  dtgitis  admenfw  arenamy 

Trtmac^  majfa  mei  corporis  iUa  futt. 
l^uprtmis  erit  his  nataltbm  exitus  impar, 

Nil  nift  pulfiis  eram,  nil  mfipuluis  tro. 
Sicfaherargillam  famijs  dum  repperif  agrif, 

Aidtficat  faciis  poculafi^a  U^to^ 

C   5  frm' 


41  G    B    M    I    T    V    S. 

fmcipto,  terufegmenta  ligonibus  vrgety 

Inde  leui  madidam  flumine  moUit  humum-, 
Denique  materiempernix  rota  verfat  in  orhemy 

Amphoraq^  odmots,  nafcitur  arte  manus\ 
IJafcitur,  at  medta  vix  amphora  vixsrit  hora, 

Frangitur  ^in^fuam  fra6ta  recurrit  humum, 
llaud  magefitma  mea  fundamina  condtta  vita, 

Et  leuU  extremos  fintet  vmbra  dies, 
Cur  igitur ,  veluti  fuga  non  fatis  tncitet  annos, 

Prtcipites  glomerat  mohtle  tempus  equos  ? 
Sponte,  mm  puluis ,  nimis  heu  cito,lpontefattfcit, 

Bt  mea ,  non  vUo ,  vitapremenre  fugit! 
Si  mihi,  ftu  vttrea  concreutt  Olympua  ab  vndL 

Cdite  crj^allo  membra  gelataforentl 
Aut  quales  memorantyCale^ia  lumtna.fieUaSy 

Quasfuus  e  liquidis  condidtt  author  aquis : 
Autforet  Angeltca  mtmus  ^ftnecorpore ,  vitdty 

Elifiis  qualm  mentthus  effe  feruml 
Sperarem  Angelicis  dqualia  facula  lufiris , 

Caleftesq^annos .  fideriof^  dtes. 
Scddata  fquammigera  magefortia  cerporatttrmd 

Quampeperit  viridi  Dorii  aquofapatrt» 
Quin  ettam  volucres  cunii  meltoribus  orta , 

Plumea  queis  nitidd  membra  dediftisaqua. 
O  vtinam  rigidis  mthiftent  adamantthus  artuf^ 

Aut  durent  neruosfirma  metaUa  meosl 
Veltces  Scjt  htd  fato  meibre  forores, 

Tama  quibtisfuJuofinxitab  m  manus, 
Cui^  fuit  folo  corpus  penetrahile  talo, 

AErea  nam  reliquum  lamina  corft0  erat:  - 

Sed 


LlBER        PRIMVS.  45 

Sed qmddgojamno^^mei  cunahuUlinn  ? 

Aut  queror  efragtlt  corpora  ficfa  lutof 
iJon  bene  vafa  fuofaciunt  conuicia  fabrOy 

Nec  fiberipfefuum  iure  refutat  epus. 

Memento,qu£foyqt{})djict{tlHtiimfeceri5 
me ,  d^  in  ^ultierem  reduces  me, 
lob.  10. 

SVKGE,&defcende  indomumfigiiliy&ihi  4i/-Hicremi« 
dtei  verba  mea.  Et  difcendi  tn  domtimfiguli^&  ^^* 
icceipfefaciebatopus  fuperrotam ,  dtppattim  efi 
^  vas^quodipfefactibateliito,manibus  fuis :  conuer- 
fufj^  fecit  illud  vas  alrerum^ficut  plactierat  inocU' 
lis  etus ,  vtfaceret.  &fa^um  efi  verbum  Domini 
ad  medicens :  Numqutd\ficut  figulus  ifiejwnpote- 
rovobis facere ,  domtts  ifrael ,  ait  Dominus  ?  Ecce 
ficut  lutum  in  manufiguUfic  vos^in  manu  mea. 

VolensPropheta,  Dei  oftcnderepoten-Hugo 
tiam  &  hominis  fragilitatem ,   comparat^^^^jJJI 
Deum  figulo  &  hominem  luto ;  quodni-cum, 
hil  poteft  aduerfus  Deum ,  ficut  nec  lutum 
aduerfus  fjgului  vndeRom.9.dicitur;««w- 
quid  potefifigmentum  ei  qtiifefinxit,  dicere,  Quid 
pie  fectfitfic?  &  Ifaisc  45.  VA.qui  coiraduttficiori 
fuo^teftadefamiis  terra.  'Sumqutd  dicttlutumfi' 
gulofuo,  Quidfacis)  &  Ifaiar  6^.EtnuncDomine 
Fater  nofiertu  es  -^nosverolutum  -^  &  fiifornofter 
TH,  &opcra  manuum  tuarum  omnes  nos.  igitur  in 

domum 


44  G   E   M  I  T   V  s. 

domum  figuli  defcendcrc.  eft  confidcrarc 
fragilicatem  carnisruas.  Corporaautemno- 
ftra  dicunrur  vafa  ,  quia  coniincnt  liquo- 
rcm  (iue  thefaurum  pretiofiflimum,  rcilicct 
fpiriium  ad  imaginem  Dei  creatum.i  Rom  = 
4.  Habemm  thefturum  'tjlum  tn  vafis  ficlUibm. 
Deusautemeftfigulus.  Hocauicm  vas,rc- 
^ediciair  fupcrrotam  j  velpropter  corpo- 
ris  inftabilitatem  5  vel  quiaidem  cft  princi- 
pium&finis  ibidem,  fccundum  illudGc- 
nclis  3 .  De  tcrra es,  & in  terram  thts." 
Greslib.        Vt  lutumcrgo  homo  faduscftj  quia  dc 
^lin «p.    ^*"^^  ^^ ^^  conditioncm  fumptus.     Quod 
so.  lob,     fand:usvirbcnepieratiiudicisobijcir,cum 
poftidans  dicir :  Memento qudfi> ,  qifodficut  tU' 
tamfeceris  meAcCi  aperrc  dicar:Infirmitatcm 
carnis  confidcia,&  reatum  iniquitatis  laxa. 
Vbiaptequoque  morseius  carnisadiungi- 
tur,cum  protinus  fub  mfenVLv.&inpuluerem 
dedttces  me.  Ac  (i  patenter  poftulet ,  dicens: 
Memenco  qnxfo ,  quod  per  carncm  a  tcrra 
venio ,  &  pereiusintcritumad  tcrram  ten- 
do. 
«rcg  ibid.       H^<^  autem  quac  dc  exteriori  homine  ^i" 
<ap.37.      ximus,ctiim  interioriquemadmodum  pof- 
fintcongruere,  libct  vtbreuiterreplicando 
monftremus.  Mmentoqu£f}y  quhd ficut  lutum 
fecerii  me.  Sicut  lutum  quippe  homo  nofter 
interior  cxiftit :  quia  Sandi  Spiritus  gratia 
tcrrenae  mcnti  infunditur,vt  ad  inteUedum 

fui 


LlBER       PRIMVS.  4r 

fuiconditoris  erigatur ;  humana  namquc 
coghatio,  quaepcccari  fui  fterilitace  aruit, 
pcr  vim Sandii  Spiritus ,  quafi  irrigaca  tcrra, 
vmdcCcit.  Sed  faepejdum  pr^ecepris  fuperni 
doni  virtntibus,  nne  intcnuptionc  vtimur, 
ad  priiiatam  fiduciamjvfu  continuJEprorpc- 
ritatis  eleuAmur:  vndefirplerumquc,  vc 
idem  qui  rubleuauccat,  parumper  fpiritus 
dcferat,quatenus  ipfum  (ibi  homines  often- 
dat.  Quod  fandtus  vir  protinus  exprimic, 
cum  fubiungit ,  &  inpuluercm  deducesme, 

Quia ,  cum  per  fubtracf^ionem  fpiritus 
mcnsahquantulumintentationcdelcritur» 
quafiabhumorc  priftino  ,terraficcatur,  vc 
infirmicatem  fuam  dcrehdlus  rcndat,&  (inc 
tnfuftone  fupernae  giatiae ,'quantum  homo 
aruiCjagnofcat.-quiapte  quo:|uereduciad 
puluercmdicitur,  quia  dimiftus  fibi,cuius- 
iibet  aura  tentarionis  rapcatur. 

Hocergo  (ficuc  di^num  crat )  perpcn-  Rupertu* 
dcnreshommeslancti,  pulchiaplalmatain  inGcm» 
gloriam  &  honorem  prnsparata,huncipfum, 
Creatorcm,  fuum  plaftcnjfeipfos  autem  lu- 
tumappcllaucrunt-,eleganriconfe{lione,la- 
crymosadeclamarione ;  Etnunc  DmineAn' 
quir  Ifatas,  Tapater  no^er  es  &  nos  lutumy&fi" 
&0T nofieTy&opera manuumnoUrarum,  omnes 
iW5.EcadHieremiam  loquitur  idem  plaftcs 
nofterDeus.  'Sunquidficutfigulmifie,  nonpote- 
70  vobU  facere ,  dotnm  ifra^l  ?  esce  ficut  lutum  m 

manH 


4<?  G    E    X£  1    T    V  S. 

ftjanu  figtili ,  ita  vosy  in  mam  mea  >  domus  IfraeU 

Oftenderat  enim  illi  figiilum  facientcm 

opus  fuum  (uper  roram :  Etdi(^ipatumeft  ,  in- 

quit,  vas  qtwd  ipfe  factehat  e  luto  manibm  fuis^ 

conuerfuf^  fait  tllud,  vas  alterum,  ficut  placuerat 

in  oculii  etus ,  vt  fdceret.  Hinc  idem  qui  fupra 

dicir  Ifaias:  Vacjuicontradicttfictori  fuo  ,  tefta 

defamiiiterra.  Hxc  &  il lis  iimilia  fciensille 

luriipeiitus  coelefbs  Paulus  ait:  Ohomo  ta 

quis  es  qui  rejpondeas  Deo  ?  Nunquidpoteftfigmen- 

tum  dtcereetqui  fe  finxitt,0^are  mefecifttftc.^A^t 

mnquidnon  babetpote>tatemfi,gulus  \facere  deeo- 

dem  lutOy  aliudquidcm  vas  in  honoremyaltttdverd 

in  contumeltam  ? 

Maenum  reuerehtiredocumentum,  ma- 
Rupertus  ^^  •  •      •     o  • 

lib.  I.  in     gnum  oc  congruum  taciturnitatis  oc  conti- 

Iciemiam   netislingua^inftrumecum.  Deusplaftesno* 

"^'  *^'     ftereft,  nosautemlutum.Moncthocvehc- 

mentiincrepatione  Apoftolusvas  eIc6tio- 

nis,placitumque  qterni  iiguli  opus, monet, 

inquam,  nos,  «?c  mittit  huc,  vr  cum  Prophc- 

taifto ,  prxfens  diuina;  poteftatisexemplar 

videamus.Ciim  enim  abiedionem  fratrum 

fuorum  lllaelitarum  congenmiiretj  Quider-^ 

gOyinquitJicemti^^Nunquidtniquita^  apud  Detimt 

abftt  nimirumvt  hiEcdiccret,ipfequoquc 

mente  huniiH*,  iniftoPropheta,de(cendcr 

ratin  domum  iiguh,  &  viderat  quod  do- 

muslfracl  lutum  eilet,sequc  vtomnecoe- 

num  gentium  j  6»:  quia  non  pro  debito^fed 

pro 


LlBE*.       PRIMVS.  47 

pro  Coli  gimsLDm  Hgulus  ommum ,  fumpfic 
Abraham5CUiTic(IetlutumChal(iaicum,& 
cx  illoj&cxfcminisciusmaila  lutca,fecic 
qusvoluitvafa  mifcricordis,  vafa  honons 
&grati«  Quidamplius  illidebebat,quam 
vniuedolucogcncris  AdsB  ?  hocille  fapiens 
dc  liumihs,&  ideo  vere  fapicns,  quia  humi- 
hs, viderac  &  huiniHicr  fcntiebarj  quia  non 
propter  fig  di  incrtiam ,  fed  propter  incom- 
prehcnribilem  luftitiam,  rebeilc  lutumin 
manucius  difTipatum  fuerar.  Porro  vt  ad 
fpcdandam  fimilitudinem  figuli  rcuerta- 
mucdicamusnunc  qpandofigulusille  co- 
gnouit  figmentum  noftrum,  fufcipiendo 
puluercm  noftrum ,  tunc  ipfe  faciebat  opus 
c  luto  manibus  uiis  fupcr  rotam  adhibitis 
digitis  fuis ,  id eft ,  donis  Spirirus  Sandi ,  vc 
perfedlaiam  in  plenirudioe  temporis  vafa, 
thefauros  fufcipcrcnt  mifericordias  &ho- 
noris.  Sed  aufum  eft  infelix  lurum  bla- 
fphcmare  figuli  fui  digitos.  Quid  igitur? 
Nimirum  figulo  iuftiflime  digitos  fuosfo- 
liscontrahentc ,  &  cum  tota  manu  ferien- 
ic ,  diflipatum  eft  vas ,  diffipatione  vali- 
di. 

Nura  quaeram  igiturquis  fecit  me?  Tu  auj.  fo- 
Dominc  fecifti me,  finc  quo fadura eft  ni-    ®^*^"*- 
hil ,  tufa<5lor  mei,  egoopus  tuum.     Gra- 
tias  tibi  ago  Domine  Deus  meus,  per  qucm 
viuocgo,  6cpci:quemoraniaviaunt,quo- 

niam 


^  4S  G   B    M    l    T    V    S. 

niam  fecifti  mc.Gratias  tibi  plarmatormci^ 

quia  manus  tuac  fcccrunt  mc  &  plafmauc- 

runt  mc. 

Attg.  80-       Nouifti  figmcntum  noftrum  figulus  no- 

liioq»       ftcr,'&  omnes quafi  lutum  in  manu  tua. 

Aug^ubs.      Nempe  figmentum  fragilius,  quam  vafa 

dcc.u.cap.  qujeilla  rotationc  finguntur. 

Rupertus        Igitur  quia  fic  voluit , &  fic  fapicntk  di- 

1  b.2«  c.  21,  €l:auit,  vnum  dc  quo  caeteri  propagarentur, 

Mi  Gcn#     fopmauit  homincm  de  limo  terrac.  dc  limo, 

inquam  terras.Manifeftum  cft  hoc,quia  fc- 

cundum  corpus,homo  tcrra  eft.T^rr^^nim, 

inquit  Dommus ,  e5,  &^n tmam  ibit, 

Auguftfii      "Nouitjquid  fcccrir,qiiomodo  iapfum  fitj 

fiiL.oi.    quomodo  reficiendum  fit^quomodoadop- 

tandum  fit ,  quomodo  ditandum  fit.  Eccc 

fiidti  lumus  delimo.Primus  homo  de  tcrra, 

terrenus  j fecundiii  homo  dc  ccslo  ^coeU- 

dis, 

Ambr.  in       Nofcc  tamcn  tcipfum  homo:  tuflcanfma 

^faim.  ui.  tJicitur  in  Caniicis  Caticorum:  'Sicognouem 

tefortnofa  mmuUcfibus.  Cognofce  tc  anima 

quianon  de  ter ra ,  non  de  lutoes ,  quiain- 

fuffl.iuit  in  te  Deus  animam  vinentem.  At* 

tendciibi,vtlcxdicit.iibi,idcft,AnimaJtii^: 

/a^cuiaria  cc  &  mundana  non  teneant  j  tcr- 

reftria  non  mofcntur  3  ad  ilium  tota  inten« 

tioncfcftina,  cx  cuius  infpiratione  confi- 

ftis. 

^bx,  Coguofce  t«  snima ,  quiajwjn dsC  tcrrS, 

noa 


LlBIR      PRIMVS. 


49 


noti  delutoeSjquiainfufflauicin  tcDeujs,&  ibid.oa» 
fccit  cc  iQ  animam  viuentem.Opus  magnifi-  **♦ 
cum  eft  homo,  Dei  infpiiatione  formatum. 
DiCcc  homo ,  vbigrandis ,  vbi  preciofus  fis, 
vilem  deterra  demonftrac,  fed  gloriofum 
yircus facit ,  fidcs  rarum ,  imago  pretiofum. 
An  quicquam  tam  pretiofam,  quam  imago 
Dei  cft? 


D 


v^. 


5<^ 


G  E    M   I  T    V    S. 


TeccoM.  QuUJaaam  tihijO  cusios  Ifinmmm': 
/?ar  me  contritrium  tihi  / 


L  I  B  E  R       P  R  I  M  V  S.'  5j 

V  L 

Peccaui;  quidfliciam  tibi  6  cuftos 
hominum^quarepofuiftimecon- 
trariumcibi?     lob,  7. 

ET  imat  &  i}jem:plenofcelus  orefatendum  ejl, 
Culpa  meaefi  nullo  dignapatrocmo, 
Vccc2i\i\,fateor^  necqu^  malicnmmafect^ 

Vllofucari  pojfecolore,  puto. 
}^€C  mihi  dedecoris  metus  eft ,  fnque  curapudoris^ 

?uhlicaf{agitiisdehitapoena  7neis, 
Ecce  mantu  vltrb  fupplextibtporrtgo  vi^las^ 

Ou£  mihtftt.tav  nm  pma  luenda  rogo. 
Quid  tibi  vis  faciam  ?  vistrudainpectusimnfeSt 

Aut cladtfiatuam  moefia  trophiza  meA ; 
Vis  tua  centenis  cumulari  altarta  libis} 

Autpia  fumofis  tura  micarefods} 
Aut  meusipfetuasmauis  y  cruor  imhuat  araSy 

H^fiia  criminihus  fuhftituenda  ineis^ 
Ah.foret  tUa  me&  vix  par  quoque  vi^ima  noxdi\ 

^am^  meo  eft  omnis  criminepcena  minor. 
2^on  tanien  eftf^uas  tantus  tihi  fcruor  tn  iras, 

Quas  itmre  cruorfclus  &  ara  qusant: 
SApc  tuus  parti  fuperat£  mucropepercit , 

Er  conferuato  nomen  ah  hofte  tu lit. 
2^onfimt  ingcnium  tantos  tihi  furgere  mottiSy 

Quantispro  mmto  culpapiandaforet, 

D     2  O  bonc 


51  G    E    M    I    T    V    S. 

O  bone  terrfgenum  cuftos ,  tutela^  mundt 

Vuhlicafujpmdi  tot  cni  vota  falusl 
£n  tuafe  medtackmentta  monftrat  inira, 

Quaq^  manugUdios  hac  quoc^  tcndis  opem, 
Sipaterts  (quamtm  funimo  mea  caufapatroni 

Eloquto.melior  nuUius  effe  queat) 
Tauca  tamenpro  me.velpro  te:(quod  magisoptein) 

N«  tua  fors  etiamfit  mala  caufajoquar^ 
isonnego^  peccaui  j  communis  at  hic fuit error: 

Damnahe  communis  crminis  vna  luam} 
Cum  ruerent  alij ,  malequo  fuus  impettis  illos 

Imptility  infiamfn4s  Bacche  Venu&j^  tuas? 
Dextrafmimfdiien ,  quamuis  vibrata,  remtfit^ 

Tenfaj^  progladio  lenis  oliua  fuit, 
Curmihi  perpetuo  comraadu^naredueUo, 

Ceu  gladiatvrego ,  tuq^  laniftafores? 
Nonfatis  efty  culpam  faffas  tihi  tenderepalmas, 

Criminibuf(^j  iramprommiiffi tuam? 
(^id}quod  &  cgrcgij  dederim  ttbt  muneris  anfam\ 

Materieslaudis,  dum  mea  culpa ,  tUA  eH. 
Na  nifi  peccairem,  quid  ra  cocedere  pofTes? 

Cleraentis  nomeu,  non  habituiuseras. 


Feccaui 


L  I  B  E  R       P  M  M  V  S.  yj 

Teccani :  quidfaciam  tibi  o  cujfos  honti^ 
num  y  quare  fofuijti  me  contrarium 
tihi  ?    lob.   7. 

FAmofa  Iu(f}a&rotius  ore  Ecclefi«  pcr  Ropmu» 
oibem  cclcbrata,  qua  homocumDeo  i^cap"^/ 
ludkatus  eft. 

Sicutenim  funt  quGedam  armaDci,  in  ong.  in 
quibus  efTc dicuurlorica  luftitiae&gladius  hom. «. 
SpirituSj&rcufuraFideijitaetiamfuntarma 
diaboli,  quibus  indufus  homopeccator.  A 
contrarijsigitur  intelligamus  contraria,& 
ftatuamus  duos  mditcs  armatos 5  vnum  mi- 
litemDei,  alrc-um  militem  Dtaboh.  Et  fi 
quidem  miles  Dei  habcr  loricam  iuftitias,fi- 
ne  dubio  milcs  diabo!i  contrariam  huic 
gerir  iniuftitias  loricam.  Et  fi  miles  Deiin 
gaieacorufcat  falutis,  ccontrariopeccator 
CquieftmilesdiaboHJgalea  perditionisin- 
dutus  eft.  Ita  ergo  eft  gladius  quidam  Spi- 
ritus  San6ti ,  m  his  qui  militant  Deo  eft  au- 
tem  6^gladius  maligni ,  in  hisquimilitant 
pcccato,  quem  gladium  nunc  cuaginare  di- 
cunturpeccatores. 

Quis  eftgladius  peccatoris,  nifi  contra-  ^^^'^^^ 
rius  gladio  Spiiitus  San(5ti  ? 

Quomodo  autem  putandi  funt  peccato-  orig.hom. 
rcs  euanjgare  gladium  ?  dum  lam  inapuden- 
D     5  ter> 


54  G   E    M    I  T    V    s^ 

terj&abfque  vHo  verecundiae  veIam(j^to 
iniquitates  fuas  perpetrant ,  nec erubefcunc 
aut  reuerentur,nec  ramquam  in  vagina  ne- 
quitiam  fuam  recondunt  &  contegunt ,  fed 
fupeibo  &c  elato  fpiritu  ,  velut  gladium 
quemdam  denudant. 

Ambr,  in        Cum  agno  pugnauerunt  qui  Ecclefiam 

i/.Apoc.     Deiperfecutifunt. 

jj^j^^  Haec  piigna  ccepta  efl:  a  principio  mundi 

Cafd.  in    in  Cain&Abel. 

loc"'^^'^  b      T^^tend^itltmpiui^aduerfus  Deummanumfuam, 

13,  &contra  ommpotentem  roboratusefl. 

Sunt  namque  nonnulli ,  qui etfi  qua  ali- 

hun?  lo-    ^^^^ri<io  agere  contra  Omnipotentis  Dd  iu- 

cum»  dicium  nituntur  ,  ipfa  impoffibilitate  ex- 
plendaevoluntacisfuae  fra6li,adfemetipfos 
refpiciunt;  atque  ad  eum,quem  contemnc^ 
re  voluerant,  conuercuntur;&  qui  difcede- 
re  longe  poterant ,  (i  quod  velieni?  implere 
valuilfent ,  per  hoc  aliquando  faluantur, 
quia  qaod  voluetunt  implere  nequierunr, 
vnde  ad  fe  redu6ti ,  cuius  fint  conditionis, 
afpiciunt,  6cplangant  fe  contraria  veritati 
voluifle. 

.      ...  Sic  Saulum  Ecclefiam  profequentcm 

Aug.  lib.      _  ,  ,  n        • 

21.  cont.     Deiis  de  coelo  vocauit,  proitrauit,ti\mquam 
fauftum     percudif. 

^*  ^°'  Nam  qui  omnia  noftra  moderatur,  ac 

Earii.         difpenfatDeus,nobispermaliti^viamince- 
yFa^^Vr.  dentibu^  occurrit,  offendicula  obijdens, 

quae 


L  I  B  E  R      P  R  I  M  V  S.  ^^ 

quae  nos  a  peccato  remorentur ,  &  abar- 
ceant. 

•  Sed  &nonnulli  funt,  qui  hocquodper-  ^J^^^^l^l^ 
uerse  contraDeumappetunt,  iufto  Deiiu- 
dicio  implere  nequius  permittfitur ,  &  cum 
eos  malitia  accendit,  potentia  roborat.tan- 
toiam  femetipfosin  errore  cognoiccrc  ne- 
queunt,  quanto  in  rebus  affluentibus  extra 
fe  femper  per  potentiam  trahuntur;de  quo- 
rum  intenrione  dicitur  :  Tetendtt  aduerfm 
^eum  manumfuam,  &  contra  Omnipotentem  ro- 
horattis  eft, 

[^Sed^contra  Deum  pugnare  non  eji  faciVe.        Ecclcf. 

lu  [igitur  anima  mea'J  ne  exMtnestibi  im-  ^-^^*^^  ^ 
punefuturum,  quodcontraDeumpugnaretenta-  cy. 
ueris.  • 

lobjCuius  rei  eratia,dimicaret,nefciebat;  ^^^^Y^°^' 

^.     '  P  .'  ^    '  ,     ^    '  hom.4.dc 

nelciebat  quoniam  eigymnahum^palaeltra  paticntia 
erat  propofitajfcrmonem  ad iudicem  vertit,  ^°^' 
animaeque  oculum  ad  alta dirigit ,  non  bla- 
fphemans  fcd  orans  cum  lacrymis  j  Vtqutd 
m  pofutfii  contrarium  tibi} 
Tunc  autem  fibi  contrarium  Deus  homi-  ®^^S-  i" 

r  ■  \        i.  T^  j      cap.7-  lob* 

Dcmpoluit,  cum  homo  Deum  peccando  i.g.c.  2». 
derehquit.  luftus  vero  conditor  huncfibi 
contrarium  pofuic ,  quia  inimicum  ex  ela- 
tionedeputauit. 

Et  ecce  fatetur  [  lob  ]  malum  quod/ecir,  <^"S-  '^^^^ 
fcdbonum  ,  quod  Deo  inrecompenfatio-  ub.kc.ii.* 
ne  debeat  ofFerre ,  non  inuenif,  quia  ad  ab-  ^  ^** 
D     4       lucndam 


5$  G   E    M   I  T  V   S. 

liiendam  culpam  quaElibet  humanse  adio* 
,nisvirtusinfirmacft,ni(ihancmirericordia 
parentis  foueat.  Cur  [  ergo  ]  quafi  contra-" 
rium  tibi  hominem  defpicis  ,  qui  ccrtus 
fcio,quia  perirc  ipfum ,  quem  defpiccre  ccc- 
deris ,  non  \is  ? 
Aug.  ma»  Peccaui  peccatum  grande,  &  multorum 
«uai.fap.  fumrnihiconfcius  delidorum;  necficde- 
fpcro ,  quoniam  vbi  abundauerunt  deUda, 
fupcrabundauit  &  gratia. 
Bcrm  fcr.  Mifer  ego  homo  ?  quis  rac  liberabit  i  ca- 
lumnia  huiuspudends  feruitqtisfmifer  (ed 
libcr,hber  quia  fimilis  Dco,mifer  quia  con- 
irarius  Deo.  O  cuftos  hominum  ,  quarc  me 
pofuifticontrariumtibi.^  pofiiifti  ciimnon 
prohibuiftf:  Alioquin  ipfe  mc  pofui ,  &  fa- 
dtus  fum  mihimet  grauis,  luftiffime  quidem 
vt  hoftis  tuus ,  fit  hoftis  mcusj&  qui  tibi  re- 
pugnat,  repugnet  &  mihijcgo  qui  tibi,mihi 
ipficomrariusfum. 


*3 


9um 
Csin?. 


VI  r. 


G   E   M    I    T    V    S. 


Cur  Jactem  tuam  dhfcoTuUs  et  arhvtrans 
me  mxmictan   tuwn    ■  ^oi  .    tj. 


LjBER       PRlMVS.  59 

V  I    I, 

Curfaciemtuamabfcondis.&nrbi- 
trarismeini/r.icumtuumf /tf^  15. 

E^go  meus  tanu  caufam  tihi  puhuit  ir£ 
Qui  condonandm  leniter  error  erat  ? 
Credideram  toniostantumte  fingere  vultuSy 

Nec  nifi  compofttis  os  fimulare  minit. 
Scilicetvtflentigenitrix  negat vheranatOy 

Sed  negat ,  vt  lacrjmis  fdpius  tUa  petat, 
Aut  cjualispuerofiigiens  negat  ofcula  nutrix , 

Ofcula .  qu£  toties,  dumfugit  ille,  dedit^ 
Sic  ego  te  ficios  rehar  mihi  ducere  vultus, 

Vt^-  magisfequerer^  fingere  veUefugam, 
Atgerttur  video ,  dicto  res  ferta  htUo, 

Falfa  5  nec,  vt  rehar  larua.fed  ira  fuit. 
Auerttfg^  oculos ,  dedignarif^  videriy 

Fax  voliiti  numquam  conciliandaforet. 
Itfugis ,  vt  vifo  fugit  eminus  hoHisah  hofie, 

Autquemfubnineodente  lacefitt  Aper. 
Seu  timeaf^oculisvifusfaxiffere  no^ris 

Occulis  oppoftta  lumina  cauta  manu. 
Quoprecorhanctanto  merui  pro  crimine  poenam, 

Vt  vcliit  indignans  ora  videnda  neges} 
An  quiapeccaui ,  vultu  fruftraris  amantem} 

Ah !  vultu  numquam  qui  mihi  torum  erat. 
Aut  mea  ne  magicas  iaculentur  lumina  flammaSt 

Sibtletaut  mfiro  Regulus  ore^  times} 

AntC" 


6o  G    B    M    I   T   V    S. 

Anteuent  tutis  Cyrceos  vijtbus  orbes , 

Vthratamq^  oculo  pelle  noceme  necem. 
Donec  enim  verfo  me  dedignahere  vultUy 

Te ,  dolor ,  irato  viuere ,  waior  erit. 
l^uUius  alte/mfaciunt  mihi  llimina  heUum, 

Luminihm  pojfum  Pboehe  careretuis: 
Vulchra  tuos  oculos  contemnere  Cynthia  poffum, 

Quj pafcunt  reliquas  igm  nitente  faces , 
Attamen  ahfque  tuis  oculis ,  mea  vita ,  meum  cor 

ViuerCy  non  aliter  quam  fine  corde ,  queo. 
Cenje  igitur  reltquas  quihns  ohruor  anxia  cura, 

Si  tam  dura  oculii  poena  carere  tuis? 
O  qt4antolS  quanto  mihigrandim  hoc  tormentuejl, 
Te  quodamem  mea  lux^me  tame  haud  redamesl 

CurfAcieni  tuam  ahfcondis^  (fr  Arhitra- 
ris  me  inimicum  tuum  ?  lo  b.  1 5 . 

Aagvfoii-  (r*\^^^^  faciem  tuam  aucrtis ,  gaudium 
Joq.cap. I.  V^meumper  quodgaudeo.<*  vbi  esabf- 
condirus,  pulccr ,  qucm  dcfidero  f  odorem 
tuum  haurio,viuo  hc  gaudeo;  te  autcm  non 
video;  vocem  tuam  audio  &  reuiuifco ;  fed 
curfaciem  tuam  ahfcondiffhith  dicisjNe}/?  vide- 
httme  homo  &  viuet.  Eia  Domine,  moriar,  vt 
tc  vidcam;vidcam,  vthicmoriar.  Nolo  vi- 
uere,  volo  mori;  diffolui  cupio ,  &efle  cum 
CHRisTOimoridefidcrovtvideam  C«ri^ 
STYMiviucrcrcnuojvtviuacum  Christo. 

Lumen 


LlBER       PRIMVS.  6l 

•   Lumn  perfspe  tuenti ,  Naziawu 

J^umlnu  aterm  ,  nubes  denMima  y  fefe  J*  *"•"/* 

Vrotmui  tmutt  medtam,  fe^  abdidit  tngfns 

Vulgor ,  &  ardentem  fixit  mihi  corde  doloron, 

Vt  mtht  tampropius  pofitofepr£pete  curfu 

Eripuit ,  capitjjfugam.  Cur  ifiud  ?  Amari 

An  quod  a  me  femper  cupiat ,  cupidd,^  requiri? 

Namque  ita  moris  habent  homines  quoque. 

Si   quis  enim  offrndcric  fcruulorum ,  Ambr. 
aucrtereabeo  vultus  folcmus.  Si  apudho-  ^p^^  5* . 
mmcshocgraue  dicitur,  quanro  magis  a-  ' 
pudDeum?  widcs  cnim  quod  faciemluam 
Deusa  Cain  muncribusauertic.Idco  Dauid. 
orat  vt  flagelleturporius  quam  pro^ctatur  k 
jacu  D«.Ide6iuftus  ait:  Vultumtuum  Domirte 
requiram,  grandc  ergo  fupphcium  ,  proijci  a 
facie  Dd.  Proie(5lus  cft  Adam  de  Pafadyfo; 
nequeiramerico  ,  ipfeenimanrej^^^/fi?»^<:- 
rat  afacit  Dei.  Exiuit  dc  Cain  a  facie  Dci,quia 
putauit  Dcum  efle  fallendum  ,  vt  crimen 
negaret.  Quomodo  proi|ciat  Dcus  afacic 
lua,audi  dicentem :  ToUtte lUum  in  tenebras  eX" 
teriores. 

Igiturqux  Anfmafcmela  Dcodidicitin  Bcm.fer. 
intimis  fuis  Dei  praefenria  fufpirare ,  &  qua-  ^^^"^ 
rerefaciem  einsftmpir ,  tahs  anima ,  nefcio ,  an 
vel  ipfamgehenna  adcempus  cxperTrlhor- 
tibihui p<Enaliufve  ducat ,  quam poftfpiri- 
tuahs  lludij  huius ,  guftatam  fcmel  fuauita- 
tem  ^  exire  denu6  ad  illeccbras ,  vel  pocius 

moicftias 


^l  G    E    M    I    T    V    S. 

moleftias  carnis:  audienim  hominem  ex- 
pertum  quaeloquitur:Bp»«5  w,inqnit,D(?wi- 
ne  Jperanttbus  inte^anlma  qumnti  te,  audi& 
alium  fimilem  ImiciTibidixitcormeun^exqtti' 
jmit  tefacies  mea.faciem  tuam^Domine  reqmram. 
Ab  hoc  bono,(i  quis  auertere  fani^Jiam  illam 
animamconaretur,puto ,  haud  (ecusacce-* 
pilTet ,  quam  fi  de  Paiadyfo ,  &c  ab  ipfo  in* 
troitu  gloriaCsConfpiceret  deturbari. 
...  .  EftenimrCHRisTvslfuIeoraecernusani- 
tfaim.  43«  morum, quemideo  Patex  mihtui  rerras, vt 
eius  illuminati  vultu,  aeterna  &  coeleftia 
fperarepoftimus,  qui  ante  terrena  caligine 
tcnebamur  inclufi. 
Amlr  in       Defiftc  ferGO  animalhominis  habere  pec- 

rralm,ii8.  o      •  j   1  •    r     •  •       •      r 

cata ,  &  videbis  raciem  meam  j  qui  cnuTj  fa- 
ciem  meamvidet,  debetefte  line  peccato* 
Efto  Angelus,  hoc  eft  diuini  minifter  impe- 
rijjobfequeremandatisDomini:  cum  fueris 
Angelus,  videbis  FaciemDomini.ipfeDo- 
minus  lEsvsait :  Beati  mundo  corde ,  ipfitnim 
Deum  videbunt :  aduertis  quid  a  te  exigatur  vt 
videas  Deum.^  Emunda  igitur  cor  tuum. 
Ambr.  in  [Sed]auertere a  nobis  Deum  faciem  fuam 
praim.43.  putamus,  quandofumusin  aHquibus  affli- 

diotiibus  conftituti. 

Bcrn.  in         Ne  timeas,  6  Sponfa,  ne  defperes,ne  exi- 

fui».         ftimes  te  contemni ,  fi  paulifper  ribiiubtra* 

hir  Sponfusfaciem  fuam.  Omniaiftacoo- 

peiancur tibiin  bonum ,  6c  de  aeceffu  &  ve- 

celfa 


L  I  B  E  R       P  R  I  M  V  S.  ^3 

cefTu  lucriim  acquitis.Tibi  vcnit,  tibi  &rc- 
cedir  j  venit  ad  conrolationcqi ,  rcccdit  ad 
cautelam. 

O  bonaabfconlio,  quae  efficiturperfc-  B.AnW- 
6bio/Gloriamea,Deusmeus,abrcondis  the-  cap.s, 
faurum  tuum,  vt  incites  cupidum  j  recondis 
margaricam  ,  vt  augeas  qdacrentibus  amo- 
remidiffers  dare,  vt  doceas  petere;  diffimu- 
las  audire  petentem ,  vt  facias  perfeueran- 
tem.  quodplane  indicat  illa  flebilis ,  quac 
tuum  in  fepulchro  natum  CnRiSTVM,inter 
mortuos,  quxrebat  vmum  ,  durantibusad- 
huc  tenebrisjquam  accenderas  vt  qusrerer, 
fed  quaerenti  d  ifparebas  vt  pcrfeueraret;per- 
feuerauic  rpcrans,&  fpeiauitpcr(euerans;  & 
quia  in  fpc  pcrfeucrauit ,  viderc  te  mcruit. 
Bcatavifio  &  plena  exultario. 

PIacare,obfecro ,  dc  miferere  mei  ,8cnon  AHg.mc(U 
duertasfaciem  tuamame,(\m pro  me  redimcn-  ^^^''** 
do  non  auertifttfaciem  tuamab  incrcfantthus  & 
conjpuentibiumte. 


VIIL 


«4 


G  E   M    I  X   V 


Qm   dahit  capiti  meo  a^tum  ct  ocuUs  meis 
J^ontem    Ucrymarum  i  Jfterem. . ^.  . 


1  I  «  e  R     ?  R  I  M  V  5.  ^S 

VIII. 

Quis  dabit  capiti  meo  aquam,  &c 
ocuhsmeis  fontemlacrymarum^ 
&:  plorabo  die  ac  nofte? 
Hiere?n.  g, 

QVis  miht  det ,  liquldas  caput  hoc  nrUtur  in 
vnd.is , 

Totq^  fluat guttis ,  quot fietit ante,  comis? 
Trontepatetcainpus  quemftebilis  imber  tnundet^ 

Ripanec,  vtftudm  exjpatienttir ,  obeft. 
O  mea,  fifuhito,  duo  ftuminay  lumina  fianti 

Sat  capiet  geminas  alueus  aptus  aquas, 
lUe  meis  totus  lacrjmis  nonfufficit  itnbery 

Perpetue  ftentis ,  qui  rigatorafenis, 
Capta  nec  Andromache^  qua  lumina  proluit  vnda^ 

lUa  meis  lacrjmis  vndafateffe  potefi, 
Kec  tua,  lefiide^  lacrjmati  balnea  le^i , 

Balnea  no^urnis  humida  femper  aquis, 
l^ec  quibus  esfohtus  mumapafcere ,  guttat 

Nocle  ydie^j  tuusqua  tibi  panistrant: 
lUa  nec  iUumesplorahilium  lacrjmarum 

Qnampluit  m  Domini  Magdala  moeifa  pedes: 
l<iec{tibiy  quigeminis  inarauerat  humida  fulcis 

Lumina)  fonsmcefia ,  Pefre  perennis  aqua, 
Sed  tuayNikj  veltm  feptemplksftumina  rtuo, 

Cum  vagus  ifiacQs  ohruis  amnis  agros, 

n  Aut 

f 


6S  G    E    M  l   T  V    ^i 

Aut  qualis  madtdum  cum  mergitAquui:lus  annuml 

Totaj^  in  bybsrnas  aftra  liquantur  aquas\ 
Autpottiis  trepidas  qualis  rutt  imber  in  vrbes, 

Omntacumpluuio  dau^ra  reclufaloui, 
Culmtna^  &  turtes  &  acuta  cacumina^caute^, 

Et  nemora,&  montes ,  nil  nifi  pontus  erant. 
Hosoculis  voueamgrauidis  mihicurrerenimbos^ 

Et  caput  hoc ,  totusfiat  vt  Oceanus^ 
Aut  faltm  ingmtnostabefcerelumma  rtuof, 

Terpetu(fve  meas  amne  nataregenas,         , 
Necftccari  oculos ,  mfi  cumfiupor  ohfittit  illis, 

Vtniat  vtlacrjmas  vlttmagutta  meas, 
Tdices  nimiHm.vitred.gens  cdrula^  njmpha, 

Membra  qutbusflutdo  ftmt  liquefacla  vitrol 
Vo!J^palud(ifis  mutata  fonttbu^  artus, 

Quas  vetus  efi  quondamfamaprefejfa  nurm, 
Cur  nithi  non  liqutdis  fiiUant  quoque  bracbia  rtuis, 

Glauca^  mufcofis  flu^uat  vnda  comis? 
lUaegofum  ,fontem  qtm  nonadmittor  in  vUum^ 

llla  egofum  fruHra  qualiquorejfe  velim, 
O  vtinaml  cdaremvertar^nouus  Acis.inamnem, 

Qmy  Galataa,  tao  flumenamore  fuit, 
AutaUquody  jieri  iubsatme  Bibltda,  l<Iumen, 

Qtiodfieriiu^itBiblida  yfontisaquam ! 
^«r  5  Acheloe,tua  liceat  mihi  ludere  formay 

UercfiledeceptOy  cum  leuefltimenerasi 
iSf(7M  ego  tunc ,  Acbelob]  precaria  corpora  fonamy 

Taurus.vtexutofluminisore ,  puter, 
Et  Itcet  obfcurifuertm  nifi  nominis  amniSy 

Non  egomenomm  vilefuip ,  querar. 

lugis 


t  I  B  E   R       P  R  I  M  V  S.'  Cf 

tugis  aqu£  largus  taritum  mihi  fuppetat  tmher , 

CAtera  ,facurum  nomen  honoris  crtt. 
Tum  mea  inexhaufios^  dducentlumma  riuos^ 

Vmdiu  vt  dUtua  de  niue ,  voluitaquas, 
Ver^fluent  lacrjm&.veluti  vagaflumina.vultum^ 

Tlumina  tucefluent ,  flumtna  no^e  fluent. 
Nec  ntfiflere ,  meis  oculis  erit  vUa  voluptas, 

Donecerum  lacrjmis  criminA  merfa  mek. 


B     i 


^s 


C%  G   E    M   I  T  V    S. 

;^uis  dahit  CApitimeo  aquam ,  &  oculU 
V  meisfontem  lacrymarum,  drflorabo 

dieacno^e?  Hiercm.9. 

Hieromin  Ql  totus  vcrtar  infletum,  &ncquaquam 

C.9.  Hic-    Ogutta-sfint  lachrymarum,  fed  abundantia 

""^'         fluminis,noniatis  dignefleuero. 

B<rn,  fer.       Qi^  dabit  capiti  meo  aquamy&  oculis  meisfon* 

x6.  in        tem  lacrymaYum  ?  vt  prieaeniam  fletibus  fle- 

^  *"  '        tum  &  ftridorem  dentium,  &  manuum  pe- 

dumque  dura  vincula ;  &  podus  catenarum' 

prcmentium ,  ftringentium,  vrentium  ,  nec 

confumentium.Heu  me  mater  mea,vt  quid 

me  genuifti  filium  doloris  ,  filium  amaritu- 

dinis,indignationis  &plorationis  aetern3£l 

Amb.  in        Nefcit  flere  qui  flenda  committif,6<:  cum 

BfaU  118.    fitipfe  lacrymabilis,  non  habet  culpac  lacry- 

mas  fuse. 

Greg4ib.       ^xa  fufpirans,  apattc  terram  irriguam  pe- 

3*diai.  c»    tit,quia  a  creatOre  noftro,cum  magno  defi- 

liiftii.^*   derio ',  quaercnda  eft  laciymarum  gratia. 

Hincirriguumfuperiusaccipitanima,cum 

fcfein  lacrymis  cceleftis  Regni  defiderio, 

afflfgit :  irriguum  vero  inferius  accipit,  cum 

inferni  fupplicia  flendo,  pcrtimefcit» 

Aue  med,      ^"  quidem  Rex  glorias  &  omnium  virtu- 

i6ip.  35*     tum  magifter,  docuifti  nos  verbo  &  exem- 

plo,  gemere  ac  flere ,  dicens :  B(||ri  qutlugettt^ 

quoniam  ipfi  confolabuntur,  Tu  flcuifti  dcfun- 


L  I  B  £  R       P  R  I  M  V  S.  ^9 

d:am  amicum ,  &  lacrymatus  cs valdc  fuper 
pcriruram  ciuitate.  Rogo  te,bonc  I  e  s  v,pec 
illas  preciofiffimas  lacrymas  tuas,&  per  om- 
ncs  miferationes  ruas,da  mihi  gratiam  lacry- 
marumquam  multum  defiderat  &  appetit 
anima  raeajquia  finc  dono  tuo,non  poiTuni 
habere  eam.fed  per  Spiritum  fandum  tuum 
quidura  corda  peccatorum  mollit ,  &adl 
flctum  compungir;  da  mihigratiam  lacry- 
marum,  (icut  dcdifti  Patribus  noftris  ,  quo- 
rumveibgiadebeo  imitari,vt  plangamme 
inomniviia  mca,  ficut  ip(ife  planxcrunc 
noftcacdic.  Damihi  irriguumfuperius^ 
irriguum  inferiuSjVty/wr  mifnUcrjfmapanes  dic 
4C  nocie.  Da  mihi,  dulciflimc  fonteirriguum 
fonremquc  perfpicuum,!n  quo  lauetur  afli- 
dueiftudiniquiiarumholocauftum.Dami- 
higratiam  iacryraarum  bcncdicle  &  ama- 
bilis  Deus ,  praecipuc  ex  multa  dulcedine  a- 
moris  tui  &  commemoratione  mifericor- 
diarum  tuarum.  Tribuc  pro  bonitatc  &  pie- 
tate  tua ,  vt  ifte  calix  tuus  inebrians  Z<.  prae- 
clarus  fatiet  fltim  meam . 
Lactyma^fiquidcm  funtpeccatidiluuium  Ntilan. 
&  mundi  piamentum. 

Etflcuttorrens ,  diuerfaobftaculadiruit,  Hugo 
ficlacrymafeructis  defiderij  ,omniapecca-  ^^^^l^^ 
ta  dilui tjomnia  tormcnta  contemnit,&  cur-  Hicr» 
fum  fuum  ad  Deum  peragit,vfque  dum  per- 
ucniat  ad  afpeftum  Dei.  Ecclefiaflicic.^j. 
E    5  l^onnc 


fO  G  E   k  I  T    V   5. 

f.  I*.  ^onneUcrjmA  vidud  ad  maxtUam  defcendunt} 
vcif.  ip.  ji  maxiUa  enim  afcendunt,  vfque  ^d  calum. 
Aug.  mcd»  Peicute  Domine,  percuce,  obfecro  hanc 
^p.  37-  duriflimammercmmcam,  pia&validacu- 
jTpidecliledioHisruas,  3caltiusadintimape- 
nerrapotenti  virtute;  Sc  Cicdecapitefneoeduc 
aquam  immenfam^  dy  deoculis  meis  verumfontem 
lachrymarum  iugitcr  manantem  cxlnimioaf- 
fedi^jdcfideriQ  vifionis  pulchiitndinis  tuas: 
vtlugeamdieacnodc,  nullamin  praefenti 
virarecipiens  confolationem. 
Aug.  mcd.  ^^  vnihi,  quaefbj  lacrymas  cx  toto  afFcdu 
cap.s(j.  internas,  quypeccarorem  mcorum  poffint 
foluere  vincula,  &  cceiefliiucunditate  reiii- 
per  repleant  animam  meam.  Venit  mihi ia 
nientemalterius  muheris  deuotio  mira,qu^ 
inr^pulcro  iacentem,pr$  amore  quaerebat, 
quae  recedentibus  difcipulis  de  fcpulcro 
non  recedebat ,  quia  fedebat  ibi  triftis  ac 
masrens. Si  ergo  ita  fleuit,&:  in  flctu  perfeuc-  • 
rauit  muHcr,  quaeviuentem  cum  mortuis 
quasrebat,quiE  ce  manu  fidd  tangebat;qua- 
modo  me  plangere  c^in  plandtu  perfiilere 
4cbetanima,  quae  te  redemptorcm  fuum 
iam  ccelo  praefidentem ,  dc  vbique  regnan- 
tem  corde  credir,ore  confitetur?Quomodo 
crgogemere&fleredebettalis  anima,  qu<e 
^etoto  corde  diligit,  teque  tocodeflderio 
viderc  ^oncupifcit^ 

IX. 


7^ 


G   li   M    I   T   V   S. 


Dolorcs    tnfcrni  cJrctmUederunt  mej  prdPCCU  - 
^auenmt  me    laquei  mcrtts  ■     'Pfil-  t^-  _ 


L  IB  E  R       P  R  I  M  V  S,  75 

IX, 

Dolores  inferni  circumdederunc 
me,  prseoccupaueruntmelaquei 
mortis.     Pfalm,   17. 

ERgo  iterum  A[lAon  allqiiii  tiouafahulafiet, 
Infeitx canihus prada  voranda  fuii} 
In,mhh7iens  nemorumjiudijsiuuemlihus  arfit^ 

Et  peritjiudijs  mens  proptecapta  fuis, 
Me^^fuit ,  ancipitssvenatu  pellere  curas ; 

Nt?»  tamenin  fjluis  ^pulchra  Dianajuis. 
Sjlua  mthi  rapidts  non  efi  latrata  molofis , 

Lujira  nec  injefia  foUicitata  cane. 
N^c  iuga  Tajgeti  neque  Mdnala  territa  cornu, 

Kecfuluus  volucri  cufpide  firatus  aper. 
Nec  mea  Parthentjs  cricumdata  retia  fjluis , 

^cc  meditataferucaliidalinadolos, 
'^umquam  ego  velpedicas^venabula^tda,velarcus, 

VUave  Spartana  Virginisarma  tuli, 
O  vtinam  mens  ifia  mihi ,  DiBjnna  ,fuijfet  i 

Non  ego  nuncpr&dA  cingerer  arte  meiz. 
Heuquihusimprudsm  fiudijs  mihi  torpuit£tasl 

Ouinpotiiisy  nemorum  crura  notata  ruhisf 
Curqudifita  tuis  mihi  pramia  y  Bacch^,  trapetis? 

Aut  agitata  tuis  pr^da ,  Cupido,  iugis  f 
N(?«  tantumpharetram  neque  tantum  tela  CupidQ, 

Cautafed ,  vtfaHiSyfila^  P^^g^^  l^^^^' 

£    5  Fampineos 


74  G  E   M  1   T   V  s. 

Tamplneos  Untum  mqucconcutis  Euie  thjrfosy 

Sunt  quoque^  queis  capias  ehria  crura ,  doli, 
Cumfur^it  DaltU  Sampfon  male  tonfrn  ab  vlnis^ 

Vin^a  PhtliWjao  brachia  fune  tultt, 
Cum  iacet  ignotoNoe  fuperatus  Idccho, 

Compedefucciduos  (Iringis  lacche  pedes. 
Idalis^ecce^fuiiiammequoque  ca^ibm  ambity 

gudtotiesvotispmlit^petita  meis, 
Jlei  mihi ,  quot  circtwj  pedicarum  ind/tgme  cingorl 

Seu  fera  venantum  prapete  fepta  globo.    ,. 
Scilicet  illa  fuitjpe^lriferalis  iifiago, 

Antonio  \  celft  vertice  vifa  iugi: 
Cum  patuere^  oculi  colle5ta  fub  vnius  iftum 

Omnia ,  qua  mundodtdita  regna  iacent\ 
Omnta^  ceuparua  teUufc^  ^pf^l^^f^  tabella , 

FiMa^Jiant  minimo  corpora  tota  vitro: 
Cmnia^  hdc  in^ensobfepferat  vndique  rete , 

MuUa^^  furttuis  ifamina  jbarfa  viis. 
'gutique  fuasfraudes^fenfitjua  vincula  quifqu^y 

^ic  caput ,  illepedes  vin^tu,  &ilk  manus» 
Sic  fua  deceptum  laquearat  quem^  voluptas 

VtvtfcoUolidd  decipinntur  aues. 
Ahlfua  nexilibus  te$dtt  mprs  vndique  tramis 

Uetia ,  arachnao  caUidiora  dol$. 
Vt^  fedet  nigro  venater  araneus  antro, 

infidianspennis^ftridula  mtifca ,  tuisi 
Senfit  vbi  motk  trepidare ,  cubilia,  tela, 

Mmicaty  &  trepidam  raptat  tn  antra  firam: 
Aut  qualis  viridi  latet  arbore  calMus  auceps , 

Vmnifedi  meditans  vimladolofa  gregu 

jintgt^ 


LiBEa     PRiMvs.         75r 

Iwigcros  abdit  vicino  gramine  valloSy 

Spargit  &  innttido  plurima  granafolo, 
Et  circum  inclufasfecrsta  crate  volucresy 

Qu£J^  canantvtn^dt  cowpede^ponitaues. 
JU,  filtu,  &  cantu  i  leuis  iUcforaminebuxi-^ 

Hafoci.is  \prsidam  ,  decipttille  fuam. 
Venamum  haud  aliter  fcelerum  comitata  corona 

Impiicat  tnfidiis  mors  fua  quemque  fuis, 
Quicj^fuperlaqueos  ntfus  darecorpora  faltu  , 

Hcu  mifer ,  injiygiaspracipitaturaqua^l 


Dolorei 


76  G   E    M    I    T    V\S. 

Volores  inferni  circumdederut  me,  prd- 
cccupauerunt  meUquei  mortis^  Pl".  17. 

ECce  DomineDeus  meus,mundus  totus 
P^^""5  ^^  concupifcentiarum  laqueis, 
iiicq.c.12.  quosparauenintpedibus  meis,&:  quis  cfFu- 
giethoslaqueos?  . 

Vetiattone  ceperut  me  quafi  aue  mmtci  meigratis, 
?hxlTl'.       ^"'S  ^^^^  ^^^  defccndit ex  alto ,  vel  quae 
Ambr.  de    in  altum  fe  extollere  non  poteft,  frequcnter 
»01115  cs.  sutlaqueiscupitur,autvifco  fallirur,autqui- 
bufcumqueirrctitur  infidijs ;  ficqUoque&: 
anima  noftra.  Laqueus,in  aurojvifcusin  ar- 
gentojnexusjinpradiojclauuseilinamore. 
Dum  aurum  pctimus ,  ftrangulamur ',  dum 
argcntum  quaerimus,in  vifco  eius  K^remus-, 
dum  prasdium  inuadimuSj  alligamur.Quin 
etiam  mulierisdccus,dum  tentat,  aftringit* 
Scd  qui  funt  vcnatores  ifti  ?  venatorcs 
ferm.3  fu- vtique  pcfTimi  &nequiflimi,  callitlifrmii 
paig^iha.  &crudeiiflimi.   Vcnatores  qui  cornu  non 
i«T«rw.        lonant  vt  audianrurjcd  lagittant  m  occulcis 
immacuiatum.IpfiRe6toresfunttenebraru 
harum,aftuti(Timi  verfutia  &  malitia  diabo- 
licae  fraudis ;  ita  vt,  (icut  eft  ante  venatorem 
bcftiajiic  ad  eorum  eomparationem  fit  qui- 
libcraftutiflimus  hominum. 
Bonauent»      Oanimafragilis  ad  rcfiftendum,facilis  ad 
cap.  i.  fc*  cadendum ,  difficilisadfurgendumlquali» 
liioq»       j^j.  -i^^-yj  aduerfarij  laqucos  cuadere  poteris, 

qucm 


L   I  B  E  R       P  R  I  "M  V  S.  77 

qucm  tantis  fubtilicatibus  pracdituagnofcis.' 

Intellige  quia  in  medio  loqueorumam-  O"g-^ora« 
bulas,6ciubtus  machinastranfeas  immine- 
tes.  OmniaretibusplenafuntjDiabolusla- 
queo  cuntf^a  compleuit. 

Ecce  tctendit  ante  pcdcs noftros  laqueos  i^o^ca!  iV, 
infinitos,  &c  omnesvias  noftras  varijsinir 
pleuitdccipulis,  ad  capiendasanimas  no- 
ftras,&  quis  efTugictPlaqueos  pofuit  in  diui- 
tijS,laqueos  pofuitin  paupcrtacc,laqucos 
tctcnditin  cibo  ,  in  potu ,  in  voluptatc ,  ia 
fomno,&invigiliajlaqueospofuicmverbo, 
&in  opere,&: in  omni  via  noftra. 

Jbfcondita efimterrapedkAem,& deciputail'  i^^.!fol.c*. 
husfuperfemitam.ln  tcrra pedica  abfcondicur  <s«in  c.  i8. 
ciim  culpa  fubterrcnis  commodisocculta-  ^®  * 
tur  ^  iniraicus  quippc  infidians  oftendit  hu- 
man^mejitjin  terrenoluero>quidappetat» 
&occuItatpeccatilaqueum,  vteius  anima 
fl:ringat,quatenus  videat  quid  eft  quod  con- 
cupifcerc  valeac ,  &  tamen  nequaquam  vi- 
deat in  quo culpx  laqueo  pedem  ponat.  Ec 
tuncab  antiquo  hofte  fuperfemitamdeci- 
pula  ponitur,  quando  in  acfbione  huius  mu- 
di ,  quam  mens  appetit ,  peccati  laqueus  pa- 
ratur  j  quse  videlicet  non  facile  deciperct ,  il 
-videri  potuilTetjfic  quippe  dccipula  ponitur, 
vtdumefca  oftenditur,  nequaquam  ipfaa 
tranfeunte  videatur.  Saepe  crgoproponun- 
tur  animo  cum  culpa  honorcs,diuiti^,falus, 

&vita 


J%  G    E    M   I   T    V   S. 

5c  vita  temporalis,  quae  mens  infirma ,  dum 
quafi  efcam  videt ,  &  decipulam  non  vider, 
per  efcam  quam  vidensappctic ,  in  eulpa 
conftiingitur ,  quse non  videtur. 
Bafil.de  Et  quemadmodum  peruerfi  quidam  Sc 
harendo  ^iit)doli  homineSjquoru  lludium  eft  &  pio- 
c^bus  lac-  p^fitum  ex  aliorum  bonisditefcere,(eam  ta- 
cularibus.  j^gj^  potentiam  non  habent^  &aperta  vio^ 
lentia  vtatur)  viasmddioseobfiderefolentj 
&{ilocum  aliquemcireaillasaurconualli- 
bus  profundis  interruprnm ,  aut  dumorum 
deniitate  obfcurum  viderint,  inillum  (efc 
abduntjSc  huiufmodi  velamento,viatorum 
circumquaque.  confpcdum,  ne  prxuidcan- 
tur,amoIiti,exinopinoillosadoriuncurj  nc 
quifquameorum  laqueos  periculofos  vidc* 
re  prius  queat,quam  in  illos  incidatrira  ScSn,^ 
tan  infenfusnobisj&antiquus  lf6ftis,mun- 
danarum  obledtationum  vmbris  feie  in(i- 
miasCquaepericulofas  cirea  vitae  huius  viam, 
latronem  occulcre  folen  t,&:  latibula  pr^be- 
rcinfidiatorijinde  improuifosnobis  perdi- 
tionis  laqueos  fubfternit.  Oportet  itaque 
nos  animi  oculos  perpetuo  vigiles  circum- 
quaque  diducere ,  &  quidquid  iucundmn 
apparet,  mox  fufpedurft  habere ,  &praEter- 
currere;  nec  aliquam  illi  cogitationem  ap- 
plicare ,  etiamiiaurum  copiosc  propofiruni 
videarur,  &  idoneum  quod  a  volentibus 
tollatur ,  cciamfi  quafeumque  delicias  terra 

proferat 


L  r  B  E  R.     p  R  I  M  y  s.'         7^ 

proferat  ,  &  precio/a  tabernaeula  oftcntet: 
etiamfichoreas,comefrationcs,ebrietates,5c 
mcfasconcentuum  modulatione  iucundas 
videamusjetiarali  ofFcratur  venuftas  corpo* 
rum.Sub  his  namque  omnibus  itaiucundis, 
iatcbras  habet  communis  nofterhoftis,ex- 
pcdtans  num  per  obiedorum  fpedacula  il- 
ledti ,  rehdla  Regia  via ,  ad  ipllus  aliquando 
infidiasiplivltro  dechnemus.Et  plutimum 
fane  timendum  eft,ne  quo  pa<^o  illis  incaa- 
tc  accuiretcs,&  oblecftationem  illafn,quani 
vfurpantibus  ofFerunt,nihil  habere  pcricuH 
putantcs,  primo  ftatim  guftu,  doloseabdi- 
tum  hamum  voremus,atque  illo  poftea(no- 
limus,  velimus  /ligati,  adterribileslatronis 
latebras  Mortem,  fcilicet,per  huiufmodi  iile- 
Gcbtas  imprudcnter  'trahamur. 

AttoUe  fo  homol  animam  tuam  ne  eam  AmSr; 

lib    Ae  hi%2 

jlliciatcfca laqueorum»  Voluptatcs faeculi, nomortis 
efc2  quaedam  funt,  &  Cquod  peius  eft)  efcae  cap.  tf, 
malorum,efcaB  tentationum.Dum  volupta- 
temquaeris,  laqueosincurris.  Oculusenim 
merctricis  laqueus  amatoriseft-joculus  ergo 
mcrctricis  ,  cft  laqucus.  Laqueuscftetiani 
fermo  mcrctricis,  qui  obdulcatad  tempus, 
fau  ces  tuas,&:  poftea  exafperat  eas  amaritu- 
dine  confcicntix  peccatricis.  Laqucus  eft 
aliena  poftcflio  plena  amoenitatis.  Om- 
nc  iter  iftius  vitse  plena<n  laqueorum  eft^ 
Vnde  iuftus  dicit  :  In  vii^1>^  qui  mhul^ 

hm. 


%0  G    E    M    I   T  V    S. 

ham  i  ahfconderunt  laqueos  mihi. 

ibld,  Quotiesinimicuscordinoftroconatnrin- 

{ererc,  quo  nos  reflcdat  a  fanclitatis  prppo^ 

iito&  pijsvotisjQuotics  corporeosinflam- 

niat  ardorcsf  Qu.oties  occurfare  facit  oculos 

mcretiicios,quibus  caftum  fuftentet  afFcdlu 

vtimprouiroamorisfpiculoferiatimparatijf 

Quoties  inferitanimotuo  verbuiniquum, 

&:cogirarionescordisabrconditas?Hisani* 

ma.quce  cupit  euoIare,deponitur.Sed  tu  ob* 

!ud:arequa(ibonusmiles  Chkisti  Iesv. 

ibid.  Et  quid  de  extrancis  laqucis  loquar  f  ho* 

ftis  nobis  laquei  funt  caucndi  in  hoc  ipfo 

corpore  noftro,iaquei  circumfufi  nobisfunc 

i^uos  dcbemusvitare. 

Ambr.  Honorumgratia/ublimitaspoteftatum, 

4.Lucx.*^*  epularum  fuauitas,  forma  merctricis,  la- 

queuseftDiaboli. 
^mbr.  dc        Ergo  non  laqueis  nos  credamus ,  &  rcti- 
iiscap?r'"  busijsquae  decipiunt&  illudunti  lionfe* 

quamur  illecebrofa  &  fedu(5i:orla. 
Aug.  in  Sedtantum  valet  animipraefumptio  ,  vt 

&:coram  ipfis  mufcipuia  fit,  &incidant in 
eam-jobfcurcntur  oculi  corum  ne  videant. 
Aug.foii-  Sed  tu  Domine  libera  nos  de  laqueo  ve* 
loq.c, i<y«  nant!nm,&  a  verbo  afpero,vt  confireamur 
tibi,  diccntes:  BenedUtm  Dommtu.qulnondedit 
nostKcaptionemdentihmeorum:  Animatwjlrafi'' 
iut  pitjfer  erepta efl  de  laqueo  venantium ,  laquetii 
contntw  eft,  &  msltherati  fumm, 

X. 


ol 


G    E    M   I   T    V    Si 


Non  mtres  in  iuduutm  cwnjcruo  tuo,  ftia  nm 
iust^icahitttr  in  conf^ectutufimnis  viutHs ! '^al. ^a^. 


L  I  B  f   R       P  R  I  M  V  S.  §5 

Non  incrcs  in  iudicium  cum  feruo 
tud,     Pfalm.  142.  . 

QVod  Domino  dectts  ejl  tn  m  arcepre  feruum^ 
Palmaij^  qua  [ertii^  iiire  vadantis  Hertimf 
ttfertiilts  hero  verttt  vicloria  probro , 

Etreusojfer.f^  feruus  herilisahit. 
Credi  mthi.piidoreii.meiumttbttexere  rixas^ 

lurgia  nec  tecum  conuenit  ejfe  mihi. 
Nc?n  egofittn ,  tantdt  cui  fitfidttciapugn£, 

Non  ego  mauries  Itttbus  apta  tuist 
'^empe  ttits  fcribi  vts  bella  foren[ia  fafiis, 

Aut  meayfortijtiam  vtncere,  cauffa potefii 
Cuius  eritfelix  adeo  factmdia  lingUA. 

OuA  Jperareftbt  tanta  trop£aqueat} 
luridici  nuUa  ih  itavox  exerctfa  rixis, 

Quo  tua  debilior  cauffa ,  loqttente,  cadat, 
Ueu  nimisatifteram  dijpenfts  cognitor  vrnami 

Nec  tuus  infiecli  fe  rigor  tlleftnitl 
Sat  tua  nota  quidem  gemino  clementia  mundoy 

Blandaq^  &  in  pcenas  efi  tibilenta  manus: 
Mne^laj^  cum  fiatuts ,  trtfii  ttbi  maror  in  ore  e^^ 

Tamq^  rei  damno ,  qnam  reiis  ipfe ,  doles. 
Tarq^ttbidoloreftdecrtminefumerepcenam^ 

Ac  fua  de  plexo  crimtne  pcena  reo  eft. 
Jsecfibidecretam  velit  vUus  demere  mtiltam, 

Arbiter  vtproprij  crtmimsjpfe  foret. 
Atlictt ingenuas  habeant  hu  carrmna  laiidesy 

ludicij  cupiam  punclafubire  tui : 


S4  G    E    M    I    T    V    s. 

N4;w  quamtiis  miferu  bormes^  venidiq^  paratus, 

Attamen  infontes  iurefeuerns  agU\ 
tt  ttpi  tam  iujlapendet  lanx  vtraque  lihra , 

tarftt  vt  ex  aquo  gratia ,  par^  rigor. 
"i^ecfinis  affc^m ,  captiuaj^  pedora  duci , 

iiecfuhigunt  animum  lenia  verba  tuum. 
'^cc.ficaufdu  i  vox  incantaucrit  auresy 

Tacimda  wtnimum  diluatarte  nefas» 
Verdidtt  hic  caffv.  facundia,  Suada^  viresy 

Etfikt  hoc  omnis  gratia  muta  loco, 
tsec  precey  nec  precio-y  necfraude^  ntc arte,necafik$ 

Profiiiit  hoc  vnquam  vendita  caufaforo. 
Quisfei  ct  in trepidus  tam  dure  ludtce  htes,       ) 

Auttanthn  mpautdm  pareat  ante  Deum'i 
IsonegofifAui  vocerimeroutitaMartis^ 

Lura  tui  mttuamfepta ,  Gradiue,fori. 
Ncc  trcptdm  ( licet  ipfa  decenicitet  hafia  viroru) 

Nemea^centenoiudice ,  cduffa  labet, 
Nec  tua,  (caufarumfcopulos)  tnfamia,Caft, 

Pulpita  ,fi  iubet  Prator ,  iniqua  querar. 
Nec  'RhadamantAi.  verear  fuhfellia  rixa , 

Scamna^^  Dytld  htigiofafnis. 
NeCy  qtiibus  tnclufastenet  arbiter  AEam  vmhrai, 

Infernis  duhitem  iurafuhireplagis, 
Qmltbetin  caput  hoc  dictet  fuffragia  iudex, 

Etferat  imites  qudthet  vrna  notas: 
Caufarum  mihi  tot  lingua  efiinflata  troptufp 

Seputet  vtnull^ederepoffeforo^ 
Vnim  at  timuit  folummodo  ludicis  vrna?Tf, 

ludicis  &  tefiis  qui  vicefiltts  agtt. 


LlBER       PRIMVS.  8y 

Q^iiufcmel  vtftua  fententia  Uta  tahtUa  efi, 

Sec  prece,  nec  lacrymis,  trifie  retra^atopus, 
O  durutn,  0  fatale  reis ,  mifertf^  trthunaU 

Quo  ludex  rigido  tam  grauis  ore  fedetl 
Dtcitur  attonitis  &  terna  Itice  fupinis 

Htinc  oculis  4gath.m  extimuijfe  diem. 
Vtq^fihinoxd  Vaulus  non  confctiu  ejfet, 

Hoc  tamenefi  veritusiudice  fiarenocens. 
Qui^fuiSalomon  dccttfimusaudijt  dui, 

Menspura  efi ,  quemquam  dicerepojfe ,  negat, 
Ouinfacerhacetiam  trepidtisformidtne  PfalteSy 

ludtce  te,  tutus  quis  reus,  inquity  eritt 
Quij^  totaduerfustultt£quo  pcclore  cafus^ 

Vtxforeclara  fatis  fjdera\  lohtisait, 
Sitrepidant  igittir ,  tanto  cenfore  ^columna, 

Qupdfiabunt  tahuU,  Itgna  cadtica,  pedt? 
Si^j  tremuntpMJbmtante  cacumine  cedri^ 

Quafife  parl^^mfi  fjlua  tenehit  humumf 
Irtgtdus^  heu !  replgltmihi  toto  corporefanguiSy 

Afpeclus  qtiotieshu  fuhit  vrna  meos. 
Kow  fectis  ac  visa  cimi  vtcltmaforte  fecari, 

Decipto  refugit  verhsretunfa  captit. 
Varceprecor ,  neque  itu  mihi  dtc  hac  cognitor  vrnk 

Sancia  Themis  caufia  qua  cadat  ipfa  fua . 

Non  intres  in  iudicium  ctim  feruo  tuo. 
Pfalm.  141. 


N 


Oq  litigemiis ;  nolotccuhaberccauf-  ^^^-  ^" 
iarn  ,vcegoproponaiuftitiammcam, 
F     3  tu 


%6 


G   E 


M   I    T   V    S. 


Xpb.  t4. 

Ambr.  in 
Iiiilm.3<J. 


^Pern.fcr. 
8.  fuper 
Beatt  qut 


^mbr,  in 
Qxationib. 


c.4.Mat» 
iiQm,i4# 


tu  conuincasiniquitatem  meam  Jndignum 
efttibi,  cum  feruo  tuointrare  iniudicium, 
necquidem  cumamicotuo.  Noliergoin- 
trare  mccum  in  iudicium  Dominc  Deus 
nicus.  Quamtumlibet  reOiUs  mihi  videar, 
producis  tu  de  thefauro  tuo  rcgulam-,  coap- 
tasme  adcam ,  &prauus  inuenior;  ne  intres 
iniudicium  cum  feruotuo:  mifericordia  indi- 
gco,  fugitiuus  redeo,  pacem  quaero. 

Blgnum  ducif,  fuper  huiufcemodi  aperire  cculos 
tuos,  &  adducere  eum  tecum  in  iudictum? 

Vocatte.-iniudicium  vcnies.  Quidref- 
ponfuruseseisquiniliiterumtibidonec^pe- 
riflijideo  S.  D.mid  iudiciumtcfugit ,  mife- 
ricordiampofcit ,  dicens :  &  nemtresm  iuii" 
cium  cumferuo  tua.  ^^ 

Quid  enim  tam  p|||H|um,  quid  tam 
plenumanxieratis  &:'^^HPenii{iiiTi:EfoIh- 
citudinisexcogitaripoSff,  qtiam  iudican- 
dum  aftarc  illi  tam  terrifico  tribunaii ,  &  iu- 
certam  adhuc  expc<5^arc  fub  tam  dilhifto 
ludice  (tmtm\2.xx\,liorrendum  eji^ait  Apofto- 
ius ,  inctdire  in  manus  Dei  viuentis. 

Ipfe  eft  autem  teftis  &  ludcx ,  ludex  8c 
teftis,qucm  nulla  confcientiapcccatrixef- 
fugerepoteft.  Omniaenim  nuda&aperia 
funtocidiseius. 

Etftcut iUi ,  quiecarceribus  educuntur, 
vi¥a  cum  ipfis  caccnis  ad  iudicium  protra- 
hunturj  ftc  qmnes  anim^,cum  hinc  emigra- 

uerint. 


L  I  B  E  R       r   R  I  M  V  S.  87 

uerint,  varijspeccatorum  catenisimplicitce 
ad  rerribiie  illud  ducentur  tiibunal. 

[Etecceego]iamiam  praefentabor  anteBcm.mcd. 
diftticlum  iudicem  de  opcribus  meis  ratio-  ^*^'  ^ 
jiemredditurus.  Vacmihimiierocum  vcne- 
ric  dies  illa  iudicij ,  &  aperti  fuerint  libri  >in 
quibus  omnes  mei  adus  &  cogitationes 
Dominopraefentandse  reeitabuntur.  Tunc 
demilTo  capire  pr.x  confufione  malic  con- 
fcientiaeiniudicio,  coram  Domino,  llabo 
trcpidus&  anxius  jvrpote  commemorans 
fcelerumcommi^rameorum.  Tunc  anima 
inueniensoculosclaufos,  &os5alio{q;cor- 
porisfenfusper  quosfolemus  egrcdi.^de- 
le(^ariinhisexterioribus,reuerreturadfe,&: 
cadec  fub  (e:  &  quia  amore  mundi  &c  carnis 
voluptate,  Dei  amorem  dereliqucrat,  derc- 
linquetura  Deomiferainhoratantaenecef- 
(itatis,atquedemonibustradeturininferno 
crucianda.  [  Animamea]  ingentihorrore 
concutirur,  &:  multiphcibus  cogiraiionurn 
aeftibus  agitatur,cum  vrgenie  folutione  cat- 
nis,  ^ciubductise  medioomnibus,(e&il- 
lum  terminum  coiiderat/  ui  appropinquai; 
&  poft  paululum  hoc  inuenit  quodin  per- 
petuum  mutari  non  poterit. 

Neque  enim  tunc  immerito  cuiuflibetGreglib^ 
animaterretutj  quandopoft  pufillura  hoc  ^**'°"**^**^' 
inuenitquod  inaeternum  mutare  nonpof- 
iic.  Conlideramus  quippe  quod viam  vitse 
F     4  prse- 


Gteg.cap. 
lob. 


S8  G    E  M    I    T    V    S. 

prasfentis  ncquaquam  fine  culpa  tranfle 
pbtuimus.  Confideramus  etiam ,  quianec 
hoc  quidem,  fine  aliquorcatu  noftroeft, 
quodlaudabilircrgcflimusjiiremotapieta- 
tc  iudicemur.  Qiusenim  noftrum  vitam 
praecedentium  Patrumvaleat  velfuperarc 
velallcqui.  Ettamen  Dauid  dicit ,  Nemtrei 
in  iudicium  cum  feruo  tuo  \  quia  non  iufttficabitur 
inconJpeUu  tuoomvis viuens,  Paulas  ciim  dice- 
VQt ylslibil mibi  confcius  fum  \  caute  lubiunxit: 
Sed  non  in  bociujlificatusfum.  loannes  dicit:  Si 
dtxerimm,  quia  peccatum  non  habemus ,  ipfinos 
fubducimus,&  veritastn  nobis  noneft.  lacobus 
^nilnmuhu  offendinm  emnes,  Quidcrgo  fa- 
cienr  tabulae,  fitremunc  coluinnaD  ?  aut 
quomodo  virgulta  immobiiia  ftabunt ,  li 
huius  pauoris  turbine  etiam  cedii  qua- 
tiuntur?  Solutioni  ergo  carnis  appropin- 
quans  nonnunquam  terrorc  vindi<^£eetiam 
iufti  animatuibatUr. 

Quantalibet  enim  iuftitia  polleant ,  ne- 
quaquam  (ibi  ad  innocennam  vel  eled:i  fuf- 
ficiunt,  fiin  iudicio  diftiid:e  requirantur: 
fedhoc  tuncad  folarium  fu.Tercptionis  in- 
ueniunt ,  quodnequaquam  fe  poffe  fuffice- 
re  humiiirerfciunc.Subhumiliratisergore- 
gmine,  agladiofe.tantae  animaduerfionis 
^bfcondunr  ,&quo  terrorem  venturi  ludi- 
cis  praeftohntes  continuo  timore  trcpidant, 
ooindelinenteragitur  vt  paratiores  fiant. 

Noli 


L  I  B  E  R       P  R  I  M  V  S.  8f 

Noli,  qiiaefo,  pijdime  Domine,  fcribcre  Aug.  med. 
aduerdim  me  amarituclines  meas,  vtintresin  "P*3>' 
iudiciutn  cumferuo  tuo,fed  fecundim  mulntudi' 
nem  mifer^tionu  tuarum  dde  iniquitatemme^m, 
V2mihimireio,cumvenerirdiesludicij,(3c 
aperti  fuerint  libri  conrcienriaium,  ciim  i^i- 
cetur  de  me :  ecce  homo  &  cpera  eiiis.  quid  in' 
ciam  tunc ,  Domine  Oeus  meus ,  cum  cojli 
reuelabunt  iniquiratemmeam  ,  &  aduer- 
fummeterra  confLirget/^Eccenihil  refpon- 
dcrepotero,(cd  demido  capire ,  pric  confu- 
fione,coram  te  ftabotrcpidusiS^confufus. 
Heu  me  miferum,  quid  diccm!  clamabo  ad 
teDomine  Deus  meus,  quare  iacens  confu- 
mor}  Piange  animamca,  licutvidua  fuper 
vitumpubeitatis fasei  vlulamifera^cplora, 
quoniam  dimifit  te  (ponfus  tuus  ?  Mifcrere, 
nedefperem  ,  fed  tc  fpirando  rcfpirem;& 
fi  ego  commifi  vnde  me  damnare  potes ,  tu 
nonamififti  vndc  faluare  foles,  ncmemi- 
neris  dulcillime  Ies  v,  quce  iuftitia:aduer- 
fus  peccatorem  tuum,iedefto  memorbe- 
nignitatis  tuae  adueifus  cre.ituram  tuam; 
nememinens  ire  aduerfusreum,  fcd  mc- 
mor  efto  miferationis  zux  aduerfus  mife^ 
rum  ,  obliuifcere  fuperbumprouocantcm, 
&  refpice  mifemm inuocantcm.Qujd  enim 
cft  1e  s  vs  niii  Saluator? 

F   5  XI.         . 


90 


G   E    !m   I   T    V    S, 


2T{m  nu  lemtraat  tcm^esias  a^ua,  neq^  ahftrr- 
heat  me  p^afunMent  !  ^sal.  SS . 


L  IB  E  R       P  R  I  M  V  S.  91 

^on  rne  demergar  rempeftas  aqnse, 
\    neque  abfoibearmeprofundum. 
P/alm.  6^. 

ON//;/w  wflahilis dnhijimonUanua  Pontiy 
Qiii  totpellicthns  carbafa  ftllis  aqtiiil 
Ismjiefluii  vttreisreflutf^  argemetisvndis^ 

Mentitnrcj^  tuiu  dura  metallu  liquor. 
KonPMnquam  placidiis ,  tacitAJias  morepaludis, 

Nec  ma^is  vlla  lacu  fiagna  modefia iacent. 
Sj^pe  t:bi  borrificat  Vix  fummumfltictibtis  ^quor, 

Cum  leuis  extguo flringitur  vnda  Ncto. 
Mobilibv.fcj^  falit  ctrctim  caua  Itgna  chorcis 

Suhfilitmtj^  lcut  vela  petulca  rate. 
Qmnfinis  Ara:is  findi  freta  mollta  rofirisy 

Vtcj^  tibi  canas  tonfa  flagellet  aquas : 
2!<unc  ,  velut e duro rtgeant tibi  tergametallo^ 

Tot  tereris  remis,  terra  quotipfa  rotis. 
Et  tua ,  m  qua  parte ,  fides  fufljecia  laboret, 

Marmora  perjpicuo  pandts  apmafinu: 
Ceucrjsialltmo  nequeat  fraiis  efft  proftindo^ 

Aut  lateat  vitreo  nullus  in  amne  doliis. 
Ecce  vhi  difcinctam  ia?n  non  tenet  anchorapuppem, 

Aurag^  remigto  pronafecundat  iter; 
Qunm  cito  defirto  dtfccfiit  Itttorepinus, 

Et  lam  nulla  domus.ntiHa  videtur  htinm'^ 
hnprouifa  ratem  medico  circum  &qtiore  cingi^r^, 

Kippotada  laxis  agmina  miffacauis. 
Nonfeciu  acfdua  feruus  damnatus  arena 

Opprinntur  ljbici>  pr^da  voranda  feris. 

Atit 


^ 


91  G   E    M    I  T    V    S. 

Autnemorum latebris deprenfusforte viator ,    g^ 
PrtzdonumfubitocingHurorbeUtm,  -^ 

tum  fmgit  tumidi4  prdifagum  ftuMus  <squor, 

Venturo^  tremitdtfcolorvndametu  : 
Mox  vbi  decertant  ftmul  Africusfimul  &  Eurm, 

Et  '^otiis  &  Boreas  incubuere  falo  •, 
P.ndttur  abruptusvaria  in  diuortia  ponttu, 
DiHrahit  vtflu5tus  quaque  procella  fuos, 
Btpatet  horrendo  ^r&ceps  Neptunus  hiatu  . 

Uerfuruspelago  circumeunte  ratem, 
Heu  [gmnt  hic  tumido  pendens  trabs  anxtafluHUy 

Et  perit ,  vndecimaft  prior  vnda  venit. 
Aut  h&c ,  autfimilUfalis  eji  faUacis  imagOy 
Tam  cito  deplactdo  fdua  flt  vnda  maru 
Sed  mihi ,  menttto  fimulata  eft  fabulaponto, 
'Non ego de  veftris ,  Tethj , querebar  aquts, 
'Nec  mihi^de  rapidis,  qui  torquent  aquora,ventis, 

Nf  c  mihi  de  regnis,  A  Eohy  verba  tuis. 
'Bec  mthi,  de  leuibtts.temerarteTjphi,  carinis 
Ire  quibus  Itquidum  primm  esaufus  iter, 
Apatrio  numquam  feluit  mea  Itttorapuppis^ 

Islec  vidiviridesy  l^umina  falfa,  Deos. 
^ec  ventos  didici,  neque  ventis  vela  tetendiy 

Quifacit  hancartem,  quam.facit ^arteluat, 
Quem  cecinipontm,  meavita.fmiUtmapontoeft, 

QuA^^  tulit  puppis ,  illa  ego  ,puppis  eram, 
ABoltddt  magno  ftantescircum  agmtne  fratreSy 

Sunt  animi  motm,  gens  violenta ,  mei. 
liis  ventis,  hacnaue,psr  h^cego  CArula  carrm^ 
Totfrnfihummisrehm  imjfevices, 

OfaU 


LlBER       PRIMVS.  9) 

QfalUx  mmttm  mmdact  vitafireno, 

Qu<t  nlgra  de  Uti^  fam  cito  regna  facis  ? 
J^tdla  deefi  Venerum  tibi  copia ,  ?uilla  leporum^ 

Omnta  hlandittis ,  Utitijftj^  fiuunt. 
Dumfurit  intmamor^  venifcj^agitata  Itbidoy 

j:rtfie  nilnl  ^fraudemfraude  tcgente  ypatet, 
Afi  modo^  cthnftjgio  vttiorim  erumpere  fiAclu , 

Hifj^antmum  ventis  ^prutffi  luket  s 
Tunc  vtdet ,  kettlquatofuertt  mens  hatijU  profundo^ 

Ouojjgemtt^fcelerum  quamgratie  fentttonus, 
Atquevttna!yt,ltqtiidis  relagiqui mergitur  vndis^ 

Exerit  Oceano  tenj^  qtiaterj^  captit  \ 
Sic  imofcelertm  merfus  femel  £quore-mentem, 

Stihmerfasfupnis  tandetah  amne  manttsl 
Sid  veltitintetrumUpfus  tullerishiatum, 

Ouemftmul&putei  tra^artiina  tegtt\ 
Autgdtdas  fra£io  fiihijt  qtd  marmore  cruffas, 

tslequicqtiam  ohfirttclo  fiumine  tentat  tter: 
^on  altter,  pronofcelerim  qui  vorticeraptus 

Vix  tuht  afuperis ,  vniu  &  alter ,  opem. 
Ajpicis,  vt  certem  pttgnantihtis ,  vna ,  dtwbrn; 

SeUamouenteNotOybelUniouentefalo^    [^da^ 
Ajpicis,  vt  caput  hocprope  mergat  &  Aufier  &  r«- 

lamq^necaturas  ducerecogar  aquas^ 
Afpicii  hanc  anifnam  gemtno  fucctimberefato  f 

"Nectuafunt  velisaflrafecunda  meist 
Ajpice  nec  rabido  luclantem  defere  pontOy 

Naufraganec  medio  lina  reltnquefreto, 
Tende  manum  potiiis  mtferA ,  Palinurc ,  natantiy 

itmmodtgttosfuhdivonatitUQ^. 

Ison 


Ang.foli-     I      I 


94  G    E    M    I   T  V    S. 

Non  me  deinergat  temfefids  aqUiZ^nequg 
abforheat  me^rofundum,   PfaL  6^, 

V  A  M  diu  mifer  iad:abor  in  fludibus 

mortalitatis  mcq,elamans  ad  te,Domi- 

ne,  &:  non  audies/'  Audi  elamantem  Dd- 

mine  de  bcc  mart  magno^Sc  adduc  me  ad  por- 

tiim  felicitatis  asiernaE.  Felices  ,qui  de  peri- 

cnlo  maris  humedudiM  te  Deum,portum  tU" 

ttfimurn  peruenire  meruerunr!o  vcrefelices, 

quide  pf/^^oad/irf«5,dcexilio  adpatriam, 

de  carcerc  ad  palatiumperueneruntjoptata 

iam  quiete  beati  /  Infelices  heu  no$  miferi, 

qui  per  marii  huius  magni  ftu^ius^procellofafj^ 

voragmes  nauim  trahimus  ignorantes  an  ad 

portum  falutis  perucnire  valcamusi 

Aug.  fo-        Pater  mifericordiarum,audi  ciulatum  pu- 

likqc.37.  pillityj^  &porrigcmanumtuamiOptimam 

adiutricem ,  vt  retrahat  me  de  profundis aqua- 

rum^  &de  lacu  miferi£&delutoJ£Cis,  ne  perca 

vidcnte  mifericordia  oculorum  tuorum,af-; 

picicnte  clemcntia  vifcerum  tuorum  ,  (cd 

cuadaoi  ad  te,  Dominum  Dcum  meum» 

chryfoft.        Telagus  enim  longe  lareque  protenfum 

honi,8  2»    h(£CVtta'ydc  quemadmodumin  mari  vniuerfo 

pn    atc  1.   ^^^^^  diuelfi,  alijs  atque  ahjs  tempcftatibiis 

comoucntur  praccipue :  velut  JEgxum  ven- 

tisexafpcratur;Thyrrenu  vero  fretum  pro- 

pteranguftiasjCharybdis  autem  quaseflLi-' 

byen  verfus ,  proprer  ftagna  Syrtis  &  breuia 

PontuSrf 


L  I  B  I  R      P  H  I  M  V  S.  55 

Pontiis  magnitadineflu^lnum  atqueimpe- 
tu-,  Hifpanicus  Occanus,quiainums,caren- 
tiaportuum  dk:  locorumignoiantiaincrica- 
tus  difficilis  nauigancibqscfl:;  fiminteralia 
Pelagi pars, alijs  de cauflis :  (lc  6c in  vita no- 
ftratierividcmus. 

Nduiuiu  quoquc  nomine  vita  hominUtran'  Rupertus 
/rrorwdefignaturrquemadmodum^vinlob:  ^^^'  smc- 
Dies  mei ,  mquit ,  trarjfemnt  /tcut  naues  ^powa 
fortantis, 

Echuc,illucqucw^«r«  noflrdnauisimpeU  Gregjib. 

1-  •     o    n         1    /-       ir      j-  •    9.  mor.  c» 

litur ,  quia  cc  Paradyli  ccilitudmem  mcmi-  24.  in  c.  j? . 
mmus,&cimporttinostentationHmflu^usQK  car-  ^^^' 
ne  toleramus. 

Quod  autem  mare  abruprius  quam  Cx-  Ambr. 
culumf  tam  infidum,  tam  mobile,tam  pro-  fib*.fup« 
fundum,tam  immundoium  fpiricuum  flati-  tuang. 
busprocellorum?  ^"^** 

Quod  a  diuerfis  peccatis  &  varijs  tenta-  chryfoft. 
tionibus,vehuquibu(dam  fladHbusxlluat,  ^on^-JJ* 
dequofciiptumlcgimus .  llocnianmagnum 
&Jpatiofum. 

Nolitccrederc,nolitee(re{ecuri-,  hcetin  Hieron. 
modumftagni  fu(uma:quor  arrideac',licet  cpift,i*ad 
vixfummaiacentiselcmetifpiritutergacri-"'^^^^' 
fpcntuij  magnos  hic  campus  montes  habet. 
Intus  inclulum  eft  periculum ,  intus  cft  ho- 
ftis.IniUoxftu,  charybdis  iuxurisfaluteni 
rotat.  Ibi  oievirgineo,adperpetranda  nau- 
fragia  fcyllafeu  renidcns  hbido  blanditur. 

Hic 


9^  G    E    M    I   T    V    S, 

Hicbaibariim  littus,  hic  Diabolus  pifata, 
cum  focijs  portat  vincula  capiendis. 

In  fcoc  mapno  feculi  huius  diluuio  ,  vbi 

oiatiomb.  circumtiantibus  pfrocellis  non  mueniturfi- 

da  (latio  ,  &  locuseminentior  vbi  pes  co- 

lurab^aliquatcnus  valeat  requiefcere. 

Magnam  faciunt  tempedatem  muIHtu- 

A^ick     ^^"^s  cupidirarum  ,  quae^  elut  m  quodam 

pofter.       Iretocorpoiis  nauigantem  hincatque  inde 

VZ"^^^^^  perturbac,  vt  eubcrnatot  fuiefle  animus 

non  pollit. 

Mens  quippt  humana ,  quot  tentariones 

n^^So/.c',    pstitur,  totilatibus  mouecur,  Hanc  enini 

23»  in  cap.  plerurrque  ira  pciturbat;  cum  receditira, 

i3-iob.       iucceditineptalsritia;  luxuriasftimulis vr- 

geturi  aElhi  auaritiae  longc  lareque  adam- 

bienda,  qua^terrenafunt^rcndituraliquan- 

do  hanc  luperbia  eleuat,a1iquando  vero  in- 

ordinatns  timor  in  infimis  deponit. 

[E  c  cc  D  o  m  i  n  e  ]  Imcjmtates  meA  fnpergreffA 

cap:  j9*  *  funtcaputmeum.&ficutonmgraue  grauat^funt 

fiiper  we.dc  nih  tu  Ccui  proprmm  cl\  mifereri 

fempert>c  parcere)  dexteram  tuagmaieftaris 

fupponas,  mcrgi  cogor  miferabiliterin  pro- 

fundum. 

pfalm.  88.      ^'^  dominaris  potefiati  maris ,  motm  autem 

ftu^uumeiits  tu  mitigas. 

Magnuseftputeus,profunditasiniquira- 

tfaUs.  "  tis  humanac.  Illuc  quifque  fi  ceciderit  in  al- 

cumcadet:  metuendaiftares  eft  vehemen- 

tec 


t   I  B  E  R       P  R  I  M  V  S.  $f 

tct.Si  videris  hominemfecideiniquiratemi 
meifuseft  inputeum.  Quando  auremilli 
dixeris  iniquitarcm  ipfius ,  &  dixerit :  ver^ 
J)eccaui ,  fareor  non  fuper  cum  elaufir  pu- 
reus  os  fuum.  Ciim  autemvideriseum  di- 
cere.*Quid  cnim  mali  i^ci  ?  fadus  c(t  defen-  , 
forpeccarifiii  j  claufitfuper  eum  puteusos 
fuum,qua  eruaturnon  habet.  ' 

Spes  humani  generis ,  Christe,  DeuS  Aug.  $oti. 
de  Deo,refiigiumnoft:rum  &virtus,  cuius  ^oq.ca.ij. 
lumcnalong^,  intcr  caliginofas  nebulas, 
fuper  maris  procellas,  quali  ftellae  maris  ra- 
diusjoculos  noftrosirradiat ,  vt  dirigamur 
ad  ie,poirum.  Guberna,  Domine,nauim 
noftram ,  rua  dextcri  ,  clauo  crucis  ruas ,  nc 
pereamus  in  fludtibus ,  nenosdemergattempe* 
slas  aqudy  neahforhedt  nosprofundum ;  led  vnco 
crucis  rerrahe  nos ab  hoc  pelago  ,  ad  re  fofa- 
men  vnicum  noftrum,  quem  a  longe  ('quad 
ft:ellam  matutinam,  &  iolem  luftiti^) vix  la*  • 

crymanribus  ocuhs  in  lirrore  cosleftis  Pa- 
iris,nosexfpeclanrem  videmns.-cxaudinos 
Demfalmis  nojkr ,  jpes  ommum  fimum  tem,  & 
tn  mari  longe.  In  inaf  i  turbulento  vrrfr»mur} 
ru  in  lirrore  ftans,  afpicis  pericula  noftra; 
Saluosnosfac,  propter  nomen  tuum.  D:  nobis 
Domine,  interScyllam  &:  Charybdmita 
rendere&  tenere  mcdium,  vt  vtroqueperi- 
culo  euiruto',  fecuri  perueniamus  ad  por- 
tum, 

G  XIL 


9? 


G   B   M  1   T    V  S. 


A^  vvln  hoc  tribuatvt  in  mfetnojrote^as  mt^ , 
et  dhfcoruUs  me  icrtuc  ^ertranfeatfia-m-  tuus?Ioktf.. 

tz. 


LlBER       PRIMVS.  59 

xir. 

Quismihihoctribuat,  vcininferno 
protcgas  mcjd^  abfcondas  nie,do- 
nccper:ran(eacfurortuusr/^^,i4. 

QVismthifecurisdaj^it  hojpitatecla  latebrisi 
Te^ta,quibiisdextr£feruer  ab  igne  ttu^i 
Hml  tuusanteoculosquoties  furor  illerecurfat, 

l^uUamihi  totiesfidafat  antra  reor* 
Tunc  egofecretas ,  vmbracuUfrondea  ,fjluas , 

Lufiracjfj  foUuagis  opto  relicta  feris. 
Tunc  ego  vel  medijs  timidum  caput  abden  terris^ 

Aut  marts  exiesacondere  rupe  velim. 
Tunc  voueam  abfirusamontis  latuip  cauerna, 

Vtua  fepulcrales  autfttbijjfe  domos, 
Atit  numquam  ajpc^os  Pboebo,  Vhcebdi^  penates^ 

Aiit  habitalfntuosy  nox  tenebrofa,Jpecus, 
Vumquatttaiiriferosflammatusluppitergrbes 

Et  iactt  accensa  tela  trtftiica  manu ; 
Jrifiia,  ne  noceant,  metuendafulminaflamma, 

Daphnide,  quiTnctuit ,  ttmporacm^a  tegit, 
Tu  rubra  cum  torqties  furtbtinda  JpicuJa  dcxtiii:, 

Nulia  ttiuantfoliji  taureafertafuis, 
i^uUa  tuuant  tacitisfrendofacubdtafjlujs, 

Sj/lua  ttiis  ocults  omnis  &  vmbrapatet, 
ClauferatohfiurAdenfis  fefrondibus  vmbr£y 

Cdrpferat  arbortas  qut  maleprtmus  opes  j 
Afi  vbl  vicino  vefiigia  'Sumine  fenfet, 

Brubuity  lucoproditus  ipfe  fuo. 

O     1  mll4 


lOO  G   E   M   I    T    y    s. 

Mla  iuuat  refugofpeluncaimmanis  hiatu, 

Hojpna  monttuagis  luftra  mc  vUaferis, 
Mitta  qudfenfit  Meduspuer  antra  konum^ 

Effera  Chalddos  antra  dedereneci. 
N/i lla  iuuan t  claufisfpeUa  obfcura  latehris 

Vida  nec  vmbrarumlfentafepulchraJomM. 
Aum  occultd  deprendere^J.othe ,  cauerna, 

Bt  Camhumulo  frater  humatevocas. 
Quid  memorem  vt  tumida  lonasfe  merferit  vndiy 

ISlec  merfumftabtli  texerit  vndafidd 
Bauferatimmani  lonam  quabelluaventre, 

Inmcuo lonambeUua  ventrevomit. 
'^ullafides  vitreopelagiy  mfivitxea^fundo^ 

Peruia  perfpicuo  qutd  tegatvnda  fretof 
'Nulla  fides  claufis ,  libitin£  longa  fepulcris ; 

Produmur  tumulisoffa  fpultafuis^ 
Isullafides  tacitis ,  quas  vallant  faxa ,  latebris  j 

Tecta  catierna  fuo  fdpe  reteita  fono  eft: 
Nulla  fidesnemort  y  vel  opac£  frondibus  vmbrd^ 

Ambo  cadmapars  fronfj^ ,  nemuf<^-j  fide. 
JSIec  mare^nec  teUus^nec^  luftrajiec  antra^necaftra, 

.Tuta  nec  tUa  mihiy  qudfuper  a^ra ,  via. 
Tu^potes  hoc  tutis  folus  captit  abdereclauftriSy 

Dum  tUA  depofitofuimine  dextra  vacet. 


^is 


L  I  B  E  R      P  R  I  M  V  S.  lOl 

^}uls  mhi  hoc  trihuAt ,  *vt  in  inferno 
frotegits  me,  (jrdhfcondas  me  ydonec 
fertranfeatfuror  tuus  ?  lob.  14. 

QVoihoaJptritutuo.li^quhafacktuafttgia}  rfalm  nf. 
Quis  elt  I0CU5  recepturiis  fugitiuum  hunclo? 
Dei?homines  qui  fufcipiunc  fugitiuos,qusc-  cum, 
runt  ^  eis ,  a  quo  fugerint :  &  cum  fcruum 
inuenerinc  alicuius  Domini  minus  potcntis 
tum  iine  vllo  timorc  fufcipiunt ,  dicentcs  ia 
cordefuo;  nonhabetifte  talem  Dominura, 
a^uopoflit  inueftigari ;  cum  autemaudic- 
rintDominum  potetemjaut  non  fufcipiunt, 
autcum  magno  timore  fufcipiunt,  quia  ho- 
mo  porensfalli  n5potcft.Vbinon  eftDc«i? 
qui  fallit  Dcum  ?  quem  non  videt  Dcus.^  i 
quo  fugitiuum  fuum  non  repetit  Deus?  quo 
ergo  ibitfugitiuus  ifte  a  facie  Dei  .**  vertit  fe 
huc  atque  illuc ,  quafi quacrcns  locum fugae 
(ux.fiafcendero in  Coelumytuibi es,fidefcendero in 
infernum  ades  ?  Si  me  extulcro ,  tc  inuenio  re- 
prcftoremi  fi  mc  abfcondero ,  tc  inucnio  in- 
quifitorem.  Quo  ergo  itutus  fum ,  vta  facie 
tua  fugiam ,  idcft,iratumtc  nonfcnciam? 
Hoc  confiIium:(ic  fugiam  a  facie  tuijfic  fu- 
giam  a  fpiritu  tuojab  vltore  (piritu,a  vindice 
facie,(ic  fugiam.  Quomodo  ?  firecipiam  psn* 
fiM  meoi  in  dire5tu^&  babit^uero  in  extremii  ma» 
tis,  Sicpoflum  fugerea  facie  tua.  Mirum  fi 
G    3  in 


ioi  Q    E   M    I   T    V    5. 

in  extrcmis  raaris  non  eft ,  qd  necapud  in- 
fcros  deeft ; 
Hteron*  V£  qmproftmdi  eflis  corde  vt  a  Dmino  abfiott" 

»9  ifaia!'  ^^^^  CQufiltum ,  quorumfimt  in  tenebrk  opera ,  & 
dicunt:  Qujs  videt  noi  &  quis  nouit  nos  ?  Idcirco 
arbitranturDeumfuanefcire  confilia^quia 
in  tenebris  funt  operaeorum  ,  &  dicunr, 
^is  videt  nos  ?  &  quis  nouit  nes  ?  non  recor- 
danteseiusquodad  D^umdicitur:  Tenebr<t 
non  obfiurahuntur  k  te^  &  noxficut  dies  iUumina^ 
hitur ,  &ficut  tenebra  eius  ita  &  lux  eius^ 
Amfer.  lib»  Confidera  illam  de  quo  ait  in  Ecclefia- 
j.de inter-  ftjco  Syiah  : bonw tranfgrediens in  leUo  fuo  , ^i- 
£f!  *,^°  Ci^  in  anima  fua :  quU  nte  videt  f  temhr&  circum- 
dant  me ,  &  parietes  coopenunt  me ,  quem  vereorf 
hicqui  le  cxiftimabat  ab  eo  qui  omnia  vi- 
der,  non  videri,  &  tenebris  putat  commiffa 
fua  poiJe  celari,  vmbram  praetendit/ed  fro. 
ftra  latere  fe  credit ,  cum  oculus  Domini  lu- 
cidior  fole,  occulta  omnia  deprehendar,  tc- 
nebrofa  illuminct  &  intimi  cordis  penetret 
confciejitiam  ,  arque  in  alta  &  profunda 
defcendat.  Vanus  ergo, qui  putat  tenebris 
cfTe  fe  tutum ,  cum  kicem  vitaie  non  poffis, 
quae  lucet  in  tenehris:^  &  tenehra  eam  non  compre" 
fce«tof:quafi  fugitiuus  itaque  &  malus  mer- 
cenatius  deprehenditur,&antequam  fe  oc- 
cuhat  agnof  citur,  quia,  Domino  omnia  an- 
tcquam  erant,  cognita  funr,non  folum  quae 
lat^aj  fed  etiam  quas  futura func^ 

tfoc 


L  I  B  E  R       P  R   I  M  V   S.  105 

Hoc errore  decepti  Adam  &  Eua, audic-  Hieton. 
tcs  fonirum  peditum  deambulantis  inPa-  ^^.ffjj,^ 
radyfo  Dei,  abfcondcrunt  fe  fub  arboie. 

Primus  [ itaquel  homo  port  culpam  ,  in-  Gteg. lib. 
tcr  arbores  Paradyli,abfconfus  inuenitur.     H^^^' 

Sic  habes  Adam  abfcondentem  ie ,  vbi 
Deum  cognouireife  prsfentcm,  &qu2Eii-  Ambr.hb* 
tumlaterevoluifle,  &vocatum  a  Dommo  csp^vlt. 
eavocequae  latentis  morderet  affedum, 
hoccft,  Adamvbies}  hoceft;  curte  abfcon- 
dis/^cur  latesfcurfugis  eum  quem  videre  dc- 
fiderabas  ?  Itagrauis  culpa  eft  poenitentiae, 
vt/ine  iudicc,  ipfafe  puniat,&velarefecu- 
piat,  &:tamerfapud  Deum  nudafit. 

Quo  te[Adam]duxerunt  peccata  rua,  vt  Ambr.  lib» 
fugias  Deum  luum  ,  qucrtl  ante  quxrebas?  ^'  i^arady- 
Timor  ifte  culpamfatetur,  latebraprasuari- 
cationem. 

Cain  quoque  diccns  ifieijcUme  hodie^  afa-  S^^^^g 
cietuaabfcondar,  fimili  ftultitia  Deum  ai  bi- iojfais. ' 
tratus  cft  ignorare.  Etper  Amosdfjimpijs 
&:  peccatonbus  dicitur :  fi  abfcondermtfe  ab  o- 
cidis  meis  inprofundo  maris ,  ibi  mandabo  draconiy 
&  mordebit  eos. 

[Ettu]  quofugisPropheta  [  lona?]  non  chryfoft. 
audifti quod  Dauid  ait:<j«o ibo a (piritu  tuo,&  ^on»*«ic 
^uoafjcietuafugiam^  Interram?iedDommi 
efttcrra&plenitudoeius.Adinferos?  &ibi 
virtus  tuanondeerit.  AdCoclum?ibiquo- 
que  te  cfle  cognofco.  In  mare  ?  dc  eo  tendit 
G    4  dex- 


104  G    E    M    I    T    V    S. 

dextcra  taa.  Cam  nauim  fuiilet  ingrefTus 
turbanturmaria,fla6i:us  cleuantur ,  &pro- 
fundipelagiarcna  monftratur  j  &  ficutfi- 
dele.  mancipium  ,  cum  feruum  fuga  lap- 
fum,CnonnuIlisetiam  communi  Domino 
preciofis ablatis )  omni  animofitate,  contra 
eius  reteatores  infiftit,  ncc  ante  derelin- 
quit,nifi  eum  praeit  ntauerit  Domino  i  fic  & 
niarc ,  conferuum  agnitum ,  non  alicnopa- 
trocmio  ,  nuliius  peftulato  kibfidio,  fcc} 
propria  virtute  commQtum,vt  fibi  reddercr 
fur,expQfcit. 
Ptuli.car.   Nafn  quiputa:  atper  ware  euadiUeum 

^unc  tfie  (^  intra  hllnam  merfam  mart^ 

Adejjk  fenjit  arhihum. 
O  d>gnafancto  daufirafugitiuo  Dsi ! 

Capttur  mart  auo  figeraf^ 
Altumcj^  vaft^  miffii5  in  vintrem  fera  „ 

Vtuo  tenetur  carcere. 
Pe  naue  ia^m  perit  &  vndis  nauigat 

Exulfolt  &  hojpes  falt, 
Spatiatur  amro  beUuini  cor^orif, 
Captitm  &  liker  retis, 
ifa»«  *•        Ingredm  tn  petra  m^abfcondere  in  fofa  himo ,  ^ 
facietitnqris  DQmtni^  &a  gloria  maieftatis  etHS, 

Si  [e-nim]  vmbratorcpenr^  Coeio  folis 
daritas  noftrisa(pe6libus  denegetur,&  pro- 
in  fcientia  dudis  in  noftram  humiliratem  nubibus  , 
dmms  pluui^  terris  immin^anti  (i  pommotis,  vr 
-'*''*  afTQ* 


L  I  B   E  R       P   R  I  M   V  S.  lOJ 

afTolet ,  elementis  ,  in  rotam  fui  ciirrus  toni- 
truaconcitcntiir,  Sc  hinc,  inde  fulgqnim  ia- 
cula,  palpebiis  tenibiliter  obiecca  corruf^ 
ccnr,(quamqiiam  &  conluetudine  ilia  con- 
tingantJpauemus.confremircimuSj&proni 
adrerram,depofitaruperbia,  ceruiccs  fub- 
mittimus  :quid  facicmus  in  illadie  miferi, 
quandoreuoluro  Coelo^cum  Angelicisvir- 
tucibus,  igneus  Dominus^totus  adueniet/' 
quando  cadenribus  defupcr  fteilis  ,  foi  in 
tenebras ,  & in  fanguinem  luna  mutabirur? 
quando  monres  ficut  cera  liqucfcenr^quan- 
do  terra  ardebit ,  &:  atefcent  flumina,&:  ma- 
riaficcabuntur,  &  concrarerum  naturam 
confumptiodiuinitus  liumore  ,  ariditatem 
in  aquis  ignis  operabitur  ?  Quando  pecca- 
tores  dicm  montthus ,  Cadttefuper  nos  ^&col- 
lihm  ^  Tegitenos:  quando  vocabunthomines 
mortem,  &vocatanon  veniet;  quando 
difcrimina  vertentur  in  vota ,  &  quod  fem- 
per  oderunt  homines ,  concupifcenc? 

Ejlo njibt  [Domine]  'mD.eumprotcclonm &  Aug.  In  ^ 
indojnHmrefug^  domus  refugij,  tumihiefto,  *  °*'  ^^ 
Deusprote6tor,domusrefugij.  Quo  fugio? 
ad  quemlocum  tutusfugio?  adquemmon- 
tem.?  ad  quam  ipeluncam?  ad  quae  tedta 
munita  ?  quam  arcem  teneam  ? quibus  mu- 
risarabiarf  quocumque  iero  ,  /equor  me. 
Qujcquidenim  vis,potesfugere,homo,pr§- 
lerconfcientiam  tuam.Tumihi  cris  domus 
G     5  refu- 


lOtf 


G    E    M    I  T    V    S. 


refugij  ,ad  te  confiigio ,  nam  a  tc ,  qu6  fu- 
giam?  Quocumque  iero,  ibi  te  inueniam-,& 
(i  irafceriSjvltoiem  tc  inueniojfi  placatuscs, 
adiutorem.  Nihil  mihiergo  reftat,ni[i  ad  te 
fugere,  &non  a  te*  Vteuadas  hominem 
Dominum,quicumque  feruus  es,  fugis  in  ea 
loca,vbi  noneit  Dominus  tuus,vteuadas 
Deum,fugc  ad  Dominunij  nam  non  eft  quo 
fugias  Deum;  pra^fto  funt  omnia&  nuda 
Omnipotentis  oculis. 


XIIL 


loS 


G   E    M  l    T    V  S, 


T^^imqmi^rum  ^auatoj  durum  memm  fintetur 
Jrreui  ^  'Dimitte  er£o  me  vtj^htMom  ^auUu- 
lum  aolorem.  tneum. !  Itl.i».  '■3' 


LlBER       PRIMVS.  lO^ 

XI  11. 

Numquid  non  paucitas  dierum 
mcorum  finietur  breui  ?  dimittc 
ergomc,  vt  plangam  pauJulum 
doloremmeum.     Joh.\o,  ^ 

SCllket,  in  magno  cupis  hoc  me  ppnere  kcra, 
Addita  quod  vit£  pars  qudtacumqnemu, 
Si  numerata  forent  altquot  mtht  luftra ,  vel  annu 

Muneris  hic  pot^rat  nomen  baberefauor: 
Stamma  fed  breuibus  iunxijfe  fugactafilis\ 

Ohf00fjic,pauciquantula  fumma,  dies} 
Nempe  ita^  qui  vitam  modo  ducere  coepmttnfans^ 

Dtcetur  moriens ,  occubuiffe  femx , 
Sicfka  nonnullis  defcripta  eji  vermibus  dtas^ 

Vna  qutbus  breuis eji,  integra  vita.dies. 
Sic  altquis  numerat  celeres  fibi  fiofculus  horas^ 

Natalt  tumulant  quemfua  fata  dic. 
Tldfculemanepuer,  medtd  vir.flofcule,  luce^ 

Ilofcule,  fub  no^em ,  Sok  cadente ,  femx. 
Sicoreris^  vnomorerisfj^,  oflofcule,  ?babo^ 

Vno  fifgj^  puer ,  virq^  4^nexj^  die, 
Staretadhuc  volucrumfaltem  rota  leHtaditrutffg 

Hora  nec  Admi^is  qudtbet  iret  equis ; 
Vermiculi  canerent  j  tot  plenis  vixmm  horis  5 

Vlofculus^  &  totidenr,  dtceret ,  herba  fui. 
Sed  tempus  rapidts  volat  irreparabtle  pennis^ 

Flttmtnis  in^  modm  >  lubrtm  anmitaiit. 

Uen" 


JlO  G   E   M   I  T    V    S» 

Menftruus  Impuifis  r^pitur  quoquefolibm  orhk^ 

Etfugiunt,  nuUofranateneme  ,dies. 
Dentque  prmpitis  rota  concita  vertitur  hora^ 

J^ec  reniearepoteli ,  quafemel  horafuit. 
Inuida  rei,tentpus  j  fua  feper  puncia  trucidat^ 

Sepmterfugtens ,  fe  panter^  fequens. 
QualisWiafuofe  fiammeafunerat  tgnCy 

QudfibtfataUm  congerit  ipfa  rogum, 
Sic  red.t  in  propriumf<&clorum  ctrculus  orbem, 

Fle^itur  inq^  fuas  annua  metarotas. 
Isionfuitantiquts  male  proditafabula  chartis^ 

Quagenttor  fobolem  commolitorefuam: 
J^empe  vorax  annos  nunfesq^  interfictt  Auum-y 

Secf^^fiumdo  parityfe^fluendo  necat^ 
Hora  diem ,  menfemj^  dies  depafcit  eundoy 

Bis-femf^  fenex  menfibus  annus  obit. 
Anniis  obtt,  menfes^ ,  diesj^ ,  hora^ ,  recedunt^ 

Etfuus  infeiterum  ttmpora  gyrus  agit. 
Brgo  meo  exiguumjpatium  concede  dolori^y 

NfiW  mficonceffo  temporefata  querar. 
Kow  ego  fupremts tempusmihirifibus  oro, 

Nonfacit  ad  rtfus  refve,  locufve  meos. 
Vio  Ucrjmisjpattum^lpatium  proplanMus  opto^ 

Hdic  mihi  tantiUi& ,  quampeto ,  cauffa  mord  efi. 
Ite  igttur  magnis ,  lacrjmA,  meaftumma  nuisy 

Iteyferite'  truces  orafinum^  manus^ 
Iteper  oslacrjm£,ftutte  inpeStora  palmd^^ 

Pars  bona^  du?nfiatis,  temporis ,  eccefugtt. 
Sentio,  cuntlacrjm&\  repetuntur,  fentto,  plan^us^ 
lamfleui&planxi^fi^itey  iamfattseft. 

l^um" 


L  I  B  E  R        P  R  I  M  V  S.  IU 


• 


Ntmfjuid  non  faucitAS  dierum  meorum 
finietur  hreut  ?  dimitte  ergo  me  ,  vt 
pUngam  paululumdolorem  meum. 
lob.    10. 


Q 


V I D  in  hoc  mundo  ftabile  ,  quid  pe-  chryf.  ep; 
renne?  Audicuiufdam  venerabilis  viri  JorTMon 
vocem:  Temptis,  inqiiiz  yViumuleuiuscurfori'  tom^s. 
hus  fuit. 

Cumcnim  primumliomo  pcccauit,2e-  Hieron» 
ternitas  mortalitatc  nmraca  ell,in  nongen-  cp.zi.ad 
tos&  amplius  annosj  exindepaulatimre-  ^^'^^*"»« 
crudefcentepeccato^in  brcue  tempus,ho- 
minum  vitacontratftaeft. 

Breuis  dies  hominis  funt  j  numerus  menfium  loKi^. 
eius  apud  te  ejl :  confiituijiiterminos ,  qut prtstenri 
non  pottfunt. 

Quare  cautum  fe  ac  follicitum  viuere  Grcg.lib, 
oftendit  ,  qui  breuitatem  pra^fentis  vitae  »  mor.  c. 
confiderans ,  non  eius  vlum  fed,  terminum  iX!^'^^^' 
confpicit ;  vt  ex  fine  colligat  nihil  efTe  quod 
tranfiens  delecfcat.  Hmc  namqiie  per  Sa- 
lomoncm  dicitur,  Si annis  multis  vixent  ho^ 
fito  5  &  in  his  omnihus  Utatus  fuerit ,  meminijfe 
debet  tenehrofitemporis  &  dnrum  muliorum^  qui 
uim  venermt,  vanitatis  arguetur  praterita.  Igituc 
cum  culpa  animum  tencat,mens  necelTe  eft, 
vt  bteuicatem  fus  dcledlacionisafpiciat:ne 

ad 


iti  G  fi  k  I  T  V  s. 

r 

adviuacerii  mortem  iniquitas  rapiat,  cim 

conrterquod  ad  terminumcitius  mortalis 

vita  percurrar. 

Greg  lib.     S^pectenim  dum  praeftntis  vitacbrcuitas, 

7*  mor.     quali  diu perfcueratura  diligitur ,  ab  «terna 

in  capr^,     ^P^  animusfrangitur ,  &  dele6fcatus prsEfen- 

lob.  tibus,  defperationis  fuae  caliginc  reuerbera- 

rur. 

[Se(i]ran(^i  viri,qiiiabreuitaremvit2in- 
delinencer  a/piciunt ,  quati  quotidic  mo- 
rientes  viuunt,6rtantc)(e  folidiusmanfuris 
pnieparant ,  quanto  dc  nuUa  efle  tranfitoria 
(empetexfine  penfant.  }riinc  quippePfal- 
mifta ,  veloci  curfu  fugere  vitam  peccatoris 
a  fyi  citm  \  ait ;  Pufdlum  adhuc^  &  tion  ern  ptcca- 
tor,  Hmcirerum  dicit ;  Homo,ficut  fmum.dm 
em.  Hinc  Ifaias  ait.  Omniscaro  fonum,  &  om» 
7iisglcrta  eiiis  ^ficutflos  agri. 

Atrendat<Juid  iit  homo;  nondiperbiat.- 
homo iamquamfonum dies em.  Quid lu pcrbic 
foenum,ad  tempasmodoflorens,  poftpau- 
lulumarefcens?  Quid  fupeibit  fosnum  ad 
tempDSvigens,  &  hocad  paruum  tempus 
donec  fol  candefcat  f  Skutflos  agr$  itaefflore' 
^rf..Quam  exiguo  tempore  tranleunt  flores.^ 
&  hoc  eft  palcrum  in  herbis.  Hoc  quod 
valde  pulcrum  eftjhoc  cito  cadit.Ow»»  cara 
penum,  Etclariras  luminis  vtflosfoeni:  foc^ 
numaruit&flos  decidit. 
QHafifl9s  egrdmr  &  contermn 

Qiiid 


L  I II E  R     p  R  I M  V  s.'  irj 

Qujd  enim  funt  nad  homines  mundo,  ^"  ^<*«n* 
nif\  quidam  florcs  in  campo  ?  tendamus  lob/^* 
oculoscordis,  in  hanclatirudincmmundi  Ciegoi. 
prxfentis  ;  &  ecce  quafitotfloribus,  quoc 
hominibus  plcnus  eft :  vita itaque  in  carne, 
flosinfoenoeil.  Homoctcnimmorcfloris 
procedit  cx  occulto ,  &  fubito  apparct  in 
pubhco;  qui  ftatim  ex  pubhco  permortem 
rctrahitur  ad  occultum.Carnis  nos  viriditas 
oftendit ,  fed aridiras  pulucris  ab  afpedtibu» 
retrahit,quafiflosapparuim\is,qui  non  cra- 
mus ;  quafi  flos  arclcimus,  qui  tempoiahter 
apparebamu*. 

rimolquid  ab  his  beftiolis  diftamus,  ^^*'^<''' 
quasrerunt  apud  Hypanim  tluuium  (  qui  oiat.io. 
ab  Europ«  parte  in  pontum  influii)nafci  at-  ^^  mwi». 
que  vnum  diemviueref  ficutcrgocxhisea 
qu2E odaua hori  mortua  fit,  prouedla  efl^ 
«cate  mortua,quac  vero  occidente  fole,  de- 
crepita,  eo  magis  fi  etiam  folftitiali  dic,  fic fi 
longiilima  setas ,  cuiusvis  hominis  confera- 
tur  cum  aerernitate,  in  multo  minorc  breui- 
tate,  quam  illa?  beftiolz  reperiemur. 

Qtitd  entm,  mihi  dicito,  longtm  Nazian»» 

Kac  mortalis  hakt  fato^  obnoxta  vita?  Ld  ^'^1^ 

Tenes  dicm  iftumpfi  renuifti  herfternum,  ncs. 
tcnes  &  hodiernum :  fed  hefternum  inquis,  ^f^fjjl^  j^J^ 
non  teneo ,  quia  iam  no  eft,  iftum  autem  re- 
neo  in  quo  fum,&  qui  mecum  eft.  Irane?dc 
iftoexcidic  tibiiam  quantum  aprimahicc 

H  tranf- 


1X4  G    E    K  I   T  V    Si 

tranfierit.  Nonne  ifte  dies  aprima  hora  cob- 

pit  ?  Da  mihi  primam  horam  eius ;  Da  mihl 

&recundameius,quia&forteipratfanruo- 

lauit.Tertiam,  inquis,dabo  tibi,  fortcenim 

inipsa  nunc  fumus:Certe  ergo  funt  i^i  dies, 

&  eft  tertia  dicsj  &  fi  tertiam  dabis,n6  diem 

fedhoramdabis.  Veiumtamcn  nehocqui- 

dem  tibi  concedo,  fi  mecum  vtcumqueifta 

tranfiiifti.Damihi  vel  horam  tertiam,ipfam 

mihi  da  in  qua  cs.  Si  enim  ahquid  eius  iam 

praetetijc  :  &  aiiqiiideiusadhuc  reftatj  nec 

quod  pr^terijtaliquid  mihi  pocesdare,quia 

iam  non  eft;  nec  quod  rcftar,quia nondum 

cft.  Quid  mihide  horaiftaquacnunc  per- 

agitur  dabis  .^  quiide  iliamihidabis  .♦*  Cui 

committam  hoc  vcrbum,vt  dicam,eft.Cum 

dicis  ipfum  eft^  certe  vna  fyliaba  eft ,  &  mo- 

menrum  vnum  eft,  &  trcsHtteras  habesin 

ipfo  iiStu.  Ad  fecundam  huius  verbi  iitterara 

nonpcruenis,nifiprima  finitafuerit,  Ter- 

tia  non  fonabir,  nifi  &  cum  ipfa  fecunda 

tranfierit.  Quid  mihi  de  hac  vna  fyilaba  da- 

bis,&  tenes  dies,qui  vnam  fyllabam  non  te- 

nes.<*  momentistranfuolantibuscundlara- 

piuntur.  Torrensrerumfluit.  Ifti  ergodics 

-«     nonfunt,anteabeuntpenequamveniunf, 

&  cum  veniunt,ftare  non  pofTunt.  lungunt 

fc,  (equunturfe,  &  non  (e  tenent. 

lob»  7»  parce  mthi  Domine ,  nibil  enim  funt dies  mti. 

Grcg.iib.        [Hinc]  [mdi  viri,  prasfcncis  vitae  dies,ni- 

s.moi.c.  hil 


L  I  B  E  K       P  R  I  M  V  S.  irj 

hilefreconfpiciunr,  qiiiaiiluminatae  men-  ao.inlob. 
tis  oculos  in  con(iderationem  Siernitatis 
figunt. 

Per  horariim[namque]momcnta  crefci-  Hieron, 
musarquedecrekinuiSjnecin  eodemma-  iih.iu  in 
nemus  ftatu.     Ipfum  quoque  quod  loqui-  \}lij^^^* 
mur,  didrimus  &  fcribimus,  de  viras  noftrae 
parte  praeteruolat.qui  duduminfans^lubito 
puer^qui  puer,  repente  iuuenis;  8c  vfque  ad 
fenedtntem  per  fpatia  muratur  incerta^  dc 
^nteXe  (enem  inteHigit.quam  iuueiiem  non 
cITe  miretur» 

[Deniquejquicquid  remporis  viuitur,de  Aug.iib.7, 
fpatio  viuendidemitur,  &quotidie  fitmi-  ^^■^'^'^^* 
nus,minu(que  quod  reftat;vt  omnino  nihil 
ahud  (it  rcmpus  vitas  huius,  quam  curfus  ad 
mortem,in  quonemovel  paukih\m  ftare, 
necahquando  tarditis  irepermittitur,  fed 
omnesvrgenturpari  moru,necdiuer{oim- 
pcllunruracceflLi:  ncqueenim  cuivitabre- 
iiior  fuit ,  cclerius  diem  diixir ,  quarn  ihe  cui 
longior.  Vndeex  quohomocdepir  eilein 
hoc  corpore,in  morre  eft.Quid  enim  ahud, 
diebus,horis,momenri(quelinguhsagitur, 
donec  ea  confummata  mors,quae  agebatur, 
impleatur,&inc!piatiamrempus  poftmor- 
tem  ,quod  cum  vita  detraheretur,eratin 
mortc* 

Beneitaque  dicitur,Diw^^/^^^,  vtplangam  Greg  lib* 
fAUklHm  dolorem  meum,    Quia  riili  a  rea-  im^s» 
H    2.  ta         * 


Il6  G   E   M    I    T   V    S. 

tu  culpae,  quo  nos  ligauimus,mifcricorditcr 
dimittemur,  perfede  flere  non  poflumus, 
hoc  quod  in  nobis  i^  fis,contra  nofmetipfos 
dolemus;  (ed  tunc  veraciter  reatus  noitri 
dolorplangitur ,  cum  tenebrofaiila  interni 
retributio  ,  intento  rimore  pracuidetur. 
Gieg.  lib»       Sed licuc moderata affldio lacrymas ex- 
cap!^^'      primit,  itaimmoderata  lubducit  j  qua  moe- 
incap»i*o»   ror  ipfcquafi  fme  moerore  fit,  quiafllidli 
^®^'  mcntem  deuorans ,  lenfum  doloris  toliit ; 

lbid#  Saepe  namqae  peccator  miquitatis  fux 

vinculis  ita  conlhmgitur ,  v  t  pondus  qui- 
dem  peccatorum  toieret ,  (ed  tamen ,  quia 
toleratjignoret.  Saspe  autemfl  cognofcat, 
quanto  reatu  premitur,  erumpere  in  lacry- 
masconatur,  &  non  poceft,  vt  huncmfe 
mentc  libera,  6c  conuerfadone  mtegra  pcr- 
fequatur.  Flere  ergo  doloremfuum  nonvalet, 
qui  &  imquuatis  luae reatum  confiderat ,  6c 
tamcn  prae  tcrrenx  occupationis  pondere, 
hunc  &gcmere  ncquaquarn  v3.csLt:flere dolo' 
rem  fuum  non  valet ,  qui  piimx  quidem 
confDctudini  contraire  nititur,  fed  tamen 
adhucfuccrefcentibiis  dcfiderijs  carnis  gra- 
uatur.  Huius  doloris  praelentia  Prophctae 
mentem  cruciancrat,  cum  dicebat,  Dolor 
weuscontra  meefi  femper^  quoniam  miquitatem 
weamego  pronuvciaho^&cogttaho  pro  peccata 
meo,  TuacigkmsLdplangendum  doloremnos 
Dominus  dimitttti  cum  Sc  mala  nobis ,  quae 

fcci- 


L  I  B  E  K      P  R  I  M  V  S.  117 

fecimus  demonftrat,  atque  adhxc  eadcm 
flcnda  quae  cog.^ofcimus  ,  adiuuat. 

HQcfolum e  go  Dowine , p^afia , quoddeprecor:  ^^  ^^ *** 
Dtmitte  we ,  vtduobus  menfibus  circumeam  mon-' 
tesy  &  vUngAm  cim  fodulibus  meU. 

ScxagiHta  dies  pUngere  nobis  demon-  ^]^^*^^' 
ftrai  plandtuni  pf.-cfcntis  vitae ,  diccnte  Do-  icpht«, 
mino:  Beattqut  Itigcnt ,  quonim  ipfi confolabun- 
tur.  Dckrrumergo  plangimus  huiusmun- 
di  ( defeitum  enim  dicirur  res  vbi  non  ma- 
neturj  quiac'gr.hicnonpcrmanctur,de- 
fertum  dicitur.Plang^^ndum  eft  eraoin  vita 
ifta  caduca,  ruinis  picna ,  cafibus  obuoluta; 
vt  cura  plangimus ,  fufc^piat  Dominus im' 
molationem  anims  noflrae. 


H  5  XIV. 


h% 


G   B   M  l    T    V  I, 


Viinam  saverent  et  intell^erent  ac  nouirjtnui 

Vroidaerent   .     I>euteren  ,    32,. 


14.. 


L  I  B  E  R.      P  R  I  M  V  S*  II^ 

X  I   V. 

Vrinam  faperent,  &  intelUgcrent, 
ac  nouiflima  prouiderenc  / 
Deut,   31. 

PRafuderl  vfqueadeo  eft  hommmmcceufit' 
turi', 

Vt  mfiqtu  videat^  nuUapericlaputet} 
Scilicet  hocfapereeR^tantumpr£fentibusangi, 

Nec  proculajpe£iisconfulutffemalu\ 
Ante  tubas ,  Mtles ,  didoparat  arma  duello^ 

Cumfonueretuba,ferius  armaparat: 
N4«iM,  quas  captat ,  prafagmprojpicit  auraf^ 

Anchora  veliuolum  nec  remoratur  iter: 
Quas  ventente  metetfegetes  iftate  colonus^ 

Credidit  excultis ,  ante,  colonus  agrit. 
Trouida  quin  etiam  metuens  formica  fene^^^ 

l^eCtat  in  annonam  paucula  farra  fuam. 
0  quid  agis,gens  euentus ,  ignara  futuri? 

Tempora,  qu£  venumtpoftuma^  nuUa  ttmes? 
Staminaperpetuofors  nent  adamantma  filo , 

Autcejfanttriplicesvoluere  pmfa  colus? 
VaUeris  j  ah\  nuUi  datur  hasplacajfefororesi 

Vna  licetparcat,  de  tribus,  vnafecat. 
Tcedera  forspoMofanxheperennia  clauo, 

Concordesilabiltvitaj^  morf^fido, 
J^aUeris,  ah  1  nimium  tibi  pa^a  fauenttafin^i 

l^onfemmvUmvtta^morf^fidem* 

ji    4  Anti 


no  G   E   M   I   T   V   s. 

Ante  ynluentfidislambent  'incmdiafimtnU 

luraj^  fxdifragis  fanctet  Aufter  aquU* 
Ante^dns  no^i  pacem  noxante,  diei 

Semti.&infefiis accubet  agna  lupis, 
Omnia  lettferolate  Morsfubiugat  arcu^ 

Qiiidqutd  &  hoc  Phoebi  vefctturigne  necat, 
Vfetno  venenata  vitavit  arundinis  t^ium^ 

Omnisabhac  cerutx^cufi^ide^vulnm  habet, 
Jitc  teneros  Matrum  capit  inter  brathia ,  natos, 

AutfunaSytumulum ,  CAderecemefacit. 
Hfc  pueros ,  altbi  configit  arundo  pueUas-, 

Bk  iuuenes ;  iUicfunerat  tUa  ftnes, 
Stata^iamnuUo dtfcrtmine^  funera  mifcet 

MilttU  atque  Ducis  corpora  mixta  iacent, 
y!ec  micat  aurata  tibi  Crcefe  cadauer  arena 

Pulcrior  auttuus  eB^pulcra  Rebecca,  ctniSy 
Aj^ice  5  quid  cineresfit  Qafaris  inter  &  Irt} 

Onintbus  en  celor  efivnm^  & vnus  odor, 
Qutd  iuuat  his  igttur  tanthn  confidere  rebus , 

Ceu  letbi  imperto  vitafelutaforetf 
itatftia  cuique  dies ,  depletoferreafufo , 

Serius aut  citiits  quemhbet  vrna  vocat. 
Cogimur  huc  omnesy  huc  fummm  &  infimm  orda, 

Ibimusy  emenfe  tempore  qutfque  fuo, 
Ac  tumfi  vacuas  animtts  fimul  tret  in  atiras, 

Vt  vapor  in  nebulas  extenuandus  abitl 
Uorfq^  foret  nofira  qtioquemeta  nouifiimavits, 

Morsftmulamborum  corporU  atque  antmil 
£uam  hona  mors  effetpofituris  morte  dolores, 
Qiuosnouapojivttainy  vit/ve  mmve  daret? 

Qttf^ 


L  t  B  C  R      P  R  IM  V  S.  121 

Qmlihctextrmamldtus  properarttdd  borAtn, 

Et  puto ,  viuendi  vix  fuperejfet  arnor. 
Sed  dolor ,  heu !  not}  efi  mors  vltmia  linta  rerum, 

Son  nccat  htc  anmum  quicremat  ojfa  rogus, 
Atpojlquam  e  terrUanimoexhdlatarecefity 

ludicU  extemplo  fiflitur  ante  pedes. 
lllefedet  iufiumq^  &  mexoralfileNumeny 

Flamma^funt  ocultflammaj^fulua  caput. 
lUa  (tremens^  metuenf^  oculos  attoUere  Coelo:) 

Duracatenata  vincula  mentegertt. 
llle  fmusanimi.fibrasq^  mtrofpicit  omnes^ 

Quod^  latet  tacitum  nociefauente  nefas. 
lUafcelus',  conuicia^fuum  pudibundafatetur. 

Nic  Videt ,  efftfgto ,  quem  petat ,  ejftlocum. 
lUefimul  ludex ,  ttftisfunul ,  &ftmulad;or^ 

Compertijiatuit  criminis  effe  ream. 
lUa  memor  nuUts  hanc  fle^t  quefttbus  aulamy 

Heu  Ifruftra  effufts  fe  fepeltt  lacrymis. 
O,  quis  tunc  anim£  fenfus ,  qudtcura  retid£ , 

Stdlus  vbiprofe,  iurepatronus  agitl 
'Sempe  vocat  montes  &  tnhojpita  culmina^cautcsy 

Antra^  queis  treptdum  condatopertacaput. 
O  Anima !  o  ludex  !$  nonplacabtlisvrnal 

Quisfecum  hdc  meminit,  nec  cito  diriguit} 
Sedmndum  hoc  tanti  claudunturfinedolores; 

Altera  adhuc  reftant  %  vita^ ,  morfq^  fuper: 
Vitaperennanti  qudfdcuUprotrahet  auo  , 

Uors  longa  extremum  non  habitura  diem. 
Ah  quibus,  ah  quantitlaniabitur  h&c  tormentisl 

O  quibus  j  9  quantisaffluet  iUa  bonis  i 

H     5  lUa, 


IIZ  G    E    M    I    T    V    S. 

Jlla  ,fu44pafci!Dmno  neilarementes'j 

BACymifcet  liquidapoctdaplena  pice, 
lUa ,  Chely  Angchca  velgutturecarminafundify 

H^ic^gemithonendis  exululata  fonis, 
lUa,  agtt  £ternas  (celoplaudente ,  choreasy 

H<fr,  falit  adiolubmfaua  Megera ,  tuos^ 
lUa ,  Yiec  dHiuis,geltdi«  necadurtturajkis-y 

Udcfurit  tmmttii  ignegeltiq^  vadi, 
lUayper  dtherios  agitotia  moUta(ampos\ 

Hifc  ,agit  mrmtrtHe  lahoris  opus, 
lUadohrum  expers,  mala  nuUa^nec  ajperafentit-y 

HaCypatiturdirum  qutdqutd  Auernm  habet, 
Ofeltxcptbusyfelix  tot  vttatriumphis! 

O  gratiis,  o  tantis  mors  metuenda  malis? 
Vel  tua ,  vel  tua ,  nos  du  bto  manet  alea  ia^u\ 

Alea,  nonaliaproijcttndavtce, 
Ah  fubeant  vefiri  gemtn&fic  peflora  curdy 
.  Vt  femel  altmtts  forsobeundacadeti 


VttnAm 


L  I  B  E   R       P  R  I  M  V  S.  115 

Vtinam  faferent ,  ^  tntelligerent ,  ac 
nouijjimafromderent'  Dcu  r.  3 1 , 

OG  E  N  s  fine  confilio  &  finc  pruden^  Bonau* ' 
lia !  Vtmam  faperm ,  &  tmelligerent-y  ac  con 'cmtt. 
nou'tJ^pnaprouidere?n\  taecuii. 

Saperent ,  damnatomm  miiltirudinem; 
faluandorum  paucitaiem ,  3c  temporalmm 
rerum  vanitatem. 

Intelligerent,  tria-jfcilicet  peccatorum  muU 
tirudinem,  bonorum  omiffionem ,  &  teni'- 
porisamiflionem. 

Pro«/ifrm,rria;(cilicetmortispericulum, 
extrcmum  iudicium ,  &  aeternum  fuppli- 
cium. 

Sed  oculos  non-vis  habere  nifiin  prrEfen-  Auguft.in 
tia.  "■^'•^'- 

Peruerfa  quippeanimarcbus  prqfentibus  o.Greg, 
cledita,interrenisvoluptatibusrcfoIuta,ab-  homa?» 
fconditlibi  malafeqaentia,  quiaprsuidere  *"  ^^*"^' 
futura  refugir,  quae  pr.sfentem  L^citiam  per- 
turbantjdumqae  in  prasfentis  vitz  obleda- 
tionibusfedeferit,  qiiidaliudquamclaufis 
oculis,  adignemvadir,  &  indedicirurper 
Paulumi^ttf  gaudent  tamqtwn  nongaudetesftnty 
quiaerfi  quaeil  prasfe-ntis  temporis,  itaeil 
agendalstitia,  vtnumqaam  amaritudo  fe- 
quentis  iudicij  recedat  d  memoria;quatcnus 
dum  menspauida  excremis  yltionis  timore 

transfi- 


114  G    E    M    I   T   V    S. 

transfigirnr, qnantiim  runc  prsefcns  laetitia,' 
tantum  p6ft ,  ira  fublcquens  temperetJir  :li 
cxtrema  mala  noftra  foiraidolosc  5c  indeft- 
ncntec  afpicimus  j  iuxta   hoc  quod  per 
qucmdam  (apieniem  dicizixr  ilnomnihusope' 
rtbus  tuts  niemorare  nouifma  tua, ,  &  m  £ternum 
non  peccahis, 
Specuio         ^^^  ^^-^ ^^"^  nouiftima  tua ,  quae  proui- 
pec.  cap  5.  dcrerollFcite  <iebes?  fummatotiuspro  iidc- 
Au&  **     tiaBeft,vtiqueiIlateriibilishora,inqua,  mi- 
feraanima  tuajexhoccoipufculo  corrupti- 
bJlitimeseftrgrefTurajin  iiianimjsmecuen- 
da  extrcma hora  ;  qnis  amicorum ,  quis,  pa- 
rentum  luommvenief  cumgladijs&armis 
auxilium  ferr c?  Non  cnim erit  tuc,qui  con- 
foletur  teexomnibus  charistuis,  refpicicn- 
tibusetiam  ad  auxilium  6c  adiutoriumho- 
minumvied  refugiumtuum  tantummodo 
cftapudDeum.Reducergofiiimi,  fedulus 
in  memoriam  iUum  cxtremum  cxitus  tui 
drem,£<:  antequam  miferaanimatua,de  car- 
cere  carnis  cxeat ,  prouideat,  quo  vadat. 
Quandoenim  homofitnonhomo,hoccft 
quando  xgrefcitj  aegrotando  aegritudo  crcf- 
citipeccatorexpauefcit ;  corcontremifcit; 
caput  obftupefcit;sefus  euancfcitj  virtus  cx- 
arefcitjvultus  pallcfcitjfacics  nigrefcit;  ocu- 
lus  tenebrefcit;  auris  furdefcitinafusputrcf- 
cit?  lingua fatifcit;  os obmutcfcrtj  corpus  ta- 
befcitjcaro  marceflit.  Tunc  camispuicritu- 

da 


L  I  B  1  R       P  R  l  M  V  S.  125 

do  fceror  efficicur ,  &  putrcdo  tunc  foluitur 
incincrem,&vertitur  invermem. 

Pojl  hominm  vmnk ,  poft  vmnem  fcetor  & 
horror: 

Sk  in  non  homlnem  vertitur  omnis  homo. 
Agciam,cumadilludvltimum  ludicium  profpet 
venerimus,abeo  ludiceiadicandi,qui  nec  ^^h'  ^\ 
fallioccultatione  ciiminumpotell,  necad  templat. 
impunitatem  promerendam  iDuneiis  alicu- 
ius  oblatione  corrumpi,  ciim  cceperint  om- 
nium  fccrcta  reuelan,&  non  folum  adtus  ac 
vcrba,fed  etiamipfaecogirationcs  oftendi; 
quid  faciemus  fub  tanti  ludicis  maieftate.^ 
quidexcufationisobreicrepoterimus,qui 
nosdefenfionisaitepurgabiaius?  quseno- 
bis  fubuentura  eft  poenitentia ,  quam  in  hac 
carne  c5tcmp(imus?  quae  nos  defenfurasuc 
operabona,qu^inhac  vitanon  fecimus.^ad 
quos  Apoftolos,autadquosaliosSan6!:os 
confugituri  fumus ,  quorum  exempla  fimul 
ac  verbadefpexerimus,  An  fortealiquosibi 
fragilitas  corporis  excufabirjfed  excufitioni 
corum  rcclamabunt  omnia  fandoru  cxem- 
pla,  qui  cum  fragilitate  carnis,  in  carne  vin- 
centcs,quod  fecerunt,vtique  fieri  po{E;,do- 
cuerunt.Quid  ergo  re(p6ruri  funt,  (i  ci%  Do- 
minus  dicatjd  potuiftis,quare  non  reftitiftis 
deftderijs  peccatorum^fi  non  potuiftis,qua- 
remeum,contra  peccata,  non  quaefiftisau- 
xilium?  Nonne  ad  hasc  obmutefcentibus  6c 

«^uid 


12^  G  E    M    I  T   V    S. 

quidexcufationisrefeiant  nonhabcntituSj 
diccuLigateeosmamhm  &pedibm,  &  mtttitein 
teuebrof  exteriores^  vbierit  fletus  &Jlridor  dett' 
tium^vbi  vermiseorHnon  morietury&igniseorum 
nenextinguetur.Hqc&chis  fimilia  libentcrau- 
diie  vel  legerejugirerante  oculosmefisad- 
ducereicogirare,  qualc  malufir,  abillogau* 
diodiuinaccontemplationisexcludijbearif-' 
<ima  Sandorumomnium  focietate  priuari; 
fieri  patria:  coeleftis  extorremjmoti  vit^  bea- 
tasjmorti  viuere  fempitcrnacjin  aeternum  ig- 
nc,  cum  diabolo  &  angelis  eius  expelli ,  vbi 
iitmorsfccunda,damnatisexilium,virarup* 
pliciumjnonfentirein  ilioigne  quodillu- 
minat,  fcntire  quod  cruciatjexundantisin- 
cendi)  terribiles  crcpitus  pati?  barathrifu-» 
mantis  amata  caligineoculos  obc^cari;pro- 
fundogehennas  fluduantis  immergi;  eda- 
cifljmis  insternum  dilaniari  vermibns,  ncG 
finiriihaEC  &  multa  fimilia  cogitare,ftihil  eft 
ahud,quam  vitijs  omnibusrepudiumdare, 
&  omniablandimenta  carnalia  rcfren^rc^ 
eap.  7.  Atrende ergo,in  illa  terribiU  hora  dc  qua 

Specuh      }oquimur,miferapeccatorisanima.  Quan- 

peccau         ,    *,  ,  J        y    .  T^ 

tom.9.  node  mundo  exitura&itura  csj  aderunt 
A"g'  mox  miniftri,maligniillifciHGetdiaboh',illa 
vere  tartarca  monftra  velutleones  fugicn- 
tesvt  rapiantpra£dam,tunchorribiliapate- 
bunt  loca  poenarum ,  chaos Sc  caligo  tcne-» 
brarum,  hori:orum,mifenae  dc  tribulationisj 

tremor 


L  I  B  E  R        P  R  I  M  V  $,  117 

trcmor,timor  angufti?  &  confafionisjdolar 
horrcndae  vifionis-,  tremor  tremendaeman- 
fiODis',  locus  flcntium ,  vbi  rtridor  dentium, 
vbimorfusvermium,vbiclamordolctium, 
vbilu6tusgementium,vbieft  voxciaman- 
tiumpeccatorum&dicemium ;  V£,V£nobis 
filijEutt}  quid  tunc  proderit  fci^nricE  iadlan- 
tia,  fajcuii  pompa,  mundi  vanitas ,  teiTenx 
dignitatis  cupiditas? 

Dicmihi,  vbituncamatores  mundi,quiB«n,!ib; 
ante  pauca  tcmpora  nobifcum^erantfcxcis  "^*  ♦*•*♦ 
rcmandt  nifi  cincrcs  6i  vermes.  Attendc  di- 
h'gcnter,quidfunr,  quid  fuerunt  ?  homincs 
fuerunt  ficut  tu,comedcrunt  &c  bibcrunt,ri- 
ferunt,  duxeruntin  honu  dusfuoSy&inpim^o  ad 
inferna  defcenderunt, 

[Imo  ]  moiius  educata  corporagrauius  Pet-us 
fatcntpoftmortem.  ^^\^' ^^ 

Jjpera  non  Cjriiy  non  Crsfis  Parca  pepercit,  b lan caxn. 

Uis^etiam,  nuperfub  quibus  orbis  erat.  "?♦  30. 

Te  quoque ,  Alexandir,  rUiorgraJfateper  orbem,   dc  externl 

Perdidit  mmodici  copiafumpta  mm.  homims 

Inter  defurtclos ,  quidnam  efi  difcrimmii  ?  O^a 

Etcmereslri,  tantalidifq^ ,  pares. 
Var  Confiantino  famulus  meus  (  hic  cgotantum 

Exctpiotumulum )  dtues^  ^^i%%  ^pares. 
Atque  hic  ifia  quidtm.  Afl  alio  qux  condtt  in  auo^ 

Vltima  luxf^auiSt  quismemorarequeat  ? 
Umidaflamma ,  grauiicaligok  luce  rcmotis, 

Vtrmis^  qui  mmons  crim  mis  effe  facit. 


Aug.  Soli. 
lo(i.cap.3. 


12S  G   E   M    I  T    V    S, 

N(7«  natunj  effe ,  tibi  meliusyfcekrate  ^fuiffet» 

Aut  mtum^prorfus  moreperire  fer/z, 
(^am  maU  totpajfum  interris,f(tuosj^dolores'y 

Poft.grauiora  iterum^  tempus  in  omnepati, 
Atque  vttnam  matrii  me  mors  rapuijfet  in  aluo ! 
Nam  tenebr£  nato ,  mox  mthi  Jietus  erat, 
Eigo,  6  anima,  ^iue  vigiles,  fiue  dormias, 
femper  in  auribus  tuis  illa  horribiljs  tuba  rc- 
{onev.SurgitemortuiyVmtead  iudtcium.  O  a- 
nima  nunquam  excidat  a  tua  memoria  :lte 
makdi^iin  tgnemmrnum :  Vemtebenedt^iyper" 
ctpite  Regnum,  O  quid  poteft  lameniabilius 
&  teriibilius  cogitari  quam  Ite}  &  quid  de* 
ledabilius  exprimi  quam  Venitef  duae  funt 
voccsjquarum  nihil  horribihus  vnaj&  nihil 
jucundiusalterapotcric  audiri. 


XV, 


IJO 


G    E    M   I  T  V   S. 


"Defecit  m  dolore  vtta  mea  et  anni  mci  in 
^emtims  .    Tfal .  jv . 


13. 


L  t  1  1  R       P  R  I  M  V  S.  131 

XV. 

Defecic  in  dolore  vita  mea  ^  &  anni 
mei  in  gemlEibus.     PfaL  30. 

HQceratngo  nieis  domwans  l<Jataiibusallrtfi 
Vt  mtbi  lux  faujla  nuUa  rediretausi 
Qviam  Uuu  optatt  me  temporisaura  fefelltt'^ 
Dum  tottesrepeto  -,  Crafitnus  albus  erit, 
i^Jectamenalbtts  adhuc  mihicraHinusiUe  relHxit\ 

Qmn  5  quipr&terijtproximus ,  ateit  erat, 
Credtdsram  alternos  vtta  faccedere  cafus, 

In^  vicesUtiscedere  7noefla  locum, 
Vt^ferenato  detergisnubilacoehy 

Cum  reuehis  clarum  Cjmhte  pure  diem ; 
Vtq^maris  reparas  fugittuos,  Cjnthta  ^fludus^ 

Cum  ttngis  refiuo  Itttoraficca  faloy 
Sicego  venturi  nonfdixtemporis  augur, 

Omniaprovotif  rebaritnra  tneis. 
At  mea,  quam  dtfpar ,  qtfantoj^  feuerior  illis, 
Quas  dat  nupta viro,trifiitta efilacrjmis\ 
Conttige  dtfun^o^  bisdenis  menfthm^  vxor 

Soladomi  queritur ,  comugisorba ,  neum, 
Pofi  decmumfinttUY  kgubria  ponere  menfemi 

Etpiplum  niuea  verteretrifie  toga. 
Quit  miht  tranfadus  femelefi  fineluMtts  anmuf 

Quis  vacuHS  menfis  ?  quis  (inenube  dtes? 

j^uUa  meis  lex  datfin/mve ,  modtimvequerelis-^ 

Sedparit  aftduusfey  veltit  Hjdra,  dolor, 

l    1  B 


152  G    E    M   I  T  V   S. 

ttplan&tt&lacrymlSygemitH^  abfttmitur  omnify 

Ipfa^  pars  mmima  ejl  vita  caduca,  fui. 
Sape  qutdem  rabidisfunt  aquora  turbida  ventk, 
Sed  breuis  eft^  quoties  magna  procella  furit: 
Quafq^  rapttfyluis  brumae.  inclementiafrondes, 

Compenfant  viridi  tempora  verna  coma: 
Et  Notm  obfcuris  quoties  tegtt  Athera  nimhis , 
\   Ldtior  tnnubt  mox  redtt  ore  dies ; 
AH  mihiperpetuos  contexuntfunera  Mus, 

Dempta  nec  eft  vllo  fynthefisatra  dte. 
Maftaj^  nscfeftocejfauitttbiacornu^ 

VeCtuSy  ebur^  pugni,  pledra^  querela.ftdes: 
Hac  cythara^foks ;  hoc  tranftgo pe^ine,  m^es-y 

Hisfidthus ,  vit&  temporafalio  me£, 
O  quoties  ve^ofujpirta  peclore  rupiy 

Cum  cuperemtacito  mergereveiiafinu! 
O  quotiesy  liix  quantafuit^fuit  a5ta  querelis, 
Luna^quantafuit  ,plancttbus  a£iafuit\ 
Negemeremy  memtni^  toticsmonmfiisamtci, 
Multat^  ne  gemcrem.credtte,fa[la  mihi, 
Libera  Utittd  fuaftftis  fiena  remittiy 

lUicoUtitidiltbera  frena  dedi, 
4ft  vbt  fingultum  compefcere  rtfibm  opto , 
Rifibm ,  hm  ,pmitiu  obftrepuere  meis ! 
S£pe,  volens  placfdas  fomno  traducere  no^es, 

Ferpetuh  vigiles  obrttor  tmbre  genas; 
Dum^diunimtum  violentos  comprimoftetuSy 

.  Heu^  mareperrtiptis  effluit  aggeribusl 
Fluminay  vos  teftes ,  vos  nota  cubilia  ,fjlusty 
Vosa^caiiAvallesy  confita  vos^  iuga\ 

Vos 


LlBER       PRIMVS.  I3J 

Vos  teftesyquoties  fuJpirU  vincert  tentanSj 

Vi^a ,  relu^antt  murmura  cordidedi, 
Qum  ettamaudnis  permota  vlulattbus  Echoi 

Qaeftibus  auditaeftaggemuijfe  meit, 
Tunc  ego  y  tunc  tUa ,  alternis  dedimut  lamenta, 

^kutmtu  int^  vices,  planximm  in^  vices, 
VtPandtontdfibi  dant  rejponfa  forores , 

Om  c&fum ,  thalami  labe  qtteruntur  ltym\ 
Et  fedet  hmc  Progneramo  miftrabile  ploranSy 

Et  fedet  tnde  fuumflens  Fhdomela  nefas : 
Mtera^  alterius  fequitur  fujpiria  queliu, 

Admtjfumlacrymans,  vtraque  crimenauk. 
Talis  &nlcjon€cum  naufraga  vda  mariti 

i^equicqfiam  fcopulis  littoribuf^  canit' 
Aut  vvAmts ,  vindt  nemoris  fedet  arbore  turtur, 

Comparis  aterno  murmurefata  gemens, 
Sicmihtfatidtca  nerunt  quoqueftamina  Diuty 

Iret  vt  optatofidere  nulla  dies, 
Vt^  adimant  nnUosy  lamenta  perennia  luilus, 

Aut  ceffet ,  caufta  deficiente ,  dolor, 
Sedfuit  vtprimA ,  gemitus ,  voxprima  loqueU'^ 

Sftgemitui  vita  vox  quoque  fumma  mu^ 


J  3  Defecif 


154 


G  E 


M    1    T    V    $. 


Hicron.  in 
Pfalm,  io. 

Aug.  lib* 
2udeciu. 


Ihid« 


Aug.fctm. 
28«dc  yab. 


Kaiianz» 
caim.  4c 
humana 
natuia. 


Aurhor. 
Ipecpec. 
Tom.  5. 
Aug. 


Defecit  in  dolore  vita  med ,  &  Anntmei 
ingemitibu6,     Pfalm.   50. 

QVAMDivefthicmpr^rentivita,habcf 
gemitu&  fletum  vnurqiiifque  homo. 

Homo  non  d  rifu  orditur  hanc  lucem, 
quidmalorum  ingrefTus  fitncfciens,  pro- 
phetat  quodammodo;foliim,quando  natus 
elljferuntrifille  Zoroaftrem,nec  ei  boni  ali- 
quid  monftrofus  ille  rifus  portendit.  Pror- 
fus  quod  fcrfptum  cft  ^Atu  iugum  fuperfilios 
Adama  die  exitmde  ventrematm  eorum  vfque 
indiemfepuhurd  in  matremomnium. 

Vnde  interrogemus  pueros  quinafcun- 
tur,quare  a  ploratu  incipiantmafcitur  &  fta* 
tim  plorat,  &  poft  nefcio  quot  dies  ridet. 
Quando  plorabat  nafcens ,  Propheta  fuac 
calamitatis  erat ,  lacrymas  enim  teftcs  func 
miferiae. 
Jloc  hormnl  tantimfirmum  eH  experf^  feneSldi» 

Inde  exquonafcens  ptihm  ora  ri^t\ 
Tcr  lacrymas  tefians ,  quasvitdmlmine  funMt 

Quotnam  iUum  maneant  agmina  dura  maiu 
EH  Regio  (vt  quondam  Cret&a  )  ignaraferarumy 

Eji  alia ,  hjherru  nefcia  terra  niuis : 
At ,  vacuaaduerfts  quodvitA  tempotarehus 

Clauferit ,  haudquifquamdtcereiure  potefl, 

In  huius  \itx  miferiam  intrafti  Jugens, 
dicscuosin  dolore6<:  xrumna  pcrcranfifti; 

cum 


L  I  B   E  R       P  R  1  M  V  S.  135 

cumliid^u&UborchincexitLiruscs.Intelli- 
gasergcinquarumfitingieirustuusflcbilis 
progreflus  tuus  ciebilis,<Scegreirus  hoiribilis. 

RtfumreputanierrQrtm ,  &gAudiodixt :  Qujd  Ecd.  z. 
frufira  duiperU? 

Domini  voxefl  ad  fuos  dicentis,  Fw />/<?-  chryfoft. 
rabitis&pUngetis,f£Cttlum4Utemgaudebit:  Voi  J^'j'^*^Ji,, 
trtfieserttis,   Timenda  flint  Chriftianisprae-  imiundis» 
fentis  facculi  gaudia,  &optandapro  deuo^ 
tionemaeftitja. 

Lactitiae  enim  tantum  nomen  habent,  chryfoft. 
cum  omnia  Imtm  triluiia. 

Qui  fumm  tnhoc  tahemaculo  ,  ingemifchnus  2  cor.j. 
grauati, 

An  non  eft  merito  incemifccndumjquod  chryfoft. 

r  '  •  1-       A  •/-.!•  nom.  m 

lumusm  regione  ahcna,  &  m  Coiomam  pfaim.  nj, 
procul  a  patria  pofitam  amandati  ? 

Inabfconditoplorabitanimamea:  phransplo'  Hiercm. 
rabit  &  deducet  qcuIhs  meus  lacrymam, 

Afleuerant  Turturem  caftam  ^camatri-  chryfoft. 
cemcomparisefl^^jitavtiiquandocuenerit,  \^^-  ^* 

r  ^i  !     A        -lA  r        A  •     hom.de 

eius makulum  ah  Aquila  liue  Aucupc  capi,  vinutc 
non  fe  commifcere  alteri,fediplum  cupere, 
dc  ipfius praeftolari  aduentum ,  &  in  amoris 
eiusexfpedationependere,  Huius  turturis 
mcminitScripturain  Canr.Canticorumdi- 
ccns :  Vox  turturisaudita  eflin  terra  nojlra,  O 
gcmitus  de  racdio  cordis  amabilis,bonitatis  ^ 

pullalansfontes/  6  gemitus  CGeleftem  fpon- 
fum  Christvm  adfcmctipfumadduccns! 
I     4  Vox 


1^6  G  E  i^i  I  T  V  s. 

Hugo  de         Vox  turturis,amori  canit  &  dile^ioni;5c 

s.viaoi    habetiingularem  diledlionem  tnrtur,  cui 

aflumpt.    canit,vel  praerenti  gaudium,  vel  abfenri  afFe- 

Matttoa.  £tum.  Igitur  vox  turturis  tota  de  amore,  Sc 

non Bouit  aliud  praeter  amorem  turtur.  Ec 

quid  fonat  vox  turturis?quam  iignificatione 

habetvoxturturis.^  quiddicit?   Vnum  eft 

quod  fonatvoxturtutiSj&rempcriliiidfo- 

nat  &  refonat,  &  non  faftidit  vmquam. 

Numquam  tiirtur  vocem  fuam  variat,num- 

^amcanticum  £mm  murat,  femper  idem 

canit  quifempcr  idem  diligit.    O  vox  tur- 

turis  quam  dulcis  es/  &  quis  dignus  erit  au^ 

dire  vocem  turturis  ?  in  folitudine  canic 

turtur,&femper  turcur  folitudinem  diligir, 

quiaiingMlaremdilediionem  quaeiit.  Non 

audietur  in  plateis  vox eius, neque  foris  ck- 

morem  fuum  proferer.  Inrus  refonat,intrin^ 

fecuscanir&non  polfuntaudire  turturem, 

nifi  qui  intus  funt ;  qui  elongant  in  folitudi* 

ne,  quifecretum  inhabitani, 

ircxnard.         Donec  [  aurcm  ]  homines  pro  Dei  cultu, 

Cau?*  *"   mercede  ra:ntum  in  terra ,  &  canuim  tcnam 

acccperunt,  minime  fe  cognoueruntpere- 

grinosjnecmore  turturisingemuerunt.  ita 

tamdiu  noneft  voxturturis  auditain  terra 

noftra.VbiergoRegniCoelorumpromiilio 

faftaeft,  tunc  primum  manifefte  fonuit  in 

^         terra  vox  turturis.Nam  dum  fandta  quaeque 

iam  Anima  C  h  k.  i  s  t  i  pracfcntiam  fufpi^ 

raret. 


L  I  B   E  R       P  R  I  M   V  S.  137 

raret,  Regni  diiacionem  moleftc ferret,  de- 
fidcratam  pacriamgeraldbus  &  fufpiriis  a 
loge  falutaiet,  nonne  tibi  vidccur,  vice  fiin- 
gigcmcbunda;  accailiilimx  turturis,  quce- 
cumque  anima  in  rerris  ita  fcciilec  ^  Ex  tunc 
ergo  6cdeinceps  vox  turturis  audita  cftin 
tcrra  noftra.  Qujd  ni  moueat  mihi  cfcbras 
lacrymasc^gfwJr«;j^«o/k/M«pjCHRisTi  ab- 
fen  ria/'  Domim  ante  te  omne  d^fideniim  meum,& 
gemu  m  jnein  a  te  non  eji  abfcodkm.  Laborain  tnge» 
mttu  meo.m  icisS^d  beatus  qui  dicerc  poruir; 
Laaboperfmgulas  no^esle^um  fneum  Jacrymif 
meisftrafummeum  rigaho.  Nonfolumaucem 
mihi ,  (ed  &  omnibus,  qui  ddigunr  aduen- 
tumeius,  gemitus  ifti  compcrtifunt.  Hoc 
quippe  eft  quodipfe  aiebat.  numquid  pojfunt 
ftltjjponfi  lugere,  quamdtu  cum  iUu  tftjpondis  t  ve- 
nient  4ntem  dies ,  cim  ^uferetur  ab  eis  Jponfus  *& 
tunc Itigebunt,  ac  C\  dicererj  &  tunc  vox  turru- 
ris  audierur.Ita  eftjEsv  bone,veneruntdies 
illi  y  nam  &ipfa  creatura  ingemifctt  &  parturit 
vfque  adlnic.reuelationem  filtorujn  Det  exjpectans: 
nonfoium  autemilla,  fed&nosipfi  tntranos 
gemimus  adoptionem  filiorum  Dei  exfpeciantes  Re- 
dempttonem  corpuris noftri.NcquQ  vacutgemittts, 
quibus  e  ccslo  tam  mifericordirer  refpon- 
derur.  Propter  mtfertam  inopum  &  gemitum 
fduperumnunc  exurgam,  diiitDomimu.  Fuit  & 
in  tempore  Patrum ,  vox  ifta  gementium  :  fed 
ia,U)dc  ^Qtics  (incmc^ucfum  gemittis.Vndc  8c 
l    5  dicc- 


I^S  G    E    M    I    T    V    S, 

diccbat  quis ;  Secretum  meum  mthi ,  fecretum 
fneum  miht}  At  vbipalani  clamatum  cfi.Que 
furfumfunt  quAnte.vhi  CHaisxvs efttn dexte- 
ra  Dei  fidens ^d  omnesiam  coepit  pertinere 
gemitusi^stiirtunmi  5c  vnaomnibus  cdeg^- 
mendtratiQ, 


LlBEa 


tlBER    SECVNDVS. 


V  O  T  A 


ANIUJE    SANCTiK. 


140 


V  O    T   A. 


Concupmt  (vama,  ■menAesiiertcte  vustifxatio  - 
ncs  tuas.    ^Jal.  nS .  .r^ 


LlBER       SECVNDVS,  I^I 

I. 

Concupiuit  anima  mea  defiderarc 
iuftificationes  tuas.  Ffalm.ii^. 

COElefiem  duh'ttam,terremmgj  inter  Amore^ 
tJefcio  quoftdtuam  fub  duce  figriA  feqttu 
lUifub  imperium,  vocat  htc adptleaipugnant 

Difimiti  nimium  condttione  ducss: 
Hincvocor,  hincreuocor^rtirfuf^inuitorvtrim^ 

Nonfecus  ac  reftao  quaffa  cartna  falo. 
Ambiguum  faciunt  Amor  htc ,  Amorille  dueUum, 

Impediunt^  fuo fi^erevota  loco. 
SitfatiSy  ah\  tandem  mala  totfaftig  -a  paffde^ 

Btfinaradporttiiftfm  reuocare  fuos! 
O  Detts !  4ut  nullo  cahat  mihi  peclus  ab  igne, 

Autfolo  caleat  legisamore  tiu! 
Non  nego\  quod  lubeat,  magna  eft^cptare^voluptasi 

'Etmodopoffe  VolodicerCy  Nolo.modo! 
¥Yenanihtlpatiturminus,atqtie  libido  vouendty 

Nicfelegefinunt  libera  vota  premi, 
Vt  vagus  extdtim  lortfj^  J^p^f^  folutus 

^oflibet  in  pailus  curreregefttt  equus : 
Aut  Habulo  ruit  &  viridi  mox  ^ernitur  hcrba, 

Depofito  nimium  bucula  Uta  tugo: 
AH  vbi  mox  retwcat  confucta  ad  arata  colonusy 

Bxcutttillelupos,  illarecufat  onus. 
^ctlicet  expetitur  Ubertas  vna  vouendiy 

Qu&fatu  tliy  quamuU  vtilttate  vacet^ 

Slc 


14»  V     O    T  A. 

Sic  FhaJim ,  f4tm  rumrm  ab  axe  quadri^di 

Appetis  ignotosfleSlere  red;or  equos. 
Sic  quoquenonfolitis  dum  niteris  altiusalis 

lcare,  fuhieHis  labere  merfm  aquis, 
Quam  varia  Superum  laffas  prece  tundimm  aureSi 

Coslitibus^  puto  nosfapemouereimm, 
llle  vouetnuptam^  nupt&vouetiUefepukrum'^ 

Utcfobokm  nafci  poftulat ,  ille  mori : 
lUe  Vatri  mortem^  Patri  rogat  ille  falutem-^ 

Hicfieriinuenis  fupplicat^  ille  fenex. 
Vix,putOy  confentit  centum  de  miHihtuvnmy 

Quin  aliquis  voto  di^idet  ipfi  fuo. 
Deniquequid  Superosoret,  parsmaximanefcit^ 

Tam  noua  quifquefibi  vota ,  precef^  facit. 
Sicvhi  iam  grauidas  fitmulantfafitdia  Matres-y 

Obfieham  fatiant  fercla  pudenda  famem : 
Scilicet  expetitur  modocalxj  modo  cretapalat&^ 

£t  fnodo ,  quAfiomachodifplicuere.placenti 
Qmd  defiderijs  vltra  tot  inamhm  vror } 

QuidiacuiornuUovotacf^  >fpef%  fcopo? 
Bfieprocul  gemitus,proculanxtaturhay  timoreSf 

SoUicitn^  preces ,  votatj^ ,  fj^efcj^  procuL 
O  Dem ,  aut  nuUo  caleat  mthtpekm  ab  igne, 

Aut  folo  caleat  legisamore  tUA, 


CoH* 


LlBER       SECVNDVS»  I4J 


'oncupuit  ammA  mea  dejidcrareiujfifi^ 
cationestuasl     Pfalm.  ii8. 


IRVM  clt,  quomodo  ConcupiTcatur  ffala.nt, 
derideriuni  ;  ncc  (itin  nobis,  cuius 


M 

.concupi(ccntia  lam  [it  in  nobis.  Quisne- 
fciatin  homince/Ie  concupifcentfamjin  ho- 
minede/idcrium?  cur  crgo  concupifcitu^i 
vt^  habcatur  ,  qua(i  forin/cCus  inferatur? 
aut  qiiomodo  haberi  cius  concupifcenria, 
/incipfopoteftjcum  non  fit  &  ipllim  quid 
aliud  ,  qudm  concupifcenria .^Nam  6-:  defi- 
dcrarcprocul  dubio  concupifcereeft.  Quis 
cnim  ifte  mirabilisatquc  incxphcabihslan- 
guor  ?  &  tamcn  cil  ;  nam  &  aegrotus  qui  fa- 
Itidio  laborat  concupifcic  vtiquc  defidcra- 
re  cibum ,  dum  concupifcit  non  habere  fa- 
ftidium.  Aaahud  eft  concupifccre,  ahud 
defiderare  ?  non  quod  non  fit  concupif. 
ccntia  defiderium  ,    fed  quia  non   om- 
ms  concupifcentia  dchderium  cft;  con- 
cupifcuntur  cnim  &  qux  habentur  ,   & 
qux  non  habentur  :  nam  concupifccndo 
fruitur  homo  rebus  quas  habct ;  defide- 
rando  autcm  ,  abfentia  concupifcit.  Dcfi- 
derium  ergo,  quideft,  nifi  rerum  abfcn- 
tiumconcupifcentia?  fed  Dei  iuftificatio- 
nes  abfeaces  ^S^  quomodopoiTunt.?  An  &: 

quando 


144  V  O    T    A. 

quando  fciiintur,&non  fiunr,  ab/chterha* 
bendoefant?  faepc  enim  quid  agendumfit* 
vidcmus  j  nec  agimus,  quia  non  delcdat  vt 
agamus ,  Sc  concupimus  vt  deledet.  Prse«* 
uolatintelledus;  &:tardefequitnr,  &ali'*' 
quandonon  fequitur,  humanus  atquein- 
firmus  i^fFedus.  Ideoergo  defiderare con- 
cupifcebat,quae  bonaelde  cerncbat,cupicnsi 
eorum  habcre  deledtationem ,  quorumpo- 
tuitvidere  rationemi 

Awg*  in         Non  dixit[autem]  concupiui  iudicia; 

?raUn8.  fed,  concupiui  defiderare:  ficutenimviti 
viucre,  plus  eft  ,  quam  viuere  (  viuere  nam- 
quc  commune  ctiam  huius  eft  vitaej  vita 
autem  viuere ,  Beatorum  cft  jficconcupif- 
cere  vt  delideremus  iudicia  Dei,  pluseft» 
quam  dcdderare  iudicia*,  cortcupifcimus 
enim  defiderare  ,  quafi  non  fit  poteftatis 
noftrae  defiderium ,  fed  gratix  Dei.  Ciim 
cnim  Dominus  obledtari  nosvideritcupi-^ 
ditate  defiderij  iudiciorum  (tiorum  ,  (o^ 
brium  augct  affedum  j  cum  autem  pecca- 
mus  non  concupifcimus  dcfiderare  iudicia 
Dei.  V^ndeetiam  Dominus  non  otioseaio^ 
Vefideno  defideram  hocpafcha  manducan  vobif- 
€um'^  non  (olum  defideians,fed  ctiam  gemi- 
nato  defiderio  concupifcens  remiflionem 
tribuerepeccatorum.  Concupifcamus  ergo 
&  nos  defiderarc  iudicia  Dti, 

ong>  Nam  ficuc  dicixua:  ahquis  carnalis  Amor» 

quera 


L  IBER       S  E  C  V  N  D   V  S."  I^y 

qucm  &CupicHnemappellaucruntPoe[se,prolog.  ifl 
iecundum  quem  qui  amac,  in  carnefemi*^*"^ 
nat;ita  eft  Sc  quidcm  fpiricualis  Amor,  fc- 
cundum  quem  &  ille interior  homo  amans 
in  fpiritufcminac. 

[lam  ]  difcerne  pctirionem  cordistui ,  a  ^[iUiT, 
petitionibuscarnis ;  difcernequantum  po- 
ces.  Verbi  gratia :  cqecus eft ,  corpore ;  rogat 
vt  illuminetur :  Petitio  hxc  carnis.  Infirma- 
tur,rogatfefaluumlieri-,  faluusfit  moritu- 
rus;  &iftapetitio  carnis  eft  ,  &fiquaefunt 
talia.  Petitvo  cordisquxeft  f"  iicutpetitio 
carnis  eft,  vellcfibi  prxparari  oculos,  vtique 
advidendam  iOam  lucem  ('quactalibuso- 
culis  videri  poteft  )  ita  petitio  cordis ,  ad  il- 
lam  lucem  pertinet  j  Beati  mundi  corde,  quo- 
ntam  ipfi  Dsum  ridehunt, 

Sedhomo,  quafi  puHumonapri  felibe-  ^'".^^•«^P- 
rum  natumputat ;  nam  quumplerecunCtaiob. 
qux  defiderac  per  eftrenatam  libertatem 
quaerit,  quidaiiud-,  quampullo  onagriefte 
fimilis  concupifcit;vt  difciplinae  hunclora 
non  teneant ,  (cd  audenrer  inter  vagos  per 
fyluam  defidcriorum  cuirat.? 

Mensqnoque  noftrarebus  mutabilibus  Grcg.cap. 
fubdita,  &:a  (emetipsa  variarur.  Nam  quae-  ^"j^'"  '^*^* 
rens  quod  non  habct ,  anxia percipic  s  cum- 
que  habere  coeperit ,  tcedec  hanc  percepilfc, 
quod  quefiuir.  Amatfepequoddefpexerat, 
defpicit  quod  aniauerar.  Diu  quaerit,  vt  pa- 

K  rum 


i4<>  V  o  T  aI 

ruminhisquacinueneiir,  perfeuerat. 
D.Greg,         Nos  enim ,  nati  in  hui us  peregrinationis 
hom.jis^    aerumna,  huc  faftidiofi  iam  venimus i  nerd* 

mus  quiddcfideiare  debcamus. 
Aug.  de  Acplanequid  oremus,ficutoportet,nc- 
otando  fcimus.AHus  vult  coningari;  ahus  coniugio 
Epift  21.  viduatus  deinceps  continenter eHgit  viaercj 
ad  Proba.  aUus  nullum  concubitum  nec  in  ipfis  nup- 
'^^^'        tijsexpenri: 

Aug.  EtegoinhiabfamhonoribusJucriSjCon- 

confefr    iupjo,  &tuirridebas. 
«J.cap.5*         V       N        •  j-       •  •  1  • 

Aug  dc         Cerre,  qui  dicit  in  oratione ,  verbi  gratia: 

iJJo^^n   ^Q"^^"^  mnhiphca  diuitias  meas  j  aut,  da 

cpift' iij*  mihi tantas ,  quanra^ ilh vel  lUi dcdifti ; aut 

ad  fiobi.  honores  mcos  auge^aut  fac  me  in  hocfaecu- 

lo  praeporetem  atque  clarentem,  vclfi  quid 

huiufmodieft;  &  haECciicit,  eorumhabcns 

concupifcentiam,  nonidattendens>  vtex 

his,  fecundum  Deum  profit  hominibus, 

putoeum  non  inuenirc  inoratione  Domi- 

nica,  quo  poflit  haec  vota  coaptare :  Quam- 

obrempudeat  raliempeterc,quacnon  pu- 

det  cupcrc ; aut  fi  &  hoc  pudet, fed  cupidi- 

tas  vincit;quanto  mehiishocpetitur>vtet- 

iamabiflocupiditatis  malohberet,  cuidi- 

cimus  •,  hbera  nos  a  malo, 

,    r  n.        Videsrergolauidicatcomncmalumex- 

Chrvroft,  N       •    r         1   rj     •  j   i- 

in  Epift.  ortum,cumiplumaefideriumviaehcet,non 
adRora*  fuftincat  intiapropiios  teiminos  confiftere.? 
4?  ^    *       Qujdquid  enim  terminos  a  Deo  ftatos 

tranf- 


LlBER       SECVNDVSj  I47 

tranfgreditur ,  id  abfurdamni  ac  mininle  le- 
gitimarum  rcrumappctens  eft.  Quemad- 
inodum  cnim  fieri  (aepe  videmus ,  vt  qui  ci* 
borum  appctitioncm,quiqueimpotenti  Ciii 
correpii  fuerint ,  ij  &  coenum  quoque  non- 
numquim  adbibcndum  appetanti 

Siccormeum,  corvanum,vagum&in-  ^-^^'^^?* 
ftabile  dum  fuo  ducirur  arbitrio ,  &  diuino 
caret  confilio,  infeipfo  non  potefi:  conli- 
ftere^fed  omni  mobili  mobilius,  per  infinita 
diftrahitur, &  hac  atqae  iilac,  per innumera 
difcurdt;  &c  dumperdiuerfarequiemqux- 
ritjnon  inuenit,  fed in  labore  miferumjd re- 
quie  vacuum  manet :  fibi  non  concordat ,  a 
fe  diiTonat ,  a  fe  refiiit,  voluntatesalternat, 
confiiia  mutar,  aedificat  noua,deftruit  vete- 
ra,deftruda  reaedificat,eadem  iterumatque 
iterum  aiio  &  aiio  modo  mutat  &  ordinati 
quia  vult  &non  vult,  &numquamin  eo- 
dem  ftatu  permanet. 

Scd   allide  Domine   concupifcentiam  Aug.VoU- 
meam  dulcedinetua,  quam  ablcondiftiti-  ^^^  <^ap- 
mentibuste,  vt  concupiicamte  concupil- 
centijs  fempiternis ;  ne  vanis  illedtus  &  de- 
ceptus  interior  guftus  ponacamarum  dulce 
&  dulce  amarum. 


K         k  IL 


I4S 


V    O    T    A. 


Vtmam  dv^antur  vur  ■ma:  aZ  ciish2ixcnla,s 
uui^wdmis  tuas  !  3at.  us. 


LlBER       S  E  C  V  N  D  V  S.  149 

I     I. 

Vtinam  dirigantur  via^  meaj  adcu- 
ftodiendas^inftificationes  tuas/ 
Pf&lm,  J18. 


QVoferar  tn  tanto  deprenfa  errore  viartwt. 
Scetum  vbi  tam  vario  tramite  faUit  iter} 
Hxc  ahit  in  dextram^  tenet  altera  femita  Uuam, 

Illatumetin  cliuoSyValltbus  ijla  iacet : 
Hdcfaciles  aditus ,  aditm  babet  illa  malignoSy 

Et  quosilla  tegitjetegit  illadolos. 
Quo(j^  vd  luc  tendat ,  veJ  quo  fe  porrigat  illa , . 

Exitus  impkxofine  videre  vetat. 
2son ita ,  quapartesria  fe  findebat  in amhas^ 

Herculis  amhiguumfecit  euntis  iter , 
Iscc  totidem  refluis  Meanderfle^itur  vndis, 

Ipfefuis  quamuis  ohutns  erret  aquis, 
H^ec  labyrinth<£i  tanta  eji  faUacia  tecliy 

Curualicet  varijs  flexthus  antra  tegat. 
Heugrainorameoscohihent  difcrimina  greffusl 

En  gemina  duhiain  parte  pericla  premunti 
Non  ego  qud  metuam  diuortia  mille  viarum ) 
.  (Solus  Dddalea,  quifuit£delahor) 
Sedprmr  varios  curuis  amhagihus  orhes, 

Noxettam  coecascclatopaca  viasy 
tsuUaque  fe prcffo  monftrant  vejligia  'figno, 

Oua  populus  trito  calle ,  notarit  iter. 
Etlicetexplorem  pr^tenjis  ohuia  palmis , 

Et  vitm  objlantes ,  tuUra  dura  ,petrasy 

K     3  Vix 


JSP  V   O    T  A^ 

Vixfatisinceptosaufim  producere  curfiu^ 

Sed  retimnt  ttmidam  noxj^  doluf^gradum, 
lajfus  vt  tgn)ta  cumfors  regione  viator 

Oporimitur  nehula  pr&cipttante  diem : 
l^uUa^  tamtoto  collucent  pdera  Coslo, 

Nec  prope  funt  vUa  ,  ruftica  tccta,  caf^ 
l^uUa^  fignato  caUem  notatorbita  fulco^ 

Vda  nec  humano  femitatritapede ; 
i^e(^fcit ,  an  infjluas ,  an  eatruiturus  in  vndM», 

Longmsinceptamfi  paretireviam , 
Tum  validis  mutos  compeU^t  vocibus  agros 

Si  quisaberrantipraftet  aratoropem, 
Vt^  veleftalntlistacitist^  quis  audiat antris, 

1  ngetninant  longos ,  terc^  quaterq^  fonos. 
Omnis  at  in  furdas  clamorvoUt  trritus  auras^ 

Nuflat^  Paftoris  verba  remiffa  fonant. 
O  quis  tn  bis  tendat  miln  ftamtna  fida  periclis  \ 

QuisDens ,  intanta^fitmthinQ^.e  Fharos) 
jfitcidas  quondam  per  mbojpita  regna  vagantes, 

Infolttas  docuit  clara  columna  vias: 
Stella  comesmnnmtNahathdos  lumine  regss, 

Tartiaj^  Bcthlenm  duxtt  tn  antra  dom  us. 
Quin  recreant  trepidos^  fratrum  duofidera,  nautas 

Tu  quo^  migemini  Caftoris  ede  facem* 
Gnojis  aherrantem  reuocauitThefeafilOy 

Sefia^  Leandro  fixit  amica  facem^ 
Ecce  ego  futn  1  hefeus ,  vice  tu  mtbifis  Ariadnes, 

Cumj^  ero  Leander  fis  vice  Sefltados. 
Afpicis  vt  muitt  5  vaga  turha ,  perauia  currant, 

Et  fuus  huc ,  iUuc ,  qti^tnlihet  erroragati 

nic 


L  I  B  E  R       S  E  C  V  N  D  VS.  I^t 

hic  cadit  ignota  prdceps  Regione  viarum^ 

IUe  vago  CACum  tramitt  verfat  iteri 
Uiccelerat  curfus  \  hic  pajfu  deftde  Untat\ 

S£piiisillefuosfer  ^ ,  nfert^  ygradus: 
Uic  diuerfus  ahit ,  latnt  comes  tUe  propinquat  ^ 

Hiccomttis  du^u  failitur,  iUefuo: 
Terpetuosaliquis  vejligiaflectitm  arbes, 

Alterinobliquas  volmtur  vfquevias: 
Hic  ratus  ad  certam  curfu  fe  tendcre  metmy 

Decepto  repetitUmtnaprimapede: 
Deniquc  in  errorem  fa^lo  rutt  agmive  vulgus^ 

Quodq^  temredecet^  vixtenetvllustter. 
O  vitnam ,  re^o  tendat  mea  femita  du^u , 

'Necjraus  decipiat  tramttis  vUa  gradum  f 
Quaiu  at  excuffof^git  irreuocahtlis  arcu, 

Dum  volat  ad  certum  miffa  ^agttta  locum*y 
Talts  tnoffeifo  feftinet  Itmite  curfus , 

Qua  tua  nempe  mouent  tendere  iuffa ,  rij. 
jEf?o  tgttur  mea  luxy  quottes  iaculabere,  neruus-y 

Quemi^  petis  iaculis  lex  tua  fan^a  ^fcopw\ 
Qua^  fcopum  cupies  certus  tetigtfft  fagitta, 

lUa  egofimdigitis  leciafagtttatuis* 


K    4  Vtmm 


Iji  V  O    T   A. 

Vtina,m  dirigantur  'via  mes,  adcuflodic- 
da^uujlijicationes  tuas,     Pfal.  ii5. 

HIeremias  dicit:  ^m  'Domim^  quianan 
uc  uii:t.  ^fi^^  homm  via  eiuss  necvtri  eft  vt  ambulet 

mctit.  & dirigat grejfm fuos,  Hinc&inPfalmiscum 
quidam  dixiifet  Deo:r«  mandaftt  mandata  tua 
cuftodm  w w»,  co n 1 1  n  u  6 ,  n  o n  d c  (e  p rx fu m- 
piirjfedoptauit  vt  faceret.  Vtinam^mc[uity 
dirigantur  vi£  me£  ad  cuftodtendoi  iufttficatmes 
tuas. 
Ambr.  in  Miles  qui  ingtedirur  iter,viandi  ordinem 
rfaim.ris.  non  ipfedifponitiibi  jnec  pro  fuoarbitrio 
otlon^s.  viamcaipit,nec  vokmrariacnptatcompen- 
dia*ne  recedat  a  ftgnis ;  led  irinerarium  ab 
Imperatore  accipitSc  cullodit  illud;  prae- 
fcripto  incedit  ordine,  reitlaque  via  conficic 
iter,vtinijeniatcommeatum,rarataribirub- 
(idiai.  Hanclegcmviandi  effe  pticfcriptam, 
Chrifto  ducentejfandlis  commeantibus,re^ 
cognofcas  velim.  Profedli  funt  enim  &  Pa- 
tresnoftri  dc  terra  i£gypti,  pcr  longafpa- 
tia  terrarum,quorum  {tatiuseomnes,  man- 
fionerquedefcripta  funt.  Aduertimusergo 
quis  hasordinauerit  manfioncs,quomodo 
ambulareoporterer  filioslfrael.  Praeibate- 
nim  illos,per  diem;Deus  in  columna  nubis; 
no<Suauteincolumnaignis,vt  viamoften- 
deret  ambulantibus  dc  tenebras  dimoueret. 


L  IB  E  R       S  E  C  V  N  D  V  S.  fj^ 

lex  viarum,  columna  erat  <k  ignis 8c  nubes. 

MuhiE  cnim  lunt  via;  &  muka  generacetn  fer. 
viarum;  magnam  profeClo  periculum  via- ^^•^[^J'^'^'^^ 
toii.  Qujim  hicile  ni  mulrarum  occurra,er-  w^Hton», 
rabit  in  viafua,  qui  vianimdifcretioneca- 
ruerit?  Sciutemurpioinclc  vias  noftras,  et- 
inm  vias  d^Emonum,  vias  quoquc  Bearorum 
fpirituum,  &  vias  Domini  inueftigemus. 

[Sienim]  viam  ingreffis  ciim  veneris  ad  Amhr.  in 
compitumaiiquod;(Os:ncrciasquod  itecin-f'"-!^"^- "^ 
gvedi  dcbeas  J  ftas  &  cogitasipfe  tccum,  v- 
t:um  primam  ,  aut  fccundam  ,  aut  tertiam 
viameligas  quam  f.qaa ris ,  necpucas  prius 
adoriendum  iter  qiiam  animo  deficicns; 
quanto  magis  animo  dcbes  acmentecon- 
fillerequidadregnum  c^lelle  tendis,&:co- 
gitaretecum,quianon  omnis  viaillo  ducit, 
non  omnis  eo  diri2*'cad  Hierufalem  iilam 
quarincrloeft.  Suntvia:  qunsmalos  exitus 
mortishabent.  Hxfunc  viajde  qmbuslcgi- 
fti:  Otiufunt  vu  qiu  vidintUY  vtro  recls,  cjfe^vlti- 
waautem  erns  ajpidunt  in  profmidum  wfcrni. 

Viasigiiur  filiorum  Adamin  necefiirate  BctnCcim. 
&cupiditate  veifuitur.  Abvrraque  ^^ui- '^*J^^t"^f. 
dem  ducimur ,  3c  ab  vcraque  trahimur ,  nifi 
quod  videmurmagis  vrgeri  necellitate,  tra- 
hicupiditate.  EtncccfrKnsquidemfpcciali^ 
ter  corpor  itribuenda  videcur ,  nec  fimplcx 
illa  q{\.  ^  fed anfraclm  bahens  pkrimos  plurima- 
que  difpendia  j  nam  compendia  pauca  ad- 
K    5  modum 


154  V    O    T    A. 

nioclum,{i  qua  tamen.  In  his  quoquc  docc- 
tur quiim  neceile  Iiabeat  clamare  ad  Domi- 
num ,  non  de  neceflirate,  kd  de  neceptatibus 
tneUerueme.  Non  modo  abhacvianecerti- 
tatis ,  (t d  ab  ea  quoque  quap  cupiditatis  efl:, 
optabit  cduci ,  quifquis  non  furdaaure  mo- 
nita Sapientis cxceperit.  Qi^d  enim  ille ait J 
avoluntatibus  tuisauertere ,  &  item :  pojl  cortcU" 
pifcentias  tuas non  eas.  Has  funt  \'\x  qu^  viden- 
tur  hominibus  bonae,(ed  finem  non  habcnt 
nifi  cum  demergunt  in  profundum. 

Siinucniftivias  hominum,illudquoque 
confidera,ncforte  de  his  didtum  (it:  Contrl^ 
ito  & mfeitcitai  m  vijsmum ;  vt  (it  contritio  iri 
necc(Iitate,infehcitasin  cupiditate.  Vidca- 
mus  &  vias  Daemonum,  videamus  Sc  cauca* 
nius  -,  viikamus,  6c  fugiamus  eas  j  (iquidem 
via  illorii.Pr^fumpfio  6c  Obftinatio.Quam 
peruerfo  Sc  euerfo  sut  corde  fihj  hominum.' 
qiiicumque  fed:antur vias  Daemonum,in- 
grediunturDaemonum  vias.  Haecenimtota 
aduer(um  nos  fpirituahum  coludlatio  ne^ 
quitiarum  eft,  vt nos  feducant ,  vt  nos  indu- 
cant  in  vias  fuas ,  vr  deducanr  in  tis ,  perdu- 
cant  ad  deftmarum  finem ,  qui  paratus  eft 
cis.  Quaevero  funtfandorum  Angelotum 
viaE?Profe6l:6  il  I?,quasvnigenitusenarrauic 
dicens :  VidebitU  Angelos  afcendentes  &  defceU' 
ies  fuper  filium  hominis,  Afcenfio  igitur  &  de-^ 
fccnfio  vias  iilorum.  Afccnfio  propter  fe, 

defcen- 


LfBER       S  ECVNDVS.  IjJ 

defcenfio  velpotius  condefcenfio  proprcr 
nos.  Pluo  &  vias  Domini  vultis  audirc.  Do- 
cairiraqiievi.isfaas,  cumaperuiclabia  Pror 
phecxvrdicerer :  VnmrfAVU  Dommimifiri' 
cordta  &mitas.  Itaad(ingulos,icaadomnes 
communitervenit,  in  mifericordia  fcilicec 
&  verirarc.  Athis  itmertbusincuruati  funt  colles 
i«««^{;fuperbi,  DsemoneSjPrincipes. 

Iil:eordoert:,alijprcTcedunc,alij{equun-  Aug.  m 
tur.  Quipraeceduntexemplum  fe  pracbenc  *  "** 
(equenribus  5  numquid  neminem  fequun- 
tur /'Si  neminem  fcquuntur,eirabunt.  Se- 
quunturergo&illialiquem,  ipfum  Chri- 
ST  V  M.Ec  cernicis  ordmatos  gieilus  per  Pau- 
lum  Apoftolum  dicerem.  Imitatores eBote fi- 
cut&  ego  Chkisti.  lufti  attendcdoeosqui 
fe  in  bono  praecedunr, imirando  iequunrur» 
Quomodo  fequuntur?  Videhunt  iujii & time- 
bunt  Vidcbunt^c  timebiiciequi  vias  malas. 
cumvidencquofque  mcliores,  iamelegilTe 
vias  meliorcs,&  dicunt  in  animo  fuo^quem- 
admodu  folent  dicere  viatores,attendentes 
alios  cum  pracfumpcione  ambulanres  in  via, 
ipfiadhHcincercivK^j&quafifludluaresquQ 
eant,dicunrllbi:Non  fiuftrailli  haceunt, 
quando  iUo  eunr,  quo  nos  ire  volumus.  Ec 
quare  cum  magna  iiducia  hac  eunt,nifi  quia 
illac  ire  perniciofum  eft. Vidcbunt  ergo  iufli 
&timebunt.  Anguftam  viam  videntillac; 
hac  vidcntpaucos,illac  multosifedfiiuflus 

es. 


Ij^  V   O    T    A.' 

es,noli  numerare-,  noli  numerare  turbas  ho- 
minum  incedentes  larasvias;  nolieosat- 
tenclere,multiruntjpauci  aucem'perviani 
anguftam* 
^,    cap.       Reproborum  [  fiquidem'] femkdi (emper 
i7.iib  7.    gKttotefunt^vtprauisconcupifcentjsdediti 
rrifcb     autbonanullaappetanr,  autappetentesin- 
firmo  defiderio  ad  hxc  nequaquam  mentis 
lihem grejfm  tendant.  Reda  enim  aut  non 
incipiunt,  aut  in  ipfo  fradi  itinere ,  adhaec 
ininimepertingunt,  vnde  fitplerumque,  vt 
ad  morem  fuum, lalTati  ledeant ,  fefeque  ab 
intentione  animi  in  carnis   voluptatibus 
flernant;folaquaetranfeunt,  cogitentjnulla 
qune  fecum  permaneanr,curcnt, 
Anguft  in        C4p«'  clnuitm  eo7um?  quid  eft  circuitus  ip- 
ilai* I39»   forum ? vt circumeant  &  non  ftenr,in  gyrum 
cant  crrorisjvbi  iter  eft  fine  finerqui  enim  ia 
longum  it,aliunde incipit,  alicubi  finit;  qili 
ingyrumit,nufquamfinitJpfeeftlaborim- 
piorum ,  qui  demonftratur  in  alio  Pfalmo 
cuidencius :  inclrcmtump^amhulant, 
Grcg.Ub.        Bene  ergo  de  reprobis  dicitur;  InuolutA 
7.  mor.  c»  funtferhitdgreffuum  eorum,  quia  reda  quidem 
«job»"^  deliberandoappetunt,fedadconfuetafem- 
per  mala replicantur,  Sc  quafi  exrra fe  tenfi, 
ad  femeripfos  per  circuitum  redeunt,  qui 
bona  quidem  cupiunt ,  fed  a  malis  nequic- 
quamrecedunt. 
liTimla?,       ^^  quidem  cadunt  cxtra  viam;  vt  ille  qui 

num- 


LlBER       SECVNDVS.  I57 

numquam  fuitdc  Ecclefia.Qu^idam  cadiinc 
a  via  -,  vnde  hoaMelimeft  viam  ivftm&  mn  ag- 
nojcen ,  qium  poft  agmtam  retroire.  Quidam 
cadunt  in  viam,  vnde  diciiufyUiftusfeptiesca'' 
dit  in  die. 

Stdc^ multa difFercntiainter cafum lufti  orig^ 
&;  iniufti:  lusiiis,  Inquit ,  cilmcecidmt,mn  pro-  ^oj.u.  4.  in 
fttrmtur.  Inmitus ,  &:  qui  (pem  non  habet  la 
Deoporitam ,  (i  ccciderit,  profternirur,  & 
non  furgit,id  eft,(i  peccaueric  non  pcEnitet, 
8c  peccatum  (uum  emendare  ncfcir. 

Or«>rfwo/rf/vi^'va2anim2Baudaci,qu£Efpe-  ^      ^^^^ 
rauit,  fi  a  cc  recefliller ,  fe  aliquid  melius  ha-  fciT  «,c. 
bituram/  Verfa  &  reuerfa-,  in  tergum  dc  in  "* 
latera,&  in  ventre.«5c  dura  (unt  omnia,  Sc  tii 
folus  requies.  Et  ecce  ades  ,  Sc  liberas  a  mi- 
ferab  libus erroribus,6c  conftituis  nos  in  via 
tua,  Sc  confolaris  &dicis;  Currtte  ego  feram, 
dr  ego  perducam ,  &  ego  iht  feram. 

Melius  dwmbantura  Domino  oreffustortm^  Amb.  \n 

.,  ^n  ••111         Pralin.3^, 

qnibus  per  nodlem,  ignis  columna  lucebatj 
per  diem,nubis.  Ettu  mererefad;is  ,  votis- 
que  depofce,vc^r. jff/«  tui  a  Domtno  dtrigantur^ 
ne  moueanturpedestui. C^utndumedqaoc^iiQ 
ne  rciflam  lemitam  derelmquas,&  diuerticU' 
late viarum  tortuofarum  decipiant.Ideo diciii 
Farativiam  Dommt ,  reclas  factte  femitas  eius. 
Redas  faciamus  animorum  (emicas ,  ne  la- 
bamur,  ne  effandanrur^grcfTas  noftuificuc 
yxoris  Lotli5qu3?poftre  refpcxit,&:gce(rus 

cenc- 


15^  V    O    T    A.\ 

tenere  non  potuit ,  fed  effuii  funt.  Nbn  cf- 
fundarirur{icut^gyptiorum,quoramgrc(^ 
fum  maris  fludus  efFudit.  Nonnede  his 
pUlcredixerisj  Ejfufi fimt grejfus eorum  y  quos 
benevixilTe  poenituit? 
Auguft.in  O  qui  derelicjuitti  femitas  redtasiabeundo 
Piai.  ii*  jn  vias  tenebratum/  6  qui  laetamini  in  maliSj 
&gaudctis  in  euerllone  mala,  quorumf;;- 
mitasprauiE,  &c  flexuofi curftts  eorum  ficut  lu- 
bricus  &  fluxuofus  author  ipforum,  cur 
odifTe  cospiftis  viam  redam/  Nonvosdi- 
rexit  Dominus. 
Aug.  foii-  O  Domine  qui  luu  esjqui  es  via,veritas  8c 
loq  cap.4.  vita,inquononfunttenebrs&,error,vanitas, 
neque  mors.  Lux  iinc  qui  tenebrx  ^  via  (inc 
qua  error;  veritas,  hnc  qua  vanitas ,  vita  fine 
quamors  :Dic  vcrbum,Domineifiatlux,vt 
vidcam  Iucem&  vitem  tenebras;  Videam 
viam,  &  vitem  inuium:videam  veritatem  Sc 
vitem  vanitatem :  videam  vitam ,  &  vitem 
mortem,  lUuminare^  inquam,  iUuminarehuic 
cocco,  qutin  tenehris &  tn  vnihramortisfedcty 
&  dirigeyedes  eius  in  viam  pacis ! 

[  Fac]  vt  anima  [  mca  ]  telum  fit  in  manu 

orlt.T»      porentis  ad  fcopum  fupernum  diredtum,. 

in  cant.     [fdo]  elfe  eumdem  6c  fponfum  noftium  Sc 

fagitrariumj^fac]  eamdem  item  animattn  cf- 

i^fponfam&telum,  quailletamquam  telo 

Vtatur^dum  eam  bonum  ad  fcopum  dirigiti 

III- 


i6q 


V    O    T    A. 


^ei^ice  ^es^s  meos  injemitis  tuis^vtneft. 
jncueantu-r  vesttgia  mea.  -  Tsal.  «r,  . 


LlBBR        SECVNDVS»  1^1 

III, 

Perfice  gre/rus  meos in  femicis  ttiis: 
vcnon  moueantur  veftigia  mea, 
PfaLi6, 

ERgo  caduca  gradutn  totUs  mhi  tihidfaUetf 
Sterntt  &  inpUnapes  ntiofm  humof 
Afptce^qui  Calis  bomtnum  vesiigiafpe^asy 

Firfnag^facpr^jfoftet  mea  plantafolo, 
Infirutt  tmplumes pennata  Ctconia  puUos^ 

Etdocetaeria^prapisinire  vias, 
£xemplo  volucremfeqtittur  modofilia  Matrm$ 

Tuta^  iam  peragit.quod  mauehatytter, 
Vrouocat  expanfis fohoUm  louis  armiger  alisy 

Etiubet  infuetas  follicitareplagas. 
Moxpr£it,&  pkno  fe  taUat  inaerdlapfUy 

Remigio  foholes  fubfequtturq^patrem, 
Dumpnmum  ignotas  tentatpuer  infcius  vndas» 

Corporis tndo£lum  fuherefulcit  onust 
Mox  opuoblitus.flumenftne  corttce  tranat^ 

Tlumen  inexperro  fdtpe fed  ore  hihtti 
SApiiis  at  dociis  vhiplaufmt  AquorapabniSj 

Ductt  in  immenfo  brachta  tutafalo. 
Jjptce,  qtit  tn  Coelit  hominum  vefttgiaJpejSas^ 

Ajptce^qua  nobis  arte  kuetur  tter: 
SuUineorfragdtpueriha  memhra  curuliy 

Qtuq^  vehuntfociasipfapropellorotas» 
IfJempe  trtpes  haculificftipttenititur  atas, 

SHJ^fmm  vsciatafenefertur  e^um. 

L  ^i 


l6l  V     O    T    A. 

Httmen  dtnbiguis  waU  decipiare  qumlis^ 

Depedtbus^tecum  nuHa  querela  mek: 
Nw  vitio plant£,vitio  mque  crura  laboranty 

Saxaper  &  fakbras  ttbta  noftra  falit, 
No»  egopenmpedi  dubitetn  certare  Camilldiy 

Ipper  inta^as  qud  pede^fertur^quas. 
Quod  queror^efi  ammi  vit  ium  lacrymabde  nojlri, 

Qut,  qutbus  imedaty  languidus  ellpedtbus» 
Heu  tacet  affii^is  ,affi^tbu6  omnihrn  &ger\ 

{Hi.quibusiniefit.mmpefuerepedes) 
Si  quodtter^quamuis  breue  fu^virtutis  eundum  ef, 

Mens  mihi  ftt  minmu  laffa  labore  vitt-, 
Crtiraforentfragtlis  velutitu,  }?ltle,papjruSy 

Qufq^  riitt  mota  canna  paMris  aquL 
lUrus.at  immodim  quandoque  refufcitat  ardory 

Et  pedefulmtneofiringerecogit  iter: 
Sed  bene  vix  cceptum,  currendi  exttnguitur  ardor-y 

Law.padis  vtmagnoflammula  parua  Noto, 
Netamen  ignauis  vtdear  fegnefareplantiSy 

Promoueo  tardos  pigra  fubinde  gradus, 
A^ mea  tunc,catmm  qutfquam  veftigiaferuety 

Neptitertmmodicis  ebriafacia  fcyphis: 
Scilicet  inpartes  ita  tibt  ckudtcat  ambas,     ^ 

Semipedts  claudipes  vt  hiulcatiter, 
Hunc  volo,nunc  nolo^nunc  dftuo^num  languefcOy 

Nuncftupet  vt  ngido  mens  religatagela. 
Impatiens  igitur,  coeptifine  fruge  laboriSy 

Sdpe  viae  medto,  lajfa  retentogradum. 
Sed  rieque^qttalanguensfiationerefiftere  tento, 

InftabiUm  yaUfffigerefirmapedem. 

Auftm 


LlBER       SECVNDVS.  I56 

Auferor  admrfo  vdut  imita  puppis  ah  <£/?«, 

Quam  tieqtie  visremi  necfua  vela  tuuant-^ 
Damna^^funt  iterum  vano  redmenda  recurfti, 

Irritus  Aterno  fic  redtt  orhe  labor, 
tiempe  catenati.ftcpublua  ccrporaferui 

Circumeunt  toties.pendula  te^a  ?Kol<e, 
It  mola,per^jfuos  rapitur  circumvagagjrosy 

Sedpertt  his,  quicquid  conficit  tUa  vid.\ 
Eeuquidagal  mquefutta  vebiHe^currere  do^jii 

^ecpedibus  mtnimas  vtiliiirevtasl 
Magnum  itereU  Coelo,  magnishucpafibtuitur:y 

Ouidfaciet  lentis  nofira  quadriga  rotis? 
Tufpattatngenti  perlaberis  arduafaltUy 

VaUaq^  tergemini  cruragigantis  habes. 
Eoum  pajfu,  Hejpertum^  ampleftere  mundum^ 

Sub  ferniir  vt  Rhodtus  vela  Colojfus  agit: 
Afl  teftudmeo  reptat  mihi  tibtagrejfu, 

Aut  chdis  referor.Canceradunce^tuis. 
Qmi  pofvas  igtturjperem  contingeremetas, 

Qu£  metas  refugo  perdtta  fe^or  equo? 
O  Deus ,  ambiguos  trepidantisperfice  grefus, 

Vtncat  &  applaufii  noHra  quadriga  rotisi     - 

Terfcegrejfiumeos  in  femitis  tuis  ,  njt 
non  moiieantnr  vejligia  mea, 
Pfalm.i^. 


I 


N  quo  corrigit  adolefcentier  viam  fuam?  pfaUi  i  u 

S<efimmtH egregia dumfpefubnmsftnaltum  ^f.huma* 

L    i  tSsTQT 


164  V     O    T    A^ 

'Ejferory4c  medU  vtmtisfepta  volatu 
Tranftlio,  dirus  refupinum  mentis aditna 
Vrmpitemfundtt  Satanoi-,  mihi^  accidit  illud^ 
jQuodfolet  hutCy  cjui  Itttorea  dum  tncedit  arena^ 
Haud  certa  elufa  pedibus  v  eWtgiafirmat. 
Erigor  ipfe  iterum^  ^ti^f^fj^  ^w  terga  relahory 
Infeltx  magCyquam  priHs-^tncedenf^labore 
Perpetuo,trepidum^Joums  in  cordepauorem 
Vi  xgradior,citus  at  labensfigo  ofcula  terra, 
pfal  i4-         Vm  tiias  Domine  demonftra  mthi ,  &femitas 

tuasedoceme. 
pfai.ss.  Deducmeinviatua. 

rfai«  14  i-         Tac  mihi  viam  in  qiia  amhulem. 

br  dc       Namquisinter  totpairiones  huiuscor- 
fuga  (^cu  poris  5  intertantas  iUecebras  Iiuius  faeculi, 
li,cap.i,      tutum  atque  iniemeratum   feruare  poteft 
F^y%iMW?Refpexit  oculus^&:  fenfum  meiis 
auertit,aaciiuitamis  ,  &  intentionem  infle- 
xit;  inhalauit  odor,  &  cogitationemimpe- 
diuit^os  hbauit,  &crimenretuhf,  tadus 
contigir,  &  ignem  adoleuit. 
orig.  [Qli^^^^l^^i^  ^^^^  ^g*^  ^^  virtutem,  muha 

pfaT*'^''*  funtquaedigredihabet&tranfire.  Ergo& 
tu,quiaad  Christvm  tendis(  quieftDei 
.virtus)digredere  luxuriam  ,  fcorta  ,aduUe- 
rium;cligrederefurta,  falfa  teftimonia  •  tum 
dcindc  digredere  &  auaritiam ,  &  omnem 
pecuniac  caeterarumquc  malarum  rerum 
concupifcentiam  5  digrcderemendacium, 
digcedere  ftultitiam  fasculi. 

Bonum 


LlBER       SECVNDVS.  l6f 

Bonum  crusfacpedituo,  nonenimnatu-  chiyfln  3 
raceft,fed  voluntatis:  leuem  hac  reddamus,  ^*^^^  ' 
ne  celeritati  pedum  rcliqaum  pondus  offi- 
ciat.Doce  pedescire  cautosipauimentum 
enim  mulris  locis  eft  lubricum  j  ac  fi  cadas, 
muita  pcrdidifti ;  attamen  &  fi  cecideris, 
furge;  licet  enim  &  hoc  pado  vincerc. 
Nunquam  lubricis  rebus  t-  committas ,  & 
non  cades  :  fuper  folidas  ac  ftabiles  curre. 

In  eo  namque  oftendimus  quanta  ad  Do-  Greg.I.i^r, 
mmum  cupiditate fiagramus .  i\  non  lolum  i^ cap.js» 
ad  eum  per  tranquilia  &  mollia  ,  fcd  etiam  iob. 
per  a(pera  6cduratranfimus.Hincnamque 
V]:ophn2L2k:Qui  perfcit  f>edesmeos,quaficem^ 
Ceruusenim  cummontium  iuga  confcen- 
dit,  qusque  afpicit  afpera,  quceque  fe  obij- 
ciuntfentibus  illigata,  dato  faltutranfgre- 
diturj^cabfque  vllo  curfus  fui  obftaculo,in 
fuperioribuseleuatur;  itaetiam  eledorum 
mentes^quaeque  fibi  in  hoc  mundo  ob(i- 
ftere  atque  obuiare  confpiciunt  ,conrem- 
plationis  faltu  rranfcenduntj&more  cer- 
uorum,  defpedVis  terrenorum  fentibus,  in 
fuperna  feeuehunt. 

Eftafcenfio,  efttranfilitiojnon  pedi- AugJn 
bus ,  non  fcaiis ,  non  pennis  5  &  tamen  fi  ^"^^^* 
interiorem  horainem  attendas,  &  pedibus, 
&fcalis,&pennis.    Nam  finon  pedibus: 
quomodo  dicit  homo  interior.  Nonveniat 
mbif€sfup(rbix.^CinQnkz\isy  quidfunt  quas 

L  5  vidic 


iC6  V  o  T  A. 

viditIacob?finonpennis,qaiscft  qui  dicit; 

^isdabit  mihi  pennasficut  columha ,  (^  volabo 

&requiefcam?{edm  rebiis  corporalibus,  a- 

liudfuntpedes  ,  aliudfcaJ^,aIiudpennaf, 

intus  autem  &  pedcs  &  fcalse,  dc  pennac  af- 

?erm        fecftusfunt&bonaevoluntates. 

fexm.is.         Stat  [anima]  manu  verbi   lcuatavelut 

In Cant.     fuper  duos  pedcs ,  deuotionem  &c agniiio- 

nem.  Statinquam,fed  fibiputet  didum, 

quifeexlHimatftare,  vtdeat  ne  cadat.  Putafne 

flare  per  fe  poreric ,  quae  furgere  per  fe  non 

potuit?  Curergo  {\  ftare  per  fe  poreiat,ora- 

bathomo  de  terra ,  Confirma  me ,  inquiens, 

inverbistuis  D^wiwe ;  Denique  dc  probarat, 

Eius  ipfius  illa  vox  fuit :  Impulfm ,  enerfmfum 

Ytcaderem^  &  Dominm  fufiepit  me.  Quceris, 

quisille  impulfori*non  eft  vnus.  Impulfor 

Diaboluseft.impulfor  Mundus,  impulfor 

Homo.Quisifte  homo  fit,quaeris  ?  quifque 

fui.  Nohmirari,  vfque  adeo  homo  impul^ 

forfibieft,&fuimet  prapcipitator ,  vt  non 

fitquodabaltcro&impulforeformidcs,  C\ 

ipfe  atepropriascontineas  manus:manus 

tua,confcnfus  tuus.   Cum  igitur  tres  fint 

ftanti  imminentcs  fttatores^horum,  Diabo- 

lusliuorcmalitise;  Mundus,  ventovanita^ 

tisjHomo,  femetipfum  pondere  fuaccorru- 

ptionis  impellit.  Impellit  Diabolus,  feJ 

non  euertit ,  fi  quidem  tuum  tu  illi  negaue- 

risaiIenfum.Eft&  mundusimpulfor;  quia 

in  ma^ 


LlBER       SECVNDVS.  1^7 

inmalignopofituseftjimpellit  omncs,  fci 
foloscuertitamicosfuos.  Exquo fatis  cla- 
ret,quam  (it  Homo  pra^cipuus  impulfot  fui, 
qui(uo,fine  alieno  impulfu  ,  caderc  poteft; 
alieno,abfquc  fuo,caclercnon  poteft»  SeJ 
innixumverbo  &  indutum  virtuteexalto, 
nulia  vis  ,nLilla  fraus ,  nulla  iam  illecebra 
poteritvelftantem  deijcete,  vel  fubijcerc 
dominantem.  Vis  non  timere  impulfo* 
teiTif  NonvenUt tibtpes  fuperbia,  dc  manus  im« 
pelientis  non  moucatte.  ihi cectderunt y  qul 
operantur  imquiratm, ihi  Diabolas  &c  Angeli 
corruerunt.  Denique  in  vmtate  nonftetit  qai 
non  innixii«  eltverbo:  &  ideo  fortalfisfe- 
dcre  voluit,  qui  ftare  non  valuit ;  dicebat 
cnim  :  fedeho  in  monte  teftamenti.  Ceterum 
Deo  aliteriudicante  nec  ftetit,  nec  fedit, 
redcecidir,dicenteDomino,FrJ^&4WiS4r/?4- 
namficutfulgur  de  cdo  cadentem:  ergo  qui ftat, 
fi  non  vuli  cadere ,  non  fidac  iibi ,  fed nita* 
tur  verbo.  Cuius  manu  erigeris,  ipfius  ne- 
ceflc  eft  virtute  tenearis. 

Via  noftra  ,  ambulantes  quxrit;  fed^^g, 
triafunthominum  genera  quae  odit :  Re- tiaa.  de 
TOanentem,Retro-redeuntem ,  Abeuntem;  ^^^l\^  - 
ab  his  cribus  genenbus  malis ,  Domino  ad- 
luuance  vindicetur ,  &  defendatur  greiTus 
nofter,  lam  vero  cum  ambulantesfumus, 
alius  tardiilsambulat,  alius  celerius,  am- 
bo  umen  ambulant  j  excitandi  funt  ergo 
L  4  Rema- 


i6%  V  o  T  a; 

Remanentes  ;  Retro-retieuntcs  reuocan- 
di;  Errantes  in  viam  dacendi;  Tardiex- 
hoitandi;  Celeresimitandi.  Quinonpro- 
ficir,remanfit  in  via;qui  forre  a  mehore 
propofito  declinat ,  ad  id  qood  deterius  te- 
liquerat^reuerfus  efl:  retroj  qui  fidem  defe- 
rit ,  a  via  errauit.  Cum  tardis  fit  nobis  & 
cum  celcrioiibus  rario,  cum  ambulantibus 
tamen  Quiseftquinonproficit  'quifcpu- 
taueritefn-  Tapientem ,  qui  dixeiit  ,Suiiicit 
inihi,quodfiim:qui  non  artenderiteum, 
qui  dicit :  qu<z  retro  ohlitus  in  ea  qudiante  funt 
txtentus  fecundum  mentionem  ^  fequorad  pal- 
ntam vocattoms  Dei  tn  Chkist  o  1 1  s  v. 
Currentem  fe  dixit,fequcncem  fe  dixit,  non 
remanfit,non  retrofpcxit.-abfit  vt  erraue- 
rir,  quiaviamipfcdQcebat,  qui&tenebat, 
&  oftendebat. 
?aul.«pift.      Beati  funt  qui  non  de  praeterita  fibi  iu- 
Infine  in-'  ^^^^^  blandientes  ,fecundum  Apollolum, 
teiepift.    perdiesfingulosin  virtuterenouantur.  lu- 
.>"  o«  •  f^itiaenimluftinonproderitei,*  a  quo  dic 
iuflusefld  defierit.Sanclusergofecuruscfle 
nondebet,quamdiu  in  huius  vitae  agonc 
verfatur,fed  totum  quo  tenditiir  fpatiii,vitae 
tuaBeft,vtperagercpoflisiufl:itia,necdeprf- 
teritaiuftitiaconfidens  remiflior  efficiaris* 
^ljig.rer.n      Quirefempertibi  difphceat  quodes,fl 
il«v*ibis    vis  petucnire  ad  id  quod    nondum  csj 
^?°  '^  *    pam  vbitibiplacuifti,  ibi  temanfifti.  Si  au- 

tcm 


LlBER.      SECVNDVS.  I^p 

tem  dixeris,  fufficit  ;&:petifti ,  femper  ad- 
cie,femper  ambula,  fcmper  profice  ,  noli 
in  via  remanere ,  noli  retroredire ,  noli  de- 
uiare.Remanet,  quinon  proficit;retro-re- 
dic,qui  ad  alia  reuoluitur  vnde  iam  abce(Ie- 
raf,deuiat,quiapoftatat.  Melius  ic  claudus 
in  vii,  quam  curfbr  practer  viam. 

Itqutdclaudicans  in  duas partesf  dixkEliis  ^^f^^\^' 
populo.  SiDeuseft,  ite  poft  lliim;  fi  mun-  tdcatcck 
duseft,itepofti!lum-,  fi  D-^useligirur,  fer- 
uiaturilli ,  fecundum  ipfius  voluntatem ;  Ci 
munduseligicur  ,  vtquid  firVum  corquali 
Deo2CCommodatur?qLiidtibicum  pompis 
Diaboli ,  amatorCHRisTi  ?  6  mui>deim- 
munde,teneri  vis pcrgens,  quid  faceres  fi 
remaneres.^^qiiemnon  deciperes  dalcis,  Ci 
amarus  alimenta  mentiris? 

Deus  Dommts  fortttudo  mea ,  ^ponet  pedss  Habacuc.j 
mos  quaficeruorum. 

Sperabamaliquandoin  virtutemea,quae  ^ug  Soii- 
tamen  noneratvirtus;  &  ficvolui  curreie,  ioq.c.z$» 
vbi  magis  ftare  credebam,  ibi  magis  cccidii, 
fa6lusquefummagisrerr6,&  nonantc, & 
quod  credcbam  confequi,  magis  clonga- 
tumeftame. 

Co^iM«;[ergo]  vMsme^Sy  &  conuertl  pedes  pfai.ng* 
pjeos  m  tefiimoma  tua. 

Adhuc(equor,  adhuc  proficio,  adhuc  ^y^^gj,^ 
ambu lo,adhuc in  via  fum,adhuc me  e^fctcn-  <i« vcr. 
do,nondum  perueni.  ^*"^"*' 

L  i  ,1  V. 


ix« 


V    Q    T    A, 


Conftgc   ttmore  tt»  carnes  meas,  a  ium^s 
eTtm  tuis  timuj  .      ^al  ■   us , 


^S 


i^ 


LlBER       SECVNDVS.  171 

IV. 

Confige  timore  tuo  carnes  meas  ,  a 
iudicijsenimtuis  timui.  PfaLu^. 

T     Itteraprimarudi  quotida  incuhata  iuuenu, 
^^     Tertur  ah  antiquid.Numinis  ejfe  Timor: 
Certacj^  non  alia  Sapicntia  difcitur  arte 

Si  quafidps  verhi4,Nate  Dauide^tuit, 
HocquoquenoJirafuitformatapuerttahdOy 

Doctaj^fidereas  mens trepuiare miHM, 
Semper  at  heu !  tantis  ftuputt  mens  coeca  tenebrisy 

Vt  neque.qnodtoties  audtjty  AfphafctJtt, 
Tri^ibus  Orhiltjpleclenda  ignaulafceptris, 

Pofl  male  totpofttosjiildidiCtJfeMes, 
Btptieriferulisfegnes  Ele?nenta  docentur^ 

Qua  leiiis  Affequtturfedtilttate  lahor-y 
Ajpictunt  nigrac  Cadmi  his,teyue,puellas, 

Ajpectafq^  vocant,  nomine  quamque  fuo: 
Et  licet  atratofit  par  color  otnnthus  ore, 

Signa  tamenfaiiem  propria  quamquenotant, 
Cur  ego  quod  teneris  Infintia  comhihitannis, 

Dtfcere  mn  etiam  temporepoffeputem} 
Flurimafunt,  nidlo pemtus  mih^  docla  Magtfiro, 

Curdifci  nequeat.arte  iuuantejtmor} 
Ahpudet!  en  timeo^  quAContentpfiffe  decehaty 

Kontimeofttiftos  qua  mfueremetus, 
Tlagitium ,  mimmo  timeo  committere  tefte, 

Kon  timeofacinHSy  teftepatrare  Deo, 
T^corptisperimant,  7mtuo  de  nocle  latrones, 

Kilmetuens  AnimAcertaperida  medi, 

^empe 


17i  V    O    T    A. 

'HimpefHgitpi^difupajfef  imdgme  larudy 

lilita  cui  vifco  vtrga  timendafuit, 
Sictremit  ajpe^a  cerfmformidmepenn£y 

Nec  tremtt  objlantes.agmtna  rauca,  canes. 
Sic  qtwque,  Marmaricd  trepidat  leo  terror  arend^ 

Etcadit  in  tenfas.terrttmigneplagis* 
Heu  Ipremit  humanas  furor  bic  caligme  menteSy 

Vulietrasmetuuntfubnma.nuUapauent: 
Suhijcitur pedihus  nigri  inctus  omnis  Auerniy 

Creduntur  flygijfahulafi^afoci. 
Scilicet  ahic^o  kmfit  fcelus  omnt  TimorCy 

Sedgrauii  infeqmtur  poena  Timore,fcelus, 
Jlagitijs demnm  inctpiunt  trepidareperaiiiSy 

Antefcdm,  nulluipcMora  terrorh»bet, 
Tumpauor  heumadidis  mmtemfudonbus  angit^ 

Et  Ufiante  oculos  Ntmtnisara  reditl 
Tumfuhttusftrato  vigilesTimor  excutit  artuSy 

Propria  tum  vacuos  terret  imago  thoros, 
Si  fircpitum  moti  dedertt  musftramine  le^i, 

Credttur  efjluis  cxtluiffe  leo: 
l^o^ie  leuis,quafsafimurmuret  arbore  ventttSy 

Horrefcunt  rigidi(,frondefonante,  com^. 
Quidfaciam.fubitisfifulminet  ignihrn  atheYy 

Aut  fonet  at  hereo  grandior  axefragor? 
Veclora  coeleflifiupeans  perculfa  tumultu^ 

Etflamma  metuant  dtfiilientepeti. 
Tunc  terrent  aura,  timc  terrent  fcilicet  vmbra, 

Auguriot^  notant  omniafigna  necem. 
Qmn  ettam  nemorum  no^urnafilentia  terrent^ 
ipfat^fe  fontem  mensfuriata  timtt^ 

U 


LlBER       SECVNDVS.  I7J 

£«  (juantum  mtferispoenaymens  confcia  dotJaty  - 

Ipfemfefe  anmus  verbera  Tortoragit. 
Heu  quotieiftygijjurbato  m  C£fare,nianes' 

Pharfali  quottesemicmHu  agrtl 
Siue  Vatris  vtndexyfurtisagitaris,  Orejfey 

Vmhra  trucidat£  xiua  Varentis  erat. 
Moesle  colubrtfera  Pentheulaniaris  Erjnni, 

Vmdicat  hocUfosverbereDiua  Deos. 
2>Iulla  reosanimosagitat  magedtraTyranniSy 

Quam  te^emafidue  peclorefcrre  fuum, 
O  Deiu\o  confige  tuo  mihi  corda  timorel 

"Se  p  eccem  .furof  hac  cnfpuk  nojler  eget. 
Vtilis  antefcelm  Timor  eji  qutfrenaguberneCy 

Qui  timet^admiffo  cnminefiro  timet. 

Corjfige  timore  tuo  carnes  mea^  ,  amdi^ 
cijsenimtHistimui.     Pfalm.  18. 

^]  Isi  timor  infticuends  viras  noftras  rii-  Bafii; 
''"  dimentaiaciat,  impoiribilcFucric  fan-  ^'^^.1» 
(Stimoniamlegitime  obieruari.  Confige,  in* 
qait^timore tuo  canies  ?fjeaSy  namquemadmo- 
dum  qui  corporis  membra  habentclauis 
transfixa,  ad  aclionem  quamlibec  immobi- 
liaearetinec,  (icijquorum  animam  occu- 
^diuk Deitimor  ,  omneprorfus  importunam 
peccati  &obftreperam  occaiionem  vitant: 
Timenti  itaque  nulla  ad  compledendam 
virtutem  defit  facultas ,  cum  per  Ttmorem 
ab  indecora  omni  &  abfurda  a^ione  reuo- 
catur&impeditur. 

Nam 


174  V  o  t  A. 

chiyf^  Nam  qnemadmodum  quercus  aliiiis  dc^ 

il^Uian.     niifIisrad!ciLus,nulIius  venti  viribus  fterni- 

lur  y  ita  animam  Diuwo  timore  confixam  nul- 

lustentaiionum  vcntuseucUer. 

Ambr/m        Suntauccm  C^  caincs  qu«dam  animae,{i- 

oaon!'s.   cutcorpuseil  animae.  Carnesanimae,  func 

carnales  cogitariones : Cowj^g^r  has  carnesti- 

mor  Domirii  &  tudumum  eius* 

hom.in        Eiulmodi  eigo  timore  eruditus,quafi  fic- 

i'ia..33.      no  quopiam  ab  arce  ,  &  inhibe  animam  a4 

vitioramconcupifccntiam  propendentem. 

wnii.z9.        Piudenter  fagittari  6c  impugnari  ialubri- 

inCant.     ter  poRular  Sandtus  cum  dicic  in  oiatione, 

ConfigetwioH  tuo  carnes  meas  \  optima  Timor 

iilcfagttta ,  qui  configit  &  inierficic  carnis 

dcfideria,vt  fpiritus  laiuns  fit. 

urintc-*        Teneatergo  &  terreat  timorludicij^me- 

jioicdo-    tusgehennss,  laqueimortis,  doloresinfer* 

hTnO^^  nijignisvicns, veimis  corrodens  ,fulphur 

j4.in  t;at»  fcrcenSjfiammatartarea  &  ofnnia  mala. 

Invcr!tateenimdidici,nihil^queefficax 
eflfc  ad  giatiam  promcrendam,retinendami 
recuperandamjquam  fi  omni  temporejCo- 
ram  Deo,  inueniaris  non  altum  fapere ,  (ed 
dmcte.  Beatus  es  fi  cor  tuum  triplici  amore 
repleuerisj  vt  timeas  quidem  pro  acccpia 
gratia ,  amplius  pro  ^mifsa ,  longe  plus  pro 
lecuperata. 
AuguftJn  [Scdmuki']  trepidauerunt  ttmore.vhi  non 
ri«i.  ^i-    fjratdmor»  numquidenim  timor eftfi  quis 

perdac 


LlBER       SECVNDVS.  IJ^ 

pcrdatdiuitias?  non  eftibi  timor,&ibiti- 
metur.  ii  quis  autem  perdat  fapicntiam , ibi 
vere  timor,&  ibi  non  timetur.  Stultitia, 
dicens incordefuo  ,noneftDei]Sj  timuifti 
perdere  terram  &  perdidifti  coslum! 

[Sedjita  fe  habet peccacum ,  vt  priufqua  chryf. 
fiat  & ad  opiis  perueniat,Qbtenebret  &  de-  j^^^m.xo. 
cipiatmentcm;poltquam  autem  conlum- 
niatur^manifeitenobis  fuamabfurditatem 
proferar  6coftendat.Vndebreuisilla&:ab- 
furdavoluptasconrinuum  menti  dolorem 
inrcritjConfcientisque hductam  aufert,  c6- 
fufione  captam  peifundes.  Mifericors enim 
Deus  eiufcemodi  accufatorem  nobis  aftifte* 
rc  voluit^vt  nunquam  foli  relmquamur,fed 
indefinenterille  cogrediensclamet,  &  pce- 
nara exigat delidlorum.  Scortatorenim vel 
adulter,  etiamii  omniumobliuifciqueac, 
numquam  tamen  (ic  in  folitudine  vcrfatur, 
quin  habensacrem  illum  accufatorem  ,fu- 
ipiciones  timeat ,  vmb: as  tremifcat ,  &  eos 
qui  confcij  funt,  &  qui  non  funt  \  perpetua- 
quemanimo  eius  poreftas  eft,  acrecipro- 
cantes.&contrarijfludtus.  Infuper  nequc 
fomnusei  fuauis ,  fed  terrore  &  formidine 
plenusjneq-,  cibusvoluptatepraebet,neque 
amicorum  colloquia  talem  refocillare  vel 
liberare  ab  vrgenre  anxierace  pofTunt;  fed 
quafi  Carntficem^efiaretfe  lancinantem  &  fla* 
geUantm  tminiii^  itapoft  admlfTam  faci- 

nus 


17^  V   0   T  A, 

nus  obambuUt^nuHo  confciOjfuftincnsifl-* 
tolerabiles  posnasillas  ,  &  iudex  fuiipfius 
fadtus&^accufator. 
^®^  ^^*  Sonitus  terronsfetnper  tn  auribus  illiu$:&  cum 

paxfit,  iUefemper  trftdiasfufpicatur. 
foncftc  Explicamihi[improbi]  Gonfcientiam,5^ 
Laraio^in  vidc  is  intas'grauem  peccatomm  tumul- 
cKS.Luc.  jui^^iugemmetum^tempeftatemturbatio-' 
numvidcbis,vclut  incuria,  mentem  ad 
thronum  conlcienticis  confcedifteregaiem, 
&tamquam  ludicem  quempiamfedentem 
&  cogitationes  loco  carnificum  adhiben- 
tcmjinequuleofufpendentcm,  lateraquc 
confcrentiae  radenre  vnguHsvpro  commiftlt 
vehemenier  inclamantem,cum  nemoiciar, 
nifi  quod  foliis  Deus  haec  videre  nouerir. 
Etenimquicommittitadulterium,etiam(i 
n-iilliesfueritdines,eriamftnulium  habeac 
ac€ufatorem,non  definit  tamcn  intiis  fcac- 
cufare»  £t  voliiptas  qiiidemtemporariaeft, 
dolor  vero  perpetuus  ^  timor  vndique  ac 
tremor/ufpicio  &  anxietasiangulos  meruit, 
vmbras  ipfas  formidat,fuos  ipiius  famulos, 
confcios,infcios-,illam  ipfam  quam  corru- 
pit,&  virum  qucm  affecit  contumelia.  Ob- 
ambulat,amarum  accufatorem  circumfc* 
fcns,confcientiam,cumfitfuoipfiusiudi- 
cio damnatus ,  nec  poHlt  vel  ad  breue  tem- 
pus  refpitare.  Nam  &  in  ledlo,&  in  mensa, 
&inforo,&indomo,&interdiu&  no^bii. 


LlBIR      SECVNDVS,  177 

&inipfisfi:equeterromnijs,  haeciniquitaris 
fimulacra  videt,ip(iu(qLie  Cam  vitam  viuir, 
gcmens  ac  tremens  fuper  terram,cum  nemo 
lciatjintus  tamen  habct  ignem  implicitum. 
Idem  patiuntur  dc  qui rapmam  exercent,  &C 
quifiaudc  lucrum  taaunt,  &cbrio(i  ,dcin 
fumma  quotquot  in  peccatis  viuunt  Nequc 
enim  vUa  ratione  iudicium  illud  poteft  cor- 
rumpi  muneribus. 

Extcrniludices  &  pecunijs  corrumpun-  chryfoft. 

n      rr  •        iji-  «^  conc.4.dc 

tur,  Sc  afiencationibus  delmquuntur & me-  Lasa, 
tufimulantidcniquemulta  funtalia,  qux 
redum  illorum  iudicium  dcprauant  :  At 
confcientiaEtribunaI>nulh  hominum  nouic 
cedcrc,  fed  quamuis  dedcris  pecunias  , 
quamuis  mineris,  quamuis  aliudquidlibet 
feccris  ,  iuftam  feret  fenrentiam  aduerfus 
peccatorum  cogitationes,  adeo  vt  ipfe  quo- 
que  qui  peccatum  admidt  feipfum  con- 
demneteciamfialius  nuUusaccufct. 

Incorruptusiudex  ,  confcientia,cum  ad-  ho^^^^t^ 
uerfus  homineniexurgitjciaravoceclamat  inCcn. 
&  accufat  5  &  oftendit,  &  qua(i  ante  oculos 
fcribitpeccatorum  magnitudinem. 

Confige  leigo  Domine]  titnore  tuo  carne4  Ang,  me. 
me<tSy  laetetur  cormeum,  vt  timeatnomen  dit.cap. 
tuum.  Vtinam  leiictimcretpeccatrixani-  ^^* 
ma  mea,  quomodo  ille  vir  fanctus  qui  di- 
xit :  Semperenmquafi  tummes  fiiper  me  fiu^ns 
imnHDcumi 

.    M  V. 


17«, 


V  O   T   A. 


^iicrte   ocuLs  meos  m  •vt^mt  vanttatm.  Tfil  ns, 

20 


LlBER      SBCVNDV«'  IJ^ 


Auerte  oculosmeos  ncvideantva* 
nitatem.  Ffalm.  ii8. 

PlmgtUnt  gmin£  celfo  miht  verriceftella, 
Queis  tftpcrpetuis  munm  in  excubijs, 
"^ectdmen  errantes  neque  pojfum  dicere  fixn$  ^ 

Sed  merito^  duplex  vtraque  nomen  habet, 
trratah(^cio  vagafipius  vtraqueiup, 

Vtraque  do^afuumftxa  tmrelocum, 
Motihus  amha  agiUs ,  fxA  ftationibus  amba  ^ 

Quodgenm  hoc  ftellas  Oedtpus  ejfeputet  f 
Vos,  oculi;  vos,  conjptcua  duo  lutfiinafrontis, 

Sidera  vos  eftis ,  qu^  mihi  bina  micant. 
Vos,  quihus  in  celsaftatio  dataperuigil  arce, 

Excuhat  vtftimma  Iticida  flamjna  VharOi 
Aut  qualisfpecula  feruans  jpeclator  ab  alta^ 

QU£quepropinquaytdet-yqu£queremota3videt, 
t^ontamen^  vttrepidis  quilucem nauthus  ignes, 

Vosmihi  tamfida  lampadefertis  opem  : 
Tlama  regit  natitas,  dttmfiammam  teda  mintftrat^ 

Autfiammam  retrahantqu£pofuere  manus; 
Vos  ( velut excuftis  rapidus  ruit  axis  habenis, 

Trena^  qui  rupit  durior  orii  equus ) 
Quo  luhet ,  indomitum  diffirtis  in  auia  curftm^  * 

lam  nuliiDomini  lora  regenterjianu. 
Oocult  fcopulititulo  meitorevocandii 

Um  quthm  alltfe  tot  periere  ratcA    ■ 

M     2.  p^tiiA 


iSo  V  O    T   A.' 

Vina  peregrkasvirgo  vifurapuellas', 
Mater  ,  depofita  virgtnitate ,  ndit,. 
^x  videt  Vriaden  nitido  femel  amne  lauantem-y 

lUa ,  Cupidineas  vthratah  amne  faces. 
Fulcra  Duci  Affjrio  dum  comit  ludtthaformamy 

Affjrtum  truncat  luditha  compta  Ducem. 
lorte  fenesniueam  femel  afpexhre  Sufannam, 

Ambofencs  oculisinterierefuis. 
Non  tot ,  ad  infames ,  dura  Acrocerauniat  cautes, 

Hjpotaddlaceras  contudtttrarates, 
l^on  tot ,  tnexpletis  fera  faucthus  mda  Malea, 

Scylla^  veltferas  haufit  auara  trahes. 
Quispia  nunc  igitur  non  laudet  fcedera  lohi, 

Qu£  cum  luminibus  fanxerat  tlle  fuis  .<* 
O  oculi !  6  quanto  vos  tutius  tUa  revulfit , 

Democriti ,  proprijs  dextera  magna  cauis  l 
Quam  bene ,  Cbriftiadum  quoque  nohile,  Lucia, 
Extudit  intrepida  lumina  binamanu!  [nomen, 
O  oculi !  ofcopuli !  crudelia ,  barhara  faxal 

Saxa ,  quthus  magna  tot  cecidere  Animal 
Qukm  malecommijfo  geritis  pro  munerecuram-y 

Admala  quos  tottes  fenfmtu  effe  Duces! 
Scilicet  hacvohis ,  capitis  cufiodtalegey 

VracipUAJ^  arcis  credita  curafuit. 
Vtre^os  hominumvultus,  fuhltmia^  or4 
Dtgna  Polo ,  bruta  deprimeretis  humo. 
SuinpotiusSuperis  mentes  attollitis  orisy 
Hafj^  fuper  terras ,  Oceanum^  fuper  > 
Steilarumj^  fuper,  mundi^voluhtlis  orbes, 
Denique  quicquid  habet,  lunacj^fol^  fuperH 

lHiufi 


LlBER       SICVNDVS.  iSl 

iWm ,  0  eculi  IpiiacuU  pulcra  thutri, 

Materies ,  vajiru  lufibm  aptaforet, 
Tutrefeddterniscoenum  prdponttii  A^rii  y 

Omnis  &  in  terraspronior  iuitamor. 
Qutd  faciam  ?  ahruptis  ocuh  regnatis  hahtnii^ 

lamfrenum  indoctles  imperiumq^  patt, 
Obdiy  Deusptceasoculis  monihusvmhraSy 

Aut  fupermieita  lumina  claude  manu  l 

{^uerteoculoi  meosne  videant  vanita.- 
tem»     Pfalm.iiS. 

Vi£  caecis  oculis  qui  te  non  vident ,  Sol  Aaguft; 
illuminans  CcElum  &  terram  !  vae  ca-  cap.  4^* 
ligantibus  oculis,qui  te  videre  non  polTunt/ 
VA  auertentihus  octdis  vt  non  videant  veritatcml  v& 
fion  auertentibus  vt  videant  vamtatem, 

Numquid,  quamdiu  fumusin  hocmun-  Aug.  is 
do,  pofTumusnon  videre  vanitatem  i  omnis  ^ falin«"8i 
mim  creatura  vanitati  fubie^aefi.  An  ifle for- 
taflis,  hocorat,vtnoniiteius  vitafubfole, 
vbi  omniavanitas? 

Qui  in  via  eft  Dei ,  vanitates  non  afpicit:  ^J°}^^'  "* 
viapertecta  Christvs  eftj  qungiturm  oaon.s. 
CHRisToeft,quomodopoteftvanitatesaf- 
picere,  cum  Christvs  in  carne  fua  omnes 
huius  mundi  crucifixerit  vanitates  ?  Auerta* 
wusigituroculos  nofiros  a  vanitatihus ,  ne  quod 
oculiis  viderit,animus  concupifcat.Panto- 
mimum  afpicis,  vanitas  eft :  ludatores  aipi- 
d$,vanuaseft  ;equo5currentesafpicis ,  va- 
M    3  niias 


nitas  cft,  Antc  nos  eft  Christ  vs^  ante  nos 
trauiumeiusjadhunc  dirige  oculostuos, 
auerte  a  fpe(S:aculi'j ,  auertc  ab  omni  fsecu- 
laripompa-,fer«aeos,vt  erigas  mclioribus» 
Erigead  Coelum;velno(fte',ftellarummo- 
nilia,orbcm  lun^  decorum ;  vel  die,  folem 
afpice.  Sped:a  marcjterram  circumfpice,vt 
opera  fada  diuino  omnis  creatura  te  pafcat. 
Quae  formarum  gratia  in  ipfis  be(lijs?quan- 
tusdecorinhominibus?  quanta  inauibus 
pulcritudo?  hxc  intuere,&  non  videbis  ini- 
quitatem ;  haec  vide ,  &  non  introibit  mors 
perfeneftras  oculorum  tuorum»  Sivideris 
mulierem  ad  concupifcendam  eam  ;  intra- 
iiitmorsperfeneftram:(i  viderispofTeffio^ 
nem  minoris  aut  vidu2e,&:  concapieris  deri- 
pereeam^intrauitmorsperfeneftrasifividc- 
lis  aliena  monih'a,aurura,argentum,&  con- 
cupieris  vtextorqueas;inrrauit  mors  perfe- 
neltram.  Ciaudeergo  hanc  feneilram.cum 
videris  ahenacmuherispluchritudinem,  ne 
mors  podirintrare.  Vanitas  eft,  follicitudo 
vitxhuius.In  vanitate  currit,quifibi  CiicccC- 
fibusvideturaftliiere  fsecularibus,  quitam- 
quam  vmbrapr^tereunt;  Atierte  igitur  oculos 
tuos,  ne  videant  vmttatem-^  Sed  non  fatiseft  vc 
tu  auertas,ne  fort^  vehs  &  non  poflis-, ii of- 
fundat  tibidiabohis  vanitatum  fpedacula, 
incentiuainfcrat  voluptatum;  pete  vtDo- 
ipijnus  auertat  oculos  tuos. 

[Eicnim] 


L  I  B  E  R       S  E  C  V  N  D  V  sV  183 

[Etenim]piilcras  formas  dc  varios,nitidos  AugJib; 
&amaenos  colores  amant  oculi.  Nontc-  ^«-Con- 
neathaecanimammeam.TcneateamDcus,  cap.ji* 
quih^cfecitbonaquidemvaJdejfedipfceft 
bonum  meum ,  non  hasc.  Rcfi^^to  fedu6tio- 
nibus  oculorum,ne  impiicentur  pedes  mei, 
quibus  ingredior  viam  tuam ,  &  erigo  ad  te 
inuifibiles  oculos,  vt  tu  cuellas  de  laqueo 
pedes  meos  Tu  fubinde  euellis  eos,nam  il- 
iaqueatur.  Quam  innumerabiiia  varijs  arti- 
bus  &opificijs,in  vcftibus,  calccametis,va- 
fis  &  huiufmodi  fabricacionibus ,  pidturis 
ctiam  diuer/ifque  figmentis,atquc  his  vfum 
necefTarium  atque  modcratum,  &  piam 
fignificationem  longe  trnnsgredientibus, 
addiderunt  homines  ad  illecebras  oculo-  . 
rum,foras  fequentes  quod  faciunr,  intus  rc* 
linquentesa  quofadtifunt,  &  exrerminan- 
tes  quod  fadlisilt!  Atego,  Deus  meus,&  de* 
cus  mecu,  etiam  hinc  dico  tibi  hymnum,  dC 
facrifico  laude  fandificatori  meo,quoniam 
pulcra,  traicda  per  animas,  in manus  artifi- 
ciofas,  ab  illa  pulcritudine  veniunt,qux  fu- 
peranimaseflj  cui  fufpirac  animamcadie 
acnodle.  EgoautemhaEcloquens,acq;di{^ 
cernens.etiamiftispulcris  grefTum  innecSto, 
fcd  tu  euellis  Domiae ;  euellis  tu,  quoniam 
mifericordia  tua  ante  oculos  meos  efl ,  nam 
&  ego  capior  miferabiKter,  &  tu  euellis  mi- 
fci:icordicer,aiiquado  non  fentientem-,quia 
M     4  fufpen* 


l84  V  O    T  A. 

fufpenfius  incideram,  aliquando  cumdo* 
lore ,  quia  iam  inhaeferam. 
Bafil.»  VtDeumconremplere,fa(^uscs;nonvc 

Hexsm^^"  humi  irrepat  vita  tua,  non  vt  pecudum  ritu, 
«oa.  voluptare  perfruaris  ;  verius  vt  ad  normam 

&  inllirutum  coelcftis  vir§,tuam  ipfius  com^ 
ponas:&  hac  gratia  non  infcitq  dixit  fapiens 
EccU fi3ii}cs,fapientu  oculim  capite  eius.CmuC' 
nam  oculi  non  funt  in  capite/*  atque  hic ,  in 
(apite,  hoceiktvzes.  contcmplentur  quaein 
fubhmifunt;  namqui  non  adbonaquaein 
-    fubhmifuntj  fedquaein  terraierpc6lat,  is 
vtiquedcbgit  detrahirue  oculosin  teiram, 
Bcrnard.       Peruerfa  res  eft  &:  f  aeda,  luteum  vasf  quod 
inCanV     ^^corpus  de  terra  )  oculos  habere  {urfum, 
coeloslibere  fufcipere,  ccelorumque  !umi- 
naribus  oble^tare  afpedlum^fpiritualem  ve- 
ro  cccleftemq;  creaturam ,  fuos  e  contrario, 
oculosrrahere  in  terram  deorfiim;  &quac 
debuit  nutriri  in  crcceis, h^icre  hiro  tamcjunm 
vnam  de  fuibus,  ampkxari^^flercora.  Eru- 
belce  anima  mea  diuinam  in  pccorinam 
.  commuiafTe  fimihtudinem.  Erubefce  vo- 
lutariincQeno,  quaede  cceloes. 
Aug.  in        Quifecit  omnia,mehoreftomnibus,puI- 
Pfaim.  3p»  crior  eftomnibus;quifortia,fortioreft;qm 
magna,maior  eft.Quici|uid  amaueris,ille  ti- 
bi  crit.  Difce  amare  in  creatura  Crcatorem, 
&infad:urafadoreminetencatte,quodab 
illo  fadum  cft,  &  arnittas  eum,a  quo  &  ip(e 

fa^us 


LlBER       SECVNDVS  l8; 

fa^lus  cs.  Ergo  beatus  vfr.cuiusejl  nomen  Domi- 
mfpesem,&  non  refpexit  in  vanitates  &  infanias 
mendaces.  Forte  nobis  dicburus  cft,  qui  verfu 
iftopercudus  corrigi  voluerit,  &  coeperit 
ambularc  anguftam  viam;  ambulare  no  du- 
rabo  ,iinihiirped:abo  ;  quid  ergofacimus, 
fratresMimifTni  vos  fumus^line  fpedtaculo. 
Demus  profpcif^aculis  ^fpedtacula.  Erquae 
fpe^^aculadatun  fumusChriftiano  homini? 
Multafeiifti  tu Donnne  Dem  mm  mirahiha  tua. 
Miracula  hominum  inruebatur ,  intendac 
mirabilia  rua.  Multa  fectt  Domwus  mirabtlia 
/««<,haEcrerpiciat,Aurigam  laudas  regentem 
quatuor  cquos,&  iine  lapfii  arq-,  ofFenlionc 
currentes ;  forte alia  miracula non  fecit  Do- 
minus.  Regat  luxuria,  regat  ignauiam,  rcgat 
iniuftitiam,regat  imprudentiam,  &regat  & 
fubdatfibi,  &tencathabcnas.  Nuncfpedla 
hiftrione(didicit  enim  homo  magno  ftudio 
in  fune  ambulare,&  pendens,  te  (ufpendit^ 
illum  attende  editorem  maiorum  fpedacu- 
loru:Didicit  ifte  in  fune  ambularetnumquid 
fecitin  mari  ambulare.?  obliuifccfethearru 
tuumjattende  Petrum  nofttum,  no  funam- 
bulum,fed  vtita  dicamanariambulum.Am- 
bula  &  tu  f  non  in  illis  aquis, vbi  Petrus  ali- 
quid  fignificans  ambulauit/cdin  alijs,  quia 
hocfeculummareeft)  hicambula,hoccal- 
ca.Speflare  viSjcftofpedaculum.h^c  mira- 
rula  Dci  funt,has  cogitariones  Dd  funt,qui- 
M     5  bus 


is^  V  o  T  a; 

busnemoeftfimilis,  vtfpe^torilleabdu- 

catur  a  curioliiate,  &  quxrat  ifta  &  nieliora, 

fructuofiora  ,  de  quibus  inuentisgaudebit. 

clem.  lib»       Porro  autem  oculis  majime  parccndum 

3.  in  pae-    eft,  quoniam  mclius  eft  labi  pedibus,quam 

^^«g-«ap*    Q^yijj^  ^i  fg  fj^^  fcandalizat  oculus ,  exfcinde 

eum.  Lafciuiaurem  afpedns&verfiitilibus, 

actanquam  conniuentibus  oculis  intueri, 

nihileftaliud,quam  oculismoechari,cuper 

coscupiditaspiima  ineatpugnac  pracludia* 

Nam  ante  totu  corpus ,  corrumputur  oculi. 

Ambr.,de      Pulcre  igitur  Dauid,qui  peiiculofos  ctiam 

«ugafacculi  jpfos  afpedlus  fuerat  expertus  ,  beatum  il- 

lum  dicir,  cui  ipcs  omnis  in  Dei  nomine  eft» 

hic  enim  non  rejpiat  in  vanitates  &  infanias 

falfds.  vnde  iterumad  ipfumconuerfusait: 

Auerte  oculos  meos  ne  videant  vanitatem  l  Vani- 

taSjCircus  eft,  quia  nihil  prodeft,  vanitas, 

eftequoium  velocitas,  quia  mendaxadfa- 

lutem  eft ;  vanitas,  theatrum  eft;  vanitas,lu- 

dusomnis.  OmmavanitaSyincimt  Ecclcfiaft. 

quAinhoc  fdculofunt, 

D.  Bern,       Qudm  muitos fcio  per  visu efte deceptos, 

dc  raodo    ^  in  iaqueiim  diaboli  miftbs  /  Dina  filia  la- 

uen.fcim.  cob^egreftaeft vt  videretmulieresRegionis, 

»i'  &adamauitcam  Sichematquc  rapuit,  6c 

virginitateilliusturpiterconupit.  Etficmi» 

(cra  puel  la,  quia  carne  vidit  quod  videre  n5 

debuit ,  honeftatem  ac viiginitatc  perdidit» 

Dauid  ctiam  ftas  quadam  die  in.iblario  do- 

mus 


LlBER       »ECVNDVS.  187 

tnns  Cux  ,  vidit  mulierem  &  adamauft  eam; 
pro  cuius  amore  committi:  adukciium  8C 
homicidium ;  &  fic deceptus  fadus eftlcgis 
Deireus.  Fortifljmus  Samfon  defcenditiii 
Rcgionem  Philiftinorum ,  &  vidit  ibi  mu- 
lierem ,  atque  adamauic,  &  in  greraio  illius 
dormiuir. 

( Vtinam  tam  prudens  ad  cauendam  mu-  cp.^^^ai 
licrem,quam  fortisad  ftrangulandumleo»  seuci. 
nem!  j 

Ilia  vero  crincs  capitis  eius  rafir,  &  tradi-  Bem.  de 
diceumin  manibus  inimicorum  eius,  qui  modobc- 

n      •  1         •  T  r  ^       nc  vmen- 

ftatimoculoseiuseruerunc.Moneo  ergo  vt  di,fcr.aj. 
facia^ paclum  cum oculis tuis^ne  incaute  videas, 
quod  videre  nondebes. 

Videcurenimfuperomniaefleaduerfan-  ?/^™' 
dus  muherum  afpectusjnonfolumenimli  pxdag. 
tangantur,  fedetiam  fi  fpecftentur,  poteft  cap.ii» 
peccari,quas  maxime  vitare  oporteceos  qui 
rc(fle&fyncere  conftituuntur.Qc«/ie«iw^«J 
re^a  videant.  etfi  enim  fieri  poteft ,  vt  qai  vi- 
dcrit ,  fe  fortiter  gerat ,  veruntamen  cauen- 
dumcftnecadat:  fieri  cnim  poteft,vc  qui 
videric ,  labacurj  fed  fieri  non  poteft ,  vc  qui 
non  vidctit,  coacupifcar. 


VI. 


tSS 


V  O   T    A. 


Fiat  cpr  mttm  mmnculatum  m  lusttfvatumihtstuts, 
n>t  rwn  csnfundar  .    'FjaL  na. 


LlBER       SECVNDVS.  iSp 

V  I. 

Fiat  cor  meum  immaculatum  in  fu- 
ftificacionibus  tuis,  vcnoncon- 
fundar/     Pfalm.n%- 

Sl  tibi  megratamfacUfore  ,Jponfe,putarem, 
l^uUa  mthipriorboccura  lahorefortt. 
frimaq^de  nitidis  cautela  colorthus effet , 

Altera.deformesore  fugarenotas^ 
NulU^  deficerent  medicandis  vultthm  arma^ 

Miilta  fedomnlgenasptxis  haheret  aquas\ 
Mklta^  compofitos  celaret  capfa  colores, 

Qtuq^  nouant  vetulampi^a  venena  cutem; 
lana^  purpurei  madefacla  ruhedme  fuci, 

Cretaq^  montanas  vincere  nata  niues. 
ir  nitri  rubrajpuma  &pinguia  poppsana, 

QU£^cutis  maculas  y  Halcyonaa ,  necant. 
Denique  quicquid  id  eji ,  quo  tingitis  ora  ^pueUd, 

Ah  nimium  form^gens  Jiudwfa  tu&  \ 
Tunc  quoque  corrigerem  Jpsculo  cenforelituras, 

Orenec  in  toto  menda  notanda  foret, 
Si^  fupercil^pilus  vnus  ahef^et  ah  arcUy 

Vnicus  eccepilus ,  voctferarer ,  ahefl. 
Si  colorinficeret  vitiatos  decolor  orhes, 

Luminthus  color  hic ,  voctferarer ,  ehefi, 
Sinimisaddu^am  conuolueret  areafrontem^ 

QuA  mihi  ruga  cutem ,  vodferarer^  arat^ 

tHempt 


ipo  V  o  t  aT 

Nempe  veUxiguommam  teUderendUo 

VUaforetfomdiJitibicuramea,  . 
Vnag^ ,  qu<z  tumidumfaceritverrucula  cUuuffti 

U&cforetofmfd  caufa  putata  tu<gi 
4tqm  itademimmisaudirerdicere  mendk 

Dijplicet  hdc  fponfo  fortelttura  meo, 
^ojiro  ignur  rdtquus  fi  quis  decor  abforet  orif 

Eximeret  vttiumfa^usab  artedetor^y 
Cdifari^^  altojlruerem  tabulatacapiUo, 

Staret  &  in  volucriplurimagemma  coma: 
Aure  duplexgeminipretiumpenderet  Elenchi, 

IretBrythrdus cotlaper.alba  lapis, 
tum^  tgojicfaciem ,  rutilos  ita  compta  capiUoSf 

Auderemternas  vincere  quartaDeas. 
Sed  memini\  neque  tefacies,  nequeforma  laceftt^ 

Spes  capith^c  cacosinuidiofaprocos-y 
Qui ,  quid  ament ,  interphakras  tot  fdtpe  requiruti 

Quas  vbifujiuleris  ^  parsquota  Virgofuiejli 
lallitur  injidoprope ,  turba  leuipma,  fuco ; 

?rAter&  hasphaleras,  vixquodametur^habetf 
AEquabat  ntueos  par  VVilgtfortis  olores 

IJota  nimif  formAmminevttgo fuai 
Tiat  vt  Androgjnos  fetofis  ht^ida  malis ; 

Barba>  rogat ,  teneras ,  ve^tat  hirta  genas^ 
Lucia  fjdereis,  ceu  fax ,  lucebat  oceUis^ 

Cun^oruniij^oculis,  Lucia sfidus erat, 
IsemalHuant ,  mealuxyextinguere,  dixiti 

Eodit &  impa^a  lumen  vtrumque  mantt^ 
tiiftrat  egregio  multos  Eup hemia  vu Itu , 

tecerat&rofsis  vulnera  muUalabris  j 

Vt 


LlBlR      SECVNDVS;  i^[ 

Vtfieret  mutllo  ,  ^oedoq^  inamahills  ore, 

Abfcidit  enfe  du^ ,  bma  labelU ,  rofaf, 
lUxima  defacH  vertu  praconia  rumor , 

Deq^  ttiis  dederat  Andragefma  genis: 
TiJonpoteras  veram  falfi  conutncerefamam, 

Quodpoteras  yfaciae^pertua  vota,  breuis. 
Sponfe,peregrin£  non  carperis  ignefigura , 

iiechene  cnffatAfaUeris  artecomA'. 
Cor  tibi  labe  canns ,  tibi  corfine  crimine ,  cordi  e^y 

Obftet  &  vtfacies ,  cor  ttbt,jponfe,  placet. 
Q  vtinam  mihi  cor  nuUis  infamelituris» 

Vlagitij  purum  fujpictone  vacet ! 
lum  yfecura  tui  nnhimens  geftiretamoris, 

Necmea  deijceret  confcim  orapudor. 

TUt  coT  meum  immaculatum  in  iuftifi- 
cAtionihm  tuis^  njt  non  confundarm 
Pfalm.  ii'^. 

MErito  omnis  cura  San6^orum,  fprc-  j?^"*    . 
to  ornatu ,  cultuqj  fuperfluo  exteno-  in  cancT 
ris  hominisCqui  ccrte  corrumpitur)  omni  fe 
diligentia  pr2ebec&  occupat  excolendoac 
decorando  intcrioii  illi  qui  ad  imaginem 
Dei cft ,  & rcnouatur  de  die  in  diem. 

Hacchsec  profeclo  pulcritudo  ell,  cui  ni-  Aoib»  Iib< 
hil deeft,qu^  fola  meretur  audire aDomino  ^* ^^ ^"* 
Tota  esformofa  proxtma,  &  reprehenfio  noeft  tnte-y 
Pulcritudocninj  opcima,pumumeftpul-  ciem. 


l^t  V   O   T    A. 

critudo  Animae.  Eftautem  abfurdum  coJ 
quifa<5tiiuntafl  imaginem  Dei  &  fimilitu- 
dinem  ,(tanquam  Archetypum  excmplar 
contemnentes  j  extemum  ornatum  indu- 
ccre;improbum  humanum  artificium  Dei 
artificio  prsefeientes. 

Non  ergo  externi  hominis  a(pe(flus ,  fcd 
animusprobitaiis  omamentoeft  ornadus. 

Non  intelligunt  [  enim  ]  miCerx ,  fe  pro- 
priamperdere  pulcricudinem ,  dumcxter- 
nam  inducunt.     Anriphanus  Comicus  in 
Malthaea:  irrider. 
Vemt  ipfa,  tranfit ,  accidtt ,  ndn  tranfit^ 
Vemtyadejl,  abftergititr^  auidity 
Smigmate  yfaponetu  purgatur^ 
Te^ttur ,  eijcit ,  teritur ,  lauatur , 
Secontemplatur,  componitur  ^  vngumtu  ferfun* 

ditur^ 
Qrnatur ,  vngitur ,  &  fi  quid  non  habeat ,  ene^ 

catury 
Ter  enim,  non  femel  dignd  funt ,  qu^tperednt, 
Ou£  Crocodjlorum  excrementis  vtuntur, 
Bjpum^  lacertarumvnguntur, 
Btfupercilia  fuligine  illinunt 
'Etceruffa. 
Porro  autem  alias  quoque  arguit  Comfcus, 

nempe  Alexis,eius  cnim  verba  afferam. 
lftaliquaparuaJuber,infutturinfoleis: 
Longa  efi  aliqua  \  tenue  gefiat  diahathron; 
Caput  in  humerum  demitms  mgrduur , 

m 


L  I  B  E  R       S  E  C  V  N  D  VS.  jc)» 

Hoc  el  detrahit  dtlongttudmi-y 
Deprefwres  altcui  funt  coxa  &  femora; 

Eisaltqutdajfuit,     

MoUcm  ac  prominentem  babet  ventrem\ 
(Vt  comicorum  nutrices)  appofuis  mnnuUis^ 

eum  erigit: 
Deprejfusefi  venter,  veluticomis  efficit  vtanti^ 

ritis  procedati 
Stipercilia  habet  flaua-y  eaaliqua  depingit  fuii' 

gm: 
Contigtt  alicui  vt  fit  nigra  \  toliit  nigrorem  ce* 

rttfa: 
tfialtqua  nimisalba,  interitarfarind: 
Habet  aliquatn  corportspartem  candidam,  eam 

nudat ,  o^endit\ 
Belloskabetdentes-yrideat  ^neceffeefi ; 
£t  quamuis  non  fit  Uta,  toto  tamen  die  ridet^ 
In  labris  tenutm  habens  mjrthi  tabeJIamy 
Vt  velit ,  nolity  ea  cogatur  tandem  diducere. 
Refideacqiudemin  vuicupudor&vira-  clem.  iib« 
ginem  afpedVu  ptas  fe  ferac ,  procul  aurem  J-p»dag. 
abficcaligo  myropolarum,aunficum,Ianifi-  "^*"' 
cnm ,  cscerarumque officinarum. 

Acque  cum  caro  quidem  ferua  (ir ,  quem-  ciem.  Hb* 
admodumceftacurPaiilus,  quomodoquif-  -SiP^^^^S* 

am ,  lc-nonis  mltar ,  exorna- 
ueiic?IpfumauccmDominumfuifIeafpej6tii 
deformem  ceftatur  fpiritus  per  Ifaiam*  &  vi- 
dimus  ipftim ,  nec  habebatjpecie,  necpulchritudtne. 
Quis  eft  amc  Domino  praeftantior?  fed  non 
N  carnis 


Ip^  V    O    T    A^ 

carnis  pulcritudinem  (qua:  vifionc  apprehc- 
clirurjife<i  veram  animx  dc  corporis  oftendic 
pulcritudinem:  Animae  quidembeneficen- 
tiam;carnis  vero  immorralitatem. 
ri^ro.  ad       Quando  eras  in  farcuio ,  ea  qua;  erant  &- 
de^tg]'    ctili diligcbas , polire  faciem  purpurifTo ,  6a 
feiua.c.5#.  cerufsa  ora depingere;ornare  crincm  &  alie- 
nis  cApillis  turritum  verricem  ftruere.  Vt  ta- 
Gcam  de  inaurium  prctijs,  candore  margari- 
tarum,rubri  maris  profunda  tcftantium; 
fmaragdorum  virore^cer  auniorum  flammis, 
hyacinthorum  pclago>  ad  quas  ardent  6c  in- 
faniunt  ftudiamatronarum. 
Hier.4,.         ^&/«^  a  mdttm  cor  tuum, 
GiiW.rcn        Quam  cnim  mihi  dabisanimam,  quam 
as>.incat»  audeascxtoto  pulcramdcfinire? 
lob  25.  '^mo  7nundtt$hforde. 

^*^'***         S't  laueris  te  nitro ,  &  jnultiplicauerU  tibi  herba 

Borithymacufataes  iniquitate  tuL 
Aaguft»         Da  mihi ,  Domine ,  cor  quod  te  timear, 
mea.c.40.  mentcm  quas  te  diligac ,  aures  qux  te  au- 

diant,  oculos  qui  te  videant.' 
Ambr.in  Corenim  hominis  quadara  velut  inde- 
O^on?ii#  centium  cogitationum  colliiuie  maculatur. 
Noli  extraordinarijs  cogitationibus  aducrfa 
naturx  contaminarcpenetralia.  manusla- 
uas , quafi  poftis  crimina  elucre ,  ciim  mcn- 
tem  tuam  vel  nudis  cogitationibus  inquina- 
tam  lauarenon  poflis.Didicifti  corcflemu- 
dandum  5  difee  quemadmodum  mundcj, 

.  Muu* 


LlBER       SECVNDVS.  f^^ 

Mundathunc  fontem  iuftificatio  legitfm^, 
hoceft,  confeiTiopcccatorum.Mundaergd 
aquaratuam,  iilam  aquam  de  quadidtum 
ei.aqua  alta ,  conftlium  m  corde  rirt.  qux  linc 
iuftificationes,audirtidicentem!D/VJ«i^«/r4- 
r^;  rtt<t^,rr»(/?//^tfr»:  Ergo  quiiniquicatesfuas 
dixit,iuftificarur,qui  autem  iuftificatur,rion 
confunditur,  quia  pudorem  peccatorum 
matura  confcflione  praeuenit. 

Ncfcisergo,  Animamea,  quafdeda  prius  Hugode 
fuifti ,  quam  deformis  &  fquallida ,  difcifta  f^Anh^ 
&c  di iIipata,omni  hQrrore,&:  enormitacc  Anima* 
pleria!  Prius  ftude  formam  tuam  excolerc, 
f  aciem  ornare,habicum  componere ,  macu- 
las  tergere,munditiam  reparare ,  mores  cor- 
rigere  ,difphnam  feruare^&omnibus  tnn- 
dem  in  melius  commutatis,  digno  fp6fo  di- 
gnam  fponfam  reddere.  Numquid  audifti^ 
quid  Rex  Aftuerus  fecit  F  Tactum  eft  Re^iipra^ 
ceptum,  vt  deomni  Regnofuo  congregarentur  ^ueU 
Ujpectofi.  vtr^ncs ,  &  adducerentUr  ad  Ciuitatem 
Sufan  ,  &  trad^entur  in  domii  f(jeminarum,ibi^ 
acciperent  mundum  muliebremj&  CAtera  ad  vfum 
necejfana.Sicj^  omnibusahundanterfecundum  Re^ 
giam  ambitionemfuppietis ,  excolerentur  &  orna"' 
rentur.  Perfex  meyifes.okomirth^no  vngerentur» 
*peraliosfeu  qutbufdampigmentisvterentur^ &fic 
compofud  &  ornatA  de  tricltnio  focmmarum  ad  K^- 
gis  cubtculum  tranfirent.vt  quA  ex  omnibus^magis 
06Ulff  Regisplacutffet  5  illapro  Vajlfif  infolio  Regni 
N  z  fedent. 


ip^  V    O    T   A^ 

/^tot.Cdnfideremusergo  fifortc  cxemplfl 
hoc,  prxCemi  (  de  quo  agimus)  negotio  va- 
Ieatadaptari.Rex,rummiRcgisfilius,venic 
in  hunc  mundum ,  dcfponfare  fibi  vxorem 
cle(^am,vXorem  vnicam,vxof  e  nuptijs  Ke- 
gahbus  dignam.  Milli  funtMiniftriRegis, 
Apoftoli  videlicet,pertotummudumcon- 
gregare  animas  ad  fan(SamEcclefiam,  in 
quadomus  ell:&  manfio  mulierum  regia- 
rum,ide{t,fandarum  Animarum.  Ibi  facra- 
menta  Christi  ,  quafi  quacdam  vngueu'- 
ta*  &antidoca  ad  reparationem  &  ad  or- 
natum  animarum  praeparata,  accipiunt»  Vi- 
decrgovbi  pofita  es,  &intelliges  quid  fa- 
ceredebeas.  Pofuit  enim  te  (ponfiisintri- 
clinio,  vbimulieres  ornantur;  varia  pig- 
menta,  &diuerfas  CpedQS  dedit ,  cibofque 
Regios  de  mensa  fua ,  tibi  miniftrari  praece- 
piti  quidquid  adfanitatem,quidquidad  re- 
fedionem ,  quidquid  ad  reparandam  fpe- 
ciem,  quidquid  ad  augendum  decorem  va- 
lcre  poteft,  tribuir.  Pnmo  fons  Baptifmi  cft 
hicpofitus  ,&lauacrum  regenerationis,in 
quofordesprarteritorum  criminum  abluis. 
Dcinde  chrifma  &c  oleum ,  in  cuius  vncftio- 
ne,  Spiritu  Can^o  liniris.  Poft  h^c,delibuta 
(Scvndione  l£Etitiaeperfufa,admenfamvc-» 
nis ,  dc  pcrcipis  ibi  alimentum  corporis  dc 
fanguinis  Christi,  quo  interius  faginata, 
atque  refe(^a ,  noxiam  illam  prsctctitorum 

ieiu- 


,     LlBER      SECVNDVS.  1^7 

iciuniorum  maciem  depcllis,  Deinde  yefti"' 
mencabonorumoperuminduis  ,  &fru(5tii 
cleemofynarum ,  cnm  ieiuniis  Sc  Orationi- 
bus,  cumfacris  vigilijs,  alijfque  opcribus 
pietatis  quafi  quodam  vario  ornatu  decora- 
ris.  Ad  vltimum  fequuntur  aromata  virtu- 
tum,  quarum  odor  fuaue  fpirans,omnem  il- 
lum  antiquarum  fordium  fcecorem  fugat. 
Datur  ctiam  tihijpeculum,  fan^a  scriptura,  vt 
vbi  ytdeaifadem  tuam ,  ne  quid  minus,aut  ali- 
ter  quam  decet,  habcat  compofitio  ornatus 
tui. 

O  quam  multa  funt  in  me,  de  quibus  co- 
ram  oculis  eius  erubefco,  &  pro  quibus  iam 
magis  illi  difplicere  timeo  ,  quam  pro  ijs, 
quaclaudandainme  funtffi  quafuntjplace- 
rcpoffein  meconfido/  Ovtinamad  mo- 
dicum  ab  oculiseius  pofTemabfcondi^do- 
ncc  maculas  omnes  iftas  dctergerem ,  &  fic 
demum  ante  confpedum  eius,  iine  macula, 
immaculata  apparerem!  Nam  quomodo  iii 
hac  deformitate  placerc  illi  porero ,  quae  5C 
mihiquoquein  illa  vehementerdifpliceo? 
o  maculae  veteres .'  6  maculae  fceds  &  tur- 
pes!  quid  tamdiu  ha:retisi'abite,difcedite,& 
ne  prsefumatis  ampUiis  oculos  diledi  mei 
offendcre. 


N   3  VII, 


is8 


V      O  T   A. 


Veni  itlecie  m,e^iiamur  in  aarum, 
maremur  itt   viUis  .    Cantu  .  7 


LlBES.      SE<:VNDVS.'  1<?«> 

VII. 

Vcni  dilede  mi  ,  egrediamur    m 
agram,  commorcmur  ia  villis. 

IAmfitis  vrh^nas,  mealuxjjahitauimus  Ades\ 
Quinfemlmvirtdes  exjpattamur  agres} 
Tuta  qutdem  valtdi  urcumdant  oppida  muri, 

Porta^ferratisnon  caretvUaferis: 
Vfi  tamen  inpatuHs.quid  nefcio^tuttus  hortisl 

Ouodntifquaminciaufi  fmntbus  vrhishahiel 
Maptficis  tiirgent  vrbanapalatia  tefiis^ 

Mttltus  &  hkceba  cnjpide furgtt  apex, 
Nefcio  quid  melius  umen  tlla  mapaliajpirenty 

Kufiica  qu£  tenuiftroinine  canna  tegtt . 
Quiddiihttasymea  lux,  quin,  quamprocul  vrhihus 

Tam  proculagrefiii,dt^et ab  vrhe  quies?  [agrfy 
Tahula  cantatur  vatum  notifitma  lufu, 

Ad  henefallendasfabulafifta  vias: 
Etfacitadrerum  modo  quas  tractauimus^vfunf^ 

Si  lubet ,  audttu  dectpiemtisiter, 
Hujlicus  vrhanum  tedo  muspaupere  murem^ 

Fertut  &  appofuis  detinui^e  cthis. 
Mufj^  epulas  fnttris  ridens  vrhanus.agreHirf 

HdLC  tttafi  menfa  eft,fat  jnthi  ruris,  ait. 
Mox  vice  conuersdy  mus  Rufticus  iuit  in  vrhem, 

Vrhico  in  hojptttum  mure  vocantefutimi 
Magnaq^  cumtantominorejfet  menfaparatu, 

Vtfonuireforcs  menfa  relt^afuitj 

N  4  B 


^O®  V     O    T    A. 

Mtprope  deprenfo  conulua  expaUuit  hojpes , 

Turbatij^fuumvixrepererecauum, 
Mfiictts  aii  animofenfim  cum  voce  recepto, 

Corrtpuit  celerem  Mufculm  vrbe  fugam: 
'Btprocule  cliuU  oculis  ad  moenia  torquens  -, 

Quam  meus  hii  praftat  moenibus  jnquit^ager\ 
lam  fatis  vrbanas,  mea  lux,  habttauinm  dd(s,  ■ 

Vrbevelantfirepitus,  Kuscolitalta  quies, 
Si  memoY  esifubeat  tibi  pars  lautifitma  vtdgi) 

Quif^  fuburbanum  rus  prope  cinis  babet  5 
Cumj^  fuam  aftdue  commendet  quilthet  vrhtmy 

Re  tamen^ipfa  magis  rma ;  placere  docent, 
Quin  5  quorum  imperiis  vrhefq^  arcef^  regumur, 

Anxiafecuropi^iorarurtUuant.  ' 
Ef  magis  hicpuri  libertas  aurea  Coeli , 

Quam  laqueatay  domi,  marmore  te^a  placent, 
^ec  qua  centeno  finuat  fe  porticus  arcu , 

Lenit^vt  ambtguos paruula  vtlla ,  mettts. 
lamfatis  vrbanas,  mea  lux,  habitauimus  sdes , 

Ouin  femelin  viUis  degtmus ,  aut  in  agris  \ . 
I^  mthifontanis  circumdata  viUula  riuis, 

ViUula ,  qua  nufquam  cultior  vUa  viret, 
Seu  coeli  ingenio  ^feuprttlis  indole  terr^y 

Apta^  vicini  commoditate  locu 
jluc  mea  lux^paucis  tantum  fi  vemris  horU, 

Oblitus  patridiprotinus  vrbis  eris, 
Tumj^  ego ,  ceu  tacita  turtur  medidattis  in  vmbra, 

Ltbera,coUoquiis,  Sponfe^  vacahotuis. 
'BtprocuU  populis  procul  vrbibus  atque  tumtiltu 

Qftata  totieSffola^  qittietefruar, 

Audiei 


LlBER       SECVNDVS.  101 

Audiet  hic  nuUis  quA  mutua  verba  loquemtir, 

t^ofirAq^  quitnrhet  otia  nulltts ertt. 
Quiq^  hotetnojlros,nemo  mctuendns ^amonSy 

Tetricus  bic  nullum  lus  fihi  Ctnfor  bubet, 
Tunc  mibi  tu  promes  fecrctis  intima  fihris 

Oufj^  iimnt  antmum  verha^ciipitamcnm. 
Tuncego.fim  quanta^  dtcam  ttbi  ^faucia  flammi*^ 

.Qu&q^  ,  itcetfitmles ,  didaplacere  ,fao, 
O  ftmel  optatt  mtcet  hic  mthi  ftderis  aiira  i 

Qua-m  fortunato  lt{x  (rit tlla  diel 
lam  jatis  vrbanas ,  mea  lux  habitammiis  ades ; 

^ofirafn  exiguo  temporey  vtlla  domus. 


Veni 


lOl  V    O    T   A. 

Venidileciejniy  egyediamur  in  agrunjf 
commoremur  in  villis,  Cant.7. 

Hi<r.2,      £^^HiUh\i  mt  in  folkudinediuirfomm  via* 

\^torum} 
D.Thom»       Mallcm[cnim]in  folitudinc  habitare, 
Aquin.      per  quam  nulliis  vel  rariis  tranfir. 

hocloco.  ir  •  11        L         •  rr 

Bcrn.dc  Vtmam  nullus  hommum  cflet  mecum 

intcr.do-   exreriiis,vt familiarius  loqui  poflem  cu  Deo 

mo  cap.6  6  jj-^jg^j^5  /  jp^g  enira  &  fecretum  quacrir,  &  fo- 
litaiium  locum  diligic.fugiam  ergo  homi- 
num(blatia&colloquia;  vcin  fecreco  cor- 
dis  mei.  Deum  habicacorem  habere  poflim, 
AfTuefcamergofolaincimacogicare.folain- 
teriora  diligere,&:in  illis  pgrmanere,vcpo(^ 
(im  audire  quid  loquatur  in  meDeminus  Deus 
nieus,  Ecce  adfum  pijiHme  Deus,tecum  fum, 
intusfum.  Quamdiuin  excerioribusoccu- 
patus  fui,vocemiuam  intra  audire  no  pocui. 
NLincautemreuerfusad  me  ,  ingrelTusfum 

rfaljn.  54.  ^^  ^^'^^  poda-n  tc  audirc>  Sc  tibi  loqui. 

Greg  1,  4.      Ecee  elongaiiifugicns ,  &  inanfi  tnfolnudine. 

Tnioh.^^*  Fngiens  fe  eloiigat,qui  a  curba  deiiderio- 
rum  temporalium  inaicamDeiconcempla- 
tionemfefublcuac^ 

e'^  ift  ad        Oppidura ,  carcer ;  folicudo  ,  paradyfus 

H.uitic.      cft. 

Bernard*       Q  foJitudo  beaift .'  6  Eremc  ..mors  vitio- 
himiu       rutD,vua  vututum :  te  lcx  &  Propheta:  mi- 

^     icantur. 


L  IBER       S  E  CV  N  D   V  S.  lO^ 

rancui",  &  quicumque  ad  perfecftionem  ve-  tji  Rignum 
ncrunt,  uerteinParadvfum  inrroieruntro '■'''''""" 
beata  vita  lolitaria &c contemplatiua :  quKl^.jj^,;;,. 
vlrrideteloquar.^ipfeDeifiliusSaluator^Sc 
Magi(terno/ler,exemplum  dedir  nobis,fu- 
giens  in  dcfertum&  manfir  infolitiidme, 
vbi  func  Rofae  chariraris ,  qua:  femper  ftam- 
nicfcunt ,  qux  lemper  in  fan(fco  odore 
viuunt  ?  6  folirudo  negotiorumcceleftium 
apotheci/in  tctranlicoria  &c  terrcna  mu- 
tantur  in  coelcftia  &  xterna.  Denique  in  te, 
lacrym^  murantur  inrifum,  6tgaudium 
pariunt  fempiternum. 

Pia  anima  f  Deo  1  fe  totjm  exhibere  ni-  ^tich.Gir* 
tensmltudiocontemplationis  rc;«/,mquit,  cant. 
in  AgYHm  ^  commoremur  in  villis:  congruen- 
tillimccoremplacionis  fludium,4gnexpri- 
mit  vocabulo  ;  quia  &iilud  m  folirudme, 
longeque  ab  horainum  couerfationeexer- 
ceri  loleti  Sc  nouimus  agrum  eas  dici  terras, 
qux  funt  in  foHtudine,lohgcque  a  conuen- 
nbus  humanis;  Ac  ,  (icut  ager  (i  excolatur, 
ingentem  profcrtfruduum  vbertatem,qui- 
bus  nutrimur  in  corpore,  ira  &c  contempla- 
tio,  fi  redle  exerceatur ,  tantam  profert  vir- 
tutumcopia,vtperilIas,  invitaalamur  fpi- 
rituali.  Vnde  bene  &  /n  libro  Genefis  dici- 
tur  de  S. Ifaac-  Et  egrtffus  futrat ad meditandum 
ifj  agrOyindinata  iamdte^l^ec  minus  congrue 
pariiculaies  raedicationes,  villaru  nomine 

defignac-. 


104     -  V  o  T  aI 

dcfignat;  quandoquidem,{icut  villas  ca  ap* 
pellare  rolcmus  praedia ,  in  quibus  prseclarae 
in  agro  lunt  habitatibnes,  ad  id  potiHimutn 
extrui^sc,  vt  in  illas  tunc  fe  conferant  homi- 
nes  5  cCim  a  mundanis  negotijs  rcfpirare  vo- 
luerintjcum  ex  infirmitate  aUqua  conualef- 
cere ,  aut  quoquo  pado  Ce  tecreare  volue- 
rint,&  cum  fru6tus  ex  agro  coUigcre,  atque 
feruare  curauerint;  ita  Sc  meditationes  pari- 
tcrpracclara  funt  aedificia  ab  Anima  ipsain 
agroc5templationis(ibiextru6la,inquibus 
illa,  fugiens  praefentis  fasculincgotia,quiete 
commoretur  ^  in  quibus  &C  commorans ,  ex 
qualibet  peccati  segritudine  conualefcat , 
fummifque  fruatur  delicijs ,  ac  demum  cxi- 
miosvirtutum  colligat,  feruetque  frudtus. 
Bene  quoque  pia  anima  ,  cum  Deo  dile^fco 
fuo,^^m/;ie,  inquit,  vclle  in  agrum  contcm- 
plationis  ,  dc  commorari  in  viUis  meditatio- 
num ,  ciim  voluptatem  nullam  percipiat  ex 
hominum  connerfatione.Quin  imo  quam- 
uis  terrcnarumrerum  copiaexuberec  in  fae- 
culo  i  quamuis  profpere  fibi  cun£ta  contin- 
gant ,  minime  tamen  ex  commodis  hifce 
quippiam  percipiat  voluptatis,nec  vnquam 
vcre  fe  arbitratur  lactam,  nifi  cum  (ibi  egredi 
liceat  in  hunc  contemplationis  agrum.Qua 
in  re,videtur  fe  habere  inftar  auis  illius,quae 
tametd  in  cauea  omnibus  abundet  rebus, 
tuni  (juajad  viftum  ei  funt  neceflariajtum 

quac 


LlBER       SECVNDVS.  I05 

qnsevoluptatiillieflepofrenrjl^cam  tamen 
numquam  fe  reputat ,  quoad  vfque  permiG 
fum  ip(i  f^uent,a  cauea  ipsa  egredi,liberc  vo* 
lare,&  commorari  in  foraminibus  petr^.Iu- 
re  auiem  cum  Deo  egredi  Yult,quem  vnuni 
habet  diledum;  quia  nec  homines  ardenter 
quempiam  amates,  villarum  quippiam  per- 
cipiunt  guftus ,  nifi  amicum  illum  comiceni 
habeant,  ideoque  ipfuminuitant.  Et  expc- 
rientia  comprobamus,etiam  fummosReges 
acPrincipes,  adquosditficiilimusaditusef- 
fe  folet,cum  in  palatio  Regioque  in  throno 
refident,  in  yillis  commorances ,  criam  cum 
infimis  rufticis  libentifiime  conuerfarii  dc 
hoc  illud  eft ,  qnod  anima  inrendit,  cum  il- 
lum  in  didu  inuitat  agcum  Sc  villas,vt  fami- 
liariter  cum eo  agat ,  vti  cum  vnico  dilecto. 
Neque  vero  admodum  temporis  huic  in- 
<lulgere  vult  ftudio  contemplationis,  dc  fa- 
mihariteragere  cum  Deo ,  feddeledatione 
maxima.,  diutiusin  eo  optat  pcrfifterej  id 
namque  ijs  indicat  verbis ;  commormur ,  kd 
per  nociemm,  aut  fequkfcamusin  villis, 

Quamdiu  [  enim]  animus  permixtuseft  Lau% 
turbis&inmultitudmeflufluanduravolu-  f.'^^'"'.  '* 
tatur,necvacatloiiDeo,necfegregatusefta  traa.  de 
vulgo.  Propterea,6anima,quxper  oratio-  o^^^c.s. 
nem  &  contemplacionem  Deo  vacare  de- 
creuifti,eftofolajhominumconfortiafuge, 
riimuhuofas  mortalium  conuerfationesde- 

uica, 


10(^  V  o  T  aI 

uiWjVt  illi  foli  re  fokm  ferues,qtiem  cx  om* 

Brcrn^ho-    nibuselegifti. 

1nii.40.in  O  fanda  Anima,fbla  efto,vt  foli  omnium 
ferues  te  ipfam,quem  ex  omnibus  tibi  elegi- 
Ai.Fuge  publicum,fuge  dc  ipfos  domcfticos, 
fecede  ab amicis  SC  intimis  j  etiam  &  ab  illo 
quitibi  minilhat.  An  nefcis,te  verecundum 
habercfponfum^&quinequaquamvelitti- 
bi  fuam  indulgere  prcefennam ,  prcefentibus 
caeterisi^feccdG  crgo,  {ed  mete,  non  corpore, 
(cd  intentionc/eddeuotione,fed  fpiritu:  dc 
cxtero,  lola  indiciturtibi  mentis&fpiritus 
folitudo,  Solus  cs  j  fi  non  .communia  cogi- 
tes,  fi  non  affe(^es  prasfenria ,  fi  defpicias 
quod  multi  fufpiciunr,fifaftidi3s  quod  om* 
nes  defideranr,alioquin  nec  (i  foluscorporc 
cs  5  folus  es. 

^iii^ld       O  defcrtum  CfrRisti  floribus  vetnansJ 

heliod*  6  folitudo  inqua  illinafcunturlapides  de 
quibus  in  Apocalypli  ciuitas  magni  Rcgis 
cxtiitituiIoEremus,  familiaritis  Deo  gau- 
denslquidagis.''  quamdiu  tctedtorum  vm- 
br^  premuntPquamdiu  fumofarum  vrbium 
carcerincludit.^  Crede  mihinefcio,  quid 
plus  lucis  afpicioj  libet  farcina  corporis 
abieda  >  ad  purum  a:theris  euolarc  [iilgo* 
rem. 


viife 


16S 


V    O    T    A. 


iralre  me.josi  te  curremus  tn  oi()rem  vn  - 


^uentorufti  tuorum 


-5' 


L  IB  E  R      S  E   C  V  N  i)  V  S.^      lO^ 

VIIL 

Trahe  me  poft  te,  curremus  in  odo- 
rem  vnguentorum  tuorum. 
Ca/ifA. 

A  Spicis  vt  taceantjlrati  ftne  virihus  artus, 
•*^     Secfim  qudlts  eram,  folafed  vmhra  tneif 
Vix  traho  pertdfafaftidta  tetrica  vita, 

Ipfa^funt  oneri  languida  memhrafthi. 
Lajfa  tacet  capitis  nimiofuh  pondere  cerui^, 

S  arcinafuniq^  manus/arcinaftint^pedes. 
Apdiie^  nouam  qu&runtia^ata  quietem^ 

l^ecjcio  qtio  tandemfcjfa  locarefttu, 
Surgere  nunc  meditor.nunc  lajfa  recumhereftratOi 

Nunc  nxxum  cuhito  fufttnuijfecaput, 
N««c  luhet  inuerfo.nunc ore  cuhare  fupirio, 

iJuncaltud  Uterifubftitutjfelatus, 
Cum^  tori  cun^as  peragrauilanguidapartes, 

Qutltbet  ex  Aquo  dtfflicet  vfqut  locus, 
Heulqutd  aga,grauu  ipfa  mihi,languef^,  lacenfj^ 

Te^  volens  curfu,non  tamen apta^jequi? 
An  fugis,&  medijs  morientm  deferis  agris, 

Necmora  tantadatur  dumcomes  irequeam? 
AEger  ita  in  Lthjcis^a  miltte^  mtlesarenis 

Deferttttr,fuhttit  crm  datafignafugd-^ 
Intnuijsgenitrix  ua  prroijcitimpianatum, 

Qmn  lactarepudor,pauperiefve  vetat. 

O  Tendt 


110  V   O   T   Xl 

Tende  manumynoftn^pmmiftrere  dolorU-y 

tcnde  manum  refugo  vdpedeftiiegradam. 
Troica  Dardanius  ciim  Pergama  cingeret  ignis, 

Qmq^fenm  rapuitfilm  igne  Patrem, 
Transmaredefeffamfcrt  nata  Cjconia  matrem» 

Suninet  hmnulei  Cerua  natantis  onus, 
~^ufolam  ignotis^fugitiueyrelinquisin  aruU^ 

tSecfmis  hoc  humerupondtriseffetuisf 
Ouamquaego.velfieri  tibifarcina  tanta  recufem, 

Si  modo  vel  kutter  traxiris^  ipfa  fequar. 
'Etfequar  &  curram,  rapiar^  ftmillima  ventOy 

Langmda  funeUo  qu£  modoftrata  folo. 
^ec  quibm  inuitam  cogas.opm  enfe,nl  armuy 

Sponte  nec  inie^o.liherafunefequar. 
Traxitad  impulfis^querulosteUudmis  i^lus^ 

Cumfjluis  GeticasThrax  Cjthari^aferan 
Traxtt.  &  attoniu  fylua^ferdj^ftupebanti 

Sicfideficfilofi  potutjk  traht. 
J^onegoBjftonijmouear  teftudine  VatiSy 

Sec  trahar  Aonid  vocefonante  ljr&. 
Sum%  fuirapiunt  finfus,  fuaquem^  voluftat^ 

Sefintt  hic  oculis,  auribtu  ille  capi. 
No»  ego  luminihm  ,non  auribus  otia  vemr^ 

2!Jofter  Ach&menij  languor  odoris  eget^ 
lux  mea^rorilegis  halat  tibijpica  capillis, 

Uanat  odoratA  Palladis  imbre  caput. 
Vda  PaUftinofragrant  tibitempora  nardo 

Myrrba^  de  madidisftillat  odora  Uhrii* 
tffiat  Orontd  tibigramink  halitm  auraiy 

Verha^  quot  loqueris  tot  iacis  ore  rofas. 

Alba^ 


LliER      SECVNDVS.      *      ilJt 

Alhd^  Fanch<to  ceruixuhlfudatoliuo^ 

Affyrio^hummsroreperungit  Onix.         ^ 
tt  manus  Ambrojits  pluit  vtra^  rofcidaguttlr, 

£t  dtgiti  JJbjc&germina  meps  oknt, 
Deniqmquicquid  olentyConchU  vnguenta  Sahdis, 

'Balfama  quicquidolentjjoc  meus  halatAmoTi 
tlic  folttm  AJjj/riisquAfudambalfama  ramis^ 

I^ataj^  odorifero  thura  Sah£afo!o: 
Vragrat  OrontAXs  hicjpica  sdauior  herhiSy 

Guttaq^  Fanchdis  nohilior  Ucrymis. 
i^empetuo  qualis,  Baftltjfapudica,cubilii 

Qualisodor  thalamo.Cmli  caila,tuo\ 
Autqualisycilm  Dorothea  pennatus  Ephehm 

Attultt  hj/bernasgermina  vernarofasi 
Aut  Ndfarenigendqidaltscum  Vtrginis  dderri 

Sparfitleffdifiorisanhelus  odor^ 
Denique  Diuortm  qualis  cum  gemmea  fliilant 

Indigetum  liqutdis  amphitheatra  crocis. 
Ofemel  has  liceat  mihi  ducere  naribus  aurasl 

Qu£modh  languebam,  fana  repentefequdrl 
Uultaq^  currentemfociarim  turha  fuhihit, 

Vt  glomeratfociosvn^a  columba  gregesi 


6 1  Trahe 


ili  V   O    T   A^ 

Trahe  mepojl  te  ,  curremus  tn^  ojorem 
'vnguentorum  tuorum,  Canc.i  • 

lT?t,«      A   N I M  A  amans  fertur  votis ,  trahitur 


ANlM 
defid( 


inan.c  20»      ^^     1    /-  1      .. 
Bern,fer.      Ji.  \  aclixlerijs 


2i.in  Cac* 


Fefla  fum,  deficio,  noli  me  deferere  ,  fed 
/r4feewe/>of?r^,neincipiam  vagaripoftama- 
tores  alios ,  nec  curram  quafi  in  incertum, 
Trahemepoft  r^,quia  fatius  mihi  cft  vt  me  tra- 
has,vt  fcihcet  vim  qualemcumque  mihi,aut 
terrendo  minisjaut  exercedo  flageUis^infe- 
ras,quam  parcens  in  meo  mc  torpore  fecura 
derelinquas.  Trahe  me  quodammodo  inui- 
tam,vtfacias  vokmtariam:  trahe  torpetem, 
vt  reddas  currentem.  Erit  quando  non  in- 
digebo  tradore ,  quoniam  voluntaric  6c 
cum  omni  alacritate  curremus . 
ibid.inido  Qaid.^^fponfanc  ergo  necefTe  habet  trahi, 
&  hoc  poft  fponfum.^quad  vero  inuita  eum 
&nonlibens  fequatur.  Sed  nonomnisqui 
trahitur,inuitus  trahirur;nempe  enim  infir- 
mum  aut debilem  (  eu  fcilicet  qui  per fe  ire 
no  valet)  trahi  ad  bahieum ,  feu  ad  prandiu 
nonpiger  ^etfi  reumpigeat  trahiadiudiciu 
vel  ad  poenam.Deniqi  trahi  vult  qu?  &  ho  c 
rogarj  non autem  rogaret, fifequiper  feip- 
fam  dilciStum,  proutvellet,  valeret,  vtquid 
vero  no  valet.^An  infirmafateamur  &  fpon- 
fam?fi  quaexadolcfccntuhsinfirmam  fe  di-^ 

cereti 


/ 

LlBER       SECVNDVS.  Itj 

Jeret  8c  peteret  trahijnequaquamiraremur. 
At  vero  de  fpofa^quaj  trahere  &  aHos  (vtpo- 
te  fortis  8c  perfedtaj  pofTe  fufficere  videba- 
tur,cui  non  durum  fonetjnuod  &:  ipfa  trahi 
tamquainficma  veldebilis  nccelle  habeat? 
dc  quanam  animaiam  c6fidimus,qu6d  va- 
lida  (it  &  fanaji  illam  infirma  dici  confen- 
rerimus,qa^  pro  fui  fingulari perfe(aione,&: 
excellentiori  virtute/ponfaDomininomi- 
natur?  Quantazuis perfeflionis anima,qua- 
diuquide  gemit  fiib  corpore  mortis  huius, 
&  huius  fscculi  nequa  reiinetur  inclufa  car- 
cerc,vin6ta  neceffitatibus,totq^  fceleribus, 
libentius, fegniufque  aflurgatnecefie eft  ad 
contcmplada  fublimia ;  nec  omnino  hberu 
habetjfequi  fponfum  quocijqueierit.Hinc 
lacrymofa  voxi  hgQmemisJnfeUx ego  bomOf 
quisme  Uherahtt  decorpcre  monishulm^  hinc 
fupplexilla  precatio.Eiwc  de  carcere animajn 
vieam.  Dicat  proindc,dicat  cum  gemitu  etia 
fponfa.  Trahemepofite,  quiacorpns  quodcor^ 
rumpitur  4ggrauatammam,  &  deprimit  tmena 
inhabitatiefenfum  multa  cogttantcm, 

Propterea  opus  habeo  trahi,quon!am  re-  ^'^*^^^* 
friguit  paulifperin  nobis  ignisamoris  tui, 
nec  valemus  a  facie  frigoris  huius  currere 
modo  ficutheri&rnudius  tertius.Curremus 
autem  poftea,cum  reddideris  Isetitiam  falu- 
taris  tui.cum  redierit  melior  temperies  gra- 
.  tia^icum  Sol  iuftitia:  iteru  incaluerit  &  per- 
O  3  iranf* 


3Li4  V    O    T    A.' 

tvaftfierit  tctationis  nubes,  quae  nuc  operire 
ad  horam  cernitur,atque  ad  leue  flatum  au- 
ra^blandioris  folito ,  ccEperint  vnguenra  li- 
quefcere  &  aromata  fluere,  &  dare  odorem 
fuum.T««f  c«rrf;w  «^jinodoreillocurtemus, 
ipirantibus  inqua  vnguctis  curremus,  quo- 
niamabfcedettorporquinunccft,&freuer- 
tetut  deuotio,&:  iam  non  erir  opus  nobis  vt 
trahamur,quippe  odoreexcitatis,  vtfppnt^ 
curramus.  Nucvei6interim/r4&^  mepoftte^ 
non  curram  ego  fola ,  etfl  folam  me  trahi 
petierim»current&  adolcfcentulas  mecum. 
<iurremusgariter,curremusfimui;  cgo  o- 
dore  vnguentorumtuorum,  illae meo exci- 
tataeexemplo,  arque  hortatu,  ac  per  hoc, 
o  m n es  i«  odore  yngiientormn  tuorum  curremus» 
Currenms,curtemus,  fed  in  odore  vngnmtO' 
rumtuorum^non  in  noftrorii  fiducia  merito- 
ium,necin  magnitudine  virium  noftrarura, 
Currere  nos  cofidimus ,  fed  in  mulritudinc 
miferationum  tuarum.  Nam  crfl  quado  cu- 
^urrinius  ac  volurarire  fuimus,«o«/«/^  voleri^ 
tlSynequecurremiSifedmiferens  Dei.  Reuertatur 
miferatio,&  cunemus.  Tu  quidc  in  virtutc 
tua,  tantqua  Qjgas  &  pptens  curris  j  nos  ,  nifi 
yngucta  tua|piraucrinr,non  curremus.Tu, 
quem.  Pater  vnxit  olto  UtitUpr^  cafortibtis  tuiSy 
currisinipsavndione;  nosinillius  odore 
curremus.  Tu  in  plenitudine,nos  in  odore, 
ibV°"  Qdorfupe^omniaiieceflanusYtpore  in- 
...  !  '  *    ■  firmis 


LlBER       SBCVNDVS.  llf 

firmis  pnrgatiuiis,  proficientibus  conforta-  fcrm.T.de 
tiuus^pcrfedtisverofanatiuus:  nonnevides  *""""•?• 

^i      •  -JI  J  1  ^         Vig.qiU 

agrum  huius  mudi  Iioc  odore  plenum;cum  cft  zo. 
videas  alios  iuftitia  fortcs  ,  alios  chantate 
feruentes ,  aiios  promptos  ad  obpciiendu  6c 
humiliuatisobfcquJum,  hos  lacrymisiEii* 
guoSj&:  ad  eleeinufyna$profufos?de  odorc 
autem,fcriptum  eHiTrahe  wepoft  te.modorm 
vngumtorumtuorum.Ex  ahbi:  Eueodorfil^meiy 
fuHt  odor  agrl  pUntyCui  benedixit  Dommtis, 

Nec  currimus  ajqualicer  omnes  in  odore  Bem.fcr. 
omniumvnguentorumjfedvideasaliosve-  "'^^^*^» 
hemcciL\s  ftudijs  fl^giare  lapie[iap;alios  ma- 
gis  ad  poenitenna.fpe  indulgentis  animaii, 
alios  amplius  ad  vircutum exeicitiu,vita£  8c 
conuerfationiseius  pcouocari  exeplojahos 
ad  pietate,pa{{ionis  memoria  magis  accen- 
di.Currebat  in  odore  fapietias,qui  miili  fue  • 
rant  a  Pharifaeis.cum  rcuerft  diceren  t;  N«w- 
qu%ficloquutuseft  bomo,  Currebatinhocipfo 
odoreS.Nicodcmusqiii  imit  adltsyunth 
^e,in  fplcndore  muho  fapieti^.In  odorc  iu- 
ftiti^  ,cucurrit  Maria  Magdalena,cui  dimijfa 
funtpeccata  multa ,  quoniam  dtlexit  multu.  Cu' 
currit  &  Publicanus,quicum  propitiationc 
pcccatis  fuis  humiliter  imploraret  defteditiU" 
fiificatuSyZtMte  ipsaiuftitia.Cucurrit  Petrus, 
qui  lapfus^ettir  amare.  Cucurrit  Dauid,  qui 
reatum  agnofccns  &  confitens  ,audire  me- 
tmiiEtDomim  irmfiulitattjieccamm.  Por- 
"       O  4  roin 


U^  V    O    T   A 

ro  in  fan(5Hficationis  odore  Paulus  currere 
fefe teftatur.cutnCHRisTi  efrcfeimitato- 
rem  gloriatur.  Cucurrerunt  &omnesqui 
dixemnt'iEccenosrdiqumHsomma,&  fecuti  fu' 
tnus  te.lzm  qui  in  odore  cucurrerunt  paffio- 
nisjomnes  Martyres  accipe.En  quatuor  yn- 
guenta  affign^ta  habetis  ,  Primum  fapien-» 
tiae,  fecundumiuftitiae,tertium  fandlifica-^ 
tionis,  quartum  Rcdemptionis, 
Fac  me,  dulciftimeDomine,amarete,5<: 
defiderio  fui  deponerepondus  omniucar- 
nalium  defideriorum  &  terrenarum  concu- 
pifcentiarum  grauiftimam  farcinam,  quse 
impugnant  &aggrauantmiferam  animam 
mcam,vtp(?/?  te yCxpedkc  in  odorem  vnguento^ 
rum  tuorum  currens,  vfque  ad  tuae  pulcritudi- 
nis  vifionemefficaciterfatiandus,  quantor 
cyus t^  quoque  duce,merear  perue^ire. 

DefcendatjDomine ,  defcendat,  precor 
defcendat  in  cor  meum  odor  tuifuauifli-- 
i-nu^,  ingrediaturamor  tui  mellifiuus. 

Traheme,  furfum  ad  te,  wicurrampo^te  in 
odorem  vnguentorum  tuorum  j  curram  &  non 
deficiam  te  trahentc,tc  ducente  me  curren-? 
tem. 

Tenaxenimfuniculusamor.-amoraffe- 
(ftuose  trahit ,.cui  eft  idipfum  alloqui  quod 
eftallicere;  nihilampris  t^nacius  vinculo, 
jiil^il  ^rahentius, 

I  X. 


aiS 


V  O    T   A. 


Qas  mihi  dit  teJrAtren  metmi^ugentm  vhera 
matris  mece,  vt  inueniam  tejoris  et  ieojcuhr 
te  et  iam  me  nem^  des£iciat'.  Cmtu.s.      c^. 


JLlBEa      SECVNPVS.  2Ip 

I  X. 

Quis  mihidettefratrcmmcumfu- 
gentem  vbera  matris  meac ,  vt 
inveniam  te  foris,  &:  deofculer 
te  ,  &  iam  nemo  me  defpiciat/ 

QViscumuletpatrtas  tatomihijlemate  cerof^ 
Trater  vt  ad  fratres  annumerere  meos\ 
Ition  tamen  hocfacioprofiirpis  imagtnevotum^ 

'Nulla  mihi  augendi  fangtnnis  amhlttoefi. 
Stirpelicet  noHrafanguii  tthi  vilior  effety 

Optar^mfratrem  te  tamen  effe  meum, 
'^onpuhentequidem  vernantemflore  itmentd^ 

Vrima  cui  rofcas  vefliat  vmhragmas: 
Sedpuerum,  totoqui  nondumvixeritanno, 

Ladisadhuc  mater  quem  msapafcatope. 
SB^3->  egoquasfuxuparuo  trahat  orepapillitSy 

Injideatg^  illoSyquos  egoftpe.fiHUS. 
Jioc  ego  velfimili  cupiam  te  corporefratrem^ 

Sifueris  maior^  non  ego  te  cupiam. 
Qmn  igitur  ttofiris,  mea  vita  renafcerefdclu^ 

Vt  videam  cunas  pMfio  parue,  tuas  ? 
ir  ntfifallpr,bahentp!:eri  quid  amahile  mores^ 

Qitoq^  carentitmenesy  virj^fenex^carent, 
Vt^fuam  qumii  laudtmfihi  vencHcetatat, 

Ulstmcnfmrosfcilicetornat  ^mor. 

An 


»20  ^  V    O    T    A. 

An  duhitas,  alth  ^uerilipufio  vultu, 

Ipfe  Deum  domitor,  paruulm  effet ,  Amor} 
No«  ntfi  quod  rel'tquis,magis  hufitamahilis  Atas^ 

Isulla^fit  tamum  (jua.quod  ametur,  habet^ 
Udtc  quoque.cur  voueampuerutn  Tecauffa coegtty 

Crediderim  ,puero  quodmagepojfefrui, 
Quinigiturnoftris^mea  vita  renafcerefulis 

Vt  videam  cunaspartiepuelle^  tuas} 
Tum  mea,C€u  nato,  quoties  daretvbera  Mater 

FarueyTuitoties  copiaprompta  foret. 
Tromptaforet  nociut^ ,  diu^ ,  domi^forif^y 

Et  finefoUictto  copia  multa  metu. 
Quin  igitur  nofiris^mea  vita  renafcerefncW, 

Ofculer  vtctmasparuepueUetuas. 
Cafia,  fororparuo  qua  porrigit  ofculafratru 

Ofcula  deriforcarpere  nemopoteft. 
Bt  licet  illafiequensfpe^tauerit  ofcula  tefiis, 

lUa  tamen  teftis  carpere  nemopoteft. 
JEtlicetinceptasftiterint  h&cofcula  voces, 

Semper  habtnt  iufias  ofcula  cafia  moras* 
O  bona,  qu£  noftriifaueant  tta  NuminavotiSf 

Te^  velmtfratremftc  femel  effe  meum! 
I>lafcereparuepuer,frater^^  admttte  vocarty 

Omnia  te  mundi  vota,precef<^petunt, 
Qmd  pra  Utittafacerem  tibi^paruule  frateri 

AhlpraUtitta ,  quid  tibinonfacerem} 
O  quoties  vetitisfurtim  deprenderer  horis, 

Peruigil,ad  cunas,  nodeftetige  tuasl 
Quottibi  ftruttijs  foror  obfeqtmfaftudmm, 

Iorteveloffictjsf4^amoU^aJntis, 

THmpi 


LlBER      SECVNDV's.  121 

liJempedato  quotiesdepelleret  vbere  matery 

Bepulfumgemmis  exciperem  manihus-y 
Autquoties  tepidageflare  tuherttin  vmhrH^ 

Geflarire  vlnisfarcma  grata  meU. 
Aut  quoties  blando  dare  languida  Itminafomno^ 

SomniferU  caneret  vox  tibi  noflra  modis . 
lpfa(j^^  cum  digitos  cunis  adhiheret  agendu, 

1  Itcet  hoc  a  me  prariperetur  opm, 
Uox  vhi  tenoflr£  concederet  anxiacura^ 

Dtfcedenfi^^  mthi  dtcerer,  e^h  vigil : 
Excubtis.foltprope  Te  miht,parue,reltciif, 

Quam  facerem  votu  liherafrena  meisl 
CQntinub,  tad:e  velo  dsf  onte  rducio, 

Exempluju  ajpe^u  lumtnarioflratuo, 
Inq^tuo.flxis  hdirens  obtutibus.ore^ 

Vtereroblati  comnoditateloci: 
Etcitoftibijcerem  capitiy  coUo^pniflram, 

Apprimeret^meo  Te  meadextrafintt. 
Er  ttbiytx  taciis  furarer  bafia  lahris» 

Bafiafitfomno  non  nocituta  tuo, 
Qutn  igttur  noHris.mea  vita  renafare  fdcltf^ 

Vtfemel  optatasfu  auier  oregenas? 
Mox  vbi  la^anti  fenfim  tibi  cre[cmtAtaSt 

Trtma^  dtfcentiverha  docenda  forent^ 
Difienti  cuperemfieritiht.parue,  Magiflra,' 

BUfa^ ,  truncatis  verhaprairefonis: 
Cumcj^gert  altertus  nolles  modb  grandiorMniSy 

Aufiis  arundineo  currerefolus  equoy 
Inflrueremfiahili  vefitgtafigere  greffu, 

Membra^  con^antifirma  locarepedc^ 


111  V    O    T    A. 

TuttJ^  moUno  altquod  fioffmdmt  ohicef^xum, 
Tum  in  extenfas  exctperere  manm^ 

jQuin  tuafApe  veltmfalli  veftigta  lapfuy 
Lapfus  vtamplexu  fufiineare  meo. 

2^ec  tanti  pretiuwpeterem  mihtgrande  laborif^ 
Stiduiolopretiumfolueris  omnetuo* 


0is 


LlB  IR      S  IC  VND  VS»  11$ 

^uismthi  dettefrAtrem  meumfugen- 
tem  vheramatris  mea,  vtinueniam 
teforisy^  deofculer  te,  dr  iam  nemo 
medejpiciatl   Cant.8. 

QV^amatrixvnquamoptauit,vtis  quc  s.Tho.i» 
cliligit,paruu!us  efficiaturciusfrater,  cs.Canu 
&ininfantcm  verfus  fugat  vberamatrisf 

Ergo  antiquorum  vox  cftiftaiuftorum,  5^^^^.^^ 
qui  Dominum  raluatoiem,quemin  diuini-  iaCantt 
tatcPatri  &Spiritui  fand:o  confubftantia- 
lem  crc?debant,ac  dcbitis  venerabantur  ob- 
fequijs  in  hominis  quoque  habitu  &  homi- 
riib:isconfubftantia'em  videre  cupiebanc. 
Intus  quippecrat  dilcdlus ,  quia  f«pmnpi<> 
trat verbum^&  verbum erat apud  Deum,  &  Deus 
erat  vnhums  (ed  vt  foris  quoque  |^flet  inue- 
nin, verbumcarofa^U  efi,  &habitauit'tnnobui 
vidcruntnamquc  Patriarchas,  viderutPro* 
phetae  Dommum ,  fcd  intus,  id  eft ,  in  con- 
templatione  mcntis  fpiritali ,  non  in  oculi 
carnalis  intuitu.  Vidcrunteum,  fedin ima* 
gine,  fedinAngehcaeforma  fubftantias;  ac 
ipfam  eius  naturam  ,  nequaquam  videre 
valcbant.  Deniquc  legifcripfe ,  quiaudire 
meruit ,  oHendam  omns  bonum ;  rurium  audi- 
uit ;  Nonpotens  vtdere  faciem  meam  -,  non  enim 
Vtdebitfa(tmhom9,&  r;«er;fcliccs  j  quiinter 
fe  conferre  mcruerunt ;  Inuenimus  Uefiani 
quidicitur  C  h  R 1  s  x  y  s.  Hoc  eft  namquc 

ofculum. 


114  V  o  T  a7 

ofculam,  id  eft  amantiffimu  illud  oris  illios 
donumjac  mutu^  comercium  allocudonis, 
MieK.Gl-     rSed  &lincens  in  his  fuum,  pia  anima,ex- 

fler.capS.     ^      •    j    rj      ■  a        T 

cant«ex-  pnmitdeiiaeriura;quoearatione  peramo- 
f of*3.  rem,Deo  vniri  peroptatjVt  nedum  in  (ecre- 
to  c6templationis,veiiim  etiamforis&  co- 
ram  proximis,in  vitaadiuaeidem  inhaererc 
fibiliceat ,  itavt  omnibus  aedificadoni  fit, 
necquorumcuque  mundanoru  hominum 
vercatur  contemptum:  aeque  enim  cft  ac  ii 
dicat:0  vtina,tanto  mihi  aftringereris  amo- 
ris  vinculojDeus  meus,quanto  adftringun- 
turfrateratque  foror!  6  vtinamtam  tener^ 
tc  diligerem,  quam  tenere  aforore  diligitur 
frater  paruulus,fugens  vbera  matds  fuae/ita 
vt  eciam  pala  &  coram  fratribus ,  dum  pro- 
ximorumfndulgeo  vtihtati,deofculer  te  of- 
culo  chadtatis ,  ita  vtnon  pudeat  ancc  om- 
nesjte  c6iiieri,tibique  obfequi,  oratione  aci 
bonisopedbus.  Qujsmihi  det  vtianedum 
tctimeamvt  Deum  zelotem  ,  Dominum 
exercituum,ignem  comburentem,  &:quic- 
quidtale  nominari  voluifti ,  quo  mihi  tui 
inCuteres  pauorem  ;  fed  vt  etiam  diligara 
tamquam  fratrem  meum,&  talem  fratrem, 
qui  ob  infandam  nihil  incutiens  metus,  vel 
lapidea  ad  amoiem  pcrtrahas  corda/ 
c. j.can"  Tu  qui  modo  es  m  finu  Patds ,  quis  dcr, 
vt  homo  efficiaiis  & particeps  ac  cofors  na^ 
turae  noftrae  cxiftens,  fiatcr  meus  appclleris.? 

Yt 


L  I  B  E  R       S  E  C  V  N  D  V  S.  ll^ 

ythominem  facflum  inaperrovideam  ,  & 
deofcfder  teyid  eft,  aperta  vifione  re  afpiciam, 
qucm  nunc  totum  in  fide  tencol 

Cum  magnus  &:  exccirusc(res,bonoram  Gilti.c.o 
meorumnon  indigebasjvtinamdcturmihi  p.,i:;/ 
vtproptermagnam  chaiitatem  tuam/adus 
fratermeus  cx  Virgine,la6te  indigeas,  quo 
fuftenterisificenimconfidojaliquaexpaite 
amorem  meum,me  tibi  exhibituram.  Prius 
te  inuenire  nequibam,vnde  6c  querebar^de- 
ploranfque  cum  Propheca,dicebamjFtffr//«t 
mihi  lacrpna  ineA  panes  die  ac  no^ie ,  dum  dicitur 
mhiquotdieyVhi  ejlDeustuus}  Atnuncaudics 
Angclum  ad  paftores  dicetem:  Inuenietis in- 
fantem  pojttum  iu  prafepio  ycontido  fane  rae 
quoque  inuenturam  te  foris;  extra  incom- 
prehenfibilem  maieftatem  illam,quainn:a 
temetipfumab  asterno  lacebas^quaErebam  te 
iam  in  hoc  mundo,  Sc  in  creaturis :  tn  leciulo^ 
namque  mentis  meas ,  qu^fiui  te ,  qtiem  diltgit 
animamea:qU£fiui,&noninueni,C\incxiy&c  ci£- 
cuiui  ciuitatem  prasfentis  mundi:  per  vicos  & 
f^rr^icreaturarum,  quafiui  te,  &non  inueni. 
At  modo  te  inter  creaturas,  paruulumfratrem 
meumytx  vberibus  Virginis  Matris  tu2E,fimul 
ac  meae,pcndentem  inueniens ,  haud  conti- 
nere  mepotero,quin  totaintua  protum- 
pamofcula,quin  totatibi  per  dikdionem 
vniatj  &iam  tnenemodefpiciat,  quodadore, 
quem  nefciamiquodofculer,quem  non  vi- 
P  deam^ 


Xl6  V   O    T    A. 

deam  j  quod  illi  offeram  prcces ,  qui  noftra 
noncurecj  quodve  illiobfequia  exhibeam, 
adqucmaccedere  miniraelJccat.  Deofcu- 
lans  profe6l6  te ,  in  primo  conceprionis  in- 
ftanti,  vnxit  te  Deus  tuusoleo  Utitkpra  confortt' 
hustuU^  ofculis  meis ,  ita  te  meum  adorabo 
fratrem,  vtijfdemte  quoque  mcumprofi' 
tearRcgem  diledidimumreo  modo  quo  & 
Samuelem  Saul  in  Rcgem  vnftum ,  ofculo 
adora(Ie,legomIibr.Reg.  Tibiquevt  Regi 
moremgeramin  omnibns,  idquod&ijfde 
conteftaborofculis  meis,  quactuoimprima 
ori,(icutanciquo  illi  lofeph ,  per  i£gyptiaci 
popuhofculi  fignum ,  totius  -^gypti  obe- 
dicntiam  promiftam  lego  a  Pharaone,  cum 
ei  dixit ;  Etadostuum  cun^us  populus  deofcula- 
bitur. 
Bonau»  l2noraiii,qu6d  tam  fuaiiis,  obone  Iesv, 

cflettuusamplexus ,  tamhoneftus  attaCtus 
tuus ,  tam  deliciofus  conuidus  tuus !  Cum 
enim  te  amauero,munda  fumjcum  tetigero 
caftafum,cijmaccepero,virgofum.Tuus,6 
dulciffime  Iesv  ,  amplexus  non  macular, 
fed  mundat-jtuus  attadus,non  inquinat,ied 
fandtificat.O  lEsvfons  vniuerfae  &:dulcedi- 
nis  &  fuauitatis,  ignofce  mihi,quod  tam  le- 
r6  credidi  quantum  habet  deliciofitatij, 
quantum  honeftatis,quantum  iucunditatis, 
quando  Uua  tuae  a^ternae  fapientiae  &  cogni- 
tionis^cfifubcapitsmeotid  eftracione>&  dexte" 


lulilo  c.i. 


LlfeER.       SECVND  V5  117 

VA  tuae  Diuinas  clementix  &  dile(5lionis4W- 
pkv4&/r«rwf,ideft  voliintarcm.  Heumemi- 
feramlquid  vmquam  ram  dulce,  ram  fuaue, 
tam  deliciofum  &  falutiferum  poteftexpe- 
riri,quim  interbrachia  tati  Sponfiquielce- 
re,  inter  ofcula  tanti  Regis  &  amico  tam  fi- 
deliterobdormiref  hancdulcedinemfenfe- 
rat  anima  deuota,  quandooptabat  dicens: 
Qfculeturtf^eofculoortsfut.  Numquid  hasdeU- 
cias  anima  deuota  erat  experta,quando  ora- 
batardens,&  iampenedeficiens  pr^ diledti 
fuiconcapifcentia^dicenSjinCanticis;  jg«/i 
mihi  det  tefratrm  meum  fugentem  vbera  matrts 
meiB  ,  vt  inueniam  te  folumforis ,  &  deofcuUr  te? 
Quisenarrare  fufficeret ,  nifi  qui  mente  gu- 
ftafiet  5  quantumhabethocverbumdulce- 
dinis  d>c  deuotionis,quando  bene  pondera- 
tur  &  re6le  cibatur deuota  mete  ?  fed  6  Do* 
minc  Deus,fi  haec  tam  dulcia  funt  cogiranti, 
quamdulcia  e(Iepo(runtdeguftanti?fi  tam 
fuauia  funt  legeti ,  quam  confblatoria  crunt 
peratfeclum  fentienti/ 


?  %  X. 


zz8 


V  o  T  a: 


In  lcctulv  ineo  ]^cr  nocles  ^unstui  juem  mi^it 

imma  nen,  aucesm  tHtm  et  non  mueni .  Cantic.  s, 

^  25' 


LlBER      SECVNDVS.  21^ 


In  lcdulo  meo  pcr  nodes  quaefiui 
quem  diligicanimamea;  qua^fiui 
illum,&  non  inueni.  Cant.s, 

CAjia  canunt  noUr^  fujpma.votajj  M«p, 
l^iillag^de  thalamis  vox,  Hjnwuetuis, 
Vtfuacorporibui^ftc  mentihm  eft  quoqmfiammdy 

Etpropedeterior  corporajiamma  coqait. 
Intusjinaccenfisqui  mentih-M  &lhat  ignis, 

Deitcias  liquidi  folusanmis  bahet. 
Q  quantobis,Anim&,facibtis  mdiurthusardemi 

Ofcula  quam  ctrta  dant^feruntg^fidel 
Quamplacidis  cafi.ts  complexibus  itur  in  vlnas^ 
Quam  fan[ldi  fociant  mmuvtncla  manusl 
Etfuus  bic  etiam  torus  eftgenialis  amoriy 

QuA^majitali fcedera  nexaface-y 
Ca^a  Cupidinedifed fcedera  nefcia  ted&y 

l^ec.ntfi  quem  cuptat  Vefia  fuhire  torum, 
Sedneque  cycn£is  hic  turget  culcitaplumis^ 
fartaj^  AmjcUo  velle^fidcra  ttiment, 
Quo  duo  tam  cafit  thalamo  foctantur  amantei 

Le^us  olorinas  non  hahet  tUe  niues. 
Leclulusaufi>tcijs  tantorumfiratus  amorum 

Uens  eH  Utitidpacequietafu^, 
le^uk ,  pax  animdi ;  coeleflis  lecluleteda-y 
^muhefidmiikctukcaHe  torisl 

P  5  I/* 


150  V    O    T    A. 

Tu  Sfdfi  atque  Ammx  thalammfecretus  amant «> 

Soltts  es  u  tantas  dignm  haberefacesl 
Jioc  ego  confueuumeditansjraducere  no£les, 

Ciim  requtm  pulfo  cura  foporenegat, 
Hoc  meus  ille-y  meos  rapuitquipYimm  amons, 

E^folitus  vtgilt  fecubutp  toro. 
Bt  mthi  tuncmas  vrit  fax  Dia  meduUas, 

Inj^  vicemftammis  vrniir  iUemeis. 
Tunc  defiderijs  quertmur  fine  voceloqutntes, 

Mtita^plus  verbk  lacrjma  vocit  habet, 
4t  notia  qii&fubitifit^nefao,cauffa  rec(ffm\ 

Subuereoryttiofit  dUta  cauffa  meo. 
Nam  mihi  iamfpatioplus  vifusaheffe  diurnoy 

Et  fecusatquefolet  no^lefuiffeforis. 
HACcinefignaforent  mutatiforfan  amoris} 

Aut  illtki  melior  k^ulusalter  habet^ 
Uei  mthi  quam  miferis  ea  noxfuita^ia  qmrelUy 

QUffim^  tCyVidua  fioxfuit  acia  domol 
lam  prope  cmftiterat  medto  vaga  Cynthia  coelo^ 

Altac^  fopierai  lumtna  laffa  quics\ 
Cum  miht  vifa  tort  pulsa  voxdicerefponda; 

Surgeparat  thalanio  Sponfus  akre  tuus, 
Sufcitor,&piceosoculi^  dttergfofomnos, 

Impoftttim  cubitofu^neo^caput: 
J^t  defolatas  tmpkns  vltaattbus  &des 

Solltcttajormis  lux  mea?  voce  rogo. 
Hei  mtbtlrelpoufum  nuUum  dedit ille  roganti^ 

Eugerat  ethalamis  tramfuga  nempe  meis. 
Vrotinus  accenfo  reperi  Vifiigta  lychno 

Qm  cuperem  numquam  vtfafuiffe  mihl 

Dk 


LlBER       SECVNDVS,  ijl 

Dhmeus^excUmOytjuofugitJe^uUySponfus? 

Urfide.dicmeus  heui  kCluUy  Sponfus  vbi  ep 
Bt  Vigor,  &  toto  vdut  amenserro  cubili, 

V)  tua  tt  vidua  Lxit  Alexi,  domo, 
^uos  'go  tunc  atmno  fenfi  effemre  tumuUuSy 

Cj^£us  fuerat  Pax  cmfdx  torus! 
Qu&  mmtmfubuo  tnfand  veriercproceUdi, 

Infuttam  dubijs  pandere  lina  Notisl 
QuamftM  iacuit  damnatum  pe^usarena^ 

Dta  cii  Athereis  venafcatebataquisl 
lam  grauibs  lahor  eft  oculos  attoUere  coelo, 

Orac^  duina jOluere laude, lahor. 
lam  nequeficra  vaUnt  prifca  in  certamina  viresy 

Qtu  modi  lufuserant  pr^liafa^a  dolor. 
Sciltcet  optatadumftltx  vterer  aura, 

Aurea  moUvulus  Pax  miht  Ufius  erat. 
Tunc  vtinexperis  Tiro  temerariusarmis, 

(Omma  quitngua  prdta  vicior  agit) 
Optabam rahtdisaput  obuctareTjrannis, 

Aut  ammampUcra  funderepojfenece. 
Tunc  &  ApoUoniA  nihi  credua  flamma ,  rofetuwi 

Tunc  rotaCoftidd  Vtrginis,ejfetrochtis:  \ 
Vifa^funt  AgaihdLgmim  duo  vulnera,  torqties^ 

Blanda^  Blandim^  Taureputatusouisi 
Dentque  barharici  lanzna  i^anda  maceUi^ 

Totaj^carntficum  vCa  theatra,  iocus, 
Nempe  erat  it^  cahdis  taferuida  flamma  meduUis^ 

Aurea  cumplacidus  Pix  mihi  U^us  erat. 
Atfimul  ac  Sponfo  calor  hc  abeunte  recepty 

Irigtdior  Scjthico  menmhifa^autlu  ejl. 

P  ^  Sk 


IJl 


V 


O    T    A. 


Sic  noua,quas  Zepbyrisjpiramihus  educat  Afias^ 

Dicoquitwmeritasvnapruinarofas,      ' 
lanipadajic  tenui  Vallas  quam  nutrit  oliuo^ 

Extingutt  tremulibuccafoluta  Koti. 
4h  male,teplacido  qu£fiui  Sponfe  cubiliy 

Om  Crucis  in  tJulamo  reppertendus  erasl 
Pax  mibi le6tiis  erat ,  Tihi  Ciux eratajpea  Ic- 

Hoc  te  dehueram,  quarere  Sponfe^toro.   ilus.l 
lux  mea\iam  quota.Te  qv.^rendoperdita  mxe^l 

Sid  qusfiui^vbi  non  inuemenduseras. 


In 


LlBER       SECVNDVS.  IjJ 

In  leciulo  meo  per  nocles  qudtfiui  quem 
diligit  {tnimn  mea-j  qudfiuitllum ,  d^ 
non  inueni*  Ganr.7. 

"^  Oneft  reucrfas  Sponfusad  vocem  &  75,10 cit# 
-*^  votumreuocantij.  Quare?vrde(ideriu 
crercac,vtprobcturalfed:us ,  vtexerccatur 
amorisnegotiu.Sane  ergodiflimulatioefl:, 
nonindignatio/upcreftvt  qusraturfiforte 
reperiatur  quaefitus,  qui  vocatus  non  venit; 
dicente  Y^ovnmo^Omuisquiqumt^tmemt,  &c 
primoquidem  quxrir  illuminlectulo,  fed 
minime  inuenit  •  neque  vnius  nodis  quxfi- 
tio  hcEC  &  fruftratio ,  cum  dicat  ifta :  quia 
qu^uipernoaes.  ^   GjA^i^ 

Legimus  Pfalmoy^.Piamquandamani-  cant.c.3. 
mam  exquififTeDcum  node,exquifiire  vero  expo^'^» 
manibus ac  vocibus ;  illiufqi  inquifitionem 
haud  quaquam  fpefruftracam  ;  iicnamque 
illa,id  quod  fibi  conrigit  teftatum  omnibus 
volensait:  In  dietrtbidationis  meADeumexqm- 
fiHi  manihus  fneis.mcte  contra  eum,  &  nofum  de- 
ceptus^  at  vero  in  hac  fcncentia  ( in  lecinlo  meo 
per  nocies quafiui )  Anima  pia  Dcu  ipfo  no(5tLi 
quaefiftefeafterit,  idquefrequerer,permul- 
tas  fcilicct  nodcs ;  nullatenus  tamcn  illum 
vcl  poft  diutinas  inqui/iriones  repcrifte. 

v^Juid  eftquod  non  muenitur  quasntus,  ^j^incar, 
cum  requiratur  ta  ftudiose  dc  impigre ,  ipfe 
autem  dicsLvQumiC  &  muenietis-.&yqui  qumt, 
P  ^  inuenit. 


1^4  V  o   T   A. 

fnuenit,  qnomodoergoimplcbumr  Scriptu- 

rsEf  neque  enim  quac  hic  inducitur  qaaerens, 

vna  eft  ex  his  quibus  ipfe  ait:  Qumtis  mCy  & 

nonmnenteti^. 

^'^"cst.      ^^  iftiufmodi  diuerfitatem  non  modi- 

cxpui.3.  ciim  primo  afpe(Su  offenfus  eft  animus, 
multoque  magis ofFendebar;  quia  rationi 
magisconfonum  mihivideretur,vrDeusab 
illa citius  inueniii fe  finerer,  illiufque  voci- 
buspotius  intcncieiet ,  quae  maiori  erga  ip- 
flimflagrarercaritatejqualemabfquedubio 
Sponfam  cenfebam. 

Verum  attentius  vtriufque  animae  per- 
pendens  verba;  percepi  ftatun  rationem  d.i- 
uerfitatispraedid^^.IntcUexiquidcaufr^fue- 
rit,  cur  Anima  loquens  in  P(almo,Deum 
repererit;  Sponfa  autem  neutiquam  eum- 
dcminuencrit ;  quianimirumifta,&fima- 
nibus  Deu  quaeiiuit ,  &  vocibus  \  in  ledtuio 
tamen  &led:ulofuoIingulaii  quieteagens 
3c  manibus  palpans  eum  quaeftuit,  qui  ibi 
haud  quaquam  eftet.  Illaautem  de  tribula- 
tionihusad  eumclamauit,  qui  miDequa- 
cimq^tnhulatione cUmAuermt adme ,  exaudtam 
cw.Sicquefacili  negotio,n6  foliim  inuenir, 
fcd6capprehenditeum,qui  dixit;  Cum  ipfo 
fum  in  tribulatione ;  in  dit  tribulattonu ,  inquit, 
Deum  exquffiui  manibtis  meis  no^e  contra  eumy& 

B.rn.fcr.    nonftm  decepta. 

7 Jtincat*      Attenditc  [  ergo  ]  trcs  cfle  ^auflas ,  quac 

inte- 


L  IB  E  R       S  E   C  V  N    D  V  S.        l^J 

interim  occiirrunt  ,&  quaerente5-'^Tit^rari 
folent.cum  aur videlicer;  Non tn tewporequA-' 
funty  autnonficutoportet  ,autnon  vhi  oportet, 
Sienimomne  tempus  aptum  eft  ad  quac- 
rendum,curcrgo  dicat  Propheta  :  QuArtte 
dum  muentri  poteft  :ent  abfque  dubio  cum 
inuenirinonpoterit^&haecvna  cauila  quae 
impediri  porcft,  ne  inueniatur  fponrus  a 
qu<rrentibus  fe ,  cum  non  quxruntin  tem- 
pore  opporruno  At  non  ca  caufla  impedit 
Iponfamjnempe  inuocantem  Sc  quasrentem 
in  tempore  opporcuno.Sedneillaquidem 
eumtepideaut  negligenter  feu  perfuncSto- 
rie  quxrit  •,  nam  corde  ardeti  &c  omnino  in- 
fatigabihter,  quasiitplanevtdccet.  Reftat 
vtdetettiavideamus,nevidehcet,vbinon 
decet  quaerat.Iw  leciulo  meo  qu&fiutper  no^esque 
diligtt antma  mea.  An  forrc  no  in  leiiulo,  quac- 
renduserat,fed/«/^c7(?  :  quippecuiorbisan- 
guftus  eft.^fed  no  horreo  led:ulum,qui  noui 
paruulum.An  no  ledtulus,tumulas.^  an  non 
le6lulus,pr2fepium?annon  le(^ulus.  vterus 
Virginis  ?  nequeenimmagni  Pati  is  vterus, 
ledulus  eft,fed  le6tus  magnus,  de  quo ad  fi- 
lium:  Exvtero,  inquit,  anteluciferumgenui  te. 
Quamquam  necledtus  quidem  forlitan  di- 
gne  cenfendus  fit  vterus  ille ,  qui  Regentis 
potius  quam  iacentis  cll;  locus.  Merito  pro- 
inde  Sponfa,ponens  le^tulum.dicit ;  Suum. 
[Sedjquid  in  tuo  quaerebas ,  quife  ia  in  fua 

recc- 


1^6  V   O    T   A. 

receperatf  non  videras  filium  hominisafcc- 
dencemvbieratprius?Lim  calmTi  tumulo 
commutauir,&tuillu,  in tuo adhucie(ftalo 
q\.ixns!'Surrexity&  non  efi  hk.QmA  qu^ris,in 
ledo/oi  temi^in  ledulo,  magnumfin  ftabu- 
lojclarificatum/Inttoiuitin  potctiasDomi* 
m,duorem  induit  &fortititdmem,  &  ecce  fedet 
Tuper  Cherubim  ,  qni  ihb  lapideiacuit.  Ex 
hoCjiam  non  iacet>redredet,8ctut,amquam 
iacenti  fublidia  parasj  /lue  vtabfolutior  ve- 
ritas  (ir,aut  fedet  iudicans,  aut  ftat  adiuuans. 
Ex  tunc  ergo  dc  deinceps  fruftrainledulo 
qu^fitus  cft  fponfus:  pulcre  vero  fponfa^no 
quem  diligo  ego  ,  fed  quem  dihgit  anirna  mea^ 
inquir,quod  vere,&  proprie  ad  folam  perti- 
neat  animam  illa  dile6bio,qua  aliquid  fpiri- 
tualiter  diligit.Nam  cum  fecundiim  carnem 
quippiam  di\\g\t  vcl  potius  appetitanima, 
carnis  potius,  quamanimaeamor  diccndus 
eft.Et  benc/>^rwo^(?i/^quae(ifreeumait,  nam 
nonabfurdedicipoteft,quodqiiiignorant, 
no6teignoranti  acperhocquiquseruntno- 
6it  quxrunt.  Qu.is  enim  quaeritquod  palam 
habet.^^Noxeftitaq;  donec  quaeritur  fpon- 
fus,quoniam  fi  dies  eftet de  medio  fieret,  6c 
minime.  qua:reretur.fed  dicetahquis  :  quod 
non  fittam  ftultataque  cicca  fponfa,vt  qu^- 
rat  lume  in  tenebris,qu2rat  Dile^um  apud 
ignorantcs,&  qui  non  diligunt  eum.Quafi 
vero  fcper  no6tes  niuic  quaerere dicat ,  & 

non 


LlBER       SECVNDVS,  237 

nonpotiusqu2efifle?Nona!t,  Quaero,  fed 
quaeiiuijp^r  noilesquem  diltgttamma  me4,Et  eft 
fcnfus  ,quiacLim  efferpaniula  ,fapicbar  vc 
paruula,  cogitabar  vr  paruula ,  6c  quasrebac 
vericatc  vbi  non  erar,  erras  &  non  inuenics, 
iuxta illud  in  Pfalm.  Enauifim  oiiis  quaperijt. 

Quod(iqais  conrendar  rponfamipram^'^"'** 
hic  ea  rercrre,quaE  nbi  runc  rcmporis  euene-  cxpof.3* 
re,cumcoto  corde  viribulqueomnibus,  ar- 
dentillimo  amore  Deum  diledum  fuum 
profequerctur ;  Dicendum  -,  nomine  leMi, 
non  quamlibet  hic  lignificari  quietem,Ced  il- 
lam  dumtaxat ,  qua  ammafan^a  qmefctt  in  pa- 
te  intmon^  quam  pacem  &  Ifaias ,  le[tuli  &  cu^ 
ii/^nomineinfigniuir,cumdeiufto]oquens 
dixivVeniatpax,  requiefiatincubtlifuo,  qui  am* 
hulauitm  dtre^ione  fua. 

Dile^urfiicnimjtnlectulo  qummm,qu2Lndo  Grcg.ho. 
in  praefentis  viraEaliquanrularequie  redcm-  ^^"j^^^* 
ptorisnoftri  defiderio  CuCpirsLnms.Perno^em  Euang» 
qummus-y  quiaetfiiaminillo  mensvigilar, 
tamen  adhuc  oculus  caligar. 

Sedingens  ihco  hic  nifiirgitdifficulras,^^  canu 
qua ratione  anima  fandta  in  eiufcemodi  le-  Espof.3* 
d:uloDeum  qu^fiflefeafTerac&noninue- 
niflePcum  alibi  farearur,in  eo  iplo  led:ulo,fe 
Vna  cum  illo ,  quietifTime  dorrniruram  ,  di- 
ccnsilnpaceinidipfum,  dormiam  &  requiefcam. 
Cumqiexploucum  omnibusfir ;  Inpacefa^ 
^umeJfslocumipfiHiDei,  Siergo  mpace  com- 

moracut 


238  V     O     T   a" 

moraturDeustfiin  pads  ledulccumeopJi;^ 
cifica  dormit  animaiquomodo  fpon(a,ibi ie 
eunfi  inuenifle  ncgat,  vbi  iam  prae(ens  is  ad« 
eftMd  hasc  breuicer  refpondendum :  adefTe 
quidem Deum,&  vt  propiio  requiefcere lo- 
co,in  intcriore  pace.  verumtamen ,  admira- 
bili  prouidcntia,  elongari  nonnumqua,  vel 
abfcondi ab ipsa anima ,  cum qua leiiuluha^ 
bet commune  Cmens  eam  efle  aridam  ,  Sc  quo- 
dammododulci  deftitutam  complexu. 
Bcfn.f€»  Sunt[enim]quiin  ftudijs  fpiritualibus 
iz.indu  fatigati,&  vdrfi  in  teporem,atqueindefe6tu 
quodam  fpiiitus  politi,ambulant  triftes  vias 
Domini  corde  arete  &tajdente ,  logos  dies* 
longas  conqucruntur  &  nod-es  loquentes 
cuS.iohiSidormieroJicamiquando  confurgam} 
&  rurfum  exjpe^abo  vejpera,  An  tibi  aliud,  vel 
patijvel  petere  ille  videtur,qui  miDormitauit 
anima  mea  pr^  tadto^confirmame  inverhistuis, 
GHlcrirt  Porroid  ob  criplicem[accidit]rationem* 
Ex  of.r  ^^^^^  "^^  ^^^  ^"^  tantilla  eiongatione  ,  ad 
maiorem  perfedionem  eam  prouehar.  Se- 
cundovtiucundior  poftea  fit  eius  reditus 
vel  eius  inuentio.Denique  quemadmodum 
chorda^quo  magis  ab  arcu  reGedit^eo  maio- 
re  inipetu  ad  ipfum  aceedit,  maioremq;  ex^ 
hibet  vim  fagjttae,  quas  pcr  areum  iacitur  jita 
quo  magis  Deus  videtur  fe  ab  anima  amo- 
uere,eo  ardentiori  beneuolentia ,  in  eand^ 
iefe  poftcainfinuat.At,(i  ob  aliatasrationes 

ab 


LlBER       SECVNDVS.  IJp 

ab  illa  fc  abfcondiccur  non  inueniri  fe  finic 
abea,  quaetantoftudioibi  ipfum  quacfiuit, 
vbi  qu2ii  is  ve!it?jg«rf//«n///<w,  inqultjC^wo» 
inuenty  vtvidelicet,  eiusperfeuerantiaj  peri- 
culum  faceret,  vtquc  experirctur,  quo  ea 
tenderct,  cumaliquandoabinternae  pacis 

ledulo  furgeret» 

Abfconditfe[ergo]Sponfuscum  quaeri- Gfcgli,^. 

tur,vt  non  inuentus  ardentius  quaeratur  5  &  n^ot»". 4. 
difFerturqu^rensSponfaneinueniat,vttar- 
ditate  fua  capacior  reddira  ,   multiplicius 
quandoque  inueniat,quod  quaerebat. 

[Sed']  Domine  ,  fmon  es  lucvbi  te  quac-  ^rotoiog» 
ram abfentcm  ?  fi  vbique  es,cur  non  video  cap.i. 
te  prasfentem  ?  fed  certe  habitas  lucem  inac- 
ceffibilem.  Et  vbi  eft  lux  inaccefllbilis ,  aut 
quomodo  accedam  ad  luce  inacceflibilem? 
aut  quis  meducet  ,auc  inducetinillam  vc 
videamtein  illa  ?accedete  ad  te  dciiderac 
fcruusruus ,  8>c  inacceftibilis  eft  habitatio 
tua.Inuenire  te  cupir,  dc  nefcit  locum  tuum. 
Obfecro  Domine,  docc  me  quaerere  te ,  & 
oftende  te  quaerentiiquia  necquaprere  te 
poITum  nih  tu  doceas  ,  nec  inuenire  nifi  te 
oftendas  :  quaeram  te  defiderando ,  dcfide- 
rcm  quaerendo>inueniam  amando,amem 
inueniendo. 


XI. 


•24® 


V    O    T   A. 


»-,»  et  circuiho  chdtatemijer  vtcos  etj^la.- 
teas  ^uaram  quem  diligit  anima,  mea-.^ufjmi 
Hlum  et  non  inueni  .    Cantic.  3.  ^^^ 


L  1 6  E  R      S  E  C  V  Jl  D  V  S.'  141 

X  I. 

Surgarn,&circUibociuitatem;  per 
vicos  &  plateas  qua^ram  qucm 
diligitanimamea;  qua^fiuiillum, 
&:  non  inueni.  Cant,  3. 

^^Andetn/ero  Itcet^meus  eft  mihl  cognim  ermi 

■^       S'i  bene  quAfi^em^  Spenfe,repertus  eras, 
CrediderampUcidofomntstecarpere  leSiOy 

Commodus.at  video.nonfuit  tlk  torus. 
Quidfactam  coeptapetgam  darememhra  quietu 

Etfine  tefomnus  lumina  noftra  tegetl 
Jfb,fine  te ,  riequeamfolito  dare  membra  foporii 

AutvUfine  teySponfe,qu\ete,fm\ 
ifJon  ftfomntferis  iuuitet  lympbafufurriSy 

Ijmpha  cauernofo  prAcipitata  iu^os 
Autnemorum  hlandii  agitatacacumina  ventis, 

Multa^y  qu&fjluUgarrula  cantdtauis: 
Aut  Helicomadum.Parnafita  turba,  Dearum^ 

Aut  pater aurata  Delius  ipfe  lyra, 
tiec  tua  difcutiant  mthi,  Somne,  papauera  curasi 

mmida  nec  vtrga  tempora  taHa  tua. 
Soxia  nec  vigtlem  qtufopijt  herha  Draconem^ 

Viftula  qu£^  ocubs  condtdit,  Arge^tuos, 
Vix  vbi compofiiiluQantialumtna  fomno, 

R  umpttur  tndmito  coepta  dolore  quies, 
it  nuUam  accipMntoculiq^  autpe^ora  no^em» 

Q^n  mthifnox  eti^m  creditur  vna^decem! 


241  V  o  T  a; 

fingit  &afiduedete,  niilnfommaMorfhmf 

l^ecjugis  ex  oculisflehilis  vmbra  meU. 
Curtotiesigitur  fomnimihi  m^epetuntur, 
'     Si  mihi  nuUa  venity  no^e^  petita  quies? 
tripiar,ftratis,mediamj^  vagataper  vrbem^ 

Qulfors  autratio  mevotetireyferar. 
IX  circumjpidens.numforte  quis  angulus  abdat, 

Qudram  quem  propria  diligoplusanima, 
Quaramporticibus.qudiramftabulis^^cafifj^y 

Terqjfemeltritas  ibo,redibo,vias, 
Nec  maieperjpe^a  fallet  Jpecus  vUa  latebra, 

ls!ec  quem  tranfiero,  circulus  vUrn  erit. 
Qualit  odoracanis  veUigtapreffaferatum 

Mersa  nare  legensMftra^rubof^fubit: 
Aut  qualisficuUs  Ops  errabundaper  vrbes, 

Afpicit  anflores  perdita  Nata  legaty 
Rtira^  piniferis  veftigans  auia  tedis 

Perfephonenftygijsoptatadirevadis. ' 
Autpotius  Solymis  qualis  vaga  Magdala  campis 

(Ciimfiebat  Dommi  marmor  inanefui) 
Saxa  peralta  rudef^  ruitfuriata  per  agros 

Qua  dolor  ancipuem  quarapiebat  amor» 
Ommbus  vna  locis  aderaty  comes  omnibus  vna^ 

Vnafuper  Dominifanere  multa  rogans. 
Atticafic  viduo  volucris  gemit  anxia  nido^ 

Luhifonifj^  nemus  perfonat  omne  modis: 
Et  circum,fupra^  volans,nunc  ardua  fumma 

Vertice^nunc  ma  penduUfronde  fedet\ 
Btraptamfobolem,raptori(  &aucupis  artes 

Umlconfangmmg  numiatQrbapegi. 

JJaul 


LlBER       SECVNDVS.  14$ 

H^udaltter  cun^U  luHraut  compita  vhii^ 
'Son  tamen  ejl  vlloprdda  reperta  hco» 

Infam^vict,  loca  dete^andaplaie^, 
Decepto  tottes  comtvatrttapede\ 

Anjiffum  in  thalamu,jvris  bicreperireputaham, 
SedmaU  qusfitns.perditus  vfquelatet. 


Qj 


Surgmtty 


>44  V  o  T  a: 

Surgamy  dr  drcuiho  ciuitatems  per  vicos 
^pUteas  qudram  quemdili^Anu 
mamea\  qu^fiui  illum,  ^non  inuenL 

orig.ho-    1-^  F  F  V  N  D I T  E  lacrvmas  oculi  mei,  plo- 
diuci,        M^  rate,&nolire  dthcere.Ambumre  pcdes 
mei,ciireurrite,&noiite  quiefcerc.  Heu/heu! 
quoabijt  gaudium  meum ,  vbi  latet  amor 
meus?vbieftduIcedomea  ?  curdereliquifti 
me^falus  meaf  O  dolores/o  anguftiaellntole- 
rabiles  anguftiac  funt  mihi  vndique,  &  quid 
eligam ,  ignoro.  Quo  me  vertam  f  ad  quein 
ibo.^a  quo  conftHuin  petam  ?  quem pei cun- 
^abo.^^qaisrReiraifcrebicurf  quisme  con- 
folabirar  ?  quis  indkabit  mihi  qucm  diligit 
an  i  m  a  mca.«^R<'ucriere,  Arle^be  m  i7reuertcre, 
dile^tc  vororiim  mcorum.'oamabilis!  o  de- 
fiderabilis  1  ^cAAt  mrhi    laciitiam  faiutaris 
praerenti*  roje- 
oiig»ibid.       pi^y  me.Vbi  etrm  qoacram,  vbi  eum  inuc- 
niam.^furgam^erce ,  &  circuibo  omnia  loca 
qu^poteroj  nondabofomnuoculis  meis, 
non  dabo  requiem  pedibus  meis,  donecin- 
ueniamillum,quemdiligitanimamea. 
BctnTcf .      Sedens  in  ledulojquaefiui,  cum  adhuc  in- 
^*"*       *  fiima&inualida  forcm,  &  omninominus 
idoncafequi  Sponfum  quocumqueicritjfe- 
quiadardua  &  excelfa  fublimicatis  illius. 
Incidi in  multos >  qui  cognofccntcs defide- 

riura 


LlBER       SECVMDVS.  145 

riam  meum.dicebac  mihi ;  V.ccehkeU  Chri:- 
6Tws,ecceillic.eft;  &  neq;  hic,  neque  illice^t; 
&  dixuSur^am,&  circuibo  ciMttatem  pervicos  & 
fUtea4,quaramquem  dtligtt  anima  Wf4.1ncuerc 
vel  nunc  quia  iacec,  quae  di  cic  furgam» 

Adhuc  vt  paruula  fepir ;  per  vicos  &  pla-  Betn.fof, 
lteas,qu$renaum  putauit,fiuendiauida,  Ted  ''^'^" 
ignaramyfterij  irerum  ergofiuftratarepetic 
diccns  .•  QuAfiui  eum,&  non inuem.Non  eft,  vc 
ifta  fufpicata  eft,in  plateis,aut  vicis;  nili  foc- 
te  in  iUisjde  quibus  dicirur:  PlateatUfi,  Hieru-' 
falemyfternenturauromun^o ,  &p^romnes  mo$ 
tuosaMuyacantahitur, 

Anima[enimjqa2e amat,adfcedit  heque-  ca.n. 
ter,&  curritfamiliiricer  per  plateas  coeleftis 
Hierufalcm ,  vificando  Patriarchas  &Pro- 
phetas ,  falutando  Apoftolos  ,  admirando 
cxercitus  Martyrum,  &  Confeirprura  ,cho- 
rofque  Virginum  ipeci|lando. 

Ibi,  ibi  illum,  qui  quacrer,inueniet,&  vi-  Bcfn.fcr. 
debicg'oriam  eius,nongloriamquafivnius  ^^*^"  *'* 
cercrorum,  (^dplanegloriam ,  quafi  vnige^ 
niria  Patre.quidfacies,QSponfa!puras,po- 
tes  (equi  eumillic?aut  teingerereaudes,vcl 
vales  huictam  fando  arcano,tamq;arcanQ 
fanduario,  vc  filium  in  patre,&  patrem  in- 
tuearisin  filio/^non  vtique;vbieftillc  tunon 
potes  venire  modo  ;  venies  autcm  poftca: 
Age  tamen,fequere,  quaerc,  nec  te  inacccjGS- 
bilis  claritas^  velfublimitas  a  quaercndo  dc- 
Ct5  tcricat. 


14<^  V  O    T    A. 

terreacabinucniendo  defperare  faciat.  5i 
pares  creclere,omnia  poflibilia  funt  credeti. 
Prope  eftjinquitjvcrbu  in  ore  tuo*,  &  in  cor- 
de  tuo.  Crede  &  inuenifti,nam  credere,  in- 
uenifrceft.  Nornntfideles,habitareCHRi- 
STvMjper  fidem.in  cordibus  (uis.Quid  pro- 
pius  cft .''  Qujere  ergo  rccura,quaEre  dcuota, 
DonuseftDominusanimaequseretife.Qu^- 
re  votis/equere  a6libus,fide  inucniiquid  no 
inuenitfidesPattingitinacccfta ,  depiehedit 
ignota,coraprehenditimmen{a,apprehcdit 
nouifiima;  ipfam  denique  asternitatem  fiio 
illovaftiilimofinu  quodammodo  ciicum- 
ducit,fidenterdixerim:sternarn  ,  beatamq; 
Trinitatem ,  quarn  non  inteHigo ,  credo,  6c 
fideteneo,quod  noncapioraente. 
pem.rcr.        Quid  hoc  defideiij  eft  &:ardoris,vt  fur» 
7S.inCat^  gensde  nodle  pubhcunoneiubefcat?per- 
currat  ciuiratem  ?  percund:etur  pala  &  paP- 
fim  dediicdo,  arque  a  veftigandis  femitis 
eius  nulla  valeat  ratione  auerti  ?  nuila  prae- 
pediri  difiicultare,nontempeRius  retineri 
amore  quietis,non  Sponfas  verccundia,non 
vel  timore  no61:urno?Eftameninhisomni'> 
bus  fruftrataeftvfq;  adhuca  defiderioftio. 
Quare  ?  quid  fibi  vuh  peninax  haec  &  diu- 
turnafraudatio,r^diorunutrix,rufpicionum 
fomes,  impatictise fax,nouerca amoris,ma- 
ter  defperationis.'*^  adhuc  diflimulatioeft, 
niTOise(lmolefla.Efto,qiiodpie,vnIiterque 

intcrim 


LlBER       SECVNDVS^       247 

interim  fucrit  diffimulatum ,  donec  in  fbla 
adhucvocarione^feureuocatione  res  crat: 
nunc  vero  cum  requiritur5  6c  ica  requiritur, 
quidiam  confcrrc  poteritdiffimulatioyfidc 
carnalibus  fponfis  ,  &  pudendis  amoribus 
quaeftio  eft,  ficut  litteralis  fuperficies  praelu- 
fiirevidetur,&/i  intcrillostalia  contingere 
queant,meanonintereft,ip(ividerint. 

Nolote  fponfumquasrerepcr  plateas,  Hlero»;  , 
nolore  circumire  angulos  ciuitatis,  dicas,  adEuftoc» 
licet:  Surgam  &  ctrcuiho  cmtatm^  &  in  foro,  & 
inpUteis  quArain.quem  diUxitanima.  mea\  &  in- 
terroges;  Num,quemdilexitantma  mea^vuiifiisi 
nemo  tibi  refpondere  dignabitur :  fponfus 
in  plateis  non  poteftinueniri.  Arda  & an- 
gufta  via  e  ft,qu2  ducit  ad  vitam ,  zeloty  piis 
eft  Ies  vs,non  vult  videri  faciem  tuam:foris 
vagcnturvirgines  ftultae,  tuintrinfecusefto 

cumfponfo.  .      ,      .  ^  AmbrUb; 

Non  mforo ,  non  m  plateis  Christvs  dc^Ug. 
reperitur.  non  eft  Christvs  circumfo- 
raneusjCHRiSTVsenim  pajc;  inforo,li- 
tes :CHRisTVsiuftitiaeft  ;  in  foroiniqui- 
tas:CHRisTvs  operator  eftjin  foroinane 
otium  :  Christvs  charitas  eft,in  foro 
obtredatio;  Christvs  fides  eft,inforq 
fraus  atque  perfidia.  fugiamus  ergo  forum, 
fugiamus  plateas.  Nec  illa  cum  in  foro  &  ia 
plateis  potuit  repcrirc  ,qu2dixif :  Exurganu 
iho  &  cimibo  in  cmtate  ,inforo ,  &  in  flateis,& 
0^4  quArm 


14^  V    O    T    A. 

qusram  quem  diligit  anima  mea ;  quipul  eum ,  & 
naninueni  e«»/.Nequaquamigitur  ibi  qusera- 
mus  Christ vM,  vbi  inuenire  no  pofllmus. 

B«rn.fer»         jsJon  pedum  paffibus/cd  deiuicriis  qu^- 

S4«m  at*  j..j.^j.  £)gy5.g^  vbiquc  non  extundit  defidc- 
rium  fan6bum,felix  inucntio,  fed  cxtcndir, 
Numquid  confummatio  gaudij ,  defideri| 
confumptioeft?oleummagiscfl:illi,namip- 
{lftnflamma,Siceft;adimplebiturlaecitia,fed 
dcfiderij  non  crit  finis;  ac  per  hoc,ncc  quse- 
rendirquidnianimcr  ad  quasrendum  ,  ex- 
perta  clcmentiam,&  perfuafa  de  pace? 

Gu'iib»  Attenditevchemcntiam  &vim  amoris. 

Abb.fcr.  Ncc  abefife  diledum  fuftinct,  nec  fufficic 
praefenti-,ibi,yotaanhelatalaborant;hicex- 
Jiaufta  rclinquipatiuntur.  Ofelixamor,qui 
continu^  quadam  vicifticudine,  autlique- 
fcitmipfb ,  autqn^rens  japhelatadipfum/ 
quAfiui  &  non  inueni. 

Aug.  folilo  £go  erraui,ficut  ouis  quae  perierar,  quac» 
rens  tcextcrius,qui  es  interius ;  Sc  multum 
laboraui  quaerens  te  extra  me ,  &  tu  habitas 
inme,fi  tanien  ego  defiderem  tQ.Circuiuivi' 
0s  &  plateas  ciuitatU  hui^s  mundi  quaeres  tc, 
&  »(?wi««««i,quiamale  quabicbaforis,  quod 
crat  intus»Mifi  nuncios  meos,omnes  fenfus 
exteriorcs,vt  quaererem  te^d^  non  /«a^»i,quia 
male  quaeieba.  Video  cnim,  lux  mea,  Deus, 
qui  illuminafti  me  ,  quia  malete  pcr  illos 
quaerebam,quiatue5intuS5  6c  tamcn  ipfi, 

vbi 


^iM  Cat. 
V 


c«3i 


LlBER      SECVNDVS.  Z^9 

vbi  intraueris,  nefciuerunt.  Seio  te  amaui 
pulcritudo  tam  antiqua  &  tam  noua,fer6  te 
amaui;&  tu intus eras ,  &  ego  foris ,  &  ibi  te 
quarrebam,&  in  ifta  formoia  qu^  fccifti,ego 
deformisirruebam.  Mccum  cras,&tccum 
non  eram.  Ea  me  tenebant  longe  a  te ,  qua? 
efle  nonpoterant,nifi  intc.  Ctrcuibam  cnitn 
omnia ,  quaercns  te ,  &  propter  omnia  dere- 
linquens  me.Interrogaui  terra ,  fi  eiTet  Deus 
meus  &c  dixit  mihi,quod  no ;  &  omnia  quae 
in  ea  funt,  hocidemconfeffafunt.  Inrerro- 
gauimare  &  abyifos  &  reptilia  quae  in  cis 
funt,&; refponderunt,  no  fumus  Deus  tuus; 
qusere  fuper  nos  eum.  Interrogaui  flabiiem 
acrem,&  inquit  vniuerfus  aHr,cum  omnibus 
incohs  fuis:faihturAnaximenes,n6  fum  ego 
Deus tuus.Interrogaui  Caekim,Solem,Lu- 
nam  &  Stellasjnequc  nos fumus  Deus  tuus, 
inqumnt.Interrogaui deinde  mudi  moiem, 
Dic  mihi,fi  es  Deus  meus,an  no.^&refpon- 
dit  voceforti:  Nonfum,inquit,  ego,fedper 
ipfum  (um  ego;  quem  quseris  in  me,  ipfc  fe- 
citmej  fupramequaere  cum  quircgit  mc, 
quifecitme. 


Q  s  XIL 


Ije 


V    O    T   A. 


Kum  ,^ucm  dilt^t  anima  mea,  vidistis  ?Ta.uUulum 
cum  ffrtransif^em  eos,  inueni  qtiem  dilijirtm 
ma.  mea:  tenui  eum,mc  iimittatn.  Cantic.3. 


Z7- 


LlBER       SECVNDVS.  25I 

XII. 

Niini  quem  diligicanimamca  vidi- 
ftisf 

PauUuliim  ciim  pertrandflcm  cos, 
inueni  quem  diligic  anima  meaj 
Tenui  cum^nec  dimictam.  Carit.s* 

O  Eftatadhuc  totalocusvllm  omiffminvrhe? 
"■■^     Autngto  nvftro  nonpsragrata  pede^i 
Vlammiferis  cimctdfacibm  luxereplatet^ 

Nulla(^j  vel  mmma  compitafpreta  v'i£, 
lln  mihi  Iqtios  vicos,(jU£  non  loca  tnflis  obuiif 

Vrbsetiam  in  tanta  defuit  vrbemthi. 
Sed  quid  in  hos  frujlra  iuuat  incuhutffe  lahoreSy 

Si  Sponfumfemper  quaro^nec  inuenio} 
Ergo  domum  lacrymans^veUigia  retroferebam,' 

Qvii%  rog4retur,nemo  viatorerat. 
Cumpropter  portU  a  moenibm  aufero  grejfum^ 

Et  vigd  adportas  occupat  ecce  cohors. 
AcprtorMc  dtxi,  quemdtltgofortelatebit-f 

EtfubitOiVigiles^reppererintnefrogo. 
llli^cum  tacito  conuerterelumina  rifu, 

Verba^dentatis  redderefalfaiocis, 
Bt  quldams  Quifnam  tlle tuusquem  dtligisignis^ 

Abf^fuo  nofci  nominepoffeputas} 
Varcite^^refpondi,  tam  rujitcus  efi  mihi  candoty 

Snm  omnesrebaryqHis  museffat  amor. 


1$%  V  O    T  A. 

"^ccmagevd  VjUdis  notum^vdnomtnOrefiu^ 

S^ve  tuumjhjsbe^Pirame,  nive  tuum: 
Vof^  etiam  quamufs^quem  dtligo/cire  negetist 

Scire.nec  ignotumpojfe  latere,puto. 
Obfecro^  dic  igitur  Cuftodiapervigilvrbif, 

Num  meus  hac  vobis  tendere  vifus  A  mor> 
lUe  meusypropria  quem  plus  ego  diligo  vita^ 

Quiquoquemevitaplusam^tipfefua, 
Picite,quando  abijt?quantitto  tempore  man^U 

Qua^prahenfurumfefimulauit  iter} 
Jiac  ijt  aut  tllac}  dextra  velfortefintfiri} 

Solus  trat  ^focijs  an  comttatus  tratl 
Mxcubidfalpsiterum  riske  cachinnis', 

Atmihifalfa  meas  ohruit  vndagenas, 
Tranfieram-.Sponfi  nequejpesfuper  vlla  videndi^ 

Menfj^erat  in damm  merfa  dolore  fus; 
'BnfubitoMm  cun^aanimo  triflifiima  volua^ 

Mla^.qUam  tanta,vota  mtnorajpeii 
Jllemeusytota  toties  qtufitus  in  vrbe, 

lam  non  qudfitus  conMt  ante  oculos, 
lExilij,  myftoq^metu  perterritagaudtns 

Vixpotui  proprijs  credere  lumtnibus, 
J.tyTene  afpkio,mea  lux,  mea  vita^volentem 

DicertyVox  harensfaucihus  impedift, 
Qualis  vbi  vifo  contux  inopina  marito^ 

(Quemmendaxtulerat  rumor  ohiffe  ditm) 
Obftupetac  visa  velutt  percellitur  vmbrSi, 

Optanttm^  loqui, pallidafa^a^  fugtt, 
}^ec  nifiiam  noto  reducisfidentior  orty 

Audet  in  mfkxHs  coniugis  irefiti: 

Tum^ 


LlBIR       SECVNDVS.  IJJ 

Tufft^  verttur  adhuc ,  nefe  male  creduUfaUat^ 

Ln^fUtm  Uutor  decipiatur  amori 
Sic  egojum  trepido  redtere  mpe^ore  virtSy 

Je^iter^m  anteccubs,Sponfe,reuifo  meofy 
Subduhitansfpiranfq^  timenf^  &amorefatifcens». 

Ttwe  esyquem  video,clamo,vel  vmbra  tui} 
Ah  Sponfd  ah  non  eslnon  es^quemdiligOy  non  «! 

lm}tes  quidduhitofnumquid  es}  haud  dubitOn 
O  mealux,  video,  te  nuncvtdeoy  mea  vita-f 

NdvltraduhttoJuxmea,te  vtdeo, 
Agnofcenfjg  tui  vocem  prafentis  &  ora^ 

Inuolo  inamplexusy  Sponfereperte,tuos, 
Umc^egote^teneoynequtper  vaga  compitaquarantp 

LudibriumvigiU,nohefuturagregi, 
O  mea  fi  geminismutentur  hrachta  vinclif, 

Atque  manus  manicis,  compedihufj^pedesl 
Quam  te  complicitis.mea  lu  x  amplecterer  vlnisl 

Ar^iusamflexu,  vitis&vlmejuo. 
Ar^ius  anguipedum  mantbus^edibufc^  hederarS^ 

Queis  obit  annvfoi  herhamaritadomos, 
Sed  neque  te  noftri  lajfent,  mea  vitajaeertiy 

SapenecerrantespertuacoUa  manusi 
loHgaTuifubeat,mealux,  ahfentia mememy 

l^ec  mfipenfari  temporepoffe  putes, 
Ah  M  tam  longi  qumris  compendia  damnu 

Vtxego  iatncoepiytufatur,ecceyfugis. 
Non  ita  dtfcedes  non  tam  cito  liberahibis\ 

Non  ntfipugriando  vumyeffugHf, 


254  V   O    T   A^ 

Num  quem  diligit  mima  menvidijHs? 
Faullulum  citm  fcrtranfiffem  etrSy  inueni 

quem  diligit  anima  mea.  Tenui  eum» 

nec  dimittam,  Cant.3. 

Bern.fcr.  /^  Amor  prsceps ,  vehcmens ,  flagrans, 
7i>«xn  at»  V-/  in^p^tuo(e !  qui  prsetertcaliud  cogitare 
non  finiSjfaflidis  ca:tera,conie'mnis  omnia, 
prseter  te,  te  contentus ;  confundis  ordines, 
difljmulas  vfumjmodumignoras.  Totuni 
quod  opportunitatis ,  quod  rationis ,  quod 
pudoris,quod  confilij ,  'md\c\iwt  videtur, 
triumphas  in  temetipfo ,  &  redigis  in  capti- 
uitatem.  En  omnequod  cogitatifta&  lo- 
quitur,te  fonatjte  redoler,  &:  aliud nihiL  ita 
tibijiplius  bc  cor  vendicafti  &  linguam.  Ait: 
IsMn  qum  diltgtt ammamea  vidiJiul^qu^Ci  vero 
hi  fciat,  quid  cogitet  jpfal  Quem  dihgitani- 
ma  tua  de  ipfo  fcircitaiis  ?  6c  non  habet no- 
mcn?Qnac.namverotu,&ilIequis? 
Nyfl  ora.  CJjio  pado  inueniri  poifet ,  quod  nullae 
ii.inCat.  resnobiscognit^oftenderepoftunt.^^nofor- 
ma^non  coloi",non  cirGumrcriptio,  no  qua- 
litas,non  iocus,non  figura,  non  coniedlura, 
non  adfimilatio ,  non  proportioj  fed  quod 
femperextraomnem  perceptionis  viam  po- 
fitum,comprehenfionera  perueftigantium 
p!ancfugit.Propterea,inquit,  qu£fiuimy  per 
animse  facuhatcs  eas  quat:  inueniedi  vi  pra:- 
dicaBfuntjpcrratiociuationes  ^  cogitatio- 


LlBER.       SECVNDVS  l$f 

Ties :  atextra  hscomniapoCtus  erat,  acccf^ 
fummentispropiorem  effagiens.  Quivcro 
remperreperitur  omni  notacarere>ciequa 
poflit  agnofci ,  quo  padto  queat  is  per indi- 
cationemaliquam  vocum  percipi? 

[Sed](icut  Coniux  amatrix  viri ,  abfence  honuUe 
manto  fuo,pcr  fcneftras  circumfpicit,ipfum  virtuic.  ' 
requirens,&vbiquefpeculans,inmari5cin 
terrajctd  viderit  nauem  venietem ,  ibi  fuum 
putatefrevirumi&  fi  videritviatoresprocul 
venientcs,  inter  ipfos  adefTecxiftimat ,  & 
occurrens  eis,interrogatdicens:  Dicite  mihi 
vbieum  dimiferitis,  in  quarcgione,  autin 
qua  ciuitatef  quid  dicentcm,  aut  quid  facie- 
tem ,  aut  quando  venientem  f  in  hunc  mo- 
dum,omnis  fan<5ta[anima]  conftri^taamo- 
re  Christi  imetroga.v.  Dtcttemthijvbi pafctt, 
rhi  cubat,quem  diltgit  anima  mWi 

lam  optas  videre  quemamas,cuinuncBernarcf.  ' 
blandiris,  &nuncad  amoris  &  defiderij  ^^5*!"^'^» 
intentionem   fuauiter  illum   perueftigas, 
nunc  moras  accufas,  nunc  re  cernis  con- 
temptum ,  nunc  te  vifitatione  confiteris 
indignum ,  &  icerum  de  eius ,  ( toticns  ex- 
pertus )  bonirate  praefumis  ,   nunc  quafi  < 
vlterius  nonfuftineas,  fpirituali  quodam 
litigio  vel  ludamine  euincereretardantem 
conaris.  Quai  tunc  lacrymce  ?  qui  gemi- 
tus^qusefufpiriaf  qu2evoces?nuncocul)  fle- 
tu  graues,  cumindmis  fingalcibus  eiigun- 

tur 


1$6  V  O   T  a1 

tur  ad  coelum  •,  nUric  ttianus  extcnduntur  Sc 
brichia,nuncped:oris  contufione  animae 
tarditas  accufatur.  Proferuntur  intetim  ver- 
ba  fine  principio,fine  fine,  quorum  hec  fen- 
tentisB  cohaErent  fibi ,  nec  rationcs  fimiles 
funt,  necalicuiuslinguze  rcnrus  vel  idioraa 
feruaturj  quando  vox  ahquandp  refpondet 
affe(5tui,&  iterUm  vocem  affedus  intercipit. 
Gaudet  certepius  illelEsvs  tali  certamme 
fuperari.    - 
*^     -^       Supereft  itaquevtadeurecurratjinquo 
pfal.poen*  iolo  vera  elt  cololatio,  oc  per  iltms  vitac  no- 
desjin  ledtulo  cordis  De  vm  quseratiQuera 
fi  primo  non  inuenir,  magis  ad  quaerendura 
animetur,  fiirgatadamorem  ccbleftium ;  ci- 
uirarem  circumeatexultatione  vniuerf^  ter* 
tx  fundatam ;  interroget  vigiles  i  qui  cufto- 
diunt  Ec€lefiam,nudetur  pallio  faecularis 
ornatus,  &charitatisfagitta  interius  vulne- 
retur.  Nec  prius  a  quaerendo  defiftar,  quarii 
mcerentium  confolatorem  inueniat.Inuen* 
tum  autem  fummoperc  teneat ,  donec  re* 
demptus  ope  adiutriGisgratiae,aeonfcientiaB 
eripiatur  riibulatione< 
Oiif  liS*        Eft  enim  quidam  fpiritalis  amplexus,  at** 
quc  vtinam  contingatj  vt  meam  Spoiam  al- 
tior Sponfi amplexus  includat,  vt ego  quo- 
que  poflim  dicere ,  quod  in  codem  libro 
fcriptum  eft:  SmiSlraeks  fuh  cafiu  mo,  &  dex" 
ur4  tUius  amflexabitur  mel 


i.in  Cant. 


LlBER      SECVNOVS.  I5/ 

Cjuici  hoc  tenaciiisglurino ,  quod  nec  a-  Bcrn.fet» 
iquiscluitar>necventisdi(roluicur,  nec  fcin-  7i>."icit* 
diturgladijs?  Deniq;  aqu£mult£mnpoterunt 
txtmguere charttaterfi.  Tenui  eum  nec  dimitta.  Ec 

. fandtus  Patriarcha :  Nontey  mquif,  dimittamy 
niftbenedixertsjnifn:  Ifta  non  vult  cum  dimit- 
tere;  &  forte  magis  quam  Patriarcha  id  noil 

i  vult,quia  nec  pro  benedidione  quidem;  fi- 
quidem  ille,  benedidione  accepta ,  dimifit 

;  eum;hLEcautemnon(ic,Nolo,inquit,  be- 
nedidionera  tuam,  fed  te.  Qutdemmmibie^ 
incdoy  &atequidvolui  fuperterram  ?  non  di-- 
mitta  te,nec li  benedixeris  mi^iiJenui  eu,  nee 
dimitta.  Ncc  minus  Forfitan  ille  teneri  vultj 
cumperhibeat  dicens:  Dduu  meAefecumfi* 
lits  hominum.Qiiodq\iQ  pollicensait  t  Ecceego 
■pobifium  fum  y  vfjuead  confummationem  ftmUi 
quid  hac  copula  fortius,  quse vna ,  duoruni 
tamvehemenri  voluntate  fundataeft?  kdi 
nihiiominus,  illa  vicilTim  tenetur  ab  eo 
quem  te.net)  cui  a'ibi  dich iTemifii  marmtH 
dexteram  meam. Qnx  zQUQim  S<:x.QnQi ,  quo- 
raodoiam  cadere  potefti' tenetfidci  firmi- 
tate,tenet  deuocionis  affeo^u.  At  nequa-^ 
quam  diu  teneret/i  non  tenerecur.Tenetut 
autcm  pocentia  &  mifericordia  Doraini* 
Tenuieum,necdtmtttam. 

Inueniam.[&ego]Tedefideriura  cordis  Aug  folild 
raei.tencamTe,  amoranimaemeae,  ample-  €»?•'• 
dat  Te  fponfe  coeleftis,  exultatio  raea  fum- 
K  raa 


1^^  y    O    T    A, 

majintus  &  extra,po{ndeam.  Te  bcatitudo 

fempiterna,pofIideam.  Teinmedio  cordis 

mei,vita  beata,dulcedo  (umma  animse  mcae/ 

cap  37.    *        Eccequod  concupiuiiamvideo  ,  quod 

fperauiiamteneo,  quod  defiderauiiam  ha- 

beo;illi  namque  in  coelis  iundus  fum^quem 

in  terris  pofitus  tota  virrute  dilexi ,  tota  ca- 

ritateamplexusfum,cui  totoamoreinhaefi, 

ipfum  laudojbenedico,  atque  ndoro. 

Bedain  Tantoinftantius  inuentum  tenui,  quan- 

C.3.  cant.    ^^  rardius  ,  quem  quaerebam^inueni* 

oiig.ho.        ^  pijflime  Domine  &  dulciflime  Magi- 

lo.in  di-     fterl  quam  bonus  es  his ,  qui  redo  funt  cor- 

*         de  5&  humiles  funt  fpiritu/oquam  beaii, 

qui  in  limpHcitate  cordis  quxrunt  te  ,  Sc 

quamfehces  qui  fperant  inte/  Verum  certc 

eft,  &  indubitanter  verum ,  quod  tu  diHgis 

omnes  diligentes  te ,  3c  numquam  derelin- 

quisfperantesinte.Ecceenim  dile(Srix  tua 

limpliciter  quserebat  te,  &  veraciter  inuenic 

tc*  Sperabat  in  te,  dc  non  eft  dereHda  a  te, 

fedpluseft  confecuta  per  te,quam  cxpe- 

dtaratate. 

Aug.  folilo      Gratias  Tibi,  lux  mea ,  quoniam  illumi- 

"^•^'*      naftime,&  inueniTe,&:  me,  vbi  inueni 

me,vbi  cognpuime,  ibi  inueniTe,ibi  cog- 

noui Tcivbi autem  cognoui  Te,  ibi  illumi- 

nafti  me. 


XIII. 


2^0 


V    O    T    A. 


Mih  autem,adhirrere  l>eo  imtm  eff;^imerc 

in  Damino   "Deo  spem  meam  ,    Tfal.  r^- 

^  28. 


LlBER       SECVNDVS.  lCl 

X  II  I. 

Mihi  aurem  adha^rere  Deo  bonum 
cftjponerein  Dommo  Deo  fpem 
meam.  Pfalm.jt. 

QVam  mea.perramsyitaeRix^cita  cafwl 
VtpiUy  penujfu  pulfa,  repulfa  manm. 
Mumra  bclligeriprimthn  placiiere  Gradmt^ 

Ar^nag^.jpelaudu/anguinolernatuU. 
Arma  dabant  animoi ,  &  eratjpes  omnis  in  armUy 

Ceuforet  hsc  votis  metafutura  meis 
S£pe  vigil  tetricoi  traduxi^cantihus  horofy 

Et  cu^osjpecuU  tadta  longa  tuli. 
"^ecfemel  admonitufram  hostua  prodita  noftro  efl, 

Cumfignum  toties,  ore,  veUre  dedi, 
Addidicifepti^foffamproducerecaftris, 

Ltfudspr&fixas  impedij^tvias. 
Quin etia^nfubitdtfaciem  componerepugna, 

Et  trepidis  animos  addcre^voce^globis. 
Dentquenontenuit  belliquis  certius  arteSy 

Mihtis  auxilia  feu  Ducis  efet  opus. 
Ahy  quoties  Lihycas  prefttpes  lajftts  arenas, 

Et  cecidit  madidis  fudor  in  ora  comis! 
CoUaj^tnagnanimus  tinxttfumantia  pului^y 

Isectamen  vnda,fitim  qud  recream,  erat. 
Ah  quotiesgelidosfluuiorum  innauimus  alueos, 

AEregrauante  bumeros.dregrauante  caputl 
Ora^  prenfatosretinebantmorduus  enfes, 

Sandoferobjiantes  cum  veheremuraquas. 

R  3  BelUntem 


161^  V    O     T    A. 

Pellantem  temiit  lam  tot  me  Marjpiter  annh, 

PrmcijHoq^pedes/me  merehar  eques: 
Quoq^  tegorMcmuifmt  iciufarundmetborax, 

La/ai^funttotidem  cafiu  &  vmbo  locis, 
lethtfero  cetidit  fompes  mihi  tertius  ictu^ 

Crijia  quater^galeA  cnjptde,raptafuit, 
Quin  arnmamprxcepsinapertapertcula  mtfty 

Dum  nitfm  hojitli  dextera  cddecakt. 
l^itUa  tamen  noftro  tuncfunt  data  vulmra  terga^ 

Omnefedaduerfope^ove  vulnmerat. 
^mpe  gradum  tenut.contra  fmum^facef^ 

Telac^  pracipttigrandme  plura  tult. 
Per^  meofad&sgladio  fpatiabar  aceruos, 

Impofitofubigens  cbrperaftratapede, 
JQmputet^hoctantis  caputmfuperabtk  beHify 

Non  ettam  heUis^  vota  tultffefuis} 
^eu  mthHpoftpartasproprio  totfanguine  lauroit 

Toft  totadinfernosfumra  mtfjalacHSy 
foH  toties  meritasgladio  viciore  coronas, 

Po^  iot  fixa  tttofi^na,Graditie,tholo: 
Vnatotegregios  delcmt  culpatnumphos^ 

i^ecftut  vllafuper  nominis  vmbra  mei: 
'Btgrauis  inpcenam  me  diruit  art  Trihtmw, 

luf^it  (^  inciniio  turpiter  Irtfago, 
Clorta  quin  odijs popularihm  obruta  vertit^ 

Sic  cecidit  tanto  Martepetitus  h^nos. 
0  vtinampotiuspro  te,  Deus,arma  tuliffml 

^on  itacaffafuis  laudibus  armaforent, 
Tefuper,  intrepida  meliusfjfe,vota  locantur^ 

Vffundatfrefid^^mbQrafida  rms, 

Ergo 


LlBER       SECVNDVS»  l6^ 

'Ergofuum  Odryfiopofttumfuj^endimm  enfemy 

AEraj^fum  curudiujfa  valere  tub<z, 
Tum  lucra,tum  vigtles,  lucroarriseretahernay 

Vnaj^  Mercuriocuralitafefuu. 
Tum  piper  &  lanas  lydo  reparautmus  auro^ 

Veximus  &  graHidk  grana^merumj^  trahe, 
l^ofira^  Barharms  tetigerunt  ItmeaportuSy 

Etfinusinuecla  vixfinemercefuit, 
Scilicet^e  minima  magnum  re  iogere  ^udLflum^ 

Maximus  hacftudijpme  triumphtiserat. 
CreuerataggeUisiarn  denfapectmanummiSy 

Nec  domus  immenfas  arci<n  tenehat  opes, 
Clafiis  &  ambtifiis  onerata  rdthat  ah  Indis, 

Scdperijt^patrijs  proxima  clafiis  aqtiis, 
Flurimus  impkbat  tabulas  mihi  dehitor  amhas, 

Ctedtta  perturus  dehitorejfe  negat. 
Ergo  velut  liqtitdtsfal  crefcit  &  interit  vndiSy 

Vt  creuifiis  opesficperijslis  opes. 
O  quantoplactdos  tranquillius  exigitannos, 

^i  uequeliura  cupit.qtn  mquehella  mouetl 
Diues  Athlantiade,tU4linquo  negottajtxi, 

NtiUa  miht  vefira  merce  redemta  quies. 
Quid  facerem^toiies  fruslrantthus  omnia  votis^ 

Marte  negante  decus,  Murcurioj^fidem? 
Regis  in  ignotamfuhrepfi  nohilis  aulanv^ 

Magna^  mox  regi  fama  relata  mei  eft^ 
Et  vocor,&  vtdeor.placido^  arrideor  ore^ 

Dumjf^  loquor,prona  Pnncipis  aurefraor, 
'Nefcto  quidfuerit^quod  Rex  ita  coepit  amare-y 

^onjuit  hocmeriti,fedmagefortis  opus, 

R  4  seu 


2^4  V    O    T    A. 

Seufuerhvirtm/euforsyfeu  Regm  erm^ 

Maximm  eyclguo  tempore  creuit  amor . 
$£pe  diwi  nodi  conianximuSyinj^  loquendo^ 

Nonfuerat  vifmpr£cipitaffe  dtes, 
Sdpe  domi  tacitas  lufu  traduximushoraSy 

Vna^f<epeforis  menfa  duohus  erat, 
Uon  ita  Seianum  Latiafauor  extultt  AuU-y 

Clitus  Alexandro  non  ita  caruserat. 
Commodtisttaud  tamupotutt  tribuiffe  Cleandro. 

Atit  Cor^amini plus  amor  Ablauu^^ 
lam^  fuafateor,fauor  htc^nouitateplacehat^ 

( Vtprope  nonfolttd  res  nouitateplacent) 
Aula^fettcemfdicem  turha  vocabut^ 

Quodmihi  tanta  Ducis  graciapartaforet* 
Vahl  nimisinfidisfubnixa  potentiafceptriSy 

jQiu  tninimofortis  turbine  verfa  ruitl 
Icce^minaxmricos  {cepit  Rex  ducere  vultui, 

Nec  tameneft  vttiogratia  kfa  meo. 
Hei  mihilcoeptusamorfiibitamfe  vertitin  ir^ms^ 

Hoffis  &epamo.cog9rahittf(jlo. 
V.t  veteres  auxi  cafu/nouafahuU  faftos\ 

Fabulafic  elegis  trtHe  canenda  meis. 
Arcadij  ^utropiusySttlico  redtuttm  Honori^ 

Et  Conftantini  Ctfaris  Ablauius; 
Clitus  Alexandti\TiberlSeianHs\imago 

Heunimishiftom  verafuere  mea\ 
O  Deuslo  quanto  tranquillius  exigit  auum^ 
Qui  kcat  infceptris  vota^^tfj^  tuisi 


Mihs 


LlBER       SECVNDVS.  l6^ 

Mihi  autem  ndh&rere  Veo  honum  ejlipo- 
nerein  Domino  Dcojpem  mea.m. 
Pfalm.yz. 

/^  O  R  humannm  in  defiderio  aetcrnita-  f^p^^^**^ 
^*-*  tisnon  fixum ,  numquam  ftabile  po- 
teftefleifed  omni  volubilitatc  volubilius 
dealio  in  aliud  tranfit ,  quacrcns  requiem, 
vbinoneft.  Inhis  autem  Q.2i^\xd%  Sctranfi- 
torijs,  inquibuseiusafFe(5:uscaptiuitenen- 
tur,veram  requiem  inucnirc  non  valet,quo- 
niamtantaeeft  digniratiSjVtniillumbonum 
praetcr  fummum  bonum  ,  ei  rufficcre  poflit.  ^ng  Coiii^ 

[Etego]aHud&:  ahud  fequebar,  &anullo  cap.u. 
implebar-:  dum  nonm  me  inueniebam  te, 
incommutabile  &  lingulare,  indiuifum ,  v- 
num  bonum,quod  confequutus,  non  egco; 
quod  con{equutus,non  doleo;  quod  poffi- 
dcnSjfaciatur  totum  dcfiderium  meum. 

[Scdnuncjnihil  mihitamdulcc  quam  ^"^•"^''^ 
cum  Domino  meo  cile.  Mthtautem  adlurere 
Deo  bonum  eft.  Da  mihi ,  Dominc,  doncc his 
fragilibus  ailifto  mcmbris,  tibiadbmre,  ficut 
fcriptum  cft ,  quiadhAretDomino ,  vnusjpiritus 
t^cumeo.  ^      ' 

Eligantalijmilitiam,  alijaduocatfoncm,  ri?u%l* 

alij  diuerfas  variafque  dodtrinas ,  alij  ncgo- 

tiationcm,  ahj  agricultura,  mihiautem  Adhd,- 

tenDeo  bonum  cJi.Dco  adh^rere  nihil  eft  me- 

R  j  lius 


l6<>  V    O    T    A. 

lius,  quando,  eum  videbimus  facie  ad  facie: 
modo  ergo  quid?  quia  adhuc  peregrinus  lo- 
quot.AdlmereDeobonum  ej}\  (ed  modoinpe- 
rcgrinatione,quianondum  vcnitres :  ponere 
in  Deojpem  meam.  Quimdiu ergo  n  ondum 
adhseliftijbi  ponefpem.  Flu(5tuasi*praemit- 
te  ad  terram  hanc  anchoram.  Nondum  hae- 
res  perpr^fentiampinhasre  per  fpem;&  quid 
hic  ages ,  ponens  in  Deo  fpem  tuam  ?  quod 
erit  negotium  tuum,nifi  vt  laudes,  quem  di- 
ligis.^^Eccedamares  Aurigam ,  nonraperes 
ca;teros  vttecum  amarent.^  Amator  Aurigac 
quacumque  traniic,loquiturde  illo>vceum 
ament&cacteri. 

rfai.6i.  'Diuitidifiaffluant,  nolitecor  appome.  Fluxa 

eftdiuitiarum  natura,  fuos  po(Ie(Ibres ,  o- 
cyus  torrente  prasrapido,  praetercurrif,  alios 
aliomodo,  aptamutareDominos.  Hodie 
huius  eft  ager  ,  cras  erit  alterius ,  &  paullo 
poftadaliumperueniet.  Refpice  parumper 
ad  ciuitatis  domos  ;  quoc  nomina  ex  eo 
tempore,quo  fuerut  aedificatae,  fortitae  funt, 
aliter  ab  alijs  atque  alijs  appellatae  poflelTa- 
ribus.''  Et  aurum  e  manibus  habentis  fe, 
fluens  feAperad  ahum  transfertur;  &  ab 
illo,adahum;  magisenim  aquammanu 
circumplexam  retinere  continenter  poffis, 
quam  diuitias  conibruare  tibi  ipfi. 

lufto- 


LlBER        SECVNDVS.  2(^7 

luftorum  iadicfof  qiixlibf!t  bonaadtue-  chfgho- 
rint  )cuni(and:is  defKicriis  jsftiianr,  bona  nni^-ni 
minime  vidcnrar.  vnde  OauJd  Propncca, 
qui  Rcgni  diuitijs,  mutisque  oblcquijs  tul- 
ciebacar,quamais  ik  ha:c  ad  ncc^llitatem 
bona  eiT:!  confpiccret ,  vni  tamen  lingulari- 
tcr  bono  inhians iEftuabar ,  dicens :  miht aU  • 
tem  adJurere  Deo  honutri  eft. 

Sicergo  Dominus  Deus  fpes  tua,  non^  .^ 
ahquid  aliud  a  Domino  Deo  tuo  fpcres:  piais?. 
fed  ipic  Dominus  tuus  fit  fpes  tua.Namque 
multidcDeo  Iperantpecuniam;  multide 
Deo  fperantcaducos  honores&pcrituros; 
aUud  quodlibet  aDeOjptascer  ipfumDeu, 
(ed  tu ipfum  Deum  tuum pete.  Relinque 
omnes  amores  ,  pulcrior  eft  ille  qui  fecit 
coelum  &  terram.  Beatm  vir  cum  e^  nomen 
Dommjpis  eitis ,  &  non  rejpexit  in  vanitates  & 
infanm  mcndaces, 

Sicut  autem  nemo  poteft  duobus  Domi-  orig.in 
nis  feruire ,  ita  nemo  poreft  in  duobus  Do- 1^^^-^^* 
mmus  Iperare.  Nemo  poteft  m  mcerto  dmi- 
tiarumfperare,&inDomino.  Nemopoteft 
fperare  in  Principibus,  &inDeo.  Nemo 
poteft  fperare  in  viribus  equi,&in  Deo.Ne- 
mo  poteft  fperare  in  fseculo ,  &;  in  Deo.  Nifi 
enim  in  folo  Deo  fperaueris,  &c  videat  Deus 
fpem  tuam ,  in  f^culum  aeternum  efle  con- 
uerfam,  &  quiaaham  nullam  omninofpem 
gcrisjnifiin  ipfo ,  qui  viuiiicacmottuos ,  & 

vocat. 


1C$  V    O    T    A. 

vocat,  quae  non  fiint  jHon  poteris  eripi  ^ 
peccatonbiis.  Solus  eftenim  i^(e qm faluos 
facitjperantes  in  fe. 
BafiLin  Huicquiin  homine  fpem  ponit^magno- 

difp,q.4z.'  P^^^  eitmetiiendum  ,  ne  m  cxecrationem 
illamincidat:  MAledtUm  homo  ^  qut  confidit  tn 
homine^&fulcitcarnembrachijfuiy&  defecit  d 
Dominoammaeius,  Quae  verbacum  dicunr, 
^tconfidtt  inhomine, iWad  praccipiunt;  ne- 
quaquam  in  altcro  (pemponidebere.cum 
aurem ,  &  julcit  (arnem  brachijfm  j  in  fe ,  fui 
^  habendam  iiduciam  vetant. 
5>.  Quidquid  igicnragendumiit,  quidquid 

'B*at.  qui  dechnandum,quidquid  tolerandum,  quid- 
quidoptandum.Tues  Pomine,fpesmea. 
h^cvnamihiomniumpromiflionum  cauf-? 
fa;h$ctotaratiomea2  expedationis.  Pr^e- 
tendatahetmcritum' fuftmerefeia(5tet  p6- 
dus  diei  & aeftusj  ieiunare  bis  in  fabatho  di- 
cat,poftrem6  non  efte  hcutca:teri  homi- 
num  glorietur ;  mihi  autem  adhmn  Deo  bonum 
efi,pomre  in  Domino  Deo  fpem  meam.  Sperent  in 
ah js  ahji  fortchicin  fcientiahttcrarumj  hic 
in  aftutia  faECuh;ilie  in  nobilitate;  ille  in  dig- 
nitate;illein  ahaquahbet  vanirate  cofidatj 
propter  ie,omnta detriwenfafeci ,  &vtfterc0r4 
arbttroriquoniam  tu  es  Domtnejpes  mea.  Speret, 
qui  vuh,  in  incerto  diuitiarum  5  ego  vero  nc  ip- 
faquidem,nifiabs  tevi<3;ui  neceflaria fpe- 
ro.Si  mihi  pra^mia  promittuntur ,  per  te  ob- 

tinenda 


LlBER  SECVNDVS.  l6^ 

lincnda  (perabo.  Si  infurgant  aducrfiim  m^ 
priElia,ri  la^uiat  mundus/i  fremat  malignus, 
i\  ipfa  caro  aduerfus  fpiritum  concupifcat,in 
te  cgo rperabo.  Quid  cundamur  abijcerc 
omnino  fpes  mifcras,  vanas,  inutiles,  fedu- 
d:orias,  Sc  huic  vni,  tam  folidx ,  tam  perfe- 
6tx,  tam  beataefpeijtotadeuotione  animi, 
totoferuoie  fpiiitus,  inharreref  fiquidilla 
impofiibile  ,  fi  quid  vel  difficjle  efl ,  quaerc 
aliud  in  quo  fperes. 

Tertipmum  foUtium  habeamus ,  qui  confugl-  Heb.^* 
musad  tetmdampropojitamjpem:  qHamficutan^ 
coram  habeamus  antm£  tutam  acfrmam, 

lam  fpemquafiancoram  [  praemifimus]  p"j^f  ^" 
ncin  iftomariturbati,naufragcmar.  Que- 
admodum  cnim  de  naui  quae  in  ancoris 
cft  ,  rede  dicimus  quod  iam  in  terra  iit, 
adhuc  tamcn  fluduat,  fedin  terra  quo- 
dammodoedudaeftcontra  venros,&con- 
tratempeftates;  fic  contiatentationcs  hu- 
iusperegrinationis  noftra?,fpcs  noftrafun- 
data,facit  nos  non  abripi  in  {axa. 

Adhmat^quxioy  Domine,  animameapofl 
f^jfufcipiatme  dextera  tua;  fuftoliatme  fu- 
per  altitudinem  terrx ,  &  cibct  me  illa  ca^le- 
fti  h^rcditate,  cui  fufpirat  peregrinario  mea 
dicacno^e. 

XIV- 


27  <> 


V    O     T    A, 


Sub  vmhra  illtus  auem  iesideraueram ,  seli . 


CmtK.   a. 


2p 


LlBER       SECVNDVS.  IJl 

X  I  V. 

Sub ymbra  illius,  quem  deflderaue- 
ram,fedi.C^;?/.2.. 

pj*  Orsiteri^rjot(tilongummeditahar  inor,u, 
^       Et  hona  iam  ccept£parserata^a  vu, 
Vt^fokt  lajfus  inetamjpcclare  vtator^ 

Credeham  Ipatijspauca  deejfe  meis. 
Vt  ccepi  reltqHos  metiriprouidapaffiis^ 

Maius  erat  medto,  qtwdfuperahat,  iter^ 
Hei  mthil  tum  refugAcectderuntcorpore  vires^ 

Totj^  nimii  duriis,  mtUta  vifa  lahor. 
Ergooculoscoelormfera  cum  vocetetendi, 

Terret  an  hinc  aliquiSyVo^  vocatm^opern? 
Etmhi,quis,  dixi,  dahit  hifcefuhdLfiihus  vmhram} 

Solii  ah  infefto  verheror  tgnecaput. 
Jfiice,  fuhplantis  qtiamferueat  arida  tellus, 

Siccaq^femuftos  vrat  arenapedes. 
O  nemora\o  rigUA.fr  ondofa  cacumina/jlvil 

O  larehrd !  6  fontes !  arboreAq^  domus! 
O  vttnam^virtdesparJatmthtpopultis  alaSi 

Autcaput  hoc,  malifrotide  comante  tegar! 
Audijt  ille  measfoittus  Untre  querelas, 

Cuius  erat  tottes  vmhrapettta  mthi. 
Etfcio^quo  propcras.fcio^quas^att^arripis  oras', 

Et  fcio.quam  tottes  anxtapofcis  9pem: 
Cceleftis  Soljm&  longinquam  tendis  in  vrhem, 

,Quam^^  agii  in  terriij)uc  tihi,vitayViA  e^. 

latnc^ 


I7i  V  o  T  A^ 

l/tm^graUat  tongt  te  tanta  molefiia  mfui^ 

Et  cuperes  Malt  fronde  virente  tegi, 
Bccettns  veniojperata  labortbus  Vmbta^ 

QuamjjVoues.placido  tegmine.Malus  erf, 
Jijpicu  htzrentesfiine^a  exarborepalmas, 

Quofq^fodit  geminos  cujpii  dcutapedes} 
Jjptcisinnumero  lantatum  vulnerecorpus? 

Ajpicis^beu  vix  eji  corporis  vmbra  mel. 
Hac  ttbiqudjitamfejjd  dabit  vmhra  quktenif 

Vortm  &  in  durts,  hdc  tibi  Malus^erit, 
Dixcrat^&  viresfubito  rediere  iacenti, 

Tanta  loquente  Deo.vifq^  vi^orq^fuit. 
Tmc  egofujpiciensyin  Sponjlim  luminafixii 

Hei  mihi/ujpenfus  de  Cruce  Sponfus  erati 
Bt ^ualiSySp0fe,tnqua,  bac  ejl^quam  trijiis  imagot 

H&ccineerit  capitAdalus  aprica  meo} 
UdC  ego  fanguinea  lan^u^ns  rejidebo  fub  vmbra 

TUyCrUcii  infamijiipite  fixuseris? 
O  mala  Malusl  &  infeliX^qua  te  mdnus  vmquant 

Fixit  humoUnanus  hiCMde  cruentafuit^ 
Attamen  h&c  Utos  Malus  iacit  arduaramos^ 

Vt^  cubent,placidoi  vmbra  dat  aptatoros\ 
Vmbra  datapta  toros^fed  nontamen  aptafoporii 

Ahlmagis  hdi  lacrjmas.Malus  &vmbrapetuftt* 
O  bona  Malusi  &  6  feUx,qu£  te  manus  vmquam 

Tixit  bumojuncjidus  i<im  decet  ejfe  manum* 
Ah  video,cui  tefmtilem,mi  Sponfe,  vocabo'y 

Sapemihi  vmbriferd,  munere  funiledomus^ 
Qualisonufta  rubris  late  fua  btachiapomis 

Spargit^  &  aptaftti  munera  Mdus  habet^ 

T^xfup^' 


LlBER      SECVN£)VS.'  473 

Exfuperatj^  faas,  nuwerosafrugeforores, 

Vna  nemm  laps^  hcjpitibufg^  pmns: 
Talts  esAJituis  njiht^SponftyCaNrtbus  vmhra\ 

Ljmphaj^dtiinft:io^dumfa7neo^^^cibu5, 
O  quoties  egc  te\  quoties,  mt  SponfeyVocaui, 

VtfemcltUa  tneum  conderet  vmhra  caputl 
Hic  ego^filiceat ,  dixi  ,gemebundafebedoy 

Vtfedetamiffo  moejla  columha  viro. 
£r  modbpurpurei  concreto  fanguine  criney 

B  modo  materles,  labra,  doloris  erunt, 
J^uncocultanteoculosy  niincfronsy  nuncpendutd 
ceruixy 

Nuncos,  nunc  atro  barbacruore  madms. 
O  quotieslatus  hocjacrywanfj^  gemenf^videho! 

Ne  videam  lacrymis  impediar^meiii 
Multa  tamen  dabtt  hoc  vnumihi  vulnera,  vulnus^ 

Saucta  dumgemtnostabarad  vfquepedes. 
Tunc^  iterum  amplexu  Itgnnm  lacrpjabikjirin^ 
gens, 
Subfcnbam  h^c  pUntis  verhafuprematuis: 
In  duo  qui  cauffam  prdentjihi  jnortis » Amantes^ 

Mergitur  hac  lacrjmisytgmbm  ilkperit* 


Suh 


274  V    O    T    A^ 

Sedvmhraillmsy  quem  defidermeram 
fedhCant.z. 

i.inc^nt.     \  MoRTS  cnim  vulncre  percufTa arbo- 
oxis.ibid*  xV  rum  folacia  fyluarumquc  (edatur. 

Siau[namque]arbormeliinterreliqua 
Ifgnalyluaz,  ficeftrponrusinterreliquos  ii- 
lios,habcns  frudum,  qui  non  folum  lapore 
omncs,  {cd  &  odore  pr^cellat ;  &c  duos  ani- 
maefenfus  :id  eft  guftum  &odoratum  refi- 
ciat :  diuerfis  namque  copijs  menfam  (uam 
nobis  prcEparat  ^picntia,  in  qua  nonfolum 
panem  \kx  apponit ,  fed  immolat  carnes 
verbij&non  loluramifcec  in  cratcre  fuo 
vinum ,  fed  &c  melaadhihet  odorata  &c  dul- 
cia  5  quas  non  tantum  in  orc  6c  labijs  fuaui- 
tatemreddanr,  fed  &interionbus  tradua 
faucibusdulcedinem  fcruent. 
Nyflan  Isenimqui  in  fyluamaturcE  noftrae,  ob 

orat.4.in  fuamergaecnushumanum  bcncuolcntiam 
gcrminauic ,  eo  ipfo  quod  carnis  ac  fangui- 
nis  particcps  fa^tas  eft  ,  quafi  malum  quod- 
dam  cxiftit.  Nam  in  hoc  frudu  videre  eft 
quiddam,quod  cum  vcroque,  nimirum, 
carncacfanguinc,  /imilitiidinem  aliquam 
habeat :  etenim  rarione  coloris fubalbijcar- 
niquod  proprium  eft  imitarur;  rubedinis 
fpecie  cognatio  quafi  quaedam  cum  fan- 
guinis  natura  indicatur. 

Merito 


L  I  B  E  R       S  E  C  V  N  D  V  S.  275 

Meriro  ergo  eiiis  defiderauerac  vmbram,  Bcrn.fcrm. 
de  quo  &  retVigerium  cflet  &  refedioncm  "^^^^  ^*^* 
pariteracccptLua.  Nam  cactera  quidemlyl- 
uarura  ligna  erfi  vmbram  folarij  habenr,  (ed 
non  viraerefc(!^ione,nonfiu6i:us  perpetuos 
lalutis,vnasefletenimvitxau(flor,vnusme- 
diatorDei  (Schommum  homo  Christvs 
lEsvs,qui  dicit  fponfe  (ux :  Salus  tua  egofum, 
Proptereaergo  Christi potilTimiim dcfi- 
derauerat  vmbram ;  quod  folus  fit,  qui  non 
folum  ab  ceftu  refrigerat  vitiorum/ed  &:  re- 
^\et  dclcdimone  wiamu.Sub  vmbra  e'm  qucm 
defideraueramfedt.wmbi:a.d[is,C2iVocii\s. 

QuisenimpofTetfuflinere  Solemiuflitiae  DeTno'i.f 
nudum?quisnon  confumereturardentibus  c.z.cant^ 
radijseiusfafTumpfitergoSoliuflitiaehomi- 
nemmediatorem  ,  &  ira  ex  coniuni^ionc 
fohs  dc  humani  corporis  fadla  eft  vmbra. 

Chr i  STVs  ergo  afiixus  ad  hgnum  ,  (icut  Ambr.in 
vtalumpendens  marbore^  bonum  odore  mun-  ^^^}'  "^- 
danaerundeDat  redemptionis  j  qua^  peccati 
grauem  de:er(it  foerorem  &  vnguetum  po- 
tusvitaliscffudit.  Tanquam  malum  ,  inquit^ 
in  lignufjludt ,  ua  confobrmus  mem  in  mediofilto- 
fum.ln  vmbra  eius  concupiui  &fedi.  Bona  vm- 
bra,  qux  nos  ab  iniquitatis  fole  defendit^  & 
frudtis etus dtdcis  infaucibtismcis.  Qu\s  fmdus 
eiusduicis  ,  nifi  prasdicatio  Dominicaepaf- 
iionisi* 

S  1  Natha- 


IjG  V     O    T    A.' 

yS^g"         Nathanael//<&4rto?'c^fi  videtur-,  Dauid, 

odon«3*«  invmbraalarum  Domini  Iesv  fperarefe  di- 
CM\L^cc\\xi\smarhore77ificomori  afcendit  ,vc 
CHRiSTVMvidtrer.  Nobisquoqueexpan- 
ditmanusfaas  Iesvs,  vt  torum  mundum 
obumbratet.  quomodo  non  fumus  in  vm- 
hra ,  qui  Crucis  eius  proregunur  velametof 
quomodo  non  fumusin  vmbra,  quos  cruci- 
fixus  a  malignitare  fceculi,  &  corporis  ardo- 

,.     .,.,  redefcndit. 

0(it^4.,  Hacvmbra  Dauid  protegi  le  poltulabar, 

ne  cum perdtem  Sol  vreret  vellunaper  noclem, 
Umcvmbram  Ipintalis  miniHrargratia,  tor- 
ridafiEculihuius,  &mundi  arftiua  fugienti- 
bus.  In  hac  ergo  rsquisfcamtis  vmhra,  pecca- 
torum  noftrorum  a^ftibus  fatigati;  li  quos 
aduflTit  libido^hos  Domini  Crux  refrige- 
ret  5  in  qua  fe  lechnauit,  vt  noftra  delida 
fulciperet. 

Hon.apud  Vmbra  fit  cx  corpore  &IUCC5&  eftitinc- 
rantium  refrigerium  ab  acftu ,  &  protedtio  a 
temptftate.  Arbor  vitcE,fcilicet  malus  ,  cft 
fan[ta  Cy«jc:frud:us  cius,  Chriflus\  vmbra ,  tu- 
telaveirefrigerium  humanigeneris,  quod 
grauionere  peccatoriunperseftum  concu- 
pifcentiac  premebatur. 

zlcanll'^*  Vmbra  Chrifti[(iquidem]omnemtenta- 
tionum  feruorem  tcmperat ,  &c  dum  aura 
fuae  infpirationis  fuauiter  mentcm  tangit, 
cjuicquid noxij  calorisfuftinebac^  expellit, 

^quam 


Deir.inc, 
s.Cant 


Greg.inc» 


LlBER        SE   CV  N  D   V   S  277 

&  quam  lam  forfk^in  nimiiis  viriorum  xilus 
marcidam  fecerac ,  vmbia  r.indi  Spiiirus, 
'proregens  recreat,  vt  dnm  ineuismfpiratio- 
ne  fedens  paiilar ,  vires  colligat ,  quibus  ad 
aEternam  viram  robaftiu",  currar. 

Per  rw^M?«exliipernap!ored:ionerefri-  ^otcl^in 
gerium  cordis  exprimifur.  SicucSponfain  c^o  ioo« 
Canticis  Canc.aduenrum  Sponfi  prxllolata 
prxnunciar,dicens  :  Sub  vmbratlltns  quem  de- 
JikrMeramfeii  iZcCi  dicat:  abicftu  carna- 
lium  df  (ideriorum,  fub aduencus iilius  pro- 
L-eflione  requieui. 

Nonne  meriro  fub  arboiis  huiusvmbra  ^^^'V'^*  ^ 
fe  iit  geniis  humanum ,  quod  per  efumlig-  cap,2, 
ni  fcicntiae  boni  &  mali  paradyfum  amile- 
rac  ?  graue  onus  peccarorum  in  a^ftu  vitio- 
rum  porrabar,quod  deorfum  in  praecipi- 
tiuintormentorum  rrahebar.&ideoad  ar- 
borem  vuiElESVM  CHiasTVMfeftmabar. 

Tuereo,  vide,  vt  viuas  in  vmbra  eius,  Bem.fcr. 

I  o  •      1  ■        4.8.  inCi.C« 

vt  quandoque  cc    regnes  m  lumme  ems.  ^ 
Nonenim  tantum  vmbramhaber,  habec 
6c  lucem. 

ApoftoIusdicit:legem,vmbram  habere  ^^^^^l 
fururorum  bonorum  ,&  omnem  veterem 
culcuramvmbram&exemplar  pronunciac 
effe  coeleftium.  Nos  autcm  alieni  fumus  ab 
vmbra  eorum  quoniamnonfumusfub  lc- 
ge  ,  fed  fub  gratia  ,  fed  quamuis  non  fumus 
iub  vrabra  illa ,  fumus  tamen  fub  vmbra 
'        S  5  meliorcj 


17S  V    O    T    A. 

meliore^invmbraenim  C«risti  viuimus 
intcrgentes. 
*         Et  meritoSponfafub  melivmbrafedere 
concupircirj.(ine  dubio,vt  vitas,  quaeeftin 
cius  vmbia,  particeps  fiat,vidctur  omnis 
[quoque]  anima,  doncc  in  pia^fenti  vita 
ed,  vmbram  habcrcncccfradam  ,  propter 
illum,credo,  arciorcmSolis,quiciim  cx- 
ortus  fuerit,continu6  fcmen  ,  quod  non 
alta  radice  demerfum  eftjarefcit  Sc  depc- 
rit. 
s«.in  cau         ^^^  fortafTc  felicius  aliqnid  ifta  exper- 
tam  fe  gloriatur  in  co  quod  fe  in  vmbra  di- 
cit  non(vt  ProphetnJ  viuere,  fcd  fedifle; 
federe  cnim  quiefcerceft.  Pius  autem  eft 
quiefcere  in  vmbra  quam  viuercjficut  viue^ 
re  plus  eft  quam  tantumm.ociO  efte  in  ea, 
Igiturquodeft  communemultorum  ,Pro- 
pheta  afTumens  libi;  in  vmbraeius  viuimuSy 
inquit ;  fponfa  vero  ,  habcns  praerogati^ 
uam,etiam  quod  fub  ca  fingularitcr /{vfe^ 
rifgloriatur,-vbi  itaquenoscumlabore  vi- 
nimus,  qui  confcij  pcccatorum  fub  timore 
feruimus,ibiha!C  deuota  &  amans  fuaui- 
rer  requicfcir.  Denique  timorposnam  ha- 
bet ,  amor  fuauitatem  ,vnde  ait  j  Etfnitius 
msdulcugntturimeo*  gudum  contemplatio- 
nisfignificans ,  quem  obtinuerat  per  amo- 
lem  fuauiter  fubleuata.  Aft  iftud ,  in  vmbra, 
^uia,  ferj^eculum  &in  mgmat€,cvitdmi  de* 

(Immerint 


LlBER       SECVNDVSr      "     ly^ 

clinauermt  vmbrd  crefcente  lumine ,  imo  pe- 
nicusdifparuerint,  &:fubintrabit  ficucper- 
fpicua  ita  6c  perpecua  vifio ,  ericque  non 
modo  f  lauitas  gutturi ,  fed  6c  faciecas  vcn- 
rri,  fine£\ftidio  tsimcn  iftibvmbra  eius  quetn 
defideraueram  fedt ,  &fru^us  eitts  dulcts  guttmi 
meo, 

In  te  ergo ,  dulci(Ijme  Domine  Iesv,  Bonau.x; 
quiefcat  mensnoftra,  &a  te,nec  admodi-  ^"i^cX 
cum  fepuetjr.  Stulci(Timum  quideni  eft» 
ctiamnobihftimo  &iucundi(limoloco  ex- 
ire.  Qu.omodoaudemus,nifidulci(Iimum 
fpcnlum  mfpicere,  ne  fubtrahatuianobis? 
quid  ,qu£fo  ,  nos  mouet ,  aliud  intueri? 
quomodo  omnia  non  deiipiunc  &  defpi- 
ciuntur?  .  ^  _. . 

Conuigiat,Domme,mens  tt\ea.ijubvm'  cap.37. 
hra  alarum  tuarum,  ab  acftibus  cogitationum 
huius  fsculi;  vt  in  tui  refrigerij  tempcra- 
mento  abfconfa  ,  laetabiinda  cantec  ,  & 
dicac :  Inpace  in  idipfum  dormiam  &  requtef 
cam. 


S4  XV. 


i8o 


V  O    T  A. 


cafftalwms  cmticum  I>omiia,  in  teyrci 

aUlna  /  '^fd.  136 . 


50 


LlBER        SECVNDVS.  iSl 

XV. 

Quomodo    canrabimus  canticum 
Dominiinterr^liena.P/i/.i56. 

QVidtoties  catitns  iterare  iuhetu  aviici, 
Seu  Itiheat  dtgiti^.feu  tuuet  oreloqui} 
l£tittam  camtupofsunt.ammiq^  qutetemy 

Turhida  cim  mens  eH,  os  digtti^^  doknty 
Qutn  mage  cantandu  cu  mens  tacet  agra ,  momtls-, 

Ttincq^  optis  ejfe  lyra,  tunca^  optu  ijfe  chely. 
l^empefuo  nimiian  ne  merfadolore  laboret, 

Aut  mtenta  fuis/tt  mmis  ipfa  malis: 
Qujd  quod  opm  certa  promittitis  vfqiie  medeUy 

Vefira  nec  exemplo  dicia  prohante  carentt 
Dicitis  banc  cauftm  cur  laffus  natiita  cantety 

Sollicttat  celeri  ciimfreta  lenta  jnanu. 
S^^^gr^g^ni viridespafcendum ducit  in agros, 

'i^onynifine  nimiiimfttmora  longa^canit. 
JEt  canit  vtfallatfafiidta  longa  viator, 

Mtlcs  &  vt  cantet,nox^  lahor^facit. 
Ison  ego,quodfticiuntjmiles,nauta,atqtie  viator, 

Quod^facitpajiorjamno  nhcllis  optis. 
Adde  qued  &  Domind  iam  duduaffiieta  querdis, 

Adfclitosgemituspltts  mea  lingua  valet*^ 
Vix^j  retsntanti  iam  carmina  prifafuhihanty 

Muftca  quin  etiam  res  mihi  vifa  noua  eji^ 
Vt^timet  longo  veniens  ecarcere  Solemi 

Sicmea  ktitiam  Itngtia  modof^timer, 

T  Ad 


iSl  V    O    T    A. 

Adnunmos  quotiesfuit  impetus  irertMos^ 

Aut  folitam  dfgttisfoUicitare  chdjm-y 
Aut  doEio  queri;UsimpeUerepe6imechordxSy 

Aut  mollem  articults  tncrepmffe  Ip-anjy 
Aut  leue  ceratti  modulim  carmen  auenis, 

Aut  voci  liijuidas  afjociarefides. 
lleu\totieslacrjmdifuntMetentante,profufd, 

Etlacrjmis,  digitiy  vox^^  retentafuit, 
Mox  lud;ata  iterum  cantu  diducere  vocem^ 

Et  querula  dtgiros attenuafelyra\ 
'^eqmiquam  aduerfis  fenfi  me  tendere  Mtifis, 

Vlla  nec  eft  nofira  barbitos  tfia  manu, 
Interca  longa  iam  deftmudine  pigrky 

Artem  dedidicit  voxj^  manuf^fuam, 
^ecfinuncftudium  gramtatistnane  retentem^ 

Molefcaniftudio  trt^iiafata  meo, 
Eflo/ciamleutbHstamen  addere  carmtnaneruiiy 

Aptaq^mutandisfit  miht  lingua  foniss 
Et  vincam  Aontas  digitii  autguttureDiuaSy 

Et  meafit  melior,Marfia,Canna  tuat 
Vana(j^mulnforem cogamfubmittere  buxum^ 

Etftiperem  Thrcff/ftamina  docia  lyra: 
i^ieftibus,  an  cantu  videor  dibers  teneriy 

Maxima  cuiflendt  copiafemper  ade^f 
Ah\bene,ne  cante\  mihipermalaplurimacautum 

Vertit  &  in  morem,  iam  mibipene  dolor,  (eft-y 
Nfc  loctis^vt  cantemjpatitur.neque  teporaprofunty 

Vtoj^  locus  finat  aut  tempora,mo£ror  obeft. 
Quidfvultis  patrtaprocula  tellure  iacentem, 

Externopatrios  orbefanare  modgsf 

VmitCi 


} 

LlBER       SECVNDVS.  iSj 

Farctte.fortum  nimis  exulis  iHa  repugnant: 

No«  efi  comuniem  cantibus  ille  loctis, 
Extil  &  apatrio  tam  longe  difita  CalOy 

hnpellajn  patrt^dulciafila  ljr£} 
Farcite  tam  mifirum  fortmu  vulnus  habenti'y 

Cantandi^externonulla  Itbidofiila  ejl, 
triftiafiabiltbus  manant  mihi  kmina  riuis, 

Et  videorfefiam  poffcfertre  chelym} 
Semperin  obtutu  vigtlatmemfixamalorttm^ 

Et  cythara  videorpojfe,velorehqui} 
Heulmmis  inftfiuntpr&fenti  pedoraftto, 

Ef  numqaam  exilfj  fenfus  acerbus  abefi, 
Si  qtnfjuam  his  iubeat  Aivphiona  viuere  terris^ 

Aonio  numquam  pecline  tangat  ebur, 
Ecfps^u  Euridicen  propero  cimperdidit  OrpheuSy 

llicet  artifices  obrtguere  manus\ 
Et  manibiiscecidtt  hue  cum  tefiittidincpleclrum, 

Eracla^fiint  cafugarrula  filafuo, 
Ouid  mthtynon  vnafatorum  dadefeptdt£ 

Pr£cipitis,toties  vngue  cterefidesf 
Diim  circumfpiciensyvbt  fim,  te  Patriafpeclo', 

Ueu  cadttafpe^u  menslabefaclajuol 
CumfemeUofperata  diu/tbt  Patrta^eddar, 

Tuncego  voce  canaWy  tuncegomente  canam. 


UQ- 


i84  V  o  T  A." 

^lupmodo  cantabimus  canticum  Domi- 
ni  in  terra aliem?  Pfa  1  m  1 3  (5. 

fap^sr'**  VTTiNAM  pofTem  ralia  aicere  qnalia 
'  hymnidici  Angclorum  choril  oquam 
lubenrern^e  in  tuis  laudibus  to^um  ^  fFun- 
deie ?  o quam  dcuotiffime illacoslcitis me- 
lodiaecantica  ,  adlaudem&gloriam  nomi- 
nis  tui ,  in  medio  Ecciefice  infatigabilis  per- 

A.„rm«4    orarein/ 

«»p.23.  O  beatasnmiium  lilae  Coelorum  virtutes, 

quasiaudarepoflimt  te  fandte  &  puriflime, 
cum  nimii  dulcedine  &  inefFabiii  exulta- 
tione/  Inde  laudant  vnde  gaudenr,  quia 
femper  vident  vnde  gauderc  valeanr  &: 
laudirc.  Nos  vero  mole  carnis  prefli  & 
procui  a  vultu  tuo  in  hac  peregrinatione 
poi"ui,arq;  per  mundanas  varietates  dilknti, 
tedigne  laudare  neqnimiKi  iaudamus  ta- 
menperfidem,nonper  fpeciem.  lilivcio 
Angciici  fpiritusper  fpeciem  dc  non  per  fi- 

Chryrm     ^^^]:  ,  ,  ,   ^         i    v   ,  ,    rv 

rfal.  61,         Noftra  cerre  narura  vfque  adco  deiecta- 

tur  canticis6ccarminibus,  &:tantacumeis 

habetnecefIirudinem&conuenientiam,vc 

vel  infanres  ab  vberibus  pendenres,  fi  fleant 

&a6Q(6tentur,  carationefopianrur.  Nutri- 

ces  quidem  cerre ,  quae  eos  geftant  in  vlnis, 

facpe  adeuntes  6c  ledeimces  ,  6c  quaedam 

puciilia 


LlBER       SECVNDVS.  iS^ 

puerilia  ijs  carmitia  dccantanres ,  fupercilia 
eorum  ira  fopiunrrquocirca  (a:pc  quoquc 
viatorcs  meridie  agcntes  iugalia  animalia/ 
hocfaciunr  cancntes,irineris  molclliam  illiy 
canticisconfolanccsjnecfolum  viatoies,fed 
ctiam  agricoLx ,  vuas  in  torculari  calcanteSj 
vindemiantes&  vites  colentes  ,  &quod- 
cumquealiudopus  facientes  fepc  cantanr^ 
NautaequQqueremos  impellcntes  hocfa- 
ciunt. 

lam  vero  mulicres  quoque  texentes  &c  ^^^^*'  . 
confufa  ftamina  radio  difcerncntes,  Cxpc  inpfaUs^. 
quidem  <5c  pcr  le  fingula^jia^pc  autem  etiam 
omnes  concordirer,vnamquamd:im  me- 
lodiam  concinunt.  Hoc  autcmfaciunt  & 
muheres6c  viarores,  &agfcoIa:  dc  nauta:, 
laborem  qui  exopere  facicndo  fufcipitur, 
cantu  confolAti  volentcG  -y  vtpote  quod^ni- 
nia,(i  carmen  &c  canricum  audieiit,  molcfta 
&  difficiha  ftt  facilius  toletarura. 

[_Sed^quomodocantabimm  canticumDomm  Ambr. 
in  terra  ^ltena.^Hchxxi  non  canebant  in  terra  ^^"^.^^- 
captmitatis ,  quodmluapatriacanere  con- 
fueuerant»    Plasc  terra  captiuitatiseft  » aha 
terra  hbertatiseft  ;ifta  peccati ,  ilia  quietis 
aererns^valleftrisiftajiUacceleftis. 

[hnojfi  caro  menti repugnat,  nec fabdi-  Ambr.1.3* 
taeftanimipubernaculo ,  acmccisimperio,  '^«P^^"^^ 
altena  esi  terra yqux  non  donatur  exercitio 
cultoris,  dc  ideo  non  poteft  fru6lus  charita- 

tis. 


i26  V  o  T  A. 

tis  patientiam  pacis  afferre ;  QuomodocantA^ 

himm  canticum  Domim  in  terra  altenai 

An^br.  Qui  cantac,vacuiis  eft,6c  diuerfarum  co- 

olon^yi  gii^^"^'^"^"'^  c^^^s  relcuatjculpas  relegat,  fe- 

queftratauaritiam,  &nonroium  corporis 

voce ,  fcd  etiam  meniis  fuauitate  fe  mulcet. 

,  Nam  cum  mens  querulo  femd  eR  obfeffa  dolore^ 

Nazian.de  ..  ,   i  »    /     -n    r 

huraana        -Ad  Uta  occlujas  tunc  habet  tUafores: 

natiit.  in  regione  vmbrs  mortis  fumus  j  abfco- 

pi^i.ns"    ditaeftvitanoftra,nonlibera.  Ericenimli- 

9cton.22.  berainregione  viuorum.ibiergo  viuitani- 

manoftra,vbi  nihil  mortale,  nihil  infirmum 

amidta  fit,nihil  debitum  poenaejibi  laudabic 

Dominum,vbi  depolito  mfirmitatis  corpo- 

re^conformis  eflecoeperitgioriae  corporis 

Christi,  nam   dum  in  pcccaco  ftimus, 

plene   laudare  qmd  pofTumus.  In  vmbra 

lumus  liicpoliti ,  in  vmbra  viuimus,in  vm- 

bralaudamus:perfe<fte  invmbra  laudarc 

non  pofiTumus.  Deniq-yinterra aliena  fumus; 

quomodo  cantahimus  canttctm  Domini  in  terra 

'    aliena? 

ibid.  fupe-      Erudabat  hymnum  anima  pia ,  cui  dice- 

bat  Dei  verbum:w/««<i  mihi  vocemtitam^quia 

rox  tuafuauiseji.  eiudabat  hymnu  cui  dice- 

bat :  Fatium  diMlant  labta  tua  ojponfa ,  mel  & 

lacfubiinguatua-y  kd  non  poteft  quis  ante 

crudlare    hymnum  ,nifi  didicerit  iuftitias 

Dei,  <Sididicerit  abipfoDomino  Deofuo. 

idc6fpec!a'icer  hocDauidpctit,vt  eumdo- 

ccac 


LlBER       SECVNDVS.  287 

ccat  Deus,  quomodo  cantaie  poreft  fn  me- 
rupoficus&in  timorepoenarum/'  quomo- 
docantarcpoteftgrauium  iibi  conlciusde- 
lidorum  j  nifi  prius  fiat  veniaelccurus  .<'  De- 
nique  quomodo  cant^bimuscaiticum  Do?)Jtmm 
terraaltena,  in  qua  impugnetur,  in  qua  ca- 
ptiueturmlegepeccatiiin  quadcHeacacquc 
deploretrus  captiuitatis  a:ramnas.*' 

Opaxilla,quamvi:^ebim'.tsapudDeum/  Aumft.  ii 
6  illa    lancla   acqu  ditas  Angelorum!  oilla  fi^^^iii^* 
vifio  &  (pectaculum  pulc:  ura/ecce  m  Baby- 
loniapulcrafunt  quastenenr;  non  teneanr, 
nondecipiant.  Aliudeftrolacium  captiuo- 
rum,aliudgaudiLim  liberorum. 

Facile  poteft  demonftrari  captiuosnos  ^  *^* 
cfle :  Non  enim  refpiramus  iam  in  aaras  il- 
liuslibertatis;non  enimfruimur  lib^rtatc 
veritatis ;  dele6fcationibus  tcmporali  im  re- 
rum  tentamur ,  &  colludtamur  quoridie, 
cum  fuggeftionibus  iliicitarum  volupta- 
tum.  Vixrefpiramus,  vel  in  orationcj  capci- 
uosnoselle  intelligimus, 

Illiautem  qui  captiuos  duxeruntms ,  quan-  ibid«m# 
dointrantin  corda  hominum   &  interro- 
gant  nos,&  dicunt  nobis :  Cantate  nohis  verba 
canttcorum:  Quidrefpondemus?  Babylonia 
teporcatjBabyloniace  concinec,  Babylonia 

tc 


i8S  V  o  T  a: 

tcnutrit,  Babylonia  de  te  loquitur^  non 
iiofti  capere  nifi  quod  fulget  ad  tempus: 
acterna  meditari  ignoras  ,  non  capis  quod 
interrogas.  Quomodo  cantabimm  cantkum 
Dommi  m  tcrra  aiima} 


LIBER 


LIBER    TERTIVS, 

S  V  S  P  I  R  I  A 

ANIMiE     AMANTIS. 


ipo 


S  V  S  P  I  R  I  A^ 


Ji^uro  vos^jiUct  jftevufaiem^si  imenentis 
Meclum  meumiVtnimcietis  ei,^uia  anwve 
laitqueo .     Catitic.  5,  j/, 


LibeR     tertivs,  I9i 

I. 

Adiiiro  vos,fili2E  Hierufalemjfi  inue- 
ncritisdiledummeum,  vtniicie- 
tis  ei:q'ua  amore  langueo.  Cant.^». 

/^  Oelefies  amma,Solj/mx  coekflis  alumnt, 
^^  Qtu  terttU  mueo  cmda  templapedey 
Vos  e^o^ros  numquam  vwlando  carmine  tefior^ 

(Si  meus  eft  vobis  forte  repertm  amor) 
DiCite,quod  caca.fic  etus  langueofiamma^ 

Languet  vt  Affjrtoflofculus  xflrn  agro, 
Nempe  fuas  nuper  cumjpargeret  ille  fagittaSy 

Delituit proprijs  mi^tu  arundtntbus: 
Etfumma  trtfldipr&flxus  cufpide  telt, 

Cor  mibi.ceu  Pnrthi^canna  reduncafldit, 
Ah  qutbus,ahquantis  tumpt^m  amonbusarfiti 

Nonfurit  AEtnAofiuiorignerogus, 
Nunc igtttir cuptdus  demefiplurarogabit^ 

(Samque  folent  cupidt  multa  roganproci) 
Dicttejanguentisquafit  mea  vifaflgura\ 

Vlura^y  langutntem  nonpotutffeloqui. 
St  roget\an  lento  mthtfbris  inaftuetigne} 

Dicite,quod  nullofebrisab  tgne  coquar, 
Si  roget^an  mortis  propiorftm  vifapertclot 

Dicite  qud  vobts,ore  tacentejoquor, 
Dicite^nt4lla  meis  vos  reddere  nuncia  verbiSy 

Sedfdtttantum  reddere  verbamet. 
Si  lubeat  n^jlros  tamen  iHi  nofcere  vultusy 
THecgraHefit  vobis  dicere,qualis  eram: 

I  1  Hic 


i^i  S  V  s  p  r  R I  A» 

Hacpmor^autfimiri.tum  me  depingitefamJi, 

Quafciat  &  morbi  quafit  origo  mei, 
Dic'ite..iUod  laceam  tembris  exfanguis  obortu^ 

Succiduo  in  nudum  corpore  lapfafolum. 
Sintj^  hebetesoculi.media  ctu  morte  natantes, 

Inq^finu  iaceat  langutdafa^amanus: 
'^ec  rofa  piSI;agenis,neque  viua  coraUia  labris^ 

Vena^  vix.quamuispoUice  tada,miceti 
lamg^diU nuUo conftet  meviuereftgno^ 

Quamquod  anhelantipe^orefipegemam. 
Quodj^  mihicertamnonpoftmfingere  caujfam, 

Cur  toties  nuUo  Ufa  dolore  querar: 
l^on  popmynififorsgemitufeprodere  cogat^ 

Qm  gemitum  toties  peltore  rupit  Amor* 
HMreorJudcnofirifuitvnica  cauffa  doloris, 

Et  quid  amans  ejfetneftijyamanft^fui» 
Hocjuityhoc  toties  mefijpirare  coegtty 

Pergremium  iniuff^citmflueretis  aqua. 
Hoc^fuityVt  quamuis  totiesahenaloquenti, 

lUius  afiidue  nomen  in  oreforet. 
Ergo  meiSyOro,Dile^o  hu  dictte,verbis'y 

lUius  immodicaquod  cremor  sgraface: 
Dicite^quodlentofictorreor  iUius  igne^ 

Vt  rofa  cceleUi  torridafacla  cane, 
Dicite^quod  longafic  eius  langueoffamma, 

Vtlanguentficcaliliacana  coma» 
Dictte  quod^  mei  cauffa  vnicafit  languoris^ 

(Qut  fimul  efi  mortis  caugafuturu6)Amor. 


Adiurt^ 


LlBER       TERTIVS,  2^} 

Aditfro  vos.flid  Hieruftlem  ,Jiinuene- 
ritis  Dile^um  meumjVt  nuncietis  ei: 
tjuia  amore  langueo.  C  an  t.  5 . 

T>RoBAViT  diledionem  fuani  nobis  ^^^>^jj^ 
-■'  praeclarus  ille  pro cus  animarum  noflra- 
rum  Christvs  ,  quaadduflus  edam  tum, 
cumadhuc  peccatorcs  eflcmus,  pro  nobis 
moruiuseft.Idcircorponfa  viciflim  jamorc 
incenfaergaillum ,  quiipfam  dilexerat,de- 
monitrat latcnsin fe  dile6lionis  celum,  imo 
inpecStore. 

Sagittariusaucem  ciaculatushoctelum,  Nyfforat: 
cftipladiledio,  &Deume(lediic6tionem,  4.u»c*iii. 
facris  e  iitteris  didicimus,qui  quidem,teluni 
eIe(5lum,Deum  illum  vnigenam,ad  eos  mh^ 
tic,qui  fef uanturjfpiri  cu  vicas ,  triplicera  cui^ 
pidis  aciem  inungens  ,  vt  eum  in  quem  im-  , 
miirafueritjvnacumreloj&iprofagitcario, 
is  vnum  coliigac.  Itaque  videtiam   anima 
pcrdiuinosgtadusinfublime  dedudladul- 
cedinem  diie6tionis,tamquam  telum  in  fefe 
quovuinerataeft.  Opracclarumvulnusi  6 
dulcemplagam,  perquam  vitaad  intcriora 
penetrat,qua(i  quoddam  oftium  &  ianuara 
iibiaperiensipsadiuifione.  ^   ., 

CJuampuicrumeft,quamdecorum,vul-  z^inCtnt» 

nus  a  cliaritate  accipereJAliusiaculumcat» 

nciamotisaccepit,  alius  terrcno  cupidine 

vulneutus  eftjcunuda  membra  cua,6c  prs- 

Tj  bc 


:K5>4  S  V  s  p  I  r  I  a. 

be  te  iaciilo  formofo;  fiqui  Jem  Deus  fagit- 
tarius  eft. Audi  fcripturam  de  hoc  eodem  ia- 
culo;  imo  vtamplius  admireris  ^audi  ipfum 
iaculumquid  loquatur:  Vofuitntewfagittam 
(le^am,&in  pharetrafuafemauit^  &  dtxtt  mthi: 
ntagnum eH  tibi  hocvocaripuerum  meum.lmel- 
lige  fagittam^quid  dicat,&quomodoaDeo 
fit  ele6la.     Quam  beatum  ell ,  hoc  laculo 
vulnerari! 
:ni*nepift.       Necmirum  firponfu^  habeatplures  fa- 
f^ncipil,   gi"3S,  de  quibus  in  1 19.  PfaliTio  dicitur :  Sa- 
gitt,^poteKti^a':ut^.Hisfag\tvs5cCleoph2is,in 
itincre,cum  aitero  vulneratus  aiebat:  Sonne 
cor  nofirumardenserat  in  nobis :  £c  in  aho  loco 
legifnus :  Sicut  fagittain  manu  potentii^  ita  filt} 
excujfonm^  His  fagittistatjsmundus  vuU 
neratus  Sc  captus  ert.Paulus  fagitta  fuit  Do- 
mini,  quipoftquamabHicrorolymisvfque 
ad  Ulyricum  mifllis  arcu  Domini,  huc  illuc- 
que  volitauitiadHifpaniasire  fef]:inans,vt 
veloxragitta,fubpedibusDomini  fui,  Q-^ 
lientem  Occidentcmque  profternat. 
Auguft»  Qui^i ^»§0  dicam.''  quid  faciam  ?  quo  va^* 

ined,c.4o»  jj^ni?  y^j^j  ^^^  qusEram/^vcl  quandoinue^ 
niam.^qucm  rogabo.^^quis  nunciabit  Dilcdo 
r[\eo,quia  amore  langueo} 
A^gfpliu  O  vita ,  cui  onania  viuunt ,  vita quae  das 
^^?^'  mihi  vitamivitaquaeeftmeavita.^per  quan^ 
viuo,j[xne  qua  moriorivita  per  quam  refufci- 
tor,  fine  quapcreo  j  vita  per  quam  gaudeo, 

finc 


LlBER       TERTIVS.  295 

fine  qua  cribulor;  vita  vitalis,  dulcis  &  ama- 
bilis,(empermemorialis,vbiqu2erocs?vbite 
inueniam ,  vt  in  re  dcficiam ,  &  in  tc  fubd- 
(lam/^propeeftoinanimojpropein  corde, 
prope  in  ore,prope  in  auribus ,  prope  in  au- 
xi[\o>(juia  amore  langueo ,  quiafinc  te  morior?    ^^^ 

Anxiavota,  fuis  nefciunc  efTc  contenta  Abbfcr. 
mencisi  idco  alicnacprecis  mendicant  fuf-  4««ittCat. 
{z^gw.Adiuro  rw,inquic,^/<<£  Htcrufalem  *,  vos 
nunciate,quibus  pacet  ad  diledum  familia- 
ris  accefTusjVos  nunciace,  qux  noftis  ex  par- 
te,  quatafit  amatorij  virtus  languoris,  quam 
fit  foitis  vt  mors  diiedio. 

Sedquotfum  ficadiurat.?  NonneDile- ^^Pj*^«»» 
<Stus  cufta  nouerat,  &  in  his  amorem  Spon- 
(x  amantis.^fi  Pcttus  dixit:  Tufcis,quiii  amo  te, 
quanto  magis,  6  diled;a,  tam  prudens ,  tam 
fidelis ,  per  temetipfam  abfque  int^nuntijs 
dicere  potcras  Diledo  ,  &  frcquencer  fme 
dubio  dixifti ;  dilccfle  nullum  tibi  abfcon- 
ditum  eft  c<?r,nullius  occultus  anior,rtt  fcis, 
quia  amore  tuiUngiieo.Quoxfiim  igilftir.tendic 
haecadiuratio.^  Nonne  vtpercun^,percu- 
tiat?  vc  vulneraca,  vulnerec.'' 

Nunctateei^non  quafi  ignorati(nihil  enim  pgj^j^*^ "* 
ci  incognitum  eft/lcd  quia  gaudet,  quae  no-  cant. 
uicdediledlactiamexaliisintelligere. 

Nartatc&annunciate.&exaudietvocem  ^^!^\* 
veftram,vtrefoueat  votamea,  Annunciate^  «J-^.inCit 
quiaamorelangmo*  Nonlanguct  amor,  fed 
T  4  langucc 


langnet  amansjvbi  viget  amor,ibi>igct  lan* 

giioi',(i  abfit,quod  amatur;  languet  animus 

dum  «ftuanris  voti  nimietare  conficirur  •,  li- 

quefvi6fcus  fe  fugit  animus  amoris  violetiam 

ferre  non  valens.  Sic  enim  in  cofumpta  ma- 

leria  Sc  iam  deficiente,  languidiora  reddun- 

turignisincendia.  Et  Deus  nojler  tgtiis  confu-. 

mensefi.  opotens  &  piappotenspadio  chari» 

tatis/fi  non  temperatur ,  non  roleratur.  lurc 

potens,qua[:animum,  quempplledevit,  fui* 

ipfius  efticit  impotem, 

Rupert  in       Annunctate.quuamore langueo^  prs  magno 

Cant.       faciei  eius  vidcndas  defideno \  \'nx  raedium 

patior,&  vix  praefentis  cxilij  moras  fuftineo. 

Singultusdeimisprodeuntespr^cordiis, 

Abbfcr  66  P'fbrigemitus,n6nne  funtquaedam  eruda- 

in  cant.  "  tionesfpiritus  &  conccpra:  gratice  ?  npne  ta- 

libusindiciis  fe  probatlaguor  amoris/Non 

eftocculiatuslangtipr,  quadogemitus  non 

cft  abfconditus.Ipfe  fc  proditlanguor,  cum 

hsEC  producit  indicia. 

f  ud  ^Dd-     ^^^^^J^  ^"  amore  mci,  prae  amor^Spon- 

iio  inc*5#  ficcelcliTs'.;Amorcius  languidum&rcmif- 

^aiit»        |*m^  jj^  me  facit  amorem  mei  ipfius.  Meo 

amori  mortua  ,viuoego,iamn6nego,fed 

yiviitinmeSponfus.  Menamqueamo,non 

ampre  mei,fed  amore  fponfi  qui  me  amat. 

Non  amo  mc,in  me,ied  mc  in  ip(b,&  ipfum 

inme. 

?ona.  foU-     £ia  dulciflime  Ie  s  y  >  ti:ansfige  feluberrir 


LlBER       TERTIVS  X97 

mo  vulnere  amoris  rui.  medullas  animae 
me2E,vc  vcreardear,/4«^ttwr,  &:  liqucfiat,  &: 
folo  tuo  dtfiderio  deficiac ;  cupiat  dtjfolai^& 
effeiecum,  Te  folum  lemper  cluriac  panem 
virafjquideCopIodefcendifti.Teluiac  fon- 
rcm  vicae^fiantem  leterni  luminis,torrencem 
vcrx  voluptatis.  Te  femper  ambiat,  te  quce- 
rar,tcc]ue  inueniatjin  te  duicicer  requicicac. 


II. 


19% 


S  y  s  p  I  a  I  A. 


Fulate  mejbrthus-,  ftipate  me  ■nudis ,  quia^ 
amore  loJtgueo .    Cantic.  a  , 


■^^,) 


LlBER      TERTIVS,  199 

II. 

Fulcitemefloribus^ftipate  me  ma- 
lis;quia  amore  languco.  Ca?jt.i. 

I^  Amor!  oquantistorresmihi  vifcefdflammis} 
^^^      O  Amorloammt  blande  Tjramie  meil 
O  Amorlah  tantos  quis  peclore comprimat  tgnes} 

ParceyVel  in  vaptdos  dijfoluor  cineres. 
Tarce  imorj  tottesrcpetttisparcefigitwl 

In  noua,pars  animt^vulnera  nulla  vacat. 
Farce  Amor,&  nocuAprecul  abijce  telapharetrjty 

Proxima  quam  lactesjiget  arundo  mcem. 
4h  perij\neque  nota  mihtfufpiria  duco, 

Oudfonat^  ignotovox  ab  amore  fonat. 
Sctlicet  arcanospenitusgraffatw  in  artus, 

lam  mea,victor  ouans,regua  fubeg!t  Amot, 
Memiferaml  tantosnemo  miferabitur  ignes} 

Nemo  veleterrts.nemo  velefuptrii? 
Tuq^  meus(tanti  catiffa  vnica  qui  tormenti  es) 

Tu  meusMc  ficco  lumine  cernts  Amor} 
Vosfaltem  AEtherij  Ceeloproperate  coloni^ 

Vos^quibus  afimtlt  mens  calet  tclaface: 
Terte  rofasydate  mala  ,  &  odord  Chlortdis  herboi, 

^icquid  &  Alcinoits,  Tloraj^qtiicquidhabet, 
TerterofasMte  mala  ardentihus  obteia  ftammiSy 

Mttior  in  malis  eji  amor,  inq^  rofis. 
Terte  rofas  mantbus.calathis  effundtte  maUy 

Torserit  hinc  noftris  certamedeU  malis, 

Sd 


500  S  V  S  P  I   R   I  A. 

Sed  ^mda^o  Fquidpofco  rofas}  qmdpodulo  maUf 

Eft  doltis  in  malif^tH  doltu  in^  rojis: 
Vorfan  Amorfdfiugitur  velamine  malii 

Aut fua  jptnifcris  occHlit  armarofts. 
Temrofimpkx  malo  deiufa  Cjdippe  efty 

B  VaiHS  armatA  cuJpideUfa  rofr, 
Nolo  tuas.Cj: beraa  rofas.ttia  maU,  C)dippe» 

'Nefaapeyfidt£  maU  rofaf(^jVoh. 
QuaUs  Dorothea  fuperistuht  Alesah  bortis^ 

Canaq^qu  asftupmfRruma  ruhtre  rofas. 
Qudletihi  Elyfiis  venit.,  Luduma,  viretis 

Angdtco  catptumpolltce  hlioUim. 
Hasmthipofco  rofisbM  mala,b£c  liliapofce, 

Nifctaperfidi<zltlia,maU,rofas. ' 
His  mibi  vernantem  viridi  fuperaggere  leclttm, 

Ftaaj^pimcefsfterratefukracrocif, 
lifctnag^  elmtofiatpuluimis  hibifcOy 

Fifcma  quam  viridifaT ciat herbatora, 
lungite  v.mineis  (ollecia  liguftra  quafillisy 

Etpluat  in  Uxas  hitea  Calthafimis: 
lumea<j.  egrepjs  onerate  camftra  Hyacinthii, 

Mifceat  (^  calycesBcUis  amcsna  fuos: 
Sptcag^  l<larcijfus^j  &  apexftelUtus  A  meUi, 

Pulcraq^  CdruUis  cum  Cjanis  Anemon, 
Et  l^ymph&a  marma,  immortaUfi^^  Amaranthi, 

Indis  &  VioU  multicoloris  opes. 
lun^aj^  SmUactbusPaoniaregtaparuiSy 

CunBa^  qudb  Pafto  diuiteferta  virent, 
Additedeceptas  Arabo  de  corticefrandeSy 

Et  Mjrthum  &  Daphnen  CmofiumqfChjmtt. 

Serfil^ 


LlBER       TERTIVS. 


JOI 


SgrptUunjj^  Chamdmelumq^,  Aloenj^,  Ctperunt^^ 

Er  '^drdum  &  Tjmbra,  Cjnnamaq^  &  Caju: 
EtCoftum&Sta^en,&  olentisgermn  Amomi, 

Et  Ctltctm  totaftmutcmfjfe  fglum. 
Sterttite,&  hocamm£qntdquid  fuper  exjpiradHjn 

Rofctduiiifinite.elaHgueat  mfol/js.  [esi^ 

luncegofic  moriens  componam  hntter  artiu^ 

Vt  Rofa  deciduas  vngtie  reficla  comof, 
Aut  morituragraues  mchnant  Lilia  culmoSy 

Qutc^  halantammasgtamma  mtjfafuas. 


Tulcitt 


3^^  S    V    S   P    I    R   I   Ai 

lulcitemeflorihus  j  flipate  malis-^  quia 
amore  la;7gueo.Cznt»i, 

fi!uI*C5t.  C^  R  E  V  I T  amor ,  quJa  incentiua  amo* 
^-^risplura  folitoprocerrerunt.  [fedjpoft 
illaomnia ,  Sponfo  ( morc  fuo )  ftccdcniej 
illa ,  languerc  amorc  fc perhibct ,  id  eft, prsc 
amore.Qiioenim  grauiorcm  fueratexperta 
pracrenciam,eopoftmodumabfentiammo- 
leftioreni  (en(it.Subtra<5i:io  nempe  rei  quam 
amas,augmentatio  defideri)  eft,  &  quod  ar- 
dentius  dcfideras ,  co  cares  aegrius.  Rogac 
prornde  ifta  interim  odoramentis  florum 
ac  fiu6tuum  confoueri,quo  vfque  denuo 
rcuerratur,quem  moleftiflinicfuftinet  re- 
morantem. 
Giflenan  [Ncmpe]  quod  amcntibusf^tpc  eueni- 
cxpof.i.  re  foler  pucJlis,  vt  prae  amore  adillius  quem 
dcpcreunt  abfentiam,  &  corporis  lafiguo. 
rem  &  animi  patiantur  deliquium ,  hoc 
Sponfae  frequentms  in  Cantico  Cant.cue- 
nifle  comperimus.Nam  in  huiufcemodi  de- 
liquio  conftituta  prima  illaprotulit  verba; 
Ofculetur  me  ofculo  orisfui ,  hancaEgritudinem 
kk  oppiimentcm,Sponfo,vtnuncient,fo- 
cias  fupphcibus  cxorat  verbis ;  cum  dcfati- 
gata  iameflct m  illo  quaerendo,dicens  ?  Ad^ 
iuro  vosfilu  Hterufalem ,  fi  inuenerttis  Dile^utn 
meum,  vtnumim  ei^qma  ammlangueo-^  quin 

ini6 


LlBER       TERTIVS.  ^OJ 

imo&hocipfoamorc  ,  eademin(bmnum 
dicitur  incidiffc , ita  vt  Sponfus  eam  raifera- 
tuSjin  ea  ipfa  proruperit  verba.  AdittrovoSy  ne 
fufcitetis.  At  nullibi  fane  clarius  defcribitur 
iftiufmodi  cius  deliquium,  quam  in  pr^fenti 
fentcntia  ,in  quaipfametasgritudine  fuam, 
fimul  cum  illius  causaexprimensillaexpo- 
fcit  remedia ,  quae  pu^lcntanea  ijs  exhibcri 
folenr,qui  talem  patiuntur  languorem ,  flo- 
rcs,odores,vina,&  poma. 

Bonuscerte  languor  ,  cum  infirmitas  ideibii. 

haec  non  fit  ad  mortem,  fedad  vitam,  vt  "^°  '*' 

glorificetur  Deus  per  cam.  Ciim   ardor, 

febrifve  ifta,non  fit  ab  igne  confumente,fed 

ab  igne    potius  perficiente.  Porro  quod 

aduertitur  in  aegritudinibus  corporalibus, 

vt  languensC  cum  fibi  integrum  non  fic 

voluptatem  capere  ex  ciborum  varietate, 

vel  gelidarum  refrigerationej  neomnipe- 

nicus  careat  dele6latione,cubiculum(ibi 

curet  viridi  fronde  conueftiendum  ,acva- 

rijs  &  odoratis  floribus,  pomifve  cxornan- 

dum ,  quibus  vifum  &  defeiTum  mceftum- 

ve  foletuc  animum  :  Illud  idem  prudens 

cfEcit  anima,    quac  ardentiflimo  laborans 

Diuini  amoris  languore,  cum  humanos 

guftus  nequeat    pcrcipcre,  diuina  verba 

audireexoptat,&  roto  laborat  ftudio,  vc 

a€liones,operaqaefibirccenfcanturCHRi- 

STi  diledti  foi ,  &iftiufmodi  florumacpo- 

^"  motum. 


304  S  y  s  p  I  R  i  aJ 

morumruaufflimo  odore  ac  pulcritudinci 
vires  /ibi  ad  reruiendum  Deo  ,  &  fpiritus 
iuppedirandos  confidit. 

cfZnu  .-^^^^^^^^^''^^«^^ocolumnasadmirabiles/ 
onoua  fulcral  quomodo  iiores  columnx 
hunt  r  quomodo  queunt  letinere  nutatemf 
quid  ni  iuftineant,  nixam  lacerti  fortifTmio. 
rum  athletarum  &:gigatum,quorumrobur 
xnexpugnabile  fuir?quidni  funt  Golumn^,^: 
quidem  adamantin^,  quasduratione  funt 
«terna,ceIiitateGalum,alritudine,(inferno 
Ibidcni»    terribiles>d  tartara  vfque  penetrarunt . 

Stipate  me  malis.Non  vult  fuper  fundamen- 
toCHRisTraedificareIignum,nonfcenum, 
non itipulam ; quiahaecigms abfumetj  fcd 
tT«/n,«      poma  fuauiflima. 

otat.4.in       <siuodnam  enim  fpedtaculura  elegStius 
canu      excogitarequispomt,maIorum  compofi- 
tione?cum  ordine  continuo  fru(5tus,hic  bel- 
lecolloeatus  atquein  lococonferEimpofi- 
tus  varietatem  quamdam  afpeduf cxhibeti 
Grcg  in     ^"^^^^"^'Gumcolore  fubalbo.permifla. 
c»j.cant*      ^Poii^a[ver6]quiaamorelanguct;fiilcirf 
fe  floribus,  &  Aipari  malis  appetic ;  quia ;  dH 
fe  acternitatis  defiderio  afficitsdum.qualiter 
illucperueniat,  tota  anxietate  perquirit(  c^ 
quod  perfcaionem,dum  in  carnc  viuit,om- 
ninononinuenir^fatigata  in  defidcrio  fuo. 
requiefeit ;  6c  in  hoc folo  gaudet ,  fi  cirea  fe 
refpicic,velquibusipfapi:oficiat,veliaquo- 

j-urai 


LlBER       TE  RTI  V  S,  ^OJ 

ium  profedione  conrolationem ,  de  lan- 
guore  fuo,  rccipere  poflir. 

FideiTi[ergojfloremi  fructum,  adfcum  in-Bcm.fcf; 
tellige.Nec  mcongruc  vt  opinoridtibi  vi-*^-^°  ^*^ 
debuur,riaduertas  quomodo  inftar  floris 
neceflario  prscedentis  frudtum,  bonu  quo- 
que  opus,fide  oporteac  praeueniri.  Alioqui 
rmcfide,impo(Iibileeftplacerc  Deo.Itaque 
ncciinc  flore  fru(flus,nec  finc  tide,  opus 
bonum.  Sed  5c  fides  fmc  operibus  mortua 
eftiflcuc  inutiliter  quoq;  flos  apparet,vbi  no 
fequiturfrudus.  luktumepubm  ^ftipate  me 
malis, quia  amorelagued. Cutn  prae^o  eft  quod 
amatur,viget  amorjlaguet  cum  abcft:  quod 
non  eft  aliud,quam  toedium  quoddam  im- 
patietis  defiderij,  quo  necefle  eft  affici  men- 
tcm  vehemcnter  amantis,  abfente eo  quem 
araatjdum  totus in expedatione,  quantam- 
libet  feftinationem ,  reputat  tarditatem.  Ec 
ideo  iftapoftulatfibi  accumulari  bonorum 
opcrumfrudtus,  cumfideiodoramentis,  in 
quibus  moram  faciente  fponfo ,  interim  le- 
quiefcar. 


JIL 


30(> 


SvSPlRtA. 


Imecius  meus  mtln  ct^^ap  illi  ^i^nscttur  intcr 

UUa;  lonec  tismret aies  et  mcHnentwvmhra.  c<M.a, 

35' 


L  I  B  £  R      T  E  H  T  I  V  S.'  507^ 

Diledusmeus  milii&  cgoilli,qui 
palcicurincerlilia,  doncc  afpirec 
dies,&:  inclinencur  vmbra:.  Cmt.u 

T7  EHcesanmA  populm^enialu  Amantum^ 
-*-  Otias  amoT  trrupta  m^tt  vtrim^  fidei 
Ntf»  egopra  veftra.fortunam  optauero  Regum-^ 

Nam  pHto  Coeluolum  vos  egofertefrui, 
Sed  neque  tam  SicuU  mirer  noua  vota  Tyranm, 

Optantis,  Pythia  tertius  ejfe  Comes, 
'Bccpiis  enim  focijsmedius  neget  effcduohus^ 

Quosfibi  tamfari^o  foedare  tunxit  Amor} 
Aurea  conditio.quotksredamantur  amantes, 

Reddtt  &  ab.ernasmutuaflafttma  vicesl 
Hac  egometoties  optaui  legebeatam^ 

Adfua  cum  treptdamfigna  vocaret  Amor» 
O  quotiesdtxt\fiquando  cogar  amare, 

Non  nifiqmpariter  meredamarit^ameml 
Audijtopiantem  volucrum  DemaUs  Amorunty 

Er  quidj  atty  dubttas^.  vt  redameris^ama» 
Vicino  extimuiprafintis  Numine  Diui^ 

Attonuttj^meum  vox  inopina  caput^ 
^cquid  inexpertampuer^mquam,  perfide  caRrk, 

Aujpiciisj^  tubesara  mereretuis} 
SdLpe  quidem  iuueni  mihi  narrauerefodaUs 

Gaiidia  quanta  fuispoUiceatur  Amor, 
Sn^tus  at  contra  monuit  mefedula  nutrix, 

Cum  vihemgtruUfarcina  paruafinu* 

V  2,  '  ,  ViTA 


3g8  S  V  s  p  I  r  I  a^ 

Vera  nmis  reputa  Teligni  oracula  vatis, 
Qtu  cecimt  caftis  ingeminanda  chorii: 
]y  Quocleporesin  Atho,  quotapespafcuniur 

in  Hybla, 
3>    Caerula  quor  baccas  Palladis  arbor  habet j 
?>  Littore  quot  conchje,tot  funt  in  amore  do- 

lores, 
»     Res  eft  folliciti plcna  timoris  Amor. 
Semperemm  miferostimor  iUefiageUatamantes^ 
Nefors  non  redamet^  quem  tamen  alter  amat, 
lida  vel  akernii  ft  fmt  ratafoederavmclis 

T.umgrauiStVt  conftent  foedera.cura  fuhit. 
Curre  per  hftorm  \  quotusMulfecurm  amauit} 

Hunc  breuis,  huncfctus  ludtficauit  Amor, 
Oua  Varis  Ocnonefine  viuerepoffenegahati 

Oenonem  potiiit  defruip  Paris. 
Dile^i  Hyplyplnle  non  manfit  lafonis  vxor^ 

Non  manfit  reducis.ficuteuntis  erat^ 
Thefea  cruddem  quottes  Ariadna  vocauit, 
Nautgio  numerum  qtiefta  deejfefuum^ 
Quin  ettam  leuthtis  monftras,Puer  improbe,penntSy 

Quam  cttofuccedat^quaitt  citocedatamor, 
Iteigiturjeuthufi^^animas  modh  credite  flammis 
Ciimfua  non  altter  fceptra  Cupidogerat. 
^^  Et  lcnis  eft  multoque  fuis  vencofior  alis, 
Gaiidiaq;  ainbigua  datque  negatq^  fide, 
Tumpudor  audaces  ttnxittihi  perfide  ^malaSy 

Tf^  leuem  celeri  fajfus  es  ejfefuga, 
Tuncq^  ego,  Cyprtgenadete^afraude»  triumphanf^ 
InjUbiUmtuftt  ktavaUre  Dium* 

M 


LlBER      TERTIVS.  305> 

Et  tiht,DiusAmor(dixiyibifadeya  iungm, 

EttUM  ignis  ego ;  tu  mtm  ignis  eris. 
Vonecab  aereis  labemur  montthus  vmhr£, 

£t  reducemfugient  vmbraj^.nox^  dtem, 
O  liqutdA  ambrojidi!  d  Dtutm  neftarts  haujiu^. 

O  amorlo  quantipocula  mellts  hahes! 
Qnid  totis  Te^  Dius  amor.fit  amare  meduUiSy 

Expertus  mfifit^dtcere  nemopote^: 
Quid  verofit  amare;  iterumq^abste  redamAriy 

Sit  Itcet  expertus^  dtcere  nemo  potefty 
Omnibus  hif^etiamfupereminet  tUa  voluptaSy 

Eidus  hic Aternum  quodftbi  conftet  amor. 
O  Amorlo  mea  dulcedolmea  vita,meum  mell 

Autmelligeminumfiquid  Hjmettus  habet! 
O  Amorlo  quoties.o  qUA  mthigaudia  mifces, 

Dum^^quod  amas  redamer^  dii^quod  amere,fuhitl 
Dum^iterum  Aternos  recoloforefcedere  nexm 

O  Amorlo  quantu  gtjlio  Utitijs! 
No«  habet  hic  mtferos  Amor^vtleuis  iUe/tMoresi 

Affluit  htc  UtiSytv.gimitiUemalis. 
Tafcitur  in  rig:is,vbt  candent,ltlta,campisy 

Etfua  Virgineos  ductt  in  arua  greges, 
ScHtcet  dthereum  dtcet  hicflospurm  Amoremy 
Et  beni  tm  casiaspafctt  hic  ortus  oues. 


V  5  DMui 


3IO  S  V  S  P  I  R  I  A^ 

DileEim  metis  mihu  dr  ego  ilU  quipafcu 
tur  inter  lilia  5  donec  ajpiret  dies  d* 
inclinentur  "umhra,  Can  t.i . 

«y.incit.  tr\^^^  eft hoc  quod  dieit ,  lUemthty  &  tgo 
V^i///fNe/cimus  quidloquitur,  quianon 
fentimus,quad  fentit.O  landa  3nima,  quid 
tuus  ille  tibi  ?  quid  tu  illi.''  Quaenam,  quaefo, 
hasc  inier  vos  tam  familiaruer  fauorabiii- 
terquedifeurrenscxhibitio6cre'ihibitio?ri- 
biiliejtuque  viciffimillijfed  quidfid  ipluni 
ei  tu,  quod  tibi  lile?  an  3liud?fi  nobis  >  fi  ad 
noftram  loqueris  intclligentiam  ,  euidenter 
quodfentis,cdicito:  quoufque  animasno- 
firas  toliis?  An  fecundum  Prophcta ,  fecrc- 
tumtuum  tibiflraeft.  Afredbus  iocutus  eft, 
non  inteile(5kus;&  ideo  non  ad  inteilec^um. 
Ad  quid  ergo.''  Adnihil,nifiquod  mirabiii- 
ter  deledata &:  affedta  vehementcraddefi* 
deratosaffatus.finem  illofaciente  ,necta. 
cere  omnino  quiuit,nec  tamen,quod  fcnfit 
exprimerc.  Neq;  enim  vt  exprimeret,fic  lo- 
cucaeft,  fedneiaceret.  Exabundantia  cor- 
^is^os  locutum  eftiled  non  pro  abundantia. 
Habentfuas  voces  affedus,  per  quas  fe  etia 
cum  nolunr.produnr.  Timor ,  meticulofas; 
dolorgemebundas^amoriiucundas.  EiuC- 
modicertumeft  ,non  nutu  prodire  animi, 
(q<X  erupere  motu.  Sic  flagrans  ac  vehcmens 
amorpr^fertim  Diuinusjcumfeintra  cohi- 

bere 


LlBER      TERTIVSi  3II 

bere  nonvalet,nonatrendit  quo  ordine, 
qualege,quave  feiie,  feu  paucitate  verboru 
ebuUiat,  dummodo  ex  hoc  nullum  fui  ien- 
tiat  detrimentum.  Interdu  nec  verba  requi- 
ritjinterdumnec  vocesomnino  vlias*,  folis 
adhuc  contetus  (iifpirijs.  Inde  eft  quod  fpo- 
fa  fandto  amore  flagrans,  idqae  incredibili 
inodojlanc  pro  captandaquantulacumq; 
euaporatione  ardons  quem  patitur,n6  con- 
fideracquid  ,qualuereloquatur,  itd  quic- 
quid  m  buccam  venetit,  amore  ingenti,non 
cnunciat,fed  cai^ii  Dilechu  mmmihi^&ego 
i///.Nihil  confequentiae  haba ,  deeft  oratio' 
ni.QuidindeiRuc^useft.  Quidcuinrudu? 
quaeras  orationum  iundluias,  iollemnia di- 
c^ionumrquas  tu,  ruo  rudui  leges  imponis 
vel  regulas?Non  eft  dubiia;ciuorum  quidern 
hoc  loco amor  mutuus  tlagratjfed  in  amorc 
fummo,vnius  profedo  felicitas,alterius  mi- 
radignatio:  neq^eniminterpareseft  cofen- 
fio  ica  complexio  hacc  Ait  itaque:  Di/e<^«^ 
VHUsmiht.&egotUtypnnci^iuDtlectotzihucSy 
in  confequentibus;E^o,inquit,Di/e^o  meo,  & 
Dtlecltis  meus  Wi/;i:c6(ummationem  leque  illi 
concedens.Nunc  iam  videamus  quid  dicat: 
DtUcitismeusmtbi,  Sienim  hocrecipitur,vt 
fubaudiamus,intcdit,  &  ficutProphetaait: 
lExpe^ans  expeciaut  Dominu  &  intedit  mibi :  ego 
in  verbo  iftofentio,nefcioquid,nonplane 
exiguum,nec  mediocris  prasrogatiuae. 

V  4  Auditc 


311  S    V    S    P  I   R  I  A. 

Bem.fcr*      Auditegaudium meum quodfen(i;5^ve-  ^ 
fequcmi,  ftiuefl,  auditegaudentes  fponfalocutaefl:,    i 
&:  dixit,  fponfum  intenderefibi.  QuaE  eft 
fponra,&:quiseftrponrus?Hic,Deusnofter 
cftj&illa,  fiaudeodicere,  nosfumus;  gau- 
deamus.  Nosfumusinquosintendit  Deus. 
Quantatamedifparilitas!  quidterrigens  6c 
filijhominumcorlilloi'  quid(ibi  vultergo 
iftaintertamdifpares  comparatio  ,^  Aiitilla 
inimmenfumgloriaturjautisin  immenfum 
amar.  Quaadmirabile  eft  quod  illius  intcn- 
tioncm  ifta  quafi  fibipropriam  vedicat,di' 
cens :  Dile^us  nuusmln.  Nec  eo  contenta  ta- 
me  pergit  amplius  gloiiarijrefpodere  fe  illi, 
quaii  exsequo  morem  gcrere,  reptndere  vi- 
cem.  ScquiturenimjC^f^of^^jinfolens  ver" 
bum,  &  egeilli ;  nec  minus  mfo'ens :  dile^m 
vmsmihi,  niCi  quod  vrroque  infolentius, 
vtrumq-,  fimul.  O  quid  audet  cor  purum  & 
confcientia  bona,&fidesnon  fic5l:a/Mi/;i,in- 
quit,/«ff  «^/f.Irane  huic  intenta  eft  i!la  maie- 
ftas,  cuigubernatiopariter(5<  adminiftratia 
vniuerfitatis  incumbit  &  cura  fpsculorum, 
ad  folatra-nsferturnegotia,  imo  otia  amoris 
&defiderij  huius.  Ita  plane.  Prouidentiam 
cjcrcris crcaturis non  negamusjcuram fpon- 
fa  vindicabir /ibi.  [Sed &lpropterca  vrruni'^ 
queponir,dicens:I//(?wi/?ic^f^o////.Illemihi, 
quia  benignus  &  miiericors  eftiego  illi,quia 
non  fum  ingrataiUle  mihi  grariam  ex  gratia, 

ego 


L  IB  £  R       T  E  RT  I  V  S.  3'^ 

ego  illi  gratiam  pro  graria  ;  Ille  meae  libera- 
tioni,ego  illiiis  honori,ille  faluti  mes,  ego 
illiusvoluntarijille  mihi&  nonalteri,quo^ 
niam  vnafum  columbaeiusjcgo  iUi  &non 
alteii,necenim  audiovocemalicnorum. 

Anima[enim  ~!  cxeo  quod  fe  dihgere  &  Bern.rer. 
vehementerdi  igcie  fenticetiamdiligitni-  <55.inC4t# 
hilominus  vehementer  non  ambigit ,  ac  de 
fua  (ingulari  intentione,follicitudme,cura, 
opera,diligentia,ftudioc[ae,quoinreIlanrer 
&ardenterinuigilat,  queraadmodum  pla- 
ceat  Deo  ,  aeque  haec  omnia  in  ipfo  indubi- 
tancciagnolcit^ecordanspromiilioniseius-, 
mqua  tnenfura  tnenfi  fueritis.remetmur  vobiiyen' 
gonecdubitat  feamari,quxamat.  Iraell. 
Amor  Dei  amorem  animae  parit. 

Et  vnde  tibijO  humana  anima ,  vnde  tibi  1"!J^^^'7' 
hoc?  vnde  tam  inasftimabiHs  gloria  ,  vteius  poftofta. 
fponfamereariseflc  ,  in  quem  defiderant  Angelt  £pip^* 
^r<?/^/<:erf?vndctibihoc,vtipfefitfp6fusruus, 
cuiuspiilcrittidinem  Sol  &  Lmia  mirantur,^d  cu- 
ius  nutu  vniuerfa  mutantur?  Quid  retribues 
Domino  pro  omnibus  qu^ retribuit  tibi?  vc 
fis  fociamefae,  fociaRegni,&fociathalami 
vr  introducatteRex  in  cubiculum  fuum, 
vide  quibusbrachiisvicariaechantatisreda- 
mandus,&  amplededus  {ir,qui  tanti  te  ^fti- 
mauit,im6  qui  tanti  tc  {cck,  Defeie  carna- 
les  aftc(fi:us,  (aeculares  mores  dedifce ,  con- 
fuetudincs  noxias  obliuifcere.  Quid  enini 
V  5  putas?* 


3H  S  V  s  p  I  R  I  A. 

puMs?N6nnejftat  Angelus  Domini,  quife* 

cct  te  mediam ,  fi  forte  (  quod  auertat  ipfej 

Amh  Sca-  ^^^^^""^  admiferis  amatorem? 

Jarpatadyfi     Zclotypuseft  fponfus  ifte  (ifortealium 

c.9.tom.9.amatoremacceperis  ,fialijsplaccre  ftudue- 

Auguft.  ^      .        ,.r  ^i        \  J    *#.  ,,  t  . 

ris  ,ltatimdilcedetatej6c  alijs  adhaerebit 
adolefcentulis. 
1?"J!*^^'  Quis  huiciam  imputetpraefumptioni  vel 
inlokntiae,  h  le  dicatinijllefocietatem  cum 
illoquipafciturinterlih'a.*'etiamliinterfyde- 
ra  pafceretur,eo  folo  quo  pafcerctur,  nefcfo 
quid  magnum  videripbffit ,  cum  eiufmodi 
amicitias  feu  famihairitatem  habere.  Non 
ignorat[fponfa]vnume(Ie,  Scquinafcitur, 
&  qui  palcif  jintcrlilia  commorantem,  dC 
regnanteminterfidera;Nam  qui  in  altifti- 
mis  eft  Dominus,  in  imis  eft  Diledbus  j  fuper 
lideraregnans,6<:  intcr  lilia  amans.  Amabat 
&  fupcr  fidcra,  quia  nufquam  dc  numquam 
potuitnonamare,  quiaamoreft:feddonec 
adlilia  defcedit,&  pafci  inter  liha  comper- 
tus  eft ,  nec amatus  eft ,  nec fadus  dilcdtus; 
quianon  potuit  antediligi  quam  agnofci,  6 
vereamandum&totismeduiliscordisam- 
ple6i:endum  iponfum  !  quaerenda  in  fpiritu 
liaec  rcfedlio  inter  liliaj  nam  cOrporea  cogi- 
tarcridiculum  eft.  Quin ipfa  liHafpiritualia 
anobisdemonftrada  erunt.Quaeergo  funt 
illahliaequibusfpcciesdccoriscius.^Pwe- 
i/^jinquitjd^  regna,^rofter  veritatem  &  manfue- 

tudtmm 


LlB  ER       T  ERTIV  S,  ^r; 

tudinem  &  iuftitiam,  Boiuim  liliiim  verita^t 
candore  confpicuum ,  odore  prascipuum. 
Ell  &  manfuetudo.  Quod  autem  tujittia  li- 
lium  fic,recordamini  de  fcriptura  ;  quiai«- 
flusgerminabit ficutltltum.  Sunt  mulra  apud 
fponfumj&alia  liliapraeterharc:  quis  illa 
cnumeret/^nempe  quoc  virtutes,  roc  lilia.  Ec 
fortafle  propcerea  ipfe  fe  lilium  appcllauic» 
quodtotus  verfeturin  liIijs;&omniaquac 
ipfms  funclilia finc :  c9nceprio,orcus, con- 
uerfatio ,  eloquium ,  miracula,  facramenta, 
paiIio,mors,refurre(5lio,a(rcen(io.Quidho- 
rumnon  candidum,(5cnon  fuauillime  re* 
doiens.<* 

Nimirum  hiceftprsclarus  iIIepaftor»^yJ[-^°.|j 
quinon  fae numgregi,pabuIiloco  pr^ebet,  cant. 
fedpurrslilijs  oues  alit,non  ampliusfoBno 
focnum  nutriens.  Eftenimfoenum  bruco- 
rum  nacura;  proprium ,  ac  peculiare  alimen- 
tum  'y  homo  autem ,  cum  rationis  fic  parci- 
ceps  ,vera  racione  pafcicur.  Quod  (i  eiuf- 
modi  fceno  facurarccur,  &  ipfe  in  focnurQ 
commucarecur.  Eft enim  praefcripcum, om^ 
niscarofcenum  efi\  quamdiu  fcilicec  caroexi- 
ftic ;  ac  i\  quis  fpiricus  fiat  e  ipiritu  progeni- 
tus,non  amplius  victu  gramineopafcetur, 
fed  fpiritus  ei  pro  nutiimenro  erit ,  id 
quod  puritas  &  fragrancia  lilij  obfcuriufcu- 
le  dcnotat.Qu.in  etiam  ipfe,  lilium  fragrans 
ac  purum  eric ,  in  natutam  ipfius  alimenti 

commu- 


commutatus,arque  hoc  Cibivulvfiiespeyra^ 
diosdiffufi  fiue  perftans ,  quemadmodu  Diui- 
na  vox  loquitur,cum  difFufioncm,per  fpiri- 
tumradiornmfadtam ,  perJpiratlonem^p^cU 
lat,  perquamvmbraEhuiusvitaEremoucn- 
tur,in  quas  ftudiose  defixis  oculis  refpiciut, 
qui  nccdum  lucc  veritatis  animi  ocuhim  il- 
luftrarunr,  qui  vmbramacvanitatemficin- 
tuentur,quafi  rcuera  quiddam  fubfiftens, 
quodantcmvercexiftit,quafi  non  exifte* 
rer,ncg|igunr-.  Atquihlijs  vefcuntur,  hoc 
cft,quoram  animusexpuroacfragcanti  ah- 
menro  pinguefcit,  omni  fraudulenca, amo- 
rilq;  conhmih  rerum  fpecieC  quae  res  hac  in 
vita  carae  ducuntur  )  reiecSta  ad  veram  ipfa- 
rumrerum  fubftantiam  refpiciunt,  effedi 
hicis  acdieifihj* 
7^^n  C5U       ^^  ^^'^^  ^^^  ^^^  audis,vel  legis ;  curaha- 
bere  lilia  penes  te ,  fi  vis habere  hunc  habi- 
ratorem  lihorum  habitantem  in  te.  Opus 
tuum,ftudium  tuum,  defiderium  tuum  hlia 
efTc  proteikntur,  moralis  quidam  rerum  ip- 
faium  candoratqueodor.Habent&mores 
colores  fuos,  habent  & odores.  De  colore. 
Confcientia  confultctur;  dc  odore,  fama: 
fponfus  itaque&  cum  fitvirtusiin  virtuti- 
bus  complacet  fibi;  Sc  cum  fit  lihum,  hben- 
ter  inter  lilia  commoratur  j  &  cum  fit  can- 
dor,dele£tatur  candidis. 
Aug  manu     q  animamea,infignitaDeiimagine  ,di- 
^'^*  lige 


L  I  B  ER        TE  RTI  VS  3I7 

lige  illum,a  quo  rantum  diled:a  es!  Inrcndc 
ilii,qui  intendit  cibi !  Quccre  quxrentem  te, 
ama  amatorem  tni,a  qu  j  amarisjcuius  amo- 
re  prcBuenta  es  ,  qui  e(t  caufla  amoris  tui. 
Efto  follicita  cum  rollicito,cum  vacanre  va- 
cans,cum  mundo  munda,  cum  iandto  fan- 
dta.  Eligcillumamicum  prs  omnibusami- 
cis  tuis,qui  cum  omma  fubtrada  fuerint,fo- 
lustibifidem  feruabit:in  die  fepulcur^  cu^e, 
cum  oranes  amici  tui  recedent  a  te  ,  ille  te 
nonderelmcjuet,  fedtuebitur  arugttnttbus 
fr£paratisadefcam. 


I  V. 


jS!  S  V  S  P  I  R  1  A. 


Cno  Iwao  mco .,  tt  oAme  conutrsio  eius  ,    Cantic. 


34' 


LlBER      TERTIVS.'  31^ 

I    V.' 

Ego  diledo  meo,  &  ad  me  conuerfioeius/   ranU7* 

MOeftacuprejstferinemori^Jpatiabar  in  vmhra^ 
Triiltttam  lacrj/miscompofitura  meis: 
lamj^finum  teptdisfiibmcrferat  imbrtbus  vnda, 

Conciderami^  meis pane  fubacta  malis, 
lors  Cbeljs  e  x  humeris  pendebat  eburnea  noUris^ 

Maftitia  quondam  certa  medela  cheljs: 
Ohruta  triftttta.frondentefuh  arhorefedi,  ^ 

Affociansquerulistalta  verbamodis: 
'Ergo  mei  vidmfine  lufibusy  ihitis  annt, 

NuUus&in  noftro  carmtne  viuet  amot? 
Ahlprecor,  eueniant  h^c  hofttbus  omnia  noHrii, 

Etprocul  hisftammA  tam  hona  tela  cadantl 
Viuerefe  iuret,non  hunc  ego  viuere  credam, 

Oui  trahit  hoc  vacuos  frigidus  igne  dies. 
Vnicus  efi  hominisviuendijruSluSy  amare-^ 

Solus  amans.vixijtcere  iur^poteft, 
QualiSyin  imajuo  defidit  pondere  teilus^ 

Etfuhit  aerias,arduaflamma,  vias-y 
JiJos  itafax  animi,violento  cogit  amore^ 

Ahrtpimur^  omnesjmpetu  quifquefuo» 
Me  quoque  natiuafiimuLf^fentioflamma^ 

Vif^adhibet  tacitasy  ntfcio^quantafaces^ 
^uo  meusergofuos  Amor  eiaculahttur  ignes^ 

(Primiti&nofiri  namque  caloriserunt) 
Auferar  humanafuriata  Cupedineteda, 

Cognata  Angelicis  fitrpfi^  -fo^^^%  choris? 
Aut  mea  mortales  venient  tncoUa  Uiertty 

Quffum  immortali  Sponfa  crMta  Deo, 


310  S  V  S  P  I   R    I  A^ 

Ah/uper  hafcehtemes.noftri  rapiunturamoris^ 
,  Terra.pmm  thalamit  mnhabet  ijla  meis» 
Njmpha  puellarum  pulcerrima  Romulearum 

Agne$,Aufomo^onfapetitaproco'y 
Ahfityait^iuuents  mea  ne  tibi  foedera  fperes^ 

lam  mea  coelefiisfoederajponfus  habet. 
Sicnofira  Athenoiambtt  qmquefax  Ejmenmy 

indepetendusertt  qui  mthi^onfiuent, 
HuncegOynon  alium/oUm  huncego  diligofpofum^ 

}^emo  poteU  vno  tmpore  amare  duos: 
lUiufi  ante  oculos  mthtfemper  oberrat  imagOy 

Anteoculos^quamuu  longius  abfit.adefi, 
It  loquor  ahfenti  momentu  ommbuSiabfens, 

Ahfentifij^  fonos  illtusaure  btbo, 
Sic  vhimagnetisvimferrea  Itneafenfity 

Semper ad  agnati  vertttur  altapoU. 
Etfua  Sjdonijspatet  hinc  Cjnofura  cariniSy 

Seruat  &  hinc  Helicen  cjmbapeUfgafuanv^ 
Sic  Ufi  fequerisfiudiofapedijfeqtia  Vhoebi 

Dile^am  Cijtte.flos  modofa^a,facem\ 
Bif^4ie  quouis.verfo  iubarorefalutanSy 

Maneprecaris  Aue.feroprecare  Vale. 
Ohuia fraternos itafpejLu  Cjnthiavultw, 

Et  reparatvultm  i^ibus  tUetuos, 
Sponfe,ego  fum  Cljtieju  Sol\  ego  Cjnthiay  ?hcehS 

Qualibet  ohuerfoperfiquor  oremeumx 
Bsmihi,JponfeyHeljceyCjnofuraj^duplictsAriii 

^o  trahisyhuc  oculisad  tuafigno  volo. 
Qmdmirum.alternofi  rejpondemm  amori? 

MAgnaemfequmrlitm  ta^afii^m. 


LlBBR      'tERTIVsJ  $lt 

JEgo  dile^o  meoy  dradme  comerfio  eius. 
Cant.7. 

IMpoffibile  eft,  vtnon  femper  kumana  oiig.iu 
naciira  aliquid  amec,  omnis  namque  qui  can^f ** 
adidaEtatisveneric,  quam  pubercacem  vo- 
cant,  amataliquid,  feu  miniis  rede ,  cum 
amat,quaeoon  oportetjfeu  rede.&  vtiliter, 
cum  amat  quae  oportet. 

Cormeumpermultadifpergiturj&huc,  Bem.  me- 
illucque  quacrit  vbi  'requiefcere  poffit ,  &  «iitca.9, 
nihil  inuenit,  quodeifufliciatdonecadip- 
fum  rcdeat. 

Duoenimamores,aIter  bonus,alterma*  Aug.mci» 
lus;  alter  dulcis,alteramarus,  nonfe  iimul  "^'^  * 
in  vno  capiunt  pe6tore.Et  ideo  fi  quis  prae- 
ter  ce  aliud   diligit,  non  eft  charitas  tiia, 
Deus  ,  ineo,amor  dulcedinis&  dulcedo 
amoris.  Amor  non  crucians ,  (ed  dele6tans> 
araoriincer^  cafteque  permancns  in  fiECU- 
lumfa£Culi,amorqui  femperardes&  num- 
quam  extingueris ,  dulcis  CHaisxE  bone 
lESV,charitas,Deus  meus,accede  me  totum 
igne  tuo,amore  tui ,  ruauitatc  &  dulcedine 
lua,  ica  vt  nullus  pateat  in  me  locus  aduke« 
rinisamoribus. 
^4w  Q\m^o  &  mundo  quifquis  partitur  mo"  ^raiiau*; 

:::'.  nnty  delaudib# 

'^nm  amor  fUnHm  ejl  &frigidus]atqui  ^"^'"* 

X  Totam 


311  S  V   s  p  I  R  I  A. 

Totam  ammiflantmampenitusdtfixit  tn  vno, 
lUeprocul  duhio^contlans  &  cmus  amator. 
^itn  etMm  latomt  follmes.qm^fahrikm 
In  UgHn  aitem  axencnt^  ^um  Itma  re^a 
Qumtur,exa£tai^opera  iai)tatur  amufiis^ 
Exoculisvmnulaudunt.&luminetota 
Infocrumfifo^vffifsacic^coacla^ 
Jie^afejuente  t  :^.m duro  vefligtaferro. 
Sit  cvU.  ^us  amor^prorms  coniungtt  amantum 
T^di^ra  cafia  Deo\cupientem  qm  cupttyatque 
C^rmntem  cernit,fit(^obui!(s  adumicnti, 
Quem  quo  plus  qutjquam  cuptt  f  hocmage  cernit 

eumdem, 
Suojj  magii  cernit,  tanto  magis  expetit  illtm 
Cernere:Sn:cpc  bonus  femperconuoluitur 
orbis. 
Bcm.frr*        Caridima  illa  cft,vna  vni,  non  adharrens 
684nCau  gjj^jj  fp^jnfo,  non  cedcns  alceri  rponfac. 
Qiiid  ilta  non  audeacapud  ram  ambitiofum 
amatorcm.** 
Bern  fer.      Paucant  quaf  non  amat.  E20  vero  amans, 

<p»in  Ciu  .  j    1  rr  1 

aman me,  dubirare  non  pollum  ,  non  pius, 
quim  amare :  necpoflum  vercri  vukum  cu- 
ius  (enfiafFei^um. 
Bctnjcr.  Bgo  diltgentes  me  diligo ,  &  qni  mane  vigiU- 
<9.mCat»  n^ififa^  meinuenientme.  Vide  quomodo 
non  folum  de  amore  fuo  ccrtum  te  reddat 
fi  quidem  tu  ames  illum ;  (t6.  etiam  de  foUi- 
citudine  iua  quam  pro  te  gerit ,  fi  te  fenferit 
cffcfollicitumfui?vigilastu/  yigilat&ille.^ 

Confurgc 


LlBI  tL      TERTI  V  S,  52$ 

Confurge  inno(Stein  principio  vigiliaruni 
ruarum ,  acceiera  quantum  \is  ,etiam  ipias 
anticiparc  vigilias ;  inuenies  cum,  non  piac- 
uenies.  Temercintalincgotio  velf  riusali- 
quid  cribuistibi  velplus  ;  &:magis  amac  6C 
ante. 

Repcriuntur  imagines  quaedam  eo  arti-Q^jj  j„^^^ 
ficio  a  peritis  pidloiibus  cicpi6tae,  vtqua- Ci  <t,c». 
eumque  ex  paiteinfpiciantur  ,  lempervi-^*''^* 
dcancur  h^bere  oculos  ad  intuentes  con- 
uerfos.  Huiulccmodi  iane imagines,  ex  par- 
tefua  ,  femper  ad  quolcumquc  conueifae 
funt  qui  in  iUo  reperiuntur  cubiculo  jvbi 
ipCz  fuerint :  quod  il  quis    mmimc  perci- 
piat ab  illis  fc  rcfpici ,  id  haud  ab  eis  ,  led  ab 
ipfoprouenic  potius,  qui  fuam  auertit  fa- 
ciemiideoque  vtprimumisad  jliasleCeco- 
uerrcrit.eas  pariter  ad  fe  animaduertet  con- 
uerfas:  Quid  limile  &  in  rc  noiira  ficri  cen- 
iendum  eih 

Ego  dtle^o  meo ,  &adme  comerfio  illm,  A  c  ateg.  Papt 
ii  diceret :  quoniam  hde  ac dilectione>  foii  ^^  ^*"*^» 
Christo  adhacrco  ,  foium  fcquor  ,  fo- 
lum  videre  concupilco  i  tcfpcdionis  eius 
fuauitatcm ,  vilitationisbcnignitatem,con- 
uerfacionis  dulcedinem  gaudentcr  eipe- 
lior. 

Illc  quippe  fing')laris  amor  eft,qui  foli  Hago j 
non  adiungit  aUeruin ,  &c  astcrnus ,  quinec  s.via  fct« 
piimo  fccundum»  ^'^  ^««» 

X  X        Magua 


324  S  V  S    P  I  R  I    A.  f 

«rin  cit.        Magna  res  amor,  fi  tamen  ad  fuum  re- 

currat  principium,(i  fuae  origini  redditus,  fi 

refufus  fuo  fonti,fempcr  ex  eo fumat,  vndc 

iugirerfliiat.Soluseftamorexomnibusani- 

inasmoribusatque  affecSbibusinquopoteft 

V    creatura,&  fi  non  ex  aequo,  refpondere  au- 

€tori,  vel  de  fimili  mutua  rependere  vicem. 

Vcrbi  gratia :  fi  mihi  irafcatnr  Deus :  nuni 

cgo  illi  fimiliter  redirafcaF>non  vtique.Ita  fi 

me arguat,non  redarguctur  a  me.Nec  (\  me 

iudicabit,indicabo  egoeum.Si  dominatur, 

me  oportctferuire.li  imperat,meoportet 

parere.  Nunciam  videasde  Amore  ,quani 

aliter  fit ;  nam  cum  amat  Dcus ,  non  aliud 

Vult  quani  amari  5  quippe  non  ad  aliud 

amat,  nifi  vt  ameturjfciens  ipfb  amore  bea- 

tos  qui  fe  amauerint. 

Aug  manu      Reuera  haec  eft  vera  cordis  requies,  cum 

«»p«i5.      fQtmYi  in  amorem  Dtu  p^r defiderium  figi- 

tur,  necquicquam  aliudappetitjfedin  eo 

quod  tenet  felici  quadam  dulcedinc  dcle- 

i^arur,  deledtandoiucundatur.  Si  verova- 

na  aliquacogitatione,vcl  rerum  occupatio- 

nc,  indc  aliquantulum  abftradfcum  fuerit, 

fummacum  feftinatione  illuc  redire  fefti- 

Hat  (  exilium  reputans  alibi^  quam  ibi  mo« 

ram  faccre. 

Aug.med.       S[  enim  homo  hominem  tanra  diligitdi- 

cap,J5»      ledlione  ,vtalcer  alterumvix  patiatur  ab- 

cfte :  fi  fponfa  fponfo ,  tanto  conglutinatut 

mcntis 


LlBER       TERTIVS.  3IJ 

mentis  ardore,  vt  pras  magnitudine  amoris, 
nulla perfrui  valeat  reqiue,  Chari  i\u  abfen- 
tiamnon  linemagno  moerorefcrensi  qua 
diledione  qaoftiidicqiiofcraore  anima, 
quam  defponfafti  fide  &:  mifcrationibus, 
debet  diligcre  te ,  verum  Dcum  &  pulcerri- 
mum  fponfunv 


X} 


Y. 


Jl« 


S^  S  P  I  R  I  A, 


Antma  vtex  liquejacia  eft\vt  Mecius 

IcCUtUS     eSt  ,      Cantu.    5, 


35- 


LlBER       TERTiyS  3I7 

V. 

Anima  mca  liqucfada  eft ,  vt  dilc- 
auslocutuseft.  Cant.^. 

^  I  ^Lfimlvtcurfimtamum,  meavita,  viderem, 
"*•       Quot  iu(ia,quotff!tiXyquot  loca  vtfa  mihil 
Vt  femelaudirtm  umum^m.a  vttaJoqHmmy 

Ahlquottnaccfis  rurapetitavml 
Aerij  montes;metucnda^cubvina  rupes^ 

Saxaq^  fjluiuagis  vtx  adeundafcris. 
Nec  tamenMce,  tui  datajp  s  fAt  vlU  vtdendty 

VtX(^  velalloqHtjfpiifHi  vUa  tm. 
O quoties dixi!  qua  te.mea  vita  latebra, 

Qua  laua ,  qu£  terrt  qu£  mgra  luHra  tegunt> 
Sed  neqtu  lufira  meum-neque  rus  folata  dlorem, 

Re^ondtt  lacrjfmis  fylua  nec  vHa  meis. 
Tors  femel  tgnotos.  me  duxerat  error  tn  agros, 

Solus  vbt  ante  oculos  campw,  &  error  erant, 
Metior  hk  ocuUs  Ccelos^clamorihm  a^os\ 

Sed  neque  vox  Ccelis ,  nec  data  vox ab  airk. 
IndedeerrantivaUisfemonilratopacdy 

Vociferortnullusfit  mihtvallefonus: 
Icce  caua  denfum.procul  haud  a  valUyViretum 

Adiacetydfliuo  textilis  vmbragregi: 
HicerttMcforfanJixi.mea  vita^  latebit\ 

Heu  dolorlvt  v^i ,  nulla  latebrafuit, 
Irgoamens  tandem  lacrymanf^ad  littord  curroy 

Littora.qua  refluis  Neree  tundis  aquis  l 
Htc  Pharos  ingenttfetollitinardua  cliuo, 

Yndefuam  rAtihm  nmta  captat  iter. 

X   4  SCMi^ 


3i8  S    V   S   P   I  R  I  A^ 

Scando  Tharon,toto^  ooulos  circumferoponto, 

Et  quanta  pojfum  Itttora  voce  voco. 
littorajtttora.vos  cautes^vofj^aquoris  vnda, 

An  latet  aquorek  lux  mea  merfa  vadu} 
Vixpmratttgcrat  refonantialittora  clamory 

Cttfniifb  Uttonhus  voxgeminata  tedit. 
Amhigo^nu.mfcopuli6fa\lax  rejpondmt  Ecba^ 

Et  mmithnprona  iuferit  aurefidem: 
Trtftibus  ergo  iterum  caUa  littora  pulfo  querelis^y 

Littonhufq^itertm  vox  repetira  redit^ 
Vox  redit,&  vox  nota  redit,  Tua  vox^mea  vita, 

Et  mihi  voce  Tua,reddita  vttafuit. 
Jhamfemiantmis/ubith  adtua  verha  reutxi^ 

ifiepenitus  morerer,vox  fttis  vnafmt, 
Scilicet  ora  hquens,  qttotks  cceUftiafduis^ 

Magnum  aliqmd  virhis  ,fulminis  in^arimfi, 
Jgntuoma  non  quale  nucis,teftudtne  clauftun 

Efflabas  SyridifraudihuSyEuna,  De^, 
Qualefed  incomites,  Emmautiarurapetentes 

Sparfiftifty^ijs  Dux  rediuiueplagis, 
Irigtda  cumjuhttis  arferuntpectoraflammis 

Pe^oracolloquiojuxmeayta^a  tuo. 
Jiinc  mihifuccenfis  caluitquoq^ftammamedullisr 

lcia^  ccelefti  vocts  ab  ignefui: 
T.tltcet  Oceano.getidis  licet  vndique  faxist 

Vndii^cdruleis  obfttacingar^quis\ 
Intusagumflamm&.ficltquor  ah  igmbus  intiis, 

Ltqutturvtlentopineatedafoco, 
O  vtinamymea  vita,animatn  Itquamurinvnam, 

Vna^vitadUosiungat  Apiorj^dmsl 

Anmd 


LlBER       TERTI  V   S  329 

Anima,  me/i  liquefa^a  eJiyVtdileBu6  lo- 
cutuseft,   Canc.j. 

Auguft. 

QViD  efthoc  quodfendo?  qufseftignis  foiiU«34^ 
quicalcfaciccormcu?  qupeeftluxquae 
irradiat  cor  meum/'  6 ignis  qui  (emper  ardes 
&  numquam extingueris,accede  me/O  lux, 
quazfemperiuces,  6c  numquam  obfufcaris, 
iliumina  me/O  vtinam  ardcrem  ex  te,  ignis 
fandelquamdulcirerardes,  quam  fecrete 
luces,  quam  delideranieraduns. 

SicHtceraflutt  afacieignisX^c  anima  fuccen-  Guilb. 
fa eft  a  facie  eius  *,  Aniwa  wea  liquefacla efi ,  vt  ^^J^^^cit* 
dileilus locutusefi.ciiiim  dulcis  hora ,  quando 
anima  huic  igneo  torrcnti,hquefa(3:a  mifcc- 
tur,quamfubtih'seftinillomometo,quani 
cxtenuata,quam  mobilis/Nihil  tuncrorpo- 
ris  habet,  nihil  duritiae  reliquum,  nihil  rigo- 
ris,tantummodo  calcns6cliques.  Cognaia 
funt fibi muicem liquidum  &  calidu ;  in  his 
ducbus  conteplationis  vfus  cofiftit.  Quod 
Kquidum  eftjCalorem  ciriiis  c6cipir,&  cori- 
ceptus  calor  vice  versa ,  c\\iqd liquidum  re- 
perit ,  liquidius reddit.  Qiioddico  cahdum 
&c  liquidum  ,  hoc alijs  nominibus ,  cft  fuc- 
cenfum  dc  fmccrum.  O  mira wis  verbi  &ig:' 
nica  vehementer !  inflammat  coreommu- 
tat  reneSjin  nihilum  ( in  c6fpe£tu  (uo  refpc- 
clu  Dci  fui j  aniiiujm  redigit  j  a  feipfo  lique- 
X  5  icer« 


3|o  S  V  S  P  I  R  I  A, 

fcere&deficcrcfacitjVtiam  anima  nonfit 

Aufculta  & rccole ,  quid  locutus  Mari^ 

Magdalensp ,  cjuid  mulieiiinadulteriode-. 

prehefscquid  .Samariranae,Chananxx,  Za- 

chaeOjPetrOjCenturioni^Adtotpieransfer- 

moncs  6rclementia?,  cuius  no  mollefcat  af- 

fedfcus  vifceraliquefcant/  Ad  tara  vehemen- 

tcsflatus  Auftrinos  jeti.':rr3  deduiiifimo  pe- 

^orc,'quantumhber  annofa  porera-  glacies 

diflolui.  Stnriome  afllientis  oleihquore 

perfundi  &  fimili  affedu  liquefcere,4Uoties 

mi(ericordiae  tuae  opcra  &  verba  perfedta 

recenfeo.r^«if«w  ekquium  tuum  vebmwtery& 

firuus  tuus  dtlexit  iUud, 

Citg.  mc.     Dum[enimJC  h  r  i  s  t  y  s  fe  perfpiritu 

fuum  animae  defiderantiinfundit,omnem 

dutitiam  cordis  mox  diflbluit,&:aliquando 

mentcm  in  tantas  lacrymas  liquefacit,vt  vix 

capeic  poflit  hoc  quod  fe  ca perc  inrra  (e  ex- 

ultat,&int  'Smireturquidfucrit&quidfa- 

^im  fubito  feipfam  videat.  Quem  liquorc 

dumfentit,perfe6tiusapprehenderec6cu- 

pifcit,&  aliquando  dum  hocipfujn  cogitat, 

hocquofi  modofentiebatjiamnon  fentit. 

Gifg.c.??.     Quianimirum  mensdumoccult^locu- 

in  C.3 job.  jJQj^jj  afpiratione  tangitur,  a  ftatu  fuae  forti- 

tudinisinfirmata,  ipfo  quoabforbetur  defi- 

derio,  liquatur. 

Cmil  Ab-     Sedres  corporeae  cum  per  calorc  extrin- 

^^•'  fecus 


LlBER       TERTIVS.  35f 

fecosliquefiuncin  femctipfas  refoluuntur;  apad  Del- 
anims  vero ,  cum  per  calorem  intimum  li-  '}^  "?♦$• 
quefiunr,non  in  (emetipfas  refoluuntur,fecl 
in  rcfoluentem.  Refoluuncura  femctipfis, 
fed  nonin  femetipfas;refoluunturigneDei, 
ab  amore  fui,in  amorc  fponfi  coeleftis.  Hoc 
PauIusinfinuans,^«i4^/wr«r,inquir,Dow;»(7, 
vnuslpiritusefl.  Ec  fuam  animam  hoc  modo 
lique  fa6lam  indich:Vtuomqmt,ego,noniam 
fgo,  viuit autem  in  we  Christvs» 

Qujd ver6 congruentius cft quam amori  ^^^*^'" ^' ^ 
tribuere  hanc liquefa^tionem,  qua  id,quocl  paf.j» 
alioquin  durum  cft,redditurfluens;cum  ex- 
ploracum  fit  eos  efie  praecipuos  amoris  cfFe- 
<fius,vtamacemimpellatad  amatum,cum- 
dcmque  cum  iilo  vniar;qnac  certe  vnio  tunc 
fic  pulcrius ,  cum  amor  ipfc  fit  mutuus ,  atq; 
adeo  &  ambos  amantes  adalreratrum  flui- 
dos  faciens.  Nec  ignoramus,  dilcdlumpia- 
rumanimam  lESVMCHRiSTVMdixiiTe,  in 
Pfalmo  21.  Taciumeji  cormeum  tamquam  cera 
hquefcens,  vndcfi  liqucfa^a  animafluat  ad 
lEsvM,qui  &  liquefadus  vt  cera,  fluicad  ip- 
fam  animam,  quidexindc  confequitur  nifi 
pcrfedta  vnio; 

Anima  mea  liquefadtaeft,  vtdiledusio-  Bonaueii. 
cutus  eft,6  mira  &  ineftimabilis  virtus  amo-  ?^^!j  ' 
ris/ Deuminclinatadtcrram,mente  clcuat  pait.i.c.«i 
ad  patriam  &  Deum  &  animam  vcl  homi-» 
ncra  fimul  conglutinat  ad  gloriam  jDcuni 

facit 


35t  S    V    S    P  I   R   I   A 

facit  hominem  &  homine  facit  Dcumjtem- 

poralem  facit  asternum  ,immortalem  occi- 

dit,  mortalem  facitimmortalem  ,&  imum 

cxcelfum  conftituit ,  inimicu  facitamicum, 

feruumfacitfihu,  &abominabile  facitglo- 

rioium^frigicla  facit  ignea,  obfcura  facit  cla- 

ra,(lura  facit  iiquida.  Nam  anitm  mea  lique^ 

faBa  efi.O  verbum  admirabile/6  verbum  ni- 

mium  deledbabile/Ego  viliflimus  &nequif- 

fimus  feruus  tuus  Domine  Deus  meus  , qui 

etiamnon  fnmdignusaliqua  creaturatua 

vocari,nec  effe,  quomodo  su  tibi  tanto  vin- 

culo  charitatis  colligatus,vt  ad  verbu  tuum, 

praeamore  ,  fuerim  liqnefa6tus?  O  ardor 

amoris  qui  incima  mentis  in  Deu  infundisi 

Nam  adamatmaeratanima  mca^&eiusin- 

timanimium  folidata.  Nuncamorelique- 

fcit,  nuc extra  fe  exit,&  in  Deum  tota  fe  dif- 

fundit-,  proprium  locum  rehnquit,  &  in 

Deumcurrit,abfoibcturaDeo&obliuifci- 

turfui.Oamor/quid  tibitribua,  quimefe- 

cifti  d'minum}Viuo  ego,tam  non  ego^  viuttautem 

iwweCHRisTVS.Inenarrabiliseft  virtustua, 

Oamor,  qui  lutum  in  Deum  tranfiguiasl 

Quid  ergo  te  potentius ,  quid  dulcius, qiiid 

iucudiusjquid&nobilius,  ob/ecro?  O  defi- 

dcrabilis  amor,  qui  fummis  delicijsreples 

egentes  ifcd  fi  liqucfadta  es,ad  verbum  eius, 

6anima  mea,  quomodo  fuftincs  amplexus 

eius  f  Qupmodo  non  es  affumptaad  ofcula 

eius.^ 


LlBER       TERTIVS.  555 

clus ffi  liquefadacs  ad  affatum  eius,  quo" 
modo  non  cs  abforpra,  cum  intras  per  vul- 
nera&:  pcrvenas,ad  cor  eiusi*  fedo  mira 
dulcedo,&  mira  iucunditas  ,  vt  quod  noii 
meremur  nommare ,  podimus  mafticaref 
Non  mereor  efTe  ancilla,  &  fadla  fum  m  de- 
liciiscariflima :  Quis  fufficittati  amoris,cc- 
iamfcintillamminimamintucril  Noq  ergo 
mirum.fi  ad  verbum  mum^liquefcttcormeum-^ 
immo  de  C2tero,totiis  accendat,&  toraliter 
liquefiam,  vt  in  te  totaliter  fim  effufus.  Nihil 
praeter  te  videam,  nec  in  aliud,  cogitata,  di- 
^a  vel  fa<5la trafeant  vllo  modo.  Immo  mi- 
rum  videtur,  quomodo  non  fumus  fic  mte- 
ti  ad  te ,  quod  ignoremus  omnia  praeter  te 
Si  enim  habcmus  te,quidamplius  volumus? 
In  te  ergo ,  dulciflime  Domine  Iesv  ,  quie- 
fcac  mens  noftra,&  a  twaec  ad  modici;ra  fe- 
parecur/ 


VI. 


334 


S    V    S    P   I  K   I   A. 


QuU  enm  mihi  est  in  cceh^  et  a  ie  ^d  vplui 
siwer  terram  ?  Tsal.  72  m  r 


LlBER      TERTIVS.  53^ 

V       I. 

Quid enim  mihi  eft  in  ccclo ,  & a  te 
quidvoluifupcrterram?   FfaLyz. 

QVidcoelo^mealux^  terrave^  martve  requira} 
^tccoelumjinetey  terray  mcvndaplacet, 
Non  equideignoro^  qu£y  quama^gaudia  Ccelum^ 

Terra^  quoihndat^vndaj^  condatopes, 
Sedfim  te^mea  lux,malafunt,quacumj^vel  itber, 

Vel  teUmgremio^vel  tegit  vndafalo, 
0  Coelumlo  telluslS  CArula  marmoraponti! 

Otriadelicijs  regnafuperbafuisl 
Deiuiof  cumulus  veliras  licet  aggerat  vnus, 

'Sonfmt  delicuji  meus  ahfitamor» 
Sdtfe  tulit^fateor,vagaper  diuortia  mentem 

Hinc  Thetis  hincTellHs^arduM  inde  Volus, 
Sedtotum  inie^is,mundumfi  mettarflnis, 

Jsontamen  htcvlnispareritvlnameis, 
Mensaliquandofuitfrauidamrecludereterram, 

AEra^diuittbus  veUerefuluacauiSy 
Aurumq^^argentum^nttentisgerminavena^ 

Qufj^  metalltfero  nutrit  arenafinu, 
Verro  tgtturmagn&Uatris  fuffodimus  aluum 

Tota^  tellurisga^coa^afuit. 
^tdiuuatuggcsias  licetaurumfregerft  arcas, 

N011  tamen  efiammo  naufea  pulfa  mto, 
^rgofub  aquoreos  rapuitmecurapenates^ 

Quafubit  Eoes  indus  aduftm  aquas* 


53^  S  V  S  P  I  R  I  A.' 

Quidqutd  ^  aurifltw gemmarum  nafcitur  vndk 

Carperefub  liquidogurgtteferuor  erat, 
^tprejfum  rofeis  conchyhhus  edere  rorem, 

Kideret  patulupurpura  fi  qua  labris. 
lEtJparfas  rutilis  haccas  conquirereripis^ 

Diues  Hydajpd  qua  nitet  vnda  vadi, 
Hei  mibiltam  varioleclisexiftquoregemmis^ 

Littorihustotidemfluminii  atque  maris^ 
Tot  cyanos  tot  cbrjfvlitos  tot  iajpidas  intery 

NuUa  me&potuitgemmafat  epfiti. 
QmdfaceremiVotisjterra^^mart^negatu? 

Sidereos.dixi.votafuhire  lares, 
Vifaigiturfupericircumuaga  machina  mundh 

Tmpla^  luciferisfulgida  lampadibus, 
Ohfiuputfiahili  currentes  ordineflammas^ 

A  flra^  perpetuos  ducere  nexa  choros: 
Interatindigenas  tot  Oljmpi  penfilisigneSy 

Flamma  capax  animd  nonfuit  vUa  meA, 
Nempe  ita  cum  tottm  requieuit  inHercule  Coelum^ 

Non  illirequtesfidera.pondm  eranu 
Ahlpiget  €  terris  Coeli  conuexa  tuert, 

lam  fuper  altaferornubtla,  terra  vale. 
lam  cun^a  exoculis,turref^,vrbef^recedunt,' 

lam  coit  inminimampendula  terrapilami 
lam  luna/oltf^ ,  ^^^^f^  fuperuehor  orbesj 

Etftptenapretnensfidera,calcopede: 
lam^  pauimentumftellarum  tlltifirepyropisy 

Suh  pede  dejpicitur,  quod  modo  culmen  erati 
Altaqftam  cingtmtfiammantismoenia  tnundi, 

£t  propior  coeliregia  tota  patet. 

Hum 


LlBER      tERTlVS.'  ^X^ 

^tnproperant  volucres^pennata  exanjwa/wes, 

Etfoctant  vartjs  verbafidefg^  modU. 
Saltantefq^  obeuntpedtbtisplaudenttbtis  orbem^ 

L£ta^  ceufefioperfonat  Auladtc. 
O  calumlo  cdumlofulgentia  luminaftell<d 

O,  niftfidereiSy  atria  dtgnachorisl 
O  volucres  ani)n£^rutili  refpublica  RegniX 

O  cheljfs  Angelicis  affoctandamodiii 
O  vbifumfpropefa^afta  immemor,  excideratnm} 

Sed  redtt  vtjponfumfenfit  abeffeftium. 
Afira  valete^valete  Poli;  Volucrefq^  vakte-y 

Ntlmihi  vobifcumefifimeus  ahfitamor, 
la^i  video.mtht  quid  terrag^.poloj^petsndnm, 

Si  meus  abfit  amor,  Terra,  Polufg^  vale.    . 
Magnanimas  iuuenis  lacrymas.FelkeJedifiiy 

Nulla  ttbi  domito  terra  quod  orbeforet: 
Quid  mihi  miUenos  fifregero  viribus  orbes? 

Nonfatis  eftvotis gloriatantameis. 
Ah,minus  efi  animo ,  quidquid  fola  difiita  tcrrartti 

Afiriferdj^  obeunt  mmia  vaftaplag£\ 
Quod  ne^terra  capit ,  neque  regna  Itquentiapontif 

Non  hominum^  lares,non  auium^  domm\ 
Qupd  nequefiderei  claudunt  amplexibus  orbeSy 

id  votojpis  efi^ref^  petita  meo. 
Haclenus  heu  fateor,  vacuas  dttm  prendimus  auroi, 

Semper  ab  amplexu  mens  male  lufafuo  eW. 
Tu  mtht  Terra,Deus.,mtht  tu  Mare^tu  mthi  coelUy 

Dmquecun^a  mihies,Tefine,  mi^amhil. 


r  Quid 


35*  S  V  s  p  I  R  I  A 

^lmdenim  mihiejlin  coelo-,  cjr  a  tequid 
volui  fufer  terramfVi^iXm.';  2 ' 

Hugode  T^  I  c  mihi,  quaEro,animamea,quideft 
s.viftore  Ky  q^jQd  fuper  omnia  d  Leis  ?  eso  fcio 
Animx.  q^^od  vitatuadileCtioelt,  &(cioquod  ime 
dil edionecfTenon  potes.  Afpice  mundam 
&:  omniaqusE  in  eo  Tunt ,  multasibi  fpecies 
pulcra^  &  il'ecebrofasinuenies,quashuma- 
nosafFedtus  .ilhciunt ,  &  fecimdum  varias 
vtentmm  delediationcsad  frueduin  fe  ,  de- 
fideria*  accendunt.  Habet  aurum  ,  habent 
lapidespreciofi  fulgorem  fuum;  habet  cfe- 
cor  carnis  fpecicm  ,  pida  tapetia  &  veftes 
fucatae  colorem ,  D'\c  ergo ,  obfecro  ,  mihij 
quid  de  his  omnibus  vnicum  tibi  feceris, 
quod  fingularittr  ampledi  ,  quo  femper 
perfruiveiis?  Certusenfm  fum  ,  quod  aut 
horum  quae  videntur  ahquid  amas ,  aut  ii 
iam  poftpofuifti  vniuerfahaec ,  aHud  habes> 
quod  prae  o  mnibus  his  dihgas. 
Auguft.in  Quid  tibi  placet  in  faeculo.^^quid  eft  quod 
pfai.i43.  yJ5 laudare  .<*  quid  eft  quod  \\s  amare .<*  quo- 
cumque  corporeis  fenfibustc  conuerteris, 
occurrit  tibi  carlu,occurrit  tibi  terra.  Quod 
amasinterra,terrenumefti  quicquidamas 
in  Ccelo  corporeum  eft.Iam  crgo  diu  occu- 
pata  vixifti,'&  defideriorum  diuerfitatc  ver- 
berata,porias  plagas,  faucia,diuiraper  amo- 

'  tcs 


LlBER       TERTiVS.  ^^0 

te§raulros,vbiqueinquieta,nufqaamfajcu- 
ra.CoUigere  ad  ce  ipfum j  quicquid  cibi foris 
placebar,qu?rc  quem  habeac audorem.Ni- 
hil  melius  in  tcira,  verbi  gratia  ,  quam  hoc 
&  illud. Aurum,argencum ,  animalia,  arbo* 
res,amGcnitaces,  toCim  teiram  cogita;  quid 
mehus  in  Coelo,  foio,luna,  fideribus  ?  To- 
tum  cogira;  omnia  ifta  fimulbona  valdc, 
quiafecit  Deusomnia  bona valdejvndique 
pulcritudo  operis,  quse  tibi  commendat  ar.- 
titicem.  Miraris  fabricam,ama  fabricaro- 
rc.  Nonoccuperisineoquodfa(5lu,6c  dif- 
cedas  ab  eo  qui  fecic :  hxc enim  quibus  oc- 
cuperis  fub.ce  fecic,quia  fub  fe  ipfo  tefecit. 

Ammahumanaquasad  Deumappeten-  Bo«au.ro- 
dum  fa6la  eft,quicquid  infra  Deum  appetir,«^^^»"P-^- 
minus  eft,ideoque  iure  ei  non  fufficit,  quod 
Deus  non  eft.  Sed  cauc,anima  mea ,  ne  non 
fpola,  fcdadulceradicarLSjfimunera  dancis 
plufquam  affedum  amancisdihgis.Vxcibi, 
fi  oberras  in  veftigijs  fuis ,  fi  nutus  fuos,  pro 
coamas,  &noaduertispurgatc'Emencis  in- 
tenigencia,quidinnuac  lux  iila  beaciftima^ 
cuius  nutus  Sc  veftigia  funt  omnium  creatu- 
rarum  decus  &  forma. Adhuc  fi  force  tgnorat 
te  opulcerrimarnulierum,  €gredere,&  abi  po^  ve-^ 
fiigtagregumyid  eft,irracionabiIium  creatura- 
rum,quae  funt  veftigiii  Crcatoiis  tuijcu  vero 
fpeculum  iandtiftimae Trinitatis.  Ergo  om- 
nibus  dignior  &  excellcntior  comprobaris. 
Y  1  Et 


JIO  S   V  S  P  I  R  I  A. 

Et pafceJudos  tuos,  iuxta  tahemACulapaftorts ,  id 
cft,  conueite  cogitationes  tuas  ad  choros 
Angelorum ,  quibus  quodammodoiimilis 
es in  natura  3c conciuis  eris  in  gloria. 

Bonau-c.i,       Heu  Domme,nuncintelligo ,  fed  confi- 

fohlot  teri  eiubefco ,  fpecies  &  decor  creaturarum 
decepit  oculum  meum,&  non  aduerti,quia  ; 
fpeciofior  omnibus  creacurises  tu,quibus  1 
tanrummodo  vnam  guttam  tuae  inaeftima- 
bilis  pulcritudiniscomunicafti.Quis  enim 
ornauit  coelum  (ideribus,  ercm  volucribus, 
aquam  pifcibus ,  terram  plantis  &  floribus? 
fed  quid  funt  haec omnia ,  niii  tuae pulcritu- 
dinis  modica  fcintilla?.  iul  cedo  etiam  Crea- 
turarum  decepit  guftum  meum,  &  non  ad- 
jierti,qu6d  melle  dulcior  es.  Tu  enim  melli 
ik  omni  creaturae  dulcedinem  fuam ,  imo 
tuamcommodafti.  Decepitetiaodor  criea- 
turaeolfa<^ummeu,&ignorauiqu6dodor 
tuus,  obonelEsv,  redoletfuperomniaaro- 
mata.  Decepit  etiam  fonus  falfus  fiue  fallax 
creaturarum,auditum  meum5&  nefciui nec 
fenfiquamdulcia  faucibus  eledorum  tuo- 
rum  eloquia  tua. 

Bern.mcd.  q^^  meum.a  cogitationc  in  cogitationem. 
ducitur ,  &  per  varias  occupaiiones  &  affe- 
diones  variatur,vt  faltem  varietatc  ipfarum 
rcrum  impleatur,  quarum  qualitate  fatiari 
nonpoteft. 

Auguft,         ^^^  ^^^  £-^Iq  Domine  Deus  meus ,  quia 

vbicum- 


LlBER       TERTIVS.  54I 

vbicumque  fumfine  re,male  eftmihiprae-^°^^^°*''* 
te ;  non  folum  extra  me ,  (cd  etiam  in  mc; 
quia omnis  copia ,  qu^  non  ell  Deus  meus, 
mihi  eftegeftas.  Sattabor  tunc  cum  app^rumt 
gloriatua.  ^   .  , 

Anima[enim]quam  creafti , ira  fada  e(l  cap.30. 
capax  mai  ihd^  ru^.quod  a te  folo &  a nul- 
loaliopoditimplfr^^  c^uandoaucemte  ha- 
berplenumeildelideanm  -ius,  &iamnihil 
aliudquoddefidererur  exie  msreltat.  Diun 
aurem  aliquidex  cr;us  (iefidc^vr^t,  manife- 
flum  eft  ,  quod  tf  non  hanct  mtenus ;  qiio 
habito,  nihil  ft  quod  -  lcra  defirleret :  cum 
cnim  fis  fummum,&  omnc  bonum,non  ha- 
betquoddefideret  amplius  jfedpoilidette 
omnebonum. 
Bruma^calensdnai^ver^Autumnufj^vtcipm,  . 

Spe^ra  duo  vttA.noxftmul  atque  dies\  carm.  di 

Ccekm,  &quor,  tellufq.^  notiu  mhil  tji  mihtprorftis,  exterm 
Non  ciu&fnnt  motupradtta^qua^  carent.  vil!tau. 

Ni/  moror  luc,  aliu  mihl  da,  Rex  opttme,muridumy 

Propter  qtiem  hkprompto  tot  mala  cordefero. 
C&tera  qu£  terrts  voltiuntur^nil  moror  ipfe 
Ampltus^humamslmquere  cuncia  lihet, 
Ad  quodcumque  me  connertero,viIefcit  Auguft.  vn 
mihiadeptum,quamuisacciderirde(idera-  f^*^*^°^^ 
tum.  quando  faciabitur  defiderium  meum 
in  bonis/  non  fatiabor  de  mortalibus ,  non 
fatiabor  deremporalibusi  aliquidxternum 
doQec,aliquidaeternum  concedat.  Bonum 
Y  5  tuuna 


04«^  S  V  S   P  I  R  I    A.' 

tuumquaere,6anima.  Eftenimbonu  alfud 
^lteri,  &  omnes  creaturae  habent  quoddam 
bonum  fuu ,  integritatis  fuas  &c  perfedionis 
^  naturar  fuae  intereft ,  quid  cuique  rei  imper^ 

feda?ncceflarium(it,vtperficiatur:  Quaere 
tuum  bonum,^(?Wtf  bonm  nifi  vnm  Dm,(um- 
mum  bQnumjhocefltuumbonum.  Quid 
ergo  deeft,cui  fummu  bonum ,  bonum  eft? 
funt  enim  &:  inferiora  bona,quae  alijs  &  alijs 
bona  funt :  Pecori  quid  bonum  eft,  nifi  im- 
piere  ventrem ,  carere  indigentia ,  dormire, 
"  geftire,  viuere,fanum  efte,generare?Tale  tii 
bonum  qu^Eris?  Coh^res  Christi,  quid 
gaudes,  quiafocius  es  pecori  ?  Erige  fpem 
tuam  ad  bonii  bonorum  omnium[ad  eum] 
quifatiatm  honis  defideyium  tuum, 
chryfho.       Audi  quid  Prophetadicat:  jgwirf^wiww/fo^ 

Komtnf  ^fl ^^  ^^^0'^ ilJ^^-  ^  ^^ ^^'^^  ^olui  tn  terra }  ac fi 
dixiftet  nullius  prorfus  alteriusrei ,  nec  cce- 
iMs,  nec  terreftris ,  fed  tuo  vnius  deftderio 
teneor. 

Hoc  eft  5  Tu  portio  mea  es,abundas  mihi 
^d  omnia,nihil  quaefiui  aliud,  nift  vt  te  pas- 
temhaberemjnullas  faeciili  huius  diuitia^ 
&volupta^:um  illecebras  concupiui.  Nul- 
lius  cgeo  qui  a  te  aftiimptus  fum ,  ncc  fuper- 
eft  in  coeleftibus  quod  amplius  quaeram. 
Nihil  habens  omnia  habeo  ,  quia  C  h  r  i- 
STVM  habeojomniaergo  inillo  habens, 
aliam  non  quay:o  merc^d^m  a  quia  ipfc 

rcm- 


LlBER.       TERTIVS.  345 

merceseft  vniuerfornm. 

Nihil[enim]aliud  defideratanima,  nihil  Bern.de 
aliud  a  Deo  quserit,  quam  ipfum  Deum ,  vt  affcdio- 
iamexafFe<^ucordis,  arquefenrenaclamet  mb«amm« 
ill-  dde  PQilmo:  Omdemmitithienmcalo^  & 
a  tequid  volut  fuper  terraw?  Defectt  caro  mea ,  & 
cormeum^  Deus,  cordis  mei,  &parsmea  Deus  in 
Aternum,  Nequeenim  luam  aliquid.nonfe- 
licitatem,  non*gloriam,  non  aliud  quid- 
quam  tamquam  prmaro  (•ai  ipfius  amore 
dedderatanima ,  quae iftiufmodi eft ,  fcd  to- 
ta  pergitinDcum,  vnicumque  eiacpcrfe- 
dtumdefideriumeftjVtinttoducateamRex 
incubiculumfuum  jVtipfi  adhaereat ,  ipfo 
fruatur. 

Vidit[nempe]  quidibiferuaretur,  &  CO'  ^4^^^/* 
gitans  &  jeftuans  m  cogitanone  cuiufdam 
reiinefFabilis,quam  necoculus  vidit,  nec 
aurisaudiuit,necin  cor  hominis  afcenditj 
non  dixit :  lllud  aut  illud  mihi  eft  in  Ccelo, 
fcd^quid mihi  efiin <oelo}  quid  cft  illud ,  quod 
habeo  in  CceIo  ?  quanium  eft.** quale  eft?  & 
cum  non  tranfit,  quod  habeo  in  Ccclo.a  te 
quid  voluifuper  terram^  (etuas  tu  mihi  m  coelo 
diuitiasimmortales,teipfumj  &cgo  volui  a 
tein  terra,quodhabent  &  impij,  quod  ha- 
bent  &  mali ,  quod  habent  dc  facinorofi, 
pecuniam,aurum  &  argentum,gemma$, 
familias  ,  quod  habent  &  fcelerati  multi, 
quodhabent  multaefaeminae  turpes  ,  multi 
Y  4  viri 


344  S  vs  p  I  R  I  A.' 

viriturpcs**  Hapc  pro  magno  defideraoi  I 
Deo  meo  fuper  terram  j  cum  feruet  fe  mihi 
inCoeloDeusmeus. 

capf+o!  *  Defecitgaudium  cordis  mei,verfus  eft  in 
lu€lum  rifus  meus  •,  defecit  caro  mea  &  cor 
tneumDeus  cordi«mei&  parsmeaDeusin  <&ter^ 
««WoRenuit  confolari  anima  mea,nifi  de  re> 
dul  cedo  mea.  Qnidenim  mihi  ejl  m  coelo,  &ate 
quidvoluifuper  terram  ?  Te  volo^te  fpero ,  te 
quaero  j  Ttbi  dixit  cor  meumf  Qtujiuivultum 
tuum^vultum  tuum  Dominerequiram,  m  auerta$ 
faciemtuamkme, 

^mhtin        Scisigitur,  occultorum  cognitor  Deus, 

pratiom  ♦  qmanonfolum  terra  &  omnibusquaeinea 
funt  5  fed  ipfo  Ca^Jo ,  6c  omnibus  quas  in  eo 
funtjtumihi  carior,  tu  acccptior,  tuamabi- 
liores  ;  diligoenimtefupraCcelum  dc  ter- 
ram,  &  c«reraomnia,qua?in  eisfunt. 

f^l^ff^^'  Quidquid  enim  coeii  ambitu  contine*? 
tur,inferiusabanimahumana  eft,  quaefa- 
d^acftvrfummum  bonum  fuperius  poiIi« 
deretjcmuspofleflione  beatafierer. 


Cap,2o. 


VII. 


34<>  S  V  S  P  1  R  I  A. 


J-Ceu  mihi ,  ^uia  mcolatus  meus  p-phn^atus  cst ; 
laUiaut  cum  liahitaniihis  Cedai:,  mtkum  mcffhijidt 
anmxtma,'.   Psal.   np.  37' 


LlBER       TERTIVS.  347 

VII. 

Heumihi  quia  incolatus  meuspro- 
longatuseft/habitaui  cum  habi- 
tantibus  Cedar  ,  multiim  incola 
fuit  Animamea.7yi/;yif.ii3?. 

AN peragit  folitis  Phoehi  rotacurfibttsannum, 
Sidereum^fno  teriipore  fimt  iter} 
Cfedideramfraclii  currum  confislere  loriSy 

T0i)ora  tam  Untis  ire  videntur  equis. 
Hei  mthiydecretosiam  dudum  expleuimus  annos, 

Nec  tamen  e  vitacedere  Parca  iubeti 
Cur  mea  tam  longo  ducunturflaminaflof 

Debueras,Lachcfis  deproperajft  colum. 
Ecquid  m  his  adeb  dekciet  viuereterris) 

Ouidvequodinuitet,  trifiis  hic  orbis  habet? 
Qudthet^ahlfiimili  mihimors  minus  ajperavita 

en, 

.     Sigenus  hoc  mortis  vita  vocandafuit, 
T^empe  gradufiahtlt  nihtl  hkimmobtleconfiat, 

Cuniia  fed  afitdua  mohtlitate  fluunt  ^ 
Mane  dies  oritur  Vhoebeo fplendtdus  aurOy 

Squallidus  emoritur^nocie  prementejies, 
KoxfuhitAflrorum  riitilis  comitata  choreisy 

Nox  iterum  Coelo^fokjugante^fugit. 
NuHc  Zephyro  gremum  tellusfpirante  recludity ' 

Nunc  claudttgelidosyflante  Aquilone.fmuS' 

mnc 


3  4.S  S    V    S    P    I    R    I    A. 

I^unccanet  ntmbusy  mmcjpargmralbapruinisy 

Nunc  tepidifolts  veris  amtcta  viret, 
Moiua  tam  Itqmdas  pandunt  fieta  nauibus  vndas, 

lam  ienet  imluf^u  vndagelata  tates. 
2>!unc  agttant  tunndo  ventijera  prdia  Pontd, 

Nmjtjiagnat  placidis  cttrula  Tethys  acjuis, 
Uumidus  ejfujis  nunc  Itqtittur  tmbrtbusdther, 

Ntincaqua  nmdusjiatfine  mibe  Polus. 
Nuncfragor  horrfono  CM  quattt  omnetumultu, 

Nuncjilety&fuperas  pax  tenet  alta  plagas. 
Dtmque^jiUA  reltquos (uperant  tncommoda  cafus) 

Mcefiafere  tn  medijs  vtta  trahendaferis. 
Qu^%  domus  hominu.magefuntfpeUaferarum, 

Qut^horh'tnes,hominum  mlnijinomen  habent, 
Sctltcet  tnfidta^frakdefq^  r/o//^^  trttimphant, 

Nec,nifi  quod  rigtdo,  ius  daturenfe,vtget» 
"Bxulat  htncpietasyterrif^  A^r&a  receJHt, 

Faf^  relegatumfubpedibuf^iacet. 
Adde  locifactmjocus  eji  inamabilis,&  qfi9 

Libera  vix  rifu  foluere  corda  queas. 
Mart iusy heulfdiuis ardet  furor  vndic^  bellis!  ' 

Nec  numerat  plures  altera  terra  neces, 
Jiojltbus  in  medijs,  inter  gladiof^yfacef^y 

Hacgerisarma  manu^  qttaferis  arua  manu, 
Quis  velitin  tantis  tolerare  laboribus  annos, 

Sortis  &afiduistiiibuseJfefcopus? 
Uci  miht.d^cretos,  iam  dudum  expleuimusannosl 

Tempora  curjattfunt  ita  lenta  mei? 
Tempora  ciim  numero{numero  quafdLpitis  exul) 

luregrues  damnata  ncfira  qumla  moras. 


LlBER       TERTIVS,  34^ 

N^f  fcto  qu£  ccecas  bebetent  ohliuia  mentes, 

Omnta  queubngifuntfua  votajies: 
Crediderim  mifer£  nefctre  pericula  vttdi^ 

Isec  quhnfitgrauis  htc  condittone  locus, 
Sam  honaftdtntftnojfmt  maxtma  mundi, 

Arceripatrta  fe  quererentur  humo. 
Sedprocul  abfentes  ccelefliagaudiafalliinty 

Kzrac^  de  Coelo  nuncta  rumor  habet. 
Uei  mibt^qukmprocul  his  dtfia6,meapatr:a,  terrisl 

Quamprocul  a  coelifimbus  exui  agor} 
Jxulibus  quondam  tellusfutt  vltima,  lybuTf 

Meprofugam  fatis  vlttmus  orhis  hab.t, 
Bt  nondum  infaufia^s  coluifatis  incolajedeSf 

Squallentes  tenebris.trtfittiaq^  domos} 
Sexta  Ceres  idfts  quotiesprocumbtt  ariflis^ 

Sertm  ab  Hdr.opilea  fumit  hero: 
Curego  non  eitoin  ferutlt  emancipor  agro> 

Etrudts  tmmunem  verberevirgafacu? 
Cur  patrt£,finesportuf(^  relinquerecogor, 

Necfinor  Athertos  exul  adtre  iares} 
Defertt  externasperegrtna  Cjconiafedes, 

Inq^fuoi  reuolat.per  mare  vecla^  domos, 
l^Uncta  veris  auis.nidos  quoque  mutat  hirundo, 

Cum  redtt  ad  notos  Bifionis  ales  agros, 
Vrberelcgatus^patrijs  Anttfiiusoris, 

Redditus,  extlijfinefauente.fuit. 
Het  mthi,  cognatts  cur  exul  abarceor  a^rii? 

IsecfinortUa  meotangere  regnapedei 
Lux  mea^rumpe  moras  ^fatis  his  hahttauimm  oru, 

Aut  quo  nonpotm  mporetmentefirar, 

Heii 


350  S  V  s  p  I  R  1  aI 

Heu  mihiquia  incolatusmeus  prolonga-^ 
tMseJilhahitauicum  hahitantihus  Ce^ 
dar,  multum  incolafuit  Anima  mea^ 
Plalm.iicj. 

Aug.med»  npi^DETenimme,  Domine,valde  vitae 

capii»         -■'  huius,  &iftias  aerumnofas  peregrina- 

^"dVvcr-  tionisiTotaquippe  vitaifla,  intelligentibus 

bisDomu  tribulatio  eft  •  funt  enim  duotortorcs  ani- 

^^'  mae, non  fimul  torqucntes ,  fed  cruciatii  al- 

ternantes.  Horum  duorum  tortorum  no- 

mina  funt,timor&dolor.  Quando  tibibe* 

ne  eSjtimesj  quando  male  es,  doles. 

cap^zi     '       Virahaecvita  miferajvita  caduca,  vita  in* 

certa,  vitalaboriofa,  vitaimmunda,  plena 

milerijs&erroribus,quaenonjeftvitadicen* 

dafedmocsjinquamomentis  iingulismo- 

rimur,  per  varios  mutabilitatis  detedus,  di- 

uerfisgencribus  mortium.  Morsifta  vitalis, 

&  vitamortaiis^licet  hisalijfque  litrerperfa 

amaritudinibus  ,proh  dolori  quam  pluri- 

mos  fuis  capit  illccebris ,  &  quam  multos 

fuis  falfis  promiftionibus  decipir. 

oilg.ho.i.      Dulcem[namquejhanciucem,quanunc 

a  .3  •  Y|-ii-nm;^illi  ciicunt,  qui  dulcedinem  verae  lu- 

cis  ignorant,  fed  ne  aulpicia  quidem  viri  ln* 

minis  vllalenferunt  ,nec  fciunt  Angelicam 

vitamfperandamefleanima:,  cumex  vani' 

tate  huius  vitae  euaierint. 

Quid 


LlBER       TERTIVS.  Jjf 

Quid  amifTacxleftipatria.rcpulfushomo  Grfcg.Ktr- 

d^-^  ...  ^  '     *  mor.inca» 

elcct.iturexilio?  i4,iob, 

Viciumrhocefll  noftracinfirmitatis,qui  Ambr.dc 

I  •-  o      1    I    n      •  Dono  mor« 

voluptate  corpoiis  ,  &  dclectatione  vitae  tiscap«i. 
iftiuscafiimurj&curfumhunc  confumma- 
re  trepidamus  ,  in  quo  plus  amaricudinis» 
quam  voluptatis  eft.  At  non  fandli  ac  fapi- 
entes  viri,  qui  longaeuitatem  vitsehuius  in- 
gemifccbant^dilTolui&cumCHRisToefte 
pulcrius  aeftimantes:  denique  idem  gene- 
rationis  (ux  execrabantur,iicutillequi  air, 
Tereat  dies  iUa  in  quanatus  futn.Quxd  enim  eft, 
quo  haec  vica delectet.^plena xrumnarum  &C 
foUicitudinum,inquainnumeraecaIumnia2 
&mu'rae  moieftiae,  &multa?lacryma2  eo- 
rum  qui  aftlidantur  moleftijs ,  &  nonesiy  in- 
quit,  qui  eosconfoletur ,  &  ideo  laudat Ecclef. 
defunclos  magii  quam  viuentes. 

ViraLcertc]mea  ,vitafragilis,  vitacadu»  Auguft.fo, 
ca,vita  quas quanto  magis  crefcic,tanto  ma-  ^  ^ "^*** 
gis  decrefcit;  quanco  magisprocedic,tanto 
magis  ad  mortcm  accedit.   Vita  fallax  8c 
vmbratica,  plenalaqueis  mortis  j  nuncgau- 
deo,nunc  ftatim  triiior,  nunc  vigeo,  iam  in-. 
firmor,nunc  viuo,ftatim  morior,  nunc  fdix 
appareofemper  mifer,   nuncrideo,  nunc 
fleoi  licque  omniamutabilicari  fubiacent, 
vc  nihilvnahorain  vnoftatupermaneat. 
J^ecterraintrepidaeftyquatiturfedturbine  venti^  Nas 


izianz. 


J«^  vicem  cedum  temporafromptafibi  csrm.de 


„      humanu 


Jj^l  S  V  S  P  I  R  I  A. 

i^ox  tegltatra  dtem^tempeUasAthtrafufcatf 

Ajlrorum  obfcuratfol radiansq^decus. 
Sol  tegitur  nehulis^redmiuaj^  luna  refurgtt^ 
Dtnndta  Coelum  parte  latetg^fuL 
rm  jjc  Sijf  v^^^  ImPttmiulum  f  a  tumtdopeto  rurfus,  & 
externi  Pcfi  tumtilu  rurfus  mc  tumula hit  edax  (  ignis 

hominis    j,^^  ^^y^^  efi,quod  vtuo,  veltit  raptdtfiimus  amniSy 
chryf.  \n      Quifarfum  exoriens  femper  ad  imafluit. 
pfawn?*        £ftenimprafrensvitaIwco/4m&  quiddi- 
co  incolattis ,  cum  res  fic  vel  incolatu  inferior, 
vnde  Chrt[ius  etiam  jipfam    vocauit  viam, 
dicens :  angufiaefi  porta,& arctaefi  via  quadu^ 
citadvitam. 
Greg  U23*      Via  quippe  eft  vita  praefcns,  qua  ad  patria 
j^c^3j,^''"tendimus5&  idcirco  hic  occulto  iudicio, 
lob.        frequenti  percurbationc  conterimur  ,  ne 
vlam  pro  patria   diligamus.  Solenc  enim 
nonnulli  viatorcs,cumamoena  fortaflfe  in 
itinereprata  confpiciunt,  pcrgendi  moras 
inne6tere,&:  acoepti  itinerisre6tiEudine  de- 
clinarejeorumqaegrefTustardatpulcritudo 
itineris  dum  deledat.  Eled-isergo  fuis  ad  ic 
pergentibusDominus,  huiusmundiiter  af- 
perumfacir,  ne  dum  quifque  vitaepraefentis . 
iequie>quaii amoenitate  vit^  pafciturj  magis 
cum  diu  pergere ,  quam  citius  peruenire  de- 
le(5tet ;  ne  dum  obledatur  in  via,  obliuifca- 
tur,quod  defiderabat  in  patria. 
chryf/m       Scd  hxc  eft  do6lrina  optimaatque  adeo 
rfaiH  9.    p jjj^^^  jp^jj-g  nos  efle  inqmlmos  in  vitapr<&fenti, 

"^•ui 


LlBE  R       TERTI  V  S.  35^ 

Qui  rerum  quae  hic  func  eft  hoipes^erit  reri^ 
fuperhatum  ciuis.  Qui  corum  quae  hic  lunr, 
cfthofpes^nonlubeterverrabicurinpr^fen- 
libus.No  domus,  non  pccuni^e,  no alimen- 
ri,  nec  alterius  eiurmodi  curam  gerit ,  (cd 
quemadmodumquiinalienaverrancul,  ni- 
hii  non  agunt  6c  procurant  vt  patria^  (ux  rc- 
ftituantur,&:  quocidie  vrgcnt  6c  feftinant,vc 
eam  quseos  tulit^yideani.  Ita  eciam  qui  a- 
more  tuturocum  tenetur ,  nec  rebus  prseien- 
tibusaduerlisanimumdemittetjnecfccun- 
dis  efFeretjfed  vtrafcjue  prsetercurrtt  tam- 
quam  qui  viammgrediiur.  Quocucaiube* 
mur  etiam  dicerc  m  Orationc  ;  Aduemat Reg" 
«ttw/««?w»vtiUiusdieidendedum6ccbpidi- 
tatem  animo  noftro  veifantes  &  iplum  prae 
ocuhs  habcntes,  ne  videamus  quidem  pras- 
fentia.  Si  enim  lud^ei  Hierofolyma  deiide- 
rantes,etiampollquahbeia:i  lunt,  dcflent 
prajteritai  qu^ena  dabiturnobisvtnia.quas- 
na  reUnquetur  defenfio,  ii  no lupemiE  Hie- 
rufalem  teneamur  vc  hementi  defiderioJ  Vi" 
decrgo  quomodo  hiquoquelimentajitur, 
quodcumillisverfencur:H^/?/r^«/dicenteSa 
(utabernacultsCedar ,  ntuUumtncolafmt  Anma 
fnea:  Hic  enun  non  folum  deflenc  quod  in 
aliena  habitent ,  fed  etiam  cu  Barbaris  ver- 
fentur.  Nequcenimhaecvitaefte6tancum 
iaborio{a,qu6d  plurimam  habec  vanitatem 
&curas  importunasjfed  quodetiamuitusNifl; 

Z  fu 


554  S  V  sp  I  R  I  A^ 

fitmalorumprouenrus.Nihileftautemgra- 
uitis  &  molertiiis,  quam  quaeeft  cum  ImmC- 
inodihominibus  congreflfio,  EftBarbaro- 
rum,  cum  ij$  in  quos  imperium  obtinuei ut, 
inftar  ferarum  agere ;  vt  qui  tuguvijs  &  ten- 
torijsvrantnr ,  6v  adimmanitatemferarum 
fint  rcdadi :  icd  hh  muko  funt  efferatiores, 
raptores,auan  &  qui  impudice,ac  libidino- 
se  &  in  dehcijs  vitam  tranfigunt.  Multum 
mola fuit anima  mea-ynon  multum  propcer 
multitudinemjfcd  piopter  rerum difticul- 
tatem.  Etdenimfitcxiguum,  videtur  efle 
multum  ijs  qui affliguntur.  Nonnulli  e  vul- 
go,pufilli  &  abieCfci animi ,  qui etfi  per  mul- 
rosannos  vixermt  eos  paucos  efte  dicunt, 
Quibus  5  quid  cllc  poteft  a ratione  alienius? 
quid  ver6ciaftiusijs,qui  coelo  propofito^ 
6c  ijs  bonis  qu£E  funt in  coelis ,  quae mcoculus 
vidtt,nec aurti  audiuit,  ore  hiantc  vmbras ftu- 
pent^nec  volunt  vitae  praefentis  Euripum 
traijceie,in  perpetuisfludbibus,  tempeftati- 

Aug.fer.    l^"s  &naufragJj$volutati> 

49  ad  fra-  O  vita  quae  tatos  decipis ,  dc  proprijs  tan- 
ros  feduxifti ,  tanros  exco^cafti  /  Quae  dum 
furgis,  nihil  es :  dum  videris  vmbra  es ,  dum 
exaltasfumu$es,DulcisesftuItis,  amarafa- 
picntibus-,qui  le  amat,non  te  cognofcitj  qui 
re  contemnunt ,  ipli  te  intelligunt.  Vae  qui 
tibi  credunt !  Beati  qui  te  contemnunt  /  vera 
non  es  vita,quam  te  oftendis,  Alijs  oftendis 

te 


trcs  tn 
Exemo» 


LlB  E  R      T  ERTIVS*  35J 

te  longam,vt  perdas  in  fine,  vt  faciant  quod 
voluntjalijs  breue,vt  dum  pGenitcre  volunt, 
nonpermitras.  SiGeftviranoltra,qualiho- 
mo  in  domo  aliena,nefcies  qua  hora  vei  die 
Dominus  domus  dicat:  vadc  foras,  quia  no 
cll  tua  domus  in quaes  O  faeculum  vanum! 
quid  nobis  tanra  promirtis,  dum  decipis? 

Erraui  fat^ oz.ftcut  ouisperdita , & imoUtm  Ambr.ifi 
viemprohngatus  eiijatque  procul  proicdus  ^^^^^°**** 
fum  a  facie  Dei  mei ,  in  hanc  exilij  coecicare, 
vbiexpuifusaParadyligaudiis.deploroquo 
tidiemeciifuper  miferias  captiuitaris  mea?, 
lugubre  carmenjingentcfqi  lamencationcs, 
dii  recordor  tui,mater  Hicrufale,  dum  ftant 
pedes  mei  in atrijs  tuis fandi:a  Sc  decora  Siol 
Jieu  quajfa  rtojira  Chkist^  miyVis  conciditl 
Heu  qaas  procellas  excitat  corpm  mihtl  Nazian^ad 

neu  quam  incolatus  fe  meus  brtge  extulitl  Ahbf^T/t 

Omnino  rertmfum  fatur prafentium,  finem  vit^ 

CenfuSytnopi<t,gaudijymole^i£y 
lam&.deooris,  hofiium^  &  charigregu, 

Infeliccsquoruvitaeftmexilio,  virainpe-  ^^"5«loia. 
riculo,finisin  dubio  5  nefciens  fine  noftrum 
quia  omnia in  futurum  referuantur  incerta* 
Adhuc  in  Pelagi  fludibus  verfamur  fulpi- 
ranresadte,portummaris.  Opacrianoftra.' 
patriafecura/alongete  videmus,  ab  hoc 
maritefalutamus,  abhacvalle  adte  fulpi- 
ramusv&  nitimur  cum  lacrymis,  fi  quonio* 
do  ad  te  pcrueniamus. 

Z  2  Scd 


35^  S  y  s  p  I  R  I  A^ 

Aug»  med.      Sed  quia  dum  fumusin  corpore  peregrlnamur 

cap.  18»      a  te  Domine ,  non  habemus  hic  cimtatem  mane- 

tem^fedfuturam  'mqmrmus\  nofter aurc  m  mu- 

nicipatus  in  cslis  eft  Idc  6  duce  gratia  tua, 

ingrcdior  in  cubile  cordis mei :  &:  c  .nco  tibi 

amacoria.Rex  meus,&  Deus  meus,  gemens 

inenarrabiles  gemicus,  in  loco  peiegrina 

tionis  meas ,  vbi  cantabtks mtht  funtfaiia utfii' 

ficatwnestua,  Etrecordans  Hierufalcm  ,  ex- 

tcndo  ineam,ren(um  cordis;  Hicrufalem 

patriam  meam,Hierufalem  marrem  meam, 

teque  iuper  eam  regnatorem,ilIuftratorem 

patrem^tutorem,  patronum,  red:orem,pa 

ftorem ,  caftas  &  fortes  delicias  ,  folidum 

gaudium&  omnia  bona  ,  inefFabiliafimul 

omnia ,  quia  vnum  fummu  &  veru  bonum. 

Aug.fciiio       Ogaudium  fupergaudium.vinces  omne 

cap,3S.       gauciru,extraquodnoncft  gaudiu.  Quan 

dointraboin  tc  ,  vt  videam  Deummeum, 

quihabitatinteflbo  illuc,  &videhovtfionem 

hanc grandem,  Qiiid  eft,  quodme  detinet? 

Heu  mequta  incolatusmeusprolongatus  eft !  Heu 

me  quamdiu  dicerur  mihi  j  vbi  eft  Deus  tuus\ 

Quamdiu  dicetur  mihi  expe^a,  reexpe^a:  ^ 

mmc ,  qud  eft  expt^atio  mea  ?  n6nne  Deus  meus 

Saluatorem  exptdamus  Dominum  noftrum  Ie- 

sv.M  Christvm,  quireformabttcorpushumili 

tatismftra  configuratum  corpori  clarttatis  fud 

Expe^amus  Dominum  quando  remrtatur  a  nu 

prtjs,  vt  inducat  nos  adfuas  nuptias* 

viia 


J58 


S  V  S  P  I  R  I  A. 


Infelix  e^o  homc .'  Quls  me  lileralit  ie^ 


cor£ore  mortis    hutus  ?  Ad  K.im 


3S. 


LlBER      TBRTIVS.  359 

VI. ip 

Infelix  ego  liomo  ,  quis  ine  liberabit 
de  corLore  mortis  huius  ?    K^d 

IJSlfelix!  vhi  nunc  hona  tot.quA  perditspUngay 
Scdfruftra,  planctu  non  rfiocanda  meol 
Tot hona[qmdr>;petttdolor':  ahi  memimffs nocebitt 

Amtff£  cructant  dum  memorantur  opes, 
Vtiltus  veterisfortunA  nefcius  effes^ 

Cum  malaforsf^to  detertorepremit. 
Tapm  homtnmn  fanra  e>fydecepti  noxapmntUt 

Stultitufolm  fcilu  et  ille  reus. 
Adam^Adamfimplex^  Adam,  Adam  vxorius  audit'^ 

Plunhus,  aut  totidm  vapulat  Euaprobris» 
}son  ego ficfed.fi  gemitusfinit  ederevocem^ 

Pars,fateor\mHnditn  crimine,  mdgnafau 
Teqitoque,  cmprimosftudiumdamnare  parentesp 

Peccati  memorem  contienit  effe  tui, 
Ciim  vit£  &  niortis  nonfelix  alea  taiia  «f?, 

CoUuforproauidilapidantis  eras. 
Creditepfffieritas,Adam  vos  eHis  &  Eaa^ 

Et  veftrdpomum  corripuere  manus. 
Uinc  nudiygenspelliceadignipma  z.ona, 

Etpudor  &  dolor,&  Numinisirafumns, 
2^on  querar  aaeptd  totpubltca  vulmra  dadiSy 

Matmis  eUgisfum  fatis  apta  metu 

Z  4  Ordfm 


I^bf  S  VS  P  t  R  I  A. 

Orctior  a  cunis^Jbk  mecum  lacrjma  nata  c!f, 

Uk  docuit  vnAfyUahaprtmayqueru 
Menfisera:  Maius,  nienjis  gratipmm  orbi, 

Sed,  meafirepatemfata,  Decembererat^ 
Septima  tux  ihat^  qus.ftfupremafutffet^ 

Incinms  ijfet  muta  qumla  meos. 
Cum  tandem  pofi  lu^a  vten  horrthilef^vUdatuSy 

Progemes  cerua  parturientis  eram, 
O  Mater,ftio,iunc  Mater,noUafa^a  Rebeccaesy 

Tunc  ferusfubijt  vtrginHatis  amor. 
Diriguit  nutnx.pallenspater  ora  rftorfit, 

Etctm£  in  Uttum  proctthuere  latus. 
Jiorror  &  horror  erat^vox  omnibm,  ommbm  vna, 

Heupuer,heu  qtiantisgtgnuur  tUe  malisl 
Atra  dies.AEgjptiaca  dtgmfiima  no^e-, 

Qua  de  mejicutt  dicere\  NatUs  Immo  efi, 
Atra  diesl  neqtie  te  Titan,neqti'e  Gynthia  nmt^ 

'Necftata  qui  Cceli  tempora,  lantts  agtt. 
lUa  dtes.aheat  Gratas  orfura  Kahndaiy 

NuUm  eam  t  upiar  menfisyhabereftM. 
$i  redeatytedeatpiceis  frontim  obfita  ntmbU^ 

Etgeltdtm  densa  grandine  titnfa  caput. 
Tum  tomttru  &fuimenfunefio  adterberet  ignt^ 

Erfibtfic  hofiem  nouerit  effe  Deum. 
Sentio  iam.quodfatidiciplorafiisamici: 

Mentttur  vita,  clepfydranulla  mea, 
Tantierat  hac  fobokshcrymh  affuemmusindef 

inde  f^cuhsraro  defentere  mos 
Vam  pofiquapofita  efi  prlstextamucef^^trQchiif^i 

Et  buUaadpatriosvi^PtafaiiaUmy 

Tum 


LlBER       TERTIVS  5<JC 

Tunc  ego,qu£  meltus  mfc'mm,dtfcere  coepk 

Frimuserat/ortemplangcrepojfeydolor, 
Er  vixpiffe datum  eft.JApe  obluciatafuit  menSy 

Naturdt  tmpatiens  fub  pede  colla  premi. 
Sur^erefcpeainixafuog^  irrumpere  Coelo^ 

Kfcpoteratpigra  toUtrecorpus  humo, 
Tum  nbransoculosMulos  trtftitmhrenatantes^ 

A  b  fupert !  dixtt/c£terafletuserant) 
Et  rurftim  ah\  ahl  {jedper  luhtfonosftngultus 

Ipiefibt  chfiftens  nonfinit  tre  dolor) 
Sic  puto  Rex  fremutt^dum  crefcm  cornua  fenftt 

Otn  bos  ex  hominc  efl^de  bouefactus  homo, 
O  Deus,ofupert,patiemiavtncitur!6  quiSy 

Oui  me  mortah  corpore  foluat^ertt? 
O  quti  erit}noftris  qui  cantet  tn  auribusfiftud 

Qtiod  voueo  tottesyihcet^oquis  erit} 
llle,  necaturum  mihi  mergat  in  tliaferrumy 

Poctila  Thiffaico  mifceat  illefauo. 
l^ec  Itqu  do  plu  m  ho ,  nec  auaro  terreor  vnco, 

Morsmtfrd  quauis  condtctoneplacet, 
AEratos  gtmitu  doc(am  mv.gireiuuencoss 

Suppofito  quamuis  excructanda  roge. 
Autetiam  tubearfqHamquam pudor  iHa  vouere) 

Inter  Vlyffeos  exuluUrelupos. 
O  Deus^o  ftiperi^patientia  vinciturle  quk 

Quime  mortalt  corporefoluatyerifi 
Farce  Deus,  necrudelem  vox  impiaiaciety 

Infurias  quando  ptAcipitataruit. 
Hic  prope  barbaries potertt  clementia  dici^ 

Adpoenas  vmatjtftupefacla  meas, 

Z  5  Coffou 


3^i  S  V  s  P  I  R  I  A. 

Corpora  corportbus  comunxit  mortua  viuis 
llle,  bonnmm  quem  vix  diccre  famapotefi, 

MeyVmum  cruciat{ma^ii  hocferale)cad4uety 
Ncc,qu<£  dffidiumfiniat  hora^venit, 

Infeltx  egohomol  quismeliberabtt  de 
corpore  mortishnimlKA  Roni.7. 

Ambr.fer,  f^\  Vomodo  viuit  anima  operta  mortis 

'?,'"""•  V/inuo!nao! 

Nazian.         Corpori  qiionammodo  coniiindtnsfim, 

Oid..xQ,     \\7iw6.  ccjuidem  (c\o\  quoque  pado  rimiil  «3c 

Imago  \)^{  fim  &  cum  cceno  voliiter ;  quod 

&:  cum  pulcra  valcrudme  eft ,  bcUo  me  la- 

ce(Iitj(^^:ciim  belio  pLe:nitu',moeioremeaf- 

ficit:quod&  vtconferuuamo,&  vt  inimi- 

cum  odi  atq,aduerfor;quod  &  vt  vinculum 

fugio  &  vr  coh^ifes  vereor:fi  debilitare  illud 

&  conficcre  fhideo,iam  non  iiabeo  quo  fo- 

cio  &  opiruiatore  ad  res  pr^clariflimas  vtar; 

iin  contra,  vt  cum  focio  6c  adiutorc  mitius 

agam,nulla  iam  ratio  occurdt  qua  rebelian- 

lis  impetum  fngiarn,  atque  a  Deo  non  exci- 

dam,compcdibus  dcgrauarus,vel  in  terram 

.  derrahentibus  vel  in  ea  definentibus.Hoftis 

cflblandus&placidus,  infidiofiis  amicus. 

O  miram  coniundionem  &'alienationem! 

Qiiodmetuo,  ample6tor;  quodamoperti- 

mefco.  Antequa  bellum  gcfrcrim,in  gratiani 

rcdeo^antequam  pace  fruar ,  ab  eo  djffideo. 


tlAi.lOi, 


L  IB  ER       TERTI V    S  365 

Cur  carnls  laquets  tii  me.Vater,  iwpltcutjli  ?  cann^ad 

Cur  vit£  mifird,cur  ccenofoq^  barathrot  chnftmn» 

Eccecorpusquodcorrumpitur  •,  aggrauat anl'  Aug. 
mam.  Vicamergo  habet  anima  in  corpore 
corruptibili.Qaalem  vicam/*  onerapaticur, 
pondera  fuftmet.  AdipfumDcumcogitan- 
dum^^ficut  dignumertab  homine  cogitari 
Deum  Jquanta  impediuntveluti  interpel- 
lantiadenecedjtace  corruptionishumanac? 
Qaantareuocant/^quantaafublimiincetio- 
ne  detorquetrquantainterpellant/^quas  tur- 
ba  phantafmatuPqui  populi  fuggeftionumf 
[Iam]quis  n5  xgrotat  in  hac  vitai* quis  non 
longum  languorem  trahit/^Nafci  hic  in  cor- 
pore mortali,incipere regiotare eft.  Quoti- 
dianis  mcdicamentis  fulciunturindigentiac 
noftrae.Quptidianamedicamenta  fanc  re- 
fediones  omnium  indigentiarum.  Fames, 
nonne  te  occiderer,ni(i  medicamentum  ap- 
poneres  ?  Sitis,n6ne  te  perimeret ,  nifi  ea  ta 
bibendo  non  penitus  exringueres ,  feddif- 
ferres  ?  redituiaeftenimfitispaullulumtc- 
perata.  Temperamusergo  i(k\s  fomentis  ac- 
rumnamsgritudinisnoftr^.  Stado  laflatus 
erasjfedendo  reiiceris :  ipfum  federe  mede- 
cinaeftlaffitudinis.  Inillamedicinarurfus 
lafTaris,  diufedere  non  potcris.  Quicquid 
cftjvbi  fatigationi  fuccurritur ,  alia  fatigatio 
inchoatur. 

Quod  melius  oftendimusifi  prius  catnis,  Greg; 

a^poft 


3(^4  S  V   s  p  I  R  I  A. 

czz.lne.j  &poft,  ponderamentis  cxprimamus  ,  vte- 
^°^-  nimtaceamus  hocquod  dolores  tolerat, 

quod  tebribus  anhclat,  fua  quadam  segritu- 
dinecortringitur.  Jpfahseccorporis  noftri, 
qua:  lahis  vocatur,  aegritudo  eft.  Nam  otio 
tabe(cir,opere  deficicinedia  dcficiens,cibo 
reficitur  vtrubfiftat;  rcfedione  lafTeflens, 
abftinetia  ieleuatur,vt  vigeat,  aquaperfun- 
ditur,neare(cat;  hnteistergitur,  neiplani- 
misperfufione  hqucfiat;  labore  vegetatur, 
ne  quicte  torpeatjquiete  refouetur,ne  labo- 
ris  exercitatione  fuccumbat,fatigatur  vigi- 
lijs,(omno  reparatur-,  opprt^Tafomno,  vigi* 
lijs  excutitur,.ne  fua  j.  eius  quiete  laifetur; 
vcftibus  regitur,ne  frigoris  aduerfitate  pcne- 
tretur;qu^fito  calore  deficiens,  aurum  flatu 
refoueturj  cumquemdemoieftias  inuenit, 
vnde  virare  moleftias  quaefiuit,  male  faucia- 
taC  vtitadixerim  J  deipfo  fuo  medicamine 
langncfcir.Rcmotis  ergo  febribus ,  ccfTanti- 
bu(q;  doloribus,  ipfa  noftra(alusaegritudo 
cft ,  cui  curandi  neceftiras  numquam  deeft, 
Quotenim  (olatia  ad  viucndi  vfumquasri- 
mus,quafi  tot,aEgritudini  noftr^medicamc- 
tis  obuiamus.  Sed  ipfum  quoq;  medicame, 
in  vulnus  vertitur,  quia  cxquifito  remedio 
paulodiutiusinhaeretes  ,excograuius  defi- 
cimus,  quod  prouide  ad  refcdionem  para- 
mus.  Iplaquoque  mensnoftra,afecretiin- 
tcrioris  fecuro  gaudio  exclufa,  modo  fpe  de- 

cipitur, 


1  IB  E  R       T  E  RT  I  V  S.  3(^5 

cipitur,mod6  pauore  vcxatur,mod6  dolorc 
deijcitur,mod6  falsa  hilaricatc  rclcuatur; 
trandtoriapcrtinacicer  diligit,  corumque  a- 
midione  incelTanter  atrcritur ,  quia  &  incel- 
fanter,currurapiente,permutatur. 

Habcs,  6  anima  mca  inimicum  domefti-  Bonau.c.i»' 
cum.hoftemamicum,3duerfatium  propin-  ^  ^* 
quum,qui  tibi  malum  pro  bono  reddicUt,6C 
fub  fpccie  amicicijc  cruJeliorexiftcs  inimi- 
cus ,  his  omnibus  &c  alijs  mfinitis  bonis  tc 
prmauit/HichoftiSj  ("falua  rua  reuerentia) 
cftcaroinfelix&mifera,  multu  tamen  tibi 
dulcis ISc dileda.  Hanc Oim  piuifti ,  inimi- 
cum  peflimumcontrateerexifti.Hanccuni 
honorafti,  hoftem  crudehftimum  contra  te 
armafti.  Scio,  inquir,  Bernardus,6anima, 
quemdam  qui  plures  annos  tecum  vixic ,  ad 
menfam  lecu  (edic ,  cibu de  manu  tua  fum- 
(it ,  &  in  finu  ruo  dormmir;  cum  voluit,  te- 
cum  colloqum  habuic  Hic lure  hsieditario 
feruus  tuus eft , fed quia  dehcace nimis enu- 
triftieum,  &virgaepepcrcifti,  icuauit  calca- 
neum  fuper  capur  tuum  &  tc  in  feruitutem 
redcgit  O  anima  mifcrabilis  &c  mifera  ,  quis 
te  liberabit  de  vincuio  HDproperij  hums! 
Recordare,6anima  primordiaiua;  attende 
quodesinfignitaDeiimagine.  Quid  tibicu 
carne,vnde  ifta  parcris.-^li  diligetei  condiiio- 
nes cius ad  iertis,numqua  vilius fterquihniu 
vidiftij  ii  eius  mifenas  enumetare  veiis ,  qua 

onufta 


^66  S  V  S  P  I  R  I  A.^ 

onufta  fitpeccatis,prunens  concupi(centiiW 
occupata  paflionibus ,  pollnta  illufionibus, 
cofulione  plena,  &  ignominia  repleta ,  quid 
deeahabcsaliud  quam  cogitationesfcedas 
6cimmundas? 
Nazian.  Exniofacaro,Belktenebrofaprocella, 
carm^ad-^      £ximfa  caro,  quaftuuomncfcelml 

Coenum,7naflagrauiiplumbt,  limoja  catena^ 

Belluapugnact  prodtta  materuu 
Tepfer  ajiu$,  herat^  tux.  vlnclum  atquefepulcrum 
Form£,quA  fupera  vemt  ab  arce  mihu 
J""-  5  gi.     Non  iine  causa  didtum  elfc ;  hominemplaf' 
cogita*     matum^no  de  terra  qualibet , fed  delmo,  Vi- 
deenim  cjuam  iimoium  (it  corpus,quodipii 
quoquelpiritutam  fortiter,  6cpiEneindif- 
iolubiliter  inhaeret ,  vt  vix  cum  muha  affli- 
6tione  poilic  ahquando  feparari. 
cat.^d  "'    B4  age  mens-,  nam  te  tunc  alloquar,  at^^  ea  dicamj 
hmn.nat.       QuAfore  narraui  non  alienaputo, 

Icqmd  es,d  mea  mens}&  quistihi  contigitortus} 

Atque  cadauer  oknsquis  tihiforte  dedit? 
Quisfolidti  vit(Z  ajlrmxtt  grauihuf^catenis, 
Fendentem  apdue  lumivafixafolof 
crig.bom.   ynmerfa  vamtas  omnii  homo  vmens^c^m  au  tem 
'^  *  dehacvitaaccipiaturiftafenictia;  audiEc- 
clefiaften  proteftanie  &  dicente  laudaui  am- 
nes  qui  mortuifunt  fuperomnes  qui  viuut ,  cuicu^ 
.  ipli  viuunt  vfy^  modoy  &  honmfuper  ifios  duos  qui 
nondu  natus  eji.  L  a  u  d  1 1  c  rgo  m  o  r  i  u  os  p  1  u  fqu  a 
viuos',quia  illi  hoc  (ahe  lucri  habet,quod  de 
vincuhs  huius  corporis  hberati  funt,  nec  vi- 


LlBER       TERTIVS.  5<J7 

tracarneacpcIlibiisindiinTLinr,ncco(Iibus 
ac  neiuis  inferti  siar,nec  vlna  riibiacet  neccf- 
(itaticorporis.  Si  ergointcllcxifli,  qiiale  iic 
viuereincarneCetiamfi  Moy(es(itcjuis ,  vcl 
quifcjuis ille eft)molefl:a ip(i eftifta vita.  N6 
enimacomiptionercrolnitur,qua:mortali 
corpore,ferrenoq;cii'cumdatur:  videergo, 
quoniam  vniuerfa  vanttas  eji  omnis  bomo  vtue$\ 
conrcnamus  ifta  vita^  &  feftinemus  ad  fan- 
<ftamvita&beataacvera  <S:inilIam  animo 
&  mente  tendamus,  omni  vanitate  diicusa. 

Exquo  enim  qui(q;in  iftocorpore  mo-  Aug.l.13, 
ritutoe(recGsperit,numquaineo  ^^^^^'^'tl^io' 
tur,vt  mors  veniat.  Hocenim  agir  eius  mu- 
tabilitas;  toro  tempore  vit^  huius,  (i  tamen 
vita  dicenda  eft,  vt  veniatur  in  mortem. 

Etideolaudac  Eccleliaftesdefuclosmagis  Ambr.lib. 
qua  viuentesjd"'  optimus,  mc[nit/upra  Imcluos  ^«bono 
qui  nondu  natus efi.  Et  alibi  idem  Ecclefiaftes,  ^°""  ^*** 
meliorelongaeuo  viro  alTeruitj,  quem  ab  or- 
lu  eiecit  mater  fua,quia  non  vidit  hxc  mala, 
qusefiunt  in  hoc  mundcnecin  has  venic 
lenebras,  necinvanitate  ami)ulauit  f^culi,  - 
Qu.id  enim  boni  eft  homini in  hac  vha.? 

Coenouitie  Paulus  in  miferia,in  eemitu, 

.    P.  '    r  r  rl  ■  '  Auguft.m 

in  rixa,in  concentione;ip(e(ecumhbi  non  pfalioi, 
concordans,  a  fe  di(ronans,a  fc  reiihens.  Ec 
quidaitoptans  pacem,pacem  veram  ,  pa- 
cem  fupernam?I«/J/.v  ego  homo,qtus  me  libsra^ 
bit  dc  corpore jmnii  huiusi 


354 


S    T   S   P    I  R    I   A. 


Loarctvr  auttm  c  duolus^  deriderum  haien^  du 
et  sffe  cum  Chrirto  .\,li  Thil^.  t. 


39' 


LlBER       TERTIYS.  ^(Jp 

I      X. 

Coarftor  e  diiobus ,  defidcrium  ha- 
bensdiflblui,  &  efTecum  Chri- 
STO.  AdPhilip.i. 

QVtdfaciamgemiuiflammata ,  cupidinevoti} 
Antsferamterroi}  anteferahwe  Polum? 
Terra  tenet^coilum  reuocat\lii  magna  moratury 

lamq^  volenteanimupondere  m^brapremunt- 
Sed  proculillecebra',femel  impeterumpere  moduni 

Prafiaty&e  vinclts  etipuifje  pedes, 
Tergite  fefitnaperfoluerefiamina  DtUA^ 

Nec  Letho  claufafint  venunte  fores. 
Afpicejux,  quanto  luxentur  brachia  nifwy 

Vt^fereamembris  diRrahartpfa  meis, 
Difirahar  vt  mediam  tibi  me  coniungerepofsimf 

Vnai^ftt  faltem  pars  ttbi  nexa  met, 
Nonftms,&rtdesml  proficientia  vota, 

Quodj^negastotiesy  vistamen  vfquepeti. 
Bnpeto  qiiod  renuisygeminafi^  exporrigo  palmaif 

Et  tibt.quas  nequeo  neclere ,  tendo  manus» 
Sdipe  mtht  de  te ,  mendacia  dulciafingo^ 

Vmctdactupofita  co)npedefracla  forent: 
Bt  dtco-^mem  hic,prend:^&  prendere  certaty 

Meg^fed  vt  video^  dtfstmulanter  amat. 
lam  bona  credulttas  erat  hatid  indignafauoTe^ 

Debuerat^  meos  expedijffepedts. 
Si  tamentmpltcttampedtcti^  cuptsvfqueteneri^ 

Uk  ego  conatu  deficiente  cadam. 

Aa  AH 


370  S  VS  P  I  RI  A^ 

Aft  redity&  velut  allabensfefe  ingent  vltrV, 

Spem^  tterum  nutufoUtcitantefacit. 
Surgamfupremumj^  ampkxtbm  ohuia  curram, 

Colla^furtiuafraude^  negata  petam. 
Suamprope ,  quam  propefum  l  vejiis  pars  vltimd 
lam  puto^vicma  prenderepojfe  mamu  (ta^a eft, 
O  Amori  0  dolor !  affe^um  deludis  hiantem, 

Dectpit  Amplexus  mobilisaurameosl 
Et  Itcet  aut  dtgius  tnhus  aut  vix  quattuor  ahfis, 

Semotus  medto  crederis  orbe  mihi: 
Nempepater  Pelopisfic  potnaftigacia  captat, 

Poma  daram  totiesfallere  do^afidem . 
Dum  modo  prona  arbospatulo  fuper  incubat  ortp 

Of^  iterum^fruciu  decipiente,fugit, 
Ludtcra  res  /imor  eHjaUi<j^  &falleregaudefp 

Sedfrausfupplicio  non  caret  illa  fuo, 
Decepit,  quo  tormento  crucmtur  amantes 

Exemplo  poterit  difcere  quifque  meo: 
jQuique  alturn  ludit{  fed  rarum  eft  iftafateri) 

Ipfefuopatitur  vtdnerafa6la  dolo, 
Nefcieram,  mea  lux.iftts  tefraudibus  vti, 
Sed  ntm  is  expertam  iamfua  poena  docet. 
Vtcanis  indomita  iaiians  ceruke  catenasy 

A  populofolui  pratereunterogat'y 
(NifaciatyqueruUs  vlulans  latratibusaurof, 

Infua  conuerfo  vincula  dentefurit) 
Sicqueror  &  fupplex  toties  ad  votarecurro 
Vt praftes,quam  mepofcereeernis,  opem,, 
Atpoftqtiam  implacido  verttiit  lumina  vultu 
Nec  placuit  pedtbw  demeHvirtcla  meis. 


LlBEK.      TERTirs.'  37*1 

Cla:n4ut ;  0  trHculentum&inexorabikpondml 

Quin  etiam  dtcla  ejlftpecatena  nocens, 
Bac  trahat  Autolycus,  trabat  hacjuriatus  OrejleSy 

Aut  qui  tardtpedes  vertit  in  antra  boues, 
Sentiat  hanc  Scjtica  damnatm  rupe  Prpmetheusi 

Aut  Scinis ,  autfcelerum  qttisferitateprtor. 
Sctltcet  a  nimio  venit  hAc  dementia  luciUy 

Brror  &  htc,fefe  quo  tueatur,habet, 
CompedtbusfaCtU  eftfiuo^  ignofc4referr9i 

Durior  at  vinclis  qui  ligat  illa^fuis. 
O  vbi  littorea  vin^am  qui  rupepueUani 

Bellerophon  volucri  retultt  ales  equof 
Enego  barbaricA  con^ringor  mole  caten^ 

Seruus  vt  a  rigido  transfuga  vindus  heri. 
tt  quoties  patrias  affurgere  nitor  in  auraSy 

Deprtmor  hojpitij  pondere  vi^a  mei, 
l^empe  ita  dat  pueris  captus  ludibriapajfefy 

Dumfugit  &  reuocantfila  redu^afuganU 
Vx  licet  ^  dominis  coen^tve,  bibdtve  labellisy 

Matfelit  infyluoi  Itberabirefuas, 
Sicquamtm  mttddpa!l&  bene  cortepalumheSi 

Anteferantcauea  ruf^^  nemuf^fu£. 
O  meafilacrymis  moUejcere vmculapoffmtl 

Dtidim  effent  lacrpnis  moUtafacla  meis. 
Uix  mea,tendemanus;  contra  tibttendo  catendii 

Has  nifiqui  vinxitfoluere  nemo  foteft. 


A  a  2         Coar^ot 


37i  S  V  s  p  I  R  I  A 

Coar&or  f  duohm ,  defiderium  hahens 
dijfolui^d^ejfecum  Chkisto.  Ad 
Philip.  I. 

Aug.mcd.  /^  ViD  faciammiftrego,grauec!inef(?w- 
cap37,       \^pedis    mortaliracis  meae  conftridus? 

quidfaciam? 
NazUn.     Qufnam  hdc  lex  ?  f«r  wi^  conflnngunt    vincula 

cardcani-       ^^rW»/* 

Arguft!Tn      ^/>i^i^«^  6'fociwn  tamgraue  corpm  habet? 

pfai.7s.  Cow/?^i^xruncinfirmiras&  corrupcibiliras 
corporis,quaE  aggrauant  animam;  ab  his 
compedibus  concupifcebat  dtjfolui  Apoftolus 
&effe  cum  Christo. 

Aug.manu  Vcinam  xemiff^  peccatorum  mok,  me[quo- 
quejvltimumferuorum  Christi  jiubcret 
Diuinapiecas,  hanc  carnis/^mw^iwdepone- 
re,  vtinfuas  Ciuitacisgaudiaaeternarcpau- 
fandus  tranfirem! 


cap  8 


^"-     Corporea  nec  ntole  grauis  mens  vergat  ad  imay 
Ac  veluttplumbi  majfa  profundapetat. 


Nazi 
carm 

animse  ca- 
lamit* 

Nazian.  in      ^^^  miferum,  caro  quem  remoraturperfida-yCali 
luftu,  '         AdDominHm.curfudumprdperantefeml 

<, 

Echenaidis  inftar 

^r^e^ad  Qji^velut  inie^a  properantem  compede  puppbn 
Jug^ncs»   Detiner. 

Ah 


L  IB  E  R       TE  RTIVS.  375 

Ah  grauihustnefolue,Paterfupreme,c4Unu,         Nazians. 
I«4  Beatorum  me  trahe  fan^e  choros!  »"  ^^^^- 

„  /^.  .      ,  ■  o  '      Ambr.de 

Solutmur cmm  hoc  nexu  animae  8c  corpons,  bonomor- 
cum  recedimiis:  vnde  &c  Daiiid  aic ,  dtrupi^i  tis, «p.i. 
vinculamea.  Morsigiriirfolurioeftanimae & 
corporis.Denique  & in  Apofto'o  docuimus 
I e (ft u m  ;  dijfolui  &cum  Chkist o  ejfe  multo 
melius. Sohizio  aurem  ifta ,  quid  aliad  agir, 
nifi  vt  corpus  refoluatur  6cquiefcatjanima 
aatcm  conuertaturinrequiemfuam,  &  fit 
/^t^r<«,  qusefipia  eftcum  Christo  futura 
fitjQuid  igicur  in  hac  vita  aliud  iu i\i  agunt, 
nifi  vc  exuant  (e  huius  corporis  concagioni- 
bus ,  qu^  velut  vincula  nos  hgant ,  &  fe  ab 
his  moleftijs  feparare  contendant,  renun- 
cient  voluptatibus  arque  luxuriae ,  fugiant 
flammas  hbidinum? 

luftoscnim  quamuis  nullusdefiderioru  cjegj.^; 
carnalium  tumulruspoftideatjduris  tamen  moi^c^+o, 
vinculis  eos  in  hac  vita  pofitos  ,  Cux  moleftia 
corruptionis  ligat:fcriptum  quippe  eft:  Cor^ 
fus  quod  corrumpim  aggrauat  anima.Eo  itaquc 
ipfo  quo  adhuc  mortales  funr,  corruptionis 
(nxpondere gratiantur ,  & afiricii  moleftia  vin^t 
funt  ^  quiamillaadhuclibertate  vitsincor- 
ruptibihs  no  exurgunt. An  non  duro  mole^id 
vincuh  ligantur, quomm  nimirum  mens,fine 
labore,  inignorantia  foluitur ,  &  non  nift 
cum  ftudio  laboris  eruditur  .*"  quae  coa(Sa 
cxigicur,lib^ns  iacet,J  ab  infimis  vix  leuatur, 
'  Aa  5         &tamen 


374  5  V  S  ?  J  R  I  A^ 

tS^  tamen  eleuata  protinus  labitur  femetipsl 
laboriose  vincendo,fupernaconfpicir,  fed 
\  reuerberata. An  non  duro  moleftix  vinculo 
ligantur,  quos  cumaccenfus  fpiritus  ad  Cir 
num  pacis  intimas  pleno  dcfiderio  percra- 
hat,feruete  certamine,caro  perturbat.^Qui- 
bus  exceptis  etiam  ea  vmculaCiidintnt ,  quae 
grauis  exterius  neceflitas  aftringit ;  efurire 
quippe  (itire,laflcfcerc,  vincula  corruptionis 
funt,  quae  fcilicet  folui  nequeunt,  nfi  cum 
in  illam  immQrtaliiatis  gloriam ,  noftra 
mortalitas  permutatur. 
^dem  cap»  Sed  cum  corruptibili  carne exuimur,qua(i 
^IHcnt.  ^i^  i^i^  ^  quibus  nunc aftringimur  ,  moleftijB 
i;/«(:«/«jrelaxamur.  Prarfcntarinamque  iam 
Deo  cupirnus ,  fed  adhucmortalis  cor[!joris 
obligatione  praepedimur.Iure  ergo  vin^i  di- 
cimur :  quia  adhuc  incejfum  m^n  defiderij ,  ad 
J>mm  Itherm  non  hab^mt^s^wnde  bene  PauIIus 
aeterna  delidcrans ,  Ccd  tamcn  adhuc  corru' 
ptionis  fua:  farcinam  portans,vi«^i/^c]amat: 
Cupio  dijfoluiy  &  e^e  cum  Christo  \  difiolui  e- 
nimnonqua^reret,  niiiCe  proculdubioviw- 
^um  videret.Haec  autem  vincula,  quia  certif- 
firaerumpenda  in  refurredione  confpexe- 
ratjiam  qua(i  rupia  gaudebat  Propheta  cura 
diceret :  Dirupiftt  viricula  mea ,  tibi  facrificaho 
hoftiamlaudis, 
Ambr.lib»  [SicjSimeott  fe  dimitti  poftulabat  a  Do* 
^  miviQy(^^&ivhmlis  (^Hihufdmt  ad  UhirtA^ 

m 


dc  boao 


LlBER       TERTIVS  37^ 

temfrninmt,  Sant  cnimyehnvincuU  quac-  mott.ca^i; 
damcorporishuius,&quodgrauiuseftr(«- 
cala  tentationamy  qudnosalligant&ad  wiuriam 
captiuitatis  Afiringunt  quadam  lege  peccati. 
Quidigituiiatopcre  iftam  vitam  dclidera- 
mus  in  qua,  quanto  diutius  quis  fuerit,  tan- 
to  maiore  oneraturfarcina  peccator  umfvnde 
lacob  dixit  idiisannorumvitAmUyCentumtri^ 
ginta,  minimi  &  mali ;  non  quia  dies  mali,  (ed 
quianobis  accefTu  dierum  ,  malitiae  incre- 
menta  accumulantur. 

Nullus  enim  dies  fine  noftro  peccato  prae- 
terit;  vnde  egregie  Apoftolus  aic :  miht viuere 
Christvs  eft  &monlucrum\  aliudad  ne- 
cefTuatem  vitae  referens,  aliud  ad  mortis 
vtilitatem.Etaddidit.D/|f?/ttJeMiwc^^pCttW 
Christo  multo  meliui  ,permanere  autem  in 
carne  magis  necejfarium  propter  vos. 

Sed  ficat  auceps amum  autvifcoautreti  in  chryfrct; 
gtano aliqnocaptumytenstpajferem.&c  manu  ^  P°^^*« 
{\i2Lfubtilifimofiiniculoltgatum  retinet,&  qua(i 
dimittens  laxu  de  manu  fua ;  dac  ei  liberam 
volandi  potcftatcm^at  ille  auidus ad  volan- 
dum,elapfumci;fe  putans,  alacerakioraap- 
petic  j  fed  ifte  fummum  funiculu  tenens,  re- 
ftringiteumcum  volaueritj&adfetrahitab 
fpe  volandi  &  viuendi  deceptum;ita  &  dia- 
bolus  verfutus  venator&  per  fpiritum  prae- 
fumptionis,  laqueo  fuo deceptum  implicat 
homincm.  Qui femel  haeferic, vult  quidem 
Aa  4  ab 


37<^  S   V   S   P   I    R   I    A.' 

ab  eo  euelUjfedvinculum  velox  venatortc- 
nens,reuocai'e  captum  femel in laqueo  & 
reuolutum  premit. 
Idtm  ho.  Qiipufque[ergo]hic  erimus  affixha.dhx* 
Amo°^  fimusterrae  tamquamvermcs,  in  coenovo- 
lutamur:  corpus  de  terra  nobis  Deus  contU' 
lit,vt  ipfum  &in  coelum  renehamus,non  vt 
anima  peripfum  adterratH  detrahamm.  Ter- 
renum  eft,fedfivelimus  efficitur  coelcfte? 
trahe  te  ipfum  ad illum,  qui  te  furfum  toUit» 
fonderequodam  vetutafUsgrauaris* 

Irige  te  mea  mens.capiant  te  ohliuia  mundly 
Na  ^ian.  ad      ^^^  trahat  in  vittnm  te  maU  hlanda  caro» 

9nim. 

iblUa!*^*''  ^^^  dulciflime  lEsv,tranfige  faluberri- 
mo  vulnerc  amoiis  tui  medullas  animae 
meaBjVtvere  ardeat/kngueat  &Iiqucfiat, 
&  folo  tuo  defiderio  deficiat  ^  cupiat difilHt 
^  efie  tecum.Tc  folum  femper  efuriat,panem 
vitae  cGeleftis  qui  de  coelo  defccndifti/tefi* 
tiat  fontem  vitae ,  fontem  aeterni  luminis, 
torrentem  veras  voluptatis ,  te  femper  am- 
biat,  tc  quaerat,  teque  inueniat  jin  tedulci- 
terrcquicfcat/ 


X. 


»7« 


S  V  S  P  I  R  I  A» 


Educ  de  cuTvoiia  anmam  ineam,al  confi - 
temdum  novtitd  tw   '■    ijd.  i^i.  _ 


tlBER      TERTIVS.  379 

fduc  de  cuftodia  animam  meam, 
ad  confitendumnominicuo. 

T     lberaqu£potutJpatiofoludereCcelo, 

^^     Cernis^vt  anguflo  carcere  claufa  premari 

Hen  dalorl  vt  mtferas  me  lux  ejfudit  in  aurat. 

Ipfaloco cauea  membrafueremea. 
Pes compes,manic£J^  manus.nerui^catena^ 

Offaq^cancellifnexa  cataflafms. 
Quo  mthi  cognatt  nattua  repagula  clauHri, 

Damner  vt  hojpitij  carcere  vtncia mei? 
Siccine^more  ChdjSybreuibus  tegar  abdita  conchis^ 

Regia  cui  Coelt  vix  fatii  ampla  domm? 
O  quoties  qudtfitafugdifuttanfaptidendA! 

In  votis  qtioties  re^is  &  vndafuit? 
Sdipe  qtiidem  raptofeltx  LucrettaferrOy 

Tcaufiaq^  combibito  Porcia  diclafoco  e!f. 
yifa  nec  Ajfyria  triflis  mihifi.ca  puella, 

Heu  nimisingeminasprodigafiica  necesl 
Std  negat  hAC  animisNumenfolatia  captis, 

Necfiifiit  hac  vincios  fata  preire  via, 
Hrgo  Sjracofiiis  maltm  iacuijfe  cauernisy 

Aut  Danaes  rigida  delituiffefera: 
IJec  verear  curui  Creua  voluminafe^ti, 

Vnde  citam  raptiit  Dddalis  ala  fugam, 
froftigus  immeriti  damnetpia  claufirarigorif, 

^usfitbifioUtcitamnon  renuereftigam» 

Si 


380  S  V  S   PI  R  I    A. 

Si  mthifider^spateat  vdrimula  teSlU 

N(?«  querar  tmmites  A  Etheris  ejfefores. 
Donecat  hdc  captam  retinent  ergaftula  mmemy 

Mens  nequitagnati  templafubirepoli. 
Quinfueta  imperijs  iacet  hic  captiua  voluntaSy 

:Sec  hona  qudt.  vellet^vincula  veUeftnunt, 
V.ugefemel  noftr<x,mea  lux,fuccedecatafi(£y 

SiuantuUftt  nohis  experiere  domus. 
Sitamen  infididtvel  ahena  repagula  ternnt, 

Vacpateat  dempta  ianua  laxa  fera, 
Captmam  gemitu  fertur  reuocajfe  Magifirum, 

Ohlitus  catiedpfittacus  ipfefua, 
ttagraaes  referas.noue  Unepatulcie,ve^es\ 

i^on  erithdicdextrAgratiaprima  tu&, 
AngeliCOy  memim^patefa^as  iwpeteportaSy 

Claufiraj^  fuffra^is  difiduipferis\ 
Cumfiupuit  lapfu  manihuSypedtbufq^  catenaSy 

Vixc^  Pctrus  patulas  credidit  effefores, 
i^lullus  ohit  nofiris  obfes  vadimoma  vinclisl 

Liherat  Herculea  Thefea  mdlus  ope? 
O  vhi  nunc  Minyis  fidtfiima  tarba  maritis, 

Vincula  pro  captis  aufafubire  virisl 
Aut  qui  VVandalicisohfes  ergajlula  neruis, 

Ipfe  fui  capitis  iufiit  ahire  Ijtroi 
lux  mea^pandefores,inammaq^cUufira  refolue, 

Etfine  ftdereas  Atherisirevtas. 
Mtfpe^andatuo  visducarprada  tfiumpho, 

Vt  Scyticus  cauedpompa  Tyranniu  eratf 
E»  manm^en  digiti  rimishifcentihmextant, 

Cur  ego  mndigttos  tota  manum^fequ&r^ 


LlBER       TERTIVS.  3S1 

Qmcaput ,  hk  reltqu^fubrepit  caudacoluhr^  & 

Curmihtferpentis  lubnca pellis  abejl? 
Cortisobit  tottes  volucris  captiuafeneftras^ 

Etnotat  antacitdrimafn  vliafugA-y 
TiJexaj^follicitansfurtiuo  vimina  rojlro, 

l^attuas  nemorum  tentat  adtre  domos, 
O  Catharis,  niuei^j  polo  comesagmints  Agnesi 

O  cafta  VrftdidumySophiadumg^cohorsl 
Vos  ego^tmtdtum  vejlri  modo  nohtleteftor 

(pimidium  vefter  quodfibt  iunxitamor) 
Vanditefsrratos^ergaftula  barbara, poUeSy 

Inferar  vt  veRrit  dimidiata  choris, 
Dimtdium  feltx^vinclisfocialibtis  exforSy 

Cui  licetinplenas  iam  caluiffe  facesl 
Lux  mea,tam  durum  refidet  tibtpe^oreferrum, 

Vtmque  captiui.  commoueareprece? 
Non  egofid  noftr£  Tu  maxima  caujfa  quereU  «j 

Spe^at  enim  laudes  ifta  querela  tuas; 
Non  bene  conueniunt  rigtdis  tua  carmina  clathrlSy 

Quis  queat  in  cauea  cantibus  efte  locus} 
Liberaqua  cantatvcrnis  auis  Atttcafjluis^ 

Captafiletyfolttos  nec  ciet  ore  modos, 
Xta  age.pandefores  inamoena^  clauftra  refolue^ 

Etfinefidereas  atheris  ire  vtas. 
Auttuafi  cupidam  prduonta  dicere  temnis, 

inuidus  in  laudes  efficiere  tuas, 

Educ  de  cttftodia  animammeam,  adconfitendum 

nomtmtuomii^u  Auguftan 

T    AvDO  quantum  poflum,  tenuiter,  exi-  ^"^^'^» 
•■^liter,  infirmiter.  ^uare  ?  quia  (juaradiu 


581  S    T    S    P  t   R  i  A. 

fuiiius  in  corpoi:e  y  peregrmamur  a  Dointti04 

Quarefic  laudas  Dominum?  nonperfede, 

non  ftabiliter?Interroga  fcripturam;  quia 

corpus  quod  corrutnpitur  aggrauat  animam,  &  de- 

prlmit  terrena  cogttattofenfum  multa  cogttantenti 

ToUemihi  corpusquodaggrauat  animam 

&laudo  Dominmn.  Tollemihi  terrenam  ha- 

bitationem  ,   deprimentera  fcnfum  multa 

cogitantem,  vc  a  multis  in  vnum  confluam 

&  laudo  Domtmm.  Quamdiu  autem  ita  fum, 

non  poflTumjpra^grauor. 

c^^Tuttli       Nihil  enim  prafens vita  differre  videtur  ^ 

hom.14.  '  carcere^{edCic\Jzcum  trifte  illudintLoimus 

habitaculum,  circumdatosac  vindos  yidc- 

museateniSjicaeciamnunc.ii^^extraomnijfe 

nosphantafmatacollocantes )  vnius  cuiuf- 

que  ingrediamur  vitam  ,  eiufque  animarri 

contemplemur,videbimus  eam  durioribus 

ferro  vinculis  coUigatara. 

Ambr.lib.      Iil  exicuipfo  videamus,  quemadmodunt 

de  bono    anima  deccdentis,  paulatim  foluatfe  vinculis 

nionis,c.2.^^^^.^^^  oreemifIa,euoletr^w^«4W  carcereo 

corporU  huimexuta  gurgu^o, 
Greg,c.i7.  Carcerehomo  circumdatur^  quia  pieruinque 
*'**'7*io'>'&  virtutum  profedibus,  ad  akaexurgerc 
nititur,  & tame  carnis Cvi^t  corruptione  prae- 
peditur,qua  bene  exui  Pfalmifta  deprecatur 
cicens ;  Educ  de  carcereanmant  meant, 

Sandi  autem  viri ,  quia fcriptum  eft ,  cor-» 
pusquodcorrumpitury  a^auatanimam ,  inten- 

tions 


LlBER      TERTIVS.  J^J 

tioneiamquidem  vltra  femetipforSGminec, 
fed  tamen  adhuc  infirmitatis  iuae  incertis 
motibus  fubditi  corruptionisruae  fe  carcere 
(Uufos doknt.  Ait  ergo  lob  ;  numquidmare 
fum  igOy  aut  cetus ,  quia  ctrcumdedifti  me  carcere} 
acfiaperce  dicerctjmare  velcecus(  miqui 
vidclicet ,  eorumqiie  au6lor  malignus  fpiri- 
tus)  quia  effr^nari  ad  (olam  perpetrandam 
iniquitatis  licentiam  appecunt,red:t  pcenae 
fuxcarcereconftringuntur-,  Egoauccquia 
iam  aeternitat  is  tuxhbertatemdcfiderOyCntad" 
huc  tncx  carcerecorrupttontspremor.^ 

Videmusin  hoc  Cxcnloinfertosnextbusca'  Ambr.in 
tenaru  reos ,  in  fpecie  pompas  miferabilis  dii-  *  '"^* 
ci.;&  nonnumquam  patiunturinfontes,  vc 
tolerabilius  fit  mori ,  quam  talia  fubire  fup- 
plicia.  Optantvciqueaudiri  benefibi  con- 
lci).  Optanteciamhi  quigrauibus  flagitijs 
vrgencar,pGenam,  mortis  celeritatetranfi- 
gere,vt  aHquanta  compendia  posnarum  lu- 
crentur,Spes  eftetiam  deiudicismifericor- 
dia.Ipfo  exilio  claiSracarceris  duriora  func. 

Quemadmodum  [  igicurleorum  quiin  BaflMa 
carceres  conijcmntur 'hi  quide  maftliCcio-  Martyr. 
necarceraliumvinculorumdccinencur,  in-  luiittanu 
troclufi  diucurniore  tempoiis  mora  j  iili  ve- 
r6abeacalamicatcrubmouencur,lic&:ani-. 
mse.Ecenim  hasc  diflinencur  in  prasfenci  vica 
diutius  \  aliae  minus,pro  cuiufquc  merito, 
dignitaceve,  iuxca  Dminasfapientigprofun- 

ditatcnj,. 


584  S   V   S   P   i  R  I  A.' 

ditatcm ,  fic  vt  mens  nulla  hominum  j  ea 
poflitattingere,  quaede  vnoquoque  noftru 
ipfe  Creator  prasuidit.  Non  audis  dicentem 
Dauid:  Educ  decarcereanimammeam  }  Non 
audifti  vt  fandii  cius  exfoluta  anima  eft? 
quid  rurfus  Simeon ,  Dominum  noftrum 
provlnarum  aftringens  eomplexu,  cuiuf^ 
modi  vocem emifit  ?  nonne  hanc  ?  Nunc  di- 
mittis  feruum  tuum  Domine,  Ei  enim  qui  ad 
fupernum  &  coelefte  domicilium  feftinus 
contendit,  fupplicio  omm,omnicarcereg\:Z'-' 
j. . .  uioreft  hxc  inhabitario  corporis. 
profoiog.  Omi{era  fors  hominis  cumhoc  per- 

cap.i,  diditad  quod  fadlus  eft  !  6  durus  &  dirus 
cafus  ille/heuquid  perdidit  &C  quid  in- 
uenit !  quid  abfceftit ,  &  quid  remanfit? 
perdidit  beatitudincmad  quam  fadtuseft; 
inuenit  miferiam  ,  propter  quam  fadtus 
non  eft.  Abfcefl[it  fine  quoinfehx  eft,  dc 
remanfit  quod  pcr  fe,  non  nifi  miferum  eft, 
iErumnofil  vnde  fumus  expulfi  /*  quo  fumus 
impulfi.**  vnde  praecipitati?  quo  obruti.^^A  pa- 
tiia,incxihum;  avifioneDei  in  coBcitatem 
noftram;  a  iucunditate  immortahtatis ,  in  a- 
maritudinem  &  horrorem  morcis.  Mifera 
mutatio/  de  quanto  bono  ,  in  quantum 
malum  /graue  damnu ,  grauisdolor,graae 
totum/  fcd  heu  me  miferum  vnum  de  ahjs 
miferis  fihis  Euae  elongacis  a  Deo !  quid  in- 
ccEpi?quidefFeci?qu6tendeba.^qu6deueni? 

Dtjfolue 


LlBER      TERTIVS.  385 

Dijfulue  me  .oro^a  vinculis ,  quibus  conflrUtus  Hugo  At 
teneor,  vcrelinqucsiftaomnia,tibifeIlinern,  deantm** 
tibi  foli  inhiEreamjfoli  intendam.  cap*4^ 

Hinc  ?ne,CHKisTE  potes^ educ  wn^quitfo  mdisq,  ^-^i^nz. 

Quets  crucior  medicam  protinusafftr  opem.        cxtcr. 
Vnum  bommi  efl  certumc^  bonum,fixum^  beata    ^o^inis 

Vita\animns  cuws  languet  amore  meus, 

Felix  anima,^«i£  terreno  refoluta  corpore  libe-  Aug.med. 
tacoeUm p^r;r! (ccura  eft  6c  tranquiila,non  ti-  "^*'^*' 
met  hoftem^icquc  mortcm  :  habet  cnim 
femper  prfiEfcntem ,  cernicque  indelinenter 
pulcerrimum  Dominum,cui  reruiuit,  qaem 
dilexit,  &  ad  quem  tandem  lcEta  &  gloriora 
peruenir. 

Tu[ergo]Domineexpe6tatio  Ifraeldefi-  io^^c°p!"ii 
derium  ad  quod  fufpirat  cornoftrum  quo- 
tidie;feftma,ne  tardauerisXurge,  propera  & 
veni, pr  educof  nos  de  iflo  carcere,  ad  confliendum 
mminituo, 

Veni  Domine,&nohtardare,veni  Do-  Aug.foli- 
minelEsVjveni&vifitanosinpacc;  veni  d?*  ^'^'"^'^* 
educ  vinclos  de  carcere,  vt  la:temur  cora  te,  cor- 
dc  perfedoi  wzni  S  aluator  nofter;  veni  dcfi- 
deratus  cun(5fcis  gentibus  •,  oftende  faciem 
tuam  &  falui  erimusjveni  lux  mea,Redem- 
ptor  meus ,  educ  de  carcereaniniam  mcam ,  ad 
confitendum  nominifando  tuol  O  vcre  felices, 
€{ui  e  cmenadpallftium  perucnerunt! 


B  b  XI. 


380  S  V  S  P  I  R  I  A. 


Qiiemadnwdtm  desuUrat  ceruus  alfcmUs  omui- 
nmi;  ita  dejiierat  anima  mea  ai  te  Veus  .'Tsal:  #?- 

4/' 


L  I  BER       T  E  R  T  I  V$.  587 

X  I. 

Quemadmodum  defidcrac  ceruus 
ad  fontes  aquarum ,  ica  dciiderac 
animame\adceDeus.P/4/.4i. 

SCire  cupis,mea  lUx^uihtu  intus  amorihm  vrarf 
Ouama^flatna  tuipeiiora  nofira  coquati 
tsecfatis  extulerofitientit  miagineprati, 

AutvtcU^  nimio  qu£  iacet  vfiadte. 
J^ecfatis  dftifcrdt  depmxero  fulmmefieHdi 

Ciim  canis  ardenti  ftdere  torret  himunt^ 
Ahl  qtikm  puluereA  Ltbjes patiuntur aren^. 

AEfiudt  bac,  nofiroficcior  erefitis. 
Siccior  lcario  quam  dum  canis  imminet  ajjiro, 

Aut  vioUto^ofloscadit  vfiusagro. 
Vis  dtcam^mea  lux^quam  te  meus  ardor  anheletf 

Ceruus  vtirriguifontis  anhelat  aquas, 
2^empe  venenifiropaftusferpente  medullas^ 

Cerutk  agit  totis  haufia  venenafibris^ 
Aut  humeros  tin^itraieilus  arundine  teliy 

Carpitur  mfefla  vifcera  tacta  Itte: 
lUe  furtt.pe^uf^cuatus  anhelitus  vrget^ 

Cdca^perfyluasfauctas  antrapstit: 
Antrapettt  fugiensfalimtthus  humida  lympihisy 

Vtfuafontanogutturarorelauet. 
Hkriuifcatebrisfumantta  temperatora 

Tellit  &  amnefittm^pellit  &  amne  luem. 
Uaud  ahter  fceltrum  mthi  mens  temerata  veneno^ 

Tila  vvHnata  combibit  vncia  manu, 

Bb  z  ^t 


38S  S  Y  S  P  I  R  I   A. 

£f  modo  combibitum  populatur  peBora  virw, 

Ardet  &  m  tacito  tfoxia  flammafmu, 
"Sempegrauesyanimifunt  toxica  vmdicis,  ird, 

£t  tua  quAtaculas  teUyVenena,  Venus. 
Qudqjgrauant  nimio  fpumantiapocula  Baccho^ 

Vocula  qua  diro gramine  potk  necant. 
Jjpicis  vt  tumido  turgefcuntpe^orafajiu} 

PeSioribusfaftus  vtrusinanetumet, 
Quofitiens  igitur  peterem  deftumine  lympham, 

Cum  mea  tam  varium  vifcera  virus  cditt 
Ahlniftte.nullofttis  hu placatur ab  hauftuy 

Tu  potes  hancfolusy  fonte  domarefttim. 
Scis  etenimymea  luxy  quam  te,  meusardoranhekt, 

druus  vt  irriguifontis  anhelat  aquas, 
Ceruusodorifequtfugitiuus  ab  ore  Moloftiy 

In  laqueos  nullo  fepe  fequente  ruit: 
Tunc  denfam  afpicies  venanttmjnnc,  indecorona^ 

Tela  fuper,  faltu  corpora  fertur  agens, 
Exoritur  clamor^canumy  ftrepituf^fequentum^ 

lllefugit  ytergo  cornua  celfa  locans;       ' 
Ambiguuf^pauet  nefttcomprenfus,&  ipfa 

Qm  iampraiterijt  tela^canef^  timet 
Eefpedanfj^  metu,per  faxa,per  auia  currit, 

Igneus  atque  illtfpiritus  ore  micat. 
Gutturaq^  ardentiflagrant  arentia  lingua 

Qua^fitim  releuety  quarit  anhelus  aquam, 
Tum  fontts  medtjs  venas  rimatus  arenis, 

Vontanorabtdamjnergit  tnamnefitim'^ 
tt  bibtt  &potis  largefeproluit  vndiss 

Haurit  &  exhaufto  roburopm^^  lacu, 

Sit 


LlBER.       TERTIVS.  3!^ 

Slc  egptdrtareU  dngpr^mea  vltajagittu, 

AEgTdGi^flammata  torreororafitx, 
Htnc  puer  ldaltus,premit  hmc  adretiaBaccbm, 

Etmitlta  amipitem  trudit  vter^  cane, 
Sublimesleuu  hincfujpendit  GloriacaJfeSy 

Hmc  tumidut pdiCis  fAllere  tentat  Honor, 
Inde  cohors  magnis  fociorum  hortatibusinfiat, 

Et  docet  exemplo  crimmaquifq^  fno, 
Uei  mthi  quot  circum  fenabulafiniia  minanturl 

CeufcrdyCum  cin^o  claufa  temtur  agro, 
MiHe  vias  repetens,infra^,r^pra^  pererro, 

Si  qua  me&pateant  hojpita  luflrafuga, 
Tum  mihiperficcasfitis  afiuatignea  venaty 

Etfenfim  vapidas  decoquitigne  fibras, 
Tontisinopsigttur  adflumina  qu&querecurr9^ 

Jlammafed  hdcnuUoflumine  vi^afugit* 
Sic  cadit  obfcoenos  miles  defrjfus  in  haufius^ 

Sit  Iketinfamiturhidaljmpha  luto, 
Sperabameffofiisdifium  compefcere  rtuU^ 

AEfius  at  infufdgurgttecreuitaqUA. 
Qualis  in  amne  leuemfeciatur  faucibus  vndam 

Tantalusy& falUt ,  quam  dedit  vndafidem^ 
Mobiltbuf^  inhiaty  delufogutture,ljmphiSy 

Semper  aqud  locuples^femper  egenus  aqu£, 
Scilicet  haudfimili  calor  hicextinguitur  haufiii 

IJec  domathanccceni  turbidaljmphafttim* 
Ccelefiesanimusfititinfatiabilu  vndaSy 

€kruus  vt  irriguifontis  anhelat  aquas, 
Ue  igiturpigro  torpmtiafluminafiagno. 

N9n  bibit  i  viligurgite  nojhafitit. 

Bb  i  Iti 


/590  S    V   S    P    I  R    I    A, 

Itegrauesjlygijsfirpentibus,  ite  Ucund, 
l^oxix  Tartareisfluminapajla  vadisi 

Itejititfuperidias  mensfluminisvndoi, 
Ceruus  vt  irriguifontis  anhelat  aquas. 

^uemadmodiim  defiderat  Ceruus  ad 
fontesaqmrum  ,  ita,  defiderat  mimn 
meaadteDetts,VU\n\,^i, 

JoimUn*  TT ^^^^  mQsamanrium,  amatorem non 
ffaiin^^i.  JljL celerare,{eclenunciareviGfnis,&dice- 
re,reamare.  Ardcnsenim  res  eftnatiira  di- 
ledionis ,  nec  porefl:  anima  (udinere  vt  eam 
filentio teneat. Ita  hic bearus  Dctim  amans, 
&ardcnsinamore,nonpoteft  inanimoin- 
ducere  vt  racear  ,  Ced  aliquando  quidem  di- 
cit :  Qmmadmodum  dcfiderat  Omm  adfontcs 
aquaYum\^\i<\\.\zndo  autem ;  Dewsy  Detu  meuSy 
adtedelucevisilo. 
ti^^iT  Quis e(i qui  fic cantat ?  (i  volumus,  nos 

fumus ;  Er  quid  quaeris  exrj a  ,  quifnam  (ir, 
cumin  tuapoteftatefir  ,f(re  quod  quaenV 
Eiafratres ,  fimul  amcmus  ,firnul  in  hac  fiti 
exardefcamus.fimul  ad  fontem  inrellJgendi 
curramus  Defideremus  velut  Cenmfontefn. 
defideremus  ilhim  fontem  ,  de  quo  fcripru- 
ra  dicitiQuoniamapudteeflfons  vitaApiC  enini 
fons  &:  lumen  eH^quoniaminluminetuovide' 
himm  lume.  Si  dc  fons  dc  lumen  eftj  merito  Sc 


LlBER       TERTIVS.  39I 

intelle£tuseft;quia&ratiaranimamauidam 
fciendi.  Curre  adfontes,de/idera  aquarum 
fontes. Apud  Deum  eft  fons  vitae,  &c  inficca- 
bilisfonsj  iniliiusluce,lumen  inobfcurabi- 
le.Lumenhocdefiderai  quemdam  fontem, 
quoudamlumen,quale  nonnorunt  oculi 
tui.cui  himini  videndo,  oculusinterior  prx- 
pararur;  cui  fonti  hauriendo  iitis  interior 
inardefcit. 

Sakitarisnimirum  aqua,qucnoxiamhu-  Cyril.lib,s 
lus  mundi  nnm,  oc  vitiorum ardorem  pror-  cap  19. 
fusextinguit,lbtdesomnespeccatoriieluit, 
anim.^  nofttce  terram  cocleftiimbreirrorac 
atqiie  foecundatj  &  ad  folum  Deum  anhelo 
fpiiitu  mentem  humanam  (itientemreddit. 
Hac  aqua  largiter  potatus  fuit  Propheta, 
cum  totus  ad  Deum  fufpitans  dixit :  Quem^ 
admodum  defiderat  ceruusad  fontes  aquarum^  ita 
defiderat  anma  mea  ad  te,  Deus! 

Curreadfontem,  deiiderafontem  ,  /ed  pj^fm.it" 
noli  vtcumque ,  noH  vt  qiialecumq,  animal 
currere,vtCer////icurre.  Quideft.^vtC^r««if 
Non  Iit  tardiras  in  currendoi  impigre  curre, 
impigre  deiiderafonrem.  Inuenimusenim 
infigne  velociraris  in  Ceruo ,  fed  forte  non 
hoc  (criptura  folum  nos  in  Ceruo  confide- 
rare  voiuit,fed  &  aliud  audi :  Qjjid  aliud  eft 
in  ^«'tto.^ferpentes  necat,  6^  poft  ferpentium 
incernccionem ,  maiori  fiti  inardefcit ;  per- 
emptis  fcrpcntibus  ad  fontcs  acrius  currit. 
Bb  4  Serpen- 


592'  S  VSP  I   R   l  \. 

Scrpcntes,vitiatuafunt;conrumererpentes 
iniquitatis,tiicampliusdefiderabisfontem 
vcritatis.  Auaritia  forte  in  te  tencbrofum  a- 
liquidfibilat,  &:fibilataduerfusverbu  Dei, 
iibilat aductfiis prxceptum  Dei.Et  quia  tibi 
dicitur  Contemne  aliquid,  nc  facias  iniqui- 
tatcm;  fimauisfacere  iniquitatem  quaali- 
quod  commodum  temporale  contemnere, 
niordcii  magiseligisa  ferpente  ,  quam  pcri- 
mere  ferpentem.Cum  ei go  faueas adhuc  vi- 
tiotuOjCUpiditati  tu^jauaritiojtuacrerpenti 
tuo  5  quando  in  te  inuenio  tale  defiderium, 
quo  cu^^ras  ad  fontem  aquarum  .?  qiiando 
cocupifcis  fontem  fapientiac,cu  adhuclabo- 
res  in  veneno  malitiae  ?  interfice  in  te,  quic- 
quid  conrrarium  eft  veritati,  6c  cum  te  vide^ 
Tistamquam  vacareacupiditatibus  peruer- 
fis,noliremanere,quafin6  fit  quod  defide- 
res.  QuaErisfortevndedele<^eris;Dc(ldcra 
vnde  At\tdicus:X>efideraadfontesaqu/trUy  ha- 
bet  Deus  vnde  te  reficiac,  &  impleat  venieti  - 
temad  (e,  &:fitientem  poft  interemptionc 
ferpentium,tamquam  vclocc  Cerunm.  Eft 
aliud  quod  animaduertas  in  Ccruo.Dicun- 
tur  Cerui,  vel  quando  in  aguline  fuo  ambu^ 
lantjVel  quando  natando ,  alias  terrarii  par- 
tes  petunt,  oneracapitum  fuorumfuper  (e 
inuicem  ponere ;  ita  vt  vnus  praecedat  &  fe- 
quantur  quifupra  eum  capitaponanf,&fu- 
pra  illos  alij  ^confequcntes ,  ic  deinde  alij, 

donec 


L  IB  ER       TERTIV    S  ^9^ 

donec  agmen  finiarur.  Ille aiuem  vnus,qu' 
pondus  capitisin  pnmacu  porrabat ,  fatiga^ 
tus  rcdit  ad  pofteiiora ,  vt  aliiis  ei  fuccedaC 
quiportec  quod  illeportabar,atqaehtiga» 
lionem  fuam  recrecc  poiito  capite  ,  ficut  & 
carteri  poncbant.  Ira  viciflim  portado  quod 
graue  eft,  &  viam  peragunt  dc  inuicc  fe  non 
de(erunt.N6nnc  quofda  Ceruos  alloquitur 
Apoftokts  diccns:lnuiceon€ra  nftrapottate,& 
fiiadiwplebttislegeChrini}  Talisergo  Ceruus, 
in  fide  conftitutus  ,  nondum  vidcnsquod 
credit,cupiens  intelligere  quod  diligit,pati- 
turcontrarios Ceruos,  non  foliiobfcuratos 
inreUigentia,in  tenebris  inrerioribus  confti- 
rutos,vitiorum  cupiditate  caecatos  ,  infupcr 
infultantes,  &  dicentcs  homini  credenti,  dC 
quod  credity  non  oftedcnti ,  vbi efl Deus tumi 
quid  ergoifteCeruus  fccerircotrahaccver- 
ba,audiamus ;  vt  ipfi,(i  p^mus,faciamus. 
PrimojCxpreilic  firim  (iiz^Quemadmodum^ 
inquic ,  Cerum^  defiderat  adfontesaquarum^  itx 
deftderat  anima  meaad  te  Deus.Qnid  ft  Ceruus 
adfontes  aquarum  ,  lauandi  causa  defide- 
rat  r  vtrum  ergobibendi,  aut  lauandi  caufa, 
nefcimus  Jaudi  qnod  fequitur  &noli  quasre- 
rc,  Stiuit  anima  meaadDeum  viuum,  Quid  fi- 
tiuit  ?  quando  veniam ,  &apparebo  ante  faciem 
Det?  hoc eft ,  quod  litio,  vcnire&  apparere, 
fitio  in  peregrinationc ,  fitioin  curfu,  fatia- 
borin  aduentu.Sed  quoniara  iicut  Ceruus 
B  b  5  deftdero 


394  S  V  s  p  I  R  I  A. 

deftdero adfontes aquaram,  & eft apud eumfom  , 
vttk,Qnid  agam  vtinueniam  Deum  mcum? 
Conridcraboterram  ;&  fadba  eft  tcrra;  Eft 
magna  pulcritudo  tcrrarum,  (cd  habet  arii- 
ficcm:Mignamir.icnIa  runifeminum  ,atq; 
gignenrium^ledhabentiflaomniaCreato- 
rem  :  Oilcndomagnitudinem  circumfud 
maris;ftupco,miror-,arcificem  quxro.  Co£- 
lumiufpicio&pulciitudmem  liderum;ad- 
miror  rpltndorcm  foUs,  exercitio  diei  fuffi- 
cientcmj  lunam  nodurnasrenebrasconio- 
lantem.  Mira  funt  ha^c ,  laudandafunt  haec, 
velctiam  ihipenda  funchaec,  neque  enim 
tcrrena,  fcd  etiam  CGeleftia  funt  hi-c.  Non- 
dum  ibi  ftat  (Itis  mea,Hasc  miror,h^c laudo, 
fed eum,qui  fecir  hcEc.ficio. 
Aug.manu  Anim  i  fcnim  ]  qu  un  rangic  amor  Def, 
cap  zo»i  j^jj^ji  ^j-^j^  pocefi;  cogitaie,  nihii  defideiare, 
fedfrequenteriifcfpirat,dicens :  Sicut  Certius 
flt^fiderat  ad  fontmKquarum ,  itddtfiderat  anima 
mea^ad  te  Deus  meus. 
Aug»foU-  OiQnsvitnc  ,  venaaquarum viuentium, 
loq.ca,35.  quandoyeniamadaquasdulcedinistu^de 
terra  deierra ,  inuia  &  inaquosa ,  vc  videam 
virtutem  tuam&:g'oriam  iuam,&fatieex 
aquismifcricordiffi  tusclitim  meam?Sitio, 
Domine,fon$vitaee,s,fatia  mc.  SitioDomi- 
ne,  fnio  te  Deum  viuum. 
Augu{Lin  stmtin  teantma  mea ,  qukm  mtdtipliciter  ti» 
bi  card  mea.ln  aha  vica,cum  reluriej^enc  caro-, 

facia- 


L  IBER       TERT  IVS.  355 

/atiabitur ;  modo  ex  corruptione  fragiliratfs 
fi  non  manducemus,deficimus  &  efurjmus; 
fi  non  bibamusjdelicimus,  &  fitimus.  Si  diu 
vig:lemus,deficimus  &  dormimus;fi  diu  fte- 
mus,fatigamur,  ideofedemus ;  &fidiufe- 
deamus,fatig2mur,&  ideo  furgimus.In  ifti$ 
omnibiis  multiplicibus  defeclionibus  no- 
ftris,(itimus  illam  incorruptionem;&:  fic  ca- 
ro  noftra ,  fmdtipliciterfttit  Deo.  In  ifta  Idu- 
mxa,  in  ifto  deferto,  quam.  multiplicitcr  la- 
borat,  tammultipliciterfitit;  quammulti- 
pliciter  facigatur ,  ram  multipliciter  (irit  il- 
laminFatigibilemincorruptionem,interr4 
deferta ,  fine  via,  &fme  aqua  >  talis  cnim  cft 
mundusifte. 


XI  I. 


l$6  S   V   S  P  I  H  I  A. 


Quamdo  veniam  ct  cv^^areio  ante  -Faicieni 


Dei  f     -Pf<il    ^t . 


^2.. 


LlBER      TERTIVS,  397 

X    I   L 

Quando  veniam  &  apparcbo  ante 
faciemDeir'  Pfalm.  ^t. 

AHquotieSymea  lux,miln  feria  verba  dediRiy 
i^uUafecuta  tamen,feriaverbafides! 
"BMge  breut  vemeSjtoties  dtxijferecordory 

Addefidem  verhis^dic femel^Euge  vm, 
Heu  mihi.quam  longdifuni  expe^antthus  hord 

Tlusduifpatio  crediturina  dies.  ^ 

lamymealuxMpfimenfes^toi aguntur  &annf, 

Spem<j^facis  toties.Jpem  tamen  vfque  rtegoi, 
Suid  miferam  fpatijs  tam  lentis  ferreus  vriif 

Ettoties^paruohic  temporejtcisy  eris, 
lam  laceramfalfis  me  publica  compitafannis^ 

Et  tUHS  illeDeus,dtCyVbi}qutfquerogat. 
Quando  igitur  veniamfquando  tibi  libtrafinar} 

Quando  adfiabooculisobttiafacia  tuu?. 
Ajpicis  vt  mtfero  confumar  fquallida  luclu} 

Qua  carco.,  facies  hdtc  mthi  damnafactty 
Ofactes  animt  crudeb  mei^tormentuml 

Vnica  quapr&fenseffe  medelapotes. 
O  quando^facies  totojjfedahtlis  orbey 

Quando  tuo  dahittir  lumtne  pojfefrui} 
Sciltcet  vtgrauis  eft  terrts,  abfentia  Pboehi, 

Squallet  &  obfcurus/ole  latente,  dtes: 
iJec  color  eft  hortis,  nec  amoenis  gratiafjluis^ 

lam^filent  homines.iamqjiletis  aues: 
Mox  vbipttrptireo  rofeum  caput  extulit  ore, 

JMamicatradijSfluce  nitenteydfesy 


3p8  S    V    S    P    I    R   1    A. 

Etfutis  cfi  hortis  color^  &fuagratiafjliiity 

lam^flrepunt  homines ,  iawj^  loquuntur  auas 
Sicegojevifo^moriem,  mea  yita;refurgo'i 

Vtuaj^nonvifo protinus  emoriar, 
Sdpeiuhes,ahomcpafcere  lumma  vultu^ 

Multag^conjpcciu  corporapdcra  refers, 
Ajpice  prata,tnquii^fomGfos  afpiceflores'y 

Plcia  mei  mulrtmiprata  coloru  babent, 
Afpice  c&ruleopaUntes  (HthcreflcUas', 
^    Hd  quoque  de  no^ro  luinine.lu^^^  babetJt 
A^ice  (yr  bumanis  pr&Hantta  corpora  formis-y 

Eft  meus  humano  multm  in  ore  decor. 
Siccine.Xux^noflris  fperaflt  iUudm  votis? 

Falfaq^  fuppoftto  vend:  rcfruftra  vttro? 
Non  ego^oUtccor  morialU  imagtneforma^ 

Ah^meafaxfactcs  cft^mca  vtta.tual 
llla^cdigna  Deofaaeslgrauis  illesiiaui 

Mixtiis  in  ore  timor.par^  ttmoris,amor, 
lllafiperctlij  ?vaieftas  dia,cadentum 

Coclituum  prono  quam  colit  ore  tremor. 
t^am  quotdparstantifedct  vlla  infrontedecorisi 

Lux  mca.quanta  tuafroi2te,gents^fedft} 
Ah,nequefifaciem  coeat  decor  omnis  tn  vnam, 

Tanta  fit  vUiusgratiayquanta  tud\ 
lux  mea^lendidtor  quanto  fttperemimt  afiri* 

Luctfer^  &  quanto  Cjntbta  Luctfero-^ 
Jpfa^  quanto  iterum  fuperatur  Cyntbia  Vheebo^ 

Tantoformofisomnibus  orepr&is: 
Ve  trtb  us  td  meltus  narrabit  tefitbus  vnus, 

(^ui  tibi  tum  comites  nrtia  Thabor  eranti. 

CHtti 


LlBER       T  ERT  IVS.  ^99 

Cum  tenata  Deum  facies  tibiflam mea  Itixky 

Cinxit  &  auratOifAX  radtata  comoi: 
l^enipe  altqtm  tantt  capttu  dtiliedtnelucisy 

Et  mmtoformdifaucius  tg:ietua\ 
Immmor&^atriA^oblimqJwqJuorumq^^ 

Oprabatfiabilesfigere  mcnt£  Lires. 
l^ec  tamen  auguUuvi,ciualt6,quantuf(j^  vidtri 

CcsUtibus  folitus,  vtdcrat  tlle  Deiim,    • 
Viderxt  aerios  ahfiftm  vultibus  igmSy 
Vtfoletaccenfocandidar^mafoio. 
Viderasardenti  rutilantem  vtrticeflammam, 

QtuleUcef^ttum  SoU  refulget  tbur. 
Vtd^rar^vtplactdis  Lucina  vtderisin  vndif, 

Cum  tuum  m  rutidtsfltictiiat  ardor  aquis-, 
Aut  qualu  pelago  Coelt  vibraiur  imagQy 
Vnda  reperctiflt  cum  tremit  igtiepoit. 
^ui  di^urm  eratjotafiluce  corufcM 
VidtjfetyCtrcum  tempore  hmafaces  ? 
Quid  fi  oculos}qutdfi  facicm  fine  nube  micantemi 

Quodj^poh  factes  lumen  vtroque  iacit? 
Quando  erit  ille  dies.mea  lux,  rex  tlle  dierum, 

yjtmiinis  amhrofio  ctimfinar  orefruil 
Sdpequidem  ve^ros  fpcclofub  imagmsvultus, 

Cum  vultus  obeunt  fptca,mtrum(f^  tuosi 
Uagna,equidemfateor,tametmperfi^(tvoluptaSy 

Profacie,factem  nube  tcgcntsfrut: 
At  mihi  mensaitofttmulata  cupidmeflagraty 

Ardet  &  innubes  Utavideregenas. 
Quando  erit  irgo  dusycitm  te,(ine  nubeytdeho} 
Impedmtfackm  YiUnn  vlU  tuamt 

Sola^ 


40  0 


S  V  S  P  I    R   I  A, 


Solaj^.  qudfuem  animo  lihata  voluptoi^ 
Tandem  oculis  ettampercipiere  metsf 

lUa  diesjaupfiquando  affulferit  afirOy 
luro,ertt  hts  oculis  cartor  tUa  dtes. 


Quand$ 


LlBER       TERTI  V  S.  ^OI 

^luAYido  vemAm  d^  afpareho  ante  fa- 
ciem  DeiiViz\m.^i, 

Sl  inuenis  melius  quam  videre  faciem  Auguft.lti 
Dei, illuc te piaepara.  Vx tali  amori  tuo,  ^^^^-  ^^* 
fi  vel  fufpicaris  aliquid  pulcrius,quam  eft  il- 
le,a  quo  eft  omnc  pulcrum  ,  quod  te  teneatj 
neillumcogitare  mercaris. 

Dulci(fime ,  amantiftime ,  benignillimej  Aug,  med« 
cariftime,pretiofiflime,defiderati(Iime ,  a-  "P-^^* 
mabiliffimejpulcerrime,quando  te  videbo? 
^uando  apparebo  antefdciem  tua?H  ?  quando  fa- 
tiabor  de pulcritudine  tua ,  quando  educes 
medehoc  carcere  tenebrofo  ,  vteonfiteat 
horriini  tuo. 

Dic  nunc  toriim  cor  meum,  dic  nunc  AnrcMii 
Deo;  Qufrovttltttmtuum,vultumtuumDomine  pro^°^^Si 
uquiYo.  Eia  nuric  ergo,Tu  Domine  Deus 
meus,  doce  cor  meum ,  vbi  &c  quomodo  te 
quxrat,  vbi&:  qiiomodo  te  inueniat.  Qui- 
biisfic»nis,quafacie,tequ£Eram?  numquatix 
le  vidijDomineDeusmfusinonouifaciem 
tua,  quid  faciecaltiftimcDomine,  quidiftc 
tuus  loginquus  exul?  quidfaciet  feruus  tuus 
anxius  amore  tui,  &  longe  proiedtus  a  facie 
tua^atihelatviderete^&nimis  abeft  illi  fa- 
ciestua.  Dominus  Deusmcuses,  &Deus 
meus,&  nondum te  vldi  Tu  me fccifti 6c le- 
feeifti,  6c  omnia  mea  bona  cu  mihi  contuli- 
Gc  fti,5s 


401  S  vs  p  I  R  I  a! 

fti,&:nondum  nouice.  Deniquerfife  vlden-' 

.     rf«w  fadtus  fum ,  &nondum  feci  proprer 

quod  fadtusfum. 

loq^ca.  3<f.      ^^^  eft plena  beatitudo  ,  Sc  totaglorifi- 

cmo  hominis  yVidere  faciem  Deifuiy  videre 

eum,qui  fecic  Coelum&  terram,videre  eum» 

qui  fecit  eum,qui  faluauitcum,&  qui  glori- 

ficauit  eum.  Exquifmit  te  facies  mea ,  faciem 

tuam  Domine,  reqairam ,  faciem  Domini  vir- 

tutum  jin  qua  fola,confiftit  totagloriafem- 

piternabeatoLum. 

Aug.foli-       O  quando  ventam  &  appareho  Domine  antefa* 

loq.ca  35.  ci^j^  f«47/7f putafne^videbo  diem  illam,dicm, 

inquam  iucunditatis  &  laeritiae,  diem  quamfe- 

citDominusy  vt  exultemus  &Utemur  inea  }  O 

dies  ptceclara  &  pulcra,  nefciens  vcfperum, 

non  habens  occafum,in  quaaudiam  vocem 

laudis,  vocem  exultationis  &  cofeflionis;  ia 

qua  audiam ,  intra  ingaudium  Domini  tui !  in- 

train  gaudium  fempiternum,  in  domum 

Domini  Dei  tui,vbi  funt  magna  &  infcruta- 

bilia  &  mirabilia ,  quorum  non  eft  nume- 

rus.I nrra  in  gauditim  (ine  ttiftitia,  quod  c6- 

tinet  setcrnam  Istitiamjvbi  erit  omne  bonu, 

&  non  erit  aliquod  malum  ^vbi  erit  quic- 

quidvoles,&nonerit,  quicquidnoles;  vbi 

£ritvitavitalis,dulcis  &c  amabilis,femperq; 

memorialis;  vbi  non  erit  hoftis  impugnans, 

nec  vlla  illecebra,  fed  fumma  &  certa  fecu« 

ritas,fecuratranquillitas,  &tranquilla  iu- 

cunditas 


LlBER       TERTIV   S  '40} 

Cunditas^iucundafeliciraSjfelixxternitas, 
aetcrna  beaticudo ,  beata  vilio ,  quas efl  gau- 
diumDominiDeitui. 

Hanc  vcr6,dulcedinem,  vtguftauit  Pe-  f  "f[°|;;^ 
trus,omniuminferiorum  oblitus,  clamauic 
quali  ebrius ,  dicens ;  Domtmbanum  eft  nos  hic 
ejfe^fadamm  nohis  hic  tria  tahernacula.  hic mo- 
rcmur,te  contemplemur,quia  nullo  alio  in- 
digemus.  Sufficitnobis,Domine,  vtderete^ 
lutHcit,inquit,tanta  dulcedine  fatiariivnaiti 
cnim  ftillam  dulcedinisilleguftauit,&om* 
nem  aliam faftidiuit dulcedinem.  Qixid  pu- 
tas  dixiftet ,  fi  magnam  illam  multitudinem 
dulcedinis  Diuinitatis  tuae  guftaflec  ,quam 
abfcondiftitimentibus  tef 

Vide  quoqueardencem  hominem  f  Da-  cbyfoft. 
uidemj  vide  mtiammatum  ,  lciensenimie  pfaim,-fi# 
cum  hinc  receftetit,eum efte  vifurum,  ne  ex- 
pedat  quidem  dilationem  5  moraenim  non 
patitur  j  &  fi  eftet  quidem  priuatusaliquis, 
humilifquc  &:abie6kus,&:  viuensinpauper- 
tate,magnumquiddameirer,  velfic,  vitam 
praefentem  contcmnere^fednone^retadeo 
magnum  vt  nunc  cft,  vtpoce  Rex  eft,  &  tan- 
tis  huiturdelicijs,  tantaeque  eftgloricEparti- 
ceps  5  &  eft  innumerabiles  vietorias  confe- 
cucus,  multaquebcllavicit,  &eftomniex 
parte  ckrus,mfignis  dc  illuftrisj  ha;c  qui 
omniairrideatjdiuicias  &gloriam&  omnes 
delicias  >  adfututaautemafprret6c  inhiec, 
C  €  2.  hoG 


!if04  S  V    S  P  I  R   I  A.^ 

hoceft  magni  cuiufdam  &  excelfi  animi, 
hoc eft animae ,  quac  tenerur  ftudio  iapicn- 
^  .   tiae»&coElefti  amorever^captaeft. 
fillijg/'*      Moyfes  ricdefiderauit&  concupiuit  vi- 
dere  ipfam  fpeciem  Dei ,  dc  loquenti  fecum 
Deo  dixit:5i  inuenigratiam  ante  u-^o^ende  mtht 
temetipfum^adimplebis  me  Utitia  cum  vultu  tuo. 
Aagu.foh-       Et  ego  paruuius,mter  paruulosfamiliac 
tuae,Deus  patcr,  &:  virtus  mea^quando  veniam 
&  appareboante  faciem  tuam ,  vr  qui  nuuc  libi 
confiteoradrempus,  ex  runcconfitear  tibi 
in  aeternumPBearuseroli  fuero  admiflusad 
videndam  claritatem  tuam.  Quis  mihi  hoc 
tribuar,  vtad  hoc  vcnircpermitias  me/ 
Auguft,  in     5e j  qj^^^Q  veniam  ?  en  quod  citius  eft  Deo, 
*  «*•+'•  tardumeft  defiderio.  Qf^^»^^  veniam  &appa' 
rebo  ante  faciem  Dei  ?  exillo  defiderio  eft  &c 
hoc,quod  clamatur  alibi:  VnapettjaDomtno, 
hanc  requiramyVt  inhahltem  in  domo  Dominiy 
peromnesdtes  vttd  w^^e.Quare  hoc?  vt  contem- 
pler  delcdationem  Domini.^tt<i«^(?  veniam 
&  apparebo  antefaciem  Domini.  Interim  dumi 
mediror,  dura  curro,  dumin  via  fum,ante- 
quam  veniam.antequam  appaream,  fuerunt 
mihi  lacrym£  mea panes die  ac  no5te ,  cumdicitur 
mihi  perfingulos  dtes\  vbi  eft  Deus  tuus, 
Ang^med,     Eia,iam  Domine  /  eia,appare  mihi  &  con- 
cap,  40.     £-^|^^yg  ^^q/  £xhibe  praefentiam  tuam,&  c6- 
fecutus  ero  defiderium  meum ,  reuela  glo- 
riam  tuam5&:  eritperfedlum  gaudiu  meum, 

Sitiuit 


LlBER       TERTIVS.  ^Q^ 

Sitlultmteammamea ,  ijuam  multiplictter  tihi 
caro mea\  Sttiutt antma meaad  Deumfontem  vi- 
mm  \  quando  veniam  &  apparebo  antefacie  Da- 
ntini.Quido  venies  confolatormeus,qucm 
expe(^o/  ofiquandovidcbo  gaudiu  mcQ, 
quoddefidero  yo  fi  fatiabor,  cum  apparuc- 
nt  gloiiatua,  quam  cfurio /6 ii  inebriaboi: 
ab  vbertate  domus tua^ ,  ad  quam  fufpiro/  6 
fi  porabis  me  torrentc  voluptatis  tuae,quam 
fitiolfint  mihi,  Domincinterim/^frjrw^  w^oe 
panesdie  <«f«0(^^,donecdicatur  mihi,  Eccc 
Dcustuus  :donecaudiataniraa  mca ,  Ecce 
fponfustuus. 

Oftende te  mihi,confolator  meus , videam  ^^^^^^'^] 
re,lumenoculorummeorum,venigaudium  ^*  * 
fpiritusmeij  videam  te  laetitia  cordis  mci. 
Diligam  te  vita  animac  mex.  Apparemihiy  de- 
ledatio  mca,folatium  meum  dulce ,  Domi- 
ne  Deus  meus,  vica  mea,  6c  gloria  tota  ani- 
mac  meaei 


C  c  5  XIIL 


41(5  S  V  s  p  ii^  I  A* 


i^uis  aahit  tnihi  ■j^enna.s  Jicut  columhey  et^ 
vpUlo  et  re^uiescam  ]  Ifd .  5^.  _ 


LlBER       TEKTIVS.  407 

X   I    I    L 

Quis  mihi  dabit  pennas  ficut  co- 
iumbx,  8)C  volabo&requiefcam? 

V^  A^ne  oftfex  rerum,generismortalu  origOy 
"^  '^      Cor^ora  nojira  tuafuntfabricata  manu, 
Si  tamenaduerfisliceat  contendereverbis, 

Qtios  habeant  twm  corpora  no^ra^querar, 
In  trta  ius  bomini  vafltfima  regna  dedtfti-y 

In  mariajn  terras.dthmafcj^donm'. 
Tantafed  vt  iufiis  tria  regnagubernet  habenis. 

Non  quamtm  hacpopt  mac  htnajobtir  habtt, 
Vace.parum  timide  temerarta  verba  loquentiy 

Plus  operi  vttij.quam  reputeturyineH. 
Momusabeffe  homtmjertur,  doluiffefenejlram, 

CMera  tam  nitid&  membraprobaffe  domus: 
Sedfueritnefrrif.fueritneforaminis  vfuSy 

Lis  erit  arbitrtoMome.fecanda  ttid. 
Officit  humana.me  iudice^turpius  ddi^ 

NuUa  quodobfequitwifquamma  vel  alaferat, 
No«  quod  opusfquammis  vt  terra  regatur  &  alisi 

Imperium  terrafq-uamjna  necalaiuuat. 
Sedfimul  athertas  homo  ciim  moderetur  habenas, 

Etfimul  £qtioredt  cdrulafceptraplaga-, 
Qua  nififintpinndt.tumidas  reget  anteproceUasf 

QuantfifintpennA^ nubila  legepremetf 
Vt  volet^ama  vokcrispetit  ardua,penna\ 

Vifiis  vt  aquorarety  fqtiAmmupimafaciU 

Sd 


40B  S  V  S  M  BL  1  A« 

iSd  ne^plnna  vices  hotnm ,  ne^penna  mim^rat^ 

Etftmulhicflu^us  &fimul  Ajiuregetf 
l^ecpelagoptfcii,  nequenuhibus  imperat  aleSy 

Curopus  hu^penna,  remigiojjutt? 
Scilicet^  ingenij  minHs ,  orhis  &  artis  baberet, 

l^ijlreperetpennisfiridula  mufca  fuis. 
l^ecftabth  gemtnus  penderet  cardtne  mundus,  '^. 

Bina  nifiquerults  afa  moueret.apes. 
Quid,quod  &  in  tripltci,volucrum  vtltpme,regnsi^ 

Vrincipii  infiarjter  Mergenatator.agas: 
Tt  modogramineapedes  expatieris  in  hnbay 

Moxauis^altapetas-^  moxfreta  nautafices. 
Quinpotiustripltdiceftt  tibtregia  mundt^ 

Pertria  quipennis  hofpitaregnavolasf 
Aut  tria  ftftierint  hominis  loca  crcdtta  cur£, 

Cur  homtni.tripltci  non  licet  ire  via} 
C&rulus  dquorei  Nereuspater  ipfe  profiwdi, 

Non  ntfi  fqtiammigerisy  currerefirtur  equis: 
luppiter^aermm  quiflecierefingitur  orbm, 

AEtheris.  ipfevehensalite\  carpititer, 
^ecleuitas  hominem  celeri  fertplumeapenn^y 

I^cc  Itqtiidaspinna  remigefindtt  aquas. 
HtfleBet  geminum  iufiisfine  vtribus^orhem-i 

A  EtherefaClus  auis,faftus  in  amne  ratis? 
yttamen  vndtfrag<^careat  moderaminepinnA, 

(Flurima  cumpinnis  corpora  caffa  natent) 
Atfinepr&petihus  nullipatet  ardttapennify 

QU£patetaligero  Eegiafolagregi: 
O  liceat  vacuas  mthi tollere corpus  in  attras, 

Alta^fidere<e  vifire  ngnaplagdl 

Afbicti 


LlBER       TERTIVS  40^ 

Jlpice.quosmeriaceatmca  patria  mores, 

Indtgtnispatrid  nomen  baberelocus. 
Jjpice,vecqu0damefn  volucres,  mirabere^pennai, 

Me  grduior,quam  qu&  PerfeayCaujfa  mouet, 
Tegafeis  vtinam  rapiarfuper  dtheraplantiSy 

Aut.moueat  voiucns  Perfeosala  pedesi 
AutagiUs  humeris  aptcs  mibi,Dxdale,cera<y 

lcarijs  quamuis  fabula  lahar  aquisl 
Aut  lapfas  agttem  pennatope^oreplumoiy 

Quasvulfit  variopi£ia  columhafinuf 
jfira  columbinis  meditahor^rotinus  alis, 

Etferar  antetuam.luppitcr  aks  auem. 
Ofiidtd  volucres,gensnatapalu^nhm  vln9t 

Sueta  caiiernofos  turha  natarelacusl 
Kon  egofi  vefiras  mthi  Dddaliis  applicet  al^iy 

Littora  velfcopulos  tma^faxa  legam. 
Ison  egofiuminea  volttem  leuisaccolartpAy 

Aut  mea  penuffas  pennaflagelkt  aquas: 
N(J»  mea  torpentescircumvotet  alapaludesy 

Vtpropiorfegnesradit  hirundo  lacw, 
Now  mea^ceu  moefiis  Ceyx  dumplangttur  vndis^ 

Humida  viciiiofe  lauetalafreto. 
Terfequar  atberiumfublirnior  dles  Olympmny 

Altat^  moxfolitis  nifibusafirapetam. 
O  quondam  feltx  bominum^  modoturbavolucru, 

Quos  atnoryin  celeres  ira^  Virtit  aues\ 
Cur  mea  noncapiunt  agiles  quoc^  brachiaplumof, 

Induit  aut  motas  hijptda  penna  manusf 
j^ot  luduntliquidis  examinaplumeacantfis^ 

Aligero^fuant  nubila  celfapedei 

C  c  5  Sl 


4IO  S    V    S    P    I    R    I    A 

Si  mihiyNife,  tuopiumefcant  hrachiafato, 

Crurag^  Siylldis  vefiiar  hirta  corrtii'^ 
Sileuis  Admofierem  certammepica, 

Atit^CjthiirdLay  tua  vertereraksaue-y 
O  meafitarjgant  aliquod  fujpiria  Numeny 

Mutcr  vtinpenn^u  caHa  columba,tuaf! 
Scihcetaduecta^cen  Chaonis  ales,oliua 

Reppstfjt  notAtecia  NoearatiSy 
^rotmus  aligeris  rapenr  fuper  &thcra  velis, 

NoUmnec  bas  iterum  vtfmtalaplagas. 


Qm 


LlB  ER       T  ERTIVS*  ^Ij 

^uismihf  dahit  pennas  ficutcolimha^ 
dr  "vo U  ho  &  reqniefcam  fP  i  a  1 . 5  4 . 

INardescit  &  fufpirat  omnis  percgri- Auguftin» 
nus in  fxculo.   Patria  bona ,  patrii  cosle-  ^erm.  i+^. 
ltis,patrLicontempIationis,Angelorumpa; 
tria  1  vbi  nullus  moritur ,  quo  nullus  hoftis 
admittitur.    Parriavbi  habesrempiternum 
Deum  amicujvbinullum  timeas  inimicum, 

Quii dabit  mihi pemitsficut columhA, &  volabo  ^^"^*"^^'^* 
d^rf^«/f/f:<jwfNihilmihitamduice,  quam 
cum  Domino  meo  eiTe,  pra^be,  mihi,  rogo, 
p^««^^,quibus  indutus,ad  te  volicem  rurfum. 

Qn^spsntJi^s, nifi  duas a'as , duo  prascepta  p^^^f^  Jj"^ 
charitatis,inquibusduobuspriEceptis  toca 
lex  pendet  dc  Pi-ophetae?  has  alas,/j^^  pennasy 
ii  recipiam ,  poITum  fugcre  a  facie  tua  ad  fa- 
ciem  tuam ;  &  a facic  irati  ad  faciem  plac^ti. 
lam  voiemus  fpe  &  defiderio  habentes  alas 
gemin.-E  charitatis.  Hoc  meditemur,  hxc  fic 
fpes  noftra,  hxc  fit  confolatio  noftra.  Reci- 
piamus/?^«it^per  charitatem ,  quas  amidmus 
percupiditatc  j  cupiditasenimT'i/c//m  fadla 
cfi:p^««4r«w«oy?r4r«w,eli{itnosdelibertate 
aerisnoftrijiden:,  auratumillarumliberaru 
fpiritus  Dci.  Indeeliii  perdidimus/jeww^; ,  &C 
fuimus  quodamodo  captiuati  tn  aucupifpo^ 
iefiateAn  ifta  vita,  intertanta  fcandal3,inter 
tammulta  peccata,  inter  cantas  turbas  ten- 
tationum  quotidianarum ,  quotidianarum 

fugge- 


4^1  SvspiRiA. 

ruggeftionum  malarum:  quidfacio? 

f^i^x^      Omne lempusin foll^citudine ,  omnis vi- 

cuUcap'*5»  ^^ ^"  molertijs:i«  wediOyinqmtJaqueorum  anu 

bulas.&c  a!ius;i«  vu  qua  ambulat,  extmsfibi/ed 

abfcondiroi laqueos  q  ■ircbatur ,  ne  depreh efus 

caderer  jvolebat  fugctcficutpapf,  led  adhuc 

laqucus  contritus  non  erat.  Pcrijt,  in4uir,/«^4  k 

/  PJe.  Grauatus  hahehrit  pennas  periiiam  tene- 

hrGfatn  aquam  tn  nuhtbm  aeris  ,  &  fortafiTc  cu.o- 

laic  non  norerat.Demque///^ff^««^quaEiC- 

bat  accipere ,  vt  euolaret  &  reqmefieret  ficut 

fcriptum  efl:  Qtus  mihldabitpennasfmt  colum- 

hdL^&volabo  &reqmefcam? 

hi^^ap*^!  *       Erenim  quali  clauis  quibufdam  fuffigitur 

Luc.  anima,corpoiis  volupratibus,6ccumiemel 

adhaeferit  cupiditatibus  demerfa  terrenis, 

difficileinaltumpoteft.vndcdefcendii,(ine 

Dei  fauore  r^/Zi^/^r^,  Aduum  enimfuorum 

laqueisvinda  &  deliciarum  faeculanum  il- 

lecebrisobnoxiaiam  tenetur. 

Ambr.fer,       Volare  non  poteft  nifi  quodpurumleue 

"^^^  atque  fubtileeft,cuiusneciinceritasintem- 

perantiaretardatur,  ncc  alacritas,necvelo- 

citas  rnok  grauatur.  Grauari  autem  volatum 

dico  non  tam  mole  membrorum  quam  de- 

lidorum;  vndeputo  etiam  inipfis  auibus 

ideo  velocius  columbam  psene  prae  omnibus 

volitare  ,  quod  alacritatem  &  innocentiam 

comitetur.  DeniqueS.Dauid  cum  puritatc 

mentisvolarc  concupifcerct  >  non  alterius 

animan- 


L  I  B  E  R       T  E  R  T I  Y  S.  4I5 

^inimMis  niCi  colufnbxoptatm  alai\diccns,quit 
dabtt  mthtpemasjicut  coltnnbjt ,  &  volabo  &  rt- 
quiefcaml  IntelJigcbar  enim  quod  altioia  fa- 
ciliuspenetraturfimplicitate  ment is,  quam 
Uuitatepennnriim, 

Conceperatamorem  verbi  Dei,&  cupre-  orig«ho.4 
bat  ad  ipium  volatii celmperttemn  dices :  Quts  ^^  ^' 
mthi  dabitpennai,fiait  colutnbts,  &  volabo  &  re^ 
qmefcam?volabo  fenlibus  >  ro/^ointellecftibus 
rpiritL]aIibus,drr^(/«/^/?<j;w,  cum  apprchcde- 
ro  fapienti^&  fcicnticCciusthefauios.  Pato 
enim,quia(lcucqui  mortemCHRiSTireci- 
piunt,  &c  mortificant  membrafua  fuper  ter- 
ra,  confortes  efKciuntur  limilitudinis  mor- 
tis  eius ;  ita  &  hi  qui  virturem  Spiritus  SickX 
recipiuiit  ^&fanclificanrurex  eo,&donis 
eius  replentur  (  quiaipfe  inJpeciecolumbAa,p' 
paruit)etiam  ipii  colnmb&  li-int,vt  de  terrenis 
&corporeis  locis  euolent  ad  coekftta ,  pennis 
Sandi  Spinttisekuati. 

Bene  fadum  eft  vtpennas  accipereris  ficut  ^"J;  ^^ 
columb£,&  volaretis ad  reqmefcendmn.  Nam  in  Btatt^u* 
certa non  erit requies  ,  fed  iabor &:doIor  &  ^*^*"^ 
afHidio  fpirirus.  Quidergotimedumeft  fic 
volantii^nill  forte  cadauetjvel  limiie  ahquid 
videat  in  terra  ,  cuius  defiderio  tradus ,  vi- 
deatur  a  venatoribus  illis  peflimis,&  pr^pa- 
ratis  laqueis  c^pi^Lmv^&fintnouipmahGminit 
'iUiuspetorapriortbtisf 

Etenim  camdiu  tranfilire  debemus,quic-  Augaft.  Ia 

quid        » 


414  S  V  S  P  I  R  I  A. 

quid  nos  impedit^quicqnidirretirjquicquid 
yifco  quodam  tUtgatj  &c  onere  aggrauatro/4f«?« 
noflrum  donec  perueniamus  ad  id  quod  fuf- 
ficit,  vlrraquod  nihil  efl:,infra  quod  func 
omnia,ex  quofuncomnia. 
Ang.med»  Da,qiia2(o,  toto  defiderio&omniftudio, 
c«P*37«  tenderequo  te  arcendiiTecredimus  ,  vtin 
prarfentiquidem  miferia  folo  tenearcorpo- 
re,  recum  autcm  iim  cogitarione  femper  &C 
auiditate;  vtibilltcormeum,vbituesthe- 
faurus meus deiiderabilis ,  &  incoparabilis, 
multumqne  amabihs.  AiTumat  Domine.  ai^ 
•  fumat,  rogo,  ipiritus  mcuspennas  Scvolitet  & 
nondeficiat,  volet&perueniat  vfqueadde- 
corem  domus  mx,dclocum  hahitationisglortA 

tUd. 

ibidem,!  Tene  cor  raeum  manu  tua ,  quiaiine  te 
ad  altiora  non  rapitur,illic  feilino,  vbi  fum- 
mapaxregnat  &:  iugis  tranquiliirasrutilati 
Tene  dc  rege  fpiritum  mcum ,  &  aifume  iU 
lum  fecundum  voluntarem  tuam ,  vtte  du- 
•,  ce  ,'  afccndatad  illamregionem  vberratis, 

vbipaicis  Ifraei  inasteinum  pabulo  verita- 
tis. 


X  1  V, 


i^6 


S    V    S    P    I  R  I  A. 


Qtum  liiecia.  taiemiruU  iua.  ,J>ne  virhitum! Con- 
cuptscit  et  iefuit  anmtA  mcamatriaJ)0mm..Trai.is. 


1-IftER       TJERTIVS,  ^iy 

X  I   V. 

Quamdilefta  tabernacuIatuaDo- 
minc  virtutum  /  concupifcit  6c 
deficir  anima  mea  in  atria  Domi-» 

/^  Qutfidereas  ducis  fortifime  turmds» 
^"^     Cai  cingant  dectes  mtUia  mille  latuii 
Quam  tua  Regifico  radiant  Prxtoria  luxul 

Mensftupety&tant<£  languetamore  domus, 
Moenia  Tanarto  defendunt  marmore  muroSy 

Liminafunt  Parimporta^  celfalapis, 
Vejitbulo  rutilant  adamantum  lumine  valu£y 

Amplaj^  magnificus  culminajplendor  bahit, 
Fulgurat  excel/isfuluum  laquearibm  aurum^ 

Et  camera  aurata  cedrinafulta  trahe. 
teiium  angufiity  ingensygemmif^  auro^fuperhSi 

Quaieputes  ipfum  pojfe  decere  Deum. 
Strattu  humi  calcatur  onyx.vitreig^plateas 

Stillarumfundant^marmorafulua^globi, 
lamfua  temperiesplacido  mitifiima  Ccelo  efi'y 

Qualis  vbl  vernis  aura  tepet  zephyris', 
Necglucialis  hiemstremulopedepulfat  Oljmpum^ 

l^anec  hibernagrandtne  teitafonant-y 
JHtcpaJlent  vifo  mortturafole  prutnA\ 

^ecfimtmmmeofiumina  vin^tagelUy 

D  d  m 


4i8  S  V  s  p  I  R  I  A.  ^ 

J^eccoquitdftim  Cererem  iuhafduakonUi 

Solftitij  medius  nec  furit  igne  dies. 
Nec  viridii  folijsfanguisferuoTe  recedit^ 

'Nec  toftus  nmiio  folefatifcit  ager, 
Terpetuum  ver  aftra  colunt,  frjguf^  calorem^ 

luter^CoeltcoU  temporavetis  agunt, 
O  quifidereas  habitas,Rex  maxtme/edesy 

Quam  tuaprdi  terris  inuidtofa  domus! 
Ouin  ahfunt  geltdi  hruma  intra^ahilis  imbres, 

Qutq^  regat  madtdos  imhrifer  hcedus  agros-y 
A Eohiitg^  filent  anima  tranquilla per  alta, 

Quaffaj^  nec  venti  murmurejpica  tremit, 
Stat  plaadtispofitis  Aqiiilonumftatihus  ather, 

Seruat  &  mrntis  longafenna  tenor. 
Sed  nequeflammates  liquido  lauat  aquore  currttSy 

Necfuhit  occiduas  Solfugititm  aquas, 
Jslecpremit  aftra  dies,ne^  Solfugat  athereftellas, 

Necprefnitur  laffus  no^efugante  dies, 
NuUa  polos  tacitis  noxohruit  atra  tenehris, 

Nigra^fubdudofomniafole  vocat. 
Bxulat  tztherets  longe  nox  horridaterris^ 

Et  nitet  mrno  luminecldra  dies: 
Clara  diesyiucunda  dies/etemplice  Vhoehi, 

Vulmineam  noftri  lampadajucepremem, 
O  quifidereas  haMtas,  Rex  maxime/edesy 

Quam  tuaprAterris  inuidtofa  domusl 
Soilicit£proctd  hinc,profuere  cuhilia  cura, 

Et  metus  &  triffi  luridus  ore  dolor^ 
'Etcaputatratolu^usvelatusamiiiUy 

Lejfu,  &  impexis  nania  moefta  comis. 

m 


LlBER       TERTIVS.  415» 

£f  lahor  &  totogemitus  profcriptus  OljmpOy 

Et  lis  &  rahidimrgM  raucafori, 
BJX£J^inuidi£^,cruenta^^fanoutne  beUay 

Uonjiraj^.quA  fecumplHnma,  heUa  trahmt. 
Tauperiesfebrtf^famef^fitifg^  luef^, 

Ou£^feqtn{olit£  Martta  cafira  neces. 
Jiicclatifd  Belloport£,&fine  milttisarmit 

OttacocltcoU  moUtapacisagunt, 
Nongale£,nonfcuta  micant^non  clafiica  cltngunti 

Mitefcuntpofttis  attreafxcla  tubis, 
Tahifictg^  ahfunt^examina  palltda^morhi^ 

Qwiq.  cohors  Lethoprxuiaficrntt  tter.    , 
Outn  etiam  Leiho  interdicttim  moemhiis  vrhisy 

'Sec  quidquarn  in  Stipcriim  corpora  inris  hahet* 
L&titiA  datacura  domus^  qu&fedulafietum 

Elyfij  longefimbt4s  arcet  agri, 
hifiruitauratis  conuiuiaR^gta  menfis, 

Ohos  recreantfe^isgaudiafancta  tocit. 
Non  quia  Coelicok  dapihus  ieiunia  foluant^ 

AupvUhs  Supertimproluatore  Itquor. 
Ahf^  epulisyhk  omnisamorcompreffusedendu 

Omnis  &  ahfque  mm  munere  pulfafitis. 
Nomfiistemeram  Supai commtamenfisy 
■    Aut  Regiofimtlssfuggertt  illa  dapes. 
V.ljfiumftne  carne  epulas  Bacchoj^  mintfirat 

Ccelicolum^venit  nuUtts  in ora  cihus. 
Calefies  onerant.incognita  fercula  latices, 

Qu^lei  nemo  hominum^contigitorecthos, 
Ambrofu,  Superos  htlaraty  quts  nefciOyfuccus, 

Dsus^&xthsrio  nedare  potus  ality 

Dd  z  Stc^ 


410  S  V  S  P  I  R  I  A» 

Sicj^fuper  ftrato  mrmm  dtfcumhitur  oHrOy 

Gaudet&auratisgens  epulatatorif. 
Gaudety&  Angeltcosplacidis  bibtt  auribus  hymnos, 

Etfalit,&  ruttlamfubpedeplaudit  humum^ 
O  quifidereas  habitas  Rex  maximefedes^ 

Quot  tua  deitcijs  affiuit  illa  domus! 
lamflagrat  &  (tudio  ntmis  infldmmata  vldendi^ 

Mens  defideno  deficit  egrafuo, 

^uam  dtleBa  tahernacuU  tua  Domine 
'uirtutum  I  concupifcit  c^  deficit  ani^ 
ma  mea  in  atria  Domini.  Pfal.  83. 

eap%?*  *  \yr^^^^  Hierufalem  ,  Ciuitas  fandla 
XVJLDei,  chadllimarponra  Christi  ,  te 
amatcornieum,pulcritudinemtuamamat 
cor  meum,pulcritudinem  tuam  nimiiim  de- 
fiderat  mensmea.  O  quam  decora^quam 
gloriofa,  quamgenerofatues.  Totapulcra 
es,&  macula  n  on  eft  in  te.Felix  anima  mea, 
femperque  foelix  in  fecula,{i  intucri  merue- 
ro  gloriam  tuam ,  beatitudinem  tuam ,  pul- 
critudincm  tuam  ,  portas  &muros ,  &pla- 
teas  tuas ,  &  manfiones  tuas  multas  5  nobi- 
iiflimos  ciues  tuos ,  &  fortiflimum  Regem 
tuum  in  decore  fuo.  Muri  namque  tui  ex  b- 
pidibus  pretiods ;  porraB  tuse  ex  margaritis 
optimis;plateas  tuasexautopuriflimo,  in 
quibus  iucundum  alleluya  fine  intermiflSo- 
ne  conciniturj  manfiones  tuac  multa?,  qua- 

dcis 


L  I  B  E  R       T  £  R  T I  V  S.  4H 

dris  lapidibus  fundatSjfaphyris  conftnida?, 
laterculis  coopcrtx  aureis ,  in  quas  nulluf 
ingreditur,nilimun1us,nullus  habitat  in- 
quinatus.  Speciofa  fada  es  &  fuauis  in  dcli- 
cijs  tuis,  mater  Hierufalem  \  nihil  in  te  tale, 
qualc  hic  parimur ,  qualia  in  hac  mifera  vi- 
tacernimus.  Non  funt  intc  tencbra»,  aut 
nox,  aut  quaclibet  diuerfitas  temporum /e  J 
Deus  de  Deo ,  lux  de  luce ,  Sol  luftitiarfem- 
perilluminatte,Agnes  candidus&imma- 
culatus,lucidum  &  pulcerrimum  eft  lumen 
tuum  j  Sol  tuus  &  claritas  tua,& omne  bo- 
nura  tuum ,  huius  pulcerrimi  Regis  indefi- 
ciens  contemplatio :  Ipfe  Rex  Regumin 
medio  tui,  &  pueri  eius  in  circuitu  eius. 

IbiHymnicidi  Angelorum  chori»  Ibifo- 
cietas  fupemorum  Ciuiu.  Ibi  dulcis  folen- 
nitas  omnium ,  ab  hactrifti  peregrinatione 
ad  tuagaudia  redeutium.  Ibi  Prophetarum 
prouidus  chorus.Ibiduodenus  Apoftolorii 
numerus.Ibiinnumerabiliu  Martyrum  vi- 
£koT exercitus.Ibi  Sandorum  Confefforum 
facerconuentus.  Ibiveri&perfe^bi  Mona- 
chi.Ibifandtac  mulieres,  quxvoluptates  fae- 
culi,&fexus  infirmitatem  vicerunt.Ibi  pue- 
ri&puellaeannos  fuosfandtis  moribustra- 
fcenderunt.  Ibi  oues  &  agni,  qui  iam  huius 
voluptatis  laqueos  euaferunt  Exultant  om- 
nesin  proprijs  manfionibuss  difpar  eft  glo- 
ria  finguloru ,  fed  communis  cft  Istitia  om- 
Dd  5  nium 


4ii  S  V  s  p  I  R  I  Ai 

nium.  Plena  Sc  perfe(5t3  ibi  regnat  charitas, 
quiaDeiiseftibiomniain  omnibus;quem 
line  fine^vident  >  &  (emper  videndo  in  eius 
amore  atdent ,  amant  &  laudant ,  laudant 
&amant.  Omncopus  eorum  laus  Dciline 
fine,(ine  dcfecb*one,&  Cme  labore.Fclix  ego 
Sc  vere  in  perpctuum  felix,  fi  pofl:  refoludo^ 
nemhuiuscorpufcuii,  audiremerueroilla 
cantica  cosledis  mclodiae;  quscantanturad 
laudem  Regis  jEteini,abilhsfupern^patriaE: 
ciuibus  beatorumque  fpirituum  agminibus! 
Fortunatus  ego,  nunuuTique  beacus,fi  &c 
cgoipfemcruerocantare  eaj&afliftereRe- 
gi  mco  &c  Duci  meo/ 
Aug.mcd*  O  cu  vica,  quam  praeparauit  Dcus  ijs,  qui 
^apzj.  dihgunt  eumlvita  vitalis,vitabcata,vitafe' 
cura,  viratranquilla,  vitapulcra,vicamun^ 
da,vita  cafta, vita  fanda,  vita  ignara  mortis, 
ncfciatrirtitiffijvitafineiabe,  finc  dolore,(i* 
ne  anxietatciine  corruptione,fineperturba- 
tioncjfine  variecate  &c  muratione,vita  totius 
elcgatiae&  dignitatis  plenirfima,vbinoneft 
^duerfarius  impugnas,vbi  nulla  peccati  ille- 
cebra,  vbi  eil  amor  perfe(5tus ,  &c  timor  nul^ 
lus,  vbi dies  aeternus  &  vnus  omniu  fpiritus, 
vbi  Deus  facie  ad  facie  cernitur,  dc  hoc  vitas 
cibo,mes  fine  defedu  fatiatur.Libet  me  tua^ 
imendereclaritatijdeledant  mebona  tua 
auido  cordc.  Qu.anto  plus  valeo  mecu  con- 
fiderare,tanropIus  amore  tui  lagueo,tui  ve-f 

hementi 


LlBER       TERTIVS.  42* 

hcment  idefidcrio  ruiq;  dulci  mcmoria  ad- 
modum  delcdor.  Libcritaque,  liberintc 
oculos  cordis  artollere,itatu  mentis  erigere, 
affedumanimi  coferuarc.  Liberfane  detc 
loquijde  te  audire,de  te  fcribcre,  dc  te  con- 
ferrejderua  beatitudincc^  gloria  quotidic 
legere  &  iedia  faepius  corde  reuoluerc,vt  vel 
fic  poflim  ab  huius  morralis  peritursqi  virae 
ardoribus,periculis  &  fudoribus  fub  tax  vi- 
talisauras  dulci  refrigerio  rranfire  &tranA 
iens ,  (inu  tuo  feflum  caput  dormirurus vel 
paululumreclinare.  O  tuvitafeliciflima!  q 
Regnum  verefeeatum  carens  n>orte,vacans 
fine  /cui  nulla  tepora  fuccedunt  per seuum, 
vbi  continuus  fine  node  dies  nefcit  habere 
tempus,  vbivi6tormiles,illis  hymnidicis 
Angelorum  foiiatus  choris.cantat  Deo  fine 
cefTatione  canticum  de  canticisSion. 

Qu3E  cantica,qu2  organa,quaecantiIenae,  Hugode 
quaemelodisEibifine  linedecantantur!  fo- lib. deaai- 
nantenimfempermellifiua  hymnorumor-  macap,^. 
gana ,  fuauiflima  Angelorum  melodia  can- 
tica  canticorum  mira,  quas  adlaudem  dC 
gloriam  tuam  a  fupernis  ciuibus  inperpe- 
tuumdecantantur. 

O  anima,fufpira  ardenter,  defldera  vehc-  fajf^'?"" 
menter ,  vrpollis  venireadillam  fupernam 
Cimi^iQm,  deqi\d.Z2imglorwfddiciafunt  ,  in 
quay/cttf  UtantiujH  omnium  bahitatlo eHl 

Quanta  erit illa felicitas, yd nullum  evic 
D  d  4  malum. 


'^i4  S  V  s  p  I  R  I  A. 

ai.  de  malum,  niillum  latebitbonum  !  vacabitur 
CiumDci,  Dei  Jaudibus,  qui  entomnia  in  omnibusf 
Admoneor  etiam  fando  Canrico,  vbi  lego: 
Bsatiqui  habitantin  domo  tua  Domim,  infacuU 
f&culorum  laudahunt  te.  omnia  membra  Sc  viC- 
ceraincorruptibilis  corporis,  quaenunc  vi- 
demusper  vfus  necefliiatis  variosdiflribu- 
ta,quoniam  tunc  non  crit  ipfa  necefliras^fed 
plena,certa,  fecura  ,  rem-pirerna  felicitas, 
proficient  in  laudibus  Dei. 

Vcraibigloriaerit, vbilaudantisnec  er- 
rorequifquam  nec  adulatione  laudabitur. 
Verus  honor,qui  nulli  nega^irur  digno,,nul 
li  deferetur  indigno.  Vera  pax ibi  eft,vbi  ni- 
hiladuerfinecaleipfo,  nec  abalio  quifqua 
patietur.  PriEmium  virtutis  erit  ipfe,qui  vir- 
tutem  dedit.eique  (eipfum,  quo  maius  nihil 
poiTiceile  ,  promilit.  Quid  enim  eft  aliud 
quodpcrProphetamdixi-.Ei^^e^i/itfrttW  Dem3& 
ipfierunt  mihipUhs-^  nili  ego  ero  vnde  fatien- 
tur,egoero  quaecumq-,ab  homkiibus  hone- 
fta  defiderantur ,  &  vita  &  faius  &  vidtus  & 
copia  &  gloria,  &  honor,&  pax,  &  omnia 
bona  ?  ficenim  &  illud  re6le  intelligitur, 
quod  ait  Apoftolus,vf/?f  Dem  ommainomni' 
hus ifffefinis erit dejUerioram  nofiroram,  qui  fme 
fine  videbitur,fme  faftidio  amabitur,iine  fa- 
tigatione  laudabitur.  vbi  vacabimus  &  vi- 
debimus ,  videbimus  Sc  amabimus,  amabi- 
tnus  &  laudabimus.Ecce  (juoderit  in  fine. 


LlBER      Tl  RTI  V  S.  ^l^ 

fine  finc.  Nam  quis  alius  noftereft  finis,  nifi 
peruenire  ad  Regnum  cuius  nullus  eft  finis.** 

OAnima,  quidclicerevaleo,ciimfurii-  J^«n3a.ro. 
rum  gauaiumalpicio?IampGenepraeaami- 
ratione  deficio  ,  quiagaudium  eririncus  Sc  , 

exrra,fubtus&fupra,  circum  &:  circa.  Gau- 
debis  igitur  in  omnibus,gaudebis  de  oinni- 
bus. 

O  Anima.quaiis  tibi  erit  dks  iila.cum  ad  ^j^nau.  Ca. 
hincfelicem  choream  fuerisaiTumpta  ,  &      *   ^*  ' 
cum  omne  tormentum  tibif^ii  pie  vixeris, fi 
patienter  fultinuerisjconuertetur  in  aster- 
numiubilum/Tuncdeomnibushislauda-  v 

bis  Dominum  Deum  ruum  ,  iabijs  exulta- 
tionisjdicens:  Uiferlcordm  Domtni  in  mrnum 
cantabo. 

O  domus  Dei  seterna  ,  poft  Christi  Ambr.in 
di lc(5bionem,tu  ello  lascitiamea  Sc  confola-  oracionib» 
tio^  dulcis  memoria  tui  beatinominis ,  fic 
releuatio  mosroris,  taediorumque  meorum; 
Taedet  enim  me  valde  vitae  huius  &  iilius 
crumnofe  peregrinacionis. 

OdomusDci  luminofa&fpeciofa,  dile-  Ambr.Iit 
xi  decorem  tuum  &  g'oriam  habitationis  oiatioaib# 
glorias  Domini  mei  fabricatoris  &  pofreiro- 
ris  tui.Tibifufpiretperegrinatio  meadieac 
node :  tibiinhietcormcum,  ribiintendac 
mensmea,adrocietatem  cuas  beaticudinis 
peruenire  dciideret  anima  mea. 

Quando  tranfibo  in  illam  admirabilem  Aagu^^ 

^pul- 


4^^  S    V   S    P    I  R    I    A. 

iatdxtij*  &  pulcerrimam  domum  tuam,vbi  perfonat 
voxlaetitiae&exultationis  in  tabernaculis 
luftorum  ?  Beattqm  hahitam  in  domo  tua  Do- 
tnine,  infacula  ftculormn  laudabunt  te !  Beati  & 
^  verebcati  ,quoselcgifti  &  afTumpfiftiin  il- 

lam  Coeleftem  ha^reditatem,  Ecce  fan^i  tui, 
Domtne.prentanteteficutlilium-y   replcnrure- 
nim  ab  vbertate  domus  tUA  &  torrente  voluptatis 
»/?or^^o^5quoniatuesfonsvicae.  O  qwam 
niira,quampulcra,qu3macceptabilia  func 
domus  tua;  habitacula ,  Domme virtutum, 
concupifcitintrare  in  ea  hoec  peccarrix  ani- 
ma  mea!  Dommtdiiexidecorem  domus  tudijo" 
€um  habitatwnisgloria  tua.    Vnam  petij  a  Domi- 
no,hancrequiram,  vtinhabitemindomo  Domini 
omnibus  diebus  vitd  mea, 
Aug«foli-        Overebearilo  teiqiiequaterque  beati, 
le«l'Ca»35»   qui  iam  omnium  malorum  exud ,  fecuri  dc 
fua  immarceflibili  gloria  ad  te,Regnum  de- 
coris,  peruenire  meruerunt .'  6  aEternum  Rc- 
gnu'm,Regnum  omnium  faeculorum!  vbi 
lumen  indeficiens&  paxDeiqu^exuperat 
omnem{enfum  ,  inquo  fandtorumanimaer 
requiefcut,  &c  Utitia  fempiternafuper capita  eo- 
rum\gaudium  &  exultationem  obtinebunt,  &  fu- 
giet  dolor  &  gemitus.  O  quam  gloriofum  eH 
^egnum^inquotecum,  Domine,  regnantomnes 
Sanlii, 
Gitg,  in        Ibiefllux  finedefedu,  gaudium  fme  ge- 
pfaU;.      mitQ .  defiderium  fine  poena ,  a/nor  fine  tri- 


L  I  B  E  R       T  E  R  T  I  V  S.'  4I7 

/litia;  fatictas  (inefaftidio ;  folpitas  fine   vi- 
tiojvita fine  morte/aniras fine  languore Jbi 
fanfti  &  humiles  corde ,  ibi  /piritus  &c  ani- 
msii^ftorum,  ibicund:i  coeleftis  PatricXci- 
ues,(Sc  Beatorum  fpirituum  ordines,Rcgcm 
indecorefuo  videntes,  &inglotia  virtutis 
eius  exultantcs.  Perfedtavigctinomnibus 
ch.iritas,vnaomniulaetiria^vnaiucunditas, 
Bone  Ies  V  5  verbum Patris ,  fplendor  pa- 
tcrnap  gloria^ ,  in  quem  defiderant  Angeli 
profpicere  ,  doce  rne   facere  voluntatem 
tuam  5  vt  a  (piritu  tuo  bono  dedudus,  ad 
beatam  jllam  perueniam  Ciuitatem,  vBieft 
dies  ast^rnus,  &  vnus  omnium  fpiritus  j  vbi 
oft  certa  fecuritas  &  fecura  aeccrniras;  &te- 
terna  tranquillitas  ,  &  tranquilla  foehcitas, 
6<:foelix  fuauitas,  &  fuauisiucunditas  j  vbi 
luDeus  cum  Patre  &:Spiritu  Sanflo  viuis 
dc  regnas  per  inlinita  fEculorum  fascula, 
Amen, 


XV, 


4^8  S  V  s  p  I  R  I A, 


¥^£1  dilecie  mi,  et  asfimlare  cap-ea^hmmhqj 


cmtortm  ju^er  vuntes  aromatwn. 


^5. 


LlBER      TERTIVS. 

X  V.  ^'^ 

Fuge  dileftc  mi ,  6c  afsimilare  ca- 
preae  hinnuloq;  ceruorum  fuper 
monces  aromatum.  Cant.S. 

f\  Cjtis  ajpe^u.mea  Lux,tepror'tpe  noftro-y 
^^     Ardeo^nec  tantas  mens  capit  ifla  faces* 
O  mala^qu&dudum  tmuitihlduereverhal 

Quam^mea  Lux^  mallem  dicerepop^  manc 
J^on  etenim  tua  me  prAJentta  tempore  lajfat. 

Ahfine  te.gr  auis  e(i  quAltbet  hora  mthil 
Sedprohihent  nimijs  incendia  dulciaflamjnis, 

Velfuge^vel  nocuam^Lux  mea,  condefacem* 
Bac  mihi  Tu,fateor,fiiuffa  aliquando  dedijfes, 

Exanimis  mifero  lapfa  doloreforem. 
ParceyiubetfiuisAmor  ignibu$,haudego  mandQ, 

Stare  vehm  totos  in  mea  vota  diesi 
Sipoffem^cuperem  nonperfuadere  qued  hortoty 

Stpotesjinuitoiaure  rcpellepreces. 
Ergo  mane.mea  hix,  monttis  ne^  fledere  mHris^ 

Nec,precor,audiiris  qud  modo  luffa  dedi. 
Transmarepr&cipites  rapiantverba  irrttaCaurt, 

N««  meayfedfloltdt  verba  fuere  metus. 
Atprohibetrapidusfihras  qutpafcitur  ardor, 

AEftuo  nec  tantas  mens  capit  tftafaces. 
'Brgofuge  &  celeres  pedibusprAuenecapeUas^ 

Anteuola  ceruos.anteuola  hinnuleos. 
Sedfuge  nfpictens^tamquatn  dtfcedere  noUeSj 

Vt  qui^eSiaritdumfugit^anticupit. 

JDmi 


450  S    V    S    P    I   R   I  A. 

Deustn  Ephremicumpccloreferueret  ignist, 

Non  egoparjiammd  quinfugts^inqutt,  Amof} 
llle  triumphato  clarus  Xauerius  Indo, 

Sauciui  dtherta  peilora  ftpeface-y 
Coelejiis  quoties  ardebat  arundinis  iciu, 

Ab  fatii-efl,fatis  eslldicerefuetus  erat/ 
Cumfiagrat  tuuenis  fceptri  laus  magna  Poloni, 

Corda  rigatgeiidis  StanefilaUsaquis, 
Quis  meapecioribus  componope^ora  tantUf 

Ison  egofum  toti,  lux  mea^parpharetr£. 
Carpefugain.pedtbufj^leuesprmerte  capellaSy 

Antevola  ceruos.anteuola  binnuleos» 
En  iiiga  vicino  coelos  tangentia  cltuo, 

Thkris  vbi  madidocortice gtitta  tumet\ ' 
Cedrus  vbiyLaurusj^  &  copia  plurima  Mjrrha, 

Mixtaj^puniceis  Cjnnama  Uta  crocis. 
Hucfuge  penntgeris  fuper  alta  cacuminaplantiSy 

Seu  tt4a,Mons  Amana,Ltbanefiue  tua} 
Altafuper  iuuemim  fafttgia  Seraphicorum^ 

Cherubtcof^apiccs,Aftra^fummafuper* 
Sctlicetinfdittt  nonfunthts  mcntibusigneSf 

Pecioraquosimis  valltbusiftatiment. 
Vna  poteftflammare  meas fcintilla  meduUaSy 

Non  egopar  totasjux  mea,ferrefaces, 
Carpefugam,pedtbuf<^  leuesprAtierte  capellofy 

Antetiola  ceruos.anteuola  htnnuleos. 
Sic  tamen^vtfugiensoculis  bucfaperecurraSy 

Longius  ajpe^H  neve  vagere  meo. 
Qualis  at  oppofitum  Jpe^at  foror  aurea  Vhcehutn, 
Cum  plui  de  radijs,quoma^e  di^at,habet, 

Tar(C 


LlBER      TERTIVS.  43I 

Farce/uas  vires.mea  lux^vitiumq^fatmti^ 

Nfc  tecum  pojfum  viuere,necfme  re, 
Ardeo,fipropirai'y  rigeo/tfugerii'^  beimt, 

Et  procul,&  prAfens,  tgne  geluq^  nocesl 
Quidfacies,  mea  luxfine  te  noneffe  voknti^ 

Fac  caleam^toto  non  tamen  igne  cremer» 
Ergo  fuge,alipede&L  celerprauerte  capeUas^ 

Antevola  cermmntevola  binnuleos, 
Intereavirtdemfabricaborarundinecannam, 

Ltreferet  lauMsfifiulafacia  tuas, 
ToJiiVbt  vox  longo  modulaininefeffafilehity 

Orefilente  nouum  dextra  capeffet  opus, 
Arboribuf^  meosfoJijf^^  infculpet  amoresy 

Amborumq^vno  corttcenomen  erit. 
Scripta^  pr<£teriens  ne  nofcatfigna  viator^ 

Littera confufum  nomen  vtrumg^teget. 
Foftopus  bocMiqu&fiquafuper  horadiei, 

lUa  mibt  infomnos  bora  quietiserit, 
Sic  tamen  vt  veUrifit  mixtus  imaginefomnus^ 

Et  mibifies  claufosperuigd  ante  oculos. 
Dum  loquor^en  tacitis  glifcunt  incendiafiammis, 

Ocjusingratam  lux  meacarpefugam, 
Carpefugam^  veluticuperestamenante  videri-y 

Vt^  brmrtdeas^mn  Tibidtco  Vale, 


tuff 


45^  S  V  s  p  I  R  i  A.' 

tugedileffemiy^  dr  ajjtmilare  capre^^ 
hinmdog^  ceruorum  ,  fuper  montes 
aromatum.Qznt,)^, 

GuilAb-   QPoNsvspierumquepraepropcre  5c  prae- 
DcidJ^n    •-^^^"'atiu-efngatur,  &an^ternpusdicitur 
c.8.cant.  ei,f«^e.quippetempusm#fendirponfo  6c 
tempusfugiendi.  Tempus  dicendieijM^^we 
mhifcum  Domtne'^   &  tempusftiicendi ei; Tug& 
dile^emL  Tempus  dimittendieum,  &tera-  * 
pus  dicendi  ei:  Non  dimittam  te  ntfi  benedixem 
mihi  5  nifiauxerisincremcntafiugumiufti}-  ' 
tia:  raea?,vt  fuo  tempore  dimittam  te. 
Cam!"  ^*^      [Sedjquis  eum  quem  diligit,a  fua  fugare 
pra2fen[iavelit?quodcrgoait,F«gg<//Mew//, 
nonoptandoloquiturj  fedeiuspotiusva- 
luntate  feruendo. 
Author         Sicutenim  in  quibufdam  carnalibusofK* 
radyfi,to- 9  ^^i^  adeo  vincitur  carnalis  concupifcentia, 
Aug^ca. 5.  quod  omncm  viium  rationisamittit,&  fit 
homo  quaij  totus  carnalis;ita  merito  in  hac 
fuperna  contemplatione ,  ita  confummunf* 
tur6c  abforbentur  carnales  motus  ab  ani- 
ma,  vtin  nullo  caro  fpiritui  contradicat. 
^^««c  5,       Numquid  hiiius  confolationis  &  laetitias 
tcftes  funt  &  nunci),  fufpiria  &  lacrymae?  Si 
ita  eft  ,nouaeft  antiphrafis  ifta  &fignifica- 
tioinufitatajfedquid  huius  fecreti  collo- 
quia  proferimus  in  publicumf 

Vmim 


LlBER      TERTIVS  4^$ 

bimlttente,  iam  enim  afcendit  Auma  :  data  idcmc,;; 
crgobenedidione  ,  moicihcatoneruo  te- 
moris  &  mutato  nomine  cie  lacob  m  Ifrael, 
paulifpcrrecedic  Sponfus,  diu  defideratus, 
cito  elapfus. 

Sednetimeas,6Sponra,nedefperes,ne  ^  *"*^*^* 
exiftimes  te  contemni ,  f\  pauliiper  tibi  fub- 
trahitfponfasfaciemfuam.Omniaiftacoo- 
perancur  in  bonum  ,  &  de  acceffu  &  recefla 
lucrum  acquirisjtibi  venit,tibi<3c  reccditjve- 
nit  ad  confolationem ,  receditad  cautelam, 
4ie  magnitudo  confolationis  extollat  te* 
Hancgratiacumvult  &quado  vult  Spon- 
fus attribuit ,  non iure  haereditado  poflide- 
tur.  Vulgareprouerbiumeft,  quodnimia 
familiaritas  paritcontemptum.  Recediter» 
go,ne  forte  nimis  aftiduus,  contemnatur,  8c 
abfens  magisdefideretur,  defideratusaui- 
dius  quaeratur ,  diu  qu^litus  tandem  gratius 
inueniatur.Necrgoexiimm  deputemus  pro 
patria ,  anha  pro  pretij  fumma ,  venit  fpon- 
fus  &  recedit  viciflim ,  nunc  confolationem 
afferens ,  nunc  vniuerfum  ftatum  noftrum 
ininfirmitatecommutas,paulifpernosper- 
mittitguftare,quam  luauis  eftjdJc  aniequam 
plene  lentiamus  ,fc  fubcrahit ,  &  ita  quad 
aiis  expaniis  fupra  nos  volitans  prouocat 
nosadvolandum. 

Merito  proindequaerentiillumanimarcf»  B"n,ret. 
pondctui.  Altifimumpofuifiirefugium  m««.  **^"^"* 
E  e  Neque 


Bedain 
c.t.Cant* 


454  S  V  s  p  I  R.  I  a; 

BMtt^uh    Nequeenim  (icDcufinensanima,autcum 

Mih       Petro,ei  in  terreno  monte.  Facere  taberna- 

culum,aut  cum  Mari  a  deinceps,eum  tan- 

gcre  vultinterrajfed  planecIamat:F«^e<///tf- 

7ie  mi.afimilare  caprea,hinnuloci^  ceruorum, 

Ambr.in        Hortatur,  cnim ,  v  t  fugiat,  (ponfus ,  quia 

^°"p"]°^"iamfequi  poteft  etiam  ipfa  terrena  fugien- 

tem.  Dicit  ^mem,vtfimiluJitdamuUy  quaec- 

uadit  de  retibus.  Vultenim  &  ipfa  fugerc 

&  euolare  {iipra  mundum. 

Afmilare  caprea,  hinnulo^  ceruorum  fuptr 
montesaromatum  \  mulrumoptando  ac  fup- 
plicando  profequiturjfciens  hancfibi  maxi- 
mam  in  prarfenti  vitaefTefoelicitate;  vt  quia 
continuavifioncnon  valet ,  faltcm  crcbri 
cius  vifitatione  cofoletur.qua:  nimirumfcE- 
licitasiilisColu^n  conceditur,  qui  conteptu 
terrcftriu  6c  gaudioru  appetitu  coeleftium, 
appellari  fpiruualium  mercntur  montcs  a- 
romatum.  aflimilatur  enira  capre^hwnulo^ 
ceruorum  apparentibus/J</>er  montes  aromatum^ 
cumrurfus  ,  vtopportunu  ipfeiudicaueiit, 
collataibi  lucefui  pras{idi;,(iueob(identia 
tentationu  pcriculatoilit,  (eu  con(iieta  qu« 
fubtraxiffe  videbatur,virtutum  donaiefti- 
tuit :  conftat  enim  de  noftia  paruitate ,  quia 
nequaquam  vno  atq;indi(fimiii  modo  fcm'» 
per  orationum  dulcedini  infifterc,  lacrymas 
(vel  pro  reatus  noftri  cofcientia,  ve!  pro  dc« 
fidetio  paaias  coeieftis^funderc  vaiemus| 

itavc 


LlBER      TEHTiVS;  '4if 

ita  vt  nonnumquam  mulrum  conaci  j  his 
vtibonisnequeamus.Acrurfusaliquandoj 
ctiam  minus  ipfi  liudentes  ,  horum  copi^ 
potiamur.  Quod,  vndeagitur,nifinunc  fu- 
git  diie<Slus  5  nunemcntemnoftram  reuiiic. 

Quisveromihi  huius  murabilitatisrefe-  B«n«ftr. 
retSacramenta?quismihiexplicetire,&  re-  75«iA  Ciu 
dire  F^rk^numquidleuitatevtitur  iponfus? 
fenfuanimae,  nonmotuverbijiftafierifen- 
tiamus.  Cum  {cntit gratiam , agnofcit  prae- 
fentiam  5  ciim  non,abfentiam  qucritur ,  Sc 
rurfum  praefentiam  quaerit :  fedforte  ideo  (e 
fubtraxit  fponfus,  quoauidius  reuocaretur, 
tcnereturfortius  ?  Nam  &ah'quando  fimu- 
labatfe  longius  ire^nonquia  hocvolebatj 
fed  magis  voiebat  audirc;  Mane  mhtfcum  qM^ 
mam aduejpirafctt,  Nunc  veroconftacinani- 
ma  fieri  huiufmodi  viciflitudineseuntis& 
redeuntis  verbi^  ficut  ait ;  Vado&vemoadvos. 
Item,  modicum  &non  videhitisme,  Omodi- 
cum  &modicum/  6  modicum  longum!  Pi« 
Domine  ,  modicum  dieis ,  quod  non  vide- 
mus  te?  faluum  fit  vcibum  Domini  mei> 
longum eft,  &  multum  vaide  nimis. 

Sedfugedile^emi ,  quia  non  poftumad.  Anrel.ln 
huc  fociari  tibi  in  thaiamo  ficut  wis,  c^s.Cant» 

O  vocem  dignam  auditu  dilec^i/  vocem  Rupcr.ii» 
decorde  fideh  &  mcntehumih/hocenim^-*'^"** 
cft,quod  anima  quasuis  fidelis  &  fapiens  di- 
cerc  confueuit :  Domine  non  fum  digna  vc 
£e  4  intres 


43^  SvsfiRiA^ 

intres  fub  tedum  meum  ;  non  fum  dignaa 
vtin  me  oftendas  frequens  aliquod  praefen- 
tiae  vel  viilcationis  tuae  miraculum.  £«ge,in- 
qu2im^dUellemi,  &  faltus  huiufmodi  limiles 
faltibus  capriiSLixt  hmnuli  ceruorum  effice,  non 
fuperme  ^fed  fuper  monres  aromatum ,  fu- 
per  praecelfa  merita  fandorum  ,atqueper- 
fcdorum. 

Aliquando  intromittis  me  in  afFedum 

«Tnfeir.     mulium  inufitatum  introrfus  ,  ac  nefcio 

cap.40.      quamdulcedincmjquaefiperficiaturin  me, 

ncfcio  quid  erit,  quod  vita  iila  non  erit  j  fed 

recido  in  haEC,aerumnofis  ponderibus,&  re- 

forbeorfqlitis  ;  &tencor,  &multiim  flco, 

fed  multum  teneor» 

Aug.  foUlo      Domine  confolator  mcus;  in  hac  vitar^r 

cap.  22.      mit  confolari  antma  mea ,  vt  digna  habeatur 

confolationibus  a:ternis. 
s  Eu  in         'B^ecede  a  me ,  Domme ,  parumper  5  quoniam 
vita  fua»    vafis  huius  infitmitas  fcrrc  non  potefti 


Augu.io. 


S  Y  t- 


SYLLABVS 
LIBRI    PRIMI 

GEMITVS 

AN1M.£  POENITENTIS. 

1. 

/V  Niw4  mea  d^fidermit  te  in  noEte.  Ifaiac  1 6, 

I  I. 

Dem  tufcisvfipientiam  nteam ,  &  dtMa  mc4 
ate  nonfunt  abfondita,  Pfalm.  d8. 
I  I  I. 
Miferere  mei  Domine ,  quoniam  infirmmfum, 
fana  me  Domine ,  quoniam  conturbata  funt  ojft 
w;w.Pfalm.^. 

I  V. 
Videhumilitatem  meam ,  &  laborem  meum, 
ir  dtmttu  vniuerfa  deli^a  mea.^Calm.i^, 
V. 
Memento  qudtfo  quodficutlutumfuerisme^  & 
inpulueremreduces7ne.  lohAo* 
V  I. 
Feccaui :  quid  faciam  tibi ,  6  cuftos  hominum! 
quarepofuifti  me  contrarium  tibi?loh»7. 
V  I  I. 
Cur  faciem  tuam  abfcondis ,  &  arhitraris  mc 
kimicumtuumiloh.i^' 

Ee  5  VIII. 


5^5« 

VIII. 
Quis  dahit  caplti  meo  aquam^&  oculk  meisfon^ 
tm  lacrymarum,  &plorabo  ditacmStef  Hier.5>. 
I  X. 
Bolores  infermclrcumdederunt  mtyprmcupA-^ 
Utrunt  m^laqueimortis.  Pfalm.17. 
X. 
N<?»  intres  in  iudlcium  cumferuo  tuo^  quia  non 
iuftificabitur  in  conjpe^u  tuo  omni^  viu^ns. 
pralm.142. 

X  L 
Ntf«  me  demcrgat  tempeftas  aqu£,  neque  ahfttf" 
heat  meprofundum.  P  falm.  6  8 . 
X  I  I. 
Quis  mihi  hoc  tribuat,  vt  ininferno  protegas 
me^&abfcondasm,  dgnecpertranfeatfuror  tuusf 
lQb.14. 

XIII. 
Numquid  nonpaucitas  dierum  rneorum  finie* 
turbreuiNimitt€  ergo  mevt  plangam  fmluium 
^olormmeum.loh.ii, 

X  I  V. 
Vtinam  faperm ,  &  intelligerent,Ac  noutftm4 
frouiderem.Dcnt.^u 

X  V. 
Defecit  in  dolore  vita  mea,&  4nn\  mei  ingemi^ 
W^itf.Pfalm.^o^ 


$Yl^ 


4J> 

SYLLA    BVS 
LIBRI  SECVNDI 

V  O  T  A 

ANlMiE    SANCT^. 
I. 

/^  Oncuptutt  anima  meadejidetare  iunificath^ 
^  ««m^.Pfalm.iiS. 
1  I. 
Vtinam  dtrigantur  vu  mu  ad  cuHoiicndas 
iuHificationes  tuas.  P  fal .  1 1 8 . 
I  I  I. 
Terficegrejfusmeos  infemitistuis^vtnonnuh' 
ueanturvejligta  mea.PCsiLi6, 
I  V. 
Confige  timormocarmsmcasy  a  iudic^scmm 
tuistimuu 

V. 
Auerte  ocuksmcQsne  vidcantvanttatem^ 
Pral.118. 

VI. 
liat  cor  meum  immaculatuminiufiificmoM" 
hus  tuis,vt  non  confundar,V(z\,ii%, 
V  I  I. 
Vcni  dile^c  miyegrediamur  m  agrum^  commo' 
rcmurinvUlu.Cs^t,';, 

VIIL 


44© 

V  I  I  I. 

Trahe  mepojl  te ,  curremm  in  odorm  vnguen- 
torimi  meorum.Cam,!, 
I  X. 

^is  mihi  dei^  tefratrem  meumfugemem  vhera 
tnatrU  mea.vt  inuentam  tefi>rii,&  deofiukr  te^& 
Ummenetno  dejpiciat.  C^nt.^. 
X. 

In  le^ulo  meo,per  no^es ,  qiufiuiy  quem  ditigtt 
animamea-^qudifiuiillum.&noninuem.  Cant.5, 
X  I. 

Surgam  &  circuibo  ciuitatem\  pervicos  &p!a'' 
teas.qudram  qumdiltgttanimamea\  quafiui  il" 
lum^&noninueni  Cant.3. 

X  I  r. 

N«w  quem  dilmt  anima  mea^idi^U^i  paullu- 
Uim  cum  pertraffiffem  eos.inueni  quem  dtligtt  ant' 
wa  mea-ytenui  eum^nec  dimittam.  Cant.j^. 
XIII. 
Mihiautem  adhmreDeo  honum  (fi-y  ponerein 
Domino  Deojpem  meam.Pfalm.ji, 
X  I   V 
Suh  vmhra  iWm.quem  defiderauerant.fedu 
Cant.2. 

X  V. 
Quomodo  cantahimm  cantictm  Domini ,  in 
terraaliena^VCsilm.nC, 


s  y  1- 


441 

S  Y  L  L  A  B  V  S 
LIBRI    TERTII 

S  V  S  P I  RI  A 

ANIM^     AMANTIS. 

I. 

ADiuro  vos.filu  lerufakmjiinueneritu  DilC' 
Cium  meum^vt  nuhcietU  ei,quia  amore  lan^ 
gueo,  Canr.5. 

I   I. 
Vulcite  me  fiorihuSyftifateme  malis.quiaamo' 
relangueo.  Cant.i. 

I  I  I. 
•  Dile&usmeus  mihi  &egoilliyquipafciturin^ 
ter  lilta ,  denecajpiret  dies  &  inclinentur  vmbrd. 
Cant.i. 

I  V. 
Bgo  dile^o  meo,&  ad  me  conuerfio  eius.  Cant.7. 
V. 
Anima  mea  liquefa^a  eft^  vt  dilectus  locutus 
efl.  Cant.5. 

V  L 
Quidenim  mihi  eftin  cceloy&ate  quid  volui 
fuper  terram}?  [al.yi. 

VII. 
Heu  mihi  quia  incolatus  rmus  pYolongntm  efty 
Ec  5  haVi* 


44* 

habitaui  eum  bSttdntihus  Cedaty  multkm  incoU 
fuitsnm^  mea  l  Pfalm.iip. 
VIII. 
Inftlixego  homo  l  quis[me  liberahit  ie  corpere 
tnortifhuitts}Koir\.j. 
I  X. 
CoarClor  e  duobm ,  defidemm  habens  dijfolui 
drejfecum  Christo  Philip.i. 
X. 
Educ  de  cujlodia  animam  meam ,  ad  confitm- 
dum  nomini  tuo !  Pral.i^i. 
X  I. 
Quemadmodum  dcfiderat  ceruus  ai  fontes  4- 
quarumy  ita  defiderat  anima  mea  ad  te,Deu$, 
Pfal.^u 

XII. 
Quandoveniam  ^  apparebo  antefaciem  Vei} 
Pral.41, 

X  I  I  L 
Qujs  dabitmihipennasficut  columba ,  &  vola» 
ho,  (^  requiefiam^VCsA.j^, 
XIV. 
Quam  dile^a  tabernacula  tua ,  Dominevirtu* 
tum  ;  concupifcit  &  deficit antmamea  ^  in  atrt4 
DominHPQLlS^, 

XV. 
]?uge  diU^emh&afimilare  caprea ,  hinnulo^ 
Ufuorumyfupermontes  aromatum.  Canc.8« 

F    I    N    I    S. 


FLORENTIVS 

DE   MONTMORENCY, 

PraspofitusProuindalis  Societa* 
tis  lESVpcr  Flandro-Belgicam. 

CVm  Pia  defiderU  a  P.  Hermama 
Hugone  Societatis  Ie  s  v  Sacerdote 
confcrifta ,  quatuor  defignati  eiufdem 
Societatis  Patres  legerint  proharint^ 
■potejlateahadmod,  Reuerend.Patreno^ 
Jlro  Mutio  Vitellefco  ad  hoc  mihifaBa^ 
njt  tyfis  excudanturyfermitto,  In  quo^ 
rumfdem  has  litteras  manu  meafuh" 
fcriptaSy  officijmeifigillo  muniui.  Bru^ 
xe/Uyzi.Cy^prilis  Anno  1624. 

Florcntius  deMontmorcncyt 


Approbatio  Ccnforis. 

TJ  JEc  Pia  Defideria,  Gemitus  & Sufpiria 
^  "■  animae  Chultianac ,  Elegijs ,  Emble- 
xpatis,5cSS.PacrumfcfiptisilluftrataaR.P. 
Hermanno  Hugone  Societatis  I  e  s  V 
Presbytero,pereruclitarmt  &  rolida,at- 
que  perlucidam  femitam  continent  •,  qua 
«tcrna  Veritas,&  vera  charitas,  &  chara 
jeternitas  obtineatur ,  ab  his  qui  in  tenebris 
&invnibramortis  fedent  ad  dirigendos 
pedesfuos  in  viam  pacis.  Datum  Bruxellac 
XI.  Idus.Nouqmbris,M.DC.  XXIII. 

Henricus  SmeyersS.  Thedogklicentiatus 
SchQlaJlkusBruxellmfis  Ubrorum  Cm- 
for. 


SVMMA  PRIVILEGII. 

PH  I  L  1 P  P  V  s  I  V.DeigratiaRex 
CafielU  ,   Legionis  ,  ArrngontA^ 
vtriufque  Sicilid  j  ^c.  Archidux  Au^ 
Jlrid.Dux  Burgundi£,Lotharingia,Bra- 
hantid  &c  Comes  Flandrix ,   ArtheftA 
&c,  Diplomate  fuo  fanxit  nequis  citrA 
'voluntatew  tihiiKici  Aertssens 
Tipographi  Antuerp.  lihrum  cut  titulm 
eji  PiA  Oesiderja  a  R.  P.  Her- 
mannoHugone,Soc.  Iesv,  Presby- 
teroedita     proximo  fexennio  impri" 
mat  alibive  imprejjlm  tn  hafce  ditiones 
invehat  venalemve  haheat.    ^uifecus 
faxit  >  conffcatione  librorum ,   &  alix 
grauipo^namultabitur  ,  vtiUtiuspatet 
inlitterUdatU  BruxelU  yTebr.  162^. 

Signat 

LCools. 


ANTVERPIiE, 

Apud  Henricvm  Aertssens, 
M.  DC.  XXXI. 


i^ 


/  / 


■'/ 


\
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Pia desideria : lib. iii. ad Vrbanum VIII"

See other formats
