Moralia

Google

This 15 a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.

Usage guidelines

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work 15 expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.

We also ask that you:

- Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.

- Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

* Maintain attribution The Google *watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

- Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book 15 in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.

About Google Book Search

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web

athttp://books.google.com/

ET

HX υὑϑ τ

HARVARD COLLEGE
LIBRARY

LIBRARY OF THEB

Classical Department

[ealicr reat eai en] 8} [πη] reader aun redii cn ren redit aT [τ
ES

(3| Ersy[re a ped] Ern] er pe ra] re rn [red [ea] d

o

PLUTARCHI CHAERONENSIS

MORALIA

RECOGNOVIT

GREGORIUS N. BERNARDAKIS

VOL. VI.

X
LIPSIAE
IN AEDIBUS B.G. TEUBNERI.

MDCCOXCVY.

ZA Au

IHE

9?5
HARVARD (riens,
Classical Department,

.
u Ν᾽
LIPSIAE: TYPIS B. G. TEUBNERI ^

WU
X

.T9I AAEA*$9I AHMHTPIS9I
ZEBAZMOY ΚΑΙ ΕΥ̓ΧΑΡΙΣΤΊΑΣ

ENEKA

HOC VOLUMINE CONTINENTUR

Περὶ τοῦ πότερον ὕδωρ ἢ πῦρ χρησιμώτερον
Aquane an ignis gt utilior . . . . . ......
Πότερα τῶν ξῴων φρονιμώτερα τὰ χερσαῖα ἢ τὰ ἔνυδρα
Terresiriane an aquatilia animalia sint callidiora .
Περὶ τοῦ và ἄλογα λόγῳ χρῆσθαι
Bruta animalia ratione αὖὸὸο. . .. .......
Περὶ σαρκοφαγίέας Aóyog α΄
ὃ esu carnium (rao I........ enn
Περὶ σαρκοφαγέας λόγος β΄
De ταὶ crit. Olio II. ΝΞ ΞΕ
ΤΠλατωνικὰ ζητήματα
Platonicae quaestiones . . . . . .. ..... .
Περὶ τῆς ἐν Τιμαίῳ ψυχογονίας
De animae procreatione in Timaeo. . . . . . .-
᾿Εσπιτομὴ τοῦ περὶ τῆς ἐν τῷ Τιμαίῳ ψυχογονίας
Epitome libri de animae procreatione in Timaeo .
Περὶ στωικῶν ἐναντιωμάτων
De Stoicorum repugnantüis . . . .. ......
Σύνοψις τοῦ ὅτι παραδοξότερα οἵ Στωικοὶ τῶν ποιητῶν
λέγουσι
Compendium libri cui argumentum fuit, Stoicos ab-
surdiora poetis dicere. . . . .. .. .. ...
Περὶ τῶν κοινῶν ἐννοιῶν πρὸς τοὺς Στοωικούς
De communibus notitiis adversus Stoicos . . . .
"Ort οὐδ᾽ ἡδέως ξῆν ἔστι κατ᾽ ᾿Επίκουρον
Non posse suaviter vivi secundum Epicurum . ..
Πρὸς Κωλόώτην
Adversus Coleten. . . ........... .
Ei καλῶς εἴρηται τὸ 1ώθε βιώσας
Àn recte dictum sit latenter vivendum esse. . . .
Περὶ Μουσικῆς
De musicà. . ... ....... c... ως

IIAOTTAPXOT
TOT XAIPONEQO2

TA HOIKA

P

IIEPI TOT

IIOTEPON TA9P H IITP
XPHXIMSTEPON. y. 55

1. “Ἄριστον μὲν ὕδωρ ὁ δὲ χρυσὸς αἰϑόμενον E
5 [zx bp"
φησὶν ὁ Πίνδαρος" ὥσϑ᾽ οὗτος uiv δευτέραν ἄντι-
κρυς τῷ πυρὶ χώραν ἔδωκε᾽ συμφωνεῖ δὲ καὶ Ἧσί-
οδος εἰπών

ἑἧτοι μὲν πρώτιστα χάος γένετο"

10 τοῖς πλείστοις γὰρ ὠνομακέναι δοκεῖ τὸ ὕδωρ τοῦ-
τον τὸν τρόπον παρὰ τὴν χύσιν. ἀλλὰ τὸ μὲν τῶν
μαρτύρων ἑκατέροις ἴσον ἐπεὶ καὶ τὸ πῦρ εἰσιν οἵ
τοῦ παντὸς ἀρχὴν ἀποφαινόμενοι, καὶ οἷον σπέρμα
τοῦτ᾽ ἐξ ἑαυτοῦ τε πάντα ποιεῖν καὶ εἰς ἑαυτὸ

15 ἐκλαμβάνειν κατὰ τὴν ἐκπύρωσιν. ἀφέμενοι δὲ τῶν F
ἀνδρῶν, δκεψώμεϑα τοὺς εἰς ἑκάτερον λόγους πῆ
μᾶλλον ἄγουσιν ἡμᾶς.

2. "4o οὖν οὐ χρησιμώτερον ἐκεῖνο, οὗ πάν-
τοτὲ καὶ διηνεχῶς δεόμεϑα καὶ πλείστου, καϑάπερ

6 Πίνδαρος] Olymp. 1 7 Ἡσίοδος] Theog. 116
12 ἑκατέροις": ἑκάτερος 1 ὑπολαμβάνειν R, non opus
Plutarchi Moralia. Vol VL . 1

2 AQUA AN IGNIS UTILIOR.

ἐργαλεῖον καὶ ὄργανον, καὶ νὴ Ζέα φίλος ὁ πάσης ὥρας
καὶ παντὸς καιροῦ παρὼν ἕτοιμος; καὶ μὴν τὸ μὲν
πῦρ οὐ πάντοτε χρήσιμον, ἔστι δ᾽ ὅτε καὶ βαρυνό-
μεϑα καὶ ἀποσπώμεϑα᾽ τοῦ δ᾽ ὕδατος χρεία καὶ
χειμῶνος καὶ ϑέρους καὶ νοσοῦσι καὶ ὑγιαίνουσι, 5.

956 νυχτὸς καὶ us9" ἡμέραν" καὶ οὐκ ἔστιν ὅτε ἄνϑρω-

πος οὐ δεῖται" ἀμέλει τοὺς ἀποθανόντας ᾿ἀλίβαντας᾽
καλοῦσιν ὡς ἐνδεεῖς “λιβάδος᾽ τουτέστιν ὑγρότητος;
καὶ παρὰ τοῦτο τοὺς στερουμένους τοῦ ξῆν. καὶ
ἄνευ μὲν πυρὺς ἦν πολλά, ὕδατος δ᾽ οὐδέποτ᾽ 10
ἄνθϑοωπος. ἔτι δὲ τὸ ἐξ ἀρχῆς καὶ ἅμα τῇ πρώτῃ
καταβολῇ τῶν ἀνθρώπων χρησιμώτερον τοῦ ὕστερον
εὑρεϑέντος" δῆλον γὰρ ὡς τὸ. μὲν ὄντως ἀναγκαῖον
ἡ φύσις ἔδωκε᾽ τὸ δὲ περιουσίᾳ τῆς χρήσεως τέχνη
καὶ μηχανή τις εὗρεν. ὕδωρ μὲν οὖν οὐκ ἔστιν is
εἰπεῖν ὅτ᾽ οὐκ ἦν ἀνθρώποις οὐδέ τις εὑρετὴς λέγε-
ται ϑεῶν ἢ ἡρώων᾽ σχεδὸν γὰρ γενομένων εὐϑὺς
ὑπῆρχε καὶ τὸ γεγενῆσϑαι παρεῖχεν. ἡ δὲ πυρὸς
χρῆσις ἐχϑὲς φασὶ καὶ πρῴην ὑπὸ Προμηϑέως ** βίος
πυρός, οὐκ ἄνευ δ᾽ ὕδατος ἦν. καὶ τὸ μὲν πλάσμα so
τοῦτο μὴ εἶναι ποιητικὸν ἀποδείκνυσιν ὃ καϑ᾿ ἡμᾶς
βίος" ἔστι γὰρ ἀνθρώπων γένη τινὰ χωρὶς πυρὸς
ποιούμενα τὴν δίαιταν, ἄοικα καὶ ἀνέστια καὶ

1 malim ἐργαλείων καὶ ὀργάνων ut p. 4, 11 aut quidem
ἐργαλείου καὶ ὀργάνου 4 ἀποσπώμεϑα]ὔ ἀφοσιούμεϑα W.
Fortasse ἀποψώμεϑα cf. ἀπόψημα 10 πολλὰ] (τὸ) πάλαι

ib. ἄνευ ὕδατος δέ W. Malim δέχα δ᾽ ὕδατος 11 ἔτι
δὲ *: ἐπὶ aut ἐπεὶ 18 ὄντως M: οὕτως 14 τέχνη W: τύχη
aut μάχη 19 lac. indicavit R; suppleo verbis εὑρῆσϑαι
aut δεδεῖχϑαι, τέως δ᾽ ὅμως ὁ βίος ἄπυρος cett.

AQUA AN IGNIS UTILIOR. 9

ὑπαίϑρια᾽ καὶ Διογένης δ᾽ ὁ κύων ἥκιστα προσε-
χρῆτο πυρί, ὥστε καὶ πολύποδα καταπιὼν ὠμόν
οὕτως ὑπὲρ ὑμῶν᾽ εἶπεν ᾿ὦ ἄνδρες, παραβάλλομαι.᾽
χωρὶς δ᾽ ὕδατος οὔτε καλόν τις ἐνόμισε ξῆν οὔτε
5 δυνατόν.

9. Καὶ ví μικρολογοῦμαι τὴν τῶν ἀνθρώπων
ἐπερχόμενος φύσιν; πολλῶν γὰρ ὄντων, μᾶλλον δ᾽
ἀπείρων γενῶν, τὸ τῶν ἀνθρώπων σχεδὸν μόνον
οἷδε πυρὸς χρῆσιν, τὰ δὲ λοιπὰ ἀπύροις χρῆται

10 διαίταις καὶ τροφαῖς, καὶ βίος αὐτοῖς νεμομένοις,
ἱπταμένοις, ἕρπουσιν, ἀπὸ ῥιξῶν καὶ καρπῶν καὶ
σαρκῶν ἄνευ πυρός: ὕδατος δὲ χωρὶς οὐχ ἔναλον
οὐδὲ χερσαῖον οὐδ᾽ αἰϑέριον. καὶ γὰρ và σαρκο
βόρα τῶν toov, ὧν ἔνιά φησι μὴ πίνειν 'Aguovo-

ι τέλης, τῷ γ᾽ ἐντὸς ὑγρῷ χρώμενα διαξῇ. τοῦτ᾽ οὖν
χρησιμώτερον, οὗ μηδεμία ξωῆς φύσις ἄνευ ἵσταται
καὶ διαμένει.

4. Μετίωμεν ἀπὸ τῶν χρωμένων ἐπὶ ταῦϑ᾽ οἷς
χρώμεϑα, φυτὰ καὶ καρπούς. τούτων ἃ μὲν οὐδ᾽

0. ὅλως ϑερμοῦ μετείληφεν, ἃ δ᾽ ἥκιστα καὶ ἀδήλως"
ἡ δ᾽ ὑγρὰ φύσις βλαστάνοντα πάντα παρέχεται,
αὐξανόμενα καὶ καρποφοροῦντα᾽ καὶ τί δεῖ κατα-
ριϑμεῖσϑαι us καὶ oivov καὶ ἔλαιον καὶ τὰ λοιπὰ
πάνϑ᾽ ὕὅδα τρυγῶμεν καὶ ἀμέλγομεν καὶ βλίττομεν

45 ἐν φανερῷ κείμενα, ὅπου ye καὶ ὃ πυρός, δοκῶν

7 γὰρ ὄντων Μ: παρόντων 18 οὐδὲ] corr. vid. οὐδὲν
οὐδὲ 14 ᾿Δριστοτέλης] p. 601, 15 16 ἐντὸς scripsi cum
Amyoto: ὄντως ib. R: διαξῆν 16 scr. vid. aut ξωὴ
(adiectiv. cum quibusdam codd. aut ξωῆῇς ἄνευ φύσις
923 us *: uiv — 24 fAtrrouev W: βλέπομεν

1*

C

D

4 AQUA AN IGNIS UTILIOR.

εἶναι τῆς ξηρᾶς τροφῆς, μεταβολῇ καὶ σήψει καὶ
διαχύσει τοῦ ὑγροῦ γίγνεταιυ;:

5. Καὶ μὴν καὶ χρησιμώτερον ὃ μηδέποτε βλά-
πτει. πῦρ μὲν οὖν ῥέον ὀλεϑριώτατον, ἡ δ᾽ ὕδατος
φύσις οὐδέποτε βλαβερά. καὶ μὴν δυεῖν ὠφελιμώ-
τερον τὸ εὐτελέστερον καὶ χωρίς τινος παραδκευῆς
τὴν ἐξ αὑτοῦ παρέχον ὠφέλειαν. ἡ μὲν οὖν ἀπὸ
τοῦ πυρὸς χορηγίας δεῖται καὶ ὕλης" διὰ τοῦτο
μετέχουσιν αὐτοῦ πλέον πλούσιοι πενήτων, βασιλεῖς
ἰδιωτῶν" τὸ δ᾽ ὕδωρ καὶ τοῦτ᾽ ἔχει φιλάνθρωπον.
τὴν ἰσότητα, τὸ Ouoiov: οὐ δεῖται γὰρ ὀργάνων
οὐδ᾽ ἐργαλείων, ἀπροσδεές, αὐτοτελὲς ἀγαϑόν.

6. Ἔτι μήν, ὃ πολλαπλαδιαξόμενον τὴν ὠφέλειαν
ἀπόλλυσιν, ἀχρηστότερον᾽ τοιοῦτον δὲ τὸ πῦρ, οἷον
ϑηρίον παμφάγον καὶ δάπανον τῶν παρακειμένων,
καὶ μεθόδῳ καὶ τέχνῃ μᾶλλον καὶ μετριότητι ἢ τῇ
αὑτοῦ φύδει ὠφέλιμον" τὸ δ᾽ ὕδωρ οὐδέποτε φοβε-
Qóv. καὶ μὴν δυεῖν τὸ μετὰ τοῦ ἑτέρου χρησιμώ-
τερον᾽ πῦρ μὲν οὖν οὐκ ἐπιδέχεται τὸ ὑγρὸν οὐδὲ
τῇ δι’ αὐτοῦ χοινωνίᾳ χρήσιμον, ὕδωρ δ᾽ ἐστὶ
μετὰ πυρὸς ὠφέλιμον" τὰ γοῦν ϑερμὰ τῶν ὑδάτων
ἀκέσιμα καὶ πρὸς ϑεραπείαν εὐαίδϑητα. καὶ πῦρ
μὲν ὑγρὸν οὐκ ἄν τις εὕροι, ὕδωρ δ᾽ ὡς ψυχρὸν
οὕτω καὶ ϑερμὸν ὠφέλιμον ἀνθρώπῳ.

ὅ φύσις] malim ῥύσις 18 πολυπλασιαξόμενον mei
17 *: αὐτοῦδπυ 18 δυεῖν] add. zons/uow RE 22 εὐαίσϑητα]
εὐεπαίσϑηταῦ Sed potius κακοζήλως dictum vid. in hunc
sensum: καὶ ῥαδίως αἰσϑάνεταί τις αὐτῶν χρησίμων ὄντων
πρὸς ϑεραπείων 2428 ὑγρὸν] ψυχρὸν Patzigius probabiliter

AQUA AN IGNIS UTILIOR. 5

8. Καὶ μήν, τεττάρων ὄντων τῶν στοιχείων, τὸ
ὕδῶρ ἐξ ἑαυτοῦ πέμπτον, ὡς ἄν τις εἴποι, πεποίηκε
στοιχεῖον τὴν ϑάλασσαν, οὐδὲν ἧττον ἐκείνων ὠφέ- 957
λιμον τῶν v ἄλλων ἕνεκεν καὶ μάλιστα τῆς ἐπι-

s μιξίας" ἄγριον οὖν ἡμῶν ὄντα καὶ ἀσύμβολον τὸν
βίον τοῦτο τὸ στοιχεῖον συνῆψε καὶ τέλειον ἐποί-
ηδε, διορϑούμενον ταῖς παρ᾽ ἀλλήλων ἐπικουρίαις
καὶ ἀντιδόσεσι., κοινωνίαν δ᾽ ἐργαξόμενον καὶ φιλίαν.
Ἡράκλειτος μὲν οὖν ᾿εἰ μὴ ἥλιος᾽ φησίν “ἦν, εὐφρόνη

ἂν ἦν᾽᾽ ἔστι δ᾽ εἰπεῖν, dg, εἰ μὴ ϑάλαττα ἦν,
πάντων ἂν ἀγριώτατον ξῷον κἀνδεέστατον ὁ ἄν-
ϑρῶπος ἦν. νυνὶ ὃὲ τοῦτο μὲν παρ᾽ ᾿Ινδῶν ἄμ-
πελον τοῖς Ἕλλησιν, ἐκ δὲ τῆς Ελλάδος καρπῶν B
χρῆσιν τοῖς ἐπέκεινα τῆς ϑαλάσσης ἔδωκεν, ἐκ Φοι-

νίκης δὲ γράμματα μνημόσυνα λήϑης ἐκόμισεν,
ἄοινον δὲ καὶ ἄκαρπον καὶ ἀπαίδευτον ἐκώλυσεν
εἶναι τὸ πλεῖστον ἀνθρώπων γένος. πῶς οὖν οὐ
χρησιμώτερον ὕδωρ στοιχείῳ περιττεῦον;

8. Ἢ πρὸς τοὐναντίον ἄν τις ἐντεῦϑεν ἔχων
* λέγοι; διότι τέτταρα μὲν στοιχεῖα ϑεῷ καϑάπερ τε-
χνίτῃ πρὸς τὴν τῶν ὅλων ἐργασίαν ὑποκείμενα, τού-
τῶν δ᾽ αὖ πάλιν ἀλλήλοις διαφορά, πλὴν γῆ μὲν καὶ
ὕδωρ ὑποβέβληται δίκην ὕλης ποιούμενα καὶ πλατ-

9 ἩΗράκλειτος] v. Bywater. p. 1 11 dw* — ib. "(καὶ
ἐνδεέστατον M cum Amyoto): καὶ ἀναιδέστατον — 18 víjg W:
ὁ τῆς 16 μνημόσυνα λήθης) cf. Nauck. p. 542 fr. 578
ἐκόμισεν ἄοινον δὲ *: ἐκόμισε δὲ οἷνν 19 ἔχων] ἑλὼν R;
ἔχοι λέγειν . Ἑοτῦ. latet homericum ἔνϑεν ἑλών (9 500)
30 μὲν] φαμὲν ἴσμενρ 22. malim ἄλλ᾽ ἄλλοις cum R et
deinde δεάφορα

6 AQUA AN IGNIS UTILIOR.

τόμενα καὶ μετέχοντα κόσμου καὶ τάξεως καὶ τοῦ
φύειν γε, φασί, καὶ γεννᾷν, 0cov ἂν μεταλάβῃ παρ᾽
ἑτέρων, πνεῦμα μὲν καὶ πῦρ ποιούντων καὶ δημι-
ουργούντων καὶ κείμενα νεκρὰ τέως ἐπὶ τὴν γένε-
σιν ἀνιστάντων: τῶν δὲ δυεῖν τούτων αὖϑις τὸ
πῦρ ἄρχει καὶ ἡγεμονεύει. δῆλον δ᾽ ἐκ τῆς ἐπα-
γωγῆς᾽ γῇ τε. γὰρ ἄνευ ϑερμῆς οὐσίας ἄγονος καὶ
ἄκαρπος" τὸ Ób πῦρ ἐκραὸς καὶ διαχέαν παρίστησιν
εἰς τὴν γένεσιν ὀργῶντα᾽ οὐδεμίαν γὰρ αἰτίαν εὕροι
τις ἄν, δι’ ἣν ἄγονοι πέτραι καὶ τὰ κατεσκλη-
κότα τῶν ὀρῶν πᾶσιν ἢ ὅτι πυρὸς οὐδ᾽ ὅλως ἢ
ὀλίγον μετέσχηκε.

9. Τὸ δ᾽ ὅλον τοσοῦτον ἀπέχει πρὸς σωτηρίαν
ἢ ἑτέρων γένεσιν τὸ ὕδωρ αὐτοτελὲς εἶναι, ὥστε
καὶ αὐτῷ φϑορὰ πυρὸς ἔνδεια συνέχει γὰρ ἡ ϑερ-
uóvqo ἕκαστον ἐν τῷ εἶναι καὶ ἐπὶ τῆς ἰδίας οὐσίας
φυλάττει καϑάπερ καὶ τἄλλα καὶ τὸ ὕδωρ ἀπέ-
χοντος δὲ καὶ ἐνδεήσαντος, σήπεται καὶ ϑάνατος
ὕδατι καὶ ὅλεϑρος ἐπίλειψις ϑεομότητος. ἀμέλει τὰ
λιμναῖα καὶ ὅσα στάδσιμα τῶν ὑδάτων καί τινα ἐν
ἀδιεξόδοις ἐγκαϑήμενα κοιλότησι μοχϑηρά, καὶ τε-
᾿λευτῶντα σήπεται τῷ κινήσεως ἥκιστα μετέχειν, i]
τὸ ϑερμὸν ἐν ἑκάστοις ῥιπίξουδα τηρεῖ περὶ τὰ μά-

2 φασι] del. αὶ αὖ ortum ex φύειν ib. fort. παρὰ
τῶν ἕτέρων, πνεῦμά φαμὲν καὶ πῦρ, ποιούντων celt.
4 καὶ τὰ κείμενα R 8 ἐκραὸς καὶ διαχέαν] scr. vid.
νεκρὰ τέως δι᾽ ἀλέαν 9 ἐργῶντα aut ὦ ocoyürra mei
10 of πέτραι 11 πᾶσιν] πάρεισιν ἢ an πάρεστιν ἢ ὃ
ib. malim 7] οὐδ᾽ ὕλως 12 μετεσχήκασιϑ 18 ἐνδεήσαντος]

audiendum vel potius addendum πυρὸὸ 2421 xol] scr. vid.
διὸ καὶ 838 περὶ] καὶ X. διόπερ

pt

5

AQUA AN IGNIS UTILIOR. 1

λιστα φερόμενα καὶ ῥέοντα τῶν ὑδάτων, διὰ τὴν
κίνησιν συνεχομένης τῆς ϑερμότητος, οὕτω καὶ προσ-
αγορδύομεν. ξῆν λέγοντες. πῶς τοίνυν δυεῖν οὐκ
ὠφελιμώτερον, ὃ τῷ ἑἕτέρῳ τὴν αἰτίαν τοῦ εἶναι
ἐπαρέσχηκε, καϑάπερ τὸ πῦρ τῷ ὕδατι; καὶ μήν, οὗ
παντάπασιν ἀπαλλαγέντος φϑείρεται τὸ ξᾷον, τοῦτ᾽
ὠφελιμώτερον᾽ δῆλον γὰρ ὡς τὸ οὗ στερούμενον
οὐκ ἔστιν εἶναι, τοῦτο καὶ τὴν αἰτίαν παρέσχηκεν,
ὅτ᾽ ἦν. ὑγρότης μὲν οὖν καὶ τοῖς τεϑνηκόσι πά-
ιϑρεότι καὶ οὐκ ἐξήρηται παντάπασιν᾽ ἐπεὶ οὐκ ἂν
ἐσήπετο τὰ νεκρὰ τῶν σωμάτων, τῆς σήψεως εἰς
ὑγρὸν οὔδης ἐκ ξηροῦ μεταβολῆς, μᾶλλον δ᾽ ὑγρῶν
ἐν σαρκὶ φϑορᾶς. ϑάνατος δ᾽ οὐκ ἄλλο τι πλὴν
ἔχλειψις ϑερμοῦ παντελής᾽ ψυχρότατοι τοίνυν oí
55 vEXQOL* καὶ τὰς ἀκμάς, εἴ τις ἐπιχειροίη, τῶν ξυρῶν
ἀπαμβλύνουσι δι᾽ ὑπερβολὴν ψυχρότητος. καὶ ἐν
αὐτῷ δὲ τῷ ξῴῳ τὰ ἥκιστα μετέχοντα πυρὸς ἀναι-
σϑητότατα, καθάπερ ὀστᾶ καὶ τρίχες καὶ τὰ πορ-
ρωϑὲν ἀφεστῶτα τῆς καρδίας᾽' σχεδὸν γὰρ ἡ πρὸς
Ὁ τὰ ἐκ τῆς ἀπουσίας μείξων τῶν ἐκ τῆς τοῦ πυρὸς
γίγνεται παρουσίας διαφϑορά. φυτὰ μὲν γὰρ καὶ
χαρποὺς οὐχ ἡ ὑγρότης ἀναδίδωσιν ἀλλ᾽’ ἡ ϑερμὴ
ὑγρότης" ἀμέλει τὰ ψυχρὰ τῶν ὑδάτων ἧττον 1
οὐδ᾽ ὅλως γόνιμα. καίτοι γ᾽ εἰ τῇ αὑτοῦ φύσει τὸ
8 ὕδωρ καρποφόρον, δεῖ πάντοτε καὶ xc9' αὑτὸ ἀνα-

8 ξῇν] corr. vid. δεῖν 1δ ἐπιχειροίη] sc. τοῖς νεκροῖς.
Sed corr. vid. ἐπικείροε sc. τοὺς νεκρούς 17 R: ἀναι-
σϑητότερα 20 ἐκ τῆς ἀπουσίας lannotius; malim ἐκ τῆς
ὑγροῦ παρουσέας 94 *: αὐτοῦ

8 AQUA AN IGNIS UTILIOR.

988 φέρειν καρπούς" τὸ δὲ τοὐναντίον xal βλαβερόν

ἐστιν.

10. 4x ἄλλης ἀρχῆς. πρὸς μὲν τὴν πυρὸς
ὡς πυρὸς χρῆσιν ὕδατος οὐ προσδεόμεϑα, ἀλλὰ
τοὐναντίον ἐμποδὼν γίγνεται' κατασβέννυσι γὰρ
καὶ διαφϑείρει. ὕδατος Ob τοῖς πλείστοις χρῆσις
οὐκ ἔστιν ἄνευ πυρός᾽ ϑερμανϑὲν γὰρ ὠφελιμώ-
τερον, οὕτω δὲ βλαβερόν. ὥστε δυεῖν ἄμεινον ὃ
ἀφ᾽ ἑαυτοῦ παρέχεται χρείαν, τοῦ ἑτέρου μὴ προσ-
δεόμενον. ἔτι ὕδωρ μὲν μοναχῶς ὠφέλιμον κατὰ
ϑίξιν λουδαμένοις ἢ νιψαμένοις, τὸ δὲ πῦρ διὰ
πάσης αἰσϑήσεως" καὶ γὰρ διὰ τῆς ἁφῆς καὶ πόρ-
oo9ev ὁρώμενον, ὥστε προσεῖναι τοῖς ἄλλοις τῆς
χρείας αὐτοῦ καὶ τὴν πολυτέλειαν.

11. Τὸ γὰρ λέγειν ὡς ἔστι ποτὲ ὃ ἄνϑρωπος
ἄνευ πυρὸς " * οὐδ᾽ ὅλως δύναται γενέσϑαι ὃ &v-
ϑρῶπος. διαφοραὶ δ᾽ εἰσὶν ἐν γένει καϑάπερ καὶ
ἐν ἄλλοις. καὶ τὴν θάλατταν ἡ ϑερμότης ὠφελιμω-
τέραν ἐποίησεν, ὡς μᾶλλον καταϑερῆ τῶν ὑδάτων,

»-

ὅ

ἐπεὶ κατ᾽ αὐτό ys τῶν λοιπῶν οὐδὲν διέφερε. καὶ so

oí μὴ προσδεόμενοι δὲ τοῦ ἔξωϑεν πυρὸς οὐχ ὡς
ἀπροσδεεῖς τοῦτο πάσχουσιν, ἀλλὰ περιουσίᾳ καὶ
πλεονασμῷ τοῦ ἐν αὑτοῖς ϑερμοῦ" ὥστε καὶ κατὰ

14 πολυτέλειαν] πολυτένειαν E. πολυωφέλειαν W. Fort.
πολυλυσιτέλειαν 16 τὸ γὰρ λέγειν --- --- καὶ ἐν ἄλλοις]
*"Reponenda sunt inferius inter διέφερε et καὶ of! W
ib. ἐστι ἔστη alii codd. ἔξη ἢ 16 lac. indicavit R supplens:
ἄνευ πυρὸς [ἀβέλτερον (malim ἄτοπον) ἄνευ γὰρ πυρὸς]
οὐδ᾽ ὕλως cett. 20 κατ᾽ αὐτό] x«9" αὑτήν R, possis etiam
x09" αὑτὸ i. e. τὸ τῆς ϑαλάσσης ὕδωρ 28 *: αὐτοῖς

AQUA AN IGNIS UTILIOR. 9

τοῦϑ᾽ ὑπερέχειν τὴν τοῦ πυρὸς χρείαν, ὡς εἰκός.
τὸ μὲν ὕδωρ οὐδέποτε τοιοῦτον, ὥστε μὴ δεῖσϑαι
τῶν ἐχτός, τὸ δὲ πῦρ ὑπ᾽ ἀρετῆς πολλῆς καὶ αὖὔ-
ταρκερ. ὡς οὖν στρατηγὸς ἀμείνων ὁ παρασκευάσας

τὴν πόλιν μὴ δεῖσθαι τῶν ἔξωϑεν συμμάχων, οὕτω

xul στοιχεῖον τὸ τῆς ἔξωϑεν ἐπικουρίας παρέχον
πολλάκις μὴ δεόμενον ὑπερέχον. τοῦτο ῥητέον καὶ
περὶ τῶν ἄλλων ζώων, ὅσα μὴ πυρὸς δεῖται. καί-
toL γ᾽ εἰς τοὐναντίον λάβοι τις üv, τὸ χρησιμώ-
τερον εἶναι τοῦτο, ᾧ χρώμεϑα μόνοι οἵ καὶ μάλιστα
τὸ βέλτιον ἐκ λογισμοῦ λαβεῖν δυνάμενοι ἐπεὶ τί
λόγου χρησιμώτερον 1] μᾶλλον ἀνθρώποις λυσιτελέστε-
ρον; ἀλλ᾽’ οὐ πάρεστι τοῖς ἀλόγοις. τί οὖν; διὰ D
τοῦϑ᾽ ἧττον ὠφέλιμον ἐκ τῆς προνοίας τοῦ βελτίο-
5 vog εὑρεϑέν; |
12. ᾿Επεὶ δὲ κατὰ τοῦτο τοῦ λόγου γεγόναμεν,
τί τέχνης τῷ βίῳ λυσιτελέστερον; τέχνας δὲ πάσας
καὶ ἀνεῦρε τὸ πῦρ καὶ σῴξει᾽ διὸ καὶ τὸν "Ἤφαιστον
ἀρχηγὸν αὐτῶν ποιοῦσι. καὶ μὴν ὀλίγου χρόνου
χαὶ βίου τοῖς ἀνθρώποις δεδομένου, ó μὲν ᾿Δρίστων
φησὶν ὅτι ὁ ὕπνος οἷον τελώνης τὸ ἥμισυ ἀφαιρεῖ
τούτου᾽ ἐγὼ δ᾽ ἂν εἴποιμι διόπερ σκότος ἐγρήγορεν
ἀεὶ διὰ νυχτός, ἀλλ᾽ οὐδὲν ὄφελος ἀπὸ τῆς ἐγρη-
γόρσεως, εἰ μὴ τὸ πῦρ τὰ τῆς ἡμέρας ἡμῖν παρεῖχεν

ἀγαϑά, καὶ τὴν ἡμέρας καὶ νυχτὸς ἐξήρει διαφοράν. E

εἰ τοίνυν τοῦ ξῆν οὐδὲν ἀνθρώποις λυσιτελέστερον

1 ὑπερέχον] om. aliquot codd. — ib. ῥητέον πολλάκις iidem
10of Ὁ 12 λυσιτελὲς ἕτερον ' 22 corr. vid. εἴποιμ᾽ ὅτι
καὶ ἀπειρηκώς τις ἐγρήγορεν cett. ib. — 23 ἀπὸ *: τὸ

10 AQUA AN IGNIS UTILIOR.

καὶ τοῦτο πολλαπλασιάξει τὸ πῦρ, πῶς οὐκ ἂν εἴη
πάντων ὠφελιμώτατον;

18, Καὶ μήν, οὗ πλείστου κρᾶσις τῆς τῶν αἰσϑή-
ὅεων μετείληφεν. οὐκ ἂν εἴη λυσιτελέστατον; οὐχ
ὁρᾷς οὖν, ὡς τῇ μὲν ὑγρᾷ φύσει οὐδεμία τῶν
αἰσϑήσεων κατ᾽ αὐτὴν προδχρῆται χωρὶς πνεύματος
1 πυρὸς éyxexgouévov, τοῦ δὲ πυρὸς ἅπασα μὲν
αἴσϑησιρ, οἷον τὸ ξὠτικὸν ἐνερϑαξομένου, μετεί-
ληφεν., ἐξαιρέτως δ᾽ ἡ ὄψις, ἥτις ὀξυτάτη τῶν διὰ
σώματός ἐστιν αἰσϑήσεων. πυρὸς ἔξαμμα οὖσα καὶ
ὅτι ϑεῶν πίστιν παρέσχηκεν᾽ ἔτι vs, |j) Πλάτων
φησί, δυνάμεϑα κατασχηματίξειν πρὸς τὰς τῶν ἐν
οὐρανῷ κινήσεις τὴν ψυχὴν διὰ τῆς ὄψεως;

8 κρᾶσις τῆς] ἑκάστη Emperius probabiliter, sed corr.
eliam πλεῖστον 6 καϑ'᾽ αὑτὴν 10 ἐστιν} malim εἶσεν
i. e. ἔρχεται quod est in Plat. Phaedr. p. 28ἢ0α 11 Πλάτων]
de Legg. p. 896e

IIOTEPA ΤῸΝ Z9IQON $PONIMQTEPA, 959
TA XEPZAIA H TA ENTAPA. vis

1. ATTOBOTAOZ. Τὸν Τυρταῖον ὃ “εωνίδας B
ἐρωτηϑεὶς ποῖόν τινα νομίξοι, ᾿ἀγαϑὸν ποιητήν᾽
δἔφη “νέων ψυχὰς xaxxovijv:' ὡς τοῖς νέοις διὰ
τῶν ἐπῶν δρμὴν ἐμποιοῦντα μετὰ ϑυμοῦ καὶ φιλο-
τιμίας, ἐν ταῖς μάχαις ἀφειδοῦσιν αὑτῶν. δέδια
δή, ὦ φίλοι, μὴ καὶ τὸ τῆς κυνηγεσίας ἐγκώμιον
ἐχϑὲς ἀνεγνωσμένον ἐπάρῃ τοῦ μετρίου πέρα τοὺς
φιλοϑήρους ἡμῖν νεανίσκους, ὥστε τἄλλα πάρεργα
xxl τὸ μηδὲν ἡγεῖσθαι, πρὸς τοῦτο παντάπασι
ῥυέντας' ὅπου δοκῶ μοι καὶ αὐτὸς ἐκ νέας αὖϑις
ἀρχῆς παρ᾽ ἡλικίαν ἐμπαϑέστερος γεγονέναι καὶ
ποϑεῖν, ὥσπερ ἡ Εὐριπίδου Φαίδρα, “κυσὶ ϑωΐξαι
Ὁ βαλιαῖς ἐλάφοις ἐγχριμπτόμενος᾽" οὕτως ἔϑιγέ μου C
πυχνὰ καὶ πιϑανὰ τῶν ἐπιχειρημάτων ἐπάγων ὃ
λόγορ.

4 ποῖον] fort. scrib. ποιητὴν ποῖον et deinde delendum
ποιητήν ib. νομίξοι ποιητήν, "ἀγαϑόν᾽ ἔφη cett. W
ὅ κακκογῆν Herwerdenus: κακύνειν cf. p. 288 ἢ. Vit. Cleom. c.2
7 Herwerdenus: ἀφειδοῦσαν 14 Εὐριπίδου Φαίδρα]
cf. Hipp. 219

12 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

ZOKAAPOZX. ᾿Α4ληϑῆ λέγεις, ὦ Αὐτόβουλε"
καὶ γὰρ ἐκεῖνος ἔδοξέ μοι τὸ ῥητορικὸν ἐγεῖραι διὰ
χρόνου, χαριξόμενος καὶ συνεαρίζων τοῖς μειρακίοις"
μάλιστα δ᾽ ἤσϑην τοὺς μονομάχους αὐτοῦ παρα-
ϑέντος, ὡς οὐχ ἥκιστα τὴν ϑηρευτικὴν ἄξιον ἐπαι-
νεῖν, ὅτι τοῦ πεφυκότος ἐν ἡμῖν ἢ μεμαϑηκότος
χαίρειν μάχαις ἀνδρῶν πρὸς ἀλλήλους διὰ σιδήρου
τὸ πολὺ δεῦρο τρέψασα καϑαρὰν παρέχει ϑέαν, ἅμα

D τέχνης καὶ τόλμης νοῦν ἐχούδης πρὸς ἀνόητον ἰσχὺν
καὶ βίαν ἀντιταττομένης καὶ ἐπαινούσης τὸ Εὐρι-
πίδειον

“ἦ βραχύ τοι σϑένος ἀνέρος. ἀλλὰ
ποικιλίᾳ πραπίδων

δεινὰ μὲν φῦλα πόντου

χϑονίων τ᾽ ἀερίων vs

δάμναται βουλεύματα.᾽

2. ATTOBOTAOZ. Καὶ μὴν ἐκεῖϑεν, ὦ φίλε
Σώκλαρε, φασὶν ἥκειν ἐπ’ ἀνθρώπους τὴν ἀπά-
ϑειαν καὶ τὴν ἀγριότητα γευδσαμένην φόνου καὶ
προεϑισϑεῖσαν ἐν ταῖς ἄγραις καὶ τοῖς κυνηγεσίοις
αἷμα καὶ τραύματα ξῴων μὴ δυσχεραίνειν ἀλλὰ

E χαίρειν σφαττομένοις καὶ ἀποθνήσκουσιν. εἶϑ᾽
ὥσπερ ἐν ᾿ϑήναις πρῶτός τις ὑπὸ τῶν τριάκοντα
συκοφάντης ἀποθανὼν ἐπιτήδειος ἐλέχϑη, καὶ δεύ-

8 συνεαρίξω»] recte se habet 12 Nauck. p. 370
ib. 7] ἢ mei 18 ποικιλίᾳ p. 98e: ποικιλά 14 δεινὰ
μὲν p.l: δαμᾷἄ: 18 τ᾽ ἀερίων τε --- βουλεύματα l. l: τ᾽
ἐανά τε παιδεύματα 248 πρῶτός τις x5] cf. Mueller. 1 p. 269
24 ᾿Επιτήδειος E i. e. nomen proprium

20

| DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 18

τερος ὁμοίως καὶ τρίτος᾽ ἐκ τούτου δὲ κατὰ μικρὸν
ἤδη προϊόντες ἥπτοντο τῶν ἐπιεικῶν καὶ τέλος οὐδὲ
τῶν ἀρίστων ἀπέσχοντο πολιτῶν" οὕτως ὃ πρῶτος
ἄρκτον ἀνελὼν ἢ λύκον εὐδοχίμησε᾽ καὶ βοῦς τις
$1 σῦς αἰτίαν ἔσχε προκειμένων ἱερῶν γευσάμενος
ἐπιτήδειος ἀποθϑανεῖν᾽ ἔλαφοι δὲ τοὐντεῦϑεν ἤδη
καὶ λαγωοὶ καὶ δορκάδες ἐσθιόμενοι προβάτων καὶ
κυνῶν ἐνιαχοῦ καὶ ἵππων κρέα προυξένησαν᾽ “τιϑα-
σὸν δὲ χῆνα καὶ περιστεράν. ἐφέστιον οἰκέτιν᾽ τὸ F
4 Σοφοκλέους, οὐχ ὡς γαλαῖ καὶ αἴλουροι τροφῆς
ἕνεχα διὰ λιμόν, ἀλλ᾽ ἐφ᾽ ἡδονῇ καὶ ὄψῳ διασπῶν-
τὲς καὶ κατακόπτοντες ὅσον ἐστὶ τῇ φύσει φονικὸν
χαὶ ϑηριῶδες ἔρρωσαν καὶ πρὸς οἶκτον ἀκαμπὲς
ἀπειργάσαντο, τοῦ δ᾽ ἡμέρου τὸ πλεῖστον ἀπήμ-
ὁ βλυναν᾽ ὥσπερ αὖ πάλιν οἱ Πυϑαγορικοὶ τὴν πρὸς
τὰ ϑηρία πραότητα μελέτην ἐποιήδαντο πρὸς τὸ φι-
λάνϑρωπον καὶ φιλοίκτιρμον" ἡ γὰρ συνήϑεια δεινὴ
τοῖς κατὰ μικρὸν évouxsvovuévorg πάϑεσι πόρρω προ- 900
ἀγαγεῖν τὸν ἄνϑρωπον. ἀλλ᾽ οὐκ οἱδ᾽ ὅπως ἐν λό-
Ὁ γοις γεγονότες λελήϑαμεν οὔτε τῶν χϑὲς ἡμῖν
γεγονότων οὔτε τῶν τάχα δὴ γενηδομένων σήμε-
gov ἀπηρτημένοις. ἀποφηνάμενοι γὰρ ἐχϑές, ὡς
οἶσϑα, μετέχειν ἁμωσγέπως πάντα τὰ ξῷα διανοίας
καὶ λογισμοῦ παρέδχομεν οὐκ ἄμουσον οὐδ᾽ ἄχαριν

6 ἐπιτήδειος ἀποθανεῖν] delendum mihi vid. ut glossema
plenius ad superius ἐπιτήδειος —— 9 οἰκέτιν ἐφέστιον Wag-
nerus — ib. S: οἰκέτην ib. τὸ Σοφοκλέους Emperius: τὲ
Σοφοκλῆς cf. Nauck. p. 814 12 ἔνεστι B. 17 Duebnerus:
φιλοιχτίρμον 20 malim ἐχϑὲὲ . 922 R: ἀπηρτημένοι
ib. ἀποφηνάμενοι * i. 6, &xnovy MENOID[s. ἀποφηνά MENOI]

14 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

τοῖς ϑηρατικοῖς νεανίσκοις περὶ συνέσεως ϑηρίων
ἐνάλων τε καὶ πεξῶν ἅμιλλαν, ἥν, ὡς ἔοικε, σήμερον
βραβεύσομεν, ἄν ys δὴ ταῖς προκλήσεσιν οἱ περὶ

B ᾿“ριστότιμον καὶ Φαίδιμον ἐμμείνωσιν" ἐκείνων γὰρ
ὁ μὲν τῆς γῆς, ὡς διαφέροντα τῷ φρονεῖν ξῷα γεννώ- ὁ
σης, ἐπεδίδου τοῖς ἑταίροις συνήγορον ἑαυτόν. ὁ ὃὲ
τῆς θαλάττης.

ΣΩΚΑ. Ἐμμένουσιν, ὦ «ὐτόβουλε, καὶ ὅσον
οὔπω πάρεισι" συντασσομένους γὰρ αὐτοὺς ἕωϑεν
ἑώρων. ἀλλ᾽ εἰ βούλει, πρὸ τοῦ ἀγῶνος ὅσα τοῖς 10
ἐχϑὲς λόγοις προσήκοντα λεχϑῆναι καιρὸν οὐκ ἔσχεν
ἢ σὺν οἴνῳ καὶ παρὰ πότον οὐ μετὰ σπουδῆς ἐλέχϑη
πρὸς αὑτοὺς ἀναλάβωμεν. ἐδόκει γάρ τι πραγμα-
τικῶς οἷον ἀντηχεῖν ἐκ τῆς Στοᾶς, ὡς τῷ ϑνητῷ

C τὸ ἀϑάνατον ἀντίκειται καὶ τῷ φϑαρτῷ τὸ ἄφϑαρτον 15
καὶ σώματί γε τὸ ἀσώματον" οὕτως ὑπάρχοντι τῷ
λογικῷ χρῆναι τὸ ἄλογον ἀντικεῖσθαι καὶ ἀνϑυ-
πάρχειν καὶ μὴ μόνην ἐν τοσαῖσδε συξυγίαις ἀτελῆ
τήνδε λείπεσθαι καὶ πεπηρωμένην.

8. ATT. Τίς δέ, ὦ φίλε Σώκλαρε, τοῦτ᾽ ἠξίω- 30
σεν, ὄντος ἐν τοῖς πράγμασι τοῦ λογικοῦ, μὴ εἶναι
τὸ ἄλογον; πολὺ γάρ ἐστι καὶ ἄφϑονον ἐν πᾶσι
τοῖς ψυχῆς ἀμοιροῦσι καὶ οὐδὲν ἑτέρας δεόμεθα
πρὸς τὸ λογικὸν ἀντιϑέσεως ἀλλὰ πᾶν εὐθὺς τὸ
ἄψυχον ὡς ἄλογον καὶ ἀνόητον ἀντίκειται τῷ μετὰ s
ψυχῆς λόγον ἔχοντι καὶ διάνοιαν. εἰ δέ τις ἀξιοῖ

D μὴ κολοβὸν εἶναι τὴν φύσιν ἀλλὰ τὴν ἔμψυχον

12 σὺν] ἐν Herwerdenus 18 αὑτοὺς ": αὐτοὺς 28 οὐδὲν
Porphyrius de Abstin. 8, 21: οὐδ᾽ ἔτι |

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 15

φύσιν ἔχειν τὸ uiv λογικὸν τὸ δ᾽ ἄλογον, ἕτερος

ἀξιώσει τὴν ἔμψυχον φύσιν ἔχειν τὸ μὲν φανταστι-
xov τὸ δ᾽ ἀφαντασίωτον, καὶ τὸ μὲν αἰσϑητικὸν τὸ
δ᾽ ἀναίσϑητον" ἵνα δὴ τὰς ἀντιξύγους ταύτας καὶ

εἀντιϑέτους ἕξεις καὶ στερήσεις περὶ ταὐτὸν ἡ φύσις
ἔχῃ γένος οἷον ἰσορροπούσας. εἰ δ᾽ ἄτοπος ὃ ξητῶν
τοῦ ἐμψύχου τὸ μὲν αἰσϑητικὸν τὸ δ᾽ ἀναίσϑητον
εἶναι, καὶ τὸ μὲν φαντασιούμενον τὸ δ᾽ ἀφαντα-
σίωτον, ὅτι πᾶν τὸ ἔμψυχον αἰσϑητικὸν εὐθὺς εἷ-

nva, καὶ φανταστικὸν πέφυκεν᾽ οὐδ᾽ οὗτος ἐπιεικῶς
ἀπαιτήσει τὸ μὲν λογικὸν εἶναι τοῦ ἐμψύχου τὸ δ᾽
ἄλογον, πρὸς ἀνθρώπους διαλεγόμενος μηδὲ ὃν
οἰομένους αἰσϑήσεως μετέχειν ὃ μὴ καὶ συνέσεως,
μηδ᾽ εἶναι ξῷον ᾧ μὴ δόξα τις καὶ λογισμὸς ὥσπερ E

ᾧ αἴσϑησις καὶ δρμὴ κατὰ φύσιν πάρεστιν. ἡ γὰρ
φύσις, ἣν ἕνεκά του καὶ πρός τι πάντα ποιεῖν ὀρ-
ϑῶς λέγουσιν, οὐκ ἐπὶ ψιλῷ τῷ πάδχον τι αἰσϑά-
νεῦϑαι τὸ ξῷον αἰσϑητικὸν ἐποίησεν" ἀλλ᾽ ὄντων
μὲν οἰκείων πρὸς αὐτὸ πολλῶν ὄντων δ᾽ ἀλλοτρίων,

ῳ οὐδ᾽ ἀκαρὲς ἦν περιεῖναι μὴ μαϑόντι τὰ μὲν φυλάτ-
τεσϑαι τοῖς δὲ συμφέρεσϑαι. τὴν μὲν οὖν γνῶσιν
ἀμφοῖν ὁμοίως ἡ αἴσϑησις ἑκάστῳ παρέχει τὰς Ü F
ἑπομένας τῇ αἰσϑήσει τῶν μὲν ὠφελίμων λήψεις καὶ
διώξεις, διακρούσεις δὲ καὶ φυγὰς τῶν ὀλεϑρίων

ἡ καὶ λυπηρῶν, οὐδεμία μηχανὴ παρεῖναι τοῖς μὴ

6 ἰσορροπούσαρ] ἰσορρόπους Porphyrius qui addit ἀλλ᾽
ἄτοπον τοῦτό γε 16 ἕνεκά του Porphyrius: ἕνεκα τοῦ
11 πάσχον τι BR: πάσχοντι libri. πάσχειν καὶ Porphyrius
26 παρεῖναι idem

16 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

λογέξεσϑαί τι καὶ κρίνειν καὶ μνημονεύειν xc
προσέχειν πεφυκχόσιν" ἀλλ᾽ ὧν ἂν ἀφέλῃς παντάπασε
προσδοκίαν μνήμην πρόϑεσιν παρασκευὴν τὸ ἐλ--
πίξειν τὸ δεδοικέναι τὸ ἐπιϑυμεῖν τὸ ἀσχάλλειν, οὔτ᾽
ὀμμάτων ὕφελος οὐδὲν αὐτοῖς παρόντων οὔτ᾽ ὥτων" .
αἰσϑήσεώς τε πάσης καὶ φαντασίας τὸ χρώμενον
οὐκ ἐχούσης ἀπηλλάχϑαι βέλτιον ἢ πονεῖν καὶ Av-

901 πεῖσϑαι καὶ ἀλγεῖν, ᾧ διακρούσεται ταῦτα μὴ παρόν--
τος. καίτοι Στράτωνός γε τοῦ φυσικοῦ λόγος ἐστίν.
ἀποδεικνύων ὡς οὐδ᾽ αἰσϑάνεσϑαι τὸ παράπαν ἄνευ x
τοῦ νοεῖν ὑπάρχει' καὶ γὰρ γράμματα πολλάκις
ἐπιπορευομένους τῇ ὄψει καὶ λόγοι προσπίπτοντες
τῇ ἀκοῇ διαλανϑάνουσιν ἡμᾶς καὶ διαφεύγουσι πρὸς
ἑτέροις τὸν νοῦν ἔχοντας" εἶτ᾽ αὖϑις ἐπανῆλϑε καὶ
μεταϑεῖ καὶ διώκει τῶν προϊεμένων ἕκαστον ἀναλεγό- 15
μενος fj καὶ λέλεκται

“νοῦς δρῇ καὶ νοῦς ἀκούει. τἄλλα κωφὰ καὶ τυφλά"

ὡς τοῦ περὶ τὰ ὄμματα καὶ ὦτα πάϑους, ἂν μὴ
Β παρῇ τὸ φρονοῦν, αἴσϑησιν οὐ ποιοῦντος. διὸ καὶ
Κλεομένης ὃ βασιλεύς, παρὰ πότον εὐδοκιμοῦντος »
ἀκροάματος, ἐρωτηϑεὶς εἰ μὴ φαίνεται σπουδαῖον,
ἐκέλευσεν ἐκείνους σκοπεῖν, αὐτὸς γὰρ dv Πελο-
ποννήσῳ τὸν νοῦν ἔχειν. ὅϑεν ἀνάγκη πᾶσιν. οἷς
τὸ αἰσϑάνεσϑαι, καὶ τὸ νοεῖν ὑπάρχειν, εἰ τῷ νοεῖν

15 προϊεμένων] προειρημένων idem 17 τἄλλα M οἱ
Theodoretus (de cur. Graec. affect. p. 41 ed. Gaisford):
τὰ δ᾽ ἄλλλ 22 αὐτὸς Porphyrius: αὐτὸν 8 olg] olg ἂν
Athous, unde οἷς ἂν ἢ}

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 11

αἰσϑάνεσθαι πεφύκαμεν. ἔστω δὲ μὴ δεῖσϑαι τοῦ
νοῦ τὴν αἴσϑησιν πρὸς τὸ αὑτῆς ἔργον ἀλλ᾽ ὅταν
y& τῷ ξῴῳ πρὸς τὸ οἰκεῖον καὶ τἀλλότριον ἡ
αἴσϑησις ἐνεργασαμένη διαφορὰν ἀπέλθῃ, τί τὸ
ὁ μνημονεῦόν ἐστιν ἤδη καὶ δεδιὸς τὰ λυποῦντα καὶ
ποϑοῦν τὰ ὠφέλιμα καί, μὴ παρόντων, ὅπως πα-
ρθέσται μηχανώμενον ἐν αὐτοῖς καὶ παρασκευαξό-
μένον δρμητήρια καὶ καταφυγὰς καὶ ϑήρατρα πάλιν
αὖ τοῖς ἁλωσομένοις καὶ ἀποδράσεις τῶν ἐπιτιϑε-
μένων; καὶ ταυτί γε κἀκεῖνοι λέγοντες ἀποκναίου-
σιν, ἐν ταῖς εἰδαγωγαῖς ἑκάστοτε τήν 'πρόϑεσιν᾽ δριζξό-
μενοι ᾿σημείωσιν ἐπιτελειώδεως᾽᾽, τὴν δ᾽ ᾿ἐπιβολήν᾽ἢ
ὁρμὴν πρὸ ὁρμῆς", 'παρασκευήν᾽ δέ 'πρᾶξιν πρὸ πρά-
ξεως, ᾿μνήμην᾽ δέ ᾿κατάληψιν ἀξιώματος παρεληλυ-
t5 9óroo, οὗ τὸ παρὸν ἐξ αἰσϑήσεως κατελήφϑη᾽". τού-
τῶν γὰρ οὐδὲν ὅ τι μὴ λογικόν ἐστι, καὶ πάντα
τοῖς ξώοις ὑπάρχει mw: ὥσπερ ἀμέλει καὶ τὰ περὶ

C

τὰς νοήσεις, ὃς ἐναποκειμένας μέν 'évvoíag! καλοῦσι D

χινουμένας δέ “διανοήσεις᾽. τὰ δὲ πάϑη σύμπαντα
» χοινῶς 'χρέδσεις φαύλας καὶ δόξας" ὁμολογοῦντες εἶναι,
ϑαυμαστὸν ὅτι δὴ παρορῶσιν ἐν τοῖς ϑηρίοις ἔργα
καὶ κινήματα πολλὰ μὲν ϑυμῶν πολλὰ δὲ φόβων
χαὶ val μὰ Δίου; φϑόνων καὶ ξηλοτυπιῶν᾽ αὐτοὶ δὲ
xul] κύνας ἁμαρτάνοντας καὶ ἵππους κολάξουσιν, οὐ
ῳ διὰ χενῆς ἀλλ᾽’ ἐπὶ σωφρονισμῷ, λύπην δι᾽ ἀλγη-
δόνος ἐμποιοῦντες αὐτοῖς, ἣν μετάνοιαν ὀνομάξομεν.

8*: τὸ ἀλλότριον 59 τοῖς ἁλοῦσιν Porphyrius 10 καὶ
ταυτί γε] καίτοι ye idem 28 ναὶ μὰ] νὴ Porphyrius
26": διακενῆς

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 2

18 .DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

ἡδονῆς δὲ τῇ uiv δι’ ὥτων ὄνομα κήλησίς ἐστι τῇ
0$ δι᾿ ὀμμάτων γοητεία' χρῶνται δ᾽ ἑκατέροις ἐπὶ τὰ
E ϑηρία. κηλοῦνται μὲν γὰρ ἔλαφοι καὶ ἵπποι σύριγξε
καὶ αὐλοῖς καὶ τοὺς παγούρους ἐκ τῶν χηραμῶν
ἀνακαλοῦνται βιαξόμενοι ταῖς φώτιγξι, καὶ τὴν 5
ϑρίσσαν ἀδόντων καὶ κροτούντων ἀναδύεσϑαι καὶ
προϊέναι λέγουσιν. ὃ δ᾽ ὦτος αὖ πάλιν ἁλίσκεται
γοητευόμενος, ὀρχουμένων ἐν ὄψει uso" ἡδονῆς ἅμα
ῥυθμῷ γλιχόμενος τοὺς ὥμους εὖ διαφέρειν. οἵ
Ó& πεοὶ τούτων ἀβελτέρως λέγοντες μήϑ᾽ ἥδεσθαι i
μήτε ϑυμοῦσϑαι μήτε φοβεῖσϑαι μήτε παραδκευάξε-
σϑαι μήτε μνημονεύειν, ἀλλ “ὡσανεὶ μνημονεύειν᾽ἢ
τὴν μέλιτταν καί ᾿“ὡδανεὶ παρασχευάξεσϑαι᾽ τὴν χελι-
δόνα καί ὡσανεὶ ϑυμοῦσϑαι᾽ τὸν λέοντα καί ὡσανεὶ
F φοβεῖσθαι᾽ τὴν ἔλαφον, οὐκ οἷδα τί χρήσονται τοῖς 15
λέγουσι μήτε βλέπειν μήτ᾽ ἀκούειν ἀλλ᾽ ᾿ὡσανεὶἩ —
βλέπειν᾽ αὐτὰ καί ᾿ὡὥὡσανεὶ ἀκούειν᾽, μηδὲ φωνεῖν ἀλλ΄
ὡσανεὶ φωνεῖν᾽, μηδ᾽ ὅλως ξῆν ἀλλ᾽ ᾿ὡσανεὶ Civ
ταῦτα γὰρ ἐκείνων οὐ μᾶλλόν ἐστι λεγόμενα παρὰ
τὴν ἐνάργειαν, ὡς ἐγὼ πείϑομαι. 20
4. EO9KA. Κἀμὲ τοίνυν, ὦ Αὐτόβουλε, ταῦτά
γε τίϑει πειϑόμενον᾽ τῷ δὲ τοῖς ἀνθρωπίνοις ἤϑεσι
962 χαὶ βίοις καὶ πράξεσι καὶ διαίταις τὰ τῶν ξῴων
παρατιϑέναι ἄλλην τε πολλὴν ἐνορῶν φλαυρότητα

1 τῇ μὲν --- τῇ δὲ *: τῷ μὲν — τῷ δὲ (τῆς μὲν --- τῆς δὲ
Porphyrius) 8 μὲν γὰρ ὃ: μὲν 5 βιαξόμενοι ταῖς φώτιγξι)
μελιξόμενοι ταῖς σύριγξι Porphyrius 16 scr. vid. οὐκ oló' 0 τι
10 μήτε — μήτ᾽ *: μηδὲ — μηδ᾽ 22 τῷ δὲ Duebnerus: τὸ
δὲ 24 ἐνορῶν *: yx (Ao libri. Ex ἐνορῶν effecit ὅταν —
ἐνορῶ Porphyrius. Nune demum recte se habet ἀπορῶ

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 19

καὶ τῆς ἀρετῆς, πρὸς ἣν ὃ λόγος γέγονε, μηδένα
ἐμφανῆ στοχασμὸν αὐτῶν μηδὲ προκοπὴν μηδ᾽
ὄρεξιν, ἀπορῶ πῶς ἡ φύσις ἔδωκε τὴν ἀρχὴν αὐτοῖς,
ἐπὶ τὸ τέλος ἐξικέσϑαι μὴ δυναμένοις.

δ — ATT. ᾿Αλλὰ τοῦτο μὲν οὐδ᾽ αὐτοῖς ἐκείνοις, ὦ
Σώκλαρε, τοῖς ἀνδράσιν ἄτοπον εἶναι δοκεῖ" τὴν
γοῦν πρὸς τὰ ἔχγονα φιλοστοργίαν ἀρχὴν μὲν ἡμῖν
χροινωνίας καὶ δικαιοσύνης τιϑέμενοι. πολλὴν δὲ
τοῖς ξῴοις καὶ ἰσχυρὰν ὁρῶντες παροῦσαν, οὔ φασιν

i0 αὐτοῖς οὐδ᾽ ἀξιοῦσι μετεῖναι δικαιοσύνης. ἡμιόνοις B
δὲ τῶν γεννητικῶν μορίων οὐδὲν ἐνδεῖ" καὶ γὰρ
αἰδοῖα καὶ μήτρας καὶ τὸ χρῆσϑαι us9" ἡδονῆς
τούτοις ἔχουσαι πρὸς τὸ τέλος οὐκ ἐξικνοῦνται τῆς
γενέσεως. σκόπει δ᾽ ἄλλως, μὴ καὶ καταγέλαστόν ἐστι

τοὺς Σωκράτας καὶ τοὺς Πλάτωνας οὐδὲν ἐλαφρο-
τέρᾳ κακίᾳ τοῦ τυχόντος ἀνδραπόδου συνεῖναι φάσ-
χειν, ἀλλ’ ὁμοίως ἄφρονας εἶναι καὶ ἀκολάστους
χαὶ ἀδίκους, εἶτα τῶν ϑηρίων αἰτιᾶσϑαι τὸ μὴ
χαϑαρὸν μηδ᾽ ἀπηκριβωμένον πρὸς ἀρετὴν ὡς

ἡ στέρησιν οὐχὶ φαυλότητα λόγου καὶ ἀσϑένειαν,
καὶ ταῦτα τὴν κακίαν ὁμολογοῦντας εἶναι λογικήν,
ἧς πᾶν ϑηρίον ἀναπέπλησται" καὶ γὰρ δειλίαν C
πολλοῖς καὶ ἀκολασίαν ἀδικίαν τε καὶ κακόνοιαν ὁρῶ-
μὲν ἐνυπάρχουσαν. ὁ δ᾽ ἀξιῶν τὸ μὴ πεφυκὸς ὀρϑό-
ὅτητα λόγου δέχεσθαι μηδὲ λόγον δέχεσϑαι φύσει

2 ἐμφανῆ Porphyrius: ἐμφήνη 8 αὐτοῖς] τοῖς Por-
phyrius 16 φάσκειν idem: φάσκοντας 19 ὡς στέρησιν
idem: ὥσπερ 21 καὶ ταῦτα τὴν idem: καὶ ταύτην
20 κακόνοιαν idem: κακοήϑειαν 24 ib. M: ὑπάρχουσαν

9*

20 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

πρῶτον μὲν οὐδὲν διαφέρει τοῦ μήτε πίϑηχον
αἴσχους φύσει μετέχειν μήτε χελώνην βραδυτῆτος
ἀξιοῦντος, ὅτι μηδὲ κάλλους ἐπιδεκτικὰ μηδὲ τάχους
ἐστίν: ἔπειτα τὴν διαφορὰν ἐμποδὼν οὖσαν οὐ
συνορᾷ᾽ λόγος μὲν γὰρ ἐγγίγνεται φύσει, σπουδαῖος
δὲ λόγος καὶ τέλειος ἐξ ἐπιμελείας καὶ διδασκαλίας"
διὸ τοῦ λογικοῦ πᾶσι τοῖς ἐμψύχοις μέτεστιν. ἣν
δὲ ξητοῦσιν ὀρϑότητα καὶ σοφίαν οὐδ᾽ ἄνθρωπον
εἰπεῖν κεχτημένον ἔχουσιν. ὡς γὰρ ὄψεως ἔστε
πρὸς ὄψιν διαφορὰ καὶ πτήσεως πρὸς πτῆσιν" οὐ
γὰρ ὁμοίως ἱέρακες βλέπουσι καὶ τέττιγες οὐδ᾽
ἀετοὶ πέτονται καὶ πέρδικες" οὕτως οὐδὲ παντὶ
λογικῷ μέτεστιν ὡσαύτως τῆς εὑρομένης τὸ ἄκρον
᾿ εὐστροφίας καὶ ὀξύτητος" ἐπεὶ δείγματά γε πολλὰ
κοινωνίας καὶ ἀνδρείας καὶ τοῦ πανούργου περὶ
τοὺς ποριόσμοὺς καὶ τὰς οἰκονομίας, ὥσπερ αὖ καὶ
τῶν ἐναντίων, ἀδικίας δειλίας ἀβελτερίας, ἔνεστιν
αὐτοῖς. καὶ μαρτυρεῖ τὸ νυνὶ πεποιηκὸς ἔν τοῖς
νεανίσκοις τὴν ἅμιλλαν ὡς γὰρ οὔσης τινὸς δια-

φορᾶς, οἵ μὲν τὰ χερσαῖά φασιν οἵ δὲ τὰ ϑαλάσσιεα zo

μᾶλλον προῆχϑαι φύσει πρὸς ἀρετήν᾽ ὃ δὴ καὶ
δῆλόν ἐστι, παραβαλλομένων πελαργοῖς ἵππων ποτα-
μίων" oí μὲν γὰρ τρέφουσι τοὺς πατέρας οἵ δ᾽"
ἀποκχτιννύουσιν ἵνα τὰς μητέρας ὀχεύωσι᾽ καὶ περι-

στεραῖς περδίκων᾽ oí μὲν γὰρ ἀφανίξζουσι τὰ φὰ καὶ ss

διαφϑείρουσι, τῆς ϑηλείας, ὅταν éxodty, μὴ προσ-

* διὸ Porphyrius: ói& 9 ἔχουσιν] add. κἂν μυρίοι
δὲ ὦσιν Porphyrius — ib. ὡς γὰρ M: ὡὦ 18 εὑρομένης]
δεχομένης Porphyrius; malim φερομένη 2ἧὅ Porphyrius:
τὰς ϑηλείας, ὅταν ἐπωάξωσιν οὐ προσδεχομένας

DE SOLLERTIA ANIMALIUM,. 21

δεχομένης τὴν ὀχείαν, ol. δὲ καὶ διαδέχονται τὴν ἐπι-
μέλειαν. ἐν μέρει ϑάλποντες τὰ φὰ καὶ ψωμίξουσι
πρότεροι τὰ νεόττια, καὶ τὴν ϑήλειαν, ἐὰν πλείονα F
χρόνον ἀποπλανηϑῇ, κόπτων ὁ ἄρρην εἰσελαύνει πρὸς
στὰ ὠὰ καὶ τοὺς νεοττούς. ὄνοις δὲ καὶ προβάτοις
᾿Δντίπατρος ἐγκαλῶν ὀλιγωρίαν καϑαριότητος οὐκ
οἶδ᾽ ὅπως παρεῖδε τὰς λύγκας καὶ τὰς χελιδόνας,
ὧν αἵ μὲν ἐκτοπίξουσι παντάπασι κρύπτουσαι καὶ
ἀφανίξουσαι τὸ λυγκχούριον, αἵ δὲ χελιδόνες ἔξω
ι στρεφομένους διδάσχουσι τοὺς νεοττοὺς ἀφιέναι
τὸ περίττωμα. καίτοι διὰ τί δένδρον δένδρον οὐ
λέγομεν ἀμαϑέστερον, ὡς κυνὸς πρόβατον οὐδὲ λαχά-
νου λάχανον ἀνανδρότερον, ὡς ἔλαφον λέοντος;
ἡ καϑάπερ ἐν τοῖς ἀκινήτοις ἕτερον ἑτέρου βραδύ- 908
τερον οὐκ ἔστιν οὐδὲ μικροφωνότερον ἐν τοῖς
ἀναύδοις, οὕτως οὐδὲ δειλότερον οὐδὲ νωϑρότερον
οὐδ᾽ ἀκρατέστερον, οἷς μὴ φύσει πᾶσιν ἡ τοῦ φρο-
νεῖν δύναμις, ἄλλοις δ᾽ ἄλλως κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ
ἧττον παροῦσα τὰς δρωμένας διαφορὰς πεποίηκεν;
Ὁ 5. ΣΩΚΑ. ᾿4λλὰ ϑαυμαστὸν ὅσον ἄνθρωπος
εὐμαϑείᾳ καὶ ἀγχινοίᾳ καὶ τοῖς περὶ δικαιοσύνην
καὶ κοινωνίαν διαφέρει τῶν ξῴων.
ATT. Καὶ γὰρ ἐκείνων, ὦ ἑταῖρε, πολλὰ τοῦτο
μὲν μεγέϑει καὶ ποδωκείᾳ τοῦτο δ᾽ ὄψεως ῥώμῃ

Ἴ οἶδ᾽ ὅπως Nauckius: οἶδα πῶς (oidtv ὅπως Porphy-
riug) ib. Hercherus: λύγγας 9 Nauckius: λυγγούριον
11 Porphyrius: περέττευμα — ib. Benselerus: δένδρον δένδρου
16 Porphyrius: δεινότερον 17 olg] ὅπου idem πᾶσιν
πάρεστιν ἢ 21 εὐμαϑείᾳ Porphyrius: εὐηϑείζ 24 malim
τοῦτο δὲ ῥώμῃ καὶ ὄψεως

22 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

καὶ ἀκοῆς ἀκριβεία πάντας ἀνθρώπους ἀπολέλοιπεν"
&AÀ οὐ διὰ τοῦτο τυφλὸς οὐδ᾽ ἀδύνατος οὐδ᾽
ἄωτος ὁ ἄνϑρωπός ἐστιν᾽ ἀλλὰ καὶ ϑέομεν εἰ καὶ
βραδύτερον ἐλάφων, καὶ βλέπομεν εἰ καὶ χεῖρον
ἱεράκων ἰσχύος τε xol μεγέϑους ἡ φύσις ἡμᾶς οὐκ i
ἀπεστέρησεν, καίτοι τὸ μηδὲν ἐν τούτοις πρὸς ἐλέ-
φαντα x«l κάμηλον ὄντας. οὐκοῦν ὁμοίως μηδὲ
τὰ ϑηρία λέγωμεν, εἰ νωϑρότερον φρονεῖ καὶ
κάκιον διανοεῖται, μὴ διανοεῖσθαι μηδὲ φρονεῖν
ὅλως μηδὲ κεκτῆσϑαι λόγον, ἀσϑενῆ δὲ κεκτῆσϑαι τὸ
καὶ ϑολερόν, ὥσπερ ὀφθαλμὸν ἀμβλυώττοντα καὶ
τεταραγμένον. εἰ δὲ μὴ πολλὰ τοὺς νεανίσκους
αὐτίκα δὴ μάλα προσεδόκων τὸν μὲν ἐκ γῆς τὸν
δ᾽ ἐκ ϑαλάττης ἐνταῦϑα συνερανίσειν, φιλολόγους
καὶ φιλογραμμάτους ὄντας, οὐκ ἂν ἀπεσχόμην Gov i5
μυρία μὲν εὐμαϑείας μυρία δ᾽ εὐφυΐας παραδείγ-
ματα ϑηρίων διηγούμενος, ὧν ἄμαις καὶ σκάφαις
ἡμῖν ἐκ τῶν βασιλικῶν ἀρύσασϑαι ϑεάτρων ἡ καλὴ
Ῥώμη παρέσχηκε. ταῦτα μὲν οὖν ἐχείνοις νεαρὰ
καὶ ἄϑικτα πρὸς τὸν λόγον ἐγκαλλωπίδασϑαι κατα- 90
λείπωμεν" βούλομαι δὲ μικρόν τι μετὰ σοῦ σκέψασ-
ϑαι καϑ' ἡσυχίαν. οἶμαι γὰρ ἐδίαν τινὰ μέρους
ἑκάστου καὶ δυνάμεως φαυλότητα καὶ πήρωσιν εἶναι

2 τυφλὸς] κωφὸς οὐδὲ τυφλὸς omisso οὐδ᾽ ἄωτος
Porphyrius, quae praeferenda sunt δᾶ ϑέομεν --- βλέπομεν
& καὶ χεῖρον ἱεράκων) addita sunt ex Porphyrio; in Plut.
libris supersunt verba χειρῶν ἱεράκων in optimis, χειρῶν
καὶ ὀμμάτων in ceteris 6 ἐσχύος τε] malim ἐσχύος δὲ
11 Porphyrius: καὶ ϑολερὸν κεκτῆσθαι. Fort. tamen κεκτῆσθαι
delendum est 15 cov] co?

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 28

xal νόσον, ὥσπερ ὀφθαλμοῦ τυφλότητα xol σκέλους
χωλότητα καὶ ψελλότητα γλώσσης, ἄλλου δὲ μηδε-
νός᾽ οὐ γὰρ ἔστι τυφλότης μὴ πεφυχότος ὁρᾶν
οὐδὲ χωλότης μὴ πεφυκότος βαδίξειν, ψελλόν τε
τῶν ἀγλώσσων ἢ τῶν ἀναύδων φύσει τραυλὸν
οὐδὲν ἂν προσείποις᾽ οὐκοῦν οὐδὲ παραπαῖον ἢ D
παραφρονοῦν ἢ μαινόμενον, ᾧ μὴ τὸ φρονεῖν καὶ
διανοεῖσθαι καὶ λογίξεσϑαι κατὰ φύσιν ὑπῆρχεν"
οὐ γὰρ ἔστιν ἐν πάϑει γενέσθαι μὴ κεκτημένον
1) δύναμιν, ἧς τὸ πάϑος ἢ στέρησις ἢ πήρωσις ἤ τις
ἄλλη κάκωσις ἦν. ἀλλὰ μὴν ἐντετύχηκάς γε λυττώ-
σαις κυσίν, ἐγὼ δὲ καὶ ἵπποις" ἔνιοι δέ φασι καὶ
βοῦς μαίνεσϑαι καὶ ἀλώπεκας" ἀρκεῖ δὲ τὸ τῶν
κυνῶν, ὃ ἀναμφισβήτητόν ἐστι, καὶ μαρτυρεῖ λόγον
ι ἔχειν καὶ διάνοιαν οὐ φαύλην τὸ ξῷον, ἧς ταραττο-
μένης καὶ συγχεομένης ἡ λεγομένη λύττα καὶ μανία
πάϑος ἐστίν᾽ οὔτε γὰρ ὄψιν ἀλλοιουμένην αὐτῶν
οὔτ᾽ ἀκοὴν δρῶμεν. ἀλλ᾽ ὥσπερ ἀνθρώπου μελαγ- E
χολῶντος ἢ παρακόπτοντος ὃ μὴ λέγων ἐξεστάναι
8). χαὶ διερϑορέναι τὸ φρονοῦν καὶ λογιξόμενον καὶ
μνημονεῦον ἄτοπός ἐστι" καὶ γὰρ ἡ συνήϑεια ταῦτά
γε κατηγορεῖ τῶν παραφρονούντων μὴ εἶναι παρ᾽
αὑτοῖς ἀλλ᾽ ἐκπεπτωκέναι τῶν λογισμῶν" οὕτως ὃ
τοὺς λυττῶντας κύνας ἄλλο τι πεπονϑέναι νομίξων F
5 ἀλλ᾽ οὐχὶ τῷ φρονεῖν πεφυκότι καὶ λογίξεσϑαι καὶ
7 καὶ Porphyrius: ἢ 9 ἐν πάϑει idem: εὐπαϑὲς
11 ἦν] ἐστιν idem 12 ἐγὼ δὲ] ἔτι δὲ idem 11 αὐτοῖς
idem 93 αὑτοῖς Nauckius: αὐτοῖς 25 τοῦ φρονεῖν

πεφυκότος — ἀναπεπλησμένου --- παραπεπτωκχότος (leg. παρα-
πεπαικότος) Porphyrius rectius

24 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

μνημονεύειν ἀναπεπλησμένους ταραχῆς καὶ παρα-
πεπαικότας ἀγνοεῖν τὰ φίλτατα πρόσωπα καὶ φεύ-
γειν τὰς συντρόφους διαίτας, ἢ παρορᾶν τὸ φαινό-
μενον ἔοικεν ἢ συνορῶν τὸ γιγνόμενον ἐξ αὐτοῦ
φιλονεικεῖν πρὸς τὴν ἀλήϑειαν.

6. ΣΩΚΊ. Ὀρϑῶς μοι δοκεῖς ὑπονοεῖν" oí γὰρ
ἀπὸ τῆς Στοᾶς καὶ τοῦ Περιπάτου μάλιστα πρὸς
τοὐναντίον ἐντείνονται τῷ λόγῳ, τῆς δικαιοσύνης
ἑτέραν γένεσιν οὐκ ἐχούσης, ἀλλὰ παντάπασιν

964 ἀσυστάτου καὶ ἀνυπάρκτου γιγνομένης, & πᾶσι τοῖς

ξώοις λόγου μέτεστι" γίγνεται γὰρ ἢ τὸ ἀδικεῖν
ἀναγκαῖον ἡμῖν ἀφειδοῦσιν αὐτῶν, 7) μὴ χρωμένων
αὐτοῖς τὸ ξῆν ἀδύνατον καὶ ἄπορον᾽ καὶ τρόπον τινὰ
ϑηρίων βίον βιωσόμεϑα, τὰς ἀπὸ τῶν ϑηρίων προέ-
μενοι χρείας. ἀφίημι γὰρ Νομάδων καὶ Τρωγλοδυ-
τῶν ἀνεξευρέτους ἀριϑμῷ μυριάδας, ov τροφὴν
σάρκας ἄλλο δ᾽ οὐδὲν ἴσασιν ἀλλ᾽ ἡμῖν τοῖς ἡμέ-
ρῶς καὶ φιλανθρώπως ξῆν δοκοῦσι ποῖον ἔργον
ἀπολείπεται γῆς, ποῖον ἐν ϑαλάττῃ, τίς ἐν ὄρεσι
τέχνη, τίς κόσμος διαίτης, ἄν, ὡς προσήκει. λογι-
κοῖς καὶ ὁμοφύλοις πᾶσι τοῖς ξῴοις οὖσιν ἀβλαβῶς
καὶ μετ᾽ εὐλαβείας προσφέρεσϑαι μάϑωμεν, ἔργον
ἐστὶν εἰπεῖν. οὐδὲν οὖν φάρμακον οὐδ᾽ ἴαμα τῆς
ἢ τὸν βίον ἀναιρούδης ἢ τὴν δικαιοσύνην ἀπορίας

τῷ
ς

ἔχομεν, ἂν μὴ τὸν ἀρχαῖον ὅρον καὶ νόμον φυλάτ- s

4 ἢ συνορῶν Porphyrius: μὴ συνορῶν 12 χρωμένων
αὐτοῖς] γρωμένοις idem 19 ἐν ὄρεσι] ἐναργὴς idem. ἔνεργος
(sic) R, leg. évegyóg 20 ἔχομεν Duebnerus: οὐδὲν ἔχομεν

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 2b

τῶμεν, ᾧ καϑ' Ἡσίοδον ὃ τὰς φύσεις διελὼν xal
ϑέμενος ἰδίᾳ τῶν γενῶν ἑκάτερον ,

(950. μὲν καὶ ϑηρσὶ καὶ οἰωνοῖς πετεηνοῖς
ἔσϑειν ἀλλήλους, ἐπεὶ οὐ δίκη ἔστι μετ᾽ αὐτοῖς,
6 ἀνθρώποισι δ᾽ ἔδωκε δίκην᾽

πρὸς ἀλλήλους. οἷς δ᾽ οὐκ ἔστι τὸ δικαιοπρα-

γεῖν πρὸς ἡμᾶς, οὐδ᾽ ἡμῖν πρὸς ἐκεῖνα γίγνεται τὸ

ἀδικεῖν" ὡς οἵ γὲ τοῦτον προέμενοι τὸν λόγον

οὔτ᾽ εὐρεῖαν ἄλλην οὔτε λιτὴν τῇ δικαιοσύνῃ παρ-
1 εισελϑεῖν ὁδὸν ἀπολελοίπασι.

1. AT'T.. Ταῦτα μέν, à φίλε “τἀπὸ καρδίας᾽ τῶν
ἀνδρῶν ἐξείρηκας᾽ οὐ μὴν δοτέον, ὥσπερ δυστο-
χούσαις γυναιξί, περιάψασϑαι τοῖς φιλοσόφοις ὠκύυ-
τόχιον, ἵνα ῥαδίως καὶ ἀταλαιπώρως τὸ δίκαιον

ἡμῖν ἀποτέκωσιν. οὐδὲ γὰρ αὐτοὶ τῷ ᾿Επικούρῳ
διδόασιν ὑπὲρ τῶν μεγίστων σμικρὸν οὕτω πρᾶγμα
καὶ φαῦλον, οἶμαι, ἄτομον παρεγκλῖναι μίαν ἐπὶ
τοὐλάχιστον, ὅπως ἄστρα καὶ ξῷα καὶ τύχη παρειόσ-
ἔλϑῃ καὶ τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν μὴ ἀπόληται" δεικνύναι δὲ
Ὁ τὸ ἄδηλον ἢ λαμβάνειν τι τῶν προδήλων καὶ προῦσ-
ἥκει τὸ περὶ τῶν ξῴων ὑποτίϑεσθϑαι πρὸς τὴν
δικαιοσύνην, εἰ μήϑ᾽ ὁμολογεῖται μήτ᾽ ἄλλως ἀπο-
δεικνύουσιν. ἔχει γὰρ ἑτέραν ὁδὸν ἐκεῖ τὸ δίκαιον
1'Hoíoóov] OD. 271 ὁ] ὁ Ζεὺς Porphyrius, malim

ὁ Ζεὺς ὁ 6 τὸ Porphyrius: τι 9 οὔτ᾽ εὐρεῖαν idem:
οὔτε χρείαν ib. λιτὴν] λεπτὴν idem. Cf. p. 586a. Plat.
Phaedon. p. 108a 11 ταῦτα) ταὐύτῃῦ ib. τἀπὸ καρδίας]
cf, Nauck. p. 486, qui tamen loci huius testimonium omisit

15 τῷ ᾿Επικούρῳ] vid. Usener. Epicurea p. 351, 11 18 τύχη]
ψυχὴ Madvigius 19 δεικνύναι — ἀποδεικνύουσιν) cor-

D

26 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

οὐ σφαλερὰν καὶ παράκρημνον οὕτω καὶ διὰ τῶν
ἐναργῶν ἀνατρεπομένων ἄγουσαν. ἀλλ᾽ ἥν, Πλά-
τῶνος ὑφηγουμένου, δείκνυσιν οὑμὺς υἱός. ὦ Σώ-
κλαρε, σὸς δ᾽ ἑταῖρος, τοῖς μὴ φιλομαχεῖν ἕπεσθαι
δὲ καὶ μανϑάνειν βουλομένοις. ἐπεὶ τό γε μὴ παν-
τάπασι καϑαρεύειν ἀδικίας τὸν ἄνθρωπον οὕτω τὰ
ξῷα μεταχειριξόμενον ᾿Εμπεδοκλῆς καὶ '"HodxAswog
ὡς ἀληϑὲς προσδέχονται. πολλάκις ὀδυρόμενοι καὶ
λοιδοροῦντες τὴν φύσιν, ὡς ἀνάγκην καὶ πόλεμον
οὖσαν, ἀμιγὲς δὲ μηδὲν μηδ᾽ εἰλικρινὲς ἔχουσαν
ἀλλὰ διὰ πολλῶν κἀδίκων παϑῶν περαινομένην"
ὅπου καὶ τὴν γένεσιν αὐτὴν ἐξ ἀδικίας συντυγ-
χάνειν λέγουσι, τῷ ϑνητῷ συνερχομένόυ τοῦ ἀϑα-

0

μ-

νάτου, καὶ τρέφεσθαι τὸ γεννώμενον παρὰ φύσιν

μέλεσι τοῦ γεννήσαντος ἀποσπωμένοις. οὐ μὴν
F ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἄκρατα καὶ πικρὰ φαίνεται κατα-
κόρως" ἕτέρα δ᾽ ἐστὶν ἐμμελὴς παρηγορία, μήτε
τῶν ξώων τὸν λόγον ἀφαιρουμένη καὶ σῴξουσα
χρωμένων αὐτοῖς ὡς προσήκει τὸ δίκαιον ἣν τῶν

σοφῶν καὶ παλαιῶν εἰσαγόντων συστᾶδα λαιμαργία so

uc9' ἡδυπαϑείας ἐξέβαλε καὶ ἠφάνισεν, αὖϑις δὲ
Πυϑαγόρας ἀνελάμβανε, διδάσκων ὠφελεῖσθαι μὴ

rupta. Fort. δεικνύντι δὲ τὸ ἄδηλον ἢ λαμβάνειν τι τῶν
προδ. προσήκει ἢ τὸ περὶ τῶν ξώων μὴ ὑποτίϑεσθαι cett.
cf. Laert. Epic. 88. 150

2 M: ἀνατρεπόμενον ib. Πλάτωνος] cf. Legg. p. 7826
Y '"EwzxtóoxAijg] cf. Aristot. p. 1378, 14" ib. Ἡράκλειτος]
By water. p. 25 fr. 62 11 πἀδίκων Duebnerus: καὶ δικαίων
aub καὶ ἀδέκιων 14 τρέφεσϑαι Μ: τέρπεσϑαι ib. R:
γενόμενον 1 μέλεσι] μέρεσι Emperius 19 ὡς M: πῶς
40 εἰσαγαγόντων Emperius

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 21

ἀδικοῦντας᾽ οὐ γὰρ ἀδικοῦσιν οἵ τὰ μὲν ἄμικτα
καὶ βλαβερὰ κομιδῇ κολάξοντες καὶ ἀποκτιννύοντες,
τὰ δ' ἥμερα καὶ φιλάνθρωπα ποιούμενοι τιϑασὰ
καὶ συνεργὰ χρείας, πρὸς ἣν ἕκαστον εὖ πέφυκεν,

ς ἭἭἵππων ὄνων vr ὀχεῖα καὶ ταύρων γονάς. 965
ὧν ὁ Αἰσχύλου Προμηϑεύς ᾿δοῦναι᾽ φησὶν ἡμῖν

᾿ἀντίδουλα καὶ πόνων ἐκδέκτορα"᾽

κυσὶ δὲ χρώμενοι προφυλάττουσιν, αἷγάς τὸ καὶ οἷς
ἀμελγόμενα καὶ κειρόμενα νέμοντες. οὐ γὰρ ἀναι-
ιο ρεῖται τὸ ξῆν οὐδὲ βίος ἀπόλλυται τοῖς ἀνθρώποις,
ἂν μὴ λοπάδας ἰχϑύων μηδ᾽ ἥπατα χηνῶν ἔχωσι
μηδὲ βοῦς μηδ᾽ ἐρίφους κατακόπτωσιν ἐπ᾽ εὐωχίᾳ,
μηδ᾽ ἀλύοντες ἐν ϑεάτροις μηδὲ παίξοντες ἐν ϑή-
ραιίις τὰ μὲν ἀναγκάξωσι τολμᾶν ἄκοντα καὶ μάχε-
15 ὅσϑαι, τὰ δὲ μηδ᾽ ἀμύνεσθαι πεφυκότα διαφϑείρωσι.
τὸν γὰρ παίξοντα καὶ παιξόμενον οἶμαι συμπαίξουσι
δεῖν χρῆσϑαι καὶ ἵἱλαροῖς, οὐχ ὥσπερ ὁ Βίων ἔλεγε

τὰ παιδάρια παίζοντα τῶν βατράχων τοῖς λίέϑοις B
ἐφίεσϑαι, τοὺς ὃὲ βατράχους μηκέτι παίξοντας ἀλλ
Ὁ ἀληϑῶς ἀποϑνήσκειν. οὕτω κυνηγεῖν καὶ ἁλιδύειν,
ὀδυνωμένοις τερπομένους καὶ ἀποϑνήσχουσι, τοῖς
δ᾽ ἀπὸ σκύμνων καὶ νεοσσῶν ἐλεεινῶς ἀγομένοις.
οὐ γὰρ oí χρώμενοι ξῴοις ἀδικοῦσιν, ἀλλ᾽ οἵ χρώ-
μενοι βλαβερῶς καὶ ὀλιγώρως καὶ μετ᾽ ὠμότητος.
6. 7 Nauck. p. 65 ib. p. 98c: ὀχείαν 7 eadem:
ἐνδέπτορα 8 οἷς *: ὅϊς 9 ἀμελγομένας καὶ κειρομένας R
11 μηδ᾽ *: μήτ᾽ 16 τὸν γὰρ παίξ. καὶ τερπόμενον οἷμαι

τοῖς συμπ. Duebnerus ib. συμπαίξουσι] συμπαίξουσι
παίζουσι

28 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.,

8. ΣΩΚΑ. Ἐπίσχες. ὦ Αὐτόβουλε. xol παρα-
βαλοῦ τὸ ϑυρίον τῆς κατηγορίας" ἐγγὺς γὰρ οἵδε
προσιόντες πολλοὶ καὶ ϑηρατικοὶ πάντες, oUg οὔτε
μεταϑεῖναι ῥάδιον οὔτε λυπεῖν &voyxaiov.

ATT. Ὀρϑῶς παραινεῖς" ἀλλ᾽ Εὐβίωτον μὲν εὖ
οἶδα καὶ τὸν ἐμὸν ἀνεψιὸν ᾿Αρίστωνα, τούς τε
Διονυσίου παῖδας ἀπὸ Δελφῶν, Αἰακίδην καὶ
᾿Δριστότιμον τοῦτον, εἶτα Νίκανδρον τὸν Εὐϑυ-
δάμου, χερσαίας ᾿ δαήμονας᾽ ἄγρας ὡς Ὅμηρος ἔφη,
καὶ διὰ τοῦτ᾽ ᾿Δριστοτίμου γενησομένους" ὥσπερ
αὖ πάλιν τούσδε τοὺς νησιώτας καὶ παραλίους,
ἉΗρακλέωνα τὸν ΜΜεγαρόϑεν xal Φιλόστρατον τὸν
Εὐβοέα. “τοῖσι ϑαλάδσια ἔργα μέμηλε.᾽ Φαίδιμος
ἔχων περὶ αὑτὸν βαδίζξει.

“Τυδείδην δ᾽ οὐκ ἂν γνοίης ποτέροισι μετείη,

τουτονὶ τὸν ἡμέτερον ἡλικιώτην Ὀπτᾶτον. ὃς πολ-
λοῖς μὲν ἐνάλου ὀρείου δὲ πολλοῖς ἄγρας ἀκροϑι-
νίοις ἀγλαΐσας τὴν ᾿Δγροτέραν ἅμα ϑεὸν καὶ
Zíxvovvav, ἐνταῦϑα δῆλός ἐστι πρὸς ἡμᾶς βαδίξων,
ὡς μηδετέροις προσϑήσων ἑαυτόν" ἢ φαύλως εἰκά-
ξομεν, ὦ φίλε Ὀπτᾶτε, κοινόν σε καὶ μέσον ἔσεσθαι
τῶν νεανίσκων βραβευτήν;

ΟΠΤΑΤΟΣ. Πάνυ μὲν οὖν ὀρϑῶς ὑπονοεῖς,
ὦ ΑΑὐτόβουλε' πάλαι γὰρ ὁ Σόλωνος ἐκλέλοιπε

2 τὸ ϑυρίον Salmasius cf. p. 940 7 Ζελφῶν Leonicus:
ἀδελφῶν 9 R: δαήμονα 10 Emperius: ἀριστότιμον
18 τοῖσι ER: τοῖσί τὸ cf. Hom. B 614 16 Hom. E 85
17 ὀρείου δὲ πολλοῖς Duebnerus: ὀρείου πολλάκις

20

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 20

νόμος, τοὺς ἐν στάσει μηδετέρῳ μέρει προσγενομέ-
ψους κολάξων.

ATT. Δεῦρο δὴ καϑίξου πρὸς ἡμᾶς, ὅπως, εἰ
δεήσει μάρτυρος, μὴ τοῖς ᾿Φροιστοτέλους πράγματα
5 βιβλίοις παρέχωμεν, ἀλλὰ σοὶ δι᾿ ἐμπειρίαν ἕπό-
μενον τοῖς λεγομένοις ἀληϑῶς τὴν ψῆφον ἐπιφέ-
θῶμεν.

ΣΩΚΆΑ. Εἶεν, ὦ ἄνδρες νέοι, γέγονέ τις ὑμῖν
ὁμολογέα περὶ τάξεως;
0n OA4IAIMOZ. Ifyovev, ὦ Σώκλαρε, πολλὴν
παρασχοῦσα φιλονεικίαν" εἶτα κατ᾽ Εὐριπίδην

ὃ τῆς τύχης παῖς κλῆρος ἐπὶ τούτῳ ταγείς

τὰ χερσαῖα προεισάγει δίκαια τῶν ἐνάλων.
ZO,K. Καιρὸς οὖν, ὦ ᾿Αριστότιμε, σοὶ μὲν ἤδη
ὁ λέγειν ἡμῖν δ᾽ ἀκούειν. |
9. 4PIZTOTIMOZ. 'H μὲν ἀγορὰ τοῖς δικα-
ξομένοις '*** τὰ δὲ τὸν γόνον ἀναλίσκει περὶ τὰς
ἀποχυήσεις ἐπιτρέχοντα τοῖς Oso κεστρέως δὲ
γένος, oUg παρδίας καλοῦσιν. ἀπὸ τῆς μύξης τρέ-
» φονταὶ τῆς ἑαυτῶν' ὃ δὲ πολύπους αὑτὸν ἐσϑίων
χάϑηται χειμῶνος |

έν τ᾽ ἀπύρῳ οἴκῳ καὶ iv ἤϑεσι λευγαλέοισιν""

μλ]

οὕτως ἀργὸς ἢ ἀναίδϑητος ἢ γαστρέμαργος ἢ πᾶσι
τούτοις ἔνοχός ἐστι. διὸ καὶ Πλάτων αὖ πάλιν

8 γέγονε δέ vig? | 19 Nauck. p. 678, qui verba ἐπὶ
τούτῳ ταγεὶς aliena ab Euripide putat 18 προεισάγειν
δικαιοῖ (hoc cum R) Huttenus 17 lac. indicavit M
22 Hes. OD 526 24 Πλάτων) de Legg. p. 823d

30 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

ἀπεῖπε νομοϑετῶν μᾶλλον δ᾽ ἀπεύξατο τοὺς νέους
᾿ϑαλαττίου ϑήρας ἔρωτα λαβεῖν᾽" οὐδὲν γὰρ ἀλκῆς
γυμνάσιον οὐδὲ μελέτημα σοφίας οὐδ᾽ ὅσα πρὸς
ἰσχὺν ἢ τάχος ἢ κινήσεις διαπονοῦδι τοῖς πρὸς
966 λάβρακας ἢ γόγγρους ἢ σχάρους ἀγῶσιν ὥσπερ 5
ἐνταῦϑα τὰ μὲν ϑυμοειδῆ τὸ φιλοκίνδυνον καὶ τὸ
ἀνδρεῖον ἀσκεῖ τῶν μαχομένων, τὰ δὲ πανοῦργα τὸ
φροντιστικὸν καὶ συνετὸν τῶν ἐπιτιϑεμένων, τὰ δὲ.
ποδώκη τὸ ῥωμαλέον καὶ φιλόπονον τῶν διωκόντων.
καὶ ταῦτα τὸ κυνηγεῖν καλὸν πεποίηκε᾽ τὸ δ᾽, τὸ
ἁλιεύειν ἀπ᾿ οὐδενὸς ἔνδοξον᾽ οὐδέ ys ϑεῶν τις
ἠξίωσεν à ἑταῖρε “γογγροκτόνος᾽, ὥσπερ ὁ ᾿ἡπόλλων
“λυκοχτόνος᾽, οὐδέ ἱτριγλοβόλος᾽, ὥσπερ ᾿“ἐλαφηβόλος᾽
ἡ “Ἄρτεμις, λέγεσϑαι. καὶ τί ϑαυμαστόν, ὕπου καὶ
ἀνθρώπῳ σῦν μὲν xol ἔλαφον καὶ νὴ Δία δορ- ιδ΄
κάδα καὶ λαγωὸν ἑλεῖν κάλλιον ἢ πρίασϑαι, ϑύννον
B δὲ καὶ κάραβον καὶ ἀμίαν σεμνότερόν ἐστιν αὐτὸν
ὀψωνεῖν ἢ ἁλιεύειν; τὸ γὰρ ἀγεννὲς καὶ ἀμήχανον
ὅλως καὶ ἀπάνουργον αὐτῶν αἰσχρὸν καὶ ἄξηλον
καὶ ἀνελεύϑερον τὴν ἄγραν πεποίηκε. 90
10. Καϑόλου δέ, ἐπεὶ δι’ ὧν οἵ φιλόσοφοι δει-
κνύουσι τὸ μετέχειν λόγου τὰ ξῷα, προϑέσεις εἰσὶ
καὶ παρασκευαὶ καὶ μνῆμαι καὶ πάϑη καὶ τέκνων
ἐπιμέλειαι καὶ χάριτες εὖ παϑόντων καὶ μνησικα-
κίαι πρὸς τὸ λυπῆσαν, ἔτι δ᾽ εὑρέδσεις τῶν ἀναγ- sw
καίων, ἐμφάσεις ἀρετῆς, οἷον ἀνδρείας κοινωνίας
ἐγκρατείας μεγαλοφροσύνης᾽ σκοπῶμεν τὰ ἔναλα,

μὲν BR: μόνον 19 αἰσχρὰν R 22 τὸ R: τό τε
ib. εἰσὶ] fort. hic delendum et add. post ἐμφάσεις

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 91

εἰ τούτων ἐκεῖνα μὲν οὐδὲν ἤ πού τι παντελῶς

ἀμαυρὸν αἴϑυγμα καὶ δυσϑέατον ἐνιδεῖν μάλα μόλις

τεχμαιρομένῳ δίδωσιν ἐν δὲ τοῖς πεζοῖς καὶ γη-

γενέδσι λαμπρὰ καὶ ἐναργῆ καὶ βέβαια παραδείγ-

ματα τῶν εἰρημένων ἑκάστου λαμβάνειν ἔστι καὶ
ϑεᾶσϑαι. πρῶτον οὖν ὅρα προϑέσεις καὶ παρα-

σχευὰς ταύρων ἐπὶ μάχῃ κονιομένων καὶ κάπρων

ϑηγόντων ὀδόντας" ἐλέφαντες δέ, τῆς ὕλης, ἣν

ὀρύττοντες ἢ κείροντες ἐσθίουσιν, ἀμβλὺν τὸν

ὀδόντα ποιούσης ἀποτριβόμενον, τῷ ἑτέρῳ πρὸς
ταῦτα χρῶνται, τὸν δ᾽ ἕτερον ἔπαχμον ἀεὶ καὶ

ὀξὺν ἐπὶ τὰς ἀμύνας φυλάττουσιν. ὃ δὲ λέων ἀεὶ

βαδίζει. συνεστραμμένοις τοῖς ποσίν, ἐντὸς ἀπο-

κρύπτων τοὺς ὄνυχας, ἵνα μὴ τριβόμενοι τὴν ἀκμὴν

5 ἀπαμβλύνωσι μηδὲ καταλίπωσιν εὐπορίαν τοῖς στι-
βεύουσιν' οὐ γὰρ ῥᾳδίως ὄνυχος εὑρίσκεται λεον-

ttov σημεῖον, ἀλλὰ μικροῖς καὶ τυφλοῖς ἴχνεσιν

ἐντυγχάνοντες ἀποπλανῶνται καὶ διαμαρτάνουσιν.

ὁ δ᾽ ἰχνεύμων ἀκηκόατε δήπουϑεν ὡς οὐδὲν ἀπο-

» λείπει ϑωρακιξομένου πρὸς μάχην ὁπλίτου" τοσοῦ-
τὸν γὰρ ἰλύος περιβάλλεται καὶ περιπήγνυδι τῷ

σώματι χιτῶνα μέλλων ἐπιτίϑεσϑαι τῷ κροκοδείλῳ.

τὰς δὲ χελιδόνων πρὸ τῆς τεκνοποιίας παρασκευὰς

ὁρῶμεν, ὡς εὖ τὰ στερεὰ κάρφη προύποβάλλονται

αὶ δίκην ϑεμελίων, εἶτα περιπλάττουσι τὰ κουφότερα"
χἂν πηλοῦ τινος ἐχεκόλλου δεομένην αἴσϑωνται τὴν

νεοττιάν, λίμνης ἢ ϑαλάττης ἐν χρῷ παραπετόμεναι

ψαύουσι τοῖς πτίλοις ἐπιπολῆς, ὅσον νοτεραί, μὴ

15 μηδὲ *: μήτε Ὁ. καταλείπωσινῦ 28 νοτερά͵, μὴ βαρέα Ri

C

D

39 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

βαρεῖαι γενέσϑαι τῇ ὑγρότητι, συλλαβοῦσαι ÓÀX
κονιορτὸν οὕτως ἐξαλείφουσι καὶ συνδέουσι τὰ χα-
λῶντα καὶ διολισϑάνοντα᾽ τῷ δὲ σχήματι τοὔργον
οὐ γωνιῶδες οὐδὲ πολύπλευρον, ἀλλ’ ὁμαλὸν ὡς
ἔνεστι μάλιστα καὶ σφαιροειδὲς ἀποτελοῦσι" καὶ γὰρ s
μόνιμον καὶ χωρητικὸν τὸ τοιοῦτο καὶ τοῖς ἐπιβου-
λεύουσι ϑηρίοις ἔξωϑεν ἀντιλήψεις οὐ πάνυ δίδωσι.
τὰ δ᾽ ἀράχνης ἔργα, κοινὸν ἱστῶν γυναιξὶ καὶ ϑήρας
F σαγηνευταῖς ἀρχέτυπον, οὐ xa9' ὃν ἄν τις ϑαυμά-
δειξε καὶ γὰρ ἡ τοῦ νήματος ἀκρίβεια καὶ τῆς ὑφῆς τὸ
τὸ μὴ διεχὲς μηδὲ στημονῶδες ἀλλὰ λείον συνέ-
χειαν ὑμένος καὶ κόλλησιν ὑπό τινος ἀδήλως πα-
ραμεμιγμένης γλισχρότητος ἀπειργαδσμένον, ἥ τε
βαφὴ τῆς χρόας ἐνάερον καὶ ἀχλυώδη ποιοῦσα τὴν
ἐπιφάνειαν ὑπὲρ τοῦ λαϑεῖν, αὐτή τε μάλιστα πάν- i
τῶν ἡ τῆς μηχανῆς αὐτῆς ἡνιοχεία καὶ κυβέρνησις,
ὅταν ἐνσχεϑῇ τι τῶν ἁλωσίμων, ὥσπερ δεινοῦ
σαγηνευτοῦ, ταχὺ συναιρεῖν εἰς ταὐτὸ καὶ συνά-
967 γειν τὸ ϑήρατρον αἰσϑανομένης καὶ φρονούσης, τῇ
xaO" ἡμέραν ὄψει καὶ ϑέᾳ τοῦ γιγνομένου πιστὸν 30
ἔσχε τὸν λόγον. ἄλλως δ᾽ ἂν ἐδόκει μῦϑος, ὥσπερ
ἡμῖν ἐδόκει τὸ τῶν ἐν Διβύῃ κοράκων, οἵ ποτοῦ
δεόμενοι λίϑους ἐμβάλλουσιν ἀναπληροῦντες καὶ
ἀνάγοντες τὸ ὕδωρ, μέχρι ἂν ἐν ἐφικτῷ γένηται"

8 *: διολισϑαίνοντα — ib.*: τὸ ἔργον 11 ἀλλὰ λεέου
συνέχειαν xé] male intellectus locus. συνέχειαν et κόλλησιν
pendent ab ἀπειργασμένον ut συναιρεῖν xol συνάγειν ab
αἰσϑανομένης καὶ φρονούσης; verba autem τῇ x. ἡμ. ὄψει
καὶ θέᾳ cum πιστὸν ἔσχε τὸν λόγον sunt coniungenda
18 ταὐτὸ R: ταὐτὰ

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 33

εἶτα μέντοι κύνα ϑεασάμενος ἐν πλοίῳ, τῶν vav-
τῶν μὴ παρόντων. εἰς ἔλαιον ἀμφορέως ἀποδεοῦς
ἐμβάλλοντα τῶν χαλίκων, ἐθαύμασα πῶς νοεῖ καὶ
συνίησι τὴν γιγνομένην ἔκχϑλιψιν ὑπὸ τῶν βαρυ-
ὁτέρων τοῖς κουφοτέροις ὑφισταμένων. ὅμοια δὲ
χαὶ τὰ τῶν Κρητικῶν μελισσῶν καὶ τὰ τῶν ἐν
Κιλικέᾳ χηνῶν᾽ ἐκεῖναι μὲν γὰρ ἀνεμῶδές τι μέλ-
λουόσαι κάμπτειν ἀκρωτήριον ἑρματίξουσιν ἕαυτάς,
ὑπὲρ τοῦ μὴ παραφέρεσϑαι, μικροῖς λυιϑιδίοις᾽ οἵ
δὲ χῆνες τοὺς ἀετοὺς δεδοικότες, ὅταν ὑπερβάλ-
λωσι τὸν Ταῦρον, εἰς τὸ στόμα λίϑον εὐμεγέϑη
λαμβάνουσιν, οἷον ἐπιστομίζοντες αὑτῶν καὶ χαλι-
νοῦντες τὸ φιλόφωνον καὶ λάλον, ὅπως λάϑωσι
σιωπῇ παρελθόντες. τῶν δὲ γεράνων καὶ τὸ περὶ
i5 τὴν πτῆσιν εὐδοκιμεῖ" πέτονται γάρ, ὅταν T, πνεῦμα
πολὺ καὶ τραχὺς ἀήρ, οὐχ, ὥσπερ εὐδίας οὔσης,
μετωπηδὸν ἢ κόλπῳ μηνοειδοῦς περιφερείας, ἀλλ᾽
εὐθὺς εἰς τρίγωνον συνάγουσαι σχίξουσι τῇ κορυφῇ
τὸ πνεῦμα περιρρέον, ὥστε μὴ διασπασϑῆναι τὴν
τάξιν. ὅταν δὲ κατάρωσιν ἐπὶ γῆν, αἱ προφυλακὴν
ἔχουσαι νυκτὸς ἐπὶ ϑατέρου δκέλους ὀχοῦνται τὸ
σῶμα, τῷ δ᾽ ἑτέρῳ ποδὶ λίϑον περιλαβοῦσαι κρα-
T0001 συνέχει γὰρ ὃ τῆς ἁφῆς τόνος ἐν τῷ μὴ
χαϑεύδειν πολὺν χρόνον" ὅταν δ᾽ ἀνῶσιν, ἐκπεσὼν
50 λίϑος ταχὺ διήγειρε τὴν προεμένην᾽ ὥστε μὴ
πάνυ ϑαυμάξειν τοῦ ἩἫ ρακλέους, εἰ τόξα μασχάλῃ
ὑποϑεὶς καί

15 *: πέτανται
Plutarchi Moralia. Vol. VI. 3

B

C

E

94 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

“κραταιῷ περιβαλὼν βραχίονι,
εὕδει πιέξων χειρὶ δεξιᾷ ξύλον"᾽

μηδ᾽ αὖ πάλιν τοῦ πρώτου ὑπονοήσαντος ὀστρέου
μεμυκότος ἀνάπτυξιν ἐντυχόντα τοῖς ἐρωδιῶν σοφί-
ὅμασιν᾽ ὅταν γὰρ τὴν κόγχην καταπίῃ μεμυκυῖαν.
ἐνοχλούμενος ἐγκαρτερεῖ., μέχρι ἂν αἴσϑηται μα-
λασσομένην καὶ χαλῶσαν ὑπὸ τῆς ϑερμότητος᾽ τότε
δ᾽ ἐκβαλὼν κεχηνυῖαν καὶ ἀνεσπασμένην ἐξεῖλε τὸ
ἐδώδιμον.

11. Τὰς δὲ μυρμήκων οἰκονομίας καὶ παρα-
σκευὰς ἐκφράσαι μὲν ἀκριβῶς ἀμήχανον, ὑπερβῆναι
δὲ παντελῶς ὀλίγωρον" οὐδὲν γὰρ οὕτω μικρὸν ἡ
φύσις ἔχει μειζόνων καὶ καλλιόνων κάτοπτρον, ἀλλ᾽
ὥσπερ ἔν σταγόνν καϑαρᾷ πάσης ἔνεστιν ἀρετῆς
ἔμφασις, ᾿ἔνϑ᾽ ἔνι μὲν φιλότης᾽ τὸ κοινωνικόν.
ἔνι δ᾽ ἀνδρείας εἰκὼν τὸ φιλόπονον" ἔνεστι ÓÀ
πολλὰ μὲν ἐγχρατείας σπέρματα πολλὰ δὲ φρονή-
σεως καὶ δικαιοσύνης. ὁ μὲν οὖν Κλεάνϑης ἔλεγε,
καίπερ οὐ φάσκων μετέχειν λόγου τὰ ξῷα, τοιαύτῃ
ϑεωρίᾳ παρατυχεῖν᾽' μύρμηκας ἐλϑεῖν ἐπὶ μυρμη-
κιὰν ἑτέραν μύρμηκα νεκρὸν φέροντας" ἀνιόντας
οὖν ἐκ τῆς μυρμηκιᾶς ἐνίους οἷον ἐντυγχάνειν
αὐτοῖς καὶ πάλιν κατέρχεσθαι" καὶ τοῦτο δὶς ἢ τρὶς
γενέσϑαι" τέλος δὲ τοὺς μὲν χάτωϑεν ἀνενεγκεῖν

1 Nauck. p. 919 8 πρῶτον Benselerus 6 *: μέχρις
15 Homerus ^ 216 18 Κλεάνϑης] cf. C. Wachsmuth.
Comment. II de Zenone et Cleanthe p. 18 fr. 926. Pearson.
Fragm. of Zeno and Cleanthes p. 271. Aelian. N. A. 6, 50

unde turpe mendum οὖν ἐπήγοντο exime corrigendo
συνεπήγοντο

—

5

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 90

ὥσπερ λύτρα τοῦ νεκροῦ σκώληκα, τοὺς δ᾽ ἐκεῖνον
ἀραμένους ἀποδόντας δὲ τὸν vexgüv οἴχεσϑαι. τῶν Ἐ
δὲ πᾶσιν ἐμφανῶν ij vs περὶ τὰς ἀπαντήσεις ἐστὶν
εὐγνωμοσύνη, τῶν μηδὲν φερόντων τοῖς φέρουσιν

5 ἐξισταμένων ὁδοῦ καὶ παρελθεῖν διδόντων" αἵ τε
τῶν δυσφόρων καὶ δυσπαρακομίστων διαβρώδεις
xxi διαιρέδεις, ὅπως εὐβάστακτα πλείοσι γένηται.
τὰς δὲ τῶν κυημάτων διαϑέσεις καὶ διαψύξεις ἐκ-
τὸς ὑετοῦ ποιεῖται σημεῖον ὁ "4goroc

10 “ἢ κοίλης μύρμηκες ὀχῆς ἐξ ὥεα πάντα
ϑᾶσσον ἀνηνέγκαντο"᾽

χαί τινες οὐκ “ὠά᾽ γράφουσιν. &AÀ "éd? ὡς τοὺς

ἀποκειμένους καρποὺς, ὅταν εὐρῶτα συνάγοντας 968
αἴσϑωνται καὶ φοβηϑῶσι φϑορὰν καὶ oiu, ἀνα-
τ φερόντων. ὑπερβάλλει δὲ πᾶσαν ἐπίνοιαν συνέσεως
ἡ τοῦ πυροῦ τῆς βλαστήσεως προκατάληψις" οὐ γὰρ
δὴ παραμένει ξηρὸς οὐδ᾽ ἄσηπτος ἀλλὰ διαχεῖται
χαὶ γαλακτοῦται μεταβάλλων εἰς τὸ φύειν" ἵν᾽ οὖν
μὴ γενόμενος σπέρμα τὴν σιτίου χρείαν διαφϑείρῃ
Ὁ. παραμένῃ δ᾽ αὐτοῖς ἐδώδιμος, ἐξεσθίουσι τὴν ἀρ-
χήν, ἀφ᾽ ἧς τὸν βλαστὸν ὁ πυρὸς ἀφίησιν. τοὺς
δὲ τὰς μυρμηκιὰς αὐτῶν ἐπὶ τῷ καταμαϑεῖν ὥσπερ
ἐξ ἀνατομῆς πληροῦντας οὐκ ἀποδέχομαι λέγουσι
δ᾽ οὖν οὐκ εὐθεῖαν εἶναι τὴν ἀπὸ τῆς ὀπῆς κάϑοδον
4 οὐδ᾽ εὔπορον ἄλλῳ ϑηρίῳ διεξελθεῖν, ἀλλὰ καμπαῖς B
8 *: κυμάτων (quod interdum — κυημάτων v. Thesaur.)
ef. p. 981 f. 9 Ἄρατος] Phaen. 966 10 ἢ] καὶ idem
12 φὰ] malim óec — ib. óc W — 23 scr. vid. ἐξ ἀνατομῆς
πηροῦντας 24 ὁπῆς Μ: ὕλης
5*

36 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

καὶ στρεβλότησι κεκλασμένας ὑποπορεύσδσεις καὶ ἀνα--
τρήσεις ἐχούσαις εἰς τρεῖς κοιλότητας ἀποτελευ--
τῶσαν, ὧν τὴν μὲν ἐνδιαίτημα κοινὸν αὐτοῖς εἶναι.
τὴν δὲ τῶν ἐδωδίμων ταμιεῖον, εἰς δὲ τὴν τρίτην
ἀποτίϑεσϑαι τοὺς ϑνήσκοντας.

12. Οἶμαι δὲ μὴ ἄκαιρος ὑμῖν φανεῖσϑαι τοῖς
ὐρμηξιν ἐπεισάγων τοὺς ἐλέφαντας, ἵνα τοῦ νοῦ
τὴν φύσιν ἔν τε τοῖς μικροτάτοις ἅμα καὶ μεγίστοες
σώμασι κατανοήσωμεν, μήτε τούτοις ἐναφανιξομένην
μήτ᾽ ἐκείνοις ἐνδέουσαν. οἵ μὲν οὖν ἄλλοι ϑαυμά- 1
ξουόσι τοῦ ἐλέφαντος ὅσα μανϑάνων καὶ διδασκό-

C μενος ἐν θεάτροις ἐπιδείκνυται σχημάτων εἴδη καὶ
μεταβολάς, ὧν οὐδ᾽ ἀνθρωπίναις μελέταις τὸ ποιρεί-
λον καὶ περιττὸν ἐν μνήμῃ καὶ καϑέξει γενέσθαι
πάνυ ῥάδιόν ἐστιν ἐγὼ δὲ μᾶλλον ἐν τοῖς ἀφ᾽ u
αὑτοῦ καὶ ἀδιδάκτοις τοῦ ϑηρίου πάϑεσι καὶ κινή-
μασιν, ὥσπερ ἀκράτοις καὶ ἀπαραχύτοις, ἐμφαι-
νομένην ὁρῶ τὴν σύνεσιν. ἐν Ῥώμῃ μὲν γὰρ οὐ
πάλαι πολλῶν προδιδασκομένων στάσεις τινὰς ἴστα-
σϑαι παραβόλους καὶ κινήσεις δυσεξελίκτους ἀνα- τ
κυκλεῖν, εἷς ὃ δυσμαϑέστατος ἀκούων κακῶς ἔκά-
στοτεὲ καὶ κολαζόμενος πολλάκις ὥφϑη νυκτὸς
αὐτὸς ἀφ᾽ ἑαυτοῦ πρὸς τὴν σελήνην ἀναταττόμενος

D τὰ μαϑήματα καὶ μελετῶν. ἐν δὲ Συρίᾳ πρότερον
"Ayvov ἱστορεῖ, τρεφομένου κατ᾽ οἰκίαν ἐλέφαντος, s
τὸν ἐπιστάτην λαμβάνοντα κριϑῶν μέτρον ὑφαιρεῖν

4 *: ταμεῖον 19 ἔστασθϑαι M: κτᾶσϑαι 28 ἄνα-

ταττόμενος] ἀναπλαττόμενος M. ἀναματτόμενος W. Vulgata
praestat 25 *: &yvov

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 91

xui χρεωχκοπεῖν μέρος ἥμισυ xo9' ἡμέραν" ἐπεὶ δέ,
τοῦ δεδσπότου παρόντος ποτὲ καὶ ϑεωμένου, πᾶν τὸ
μέτρον κατήρασεν, ἐμβλέψαντα καὶ διαγαγόντα τὴν
προβοσχίδα τῶν κριϑῶν ἀποδιαστῆσαι καὶ διαχω-
ἐρίσαι τὸ μέρος, ὡς ἐνῆν λογιώτατα κατειπόντα τοῦ
ἐπιστάτου τὴν ἀδικίαν: ἄλλον δέ, ταῖς κρυιϑαῖς
λίϑους καὶ γῆν εἰς τὸ μέτρον τοῦ ἐπιστάτου κατα- E
μιγνύοντος. ἕψομένων κρεῶν, δραξάμενον τῆς
τέφρας ἐμβαλεῖν εἰς τὴν χύτραν. ὁ δ᾽ ὑπὸ τῶν
ι) παιδαρίων προπηλακισϑεὶς ἐν Ρώμῃ τοῖς γραφείοις
τὴν προβοσκίδα κεντούντων ὃν συνέλαβε μετέωρον
ἐξάρας ἐπέδοξος ἦν ἀποτυμπανίσειν" κραυγῆς δὲ τῶν
παρόντων γενομένης, ἀτρέμα πρὸς τὴν γῆν πάλιν
ἀπηρείσατο καὶ παρῆλθεν, ἀρκοῦσαν ἡγούμενος
ὁ δίκην τῷ τηλικούτῳ φοβηϑῆναι. περὶ δὲ τῶν
ἀγρίων καὶ αὐτονόμων ἄλλα τε ϑαυμάσια καὶ τὰ
περὶ τὰς διαβάσεις τῶν ποταμῶν ἱἵστοροῦσι᾽ προ-
διαβαίνει γὰρ ἐπιδοὺς αὑτὸν ὃ νεώτατος καὶ μικρό-
τατος" οἱ δ᾽ ἑστῶτες ἀποθεωροῦσιν ὡς, ἂν ἐκεῖνος F
Ὁ ὑπεραίρῃ τῷ μεγέϑει τὸ ῥεῦμα, πολλὴν τοῖς μείξοσι
πρὸς τὸ ϑαρρεῖν περιουσίαν τῆς ἀσφαλείας οὖσαν.
18, ᾿Ενταῦϑα τοῦ λόγου γεγονὼς οὐ δοκῶ μοι
παρήσειν δι’ ὁμοιότητα τὸ τῆς ἀλώπεκος. οἵ μὲν
οὖν μυϑολόγοι τῷ 4)ευκαλίωνί φασι περιστερὰν ἐκ
Ὁ τῆς λέρνακος ἀφιεμένην δήλωμα γενέσϑαι χειμῶνος
μὲν εἴδω πάλιν ἐνδυομένην., εὐδίας δ᾽ ἀποπτᾶσαν"
οἱ 0à Θρᾷκες ἔτι vOv, ὅταν παγέντα ποταμὸν δια-
βαίνειν ἐπιχειρῶσιν, ἀλώπεκα ποιοῦνται γνώμονα 969
τῆς τοῦ πάγου στερρότητος᾽ ἡσυχῆ γὰρ ὑπάγουσα

B

38 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

παραβάλλει τὸ οὖς" κἂν μὲν αἴσϑηται ψόφῳ τοῦ
ῥεύματος ἐγγὺς ὑποφερομένου. τεχμαιρομένη ui)
γεγονέναι διὰ βάϑους τὴν πῆξιν ἀλλὰ λεπτὴν καὶ
ἀβέβαιον ἴσταται, κἂν ἐᾷ τις, ἐπανέρχεται" τῷ δὲ
μὴ ψοφεῖν ϑαρροῦσα διῆλϑε. καὶ τοῦτο μὴ λέγωμεν 5
αἰσϑήσεως ἄλογον ἀκρίβειαν, ἀλλ᾽ ἐξ αἰσϑήσεως
συλλογισμὸν ὅτι τὸ ψοφοῦν κινεῖται, τὸ δὲ κινού-
μενον οὐ πέπηγε, τὸ δὲ μὴ πεπηγὸς ὑγρόν ἐστι, τὸ
δ᾽ ὑγρὸν ἐνδίδωσιν. oí δὲ διαλεχκτικοί φασι τὸν
κύνα τῷ διὰ πλειόνων διεξευγμένῳ χρώμενον ἐν τὸ
ταῖς πολυσχιδέσιν ἀτραποῖς συλλογίξεσϑαν πρὸς
ἑαυτόν “ἤτοι τήνδε τὸ ϑηρίον ὥρμηκεν ἢ τήνδε ἢ
vivos: ἀλλὰ μὴν οὔτε τήνδε οὔτε τήνδε᾽ τὴν λοιπὴν
ἄρα᾽᾽ τῆς μὲν αἰσϑήσεως οὐδὲν ἢ τὴν πρόσληψιν
διδούσης, τοῦ δὲ λόγου τὰ λήμματα καὶ τὸ συμ- i5
πέρασμα τοῖς λήμμασιν ἐπιφέροντος. οὐ μὴν δεῖταί
γε τοιαύτης μαρτυρίας Ó xcv: ψευδὴς γάρ ἐστι
καὶ κίβδηλος᾽ ἡ γὰρ αἴσϑησις αὐτὴ τοῖς ἴχνεσι καὶ
τοῖς ῥεύμασι τοῦ ϑηρίου τὴν φυγὴν ἐπιδείκνυσι,
χαίρειν λέγουσα διεξευγμένοις ἀξιώμασι καὶ συμ- v
πεπλεγμένοις. δι’ ἄλλων δὲ πολλῶν ἔργων καὶ
παϑῶν καὶ καϑηκόντων οὔτ᾽ ὀσφραντῶν οὔϑ᾽ δρα-
τῶν ἀλλὰ διανοίᾳ καὶ λόγῳ μόνον πρακτῶν καὶ
ϑεατῶν ὄντων κατιδεῖν ἔστι τὴν κυνὸς φύσιν" οὗ
τὰς μὲν ἐν ἄγραις ἐγκρατείας καὶ πειϑαρχίας καὶ 90
ἀγχινοίας γελοῖος ἔσομαι λέγων πρὺς ὑμᾶς τοὺς

19 ῥεύμασι] πνεύμασι Emperius, sed. h. 1. ῥεῦμα idem
est atque ἀπορροή (p. 916d sq. 9176) cf. etiam p. 159b.
482d: τὸ δὲ μαντικὸν ῥεῦμα καὶ πνεῦμα. 483c

DE SOLLERTIA ANIMALIUM, 89

ὁρῶντας αὐτὰ καϑ᾿ ἡμέραν καὶ μεταχειριξομένους.
Κάλβου δὲ τοῦ Ῥωμαίου σφαγέντος ἐν τοῖς ἐμφυ-
λίοις πολέμοις οὐδεὶς ἐδυνήϑη τὴν κεφαλὴν ἀποτε-
μεῖν πρότερον, πρὶν ἢ τὸν κύνα τὸν φυλάττοντα
5 καὺ προμαχόμενον αὐτοῦ κατακεντῆσαι περιστάντας.
Πύρρος δ᾽ ὃ βασιλεὺς ὁδεύων ἐνέτυχε κυνὶ φρου-
ροῦντι δῶμα πεφονευμένου, καὶ πυϑόμενος τρίτην
ἡμέραν ἐκείνην ἄσιτον παραμένειν καὶ μὴ ἀπο-
λείπειν τὸν μὲν νεκρὸν ἐκέλευσε ϑάψαι, τὸν δὲ Ὁ
ι χύνα μεϑ᾽ ἑαυτοῦ κομίξειν ἐπιμελομένους. ὀλίγαις
δ᾽ ὕστερον ἡμέραις ἐξέτασις ἦν τῶν στρατιωτῶν καὶ
πάροδος καϑημένον τοῦ βασιλέως καὶ παρῆν ὃ
χύων ἡσυχίαν ἔχων. ἐπεὶ δὲ τοὺς φονέας τοῦ
δεσπότου παριόντας εἶδεν ἐξέδραμε μετὰ φωνῆς
καὶ ϑυμοῦ ἐπ’ αὐτοὺς καὶ καϑυλάκτει πολλάκις
μεταστρεφόμενος εἰς τὸν Πύρρον, ὥστε μὴ
μόνον. ἐκείνῳ δι’ ὑποψίας ἀλλὰ καὶ πᾶσι τοῖς
παροῦσι τοὺς ἀνθρώπους γενέσϑαι' διὸ συλληφ-
ϑέντες εὐθὺς καὶ ἀνακρινόμενοι, μικρῶν τινῶν
Ὁ ταμηρίων ἔξωϑεν προσγενομένων. ὁμολογήσαντες
τὸν φόνον ἐκολάσϑησαν. ταὐτὰ δὲ καὶ τὸν ᾿Ησιόδου
κύνα τοῦ σοφοῦ δρᾶσαι λέγουσι, τοὺς Γανύκτορος E .
ἐξελέγξαντα τοῦ Ναυπαχτίου παῖδας, ὑφ’ ὧν ὃ
Ἡσίοδος ἀπέϑανεν. ὃ δ᾽ οἵ πατέρες ἡμῶν ἔγνωσαν
3; αὐτοὶ σχολάξοντες ᾿ἀϑήνησιν ἐναργέστερόν ἐστι τῶν
εἰρημένων" παραρρυεὶς γὰρ ἄνϑρωπος εἰς τὸν νεὼν

, 2 Κάλβου δὲ Duebnerus: οὐδὲ 8": ἀπολιπεῖν 16malim
π αὐτοὺς καὶ ϑυμοῦ 91 ταὐτὰ R: ταῦτα 25 αὐτοὶ
χαὶ Ath. αὐτοὶ καὶ of?

40 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

τοῦ ᾿ἀσκληπιοῦ τὰ εὔογκα τῶν ἀργυρῶν xal χρυσῶν
ἔλαβεν ἀναϑημάτων καὶ λεληϑέναι νομίξων ὑπεξ-
ἤλθεν" ὃ δὲ φρουρὸς κύων, ὄνομα Κάππαρος, ἐπεὶ
μηδεὶς ὑλακτοῦντι τῶν ξακόρων ὑπήκουσεν αὐτῷ,
φεύγοντα τὸν ἱερόσυλον ἐπεδίωκε" καὶ πρῶτον μὲν
βαλλόμενος λίϑοις οὐκ ἀπέστη" γενομένης δ᾽ ἡμέρας.
ἐγγὺς οὐ προσιὼν ἀλλ᾽ ἀπ’ ὀφθαλμοῦ παραφυλάτ-
τῶν εἵπετο καὶ τροφὴν προβάλλοντος οὐκ ἐλάμ-
pavsv: ἀναπαυομένῳ δὲ παρενυκτέρευε καὶ βαδί-
ξοντος πάλιν ἀναστὰς ἐπηκολούϑει, τοὺς δ᾽
ἀπαντῶντας ὁδδοιπόρους ἔδαινεν, ἐκείνῳ δ᾽ ἐφυ-
λάκτει καὶ προσέκειτο. ταῦτα δ᾽ οἱ διώκοντες
πυνϑανόμενοι παρὰ τῶν ἀπαντώντων ἅμα καὶ τὸ
χρῶμα φραξόντων καὶ τὸ μέγεϑος τοῦ κυνὸς προ-
ϑυμότερον ἐχρήσαντο τῇ διώξει, καὶ καταλαβόντες
φηοτὸν ἄνϑρωπον ἀνήγαγον ἀπὸ Κρομμυῶνος. ὃ δὲ
κύων ἀναστρέψας προηγεῖτο γαῦρος καὶ περιχαρής,
οἷον ἑαυτοῦ ποιούμενος ἄγραν καὶ ϑήραμα τὸν
ἱερόσυλον. ἐψηφίσαντο δὴ σῖτον αὐτῷ δημοσίᾳ
μετρεῖσϑαι καὶ παρεγγυᾶσϑαι τοῖς ἱερεῦσιν εἰς ἀεὶ
τὴν ἐπιμέλειαν, ἀπομιμησάμενοι τὸ πρὸς τὸν ἡμί-
ovov φιλανϑρώπευμα τῶν παλαιῶν ᾿4“ϑηναίων. τὸν
γὰρ ἑἕκατόμπεδον νεὼν Περικλέους ἐν ἀκροπόλει
καταδκευάζοντος, ὡς εἰκός, λίϑοι προσήγοντο πολλοῖς
ξεύγεσι καϑ' ἡμέραν" τῶν οὖν συνειργασμένων μὲν
προϑύμως ἤδη δὲ διὰ γῆρας ἀφειμένων ὀρέων εἷς
κατερχόμενος εἰς Κεραμεικόν, καὶ τοῖς ἀνάγουσι
Β ζεύγεσι τοὺς λίϑους ὑπαντῶν ἀεὶ συνανέστρεφε καὶ
συμπαρετρόχαξεν, οἷον ἐγκελευόμενος καὶ παρορμῶν᾽

95 —

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 41

διὸ ϑαυμάσας αὐτοῦ τὴν φιλοτιμίαν ὃ δῆμος ἐκέ-
λευόε δημοσία τρέφεσϑαι, καϑάπερ ἀϑλητῇ σίτησιν
ὑπὸ γήρως ἀπειρηκότι ψηφισάμενος.
14. Διὸ τοὺς λέγοντας, ὡς ἡμῦν οὐδὲν πρὸς τὰ
ζῷα δίκαιόν ἐστι, ῥητέον εὖ λέγειν ἄχρι τῶν ἐνάλων
xul βυϑίων᾽ ἄμικτα γὰρ ἐκεῖνα κομιδῇ πρὸς χάριν
καὶ ἄστοργα καὶ πάσης ἅμοιρα γλυκυϑυμίας" καὶ
καλῶς Ὅμηρος εἶπε ᾿'γλαυκὴ δέ σ᾽ ἔτικτε ϑάλασσα᾽
πρὸς τὸν ἀνήμερον εἶναι δοκοῦντα καὶ ἄμικτον, ὡς
υ μηδὲν τῆς ϑαλάσσης εὐνοϊκὸν μηδὲ πρᾶον φερού-
one. ὁ δὲ καὶ πρὸς τὰ χερσαῖα τῷ λόγῳ τούτῳ
χρώμενος ἀπηνὴς καὶ ϑηριώδης᾽ ἢ μηδὲ Δυσιμάχῳ
τι γεγονέναν φήσῃ πρὸς τὸν κύνα τὸν 'Toxovov
δίκαιον, ὃς νεκρῷ τε μόνος παρέμεινεν αὐτῷ καί,
5x&oufvov τοῦ σώματος, ἐνδραμὼν αὐτὸς ἑαυτὸν
ἐπέρριψε. τὰ δ᾽ αὐτὰ καὶ τὸν 4orüv δρᾶσαι λέ-
γουσιν, ὃν Πύρρος οὐχ ὁ βασιλεὺς ἀλλ᾽ ἕτερός τις
ἰδιώτης ἔϑρεψεν᾽ ἀποθανόντος γὰρ αὐτοῦ περὶ τὸ
σῶμα διατρίβων καὶ περὶ τὸ κλινίδιον αἰωρούμενος
Ὁ ἐχφερομένου, τέλος εἰς τὴν πυρὰν στειλάμενος
ἀφῆκεν ἑαυτὸν καὶ συγκατέκαυσες. Πώρου δὲ τοῦ
βασιλέως ὃ ἐλέφας, ἐν τῇ πρὸς ᾿4λέξανδρον μάχῃ
χατατετρωμένου, πολλὰ τῶν ἀκοντιόσμάτων ἀτρέμα
χαὶ φειδόμενος ἐξήρει τῇ προβοσκίδι, καὶ κακῶς
Ὁ ἤδη διακείμενος αὐτὸς οὐ πρότερον ἐνέδωκεν ἢ τοῦ
βασιλέως ἐξαίμου γενομένου καὶ περιρρέοντος αἰσϑό-
μένος x«l φοβηϑεὶς μὴ πέσῃ πράως ὑφῆκε, παρέ-

8 Hom. II 84 18 φήσῃ Madvigius: φήσει 16 δρα-
uà» Β΄ 20 στειλάμενος] εἰσαλάμενος R

42 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

qov ἐκείνῳ τὴν ἀπόκλισιν ἄλυπον. ὁ ὃὲ Bovxs-
φάλας γυμνὸς μὲν ὧν παρεῖχεν ἀναβῆναι τῷ
ἱπποκόμῳ, κοσμηϑεὶς δὲ τοῖς βασιλικοῖς προκοῦσ-
μίοις καὶ περιδεραίοις οὐδένα προσίετο πλὴν αὐτὸν
᾿Αλέξανδρον" τοῖς δ᾽ ἄλλοις. εἰ πειρώμενοι προῦ-

E ἔοιεν, ἐναντίος ἐπιτρέχων ἐχρεμέτιξε μέγα καὶ ἐνήλ-
Aero καὶ κατεπάτει τοὺς μὴ πρόσω ἵεσϑαι μηδ᾽
ἀποφεύγειν φϑάδαντας.

15. Οὐκ ἀγνοῶ δ᾽ ὅτι τὸ τῶν παραδειγμάτων
ὑμῖν φανεῖταί τι ποικίλον" οὐκ ἔστι δὲ ῥᾳδίως τῶν 10
εὐφυῶν toov πρᾶξιν εὑρεῖν μιᾶς ἔμφασιν ἀρετῆς -
ἔχουσαν ἀλλ᾽ ἐμφαίνεται καὶ τῷ φιλοστόργῳ τὸ
φιλότιμον αὐτῶν καὶ τῷ γενναίῳ τὸ ϑυμόδοφον, ἥ
τε πανουργία καὶ τὸ συνετὸν οὐκ ἀπήλλακται τοῦ —

᾿ϑυμοειδοῦς καὶ ἀνδρώδους. οὐ μὴν ἀλλὰ βουλο- 15.
μένοις διαιρεῖν καὶ διορίζειν καϑ' ἕκαστον, ἡμέρου —
μὲν ἔμφασιν ὁμοῦ καὶ ὑψηλοῦ φρονήματος ποιοῦσιν
oí κύνες, ἀποτρεπόμενον τῶν συγκαϑεξζομένων" ὥς
που καὶ ταῦτ᾽ εἴρηται" |

F “οἵ uiv κεκλήγοντες ἐπέδραμον" αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς 20.

ἕξετο κερδοσύνῃ, σκῆπτρον δέ οἵ ἔκπεσε χειρός"
οὐκέτι γὰρ προσμάχονται τοῖς ὑποπεδοῦσι καὶ ysyo-
νόσι ταπεινοῖς τὰς ξξεις ὁμοίοις. φασὶ δὲ καὶ τὸν
πρωτεύοντα κύνα τῶν ᾿Ινδικῶν καὶ μαχεσϑέντα —
πρὸς ᾿Δλέξανδρον, ἐλάφου μὲν ἀφιεμένου καὶ κά- 35.
πρου καὶ ἄρκτου, ἡσυχίαν ἔχοντα κεῖσϑαι καὶ περι- —
6 Duebnerus: συνήλλετο 1 εσθαι *: ἴεσϑαι 9 τὸ W

24 καὶ μαχεσϑέντα] προσαχϑέντα R. καὶ εἰσαχϑέντα W.
καταχϑέντα Emperius. ἐπεισαχϑέντα | 925 μὲν Benselerus

ι

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 48

ορᾶν᾽" ὀφϑέντος δὲ λέοντος, εὐθὺς ἐξαναστῆναι καὶ
διακονίεσϑαι, καὶ φανερὸν εἶναι αὑτοῦ ποιούμενον 911
ἀνταγωνιστήν, τῶν δ᾽ ἄλλων ὑπερφρονοῦντα πάν-
τῶν. oí δὲ τοὺς δασύποδας διώκοντες, ἐὰν μὲν

5 αὐτοὶ κτείνωσιν, ἥδονται διασπῶντες καὶ τὸ αἷμα
λάπτουσι προϑύμως" ἐὰν δ᾽ ἀπογνοὺς ἑαυτὸν ὁ
λαγωός, ὃ γίγνεται πολλάκις, ὅσον ἔχει πνεύματος
εἰς τὸν ἔσχατον ἀναλώδας δρόμον ἐκλίπῃ, νεκρὸν
καταλαβόντες οὐχ ἅπτονται τὸ παράπαν, ἀλλ᾽ ἵσταν-

(0 T&& τὰς οὐρὰς κινοῦντες, ὧς οὐ κρεῶν χάριν ἀλλὰ
νέκης καὶ φιλονεικίας ἀγωνιξόμενοι.

16. Πανουργίας δὲ πολλῶν παραδειγμάτων ὄν-
τῶν, ἀφεὶς ἀλώπεκας καὶ λύχους καὶ τὰ γεράνων
σοφίσματα καὶ κολοιῶν, ἔστι γὰρ δῆλα, μάρτυρι Β

i5 χρήσομαι Θαλῇ τῷ παλαιοτάτῳ τῶν σοφῶν, ὃν οὐχ
κιστα ϑαυμασϑῆναι λέγουσιν ὀρέως τέχνῃ περι-
γενόμενον. τῶν γὰρ ἁληγῶν ἡμιόνων εἷς ἐμβαλὼν
εἰς ποταμὸν ὥλισϑεν αὐτομάτως καὶ τῶν ἁλῶν δια-
τακέντων ἀναστὰς ἐλαφρὸς ἤσϑετο τὴν αἰτίαν καὶ

20 χατεμνημόνευσεν᾽ ὥστε διαβαίνων ἀεὶ τὸν ποταμόν,
ἐπίτηδες ὑφιέναι καὶ βαπτίζειν τὰ ἀγγεῖα, συγκαϑί-
ξων καὶ ἀπονεύων εἰς ἑκάτερον μέρος" ἀκούσας
οὖν ὃ Θαλῆς ἐκέλευσεν ἀντὶ τῶν ἁλῶν ἐρίων τὰ
ἀγγεῖα καὶ σπόγγων ἐμπλήσαντας καὶ ἀναϑέντας, C

45 ἐλαύνειν τὸν ἡμίονον. ποιήσας οὖν τὸ εἰωθὸς καὶ
ἀναπλήσας ὕδατος τὰ φορτία συνῆκεν ἀλυσιτελῆ
σοφιξόμενος ἑαυτῷ, καὶ τὸ λοιπὸν οὕτω προσέχων

10 ὁὀρέως M: ὀρθῶς

44 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

καὶ φυλαττόμενος διέβαινε τὸν ποταμόν, ὥστε μηδ᾽
ἄκοντος αὐτοῦ τῶν φορτίων παραψαῦσαι τὸ ὑγρόν.
ἄλλην δὲ πανουργίαν ὁμοῦ μετὰ τοῦ φιλοστόργου
πέρδικες ἐπιδεικνύντες τοὺς μὲν νεοττοὺς ἐϑίξουσε
μηδέπω φεύγειν δυναμένους, ὅταν διώκωνται, κατα-
βαλόντας ὑπτίους ἑαυτοὺς βῶλόν τινα ἢ συρφετὸν
ἄνω προΐσχεσϑαι τοῦ σώματος οἷον ἐπηλυγαξζομένους"
αὐταὶ δὲ τοὺς διώκοντας ὑπάγουσιν ἄλλῃ καὶ περι-
σπῶσιν εἰς ἑαυτάς, ἐμποδὼν διαπετόμεναι καὶ κατὰ
μικρὸν ἐξανιστάμεναι, μέχρι ἂν οὕτως ἁλισκομένων
δόξαν ἐνδιδοῦσαι, μακρὰν ἀποσπάσωσι τῶν νεοττῶν.
οἱ óà δασύποδες πρὸς εὐνὴν ἐπανιόντες ἄλλον
ἀλλαχῆ κομίξουσι τῶν λαγιδέων., καὶ πλέϑρου διά-
στημα πολλάκις ἀλλήλων ἀπέχοντας, ὅπως, ἂν ἄν-
ϑρωώπος ἢ κύων ἐπίῃ, μὴ πάντες ἅμα συγκινδυνεύ-
ὡσιν᾽ αὐτοὶ δὲ πολλαχόϑι ταῖς μεταδρομαῖς ἴχνη
ϑέντες, τὸ δ᾽ ἔσχατον ἅλμα μέγα καὶ μακρὰν τῶν
(yvàv ἀποσπάσαντες οὕτω καϑεύδουσιν. ἡ δ᾽ ἄρκτος
ὑπὸ τοῦ πάϑους, ὃ καλοῦσι φωλείαν, καταλαμβανο-

μένη, πρὶν ἢ παντάπασι ναρκῆσαι καὶ γενέσϑαι so

βαρεῖα καὶ δυσκίνητος, τόν vs τόπον ἀνακαϑαίρει
καὶ μέλλουσα καταδύεσϑαι τὴν μὲν ἄλλην πορείαν
ὡς ἐνδέχεται μάλιστα ποιεῖται μετέωρον καὶ ἐλα-
φρὰν ἄκροις ἐπιϑιγγάνουσα τοῖς ἴχνεσι, τῷ νώτῳ

δὲ τὸ σῶμα προσάγει καὶ παρακομίξει πρὸς τὸν s

φωλεόν. τῶν ἐλάφων δ᾽ αἵ ϑήλειαι μάλιστα víx-

8 αὐταὶ RB: αὗται 10 *: μέχρις 18 κοιμέξουσι
exhibent aliquot codd. 19 φωλείαν R: φωλιάν aub φωλία
26 τῶν ἐλάφων Iannotius: τῶν ἐλεφάντων cf. Aristot. p. 611,15

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 45

tovOL. παρὰ τὴν ὁδόν, ὅπου τὰ σαρκοβόρα ϑηρία F
μὴ πρόσεισιν" οἵ τ᾽ ἄρρενες, ὅταν αἴσϑωνται βαρεῖς
ὑπὸ πιμελῆς καὶ πολυσαρκίας ὄντες, ἐκτοπίξουσι σῴ-
ζοντες αὑτοὺς τῷ λανθάνειν, ὅτε τῷ φεύγειν οὐ
ὁἐπεποίϑασιν. τῶν δὲ χερσαίων ἐχίνων ἡ μὲν ὑπὲρ
αὑτῶν ἄμυνα καὶ φυλακὴ παροιμίαν πεποίηκε

'πόλλ᾽ οἷδ᾽ ἀλώπηξ, ἀλλ᾽ ἐχῖνος ἕν μέγα"
προσιούσης γὰρ αὐτῆς, ὥς φησιν ὁ Ἴων,

στρόβιλος ἀμφ᾽ ἄκανθαν εἴλίξας δέμας,
VW ἘΣκεῖται ϑιγεῖν τὸ καὶ δακεῖν ἀμήχανος.᾽

γλαφυρωτέρα δ᾽ ἐστὶν ἡ περὶ τῶν σκυμνίων πρό-
voix" μετοπώρου γὰρ ὑπὸ τὰς ἀμπέλους ὑποδυό-
μενος, καὶ τοῖς ποσὶ τὰς ῥᾶγας ἀποσείσας τοῦ βό-
τρυος χαμᾶξε καὶ περικυλινδηϑείς, ἀναλαμβάνει 979
ιὸ ταῖς ἀκάνθαις" καὶ παρέσχε ποτὲ πᾶσιν ἡμῖν ὁρῶσιν
ὄψιν ἑρπούσης ἢ βαδιξούδης σταφυλῆς" οὕτως ἀνά-
πλέως ἐχώρει τῆς ὀπώρας" εἶτα καταδὺς εἰς τὸν
φωλεὸν τοῖς ὄὀκύμνοις χρῆσϑαι καὶ λαμβάνειν ἀπ᾽
αὐτοῦ ταμιευομένοις παραδίδωσι. τὸ δὲ κοιταῖον
αὐτῶν ὀπὰς ἔχει δύο, τὴν μὲν πρὸς νότον τὴν δὲ
πρὸς βορρᾶν βλέπουσαν" ὅταν δὲ προαίσϑωνται τὴν
διαφορὰν τοῦ ἀέρος, ὥσπερ ἱστίον κυβερνῆται μετα-
λαμβάνοντες ἐμφράσσουσι τὴν κατ᾽ ἄνεμον τὴν Ó'
ἑτέραν ἀνοίγουσι. καὶ τοῦτό τις ἐν Κυξίκῳ κατα-

7 Leutsch 1 p. 147 8 ὁ Ἴων M: olov 9 Nauck.
p. 189 ib. στροβιλὸς Herodianus ib. ἀμφάκανθον
Salmasius 24 *: κυξικῶ

46 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

B μαϑὼν δόξαν ἔσχεν ὡς ἀφ᾽ αὑτοῦ τὸν μέλλοντα
πνεῖν ἄνεμον προαγορεύων.

11. Τό γε μὴν κοινωνικὸν μετὰ τοῦ συνετοῦ
τοὺς ἐλέφαντας ἀποδείκνυσϑαί φησιν ὁ ᾿Ιόβας. ὀρύγ-
ματα γὰρ αὐτοῖς oí ϑηρεύοντες ὑπεργασάμενοι s
λεπτοῖς φρυγάνοις καὶ φορυτῷ κούφῳ κατερέφου-
σιν" ὅταν οὖν vig εἰσολίσϑῃ, πολλῶν ὁμοῦ πορευο-
μένων, οἵ λοιποὶ φοροῦντες ὕλην καὶ λίϑους
ἐμβάλλουσιν, ἀναπληροῦντες τὴν κοιλότητα τοῦ
ὀρύγματος, ὥστε ῥᾳδίαν ἐχείνῳ γενέσϑαι τὴν ἔκ- τὸ
βασιν. ἱστορεῖ δὲ καὶ εὐχῇ χρῆσϑαι ϑεῶν τοὺς ἐλέ-
φαντας ἀδιδάκτως, ἁγνιξομένους ve τῇ ϑαλάσσῃ καὶ
τὸν ἥλιον ἐκφανέντα προσκυνοῦντας ὥσπερ χειρὸς

C ἀνασχέδει τῆς προβοσκίδος. ὅϑεν καὶ θεοφιλέστα-
τόν ἐστι τὸ ϑηρίον, ὡς Πτολεμαῖος ὁ Φιλοπάτωρ i5
ἐμαρτύρησε. κρατήσας γὰρ ᾿Αντιόχου καὶ βουλό-
μένος ἐχπρεπῶς τιμῆσαι τὸ ϑεῖον ἄλλα τε πάμπολλα
κατέϑυσεν ἐπινίκια τῆς μάχης καὶ τέσσαρας ἐλέ-
φαντας᾽ εἶτα νύκτωρ ὀνείρασιν ἐντυχών, ὡς τοῦ
ϑεοῦ μετ’ ὀργῆς ἀπειλοῦντος αὐτῷ διὰ τὴν ἀλλό- so
κοῖτον ἐκείνην ϑυσίαν., ἱλασμοῖς τε πολλοῖς ἐχρή-
σατο καὶ χαλκοῦς ἐλέφαντας ἀντὶ τῶν σφαγέντων -
ἀνέστησε τέσσαρας. οὐχ ἧττον δὲ κοινωνικὰ τὰ
τῶν λεόντων. oí γὰρ νέοι τοὺς βραδεῖς καὶ γέρον-
τας ἤδη συνεξάγουσιν ἐπὶ ϑήραν" ὅπου δ᾽ ἂν ἀπα- sw
γορεύσωσιν, οἵ μὲν κάϑηνται περιμένοντες οἵ δὲ

D ϑηρεύουσι: κἂν λάβωσιν ὁτιοῦν, ἀνακαλοῦνται,

4 ᾿Ιόβας] Mueller. 8 p. 474 6 φορυτῷ M: φόρτῳ

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 41

μόσχου μυκήματι τὸ βρύχημα ποιοῦντες ὅμοιον" οἵ
δ᾽ εὐθὺς αἰσϑάνονται καὶ παραγενόμενοι κοινῇ τὴν
ἄγραν ἀναλίσκουσιν.
18. Ἔρωτες δὲ πολλῶν οἱ μὲν ἄγριοι καὶ πε-
εριμανεῖς γεγόνασιν, οἵ δ᾽ ἔχοντες οὐκ ἀπάνθρωπον
ὡραϊσμὸν οὐδ᾽ ἀναφρόδιτον ὁμιλίαν. οἷος ἦν Ó τοῦ
ἐλέφαντος ἐν ᾿Δ4λεξανδρείᾳ τοῦ ἀντερῶντος ᾿Ζρι-
στοφάνεν τῷ γραμματικῷ" τῆς γὰρ αὐτῆς ἤρων
στεφανοπώλιδος, καὶ οὐχ ἧττον ἦν ὃ ἐλέφας διάδη-
64oc' ἔφερε γὰρ αὐτῇ "τῆς ὀπώρας ἀεὶ τὰ πρατήρια
παραπορευόμενος, καὶ χρόνον πολὺν ὑφίστατο καὶ
τὴν προβοσκίδα τῶν χιτωνίων ἐντὸς ὥσπερ χεῖρα
παραβαλὼν ἀτρέμα τῆς περὶ τὸ στῆϑος ὥρας ἔψαυεν. E
ὁ δὲ δράχων ὁ ,τῆς Αἰτωλίδος ἐρασϑεὶς ἐφοίτα
5 νύχτωρ παρ᾽ αὐτὴν καὶ τοῦ σώματος ὑποδυόμενος
ἐν χρῷ καὶ περιπλεκόμενος οὐδὲν οὔϑ᾽ ἑχὼν οὔτ᾽
ἄχων ἔβλαψεν ἀλλὰ καὶ κοσμέως ἀεὶ περὶ τὸν
ὄρϑρον ἀπηλλάττετο. συνεχῶς δὲ τοῦτο ποιοῦντος
αὐτοῦ, μετῴκισαν οἱ προσοικοῦντες ἀπωτέρω τὴν
$3 ἄνϑρωπον᾽ ὁ δὲ τρεῖς μὲν ἢ τέτταρας ἡμέρας οὐκ
ἦλθεν ἀλλ᾽ ὡς ἔοικε περιῇει ξητῶν καὶ πλανώμενος" F
μόλις δέ πῶς ἐξανευρὼν καὶ περιπεσὼν οὐ πρᾶος
ὥσπερ εἰώϑει ἀλλὰ τραχύτερος, τῷ μὲν ἄλλῳ σπει-
ράματι τὰς χεῖρας αὐτῆς ἔδησε πρὸς τὸ σῶμα, τῷ
50' ἀπολήγοντι τῆς οὐρᾶς ἐμαστίγου τὰς κνήμας,
ἐλαφράν τινα καὶ φιλόστοργον καὶ πλέον ἔχδυσαν
τοῦ χολάξοντος τὸ φειδόμενον ὀργὴν ἀποδεικνύ-

4 cf. Mueller. 1. 1. 10c:€* 20 ἡμέρας * 22 καὶ]
deleverimn σπρᾶος *: πράως

48 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

μενος. τὸν δ᾽ ἐν Αἰγίῳ παιδεραστοῦντα χῆνα καὶ
τὸν ἐπιϑυμήσαντα Γλαύκης τῆς κιϑαρῳδοῦ κριόν"
περιβόητοι γάρ εἶσι καὶ πολλῶν οἶμαι διηγημάτων
τοιούτων διακορεῖς ὑμᾶς εἶναι" διὸ ταῦτα μὲν
ἀφίημι. !
19. Ψᾶρες δὲ καὶ κόρακες καὶ ψιττακοὶ μανϑά-
νοντες διαλέγεσϑαι καὶ τὸ τῆς φωνῆς πνεῦμα τοῖς
διδάσκουσιν εὔπλαστον οὕτω καὶ μιμηλὸν ἐξαριϑ-
918 μεῖν καὶ ῥυϑμίξειν παρέχοντες ἐμοὶ δοκοῦσι προ-
δικεῖν καὶ συνηγορεῖν τοῖς ἄλλοις ξώοις ἐν τῶ τ
μανϑάνειν, τρόπον τινὰ διδάσκοντες ἡμᾶς, ὅτε καὶ
προφορικοῦ λόγου καὶ φωνῆς ἐνάρϑρου μέτεστιν
αὐτοῖς. T) καὶ πολὺς κατάγελως τὸ πρὸς ταῦτα
καταλιπεῖν ἐκείνοις σύγχρισιν, οἧς οὐδ᾽ ὅσον ὠρύ-
σασϑαι μέτεστιν οὐδ᾽ ὅσον στενάξαι φωνῆς. τού- 5
τῶν δὲ καὶ τοῖς αὐτοφυέδι καὶ τοῖς ἀδιδάκτοις
γηρύμασιν ὅση μοῦσα καὶ χάρις ἔπεστιν, οἵ λογιώ-
τατον καὶ καλλιφωνότατοι μαρτυροῦσι, τὰ ἥἤδιστα
ποιήματα καὶ μέλη μέλεσι κύκνων καὶ ἀηδόνων
ὠδαῖς ἀπεικάξοντες. ἐπεὶ δὲ τοῦ μαϑεῖν τὸ διδάξαι »
λογικώτερον, ἤδη πειστέον ᾿Δριστοτέλει λέγοντι καὶ
B τοῦτο τὰ ξῷα ποιεῖν" ὀφθῆναι γὰρ ἀηδόνα νεοσδὸν
ἄδειν προδιδάδκουσαν. μαρτυρεῖ δ᾽ αὐτῷ τὸ φαυ-
λότερον ἄδειν ὅσαις συμβέβηκε μικραῖς ἁλούδαις
ἀποτρόφοις τῶν μητέρων γενέσϑαι' διδάσκονται ss
1 "Αἰγίῳ Aelianus (5, 2 αἰπῶ 8 μιμηλὸν ὃν ER
ib. ἐξαρυθμεῖν) corruptum. Ted W. διαρϑροῦν Her-
werdenus. Fort.é£ ἀρρύϑμου ῥυϑμίζξειν παρέχ.υ 18 i W:1

ib. τὸ πρὸς} xoóc? 19 μέλη μέλεσι *: μέλει 21 ἢ ριστο.
τέλει) p. 608, 17

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 49

yàg αἵ συντρεφόμεναι καὶ μανθάνουσιν οὐ διὰ
μισϑὸν οὐδὲ πρὸς δόξαν ἀλλὰ τῷ χαίρειν διαμελιξό-
μεναι καὶ τὸ καλὸν ἀγαπᾶν μᾶλλον ἢ τὸ χρειῶδες
τῆς φωνῆς. ἔχω δὲ περὶ τούτου καὶ λόγον εἰπεῖν
ὁπρὸς ὑμᾶς, ἀκούσας Ἑλλήνων ts πολλῶν καὶ Ῥω-
uev παραγενομένων. κουρεὺς γάρ τις ἐργαστήριον C
ἔχων ἐν Ῥώμῃ πρὸ τοῦ τεμένους, ὃ καλοῦσιν “Ελλή-
νῶν ἀγοράν, ϑαυμαστόν τι χρῆμα πολυφώνου καὶ
πολυφϑόγγου κίττης ἔτρεφε, καὶ ἀνθρώπου ῥήματα
υ χαὶ ϑηρίων φϑόγγους καὶ ψόφους ὀργάνων ἀντα-
πεδίδου, μηδενὸς ἀναγχάξοντος ἀλλ᾽ αὑτὴν ἐϑί-
ξουσα καὶ φιλοτιμουμένη μηδὲν ἄρρητον ἀπολιπεῖν
μηδ᾽ ἀμίμητον. ἔτυχε δέ τις ἐκεῖϑεν τῶν πλου-
σίων ἐχκομιξόμενος ὑπὸ σάλπιγξι πολλαῖς, καὶ γενο-
ι μένης ὥσπερ εἴωϑε κατὰ. τὸν τόπον ἐπιστάσεως,
εὐδοκιμοῦντες οἱ σαλπικταὶ καὶ κελευόμενοι πολὺν
χρόνον ἐνδιέτριψαν᾽ ἡ δὲ κίττα μετὰ τὴν ἡμέραν
ἐχείνην ἄφϑογγος ἦν καὶ ἄναυδος, οὐδὲ τὴν αὑτῆς
ἐπὶ τοῖς ἀναγκαίοις πάϑεσιν ἀφιεῖσα φωνήν. τοῖς D
Ὁ οὖν πρότερον αὐτῆς ϑαυμάξουσι τὴν φωνήν, τότε
ϑαῦμα μεῖξον ἡ σιωπὴ παρεῖχε, κωφὸν ἀκρόαμα
τοῖς συνήϑως παροδεύουσι τὸν τόπον᾽ ὑποψίαι δὲ
φαρμάκων ἐπὶ τοὺς ὁμοτέχνους ἦσαν᾽ οἱ δὲ πλεῖστοι
τὰς σάλπιγγας εἴκαξον ἐκπλῆξαι τὴν ἀκοήν. τῇ Ó
ὁ ἀχρῇ συγκατεσβέσϑαι τὴν φωνήν. ἦν δ᾽ οὐδέτερα
τούτων, ἀλλ᾽ ἄσκησις ὡς ἔοικε καὶ ἀναχώρησις
εἰς ἑαυτὸ τοῦ μιμητικοῦ, καϑάπερ ὄργανον ἐξαρτυο-

9 καὶ] ἣ καὶ 116 *: σαλπιγκταὰὶσ 18 αὑτῆς *: αὐτῆς
?1 ἀκροάματος συνήϑους R praeter necessitatem

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 4

50 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

E μένου τὴν φωνὴν καὶ παρασκχευάξοντος" ἄφνω γὰρ
αὖϑις ἦκε καὶ ἀνέλαμψεν οὐδὲν τῶν συνήϑων καὶ
παλαιῶν μιμημάτων ἐκείνων, ἀλλὰ τὰ μέλη τῶν
σαλπίγγων αὐταῖς περιόδοις φϑεγγομένη καὶ μετα-
βολὰς πάδας καὶ κρουμάτων διεξιοῦσα πάντας 5
ῥυϑμούς᾽ ὥστε, ὅπερ ἔφην, τῆς εὐμαϑείας λογικω-

, τέραν εἶναι τὴν αὐτομάϑειαν ἐν αὐτοῖς. πλὴν ἕν
γέ τι μάϑημα κυνὸς οὐ δοκῶ μοι παρήσειν, γενό-
μενος ἐν Ῥώμῃ ϑεατής. παρὼν γὰρ ὃ κύων μέμῳ
πλοκὴν ἔχοντι δραματικὴν καὶ πολυπρόσωπον ἄλλας τὸ
τε μιμήσεις ἀπεδίδου τοῖς ὑποκειμένοις πάϑεσι καὶ

F πράγμασι προσφόρους, καὶ φαρμάκου ποιουμένων
ἐν αὐτῷ πεῖραν ὑπνωτικοῦ μὲν ὑποκειμένου δ᾽
εἶναι ϑανασίμον, τόν τ᾽ ἄρτον, ᾧ δῆϑεν ἐμέμικτο
τὸ φάρμακον, ἐδέξατο καὶ καταφαγὼν ὀλίγον ὕστε- τ᾽
ρον ὅμοιος ἦν ὑποτρέμοντι καὶ σφαλλομένῳ καὶ
καρηβαροῦντι' τέλος δὲ προτείνας ἑαυτὸν ὥσπερ
νεχρὸς ἔκειτο, καὶ παρεῖχεν ἕλκειν καὶ μετα-
φέρειν, ὡς ὃ τοῦ δράματος ὑπηγόρευε λόγος. ἐπεὶ
δὲ τὸν καιρὸν ἐκ τῶν λεγομένων καὶ πραττομένων 30.
ἐνόησεν, ἡσυχῆ τὸ πρῶτον ἐκίνησεν ἑαυτόν, ὥσπερ
ἐξ ὕπνου βαϑέος ἀναφερόμενος, καὶ τὴν κεφαλὴν

9714 ἐπάρας διέβλεψεν. ἔπειτα ϑαυμασάντων, ἐξα-
ναστὰς ἐβάδιξε πρὸς ὃν ἔδει' καὶ προσήκαλλε χαί-
ρῶν καὶ φιλοφρονούμενος, ὥστε πάντας ἀνθρώπους 35.
καὶ Καίσαρα (παρῆν γὰρ ὃ γέρων Οὐεσπασιανὸς
ἐν τῷ Μαρκέλλου ϑεάτρῳ) συμπαϑεῖς γενέσϑαι.

20. Γελοῖον δ᾽ ἴσως ἐσμὲν ἐπὶ τῷ μανϑάνειν τὰ
94 προσήκαλλε : προσῆκε μὲν

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. o1

ξῷα σεμνύνοντες, ὧν δ zh«uuóxowvog ἀποφαίνει
μαϑητὰς ἐν τοῖς μεγίστοις γεγονότας ἡμᾶς" ἀρά-
χνης ἐν ὑφαντικῇ καὶ ἀκεστικῇ, χελιδόνος ἐν οἶκο-
δομίᾳ᾽ καὶ τῶν λιγυρῶν, κύκνου καὶ ἀηδόνος, ἐν
δῷ δῇ κατὰ μίμησιν. ἰατρικῆς δὲ πολὺ τῶν τριῶν
εἰδῶν ἑκάστου καὶ γενναῖον ἐν αὐτοῖς μόριον δρῶ-
μεν οὐ γὰρ μόνον τῷ φαρμακευτικῷ χρῶνται,
χελῶναι μὲν ὀρίγανον γαλαῖ δὲ πήγανον, ὅταν
ὄφεως φάγωσιν, ἐπεσϑίουσαι" κύνες δὲ πόα τινὶ
100 καϑαίροντες ἑαυτοὺς χολεριῶντας" ὃ δὲ δράκων τῷ
μαράϑρῳ τὸν ὀφθαλμὸν ἀμβλυώττοντα λεπτύνων
καὶ διαχαράττων᾽ ἡ δ᾽ ἄρκτος, ὅταν ἐκ τοῦ φωλεοῦ
προέλϑῃ,. τὸ ἄρον ἐσθίουσα πρῶτον τὸ ἄγριον᾽
ἡ γὰρ δριμύτης ἀνοίγει συμπεφυκὸς αὐτῆς τὸ ἔντε-
1590»: ἄλλως δ᾽ ἀσώδης γενομένη πρὸς τὰς μυρμη-
κιὰς τρέπεται καὶ κάϑηται προβάλλουσα λιπαρὰν
καὶ μαλακὴν ἰκμάδι γλυκείᾳ τὴν γλῶσσαν, ἄχρι οὗ
μυρμήκων ἀνάπλεως γένηται. καταπίνουσα γὰρ
ὠφελεῖται. τῆς v ἴβεως τὸν ὑποκλυσμὸν ἅλμῃ
Ὁ χαϑαιρομένης Αἰγύπτιοι συνιδεῖν καὶ μιμήσασϑαι
λέγουσιν. οἱ δ᾽ ἱερεῖς ὕδατι χρῶνται, περιαγνίξον-
τὲς ἑαυτούς, ἐξ οὗ πέπωκεν ἶβις᾽ ἂν yàg ἢ φαρ-
μακῶδες ἢ νοδσηρὸν ἄλλως τὸ ὕδωρ. οὐ πρόδεισιν.
ἀλλὰ καὶ τροφῆς ἀποσχέσει ἔνια ϑεραπεύονται.,
5 χαϑάπερ λύκοι καὶ λέοντες, ὅταν κρεῶν γένωνται
διαχορεῖς, ἡσυχίαν ἄγουσι κατακείμενοι καὶ συν-

10 malim τῷ μαρώθϑῳ 14 scr. vid. ovuuspvxóg
11": ἄχρις 24 malim ἀποσχέσεσιν — ib.rectius θεραπεύεται
25 καὶ wo imo?

A*

B

D

59 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

ϑάλποντες ἑαυτούς. víygw δέ φασιν, ἐρίφου παρα--
δοθέντος αὐτῇ. χρωμένην διαίτῃ μὴ φαγεῖν ἐφ᾽
ἡμέρας δύο, τῇ δὲ τρίτῃ πεινῶσαν αἰτεῖν ἄλλο καὶ
τὴν γαλεάγραν σπαράσσδειν' ἐκείνου δὲ φείσασϑαε
οἰομένην σύντροφον ἔχειν ἤδη καὶ σύνοικον. οὗ
μὴν ἀλλὰ καὶ χειρουργίᾳ χρῆσϑαι τοὺς ἐλέφαντας
ἱστοροῦσι" καὶ γὰρ ξυστὰ καὶ λόγχας καὶ τοξεύματα,
παριστάμενοι τοῖς τετρωμένοις, ἄνευ σπαραγμοῦ ῥα-
δίως καὶ ἀβλαβῶς ἐξέλκουσιν. αἵ δὲ Κρητικαὶ αἶγες.

5

ὅταν τὸ δίκταμνον φάγωσιν, ἐκβάλλουσαι và vobsó- 10

ματα ῥᾳδίως καταμαϑεῖν ταῖς ἐγκύοις τὴν βοτάνην
παρέσχον ἐχτρωτικὴν δύναμιν ἔχουσαν᾽ ἐπ᾽ οὐδὲν
γὰρ ἄλλο τρωϑεῖσαι φέρονται καὶ ξητοῦσι καὶ διώ-
κουσιν ἢ τὸ δίκταμνον.

21. Ἧττον δὲ ταῦτα ϑαυμαστά, καίπερ ὄντα i

ϑαυμάσια, ποιοῦσιν «i νόησιν ἀριϑμοῦ καὶ δύναμιν
τοῦ ἀριϑμεῖν ἔχουσαι φύσεις, ὥσπερ ἔχουσιν αἵ
περὶ Σοῦσα βόες" εἰσὶ γὰρ αὐτόϑι τὸν βασιλικὸν
παράδεισον ἄρδουσαι περιάκτοις ἀντλήμασιν, ὧν

ὥρισται τὸ πλῆϑος᾽ ἑκατὸν γὰρ ἑκάστη βοῦς ἀνα- 2

φέρει xo9' ἡμέραν ἑκάστην ἀντλήματα᾽ πλείονα δ᾽
οὐκ ἔστιν οὔτε λαβεῖν οὔτε βιάσασϑαι βουλόμενον"
ἀλλὰ καὶ πείρας ἕνεκα πολλάκις προστιϑέντων, ὑφίστα-
ται καὶ οὐ πρόεισιν, ἀποδοῦσα τὸ τεταγμένον" οὕτως

ἀκριβῶς συντίϑησι καὶ καταμνημονεύει τὸ κεφά- s

F λαιον, ὡς Κτησίας ó Κνίδιος ἱστόρηκε. Aifveg δ᾽ AC

10 δώιταμνον hic et infra Duebnerus: δέκταμον 18 διό-
κουσιν 7 R: διώκουσι 22 loeis] λαϑεῖν M 26 Κτησίας]
v. Fragm. ill. a C. Muellero Paris. 1844. Didot. p. 78

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 53

γυπτίων καταγελῶσι μυϑολογούντων περὶ τοῦ ὄρυγος,
ὡς φωνὴν ἀφιέντος ἡμέρας ἐκείνης καὶ ὥρας ἧς ἐπι-
τέλλει τὸ ἄστρον, ὃ Σῶϑιν αὐτοὶ Κύνα δὲ καὶ Σεί-
ριον ἡμεῖς καλοῦμεν" τὰς γὰρ αὐτῶν ὁμοῦ πάσας
5 αἶγας, ὅταν ἀνάσχῃ μεϑ᾽ ἡλίου τὸ ἄστρον ἀτρεκῶς,
ἐκεῖ στρεφομένας ἀποβλέπειν πρὸς τὴν ἀνατολήν᾽ καὶ
τεκμήριον τοῦτο τῆς περιόδου βεβαιότατον εἶναι καὶ
μάλιστα τοῖς μαϑηματικοῖς κανόσιν ὁμολογούμενον.
22. Ἵνα δὲ κορυφὴν ὁ λόγος ἐπιϑεὶς ἑαυτῷ 975
παύσηται, φέρε κινήσαντες τὴν ἀφ᾽ ἱερᾶς βραχέα
περὶ ϑειότητος αὐτῶν καὶ μαντικῆς εἴπωμεν. οὐ
γάρ τι μικρὸν οὐδ᾽ ἄδοξον, ἀλλὰ πολὺ καὶ παμπά-
λαιον μαντικῆς μόριον οἰωνιστικὴ κέκληται" τὸ γὰρ
ὀξὺ καὶ νοερὸν αὐτῶν καὶ δι᾽ εὐστροφίαν ὑπήκοον
5 ἁπάδης φαντασίας ὥσπερ ὀργάνῳ τῷ ϑεῷ παρέχει
χρῆσϑαιν καὶ τρέπειν ἐπί τε κίνησιν ἐπί vs φωνὰς
καὶ γηρύματα καὶ σχήματα νῦν μὲν ἐνστατικὰ νῦν
δὲ φορὰ καϑάπερ πνεύματα ταῖς μὲν ἐπικόπτοντα Β
ταῖς δ᾽ ἐπευϑύνοντα πράξεις καὶ ὁρμὰς εἰς τὸ τέλος.
9 διὸ χοινῇ μὲν ὁ Εὐριπίδης ᾿ϑεῶν κήρυκας ὀνομάξει
τοὺς ὄρνυωϑθας᾽ ἰδίᾳ δέ φησιν ὁ Σωκράτης ᾿ὁμόδου-
λον᾽ ἑαυτὸν ποιεῖσϑαι "rv κύκνων᾽" ὥσπερ αὖ καὶ
τῶν βασιλέων ἀετὸς μὲν ὃ Πύρρος ἥδετο καλού-
uevog ἱέραξ δ᾽ ὃ ᾿Αντίοχος" ἰχϑῦς δὲ τοὺς ἀμαϑεῖς
καὶ ἀνοήτους λοιδοροῦντες ἢ σκώπτοντες Óvoudfo-
4 ὁμοῦ cvi? 16 ὄργανον ER, non opus 18 τοῖς
μὲν — τοῖς δὲ HR. τὰς μὲν — τὰς δὲ W; sed possis etiam
πράξεσι καὶ ὁρμαῖς 20 Εὐριπίδης) aut respicitur ad Ion.

v&. 158 aut est novum fragm. cf. p. 4065 d 21 ὁμόδουλον]
Plat. Phaed. p. 85 b 26 ἢ] μᾶλλον ἢ R

54 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

μεν. ἀλλὰ δὴ μυρίων μυριάκις εἰπεῖν παρόντων,
ἃ προδείκνυσιν ἡμῖν καὶ προσημαίνει τὰ πεξὰ καὶ
πτηνὰ παρὰ τῶν ϑεῶν, ἕν οὐκ ἔστι τοιοῦτον ἀποφῆναι
τῷ προδικοῦντι τῶν ἐνύδρων, ἀλλὰ κωφὰ πάντα καὶ
τυφλὰ τῆς προνοίας εἰς τὸν ἄϑεον καὶ τιτανικὸν 5
ἀπέρριπται τόπον ὥσπερ ἀσεβῶν χῶρον, οὗ τὸ
λογικὸν καὶ νοερὸν ἐγκατέσβεσται τῆς ψυχῆς, ἐσχάτῳ
δέ τινι συμπεφυρμένης καὶ κατακεκλυδμένης αἰσϑή-
65009 μορίῳ, δπαίρουσι μᾶλλον ἢ ξῶσιν ἔοικεν.

28. ΗΡΑΚΛΕΩΝ. ἄναγε τὰς ὀφρῦς, ὦ φέλε 10
Φαίδιμε, καὶ διέγειρε σεαυτὸν ἡμῖν τοῖς ἐνάλοις
καὶ νησιώταις" οὐ παιδιὰ τὸ χρῆμα τοῦ λόγου γέ-
γονεν, ἀλλ᾽ ἐρρωμένος ἀγὼν καὶ ῥητορεία κιγκλίδων
ἐπιδέουσα καὶ βήματορ.

ΦΑΙΖΔΊΜΟΣ. ᾿᾽Ἐνέδρα μὲν οὖν, ὦ Ἡρακλέων, τὸ.
σὺν δόλῳ καταφανής᾽ κχραιπαλῶσι γὰρ ἔτι τὸ χϑιξὸν
καὶ βεβαπτιόσμένοις νήφων, ὡς ὁρᾷς, ὃ γενναῖος ἐκ
παραδκευῆς ἐπιτέϑειται. παραιτεῖσθαι δ᾽ οὐκ ἔστιν"
οὐ γὰρ βούλομαι Πινδάρου ξηλωτὴς ὧν ἀκοῦσαι τό

“τιϑεμένων ἀγώνων πρόφασις 20

ἀρετὰν ἐς αἰπὺν ἔβαλε oxóvov^ |
σχολὴ μὲν γὰρ πολλὴ πάρεστιν ὑμῖν, ἀργούντων
οὐ χορῶν ἀλλὰ κυνῶν καὶ ἵππων καὶ δικτύου καὶ
πάσης σαγήνης. διὰ τοὺς λόγους ἐκεχειρίας κοινῇ
πᾶσι τοῖς ξῴοις κατά vs γῆν καὶ κατὰ ϑάλατταν 35
δεδομένης τὸ σήμερον. ἀλλὰ μὴ φοβηϑῆτε' χρή-

19 Πινδάρου] Bergk. 1 p. 456 22 σχολὴ μὲν γὰρ
πολλὴ πάρεστιν *: σχολὴ μὲν οὖν πολλὴ γὰρ ἔστιν (Ath). Cf.
Nauck. p. 869

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. δῦ

σομαε γὰρ αὐτῇ μετρίως, οὔτε δόξας φιλοσόφων

οὔτ᾽ “Αἰγυπτίων μύϑους οὔτ᾽ ἀμαρτύρους ᾿Ινδῶν E
ἐπαγόμενος ἢ Διβύων διηγήδεις' ὃ δὲ πανταχοῦ
μάώρτυρας ἔχει τοὺς ἐργαξομένους τὴν ϑάλατταν
ὃ ὁρώμενα καὶ δίδωσι τῇ͵ ὄψει πίστιν, τούτων ὀλίγα
παραϑήσομαι. καίτοι τῶν ἐν γῇ παραδειγμάτων
ἐπιπροσϑοῦν οὐδέν ἐστιν, ἀλλ᾽ ἀνεῳγμένη παρέχει
τῇ αἰσϑήδσει τὴν ἱστορίαν. ἡ δὲ ϑάλασσα μικρὰ
κατιδεῖν καὶ γλίσχρα δίδωσι τῶν δὲ πλείστων
10 χατακαλύπτει γενέσεις καὶ τροφὰς ἐπυιϑέσεις τε καὶ
φυλακὰς ἀλλήλων, ἐν αἷς οὐκ ὀλίγα καὶ συνέσεως
ἔργα καὶ μνήμης καὶ κοινωνίας ἀγνοούμενα βλάπτει

τὸν λόγον. ἔπειτα τὰ μὲν ἐν γῇ διὰ τὴν ὁμοφυλίαν F
καὶ τὴν συνδιαίτησιν ἁμωσγέπως συναναχρωννύμενα
8 τοῖς ἀνθρωπίνοις ἥἤϑεσιν ἀπολαύει καὶ τροφῆς καὶ
διδασκαλίας καὶ μιμήσεως" ἣ τὸ μὲν πικρὸν ἅπαν
καὶ σχυϑρωπὸν ὥσπερ ἐπιμιξία ποτίμου OcAaccav
ἐφηδύνει, τὸ δὲ δυσξύνετον ἅπαν καὶ νωϑρὸν ἐπε-
γείρει ταῖς μετ᾽ ἀνθρώπων κινήσεσιν ἀναρριπιξό-
μένον. ὁ δὲ τῶν ἐνάλων βίος ὅροις μεγάλοις τῆς
πρὸς ἀνθρώπους ἀπφῳκισμένος ὁμιλίας ἐπείσακτον
οὐδὲν οὐδὲ συνειϑιόσμένον ἔχων ἴδιόρ ἐστι καὶ

αὐϑιγενὴς καὶ ἄκρατος ἀλλοτρίοις ἥἤϑεσι διὰ τὸν 916
τόπον, οὐ διὰ τὴν φύσιν. ἡ γὰρ φύσις ὅσον ἐξι-
*5 χνεῖται μαϑήσεως ἐπ᾽ αὐτὴν δεχομένη καὶ στέγουδσα
παρέχει πολλὰς μὲν ἐγχέλεις ἱερὰς λεγομένας ἀν-
7 Madvigius: ἀνεῳγμένῃ 18 δυσξύνετον R: δυσξύν-

ϑεον 19 κινήσεσιν] κοινωνήσεσιν Emperius 26 ἱερὰς
λεγομένας] post ὥσπερ τὰς reponit Kaltwasserus

56 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

ϑρώποις χειροήϑεις, ὥσπερ τὰς ἐν τῇ ᾿Αρεϑούσῃ).
πολλαχοῦ δ᾽ ἰχϑῦς ὑπακούοντας αὐτῶν ὀνόμασεν"
ὥσπερ τὴν Κράσσου μύραιναν ἱστοροῦσιν, ἧς ἀπο-
ϑανούσης ἔκλαυσεν ó Κράσσος" καί ποτὲ Ζομετέου
πρὸς αὐτὸν εἰπόντος “οὐ σὺ μυραίνης ἀποθανούσης
ἔχλαυσας᾽:; ἀπήντησεν “οὐ σὺ τρεῖς ϑάψας γυναῖκας
B οὐκ ἐδάχρυσας᾽; oí δὲ κροχόδειλοι τῶν ἱερέων οὐ
μόνον γνωρίξουσι τὴν φωνὴν καλούντων καὶ τὴν
ψαῦσιν ὑπομένουσιν, ἀλλὰ καὶ διαχανόντες παρέ-
χουσι τοὺς ὀδόντας ἐχκαϑαίρειν ταῖς χερσὶ καὶ
περιμάττειν ὀθονίοις. ἔναγχος δὲ Φιλῖνος ὁ βέλτι-
στος ἥκων πεπλανημένος ἐν Αἰγύπτῳ παρ᾽ ἡμᾶς
διηγεῖτο γραῦν ἰδεῖν ἐν ᾿Ανταίου πόλει κροκοδείλῳ
συγκαϑεύδουσαν ἐπὶ σκίμποδος εὖ μάλα κοσμίως
παρεχτεταμένῳ. πάλαι δ᾽ ἱστοροῦσι, Πτολεμαίου
τοῦ βασιλέως παρακαλουμένου, τὸν ἱερὸν κροκόδει-
λον μὴ ἐπακούσαντα μηδὲ πεισϑέντα λιπαροῦσι καὶ
C δεομένοις roig ἱερεῦσι δόξαι προσημαίνειν τὴν μετ᾽
οὐ πολὺ συμβᾶσαν αὐτῷ τοῦ βίου τελευτήν. ὥστε
μηδὲ τῆς πολυτιμήτου μαντικῆς ἄμοιρον εἶναι τὸ
τῶν ἐνύδρων γένος μηδ᾽ ἀγέραστον᾽ ἐπεὶ καὶ περὶ
Σοῦραν πυνϑάνομαι, κώμην ἐν τῇ Μυκίᾳ Φελλοῦ
μεταξὺ καὶ Μύρων, καϑεξομένους ἐπ’ ἐχϑύσιν
ὥσπερ οἰωνοῖς διαμαντεύεσθϑαι τέχνῃ τινὶ καὶ λόγῳ

ἑλίξεις καὶ φυγὰς καὶ διώξεις αὐτῶν ἐπισκοποῦντας. »

24. ᾿Αλλὰ ταῦτα μὲν ἔστω τοῦ μὴ παντάπασιν
ἐχφύλου μηδ᾽ ἀσυμπαϑοῦς πρὸς ἡμᾶς ἱκανὰ δείγ-

17 λιπαροῦντι καὶ δεομένῳ ἢ 24 λόγῳ ἕλίξεις Bryanus:
λόγων λέξεις, sed malim λόγῳ νήξεις cum

fa

to
e

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 51

ματα τῆς δ᾽ ἀκράτου καὶ φυσικῆς συνέσεως μέγα
δήλωμα τὸ κοινόν ἐστιν' οὐδὲν γὰρ οὕτως εὐχεί-
ρωῶτον ἀνθρώπῳ νηκτόν, ὃ μὴ πέτραις προσέχεται D
καὶ προσπέφυκεν, οὐδ᾽ ἁλώσιμον ἄνευ πραγματείας,
"ὡς λύκοις μὲν ὄνοι καὶ μέροψε μέλισσαι χελιδόσι
δὲ τέττιγες, ἐλάφοις δ᾽ ὄφεις ἀγόμενοι ῥαδίως ox
αὐτῶν" T καὶ τοὔνομα πεποίηται παρώνυμον οὐ τῆς
ἐλαφρότητος ἀλλὰ τῆς ἔλξεως τοῦ ὄφεως. καὶ τὸ
πρόβατον προσκαλεῖται τῷ ποδὶ τὸν λύκον" τῇ δὲ
᾿ παρδάλει τὰ πλεῖστα προσχωρεῖν χαίροντα τῇ ὀσμῇ
μάλιστα ὃὲ τὸν πίϑηκον λέγουσι. τῶν δὲ ϑαλατ-
τίων ὁμοῦ τι πάντων ἡ προαίσϑησις ὕποπτος οὖσα
καὶ πεφυλαγμένη πρὸς τὰς ἐπιϑέσεις ὑπὸ συνέσεως, E
οὐχ ἁπλοῦν τὸ τῆς ἄγρας ἔργον οὐδὲ φαῦλον ἀλλ᾽
ιὸ ὀργάνων τε παντοδαπῶν καὶ σοφισμάτων ἐπ᾽ αὐτὰ
δεινῶν καὶ ἀπατηλῶν δεόμενον ἀπείργασται. καὶ
τοῦτο δῆλόν ἐστιν ἀπὸ τῶν πάνυ προχείρων. τὸν
μὲν γὰρ ἀσπαλιευτικὸν κάλαμον οὐ βούλονται πάχος
ἔχειν. καίπερ εὐτόνου δεόμενοι πρὸς τοὺς σπαραγ-
ο μοὺς τῶν ἁλισκομένων. ἀλλὰ μᾶλλον ἐκλέγονται
τὸν λεπτόν, ὕπως μὴ πλατεῖαν ἐπιβάλλων σκιὼν
ἐχταράττῃ τὸ ὕποπτον αὐτῶν. ἔπειτα τὴν δρμιὰν
οὐ ποιοῦσι πολύπλοχον τοῖς Guuacu τῶν βρόχων
οὐδὲ τραχεῖαν ἐπεὶ καὶ τοῦτο τοῦ δόλου γίγνεται F
36 τεχμήριον αὐτοῖς. καὶ τῶν τριχῶν τὰ κχκαϑήκοντα
πρὸς τὸ ἄγκιστρον ὡς ἔνι μάλιστα λευκὰ φαίνεσϑαι
μηχανῶνται" μᾶλλον γὰρ οὕτως ἐν τῇ ϑαλάττῃ δι᾽

8 ὃ μὴ R: ἃ μὴ

58 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

ὁμοιότητα τῆς χρόας λανθάνουσι. τὸ δ᾽ ὑπὸ τοῦ
ποιητοῦ λεγόμενον

“ἡ δὲ μολυβδαίνῃ ἰκέλη ἐς βυσσὸν ὄρουσεν,
ἥτε xav ἀγραύλοιο βοὸς κέρας ἐμβεβαυῖα
ἔρχεται ὠμηστῇσιν ἐπ᾽ ἰχϑύσι κῆρα φέρουσα"

παρακούοντες ἔνιοι βοείαις ϑριξὶν οἴονται πρὸς τὰς
ὁομιὰς χρῆσϑαι τοὺς παλαιούς" “κέρας᾽ γὰρ τὴν τρέχα
λέγεσθαι καὶ τὸ κείρασϑαι διὰ τοῦτο καὶ τὴν
κουράν" καὶ τὸν παρ᾽ ᾿Αρχιλόχῳ “κεροπλάστην᾽ φι-

977 λόκοσμον εἶναι περὶ κόμην καὶ καλλωπιστήν. ἔστι

δ᾽ οὐκ ἀληϑές" ἱππείαις γὰρ ϑροιξὶ χρῶνται, τὰς
τῶν ἀρρένων λαμβάνοντες. αἱ γὰρ ϑήλειαι τῷ
οὔρῳ τὴν τρίχα βεβρεγμένην ἀδρανῆ ποιοῦσιν.
᾿Αριστοτέλης δέ φησι μηδὲν ἐν τούτοις λέγεσϑαι
σοφὸν ἢ περιττὸν ἀλλὰ τῷ ὄντι κεράτιον περιτί-
ϑεσϑαι πρὸ τοῦ ἀγκίστρου περὶ τὴν ὁρμιάν. ἐπεὶ
πρὸς ἄλλο ἐρχόμενοι διεσϑίουσι. τῶν δ᾽ ἀγκίστρων
τοῖς μὲν στρογγύλοις ἐπὶ κεστρέας καὶ ἀμίας χρῶν-
ται μικροστόμους Ovtag" τὸ γὰρ εὐθύτερον εὐλα-
βοῦνται" πολλάκις δὲ καὶ τὸ στρογγύλον ὃ κεστρεὺς
ὑποπτεύων ἐν κύκλῳ περινήχεται, τῇ οὐρᾷ περιρ-
ραπίξων τὸ ἐδώδιμον καὶ ἀνακάπτων τὸ ἀποκρουό-
μενον᾽ ἂν δὲ μὴ δύνηται, συναγαγὼν τὸ στόμα καὶ

3Hom.£$ 80 9 ᾿Δρχιλόχῳ])] ΒοΙρκ. 2 p. 891 ib. Turnebus:
κηροπλάστην 14 ᾿ἀριστοτέλης] locum non inveni; cf
Scholia in ll. Ὁ 81 16 ἐπεὶ Iannotius: ἔπειτα 19 εὐρύ-
τερον R 22 ἀνακάπτων W: ἀνακάμπτων. Malim ἅμα
κάπτων ib. ἀποκρεμαννύμενον R; facilius erat ἀποκρεμά-
μενον sed nihil opus 28 *: συνάγων

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 59

περιστείλας, τοῖς χείλεσιν ἄκροις ἐπιψαύων ἀπο-
χνίξει τοῦ δελέατος. ὁ δὲ λάβραξ ἀνδρικώτερον
τοῦ ἐλέφαντος οὐχ ἕτερον ἀλλ’ αὐτὸς ἑαυτόν, ὅταν
περιπέσῃ τῷ ἀγκίστρῳ, βελουλκεῖ, τῇ δεῦρο κἀκεῖ
5 παραλλάξει τῆς κεφαλῆς ἀνευρύνων τὸ τραῦμα καὶ
τὸν ἐκ τοῦ σπαραγμοῦ πόνον ὑπομένων, ἄχρι ἂν
ἐχβάλῃ τὸ ἄγκιστρον. ἡ δ᾽ ἀλώπηξ οὐ πολλάκις
μὲν ἀγκίστρῳ πρόσεισιν ἀλλὰ φεύγει τὸν δόλον,
ἁλοῦσα δ᾽ εὐθὺς ἐκτρέπεται" πέφυκε γὰρ δι’ εὐτο-
1» νίαν καὶ ὑγρότητα μεταβάλλειν τὸ σῶμα καὶ στρέ-
φειν, ὥστε τῶν ἐντὸς ἐκτὸς γενομένων ἀποπίπτειν
τὸ ἄγκιστρον.
25. Ταῦτα μὲν οὖν γνῶσιν ἐμφαίνει καὶ χρῆσιν
ἐπὶ καιρῷ τοῦ συμφέροντος εὐμήχανον καὶ περιττήν᾽
ι ἄλλα δ᾽ ἐπιδείκνυται μετὰ τοῦ συνετοῦ τὸ xowo-
vuxüv καὶ τὸ φιλάλληλον, ὥσπερ ἀνϑίαι καὶ σκάροι.
σχάρου μὲν γὰρ ἄγκιστρον καταπιόντος, οἵ παρόντες
σχάροι προδσαλλόμενοι τὴν ὁδρμιὰν ἀποτρώγουσιν"
οὗτοι δὲ καὶ τοῖς εἰς κύρτον ἐμπεδοῦσι τὰς οὐρὰς
Ὁ παραδόντες ἔξωϑεν ξλκουσι δάκνοντας προϑύμως
xul συνεξάγουσιν. οἱ δ᾽ ἀνϑίαι τῷ συμφύλῳ βοη-
ϑοῦσιν ἰταμώτερον᾽ τὴν γὰρ δρμιὰν ἀναϑέμενοι
κατὰ τὴν ῥάχιν καὶ στήσαντες ὀρθὴν τὴν ἄκανθαν
ἐπιχειροῦσι διαπρίειν τῇ τραχύτητι καὶ διακόπτειν.
μ καίτοι χερσαῖον οὐδὲν ἴσμεν ἑτέρῳ κινδυνεύοντι
τολμῶν ἀμύνειν, οὐκ ἄρκτον οὐ σῦν οὐδὲ λέαιναν
οὐδὲ πάρδαλιν" ἀλλὰ συγχωρεῖ μὲν εἰς ταὐτὸν ἐν

ὃ ": ἄχρις 9 ἐκστρέφεται Herwerdenus, sed cf. p. 667b
19 οὗτοι] οἱ αὐτοὶ W

60 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

τοῖς ϑεάτροις τὰ ὁμόφυλα καὶ κύκλῳ μετ’ ἀλλήλων
περίεισιν" ἑτέρῳ δ᾽ ἕτερον οὐκ οἶδεν οὐδὲ φρονεῖ
βοηϑεῖν, ἀλλὰ φεύγει καὶ ἀποπηδᾷ πορρωτάτω
γιγνόμενα τοῦ τετρωμένου καὶ ϑνήσχοντος. ἡ ὃὲ
τῶν ἐλεφάντων ἱστορία. φίλε, τῶν εἰς τὰ ὀρύγματα 5
φορούντων καὶ τὸν ὀλισϑόντα διὰ χώματος ἀναβι-
E βαξόντων ἔκτοπός ἐστι δεινῶς καὶ ἀλλοδαπή, καὶ
καϑάπερ ἐκ βασιλικοῦ διαγράμματος ἐπιτάττουσα
πιστεύειν αὐτῇ τῶν ᾿Ιόβα βιβλίων. ἀληϑὴς δ᾽ οὖσα
πολλὰ δείκνυσι τῶν ἐνάλων μηδὲν ἀπολειπόμενα i
τῷ κοινωνικῷ καὶ συνετῷ τοῦ σοφωτάτου τῶν χερ- —
σαίων. ἀλλὰ περὶ κοινωνίας αὐτῶν ἴδιος ἔσται
τάχα λόγος.
260. Οἱ δ᾽ ἁλιεῖς συνορῶντες ὥσπερ ἀλεξήμασι
. παλαιδόμάτων τὰ πλεῖστα διακρουόμενα τὰς ἀπ᾽ i5
&yxíGvoov βολὰς ἐπὶ βίας ἐτράπησαν, καϑάπερ͵ οἵ
Πέρσαι δαγηνεύοντες, ὡς τοῖς ἐνσχεϑεῖσιν οὐδεμίαν
F ἐκ λογισμοῦ καὶ σοφίας διάφευξιν οὖσαν. ἀμφι-
βλήστροις μὲν γὰρ καὶ ὑποχαῖς κεστρεῖς καὶ ἰουλέδες
ἁλίσκονται, μόρμυροί τε καὶ σαργοὶ καὶ κωβιοὶ καὶ so
λάβρακες᾽ τὰ δὲ βολιστικὰ καλούμενα, τρίγλαν καὶ
χρυδσωπὸν καὶ σκορπίον, γρίποις τε καὶ σαγήναις
σύρουσι περιλαμβάνοντες" τῶν δικτύων οὖν τὸ γένος
ὀρϑῶς Ὅμηρος πανάγραν προσεῖπεν. ἀλλὰ καὶ πρὸς
ταῦτα μηχαναὶ ταῖς γαλαῖς εἰσιν ὥσπερ τῷ λάβρακι᾽ ss
2 φρονεῖ] φροντίξειν b giis τῶν] φορυτὸν M
6 φορούντων] φορυτὸν συμφορούντων R 1 ἔκτοπος]
ψευδὴς μὲν οὖσα ἔχτοπος R 9 ᾿Ιόβα] Mueller. 8 p. 474

14 ἀλεξήμασι scripsi cum Corae: ἀδοξήμασι 928 οὖν *:
ὧν 48 γαλαῖς εἰσιν *: γαλαῖσιν ᾿

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 61

συρομένην γὰρ αἰσϑανόμενος βία διίστησι καὶ
τύπτει κοιλαίνων τοὔδαφος ὅταν δὲ ποιήσῃ ταῖς
ἐπιδρομαῖς τοῦ δικτύου χώραν, ἔωσεν ἑαυτὸν καὶ
προσέχεται, μέχρι ἂν παρέλϑῃ. δελφὶς δὲ περιλη-
ἐφϑείς,. ὅταν σδυναίσθϑηται γεγονὼς ἐν ἀγκάλαις
σαγήνης. ὑπομένει μὴ ταραττόμενος ἀλλὰ χαίρων"
εὐωχεῖται γὰρ ἄνευ πραγματείας ἀφϑόνων ἰχϑύων
παρόντων" ὅταν δὲ πλησίον τῇ γῇ προσίῃ. φαγὼν
τὸ δίκτυον ἄπεισιν. εἰ δὲ μὴ φϑαίη διαφυγών, τὸ 978
πρῶτον οὐδὲν ἔπαϑε δεινὸν ἀλλὰ διαρράψαντες
αὐτοῦ περὶ τὸν λόφον ὁλοσχοίνους ἀφῆκαν" αὖϑις
ὃὲ ληφϑέντα πληγαῖς κολάξουσι. γνωρίσαντες ἐκ
τοῦ διαρράμματος. σπανίως δὲ τοῦτο συμβαίνει"
συγγνώμης γὰρ τυγχάνοντες τὸ πρῶτον εὐγνωμο-
15 vobouw οἱ πλεῖστοι καὶ φυλάττονται τὸ λοιπὸν μὴ
ἀδικεῖν. ἔτι 03 πολλῶν τῶν πρὸς εὐλάβειαν καὶ
προφυλακὴν καὶ ἀπόδρασιν ὄντων παραδειγμάτων,
οὐκ ἄξιόν ἐστι τὸ τῆς σηπίας παρελθεῖν. τὴν γὰρ
καλουμένην μύτιν παρὰ τὸν τράχηλον ἔχουδα πλήρη
Ὁ ξοφερᾶς ὑγρότητος, ἣν ϑόλον καλοῦσιν, ὅταν κατα-
λαμβάνηται, μεϑίησιν ἔξω, τεχνωμένη, τῆς ϑαλάτ- B
τῆς διαϑολωϑείδης ποιήδασα περὶ αὑτὴν σκότος,
ὑπεκδῦναι καὶ ἀποδρᾶναι τὴν τοῦ ϑηρεύοντος ὄψιν"
ἀπομιμουμένη τοὺς Ὁμήρου ϑεούς ᾿χυανέῃ νεφέλῃ
8 πολλάκις ovg ἂν σῷσαι ϑέλωσιν ὑφαιρουμένους καὶ
διακλέπτοντας. ἀλλὰ τούτων μὲν ἅλις.

2 τύπτων κοιλαένει αὶ ib.*: τῆς ἐπιδρομῆς 4 *: μέχρις
11 αὐτοῦ] αὐτὸν &ut αὐτοῦ τὰ R 24 cf. Hom. E 84ὅ
passim

62 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

27. Τῆς δ᾽ ἐπιχειρητικῆς καὶ ϑηρευτικῆς δει--
νότητος αὐτῶν ἐν πολλοῖς σοφίδματα κατιδεῖν ἔστιν.
ó μὲν γὰρ ἀστήρ, ὧν ἂν ἅψηται, πάντα διαλυόμενα
καὶ διατηκόμενα γιγνώσκων, ἐνδίδωσι τὸ σῶμα καὶ
περιορᾷ ψαυόμενον ὑπὸ τῶν παρατρεχόντων ἢ προσ- 5
πελαξόντων. τῆς δὲ νάρκης ἴστε δήπου τὴν δύνα-
utv, οὐ μόνον τοὺς ϑιγόντας αὐτῆς ἐκπηγνύουσαν.

C ἀλλὰ καὶ διὰ τῆς σαγήνης βαρύτητα ναρκώδη ταῖς
χερσὶ τῶν ἀντιλαμβανομένων ἐμποιοῦσαν. ἔνιοι δ᾽
ἱστοροῦσι, πεῖραν αὐτῆς ἐπὶ πλέον λαμβάνοντες, ἂν 10
ἐκπέσῃ ξῶσα, κατασκεδαννύντες ὕδωρ ἄνωϑεν,
αἰσϑάνεσϑαι τοῦ πάϑους ἀνατρέχοντος ἐπὶ τὴν χεῖρα
καὶ τὴν ἁφὴν ἀμβλύνοντος ὡς ἔοικε διὰ τοῦ
ὕδατος τρεπομένου καὶ προπεπονϑότος. ταύτης οὖν
ἔχουσα σύμφυτον αἴσϑησιν μάχεται μὲν ἐξ ἐναντίας
πρὸς οὐδὲν οὐδὲ διακινδυνεύει᾽ κύκλῳ δὲ περιιοῦσα
τὸ ϑηρευόμενον ὥσπερ βέλη διασπείρει τὰς ἀπορ-
gocc, φαρμάττουσα τὸ ὕδωρ πρῶτον, εἶτα τὸ ξῷον
διὰ τοῦ ὕδατος, μήτ᾽ ἀμύνεσϑαι δυνάμενον μήτε
φυγεῖν ἀλλ᾽ ἐνισχόμενον ὥσπερ ὑπὸ δεσμῶν καὶ 90

Ὁ πηγνύμενον. ὃ δὲ καλούμενος ἁλιεὺς γνώριμος μέν
ἐστι πολλοῖς καὶ διὰ τοὔργον αὐτῷ γέγονε τοὔνομα" ᾧ
σοφίσματι καὶ τὴν σηπίαν χρῆσϑαί φησιν ὃ ᾽άριστο-
τέλης᾽" καϑίησι γὰρ ὥσπερ δρμιὰν ἀπὸ τοῦ τραχήλου
πλεκτάνην, μηκύνεσϑαί τε πόρρω χαλώδης καὶ πάλιν 925
συντρέχειν εἰς ἑαυτὴν ἀναλαμβανούσης ῥᾷστα πε-
φυκυῖαν. ὅταν οὖν τι τῶν μικρῶν ἰχϑυδίων ἴδῃ

5

p

22 *: τὸ ἔργον 28 AgtovoréAng] cf. p. 622, 11. 620, 13}

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 63

πλησίον ἐνδίδωσι δακεῖν, καὶ κατὰ μικρὸν dva-
μηρύεται λανθάνουδα καὶ προσάγεται, μέχρι ἂν ἐν
ἐφικτῷ τοῦ στόματος γένηται τὸ προσισχόμενον.
τῶν δὲ πολυπόδων τῆς χρόας τὴν ἄμειψιν ὅ τε
s Πίνδαρος περιβόητον πεποίηκεν εἰπών

ἱποντίου ϑηρὸς χρωτὶ μάλιστα vóov, Ε
προσφέρων πάσαις πολίεσσιν ὁμίλει"

χαὶ Θέογνις ὁμοίως

ἱπουλύποδος νόον ἴσχε πολυχρόου, ὃς ποτὶ πέτρῃ
1: τῇπερ ὁμιλήσῃ, τοῖος ἰδεῖν ἐφάνη.

μεταβάλλει γὰρ ὃ μὲν χαμαιλέων οὐδέν τι μηχανώ-
μένος οὐδὲ κατακρύπτων ἑαυτὸν ἀλλ᾽ ὑπὸ δέους
ἄλλως τρέπεται, φύσει ψοφοδεὴς ὧν καὶ δειλός.
συνέπεται δὲ καὶ πνεύματος πλῆϑος, ὧς Θεόφραστος" F
5 ὀλίγον γὰρ ἀποδεῖ πᾶν τὸ σῶμα τοῦ ξῴου πλῆρες
εἶναι πνεύμονος, ᾧ τεχμαίρεται τὸ πνευματικὸν
αὐτοῦ καὶ διὰ τοῦτο πρὸς τὰς μεταβολὰς εὔτρεπτον.
τοῦ δὲ πολύποδος ἔργον ἐστὶν οὐ πάϑος ἡ μετα-
βολή: μεταβάλλει γὰρ ἐκ προνοίας, μηχανῇ χρώ-
Ὁ μένος τοῦ λανθάνειν ἃ δέδιε καὶ λαμβάνειν οἷς
τρέφεται" παρακρουόμενος γὰρ τὰ μὲν αἷρεῖ μὴ
φεύγοντα τὰ δ᾽ ἐκφεύγει παρερχόμενα. τὸ μὲν γὰρ
αὑτοῦ τὰς πλεχτάνας κατεσϑίειν αὐτὸν ψεῦδός ἐστιν"

2 *: μέχρις 8 W: προσχόμενον 6 Πίένδαρος]
Bergk, 1 p. 888 8 Θέογνις] Bergk. 2 p. 140. Lectionis
diserepantiam vid. apud Bergkium 11 γὰρ ὁ μὲν] μὲν
γὰρ ὁ α' 21 τὰ μὲν M; malim ἄλλα μὲν aut ἃ μὲν aut
αἱρεῖ μὲν và μὴ φεύγοντα

64 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

τὸ δὲ μύραιναν δεδιέναι καὶ yóyyoov ἀληϑές ἐστιν᾿
ὑπ᾽ ἐκείνων γὰρ κακῶς πάσχει, δρᾶν μὴ δυνάμενος
979 ἐξολισϑανόντων. ὥσπερ αὖ πάλιν ὃ κάραβος ἐκείνων
μὲν ἐν λαβαῖς γενομένων περιγέγνεται ῥαδίως ἡ
γὰρ ψιλότης οὐ βοηϑεῖ πρὸς τὴν τραχύτητα" τοῦ ÓÀ 5
πολύποδος εἴδω τὰς πλεκτάνας διωϑοῦντος ἀπόλ-
λυται. καὶ τὸν κύκλον τοῦτον καὶ τὴν περίοδον
ταῖς xot ἀλλήλων διώξεσι καὶ φυγαῖς γύμνασμα
καὶ μελέτην ἡ φύσις αὐτοῖς ἐναγώνιον πεποίηκε
δεινότητος καὶ συνέσεως. 10
28. ᾿“λλὰ μὴν ἐχίνον γέ τινα χερδαίου διη-
γήσατο πρόγνωσιν ᾿Δριστοτέλης πνευμάτων, ὃς ἐθαύ-
B μαξε καὶ γεράνων τὴν ἐν τριγώνῳ πτῆσιν. ἐγὼ
δ᾽ ἐχῖνον μὲν οὐδένα Κυξικηνὸν ἢ Βυξάντιον, ἀλλὰ
πάντας ὁμοῦ παρέχομαι τοὺς ϑαλαττίους, ὅταν i5
αἴσϑωνται μέλλοντα χειμῶνα καὶ σάλον, ἑρματιξο-
μένους λιϑιδίοις, ὅπως μὴ περιτρέπωνται διὰ κου-
φότητα μηδ᾽ ἀποσύρωνται γενομένου κλύδωνος, ἀλλ᾽
ἐπιμένωσιν ἀραρότως τοῖς πετριδίοις. ἡ δὲ γερά-
vov μεταβολὴ τῆς πτήσεως πρὸς ἄνεμον οὐχ ἕνὸς 30
γένους ἐστὶν ἀλλὰ τοῦτο κοινῇ πάντες ἰχϑύες νοοῦν-
veg ἀεὶ πρὸς κῦμα καὶ ῥοῦν ἀντινήχονται καὶ παρα-
φυλάττουσιν ὅπως μή, κατ᾽ οὐρὰν προσφερομένου
τοῦ πνεύματος, ἡ λεπὶς ἀναπτυσσομένη λυπῇ τὸ
C σῶμα γυμνούμενον καὶ διατραχυνόμενον᾽ ὅϑεν ἀεὶ 35
συνέχουσιν ἑαυτοὺς ἀντιπρῴώρους᾽ σχιξομένη γὰρ

2 Duebnerus: ἐξολισϑαινόντων 11 χερσαίου] τοῦ
χερσαίου R 12 ᾿Δριστοτέλης Rosius (Fragm. 342): ἀριστό-
τιμος

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 65

οὕτω κατὰ κορυφὴν ἡ ϑάλασσα τά vs βράγχια
καταστέλλει καὶ κατὰ τῆς ἐπιφανείας ῥέουσα λείως
πιέξει. χαὶ οὐκ ἀνίστησι τὸ φρικῶδες. τοῦτο μὲν
οὖν, ὥσπερ ἔφην, κοινόν ἐστι τῶν ἰχϑῴων. πλὴν
sToU ἔλλοπος" τοῦτον δέ φασι κατ᾽ ἄνεμον καὶ ῥοῦν
νήχεσϑαι, μὴ φοβούμενον τὴν ἀναχάραξιν τῆς As-
πίδος, ἅτε δὴ μὴ πρὸς οὐρὰν τὰς ἐπιπτυχὰς ἐχούσης.
29, Ὁ δὲ ϑύννος οὕτως ἰσημερίας αἰσϑάνεται
καὶ τροπῆς, ὥστε καὶ τὸν ἄνθρωπον διδάσκειν,
0 μηδὲν ἀστρολογικῶν κανόνων δεόμενον᾽ ὅπου γὰρ Ὁ
ἂν αὐτὸν χειμῶνος αἴ τροπαὶ καταλάβωσιν, ἀτρεμεῖ
χαὶ διατρίβει περὶ τὸν αὐτὸν τόπον ἄχρι τῆς ἰση-
μερίας. ἀλλὰ τῆς γεράνου σοφὸν ἡ τοῦ λίϑου
περίδραξις, ὅπως προϊεμένη πυκνὸν ἐξυπνίζξηται.
ὁ καὶ πόσῳ σοφώτερον, ὦ φίλε, τὸ τοῦ δελφῖνος, ᾧ

ἱστῆναι μὲν οὐ ϑέμις οὐδὲ παύσασϑαι φορᾶς"

ἀεικίνητος γάρ ἐστιν ἡ φύσις αὐτοῦ καὶ ταὐτὸν
ἔχουσα τοῦ ξῆν καὶ τοῦ κινεῖσθαι πέρας" ὅταν δ᾽
ὕπνου δέηται, μετεωρίσας ἄνω τὸ σῶμα πρὸς τὴν
Ὁ) ἐπιφάνειαν τῆς ϑαλάττης, ὕπτιον ἀφῆκε διὰ βάϑους, E
αἰώρας τινὶ σάλῳ κοιμιξόμενος, ἄχρε προσπεσεῖν καὶ
ψαῦσαι τῆς γῆς᾽ οὕτω δ᾽ ἐξυπνισϑεὶς ἀναρροιξεῖ
χαὶ πάλιν ἄνω γενόμενος ἐνδίδωσι, καὶ φέρεται
κινήσει τινὰ μεμιγμένην ἀνάπαυσιν αὑτῷ μηχανώ-
μένος. τὸ δ᾽ αὐτὸ δρᾶν καὶ ϑύννους ἀπὸ τῆς αὐτῆς
αἰτίας λέγουσιν. ἐπεὶ δ᾽ ἄρτι τὴν μαϑηματικὴν

14 πυκνὸν] πρὸς τὸν πτύπον R. non opus — 16 iambum
latere monuit idem 21 idem: κομιζόμενος

Plutarchi Moralia. Vol. VI. b

66 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

αὐτῶν τῆς τοῦ ἡλίου μεταβολῆς ἐτέλεσα πρόγνωσιν.
ἧς μάρτυς ᾿Δριστοτέλης ἐστίν, ἄκουσον ἤδη τὴν
ἀριϑμητικὴν ἐπιστήμην αὐτῶν" πρότερον δέ, ναὶ μὰ
Δία, τὴνφύπτικήν, ἣν ἔοικε μηδ᾽ Αἰσχύλος ἀγνοῆ-
δαι" λέγει γάρ που 5

“τὸ σκαιὸν ὄμμα παραβαλὼν ϑύννου δίκην.ἢ

F τῷ γὰρ ἑτέρῳ δοκοῦσιν ἀμβλυώττειν' ὅϑεν ἐμβάλ-
λουσιν εἰς τὸν Πόντον ἐν δεξιᾷ τῆς γῆς ἐχόμενοι,
καὶ τοὐναντίον, ὅταν ἐξίωσιν᾽ ἐμφρόνως πάνυ καὶ
νουνεχῶς ἀεὶ τὴν τοῦ σώματος φυλακὴν ἐπὶ τῷ 10
κρείττονι ποιούμενοι τῶν ὀφθαλμῶν. ἀριϑμητικῆς
ὃὲ διὰ τὴν κοινωνικήν, ὡς ἔοικε, καὶ φιλάλληλον
ἀγάπησιν ἑαυτῶν δεηϑέντες οὕτως ἐπ᾽ ἄκρον ἥκουσι
τοῦ μαϑήματος, ὥστε, ἐπεὶ πάνυ χαίρουσι τῷ συν-
τρέφεσϑαι καὶ συναγελάξεσϑαι μετ᾽ ἀλλήλων, ἀεὶ τὸ 15
πλῆϑος τῷ σχήματι κυβίξουσι καὶ στερεὸν ἐκ πάν-

980 rov ποιοῦσιν, 95 ἴσοις ἐπιπέδοις περιεχόμενον" εἶτα
νήχονται τὴν τάξιν οὕτω τὸ πλαίσιον ἀμφίστομον
διαφυλάττοντες. ὃ γοῦν ϑυννοσκόπος, ἂν ἀκριβῶς
λάβῃ τὸν ἀρυϑμὸν τῆς ἐπιφανείας. εὐθὺς ἀποφαί- 90
νεται πόσον καὶ ἅπαν τὸ πλῆϑός ἐστιν, εἰδὼς ὅτι
καὶ τὸ βάϑος αὐτῶν ἐν ἴσῳ τεταγμένον στοιχείῳ
πρός τε τὸ πλάτος ἐστὶ καὶ τὸ μῆκος.

80. ᾿“μίέαις δὲ καὶ τοὔνομα παρέσχηκεν ὃ συν-
αγελασμός, οἶμαι δὲ καὶ ταῖς πηλαμύσι. τῶν δ᾽ oss

1 αὐτῶν idem: οὕτω ἐτέλεσα] ἐπελήλυϑα vel ἐγέ-
λας R 2 ᾿ΔΑριστοτέλης] p. 698, 26 Ὁ 5 που 'τὸ M: τοῦτο
vid. Nauck. p. 96 18 τὴν] κατὰ R ἀμφίστοιχον W

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 61

ἄλλων γενῶν ὅσα φαίνεται καὶ ξῇ κοινωνικῶς μετ
ἀλλήλων ἀγεληδὸν οὐκ ἄν τις εἴποι τὸν ἀριϑμὸν,
ἀλλὰ μᾶλλον ἐπὶ τὰς κατ᾽ ἰδίαν κοινωνίας αὐτῶν
xxi συμβιώσεις (téov. ὧν ἐστι καὶ ὃ τὸ πλεῖστον

ὁ ἐξαναλώσας Χρυσίππου μέλαν πιννοτήρας, παντὶ καὶ Β
φυσικῷ βιβλέῳ καὶ ἠϑικῷ προεδρίαν ἔχων" τὸν γὰρ
σπογγοτήραν οὐχ ἱστόρηκεν, οὐ γὰρ ἂν παρέλιπεν.
ὁ μὲν οὖν πιννοτήρας ξῷόν ἐστι καρκινῶδες, ὥς
φασι, καὶ τῇ πίννῃ σύνεστι καὶ πυλωρεῖ τὴν κόγχην
Ὁ προχαϑήμενος, ἐῶν ἀνεῳγμένην καὶ διακεχηνυῖαν,
ἄχρε οὗ προσπέσῃ τι τῶν ἁλωσίμων αὐτοῖς ἐχϑυ-
δίων" τότε δὲ τὴν σάρκα τῆς πίννης δακὼν παρεισ-
ἥλθεν, ἡ δὲ συνέχλεισε τὴν κόγχην, καὶ κοινῶς
τὴν ἄγραν ἐντὸς ἕρκους γενομένην κατεσϑίουσι.
ὑτὸν δὲ σπόγγον ἡνιοχεῖ ϑηρίδιον οὐ καρκινῶδες
ἀλλ᾽ ἀράχνῃ παραπλήσιον᾽ οὐ γὰρ ἄψυχον οὐδ᾽

ἀναίδϑθϑητον οὐδ᾽ ἄναιμον ὁ σπόγγος ἐστὶν ἀλλὰ C
ταῖς μὲν πέτραις, ὡς ἄλλα πολλά, προσπέφυκεν,
ἔχει ὃὲ κίνησιν ἰδίαν ἐξ ἑαυτοῦ καὶ εἰς ἑαυτόν,
»0ov ὑπομνήσεως καὶ παιδαγωγίας δεομένην᾽
μανὸς γὰρ ὧν ἄλλως καὶ τοῖς ἀραιώμασιν ἀνει-
μένος ὑπ᾿ ἀργίας καὶ ἀμβλύτητος, ὅταν ἐμβῇ τι
τῶν ἐδωδίμων, ἐκείνου σημήναντος, ἔμυσε καὶ κατη-
νάλωσεν᾽ ἔτι δὲ μᾶλλον, ἀνθρώπου προσιόντος ἢ
5 ϑιγόντος, διδασκόμενος καὶ χαρασσόμενος οἷον ἔφριξε
καὶ συνέχλεισε τὸ σῶμα πήξας καὶ πυκνώσας, ὥστε
μὴ ῥαδίαν ἀλλὰ δύσεργον εἶναι τὴν ὑποτομὴν αὐ-
ὅ πιννοτήρας W hic et infra: πινοϑήραςρ — ib. ἐν παντὶ

idem — 27 ἀποτομὴν M
δῈ

68 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

τοῦ τοῖς θηρεύουσιν. αἱ δὲ πορφύραι συναγελαξό-
μεναι τὸ μὲν κηρίον, ὥσπερ αἱ μέλιτται, xocvi,
Ὁ ποιοῦσιν, ἐν d λέγονται γονεύειν᾽ τὰ δ᾽ ἐδώδιμα
τῶν βρύων καὶ τῶν φυκίων ἀναλαμβάνουσαι προῦσ-
ἐσχόμενα τοῖς ὀστράκοις οἷον ἐν περιόδῳ κυκλουμένην
ἑστίασιν ἀλλήλαις παρέχουσιν, ἑτέραν ἑτέρας ἔξωϑεν
ἐπινεμομένης.

31. Καὶ τί ἄν τις ἐν τούτοις τὴν κοινωνίαν
ϑαυμάσειεν, ὅπου τὸ πάντων ἀμικτότατον καὶ τὸ
ϑηριωδέστατον ὧν τρέφουσι ποταμοὶ καὶ λίμναι καὶ
ϑάλασσαι ξῷον, Ó κροκόδειλος, ϑαυμαστὸν ἑαυτὸν
ἐπιδείκνυται πρὸς κοινωνίαν καὶ χάριν ἐν τοῖς πρὸς
τὸν τροχίλον συμβολαίοις; ὃ γὰρ τροχίλος ἐστὶ μὲν
ὄρνις τῶν ἑλείων καὶ παραποταμίων, φρουρεῖ δὲ
E τὸν κροκόδειλον οὐκ οἰκόσιτος ἀλλὰ τοῖς ἐκείνου
λειψάνοις παρατρεφόμενος᾽ ὅταν γὰρ αἴσϑηται, τοῦ
κροχοδείλου καϑεύδοντος, ἐπιβουλεύοντα τὸν ἐχνεύ-
μονα πηλούμενον καὶ ἐπ᾽ αὐτὸν ὥσπερ ἀϑλητὴν
xovióusvov ἐπεγείρεν φϑεγγόμενος καὶ κολάπτων᾽
ὃ δ᾽ οὕτως ἐξημεροῦται πρὸς αὐτόν, ὥστε τοῦ στό-
ματος διαχανὼν ἐντὸς παρίησι, καὶ χαίρει τὰ λεπτὰ
τῶν ἐνισχομένων τοῖς ὀδοῦσι σαρκῶν ἐκλέγοντος
ἀτρέμα τῷ ῥάμφει καὶ διασκαλεύοντος" ἂν δὲ με-
F τρέως ἔχων ἤδη βούληται συναγαγεῖν τὸ στόμα καὶ
κλεῖσαι, προκλένει τὴν σιαγόνα καὶ διασημαίνει καὶ
οὐ πρότερον καϑίησιν ἢ συναισϑανόμενον ἐχπτῆναι
τὸν τροχίλον. ὃ Ob καλούμενος ἡγεμὼν μεγέϑει

4 Ἐ᾽: προϊσχόμενα 11 malim ζώων — 26 προσκλένει R

20

DE SOLLERTIA ANIMALIUM, 69

μέν ἐστι xol σχήματι κωβιῶδες ἰχϑύδιον, τὴν δ᾽
ἐπιφάνειαν ὄρνιϑι φρέσσοντι διὰ τὴν τραχύτητα τῆς
λεπίδος ἐοικέναι λέγεται, καὶ ἀεὶ σύνεστιν ἑνὶ τῶν
μεγάλων κητῶν καὶ προνήχεται, τὸν δρόμον ἐπευϑύ-
ὄνων, ὅπως οὐκ ἐνσχεθϑήσεται βράχεσιν οὐδ᾽ εἰς
τέναγος ἤ τινα πορϑμὸν ἐκπεσεῖται δυσέξοδον᾽
ἔπεται γὰρ αὐτῷ τὸ κῆτος. ὥσπερ οἴακι ναῦς, 981
παραγόμενον εὐπειϑῶς. καὶ τῶν μὲν ἄλλων, ὅ τι
ἂν παραλάβῃ τῷ χάσματι ξῷον ἢ σκάφος ἢ λύϑον,
ιο εὐθὺς διέφϑαρται καὶ ἀπόλωλε πᾶν ἐμβεβυϑισ-
μένον" ἐκεῖνο Óà γιγνῶσκον ἀναλαμβάνει τῷ στό-
ματι καϑάπερ ἄγκυραν ἐντός" ἐγκαϑεύδει γὰρ αὐτῷ
καὶ τὸ κῆτος ἕστηκεν ἀναπαυομένου καὶ ὁρμεῖ"
προελϑόντος δ᾽ αὖϑις ἐπακολουϑεῖ μήϑ᾽ ἡμέρας
ιὸ μήτε νυχτὸς ἀπολειπόμενον, ἢ δέμβεται καὶ πλανᾶ-
ται, καὶ πολλὰ διεφϑάρη καϑάπερ ἀκυβέρνητα πρὸς
γῆν ἐξενεχϑέντα. καὶ γὰρ ἡμεῖς περὶ ᾿ἀντίκυραν
ἑωράκαμεν οὐ πάλαι" καὶ πρότερον ἱστοροῦσιν, οὐ
πόρρω Βουνῶν ἐξοκείλαντος καὶ κατασαπέντος, Aot- B
Ὁ μὸν γενέσθαι. ἄρ᾽ οὖν ἄξιόν ἐστι ταύταις ταῖς
χοινωνίαις καὶ συμπεριφοραῖς παραβάλλειν ἅσπερ
᾿Δριστοτέλης ἱστορεῖ φιλίας ἀλωπέκων καὶ ὄφεων διὰ
τὸ κοινὸν αὐτοῖς πολέμιον εἶναι τὸν ἀετόν, ἢ τὰς
ὠτίδων πρὸς ἵππους, ὅτι χαίρουσι προσπελάξουσαι
6 χαὶ διασκάλλουσαι τὸν ὄνϑον; ἐγὼ μὲν γὰρ οὐδ᾽

16 καὶ πολλάκις (vel τὰ πολλὰ) --- καϑάπερ πλοῖα
ἀκυβέρνητα E 18 οὐ Μ: οὗ 19 Bovvóv] suspectum
20 ἐστί τι R 91 ἄσπερ W: ὁ γὰρ Fort. ὅπερ 22 ᾽4ρι-
στοτέλης] Rose Fragm. 884

10 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

ἐν μελίτταις δρῶ τοσαύτην ἀλλήλων ἐπιμέλειαν οὐδ᾽
ἐν μύρμηξι᾽ τὸ γὰρ κοινὸν αὔξουσι πᾶσαι καὶ máv-
τὲς ἔργον, ἑτέρῳ δὲ xo9' ἕτερον ἑτέρου στοχασμὸς
οὐδεὶς οὐδὲ φροντὶς ἔστιν.

82. Ἔτι δὲ μᾶλλον κατοψόμεϑα τὴν διαφοράν,
. ἐπὶ τὰ πρεσβύτατα καὶ μέγιστα τῶν κοινωνικῶν
ἔργων καὶ καϑηκόντων τὰ περὶ τὰς γενέσεις καὶ
τεχνώσεις τὸν λόγον τρέψαντες. πρῶτον μὲν γὰρ
ol λίμναις παρήκουσαν ἢ ποταμοὺς ὑποδεχομένην
νεμόμενοι ϑάλατταν ἰχϑύες, ὅταν μέλλωσι τίκτειν,
ἀνατρέχουσι, τῶν ποτίμων ὑδάτων τὴν πραότητα
καὶ τὸ ἄσαλον διώκοντες. ἀγαϑὴ γὰρ ἡ γαλήνη
λοχεῦσαι' καὶ τὸ ἄϑηρον ἅμα ταῖς λίμναις ἔνεστι
καὶ ποταμοῖς. ὥστε σῴξεσϑαι τὰ τικτόμενα. διὸ
D καὶ πλεῖστα καὶ μάλιστα γονεύεται περὶ τὸν Εὔξει-
vov πόντον᾽ οὐ γὰρ τρέφει κήτη ἀλλ᾽ ἢ φώκην
ἀραιὰν καὶ δελφῖνα μικρόν. ἔτι δ᾽ ἡ τῶν ποταμῶν
ἐπιμιξία, πλείστων καὶ μεγίστων ἐκδιδόντων εἰς
τὸν Πόντον, ἥπιον παρέχει καὶ πρόσφορον τοῖς
λοχευομένοις κρᾶσιν. τὸ δὲ τοῦ ἀνϑίου ϑαυμασιώ-
τατόν ἐστιν, ὃν Ὅμηρος “ἱερὸν ἰχϑύν᾽ εἴρηκε᾽ καίτοι
μέγαν τινὲς οἴονται. τὸν ἱερὸν καϑάπερ ὀστοῦν
ἱερὸν τὸ μέγα, καὶ τὴν ἐπιληψίαν, μεγάλην νόσον
οὖσαν, ἱερὰν καλοῦσιν" ἔνιοι δὲ κοινῶς τὸν ἄφετον
καὶ ἱερωμένον. ᾿Ερατοσϑένης δὲ τὸν χρύσδοφρυν
ἔοικεν

15 καὶ μάλιστα] suspecta — [16 κήτη y? 2Ὶ Ὅμηρος]
Π 401 ib. ἱερὸν ἐχϑύν) vid. Ed. Hiller. Eratosthenis
reliquiae. Teubner. MDCCCLXXIIL p.36 28 ἱερωμένον X:
ἱέμενον ἴρ. ᾿Ερατοσϑένης] v. Hiller. p. 81 .

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. T1

'ebüpgouínv χρύσειον ἐπ᾽ ὀφρύσιν ἱερὸν (yOvv'

λέγειν" πολλοὶ δὲ τὸν ξλλοπα, σπάνιος γάρ ἐστι καὶ
οὐ ῥάδιος ἁλῶναι. φαίνεται δὲ περὶ Παμφυλίαν
πολλάκις᾽ ἂν οὖν ποτε λάβωσι. στεφανοῦνται μὲν X
s αὐτοὶ στεφανοῦσι δὲ τὰς ἁλιάδας, κρότῳ δὲ καὶ πα-
τάγῳ καταπλέοντας αὐτοὺς ὑποδέχονται καὶ τιμῶσιν.
οἱ δὲ πλεῖστοι τὸν ἀνϑίαν ἱερὸν εἶναι καὶ λέγεσϑαι
νομίζουσιν" ὕπου γὰρ ἂν ἀνϑίας ὀφϑῇ, ϑηρίον οὐκ
ἔστιν, ἀλλὰ ϑαρροῦντες μὲν oí σπογγοθϑῆραι κατα-
χολυμβῶσι ϑαρροῦντες δὲ τίκτουσιν ol ἰχϑύες, ὥσ-
περ ἐγγυητὴν ἀσυλίας ἔχοντες. ἡ δ᾽ αἰτία δυσ-
λόγιστος, εἴτε φεύγει τὰ ϑηρία τὸν ἀνϑίαν ὡς σῦν
ἐλέφαντες ἀλεκτρυόνα δὲ λέοντες" εἴτ᾽ ἔστι σημεῖα
τόπων ἀϑήρων, ἃ γιγνώσκει καὶ παραφυλάττει συν- F
τὸς ὧν καὶ μνημονικὸς Ó (9c.

33. 4AÀ! dj γε πρόνοια κοινὴ τοῖς τίχτουσι τῶν
γεννωμένων" οὗ δ᾽ ἄρρενες οὐ τὸν αὑτῶν κατε-
σϑίουσι γόνον, ἀλλὰ καὶ προσδιατρέβουσι τοῖς κυή-
μασιν ὠοφυλακοῦντες ὡς ἱστόρηκεν ᾿Δριστοτέλης᾽

οἱ δὲ ἑπόμενοι ταῖς θηλείαις. καταρραίνουδι κατὰ
μικρὸν τὸν ϑορόν" ἄλλως γὰρ οὐ γίγνεται μέγα τὸ
τεχϑὲν ἀλλ᾽ ἀτελὲς μένει καὶ ἄναυξον. ἰδίᾳ δ᾽ αἵ
φυκίδες ἐκ τῶν φυκίων οἷον νεοττιὰν διαπλασά-
μεναι περιαμπέχουσι τὸν γόνον καὶ δκέπουσιν ἀπὸ

τοῦ κλύδωνος. τοῦ δὲ γαλεοῦ τὸ φιλόστοργον 989
οὐδενὶ τῶν ἡμερωτάτων toov ὑπερβολὴν γλυκυϑυ-

8 cf. Aristot. p. 620, 84b 16 ἀλλ᾽ ἡ uiv πρόνοια R

19 'Δριστοτέλης] p. 621, 28 20 καταρραίνουσι E: καταρρέουσι
lb. κατὰ idem

192 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

μίας πρὸς τὰ ἔκγονα καὶ χρηστότητος ἀπολέλοιπε"
τίκτουσι μὲν γὰρ dv εἶτα ξῷον οὐκ dxvóg ἀλλ᾽
ἐντὸς ἐν ἑαυτοῖς καὶ τρέφουσιν οὕτω καὶ φέρου-
σιν ὥσπερ ἐκ δευτέρας γενέσεως" ὅταν δὲ μείξονα
γένηται, μεϑιᾶσι ϑύραξε καὶ διδάσχουσι νήχεσϑαι
πλησίον" εἶτα πάλιν εἰς ἑαυτοὺς διὰ τοῦ στόματος
ἐπαναλαμβάνουσι καὶ παρέχουσιν ἐνδιαιτᾶσθαι τὸ
B σῶμα χώραν ἅμα καὶ τροφὴν καὶ καταφυγήν. ἄχρε
ἂν ἐν δυνάμει τοῦ βοηϑεῖν αὑτοῖς γένηται. ϑαυ-
μαστὴ δὲ καὶ ἡ τῆς χελώνης περὶ, τὴν γένεσιν καὶ
σωτηρίαν τῶν γεννωμένων ἐπιμέλεια" τίκτει μὲν
γὰρ ἐχβαίνουσα τῆς ϑαλάττης πλησίον, ἐπῳάξειν δὲ
μὴ δυναμένη μηδὲ χερσεύειν πολὺν χρόνον ἐντί-
ϑησι τῇ ψάμμῳ τὰ φὰ καὶ τὸ λειότατον ἐπαμᾶται
τῆς ϑινὸς αὐτοῖς καὶ μαλακώτατον᾽ ὅταν δὲ κατα-
χώσῃ καὶ ἀποχρύψῃ βεβαίως, ol μὲν λέγουσι τοῖς
ποσὶν ἀμύττειν καὶ καταστίξειν τὸν τόπον, εὕὔσημον
ἑαυτῇ ποιοῦσαν" οἵ δὲ τὴν ϑήλειαν ὑπὸ τοῦ ἄρρενος
στρεφομένην, τύπους ἰδίους καὶ σφραγῖδας ἐναπολεί-
C πεῖν ὃ δὲ τούτου ϑαυμασιώτερόν ἐστιν, ἡμέραν ἐκ-
φυλάξασα τεσσαρακοστήν, ἐν τοσαύταις γὰρ ἐκπέττεται
καὶ περιρρήγνυται τὰ gu, πρόσεισι" καὶ γνωρίσασα
τὸν ἑαυτῆς ἑκάστη ϑησαυρόν, ὡς οὐδεὶς χρυσίου
ϑήκην ἄνθρωπος, ἀσμένως ἀνοίγει καὶ προϑύμοως.

20

84. Τῶν δὲ κροκοδείλων τὰ μὲν ἄλλα παρα- 25

πλήσια, τῆς δὲ χώρας Ó στοχασμὸς ἐπίνοιαν ἀν-
ϑρώπῳ τῆς αἰτίας οὐ δίδωσιν οὐδὲ συλλογισμόν"

8 ἐν ἑαυτοῖς τρέφουσιν Doehnerus — 8 *: ἄχρις

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 19

095v οὔ φασι λογικὴν ἀλλὰ μαντικὴν εἶναι τὴν
παρὰ τούτου τοῦ ϑηρίου πρόγνωσιν. οὔτε γὰρ
πλέον οὔτ᾽ ἔλαττον ἐκβὰς ἀλλ᾽ ὅσον εἰς ὥραν ἔτους
ὁ Νεῖλος αὐξηϑεὶς ἐπικλύσει καὶ ἐπικρύψει τῆς γῆς,
5 ἐχεῖ τὰ φὰ τίϑησιν" ὥστε τὸν ἐντυχόντα τῶν γεωρ-
γῶν αὐτόν τε γιγνώσκειν ἑτέροις τε φράξειν, ὁπόσον
αὐτοῖς ὁ ποταμὸς πρόεισιν᾽ οὕτω συνεμετρήσατο,
μὴ βρεχομένων αὐτὸς βρεχόμενος ἐπῳάξῃ. ἐκλαπέν-
tov δὲ τῶν σκύμνων, ὃς ἂν εὐθὺς ἀναδὺς μὴ λάβῃ
it, τῶν προστυχόντων, ἢ μυῖαν ἢ σέριφον ἢ γῆς
ἔντερον ἢ κάρφος ἢ βοτάνην τῷ στόματι, διασπαρά-
ξασα τοῦτον ἡ μήτηρ ἀπέχτεινε δακοῦσα᾽ τὰ δὲ
ϑυμοειδῆ xol δραστήρια στέργει καὶ περιέπει, xa-
ϑάπερ oí δοφώτατοι τῶν ἀνθρώπων ἀξιοῦσι, κρίσει
α τὸ φιλεῖν οὐ πάϑει νέμουσα. καὶ μὴν αἵ φῶκαι
τίκτουσι μὲν ἐν τῷ ξηρῷ, κατὰ μικρὸν δὲ προά-
γουσαι τὰ σκυμνία γεύουσι τῆς ϑαλάττης καὶ
ταχὺ πάλιν ἐξάγουσι" καὶ τοῦτο πολλάκις ποιοῦσιν
ἐν μέρει. μέχρι ἂν οὕτως ἐθιξόμενα ϑαρρήσῃ καὶ

D

ο στέρξῃ τὴν ἔναλον δίαιταν. oí δὲ βάτραχοι περὶ E

τὰς ὀχείας ἀνακλήσεσι χρῶνται, τὴν λεγομένην
χοιοῦντες ὀλολυγόνα, φωνὴν ἐρωτικὴν καὶ γαμήλιον
οὖσαν" ὅταν δὲ τὴν ϑήλειαν ὁ ἄρρην οὕτω προσ-
ἀγάγηται, κοινῇ τὴν νύκτα παραμένουσιν᾽ ἐν ὑγρῷ
α μὲν γὰρ οὐ δύνανται, us0' ἡμέραν δὲ δεδίασιν ἐπὶ

2 παρὰ *: περὶ — 8 *: ἐκβᾶάσα 6 αὐτόν τε *: αὐτὸν

7 αὐτοῖς] malim αὖϑις 8 ἐκλαπέντων *: ἐκλιπόντων
10 σέρφον R coll. Ael. H. Α. 9, 8 24 παραμένουσιν *:
περιμένουσιν

14 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

γῆς μίγνυσθαι" γενομένου δὲ σκότους, ἀδεῶς συμ--
πλέκονται προϊόντες" ἄλλως δὲ λαμπρύνουσι τὴν
F φωνήν, ὑετὸν προσδεχόμενοι᾽ καὶ τοῦτο σημεῖον ἐν
τοῖς βεβαιοτάτοις ἐστίν.

35. '4AÀ οἷον, ὦ φίλε Πόσειδον, ὀλίγου πάϑος
ὡς ἄτοπον πέπονθα καὶ καταγέλαστον, εἴ us διατρέ--
βοντα περὶ φώκας καὶ βατράχους τὸ σοφώτατον xcL
ϑεοφιλέστατον ἐξέφυγε καὶ παρῆλϑε τῶν ἐνάλων. ποίας
γὰρ ἀηδόνας ἄξιον τῷ φιλομούσῳ τῆς ἀλκυόνος ἢ τῷ
φιλοτέκνῳ χελιδόνας ἢ τῷ φιλάνδρῳ πελειάδας 1) τῷ
τεχνικῷ παραβάλλειν μελίττας; τίνος δὲ γενέσεις καὶ
τόκους καὶ ὠδῖνας ὁ ϑεὸς οὕτως ἐτίμησε; τὰς μὲν γὰρ
“Μητοῦς γονὰς μίαν ἐδρασϑεῖσαν ὑποδέξασϑαι νῆσον
ἱστοροῦσι, τῇ δ᾽ ἀλκυόνι τικτούσῃ περὶ τροπὰς
πᾶσαν ἴστησι θάλασσαν ἀκύμονα καὶ ἀσάλευτον.

988 ὅϑεν οὐδὲν ἔστι ξῷον ἄλλο, ὃ οὕτω φιλοῦσιν &v-

ϑρωποι, δι’ ἣν ἑπτὰ μὲν ἡμέρας ἑπτὰ δὲ νύχτας
ἐν ἀκμῇ χειμῶνος ἀδεῶς πλέουσι, τῆς κατὰ γῆν
πορείας τηνικαῦτα τὴν διὰ τῆς θαλάσσης ἀσφα-
λεστέραν ἔχοντες. εἰ δὲ δεῖ καὶ περὶ ἑκάστης τῶν
ἀρετῶν ἃς ἔχει βραχέα φάναι, φίλανδρος μὲν οὕτως
ἐστίν, ὥστε μὴ καϑ᾿ ἕνα καιρὸν ἀλλὰ δι᾽ ἔτους
συνεῖναι καὶ προσδέχεσθαι τὴν τοῦ ἄρρενος δμιλέαν
οὐ διὰ τὸ ἀκόλαστον" ἄλλῳ γὰρ οὐ μίγνυται τὸ
παράπαν ἀλλ᾽ om εὐνοίας ὥσπερ γυνὴ γαμετὴ
Β καὶ φιλοφροσύνης" ὅταν δὲ διὰ γῆρας ἀσϑενὴς ὃ
ἄρρην γένηται συνέπεσϑαι καὶ βαρύς, ὑπολαβοῦσα

3 τοῦτο τὸ Emperius 10 M: φιλοτέγνῳ 1 ἀσάλευτον
Leonicus: ἀστάλακτον 17 δι᾽] ἢ δι᾽ K

20

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 15

γηροφορεῖ καὶ γηροτροφεῖ, μηδαμοῦ προϊεμένη μηδὲ
χαταλείπουσα χωρίς ἀλλὰ τοῖς ὥμοις ἐκεῖνον ἀνα-
ϑεμένη καὶ κομίξει πανταχόσε καὶ ϑεραπεύει καὶ
σύνεστιν ἄχρι τελευτῆς. τῷ δὲ φιλοτέκνῳ καὶ πεφρον-
δτικότε τῆς σωτηρίας τῶν γεννωμένων συναισϑανο-
μένη κύουσαν ἑαυτὴν τάχιστα τρέπεται πρὸς ἐργα-
σίαν τῆς νεοττιᾶς, οὐ φέρουσα πηλὸν οὐδὲ προσ-
ἐρδίδουσα τοίχοις καὶ ὀρόφοις ὥσπερ αἵ χελιδόνες,
οὐδὲ χρωμένη πολλοῖς τοῦ σώματος ἐνεργοῖς μέρε-
»6w, ὥσπερ τῆς μελίττης ἐνδυομένης τῷ σώματι καὶ
τὸ κηρίον ἀνοιγούδσης ὁμοῦ ψαύοντες oí ἕξ πόδες
εἰς ἐξάγωνα τὸ πᾶν ἀγγεῖα διαιροῦσιν᾽ ἡ δ᾽ ἀλκυὼν C
ἕν ὄργανον ἁπλοῦν ἕν ὅπλον ἕν ἐργαλεῖον ἔχουσα,
τὸ στόμα, καὶ μηδὲν ἄλλο τοῦ φιλοπόνου καὶ φιλο-
τέχνου συνεργόν, οἷα μηχανᾶται καὶ δημιουργεῖ
χαλεπόν ἐστι πεισϑῆναι μὴ καταμαϑόντας ὄψει τὸ
πλαττόμενον ὑπ᾽ αὐτῆς μᾶλλον δὲ ναυπηγούμενον,
σχημάτων πολλῶν μόνον ἀπερίτρεπτον καὶ ἀβάπ-
τιότον' συλλέξασα γὰρ τὰς τῆς βελόνης ἀκίδας
3 συντίϑησι καὶ συνδεῖ πρὸς ἀλλήλας ἐγκαταπλέχκουδα
τὰς μὲν εὐθείας τὰς δὲ πλαγίας, ὥσπερ ἐπὶ στήμονι
χρόκην ἐμβάλλουσα, προσχρωμένη καμπαῖς καὶ περι-
ἀγωγαῖς δ ἀλλήλων, ὥστε διαρμόσαι καὶ γενέσϑαι
στρογγύλον ἐνήρεμον, πρόμηκες ἐκ τοῦ σχήματος,
ῃ ἁλιευτικῷ xÜgro παραπλήσιον. ὕταν δὲ συντελέσῃ, D
2 *: καταλιποῦσα 10 τῷ στόματι i. e. διὰ τοῦ
στόματος 11 οἵ ἐξ πόδες M 19 εἰς ἐξάγωνα τὸ πᾶν
idem: εἰς ἀγῶνα τόπον 14 R: φιλοτέχνου 234 ἐνήρεμον]

εὔορμονῦ ib. Β: προμήκει — ib. ἐκ τοῦ σχήματος *: τοῦ
σχήματος

|

16 DE SOLLERTIA ANIMALIUM. |
φέρουσα παρέϑηκε παρὰ τὸ κλύσμα τοῦ κύματος.
Üxov προσπίπτουσα μαλακῶς ἡ ϑάλασσα τὸ μὲν οὐ
καλῶς ἀραρὸς ἐδίδαξεν ἀκέσασϑαι καὶ καταπυκνῶ-
σαι, χαλώμενον ὁρῶσαν ὑπὸ τῆς πληγῆς" τὰ δ᾽
ἡρμοσμένα κατασφίγγει καὶ πήγνυσιν, ὥστε καὶ s
λέϑῳ καὶ σιδήρῳ δυσδιάλυτον εἶναι καὶ δύστρωτον.
οὐδενὸς δ᾽ ἧσσον ἀξιοϑαύμαστόν ἐστιν ἤἥ τε συμ--
μετρία τό τὸ σχῆμα τῆς τοῦ ἀγγείου κοιλότητος᾽"
πεποίηται γὰρ αὐτὴν ἐκείνην μόνην ἐνδυομένην
δέχεσθαι τοῖς δ᾽ ἄλλοις τυφλὸν εἶναι πάντῃ καὶ τὸ
κρύφιον, ὥστε παριέναι μηδὲν εἴσω μήτε τῆς γῆς

E μήτε τῆς ϑαλάττης. οἶμαι μὲν οὖν μηδένα ὑμῶν
ἀϑέατον εἶναι τῆς νεοττιᾶς" ἐμοὶ δὲ πολλάκις ἰδόντι
καὶ ϑιγόντι παρίσταται λέγειν καὶ ἄδειν

“Δήλῳ δή ποτε τοῖον ᾿“πόλλωνος παρὰ vag? i5

τὸν χκεράτινον βωμὸν εἶδον ἐν τοῖς ἑπτὰ καλου-
μένοις ϑεάμασιν ὑμνούμενον, ὅτι μήτε κόλλης δεό-
μενος μήτε τινὸς ἄλλου δεσμοῦ διὰ μόνων τῶν
δεξιῶν συμπέπηγε καὶ συνήρμοσται κεράτων. ἵλεως
δ᾽ ὁ ϑεὸς εἴη καὶ πρός τι μουσικὸν ὄντα καὶ νη- 0
σιώτην, ὑμνουμένης τῆς πελαγίου δειρῆνος, εὐμενῶς

καὶ καταγελᾶν τῶν ἐρωτημάτων ἐκείνων, ἃ σκώ-
πτοντες ἐρωτῶσιν οὗτοι, διὰ τί ** "4xóAAov συϑ᾽ **

11 μήτε τῆς γῆς μήτε τῆς ": μηδὲ τῆς 15 Hom. £ 162
ubi βωμῷ pro ναῷ 20 ante xol πρός lac. statuit W supplens
καὶ εἰκός γ᾽ εἶναι πρὸς τῷ μουσικῷ ὄντα cett. Malim καὶ
εἶκός γε (aut καὶ εἰκός ye καὶ προσέτι) μουσικὸν ὄντα cett.
28 lacunae sunt ex cod. Áthoo; prima 12 litt. secunda 7
tertia 8 quarta 9 quinta 12. Totus locus constituendus esse
vid. hunc in modum: διὰ τί [οὐ yoyyoowzóvog] ᾿πόλλων οὐδ᾽

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. T1

οὐδὲ rouyAoflo** δὴ γινώσκοντα "* "4ggoüírqv ὁμοῦ ἘΞ
κατὰ θάλατταν ποιουμένην αὐτῆς ἱερὰ καὶ ἀδελφὰ F
καὶ μηδενὶ φονευομένῳ χαίρουσαν. ἐν δὲ Μέπτει
τοὺς ἱερεῖς τοῦ Ποσειδῶνος οὐδὲν ἔναλον τὸ πα-
εράπαν ἐσθίοντας τρίγλαν δὲ τοὺς ἐν ᾿Ελευσῖνι
μύστας δεβομένους ἴστε, καὶ τῆς Ἥρας ἐν "4oya
τὴν ἱέρειαν ἀπεχομένην ἐπὶ τιμῇ τοῦ (oov: τὸν
γὰρ θαλάττιον λαγωόν, ὅς ἐστιν ἀνθρώπῳ ϑανά-
όιμος. κτείνουσιν αἷ τρίγλαι μάλιστα καὶ κατανα-
ὸ λίσκουσι᾽ διὸ ταύτην ὡς φιλάνθρωπα καὶ σωτήρια
ξῷα τὴν ἄδειαν ἔχουσι.
36. Καὶ μὴν ᾿Φρτέμιδός γε Ζ᾽ικτύννης Ζελφινίου 984
T ᾽'ἡπόλλωνος ἱερὰ καὶ βωμοὶ παρὰ πολλοῖς εἰσιν
Ἑλλήνων ὃν δ᾽ αὐτὸς ἑαυτῷ τόπον ἑξαέρετον ὃ
τ ϑεὸς πεποίηται, "* Κρητῶν ἀπογόνους οἰκοῦντας
ἡγεμόνι δελφῖνι χρησαμένους" οὐ γὰρ ὁ ϑεὸς προε-
νήχετο τοῦ στόλου μεταβαλὼν τὸ εἶδος. ὡς οἵ μυ-
ϑογράφοι λέγουσιν, ἀλλὰ δελφῖνα πέμψας τοῖς
ἀνδράσιν (OUvovra τὸν πλοῦν κατήγαγεν εἰς Κίρ-
Ὁ ραν. ἱστοροῦσι δὲ καὶ τοὺς πεμφϑέντας εἰς Σινώπην
ὑπὸ Πτολεμαίου τοῦ Σωτῆρος ἐπὶ τὴν Σαράπιδος
κομιδήν, Σωτέλη καὶ Διονύσιον, ἀπωσϑέντας ἀνέμῳ

[ἀϑοϑὺ alterum adiectivum] οὐδὲ τριγλοβόϊλος ἡ ᾿ἄρτεμις,
ἅτε] δὴ γιγνώσκοντα scil. ᾿ἀπόλλωνα [τὴν ἐκ θαλάττης) Agoo-
δίτην ὁμοῦ [τι πάντα τὰ ξῷα τὰ] κατὰ ϑάλατταν ποιουμένην
αὑτῆς bod καὶ ἀδελφὰ καὶ μηδενὶ govsvouévo (haec
cum W: μηδὲν ὀνευομένῳ libri) χαίρουσαν

15 in meis nulla lacuna est. Fort. supplendum: φασὶν
εὑρηκέναι Κρητῶν ἀπογόνους ἀποικοῦντας cett. ἀπογόνους
οἰκοῦντας] ἀποικίαν ἡγοῦνται Μ 29 Σωτέλη Kaltwasserus
ex p. 361f. — ib. X: ἀπωσϑέντα |

18 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

B βιαίῳ κομέξεσθαι παρὰ γνώμην ὑπὲρ Μαλέαν, ἐν
δεξιᾷ Πελοπόννησον ἔχοντας, εἶτα ῥδεμβομένους καὶ
δυσϑυμοῦντας αὐτοὺς προφανέντα δελφῖνα πρῴρα-
ὃὲεν ὥσπερ ἐκκαλεῖσϑαι καϑηγούμενον εἰς τὰ ναύ-
λοχα x«l δάλους μαλακοὺς ἔχοντα τῆς χώρας
καταμένειν ἀσφαλεῖς, ἄχρε οὗ τοῦτον τὸν τρόπον
ἄγων καὶ παραπέμπων τὸ πλοῖον εἰς Κίρραν κατέ-
στησεν. ὅϑεν ἀναβατήριον ϑύσαντες, ἔγνωσαν ὅτι
δεῖ δυεῖν ἀγαλμάτων τὸ μὲν τοῦ Πλούτωνος ἀνε-
λέσϑαι καὶ κομίξειν τὸ δὲ τῆς Κόρης ἀπομάξασϑαι
καὶ καταλιπεῖν. εἰκὸς μὲν οὖν ἦν καὶ τὸ φιλόμου-
σον ἀγαπᾶν τοῦ ϑηρίου τὸν ϑεόν" ᾧ καὶ Πίνδαρος
ἀπεικάξων ἑαυτόν “ἐρεϑίξεσθαι᾽ φησίν

“ἁλίου δελφῖνος ὑπόκρισιν᾽
τὸν μὲν ἀκύμονος ἐν πόντου πελάγει
αὐλῶν ἐκίνησ᾽ ἐρατὸν μέλος.

ἀλλὰ μᾶλλον ἔοικε τὸ φιλάνθρωπον αὐτοῦ ϑεοφιλὲς
εἶναι" μόνος γὰρ ἄνθρωπον ἀσπάξεται, καϑ' ὃ ἄνϑρω-
πός ἐστι. τῶν δὲ χερσαίων τὰ μὲν οὐδένα τὰ δ᾽
ἡμερώτατα μόνους περιέπειν τοὺς τρέφοντας ὑπὸ
χρείας, καὶ τοὺς συνήϑεις ὃ κύων ὃ ἵππος 6 ἐλέ-
φας" αἷ δὲ χελιδόνες ὅσων μὲν δέονται τυγχάνουσιν
εἰσοικισάμεναι, σκιᾶς καὶ ἀναγκαίας ἀσφαλείας, φεύ-

6 σάλους Madvigius: στόλους libri. Cf. Polyb. 1, 53, 10
πολισμάτιον — ἀλίμενον μὲν σάλους δ᾽ ἔχον καὶ προβολὰς
— εἩὐφυεῖς 6 καταμένειν] i. e. ἵνα καταμένῃτις ἸΌ. *: ἄχρις
8 ἀναβατήρια E, recte ut vid. 14 Bergk. 1 p. 458 — ib. ἁλίου
ER ex p. 704f: οὐ ib X ex ll: ἀπόκρισιν 15 ἐν
W indidem: ὃν aut ἐκ

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 19

γουσι δὲ καὶ φοβοῦνται τὸν ἄνθρωπον ὥσπερ 9η-
ρίον. τῷ δὲ δελφῖνι παρὰ πάντα καὶ μόνῳ τὸ
ξητούμενον ὑπὸ τῶν ἀρίστων φιλοσόφων ἐκεῖνο, τὸ Ὁ
φιλεῖν ἄνευ χρείας, φύσει πρὸς ἀνθρώπους ὑπάρχει"
μηδενὸς γὰρ εἰς μηδὲν ἀνθρώπου δεόμενος πᾶσιν
εὐμενής τε φίλος ἐστὶ καὶ βεβοήϑηκε πολλοῖρ᾽ ὧν
τὰ μὲν ᾿Αρίονος οὐδεὶς ἀγνοεῖ" περιβόητα γάρ
ἐστιν: Ἡσιόδου δὲ κατὰ καιρὸν αὐτὸς ἡμᾶς, ὦ
φίλε. ἀνέμνησας. ᾿ἀτὰρ οὐ τέλος ἵκεο μύϑων᾽.
1 ἔδει δὲ τὸν κύνα διηγησάμενον μὴ παραλιπεῖν τοὺς
δελφῖνας. τυφλὸν γὰρ ἦν τὸ μήνυμα τοῦ κυνός,
ὑλακτοῦντος καὶ μετὰ βοῆς ἐπιφερομένου τοῖς φο-
νεῦσιν. εἰ μὴ περὶ τὸ Νέμειον ϑαλάσσῃ διαφερό-
μενον ἀράμενοι δελφῖνες, ἕτεροι παρ᾽ ἑτέρων ἐκδε-
5 χόμενοι προϑύμως, εἰς τὸ Ῥίον ἐκϑέντες, ἔδειξαν
ἐσφαγμένον. Ἔναλον ὃὲ τὸν Αἰολέα Μυρσίλος 6E
Μέσβιος ἱστορεῖ, τῆς Σμινϑέως ἐρῶντα ϑυγατρὸς
ῥιφείσης κατὰ χρησμὸν τῆς ᾿ἀμφιτρίτης ὑπὸ τῶν
Πενϑιλιδῶν, καὶ αὐτὸν ἐξαλόμενον εἰς τὴν ϑάλασ-
αν ὑπὸ δελφῖνος σῶον ἐξενεχϑῆναι πρὸς τὴν
Λέσβον. ἡ δὲ πρὸς τὸν ᾿Ιασέα παῖδα τοῦ δελφῖνος
εὔνοια καὶ φιλία δι’ ὑπερβολὴν ἔρως ἔδοξε" συν-
ἔπαιξε γὰρ αὐτῷ καὶ συνενήχετο καϑ᾿ ἡμέραν καὶ
παρεῖχεν ἐν χρῷ ψαυόμενορ᾽ ἔπειτα περιβαίνοντος,

9 Hom. I 56 10 διηγησάμενον *: αἰτησάμενον vid.
Praefat. p. LIX 183 εὖ μὴ ἢ 16 Mogoí1og ὁ “Μέσβιος]
vid. Mueller. 4 p. 459 ib. Μυρσίλος idem: μυρτίλος
17 Σμινϑέως Emperius (coll. p. 163b): φινέως 19 M: πεν-
ϑίδωΩν — ib. R: ἐξαλλόμενον

80 DE SOLLERTIA ANIMALIUM.

οὐκ ἔφευγεν, ἀλλ᾽ ἔφερε χαίρων, πρὸς ὃ ἔκαμσττε
κλίνων, ὁμοῦ πάντων ᾿Ιασέων ἑκάστοτε συντρεχόν-

F rov ἐπὶ τὴν ϑάλατταν. ὄμβρου δέ ποτε πολλοῦ
μετὰ χαλάξης ἐπιπεσόντος,. ὃ μὲν παῖς ἀπορρυεὶς
ἐξέλιπεν, ὁ δὲ δελφὶν ὑπολαβὼν ἅμα τῷ νεκρῷ :
συνεξέωσεν αὐτὸς ἑαυτὸν ἐπὶ τὴν γῆν καὶ οὐκ
ἀπέστη τοῦ σώματος, ἕως ἀπέϑανε, δικαιώσας μετα-
σχεῖν ἧς συναίτιος ἔδοξε γεγονέναι τελευτῆς. καὶ
τοῦ πάϑους ἐπίδημον ᾿Ιαδσεῦσι τὸ χάραγμα τοῦ
νομίσματός ἐστι, παῖς ὑπὲρ δελφῖνος ὀχούμενος. τ
ἐκ δὲ τούτου καὶ τὰ περὶ Κοίρανον ὄντα μυϑώδη

986 πίστιν ἔσχε. Πάριος γὰρ ὧν τὸ γένος ἐν Βυξαντέῳ
δελφίνων βόλον, ἐνδσχεϑέντων σαγήνῃ καὶ xwóv-
᾿ νευόντων κατακοπῆναι. πριάμενος μεϑῆκε πάντας"
ὀλίγῳ δ᾽ ὕστερον ἔπλει πεντηκόντορον ἔχων. ὥς τυ
φασι, λῃστῶν ἄνδρας ἄγουσαν" ἐν δὲ τῷ μεταξὺ
Νάξου καὶ Πάρου πορϑμῷ τῆς νεὼς ἀνατραπείσης
καὶ τῶν ἄλλων διαφϑαρέντων, ἐκεῖνον λέγουσι,
δελφῖνος ὑποδραμόντος αὐτῷ καὶ ἀνακουφίξοντος,
ἐξενεχϑῆναι τῆς Σικύνϑου κατὰ σπήλαιον, ὃ δεί- τ.
κνυται μέχρι νῦν καὶ καλεῖται Κοιράνειον" ἐπὶ
τούτῳ δὲ λέγεται ποιῆσαι τὸν ᾿Αρχίλοχον

“πεντήκοντ᾽ ἀνδρῶν λίπε Κοίρανον ἥπιος Ποσειδῶν.

B ἐπεὶ δ᾽ ὕστερον ἀποθανόντος αὐτοῦ τὸ σῶμα πλη-
σίον τῆς ϑαλάττης οἵ προσήκοντες ἔκαον, ἐπεφαί- 6

6 malim ὁ δὲ δελφὶὶ 18 βόλον R: βόλω 16 λῃστῶν)
malim ληστῶν ν΄ (i. e. πεντήκοντα) 20 Σικύνϑου) corr.
Σικίνου E. Κύϑνου X. Ζακύνϑου M. Mvxóvov Emperius.
Praestat vulgata 28 Bergk. 2 p. 417

DE SOLLERTIA ANIMALIUM. 81

vovto πολλοὶ δελφῖνες παρὰ τὸν αἰγιαλόν, ὥσπερ
ἐπιδεικνύντες ἑαυτοὺς ἥκοντας ἐπὶ τὰς ταφάς. καὶ
παραμείναντες ἄχρι οὗ συνετελέσθησαν. ἡ δ᾽
Ὀδυσσέως ἀσπὶς ὅτι μὲν ἐπίσημον εἶχε δελφῖνα καὶ
s Στησίχορος ἱστόρηκεν" ἐξ ἧς δ᾽ αἰτίας, Ζακύνϑιοι
διαμνημονεύουσιν, ὡς Κριϑεὺς μαρτυρεῖ" νήπιος
γὰρ ὧν ὁ Τηλέμαχος, ὥς φασιν, εἰς ἀγχιβαϑὲς τῆς
ϑαλάττης ὀλισϑὼν ἐσώθη, δελφίνων ὑπολαβόντων
καὶ ἀνανηξαμένων᾽ ὅϑεν ἐποιήσατο γλυφὴν τῇ
ὸ σφραγῖδι καὶ τῆς ἀσπίδος κόσμον ὃ πατήρ, ἀμει-
βόμενος τὸ ξῷον. ἀλλ᾽ ἐπεὶ προειπών, ὡς οὐδὲ C
μυὖϑον ὑμῖν ἐρῶ καὶ αὐτὸς οὐκ οἷδ᾽ ὅπως πρὸς
τοῖς δελφῖσιν ἔλαϑον πορρωτέρω τοῦ πιϑανοῦ συν-
ἐξοκείλας εἰς τὸν Ὀδυσσέα καὶ Κοίρανον, ἐπιτέθϑημι
ι δίχην ἐμαυτῷ" παύομαι γὰρ ἤδη λέγων.
81. ΦΡΙΣΤ. Ἔξεστιν οὖν ὑμῖν, ὦ ἄνδρες δικα-
σταί, τὴν ψῆφον φέρειν. |
ZQ.K A. ᾽4λλ᾽ ἡμῖν γε πάλαι τὸ τοῦ Σοφοκλέους
δεδογμένον ἐστίν"

10 “εὖ yàg καὶ διχοστατῶν λόγος
σύγκολλά τ᾿’ ἀμφοῖν ἐς μέσον τεκταίνεται.

ταυτὶ γάρ, ἃ πρὸς ἀλλήλους εἰρήκατε, συνϑέντες
εἰς ταὐτὸν ἀμφότεροι καλῶς ἀγωνιεῖσϑε κοινῇ πρὸς
τοὺς τὰ ξῷα λόγου καὶ συνέσεως ἀποστεροῦντας.

8 *: ἄχρις 5 Στησίχορος] Bergk. 8 p. 228 20 Nauck.
p.914 21 σύγπολλά τ᾽ Porson: συγκολλᾶτ᾽

Plutarchi Morslia. Vol. VI. 6

IIEPI

TOT TA AAOTIA AOLO9I XPH2ZOAI.
E OATEZZETZ, KIPKH, lPTAAOZ.

I. OdTZZETZX. Ταῦτα μέν, ὦ Κίρκη, usua-
ϑηκέναι δοκῶ καὶ διαμνημονεύειν. ἡδέως δ᾽ ἄν
cov πυϑοίμην, εἴ τινας ἔχεις Ἕλληνας ἐν τούτοις,
ος λύκους καὶ λέοντας ἐξ ἀνθρώπων πεποίηκας.

E ΚΙΡΚΗ͂. Καὶ πολλούς, ὦ ποϑούμεν᾽ Ὀδυσσεῦ.
πρὸς τί δὲ τοῦτο ἐρωτᾷς;

ΟΖ. Ὅτι νὴ Δία καλὴν ἄν μοι δοκῶ γενέσϑαι 1
φιλοτιμίαν πρὸς τοὺς EAAqvae, εἰ χάριτι σῇ λαβὼν
τούτους, αὖϑις εἰς ἀνθρώπους ἑταίρους ἀνασῴσαιμι
καὶ μὴ περιίδοιμι καταγηράδαντας παρὰ φύσιν ἐν
σώμασι ϑηρίων, οἰκτρὰν καὶ ἄτιμον οὕτω δίαιταν
ἔχοντας. T

KIP. Οὗτος ὁ ἀνὴρ οὐχ αὑτῷ μόνον οὐδὲ τοῖς
ἑταίροις, ἀλλὰ τοῖς μηδὲν προσήκουσιν οἴεται δεῖν
ὑπ’ ἀβελτερίας συμφορὰν γενέσϑαι τὴν αὐτοῦ φι-
λοτιμίαν.

F — OZ. Ἕτερον αὖ τινα τοῦτον, ὦ Κίρκη, κυκεῶνα s
λόγων ταράττεις καὶ ὑποφαρμάττεις, ἐμὲ γοῦν ἀτε-

19 εἰς Duebnerus 18 malim αὑτοῦ

BRUTA RATIONE UTI. 83

χνῶς ποιοῦσα ϑηρίον, εἰ πείσομαί σοι ὡς συμφορά
ἐστιν ἄνϑρωπον ἐκ ϑηρίου γενέσθαι.

KIP. Οὐ γὰρ ἤδη τούτων ἀτοπώτερα πεποίηκας
σεαυτόν, ὃς τὸν &Odvavov καὶ ἀγήρων σὺν ἐμοὶ

sfíov ἀφεὶς ἐπὶ γυναῖχα ϑνητήν, ὡς δ᾽ ἐγώ φημι,
καὶ γραῦν ἤδη διὰ μυρίων ἔτι κακῶν σπεύδεις, 988
ὡς δὴ περίβλεπτος ἐκ τούτου καὶ ὀνομαστὸς ἔτι
μᾶλλον ἢ νῦν γενόμενος, κενὸν ἀγαϑὸν καὶ εἴδωλον
ἀντὶ τῆς ἀληϑείας διώκων;

.ο — OZ. ᾿Εχέτω ταῦτα, ὡς λέγεις, ὦ Κίρκη τί γὰρ
δεῖ πολλάκις ξυγομαχεῖν ἡμᾶς περὶ τῶν αὐτῶν; τού-
τους δέ μοι δὸς ἀναλύσασα καὶ χάρισαι τοὺς ἄνδρας.

KIP. Οὐχ οὕτω y' ἁπλῶς, μὰ τὴν Ἑκάτην" οὐ
γὰρ οἱ τυχόντες εἰσίν᾽ ἀλλ᾽ ἐροῦ πρῶτον αὐτούρ,

εἰ ϑέλουσιν' ἂν δὲ μὴ φῶσι, διαλεχϑείς, ὦ γενναῖε,
πεῖσον" ἐὰν δὲ μὴ πείσῃς, ἀλλὰ καὶ περιγένωνται
διαλεγόμενοι, ἰχανὸν ἔστω σοι περὶ σεαυτοῦ καὶ
τῶν φίλων κακῶς βεβουλεῦσϑαι.

ΟΖ. Τί μου καταγελᾷς, ὦ μακαρία; πῶς γὰρ Β

»üv ἢ δοῖεν οὗτοι λόγον ἢ λάβοιεν, ἕως ὄνοι καὶ
σύες καὶ λέοντές εἰσι;

KIP. Θάρρει, φιλοτιμότατ᾽ ἀνθρώπων ἐγώ Go.
παρέξω καὶ συνιέντας αὐτοὺς καὶ διαλεγομένουρ᾽
μᾶλλον δ᾽ εἷς ἱκανὸς ἔσται καὶ διδοὺς καὶ λαμβά-

νων ὑπὲρ πάντων Aóyov: ἰδού, τούτῳ διαλέγου.

ΟΖ. Καὶ τίνα τοῦτον, ὦ Κίρκη, προσαγορεύ-
σομεν; ἢ τίς ἦν οὗτος ἀνθρώπων;

j εἰ σύμφορόν ἐστι Benselerus 4 ἀγήρων *: ἀγήρο,

1 ,
δὴ] ἂν ὃν μᾶς

84 BRUTA RATIONE UTI.

KIP. Τί γὰρ τοῦτο πρὸς τὸν λόγον; ἀλλὰ καὶ
κάλει αὐτόν, εἰ βούλει, Γρύλλον. ἐγὼ δ᾽ ἐκστή-
σομαι ὑμῖν, μὴ καὶ παρὰ γνώμην ἐμοὶ δοκῇ χαρι-
ξόμενος διαλέγεσϑαι.

2. ΓΡΥΖΜΖΟΣ,.. Χαῖρε, Ὀδυσσεῦ. 5

OZ. Καὶ σὺ νὴ Δέα, Γρύλλε.

C IP. Τί βούλει ἐρωτᾶν;

ΟΖ. Ἐγὼ γιγνώσκων ὑμᾶς ἀνθρώπους γεγο-
νότας οἰκτείρω μὲν ἅπαντας οὕτως ἔχοντας. εἰκὸς
δέ μοι μᾶλλον διαφέρειν ὅσοι “Ἕλληνες ὄντες εἰς τὸ
ταύτην ἀφῖχϑε τὴν δυστυχίαν᾽ νῦν οὖν ἐποιησάμην
τῆς Κίρχης δέησιν, ὅπως τὸν βουλόμενον ὑμῶν
ἀναλύσασα καὶ καταστήσασα πάλιν εἰς τὸ ἀρχαῖον
εἶδος ἀποπέμψῃ μεϑ᾽ ἡμῶν.

IP. Παῦε, Ὀδυσσεῦ, καὶ περαιτέρω μηδὲν x
εἴπῃς" ὡς καὶ σοῦ πάντες ἡμεῖς καταφρονοῦμεν,
ὡς μάτην ἄρα δεινὸς ἐλέγου καὶ τῷ φρονεῖν πολὺ
τῶν ἄλλων ἀνθρώπων ἐδόκεις διαφέρειν, ὃς αὐτὸ
τοῦτ᾽ ἔδεισας. τὴν μεταβολὴν ἐκ χειρόνων εἰς

D ἀμείνω, μὴ σκεψάμενος" ὡς γὰρ οἱ παῖδες τὰ 90
φάρμακα τῶν ἰατρῶν φοβοῦνται, καὶ τὰ παϑήματα
φεύγουσιν, ἃ μεταβάλλοντα ἐκ νοδερῶν καὶ ἀνοή-
τῶν ὑγιεξινοτέρους καὶ φρονιμωτέρους ποιοῦσιν
αὐτούς, οὕτω σὺ διεκρούσδω τὸ ἄλλος ἐξ ἄλλου
γενέσθαι, καὶ νῦν αὐτός τε φρίττων καὶ ὑποδει- s
μαίνων τῇ Κίρκῃ σύνει, μή 6s ποιήσῃ λαϑοῦσα

1 ἀλλὰ κάλει καὶ αὐτὸν Benselerus 1Ρ. καὶ] om. mei
* Jannotius: γενώσκω — 9 uiv] μὲν οὖν mei 20 ὡς γὰρ
': ὥσπερ 26 σύνει R: συνεῖναι. Malim σύνει, ἕνα

BRUTA RATIONE UTI. 85

σῦν ἢ AUxov, ἡμᾶς vts πείϑεις, ἐν ἀφϑόνοις ξῶντας
ἀγαϑοῖς, ἀπολιπόντας ἅμα τούτοις τὴν ταῦτα παρα-
σχευάξουσαν ἐκπλεῖν μετὰ σοῦ, τὸ “πάντων φιλο-
ποτμότατον ξῷον αὖϑις ἀνθρώπους γενομένους.

s — OZ. Ἐμοὶ σύ, Γρύλλε, δοκεῖς οὐ τὴν μορφὴν E
μόνον ἀλλὰ καὶ τὴν διάνοιαν ὑπὸ τοῦ πώματος
ἐκείνου διεφϑάρϑαι καὶ γεγονέναι μεστὸς ἀτόπων
καὶ διαλελωβημένων παντάπασι δοξῶν" ἢ σέ τις
αὖ συνηϑείας ἡδονὴ πρὸς τόδε τὸ σῶμα καταγε-

10 γοήτευκεν :

IP. Οὐδέτερα τούτων, à βασιλεῦ Κεφαλλήνων"
ἂν δὲ διαλέγεσθαι μᾶλλον ἐθέλῃς ἢ λοιδορεῖσϑαι,
ταχύ ὅε μεταπείδομεν, ἑκατέρου τῶν βίων ἐμπεί-
ρῶς ἔχοντες, ὅ τι ταῦτα πρὸ ἐκείνων εἰκότως ἀγα-

15 πῶμεν.

OA. ᾿4λλὰ μὴν ἐγὼ πρόϑυμος ἀκροᾶσϑαι.

9. IP. Καὶ ἡμεῖς τοίνυν λέγειν. ἀρκτέον δὲ
Φοῶτον ἀπὸ τῶν ἀρετῶν, ἐφ᾽ αἷς δρῶμεν ὑμᾶς
μέγα φρονοῦντας, ὡς τῶν θηρίων πολὺ καὶ δικαιο-

σύνῃ καὶ φρονήσει καὶ ἀνδρείᾳ καὶ ταῖς ἄλλαις
ἀρεταῖς διαφέροντας. ἀπόκριναι δή μοι, σοφώτατ᾽
ἀνδρῶν. ἤκουσα γάρ σου ποτὲ διηγουμένου τῇ
Κίρκῃ περὶ τῆς τῶν Κυκλώπων γῆς, ὡς οὔτ᾽ ἀρου-
μένη τὸ παράπαν, οὔτε τινὸς εἰς αὐτὴν φυτεύοντος

οὐδέν, οὕτως ἐστὶν ἀγαϑὴ καὶ γενναία τὴν φύσιν,

8 βαρυποτμότατον R. W iudice in unam duae veteres
confusae sunt lectiones φιλοπονώτατον οὗ βαρυποτμότατον
0": πόματος 11 *: οὐδεεέρᾳ — 10 πρόϑυμος E: πρὸς ὑμᾶς
28 cf. Hom. ε 106 βα 24 *: τοπαράπαν

86 BRUTA RATIONE UTI.

ὥσϑ᾽ ἅπαντας ἐκφέρειν τοὺς καρποὺς dx αὐτῆς"

φϑή πότερον οὖν ταύτην ἐπαινεῖς μᾶλλον ἢ τὴν αἰγί-

Β

C

Bovov "I8dxqv καὶ τραχεῖαν, ἣ μόλις ἀπ᾿ ἔργων τε
πολλῶν καὶ διὰ πόνων μεγάλων μιχρὰ καὶ γλίσχρα
καὶ μηδενὸς ἄξια τοῖς γεωργοῦσιν ἀναδίδωσι; καὶ ες
ὅπως οὐ χαλεπῶς οἴσεις, παρὰ τὸ φαινόμενον εὐνοίᾳ
τῆς πατρίδος ἀποκρινόμενος.

OZ. ᾽4λλ᾽ οὐ δεῖ ψεύδεσθαι" φιλῶ μὲν γὰρ καὶ
ἀσπάξομαι τὴν ἐμαυτοῦ πατρίδα καὶ χώραν μᾶλλον,
ἐπαινῶ δὲ καὶ ϑαυμάξω τὴν ἐκείνων. 0

I'P. Οὐκοῦν τοῦτο μὲν οὕτως ἔχειν φήσομεν, ὡς
ὁ φρονιμώτατος ἀνθρώπων ἄλλα μὲν οἴεται δεῖν
ἐπαινεῖν καὶ δοκιμάξειν ἄλλα δ᾽ αἵρεῖσϑαι καὶ
ἀγαπᾶν, ἐκεῖνο δ᾽ οἶμαί Gs καὶ περὶ τῆς ψυχῆς
ἀποκεκρίσθαι" ταὐτὸν γάρ ἐστι τῷ περὶ τῆς χώρας, ιὉ
ὡς ἀμείνων ἥτις ἄνευ πόνου τὴν ἀρετὴν ὥσπερ
αὐτοφνῆ καρπὸν ἀναδίδωσιν.

OZ. Ἔστω δοι καὶ τοῦϑ᾽ οὕτως. e

IP. Ἤδη οὖν ὁμολογεῖς τὴν τῶν ϑηρίων ψυχὴν
εὐφυεστέραν εἶναι πρὸς γένεσιν ἀρετῆς καὶ τελειο- 3
τέραν᾽ ἀνεπίτακτος γὰρ καὶ ἀδίδακτος ὥσπερ ἄσπο- -
οος καὶ ἀνήροτος ἐκφέρει καὶ αὔξει κατὰ φύσιν
τὴν ἑκάστῳ προσήκουσαν ἀρετήν.

OZ. Καὶ τίνος ποτ᾽ ἀρετῆς, ὦ Γρύλλε, μέτεστι
τοῖς ϑηρίοις; 35
4. ΓΡ. Τίνος μὲν οὖν οὐχὶ μᾶλλον ἢ τῷ cogo-
τάτῳ τῶν ἀνθρώπων; σκόπει δὲ πρῶτον, εἰ βούλει,

1 ἀφ᾽ erige? 117 αὐτοφυᾶϑ 19 ἤδη δ᾽ οὖν Benselerus

BRUTA RATIONE UTI. 81

τὴν ἀνδρείαν, ἐφ᾽ ἧ σὺ φρονεῖς μέγα καὶ οὐκ ἐγκα-
λύπτῃ ᾿θϑρασύς᾽ καί 'πτολίπορϑος᾽ ἀποκαλούμενος,
ὅστις, ὦ σχετλιώτατε, δόλοις καὶ μηχαναῖς ἀνϑρώ-
πους ἁπλοῦν καὶ γενναῖον εἰδότας πολέμου τρόπον
ἐἀπάτης δὲ καὶ ψευδῶν ἀπείρους παρακρουσάμενορ,
ὄνομα τῇ πανουργίᾳ προστίϑης τῆς ἀρετῆς ἥκιστα
πανουργίαν προσιεμένης. ἀλλὰ τῶν γε ϑηρίων
τοὺς πρὸς ἄλληλα καὶ πρὸς ὑμᾶς ἀγῶνας ὁρᾶς ὡς
ἄδολον καὶ ἄτεχνοι καὶ μετ᾽ ἐμφανοῦς γυμνοῦ τε
τοῦ ϑαρρεῖν πρὸς ἀληϑινῆς ἀλκῆς ποιοῦνται τὰς
ἀμύνας" καὶ οὔτε νόμου καλοῦντος οὔτ᾽ ἀστρατείας D
δεδοικότα γραφὴν ἀλλὰ φύδει φεύγοντα τὸ κρατεῖ-
69a. μέχρι τῶν ἐσχάτων ἐγκαρτερεῖ καὶ διαφυλάττει
τὸ ἀήττητον᾽' οὐ γὰρ ἡττᾶται κρατούμενα τοῖς
σώμασιν οὐδ᾽ ἀπαγορεύει ταῖς ψυχαῖς ἀλλὰ ταῖς
μάχαις ἐναποϑνήσκει. πολλῶν δὲ ϑνησκόντων ἡ
ἀλκὴ μετὰ τοῦ ϑυμοειδοῦς ἀποχωρήσαδά ποι καὶ
συναϑροισϑεῖσα περὶ ἕν τι τοῦ σώματος μόριον
ἀνθίσταται τῷ κτείνοντι καὶ πηδᾷ καὶ ἀγανακτεῖ,
Ὁ μέχρι ἂν ὥσπερ πῦρ ἐγκατασβεσϑῇ παντάπασι καὶ
ἀπόληται. δέησις δ᾽ οὐκ ἔστιν οὐδ᾽ οἴκτου παραί-
τησις οὐδ᾽ ἐξομολόγησις ἥττης, οὐδὲ δουλεύει λέων
λέοντι καὶ ἵππος ἵππῳ δι’ ἀνανδρίαν, ὥσπερ ἄν-
ϑρωπος ἀνθρώπῳ, τὴν τῆς δειλίας ἐπώνυμον εὐκό- E
αλῶς ἐνασπαξζόμενος. ὅσα δ᾽ ἄνθρωποι πάγαις ἢ

2 οὗ Hom. κ 486. 9 8 passim 17 ποι *: που
20*: μέχρις 28 ἀνανδρίαν M: ἀνδρείαν 24 ἐπώνυμον)
add. δουλείων X, quod tamen audiri potest 25 ἀσπα-
ζόμενος R. Malim ἐπασπαξόμενος

88 BRUTA RATIONE UTI.

δόλοις ἐχειρώσαντο, τὰ μὲν ἤδη τέλεια xol τροφὴν
ἀπωσάμενα καὶ πρὸς δίψαν ἐγκαρτερήδσαντα τὸν πρὸ
δουλείας ἐπάγεται καὶ ἀγαπᾷ ϑάνατον" νεοσσοῖς δὲ
καὶ σκύμνοις τούτων, δι’ ἡλικίαν εὐαγώγοις καὶ
ἁπαλοῖς οὖσιν, πολλὰ καὶ ἀπατηλὰ μειλίγματα καὶ
ὑποπεττεύματα προσφέροντες καὶ καταφαρμάττοντες,
ἡδονῶν παρὰ φύσιν γευόμενα καὶ διαίτης ἀδρανῆ
χρόνῳ κατειργάσαντο, ἕως προσεδέξαντο καὶ ὑπέμειναν
τὴν καλουμένην ἐξημέρωσιν ὥσπερ ἀπογυναίκωσιν

F τοῦ ϑυμοειδοῦς" οἷς δὴ μάλιστα δῆλον ὅτι τὰ ϑηρία 1
πρὸς τὸ ϑαρρεῖν εὖ πέφυκε. τοῖς δ᾽ ἀνθρώποις ἡ
παρρησία καὶ παρὰ φύσιν ἐστίν" ἐκεῖϑεν δ᾽ ἄν, ὦ
βέλτιστ᾽ Ὀδυσσεῦ, μάλιστα καταμάϑοις" ἐν γὰρ τοῖς
ϑηρίοις ἰσορροπεῖ πρὸς ἀλκὴν ἡ φύσις καὶ τὸ ϑῆλυ
τοῦ ἄρρενος οὐδὲν ἀποδεῖ, πονεῖν τε τοὺς ἐπὶ τοῖς το
ἀναγκαίοις πόνους ἀγωνίξεσθαί τε τοὺς ὑπὲρ τῶν
τέχνων ἀγῶνας. ἀλλὰ καὶ Κρομνωνίαν τινὰ σῦν
ἀκούεις, ἣ πράγματα πολλά, ϑῆλυ ϑηρίον οὖσα,

ϑϑδτῷ Θησεῖ παρέσχε᾽ καὶ τὴν Σφίγγα ἐκείνην οὐκ ἂν
ὥνησεν ἡ σοφία περὶ τὸ Φίκιον ἄνω καϑεξομένην, 90
αἰνέγματα καὶ γρίφους πλέχουσδαν, εἰ μὴ ῥώμῃ καὶ
ἀνδρείᾳ πολὺ τῶν Καδμείων ἐπεκράτει. ἐκεῖ δέ που
καὶ Τευμησίαν ἀλώπεκα 'μέρμερον χρῆμα᾽ καὶ πλησίον
ὄφιν τῷ ᾿Απόλλωνι περὶ τοῦ χρηστηρίου μονομα-
χοῦσαν ἐν Ζελφοῖς γενέσθαι λέγουσι. τὴν δ᾽ Ai9qv ss
ὁ βασιλεὺς ὑμῶν ἔλαβε παρὰ τοῦ Σικυωνίου μισϑὸν

e

8 ἐπάγεται] ἀσπάξεται “ 6 ὑποκπεττεύματα] ὑποπέμ-
ματα M. Scr. vid. ὑποϑωπεύματα 8 ἕως Ἐ: καὶ 12 παρρησία)
εὐθάρσεια Emperius 28 *: τελμησίαν

BRUTA RATIONE UTI. 89

ἀστρατείας, ἄριστα βουλευσάμενος, ὃς δειλοῦ προυτί-
μηδὲν ἀνδρὸς ἵππον ἀγαϑὴν καὶ φιλόνικον. αὐτὸς
ὃξ καὶ παρδάλεις καὶ λεαίνας πολλάκις ἑώρακας, B
ὡς οὐδέν τι τὰ ϑήλεα τοῖς ἄρρεσιν ὑφίεται ϑυμοῦ
βκαὶ ἀλκῆς ὥσπερ ἡ σὴ γυνή, σοῦ πολεμοῦντος,
οἴκοε χάϑηται πρὸς ἐσχάρᾳ πυρός, οὐκ ἂν οὐδ᾽
ὅδον αἱ χελιδόνες ἀμυνομένη τοὺς ém αὐτὴν καὶ
τὸν οἶκον βαδίξοντας, καὶ ταῦτα Μάκαινα οὖσα. τί
οὖν ἔτι σοι λέγω τὰς Καρίνας ἢ Μαιονέδας: ἀλλ᾽
ιο ἐκ τούτων γε δῆλόν ἐστιν, ὅτι τοῖς ἀνδράσιν οὐ
φύσει μέτεστι τῆς ἀνδρείαρ᾽ μετῆν γὰρ ἂν ὁμοίως
καὶ ταῖς γυναιξὶν ἀλκῆς. ὥσϑ᾽ ὑμεῖς, κατὰ νόμων
ἀνάγκην οὐχ ἑκούσιον οὐδὲ βουλομένην ἀλλὰ
δουλεύουσαν ἔϑεσι καὶ ψόγοις καὶ δόξαις ἐπήλυσι
15 καὶ λόγοις πλαττομένην, μελετᾶτε ἀνδρείαν᾽ καὶ τοὺς C
πόνους ὑφίστασϑε καὶ τοὺς κινδύνους, οὐ πρὸς
ταῦτα ϑαρροῦντες ἀλλὰ τῷ ἕτερα μᾶλλον τούτων
δεδιέναι. ὥσπερ οὖν τῶν σῶν ἑταίρων ὃ φϑάσας
πρῶτος ἐπὶ τὴν ἐλαφρὰν ἀνίσταται κώπην, οὐ κατα-
8) φρονῶν ἐκείνης ἀλλὰ δεδιὼς καὶ φεύγων τὴν
βαρυτέραν. οὕτως ὁ πληγὴν ὑπομένων, ἵνα μὴ
λάβῃ τραύματα, καὶ πρὸ αἰκίας τινὸς ἢ ϑανάτου
πολέμιόν τινα ἀμυνόμενος οὐ πρὸς ταῦτα ϑαρραλέος
ἀλλὰ πρὸς ἐκεῖνα δειλός ἐστιν. οὕτω δ᾽ ἀνεφάνη
45 ὑμῖν ἡ μὲν ἀνδρεία δειλία φρόνιμος οὖσα, τὸ δὲ
ϑάρσος φόβος ἐπιστήμην ἔχων τοῦ δι᾽ ἑτέρων ἕτερα

1 *: moosrt(unosv 6 πρὸς ἐσχάρᾳ Herwerdenus: πρὸς
ἐσχάραν, cf. Vit. Cat. mai. 2: πρὸς ἐσχάρᾳ καϑήμενον 10 cf.
Usener. Epicurea adnot. ad p. 817, 8 924 ἀναφαένει:
corr. R, sed malim ἀναφαίνετ᾽ i. e. ἀναφαένεται

90 BRUTA RATIONE UTI.

φεύγειν. ὅλως δέ, εἰ πρὸς ἀνδρείαν οἴεσθε βελτίους
D εἶναι τῶν ϑηρίων, ví zo9' ὑμῶν οἵ ποιηταὶ τοὺς
κράτιστα τοῖς πολεμίοις μαχομένους ᾿λυκόφροναςἢ καὶ
᾿θυμολέοντας᾽ καί *avi εἰκέλους ἀλκήν᾽ προσαγορεύου-
σιν, ἀλλ᾽ οὐ λέοντά τις αὐτῶν ᾿ἀνθρωπόϑυμον᾽ οὐ
σῦν ᾿ἀνδροὶ εἴκελον ἀλκήν᾽ προσαγορεύει; ἀλλ᾽ ὥσπερ
οἶμαι τοὺς ταχεῖς 'ποδηνέμους᾽ καὶ τοὺς καλούς
“ϑεοειδεῖς᾽ ὑπερβαλλόμενοι ταῖς εἰκόσιν ὀνομάξουσιν,
οὕτω τῶν δεινῶν μάχεσϑαι πρὸς τὰ κρείττονα ποιοῦν-
ται τὰς ἀφομοιώσεις. αἴτιον δέ, ὅτι τῆς μὲν ἀνδρείας 1
οἷον βαφή τις ὃ ϑυμός ἐστι καὶ στόμωμα' τούτῳ
δ᾽ ἀκράτῳ τὰ ϑηρία χρῆται πρὸς τοὺς ἀγῶνας, ὑμῖν
δὲ προσμιγνύμενος πρὸς τὸν λογισμὸν ὥσπερ οἷνος.
Ἑ πρὸς ὕδωρ ἐξίσταται παρὰ τὰ δεινὰ καὶ ἀπολείπει |
τὸν καιρόν. ἔνιοι δ᾽ ὑμῶν οὐδ᾽ ὅλως φασὶ χρῆναι i
παραλαμβάνειν ἐν ταῖς μάχαις τὸν ϑυμὸν &AA —
ἐκποδὼν ϑεμένους νήφοντι χρῆσθαι τῷ λογισμῷ,
πρὸς μὲν σωτηρίας ἀσφάλειαν ὀρθῶς πρὸς δ᾽ ἀλκὴν
καὶ ἄμυναν αἴσχιστα λέγοντες. πῶς γὰρ οὐκ ἄτοπον
αἰτιᾶσϑαι μὲν ὑμᾶς τὴν φύσιν, ὅτι μὴ κέντρα προσ- Ὁ.
έφυσε τοῖς σώμασι μηδ᾽ ἀμυντηρίους ὀδόντας μηδ᾽ ὁ
ἀγκύλους ὄνυχας, αὐτοὺς δὲ τῆς ψυχῆς τὸ σύμφυτον
ἀφαιρεῖν ὅπλον καὶ κολούειν; |
5. O4. Παπαί, ὦ Γρύλλε, δεινός μοι δοκεῖς
F γεγονέναι δοφιστής, ὅς ys καὶ νῦν ἐκ τῆς συηνίας s
φϑεγγόμενος οὕτω νεανικῶς πρὸς τὴν ὑπόϑεσιν
ἐπικεχείρηκας. ἀλλὰ τί οὐ περὶ τῆς σωφροσύνης
ἐφεξῆς διεξῆλϑες;
4. 7. 8 cf. Homerus 24 ὦ] delendum vid.

οι

e

BRUTA RATIONE UTI. 91

I'P. Ὅτι óuqv σε τῶν εἰρημένων πρότερον éxi-
λήψεσθαι. σὺ δὲ σπεύδεις ἀκοῦσαι τὸ περὶ τῆς
σωφροσύνης, ἐπεὶ σωφρονεστάτης μὲν ἀνὴρ εἶ
γυναικός, ἀπόδειξιν δὲ σωφροσύνης αὐτὸς olt, δεδω-

δχέναι. τῶν Κίρκης ἀφροδισίων περιφρονήσας. καὶ
τούτῳ μὲν οὐδενὸς τῶν ϑηρίων διαφέρεις πρὸς
ἐγκράτειαν" οὐδὲ γὰρ ἐκεῖνα τοῖς κρείττοσιν ἐπιϑυμεῖ
πλησιάξειν ἀλλὰ καὶ τὰς ἡδονὰς καὶ τοὺς ἔρωτας 989
πρὸς τὰ ὁμόφυλα ποιεῖται. οὐ ϑαυμαστὸν μὲν οὖν
1 ἐστιν, εἰ καϑάπερ ὁ Μενδήσιος ἐν Αἰγύπτῳ τράγος
λέγεται πολλαῖς καὶ καλαῖς συνειργνύμενορ γυναιξὶν
οὐκ εἶναι μίψγνυσϑαι πρόϑυμος ἀλλὰ πρὸς τὰς αἷγας
ἐπτόηται μᾶλλον, οὕτω σὺ χαίρων ἀφροδισίοις
συνήϑεσιν οὐ ϑέλεις ἄνϑρωπος ὧν ϑεᾷ συγκαθεύδειν.
τὴν δὲ Πηνελόπης σωφροσύνην μυρίαι κορῶναι
κρώξουσαι γέλωτα ϑήσδονται καὶ καταφρονήσδουσιν,
ὧν ἑκάστη, ἂν ἀποϑάνῃ ὁ ἄρρην, οὐκ ὀλίγον χρόνον
ἀλλ᾽ ἐννέα χηρεύει γενεὰς ἀνθρώπων" ὥστε σοι τὴν
καλὴν Πηνελόπην ἐννάκις ἀπολείπεσϑαι τῷ σωφρονεῖν
Ὁ) ἧς βούλει κορώνης.

6. ᾽4λλ᾽ ἐπεί σε μὴ λέληϑα σοφιστὴς Ov, φέρε B
χρήσωμαι τάξει τινὶ τοῦ λόγου, τῆς μὲν σωφροσύνης
ὅρον ϑέμενος κατὰ γένος δὲ τὰς ἐπυϑυμίας διελό-
μενος. ἡ μὲν οὖν σωφροσύνη βραχύτης τίς ἐστιν

85 ἐπιϑυμιῶν καὶ τάξις, ἀναιροῦσα μὲν τὰς ἐπεισάχτους
καὶ περιττὰς καιρῷ δὲ καὶ μετριότητι κοσμοῦσα τὰς

ὅ κἀν τούτῳ R 18 ἐπτοῆσϑαι 'W 17 ἑκάστη
idem: ἑκάστης 19 τῷ idem: τοῦ cf. p. 991a 28 δὲ]
κατ᾽ εἴδη δὲ RE 24 ἡ uiv οὖν σωφροσύνη κέ] vid. Usener.
Epicurea p. 295

92 BRUTA RATIONE UTI.

ἀναγκαίας. ταῖς δ᾽ ἐπιϑυμίαις ἐνορᾷς πον μυρίαν
διαφοράν, καὶ τὴν μὲν περὶ τὴν βρῶσιν καὶ τὴν
πόσιν ἅμα τῷ φυσικῷ καὶ τὸ ἀναγκαῖον ἔχουσαν᾽
αἴ δὲ τῶν ἀφροδισίων αἷς ἀρχὰς ἡ φύσις ἐνδίδωσιν,
ἔστι δέ που καὶ μὴ χρώμενον ἔχειν ἱχανῶς ἀπαλλα-
γέντα, φυσικαὶ μὲν οὐκ ἀναγκαῖαι δ᾽ ἐκλήϑησαν.

Οατὸ δὲ τῶν μήτ᾽ ἀναγκαίων μήτε φυσικῶν ἀλλ᾽
ἔξωϑεν ὑπὸ δόξης κενῆς δι’ ἀπειροκαλίαν ἐπι-
κεχυμένων γένος ὑμῶν μὲν ὀλίγου δεῖν τὰς φυσικὰς
ἀπέκρυψεν ὑπὸ πλήϑους ἁπάσας, ἔχει δὲ καϑάπερ v
ξένος ὄχλος ἔπηλυς ἐν δήμῳ καταβιαζόμενος πρὸς
τοὺς ἐγγενεῖς πολίτας. τὰ δὲ ϑηρία παντάπασιν
ἀβάτους καὶ ἀνεπιμίκτους ἔχοντα τοῖς ἐπεισάκτοις
πάϑεσι τὰς ψυχὰς καὶ τοῖς βίοις πόρρω τῆς κενῆς
δόξης ὥσπερ ϑαλάσσης ἀπῳκισμένα τῷ γλαφυρῶς τ.
καὶ περιττῶς διάγειν ἀπολείπεται᾽ τὸ δὲ σωφρονεῖν

D καὶ μᾶλλον εὐνομεῖσθαι ταῖς ἐπιϑυμίαις, οὔτε πολλαῖς
συνοικούσαις οὔτ᾽ ἀλλοτρίαις, σφόδρα διαφυλάττεται.
ἐμὲ γοῦν ποτε καὶ αὐτὸν οὐχ ἧττον ἢ σὲ νῦν ἐξέ-
πληττε μὲν χρυσὸς ὡς κτῆμα τῶν ἄλλων οὐδενὶ τ
παραβλητὸν Tos. δ᾽ ἄργυρος καὶ ἐλέφας" ὃ δὲ
πλεῖστα τούτων κεκτημένος ἐδόκει μακάριός τις εἶναι
καὶ ϑεοφιλὴς ἀνήρ, εἴτε Φρὺξ ἦν εἴτε Κὰρ τοῦ
Ζόλωνος ἀγεννέστερος καὶ τοῦ Πριάμου βαρυποτ-

σι

1 ἐνορᾷς Emperius: ἐφορᾷῷε: 2. μὲν περὶ τὴν βρῶσιν
καὶ τὴν M Usenerus scripsit: διαφοράν᾽ oí uiv γὰρ περὶ
τὴν βρῶσιν καὶ τὴν πόσιν ἔχουσιν. Malim διαφοράν ΚΑῚ
Τούτων oí μὲν περὶ τὴν fo. ΚΑΙ ΤΊὴ»ν πόσιν — ἔχουσιν᾽
4 αἱ δὲ τῶν ἀφροδισίων] ἄλλαις δὲ Usenerus 11 ἐν δήμῳ
καὶ βιαξόμενος idem — 15 τῷ *: τοῦ 20 R: κτημάτων

BRUTA RATIONE UTI. 03

μότερος" ἐνταῦϑα δ᾽ ἀνηρτημένος ἀεὶ ταῖς ἐπιϑυμίαις
οὔτε χάριν οὔϑ᾽ ἡδονὴν ἀπὸ τῶν ἄλλων πραγμάτων
ἀφϑόνων ὄντων καὶ (xavàv ἐκαρπούμην, ἀλλ᾽ ἐμεμ-
φύμην τὸν ἐμαυτοῦ βίον, ὡς τῶν μεγίστων ἐνδεὴς E
καὶ ἄμοιρος ἀγαθῶν ἀπολελειμμένος. τοιγαροῦν,
ὥς δὲ μέμνημαι ἐν Κρήτῃ ϑεασάμενος ἀμπεχόνῃ
κεκοσμημένον πανηγυρικῶς, οὐ τὴν φρόνησιν ἐξήλουν
οὐδὲ τὴν ἀρετήν, ἀλλὰ τοῦ χιτῶνος εἰργασμένου
περιττῶς τὴν λεπτότητα καὶ τῆς χλαμύδος οὔσης
ὦ ἁλουργοῦ τὴν οὐλότητα καὶ τὸ κάλλος ἀγαπῶν καὶ
τεϑηπώς (εἶχε δέ τι καὶ ἡ πόρπη χρυσὸς οὖσα
παίγνιον οἶμαι τορείαις διηκριβωμένον) εἱπόμην
γεγοητευμένος, ὥσπερ «i γυναῖκες. ἀλλὰ νῦν ἀπηλ-
λαγμένος ἐκείνων τῶν κενῶν δοξῶν καὶ κεκαϑαρ-
5 μένος χρυσὸν μὲν καὶ ἄργυρον ὥσπερ τοὺς ἄλλους
λύϑους περιορῶν ὑπερβαίνω, ταῖς δὲ σαῖς χλανίσι καὶ F
τάπησιν οὐδὲν ἂν μὰ Δί᾽ ἥδιον ἢ βαϑεῖ καὶ μαλϑακῷ
πηλῷ μεστὸς ὧν ἐγκατακλιϑείην ἀναπαυόμενος. τὰ
δὲ τοιαῦτα τῶν ἐπεισάκτων ἐπιϑυμιῶν οὐδεμία ταῖς
Ὁ ἡμετέραις ἐνοικίξεται ψυχαῖς" ἀλλὰ τὰ μὲν πλεῖστα
ταῖς ἀναγκαίαις ὃ βίος ἡμῶν ἐπιϑυμίαις καὶ ἡδοναῖς
διοικεῖται, ταῖς δ᾽ οὐκ ἀναγκαίαις ἀλλὰ φυσικαῖς
μόνον οὔτ᾽ ἀτάχτως οὔτ᾽ ἀπλήστως ὁμιλοῦμεν.
1. Καὶ ταύτας ys πρῶτον διέλθωμεν. ἡ μὲν 990
ποὖν πρὸς τὰ εὐώδη καὶ κινοῦντα ταῖς ἀποφοραῖς
τὴν ὄσφρησιν οἰκείως ἡδονὴ πρὸς τῷ τὸ ὄφελος καὶ
1 δ᾽ "5 8 .ἀλλ᾽ ἐμεμφόμην * — 9 γλανίδορῦ 12 το-

ρείαις R: τορείαςξΣ —— ib. εἰπόμην *: καὶ εἴπόμην 19 for-
fasse: ταῦτα μὲν δὴ τοιαῦτα᾽ τῶν δ᾽ ἐπεισάκτων cett.

94. BRUTA RATIONE UTI.

προῖκα καὶ ἁπλοῦν ἔχειν ἅμα χρείαν τινὰ συμβάλλεται
τῇ διαγνώσει τῆς τροφῆς. ἡ μὲν γὰρ γλῶττα τοῦ
γλυκέος καὶ δριμέος καὶ αὐστηροῦ γνώμων ἐστί τε
καὶ λέγεται, ὅταν τῷ γευστικχῷ προσμιγέντες οἵ
χυμοὶ σύγχυσίν τινα λάβωσιν" ἡ δ᾽ ὄσφρησις ἡμῶν s
πρὸ τῶν χυμῶν γνώμων οὖσα τῆς δυνάμεως ἑχάστου
πολὺ τῶν βασιλικῶν προγευστῶν σκεπτικώτερον
διαισϑανομένη. τὸ μὲν οἰχεῖον εἴσω παρίησι τὸ δ᾽
ἀλλότριον ἀπελαύνει καὶ οὐκ ἐᾷ ϑιγεῖν οὐδὲ λυπῆσαι
Β τὴν γεῦσιν ἀλλὰ διαβάλλει καὶ κατηγορεῖ τὴν υ
φαυλότητα πρὶν ἢ βλαβῆναι τἄλλα δ᾽ οὐκ ἐνοχλεῖ,
καϑάπερ ὑμῖν, τὰ ϑυμιάματα καὶ κινάμωμα καὶ
νάρδους καὶ φύλλα καὶ καλάμους ᾿Αραβικούς, μετὰ
δεινῆς τινος καὶ δευσοποιοῦ φαρμακίδος τέχνης, ἧ
μυρεψικῆς ὄνομα, συνάγειν εἰς ταὐτὸ καὶ συμφαγεῖν 15
ἀναγκάξουσα, χρημάτων πολλῶν ἡδυπάϑειαν ἄνανδρον
καὶ κορασιώδη καὶ πρὸς οὐδὲν οὐδαμῶς χρήσιμον
ὠνουμένους. ἀλλὰ καίπερ οὖσα τοιαύτη διέφϑαρκεν
οὐ μόνον πάσας γυναῖκας ἀλλὰ καὶ τῶν ἀνδρῶν
ἤδη τοὺς πλείστους. ὡς μηδὲ ταῖς αὑτῶν ἐϑέλειν ὦ
συγγίγνεσθαι γυναιξίν, εἰ μὴ μύρων ὑμῖν ὀδωδυῖαι
C καὶ διαπασμάτων εἰς ταὐτὸ φοιτῷεν. ἀλλὰ κάπρους
τε σύες καὶ τράγους αἷγες καὶ τἄλλα ϑήλεα τοὺς
συννόμους αὐτῶν ταῖς ἰδίαις ὀσμαῖς ἐπάγεται,
δρόσου τε καϑαρᾶς καὶ λειμώνων ὀδωδότα καὶ χλόης s.
συμφέρεται πρὸς τοὺς γάμους ὑπὸ κοινῆς φιλο-

4 γευστικῷ M: γνωστικῷ 12 Duebnerus: xwv»duou« ᾿
16 μυρεψικῇ W 10. συνάπτειν — καὶ συμφοιτᾶν ἀναγκά-
ξουσι — ὠνουμένοις W ib. fort. συμφυρᾶν vel συμφύρειν
28 *: τὰ ἄλλα

BRUTA RATIONE UTI. 95

φροσύνης, οὐχὶ ϑρυπτόμεναι μὲν αἱ ϑήλειαι καὶ
προϊσχόμεναι τῆς ἐπιϑυμίας ἀπάτας καὶ γοητείας
καὶ ἀρνήσεις, οἵ δ᾽ ἄρρενες ὑπ᾽ οἴστρου καὶ μαρ-
γότητος ὠνούμενοι μισϑῶν καὶ πόνου καὶ λατρείας
"τὸ τῆς γενέσεως ἔργον, ἄδολον δὲ σὺν καιρῷ καὶ
ἄμισϑον ᾿Δφροδίτην μετιόντες, ἣ xa9' ὥραν ἔτους
ὥσπερ φυτῶν βλάστην ἐγείρουσα τῶν ξῴώων τὴν
ἐπιϑυμίαν εὐθὺς ἔσβεσεν. οὔτε τοῦ ϑήλεος προσ- Ὁ
ιἱεἐμένου μετὰ τὴν κύησιν οὔτε πειρῶντος ἔτι τοῦ
10 ἄρρενος. οὕτω μικρὰν ἔχει καὶ ἀσϑενῆ τιμὴν ἡ ἡδονὴ
παρ᾽ ἡμῖν τὸ δ᾽ ὅλον ἡ φύσις. ὅϑεν οὔτ᾽ ἄρρενος
πρὸς ἄρρεν οὔτε ϑήλεος πρὸς ϑῆλυ μῖξιν αἱ τῶν
ϑηρίων ἐπιϑυμίαι μέχρι γε νῦν ἐνηνόχασιν. ὑμῶν
0$ πολλὰ τοιαῦτα τῶν σεμνῶν καὶ ἀγαθῶν" ἐῶ γὰρ
τοὺς οὐδενὸς ἀξίους᾽ ὃ δ᾽ ᾿Δ4γαμέμνων τὴν Βοιω-
τίαν ἐπῆλθε κυνηγετῶν τὸν Aoyvvvov ὑποφεύγοντα
καὶ καταψευδόμενος τῆς ϑαλάσσης καὶ τῶν πνευ-
μάτων. εἶτα καλὸν καλῶς ἑαυτὸν βαπτίξων εἰς τὴν
Κωπαΐδα λίμνην, ὡς αὐτόϑι κατασβέσων τὸν ἔρωτα
. καὶ τῆς ἐπιϑυμίας ἀπαλλαξόμενος. 6 δ᾽ ἩΗρακλῆς E
ὁμοίως ἑταῖρον ἀγένειον ἐπιδιώκων ἀπελείφϑη τῶν
ἀριστέων καὶ προύδωκχε τὸν στόλον᾽ ἐν δὲ τῇ ϑόλῳ
τοῦ Πτῴου ᾿ἡπόλλωνος λαϑών τις ὑμῶν ἐνέγραψεν
“Αχιλλεὺς καλός᾽ ἤδη τοῦ ᾿Αχιλλέως υἱὸν ἔχοντος"
Ὁ χαὶ τὰ γράμματα πυνϑάνομαι διαμένειν. ἀλεκτρυὼν
δ᾽ ἀλεκτρυόνος ἐπιβαίνων, ϑηλείας μὴ παρούσης,
χαταπίμπραται ξωός, μάντεώς τινος ἢ τερασχόπου

εῷ

5 ἄδουλον ἢ probabiliter 10 ἡ * 19 af M: εἶναι
16 Ἄργυννον Iannotius: ἀργαῖον

96 BRUTA RATIONE UTI.

μέγα καὶ δεινὸν ἀποφαίνοντος εἶναι τὸ γιγνόμενον.
οὕτω καὶ παρ᾽ αὐτῶν ἀνωμολόγηται τῶν ἀνθρώπων,
ὅτι μᾶλλον τοῖς ϑηρίοις σωφρονεῖν προσήκει καὶ
F μὴ παραβιάξεσϑαι ταῖς ἡδοναῖς τὴν φύσιν. τὰ δ᾽
ἐν ὑμῖν ἀκόλαστα οὐδὲ τὸν νόμον ἔχουσα σύμμαχον ;
ἡ φύσις ἐντὸς ὅρων καϑείργνυσιν ἀλλ᾽ ὥσπερ ὑπὸ
δεύματος ἐχφερόμενα πολλαχοῦ ταῖς ἐπιϑυμίαις
δεινὴν ὕβριν καὶ ταραχὴν καὶ σύγχυσιν ἐν τοῖς
ἀφροδισίοις ἀπεργάξεται τῆς φύσεως. καὶ γὰρ αἰγῶν
ἐπειράϑησαν ἄνδρες καὶ ὑῶν καὶ ἵππων μιγνύμενοι v
991 χαὶ γυναῖχες ἄρρεσι ϑηρίοις ἐπεμάνησαν᾽" ἐκ γὰρ
τῶν τοιούτων γάμων ὑμῖν Μινώταυροι καὶ Αἰγέπανες,
ὡς δ᾽ ἐγὦμαι καὶ Σφίγγες ἀναβλαστάνουσι καὶ
Κένταυροι. καίτοι διὰ λιμόν ποτ᾽ ἀνθρώπου καὶ
κύων ἔφαγεν ὑπ᾽ ἀνάγκης καὶ ὄρνις ἀπεγεύσατο᾽ 15
πρὸς δὲ συνουσίαν οὐδέποτε ϑηρίον ἐπεχείρησεν
ἀνθρώπῳ χρήσασθαι. ϑηρία δ᾽ ἄνϑρωποι καὶ πρὸς
ταῦτα καὶ πρὸς ἄλλα πολλὰ καϑ' ἡδονὰς βιάξονται
καὶ παρανομοῦσιν. | |
8. Otro δὲ φαῦλοι καὶ ἀκρατεῖς περὶ τὰς εἰρη- 9
μένας ἐπυϑυμίας ὄντες ἔτι μᾶλλον ἐν ταῖς ἀναγκαίαις
ἐλέγχονται πολὺ τῷ σωφρονεῖν ἀπολειπόμδνοι τῶν
ϑηρίων. αὗται δ᾽ εἰσὶν αἵ περὶ βρῶσιν καὶ πόσιν
Β ὧν ἡμεῖς μὲν τὸ ἡδὺ μετὰ χρείας τινὸς ἀεὶ λαμβάνο-
uev: ὑμεῖς δὲ τὴν ἡδονὴν μᾶλλον ἢ τὸ κατὰ φύσιν s
τῆς τροφῆς διώκοντες ὑπὸ πολλῶν καὶ μακρῶν κολά-
ξεσϑε νοσημάτων, ἅπερ ἐκ μιᾶς πηγῆς ἐπαντλούμενα

97 W: ἀπαντλούμενον

BRUTA RATIONE UTI. 91

τῆς πλησμονῆς τοῖς σώμασι παντοδαπῶν πνευ-
μάτων καὶ δυσκαϑάρτων ὑμᾶς ἐμπίπλησι. πρῶτον
μὲν γὰρ ἑκάστῳ γένει ξῴου μία τροφὴ σύμφυλός
ἐστι. τοῖς μὲν πόα τοῖς δὲ ῥίζα τις ἢ καρπός" ὅσα
εὖὲ σαρκοφαγεῖ, πρὸς οὐδὲν ἄλλο τρέπεται βορᾶς
εἶδος οὐδ᾽ ἀφαιρεῖται τῶν ἀσϑενεστέρων τὴν τροφήν᾽
ἀλλ᾽ ἐᾷ νέμεσϑαι καὶ λέων ἔλαφον καὶ λύκος πρό-
βατον T πέφυκεν. ὃ δ᾽ ἄνθρωπος ἐπὶ πάντα ταῖς C
ἡδοναῖς ὑπὸ λαιμαργίας ἐξαγόμενος καὶ πειρώμενος
1 πάντων καὶ ἀπογευόμενος, ὡς οὐδέπω τὸ πρόσφορον
xul οἰκεῖον ἐγνωκώς, μόνος γέγονε τῶν ὄντων
παμφάγον. καὶ σαρξὶ χρῆται πρῶτον ὑπ᾽ οὐδεμιᾶς
ἀπορίας οὐδ᾽ ἀμηχανίας, ᾧ πάρεστιν ἀεὶ καϑ’ ὥραν
ἄλλα ἐπ᾿ ἄλλοις ἀπὸ φυτῶν καὶ σπερμάτων τρυγῶντι
τ καὶ λαμβάνοντι καὶ δρεπομένῳ μὴ κάμνειν διὰ
πλῆϑος" ἀλλ᾽ ὑπὸ τρυφῆς καὶ κόρου τῶν ἀναγκαίων
βρώσεις ἀνεπιτηδείους καὶ οὐ κωθαρὰς σφαγαῖς
ζῴων μετερχόμενος πολὺ τῶν ἀγριωτάτων ϑηρίων
ὠμότερον. αἷμα μὲν γὰρ καὶ φόνος καὶ σάρκες
sivo καὶ λύκῳ καὶ δράκοντι σιτίον οἰκεῖον, p
ἀνθρώπῳ δ᾽ ὄψον ἐστίν. ἔπειτα παντὶ γένει χρώμε-
νος οὐχ ὡς τὰ ϑηρία τῶν πλείστων ἀπέχεται, ὀλίγοις
δὲ πολεμεῖ διὰ τὴν τῆς τροφῆῇς ἀνάγκην᾽ ἀλλ᾽ οὔτε
τι πτηνὸν οὔτε νηκτόν, ὡς ἔπος εἰπεῖν, οὔτε χερσαῖον
Ὁ ἐχπέφευγε τὰς ἡμέρους δὴ λεγομένας ὑμῶν καὶ φι-
λοξένους τραπέξας.

16 μονονοὺ κάμνειν E 16 verba ἀλλ᾽ ὑπὸ τρυφῆς ---
μετερχόμενος — ὠμότερον coniungenda cum ὑπ᾽ οὐδεμιᾶς
ἀπ. οὐδ᾽ ἀμηχανίας videntur — 19 μὲν] om. mei

Plutarchi Moralia, Vol. VI. (i

98 BRUTA RATIONE UTI.

9. Εἶεν" ἀλλ᾽ ὄψοις χρῆσϑε τούτοις ἐφηδύνοντες
τὴν τροφήν᾽ τί οὖν ἐπ’ αὐτὰ ταῦτα ** φῶντας; ἀλλ᾽
ἡ τῶν ϑηρίων φρόνησις τῶν μὲν ἀχρήστων καὶ
ματαίων τεχνῶν οὐδεμιᾷ χώραν δίδωσι' τὰς δ᾽
ἀναγκαίας οὐκ ἐπεισάκτους παρ᾽ ἑτέρων οὐδὲ μισϑοῦ

E διδακτὰς οὐδὲ κολλῶσα μελέτῃ καὶ συμπηγνύουδα
γλίσχρως τῶν ϑεωρημάτων ἕκαστον πρὸς ἕχαστον
ἀλλ᾽ αὐτόϑεν ἐξ αὑτῆς οἷον ἐθαγενεῖς καὶ συμφύτους
ἀναδίδωσι. τοὺς μὲν γὰρ Αἰγυπτίους πάντας ἰατροὺς
ἀκούομεν εἶναι, τῶν δὲ ξῴων ἕκαστον᾽ οὐ μόνον ι
πρὸς ἴασιν αὐτότεχνόν ἐστιν ἀλλὰ καὶ πρὸς δια-
τροφὴν καὶ πρὸς ἀλκὴν ϑήραν τε καὶ φυλακὴν καὶ
μουσικῆς ὅσον ἑκάστῳ προσήκει κατὰ φύσιν. παρὰ
τίνος γὰρ ἡμεῖς ἐμάϑομεν νοσοῦντες ἐπὶ τοὺς zota-
μοὺς χάριν τῶν καρκίνων βαδίξειν; τίς δὲ τὰς ν
χελώνας ἐδίδαξε τῆς ἔχεως φαγούσας τὴν ὀρίγανον
ἐπεσϑίειν" τὰς δὲ Κρητικὰς αἶγας, ὅταν περιπέσωσι

Ε τοῖς τοξεύμασι, τὸ δίκταμνον διώκειν, οὗ βρωϑέντος
ἐκβάλλουσι τὰς ἀκίδας; ἂν γὰρ εἴπῃς, ὅπερ ἀληϑές
ἐστι, τούτων διδάσκαλον εἶναι τὴν φύσιν, εἰς τὴν τ
κυριωτάτην καὶ σοφωτάτην ἀρχὴν ἀναφέρεις τὴν —
τῶν ϑηρίων φρόνησιν: ἣν εἰ μὴ λόγον οἴεσϑε δεῖν
μηδὲ φρόνησιν καλεῖν, ὥρα σκοπεῖν ὄνομα κάλλιον
αὐτῇ καὶ τιμιώτερον, ὥσπερ ἀμέλει καὶ δι’ ἔργων
ἀμείνονα καὶ ϑαυμασιωτέραν παρέχεται τὴν δύναμιν" ss

ων

2 lac. 50 fere litt. in E. In φῶντας latere τρυφῶντας
mihi certum vid. cf. p. 9984. 995c. 996f. Cetera tamen
quomodo resarcienda sint satis incertum. Tentavi: ἐπ᾿ αὐτὰ
ταῦτα φέρεσϑε (vel ἑτέρων ὄψων δεῖσϑε ex p. 998 0) μιαιφονίᾳ
τρυφῶντες vid. Symbol. 6 : μελέτη 934 M: τιμιώτατον

BRUTA RATIONE UTI. 99

ovx ἀμαϑὴς οὐδ᾽ ἀπαίδευτος, αὐτομαϑὴς δέ τις 992.
μᾶλλον οὖσα καὶ ἀπροσδεής, οὐ δι’ ἀσϑένειαν ἀλλὰ
ῥώμῃ καὶ τελειότητι τῆς κατὰ φύσιν ἀρετῆς, χαίρειν
ἐῶσα τὸν παρ᾽ ἑτέρων διὰ μαϑήσεως τοῦ φρονεῖν
s συνερανιόμόν. ὅσα γοῦν ἄνθρωποι τρυφῶντες ἢ
παέξοντες εἰς τὸ μανϑάνειν καὶ μελετᾶν ἄγουσι,
τούτων ἡ διάνοια καὶ παρὰ φύσιν τοῦ σώματος καὶ
περιουσίᾳ συνέσεως ἀναλαμβάνει τὰς μαϑήσεις. ἐῶ
γὰρ ἰχνεύειν σκύλακας καὶ βαδίξειν ἐν ῥυϑμῷ πώλους
w μελετῶντας, ἀλλὰ κόρακας διαλέγεσθαι καὶ κύνας
ἄλλεσθϑαι διὰ τροχῶν περιφερομένων. ἵπποι δὲ καὶ B
βόες ἐν ϑεάτροις κατακλίσεις καὶ χορείας καὶ στάσεις
παραβόλους καὶ κινήσεις οὐδ᾽ ἀνϑροώποις πάνυ
ῥαδίας ἀκριβοῦσιν ἐκδιδασκόμενοι καὶ μνημονεύοντες
15 εὐμαϑείας ἐπίδειξιν εἰς ἄλλο οὐδὲν οὐδαμῶς χρήσιμον
ἔχουσιν. εἰ δ᾽ ἀπιστεῖς ὅτι Ξέχνας μανϑάνομεν,
ἄκουσον ὅτι καὶ διδάσκομεν. αἵ vs γὰρ πέρδικες
ἐν τῷ προφεύγειν τοὺς νεοττοὺς ἐϑθϑέζουσιν ἀπο-
κρύπτεσθαι καὶ προΐσχεσϑαι βῶλον dv9' ἑαυτῶν
3 τοῖς ποσὶν ὑπτίους ἀναπεσόντας᾽ καὶ τοῖς πελαρ-
γιδεῦσιν δρᾷς ἐπὶ τῶν τεγῶν ὡς οἷ τέλειοι παρόντες
ἀναπειρωμένοις ὑφηγοῦνται τὴν πτῆσιν. αἵ δ᾽ ἀηδόνες
τοὺς νεοσσοὺς προδιδάσκουσιν ἄδειν᾽ οἵ δὲ ληφϑέντες
ἔτι νήπιοι καὶ τραφέντες ἐν χερσὶν ἀνθρώπὼν χεῖρον
:5 ἄδουσιν, ὥσπερ πρὸ ὥρας ἀπὸ διδασκάλου γεγονότες. C
** καταδὺς δ᾽ εἰς τουτὶ τὸ σῶμα ϑαυμάξω τοὺς

7 καὶ) del. ἃ 11 fort. περιφερομένων; 1 εἰς : ὡς
16 ἔχουσαν idem 19. ἀνθ᾽} scr, vid. ἄνω cf. p. 971c
26 lac. indicavit ΜῈ ib. δ᾽] om. mei
q*

100 BRUTA RATIONE UTI.

λόγους ἐκείνους, οἷς ἀνεπευιϑόμην ὑπὸ τῶν σοφιστῶν
ἄλογα καὶ ἀνόητα πάντα πλὴν ἀνθρώπου νομίζειν.
10. ΟΖ. Νῦν μὲν οὖν, ὦ Γρύλλε, μεταβέβλησαι
σύ, καὶ τὸ πρόβατον λογικὸν ἀποφαίνεις καὶ τὸν ὄνον;
IP. Αὐτοῖς μὲν οὖν τούτοις, à βέλτιστε Ὀδυσσεῦ, 5
μάλιστα δεῖ τεχμαίρεσϑαι τὴν τῶν θηρίων φύσιν,
ὡς λόγου καὶ συνέσεως οὐκ ἔστιν ἄμοιρος. ὡς γὰρ
οὐκ ἔστι δένδρον ἕτερον ἑτέρου μᾶλλον οὐδ᾽ ἧττον
ἄψυχον, ἀλλ᾽ ὁμοίως ἔχει πάντα πρὸς ἀναισϑησίαν"
D οὐδενὶ γὰρ αὐτῶν ψυχῆς μέτεστιν" οὕτως οὐκ᾿ ἂν τὸ
ἐδόκει ξῷον ἕτερον ἑτέρου τῷ φρονεῖν ἀργότερον
εἶναι καὶ δυσμαϑέστερον, εἰ μὴ πάντα λόγου καὶ
συνέσεως, ἄλλα δὲ μᾶλλον καὶ ἧττον ἄλλων πως
μξτεῖχεν. ἐννόησον δ᾽ ὅτι τὰς ἐνίων ἀβελτερίας καὶ
βλακείας ἐλέγχουσιν ἑτέρων πανουργίαι καὶ δριμύ- x
τητες, ὅταν ἀλώπελῥ καὶ λύκῳ καὶ μελίττῃ παραβάλῃς
ὄνον καὶ πρόβατον᾽ ὥσπερ εἰ δαυτῷ τὸν Πολύφημον
ἢ τῷ πάππῳ σου τῷ Αὐτολύκῳ τὸν Κορίνϑιον ἐκεῖνον
Ὅμηρον. οὐ γὰρ οἶμαι ϑηρίου πρὸς ϑηρίον ἀπό.
στασιν εἶναι τοσαύτην, ὅσον ἄνϑρωπος ἀνθρώπου τῷ »
φρονεῖν καὶ λογέξεσϑαι καὶ μνημονεύειν ἀφέστηκεν.
E — OZ. AAA ὅρα, Γρύλλε, μὴ δεινὸν 1) καὶ βίαιον
ἀπολιπεῖν λόγον, οἷς οὐκ ἐγγίγνεται ϑεοῦ νόησις.
IP. Εἶτά σε μὴ φῶμεν, à Ὀδυσσεῦ. σοφὸν
οὕτως ὄντα καὶ περιττὸν Σισύφου γεγονέναι; "*** y
7 ὡς γὰρ W: ὥσπερ 17 πρόβατον] πρόβατον καὶ
κηφῆναῦ 18 τὸν Κορένϑιον ἐκεῖνον Ὅμηρον] τὸν Κόροιβον
ἐκεῖνον τὸν μωρὸν Hauptius coll. Zenob. 4, 58. E tuetur

Ὅμηρον ut Homerus hic ab Homero poeta distinguatur.
25 lac. statuerunt M et X

IIEPI SAPKOQCATIAZ 993
AOTOZ A.

y |
l. ᾿4λλὰ σὺ uiv ἐρωτᾷς τίνει λόγῳ Πυϑαγόρας

ἀπείχετο σαρκοφαγίας, ἐγὼ δὲ ϑαυμάξω καὶ τένι
ὁπάϑει καὶ ποίᾳ ψυχῇ ἢ λόγῳ ὃ πρῶτος ἄνθρωπος B
ἥψατο φόνου στόματι καὶ τεϑνηκότος ξῴου χείλεσι
προσήψατο σαρκός" καὶ νεκρῶν σωμάτων καὶ ἑώλων
προϑέμενος τραπέξας ὄψα καὶ τρυφὰς καὶ προσέτι
εἰπεῖν τὰ μικρὸν ξιπροσϑὲεν βρυχώμενα μέρη καὶ
ι᾽ φϑεγγόμενα καὶ κινούμενα καὶ βλέποντα᾽ πῶς ἡ
ὄψις ὑπέμεινε τὸν φόνον σφαξομένων δερομένων
διαμελιξομένων, πῶς ἡ ὄσφρησις ἤνεγκε τὴν ἀπο-
φοράν᾽ πῶς τὴν γεῦσιν οὐκ ἀπέτρεψεν ὃ μολυσμὸς
ἑλχῶν ψαύουσαν ἀλλοτρίων καὶ τραυμάτων ϑανασίμων C
ιτ χυμοὺς καὶ ἐχῶρας ἀπολαμβάνουσαν.
ἷρπον μὲν ῥινοί, κρέα δ᾽ ἀμφ᾽ ὀβελοῖς ἐμεμύκει
ὀπταλέα τε καὶ ὠμά, βοῶν δ᾽ ὡς γίγνετο φωνή"
τοῦτο πλάσμα καὶ μῦϑός ἐστι, τὸ δέ γε δεῖπνον
ἀληϑῶς τερατῶδες, πεινῆν τινα τῶν μυχωμένων

7 ἑώλων Herwerdenus: εἰδώλων 10. καὶ νεκρῶν ---
καὶ προσέτι εἰπεῖν] ὡς νεκρῶν --- προσεπειπεῖν 9 μέρη]
Cor, vid. μέλῃ 1 ἀναλαμβάνουσαν W 16 Hom. p 895
18 τοῦτο μὲν Eí 19 πεινῆν *: πεινᾶν

102 DE ESU CARNIUM

ἔτι, καὶ διδάσκοντα ἀφ’ ὧν δεῖ τρέφεσϑαι ξώντων
ἔτι καὶ λαλούντων, καὶ διαταττόμενον ἀρτύσεις
τινὰς καὶ ὀπτήσεις καὶ παραϑέσειφ᾽ τούτων ἔδεε
ξητεῖν τὸν πρῶτον ἀρξάμενον οὐ τὸν ὀψὲ παυσά-
μενον. δ
2. Ἢ τοῖς μὲν πρώτοις ἐκείνοις ἐπιχειρήσασι
σαρκοφαγεῖν τὴν αἰτίαν ἂν εἴποι τις πᾶσαν εἶναι
τὴν &xogíav: οὐ γὰρ ἐπιϑυμίαις ἀνόμοις συνδιάγοντες
D οὐδ᾽ ἐν περιουσίᾳ τινὶ ἀναγκαίων ὑβρίσαντες εἰς
ἡδονὰς παρὰ φύσιν ἀσυμφύλους ἐπὶ ταῦτ᾽ ἦλθον" 10
ἀλλ᾽ εἴποιεν ἂν αἴσϑησιν ἐν τῷ παρόντι καὶ φωνὴν
λαβόντες" ὦ μακάριοι καὶ ϑεοφιλεῖξ οἱ νῦν ὄντες
ὑμεῖς οἷον βίον λαχόντες αἰῶνα καρποῦσϑε καὶ
νέμεσϑε χλῆρον ἀγαϑῶν ἄφϑονον, ὅσα φύεται ὑμῖν;
ὅσα "τρυγᾶται; ὅσον πλοῦτον ἐκ πεδίων, ὅσας ἀπὸ iw
φυτῶν ἡδονὰς δρέπεσϑαι πάρεστιν; ἔξεστιν ὑμῖν καὶ
τρυφᾶν μὴ μιαινομένοις. ἡμᾶς δὲ σκυϑρωπότατον
καὶ φοβερώτατον ἐδέξατο βίου καὶ χρόνου μέρος,
E εἰς πολλὴν καὶ ἀμήχανον ἐχπεσόντας ὑπὸ τῆς πρώτης
γενέσεως ἀπορίαν" ἔτι μὲν οὐρανὸν ἔκρυπτεν ἀήρ, v
καὶ ἄστρα ϑολερῷ καὶ δυσδιαστατοῦντι πεφυρμένα
ὑγρῷ καὶ πυρὶ καὶ ξάλαις ἀνέμων" οὕπω δ᾽ ἥλιος
ἵδρυτο ἀπλανῆ καὶ βέβαιον

1 καὶ διδάσκοντα] ἐκδιδάσκονταϑ 2 fort. ἢ δια-
ταττόμενον aub διατ. δ᾽ 8 τούτων Turnebus: τοῦτον
εἴποι τις πᾶσαν εἶναι *: εἴποι πᾶσαν καὶ 9 τινὶ τῶν
ἀναγκαίων Benselerus — ib. malim ἐξυβρίσαντες 10 ἀσυμ-
φύλους παρὰ φύσιν Herwerdenus 21 corr. vid. δια-
σταχτοῦντι 428 ἀπλανῇ] οὐδ᾽ &mAavf?

ORATIO I. 108

“ἔχων δρόμον ἠὼ
καὶ δύσιν ἔκρινεν, περὶ δ᾽ ἤγαγεν αὖϑις ὀπίσσω
καρποφόροισιν ἐπιστέψας κάλυκος στεφάνοισιν
ὥρας" γῆ δ᾽ ὕβριστο᾽ |

5 χοταμῶν ἐχβολαῖς ἀτάκτοις, καὶ πολλά “λίμναισιν
ἄμορφφα᾽ καὶ πηλοῖς βαϑέσι καὶ λόχμαις ἀφόροις καὶ
ὕλαις ἐξηγρίωτο᾽ φορᾶς δ᾽ ἡμέρων καρπῶν καὶ
τέχνης ὄργανον οὐδὲν οὐδὲ μηχανὴ σοφίας" ὃ δὲ
λιμὸς οὐκ ἐδίδου χρόνον οὐδ᾽ ὥρας ἐτησίους σπόρος

6 05x ὧν τότ᾽ ἀνέμενε. τί ϑαυμαστόν, εἰ ξῴώων
ἐχρησάμεϑα σαρξὶ παρὰ φύσιν, ὅτ᾽ ἰλὺς ἠσϑίξτο
καὶ φλοιὸς ἐβρώϑη ξύλου, καὶ ἄγρωστιν εὑρεῖν
βλασιτιάνουσ᾽αιν ἢ φλεώ τινα ῥίξαν εὐτυχὲς ἦν;
βαλάνου δὲ γευσάμενοι καὶ φαγόντες ἐχόρευσαν ὑφ᾽

15 ἡδονῆς περὶ δρῦν τινα καὶ φηγόν, ξείδωρον καὶ
μητέρα καὶ τροφὸν ἀποκαλοῦντες" ἐκείνην ὃ τότε
βίος ἑορτὴν ἔγνω, τὰ δ᾽ ἄλλα φλεγμονῆς ἦν ἅπαντα 994
μεστὰ xo) στυγνότητος. ὑμᾶρ δὲ τοὺς νῦν τίς
λύσσα καὶ τίς οἷστρος ἄγει πρὸς μιαιφονίαν, οἷς

Ὁ τοσαῦτα περίεστι τῶν ἀναγκαίων; τί -καταψεύδεσϑε
τῆς γῆς ὡς τρέφειν μὴ δυναμένης; τί τὴν ϑεσμοφόρον
ἀσεβεῖτε Δήμητρα καὶ τὸν ἡμερίδην καὶ μειλίχιον

1 ἔχων ἐρόμον — --- ὕβριστο)] in versus distinxit W
Empedoclis esie suspicans 2. ἤγαγεν] ἦγέ xsv? ὅ πολλὰ]
τὰ πολλὰ 9 ὥρας RH: ὥραις 10 οὐκ ὧν Duebnerus
11 ὅτ᾽ ἰλὺς] fo:t. ὅτε δρῦς cf. Philostr. Apollon. 8, 7 p. 162:
ὠμρκάδες) ἀγροικότατοι --- εἰσὶ — τά τε ἄλλα καὶ τὸ γαστρί-
ξεσϑαι τῶν δρυῶν 12 ἐβρώϑη] del Herwerdenus 18 φλεὼ
S: φλοιοῦ 14 xal φαγόντερ) del. Herwerdenus 16 ἀνα-

καλοῦντες W, non opus ib. ἐκείνην idem: ἐκείνην ἣν
18 τοὺς S: zóg 922 Salmasius: δήμητραν

104 DE ESU CARNIUM

αἰσχύνετε Διόνυσον, ὡς οὐχ ἱκανὰ παρὰ τούτων
λαμβάνοντες; οὐκ αἰδεῖσθε τοὺς ἡμέρους καρποὺς
αἵματι καὶ φόνῳ μιγνύοντες; ἀλλὰ δράκοντας ἀγρίους
καλεῖτε καὶ παρδάλεις καὶ λέοντας, αὐτοὶ δὲ μιαι-
φονεῖτε εἰς ὠμότητα καταλιπόντες ἐκείνοις οὐδέν᾽ 5
Β ἐκείνοις μὲν γὰρ ὃ φόνος τροφή, ὑμῖν δ᾽ ὄψον ἐστίν.
ὃ. Οὐ γὰρ δὴ λέοντάς γ᾽ ἀμυνόμενοι καὶ λύκους
ἐσθίομεν" ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἐῶμεν, τὰ δ᾽ ἀβλαβῆ ταὶ
χειροήϑη καὶ ἄκεντρα καὶ νωδὰ πρὸς τὸ civ
συλλαμβάνοντες ἀποχτιννύομεν, ἃ νὴ 4ία καὶ κάλλους 10.
ἕνεκα καὶ χάριτος ἡ φύσις ἔοικεν ἐξενεγκεῖν. Ὁ
ὅμοιον ὡς εἴ τις τὸν Νεῖλον ὁρῶν πλημμυροῦντα
καὶ τὴν χώραν ἐμπιπλάντα γονίμου καὶ καρποφόρου
ῥεύματος μὴ τοῦτο ϑαυμάξοι τοῦ φερομένου. τὸ
φυτάλμιον καὶ εὔκαρπον τῶν ἡμερωτάτων καὶ βιωφε- 15
λεστάτων καρπῶν, ἀλλ᾽ ἰδών που καὶ κροκχόδειλον |
ἐννηχόμενον καὶ ἀσπίδα κατασυρομένην καὶ μύας, |
C ἄγρια ξῷα καὶ μιαρά, ταύτας λέγοι τὰς αἰτίας τῆς
μέμψεως καὶ τῆς τοῦ πράγματος ἀνάγκης" ἢ νὴ fio
τὴν γῆν ταύτην καὶ τὴν ἄρουραν ἀποβιέψας &u-»
πεπλησμένην ἡμέρων καρπῶν καὶ βρέϑοισαν ἀστα-
χύων, ἔπειτα ὑποβλέψας που τοῖς ληίοις τούτοις καί
πού τινος αἴρας στάχυν ἰδὼν καὶ ὀροβάγχην, εἶτ᾽

11 lac. add. Duebnerus 12 ὕμοιον ὡς d τις κέ] novum
eiusdem libri excerptum putat W, sed alisnum potius ab
hac disputatione vid. 13 Herwerdenas: ἐμπιπλῶντα
16 xal εὔκαρπον] del. idem 16 μύας] μυέας ali codd.
18 τὰς] del Herwerdenus 19 καὶ] adl. ἐπιλανϑάνοιτο
idem. καὶ ταύτην τοῦ πράγματος &váyrm ΒΜ 25 ἐπι-
βλέψας Herwerdenus 2428 ὁροβάγχην X: δριβάχην

ORATIO I. 105

ἀφεὶς ἐκεῖνα καρποῦσϑαι καὶ ληίζξεσϑαι μέμφοιτο
περὶ τούτων. τοιοῦτόν τι, καὶ λόγον ῥήτορος ὁρῶν
ἐν δίκῃ τινὶ καὶ συνηγορίᾳ πληϑύοντα καὶ φερό-
μενον ἐπὶ βοηϑείᾳ κινδύνων, ἢ νὴ 4Ü ἐλέγχῳ καὶ
ἐχατηγορίᾳ τολμημάτων καὶ ἀποδείξεων. δέοντα δὲ Ὁ
καὶ φερόμενον οὐχ ἁπλῶς οὐδὲ λιτῶς, ἀλλ᾽ ὁμοῦ
πκάϑεσι πολλοῖς μᾶλλον δὲ παντοδαποῖς, εἰς ψυχὰς
ὁμοίως πολλὰς καὶ ποικίλας καὶ διαφόρους τῶν
ἀκροωμένων ἢ τῶν δικαξόντων, ἃς δεῖ τρέψαι καὶ
μεταβαλεῖν ἢ νὴ Δία πραῦναι καὶ ἡμερῶσαι καὶ
χαταστῇσαι᾽ εἶτα παρεὶς τοῦτο τοῦ πράγματος δρᾶν
χαὶ μετρεῖν τὸ φύλαιον καὶ ἀγώνισμα, παραρρήσεις
ἐκλέγων, ἃς κατιὼν ὃ λόγος συγκατήνεγχε τῇ ῥύμῃ
τῆς φορᾶς, συνεκπεσούσας καὶ παρολισϑούσας τῷ
"λοιπῷ τοῦ λόγου. καὶ δημηγόρον τινὸς ὁρῶν. **
4. ᾽4λλ᾽ οὐδὲν ἡμᾶς δυσωπεῖ, οὐ χρόας ἀνθηρὸν
εἶδος, οὐ φωνῆς ἐμμελοῦς πιϑανότης, οὐ πανουργία
ψυχῆς, οὐ τὸ καϑάριον ἐν διαίτῃ καὶ περιττὸν ἐν Ε
συνέσει τῶν ἀϑλίων, ἀλλὰ σαρχιδίου μικροῦ χάριν
» ἀφαιρούμεϑα ψυχῆς ἥλιον, φῶς, τὸν τοῦ βίου χρόνον,
ip d γέγονε καὶ πέφυκεν. εἶθ᾽ ἃς φϑέγγεται καὶ
διέρρισε φωνὰς ἀνάρϑρους εἶναι δοκοῦμεν, οὐ
παραιτήσεις καὶ δεήσεις καὶ δικαιολογίας ἑκάστου
1 Herwerdenus: μέμψοιτο 2. τοιοῦτόν τι] τί οὖν εἰ
Palatinus (οὐ deinde óg&g). τοιοῦτόν τι καὶ εἴ τις Herwerde-
nus. τοιοῦτός τις hb 8 καὶ συνηγορίᾳ] del. Herwerdenus
4 ἐλέγχῳ] add. ἀποδείξεων idem — 5 καὶ μεστὸν ἀποδείξεων R
ὃ καὶ φερόμενον) del. Herwerdenus . 12 τὸ φύλαιον καὶ
ἀγώνισμα εἴ τι πυλαῖον ἔσχηκε v&yóvicpa? — ib. παραρρή-

σεις δ᾽ Duebnerus 1ὅ lac. apposuit X 21 ἐφ᾽ ἃ R
22 S: διέτρεσε

106 DE ESU CARNIUM

λέγοντος “οὐ παραιτοῦμαί Gov τὴν ἀνάγκην ἀλλὰ
τὴν ὕβριν, ἵνα φάγῃς ἀπόκτεινον, ἵνα δ᾽ ἥδιον
φάγῃς μή μ᾽ ἀναίρει.᾽ ᾧ τῆς ὠμότητος" δεινὸν μέν
ἐστι καὶ τυϑεμένην ἰδεῖν τράπεξαν ἀνθρώπων πλου-
σίων νεκροκόσμοις χρωμένων μαγείροις καὶ ὀψοποιοῖς, 5
δεινότερον δ᾽ ἀποκομιξομένην᾽ πλείονα γὰρ τὰ λειπό-
μενα τῶν βεβρωμένων ἐστίν. οὐκοῦν ταῦτα μάτην
ἀπέϑανεν᾽ ἕτεροι δὲ φειδόμενοι τῶν παρατεϑέντων
οὐκ ἐῶσι τέμνειν οὐδὲ κατακόπτειν, παραιτούμενοι
νεκρά, ξώντων δ᾽ οὐκ ἐφείσαντο. 10
b. "ἄλογον yàg εἶναί φαμεν ἐκείνους λέγειν τοὺς
ἄνδρας ἀρχὴν ἔχειν τὴν φύσιν" ὅτι γὰρ οὐχ ἔστιν
ἀνθρώπῳ κατὰ φύσιν τὸ σαρκοφαγεῖν, πρῶτον μὲν
᾿ ἀπὸ τῶν σωμάτων δηλοῦται τῆς κατασκευῆς. οὐδενὶ |
“γὰρ ἔοικε τὸ ἀνθρώπου σῶμα τῶν ἐπὶ σαρκοφαγίᾳ s
996 γεγονότων, οὐ γρυπότης χείλους, οὐκ ὀξύτης ὄνυχος,
οὐ τραχύτης ὀδόντος πρόσεστιν, οὐ κοιλίας εὐτονία
᾿ καὶ πνεύματος ϑερμότης, τρέψαι καὶ κατεργάσασϑαι
δυνατὴ τὸ βαρὺ καὶ κρεῶδες" ἀλλ᾽ αὐτόϑεν ἡ φύσις
τῇ λειότητι τῶν ὀδόντων καὶ τῇ σμικρότητι τοῦ ἢ
στόματος καὶ τῇ μαλακότητι τῆς γλώσσης καὶ τῇ
πρὸς πέψιν ἀμβλύτητι τοῦ πνεύματος ἐξόμνυται τὴν
σαρκοφαγίαν. εἰ δὲ λέγεις πεφυκέναι σεαυτὸν ἐπὶ
τοιαύτην ἐδωδήν, ὃ βούλει φαγεῖν πρῶτον αὐτὸς
ἀπόκτεινον, ἀλλ᾽ αὐτὸς διὰ σεαυτοῦ, μὴ χρησάμενος s
κοπίδι μηδὲ τυμπάνῳ τινὶ μηδὲ πελέκει" ἀλλά, ὡς

hd

10 νεκρὰ W: κρέα 11 ἄλογον γὰρ εἶναί φαμεν *: ἀλλ᾽
ἄγε παρειλήφαμεν 18 τρέψαι; πέψαι Cobetus, non Opus
26 τυμπάνῳ] τυπάνῳ ἢ κυπάνῳ (sic) Salmasius. τυκάνῃ M.
Malim τυπάδι

ORATIO I. 107

λύκοι καὶ ἄρκτοι καὶ λέοντες αὐτοὶ ὅσα ἐσϑίουσι φονεύ-
ουσιν, ἄνελε δήγματι βοῦν ἢ στόματι σῦν, ἢ ἄρνα ἢ B
λαγωὸν διάρρηξον καὶ φάγε προσπεσὼν ἔτι ξῶντος,
ὡς ἐκεῖνα. εἰ δ᾽ ἀναμένεις νεκρὸν γενέσϑαι τὸ αἰσϑό-
s μενον καὶ δυσωπεῖ ds παροῦσα ψυχὴ ἀπολαύειν τῆς
σαρκός, τί παρὰ φύσιν ἐσϑίεις τὸ ἔμψυχον; ἀλλ᾽
οὐδ᾽ ἄψυχον ἄν τις φάγοι καὶ νεκρὸν οἷόν ἐστιν,
ἀλλ᾽ ἕψουσιν ὀπτῶσι μεταβάλλουσι διὰ πυρὸς καὶ
φαρμάκων, ἀλλοιοῦντες καὶ τρέποντες καὶ σβεννύοντες
i0 ἡδύσμασι μυρίοις τὸν φόνον, ἵν᾽ ἡ γεῦσις ἐξαπατη-
ϑεῖσα προσδέξηται τἀλλότριον. καίτοι χάριέν γε τὸ
τοῦ Μάκωνος, ὃς ἰχϑύδιον ἐν πανδοκείῳ πριάμενος
τῷ πανδοκεῖ σχευάσαι παρέδωκεν᾽ αἰτοῦντος δ᾽
ἐκείνου τυρὸν καὶ ὄξος καὶ ἔλαιον, “ἀλλ᾽ εἰ ταῦτ᾽
τὸ εἶχον εἶπεν οὐκ ἂν ἰχϑὺν ἐπριάμην. ἡμεῖς δ᾽
οὕτως ἐν τῷ μιαιφόνῳ τρυφῶμεν, ὥστ᾽ ὄψον τὸ
χρέας προσαγορεύομεν, εἶτ᾽ ὄψων πρὸς αὐτὸ τὸ
χρέας δεόμεϑα, ἀναμιγνύντες ἔλαιον οἶνον μέλι
γάρον ὄξος ἡδύσμασι Συριακοῖς ᾿“ραβικοῖς, ὥσπερ
ῳ ὄντως νεκρὸν ἐνταφιάξοντες. καὶ γὰρ οὕτως αὐτῶν
διαλυϑέντων καὶ μαλαχϑέντων καὶ τρόπον τινὰ
προδαπέντων ἔργον ἐστὶ τὴν πέψιν κρατῆσαι, καὶ
διαχρατηϑείσης δὲ δεινὰς βαρύτητας ἐμποιεῖ καὶ
νοσώδεις ἀπεψίας.
5 — 6. Διογένης δ᾽ ὠμὸν φαγεῖν πολύπουν ἐτόλμησεν,

ca

1 καὶ ἄρκτοι] om. Duebnerus errore typographico
δ. ὅσα R: óg 4 αἰσθόμενον] malim αἰσθανόμενον — 5 corr.
Emperius: παροῦσαν ψυχὴν ἀπελαύνειν 11 *: τὸ ἀλλότριον
22 Emperius: κρεοσαπέντων 2428 διακρατησάσης S

108 DE ESU CARNIUM

Div« τὴν διὰ τοῦ πυρὸς ἐκβάλῃ κατεργασίαν τῶν
κρεῶν" καὶ πολλῶν περιεστώτων αὐτὸν ἀνθρώπων,
ἐγκαλυψάμενος τῷ τρίβωνι καὶ τῷ στόματι προσφέρων
τὸ κρέας “ὑπὲρ ὑμῶν᾽ φησίν “ἐγὼ παραβάλλομαι καὶ
προκινδυνεύω. καλόν, ὦ Ζεῦ, κίνδυνον" οὐ γάρ, ὡς
Πελοπίδας ὑπὲρ τῆς Θηβῶν ἐλευϑερίας ἢ ὡς L4ouó-
διος καὶ ᾿Αριστογείτων ὑπὲρ τῆς ᾿ϑηναίων, προεκιν-
δύνευσεν ὃ φιλόσοφος ὠμῷ πολύποδι διαμαχόμενος,
ἵνα τὸν βίον ἀποϑηριώσῃ; οὐ τοίνυν μόνον αἷ κρεο-
φαγίαι τοῖς σώμασι γίγνονται παρὰ φύσιν, ἀλλὰ καὶ v
τὰς ψυχὰς ὑπὸ πλησμονῆς καὶ κόρου παχύνουσιν᾽

E οἶνος γὰρ καὶ σαρκῶν ἐμφορήσιες σῶμα μὲν ἰσχυρὸν
ποιέουσι καὶ ῥωμαλέον, ψυχὴν δὲ ἀσϑενέα.᾽ καὶ
ἵνα μὴ τοῖς ἀϑληταῖς ἀπεχϑάνωμαι, συγγενέσι χρῶ-
μαι παραδείγμασι" τοὺς γὰρ Βοιωτοὺς ἡμᾶς οἵ ᾽άττι- v
xol καὶ παχεῖς καὶ ἀναισϑήτους καὶ ἠλιϑίους, μάλιστα
διὰ τὰς ἀδηφαγίας προσαγορεύουσιν" “οὗτοι δ᾽ αὖ
συ ** xal ó Μένανδρος “οἵ γνάϑους ἔχουσι.,᾽ καὶ ὁ
Πίνδαρος 'γνῶναί τ᾽ ἔπειτα *" “αὐγὴ ξηρὴ ψυχὴ
σοφωτάτη᾽ κατὰ τὸν Ἡράκλειτον" oí κενοὶ πίϑοι Ὁ

ῳ:

1 τῶν κρεῶν Herwerdenus: τῶν δ᾽ ἱερέων 6 ὑπὲρ
τῆς ὃ: ὑπὲρ ib. malim Θηβαίων 9 *: κρεωφαγίαι
12 olvog γὰρ καὶ σαρκῶν x£] vid. p. 472b 17 Kock. 1 p. 108
18. 19 lac. signavit Duebnerus. Locum supplendum uto
partim eum Meinekio hunc in modum: Οὗτοι δ᾽ εἰσὶν
[συοβοιωτοί, κρουπεξζοφόρον γένος ἀνδρῶν᾽ ὁ Koovivóg φησι»)
καὶ ὁ Μένανδρος --- --- καὶ ὁ Πίνδαρος ᾿γνῶναί τ᾽ ἔπειτ
[ἀρχαῖον ὄνειδος ἀλαϑέσι λόγοις εἰ φεύγομεν Βοιωτίαν ὗν}
A035 δὲ 5ne ψυχὴ σοφωτάτη cett. 18 Μένανδρος] Koc
8 p.288 ib. ot] ὑῶν vel ὄνων Meinekius 19 Πένδαρος]
Olymp. 6, 151 20 Ἡράκλειτον] Bywater. p. 80 ib. ot
κενοὶ πίθοι E: ἔοικεν. of πίϑοι

ORATIO I. 109

κρουσϑέντες 0061, γενόμενοι ὃὲ πλήρεις οὐχ
ὑπακούουσι ταῖς πληγαῖς᾽ τῶν χαλκχωμάτων τὰ λεπτὰ
τοὺς ψόφους ἐν κύκλῳ διαδίδωσιν, ἄχρι οὗ ἐμφράξῃ F
χαὶ τυφλώσῃ τις τῇ χειρὶ τῆς πληγῆς περιφερομένης
s ἐπιλαμβανόμενος ὀφθαλμὸς ὑγροῦ πλεονάσαντος
ἀναπλησϑεὶς μαραυγεῖ καὶ ἀτονεῖ πρὸς τὸ οἰκεῖον
ipyov: τὸν ἥλιον δι’ ἀέρος ὑγροῦ καὶ ἀναϑυμιάδεων
πλήϑους ἀπέπτων ἀϑρήσαντες οὐ καϑαρὸν οὐδὲ
λαμπρὸν ἀλλὰ βύϑιον καὶ ἀχλυώδη καὶ ὀλισϑαί-
νοντα ταῖς αὐγαῖς ὁρῶμεν. οὕτω δὴ καὶ διὰ σώματος
ϑολεροῦ καὶ διακόρου καὶ βαρυνομένου τροφαῖς 996
ἀσυμφύλοις πᾶσα ἀνάγκη τὸ γάνωμα τῆς ψυχῆς καὶ
τὸ φέγγος ἀμβλύτητα καὶ σύγχυσιν ἔχειν καὶ πλανᾶ-
όσϑαι καὶ φέρεσϑαι, πρὸς τὰ λεπτὰ καὶ δυσϑεώρητα
τέλη τῶν πραγμάτων αὐγὴν καὶ τόνον οὐκ ἐχούσης.
1. Χωρὶς δὲ τούτων Ó πρὸς φιλανθρωπίαν ἐϑι-
σμὸς οὐ δοκεῖ ϑαυμαστὸν εἶναι; τίς γὰρ ἂν ἀδική-
όειεν ἄνϑρωπον, οὕτω πρὸς ἀλλότρια κακὰ καὶ ἀσύμ-
φυλα διακείμενος καὶ πράως καὶ φιλανϑρώπως;
ἐμνήσθην δὲ τρίτην ἡμέραν διαλεγόμενος περὶ
Ξενοχράτους, καὶ ὅτι ᾿4ϑηναῖοι τῷ ξῶντα τὸν κριὸν
ἐχδείραντι δίκην ἐπέϑηκαν" οὐκ ἔστι δέ, οἶμαι,
χείρων ὃ ξῶντα βασανίξων τοῦ παραιρουμένου τὸ B
jv καὶ φονεύοντος᾽ ἀλλὰ μᾶλλον, ὡς ἔοικε, τῶν

. 98 ἄχρι *: ἄχρις 4 vig Emperius 7 corr. vid. par-
üm cum R καὶ &voOwjidcotov πλῆϑος ἀπέπτων ἀϑθροίσαν-
' — 9 καὶ ἀσϑενοῦντα τὰς αὐγὰς Herwerdenus. καὶ μόλις
φαίνοντα ταῖς αὐγαῖς ὃ 14 φύρεσϑαι E 19 xol] prius
del, R R 23 χείρων] aut scr. κρείττων aut delendum οὐκ
monet

110 DE ESU CARNIUM ORATIO I.

παρὰ συνήϑειαν ἢ τῶν παρὰ φύσιν αἰσϑανόμεϑα.
καὶ ταῦτα μὲν ἐκεῖ κοινότερον ἔλεγον" τὴν δὲ
μεγάλην καὶ μυστηριώδη καὶ ἄπιστον ἀνδράσι δει-
Aotg, $ φησιν ὃ Πλάτων, καὶ ϑνητὰ φρονοῦσιν
ἀρχὴν τοῦ δόγματος ὀκνῶ μὲν ἔτι τῷ λόγῳ κινεῖν,
ὥσπερ ναῦν ἐν χειμῶνι ναύχληρος ἢ μηχανὴν αἴρει
ποιητικὸς ἀνὴρ ἔν ϑεάτρῳ σκηνῆρ “περιφερομένης.
οὐ χεῖρον δ᾽ ἴσως καὶ προανακρούσασϑαι καὶ προ-
αναφωνῆσαι τὰ τοῦ ᾿Εμπεδοκλέους᾽ ** ἀλληγορεῖ γὰρ.
ἐνταῦϑα τὰς ψυχάς, ὅτι. φόνων καὶ βρώσεως capxóv :
καὶ ἀλληλοφαγίας δίκην τίνουσαι σώμασι ϑνητοῖς
Ο ἐνδέδενται. καίτοι δοκεῖ παλαιότερος οὗτος ὃ λόγος
εἶναι" τὰ γὰρ δὴ περὶ τὸν Διόνυσον μεμυϑευμένα
πάϑη τοῦ διαμελισμοῦ καὶ τὰ Τιτάνων ἐπ’ αὐτὸν
τολμήματα. κολάσεις τε τούτων καὶ κεραυνώσδεις!
γευδαμένων τοῦ φόνου. ἠνιγμένος ἐστὶ 90s
εἰς τὴν παλιγγενεσίαν.: τὸ γὰρ ἐν ἡμῖν ἄλογον
καὶ ἄτακτον καὶ βίαιον οὐ ϑεῖον ἀλλὰ δαιμονικὸν
oí παλαιοὶ Τιτᾶνας ὠνόμασαν, καὶ τοῦτ᾽ ἔόστι
κολαξομένου καὶ δίκην διδόντος. :

4 Πλάτων] respicitur ut vid. ad Phaedr. p. 2466: ἡ δὲ
δὴ ἀπόδειξις ἔσται δεινοῖς μὲν ἄπιστος, σοφοῖς δὲ πιστή.
quod si est, corrig. vid. ἀνδράσι δεινοῖς 6 ἔτι RB: ἐπὶ
6 αἴρει Schottus: ἐρεῖ — 9 lac. dedit Duebnerus; exciderunt
ut vid. versus: 444[doct, δ᾽ ἡ φύσις — Σαρκῶν &AVoysón
περιστέλλουσα χιτῶνι "A44]gyootó γὰρ cett. Vid. p. 9980
16 ἠνιγμένος R: &vnyuévog. Vid. Symbol. 18 δαιμονικὸν.
ὄν 20 corr. vid. κολαξομένους καὶ δέκην διδόντας
finis libelli deesse vid. .

ΠΕΡῚ ZAPKOOATDIAX
AOT'OZ Β΄.

1. Exi và ξωλα τῇς σαρκοφαγίας προσφάτους
ἡμᾶς ὁ λόγος παρακαλεῖ ταῖς τε διανοίαις καὶ ταῖς:
ὃ" προϑυμίαις γενέσϑαι. χαλεπὸν μὲν γάρ, ὥσπερ ὃ
Κάτων ἔφησε, λέγειν πρὸς γαστέρας ὦτα μὴ ἐχούσας"
καὶ πέποται ὁ τῆς συνηϑείας κυκεών, ὥσπερ Ó τῆς
Κίρκης |
ὠδίνας ὀδύνας κυκχεὼν ἀπάτας τὲ γόους τε"

καὶ τὸ ἄγκιστρον ἐκβάλλειν τῆς σαρκοφαγίας ὡς
ἐμπεπλεγμένον τῇ φιληδονίᾳ καὶ διαπεπαρμένον οὐ
ῥάδιόν ἐστιν. ἐπεὶ καλῶς εἶχεν, ὥσπερ Αἰγύπτιοι
τῶν νεκρῶν τὴν κοιλίαν ἐξελόντες καὶ πρὸς τὸν
ἥλιον ἀνασχίξοντες ἐκβάλλουσιν ὡς αἰτίαν ἁπάντων
ὧν ὃ ἄνϑρωπος ἥμαρτεν, οὕτως ἡμᾶς ἑαυτῶν τὴν
γαστριμαργίαν καὶ μιαιφονίαν ἐκτεμόντας ἁγνεῦσαι
τὸν λοιπὸν βίον᾽ ἐπεὶ ἥ γε γαστὴρ οὐ μιαιφόνον
ἐστὶν ἀλλὰ μιαινόμενον ἀπὸ τῆς ἀκρασίας. οὐ μὴν
ἀλλ᾽ εἰ καὶ ἀδύνατον νὴ Δία διὰ τὴν συνήϑειαν τὸ

.9 incerti poetae versus ib. ὠδίας mei. ὠδίνων S
11 idem: ἐμπεπλησμένον ^ 16 ἑαυτῶν Turnebus: ἑαυτοὺς. -
Malim ἑαυτοῖς 18 &xà]malim ὑπὸ 19 νὴ 4ία διὰ *: ἢ διὰ

112 DE ESU CARNIUM

F ἀναμάρτητον, αἰσχυνόμενοι τῷ ἁμαρτάνοντι χρησό-
μεϑα διὰ τὸν λόγον, ἐδόμεϑα σάρχας, ἀλλὰ πει-
νῶντες οὐ τρυφῶντες" ἀναιρήσομεν ξῷον, ἀλλ᾽
οἰχκτείροντες καὶ ἀλγοῦντες, οὐχ ὑβρίξοντες οὐδὲ
βασανίξοντες" οἷα νῦν πολλὰ δρῶσιν οἵ μὲν sg:

997 σφαγὴν ὑῶν ὠϑοῦντες ὀβελοὺς διαπύρους. ἵνα τῇ
βαφῇ τοῦ σιδήρου περισβεννύμενον τὸ αἷμα καὶ
διαχεόμενον τὴν σάρκα ϑρύψῃ καὶ μαλάξῃ οἵ δ᾽
οὔϑασι συῶν ἐπιτόκων ἑἐναλλόμενοι καὶ λακτίξοντες,
ἵν᾽ αἷμα καὶ γάλα καὶ λύϑρον ἐμβρύων ὁμοῦ συμ-υ
φϑαρέντων ἐν ὠδῖσιν ἀναδεύσαντες, ὦ Ζεῦ καϑάρσιε,
φάγωσι τοῦ ξῴου τὸ μάλιστα φλεγμαῖνον: ἄλλοι
γεράνων ὄμματα xal κύκνων ἀπορράψαντες καὶ
ἀποκλείσαντες ἐν σκότει πιαίνουσιν, ἀλλοκότοις
μίγμασι καὶ καρυκείαις τισὶν αὐτῶν τὴν σάρκα α΄
ὀψοποιοῦντξεο.

ὦ, Ἐξ ὧν καὶ μάλιστα δῆλόν ἐστιν, ὡς οὐ διὰ
τροφὴν οὐδὲ χρείαν οὐδ᾽ ἀναγκαίως ἀλλ’ ὑπὸ

Β κόρου καὶ ὕβρεως καὶ πολυτελείας ἡδονὴν πεποίην-
ται τὴν ἀνομίαν" εἶθ᾽ ὥσπερ ἔρως ἐν γυναιξὶν κόρον Ὁ
ἡδονῆς οὐκ ἐχούσαις, ἀποπειρώμενος πάντα καὶ
πλανώμενος ἀκολασταίνων ἐξέπεσεν εἰς τὰ ἄρρητα"
οὕτως αἱ περὶ τὴν ἐδωδὴν ἀκρασίαι τὸ φυσικὸν
παρελϑοῦσαι καὶ ἀναγκαῖον τέλος ἐν ὠμότητι καὶ
παρανομίᾳ ποικέλλουσι τὴν ὄρεξιν. συννοσεῖ γὰρ ἡ
ἀλλήλοις τὰ αἰσϑητήρια καὶ συναναπείϑεται καὶ —

ων

2 διά τινα Aóyov? 6 πολλὰ] πολλοὶ πολλὰ Her-
werdenus 12 ἄλλοι τεῦ 18 κύκνων] γηνῶν W 240 ὥσπερ
ἔρως ὃ: ὥσπερ. Vid. Symb. 2422 εἰς τὰ ἄρρενα Emperius

ORATIO II. 113

συνακολασταίνει μὴ κρατοῦντα τῶν φυσικῶν μέτρων.
οὕτως ἀκοὴ νοσήσασα μουσικὴν διέφϑειρεν, ἀφ᾽ ἧς
τὸ ϑρυπτόμενον καὶ ἐκλυόμενον αἰσχρὰς ποϑεῖ ψηλα- C
δ φήσεις καὶ γυναικώδεις γαργαλισμούς. ταῦτα τὴν
Gov ἐδίδαξε μὴ πυρρίχαις χαίρειν μηδὲ χειρονο-
μίαις μηδ᾽ ὀρχήμασι γλαφυροῖς μηδ᾽ ἀγάλμασι καὶ
γραφαῖς, ἀλλὰ φόνον καὶ ϑάνατον ἀνθρώπων καὶ
τραύματα καὶ μάχας ϑέαμα ποιεῖσϑαι πολυτελέ-
10 ὅότατον. οὕτως ἕπονται παρανόμοις τραπέξαις Gvv-
ουσίαι ἀκρατεῖς. ἀφροδισίοις αἰδχροῖς ἀκροάσεις
ἄμουσοι, μέλεσι καὶ ἀκούδμασιν ἀναισχύντοις ϑέατρα
ἔχφυλα, ϑεάμασιν ἀνημέροις ἀπάϑεια πρὸς ἀνϑρώ-
πους καὶ ὠμότης. διὰ τοῦτο διέταττεν ὁ ϑεῖος “υκοῦρ-
15 γος ἐν ταῖς τρισὶ ῥήτραις τὸ ἀπὸ πρίονος καὶ πελέκεως
γίγνεσϑαι τὰ ϑυρώματα τῶν οἰκιῶν καὶ τὰς ἐρέψεις,
ἄλλο δ᾽ ὄργανον μηδὲν προσφέρεσϑαι, οὐ πολεμῶν D
δήπου τερέτροις καὶ σκεπάρνοις καὶ ὅσα λεπτουργεῖν
πέφυκεν ἀλλ᾽’ εἰδὼς ὅτι διὰ τοιούτων ἔργων οὐκ
Ὁ) εἰσοίσεις κλινίδιον ἐπίχρυσον οὐδὲ τολμήσεις εἰς
οἰκίαν λιτὴν ἀργυρᾶς εἰσενεγκεῖν τραπέξας καὶ δά-
κιδας ἁλουργοὺς καὶ λίϑους πολυτελεῖς" ἀλλ᾽ ἕπεται
οἰκί, καὶ κλίνῃ καὶ τραπέξῃ καὶ κύλικι τοιαύτῃ
δεῖπνον ἀφελὲς καὶ ἄριστον δημοτικόν, ἀρχῇ δὲ
5 μοχϑηρᾶς διαίτης

2 ἀφ᾽ ἧς] ἀφ᾽ οὗ αὐτῆς W. Praestat vulgata 8 .ποϑεῖ
Turnebus: τυϑεὶ 14 διέταττεν W 16 τὸ ἀπὸ] malim
ἀπὸ 16 ἐρέψεις X: τέρψεις 19 ἔργων] ϑυρῶν Emperius
22 ἁλουργεῖς καὶ κύλικας διαλίθους πολυτελεῖς supplet Her-
werdenus ^ ib. ἕπεται] add. μὲν Benselerus

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 8

114 DE ESU CARNIUM

᾿ἄϑηλος ἵππῳ πῶλος ὡς ἅμα τρέχει

πᾶσα τρυφὴ καὶ πολυτέλεια.

3. Ποῖον οὖν οὐ πολυτελὲς δεῖπνον, εἰς ὃ οὐ
ϑανατοῦταί τι ἔμψυχον; μικρὸν ἀνάλωμα ἡγούμεθα
E ψυχήν; οὕπω λέγω τάχα μητρὸς ἢ πατρὸς ἢ φίλου
τινὸς ἢ παιδός, ὡς ἔλεγεν ᾿Εμπεδοκλῆς᾽ ἀλλ᾽ αἰσϑή-
δεώς γε μετέχουσαν. ὄψεως ἀκοῆς, φαντασίας συν-
ἔσεως. ἣν ἐπὶ κτήσει τοῦ οἰχείου καὶ φυγῇ τάλ-
λοτρίου παρὰ τῆς φύσεως ἕκαστον εἴληχε. σκόπει
δ᾽ ἡμᾶς πότεροι βέλτιον ἐξημεροῦσι τῶν φιλοσόφων,
oí καὶ τέκνα καὶ φίλους καὶ πατέρας καὶ γυναῖκας
ἐσθίειν κελεύοντες ὡς ἀποθανόντας. ἢ Πυϑαγόρας
καὶ ᾿Εμπεδοκλῆς ἐϑίξοντες εἶναι καὶ πρὸς τὰ ἄλλα
μέρη δικαίους. σὺ μὲν καταγελᾷς τοῦ τὸ πρόβατον
μὴ ἐσθϑίοντος᾽ ἀλλ᾽ ἡμεῖς γε. φήσουσι, ϑεασάμενοι
τοῦ πατρὸς τεϑνηκότος ἢ τῆς μητρὸς ἀποτεμόντα
F μερίδας καὶ τῶν φίλων ἀποπεμπόμενον τοῖς μὴ
παροῦσι, τοὺς δὲ παρόντας καλοῦντα καὶ παρατι-
ϑέντα τῶν σαρκῶν ἀφειδῶς, μή τι γελάσωμεν; ἀλλὰ
καὶ νῦν ἴσως ἁμαρτάνομεν, ὅταν ἁψώμεϑα τῶν
βιβλίων τούτων, μὴ καϑαιρόμενοι χεῖρας καὶ ὄψεις
καὶ πόδας καὶ ἀκοάς, εἰ μὴ νὴ Ζία ἐκείνων καϑαρ-

998 μός ἐστι τὸ περὶ τούτων διαλέγεσϑαι ᾿ποτίμῳ λόγῳ᾽

ὥς φησιν ὃ Πλάτων “ἁλμυρὰν ἀκοὴν ἀποκλυξομέ-

1 Bergk. 2 p. 445 6 ᾿Εμπεδοκλῆς) vs. 442 d γε
Χ: τε — 8*: τοῦ ἀλλοτρίυ 11 πατέρας] add. xol μητέρας
Huttenus 12 ὡς] del. Duebnerus 14 μέρη] corrigunt
γένη XSM. Potius ἥμερα aut πρὸς τὰ ἄλογα μὲν ἥμερα δὲ
cf.p.91c 1 γε] σε W. 19 τι] omittendum vid. cum cod. E
ib. γελάσωμεν *: γελάσαιμεν 234 Πλάτων] cf. Phaedr. p. 243d

—

φ--

Qi

3

ORATIO II. 115

vovg. εἰ δὲ ϑείη τις τὰ βιβλία παρ᾽ ἄλληλα καὶ
τοὺς λόγους, ἐκεῖνα μὲν Σκύϑαις φιλοσοφεῖσϑαι καὶ
Σογδιανοῖς καὶ ΜΜελαγχλαίνοιῷφ, περὶ ὧν ᾿Ηρόδοτος
ἱστορῶν ἀπιστεῖται᾽ τὰ δὲ Πυϑαγόρου καὶ Ἐμπεδο-
δὁκλέους δόγματα νόμοι τῶν παλαιῶν ἦσαν Ἑλλήνων
xxl αἱ ἄπυροι δίαιται. ἘΞ ὅτι πρὸς τὰ ἄλογα ξῷα
δίχαιον ἡμῖν οὐδὲν ἔστι.
4. Τίνες οὖν ὕστερον τοῦτ᾽ ἔγνωσαν:

οὗ πρῶτοι κακοεργὸν ἐχαλκεύσαντο μάχαιραν
6$ εἰνοδίην, πρῶτοι δὲ βοῶν ἐπάσαντ᾽ ἀροτήρων.
οὕτω τοι καὶ oí τυραννοῦντες ἄρχουσι μιαιφονίας. B
ὥσπερ γὰρ τὸ πρῶτον ἀπέκτειναν ᾿ϑήνησι τὸν
χάκιστον τῶν συχοφαντῶν, ὃς ἐπιτήδειος προσηγο-
ρεύϑη, καὶ δεύτερον ὁμοίως καὶ voírov: εἶτ᾽ ἐκ
τούτου συνήϑεις γενόμενοι Νικήρατον περιεώρων
ἀπολλύμενον τὸν Νικίου καὶ Θηραμένη τὸν στρα-
τηγὸν καὶ Πολέμαρχον τὸν φιλόσοφον" οὕτω τὸ
πρῶτον ἄγριόν τι ξῷον ἐβρώϑη καὶ κακοῦργον, εἶτ᾽
ὄρνις τις ἢ ἰχϑὺς εἴλκυστο' καὶ γευσάμενον οὕτω
Ὁ χαὶ προμελετῆσαν ἐν ἐκείνοις τὸ φονικὸν ἐπὶ βοῦν
ἐργάτην 4549s καὶ τὸ κόσμιον πρόβατον καὶ τὸν
οἰκουρὸν ἀλεκτρυόνα" καὶ κατὰ μικρὸν οὕτω τὴν
1 Duebnerus: παράλληλα 2 fori. φήσειεν ἂν φιλο-
σοφεῖσθαι 8 Ἡρόδοτος] cf. 4, 20. 926 6 αἵ ἄπυροι
δίαιται *: πυρία καὶ δίαιται ᾿ ib. lac. signavit Duebnerus,
S monente et explente ἀλλὰ φήσουσιν 9 incerli poetae
versus — 129 ὥσπερ γὰρ *: ὥσπερ — ib. τὸ πρῶτον Her-
werdenus: τὸν πρῶτον aui ἀπὸ τῶν πρώτων 18 ἐπιτήδειον]
vid. pag. ϑὅθε 16 περιεώρων S: ἑώφων 17 Πολέμαρχον

suspectum X 20 φονικὸν Turnebus: νικῶν aub νικοῦν
Ib. ἐπὶ} εἶτ᾽ ἐπὶ — 21 κόσμιον idem: κοσμοῦν

8.3

116 DE ESU CARNIUM

ἀπληστίαν στομώσαντες ἐπὶ σφαγὰς ἀνθρώπων καὶ
Ο πολέμους καὶ φόνους προῆλθον. ἀλλ᾽ ἐὰν μὴ
προσαποδείξῃ τις, ὅτι χρῶνται κοινοῖς αἴ ψυχαὶ σώ-
μασιν ἐν ταῖς παλιγγενεσίαις καὶ τὸ νῦν λογικὸν |
αὖϑις γίγνεται ἄλογον καὶ πάλιν ἥμερον τὸ νῦν :
ἄγριον, ἀλλάσσει δ᾽ ἡ φύσις ἅπαντα καὶ μετοικίζει

σαρκῶν ἀλλογνῶτι περιστέλλουσα χιτῶνι"

ταῦτ᾽ οὐκ ἀποτρέπει τῶν ἀνῃρημένων τὸ ἀκόλαστον
τὸ καὶ σώματι νόσους καὶ βαρύτητας ἐμποιεῖν καὶ
ψυχὴν ἐπὶ πόλεμον ἀνομωτέρων τρεπομένην δια- τὸ
φϑείρειν᾽ ὅταν ἐθισϑῶμεν μὴ αἵματος “ἄνευ καὶ
φόνου μὴ ξένον ἑστιᾶν, μὴ γάμον ἑορτάξειν, μὴ
φίλοις δσυγγίγνεσϑαι.
5. Καίτοι τῆς λεγομένης ταῖς ψυχαῖς εἰς σώματα
D παλιμμεταβολῆς εἰ μὴ πίστεως ἄξιον τὸ ἀποδεικνύ- v
μενον, ἀλλ᾽ εὐλαβείας ys μεγάλης καὶ δέους τὸ
ἀμφίβολον. οἷον εἴ τις ἐν νυχτομαχίαις στρατο-
πέδων ἀνδρὶ πεπτωκότι καὶ τὸ σῶμα κρυπτομένῳ
τοῖς ὅπλοις ἐπιφέρων ξίφος ἀκούσειέξ τινος λέγοντος
οὐ πάνυ μὲν εἰδέναι βεβαίως, οἴεσϑαι δὲ καὶ δοκεῖν ὦ
υἱὸν αὐτοῦ τὸν χείμενον ἢ ἀδελφὸν ἢ πατέρα ἢ
σύσκηνον εἶναι" τί βέλτιον, ὑπονοίᾳ προσϑέμενον

6 in verbis ἀλλάσσει — μετοικίξει latet ut vid. Empe-
doclis versus cum insequenti coniungendus. Vid. Mullach.
fr. ve. 414 8 τῶν ἀνῃρημένων] τὸ ἀνήμερον S 9 σό-
ματι ἢ: σώμασι, 10 πόλεμον ἀνομωτέρων] τόλμαν ὠμοτέραν
Hauptius probabiliter ib. corr. vid. διαφϑεέρειν πλὴν ὅταν
ἐϑισϑῶμεν cett. 16 ys R: τε 19 ἀκούσειε Anonymus:

κούσοι

ORATIO II. 111

οὐκ ἀληϑεῖ προέσϑαι τὸν ἐχϑρὸν ὡς φίλον, ἢ
καταφρονήσαντα τοῦ μὴ βεβαίου πρὸς πίστιν ἀνελεῖν
τὸν οἰκεῖον ὡς πολέμιον; ἐκεῖνο δεινὸν φήσετε
πάντες. σχόπει δὲ καὶ τὴν ἐν τῇ τραγῳδίᾳ Μερόπην
5 ἐπὶ τὸν υἱὸν αὐτὸν ὡς φονέα τοῦ υἱοῦ πέλεκυν
ἀραμένην καὶ λέγουσαν
“ὠνητέραν δὴ τήνδ᾽ ἐγὼ δίδωμέ σοι
πληγήν᾽
ὅσον ἐν τῷ ϑεάτρῳ κίνημα ποιεῖ, συνεξορϑιάξουσα
φόβῳ, καὶ δέος μὴ φϑάσῃ τὸν ἐπιλαμβανόμενον
γέροντα καὶ τρώσῃ τὸ μειράκιον. εἰ δ᾽ ἕτερος γέρων
παρεστήκοι λέγων 'παῖσον, πολέμιός ἐστιν" ἕτερος
δέ 'μὴ παίσῃς. υἱός ἐστι" πότερον ἀδέκημα usttov,
ἐχϑροῦ κόλασιν ἐκλιπεῖν διὰ τὸν υἱὸν ἢ τεκνοχτονίᾳ
τ περιπεσεῖν ὑπὸ τῆς πρὸς τὸν ἐχϑρὸν ὀργῆς; ὁπότε
τοίνυν οὐ μῖσός ἐστὶν οὐδὲ ϑυμὸς ὁ πρὸς τὸν φόνον
ἐξάγων ἡμᾶς οὐδ᾽ ἄμυνά τις οὐδὲ φόβος ὑπὲρ αὗ-
τῶν, ἀλλ᾽’ εἰς ἡδονῆς μέρος ἕστηκεν ἱερεῖον ἀνακε-
χλασμένῳ τραχήλῳ ὑποκείμενον, εἶτα λέγει τῶν
Ὁ φιλοσόφων ὃ μέν ᾿κατάκοψον, ἄλογόν ἐστι τὸ ξῷον.᾽ἢ
ὁ δέ 'ávdoyov: τί γὰρ εἰ συγγενοῦς ἢ ϑεοῦ τινος
ἐνταῦϑα ψυχὴ κεχώρηκεν᾽; ἴσος γε, ὦ ϑεοί, καὶ
1 ὠνητέραν]) fort. ὠνῆς πέρα, nam etiam altera πληγή
erat ὠνέα, atque secundum Hyginum (Fab. 188) Meropes
οὐ Cresphontis filius "venit ad regem Polyphontem aurum
petitum dicens se Cresphontis interfecisse filium et Meropes"*.
Vid. Nauck. p. 897 9 συνεξορϑιφόβου Pal. Corr. vid.
συνεξορϑιάξζουσα φόβην cf. Soph. O. Οὐ, 1624: ὥστε πάντας
ὀρθίας στῆσαι φόβῳ δείσαντας τρίχας. Noli corrigere

συνεξορϑίφοβον (& φόβη) 10 καὶ δέος] del. Herwerdenus,
nühc nOD OpUS 12 παρεστήκει: cOrr. idem

E

F

118 DE ESU CARNIUM ORATIO II.

ὅμοιος ὁ x(vOvvog ἔχει, ἂν ἀπειϑῶ φαγεῖν κρέας,
ἂν ἀπιστῶ φονεῦσαι τέκνον ἢ ἕτερον οἰκεῖον;

999 6. Οὐκ ἴσος δ᾽ ἔτι καὶ οὗτος ὁ ἀγὼν τοῖς

Β

Στωικοῖς ὑπὲρ τῆς σαρχοφαγίας. τίς γὰρ ὃ πολὺς
τόνος εἰς τὴν γαστέρα καὶ τὰ ὀπτανεῖα; τί τὴν
ἡδονὴν ϑηλύνοντες καὶ διαβάλλοντες ὡς οὔτ᾽ ἀγαϑὸν
οὔτε προηγούμενον οὔτ᾽ οἰκεῖον οὕτω περὶ τὰ τῶν
ἡδονῶν ἐσπουδάκασι; καὶ μὴν ἀκόλουθον ἦν αὐτοῖς,
εἰ μύρον ἐξελαύνουσι xol πέμμα τῶν συμποσίων,

e

μᾶλλον αἷμα καὶ σάρκα δυσχεραίνειν. νῦν δ᾽ ὥσπερ v

εἰς τὰς ἐφημερέδας φιλοσοφοῦντες δαπάνην ἀφαι-
ροῦσι τῶν δείπνων ἐν τοῖς ἀχρήστοις καὶ περιττοῖς,
τὸ δ᾽ ἀνήμερον τῆς πολυτελείας καὶ φονικὸν οὐ
παραιτοῦνται. "vat, φησίν, οὐδὲν γὰρ ἡμῖν πρὸς
τὰ ἄλογα δίκαιον ἔστιν. οὐδὲ γὰρ πρὸς τὸ μύρον,
φαίη τις ἄν, οὐδὲ πρὸς τὰ ξενικὰ τῶν ἡδυσμάτων᾽
ἀλλὰ καὶ τούτων ἀποτρέπεσϑε, τὸ μὴ χρήσιμον μηδ᾽
ἀναγκαῖον ἐν ἡδονῇ πανταχόϑεν ἐξελαύνοντες.

1. Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ τοῦτ᾽ ἤδη σκεψώμεϑα. τὸ

μηδὲν εἶναι πρὸς và ξῷα δίκαιον ἡμῖν, μηδὲ τεχνι- 30.

κῶς μηδὲ σοφιστικῶς, ἀλλὰ τοῖς πάϑεσιν ἐμβλέ-
ψαντες volo ἑαυτῶν καὶ πρὸς ἑαυτοὺς ἀνϑρωπικῶς
λαλήσαντες καὶ ἀνακρίναντες. * *

1 ἔχει] ἐκεῖ RB ἑ ἔχει ἂν ἀπειϑῶ)] μὴ Herwerdenus
2 ἂν] ἐνταῦϑα, ἂν R — ib. ἂν ἀπιστῶ] καὶ Herwerdenus
8 δ᾽ ἔτι καὶ R: δέ vig 1 περὶ τὰ *: πρὸς τὰ περὶ i. e.
duae lectiones in unam confusae 14 malim φασίν
15 δώιαιον S: οἰκεῖον 18 ἐν] del. vid. ut ex dittographia
ortum 20 malim μήτε — μήτε

15

*
IIAATOQNIKA ZHTHMATA. C

9
vuv
ZHTHMA Α΄.

1. “Τί δήποτε τὸν Σωκράτην ὃ 950c μαιοῦσϑαι

μὲν ἐκέλευσεν ἑτέρους, αὐτὸν δὲ γεννᾶν ἀπεκώλυσεν; D
sóc ἐν Θεαιτήτῳ λέγεται. Οὐ yàg εἰρωνευόμενός
γε καὶ παίξων προδεχρήσατο ἂν τῷ τοῦ ϑεοῦ ὀνό-
ματι. καὶ ἄλλως ἐν τῷ Θεαιτήτῳ πολλὰ μεγάλαυχα
χαὶ σοβαρὰ Σωκράτει περιτέϑεικεν, ὧν καὶ ταῦτ᾽
ἐστί: 'πολλοὶ γὰρ δή, ὦ ϑαυμάσιε, οὕτω πρός us
ι διιτέϑησαν, ὥστ᾽ ἀτεχνῶς δάκνειν ἕτοιμοι εἶναι,
ἐπειδάν τινα λῆρον αὐτῶν ἀφαιρῶμαι" καὶ οὐκ
οἴονταί μὲ εὐνοίᾳ τοῦτο ποιεῖν, πόρρω ὄντες τοῦ
εἰδέναι ὅτι οὐδεὶς ϑεὸς δύσνους ἀνθρώποιρ᾽ οὐδ᾽
ἐγὼ δυσνοίᾳ τοιοῦτον οὐδὲν δρῶ, ἀλλά μοι ψεῦδός

ι τε συγχωρῆσαι καὶ ἀληϑὲς ἀφανίσαι οὐδαμῶς ϑέμις.᾽ E
Πότερον οὖν τὴν ἑαυτοῦ φύσιν ὡς κριτικω-
τέραν d] γονιμωτέραν οὖσαν ϑεὸν προσεῖπε, καϑάπερ
Μένανδρος ὁ νοῦς γὰρ ἡμῶν Ó ϑεός᾽ καὶ 'Hod-

.

χλειτος ἦθος ἀνθρώπῳ δαίμων᾽" ἢ 9sóv τι καὶ

ὃ μαιεύεσθαι Plat. Theaet. p. 151 ὁ 9 δὴ] ἤδη idem
10 ἕτοιμοι εἶναι] om. mei 17 γονιμωτέραν] φρονιμωτέραν
Emperius 18 Μένανδρος] Kock. 3 p.23 fr. 10 ib.'Hod-
xitvog] Bywaber. p. 47 19 Stobaeus Flor. 104, 23: ἀν-
ϑρώπου

120 PLATONICAE QUAESTIONES.

δαιμόνιον ὡς ἀληϑῶς αἴτιον ὑφηγήσατο Σωκράτει
τοῦτο τῆς φιλοσοφίας τὸ γένος, ᾧ τοὺς ἄλλους
ἐξετάξων ἀεὶ τύφου καὶ πλάνου καὶ ἀλαξονείας καὶ
τοῦ βαρεῖς εἶναι πρῶτον μὲν αὑτοῖς εἶτα καὶ τοῖς
συνοῦσιν ἀπήλλαττε; καὶ γὰρ ὥσπερ ἐκ τύχης τότε :
F φορὰν γενέσϑαι συνέβη σοφιστῶν ἐν τῇ ᾿Ελλάδι"
καὶ τούτοις oí νέοι πολὺ τελοῦντες ἀργύριον οἶή-
ματος ἐπληροῦντο καὶ δοξοσοφίας, καὶ λόγων ἐξήλουν
σχολὴν καὶ διατριβὰς ἀπράκτους ἐν ἔρισι καὶ φιλο-
τιμίαις καλὸν δὲ καὶ χρήσιμον οὐδ᾽ ὁτιοῦν. τὸν τ᾽
οὖν ἐλεγκτικὸν λόγον ὥσπερ καϑαρτικὸν ἔχων φάρ-
μακον ὃ Σωκράτης ἀξιόπιστος ἦν ἑτέρους ἐλέγχων
τῷ μηδὲν ἀποφαίνεσθαι, καὶ μᾶλλον ἥπτετο δοκῶν
ξητεῖν κοινῇ τὴν ἀλήϑειαν οὐκ αὐτὸς ἰδίᾳ δόξῃ
βοηϑεῖν. 15
1000 2. Ἔπειτα τοῦ κρίνειν ὄντος ὠφελίμου, τὸ ysv-
νᾶν ἐμπόδιόν ἐστι. τυφλοῦται γὰρ τὸ φιλοῦν περὶ
τὸ φιλούμενον" φιλεῖται δὲ τῶν ἰδίων οὐδὲν οὕτως
ὡς δόξα καὶ λόγος ὑπὸ τοῦ τεκόντος. ἡ γὰρ λεγο-
μένη τέκνων δικαιοτάτη διανομὴ πρὸς λόγους ἐστὶν »
ἀδικωτάτη" δεῖ γὰρ ἐκεῖ μὲν λαβεῖν τὸ ἴδιον, ἐν-
ταῦϑα δέ, κἂν ἀλλότριον ἧ, τὸ βέλτιστον. ὅϑεν ὃ
γεννῶν ἴδια γίγνεται φαυλότερος ἑτέρων κριτής.
καὶ καϑάπερ ᾿Ηλείους τῶν δοφῶν τις ἔφη βελτίους
ἂν εἶναι τῶν Ὀλυμπίων ἀγωνοθέτας, εἰ μηδὲ εἷς τ
᾿Ηλείων ἦν ἀγωνιστής, οὕτως ὁ μέλλων ἐν λόγοις
Β ὀρθῶς ἐπιστατήσειν καὶ βραβεύσειν οὐ δίκαιός

21 μὲν λαβεῖν Emperius: λαβεῖν μὲν

PLATONICAE QUAESTIONES. 121

ἐστιν αὐτὸς φιλοστεφανεῖν οὐδ᾽ ἀνταγωνίξεσϑαι τοῖς
κρινομένοις. καὶ γὰρ οἵ τῶν Ελλήνων στρατηγοὶ
τὴν περὶ τῶν ἀριστείων ψῆφον φέροντες αὑτοὺς
ἀρίστους ἔχριναν ἅπαντες" καὶ τῶν φιλοσόφων οὐ-
εδεὶς ἔστιν, ὃς οὐ τοῦτο πέπονθε δίχα τῶν ὥσπερ
Σωκράτης ὁμολογούντων μηδὲν ἴδιον λέγειν" οὗτοι
ὃὲ χαϑαροὺς μόνοι καὶ ἀδεκάστους τῆς ἀληϑείας
παρέχουσιν ἑαυτοὺς δικαστάς. ὥσπερ γὰρ Ó ἐν τοῖς
ὠσὶν ἀήρ, ἂν μὴ σταϑερὸς ἦ μηδὲ φωνῆς ἰδίας
ὸ ἔρημος ἀλλ᾽ ἤχου καὶ ῥοίζου μεστός. οὐκ ἀκριβῶς
ἀντιλαμβάνεται τῶν φϑεγγομένων᾽ οὕτω τὸ τοὺς Ὁ
λόγους ἐν φιλοσοφίᾳ κρῖνον, ἂν ἔνδοϑεν ἀντιπαταγῇ
καὶ ἀντηχῇ, δυσξύνετον ἔσται τῶν λεγομένων ἔξωϑεν.
ἡ γὰρ οἰκεία δόξα καὶ σύνοικος οὐ προσδέξεται τὸ
5 διαῳωνοῦν πρὸς αὑτήν, ὡς μαρτυρεῖ τῶν αἱρέσεων
τὸ πλῆϑος, ὧν, ἂν ἄριστα πράττῃ φιλοσοφία, μίαν
ἔχει κατορϑοῦσαν. οἰομένας δὲ τὰς ἄλλας ἁπάσας
xal μαχομένας πρὸς τὴν ἀλήϑειαν.
ὃ. Ἔτι τοίνυν, εἰ μὲν οὐδέν ἐστι καταληπτὸν
Ὁ ἀνθρώπῳ καὶ γνωστόν, εἰχότως ὃ ϑεὸς ἀπεκώλυσεν
αὐτὸν ὑπηνέμια καὶ ψευδῆ καὶ ἀβέβαια γεννᾶν.
ἐλέγχειν δὲ τοὺς ἄλλους ἠνάγκαξε τοιαῦτα δοξά-
ζοντας. οὐ γὰρ μικρὸν ἦν ὄφελος ἀλλὰ μέγιστον
ὁ τοῦ μεγίστου τῶν κακῶν. ἀπάτης καὶ κενοφρο-
5 σύνης, ἀπαλλάττων λόγος

οὐδ᾽ ᾿4σκληπιάδαις τοῦτό γ᾽ ἔδωκε ϑεός.᾽

8 Duebnerus: αὐτοὺς 12 ἔνδοϑέν τι M 16 αὑτήν *:
αὐτήῤ 26 Bergk. 2 p. 16θ.

122 PLATONICAE QUAESTIONES.

οὐ yàg σώματος ἡ Σωκράτους ἰατρεία, ψυχῆς δ᾽ ἦν

Ὁ ὑπούλου xol διεφϑαρμένης καϑαρμός. εἰ δ᾽ ἔστιν |
ἐπιστήμη τἀληϑοῦς ἕν δὲ τἀληϑές, οὐκ ἔλαττον
ἔχει τοῦ ξὑρόντος ὃ μαϑὼν παρὰ τοῦ εὑρόντορ᾽
λαμβάνει δὲ μᾶλλον ὃ μὴ πεπεισμένος ἔχειν, καὶ s.
λαμβάνει τὸ βέλτιστον ἐξ ἁπάντων, ὥσπερ ὃ μὴ
τεκὼν παιδοποιεῖται τὸν ἄριστον.

6. Ὅρα δὲ μὴ τἄλλα μὲν οὐδεμιᾶς ἦν ἄξια σπου-
δῆς ποιήματα καὶ μαϑήματα καὶ λόγοι ῥητόρων καὶ
δόγματα σοφιστῶν, ἃ Σωκράτην γεννᾶν τὸ δαιμόνιον 1
ἀπεκώλυσεν᾽ ἣν δὲ μόνην ἡγεῖτο Σωκράτης σοφέαν
περὶ τὸ ϑεῖον καὶ νοητόν, ἐρωτικὴν ὑπ᾽ αὐτοῦ προσ-
αγορευομένην, ταύτης οὐ γένεσις ἔστιν ἀνθρώποις

E οὐδ᾽ εὕρεσις ἀλλ᾽’ ἀνάμνησις. ὅϑεν οὐδὲν ἐδίδασκε
Σωκράτης, ἀλλ᾽ ἐνδιδοὺς ἀρχὰς ἀποριῶν ὥσπερ 15
ὠδίνων τοῖς νέοις ἐπήγειρε καὶ ἀνεκίνει καὶ συν-
ἐξῆγε τὰς ἐμφύτους νοήσεις᾽ καὶ τοῦτο μαιωτικὴν
τέχνην ὠνόμαξεν, οὐκ ἐντιϑεῖσαν ἔξωϑεν, ὥσπερ
ἕτεροι προσεποιοῦντο, νοῦν τοῖς ἐντυγχάνουσιν, ἀλλ᾽
ἔχοντας οἰκεῖον ἐν ἑαυτοῖς ἀτελῆ δὲ xal συγκεχυ- τ
μένον καὶ δεόμενον τοῦ τρέφοντος καὶ βεβαιοῦντος
ἐπιδεικνύουσαν.

ZHTHMA Β΄.

F 1. Τί δήποτε τὸν ἀνωτάτω ϑεὸν πατέρα τῶν
πάντων καὶ ποιητὴν προσεῖπεν; πότερον ὅτι τῶν sw
μὲν ϑεῶν τῶν γεννητῶν καὶ τῶν ἀνθρώπων πατήρ

8 *: τοῦ ἀληϑοῦς — τὸ ἀληϑὲς 1 παῖδα ποιεῖται W
17 malim μαιευτικὴν, sed cf. p. θῶ. 24 cf. Plat. Tim. p. 28 ὁ

PLATONICAE QUAESTIONES. 123

ἐστιν, ὡς Ὅμηρος ἐπονομάξει. ποιητὴς δὲ τῶν ἀλό-
yov καὶ ἀψύχων; οὐδὲ γὰρ χορίου φησὶ Χρύσιππος
πατέρα καλεῖσϑαι τὸν παρασχόντα τὸ σπέρμα, καίπερ
ἐκ τοῦ σπέρματος γεγονότος. ἢ τῇ μεταφορᾷ χρώ-
5μένος, ὥσπερ εἴωϑε, τὸν αἴτιον πατέρα τοῦ κόσμου
κέχληκεν; ὡς τῶν ἐρωτικῶν λόγων 'πατέρα᾽ Φαῖδρον
ἐν Συμποσίῳ προσεῖπεν, εἰσηγητὴν αὐτῶν γενόμενον"
ἐν δὲ τῷ ὁμωνύμῳ διαλόγῳ “καλλίπαιδα᾽" πολλοὺς 1001
γὰρ καὶ καλοὺς λόγους ἐν φιλοσοφίᾳ γενέσϑαι, τὴν
ἀρχὴν ἐκείνου παρασχόντος. ἢ διαφέρει πατήρ τε
ποιητοῦ καὶ γεννήσεως ποίησις; ὡς γὰρ τὸ γεγεν-
νημένον καὶ πεποίηται. οὐ μὴν ἀνάπαλιν, οὕτως ὃ
γεννήσας καὶ πεποίηκεν᾽ ἐμψύχου γὰρ ποίησις ἡ
γέννησίς ἐστι" καὶ ποιητοῦ μέν, οἷος οἰκοδόμος ἢ
τ ὑφάντης ἢ λύρας δημιουργὸς ἢ ἀνδριάντος, ἀπήλ-
λακται γενόμενον τοὔργον᾽ ἡ δ᾽ ἀπὸ τοῦ γεννήσαντος B
ἀρχὴ καὶ δύναμις ἐγκέκραται τῷ τεκνωϑέντι καὶ
συνέχει τὴν φύσιν, ἀπόσπασμα καὶ μόριον οὖσαν
τοῦ τεκνώσαντος. ἐπεὶ τοίνυν οὐ πεπλασμένοις ὃ
Ὁ κόσμος οὐδὲ συνηρμοσμένοις ποιήμασιν ἔοικεν, ἀλλ᾽
ἔνεστιν αὐτῷ μοῖρα πολλὴ ξωότητος καὶ ϑειότητος,
ἣν 6 ϑεὸς ἐγκατέσπειρεν ἀφ᾽ ἑαυτοῦ τῇ ὕλῃ καὶ
χκατέμιξεν, εἰκότως ἅμα πατήρ vs τοῦ κόσμου, ξῴου
γεγονότος, καὶ ποιητὴς ἐπονομάζεται.

1 Ὅμηρος] 4 644. 468 alibi 7 Συμποσίῳ) p. 1118
ὃ καλλίπαιδα W ex Phaedr. p. 201a: καλλιπίέδαυν 11 ποίησις
lannotius: γέννησις aut γένεσις 12 πεποίηται] γέγονεν mei
18 πεποίηκεν] add. οὐ μὴν ἀνάπαλιν Μ ib. ποίησις Turne-
bus: γένεσις 16 *: τὸ ἔργον

124 PLATONICAE QUAESTIONES.

2. Τούτων δὲ μάλιστα τῆς Πλάτωνος ἁπτομένων
δόξης, ἐπίστησον εἰ κἀκεῖνο λεχϑήσεται πιϑανῶς"
ὅτι. δυεῖν ὄντοιν ἐξ ὧν ὃ κόσμος συνέστηκε, σώ-
ματος καὶ ψυχῆς, τὸ μὲν οὐκ ἐγέννησε ϑεὸς ἀλλά,
τῆς ὕλης παρασχομένης, ἐμόρφωσε καὶ συνήρμοσε, s

Ο πέρασιν οἰχείοις καὶ σχήμασι δήσας καὶ δρίσας τὸ
ἄπειρον" ἡ δὲ ψυχή, νοῦ μετασχοῦσα καὶ λογισμοῦ
καὶ ἁρμονίας, οὐκ ἔργον ἐστὶ τοῦ ϑεοῦ μόνον ἀλλὰ
καὶ μέρος, οὐδ᾽ ὑπ᾽ αὐτοῦ ἀλλὰ καὶ ἀπ’ αὐτοῦ καὶ
ἐξ αὐτοῦ γέγονεν. 10

ZHTHMA T'.

1. "Ev τῇ Πολιτείᾳ, τοῦ παντός “ὥσπερ μιᾶς
γραμμῆς τετμημένης ἄνισα τμήματα, πάλιν τέμνων
ἑχάτερον τμῆμα sig δύο ἀνὰ τὸν αὐτὸν λόγον, τό
τε τοῦ ὁρωμένου γένος καὶ τὸ τοῦ νοουμένου περὶ is
τὰ πάντα ποιήσας τοῦ μὲν νοητοῦ πρῶτον ἀποφαίνει
τὸ περὶ τὰ πρῶτα εἴδη. δεύτερον τὸ μαϑηματικόν᾽
τοῦ δ᾽ αἰσϑητοῦ πρῶτον μὲν τὰ στερέμνια σώματα,

D δεύτερον δὲ τὰς εἰκόνας καὶ τὰ εἴδωλα τούτων"
καὶ κριτήριον ἑἕκάστῳ τῶν τεττάρων ἀποδίδωσιν 90
ἴδιον, νοῦν μὲν τῷ πρώτῳ «διάνοιαν δὲ τῷ μαϑη-
ματικῷ, τοῖς δ᾽ αἰσϑητοῖς πίστιν. εἰκασίαν δὲ τοῖς
περὶ τὰ εἴδωλα καὶ τὰς εἰκόνας. τέ οὖν διανοη-
ϑεὶς εἰς ἄνισα τμήματα τὸ πᾶν ἔτεμε; καὶ πότερον

11 Novum hoc caput posuit W, in omnibus libris haec
una cum prioribus coniunguntur 12 Πολιτείᾳ] p. 509d
jb. τοῦ W: γοῦν τοῦ aut γοῦν 19 περὶ τὰ] τέτταρα W;
malim μέρη δ᾽

PLATONICAE QUAESTIONES. 125

τῶν τμημάτων, τὸ νοητὸν ἢ τὸ αἰσϑητόν, ucitóv
ἐστιν; αὐτὸς γὰρ οὐ δεδήλωκε.
Δόξει δ᾽ αὐτόϑεν μὲν εἶναι μεῖξον τὸ αἰσϑητόν᾽
ἡ γὰρ ἀμέριστος οὐσία καὶ κατὰ ταὐτὸν ὡσαύτως
"ἔχουσα τῶν νοητῶν ἐστιν εἰς βραχὺ συνηγμένη καὶ
χαϑαρόν, ἡ δὲ σκεδαστὴ περὶ τὰ σώματα καὶ περι- E
πλανὴς τὸ αἰσϑητὸν παρέσχεν. ἔτι τὸ μὲν ἀσώματον
πέρατος οἰκεῖον, τὸ δὲ σῶμα τῇ ὕλῃ μὲν ἄπειρον
xxl ἀόριστον, αἰσϑητὸν δὲ γιγνόμενον, ὅταν ὁρισϑῇ
μετοχῇ τοῦ νοητοῦ. ἔτι, καϑάπερ αὐτῶν τῶν αἰσϑη-
τῶν ἕχαστον εἰκόνας ἔχει πλείους καὶ σκιὰς καὶ
εἴδωλα καὶ ὅλως ἀφ᾽ ἑνὸς παραδείγματος πάμπολλα
μιμήματα γίγνεσϑαι καὶ φύσει καὶ τέχνῃ δυνατόν
ἐστιν, οὕτως ἀνάγχη τὰ ἐνταῦϑα τῶν ἐκεῖ πλήϑει
διαφέρειν κατὰ τὸν Πλάτωνα παραδείγματα καὶ
ἰδέας τὰ νοητὰ τῶν αἰσϑητῶν ὥσπερ εἰχόνων ἢ Ἐ
ἐμφάσεων ὑποτιϑέμενον. ἔτι τῶν εἰδῶν νόησιν ἐξ
ἀφαιρέσεως καὶ περικοπῆς σώματος ἐπάγει, τῇ τῶν
μαϑημάτων τάξει καταβιβάξων ἀπὸ τῆς ἀριϑμητικῆς
» ἐπὶ γεωμετρίαν, εἶτα μετὰ ταύτην ἐπ’ ἀστρολογίαν,
ἐπὶ πάσαις δὲ τὴν ἁρμονικὴν τιϑείς᾽ γίγνεται μὲν
γὰρ τὰ μὲν γεωμετρούμενα, τοῦ ποσοῦ μέγεϑος
προσλαβόντος" τὰ δὲ στερεά, τοῦ μεγέϑους βάϑος"
τὰ δ᾽ ἀστρολογούμενα, τοῦ στερεοῦ κίνησιν" τὰ δ᾽
5 ἁρμονικά, τῷ κινουμένῳ σώματι φωνῆς προσγενο-
μένης. ὅϑεν ἀφαιροῦντες φωνὴν μὲν τῶν κινου-
μένων κίνησιν δὲ τῶν στερεῶν βάϑος δὲ τῶν

8 τῇ ὕλῃ μὲν Benselerus: τῇ μὲν ὕΔη) 9.861. vid. aut
αἰσϑητὸν δ᾽ ἐστὶ γιγνόμενον aut αἰσϑητὸν δὲ γίγνεται μόνον

126 PLATONICAE QUAESTIONES.

1002 ἐπιπέδων, μέγεϑος δὲ τῶν ποσῶν. ἐν αὐταῖς γενησό-
μεϑα ταῖς νοηταῖς ἰδέαις, οὐδεμίαν διαφορὰν
ἐχούσαις πρὸς ἀλλήλας κατὰ τὸ ὃν καὶ μόνον νοού-
μενον. οὐ γὰρ ποιεῖ μονὰς ἀριϑμόν, ἂν μὴ τῆς
ἀπείρου δυάδος ἅψηται" ποιήσασα δ᾽ οὕτως ἀριϑμόν, s
εἰς στιγμὰς εἶτα γραμμὰς ἐκ δὲ τούτων εἰς ἐπιφα-
νείας καὶ βάϑη καὶ σώματα πρόεισι καὶ σωμάτων
ποιότητας ἐν πάϑεσι γιγνομένων. ἔτι τῶν μὲν
νοητῶν ὃν κριτήριον Ó vobg καὶ γὰρ ἡ διάνοια
νοῦς ἐστιν ἐν τοῖς μαϑηματικοῖς ὥσπερ ἐν κατόπ-
τροις ἐμφαινομένων τῶν νοητῶν. ἐπὶ δὲ τὴν τῶν
σωμάτων γνῶσιν ὑπὸ πλήϑους πέντε δυνάμεις καὶ
διαφορὰς αἰσθητηρίων ἡ φύσις ἔδωκεν ἡμῖν" καὶ

Bo? πάντα φωρᾶται ταύταις ἀλλ᾽ ἐκφεύγει πολλὰ
διὰ μικρότητα τὴν αἴσϑησιν. ἔτι, ὥσπερ ἡμῶν 15
ἑκάστου συνεστῶτος ἔκ τὲ τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώ-
ματος μικρόν ἔστι τὸ ἡγεμονικὸν καὶ νοερὸν ἐν
πολλῷ τῷ τῆς σαρκὸς ὄγκῳ κεκρυμμένον, οὕτως
εἰκὺς ἔχειν ἐν τῷ παντὶ τὸ νοητὸν πρὸς τὸ αἰσϑητόν.
καὶ γὰρ ἄρχει τὰ νοητὰ τῶν σωματικῶν, ἀρχῆς OP»
πάσης πλέον τὸ ἐξ αὐτῆς καὶ μεῖξον.

2. Πρὸς δὲ τοὐναντίον εἴποι τις ἂν πρῶτον,
ὅτι συγκρίνοντες τὰ αἰσϑητὰ τοῖς νοητοῖς τρόπον
τινὰ τὰ ϑνητὰ τοῖς ϑείοις ἐξισοῦμεν" ὃ γὰρ ϑεὸς
ἐν τοῖς νοητοῖς. ἔπειτα πανταχοῦ δήπου τὸ περιεχό- s

C μενον ἔλαττόν ἐστι τοῦ περιέχοντος, ἡ δὲ τοῦ παντὸς
φύσις τῷ νοητῷ περιέχει τὸ αἰσϑητόν᾽ ὃ γὰρ ϑεός

μι

0

15 ἔτι ὥσπερ W: ἐν ᾧ καίπερ

PLATONICAE QUAESTIONES. 121

τὴν ψυχὴν sig τὸ μέσον ϑεὶς διὰ παντὸς τ᾽ ἔτεινε
καὶ ἔξωϑεν τὰ σώματα αὐτῇ περιεκάλυψεν. ἔστι
δ᾽ ἀόρατος ἡ ψυχὴ καὶ ᾿πάσαις ταῖς αἰσϑήσεσιν
ἀναίσϑητος᾽ ὡς ἐν τοῖς Νόμοις εἴρηται" διὸ καὶ
ἐφϑαρτὸς ἡμῶν εἷς ἕκαστός ἐστιν, Ó δὲ κόσμος οὐ
φϑαρησόμενος" ἡμῶν μὲν γὰρ ἑκάστου τὴν ξωτικὴν
δύναμιν ἐντὸς περιέχει τὸ ϑνητοειδὲς καὶ διαλυτόν,
ἐν δὲ τῷ κόσμῳ τοὐναντίον, ὑπὸ τῆς κυριωτέρας
ἀρχῆς καὶ κατὰ ταὐτὰ ὡσαύτως ἐχούσης ἀεὶ σῴξεται D
010 σωματικὸν ἐν μέσῳ περιεχόμενον. καὶ μὴν
ἀμερές γε λέγεται καὶ ἀμέριστον τὸ μὲν σῶμα μικρό-
τητι, τὸ δ᾽ ἀσώματον καὶ νοητὸν ὡς ἁπλοῦν καὶ
εἰλικρινὲς καὶ καϑαρὸν ἁπάσης στερεότητος καὶ δια-
φορᾶς. κχαὶ ἄλλως εὔηϑές ἐστι τοῖς σωματικοῖς
t τεκμαίρεσϑαι περὶ τῶν ἀσωμάτων. τὸ γοῦν "viv
ἀμερὲς μὲν καλεῖται καὶ ἀμέριστον, ἅμα δὲ πανταχοῦ
ἐνέστηκε καὶ οὐδὲν αὐτοῦ τῆς οἰκουμένης μέρος
ἔρημόν ἐστιν, ἀλλὰ καὶ πάϑη πάντα καὶ πράξεις
φϑοραί τε πᾶσαι καὶ γενέσεις αἱ ὑπὸ τὸν κόσμον
Ὁ ἐν τῷ “νῦν᾽ περιέχονται. κριτήριον δὲ τοῦ νοητοῦ
μόνον ἐστὶν ὁ νοῦς. ὡς φωτὸς ὄψις, δι’ ἁπλότητα
χαὶ ὁμοιότητα τὰ δὲ σώματα, πολλὰς διαφορὰς E
ἔχοντα καὶ ἀνομοιότητας, ἄλλα ἄλλοις κριτηρίοιρ
ὥσπερ ὀργάνοις ἁλίσκεσϑαι πέφυκεν. ἀλλὰ μὴν

2 τὰ σώματα] τὸ σῶμα Plato Tim. p. 34b. Fort. corr.
τῷ σώματι αὐτὴν περιεκάλυψεν 4 Νόμοις] p. 898 ὁ
6 ἑκάστου aut ἕκαστος exhibent libri, unde rescrib. vid.
ἑκάστοις. Cf. p. 956 e 7 *: διάλυτον 9 *: τὰ αὐτὰ
18 στε εότητος] στερήσεως Χ coll. Aristot, de Anima L. ΠῚ
17 δ᾽ ἐρέστηχε πανταχοῦ

128 PLATONICAE QUAESTIONES.

οὐδὲ τῆς ἐν ἡμῖν νοητῆς καὶ νοερᾶς δυνάμεως κατα-
φρονοῦσιν ὀρϑῶς" πολλὴ γὰρ οὖσα καὶ μεγάλη
περίεστι παντὸς τοῦ αἰσϑητοῦ καὶ μέχρι τῶν ϑείων
ἐξικνεῖται. τὸ δὲ μέγιστον αὐτὸς ἐν Συμποσίῳ
διδάσκων, πῶς δεῖ τοῖς ἐρωτικοῖς χρῆσϑαι, μετά-
γοντα τὴν ψυχὴν ἀπὸ τῶν αἰσϑητῶν καλῶν ἐπὶ τὰ
νοητά, παρεγγυᾷ μήτε σώματός τινος μήτ᾽ ἐπιτη-
F δεύματος μήτ᾽ ἐπιστήμης κάλλει μιᾶς ὑποτετάχϑαι
καὶ δουλεύειν, ἀλλ᾽ ἀποστάντα τῆς περὶ ταῦτα μικρο-
λογέας 'éml τὸ πολὺ τοῦ καλοῦ πέλαγος τρέπεσϑαι᾽.υ

ex

ZHTHMA Δ΄.

“Τί δήποτε, τὴν ψυχὴν ἀεὶ πρεσβυτέραν ἀποφαί-
νῶν τοῦ σώματος αἰτίαν τε τῆς ἐκείνου γενέσεως
καὶ ἀρχήν, πάλιν φησὶν οὐκ ἂν γενέσθαι ψυχὴν
ἄνευ σώματος οὐδὲ νοῦν ἄνευ ψυχῆς, ἀλλὰ ψυχὴν
μὲν ἐν σώματι νοῦν δ᾽ ἐν τῇ ψυχῇ; δόξει γὰρ τὸ
σῶμα καὶ εἶναι καὶ μὴ εἶναι, συνυπάρχον ἅμα τῇ
ψυχῇ καὶ γεννώμενον ὑπὸ τῆς ψυχῆς.

1008 Ἦ τὸ πολλάκις ὑφ᾽ ἡμῶν λεγόμενον ἀληϑές
ἐστιν; ἡ μὲν γὰρ ἄνους ψυχὴ καὶ τὸ ἄμορφον σῶμα »
συνυπῆρχον ἀλλήλοις ἀεὶ καὶ οὐδέτερον αὐτῶν
γένεσιν ἔσχεν οὐδ᾽ ἀρχήν᾽ ἐπεὶ δ᾽ ἡ ψυχὴ νοῦ
μετέλαβε καὶ ἁρμονίας, καὶ γενομένη διὰ συμφωνίας
ἔμφρων μεταβολῆς αἰτία γέγονε τῇ ὕλῃ καὶ κρατή-
ὅασα ταῖς αὑτῆς κινήσεσι τὰς ἐκείνης ἐπεσπάσατο s
καὶ ἐπέστρεψεν, οὕτω τὸ σῶμα τοῦ κόσμου γένεσιν

4 Συμποσίῳ] p.210 ἃ 12 Plat. Tim. p. 30 b. cf. Legg.

p. 896b 19 7 Duebnerus: 1

PLATONICAE QUAESTIONES. 129

ἔσχεν ὑπὸ τῆς ψυχῆς, καὶ κατασχηματιξόμενον καὶ
συνομοιούμενον. οὐ γὰρ ἐξ αὑτῆς ἡ ψυχὴ τὴν τοῦ
σώματος ἐδημιούργει φύσιν οὐδ᾽ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος,
ἀλλ᾽ ἐκ σώματος ἀτάκτου καὶ ἀσχηματίστου σῶμα
s τεταγμένον ἀπειργάσατο καὶ πειϑήνιον. ὥσπερ οὖν,
εἰ qan τις ἀεὶ τὴν τοῦ σπέρματος δύναμιν εἶναι
μετὰ σώματος, γεγονέναι μέντοι τὸ σῶμα τῆς συκῆς
ἢ τῆς ἐλαίας ὑπὸ σπέρματος, οὐδὲν ἐρεῖ διάφωνον"
αὐτὸ γὰρ τὸ σῶμα, κινήσεως αὐτῷ καὶ μεταβολῆς

ὑπὺ τοῦ σπέρματος ἐγγενομένης, ἔφυ τοιοῦτο καὶ
διεβλάστησεν. οὕτως ἡ ἄμορφος ὕλη καὶ ἀόριστος
ὑπὸ τῆς ψυχῆς ἐνούσης σχηματισϑεῖσα μορφὴν ἔσχε
τοιχύτην καὶ διάϑεσιν.

ZHTHMA E'.

δι 1l. Διὰ τί, τῶν μὲν εὐθυγράμμων τῶν δὲ xv-
χλικῶν σωμάτων καὶ σχημάτων ὄντων, τὰς τῶν
εὐϑθυγράμμων ἀρχὰς ἔλαβε τὸ ἰσοσκελὲς τρίγωνον

Β

xxi τὸ σκαληνόν" ὧν τὸ μὲν τὸν κύβον συνέστησε C

γῆς στοιχεῖον ὄντα, τὸ δὲ σκαληνὸν τήν τε πυρα-
Ὁ μίδα καὶ τὸ ὀχτάεδρον καὶ τὸ εἰκοσάεδρον, τὸ μὲν
πυρὸς σπέρμα τὸ δ᾽ ἀέρος τὸ δ᾽ ὕδατος γενόμενον᾽
τὸ δὲ τῶν κυκλικῶν ὅλως παρῆκε, καίτοι μνησϑεὶς
τοῦ σφαιροειδοῦς, ἐν οἷς φησι τῶν κατηριϑμημένων
σχημάτων ἕκαστον σώματος περιφεροῦς εἰς ἴσα δια-
πνεμητικὸν εἶναι;
Πότερον, ὡς ὑπονοοῦσιν ἔνιοι, τὸ δωδεκάεδρον
τῷ σφαιροειδεῖ προσένειμεν, εἰπὼν ὅτι τούτῳ “πρὸς
15 cf. Tim. p. 54b sq. 55a 27 Tim. p. 65c
Plutarchi Moralia. Vol. VI. 9

130 PLATONICAE QUAESTIONES.

τὴν τοῦ παντὸς ὃ ϑεὸς κατεχρήσατο φύσιν ἐκεῖνο

D διαξῳωγραφῶν; καὶ γὰρ μάλιστα τῷ πλήϑει τῶν
στοιχείων ἀμβλύτητι δὲ τῶν γωνιῶν τὴν εὐθύτητα
διαφυγὸν εὐχαμπές ἐστι, καὶ τῇ περιτάσει καϑάπερ —
αἱ δωδεκάσκυτοι σφαῖραι κυκλοτερὲς γίγνεται καὶ ὁ.
περιληπτικόν᾽" ἔχει γὰρ εἴκοσι γωνίας στερεάς, ὧν
ἑχάστην ἐπίπεδοι περιέχουσιν ἀμβλεῖαι τρεῖς ἑκάστη
γὰρ ὀρϑῆς ἐστι καὶ πέμπτου μορίον" συνήρμοσται
δὲ καὶ συμπέπηγεν ἐκ δώδεκα πενταγώνων ἰσογω-
νίων καὶ ἰσοπλεύρων, ὧν ἕκαστον ἐκ τριάκοντα τῶν 1
πρώτων δκαληνῶν τριγώνων συνέστηκε᾽ διὸ καὶ
δοκεῖ τὸν ξῳδιακὸν ἅμα καὶ τὸν ἐνιαυτὸν ἀπομι-
μεῖσϑαι ταῖς διανομαῖς τῶν μοιρῶν ἰσαρέίϑμοις οὔσαις.

E 42. Ἦ πρότερόν ἐστι κατὰ φύσιν τὸ εὐθὺ τοῦ
περιφεροῦς, μᾶλλον δ᾽ ὅλως πάϑος τι τῆς εὐθείας 15
ἡ περιφερής; κάμπτεσθαι γὰρ λέγεται τὸ ὀρϑὸν καὶ
ὁ κύκλος γράφεται κέντρῳ καὶ διαστήματι" τοῦτο δ᾽
ἐστὶν εὐθείας τόπος, ὑφ᾽ ἧς καὶ μετρεῖται" τὸ γὰρ
περιέχον ἐκ τοῦ μέδου πανταχόϑεν ἴσον ἀφέστηκε.
γεννᾶται δὲ καὶ κῶνος καὶ κύλινδρος ἀπ᾿ εὐϑυ- τ
γράμμων, ὃ μὲν τριγώνου περὶ μίαν πλευρὰν μέ-
νουσαν τῇ ἑτέρᾳ πλευρᾷ καὶ τῇ βάδει περιενεχϑέντος"

ó δὲ κύλινδρος παραλληλογράμμου ταὐτὸ τοῦτο
παϑόντος. ἔτι τῆς μὲν ἀρχῆς ἐγγυτέρω τὸ ἔλαττον,
F ἐλαχίστη δὲ πασῶν ἡ εὐϑεῖα' τῆς γὰρ περιφεροῦς s
τὸ μὲν ἐντός ἐστι κοῖλον κυρτὸν δὲ τὸ ἐκτός. ἔτι

8 ὀρϑὴ Nogarola; malim ὀρϑὴ καὶ ὀρθῆς ἐστε πέμπτον

μόριον 94 malim τοὔλαττον 26 τὸ μὲν ἐντός ἐστι
κοῖλον *: τὸ μέν ἐστι κοῖλον

PLATONICAE QUAESTIONES. 131

τῶν σχημάτων οἵ ἀριϑμοὶ πρότεροι, καὶ yàg ἡ μονὰς
τῆς στιγμῆς" ἔστι γὰρ ἡ στιγμὴ μονὰς ἐν ϑέσει.
καὶ μὴν ἡ μονὰς τρίγωνός ἐστι" πᾶς γὰρ τρίγωνος
ἀριϑμὸς ὀκτάκις γενόμενος καὶ μονάδα προσλαβὼν
ὁ γίγνεται τετράγωνος" τοῦτο δὲ καὶ τῇ μονάδι συμ-
βέβηκε. πρότερον οὖν τοῦ κύκλου τὸ τρίγωνον" εἰ
δὲ τοῦτο, καὶ εὐθεῖα τῆς περιφεροῦς. ἔτι τὸ στοι-
χεῖον εἰς οὐδὲν διαιρεῖται τῶν συνισταμένων ἐξ
αὐτοῦ, τοῖς δ᾽ ἄλλοις sig τὸ στοιχεῖον ἡ διάλυσις.
t εἰ τοίνυν τὸ μὲν τρίγωνον εἰς οὐδὲν περιφερὲς δια- 1004
λύεται, τὸν δὲ κύκλον εἰς τέτταρα τρίγωνα τέμ-
νουσιν αἱ δύο διάμετροι, πρότερον ἂν τῇ φύσει καὶ
στοιχειωδέστερον εἴη τοῦ κυκλικοῦ τὸ εὐθύγραμμον.
ὅτε τοίνυν προηγούμενον μέν ἐστι τὸ εὐθύγραμμον,
τὸ δὲ κυκλικὸν ἐπιγιγνόμενον καὶ συμβεβηκός, αὐτὸς
ὁ Πλάτων ἐνεδείξατο" τὴν γὰρ γῆν ἐκ κύβων συστη-
σάμενος, ὧν ἕκαστον εὐθύγραμμοι περιέχουσιν ἐπι-
φάνειαι, σφαιροειδὲς αὐτῆς γεγονέναι τὸ σχῆμά φησι
χαὶ στρογγύλον. ὥστ᾽ οὐδὲν ἔδει ποιεῖν τῶν περι-
Ὁ φερῶν ἔδιον στοιχεῖον, εἰ καὶ τοῖς εὐθυγράμμοις
πρὸς ἄλληλά πως συναρμοττομένοις ὁ σχηματισμὸς
οὗτος ἐπιγίγνεσϑαι πέφυκεν. Β
9. Ἔτι, εὐθεῖα μὲν íj ve μείξων ἥ τε μικροτέρα
τὴν αὐτὴν εὐθύτητα διατηρεῖ, τὰς δὲ τῶν κύκλων
5 περιφερείας, ἂν ὦσι σμικρότεραι, καμπυλωτέρας καὶ
ὀφιγγομένας τῇ κυρτότητι μᾶλλον ὁρῶμεν" ἂν δὲ
μείξους, ἀνειμένας" ἱστάμενοι γοῦν κατὰ τὴν κυρτὴν

7 malim καὶ ἡ εὐθεχ 16 Πλάτων] Tim. p. δδ ἃ
9*

132 PLATONICAE QUAESTIONES.

περιφέρειαν οὗ μὲν κατὰ σημεῖον ol δὲ κατὰ
γραμμὴν ἅπτονται τῶν ὑποχειμένων ἐπιπέδων ὥσϑ'᾽
ὑπονοήδειεν ἄν τις εὐθείας κατὰ μικρὰ πολλὰς
συντιϑεμένας τὴν περιφερῆ γραμμὴν ἀποτελεῖν.

4. Ὅρα δὲ μὴ τῶν ἐνταῦϑα κυκλικῶν καὶ σφαι-
ροειδῶν οὐδέν ἐστιν ἀπηκριβωμένον, ἀλλ᾽ ἐντάσει
καὶ περιτάσει τῶν εὐθυγράμμων ἢ μικρότητι τῶν
μορίων τῆς διαφορᾶς λανϑανούσης ἐπιφαίνεται τὸ
στρογγύλον καὶ κυκλοειδές. ὅϑεν οὐδὲ κινεῖται
φύσει τῶν ἐνταῦϑα σωμάτων iyxvxA(og οὐδὲν ἀλλ᾽ v
ἐπ’ εὐθείας ἅπαντα" τὸ δ᾽ ὄντως σφαιροειδὲς οὐκ
ἔστιν αἰσϑητοῦ σώματος ἀλλὰ τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ
νοῦ στοιχεῖον, οἷς καὶ τὴν κυκλοφορικὴν κίνησιν
ὡς προσήκουσαν κατὰ φύσιν ἀποδίδωσιν.

ZHTHMA $. i5

“Πῶς ποτε ἐν τῷ Φαίδρῳ λέγεται τὸ τὴν τοῦ
πτεροῦ φύσιν, ὑφ᾽ ἧς ἄνω τὸ ἐμβριϑὲς ἀνάγεται,
κεκοινωνηκέναι μάλιστα τῶν περὶ τὸ σῶμα τοῦ
ϑείου;

Πότερον ὅτι περὶ ἔρωτος ὁ λόγος ἐστί, κάλλους ἢ
δὲ τοῦ περὶ τὸ σῶμα ὃ ἔρως, τὸ δὲ κάλλος ὁμοιό-
τητι τῇ πρὸς τὰ ϑεῖα κινεῖ καὶ ἀναμιμνήσκει τὴν
ψυχήν᾽ ἢ μᾶλλον οὐδὲν περιεργαστέον ἀλλ᾽ ἁπλῶς
D ἀκουστέον ὅτι, τῶν περὶ τὸ σῶμα τῆς ψυχῆς δυνά-
peov πλειόνων οὐσῶν, ἡ διαλογιστικὴ καὶ διανοη- »
τικὴ μάλιστα τοῦ ϑείου κεκοινώνηκεν, ἣν τῶν ϑείων

16 Φαίδρω)] p. 246d 17 ἄγεται 18 τοῦ ϑεοῦ mei

PLATONICAE QUAESTIONES. 133

χαὶ οὐρανίων ἔφησεν; ἣν οὐκ ἀπὸ τρόπου πτερὸν
προσηγόρευσεν, ὡς τὴν ψυχὴν ἀπὸ τῶν ταπεινῶν
καὶ ϑνητῶν ἀναφέρουσαν.

ZHTHMA Ζ΄.

5 1. 'Πῶς ποτε φησιν ὁ Πλάτων τὴν ἀντιπερίστασιν
τῆς κινήσεως διὰ τὸ μηδαμοῦ κενὸν ὑπάρχειν αἰτίαν
εἶναι τῶν περὶ τὰς ἰατρικὰς σικύας παϑημάτων, καὶ
τῶν περὶ τὴν κατάποσιν καὶ τὰ ῥιπτούμενα βάρη
καὶ τὰ τῶν ὑδάτων ῥεύματα καὶ κεραυνούς, τήν τε

ιὸ φαινομένην πρὸς ἥλεκτρα καὶ τὸν λίϑον τὸν Ηρά- E
κλειον δλκὴν τάς τε τῶν φϑόγγων συμφωνίας;
δόξει γὰρ ἀτόπως αἰτίαν μίαν παμπόλλων καὶ ἀνο-
μοίων γένεσιν ἐπάγειν παϑῶν.

2. Τὸ μὲν γὰρ περὶ τὴν ἀναπνοὴν ὡς γίγνεται

ι τῇ ἀντιπεριστάδει τοῦ ἀέρος, αὐτὸς ἱκανῶς ἀποδέ-
δειχε᾽ τὰ δὲ λοιπὰ πάντα φήσας ϑαυματουργεῖσϑαι
καὶ τῷ κενὸν εἶναι μηδὲν περιωθεῖν 9" αὑτὰ ταῦτ᾽
εἰς ἄλληλα καὶ διαμείβεσϑαι πρὸς τὰς αὑτῶν ἕδρας
ἰόντα, τὴν xc«9' ἕκαστον ἐξεργασίαν ἡμῖν ἀφῆκε.

» 9. Πρῶτον μὲν οὖν τὸ περὶ τὴν σικύαν τοιοῦτόν F
ἐστιν᾽ ὃ περιληφϑεὶς ὑπ᾽ αὐτῆς πρὸς τῇ σαρκὶ μετὰ
ϑερμότητος ἀὴρ ἐκπυρωθϑεὶς καὶ γενόμενος τῶν τοῦ
χαλκοῦ πόρων ἀραιότερος ἐξέπεσεν οὐκ εἰς κενὴν
χώραν, οὐ γὰρ ἔστιν, εἰς δὲ τὸν περιεστῶτα τὴν

2 ἀπὸ": ἄπο ὅ Πλάτων] Tim. p. 80a sq. 12 μίαν
Faehaius. μέαν sine αἰτίαν Schellensius 18 ἐπάγειν

Ánonymus: ὑπάγειν — 16 ἀποδέδειχε] Tim. Ρ. 190 10 φήσας)

ib. p. 80e 17 καὶ τῷ κενὸν εἶναι μηδὲν *: τὲ καὶ εἶναε
μηδὲν cf. 1. 1].

134 PLATONICAE QUAESTIONES.

σικύαν ἔξωϑεν ἀέρα, κἀκεῖνον ἀπέωσεν" ὃ δὲ τὸν
πρὸ αὑτοῦ x«l τοῦτο πάσχων ἀεὶ καὶ δρῶν ὁ
ἔμπροσθεν ὑποχωρεῖ, τῆς κενουμένης γλιχόμενος
χώρας, ἣν ὃ πρῶτος ἐξέλιπεν. οὕτω δὲ τῇ σαρκὶ

100ὅ περιπίπτων, ἧς ἡ σικύα δέδρακται, καὶ ἀναξέων s
ἅμα συνεκϑλίβει τὸ ὑγρὸν εἰς τὴν σικύαν.

4. Ἡ δὲ κατάποσις γίγνεται τὸν αὐτὸν τρόπον"
αἷ γὰρ περὶ τὸ στόμα καὶ τὸν στόμαχον κοιλότητες
ἀέρος ἀεὶ πλήρεις εἰσίν" ὅταν οὖν ἐμπιεσϑῇ τὸ σιτίον
ὑπὸ τῆς γλώττης. ἅμα καὶ τῶν παρισϑμίων ἐντα-- 10
ϑέντων, ἐκϑλιβόμενος ὃ ἀὴρ πρὸς τὸν οὐρανὸν
ἔχεται τοῦ ὑποχωροῦντος καὶ συνεπωϑεῖ τὸ σιτίον.

5. Τὰ δὲ ῥιπτούμενα βάρη τὸν ἀέρα σχίξει μετὰ
πληγῆς ἐμπεσόντα καὶ διίστησιν᾽ Ó δὲ περιρρέων
ὀπίσω, τῷ φύσιν ἔχειν ἀεὶ τὴν ἐρημουμένην χώραν 15
διώκειν καὶ ἀναπληροῦν, συνέπεται τῷ ἀφιεμένῳ
τὴν κίνησιν συνεπιταχύνων.

Β 6. Αἱ ὃδὲ τῶν κεραυνῶν πτώσεις καὶ αὐταὶ
ῥίψεσιν ἐοίκασιν᾽ ἐχπηδᾷ γὰρ ὑπὸ πληγῆς iv τῷ
νέφει γενομένης τὸ πυρῶδες εἰς τὸν ἀέρα" κἀκεῖνος o
ἀντιρραγεὶς ὑποχωρεῖ. καὶ πάλιν ἐς ταὐτὸ συμπί-
zvov ἄνωϑεν ἐξωϑεῖ κάτω παρὰ φύσιν ἀποβιαξό-
μενος τὸν κεραυνόν.

1. Τὸ δ᾽ ἤλεκτρον οὐδὲν ἕλκει τῶν παρακειμένων
ὥσπερ οὐδ᾽ ἡ σιδηρῖτις AíQoc, οὐδὲ προσπηδᾷ τι 95
τούτοις ἀφ᾽ αὑτοῦ τῶν πλησίον" ἀλλ᾽’ ἡ μὲν λίϑος

2 αὑτοῦ *: αὐτοῦ δρῶν W: ἄγων 8 ὑποχωρεῖ]

add. ὁ δ᾽ ὄπισϑεν ἐπιχωρεῖ idem 6 ἀναξέων] ἀναξέων
Aldina. ἀναπιέζων Emperius. Vulgata praestat.

PLATONICAE QUAESTIONES. 135

τινὰς ἀπορροὰς ἐξίησιν ἐμβριϑεῖς καὶ πνευματώδεις,
αἷς ὃ συνεχὴς ἀναστελλόμενος ἀὴρ ὠϑεῖ τὸν πρὸ
αὑτοῦ" κἀκεῖνος ἐν κύκλῳ περιὼν καὶ ὑπονοστῶν
αὖϑις ἐπὶ τὴν κενουμένην χώραν ἀποβιάξεται καὶ
ἐδυνεφέλκεται τὸν σίδηρον. τὸ δ᾽ ἤλεκτρον ἔχει Ο
μέν τι φλογοειδὲς ἢ πνευματικόν, ἐκβάλλει δὲ τοῦτο
τῇ τρίψει τῆς ἐπιφανείας, τῶν πόρων ἀναστομω-
ϑέντων᾽ τὸ δὲ ταὐτὸ μὲν ἐκπεσὸν ποιεῖ τῷ τῆς
σιδηρίτιδος. ἐφέλκεται δὲ τῶν πλησίον và κουφό-
stro καὶ ξηρότατα διὰ λεπτότητα καὶ ἀσϑένειαν"
οὐ γάρ ἐστιν ἰσχυρὸν οὐδ᾽ ἔχει βάρος οὐδὲ ῥύμην.
πἰῆϑος ἀέρος ἐξῶσαι δυναμένην, ᾧ τῶν μειξόνων,
ὥσπερ ἡ σιδηρῖτις, ἐπικρατήσει. πῶς οὖν οὔτε
M)ov οὔτε ξύλον ὁ ἀὴρ ἀλλὰ μόνον τὸν σίδηρον
ὐϑεῖ καὶ προστέλλει πρὸς τὴν λίϑον; αὕτη δ᾽ ἐστὶ Ὁ
μὲ ἀπορία κοινὴ πρός τε τοὺς δλκῇ τῆς λίϑου
x4 τοὺς φορᾷ τοῦ σιδήρου τὴν σύμπηξιν οἰο-
μένους γίγνεσϑαι τῶν σωμάτων εἰλυσπᾶν δ᾽ οὕτως
ὑχὺ τοῦ Πλάτωνος. ὃ σίδηρος οὔτ᾽ ἄγαν ἀραιός
sity ὡς ξύλον οὔτ᾽ ἄγαν πυκνὸς ὡς χρυσὸς
ἢ λίϑος, ἀλλ᾽ ἔχει πόρους καὶ οἴμους καὶ τραχύ-
itu; διὰ τὰς ἀνωμαλίας τῷ ἀέρι συμμέτρους, ὥστε
μὴ ἀπολισϑάνειν ἀλλ᾽ ἔδραις τισὶν ἐνισχόμενον
χαὶ ἀντερείσεσι περιπλοκὴν σύμμετρον ἐχούσαις, ὡς
5 ἂν ἐμπέσῃ πρὸς τὴν λίϑον φερόμενος, ἀποβιάξεσϑαι

1*: ἀπορροίίάς 8 αὑτοῦ *: αὐτοῦ 16 προστέλλει]
προσειλεῖ ὃ Ὁ. τὴν W: τὸν 106 τῆς Ῥ: τοῦ 18 εἰλυσπᾶν δ᾽]
corig, vid. ἐλύετ᾽ ἂν δ᾽ aut ἐλύετο δ᾽ ἂν 28 μὴ
Duebnerus: μήτε ib. *: ἀπολισϑαίνειν

136 PLATONICAE QUAESTIONES.

καὶ προωϑεῖν τὸν σίδηρον. τούτων uiv οὖν τοιοῦ-
τός τις ἂν εἴη λόγος.
8.'H δὲ τῶν ἐπὶ γῆς ὑδάτων ῥύσις οὐχ ὁμοίως
εὐσύνοπτον ἔχει τὸν τῆς ἀντιπεριώδεως τρόπον.
Ἑ ἀλλὰ χρὴ καταμανϑάνειν τὰ λιμναῖα τῶν ὑδάτων
ἀτρεμοῦντα καὶ μένοντα, τῷ περικεχύσϑαι καὶ συν-
αγαγεῖν πανταχόϑεν αὑτοῖς ἀκίνητον ἀέρα, μηδαμοῦ
κενὴν ποιοῦντα χώραν. τὸ γοῦν ἐπιπολῆς ὕδωρ ἔν
τε ταῖς λίμναις καὶ ἐν τοῖς πελάγεσι δονεῖται xci
κυμαίνεται, τοῦ ἀέρος σάλον λαμβάνοντος" ἕπεται το
γὰρ εὐθὺς μεϑισταμένῳ καὶ συναπορρεῖ διὰ τὸὲὴν
ἀνωμαλίαν" ἡ γὰρ κάτω πληγὴ τὴν κοιλότητα ποιεῖ
τοῦ κύματος" ἡ δ᾽ ἄνω τὸν ὄγκον, ἄχρι οὗ καταστῇ
καὶ παύσηται, τῆς περιεχούσης τὰ ὑγρὰ χώρας ἔστα-
μένης. αἵ ῥύσεις οὖν τῶν φερομένων ἀεὶ τὰ ὕπο- 15
F χωροῦντα τοῦ ἀέρος διώκουσαι τοῖς δ᾽ ἀντιπεριο-
ϑουμένοις ἐλαυνόμεναι τὸ ἐνδελεχὲς καὶ ἀλώφητον
ἔχουσι. διὸ καὶ φέρονται ϑᾶττον οἵ ποταμοὶ πλη-
ϑύοντες" ὅταν δ᾽ ὀλίγον fj καὶ κοῖλον, ἵεται τὸ
ὑγρὸν ὑπ᾽ ἀσϑενείας, οὐχ ὑπείκοντος τοῦ ἀέρος οὐδὲ »
πολλὴν ἀντιπερίστασιν λαμβάνοντος. οὕτω δὃὲ καὶ
τὰ πηγαῖα τῶν ὑδάτων ἀναγκαῖόν ἐστιν ἀναφέρεσϑαι,
τοῦ ϑύραϑεν ἀέρος εἰς τὰς κενουμένας ἐν βάϑει
χώρας ὑποφερομένου καὶ πάλιν ϑύραξε τὸ ὕδωρ
1006 ἐκπέμποντος. οἴκου δὲ βαϑυσκίου καὶ περιέχοντος s
ἀέρα νήνεμον ὕδατι ῥανϑὲν ἔδαφος πνεῦμα ποιεῖ

6 περικεχῶσϑαι W; nonopus 7: αὐτοῖς 18 ἄχρι ἢ:
ἄχρις 14 ἐνισταμένης W 19 fera. Duebnerus: ζεται
26 γνήνεμον W: 1] ἄνεμον |

PLATONICAE QUAESTIONES. 137

xul ἄνεμον, μεϑισταμένου τοῦ ἀέρος ἐξ ἕδρας
παρεμπίπτοντι τῷ ὑγρῷ καὶ πληγὰς λαμβάνοντος.
οὕτως ἐξωϑεῖσϑαί 9 ox ἀλλήλων καὶ ἀνϑυπείκειν
ἀλλήλοις πέφυκεν, οὐκ οὔσης κενότητος ἐν ty ϑά-
τερον ἐδρυϑὲν οὐ μεϑέξει τῆς ϑατέρου μεταβολῆς.
9. Καὶ μὴν τὰ περὶ τῆς συμφωνίας αὐτὸς εἴρηκεν,
ὃν τρόπον ὁμοιοῦσι τοὺς φϑόγγους. ὀξὺς μὲν γὰρ
ὁ ταχὺς γίγνεται βαρὺς δ᾽ ὁ βραδύς" διὸ καὶ πρό-
τερον κινοῦσι τὴν αἴσϑησιν οἱ ὀξεῖς" ὅταν δὲ τού-
1) toig. ἤδη μαραινομένοις καὶ ἀπολήγουσιν ol βραδεῖς
ἐπιβάλωσιν ἀρχόμενοι, τὸ κραϑὲν αὐτῶν δι’ ὁμοιο-
πάϑειαν ἡδονὴν τῇ ἀκοῇ παρέδχεν. ἣν συμφωνίαν
καλοῦσιν. ὅτι δὲ τούτων ὄργανον ὃ ἀήρ ἔστι,
ῥάδιον συνιδεῖν ἐκ τῶν προειρημένων. ἔστι γὰρ
51 φωνὴ πληγὴ τοῦ αἰσθανομένου δι᾽ ὥτων ὑπ᾽
&égog" πλήττει γὰρ πληγεὶς ὃ ἀὴρ ὑπὸ τοῦ κινή-
σαντος, ἂν μὲν ἢ σφοδρόν, ὀξέως, ἂν δ᾽ ἀμβλύ,
μαλακώτερον. ὃ δὴ σφόδρα καὶ συντόνως πληγεὶς
προσμίγνυσι τῇ ἀκοῇ πρότερος, εἶτα περιιὼν πάλιν
ὃ χαὶ καταλαμβάνων τὸν βραδύτερον συνέπεται καὶ
συμπαραπέμπει τὴν αἴσϑησιν.

ZHTHMA H'.

B

1. “Πῶς λέγει τὰς ψυχὰς ὁ Τίμαιος εἴς ve γῆν xal C

σελήνην καὶ τἄλλα ὅσα ὄργανα χρόνου σπαρῆναι:;
- Πότερον οὕτως ἐκίνει τὴν γῆν, ὥσπερ ἥλιον
καὶ σελήνην καὶ τοὺς πέντε πλάνητας, oUg ὄργανα

. ὅ Ἐ: δρυνϑὲν 6 εἴρηκεν] Tim. p. 80858ᾳ. 7 ὁμολογοῦσιν
οἱ φϑόγγοι Nogarola 838 Tíueiog]p.42d 2424 *: τὰ ἄλλα.

138 PLATONICAE QUAESTIONES.

χρόνου διὰ τὰς τροπὰς προσηγόρευε, xol ἔδει τὴν
γῆν “ἰλλομένην περὶ τὸν διὰ πάντων πόλον τετα-
μένον᾽ μὴ μεμηχανῆσϑαι συνεχομένην καὶ μένουσαν.
ἀλλὰ στρεφομένην καὶ ἀνειλουμένην νοεῖν. ὡς
ὕστερον ᾿Αρίσταρχος καὶ Σέλευχος ἀπεδείκνυσαν, s
ó μὲν ὑποτιϑέμενος μόνον ὃ δὲ Σέλευκος καὶ ἀπο-
φαινόμενος; Θεόφραστος δὲ καὶ προσιστορεῖ τῷ
Πλάτωνι πρεσβυτέρῳ γενομένῳ μεταμέλειν, ὡς οὐ
προσήκουσαν ἀποδόντι τῇ γῇ τὴν μέσην χώραν τοῦ
παντόο. 10
D 2. Ἢ τούτοις μὲν ἀντίκειται πολλὰ τῶν ὃμολο-
γουμένως ἀρεσχόντων τἀνδρί' μεταγραπτέον δὲ
τό 'zoóvov' ᾿χρόνῳ᾽ λαμβάνοντα ἀντὶ τῆς γενικῆς
τὴν δοτικήν, καὶ δεκτέον ὄργανα μὴ τοὺς ἀστέρας
ἀλλὰ τὰ σώματα τῶν ξῴων λέγεσϑαι; καϑάπερ ιὉ
᾿Δριστοτέλης ὡρίσατο τὴν ψυχήν 'πρώτην ἐντελέχειαν
σώματος φυσικοῦ ὀργανικοῦ δυνάμει ξωὴν ἔχοντος.ἢ
ὥστε τοιοῦτον εἶναι τὸν λόγον" αἱ ψυχαὶ εἰς τὰ
προσήκοντα ὀργανικὰ σώματα ἐν χρόνῳ κατεσπά-
ρηδσαν. ἀλλὰ καὶ τοῦτο παρὰ τὴν δόξαν ἐστίν" οὐ Ὁ
γὰρ ἅπαξ ἀλλὰ πολλάκις ὄργανα χρόνου τοὺς
ἀστέρας εἴρηκεν, ὅπου καὶ τὸν ἥλιον αὐτόν " εἰς
E διορισμὸν καὶ φυλακὴν ἀριϑμῶν χρόνου γεγονέναι
φησὶ μετὰ τῶν ἄλλων πλανήτων.
8. ἄριστον οὖν τὴν γῆν ὄργανον ἀκούειν χρόνου, s
μὴ κινουμένην ὥσπερ τοὺς ἀστέρας, ἀλλὰ τῷ περὶ
αὑτὴν μένουσαν ἀεὶ παρέχειν ἐχείνοις φερομένοις

1 Tim. p. 40b 12 *: τῷ ἀνδρὲ 16 ᾿Αριστοτέλης)
p. 412, 97 sq. — ib. πρώτην "ΒΞ. 28 Tim. p. 886

PLATONICAE QUAESTIONES. 139

ἀνατολὰς καὶ δύσεις, αἷς τὰ πρῶτα μέτρα τῶν yoó-
νῶν, ἡμέραι καὶ νύκτες, δρίξονται᾽ διὸ καί ᾿ φύλακα
xxl δημιουργὸν αὐτὴν ἀτρεκῆ νυκτὸς καὶ ἡμέρας
προσεῖπε" καὶ γὰρ oí τῶν ὡρολογέων γνώμονες οὐ F
δ δυμμεϑιστάμενοι ταῖς σκιαῖς ἀλλ᾽ ἑστῶτες ὄργανα
καὶ χρόνου μέτρα γεγόνασι, μιμούμενοι τῆς γῆς τὸ
ἐπιπροσϑοῦν τῷ ἡλίῳ περὶ αὐτὴν ὑποφερομένῳ,
καϑάπερ εἶπεν ᾿Εμπεδοκλῆς

“νύκτα δὲ γαῖα τίϑησιν, ὑφισταμένη φαέεσσι.ἢ

τοῦτο μὲν οὖν τοιαύτην ἔχει τὴν ἐξήγησιν.

4, Ἐκεῖνο δὲ μᾶλλον ἄν τις ὑπίδοιτο,. μὴ παρὰ
τὸ εἰκὸς ὃ ἥλιος καὶ ἀτόπως λέγηται μετὰ τῆς
δελήνης καὶ τῶν πλανήτων εἰς διορισμὸν χρόνου
γεγονέναι. καὶ γὰρ ἄλλως μέγα τοῦ ἡλίου τὸ ἀξί.-

μα καὶ ox αὐτοῦ Πλάτωνος ἐν Πολιτείᾳ βασιλεὺς
ἀνηγόρευται παντὸς τοῦ αἰσϑητοῦ καὶ κύριος, ὥσπερ 1007
τοῦ νοητοῦ τἀγαϑόν᾽ ἐκείνου γὰρ ἔκγονος λέγεται,
παρέχων τοῖς δρατοῖς μετὰ τοῦ φαίνεσϑαι τὸ γίγνε-
σϑαι, καϑάπερ ἀπ’ ἐκείνου τὸ εἶναι καὶ τὸ γιγνώ-

4. θχεσϑαι τοῖς νοητοῖς ὑπάρχει. τὸν δὴ τοιαύτην
φύσιν ἔχοντα καὶ δύναμιν τηλικαύτην ϑεὸν ὄργανον
χρόνου γεγονέναι καὶ μέτρον ἐναργὲς τῆς πρὸς
ἀλλήλας βραδυτῆτι καὶ τάχει τῶν ὀκτὼ σφαιρῶν
διαφορᾶς οὐ πάνυ δοκεῖ πρεπῶδες οὐδ᾽ ἄλλως

4 δὔλογον εἶναι. ῥητέον οὖν τοὺς ὑπὸ τούτων ταρατ-
τομένους δί ἄγνοιαν οἴεσϑαι τὸν χρόνον “μέτρον

3 Tim. p. 40c ib. καὶ] τε καὶ Plato 8 ᾽Ἐμπεδο-

χλῆς}) vs. 251 9 ἐφισταμένη Scaligerus 15 Πολιτείᾳ]
p. 508a 17 *: τὸ ἀγαϑὸν

140 PLATONICAE QUAESTIONES.

εἶναι κινήσεως καὶ ἀριϑμὸν κατὰ τὸ πρότερον καὶ

B ὕστερον᾽ ὡς ᾿Αριστοτέλης εἶπεν, ij 'τὸ ἐν κινήσει
ποσόν᾽ ὡς Σπεύσιππος, ἥ ᾿διάστημα κινήσεως᾽ ἄλλο
δ᾽ οὐδὲν ὡς ἔνιοι τῶν Στωικῶν ἀπὸ συμβεβηκότος
ὁριξόμενοι τὴν δ᾽ οὐσίαν αὐτοῦ καὶ τὴν δύναμεν s
οὐ συνορῶντες, ἣν ὅ vc Πίνδαρος ἔοικεν οὐ φαύλως
ὑπονοῶν εἰπεῖν

“ἄνακτα τὸν πάντων ὑπερβάλλοντα χρόνον μακάρων

ὅ vs Πυϑαγόρας, ἐρωτηϑεὶς τί χρόνος ἐστί, τὴν
τούτου ψυχὴν εἰπεῖν. οὐ γὰρ πάϑος οὐδὲ συμβε- τὸ
βηκὸς ἧς ἔτυχε κινήσεως ὁ χρόνος ἐστίν, αἰτία δὲ
καὶ δύναμις καὶ ἀρχὴ τῆς πάντα συνεχούδης τὰ
γιγνόμενα συμμετρίας καὶ τάξεως. ἣν ἡ τοῦ ὅλου
φύσις ἔμψυχος οὖσα κινεῖται" μᾶλλον δὲ κίνησις
C οὖσα καὶ τάξις αὕτη καὶ συμμετρία χρόνος καλεῖται" 15
ἱπάντα γὰρ δι’ ἀψόφου
βαίνων κελεύϑου κατὰ δίκην τὰ ϑνήτ᾽ ἄγει"

καὶ γὰρ ἡ ψυχῆς οὐσία κατὰ τοὺς παλαιούς " ἀριϑμὸς
ἦν αὐτὸς ἑαυτόν κινῶν. διὸ δὴ καὶ Πλάτων ἔφη
χρόνον ἅμα μετ᾽ οὐρανοῦ γεγονέναι᾽ κίνησιν δὲ 50
καὶ πρὸ τῆς τοῦ οὐρανοῦ γενέσεως. χρόνος δ᾽ οὐκ
ἦν' οὐδὲ γὰρ τάξις οὐδὲ μέτρον οὐδὲν οὐδὲ διορι-
6uóc, ἀλλὰ κίνησις ἀόριστος ὥσπερ ἄμορφος ὕλη
1 τὸ Aristoteles p. 219, 9b 8 Bergk. 1 p. 381
ἄνακτα Heynius: ἀνὰ 10 τούτου] τοῦ οὐρανοῦ Turnebus
ψυχὴν] sed cf.p.884b 16 Eurip. Tro. 888 18 κατὰ
τοὺς παλαιοὺς] vid. p. 898c et Xenokrates Darstell und

Samml. d. Fragm. v. R. Heinze. Leipzig. Teubner. 1892
p. 182 19 Πλάτων] Tim. p. 38b |

PLATONICAE QUAESTIONES. 141

χρόνου xol ἀσχημάτιστοφ' ἐπικλύσασα δ᾽ ἐν χρόᾳ
καὶ καταβαλοῦσα τὴν μὲν ὕλην σχήμασι τὴν δὲ
κίνησιν περιόδοις, τὴν μὲν χόσμον ἅμα τὴν δὲ
χρόνον ἐποίησεν. εἰκόνες δ᾽ εἰσὶν ἄμφω τοῦ 9500,
5 τῆς μὲν οὐσίας ὃ κόσμος τῆς δ᾽ ἀιδιότητος ὃ
χρόνος ἐν κινήσει, καϑάπερ ἐν γενέσει ϑεὸς Ó
κόσμος. ὅϑεν ὁμοῦ γεγονότας φησὶν ὁμοῦ καὶ
λυϑήσεσϑαι πάλιν, ἄν τις αὐτοὺς καταλαμβάνῃ λύσις" Ὁ
οὐ γὰρ οἷόν τ’ εἶναι χωρὶς χρόνου τὸ γενητὸν
19 ὥσπερ οὐδὲ τὸ νοητὸν αἰῶνος, εἰ μέλλει τὸ μὲν
ἀεὶ μένειν τὸ δὲ μηδέποτε διαλύεσϑαι γιγνόμενον.
οὕτως οὖν ἀναγκαίαν πρὸς τὸν οὐρανὸν ἔχων
συμπλοκὴν καὶ συναρμογὴν ὁ χρόνος οὐχ ἁπλῶς
ἐστε κίνησις, ἀλλ᾽ ὥσπερ εἴρηται κίνησις ἐν τάξει
1 μέτρον ἐχούσῃ καὶ πέρατα καὶ περιόδους ὧν ὃ
ἥλιος ἐπιστάτης ὧν καὶ σκοπὸς δρίξειν καὶ βρα-
βεύειν καὶ ἀναδεικνύναι καὶ ἀναφαίνειν μεταβολὰς
χαὶ ὥρας," ᾿αὗ πάντα φέρουσι᾽ καϑ᾽ ᾿Ηράκλειτον, Ἑ
οὐδὲ φαύλων οὐδὲ μικρῶν ἀλλὰ τῶν μεγίστων
9 xxl κυριωτάτων τῷ ἡγεμόνι καὶ πρώτῳ ϑεῷ γίγνεται
συνεργός.
ΖΗΤΗΜΑ Θ΄.

1. Περὶ τῶν τῆς ψυχῆς δυνάμεων ἐν Πολιτείᾳ
Πλάτωνος τὴν τοῦ λογιστικοῦ καὶ ϑυμοειδοῦς καὶ

1 ἐπικλύσασα δ᾽ ἐν χρόᾳ] corrupta. ἐπακολουϑήσασα
δὲ συμμετρία W. ἐπικλύσασα δὲ Μοῖρα καὶ καταλαβοῦσα
Emperius. ἐπικλύσασα δ᾽ ἐν γρόῳ 7 φησὶν] Tim. p. 88b
9 εἶναι] add. W 10 μὲν lannotius 18 Ἡράκλειτον)
Bywater. p. 14 19 οὔτε — οὔτε 28 Πολιτείᾳ] cf. p.
448d 94 *: λογικοῦ

142 PLATONICAE QUAESTIONES. |

ἐπιϑυμητικοῦ συμφωνίαν ἁρμονίᾳ μέσης καὶ ὑπάτης
καὶ νήτης εἰκάσαντος ἄριστα, διαπορήσειεν ἄν τις
ἱπότερον κατὰ τῆς μέσης τὸ ϑυμοειδὲς ἢ τὸ λογι-
F στικὸν ἔταξεν αὐτὸς γὰρ ἔν ys τούτοις οὐ δεδή-
λωκεν. ἡ μὲν οὖν κατὰ τόπον τῶν μερῶν τάξις 5
εἰς τὴν τῆς μέσης χώραν τίϑεται τὸ ϑυμοειδές. τὸ
ὃὲ λογιστικὸν εἰς τὴν τῆς ὑπάτης. τὸ γὰρ ἄνω
καὶ πρῶτον ὕπατον oí παλαιοὶ προσηγόρευον" ἧ καὶ
Ἐενοχράτης Ζία τὸν μὲν ἐν τοῖς κατὰ ταὐτὰ καὶ
ὡσαύτως ἔχουσιν ὕπατον καλεῖ, νέατον δὲ τὸν ὑπὸ τ
σελήνην᾽ πρότερος δ᾽ Ὅμηρος τὸν τῶν ἀρχόντων
1008 ἄρχοντα ϑεόν ὕπατον κρειόντων᾽ προσεῖπε. καὶ
δικαίως τῷ κρατίστῳ ἀποδέδωχε τὴν ἄνω χώραν ἡ
φύσις, ὥσπερ κυβερνήτην ἐνιδρύσασα τῇ κεφαλῇ
τὸν λογισμόν, ἔσχατον δὲ καὶ νέατον ἀποικίσασα τ
πόρρω τὸ ἐπιϑυμητικόν. ἡ γὰρ κάτω νεάτη προῦ-
ἀγορεύεται τάξις, ὡς δηλοῦσιν α τῶν νεκρῶν
κλήσεις “νερτέρων᾽ καί “ἐνέρων᾽ προσαγορευομένων"
ἔνιοι δὲ καὶ τῶν ἀνέμων φασὶ τὸν κάτωϑεν ἐκ τοῦ
ἀφανοῦς πνέοντα νότον ὠνομάσϑαι. ἣν οὖν τὸ ὦ
ἔσχατον ἔχει πρὸς τὸ πρῶτον ἀντίϑεσιν καὶ τὸ
νέατον πρὸς τὸ ὕπατον, ταύτην τοῦ ἐπιϑυμητικοῦ
πρὸς τὸ λογιστικὸν ἔχοντος, οὐκ ἔστιν ἀνωτάτω μὲν
εἶναι καὶ πρῶτον ὕπατον δὲ μὴ εἶναι τὸ λογιστικὸν
B ἀλλ᾽ ἕτερον. οἷ γὰρ ὡς κυρίαν δύναμιν αὐτῷ vQvs
τῆς μέσης ἀποδιδόντες ἀγνοοῦσιν ὅτι τὴν κυριω-
4 αὐτὸς W: οὗτος 9 μὲν ἐν Heinzius (in libro l. p. 165):

ἐν uiv — ib. ταὐτὰ *: τὰ αὐτὰ 11 "Oumeog] cf. Θ 81
18 τῷ κρατίστῳ μὲν Benselerus

PLATONICAE QUAESTIONES. 143

τέραν ἀφαιροῦνται τὴν τῆς ὑπάτης, μήτε τῷ ϑυμῷ
μήτε τῇ ἐπιϑυμίᾳ προσήχουσαν᾽ ἑκάτερον γὰρ ἄρχε-
σϑαι καὶ ἀκολουϑεῖν οὐδέτερον δ᾽ ἄρχειν ἢ ἡγεῖσϑαι
τοῦ λογιστικοῦ πέφυκεν. ἔτι δὲ μᾶλλον τῇ φύσει
φανεῖται τὸ ϑυμοειδὲς τῷ τόπῳ τὴν μέσην ἔχον
ἐχείνων τάξιν" εἴ γε δὴ τῷ μὲν λογιστικῷ τὸ ἄρχειν,
τῷ δὲ ϑυμοειδεῖ τὸ ἄρχεσθαι καὶ τὸ ἄρχειν κατὰ
φύσιν ἐστίν, ὑπηκόῳ μὲν ὄντι τοῦ λογισμοῦ κρα-
τοῦντι 05 καὶ κολάξοντι τὴν ἐπυϑυμίαν, ὅταν ἀπειϑῇ
τῷ λογισμῷ. καὶ καϑάπερ ἐν γράμμασι τὰ ἡμίφωνα C
μέδα τῶν ἀφώνων ἐστὶ καὶ τῶν φωνηέντων τῷ
πλέον ἐκείνων ἠχεῖν ἔλαττον δὲ τούτων, οὕτως ἐν
τῇ ψυχῇ τἀνθρώπου τὸ ϑυμοειδὲς οὐκ ἀκράτως
παϑητικόν ἐστιν ἀλλὰ φαντασίαν καλοῦ πολλάκις
sie μεμιγμένην ἀλόγῳ τῇ τῆς τιμωρίας ὀρέξει.
καὶ Πλάτων αὐτὸς εἰκάσας συμφύτῳ ξεύγει καὶ
ἡνιόχῳ τὸ τῆς ψυχῆς εἶδος, ἡνίοχον μέν, ὡς παντὶ
δῆλον, ἀπέφηνε τὸ λογιστικόν τῶν δ᾽ ἵππων τὸ
μὲν xegl τὰς ἐπιϑυμίας ἀπειϑὲς καὶ ἀνάγωγον
Ὁ παντάπασι “περὶ ὦτα λάσιον, κωφόν, μάστιγι μετὰ
κέντρων μόλις ὑπεῖκον᾽, τὸ δὲ ϑυμοειδὲς εὐήνιον
τὰ πολλὰ τῷ λογισμῷ καὶ σύμμαχον. ὥσπερ οὖν ἢ
συνωρίδος οὐχ ὁ ἡνίοχός ἐστιν ἀρετῇ καὶ δυνάμει
μέσος, ἀλλὰ τῶν ἵππων ὁ φαυλότερος μὲν τοῦ
τ ἡνιόχου βελτέων δὲ τοῦ ὁμοξύγου, οὕτω τῆς ψυχῆς

12 ἠχεῖν Leonicus: ἔχεν 18 *: τοῦ ἀνθρώπου 1 8:
ἀλόγως 16 Πλάτων] Phaedr. p. 2468 18 malim τὸν μὲν
παρὰ τὰς — ἀπειθῆ -- --- ὑπεϊέκοντα τὸ ἐπιϑυμητ)]ϊκόν,
τὸ δὲ ὃ. τὸν εὐήνιον 20 ib. p. 268e 21 μόγις Plato

144 PLATONICAE QUAESTIONES.

οὐ τῷ κρατοῦντι τὴν μέσην ἀπένειμε τάξιν, ἀλλ᾽
ᾧ πάϑους μὲν ἧττον ἢ τῷ τρίτῳ μᾶλλον δ᾽ ἢ τῷ
πρώτῳ, λόγου δὲ μᾶλλον ἢ τῷ τρίτῳ ἧττον δ᾽ ἢ
τῷ πρώτῳ μέτεστιν. αὕτη γὰρ ἡ τάξις καὶ τὴν
τῶν συμφωνιῶν ἀναλογίαν φυλάσσει, τοῦ μὲν ϑυμο- :
εἰδοῦς πρὸς τὸ λογιστικὸν ὡς ὑπάτην τὸ διὰ τεσσά-
ρῶν, πρὸς Óà τὸ ἐπιϑυμητικὸν ὡς νήτην τὸ διὰ
πέντε, τοῦ δὲ λογιστικοῦ πρὸς τὸ ἐπιϑυμητικὸν ὡς
ὑπάτη πρὸς νήτην τὸ διὰ πασῶν. ἐὰν δὲ τὸν
E λογισμὸν εἰς τὸ μέσον ξἕλκωμεν, ἔσται πλέον ὁ ϑυμὸς τὸ
ἀπέχων τῆς ἐπιϑυμίας, ὃν ἔνιοι τῶν φιλοσόφων
ἐπιϑυμίᾳ ταὐτὸν εἶναι δι’ ὁμοιότητα νομίξουσιν.

2. Ἢ τὸ μὲν τοῖς τόποις ἀπονέμειν τὰ πρῶτα
καὶ τὰ μέσα καὶ τὰ τελευταῖα γελοῖόν ἐστιν, αὐτὴν
τὴν ὑπάτην δρῶντας ἐν μὲν λύρᾳ τὸν ἀνωτάτω καὶ υ
πρῶτον, ἐν δ᾽ αὐλοῖς τὸν κάτω καὶ τὸν τελευταῖον
ἐπέχουσαν, ἔτι δὲ τὴν μέσην ἐν ᾧ τις ἂν χωρίῳ
τῆς λύρας ϑέμενος ὡσαύτως ἁρμόσηται, φϑεγγο-
μένην ὀξύτερον μὲν ὑπάτης βαρύτερον δὲ νήτης.

F καὶ γὰρ ὀφθαλμὸς οὐκ ἐν παντὶ foo τὴν αὐτὴν Ὁ
ἔχει τάξιν, ἐν παντὶ δὲ καὶ πανταχοῦ κείμενος κατὰ
φύσιν δρᾶν ὁμοίως πέφυκεν. ὥσπερ οὖν ὃ παιδα-
γωγὸς οὐ πρόσϑεν ἀλλ᾽ ὄπισϑεν βαδίξων ἄγειν
λέγεται, καὶ ὃ τῶν Τρώων στρατηγός

“ὁτὲ μέν ve μετὰ πρώτοισι φάνεσκεν, 9
ἄλλοτε δ᾽ ἐν πυμάτοισι κελεύων"

2 τρίτῳ μᾶλλον δ᾽ ἢ τῷ add. W — 8 ἧττον δ᾽ ἢ τῷ
πρώτῳ idem . 25 Hom. 4 64

PLATONICAE QUAESTIONES. 145

ἑχατέρωϑιε δ᾽ ἦν πρῶτος καὶ τὴν πρώτην δύναμιν
&y£v* οὕτω τὰ τῆς ψυχῆς μόρια δεῖ μὴ τοῖς τόποις
χαταβιάξεσϑαι μηδὲ τοῖς ὀνόμασιν, ἀλλὰ τὴν δύνα-
μιν καὶ τὴν ἀναλογίαν ἐξετάξειν. τὸ γὰρ τῇ ϑέσει 1009
πρῶτον ἰδρῦσϑαι τὸ λογιστικὸν ἐν τῷ σώματι τἀν-
ϑρώπου κατὰ συμβεβηκός ἐστι τὴν δὲ πρώτην
ἔχει καὶ κυριωτάτην δύναμιν ὡς μέση πρὸς ὑπάτην
μὲν τὸ ἐπιϑυμητικόν, νήτην δὲ τὸ ϑυμοειδές, τῷ
χαλᾶν καὶ ἐπιτείνειν καὶ ὅλως συνῳδὰ καὶ σύμφωνα
ποιεῖν ἑκατέρου τὴν ὑπερβολὴν ἀφαιρῶν καὶ πάλιν
οὐκ ἐῶν ἀνίεσϑαι παντάπασιν οὐδὲ καταδαρϑάνειν᾽
τὸ γὰρ μέτριον καὶ σύμμετρον ὁδρίέξεται μεσότητι.
μᾶλλον δὲ τοῦτο τέλος ἐστὶ τῆς τοῦ λόγου δυνά-
μξῶς, μεδσότητας ἐν τοῖς πάϑεσι ποιεῖν, ἃς ἱερὰς
καλοῦσιν οὐσίας, ἐχούσας τὴν τῶν ἄκρων πρὸς τὸν B
λόγον καὶ πρὸς ἄλληλα διὰ τοῦ λόγου σύγκρασιν.
οὐ γὰρ ἡ συνωρὶς μέσον ἔχει τῶν ὑποξυγίων τὸ
χρεῖττον᾽ οὐδὲ τὴν ἡνιοχείαν ἀκρότητα ϑετέον ἀλλὰ
μεσότητα τῆς ἐν ὀξύτητι καὶ βραδύτητι τῶν ἵππων
ἀμετρίας, ὥσπερ ἡ τοῦ λόγου δύναμις ἀντιλαμβανο-
μένῃ κινουμένων ἀλόγως τῶν παϑῶν καὶ συναρ-
μόττουσα περὶ αὑτὴν εἰς τὸ μέτριον ἐλλείψεως καὶ
ὑπερβολῆς μεσότητα καϑίστησι.

ZHTHMA I*'.
δ 1. 'Διὰ τί Πλάτων εἶπε τὸν λόγον ἐξ ὀνομάτων
καὶ ῥημάτων κεράννυσϑαι;᾽ δοκεῖ γὰρ πάντα πλὴν
δ": τοῦ ἀνθρώπου 18 τοῦτο τέλος Duebnerus: τοῦτο ἀτελὲς

15 καλοῦσι καὶ ὁσίας Emperius 26 Πλάτων] Soph. p. 262c
Plutarchi Moralia. Vol. VI. 10

146 PLATONICAE QUAESTIONES.

δυεῖν τούτων τὰ μέρη τοῦ λόγου μηϑέν. Ὅμηρον
ὃὲ xol νεανιευσάμενον εἰς ἕνα στίχον ἐμβαλεῖν
ἅπαντα τοῦτον

C “αὐτὸς ἰὼν κλισίηνδε, τὸ σὸν γέρας" ὄφρ᾽ εὖ εἰδῇς:

καὶ γὰρ ἀντωνυμία καὶ μετοχὴ καὶ ὄνομα καὶ ῥῆμα s
καὶ πρόϑεσις καὶ ἄρϑρον x«l σύνδεσμος καὶ
ἐπίρρημα ἔνεστι" τὸ γάρ “δε᾽ μόριον νῦν ἀντὶ τῆς
"eig? προθέσεως τέτακται" τὸ γάρ ᾿κλισίηνδε᾽ τοιοῦτόν
ἐστιν οἷον τό “᾿4ϑήναξε᾽. τί δὴ ῥητέον ὑπὲρ τοῦ
Πλάτωνος: 10
"H ὅτι πρῶτον λόγον oí παλαιοὶ τὴν τότε καλου-
μένην πρότασιν νῦν δ᾽ ἀξίωμα προσηγόρευον, ὃ
πρῶτον λέγοντες ἀληϑεύουσιν ἢ ψεύδονται; τοῦτο
δ᾽ ἐξ ὀνόματος καὶ ῥήματος συνέστηκεν, ὧν τὸ μὲν
πτῶσιν oí διαλεκτικοὶ τὸ δὲ κατηγόρημα καλοῦσιν. i
ἀκούσαντες γὰρ ὅτι “Σωκράτης φιλοσοφεῖ" καὶ πάλιν
D ὅτι Σωκράτης τρέπεται", τὸν μὲν ἀληϑῆ λόγον εἶναι
τὸν δὲ ψευδῆ φήσομεν, οὐδενὸς ἄλλου προσδεη-
ϑέντες. καὶ γὰρ εἰκὸς ἀνθρώπους év χρείᾳ λόγου
τὸ πρῶτον καὶ φωνῆς ἐνάρϑρον γενέσϑαι. τάς τὲ Ὁ
πράξεις καὶ τοὺς πράττοντας αὐτὰς καὶ τὰ πάϑη
καὶ τοὺς πάσχοντας ἀλλήλοις διασαφεῖν καὶ ἀποδη-
μαίνειν βουλομένους. ἐπεὶ τοίνυν τῷ μὲν ῥήματι
τὰ πράγματα καὶ τὰ πάϑη, τῷ δ᾽ ὀνόματι τοὺς πρότ-
τοντας αὐτὰ καὶ πάδχοντας ἀποχρώντως δηλοῦμεν, $9

1 corr. vid. τάλλα (pro τὰ) μέρη τοῦ λόγου μὴ εἶναι.
Ὅμηρον δὲ cett. 4 Hom. ἃ 185

PLATONICAE QUAESTIONES, 141

ὡς αὐτὸς εἴρηκε, ταῦτα σημαίνειν ἔδοξε" τὰ δ᾽ ἄλλα
φαίη τις ἂν οὐ σημαίνειν, οἷον οἵ στεναγμοὶ καὶ E
ὀλολυγμοὶ τῶν ὑποκριτῶν" καὶ νὴ zx πολλάκις
ἐπιμειδέασις καὶ ἀποσιώπησις ἐμφαντικώτερον ποιεῖ
sTüv λόγον. οὐ μὴν ἀναγκαίαν ἔχει πρὸς τὸ σημαί-
νειν ὡς τὸ ῥῆμα καὶ τοὔνομα δύναμιν ἀλλ᾽ ἐπί-
ϑετόν τινα ποικίλλουσαν τὸν λόγον᾽ ὥσπερ τὰ
στοιχεῖα ποικέλλουσιν οἵ τὰ πνεύματα καὶ τὰς δασύ-
τητας αὐτῶν ἐκτάσεις vs καὶ συστολὰς ἐνίων αὐτὰ
wxx0' αὑτὰ στοιχεῖα τιϑέμενοι, πάϑη μᾶλλον ὄντα
καὶ συμβεβηκότα καὶ διαφορὰς στοιχείων, ὡς ἐδή-
λῶδσαν οἵ παλαιοὶ διὰ τῶν ἑκκαίδεκα φράξοντες F
ἀποχρώντως καὶ γράφοντες.
2, Ἔπειτα σκόπει μὴ παρακούωμεν τοῦ Πλάτω-
5700, ἐκ τούτων κεράννυσϑαι τὸν λόγον οὐ διὰ
τούτων εἰρηκότος" εἶθ᾽ ὥσπερ ὃ τὸν λέγοντα τὸ
φάρμακον ἐκ κηροῦ μεμῖχϑαι καὶ χαλβάνης συκο-
φαντῶν., ἐπεὶ τὸ πῦρ παρέλιπε καὶ τὸ ἀγγεῖον ὧν
χωρὶς οὐκ ἐνῆν μεμῖχϑαι, καὶ ἡμεῖς ὁμοίως ἐγκα-
λῶμεν ὅτι συνδέσμους καὶ προϑέσεις καὶ τὰ τοι-
αὔτα παρῆκεν᾽ οὐ γὰρ ἐκ τούτων ὁ Δόγος ἀλλ᾽,
εἴπερ ἄρα, διὰ τούτων καὶ οὐκ ἄνευ τούτων κεράν-
νυόϑαν πέφυκεν. οὐ γάρ, ὥσπερ ὃ τό “τύπτει᾽ 1010
φϑεγξάμενος ἢ τό ᾿ τύπτεται᾽ καὶ πάλιν vó Σωκράτης
51 τό ᾿ Πυϑαγόρας᾽ ἁμωσγέπως νοῆσαί τι xal δια-
νοηϑῆναι παρέσχηκεν, οὕτω, τοῦ “μέν᾽ ἤ “γάρ᾽ dj

i εἴρηκε] Sophist. p. 262a ib. ἔδοξε] rescrib. vid.
ἔλεξε Ὁ. τὰ δ᾽ ἄλλα] fort. τὰ δ᾽ ἄλλα ἄλλο — 1] olov

10*

148 PLATONICAE QUAESTIONES,

“περί᾽ x«9' αὑτὸ ἐκφωνηϑέντος, ἔστιν Évvou&v viva
λαβεῖν ἢ πράγματος ἢ σώματος" ἀλλ᾽ ἐὰν μὴ περὶ
ἐκεῖνα καὶ μετ᾽ ἐκείνων ἐκφέρηται, ψόφοις κενοῖς
καὶ ἤχοις ἔοικεν᾽ ὅτι ταῦτα μὲν οὔτε καϑ' αὑτὰ
σημαίνειν οὔτε usv ἀλλήλων οὐδὲν πέφυκεν, ἀλλ᾽ s
ὅπως ἂν συμπλέκωμεν ἢ μιγνύωμεν εἰς ταὐτὸ συν-
B δέσμους καὶ ἄρϑρα καὶ προϑέδεις, ἕν τι πειρώμενοι

κοινὸν ἐξ αὐτῶν ποιεῖν, τερετίξειν μᾶλλον ἢ δεαλέ-
γεσϑαι δόξομεν" ῥήματος δ᾽ ὀνόματι συμπλεκομένου,
τὸ γενόμενον εὐθὺς διάλεκτός ἐστι καὶ λόγος. ὅϑεν ηυ
εἰκότως ἔνιοι μόνα ταῦτα μέρη τοῦ λόγου τίϑενται"
καὶ Ὅμηρος ἴσως τοῦτο βούλεται δηλοῦν ἑκάστοτε
λέγων

᾿ ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ v ὀνόμαξεν""
ἔπος γὰρ τὸ ῥῆμα καλεῖν εἴωϑεν, ὥσπερ ἐν τούτοις :

“ὦ γύναι, ἦ μάλα τοῦτο ἔπος ϑυμαλγὲς ἔειπες
καί |

“χαῖρε πάτερ ὦ ξεῖνε, ἔπος δ᾽ εἴπερ τι λέλεκται

δεινόν, ἄφαρ τὸ φέροιεν ἀναρπάξασαι ἄελλαι.

3 PA

οὔτε γὰρ σύνδεσμον οὔτ ἄρϑρον οὔτε πρόϑεσιν 30
C δεινόν ἐστι καὶ ϑυμαλγὲς εἰπεῖν, ἀλλὰ ῥῆμα πράξεως
ἐμφαντικὸν αἰσχρᾶς ἢ πάϑους τινὸς ἀνεπιτηδείου.
διὸ καὶ ποιητὰς καὶ συγγραφεῖς εἰώϑαμεν ἐπαινεῖν
ἢ ψέγειν οὕτω πῶς λέγοντες “᾿Αττικοῖς ὀνόμασιν
ὁ δεῖνα κέχρηται, καλοῖς ῥήμασιν᾽ ἣ záAw " πεξζοῖοἶ" 3

14 Hom. H 108 16 id. y 183 18 id. 9 409
ib. λέλεκται] βέβακται Homerus 22 ἢ M: ἐκ

PLATONICAE QUAESTIONES. 149

τὸ δέ γε “πεζοῖς᾽ ἤ ᾿καλοῖς᾽ πάλιν “καὶ ᾿Αττικοῖς
ἄρϑροις᾽ οὐκ Qv εἴποι τις Εὐριπίδην ἢ Θουκυδίδην
διειλέχϑαι.

3. Τί οὖν; φήσαι τις ἄν, οὐδὲν ταῦτα συμβάλ-
δλεται πρὸς λόγον; ἔγωγε φήδσαιμ᾽ ἂν ὥσπερ ἅλας
συμβάλλεσϑαι πρὸς ὄψον ὕδωρ δὲ πρὸς μᾶξαν.
Εὔηνος δὲ καὶ τὸ πῦρ ἔφασκεν ἡδυσμάτων εἶναι
χράτιστον᾽ ἀλλ᾽ οὔϑ᾽ ὕδωρ μάξης ἢ ἄρτου μέρος
εἶναι λέγομεν οὔτε πῦρ οὔϑ᾽ ἅλας ἔψήματος ἢ βρώ-
ματος. ὧν ἀεὶ τυγχάνομεν δεόμενοι" οὐχ ὥσπερ ὃ
λόγος πολλάκις ἐκείνων ἀπροσδεής ἐστιν ὡς δοκεῖ D
μοι ὁ Ρωμαίων, ᾧ νῦν ὁμοῦ τι πάντες ἄνϑρωποι
χρῶνται. προϑέσδεις vs γὰρ ἀφήρηκε πλὴν ὀλίγων
ἁπάσας, τῶν τε καλουμένων ἄρϑρων οὐδὲν προῦ-
δέχεται τὸ παράπαν, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἀκρασπέδοις χρῆται
τοῖς ὀνόμασι. καὶ οὐ ϑαυμαστόν ἐστιν, ὅπου καὶ
Ὅμηρος ᾿ἐπέων κόσμῳ᾽ περιγενόμενος ὀλίγοις τῶν
ὀνομάτων ἄρϑρα ὥσπερ λαβὰς ἐκπώμασι δεομένοις
ἢ λόφους κράνεσιν ἐπιτίϑησι" διὸ καὶ παράσημα
τῶν ἐπῶν, ἐν οἷς ταῦτα ποιεῖ, γέγονεν, ὡς τό

“ἴαντε δὲ μάλιστα δαΐφρονι ϑυμὸν ὄρινε
τῷ Τελαμωνιάδῃ᾽

1 τὸ δέ γε Duebnerus: ὅδε δὲ [1 ὁ Ῥωμαίων, ᾧ *:
περὶ ῥωμαίων λέγειν ὁρῶ μέλλω, ubi verba περὶ ῥωμαίων
λέγειν librariis deberi videntur 16 ἀκρασπέδοις M:
Ἐρασπέδις 17 ἐπέων κόσμῳ] ex poeta sumtum vid. cf.
Homerica μορφὴ ἐπέων (1 867) ἔπεα ἄκοσμα (B 218),
Thueydideum (8, 67) λόγοι ἔπεσι κοσμηϑέντες. cf. Nauck.

p. 422 fr. 206 19 παράσημα τῶν ἐπῶν P»«? 21 Hom.
A 459

150 PLATONICAE QUAESTIONES.

καὶ τό
E ποίδον, ὄφρα τὸ κῆτος ὑπεχπροφυγὼν &A£owo?^

καὶ βραχέα πρὸς τούτοις ἕτερα. τοῖς δ᾽ ἄλλοις,
μυρίοις οὖσιν ἄρϑρου μὴ προσόντος, οὐδὲν εἰς,
σαφήνειαν οὐδὲ κάλλος ἡ φράσις βλάπτεται. 5
4. Kal μὴν οὔτε ξῷον οὔτ᾽ ὄργανον οὔϑ'᾽ ὅπλον
οὔτ᾽ ἄλλο τῶν ὄντων οὐδὲν οἰκείου μέρους ἄφαι- |
ρέσει καὶ στερήσει πέφυκε γίγνεσϑαι κάλλιον οὐδ᾽
ἐνεργέστερον οὐδ᾽ ἥδιον᾽ λόγος δέ, συνδέσμων
ἐξαιρεϑέντων, πολλάκις ἐμπαϑεστέραν καὶ κινητικῶ- 10
τέραν ἔχει δύναμιν" ὡς ὃ τοιοῦτος |

“ἄλλον ξωὸν ἔχουσα νεούτατον, ἄλλον Govtov,
Ε ἄλλον τεϑνειῶτα κατὰ μόϑον ξλκε ποδοῖιεν "ἢ

καὶ τὰ τοῦ 4]ημοσϑένους ταυτί ᾿πολλὰ γὰρ ἂν ποιή- -

ὅειεν ὃ τύπτων, ὧν ὃ παϑὼν ἔνι’ οὐδ᾽ ἂν ἀπαγ- κι
γεῖλαι δύνανϑ᾽ ἑτέρῳ τῷ σχήματι τῷ βλέμματι τῇ
φωνῇ᾽ ὅταν ὑβρίξων, ὅταν ἐχϑρὸς ὑπάρχων, ὅταν
κονδύλοις, ὅταν ἐπὶ κόρρης᾽ ταῦτα κινεῖ, ταῦτ᾽ ἐξί-
ὅτησιν αὑτῶν ἀνθρώπους ἀήϑεις τοῦ προπηλαχί-

ξεσϑαι. καὶ πάλιν ᾿ἀλλ᾽ οὐ Μειδίας, ἀλλ᾽ ἀπὸ ὦ
1011 ταύτης τῆς ἡμέρας λέγει, λοιδορεῖται, Boi χεεροτο-
νεῖται τίς; Μειδίας ᾿Αἀναγυράδιος προβέβληται"
Πλουτάρχου προξενεῖ, τἀπόρρητ᾽ οἶδεν, ἡ πόλις
2 Hom. T 147: ποέξεν 12 id. Z2 536 14 Ζημο-
σϑένους] or. 21, 72. 200 16 ante ὧν exciderit ut vid.
ὦ ἄνδρες ᾿ϑηναῖοι 11 ὡς ὑβρίζων, ὅταν ὡς ἐχϑρὸς
Demosthenes 19 ἀήϑεις ὄντας idem 29 τές idem: τί

ib. *: ἀναγυρράσιος 28 idem: πλουτάρχῳ ib. Blassius:
τὰ ἀπόρρητα

PLATONICAE QUAESTIONES. 151

αὐτὸν οὐ χωρεῖ διὸ καὶ σφόδρα τὸ ἀσύνδετον
σχῆμα παρὰ τοῖς τέχνας γράφουσιν εὐδοκιμεῖ" τοὺς
δ᾽ ἄγαν νομίμους ἐκείνους καὶ μηδένα σύνδεσμον
ἐκ τῆς συνηϑείας ἀφιέντας ὡς ἀργὴν καὶ ἀπαϑῆ
δχαὶ κοπώδη τῷ ἀμεταβλήτῳ τὴν φράσιν ποιοῦντας
αἰτιῶνται. τὸ δὲ τοὺς διαλεκτικοὺς μάλιστα συν-
δέσμων δεῖσθαι πρὸς τὰς τῶν ἀξιωμάτων συναφὰς
χαὶ συμπλοκὰς καὶ διαξεύξεις, ὥσπερ ἡνιόχους
ξυγῶν, καὶ τὸν ἐν Κύκλωπος Ὀδυσσέα λύγων πρὸς
i0 τῶν προβάτων ** οὐ μέρος λόγου τὸν σύνδεσμον ἀλλ᾽ B
ὕργανόν τι συνδετικὸν ἀποφαίνει, καϑάπερ ὠνόμασται,
χαὶ συνεκτικὸν οὐ πάντων ἀλλὰ τῶν οὐχ ἁπλῶς λεγο-
μένων" εἰ μὴ καὶ τοῦ φορτίου τὸν ἱμάντα καὶ τοῦ
βιβλίου τὴν κόλλαν ἀξιοῦσι μέρος εἶναι, καὶ τὰς
ὦ διανομὰς τοῦ πολιτεύματος, ὡς ἔλεγε 4ημάδης,
χύόλλαν ὀνομάξων τὰ ϑεωρικὰ τῆς δημοκχρατίαο.
ποῖος δὲ σύνδεσμος οὕτως ἕν ἐκ πολλῶν ἀξίωμα
ποιεῖ συμπλέκων καὶ συνάπτων, ὡς ἡ μάρμαρος
Tv συλλιπαινόμενον διὰ τοῦ πυρὸς σίδηρον; ἀλλ᾽
»0Ux ἔστιν οὐδὲ λέγεται τοῦ σιδήρου μέρος᾽ καίτοι
ταῦτά γε τοῖς κεραννυμένοις ἐνδυόμενα καὶ συντη-
χόμενα ποιεῖ τι καὶ πάσχει κοινὸν ἐκ πλειόνων. C
τοὺς δὲ συνδέσμους εἰσὶν oí μὴ νομίξοντες ἕν τι

9 ἐν Κύκλωπος scripsi cum Emperio: κύκλωπος cf. p. 62e
ἐν Κίρχης, 1869 iv Ὀμφάλης — ib. λύγων πρὸς τῶν προβάτων
** S. Eorum loco lac. exhibent libri (31 litt. V* 96 E).
Fort. λύγων πρὸς τῶν προβάτων τὴν σύνδεσιν quibus addere
possis Ἄρσενες ὄιες ἦσαν ἐυτρεφέες δασύμαλλοι, Τοὺς
ἀχέων συνέεργον ἐυστρεφέεσσι λύγοισι (ι 427)

152 PLATONICAE QUAESTIONE3.

ποιεῖν, ἀλλ᾽ ἐξαρίϑμησιν εἶναι τὴν διάλεκτον,
ὥσπερ ἀρχόντων ἐφεξῆς ἢ ἡμερῶν καταλεγομένων.

ὅ. Καὶ μὴν τῶν ys λοιπῶν ἡ μὲν ἀντωνυμία
περιφανῶς γένος ὀνόματός ἐστιν, οὐχ ἢ πτώσεων
μετέχει μόνον, ἀλλὰ καὶ τῷ κυριωτάτην ἅμα τῇ φάδει 5
ποιεῖν δεῖξιν ἐνίας ἐπὶ τῶν ὡρισμένων ἐκφερομέναςρ᾽
καὶ οὐκ οἷδ᾽ ὅτι μᾶλλον Ó ᾿Σωκράτην᾽ φϑεγξάμενος
ἢ Ó 'τοῦτον᾽ εἰπὼν ὀνομαστὶ πρόσωπον δεδήλωκεν.

6. Ἧ δὲ καλουμένη μετοχή, μῖγμα ῥήματος οὖσα
καὶ ὀνόματος, x«9' ἑαυτὴν μὲν οὐκ ἔστιν, ὥσπερ το
οὐδὲ τὰ κοινὰ ϑηλυκῶν καὶ ἀρρενικῶν ὀνόματα,

D συντάττεται δ᾽ ἐκείνοις, ἐφαπτομένη τοῖς μὲν χρόνοις
τῶν ῥημάτων ταῖς δὲ πτώσεσι τῶν ὀνομάτων. οἵ
ὁξ διαλεκτικοὶ τὰ τοιαῦτα καλοῦσιν ἀνακλάστους,
oiov ὃ 'ἱφρονῶν᾽ ἀπὸ τοῦ 'ggoví(uov! καὶ ὃ τὖ
᾿σωφρονῶν᾽ ἀπὸ τοῦ “σώφρονος᾽ ἐστίν, ὡς ὀνο-
μάτων καὶ προδσηγοριῶν δύναμιν. ἔχοντα.

1. Τάς ys μὴν προϑέδεις ἔστιν ἐπικράνοις καὶ
βάσεσι καὶ ὑποθέμασιν, ὡς οὐ λόγους ἀλλὰ περὶ
τοὺς λόγους μᾶλλον οὔσας, ὁμοιοῦν. ὅρα δὲ μὴ
κόμμασι xol ϑραύσμαδιν ὀνομάτων ἐοίκασιν, ὥσπερ
γραμμάτων σπαράγμασι καὶ κεραίαις οἵ σπεύδοντες

E γράφουσι" τὸ γάρ "ἐμβῆναι᾽ καί "ἐκβῆναι᾽ συγκοπὴ
προφανής ἔστι τοῦ “ἐντὸς βῆναι᾽ καὶ τοῦ "Ὡ ἐκτὸς
βῆναι᾽, καὶ τό 'προγενέσϑαι᾽ τοῦ ᾿πρότερον γενέ- ἡ
σϑαι᾽, καὶ τό “καϑίξειν᾽ τοῦ ᾿κάτω ἵξειν᾽" ὥσπερ
ἀμέλει τό “λίϑους βάλλειν᾽ καί “τοίχους ὀρύσσδειν᾽

2 ἢ ΝΜ 6 φάσει W: φύσει ib. ἐνίας] ἐννοίας
Leonicus, non opus; ἐνέαρ subiectum est ad ποιεῖν

PLATONICAE QUAESTIONES. 158

᾿λιϑοβολεῖν᾽ καί ᾿τοιχωρυχεῖν᾽ ἐπιταχύνοντες καὶ
δφίγγοντες τὴν φράσιν λέγουσι.

8. Διὸ χρείαν μέν τινα τῷ λόγῳ παρέχεται
τούτων ἕκαστον, μέρος δὲ λόγου καὶ στοιχεῖον οὐδέν
5ἔστι, πλὴν ὥσπερ εἴρηται τὸ ῥῆμα καὶ τοὔνομα,
ποιοῦντα τὴν πρώτην τό τ᾽ ἀληϑὲς καὶ τὸ ψεῦδος
δεχομένην σύνϑεσιν, ἣν οἱ μὲν πρότασιν οἵ δ᾽ ἀξί- F
ὦμα, Πλάτων δὲ λόγον προσηγόρευκεν.

1012 IIEPI THZ
EN TIMAI9I PYXODIONIAZ.

O ΠΑΤῊΡ ATTOBOTA9I ΚΑῚ IIAOTTAPXOI
ET IIPATTEIN.

B 1. Ἐπεὶ τὰ πολλάκις εἰρημένα καὶ γεγραμμένα 5
σποράδην ἐν ἑτέροις ἕτερα, τὴν Πλάτωνος ἐξηγουμέ-
νοις δόξαν ἣν εἶχεν ὑπὲρ ψυχῆς, ὡς ὑπενοοῦμεν
ἡμεῖς, οἴεσθε δεῖν εἰς ἕν συναχϑῆναι καὶ τυχεῖν
ἰδίας ἀναγραφῆς τὸν λόγον τοῦτον, οὔτ᾽ ἄλλως
εὐμεταχείριστον ὄντα καὶ διὰ τὸ τοῖς πλείστοις τῶν 1
ἀπὸ Πλάτωνος ὑπεναντιοῦσϑαι δεόμενον παραμυϑέας,

C προεχϑήδομαι τὴν λέξιν, ὡς ἐν Τιμαίῳ γέγραπται.
“τῆς ἀμεροῦς καὶ ἀεὶ κατὰ ταὐτὰ ἐχούσης οὐσέας
καὶ τῆς αὖ περὶ τὰ σώματα γιγνομένης μεριστῆς
τρίτον ἐξ ἀμφοῖν ἐν μέσῳ συνεκεράσατο οὐσίας 15
εἶδος. τῆς τε ταὐτοῦ φύσεως αὖ πέρι καὶ τῆς
ϑατέρου" καὶ κατὰ ταῦτα συνέστησεν ἔν μέσῳ τοῦ
v ἀμεροῦς αὐτὴν καὶ τοῦ κατὰ τὰ σώματα μεριστοῦ.
καὶ τρία λαβὼν αὐτὰ ὄντα συνεκεράσατο εἰς μίαν
πάντα ἰδέαν. τὴν ϑατέρου φύσιν δύσμικτον οὖσαν Ὁ

12 ἐν Τιμαίῳ] p. 3852. 18 ἀμεροῦς) ἀμερίστου Plato
17 ϑατέρου Aldina: τοῦ ἑτέρου

DE ANIMAE PROCREATIONE IN TIMAEO. 155

εἰς ταὐτὸ συναρμόττων βίᾳ" μιγνὺς δὲ μετὰ τῆς
οὐσίας καὶ ἐκ τριῶν ποιησάμενος ἕν πάλιν ὅλον
τοῦτο μοίρας εἰς ἃς προσῆκε διένειμεν" ἑκάστην δὲ
τούτων ἔκ τε ταὐτοῦ καὶ ϑατέρου καὶ τῆς οὐσίας
s μεμιγμένην᾽ ἤρχετο δὲ διαιρεῖν ὧδε. ταῦτα πρῶτον D
ῦδας παρέσχηκξ τοῖς ἐξηγουμένοις διαφοράς, ἄπλε-
vov ἔργον ἐστὶ διελθεῖν ἐν τῷ παρόντι, πρὸς δ᾽
ὑμᾶς ἐντετυχηκότας ὁμοῦ ταῖς πλείσταις καὶ περιτ-
τόν. ἐπεὶ δὲ τῶν δοκιμωτάτων ἀνδρῶν τοὺς μὲν
Ξενοκράτης προσηγάγετο, τῆς ψυχῆς τὴν οὐσίαν
ἀριϑμὸν αὐτὸν ὑφ᾽ ἑαυτοῦ κινούμενον ἀποφηνά-
μενοσ᾽ of δὲ Κράντορι τῷ Σολεῖ προσέϑεντο, μιγ-
γύντι τὴν ψυχὴν ἔκ τε τῆς νοητῆς καὶ τῆς περὶ τὰ
αἰσϑητὰ δοξαστῆς φύσεως" οἷμαί τι τὴν τούτων
5 ἀνακαλυφϑέντων σαφήνειαν ὥσπερ ἐνδόσιμον ἡμῖν
παρέξειν.

2. Ἔστι δὲ βραχὺς ὑπὲρ ἀμφοῖν ὁ λόγος. οἵ
μὲν γὰρ οὐδὲν ἢ γένεσιν ἀριϑμοῦ δηλοῦσϑαι νομί-
foveo, τῇ μίξει τῆς ἀμερίστου καὶ μεριστῆς οὐσίας" E

ὃ" ἀμέριστον μὲν γὰρ εἶναι τὸ ἕν μεριστὸν δὲ τὸ
πλῆϑος, ἐκ δὲ τούτων γίγνεσθαι τὸν ἀριϑμὸν τοῦ
ἑνὸς δρίξοντος τὸ πλῆϑος καὶ τῇ ἀπειρίᾳ πέρας
ἐπιτιϑέντος, ἣν καὶ δυάδα καλοῦσιν ἀόριστον. καὶ
Ζαράτας ὃ Πυϑαγόρον διδάσκαλος ταύτην μὲν

Ὁ ἐχάλει τοῦ ἀριϑμοῦ μητέρα τὸ δ᾽ ἕν πατέρα" διὸ
xol βελτίονας εἶναι τῶν ἀριϑμῶν ὅσοι τῇ μονάδι

1*: τὸ αὐτὸ 4. τοὐτων] om. Plato — 10 Ξενοκράτης]

Vid. p. 8980. Heinze. p. 187 19 Σολεῖ *: σολιεῖ
28 *: ἐντιϑέντος

156 DE ANIMAE PROCREATIONE

F προδεοίκασι. τοῦτον δὲ μήπω ψυχὴν τὸν ἀριϑμὸν
εἶναι" τὸ γὰρ κινητικὸν καὶ τὸ κινητὸν ἐνδεῖν
αὐτῷ. τοῦ δὲ ταὐτοῦ καὶ τοῦ ἑτέρου συμμιγέντων9
ὧν τὸ μέν ἐστι κινήσεως ἀρχὴ καὶ μεταβολῆς τὸ
δὲ μονῆς, ψυχὴν γεγονέναι, μηδὲν ἧττον τοῦ ἷστά- 5
va, καὶ ἴστασϑαι δύναμιν ἢ τοῦ κινεῖσθαι καὶ κινεῖν
οὖσαν. οἱ δὲ περὶ τὸν Κράντορα μάλιστα τῆς
ψυχῆς ἴδιον ὑπολαμβάνοντες ἔργον εἶναι τὸ κρένειν
τά τε νοητὰ καὶ τὰ αἰσϑητὰ τάς vs τούτων ἐν
αὑτοῖς καὶ πρὸς ἄλληλα γιγνομένας διαφορὰς καὶ τὸ
ὁμοιότητας, ἐκ πάντων φασίν. ἵνα πάντα γιγνώσκῃ,

1018 συγκεχρᾶσϑαι τὴν ψυχήν' ταῦτα δ᾽ εἶναι τέτταρα,
τὴν νοητὴν φύσιν ἀεὶ κατὰ ταὐτὰ καὶ ὡσαύτως
ἔχουσαν καὶ τὴν περὶ τὰ σώματα παϑητικὴν καὶ
μεταβλητήν., ἔτι δὲ τὴν ταὐτοῦ καὶ τοῦ ἑτέρου διὰ 15
τὸ κἀκείνων ἑκατέραν μετέχειν ἑτερότητος καὶ ταύὐύ-
τότητοο.

3. Ὁμαλῶς δὲ πάντες οὗτοι χρόνῳ μὲν οἴονται
τὴν ψυχὴν μὴ γεγονέναι μηδ᾽ εἶναι γενητήν, πλεί-.
ονας δὲ δυνάμεις ἔχειν, εἰς ἃς ἀναλύοντα ϑεωρίας 90
ἕνεκα τὴν οὐσίαν αὐτῆς λόγῳ τὸν Πλάτωνα γιγνο-
μένην ὑποτίϑεσθαι καὶ συγκχεραννυμένην᾽ τὰ δ᾽

Β αὐτὰ καὶ περὶ τοῦ κόσμου διανοούμενον ἐπίστασϑαι
μὲν ἀΐδιον ὄντα καὶ ἀγένητον, τὸ δ᾽ ᾧ τρόπῳ
συντέτακται καὶ διοικεῖται καταμαϑεῖν οὐ ῥάδιον s»
ὁρῶντα τοῖς μήτε γένεσιν αὐτοῦ μήτε τῶν γενητικῶν
σύνοδον ἐξ ἀρχῆς προὐποϑεμένοις ταύτην τὴν δδὸν

10 αὑτοῖς *: αὐτοῖς 18 ταὐτὰ *: τὰ αὐτὰ

IN TIMAEO PLATONIS. 157

τραπέσϑαι. τοιούτων δὲ τῶν καϑόλου λεγομένων,
ὁ μὲν Εὔδωρος οὐδετέρους ἀμοιρεῖν οἴεται τοῦ
εἰχότος᾽ ἐμοὶ δὲ δοκοῦσι τῆς Πλάτωνος ἀμφότεροι
διαμαρτάνειν δόξης, εἰ κανόνι τῷ πιϑανῷ χρηστέον,
s oUx ἴδια δόγματα περαένοντας ἀλλ᾽ ἐχείνῳ τι βουλο-
μένους λέγειν ὁμολογούμενον. ἡ μὲν γὰρ ἐκ τῆς
νοητῆς καὶ τῆς αἰσϑητῆς οὐσίας λεγομένη μῖξις οὐ

διασαφεῖται πῆ ποτὲ ψυχῆς μᾶλλον ἢ τῶν ἄλλων, Ο
ὅ τι ἄν τις εἴπῃ, γένεσίς ἐστιν. αὐτός τε γὰρ Ó
ῃχύόσμος οὗτος καὶ τῶν μερῶν ἕκαστον αὐτοῦ συν-
ἕστηκεν ἔκ τε σωματικῆς οὐσίας καὶ νοητῆς, ὧν ἡ
μὲν ὕλην καὶ ὑποκείμενον ἡ δὲ μορφὴν καὶ εἶδος
τῷ γενομένῳ παρέσχε᾽ καὶ τῆς μὲν ὕλης τὸ μετοχῇ
χαὶ εἰκασίᾳ τοῦ νοητοῦ μορφωϑὲν εὐθὺς ἁπτὸν καὶ
ρατόν ἐστιν, ἡ ψυχὴ δὲ πᾶσαν αἴσϑησιν ἐχπέ-
φευγεν. ἀριϑμόν γε μὴν ὃ Πλάτων οὐδέποτε τὴν
ψυχὴν προσεῖπεν. ἀλλὰ κίνησιν αὐτοκίνητον ἀεὶ καί
'χινήδσεως πηγὴν καὶ ἀρχήν᾽" ἀριϑμῷ δὲ καὶ λόγῳ

χαὶ ἁρμονίᾳ διακεκόσμηκε τὴν οὐσίαν αὐτῆς ὑπο- Ὁ
Ὁ χειμένην καὶ δεχομένην τὸ κάλλιστον εἶδος ὑπὸ
τούτων ἐγγιγνόμενον. οἶμαι δὲ μὴ ταὐτὸν εἶναι
τῷ xov ἀριϑμὸν συνεστάναι τὴν ψυχὴν τὸ τὴν
οὐσίαν αὐτῆς ἀριϑμὸν ὑπάρχειν" ἐπεὶ καϑ'’ &ouo-
νίαν συνέστηκεν, ἁρμονία δ᾽ οὐκ ἔστιν, ὡς αὐτὸς
Ὁ ἐν τῷ περὶ Ψυχῆς ἀπέδειξεν. ἐκφανῶς δὲ τούτοις
ἠγνόηταν τὸ περὶ τοῦ ταὐτοῦ καὶ τοῦ ἕτέρου᾽
6 γὰρ Maurommates 10 οὗτος Aldina: οὕτως 14 ἁπτὸν

χαὶ S: ἁπτὸν 18 Phaedr. p. 245c 25 περὶ Ψυχῆς]
Phaed, p. 92

158 DE ANIMAE PROCREATIONE

λέγουσι yàg ὡς τὸ μὲν στάσεως τὸ δὲ κινήσεως
συμβάλλεται δύναμιν εἰς τὴν τῆς ψυχῆς γένεσιν,
αὐτοῦ Πλάτωνος ἐν τῷ Σοφιστῇ τὸ ὃν καὶ τὸ
ταὐτὸν καὶ τὸ ἕτερον, πρὸς δὲ τούτοις στάσιν καὶ
E κίνησιν, ὡς ἕκαστον ἑκάστου διαφέρον καὶ πέντε 5.
ὄντα χωρὶς ἀλλήλων τιϑεμένου καὶ διορίξοντος.

4. Ὅ γε μὴν οὗτοί τε κοινῇ καὶ οἵ πλεῖστοι τῶν
χρωμένων Πλάτωνν φοβούμενοι καὶ παραμυϑού-
μενοι πάντα μηχανῶνται καὶ παραβιάξονται καὶ
στρέφουσιν, ὥς τι δεινὸν καὶ ἄρρητον οἰόμενοι δεῖν
περικαλύπτειν καὶ ἀρνεῖσθαι, τήν τε τοῦ κόσμου
τήν τε τῆς ψυχῆς αὐτοῦ γένεσιν καὶ σύστασιν, οὐκ
ἐξ ἀιδίου συνεστώτων οὐδὲ τὸν ἄπειρον χρόνον
οὕτως ἐχόντων, ἰδίᾳ τε λόγου τέτευχε καὶ νῦν ἀρκέ-
σει ῥηϑέν, ὅτι τὸν περὶ ϑεῶν ἀγῶνα καὶ λόγον, & i15
Πλάτων ὁμολογεῖς φιλοτιμότατα καὶ παρ᾽ ἡλικίαν

Β πρὸς τοὺς ἀϑέους κεχρῆσϑαι, συγχέουσι, μᾶλλον δ᾽
ὅλως ἀναιροῦσιν. εἰ γὰρ ἀγένητος ὁ κόσμος ἐστέν,
οἴχεται τῷ Πλάτωνι τὸ πρεσβύτερον τοῦ σώματος
τὴν ψυχὴν οὖσαν ἐξάρχειν μεταβολῆς καὶ κινήσεως 0
πάσης, ἡγεμόνα καὶ πρωτουργόν, ὡς αὐτὸς εἴρηκεν,
ἐγκαϑεστῶσαν. τίς δ᾽ οὖσα καὶ τίνος ὄντος ἡ ψυχὴ
τοῦ σώματος προτέρα καὶ πρεσβυτέρα λέγεται
γεγονέναι, προϊὼν ὃ λόγος ἐνδείξεται᾽ τοῦτο γὰρ
ἠγνοημένον ἔοικε τὴν πλείστην ἀπορίαν καὶ ἀπι- 35
στίαν παρέχειν τῆς ἀληϑοῦς δόξης.

[uy

0

8 Σοφιστῇ] p. 250. 254 8 παραμυϑούμενοι Turnebus:
παραλυπούμενοι 15 τὸν περὶ ϑεῶν ἀγῶνα] οἵ. Legg. p.
885 d.e 91 cf. Legg. p. 897a

IN TIMAEO PLATONIS. 159

5. Πρῶτον οὖν ἣν ἔχω περὶ τούτων διάνοιαν 1014
ἐκθήσομαι., πιστούμενος τῷ εἰκότι καὶ παραμυϑού-
μενος, ὡς ἔνεστι, τὸ ἄηϑες τοῦ λόγου καὶ παρά-
δοξον' ἔπειτ᾽ αὐταῖς λέξεσιν ἐπάξω συνοικειῶν ἅμα

δτὴν ἐξήγησιν καὶ τὴν ἀπόδειξιν. ἔχεν γὰρ οὕτω
κατά ys τὴν ἐμὴν τὰ πράγματα δόξαν. “κόσμον
τόνδε᾽ φησὶν Ἡράκλειτος “οὔτε τις ϑεῶν οὔτ᾽
ἀνθρώπων ἐποίησεν, ὥσπερ φοβηϑεὶς μὴ ϑεοῦ
ἀπογνόντες ἄνθρωπόν τινα γεγονέναι τοῦ κόσμου
1» δημιουργὸν ὑπονοήσωμεν. βέλτιον oov Πλάτωνι
πειϑομένους τὸν μὲν κόσμον ὑπὸ ϑεοῦ γεγονέναι
λέγειν καὶ ἄδειν᾽ “δ μὲν γὰρ κάλλιστος τῶν γεγο- Β
νότων ὃ δ᾽ ἄριστος τῶν αἰτίων" τὴν δ᾽ οὐσίαν
καὶ ὕλην, ἐξ ἧς γέγονεν. οὐ γενομένην ἀλλ᾽ ὑπο-
15 χειμένην ἀεὶ τῷ δημιουργῷ εἰς διάϑεσιν καὶ τάξιν
αὐτῆς καὶ πρὸς αὐτὸν ἐξομοίωσιν ὡς δυνατὸν ἦν
ἐμπαραδσχεῖν. οὐ γὰρ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος ἡ γένεσις
ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ μὴ καλῶς μηδ᾽ ἱκανῶς ἔχοντος, ὡς
οἰκίας καὶ ἱματίου καὶ ἀνδριάντος. ἀκοσμία γὰρ
ἦν τὰ πρὸ τῆς τοῦ κόσμου γενέσεως ἀκοσμία δ᾽
οὐκ ἀσώματος οὐδ᾽ ἀκίνητος οὐδ᾽ ἄψυχος ἀλλ᾽
ἄμορφον μὲν καὶ ἀσύστατον τὸ σωματικὸν ἔμπληκ-
τον δὲ καὶ ἄλογον τὸ κινητικὸν ἔχουσα᾽ τοῦτο δ᾽
ἦν ἀναρμοστία ψυχῆς οὐκ ἐχούσης λόγον. ὃ γὰρ α
ὁ ϑεὸς οὔτε σῶμα τὸ ἀσώματον οὔτε ψυχὴν τὸ ἄψυχον

8 ἄηϑες W: ἀληϑὲὲῤ 4 ἔπειτ᾽ αὐταῖς *: ἔπειτα ταῖς
7 Ἡράκλειτος] Bywater. p. 8 8 $500] ϑεὸν Benselerus
10 Πλάτωνι) Tim. p. 29a 18 αἰτίων Duebnerus: αἰτιῶν
16 αὐτῆς] αὐτὴν W

160 DE ANIMAE PROCREATIONE

ἐποίησεν, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἁρμονικὸν ἄνδρα καὶ ῥυϑμε--
κὸν οὐ φωνὴν ποιεῖν οὐδὲ κίνησιν ἐμμελῆ δῈ
φωνὴν καὶ κίνησιν εὔρυϑμον ἀξιοῦμεν᾽ οὕτως ὃ
ϑεὸς οὔτε τοῦ σώματος τὸ ἁπτὸν καὶ ἀντίτυπον
οὔτε τῆς ψυχῆς τὸ φανταστικὸν καὶ κινητικὸν
αὐτὸς ἐποίησεν. ἀμφοτέρας δὲ τὰς ἀρχὰς παρα--
λαβών, τὴν μὲν ἀμυδρὰν καὶ σκοτεινὴν τὴν ὃΣ
ταραχώδη καὶ ἀνόητον ἀτελεῖς δὲ τοῦ προσήκοντος
ἀμφοτέρας καὶ ἀορίστους, ἔταξε καὶ διεκόσμησε καὶ
συνήρμοσε, τὸ κάλλιστον ἀπεργασάμενος καὶ τελειό-- 10

D τατον ἐξ αὐτῶν ξῷον. ἡ μὲν οὖν σώματος οὐσία τῆς
λεγομένης ὑπ᾽ αὐτοῦ πανδεχοῦς φύσεως ἕδρας τε
καὶ τιϑήνης τῶν γενητῶν οὐχ ἑτέρα τίς ἐστιν.

6. Τὴν δὲ τῆς ψυχῆς ἐν Φιλήβω μὲν ἀπειρίαν
κέκληκεν, ἀριϑμοῦ καὶ λόγου στέρησιν οὖσαν, ἐλλεί- 15
ψεώς τε καὶ ὑπερβολῆς καὶ διαφορᾶς καὶ ἀνομοιό-
τητος ἐν αὑτῇ πέρας οὐδὲν οὐδὲ μέτρον ἔχουσαν᾽
ἐν δὲ Τιμαίῳ τὴν τῇ ἀμερίστῳ συγκεραννυμένην
φύσει καὶ περὶ τὰ σώματα γίγνεσθαι λεγομένην
μεριστὴν οὔτε πλῆϑος ἐν μονάσι καὶ στιγμαῖς οὔτε 30
μήκη καὶ πλάτη λέγεσθαι νομιστέον, ὃ σώμασι

E προσήκει καὶ σωμάτων μᾶλλον ἢ τῆς ψυχῆς ἐστιν,
ἀλλὰ τὴν ἄτακτον καὶ ἀόριστον αὐτοχίνητον δὲ καὶ
κινητικὴν ἀρχὴν ἐχείνην, ἣν πολλαχοῦ μὲν ἀνάγκην
ἐν δὲ τοῖς Νόμοις ἄντικρυς ψυχὴν ἄτακτον εἴρηκε ss
καὶ κακοποιόν᾽ αὕτη γὰρ ἦν ψυχὴ καϑ'᾽ ἑαυτήν,

C

14 Φιλήβῳ) p.24a 17 αὑτῇ Duebnerus: αὐτῇ 18 Τιμαίῳ]
p.35a 26ὅ Νόμοις] p. 896d

IN TIMAEO. 161

νοῦ δὲ καὶ λογισμοῦ καὶ ἁρμονίας ἔμφρονος μετέσχεν,
ἵνα κόσμου ψυχὴ γένηται. καὶ γὰρ τὸ πανδεχὲς
xul ὑλικὸν ἐκεῖνο μέγεϑος μὲν ἐκέχτητο καὶ διά-
στημα καὶ χώραν, κάλλους δὲ καὶ μορφῆς καὶ δχη-
ὁ μάτων μετριότητος ἐνδεῶς εἶχεν᾽ ἔλαχε δὲ τούτων,
ἵνα γῆς καὶ ϑαλάττης καὶ οὐρανοῦ καὶ ἀστέρων
φυτῶν τε καὶ ξῴων παντοδαπὰ σώματα καὶ ὄργανα
γίγνηται κοσμηϑέν. οἱ δὲ τὴν ἐν Τιμαίῳ λεγομέ- Ἐ
γην ἀνάγκην, ἐν δὲ Φιλήβῳ περὶ τὸ μᾶλλον καὶ
10 ἧττον ἐλλείψεως καὶ ὑπερβολῆς ἀμετρίαν xal ἀπει-
ρίαν τῇ ὕλῃ προστιϑέντες ἀλλὰ μὴ τῇ ψυχῇ. ποῦ
ϑήσονται τὸ τὴν ὕλην ἀεὶ μὲν ἄμορφον καὶ ἀσχη-
μάτιστον ὑπ᾽ αὐτοῦ λέγεσϑαι καὶ πάσης ποιότητος
καὶ δυνάμεως οἰκείας ἔρημον, εἰκάξεσϑαι δ᾽ ἀώδεσιν
15 ἐλαίοιρ, ἃ πρὸς τὰς βαφὰς οἵ μυρεψοὶ λαμβάνουσιν;
οὐ γὰρ οἷόν τε τὸ ἄποιον καὶ ἀργὸν ἐξ αὑτοῦ καὶ 101ὅ
ἀρρεπὲς αἰτίαν κακοῦ καὶ ἀρχὴν ὑποτίϑεσϑαι τὸν
Πλάτωνα καὶ καλεῖν ἀπειρίαν αἰσχρὰν καὶ κακο-
ποιόν, αὖϑις δ᾽ ἀνάγκην πολλὰ τῷ ϑεῷ δυόσμα-
» χοῦσαν καὶ ἀφηνιάξουσαν. ἡ ydg ᾿ἀναστρέφουσα᾽
τὸν οὐρανόν, ὥσπερ ἐν Πολιτικῷ λέγεται, καὶ
ἀνελίττουσα πρὸς τοὐναντίον ἀνάγκη καί σύμφυτος
ἐπυϑυμία᾽ καὶ τὸ τῆς πάλαι ποτὲ φύσεως σύντροφον
πολλῆς μετέχον ἀταξίας, πρὶν εἰς τὸν νῦν κόσμον
5 ἀφικέσϑαι, πόϑεν ἐγγέγονξ τοῖς πράγμασιν. εἰ τὸ B

i ox

uiv ὑποκείμενον ἄποιος ἦν ὕλη καὶ ἄμοιρος αἰτίας

8 malim γένηται — ib. Τιμαίῳ] p.482. 56c. 68e 9 περὶ]
παρὰδ 11 ψυχῇ, ποῦ Turnebus: ψυχῆ γε οὐ 12 ἄμορφον]
Tim. p. 50e 21 Πολιτικῷ] p.272e 26 ἄμοιρος ὟΝ : ἄμοιρον

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 11

162 DE ANIMAE PROCREATIONE

ἁπάσης, ὃ δὲ δημιουργὸς ἀγαϑὸς xal πάντα βουλό-
μενος αὑτῷ κατὰ δύναμιν ἐξομοιῶσαι, τρίτον Ó2
παρὰ ταῦτα μηδέν; αἴ γὰρ Στωικαὶ καταλαμβάς-.
νουσιν ἡμᾶς ἀπορίαι, τὸ κακὸν ἐκ τοῦ μὴ ὄντος
ἀναιτέως καὶ ἀγενήτως ἐπεισάγοντας᾽ ἐπεὶ τῶν γ᾽ s
ὄντων οὔτε τἀγαϑὸν οὔτε τὸ ἄποιον εἰκός ἐστεν
οὐσίαν κακοῦ καὶ γένεσιν παρασχεῖν᾽ ἀλλὰ ταὐτὸ
Πλάτων οὐκ ἔπαϑε τοῖς ὕστερον, οὐδὲ παριδὼν
ὡς ἐκεῖνον τὴν μεταξὺ τῆς ὕλης καὶ τοῦ ϑεοῦ
τρίτην ἀρχὴν καὶ δύναμιν ὑπέμεινε τῶν λόγων τὸν τὸ
ἀτοπώτατον, ἐπεισόδιον οὐκ οἶδ᾽ ὅπως ποιοῦντα
τὴν τῶν κακῶν φύσιν ἀπ᾽ αὐτομάτου κατὰ συμβε-

C βηκός. ᾿ΕἘπικούρῳ μὲν γὰρ οὐδ᾽ ἀκαρὲς ἐγκλῖναι
τὴν ἄτομον συγχωροῦσιν. ὡς ἀναίτιον ἐπεισάγοντι
κίνησιν ἐκ τοῦ μὴ ὄντος" αὐτοὶ δὲ κακίαν καὶ τ5
κακοδαιμονίαν τοσαύτην ἑτέρας τε περὶ σῶμα μυρίας
ἀτοπίας καὶ δυσχερείας, αἰτίαν ἐν ταῖς ἀρχαῖς οὐκ
ἐχούσας, κατ᾽ ἐπακολούϑησιν γεγονέναι λέγουσιν.

1. Ὁ δὲ Πλάτων οὐχ οὕτως, ἀλλὰ τὴν γ᾽ ὕλην
διαφορᾶς ἁπάσης ἀπαλλάττων καὶ τοῦ ϑεοῦ τὴν τῶν Ὁ
κακῶν αἰτίαν ἀπωτάτω τιϑέμενος ταῦτα περὶ τοῦ
κόσμου γέγραφεν ἐν τῷ Πολιτικῷ παρὰ μὲν γὰρ
τοῦ ξυνϑέντος πάντα τὰ καλὰ κέκτηται᾽ παρὰ δὲ
τῆς ἔμπροσθεν ἕξεως ὅσα χαλεπὰ καὶ ἄδικα ἐν

ΟΡ οὐρανῷ γίγνεται, ταῦτ᾽ ἐξ ἐκείνης αὐτός τε ἔχει 95

καὶ τοῖς ξῴοις ἐναπεργάξεται καὶ μικρὸν ἔτι
ὅ *: ἀγεννήτως 6 τἀγαθὸν *: τὸ ἀγαθὸν 12 κατὰ]

καὶ κατὰ 18 ᾿Επικούρῳ])] Usener. p. 201, 21 22 Πο-
Avixo] p. 270b —— 28 ξυνϑέντος Plato: ὁ B 9 E ϑέντος

*

IN TIMAEO. 163

προελϑών “προϊόντος δέ᾽ φησί 'τοῦ χρόνου καὶ
λήϑης ἐγγιγνομένης ἐν αὐτῷ, μᾶλλον δυναστεύει
τὸ τῆς παλαιᾶς ἀναρμοστίας πάϑος καὶ κινδυνεύει
διαλυϑεὶς εἰς τὸν τῆς ἀνομοιότητος ἄπειρον ὄντα
5 tózov δῦναι πάλιν. ἀνομοιότης δὲ περὶ τὴν ὕλην,
ἄποιον καὶ ἀδιάφορον οὖσαν, οὐκ ἔστιν. ἀλλὰ
μετὰ πολλῶν ἄλλων καὶ Εὔδημος ἀγνοήσας κατει-
ρωνεύεται τοῦ Πλάτωνος, ὡς οὐκ εὖ τὴν πολλάκις
ὑπ’ αὐτοῦ μητέρα καὶ τιϑήνην προσαγορευομένην
αἰτίαν κακῶν καὶ ἀρχὴν ἀποφαίνοντος. ὃ γὰρ
Πλάτων μητέρα μὲν καὶ τιϑήνην καλεῖ τὴν ὕλην,

αἰτίαν δὲ κακοῦ τὴν κινητικὴν τῆς ὕλης καὶ περὶ E
τὰ σώματα γιγνομένην μεριστὴν ἄτακτον καὶ ἄλο-
γον οὐκ ἄψυχον δὲ κίνησιν, ἣν ἐν Νόμοις ὥσπερ
αείρηταν ψυχὴν ἐναντίαν καὶ ἀντίπαλον τῇ ἀγα-
ϑουργῷ προσεῖπε. ψυχὴ γὰρ αἰτία κινήσεως καὶ
ἀρχή, νοῦς δὲ τάξεως καὶ συμφωνίας περὶ κίνησιν.
ὁ γὰρ ϑεὸς οὐκ ἀνέστησε τὴν ὕλην ἀργοῦσαν ἀλλ᾽
ἔστησεν ὑπὸ τῆς ἀνοήτου ταραττομένην αἰτίας" οὐδ᾽
ἀρχὰς τῇ φύσει μεταβολῆς καὶ παϑῶν παρέδχεν,

ἀλλ᾽ οὔδης ἐν πάϑεσι παντοδαποῖς καὶ μεταβολαῖς F
ἀτάκτοις ἐξεῖλε τὴν πολλὴν ἀοριστίαν καὶ πλημ-
μέλειαν, ἁρμονίᾳ καὶ ἀναλογίᾳ καὶ ἀριϑμῷ χρώ-
μένος ὀργάνοιρ' ὧν ἔργον ἐστὶν οὐ μεταβολῇ καὶ
α κινήσει ἑτερότητος πάϑη καὶ διαφορὰς παρέχειν τοῖς
πράγμασιν, ἀλλὰ μᾶλλον ἀπλανῆ καὶ στάσιμα καὶ
τοῖς κατὰ ταὐτὰ ὡσαύτως ἔχουσιν ὕμοια ποιεῖν.
6 ἀλλὰ] ἃ νὴ día? 8. ὡς οὐκ εὖ τὴν Muellerus: ὡς

1B6E τὴν 27 *: τὰ αὐτὰ
11*

164 DE ANIMAE PROCREATIONE

ἡ μὲν οὖν διάνοια τοιαύτη, κατά ys τὴν ἐμὴν δόξαν,
τοῦ Πλάτωνοο.
8. ᾿“πόδειξις δὲ πρώτη μὲν ἡ τῆς λεγομένης καὶ
δοκούσης αὐτοῦ πρὸς ἑαυτὸν ἀσυμφωνίας καὶ δια-
1016 φορᾶς λύσις. οὐδὲ γὰρ σοφιστῇ κραιπαλῶντι, πόϑεν 5
ys δὴ Πλάτωνι, τοιαύτην ἄν τις ἀναϑείη, περὶ οὕς
ἐσπουδάκει μάλιστα τῶν λόγων, ταραχὴν καὶ ἀνω-
μαλίαν, ὥστε τὴν αὐτὴν φύσιν ὁμοῦ καὶ ἀγένητον
ἀποφαίνειν καὶ γενομένην, ἀγένητον μὲν ἐν Φαίδρῳ
τὴν ψυχὴν ἐν δὲ Τιμαίῳ γενομένην. ἡ μὲν οὖνι
ἐν Φαίδρῳ διάλεκτος ὀλίγου δεῖν ἅπασι διὰ στό-
ματός ἐστι, τῷ ἀγενήτῳ τὸ ἀνώλεϑρον τῷ δ᾽ αὐτο-
κινήτῳ πιστουμένη τὸ ἀγένητον αὐτῆς ἐν δὲ
Τιμαίῳ 'τὴν δὲ ψυχήν᾽ φησίν “οὐχ ὡς νῦν ὑστέραν
ἐπιχειροῦμεν λέγειν οὕτως ἐμηχανήσατο καὶ ὃ ϑεὸς 15
B νεωτέραν. οὐ γὰρ ἂν ἄρχεσϑαι πρεσβύτερον ὑπὸ
νεωτέρου συνέρξας εἴασεν. ἀλλά πῶς ἡμεῖς πολὺ
μετέχοντες τοῦ προστυχόντος τε καὶ εἰκῆ ταύτῃ πη
καὶ λέγομεν" ὁ ὃὲ καὶ γενέσει καὶ ἀρετῇ προτέραν
καὶ πρεσβυτέραν τὴν ψυχὴν σώματος. ὡς δεσπότιν 30
καὶ ἄρξουσαν ἀρξομένου, συνεστήσατο.᾽ καὶ πάλιν,
εἰπὼν ὡς “αὐτὴ ἐν ἑαυτῇ στρεφομένη ϑείαν ἀρχὴν
ἤρξατο ἀπαύστου καὶ ἔμφρονος βίου, 'τὸ μὲν δὴ
σῶμα᾽ φησίν “δρατὸν οὐρανοῦ γέγονεν, αὐτὴ δ᾽
ἀόρατος μὲν λογισμοῦ δὲ μετέχουσα καὶ ἁρμονίας 90

e

9 Φαίδρῳ] ». 246. 10 Τιμαίῳ] p.34b sq. — Ὁ. γενομένην

W: γινομένην 171 συνέρξας Plato: συνεῖρξ 2 BE ib. πὰς

: σῶς 20 καὶ πρεσβυτέραν idem ib. τὴν] om. id.
22 εἰπὼν] Tim. p. 36e 24 Plato: αὕτη

IN TIMAEO. 165

ψυχή, τῶν νοητῶν ἀεί v ὄντων ὑπὸ τοῦ ἀρίστου
ἀρέστη γενομένη τῶν γεννηϑέντων. ἐνταῦϑα γὰρ
τὸν μὲν ϑεὸν ἄριστον εἰπὼν τῶν ἀεὶ ὄντων. τὴν
δὲ ψυχὴν ἀρίστην τῶν γεννηϑέντων, σαφεστάτῃ
5 ταύτῃ τῇ διαφορᾷ καὶ ἀντιϑέσει τὸ ἀΐδιον αὐτῆς
καὶ τὸ ἀγένητον ἀφῇρηται.

9. Τίς οὖν τούτων ἐπανόρϑωσις ἑτέρα πλὴν ἧς
αὐτὸς δίδωσι τοῖς δέχεσϑαι βουλομένοις; ἀγένητον
μὲν γὰρ ἀποφαίνει ψυχὴν τὴν πρὸ τῆς κόσμου

10 γενέσεως πλημμελῶς πάντα καὶ ἀτάκτως κινοῦσαν"
γενομένην δὲ καὶ γενητὴν πάλιν, ἣν ὁ ϑεὸς ἔκ τε
ταύτης καὶ τῆς μονίμου τε καὶ ἀρίστης οὐσίας ἐκεί-
νης ἔμφρονα καὶ τεταγμένην ἀπεργασάμενος καϑάπερ
εἶδος, καὶ τῷ αἰσϑητικῷ τὸ νοερὸν καὶ τῷ κινητικῷ

15 τὸ τεταγμένον ἀφ᾽ αὑτοῦ παρασχὼν ἡγεμόνα τοῦ
παντὸς ἐγκατέστησεν. οὕτω γὰρ καὶ τὸ σῶμα τοῦ
κόσμου πῆ μὲν ἀγένητον ἀποφαίνει πῆ δὲ γενητόν"
ὅταν μὲν γὰρ εἴπῃ πᾶν ὅσον ἦν ὁρατὸν οὐχ
ἡσυχίαν ἄγον ἀλλὰ κινούμενον ἀτάκτως τὸν ϑεὸν

0) παραλαβόντα διακοσμεῖν᾽"᾽ καὶ πάλιν “τὰ τέτταρα
γένη, πῦρ καὶ ὕδωρ καὶ γῆν καὶ ἀέρα, πρὶν 1] τὸ
πᾶν ὑπ᾽ αὐτῶν διακοσμηϑὲν γενέσθαι, σεισμὸν
ἐμποιεῖν τῇ ὕλῃ καὶ ὑπ᾽ ἐκείνης τινάσσεσϑαι διὰ

C

D

τὴν ἀνωμαλίαν" ὄντα zov ποιεῖ καὶ ὑποκείμενα τὰ E

δώματα πρὸ τῆς τοῦ κόσμου γενέσεως. ὅταν δὲ

2. 4 Aldina: γενηϑέντων 11 γενητὴν Duebnerus hic
el infra: γεννητὴν 18 καθάπερ idem: καὶ καϑάπερ
15 ἀφ᾽ αὑτοῦ Muellerus: ἀπ᾿ αὐτοῦ 18 εἴπῃ] Tim. p. 30a
90 πάλιν) Tim. p. ὅδε 928 ἐμποιεῖν S: ἐμποιοῦν

166 DE ANIMAE PROCREATIONE

πάλιν λέγῃ τῆς ψυχῆς νεώτερον γεγονέναι τὸ
σῶμα καὶ τὸν κόσμον εἶναε γενητόν, ὅτι " ὁρατὸς καὶ
ἁπτὸς καὶ σῶμα ἔχων ἐστὶ τὰ δὲ τοιαῦτα γιγνό-
μενα καὶ γενητὰ ἐφάνη᾽ παντὶ δῆλον ὡς γένεσεν
τῇ φύσει τοῦ σώματος ἀποδίδωσιν. ἀλλὰ πολλοῦ
δεῖ τἀναντία λέγειν καὶ διαφέρεσθαι πρὺς αὑτὸν
οὕτως ἐχφανῶς ἐν τοῖς μεγίστοις. οὐ γὰρ ὡσαύτως
οὐδὲ ταὐτὸ σῶμα γίγνεσϑαί τέ φησιν ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ
καὶ εἶναι πρὶν ἢ γενέσϑαε' ταῦτα γὰρ ἄντικρυς
φαρμακῶντός ἐστιν. ἀλλὰ τί δεῖ νοεῖν καὶ τὴν 10
γένεσιν, αὐτὸς διδάσκει. “τὸ μὲν γὰρ πρὸ rovrov!

F φησί 'ταῦτα πάντα εἶχεν ἀλόγως καὶ ἀμέτρως" ὅτε
δ᾽ ἐπεχειρεῖτο κοσμεῖσθαι τὸ πᾶν, πῦρ πρῶτον καὶ
ὕδωρ καὶ γῆν καὶ ἀέρα, ἴχνη μὲν ἔχοντα ἄττα
αὑτῶν, παντάπασι μὴν διακείμενα. ὥσπερ εἰκὸς s
ἔχειν ἅπαν, ὅταν ἀπῇ τινος ϑεός" οὕτω δὴ τότε
πεφυκότα ταῦτα πρῶτον διεσχηματίσατο εἴδεσι καὶ
ἀριϑμοῖς. ἔτι δὲ πρότερον εἰπὼν ὡς οὐ μιᾶς
ἔργον ἦν ἀναλογίας ἀλλὰ δυεῖν τὸ συνδῆσαι στερεὸν
ὄντα καὶ βάϑος ἔχοντα τὸν τοῦ παντὸς ὄγκον xol»
διελθὼν ὅτι πυρὸς καὶ γῆς ὕδωρ ἀέρα τε ὃ ϑεὸς
ἐν μέσῳ ϑεὶς συνέδησε καὶ συνεστήσατο τὸν οὐρα-
νόν᾽, “ἔκ τε δὴ rovrov φησί 'τοιούτων καὶ τὸν

1017 ἀρυϑμὸν τεττάρων τὸ τοῦ κόσμου σῶμα ἐγεννήϑη
δι’ ἀναλογίας ὁμολογῆσαν, φιλίαν τ᾽ ἔσχεν ἐκ 5

οι

1 λέγῃ] Τίτη, ρ.84 ς etp.28b 6 Aldina: αὐτὸν 10 τὴν]
τίναϑ 11 πρὸ τούτου Plato: προτοῦ 13 φησὶ) Tim. p. 53a
14 ἔχοντα ἄττα αὐτῶν Duebnerus: ἔχον τὰ αὐτὰ αὐτῶ libri.
ἔχοντα αὐτῶν ἄττα Plato 16 μὴν Plato: ἦν 18 εἰπὼν
Tim. p. 82b sq.

IN TIMAEO. 161

τούτων, ὥστ᾽ εἰς ταὐτὸν αὑτῷ συνελθὸν ἄλυτον
ὑπὸ τῶν ἄλλων πλὴν ὑπὸ τοῦ συνδήσαντος γενέ-
69e σαφέστατα διδάσκων ὡς οὐχὶ σώματος ἁπλῶς
οὐδ᾽ ὄγκου καὶ ὕλης, ἀλλὰ συμμετρίας περὶ σῶμα
καὶ κάλλους καὶ ὁμοιότητος ἦν ὃ ϑεὸς πατὴρ καὶ
δημιουργός. ταῦτα δὴ δεῖ διανοεῖσθαι καὶ περὶ
ψυχῆς, ὡς τὴν μὲν οὔϑ᾽ ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ γενομένην
οὔτε κόσμου ψυχὴν οὖσαν, ἀλλά τινα φανταστικῆς
καὶ δοξαστικῆς ἀλόγου δὲ καὶ ἀτάκτου φορᾶς καὶ
10 ὁρμῆς δύναμιν αὐτοκίνητον καὶ ἀεικίνητον" τὴν δ᾽
αὐτὸς ὁ θεὸς διαρμοσάμενος τοῖς προσήχουσιν ἀριϑ- B
μοῖς καὶ λόγοις ἐγκατέστησεν ἡγεμόνα τοῦ κόσμου
γεγονότος γενητὴν οὖσαν.
10. Ὅτι δὲ περὶ τούτων διενοεῖτο ταῦτα καὶ οὐ
5 ϑεωρίας ἕνεκα, τοῦ τε κόσμου μὴ γενομένου καὶ
τῆς ψυχῆς ὅμως ὑπετίϑετο σύστασιν καὶ γένεσιν,
ἐκεῖνο πρὸς πολλοῖς τεκμήριόν ἐστι ** τὸ τὴν μὲν
ψυχὴν ὑπ᾽ αὐτοῦ καὶ ἀγένητον ὥσπερ εἴρηται καὶ
γενητὴν λέγεσϑαι, τὸν δὲ κόσμον ἀεὶ μὲν γεγονότα
» xal γενητὸν ἀγένητον δὲ μηδέποτε μηδ᾽ ἀΐδιον.
τὰ μὲν οὖν ἐν Τιμαίῳ τί δεῖ προφέρειν; ὅλον γὰρ
καὶ πᾶν τὸ σύγγραμμα περὶ κόσμου γενέσεως ἄχρι
τέλους ἀπ’ ἀρχῆς ἔστι. τῶν δ᾽ ἄλλῳν dv μὲν
᾿Δτλαντικῷ προσευχόμενος ὁ Τίμαιος ὀνομάξει τόν
49 πάλαε μὲν ἔργῳ γεγονότα νῦν δὲ λόγῳ ϑεόν.᾽ C
ἐν Πολιτικῷ δ᾽ ὁ Παρμενίδειος ξένος τὸν κόσμον
1 Aldina: αὐτῶ 2 ὑπό tov ἄλλου Plato 16 ὅμως

W: ὁμοέως 17 lac. 6 B 6 E. σαφὲς supplet Müller
24 ᾿Δτλαντικῷ) initio p. 1068 2426 Πολιτικῷ]) p. 269d. 218b

168 DE ANIMAE PROCREATIONE

ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ συντεϑέντα᾽ φησί ᾿πολλῶν ἀγαϑῶν
μεταλαβεῖν, εἰ δέ τι φλαῦρόν ἐστιν ἢ χαλεπόν. ἐκ
τῆς προτέρας ξξεως ἀναρμόστου καὶ ἀλόγου συμμε-
μιγμένον ἔχειν" ἐν δὲ τῇ Πολιτείᾳ περὶ τοῦ ἄρι-
O9uo), ὃν γάμον ἔνιοι καλοῦσιν, ὃ Σωκράτης ἀρχό-
μενος λέγειν “ἔστι δέ᾽ φησί ᾿ϑείῳ μὲν γενητῷ
περίοδος ἣν ἀριϑμὸς περιλαμβάνει τέλειος. οὐκ
ἄλλο καλῶν ϑεῖον γενητὸν ἢ τὸν κόσμον. Ἐξ

21. Κατὰ ταὐτὰ ἔχον ὡς μορφὴν καὶ εἶδος. τὸ
δὲ περὶ τὰ σώματα γιγνόμενον μεριστὸν ὡς ὑπο-
δοχὴν καὶ ὕλην, τὸ δὲ μῖγμα κοινὸν ἐξ ἀμφοῖν
ἀποτετελεσμένον. 4) μὲν οὖν ἀμέριστος οὐσία καὶ
ἀεὶ κατὰ ταὐτὰ καὶ ὡσαύτως ἔχουσα μὴ μικρότητι,
καϑάπερ τὰ ἐλάχιστα τῶν σωμάτων, νοείσϑω φεύ-
F γουδσα τὸν μερισμόν᾽ τὸ γὰρ ἁπλοῦν καὶ ἀπαϑὲς

4 ἐν δὲ τῇ Πολιτείᾳ] p. 646b 8 posi κόσμον lac. 7 B
4--ὃ E. Lacuna autem quae inter ἀρτέων καὶ s (verba
extrema cap. 20) et κατὰ τὰ αὐτὰ (cap. 21 initium) inter-
cedit, est 15 litt. -]- 4 vers. in E 2'/, vers. in B. Maurommate
iudice verborum quae interciderunt sententia haec est:
*of περὶ τὸν Κράντορα ϑεωροῦσι τὸ μὲν ἀμέριστον καὶ ἀεὶ
κατὰ τὰ αὐτὰ ἔχον cett. Sed lac. multo maior est; rectius
igitur Muellerus: ἐχόμενον δ᾽ ἂν εἴη σκοπεῖν τίνες ob εἰς
τὴν ψυχὴν συνελϑοῦσαι φύσεις εἰσὶ καὶ πῶς ἐγένετο ἡ μῖξις
αὐτῶν" oí μὲν οὖν περὶ Κράντορα ὑπέλαβον τὸ μὲν ἀμέρι-
στον καὶ ἀεὶ κατὰ τὰ αὐτὰ ἔχον cett. 9 in capitum
transpositione nostrum Maurommatem secutus sum (Πλου-
τάρχου περὶ τῆς ἐν Τιμαίῳ ψυχογονίας, ἐκδόντος καὶ εἰς
τὴν ἀρχαίαν συνέχειαν ἀποκαταστήσαντος ᾿Ανδρέου 4. αυ-
ρομμάτου Áthen. 1848). Eandem sententiam protulit Berth.
Muellerus ac probavit primo in Ephemeride (vid. Hermes
IV 390 a. 1870) deinde in editione sua (Ueber die Seelen-
schópfung im Timaeus,Breslau1873). 9*: τὰ αὐτὰ ib. ἔχον
ἔχων E. ex B nihil enotatum habeo 18 ταὐτὰ *: τὰ αὐτὰ

IN TIMAEO. 169

καὶ χκαϑαρὸν αὐτῆς καὶ μονοειδὲς ἀμερὲς εἴρηται
χαὶ ἀμέριστον. ᾧ καὶ τῶν συνθέτων xal μεριστῶν
χαὶ διαφερομένων ἁμωσγέπως ϑιγοῦσα παύει τὸ
πλῆϑος καὶ καϑίστησιν εἰς μίαν δι᾽ ὁμοιότητος ἕξιν.
ἐτὴν δὲ περὶ τὰ σώματα γιγνομένην μεριστὴν εἰ μέν
τις ἐθέλοι καλεῖν ὕλην, ὡς καὶ ὑποκειμένην ἐκείνῃ
xul μεταληπτικὴν ἐκείνης φύσιν, ὁμωνυμίᾳ χρώ-
μενος, οὐ διαφέρει πρὸς τὸν λόγον" οἱ δὲ σωματικὴν
ἀξιοῦντες ὕλην συμμίγνυσθαι τῇ ἀμερίστῳ διαμαρ-
τάνουσι" πρῶτον μὲν ὅτι τῶν ἐκείνης ὀνομάτων 1098
οὐδενὲ νῦν ὃ Πλάτων κέχρηται" δεξαμενὴν γὰρ
εἴωϑε καὶ πανδεχῇῆ καὶ τυϑήνην dsl καλεῖν ἐκείνην,
οὐ περὶ τὰ σώματα μεριστήν, μᾶλλον δὲ σῶμα
μεριζόμενον εἰς τὸ xaO' ἕκαστον. ἔπειτα τί διοίσει
τ τῆς τοῦ κόσμου γενέσεως ἡ τῆς ψυχῆς, εἴπερ ἀμφο-
τέροιφ' ἔκ τε τῆς ὕλης καὶ τῶν νοητῶν γέγονεν ἡ
σύστασις: αὐτός ys μὴν ὃ Πλάτων, ὥσπερ ἀπωϑού-
μενος τῆς ψυχῆς τὴν ἐκ σώματος γένεσιν, ἐντὸς
αὐτῆς φησιν ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ τεϑῆναι τὸ σωματικόν,
ων εἶτ᾽ ἔξωϑεν ὑπ’ ἐκείνης περικαλυφϑῆναι" καὶ ὅλως
ἀπεργασάμενος τῷ λόγῳ τὴν ψυχὴν ὕστερον ἐπεισ-
ἄγει τὴν περὶ τῆς ὕλης ὑπόϑεσιν, μηδὲν αὐτῆς B
πρότερον, ὅτε τὴν ψυχὴν ἐγέννα, δεηϑείς, ὡς χωρὶς
ὕλης γενομένην.
9. 22, Ὅμοια ὃὲ τούτοις ἔστιν ἀντειπεῖν καὶ τοῖς
περὶ Ποσειδώνιον.: οὐ γὰρ μακρὰν τῆς ὕλης

ὃ ϑιγοῦσα W: ϑήγουσα B. ϑέγουσα E ceteri ὅ Maurom-
males: γενομένην 14 S: καϑέκαστον 18 ἐντὸς αὐτῆς
φησιν) Tim. p. 84b. 86e 22 ib. p. 49

170 DE ANIMAE PROCREATIONE

ἀπέστησαν" ἀλλὰ δεξάμενοι τὴν τῶν περάτων οὐσίαν
περὶ τὰ σώματα λέγεσϑαι μεριστὴν καὶ ταῦτα τῷ
νοητῷ μίξαντες ἀπεφήναντο τὴν ψυχὴν ἰδέαν εἶναι
τοῦ πάντῃ διαστατοῦ κατ᾽ ἀριϑμὸν συνεστῶσαν
ἁρμονίαν περιέχοντα᾽ τά Ts γὰρ μαϑηματικὰ τῶν 5
πρώτων νοητῶν μεταξὺ καὶ τῶν αἰσϑητῶν τετάχϑαι,
τῆς τε ψυχῆς τῶν νοητῶν τὸ ἀίδιον καὶ τῶν αἰσϑη-
Οτῶν τὸ παϑητικὸν ἐχούσης, προσῆκον ἐν μέσῳ τὴν
οὐσίαν ὑπάρχειν. ἔλαϑε γὰρ καὶ τούτους ὁ ϑεὸς
τοῖς τῶν σωμάτων πέρασιν ὕστερον, ἀπειργασμένης 1
ἤδη τῆς ψυχῆς, χρώμενος ἐπὶ τὴν τῆς ὕλης διαμόρ-
φωσιν, τὸ σκεδαστὸν αὐτῆς καὶ ἀσύνδετον δρίξων
καὶ περιλαμβάνων ταῖς ἐκ τῶν τριγώνων συναρ-
μοττομένων ἐπιφανείαις. ἀτοπώτερον ὃὲ τὸ τὴν
ψυχὴν ἰδέαν ποιεῖν. ἡ μὲν γὰρ ἀεικένητος ἡ δ᾽ ὁ
ἀκίνητος, καὶ ἡ μὲν ἀμιγὴς πρὸς τὸ αἰσϑητὸν ἡ δὲ
τῷ σώματι συνειργμένη. πρὸς δὲ τούτοις ὃ oc
τῆς μὲν ἰδέας ὡς παραδείγματος γέγονε μιμητής,
D τῆς δὲ ψυχῆς ὥσπερ ἀποτελέσματος δημιουργός. ὅτι
δ᾽ οὐδ᾽ ἀριϑμὸν ὁ Πλάτων τὴν οὐσίαν τέϑεται τῆς 50
ψυχῆς ἀλλὰ ταττομένην ὑπ’ ἀριϑμοῦ, προείρηται.
28. Πρὸς δ᾽ ἀμφοτέρους τούτους κοινόν ἐστι τὸ
μήτε τοῖς πέρασι μήτε τοῖς ἀριϑμοῖς μηδὲν ἴχνος
ἐνυπάρχειν ἐχείνης τῆς δυνάμεως, T) τὸ αἰσϑητὸν
ἡ ψυχὴ πέφυχε κρίνειν. νοῦν μὲν γὰρ αὐτῇ καὶ 9.
νοητικὸν T) τῆς νοητῆς μέϑεξις ἀρχῆς ἐμπεποίηκε᾽

1 ἀπέστησαν] add. τὴν ψυχὴν p. 1080f. — 8 προσήκειν")
16 ἀεικίνητος W ex p, 1081: εὐκίνητος 26 νοητικὸν *:

|
|
|
γοητὸν libri. νόησιν

IN TIMAEO. 171

δόξας δὲ xal πίστεις καὶ τὸ φανταστικὸν καὶ τὸ
παϑητικὸν ὑπὸ τῶν περὶ τὸ σῶμα ποιοτήτων, ὃ οὐκ
ἄν τις ἐκ μονάδων οὐδὲ γραμμῶν οὐδ᾽ ἐπιφανειῶν
ἁπλῶς νοήσειεν ἐγγιγνόμενον. καὶ μὴν οὐ μόνον a( E
5 TOv ϑνητῶν ψυχαὶ γνωστικὴν τοῦ αἰσϑητοῦ δύνα-
μιν ἔχουσιν, ἀλλὰ καὶ τὴν τοῦ κόσμου φησίν
᾿ἀνακυκλουμένην αὐτὴν πρὸς ἑαυτήν, ὅταν οὐσίαν
σκεδαστὴν ἔχοντός τινος ἐφάπτηται καὶ ὅταν ἀμέρι-
στον, λέγειν κινουμένην διὰ πάσης ἑαυτῆς, ὅτῳ T
i; v τε ταὐτὸν ἦ καὶ ὅτου ἂν ἕτερον, πρὸς ὅ τι τε
μάλιστα καὶ ὅπη καὶ ὅπως συμβαίνει κατὰ và γιγνό-
μενα πρὸς ἕκαστον ἕκαστα εἶναι καὶ πάσχειν. ἐν
τούτοις ἅμα καὶ τῶν δέκα κατηγοριῶν ποιούμενος F
ὑπογραφὴν ἔτι μᾶλλον τοῖς ἐφεξῆς διασαφεῖ. “λόγος
i ydo! φησίν ᾿ἀληϑής, ὅταν μὲν περὶ τὸ αἰσϑητὸν
γίγνηται καὶ ὃ τοῦ ϑατέρου κύχλος ὀρϑὸς ἐὼν εἰς
πᾶσαν αὐτοῦ τὴν ψυχὴν διαγγείλῃ, δόξαι καὶ πίστεις
γίγνονται βέβαιοι καὶ ἀληϑεῖς" ὅταν δ᾽ αὖ περὶ τὸ
λογιστικὸν T) καὶ ὃ τοῦ ταὐτοῦ κύκλος εὔτροχος ὧν
s» αὐτὰ μηνύσῃ, ἐπιστήμη ἐξ ἀνάγκης ἀποτελεῖται"
τούτω δ᾽ ἐν ᾧ τῶν ὄντων ἐγγίγνεσθον, ἐάν ποτέ
τις αὐτὸ ἄλλο πλὴν ψυχὴν προσείπῃ. πᾶν μᾶλλον
ἢ τὸ ἀληϑὲς ἐρεῖ. πόϑεν οὖν ἔσχεν d ψυχὴ τὴν
2 παϑητικὸν p. 1081c: παϑητὸν ib. 9] seclusit
Duebnerus; equidem Maurommati assentior nominativos
6886 τὸ φανταστικὸν καὶ τὸ παϑητικὸν monenti 5 αἰσϑη-
τοῦ p. 10810: αἰσθητικοῦ 6 φησίν) Tim. p. 37b — 9 λέγειν
W: λέγη | 10 τι Plato: zig ib. p 8: ἡ BE ib. ὅτου
idem: ὅτῳ 11 κατὰ τὰ γιγνόμενα idem: καταγινόμενα

19 ἕκαστα p. 1031b 114 λόγος γὰρ xé] pleniora exhibet
Plato 1. 1. 16 ἐὼν] ὧν idem 240 ἐξανάγκης BE

172 DE ANIMAE PROCREATIONE

ἀντιληπτικὴν τοῦ αἰσϑητοῦ καὶ δοξασεικὴν ταύτην
κίνησιν, ἑτέραν τῆς νοητιχῆς ἐχείνης καὶ τελευ-
1024 τώσης εἰς ἐπιστήμην, ἔργον εἰπεῖν, μὴ ϑεμένους
βεβαίως, ὅτι νῦν οὐχ ἁπλῶς ψυχὴν ἀλλὰ κόσμου
ψυχὴν συνίστησιν ἐξ ὑποκειμένων, τῆς τε κρείττονος
οὐσίας καὶ ἀμερίστου καὶ τῆς χείρονος, ἣν περὶ τὰ
σώματα μεριστὴν κέκληκεν, οὐχ ἑτέραν οὖσαν ἢ τὴν
δοξαστικὴν καὶ φανταστικὴν καὶ συμπαϑῆ τῷ αἰσϑη-
τῷ κένησιν, οὐ γενομένην ἀλλ᾽ ὑφεστῶσαν ἀΐδιον ᾿
ὥσπερ ἡ ἑτέρα. τὸ γὰρ νοερὸν ἡ φύσις ἔχουσα ὦ
καὶ τὸ δοξαστικὸν εἶχεν, ἀλλ᾽ ἐχεῖνο μὲν ἀκίνητον
ἀπαθὲς καὶ περὶ τὴν ἀεὶ μένουσαν ἱδρυμένον οὐσίαν,
D τοῦτο δὃὲ μεριστὸν καὶ πλανητόν, ἅτε δὴ φερομένης
καὶ σκεδαννυμένης ἐφαπτόμενον ὕλης. οὔτε γὰρ v0
αἰσθητὸν εἰλήχει τάξεως ἀλλ᾽ ἦν ἄμορφον καὶ
ἀόριστον, ἥ τε περὶ τοῦτο τεταγμένη δύναμις οὔτε
δόξας ἐνάρϑρους οὔτε κινήσεις ἁπάσας εἶχε τεταγ-
μένας, ἀλλὰ τὰς πολλὰς ἐνυπνιώδεις καὶ παραφόρους
καὶ ταραττούσας τὸ σωματοειδές, ὅσα μὴ κατὰ
τύχην τῷ βελτίονι περιέπιπτεν" ἐν μέσῳ γὰρ ἦν Ὁ
ἀμφοῖν καὶ πρὸς ἀμφότερα συμπαϑῆ καὶ συγγενῆ
φύσιν εἶχε, τῷ μὲν αἰσϑητικῷ τῆς ὕλης ἀντεχομένη
τῷ δὲ κριτικῷ τῶν νοητῶν.
24, Οὕτω δέ πως καὶ αὐτὸς διασαφεῖ τοῖς ὀνό-
μασιν' “οὗτος γάρ᾽ φησί 'παρὰ τῆς ἐμῆς ψήφου s
λογισϑεὶς ἐν κεφαλαίῳ δεδόσϑω λόγος, ὄν τε καὶ

2 γοητῆς p. 1031e 19 καὶ ἀπαϑὲς p. 1081f
16 τεταγμένη) del. W 25 Tim. p. 52d

IN TIMAEO. 118

χώραν καὶ γένεσιν εἷναι τρία τριχῆ καὶ πρὶν C
οὐρανὸν γενέσϑαι.᾽ χώραν vs γὰρ καλεῖ τὴν ὕλην
ὥσπερ ἕδραν ἔστιν ὅτε καὶ ὑποδοχήν, ὃν δὲ τὸ
νοητόν, γένεσιν δὲ τοῦ κόσμου μήπω γεγονότος
5 οὐδεμέαν ἄλλην ἢ τὴν ἐν μεταβολαῖς καὶ κινήσεσιν
οὐσίαν. τοῦ τυποῦντος καὶ τοῦ τυπουμένου μεταξὺ
τεταγμένην, διαδιδοῦσαν ἐνταῦθα τὰς ἐκεῖθεν εἰ-
κόνας. διά τε δὴ ταῦτα μεριστὴ προσηγορεύϑη
καὶ ὅτι τῷ αἰσϑητῷ τὸ αἰσϑανόμενον καὶ τῷ
1 φανταστῷ τὸ φανταξόμενον ἀνάγκη συνδιανέμεσϑαι
χαὶ συμπαρήκειν' ἣ γὰρ αἰσϑητικὴ κίνησις, ἰδέα
ψυχῆς οὖσα, κινεῖται πρὸς τὸ αἰσϑητὸν ἐκτός" Ó δὲ
νοῦς αὐτὸς μὲν ἐφ᾽ ἑαυτοῦ μόνιμος ἦν καὶ ἀκίνητος,
ἐγγενόμενος δὲ τῇ ψυχῇ καὶ κρατήσας εἰς ἑαυτὸν

1 ἐπιστρέφει καὶ συμπεραίνει τὴν ἐγκύκλιον φορὰν D
περὶ τὸ μένον ἀεὶ μάλιστα ψαύουσαν τοῦ ὄντος.
διὸ καὶ δυσανάκρατος ἡ κοινωνία γέγονεν αὐτῶν,
τῷ ἀμερίστῳ τὸ μεριστὸν καὶ τῷ μηδαμῇ κινητῷ
τὸ πάντῃ φορητὸν μιγνύουσα καὶ καταβιαξομένη
» ϑάτερον εἰς ταὐτὸν συνελϑεῖν ἦν δὲ τὸ ϑάτερον
οὐ κίνησις ὥσπερ οὐδὲ ταὐτὸν στάσις, ἀλλ᾽ ἀρχὴ
διαφορᾶς καὶ ἀνομοιότητος. ἑκάτερον γὰρ ἀπὸ τῆς
ἑτέρας ἀρχῆς κάτεισι, τὸ μὲν ταὐτὸν ἀπὸ τοῦ ἑνὸς
τὸ δὲ ϑάτερον ἀπὸ τῆς δυάδος᾽ καὶ μέμικται πρῶ-
s τὸν ἐνταῦϑα περὶ τὴν ψυχήν. ἀριϑμοῖς καὶ λόγοις
συνδεϑέντα καὶ μεσότησιν ἑναρμονίοις. καὶ ποιεῖ
4 χὠραν] καὶ χώραν p. 1033ι 20 00x ἦν δὲ τὸ ἕτερον

ἡ κίνησις Β. ἦν δὲ τὸ ἕτερον ἡ κίνησις E ἡ supra scripto ἃ
m. pr. οὐκ ἦν m. pr. in margine 21 ταὐτὸν) τὸ ταὐτὸν"

174 DE ANIMAE PROCREATIONE

ϑάτερον uiv ἐγγενόμενον τῷ ταὐτῷ διαφοράν, τὸ
E ὃὲ ταὐτὸν ἐν τῷ ἑτέρῳ τάξιν, ὡς δῆλόν ἔστιν ἐν
ταῖς πρώταις τῆς ψυχῆς δυνάμεσιν" εἰσὶ δ᾽ αὗται
τὸ κριτικὸν καὶ τὸ κινητικόν. ἡ μὲν οὖν κίένησις
εὐθὺς ἐπιδείκνυται περὶ τὸν οὐρανὰν ἐν μὲν τῇ
ταὐτότητι τὴν ἑτερότητα τῇ περιφορᾷ τῶν ἀπλανῶν,
ἐν 0b τῇ ἑτερότητι τὴν ταὐτότητα τῇ τάξει τῶν
πλανήτων" ἐπικρατεῖ γὰρ ἐν ἐκείνοις τὸ ταὐτὸν ἐν
F ὃὲ τοῖς περὶ γῆν τοὐναντίον. ἡ δὲ κρίσις ἀρχὰς
μὲν ἔχει δύο, τόν τε νοῦν ἀπὸ τοῦ ταὐτοῦ πρὸς τὰ υ
καϑόλου καὶ τὴν αἴσϑησιν ἀπὸ τοῦ ἑτέρου πρὸς τὰ
x«9' ἕκαστα. μέμικται δὲ λόγος ἐξ ἀμφοῖν. νόησις
ἐν τοῖς νοητοῖς καὶ δόξα γιγνόμενος ἐν τοῖς αἰσϑη-
volo" ὀργάνοις τε ταῖς μεταξὺ φαντασίαις τε καὶ
μνήμαις χρώμενος, ὧν τὰ μὲν ἐν τῷ ταὐτῷ τὸν
ἕτερον τὰ δ᾽ ἐν τῷ ἕτέρῳ ποιεῖ τὸ ταὐτόν. ἔστι
γὰρ ἡ μὲν νόησις κίνησις τοῦ νοοῦντος περὶ τὸ
μένον, ἡ δὲ δόξα μονὴ τοῦ αἰσθανομένου περὶ τὸ —
1025 κινούμενον᾽ φαντασίαν δὲ συμπλοκὴν δόξης πρὸ |
αἴσϑησιν οὖσαν ἵστησιν ἐν μνήμῃ τὸ ταὐτόν" τὸ Ὁ,
δὲ ϑάτερον κινεῖ πάλιν ἐν διαφορᾷ τοῦ πρόσϑεν —
καὶ νῦν, ἑτερότητος ἅμα καὶ ταὐτότητος ἐφαπτό-
μένον. |
2D. Δεῖ δὲ τὴν περὶ τὸ σῶμα τοῦ κόσμου γενο-
μένην σύντηξιν εἰκόνα λαβεῖν τῆς ἀναλογίας ἐν ἧ Ὁ

1 τὸ ϑάτερον ^ ib. ταὐτῷ] αὐτῷ p. 10826 8 πλα-
νητῶν l.l: correxi; eius loco lac. 6—7 BE 12 δὲ] scr.
vid. à' ó 14 ταῖς] om. BE 15 ταὐτῷ] αὐτῷ p. 1082c
29 ἐφαπτομένην Muellerus

IN TIMAEO. 1175

διηρμόσατο ψυχήν. ἐκεῖ μὲν γὰρ ἦν ἄκρα τὸ πῦρ
καὶ ἡ γῆ, χαλεπὴν πρὸς ἄλληλα χραϑῆναι φύσιν
ἔχοντα, μᾶλλον δ᾽ ὅλως ἄκρατον καὶ ἀσύστατον᾽
ὅϑεν ἐν μέσῳ ϑέμενος αὐτῶν τὸν μὲν ἀέρα πρὸ
5 τοῦ πυρὸς τὸ δ᾽ ὕδωρ πρὸ τῆς γῆς, ταῦτα πρῶτον B
ἀλλήλοις ἐκέρασεν, εἶτα διὰ τούτων ἐκεῖνα πρός τε
ταῦτα καὶ πρὸς ἄλληλα συνέμιξε καὶ συνήρμοσεν.
ἐνταῦϑα δὲ πάλιν τὸ ταὐτὸν καὶ τὸ ϑάτερον, ἐναν-
τίας δυνάμεις καὶ ἀκρότητας ἀντιπάλους, συνήγαγεν,
ιοοῦ δι’ αὑτῶν, ἀλλ᾽’ οὐσίας ἑτέρας μεταξύ, τὴν μὲν
ἀμέριστον πρὸ τοῦ ταὐτοῦ πρὸ δὲ τοῦ ϑατέρου
τὴν μεριστήν, ἔστιν Tq προσήκουσαν ἑκατέραν ἕκα-
τέρα τάξας, εἶτα μιχϑείσαις ἐκείναις ἐπεγκεραννύ-
μενορ, οὕτω τὸ πᾶν συνύφηνεν ἕν τῆς ψυχῆς εἶδος,
15 ὡς ἦν ἀνυστόν, ἐκ διαφόρων ὅμοιον ἔκ τε πολλῶν
ἕν ἀπειργασμένος. οὐκ εὖ δέ τινες εἰρῆσϑαι λέγουσι
δύσμικτον ὑπὸ τοῦ Πλάτωνος τὴν θατέρου φύσιν, Ο
οὐχ ἄδεκτον οὖσαν ἀλλὰ καὶ φίλην μεταβολῆς"
μᾶλλον δὲ τὴν τοῦ ταὐτοῦ, μόνιμον καὶ δυσμετάβλη-
2 Tov οὖσαν, οὐ ῥαδίως προσίεσθαι μῖξιν ἀλλ᾽ ἀπω-
ϑεῖσθαι καὶ φεύγειν, ὅπως ἁπλῆ διαμείνῃ καὶ εἶλι-
κρινὴς καὶ ἀναλλοίωτος. οἵ δὲ ταῦτ᾽ ἐγκαλοῦντες
ἀγνοοῦσιν ὅτι τὸ μὲν ταὐτὸν ἰδέα τῶν ὡσαύτως
ἐχόντων ἐστὶ τὸ δὲ ϑάτερον τῶν διαφόρως" καὶ
s τούτου μὲν ἔργον, ὧν ἂν ἅψηται, διιστάναι καὶ
ἀλλοιοῦν καὶ πολλὰ ποιεῖν ἐκείνου δὲ συνάγειν

1 ἄκρα τὸ p. 1032e: ἄκρατον 11 τοῦ ταὐτοῦ] τούτου BE
18 μιχϑείσας W 19 τοῦ Maurommates: τῆς 21 διαμένῃ
22 ταὐτὰ Turnebus

116 DE ANIMAE PROCREATIONE

καὶ συνιστάναι δι’ ὁμοιότητος ἐκ πολλῶν μέαν &va-
λαμβάνοντα μορφὴν καὶ δύναμιν.
26. Αὗται μὲν οὖν δυνάμεις τῆς τοῦ παντός
D εἶσι ψυχῆς" at δ᾽ εἰς ϑνητὰ καὶ παϑητὰ παρεισίασιν
ὄργανα ἄφϑαρτοι φϑαρτῶν αὐταὶ σωμάτων. ἐν.
ταύταις τὸ τῆς δυαδικῆς καὶ ἀορίστου μερίδος ἐπι-
φαίνεται μᾶλλον εἶδος, τὸ δὲ τῆς ἁπλῆς καὶ μονα-
δικῆς ἀμυδρότερον ὑποδέδυκεν. οὐ μὴν ῥαδίως ἄν
τις οὔτε πάϑος ἀνθρώπου παντάπασιν ἀπηλλαγμένον
λογισμοῦ κατανοήσειεν οὔτε διανοίας κίνησιν, ἦν
μηδὲν ἐπιϑυμίας ἢ φιλοτιμίας ἢ τοῦ χαέροντος ἢ
λυπουμένου πρόσεστι. διὸ τῶν φιλοσόφων οἱ μὲν
τὰ πάϑη λόγους ποιοῦσιν, ὡς πᾶσαν ἐπιϑυμίαν καὶ
λύπην καὶ ὀργὴν κρίσεις οὔσας οἵ δὲ τὰς ἀρετὰς
E ἀποφαίνουσι παϑητικάς᾽ καὶ γὰρ ἀνδρείᾳ τὸ φοβού- :
μενον καὶ σωφροσύνῃ τὸ ἡδόμενον καὶ δικαιοσύνῃ
τὸ κερδαλέον εἶναι. καὶ μὴν ϑεωρητικῆς γε τῆς
ψυχῆς οὔδης ἅμα καὶ πρακτικῆς καὶ ϑεωρούσης δὲ
τὰ καϑόλου καὶ τὰ x«)' ἕκαστα καὶ νοεῖν μὲν
ἐκεῖνα ταῦτα δ᾽ αἰσθάνεσθαι δοκούσης, Ó κοινὺς εἱ
λόγος ἀεὶ περί τε ταὐτὸν ἐντυγχάνων τῷ ϑατέρῳ
καὶ ταὐτῷ περὶ ϑάτερον ἐπιχειρεῖ μὲν ὅροις καὶ
διαιρέδεσι χωρίζειν τὸ ἕν xal τὰ πολλὰ καὶ τὸ
ἀμερὲς καὶ μεριστόν, οὐ δύναται δὲ καϑαρῶς ἐν
οὐδετέρῳ γενέσϑαι διὰ τὸ καὶ τὰς ἀρχὰς ἐναλλὰξ s
ἐμπεπλέχϑαι καὶ καταμεμῖχϑαι δι ἀλλήλων. καὶ

4 oi δ᾽ εἰς ": εἰς δὲ ib. παρεισέασιν Muellerus:
παρεισιοῦσαι 5 ἄφϑαρτοι φϑαρτῶν αὐταὶ *: ἄφϑαρτα καὶ
αὐτὰ τὸ W 16 X: σωφροσύνη --- δικαιοσύνη 17 ἐνεῖναι
18 δὲ τὰ καϑόλου καὶ 8

IN TIMAEO. 111

διὰ τοῦτο τῆς οὐσίας τὴν ἐκ τῆς ἀμερίστου καὶ τῆς Ἐ
μεριστῆς ὃ ϑεὸς ὑποδοχὴν τῷ ταὐτῷ καὶ τῷ ϑατέρῳ
συνέστησεν, Üv ἐν διαφορᾷ τάξις γένηται" τοῦτο
yàg ἦν γενέσθαι" ἐπεὶ χωρὶς τούτων τὸ μὲν ταὐτὸν
5 οὐκ εἶχε διαφοράν, ὥστ᾽ οὐδὲ κίνησιν οὐδὲ γένεσιν"
τὸ ϑάτερον δὲ τάξιν οὐκ εἶχεν, ὥστ᾽ οὐδὲ σύστασιν
οὐδὲ γένεσιν. καὶ γὰρ εἰ τῷ ταὐτῷ συμβέβηκεν
ἑτέρῳ εἶναι τοῦ ἑτέρου καὶ τῷ ἑτέρῳ πάλιν αὑτῷ
ταὐτόν, οὐδὲν ἡ τοιαύτη μέθεξις ἀλλήλων ποιεῖ
1 γόνιμον, ἀλλὰ δεῖται τρίτης τινὸς οἷον ὕλης ὑπο-
δεχομένης καὶ διατυϑεμένης ὑπ᾽ ἀμφοτέρων. αὕτη δ᾽ 1026
ἐστίν, ἣν πρώτην συνέστησε τῷ περὶ τὰ νοητὰ μονίμῳ
τοῦ περὶ τὰ σώματα κινητικοῦ τὸ ἄπειρον ὁρίδας.
21. Ὡς δὲ φωνή τίς ἐστιν ἄλογος καὶ ἀσήμαν-
: tog λόγος ὃὲ λέξις ἐν φωνῇ σημαντικῇ διανοίας,
ἁρμονία δὲ τὸ ἐκ φϑόγγων καὶ διαστημάτων. καὶ
φϑόγγος μὲν ἕν καὶ ταὐτὸν διάστημα δὲ φϑόγγων
ἑτερότης καὶ διαφορά, μιχϑέντων δὲ τούτων ὠδὴ
γίγνεται καὶ μέλος οὕτω τὸ παϑητικὸν τῆς ψυχῆς
Ὁ) ἀόριστον ἦν καὶ ἀστάϑμητον, εἶθ᾽ ὡρίσϑη πέρατος
ἐγγενομένου καὶ εἴδους τῷ μεριστῷ καὶ παντοδαπῷ
τῆς κινήσεως. συλλαβοῦσα δὲ τὸ ταὐτὸν καὶ τὸ Β
ϑάτερον, ὁμοιότησι καὶ ἀνομοιότησιν ἀριϑμῶν ἐκ
διαφορᾶς ὁμολογίαν ἀπεργασαμένων ξωή vs τοῦ
:s παντός ἐστιν ἔμφρων καὶ ἁρμονία καὶ λόγος ἄγων
πειϑοῖ μεμιγμένην ἀνάγκην, ἣν εἰμαρμένην οἵ
πολλοὶ καλοῦσιν. ᾿Εμπεδοκλῆς δὲ φιλίαν ὁμοῦ καὶ

8 ἕτερον εἶναι Benselerus ib. αὑτῷ Maurommates:
ταὐτῶ 27 ᾿Εμπεδοκλῆς)] Mullach. 1 vs. 80

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 12

178 DE ANIMAE PROCREATIONE

vslxoc, ᾿Ηράκλειτος δέ ᾿παλίντονον ἁρμονίην κόσμον
ὅκωσπερ λύρης καὶ τόξου, Παρμενίδης δὲ φῶς καὶ
σκότος. ᾿Δἀναξαγόρας δὲ νοὺν καὶ ἀπειρίαν, Ζωρο-
ἄστρης δὲ ϑεὸν καὶ δαίμονα, τὸν μὲν S)poudcÓqv.
καλῶν τὸν δ᾽ ᾿Δἀρειμάνιον. Εὐριπίδης δ᾽ οὐκ ὀρθῶς :
ἀντὶ τοῦ συμπλεκτικοῦ τῷ διαξευκτικῷ κέχρηται

C “Ζεὺς εἴτ᾽ ἀνάγκη φύδσεος εἴτε νοῦς βροτῶν "ἢ

καὶ γὰρ ἀνάγκη καὶ νοῦς ἐστιν ἡ διήχουσα διὰ
πάντων δύναμις. Αἰγύπτιοι μὲν oov μυϑολογοῦντες
αἰνίττονται. τοῦ ρου δίκην ὀφλόντος, τῷ μὲν
πατρὶ τὸ πνεῦμα καὶ τὸ αἷμα τῇ δὲ μητρὶ τὴν
σάρκα καὶ τὴν πιμελὴν προσνεμηϑῆναι. τῆς δὲ
ψυχῆς οὐδὲν μὲν εἰλικρινὲς οὐδ᾽ ἄκρατον οὐδὲ
χωρὶς ἀπολείπεται τῶν ἄλλων" 'éguovíg γὰρ ἀφα-
νὴς φανερῆς κρείττων᾽ x«9' ᾿Ηράκλειτον, ἐν ἧ τὰς ιὉ
διαφορὰς καὶ τὰς ἑἕτερότητας ὃ μιγνύων ϑεὸς
ἔκρυψε καὶ κατέδυσεν. ἐμφαίνεται δ᾽ ὅμως αὐτῆς
Ὁ τῷ μὲν ἀλόγω τὸ ταραχῶδες, τῷ δὲ λογικῷ τὸ
δὕτακτον, ταῖς δ᾽ αἰσϑήσεσι τὸ κατηναγκασμένον,
τῷ δὲ νῷ τὸ αὐτοχρατές. ἡ δ᾽ δριστικὴ δύναμις Ὁ
τὸ καϑόλου καὶ τὸ ἀμερὲς διὰ συγγένειαν ἀγαπᾷ'
καὶ τοὐναντίον ἡ διαιρετικὴ πρὸς τὰ καϑ᾽ Exacta
φέρεται τῷ μεριστῷ" χαίρει δ᾽ ὅλον τῇ διὰ τὸ
1 ἩΗράκλειτος)] Bywater.p.22 [:Ὁ. παλέντονον Turnebus
(cf. p. 869): παλίντροπον 2 Παρμενίδης --- ᾿ἀναξαγόραι]
Mullach. 1 p. 126. 2418 7 Eurip. Tro. 886 ib. φύσεως BE
10 ὥρου --- ὅὄφλοντος ΒΕ 18 μὲν] uégog W — 16 κρέσσων
Mullachius — ib. Ἡράκλειτον] Bywater. p. 19 16 μιγνύων)

μίσγων Mullachius 28 ὅλοψΨ] ὁ λόγος Emperius 10. διὰ
τοῦ ταὐτοῦ Turnebus

IN TIMAEO. 179

ταὐτὸν ἐφ᾽ ἃ δεῖται μεταβολῇ διὰ τὸ ϑάτερον. οὐχ
ἥκιστα δ᾽ dj τε πρὸς τὸ καλὸν διαφορὰ καὶ τὸ
αἰσχρὸν ἥ τε πρὸς τὸ ἡδὺ καὶ τὸ ἀλγεινὸν αὖϑις
οἵ τε τῶν ἐρώντων ἐνθουσιασμοὶ καὶ πτοήσεις καὶ
5 διαμάχαι τοῦ φιλοκάλου πρὸς τὸ ἀκόλαστον ἐνδείκ-
νυνται τὸ μικτὸν ἔκ vt τῆς ϑείας καὶ ἀπαϑοῦς ἔκ
τε τῆς ϑνητῆς καὶ περὶ τὰ σώματα παϑητῆς μερίδορ᾽
ὧν καὶ αὐτὸς ὀνομάξει τὸ μὲν ἐπιϑυμίαν ἔμφυτον E
ἡδονῶν. τὸ δ᾽ ἐπείσακτον δόξαν ἐφιεμένην τοῦ
10 ἀρίστου. τὸ γὰρ παϑητικὸν ἀναδίδωσιν ἐξ ἑαυτῆς
ἡ ψυχή. τοῦ δὃὲ νοῦ μετέσχεν ἀπὸ τῆς κρείττονος
ἀρχῆς ἐγγενομένου.
28. Τῆς δὲ διπλῆς κοινωνίας ταύτης οὐδ᾽ ἡ
περὶ τὸν οὐρανὸν ἀπήλλακται φύσις, ἀλλ᾽ ἕτερορρε-
15 ποῦσα νῦν μὲν ὀρϑοῦται τῇ ταὐτοῦ περιόδῳ κράτος
ἐχούσῃ καὶ διακυβερνᾷ τὸν κόσμον" ἔσται. δέ τις Ἐ
χρόνου μοῖρα καὶ γέγονεν ἤδη πολλάκις, ἐν dj τὸ
μὲν φρόνιμον ἀμβλύνεται καὶ καταδαρϑάνει λήϑης
ἐμπιπλάμενον τοῦ οἰχείου, τὸ δὲ σώματι σύνηϑες
4 ἐξ ἀρχῆς καὶ συμπαϑὲς ἐφέλκεται καὶ βαρύνει καὶ
ἀνελίσσει τὴν ἐν δεξιᾷ τοῦ παντὸς πορείαν, ἀναρ-
ρῆξαι δ᾽ οὐ δύναται παντάπασιν, ἀλλ᾽ ἀνήνεγκεν
αὖϑις τὰ βελτίω καὶ ἀνέβλεψε πρὸς τὸ παράδειγμα
ϑεοῦ συνεπιστρέφοντος καὶ συναπευϑύνοντος. οὕτως 1097
$5 ἐνδείκνυται πολλαχόϑεν ἡμῖν τὸ μὴ πᾶν ἔργον εἶναι

1 μεταβολῇ ἢ διὰ τὸ ϑάτερον Emperius. μεταβολῇ τοῦ
ἑτέρου Muellerus. Malim γαέρει δὲ μᾶλλον τῇ διὰ τοῦ
ταὐτοῦ --- μεταβολῇ ἢ τῇ διὰ ϑατέρου 8 ὀνομάξει) in
Phaedr. p. 287d 12 ἐγγινομένου Muellerus

12*

180 DE ANIMAE PROCREATIONE

$500 τὴν ψυχὴν ἀλλὰ σύμφυτον ἔχουσαν ἐν ἑαυτῇ
τὴν τοῦ κακοῦ μοῖραν ὑπ᾽ ἐκείνου διακεκοσμῆσθϑαι,
τῷ μὲν ἑνὶ τὴν ἀπειρίαν ὁρίσαντος, ἵν᾽ οὐσέα
γένηται πέρατος μετασχοῦσα, τῇ δὲ ταὐτοῦ καὶ τῇ
ἑτέρου δυνάμει τάξιν καὶ μεταβολὴν καὶ διαφορὰν
καὶ ὁμοιότητα συμμίξαντος, πᾶσι δὲ τούτοις. ὡς
ἀνυστὺν Tv, κοινωνίαν πρὸς ἄλληλα καὶ φιλίαν
ἐργασαμένου δι’ ἀριϑμῶν καὶ ἁρμονίας.
29. Περὶ ὧν εἰ καὶ πολλάκις ἀκηκόατε καὶ πολ-
λοῖς ἐντετυχήκατε λόγοις καὶ γράμμασιν, οὐ χεῖρόν τι
B ἐστι κἀμὲ βραχέως διελθεῖν, προεκϑέμενον τὸ τοῦ
Πλάτωνος" 'ἱμίαν ἀφεῖλε τὸ πρῶτον ἀπὸ παντὸς
μοῖραν, μετὰ δὲ ταύτην ἀφήρει διπλασίαν ταύτης"
τὴν δ᾽ αὖ τρίτην, ἡμιολίαν μὲν τῆς δευτέρας τρι-
πλασίαν δὲ τῆς πρώτης" τετάρτην δὲ τῆς δευτέρας ιἱ
διπλῆν, πέμπτην δὲ τριπλῆν τῆς τρίτης. τὴν δ᾽
ἔχτην τῆς πρώτης ὀχταπλασίαν, ἑβδόμην δ᾽ ἕπτα-
καιεικοσαπλασίαν τῆς πρώτης. μετὰ δὲ ταῦτα συν-
ἑπληροῦτο τά τε διπλάσια xol τριπλάδσια διαστήματα,
μοίρας ἔτι ἐκεῖϑεν ἀποτέμνων καὶ τιϑεὶς εἰς τὸ 5:
C μεταξὺ τούτων, ὥστ᾽ ἐν ἑκάστῳ διαστήματι δύο
εἶναι μεδότητας, τὴν μὲν ἑκατέρῳ τῶν ἄκρων ἴσῳ
τε ὑπερέχουσαν καὶ ὑπερεχομένην, τὴν δὲ ταὐτῷ
μέρει τῶν ἄκρων αὐτῶν ὑπερέχουσαν καὶ ὑπερεχο-
μένην" ἡμιολίων δὲ διαστάσεων xal ἐπιτρίτων καὶ 95
ἐπογδόων γενομένων ἐκ τούτων τῶν δεσμῶν ἐν

12 Πλάτωνος] Tim.p.80b 10. ἀφεῖλε τὸ Plato: ἀφείλετο
11 ἑπτακαιεικοσαπλασίαν S: ἑπτακαιεικοσαπλασίω 99 dis-
cedit Plato

IN TIMAEO. 181

ταῖς πρόσϑεν διαστάσεσι, τῷ τοῦ ἐπογδόου διαστή-
ματε τὰ ἐπίτριτα πάντα συνεπληροῦτο, λείπων αὐτῶν
ἑκάστου μόριον, τῆς τοῦ μορίου ταύτης διαστάσεως
λειῳφϑείσης ἀριϑμοῦ πρὸς ἀριϑμόν, ἐχούσης τοὺς
5 ὅρους ἕξ καὶ πεντήκοντα καὶ διακοσίων πρὸς τρία
καὶ τεσσαράκοντα καὶ διακόσια. ἐν τούτοις ξητεῖ-
ται πρῶτον περὶ τῆς ποσότητος τῶν ἀριϑμῶν, δεύ- Ὁ
τερον περὶ τῆς τάξεως, τρίτον περὶ τῆς δυνάμεως"
περὶ μὲν τῆς ποσότητος τίνες εἰσίν. oUc ἐν τοῖς
19 δεστλασίοις καὶ τριπλασίοις διαστήμασι λαμβάνει"
περὶ δὲ τῆς τάξεως πότερον ἐφ’ ἑνὸς στίχου πάν-
τας ἐκϑετέον ὡς Θεόδωρος, ἢ μᾶλλον ὡς Κράντωρ
ἐν τῷ 4 σχήματι, τοῦ πρώτου κατὰ κορυφὴν τιϑε-
μένου καὶ χωρὶς μὲν τῶν διπλασίων χωρὶς δὲ τῶν
ι6 τριπλασίων ἐν δυσὶ στίχοις ὑποταττομένων. περὶ
δὲ τῆς χρείας καὶ τῆς δυνάμεως τί ποιοῦσι παρα-
λαμβανόμενοι πρὸς τὴν σύστασιν τῆς ψυχῆς.
30. Πρῶτον οὖν περὶ τοῦ πρώτου παραιτησό-
μεϑα τοὺς λέγοντας, ὡς ἐπὶ τῶν λόγων αὐτῶν Ε
4) ἀπόχρη ϑεωρεῖν ἣν ἔχει τά vs διαστήματα φύδιν
αἵ τε ταῦτα συμπληροῦσαι μεσότητες, ἐν οἷς ἄν τις
ἀριϑμοῖς ὑπόϑηται χώρας ἔχουσι δεκτικὰς μεταξὺ
τῶν εἰρημένων ἀναλογιῶν, ὁδμοίως περαινομένης
τῆς διδασκαλίας. κἂν γὰρ ἀληϑὲς ἡ τὸ λεγόμενον,
Ὁ ἀμυδρὰν ποιεῖ τὴν μάϑησιν ἄνευ παραδειγμάτων,
ἄλλης τε ϑεωρίας ἀπείργει χάριν ἐχούσης οὐκ ἀφι-
λόδοφον. ἂν οὖν ἀπὸ τῆς μονάδος ἀρξάμενοι τοὺς

2 ita Plato: συνεπλήρου τὸ λεῖπον

i

182 DE ANIMAE PROCREATIONE

διπλασίους xal τριπλασίους ἐν μέρει τιϑῶμεν. ὡς
F αὐτὸς ὑφηγεῖται, γενήσονται κατὰ τὸ ἑξῆς, ὅπου
μὲν τὸ δεύτερον καὶ τὸ τέταρτον καὶ ὄγδοον, ὅπου
ὃὲ τρίτον καὶ ἔννατον καὶ εἰκοστοέβδομον, συν-
ἅπαντες μὲν ἑπτά, κοινῆς . δὲ λαμβανομένης τῆς s
μονάδος. ἄχρε τεσσάρων τῷ πολλαπλασιασμῷ προ-
ἰόντων. οὐ yàg ἐνταῦϑα μόνον ἀλλὰ πολλαχόϑι
τῆς τετράδος ἡ πρὸς τὴν ἑβδομάδα συμπάϑεια γίγ-
νεται κατάδηλος. ἡ μὲν οὖν ὑπὸ τῶν Πυϑαγο-
οικῶν ὑμνουμένη τετρακτύς, τὰ ἕξ καὶ τὰ τριάκοντα, το
ϑαυμαστὸν ἔχειν δοκεῖ τὸ συγκεῖσθαι μὲν ἐκ πρώτων
ἀρτίων τεσσάρων καὶ πρώτων περισσῶν τεσσάρων,
γίγνεσϑαι δὲ συξυγία τετάρτη τῶν ἐφεξῆς συντεϑει-
μένων" πρώτη μὲν γάρ ἐστι συξυγία ἡ τοῦ ἑνὸς καὶ
1017 C τῶν δυεῖν, δευτέρα (11.) δ᾽ ἡ τῶν τριῶν καὶ τεττάρων, 15.
τρίτη δ᾽ ἡ τῶν ε΄ καὶ ο΄. ὧν οὐδεμία ποιεῖ τετρά-
D γωνον οὔτ᾽ αὐτὴ καϑ᾽ ἑαυτὴν οὔτε μετὰ τῶν ἄλλων᾽
ἡ 03 τῶν ξ΄ καὶ η΄ τετάρτη μέν ἐστιν, συντιϑεμένη
δὲ ταῖς προτέραις τριακονταὲξ τετράγωνον παρέσχεν.
ἡ δὲ τῶν ὑπὸ Πλάτωνος ἐκκειμένων ἀριϑμῶν τ᾽
τετρακτὺς ἐντελεστέραν ἔσχηκε τὴν γένεσιν. τῶν
μὲν ἀρτίων ἀρτίοις διαστήμασι τῶν δὲ περιττῶν

2 κατὰ τὸ Ὗ : κατὰ τὸν 8 τὸ δεύτερον — εἰκοστοέβδομο»]
τὰ δύο καὶ τὰ τέσσαρα καὶ ὀκτώ, ὅπου δὲ τρία καὶ ἐννέα
καὶ εἰκοσιεπτά Maurommates 6 προϊόντων] add. ex. c.
δὶς τέτταρες W. corr. προϊόντες Maurommates 14 ἡ] del.
Benselerus 16 de capitum transpositione vid. adnotat.
ad p. 168, 8 et 9 ib. τεττάρων W: μιᾶς B. μιᾶς 2—8 E
18 ἡ δὲ τῶν ζ΄ καὶ η΄ Maurommates 19 προτέραις
Duebnerus: προ iv 3—4 B 2E ib. τριακονταὲξ 3 B

IN TIMAEO. 183

περιττοῖς πολλαπλασιασϑέντων᾽" περιέχει δὲ τὴν μὲν
μονάδα, κοινὴν οὖσαν ἀρχὴν ἀρτίων καὶ περιττῶν,
τῶν δ᾽ ὑπ᾽’ αὐτῇ τὰ μὲν δύο καὶ τρία πρώτους
ἐπιπέδους, τὰ δὲ τέτταρα καὶ ἐννέα πρώτους τετρα-
5 yOvovc, τὰ δ᾽ ὀκτὼ καὶ εἰκοσιεπτὰ πρώτους κύβους
ἐν ἀριϑμοῖς, ἔξω λόγου τῆς μονάδος τιϑεμένης.
5 καὶ δῆλός ἐστι βουλόμενος οὐκ ἐπὶ μιᾶς εὐθείας
ἅπαντας ἀλλ᾽ ἐναλλὰξ καὶ ἰδίᾳ τάσσεσϑαι τοὺς E
ἀρτίους μετ’ ἀλλήλων καὶ πάλιν τοὺς περισσούς,
10 ὧς ὑπογέγραπται. οὕτως αἱ συξυγίαι τῶν ὁμοίων

«

g / y

7 *P

ἔδονται πρὸς τοὺς ὁμοίους καὶ ποιήσουσιν ἀριϑμοὺς

ἐπιφανεῖς κατά τε σύνϑεσιν καὶ πολλαπλασιασμὸν
ἐξ ἀλλήλων.

12. Κατὰ σύνϑεσιν οὕτως" τὰ δύο καὶ τὰ τρία

1 πέντε γίγνεται, τὰ τέσσαρα καὶ τὰ ἐννέα τριακαί-

10 ὡς X: καὶ libri. ὡς καὶ Muellerus

184 DE ANIMAE PROCREATIONE

δεχα, τὰ δ᾽ ὀκτὼ καὶ εἰκοσιεπτὰ πέντε καὶ τριά-
F χοντα. τούτων γὰρ τῶν ἀριϑμῶν οἵ Πυϑαγορικοὶ
τὰ μὲν ε΄ τροφόν, ὅπερ ἐστὶ φϑόγγον, ἐκάλουν"
οἰόμενοι τῶν τοῦ τόνου διαστημάτων πρῶτον εἶναι
φϑεγχτὸν τὸ πέμπτον" τὰ δὲ τρισκαίδεκα λεῖμμα, 5
καϑάπερ Πλάτων, τὴν εἰς ἴσα τοῦ τόνου διανομὴν
ἀπογιγνώσκοντες᾽ τὰ δὲ πέντε καὶ τριάκοντα ἂρ-
μονίαν, ὅτι συνέστηκεν ἐκ δυεῖν κύβων πρώτων
ἀπ᾿ ἀρτίου καὶ περιττοῦ γεγονότων, ἐκ τεσσάρων
δ᾽ ἀριϑμῶν, τοῦ ς΄ καὶ τοῦ η΄ καὶ τοῦ 9' καὶ wf ,1
τὴν ἀριϑμητικὴν καὶ τὴν ἁρμονικὴν ἀναλογίαν
1018 περιεχόντων. ἔσται δὲ μᾶλλον ἡ δύναμις ἐκφανὴς
ἐπὶ διαγράμματος. ἔστω τὸ « B y ὃ παραλληλό-
γραμμον ὀρϑογώνιον, ἔχον τῶν πλευρῶν τὴν α β
πέντε, τὴν δὲ «a ὃ émvé καὶ τμηϑείσης τῆς μὲν τυ
ἐλάττονος εἰς δύο καὶ τρία κατὰ τὸ x τῆς δὲ μεί-
ξονος εἰς τρία καὶ τέτταρα κατὰ τὸ λ, διήχϑωσαν
ἀπὸ τῶν τομῶν εὐϑεῖαι τέμνουσαι ἀλλήλας κατὰ τὸ
x p v καὶ κατὰ τὸ À μ ἕξ, καὶ ποιοῦσαι τὸ μὲν
α κα ἕξ, τὸ δὲ x B E μ ἐννέα. τὸ δὲ Au v δι
ὀκτώ, τὸ δὲ u E y v δώδεκα τὸ δ᾽ ὅλον παραλληλό-
γραμμον τριάκοντα καὶ πέντε τοὺς τῶν συμφωνιῶν
B τῶν πρώτων λόγους ἐν τοῖς τῶν χωρίων ἀρυϑμοῖς,
εἰς à διήρηται, περιέχον. τὰ μὲν οὖν ἕξ καὶ ὀκτὼ
τὸν ἐπίτριτον ἔχει λόγον, ἐν ᾧ τὸ διὰ τεσσάρων᾽ ss
τὰ δ᾽ ἕξ καὶ ἐννέα τὸν ἡμιόλιον, ἐν ᾧ τὸ διὰ πέντε"
τὰ δ᾽ ἕξ καὶ ιβ΄ τὸν διπλάσιον, ἐν d τὸ διὰ

18 παραλλήλας (l. παραλλήλους) Benselerus 19 καὶ
ποιοῦσι Maurommates

IN TIMAEO. 185

πασῶν. ἔνεστι δὲ xal ὃ τοῦ τόνου λόγος ἐπόγδοος
ὧν ἐν τοῖς ἐννέα καὶ ὀκτώ" διὰ τοῦτο καὶ ἁρμονίαν
τὸν περιέχοντα τοὺς λόγους τούτους ἀριϑμὸν ἐκά-

-Ὄ P

8

|
|

διὰ πέντε
jut όλιος

.-------
m []
ep

c ῷ
S ow oe.
eu!
| ὃ WU ων, μ S
dE -»d wl ἃ :
Ἐξ ὅς
β 7 | (p
oon
δ y y

λεσαν. ἑξάκις δὲ γενόμενος τὸν τῶν δέκα ποιεῖ
εκαὶ διακοσίων ἀριϑμόν, ἐν ὅσαις ἡμέραις λέγεται
τὰ ἑπτάμηνα τῶν βρεφῶν τελεογονεῖσϑαι.
18. Πάλιν δ᾽ ἀφ᾽ ἑτέρας ἀρχῆς, κατὰ πολλαπλα-
σιασμὸν ὃ μὲν δὶς γ΄ τὸν ς΄ ποιεῖ, ὁ δὲ τετράκις

1 ἐπόγδοος)] add. ὧν Aldina 6 ἡμέραις X: μοίέραις
(in E ante μ lac. 1 11.) 7 ἀφ᾽] ἐφ᾽ mei

186 DE ANIMAE PROCREATIONE

ἐννέα τὸν τριακονταέξ, ὃ δ᾽ ὀκτάκις «f τὸν ecu.
C xal ἔστιν ὃ μὲν ς΄ τέλειος, ἴσος ὧν τοῖς ἑαυτοῦ
μέρεσι" καὶ γάμος καλεῖται διὰ τὴν τοῦ ἀρτίου καὶ
περιττοῦ σύμμιξιν' ἔτει δὲ συνέστηκεν ἔκ τὲ τῆς
ἀρχῆς καὶ τοῦ πρώτου ἀρτίου καὶ τοῦ πρώτου s
περιττοῦ. ὃ δὲ λς΄ πρῶτός ἐστι τετράγωνος ἅμα
καὶ τρίγωνος, τετράγωνος μὲν ἀπὸ τῆς ἑξάδος τρί-
γῶνος δ᾽ ἀπὸ τῆς ὀγδοάδος" καὶ γέγονε πολλαπλα-
σιασμῷ μὲν τετραγώνων δυεῖν, τοῦ τέσσαρα τὸν
ἐννέα πολλαπλασιάσαντος, συνθέσει δὲ τριῶν κύβων᾽ 1
τὸ γὰρ ὃν καὶ τὰ ὀκτὼ καὶ τὰ εἰκοσιεπτὰ συντεϑέντα
D ποιεῖ τὸν προγεγραμμένον ἀριϑμόν. ἔτι δ᾽ ἕτερο-
μήκης ἀπὸ δυεῖν πλευρῶν, τῶν μὲν δώδεκα τρὶς
γινομένων τῶν δ᾽ ἐννέα τετράκις. ἂν οὖν ἐκτε-

Qo M00 R

ἰι

2?

3
hapxo

91
halt
rd
[10211200211

4
—Ó— ———á4

διὰ τεσσάρων

|

—— o — M AM — M! —À ——À—
Ϊ i l

ζω de "uU

6 πρώτου Duebnerus

IN TIMAEO. 181

ϑῶσιν αἱ τῶν σχημάτων πλευραί, τοῦ τετραγώνου
τὰ ς΄ καὶ τοῦ τριγώνου τὰ ὀκτὼ καὶ παραλληλο-
γράμμων τοῦ μὲν ἑτέρου τὰ ἐννέα τοῦ δ᾽ ἑτέρου
τὰ ιβ΄, τοὺς τῶν συμφωνιῶν ποιήσουσι λόγους.

5 ἔσται γὰρ τὰ δώδεκα πρὸς μὲν τὰ ἐννέα διὰ τεσσά-
ρῶν ὡς νήτη πρὸς παραμέσην., πρὸς δὲ τὰ ὀκτὼ
διὰ πέντε ὡς νήτη πρὸς μέσην, πρὸς δὲ τὰ ς΄ διὰ
πασῶν ὡς νήτη πρὸς ὑπάτην. ὃ δὲ τῶν σις΄ κύβος
ἐστὶν ἀπὸ ἑξάδος ἴσος τῇ ἑαυτοῦ περιμέτρῳ.

10. 14. Τοιαύτας δὲ δυνάμεις τῶν ἐκκειμένων ἀρι-
ϑμῶν ἐχόντων, ἴδιον τῷ τελευταίῳ συμβέβηκε, τῷ
κξ΄, τὸ τοῖς πρὸ αὐτοῦ συντιϑέμενον ἴσον εἶναι
πᾶσιν, ἔστι δὲ καὶ περιοδικὸς σελήνης. καὶ τῶν E
ἐμμελῶν διαστημάτων οἱ Πυϑαγορικοὶ τὸν τόνον

ι ἐν τούτῳ τῷ ἀριϑμῷ τάττουσι᾽ διὸ καὶ τὰ τρισκαί-
δεκα λεῖμμα καλοῦσιν" ἀπολείπει γὰρ μονάδι τοῦ
ἡμίσεος. ὅτι δ᾽ οὗτοι καὶ τοὺς τῶν συμφωνιῶν
λόγους περιέχουσι, ῥάδιον καταμαϑεῖν. καὶ γὰρ
διπλάσιος λόγος ἐστὶν ὃ τῶν δύο πρὸς τὸ ἕν ἐν

ο ὦ τὸ διὰ πασῶν, καὶ ἡμιόλιος ὃ πρὸς τὰ δύο τῶν
τριῶν ἐν ᾧ τὸ διὰ πέντε, καὶ ἐπίτριτος ὃ πρὸς τὰ
τρία τῶν τεσσάρων ἐν ᾧ τὸ διὰ τεσσάρων, xalF
τριπλάσιος ὃ πρὸς τὰ τρία τῶν ἐννέα ἐν ᾧ τὸ διὰ
πασῶν καὶ διὰ πέντε, καὶ τετραπλάσιος ὁ πρὸς τὰ

5 δύο τῶν η΄ ἐν à τὸ δὶς διὰ πασῶν" ἔνεστι δὲ καὶ
ἐπόγδοος ὃ πρὸς τὰ ὀχτὼ τῶν ἐννέα ἐν ᾧ τὸ τονιαῖον.

19 συντιϑεμένοις Maurommates 26 ὁ πρὸς τὰ ὀκτὼ
τῶν ἐννέα idem: τῶν ὀκτὼ πρὸς τὰ ἐννέα. Possis etiam
ὁ τῶν ἐννέα πρὸς τὰ ὀκτῴ

188 DE ANIMAE PROCREATIONE |

συναριϑμῆται xal τοῖς περιττοῖς. ὃ μὲν ἅπας ἀρι-
ϑμὸς τὸ τῆς δεκάδος παρέχεται πλῆϑος᾽ οἵ γὰρ
ἀπὸ μονάδος μέχρι τῶν δέκα συντιθέμενοι * * πεντε-
καίδεκα, τρίγωνον ἀπὸ πεντάδος᾽ ὃ δὲ περιττὸς 5

ἂν τοίνυν ἡ μονὰς ἐπίκοινος οὖσα καὶ τοῖς ἀρτίοις

1019 τὸν τεσσαράκοντα κατὰ σύνϑεσιν μὲν ἐκ τῶν δεκα-
τριῶν καὶ τῶν κζ΄ γεννώμενον, οἷς τὰ μελῳδούμενα
μετροῦσιν εὐσήμως οἵ μαϑηματικοὶ διαστήματα, τὸ
μὲν δίεσδιν τὸ ὃδὲ τόνον καλοῦντες" κατὰ τὸν
πολλαπλασιασμὸν δὲ τῇ τῆς τετραχτύος δυνάμει
γιγνόμενον" τῶν γὰρ πρώτων τεσσάρων x«9' αὑτὸν
ἑχκάστον τετράκις λαμβανομένου γίγνεται τέσσαρα
καὶ w καὶ ιβ΄ καὶ ie ταῦτα τὸν μ΄ συντίϑησι, περι-
ἔχοντα τοὺς τῶν συμφωνιῶν λόγους" τὰ μὲν yàg ις΄
ἐπίτριτα τῶν δεκαδύο ἐστὶν τῶν δ᾽ ὀκτὼ διπλάσια, 1

B τῶν δὲ τεσσάρων τετραπλάσια᾽ τὰ δὲ ιβ᾽ τῶν ὀχτὼ
ἡμιόλια, τῶν δὲ τεσσάρων τριπλάσια᾽ οὗτοι δ᾽ οἵ
λόγοι τὸ διὰ τεσσάρων καὶ τὸ διὰ πέντε καὶ τὸ διὰ
πασῶν καὶ τὸ δὶς διὰ πασῶν περιέχουδιν. ἴσος γε
μήν ἐστιν ὃ τῶν τεσσαράκοντα δυσὶ τετραγώνοις »
καὶ δυσὶ κύβοις ὁμοῦ λαμβανομένοιςφ᾽ τὸ γὰρ fv
καὶ τὰ τέσσαρα καὶ τὰ ὀκτὼ καὶ τὰ κζ΄ κύβοι καὶ

4 lac. 41 B 50 E. Supplent εἰσι πεντήκοντα καὶ πέντε;
καὶ ὁ μὲν ἄρτιος παρέχεται và πεντεκαίδεκα cett. W.
συντιϑέμενοι πέντε καὶ πεντήκοντα γίνονται᾽ ὁ δ᾽ ἄρτιος
αὐτὸς καϑ᾽ ἑαυτὸν τὸν πεντεκαίδεκα Muellerus. Malim τὰ
πέντε καὶ πεντήκοντα ποιοῦσι" τούτων δὲ πάλιν ὁ μὲν
ἄρτιος τὰ πεντεκαίδεκα 10 τῆς τετρακτύοςρ] οὐ τῆς Πλα-
τωνικῆς ἀλλ᾽ ἧς μέλλει ἐρεῖν, τῶν πρώτων τεσσάρων ἀριϑμῶν
Maurommates 16 δὲ Muellerus 21 δυσὶ Ἐ: δυοῖν

IN TIMAEO. 189

τετράγωνοι μ΄ γίγνονται συντεθέντες. ὥστε πολὺ τῆς
Πυϑαγορικῆς τὴν Πλατωνικὴν τετρακτὺν ποικιλω-
τέραν εἶναι τῇ διαϑέσει καὶ τελειοτέραν.
15. ᾿4λλὰ ταῖς εἰσαγομέναις μεσότησι τῶν ὑπο-
5 κειμένων ἀριϑμῶν χώρας οὐ διδόντων, ἐδέησε Ο
μείξονας ὅρους λαβεῖν ἐν τοῖς αὐτοῖς λόγοις" καὶ
λεκτέον τίνες εἰσὶν οὗτοι. πρότερον δὲ περὶ τῶν
μεσοτήτων᾽ ὧν τὴν μὲν ἴσῳ κατ᾽ ἀριϑμὸν ὑπερ-
ἔχουσαν ἴσῳ δ᾽ ὑπερεχομένην ἀρυϑμητικὴν οἵ νῦν
ιοχαλοῦσι, τὴν δὲ ταὐτῷ μέρει τῶν ἄκρων αὐτῶν
ὑπερέχουσαν καὶ ὑπερεχομένην ὑπεναντίαν. ὅροι
δ᾽ εἰσὶ τῆς μὲν ἀριϑμητικῆς «ς΄ καὶ 8΄ καὶ
ιβ΄. τὰ γὰρ ἐννέα τῷ ἴσῳ κατ᾽ ἀριϑμὸν τῶν ἕξ
ὑπερέχει καὶ τῶν ιβ΄ λείπεται" τῆς δ᾽ ὑπεναντίας
16 q ιβ΄ τὰ γὰρ ὀκτὼ δυσὶ μὲν τῶν ς΄ ὑπερέχει
τέτταρσι δὲ τῶν ιβ΄ λείπεται, ὧν τὰ μὲν δύο τῶν Ὁ
ἕξ τὰ δὲ τέσσαρα τῶν δώδεκα τριτημόριόν ἐστι.
συμβέβηκεν οὖν ἐν μὲν τῇ ἀριϑμητικῇ ταὐτῷ
μέρει τῶν ἄκρων τὸ μέσον ὑπερέχεσϑαι καὶ ὑπερ-
0 ἔχειν, ἐν δὲ τῇ ὑπεναντίᾳ ταὐτῷ μέρει τῶν ἄκρων
τοῦ μὲν ἀποδεῖν τὸ δ᾽ ὑπερβάλλειν" ἐκεῖ μὲν γὰρ
τὰ τρία τοῦ μέσου τρίτον ἐστὶ μέρος, ἐνταῦϑα δὲ
τὰ Ó' καὶ τὰ β΄ τῶν ἄκρων ἑκάτερον ἑκατέρου"
ὅϑεν ὑπεναντία κέκληται. ταύτην δ᾽ ἁρμονικὴν

1 &' Maurommates 18 ταὐτῷ μέρει] sc. ἑαυτοῦ ut
recte intellexit Maurommates ib. ὅ: τῷ αὐτῷῶὭ 19 τῶν
ἄκρων] aut del aut reponendum post τὸ μέσον vid.
ib. τὸ μέσον Leonicus: τὸ ἴσον. Muellerus correxit hunc in
modum: τῷ αὑτοῦ τρίτῳ μέρει τὸ μέσον 91 τὸ S: τὸν
24 ταύτην] τὴν αὐτὴν Muellerus

e

190 DE ANIMAE PROCREATIONE

ὀνομάξουσιν, ὅτι τοῖς ὅροις τὰ πρῶτα σύμφωνα
Ε παρέχεται, τῷ μὲν μεγέστῳ πρὸς τὸν ἐλάχιστον τὸ

ῦροι τῆς ἀρυϑμητικῆς

S 9 ιβ
ἡ ὑπεροχὴ ἡ λεῖψις

τοῦ ἐννέα τοῦ ἐννέα

τρία τρία

—7 ὁἡ ἐννέα

τῷ ἴσῳ κατ᾽’ ἀρυϑμὸν

τῶν ἕξ ὑπερέχει καὶ τῶν
δώδεκα λείπεται

—

0got τῆς ὑπεναντίας ἢ τῆς ἁρμονικῆς
ς 7 ip

ἡ ὑπεροχὴ τῶν ὀκτὼ ἡ ἔνδεια αὐτῶν
δύο τέσσαρα
τριτημόριον τριτημόριον

ὁ ὀκτὼ
τῷ αὐτῷ μέρει

τὸν ἕξ ὑπερβάλλει καὶ
τοῦ δώδεκα λείπεται

διὰ πασῶν" τῷ δὲ μεγίστῳ πρὸς τὸν μέδον τὸ διὰ
πέντε, τῷ δὲ μέσῳ πρὸς τὸν ἐλάχιστον τὸ διὰ τεσ-
σάρων᾽ ὅτι τοῦ μεγίστου τῶν ὅρων κατὰ νήτην ὁ

ὅ ὅϑεν τοῦ μεγίστου — --- ὃ μέσος γίνεται κατὰ μέσην
*

IN TIMAEO. 191

τιϑεμένου τοῦ δ᾽ ἐλαχίστου xc9' ὑπάτην, ὃ μέσος
γίγνεται ὃδ κατὰ μέσην, πρὸς μὲν τὸν μέγιστον
τὸ διὰ πέντε ποιοῦσαν πρὸς δὲ τὸν ἐλάχιστον τὸ
διὰ τεσδσάρων' ὥστε γίγνεσθαι τὰ ὀκτὼ κατὰ τὴν
5 μέσην τὰ δὲ δώδεκα κατὰ νήτην τὰ δ᾽ 9E καϑ᾽
ὑπάτην.

16. Τὸν δὲ τρόπον, ᾧ λαμβάνουσι τὰς ο εἰρημένας
μεσότητας. ἁπλῶς καὶ σαφῶς Εὔδωρος ἀποδείκνυσι.
ὁκόπει δὲ πρότερον ἐπὶ τῆς ἀρυιϑμητικῆς. ἂν γὰρ

ἐχϑεὶς τοὺς ἄκρους λάβῃς ἑκατέρου τὸ ἥμισυ μέρος
καὶ συνθῇς. ὁ συντεϑείς ἔσται μέσος ἔν τε τοῖς
διπλασίοις καὶ τοῖς τριπλασίοις ὁμοίως. ἐπὶ δὲ τῆς F
ὑπεναντίας, ἐν μὲν τοῖς διπλασίοις ἂν τοὺς ἄκρους
ἐκθεὶς τοῦ μὲν ἐλάττονος τὸ τρίτον τοῦ δὲ μείξονος
i70 ἥμισυ λάβῃς, ὁ συντεϑεὶς γίγνεται μέσος" ἐν δὲ
τοῖς τριπλασίοις ἀνάπαλιν, τοῦ μὲν ἐλάττονος ἥμισυ
δεῖ λαβεῖν τοῦ δὲ μείξονος τρέτον᾽ ὁ γὰρ συντεϑεὶς
οὕτω γέγνεται μέσος. ἔστω γὰρ iv τριπλασίῳ λόγῳ
τὰ ς΄ ἐλάχιστος ὅρος τὰ δὲ ιη΄ μέγιστος" ἂν οὖν
τῶν ς΄ τὸ ἥμισυ λαβὼν τὰ τρία καὶ τῶν ὀκτὼ καὶ
δέκα τὸ τρίτον τὰ ς΄ συνϑῆῇς, ἕξεις τὸν ἐννέα ταὐτῷ
μέρει, τῶν ἄκρων ὑπερέχοντα καὶ ὑπερεχόμενον.
οὕτω μὲν αἱ μεσότητες λαμβάνονται. δεῖ δ᾽ αὐτὰς 1090
ἐκεῖ παρεντάξαι καὶ ἀναπληρῶσαι τὰ διπλάσια καὶ
τ τριπλάσια διαστήματα. τῶν δ᾽ ἐκκειμένων ἀριϑμῶν
of μὲν οὐδ᾽ ὅλως μεταξὺ χώραν ἔχουσιν οἵ δ᾽ οὐχ

πρὸς μὲν τὴν νήτην τὸ διὰ πέντε ποιοῦσαν πρὸς δὲ τὴν
ὑπάτην τὸ διὰ τεσσάρων Muellerus
21 *: τῷ αὐτῷ

192 DE ANIMAE PROCREATIONE

ἱκανήν. αὔξοντες οὖν αὐτούς, τῶν αὐτῶν λόγων
διαμενόντων, ὑποδοχὰς ποιοῦσιν ἀρκούσας ταῖς εἰρη-
μέναις μεσότησι. καὶ πρῶτον μὲν ἐλάχιστον ἀντὶ
τοῦ ἑνὸς và EE ϑέντες, ἐπεὶ πρῶτος ἥμισύ τε καὶ
τρίτον ἔχει μέρος, ἅπαντας ἑἐξαπλασίους τοὺς ὕπο- 5
τεταγμένους ἐποίησαν, ὡς ὑπογέγραπται., δεχομένους

S
δὲ z
$9 / e
& j Lo
$& εβ " ἃ
S 3
$ e.
φῷ Θὶ
9 2
N Ξ
GO κὸὃ νδ τ΄
o ed,
5 ς
μη ρἕβ

τὰς μεσότητας ἀμφοτέρας καὶ τοῖς διπλασίοις καὶ
τοῖς τριπλασίους διαστήμασιν. εἰρηκότος δὲ τοῦ
Πλάτωνος “ἡμιολέων δὲ διαστάσεων καὶ ἐπιτρίτων
καὶ ἐπογδόων γενομένων, ἐκ τούτων τῶν δεσμῶν ιὺ
Β ἐν ταῖς πρόσϑεν διαστάσεσι τῷ τοῦ ἐπογδόου δια-

8 ἀντὶ 8: ὄντι 6 Aldina: ἐποέησεν " καὶ τοῖς
διπλασίοις] ἔν τε τοῖς διπλ. Maurommates 10. καὶ τοῖς
τριπλασίοις Duebnerus 9 Πλάτωνος] Tim. p. 868

IN TIMAEO. 198

στήματε τὰ ἐπίτριτα πάντα συνεπληροῦτο, λείπων
αὐτῶν ἑκάστου μόριον, τῆς δὲ τοῦ μορίου ταύτης
διαστάσεως λειφϑείδης ἀριϑμοῦ πρὸς ἀριϑμὸν ἐχού-
σης τοὺς ὅρους ς΄ καὶ v' καὶ 6' πρὸς γ΄ καὶ μ΄
5καὶ σ'.᾽ διὰ ταύτην τὴν λέξιν ἠναγκάξοντο πάλιν
τοὺς ἀριϑμοὺς ἐπανάγειν καὶ μείξονας ποιεῖν. ἔδει
μὲν γὰρ ἐφεξῆς ἐπόγδοα γίψνεσθαι δύο' τῆς δ᾽
ἑξάδος οὔτ᾽ αὐτόϑεν ἐπόγδοον ἐχούσης, εἴ τε
τέμνοιτο, κερματιξομένων εἰς μόρια τῶν μονάδων, C
ι δυσϑεωρήτου τῆς μαϑήσεως ἐσομένης. αὐτὸ τὸ
πρᾶγμα τὸν πολλαπλασιασμὸν ὑπηγόρευδσεν, ὥσπερ ἐν
ἁρμονικῇ μεταβολῇ τοῦ διαγράμματος ὅλου συνεπιτει-
νομένου τῷ πρώτῳ τῶν ἀριϑμῶν. ὁ μὲν οὖν Εὔ-
δωρος ἐπακολουϑήσας Κράντορι πρῶτον ἔλαβε τὸν
15 τπδ΄, ὃς γίγνεται τοῦ ἕξ ἐπὶ τὰ EÓ' πολλαπλασια-
σϑέντος᾽ ἐπηγάγετο δ᾽ αὐτοὺς ὁ τῶν ξδ΄ ἀριϑμὸς
ἐπόγδοον ἔχων τὸν οβ΄. τοῖς δ᾽ ὑπὸ τοῦ Πλάτωνος
λεγομένοις συμφωνότερόν ἐστιν ὑποϑέσϑαι τὸ ἥμισυ"
τούτου γὰρ τὸ λεῖμμα τὸ τῶν ἐπογδόων ἕξει λόγον D
ἐν ἀριϑμοῖς, οὺς 6 Πλάτων εἴρηκεν ς΄ καὶ ν΄ καὶ σ΄
πρὸς τρία καὶ u' καὶ δ΄. τῶν ἑκατὸν ἐνενήκοντα
δύο πρώτων τιϑεμένων. ἂν δ᾽ ὁ τούτου διπλάσιος
τεϑῇ πρῶτος, ἔσται τὸ λεῖμμα λόγον μὲν ἔχον τὸν
αὐτὸν ἀριϑμὸν δὲ τὸν διπλάσιον, ὃν ἔχει τὰ φιβ΄

1 συνεπληροῦτο X: συνεπλήρου τὸ ib. λείπων S (ex
B nihil enotatum habeo): λεῖπον 2 S: éxdoro BE
ὃ ληφϑείσης BE 11 *: πολυπλασιασμὸν 17 τὸν οβ΄
ex B nihil enotatum habeo: τὸν η΄ (οη΄ E) πρὸς τὸν of
libri 19 τὸ τῶν Maurommates: τὸν τῶν

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 13

194 DE ANIMAE PROCREATIONE

πρὸς vxs ' γίγνεται yàg ἐπίτριτα τῶν μὲν ἑκατὸν
ἐνενήκοντα δύο τὰ σνς΄, τῶν δὲ τπδ΄ và φιβ΄. καὶ
οὐκ ἄλογος ἡ ἐπὶ τοῦτον ἀναγωγὴ τὸν ἀρεϑμόν,
ἀλλὰ καὶ τοῖς περὶ τὸν Κράντορα παρασχοῦσα τὸ
εὔλογον" τὰ γὰρ ξδ΄ καὶ κύβος ἐστὶν ἀπὸ πρώτου
E τετραγώνου καὶ τετράγωνος ἀπὸ πρώτου κύβον"
γενόμενος δ᾽ ἐπὶ τὸν γ΄, πρῶτον ὄντα περισσὸν καὶ
πρῶτον τρίγωνον καὶ πρῶτον τέλειον ὄντα καὶ
ἡμιόλιον, ἑκατὸν ἐνενήκοντα δύο πεποίηκεν, ἔχοντα
καὶ αὐτὸν ἐπόγδοον, ὡς δείξομεν. 10
17. Πρότερον δὲ τί τὸ λεῖμμά ἐστι καὶ τίς ἡ
διάνοια τοῦ Πλάτωνος, μᾶλλον κατόψεσϑε, τῶν
εἰωϑότων ἐν ταῖς Πυϑαγορικαῖς σχολαῖς λέγεσϑαι
βραχέως ὑπομνησϑέντες. ἔστι γὰρ διάστημα ἐν
μδλῳδίᾳ πᾶν τὸ περιεχόμενον ὑπὸ δυεῖν φϑόγγων v
ἀνομοίων τῇ τάδει' τῶν δὲ διαστημάτων ἕν ὁ καλού-
μενος τόνος, ᾧ τὸ διὰ πέντε μεῖξόν ἐστι τοῦ διὰ
F τεσσάρων. τοῦτον oí μὲν ἁρμονικοὶ δίχα τεμνόμενον
οἴονται δύο διαστήματα ποιεῖν, ὧν ἑκάτερον ἡμιτό-
νιον καλοῦσιν" oí δὲ Πυϑαγορικοὶ τὴν μὲν εἰς ἴσα τ
τομὴν ἀπέγνωσαν αὐτοῦ, τῶν δὲ τμημάτων ἀνίσων
ὄντων λεῖμμα τὸ ἔλαττον ὀνομάξουσιν, ὅτε τοῦ
ἡμίσεος ἀπολείπει. διὸ καὶ τῶν συμφωνιῶν τὴν
διὰ τεσσάρων oí μὲν δυεῖν τόνων καὶ ἡμιτονίου
ποιοῦσιν οἱ δὲ δυεῖν καὶ λείμματος. μαρτυρεῖν δὲ 9
δοκεῖ τοῖς μὲν ἁρμονικοῖς ἡ αἴσϑησις τοῖς δὲ μαϑη-
ματικοῖς ἡ ἀπόδειξις, ἧς τοιοῦτος ὃ τρόπος ἐστίν᾽
ἐλήφϑη διὰ τῶν ὀργάνων ϑεωρηϑέν, ὅτι τὸ μὲν
διὰ πασῶν τὸν διπλάσιον λόγον ἔχει. τὸ δὲ διὰ

|

IN TIMAEO. 195

πέντε τὸν ἡμιόλιον, τὸ δὲ διὰ τεσσάρων τὸν ἐπί-
τριτον. ὃ δὲ τόνος τὸν ἐπόγδοον. ἔξεστι δὲ καὶ 1091
νῦν βασανίσαι τἀληϑές, ἢ βάρη δυεῖν ἄνισα
χορδῶν ἑξαρτήσαντας ἢ δυεῖν ἰσοχοίλων αὐλῶν
τὸν ἕτερον μήκει διπλάσιον τοῦ ἑτέρου ποιήσαντας"
τῶν μὲν γὰρ αὐλῶν ὁ μείξων βαρύτερον φϑέγξεται
ὡς ὑπάτη πρὸς νήτην, τῶν δὲ χορδῶν ἡ τῷ διπλασίῳ
κατατεινομένη βάρει τῆς ἑτέρας ὀξύτερον ὡς νήτη
πρὸς ὑπάτην᾽ τοῦτο δ᾽ ἐστὶ διὰ πασῶν. ὁμοίως δὲ
ιὸ καὶ τρέα πρὸς δύο ληφϑέντα μήκη καὶ βάρη τὸ διὰ
πέντε ποιήσει καὶ τέσσαρα πρὸς τρία τὸ διὰ τεσσά-
ρῶν, ὧν τοῦτο μὲν ἐπίτριτον ἔχει λόγον ἐκεῖνο δ᾽
ἡμιόλιον. ἐὰν δ᾽ ὡς ἐννέα πρὸς ὀκτὼ γένηται τῶν Β
βαρῶν ἢ τῶν μηκῶν ἡ ἀνισότης, ποιήσει διάστημα
τονιαῖον οὐ σύμφωνον ἀλλ’ ἐμμελὲξ ὡς εἰπεῖν
ἔμβραχυ, τῷ τοὺς φϑόγγους, ἂν ἀνὰ μέρος κρου-
6906L, παρέχειν ἡδὺ φωνοῦντας καὶ προσηνές" ἂν
δ᾽ ὁμοῦ, τραχὺ καὶ λυπηρόν" ἐν δὲ ταῖς συμφωνίαις
xüv ὁμοῦ κρούωνται κἂν ἐναλλάξ, ἡδέως προσίξται
ο τὴν συνήχησιν ἡ αἴσϑησις. οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ διὰ
λόγου τοῦτο δεικνύουσιν. ἐν μὲν γὰρ ἁρμονίᾳ τὸ
διὰ πασῶν ἔκ τε τοῦ διὰ πέντε σύγκειται καὶ τοῦ
διὰ τεσσάρων. ἐν δ᾽ ἀριϑμοῖς τὸ διπλάσιον ἔκ τε
τοῦ ἡμιολίου καὶ τοῦ ἐπιτρίτου᾽ τὰ γὰρ δώδεκα
“τῶν μὲν ἐννέα ἐστὶν ἐπίτριτα τῶν δ᾽ ὀκτὼ ἡμιόλια C
τῶν δὲ ς΄ διπλάσια. σύνϑετος οὖν ὃ τοῦ διπλασίου

8 *: τὸ ἀληϑὲὲξῤξῤ 26 διπλάσια] add. αὖϑις δὲ τὰ μὲν
9' τῶν ς᾽ ἡμιόλια, τὰ δ᾽ η΄ ἐπίτριτα Maurommates

13*

196 DE ANIMAE PROCREATIONE

λόγος ἐστὶν ἐκ τοῦ ἡμιολίου καὶ τοῦ ἐπιτρίτου,
καϑάπερ Ó τοῦ διὰ πασῶν ἐκ τοῦ διὰ πέντε καὶ
τοῦ διὰ τεσσάρων" ἀλλὰ κἀκεῖ τὸ διὰ πέντε τοῦ
διὰ τεσσάρων τόνῳ κἀνταῦϑα τὸ ἡμιόλιον τοῦ ἐπι-
τρίτου τῷ ἐπογδόῳ μεῖξόν ἐστι. φαίνεται τοίνυν, :
ὅτι τὸ διὰ πασῶν τὸν διπλάσιον λόγον ἔχει καὶ τὸ
διὰ πέντε τὸν ἡμιόλιον καὶ τὸ διὰ τεσσάρων τὸν
ἐπίτριτον καὶ ὁ τόνος τὸν ἐπόγδοον.
18. ᾿“ποδεδειγμένου δὲ τούτου, σκοπῶμεν εἰ
δίχα τέμνεσθαι πέφυκε τὸ émóyÓoov: εἰ γὰρ μὴ τ
D πέφυκεν, οὐδ᾽ ὃ τόνος. ἐπεὶ δὲ πρῶτοι τὸν ἐπόγδοον
λόγον ὃ 9' καὶ ὃ η΄ ποιοῦντες οὐδὲν διάστημα
μέσον ἔχουσι, διπλασιασϑέντων δ᾽ ἀμφοτέρων ὃ
παρεμπίπτων μεταξὺ δύο ποιεῖ διαστήματα δῆλον
ὅτι τούτων μὲν ἴσων ὄντων δίχα τέμνεται τὸ ιὉ
ἐπόγδοον. ἀλλὰ μὴν διπλάσια γίγνεται τῶν μὲν 9
τὰ vp τῶν δ᾽ η΄ τὰ ις΄, δέχονται δ᾽ οὗτοι μεταξὺ
τὰ ιζ΄ καὶ γίγνεται τῶν διαστημάτων τὸ μὲν μεῖζον
τὸ δ᾽ ἔλαττον ἔστι γὰρ τὸ μὲν πρότερον ἐφεπτα-
E καιδέκατον τὸ 0$ δεύτερον ἐφεξκαιδέχατον. εἰς ἄνισα ἢ
τοίνυν τέμνεται τὸ ἐπόγδοον᾽ εἰ δὲ τοῦτο, xol ὃ
τόνος. οὐδέτερον ἄρα γίγνεται διαιρεϑέντος αὐτοῦ
τῶν τμημάτων ἡμιτόνιον, ἀλλ᾽ ὀρϑῶς ὑπὸ τῶν
μαϑηματικῶν λεῖμμα προδηγόρευται. καὶ τοῦτ᾽ ἐστὶν
ὅ φησιν ὃ Πλάτων “τὰ ἐπίτριτα τοῖς ἐπογδόοις s
συμπληροῦντα τὸν ϑεὸν λείπειν ἑκάστου μόριον
αὐτῶν, οὗ λόγος ἐστίν, ὃν ἔχει τὰ ς΄ καὶ ν΄ καὶ σ΄

11 ἐπεὶ δὲ S: ἐπειδὴ 4 ἐπίτριτα Leonicus: τρίτα

IN TIMAEO. 197

πρὸς τὰ y' καὶ u' καὶ d'. εἰλήφϑω yàg τὸ διὰ
τεσσάρων ἐν ἀριϑμοῖς δυσὶ τὸν ἐπίτριτον λόγον
περιέχουσι. τοῖς σνς΄ καὶ τοῖς ἑκατὸν ἐνενήκοντα
δύο᾽ ὧν ὃ μὲν ἐλάττων, τὰ ἑχατὸν ἐνενήκοντα
δύο, κεέσθϑω κατὰ τὸν βαρύτατον τοῦ τετραχόρδου
φϑόγγον᾽" ὁ δὲ μείξων. τὰ σνε΄. κατὰ τὸν ὀξύτατον" F
ἀποδεικτέον ὅτι, τούτου συμπληρουμένου δυσὶν
ἐπογδόοις, λεέπεται διάστημα τηλικοῦτον, ἡλίκον ὡς
ἐν ἀριϑμοῖς τὰ ς΄ καὶ v' καὶ σ΄ ἔχει πρὸς τὰ y'
ιν καὶ μ΄ καὶ σ΄. τοῦ γὰρ βαρυτέρου τόνῳ ἐπιταϑέντος,
ὕπερ ἐστὶν ἐπόγδοον, γίγνεται σις᾽" τούτου πάλιν
τόνῳ ἄλλῳ ἐπιταϑέντος, γίγνεται Guy'* ταῦτα μὲν
γὰρ ὑπερέχει τῶν σις΄ τοῖς xf, τὰ δὲ cic τῶν
ἑκατὸν ἐνενήκοντα δύο τοῖς εἴκοσι καὶ τέσσαρσιν"
ὁ ὧν τὰ μὲν κζ΄ τῶν cis ὄγδοά ἐστι, τὰ δὲ κδ΄ τῶν
ἑκατὸν ἐνενήκοντα δύο. διὸ γίγνεται τῶν τριῶν
τούτων ἀριϑμῶν ὅ τε μέγιστος ἐπόγδοος τοῦ μέδου
χαὶ ὃ μέδος τοῦ ἐλαχίστου" τὸ δ᾽ ἀπὸ τοῦ ἐλαχίστου
διάστημα μέχρι τοῦ μεγίστου, τουτέστι τὸ ἀπὸ τῶν
Ὁ) ἑκατὸν ἐνενήκοντα δύο μέχρι τῶν Guy', δίτονον ἐκ
δυεῖν συμπληρούμενον ἐπογδόων᾽ ἀφαιρουμένου δὲ 1099
τούτου, περίεστι τοῦ ὅλου διάστημα λοιπὸν τὸ
μεταξὺ τῶν σμγ΄ καὶ τῶν σνς΄, τὰ τρισκαίδεκα"
διὸ καὶ λεῖμμα τοῦτον τὸν ἀριϑμὸν ὠνόμαξον. ἐγὼ
5 μὲν οὖν εὐσημότατα δηλοῦσϑαι τὴν Πλάτωνος οἶμαι
γνώμην ἐν τούτοις τοῖς ἀριϑμοῖςρ.

ὅ βαρύτατον Leonicus: βαρύτερον BE 10 τόνῳ] τόνον
Benselerus 12. τόνον ἄλλον Ἰάδηῃοιᾳἀ 1 ὄγδοα X: ἐπόγδοα
21 συμπληρούμενον Maurommates: συμπληροῦμεν

198 DE ANIMAE PROCREATIONE

19. Ἕτεροι δὲ τοῦ διὰ τεσσάρων ὕρους ϑέμενοι,
τὸν μὲν ὀξὺν ἐν τοῖς ὅπη τὸν δὲ βαρὺν ἐν τοῖς
6.6, ἀναλόγως ἤδη τοῖς ἑξῆς περαίνουσιν' πλὴν
ὅτι τὸ λεῖμμα τῶν δυεῖν τόνων μεταξὺ λαμβάνουσι:
τοῦ γὰρ βαρυτέρου τόνῳ ἐπιταϑέντος, γίγνεται σμγ΄" 5
τοῦ δ᾽ ὀξυτέρου τόνῳ ἀνεϑέντος, γίγνεται ὄνς΄" ἔστι
γὰρ ἐπόγδοα τὰ μὲν Ouy' τῶν σις΄ τὰ δὲ σπη΄ τῶν

B 6ve'* ὥστε τονιαῖον εἶναι τῶν διαστημάτων ἑκάτερον,
λείπεσϑαι δὲ τὸ μεταξὺ τῶν σμγ΄ καὶ τῶν σνε΄,
ὅπερ οὐκ ἔστιν ἡμιτόνιον ἀλλ᾽ ἔλαττον᾽ τὰ μὲν γὰρ το
ὅπη΄ τῶν Gvc ὑπερέχει τοῖς λ΄ καὶ δυσί, τὰ δὲ
σμγ΄ τῶν Gic ὑπερέχει τοῖς κξ΄, τὰ δὲ Ovc τῶν
σμγ΄ ὑπερέχει τοῖς wy" ταῦτα δὲ τῶν ὑπεροχῶν
ἀμφοτέρων ἐλάττω ἢ ἡμίσεά ἐστι. διὸ δυεῖν τόνων
καὶ λείμματος, οὐ δυεῖν καὶ ἡμίσεος, εὕρηται τὸ ιὉ
διὰ τεσσάρων. καὶ ταῦτα μὲν ἔχει τοιαύτην ἀπό-
δειξιν. ἐκεῖνο δ᾽ οὐ πάνυ χαλεπὸν ἐκ τῶν προξιρη- |

Ο μένων συνιδεῖν, τί δήποτε φήσας ὁ Πλάτων ἡμιολέους
καὶ ἐπιτρίτους καὶ ἐπογδόους γίγνεσϑαι διαστάσεις
ἐν τῷ συμπληροῦσϑαι τὰς ἐπιτρίτους ταῖς ἐπογδόοις; w,
οὐκ ἐμνήσθη τῶν ἡμιολίων ἀλλὰ παρέλιπε. τὸ —
γὰρ ἡμιόλιον, τοῦ ἐπιτρίτου τῷ ἐπογδόῳ τῷ ἐπι-

τρίτῳ προστιϑεμένου, συμπληροῦσϑαι καὶ τὸ ἡμιόλιον. ᾿
|
1 τοῦ Maurommates:vobg —2coig]priusadd. S — 3 oic]
τὰ Muellerus; τούτοις và? ἀ« τὸ λεῖμμα τῶν Iannotius: τῶν
λειμμάτων Ὁ. τόνων Maurommates: τῶν 6 ἀνεϑέντος S:
ἀναταϑέντος 14 Muellerus: ἀμφότερα 2422 τῷ ἐπογδόῳ —
καὶ τὸ ἡμιόλιον) BE, nisi quod καὶ τῷ ἐπιτρέτῳ exhibet B.
Corrigunt τοῦ γὰρ ἐπιτρίτου τῷ ἐπογδόω προστιϑεμένου,
συμπληροῦται καὶ τὸ ἡμιόλιον Χ. τῷ ἐπογδόῳ ἢ τοῦ ἐπογδόου
τῷ ἐπιτρίτῳ προστιϑεμένου, συμπληροῦται "Turnebus. τῷ

IN TIMAEO. 199

20. Ὑποδεδειγμένων δὲ τούτων, τὸ uiv συμπλη-
ροῦν τὰ διαστήματα καὶ παρεντάττειν τὰς μεσότητας,
εἰ καὶ μηδεὶς ἐτύγχανε πεποιηκὼς πρότερον, ὑμῖν
ἂν αὐτοῖς ἕνεκα γυμνασίας παρῆκα᾽ νῦν δὲ πολλοῖς

5 κἀγαϑοῖς ἀνδράσιν ἐξειργασμένον τούτου, μάλιστα
δὲ Κράντορι καὶ Κλεάρχῳ καὶ Θεοδώρῳ τοῖς Σολεῦσι,
μικρὰ περὶ τῆς τούτων διαφορᾶς εἰπεῖν οὐκ ἄχρηστόν
ἐστιν. ὃ γὰρ Θεόδωρος οὐχ ὡς ἐκεῖνοι δύο στίχους D
ποιῶν, ἀλλ᾽ ἐπὶ μιᾶς εὐθείας ἐφεξῆς τούς τε δι-

10 πλασέους ἐκτάττων καὶ τοὺς τριπλασίους, πρῶτον
μὲν ἰσχυρίξεται τῇ λεγομένῃ κατὰ μῆκος σχίσει
τῆς οὐσίας. δύο ποιούσῃ μοίρας ὧς ἐκ μιᾶς οὐ
τέσσαρας ἐκ δυεῖν' ἔπειτά φηδι τὰς τῶν μεδοτήτων
παρεντάξεις οὕτω λαμβάνειν προσήκειν χώραν"

1 & Ob μή, ταραχὴν καὶ σύγχυσιν ἔσεσϑαι καὶ
μεταστάσεις εἰς τὸ πρῶτον εὐθὺς τριπλάσιον ἐκ
τοῦ πρώτου διπλασίου τῶν συμπληροῦν ἑκάτερον E
ὀφειλόντων. τοῖς δὲ περὶ τὸν Κράντορα βοηϑοῦσιν
αἴ τε ϑέσεις τῶν ἀριϑμωῶν, ἐπιπέδων ἐπιπέδοις

a καὶ τετραγώνων τετραγώνοις καὶ κύβων κύβοις
ἀντιϑέτως συξυγούντων, τῇ TS μὴ κατὰ τάξιν
αὐτῶν λήψει, ἀλλ᾽ ἐναλλὰξ ἀρτίων καὶ (30b) περιττῶν.1057Ε

ἐπογδόῳ [μεῖζόν ἐστι διὸ φανερὸν ἑνὸς ἐπογδόου)} τὸ τῷ ἐπι-
τρίτῳ προστιϑεμένου συμπληροῦσϑαι καὶ τὸ ἡμιόλιον uéllerus
bene ad sententiam sed parum graece. Malim cum
Leonico: τῷ ἐπογδόῳ usifóv ἐστι" ὥστε τοῦ ἐπογδόου
τῷ ἐπιτρίτῳ ποοστιϑ. συμπληροῦσϑαι καὶ τὸ ἡμιόλιον

11 σχέσει Turnebus: σχέσει 16 μεταστάσεις X: μετα-
στὰς εἰς B. μεταστὰς E 22 περιττῶν Muellerus: z lacuna
insequ. BE (vid. p. 1017c — p. 168, 8); insuper add. Πλάτων
Muellerus. Malim xol Πλάτων

200 DE ANIMAE PROCREATIONE

τὴν γὰρ μονάδα κοινὴν οὖσαν ἀμφοῖν zxQovdt«c

1028 λαμβάνει τὰ ὀκτὼ καὶ ἐφεξῆς τὰ xf" μονονονχὶ
δεικνύων ἡμῖν, ἣν ἑκατέρῳ γένει χώραν ἀποδέδοσι.
ταῦτα μὲν οὖν ἑτέροις προσήκει μᾶλλον ἐξακριβοῦν,
τὸ δ᾽ ἀπολειπόμενον οἰκεῖόν ἐστι τῆς ὑποκειμένης
ἡμῖν πραγματείας.

91. Οὐ γὰρ ἐπίδειξιν ὁ Πλάτων ϑεωρίας μαϑη-
ματικῆς ποιούμενος εἰς φυσικὴν ὑπόϑεσιν μὴ δεο-
μένην μεδσδότητας ἀριϑμητικὰς καὶ ἁρμονικὰς παρεισ-
ἤγαγεν, ἀλλὰ ὡς μάλιστα δὴ τῇ συστάσει τῆς ψυχῆς Ὁ
τοῦ λόγου τούτου προσήκοντος. καίτοι τινὲς μὲν
ἐν τοῖς τάχεσι τῶν πλανωμένων σφαιρῶν τινὲς 0i
μᾶλλον ἐν τοῖς ἀποστήμασιν ἔνιοι δ᾽ ἐν τοῖς μεγέϑεσι

Β τῶν ἀστέρων, oí δ᾽ ἄγαν ἀκριβοῦν δοκοῦντες ἐν
ταῖς τῶν ἐπικύκλων διαμέτροις ξητοῦσι τὰς εἰρημένας 15 —
ἀναλογίας, ὡς τὴν ψυχὴν ἕνεκα τούτων τοῦ δημι- —
ουργοῦ τοῖς οὐρανίοις ἐναρμόσαντοςρ, εἰς ἑπτὰ μοίρας
νενεμημένην. πολλοὶ δὲ καὶ τὰ Πυϑαγορικὰ δεῦρο
μεταφέρουσιν, ἀπὸ τοῦ μέσου τὰς τῶν σωμάτων
ἀποστάσεις τριπλασιάξοντες" γίγνεται δὲ τοῦτο κατὰ Ὁ
μὲν τὸ πῦρ μονάδος τιϑεμένης, κατὰ δ᾽ ἀντίχϑονα
τριῶν, κατὰ δὲ γῆν ἐννέα καὶ κατὰ σελήνην
εἰκοσιεπτά, καὶ κατὰ τὸν “Ἑρμοῦ μιᾶς καὶ ὀγδοή-
κοντα, κατὰ δὲ Φωσφόρον τριῶν καὶ μ΄ καὶ σ΄, κατ᾽

en

4 ἑτέροις προσήκει μᾶλλον ἐξακριβοῦν] Maurommates
Wyttenbachi de duobus eiusdem argumenti libellis in
unum confusis suspicionem refutans subiungit haec: ,,2έγει
γὰρ ταῦτα ὁ Χαιρωνεὺς περὶ τῆς τάξεως τῶν διπλασίων καὶ
τριπλασίων ὅρων, περὶ ἧς μικρὰ διελθεῖν ἐπηγγέλλετο"
(p. 1092 d)

IN TIMAEO. 201

αὐτὸν δὲ τὸν ἥλιον 9' xal x' xol w', ὅστις ἅμα
τετράγωνός τε καὶ κύβος ἐστί" διὸ καὶ τὸν ἥλιον
ἔστιν ὅτε τετράγωνον καὶ κύβον προσαγορεύουσιν. .
οὕτω δὲ καὶ τοὺς ἄλλους ἐπανάγουσι τοῖς τριπλα-
5 διασμοῖς,. πολὺ τοῦ κατὰ λόγον οὗτοί ys παρα-
παίοντες, εἴ τι τῶν γεωμετρικῶν ὕφελός ἐστιν
ἀποδείξεων, καὶ μακρῷ πιϑανωτέρους παραβαλεῖν
αὐτοῖς ἀποδεικνύοντες τοὺς ὁρμωμένους ἐκεῖθεν,
οὐδ᾽ αὐτοὺς παντάπασιν ἐξακριβοῦντας ἀλλ᾽ ὡς
10 ἔγγιστα λέγοντας, ὅτι τῆς μὲν ἡλίου διαμέτρου πρὸς
τὴν διάμετρον τῆς γῆς λόγος ἐστὶ δωδεκαπλάσδιος,
τῆς δὲ γῆς αὖ πάλιν διαμέτρου πρὸς τὴν σελήνης Ὁ
διάμετρον τριπλάσιος, ὃ δὲ φαινόμενος ἐλάχιστος
τῶν ἀπλανῶν ἀστέρων οὐκ ἐλάττονα τῆς διαμέτρου
15 τῆς γῆς ἢ τριτημόριον ἔχει τὴν διάμετρον" τῇ δ᾽
ὅλῃ σφαίρᾳ τῆς γῆς πρὸς τὴν ὕλην σφαῖραν τῆς
σελήνης ὡς ἑπτὰ καὶ εἴκοσι πρὸς ἕν ἐστι Φωσφόρου
ὃὲ xal γῆς αἱ μὲν διάμετροι τὸν διπλάσιον αἵ δὲ
σφαῖραι τὸν ὀκταπλάσιον ἔχουσι λόγον. τὸ δὲ διά-
*ovrnu« τῆς ἐκλειπτικῆς σκιᾶς τῆς διαμέτρου τῆς
σελήνης τριπλάσιον᾽ ὃ δ᾽ ἐκτρέπεται πλάτος ἡ σελήνη
τῆς διαμέτρου τῶν ξῳδίων ἐφ᾽ ἑκάτερα δωδεκάμοιρον.
αἱ δὲ πρὸς ἥλιον σχέσεις αὐτῆς ἐν τριγώνοις καὶ E

1 ὅστις S: ὅτι 7 ὡς παραβαλεῖν Muellerus. ἢ ὡς
παραβαλεῖν 11 πρὸς ἕν ἐστι (sc. ὁ λόγος) W: πρόσεστι
libri. πρὸς ἕν λόγος ἐστί Muellerus 20 διαμέτρου] διὰ
μέσου vel διὰ μέσων Turnebus 22 τῆς διαμέτρου) τοῦ
διὰ μέσων Maurommates. ,0 διὰ μέσων τῶν ξωδίων ὁ
ἐκλειπτικός ἐστι κύκλος" idem ἰὺ. δωδεκάμοιρον Duebnerus:
δωδεκατημόριον

202 DE ANIMAE PROCREATIONE

τετραγώνοις ἀποστήμασι διχοτόμους καὶ ἀμφικύρτους
σχηματισμοὺς λαμβάνουσιν" ἕξ δὲ ξῴδια διελϑοῦσα
. τὴν πανσέληνον ὥσπερ τινὰ συμφωνίαν ἐν ἑξατόνῳ
διὰ πασῶν ἀποδίδωσι. τοῦ δ᾽ ἡλίου περὶ τὰς τροπὰς
ἐλάχιστα καὶ μέγιστα περὶ τὴν ἰσημερίαν ἔχοντος
κινήματα, δι’ ὧν ἀφαιρεῖ τῆς ἡμέρας καὶ τῇ νυκτὶ
προστίϑησιν ἢ τοὐναντίον, οὗτος ὁ λόγος ἐστίν" ἐν
γὰρ ταῖς πρώταις ἡμέραις À' μετὰ τὰς χειμερινὰς
τροπὰς τῇ ἡμέρα προστίϑησι τὸ ἔκτον τῆς ὑπεροχῆς,
ἣν ἡ μεγίστη νὺξ πρὸς τὴν βραχυτάτην ἡμέραν
ἐμποιεῖ, ταῖς δ᾽ ἐφεξῆς τριάκοντα τὸ τρίτον, τὸ δ᾽
F ἥμισυ ταῖς λοιπαῖς ἄχρι τῆς ἰσημερίας, ἐν ἐξαπλασίοις
καὶ τριπλασίοις διαστήμασι τοῦ χρόνου τὴν ἀνωμαλίαν
ἐπανισοῦντος. Χαλδαῖοι δὲ λέγουσι τὸ ἔαρ ἐν τῷ
διὰ τεττάρων γίγνεσϑαι πρὸς τὸ μετόπωρον, ἐν δὲ ι5
τῷ διὰ πέντε πρὸς τὸν χειμῶνα, πρὸς δὲ τὸ ϑέρος
ἐν τῷ διὰ πασῶν. εἰ δ᾽ ὀρϑῶς ὁ Εὐριπίδης διορί-
Cera, ϑέρους τέσσαρας μῆνας καὶ χειμῶνος ἴσους

ει

[3
e

“φίλης τ᾽ ὀπώρας διπτύχους ἦρός τ᾽ ἴσους

ἐν τῷ διὰ πασῶν αἱ ὧραι μεταβάλλουσιν. ἔνιοι δὲ Ὁ
γῇ μὲν τὴν τοῦ προσλαμβανομένου χώραν ἀποδι-
δόντες σελήνῃ δὲ τὴν ὑπάτην Στίλβωνα δὲ καὶ
1029 Φωσφόρον ἐν διατόνοις καὶ παρυπάταις καὶ λιχανοῖς
κινοῦντες, αὐτὸν τὸν ἥλιον ὡς μέσην συνέχειν τὸ

8 γὰρ W 19 ταῖς Maurommates: τὰς 14 ἐπα-
νισῶν Muellerus — 19 Nauck. p. 679 — 28 καὶ παρυπάταις
Maurommates

IN TIMAEO. 203

διὰ πασῶν ἀξιοῦσιν, ἀπέχοντα τῆς μὲν γῆς τὸ διὰ
πέντε τῆς δὲ τῶν ἀπλανῶν τὸ διὰ τεσσάρων.
32. ᾿᾽4λλ᾽ οὔτε τούτων τὸ κομψὸν ἅπτεταί τινος
ἀληϑείας οὔτ᾽ ἐκεῖνοι παντάπασι τοῦ ἀκριβοῦς
5 ἔχονται. οἷς δ᾽ οὖν οὐ δοχεῖ ταῦτα τῆς τοῦ
Πλάτωνος ἀπηρτῆσϑαι διανοίας, ἐκεῖνα κομιδῇ
φανεῖται τῶν μουσικῶν λόγων ἔχεσϑαι, τὸ ε΄ τετρα-
χόρδων ὄντων τῶν ὑπάτων καὶ μέσων καὶ συνημ-
μένων καὶ διεξευγμένων καὶ ὑπερβολαίων ἐν πέντε
10 διαστήμασι τετάχϑαι τοὺς πλάνητας" ὧν τὸ μέν ἐστι
τὸ ἀπὸ σελήνης ἐφ᾽ ἥλιον καὶ τοὺς ὁμοδρόμους
ἡλίῳ, Στίλβωνα καὶ Φωσφόρον᾽ ἕτερον τὸ ἀπὸ
τούτων ἐπὶ τὸν "4ogsog Πυρόεντα' τρίτον δὲ τὸ
μεταξὺ τούτου καὶ Φαέϑοντος" εἶϑ᾽ ἑξῆς τὸ ἐπὶ
15 Φαίνωνα καὶ πέμπτον ἤδη τὸ ἀπὸ τούτον πρὸς τὴν
ἀπλανῆ ὀφαῖραν" ὥστε τοὺς ὁδρίξοντας φϑόγγους τὰ
τετράχορδα τὸν τῶν πλανωμένων λόγον ἔχειν ἀστέ-
ρῶν. ἔτι τοίνυν τοὺς παλαιοὺς ἴσμεν ὑπάτας μὲν
δύο τρεῖς δὲ νήτας μίαν δὲ μέσην καὶ μίαν παρα-
8. μέσην τιϑεμένους, ὥστε τοῖς πλάνησιν ἰσαρίϑμους
εἶναι τοὺς ἑστῶτας. οἵ δὲ νεώτεροι τὸν προῦ-
λαμβανόμενον, τόνῳ διαφέροντα τῆς ὑπάτης, ἐπὶ
τὸ βαρὺ τάξαντες τὸ μὲν ὅλον σύστημα δὶς διὰ
πασῶν ἐποίησαν, τῶν δὲ συμφωνιῶν τὴν κατὰ φύσιν
δούκ ἐτήρησαν τάξιν τὸ γὰρ διὰ πέντε πρότερον
γίγνεται τοῦ διὰ τεσσάρων, ἐπὶ τὸ βαρὺ τῇ ὑπάτῃ
τοῦ τόνου προσληφϑέντος. ὁ ὃδὲ Πλάτων δῆλός

18 Ἄρεος X: ἄρεως aut ἀέρος 26 τοῦ] om. BE

Β

204 DE ANIMAE PROCREATIONE

ἐστιν ἐπὶ τὸ ὀξὺ προσλαμβάνων" λέγει γὰρ ἐν τῇ
Πολιτείᾳ τῶν ὀκτὼ σφαιρῶν ἑκάστην περιφέρειν
εἶτ᾽ ἐπ᾿ αὐτῇ Σειρῆνα βεβηκυῖαν᾽ ἄδειν δὲ πάσας
ἕνα τόνον ἱείσας, ἐκ δὲ πασῶν κεράννυσϑαι μίαν
ἁρμονίαν. αὗται δ᾽ ἀνιέμεναι τὰ ϑεῖα εἴρουσι καὶ s
κατάδουσι τῆς ἱερᾶς περιόδου καὶ χορείας ὀκτάχορδον

D ἐμμέλειαν᾽ ὀκτὼ γὰρ ἦσαν καὶ οἱ πρῶτοι τῶν δι-
πλασίων καὶ τριπλασίων ὅροι λόγων, ἑκατέρᾳ προσ-
αριϑμουμένης μερίδι τῆς μονάδος. οἱ δὲ πρεσβύ-
τεροι Μούσας παρέδωκαν καὶ ἡμῖν ἐννέα, τὰς μὲν τὸ
ὀχτὼ καϑάπερ ὃ Πλάτων περὶ τὰ οὐράνια, τὴν δ᾽
ἐνάτην τὰ περίγεια κηλεῖν ἀνακαλουμένην καὶ
καϑιστᾶσαν ἐκ πλάνης καὶ διαφορᾶς ἀνωμαλίαν καὶ
ταραχὴν ἐχούσης.

88. Σκοπεῖτε δὲ μὴ τὸν μὲν οὐρανὸν ἄγει καὶ τὸ
τὰ οὐράνια ταῖς περὶ αὐτὴν ἐμμελείαις καὶ κινήσεσιν
ἡ ψυχὴ φρονιμωτάτη καὶ δικαιοτάτῃ γεγονυῖα"
γέγονε δὲ τοιαύτη τοῖς καϑ᾽ ἁρμονίαν λόγοις, ὧν
εἰκόνες μὲν ὑπάρχουσιν εἰς τὰ ἀσώματα ἔν τοῖς
ὁρατοῖς καὶ ὁρωμένοις μέρεσι τοῦ κόσμου καὶ 90
σώμασιν ἡ δὲ πρώτη καὶ κυριωτάτη δύναμις δρατῶς
ἐγκέκραται τῇ ψυχῇ καὶ παρέχει σύμφωνον ἑαυτὴν
καὶ πειϑήνιον, ἀεὶ τῷ κρατίστῳ καὶ ϑειοτάτῳ μέρει
τῶν ἄλλων ἁπάντων ὁμονοούντων. παραλαβὼν γὰρ
ὃ δημιουργὸς ἀταξίαν καὶ πλημμέλειαν ἐν ταῖς 96
κινήσεσι τῆς ἀναρμόστου καὶ ἀνοήτου ψυχῆς διαφερο-

2 Πολιτείχ)] ».6 170 δὅ 8: εἴρουσαι καὶ κατάδονυσαι BE
16 malim αὑτὴν 19 S: σώματα 421 ὁρατῶς] ἀοράτως
Muellerus 25 ἀταξίαν] κατ᾽ ἀταξίαν BE

IN TIMAEO. 205

μένης πρὸς ἑαυτὴν τὰ μὲν διώρισε xol διέστησε τὰ
δὲ συνήγαγε πρὸς ἄλληλα καὶ συνέταξεν, ἁρμονίαις
καὶ ἀριϑμοῖς χρησάμενος" οἷς καὶ và κωφότατα V
σώματα, λίϑοι καὶ ξύλα xal φλοιοὶ φυτῶν καὶ
5 ϑηρίων ὀστᾶ καὶ πυτίαι, συγκεραννύμενα καὶ συναρ-
μοττόμενα ϑαυμαστὰς μὲν ἀγαλμάτων ὄψεις. ϑαυ-
μαστὰς δὲ παρέχει φαρμάκων καὶ ὀργάνων δυνάμεις.
ἣ καὶ Ζήνων ὁ Κιτιεὺς ἐπὶ ϑέαν αὐλητῶν παρε-
κάλει τὰ μειράκια καταμανϑάνειν, οἵαν κέρατα καὶ
1 ξύλα καὶ κάλαμοι καὶ ὀστᾶ, λόγου μετέχοντα καὶ
συμφωνίας, φωνὴν ἀφίησι. τὸ μὲν γὰρ ἀριϑμῷ
πάντα ἐπεοικέναι κατὰ τὴν Πυϑαγορικὴν ἀπόφανσιν
λόγου δεῖται" τὸ δὲ πᾶσιν, οἷς ἐκ διαφορᾶς καὶ 1080
ἀνομοιότητος ἐγγέγονε κοινωνία τις πρὸς ἄλληλα
xol συμφωνία, ταύτης αἰτίαν εἶναι μετριότητα καὶ
τάξιν, ἀριϑμοῦ καὶ ἁρμονίας μετασχοῦσιν, οὐδὲ τοὺς
ποιητὰς λέληϑεν ᾿ἄρϑμια᾽ μὲν τὰ φίλα καὶ προσηνῆ
καλοῦντας ᾿ἀναρσίους᾽ δὲ τοὺς ἐχϑροὺς καὶ τοὺς
πολεμίους, ὧς ἀναρμοστίαν τὴν διαφορὰν οὖσαν.
οὗ δὲ τῷ Πινδάρῳ ποιήσας τὸ ἐπικήδειον

'ἄρμενος ἦν ξείνοισιν ἀνὴρ ὅδε καὶ φίλος ἀστοῖς

εὐαρμοστίαν δῆλός ἐστι τὴν ἀρετὴν ἡγούμενος" ὥς
που καὶ αὐτὸς ὃ Πίνδαρος τοῦ ϑεοῦ ᾿φησίν᾽ ἐπα-

8 : κουφότατα 4ocoudrovidem ὅ ὀστᾶ Maurommates
(cf. p. 589a): εἰσὶ ib. Aldina: πιτύαι 18 olg S: ϑεοῖς

18 ἀναρσίους X: “ναρείους B. ἀναρτείους E 23 Πίνδαρος]
Bergk. 1p.880 ib. ἐπακοῦσαι — ἐπιδεικνυμένου Muellerus:
ἐπακούοντος οὐκ (Óovx E) ἀνορέαν ἐπιδεικνύμενοι BE cf.
p. 397a

206 DE ANIMAE PROCREATIONE IN TIMAEO.

κοῦσαι μουσικὰν ὀρϑὰν ἐπιδεικνυμένου τὸν Κάδμον".

B οἵ τε πάλαι ϑεολόγοι, πρεσβύτατοι φιλοσόφων ὄντες,
ὄργανα μουσικὰ ϑεῶν ἐνεχείριξον ἀγάλμασιν" οὐχ
ὡς λύραν που ἢ καὶ αὐλοῦσιν, ἀλλ᾽ οὐδὲν ἔργον
οἰόμενοι ϑεῶν οἷον ἁρμονίαν εἶναι καὶ συμφωνίαν. ;
ὥσπερ οὖν ὃ τοὺς ἐπιτρίτους καὶ ἡμιολίους καὶ
διπλασίους λόγους ξητῶν ἐν τῷ ξυγῷ τῆς λύρας καὶ
τῇ χελώνῃ καὶ τοῖς κολλάβοις γελοῖός ἐστι" δεῖ μὲν
γὰρ ἀμέλει καὶ ταῦτα συμμέτρως γεγονέναι πρὸς
ἄλληλα μήκεσι καὶ πάχεσι, τὴν δ᾽ ἁρμονίαν ἐκείνην v
ἐπὶ τῶν φϑόγγων ϑεωρεῖν" οὕτως εἰκὸς μέν ἐστι
καὶ τὰ σώματα τῶν ἀστέρων καὶ τὰ διαστήματα τῶν

C κύκλων καὶ τὰ τάχη τῶν περιφορῶν, ὥσπερ ὄργανα
ἐν τεταγμένοις λόγοις ἔχειν ἐμμέτρως πρὸς ἄλληλα
καὶ πρὸς τὸ ὅλον, εἰ καὶ τὸ ποσὸν ἡμᾶς τοῦ μετρίου τ
διαπέφευγε' τῶν μέντοι λόγων ἐκείνων, οἷς ὁ
δημιουργὸς ἐχρήσατο, καὶ τῶν ἀριϑμῶν ἔργον
ἡγεῖσϑαι τὴν αὐτῆς τῆς ψυχῆς ἐμμέλειαν καὶ ἄρμο-
νίαν πρὸς αὑτήν, ὑφ᾽ ἧς καὶ τὸν οὐρανὸν ἐγγενο-
μένη μυρίων ἀγαθῶν ἐμπέπληκε, καὶ τὰ περὶ γῆν Ὁ
ὥραις καὶ μεταβολαῖς μέτρον ἐχούσαις ἄριστα καὶ
κάλλιστα πρός τε γένεσιν καὶ σωτηρίαν τῶν γιγνο-
μένων διακεκόσμηκπεν.

4 lac. 6—6 BE. που πκρούουσι καὶ αὐλοῦσιν suppl.
Maurommates. Malim ὑποχρούουσι καὶ «4. 7 λόγους
ξητῶν — -- ἐπὶ τῶν gOóyyov] φϑόγγους ξητῶν --- --- ἐπὶ
τῶν λόγων W 14 λόγοις idem

*EIITOMH TOT ΠΕΡῚ ΤῊΣ EN TO9Ip
TIMAI9I ΨΥΧΟΓΌΝΙΑΣ.

l. Ὁ περὶ τῆς ἐν τῷ Τιμαίῳ ψυχογονίας ἐπι-
γεγραμμένος λόγος, ὅσα Πλάτωνι καὶ τοῖς Πλατω-
5 νικοῖς πεφιλοτίμηται, ἀπαγγέλλει" εἰσάγει δὲ xol E
γεωμετρικάς τινας ἀναλογίας καὶ ὁμοιότητας, πρὸς
τὴν τῆς ψυχῆς ὡς οἴεται ϑεωρίαν συντεινούσας
αὐτῷ, καὶ δὴ καὶ μουσικὰ καὶ ἀριϑμητικὰ ϑεωρή-

ματα.

0 2. “έγει δὲ τὴν ὕλην διαμορφωϑῆναι ὑπὸ τῆς
ψυχῆς καὶ δίδωσι μὲν τῷ παντὶ ψυχήν, δίδωσι δὲ
xul ἑκάστῳ ξῴῳ τὴν διοικοῦσαν αὐτό, καὶ πῆ μὲν
ἀγένητον εἰσάγει ταύτην πῆ δὲ γενέσει δουλεύουσαν"
ἀίδιον δὲ τὴν ὕλην καὶ ὑπὸ τοῦ ϑείου διὰ τῆς Κ

τ ψυχῆς μορφωϑῆναι" καὶ τὴν κακίαν δὲ βλάστημα
τῆς ὕλης γεγονέναι. ἵνα μή, φησί, τὸ ϑεῖον αἴτιον
τῶν κακῶν νομισϑείη.

9. Ὅτι οἵ περὶ τὸν Ποσειδώνιον οὐ μακρὰν τῆς
ὕλης ἀπέστησαν τὴν ψυχήν, ἀλλὰ δεξάμενοι τὴν
τῶν περάτων οὐσίαν περὶ τὰ σώματα λέγεσϑαι

ὅ X: ἐπαγγέλλει

. 208 EPITOME LIBRI

μεριστὴν xal ταῦτα τῷ νοητῷ μίξαντες ἀπεφήναντο
τὴν ψυχὴν ἰδέαν εἶναι τοῦ πάντῃ διαστατοῦ xcv
1081 ἀρυϑμὸν συνεστῶσαν ἁρμονίαν περιέχοντα" τά τε
γὰρ μαϑηματικὰ τῶν πρώτων νοητῶν μεταξὺ καὶ
τῶν αἰσϑητῶν τετάχϑαι' τῆς τε ψυχῆς τῷ νοητῷ τὸ
ἀίδιον καὶ τῷ αἰσϑητικῷ τὸ παϑητικὸν ἐχούσης,
προσῆκον ἐν μέσῳ τὴν οὐσίαν ὑπάρχειν. ἔλαϑε
γὰρ καὶ τούτους Ó ϑεὸς τοῖς τῶν σωμάτων πέρασιν
ὕστερον, ἀπειργαδμένης ἤδη τῆς ψυχῆς, ᾿χρώμενος
ἐπὶ τὴν τῆς ὕλης διαμόρφωσιν, τὸ σκεδαστὸν αὐτῆς v
καὶ ἀσύνδετον δρίξων καὶ περιλαμβάνων ταῖς ix
τῶν τριγώνων συναρμοττομένων ἐπιφανείαις. ἀτοπώ-
Βτερον δὲ τὸ τὴν ψυχὴν ἰδέαν ποιεῖν' ἡ μὲν γὰρ
ἀεικίνητος ἡ δ᾽ ἀκίνητος, καὶ ἡ μὲν ἀμιγὴς πρὸς
τὸ αἰσϑητὸν ἡ δὲ τῷ σώματι συνειργμένη" πρὸς δὲ v
τούτοις ὁ ϑεὸς τῆς μὲν ἰδέας ὡς παραδείγματος
γέγονε μιμητής, τῆς δὲ ψυχῆς ὥσπερ ἀποτελέσματος
δημιουργός. ὅτι δ᾽ οὐδ᾽ ἀριϑμὸν ὁ Πλάτων τὴν
οὐσίαν τίϑεται τῆς ψυχῆς ἀλλὰ ταττομένην ox
ἀριϑμοῦ, προείρηται. 30
4. Πρὸς δ᾽ ἀμφοτέροις τούτοις κοινόν ἐστι τὸ
μήτε τοῖς πέρασι μήτε τοῖς ἀριϑμοῖς μηϑὲν ἴχνος
ἐνυπάρχειν ἐκείνης τῆς δυνάμεως, 1) τὸ αἰσϑητὸν ἡ
ψυχὴ πέφυκε κρίνειν. νοῦν μὲν γὰρ αὐτῇ καὶ
νοητιχὸν ἡ τῆς νοητῆς μέθεξις ἀρχῆς ἐμπεποίηκε, :
δόξας Ob καὶ πίστεις καὶ τὸ φανταστικὸν καὶ τὸ

σι

21 ἀμφοτέρους τούτους p. 1028 25 νοητικὸν *:
vontà» vid. p. 1023d

DE ANIMAE PROCREATIONE. 209

παθητικὸν ὑπὸ τῶν περὶ τὸ σῶμα ποιοτήτων, ὃ C
οὐκ ἄν τις ἐκ μονάδων οὐδὲ γραμμῶν οὐδ᾽
ἐπιφανειῶν ἁπλῶς νοήσειεν ἐγγινόμενον. καὶ
μὴν οὐ μόνον αἱ τῶν ϑνητῶν ψυχαὶ γνωστικὴν
δτοῦ αἰσϑητοῦ δύναμιν ἔχουσιν, ἀλλὰ καί “τὴν
τοῦ xócuov' φησίν “ἀνακυκλουμένην αὐτὴν πρὸς
ἑαυτήν, ὅταν οὐσίαν σδκεδαστὴν ἔχοντός τινος
ἐφάπτηται καὶ ὅταν ἀμέριστον, λέγειν κινουμένην
διὰ πάσης ἑαυτῆς, ὅτῳ ἄν τι ταὐτὸν fj καὶ ὅτου ἂν
10 ἕτερον. πρὸς ὅτι τε μάλιστα καὶ ὕπη καὶ ὅπως

συμβαίνει. καὶ τὰ γιγνόμενα πρὸς ἕκαστον ἕχαστα Ὁ
εἶναι καὶ πάσχειν. ἐν τούτοις ἅμα καὶ τῶν δέκα
κατηγοριῶν ποιούμενος ὑπογραφὴν ἔτι μᾶλλον τοῖς
ἐφεξῆς διασαφεῖ. “λόγος γάρ᾽ φησίν ᾿ἀληϑής, ὅταν
ι μὲν περὶ τὸ αἰσϑητὸν γίγνηται καὶ ὃ τοῦ ϑατέρου
κύκλος ὀρϑὸς ἰὼν εἰς πᾶσαν αὐτοῦ τὴν ψυχὴν
διαγγείλῃ, δόξαι καὶ πίστεις γίγνονται βέβαιοι καὶ
ἀληθεῖς, ὅταν δ᾽ «b πάλιν περὶ τὸ λογιστικὸν ἦ
καὶ ὃ τοῦ ταὐτοῦ κύκλος εὔτροχος ὧν αὐτὰ μηνύσῃ,
Ὁ ἐπιστήμη ἐξ ἀνάγκης ἀποτελεῖται. τούτω δὲ ἐν ᾧ
τῶν ὕντων ἐγγίγνεσϑον, ἐάν ποτέ τις αὐτὸ ἄλλο
πλὴν ψυχὴν προσείπῃ, πᾶν μᾶλλον ἢ τὸ ἀληϑὲς

ἐρεῖ" πόϑεν οὖν ἔσχεν ἡ ψυχὴ τὴν ἀντιληπτικὴν E
τοῦ αἰσϑητοῦ καὶ δοξαστικὴν ταύτην κίνησιν, ἕτέραν
| τῆς νοητικῆρ ἐκείνης καὶ τελευτώσης εἰς ἐπιστήμην,
| ἔργον εἰπεῖν, μὴ ϑεμένους βεβαίως ὅτι νῦν οὐχ

. 8 λέγειν] λέγη aut λέγει libri 9 ἦ καὶ W: ἢ καὶ
ib. ὅτου Plato: ὅτῳ 16 p. 1028 ἔ.: γένηται. 536 νοητικῆς
W: νοητῆς vid. p. 1028 f.

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 14

210 EPITOME LIBRI

ἁπλῶς ψυχὴν ἀλλὰ κόσμου ψυχὴν συνίστησιν ἐξ
ὑποκειμένης τῆς τε κρείττονος οὐσίας καὶ ἀμερίστου
καὶ τῆς χείρονος, ἣν περὶ τὰ σώματα μεριστὴν
κέκληκεν, οὐχ ἑτέραν οὖσαν ἢ τὴν δοξαστικὴν καὶ
φανταστικὴν καὶ συμπαϑῆ τῶν αἰσϑητῶν κένησιν,
οὐ γενομένην ἀλλ᾽ ὑφεστῶσαν ἀίδιον. ὥσπερ ἡ
ἑτέρα. τὸ γὰρ νοερὸν ἡ φύσις ἔχουσα καὶ τὸ
F δοξαστικὸν εἶχεν. ἀλλ᾽’ ἐκεῖνο μὲν ἀκίνητον καὶ
ἀπαϑὲς καὶ περὶ τὴν ἀεὶ μένουσαν ἰδρυμένον οὐσίαν'
τοῦτο δὲ μεριστὸν καὶ πλανητόν, ἅτε δὴ φερομένης v
καὶ σκεδαννυμένης ἐφαπτόμενον ὕλης. οὔτε γὰρ
τὸ αἰσϑητὸν εἰλήχει τάξεως ἀλλ᾽ ἦν ἄμορφον καὶ
ἀόριστον. fj τε περὶ τοῦτο τεταγμένη δύναμις οὔτε
δόξας ἐνάρϑρους οὔτε κινήσεις ἁπάσας εἶχε τεταγ-
μένας, ἀλλὰ τὰς πολλὰς ἐνυπνιώδεις καὶ παραφόρους 1
καὶ ταραττούδας τὸ σωματοειδές, ὅσα μὴ κατὰ τύχην
τῷ βελτίονι περιέπιπτεν᾽ ἐν μέσῳ γὰρ ἦν ἀμφοῖν
καὶ πρὸς ἀμφότερα συμπαϑῆ καὶ συγγενῆ φύσιν |
1089 εἶχε, τῷ μὲν αἰσϑητικῷ τῆς ὕλης ἀντεχομένη τῷ
ὃὲ χριτικῷ τῶν νοητῶν. 30.
ὅ. Οὕτω δέ πως καὶ Πλάτων διασαφεῖ τοῖς |
ὀνόμασιν᾽ “οὗτος ydg! φησί 'παρὰ τῆς ἐμῆς ψήφου
λογισϑεὶς ἐν κεφαλαίῳ δεδόσϑω λόγος, ὅν τε καὶ
χώραν καὶ γένεσιν εἷναι τρία τριχῆ καὶ πρὶν οὐρανὸν
γενέσθαι. χώραν vs γὰρ καλεῖ τὴν ὕλην ὥσπερ 5
ἔδραν ἔστιν ὅτε καὶ ὑποδοχήν, ὃν δὲ τὸ νοητόν,

6 τῷ αἰσθητῷ p. 1024 8 14 εἶχε W ex p. 1024}:
ἔχουσα — ?8 ὄν τε Basileensis: ὄντος — 25 χώραν τε eadem:

καὶ χώραν t6 .

DE ANIMAE PROCREATIONE. 211

γένεσιν δὲ τοῦ κόσμου μήπω γεγονότος οὐδεμίαν
ἄλλην ἢ τὴν ἐν μεταβολαῖς καὶ κινήσεσιν οὐσίαν, τοῦ
τυποῦντος καὶ τοῦ τυπουμένου μεταξὺ τεταγμένην,
διαδιδοῦσαν ἐνταῦϑα τὰς ἐχεῖϑεν εἰκόνας. διά vs
6 δὴ ταῦτα μεριστὴ προσηγορεύϑη καὶ ὅτι τῷ αἰσϑητῷ B
τὸ αἰσθανόμενον καὶ τῷ φανταστῷ τὸ φανταζόμενον
ἀνάγκη συνδιανέμεσϑαι καὶ συμπαρήκειν᾽ ἡ γὰρ
αἰσϑητικὴ κίνησις ἰδία ψυχῆς οὖσα κινεῖται πρὸς
τὸ αἰσϑητὸν ἐκτός" ὃ δὲ νοῦς αὐτὸς μὲν ἐφ᾽ ἑαυτοῦ
1 μόνιμος ἦν καὶ ἀκίνητος, ἐγγενόμενος δὲ τῇ ψυχῇ
καὶ κρατήσας εἰς ἑαυτὸν ἐπιστρέφει καὶ συμπεραίνει
τὴν ἐγκύκλιον φοράν, περὶ τὸ μένον ἀεὶ μάλιστα
ψαύουσαν τοῦ ὄντος. διὸ χαὶ δυδανάκρατος ἡ Ὁ
κοινωνία γέγονεν αὐτῶν, τῷ ἀμερίστῳ τὸ μεριστὸν
ι καὶ τῷ μηδαμῇ κινητῷ τὸ πάντῃ φορητὸν μιγνύουσα
καὶ καταβιαξομένη ϑάτερον εἰς ταὐτὸν συνελῦ εἴν.
ἦν δὲ τὸ ϑάτερον οὐ κίνησις ὥσπερ οὐδὲ ταὐτὸν
στάσις, ἀλλ᾽ ἀρχὴ διαφορᾶς καὶ ἀνομοιότητος.
ἑκάτερον γὰρ ἀπὸ τῆς ἑτέρας ἀρχῆς κάτεισι, τὸ μὲν
ἢ ταὐτὸν ἀπὸ τοῦ ἑνὸς τὸ δὲ ϑάτερον ἀπὸ τῆς δυάδοο᾽
καὶ μέμικται πρῶτον ἐνταῦϑα περὶ τὴν ψυχήν, ἀριϑ-
μοῖς καὶ λόγοις συνδεϑέντα καὶ μεσότησιν ἐναρμο-
víoig, καὶ ποιεῖ ϑάτερον ἐγγενόμενον τῷ ταὐτῷ
διαφοράν, τὸ δὲ ταὐτὸν ἐν τῷ ἑτέρῳ τάξιν, ὡς
8. δῆλόν ἐστιν ἐν ταῖς πρώταις τῆς ψυχῆς δυνάμεσιν"
εἰσὶ δ᾽ αὗται τὸ κριτικὸν καὶ τὸ κινητικόν. ἡ μὲν
οὖν χίνησις εὐθὺς ἐπιδείκνυται περὶ τὸν οὐρανὸν

12 μένον W: μὲν cf. 1. 1. 28 τὸ θάτερον Duebnerus
143

212 EPITOME LIBRI

ἐν uiv τῇ ταὐτότητι τὴν ἑτερότητα τῇ περιφορᾷ
τῶν ἀπλανῶν, ἐν δὲ τῇ ἑτερότητι τὴν ταὐτότητα τῇ
τάξει τῶν πλανήτων᾽ ἐπικρατεῖ γὰρ ἐν ἐκείνοις τὸ
Ὁ ταὐτόν, ἐν δὲ τοῖς περὶ γῆν τοὐναντίον. ἡ δὲ

κρέσις ἀρχὰς μὲν ἔχει δύο, τόν vs νοῦν ἀπὸ τοῦ ;

ταὐτοῦ πρὸς τὰ καϑόλον καὶ τὴν αἴσϑησιν ἀπὸ τοῦ
ἑϊέρου πρὸς τὰ x«9' ἕκαστα. μέμικται δὲ λόγος

ἐξ ἀμφοῖν, νόησις ἐν τοῖς νοητοῖς καὶ δόξα γινό-
μενος ἐν τοῖς αἰσϑητοῖς᾽ ὀργάνοις τὲ μεταξὺ φαντα-
δίαις τε καὶ μνήμαις χρώμενος, ὧν τὰ μὲν ἐν vÓ v
ταὐτῷ τὸ ἕτερον τὰ δ᾽ ἐν τῷ ἑτέρῳ ποιεῖ τὸ
ταὐτόν. ἔστι γὰρ ἡ μὲν νόησις κίνησις τοῦ νοοῦντος
περὶ τὸ μένον, ἡ δὲ δόξα μονὴ τοῦ αἰσϑανομένου
περὶ τὸ κινούμενον" φαντασίαν δὲ συμπλοκὴν δόξης
πρὸς αἴσϑησιν οὖσαν ἵστησιν ἐν μνήμῃ τὸ ταὐτόν᾽ s
τὸ δὲ ϑάτερον κινεῖ πάλιν ἐν διαφορᾷ τοῦ πρόσϑεν

E xal νῦν, ἑτερότητος ἅμα καὶ ταὐτότητος ἐφαπτό-
μενον.

6. Δεῖ δὲ τὴν περὶ τὸ σῶμα τοῦ κόσμου γενο-
μένην σύντηξιν εἰκόνα λαβεῖν τῆς ἀναλογίας ἐν ἧ Ὁ
διηρμόσατο τὴν ψυχήν. ἐκεῖ μὲν γὰρ ἦν ἄκρα τὸ
πῦρ καὶ ἡ γῆ, χαλεπὴν πρὸς ἄλληλα κραϑῆναι φύσιν
ἔχοντα, μᾶλλον δ᾽ ὅλως ἄκρατον καὶ ἀσύστατον᾽
ὅϑεν ἐν μέσῳ ϑέμενος αὐτῶν τὸν μὲν ἀέρα πρὸ τοῦ

F πυρὸς τὸ δ᾽ ὕδωρ πρὸ τῆς γῆς, ταῦτα πρῶτον κ᾿
ἀλλήλοις ἐκέρασεν εἶτα διὰ τούτων ἐκεῖνα πρός τὲ

12 νοοῦντος Iannetius: κινοῦντος — 20 σύντηξιν p. 109ὅ8:
σύνταξιν

DE ANIMAE PROCREATIONE. 213

ταῦτα καὶ ἄλληλα συνέμιξε καὶ συνήρμοσεν. ἐνταῦϑα
ὃὲ πάλιν τὸ ταὐτὸν καὶ τὸ ϑάτερον, ἐναντίας δυνά-
μεις καὶ ἀκρότητας ἀντιπάλους, συνήγαγεν οὐ δι’
αὑτῶν, ἀλλ᾽ οὐσίας ἑτέρας μεταξύ, τὴν μὲν ἀμέριστον
ἐπρὸ τοῦ ταὐτοῦ, πρὸ δὲ τοῦ ϑατέρου τὴν μεριστήν,
ἔστιν dj προσήκουσαν ἑχατέραν ἑκατέρᾳ τάξας, εἶτα
μιχϑείσαις ἐκείναις ἐπεγκεραννύμενος, οὕτω τὸ πᾶν
συνύφηνε τῆς ψυχῆς εἶδος, ὡς ἦν ἀνυστόν, ἐκ δια-
φόρων ὕμοιον ἔκ τε πολλῶν ἕν ἀπεργασάμενος.

1 χαὶ πρὸς ἄλληλα p. 1026b 4Ἅ αὑτῶν eadem: αὐτῶν

1033

IIEPI
αν ZTOIKON ἘΝΑΝΤΙΩΟΜΑΤΩΝ.

1. Πρῶτον ἀξιῶ τὴν τῶν δογμάτων ὁμολογέαν
B ἐν τοῖς βίοις ϑεωρεῖσϑαι' δεῖ γὰρ οὐχ οὕτω τὸν
ῥήτορα κατ᾽ «Αἰσχίνην ταὐτὸ φϑέγγεσϑαι καὶ τὸν
νόμον ὡς τὸν βίον τοῦ φιλοσόφου τῷ λόγῳ σύμ-
φῶνον εἶναι. ὃ γὰρ λόγος τοῦ φιλοσόφου νόμος
αὐθαίρετος καὶ ἴδιός ἐστιν, εἴ ys δὴ μὴ παιδιὰν
καὶ εὑρησιλογίαν ἕνεκα δόξης ἀλλ᾽ ἔργον ἄξιον
σπουδῆς τῆς μεγίστης, ὥσπερ ἔστιν, ἡγοῦνται quAO- 1
σοφίαν.

2. ᾿Επεὶ τοίνυν πολλὰ μὲν ὡς ἐν ὀλίγοις αὐτῷ
Ζήνωνι πολλὰ δὲ Κλεάνϑει πλεῖστα δὲ Χρυσίππῳ
γεγραμμένα τυγχάνει περὶ πολιτείας καὶ τοῦ ἄρχε-
σϑαι καὶ ἄρχειν καὶ δικάξειν καὶ ῥδητορεύειν᾽ ἐν υ'
ὃὲ τοῖς βίοις οὐδενὸς ἔστιν εὑρεῖν οὐ στρατηγίαν,

C οὐ νομοϑεσίαν, οὐ πάροδον εἰς βουλήν, οὐ συνηγορίαν
ἐπὶ δικαστῶν, οὐ στρατείαν ὑπὲρ πατρίδος, οὐ πρε-
σβείαν, οὐκ ἐπίδοσιν. ἀλλ᾽ ἐπὶ ξένης ὥσπερ τινὸς
λωτοῦ γευσάμενοι δχολῆς τὸν πάντα βίον οὐ βραχὺν 30

o

e

1 IIEPI] om. mei 5 “Μἰσχίνην) in or. c. Cites. c. 4
ib. ταὐτὸ *: τὸ αὐτὸ 20 λωτοῦ; cf. Hom. x. 94

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 215

ἀλλὰ παμμήκη γενόμενον διήγαγον ἐν λόγοις καὶ
βιβλίοις καὶ περιπάτοις. οὐκ ἄδηλον ὅτι τοῖς ὑφ᾽
ἑτέρων γραφομένοις καὶ λεγομένοις μᾶλλον ἢ τοῖς
ὑφ᾽ αὑτῶν ὁμολογουμένως ἔξησαν, ἣν ᾿Επίκουρος
5 ἡσυχίαν ἐπαινεῖ καὶ ᾿Ιερώνυμος, ἐν ταύτῃ τὸ παράπαν
χαταβιώσαντες. αὐτὸς γοῦν Χρύσιππος ἐν τῷ τετάρ- D
τῷ περὶ Βίων οὐδὲν οἴεται τὸν σχολαστικὸν βίον
τοῦ ἡδονικοῦ διαφέρειν" αὐτὰς δὲ παραϑήδομαι τὰς
λέξεις “ὅσοι δ᾽ ὑπολαμβάνουσι φιλοσόφοις ἐπιβάλλειν
i μάλιστα τὸν σχολαστικὸν βίον ἀπ᾽ ἀρχῆς, οὗτοί μοι
δοχοῦσι διαμαρτάνειν. ὑπονοοῦντες διαγωγῆς τινος
ἕνεχεν δεῖν τοῦτο ποιεῖν ἢ ἄλλου τινὸς τούτῳ παρα-
πλησίου, καὶ τὸν ὅλον βίον οὕτω πως διελκύδαι"
τοῦτο δ᾽ ἐστίν, ἂν σαφῶς ϑεωρηϑῇ, ἡδέως" οὐ γὰρ
ὁ δεῖ λανθάνειν τὴν ὑπόνοιαν αὐτῶν, πολλῶν μὲν
σαφῶς τοῦτο λεγόντων οὐχ ὀλίγων δ᾽ ἀδηλότερον.᾽
τίς οὖν μᾶλλον ἐν τῷ σχολαστικῷ βίῳ τούτῳ E
χατεγήρασεν ἢ Χρύσιππος καὶ Κλεάνϑης καὶ
Διογένης καὶ Ζήνων καὶ ᾿Αντίπατρος, οἵ γε καὶ
3X» τὰς αὑτῶν κατέλιπον πατρίδας, οὐδὲν ἐγκαλοῦν-
τες ἀλλ᾿ ὅπως καϑ' ἡσυχίαν ἐν τῷ Shsíp καὶ ἐπὶ
Ζωστῆρος δχολάξοντες καὶ φιλολογοῦντες διάγωσιν;
Δριστοκρέων γοῦν ὃ Χρυσίππου μαϑητὴς καὶ
οἰκεῖος εἰκόνα χαλκῆν ἀναστηλώσας ἐπέγραψε τόδε
46 τὸ ἐλεγεῖον

4 Turnebus: ὁμολογουμένοις ib. ᾿Επίκουρος] cf. Usener.
Epicurea p. 284, 8 21 τῷ ιδείῳ Salmasius: τῷ ἡδίῳ
aut τῶ ἰδέω, unde fort. τὠδείῳ cf. D. Laert. 7, 184

216 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

“τόνδε νέον Χρύσιππον ᾿Δριστοχρέων ἀνέθηχε.
τῶν ᾿Δκαδημιαχῶν στραγγαλίδων κοπίδα."

F τοῦτ᾽ οὖν ὁ Χρύσιππος, ὁ γέρων, ὃ φιλόσοφος, ὁ
τὸν βασιλικὸν καὶ πολιτικὸν ἐπαινῶν βίον, τὸν δὲ
σχολαστικὸν οὐδὲν οἰόμενος τοῦ ἡδονικοῦ διαφέρειν. ὁ

8. Ὅσοι δ᾽ ἄλλοι πολιτεία προσίασιν, ἔτι μᾶλλον
ἐναντιοῦνται τοῖς αὑτῶν δόγμασι" καὶ γὰρ ἄρχουσι
καὶ δικάξουσι καὶ συμβουλεύουσι καὶ νομοϑετοῦσι
καὶ κολάξουσι καὶ τιμῶσιν. ὡς πόλεων οὐσῶν ἐν
αἷς πολιτεύονται, βουλευτῶν δὲ καὶ δικαστῶν ἀεὶ τὸ
τῶν λαγχανόντων, στρατηγῶν δὲ τῶν χειροτονου-
μένων, νόμων δὲ τῶν Κλεισθένους καὶ “υκούργου
καὶ Σόλωνος. oUc φαύλους καὶ ἀνοήτους γεγονέναι
λέγουσιν. ὥστε καὶ πολιτευόμενοι μάχονται.

1084 4. Καὶ μὴν ᾿Δἀντίπατρος ἐν τῷ περὶ τῆς KAs-»
άνϑους καὶ Χρυσίππου διαφορᾶς ἱστόρηκεν, ὅτι
Ζήνων καὶ Κλεάνθης οὐχ ἠϑέλησαν ᾿4ϑηναῖοι
γενέσϑαι, μὴ δόξωδι τὰς αὑτῶν πατρίδας ἀδικεῖν.
ὅτε μέν, εἰ καλῶς οὗτοι, Χρύσιππος οὐκ ὀρϑῶς
ἐποίησεν ἐγγραφεὶς εἰς τὴν πολιτείαν, παρείσϑω᾽ Ὁ
πολλὴν δὲ μάχην καὶ παράλογον ἔχει τὸ τὰ σώματα
καὶ τοὺς βίους οὕτω μακρὰν ἀποξενώσαντας τὰ
ὀνόματα ταῖς πατρίσι τηρεῖν, ὥσπερ εἴ τις τὴν
γαμετὴν ἀπολιπών, ἑτέρᾳ δὲ συξῶν καὶ συνανα-

B παυόμενος καὶ παιδοποιούμενος ἐξ ἑτέρας, μὴ συγ- Ὁ
γράφοιτο γάμον, ὅπως ἀδικεῖν μὴ δοκῇ τὴν προτέραν.

1 vid. Inscript. Graec. metricae. ed. Th. Preger. p.127 10.

τόνδ᾽ ἐνεὸν R praeter necessitatem ib.A4Quroxoéov]cf.Mueller.
4p.888 3«co0ro]voio)rog X 24 ἑταίρᾳ — ἑταίρας Leonicus

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 211

D. Χρύσιππος δὲ πάλιν ἐν τῷ περὶ “Ρητορικῆς
γράφων οὕτω ῥητορεύσειν καὶ πολιτεύσεσϑαι τὸν
σοφόν, ὡς καὶ τοῦ πλούτου ὄντος ἀγαϑοῦ καὶ τῆς
δόξης καὶ τῆς ὑγιείας, ὁμολογεῖ τοὺς λόγους αὐτῶν
ὁ ἀνεξόδους εἶναι καὶ ἀπολιτεύτους καὶ τὰ δόγματα
ταῖς χρείαις ἀνάρμοστα καὶ ταῖς πράξεσιν.

6. Ἔτι δόγμα Ζήνωνός ἐστιν “ἱερὰ ϑεῶν μὴ
οἰκοδομεῖν" ἱερὸν γὰρ μὴ πολλοῦ ἄξιον καὶ ἅγιον
οὐχ ἔστιν" οἰκοδόμων δ᾽ ἔργον xol βαναύσων οὐδέν

ἐστι πολλοῦ tiov. οἱ δὲ ταῦτ᾽ ἐπαινοῦντερ de
εὖ ἔχοντα μυοῦνται μὲν ἐν ἱεροῖς, ἀναβαίνουσι δ᾽
εἰς ἀκρόπολιν, προσκυνοῦσι δὲ τὰ ἔδη xol στεφα-
νοῦσι τοὺς ναούς, οἰκοδόμων ὄντας ἔργα καὶ βαναύ-
όων ἀνθρώπων. εἶτα τοὺς ᾿Επικουρείους ἐλέγχεσϑαι

τ δοκοῦσι ϑύοντας ϑεοῖς, αὐτοὶ δὲ μᾶλλον ἐλέγχονται
ϑύοντες ἐπὶ τῶν βωμῶν καὶ τῶν ἱερῶν, ἃ μήτ᾽
εἶναι μήτ᾽ οἰκοδομεῖσθαι δεῖν ἀξιοῦσιν.

T. ἀρετὰς ὃ Ζήνων ἀπολείπει πλείονας κατὰ
διαφοράς, ὥσπερ ὃ Πλάτων, οἷον φρόνησιν ἀνδρείαν
Ὁ σωφροσύνην δικαιοσύνην, ὡς ἀχωρίστους μὲν οὔσας
ἑτέρας δὲ καὶ διαφερούσας ἀλλήλων. πάλιν δὲ
ὁριξόμενος αὐτῶν ἑκάστην τὴν μὲν ἀνδρείαν φησὶ
φρόνησιν εἶναι ἐν ὑπομενετέοις τὴν δὲ σωφροσύνην
φρόνησιν ἐν αἰἱρετέοις τὴν δὲ δικαιοσύνην φρόνησιν

18 κατὰ διαφορὰς] καὶ διαφόρους Pal. 19 Πλάτων]
οὗ Polit. p. 3062. 23 ἐν ὑπομενετέοις τὴν δὲ σωφροσύνην
φρόνησιν ἐν αἱρετέοις Kuesterus: ἐνεργητέοις Pal. ἐν éveg-
γητέοις ceteri. cf. p. 441a et Pearson 'Fragmentis of Zeno
and Cleanthes! p. 176

218 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

D ἐν ἀπονεμητέοις, ὡς μίαν οὖσαν ἀρετὴν ταῖς δὲ
πρὸς τὰ πράγματα δχέσεσι κατὰ τὰς ἐνεργείας δια-
φέρειν δοκοῦσαν. οὐ μόνον δ᾽ ὃ Ζήνων περὶ ταῦτα
φαίνεται αὑτῷ μαχόμενος, ἀλλὰ καὶ Χρύσιππος
᾿Δρίστωνι μὲν ἐγκαλῶν ὅτι μιᾶς ἀρετῆς σχέδεις s
ἔλεγε τὰς ἄλλας εἶναι, Ζήνωνι δὲ συνηγορῶν οὕτως
ὁριξομένῳ τῶν ἀρετῶν ἑκάστην. ὃ δὲ Κλεάνϑης ἐν
Ὑπομνήμασι Φυσικοῖς εἰπὼν ὅτι ᾿πληγὴ πυρὸς ὃ
τόνος ἐστί, κἂν ἱκανὸς ἐν τῇ ψυχῇ γένηται πρὸς
τὸ ἐπιτελεῖν τὰ ἐπιβάλλοντα, ἰσχὺς καλεῖται καὶ w
κράτος ᾽ ἐπιφέρει κατὰ λέξιν “ἡ δ᾽ ἰσχὺς αὕτη καὶ
τὸ κράτος, ὅταν μὲν ἐν τοῖς φανεῖσιν ἐμμενετέοις
ἐγγένηται, ἐγκράτειά ἐστιν, ὅταν δ᾽ ἐν τοῖς ὑπο-

E μενετέοις, ἀνδρεία᾽ περὶ τὰς ἀξίας δὲ δικαιοσύνη:
περὶ δὲ τὰς αἱρέσεις καὶ ἐχκλίσεις σωφροσύνη. ὁ i

8. Πρὸς τὸν εἰπόντα

“μηδὲ δίκην δικάσῃς, πρὶν ἂν ἀμφοῖν μῦϑον
ἀκούδης᾽
ἀντέλεγεν ὁ Ζήνων, τοιούτῳ τινὶ λόγῳ χρώμενος

,

εἴτ᾽ ἀπέδειξεν ὁ πρότερος εἰπών, οὐκ ἀκουστέον Ὁ
τοῦ δευτέρου λέγοντος, πέρας γὰρ ἔχει τὸ ξητού-
μενον εἴτ᾽ οὐκ ἀπέδειξεν᾽ ὅμοιον γὰρ ὡς εἰ μηδ᾽
ὑπήκουσε κληϑεὶς ἢ ὑπακούσας ἑτερέτισεν ἤτοι δ᾽

4 μαχόμενος αὑτῷ Benselerus 7 Αλεάνϑης] cf. Pearson

. 801 12 ἐν τοῖς φανεῖσιν ": ἐπὶ τοῖς ἐπιφανέσιν libri.

ba τοῖς φανεῖσιν Hirzelius coll. Stob. Ecl. 2, 7, 605 (— p. 61,11

ed. Wachsmuth.) 17 cf. Leutsch. 2 p. 769 248 ἤτοι δ᾽

ἀπέδειξεν ἢ οὐκ ἀπέδειξεν) seclusit Duebnerus ib. ἤτοι
δ᾽] 7j τοίνυν R

. DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 219

ἀπέδειξεν ἢ οὐχ ἀπέδειξεν, οὐκ ἀκουστέον ἄρα τοῦ F
δευτέρου λέγοντος.᾽ τοῦτον δὲ τὸν λόγον ἐρωτήσας
αὐτὸς ἀντέγραφε μὲν πρὸς τὴν Πλάτωνος Πολιτείαν
ἔλυε ὃὲ σοφίσματα, καὶ τὴν διαλεκτικὴν ὡς τοῦτο

s ποιεῖν δυναμένην ἐχέλευε παραλαμβάνειν τοὺς μαϑη-
τάς. καίτοι ἢ ἀπέδειξε Πλάτων ἢ οὐκ ἀπέδειξε τὰ
ἐν τῇ Πολιτείᾳ, κατ᾽ οὐδέτερον δ᾽ ἦν ἀναγκαῖον
ἀντιγράφειν ἀλλὰ πάντως περιττὸν καὶ μάταιον. τὸ
δ᾽ αὐτὸ περὶ τῶν σοφισμάτων ἔδστιν εἰπεῖν.

»n 9. Ὁ Χρύσιππος οἴεται δεῖν τῶν λογικῶν πρῶ- 1085
τον ἀκροᾶσϑαι τοὺς νέους δεύτερον δὲ τῶν ἠθικῶν
μετὰ δὲ ταῦτα τῶν φυσικῶν, ὡσαύτως δὲ τούτοις
τὸν περὶ ϑεῶν λόγον ἔσχατον παραλαμβάνειν. πολ-
λαχοῦ δὲ τούτων ὑπ’ αὐτοῦ λεγομένων, ἀρκέδει

ἢ παραϑέσϑαι τὰ ἐν τῷ τετάρτῳ περὶ Βίων ἔχοντα
κατὰ λέξιν οὕτω" 'πρῶτον μὲν οὖν δοκεῖ μοι κατὰ
τὰ ὀρθῶς ὑπὸ τῶν ἀρχαίων εἰρημένα τρία γένη
τῶν τοῦ φιλοσόφου ϑεωρημάτων εἶναι, τὰ μὲν
λογικὰ τὰ δ᾽ ἠϑικὰ τὰ δὲ φυσικά" εἶτα τούτων

δεῖν τάττεσϑαι πρῶτα μὲν τὰ λογικὰ δεύτερα δὲ
τὰ ἠθικὰ τρίτα δὲ τὰ φυσικά" τῶν δὲ φυσικῶν B
ἔσχατος εἶναι ὃ περὶ τῶν θεῶν λόγος" διὸ καὶ
τελετὰς προδηγόρευδαν τὰς τούτου παραδύσδεις.᾽
ἀλλὰ τοῦτόν γε τὸν λόγον, ὃν ἔσχατόν φησι δεῖν

5» τάττεσϑαι, περὶ ϑεῶν, ἔϑει προτάττει καὶ προεκτί-
ϑησι παντὸς ἠϑικοῦ ξητήματος᾽" οὔτε γὰρ περὶ τελῶν

28 προσηγόρευσαν *: ἠγόρευσαν cf. p. 221, 18: τελετὴν
προσαγορευύμενον 925 τὸν περὶ ϑεῶν

220 DE STOICORUM REPUGNANTIIS. .

οὔτε περὶ δικαιοσύνης οὔτε περὶ ἀγαϑῶν καὶ κακῶν
οὔτε περὶ γάμου καὶ παιδοτροφίας οὔτε περὶ νόμου
καὶ πολιτείας φαίνεται τὸ παράπαν φϑεγγόμενος,
εἶ μή, καϑάπερ οἵ τὰ ψηφίσματα ταῖς πόλεσιν εἰσφέ-
ροντες προγράφουσιν᾽ 4γαϑὴν Τύχην. οὕτω καὶ αὐτὺς :
C προγράψειε τὸν Ζία, τὴν Εἴμαρμένην, τὴν Πρόνοιαν,
τὸ συνέχεσϑαι μιᾷ δυνάμει τὸν κόσμον ἕνα ὄντα
καὶ πεπερασμένον. ὧν οὐδὲν ἔστι πεισϑῆναι μὴ |
διὰ βάϑους ἐγχραϑέντα τοῖς φυσικοῖς λόγοις. ἄκουε
δ᾽ ἃ λέγει περὶ τούτων ἐν τῷ τρίτῳ περὶ Θεῶν" υ
“οὐ γὰρ ἔστιν εὑρεῖν τῆς δικαιοσύνης ἄλλην ἀρχὴν
οὐδ᾽ ἄλλην γένεσιν ἢ τὴν ἐκ τοῦ Ζιὸς καὶ τὴν ἐκ
τῆς κοινῆς φύσεως" ἐντεῦϑεν γὰρ δεῖ πᾶν τὸ τοιοῦ-
τον τὴν ἀρχὴν ἔχειν, εἰ μέλλομέν τι ἐρεῖν περὶ
ἀγαϑῶν καὶ κακῶν.᾽ πάλιν ἐν ταῖς Φυσικαῖς υ
Θέσεσιν “οὐ γὰρ ἔστιν ἄλλως οὐδ᾽ οἰκειότερον
ἐπελθεῖν ἐπὶ τὸν τῶν ἀγαϑῶν καὶ κακῶν λόγον
οὐδ᾽ ἐπὶ τὰς ἀρετὰς οὐδ᾽ ἐπ᾽ εὐδαιμονίαν, ἀλλ᾽ ἢ
ἀπὸ τῆς κοινῆς φύσεως καὶ ἀπὸ τῆς τοῦ κόσμου
Ὁ διοικήσεως.᾽ προελϑὼν δ᾽ αὖϑις" “δεῖ γὰρ τούτοις τ
συνάψαι τὸν περὶ ἀγαϑῶν καὶ κακῶν λόγον, οὐκ
οὔσης ἄλλης ἀρχῆς αὐτῶν ἀμείνονος οὐδ᾽ ἀναφορᾶς,
οὐδ᾽ ἄλλου τινὸς ἕνεκεν τῆς φυσικῆς ϑεωρίας παρα-
ληπτῆς οὔσης ἢ πρὸς τὴν περὶ ἀγαϑῶν ἢ κακῶν
διάστασιν.᾽ γίγνεται τοίνυν ἅμα πρόσω καὶ ὀπίδω 35
τῶν ἠϑικῶν ὃ φυσικὸς λόγος κατὰ Χρύσιππον᾽"
μᾶλλον δ᾽ ὅλως ἄπορος ἡ περιτροπὴ τῆς τάξεως,

14 τι] ἔρωτι mei fort. propter ἐρεῖν

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 221

εἰ μετὰ ταῦτα τακτέον ἐκεῖνον, ὧν καταλαβεῖν οὐδὲν
ἐκείνου χωρὶς ἔστιν" καὶ πρόδηλος ἡ μάχη τοῦ τὸν
φυσικὸν λόγον ἀρχὴν μὲν εἷναι τοῦ περὶ ἀγαϑῶν
καὶ κακῶν τιϑεμένου, κελεύοντος ὃὲ μὴ πρότερον
ἀλλ ὕστερον ἐκείνων παραδίδοσθαι. εἰ δέ τις ἐρεῖ E
γεγραφέναι τὸν Χρύσιππον ἐν τῷ περὶ 4óyov Χρή-
σεως, ὡς “οὐ καϑάπαξ ἀφεκχτέον ἐστὶ τῶν ἄλλων
τῷ τὴν λογικὴν ἀναλαμβάνοντι πρώτην, ἀλλὰ κἀκεί-
vov μεταληπτέον κατὰ τὸ διδόμενον,᾽ ἀληϑῆ μὲν
ι ἐρεῖ βεβαιώσει δὲ τὴν αἰτίαν᾽ μάχεται γὰρ πρὸς
ἑαυτόν, ὅπου μὲν ἔσχατον τὸν περὶ ϑεῶν λόγον
ἀναλαμβάνειν κελεύων καὶ τελευταῖον, ὡς διὰ τοῦτο
καὶ τελετὴν προσαγορευόμενον. ὅπου δὲ πάλιν dvF
πρώτοις ἅμα καὶ τούτου μεταληπτέον εἶναι λέγων᾽
ι οἴχεται γὰρ ἡ τάξις, εἰ πάντων ἐν πᾶσι μεταλαμ-
βάνειν δεήσει. τὸ δὲ μεῖξον, ὅτι τοῦ περὶ ἀγαϑῶν
καὶ κακῶν λόγου τὸν περὶ ϑεῶν ἀρχὴν πεποιημένος
οὐ. ἀπὸ τούτου κελεύει τὸν ἠϑικὸν ἀρξαμένους
ἀναλαμβάνειν, ἀλλ᾽ ἐκεῖνον ἀναλαμβάνοντας τούτου
» μἐταλαμβάνειν κατὰ τὸ διδόμενον, εἶτα μεταβαίνειν
ἐπὶ τοῦτον ἀπ᾽ ἐκείνων, οὗ χωρὶς οὐδεμίαν ἀρχὴν
ἐπ᾿ ἐκεῖνον οὐδ᾽ ἔφοδον εἶναί φησι.
10. Τὸ πρὸς τἀναντία διαλέγεσθαι καϑόλου
μὲν οὔ φησιν ἀποδοκιμάξειν, χρῆσϑαι δὲ τούτῳ
Ὁ παραινεῖ μετ᾽ εὐλαβείας ὥσπερ ἐν τοῖς δικαστηρίοιρ,
μὴ μετὰ συνηγορίας ἀλλὰ διαλύοντας αὐτῶν τὸ 1086

τι ——————— o. s .

᾿ ὅ ἐκεένων)] ἐκείνου R. Malim ἐκεῖνον sc. τὸν φυσικὸν
λόγον 4428 τἀναντία *: τὰ ἐναντία

—— τ "Ὁ mou m

222 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

πιϑανόν᾽" *roig μὲν γὰρ ἐποχὴν ἄγουσι περὶ πάντων
ἐπιβάλλει᾽ φησί ἱτοῦτο ποιεῖν καὶ συνεργόν ότι
πρὸς ὃ βούλονται" τοῖς δ᾽ ἐπιστήμην ἐνεργαξομένοις
x«9' ἣν ὁμολογουμένως βιωσόμεϑα, τἀναντία στοι-
χειοῦν καὶ καταστοιχίξειν τοὺς εἰδαγομένους ἀπ᾽ 5
ἀρχῆς μέχρι τέλους" ἐφ᾽ ὧν καιρός ἐστι μνησϑῆναι
καὶ τῶν ἐναντίων λόγων, διαλύοντας αὐτῶν τὸ
πιϑανόν, καϑάπερ καὶ ἐν τοῖς δικαστηρίοις" ταυτὶ
γὰρ αὐταῖς λέξεσιν εἴρηκεν. ὅτι μὲν οὖν ἄτοπός
ἐστι τοὺς φιλοδόφους τὸν ἐναντίον λόγον οἰόμενος 1
δεῖν τιϑέναι, μὴ μετὰ συνηγορίας ἀλλ᾽ ὁμοίως τοῖς
Β δικολόγοις κακοῦντας, ὥσπερ οὐ πρὸς τὴν ἀλήϑειαν
ἀλλὰ περὶ νέκης ἀγωνιξομένους, εἴρηται πρὸς αὐτὸν
δι’ ἑτέρων. ὅτι δ᾽ αὐτὸς οὐκ ἐν ὀλίγοις ἀλλὰ
πολλαχοῦ τοὺς ἐναντίους οἷς δοκιμάξει λόγους vs
κατεδσκεύακεν ἐρρωμένως καὶ μετὰ σπουδῆς καὶ
φιλοτιμίας τοσαύτης. ὥστε μὴ παντὸς εἶναι κατα-
μαϑεῖν τὸ ἀρέσκον αὐτῷ, αὐτοὶ δήπου λέγουσι, τὴν
δεινότητα ϑαυμάξοντες τἀνδρός" καὶ τὸν Καρνεάδην
οὐδὲν οἰόμενοι λέγειν ἴδιον, ἀλλ᾽ ἐξ ὧν ἐπεχείρησε Ὁ
Χρύσιππος εἰς τοὐναντίον, ὁρμώμενον ἐπιτίϑεσϑαι
τοῖς λόγοις αὐτοῦ καὶ πολλάκις παραφϑέγγεσϑαι
δαιμόνιε. φϑίδει σε τὸ δὸν μένος.᾽ ὡς μεγάλας
ἀφορμὰς καϑ᾽ ἑαυτοῦ διδόντα τοῖς κινεῖν τὰ δόγματα
Ο καὶ διαβάλλειν βουλομένοις. ἐπὶ δὲ τοῖς κατὰ 35
4 τἀναντία] τὰ ἀναγκαῖα W. Ali alia. Fort. scrib.
τἀναντία (SC. ποιεῖν), στοιχειοῦν καὶ καταστοιχίξειν, ut oou.
καὶ καταστοιχέξειν appositio sib ad τἀναντία 14 ὀλίγοις

M: λόγοις 18 ἀρέσκον} add. αὐτῷ αὶ 19 *: τοῦ ἀνδρός
23 cf. Hom. Z 407

DE STOICORUM REPUGNANTIIS, 223

Συνηϑείας ἐκδοϑεῖσιν οὕτω κομῶσι xal μεγαληγο-
ροῦσιν, ὥστε τοὺς πάντων ὁμοῦ τῶν ᾿Ακαδημαϊκῶν
λόγους εἰς ταὐτὸ συμφορηϑέντας οὐκ ἀξίους εἶναι
παραβαλεῖν οἷς Χρύσιππος ἔγραψεν εἰς διαβολὴν
ἐτῶν αἰσϑήσδεων. καὶ τοῦτο μὲν ἀπειρίας τῶν
λεγόντων ἢ φιλαυτίας σημεῖόν ἐστιν ἐκεῖνο δ᾽
ἀληϑές, ὅτι βουληϑεὶς αὖϑις συνειπεῖν τῇ Συνη-
ϑείᾳ καὶ ταῖς αἰσϑήσεσιν ἐνδεέστερος γέγονεν ἑαυτοῦ
καὶ τὸ σύνταγμα τοῦ συντάγματος μαλακώτερον.
τ ὥστ᾽ αὐτὸν ἑαυτῷ μάχεσθαι, κελεύοντα μὲν ἀεὶ
τἀναντία μὴ μετὰ συνηγορίας ἀλλὰ μετ᾽ ἐνδείξεως
τοῦ ὅτι ψευδῆ ἐστι παρατίϑεσϑαι, τῶν δ᾽ ἑαυτοῦ
δογμάτων κατήγορον ὄντα δεινότερον ἢ συνήγορον,
καὶ φυλάττεσϑαι μὲν ἑτέροις παραινοῦντα τοὺς εἰς
5 τἀναντία λόγους ὡς περιδσπῶντας τὴν κατάληψιν,
αὐτὸν δὲ τῶν βεβαιούντων τὴν κατάληψιν λόγων
φιλοτιμότερον συντιϑέντα τοὺς ἀναιροῦντας. καίτοι
ὅτι τοῦτ᾽ αὐτὸς φοβεῖται, σαφῶς ὑποδείκνυσιν ἐν
τῷ τετάρτῳ περὶ Βίων, ταῦτα γράφων “οὐχ ὡς ἔτυχε
Ὁ) δ᾽ οὐδὲ τοὺς ἐναντίους ὑποδεκτέον λόγους οὐδὲ
προσετέα τἀναντία πιϑανὰ ἀλλ᾽’ εὐλαβουμένους μὴ
καὶ περισπασϑέντες ὑπ᾽ αὐτῶν τὰς καταλήψεις
ἀφῶσιν, οὔτε τῶν λύσεων ἱκανῶς ἂν ἀχοῦσαι δυνά-
μενοι καταλαμβάνοντές τ᾽ εὐαποσδείστως" ἐπεὶ καὶ
4. οἱ τὴν συνήϑειαν καταλαμβάνοντες καὶ τὰ αἰσϑητὰ

11 *: τὰ ἐναντία — ib. μὴ] μὴ μέντοι R 18 6r]
αὐτὸ ὅτι Pal. unde fort. αὐτὸς ὅτι τοῦτ᾽ αὐτὸ ib. αὐτὸς
M: αὐτὸ 21 προσετέα W: πρὸς 98 οὔτε RE: οὐδὲ
26 τὰ αἰσϑητὰ καὶ] del. Giesenus |

I

—

224 DE STOICORUM REPUGNANTIIS3.

xal τἄλλα ἐκ τῶν αἰσϑήσεων ῥαδίως προΐενται
ταῦτα, καὶ ὑπὸ τῶν Μεγαρικῶν ἐρωτημάτων περισπώ-
μενοι καὶ ὑπ᾽ ἄλλων πλειόνων καὶ δυναμικωτέρων
ἐρωτημάτων.᾽ ἡδέως ἂν οὖν πυϑοίμην τῶν Στωικῶν,
F εἰ τὰ Meyagux& ἐρωτήματα δυναμικώτερα νομίζουσιν s
εἷναι τῶν ὑπὸ Χρυσίππου κατὰ τῆς Συνηϑείας ἐν
ἕξ βιβλίοις γεγραμμένων. ἢ τοῦτο παρ᾽ αὐτοῦ
Χρυσίππου δεῖ πυνϑάνεσϑαι. σκόπει γὰρ οἷα περὶ
τοῦ Μεγαρικοῦ λόγου γέγραφεν ἐν τῷ περὶ “6όγου
Χρήσεως οὗτος “οἷόν τι συμβέβηκε καὶ ἐπὶ τοῦ
Στίλπωνος λόγου xal Μενεδήμου" σφόδρα γὰρ ἐπὶ
σοφίᾳ γενομένων αὐτῶν ἐνδόξων, νῦν εἰς ὄνειδος
αὐτῶν ὃ λόγος περιτέτραπται, ὡς τὸ μὲν παχυτέρων
1081 τὸ δ᾽ ἐκφανῶς σοφιξομένων. εἶτα τούτους μέν, à
βέλτιστε, τοὺς λόγους, ὧν καταγελᾷς καὶ καλεῖ τ
ὀνείδη τῶν ἐρωτώντων ὡς ἐμφανῆ τὴν κακίαν
ἔχοντας, ὕμως δέδιας μή τινας περιόσπάσωσιν ἀπὸ
τῆς καταλήψεως" αὐτὸς δὲ τοσαῦτα βιβλία γράφων
κατὰ τῆς Σιυνηϑείας, οἷς, εἴ τι ἀνεῦρες, προσέϑηκας,
ὑπερβαλέσϑαι φιλοτιμούμενος vov Αρκεσίλαον, οὐδένα τ
τῶν ἐντυγχανόντων ἐπιταράξειν προσεδόκησας; οὐδὲ
γὰρ ψιλοῖς χρῆται τοῖς κατὰ τῆς Συνηϑείας ἐπιχει-
ρήμασιν, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐν δίκῃ μετὰ πάϑους τινὸς
B συνεπιπάσχων, μωρολογεῖν τὸ πολλάκις λέγει καὶ
κενοχοπεῖν. ἵνα τοίνυν μηδ᾽ ἀντίρρησιν ἀπολέπῃ s

1*: τὰ ἄδλλ, 10 οὕτω) 18 τὸ μὲν -- τὸ δ᾽ W:
τῶν μὲν — τῶν δὲἋῪύ ἈἬΙΌ. παχύτερον mei 14 εἶτα R: ἔργα
19 εἴ τι ἀνεῦρες Turnebus: τινὰ νεῦρα &ub τε ἀνεῦρες
24 λέγει] add. τοὺς ἄλλους R

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 220

τοῦ τἀναντία λέγειν, ἐν μὲν ταῖς Φυσικαῖς Θέσεσι
ταῦτα γέγραφεν “ἔσται δὲ καὶ καταλαμβάνοντάς τι
πρὸς τἀναντία ἐπιχειρεῖν, τὴν ἐνοῦσαν συνηγορίαν
ποιουμένους᾽ ποτὲ δ᾽ οὐδέτερον καταλαμβάνοντας
5 εἰς ἑκάτερον τὰ ὄντα λέγειν.᾽ ἐν δὲ τῷ περὶ τῆς
τοῦ “όγου Χρήδεως εἰπών, ὡς οὐ δεῖ τῇ τοῦ λόγον
δυνάμει πρὸς τὰ μὴ ἐπιβάλλοντα χρῆσϑαι καθάπερ
οὐδ᾽ ὕπλοις, ταῦτ᾽ ἐπείρηκε πρὸς μὲν γὰρ τὴν
τῶν ἀληϑῶν εὕρεσιν δεῖ χρῆσϑαι αὐτῇ καὶ πρὸς
0 τὴν τούτων συγγένειαν, εἰς τἀναντία δ᾽ οὔ, πολλῶν C
ποιούντων τοῦτο᾽᾽ πολλοὺς λέγων ἴσως τοὺς ἐπέ-
χονταρ. ἀλλ᾽ ἐκεῖνοι μὲν οὐδέτερον καταλαμβά-
νοντες εἰς ἑκάτερον ἐπιχειροῦσιν" ὡς εἴ τι καταληπτόν
ἐστιν οὕτως ἂν μόνως ἢ μάλιστα κατάληψιν ἑαυτῆς
τὴν ἀλήϑειαν παρέχουσαν. σὺ δ᾽ ὃ κατηγορῶν
ἐκείνων αὐτός τε τἀναντίχ γράφων οἷς κατα-
λαμβάνεις περὶ τῆς Συνηϑείας ἑτέρους ts τοῦτο
ποιεῖν μετὰ συνηγορίας ἀποτρεπόμενος, ἐν ἀχρήστοις
καὶ βλαβεροῖς ὁμολογεῖς τῇ τοῦ λόγου δυνάμει
2). χρώμενος ὑπὸ φιλοτιμέας νεανιεύεσϑαι.
11. " Τὸ κατόρϑωμά φασι νόμου πρόσταγμα εἶναι,
τὸ δ᾽ ἁμάρτημα νόμου ἀπαγόρευμα, διὸ τὸν νόμον D
πολλὰ τοῖς φαύλοις ἀπαγορεύειν προστάττειν δὲ
μηδέν᾽ οὐ γὰρ δύνανται κατορϑοῦν.᾽ καὶ τίς οὐκ
τ οἷδεν ὅτι τῷ μὴ δυναμένῳ κατορϑοῦν ἀδύνατόν
10 συγγένειαν] συνέχειαν Madvigius, non opus 11 Aé-
yov *: δὲ λέγων libri ex dittographia 18 ei τι M: ἔστι
18 ἀποτρεπόμενος M: προτρεπόμενος 24 κατορθοῦν] ex-
cidisse οὐδὲν δὲ τοῖς σοφοῖς ἀπαγορεύειν, οὐ γὰρ δύνανται

ἁμαρτάνειν (malim μὴ, aut μὴ οὐ, κατορϑοῦν) monet W
Plutarchi Moralia. Vol. VI. 15

1

226 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

ἐστε μὴ ἁμαρτάνειν; αὐτὸν οὖν αὑτῷ μαχόμενον
ποιοῦσι τὸν νόμον, προστάττοντα μὲν ἃ ποιεῖν ἀδυνα-
τοῦσιν ἀπαγορεύοντα δ᾽ ὧν ἀπέχεσϑαι μὴ δύνανται:
ὃ γὰρ μὴ δυνάμενος σωφρονεῖν ἄνϑρωπος οὐ δύναται
μὴ ἀκολασταίνειν, καὶ ὃ μὴ δυνάμενος φρονεῖν οὐ ;
δύναται μὴ ἀφραίνειν. αὐτοί γε μὴν λέγουσι τοὺς
ἀπαγορεύοντας ἄλλο μὲν λέγειν ἄλλο δ᾽ ἀπαγορεύειν
ἄλλο δὲ προστάσσειν" ὁ γὰρ λέγων μὴ κλέψῃς λέγει
E μὲν αὐτὸ τοῦτο 'μὴ κλέψῃς᾽, ἀπαγορεύει δὲ κλέπτειν,
προστάσσει δὲ μὴ κλέπτειν" οὐδὲν οὖν ἀπαγορεύσει τὸ
τοῖς φαύλοις ὃ νόμος, εἴ ye μὴ προστάξει τι. καὶ
τὸν ἰατρὸν τῷ μαϑητῇ προστάσσειν λέγουσι τεμεῖν
καὶ καῦσαι, κατὰ παράλειψιν τοῦ εὐκαίρως καὶ
μετρίως καὶ τὸν μουσικὸν λυρίσαι καὶ ἀσαι. κατὰ
παράλειψιν τοῦ ἐμμελῶς καὶ συμφώνως" διὸ τοὺς τιὖ
ταῦτα ποιήσαντας ἀτέχνως καὶ κακῶς κολάξουσιν᾽ ὡς
F προσετάχϑη γὰρ ὀρϑῶς, οἱ δ᾽ ὀρϑῶς οὐκ ἐποίησαν.
οὐκοῦν καὶ ὃ σοφὸς τῷ ϑεράποντι προστάσσων
εἰπεῖν τι καὶ πρᾶξαι, κἂν μὴ εὐκαίρως τοῦτο πράξῃ
μηδ᾽ ὡς δεῖ κολάξων, δῆλός ἐστι κατόρϑωμα προόσ- Ὁ
τάσσων οὐ μέσον" εἰ δὲ μέσα προστάσσουσιν οἵ ὦ
σοφοὶ τοῖς φαύλοις, τί κωλύει καὶ τὰ τοῦ νόμου
προστάγματα τοιαῦτ᾽ εἶναι; καὶ μὴν ἡ δρμή, κατά |
y αὐτόν, τἀνθρώπου λόγος ἐστὶ προστακτικὺς

9 κλέπτειν προστάσσει δὲ M 11 εἴ γε μὴ W: εἰ δὲ μὴ
ib. προστάξει τι Madvigius: προστάξει. ἔτι aut προστάξειέ τι
16 ὡς] superest ut vid. de eo quod fuisset δεινῶς i. e. κολά-
fovc[iv δε)ενῶς: quare non delevi cum R 19 τε xol]
τι ἢ καὶ R. Malim τι ἢ 20 μέσον προστάττων οὐ κατόρ- |
ϑωμα Madvigius 21 μέσα] μέγα mei — 24 *: τοῦ ἀνθρώπου

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 221

αὐτῷ τοῦ ποιεῖν, ὡς ἐν τῷ περὶ Νόμου γέγραφεν.
οὐχοῦν καὶ ἡ ἀφορμὴ λόγος ἀπαγορευτικός, καὶ ἡ
ἔκκλισις εὔλογος ἔκκλισιρ᾽ καὶ ἡ εὐλάβεια τοίνυν 1088
λόγος ἐστὶν ἀπαγορευτικὸς τῷ σοφῷ" τὸ γὰρ εὐλα-

s βεῖσϑαι σοφῶν ἴδιον οὐ φαύλων ἐστίν. εἰ μὲν οὖν
ἕτερόν ἐστιν ὃ τοῦ σοφοῦ λόγος καὶ ἕτερον ὃ νόμος,
μαχόμενον τῷ νόμῳ λόγον oí σοφοὶ τὴν εὐλάβειαν
ἔχουσιν εἰ δ᾽ οὐκ ἄλλο τι νόμος ἐστὶν ἢ ὃ τοῦ
σοφοῦ λόγος, εὕρηται νόμος ἀπαγορευτικὸς τοῖς

σοφοῖς τοῦ ποιεῖν à εὐλαβοῦνται.

12. “Τοῖς φαύλοις οὐδὲν εἶναι χρήσιμον ὃ Χρύ-
σιππός φησιν οὐδ᾽ ἔχειν χρείαν τὸν φαῦλον οὐδενὸς
οὐδὲ δεῖσθαι. ταῦτα δ᾽ εἰπὼν ἐν τῷ πρώτῳ τῶν
Κατορϑωμάτων αὖϑις λέγει *xal τὴν εὐχρηστίαν καὶ

τὴν χάριν εἰς τὰ μέσα διατείνειν.᾽ ὧν οὐδέν ἐστι
χρήσιμον κατ᾽ αὐτούς. χαὶ μὴν οὐδ᾽ οἰκεῖον οὐδ᾽ B
ἁρμόττον οὐδὲν εἶναι τῷ φαύλῳ. φησὶν ἐν τούτοις
ἱχατὰ ταὐτὰ δὲ τῷ μὲν ἀστείῳ ἀλλότριον οὐδὲν τῷ
δὲ φαύλῳ οἰκεῖον οὐδέν ἐστιν᾽ ἐπειδὴ τὸ μὲν ἀγαϑὸν

Ὁ τὸ δὲ xaxóv ἐστιν αὐτῶν. πῶς οὖν ἀποκναίει πάλιν
ἐν παντὶ βιβλίῳ φυσικῷ καὶ ἠϑικῷ νὴ Ζία γράφων
ὡς ᾿οἰκειούμεϑα πρὸς αὑτοὺς εὐθὺς γενόμενοι καὶ
τὰ μέρη καὶ τὰ ἔκγονα τὰ ἑαυτῶν; ἐν δὲ τῷ πρώτῳ
περὶ Δικαιοσύνης ᾿καὶ τὰ ϑηρία φησὶ συμμέτρως

, πτῇ χρείᾳ τῶν ἐκγόνων φκειῶσϑαι πρὸς αὐτά, πλὴν C

| 3 Turnebus: ἔγκλισις — ἔγκλισις. Locum W corr. hunc
| in modum: ἔκκλισις καὶ ἡ εὐλάβεια τοίνυν, εὔλογος οὖσα
| ἔκχλισις, λόγος ἐστὶ προστακτικὸς 21 νὴ Δία R: ἰδία
22 αὑτοὺς *: αὐτοὺς ᾿
15*

228 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

τῶν (900v: αὐτὰ γὰρ τὰ κυήματα τρέφεται δι’
αὑτῶν. ἀλλ᾽ οὔτ᾽ αἴσϑησίς ἐστιν οἷς μηϑὲν αἰσϑητὸν
οὔτ᾽ οἰκείωσις οἷς μηδὲν οἰκεῖον" ἡ γὰρ οἰκείωσις
αἴσϑησις ἔοικε τοῦ οἰκείου καὶ ἀντίληψις εἶναε.

18. Καὶ τὸ δόγμα τοῦτο τοῖς κυριωτάτοις ἕπό- 9
μενόν ἐστι, καὶ Χρύσιππος, εἰ καὶ πολλὰ πρὸς τοὐ-
ναντίον γέγραφε, δῆλός ἐστι προστιϑέμενος τῷ μήτε
κακίαν κακίας ἢ ἁμαρτίαν ἁμαρτίας ὑπερέχουσαν
εἷναι μήτ᾽ ἀρετὴν ἀρετῆς ἢ κατόρϑωσιν κατορθώσεως"
ὅς γέ φησιν ἐν τῷ τρίτῳ περὶ Φύσεως ᾿ὥσπερ τῷ w

D Zi προσήκει σεμνύνεσθαι ἐπ’ αὐτῷ τε καὶ τῷ βίῳ
καὶ μέγα φρονεῖν καί, εἰ δεῖ οὕτως εἰπεῖν, ὑψαυ-
χενεῖν καὶ κομᾶν καὶ μεγαληγορεῖν, ἀξίως βιοῦντι
μεγαληγορίας" οὕτω τοῖς ἀγαϑοῖς πᾶσι ταῦτα προσ-
ἥκει, κατ οὐϑὲν προεχομένοις ὑπὸ τοῦ Zhióg. ἀλλ᾽ v
αὐτός γε πάλιν ἐν τῷ τρίτῳ περὶ 4Πηκαιοσύνης φησὶν
ὅτι τὴν δικαιοσύνην ἀναιροῦσιν οἵ τέλος ὑποτιϑέ-
μενοι τὴν ἡδονήν, οἱ δὲ μόνον ἀγαϑὸν εἶναι λέγοντες
οὐκ ἀναιροῦσιν᾽ ἔστι δὲ ταυτὶ τὰ κατὰ λέξιν ᾿τάχα
γὰρ ἀγαθοῦ αὐτῆς ἀπολειπομένης τέλους δὲ μή, Ὁ,
τῶν δὲ δι᾽’ αὑτῶν αἱρετῶν ὄντος xal τοῦ καλοῦ,
σῴξοιμεν ἂν τὴν δικαιοσύνην, μεῖξον ἀγαϑὸν ἀπο-

E λιπόντες τὸ καλὸν καὶ τὸ δίκαιον τῆς ἡδονῆς. ἀλλ᾽
εἴπερ μόνον τὸ καλὸν ἀγαϑόν ἐστιν, ἁμαρτάνει μὲν
ὁ τὴν ἡδονὴν ἀγαϑὸν ἀποφαίνων, ἧττον δ᾽ ἁμαρτάνει s |
τοῦ καὶ τέλος αὐτὴν ποιοῦντος" ἀναιρεῖ γὰρ οὗτος

|

2 R: αὐτῶν 10 ὅς ys M: ὥς γε 11 ἐπ᾽ αὐτῷ]
ἐφ᾽ ἑαυτῷ Μ 21 ὄντος) ὄντως praefert Madvigius hic et
p. 1040d, ut audiatur τέλους ἀπολειπομένων

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 229

τὴν δικαιοσύνην ἐκεῖνος δὲ σῴξει" καὶ κατὰ τοῦτον
ἡ κοινωνία φροῦδός ἐστι καὶ ἀπόλωλεν, ὃ δὲ χρη-
στότητι καὶ φιλανθρωπία χώραν δίδωσιν. ἔτι τὸ
μὲν λέγειν αὐτὸν ἐν τῷ περὶ τοῦ Zfióg “αὔξεσθαι

τὰς ἀρετὰς καὶ διαβαίνειν ἀφίημι μὴ δόξω τῶν
ὀνομάτων ἐπιλαμβάνεσθαι, καίτοι πικρῶς ἐν τῷ
γένει τούτῳ καὶ Πλάτωνα καὶ τοὺς ἄλλους τοῦ
Χρυσέσπου δάκνοντος. ἐπαινεῖν δὲ μὴ πᾶν τὸ πραττό- F
μενον κατ᾽ ἀρετὴν κελεύων ἐμφαίνει τινὰ τῶν κατορϑω-

0 μάτων διαφοράν" λέγει δ᾽ οὕτως ἐν τῷ περὶ τοῦ
Διός “ἔργων γὰρ κατὰ τὰς ἀρετὰς ὄντων οἰκεῖον
ἐστὶ τὰ προενεχϑέντα καὶ τούτων. οἷον ἀνδρείως
τὸν δάκτυλον ἐκτεῖναι καὶ ἐγκρατῶς ἀποσχέσθαι
δυσϑθανατώσης γραὸς καὶ ἀπροπτώτως ἀκοῦσαι τοῦ

τὰ τρία τέσσαρα μὴ εἶναι τελέως" τίν᾽ ἐμφαίνει
ψυχρίαν ὃ διὰ τῶν τοιούτων ἐπαινεῖν τινας ἐγχειρῶν
καὶ ἐγκωμιάξειν:᾽ ὅμοια δ᾽ εἴρηται τούτοις ἐν τῷ 1089
τρίτῳ περὶ Θεῶν" “ἔτι γὰρ οἶμαι᾽ φησί roo ἐπαίνους
ἀλλοτριώσεσϑαι κατὰ τὰ τοιαῦτα τῶν συμβαινόντων

Ὁ ἀπ’ ἀρετῆς, οἷον δυσϑανατώσης γραὸς ἀποσχέσϑαι .
χαὶ καρτερῶς ὑπομεῖναι μυίας δηγμόν. τίν᾽ οὖν
οὗτος ἄλλον κατήγορον περιμένει τῶν αὑτοῦ δογμά-
τῶν; εἰ γὰρ ψυχρός ἐστιν ὃ ταῦτ᾽ ἐπαινῶν, πολλῷ
δήπου ψυχρότερος ὃ τούτων ἕκαστον κατόρϑωμα
Ὁ καὶ μέγα καὶ μέγιστον εἶναι τιϑέμενος" εἰ γὰρ ἴδον

2 ὁ δὲ W et Pal (unde nihil enotatum): ὃ δὴ
11 οἰκεῖον ἐστὶ] oixs(ov, fov, W | Sed locus nondum est
persanatus. Fort. corrigendum: ὄντων οἰκείων, οἷ᾽ ἐστὶ và

προενεχϑέντα, καὶ τοιούτων, olov 16 μὴ εἶναι, τελέως
tbjys αι 294 ἕκαστον M: ἕκαστον ἂν

1

230 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

ἐστὶ ** τὸ ἀνδρείως δῆγμα μυίας ἐνεγκεῖν καὶ τὸ
σωφρόνως ἀποσχέσϑαι τῆς γραός, οὐδὲν οἶμαι
διαφέρει τὸν σπουδαῖον ἀπὸ τούτων ἢ ἀπ᾽ ἐκείνων
B ἐπαινεῖσϑαι. ἔτι τοίνυν ἐν τῷ δευτέρῳ περὶ «Dicas
διδάσκων dg οὐκ ἐπὶ πᾶσι δεῖ τοῖς ἁμαρτήμασε τὰς 5
φιλίας διαλύεσθαι, ταύταις κέχρηται ταῖς λέξεσι
ἱπροσήκει γὰρ τὰ μὲν ὅλως παραπέμπεσϑαι τὰ δὲ
μικρᾶς ἐπιστροφῆς τυγχάνειν, τὰ δὲ καὶ ἐπὶ usitov
τὰ δ᾽ ὅλως διαλύσεως ἀξιοῦσϑαι." ὃ Ób τούτου
μεῖξόν ἐστιν, ἐν ταὐτῷ φησιν ὅτι 'zoig μὲν ἐπὶ τ
πλεῖον τοῖς δ᾽ ἐπ᾽ ἔλαττον συμβαλοῦμεν., ὥστε τοὺς
C μὲν μᾶλλον τοὺς δ᾽ ἧττον φίλους εἶναι" ἐπὶ πολὺ
ὃὲ τῆς τοιαύτης παραλλαγῆς γενομένης, οὗ μὲν
τοσαύτης ol δὲ τοσαύτης γίγνονται φιλίας ἄξιοι" καὶ
οὗ μὲν ἐπὶ τοσοῦτον οἱ δὲ ἐπὶ τοσοῦτον πίστεως ι
καὶ τῶν ὁμοίων καταξιωϑήσονται. τί γὰρ ἄλλο
πεποίηκεν ἐν τούτοις ἢ καὶ τούτων μεγάλας διαφορὰς
ἀπολέλοιπε; καὶ μὴν ἐν τῷ περὶ Καλοῦ, πρὸς ἀπό-
δειξιν τοῦ μόνον τὸ καλὸν ἀγαϑὸν εἶναι, τοιούτοις
λόγοις κέχρηται 'τἀγαϑὸν αἱρετόν, τὸ δ᾽ αἱρετὸν »
ἀρεστόν, τὸ δ᾽ ἀρεστὸν ἐπαινετόν, τὸ δ᾽ ἐπαινετὸν
καλόν" καὶ πάλιν ᾿τἀγαϑὸν χαρτόν, τὸ δὲ χαρτὸν

1 lac. post ἐστὶ signavi, quam supplendam puto ita: sí
γὰρ ἴσον ἐσ ΤΊ τῷ μεγίστῳ κατορϑώμα]Ὑ ΤΠ] τὸ ἀνδρείως cett.
Madvigius supplevit hunc in modum: εἰ γὰρ ἴσον ἐστὶ τὸ
ἀνδρείως ὑπὲρ πατρίδος μαχόμενον τρωϑῆναι καὶ τὸ ἀνδρείως
δῆγμα μυίας ἐνεγκεῖν καὶ τὸ σωφρόνως καλῆς νεάνιδος καὶ
τὸ σωφρόνως ἀποσχέσθαι τῆς γραός probabiliter

9 ὅλως] ὅμως 10 *: τῷ αὐτῷῦὀ 18 δὲ] del. R
ib W: γινομένης 14 τοσαύτης prius M: τοιαύτης 1 οἵ
δ᾽ ἐπὶ τοσοῦτον M. 420. 922 τἀγαϑὸν *: τὸ ἀγαϑὸν

DE STOICORUM REPUGNANTIS. 2981

σεμνόν. τὸ δὲ σεμνὸν καλόν. οὗτοι δ᾽ οἵ λόγοι
μάχονται πρὸς ἐκεῖνον" εἴτε γὰρ πᾶν ἀγαϑὸν ὅλαι.
νετόν ἐστι, καὶ τὸ σωφρόνως ἀποσχέσϑαι τῆς γραὸς
ἐπαινετὸν ἂν εἴη" ἢ πᾶν ἀγαϑὸν οὔτε σεμνὸν οὔτε D
squpróv, ἀλλ᾽ οἴχεται ὁ λόγος. πῶς γὰρ οἷόν τε τὸ
μὲν ἄλλους ἀπὸ τῶν τοιούτων ἐπαινεῖν ψυχρὸν εἶναι,
. τὸ δ᾽ αὐτὸν ἐπὶ τοῖς τοιούτοις χαίρειν καὶ σεμνύ-
νεόϑαι μὴ καταγέλαστον;
14. Πολλαχοῦ μὲν οὖν τοιοῦτός ἐστιν ἐν δὲ
ταῖς πρὸς ἑτέρους ἀντιλογίαις ἥκιστα φροντίξει τοῦ
μηδὲν εἰπεῖν ἐναντίον ἑαυτῷ καὶ διάφωνον. ἐν
γοῦν τοῖς περὶ τοῦ Προτρέπεσϑαι τοῦ Πλάτωνος
ἐπιλαμβανόμενος, λέγοντος ὅτι τῷ μηδὲ μαϑόντι
μηδ’ ἐπισταμένῳ ξῆν λυσιτελεῖ μὴ ξῆν, ταῦτ᾽ εἴρηκε
πα κατὰ λέξιν “ὃ γὰρ τοιοῦτος λόγος καὶ ἑαυτῷ μάχεται
χαὶ ἥκιστ᾽ ἐστὶ προτρεπτικός. πρῶτον γὰρ παρα-
δεικνύων ὅτι κράτιστον ἡμῖν ἐστι τὸ μὴ ζῆν καὶ E
τρόπον τινὰ ἀποϑνήσκειν ἀξιῶν, πρὸς ἕτερά τινα
μᾶλλον ἡμᾶς προύτρεψεν ἢ τὸ φιλοσοφεῖν" οὐ γὰρ
οὺ ἔστι μὴ ξῶντα φιλοσοφεῖν οὐδὲ μὴ πολὺν χρόνον
ἐπιξήσαντα κακῶς καὶ δαϑύμως φρόνιμον γενέσϑαι.ἢ
xal προελϑὼν δέ φησιν ὅτι καὶ τοῖς φαύλοις καϑήκει
μένειν ἔν τῷ Dij? εἶτα κατὰ λέξιν “πρῶτον γὰρ
ἡ ἀρετὴ ψιλῶς οὐδέν ἐστι πρὸς τὸ ξῆν ἡμᾶς, οὕτω
50 οὐδ᾽ ἡ κακία οὐδέν ἐστι πρὸς τὸ δεῖν ἡμᾶς
ἀπιέναι." καὶ μὴν οὐχ ἕτερα δεῖ βιβλία διειλῆσαι,
τοῦ Χρυσίππου τὴν πρὸς αὑτὸν ἐνδεικνυμένους

43M ὄὅ xàóg W: ἴσως 9 οὐ W 12 Πλάτωνος
— λέγοντος] Gorg. p. 512b

2232 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

μάχην ἀλλ᾽ ἐν αὐτοῖς τούτοις ποτὲ μὲν τοῦ ᾿άντι-
F σϑέϑους ἐπαινῶν φαίνεται τὸ δεῖν κτᾶσϑαι νοῦν ἢ
βρόχον καὶ τοῦ Τυρταίου τό .

"molv ἀρετῆς πελάσαι τέρμασιν ἢ ϑανάτου"ἢ

καίτοι τί ταῦτα βούλεται δηλοῦν ἄλλο, πλὴν ὅτι
τὸ μὴ ξῆν λυσιτελέστερόν ἐστι τοῦ ξῆν τοῖς κακοῖς
καὶ ἀνοήτοις; ποτὲ δὲ τὸν Θέογνιν ἐπανορϑούμενος
οὐκ ἔδει᾽ φησίν “εἰπεῖν "von πενίην φεύγοντα;
μᾶλλον δέ

"4o? κακίαν φεύγοντα, καὶ ἐς βαϑυκήτεα πόντον w |
ῥιπτεῖν καὶ πετρῶν, Κύρνε, κατ᾽ ἠλιβάτων.ἢ

1040τί οὖν ἄλλο δόξειεν ἂν ποιεῖν ἢ ταὐτὰ πράγματα
καὶ δόγματα παρεγγράφειν αὐτός, ἑτέρων δὲ γραφόν-
vOv ἐξαλείφειν, Πλάτωνι μὲν ἐγκαλῶν ὅτι τοῦ
κακῶς ξῆν καὶ ἀμαϑῶς τὸ μὴ ξῆν ἀποδείκνυσι λυσι- v
τελέστερον, Θεόγνιδι δὲ συμβουλεύων κατακρημνίζειν
καὶ καταποντίξειν ἑαυτὸν ὑπὲρ τοῦ ἀποφυγεῖν τὴν
κακίαν; ᾿Δντισϑένη μὲν γὰρ ἐπαινῶν ὅτι τοὺς μὴ
νοῦν ἔχοντας εἰς βρόχον συνήλαυνεν, αὑτὸν αὐτὸς
ἔψεγεν, εἰπόντα μηδὲν εἶναι τὴν κακίαν πρὸς τὸ ἐκ Ὁ
τοῦ ξῆν ἡμᾶς ἀπαλλάττειν.
15. Ἐν δὲ τοῖς πρὸς αὐτὸν Πλάτωνα περὶ 4h-
. B καιοσύνης εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς ἐνάλλεται τῷ περὶ ϑεῶν
λόγῳ καί φησιν “οὔτ᾽ ὀρϑῶς ἀποτρέπειν τῷ ἀπὸ

8 Τυρταίου] Bergk. 2 p. 20 7 Θέογνιν») idem, 2 p.194
19 τοιαῦτα προστάγματα R. 19 αὑτὸν αὐτὸς *: αὐτὸς libri.
αὐτὸς αὑτὸν ἢ

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 233

τῶν ϑεῶν φόβῳ τῆς ἀδικίας τὸν Κέφαλον, εὐδιά-
βλητόν τ᾽ εἶναι καὶ πρὸς τοὐναντίον ἐξάγοντα
πολλοὺς περισπασμοὺς καὶ πιϑανότητας ἀντιπιπτού-
σας τὸν περὶ τῶν ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ κολάσεων λόγον,
ὃ ὡς οὐδὲν διαφέροντα τῆς ᾿ἀκκοῦς καὶ τῆς ᾿Δλφιτοῦς,
δι ὧν τὰ παιδάρια τοῦ κακοσχολεῖν αἵ γυναῖκες
ἀνείργουσιν. οὕτω δὲ διασύρας τὰ τοῦ Πλάτωνος
ἐπαινεῖ πάλιν ἐν ἄλλοις καὶ προφέρεται τὰ τοῦ
Εὐριπίδου ταυτὶ πολλάκις

10 "ἀλλ᾽ ἔστι, κεῖ τις ἐγγελᾷ λόγῳ,
Ζεὺς καὶ ϑεοὶ βρότεια λεύσσοντες πάϑη"

χαὶ ὁμοίως ἐν τῷ πρώτῳ περὶ Δικαιοσύνης τὰ
Ἡσιόδεια ταυτὶ προενεγκάμενος

'τοῖσιν δ᾽ οὐρανόϑεν μέγ᾽ ἐπήλασε πῆμα Κρονίων,
6 λιμὸν ὁμοῦ καὶ λοιμόν ἀποφϑινύϑουσι δὲ λαοί

ταῦτά φησι τοὺς ϑεοὺς ποιεῖν, ὅπως κολαξομένων
τῶν πονηρῶν oí λοιποὶ παραδείγμασι τούτοις χρώ-
μένον ἧττον ἐπιχειρῶσι τοιοῦτόν τι ποιεῖν.᾽ πάλιν ἐν
μὲν τοῖς περὶ Δικαιοσύνης ὑπειπών, ὅτι τοὺς ἀγα-
Ὁ 00v ἀλλὰ μὴ τέλος τιϑεμένους τὴν ἡδονὴν ἐνδέχεται
σῴζειν καὶ τὴν δικαιοσύνην, ϑεὶς τοῦτο κατὰ λέξιν
εἴρηκε τάχα γὰρ ἀγαϑοῦ αὐτῆς ἀπολειπομένης
τέλους δὲ μή, τῶν δὲ δι’ αὑτῶν αἱρετῶν ὄντος καὶ

2 ἐξάγοντα] ἐξάγειν Duebnerus. Fort. ἐξάγειν ἔχοντα
10 Nauck. p. 679 ib. ἔστι] malim cum Grotio ἔστιν, ἔστι
14 Hes. OD. 2342 ib. ἐπήλασε) ἐπήγαγε Hesiodus — 19 W:
τἀγαϑν 22 W et p. 1038d: ἀπολειπομένου 2423 ὄντος
idem ex p. 1. pro ὄντως

294 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

D τοῦ καλοῦ, σῴξοιμεν ἂν τὴν δικαιοσύνην, μεῖξον
ἀγαϑὸν ἀπολιπόντες τὸ καλὸν καὶ τὸ δίκαιον τῆς
ἡδονῆς. ταῦτα μὲν ἐν τούτοις περὶ τῆς ἡδονῆς.
ἐν δὲ volg πρὸς Πλάτωνα κατηγορῶν αὐτοῦ δοκοῦντος
ἀγαϑὸν ἀπολιπεῖν τὴν ὑγέξιαν, “οὐ μόνον τὴν διεκαιο-
σύνην᾽ φησίν ᾿ἀλλὰ καὶ τὴν μεγαλοψυχίαν ἀναιρεῖ-
σϑαι καὶ τὴν σωφροσύνην καὶ τὰς ἄλλας ἀρετὰς
ἁπάσας, ἂν 1) τὴν ἡδονὴν ἢ τὴν ὑγίειαν dj τι τῶν
ἄλλων, ὃ μὴ καλόν ἐστιν, ἀγαθὸν ἀπολίπωμεν. ἃ
μὲν οὖν ῥητέον ὑπὲρ Πλάτωνος, ἐν ἄλλοις γέγραπται τ

Ἑ πρὸς αὐτόν᾽ ἐνταῦϑα δ᾽ ἡ μάχη καταφανής ἐστιν,
ὅπου μέν, ἂν μετὰ τοῦ καλοῦ τις ὑπόϑηται καὶ τὴν
ἡδονὴν ἀγαϑὸν εἶναι, σῴξεσϑαι δικαιοσύνην λέγοντος"
ὅπου δὲ πάλιν τοὺς μὴ μόνον τὸ καλὸν ἀγαϑὸν ͵
ἀπολιπόντας αἰτιωμένου τὰς ἀρετὰς ἁπάδας ἀναιρεῖν. 15
ἵνα δὲ μηδ᾽ ἀπολογίαν ὑπολίπῃ τοῖς ἐναντιώμασιν,
᾿4ριστοτέλει περὶ Δικαιοσύνης ἀντιγράφων “οὔ φησιν
αὐτὸν ὀρϑῶς λέγειν, ὅτι τῆς ἡδονῆς τέλους οὔσης
ἀναιρεῖται μὲν ἡ δικαιοσύνη, συναναιρεῖται δὲ τῇ
δικαιοσύνῃ καὶ τῶν ἄλλων ἀρετῶν ἑκάστη" τὴν μὲν Ὁ
γὰρ δικαιοσύνην ὑπ αὐτῶν ὡς ἀληϑῶς ἀναιρεῖσϑαι,

y vàg δ᾽ ἄλλας ἀρετὰς οὐδὲν κωλύειν ὑπάρχειν, εἰ
καὶ μὴ δι’ αὑτὰς αἱρετὰς ἀλλ᾽ ἀγαϑὰς γοῦν καὶ
ἀρετὰς ἐσομένας" εἶϑ᾽ ἑκάστην ἐξ ὀνόματος προσ-
αγορεύει. βέλτιον δὲ τὰς ἐκείνου λέξεις ἀναλαβεῖν᾽ ss
“τῆς γὰρ ἡδονῆς᾽ φησίν “ἐμφαινομένης τέλους κατὰ

σι

- — 8 περὶ] τοῖς περὶ Emperius 4 Πλάτωνα] Gorg. p. 452b
14 ἀγαϑὸν * cf. p. 10418 21 αὐτῶν! αὐτῆς vel αὐτοῦ
sc. Aristotele R.— 24 ἀρετὰς] αἰφετὰς

L7

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 220

τὸν τοιοῦτον λόγον, τὸ uiv τοιοῦτο πᾶν uou δοκεῖ
οὐκ ἐμπεριλαμβάνεσϑαι᾽ διὸ δητέον μήτε τῶν ἀρετῶν
τινα δι᾽ αὑτὴν αἱρετὴν εἶναι μήτε τῶν κακιῶν
φευχτήν, ἀλλὰ πάντα ταῦτα δεῖν ἀναφέρεσϑαι πρὸς
5 τὸν ὑποκείμενον σχοπόν᾽ οὐδὲν μέντοι κωλύσει κατ᾽
αὐτοὺς τὴν ἀνδρείαν μὲν καὶ τὴν φρόνησιν καὶ τὴν
ἐγκράτειαν καὶ τὴν καρτερίαν καὶ τὰς ὁμοίας ταύταις
ἀρετὰς εἶναι τῶν ἀγαϑῶν, τὰς δ᾽ ἐναντίας ὑπάρχειν
φευχτάς. τίς οὖν τούτου πρὸς λόγους ἱταμώτερος 1041
i0 γέγονεν, ὃς δυεῖν τῶν ἀρίστων φιλοσόφων ἐγκέκληκε
τῷ μὲν ὅτι πᾶσαν ἀρετὴν ἀναιρεῖ, μὴ μόνον τὸ
καλὸν ἀγαϑὸν ἀπολιπών" τῷ δ᾽ ὅτι τῆς ἡδονῆς
τέλους οὔσης οὐ πᾶσαν ἀρετὴν ἄνευ τῆς δικαιο-
σύνης σῴξεσϑαι νομίξει; ϑαυμαστὴ γὰρ ἡ ἐξουσία
15 περὶ τῶν αὐτῶν πραγμάτων διαλεγόμενον, ἃ τίϑησιν
αὐτὸς ἐγκαλῶν ᾿Αριστοτέλει, ταῦτ᾽ ἀναιρεῖν πάλιν
Πλάτωνος κατηγοροῦντα. καὶ μὴν ἐν ταῖς περὶ
Δικαιοσύνης ᾿4ποδείξεσι λέγει ῥητῶς ὅτι “πᾶν κατόρ-
ϑωμα καὶ εὐνόμημα καὶ δικαιοπράγημά ἐστι" τὸ δέ Β
20 γ8ὲ κατ΄ ἐγκράτειαν ἢ καρτερίαν ἢ φρόνησιν ἢ ἀν-
δρείαν πραττόμενον κατόρϑωμά ἐστιν' ὥστε καὶ
δικαιοπράγημα. πῶς οὖν. οἷς ἀπολείπει φρόνησιν
καὶ ἀνδρείαν καὶ ἐγκράτειαν, οὐκ ἀπολείπει δικαιο-
σύνην, εὐθὺς αὐτῶν ὅσοι κατορϑοῦσιν ἐν ταῖς εἰρη-
9 μέναις ἀρεταῖς καὶ δικαιοπραγούντων;
16. Τοῦ δὲ Πλάτωνος εἰπόντος τὴν ἀδικίαν ὡς
διαφϑορὰ ψυχῆς οὖσα καὶ στάσις οὐδ᾽ ἐν αὐτοῖς

8 ἐναντίας] add. κακίας idem 26 Πλάτωνος] Rep.
p. 861) ἀ !

e

236 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

τοῖς ἔχουσιν ἀποβάλλει τὴν δύναμιν ἀλλ᾽ αὐτὸν
ἑαυτῷ συμβάλλει καὶ συγκρούει καὶ ταράττει τὸν
πονηρόν, ἐγκαλῶν Χρύσιππος ᾿ἀτόπως᾽ φησί" λέγεσθαι
τὸ ἀδικεῖν ἑαυτόν" εἶναι γὰρ πρὸς ἕτερον οὐ πρὸς
C ἑαυτὸν τὴν ἀδικίαν" ἐπιλαϑόμενος γὰρ τούτων αὖϑις 5
&v ταῖς περὶ Δικαιοσύνης ᾿Δ4ποδείξεσιν ᾿ἀδικεῖσϑαί
φησιν ὑφ᾽ ἑαυτοῦ τὸν ἀδικοῦντα καὶ αὑτὸν ἀδικεῖν,
ὅταν ἄλλον ἀδικῇ, γιγνόμενον ἑαυτῷ τοῦ παρανο-
μεῖν αἴτιον καὶ βλάπτοντα παρ᾽ ἀξίαν ἑαυτόν. ἐν
μὲν τοῖς πρὸς Πλάτωνα ταῦτ᾽ εἴρηκε περὶ τοῦ τὴν τὸ
ἀδικίαν λέγεσϑαι μὴ πρὸς ἑαυτὸν ἀλλὰ πρὸς ἕτερον᾽
οὐ γὰρ κατ᾽ ἰδίαν ἄδικοι συνεστήχασιν ἐκ πλειόνων
ὃὲ τοιούτων τἀναντία λεγόντων, καὶ ἄλλως τῆς ἀδικίας
λαμβανομένης ὡς ἂν ἐν πλείοσι πρὸς ἑαυτοὺς οὕτως
ἔχουσιν, εἰς δὲ τὸν ἕνα μηδενὸς διατείνοντος τοιούτου,
D καϑ' ὅσον δὲ πρὸς τοὺς πλησίον ἔχει οὕτως.᾽ ἐν
δὲ ταῖς ᾿4ποδείξεσι τοιούτους ἠρώτηκε λόγους περὶ
τοῦ τὸν ἄδικον καὶ ἑαυτὸν ἀδικεῖν᾽ “παραίτιον
,7ἐνέσϑαι παρανομήματος ἀπαγορεύει ὃ νόμος, καὶ

δ

P»

2 συγκρούει R: «goóst 4. γὰρ] malim δὲ 19 o6
W: of ib. of ἄδικοι idem — ib.éx] εἰ μὴ ἐκ 18 08 W
ib. λεγόντων] δρώντων idem Totum locum HRasmus corr.
ita: οὐ γὰρ κατ᾽ ἰδίαν αἴ ἀδικίαι, συνεστήκασι δ᾽ ἐκ
πλειόνων τοιούτων τἀναντία πασχόντων. καὶ ἄλλως τῆς ἀδικ.
λαμβανομένης ὡς ἂν ἐν πλείοσιν πρὸς ἑαυτοὺς (-- ἀλλήλους
οὕτως ἐχόντων. Giesenus hunc in modum: οὐ γὰρ κατ
ἰδίαν ἄδικοι, ἐπὶ πλειόνων δὲ" οὐδ᾽ ἀκούειν δεῖ") τῶν
τούτων τἀναντία λεγόντων ceib ubi verbum συνεστήκασιν
per errorem omis-um esse vid. Corrig. puto οὐ γὰρ κατ᾽
ἰδίαν αἴ ἀδικίαι συνεστήκασιν, ἐκ πλειόνων δὲ τοιούτων
τἀναντία πασχόντων, καὶ ἄλλως --- ἔχουσιν 19 καὶ

el.

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 291

τὸ ἀδικεῖν ἐστε παρανόμημα᾽ ὁ τοίνυν παραίτιος
γενόμενος ἑαυτῷ τοῦ ἀδικεῖν παρανομεῖ εἰς ἑαυτόν"
ὁ δὲ παρανομῶν εἰς ἕνα καὶ ἀδικεῖ ἐκεῖνον" ὃ ἄρα
καὶ ὁντινοῦν ἀδικῶν καὶ ἑαυτὸν ἀδικεῖ" πάλιν

5 τὸ ἁμάρτημα τῶν βλαμμάτων ἐστί, καὶ πᾶς ἁμαρ-
τάνων παρ᾽ ἑαυτὸν ἁμαρτάνει" πᾶς ἄρ᾽ ὁ ἁμαρτάνων
βλάπτει ἑαυτὸν παρὰ τὴν ἀξίαν" εἰ δὲ τοῦτο, καὶ E
ἀδικεῖ ἑαυτόν. ἔτι καὶ οὕτως ὁ βλαπτόμενος ὑφ᾽
ἑτέρου ἑαυτὸν βλάπτει καὶ παρὰ τὴν ἀξίαν ἑαυτὸν

10 βλάπτει" τοῦτο δ᾽ ἦν τὸ ἀδικεῖν" ὃ ἄρ᾽ ἀδικούμενος
καὶ ὑφ᾽ ὁτουοῦν πᾶς ἑαυτὸν ἀδικεῖ,

11. Τὸν περὶ ἀγαϑῶν καὶ κακῶν λόγον, ὃν αὐτὸς
εἰσάγει καὶ δοκιμάζει, 'συμφωνότατον εἶναί φησι τῷ
βίῳ καὶ μάλιστα τῶν ἐμφύτων ἄπτεσϑαι προλήψεων"

15 ταυτὶ γὰρ ὃν τῷ τρίτῳ τῶν Προτρεπτικῶν εἴρηκεν͵
ἐν δὲ τῷ πρώτῳ “τοῦτον τὸν λόγον φησὶν ἀπὸ τῶν
ἄλλων ἁπάντων ἀφέλκειν τὸν ἄνϑρωπον, ὡς οὐδὲν
ὄντων πρὸς ἡμᾶς οὐδὲ συνεργούντων πρὸς εὐδαι-
μονίαν οὐδέν.᾽ ὅρα τοίνυν, πῶς αὑτῷ σύμφωνός F

ὃ ἐστι, τὸν ἀφέλκοντα τοῦ ξῆν καὶ τῆς ὑγιείας καὶ
τῆς ἀπονίας καὶ τῆς τῶν αἰσϑητηρίων ὁλοκληρίας
χαὶ μηδὲν εἶναι ταῦτα φάσκοντα πρὸς ἡμᾶς, ἃ παρὰ
τῶν ϑεῶν αἰτούμεϑα, μάλιστα συμφωνεῖν τῷ βίῳ
καὶ ταῖς κοιναῖς προλήψεσιν ἀποφαινόμενος. ἀλλ᾽

πῖνα μηδ᾽ ἄρνησις T τοῦ τἀναντία λέγειν, ἐν τῷ
τρίτῳ περὶ 4᾿ηκαιοσύνης ταῦτ᾽ εἴρηκε διὸ καὶ διὰ

1 ἐστι BR: ἔσται 10 ἀδικούμενος Χ: δικαιούμενος

20 ξῇῆν»] add. λόγον W, addendum erat ante τὸν hunc in
modum: τὸν λόγον τὸν ἀφέλκοντα

238 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

τὴν ὑπερβολὴν τοῦ vs μεγέϑους καὶ τοῦ κάλλους
πλάσμασι δοκοῦμεν ὅμοια λέγειν καὶ οὐ κατὰ τὸν

1042 ἄνϑρωπον καὶ τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν. ἔστιν οὖν
ὕπως ἄν τις ἐξομολογήσαιτο σαφέστερον τἀναντία
λέγειν αὐτὸς πρὸς ἑαυτὸν ἢ οὗτος, Q δι’ ὑπερβολήν
φησι πλάσματα δοκεῖν εἶναι καὶ ὑπὲρ τὸν ἄνϑρωπον
καὶ ὑπὲρ τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν λέγεσϑαι. ταῦτα
συμφωνεῖν τῷ βίῳ φάσκων καὶ μάλιστα τῶν ἐμφύτων
ἅπτεσϑαι προλήψεων;

18. Οὐσίαν κακοδαιμονίας ἀποφαίνει τὴν κακέαν, 1
ἐν παντὶ βιβλίῳ φυσικῷ καὶ ἠθικῷ γράφων καὶ —
διατεινόμενος ὅτι ἱτὸ κατὰ κακίαν Dv τῷ κακοδαι-
μόνως ξῆν ταὐτόν ἐστιν"᾽ ἐν δὲ τῷ τρίτῳ περὶ
Φύσεως ὑπειπὼν ὅτι “λυσιτελεῖ ξῆν ἄφρονα μᾶλλον,

Β ἢ μὴ βιοῦν, κἂν μηδέποτε μέλλῃ φρονήσειν᾽ ἐπιλέγει
τοιαῦτα γὰρ τἀγαϑά ἐστι τοῖς ἀνθρώποις, ὥστε
τρόπον τινὰ τὰ κακὰ τῶν ἀνὰ μέσον προτερεῖν.
ὅτε μὲν οὖν εἰρηκὼς ἐν ἑτέροις μηδὲν εἶναι λυσιτελὲς
τοῖς ἄφροσιν ἐνταῦϑά φησι λυσιτελεῖν τὸ ἀφρόνως
tiv, ἀφίημι. τῶν δ᾽ ἀνὰ μέσον λεγομένων παρὰ Ὁ
τοῖς Στωικοῖς μήτε κακῶν ὄντων μήτ᾽ ἀγαϑῶν, τὰ
κακὰ προτερεῖν λέγων οὐδὲν ἄλλο λέγει πλὴν τῶν
μὴ κακῶν τὰ κακὰ προτερεῖν καὶ τὸ κακοδαιμονεῖν
λυσιτελέστερον εἶναι τοῦ μὴ κακοδαιμονεῖν καὶ τοῦ
κακοδαιμονεῖν ἀλυσιτελέστερον ἡγεῖται τὸ μὴ κακο- si
δαιμονεῖν᾽ εἰ δ᾽ ἀλυσιτελέστερον, καὶ βλαβερώτερον᾽
τὸ μὴ κακοδαιμονεῖν ἄρα βλαβερώτερον τοῦ κακο-

οι

p»
Ll

16 μὴ βιοῦν p. 10616: βοῦν

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 230

δαιμονεῖν. βουλόμενος οὖν ταύτην ἐπιλεαίνειν τὴν C
ἀτοπίαν ἐπιλέγει περὶ τῶν κακῶν “ἔστι δ᾽ οὐ ταῦτα
προτεροῦντα, ἀλλ᾽ ὃ λόγος, μεϑ᾽ οὗ βιοῦν ἐπιβάλλει
μᾶλλον, καὶ εἰ ἄφρονες ἐσόμεθα. πρῶτον μὲν οὖν
" τὰ κακὰ κακίαν λέγει καὶ τὰ μετέχοντα κακίας, ἄλλο
δ᾽ οὐδέν᾽" ἡ δὲ κακία λογικόν ἐστι μᾶλλον δὲ λόγος
ἡμαρτημένος" οὐδὲν οὖν ἕτερόν ἐστι τὸ μετὰ λόγου
βιοῦν ἄφρονας ὄντας ἢ τὸ μετὰ κακίας βιοῦν" ἔπειτα
τὸ βιοῦν ἄφρονας ὄντας βιοῦν ἐστι κακοϑαίμονας
τ ὄντας. πρὸς τί οὖν προτερεῖ τοῦτο τῶν ἀνὰ μέσον;
οὐ γὰρ πρός γε τὸ εὐδαιμονεῖν φήσει προτερεῖν τὸ
κακοδαιμονεῖν. ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὅλως, φασίν, οἴεται δεῖν D
Χρύσιππος οὔτε μονὴν ἐν τῷ βίῳ τοῖς ἀγαϑοῖς οὔτ᾽
ἐξαγωγὴν «oto κακοῖς παραμετρεῖν ἀλλὰ τοῖς μέσοις
1 κατὰ φύσιν᾽ διὸ καὶ τοῖς εὐδαιμονοῦσι γίγνεταί ποτε
χαϑῆκον ἐξάγειν ἑαυτοὺς καὶ μένειν αὖϑις ἐν τῷ
(jv τοῖς κακοδαιμονοῦσιν. εἶτα τί τούτου μεῖξόν
ἐστιν ὑπεναντίωμα πρὸς αἵρεσιν καὶ φυγήν, εἰ τοῖς
ἐπ’ ἄκρον εὐδαιμονοῦσιν ἀπουσίᾳ τῶν ἀδιαφόρων
Ὁ ἀφίστασϑαι τῶν ἀγαϑῶν παρόντων καϑήχκχει; καίτοι
τῶν ἀδιαφόρων οὐδὲν αἱρετὸν οὐδὲ φευκτόν, ἀλλὰ E
μόνον αἱρετὸν τἀγαϑὸν καὶ μόνον φευκτὸν ἡγοῦνται
τὸ xaxóv. ὥστε συμβαίνει κατ᾽ αὐτοὺς μὴ πρὸς τὰ
αἱρετὰ μηδὲ πρὸς τὰ φευχτὰ τοὺς τῶν πράξεων
* γίγνεσϑαι λογισμούς. ἀλλ᾽ ἑτέρων στοχαξομένους

11 πρός γε τὸ M: πρὸς τέ τό aut προσήκει τὸ 1Ὁ. φήσει
Emperius: φησ — ib. τὸ M: τοῦ 19 ἀπουσίᾳ -- ἀφίστα-
σϑαι Μ: ἀπουσία τοῦ ἀδιαφόρως (ἀπουσίαν τῶν ἀδιαφόρων
Pal) ἐπίστασϑαι 22 *: τὸ ἀγαθὸν

240 DE STOICORUM EEPUGNANTIIS.

ἃ μήτε φεύγουσι μήϑ᾽ αἱροῦνται, πρὸς ταῦτα καὶ
ξῆν καὶ ἀποθνήσκειν.

19. Τἀγαϑὰ πρὸς τὰ κακὰ τὴν πᾶσαν ἔχειν δια-
φορὰν ὁμολογεῖ Χρύσιππος" καὶ ἀναγχαῖόν ἐστιν,
εἰ τὰ μὲν ἐσχάτως ποιεῖ κακοδαίμονας εὐθὺς οἷς 5
ἂν παρῇ, τὰ δ᾽ ἐπ᾽ ἄκρον εὐδαίμονας. αἰσϑητὰ δ᾽
εἶναι τἀγαϑὰ καὶ τὰ κακά φησιν, ἐν τῷ προτέρῳ

F περὶ Τέλους ταῦτα γράφων “ὅτι μὲν γὰρ αἐὐσϑητά
ἐστι τἀγαϑὰ καὶ τὰ κακά, καὶ τούτοις ἐχποιεῖ λέγειν'
οὐ γὰρ μόνον τὰ πάϑη ἐστὶν αἰσϑητὰ σὺν τοῖς τ
εἴδεσιν, οἷον λύπη καὶ φόβος καὶ τὰ παραπλήσια,
ἀλλὰ καὶ κλοπῆς καὶ μοιχείας καὶ τῶν ὁμοίων ἔστιν
αἰσϑέσϑαι, καὶ καϑόλου ἀφροσύνης καὶ δειλίας καὶ |
ἄλλων οὐκ ὀλίγων κακιῶν" οὐδὲ μόνον χαρᾶς καὶ |
εὐεργεσιῶν καὶ ἄλλων πολλῶν κατορϑώσεων, ἀλλὰ v
καὶ φρονήσεως καὶ ἀνδρείας καὶ τῶν λοιπῶν ἀρετῶν.
τούτων τὴν μὲν ἄλλην ἀτοπίαν ἀφῶμεν, ὅτι δὲ
μάχεται τοῖς περὶ τὸν διαλεληϑότα σοφόν, tío οὐκ ᾿
ὧν ὁμολογήσειεν; αἰσϑητοῦ γὰρ ὄντος τἀγαϑοῦ καὶ

1048 μεγάλην πρὸς τὸ κακὸν διαφορὰν ἔχοντος. τὸν ἐκ Ὁ
φαύλου γιγνόμενον ὅπουδαῖον ἀγνοεῖν τοῦτο καὶ
τῆς ἀρετῆς μὴ αἰσθάνεσϑαι παρούσης ἀλλ᾽ οἴεσθαι |
τὴν κακίαν αὐτῷ παρεῖναι, πῶς οὐχ ἔστιν ἀτοπώ- |
τατον; ἢ yàg οὐδεὶς ἀγνοεῖν ἢ ἀπιστεῖν δύναται
τὰς ἀρετὰς ἔχων ἁπάσας, ἢ μικρά τίς ἐστι καὶ 3
παντάπασι δυσϑεώρητος ἡ διαφορὰ τῆς ἀρετῆς πρὸς
τὴν κακίαν καὶ τῆς εὐδαιμονίας πρὸς τὴν κακοδαι-

10 τὰ R: ὄντα 13 καϑόλου R: γὰρ ὅλον 19 γὰρ
ὄντος Χ: παρόντος

DE STOICORUM REPUGNANTIIS, 241

μονίαν καὶ τοῦ καλλίστου βίου πρὸς τὸν αἴσχιστον,
εἰ ταῦτά τις ἀντ᾽ ἐκείνων κτησάμενος ἑαυτὸν λέληϑε.
20. Μία σύνταξις ἡ περὶ Βίων τέτταρα βιβλέα"
τούτων ἐν τῷ τετάρτῳ λέγει τὸν σοφὸν ἀπράγμονά
5 τ᾿ εἶναι καὶ ὀλιγοπράγμονα καὶ τὰ αὑτοῦ πράττειν"
ἔστι δ᾽ ἡ λέξις αὕτη “οἶμαι γὰρ ἔγωγε τὸν φρόνιμον
καὶ ἀπράγμονα εἶναι καὶ ὀλιγοπράγμονα καὶ τὰ
αὑτοῦ πράττειν ὁμοίως τῆς τ᾽ αὐτοπραγίας καὶ τῆς
ὀλιγοπραγμοσύνης ἀστείων ὄντων.᾽ τὰ δ᾽ ὅμοια
ιὸ σχεδὸν ἐν τῷ περὶ τῶν Δι’ αὑτὰ αἱρετῶν εἴρηκε
ταύταις ταῖς λέξεσι “τῷ γὰρ ὄντι φαίνεται ὃ κατὰ
τὴν ἡσυχίαν βίος ἀκίνδυνόν τι καὶ ἀσφαλὲς ἔχειν,
οὐ πάνυ τῶν πολλῶν δυναμένων τοῦτο συνιδεῖν."
ὅτι μὲν οὖν τῷ ᾿Επικούρῳ τὴν πρόνοιαν ἀναιροῦντι
15 διὰ τῆς ἀπραγμοσύνης τῆς περὶ τὸν ϑεὸν οὐκ ἀπάδει,
δῆλόν ἐστιν ἀλλ᾽ αὐτὸς ὁ Χρύσιππος ἐν τῷ πρώτῳ
περὶ Βίων ᾿βασιλείαν τε τὸν σοφὸν ἑχουσίως ἀνα-
δέχεσθαι λέγει. χρηματιξόμενον ἀπ᾽ αὐτῆς" κἂν αὐτὸς
βασιλεύειν μὴ δύνηται. συμβιώσεται βασιλεῖ καὶ
9 στρατεύσεται μετὰ βασιλέως, οἷος ἦν ᾿Ιδάνϑυρσος ὁ
Σχύϑης ἢ Δεύκων ὃ Ποντικός.᾽ παραϑήσομαι δὲ
χαὶ ταύτην αὐτοῦ τὴν διάλεκτον, ὕπως εἰδῶμεν εἰ,
χαϑάπερ ἐκ νήτης καὶ ὑπάτης γίγνεταί τι σύμφωνον,
οὕτως ὁμολογεῖ βίος ἀνδρὸς καὶ ἀπραγμοσύνην αἰρου-

x μένου καὶ ὀλιγοπραγμοσύνην, εἶτα συνιππαξομένου
Σκύϑαις καὶ τὰ τῶν ἐν Βοσπόρῳ τυράννων πράτ-

5 ὀλιγοπράγμονα R: ἰδιοσπράγμονα 14 οὖ Μ 19 συμ-
βιόσεσϑαι --- στρατεύσεσθαι Madvigius 40 p. 1061d:
ἐάνθυρσος aut ὑδάνϑυρσος aut ὑδάϑυρσος 22 εἶ] ὅτι R

Plutarchi Moralia, Vol. VI. 16

B

C

242 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

ec

D rovrog ἐξ οἱασδήτινος ἀνάγκης" “ὅτι ydo? φησί ' καὶ
στρατεύσεται μετὰ δυναστῶν καὶ βιώσεται, πάλιν
ἐπισκεψώμεθα τούτων ἐχόμενοι, τινῶν μὲν οὐδὲ
ταῦτ᾽ ὑπονοούντων διὰ τοὺς ὁμοίους ὑπολογιόσμούς,
ἡμῶν δὲ καὶ ταῦτ᾽ ἀπολειπόντων διὰ τοὺς παρα- ὁ
πλησίους λόγους.᾽ καὶ μετὰ μικρόν “οὐ μόνον δὲ
μετὰ τῶν προκεκοφότων ἐπὶ ποσὸν καὶ ἐν ἀγωγαῖς
καὶ ἐν ἔϑεσι ποιοῖς γεγονότων, οἷον παρὰ Δεύκωνι
καὶ ᾿Ιδανϑύρσῳ.᾽ Καλλισϑένει τινὲς ἐγκαλοῦσιν,
ὅτι πρὸς ᾿4λέξανδρον ἔπλευσεν ἐλπίξων ἀναστήδειν τὸ
Ὄλυνϑον, ὡς Στάγειρα ᾿“ριστοτέλης" Ἔφορον δὲ καὶ
Ξενοκράτην καὶ Μενέδημον ἐπαινοῦσι παραιτησα-

E μένους τὸν ᾿4λέξανδρον᾽ ὃ ὃὲ Χρύσιππος ἕνεκα
χρηματιόμοῦ τὸν σοφὸν ἐπὶ κεφαλὴν ἐς Παντιχά-
παιον ὠϑεῖ καὶ τὴν Σκυϑῶν ἐρημίαν. ὅτι yis
ἐργασίας ἕνεκα καὶ χρηματισμοῦ ταῦτα ποιεῖ. καὶ
προδεδήλωκε “τρεῖς ὑποϑέμενος ἁρμόξοντας μάλιστα
τῷ σοφῷ χρηματισμούς, τὸν ἀπὸ βασιλείας καὶ τὸν
ἀπὸ φίλων καὶ τρίτον ἐπὶ τούτοις τὸν ἀπὸ δοφιστείας.ἢ
καίτοι πολλαχοῦ μὲν ἀποκναίξι ταῦτ᾽ ἐπαινῶν 30

“ἐπεὶ τί δεῖ βροτοῖσι πλὴν δυοῖν μόνων,
Δήμητρος ἀκτῆς πώματός 9' ὑδρηχόου᾽;

ἐν δὲ τοῖς περὶ Φύσεως λέγει “τὸν σοφόν, εἰ τὴν
μεγίστην οὐσίαν ἀποβάλοι,. δραχμὴν μίαν ἐκβεβλη-
κέναι δόξειν.᾽ οὕτω δ᾽ αὐτὸν ἄρας ἐκεῖ καὶ ὀγκώσας ss

6 *: ἀπολιπόντων 8 παρὰ] τῶν παρὰ Βα 11 Σταγιραῦ
15 γὰρ ἐργασίας corr. RE: πὲρ ἐργασίας aut παρεργασίας

16 ποιεὶ! ποιεῖν δεῖ R 21 Nauck. p. 646 ib. μόνοιν
Stob. Flor. 40, 9

DE STOICOBUM REPUGNANTIIS. 243

ἐνταῦϑα πάλιν εἰς μισϑαρνίαν καταβάλλει καὶ σοφι- F
στείαν" καὶ yàg αἰτήσειν καὶ προλήψεσϑαι τὸ μὲν
εὐθὺς ἀρχομένου, τὸ δὲ χρόνου τῷ μαϑητῇ διελ-
ϑόντος, ὕπερ εὐγνωμονέστερον sivaí φησιν, ἀσφαλέ-
δότερον δὲ τὸ προλαμβάνειν, ὡς ἀδικήματα τοῦ τόπου
ἐπιδεχομένους λέγει δ᾽ οὕτως “εἰσπράττονται δὲ
τὸν μισϑὸν οὐ πάντες oí νοῦν ἔχοντες ὡσαύτως"
ἀλλ᾽ ἄλλως πλῆϑος, ὡς ἂν ὃ καιρὸς φέρῃ, οὐκ ἐπαγ-
γελλόμενοι ποιήσειν ἀγαϑούς, καὶ ταῦτ᾽ ἐν ἐνιαυτῷ"
x ὅσα ὃὲ πρὸς ἑαυτούς, ταῦτα ποιήσειν πρὸς τὸν
συμφωνηϑέντα χρόνον.᾽ καὶ πάλιν προελϑών ᾿τόν10μ4
τὲ καιρὸν εἴσεται. πότερον εὐθὺς δεῖ τὸν μισϑὺν
λαμβάνειν ἅμα τῇ προσόδῳ καϑάπερ πλείους πεποιή-
καόιν, ἢ καὶ χρόνον αὐτοῖς διδόναι, τοῦ τόπου
15 τούτου μᾶλλον καὶ ἀδικήματα ἐπιδεχομένου, δόξαντος
δ᾽ ἂν εἶναι εὐγνωμονεστέρου." καὶ πῶς ἂν εἴη
χρημάτων καταφρονητὴς ὃ σοφός, ὑπὸ συγγραφὴν
ἐπ᾿ ἀργυρίῳ τὴν ἀρετὴν παραδιδούς, κἂν μὴ παραδῷ
τὸ μισϑάριον εἰσπράττων, ὡς πεποιηκὼς τὰ παρ᾽
Ὁ᾽ αὑτόν; ἢ βλάβης κρείττων, φυλαττόμενος μὴ ἀδικηϑῇ
περὶ τὸ μισϑάριον: ἀδικεῖται γὰρ οὐδεὶς μὴ βλαπτό-
μενος ὅϑεν μὴ ἀδικεῖσθαι τὸν Gogóv ἐν ἄλλοις B
ἀποφηνάμενος ἐνταῦϑά φησιν ἀδίκημά τι τὸν τόπον
ἐπιδέχεσϑαι.
5 21], Ἐν δὲ τῷ περὶ Πολιτείας "οὐδὲν ἡδονῆς ἕνεκα

7 οὐ πάντας --- ἄλλους ἄλλως, ὡς ἂν Emperius 8 πλῆ-
809] οἵ πλείους ib. coniecturam Heiski confirmat E:
ἐπαγγελλομένων 16 μᾶλλον] add. βλάβας R 19 παρ᾽
αὑτόν R: περὶ αὐτόν 28 ἀδίκημά τι] ἀδικήματα W

16*

242

D τοντος ἐξ.
στρατεύσετ.
ἐπισκεψώμι
ταῦτ᾽ ὑπο:
ἡμῶν δὲ κα
πλησίους j
μετὰ τῶν -
καὶ ἐν ἔϑει
καὶ ᾿ἸΙδανὺ
ὅτι πρὸς΄.
Ὄλυνϑον, (
Ἐενοχράτη:

E μένους τὸ
χρηματιόμι
παιοὸον ὠϑ
ἐργασίας
προδεδήλι.
τῷ σοφῷ
ἀπὸ φίλω:
καίτοι πὸ

“ἐπεὶ
Zhu

i

ἐν δὲ vo

μεγίστην
κέναι δύ:

ὅ Ἐ: τ
16 γὰρ ἐρ
16 ποιεὶ!
Stob. Fk

— cuml mE UUBESTI:
- - In&nU a8-cüng7Wl
T. Jen " In4i-
— ATNU. Esc
προ χαὶ ἀδὶ ον

LL Ἐπὶ Τῇ OX.
- τς P τῷὸ X:
. cx "uEgoréi

—-. τ (uon

r

h

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 245

*Au6re τούτου ἔμφασις ἐπὶ τῆς κέρκου τοῦ va^

ταῦϑα γὰρ ἐπιφαίνει τὸ ξῷον γεγονέναι ἕνεκα
" κέρκου καὶ οὐκ ἀνάπαλιν, τῷ δ᾽ ἄρρενι γινο-

νῷ οὕτως ἡ ϑήλεια γοῦν ἠκολούϑηκεν. ἐν δὲ

ὦ περὶ Πολιτείας εἰπὼν ὅτι “ἐγγύς ἐσμεν τοῦ καὶ
"ὃς κοπρῶνας ξῳγραφεῖν,᾽ μετ᾽ ὀλίγον ᾿ τὰ γεωργικά
496 καλλωπίξειν τινὰς ἀναδενδράσι καὶ μυρρίναις,

ὦ ταὼς καὶ περιστερὰς τρέφουσι καὶ πέρδικας ἵνα E

«ὠκκαβίξωσιν αὐτοῖς καὶ ἀηδόνας.᾽ ἡδέως δ᾽ ἂν

«τοῦ πυϑοίμην, τί φρονεῖ περὶ μελιττῶν καὶ
«ἑλιτορ᾽ ἦν μὲν γὰρ ἀκόλουθον τῷ τοὺς κόρεις
υχρήστως τὸ τὰς μελίττας ἀχρήστως φάναι γεγονέναι"

:i 0b ταύταις τόπον ἐν τῇ πόλει δίδωσι, διὰ τί τῶν

190g ἀκοὴν καὶ ὄψιν ἐπιτερπῶν ἀπείργει τοὺς πολίτας;
καϑόλου δ᾽ ὥσπερ Ó τοὺς συνδείπνους μεμφόμενος
ὅτι χρῶνται τραγήμασι καὶ οἴνῳ καὶ ὄψοις, τὸν δ᾽
ἐπὶ ταῦτα κεκληκότα καὶ ταῦτα παρεσχευασμένον
ἐπαινῶν ἄτοπός ἐστιν οὕτως ὃ τὴν μὲν πρόνοιαν
ἐγκωμιάξων ἰχϑῦς καὶ ὄρνιϑας καὶ μέλι καὶ oivov
παραδκευάσασαν, ἐγκαλῶν δὲ τοῖς μὴ παραπέμπουσι
ταῦτα μηδ᾽ ἀρκουμένοις

"'Zhíuqvooc ἀκτῇ πώμασίν ϑ8ϑ᾽ ὑδρηχόοις,
ἅπερ πάρεστι καὶ πέφυχ᾽ ἡμᾶς τρέφειν᾽

οὐδένα ποιεῖσθαι λόγον ἔοικε τοῦ τἀναντία λέγειν

25 ἑαυτῷ.

ἧς γὰρ ER jb. conicio γενομένῳ μόνον οὕτως
"κολούϑησεν. Pro γινομένῳ exhibet γινόμενον
iavi in Symb. nunc improbo 28 *: πέφυκεν

F

244 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

3

πράξειν οὐδὲ παρασκευάσεσθαί φησι τοὺς πολίτας"
καὶ τὸν Εὐριπίδην ἐπαινεῖ ταῦτα προφερόμενος

“ἐπεὶ τί δεῖ βροτοῖσι πλὴν δυοῖν μόνων,
Δήμητρος ἀκτῆς πώματός 9' ὑδρηχόου;

εἶτα μικρὸν ἀπὸ τούτων προελϑὼν ἐπαινεῖ τὸν
Ζιογένη τὸ αἰδοῖον ἀποτριβόμενον ἐν φανερῷ καὶ
λέγοντα πρὸς τοὺς παρόντας “εἴϑε καὶ τὸν λιμὸν
οὕτως ἀποτρίψασθαι τῆς γαστρὸς ἠδυνάμην᾽. τίν᾽

οὖν ἔχει λόγον ἐν τοῖς αὐτοῖς ἐπαινεῖν τὸν ἐκβάλ-

λοντα τὴν ἡδονὴν ἅμα καὶ τὸν ἡδονῆς ἕνεκα τοιαῦτα i
πράττοντα καὶ τοιαύτης ἁπτόμενον αἰσχρουργίας;

C γράψας τοίνυν ἐν τοῖς περὶ Φύσεως ὅτι “πολλὰ
τῶν ξῴων ἕνεκα κάλλους ἡ φύσις ἐνήνοχε, φιλο-
καλοῦσα καὶ χαίρουσα τῇ ποικιλίᾳ᾽ καὶ λόγον
ἐπειπὼν παραλογώτατον ὡς “ὃ ταὼς ἕνεκα τῆς οὐρᾶς
γέγονε διὰ τὸ κάλλος αὐτῆς, αὖϑις ἐν τῷ περὶ
Πολιτείας νεανικῶς ἐπιτετίμηκε τοῖς ταὼς τρέφουσι
καὶ ἀηδόνας, ὥσπερ ἀντινομοϑετῶν τῷ τοῦ κόσμου
νομοϑέτῃ καὶ τῆς φύσεως καταγελῶν φιλοχαλούσης
περὶ τὰ τοιαῦτα τῶν ξῴων, οἷς ὃ σοφὸς ἐν τῇ πόλει m |
τόπον οὐ δίδωσι. πῶς γὰρ οὐκ ἄτοπον ἐγκαλεῖν
τοῖς τρέφουσιν ἃ γεννῶσαν ἐπαινεῖ τὴν πρόνοιαν;

D ἐν μὲν οὖν τῷ πέμπτῳ περὶ Φύσεως εἰπὼν ὅτι "οἵ
κόρεις εὐχρήστως ἐξυπνίξουσιν ἡμᾶς καὶ οἵ μύες
ἐπιστρέφουσιν ἡμᾶς μὴ ἀμελῶς ἕκαστα τιϑέναι, s c
φιλοκαλεῖν δὲ τὴν φύσιν τῇ ποικιλίᾳ χαίρουσαν
εἰκός ἐστι,᾽ ταῦτα κατὰ λέξιν εἴρηκε ᾿ γένοιτο δ᾽ ἂν

bal

Qi

22 ἃ γεννῶσαν ἐπαινεῖ X: ἀγεννῶς àv ἐπαινῆ

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 245

μάλιστα τούτου ἔμφασις ἐπὶ τῆς κέρκου τοῦ ra"
ἐνταῦϑα γὰρ ἐπιφαίνει τὸ (Gov γεγονέναι ἕνεκα
τῆς κέρκου καὶ οὐκ ἀνάπαλιν. τῷ δ᾽ ἄρρενι γινο-
μένῳ οὕτως ἡ ϑήλεια γοῦν ἠκολούϑηκεν. ἐν δὲ
τῷ περὶ Πολιτείας εἰπὼν ὅτι "ἐγγύς ἐσμεν τοῦ καὶ
τοὺς χοπρῶνας ξῳγραφεῖν,᾽ μετ᾽ ὀλίγον ᾿ τὰ γεωργικά
φηόι καλλωπίξειν τινὰς ἀναδενδράσι καὶ μυρρέναις,

καὶ ταὼς καὶ περιστερὰς τρέφουσι καὶ πέρδικας ἵνα E

καχκαβίξωσιν αὐτοῖς καὶ ἀηδόνας.᾽ ἡδέως δ᾽ àv
1 αὐτοῦ πυϑοίμην, τί φρονεῖ περὶ μελιττῶν καὶ
μέλιτος. ἦν μὲν γὰρ ἀκόλουθον τῷ τοὺς κόρεις
εὐχρήστως τὸ τὰς μελίττας ἀχρήστως φάναι γεγονέναι"
εἰ δὲ ταύταις τόπον ἐν τῇ πόλει δίδωσι, διὰ τέ τῶν
πρὸς ἀκοὴν καὶ ὄψιν ἐπιτερπῶν ἀπείργει τοὺς πολίτας;
15 καϑόλου δ᾽ ὥσπερ Ó τοὺς συνδείπνους μεμφόμενος
ὅτι χρῶνται τραγήμασι καὶ οἴνῳ καὶ ὄψοις, τὸν δ᾽
ἐπὶ ταῦτα κεκληκότα καὶ ταῦτα παρεδκχευασμένον
ἐπαινῶν ἄτοπός ἐστιν οὕτως ὃ τὴν μὲν πρόνοιαν
ἐγκωμιάξων ἰχϑῦς καὶ ὄρνιϑας καὶ μέλι καὶ οἶνον
) παρασχευάδσασαν, ἐγκαλῶν δὲ τοῖς μὴ παραπέμπουσι
ταῦτα μηδ᾽ ἀρκουμένοις
"'Zhíuqvoog ἀκτῇ πώμασίν 9' ὑδρηχόοις,
ἅπερ πάρεστι καὶ πέφυχ᾽ ἡμᾶς τρέφειν
οὐδένα ποιεῖσθαι λόγον ἔοικε τοῦ τἀναντία λέγειν
25 ἑαυτῷ.

ὃ δ᾽ W. γὰρ R ib. conicio γενομένῳ μόνον οὕτως
ἡ ϑήλεια συνηκολούϑησεν. Pro γινομένῳ exhibet γινόμενον
Pal Quae tentavi in Symb. nunc improbo 28 *: πέφυκεν

F

946 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

22. Kal μὴν ἐν τῷ τῶν Προτρεπτικῶν εἰπὼν
ὅτι 'xal τὸ μητράσιν ἢ ἀδελφαῖς ἢ ϑυγατράσιν
συγγενέσθαι καὶ τὸ φαγεῖν τι καὶ προελϑεῖν ἀπὸ
λεχοῦς ἢ ϑανάτου πρὸς ἱερὸν ἀλόγως διαβέβληται"

1045 καὶ πρὸς τὰ ϑηρία᾽ φησί δεῖν ἀποβλέπειν καὶ τοῖς 5
ὑπ᾽ ἐκείνων γιγνομένοις τεκμαίρεσθαι τὸ μηδὲν
ἄτοπον μηδὲ παρὰ φύσιν εἶναι τῶν τοιούτων᾽
εὐχαίρως γὰρ πρὸς ταῦτα γίγνεσϑαι τὰς τῶν ἄλλων
ξῴων παραϑέσεις εἰς τὸ μήτε συγγιγνόμενα μήτε
γεννῶντα μήτ᾽ ἐναποθνήσκοντα ἐν τοῖς ἱεροῖς μιαί- υ
νειν τὸ ϑεῖον.᾽᾽ἠ ἐν δὲ τῷ πέμπτῳ πάλιν περὶ
Φύσεως λέγει “καλῶς μὲν ἀπαγορεύειν τὸν ᾿Ησέοδον
εἰς ποταμοὺς καὶ κρήνας οὐρεῖν᾽ ἔτι δὲ μᾶλλον
ἀφεκτέον εἶναι τοῦ πρὸς βωμὸν οὐρεῖν ἢ ἀφέδρυμα

B ϑεοῦ᾽ μὴ γὰρ εἶναι πρὸς λόγον, εἰ κύνες καὶ ὄνοι τι
τοῦτο ποιοῦσι καὶ παιδάρια νήπια, μηδεμίαν ἐπι-
στροφὴν μηδ᾽ ἐπιλογισμὸν ἔχοντα περὶ τῶν τοιού-
των. ἄτοπον μὲν οὖν τὸ ἐχεῖ μὲν εὔκαιρον εἰπεῖν
τὴν τῶν ἀλόγων ξῴων ἀποϑεώρησιν, ἐνταῦϑα δ᾽
ἀπὸ λόγου. 90

28. Τοῦ κατηναγκάσϑαι δοχοῦντος ὑπὸ τῶν
ἔξωϑεν αἰτιῶν ταῖς δομαῖς ἀπόλυσιν πορίξειν, ἔνιοι
τῶν φιλοσόφων ἐπελευστιχήν τινα κίνησιν ἐν τῷ
ἡγεμονικῷ κατασκευάξουσιν, ἐπὶ τῶν ἀπαραλλάκτων

1 ἐν τῷ] numerum libri excidisse monent X W. — 3 τι]
add. τῶν ἀπειρημένων velsimile X 9 παραϑέσει! παρα-
ϑεωρήσεις 19 ᾿Ησίοδον] OD 758 16 γὰρ εἶναι R:
σ«αρεῖναι 19 coniecturam Wytt. confirmat Pal: ἀπο-
ϑηρίωσιν 20 ἀπὸ λόγου Huttenus: ἀπόλογον — 21 δοκοῦντες
vel ϑέλοντες Madvigius 24 BR: παραλλακτῶν

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 241

μάλιστα γιγνομένην ἔκδηλον᾽ ὅταν γὰρ δυεῖν ἴσον
δυναμένων καὶ ὁμοίως ἐχόντων ϑάτερον T λαβεῖν
ἀνάγκη, μηδεμιᾶς αἰτίας ἐπὶ ϑάτερον ἀγούσης τῷ C
μηδὲν τοῦ ἑτέρου διαφέρειν, ἡ ἐπελευστικὴ δύναμις
ὁ αὕτη τῆς ψυχῆς ἐπίκλισιν ἐξ αὑτῆς λαβοῦσα διέκοψε
τὴν ἀπορίαν. πρὸς τούτους ὁ Χρύσιππος ἀντιλέγων,
ὡς βιαξομένους τῷ ἀναιτίῳ τὴν φύσιν, ἔν πολλοῖς
παρατίϑησι 'τὸν ἀστράγαλον καὶ τὸν ξυγὸν καὶ
πολλὰ τῶν μὴ δυναμένων ἄλλοτ᾽ ἄλλας λαμβάνειν
ι πτώσεις καὶ ῥοπὰς ἄνευ τινὸς αἰτίας καὶ διαφορᾶς
ἢ περὶ αὐτὰ πάντως ἢ περὶ τὰ ἔξωϑεν γιγνομένης"
τὸ γὰρ ἀναίτιον ὅλως ἀνύπαρκτον εἷναι καὶ τὸ
αὐτόματον" ἐν δὲ ταῖς πλαττομέναις ὑπ᾽ ἐνίων καὶ
λεγομέναις ταύταις ἐπελεύσεσιν αἰτίας ἀδήλους ὑπο- D
5 τρέχειν καὶ λανθάνειν ἡμᾶς ἐπὶ ϑάτερα τὴν ὁρμὴν
ἀγούσας.᾽ ταῦτα μὲν οὖν ἐν τοῖς γνωριμωτάτοις
ἐστὶ τῶν ὑπ᾽ αὐτοῦ πολλάκις εἰρημένων. ἃ δὲ τού-
τοις πάλιν αὐτὸς ἐξ ἐναντίας εἴρηκεν, οὐχ ὁμοίως
οὕτως ἐν μέσῳ κείμενα, δι’ αὐτῶν παραϑήσομαι
τῶν ἐκείνου λέξεων. ἐν μὲν γὰρ τῷ περὶ τοῦ
Δικάξειν ὑποθέμενος δύο δρομεῖς ὁμοῦ συνεκπίπτειν
ἀλλήλοις διαπορεῖ τί τῷ βραβευτῇ καϑήκει ποιῆσαι"
ἱπότερον᾽ φησίν ᾿ἕξεστι τὸν βραβευτὴν τὸν φοίνικα,
ὁποτέρῳ βούλεται, ἀποδοῦναι; κἂν τύχωσιν αὐτῷ

4 μηδὲν Stegmannus: μηδενὶ ib. τοῦ ἑτέρου] fort.
τοῦ ἑτέρου τὸ ἕτερον aub ϑατέρου ϑάτερον 7 ἀναιτέῳ
M et Pal. (unde nihil enotatum): ἐναντίῳ 18 καὶ] ἧ καὶ ki
11 τούτοις πάλιν] πολλάκις πάλιν τούτοις codex B 24 fort.
ἀποδοῦναι, κἂν τύχωσιν αὐτῷ συνήϑεις ἑκάτεροι ὄντες — ὡς
ἂν γαρισάμενον (i. e. ὡς ἂν ἀποδοίη εἰ χαρίσαιτο) τρόπον

248 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

E συνηϑέστεροι ὄντες, ὡς ἂν ἐνταῦϑα τῶν αὐτοῦ τι
χαρισάμενον τρόπον τινὰ μᾶλλον, ὡς κοινοῦ τοῦ
φοίνικος γεγονότος ἀμφοτέρων, οἷονεί τινος κλήρου
γιψνομένον ἐνάλλως κατὰ τὴν ἐπίκλισιν, ὡς ἔτυχε
δοῦναι αὐτόν" λέγω δ᾽ ἣν ἔτυχεν ἐπίκλισιν, οἵα
γίγνεται ὅταν, δυεῖν προκειμένων δραχμῶν ὁμοίων
κατὰ τὰ λοιπά, ἐπὶ τὴν ἑτέραν ἐπικλίναντες λαμβά-
vousv αὐτήν.᾽ ἐν δὲ τῷ ἕκτῳ περὶ Καϑήκοντος
εἶναί τινα φήσας πράγματα μὴ πάνυ πολλῆς ἄξια
ὄντα πραγματείας μηδὲ προσοχῆς᾽ ἀφιέναι περὶ τὸ

F ταῦτα τῇ Og ἔτυχεν ἐπικλίδει τῆς διανοίας οἴεται
δεῖν τὴν αἵρεσιν ἀποκληρώσαντας, olov? φησίν "si
τῶν δοκιμαξόντων τάσδε τινὰς δραχμὰς δύο ἐπὶ
τοσόνδε oí μὲν τήνδε, οἱ δὲ τήνδε φαῖεν εἶναι καλήν,
δέοι 0$ μίαν αὐτῶν λαβεῖν᾽ τηνικαῦτ᾽ ἀφέντες τὸ 5
ἐπὶ πλεῖον ἐπιξητεῖν, ἣν ἔτυχε ληψόμεϑα, κατ᾽ ἄδηλον
τινὰ ἀποχληρώσαντες αὐτὰς λόγον, καὶ εἰ μάλιστα
τὴν μοχϑηρὰν ληψόμεϑα αὐτῶν. ἐν τούτοις γὰρ
ἀποκλήρωσις καὶ τὸ ὡς ἔτυχεν ἐπικλῖνον τῆς δια-
vo(ag, ἄνευ πάσης αἰτίας εἰσάγει τὴν ἀδιαφόρων λῆψιν. s

5

τινά, ἢ μᾶλλον — γενομένου τὴν ἄλλως κατὰ τὴν ἐπέκλισιν
ἣν ἔτυχε δοῦναι αὐτόν

1 συνηϑέστεροι οὗ ἐνάλλως tuetur Giesenus 8 122
ἐνάτῳ Turnebus [10 ὄντα) wm mei. del. vid. 19 t
τῶν Emperius: of τῶν (ἡμῶν Ἢ 18 τάσδε] ποσὰς δὴ
Madvigius 14 τοσόνδε; τ δον (l. ποσὸν) δὴ Emperius
ib. καλήν, δέοι δὲ μίαν καλὴν δὲ οὐδεμίαν 16 Gie-
genus: ἐπιπλεῖον ib. ἔτυχε] ἂν τύχῃ idem; non opus
ib. ἄδηλον — αὐτὰς λόγον W: ἄλλον — αὐτά" ἔλεγε 11 εἰ
Duebnerus: ἔτι 18 γὰρ] γὰρ ἡ W. Malim ἀποκλήρω σίς
τις 207: τὸ ἄνευ aut τὸ γωρὶς — ib. M: διαφορῶν

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 240

24. Ἐν τῷ τρίτῳ περὶ τῆς “Πηαλεκτικῆς ὑπειπὼν
ὅτι “Πλάτων ἐσπούδασε περὶ τὴν διαλεκτικὴν καὶ
᾿Δριστοτέλης καὶ ἀπὸ τούτων οἵ ἄχρι Πολέμωνος
καὶ Σεράτωνος μάλιστα δὲ Σωκράτης᾽ καὶ ἐπιφω- 1046

νήσας ὅτι "xal συνεξαμαρτάνειν ἄν τις ἐθελήσειε
τούτοις τοσούτοις καὶ τοιούτοις οὖσιν᾽ ἐπιφέρει
κατὰ λέξιν “εἰ μὲν γὰρ ἐκ παρέργου περὶ αὐτῶν
εἰρήχεσαν, τάχ᾽ ἄν τις διέσυρε τὸν τόπον τοῦτον᾽
οὕτω δ᾽ αὐτῶν ἐπιμελῶς εἰρηκότων ὡς ἐν ταῖς
10 μεγίσταις δυνάμεσι καὶ ἀναγκαιοτάταις αὐτῆς οὔσης,
οὐ πιϑανὸν ἐπὶ τοσοῦτον διαμαρτάνειν αὐτοὺς ἐν
τοῖς ὅλοις ὄντας οἵους ὑπονοοῦμεν. τί οὖν σύ,
φήσαι τις ἄν, αὐτὸς ἀνδράσι τοιούτοις καὶ τοσούτοις
οὐδέποτε παύσῃ μαχόμενος οὐδ᾽ ἐλέγχων, ὡς νομί-
15 ξεις, ἐν τοῖς χυριωτάτοις καὶ μεγίστοις διαμαρ- B
τάνονταο: οὐ γὰρ δήπου περὶ μὲν διαλεκτικῆς
ἐσπουδασμένως ἔγραψαν, περὶ δ᾽ ἀρχῆς καὶ τέλους
καὶ ϑεῶν καὶ δικαιοσύνης ἐκ παρέργου καὶ παίξοντες,
ἐν οἷς τυφλὸν αὐτῶν ἀποκαλεῖς τὸν λόγον καὶ
μαχόμενον αὑτῷ καὶ μυρίας ἄλλας ἁμαρτίας ἔχοντα.

25. “Τὴν ἐπιχαιρεκακίαν ὅπου μὲν ἀνύπαρκτον
εἶναί φησιν ἐπεὶ τῶν μὲν ἀστείων οὐδεὶς ἐπ᾽ ἀλλο-
τρίοις κακοῖς χαίρει, τῶν δὲ φαύλων οὐδεὶς χαίρει
τὸ παράπαν. ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ περὶ ᾿4γαϑοῦ τὸν

s φϑόνον ἐξηγησάμενος ὅτι 'λύπη ἐστὶν ἐπ᾿ ἀλλο-
τρίοις ἀγαϑοῖς, ὡς δήποτε βουλομένων ταπεινοῦν C
τοὺς πλησίον. ὅπως ὑπερέχωσιν αὐτοί, συνάπτει τὰ

8 o( M 17 ἔγραψαν ἂν R 98 τῶν δὲ — χαίρει M.

250 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

τῆς ἐπιχαιρεκακίας᾽ ταύτῃ δὲ συνεχὴς ἡ ἐπιχαι-
ρεκακία γίγνεται, ταπεινοὺς βουλομένων εἶναι τοὺς
πλησίον διὰ τὰς ὁμοίας αἰτίας, xa9' ἑτέρας δὲ
φυσικὰς φορὰς ἐκτρεπομένων, ὃ ἔλεος γίγνεται.
δῆλος γάρ ἐστιν ἐνταῦϑα τὴν ἐπιχαιρεκακίαν ὕπαρ- 5
κτὴν ὥσπερ τὸν φϑόνον καὶ τὸν ἔλεον ἀπολιπών,
ἣν ἐν ἑτέροις ἀνύπαρκτον εἶναί φησιν ὥσπερ τὴν
μισοπονηρίαν καὶ τὴν αἰσχροκέρδειαν.

20. Ἐν πολλοῖς εἰρηκὼς ὅτι παρὰ τὸν πλεί-
ova χρόνον οὐδὲν μᾶλλον εὐδαιμονοῦσιν ἀλλ᾽ 1
ὁμοίως καὶ ἐπίσης τοῖρ τὸν ἀμερῆ χρόνον εὐδαι-
μονίας μετασχοῦσιν,᾽ ἐν πολλοῖς πάλιν εἴρηκεν ὡς
οὐδ᾽ ἂν τὸν δάχτυλον καϑήκοι προτεῖναι χάριν
ἀμεριαίας φρονήσεως, καϑάπερ ἀστραπῆς διερχο-

D μένης.᾽. ἀρκέσει δὲ παραϑεῖναι τὰ ἐν τῷ ἕχτῳ τῶν 15
᾿Ηϑικῶν Ζητημάτων ὑπ᾽’ αὐτοῦ γεγραμμένα περὶ
τούτων᾽ ὑπειπὼν γὰρ ὡς “οὔτε πᾶν ἀγαϑὸν ἐπίσης
εἰς χαρὰν πίπτει οὔτε πᾶν κατόρϑωμα εἰς σεμνο-
λογέαν᾽ ἐπενήνοχε ταῦτα “καὶ γάρ, εἰ μόνον μέλλοι
ἀμερῆ χρόνον ἢ τὸν ἔσχατον ἕξειν φρόνησιν, οὐδ᾽ Ὁ
ἂν τὸν δάκτυλον καϑήκοι ἐχτεῖναι ἕνεκα τῆς οὕτω
παρεσομένης φρονήσεως.,᾽ καίπερ παρὰ τὸν πλείονα
χρόνον οὐδὲν μᾶλλον εὐδαιμονούντων οὐδὲ τῆς
ἀιδίου εὐδαιμονίας αἱρετωτέρας γιγνομένης παρὰ τὴν
ἀμεριαίαν. εἰ μὲν οὖν τὴν φρόνησιν ἡγεῖτο ποιη- 5

E τικὸν εἶναι τῆς εὐδαιμονίας ἀγαϑὸν ὥσπερ ὁ 'Ent-

4 ἐντρεπομένων ἢ 18 οὐδ᾽ ἂν W: οὐδὲ aut οὐδὲν

14 ἀστραπὴ R 26 ἀγαϑὸν solus Palatinus: τὸ ἀγαϑόν,
unde τὶ ἀγαϑόν Usenerus, vid. Epicur. p. 816, 80

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 251

κουρορ, αὐτῆς ἔδει μόνον τῆς ἀτοπίας καὶ παρα-
δοξολογίας ἐπιλαμβάνεσθαι τοῦ δόγματος" ἐπεὶ δ᾽
ἡ φρόνησις οὐχ ἕτερόν ἐστι τῆς εὐδαιμονίας κατ᾽
αὐτὸν ἀλλ΄ εὐδαιμονία, πῶς οὐ μάχεται τὸ λέγειν
ἐπίσης μὲν αἱρετὴν εἶναι τὴν ἀμεριαίαν εὐδαιμονίαν
καὶ τὴν ἀίδιον, μηδενὸς δ᾽ ἀξίαν τὴν ἀμεριαίαν;
21. “Τὰς ἀρετάς φησιν ἀντακολουϑεῖν ἀλλήλαις,
οὐ μόνον τῷ τὸν μίαν ἔχοντα πάσας ἔχειν, ἀλλὰ
καὶ τῷ τὸν κατὰ μίαν ὁτιοῦν ἐνεργοῦντα κατὰ πάσας
0 ἐνεργεῖν. οὔτε γὰρ ἄνδρα φησὶ τέλειον εἶναι τὸν
μὴ πάσας ἔχοντα τὰς ἀρετὰς οὔτε πρᾶξιν τελείαν,
ἥτις οὐ κατὰ πάσας πράττεται τὰς ἀρετάς. ἀλλὰ
μὴν ἐν τῷ ἔκτῳ τῶν ᾿Ηϑικῶν Ζητημάτων ὃ Χρύσιπ-
πος οὐκ ἀεὶ φησὶν ἀνδρίέξεσϑαι τὸν ἀστεῖον οὐδὲ
15 δειλαίνειν τὸν φαῦλον, ὡς δ᾽ ἐν φαντασίαις ἐπι-
φερομένων τινῶν, τὸν μὲν ἐμμένειν τοῖς κρίμασι
τὸν δ᾽ ἀφίστασϑαι. πιϑανὸν δέ᾽ φησί ᾿'μηδ᾽ ἀκο- 1047
λασταίνειν ἀεὶ τὸν φαῦλον. εἴπερ οὖν τὸ ἀνδρί-
ξεσϑαι τοιοῦτόν ἐστιν οἷον ἀνδρείᾳ χρῆσϑαι καὶ τὸ
» δειλαένειν οἷον δειλίᾳ χρῆσϑαι, μαχόμενα λέγουσι
λέγοντες κατὰ πάσας μὲν ἅμα τὰς ἀρετὰς καὶ τὰς
κακίας ἐνεργεῖν τὸν ἔχοντα, μὴ ἀεὶ δὲ τὸν ἀστεῖον
ἀνδρίξεσϑαι μηδὲ δειλαίνειν τὸν φαῦλον.
28. Τὴν ῥητορικὴν δρίξεται τέχνην, περὶ κόσμου

οι

8 κατ᾽ αὐτὸν M (ex Pal. nihil enotatum): καϑ᾽ αὑτὸ
10 φησὶ W: φασὶ 16 δὲ ἐν : δέον ἐν libri. δεινῶν
Madvigius. Locum constituit Giesenus ita: ὡς δεινῶν φαντ.
ἐπιφερομένων ἔστιν ὅτε τὸν μὲν ἐμμένειν cott. 2324 κόσμον X.
χόσμον καὶ εὕρεσιν καὶ εὑρημένου Hirzelius

252 DE STOICORUM REPUGNANTIS.

καὶ εἰρημένου λόγου τάξιν" ἔτι δ᾽ ἐν τῷ πρώτῳ
καὶ ταῦτα γέγραφεν ᾿οὐ μόνον δὲ τοῦ ἐλευθερίου
καὶ ἀφελοῦς κόσμου δεῖν οἴομαι ἐπιστρέφεσϑαι κἀπὶ
τῶν λόγων ᾧ καὶ τῶν οἰκείων ὑποκρίσεων κατὰ τὰς
ἐπιβαλλούσας τάσεις τῆς φωνῆς καὶ σχηματισμοὺς 5
Β τοῦ τε προσώπου καὶ τῶν χειρῶν. οὕτω δέ vw —
φιλότιμος ἐνταῦϑα περὶ τὸν λόγον γενόμενος πάλιν
ἐν τῷ αὐτῷ βιβλίῳ περὶ τῆς τῶν φωνηέντων συγ-
κρούδσεως ὑπειπών “οὐ μόνον᾽ φησί “ταῦτα παρε-
τέον τοῦ βελτίονος ἐχομένους, ἀλλὰ καὶ ποιὰς ἀσα- τυ
φείας καὶ ἐλλείψεις καὶ νὴ zx δολοικισμούς, ἐφ᾽
οἷς ἄλλοι ἂν αἰσχυνθείησαν οὐκ ὀλίγοι τὸ δὴ
ποτὲ μὲν ἄχρι χειρῶν καὶ στόματος εὐπρεπείας ἐπιχω-
ρεῖν τοῖς λέγουσιν ἔν κόσμῳ τὸν λόγον διατίθεσθαι"
ποτὲ δὲ μήτ᾽ ἐλλείψεων ἐπιστρέφεσϑαι καὶ ἀσαφειῶν 15
μήτε σολοικίξοντας αἰσχύνεσθαι τελέως ὅ τι ἂν ἐπίῃ
λέγοντός ἐστιν.
29. Ἐν δὲ ταῖς Φυσικαῖς Θέδεσι περὶ τῶν
C ἐμπειρίας καὶ ἱστορίας δεομένων διακελευσάμενος
τὴν ἡσυχίαν ἔχειν, ἂν μή τι κρεῖττον καὶ ἐναργέστε- 90
ρον ἔχωμεν λέγειν, “ἵνα᾽ φησί μήτε Πλάτωνι παρα-
πλησίως ὑπονοήσωμεν τὴν μὲν ὑγρὰν τροφὴν εἰς
τὸν πλεύμονα φέρεσθαι τὴν δὲ ξηρὰν εἰς τὴν κοι-
λίαν, μήϑ᾽ ἕτερα παραπλήσια γεγονότα τούτοις δια-
πτώματα. δοκῶ δὴ τὸ ἐγκαλεῖν ἑτέροις εἶτα περι- s

1 εἰρημένου] εἰρομένου M. εὑρημένου Volkmannus, alii
ὃ κἀπὶ] ἐπὶ W. Aliud latet 4 d] ἀλλὰ X. Seclusit
Duebnerus. Nihil certum 16 σολοικέξοντας αἰσχύνεσθαι)
σολοικίξοντος Pal. ^ ib. ἐπίῃ R: εἴπῃ

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 203

πίπτειν αὐτὸν oig ἐγκαλεῖ καὶ μὴ φυλάττεσϑαι, τῶν
ἐναντεωμάτων μέγιστον εἶναι καὶ τῶν διαπτωμάτων
αἴσχιστον. ἀλλὰ μὴν αὐτός 'τὰς διὰ δέκα ἀξιω-
μάτων συμπλοκὰς πλήϑει φησὶν ὑπερβάλλειν Éxa-
τὸν μυριάδαρ᾽ οὔτε δι’ αὑτοῦ ξητήσας ἐπιμελῶς
οὔτε διὰ τῶν ἐμπείρων τἀληϑὲς ἱστορήσας. καίτοι
Πλάτων μὲν ἔχει τῶν ἰατρῶν τοὺς ἐνδοξοτάτους
μαρτυροῦντας, ᾿Ιπποχράτην Φιλιστίωνα “Ιώξιππον
τὸν “Ἱπποχράτειον, καὶ τῶν ποιητῶν Εὐριπέδην D
οὐ λκαῖον Εὔπολιν ᾿Ερατοσϑένην, λέγοντας ὅτι τὸ
ποτὸν διὰ τοῦ πνεύμονος διέξεισι. Χρύσιππον δὲ
πάντες ἐλέγχουσιν οἵ ἀριϑμητικοί, ὧν καὶ “Ιππαρχός
ἐστιν ἀποδεικνύων τὸ διάπτωμα τοῦ λογισμοῦ
παμμέγεθες αὐτῷ γεγονός᾽ εἴγε τὸ μὲν καταφατικὸν
ι ποιεῖ συμπεπλεγμένων ἀξιωμάτων μυριάδας δέκα
καὶ πρὸς ταύταις τρισχίλια τεσσαράκοντα ἐννέα, τὸ
δ᾽ ἀποφατικὸν ἐννακόσια πεντήκοντα δύο πρὸς τριά-
κοντα καὶ μιᾷ μυριάσι.
80. Τῶν πρεσβυτέρων τινές, ἃ τῷ τὸν ὀξίνην E
0. ἔχοντε συνέβαινε μήϑ᾽ dc ὄξος ἀποδόσϑαι δυνα-
μένῳ μήϑ᾽ ὡς οἷνον, ἔφασαν τῷ Ζήνωνι συμβαίνειν"
τὸ γὰρ προηγμένον αὐτῷ μήϑ᾽ ὡς ἀγαϑὸν μήϑ᾽ ὡς
ἀδιάφορον ἔχειν διάϑεσιν. ἀλλ’ ὃ Χρύσιππος ἔτι
μᾶλλον τὸ πρᾶγμα δυσδιάϑετον πεποίηκεν" ὁτὲ μὲν
85 γάρ φησι ἱμαένεσϑαι τοὺς τὸν πλοῦτον καὶ τὴν
ὑγίειαν καὶ τὴν ἀπονίαν καὶ τὴν ὁλοχληρίαν τοῦ Ε
σώματος ἐν μηδενὶ ποιουμένους μηδ᾽ ἀντεχομένους

ὅ αὑτοῦ Ῥ: αὐτοῦ 68: τὸ ἀληϑὲς 9 Εὐριπίδην] Nauck.
p 0677 16 *: τεσσαρακονταεννέα 17 *: πεντηκονταδίο

254 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

τῶν τοιούτων." ὁτὲ δὲ παραϑέμενος và τοῦ ᾿Ησιόδου
“ἐργάξευ, Πέρση, δῖον γένος᾽ ἐπιπεφώνηκεν ὅτι
“τἀναντία παραινεῖν μανικόν ἔστι, τό “μὴ ἐργάξευ,
Πέρση, δῖον γένος. “καὶ τὸν μὲν σοφόν᾽ ἐν τοῖς περὶ
Βίων “καὶ βασιλεῦσι συνέσεσϑαί φησιν ἕνεκα χρη-
ματισμοῦ καὶ σοφιστεύσειν ἐπ᾽ ἀργυρίῳ, παρ᾽ ὧν
μὲν προλαμβάνοντα πρὸς oüg δὲ συντυϑέμενον τῶν
μαϑητῶν"᾽ ἐν δὲ τῷ ἑβδόμῳ τοῦ Καϑήκοντος “χαὶ
1048 χυβιστήσειν τρὶς ἐπὶ τούτῳ λαβόντα τάλαντον. ἐν
δὲ τῷ πρώτῳ περὶ ᾿4γαϑῶν τρόπον τινὰ συγχωρεῖ 1
καὶ δίδωσι τοῖς βουλομένοις τὰ προηγμένα καλεῖν
ἀγαϑὰ καὶ κακὰ τἀναντία, ταύταις ταῖς λέξεσιν"
“ἔστιν εἴ τις βούλεται κατὰ τὰς τοιαύτας παραλλαγὰς
τὸ μὲν ἀγαϑὸν αὐτῶν λέγειν τὸ δὲ κακόν, ἐπί γ᾽
αὐτὰ φερόμενος τὰ πράγματα καὶ μὴ ἄλλως ἀπο- ἡ
πλανώμενος, ἐν μὲν τοῖς σημαινομένοις οὐ δια-
πίπτοντος αὐτοῦ, τὰ δ᾽ ἄλλα στοχαξομένου τῆς κατὰ
τὰς ὀνομασίας συνηϑείας. οὕτω δὲ τὸ προηγμένον
Β τἀγαϑῷ συναγαγὼν ἐγγὺς ἐνταῦϑα καὶ συμμίξας ἐν
ἑτέροις πάλιν οὐδὲν εἶναί φησι τούτων καϑόλου Ὁ
πρὸς ἡμᾶς, ἀλλ᾽ ἀποσπᾶν τὸν λόγον ἡμᾶς καὶ ἀπο-
δὄτρέφειν ἁπάντων τῶν τοιούτων"᾽ ταῦτα γὰρ ἐν
τῷ πρώτῳ περὶ τοῦ Προτρέπεσϑαι γέγραφεν. ἐν
δὲ τῷ τρίτῳ περὶ Φύσεως ᾿μακαρίξεσϑαί φησιν ἐνίους
βασιλεύοντας καὶ πλουτοῦντας, Ouotov εἰ χρυσαῖς 5.
ἀμίσι χρώμενοι καὶ χρυσοῖς κρασπέδοις ἐμακαρίξοντο᾽

οι

1 ᾿Ησιόδου] OD. 299 18 ἔστιν Duebnerus 14 γ᾽ αὐτὰ
W: ταῦτα 16 καὶ μὴ ἄλλως ἀποπλανώμενος om. Pal
19 *: τῷ ἀγαϑὦ 21 ἀποστρέφειν) add. δεῖν Madvigius

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 205

τῷ δ᾽ ἀγαθῷ τὸ τὴν οὐσίαν ἀποβαλεῖν οἱονεὶ δραχ-
μὴν ἀποβαλεῖν καὶ τὸ νοσῆσαι οἷον προσκόψαι.ἢ
διὸ τῶν ἐναντιωμάτων τούτων οὐ μόνον τὴν ἀρετὴν
ἀλλὰ καὶ τὴν πρόνοιαν ἀναπέπληκεν. ἡ μὲν γὰρ
ἀρετὴ μικρολόγος ἐσχάτως φανεῖται καὶ ἀνόητος
περὶ ταῦτα πραγματευομένη καὶ τούτων ἕνεκα πλεῖν C
εἰς Βόσπορον κελεύουσα καὶ κυβιστᾶν τὸν σοφόν,
ὁ δὲ Ζεὺς γελοῖος εἰ Κτήσιος χαίρει καὶ ᾿Επικάρ-
πιος καὶ Χαριδότης προσαγορευόμενος, ὅτι δηλαδὴ
ιγρυσᾶς ἀμίδας καὶ χρυσᾶ κράσπεδα χαρίζξεται τοῖς
φαύλοις, τοῖς δ᾽ ἀγαϑοῖς ἄξια δραχμῆς, ὅταν πλού-
6.00 γένωνται κατὰ τὴν τοῦ Ζ]ιὸς πρόνοιαν᾽ ἔτι δὲ
γελοιότερος ὁ ᾿Απόλλων, εἰ περὶ χρυσῶν κρασπέδων
καὶ ἀμέδων κάϑηται ϑεμιστεύων καὶ περὶ προσ-
ιὸ κομμάτων ἀπολύσεως.

91. Ἔτι δὲ μᾶλλον τῇ ἀποδείξει τὸ ἐναντίωμα
ποιοῦσι φανερώτερον. ᾧ γὰρ ἔστιν εὖ χρήσασϑαι
xxl κακῶς. τοῦτό φασι μήτ᾽ ἀγαϑὸν εἶναι μήτε D
καχόν. πλούτῳ δὲ καὶ ὑγιείᾳ καὶ δώμῃ σώματος

ἢ χακῶς χρῶνται πάντες οἱ ἀνόητοι᾽ διόπερ οὐδέν ἐστι
τούτων ἀγαϑόν. εἴπερ οὖν ὃ ϑεὸς ἀρετὴν μὲν οὐ
δίδωσιν ἀνθρώποις, ἀλλὰ τὸ καλὸν αὐϑαέρετόν ἐστι,
πλοῦτον δὲ καὶ ὑγίειαν χωρὶς ἀρετῆς δίδωσιν, οὐκ
εὖ χρησομένοις δίδωσιν ἀλλὰ κακῶς, τουτέστι βλα-

4 βερῶς καὶ αἰσχρῶς καὶ ὀλεϑρίως. καίτοι εἰ μὲν
δύνανται τὴν ἀρετὴν παρέχειν οἷ ϑεοί, οὔκ εἰσι
χρηστοὶ μὴ παρέχοντες" εἰ δὲ μὴ δύνανται ποιεῖν

l οἷονεὶ) εἶναι οἷονεὶ Madvigius; malim οἷον εἶναι
9 Χαριδώτης ἡ

256 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

ἀγαθούς, οὐδ᾽ ὠφελεῖν δύνανται, μηδενός ys τῶν
E ἄλλων ὄντος ἀγαϑοῦ μηδ᾽ ὠφελίμου. τὸ δὲ τοὺς
ἄλλως γενομένους ἀγαϑοὺς "* κρίνειν κατ᾽ ἀρετὴν
ἢ ἰσχὺν οὐδέν ἐστι καὶ γὰρ τοὺς ϑεοὺς oí ἀγαϑοὶ
κρίνουσι κατ᾽ ἀρετὴν καὶ ἰσχύν" ὥστε μηδὲν μᾶλλον
ὠφελεῖν ἢ ὠφελεῖσϑαι τοὺς θεοὺς ὑπὸ τῶν ἀνϑρώ-
zov. καὶ μὴν οὔϑ᾽ αὑτὸν ὁ Χρύσιππος ἀποφαίνει
σπουδαῖον οὔτε τινὰ τῶν αὑτοῦ γνωρίμων ἢ καϑηγε-
μόνων. τί οὖν περὶ τῶν ἄλλων φρονοῦσιν ἢ ταῦτα
ἅπερ λέγουσι; μαίνεσϑαι πάντας, ἀφραίνειν, ἀνοσίους
F εἶναι, παρανόμους, ἐπ᾽ ἄκρον ἥκειν δυστυχίας, κα-
κοδαιμονίας ἁπάσης" εἶτα προνοίᾳ ϑεῶν διοικεῖσθαι
τὰ xa9' ἡμᾶς οὕτως ἀϑλίως πράττοντας; εἰ γοῦν
ol ϑεοὶ μεταβαλόμενοι βλάπτειν ἐθέλοιεν ἡμᾶς καὶ
κακοῦν καὶ διαστρέφειν καὶ προσδεπιτρίβειν, οὐκ ἂν
δύναιντο διαϑεῖναι χεῖρον ἢ νῦν ἔχομεν. ὡς Χρύ-
σιππος ἀποφαίνει μήτε κακίας ὑπερβολὴν ἀπολείπειν
uijve κακοδαιμονίας τὸν βίον᾽ ὥστ᾽, εἰ λάβοι φωνήν,
εἰπεῖν ἂν αὐτὸν τὰ τοῦ ᾿Ηρακλέους

tyéum κακῶν δή, κοὐκέτ᾽ ἔσϑ᾽ ὅπου τεϑῇ.᾽ἢ

τίνας οὖν ἄν τις εὕροι μαχομένας μᾶλλον ἀλλήλαις
ἀποφάσεις τῆς περὶ ϑεῶν Χρυσίππου καὶ τῆς περὶ

1049 ἀνθρώπων, τοὺς μὲν ὡς ἔνι βέλτιστα προνοεῖν τοὺς

δ᾽ ὡς ἔνι χείριστα πράττειν λέγοντος:

1 ys R: τε 8 lac. signavit Duebnerus. Suppleo:
ἀγαθοὺς [ἄλλως ἀγαϑοὺς) xoívew ἢ (hoo cum W) κατ᾽
ἀρετὴν καὶ i[oyóv, εἰ ἰσχύουσιν, unde vid. orta lectio
ἰσχύουσιν 9 ἢ ταῦτα! εἰ ἀληϑῆ ταῦτα R; malim εἰ ταῦτ᾽
ἀληϑὴ 20 Eur. Herc. Fur. 1246 — ib. κοὐκέτ᾽ idem: xol οὐκ

νι

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 251

92. ᾿Εγκαλοῦσιν αὐτῷ τινὲς τῶν Πυϑαγορικῶν
ἐν τοῖς περὶ Δικαιοσύνης γράφοντι περὶ τῶν ἀλεκ-
τρυόνων ὅτι ᾿χρησίμως γεγόνασι' ἐπεγείρουσι γὰρ
ἡμᾶς καὶ τοὺς σκορπίους ἐκλέγουσι καὶ κατὰ τὰς

5 μάχας ἐπιστρέφουσι, ξῆλόν τινα πρὸς ἀλκὴν ἐμποι-
οὔντες᾽ ὅμως δὲ δεῖ κατεσϑίειν καὶ τούτους, ἵνα
μὴ τὴν χρείαν ὑπερβάλλῃ τὸ πλῆϑος τῶν νεοττῶν.
ὁ δ᾽ οὕτω καταγελᾷ τῶν ἐπὶ τούτοις ἐγκαλούντων,
ὥστε περὶ τοῦ 4ιός, τοῦ σωτῆρος καὶ γενέτορος B

1ὸ καὶ πατρὸς δίκης καὶ εὐνομίας καὶ εἰρήνης, ταῦτα
γράφειν ἐν τῷ τρίτῳ περὶ Θεῶν “ὡς δ᾽ al πόλεις
πλεονάσασαι εἰς ἀποικίας ἀπερῶσι τὰ πλήϑη καὶ
πολέμους ἐνίστανται πρός τίνας, οὕτως ὁ ϑεὸς
φϑορᾶς ἀρχὰς δίδωσι""᾽ καὶ τὸν Εὐριπίδην μάρτυρα

1 χαὶ τοὺς ἄλλους προσάγεται, τοὺς λέγοντας ὡς ὁ
Τρωικὸς πόλεμος ὑπὸ τῶν ϑεῶν ἀπαντλήσεως χάριν
τοῦ πλήϑους τοῦ τῶν ἀνθρώπων γένους γένοιτο"
τούτων δὲ τὰς μὲν ἄλλας ἀτοπίας ἄφες" οὐ γὰρ εἴ
τι μὴ καλῶς ἀλλ᾽ ὅσα πρὸς ἑαυτοὺς διαφόρως

3 λέγουσιν. ἐξετάσαι μόνον πρόκειται" σκόπει δ᾽ ὅτι
τῷ ϑεῷ καλὰς μὲν ἐπικλήσεις ἀεὶ καὶ φιλανθρώπους,
ἄγρια δ᾽ ἔργα καὶ βάρβαρα καὶ Γαλατικὰ προστίϑησιν.
οὐ γὰρ ἀποικίαις ἐοίκασιν αἴ τοσαῦται φϑοραὶ καὶ C
πανωλεϑρίαι τῶν ἀνθρώπων, οἵας 6 Τρωικὸς εἰργά-

ό σατο πόλεμος καὶ πάλιν ὁ Μηδικὸς καὶ Πελο-
ποννησιακός, εἰ μή τινας ἐν “Διδου καὶ ὑπὸ γῆς
ἴσασιν οὗτοι πόλεις κτιξομένας, ἀλλὰ τῷ Γαλάτῃ

. 12 ἀπερῶσι *: ἀπαίρουσι cf. Praefat. p. LIX 17 τοῦ

τῶν *: τῶν
Plutarchi Moralia. Vol. VI. 17

"

258 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

4Δηιοτάρῳ ποιεῖ Χρύσιππος ὕμοιον τὸν ϑεὸν, ὅς,
πλειόνων αὐτῷ παίδων γεγονότων. ἑνὶ βουλόμενος
τὴν ἀρχὴν ἀπολιπεῖν καὶ τὸν οἶκον ἅπαντας ἐκεί-
ψθυς ἀπέσφαξεν, ὥσπερ ἀμπέλου βλαστοὺς ἀποτεμὼν
καὶ κολούσας, ἵν᾽ εἷς ὃ λειφϑεὶς ἰσχυρὸς γένηται s
καὶ μέγας. καίτοι γ᾽ ὁ μὲν ἀμπελουργὸς ἔτι μικρῶν
ὄντων καὶ ἀσϑενῶν τοῦτο ποιεῖ τῶν κλημάτων, καὶ
ἡμεῖς νεογνῶν καὶ τυφλῶν ὄντων τῶν σκυλακίων
Ὁ ὑφαιροῦμεν τὰ πολλὰ φειδόμενοι τῆς κυνός" ὁ δὲ
Ζεὺς οὐ μόνον ἐάσας καὶ περιιδὼν ἐν ἡλικίᾳ γενο- τὸ
μένους ἀλλὰ καὶ φύσας αὐτὸς καὶ αὐξήσας ἀπο-
τυμπανίξει, φϑορᾶς καὶ ὀλέϑρου μηχανώμενος προ-
φάσεις, δέον αἰτίας καὶ ἀρχὰς γενέσεως μὴ παρασχεῖν.
38. Τοῦτο μὲν οὖν ἔλαττόν ἐστιν ἐκεῖνο δὲ
μεῖξον" οὐδεὶς γὰρ φύεται ἀνθρώποις πόλεμος ἄνευ 15
κακίας) ἀλλὰ τὸν μὲν φιληδονία τὸν δὲ πλεονεξία
τὸν δὲ φιλοδοξία τις ἢ φιλαρχία συρρήγνυσιν. οὐ-
κοῦν εἰ πολέμους ὁ ϑεὸς ἐνεργάξεται. καὶ κακίας,
παροξύνων καὶ διαστρέφων τοὺς ἀνθρώπους. καί-
E vo, λέγει δ᾽ αὐτὸς ἐν τῷ περὶ τοῦ “ικάξειν καὶ ὦ
πάλιν ἐν τῷ δευτέρῳ περὶ Θεῶν ὡς τῶν αἰσχρῶν
τὸ ϑεῖον παραίτιον γίγνεσθαι οὐκ εὔλογόν ἐστιν᾽
ὃν τρόπον γὰρ οὔτε νόμος τοῦ παρανομεῖν παραίτιος
γένοιτ᾽ ἂν οὔϑ᾽ οἵ ϑεοὶ τοῦ ἀσεβεῖν, οὕτως sÜAoyov
μηδ᾽ αἰσχροῦ μηδενὸς εἶναι παραιτίους.᾽ τί οὖν τὸ
αἴσχιον ἀνθρώποις φϑορᾶς ὑπ᾽ ἀλλήλων γιγνομένης,
ἧς φησι Χρύσιππος ἐνδιδόναι τὰς ἀρχὰς τὸν ϑεόν; |

14 ἐκεῖνο E: κἀκεῖνο — 15 τοῖς ἀνθρώποις Benselerus —
20 δ᾽ αὐτὸς} αὐτὸς W. γ᾽ αὐτὸς R. Malim ὁ αὐτὸς |

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 259

ἀλλὰ νὴ Δία φήδει vig ἐπαινεῖν πάλιν τοῦ Εὐρι-
πίδου λέγοντος

εἰ ϑεοί τι δρῶσιν αἰόχρόν, οὔκ εἰσιν ϑεοί ᾽ — F

L4

xal
5 τὸ ῥᾷστον εἶπας, αἰτιάσασϑαι ϑεούς"

ὥσπερ ἡμῶν ἄλλο τι νῦν πραττόντων ἢ τὰς ἐναντίας
αὐτοῦ φωνὰς καὶ ὑπολήψεις παρατιϑεμένων.
94. Οὐ μὴν ἀλλ’ αὐτό ys τοῦτο τὸ νῦν ἐπαν-
νούμενον οὐχ ἅπαξ οὐδὲ δὶς οὐδὲ τρὶς ἀλλὰ μυ-
ι0 ριάχις ἔσται πρὸς Χρύσιππον εἰπεῖν

ἱτὸ ῥᾷστον εἶπας, αἰτιάσασϑαι ϑεούς.

πρῶτον γὰρ ἐν τῷ πρώτῳ περὶ Φύσεως τὸ ἀίδιον
τῆς κινήσεως κυχεῶνι παρεικάσας, ἄλλα ἄλλως στρέ-
φοντι καὶ ταράσδοντι τῶν γιγνομένων, ταῦτ᾽ εἴρηκεν" 1050
ὁ οὕτω δὲ τῆς τῶν ὅλων οἰκονομίας προαγούσης,
ἀναγκαῖον κατὰ ταύτην. ὡς ἄν ποτ᾽ ἔχωμεν, ἔχειν
ἡμᾶς, εἴτε παρὰ φύσιν τὴν ἰδίαν νοσοῦντες εἴτε
πεπηρωμένοι εἴτε γραμματικοὶ γεγονότες ἢ uovetxo(.*
χαὶ πάλιν μετ΄ ὀλίγον “κατὰ τοῦτον δὲ τὸν λόγον
Ὁ τὰ παραπλήσια ἐροῦμεν καὶ περὶ τῆς ἀρετῆς ἡμῶν
καὶ περὶ τῆς κακίας καὶ τὸ ὅλον τῶν τεχνῶν καὶ
τῶν ἀτεχνιῶν, ὡς ἔφην. καὶ μετ᾽ ὀλίγον ἅπασαν
ἀναιρῶν ἀμφιβολίαν “οὐδὲν γὰρ ἔστιν ἄλλως τῶν
χατὰ μέρος γενέσϑαι οὐδὲ τοὐλάχιστον ἢ κατὰ τὴν
ὃ χρινὴν φύσιν καὶ κατὰ τὸν ἐκείνης λόγον.᾽ ὅτι δ᾽ B

ὃ Nauck. p. 447 5 idem p. 431
17*

260 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

ἡ κοινὴ φύσις καὶ ὃ κοινὸς τῆς φύσεως λόγος εἶμαρ-
μένη καὶ πρόνοια καὶ Ζεύς ἐστιν, οὐδὲ τοὺς ἀντίποδας
λέληϑε᾽' πανταχοῦ γὰρ ταῦτα ϑρυλεῖται ὑπ᾽ αὐτῶν"
καὶ τό Διὸς δ᾽ ἐτελείετο βουλή. τὸν Ὅμηρον
εἰρηκέναι φησὶν ὀρϑῶς, ἐπὶ τὴν εἱμαρμένην ἀναφέ- ὁ
ροντα xol τὴν τῶν ὅλων φύσιν, xaO0' ἣν πάντα
διοικεῖτα. πῶς οὖν ἅμα μὲν οὐδενὸς αἰσχροῦ
παραίτιος ὁ ϑεός, ἅμα δ᾽ οὐδὲ τοὐλάχιστον ἐνδέχεται
γίγνεσθαι ἄλλως ἢ κατὰ τὴν κοινὴν φύσιν καὶ τὸν
ἐκείνης λόγον; ἐν γὰρ πᾶσι τοῖς γιγνομένοις καὶ τὸ
Ο τὰ αἰσχρὰ δήπουϑέν ἐστιν. καίτοι ὃ μὲν ᾿Επίκουρος
ἁμωσγέπως στρέφεται καὶ φιλοτεχνεῖ, τῆς ἀιδίου
κινήσεως μηχανώμενος ἐλευϑερῶσαι καὶ ἀπολῦσαι
τὸ ἑκούσιον ὑπὲρ τοῦ μὴ καταλιπεῖν ἀνέγκλητον
τὴν κακίαν ὁ δὲ Χρύσιππος ἀναπεπταμένην παρ- 1
ρησίαν αὐτῇ δέδωσιν, ὡς οὐ μόνον ἐξ ἀνάγκης οὐδὲ
x«9' εἰμαρμένην ἀλλὰ καὶ κατὰ λόγον ϑεοῦ καὶ
κατὰ φύσιν πεποιημένῃ τὴν ἀρίστην. ἔτι δὲ καὶ
ταῦϑ᾽ ὁρᾶται κατὰ λέξιν οὕτως ἔχοντα' “τῆς γὰρ
κοινῆς φύδεως εἰς πάντα διατεινούδης, δεήδει πᾶν s»
τὸ ὁπωσοῦν γιγνόμενον ἐν τῷ ὅλῳ καὶ τῶν μορίων
ὁτῳοῦν κατ᾽ ἐχείνην γενέσϑαι καὶ τὸν ἐχείνης λόγον
κατὰ τὸ ξξῆς ἀκωλύτως" διὰ τὸ μήτ᾽ ἔξωϑεν εἶναι
Ὁ τὸ ἐνστησόμενον τῇ οἰκονομίᾳ μήτε τῶν μερῶν
μηδὲν ἔχειν ὅπως κενηϑήσεται ἢ σχήσει ἄλλως ἢ

4 Hom. 46 11 δήπουϑεν} Meziriaci coniecturam
confirmat Pal: δήπου ϑεῶν (ϑεὸς ἢ ib. ᾿Επέκουρος]
Usener. Epicurea p. 254, 9&4 18 X: πεποιημένη 21 ὅλῳ
W: λόγω 26 ἄλλως ἢ M: ἄλλως

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 261

κατὰ τὴν κοινὴν qUow.' τίνες οὖν αἱ τῶν μερῶν
σχέσεις εἰσὶ καὶ κινήσεις: δῆλον μὲν ὅτι σχέσεις al
κακίαι καὶ τὰ νοσήματα, φιλαργυρίαν φιληδονίαι
φιλοδοξίαι δειλίαι ἀδικίαι" κινήσεις δὲ μοιχεῖαι
5 κλοπαὶ προδοσίαι ἀνδροφονίαν πατροχτονίαι. τού-
τῶν οἴεται Χρύσιππος οὔτε μικρὸν οὔτε μέγα παρὰ
τὸν τοῦ Ζιὸς λόγον εἶναι καὶ νόμον καὶ δίκην καὶ
πρόνοιαν ὥστε μὴ γίγνεσθαι παρὰ τὸν νόμον τὸ
παρανομεῖν μηδὲ παρὰ τὴν δίκην τὸ ἀδικεῖν μηδὲ
10 παρὰ τὴν πρόνοιαν τὸ κακοποιεῖν.

35. 4AÀà μήν 'vóv ϑεὸν κολάξειν φησὶ τὴν
κακίαν καὶ πολλὰ ποιεῖν ἐπὶ κολάσει τῶν πονηρῶν" ᾽
ὥσπερ ἐν τῷ δευτέρῳ περὶ Θεῶν “ποτὲ μὲν τὰ
δύσχρηστα συμβαίνειν φησὶ τοῖς ἀγαϑοῖς οὐχ ὥσπερ

ι τοῖς φαύλοις κολάδεως χάριν, ἀλλὰ κατ᾿ ἄλλην
οἰκονομίαν ὥσπερ ἐν ταῖς πόλεσι. καὶ πάλιν ἐν
τούτοις πρῶτον δὲ τῶν κακῶν παραπλησίως ἐστὶν
ἀκουστέον τοῖς προειρημένοις᾽ si" ὅτι ταῦτ᾽ ἀπο-
νέμεται κατὰ τὸν τοῦ Ζιὸς λόγον ἤτοι ἐπὶ κολάσει

Ὁ) ἢ κατ᾽ ἄλλην ἔχουσάν πὼς πρὸς τὰ ὅλα οἰκονομίαν.
ἔστι μὲν οὖν καὶ τοῦτο δεινόν, τὸ καὶ γίγνεσθαι
τὴν κακίαν καὶ κολάξεσϑαι κατὰ τὸν τοῦ Διὸς λόγον.
ἐπιτείνει δὲ τὴν ὑπεναντίωσιν ἐν τῷ δευτέρῳ περὶ
Φύσεως γράφων τάδε “ἡ δὲ κακία πρὸς τὰ δεινὰ

5 συμπτώματα ἴδιόν τιν’ ἔχει Aóyov: γίγνεται μὲν
γὰρ καὶ αὐτή zog κατὰ τὸν τῆς φύσεως λόγον καί,
Üv οὕτως εἴπω, οὐκ ἀχρήστως γίγνεται πρὸς τὰ

24 δεινὰ] λοιπὰ p. 1066 Ὁ quod praestare vid.

E

F

262 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

ὅλα" οὐδὲ γὰρ ἂν τἀγαϑὸν qv. καὶ οὗτος ἐπιτιμᾷ
1061 τοῖς ἐπίσης πρὸς τἀναντία διαλεγομένοις, ὃς ὑπὸ
τοῦ πάντως τι βούλεσθαι καὶ περὶ παντὸς εἰπεῖν
ἴδιον καὶ περιττὸν οὐκ ἀχρήστως λέγει βαλλαντιοτο-
μεῖν, συκοφαντεῖν καὶ ἀφραίνειν, οὐκ ἀχρήστως
ἀχρήστους εἶναι, βλαβερούς, κακοδαίμονας. εἶτα
ποῖός τις ὃ Ζεύς, λέγω δὲ τὸν Χρυσίππου, κολάξων
πρᾶγμα μήτ᾽ ἀφ᾽ ἑαυτοῦ μήτ᾽ ἀχρήστως γιγνόμενον;
ἡ μὲν γὰρ κακία πάντως ἀνέγκλητός ἐστι κατὰ τὸν
τοῦ Χρυσίππου λόγον' ó δὲ Ζεὺς ἐγκλητέος εἴτ᾽ τὸ
ἄχρηστον οὖσαν τὴν κακίαν πεποίηκεν εἴτε, ποιήσας
οὐκ ἀχρήστως. κολάζξει.
86. Πάλιν ἐν τῷ πρώτῳ περὶ “]ικαιοσύνης εἰπὼν
B περὶ τῶν ϑεῶν, ὡς ἐνισταμένων ἐνίοις ἀδικήμασι, |
“κακίαν δέ᾽ φησί ᾿καϑόλου ἄραι οὔτε δυνατόν ἐστιν 15
οὔτ᾽ ἔχει καλῶς ἀρϑῆναι.᾽ ἀλλ᾽ εἰ μὲν οὐκ ἔχει —
καλῶς ἀρϑῆναι τὴν ἀνομίαν τὴν ἀδικίαν τὴν
ἀβελτερίαν, οὐ τοῦ παρόντος ἐστὶ λόγου ξητεῖν᾽ αὐὖ- |
τὸς δὲ τὴν κακίαν, ὅσον ἐφ᾽ ἑαυτῷ, διὰ τοῦ φιλο-
σοφεῖν ἀναιρῶν, ἣν οὐκ ἔχει καλῶς ἀναιρεῖν, μαχό- »
μενόν τι ποιεῖ καὶ τῷ λόγῳ καὶ τῷ ϑεῷ᾽" πρὸς δὲ
τούτοις λέγων ἐνίοις ἀδικήμασιν ἐνίστασθαι τὸν
θεὸν ἔμφασιν πάλιν τῆς τῶν ἁμαρτημάτων δίδωσιν
ἀνοσιότητος. |

81. Ἔτι περὶ τοῦ μηδὲν ἐγκλητὸν εἶναι μηδὲ 3

ne manife um. amp Lim n .

en

1 οὐδὲ γὰρ ἂν scripsi cum Emperio ex p. 1065b: οὔτε
γὰρ ib. τἀγαϑὸν ex l. 1. Giesenus: τἀγαθὰ 16 ἀλλ᾽
εἰ μὲν — ἀρθῆναι E, nisi quod ego Scripsi οὐκ ἔχει καλῶς
pro οὐ καλῶς ἔχει 25 ἔτι R: ὅτι

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 263

μεμπτὸν ἐν τῷ κόσμῳ, κατὰ τὴν ἀρίστην φύσιν &xáv- C
τῶν παραγομένων, πολλάκις γεγραφὼς ἔστιν ὅπου
πάλιν ἐγκλητάς τινας ἀμελείας οὐ περὶ μικρὰ καὶ
φαῦλα καταλείπει. ἐν γοῦν τῷ τρίτῳ περὶ Οὐσίας
5 μνησϑεὶς ὅτι συμβαίνει τινὰ τοῖς καλοῖς κἀγαϑοῖς
τοιαῦτα “πότερον᾽ φησίν “ἀμελουμένων τινῶν,
καϑάπερ ἐν οἰκίαις μείζοσι παραπίπτει τινὰ πίτυρα
xol zocol πυροί τινες, τῶν ὕλων εὖ οἰκονομου-
Lévov: ἢ διὰ τὸ καϑίστασϑαι ἐπὶ τῶν τοιούτων
10 δαιμόνιχ φαῦλα, ἐν οἷς τῷ ὄντι γίγνονται καὶ
ἐγχλητέαι ἀμέλειαι:᾽ φησὶ δὲ πολὺ καὶ τὸ τῆς ἀνάγ-
χης μεμῖχϑαι. τὸ μὲν οὖν τὰ τοιαῦτα συμπτώματα
τῶν καλῶν κἀγαϑῶν ἀνδρῶν, οἷον ἡ Σωκράτους
καταδίκη καὶ ὁ Πυϑαγόρου ξῶντος ἐμπρησμὸς ὑπὸ
τῶν Κυλωνείων καὶ Ζήνωνος ὑπὸ Ζημύλου τοῦ Ὁ
τυράννου καὶ ᾿ἀντιφῶντος ὑπὸ Ζιονυσίου στρεβλου-
μένων ἀναιρέδεις, πιτύροις παραπίπτουσιν ἀπεικάξειν,
ὅσης ἐστὶν εὐχερείας, ἐῶ" τὸ δὲ φαύλους δαίμονας
ἐκ προνοίας ἐπὶ τὰς τοιαύτας ἐπιστασίας καϑίστασϑαι
Ὁ πῶς οὐκ ἔστιν ἔγκλημα τοῦ ϑεοῦ, καϑάπερ βασιλέως
χακοῖς καὶ ἐμπλήκχτοις σατράπαις καὶ στρατηγοῖς
διοικήσεις ἐπιτρέποντος καὶ περιορῶντος ὑπὸ τούτων
ἀμελουμένους καὶ παροινουμένους τοὺς ἀρίστους;
χαὶ μὴν εἰ πολὺ τὸ τῆς ἀνάγκης μέμικται τοῖς πράγ-
δ μασιν, οὔτε κρατεῖ πάντων ὃ ϑεὸς οὔτε πάντα κατὰ
τὸν ἐκείνου λόγον διοικεῖται.

1 ἐν τῷ W b “: καὶ ἀγαϑοῖς 8 τινες] om. Pal.
for. rectius — 16 ᾿ἀντιφῶντος) τυφῶνος mei

264 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

E 88. Πρὸς τὸν 'Exíxovoov μάλιστα μάχεται καὶ
πρὸς τοὺς ἀναιροῦντας τὴν πρόνοιαν ἀπὸ τῶν ἐν-
νοιῶν, ἃς ἔχομεν περὶ ϑεῶν, εὐεργετικοὺς καὶ
φιλανθρώπους ἐπινοοῦντες. καὶ τούτων πολλαχοῦ
γραφομένων καὶ λεγομένων παρ᾽ αὐτοῖς οὐδὲν ἔδει
λέξεις παρατίϑεσθαιν καὶ τὸ χρηστοὺς ἅπάντας
εἶναι τοὺς ϑεοὺς προσλαμβάνειν. ὅρα γὰρ οἷα Tov-
δαῖοι καὶ Σύροι περὶ ϑεῶν φρονοῦσιν, ὅρα τὰ τῶν
ποιητῶν πόσης ἐμπέπλησται δεισιδαιμονίας. φϑαρ-

F τὸν δὲ καὶ γενητὸν οὐδεὶς ὡς ἔπος εἰπεῖν διανοεῖται τ
ϑεόν. ὧν ἵνα τοὺς ἄλλους ἀφῶ πάντας, ᾿φντίσατρος
ὁ Ταρσεὺς ἐν τῷ περὶ Θεῶν γράφει ταῦτα κατὰ
λέξιν πρὸ δὲ τοῦ σύμπαντος λόγου τὴν ἐνάργειαν,
ἣν ἔχομεν περὶ ϑεοῦ, διὰ βραχέων ἐπιλογιούμεϑα.
ϑεὸν τοίνυν νοοῦμεν ξῷον μακάριον καὶ ἄφϑαρτον s
καὶ εὐποιητικὸν ἀνθρώπων. εἶτα τούτων ἕκαστον
ἀφηγούμενος φησὶν οὕτω “καὶ μὴν ἀφϑάρτους
αὐτοὺς ἡγοῦνται πάντες.᾽ οὐδεὶς οὖν ἐστι τῶν
πάντων ὃ Χρύσιππος xav ᾿ἀντίπατρον᾽ οὐδένα γὰρ

1068 οἴεται πλὴν τοῦ πυρὸς ἄφϑαρτον εἶναι τῶν ϑεῶν, τ
ἀλλὰ πάντας ὁμαλῶς καὶ γεγονότας καὶ φϑαρησομέ-
νους. ταῦτα δὲ πανταχοῦ, ὡς ἔπος εἰπεῖν, ὑπ᾽ αὐὖὐ-
τοῦ λέγεται. παραϑήσομαι δὲ λέξιν ἐκ τοῦ τρίτου

b δεῖ ἢ 6 καὶ τὸ γρηστοὺς --- προσλαμβάνειν recte
se habent. i. e. καὶ τὸ ὅτε ἅπαντες προσλαμβάνουσι τοὺς
θεοὺς εἶναι χρηστούς 10 *: γεννητὸν 11 ϑεόν] add.
εἰ μὴ οὗτοι vel χωρὶς τούτων R 18 M: ἐνέργειαν libri.
ἔννοιν W 419 οὐδένα Gr. Latina: οὐδὲν 20 πυρὸς]
ΖΙιός "Turnebus, alii

οι

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 265

περὶ Θεῶν 'xa9' ἕτερον λόγον oí μὲν yàg γενητοὶ
εἶναι καὶ φϑαρτοὶ λέγονται, οἵ δ᾽ ἀγένητοι" καὶ
ταῦτ᾽ ἀπ᾽ ἀρχῆς ὑποδείκνυσϑαι φυσικώτερον. “Ἤλιος
μὲν γὰρ καὶ σελήνη καὶ οἱ ἄλλοι ϑεοὶ παραπλήσιον
5 ἔχοντες λόγον γενητοί εἰσιν, ὁ δὲ Ζεὺς ἀίδιός ἐστιν.
καὶ πάλιν προελϑὼν “ὅμοια δὲ καὶ περὶ τοῦ φϑίνειν
xal περὶ τοῦ γενέσϑαι ῥηϑήσεται, περί τε τῶν ἄλλων
ϑεῶν καὶ τοῦ zfióg" οἱ μὲν γὰρ φϑαρτοί εἶσι τοῦ δὲ
τὰ μέρη ἄφϑαρτα.᾽ τούτοις ἔτι βούλομαι παραβα-
ιο λεῖν μικρὰ τῶν ὑπὸ τοῦ ᾿φντιπάτρου λεγομένων"
ὅσοι δὲ περιαιροῦνται τὸ εὐποιητικὸν ἐκ τῶν ϑεῶν,
ἀπὸ μέρους προσβάλλουσι τῇ τούτων προλήψει" κατὰ
τὸν αὐτὸν λόγον καὶ oí νομίξοντες αὐτοὺς γενέσεώς
τε καὶ φϑορᾶς κοινωνεῖν.᾽ εἴπερ οὖν ἐπίσης ἄτοπος
560 φϑαρτοὺς ἡγούμενος τοὺς ϑεοὺς τῷ μὴ νομίξοντι
προνοητικοὺς εἶναι καὶ φιλανθρώπους, ἐπίσης
διαπέπτωκεν ᾿Επικούρῳ Χρύσιππος" ὁ μὲν γὰρ τὸ
εὐποιητικὸν 6 δὲ τὸ ἄφϑαρτον ἀφαιρεῖται τῶν ϑεῶν.
39. Kol μὴν ἐν τῷ τρίτῳ περὶ Θεῶν ὃ Χρύ-

Ὁ διππος περὶ τοῦ τρέφεσϑαι τοὺς ἄλλους ϑεοὺς τάδε
λέγει ἱτροφῇ v& οἱ μὲν ἄλλοι ϑεοὶ χρῶνται, παρα-
πλησίως συνεχόμενοι δι’ conv: ὃ δὲ Ζεὺς καὶ ὃ
χόσμος xo)" ἕτερον τρόπον ἀναλιδσχομένων καὶ éx
1 of] of θεοί, of Giesenus recte ut vid. 1, 5*: γεννητοὶ

2*: ἀγέννητοι 8 φϑίνειν Duebnerus: φρονεῖν 1 γίνεσϑαιϑ
Pal. exhibet αἰσϑάνεσϑαι 19 W (ex Pal. nihil enotatum):
προβάλλουσι 21 χρῶνται ἡμῖν παραπλησίος E 28 x«9
&. vg. τῶν γεννωμένων καὶ ἀναλισκομένων ἐκ πυρὸς vertit
Amyotus. καϑ' ἕτερον τρόπον [ζῇ τῶν εἰς πῦρ] ἀναλ. καὶ

ἐκ πυρὸς γινομένων supplet Giesenus. Satis esse vid. ««9*
ἕτερ. τρόπον τῶν ἀναλ. καὶ ἐκ m. γινομένων

D

266 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

πυρὸς γινομένων. ἐνταῦϑα μὲν οὖν ἀποφαίνεται
πάντας τοὺς ἄλλους ϑεοὺς τρέφεσθαι, πλὴν τοῦ
κόσμου καὶ τοῦ Διός" ἐν δὲ τῷ πρώτῳ περὶ Προ-
νοίας 'τὸν Δία φησὶν αὔξεσϑαι, μέχρι ἂν εἰς αὑτὸν
ἅπαντα καταναλώσῃ. ἐπεὶ γὰρ ὃ ϑάνατος μέν ἐστι 5
χωρισμὸς ψυχῆς ἀπὸ τοῦ σώματος, ἡ δὲ τοῦ κόσμου
ψυχὴ οὐ χωρίζεται μὲν αὔξεται δὲ συνεχῶς μέχρι
ἂν εἰς ἑαυτὴν καταναλώσῃ τὴν ὕλην, οὐ ῥητέον
ἀποθνήσκειν τὸν κόσμον. τίς ἂν οὖν ἐναντιώτερα
λέγων ἑαυτῷ φανείη τοῦ τὸν αὐτὸν ϑεὸν νῦν μὲν τὸ
αὔξεσϑαι νῦν δὲ μὴ τρέφεσϑαι λέγοντος; καὶ τοῦτ᾽
οὐ δεῖ συλλογίζεσθαι" σαφῶς γὰρ αὐτὸς ἐν τῷ αὐτῷ
γέγραφεν “αὐτάρκης δ᾽ εἶναι λέγεται μόνος Ó κόσμος
διὰ τὸ μόνος ἐν αὑτῷ πάντ᾽ ἔχειν ὧν δεῖται" καὶ
τρέφεται ἐξ αὑτοῦ καὶ αὔξεται, τῶν ἄλλων μορίων s
εἰς ἄλληλα καταλλαττομένων. οὐ μόνον οὖν ἐν
ἐκείνοις τοὺς ἄλλους ϑεοὺς ἀποφαίνων τρεφομένους,
πλὴν τοῦ κόσμου καὶ τοῦ Zfióc, ἐν τούτοις δὲ καὶ
τὸν κόσμον λέγων τρέφεσϑαι, μάχεται πρὸς ἑαυτόν᾽
ἀλλ᾽ ἔτι μᾶλλον, ὅτι τὸν κόσμον αὔξεσϑαί φησιν Ὁ
ἐξ ἑαυτοῦ τρεφόμενον. τοὐναντίον δ᾽ εἰκὸς ἦν
τοῦτον μόνον μὴ αὔξεσϑαι τὴν αὑτοῦ φϑίσιν ἔχοντα
τροφήν, τοῖς δ᾽ ἄλλοις ϑεοῖς ἔξωϑεν τρεφομένοις
ἐπίδοσιν γίγνεσθαι καὶ αὔξησιν xal μᾶλλον εἰς
τούτους καταναλίσκεσϑαι τὸν κόσμον, εἴ γ᾽ ἐκείνῳ 5
μὲν ἐξ αὑτοῦ τούτοις δ᾽ ἀπ’ ἐκείνου λαμβάνειν ἀεί
τι καὶ τρέφεσϑαι συμβέβηκε.

4. 1 *: μέχρις

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 261

40. Δεύτερον τοίνυν ἡ τῶν θεῶν ἔννοια περιέχει
τὸ εὔδαιμον καὶ μακάριον καὶ αὐτοτελές. διὸ καὶ
τὸν Εὐριπίδην ἐπαινοῦσιν εἰπόντα

δεῖται γὰρ ὁ ϑεός, εἴπερ ἔστ᾽ ὀρϑῶς ϑεός,
5 οὐδενός" ἀοιδῶν οἵδε δύστηνοι λόγοι.

ἀλλ᾽ ὅ γε Χρύσιππος, ἐν οἷς παρεϑέμην, αὐτάρκη
μόνον εἶναι τὸν κόσμον φησὶ διὰ τὸ μόνον ἐν αὑτῷ F
πάντ᾽ ἔχειν ὧν δεῖται. τί οὖν ἔπεται τῷ μόνον
αὐτάρκη τὸν κόσμον εἶναι; τὸ μήτε τὸν ἥλιον αὐτάρκη

10 μήτε τὴν σελήνην εἶναι μήτ᾽ ἄλλον τινὰ τῶν ϑεῶν.
αὐτάρκεις δὲ μὴ ὄντες οὐκ ἂν εἶεν εὐδαίμονες οὐδὲ
μακάριοι.

41. “Τὸ βρέφος ἐν τῇ γαστρὶ φύσει τρέφεσϑαι

vouífeu καϑάπερ quróv: ὅταν δὲ τεχϑῇ, ψυχόμενον

ι9 ὑπὸ τοῦ ἀέρος καὶ στομούμενον τὸ πνεῦμα μετα-
βάλλειν καὶ γίγνεσθαι ξῷον᾽ ὅϑεν οὐκ ἀπὸ τρόπου
τὴν ψυχὴν ὠνομάσϑαι παρὰ τὴν ψῦξιν. αὐτὸς δὲ
πάλιν τὴν ψυχὴν ἀραιότερον πνεῦμα τῆς φύσεως
καὶ λεπτομερέστερον᾽ ἡγεῖται μαχόμενος ἑαυτῷ. 1068

Ὁ πῶς γὰρ οἷόν τε λεπτομερὲς ἐκ παχυμεροῦς καὶ
ἀραιὸν γενέσϑαι κατὰ περίψυξιν καὶ πύκνωσιν; ὃ
δὲ μεῖξόν ἐστι, πῶς περιψύξει γίγνεσϑαι τὸ ἔμψυχον
ἀποφαινόμενος ἔμψυχον ἡγεῖται τὸν ἥλιον, πύρινον
ὄντα καὶ γεγενημένον ἐκ τῆς ἀναϑυμιάσεως εἰς πῦρ

ὃ Εὐριπίδην) Herc. Fur. 1346 4 ὀρϑῶρ] ὄντως Euripides
ὅ ἀοιδῶν idem: αὐλῶν ib. οἵ δὲ mei 14 *: ψυχώμενον
aut ψυχούμενον 17 παρὰ τὴν oso] idem est atque ἀπὸ
τῆς ψύξεως, quod moneo propter Madvigium, Rasmum,
Giesenum 21 malim γίγνεσϑαι

268 DE STOICORUM REPUGNANTITIS.

μεταβαλούσης; λέγει γὰρ ἐν τῷ πρώτῳ περὶ Φύδεως
“ἡ δὲ πυρὸς μεταβολή ἐστι τοιαύτη" δι᾽ ἀέρος εἰς
ὕδωρ τρέπεται" κἀκ τούτου. γῆς ὑφισταμένης, ἀὴρ
ἀναϑυμιᾶται" λεπτυνομένου δὲ τοῦ ἀέρος, ὃ αἰϑὴρ
περιχεῖται κύκλῳ, οἱ δ᾽ ἀστέρες ἐκ θαλάσσης μετὰ s
τοῦ ἡλίου ἀνάπτονται. τί οὖν ἀνάψει περιψύξεως
B ἐναντιώτερον ἢ διαχύσει πυκνώσεως; τὰ μὲν ὕδωρ
καὶ γῆν ἐκ πυρὸς καὶ ἀέρος ποιεῖ. τὰ δ᾽ εἰς πῦρ
καὶ ἀέρα τρέπει τὸ ὑγρὸν καὶ γεῶδες. ἀλλ᾽ ὅμως
ὅπου μὲν τὴν ἄναψιν ὕπου δὲ τὴν περίψυξιν ἀρχὴν τ
ἐμψυχίας ποιεῖ. καὶ μὴν ὅταν ἐκπύρωσις γένηται,
διόλου ξῆν xal ξῷον τὸν κόσμον εἶναί φησι σβεννύ-
μενον δ᾽ αὖϑις καὶ παχυνόμενον εἰς ὕδωρ καὶ γῆν
καὶ τὸ σωματοειδὲς τρέπεσϑαι. λέγει δ᾽ ἐν τῷ
πρώτῳ περὶ Προνοίας διόλου μὲν γὰρ ὧν ὁ κόσμος :Ὁ
πυρώδης εὐθὺς καὶ ψυχή ἐστιν ἑαυτοῦ καὶ ἡἦγε-
μονικόν᾽ ὅτε δὲ μεταβαλὼν εἰς τὸ ὑγρὸν καὶ τὴν
C ἐναπολειφϑεῖσδαν ψυχὴν τρόπον τινὰ εἰς σῶμα καὶ
ψυχὴν μετέβαλεν ὥστε συνεστάναι ἐκ τούτων, ἄλλον
τινὰ ἔσχε λόγον" ἐνταῦϑα δήπου σαφῶς τῇ μὲν Ὁ
ἐκπυρώσει καὶ τὰ ἄψυχα τοῦ xócuov φησὶν εἰς τὸ
ἔμψυχον τρέπεσϑαι' τῇ δὲ σβέσει πάλιν καὶ τὴν
ψυχὴν ἀνίεσϑαι καὶ ἀνυγραίνεσθαι, μεταβάλλουσαν
εἰς τὸ σωματοειδές. ἄτοπος οὖν φαίνεται τῇ περι-
ψύξει νῦν μὲν ἐξ ἀναισϑήτων ποιῶν ἔμψυχα, νῦν ::
b περιχεῖται W: περιέχεται 7 ὧν τὰ μὲν R; malim
τὰ μὲν γὰρ 12 τὸν κόσμον inserui cum W ex Amyoto
17 τὸ W: τὸ τὸ ex dittographia 18 καὶ ψυχὴν] del. W,

quo deleto delendum erat etiam τρόπον τινὰ 19 μετέβαλεν
H: μεταβάλοι ἂν &ut μεταβάλλων

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 269

δ᾽ εἰς ἀναίσϑητα καὶ ἄψυχα μεταβάλλων τὸ πλεῖστον
μέρος τῆς τοῦ κόσμου ψυχῆς. ἄνευ δὲ τούτων ὃ
περὶ ψυχῆς γενέσεως αὐτῷ λόγος μαχομένην ἔχει
πρὸς τὸ δόγμα τὴν ἀπόδειξιν. ᾿“γίγνεσϑαι μὲν γάρ
5 guo. τὴν ψυχήν. ὅταν τὸ βρέφος ἀποτεχϑῇ, καϑάπερ
στομώσει τῇ περιψύξει τοῦ πνεύματος μεταβαλόντος"
ἀποδείξει δὲ χρῆται 'τοῦ γεγονέναι τὴν ψυχὴν καὶ
μεταγενεστέραν εἶναι μάλιστα τῷ καὶ τὸν τρόπον
xxl τὸ ἦϑος ἐξομοιοῦσϑαι τὰ τέκνα τοῖς γονεῦσι.
10 βλέπεται δ᾽ ἡ τούτων ἐναντίωσις" οὐ γὰρ οἷόν vs
τὴν ψυχὴν πρὸ τῆς ἀποκυήδεως ἠϑοποιεῖσθαι, γιγνο-
μένην μετὰ τὴν ἀποκύησιν' ἢ συμβήσεται, πρὶν ἢ
γενέσϑαι ψυχήν. ὁμοίαν εἷναι ψυχῇ. τουτέστι καὶ
εἶναι τῇ ὁμοιότητι καὶ μὴ εἶναι διὰ τὸ μήπω γεγο-
15 νέναι. εἰ δέ φήσει τις ὅτι, ταῖς κράδεσι τῶν σωμάτων
ἐγγιγνομένης τῆς ὁμοιότητος. αἵ ψυχαὶ γενόμεναι
μεταβάλλουσι, διαφϑείρει τὸ τεχμήριον τοῦ γεγο-
véva, τὴν ψυχήν᾽ ἐνδέχεται γὰρ οὕτω καὶ ἀγένητον
οὖσαν, ὅταν ἐπεἐσέλϑῃ, μεταβάλλειν τῇ κράσει τῆς
4) ὁμοιότητος.

42. Τὸν ἀέρα ποτὲ μὲν ἀνωφερῆ καὶ κοῦφον
εἶναί φησι, ποτὲ δὲ μήτε βαρὺν μήτε κοῦφον. ἐν
μὲν οὖν τῷ δευτέρῳ περὶ Κινήσεως τό τε πῦρ
ἀβαρὲς ὃν ἀνωφερὲς εἶναι λέγει καὶ τούτῳ παρα-

πλησίως τὸν ἀέρα, τοῦ μὲν ὕδατος τῇ γῇ μᾶλλον
προσνεμομένου τοῦ δ᾽ ἀέρος τῷ πυρί. ἐν δὲ ταῖς
Φυσιχκαῖς Ἰέχναις ἐπὶ τὴν ἑτέραν ῥέπει δόξαν, ὡς

18 ὁμοίαν εἶναι ψυχῇ] ὅμως εἶναι ψυχήν M
18 *: ἀγέννητον

210 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

F “μήτε βάρος ἐξ αὑτοῦ μήτε κουφότητα τοῦ ἀέρος
ἔχοντος.ἢ
48. Τὸν ἀέρα φύσει ξοφερὸν εἶναι λέγει, καὶ
τούτῳ τεκμηρίῳ χρῆται τοῦ καὶ ψυχρὸν εἶναι πρώτως"
“(ἀντικεῖσθαι γὰρ αὐτοῦ τὸ μὲν ξοφερὸν πρὸς τὴν s
λαμπρότητα τὸ δὲ ψυχρὸν πρὸς τὴν ϑερμότητα τοῦ
πυρός. ταῦτα κινῶν ἐν τῷ πρώτῳ περὶ Φυσικῶν
Ζητημάτων πάλιν ἐν τοῖς περὶ "E&sov “οὐδὲν ἄλλο
τὰς ἕξεις πλὴν ἀέρας εἶναί φησιν" ὑπὸ τούτων γὰρ
συνέχεται τὰ σώματα' καὶ τοῦ ποιὸν ἕκαστον εἶναι τὸ
τῶν ἕξει συνεχομένων ὃ συνέχων αἴτιος ἀήρ ἐστιν,
ὃν σκληρότητα μὲν ἐν σιδήρῳ πυκνότητα δ᾽ ἐν
λίϑῳ λευκότητα δ᾽ ἐν ἀργύρῳ καλοῦσι,᾽ πολλὴν
1004 ἀτοπίαν καὶ μάχην τούτων ixóvrov: εἰ μὲν γὰρ
μένει ὁποῖός γ᾽ ἐστὶ φύσει, πῶς τὸ μέλαν ἐν τῷ υ
μὴ λευκῷ λευχότης γίγνεται καὶ τὸ μαλϑακὸν ἐν
τῷ μὴ σκληρῷ σκληρότης καὶ τὸ μανὸν ἐν τῷ μὴ
πυχνῷ πυκνότης; εἰ δὲ μιγνύμενος ἐν τούτοις
ἐξίσταται καὶ συνομοιοῦται, πῶς ξξὰς ἐστὶν ἢ δύναμις
ἢ αἰτία τούτων, ὑφ᾽ ὧν κρατεῖται; πάδχοντος γάρ »
ἐστιν, οὐ δρῶντος οὐδὲ συνέχοντος ἀλλ ἐξα-
σϑενοῦντος, ἡ τοιαύτη μεταβολή, xo9' ἣν ἀπόλλυσι
τὰς αὑτοῦ ποιότητας. καίτοι πανταχοῦ τὴν ὕλην
ἀργὸν ἐξ ἑαυτῆς καὶ ἀκίνητον ὑποκεῖσθαι ταῖς ποιό-
τηόσιν ἀποφαίνουσι, τὰς δὲ ποιότητας πνεύματα 35
οὔσας καὶ τόνους ἀερώδεις, οἷς ἂν ἐγγένωνται
μέρεσι τῆς ὕλης, εἰδοποιεῖν ξκαστα' καὶ σχηματίξειν.᾽
ταῦτα δ᾽ οὐκ ἔνεστι λέγειν αὐτοῖς, τὸν ἀέρα φύδει
B τοιοῦτον ὑποτιϑεμένοις" ξξις γὰρ ὧν καὶ τόνος αὑτῷ

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 211

συνεξομοιώδει τῶν σωμάτων ἕκαστον, ὥστε μέλαν
εἶναι καὶ μαλϑακόν᾽ εἰ δὲ τῇ πρὸς ἐκεῖνα κράσει τὰς
ἐναντίας λαμβάνει μορφάς αἷς ἔχειν πέφυκεν, ὕλη
τρόπον τινὰ τῆς ὕλης οὐκ αἴτιον οὐδὲ δύναμίς ἐστιν.

44. Ὅτι 'τοῦ κόσμου κενὸν ἐκτὸς ἄπειρόν ἐστι,
τὸ δ᾽ ἄπειρον οὔτ᾽ ἀρχὴν οὔτε μέσον οὔτε τελευτὴν
ἔχει᾽ πολλάκις ὑπ᾽ αὐτοῦ λέγεται. καὶ τούτῳ μάλιστα
τὴν λεγομένην ὑπ’ ᾿Επικούρου τῆς ἀτόμου κάτω
φορὰν ἐξ αὑτῆς ἀναιροῦσιν, οὐκ οὔσης ἐν ἀπείρῳ
1: διαφορᾶς. καϑ'᾽ ἣν τὸ μὲν ἄνω τὸ δὲ κάτω νοεῖται
γιγνόμενον. ἀλλ᾽ ἔν γε τῷ τετάρτῳ περὶ Ζυνατῶν
μέσον τινὰ τόπον καὶ μέσην χώραν ὑποϑέμενος
ἐνταῦϑά φησιν ἰδρῦσϑαι τὸν κόσμον" ἔστι δ᾽ ἡ
λέξις αὕτη “διὸ καὶ ἐπὶ τοῦ κόσμου εἰ ῥητέον αὐτὸν
τ φϑαρτὸν εἶναι, λόγου οἴομαι δεῖσϑαι. οὐ μὴν ἀλλὰ
χαὶ μᾶλλον ἐμοὶ φαίνεται οὕτως ἔχειν. οἷονεὶ δ᾽
εἰς τὴν ὥσπερ ἀφϑαρσίαν πολύ τι αὐτῷ συνεργεῖ
καὶ ἡ τῆς χώρας κατάληψις, οἷον διὰ τὸ ἐν μέσῳ
εἶναι" ἐπεί, εἰ ἀλλαχῆ νοηϑείη ὥν, καὶ παντελῶς
»&v αὐτῷ συνάπτοι ἡ φϑορά. καὶ μετὰ μικρὸν
αὖϑις οὕτω γάρ πως καὶ 4$ οὐσία συντέτευχεν
ἀιδίως τὸν μέσον κατειληφυῖα τόπον, εὐθὺς τοιάδε
τις οὖσα, ὥστε καϑ᾽ ἕτερον τρόπον, ἀλλὰ καὶ διὰ

8 αἷς Emperius: ἃς 9 ἐξ αὑτῆς *: ἐξ αὐτῆς libri.
ἐλέγξαντες Usener. vid. Epicurea p. 212, 32 16 otovel δ᾽
οἷον νὴ d^ Emperius ib. ofovsl δ᾽ εἰς — ἀφϑαρσίαν]
εἰς δὲ τὴν ofovel ἀφϑαρσίαν W. δοκεῖ δ᾽ εἰς τὴν ὥσπερ
ἀφῶ. ἢ 17 συνεργεῖν R 20 συνάπτοιϑ᾽ ? cf. p. 278, 19
29 καϑ᾿] καὶ x«97? — ib. καϑ᾽ ἕτερον τρόπον ἀλλὰ xoi]
χατά τὲ τὸν τόπον ἅμα καὶ W

C

D

212 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

τὴν συντυχίαν μὴ ἐπιδέχεσϑαι αὐτὴν φϑοράν, καὶ
κατὰ τοῦτ᾽ αὐτὸ εἶναι ἀίδιον. ταῦτα μίαν μὲν ἔχει
καταφανῆ καὶ βλεπομένην ἐναντίωσιν, ἐν ἀπείρῳ
μέσον τινὰ τόπον καὶ μέσην χώραν ἀπολείποντος"
δευτέραν δ᾽ ἀδηλοτέραν μὲν ἀλογωτέραν δὲ ταύτης. 5
οἰόμενος γὰρ οὐκ ἂν ἄφϑαρτον διαμένειν τὸν κόσμον,
εἰ κατ᾽ ἄλλο μέρος αὐτῷ τοῦ κενοῦ συντέτευχε
γενέσϑαι τὴν ἴδρυσιν, δῆλός ἐστι δεδιὼς μή; τῶν

E μερῶν τῆς οὐσίας ἐπὶ τὸ μέσον φερομένων, διάλυσις

rrj

καὶ φϑορὰ τοῦ κόσμου γένοιτο. ταῦτα δ᾽ οὐκ ἂν 10
ἐφοβεῖτο, μὴ φύσει τὰ σώματα φέρεσϑαι πανταχόϑεν
ἐπὶ τὸ μέσον ἡγούμενος οὐ τῆς οὐσίας ἀλλὰ τῆς
περιεχούσης τὴν οὐσίαν χώρας. περὶ οὗ καὶ πολλάκις
εἴρηκεν dg ᾿ἀδυνάτου καὶ παρὰ φύσιν ὄντος" οὐ
γὰρ ὑπάρχειν ἐν τῷ κενῷ διαφοράν, ἣ τὰ σώματα ὑ
δευρὶ μᾶλλον 1| δευρὶ προσάγεται" τὴν δὲ τοῦ
κόσμου τούτου σύνταξιν αἰτίαν εἶναι τῆς κινήσεως
ἐπὶ τὸ κέντρον καὶ τὸ μέσον αὐτοῦ νευόντων καὶ
φερομένων πανταχόϑεν. ἀρκεῖ δ᾽ εἰς τοῦτο παρα-
ϑέσϑαι λέξιν ἐκ τοῦ δευτέρου περὶ Κινήσεος. 3
ὑπειπὼν γὰρ ὅτι "réAsov μὲν ὁ κόσμος σῶμά ἔστιν,
οὐ τέλεα δὲ τὰ τοῦ κόσμου μέρη τῷ πρὸς τὸ ὅλον
πῶς ἔχειν καὶ μὴ xo9'. αὑτὰ εἶναι" καὶ περὶ τῆς
κινήσεως αὐτοῦ διελθὼν ὡς ᾿ἐπὶ τὴν συμμονὴν καὶ

| τὴν συνοχὴν τὴν ἑαυτοῦ κινεῖσϑαι διὰ τῶν μερῶν 9

/

πάντων πεφυκότος, οὐκ ἐπὶ τὴν διάλυσιν καὶ τὴν
[2 9 ^^ ^

ϑρούψιν,᾽ ταῦτ᾽ ἐπείρηκεν 'oUvo δὲ τοῦ ὅλου τεινο-

1 καὶ κατὰ R: καὶ Pal κατὰ ceteri

|
|

DE STOICORKUM REPUGNANTIIS. 2'13

μένου εἰς ταὐτὸ xol κινουμένου xal τῶν μορίων
ταύτην τὴν κίνησιν ἐχόντων ἐκ τῆς τοῦ σώματος
φύσεως, πιϑανὸν πᾶσι τοῖς σώμασιν εἶναι τὴν 10
πρώτην κατὰ φύσιν κίνησιν πρὸς τὸ τοῦ xóouov
5 μέσον, τῷ μὲν κόσμῳ οὑτωσὶ κινουμένῳ πρὸς αὑτόν,
τοῖς δὲ μέρεσιν ὡς ἂν μέρεσιν οὖσιν. εἶτα, φήσαι
τίς ἄν, ὦ ἄνϑρωπε, τί παϑὼν ἐπελάϑου τῶν λόγων
τούτων, ὥστε τὸν κόδμον, εἰ μὴ τὴν μέσην χώραν
ἐκ τύχης κατειλήφει, διαλυτὸν καὶ φϑαρτὸν ἀπο-
10 φαίνειν; εἰ γὰρ αὐτός γε νεύειν ἐπὶ τὸ αὑτοῦ μέσον
ἀεὶ πέφυκε καὶ τὰ μέρη πρὸς τοῦτο κατατείνειν
πανταχόϑεν, ὅποι ποτ᾽ ἂν τοῦ κενοῦ μετατεϑῇ,
συνέχων ἑαυτὸν οὕτω καὶ περιστέλλων, ἄφϑαρτος
χαὶ ἄϑρυπτος διαμενεῖ. τὰ γὰρ ϑρυπτόμενα καὶ B
5 σχεδαννύμενα τοῦτο πάδχει διακρίδει τῶν μερῶν
ἑχάστου καὶ διαλύσει πρὸς τὸν οἰκεῖον τόπον ἐκ
τοῦ παρὰ φύσιν ἀπορρέοντος. σὺ δὴ κατ᾽ ἄλλο τοῦ
χενοῦ τεϑέντα τὸν κόσμον οἰόμενος οὕτω παντελεῖ
συνάπτεσϑαι φϑορᾷ καὶ λέγων οὕτω καὶ διὰ τοῦτο
μέσον ἐν τῷ μηδὲν ἔχειν πεφυχότι μέσον ξητῶν
ἀπείρῳ, τὰς μὲν τάσεις καὶ τὰς συνοχὰς καὶ νεύδεις
ἐκείνας, ὡς οὐδὲν ἐχέγγυον εἰς σωτηρίαν ἐχούσδας,
ἀφῆκας, τῇ δὲ καταλήψει τοῦ τόπου τὴν σύμπασαν
αἰτίαν τῆς διαμονῆς ἀνέϑηκας. καίτοι τοῖς προειρη-
ὁ μένοις ταυτὶ συνάπτεις, ὥσπερ αὐτὸς σεαυτὸν
ἐξελέγξαι φιλοτιμούμενος" ὃν τρόπον δὲ κινεῖται C
ἕχαστον τῶν μορίων συμφυὲς ὃν τῷ λοιπῷ, εὔλογον

20 ξητῶν Duebnerus: τῇ τῶν ᾿ 21 M: ἀπείρων
Plutarchi Moralia. Vol. VI. 18

214 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

οὕτω καὶ καϑ' αὑτὸ κινεῖσθαι, καὶ εἰ λόγου χάριν
νοήδσαιμεν αὐτὸ καὶ ὑποϑοίμεϑα εἶναι ἐν κενῷ τινι
τοῦ κόσμου τούτου᾽ ὡς γὰρ ἂν συνεχόμενον πάντοϑεν
ἐκινεῖτο ἐπὶ τὸ μέσον, μένει ἐν τῇ κινήσει ταύτῃ,
κἂν λόγου χάριν ἐξαίφνης περὶ αὐτὸ γένηται κενόν. 5
εἶτα μέρος μὲν ὁτιοῦν ὑπὸ κενοῦ περιληφϑὲν οὐκ
ἀποβάλλει τὴν ἐπὶ τὸ τοῦ κόσμου μέσον ἄγουσαν
ῥοπήν" αὐτὸς δ᾽ ὃ κόσμος, ἂν μὴ τὴν μέσην παρα-
σκευάσῃ χώραν αὐτῷ τὸ αὐτόματον, ἀπολεῖ τὸν
συνεκτικὸν τόνον, ἄλλοις ἀλλαχόσε τῆς οὐσίας αὐτοῦ 1
μέρεσι φερόμενος.
4D. Καὶ ταῦτα μὲν ἔχει μεγάλας ὑπεναντιώσδεις
D πρὸς τὸν φυσικὸν Aóyov: ἐκεῖνο δ᾽ ἤδη καὶ πρὸς
τὸν περὶ ϑεοῦ καὶ προνοίας, τὸ τὰ μικρότατα τῶν
αἰτέων τούτοις ἀνατιϑέντα τὸ κυριώτατον ἀφαιρεῖ- 1
σϑαι καὶ μέγιστον. τί γάρ ἔστε κυριώτερον τῆς
τοῦ κόσμου διαμονῆς καὶ τοῦ τὴν οὐσίαν ἡνωμένην
τοῖς μέρεσι συνέχεσϑαι πρὸς αὑτήν; ἀλλὰ τοῦτό γε
συμπέπτωκεν αὐτομάτως κατὰ Χρύσιππον. εἰ γὰρ
$ τοῦ τόπου κατάληψις αἰτία τῆς ἀφϑαρσίαςρ ἐστὶν Ὁ
αὕτη δὲ συντυχίᾳ γέγονε, δῆλον ὅτι συντυχίας
ἔργον ἡ σωτηρία τῶν ὅλων ἐστίν. οὐχ εἱμαρμένης
καὶ προνοίας.
40. Ὁ δὲ τῶν δυνατῶν λόγος πρὸς τὸν τῆς
εἱμαρμένης λόγον αὐτῷ πῶς οὐ μαχόμενός ἐστιν: 5.
E εἰ γὰρ οὐκ ἔστι δυνατὸν ὅπερ ἥ ἐστιν ἀληϑὲς ἢ

1 καὶ εἶ] εἰ Duebnerus 9. malim ταὐτόματον 11 φερύ-
μενος W: φαινομένη 18 ἐκεῖνο --- πρὸς τὸν] sc. ἔχει uey.
ὑπεναντιώσεις propter R qui corr. ἤδη καιρὸς σκοπεῖν τὸ

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 215

ἔσται κατὰ “ιόδωρον, ἀλλὰ πᾶν τὸ ἐπιδεκτικὸν
τοῦ γενέσϑαι, κἂν μὴ μέλλῃ γενήσεσϑαι, δυνατόν
ἐστιν, ἔσται δὲ δυνατὰ πολλὰ τῶν μὴ xa9' εἴμαρ-
μένην ἀνίκητον καὶ ἀνεχβίαστον καὶ περιγενητικὴν
5 ἁπάντων, ἢ ἡ εἰμαρμένη τὴν δύναμιν ἀπόλλυσιν ἢ,
τοιαύτης, οἵαν ἀξιοῖ Χρύσιππος, οὔσης, τὸ ἐπιδεκτι-
χὺν τοῦ γενέσϑαι πολλάκις εἰς τὸ ἀδύνατον ἐμπε-
σεῖται. καὶ πᾶν μὲν ἀληϑὲς ἀναγκαῖον ἔσται τῇ
χυριωτάτῃ πασῶν ἀνάγκῃ κατειλημμένον' πᾶν δὲ Κ
V ψεῦδος ἀδύνατον, τὴν μεγίστην ἔχον αἰτίαν ἀντι-
πίπτουσαν αὐτῷ πρὸς τὸ ἀληϑὲς γενέσϑαι. ᾧ γὰρ
ἐν ϑαλάσσῃ πεπρωμένον ἐστὶν ἀποθανεῖν, πῶς Gu
οἷόν τε τοῦτον ἐπιδεκτικὸν εἶναι τοῦ ἐν γῇ ἀπο-
ϑανεῖν; τί δέ; τὸν Μεγαροῖ δυνατόν ἐστιν ἐλϑεῖν
5 εἰς ᾿'ϑήνας ὑπὸ τῆς εἱμαρμένης κωλυόμενον;

41. ᾿4λλὰ μὴν καὶ τὰ περὶ τῶν φαντασιῶν
λεγόμενα νεανικῶς πρὸς τὴν εἰμαρμένην ἐναντιοῦται.
τὴν γὰρ φαντασίαν βουλόμενος οὐκ οὖσαν αὐτοτελῆ
τῆς συγκαταϑέσεως αἰτίαν ἀποδεικνύειν, εἴρηκεν ὅτι

Ὁ ᾿βλάψουσιν οἵ σοφοὶ ψευδεῖς φαντασίας ἐμποιοῦντες,
ἂν αἵ φαντασίαι ποιῶσιν αὐτοτελῶς τὰς συγκατα-
ϑέσειρ' πολλάκις γὰρ οἵ Gogol ψεύδει χρῶνται πρὸς 1066
τοὺς φαύλους καὶ φαντασίαν παριστᾶσι πιϑανήν,
οὐ μὴν αἰτίαν τῆς συγκαταϑέσεως" ἐπεὶ καὶ τῆς

ὃ δὲ α' 1. τῶν μὴ] add. γενησομένων W ὅὄὅ ἁπάν-
των] add. γινομένων Β ib7575*:7 ib. R: εἱμαρμένην

δύναμιν 6 τοιαύτης *. ταύτης 12 πῶς ἅμ᾽ *: πῶς ἂν
Pal πῶς ceteri 18 τοῦ ἀποθανεῖν ἐν yj Benselerus
14 τῇ scr, vid. πῶς ib. τὸν Meyagoi] sc. ὄντα vid.
Symbol,

18*

216 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

ὑπολήψεως αἰτία τῆς ψευδοῦς ἔσται xol τῆς ἀπάτης.᾽
ταῦτ᾽ οὖν ἄν τις ἀπὸ τοῦ δοφοῦ μεταφέρων ἐκὶ
τὴν εἱμαρμένην λέγῃ μὴ διὰ τὴν εἱμαρμένην γίγνε-
σϑαι τὰς συγκαταϑέσεις, ἐπεὶ διὰ τὴν εἱμαρμένην
ἔσονται καὶ ψευδεῖς συγκαταϑέσεις καὶ ὑπολήψεις 5
καὶ ἀπάται καὶ βλαβήσονται διὰ τὴν εἱμαρμένην,
ὁ τοῦ βλάπτειν τὸν σοφὸν ἐξαιρούμενος λόγος ἅμα
καὶ τὸ μὴ πάντων αἰτίαν εἶναι τὴν εἱμαρμένην
ἀποδείκνυσιν. εἰ γὰρ μήτε δοξάξουσι μήτε βλάπτον-

B ται διὰ τὴν εἱμαρμένην, δῆλον ὅτι οὐδὲ κατορϑοῦσιν 10
οὐδὲ φρονοῦσιν οὐδ᾽ ὑπολαμβάνουσι βεβαίως οὐδ᾽
ὠφελοῦνται διὰ τὴν εἰμαρμένην, ἀλλ’ οἴχεται τὺ
πάντων αἰτίαν εἶναι τὴν s(ucouévqv. ὃ δὲ λέγων,
ὅτι Χρύσιππος οὐκ αὐτοτελῆ τούτων αἰτίαν ἀλλὰ |
προκαταρκτικὴν μόνον ἐποιεῖτο τὴν εἱμαρμένην, ἐκεῖ 15
πάλιν αὐτὸν ἀποδείξει μαχόμενον πρὸς αὑτόν, ὅπου
τὸν μὲν Ὅμηρον ὑπερφυῶς ἐπαινεῖ περὶ τοῦ Διὸς
λέγοντα

"cQ ἔχεϑ' ὅττι xev ὕμμι κακὸν πέμπῃσιν ἑκάστῳ᾽
ἢ ἀγαϑόν" καὶ τὸν Εὐριπίδην "E
“ὦ Ζεῦ, τί δῆτα τοὺς ταλαιπώρους βροτοὺς
C φρονεῖν λέγοιμ᾽ ἄν; 600 γὰρ ἐξηρτήμεϑα,
δρῶμέν τὲ τοιάδ᾽, ἃ σύ γε τυγχάνεις φρονῶν.

αὐτὸς δὲ πολλὰ τούτοις ὁμολογούμενα γράφει, τέλος
δέ φησι μηδὲν ἴσχεσϑαι μηδὲ κινεῖσϑαι μηδὲ τοὐλά- s

19 Hom. O 109 20 ἢ ἀγαθόν) additum ἃ Chrysippo
vid. 21 Eur. Suppl. 734 22 λέγοιμ᾽ &v] λέγουσι Euri-
pidis libri 28 ys R ex Euripide ib. τοιαῦϑ᾽ à» cb
τυγχάνῃς ϑέλων Eur. libri

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 211

χιῦστον ἄλλως ἢ κατὰ τὸν τοῦ Διὸς λόγον, ὃν τῇ
εἱμαρμένῃ τὸν αὐτὸν εἶναι. ἔτι τοίνυν τὸ μὲν προ-
καταρκτικὸν αἴτιον ἀσϑενέστερόν ἐστι τοῦ αὐτοτελοῦς
καὶ οὐκ ἐξικνεῖται χρατούμενον ὑπ’ ἄλλων ἐξανιστα-
μένων" τὴν δ᾽ εἱμαρμένην αἰτίαν ἀνίκητον καὶ
ἀκώλυτον καὶ ἄτρεπτον ἀποφαίνων αὐτὸς “ἥτροπον
καλεῖ καὶ ᾿“δράστειαν καὶ ᾿ἀνάγκην καὶ Πεπρω-
μένην ὡς 'πέρας᾽ ἅπασιν ἐπιτιϑεῖσαν. πότερον οὖν
τὰς συγκαταϑέσεις μὴ λέγωμεν ἐφ᾽ ἡμῖν εἶναι μηδὲ
τὰς ἀρετὰς μηδὲ τὰς κακίας μηδὲ τὸ κατορϑοῦν
μηδὲ τὸ ἁμαρτάνειν, ἢ τὴν εἰμαρμένην λέγωμεν
ἐλλείπουσαν εἶναι xol τὴν πεπρωμένην ἀπεράτωτον
καὶ τὰς τοῦ Διὸς κινήσεις καὶ σχέσεις ἀσυντελέστους;
τούτων γὰρ ἕπεται τὰ μὲν τῷ αὐτοτελῆ τὰ δὲ τῷ
5 προκαταρκτικὴν μόνον αἰτίαν εἶναι τὴν εἰμαρμένην.
αὐτοτελὴς μὲν γὰρ αἰτία πάντων οὖσα τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν
καὶ τὸ ἑκούσιον ἀναιρεῖ, προκαταρκτικὴ δὲ τὸ ἀκώ-
λυτος εἶναι καὶ τελεσιουργὸς ἀπόλλυσιν. οὐδὲ γὰρ
ἅπαξ ἢ δὶς ἀλλὰ πανταχοῦ μᾶλλον δ᾽ ἐν πᾶσι τοῖς
Ὁ Φυσικοῖς γέγραφε ᾿ταῖς μὲν κατὰ μέρος φύσεσι καὶ
κινήσεσιν ἐνστήματα πολλὰ γίγνεσϑαι καὶ κωλύματα,
τῇ δὲ τῶν ὅλων μηδέν.᾽ καὶ πῶς εἰς τὰς κατὰ

μέρος ἡ τῶν ὅλων διατείνουδσα κίνησις, ἐμποδιξο-

μένων καὶ κωλυομένων ἐκείνων, ἀνεμπόδιστος αὐτὴ
55 καὶ ἀκώλυτός ἐστιν; οὐδὲ γὰρ ἡ τἀνθρώπου φύσις

ἀνεμπόδιστος, εἰ μηδ᾽ ἡ τοῦ ποδὸς ἢ τῆς χειρός"

οὐδ᾽ 15 τῆς νεὼς κίνησις ἀκώλυτος ἂν εἴη, ἂν αἵ

οι

1

e

[y
o

26 *: τοῦ ἀνθρώπου

D

E

218 DE STOICORUM REPUGNANTIIS.

περὶ τὸ ἱστίον ἢ τὴν εἰρεσίαν ἐνέργειαι κωλύ-
ὅεις τινὰς ἔχωσιν. ἄνευ δὲ τούτων, εἰ μὲν oí
φαντασίαι μὴ γίγνονται xa9' εἰμαρμένην ** τῶν
F συγκαταϑέσεων᾽ εἰ δ᾽ ὅτι ποιεῖ φαντασίας ἀγωγοὺς
ἐπὶ τὴν συγκατάϑεσιν, x«9' εἱμαρμένην αἵ συγκατα-
ϑέσεις γίγνεσϑαι λέγονται, πῶς οὐ μάχεται πρὸς
ἑαυτὴν πολλάκις ἐν τοῖς μεγίστοις διαφόρους ποιοῦσα
φαντασίας καὶ περισπώσας ἐπὶ τἀναντία τὴν διά-
νοιαν, ὅτε τοὺς προστιϑεμένους τῇ ἑτέρᾳ καὶ μὴ
ἐπέχοντας ἁμαρτάνειν λέγουσιν. ἂν μὲν ἀδήλοις τὸ
εἴκωσι, προπίπτοντας" ἂν δὲ ψευδέσι, διαψευδομένους"
ἂν δὲ κοινῶς ἀκαταλήπτοις, δοξάξοντας; καίτοι δεῖ,
τριῶν ὄντων, ἢ μὴ πᾶσαν εἶναι φαντασίαν εἶμαρ-
μένης ἔργον 1) πᾶσαν παραδοχὴν φαντασίας καὶ
συγκατάϑεσιν ἀναμάρτητον ἢ μηδ᾽ αὐτὴν τὴν υὐ
1067 εἱμαρμένην ἀνεπίληπτον" οὐκ οἷδα γὰρ ὅπως ἀνέγ-
κλητός ἐστι τοιαύτας ποιοῦσα φαντασίας, αἷς τὸ μὴ
μάχεσϑαι μηδ᾽ ἀντιβαίνειν ἀλλ᾽ ἔπεσϑαι καὶ εἴκειν
ἐγκλητόν ἐστι. καὶ μὴν ἔν ys τοῖς πρὸς τοὺς
᾿Αχκαδημαϊχοὺς ἀγῶσιν ὃ πλεῖστος λόγος αὐτῷ τε Ὁ
Χρυσίππῳ xol ᾿Αντιπάτρῳ περὶ τίνος γέγονε; περὶ
τοῦ * μήτε πράττειν μήϑ᾽ óou&v ἀσυγκαταϑέτως, ἀλλὰ
πλάσματα λέγειν καὶ κενὰς ὑποϑέσεις τοὺς ἀξιοῦντας,
οἰκείας φαντασίας γενομένης, εὐθὺς δρμᾶν μὴ εἴξαν-
τας μηδὲ συγκαταϑεμένους.᾽ αὖϑις δέ φησι Χρύ- Ὁ

Jg

8 lac. signavit Duebnerus, X monente. Supplendum
vid. xo9' εἰμαρμένην, [πῶς ἐροῦμεν αἰτίαν εἶναι τὴν
εἷμαρμένην) τῶν συγκαταϑέσων 11 Salmasius: προσ-
πέπτοντας 12 δεῖ W: δὴ

DE STOICORUM REPUGNANTIIS. 219

όιππὸος “καὶ τὸν ϑεὸν ψευδεῖς ἐμποιεῖν φαντασίας
χαὶ τὸν σοφόν, οὐ συγκατατιϑεμένων οὐδ᾽ εἰκόντων B
δεομένους ἡμῶν, ἀλλὰ πραττόντων μόνον καὶ δρομών-
τῶν ἐπὶ τὸ φαινόμενον᾽ ἡμᾶς δὲ φαύλους ὄντας
5 ὑπ’ ἀσϑενείας συγκατατίϑεσϑαι ταῖς τοιαύταις φαντα-
Guo. ἡ δὲ τούτων τῶν λόγων ταραχὴ καὶ δια-
φορὰ πρὸς αὐτοὺς οὐ πάνυ δυσϑεώρητός ἐστιν.
ὁ γὰρ οὐ δεόμενος συγκατατιϑεμένων ἀλλὰ πρατ-
τόντων μόνον, οἷς ἐνδίδωσι τὰς φαντασίας. εἴτε
1 ϑεὸς εἴτε σοφός, οἶδεν ὅτι πρὸς τὸ πράττειν ἀρχοῦσιν
αἱ φαντασίαι καὶ παρέλκουσιν αἱ συγκαταϑέσεις"
ὡς εἴ γε. γιγνώσκων ὅτι πρακτιπὴν ὁρμὴν οὐ
παρίστησι φαντασία δίχα συγκαταϑέδεως., ψευδεῖς
ἐνεργάξεται καὶ πιϑανὰς φαντασίας, ἑκὼν αἴτιός ἐστι C
15 τοῦ προπίπτειν καὶ ἁ ἁμαρτάνειν ἀκαταλήπτοις συγκατα-
τιϑεμένους.

12 οὐ] del. R 15 Passowius: προσπίπτειν

4,
“'
-

v *
àN

Je "

D

ἘΣΥΝΟΦΙῚΣ

TOT OTI ΠΑΡΑΔΟΞΟΤΈΡΑ OI ΣΤΟΙ͂ΚΟΙ
ΤῸΝ ΠΟΙΗΤῸΝ ΛΈΓΟΥΣΙΝ.

1. Ὁ Πινδάρου Καινεὺς εὔϑυναν ὑπεῖχεν, ἀπι-
ϑάνως ἄρρηλτος σιδήρῳ καὶ ἀπαϑὴς τὸ σῶμα πλασοσύ- ;
μενος, εἶτα καταδὺς ἄτρωτος ὑπὸ γῆν ᾿ σχίσας ὀρϑῷ
ποδὶ yüv:' ὁ δὲ Στωικὸς “απίϑης, ὥσπερ ἐξ ἀδα-
μαντίνης ὕλης ὑπ᾽ αὐτῶν τῆς ἀπαϑείαξ κεχαλκευ-
μένος, οὐκ ἄτρωτός ἐστιν οὐδ᾽ ἄνοσος οὐδ᾽ ἀναλγής,
ἄφοβος δὲ μένει καὶ ἄλυπος καὶ ἀήττητος καὶ ἀβίαστος, v
τιτρωδκόμενος ἀλγῶν στρεβλούμενος, ἐν κατασκαι-
φαῖς πατρίδος ἐν πάϑεσι τοιούτοις. καὶ ὃ μὲν
Πινδάρου Καινεὺς βαλλόμενος οὐ τιτρώσκεται, ὑ
δὲ τῶν Στωικῶν δοφὸς ἐγκλειόμενος οὐ κωλύεται

E καὶ κατακρημνιξόμενος οὐκ ἀναγκάξεται καὶ στρε- ὑ

βλούμενος οὐ βαδανίξεται καὶ πηρούμενος οὐ βλέ:
πτεται καὶ πίπτων ἐν τῷ παλαίειν ἀήττητός ἐδτι
καὶ περιτειχιξόμενος ἀπολιόρκητος καὶ πωλούμενος
ὑπὸ τῶν πολεμίων ἀνάλωτος" οὐδὲν τῶν πλοίων

διαφέρων, οἷς ἐπιγέγραπται μὲν Εὔπλοια καὶ Πρύ-"

voix σῴξουσα καὶ Θεραπεία, χειμάξεται δὲ καὶ
συντρίβεται καὶ ἀνατρέπεται.

6 cf. Bergk. 1 p. 437

e

STOICOS ABSURDIORA POETIS DICERE. 281

2.'0 Εὐριπίδου ᾿Ιόλαος ἐξ ἀδρανοῦς καὶ παρήλι-
κος εὐχῇ τινι νέος καὶ ἰσχυρὸς ἐπὶ τὴν μάχην ἄφνω
γέγονεν. ὁ δὲ τῶν Στωικῶν σοφὸς χϑὲς μὲν ἦν F
αἴσχιστος ἅμα καὶ κάκιστος, τήμερον δ᾽ ἄφνω μετα-

ὁ βέβληκεν εἰς ἀρετὴν καὶ γέγονεν ἐκ ῥυσσοῦ καὶ
ὠχροῦ καὶ κατ᾽ 4ἰσχύλον

ἐξ ὀσφυαλγοῦς κὠδυνοσπάδος λυγροῦ
γέροντος

εὐπρεπὴς ϑεοειδὴς καλλίμορφοςρ.

0 8, Καὶ τοῦ Ὀδυσσέως ἡ ᾿4ϑηνᾶ τὴν ῥυσσό- 108
τητα καὶ φαλακρότητα καὶ ἀμορφίαν ἀφήρηκεν, ὕπως
φανείη καλός" ὁ δὲ τούτων σοφός, οὐκ ἀπολείποντος
τὸ σῶμα τοῦ γήρως ἀλλὰ καὶ προδεπιϑέντος καὶ
προσεπιχώσαντος, μένων κυρτός, ἂν οὕτω τύχῃ,

τὸ νωδὸς ἑτερόφϑαλμος, οὔτ᾽ αἰσχρὸς οὔτε δύσμορφος
οὔτε κακοπρόσωπός ἐστιν. ὃ γὰρ Στωικὸς ἔρως,
ὥσπερ οἵ κάνϑαροι λέγονται τὸ μὲν μύρον ἀπολείπειν
τὰ δὲ δυσώδη διώκειν, οὕτω τοῖς αἰσχίστοις καὶ
ἀμορφοτάτοις ὁμιλῶν, ὅταν εἰς εὐμορφίαν καὶ κάλλος

Ὁ ὑπὸ σοφίας μεταβάλωσιν. ἀποτρέπεται.

4, Ὁ παρὰ τοῖς Στωικοῖς κάχιστος, ἂν οὕτω
τύχῃ προϊ, δείλης ἄριστος" καὶ καταδαρϑὼν ἔμπληκτος B
καὶ ἀμαϑὴς καὶ ἄδικος καὶ ἀκόλαστος καὶ ναὶ μὰ
Δία δοῦλος καὶ πένης καὶ ἄπορος αὐθημερὸν ἀνί-

1 ἸΙόλαος] cf. Eur. Heraclid. 851 4 αἴσχιστος W:
ἔχγϑιστος — 7 Nauck.p.108 ib.Duebnerus: καὶ ὀδυνοσπάδος
10 cf. Hom. π 172. ᾧ 156 129 malim ἀπολιπόντος 18 ἀλλὰ
x«( vi? 14 προσεπιταϑέντος xol προσεπιχωσθέντος W
11 *: ἀπολιπεῖν

282 STOICOS ABSURDIORA POETIS DICERE.

ὅταται καὶ βασιλεὺς καὶ πλούσιος καὶ ὄλβιος γεγονώς,
σώφρων τὸ καὶ δίκαιος καὶ βέβαιος καὶ ἀδόξαστος"
οὐ γένεια φύσας οὐδ᾽ ἥβην ἐν σώματι νέῳ καὶ
ἁπαλῷ, ἀλλ᾽ ἐν ἀσϑενεῖ καὶ ἁπαλῇ ψυχῇ καὶ ἀνάνδρῳ
καὶ ἀβεβαίῳ νοῦν τέλειον, ἄκραν φρόνησιν, ἰσόϑεον s
διάϑεσιν, ἀδόξαστον ἐπιστήμην καὶ ἀμετάπτωτον ἕξιν
ἐσχηκώς, οὐδὲν ἐνδούσης πρότερον αὐτῷ τῆς μοχϑη-
ρίας. ἀλλ᾽ ἐξαίφνης, ὀλίγον δέω εἰπεῖν, ἥρως τις
ἢ δαίμων ἢ ϑεὸς ἐκ ϑηρίων τοῦ κακίστου γενόμενος.
ἐκ τῆς Στοᾶς γὰρ λαβόντα τὴν ἀρετὴν ἔστιν εἰπεῖν τὸ

e

εὖξαι τί βούλει. πάντα Gov γενήσεται"

πλοῦτον φέρει, βασιλείαν ἔχει, τύχην δίδωσιν, εὐπό-
τμους ποιεῖ καὶ ἀπροσδεεῖς καὶ αὐτάρκεις, μίαν οἴκοθεν
δραχμὴν οὐκ ἔχοντας.

ὅ. Ὁ μὲν γὰρ ποιητικὸς μῦϑος τὸ κατὰ λόγον ιὉ
φυλάττων οὐδαμοῦ προλείπει τὸν ᾿Ηρακλέα τῶν
ἀναγκαίων δεόμενον, ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐκ πληγῆς ἐπιρρεῖ
αὐτῷ καὶ τοῖς συνοῦσιν' ὃ δὲ τὴν Στωικὴν λαβὼν

D ᾿“μάλϑειαν πλούσιος μὲν γέγονεν, ἐρανίξεται δὲλ᾽
τροφὴν παρ᾽ ἑτέρων καὶ βασιλεὺς μέν ἐστι μισϑοῦ ἢ
δ᾽ ἀναλύει συλλογισμούς" καὶ πάντα μὲν ἔχει μόνος
ἐνοίκιον δὲ τελεῖ καὶ ἄλφιτ᾽ ὠνεῖται, πολλάκις δα-
νειξόμενος ἢ μεταιτῶν παρὰ τῶν οὐδὲν ἐχόντων.

6. Καὶ ὁ μὲν ᾿Ιϑακησίων βασιλεὺς προσαιτεῖ
λανθάνειν ὅς ἐστι βουλόμενος καὶ ποιῶν ἑαυτὸν ὡς 1
μάλιστα πτωχῷ λευγαλέῳ ἐναλίγκιον" ὃ δ᾽ ἐκ τῆς

11 εὖξ᾽ εἴ τι βούλει Meinekius. εὖξαι" τέ βούλει; Mad-
vigius. Non opus. cf. Kock. 8 p. 160 26 Hom. z 273

$

STOICOS ABSURDIORA POETIS DICERE. 288

Στοᾶς βοῶν μέγα καὶ κεκραγώς “ἐγὼ μόνος εἰμὶ
βασιλεύς, ἐγὼ μόνος εἰμὶ πλούσιος᾽ δρᾶται πολλάκις
ἐπ᾿ ἀλλοτρίαις ϑύραις λέγων

“δὸς χλαῖναν Ἱππώνακτι" κάρτα γὰρ ῥιγῶ

καὶ βαμβακύξω.ἢ

4 Bergk. 2 p. 469. Kock. 8 p. 571

X IEPI ΤΩΝ KOINSN ENNOIQN ΠΡῸΣ
a ΤΟΥΣ ΣΤΩΙΚΟΥ͂Σ.

F 1. 4AMIIPIAX. Σοὶ μὲν εἰκός, ὦ Διαδούμενε,
μὴ πάνυ μέλειν, εἴ τινι δοκεῖτε παρὰ τὰς κοινὰς
φιλοσοφεῖν ἐννοίας" ὁμολογοῦντί γε καὶ τῶν αἰσϑή- s
6:0v περιφρονεῖν, ἀφ’ ὧν σχεδὸν αἱ πλεῖσται
γεγόνασιν ἔννοιαι, τήν γε περὶ τὰ φαινόμενα πίστιν
ἕδραν ἔχουσαι καὶ ἀσφάλειαν. ἐμὲ δὲ πολλῆς, ὥς
γ᾽ ἐμαυτῷ φαίνομαι. καὶ ἀτόπου μεστὸν ἥκοντα

l059Togoyio εἴτε τισὶ λόγοις εἴτ᾽ ἐπῳδαῖς εἴτ᾽ ἄλλον
ἐπίσταδαι τρόπον παρηγορίας οὐκ ἂν φϑάνοις
ἰατρεύων᾽ οὕτω σοι διασέσεισμαι καὶ γέγονα μετέ-
ὥρος ὑπὸ Στωικῶν ἀνδρῶν, τὰ μὲν ἄλλα βελτίστων
καὶ νὴ Δία συνήϑων καὶ φίλων, πικρῶς δ᾽ ἄγαν
ἐγκειμένων τῇ ᾿Δἀκαδημίᾳ καὶ ἀπεχϑῶς" οἵ ys πρὸς κι"
μικρὰ καὶ μετ᾽ αἰδοῦς τὰ παρ᾽ ἐμοῦ λεχϑέντα
σεμνῶς, οὐ γὰρ ψεύδομαι, οὐ πράως ἠτιάσαντο᾽ τοὺς
0b πρεσβυτέρους μετ᾽ ὀργῆς σοφιστὰς καὶ λυμεῶνας
τῶν ἐν φιλοδοφίᾳ δογμάτων ὁδῷ βαδιξόντων καὶ

. ὃ AAMIIPIAZ et paulo post 41440 TMENOX desunt
in libris 17 οὐ πράωρ] καὶ πράως W praeter necessitatem.
vid. Symb. 19 δογμάτων — xol ἀνατροπέας *: xol δογ-
μάτων — ἀνατροπαῖς

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 285

ἀνατροπέας καὶ πολλὰ τούτων ἀτοπώτερα λέγοντες B
καὶ νομίζοντες τέλος ἐπὶ τὰς ἐννοίας ἐρρύησαν, ὡς
δή τινα σύγχυσιν καὶ ἀναδασμὸν αὐταῖς ἐπάγοντας
τοὺς ἐκ τῆς ᾿Δἀκαδημίας. εἶτά τις εἶπεν αὐτῶν ὡς
5οῦκ ἀπὸ τύχης ἀλλ᾽ ἐκ προνοίας ϑεῶν νομίξοι μετ᾽
᾿Αρκεσίλαον καὶ πρὸ Καρνεάδου γεγονέναι Χρύσιππον,
ὧν ὁ μὲν ὑπῆρξε τῆς εἰς τὴν συνήϑειαν ὕβρεως καὶ
παρανομίας ὁ δ᾽ ἤνϑησε μάλιστα τῶν ᾿Δκαδημαϊχῶν.
Χρύσιππος οὖν ἐν μέσῳ γενόμενος, ταῖς πρὸς ᾿ἄρκε-
10 G/Axov ἀντιγραφαῖς καὶ τὴν Καρνεάδου δεινότητα
ἐνέφραξε, πολλὰ μὲν τῇ αἰσϑήσει καταλιπὼν ὥσπερ
εἰς πολιορκίαν βοηϑήματα, τὸν δὲ περὶ τὰς προλή- C
ψεις καὶ τὰς ἐννοίας τάραχον ἀφελὼν παντάπασι
καὶ διορϑώσας ἑκάστην καὶ ϑέμενος εἰς τὸ οἰκεῖον"
15 ὥστε καὶ τοὺς αὖϑις ἐκχρούειν τὰ πράγματα καὶ
παραβιάξεσϑαι βουλομένους μηδὲν περαίνειν ἀλλ᾽
ἐλέγχεσϑαι κακουργοῦντας καὶ δοφιξομένους. ὑπὸ
τοιούτων ἐγὼ λόγων διακεκαυμένος ἕωϑεν σβεστηρίων
δέομαι, καϑάπερ τινὰ φλεγμονὴν ἀφαιρούντων τὴν
:» ἀπορίαν τῆς ψυχῆς.

2. 41A440TMENOZ. Ὅμοια πολλοῖς ἴσως πέ-
πονϑας. εἰ δ᾽ οἵ ποιηταί δε πείϑουσι, λέγοντες ὡς
ἐκ ϑεῶν προνοίας ἀνατροπὴν ἔσχεν ἡ παλαιὰ Σίπυλος
τὸν Ἰάνταλον κχκολαξόντων, πείϑου τοῖς ἀπὸ τῆς

E Xroüg ἑταίροις, ὅτι καὶ Χρύσιππον οὐκ ἀπὸ τύχης D
ἀλλ᾽ ἐκ προνοίας ἡ φύσις ἥνεγκεν, ἄνω τὰ κάτω

2 ὀνομάξοντες W "7 ὧν] olov BE 9 γοῦν BE

14 διαρϑρώσας W 15 συγκρούειν W 17 ἐλέγχεσϑαι ΒΚ:
ἐλέγχεσθαι βουλομένους 18 σβεστηρίων Cobetus: σβεστήρων

286 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

καὶ τοὔμπαλιν ἀνατρέψαι δεομένη τὸν fov: ὡς οὗ
γέγονε πρὸς τοῦτο τῶν ὄντων οὐδεὶς εὐφυέστερος.
ἀλλ: ὥσπερ ὃ Κάτων ἔλεγε πρὸ Καίσαρος ἐκείνου
μηδένα νήφοντα μηδὲ φρονοῦντα ἐπὶ συγχύσει τῆς
πολιτείκς τοῖς δημοσίοις προσελθεῖν πράγμασιν,
οὕτως ἐμοὶ δοκεῖ μετὰ πλείστης ἐπιμελείας καὶ
δεινότητος οὗτος ὁ ἀνὴρ ἀνατρέπειν καὶ καταβάλλειν
τὴν συνήϑειαν, ὡς ἐνιαχοῦ καὶ αὐτοὶ μαρτυροῦσιν
oí τὸν ἄνδρα σεμνύνοντες, ὅταν αὐτῷ περὶ τοῦ
E ψευδομένου μάχωνται. τὸ γάρ, ὦ ἄριστε, συμπεπλεγ-
μένον τι δι’ ἀντικειμένων μὴ φάναι ψεῦδος εὐπόρως
εἶναι, λόγους δὲ πάλιν αὖ φάναι τινὰς ἀληϑῆ τὰ
λήμματα καὶ τὰς ἀγωγὰς ὑγιεῖς ἔχοντας ἔτι καὶ τὰ
ἀντικείμενα τῶν συμπερασμάτων ἔχειν ἀληϑῆ, ποίαν
ἔννοιαν ἀποδείξεως ἢ τίνα πίστεως οὐκ ἀνατρέπει
πρόληψιν; τὸν μέν ye πολύποδά φασι τὰς πλεκτάνας
αὑτοῦ περιβιβρώδκειν ὥρᾳ χειμῶνος, ἡ δὲ Χρυσίππου
διαλεκτικὴ τὰ κυριώτατα μέρη καὶ τὰς ἀρχὰς αὑτῆς
ἀναιροῦσα καὶ περικόπτουσα τίνα τῶν ἄλλων ἐννοιῶν
ἀπολέλοιπεν ἀνύποπτον; οὐ γὰρ οἷόν τε δήπου καὶ
τὰ ἐποικοδομούμενα μὴ βέβαια κεῖσϑαι καὶ πάγια,
τῶν πρώτων μὴ μενόντων ἀπορίας δὲ καὶ ταραχὰς
F ἐχόντων τηλικαύτας. ἀλλ᾽ ὥσπερ ol πηλὸν ἢ κονιορ-
τὸν ἐπὶ τοῦ σώματος ἔχοντες τὸν ἁπτόμενον αὐτῶν

8 πρὸ *: περὶ 8 ἐνιαχοῦ καὶ αὐτοὶ W: ἔνια γοῦν
καίτοι 9 of] del. W 10 ὦ ἄριστε] ἀορίστως idem
ib. συμπεπλεγμένον)] BE. συμπεπερασμένον quod exhibent
libri deteriores tuetur Giesenus 13 ἔτι] εἶτα Rasmus
17 *: αὐτοῦ 18 αὑτῆς Duebnerus: αὐτῆς 20 οἷόν tt
Turnebus: οἴονται 241 μὴ] del. R. μὴ οὐ

Ὁ

to

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. - 281

καὶ προδαναχρωννύμενον οὐ κινεῖν ἀλλὰ προσ-
βάλλειν τὸ τραχῦνον δοκοῦσιν᾽ οὕτως ἔνιοι τοὺς
᾿ἀχκαδημαϊκοὺς αἰτιῶνται καὶ νομίξουσι τὰς αἰτίας
παρέχειν ὧν ἀναπεπλησμένους ἀποδεικνύουσιν
δαὑτούς" ἐπεὶ τάς γε κοινὰς ἐννοίας τίνες μᾶλλον 1060
διαστρέφουσιν; εἰ δὲ βούλει, τὸ κατηγορεῖν ἐκείνων
ἀφέντες, ὑπὲρ ὧν ἐγκαλοῦσιν ἡμῖν ἀπολογησώμεϑα.
9. A4AMIIP. Ἐγώ μοι δοκῶ τήμερον, ὦ Διαδού-
μενε, ποικίλος τις ἄνθρωπος γεγονέναι καὶ παντο-
ιὸ δαπός᾽ ἄρτι μὲν γὰρ ἀπολογέας δεόμενος προσήειν
ταπεινὸς καὶ τεϑορυβημένος" νῦν δὲ μεταβάλλομαι
πρὸς τὴν κατηγορίαν καὶ βούλομαι ἀπολαῦσαι τῆς
ἀμύνης, ἐλεγχομένους εἰς ταὐτὸν τοὺς ἄνδρας ἐπιδών,
τὸ παρὰ τὰς ἐννοίας καὶ τὰς προλήψεις τὰς κοινὰς
ιὁ φιλοσοφεῖν, ἀφ᾽ ὧν μάλιστα τὴν αἵρεσιν, ὥσπερ
ἐπὶ τῶν ἀνα ** δοχοῦσι, καὶ μόνην ὁμολογεῖν τῇ
φύσει λέγουσιν.
A4IA440TM. "4o! οὖν ἐπὶ τὰ κοινὰ πρῶτα καὶ Β
περιβόητα βαδιστέον, ἃ δὴ παράδοξα καὶ αὐτοὶ μετ᾽
Ὁ εὐχολίας δεχόμενοι τὴν ἀτοπίαν ἐπονομάξουσι, τοὺς
μόνους βασιλεῖς καὶ μόνους πλουσίους καὶ καλοὺς
αὐτῶν καὶ πολίτας καὶ δικαστὰς μόνους; ἢ ταυτὶ
μὲν εἰς τὴν τῶν ἑώλων καὶ ψυχρῶν ἀγορὰν βούλει
παρῶμεν, ἐν δὲ τοῖς ὡς ἔνι μάλιστα πραγματικοῖς

9 ἔνιοι] ἐκεῖνοι 8c. οἵ Στωϊκοί W ὅ αὑτούς *: αὐτούς
ib ye Anonymus: τὸ 114 τὸ R: τῷ 16 8B ΤΕ. Fort.
supplendum ὥσπερ ἐπὶ τῶν ἀναδειγμάτων σεμνύνειν δοκοῦσι.
Giesenus supplet ὥσπερ ἐκ πηγῶν ἀναλαμβάνειν δοκοῦσι
22 αὐτῶν] εἶναι R

288 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

καὶ μετὰ σπουδῆς λεγομένοις ποιησώμεϑα τοῦ λόγου
τὸν ἐξετασμόν:;

AAMIIP. Ἐμοὶ γοῦν ἥδιον οὕτως τῶν γὰρ
πρὸς ἐκεῖνα γενομένων ἐλέγχων τίς οὐκ ἤδη διά-
πλεώς ἐστιν; 5

OC 4. AIAAOTM. Ἤδη τοίνυν αὐτὸ τοῦτο σκόπει
πρῶτον, εἰ κατὰ τὰς κοινάς ἐστιν ἐννοίας ὁμολογεῖν
τῇ φύσει τοὺς τὰ κατὰ φύσιν ἀδιάφορα νομίζοντας,
καὶ μήϑ᾽ ὑγίειαν μήτ᾽ εὐεξίαν μήτε κάλλος μήτ᾽
ἰσχὺν ἡγουμένους αἱρετὰ μηδ᾽ ὠφέλιμα μηδὲ λυσι- v
τελῆ μηδὲ συμπληρωτικὰ τῆς κατὰ φύσιν τελειότητος"
μήτε τἀναντία φευχτὰ καὶ βλαβερά, πηρώσεις ἀλγη-
δόνας αἴσχη νόσους" ὧν αὐτοὶ λέγουσι πρὸς ἃ μὲν
ἀλλοτριοῦν πρὸς ἃ δ᾽ οἰκειοῦν ἡμᾶς τὴν φύσιν" εὖ
μάλα καὶ τούτον παρὰ τὴν κοινὴν ἔννοιαν ὄντος, 1
οἰκειοῦν πρὸς τὰ μὴ συμφέροντα μηδ᾽ ἀγαϑὰ τὴν
φύσιν καὶ ἀλλοτριοῦν πρὸς τὰ μὴ κακὰ μηδὲ βλά-
πτοντα᾽ καὶ ὃ μεῖξόν ἐστιν, οἰκειοῦν ἐπὶ τοσοῦτο

D καὶ ἀλλοτριοῦν, ὥστε τῶν μὲν μὴ τυγχάνοντας τοῖς
ὃξ περιπίπτοντας, εὐλόγως ἐξάγειν τοῦ ξῆν ἑαυτοὺς Ὁ
καὶ τὸν βίον ἀπολέγεσϑαι.

5. Νομίζω δ᾽ ἐγὼ κἀκεῖνο παρὰ τὴν ἔννοιαν
λέγεσθαι, τὸ τὴν μὲν φύσιν αὐτὴν ἀδιάφορον εἶναι
τὸ δὲ τῇ φύσει ὁμολογεῖν ἀγαϑὸν μέγιστον. οὐδὲ
γὰρ τῷ νόμῳ κατακολουϑεῖν ἀστεῖον οὐδὲ τῷ λόγῳ 35
πείϑεσϑαι σπουδαῖον, εἰ μὴ σπουδαῖος εἴη καὶ
ἀστεῖος ὃ νόμος καὶ ὁ λόγος. καὶ τοῦτο μὲν ἔλαττον'

9 *: ὑγείίν 34 μέγιστον Turnebus: μέτεστιν 8 τῷ
— τῷ] τὸ — τὸ 00. ἀστεῖον R

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 289

εἰ δέ, ὡς Χρύσιππος ἐν τῷ πρώτῳ περὶ τοῦ Προ- E
τρέπεσϑαι γέγραφεν, ἐν τῷ κατ᾽ ἀρετὴν βιοῦν μόνον
ἐστὶ τὸ εὐδαιμόνως, τῶν ἄλλων, φησίν, οὐδὲν ὄντων
πρὸς ἡμᾶς οὐδ᾽ εἰς τοῦτο συνεργούντων᾽ οὐ μόνον

5 οὐκ ἔστιν ἀδιάφορος ἡ φύσις, ἀλλ᾽ ἀνόητος καὶ
ἀπόπληκτος, οἰκειοῦσα ἡμᾶς πρὸς τὰ μηδὲν πρὸς
ἡμᾶς" ἀνόητοι δὲ καὶ ἡμεῖς εὐδαιμονίαν ἡγούμενοι
τὸ τῇ φύσει ὁμολογεῖν ἀγούδῃ πρὸς τὰ μηδὲν συνερ-
γοῦντα πρὸς εὐδαιμονίαν. καίτοι τί μᾶλλόν ἐστι

i κατὰ τὴν κοινὴν ἔννοιαν ἢ καϑάπερ τὰ αἱρετὰ πρὸς
τὸ ὠφελίμως, οὕτω τὰ κατὰ φύσιν πρὺς τὸ ζῆν
κατὰ φύσιν; οἱ δ᾽ οὐχ οὕτω λέγουσιν, ἀλλὰ τὸ ξῆν
κατὰ φύσιν τέλος εἶναι τιϑέμενοι τὰ κατὰ φύσιν F
ἀδιάφορα εἶναι νομίξουσιν.

5 6. Οὐχ ἧττον δὲ τούτου παρὰ τὴν κοινὴν ἔννοιάν
ἐστι τὸ ἔννουν καὶ φρόνιμον ἄνδρα πρὸς τὰ ἴσα
τῶν ἀγαϑῶν μὴ ἐπίσης ἔχειν, ἀλλὰ τὰ μὲν ἐν μηδενὶ
λόγῳ τίϑεσϑαι, τῶν δ᾽ ἕνεκα πᾶν ὁτιοῦν ἂν ὑπο-
μεῖναι καὶ παϑεῖν, μηδὲν ἀλλήλων μικρότητι καὶ

4) μεγέϑει διαφερόντων" ταὐτὸ δὲ λέγουσιν αὐτοέπου τῷ
** có σωφρόνως δυσϑανατῶσαν ἀποτρίψασϑαι πρε-
σβῦτιν᾽ ὁμοίως γὰρ ἀμφότεροι κατορθοῦσιν. ἀλλὰ 1061
δι’ ἐκεῖνα μὲν ὡς λαμπρὰ καὶ μεγάλα κἂν ἀπο-
ϑάνοιεν᾽ ἐπὶ τούτοις δὲ σεμνύνειν ἑαυτὸν αἰσχύνη

10 καϑάπερ τὰ ὠφέλιμα εἶναι ᾿αἱρετέα πρὸς τὸ ὠφελέμως,
οὕτω cett. W 20 αὐτοί που τῷ ** scripsi: αὐτοί" τούτω
Fort. supplendum cum Madvigio (vid. p. 1088 f£) hunc in
modum τῷ [σωφρόνως καλῆς νεάνιδος τὐμννμα τὸ
σωφρόνως cei. aut ita τῷ [κατορϑώματι τῷ μεγίστῳ] τὸ
σωφρόνως cett.

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 19

290 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

καὶ γέλως. λέγει δὲ καὶ Χρύσιππος ἐν τῷ περὶ τοῦ
Διὸς συγγράμματι καὶ τῷ τρίτῳ περὶ Θεῶν ψυχρὸν
εἶναι καὶ ἄτοπον καὶ ἀλλότριον τὰ τοιαῦτα τῶν ἀπ᾽
ἀρετῆς συμβαινόντων ἐπαινεῖν, ὅτι δῆγμα μυέας
ἀνδρείως ὑπέμεινε καὶ δυσϑανατώσης γραὸς ἀπέσχετο
σωφρόνως. ἄρ᾽ οὖν παρὰ τὴν κοινὴν φιλοσοφοῦσιν
ἔννοιαν, ἃς αἰσχύνονται πράξεις ἐπαινεῖν, μηδὲν
τούτων κάλλιον ὁμολογοῦντες; ποῦ γὰρ αἱρετὸν ἢ
πῶς ἀποδεχτόν, ὃ μήτ᾽ ἐπαινεῖν μήτε ϑαυμάξειν
ἄξιόν ἐστιν, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐπαινοῦντας ἢ ϑαυμά-
ξοντας ἀτόπους καὶ ψυχροὺς νομίζουσιν;

1. Ἔτι δὲ μᾶλλον, οἶμαι, φανεῖταί σοι παρὰ τὴν
κοινὴν ἔννοιαν, εἰ τῶν μεγίστων ἀγαϑῶν ὃ φρόνι-
pog μήτ᾽ ἀπόντων μήτ᾽ εἰ πάρεστιν αὐτῷ φροντίζοι,
ἀλλ᾽ οἷός ἐστιν ἐν τοῖς ἀδιαφόροις καὶ τῇ περὶ ταῦτα
πραγματείᾳ καὶ οἰκονομίᾳ, τοιοῦτος ἂν κἀν τούτοις
εἴη. πάντερ γὰρ δήπουϑεν

᾿εὐρυεδοῦς ὅσοι καρπὸν αἰνύμεϑα χϑονός,;

οὗ μὲν καὶ παρόντος ὄνησίς ἐστι xol μὴ παρόντος
ὥσπερ ἔνδεια καὶ ὄρεξις, αἱρετὸν καὶ ἀγαϑὸν καὶ
ὠφέλιμον νοοῦμεν" ἐφ’ ᾧ δ᾽ οὐδὲν ἄν τις πρα-
γματεύσαιτο μὴ παιδιᾶς ἕνεκεν μηδὲ ῥᾳστώνης, τοῦτ᾽
ἀδιάφορον. ἄλλῳ γὰρ οὐδενὶ τοῦ φιλοπόνου τὸν
κενόσπουδον ἀφορέξομεν ἐν τοῖς ἔργοις ὄντα πολλάκις,

9 ἀπόδεκτον BE 14 πάρεστιν αὐτῷ φροντίζοι Mad-
vigius: πάρεισιν αὐτῷ φροντίζων 10 ày] del. Rasmus. αὖ
18 Bergk. 3 p. 888 ib. Plato Protag. p. 846c: εὐρυέδους
ib. αὐἰνύμεϑα X ex p.l: 4—6 B 4E us0o 422 εἰ μὴ παι-
διᾶς ys ἕνεκεν ἢ ῥαστώνης R

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 291

ἢ τῷ τὸν uiv sig ἀνωφελῆ πονεῖν καὶ ἀδιαφόρως,
τὸν δ᾽ ἕνεκά του τῶν συμφερόντων καὶ λυσιτελῶν.
ἀλλ᾽ οὗτοί ys τοὐναντέον᾽ ὃ γὰρ σοφὸς αὐτοῖς καὶ
φρόνιμος ἐν πολλαῖς καταλήψεσι καὶ μνήμαις κατα-
λήψεων γεγονὼς ὀλίγας πρὸς αὑτὸν ἡγεῖται᾽ τῶν τ᾽
ἄλλων οὐ πεφροντικὼς οὐδ᾽ ἔλαττον ἔχειν οὐδὲ
πλέον οἴεται. μνημονεύων ὅτι πέρυσι κατάληψιν
ἔλαβε πταρνυμένου ΖΦίωνος ἢ σφαιρίξοντος Θέωνος.
καίτοι πᾶσα κατάληψις ἐν τῷ σοφῷ καὶ μνήμη τὸ
ἀσφαλὲς ἔχουσα καὶ βέβαιον εὐϑύς ἐστιν ἐπιστήμη D
καὶ ἀγαϑὸν μέγα καὶ μέγιστον. ἄρ᾽ οὖν ὁμοίως
ὑγιείας ἐπιλειπούσης, αἰσϑητηρίου κάμνοντος, οὐσίας
ἀπολλυμένης, ἀφρόντιστός ἐστι καὶ πρὸς αὑτὸν οὐδὲν
ἡγούμενος τούτων ὃ σοφός" ij “νοσῶν μὲν ἰατροῖς
ι6 τελεῖ μισϑοὺς χρημάτων δ᾽ ἕνεκα πρὸς Δεύκωνα
πλεῖ τὸν ἐν Βοσπόρῳ δυνάστην καὶ πρὸς Ἰδάνϑυρσον
ἀποδημεῖ τὸν Σκύϑην᾽ ὥς φησι Χρύσιππος, τῶν δ᾽
αἰσθήσεων ἔστιν ἃς ἀποβαλὼν οὐδὲ ξῆν ὑπομένει;
πῶς οὖν οὐχ ὁμολογοῦσι παρὰ τὰς ἐννοίας φιλοσο-
20 φεῖν, ἐπὶ τοῖς ἀδιαφόροις τοσαῦτα πραγματευόμενοι
καὶ σπουδάξοντες, ἀγαϑῶν δὲ μεγάλων καὶ παρόντων
καὶ μὴ παρόντων ἀδιαφόρως ἔχοντες:
8. ᾿4λλὰ κἀκεῖνο παρὰ τὰς κοινὰς ἐννοίας ἐστίν, E
ἄνθρωπον ὄντα μὴ χαίρειν ἐκ τῶν μεγίστων κακῶν
8 ἐν τοῖς μεγίστοις ἀγαϑοῖς γενόμενον" τοῦτο δὲ
πέπονθεν Ó τούτων σοφός. ἐκ γὰρ τῆς ἄκρας
κακίας μεταβαλὼν εἰς τὴν ἄκραν ἀρετὴν καὶ τὸν

σι

e

1

1 χαὶ ἀδιάφορα M 12 *: ὑγείις — ib. κάμνοντος *:
καμόντος 106 ἰδάνουρσον E. ἰνδάϑυρσον B
195

292 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

ἀϑλιώτατον βίον διαφυγὼν ἅμα καὶ κτησάμενος τὸν
μακαριώτατον οὐδὲν ἐπίδηλον εἰς χαρὰν ἔσχεν οὐδ᾽
ἐπῆρεν αὐτὸν οὐδ᾽ ἐκίνησεν ἡ τοσαύτη μεταβολή,
κακοδαιμονίας ἀπαλλαγέντα καὶ μοχϑηρίας ἁπάσης,
F εἰς δ᾽ ἀσφαλῆ τινα καὶ βεβαίαν παντέλειαν ἀγαϑῶν 5
ἐξικόμενον. ἔτι παρὰ τὴν ἔννοιάν ἐστιν ἀγαϑῶν
μὲν εἶναι μέγιστον τὸ ἀμετάπτωτον ἐν ταῖς κρέσεσι
καὶ βέβαιον, μὴ δεῖσθαι δὲ τούτου τὸν ἐπ᾽ ἄκρον
προκόπτοντα μηδὲ φροντίξειν παραγενομένου᾽ πολλά-
xig ὃΣ μηδὲ τὸν δάκτυλον προτεῖναι ταύτης γ᾽ τ
ἕνεκα τῆς ἀσφαλείας καὶ βεβαιότητος, ἣν τέλειον
ἀγαϑὸν καὶ μέγα νομίξουσιν. οὐ μόνον οὖν ταῦτα
λέγουσιν οἱ ἄνδρες, ἀλλὰ κἀκεῖνα πρὸς τούτοις, ὅτι
1062 ᾿ἀγαϑὸν ὃ χρόνος οὐκ αὔξει προσγιγνόμενος, ἀλλά,
κἂν ἀκαρές τις ὥρας γένηται φρόνιμος, οὐδενὶ πρὸς ::
εὐδαιμονίαν ἀπολειφϑήσεται τοῦ τὸν αἰῶνα χρω-
μένου τῇ ἀρετῇ καὶ μακαρίως ἐν αὐτῇ καταβιοῦντος.
ταῦτα δ᾽ οὕτω νεανικῶς ἀπισχυρισάμενοι πάλιν
οὐδὲν εἶναί φασιν ἀρετῆς ὄφελος ὀλιγοχρονίου᾽ τί
ydo, ἂν μέλλοντι ναναγεῖν εὐθὺς 1) κατακρημνίξεσϑαι 30
φρόνησις ἐπιγένηται; τί δ᾽ ἂν ὃ Λίχας, ὑπὸ τοῦ
ἩΗρακλέους ἀποσφενδονώμενος, εἰς ἀρετὴν ἐκ κακίας
μεταβάλῃ; ταῦτ᾽ οὖν οὐ μόνον παρὰ τὰς κοινὰς
ἐννοίας ἐστὶ φιλοσοφούντων ἀλλὰ καὶ τὰς ἰδίας
κυχώντων, εἰ τὸ βραχὺν χρόνον χτήσασϑαι rov:
Β ἀρετὴν οὐδὲν ἀπολείπεσϑαι τῆς ἄκρας εὐδαιμονίας
ἅμα καὶ μηδενὸς ὅλως ἄξιον νομίξουσι.

6 ἔτι] om.BE 16 οὐδενὶ] οὐδὲν Rasmus

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 293

9, Τοῦτο δ᾽ οὐκ ἂν μάλιστα ϑαυμάσαις αὐτῶν,
ἄλλ᾽ ὅτι, τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς εὐδαιμονίας παραγιγνο-
μένης, πολλάκις οὐδ᾽ αἰσϑάνεσϑαι τὸν κτησάμενον
οἴονται, διαλεληϑέναι δ᾽ αὐτόν, ὅτι μικρῷ πρόσϑεν

5 ἀϑλιώτατος ὧν καὶ ἀφρονέστατος νῦν ὁμοῦ φρόνι-
μος καὶ μακάριος γέγονεν. οὐ γὰρ μόνον ἔχοντά
τινα τὴν φρόνησιν τοῦτο μόνον μὴ φρονεῖν ὅτι
φρονεῖ μηδὲ γιγνώσκειν ὅτι τὸ ἀγνοεῖν διαπέφευγεν
εὐτράπελόν ἐστιν" ἀλλὰ καὶ ὅλως ὡς εἰπεῖν τἀγαϑὸν

10 ἀρρεπὲς ποιοῦσε καὶ ἀμαυρόν, εἰ μηδ᾽ αἴσθησιν
αὑτοῦ ποιεῖ παραγενόμενον. φύδει γὰρ ἀνεπαί- C
όϑητον οὐκ ἔστι κατ᾽ αὐτούς" ἀλλὰ καὶ λέγει διαρ-
ρήδην Χρύσιππος ἐν τοῖς περὶ TéAovg αἰσϑητόν
εἶναν τἀγαϑόν' ὡς δ᾽ οἴεται, καὶ ἀποδείκνυσι.

15 λείπεται τοίνυν ἀσϑενείᾳ καὶ μικρότητι διαφεύγειν
αὐτὸ τὴν αἴσϑησιν, ὁπόταν παρὸν ἀγνοῆται καὶ δια-
λανθάνῃ τοὺς ἔχοντας. ἔτι τοίνυν ἄτοπον μέν ἐστι
τὴν τῶν ἀτρέμα λευχῶν καὶ μέσως αἰσϑανομένην
ὄὕψυν ἐκφεύγειν τὰ ἐπ᾿ ἄκρον λευκὰ καὶ τὴν τὰ

0 μαλακῶς καὶ ἀνειμένως ϑερμὰ καταλαμβάνουσαν
ἁφὴν ἀναισϑητεῖν τῶν σφόδρα ϑερμῶν" ἀτοπώτερον
δέ, εἴ τις τὸ κοινῶς κατὰ φύσιν, οἷόν ἐστιν ὑγίεια
καὶ εὐεξία, καταλαμβάνων, τὴν ἀρετὴν ἀγνοεῖ
παροῦσαν, ἣν μάλιστα καὶ ἄκρως κατὰ φύσιν

:5 εἶναι τίϑενται. πῶς γὰρ οὐ παρὰ τὴν ἔννοιάν D
ἐστιν ὑγιείας καὶ νόσου διαφορὰν καταλαμβάνειν,

9 ὡς Hasmus ib. *: τὸ ἀγαϑὸν 11 *: αὐτοῦ
ib. malim παραγιγνόμενον cf. lin.2 18 Duebnerus: μέσων
22 τὰ κοινῶς ib. *: ὑγεία

294 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

φρονήσεως δὲ μὴ καταλαμβάνειν καὶ ἀφροσύνης,
ἀλλὰ τὴν μὲν ἀπηλλαγμένην οἴεσϑαι παρεῖναι, τὴν
0à κεχτημένον ἀγνοεῖν ὅτι πάρεστιν; ἐπεὶ δ᾽ ἐκ τῆς
ἄκρας προκοπῆς μεταβάλλουσιν εἰς εὐδαιμονίαν καὶ
ἀρετήν, δυεῖν ἀνάγκη ϑάτερον, ἢ τὴν προκοπὴν
κακίαν μὴ εἶναι μηδὲ κακοδαιμονίαν, 1) τὴν ἀρετὴν
τῆς κακίας μὴ πολλῷ παραλλάττειν μηδὲ τῆς κακο-
δαιμονίας τὴν εὐδαιμονίαν, ἀλλὰ μικρὰν καὶ ἀνεπαί-
σϑητον εἶναι τὴν πρὸς τὰ κακὰ τῶν ἀγαϑῶν δια-

E φοράν" οὐ γὰρ ἂν ἑαυτοὺς διελάνθανον ἀντ᾽ ἐκείνων v
ταῦτ᾽ ἔχοντες.

10. Ὅταν μὲν οὖν μηδενὸς ἐκστῆναι τῶν μαχο-
μένων ἀλλὰ πάνϑ'᾽ ὁμολογεῖν καὶ τιϑέναι ϑέλωσι,
τὸ τοὺς προχόπτοντας ἀνοήτους καὶ κακοὺς εἶναι,
τὸ φρονίμους καὶ ἀγαθοὺς γενομένους διαλανϑάνειν i
ἑαυτούς, τὸ μεγάλην διαφορὰν τῆς φρονήσεως πρὸς
τὴν ἀφροσύνην ὑπάρχειν" ἦ πού σοι δοκοῦσι ϑαυμα-

F σίως ἐν τοῖς δόγμασι τὴν ὁμολογίαν βεβαιοῦν; ἔτι
0$ μᾶλλον ἐν τοῖς πράγμασιν, ὅταν πάντας ἐπίσης
κακοὺς καὶ ἀδίκους καὶ ἀπίστους καὶ ἄφρονας τοὺς Ὁ.
μὴ σοφοὺς ἀποφαίνοντες εἶτα πάλιν τοὺς μὲν αὐτῶν
ἐκτρέπωνται καὶ βδελύττωνται, τοὺς δ᾽ ἀπαντῶντες
μηδὲ προδαγορεύωσι᾽ τοῖς δὲ χρήματα πιστεύωσιν,

. ἀρχὰς ἐγχειρίξωσιν, ἐκδιδῶσι ϑυγατέρας. ταῦτα γὰρ
εἰ μὲν παίζοντες λέγουσι, καϑείσϑωσαν τὰς ὀφρῦς 5 |

1068 εἰ δ᾽ ἀπὸ σπουδῆς καὶ φιλοσοφοῦντες, παρὰ τὰς

e

1 φρονήσεως δὲ μὴ καταλαμβάνειν * — 22 τοὺς δ᾽] del.
W ut ex proximo τοῖς δ᾽ ortum ὥ2ὅ καϑείσθωσαν (καϑέ-
σϑωσαν W): καταϑέσϑωσαν

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 295

κοινάς ἔστιν ἐννοίας ψέγειν μὲν ὁμοίως καὶ xaxitsw
σεάντας ἀνθρώπους, χρῆσϑαι δὲ τοῖς μὲν ὡς μετρίοις
τοῖς δ᾽ ὡς κακέστοιο᾽ καὶ Χρύσιππον μὲν ὑπερεκ-
σεεπλῆχϑαι καταγελᾶν δ᾽ AAsE(vov, μηδὲν δὲ μᾶλλον
5 οἴεσθαι μηδ᾽ ἧττον ἀλλήλων ἀφραίνειν τοὺς ἄνδρας.
“ναΐ᾽ φασίν, “ἀλλ᾽ ὥσπερ ὃ πῆχυν ἀπέχων ἐν ϑα-
λάττῃ τῆς ἐπιφανείας οὐδὲν ἧττον πνίγεται τοῦ
καταδεδυκότος ὀργυιὰς πεντακοσίας, οὕτως οὐδ᾽ οἵ
πελάξοντες ἀρετῇ τῶν μακρὰν ὄντων ἧττόν εἰσιν ἐν
1ὸ χακέχ᾽ καὶ καϑάπερ οἵ τυφλοὶ τυφλοί εἰσι, κἂν ὀλίγον
ὕστερον ἀναβλέπειν μέλλωσιν, οὕτως οἷ προκόπτοντερ,
ἄχρι οὗ τὴν ἀρετὴν ἀναλάβωσιν, ἀνόητοι καὶ μοχϑη-
ool διαμένουσιν." ὅτι μὲν οὖν οὔτε τυφλοῖς ἐοίκασιν B
οἵ προκόπτοντες ἀλλ᾽ ἧττον ὀξυδορκοῦσιν, οὔτε πνι-
15 γομένοις ἀλλὰ νηχομένοις, καὶ ταῦτα πλησίον λιμένος,
αὐτοὶ διὰ τῶν πραγμάτων μαρτυροῦσιν. οὐ γὰρ ἂν
ἐχρῶντο συμβούλοις καὶ στρατηγοῖς καὶ νομοϑέταις
ὥσπερ τυφλοῖς χειραγωγοῖς, οὐδ᾽ ἂν ἐξήλουν ἔργα
καὶ πράξεις καὶ λόγους καὶ βίους ἐνίων, εἰ πάντας
40) ὡσαύτως πνιγομένους ὑπὸ τῆς ἀφροσύνης καὶ μοχϑη-
ρίας ἑώρων. ἀφεὶς δὲ τοῦτο ϑαύμασον ἐκείνῃ τοὺς
ἄνδρας, εἰ μηδὲ τοῖς ἑαυτῶν διδάσκονται παρα- C
δείγμασι προέσδϑαι τοὺς διαλεληϑότας ἐκείνους
σοφοὺς καὶ μὴ συνιέντας μηδ᾽ αἰσϑανομένους, ὅτι
25 πνιγόμεξνοι πέπαυνται καὶ φῶς δρῶσι καὶ τῆς κακίας
ἐπάνω γεγονότες ἀναπεπνεύχασι.

10 of τυφλοὶ] σκύλακες Rasmus coll. Cic. de fin. 8, 14, 48
19 ἄχρις ἂν οὗ idem ib. ἄχρε *: ἄχρις 18 τυφλοῖς
Μ: τυφλοὶ 98 τοὺς ἢ

296 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

11. Ἔτι παρὰ τὴν ἔννοιάν ἐστιν ἄνϑρωπον, c
πάντα τἀγαϑὰ πάρεστι καὶ μηδὲν ἐνδεῖ πρὸς εὐδαι--
μονίαν καὶ τὸ μακάριον, τούτῳ καθήκειν ἐξάγειν
ἑαυτόν" ἔτι δὲ μᾶλλον, ᾧ μηδὲν ἀγαϑὸν ἔστι μηδ᾽
ἔσται, τὰ δεινὰ δὲ πάντα καὶ τὰ δυσχερῆ καὶ κακὰ 5
πάρεστι καὶ παρέσται διὰ τέλους. τούτῳ μὴ καϑή-
xtv ἀπολέγεσθαι τὸν βίον, ἂν μή τι νὴ Ζία τῶν

D ἀδιαφόρων αὐτῷ προσγένηται. ταῦτα τοίνυν ἐν τῇ
Στοᾷ νομοϑετεῖται, καὶ πολλοὺς μὲν ἐξάγουσι τῶν
σοφῶν ὡς ἄμεινον εὐδαιμονοῦντας πεπαῦσθαι, πολ- 1
λοὺς δὲ κατέχουσι τῶν φαύλων ὡς καϑήκοντος
αὐτοῖς ξῆν κακοδαιμονοῦντας. καίτοι ὃ μὲν σοφὸς
ὄλβιος μακάριος πανευδαίμων ἀσφαλὴς &xívóvvoc, ὁ
δὲ φαῦλος καὶ ἀνόητος οἷος εἰπεῖν

γέμων κακῶν δὴ κοὐκέτ᾽ ἔσϑ᾽ ὅπου τεϑῇ᾽ 15

ἀλλὰ καὶ τούτοις μονὴν οἴονται καϑήκουσαν εἶναι
κἀκείνοις ἐξαγωγήν. “εἰκότως δέ᾽ φησὶ Χρύσιππος
“οὐ γὰρ ἀγαϑοῖς καὶ κακοῖς δεῖ παραμετρεῖσθαι τὸν
βίον ἀλλὰ τοῖς κατὰ φύσιν καὶ παρὰ φύσιν." οὕτω:
ἄνθρωποι σῴξουσι τὴν συνήϑειαν καὶ πρὸς τὰς Ὁ
κουνὰς ἐννοίας φιλοσοφοῦδσι. τί λέγεις; οὐ δεῖ
σκοπεῖν

E ὅττι τοι ἐν μεγάροισι κακόν τ᾽ ἀγαϑόν τε τέτυχται᾽

1 ἔτι" cf. p. 1061f. 1070 f. 7 tL νὴ Zo Turnebus:
τινι διὰ 15 vid. p. 1048 f. ib. κοὐκέτ᾽ Euripides: καὶ
οὐκ 16 μονὴν Basileensis: μόνην 20 eadem: ἀνϑρό-
ποις n ib. πρὸς] κατὰ Rasmus 28 Hom. ὃ 392 ib.
tL

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 291

τὸν περὶ βίου καὶ ϑανάτου σκοπούμενον, οὐδ᾽ ὥσπερ
ἐπὶ ξυγοῦ τὰ πρὸς εὐδαιμονίαν καὶ κακοδαιμονίαν
ἐξετάξειν ἐπιξήμια μᾶλλον ἢ ὠφέλιμα ἀλλ᾽ ἐκ τῶν
μήτ᾽ ὠφελούντων μήτε βλαπτόντων τοὺς εἰ βιωτέον

δἢ μὴ ποιεῖσθαι λογισμούς; οὐ μέλλει πρὸς τὰς
τοιαύτας ὑποθέσεις καὶ ἀρχὰρ καϑηκόντως αἱρεῖσθαί
τε τὸν βίον, ᾧ τῶν φευκτῶν οὐδὲν ἄπεστι, καὶ
φεύγειν, ᾧ πάντα τὰ αἱρετὰ πάρεστι; καίτοι παρά-
λογον μέν, ὦ ἕταῖρε. καὶ τὸ φεύγειν τὸν βίον ἐν

10 μηδενὶ κακῷ γενομένους" παραλογώτερον δέ, εἰ μὴ F
τυγχάνων ig τοῦ ἀδιαφόρον τἀγαϑὸν ἀφέησιν"
ὕπερ οὗτοι ποιοῦσι, τὴν εὐδαιμονίαν προϊέμενοι καὶ
τὴν ἀρετὴν παροῦσαν &vO' ὑγιείας καὶ δλοκληρίας,
ὧν οὐ τυγχάνουσιν.

15 '£v9" αὖτε Γλαύχῳ Κρονέδης φρένας ἐξέλετο Ζεύς,

ὅτι χρύσεια χαλκείων, ἑκατόμβοια ἐννεαβοίων ἔμελλε
διαμείψεσϑαι. καίτοι τὰ μὲν χάλκεα τῶν ὅπλων
οὐχ ἧττον ἢ τὰ χρυσᾶ παρεῖχε χρείαν μαχομένοις,
εὐπρέπεια δὲ σώματος καὶ ὑγίδια toig Στωικοῖος οὔτε
χρείαν οὔτ᾽ ὄνησίν τινα φέρει πρὸς εὐδαιμονίαν᾽
ἀλλ᾽ ὅμως οὗτοι τῆς φρονήσεως ἀντικαταλλάττονται 1004
τὴν ὑγίειαν. “καὶ γὰρ ᾿Ηρακλείτῳ᾽ φασί ᾿ καὶ Φερε-
᾿κύδῃ καθήκειν ἄν, εἴπερ ἠδύναντο, τὴν ἀρετὴν
ἀφεῖναι καὶ τὴν φρόνησιν, ὥστε παύσασϑαι φϑει-

m

8 ἐπιξήμια μᾶλλον ἢ ὠφέλιμα ": ἐπίσημα μᾶλλον ὠφελ
4—5B 5—6E — 4s R: à—8B 8Ε. Malim εἴπερ (ovt)
11 *: n^ &yaO0» — 18 *: ὑγείας Item lin. 19.232. 16 Hom.
Z934 16 ὅτι) ὅτε R. ib. govo& Turnebus — 17 γαλκᾶϑ

298 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

ριῶντας καὶ ὑδρωπιῶντας᾽ xal τῆς Κίρκης ἐγχεούδης
δύο φάρμακα, τὸ μὲν ποιοῦν ἄφρονας ἐκ φρονέμων
τὸ δ᾽ ὄνους φρονίμους ἐξ ἀφρόνων ἀνϑρώπων,
οὐκ ἂν τὸν Ὀδυσσέα πιεῖν τὸ τῆς ἀφροσύνης μᾶλλον
ἢ μεταβαλεῖν εἰς ϑηρίου μορφὴν τὸ εἶδος. ἔχοντα 5
τὴν φρόνησιν καὶ μετὰ τῆς φρονήδεως δηλονότι
τὴν εὐδαιμονίαν; καὶ ταῦτά φασιν αὐτὴν ὑφηγεῖσϑαι

Β καὶ παρακελεύεσϑαι τὴν φρόνησιν “ἄφες μὲ καὶ
καταφρόνησον ἀπολλυμένης ἐμοῦ καὶ διαφϑειρομένης
εἰς ὄνου πρόσωπον. ἀλλ᾽ ὄνου ys, φήσει τις, ἦ τὸ

» τοιαῦτα παραγγέλλουσα φρόνησίς ἐστιν, εἰ τὸ μὲν
φρονεῖν xal εὐδαιμονεῖν ἀγαθόν ἐστι τὸ δ᾽ ὄνου
περιφέρειν πρόσωπον ἀδιάφορον. ἔϑνος εἶναί φασιν
“ἰϑιόπων, ὅπου κύων βασιλεύει καὶ βασιλεὺς προσ-
αγορεύεται καὶ γέρα καὶ τιμὰς ἔχει βασιλέως, ἄνδρες .15
δὲ πράσσουσιν ἅπερ ἡγεμόσι πόλεων προσήκει καὶ

C ἄρχουσιν. ἄρ᾽ οὖν παρὰ τοῖς Στωικοῖς ὁμοίως τὸ
μὲν ὄνομα καὶ τὸ σχῆμα τἀγαθοῦ πάρεστι τῇ ἀρετῇ
καὶ μόνην ταύτην αἱρετὸν καὶ ὠφέλιμον καὶ συμφέρον
καλοῦσι, πράττουσι δὲ ταῦτα καὶ φιλοσοφοῦσι καὶ 30
ξῶσι καὶ ἀποϑνήσχουσιν, ὥσπερ ἀπὸ προστάγματος
τῶν ἀδιαφόρων; καίτοι τὸν κύνα μὲν ἐκεῖνον οὐδεὶς
“ἰἐἰϑιόπων ἀποκτίννυσιν, ἀλλὰ σεμνῶς κάϑηται προῦ-
κυνούμενος" obro, δὲ τὴν ἀρετὴν ἀπολλύουσιν

2 ἄφρονας ἐκ φρονέμων »] BE, non φρονέμους ἐξ ἀφρόνων
8 ὄνους φρονέμους — οὖκ ἂν inserui partim cum W: 928B
42E Ἵ11 ἐστιν) δά, ἀλλ᾽ οὐκ ἔστιν αὶ' 12 ὄνου Turnebus:

5—6B 9E 15 γέρα R: ἱερὰ 18 *: τοῦ ἀγαϑοῦ
23 &moxtévvvow BE

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 209

ἑαυτῶν καὶ διαφϑείρουσι, τῆς ὑγιείας περιεχόμενοι
καὶ τῆς ἀπονίας.
12. Ἔοικε δ᾽ ἡμᾶς ἀπαλλάττειν τοῦ περὶ τούτων
ἔτι πλείονα λέγειν ὃ κολοφὼν αὐτός, ὃν ὁ Χρύσιππος
5 τοῖς δόγμασιν ἐπιτέϑεικεν. ὄντων γὰρ ἐν τῇ φύσει
τῶν μὲν ἀγαϑῶν τῶν δὲ κακῶν τῶν δὲ καὶ μεταξὺ
καὶ καλουμένων ἀδιαφόρων, οὐδεὶς ἔστιν ἀνθρώπων, Ὁ
ὃς οὐ βούλεται τἀγαϑὸν ἔχειν μᾶλλον ἢ τὸ ἀδιά-
φορον καὶ τὸ ἀδιάφορον ἢ τὸ κακόν. ἀλλὰ καὶ
ιτοτοὺς ϑεοὺς δήπου ποιούμεϑα μάρτυρας. αἰτούμενοι
ταῖς εὐχαῖς παρ᾽ αὐτῶν μάλιστα μὲν κτῆσιν ἀγαϑῶν,
εἰ δὲ μή, κακῶν ἀποφυγήν, τὸ δὲ μήτ᾽ ἀγαϑὸν μήτε
κακὸν ἀντὶ μὲν τἀγαθοῦ μὴ ϑέλοντες ἔχειν ἀντὶ
0$ τοῦ κακοῦ ϑέλοντες. ὃ δὲ τὴν φύσιν ἐναλλάττων
.- καὶ τὴν τάξιν ἀναστρέφων ἐκ τῆς μέσης χώρας τὸ
μέσον εἰς τὴν ἐσχάτην μετατίϑησι, τὸ δ᾽ ἔσχατον
εἰς τὴν μέσην ἐπανάγει καὶ μετοικίξει, καϑάπερ οἵ
τύραννοι τοῖς κακρῖς προεδρίαν διδοὺς καὶ νομοϑε- E
τῶν πρῶτον διώκειν τἀγαϑὸν δεύτερον δὲ τὸ κακόν,
x» ἔσχατον δὲ καὶ χείριστον ἡγεῖσϑαι τὸ μήτ᾽ ἀγαϑὺν
μήτε κακόν᾽ ὥσπερ εἴ τις μετὰ τὰ οὐράνια τὰ ἐν
"Aujov τιϑείη, τὴν δὲ γῆν καὶ τὰ περὶ γῆν εἰς τὸν
τάρταρον GxOGELE

“τῆλε μάλ᾽, ἦχι βάϑιστον ὑπὸ χϑονὸς ἔστι
25 [8éos9 oov.

1 *: ὑγείας 6 καὶ] del. W, non opus 9 καὶ τὸ
ἀδιάφορον) om. BE 18 διδοὺς καὶ Madvigius: διδοῦσι"
καὶ 19 *: τὸ ἀγαϑόν 234 Hom. Θ 14

300 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

εἰπὼν οὖν ἐν τῷ τρίτῳ περὶ Φύσεως ὅτι “λυσιτελεῖ
ξῆν ἄφρονα ἢ μὴ βιοῦν, κἂν μηδέποτε μέλλῃ φρο-
νήσειν᾽ ἐπιφέρει κατὰ λέξιν “τοιαῦτα γὰρ τἀγαϑά
ἐστι τοῖς ἀνθρώποις, ὥστε τρόπον τινὰ καὶ τὰ κακὰ
τῶν ἄλλων ἀνὰ μέσον προτερεῖν ἔστι δ᾽ οὐ ταῦτα 5
F προτεροῦντα, ἀλλ᾽ ὃ λόγος μεϑ᾽ οὗ βιοῦν ἐπιβάλλει
μᾶλλον, εἰ καὶ ἄφρονες ἐσόμεϑα.᾽ δῆλον οὖν, εἶ
καὶ ἄδικοι καὶ παράνομον καὶ ϑεοῖς ἐχϑροὶ καὶ
κακοδαίμονες" οὐδὲν γὰρ ἄπεστι τούτων τοῖς ἀφρόνως
βιοῦσιν. ἐπιβάλλει τοίνυν κακοδαιμονεῖν μᾶλλον ἢ 10
μὴ κακοδαιμονεῖν καὶ βλάπτεσϑαι μᾶλλον ἢ μὴ βλά-
πτεόσϑαι καὶ ἀδικεῖν ἢ μὴ ἀδικεῖν καὶ παρανομεῖν
ἢ μὴ παρανομεῖν; τουτέστιν ἐπιβάλλει τὰ μὴ ἐπι-
βάλλοντα ποιεῖν καὶ καϑήκει ξῆν καὶ παρὰ τὸ
καϑῆκον. “ναί; χεῖρον γάρ ἐστι τὸ ἄλογον καὶ τὸ 5
ἀναίσϑητον εἶναι τοῦ ἀφραίνειν.᾽ εἶτα τί παϑόντες
οὐχ ὁμολογοῦσιν εἶναι κακόν, ὃ τοῦ κακοῦ χεῖρόν
ἐστι; διὰ τί φευκτὸν ἀποφαίνουσι μόνον τὴν ἄφρο-
1065 σύνην, δἰ οὐχ ἧττον ἀλλὰ καὶ μᾶλλον ἐπιβάλλον
ἐστὶ φεύγειν τὴν μὴ δεχομένην τὸ ἀφραίνειν διά- 2
9586;

18. 4AAà τί ἄν τις ἐπὶ τούτοις δυσχεραίνοι,
μεμνημένος ὧν ἐν τῷ δευτέρῳ περὶ Φύσεως γέγραφεν,
ἀποφαίνων οὐκ ἀχρήστως τὴν κακίαν πρὸς τὰ ὅλα
γεγενημένην; ἄξιον δ᾽ ἀναλαβεῖν τὸ δόγμα ταῖς 55

2 ἄφρονα] add. μᾶλλον p. 10428 ib. μὴ] om. BE

8 *: τὰ ἀγαϑα ὅ τῶν ἄλλων] aut del. aut leg. τῶν ἄλλων

τῶν monet R cf.p.1042b 8 R: καὶ sí κακοδαίμονες 18 τὰ

ἡ R: τὰ 14 τὸ R: τὸ μὴ 16 z/] om. BE 18 διὰ
τί φευκτὸν M: δι᾽ ἃ φευκτὸν

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 301

ἐκείνου λέξεσιν, ἵνα xal μάθῃς πως, οἱ τοῦ Ξενο-
κράτους καὶ Σπευσίππου κατηγοροῦντες ἐπὶ τῷ μὴ
τὴν ὑγέειωαν ἀδιάφορον ἡγεῖσθαι μηδὲ τὸν πλοῦτον
ἀνωφελὲς ἐν τίνι τόπῳ τὴν κακίαν αὐτοὶ τίϑενται
5 καὶ τίνας λόγους περὶ αὐτῆς διεξίασιν" “ἡ δὲ κακία B
πρὸς τὰ λοιπὰ συμπτώματα ἔχει ὕρον᾽ γίγνεται γὰρ
αὐτή zog κατὰ τὸν τῆς φύσεως λόγον καί, ἵν᾽ οὕτως
εἴπω, οὐκ ἀχρήστως γίγνεται πρὸς τὰ ὅλα οὐδὲ γὰρ
ἂν τἀγαϑὸν ἦν.᾽ οὐκοῦν ἐν ϑεοῖρ ἀγαθὸν οὐδὲν
10 ἔστιν, ἐπεὶ μηδὲ xexóv: οὐδέ, ὅταν ὃ Ζεὺς εἰς
ἑαυτὸν ἀναλώσας τὴν ὕλην ἅπασαν εἷς γένηται καὶ
τὰς ἄλλας ἀνέλῃ διαφοράς, οὐδὲν ἔστιν ἀγαϑὸν
τηνικαῦτα, μηδενός γε κακοῦ παρόντος" ἀλλὰ χοροῦ
μὲν ἔστιν ἐμμέλεια μηδενὸς ἀπάδοντος ἐν αὐτῷ,
1: καὶ σώματος ὑγίεια μηδενὸς μορίου νοσοῦντορ᾽
ἀρετὴ δ᾽ ἄνευ κακίας οὐκ ἔχει γένεσιν, ἀλλ᾽ ὥσπερ
ἐνίαις τῶν ἰατρικῶν δυνάμεων ἰὸς ὄφεως καὶ χολὴ
ὑαίνης ἀναγκαῖόν ἐστιν, οὕτως ἐπιτηδειότης ἑτέρα C
τῇ Μελήτου μοχϑηρίᾳ πρὸς τὴν Σωκράτους δικαιο-
2; σύνην καὶ τῇ Κλέωνος ἀναγωγίᾳ πρὸς τὴν Περι-
κλέους καλοκἀγαθίαν" πῶς δ᾽ ἂν εὗρεν ὃ Ζεὺς τὸν
Ἡρακλέα φῦσαι καὶ τὸν “υκοῦργον, εἰ μὴ καὶ Σαρ-
δανάπαλον ἡμῖν ἔφυσε καὶ Φάλαριν; ὥρα λέγειν
αὐτοῖς ὅτε καὶ φϑίδις γέγονεν ἀνθρώπῳ πρὸς εὖ-
s &&(xv καὶ ποδάγρα πρὸς ὠκύτητα" καὶ οὐκ ἂν ἦν
1 πως Ὗ : πῶς Ὁ. οὗ τοῦ Leonicus: ὅπου 6 συμπτώ-
ματά τινὰ ἔχει ὅρον" γίν. γὰρ καὶ αὐτή πως Rasmus coll.
p. 1060 f. 11 M: ἀναλύσας 12 οὐϑὲν BE 16 * hic

et infra: ὑγεία: 18 W: οὕτως ἀναγκαῖόν ἐστιν 19 *:
μελίτου 24 W: ἀνθρώπων

302 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

᾿Αχιλλεὺς κομήτης, sí μὴ φαλακρὸς Θερσίτης. τί

γὰρ διαφέρουσι τῶν ταῦτα ληρούντων καὶ φλνα-

ρούντων οἷ λέγοντες μὴ ἀχρήστως γεγονέναι πρὸς τὴν

ἐγκράτειαν τὴν ἀκολασίαν καὶ πρὸς τὴν δικαιοσύνην
D τὴν ἀδικίαν; ὅπως εὐχώμεϑα τοῖς ϑεοῖς ἀεὶ μοχϑη- 5

ρίαν εἶναι

'ψεύδεά 9" αἰμυλίους τε λόγους καὶ ἐπέκλοπον ἦϑος,

εἰ, τούτων ἀναιρεϑέντων, οἴχεται φροῦδος ἡ ἀρετὴ
καὶ συναπόλωλεν.

14, Ἢ βούλει τὸ ἥδιστον αὐτοῦ τῆς γλαφυρίας τὸ
καὶ πιϑανότητος ἱστορῆσαι; ᾿ὥσπερ γὰρ al κωμῳδίαι
φησίν ἐπιγράμματα γελοῖα φέρουσιν, ἃ xo9' αὑτὰ
μέν ἐστι φαῦλα τῷ δ᾽ ὕλῳ ποιήματι χάριν τινὰ
προστίϑησιν, οὕτω ψέξειας ἂν αὐτὴν ἐφ᾽ ἑαυτῆς τὴν
κακίαν᾽ τοῖς δ᾽ ὅλοις οὐκ ἄχρηστός ἐστι. πρῶτον ἡ
μὲν οὖν τὴν κακίαν γεγονέναι κατὰ τὴν τοῦ ϑεοῦ
πρόνοιαν, ὥσπερ τὸ φαῦλον ἐπίγραμμα γέγονε κατὰ
τὴν τοῦ ποιητοῦ βούλησιν, πᾶσαν ἐπίνοιαν ἀτοπίας

E ὑπερβάλλει. τί γὰρ μᾶλλον ἀγαϑῶν ἢ κακῶν δοτῆρες
ἔσονται; πῶς δ᾽ ἔτι ϑεοῖς ἐχϑρὸν ἡ κακία καὶ ϑεο- Ὁ
μισές; ἢ ví πρὸς τὰ τοιαῦτα δυσφημήματα λέγειν
ἕξομεν, ὡς

᾿ϑεὸς μὲν αἰτίαν φύει βροτοῖς,
ὅταν κακῶσαι δῶμα παμπήδην ϑέλῃ"᾽

ὅ ὅπως) ἢ πῶς —; Turnebus 6 ἀπεῖναι Leonicus
7 Hes. OD 78. 12 ἐπιρράμματα Madvigius. παραγράμματα
Rasmus. Sed vulgatam bene defendit Giesenus 15 τοῖς
δ᾽ ὅλοις M (cf. p. 1066b): τοῖς δ᾽ ἄλλοις 28 Nauck. p. 52
24 £041 BE

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 808

xot
“τίς v ἂρ σφῶε ϑεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι:

ἔπειτα δὲ τὸ μὲν φαῦλον ἐπίγραμμα τὴν κωμῳδίαν
κοσμεῖ καὶ συνεργεῖ πρὸς τὸ τέλος αὐτῆς, ἐφιεμένης
5 toU γελοίου ἢ κεχαρισμένου τοῖς ϑεαταῖς᾽ Ó δὲ
πατρῷος καὶ ὕπατος καὶ ϑεμίστιος Ζεὺς καὶ ἀριστο-
τέχνας, κατὰ Πίνδαρον, οὐ δρᾶμα δήπου μέγα καὶ
ποικίλον καὶ πολυμερὲς δημιουργῶν τὸν κόσμον,
ἀλλὰ ϑεῶν καὶ ἀνθρώπων ἄστυ κοινόν, συννεμησο- F
10 μένων μετὰ δίκης καὶ ἀρετῆς ὁμολογουμένως καὶ
μακαρίως. τί πρὸς τὸ κάλλιστον τοῦτο καὶ σεμνό-
τατον τέλος ἐδεῖτο λῃστῶν καὶ ἀνδροφόνων καὶ
πατροχτόνων καὶ τυράννων; οὐ γὰρ ἡδὺ τῷ ϑείῳ 1066
καὶ κομψὸν ἡ κακία γέγονεν ἐπεισόδιον, οὐδὲ δι᾽
15 εὐτραπελίαν ἡ ἀδικία καὶ γέλωτα καὶ βωμολοχίαν
προστέτριπται τοῖς πράγμασιν, ὑφ᾽ ὧν οὐδ᾽ ὄναρ
ἰδεῖν ἔστε τῆς ὑμνουμένης ÓpoAoyíag. ἔτι τὸ μὲν
φαῦλον ἐπίγραμμα τοῦ ποιήματος πολλοστημόριόν
ἐστε καὶ μικρὸν ἐπέχει παντάπασιν ἐν τῇ κωμῳδίᾳ
so χωρίον, καὶ οὔτε πλεονάξει τὰ τοιαῦτα οὔτε τῶν
εὖ πεποιῆσθαι δοκούντων ἀπόλλυσι καὶ λυμαίνεται
τὴν χάριν" τῆς δὲ κακίας ἀναπέπλησται πάντα πράγ-
ματα καὶ πᾶς ὃ βίος εὐθὺς ἐκ παρόδου καὶ ἀρχῆς
ἄχρι κορωνίδος ἀσχημονῶν καὶ ἐκπίπτων καὶ ταραττό-

2 Hom. 48 Πίνδαρον] Bergk. 1 p. 888 8 πολυ-
μερὲς Faehsius: πολυμαϑὲς Cf. p. 3676 ποικίλον τι δρᾶμα
καὶ πολυμερές 9 Madvigius: συννομησομένων 16 ἡ
ἀδικίχ B: ἢ ἀδικίν 91 πεποιῆσθαι M: τι ποιεῖσθαι
22 πάντα và? |

304 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

μενος xal μηδὲν ἔχων μέρος καϑαρὸν μηδ᾽ ἀνεκί-
Βληπτον, ὡς οὗτοι λέγουσιν, αἴσχιστόν ἐστι δρα-
μάτων ἁπάντων καὶ ἀτερπέστατον.

15. "Ὅϑεν ἡδέως ἂν πυϑοίμην, πρὸς τί γέγονεν
εὔχρηστος ἡ κακία τοῖς ὅλοις. οὐ γὰρ δὴ πρὸς τὰ 5
οὐράνια καὶ ϑεῖα, φήδει. γελοῖον γὰρ εἰ, μὴ γενο-
μένης ἐν ἀνθρώποις μηδ᾽ οὔσης κακίας καὶ ἀπλη-
στίας καὶ ψευδολογίας μηδ᾽ ἀλλήλους ἡμῶν ἀγόντων
καὶ φερόντων καὶ συκοφαντούντων καὶ φονευόντων,
οὐκ ἂν ἐβάδιξεν ὃ ἥλιος τὴν τεταγμένην πορείαν τὸ
οὐδ᾽ ἂν ὥραις ἐχρῆτο καὶ περιόδοις καιρῶν ὃ κόσμος
οὐδ᾽ ἡ γῆ τὴν μέσην χώραν ἔχουσα τοῦ παντὺς
ἀρχὰς πνευμάτων ἐνεδίδου καὶ ὄμβρων. ἀπολεί-

C πεται τοίνυν πρὸς ἡμᾶς καὶ τὰ ἡμέτερα τὴν κακίαν
εὐχρήστως γεγονέναι" καὶ τοῦτ᾽ ἴσως οἵ ἄνδρες τ
λέγουσιν. ἄρ᾽ οὖν ὑγιαίνομεν μᾶλλον κακοὶ ὄντες,
ἔτι δὲ μᾶλλον εὐποροῦμεν τῶν ἀναγκαίων; πρὸς δὲ
κάλλος ἡμῖν ἢ πρὸς ἰσχὺν εὔχρηστος ἡ κακία γέγονεν;
οὔ φασιν. εἰ δὲ τῆς ἀρετῆς ἔστιν “ὄνομα μόνον
καὶ δόκημα νυχτερωπὸν ἐννύχων᾽ σοφιστῶν οὐδ᾽ Ὁ
ὥσπερ ἡ κακία πᾶσιν ὕπαρ ἔκκειται καὶ πᾶσιν
ἐναργής" οὐδενὸς ἔσται χρηστοῦ μεταλαβεῖν, ἥκιστα
δ᾽ ἀρετῆς, ὦ ϑεοί, δι’ ἣν γεγόναμεν. εἶτ᾽ οὐ δεινόν,
εἰ γεωργῷ μὲν καὶ κυβερνήτῃ καὶ ἡνιόχῳ τὰ εὔχρηστα
φορὰ καὶ συνεργὰ πρὸς τὸ οἰκεῖόν ἐστι τέλος, τὸ S
δ᾽ ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ πρὸς ἀρετὴν γεγονὸς ἀπολώλεκε

19 εἰ δὲ τῆς ἀρετῆς ἔστιν ὄνομα *: ἡ δὲ τῆς γῆς ἐστιν
ὄνομα vid. Symbol. 420 οὐδ᾽ W: oóy 251 ὕπαρ ἔκκειται
W: ὑπερέκκειται 422 ἔσται χρηστοῦ W: ὡς ἀχρήστου

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 305

τὴν ἀρετὴν καὶ διέφϑαρκεν; ἀλλ᾽ ἴσως ἤδη καιρὸς D
ἐπ’ ἄλλο τρέπεσϑαι, τοῦτο δ᾽ ἀφεῖναι.

16. 44MIIP. Οὐδαμῶς, ὦ φίλος, ἐμὴν χάριν"
ἐπιϑυμῶ γὰρ πυϑέσϑαι, τίνα δὴ τρόπον oí ἄνδρες

5 τὰ κακὰ τῶν ἀγαθῶν καὶ τὴν κακίαν τῆς ἀρετῆς
προεισάγουσιν.

ΔΙΑΖΟΥΜ. "AuéAct καὶ ἄξιον, ὦ ἑταῖρε᾽ πολὺς
μὲν γὰρ ὃ ψελλισμὸς αὐτῶν, τέλος δὲ τὴν μὲν φρό-
νηόιν ἐπιστήμην ἀγαϑῶν καὶ κακῶν οὖσαν, ἀναιρε-

10 ϑέντων τῶν κακῶν, καὶ παντάπασιν ἀναιρεῖσϑαι
λέγουσιν ὡς δ᾽ ἀληϑῶν ὄντων ἀδύνατον μὴ καὶ
yevüij τινα εἷναι, παραπλησίως οἴονται προσήκειν,
ἀγαϑῶν ὑπαρχόντων, καὶ κακὰ ὑπάρχειν.

AAMIIP. ᾿Αλλὰ τοῦτο μὲν οὐ φαύλως λέλεκται,

1570 δ᾽ ἕτερον οἶμαι μηδ᾽ ἐμὲ λανθάνειν. δρῶ γὰρ
διαφοράν, ἧ τὸ μὲν οὐκ ἀληϑὲς εὐθὺς ψεῦδός ἐστιν,
οὐ μὴν εὐθὺς κακὸν τὸ μὴ ἀγαϑόν. ὅϑεν ἀληϑῶν
μὲν καὶ ψευδῶν οὐδέν ἐστι μέσον, ἀγαϑῶν δὲ καὶ
χαχῶν τὸ ἀδιάφορον. καὶ οὐκ ἀνάγκη ταῦτα συν-

ο) ὑπάρχειν ἐκείνοις" ἐξήρκει γὰρ τὴν φύσιν ἔχειν vá-
γαϑόν, τοῦ χακοῦ μὴ δεομένην, ἀλλὰ τὸ μήτ᾽
ἀγαϑὸν μήτε κακὸν ἔχουσαν. πρὸς δὲ τὸν πρότερον
λόγον εἴ τι λέγεται παρ᾽ ὑμῶν, ἀκουστέον.

11. 4ΙΑΖΔΟΥ͂Μ. ᾿Δλλὰ πολλὰ μὲν λέλεκται, τὰ

ὁ δὲ νῦν τοῖς ἀναγκαίοις χρηστέον. πρῶτον μὲν οὖν

8 γὰρ ib. τὴν μὲν] caret apodosi 9 ἀναιρεϑὲέν»ν-
τῶν τῶν κακῶν R: 20 B 18—19 E 11 μὴ] μὴ οὐ Rasmus
12 οἴονται Madvigius: olov — ib. W: προσήκι — 20 *: τὸ
ἀγαϑόν 21 M: δεόμενον

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 90

306 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

F εὔηϑες οἴεσϑαι φρονήσεως ἕνεκα γένεσιν κακῶν ὕπο-
στῆναι καὶ ἀγαϑῶν. ὄντων γὰρ ἀγαϑῶν καὶ κακῶν
ἐπιγίγνεται φρόνησις, ὥσπερ ἰατρικὴ νοδερῶν ὑὕὑπο-
κειμένων καὶ ὑγιεινῶν. οὐ γὰρ τἀγαϑὸν ὑφίσταται
καὶ τὸ κακόν, ἵνα γένηται φρόνησις, ἀλλ᾽ 5 τἀγαϑὸν 5
καὶ τὸ κακὸν ὄντα καὶ ὑφεστῶτα χρίνομεν, ὦνο-
μάσϑη φρόνησις" ὥσπερ ὄψις ἡ λευκῶν καὶ μελάνων
αἴσϑησις, οὐ γενομένων ὕὅπως ἔχοιμεν ὄψιν ἡμεῖς,

1067 ἀλλὰ μᾶλλον ἡμῶν πρὸς τὸ τὰ τοιαῦτα κρίνειν
ὄψεως δεηϑέντων. δεύτερον, ὅταν ἐχπυρώσωσι τὸν 1 β
κόσμον οὗτοι, κακὸν μὲν οὐδ᾽ ὁτιοῦν ἀπολείπεται,
τὸ δ᾽ ὅλον φρόνιμόν ἐστι τηνικαῦτα καὶ 6ogóv:
ἔστι τοίνυν φρόνησις, οὐκ ὄντος κακοῦ" καὶ οὐκ |
ἀνάγκη κακὸν ὑπάρχειν, εἰ φρόνησις ἔνι. εἰ δὲ δὴ
πάντως δεῖ τὴν φρόνησιν ἀγαϑῶν εἶναι καὶ κακῶν i
ἐπιστήμην, τί δεινόν, εἰ τῶν κακῶν ἀναιρεϑέντων
οὐκ ἔσται φρόνησις ἑτέραν τ᾽ ἀντ᾽ ἐκείνης ἀρετὴν
ἕξομεν, οὐκ ἀγαϑῶν καὶ κακῶν ἀλλ᾽ ἀγαϑῶν μόνων

Β ἐπιστήμην οὖσαν; ὥσπερ εἰ τῶν χρωμάτων τὸ μέλαν
ἐξαπόλοιτο παντάπασιν. εἶτά τις βιάξοιτο καὶ vov»
ὄψιν ἀπολωλέναι, λευκῶν γὰρ οὐκ εἶναι καὶ μελάνων
αἴσϑησιν" τί κωλύει φάναι πρὸς αὐτόν, ὅτι δεινὸν
οὐδέν. εἰ τὴν μὲν ὑπὸ σοῦ λεγομένην ὄψιν οὐκ
ἔχομεν, ἄλλη δὲ πάρεστιν ἀντ᾽ ἐκείνης αἴσϑησις

ἡμῖν καὶ δύναμις, f λευκῶν ἀντιλαμβανόμεϑα καὶ s
μὴ λευκῶν χρωμάτων; ἐγὼ μὲν γὰρ οὔτε γεῦσιν
οἶμαι φροῦδον ἂν γενέσϑαι, πικρῶν ἐπιλιπόντων,

4. 6 *: τὸ ἀγαϑὸν 22 φᾶναι BE

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 301

οὔϑ᾽ ἁφήν, ἀλγηδόνος ἀναιρεϑείσης, οὔτε φρόνησιν,
κακοῦ μὴ παρόντος᾽ ἀλλ᾽ ἐκείνας τε μενεῖν αἰσϑή-
όεις γλυκέων καὶ ἡδέων καὶ τῶν μὴ τοιούτων ἀντι-
λαμβανομένας, ταύτην τε τὴν φρόνησιν ἀγαθῶν
ἐκαὶ μὴ ἀγαϑῶν ἐπιστήμην οὖσαν. οἷς δὲ μὴ δοκεῖ,
τοὔνομα λαβόντες ἀπολιπέτωσαν ἡμῖν τὸ πρᾶγμα.
18. Χωρὶς δὲ τούτων, τί ἐκώλυε τοῦ μὲν κακοῦ
νόησιν εἷναι τοῦ δ᾽ ἀγαϑοῦ καὶ ὕπαρξιν; ὥσπερ
οἶμαι καὶ τοῖς ϑεοῖς ὑγιείας μὲν ἔστι παρουσία,
πυρετοῦ δὲ xol πλευρίτιδος νόησις. ἐπεὶ καὶ ἡμεῖς,

κακῶν μὲν ἀφϑόνως πᾶσι παρόντων ἀγαϑοῦ δὲ

μηδενός, ὡς οὗτοι λέγουσιν, ἀλλὰ τοῦ γε νοεῖν οὐκ
ἀπολελείμμεϑα τὴν φρόνησιν τἀγαϑὸν τὴν εὐδαι-
μονίαν. ὃ χαὶ ϑαυμαστόν ἐστιν εἰ, τῆς μὲν ἀρετῆς

5. μὴ παρούσης, εἰσὶν oí διδάσκοντες ὁποῖόν ἐστι καὶ
κατάληψιν ἐμποιοῦντες" τῆς κακίας δὲ μὴ γενομένης,
οὐ δυνατὸν ἦν κτήσασϑαι νόησιν. ὅρα γὰρ οἷα
πείϑουσιν ἡμᾶς oí κατὰ τὰς ἐννοίας φιλοσοφοῦντες,

. ὅτε τῇ μὲν ἀφροσύνῃ καταλαμβάνομεν τὴν φρόνησιν,

ἡ δὲ φρόνησις ἄνευ τῆς ἀφροσύνης ob9' ἑαυτὴν
οὔτε τὴν ἀφροσύνην καταλαμβάνειν πέφυκεν.

19. Εἰ δὲ δὴ πάντως ἐδεῖτο κακοῦ γενέσεως ἡ
φύσις, fv ἦν δήπου παράδειγμα κακίας ἱκανὸν ἢ
δεύτερον" εἰ δὲ βούλει, δέκα φαύλους ἢ χιλίους ἢ

ὁ μυρίους ἔδει γενέσϑαι, καὶ μὴ κακίας μὲν φορὰν
τοσαύτην τὸ πλῆϑος

, μενεῖν *: μένειν — 416] δὲ ΒῈῊῈ 12 τοῦ γε νοεῖν E: τοῦ
Ἰένεσιν 18 Ἐ: τὸ ἀγαϑὸνξ 18 κατὰ] παρὰχ 4240 *: οὔτε
αὐτὴν 21 οὔτε τὴν Ἰάθιῃ 2426 πλῆϑος ὅσον οὐ ψάμμος cett. R,

90"

C

D

308 DE COMMUNIBUS NOTTITIIS.

οὐ ψάμμος, ἢ κόνις, 4j πτερὰ ποικιλοϑίρόων οἰωνῶν
τόσσον ἂν χεύαιτ᾽ ἀριϑμόν᾽

E ἀρετῆς δὲ μηδ᾽ ἐνύπνιον. οἵ μὲν γὰρ ἕν Σπάρτῃ
τῶν φιδιτίων ἐπιμελόμενοι δύο ἢ τρεῖς ἐπίτηδες
εἵλωτας ἐμπεφορημένους ἀκράτου καὶ μεϑύοντας
εἰσάγοντες εἰς κοινὸν ἐπιδείκνυνται τοῖς νέοις,
ὁποῖόν ἐστι τὸ μεϑύειν, ὅπως φυλάττωνται καὶ
σωφρονῶσιν" ἐν δὲ τῷ βίῳ τὰ πολλὰ ταῦτα τῆς
κακίας γέγονε παραδείγματα" νήφων γὰρ οὐδὲ εἷς —
ἐστι πρὸς ἀρετήν, ἀλλὰ ῥεμβόμεϑα πάντες, ἀσχημο- w —

F νοῦντες καὶ κακοδαιμονοῦντες᾽ οὕτως ὃ λόγος ἡμᾶ ͵
μεϑύσκει καὶ τοσαύτης καταπίμπλησι ταραχῆς καὶ
παραφροσύνης, οὐδὲν ἀπολείποντας τῶν κυνῶν. ἄς
φησιν Αἴσωπος δερμάτων τινῶν ἐμπλεόντων ἐφιε-
μένας δρμῆδσαι μὲν ἐχπένειν τὴν ϑάλασσαν, ῥαγῆναιι
ὃὲ πρότερον ἢ τῶν δερμάτων λαβέσϑαι" καὶ γὰρ
ἡμᾶς ὃ λόγος ἐλπίζοντας εὐδαιμονήσειν δι᾽ αὐτοῦ
καὶ τῇ ἀρετῇ προσοίδσεσϑαι, πρὶν ἐπ᾽ ἐκείνην ἀφι-
κέσϑαι, διέφρϑαρκε καὶ ἀπολώλεκε, πολλῆς ἀκράτου
καὶ πικρᾶς κακίας προεμφορηϑέντας᾽ εἴ ys δὴ καὶ
τοῖς ἐπ’ ἄκρον προκόπτουσιν, ὡς οὗτοι λέγουσιν,
οὔτε κουφισμὸς οὔτ᾽ ἄνεσις ἔστιν οὔτ᾽ ἀναπνοὴ τῆς
ἀβελτερίας καὶ κακοδαιμονίας.

1068 20. Ὁ τοίνυν λέγων οὐκ ἀχρήστως γεγονέναι
τὴν κακίαν, ὅρα πάλιν οἷον αὐτὴν ἀποδείκνυσι ws

e

ωι

D.
Φ

1 cf. p. 401. . ib. οὐ Basileensis: οὗ ib. ποικιλο-
ϑρόων Ῥ.1.: ποικιλοτρίχων 4 ἜἘ: ἐπιμελούμενοι 6 εἰσάγοντες W

ib. εἰς τὸ κοινὸν idem 17 εὐδαιμονήσειν X: εὐδοκιμήσειν
19 ἀπολώλεκε Rasmus: ἀπόλωλε ib. πολλῆς καὶ R

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 309

χρῆμα καὶ κτῆμα τοῖς ἔχουσι, γράφων ἐν τοῖς περὶ
Κατορϑωμάτων ὡς 'ó φαῦλος οὐδενὸς δεῖται, οὐ-
δενὸς ἔχει χρείαν" οὐδέν ἐστιν αὐτῷ χρήσιμον, οὐδὲν
οἰκεῖον, οὐδὲν ἁρμόττον.᾽ πῶς οὖν εὔχρηστος ἡ
5 κακία, μεϑ’ ἧς οὐδ᾽ ὑγέξια χρήσιμον οὐδὲ πλῆϑος
χρημάτων οὐδὲ προκοπή; οὐ δεῖται δέ τις ὧν τὰ
μὲν προηγμένα καὶ ληπτὰ καὶ νὴ Z4 εὔχρηστα, τὰ
ὃΣ κατὰ φύσιν, ὡς αὐτοὶ καλοῦσιν: εἶτα τούτων B
οὐδεὶς ἔχει χρείαν, ἂν μὴ γένηται σοφός. οὐδὲ τοῦ
10 σοφὸς οὖν γενέσϑαι χρείαν ἔχει ὁ φαῦλος. οὐδὲ
διψῶσιν οὐδὲ πεινῶσιν ἄνϑρωποι, πρὶν copol γενέ-
σϑαι᾿ διψῶντες οὖν ὕδατος οὐκ ἔχουσι χρείαν οὐδ᾽
ἄρτου πεινῶντες.
“ἔστε ξένοισι μειλίχοις ἐοικότες
15 στέγης τε μοῦνον καὶ πυρὸς κεχρημένοις"
οὗτος οὐκ εἶχε χρείαν ὑποδοχῆρ; οὐδὲ χλαίνης éxst-
νος ὁ λέγων
“δὸς χλαῖναν ᾿Ιππώνακτι" κάρτα γὰρ Qu;
ἀλλὰ βούλει παράδοξον εἰπεῖν τι καὶ περιττὸν καὶ
9 ἴδιον; λέγε τὸν σοφὸν μηδενὸς ἔχειν χρείαν μηδὲ
δεῖσθαί τινος ἐκεῖνος ὄλβιος. ἐκεῖνος ἀπροδσδεής,
ἐκεῖνος αὐτάρχης μαχάριος τέλειος. νυνὶ δὲ τίς Ó C
ἴλιγγος οὗτος τὸν μὲν ἀνενδεᾶ δεῖσϑαι ὧν ἔχει
ἀγαθῶν, τὸν δὲ φαῦλον ἐνδεᾶ μὲν εἶναι πολλῶν
s; δεῖσϑαι δὲ μηδενός; τουτὶ γὰρ λέγει Χρύσιππος, ὡς
8 οὐϑὲν οἰκεῖον libri 6 οὐ] 46]. R. ποῦ 14 cf. Bergk. 8
p. 274 ib. ἔστε Duebnerus: ἔσται 16 οὐκ] οὖν οὐκ

sine interrogatione Rasmus 18 cf. p. 1068e 248 *: ἀν-
ἐνδεῆ 24 *: ἐνδεῆ

310 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

οὐ δέονται uiv ἐνδέονται δ᾽ oí φαῦλοι,᾽ πεττῶν
δίκην δεῦρο κἀκεῖ τὰς κοινὰς ἐννοίας μετατιϑείς.
πάντες γὰρ ἄνϑρωποι τὸ δεῖσθαι πρότερον εἶναι τοῦ
ἐνδεῖσϑαι νομίξουσιν, ἡγούμενοι τὸν οὐχ ἑτοίμων
οὐδ᾽ εὐπορίστων δεόμενον ἐνδεῖσϑαι. κεράτων γοῦν 5
καὶ πτερῶν οὐδεὶς ἐνδεὴς ἄνϑρωπός ἐστιν, ὅτι μηδὲ
δεῖται τούτων’ ἀλλ᾽ ὕπλων ἐνδεεῖς λέγομεν καὶ
χρημάτων καὶ ἱματίων, ὅταν ἐν χρείᾳ γενόμενοι μὴ
τυγχάνωσι μηδ᾽ ἔχωσιν. οἵ δ᾽ οὕτως ἐπιϑυμοῦσιν
ἀεί τι παρὰ τὰς κοινὰς ἐννοίας φαίνεσθαι λέγοντες, 1o
ὥστε πολλάκις ἐξίστασϑαι καὶ τῶν ἰδίων ἐπιϑυμίᾳ
καινολογίας, ὥσπερ ἐνταῦϑα.

21. Σκόπει δὲ μικρὸν ἀνωτέρω ἀναγαγὼν ἕαν-
τόν. ἕν τι τῶν παρὰ τὰς ἐννοίας λεγομένων ἐστὶ
τό ᾿μηδένα φαῦλον ὠφελεῖσϑαι. καίτοι παιδευό- 15
μενοί y& πολλοὶ πρρχόπτουσι καὶ δουλεύοντες ἐλευ-
ϑεροῦνται καὶ πολιορκούμενοι σῴξονται καὶ πηρού-
μενοι χειραγωγοῦνται καὶ ϑεραπεύονται νοσοῦντες
ἀλλ᾽ οὐκ ὠφελοῦνται τούτων τυγχάνοντες οὐδ᾽ εὖ
πάσχουσιν οὐδ᾽ εὐεργέτας ἔχουσιν οὐδ᾽ εὐεργετῶν s
ἀμελοῦσιν. οὐ τοίνυν οὐδ᾽ ἀχαριστοῦσιν οἵ φαῦ-
Aoi καὶ μὴν οὐδ᾽ οἵ νοῦν ἔχοντες. ἀνύπαρκτον
οὖν ἐστι τὸ ἀχάριστον οἵ μὲν γὰρ οὐκ ἀποστεροῦσι
χάριν λαμβάνοντες, οἵ δὲ λαμβάνειν χάριν οὐ πε-
φύκασιν. ὅρα δὴ τί πρὸς ταῦτα λέγουσιν" ὅτι “ἧ 5
χάρις εἰς τὰ μέσα διατεένει, καὶ τὸ μὲν ὠφελεῖν

4 ἐνδεῖσθαι M: μὴ δεῖσθϑαι 17 πηρούμενοι X: πληρού-
μενοι 25 ἡ χάρις] cf. p. 1088 ἃ

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 911

καὶ ὠφελεῖσϑαι σοφῶν ἐστι, χάριτος δὲ καὶ φαῦλοι
τυγχάνουσιν. εἶϑ᾽ οἷς χάριτος μέτεστι, τούτοις οὐ
μέτεστι χρείας; ὅπου δὲ διατείνει χάρις, ἐκεῖ χρήσι-
μον οὐδέν ἐστιν οὐδ᾽ οἰκεῖον; ἄλλο δὲ τί ποιεῖ τὴν F

5 ὑπουργίαν χάριν ἢ τὸ πρός τι χρήσιμον ὑπάρξαι τῷ
δεομένῳ τὸν παρασχόντα:

22. 4AMIIP. Ταῦτα μὲν οὖν ἄφες. ἡ δὲ πο-
λυτίέμητος ὠφέλεια τίς ἐστιν, ἣν ὡς μέγα τι τοῖς
σοφοῖς ἐξαίρετον φυλάσδοντες, οὐδ᾽ ὄνομα λείπουσιν

10 αὐτῆς τοῖς μὴ σοφοῖς.

AIAAOTM. "4v εἷς σοφὸς ὁπουδήποτε προ-
τείνῃ τὸν δάκτυλον φρονίμως, oí κατὰ τὴν οἰκου-
μένην σοφοὶ πάντες ὠφελοῦνται. τοῦτο τῆς ὠφε-
λείας ἔργον αὐτῶν, εἰς τοῦτο τοῖς κοινοῖς ὠφελήμασι

1 τῶν σοφῶν ai ἀρεταὶ τελευτῶσιν. ἐλήρει δ᾽ ᾽4ρι- 1069
στοτέλης, ἐλήρει δὲ Ξενοκράτης, ὠφελεῖσϑαι μὲν
ἀνθρώπους ὑπὸ ϑεῶν ὠφελεῖσϑαι δ᾽ ὑπὸ γονέων
ὠφελεῖσθαι δ᾽ ὑπὸ καϑηγητῶν ἀποφαινόμενοι, τὴν
óà ϑαυμαστὴν ἀγνοοῦντες ὠφέλειαν, ἣν oí δοφοὶ

20 κινουμένων κατ᾽ ἀρετὴν ἀλλήλων ὠφελοῦνται, κἂν
μὴ συνῶσι μηδὲ γιγνώσκοντες τυγχάνωσι. καὶ μὴν
πάντες ἄνϑρωποι τὰς ἐκλογὰς καὶ τὰς τηρήσεις καὶ
τὰς οἰκονομίας. ὅταν χρήσιμοι ὦσι καὶ ὠφέλιμοι,
τότε χρησίμους καὶ ὠφελίμους ὑπολαμβάνουσι" καὶ

95 κλεῖδας ὠνεῖται καὶ ἀποϑήκας φυλάττει χρηματικὸς
ἀνήρ

1 καὶ οἵ φαῦλοι Β 10 μὴ M 18 ὠφελείας Χ:
φιλίας 20 κοινούμενοι τὴν ἀρετὴν ὑπ᾽ ἀλλήλων R. cf.
p. 10762

512 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

ἑπλούτου διοίγων ϑάλαμον ἥδιστον gsol^"

Β τὸ δ᾽ ἐκλέγεσϑαι τὰ πρὸς μηδὲν ὠφέλιμα καὶ τηρεῖν
ἐπιμελῶς καὶ πολυπόνως οὐ δεμνὸν οὐδὲ καλὸν
ἀλλὰ καὶ καταγέλαστόν ἐστιν. ὃ οὖν Ὀδυσσεύς, εἰ
τὸν δεσμὸν ἐκεῖνον ἐχμαϑὼν παρὰ τῆς Κίρκης; 5
κατεσημαίνετο δι’ αὐτοῦ μὴ τὰ παρ᾽ Axwóov
δῶρα, τρίποδας καὶ λέβητας καὶ εἵματα καὶ χρυσὸν
ἀλλὰ συρφετόν τινα xal λίϑους καὶ ** συναγαγὼν
τὴν περὶ ταῦτα πραγματείαν καὶ κτῆσιν αὐτῶν καὶ
τήρησιν εὐδαιμονικὸν ἔργον ἡγεῖτο καὶ μακάριον, υ
τίς ἂν ἐξήλωσε τὴν ἀνόητον ταύτην πρόνοιαν καὶ

C κενόσπουδον ἐπιμέλειαν; ἀλλὰ μὴν τοῦτο τῆς Στωι-
κῆς ὁμολογέας τὸ καλόν ἐστι καὶ σεμνὸν καὶ μακά-
ριον, ἕτερον δ᾽ οὐδὲν ἀλλ᾽ ἐκλογὴ καὶ τήρησις
ἀνωφελῶν πραγμάτων καὶ ἀδιαφόρων" τοιαῦτα γὰρ is
τὰ κατὰ φύσιν καὶ τὰ ἐκτὸς ἔτι μᾶλλον᾽ εἴ ys κρα-
δπέδοις καὶ ἀμίσι χρυσαῖς καὶ νὴ 4ία ληκύϑοις,
ὅταν τύχωσι. παραβάλλουσι τὸν μέγιστον πλοῦτον"
εἶϑ᾽ ὥσπερ οἱ ϑεῶν τινων ἢ δαιμόνων ἱερὰ δόξαν-
τες ὑπερηφάνως καθυβρίσαι καὶ λοιδορῆσαι μετα- Ὁ
νοήσαντες εὐθὺς ὑποπίπτουσι καὶ κάϑηνται ταπεινοὶ
κατευλογοῦντες καὶ μεγαλύνοντες τὸ ϑεῖον" οὕτως

D ἐκεῖνοι veuéosu τινὶ τῆς μεγαλαυχίας ταύτης καὶ
κενολογίας περιπεσόντες αὖϑις ἐν τούτοις ἐξετάξον-

1 Nauck. p. 444, 8 4 ἀλλὰ καὶ Duebnerus: xol
8 lac. 8 BE. Supplent καὶ σκύβαλα X. καὶ λήρους vel
καὶ κόνιν W 16 διαφόρων BE 16 ἔτε M: ἐστι
ib. κρασπέδοις] cf. p. 1048b — 24 ἐξετάξονται] i. e. ἐξευρέ-
σκονται, ἀποδείκνυνται, ἐξελέγχονται; quod moneo propter
Rasmum qui corr. ἐξίστανται

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 313

ται τοῖς ἀδιαφόροις xal μηδὲν πρὸς αὑτούς, μέγα
βοῶντες ὡς ἕν ἐστιν ἀγαϑὸν καὶ καλὸν καὶ δεμνόν,
ἡ τούτων ἐκλογὴ καὶ περὶ ταῦτα οἰχονομία, καὶ
τούτων μὴ τυγχάνοντας οὐκ ἄξιόν ἐστι βιοῦν ἀλλ᾽
5 ἀποσφάττειν ἑαυτοὺς ἢ ἀποκαρτερεῖν, πολλὰ τῇ
ἀρετῇ χαίρειν φράδσαντας. τὸν τοίνυν Θέογνιν αὖ-
vol παντελῶς ἀγεννῆ καὶ μικρὸν ἡγοῦνται, λέγοντα

“χρὴ πενίην φεύγοντα καὶ ἐς μεγακήτεα πόντον
διπτεῖν, καὶ πετρῶν, Κύρνε, κατ᾽ ἠλιβάτων᾽

1: οὕτως ἀποδειλιῶντα πρὸς τὴν πενίαν ἀδιάφορον
οὖσαν" ἀλλ᾽ αὐτοί ys ταὐτὰ πεξῷ λόγῳ παρακε-
λεύονται καὶ λέγουσιν, ὅτι χρὴ vócov φεύγοντα με- E
γάλην καὶ ἀλγηδόνα σύντονον, ἐὰν μὴ παρῇ ξίφος
ἢ κώνειον. εἰς θάλατταν ἀφεῖναι καὶ κατὰ πετρῶν

i5 ῥιπτεῖν ἑαυτόν" ὧν οὐδέτερον βλαβερὸν οὐδὲ κακὸν
οὐδ᾽ ἀσύμφορόν ἐστιν, οὐδὲ κακοδαίμονας ποιεῖ τοὺς
περιπίπτοντας.

23. ᾿Πόϑεν οὖν᾽ φησίν ᾿ἄρξωμαι; καὶ τίνα λάβω

τοῦ καϑήκοντος ἀρχὴν καὶ ὕλην τῆς ἀρετῆς, ἀφεὶς

τὴν φύσιν καὶ τὸ κατὰ φύσιν;᾽ πόϑεν δ᾽ 4giocvo-

τέλης. ὦ μακάριε, καὶ Θεόφραστος ἄρχονται; τίνας

δὲ Ξενοκράτης καὶ Πολέμων λαμβάνουσιν ἀρχάς;
οὐχὶ καὶ Ζήνων τούτοις ἠκολούϑηδεν, ὑποτιϑεμένοις F

στοιχεῖα τῆς εὐδαιμονίας τὴν φύσιν καὶ τὸ κατὰ

1 μηδὲν] add. ἐντρέπονται vel αἰσχύνονται ἢ — ib. *:
αὐτούς 2 ἕν ἐστιν M: ἔνεστιν 6 Θέογνιν] Bergk. 2
p.184 11 ταὐτὰ W: ταῦτα BE. 14 ἀφιέναι 18 Ras-
mus: ἄρξομαι 20 κατὰ M: παρὰ

314 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

φύσιν; ἀλλ᾽’ ἐκεῖνοι μὲν ἐπὶ τούτων ἔμειναν ὡς
αἱρετῶν καὶ ἀγαϑῶν καὶ ὠφελίμων, καὶ τὴν ἀρετὴν
προσλαβόντες αὐτοῖς ἐνεργοῦσαν, οἰκείως χρωμένην
ἑκάστῳ, τέλειον ἐκ τούτων καὶ δλόκληρον ὥοντο
συμπληροῦν βίον καὶ συμπεραίνειν, τὴν ἀληϑῶς τῇ 5
φύσει πρόδφορον καὶ συνῳδὸν ὁμολογίαν ἀποδι-
δόντες. οὐ γὰρ ὥσπερ οἷ τῆς γῆς ἀφαλλόμενοι καὶ
1070 καταφερόμενοι πάλιν ἐπ᾿ αὐτὴν ἑταράττοντο, ταὐτὰ
πράγματα ληπτὰ καὶ οὐχ αἱρετὰ καὶ οἰκεῖα καὶ
οὐκ ἀγαϑά, καὶ ἀνωφελῆ μὲν εὔχρηστα δέ, καὶ τὸ
οὐδὲν μὲν πρὸς ἡμᾶς ἀρχὰς δὲ τῶν καϑηκόντων
ὀνομάξοντες" ἀλλ᾽ οἷος ὁ λόγος, τοιοῦτος ἦν ὃ βίος
τῶν ἀνδρῶν ἐχείνων, ἃ ἔπραττον οἷς ἔλεγον οἰκεῖα
καὶ σύμφωνα παρεχόντων. ἡ δὲ τούτων oigo,
ὥσπερ ἡ παρ᾽ ᾿Δρχιλόχῳ γυνή 15

τῇ μὲν ὕδωρ ἐφόρει
δολοφρονέουσα χειρὶ τἠὐτέρῃ δὲ πῦρ᾽,

τοῖς μὲν προσάγεται τὴν φύσιν τοῖς δ᾽ ἀπωϑεῖται
δόγμασι" μᾶλλον δὲ τοῖς μὲν ἔργοις καὶ τοῖς πράγ-
μασιν ὡς αἱρετῶν καὶ ἀγαϑῶν ἔχονται τῶν κατὰ 90
φύσιν, τοῖς δ᾽ ὀνόμασι καὶ τοῖς δήμασιν ἀδιάφορα
καὶ ἄχρηστα καὶ ἀρρεπῆ πρὸς εὐδαιμονίαν ἀναίνον-
ται καὶ προπηλακίξουσιν.

B 2424. Ἐπεὶ δὲ καϑόλου τἀγαϑὸν ἅπαντες ἄνϑρω-
ποι χαρτὸν νοοῦσιν εὐκταῖον εὐτυχὲς ἀξίαν ἔχον ss

8 συνεργοῦσαν Rasmus οἰκείως καὶ R. καὶ oc
κείως 8.ὅ: τὰ αὐτὰ 16 pM ἐφόρει p. 950£f.: ὕδωρ
17 τἠτέρῃ *: τῇ 21 ὡς ἀδιάφορα M

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 315

τὴν μεγίστην αὔταρκες ἀπροσδεές, ὕρα τὸ τούτων
παρατιϑεὶς ἀγαϑόν, ἄρά γε χαρτὸν ποιεῖ τὸ φρονί-
μῶς τὸν δάκτυλον προτεῖναι; τί δ᾽ ; εὐκταῖόν ἐστι
φρονίμη στρέβλωσις; εὐτυχεῖ δ᾽ ὁ κατακρημνίξων
5 ἑαυτὸν εὐλόγως: ἀξίαν δ᾽ ἔχει τὴν μεγίστην, ὃ πολ-
λάκις a(ost λόγος ἀντὶ τοῦ μὴ ἀγαϑοῦ προέσϑαι;
τέλειον δὲ καὶ αὕταρκές ἐστιν, οὗ παρόντος, ἂν μὴ
τυγχάνωσι τῶν ἀδιαφόρων, οὐχ ὑπομένουσιν οὐδὲ
βούλονται ξῆν; γέγονε δ᾽ ἕτερος λόγος. ὑφ᾽ οὗ
10 μᾶλλον ἡ συνήϑεια παρανενόμηται, τὰς μὲν γνησίας
ὑφαιροῦντος αὐτοῦ χαὶ ἀποσπῶντος ἐννοίας ὥσπερ
τέκνα, νόϑας δὲ προσβάλλοντος ἑτέρας ϑηριώδεις
καὶ ἀλλοκότους καὶ ταύτας ἀντ᾽ ἐκείνων ἐχτιϑηνεῖ-
σϑαι καὶ στέργειν ἀναγκάξοντος᾽ καὶ ταῦτα ἐν τοῖς
i περὶ ἀγαϑῶν καὶ κακῶν, αἱρετῶν τε καὶ φευχτῶν,
οἰκείων τε καὶ ἀλλοτρίων, ἃ μᾶλλον ἔδει ϑερμῶν
τε καὶ ψυχρῶν λευκῶν τε καὶ μελάνων σαφεστέραν
ἔχειν τὴν ἐνάργειαν" ἐκείνων μὲν yàg ἔξωϑέν εἰσιν
αἱ φαντασίαι ταῖς αἰσϑήσεσιν ἐπεισόδιοι, ταῦτα δ᾽
s0 £x τῶν ἀγαϑῶν τῶν ἐν ἡμῖν σύμφυτον ἔχει τὴν
γένεσιν; οἵ δ᾽ ὥσπερ εἰς τὸν ψευδόμενον ἢ τὸν D
κυριεύοντα μετὰ τῆς διαλεκτικῆς ἐμβάλλοντες εἰς τὸν
περὶ εὐδαιμονίας τόπον ἔλυσαν μὲν οὐδεμίαν ἀμφι-
βολίαν ἐν αὐτῷ μυρίας δ᾽. ἐποίησαν.
4Ὁ — 25. Καὶ μὴν ὅτι δυεῖν ἀγαϑῶν, τοῦ μὲν τέλους
τοῦ δὲ πρὸς τὸ τέλος. μεῖξόν ἐστι τὸ τέλος καὶ
τελειότερον, ὑπ᾽ οὐδενὸς ἀγνοεῖται. γιγνώσκει δὲ

2 ποιεῖ] οἴει Ἐὶ 7 οὗ X: οὗ
3
x

ὴ 18 S: ἐνέργειαν
25 δυεῖν *: δυοῖν — 27 ὑπ᾽ ὃ ἐ

μ
ΒΕ

916 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

καὶ Χρύσιππος τὴν διαφοράν, ὡς δῆλόν ἐστιν ἐν
τῷ τρίτῳ περὶ ᾿4γαϑῶν᾽ τοῖς γὰρ τέλος ἡγουμένοις
τὴν ἐπιστήμην ἀνομολογεῖ. καὶ τίϑησιν ** ἔν γε
τοῖς περὶ ΔἸΙκαιοσύνης, εἰ μέν τις ὑπόϑοιτο τὴν
ἡδονὴν τέλος. οὐκ οἴεται σῴξεσϑαι τὸ δίκαιον" εἰ
δὲ μὴ τέλος ἀλλ᾽ ἁπλῶς ἀγαθόν, οἴεται" τὰς δὲ
λέξεις οὐκ οἴομαί δὲ δεῖσϑαι νῦν ἀκούειν ἐμοῦ
E χαταλέγοντος᾽ τὸ γὰρ τρίτον περὶ “Πηκαιοσύνης βι-
βλίον ἔστι πανταχόϑεν λαβεῖν. ὅταν οὖν αὖϑις, ὦ
φίλε, μηδὲν ἀγαϑὸν λέγωσι μηδενὸς ἀγαθοῦ μεῖξον i
εἶναι μηδ᾽ ἔλαττον ἀλλ᾽ ἴδον τῷ τέλει τὸ μὴ τέλος,
οὐ ταῖς κοιναῖς μόνον ἐννοίαις ἀλλὰ καὶ τοῖς αὖ-
τῶν λόγοις φαένονται μαχόμενοι. καὶ πάλιν εἰ δυεῖν
κακοῖν ὑφ᾽ οὗ μὲν γιγνόμεϑα χείρονες, ὅταν παρα-
γένηται, τὸ δὲ βλάπτει μὲν οὐ ποιεῖ δὲ χείρονας, 15
παρὰ τὴν ἔννοιάν ἐστι μὴ λέγειν ἐκεῖνο μεῖζον εἶναι
κακόν, ὑφ᾽ οὗ γιγνόμεϑα χείρονες, ὅταν παραγένη-
ται, τοῦ ὃ βλάπτει μὲν οὐ ποιεῖ δὲ χείρονας" μηδὲ
κακίονα βλάβην τὴν κακίονας ἡμᾶς ἀποτελοῦσαν.
ἀλλ᾽’ δμολογεῖ γε Χρύσιππος εἶναί τινας φόβους καὶ so
F λύπας καὶ ἀπάτας, aV βλάπτουσι μὲν ἡμᾶς χείρονας
δ᾽ οὐ ποιοῦσιν. ἔντυχε δὲ τῷ πρώτῳ τῶν πρὸς
Πλάτωνα γεγραμμένων περὶ Δικαιοσύνης" καὶ γὰρ
ἄλλων ἕνεκα τὴν ἐκεῖ τοῦ ἀνδρὸς εὑρησιλογέαν
ἄξιον ἱστορῆσαι, πάντων ἁπλῶς πραγμάτων καὶ 36
δογμάτων οἰκείων ὁμοῦ καὶ ἀλλοτρίων ἀφειδοῦδαν.

e

2 περὶ} τῶν περὶ Sintenisius 8 lac. statuit W
14 κακοῖν X: καὶ κοινῶς 26 ἀφειδοῦσαν Μ: ἀπιδοῦσαν
libri. ἀπάδουσαν ER

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 511

26. Παρὰ τὴν ἔννοιάν ἐστι δύο τέλη xal σκο-
ποὺς προκεῖσϑαι τοῦ βίου, καὶ μὴ πάντων, ὅσα
πράττομεν, ἐφ᾽ ἕν τι γίγνεσθαι τὴν ἀναφοράν" ἔτι 1071
06 μᾶλλόν ἐστι παρὰ τὴν ἔννοιαν ἄλλο μὲν εἶναι

τέλος, ἐπ᾽ ἄλλο δὲ τῶν πραττομένων ἕκαστον ἀνα-
φέρεσϑαι' τούτων δ᾽ αὐτοὺς ὑπομένειν ἀνάγκη
ϑάτερον. εἰ γὰρ αὐτὰ μὲν τὰ πρῶτα κατὰ φύσιν
ἀγαϑὰ μή ἐστιν, ἡ δ᾽ εὐλόγιστος ἐκλογὴ καὶ λῆψις
αὐτῶν καὶ τὸ πάντα τὰ παρ᾽ ἑαυτὸν ποιεῖν ἕκαστον

10 ἕνεκα τοῦ τυγχάνειν τῶν πρώτων κατὰ φύσιν. ἐπ᾽
ἐκεῖνο δεῖ πάντα ἔχειν τὰ πραττόμενα τὴν ἀναφο-
ράν, τὸ τυγχάνειν τῶν πρώτων κατὰ φύσιν. εἴπερ
γὰρ οἴονται μὴ στοχαξομένους μηδ᾽ ἐφιεμένους τοῦ
τυχεῖν ἐκείνων τὸ τέλος ἔχειν, ἀλλ᾽ οὗ δεῖ ἐκεῖνα

15 ἀναφέρεσϑαι, τὴν τούτων ἐκλογὴν καὶ μὴ ταῦτα' B
τέλος μὲν γὰρ τὸ ἐκλέγεσϑαι καὶ λαμβάνειν ἐκεῖνα
φοονίμως᾽ ἐχεῖνα δ᾽ αὐτὰ καὶ τὸ τυγχάνειν αὐτῶν
οὐ τέλος. ἀλλ᾽ ὥσπερ ὕλη τις ὑπόκειται τὴν ἐκ-

7 τὰ Ὗ 8 ἀγαϑὰ idem: 2—8 BE αϑὰ . ib. ἀγαϑά
iovuww: ἡ δὲ sóA. ἐκλ. καὶ à. αὐτῶν μή, δεῖ πάντα τὰ παρ᾽
ἑαυτὸν ποιεῖν --- κατὰ φύσιν καὶ ἐπ᾽ ἐκεῖνο δεῖ cett. Rasmus
11 δεῖ W: δὲ 12 εἴπερ γὰρ] οἵ δ᾽ ἄρ᾽ W. "Totum locum
constituunt ita: εἰπὲ γάρ, οἷόν τε, μὴ στοχ. τούτων μηδ᾽
ἐφιεμένους τοῦ τυχεῖν ἐκείνων, τὸ τέλος ἔχειν, οἷ δεῖ ἐκεῖνα
ἀναφέρεσϑαι Madvigius. εἰ δ᾽ οἴονται μὴ στοχαξομένους —
τοῦ τυχεῖν ἐκείνων (i. 6. τῶν πρώτων κατὰ φύσιν) ἄλλο τὸ
τέλος ἔχειν, ἐπ᾿ ἄλλο δεῖ πάντα ἀναφέρεσθαι Rasmus. ἐπ᾽
ἐκεῖνο δεῖ --- τὴν ἀναφοράν, εἴπερ οἴονται μὴ τὸ τυγχάνειν
τῶν πρότων κατὰ φύσιν στοχαζομένους μηδ᾽ ἐφιεμένους cett.

Giesenus. Locus nondum expeditus 13 τοῦ] ró W
14 τὸ] del. idem ib. ἀλλ᾽ οὗ δεῖ ἐκεῖνα W: ἄλλο ἕνεκα
οὗ δεῖ E. ἄλλο οὗ δεῖ ἕνεκα B ceteri 18 οὐ τέλος Χ:

εὐτελές

318 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

λεκτικὴν ἀξίαν ἔχουσα" τοῦτο γὰρ οἶμαι xol vob-

νομα λέγειν καὶ γράφειν αὐτούς, ἐνδεικνυμένους

τὴν διαφοράν.

B A4AMIIP. '"4vógixóg μὲν ἀπομεμνημόνευκας καὶ
ὃ λέγουσι καὶ ὡς λέγουσι. 5

Z4IA440TM. Σκόπει δ᾽ ὅτι ταὐτὸ πάσχουσι τοῖς
τὴν σκιὰν ὑπεράλλεσϑαι τὴν ἑαυτῶν ἐφιεμένοις᾽ οὐ
γὰρ ἀπολείπουσιν ἀλλὰ συμμεταφέρουσι τὴν ἀτο-
πίαν τῷ λόγῳ, πορρωτάτω τῶν ἐννοιῶν ἀφιόστα-

C μένην. ὧς γὰρ εἰ τοξεύοντα φαίη τις οὐχὶ πάντα υ
ποιεῖν τὰ παρ᾽ αὑτὸν ἕνεκα τοῦ βαλεῖν τὸν σκοπὸν
ἀλλ᾽ ἕνεκα τοῦ πάντα ποιῆσαι τὰ παρ᾽ αὑτόν, αἱ-
νίγμασιν ὅμοια καὶ τεράστια δόξειεν ἂν περαίνειν"

. οὕτως oí τριπέμπελοι βιαξόμενοι μὴ τὸ τυγχάνειν
τῶν κατὰ φύσιν τοῦ στοχάξεσϑαι τῶν κατὰ φύσιν s
εἶναι τέλος, ἀλλὰ τὸ λαμβάνειν τὸ ἐκλέγεσθαι,
μηδὲ τὴν ἔφεσιν τῆς ὑγιείας καὶ δίωξιν εἰς τὸ
ὑγιαίνειν ἑκάστῳ τελευτᾶν, ἀλλὰ τοὐναντίον τὸ
ὑγιαίνειν ἐπὶ τὴν ἔφεσιν αὐτοῦ καὶ δίωξιν ἀναφέ-
ρεσϑαι, περιπάτους τινὰς καὶ ἀναφωνήσεις καὶ το- 90
μὰς νὴ 4ία καὶ φαρμακείας εὐλογίστους τέλη ποιού-
μενον τῆς ὑγιείας, οὐχὶ τούτων ἐκείνην, ὅμοια

D ληροῦσι τῷ λέγοντι δειπνῶμεν, ἵνα ϑύωμεν, ἵνα
λουώμεϑα. μᾶλλον δ᾽ ἐκεῖνος εἰωϑός τι καὶ νενο-
μισμένον ἀλλάττει καὶ ταράττει τὴν τάξιν ἃ δ᾽ a

11 παρ᾽ αὑτὸν R: περὶ αὐτὸν 12 *: περὶ αὐτὸν. Fort.
addendum ἀλλὰ βαλεῖν τὸν σκοπόν 16 τὸ λαμβάνειν τοῦ
ἐκπλέγ. suspic. W. τοῦ λ. τὸ ἐκᾶ. Rasmus 23 cf. Kock. 3
p.496 . 25 καὶ ταράττει KR: καὶ παρὰ —— ib. δὲ M

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 319

οὗτοι λέγουσι, τὴν πᾶσαν ἔχει τῶν πραγμάτων ἀνα-
τροπὴν καὶ σύγχυσιν' “οὐ σπουδάξομεν εὐκαίρως
περιπατεῖν ἕνεκα τοῦ πέττειν τὴν τροφὴν ἀλλὰ
πέττειν τὴν τροφὴν ἕνεκα τοῦ περιπατεῖν εὐκαίρως.
sTmovu καὶ τὴν ὑγίξιαν ἡ φύσις τοῦ ἐλλεβόρου χάριν
πεποίηκεν, οὐ τῆς ὑγιείας τὸν ἐλλέβορον. τί γὰρ
ἄλλο καταλείπεται αὐτοῖς εἰς ὑπερβολὴν παραδοξο-
λογέας ἢ τοιαῦτα ληρεῖν; τί γὰρ διαφέρει τοῦ λέ-
γοντος γεγονέναι τὴν ὑγίειαν τῶν φαρμάκων ἕνεκα, E
ι μὴ τὰ φάρμακα τῆς ὑγιείας. ὃ τὴν ἐκλογὴν τὴν
περὶ τὰ φάρμακα καὶ σύνϑεσιν καὶ χρῆσιν αὐτῶν
αἱρετωτέραν ποιῶν τῆς ὑγιείας" μᾶλλον δὲ τὴν μὲν
οὐδ᾽ ὅλως αἱρετὸν ἡγούμενος, ἐν δὲ τῇ περὶ ἐκεῖνα
πραγματείᾳ τὸ τέλος τιϑέμενος καὶ τὴν ἔφεσιν ἀπο-
τ φαίνων τέλος τῆς τεύξεως, οὐ τῆς ἐφέσεως τὴν
τεῦξιν; 'τῇ γὰρ ἐφέσει νὴ 4ία τὸ εὐλογέστως καὶ
τὸ φρονίμως πρόσεστι. πάνυ μὲν οὖν, φήσομεν,
ἂν ὡς πρὸς τέλος ὁρᾷ τὴν τεῦξιν ὧν διώκει καὶ
τὴν κτῆσιν᾽ εἰ δὲ μή, τὸ εὐλόγιστον αὐτῆς ἀφαιρεῖται,
s πάντα ποιούσης ἕνεκα τοῦ τυχεῖν, οὗ τυχεῖν οὐ
σεμνὸν οὐδὲ μακάριόν ἐστι.
217. Ἐπεὶ δ᾽ ἐνταῦϑα λόγου γεγόναμεν, τὶ ἂν
φαίης μᾶλλον εἶναι παρὰ τὴν ἔννοιαν ἢ τὸ μὴ "
λαβόντας ἔννοιαν ἀγαϑοῦ μηδὲ Gyóvrag, ἐφίεσϑαι

ὃ ἀλλὰ W: ἀλλ᾽ 4 πέττειν τὴν τροφὴν idem (sed
post περιπατεῖ) 18 οὐδόλως BE 1 τέλος M 18 ὁρᾷ
Μ: ὁρᾶν 19 αὐτὴ αὑτῆς R 92 ἐπεὶ δ᾽ *: 1-- BE
ib. τί ἂν Madvigius: πᾶΆῦδνιυ ?24 μηδὲ] δὲ μὴ BE

920 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

τἀγαϑοῦ xal διώκειν; ὁρᾷς γὰρ ὅτι καὶ Χρύσιππος
εἰς ταύτην μᾶλλον συνελαύνει τὸν ᾿Αρίστωνα τὴν
ἀπορίαν, ὡς τῶν πραγμάτων οὐ διδόντων τὴν πρὸς
τὸ μήτ᾽ ἀγαϑὸν μήτε κακὸν ἀδιαφορίαν ἐπινοῆσαι
τἀγαϑοῦ καὶ τοῦ κακοῦ μὴ προεπινοηϑέντων᾽ οὕτω
γὰρ αὑτῆς φανεῖσϑαι τὴν ἀδιαφορίαν προύφιστα-

1072 μένην, εἰ νόησιν μὲν αὐτῆς οὐκ ἔστι λαβεῖν, μὴ

B,

πρότερον τἀγαϑοῦ νοηϑέντος, ἄλλο δ᾽ οὐδὲν ἀλλ᾽
αὐτὴ μόνον τἀγαϑόν ἐστιν. ἴϑι δὲ καὶ σκόπει τὴν

ἐκ τῆς Στοᾶς ταύτην ἀρνουμένην ἀδιαφορίαν καλου- 1

μένην δ᾽ ὁμολογίαν, ὅπως δὴ καὶ ὁπόϑεν παρέσχεν
αὑτὴν ἀγαϑὸν νοηϑῆναι. εἰ γὰρ τἀγαϑοῦ χωρὶς
οὐκ ἔστι νοῆσαι τὴν πρὸς τὸ μὴ ἀγαϑὸν ἀδιαφο-
ρίαν, ἔτι μᾶλλον 7] τῶν ἀγαϑῶν φρόνησις ἐπίνοιαν

αὑτῆς οὐ δίδωσι τοῖς ἀγαϑὸν μὴ προεννοήσασιν. κυ

ἀλλ᾽ ὥσπερ ὑγιεινῶν καὶ νοδερῶν τέχνης οὐ yíyvc-
ται νόησις, οἷς μὴ πρότερον αὐτῶν ἐκείνων γέγο-
γεν, οὕτως ἀγαϑῶν καὶ κακῶν ἐπιστήμης οὐκ ἔστιν
ἔννοιαν λαβεῖν μὴ τἀγαϑὰ καὶ τὰ κακὰ προεννοή-
δαντας.

AAMIIP. Τί οὖν ἀγαθόν ἐστιν;

Z4IA440TM. Οὐδὲν ἀλλ’ ἢ φρόνησις.

AAMIIP. Τί δ᾽ ἡ φρόνησις;
| 5. 8. 12 *: τοῦ ἀγαϑοῦ 1 ὅρα 2 μᾶλλον]
del. NW 8 τῶν πραγμαά[τῶ Ν " pus ΤΩΝ *: τῶν
πραγμάτων 6 αὐτῆς BE 9 *: τὸ ἀγαϑὸν 12 αὐτὴν

BE 15 αὑτῆς) αὐτῆς E. αὐτοῖς B ceteri 21 A44M-
IIPIAZ|] ,ita quinquies distinximus dicendi vices" W.
Unius Diadumeni se ipsum interrogantis haec esse con-
tendit Madvigius

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 321

A41A440TM. Οὐδὲν ἀλλ᾽ ἢ ἀγαϑῶν ἐπιστήμη.
AAMIIP. Πολὺς οὖν ὃ Διὸς Κόρινϑος ἐπὶ
τὸν λόγον αὐτῶν ἀφῖκται. τὴν γὰρ ὑπέρου περι-
τροπήν. ἵνα μὴ σκώπτειν δοκῇς, ἔασον" καίτοι τόν
5y& λόγον αὐτῶν ὅμοιον ἐκείνῳ πάϑος κατείληφε.
φαένεται γὰρ εἰς τὴν τἀγαϑοῦ νόησιν αὐτὴν νοῆσαι
δεόμενος φρόνησιν τὴν δ᾽ αὖ φρόνησιν ἐν τῇ περὶ
τἀγαϑὸν ξητῶν νοήσει, καὶ πρὸ τῆς ἑτέρας ἀναγκα-
ξόμενος ἀεὶ τὴν ἑτέραν διώκειν, ἀπολειπόμενος δ᾽
10 ἑκατέρας τῷ τὸ πρὸ αὐτῆς νοούμενον δεῖσθαι τοῦ
χωρὶς νοηϑῆναι μὴ δυναμένου.
AZ41A440TM. Καὶ κατ᾽ ἄλλον δὲ τρόπον ἔστι
τὴν οὐκέτι διαστροφὴν ἀλλ᾽ ἐκστροφὴν αὐτῶν τοῦ C
λόγου καὶ ἀπαγωγὴν τελέως εἰς τὸ μηδὲν κατα-
15 μαϑεῖν. οὐσίαν τἀγαθοῦ τίϑενται τὴν εὐλόγιστον
ἐκλογὴν τῶν κατὰ φύσιν᾽ ἐκλογὴ δ᾽ οὐχ ἔστιν εὐ-
λόγιστος ἡ μὴ πρός τι γενομένη τέλος. ὡς προεί-
ρηται. τί οὖν τοῦτ᾽ ἐστίν; οὐδὲν ἄλλο, φασίν, ἢ
τὸ εὐλογιστεῖν ἐν ταῖς τῶν κατὰ φύσιν ἐκλογαῖς.
0 πρῶτον μὲν οὖν οἴχεται καὶ διαπέφευγεν ἡ ἔννοια
τἀγαϑοῦ᾽ τὸ γὰρ εὐλογιστεῖν ἐν ταῖς ἐκλογαῖς σύμ-
πτῶμα δήπουϑέν ἐστι γιγνόμενον ἀπὸ ἕξεως τῆς
εὐλογιστίας" διὸ ταύτην μὲν ἀπὸ τοῦ τέλους, τὸ
τέλος δ᾽ οὐκ ἄνευ ταύτης ἀναγκαξόμενοι νοεῖν, ἀπο-
985 λειπόμεϑα τῆς ἀμφοῖν νοήσεως. ἔπειτα, ὃ μεῖξόν D
ἐστι, τῷ μὲν δικαιοτάτῳ λόγῳ τὴν εὐλόγιστον ἐκ-

2 ὁ Διὸς Κόρινϑος] vid. Leutsch. 1 p. 63 8 ὑπέρου
ztgutQozv]id.1 p.168 6.21 *: τοῦ ἀγαϑοῦ 71 τὴν δ᾽
αὖ φρόνησιν * 10 τῷ τὸ πρὸ αὐτῆς νοούμενον W: τῶ
πρὸ αὐτῆς νοουμένω 11 μὴ M

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 21

322 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

λογὴν ἀγαϑῶν ἔδει xal ὠφελίμων καὶ συνεργῶν
πρὸς τὸ τέλος ἐκλογὴν εἶναι" τὸ γὰρ ἐκλέγεσθαι τὰ
μήτε συμφέροντα μήτε τίμια μήϑ᾽ ὅλως αἱρετὰ πῶς
εὐλόγιστόν ἐστιν; ἔστω γάρ, ὡς αὐτοὶ λέγουσιν,
εὐλόγιστος ἐκλογὴ τῶν ἀξίαν ἐχόντων πρὸς τὸ εὐ-
δαιμονεῖν᾽ ὅρα τοίνυν. ὡς εἰς πάγκαλόν τι καὶ δεμ-
νὸν αὐτοῖς ὁ λόγος ἐξήκει κεφάλαιον. ἔστι γάρ, ὡς
ἔοικε, τέλος κατ᾽ αὐτοὺς τὸ εὐλογιστεῖν ἐν τῇ ἐχ-
λογῇ τῶν ἀξίαν ἐχόντων πρὸς τὸ εὐλογιστεῖν.

E 44ΜΠΡ AAA οὑτωσὶ μὲν ἀκούοντι τῶν ὀνο-
μάτων ἀλλόκοτόν τι φαίνεται δεινῶς, ὦ ἑταῖρε, τὸ φρα-
ξόμενον᾽ ἔτι δὲ δέομαι μαϑεῦῖν πῶς τοῦτο συμβαίνει.

Z41A4407TM. Προσεκτέον οὖν σοι μᾶλλον. οὐ γὰρ
τοῦ τυχόντος ἐστὶν αἴνιγμα συνιέναι" ἄκουε δὴ καὶ
ἀποκρίνου. ἄρ᾽ οὖν τέλος ἐστὶ κατ᾽ αὐτοὺς τὸ εὖ-τὸὖὦ
λογιστεῖν ἐν ταῖς ἐκλογαῖς τῶν κατὰ φύσιν: |

AAMIIP. Aéyovow οὕτως.

A4I440TM. Τὰ δὲ κατὰ φύσιν πότερον ὡς
ἀγαϑὰ ἐκλέγονται ἢ dg ἀξίας τινὰς ἔχοντα ἢ
προαγωγὰς ** τοῦτο πρὸς τὸ τέλος ἢ πρὸς ἕτερόν 0
τι τῶν ὄντων; |

AAMIIP. Οὐ νομίξω, ἀλλὰ πρὸς τέλος.

Ζ2Ζ14Ζ“ΟΥΜ. Ἤδη τοίνυν ἀποκαλύψας ὅρα To
συμβαῖνον αὐτοῖς, ὅτι τέλος ἐστὶ τὸ εὐλογιστεῖν ἐν
ταῖς ἐκλογαῖς τῶν ἀξίαν ἐχόντων πρὸς τὸ εὐλογι- s

σι

10 οὑτωσὶ W: οὔτω σοι 1 κατ᾽ αὐτοὺς τὸ] κατὰ τοὺς
τὸ E. κατὰ vovg B 20 4—6 B 3—4 E. Supplent καὶ X.
προαγωγάς:; αμπρ. Ὡς ἔχοντα προαγωγάς. “ιαδούμ.
Καὶ τοῦτο πρὸς τὸ τέλος κτλ. W. 22 πρὸς τὸ τέλος

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 828

στεῖν᾽ ἄλλην γὰρ οὐσίαν τἀγαϑοῦ καὶ τῆς εὐδαι-
μονίας οὔτ᾽ ἔχειν φασὶν οὔτε νοεῖν οἵ ἄνδρες ἢ τὴν
πολυτίμητον εὐλογιστίαν ταύτην περὶ τὰς ἐκλογὰς
τῶν ἀξίαν ἐχόντων. ἀλλὰ τοῦτο μέν εἰσιν οἵ πρὸς Εὶ
5 Αντίπατρον οἰόμενοι λέγεσϑαι μὴ πρὸς τὴν αἵρεσιν᾽
ἐκεῖνον γὰρ ὑπὸ Καρνεάδου πιεξξόμενον εἰς ταύτας
καταδύεσϑαι τὰς εὑρησιλογίας.
28. Τῶν δὲ περὶ ἔρωτος φιλοσοφουμένων ἐν τῇ
Στοᾷ παρὰ τὰς κοινὰς ἐννοίας τῆς ἀτοπίας πᾶσιν
10 αὐτοῖς μέτεστιν. “αἰσχροὺς μὲν γὰρ εἷναι τοὺς νέους,
φαύλους γ᾽ ὄντας καὶ ἀνοήτους, καλοὺς δὲ τοὺς 1078
σοφούς" ἐκείνων δὲ τῶν καλῶν μηδένα μήτ᾽ ἐρᾶ-
σϑαι μήτ᾽ ἀξιέραστον εἶναι.: καὶ οὐ τοῦτό πω δει-
vóv, ἀλλὰ καί 'τοὺς ἐρασϑέντας αἰσχρῶν παύεσϑαι
15 λέγουσι καλῶν γενομένων. καὶ τίς ἔρωτα γιγνώσκει
τοιοῦτον, ὃς ἅμα σώματος μοχϑηρίᾳ ψυχῆς βλαπτο-
μένου συνέχεται καὶ γίγνεται, κάλλους δ᾽ ἅμα φρο-
νήσει μετὰ δικαιοσύνης καὶ σωφροσύνης ἐγγιγνο-
μένου, κατασβέννυται καὶ ἀπομαραίνεται; oUg μηδὲν
20 οἴομαι τῶν κωνώπων διαφέρειν" χαίρουσι γὰρ λάμπῃ
καὶ ὄξει, τὸν δὲ πότιμον καὶ χρηστὸν οἶνον ἀπο-
πετόμενοι φεύγουσιν. ἣν δὲ λέγοντες καὶ ὀνομάξον- Β
τὲς ἔμφασιν κάλλους ἐπαγωγὸν εἶναι τοῦ ἔρωτος
λέγουσι, πρῶτον μὲν οὐκ ἔχει τὸ πιϑανόν᾽ ἐν γὰρ
αἰσχίστοις καὶ κακίστοις οὐκ ἂν ἔμφασις γένοιτο

1 *: τοῦ ἀγαϑοῦ 7 καταλύεσθαι BE ib. εὑρεσιο-
λογέας B. εὑρεσιλογίας E 16 βλαπτομένου W: βλεπο-
pévg ubi ψυχῆς ἃ μοχϑηρίᾳ pendere ostendit p. 1018: ἡ
μοχϑηρία τοῦ ἤϑους

21*

C

324 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

xáAAovg: εἴπερ, ὡς λέγουσιν, ἡ μοχϑηρία τοῦ ἤϑους
ἀναπίμπλησι τὸ εἶδος. ἔπειτα κομιδῇ παρὰ τὴν
ἔννοιάν ἐστιν ἀξιέραστον εἶναι τὸν αἰσχρόν, ὅτι
μέλλει ποτὲ καὶ προσδοχᾶται κάλλος ἕξειν" κτησά-
μενον ὃὲ τοῦτο xol γενόμενον καλὸν κἀγαϑὸν ὑπὸ 5
μηδενὸς ἐρᾶσϑαι.

AAMIIP. Θήρα γάρ τις, φασίν, ἐστὶν ὃ ἔρως
ἀτελοῦς μὲν εὐφυοῦς δὲ μειρακίου πρὸς ἀρετήν.

5. 4IAAOTM. Ei9" ὦ βέλτιστε, πράττομεν ἄλλο
νῦν 1| τὴν αἵρεσιν αὐτῶν ἐλέγχομεν, οὔτε πιϑανοῖς 1
πράγμασιν οὔϑ᾽ ὡμιλημένοις ὀνόμασι τὰς κοινὰς
ἐκστρέφουδαν ἡμῶν καὶ παραβιαξομένην ἐννοίας;
οὐδεὶς γὰρ ἦν ὁ κωλύων τὴν περὶ τοὺς νέους τῶν
σοφῶν σπουδήν, εἰ πάϑος αὐτῇ μὴ πρόσεστι, ϑήραν
ἢ φιλοπαιδείαν προσαγορευομένην" ἔρωτα δ᾽ ἔδει τ5
καλεῖν ὃν πάντες ἄνθρωποι καὶ πᾶσαι νοοῦσι καὶ
ὀνομάζουσι, οἷον τό

ἱπάντες δ᾽ ἠρήσαντο παραὶ λεχέεσσι κλιϑῆναι""
καί

οὐ γὰρ πώποτέ μ’ ὧδε ϑεᾶς ἔρος οὐδὲ γυναικὸς »
ϑυμὸν ἐνὶ στήϑεσσι περιπροχυϑεὶς ἐδάμασσεν.ἢ

2 ἔπειτα W: émel — ib. παρὰ τὴν ἔννοιαν W: παρά
τινῶν olov b *: καὶ ἀγαϑὸν 15 φιλοπαιδείαν] qio-
ποιΐαν Rasmus. Fort. ϑήραν φιλοπαίδιον cf. φιλομειράκιος,
φιλοποίμνιος sim. — ib. δ᾽ ἔδει W: δ 17 οἷον τὸ — παραὶ]
supplevit W partim ex Hom. α 866: 19—20 B. 21 E
18 κληϑῆναι BE 19 καὶ — ὧδε ϑεᾶς idem ex Hom.
A 815: 12 B 16 E 20 ἔρως BE 21 9vuóv] eius loco
lac. 7 B6 E

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 9325
29. Εἰς τοιαῦτα μέντοι πράγματα τὸν ἠϑικὸν
λόγον ἐκβάλλοντες
“ἑλικτὰ κοὐδὲν ὑγιὲς ἀλλὰ πᾶν πέριξ᾽

εὐτελίξουσι καὶ διασύρουσιν, ὡς δὴ μόνοι τὴν φύσιν

καὶ συνήϑειαν ὀρϑοῦντες 7| χρὴ καὶ χαϑιστάντες D

1

e

τὸν λόγον, ὃς ἅμ᾽ ἀποστρέφει καὶ ἐπάγει ταῖς ἐφέ-
6560, καὶ διώξεσι καὶ ὁρμαῖς πρὸς τὸ οἰκεῖον ἕκα-
στον. ἡ δὲ συνήϑεια τῆς διαλεκτικῆς διέραμα γενο-
μένη χρηστὸν μὲν οὐδὲν οὐδ᾽ ὑγιὲς ἀπολέλαυκεν,
ἀλλ᾽ ὥσπερ ἀκοὴ νοσώδης ὑπὸ κενῶν ἤχων δυση-
κοΐας καὶ ἀσαφείας ἐμπέπλησται" περὶ ἧς αὖϑις
ἑτέραν ἀρχὴν λαβόντες, εἰ βούλει, διαλεξόμεϑα.
νυνὶ δὲ τὸν φυσικὸν αὐτῶν λόγον, οὐχ ἧττον τοῦ
περὶ τελῶν διαταράττοντα τὰς κοινὰς προλήψεις, ἐν
τοῖς κυριωτάτοις καὶ πρώτοις ἐπιδράμωμεν.

80. Καϑόλου μὲν ἄτοπον καὶ παρὰ τὴν ἔννοιάν
ἐστιν εἶναι μέν τι μὴ ὃν δ᾽ εἶναι, καὶ εἶναι μὲν
οὐκ ὄντα δ᾽ εἶναι, λεγόντων ἀτοπώτατόν ἐστι τὸ
ἐπὶ τοῦ παντὸς λεγόμενον. κενὸν γὰρ ἄπειρον
ἔξωϑεν τῷ κόσμῳ περιϑέντες οὔτε σῶμα τὸ πᾶν

8 Eur. Andr. 448 ib. ἐλικτὰ καὶ οὐδὲν BE 4 εὖτε-
λίξουσι] add. τοὺς ἄλλους W ὅ W: καϑίστανται 6 ὃς
ἅμ᾽ Madvigius: ἀλλὰ. W constituit locum hunc in modum:
τὸν λόγον ἅμα ἀποστροφαῖς καὶ ἐπαγωγαῖς καὶ , ἐφέσεσι --
ἑκάστου 8 διέραμα W: διερὰ μὲν ib. γινομένη
12 διαλεξώμεϑα BE 18 αὐτῶν Aldina: αὐτῶ BE 17 καὶ
εἶναι W 18 εἶναι] add. πολλὰ δὲ τοιαῦτα αὐτῶν λεγόν-
ro» W. Pro λεγόντων Herwerdenus coniecit ἁπάντων, unde
fori. rescribendum: εἶναι. ἁπάντων δ᾽ ἀτοπώτατον cett.
20 malim περιτυϑέντες

926 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

οὔτ᾽ ἀσώματον εἶναι λέγουσιν. ἔπεται δὲ τούτῳ τὸ
μὴ ὃν εἶναι τὸ πᾶν" ὄντα γὰρ μόνα τὰ σώματα
καλοῦσιν, ἐπειδὴ ὄντος τὸ ποιεῖν τι καὶ πάδχειν,
τὸ δὲ πᾶν οὐκ ὄν ἐστιν ὥστε οὔτε τι ποιήσει οὔτε τι

πείσεται τὸ πᾶν. ἀλλ᾽’ οὐδ᾽ ἐν τόπῳ ἔσται" σῶμα 5
4

γὰρ δήπου τὸ ἐπέχον τόπον, οὐ σῶμα δὲ τὸ πᾶν,
ὥστ᾽ οὐδαμοῦ τὸ πᾶν. καὶ μὴν ᾧ τὸν αὐτὸν ἐπ-
ἔχειν τόπον συμβέβηκε, τοῦτο τὸ μένον. ὥστ᾽ οὐ
μένει τὸ πᾶν" οὐ γὰρ ἐπέχει τόπον. ἀλλ᾽’ οὐδὲ
κινεῖται᾽' πρῶτον ὅτι καὶ τῷ κινουμένῳ τόπου δεῖ τὸ
F καὶ χώρας ὑποκειμένης, ἔπειϑ᾽ ὅτι τὸ κινούμενον
ἢ αὑτὸ κινεῖν ἢ ὑφ᾽ ἑτέρου πάσχειν πέφυκε" τὸ μὲν
οὖν ὑφ’ ἑαυτοῦ κινούμενον ἔχει τινὰς νεύσεις ἐξ
ἑαυτοῦ καὶ ῥοπὰς κατὰ βάρος ἢ κουφότητα᾽ κου-
φότης δὲ καὶ βάρος τοι σχέσεις τινὲς ἢ δυνάμεις i
εἰσὶν ἢ διαφοραὶ πάντως σώματος" τὸ δὲ πᾶν οὐ
1014 σῶμά ἐστιν᾽ ὥστ᾽ ἀνάγκη μήτε βαρὺ μήτε κοῦφον
εἶναι τὸ πᾶν μηδ᾽ ἔχειν ἐξ ἑαυτοῦ κινήσεως ἀρχήν.
ἀλλὰ μὴν οὐδ᾽ ὑφ᾽ ἑτέρου κινήσεται τὸ ztüv: ἕτερον
γὰρ οὐδέν ἐστι τοῦ παντόρ᾽ ὥστ᾽ ἀνάγχη λέγειν s
αὐτοῖς ὅπερ λέγουσι μήτε μένον εἶναι τὸ πᾶν μήτε
κινούμενον. ὅλως δέ, ἐπεὶ τὸ λέγειν σῶμα τὸ πᾶν
μὴ δέον ἐστὶ κατ᾽ αὐτούς, σῶμα δ᾽ οὐρανὸς καὶ yi,
9 ἐπειδὴ δὲ Rasmus eiecto proximo ὥστε 4 οὔτε poste-
rius Rasmus: οὐδ '" οὐδαμοῦ] οὐδ᾽ ἄλλου BE — ib. 6 W
8 τοῦτο τὸ] τοῦτό ἐστι W 11 ὅτι τὸ Huttenus: ὅτι τὸ μὴ
12 αὑτὸ *: αὐτὸῤ 14 κουφότης δὲ καὶ βάρος Ὗ : κουφότητος
δὲ καὶ βάρους 16 πάντως M: παντὸς 1Ὁ. τὸ δὲ πᾶν *:
τὸ δ᾽ ἅπαν 241 μένον] μόνον BE 22 τὸ λέγειν --- μὴ

δέον] μήτε σῶμα τὸ πᾶν μήτε ὅν Madvigius. Fort. τὸ
λέγειν σῶμα τὸ πᾶν μηδέν

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 321

καὶ ξῷα καὶ φυτὰ xal ἄνϑρωποι καὶ λίϑοι" τὸ μὴ
ὃν σῶμα σώματα μέρη ἕξει καὶ τοῦ μὴ ὄντος μέρη
ὄντα ἔσται καὶ τὸ μὴ βαρὺ χρήσεται βαρέσι μορίοις
καὶ κούφοις τὸ μὴ κοὔφον᾽ ὧν οὐδ᾽ ὀνείρατα λαβεῖν B
5 μᾶλλον ἔστι παρὰ τὰς κοινὰς ἐννοίας. καὶ μὴν οὕτως
οὐδὲν ἐναργές ἐστι καὶ τῶν κοινῶν ἐχόμενον ἐννοιῶν
ὡς τό, εἴ τε μὴ ἔμψυχόν ἐστιν, ἐκεῖνο ἄψυχον
εἷναι" καὶ πάλιν, εἴ τι μὴ ἄψυχον, ἐχεῖνο ἔμψυχον
εἶναι" καὶ ταύτην οὖν ἀνατρέπουσι τὴν ἐνάργειαν,
109 οὕτω τὸ πᾶν ὁμολογοῦντες μήτ᾽ ἔμψυχον εἷναι μήτ᾽
ἄψυχον. ἄνευ δὲ τούτων. ἀτελὲς μὲν οὐδεὶς νοεῖ
τὸ πᾶν, οὗ ys δὴ μηδὲν μέρος ἄπεστιν" οὗτοι δὲ
τέλειον οὔ φασιν εἷναι τὸ πᾶν" ὡρισμένον γάρ τι
τὸ τέλειον, τὸ δὲ πᾶν ὑπ᾽ ἀπειρίας ἀόριστον οὐ-
1 κοῦν ἔστι τι κατ᾽ αὐτούς, ὃ μήτ᾽ ἀτελὲς μήτε τέ-
λειόν ἐστιν. ἀλλὰ μὴν οὔτε μέρος ἐστὶ τὸ πᾶν"
οὐδὲν γὰρ αὐτοῦ usifov: οὔϑ᾽ ὅλον. ὡς αὐτοὶ λέ- C
γουσι" τεταγμένου γὰρ τὸ ὅλον κατηγορεῖσϑαι, τὸ
ὃὲ πᾶν δι’ ἀπειρίαν καὶ ἀόριστον εἶναι καὶ ἄτακτον.
s) αἴτιον τοίνυν οὔτε τοῦ παντὸς ἕτερόν ἐστι τῷ
μηδὲν εἶναι παρὰ τὸ πᾶν ἕτερον, οὔτ᾽ ἄλλου τὸ
πᾶν ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἑαυτοῦ" ποιεῖν γὰρ οὐ πέφυκε, τῷ
ὃὲ ποιεῖν τὸ αἴτιον νοεῖται. φέρε τοίνυν πάντας
ἀνθρώπους ἐρωτᾶσϑαι, τί νοοῦσι τὸ μηδὲν καὶ τίνα
ss τοῦ μηδενὸς ἐπίνοιαν λαμβάνουσιν: ἄρ᾽ οὐκ ἂν
εἴποιεν, ὡς τὸ μήτ᾽ αἴτιον ὑπάρχον μήτ᾽ αἴτιον

8 βάρεσιν ὁρίοις ΒῈ 9 ἐνέργειαν ΒΕ ib. ἐνάργειαν
οὗτοι͵ τὸ πᾶν Madvigius. 22 *: οὐδὲ αὑτοῦ

2328 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

ἔχον μήϑ᾽ ὅλον μήτε μέρος μήτε τέλειον μήτ᾽ ἀτελὲς
μήτ᾽ ἔμψυχον μήτ᾽ ἄψυχον μήτε κινούμενον μήτε
μένον που μήϑ᾽ ὑπάρχον μήτε σῶμα μήτ᾽ ἀσώ-
D ματον; τοῦτο καὶ οὐκ ἄλλο τι τὸ οὐδέν ἐστιν.
ὅταν οὖν ὅσα πάντες οἵ λοιποὶ τοῦ μηδενός, οὗτοι
μόνοι τοῦ παντὸς κατηγοροῦσι, ταὐτὸν ὡς ἔοικε
φαίνονται τῷ μηδενὶ τὸ πᾶν ποιοῦντες. οὐδὲν οὖν
ἔτι δεῖ λέγειν τὸν χρόνον, τὸ κατηγόρημα, τὸ
ἀξίωμα, τὸ συνημμένον, τὸ συμπεπλεγμένον οἷς
χρῶνται μὲν μάλιστα τῶν φιλοσόφων, ὄντα δ᾽ ov:
λέγουσιν εἶναι. καίτοι τό y' ἀληϑὲς ὃν μὴ εἶναι
μηδ᾽ ὑπάρχειν, ἀλλὰ καταλαμβάνεσθαι καὶ κατα-
ληπτὸν εἶναι καὶ πιστὸν ᾧ τῆς οὐσίας τοῦ ὄντος
μὴ μέτεστι, πῶς οὖν οὐ πᾶσαν ἀτοπίαν ὑπερ-
βέβληκεν; 15
91. 44A, μὴ δοκῇ ταῦτα λογικωτέραν ἔχειν τὴν
E ἀπορίαν, ἁψώμεϑα τῶν φυσικωτέρων. ἐπεὶ τοίνυν

Q

'Ζεὺς ἀρχὴ Ζεὺς μέσσα Ζιὸς δ᾽ ἐκ πάντα vévvxvai

ὡς αὐτοὶ λέγουσι, μάλιστα μὲν ἔδει τὰς περὶ ϑεῶν
ἐννοίας, εἴ τι ταραχῶδες ἢ πλανητὸν ἐγγέγονεν 90
αὐταῖς, ἰωμένους ἀπευϑύνειν καὶ κατορϑοῦν ἐπὶ τὸ
βέλτιστον" εἰ δὲ μή, μεϑέντας y' ἐᾶν ὡς ἔχουσιν
ὑπὸ τοῦ νόμου ἕκαστοι καὶ τῆς συνηϑείας πρὸς τὸ
ϑεῖον.

12 μηδ᾽ *: μήτε 14 οὖν] deleverim ib. ἀτοπίαν
M: ἀτυχίαν cf. p. 1016 4 18 cf. Mullach. Orph. carm. fr.
VI vs. 11 —— ib. ἀρχὴ] κεφαλὴ Hymnus ib. μέσα BE
20 εἴ τι Leonicus: εἰ 22 μεϑέντας W: ϑέντας Ὁ. γ᾽ *: τε
23 ἕκασται W

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 929

οὐ γάρ τι νῦν ys κἀχϑὲς ἀλλ᾽ ἀεί ποτε
ξῇ ταῦτα, κοὐδεὶς οἷδεν ἐξ ὕτου ᾽φάνη.᾽

oí δ᾽ ὥσπερ ἀφ᾽ ἑστίας ἀρξάμενοι τὰ καϑεστῶτα
κινεῖν καὶ πάτρια τῆς περὶ ϑεῶν δόξης οὐδεμίαν,

5 ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν, ἔννοιαν ὑγιᾶ καὶ ἀκέραιον ἀπο-
λελοίπασι. τίς γάρ ἐστιν ἄλλος ἀνθρώπων ἢ γέγο- F
νεν, ὃς οὐκ ἄφϑαρτον νοεῖ καὶ ἀίδιον τὸ ϑεῖον; ἢ
τί ἐν ταῖς κοιναῖς προλήψεσι περὶ ϑεῶν ὁμολογου-
μένως ἀναπεφώνηται μᾶλλον ἢ τὰ τοιαῦτα

1 τῷ ἔνι τέρπονται μάκαρες ϑεοὶ ἤματα πάντα᾽
καί

ἀθανάτων τε ϑεῶν χαμαὶ ἐρχομένων v ἀν-
[ϑοώπων᾽
καὶ τό 1070
1. κεῖνοι γάρ τ᾽ ἄνοσοι καὶ ἀγήραοι
πόνων v ἄπειροι, βαρυβόαν
πορϑμὸν πεφευγότες ᾿Αχέροντος:᾽

καὶ ἴσως ἐντύχοι τις ἂν ἔϑνεσι βαρβάροις καὶ ἀγρί-
οἱ ϑεὸν μὴ νοοῦσι, ϑεὸν δὲ νοῶν μὴ νοῶν δ᾽
0) ἄφϑαρτον μηδ᾽ ἀίδιον, ἄνϑρωπος οὐδὲ εἷς γέγονεν.
oí γοῦν ἄϑεοι προσαγορευϑέντες οὗτοι. Θεόδωροι
καὶ 4Διιαγόραι καὶ Ἵππωνες, οὐκ ἐτόλμησαν εἰπεῖν
τὸ ϑεῖον ὅτι φϑαρτόν ἐστιν. ἀλλ᾽ οὐκ ἐπίστευσαν

1 Soph. Antig. 467 [ἸὉ. τι] vro, BE ib. ye Sophocles
10. καὶ γϑὲς BE 2 καὶ οὐδεὶς --- ἐξότου (ἐξ ὅτου B)
φανῇ BE 685: ὑγιΊ 717 τῇ om. BE 10 Hom. £ 46
11-0] W 12 Hom. E442 1 vid. p. 1607 — ib.?xeivo. BE

330 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

ὡς ἔστι τι ἄφϑαρτον᾽ τοῦ μὲν ἀφθάρτου τὴν ὕπ-
αρξιν μὴ ἀπολείποντες τοῦ δὲ ϑεοῦ τὴν πρόληψεν
φυλάττοντες. ἀλλὰ Χρύδιππος καὶ Κλεάνϑης, ἐμ--

B πεπληκότες, ὡς ἔπος εἰπεῖν, τῷ λόγῳ ϑεῶν τὸν
οὐρανὸν τὴν γῆν τὸν ἀέρα τὴν OdAatvav, οὐδένα s
τῶν τοσούτων ἄφϑαρτον οὐδ᾽ ἀέδιον ἀπολελοίπασι,
πλὴν μόνου τοῦ Διός, εἰς ὃν πάντας καταναλίέ-
ὅκουσι τοὺς ἄλλους ὥστε καὶ τούτῳ τὸ φϑείρειν
προσεῖναι τοῦ φϑείρεσϑαι μὴ ἐπιεικέστερον" ἀσϑε-
νείᾳ γάρ τινι καὶ τὸ μεταβάλλον εἰς ἕτερον φθϑεί- 10
pera, καὶ τὸ τοῖς ἄλλοις εἰς ἑαυτὸ φϑειρομένοις
τρεφόμενον σῴξεται. ταῦτα δ᾽ οὐχ ὡς ἄλλα πολλὰ
τῶν ἀτόπων συλλογιξόμεϑα ἔχειν τὰς ὑποϑ ἔσεις
αὐτῶν καὶ τοῖς δόγμασιν ἔπεσϑαι, ἀλλ᾽ αὐτοὶ μέγα
βοῶντες ἐν τοῖς περὶ Θεῶν καὶ Προνοίας Εἴμαρ- τ5

C μένης τε καὶ Φύσεως γράμμασι διαρρήδην λέγουσι
τοὺς ἄλλους ϑεοὺς ἅπαντας εἶναι γεγονότας καὶ
φϑαρησομένους ὑπὸ πυρός. τηχτοὺς κατ᾽ αὐτοὺς
ὥσπερ κηρίνουξ ἢ καττιτερίνους ὄντας. ἔστιν οὖν
παρὰ τὴν ἔννοιαν, ὡς τὸ ἄνϑρωπον ἀϑάνατον εἶναι. ὦ
καὶ τὸ ϑεὸν ϑνητὸν εἶναι" μᾶλλον δ᾽ οὐχ δρῶ, τίς
ἔσται ϑεοῦ πρὸς ἄνθρωπον διαφορά, εἰ καὶ ὃ ϑεὸςἩ.
ξῷον λογικὸν xol φϑαρτόν ἐστιν. ἂν γὰρ αὖ τὸ
σοφὸν τοῦτο καὶ καλὸν ἀντιϑῶσι, ϑνητὸν εἶναι τὸν
ἄνθρωπον, οὐ ϑνητὸν δὲ τὸν ϑεὸν ἀλλὰ φϑαρτόν, ss
ὅρα τὸ συμβαῖνον αὐτοῖς ἢ γὰρ ἀϑάνατον εἶναι

18 συλλογιξομένας W 17 εἶναι γεγονότας] vid. p. 1063 8
26 ἀλλὰ φϑαρτὸν Basileensis: ἀλλ᾽ ἄφϑαρτον

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 331

φήσουσιν ἅμα τὸν ϑεὸν xal φϑαρτόν, ἢ μήτε
ϑνητὸν εἶναι μήτ᾽ ἀϑάνατον. ὧν ovx ἔστιν οὐδὲ
πλάττοντας ἐξεπίτηδες ἕτερα παρὰ τὴν κοινὴν ἔν- Ὁ
νοιαν ὑπερβάλλειν τὴν ἀτοπίαν: λέγω δὲ τοὺς
"ἄλλους ἐπεὶ τούτοις γε τῶν ἀτοπωτάτων οὐδὲν
ἄρρητον οὐδ᾽ ἀνεπιχείρητόν ἐστι παρειμένον. ἔτι
τοίνυν ἐπαγωνιξόμενος ὃ Κλεάνθης τῇ ἐκπυρώσει,
λέγει τὴν σελήνην καὶ τὰ λοιπὰ ἄστρα τὸν ἥλιον
*'* ξξομοιῶσαι πάντα ἑαυτῷ καὶ μεταβαλεῖν εἰς ἑαυ-
τὸν ἀλλ᾽ ὅτι ** οἱ ἀστέρες ϑεοὶ ὄντες πρὸς τὴν
ἑαυτῶν φϑορὰν συνεργοῦσι τῷ ἡλίῳ, συνεργοῦντές
τι πρὸς τὴν ἐκπύρωσιν, πολὺς ἂν εἴη γέλως ἡμᾶς
περὶ σωτηρίας αὐτοῖς προδεύχεσϑαι καὶ σωτῆρας
ἀνθρώπων νομίξειν, οἷς κατὰ φύσιν ἔστι τὸ σπεύ- E
i5 δεεν ἐπὶ τὴν αὑτῶν φϑορὰν καὶ ἀναίρεσιν.

32. Καὶ μὴν αὐτοί γε πρὸς τὸν ᾿Επίκουρον
οὐδὲν ἀπολείπουσι τῶν πραγμάτων “ἰού, ἰού, φεῦ,
φεῦ᾽ βοῶντες, ὡς συγχέοντα τὴν τῶν ϑεῶν πρό-
ληψιν, ἀναιρουμένης τῆς προνοίαςρ᾽ “οὐ γὰρ ἀϑάνα-

: Tov καὶ μακάριον μόνον, ἀλλὰ καὶ φιλάνθρωπον
καὶ κηδεμονικὸν καὶ ὠφέλιμον προλαμβάνεσϑαι καὶ
νοεῖσϑαι τὸν O5tóv^ ὕπερ ἀληϑές ἐστιν. εἰ δ᾽
ἀναιροῦσι τὴν περὶ ϑεοῦ πρόληψιν οἵ μὴ ἀπολεί-

9 8—9 B. 14---1ὅ E. Nil excidisse monent interpretes.
ἐξομοιώσειν Madvigius. Fort. supplendum ἐξάψαντα (aut
ἀναφλέξαντα) ἂν 10 4---ὅ B. 3—4E. Fort. ἡ σελήνη
καὶ οἵ ἄλλοι ἀστέρες 11 συνεργοῦντές τι Basileensis:
συνεργοῦντος ἐστὶ libri. συνεργοῦντές γε 12 Fort. πρὸς
τὴν ἐκπύρωσιν" πολὺς ἂν οὖν εἴῃ cett. 16 γε W: τε

ib. ᾽Επίκουρον] vid. Usener. Epicur. p. 248, 11 17 πραγ-
μάτων] γραμμάτων W coll. p. 1077 c. κεκραγμάτων Madvigius

332 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

ποντὲς πρόνοιαν, τί ποιοῦσιν oí προνοεῖν μὲν ἡμῶν
τοὺς ϑεοὺς λέγοντες μὴ ὠφελεῖν δ᾽ ἡμᾶς μηδ᾽
᾿ἀγαϑῶν εἶναι δωτῆρας᾽ ἀλλ᾽ ἀδιαφόρων, ἀρετὴν
F μὲν μὴ διδόντας πλοῦτον δὲ καὶ ὑγίειαν καὶ τέκ- —
νῶν γενέσεις καὶ τὰ τοιαῦτα διδόντας, ὧν οὐδὲν ὁ
ὠφέλιμον οὐδὲ λυσιτελὲς οὐδ᾽ αἱρετὸν οὐδὲ συμφέ-
gov ἐστίν; ἢ ἐκεῖνοι μὲν οὐκ ἀναιροῦσι τὰς περὶ
ϑεῶν ἐννοίας. οὗτοι δὲ καὶ περιυβρίξουσι καὶ
χλευάξουσιν., ᾿Επικάρπιόν τινα ϑεὸν εἶναι λέγοντες |
καὶ Γενέϑλιον καὶ Παιᾶνα καὶ ΜΜαντικόν, ovx Óv-i
τος ἀγαϑοῦ τῆς ὑγιείας καὶ τῆς γενέσεως οὐδὲ τῆς
1076 πολυκαρπίας ἀλλ᾽ ἀδιαφόρων καὶ ἀνωφελῶν τοῖς
λαμβάνουσι;
89. Τὸ τρίτον τοίνυν τῆς περὶ ϑεῶν ἐννοίας
ἐστὶ μηδενὶ τοσοῦτον τοὺς ϑεοὺς τῶν ἀνθρώπων υ
διαφέρειν, ὅσον εὐδαιμονίᾳ καὶ ἀρετῇ διαφέρουσιν.
ἀλλὰ κατὰ Χρύσιππον οὐδὲ τοῦτο περίεστιν αὐτοῖς"
“ἀρετῇ τε γὰρ οὐχ ὑπερέχειν τὸν Ζία τοῦ zícovoc
ὠφελεῖσϑαί 9' ὁμοίως ὑπ’ ἀλλήλων τὸν zx καὶ
τὸν Δίωνα, δοφοὺς ὄντας, ὅταν ἕτερος ϑατέρου Ὁ
τυγχάνῃ κινουμένου. τοῦτο γάρ ἐστιν ὃ καὶ παρὰ
ϑεῶν ἀνθρώποις ἀγαϑὸν ὑπάρχει καὶ ϑεοῖς παρ᾽
B ἀνθρώπων, δοφῶν γενομένων, ἄλλο δ᾽ οὔκ. ἀρετῇ
δὲ μὴ ἀπολειπόμενον ἄνθρωπον οὐδὲν ἀποδεῖν εὐ Ὁ
δαιμονίας λέγουσιν, ἀλλ᾽ ἐπίσης εἶναι μακάριον τῷ ss —
Zi τῷ σωτῆρι τὸν ἀτυχῆ, διὰ νόσους καὶ πηρώσεις

8 δοτῆρας ΒΕ 7 ἢ οὐκ ἐκεῖνοι μὲν ἀναιροῦσι Mad-
vigius 8 fori. οὗτοι δ᾽ οὐ καὶ περιυβρίξουσι 28 δ᾽
οὔκ. *: δὲ οὐ

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 939

σώματος ἐξάγοντα τοῦ ξῆν ἑαυτόν, εἴπερ εἴη σοφός.
ἔστε δ᾽ οὗτος οὐδαμοῦ γῆς οὐδὲ γέγονεν" ἄπλετοι
δὲ μυριάδες ἀνθρώπων κακοδαιμονοῦντες ἐπ᾽ ἄκρον
ἐν τῇ τοῦ Διὸς πολιτείᾳ καὶ ἀρχῇ τὴν ἀρίστην
5 ἐχούσῃ διοίκησιν. καίτοι τί μᾶλλον ἂν γένοιτο
παρὰ τὴν ἔννοιαν ij τοῦ Διὸς ὡς ἔνι ἄριστα διοι-
κοῦντος, ἡμᾶς ὡς ἔνι χείριστα πράσσειν; εἰ γοῦν,
ὃ μηδὲ ϑέμις ἐστὶν εἰπεῖν, ἐθελήσειε μὴ Σωτὴρ
μηδὲ Μειλίχιος εἶναι μηδ᾽ ᾿4λεξίκακος, ἀλλὰ vüvav-
οτία τῶν καλῶν τούτων προσηγοριῶν, οὐδὲν ἔστι C
προσϑεῖναι τοῖς οὖσι κακὸν οὔτ᾽ εἰς πλῆϑος οὔτ᾽
εἰς μέγεϑος ὡς οὗτοι λέγουσι, πάντων ἀνθρώπων
iy ἄκρον ἀϑλίως καὶ μοχϑηρῶς βιούντων καὶ μηδὲ
τῆς κακίας ἐπίδοσιν μηδ᾽ ὑπερβολὴν τῆς κακοδαι-
15 μονέας δεχομένης.
84. Οὐ μὴν ἐνταῦϑα τὸ δεινότατόν ἐστιν, ἀλλὰ
Μενάνδρῳ μὲν εἰπόντι ϑεατρικῶς

ἀρχὴ μεγίστη τῶν ἐν ἀνθρώποις καχῶν
τὰ λίαν ἀγαϑά᾽

x δυσχολαίνουσι" τοῦτο γὰρ εἷναι παρὰ τὴν ἔννοιαν"
αὐτοὶ δὲ τῶν κακῶν ἀρχὴν ἀγαϑὸν ὄντα τὸν ϑεὸν
ποιοῦσιν. “οὐ γὰρ ἥ γ᾽ ὕλη τὸ κακὸν ἐξ ἑαυτῆς
παρέσχηκεν᾽ ἄποιος γάρ ἐστι καὶ πάσας ὅσας δέ- Ὁ
χεται. διαφορὰς ὑπὸ τοῦ κινοῦντος αὐτὴν καὶ σχημα-

3; τίξοντος ἔσχε. κινεῖ δ᾽ αὐτὴν ὃ λόγος ἐνυπάρχων

613 W: τὴν 9. ἀλλὰ M: μὴ δ᾽ 11 κακὸν X: καλὸν
18 Kock. 8 p. 724 19 τὰ λίαν ἀγαθά! ἀγαϑά (ὠγαϑέ

Kockius), τὰ λέαν ἀγαϑά Schol. Plat. 369 Dekk, 95 ἔσχε᾽
κινεὶ M: ἔσχηκεν" εἰ

3934 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

καὶ σχηματίξει, μήτε κινεῖν ἑαυτὴν μήτε σχηματίξειν
πεφυκυῖαν. ὥστ᾽ ἀνάγκη τὸ κακόν, εἰ μὲν δι᾽ οὐ-
δέν, ἐκ τοῦ μὴ ὄντος" εἰ δὲ διὰ τὴν κινοῦσαν ἀρχήν,
ἐκ τοῦ ϑεοῦ γεγονὸς ὑπάρχειν. καὶ γὰρ εἰ μὲν
οἴονται τὸν Ζία μὴ κρατεῖν τῶν ἑαυτοῦ μερῶν μηδὲ s
χρῆσϑαι κατὰ τὸν αὑτοῦ λόγον ἑκάστῳ, παρὰ τὴν
ἔννοιαν λέγουσι καὶ πλάττουσι ξῷον, οὗ πολλὰ τῶν
μορίων ἐκφεύγει τὴν βούλησιν, ἰδίαις ἐνεργείαις
χρώμενα καὶ πράξεσιν, αἷς τὸ ὅλον δρμὴν οὐ δί-
δωσιν οὐδὲ κατάρχει κινήσεως. οὕτω γὰρ κακῶς τὸ

Ε οὐδὲν συντέτακται τῶν ψυχὴν ἐχόντων, ὥστ᾽ ἀβου-
λοῦντος αὐτοῦ προϊέναι πόδας ἢ φϑέγγεσϑαι γλῶτ-
ταν ἢ κέρα κυρίττειν 1| δάκνειν ὀδόντας" ὧν ἀνάγκη
τὰ πλεῖστα πάσχειν τὸν ϑεόν, εἰ παρὰ τὴν βούλησιν
αὐτοῦ μέρη ὄντες οὗ φαῦλοι ψεύδονται καὶ ῥαδιουρ- υ
γοῦσι καὶ τοιχωρυχοῦσι καὶ ἀποκτιννύουσιν ἀλλήλους.
εἰ δέ, ὥς φησι Χρύσιππος, “οὐδὲ τοὐλάχιστον ἔστι τῶν
μερῶν ἔχειν ἄλλως ἀλλ᾽ ἢ κατὰ τὴν τοῦ Διὸς βού-
λησιν, ἀλλὰ πᾶν μὲν ἔμψυχον οὕτως ἴσχεσϑαι καὶ
οὕτω κινεῖσθαι πέφυκεν, ὡς ἐκεῖνος ἄγει κἀκεῖνος s
ἐπιστρέφει καὶ ἴσχει καὶ διατέϑησιν᾽,

ὅδ᾽ αὖτ᾽ ἐκείνου φϑόγγος ἐξωλέστερος.᾽

F μυριάκις γὰρ ἦν ἐπιεικέστερον ἀσϑενεία καὶ ἀδυνα-
μίᾳ τοῦ Διὸς ἐκβιαξζόμενα τὰ μέρη πολλὰ δρᾶν

7 ἔννοιαν M: ἐπίνοιαν 10 οὐδὲν * 18 κέρας ΒΕ
19 ἀλλὰ πᾶν μὲν — διατίϑησιν) verbg non Plutarchi sed
Chrysippi esse monuit Rasmus coll. p. 1066 c 22 vid.
Nauck. p. 919. Kock. 8 p. 614 28 μυριάκις M: μυρέα

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 935

ἄτοπα παρὰ τὴν ἐκείνου φύσιν xal βούλησιν, ἢ
μήτ᾽ ἀκρασίαν εἶναι μήτε καχουργίαν, ἧς οὐκ
ἔστιν ὁ Ζεὺς αἴτιος. ἀλλὰ μὴν τόν ys κόσμον
εἶναι πόλιν καὶ πολίτας τοὺς ἀστέρας, εἰ δὲ τοῦτο,

6 καὶ φυλέτας καὶ ἄρχοντας δηλονότι καὶ βουλευτὴν
τὸν ἥλιον καὶ τὸν ἕσπερον πρύτανιν. ἢ ἀστυνόμον, 1077
οὐκ οἶδα μὴ τοὺς ἐλέγχοντας τὰ τοιαῦτα τῶν
λεγόντων καὶ ἀποφαινομένων ἀποδείκνυσιν ἀτοπω-
τέρους.

1 . 935. ᾿4λλὰ τῶν φυσικωτέρων λεγομένων ἄρ᾽ οὐ
παρὰ τὴν ἕννοιάν ἐστι σπέρμα πλέον εἷναι καὶ usttov
ἢ τὸ γεννώμενον ἐξ αὐτοῦ; τὴν γοῦν φύσιν δρῶ-
μὲν πᾶσι καὶ ξῴοις καὶ φυτοῖς καὶ ἡμέροις καὶ
ἀγρίοις ἀρχὰς τὰ μικρὰ καὶ γλίσχρα καὶ μόλις

15 ὁρατὰ τῆς τῶν μεγίστων γενέσεως λαμβάνουσαν.
οὐ γὰρ ἐκ πυροῦ στάχυν οὐδ᾽ ἄμπελον ἐκ γιγάρτου
μόνον, ἀλλ᾽ ἐκ πυρῆνος ἢ βαλάνου τινὸς ὄρνεον
διαφυγούσης ὥσπερ ἐκ μικροῦ τινος δπινϑῆρος
ἐξάψασα καὶ ῥιπίδασα τὴν γένεσιν, ἔρνος ἢ βάτου Β

20 ἢ δρυὸς ἢ φοίνικος ἢ πεύκης περιμήκιστον ἀναδί-
δωσιν, T) καί φασιν ** "τὸ μὲν σπέρμα τὴν ἐπὶ
μικρὸν ὄγκον ἐκ πολλοῦ ᾿σπείρασιν᾽ ὠνομάσϑαι, τὴν
δέ 'φύσιν᾽ ἐμφύσησιν οὖσαν καὶ διάχυσιν τῶν ὑπ᾽
αὐτῆς ἀνοιγομένων καὶ λυομένων λόγων ἢ ἀριϑμῶν.

8 τόν γε κόσμον idem: τὸ τὸ νεῖκος μὲν BE (non τὸ
τὸν εἶκος uiv) ὅ δῆλον ὅτι BE 7 οὐκ οἷδ᾽ εἰ μὴ
Giesenus 10 φυσικωτέρων) φυσικώτερον Rasmus coll. p.
1126 a, sed cf. p. 1074e: ἁψώμεθα τῶν φυσικωτέρων
18 ἡμέροις καὶ W 21 ὅ BE Explet voce αὐτοί W
22 ἐπιμικρὸὺν BE 28 εὐφύσεσιν B. ἐμφύσεσιν E

336 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

ἀλλὰ τοῦ τε κόσμου πάλιν τὸ πῦρ ὃ σπέρμα λέγουσιν
εἶναι καὶ μετὰ τὴν ἐκπύρωσιν εἰς σπέρμα μετέβαλε
τὸν κόσμον ἐκ βραχυτέρου σώματος καὶ ὄγκου, φύ-
σιν ἔχοντα πολλὴν καὶ τοῦ κενοῦ προσεπιλαμβάνοντα
χώραν ἄπλετον ἐπινεμομένην τῇ αὐξήσει, γεννω- s.
μένου δ᾽ αὖϑις ὑποχωρεῖν τὸ μέγεϑος καὶ συνολι- Ὁ

Ο σϑάνειν, δυομένης καὶ συναγομένης περὶ τὴν γένεσιν
εἰς ἑαυτὴν τῆς ὕλης.

30. ᾿“κοῦσαι τοίνυν ἔστιν αὐτῶν καὶ γράμμασιν
ἐντυχεῖν πολλοῖς πρὸς τοὺς ᾿“καδημαϊκοὺς διαφερο- 10 -
μένων καὶ βοώντων, ὡς 'πάντα πράγματα συγχέουσ — —
ταῖς ἀπαραλλαξίαις, ἐπὶ δυεῖν οὐσιῶν ἕνα ποιὸν
εἶναι βιαξόμενοι.᾽ καίτοι τοῦτο μὲν οὐκ ἔστιν ὅστις
ἀνθρώπων οὐ διανοεῖται, καὶ τοὐναντίον οἴεται
ϑαυμαστὸν εἶναι καὶ παράδοξον, εἰ μήτε φάττα 15
φάττῃ μήτε μελίττῃ μέλιττα μήτε πυρῷ πυρὸς ἢ
σύκῳ τὸ τοῦ λόγου σῦκον ἐν τῷ παντὶ χρόνῳ γέ-
γονεν ἀπαράλλακτον. ἐκεῖνα δ᾽ ὄντως παρὰ τὴν

D ἔννοιάν ἐστιν, ἃ λέγουσιν οὗτοι καὶ πλάττουσιν, "ἐπὶ
μιᾶς οὐσίας δύ᾽ ἰδίως γενέσϑαι ποιοὺς καὶ τὴν 50
αὐτὴν οὐσίαν ἕνα ποιὸν ἰδίως ἔχουσαν ἐπιόντος
ἑτέρου δέχεσϑαν καὶ διαφυλάττειν ὁμοίως ἀμφοτέ-
ρους. εἰ γὰρ δύο, καὶ τρεῖς καὶ τέτταρες ἔσονται

1 τὲ] γε [1Ὁ. 0] del. W^ Locum Madvigius ex-
plendum putat ita: vo? vs κόσμου τὸ πῦρ καὶ τὸν κόσμον

πάλιν τοῦ πυρὸς σπέρμα cett. probabiliter 2 μετὰ] κατὰ
Rasmus ΙἸΌ. εἰς X: εἰ ib. μεταβαλεῖν W. μεταβάλλειν

Rasmus 8 φύσιν] χύσιν Madvigius οἷα ut ex minore
corpore et mole late se denuo panderet'', 6 *: συνολι-
σϑαίνειν 12 ποιὸν] auditur λόγον 17 σύκον BE

20 γίγνεσθαι

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 331

καὶ πέντε xai ὅσους οὐκ ἄν tug εἴποι περὶ μίαν
οὐσίαν. λέγω δ᾽ οὐκ ἐν μέρεσι διαφόροις, ἀλλὰ
πάντας ὁμοίως περὶ ὅλην τοὺς ἀπείρους. λέγει γοῦν
Χρύσιππος “ἐοικέναι τῷ μὲν ἀνθρώπῳ τὸν 4) ία καὶ

5 τὸν κόσμον τῇ δὲ ψυχῇ τὴν πρόνοιαν" ὅταν οὖν
ἐκπύρωσις γένηται, μόνον ἄφϑαρτον ὄντα τὸν Ze
τῶν ϑεῶν ἀναχωρεῖν ἐπὶ τὴν πρόνοιαν, εἶϑ᾽ ὁμοῦ
γενομένους ἐπὶ μιᾶς τῆς τοῦ αἰϑέρος οὐσίας διατε-
λεῖν ἀμφοτέρους.

10. 97. ᾿ἀφέντες οὖν ἤδη τοὺς ϑεοὺς καὶ προσευ-
ξάμενοι κοινὰς φρένας διδόναι καὶ κοινὸν νοῦν, τὰ
περὶ στοιχείων πῶς ἔχει αὐτοῖς ἴδωμεν. παρὰ τὴν
ἔννοιάν ἐστι σῶμα σώματος εἶναι τόπον καὶ σῶμα
χωρεῖν διὰ σώματος, κενὸν μηδετέρου περιέχοντος,

15 ἀλλὰ τοῦ πλήρους εἰς τὸ πλῆρες ἐνδυομένου καὶ
δεχομένου τὸ ἐπιμιγνύμενον τοῦ διάστασιν οὐκ
ἔχοντος οὐδὲ χώραν ἐν αὑτῷ διὰ τὴν συνέχειαν.
οὗ δ᾽ οὐχ ἕν εἰς ἕν οὐδὲ δύο οὐδὲ τρία καὶ δέκα
συνωθοῦντες, ἀλλὰ πάντα μέρη τοῦ κόσμου κατα-

40 χερματισϑέντος ἐμβάλλοντες εἰς ἕν ὅ τι ἂν τύχωσι,
καὶ τοὐλάχιστον αἰσϑητὸν ἐπιφάσκοντες ἐπιλείψειν
ἐπιόντι τῷ μεγίστῳ νεανιεύονται. δόγμα ποιούμενοι
τὸν ἔλεγχον, ὡς ἐν ἄλλοις πολλοῖς, ἅτε δὴ μαχο-
μένας ὑποϑέδεις ταῖς ἐννοίαις λαμβάνοντες. αὐτίκα

35 γοῦν τῷ λόγῳ τούτῳ πολλὰ τερατώδη καὶ ἀλλόκοτα

8 τοὺς] οὐσίαν W 4 καὶ τὸν κόσμον) καὶ τῷ μὲν
σώματι τὸν κόσμον Heinius 17 ἔχοντος Huttenus: ἔχοντος
ἀλλὰ τοῦ πλήρουρ ἴὉ. αὑτῷ *: αὐτῶ 21 ἐπιφάσκοντες)

ἔτι φάσκοντες οὐκ W. Malim ἀποφάσκοντες aut οὐ φάσκοντες
0. ἐπιλήψειν ΒΕ; 25 τερατώδη] add. δεῖ Giesenus probabiliter

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 29

E

F

338 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

προσδέχεσϑαι τοὺς và σώματα τοῖς σώμασιν ὅλοις
1078 ὅλα κεραννύντας. ὧν ἐστι καὶ τό "à τρία τέσσαρα
εἶναι" τουτὶ γὰρ οἱ μὲν ἄλλοι λέγουσιν ἐν ὕπερ-
βολῇ παράδειγμα τῶν ἀδιανοήτων᾽" τούτοις δὲ συμ-
βαίνει τὸν ἕνα κύαϑον τοῦ οἴνου πρὸς δύο κεραν- 5
νύμενον ὕδατος, εἰ μέλλει μὴ ἀπολείπειν ἀλλ᾽
ἐξισοῦσϑαι, παράγοντας ἐπὶ πᾶν καὶ διασυγχέοντας
ἕν’ ὄντα δύο ποιεῖν τῇ πρὸς τὰ δύο τῆς κράσεως
dod os, τὸ γὰρ μένειν ἕνα καὶ δυεῖν παρεκτείνειν
καὶ ποιεῖν ἴσον τῷ διπλασίῳ᾽ ἔτι δ᾽, ὅπως ἐξίκηται 1
τῇ κράσει πρὸς τοὺς δύο, δυεῖν λαμβάνειν μέτρον
ἐν τῇ διαχύσει, τοῦτο μέτρον ἅμα καὶ τριῶν ἐστι
καὶ τεσσάρων" τριῶν μέν, ὅτι τοῖς δύο εἷς μέμικται"

Β τεσσάρων δέ, ὅτι δυσὶ μεμιγμένος ἴσον ἔδχηκε
πλῆϑος οἷς μίγνυται. τοῦτο δὴ συμβαίνει τὸ καλὸν 15
αὐτοῖς, ἐμβάλλουσιν εἰς σῶμα σώματα, κατὰ τὸ τῆς
περιοχῆς ἀδιανόητον. ἀνάγκη γάρ, εἰς ἄλληλα
χωρούντων τῷ κεράννυσθϑαι, μὴ ϑάτερον μὲν πε-
οιέχειν περιέχεσϑαι δὲ ϑάτερον, καὶ τὸ μὲν δέχε-
σϑαι τὸ δ᾽ ἐνυπάρχειν" οὕτω γὰρ οὐ κρᾶσις ἁφὴ Ὁ
ὃὲ καὶ ψαῦσις ἔσται τῶν ἐπιφανειῶν, τῆς μὲν ἐντὸς
ὑποδυομένης τῆς δ᾽ ἐχτὸς περιεχούσης, τῶν δ᾽
ἄλλων μερῶν ἀμίκτων καὶ καϑαρῶν ἐνδιαφερο-

1 ἐπὶ W: εἴ τι 10. διασυγχέοντας] fori. νὴ Δία

συγχέοντας vd συνδιαχέοντας τὰ δύο] δύο B. τοὺς
δύο E 9 τὸ γὰρ] ] καὶ γὰρ ΝᾺ "Q0 x«l ποιεῖν] del. Ras-
mus. καὶ ποιεῖ Giesenus ἔτι δ᾽ ὄπως Madvigius:
εἶ δ᾽ ὅπως 11 λαμβάνων onis 18 τοῖς δυσὶν

16 κατὰ W: καὶ 28 ἐνδιαφερομένων idem: $» δὲ δια-
φερομένων libri. οὐδὲ διαφερομένων Rasmus

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 339

μένων" ἀλλ᾽ ἀνάγκη, γιγνομένης ὥσπερ ἀξιοῦσι τῆς
ἀνακράσεως, ἐν ἀλλήλοις τὰ μιγνύμενα γίγνεσϑαι
καὶ ταὐτὸν ὁμοῦ τῷ ἐνυπάρχειν περιέχεσϑαι καὶ τῷ Ο
δέχεσϑαι περιέχειν ϑάτερον καὶ μηδ᾽ ἕτερον αὐτῶν
δ αὖ πάλιν δυνατὸν εἶναι, συμβαίνειν δ᾽ ἀμφότερα,
τῆς κράσεως Óv ἀλλήλων διιέναι καὶ μηδὲν ἐπιλεί-
πεόϑαι μηδενὸς μόριον ἀλλὰ πᾶν παντὸς ἀναπίμ-
πλασϑαι βιαξομένης. ἐνταῦϑα δήπου καὶ τὸ ϑρυ-
λούμενον ἐν ταῖς διατριβαῖς ᾿Δἀρκεσιλάου σκέλος ἥκει
10 ταῖς ἀτοπίαις ἐπεμβαῖνον αὐτῶν μετὰ γέλωτος. εἰ
γάρ εἰσιν a( κράσεις δι’ ὅλων. τί κωλύει, τοῦ σκέ-
λους ἀποκοπέντος καὶ κατασαπέντος καὶ ῥιφέντος
εἰς τὴν ϑάλατταν καὶ διαχυϑέντος, οὐ τὸν 'άντι-
γόνου μόνον στόλον διεκπλεῖν, ὡς ἔλεγεν "doxsot-
15 Ax0g, ἀλλὰ τὰς Ἐέρξου χιλίας καὶ διακοσίας καὶ τὰς D
᾿Ελληνικὰς ὁμοῦ τριακοσίας τριήρεις ἐν τῷ σκέλει
ναυμαχούδσας: οὐ γὰρ ἐπιλείψει δήπουϑεν προϊὸν
οὐδὲ παύσεται ἐν τῷ μείξονι τοὔλαττον" ἢ πέρας
ἡ κρᾶσις ἕξει καὶ τὸ τελευταῖον αὐτῆς ἁφὴν ὅπου
40 λήγει ποιησάμενον εἰς ὅλον οὐ δίεισιν ἀλλ᾽ ἀπαγο-
ρεύει μιγνύμενον. εἰ δὲ μεμίξεται δι᾽ ὅλων, οὐ μὰ
Δία τὸ σκέλος ἐνναυμαχῆδσαι παρέξει τοῖς “Ἐλλησιν᾽
ἀλλὰ τοῦτο μὲν δεῖται σήψεως καὶ μεταβολῆς εἷς
δέ τις κύαϑος ἡ μία σταγὼν αὐτόϑεν εἰς τὸ 4ἰγαῖον

1 ἀνάγκη W: ἀνάγκης 4 xol μήϑ᾽ ἕτερον --- εἶναι
συμβαίνει μήτ᾽ ἀμφότερα Madvigius. Malim καὶ μήϑ᾽ ἕτε-
ρον --- συμβαίνειν τ᾽ ἀμφότερα 5 συμβαίνειν δ᾽ W: συμ-
βαίνει 1 πᾶν παντὸς Madvigius: παντὸς 8 δήπου *:
δεῖ τοῦ E. δὴ B ceteri 1Ὁ. ϑρυλλούμενον BE 28 εἷς
Duebnerus: εἰ

223*

340 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

ἐμπεσοῦσα πέλαγος ἢ τὸ Κρητικὸν ἐφίξεται τοῦ
ἰῷκεανοῦ καὶ τῆς ᾿Ατλαντικῆς ϑαλάσσης, οὐκ ἐπι-
E πολῆς ψαύουσα τῆς ἐπιφανείας ἀλλὰ πάντῃ διὰ
βάϑους εἰς πλάτος ὁμοῦ καὶ μῆκος ἀναχεομένη. καὶ
ταῦτα προσδέχεται Χρύσιππος εὐθὺς ἐν τῷ πρώτῳ
τῶν Φυσικῶν Ζητημάτων “οὐδὲν ἀπέχειν φάμενος
οἴνου σταλαγμὸν ἕνα κεράσαι τὴν ϑάλατταν"᾽ καὶ
ἵνα δὴ μὴ τοῦτο ϑαυμάξωμεν. “εἰς ὅλον φησὶ τὸν
κόσμον διατενεῖν τῇ κράσει τὸν σταλαγμόν. ὧν
οὐχ οἶδα τί ἂν ἀτοπώτερον φανείη. 10
38. Καὶ μὴν παρὰ τὴν ἔννοιαν μήτ᾽ ἄκρον ἐν
τῇ φύσει τῶν σωμάτων μήτε πρῶτον μήτ᾽ ἔσχατον
μηδέν, εἰς ὃ λήγει τὸ μέγεϑος τοῦ σώματος, ἀλλ᾽
ἀεί τι τοῦ ληφϑέντος ἐπέκεινα φαινόμενον εἰς ἄπει-
F gov καὶ ἀόριστον ἐμβάλλειν τὸ ὑποκείμενον. οὔτε i5
γὰρ μεῖξον οὔτ᾽ ἔλαττον ἔσται νοεῖν ἕτερον ἑτέρου
μέγεϑος. εἰ τὸ προϊέναι τοῖς μέρεσιν ἐπ᾽ ἄπειρον
ἀμφοτέροις συμβέβηκεν, ἀλλ᾽ ἀνισότητος αἴρεται
φύσις" ἀνίσων γὰρ νοουμένων. τὸ μὲν προαπολεί-
πεται τοῖς ἐσχάτοις μέρεσι τὸ δὲ παραλλάττει καὶ so
περίεστι" μὴ οὔσης δ᾽ ἀνισότητος, ἕπεται μὴ ἀνω-
μαλίαν εἶναι μηδὲ τραχύτητα σώματος᾽ ἀνωμαλία
μὲν γάρ ἐστι μιᾶς ἐπιφανείας ἀνισότης πρὸς ἑαυτήν,
1079 τραχύτης δ᾽ ἀνωμαλία μετὰ σκληρότητος" ὧν οὐδὲν
ἀπολείπουσιν οὗ σῶμα μηδὲν εἰς ἔσχατον μέρος 55

Ot

1 W: ἀφίξεται 7 σταλαγμῷ ἕνὶ Giesenus 14 τι
Duebnerus ib. ἀποφαινόμενον 18 ἀμφοτέροις idem:
ἀμφοτέροις ὡς — ib. αἴρεται] ἀναιρεῖται Herwerdenus; non
opus 24 σκαληνότητος W

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 541

περαίνοντες ἀλλὰ πάντα πλήϑει μερῶν ἐπ᾽ ἄπειρον
ἐξάγοντες. καίτοι πῶς οὐκ ἐναργές ἐστε τὸν ἄν-
ϑρωπον ἐκ πλειόνων συνεστηκέναι μορίων ἢ τὸν
δάκτυλον τοῦ ἀνθρώπου, καὶ πάλιν τὸν κόσμον ἢ
5 τὸν ἄνϑρωπον; ταῦτα γὰρ ἐπίστανται καὶ διανοοῦνται
πάντες, ἂν μὴ Στωικοὶ γένωνται" γενόμενοι δὲ
Στωικοὶ τἀναντία λέγουσι καὶ δοξάξουσιν, ὡς οὐκ
ἔστιν ἐκ πλειόνων μορίων ὃ ἄνϑρωπος ἢ ὁ δάκτυλος
οὐδ᾽ ὃ κόσμος ἢ ὃ ἄνθρωπος" ἐπ᾽ ἄπειρον γὰρ ἡ B
ι τομὴ προάγει τὰ σώματα᾽ τῶν δ᾽ ἀπείρων οὐδέν
ἐστι πλέον οὐδ᾽ ἔλαττον οὐδ᾽ ὅλως ὑπερβάλλει
πλῆϑος, ἢ παύσεται τὰ μέρη τοῦ ὑπολειπομένου
μεριξόμενα καὶ παρέχοντα πλῆϑος ἐξ αὑτῶν ὁτιοῦν.
AAMIIP. Πῶς οὖν ἀμύνονται ταύτας τὰς ἀπο-
15 θέας:

ΖΙΑΖΟΥ͂Μ. Εὐμηχάνως κομιδῇ καὶ ἀνδρείως.
λέγει γὰρ ὁ Χρύσιππος ᾿ἐρωτωμένους ἡμᾶς, εἴ τινα
ἔχομεν μέρη καὶ πόσα καὶ ἐκ τίνων συγκείμενα με-
ρῶν καὶ πόσων, διαστολῇ χρήσεσϑαι, τὸ μὲν ὃδλο-

0 ὀχερὲς τιϑέντας, ὡς ἐκ κεφαλῆς καὶ ϑώρακος καὶ
δχελῶν συγκείμεϑα᾽ τοῦτο γὰρ ἦν πᾶν τὸ ξητού-
μενον καὶ ἀπορούμενον᾽ ἐὰν δ᾽ ἐπὶ τὰ ἔσχατα μέρη
τὸ ἐρωτᾶν προάγωσιν, οὐδέν᾽ φησί τῶν τοιούτων C

b ταῦτα vel ταὐτὰ W: αὐτὰ 10 προάγει W : πράττει
11 ὑπερβάλλειν BE 12 πλῆϑος] del. W 18 *: αὐτῶν
ib. δτιοῦν *: ὅτι οὖν BE. τί οὖν Duebnerus, τίσιν οὖν
Rasmus, τί οὖν; Herwerdenus: omnes cum inseqq. coniun-
gentes 14 πῶς οὖν addidi, quippe quod propter ὁτιοῦν
exciderit ib. ἀμύνονται *: οὐκ ἀμύνονται (ἀμείνονται B)

libri, οὐκ ex dittographia orto 19 δεῖ διαστολῇ χρήσασϑαι
Herwerdenus

342 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

ἐστὶν ὑποληπτέον, ἀλλὰ ῥητέον οὔτ᾽ ἔκ τινων συν-
ἑστάναι καὶ ὁμοίως οὔτ᾽ ἐξ ὁποσωνοῦν οὔτ᾽ ἐξ ἀπείρων
οὔτ᾽ ἐκ πεπερασμένων. καί μοι δοχῶ ταῖς ἐκείνου
κεχρῆσϑαι λέξεσιν αὐταῖς, ὅπως συνίδῃς ὃν τρόπον
διεφύλαττε τὰς κοινὰς ἐννοίας, κελεύων ἡμᾶς νοεῖν 5
τῶν σωμάτων ἕκαστον οὔτ᾽ ἔκ τινῶν οὔτ᾽ ἐξ Ózxo-
σωνοῦν μερῶν οὔτ᾽ ἐξ ἀπείρων οὔτ᾽ ἐκ πεπερασμέ-
νῶν συγκείμενον. εἰ μὲν γάρ, ὡς ἀγαϑοῦ καὶ κακοῦ
τὸ ἀδιάφορον, οὕτω πεπερασμένου τι καὶ ἀπείρου
μέσον ἐστίν, εἰπόντα τί τοῦτ᾽ ἐστὶν ἔδει λῦσαι τὴν 1
ἀπορίαν εἰ δέ, ὧς τὸ μὴ ἴσον εὐθὺς ἄνισον καὶ τὸ
M) φϑαρτὸν ἄφϑαρτον, οὕτω τὸ μὴ πεπερασμένον
ἄπειρον νοοῦμεν, ὕμοιόν ἐστιν, οἶμαι, τῷ τὸ σῶμα
εἶναι μήτ᾽ ἐκ πεπερασμένων μήτ᾽ ἐξ ἀπείρων καὶ
λόγον εἶναι μήτ᾽ ἐξ ἀληϑῶν λημμάτων μήτ᾽ éxis
ψευδῶν μήτ᾽ ἐξ **

89. ᾿Επὶ δὲ τούτοις ἐπινεανιευόμενός φησι “τῆς
πυραμίδος ἐκ τριγώνων συνισταμένης τὰς πλευρὰς
κατὰ τὴν συναφὴν ἐγκεκλιμένας ἀνίσους μὲν εἶναι,
μὴ ὑπερέχειν δ᾽ ἢ μείξονές εἰσιν" οὕτως ἐτήρει m
τὰς ἐννοίας. εἰ γὰρ ἔστι τι μεῖξον καὶ μὴ ὑπερέχον,
ἔσται τι μικρότερον καὶ μὴ ἐλλεῖπον. ὥστε καὶ
ἄνισον μήϑ᾽ ὑπερέχον μήτ᾽ ἐλλεῖπον, τουτέστιν ἴσον

1 ἔκ τινων *: ἐκ τίνων 2 καὶ ὁμοίως] del. Giesenus
ib. οὔτ᾽ ἐξ ὁποσωνοῦν οὔτ᾽ ἐξ idem: οὔτ᾽ ἐξ ὁπόσων
οὔτ᾽ 6 ἔκ τινων *: ἐκ τίνων 18 τῷ] del Rasmus
ei om. Basileensis 16 **: 11—12 B. 16 E. Sed nullam
esse lac. monent interpretes 17 νεανιευόμενος Rasmus
18 τριγώνων] add. ἀνίσων Giesenus 19 ἐγκεκλιμένας *:
ἐκκεκλιμένας 20 ὑπάρχειν BE

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 948

τὸ ἄνισον καὶ οὐ μεῖξον τὸ μεῖξον οὐδὲ μικρότερον
τὸ μικρότερον. ἔτι τοίνυν ὅρα τίνα τρόπον ἀπήν- E
τησὲ Ζ]ημοκρίτῳ, διαποροῦντι φυσικῶς καὶ ἐπιτυχῶς,
εἰ κῶνος τέμνοιτο παρὰ τὴν βάσιν ἐπιπέδῳ, τί χρὴ
5 διανοεῖσθαι τὰς τῶν τμημάτων ἐπιφανείας, ἴσας ἢ
ἀνίσους γιγνομένας. ἄνισοι μὲν γὰρ οὖσαι τὸν
κῶνον ἀνώμαλον παρέξουσι, πολλὰς ἀποχαράξεις
λαμβάνοντα βαϑμοειδεῖς καὶ τραχύτητας" ἴσων δ᾽
οὐσῶν, ἴσα τμήματα ἔσται καὶ φανεῖται τὸ τοῦ
10 κυλίνδρου πεπονθὼς ὃ κῶνος, ἐξ ἴσων συγκείμενος
καὶ οὐκ ἀνίσων κύκλων, ὅπερ ἐστὶν ἀτοπώτατον.
ἐνταῦϑα δὴ τὸν Ζημόκριτον ἀποφαίνων ἀγνοοῦντα
“τὰς μὲν ἐπιφανείας" φησί ᾿μήτ᾽ ἴσας εἷναι μήτ᾽ ἀνί- F
“σους, ἄνισα δὲ τὰ σώματα τῷ μήτ᾽ ἴσας εἶναι μήτ᾽
15 ἀνίσους τὰς ἐπιφανείας. τὸ μὲν δὴ νομοϑετεῖν τῶν
ἐπιφανειῶν μήτ᾽ ἴσων μήτ᾽ ἀνίσων οὐσῶν τὰ σώ-
ματα συμβαίνειν ἄνισα εἶναι ϑαυμαστὴν ἐξουσίαν
αὑτῷ τοῦ γράφειν ὅ τι ἂν ἐπίῃ διδόντος ἐστί.
τοὐναντίον γὰρ ὁ λόγος μετὰ τῆς ἐναργείας νοεῖν
:) δίδωσι τῶν ἀνίσων σωμάτων ἀνίσους εἶναι τὰς ἐπι-
φανείας, καὶ μείζονα τὴν τοῦ μείξονος᾽ εἴ γε μὴ 1080
μέλλει τὴν ὑπεροχήν, Tj μεῖξόν ἐστιν, ἐστερημένην

8 ἐπιτυχῶς W: ἐμψύχως 106 μήτ᾽ ἴσων μήτ᾽ ἀνίσων *:
μὴ ἴσων libri 18 αὑτῷ) αὐτὰ BE —— 922 τῆς ὑπεροχῆς, T
μείζων ἐστίν, ἐστερημένην ἐπιφάνειαν ἕξειν Rasmus; male,
neque tamen bene interpretatio se habet. Verto: nisi
debeat (sc. corpus maius) excessum, quo corpus maius
superat minus, carentem superficie habere. Nullam dubi-
tationem relinquit quod sequitur ἔσται σώματος — ἀπερά-
vOTOv 1. e. ἔσται σώματος ἐπιφάνεια ἔχοντος ὑπεροχὴν ἐστε-
ρημένην ἐπιφανείας

844 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

ἐπιφανείας ἕξειν. εἰ γὰρ οὐχ ὑπερβάλλουσι τὰς τῶν
ἐλαττόνων ἐπιφανείας αἵ τῶν μειζόνων ἀλλὰ προ-
απολείπουσιν, ἔσται σώματος πέρας ἔχοντος μέρος
ἄνευ πέρατος καὶ ἀπεράτωτον. εἰ γὰρ λέγει, ὅτι
βιαξόμενος οὕτω ** ἃς yàg ὑφορᾶται περὶ τὸν κῶ-
νον ἀναχαράξεις, ἡ τῶν σωμάτων ἀνισότης δήπουϑεν
οὐχ ἡ τῶν ἐπιφανειῶν ἀπεργάξεται. γελοῖον οὖν τὸ
τὰς ἐπιφανείας ὑπεξαιρούμενον ἐν τοῖρ σώμασιν
Β ἐλεγχομένην ἀπολιπεῖν ἀνωμαλίαν. ἀλλ᾽ ἂν μένω-
uev ἐπὶ τῆς ὑποθέσεως, τί μᾶλλόν ἐστι παρὰ τὴν υ
ἔννοιαν ἢ τὰ τοιαῦτα πλάττειν; εἰ γὰρ ἐπιφάνειαν
ἐπιφανείᾳ ϑήσομεν μήτ᾽ ἴσην εἶναι μήτ᾽ ἄνισον,
καὶ τὸ μέγεθος ἔσται μεγέθει φάναι καὶ ἀριϑμὸν
ἀριϑμῷ μήτ᾽ ἴσον εἶναι μήτ᾽ ἄνισον, καὶ ταῦτ᾽ ἴσου
καὶ ἀνίσου μέσον, ὃ μηδέτερόν ἐστιν, οὐκ ἔχοντας ιτὉ
εἰπεῖν οὐδὲ νοῆσαι δυναμένους. ἔτι δ᾽ οὐσῶν ἐπι-
φανειῶν μήτ᾽ ἴσων μήτ᾽ ἀνίσων, τί κωλύει xal
κύκλους νοεῖσϑαι μήτ᾽ ἴσους μήτ᾽ ἀνίσους; αὐταὶ
γὰρ δήπουϑεν αἱ τῶν κωνικῶν τμημάτων ἐπιφάνειαι
κύκλοι εἰσίν" εἰ δὲ κύκλους, καὶ διαμέτρους κύκλων Ὁ
ϑετέον μήτ᾽ ἴσους μήτ᾽ ἀνίδους" εἰ δὲ τοῦτο, καὶ
C γωνίας καὶ τρίγωνα καὶ παραλληλόγραμμα καὶ

ων

*

6 94 B 26 E. Lac. W explevit ita: οὕτως ὁ τοῦ xó-
yov λόγος διὰ τὰς ἀναχαράξεις ἀπαιτεῖ, οὐδὲν λέγει" Gg γὰρ
cett, Malim οὕτως ἀποφαίνεται, οὐδὲν λέγει" ἃς γὰρ cett.
primum enim non est maior lacuna, deinde si quid de
ἀναχαράξεσι dixisset in verbis quae desiderantur, non sub-
iunxisseb ἃς γὰρ ὑφορᾶται — ἀναχαράξεις; alioqun W
supplementum non bene graecum est 13 φᾶναει BE
14 ταύταις οὐκ &vícov (&ví(cov B) iidem 15 μηδέτερόν W:
μὴ δεύτερον 18 αὐτὰ γὰρ BE 19 αἴ τῶν W: ὄντων

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 945

παραλληλεπίπεδα καὶ σώματα. καὶ yàg εἰ μήκη ἐστὶ
μήτ᾽ ἴσα μήτ᾽ ἄνισα ἀλλήλοις, καὶ βάρος ἔσται καὶ
πληγὴ καὶ σώματα. εἶτα πῶς τολμῶσιν ἐπιτιμᾶν
τοῖς τὰς κενότητας εἰσάγουσι καὶ ἀμερῆ τινα καὶ
μαχόμενον μήτε κινεῖσθαι μήτε μένειν ὑποτιϑεμέ-
νοῖβ, αὐτοὶ τὰ τοιαῦτα ἀξιώματα ψευδῆ λέγοντες
εἶναι; "el τινα μή ἐστιν ἴσα ἀλλήλοις, ἐκεῖνα ἄνισά
ἐστιν ἀλλήλοις καί “οὐκ ἔστι μὲν ἴσα ταῦτ᾽ ἀλλή-
λοις, οὐκ ἄνισα δ᾽ ἐστὶ ταῦτ᾽ ἀλλήλοις. ἐπεὶ δέ φησιν
εἶναί τι μεῖξον οὐ μὴν ὑπερέχον, ἄξιον ἀπορῆσαι D
πότερον ταῦτ᾽ ἐφαρμόσει ἀλλήλοις. εἰ μὲν γὰρ
ἐφαρμόδει, πῶς μεῖξόν ἐστι ϑάτερον; εἰ δ᾽ οὐκ
ἐφαρμόσει, πῶς οὐκ ἀνάγκη τὸ μὲν ὑπερέχειν τὸ
δ᾽ ἐλλείπειν; τῷ δὲ μηδέτερον ὑπάρχειν καὶ οὐκ
ἐφαρμόσει τῷ μεῖξον εἶναι καὶ ἐφαρμόσει τῷ μὴ
μεῖξον εἶναι ϑάτερον. ἀνάγχη γὰρ ἐν τοιαύταις
ἀπορίαις γίγνεσϑαι τοὺς τὰς κοινὰς ἐννοίας μὴ
φυλάττοντας.
40. Καὶ μὴν τὸ μηδενὸς ἅπτεσθαι μηδὲν παρὰ
0. τὴν ἔννοιάν ἐστιν᾽ οὐχ ἧττον δὲ τοῦτο. ἅπτεσϑαι
μὲν ἀλλήλων τὰ σώματα μηδενὶ δ᾽ ἅπτεσθαι" τοῦτο
δ᾽ ἀνάγκη προσδέχεσϑαι τοῖς μὴ ἀπολείπουσιν ἐλά-
χιστα μέρη δώματος, ἀλλ᾽ ἀεί τι τοῦ δοκοῦντος

σι

1

e

1

οι

8 πληγὴ] πλήϑη idem vel καὶ βάϑη (malim βάϑορ)
ἔσται καὶ πλάτη καὶ σώματα 4 Leonicus: κοιρότητας
5 μαχόμενον masculinum esse et recte se habere vid. 9 οὐκ
seclusit Duebnerus; οὐκοῦν ἄνισά ion? 11 dle
ἀλλήλοις ἢ uj? 14 τῷ δὲ W: τῶ 16 τῷ μεῖξον εἶναι
Madvigius: τῶ μείζονι ἢ μὴ — ib. τῷ μὴ μεῖξον εἶναι idem:
τὸ μεῖξον εἶναι 28 ἀλλ᾽ ἀεί τι : ἀλλὰ siti

ἐ
i
m
^ 4
|
l.
lh.
u
γ΄

ied

πεσε Xggt-1o" AIR wgeD mel μηδέποτε τοῦ
πάπα Ξ-» ZISAZOUE Xrmuac]"Uer. b γοῦν αὐτοὶ μάλιστα
πήλστρσι, πιῶ τῶν τξῷξ προῖϊσεαμένοιο, τοῦτ᾽
efc τι av ἴα; Liugs ἘατΥνὴ εἶναι μήτε μέρεσι
LeqQgh7^ Tl μὲθ TLI IC ἅσιτν €ZÀC χρᾶσιν ποιεῖν, 5
τ: 2. “τὲ cum. joyrzs. A&opy τῶν ἀμερῶν οὐκ
ἐφιππαν πᾶ 1€7 4—X LT τούτῳ περιπίπτουσι,
&'c:» πεῶϊξ ἘΞ ΣΣΤΟΥ &): πρῶτον ἀπολείποντες;
ὅτε »z [lr vete EXETE Xc0€: τὰ σώματα οὐχ ὅλα
ἔξ αν CcÓz χατξ AIQMP zz;90617 τὸ ὃ πέρας σῶμα 1)
otz ἔστιν. ἔτέετει τστν σῶπα σώματος ἀσωμάτῳ"
zc; ΟἿὟΖΊ ἔτετος πέξιν. ἐσεμέτοι μεταξὺ ὕντος. εἰ
δ᾽ cvcrci, χαὶ Xo.rocs τε xci πείσεται τῶ ἀσωμάτῳ
To σῶμα ποιεῖν γὰρ vi καὶ πάσχειν Ux ἀλλήλων
zui ὥχτεσϑει τὰ GOucre πέφυκεν. εἰ δ᾽ ἁφὴν ἴσχει τ
τῷ ἀσωμάτῳ τὸ σῶμα. xel σικαφὴν ἕξει καὶ κρᾶσιν
x«i συμφυΐαν. £r γὲρ ἐν ταῖ: συναφαῖς καὶ κρά-
όσεσιν ἦ μένειν ἀναγχαῖον y, μὴ μένειν, ἀλλ᾽ ἐφϑάρ-
Oa. τὰ πέρατα τῶν σωμάτων. ἕχάτερον O2 παρὰ
τὴν ἔννοιάν ἐστε. φϑορὰΞ μὲν γὰρ ἀσωμάτων xoi»
γενέσεις οὐδ᾽ αὐτοὶ καταλείπουσι χρᾶσις δὲ καὶ
1051 συναφὴ σωμάτων ἰδίοις χρωμένων πέρασιν οὐχ ἂν
γένοιτο τὸ γὰρ πέρας δρίξει καὶ ἵστησι τὴν τοῦ
σώματος φύσιν" αἴ δὲ κράσεις, εἰ μὴ μερῶν παρὰ

vet

1 τοῦ — παυομένοις W: τοὺς — παυομένους — 8 *: ἀπο-
λιπόντες — 9 νὴ Δία ψαύειν W : μὴ διαψαύειν — ib. obz W
10 οὐδὲ idem: οὐ ib. τὸ δὲ πέρας — ἔστιν] haec non
esse Stoicorum sed cum inseqq. coniungenda putat Rasmus
15 καὶ ἅπτεσθαι] del. idem. Malim κατὰ τὸ ἄπτεσϑαι vel
καθ’ ὃ ἅπτεται vel τῷ ἅπτεσθαι cum Gieseno

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 941

μέρη παραϑέσεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὅλοις ὅλα τὰ κιρνάμενα
συγχέουσιν, ὥσπερ οὗτοι λέγουσι, φϑορὰς ἀπολει-
πτέον περάτων ἐν ταῖς μίξεσιν, εἶτα γενέσεις ἐν
ταῖς διαστάσεσι᾽ ταῦτα δ᾽ οὐδεὶς ἂν ῥαδίως νοήσειεν.
5 ἀλλὰ μὴν x«9' ὅ γ᾽ ἅπτεται τὰ σώματα ἀλλήλων,
κατὰ τοῦτο καὶ πιέξεται καὶ ϑλίβεται καὶ συντρί-
βεται ὑπ᾽ ἀλλήλων" ἀσώματον δὲ ταῦτα πάσχειν ἢ
ποιεῖν οὐ δυνατόν, ἀλλ᾽ οὐδὲ διανοητόν ἐστι τοῦτο
óà βιάζονται νοεῖν ἡμᾶς. εἰ γὰρ ἡ σφαῖρα τοῦ ἐπι-
10 πέδου κατὰ σημεῖον ἅπτεται, δῆλον ὅτι καὶ σύρεται
κατὰ σημεῖον διὰ τοῦ ἐπιπέδου κἂν ἢ μίλτῳ τὴν B
ἐπιφάνειαν ἀληλιμμένη, μιλτίνην ἐνομόρξεται τῷ
ἐπιπέδῳ γραμμήν" κἂν 1, πεπυρρωμένη, πυρρώσει τὸ
ἐπίπεδον" ἀσωμάτῳ δὲ χρώξεσϑαι καὶ ἀσωμάτῳ πυρ-
1:5 ροῦσϑαι σῶμα παρὰ τὴν ἔννοιάν ἐστιν. ἂν δὲ δὴ
κεραμεᾶν ἢ κρυσταλλίνην σφαῖραν εἰς ἐπίπεδον
φερομένην λίϑινον ἀφ᾽ ὕψους νοήσωμεν, ἄλογον εἰ
μὴ συντριβήσεται, πληγῆς πρὸς ἀντίτυπον γενο-
μένηρ᾽ ἀτοπώτερον δὲ τὸ συντριβῆναι κατὰ πέρας
30 χαὶ σημεῖον ἀσώματον προσπεσοῦσαν. ὥστε πάντῃ
τὰς περὶ τῶν ἀσωμάτων καὶ σωμάτων αὐτοῖς ταράτ-
τεσϑαι προλήψεις, μᾶλλον δ᾽ ἀναιρεῖσθαι, πολλὰ C
τῶν ἀδυνάτων παρατιϑεμένοιρ.
41. Παρὰ τὴν ἔννοιάν ἐστι χρόνον εἶναι μέλ-

1 ἀλλ᾽ ὅλοις *: ἀλλήλοις 5 μὴν] μήτοι B. μήτι E
8 Herwerdenus: διανοητέον 11 μίλτῳ] μία τῶ BE
12 ἀληλιμμένην ΒΕ 18 κἂν ἦ πεπυρρωμένη *: ὅ BE
πεπυρωμένην BE ib. *: πυρώσει — πυροῦσϑαι 14 &oo-
μάτῳ δὲ Madvigius: ἀσώματον δὲ 16 κεραμέαν --- πίϑινον BE

348 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

Aovra καὶ παρῳχημένον, ἐνεστῶτα δὲ μὴ εἶναι yo ó-
νον, ἀλλὰ τὸ μὲν ἄρτι καὶ τὸ πρῴην ὑφεστάναι, τὸ
δὲ νῦν ὅλως μηδὲν εἶναι. καὶ μὴν τοῦτο συμβαίνεε
τοῖς Στωικοῖρ ἐλάχιστον χρόνον μὴ ἀπολείπουσε
“μηδὲ τὸ νῦν ἀμερὲς εἶναι βουλομένοις, ἀλλ᾽ ὅ τε 5
ἄν τις ὡς ἐνεστὼς οἴηται λαβὼν διανοεῖσϑαι, τού-
του τὸ μὲν μέλλον τὸ δὲ παρῳχημένον εἶναι φεί-
σχουσιν᾽ ὥστε μηδὲν κατὰ τὸ νῦν ὑπομένειν μηδὲ
λείπεσϑαι μόριον χρόνου παρόντος, ἄν, ὃς λέγεταε
D παρεῖναι, τούτου τὰ μὲν εἰς τὰ μέλλοντα τὰ δ᾽ εἷς 10
τὰ παρῳχημένα διανέμηται. δυεῖν οὖν συμβαίνεε
ϑάτερον, ἢ τό “ἦν χρόνος᾽ καί “ἔσται χρόνος᾽ τιϑέν-
τας ἀναιρεῖν τό “ἔστι yoóvog" ἤ “ἔστι χρόνος ἐν-
εστηκώς᾽, οὗ τὸ μὲν ἐνειστήκει τὸ δ᾽ ἐνστήσεται"
καὶ λέγειν ὅτι τοῦ ὑπάρχοντος τὸ μὲν μέλλον ἐστὶ 15
τὸ δὲ παρῳχημένον. καὶ τοῦ νῦν τὸ μὲν πρότερον
τὸ δ᾽ ὕστερον ὥστε νῦν εἶναι τὸ μηδέπω νῦν καὶ
τὸ μηκέτι vüv* οὐκέτι γὰρ νῦν τὸ παρῳχημένον καὶ
οὐδέπω νῦν τὸ μέλλον. ἀνάγκη δ᾽ οὕτω διαιροῦσι
λέγειν αὐτοῖς, ὅτι καὶ τοῦ σήμερον τὸ μὲν ἐχϑὲς ὦ
τὸ δ᾽ αὔριον καὶ τοῦ τῆτες τὸ μὲν πέρυσι τὸ δ᾽
εἰς νέωτα, καὶ τοῦ ἅμα τὸ μὲν πρότερον τὸ δ᾽
ὕστερον. οὐδὲν γὰρ ἐπιεικέστερα τούτων κυκῶσι,
E ταὐτὰ ποιοῦντες τό ᾿μηδέπω᾽ καὶ τό ᾿ἤδη᾽ καὶ τό

9 üg] ὡ BE 118 ἤ ἐστι γρόνος xé] corr. vid. ἤ, εἰ
ἔστι γρόνος — ἐνστήσεται, λέγειν ὅτι cett. 18 οὐκέτι W:
οὐκ ἔστι 19 ἀνάγκη δ᾽ οὕτω * partim cum W: 5 BE
20 τοῦ σήμερον τὸ μὲν ἐχϑὲς τὸ δ᾽ αὔριον W: τὸ 16 B 24 E
21 τῆτες idem: φωτὸς 24 idem: ταῦτα ποιοῦντες B
ταῦτα ποιοῦντος E

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 949

μηκέτι καὶ τό "vov xol τό 'w) νῦν᾽" οἱ δ᾽ ἄλλοι
πάντες ἄνθρωποι καὶ τό ᾿ἄρτι᾽ καὶ τό ᾿μετὰ μικρόν᾽,
ὡς ἕτερα τοῦ νῦν μόρια, καὶ τὸ μὲν μετὰ τὸ νῦν
τὸ ÓÀ πρὸ τοῦ νῦν τίϑενται καὶ νοοῦσι καὶ νομί-
5 ἕξουσι. τούτων oyéóquog μὲν ἀρχήν τινα καὶ συμ-
βολὴν εἶναι λέγων τοῦ παρῳχημένου καὶ τοῦ ἐπι-
φερομένου τό “νῦν᾽ λέληϑεν αὑτὸν ὡς ἔοικε τὸν
πάντα χρόνον ἀναιρῶν. εἰ γὰρ τὸ νῦν οὐ χρόνος
ἐστὶν ἀλλὰ πέρας χρόνου πᾶν δὲ μόριον χρόνου
1» τοιοῦτον οἷον τὸ νῦν ἐστιν, οὐδὲν φαίνεται μέρος
ἔχων ὁ σύμπας χρόνος ἀλλ᾽ εἰς πέρατα διόλου καὶ
συμβολὰς καὶ ὁρμὰς ἀναλυόμενος. Χρύσιππος δὲ Εὶ
βουλόμενος φιλοτεχνεῖν περὶ τὴν διαίρεσιν ἐν μὲν
τῷ περὶ τοῦ Κενοῦ καὶ ἄλλοις τισί τὸ μὲν παρῳχη-
1 μένον τοῦ χρόνον καὶ τὸ μέλλον οὐχ ὑπάρχειν
ἀλλ᾽ ὑφεστηκέναι φησί, μόνον δ᾽ ὑπάρχειν τὸ ἐν-
εἑστηκός᾽"᾽ ἐν δὲ τῷ τρίτῳ καὶ τετάρτῳ καὶ πέμπτῳ
περὶ τῶν Μερῶν τίθησι roO ἐνεστηκότος χρόνου τὸ
μὲν μέλλον εἷναι τὸ δὲ παρεληλυϑός. ὥστε συμ- 1083
40 βαένει τὸ ὑπάρχον αὐτῷ τοῦ χρόνου διαιρεῖν εἰς τὰ
μὴ ὑπάρχοντα τοῦ ὑπάρχοντος, μᾶλλον δ᾽ ὅλως τοῦ
χρόνου μηδὲν ἀπολείπειν ὑπάρχον, εἰ τὸ ἐνεστηκὸς
οὐδὲν ἔχει μέρος, ὃ μὴ μέλλον ἐστὶν ἢ παρῳχημένον.
49. Ἢ μὲν οὖν τοῦ χρόνου νόησις αὐτοῖς οἷον
4.5 ὕδατος περίδραξις, ὅσῳ μᾶλλον πιέξεται, διαρρέον-
vog καὶ διολισϑάνοντος᾽ τὰ δὲ τῶν πράξεων καὶ
6 ἀρχήν] ὁρμήν W ib. τινα] τινα καὶ τελευτὴν
8 οὐ] ὁ

Giesenus BE 21 τοῦ ὑπάρχοντος) posse ex-
stingui putat Rasmus 22 *: ἀπολιπεῖν

950 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

κινήσεων τὴν πᾶσαν ἔχει σύγχυσιν τῆς ἐναργείας.
ἀνάγκη γάρ, εἰ τοῦ νῦν τὸ μὲν εἰς τὸ παρῳχημένον
τὸ δ᾽ εἰς τὸ μέλλον διαιρεῖται, καὶ τοῦ κινουμένου
κατὰ τὸ νῦν τὸ μὲν κεκινῆσθαι τὸ δὲ κινήσεσϑαι
Β πέρας δὲ κινήσεως ἀνῃρῆσϑαι καὶ ἀρχὴν μηδενὸς 9
δ᾽ ἔργου πρῶτον γεγονέναι μηδ᾽ ἔσχατον ἔσεσϑαι
μηδέν, τῷ χρόνῳ τῶν πράξεων συνδιανεμομένων.
ὡς γὰρ τοῦ ἐνεστῶτος χρόνου τὸ μὲν παρῳχῆσϑαι
τὸ δὲ μέλλειν λέγουσιν, οὕτω τοῦ πραττομένου τὸ
μὲν πεπρᾶχϑαι τὸ δὲ πραχϑήσεσϑαι. πότε τοίνυν τὸ
ἔσχεν ἀρχὴν πότε δ᾽ ἕξει τελευτὴν τὸ ἀριστᾶν τὸ
γράφειν τὸ βαδίξειν, εἰ πᾶς μὲν ὁ ἀριστῶν ἠρίστησε
καὶ ἀριστήσει πᾶς δ᾽ ὃ βαδίξων ἐβάδιξε καὶ βαδιεῖ-
ται; τὸ δὲ δεινῶν, φασί, δεινότατον, εἰ τῷ ξῶντι
τὸ ἐξηκέναι καὶ ξήσεσθαι συμβέβηκεν, οὔτ᾽ ἀρχὴν s
ἔσχε τὸ ξῆν οὔϑ᾽ ἕξει mépgag" ἀλλ᾽ ἕκαστος ἡμῶν
ὡς ἔοικε γέγονε μὴ ἀρξάμενος τοῦ ξῆν καὶ τεϑνή-
C ξεται μὴ παυσάμενος. εἰ γὰρ οὐδέν ἐστιν ἔσχατον
μέρος ἀλλ᾽ ἀεί τι τῷ ξῶντι τοῦ παρόντος εἰς τὸ
μέλλον περίεστιν, οὐδέποτε γίγνεται ψεῦδος τό Ὁ
᾿ξήσεσϑαι Σωκράτη᾽, ἀλλ᾽ δσάκις ἀληϑές ἐστι τό "Cj
Σωκράτης᾽, ἐπὶ τοσοῦτον ψεῦδος τό ᾿τέϑνηκε Σω-
κράτης᾽" ὥστ᾽, εἰ τό “ξήσεται Σωκράτης᾽ ἀληϑές
ἐστιν ἐν ἀπείροις χρόνου μέρεσιν, ἐν οὐδενὶ χρόνου
μέρει τό ᾿τέϑνηκε Σωκράτης᾽ ἀληϑὲς ἔσται. καίτοι
τί πέρας ἂν ἔργου γένοιτο; ποῦ δ᾽ ἂν λήξειε τὸ

1 Leonicus: ἐνεργείας 6 δ᾽ 5 18 *: παυσόμενος
19 ἀλλ᾽ ἀεί τι W: ἀλλ᾽ εἴ τι 21 ἀλλ᾽ ὁσάκις *: 9Β 8E
ὁσάκις ib. ἐστι *: 8—ABAE 586 ποῦ δ᾽ à» *: ποῦ δὲ

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 351

πραττόμενον, ἄν, ὁσάκις ἀληϑές ἐστι τό πράττεται,
τοσαυτάχις ἀληϑὲς T) καὶ τό 'πραχϑήσεταιἶ; ψεύσεται
γὰρ ὃ λέγων περὶ τοῦ γράφοντος καὶ διαλεγομένου
Πλάτωνος, ὅτι 'παύσεταί ποτε Πλάτων διαλεγό-
5 μενος᾽, εἰ μηδέποτε ψεῦδός ἐστι τό “διαλεχϑήσεται᾽
περὶ τοῦ διαλεγομένου καὶ τό 'yodws) περὶ τοῦ
γράφοντος. ἔτι τοίνυν τοῦ γιγνομένου μέρος οὐδέν
ἐστιν, ὅπερ οὐκ ἤτοι γεγονός ἐστιν ἢ γενησόμενον
καὶ παρεληλυϑὸς ἢ μέλλον" γεγονότος ὃὲ καὶ γε-
10 γενημένου καὶ παρῳχημένου καὶ μέλλοντος αἴσθησις
οὐκ ἔστιν" οὐδενὸς οὖν ἁπλῶς αἴσϑησίς ἐστιν. οὔτε
γὰρ δρῶμεν τὸ παρῳχημένον ἢ τὸ μέλλον οὔτ᾽
ἀκούομεν οὔτ᾽ ἄλλην τινὰ λαμβάνομεν αἴσϑησιν
τῶν γεγονότων ἢ γενησομένων" οὐδὲν οὖν, οὐδ᾽ ἂν
15 παρῇ τι. αἰσϑητόν ἐστιν, εἰ τοῦ παρόντος ἀεὶ τὸ
μὲν μέλλει τὸ δὲ παρῴώχηκε καὶ τὸ μὲν γεγονός ἐστι
τὸ δὲ γενησόμενον.
48. Καὶ μὴν αὐτοί ys δχέτλια ποιεῖν τὸν ᾿Ἐπί-
κουρον λέγουσι καὶ βιάξεσϑαι τὰς ἐννοίας, ἰσοταχῶς
s τὰ σώματα κινοῦντα καὶ μηδὲν ἀπολείποντα μηδε-
νὸς ταχύτερον. πολλῷ δὲ τούτου δχετλιώτερόν ἐστι
καὶ μᾶλλον ἀπήρτηται τῶν ἐννοιῶν τὸ μηδὲν ὑπὸ
μηδενὸς περικαταλαμβάνεσϑαι, μηδ᾽ εἰ χελώνην τὸ
τοῦ λόγου φασί ᾿'μετόπισϑε διώκοι ᾿“δρήστου ταχὺς
s5 ἵππος. ἀνάγκη δὲ τοῦτο συμβαίνειν, τῶν μὲν

8 περὶ τοῦ W: πέρας τοῦ 73 γενομένου ΒῸ 11 οὖν]
om. BE. Malim ἄρα 14 οὖν Duebnerus 94 φασί]
del. Madvigius ib. om. Leutschius, sed cf. 2 p. 724, 24.
Sext. Emper. 148. 572. Obversabantur animo Hom. V 346. 347

D

E

352 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

κινουμένων κατὰ τὸ πρότερον καὶ τὸ ὕστερον, τῶν
0à διαστημάτων, ἃ διεξίασιν, εἰς ἄπειρον ὄντων
μεριστῶν, ὥσπερ ἀξιοῦσιν οὗτοι. εἰ γὰρ φϑαίη
F πλέϑρῳ μόνον ἡ χελώνη τὸν ἵππον. οἵ τοῦτο μὲν
εἰς ἄπειρον τέμνοντες ἑχάτερα δὲ κινοῦντες κατὰ τὸ 5
πρότερον καὶ τὸ ὕστερον, οὐδέποτε τῷ βραδυτάτῳ
προσάξουσι τὸ τάχιστον, ἀεί τι διάστημα τοῦ βρα-
δυτέρου προλαμβάνοντος εἰς ἄπειρα διαστήματα
μεριξόμενον. τὸ δ᾽ ἔκ τινος φιάλης ἢ κύλικος ὕδα-
τος ἐχχεομένου μηδέποτε πᾶν ἐκχυϑήσεσϑαι πῶς οὐ τὸ
παρὰ τὴν ἔννοιάν ἐστιν, ἢ πῶς οὐχ ἑπόμενον οἷς
1088 οὗτοι λέγουσι; τὴν γὰρ κατὰ τὸ πρότερον τῶν εἰς
ἄπειρον μεριστῶν κίνησιν οὐκ ἄν τις νοήσειξε τὸ
πᾶν διανύουσαν, ἀλλ᾽ ἀεί τι μεριστὸν ὑπολείπουσα
ποιήσει πᾶσαν μὲν ἔκχυσιν πᾶσαν δ᾽ ὀλίσϑησιν xalis
ὀύσιν ὑγροῦ καὶ φορὰν στερεοῦ καὶ βάρους μεϑει-
μένου πτῶσιν ἀσυντέλεστον.

44. Παρίημι δὲ πολλὰς ἀτοπίας αὐτῶν τῶν
παρὰ τὴν ἔννοιαν ἐφαπτόμενος. ὃ τοίνυν περὶ αὖ-
ξήσεως λόγος ἐστὶ μὲν ἀρχαῖος" ἠρώτηται γάρ, ὥς Ὁ
φησι Χρύσιππος, ὑπ᾽ ᾿Επιχάρμου᾽ τῶν δ᾽ ἐν 4xa-
δημείᾳ οἰομένων μὴ πάνυ ῥάδιον μηδ᾽ αὐτόϑεν
ἕτοιμον εἶναι τὴν ἀπορίαν, πολλὰ κατῃτιᾶσϑαι * *

B κατεβόησαν, ὡς τὰς προλήψεις ἀναιρούντων καὶ
παρὰ τὰς ἐννοίας ** φυλάττουσιν, ἀλλὰ καὶ τὴν ss

8 φϑαί W: 9 BE 9 Turnebus: μεριζομένου 14 ἀλλὰ
εἴ τι BE 16 ῥῦσιν iidem 21 *: ἐν ἀκαδημία: sed
malim ἐξ ᾿Δκαδημείας 28 5 B 4 E. κατῃτιάσαντο καὶ

κατεβόησαν supplet probabiliter W 24 καὶ παρὰ τὰς
ἐννοίας [φιλοσοφούντων, οὐ μόνον οὐδ᾽ αὐτοὶ τὰς ἐννοίας] φυ-

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 353

αἴσϑησιν προσδιαστρέφουσιν. ὃ μὲν γὰρ λόγος
ἁπλοῦς ἐστι καὶ τὰ λήμματα συγχωροῦσιν οὗτοι, τὰς
μὲν ἐν μέρει πάσας οὐσίας ῥεῖν καὶ φέρεσϑαι, τὰ μὲν
ἐξ αὑτῶν μεϑιείσας τὰ δέ ποϑὲν ἐπιόντα προσδεχο-
5 μένας" οἷς δὲ πρόσεισι καὶ ἄπεισιν ἀριϑμοῖς ἢ
πλήϑεσι ταῦτα, μὴ διαμένειν, ἀλλ᾽ ἕτερα γίγνεσθαι.
ταῖς εἰρημέναις προσόδοιρ, ἐξαλλαγὴν τῆς οὐσίας
λαμβανούσης" αὐξήσεις δὲ καὶ φϑίσεις οὐ κατὰ δίκην
ὑπὸ συνηϑείας ἐκνενικῆσϑαι τὰς μεταβολὰς ταύτας
10 λέγεσϑαι, γενέσεις καὶ φϑορὰς μᾶλλον αὐτὰς Óvo-
μάξεσϑαι προσῆκον, ὅτι τοῦ καϑεστῶτος εἰς ἕτερον C
ἐκβιβάξουσι" τὸ δ᾽ αὔξεσϑαι καὶ τὸ μειοῦσϑαι πάϑη
σώματός ἐστιν ὑποκειμένου καὶ διαμένοντος. οὕτω
δέ πως τούτων λεγομένων καὶ τιϑεμένων, τί ἀξιοῦ-
ιόσιν οἵ πρόδικοι τῆς ἐναργείας οὗτοι καὶ κανόνες
τῶν ἐννοιῶν; “ἕκαστον ἡμῶν δίδυμον εἶναι καὶ
διφυᾶ καὶ διττόν" οὐχ ὥσπερ οἷ ποιηταὶ τοὺς Mo-
λιονέδας τοῖς μὲν ἡνωμένους μέρεσι τοῖς Ó' ἀπο-
κρινομένους, ἀλλὰ δύο σώματα ταὐτὸν ἔχοντα χρῶμα,
» ταὐτὸν δὲ σχῆμα, ταὐτὸν δὲ βάρος καὶ τόπον **
ὑπὸ μηδενὸς ἀνθρώπων δρώμενα πρότερον᾽ ἀλλ᾽
λάττουσιν ἀλλὰ καὶ τὴν αἴσϑησιν cett. Rasmus. Malim καὶ
παρὰ τὰς ἐννοίας [φιλοσοφούντων᾽ αὐτοὶ δ᾽ οὐ μόνον οὐδὲ
τὰς ἐννοίας] φυλάττουσιν ἀλλὰ καὶ τὴν eic. cett. Unde
lacunae notam inserui
8 và μὲν — và δέ W: τὰς μὲν — τὰ δ τ: ὀ:᾽ 4 *: αὐτῶν
6 virgulam post ταῦτα reposui, ut esset: τοὺς δ᾽ ἀριϑμοὺς
ἢ τὰ πλήϑη, οἷς πρόσεισιν ἢ ἄπεισι ταῦτα, μὴ διαμένειν
7 προσόδοις] add. καὶ ἀφόδοις Herwerdenus 10 καὶ *:
δὲ καὶ 19 W: ἐκβιάξουσι 16 Leonicus: ἐνεργείας

17 *: διφυῆ 18 τοῖς μὲν Basileensis: οἰόμενι 2016 B
17 E. καὶ ταῦτα supplet W. Malim τὸν αὐτόν, καὶ ταῦϑ'᾽

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 23

354 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

οὗτοι μόνον εἶδον τὴν σύνϑεσιν ταύτην καὶ διπλόην
καὶ ἀμφιβολίαν, ὡς δύο ἡμῶν ξκαστός ἐστιν ὑπο-
κείμενα, τὸ μὲν οὐσία τὸ δὲ ποιότης᾽ καὶ τὸ μὲν
ἀεὶ ῥεῖ καὶ φέρεται, μήτ᾽ αὐξόμενον μήτε μειού-
μενον μήϑ᾽ ὅλως οἷόν ἐστι διαμένον, τὸ ὃὲ δια- :
μένει καὶ αὐξάνεται καὶ μειοῦται, καὶ πάντα πάσχει
τἀναντία ϑατέρῳ, συμπεφυκὸς καὶ συνηρμοσμένον
καὶ συγκεχυμένον καὶ τῆς διαφορᾶς τῇ αἰσϑήσει
μηδαμοῦ παρέχον ἅψασθαι. καίτοι λέγεται μὲν ὁ
Μυγκεὺς ἐκεῖνος διὰ πέτρας καὶ διὰ δρυὸς ὁρᾶν" υ
ἑώρα δέ τις ἀπὸ σκοπῆς ἐν Σικελίᾳ καϑεξόμενος
τὰς Καρχηδονίων ἐκ τοῦ λιμένος ναῦς ἐκπλεούσας,
ἡμέρας καὶ νυχτὸς ἀπεχούσας δρόμον" oí δὲ περὶ
Καλλικράτη καὶ Μυρμηκίδην λέγονται δημιουργεῖν
ἄρματα μυίας πτεροῖς καλυπτόμενα καὶ διατορεύειν τυ
ἐν σησάμῳ γράμμασιν ἔπη τῶν Ὁμήρου" ταύτην δὲ
τὴν ἐν ἡμῖν ἑτερότητα καὶ διαφορὰν οὐδεὶς διεῖλεν
οὐδὲ διέστησεν" οὐδ᾽ ἡμεῖς ἠσθόμεϑα διττοὶ ysyo-
vóvsg καὶ τῷ μὲν ἀεὶ ῥέοντες μέρει τῷ δ᾽ ἀπὸ
γενέσεως ἄχρι τελευτῆς οἵ αὐτοὶ διαμένοντες. ἁπλού- Ὁ
στερον δὲ ποιοῦμαι τὸν λόγον" ἐπεὶ τέσσαρά γε
ποιοῦσιν ὑποκείμενα περὶ ἕκαστον, μᾶλλον δὲ τέσ-
δαρ᾽ ἕκαστον ἡμῶν" ἀρκεῖ δὲ καὶ τὰ δύο πρὸς τὴν
ἀτοπίαν, εἴ γε τοῦ μὲν Πενθέως ἀκούοντες ἐν τῇ
τραγῳδίᾳ λέγοντος ὡς 'Óvo μὲν ἡλίους ὁρᾷ, διττὰς v

1 μόνον *: μόνοις 8 ποιόν Zellerus: 5 B. 7E 10 οἵ
Leutsch. 2 p. 508, qui hoc testimonium om. 14 *: μυρ-
μηκίδη 11 διαφορὰν W: φορὰν 18 οὐδ᾽ *: οὔτε
22 *: τέτταρα 26 Eur. Bacch. 916

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 95b

0b Θήβαςο᾽ οὐχ ὁρᾶν αὐτὸν ἀλλὰ παρορᾶν λέγομεν,
ἐκτρεπόμενον καὶ παρακινοῦντα τοῖς λογισμοῖς" τού- F
τους δ᾽ οὐ μίαν πόλιν, ἀλλὰ πάντας ἀνθρώπους καὶ
(de καὶ δένδρα πάντα καὶ σκεύη καὶ ὄργανα καὶ

5 ἱμάτια διττὰ καὶ διφυᾶ τιϑεμένους οὐ χαίρειν ἐῶμεν,
ὡς παρανοεῖν ἡμᾶς μᾶλλον ἢ νοεῖν ἀναγκάξοντας:
ἐνταῦϑα μὲν οὖν ἴσως αὐτοῖς συγγνωστέον πλάτ-
τουσιν ἑτέρας φύσεις ὑποκειμένων᾽ ἄλλη γὰρ οὐδε- 1084
μία φαίνεται μηχανὴ φιλοτιμουμένοις σῷσαι καὶ

10 διαφυλάξαι τὰς αὐξήσεις.

40. Ἐν δὲ τῇ ψυχῇ τί παϑόντες ἢ τίνας πάλιν
ἄλλας ὑποϑέδεις κοσμοῦντες ἐνδημιουργοῦσι σωμά-
τῶν διαφορὰς καὶ ἰδέας ὀλίγου δέω εἰπεῖν ἀπείρους
τὸ πλῆϑος, οὐκ ἂν ἔχοι τις εἰπεῖν" ἀλλ᾽ ὅτι τὰς

15 κοινὰς καὶ συνήϑεις ἐξοικίζοντες ἐννοίας, μᾶλλον δ᾽
ὅλως ἀναιροῦντες καὶ διαφϑείροντες, ἑτέρας ἐπεισ-
ἄγουσιν ἀλλοκότους καὶ ξένας. ἄτοπον γὰρ εὖ
μάλα τὰς ἀρετὰς καὶ τὰς κακίας, πρὸς δὲ ταύταις
τὰς τέχνας καὶ τὰς μνήμας πάσας, ἔτι δὲ φαντασίας Β

90 καὶ πάϑη καὶ δρμὰς καὶ συγκαταϑέδσεις σώματα
ποιουμένους ἐν μηδενὶ φάναι κεῖσϑαι μηδ᾽ ὑπάρχειν
τόπον τούτοις, ἕνα δὲ τὸν ἐν τῇ καρδίᾳ πόρον
στιγμιαῖον ἀπολιπεῖν, ὅπου τὸ ἡγεμονικὸν συστέλ-
λουσι τῆς ψυχῆς, ὑπὸ τοσούτων σωμάτων κατεχό-

:5 μένον, ὅσων τοὺς πάνυ δοκοῦντας ἀφορίξειν καὶ
ἀποκρένειν ἕτερον ἑτέρου πολὺ πλῆϑος διαπέφευγε.

δ": διφυῆ 1 συγγνωστέον W: συγγνωστὰ B. σύγγνωστα E
19 τὰς μνήμας] τὰς ἐπιστήμας Kuesterus. Improbat Rasmus
coll Ρν. 1088 21 φᾶναι BE 2208 X 246 ὕσων W: ὕσον

28 Ὁ

346 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

E ἅπτεσθαι πρότερον λαμβάνουσι καὶ μηδέποτε vo)
προάγειν ἐπέκεινα παυομένοις. ὃ γοῦν αὐτοὶ μάλιστα
προφέρουσι τοῖς τῶν ἀμερῶν προϊσταμένοις, τοῦτ᾽
ἐστί 'τὸ μήϑ᾽ ὅλοις ὅλων ἁφὴν εἶναι μήτε μέρεσι
μερῶν" τὸ μὲν γὰρ οὐχ ἁφὴν ἀλλὰ κρᾶσιν ποιεῖν, 5
τὸ δ᾽ οὐκ εἶναι δυνατόν, μέρη τῶν ἀμερῶν οὐκ
ἐχόντων. πῶς οὖν οὐκ αὐτοὶ τούτῳ περιπίπτουσι,
μηδὲν μέρος ἔσχατον μηδὲ πρῶτον ἀπολείποντες:
ὅτι νὴ Ζ4ία 'ψαύειν κατὰ πέρας τὰ σώματα οὐχ ὅλα
ὅλων οὐδὲ κατὰ μέρος λέγουσι" τὸ δὲ πέρας σῶμα τὸ
οὐκ ἔστιν. ἅψεται τοίνυν σῶμα σώματος ἀσωμάτῳ"
καὶ οὐχ ἅψεται πάλιν, ἀσωμάτου μεταξὺ ὄντος. εἰ

F δ᾽ ἅψεται, καὶ ποιήσει τι καὶ πείσεται τῷ ἀσωμάτῳ
τὸ σῶμα᾽ ποιεῖν γάρ τι καὶ πάσχειν ὑπ᾽ ἀλλήλων
καὶ ἄπτεσϑαι τὰ σώματα πέφυκεν. εἰ δ᾽ ἁφὴν ἴσχει 15
τῷ ἀσωμάτῳ τὸ σῶμα, καὶ συναφὴν ἕξει καὶ κρᾶσιν
καὶ συμφυΐαν. ἔτι γὰρ ἐν ταῖς συναφαῖς καὶ κρά-
σεσιν ἢ μένειν ἀναγκαῖον ἢ μὴ μένειν, ἀλλ’ ἐφϑάρ-
ϑαι τὰ πέρατα τῶν σωμάτων. ἑκάτερον δὲ παρὰ
τὴν ἔννοιάν ἐστι φϑορὰς μὲν γὰρ ἀσωμάτων καὶ sw
γενέσεις οὐδ᾽ αὐτοὶ καταλείπουσι κρᾶσις δὲ καὶ

1081 συναφὴ σωμάτων ἰδίοις χρωμένων πέρασιν οὐκ ἂν
γένοιτο. τὸ γὰρ πέρας ὁρίξει xal ἴστησι τὴν τοῦ
σώματος φύσιν" αἱ δὲ κράσεις, δἰ μὴ μερῶν παρὰ

1 τοῦ --- πανομένοις W: τοὺς — παυομένους — 8 *: ἀπο-
λιπόντες 9. νὴ Δία ψαύειν W: μὴ διαψαύειν ib. οὐχ W
10 οὐδὲ idem: οὐ ib. τὸ δὲ πέρας — ἔστιν] haec non
esse Stoicorum sed cum inseqq. coniungenda putat Rasmus
16 καὶ ἅπτεσϑαι! del. idem. Malim κατὰ τὸ ἅπτεσθαι vel
καϑ᾽ ὃ ἅπτεται vel τῷ ἅπτεσθαι cum Gieseno

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 941

μέρη παραϑέδεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὅλοις ὅλα τὰ κιρνάμενα
συγχέουσιν, ὥσπερ οὗτοι λέγουσι, φϑορὰς ἀπολει-
πτέον περάτων ἐν ταῖς μίξεσιν, εἶτα γενέσεις ἐν
ταῖς διαστάσεσι᾽ ταῦτα δ᾽ οὐδεὶς ἂν ῥαδίως νοήσειεν.
5 ἀλλὰ μὴν x«9' ὅ γ᾽ ἅπτεται τὰ σώματα ἀλλήλων,
κατὰ τοῦτο καὶ πιέξεται καὶ ϑλέβεται καὶ συντρί-
βεται ὑπ᾽ ἀλλήλων ἀσώματον δὲ ταῦτα πάσχειν ἢ
ποιεῖν οὐ δυνατόν, ἀλλ᾽ οὐδὲ διανοητόν ἐστι" τοῦτο
ὁξ βιάζονται νοεῖν ἡμᾶς. εἰ γὰρ ἡ σφαῖρα τοῦ ἐπι-
10 πέδου κατὰ σημεῖον ἅπτεται, δῆλον ὅτι καὶ σύρεται
κατὰ σημεῖον διὰ τοῦ ἐπιπέδου" κἂν ἢ μίλτῳ τὴν B
ἐπιφάνειαν ἀληλιμμένη, μιλτίνην ἐνομόρξεται τῷ
ἐπιπέδῳ γραμμήν" κἂν 1| πεπυρρωμένη, πυρρώσδει τὸ
ἐπίπεδον" ἀσωμάτῳ δὲ χρώξεσϑαι καὶ ἀσωμάτῳ πυρ-
15 ροῦσϑαι σῶμα παρὰ τὴν ἔννοιάν ἐστιν. ἂν δὲ δὴ
κεραμεᾶν ἢ κρυσταλλίνην σφαῖραν εἰς ἐπίπεδον
φερομένην λίϑινον ἀφ᾽ ὕψους νοήσωμεν, ἄλογον εἰ
μὴ συντριβήσεται, πληγῆς πρὸς ἀντίτυπον γενο-
μένης" ἀτοπώτερον δὲ τὸ συντριβῆναι κατὰ πέρας
20. χαὶ σημεῖον ἀσώματον προσδπεσοῦδσαν. ὥστε πάντῃ
τὰς περὶ τῶν ἀσωμάτων καὶ σωμάτων αὐτοῖς ταράτ-
τεσϑαι προλήψεις, μᾶλλον δ᾽ ἀναιρεῖσθαι, πολλὰ
τῶν ἀδυνάτων παρατιϑεμένοις.
41. Παρὰ τὴν ἔννοιάν ἐστι χρόνον εἶναι μέλ-

1 ἀλλ᾽ ὅλοις *: ἀλλήλοις 5 μὴν] μήτοι B. μήτι E
$ Herwerdenus: διανοητέον 11 μίλτῳ] μία τῶ BE
12 ἀληλιμμένην ΒΕ 18 κἂν ἡ πεπυρρωμένη *: 6 BE
πεπυρωμένην BE ib. *: πυρώσει — πυροῦσϑαι 14 &co-
μάτῳ δὲ Madvigius: ἀσώματον δὲ 16 κεραμέαν — πίϑινον BE

Ω͂

348 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

λοντα καὶ παρῳχημένον, ἐνεστῶτα δὲ μὴ εἶναι yoó-
νον, ἀλλὰ τὸ μὲν ἄρτι καὶ τὸ πρῴην ὑφεστάναι, τὸ
δὲ νῦν ὅλως μηδὲν εἶναι. καὶ μὴν τοῦτο συμβαίνει
τοῖς Στωικοῖς ἐλάχιστον χρόνον μὴ ἀπολείπουσι
'μηδὲ τὸ νῦν ἀμερὲς εἶναι βουλομένοις, ἀλλ᾽ ὅ τι 5
ἄν τις ὡς ἐνεστὼς οἴηται λαβὼν διανοεῖσθαι. τού-
του τὸ μὲν μέλλον τὸ δὲ παρῳχημένον εἶναι φά-
σχουσιν᾽ ὥστε μηδὲν κατὰ τὸ νῦν ὑπομένειν μηδὲ
λείπεσθαι μόριον χρόνου παρόντος, ἄν. ὃς λέγεται
D παρεῖναι, τούτου τὰ μὲν εἰς τὰ μέλλοντα τὰ δ᾽ εἰς τὸ
τὰ παρῳχημένα διανέμηται. δυεῖν οὖν συμβαίνει
ϑάτερον, ἢ τό “ἦν χρόνος᾽ καί ἔσται χρόνος τιϑέν-
τας ἀναιρεῖν τό “ἔστι χρόνος᾽ ij “ἔστι χρόνος ἐν-
ἑστηκώς", οὗ τὸ μὲν ἐνειστήκει τὸ δ᾽ ἐνστήσεται"
καὶ λέγειν ὅτι τοῦ ὑπάρχοντος τὸ μὲν μέλλον dolis
τὸ δὲ παρῳχημένον, καὶ τοῦ νῦν τὸ μὲν πρότερον
τὸ δ᾽ ὕστερον᾽ ὥστε νῦν εἶναι τὸ μηδέπω νῦν καὶ
τὸ μηκέτι νῦν" οὐκέτι γὰρ νῦν τὸ παρωχημένον καὶ
οὐδέπω νῦν τὸ μέλλον. ἀνάγκη δ᾽ οὕτω διαιροῦσι
λέγειν αὐτοῖς, ὅτι καὶ τοῦ σήμερον τὸ μὲν ἐχϑὲς Ὁ
τὸ δ᾽ αὔριον καὶ τοῦ τῆτες τὸ μὲν πέρυσι τὸ d'
εἰς νέωτα, καὶ τοῦ ἅμα τὸ μὲν πρότερον τὸ δ᾽
ὕστερον. οὐδὲν γὰρ ἐπιεικέστερα τούτων κυκῶσι,
E ταὐτὰ ποιοῦντες τό 'μηδέπω᾽ καὶ τό “ἤδη᾽ καὶ τό

9 0c] ὡς BE 18 ἤ ἐστι χρόνος wé] corr. vid. ἤ, εἶ
ἔστι γρόνος --- ἐνστήσεται, λέγειν ὅτι cett. 18 οὐκέτι W:
οὐκ ἔστι ^19 ἀνάγκη δ᾽ οὕτω * partim cum W: 5 BE
20 τοῦ σήμερον τὸ μὲν ἐχϑὲς τὸ δ᾽ αὔριον W: τὸ 16 B 24 E
21 τῆτες idem: φωτὸς 24 idem: ταῦτα ποιοῦντες B
ταῦτα ποιοῦντος E

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 949

ἱμηκέτι᾽ καὶ τό “νῦν᾽ xal τό μὴ vov" οἵ 0 ἄλλοι
πάντες ἄνθρωποι καὶ τό “ἄρτι᾽ καὶ τό "uev μικρόν᾽,
ὡς ἕτερα τοῦ νῦν μόρια, καὶ τὸ μὲν μετὰ τὸ νῦν
τὸ δὲ πρὸ τοῦ νῦν τίϑενται καὶ νοοῦσι καὶ νομί-
5 ξουσι. τούτων ᾿Αρχέδημος μὲν ἀρχήν τινα καὶ συμ-
βολὴν εἶναι λέγων τοῦ παρῳχημένου καὶ τοῦ ἐπι-
φερομένου τό 'vóv' λέληϑεν αὑτὸν ὡς ἔοικε τὸν
πάντα χρόνον ἀναιρῶν. εἰ γὰρ τὸ νῦν οὐ χρόνος
ἐστὶν ἀλλὰ πέρας χρόνου πᾶν δὲ μόριον χρόνου
10 τοιοῦτον οἷον τὸ νῦν ἐστιν, οὐδὲν φαίνεται μέρος
ἔχων ὃ σύμπας χρόνος ἀλλ᾽ εἰς πέρατα διόλου καὶ
συμβολὰς καὶ ὁρμὰς ἀναλυόμενος. Χρύσιππος δὲ Εὶ
βουλόμενος φιλοτεχνεῖν περὶ τὴν διαίρεσιν ἐν μὲν
τῷ περὶ τοῦ Κενοῦ καὶ ἄλλοις τισί τὸ μὲν παρῳχη-
1 μένον τοῦ χρόνου καὶ τὸ μέλλον οὐχ ὑπάρχειν
ἀλλ᾽ ὑφεστηκέναι φησί, μόνον δ᾽ ὑπάρχειν τὸ ἐν-
ἑστηκός"᾿ ἐν δὲ τῷ τρίτῳ καὶ τετάρτῳ καὶ πέμπτῳ
περὶ τῶν Μερῶν τίϑησι 'τοῦ ἐνεστηκότος χρόνου τὸ
μὲν μέλλον εἶναι τὸ δὲ παρεληλυϑός. ὥστε συμ- 1083
80 βαίνει τὸ ὑπάρχον αὐτῷ τοῦ χρόνου διαιρεῖν εἰς τὰ
μὴ ὑπάρχοντα τοῦ ὑπάρχοντος, μᾶλλον δ᾽ ὅλως τοῦ
χρόνον μηδὲν ἀπολείπειν ὑπάρχον, εἰ τὸ ἐνεστηκὸς
οὐδὲν ἔχει μέρος, ὃ μὴ μέλλον ἐστὶν ἢ παρῳχημένον.
42. Ἢ μὲν οὖν τοῦ χρόνου νόησις αὐτοῖς οἷον
86 ὕδατος περίδραξις, ὕδσῳ μᾶλλον πιέξεται. διαρρέον-
vog καὶ διολισϑάνοντος᾽ τὰ δὲ τῶν πράξεων καὶ
ὅ ἀρχήν] ὁρμήν W ib. τινα] τινὰ καὶ τελευτὴν

Giesenus 8 oó] ὁ BE 21 τοῦ ὑπάρχοντος] posse ex-
stinguil putat Rasmus 22 *: ἀπολιπεῖν

950 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

κινήσεων τὴν πᾶσαν ἔχει σύγχυσιν τῆς ἐναργείας.
ἀνάγκη γάρ, εἰ τοῦ νῦν τὸ μὲν εἰς τὸ παρῳχημένον
τὸ δ᾽ εἰς τὸ μέλλον διαιρεῖται, καὶ τοῦ κινουμένου
κατὰ τὸ νῦν τὸ μὲν κεκινῆσϑαι τὸ δὲ κινήσεσϑαι
Β πέρας δὲ κινήσεως ἀνῃρῆσϑαι καὶ ἀρχὴν μηδενὸς 5
δ᾽ ἔργου πρῶτον γεγονέναι μηδ᾽ ἔσχατον ἔσεσϑαι
μηδέν, τῷ χρόνῳ τῶν πράξεων συνδιανεμομένων.
ὡς γὰρ τοῦ ἐνεστῶτος χρόνου τὸ μὲν παρῳχῆσϑαι
τὸ δὲ μέλλειν λέγουσιν, οὕτω τοῦ πραττομένου τὸ
μὲν πεπρᾶχϑαι τὸ δὲ πραχϑήσεσϑαι. πότε τοίνυν
ἔσχεν ἀρχὴν πότε δ᾽ ἕξει τελευτὴν τὸ ἀριστᾶν τὸ
γράφειν τὸ βαδίξειν, εἰ πᾶς μὲν ὃ ἀριστῶν ἠρίστηδσε
καὶ ἀριστήδει πᾶς δ᾽ ὃ βαδίξων ἐβάδιξε καὶ βαδιεῖ-
ται; τὸ δὲ δεινῶν, φασί, δεινότατον, εἰ τῷ ζῶντι
τὸ ἐξηκέναι καὶ ξήσεσϑαι συμβέβηκεν, οὔτ᾽ ἀρχὴν w
ἔσχε τὸ ξῆν οὔϑ᾽ ξξει mégag: ἀλλ᾽ ἕκαστος ἡμῶν
ὡς ἔοικε γέγονε μὴ ἀρξάμενος τοῦ ξῆν καὶ τεϑνή-
C ξεται μὴ παυσάμενος. εἰ γὰρ οὐδέν ἐστιν ἔσχατον
μέρος ἀλλ᾽ ἀεί τι τῷ ξῶντι τοῦ παρόντος εἰς τὸ
μέλλον περίεστιν, οὐδέποτε γίγνεται ψεῦδος τό Ὁ
᾿ξήσεσϑαι Σωκράτη", ἀλλ᾽ ὁσάκις ἀληϑές ἐστι τό ᾿ξῇ
Σωκράτης᾽, ἐπὶ τοσοῦτον ψεῦδος τό ᾿τέϑνηκε Σω-
κράτης᾽" ὥστ᾽, εἰ τό ᾿ξήδεται Σωκράτης᾽ ἀληϑές
ἐστιν ἐν ἀπείροις χρόνου μέρεσιν, ἐν οὐδενὶ χρόνου
μέρει τό “τέθνηκε Σωκράτης᾽ ἀληϑὲς ἔσται. καίτοι 35
τί πέρας ἂν ἔργου γένοιτο; ποῦ δ᾽ ἂν λήξειε τὸ

0

P

1 Leonicus: ἐνεργείας 6 δ᾽ * 18 *: παυσόμενος
19 ἀλλ᾽ ἀεί τι W: ἀλλ᾽ εἴ τι 21 ἀλλ᾽ ὁσάκις *: 2B 8E
ὁσάκις ib. ἐστι *: 8-4 Β4 85 86 ποῦ δ᾽ ἂν *: ποῦ δὲ

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 901

πραττόμενον, ἄν, ὁσάκις ἀληϑές ἐστι τό πράττεται",
τοσαυτάκις ἀληϑὲς 7] καὶ τό “πραχϑήσεται"; ψεύσεται
γὰρ ὃ λέγων περὶ τοῦ γράφοντος καὶ διαλεγομένου
Πλάτωνος, ὅτι ἱπαύσεταί ποτε Πλάτων διαλεγό-
5 μενος, εἰ μηδέποτε ψεῦδός ἐστι τό ᾿διαλεχϑήσεται;
περὶ τοῦ διαλεγομένου καὶ τό 'ἱγράψει᾽ περὶ τοῦ
γράφοντος. ἔτι τοίνυν τοῦ γιγνομένου μέρος οὐδέν
ἐστιν, ὅπερ οὐκ ἤτοι γεγονός ἐστιν ἢ γενησόμενον
καὶ παρεληλυϑὸς ἢ μέλλον" γεγονότος δὲ καὶ γε-
10 γενημένου καὶ παρωχημένου καὶ μέλλοντος αἴσϑησις
οὐκ ἔστιν" οὐδενὸς οὖν ἁπλῶς αἰσϑησίς ἐστιν. οὔτε
γὰρ δρῶμεν τὸ παρῳχημένον ἢ τὸ μέλλον οὔτ᾽
ἀχούομεν οὔτ᾽ ἄλλην τινὰ λαμβάνομεν αἴσϑησιν
τῶν γεγονότων ἢ γενησομένων" οὐδὲν οὖν, οὐδ᾽ ἂν
15 παρῇ τι, αἰσϑητόν ἐστιν, εἰ τοῦ παρόντος ἀεὶ τὸ
μὲν μέλλει τὸ δὲ παρῴχηκε καὶ τὸ μὲν γεγονός ἐστι
τὸ δὲ γενησόμενον.
48. Kol μὴν αὐτοί ys σχέτλια ποιεῖν τὸν ᾿Επί-
κουρον λέγουσι καὶ βιάξεσϑαι τὰς ἐννοίας, ἰσοταχῶς
20. τὰ σώματα κινοῦντα καὶ μηδὲν ἀπολείποντα μηδε-
νὸς ταχύτερον. πολλῷ δὲ τούτου σχετλιώτερόν ἐστι
καὶ μᾶλλον ἀπήρτηται τῶν ἐννοιῶν τὸ μηδὲν ὑπὸ
μηδενὸς περικαταλαμβάνεσϑαι, μηδ᾽ εἰ χελώνην τὸ
τοῦ λόγου φασί ᾿μετόπισϑε διώκοι ᾿“δρήστου ταχὺς
os ἵππος. ἀνάγκη δὲ τοῦτο συμβαίνειν, τῶν μὲν

8 περὶ τοῦ W: πέρας τοῦ 7 γενομένου BE 11 oóv]
om. BE. Malim ἄρα 14 ob» Duebnerus 94 φασί]
del. Madvigius ib. om. Leutschius, sed cf. 2 p. 724, ?4.
Sext. Emper. 148. 572. Obversabantur animo Hom. Ψ 346. 347

D

E

352 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

κινουμένων κατὰ τὸ πρότερον καὶ τὸ ὕστερον, τῶν
ὃὲ διαστημάτων, ἃ διεξίασιν, εἰς ἄπειρον ὄντων
μεριστῶν, ὥσπερ ἀξιοῦσιν οὗτοι. εἰ γὰρ φϑαίη
F πλέϑρῳ μόνον ἡ χελώνη τὸν ἵππον. oí τοῦτο μὲν
εἰς ἄπειρον τέμνοντες ἑκάτερα δὲ κινοῦντες κατὰ τὸ
πρότερον καὶ τὸ ὕστερον, οὐδέποτε τῷ βραδυτάτῳ
προσάξουσι τὸ τάχιστον, ἀεί τι διάστημα τοῦ βρα-
δυτέρου προλαμβάνοντος εἰς ἄπειρα διαστήματα
μεριξόμενον. τὸ δ᾽ ἔκ τινος φιάλης ἢ κύλικος ὕδα-
τος ἐκχεομένου μηδέποτε πᾶν ἐκχυϑήσεσϑαι πῶς οὐ
παρὰ τὴν ἔννοιάν ἐστιν, ἢ πῶς οὐχ ἑπόμενον οἷς

1088 οὗτοι λέγουσι; τὴν γὰρ κατὰ τὸ πρότερον τῶν εἰς

ἄπειρον μεριστῶν κίνησιν οὐκ ἄν τις νοήδειξ τὸ
πᾶν διανύουσαν, ἀλλ᾽ ἀεί τι μεριστὸν ὑπολείπουσα
ποιήσει πᾶσαν μὲν ἔκχυσιν πᾶσαν δ᾽ ὀλίσϑησιν καὶ
ῥύσιν ὑγροῦ καὶ φορὰν στερεοῦ καὶ βάρους μεϑει-
μένου πτῶσιν ἀσυντέλεστον.

44, Παρίημι δὲ πολλὰς ἀτοπίας αὐτῶν τῶν
παρὰ τὴν ἔννοιαν ἐφαπτόμενος. ὁ τοίνυν περὶ αὖ-
ξήσεως λόγος ἐστὶ μὲν ἀρχαῖος" ἠρώτηται ydo, ὥς
φησι Χρύσιππος, ὑπ᾽ ᾿Επιχάρμου" τῶν δ᾽ ἐν 4xa-
δημείᾳ οἰομένων μὴ πάνυ ῥάδιον μηδ᾽ αὐτόϑεν
ἕτοιμον εἶναι τὴν ἀπορίαν, πολλὰ κατῃτιᾶσϑαι * *
B κατεβόηδαν, ὡς τὰς προλήψεις ἀναιρούντων καὶ
παρὰ τὰς ἐννοίας * * φυλάττουσιν, ἀλλὰ καὶ τὴν

8 g99o/(j W:7 BE 9 Turnebus: μεριξομένου 14 ἀλλὰ
εἴ τι BE 16 ῥῦσιν lidem 21 *: ἐν ἀκαδημία; sed
malim ἐξ A4xoónusíog 23 6 B 4 E. κατῃτιάσαντο καὶ

κατεβύησαν supplet probabiliter W 24 καὶ παρὰ τὰς
ἐννοίας [φιλοσοφούντων, οὐ μόνον οὐδ᾽ αὐτοὶ τὰς ἐννοίας φυ-

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 353

αἴσϑησιν προσδιαστρέφουσιν. ὃδ μὲν yàg λόγος
ἁπλοῦς ἐστι καὶ τὰ λήμματα συγχωροῦσιν οὗτοι, τὰς
μὲν ἐν μέρει πάσας οὐσίας ῥεῖν καὶ φέρεσϑαι. τὰ μὲν
ἐξ αὑτῶν μεϑιείδας τὰ δέ ποϑὲν ἐπιόντα προσδεχο-
μένας" οἷς δὲ πρόσεισι καὶ ἄπεισιν ἀριϑμοῖς ἢ
πλήϑεσι ταῦτα, μὴ διαμένειν, ἀλλ᾽ ἕτερα γίγνεσθαι
ταῖς εἰρημέναις προσόδοις. ἐξαλλαγὴν τῆς οὐσίας
λαμβανούσης" αὐξήσεις δὲ καὶ φϑίσεις οὐ κατὰ δίκην
ὑπὸ συνηϑείας ἐκνενικῆσϑαι τὰς μεταβολὰς ταύτας
10 λέγεσθαι. γενέσεις καὶ φϑορὰς μᾶλλον αὐτὰς Óvo-
μάξεσϑαι προσῆκον, ὅτι τοῦ καϑεστῶτος εἰς ἕτερον C
ἐχβιβάξουσι" τὸ δ᾽ αὔξεσϑαι καὶ τὸ μειοῦσϑαι πάϑη
σώματός ἐστιν ὑποκειμένου καὶ διαμένοντος. οὕτω
δέ πως τούτων λεγομένων καὶ τιϑεμένων, τί ἀξιοῦ-
15 σιν οἵ πρόδικοι τῆς ἐναργείας οὗτοι καὶ κανόνες
τῶν ἐννοιῶν; “ἕκαστον ἡμῶν δίδυμον εἶναι καὶ
διφυᾶ καὶ διττόν᾽᾽ οὐχ ὥσπερ οἵ ποιηταὶ τοὺς Μο-
λιονέδας τοῖς μὲν ἡνωμένους μέρεσι τοῖς δ᾽ ἀπο-
κρινομένους, ἀλλὰ δύο σώματα ταὐτὸν ἔχοντα χρῶμα,
40 ταὐτὸν δὲ σχῆμα, ταὐτὸν δὲ βάρος καὶ τόπον **
ὑπὸ μηδενὸς ἀνθρώπων δρώμενα πρότερον" ἀλλ᾽
λάττουσιν ἀλλὰ καὶ τὴν αἴσθησιν cett. Rasmus. Malim καὶ
παρὰ τὰς ἐννοίας [φιλοσοφούντων αὐτοὶ δ᾽ οὐ μόνον οὐδὲ
τὰς ἐννοίας] φυλάττουσιν ἀλλὰ καὶ τὴν αἴσϑ. cett. Unde
lacunae notam inserui
8 τὰ μὲν — và δέ W: τὰς μὲν — τὰ δὲ 4: αὐτῶν
6 virgulam post ταῦτα reposui, ut esset: τοὺς δ᾽ ἀριϑμοὺς
ἢ τὰ πλήϑη,. olg πρόσεισιν ἢ ἄπεισι ταῦτα, μὴ διαμένειν
7 προσόδοις] add. καὶ ἀφόδοις Herwerdenus 10 καὶ *
δὲ καὶ 12 W: ἐκβιάξουσι 15 Leonicus: ἐνεργείας

17 *: διφυῆ 18 τοῖς μὲν Basileensis: οἰόμενι — 20 16 B
17 E. καὶ ταῦτα supplet W. Malim τὸν αὐτόν, καὶ ταῦϑ᾽

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 23

354 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

οὗτοι μόνον εἶδον τὴν σύνϑεσιν ταύτην καὶ διπλόην
καὶ ἀμφιβολίαν, ὡς δύο ἡμῶν ἕκαστός ἐστιν ὑπο-
κείμενα, τὸ μὲν οὐσία τὸ δὲ ποιότης" καὶ τὸ μὲν
ἀεὶ ῥεῖ καὶ φέρεται, μήτ᾽ αὐξόμενον μήτε μειού-
μενον μήϑ᾽ ὅλως οἷόν ἐστι διαμένον, τὸ δὲ δια- 5
μένει καὶ αὐξάνεται καὶ μειοῦται, καὶ πάντα πάσχει
τἀναντία ϑατέρῳ, συμπεφυκὸς καὶ συνηρμοσμένον
καὶ συγκεχυμένον xal τῆς διαφορᾶς τῇ αἰσϑήδει
μηδαμοῦ παρέχον ἅψασϑαι. καίτοι λέγεται μὲν ὃ
“Μυγκεὺς ἐκεῖνος διὰ πέτρας καὶ διὰ δρυὸς δρᾶν᾽ τ
ἑώρα δέ τις ἀπὸ σκοπῆς ἐν Σικελίᾳ καϑεζόμενος
τὰς Καρχηδονίων ἐκ τοῦ λιμένος ναῦς ἐκπλεούδας,
ἡμέρας καὶ νυχτὸς ἀπεχούσας δρόμον" οἵ δὲ περὶ
Καλλικράτη καὶ Μυρμηκίδην λέγονται δημιουργεῖν
ἅρματα μυίας πτεροῖς καλυπτόμενα καὶ διατορεύειν 15
ἐν σησάμῳ γράμμασιν ἔπη τῶν Ὁμήρου ταύτην δὲ
τὴν ἐν ἡμῖν ἑτερότητα καὶ διαφορὰν οὐδεὶς διεῖλεν
οὐδὲ διέστησεν" οὐδ᾽ ἡμεῖς ἠσθόμεϑα διττοὶ γεγο-
vórseg καὶ τῷ μὲν ἀεὶ ῥέοντες μέρει τῷ δ᾽ dmó
γενέσεως ἄχρι τελευτῆς oí αὐτοὶ διαμένοντες. ἁπλού- Ὁ
στερον δὲ ποιοῦμαι τὸν Aóyov: ἐπεὶ τέσσαρά γε
ποιοῦσιν ὑποκείμενα περὶ ἕκαστον, μᾶλλον ὃὲ τέσ-
σαρ᾽ ἕκαστον ἡμῶν" ἀρκεῖ δὲ καὶ τὰ δύο πρὸς τὴν
ἀτοπίαν, εἴ γε τοῦ μὲν Πενϑέως ἀκούοντες ἐν τῇ
τραγῳδία λέγοντος ὡς “δύο μὲν ἡλίους δρᾷ, διττὰς »

1 μόνον *: μόνος 8 .ποιόν Zellerus: 8B. YE 1[1ΟῸ οὗ
Leutsch. 2 p. 508, qui hoc testimonium om. 14 *: uvo-
μηκίδη 17 διαφορὰν W: φορὰν 18 οὐδ᾽ *: οὔτε
29 *: τέτταρα 25 Eur. Bacch. 916

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 355

δὲ Θήβας᾽ οὐχ ὁρᾶν αὐτὸν ἀλλὰ παρορᾶν λέγομεν,
ἐκτρεπόμενον καὶ παρακινοῦντα τοῖς λογισμοῖς᾽ τού- F
τους δ᾽ οὐ μίαν πόλιν, ἀλλὰ πάντας ἀνθρώπους καὶ
ξῷα καὶ δένδρα πάντα καὶ σκεύη καὶ ὄργανα καὶ
ἱμάτια διττὰ καὶ διφυᾶ τυϑεμένους οὐ χαίρειν ἐῶμεν,
ὡς παρανοεῖν ἡμᾶς μᾶλλον ἢ νοεῖν ἀναγκάξοντας:;
ἐνταῦϑα μὲν οὖν ἴσως αὐτοῖς συγγνωστέον πλάτ-
τουσιν ἑτέρας φύσεις ὑποκειμένων᾽ ἄλλη yàg οὐδε- 1084
μία φαίνεται μηχανὴ φιλοτιμουμένοις σῷσαι καὶ
10 διαφυλάξαι τὰς αὐξήσδειρ.
4D. Ἐν δὲ τῇ ψυχῇ τί παϑόντες ἢ τίνας πάλιν
ἄλλας ὑποϑέσεις κοσμοῦντες ἐνδημιουργοῦσι σωμά-
τῶν διαφορὰς καὶ ἰδέας ὀλίγου δέω εἰπεῖν ἀπείρους
τὸ πλῆϑος, οὐκ ἂν ἔχοι τις εἰπεῖν" ἀλλ᾽ ὅτι τὰς
15 χοενὰς καὶ συνήϑεις ἐξοικίζοντες ἐννοίαρ, μᾶλλον δ᾽
ὕλως ἀναιροῦντες καὶ διαφϑείροντες, ἑτέρας ἐπεισ-
ἄγουσιν ἀλλοκότους καὶ ξένας. ἄτοπον γὰρ εὖ
μάλα τὰς ἀρετὰς καὶ τὰς κακίας, πρὸς δὲ ταύταις
τὰς τέχνας καὶ τὰς μνήμας πάσας, ἔτι δὲ φαντασίας Β
:0 καὶ πάϑη καὶ ὁρμὰς καὶ συγκαταϑέσεις σώματα
ποιουμένους ἐν μηδενὶ φάναι κεῖσϑαι μηδ᾽ ὑπάρχειν
τόπον τούτοις, ἕνα δὲ τὸν ἐν τῇ καρδίᾳ πόρον
στιγμιαῖον ἀπολιπεῖν, ὕπου τὸ ἡγεμονικὸν συστέλ-
λουσι τῆς ψυχῆς, ὑπὸ τοσούτων σωμάτων κατεχό-
: μένον. ὅσων τοὺς πάνυ δοκοῦντας ἀφορίξειν καὶ
ἀποκρίνειν ἕτερον ἑτέρου πολὺ πλῆϑος διαπέφευγε.

σι

δ": διφυῆ 1 συγγνωστέον W: συγγνωστὰ B. σύγγνωστα E
19 τὰς μνήμας] τὰς ἐπιστήμας Kuesterus. Improbat Rasmus
coll p.1085b 21 φᾶναι BE 22 δὲ X 28 ὅσων W: ὅσον

28}

906 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

τὸ 0b μὴ μόνον σώματα ταῦτα ποιεῖν. ἀλλὰ καὶ
ξῷα λογικὰ καὶ tcv τοσούτων σμῆνος οὐ φίλιον
οὐδ᾽ ἥμερον, ἀλλ’ ὄχλον ἀντιστάτην κακίαις καὶ
πολέμιον νοῦν ἔχοντας. ἀποφαίνειν ἕκαστον ἡμῶν
παράδεισον ἢ μάνδραν ἢ δούρειον ἵππον (ἢ τί ἄν
τις ἃ πλάττουσιν οὗτοι διανοηϑείη καὶ προσαγορεύ-
σειεν:) ὑπερβολή τίς ἐστιν ὀλιγωρίας καὶ παρανομίας
εἰς τὴν ἐνάργειαν καὶ τὴν συνήϑειαν. oí δ᾽ οὐ
μόνον τὰς ἀρετὰς καὶ τὰς κακίας ξῷα εἷναι λέγου-
σιν οὐδὲ τὰ πάϑη μόνον ὀργὰς καὶ φϑόνους καὶ
λύπας καὶ ἐπιχαιρεκακίας, οὐδὲ καταλήψεις καὶ φαν-
τασίας καὶ ἀγνοίας οὐδὲ τὰς τέχνας ξῷα, τὴν σκυ-
τοτομικὴν τὴν χαλκοτυπικήν᾽ ἀλλὰ πρὸς τούτοις ἔτι
καὶ τὰς ἐνεργείας σώματα καὶ ξῶα ποιοῦσι, τὸν
περίπατον ζῷον τὴν ὄρχησιν τὴν ὑπόδεσιν τὴν
προσαγόρευσιν τὴν λοιδορέαν᾽ ἕπεται δὲ τούτοις καὶ
γέλωτα ξῷον εἶναι καὶ κλαυϑμόν᾽ εἰ δὲ ταῦτα, καὶ
βῆχα καὶ πταρμὸν καὶ στεναγμὸν πτύσιν τε πάντως
καὶ ἀπόμυξιν καὶ τὰ λοιπά᾽ ἔνδηλα γάρ ἐστι. καὶ
μὴ δυσχεραινέτωσαν ἐπὶ ταῦτ᾽ ἀγόμενοι τῷ κατὰ
Ὁ μικρὸν λόγῳ, Χρυσίππου μνημονεύοντες ἐν τῷ
πρώτῳ τῶν Φυσικῶν Ζητημάτων οὕτω προσάγον-
vOg* “οὐχ ἡ μὲν νὺξ σῶμ᾽ ἐστίν, ἡ δ᾽ ἑσπέρα καὶ

2 malim τοσοῦτον 8 ὄχλον ἀντιστάτην καὶ βιατὰς
πολέμιον νοῦν ἔχοντας οὖ sint poetae verba Madvigius.
Fort. ὄχλον ἄντιστ. καὶ βίαιον καὶ πολέμιον νοῦν ἔχοντα
καὶ ἀποφ. ὅ *: δούριον ib. 7) τί ἄν τις --- προσα-
γορεύσειεν] interrogationem parentheticam effeci; aut erat
rescribendum 0 v: pro τό 8 W: ἐνέργειαν 11 οὐδὲ cà?
15 ὑπόδεσιν legisse vid. Amyotus: ὑπόϑεσιν — 22 προάγοντος

20

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 351

ὁ ὄρϑροος καὶ τὸ μέδον τῆς νυκτὸς σώματ᾽ οὐκ
ἔστιν" οὐδ᾽ ἡ μὲν ἡμέρα σῶμ᾽ ἐστὶν οὐχὶ δὲ καὶ ἡ
νουμηνία σῶμα καὶ ἡ δεκάτη καὶ πεντεκαιδεκάτη
καὶ ἡ τριακὰς καὶ ὁ μὴν σῶμ᾽ ἐστὶ καὶ τὸ ϑέρος
καὶ τὸ φϑινόπωρον καὶ ὁ ἐνιαυτός.

46. ᾿4λλὰ ταῦτα μὲν παρὰ τὰς κοινὰς βιάξονται
προλήψεις" ἐκεῖνα δ᾽ ἤδη καὶ παρὰ τὰς ἰδίας, τὸ
ϑερμότατον περιψύξει καὶ πυκνώδει τὸ λεπτομερέ-
στατον γεννῶντες. ἡ γὰρ ψυχὴ ϑερμότατόν ἔστι
10 δήπου καὶ λεπτομερέστατον᾽ ποιοῦσι δ᾽ αὐτὴν τῇ

περιψύξει καὶ πυκνώσει τοῦ σώματος, οἷον στομώσει
τὸ πνεῦμα μεταβάλλοντος, ἐκ φυτικοῦ ψυχικὸν γε- E
νόμενον. γεγονέναι δὲ καὶ τὸν ἥλιον ἔμψυχον λέ-
γουσι, τοῦ ὑγροῦ μεταβάλλοντος εἰς πῦρ νοερόν.
15 ὥρα καὶ τὸν ἥλιον διανοεῖσθαι περιψύξει γεννώ-
μένον. ὃ μὲν οὖν Ξενοφάνης, διηγουμένου τινὸς
ἐγχέλεις ἑωρακέναι ἐν ὕδατι ϑερμῷ ξώσας, “οὐκοῦν᾽
εἶπεν “ἐν ψυχρῷ αὐτὰς ἕψήσομεν. τούτοις δ᾽
ἔποιτ᾽ ἄν, εἰ περιψύξει τὰ ϑερμότατα γεννῶσι καὶ
50 πυχνώσει τὰ κουφότατα, ϑερμότητι πάλιν αὖ τὰ
ψυχρὰ καὶ συγχύσει τὰ πυκνὰ καὶ διακρίδει τὰ βαρέα
γεννᾶν, ἀλογίας τινὸς φυλάττουσιν ἀναλογίαν.
41. Καὶ ** ἐννοίας δ᾽ οὐσίαν αὐτῆς καὶ γένεσιν F
οὐ παρὰ τὰς ἐννοίας ὑποτίϑενται; φαντασία γάρ τις
:5 ἡ ἔννοιά ἐστι, φαντασία δὲ τύπωσις ἐν ψυχῇ" ψυχῇ
δὲ φύσις ἀναϑυμίασις, ἣν τυπωϑῆναι μὲν ἐργῶδες

ὃν

12 τοῦ πνεύματος -- ψυχικοῦ γενομένου Rasmus
21 συγχύσει] διαχύσει Kaltwasserus 2428 6 B 7 E. ϑερμότητα
supplet Turnebus. Malim κοινῆς cum Àmyoto — 25 ψυχῆς δὲν

908 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

διὰ μανότητα, δεξαμένην δὲ τηρῆσαι τύπωσιν ἀδύ-
1086 νατον. ἥ vs γὰρ τροφὴ καὶ ἡ γένεσις αὐτῆς ἐξ
ὑγρῶν οὖσα συνεχῆ τὴν ἐπιφορὰν ἔχει καὶ τὴν
ἀνάλωσιν" ἥ τε πρὸς τὸν ἀέρα τῆς ἀναπνοῆς ἐπε-
μιξία καινὴν ἀεὶ ποιεῖ τὴν ἀναϑυμίασιν, ἐξιστα- s
μένην καὶ τρεπομένην ὑπὸ τοῦ ϑύραϑεν ἐμβάλλοντος
ὀχετοῦ καὶ πάλιν ἐξιόντος. ῥδεῦμα γὰρ ἄν τις ὕδα-
τος φερομένου μᾶλλον διανοηϑείη σχήματα καὶ τύ-
πους καὶ εἴδη διαφυλάττον, ἢ πνεῦμα φερόμενον ἐν
τοῖς ἀτμοῖς καὶ ὑγρότησιν, ἑτέρῳ δ᾽ ἔξωϑεν ἔνδε- 10
λεχῶς οἷον ἀργῷ καὶ ἀλλοτρίῳ πνεύματι κιρνάμενον.
ἀλλ’ οὕτω παρακούοντες ἑαυτῶν. ὥστε τὰς ἐννοίας
B ἀποκειμένας τινὰς δριξόμενοι νοήσεις, μνήμας δὲ
μονίμους καὶ σχετικὰς τυπώσεις, τὰς δ᾽ ἐπιστήμας
καὶ παντάπασι πηγνύντες ὡς τὸ ἀμετάπτωτον καὶ 15
βέβαιον ἐχούσας, εἶτα τούτοις ὑποτέϑεσϑαι βάσιν
καὶ ἔδραν οὐσίας ὀλισϑηρᾶς καὶ σκεδαστῆς καὶ φε-
ρομένης ἀεὶ καὶ ῥεούσης.

48. Στοιχείου γε μὴν καὶ ἀρχῆς ἔννοια κοινὴ
πᾶσιν ὡς ἔπος εἰπεῖν ἀνθρώποις ἐμπέφυκεν, ὡς 530
ἁπλοῦν καὶ ἄκρατον εἶναι καὶ ἀσύνθετον" οὐ γὰρ
στοιχεῖον οὐδ᾽ ἀρχὴ τὸ μεμιγμένον ἀλλ᾽ ἐξ ὧν
μέμικται. καὶ μὴν οὗτοι τὸν ϑεὸν ἀρχὴν ὄντα σῶμα
νοερὸν καὶ νοῦν ἐν ὕλῃ ποιοῦντες οὐ καϑαρὸν οὐδ᾽
ἁπλοῦν οὐδ᾽ ἀσύνθετον ἀλλ᾽ ἐξ ἑτέρου καὶ δι᾽ ss

C ἑτέρου ἀποφαίνουσιν' ἡ δ᾽ ὕλη καϑ᾽ αὑτὴν ἄλογος

11 ἀργῷ] νεουργῷ W 12 παρακούουσι W. Malim

παρακούοντες εἰσι vid. Symbol. 26 ἀλλὰ σύνϑετον ἐξ
ἑτέρου W

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 359

οὖσα καὶ ἄποιος τὸ ἁπλοῦν ἔχει καὶ τὸ ἀρχοειδές.
ὁ ϑεὸς δέ, εἴπερ οὐκ ἔστιν ἀσώματος οὐδ᾽ ἄυλος,
ὡς ἀρχῆῇς μετέσχηκε τῆς ὕλης. εἰ μὲν γὰρ ἕν καὶ
ταὐτὸν ἡ ὕλη καὶ ó λόγος, οὐκ εὖ τὴν ὕλην ἄλογον
5 ἀποδεδώκασιν" εἰ δ᾽ ἕτερα, καὶ ἀμφοτέρων ταμίας
ἄν τις ὃ ϑεὸς εἴη καὶ οὐχ ἁπλοῦν ἀλλὰ σύνϑετον
πρᾶγμα τῷ νοερῷ τὸ σωματικὸν ἐκ τῆς ὕλης προσ-
εἰληφώς.
49. Τά γε μὴν τέσσαρα σώματα, γῆν καὶ ὕδωρ
10 ἀέρα τε καὶ πῦρ, πρῶτα στοιχεῖα προσαγορεύοντες,
οὐχ οἱδ᾽ ὅπως τὰ μὲν ἁπλᾶ xal καϑαρὰ τὰ δὲ σύν-
ϑετα καὶ μεμιγμένα ποιοῦσι. γῆν μὲν γὰρ εἰς ἀεὶ
καὶ ὕδωρ οὔϑ᾽ ἑαυτὰ συνέχειν οὔϑ᾽ ἕτερα, πνευ- Ὁ
ματικῆς δὲ μετοχῇ καὶ πυρώδους δυνάμεως τὴν
15 ἑνότητα διαφυλάττειν᾽ ἀέρα δὲ καὶ πῦρ αὑτῶν τ᾽
εἶναι δι’ εὐτονίαν ἐκτατικά, καὶ τοῖς δυσὶν ἐκείνοις
ἐγκεκραμένα τόνον παρέχειν καὶ τὸ μόνιμον καὶ
οὐσιῶδες. πῶς οὖν ἔτι γῆ στοιχεῖον ἢ ὕδωρ, εἰ
μιήϑ᾽ ἁπλοῦν μήτε πρῶτον μήϑ᾽ αὑτῷ διαρκές, ἀλλ᾽
20 ἐνδεὲς ἔξωϑεν εἰς ἀεὶ τοῦ συνέχοντος ἐν τῷ εἶναι
καὶ σῴξοντος; οὐδὲ γὰρ οὐσίας αὐτῶν ἐπίνοιαν
ἀπολελοίπασιν, ἀλλὰ πολλὴν ἔχει ταραχὴν καὶ ἀσά-
φειαν οὕτως Ó λόγος λεγόμενος τῆς γῆς " * τινὸς
καϑ᾽ ἑαυτήν. εἶτα πῶς οὖσα γῆ καϑ' ἑαυτὴν ἀέρος E

6 καὶ] del. W 19 εἰς ἀεὶ *: ἴσασι 18 *: οὔτε αὑτὰ
14 Amyoli versio: μετοχῆς 18 ἔτι) ἔστιν 20 εἰσαεὶ BE
23 19 B 17 E. οὗτος ὁ Aty. τῆς γῆς “λόγος ὡς οὔσης τινὸς
καϑ' ἑαυτὴν W. λεγομένης τῆς γῆς ὥς τινος xo" ἑαυτήν
Madvigius. οὗτος ὁ λόγος ὡς τῆς γῆς οὐσίας οὔσης τινὸς
καϑ᾽ ἑ. Rasmus 24 οὖσα] οὐσία οὖσα Rasmus

360 DE COMMUNIBUS NOTITIIS.

δεῖται συνιστάντος αὐτὴν καὶ συνέχοντος; ἀλλ᾽
οὐκ ἔστι γῆ καϑ' ἑαυτὴν οὐδ᾽ ὕδωρ᾽ ἀλλὰ τὴν ὕλην
ὁ ἀὴρ ὧδε μὲν συναγαγὼν καὶ πυχνώσας γῆν
ἐποίησεν, ὧδε δὲ πάλιν διαλυϑεῖσαν καὶ μαλαχϑεῖ-
σαν ὕδωρ. οὐδέτερον οὖν τούτων στοιχεῖον, οἷς 5
ἕτερον ἀμφοτέροις οὐσίαν καὶ γένεσιν παρέσχηκεν.
50. Ἔτι τὴν μὲν οὐσίαν καὶ τὴν ὕλην ὑφεστάναι
ταῖς ποιότησι λέγουσι, ὡς σχεδὸν οὕτω τὸν ὅρον
ἀποδιδόναι" τὰς δὲ ποιότητας αὖ πάλιν οὐσίας καὶ
σώματα ποιοῦσι. ταῦτα δὲ πολλὴν ἔχει ταραχήν. 10
Ε εἰ μὲν γὰρ ἰδίαν οὐσίαν a( ποιότητες ἔχουσι xa9'
ἣν σώματα λέγονται καί εἰσιν, οὐχ ἑτέρας οὐσίας
δέονται" τὴν γὰρ αὑτῶν ἔχουσιν. εἰ δὲ τοῦτο μόνον
αὐταῖς ὑφέστηκε τὸ κοινόν, ὅπερ οὐσίαν οὗτοι καὶ
ὕλην καλοῦσι, δῆλον ὅτι σώματος μετέχουσι" σώ- i5
ματα γὰρ οὔκ εἰσι τὸ δ᾽ ὑφεστὼς καὶ δεχόμενον
διαφέρειν ἀνάγκη τῶν ἃ δέχεται καὶ οἷς ὑφέστηκεν.
1086 οἱ δὲ τὸ ἥμισυ βλέπουσι" τὴν γὰρ ὕλην ἄποιον
ὀνομάξουσι, τὰς δὲ ποιότητας οὐκέτι βούλονται κα-
λεῖν ἀύλους. καίτοι πῶς οἷόν τε σῶμα ποιότητος :0
ἄνευ ποιῆσαι, ποιότητα σώματος ἄνευ μὴ νοοῦντας;
ὁ γὰρ συμπλέκων σῶμα πάσῃ ποιότητι λόγος οὐδε-
νὸς ἐᾷ μὴ σύν τινι ποιότητι σώματος ἅψασϑαι τὴν
διάνοιαν. ἢ τοίνυν πρὸς τὸ ἀσώματον τῆς ποιό-
τητος μαχόμενος μάχεσϑαι καὶ πρὸς τὸ ἄποιον τῆς s5
ὕλης ἔοικεν, ἢ ϑατέρου ϑάτερον ἀποκρένων καὶ

4 δὲ πάλιν W: πάλιν δὲ 8 ὡς *: καὶ, quo relicto
intacto ἀποδιδόασι corr. W 15 σώματα δ᾽ ἄρ᾽ (vel δὲ)
— τὸ γὰρ ὑφεστὼς W

DE COMMUNIBUS NOTITIIS. 361

ἀμφότερα χωρίζειν ἀλλήλων. ὃν δέ τινες αὐτῶν
προβάλλονται λόγον, ὡς ἄποιον τὴν οὐσίαν ὀνομά-
ἕξοντες, οὐχ ὅτι πάσης ἐστέρηται ποιότητος ἀλλ᾽ ὅτι
πάσας ἔχει τὰς ποιότητας, μάλιστα παρὰ τὴν ἔν- Β
δνοιάν ἔστιν. οὐδεὶς γὰρ ἄποιον νοεῖ τὸ μηδεμιᾶς
ποιότητος ἄμοιρον οὐδ᾽ ἀπαϑὲς τὸ πάντα πάσχειν
ἀεὶ πεφυκὸς οὐδ᾽ ἀκίνητον τὸ πάντῃ κινητόν. ἐκεῖνο
δ᾽ οὐ λέλυται, κἂν ἀεὶ μετὰ ποιότητος ἡ ὕλη νοῆ-
ται, τὸ ἑτέραν αὐτὴν νοεῖσϑαι καὶ διαφέρουσαν τῆς
10 ποιότητος.

1 χωρίξειν * αὖ ΔῸ ἔοικεν pendeat: γχγωρέξεε

OTI OTA' HAEQ9. X ZHN EZTIN ΚΑΤ᾽
EIIIKOTPON.

—

IIPOZ9IIA TOT AIAAOTOT.
IIAOTTAPXOX. ZET&EIIIIOX. ΘΕΩ͂Ν. APIZTOAHMOZ.

1. Κωλώτης ὃ Ἐπικούρου συνήϑης βιβλίον ἐξέ-
δωκεν ἐπιγράψας ὅτι κατὰ τὰ τῶν ἄλλων φιλοσό-
gov δόγματα οὐδὲ ξῆν ἔστιν. ὅσα τοίνυν ἡμῖν
ἐπῆλθεν εἰπεῖν πρὸς αὐτὸν ὑπὲρ τῶν φιλοσόφων,
ἐγράφη πρότερον. ἐπεὶ δὲ καὶ τῆς σχολῆς διαλυ-
ϑείσης ἐγένοντο λόγοι πλείονες ἐν τῷ περιπάτῳ 'υ
πρὸς τὴν αἵρεσιν, ἔδοξέ μοι καὶ τούτους ἀναλαβεῖν,
εἰ καὶ δι’ ἄλλο μηδὲν ἀλλ᾽ ἐνδείξεως ἕνεκα τοῖς
εὐθύνουσιν ἑτέρους, ὅτι δεῖ τοὺς λόγους ἕκαστον
ὧν ἐλέγχει καὶ τὰ γράμματα μὴ παρέργως διελϑεῖν͵
μηδὲ φωνὰς ἀλλαχόϑεν ἄλλας ἀποσπῶντα καὶ ῥήμας- ιὉ
σιν ἄνευ πραγμάτων ἐπιτιϑέμενον παρακρούεσϑαι
τοὺς ἀπείρους.

e

1 ΟΥ̓Δ᾽ ἩΔΈΩΣ ὃ: οὐδέως (Pal.) 8 IIPOZQIIA —
APIZTOAHMOXZ | desunt in libris, add. W 10 λόγοι Μ
12 ἐνδείξεως γε R 18 ἑκάστων W 16 πραγμάτων)
γραμμάτων var. lectio V?, sed cf. p. 1108 ἃ: φωνὰς τινας
ἐρήμους π πραγμάτων i. e. ῥήματά τινα ἄνευ πραγμάτων
ib. X: ἁποκρούεσϑαι

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 363

2. Προελθόντων γὰρ ἡμῶν εἰς τὸ γυμνάσιον
ὥσπερ εἰώϑειμεν ἐκ τῆς διατριβῆς, Ζεύξιππος “ἐμοὶ
μέν᾽ ἔφη δοκεῖ πολὺ τῆς προσηκούσης ὃ λόγος εἰ- E
ρῆσϑαι παρρησίας μαλακώτερον᾽ ἀπίασι δ᾽ ἡμῖν

5 ἐγκαλοῦντες οἱ περὶ ᾿Ηρακλείδην, τοῦ ᾿Επικούρου
καὶ τοῦ Μητροδώρου, ἡμῖν μηδὲν αἰτίων ὄντων,
ϑρασύτερον καϑαψαμένοις. καὶ 6 Θέων "εἶτ᾽ οὐκ
ἔλεγες" εἶπεν “ὅτι τοῖς ἐκείνων 6 Κωλώτης παρα-
βαλλόμενος εὐφημότατος ἀνδρῶν φαίνεται; τὰ γὰρ

10 ἐν ἀνθρώποις αἴσχιστα ῥήματα, βωμολοχίαρ. ληκυ-

ϑισμούς, ἀλαξονείας, ἑταιρήδεις, ἀνδροφονίας, βαρυ-
δστόνους, πολυφϑόρους, βαρυεγκεφάλους συναγαγόν-
τες ᾿Αριστοτέλους καὶ Σωκράτους καὶ Πυϑαγόρου

καὶ Πρωταγόρου καὶ Θεοφράστου καὶ Ἡρακλείδου F

καὶ ᾿Ιππάρχου (καὶ τίνος γὰρ οὐχὶ τῶν ἐπιφανῶν!)
κατεσκέδασαν᾽ ὥστ᾽, εἰ καὶ τἄλλα πάντα σοφῶς εἶχεν
αὐτοῖς, διὰ τὰς βλασφημίας ταύτας καὶ κατηγορίας
πορρωτάτω δοφίας ἂν εἴργεσθαι" ᾿φϑόνος γὰρ ἔξω
ϑείου χοροῦ᾽ καὶ ξηλοτυπία δι’ ἀσϑένειαν ἀποκρύψαι

30 μὴ δυναμένη τὸ ἀλγοῦν.᾽ ὑπολαβὼν οὖν ᾿Δριστόδημος
“Ἡρακλείδης μὲν οὖν᾽ ἔφη ᾿γραμματικὸς Gv, ἀντὶ τῆς
ποιητικῆς τύρβης, ὡς ἐκεῖνοι λέγουσι, καὶ τῶν Ὁμήρου 1087
μωρολογημάτων ἀποτίνει ταύτας ᾿Επικούρῳ χάριτας,
ἢ ὅτι Μητρόδωρος ἐν γράμμασι τοσούτοις τῷ

m
ot

6 ἡμῖν *: ἡμῶν 8 roi; ἐκείνων ὁ Κωλώτης κέ] vid.
Epicurea p. 175, 20 18 φϑόνος --- χοροῦ] ex Plat. Phaedr.
p.247a 21 Ἡρακλείδης] vid. Epicur. p. 171,81 ib. μὲν R
24 ἢ ὅτι — λελοιδόρηκεν)] del. R ib. ἢ ὅτι] 7 ἀγνοεῖ
ὅτι W. Sed fort. interrogatur ib. τῷ Emperius

3864 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

ποιητῇ λελοιδόρηκεν. ἀλλ᾽ ἐκείνους μὲν ἐῶμεν, ὦ
Ζεύξιππε' τὸ δ᾽ ἐν ἀρχῇ τῶν λόγων ῥηϑὲν πρὸς
τοὺς ἄνδρας, ὡς οὐκ ἔστι ξῆν κατ᾽ αὐτούς, τί οὐ
μᾶλλον, ἐπεὶ κέκμηκεν οὗτος, αὐτοὶ δι’ ἑαυτῶν
περαίνομεν ἅμα καὶ Θέωνα παραλαβόντες; καὶ ὃ s
Θέων πρὸς αὐτόν “ἀλλ᾽ οὗτος μέν᾽ ἔφη “ὁ ἄϑλος᾽
ἑτέροις ᾿ἐκτετέλεσται᾽ πρὸ ἡμῶν.

“νῦν αὖτε σκοπὸν ἄλλον.

εἰ δοκεῖ, ϑέμενοι τοιαύτῃ τινὶ δίκῃ μετίωμεν ὑπὲρ
τῶν φιλοσόφων τοὺς ἄνδρας᾽ ἀποδεῖξαι ydg, ἄνπερ 10
ἡ δυνατόν, ἐπιχειρήσωμεν, ὅτι μηδὲ ξῆν ἡδέως ἔστιν
κατ᾽ αὐτούς. 'παπαί᾽ εἶπον ἔγωγε γελάσας “εἰς τὴν
γαστέρα τοῖς ἀνδράσιν ἔοικας ἐναλεῖσθϑαι, καὶ τὴν
περὶ τῶν κρεῶν ἐπάξειν, ἀφαιρούμενος ἡδονὴν ἀν-
ϑρώπων βοώντων 15

οὐ yàp πυγμάχοι εἰμὲν ἀμύμονες᾽

2Ξ}.»ν

οὐδὲ ῥήτορες οὐδὲ προστάται δήμων οὐδ᾽ ἄρχοντες,
“ἀεὶ δ᾽ ἡμῖν δαίς τε φίλη

καὶ πᾶσα διὰ σαρκὸς ἐπιτερπὴς κίνησις ἐφ᾽ ἡδονήν
τινα καὶ χαρὰν ψυχῆς ἀναπεμπομένη. δοκεῖς οὖν 90
ον μὴ τὸ ἔαρ ἐξαιρεῖν ὥς φασιν, ἀλλὰ τὸ ξῆν
ἀφαιρεῖσϑαι τοὺς ἄνδρας, εἰ τὸ ξῆν ἡδέως μὴ ἀπο-

8 ξῆν] add. καλῶς Madvigius 6. 7 cf. Hom. χ 5. 6
18 τὴν περὶ τῶν κρεῶν] vid. Epicur. p. 278, 26. Leutsch. 2
p. 686. De proverbio multa et scripsi et scribam alibi
16 Hom. 9: 246 18 id. ib. 248 20 R: ἀναπεμπομένης
vid. Epicur. p. 827, 25. 286, 8 21 ἐξαιρεῖν *: ἐξαίρειν
cf. Herod. 7, 162. Aristotel Rhet. 1, 7. Epicur. p. 277,13

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 365

λείψεις αὐτοῖς. “τί οὖν᾽ εἶπεν ὃ Θέων “εἰ δοκι- C
μάξεις τὸν λόγον, αὐτὸς οὐ χρῇ παρόντι;᾽ ᾿χρήδο-
μαι εἶπον “ἀκροώμενος καὶ ἀποκχρινόμενος, ἂν
δέησϑε᾽ τὴν δ᾽ ἡγεμονίαν ὑμῖν παραδίδωμι. μικρὰ
5 δὴ προφασισαμένου τοῦ Θέωνος. ᾿Δριστόδημος ᾿ὡς
σύντομον᾽ ἔφη 'xal λείαν ἔχων ὁδὸν ἀπετάφρευσας
ἡμῖν πρὸς τὸν λόγον, οὐκ ἐάσας περὶ τοῦ καλοῦ
πρότερον εὐθύνας ὑποσχεῖν τὴν αἵρεσιν. ἀνϑρώ-
πους γάρ, ἡδονὴν ὑποτιϑεμένους τέλος. οὐκ ἔστιν
10 ἐξελάσαι τοῦ ἡδέως ξῆν ῥᾷδιον᾽ τοῦ δὲ καλῶς ἐκ-
πεσόντες ἅμα καὶ τοῦ ἡδέως συνεξέπιπτον" ἐπεὶ τὸ
ἡδέως ξῆν ἄνευ τοῦ καλῶς ἀνύπαρχτόν ἐστιν, ὡς
αὐτοὶ Aéyovo..
3. Καὶ ὁ Θέων “ἀλλὰ τοῦτο μέν" εἶπεν "ἂν
15 δόξῃ, τοῦ λόγου προϊόντος ἀναϑησόμεϑα' νῦν δὲ ἢ
χρησόμεϑα τοῖς διδομένοις ὑπ αὐτῶν. οἴονται δὲ
περὶ γαστέρα τἀγαϑὸν εἶναι καὶ τοὺς ἄλλους πόρους
τῆς σαρκὸς ἅπαντας, δι’ ὧν ἡδονὴ καὶ μὴ ἀλγηδὼν
ἐπεισέρχεται᾽ καὶ πάντα τὰ καλὰ καὶ σοφὰ ἐξευρή-
:0 ματα τῆς περὶ γαστέρα ἡδονῆς ἕνεκα γεγονέναι καὶ
τῆς ὑπὲρ ταύτης ἐλπίδος ἀγαϑῆς, ὡς ὃ σοφὸς εἴρηκε
Μητρόδωρος. αὐτόϑεν μὲν οὖν, ὦ ἑταῖρε, φαίνονται
γλίσχρον τι καὶ σαπρὸν καὶ οὐ βέβαιον αἴτιον τά-
γαϑοῦ λαμβάνοντες, ἀλλὰ. τοῖς πόροις τούτοις, δι᾽
4 ὧν ἡδονὰς ἐπεισάγονται, καὶ πρὸς ἀλγηδόνας ὁμοίως

11 ἅμα] Gu' à»? — ib. συνεξέπιπτον ἂν Herwerdenus
18 μὴ ἀλγηδὼν] cf. Epicur. p. 356, 12 28 σαπρὸν] σαϑρὸν
Doehnerus recte αὖ vid. ib. *: τοῦ ἀγαϑοῦ

366 | NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

E χατατετρημένον, μᾶλλον δ᾽ ἡδονὴν μὲν ὀλίγοι
ἀλγηδόνα δὲ πᾶσι τοῖς μορίοις δεχόμενον. πᾶσα
γὰρ ἡδονὴ περὶ ** ἄρϑρα καὶ νεῦρα καὶ πόδας καὶ
χεῖρας, οἷς ἐνοικίξεται τὰ δεινὰ πάϑη καὶ σχέτλια,
ποδαγρικὰ καὶ ῥευματικὰ καὶ φαγεδαινικὰ καὶ δια- 5
βοώσεις καὶ ἀποσήψεις" ὀσμῶν δὲ καὶ χυμῶν τὰ
ἥδιστα προσαγαγὼν τῷ σώματι μικρὸν εὑρήσεις
χωρίον ἐν αὐτῷ παντάπασι τὸ κινούμενον λείως καὶ
προσηνῶς, τὰ δ᾽ ἄλλα πολλάκις δυσχεραίνει καὶ
ἀγανακτεῖ" πυρὶ δὲ καὶ σιδήρῳ καὶ δήγματι καὶ το
ὑστριχίσιν οὐδὲν ἀπαϑὲς οὐδ᾽ ἀναίσθητον ἀλγηδό-
vog, ἀλλὰ καὶ καῦμα καὶ ῥῖγος εἰς ἅπαντα κατα-

F δύεται καὶ πυρετός" αἵ δ᾽ ἡδοναὶ καϑάπερ αὖραι
πρὸς ἑτέραις ἕτεραι τοῦ σώματος ἄκραις ἐπιγελῶσαι
διαχέονται. καὶ ὃ χρόνος ὃ μὲν τούτων οὐ πολὺς ιὉ
ἀλλ᾽ ὥσπερ οἱ διάττοντες ἔξαψιν ἅμα καὶ σβέσιν
ἐν τῇ σαρκὶ λαμβάνουσιν εἷς δὲ τοῦ πόνου μάρτυς
ὁ Αἰσχύλου Φιλοκτήτης ἱκανός" οὐ γὰρ ὃ δράκων,
φησίν. ἀνῆκεν

1 Amyotus (ex Pal nihil enotatum): κατατετριμμένον
cf. p. 689 c 2 πᾶσα γὰρ ἡδονὴ περὶ κέ] locum explet
Madvigius ita: πᾶσα γὰρ ἡδονὴ IIEPI [γαστέρα (καὶ αἰδοῖα),
πᾶσα δ᾽ ἀλγηδὼν ΠΕΡΙ] ἄρϑρα καὶ νεῦρα cett. cf. p. 106 d.
1108 6. 1126 ἃ. quare post περὲ lacunam signavi 4 πάϑη
δεινὰ M deleto articulo 8 λεέως καὶ προσηνῶς) cf.
Ρ. 388 1. Epicur. p. 280, 4 18 αὖραι] αὐγαὶ Rasmus coll.
p. 1108 c, sed cf. p. 1094 f 14 πρὸς ἑτέραις ἕτεραι τοῖς
τοῦ σώματος &xgoig.Doehnerus. τινὲς ἑτέροις ἕτεραι τοῦ c.

ἄκροις Rasmus 16 ὥσπερ] ὥσπερ ἀστέρες Herwerdenus
17 εἷς *: ἐκ 18 οὐ γὰρ --- ἀνῆκεν] non Aeschyli sed
Plutarchi esse recte monuit Madvigius 10. ὁ δράκω»]

δράκων Valckenarius 19 ἐνῆκεν idem

1

Θ

15

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 861

“ἀλλ᾽ ἐνῴκιδε
δεινὴν στομάτων ἔκφυσιν, ποδὸς λαβεῖν.

ὀλισϑείη * * ἀλγηδὼν οὐχ ἕτερα τοιαῦτα κινοῦσα 1088

3 e

καὶ γαργαλίξουσα τοῦ σώματος" ἀλλ᾽ ὥσπερ τὸ τῆς
μηδικῆς σπέρμα πολυκαμπὲς καὶ δκαληνὸν ἐμφύεται
τῇ γῇ καὶ διαμένει πολὺν χρόνον ὑπὸ τραχύτητος,
οὕτως ὁ πόνος ἄγκιστρα καὶ ῥίξας διασπείρων καὶ
συμπλεκόμενος τῇ σαρκὶ καὶ παραμένων οὐχ ἡμέρας
οὐδὲ νύκτας μόνον ἀλλὰ καὶ ὥρας ἐτῶν ἐνίοις καὶ
περιόδους ὀλυμπιακάς, μόλις ὑπ ἄλλων πόνων
ὥσπερ ἥλων σφοδροτέρων ἐχχρουόμενος ἀπαλλάτ-
τεται. τίς γὰρ ἔπιε χρόνον τοσοῦτον ἢ ἔφαγεν, ὅσον
διψῶσιν οἵ πυρέττοντες καὶ πεινῶσιν ol πολιορκού- B
μενοι; ποῦ δ᾽ ἔστιν ἄνεσις καὶ κοινωνία μετὰ φί-
λων, ἐφ᾽ ὅσον κολάξουσι καὶ στρεβλοῦσι τύραννοι;
καὶ γὰρ τοῦτο τῆς τοῦ σώματος φαυλότητος καὶ
ἀφυΐας πρὸς τὸ ἡδέως ξῆν ἐστιν, ὅτι τοὺς πόνους
ὑπομένει μᾶλλον ἢ τὰς ἡδονὰς καὶ πρὸς ἐκείνους
ἔχει ῥώμην καὶ δύναμιν, ἐν δὲ ταύταις ἀσϑενές

40 ἐστι καὶ ἁψίκορον. τὸ δ᾽ ἡδέως Civ ἂν ἅπτωνται

*'* πλείονα περὶ τούτου λέγειν οὐκ ἐῶσιν ἡμᾶς,

1 vid. Nauck. p. 81 ib. ἐνώκησε mei 22. στομωτὸν
Hermannus ib. ἐφυσιν Pal 73. ἔκπτυσιν Herwerdenus.
Malim ἔχφλυσιν Ὁ. λαβὼν Valckenarius. βλάβην Schneide-
winus 8 lac. 5 htt. ex. Pal. μόλις δ᾽ εἴη àv Madvigius.
Malim γελασϑείη γὰρ (vel δ᾽) ἂν ἀλγηδὼν cett. ^ ib. οὐχ
Madvigius: οὐδὲ 9 νύκτας E: νυκτὸς 19 ἔπιε] suppl.
vid. £mié ποτξ. 14 κοινωνέα scripsi ex κινωνία Pal. ovvov-
σία celeri 16 στρεβλοῦσιν οὗ τύραννοι | 20 ἐστι R: τι
ib. ὧν ἅπτωνται) ἀνάπτοντες τοῦ σώματος Madvigius. Lacu-
nam exhibet Harleianus, teste W. Ceterum cf, Epicur. p. 887,18

368 | NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

ὁμολογοῦντες αὐτοὶ μιχρὸν εἶναι τὸ τῆς σαρκὺς ἡδύ,
μᾶλλον δ᾽ áxagé£c, εἴ γε δὴ μὴ κενολογοῦσι μηδ᾽
ἀλαξονεύονται, Μητρόδωρος μὲν λέγων ὅτι πολλάκις
προσεπτύσαμεν ταῖς τοῦ σώματος ἡδοναῖς, ᾿ΕἘπίκου-

C ρος δὲ καί 'ysiüv φησι ταῖς ὑπερβολαῖς τοῦ περὶ τὸ 5
σῶμα νοσήματος πολλάκις κάμνοντα τὸν σοφόν.᾽ οἷς
οὖν οἱ πόνοι τοῦ σώματος οὕτως εἰσὶν ἐλαφροὲ καὶ
ῤῥάδιοι, πῶς ἔνεστί τι ταῖς ἡδοναῖς ἀξιόλογον; καὶ
γὰρ εἰ μὴ χρόνῳ μηδὲ μεγέϑει τῶν πόνων ἀπο-
δέουσιν, ἀλλὰ περὶ πόνους ἔχουσι, καὶ πέρας αὐταῖς τὸ
κοινὸν ᾿Επίκουρος τὴν παντὸς τοῦ ἀλγοῦντος ὑπεξ-
αέίρεσιν ἐπιτέϑεικεν, ὡς τῆς φύσεως ἄχρι τοῦ λῦσαι
τὸ ἀλγεινὸν αὐξούσης τὸ ἡδύ, περαιτέρω ὃὲ μὴ
ἐώσης προελϑεῖν κατὰ τὸ μέγεϑος, ἀλλὰ ποικιλμούς
τινας οὐκ ἀναγκαίους, ὅταν ἐν τῷ μὴ πονεῖν γένη-
ται, δεχομένης ἡ δ᾽ ἐπὶ τοῦτο μετ᾽ ὀρέξεως πορεία,
μέτρον ἡδονῆς οὖσα, κομιδῇ βραχεῖα καὶ σύντομος.

D ὅϑεν αἰσϑόμενοι τῆς ἐνταῦϑα γλισχρότητος ὥσπερ
ἐκ χωρίου λυπροῦ τοῦ σώματος μεταφέρουσι τὸ τέ-
λος εἰς τὴν ψυχήν, óc ἐκεῖ νομὰς καὶ λειμῶνας zo
ἀμφιλαφεῖς ἡδονῶν ἕξοντες

M
*

3

“ἐν δ᾽ ᾿Ιϑάκῃ οὔτ᾽ ἂρ δρόμοι εὐρέες οὔτε τι λειμών᾽

οὔτε λείη περὶ τὸ σαρχίδιον ἡ ἀπόλαυσις ἀλλὰ τρα-

11' Επίκουρος] cf. Epicur. p. 281,17. Sent.3.18 16 ὅταν
Madvigius: ὅταν οὐκ libri. ὅταν γοῦν Usenerus. οὐκ itera-
tum vid. [Ὀ. γένηται] om. Pal. quare vid. j excidisse
20 ἐκεῖ νομὰς X: ἐκεῖνο ἡμᾶε 21 RH: ἕξοντας 22 Hom.
δ 606 ib. οὔτε τι λειμών Doehnerus ex Homeri.l. l.

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 369

χεῖα, μεμιγμένη πρὸς πολὺ τὸ ἀλλότριον καὶ σφυγ-
ματῶδες.᾽
4. “Ῥπολαβὼν οὖν ὃ Ζεύξιππος "εἶτ᾽ οὐ καλῶς
ἔφη ᾿δοκοῦσί σοι ποιεῖν οἵ ἄνδρες, ἀρχόμενοι μὲν
5 ἀπὸ τοῦ σώματος, ἐν ᾧ πρῶτον ἐφάνη γένεσις,
εἶτ᾽ ἰόντες ἐπὶ τὴν ψυχὴν ὡς βεβαιοτέραν καὶ τὸ
gtüv ἐν ταύτῃ τελειοῦντες :᾽ . “καλῶς νὴ zi? ἔφην
ἐγώ “καὶ κατὰ φύσιν, εἴ τι κρεῖττον ἐνταῦϑα uc- E
τιόντες καὶ τελειότερον ἀληϑῶς ἀνευρίσκουσιν, ὥσπερ
10 οὗ ϑεωρητικοὶ καὶ πολιτικοὶ τῶν ἀνδρῶν. εἰ δ᾽
ἀκούεις αὐτῶν μαρτυρομένων καὶ βοώντων, ὡς ἐπ᾽
οὐδενὶ ψυχὴ τῶν ὄντων πέφυκε χαίρειν καὶ γαληνί-
ξειν πλὴν ἐπὶ σώματος ἡδοναῖς παρούσαις ἢ προῦ-
δοκωμέναις, καὶ τοῦτ᾽ αὐτῆς τἀγαϑόν ἐστιν, ἄρ᾽
15 οὐ δοκοῦσί Go, διεράματι τοῦ σώματος χρῆσϑαι τῇ
ψυχῇ, καὶ καϑάπερ οἷνον ἐκ πονηροῦ καὶ μὴ στέ-
γοντος ἀγγείου τὴν ἡδονὴν διαχέοντες ἐνταῦϑα καὶ
παλαιοῦντες οἴεσθαι σεμνότερόν τι ποιεῖν καὶ τιμιώ-
τερον; καίτοι γ᾽ οἷνον μὲν χρόνος διαχυϑέντα
40 τηρεῖ καὶ συνηδύνει᾽ τῆς δ᾽ ἡδονῆς ἡ ψυχὴ παρα- Ἐ
λαβοῦσα τὴν μνήμην, ὥσπερ ὀσμήν. ἄλλο δ᾽ οὐδέν,
φυλάσσει" ξέσασα γὰρ ἐπὶ σαρκὶ κατασβέννυται καὶ
τὸ μνημονευόμενον αὐτῆς ἀμαυρόν ἐστι καὶ κνισῶ-
δες.) ὥσπερ ἑώλων ὧν τις ἔφαγεν ἢ ἔπιε τιϑεμένου 1089

ὅ γένεσις] τῆς ἡδονῆς γένεσις supplet R. Malim τῇ
ἡδονῇ γένεσις cf. p. 410, 20 6 εἶτ᾽ ἐόντες ἐπὶ *: ἐπὶ
1 ἔφην ἐγώ] ἔφη Θέων Patzigius — 8 ei τε X: ἔτει 10 εἰ
δ᾽ ἀκούεις «E cf. Epicur. p. 284, 31 14 *: τὸ ἀγαϑόν
16 καὶ prius 18 σεμνοτέραν τε ποιεῖν καὶ τιμιωτέραν W
19 X: χρόνω διαλυϑέντα 234 ἀποτιϑεμένου R

Plutarchi Moralía. Vol. VI. 24

810 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

καὶ ταμιεύοντος ἐπινοίας ἐν ἑαυτῷ καὶ χρωμένου
δηλονότι ταύταις, προσφάτων μὴ παρόντων. ὅρα
δ᾽ ὅσῳ μετριώτερον οἵ Κυρηναῖκοί, καίπερ ἐκ
μιᾶς οἰνοχόης ᾿Επικούρῳ πεπωκότες, οὐδ᾽ ὁμιλεῖν
ἀφροδισίοις οἴονται δεῖν μετὰ φωτὸς ἀλλὰ σκότος
προϑεμένους, ὅπως μὴ τὰ εἴδωλα τῆς πράξεως ἀνα-
λαμβάνουσα διὰ τῆς ὄψεως ἐναργῶς ἡ διάνοια πολ-
λάκις ἀνακάηται τὴν ὄρεξιν. οἷ δὲ τούτῳ μάλιστα
τὸν σοφὸν ἡγούμενοι διαφέρειν, τῷ μνημονεύειν
ἐναργῶς καὶ συνέχειν ἐν ἑαυτῷ τὰ περὶ τὰς ἡδονὰς
φάσματα καὶ πάϑη καὶ κινήσεις, εἰ μὲν οὐδὲν ἄξιον
Β δοφίας παρεγγυῶσιν, ὥσπερ σωμάτων οἰκίᾳ τῇ ψυχῇ
τοῦ σοφοῦ τὰ τῆς ἡδονῆς ἐκκλύσματα μένειν ἐῶντες,
μὴ λέγωμεν" ὅτι δ᾽ οὐκ ἔστιν ἀπὸ τούτων ἡδέως
ξῆν, αὐτόϑεν γε πρόδηλον. οὐ γὰρ εἰκὸς εἶναι μέγα
τῆς ἡδονῆς τὸ μνημονευόμενον, εἰ μικρόν γ᾽ ἐδόκει
τὸ παρόν᾽ οὐδ᾽ οἷς εὐφραίνετο μετρίως γιγνομένοις
ὑπερχαίρειν γενομένων" ὅπου οὐδὲ τοῖς ἐκχπεπληγ-
μένοις τὰ σωματικὰ καὶ ϑαυμάξουσιν ἐμμένει τὸ
χαίρειν παυσαμένοις, ἀλλὰ σκιά τις ὑπολείπεται καὶ
ὄναρ ἐν τῇ ψυχῇ τῆς ἡδονῆς ἀποπταμένης οἷον
ὑπέκκαυμα τῶν ἐπιϑυμιῶν, ὥσπερ ἐν ὕπνοις διψῶν-

1 R: ἐπινοίαις 4 μιᾶς oivoyóng] cf. Aristoph. Equ.
1288. Kock. 8 p. 496 11 εἰ ὅτι Usenerus 12 ὥσπερ
σωμάτων οἰκίᾳ] ὥσπερ σαρώματα ἐν οἰκίᾳ vel ὡς περισσώ-
porc κοιλίᾳ Doehnerus. ὥσπερ σύρματα ἐν οἰκίᾳ Rasmus.
ὡς περισσώματ᾽ ἐν σικύᾳ ego in Symbolis, quae nunc
improbo 15 γε *: τὸ ib. μέγα B: μετὰ 16 εἰ]
malim οἷς ib. γ᾽ ἐδόκει *: τε δοκεῖ libri. ἐδόκει W
17 sógoaívero Cobelus: συνεφέρετο 18 ὅπου γ᾽ οὐδέξ
22 R: διψῶντες ἢ ἐρῶντες

. NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 51]

τος ἢ ἐρῶντος ἀτελεῖς ἡδοναὶ καὶ ἀπολαύσεις δριμύ-
τερον ἐγείρουσι τὸ ἀκόλαστον. οὔτε δὴ τούτοις

ἐπιτερπὴς ἡ μνήμη τῶν ἀπολελαυσμένων., ἀλλ᾽ ἐξ Ο

ὑπολείμματος ἡδονῆς ἀμυδροῦ καὶ διακένου πολὺ
5 τὸ οἰστρῶδες καὶ νύττον ἐναργοῦς ἀναφέρουσα τῆς
ὀρέξεως᾽ οὔτε τοὺς μετρίους καὶ σώφρονας εἰκὸς
ἐνδιατρίβειν τῇ ἐπινοίᾳ τῶν τοιούτων. οὐδ᾽ ἅπερ
ἔσχωπτε τὸν Καρνεάδην πράττοντα, οἷον ἐξ ἐφημε-
ρέδων ἀναλέγεσϑαι, ποσάκις ᾿Ηδείᾳ καὶ ΜΔεοντίῳ
10 συνῆλθον, ἢ ποῦ Θάδιον ἔπιον ἢ ποίας εἰκάδος ἐδεί-
πνησαν πολυτελέστατα. δεινὴν γὰρ ἐμφαίνει καὶ
ϑηριώδη περὶ τὰ γιγνόμενα καὶ προσδοκώμενα τῆς
ἡδονῆς ἔργα ταραχὴν καὶ λύσσαν ἡ τοσαύτη πρὸς
ἀναμνήσεις βάκχευσις αὐτῆς τῆς ψυχῆς καὶ πρόσ-

15 τηξις. ὅϑεν αὐτοί μοι δοκοῦσι, τούτων αἰσϑόμενοι D

τῶν ἀτοπιῶν. εἰς τὴν ἀπονίαν καὶ τὴν εὐστάϑειαν
ὑποφεύγειν τῆς σαρκός, ὡς ἐν τῷ ταύτην ἐπινοεῖν
περί τινας ἐσομένην καὶ γεγενημένην τοῦ ἡδέως ξῆν
ὄντος" 'vó γὰρ εὐσταϑὲς σαρκὸς κατάστημα καὶ τὸ
90 περὶ ταύτης πιστὸν ἔλπιόμα τὴν ἀκροτάτην χαρὰν
καὶ βεβαιοτάτην ἔχειν τοῖς ἐπιλογίξεσϑαι δυναμένοις.
b. “Ὅρα δὴ πρῶτον μὲν οἷα ποιοῦσι, τὴν si9

9 ἐγείρουσαι Pal. 8 ἐξ ἐλλείμματος idem 7 οὐδ᾽]
malim οὔϑ᾽ ὃ τὸν Καρνεάδην)] αὐτὸν Καρνεάδης
Malim τὸν ᾿Επέκουρον Καρνεάδης. Ceterum cf. Epicur.
p. 287,6 10 7 ποίας ὃ: ποίας libri. ἢ πόσας Usener
lb. *: εἰκάδας 14 αὑτῆς del. R 16 τὴν ἀπονίαν καὶ
τὴν εὐστάϑειαν] vid. Epicur. p. 121, 87 18 περί tvivog|
περὶ τένα Rasmus. περί τινὰς TÓovàg? 2422 ὅρα δὴ πρῶτον
κτλ.) cf. Epicur. p. 285, 29

24

“Ὡς

379 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

ἡδονὴν ταύτην εἴτ᾽ ἀπονίαν ἢ εὐστάϑειαν ἄνω καὶ
κάτω μετερῶντες ἐκ τοῦ σώματος εἰς τὴν ψυχήν,
εἶτα πάλιν ἐκ ταύτης εἰς ἐκεῖνο τῷ μὴ στέγειν
ἀπορρέουσαν καὶ διολισϑάνουσαν ἀναγκαζόμενοι τῇ
E ἀρχῇ συνάπτειν" καί ἱτὸ μὲν ἡδόμενον, ὥς φησι, s
τῆς σαρκὸς τῷ χαίροντι τῆς ψυχῆς ὑπερείδοντες,
αὖϑις δ᾽ ἐκ τοῦ χαίροντος εἰς τὸ ἡδόμενον τῇ
ἐλπίδι τελευτῶντες. καὶ πῶς οἷόν τε, τῆς βάσεως
τινασσομένης. μὴ συντινάσσεσϑαι τὸ βαῖνον" ἢ βέ-
βαιον ἐλπέδα καὶ χαρὰν ἀσάλευτον εἶναι περὶ πράγ- 1
ματος σάλον ἔχοντος τοσοῦτον καὶ μεταβολάς, ὅσαις
φυλάττουσι τὸ σῶμα, πολλαῖς μὲν ἔξωϑεν ὑποκεί-
μενον ἀνάγκαις καὶ πληγαῖς ἐν ἑαυτῷ δ᾽ ἔχον ἀρχὰς
κακῶν, ἃς οὐκ ἀποτρέπει λογισμός; οὐδὲ γὰρ ἂν
προσέπιπτεν ἀνδράσι νοῦν ἔχουσι στραγγουρικὰ
πάϑη καὶ δυσεντερικὰ καὶ φϑίσεις καὶ ὕδρωπες, ὧν
F τοῖς μὲν αὐτὸς '"ExíxovQog συνηνέχϑη τοῖς δὲ Πο-
λύαινος τὰ δὲ Νεοκλέα καὶ ᾿4γαϑόβουλον ἐξήγαγε.
καὶ ταῦτ᾽ οὐκ ὀνειδίξομεν, εἰδότες καὶ Φερεκύδην
καὶ Ἡράκλειτον ἐν νόδοις χαλεπαῖς γενομένους" 30
ἀλλ᾽ ἀξιοῦμεν αὐτούς, εἰ τοῖς πάϑεσι βούλονται τοῖς
1090 ἑαυτῶν ὁμολογεῖν καὶ μὴ κεναῖς φωναῖς ϑρασυνό-
μενοι καὶ δημαγωγοῦντες ἀλαζονείαν προσοφλισκά-

ve, ἢ μὴ λαμβάνειν χαρᾶς ἀρχὴν ἁπάσης τὴν

p

$

1 Hasmus: εὐπάϑειαν 2 Duebnerus: gereígovtec
4 *: διολισϑαίγνουσαν Pal. περιολισϑάνουσαν ceteri — 6 ἀρχῇ]
ψυχῇ ΒΒ 1 δ᾽ ἐκ idem: δὲ 11 ὅσαις φυλάττουσι] ὅσαι
σφάλλουσι W. ὅσαι σπαράττουσι Doehnerus— 13 *: ἐν αὑτῶ
16 στραγγουρικὰ] cf. Epicur.. p. 144, 16 29 eadem. p.
387,19 24 τὴν σαρκὸς RB: τῆς σαρκὸς cf. Epicur. p. 288, 95

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 33

σαρχὸς εὐστάϑειαν ἢ μὴ φάναι χαίρειν καὶ ὑβρίξειν
τοὺς ἐν πόνοις ὑπερβάλλουσι καὶ νόσοις γιγνομέ-
νους. κατάστημα μὲν γὰρ εὐσταϑὲς σαρκὸς γίγνεται
πολλάκις, ἔλπισμα δὲ πιστὸν ὑπὲρ σαρκὸς καὶ βέβαιον

οσοὐκ ἔστιν ἐν ψυχῇ νοῦν ἐχούσῃ γενέσθαι" ἀλλ᾽
ὥσπερ ἐν θαλάσσῃ κατ᾿ Αἰσχύλον

ὠδῖνα τίκτει νὺξ κυβερνήτῃ σοφῷ᾽

καὶ γαλήνη" τὸ γὰρ μέλλον ἄδηλον᾽ οὕτως ἐν σώ-
ματι ψυχὴν εὐσταϑοῦντι καὶ ταῖς περὶ σώματος Β
i0 ἐλπίσι τἀγαϑὸν τιϑεμένην οὐκ ἔστιν ἄφοβον καὶ ἄκυ-
μον διεξαγαγεῖν. οὐ γὰρ ἔξωϑεν μόνον, ὥσπερ ἡ
ϑάλασδα, χειμῶνας ἴσχει καὶ καταιγισμοὺς τὸ σῶμα,
πλείονας δὲ ταραχὰς ἐξ ἑαυτοῦ καὶ μείξονας ἀναδί-
δωσιν᾽ εὐδίαν δὲ χειμερινὴν μᾶλλον ἄν τις ἢ σαρ-
15 κὺς ἀβλάβειαν ἐλπίδειεν αὑτῷ παραμένειν βεβαίως.
τὸ γὰρ ἐφήμερα καλεῖν καὶ ἀβέβαια καὶ ἀστάϑμητα
φύλλοις τε γιγνομένοις ἔτους ὥρα καὶ φϑίνουσιν
εἰχάξειν τὸν βίον ví παρέσχηχεν ἄλλο τοῖς ποιηταῖς
ἢ τὸ τῆς σαρκὸς ἐπίκηρον καὶ πολυβλαβὲς καὶ νοσῶ-
90 δες, ἧς δὴ καὶ τὸ ἄχρον ἀγαϑὸν δεδιέναι καὶ
κολούειν παρεγγυῶσι; “σφαλερὸν γὰρ αἱ εἰς ἄκρον
εὐεξίαι᾽ φησὶν ᾿πποχράτης" C

1 ὑβρίζειν] βρυάξειν Madvigius coll. p. 1098 b. — sed
cf. ib. lin, 82: ἐχάρην καὶ ἐϑρασυνάμην (quod idem fere
est atque ὕβρισα) 2 νόσοις] add. δειναῖς Usenerus
coll. p. 1103 d 8 κατάστημα *vÀ.] cf. Epicur. p. 122, 6
7 vid. Aeschyl. Suppl. 770 10 malim ἀκύμονα 1] δια-
γαγεῖν vel potius διάγειν Herwerdenus. cf. Epicur. p. 280, 21
17 cf. Hom. Z 146 22 Ἱπποκράτης) Aphor. 1, 8

314 | NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

'6 δ᾽ ἄρτι ϑάλλων σαρκὶ διοπετὴς ὅπως
ἀστὴρ ἀπέσβη᾽

κατὰ τὸν Εὐριπίδην" ὑπὸ δὲ βασκανίας καὶ φϑόνου
βλάπτεσθαι προδσορωμένους οἴονται τοὺς καλούς, ὅτε
τάχιστα τὸ ἀκμάξον ἴσχει μεταβολὴν τοῦ σώματος
δι᾿ ἀσϑένειαν.᾽
6. “Ὅτι δ᾽ ὅλως μοχϑηρὰ τὰ πράγματα πρὸς βίον
ἄλυπόν ἐστιν αὐτοῖς, σκόπει καὶ ἀφ᾽ ὧν πρὸς ἕτέ-
ρους λέγουσι. “τοὺς γὰρ ἀδικοῦντας καὶ παρανο-
μοῦντας ἀϑλίως φασὶ καὶ περιφόβως ξῆν τὸν πάντα
χρόνον᾽ ὅτι, κἂν λαϑεῖν δύνωνται, πίστιν περὶ τοῦ
D λαϑεῖν λαβεῖν ἀδύνατόν ἐστιν᾽ ὅϑεν ὃ τοῦ μέλλον-
τος ἀεὶ φόβος ἐγκείμενος οὐκ ἐᾷ χαίρειν οὐδὲ ϑαρ-
ρεῖν ἐπὶ τοῖς παροῦσι.᾽ ταῦτα δὲ καὶ πρὸς ἑαυτοὺς
εἰρηκότες λελήϑασιν. εὐσταϑεῖν μὲν γὰρ ἔστι καὶ
ὑγιαίνειν τῷ σώματι πολλάκιρ, πίστιν δὲ λαβεῖν
περὶ τοῦ διαμενεῖν ἀμήχανον᾽ ἀνάγκη δὴ ταράττε-
σϑαι καὶ ὠδίνειν ἀεὶ πρὸς τὸ μέλλον ὑπὲρ τοῦ
σώματος, ἣν περιμένουσιν ἐλπίδα πιστὴν ἀπ αὐτοῦ
καὶ βεβαίαν οὐδέπω κτήσασϑαι δυναμένους. τὸ δὲ
μηδὲν ἀδικεῖν οὐδέν ἐστι πρὸς τὸ ϑαρρεῖν᾽" οὐ γὰρ
τὸ δικαίως παϑεῖν ἀλλὰ τὸ παϑεῖν φοβερόν᾽ οὐδὲ
συνεῖναι μὲν αὐτὸν ἀδικίαις ἀνιαρὸν περιπεσεῖν δὲ
E ταῖς ἄλλων οὐ χαλεπόν ἀλλ᾽ εἰ μὴ μεῖξον, οὐκ
ἔλαττόν ys τὸ κακὸν ἦν ᾿4ϑηναίοις ἡ “αχάρους καὶ

1 vid. Nauck. p. 674 [:Ὁ. σάρκα p.416e 4 X: προορω-
μένους 7 cf. Epicur. p. 821, 14 16 εὐσταϑεῖν κτλ!
vid. Epicur. p. 129, 8 11 διαμενεῖν Usenerus: διαμένειν
19 ἣν W: ἡ τί 20 οὐδέποτε sed cf. p. 168 ἢ

[

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 8178

Συρακοσίοις ἡ Διονυσίου χαλεπότης ἤπερ αὐτοῖς
ἐχείνοις᾽ ταράττοντες γὰρ ἐταράττοντο καὶ πείσε-
σϑαι κακῶς προσεδόκων ἐκ τοῦ προαδικεῖν καὶ
προλυμαίνεσϑαι τοὺς ἐντυγχάνοντας. ὄχλων δὲ 9v-
5 μοὺς καὶ λῃστῶν ὠμότητας καὶ κληρονόμων ἀδικίας,
ἔτει ὃὲ λοιμοὺς ἀέρων καὶ ϑάλασσαν εὐβράγκην, ὑφ᾽
αἷς ᾿Επίκουρος ὀλίγον ἐδέησε καταποϑῆναι πλέων
εἰς “άμψακον, ὡς γράφει. τί ἂν λέγοι vig; ἀρκεῖ
γὰρ ἡ φύσις τῆς σαρκός, ὕλην ἔχουσα νόσων ἐν
10 ἑαυτῇ καὶ τοῦτο δὴ τὸ παιξόμενον ἐκ τοῦ βοὺς τοὺς F
ἱμάντας λαμβάνουσα τὰς ἀλγηδόνας ἐκ τοῦ σώματος,
ὁμοίως τοῖς τε φαύλοις καὶ τοῖς ἐπιεικέσι τὸν βίον
ἐπισφαλῆ ποιεῖν καὶ φοβερόν, ἄνπερ ἐπὶ σαρκὶ καὶ
τῇ περὶ σάρκα ἐλπίδι μάϑωσιν ἄλλῳ δὲ μηδενὶ
15 χαίρειν καὶ ϑαρρεῖν, ὡς Ἐπίκουρος ἔν τ᾽ ἄλλοις 1091
πολλοῖς γέγραφε καὶ τούτοις, ἃ ἔστι περὶ Τέλους.᾽
1. "Οὐ μόνον τοίνυν ἄπιστον καὶ ἀβέβαιον ἀρχὴν
λαμβάνουσι τοῦ ἡδέως ξῆν ἀλλὰ καὶ παντάπασιν
εὐκαταφρόνητον καὶ μικράν. εἴπερ αὐτοῖς “κακῶν
20 ἀποφυγὴ τὸ χαρτόν ἐστι καὶ τἀγαϑόν, ἄλλο δ᾽ οὐ-
δὲν διανοεῖσϑαί φασιν, οὐδ᾽ ὅλως τὴν φύσιν ἔχειν
ὅποι τεϑήσεται τἀγαϑόν, εἰ μὴ μόνον, ὅϑεν ἐξελαύ-
νεται τὸ κακὸν αὐτῆς᾽ ὥς φησι Μητρόδωρος ἐν

1 “: συρακουσίοις 4 R: λυμαένεσϑαι τοὺς προεντυγγά-
ψοντὰς — 6 ϑαλάσσης σήραγγας Usenerus. Epicur. p. 1358, 16.
Malim ϑαλασσίαν σήραγγα ὑφ᾽ ἧς cf. Symbol. 10 ἐκ τοῦ
βοὸς τοὺς ἱμάντας] vid. Kock. 8 p. 496 18 ποιεῖν *: ποιεῖ
15 *'Exíxovoog] vid. Epicur. p. 122, 20 20.99 *: τὸ &ya-
90v 99 malim ὅπου 28 αὐτῆς) αὐτοῖς Usenerus

316 | NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

τοῖς πρὸς τοὺς Σοφιστάς" ᾿ὥστε τοῦτ᾽ αὐτὸ τἀγαϑόν
ἐστι, τὸ φυγεῖν τὸ κακόν᾽ ἔνϑα γὰρ τεϑήδεται τἄ-
ya9óv, οὐχ ἔστιν, ὅταν μηδὲν ἔτι ὑπεξίῃ μήτ᾽ ἀλγει--
B νὸν μήτε λυπηρόν. ὕμοια δὲ καὶ τὰ ᾿Επικούρου,
λέγοντος 'τὴν τἀγαθοῦ φύσιν ἐξ αὐτῆς τῆς φυγῆς
τοῦ κακοῦ καὶ τῆς μνήμης καὶ ἐπιλογίδεως xal
χάριτος, ὅτι τοῦτο συμβέβηκεν αὐτῷ, γεννᾶσϑαι᾽
τὸ γὰρ ποιοῦν, φησίν, ἀνυπέρβλητον γῆϑος τὸ παρ᾽
αὑτοῦ πεφυγμένον μέγα κακόν" καὶ αὕτη φύσις
ἀγαϑοῦ, ἄν vig ὀρθῶς ἐπιβάλῃ, ἔπειτα σταϑῇ καὶ
μὴ κενῶς περιπατῇ περὶ ἀγαϑοῦ ϑρυλῶν.᾽ φεῦ τῆς
μεγάλης ἡδονῆς τῶν ἀνδρῶν καὶ μακαριότητος, ἣν
καρποῦνται χαίροντες ἐπὶ τῷ μὴ κακοπαϑεῖν μηδὲ
λυπεῖσθαι μηδ᾽ ἀλγεῖν. ἀρ’ οὖν ἄξιόν ἐστιν ἐπὶ
τούτοις καὶ φρονεῖν καὶ λέγειν, ἃ λέγουσιν, ἀφϑάρ-
τους καὶ ἰσοϑέους ἀποκαλοῦντες αὑτοὺς καὶ δι᾽
ὑπερβολὰς καὶ ἀκρότητας ἀγαθῶν εἰς βρόμους καὶ
ὀλολυγμοὺς ἐκβακχεύοντες ὑπὸ τῆς ἡδονῆς, ὅτι τῶν
ἄλλων περιφρονοῦντες ἐξευρήκασι μόνοι ϑεῖον ἀγα-
ϑὸν καὶ μέγα τὸ μηδὲν ἔχειν κακόν; ὥστε μήτε
συῶν ἀπολείπεσϑανι μήτε προβάτων εὐδαιμονίᾳ, τὸ
τῇ σαρκὶ καὶ τῇ ψυχῇ περὶ τῆς σαρκὸς ἱχανῶς ἔχειν
μακάριον τυϑεμένους. ἐπεὶ τοῖς γε κομψοτέροις καὶ
γλαφυρωτέροις τῶν toov οὐκ ἔστι φυγὴ κακοῦ τέ-
Aog" ἀλλὰ καὶ’ πρὸς ὁδὰς ὑπὸ κόρου τρέπεται καὶ

1 Usenerus: ἀγαϑόν 5 *: τοῦ &yo900 99 αὑτοῦ B:
αὐτῶν aut αὐτὸ cf. Epicur. p. 283, 18 11 φεῦ τῆς με-
γάλης κτλ. cf. Epicur. p. 282, 14 14 οὖν Usenerus: οὐκ

16 καὶ φρονεῖν] μέγα φρονεῖν idem 16 vid. Epicur. p. 145,6
adnot. 21 H: εὐδαιμονίαν 24 φυγὴ R: φύσει

20

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 5817

νήξεσι χαίρει xol πτήσεσι καὶ ἀπομιμεῖσϑαι παίξοντα
φωνάς τε παντοδαπὰς καὶ ψόφους ὑφ᾽ ἡδονῆς καὶ
γαυρότητος ἐπιχειρεῖ" καὶ πρὸς ἄλληλα χρῆται φιλο- D
φροσύναις καὶ σκιρτήσεσιν, ὅταν ἐκφύγῃ τὸ κακόν,
ςτἀγαϑὸν πεφυκότα ξητεῖν᾽ μᾶλλον δ᾽ ὅλως πᾶν τὸ
ἀλγεινὸν καὶ τἀλλότριον ὡς ἐμποδὼν ὄντα τῇ διώξει
τοῦ οἰκείου καὶ κρείττονος ἐξωϑοῦντα τῆς φύσεως.
8. "Τὸ γὰρ ἀναγκαῖον οὐκ ἀγαϑόν ἐστιν, ἀλλ᾽
ἐπέχεινα τῆς φυγῆς τῶν κακῶν κεῖται τὸ ἐφετὸν καὶ
w τὸ αἱρετὸν καὶ νὴ Ζία τὸ ἡδὺ καὶ οἰκεῖον, ὡς Πλά-
vov ἔλεγε, καὶ ἀπηγόρευε τὰς λυπῶν καὶ πόνων
ἀπαλλαγὰς ἡδονὰς μὴ νομίξειν, &AÀ οἷόν τινα
σκιαγραφέαν ἢ μῖξιν οἰκείου καὶ ἀλλοτρίου, καϑάπερ
λευχοῦ καὶ μέλανος ἀπὸ τοῦ κάτω πρὸς τὸ μέσον
15 ἀναφερομένων, ἀπειρίᾳ δὲ τοῦ κάτω καὶ ἄνω καὶ E
ἀγνοίᾳ τὸ μέσον ἄκρον ἡγουμένων εἷναι καὶ πέρας"
ὥσπερ Ἐπίκουρος ἡγεῖται καὶ Μητρόδωρος, οὐσίαν
τἀγαϑοῦ καὶ ἀκρότητα τὴν τοῦ κακοῦ φυγὴν τιϑέ-
μένοι καὶ χαίροντες ἀνδραπόδων τινὰ χαρὰν ἢ
δεσμίων ἐξ εἰργμοῦ λυϑέντων ἀσμένως ἀλειψαμένων
καὶ ἀπολουσαμένων μετὰ τὰς αἰκίας καὶ τὰς μάστιγας,
ἐλευϑέρας δὲ καὶ καϑαρᾶς καὶ ἀμιγοῦς xal ἀμωλω-
πίστου χαρᾶς ἀγεύστων καὶ ἀϑεάτων. οὐ γάρ, εἰ
τὸ ψωριᾶν τὴν σάρκα καὶ λημᾶν τὸν ὀφθαλμὸν

Θ

6 *: τὸ ἀλλότριον 10 Πλάτων] Rep. p. 584e
14 μέλανος] excidisse ἄπειροί εἰσιῃ ἀληϑείας περὶ πολλῶν
τε ἄλλων μὴ ὑγιεῖς δόξας ἔχουσιν putat Doehnerus 16 καὶ
ἄνω * 17 ᾿Επίκουρος] vid. Epicur. p. 288, 28 21 μετὰ
τὰς αἰκίας *: μετὰ τὰς ἀδικίας Pal μετ᾽ αἰκίας ceteri
22 ἀμωλωπίστου *: ἀπουλωτίστου

318 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

ἀλλότριον, ἤδη xal τὸ κνᾶσϑαι καὶ τὸ ἀπομάττεσϑαι
ϑαυμάσιον' οὐδ᾽ εἰ τὸ ἀλγεῖν καὶ φοβεῖσϑαι τὰ
F ϑεῖα καὶ ταράττεσϑαι τοῖς ἐν “Διδου κακόν, ἡ τού-
τῶν ἀποφυγὴ μακάριον καὶ ξηλωτόν᾽ ἀλλὰ μικρόν
τινα τόπον καὶ γλίσχρον ἀποφαίνουσι τῆς χαρᾶς, ἐν
ᾧ στρέφεται καὶ κυλινδεῖται μέχρι τοῦ μὴ ταράτ-
τεσϑαι τοῖς ἐν “Διδου κακοῖς παρὰ τὰς κενὰς δόξας

1092 προϊοῦσα καὶ τοῦτο ποιουμένη τῆς σοφίας τέλος, ὃ
δόξειεν ἂν αὐτόϑεν ὑπάρχειν τοῖς ἀλόγοις. εἰ γὰρ.

πρὺς τὴν ἀπονίαν τοῦ σώματος οὐ διαφέρει πότερον
δι᾿ αὑτὸ ἢ φύσει τοῦ πονεῖν ἐκτός ἐστιν, οὐδὲ πρὸς
τὴν ἀταραξίαν τῆς ψυχῆς μεῖξόν ἐστι τὸ δι’ αὑτὴν
ἢ κατὰ φύσιν οὕτως ἔχειν ὥστε μὴ ταράττεσϑαι.
καίτοι φήσειεν ἄν τις οὐκ ἀλόγως ἐρρωμενεστέραν

εἶναι διάϑεσιν τὴν φύσει μὴ δεχομένην τὸ ταράττον s:

ἢ τὴν ἐπιμελείᾳ καὶ λόγῳ διαφεύγουσαν. ἔστω δ᾽
ἔχειν ἐπίσης᾽ καὶ γὰρ οὕτω φανοῦνται τῶν ϑηρίων
πλέον οὐδὲν ἔχοντες ἐν τῷ μὴ ταράττεσϑαι τοῖς ἐν
"Audov καὶ περὶ ϑεῶν λεγομένοις μηδὲ προσδοκᾶν
B λύπας μηδ᾽ ἀλγηδόνας ὅρον ἐχούσας. αὐτὸς γοῦν
᾿Επίκουρος εἰπὼν ὡς “εἰ μηδὲν ἡμᾶς αἱ ὑπὲρ τῶν
μετεώρων ὑποψίαι ἠνώχλουν αἴ τε περὶ ϑανάτου καὶ
ἀλγηδόνων, οὐκ ἄν ποτε προδεδεόμεϑα φυσιολογίας
εἰς τοῦτ᾽ ἄγειν ἡμᾶς οἴεται τὸν λόγον, ἐν ᾧ τὰ

2 vid. Epicur. p. 267, 81 7 "4idov κακοῖς W: ἄδου
κακοῖς ἡ τούτων, ubi ἡ τούτων ilerata vid. ex lin. 8
9 ἂν " 12 τῆς ψυχῆς) om. Pal. lb. αὑτὴν H: αὐτὸν
vel αὑτὸ 20 ὅρον οὐκ ἐχούσζας Βὰὶ 21 εἰ μηδὲν κτλ. vid.
Epicur. p. 78, 20 22 αἵ τε Herwerdenus: ἔτι τὲ τὰ cf.
Diog. Laert. 10, 142 καὶ αἴ περὶ ϑανάτου sc. ὑποψέαι

20

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 379

ϑηρία φύσει καϑέστηκεν᾽ οὔτε yàg ὑποψίας ἔχει
φαύλας περὶ ϑεῶν οὔτε δόξαις κεναῖς ἐνοχλεῖται
τῶν μετὰ ϑάνατον οὐδ᾽ ὅλως ἐπινοεῖ τι δεινὸν ἐν
τούτοις οὐδ᾽ οἷδε. καίτοι εἰ μὲν ἐν τῇ προλήψει
δτοῦ ϑεοῦ τὴν πρόνοιαν ἀπέλιπον, ἐφαίνοντ᾽ ἂν
ἐλπίσι χρησταῖς πλέον ἔχοντες οἵ φρόνιμοι τῶν
O«oícv πρὸς τὸ ἡδέως ζῆν ἐπεὶ δὲ τέλος ἦν τοῦ
περὶ ϑεῶν λόγου τὸ μὴ φοβεῖσϑαι ϑεὸν ἀλλὰ παύ-
δασϑαι ταραττομένους. βεβαιότερον οἶμαι τοῦϑ᾽
10 ὑπάρχειν τοῖς ὅλως μὴ νοοῦσι ϑεὸν ἢ τοῖς νοεῖν C
μὴ βλάπτοντα μεμαϑηκόσιν᾽ οὐ γὰρ ἀπήλλακται
δεισιδαιμονίας ἀλλ᾽ οὐδὲ περιπέπτωκεν, οὐδ᾽ ἀπο-
τέϑειται τὴν ταράττουσαν ἔννοιαν περὶ τῶν ϑεῶν
ἀλλ᾽ οὐδ᾽ εἴληφε. τὰ δ᾽ αὐτὰ καὶ περὶ τῶν ἐν
ιδ΄ Διδου λεκτέον᾽ τὸ μὲν γὰρ ἐλπέξειν τι χρηστὸν ἀπ᾽
ἐκείνων οὐδετέροις ὑπάρχει, τοῦ δ᾽ ὑποπτεύειν καὶ
φοβεῖσϑαι τὰ μετὰ τὸν ϑάνατον ἧττον μέτεστιν οἷς
οὐ γίγνεται ϑανάτον πρόληψις ἢ τοῖς προλαμβάνου-
σιν ὡς οὐδὲν πρὸς ἡμᾶς ὃ ϑάνατος" πρὸς μέν yc
2) τούτους ἐστίν, ἐφ᾽ ὅσον περὶ αὐτοῦ διαλογίζονται
τι καὶ σκοποῦσι᾽ τὰ δ᾽ ὅλως ἀπήλλακται τοῦ φρον- Ὁ
τίξειν τῶν οὐ πρὸς ἑαυτά, πληγὰς δὲ φεύγοντα καὶ
τραύματα καὶ φόνους τοῦτο τοῦ ϑανάτου δέδοικεν,
ὃ καὶ τούτοις φοβερόν ἐστιν.
4... 9. 4 μὲν οὖν λέγουσιν αὑτοῖς ὑπὸ σοφίας πα-

2 δόξαις κεναῖς Madvigius: δόξας ἐν αἷς Pal. 8 τῶν]
περὶ τῶν RE 8 vid. Epicur. p. 267, 26 15 τι M οἵ.
P. 1103 d: ἐλπίξεις τι χρηστόν 16 οὐδετέροις X: οὐδέτερον
17 τὰ M — 20 περὶ αὐτοῦ] om. Pal. fort. recte

3880 | NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

ρεσκευασμένα, τοιαῦτ᾽ ἐστίν. ὧν δ᾽ ἑαυτοὺς ἀφαι-
ροῦνται καὶ ἀπελαύνουσιν, ἤδη σκοπῶμεν. τὰς μὲν
γὰρ ἐπὶ σαρχὸς εὐπαϑείᾳ τῆς ψυχῆς διαχύσεις, ἐὰν
ὦσι μέτριαι, μηδὲν ἐχούσας μέγα μηδ᾽ ἀξιόλογον"
ἐὰν δ᾽ ὑπερβάλλωσι, πρὸς τῷ κενῷ καὶ ἀβεβαίῳ
φορτικὰς" φαινομένας καὶ ϑρασείας οὐδὲ ψυχικὰς ἄν
τις οὐδὲ χαράς, ἀλλὰ σωματικὰς ἡδονὰς καὶ οἷον ἐπι-
μειδιάσεις καὶ συνεπιϑρύψεις προσείποι τῆς ψυχῆς.
ἃς δ᾽ ἄξιον καὶ δίκαιον εὐφροσύνας καὶ χαρὰς
νομίξεσϑαι, καϑαραὶ μέν εἰσι τοῦ ἐναντίου καὶ
σφυγμὸν οὐδένα κεκραμένον οὐδὲ δηγμὸν οὐδὲ
μετάνοιαν ἔχουσιν οἰκεῖον δὲ τῇ ψυχῇ καὶ ψυχι-
κὸν ἀληϑῶς καὶ γνήσιον καὶ οὐκ ἐπείδακτον αὐτῶν
τἀγαϑόν ἐστιν οὐδ᾽ ἄλογον, ἀλλ᾽ εὐλογώτατον ἐκ
τοῦ ϑεωρητικοῦ καὶ φιλομαϑοῦς ἢ πρακτικοῦ καὶ
φιλοκάλου τῆς διανοίας φυόμενον. ὧν ὅσας ἑκάτε-
gov καὶ ἡλίκας ἡδονὰς ἀναδίδωσιν, οὐκ ἄν τις
ἀνύσειε διελθεῖν προϑυμούμενος᾽ ὑπομνῆσαι ὃξΣ
βραχέως αἵ 9' ἱστορίαι πάρεισι πολλὰς μὲν ἔπιτερ-
πεῖς διατριβὰς ἔχουσαι, τὸ δ᾽ ἐπιϑυμοῦν ἀεὶ τῆς
F ἀληϑείας ἀκόρεστον καταλείπουσαι καὶ ἄπληστον
ἡδονῆς δι’ ἣν οὐδὲ τὸ ψεῦδος ἀμοιρεῖ χάριτος,
ἀλλὰ καὶ πλάσμασι καὶ ποιήμασι τοῦ πιστεύεσθαι
μὴ προσόντος ἔνεστιν ὅμως τὸ πεῖϑον.ἢ

8 ἐὰν μὲν R 6 scr. vid. οὐ ψυχικὰς 7 χαρὰς R:
χάριτας — ib. σωματικαῖς ἡδοναῖς olov ἐπιμειδιάσεις Her-
werdenus ib. ἐπιμειδιάσεις} 86. ἐπὶ ταῖς σωματ. ἡδοναῖς
18 ὑπομνῆσαι) i. e. ἕνα ὑπομνήσωσι, cum πάρεισι coniun-
gendum 19 αἵ 9^] ἦ ve πεῖρα of τε R. of γε

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 881

10. "Evvós. γάρ, ὡς δακνόμενοι τὸν Πλάτωνος 1098
ἀναγιγνώσκομεν ᾿Δτλαντικὸν καὶ τὰ τελευταῖα τῆς
᾿Ιλιάδος, οἷον ἱερῶν κλειομένων ἢ ϑεάτρων ἐπι-
ποϑοῦντες τοῦ μύϑου τὸ λειπόμενον. αὐτῆς δὲ τῆς

5 ἀληϑείας ἡ μάϑησις οὕτως ἐράσμιόν ἐστι καὶ ποϑει-
vóv, ὡς τὸ ζῆν καὶ τὸ εἶναι διὰ τὸ γιγνώσκειν" τοῦ
δὲ ϑανάτου τὰ σκυϑρωπότατα λήϑη καὶ ἄγνοια καὶ
σκότος. ἧ καὶ νὴ za μάχονται τοῖς φϑείρουσι τῶν
ἀποθανόντων τὴν αἴσϑησιν ὀλίγου δεῖν ἅπαντες,

10 ὡς ἐν μόνῳ τῷ αἰσθανομένῳ καὶ γιγνώσκοντι τῆς
ψυχῆς τιϑέμενοι τὸ ξῆν καὶ τὸ εἶναι καὶ τὸ χαίρειν.
ἔστι γὰρ καὶ τοῖς ἀνιῶσι τὸ μεϑ’ ἡδονῆς τινος B
ἀκούεσϑαι' καὶ ταραττόμενοι πολλάκις ὑπὸ τῶν
λεγομένων καὶ κλαίοντες ὅμως λέγειν κελεύομεν,

15 ὥσπερ οὗτος

“οἴμοι πρὸς αὐτῷ γ᾽ εἰμὶ τῷ δεινῷ λέγειν.

“χάγώ γ᾽ ἀκούειν" ἀλλ᾽ ὅμως ἀκουστέον.
ἀλλὰ τοῦτο μὲν ἔοικε τῆς περὶ τὸ πάντα γιγνώσκειν
ἡδονῆς ἀκρασία τις εἶναι καὶ ῥύσις ἐκβιαξομένη τὸν

10 λογισμόν. ὅταν δὲ μηδὲν ἔχουσα βλαβερὸν ἢ λυ-

πηρὸν ἱστορία καὶ διήγησις ἐπὶ πράξεσι καλαῖς καὶ
μεγάλαις προσλάβῃ λόγον ἔχοντα δύναμιν καὶ χάριν,
ὡς τῶν Ἡροδότου τὰ ᾿Ελληνικὰ καὶ τὰ Περσικὰ
τῶν Ξενοφῶντος

6 ὡς καὶ τὸ fjv ποϑεῖται διὰ τὸ γινώσκειν Madvigius

praeter necessitatem cf. paulo post lin. 11 12 ἔνεστι

erwerdenus 16 Soph. OR. 1169 28 τὰ Περσικὰ καὶ
Ἑλληνικὰ Rasmus

882 | NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

ὅσσα 9' Ὅμηρος ἐϑέσπισε ϑέσκελα εἰδώς ἢ

ἢ τὰς γῆς Περιόδους Εὔδοξος ἢ Κτίσεις καὶ Πολιτείας
᾿Δριστοτέλης ἢ Βίους ἀνδρῶν ᾿Ζ“ριστόξενος ἔγραψεν,
οὐ μόνον μέγα καὶ πολὺ τὸ εὐφραῖνον ἀλλὰ καὶ
καϑαρὸν καὶ ἀμεταμέλητόν ἐστι. τίς δ᾽ ἂν φάγοι
πεινῶν καὶ πίοι διψῶν τὰ Φαιάκων ἤδιον ἢ διέλϑοι
τὸν Ὀδυσσέως ἀπόλογον τῆς πλάνης; τίς δ᾽ ἂν ἡσϑείη
συναναπαυσάμενος τῇ καλλίστῃ γυναικὶ μᾶλλον ἢ
προσαγρυπνήσας οἷς γέγραφε περὶ Πανϑείας Ξενοφῶν
ἢ περὶ Τιμοκλείας᾿4ριστόβουλος 1) Θήβης Θεόπομπος:
11. “"᾿4λλὰ ταῦτα * * τῆς ψυχῆς, ἐξωϑοῦσι δὲ καὶ

τὰς ἀπὸ τῶν μαϑημάτων. καίτοι ταῖς μὲν ἱστορίαις
ἁπλοῦν τι καὶ λεῖον ἔστιν, αἱ δ᾽ ἀπὸ γεωμετρίας
καὶ ἀστρολογίας καὶ ἁρμονικῆς δριμὺ καὶ ποικίλον
ἔχουσαι τὸ δέλεαρ οὐδενὸς τῶν ἀγωγίμων ἀποδέου-
σιν, ἕλκουσαι καϑάπερ ἴυγξι τοῖς διαγράμμασιν" ὧν
ὁ γευσάμενος, ἄνπερ ἔμπειρος T, τὰ Σοφοκλέους
περίεισιν ἔδων

'uovoouavst δ᾽ ἐλᾷ φρὴν δακέτῳ ποτὶ δειράν,

εὔχομαι δ᾽ ἔκ τε λύρας ἔκ τε νόμων,

οὺς Θαμύρας περίαλλα μουσοποιεῖ᾽

1 vid. Callimach. Fragm. 886 p. 787 ed. Schneider.

ib. 9" *: ce (Pal) 2 ἢ] auditur ὡς ib. τὰς γῆς Περιό-
δους *: τὰς περιόδους 11 ἀλλὰ ταύτας τε τῆς ψυχῆς ἐξω-
ϑοῦσι καὶ τὰς ἀπὸ τῶν μαϑ. W. Malim ἀλλὰ ταύτας τε τῆς
ψυχῆς [ἐξωϑοῦσι τὰς ἡδονάς) ἐξωϑοῦσι δὲ καὶ τὰς ἀπὸ τῶν μ.
Lacunam inseruit Duebnerus 1ὅ οὐδενὸς τῶν ἀγωγίμων R:
οὐδὲν ἀγώγιμον 19 Nauck. p. 188ὁ ib. ἐλᾷ φρὴν ΒΟΣΊΡΒΙ:
ἐλαφϑήν Pal ἐλάμῳφϑην ceten. ἐθάλῳφϑην Brunckius. ἐμάρ-

φϑην M Schmidtius — ib. δακέτῳ Brunckius: δ᾽ ἂν καὶ τὸ
20 εὔχομαι (ita Pal. V*)] sc. ἐλᾶν [2 Ὶ οὺὃς Porson: οὐ

P
e

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 383

καὶ νὴ 4i Εὔδοξος καὶ 4oíovagyoc xal Aoyuuonc.
ὅπου γὰρ oí φιλογραφοῦντες οὕτως ἄγονται τῇ
πιϑανότητι τῶν ἔργων, ὥστε Νικίαν γράφοντα τὴν Ε
Νέκυιαν ἐρωτᾶν πολλάκις τοὺς οἰκέτας εἰ ἠρίστηκε,
5 Πτολεμαίου δὲ τοῦ βασιλέως ἑξήκοντα τάλαντα τῆς
γραφῆς συντελεσϑείσης πέμψαντος αὐτῷ, μὴ λαβεῖν
μηδ᾽ ἀποδόσϑαι τοὔργον" τίνας οἰόμεϑα καὶ πηλί-
κα ἡδονὰς ἀπὸ γεωμετρίας δρέπεσθαι καὶ ἀστρο-
λογίας Εὐκλείδην γράφοντα τὰ διοπτρικὰ καὶ Oi-
10 λιππον ἀποδεικνύντα περὶ τοῦ σχήματος τῆς σελήνης
καὶ ᾿ἀρχιμήδην ἀνευρόντα τῇ γωνίᾳ τὴν διάμετρον
τοῦ ἡλίου τηλικοῦτον τοῦ μεγίστου κύκλου μέρος
οὖσαν, ἡλίκον ἡ γωνία τῶν τεσσάρων ὀρϑῶν᾽ καὶ
᾿Ἵπολλώνιον καὶ oíovagyov, ἑτέρων τοιούτων εὑ- F
15 ρετὰς γενομένους, ὧν νῦν ἡ ϑέα καὶ κατανόησις
ἧδονάς τε μεγάλας καὶ φρόνημα ϑαυμάδιον ἐμποιεῖ
τοῖς μανϑάνουσι; "καὶ οὐκ ἄξιον οὐδαμῇ τὰς ἐκ τῶν
ὀπτανείων καὶ ματρυλείων ἡδονὰς ἐκείνας παρα- 1094
βάλλοντας ταύταις καταισχύνειν τὸν ᾿Ελικῶνα καὶ
e) τὰς Μούδας
“ἔνϑ᾽ οὔτε ποιμὴν ἀξιοῖ φέρβειν βοτὰ
οὔτ᾽ ἦλθέ πω σίδηρος"
ἀλλ᾽ αὗται μέν εἰσιν ὡς ἀληϑῶς ἀκήρατοι νομαὶ
μελισσῶν, ἐκεῖνα ὃὲ συῶν καὶ τράγων κνησμοῖς
85 ἔοικε. προδαναπιμπλάντα τῆς ψυχῆς τὸ παϑητικώ-
τατον. ἔστι μὲν οὖν ποικίλον καὶ ἰταμὸν τὸ φιλή-
4 *: νεκυίαν 7 *: τὸ ἔργον 9 X: διοπτικὰ

18 Duebnerus: ματρυλλων 21 Eur. Hippol. 75 22 οὔτ᾽
idem: οὐδ᾽

384 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

δονον᾽ οὔπω δέ τις ἐρωμένῃ πλησιάσας ὑπὸ χαρᾶς
ἐβουϑύτησεν οὐδ᾽ εὔξατό τις ἐμπλησϑεὶς ὄψων ἢ
πεμμάτων βασιλικῶν εὐθὺς ἀποθανεῖν. Εὔδοξος
Β δ᾽ εὔχετο παραστὰς τῷ ἡλίῳ καὶ καταμαϑὼν τὸ
σχῆμα τοῦ ἄστρου xal τὸ μέγεϑος καὶ τὸ εἶδος ὡς s
6 Φαέϑων καταφλεγῆναι' καὶ Πυϑαγόρας ἐπὶ τῷ
διαγράμματι βοῦν ἔϑυσεν, ὥς φησιν ᾿Ζ“πολλόδωρος᾽

ἡνίκα Πυϑαγόρης τὸ περικλεὲς εὕρετο γράμμα
κεῖν᾽ ἐφ’ ὅτῳ λαμπρὴν ἤγετο βουϑυσίην.ἢ

εἴτε περὶ τῆς ὑποτεινούσης ὡς ἴσον δύναται ταῖς τὸ
περιεχούδαις τὴν ὀρϑήν. εἴτε πρόβλημα περὶ τοῦ
χωρίου τῆς παραβολῆς. ᾿ἀρχιμήδην δὲ βία τῶν
διαγραμμάτων ἀποσπῶντες ὑπήλειφον οἵ ϑεράπον-
τες ὃ δ᾽ ἐπὶ τῆς κοιλίας ἔγραφε τὰ σχήματα τῇ
C στλεγγίδι. καὶ λουόμενος ὥς φασιν ἐκ τῆς ὑὕὑπερ- 15
χύσεως ἐννοήσας τὴν τοῦ στεφάνου μέτρησιν οἷον
ἔκ τινος κατοχῆς ἢ ἐπιπνοίας ἐξήλατο βοῶν ᾿εὕρηκα,
καὶ τοῦτο πολλάκις φϑεγγόμενος ἐβάδιξεν. οὐδενὸς
δ᾽ ἀκηκόαμεν οὔτε γαστριμάργου περιπαϑῶς οὕτω
᾿βέβρωκα᾽ βοῶντος οὔτ᾽ ἐρωτικοῦ ᾿πεφίληκα,᾽ μυ- so
οίων μυριάκις ἀκολάστων γεγονότων καὶ ὄντων"
ἀλλὰ καὶ βδελυττόμεϑα τοὺς μεμνημένους δείπνων
ἐμπαϑέστερον, ὡς ἐφ᾽ ἡδοναῖς μικραῖς καὶ μηδενὸς
ἀξίαις ὑπερασμενίξοντας" Εὐδόξῳ δὲ καὶ ᾿“ρχιμήδει

2 *: ηὔξατο — ηὔχετο 8 vid. Anth. Pal. 7, 119.
Preger. p. XIV 9 κλεινὸς ἐφ᾽ ᾧ κλεινὴν ἤγα ε Athenaeus
p. 418. ib. ἐφ᾽ ὅτῳ Diog. Laert. 8, 12: ἐφ᾽ 11 πρό-
βλημα] del. Madvigius probabiliter

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 885

καὶ ᾿Ιππάρχῳ συνενθουσιῶμεν" καὶ Πλάτωνι πειϑό-
μεϑα περὶ τῶν μαϑημάτων, ὡς ἀμελούμενα δι’
ἄγνοιαν καὶ ἀπειρίαν ὅμως βίᾳ ὑπὸ χάριτος αὐὖὐ- Ὁ
ξάνεται.᾽ ,

5 12. “Ταύτας μέντοι τὰς τηλικαύτας καὶ τοσαύτας
ἡδονὰς ὥσπερ ἀενάους ἐκτρέποντες οὗτοι καὶ ἀπο-
στρέφοντες οὐχ ἐῶσι γεύεσϑαι τοὺς πλησιάσαντας
αὐτοῖς" ἀλλὰ τοὺς μὲν ἐπαραμένους τὰ ἀκάτια φεύ-
γειν ἀπ’ αὐτῶν κελεύουσι᾽ Πυϑοκλέους δὲ πάντες

v καὶ πᾶσαι δέονται δι’ Ἐπικούρου καὶ ἀντιβολοῦσιν,
ὅπως οὐ ξηλώσῃ τὴν ἐλευϑέριον καλουμένην παι-
δείαν" ᾿4πελλῆν δέ τινα ϑαυμάξοντες καὶ ὑπερασπα-
ξόμενοι γράφουσιν ὅτι τῶν μαϑημάτων ἀποσχόμενος
ἐξ ἀρχῆς καϑαρὸν ἑαυτὸν ἐτήρησε᾽ περὶ δὲ τῆς

15 ἱστορίας, ἵνα τὴν ἄλλην ἀνηκοῖαν ἐάσω, παραϑήσο-
μαι μόνα τὰ Μητροδώρου, γράφοντος ἐν τοῖς περὶ E
Ποιημάτων ᾿ὅϑεν μηδ᾽ εἰδέναι φάσκων, us"
ὁποτέρων ἦν ὃ "ExvoQ, ἢ τοὺς πρώτους στίχους
τῆς Ὁμήρου ποιήσεως, ἢ πάλιν τὰ ἐν μέσῳ, μὴ

90 ταρβήσῃς. ὅτι τοίνυν αἴ τοῦ σώματος ἡδοναὶ

' χαϑάπερ οἵ ἐτησίαι μαραίνονται μετὰ τὴν ἀκμὴν
καὶ ἀπολήγουσιν, οὐ λέληϑε τὸν ᾿Επίκουρον᾽ δια-
πορεῖ γοῦν, εἰ γέρων ὃ σοφὸς ὧν καὶ μὴ δυνάμενος
πλησιάξειν ἔτι ταῖς τῶν καλῶν ἁφαῖς χαίρει καὶ

1 Πλάτωνι] Rep. p. 528c ὅ ταύτας μέντοι τὰς τηλι-
καύτας κτλ. vid. Epicur. p. 160,17 ib. τοσαύτας] τοιαύτας
6 ὥσπερ] add. πηγὰς aut κρουνοὺς R. καὶ ὥσπερ Useneri
non intellego 8 .τὰ ἀκάτια] cf. p. 1ἃ 9 .Πυϑοκλέους]
vid. Epicur. p. 150, 25 12 cf. Epicur. 137, 27 17 Ποιη-
μάτων Gomperzius: ποιητῶν 21 vid. Epicur. 98, 21

Plutarchi Moralia. Vol, VI. 25

886 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

ψηλαφήσεσιν᾽ οὐ ταὐτὰ μὲν τῷ Σοφοκλεῖ διανοού-
μενος, ἀσμένως ἐκφυγόντι τὴν ἡδονὴν ταύτην, ὥσπερ
ἄγριον καὶ λυττῶντα δεσπότην" ἀλλ᾽ ἔδει γε τοὺς
F ἀπολαυστίχούς, δρῶντας ὅτι πολλὰς ἀφαυαίνει τῶν
ἡδονῶν τὸ γῆρας 5

“ἥ v ᾿ἀφροδίτη τοῖς γέρουσιν ἄχϑεται᾽ἤ

1096 κατ᾽ Εὐριπίδην, ταύτας μάλιστα συνάγειν τὰς ἧδο-
νάς, ὥσπερ εἰς πολιορκίαν ἄσηπτα σιτία καὶ ἄφϑαρτα
παρατιϑεμένους" εἶτ᾽ ἄγειν ἀφροδίσια τοῦ βίου καὶ
μεϑεόρτους καλὰς ἐν ἱστορίαις καὶ ποιήμασι δια- 10
τρίβοντας ἢ προβλήμασι μουσικοῖς καὶ γεωμετρικοῖς.
οὐ γὰρ ἂν ἐπῆλϑεν αὐτοῖς εἰς νοῦν βαλέσϑαι τὰς
τυφλὰς καὶ νωδὰς ἐκείνας ψηλαφήσεις καὶ ἐπιπηδή-

σεις τοῦ ἀκολάστου, μεμαϑηκχόσιν., sí μηδὲν ἄλλο,
γράφειν περὶ Ὁμήρου καὶ περὶ Εὐριπίδου, ὡς ᾽Ζ4ρε- 15
στοτέλης καὶ 'HoaxAs(ómo καὶ “ικαίαρχος. ἀλλ᾽
B οἶμαι τοιούτων ἐφοδίων μὴ φροντίσαντες, τῆς δ᾽
ἄλλης αὐτῶν πραγματείας ἀτερποῦς καὶ ξηρᾶς, ὥσπερ
αὐτοὶ τὴν ἀρετὴν λέγουσιν, οὔσης, ἤδεσϑαι πάντως
ἐθέλοντες, τοῦ δὲ σώματος ἀπαγορεύοντος, αἰσχρὰ se
καὶ ἄωρα πράττειν ὁμολογοῦσι, τῶν τε προτέρων
ἡδονῶν ἀναμιμνήσκοντες ἑαυτοὺς καὶ χρώμενοι ταῖς
παλαιαῖς ἀπορίᾳ προσφάτων ὥσπερ τεταριχευμέναις,
καὶ νεκρὰς ἄλλας δὴ πάλιν καὶ τεϑνηκυίας οἷον ἐν
τέφρᾳ ψυχρᾷ τῇ σαρκὶ κινοῦντες παρὰ φύσιν καὶ 35
1*: τὰ αὐτὰ — ib. μὲν] ye Β. μέντοι — ib. Σοφοκλεῖ]
cf. p. 788e 6 cf. Nauck. p. 369 13 cf. Epicur. 343, 19

18 eadem. p. 358, 1 24 νεκρὰς Madvigius: wexocig
ib. δὴ *: δὲ '

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 581

ἀναξωπυροῦντες, ἅτε δὴ μηδὲν οἰκεῖον ἡδὺ μηδὲ C

χαρᾶς ἄξιον ἔχοντες ἐν τῇ ψυχῇ παρεσκευασμένον.ἢ
13. Καίτοι τἄλλα μὲν ἡμῖν ὡς ἐπῆλϑεν εἴρη-

ται μουσικὴν. δ᾽ ὅσας ἡδονὰς καὶ χάριτας οἵας
5 φέρουσαν ἀποστρέφονται καὶ φεύγουσι, βουλόμενος
οὐκ ἄν τις ἐκλάϑοιτο, δι’ ἀτοπίαν ὧν Ἐπίκουρος
λέγει “φιλοϑέωρον μὲν ἀποφαίνων τὸν σοφὸν ἐν
ταῖς ΖΠηιαπορίαις καὶ χαίροντα παρ᾽ ὁντινοῦν ἕτερον
ἀκροάμασι καὶ ϑεάμασι Ζιονυσιακοῖς, προβλήμασι
10 δὲ μουσικοῖς καὶ κριτικῶν φιλολόγοις ξητήμασιν
οὐδὲ παρὰ πότον διδοὺς χώραν, ἀλλὰ καὶ τοῖς
φιλομούσοις τῶν βασιλέων παραινῶν στρατιωτικὰ
διηγήματα καὶ φορτικὰς βωμολοχίας ὑπομένειν μᾶλλον
ἐν τοῖς συμποσίοις ἢ λόγους περὶ μουσικῶν καὶ
15 ποιητικῶν προβλημάτων περαινομένους.᾽ ταυτὶ γὰρ

ἐτόλμησε γράφειν ἐν τῷ περὶ Βασιλείας, ὥσπερ D

Σαρδαναπάλῳ γράφων ἢ Νανάρῳ τῷ σατραπεύσαντι
Βαβυλῶνος. οὐδὲ γὰρ ἱΙέρων γ᾽ ἂν οὐδ᾽ "Ἄτταλος
οὐδ᾽ ᾿ἀρχέλαος ἐπείσϑησαν Εὐριπίδην καὶ Σιμωνίδην
90 καὶ Μελανιππίδην καὶ Κράτητας καὶ 4ΔἹιοδότους
ἀναστήσαντες ἐκ τῶν συμποσίων κατακλῖναι Κάρ-
δακας καὶ '4ygiiveg μεϑ᾽ ἑαυτῶν καὶ Καλλίας
γελωτοποιοὺς καὶ Θρασωνέδας τινὰς καὶ Θρασυ-
λέοντας, ὀλολυγμοὺς καὶ κροτοϑοβύρους ποιοῦνταρ.

5 oóx ἄν τις οὐδὲ βουλόμενος ἐκλ. R. Possis etiam
καὶ (ovi. οὐκ ἄν τις ἐκλ. sed cf. p. 380, 18 7 cf. Epicur.
98, 16 8 Διαπορίαις Rasmus: διαπορίαις cf. p. 1127 d.
Diog. Laert. 10, 120. 121 12 M: στρατηγικὰ 19 ᾿4ρχέ-
Aeog| add. οὐδὲ Περδίκκας R

25*

e

ς 88 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC, EPIC.

εἰ δὲ Πτολεμαῖος ὃ πρῶτος συναγαγὼν τὸ μουσεῖον
Ε τούτοις ἐνέτυχε τοῖς καλοῖς καὶ βασιλικοῖς παραγ-
γέλμασιν, ἄρ᾽ οὐκ ἂν εἶπε "volg Σαμίοις, ὦ Μοῦσα,
τίς ὁ φϑόνος;᾽ ᾿4ϑηναίων γὰρ οὐδενὶ πρέπει ταῖς
Μούσαις οὕτως ἀπεχϑάνεσθϑαι καὶ πολεμεῖν, 5

ὅσα δὲ μὴ πεφίληκε Ζεύς, ἀτύξονται βοὰν
Πιερίδων ἀίοντα.᾽ἢ

τί λέγεις, ὦ ᾿Επίκουρε; κιϑαρῳδῶν καὶ αὐλητῶν
ἕωϑεν ἀκροασόμενος εἰς τὸ ϑέατρον βαδίζεις, ἐν δὲ
συμποσίῳ Θεοφράστου περὶ συμφωνιῶν διαλεγο- 1
μένου καὶ ᾿Δριστοξένου περὶ μεταβολῶν καὶ ᾿4ρι-
στοτέλους περὶ Ὁμήρου, τὰ ὦτα καταλήψῃ ταῖς χερσὶ
δυσχεραίνων καὶ βδελυττόμενος; εἶτ᾽ οὐκ ἐμμελέ-
F στερον ἀποφαίνουσι τὸν Σκύϑην ᾿Ατέαν 0c, Ἰσμηνίου
τοῦ αὐλητοῦ ληφϑέντος αἰχμαλώτου καὶ παρὰ πότον 15
αὐλήσαντος, ὥμοσεν ἥδιον ἀκούειν τοῦ ἵππου χρε-
μετίξοντος; οὐχ ὁμολογοῦσι δὲ τῷ καλῷ πολεμεῖν
τὸν ἄσπονδον καὶ ἀκήρυκτον πόλεμον; εἰ δὲ μὴ ἡδονὴ
1096 πρόσεστι, τί σεμνὸν καὶ καϑάριον νὴ Ζ(᾽ ἀσπά-
ξονται καὶ ἀγαπῶσιν; οὐκ ἦν δὲ πρὸς τὸ ἡδέως ξῆν zo
ἐπιεικέστερον μύρα καὶ ϑυμιάματα δυσχεραίνειν ὡς
κάνϑαροι καὶ γῦπες, ἢ κριτικῶν καὶ μουσικῶν λα-
λιὰν βδελύττεσϑαι καὶ φεύγειν; ποῖος γὰρ ἂν αὐλὸς
ἢ κιϑάρα διηρμοσμένη πρὸς Qv, ἢ τίς χορός
2 ἐνέτυχε Cobetus: συνέτυγε 8 recte distinxit locum
Madvigius, sed malim ὦ Μοῦσαι. Pondus sententiae in
᾿ϑηναίων incumbit 6 Pindar. Pyth. 1 11 ᾿Δριστοτέλους

Nauckius: ἀριστοφάνους cf. Aristot. Fragm. 107 17 cf.
Epieur. p. 315, 29 19 νὴ 4/^ *: ἣν (Pal) )

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 389

“εὐρύοπα κέλαδον ἀκροσόφων &yvóusvov διὰ στο-
[μάτων᾽

φϑεγγόμενος, οὕτως εὔφρανεν ᾿Επίκουρον καὶ Μη-
τρόδωρον. ὡς ᾿Α“ριστοτέλη καὶ Θεόφραστον καὶ 41ι:-
5 καίαρχον καὶ ᾿Ιερώνυμον oí περὶ χορῶν λόγοι καὶ
διδασκαλιῶν καὶ τὰ δι’ αὐλῶν προβλήματα καὶ
ῥδυϑμῶν καὶ ἁρμονιῶν; οἷον διὰ τί τῶν ἴσων αὐλῶν
ὁ στενότερος ** βαρύτερον φϑέγγεται᾽ καὶ διὰ τί, B
τῆς σύριγγος ἀνασπωμένης. πᾶσιν ὀξύνεται τοῖς
10 φϑόγγοις, κλινομένης δέ, πάλιν βαρύνει, καὶ συν-
αχϑεὶς πρὸς τὸν ἕτερον βαρύτερον διαχϑεὶς δ᾽
ὀξύτερον ἠχεῖ" καὶ τί δήποτε τῶν ϑεάτρων ἂν ἄχυρα
τῆς ὀρχήστρας κατασκεδάσῃς ἢ χοῦν, ὁ λαὸς τυφλοῦ-
ται καὶ χαλκοῦν ᾿4λέξανδρον ἐν Πέλλῃ βουλόμενον
15 ποιῆσαι τὸ προδκήνιον οὐκ εἴασεν Ó τεχνίτης, ὡς
διαφϑεροῦντα τῶν ὑποκριτῶν τὴν φωνήν᾽ καὶ τί
δήποτε τῶν γενῶν διαχεῖ τὸ χρωματικόν, ἡ δ᾽ dp-
μονία συνίστησιν. ἤϑη δὲ ποιητῶν καὶ πλάσματα
καὶ διαφοραὶ χαρακτήρων καὶ λύσεις ἀποριῶν ἐν
Ὁ τῷ πρέποντι καὶ γλαφυρῷ τὸ οἰκεῖον ἅμα καὶ πιϑα-
νὸν ἔχουσαι τὸ τοῦ Ξενοφῶντος ἐκεῖνο μοι δοκοῦσι. C

1 Bergk. 3 p. 119 6 δι᾽ περὶ W. dE? 8 ovevóveoosc]
add. ὀξύτερον, ὁ δ᾽ εὐρύτερος Rasmus recte mea quidem
sententia; quare lacunam eignificavi 10 βαρύνεται idem
11 βαρύτερον X ib. διασχεϑεὶς Madvigius 13 ἢ χοῦν]
om, Pal ib. ὁ λαὸς] corruptum. κοχάος Pal. Harleianus;
ita etiam V* non ὁ χάος ut adnotavit W. ὁ ἦχος R. cf
Ῥ. 121 Ὁ. ὁ χορὸς W coll. Áristot. Problem. 11,26 17 γενῶν]
μελῶν R 18 καὶ πλασμάτων διαφοραὶ Pal.

390 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

καὶ τὸν ἐρῶντα ποιεῖν ἐπιλανθάνεσθαι τοσοῦτον
ἡδονῇ κρατοῦσαι.ἢ
14. “Ἧς οὐ μέτεστι τούτοις, ὡς δέ φασιν οὐδὲ
βούλονται μετεῖναι" κατατείναντες δὲ τὸ ϑεωρητικὸν
εἰς τὸ σῶμα καὶ κατασπάσαντες ὥσπερ μολιβδίσε s
ταῖς τῆς σαρκὸς ἐπιϑυμίαις οὐδὲν ἀπολείπουσιν
ἱπποκόμων ἢ ποιμένων. χόρτον ἢ καλάμην dj τινα
πόαν προβαλλόντων, ὡς ταῦτα βόσκεσϑαι καὶ τρώ-
γειν προσῆκον αὐτῶν τοῖς ϑρέμμασιν. ἦ γὰρ οὐχ
D οὕτως ἀξιοῦσι τὴν ψυχὴν ταῖς τοῦ σώματος ἡδοναῖς 10
κατασυβωτεῖν, ὅσον ἐλπίσαι τι περὶ σαρκὸς ἢ παϑεῖν
ἢ μνημονεῦσαι χαίρουσαν, οἰκεῖον δὲ μηδὲν μηδ᾽
ἡδὺ μηδὲ τερπνὸν ἐξ αὑτῆς λαμβάνειν μηδὲ ξητεῖν
ἐῶντες; καίτοι τί γένοιτ᾽ ἂν ἀλογώτερον, ἢ δυεῖν
ὄντοιν, ἐξ ὧν ὃ ἄνθρωπος πέφυκε, σώματος καὶ τ
ψυχῆς, ψυχῆς δὲ τάξιν ἡγεμονικωτέραν ἐχούσης,
σώματος μὲν ἴδιόν τι καὶ κατὰ φύσιν καὶ οἰκεῖον
ἀγαϑὸν εἶναι, ψυχῆς δὲ μηδέν, ἀλλὰ τῷ σώματι
καϑῆσϑαι προσβλέπουσαν αὐτὴν καὶ τοῖς μὲν τοῦ
σώματος πάϑεσιν ἐπιμειδιῶσαν καὶ συνηδομένην καὶ so
συγχαίρουσαν, αὐτὴν δ᾽ ἀκίνητον ἐξ ἀρχῆς καὶ
ἀπαϑῆ καὶ μηδὲν αἱρετὸν ἔχουσαν μηδ᾽ ὀρεχτὸν
E ὅλως μηδὲ χαρτόν; ἢ γὰρ ἁπλῶς ἀποκαλυψαμένους
ἔδει σαρκοποιεῖν τὸν ἄνθρωπον ὅλον, ὥσπερ ἔνιοι
ποιοῦσι τὴν τῆς ψυχῆς οὐσίαν ἀναιροῦντες, ἢ δύο s;
φύσεις ἐν ἡμῖν διαφόρους ἀπολιπόντας ἴδιον ἀπο-

1 ἐρῶντα Cobetus coll Xenoph. Cyneget. 5, 88: ἔρωτα
4 cf. Epicur. p. 285,7 11 ὅσον] of R, non opus 19 μηδὲν
μηδ᾽ *: μὴ δὲ (Pal) aut μηδὲν

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 391

λιπεῖν ἑκατέρας καὶ ἀγαϑὸν xal κακὸν καὶ οἰκεῖον
καὶ ἀλλότριον ὥσπερ ἀμέλει ἑκάστη τῶν αἰσϑήσεων
πρὸς ἴδιόν τι πέφυκεν αἰσϑητόν, εἰ καὶ πάνυ συμ-
παϑοῦσιν ἀλλήλαις. ἔστι δὲ τῆς ψυχῆς ἴδιον αἰσϑη-

5 τήριον ὃ νοῦς, ὦ μηδὲν οἰχεῖον ὑποκεῖσθαι, μὴ
ϑέαμα μὴ κίνημα μὴ πάϑος συγγενὲς οὗ τυγχάνουσα
χαίρειν πέφυκε, πάντων ἀλογώτατόν ἐστιν" εἰ μή τι
νὴ Ζία λέληϑα συνεπισυχοφαντῶν τοὺς ἄνδρας.

15. Κἀγὼ πρὸς αὐτόν “οὐχ ἡμῖν γε κριταῖς
ι᾽᾽ ἔφην "ἀλλὰ πάσης ἀφεῖσαι τῆς ἐπηρείας, ὥστε
ϑαρρῶν τὰ λοιπὰ τοῦ λόγου πέραινε. Imc; εἶπεν᾽
οὐ γὰρ ᾿Αριστόδημος ἡμᾶς, εἰ σὺ παντάπασιν
ἀπηγόρευκας, διαδέξεται; 'πάνυ μὲν οὖν, εἶπεν 61097
᾿Αριστόδημος. ὅταν ἀποχάμῃς, ὥσπερ οὗτος" ἔτι δ᾽

15 ἀκμάζων, ὦ μακάριξ, χρῆσαι σεαυτῷ, ὡς μὴ δοκῇς
ἀπομαλϑακίξεσϑαι.. “καὶ μήν᾽ ὁ Θέων εἶπε ' πάνυ
ῥάδιόν ἐστι τὸ λειπόμενον" λείπεται δὲ τὸ πρακτι-
κὸν ὅσας ἡδονὰς ἔχει διελθεῖν. αὐτοὶ δὲ δήπου
λέγουσιν ὡς 'τὸ εὖ ποιεῖν ἥδιόν ἐστι τοῦ εὖ

20 πάσχειν" εὖ δὲ ποιεῖν ἔστι μὲν ἀμέλει καὶ διὰ
λόγων, τὸ δὲ πλεῖστον ἐν πράξει χαὶ μέγιστον, ὡς
τοὔνομα τῆς εὐεργεσίας ὑφηγεῖται καὶ μαρτυροῦσιν
αὐτοί. μικρῷ γὰρ ἔμπροσθεν ἠκούομεν, ἔφη. τού-
του λέγοντος, οἵας φωνὰς ἀφῆκεν Ἐπίκουρος, οἷα

45 δὲ γράμματα τοῖς φέλοις ἔπεμψεν, ὑμνῶν καὶ μεγα- B

8 λέληϑα *: λέληϑας (Pal) 10 malim ἀλλ᾽ ἁπάσης
19 ἡμᾶς] om. Pal. 15 óg*: xol 18 cf. Epicur. p. 325, 18
19 τοῦ εὖ *: τοῦ cf. p. 778c 24 οἵας δὲ γραμμάτων φίλων
ἔπεμψεν Pal. unde fork. οἵας δὲ διὰ γρ. q(À. ἔπεμψεν

392 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

Aóvov Μητρόδωρον, ὡς “εὖ ve καὶ νεανικῶς ἐξ
ἄστεως ἅλαδε κατέβη Μίϑρῃ τῷ Σύρῳ βοηϑήσων,;
καὶ ταῦτα, πράξαντος οὐδὲν τότε τοῦ Μητροδώρου.
τίνας οὖν οἰόμεϑα καὶ πηλίκας ἡδονὰς εἶναι τὰς
Πλάτωνος, ὁπηνίκα Ζίων δρμήσας dx αὐτοῦ κατέ-
λυόε Διονύσιον καὶ Σικελίαν ἠλευθέρωσε; τίνας
δ᾽ ᾿“ριστοτέλους, ὅτε τὴν πατρίδα κειμένην ἐν
ἐδάφει πάλιν ἀνέστησε καὶ κατήγαγε τοὺς πολίτας;
τίνας δὲ Θεοφράστου καὶ Φανίου τοὺς τῆς πατρίδος
C ἐκκοψάντων τυράννους; ἰδία μὲν γὰρ ὅσοις ἐβοήϑη-
ὅαν ἀνδράσιν, οὐ πυροὺς διαπέμποντες οὐδ᾽ ἀλφί-
τῶν μέδιμνον, ὡς ᾿Επίκουρος ἐνίοις ἔπεμψεν. ἀλλὰ
φεύγοντας διαπραξάμενοι κατελθεῖν καὶ δεδεμένους
λυϑῆναι καὶ τέκνα καὶ γυναῖκας ἐστερημένους ἀπο-
λαβεῖν, τί ἂν λέγοι τις ὑμῖν ἀκριβῶς εἰδόσιν: ἀλλὰ
τὴν ἀτοπίαν οὐδὲ βουλόμενον ἔστι τἀνθρώπου παρ-
ελθεῖν, τὰς μὲν Θεμιστοκλέους καὶ Μιλτιάδου
πράξεις ὑπὸ πόδας τυϑεμένου καὶ κατευτελίξοντος,
ὑπὲρ ἑαυτοῦ δὲ ταυτὶ τοῖς φίλοις γράφοντος "ἧ δαι-
μονίως τε καὶ μεγαλοπρεπῶς ἐπεμελήϑητε ἡμῶν τὰ
περὶ τὴν τοῦ σίτου κομιδὴν καὶ οὐρανομήκη σημεῖα
D ἐνδέδειχϑε τῆς πρὸς ἐμὲ εὐνοίας" ὥστ᾽, εἴ τις
ἐξεῖλε τὸ σιτάριον ἐκ τῆς ἐπιστολῆς τοῦ φιλοσόφου,

1 cf. Epicur. p. 169, 21 2 Giaós κατέβη W coll.
p. 1126 e: ἀλλὰ συνέβη ib. Mí£oy p. 1.: μέϑρω 9 Φα-
víov Rasmus coll. Athen. p. 90e. 282 c: φεινέου. Sed malim
Φαινίου 10 vid. Epicur. p. 846, 29 15 ἀλλὰ τὴν &ro-
“αν κτλ cf. Epicur. p. 329, 12 16 *: τοῦ ἀνθρώπου

δαιμονίως Usenerus: δαΐως cf. Epicur. p. 156, 25

15

20

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 393

δόξαν ἂν παραστήσαι τὰ ῥήματα τῆς χάριτος, ὡς
ὑπὲρ τῆς Ελλάδος ὅλης ἢ τοῦ δήμου τῶν ᾿4ϑηναίων
ἐλευϑερωϑθϑέντος ἢ σωϑέντος γραφομένης.
16. “Ὅτι μὲν οὖν xol πρὸς τὰς τοῦ σώματος
5 ἡδονὰς ἡ φύσις δεῖται χορηγίας πολυτελοῦς καὶ οὐκ
ἔστιν ἐν μάξῃ καὶ φακῇ τὸ ἥδιστον, ἀλλ᾽ ὄψα καὶ
Θάσια καὶ μύρα

καὶ πεπτὰ καὶ κροτητὰ τῆς ξουϑοπτέρου
πελάνῳ μελίσσης ἀφϑόνως δεδευμένα᾽

10 ξητοῦσιν αἱ τῶν ἀπολαυστικῶν ὀρέξεις, καὶ πρός ys
τούτοις εὐπρεπεῖς καὶ νέας γυναῖκας οἷαι Λεόντιον
καὶ Βοίδιον καὶ ᾿Ηδεῖα καὶ Νικίδιον ἐνέμοντο περὶ E
τὸν κῆπον, ἀφῶμεν. ταῖς μέντοι τῆς ψυχῆς χαραῖς
ὁμολογουμένως μέγεϑος ὑποκεῖσθαι δεῖ πράξεων καὶ

15 κάλλος ἔργων ἀξιολόγων, εἰ μέλλουσι μὴ διάκενοι
μηδ᾽ ἀγεννεῖς καὶ κορασιώδεις ἀλλ᾽ ἐμβρυιϑεῖς ἔσε-
σϑαι καὶ βέβαιοι καὶ μεγαλοπρεπεῖς. τὸ δὲ περὶ τοῦ
πρὸς εὐπαϑείας ἐπαίρεσϑαι ναυτῶν δίκην ἀφροδίσια
ἀγόντων καὶ μέγα φρονεῖν ᾿ὅτι νοσῶν νόσον ἀσκίτην

90 τινὰς ἑστιάσεις φίλων συνῆγε καὶ οὐκ ἐφϑόνει τῆς
προσαγωγῆς τοῦ ὑγροῦ τῷ ὕδρωπι καὶ τῶν ἐσχάτων

1 τῆς] μεγίστης R 6 cf. Epicur. 300, 16 8 Nauck.
p. 5603 11 οἷαι Madvigius: οἷα 12 Rasmus ex Diog.
Laert. 10, 7: νικήδ(δ)γιον aut κνέδιον 17 τὸ δὲ περὶ
τοῦ] τὸ δ᾽ ᾿Επικούρον W. τὸ δ᾽ ᾿Επίκουρον Usenerus. τί
δὲ περὶ τοῦ Alf. Koertius (Metrodori Fragm. Teubner.
1890) quae non intellego. Fort.có δ᾽ ἐκ περισσοῦ 19 ἀσκί-
ΤῊ] scripsi ex ἀσκίτῃ plurimorum librorum, sed malim
ἀσκῖτιν, quo ducit ἀσκεῖ Pal. et V?

3894 — NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

Νεοκλέους λόγων μεμνημένος ἐτήκετο τῇ μετὰ δα-

F χρύων ἰδιοτρόπῳ ἡδονῇ. ταῦτ᾽ οὐδεὶς ἂν ὑγιαινόν-
τῶν εὐφροσύνας ἀληϑεῖς ἢ χαρὰς ὀνομάσειεν" ἀλλ᾽
εἴ τις ἔστι καὶ ψυχῆς Σαρδάνιος γέλως, ἐν τούτοις
ἔστι τοῖς παραβιασμοῖς καὶ κλαυσιγέλωσιν. εἰ δ᾽
οὖν ταῦτα φήσει τις εὐφροσύνας καὶ χαράς, σκόπει
τὰς ὑπερβολὰς τῶν ἡδονῶν ἐκείνων"

1098 “ἡμετέραις βουλαῖς Σπάρτη μὲν ἐκείρατο δόξαν"
καί
Ld
“οὗτός τοι ἹΡώμης ὃ μέγας, ξένε, πατρίδος ἀστήρ᾽
καί
"Oto, ἤ os ϑεὸν μαντεύσομαι ἢ ἄνθρωπον.᾽

ὅταν δὲ λάβω τὰ Θρασυβούλου καὶ Πελοπίδου πρὸ
ὀφθαλμῶν κατορϑώματα, καὶ τὸν ἐν Πλαταιαῖς ᾿4ρι-
στείδην ἢ τὸν ἐν Μαραϑῶνι Μιλτιάδην, ἐνταῦϑα
κατὰ τὸν Ηρόδοτον ἐξείργομαι γνώμην εἰπεῖν, ὅτι
τῷ πρακτικῷ βίῳ τὸ ἡδὺ πλέον ἢ τὸ καλὸν ἔστι.
μαρτυρεῖ δέ μοι καὶ ᾿Επαμεινώνδας εἰπών, ὥς φασιν,
ἥδιστον αὐτῷ γενέσθαι τὸ τοὺς τεκόντας ξῶντας
ἐπιδεῖν τὸ ἐν “Δεύχτροις τρόπαιον αὐτοῦ στρατη- 20
Β γοῦντος. παραβάλωμεν οὖν τῇ ᾿Επαμεινώνδου μητρὶ
τὴν ᾿Επικούρου, χαίρουσαν ὅτι τὸν υἱὸν ἐπεῖδεν εἰς

1 cf. Epicur. 157,16 8 vid. Preger. p. 197 ib. Pau-
sanias: 9, 15: σπάρτα 10 vid. Preger. P. 151 ib. Vit.
Marcell. c. 30: ῥώμας 12 vid. Herod. 16 'Hoó-
9ovov] 7, 189 17 ἔνεστιν Cobetus 19 Ἰῶντας el αὐτοῦ
στρατηγοῦντος del. idem praeter necessitatem cf. p. 193 a.
786 d. Vit. Coriol. c. 4

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 5895

τὸ κηπίδιον ἐνδεδυκότα xal κοινῇ μετὰ τοῦ Ilo-
λυαίνου παιδοποιούμενον ἐκ τῆς Κυξικηνῆς ἑταίρας.
τὴν μὲν γὰρ Μητροδώρου μητέρα καὶ τὴν ἀδελφὴν
ὡς ὑπερέχαιρον ἐπὶ τοῖς γάμοις αὐτοῦ καὶ ταῖς πρὸς

τὸν ἀδελφὸν ἀντιγραφαῖς, ἐκ τῶν βιβλίων δήπου
δῆλόν ἐστιν. ἀλλ᾽ “ἡδέως τε βεβιωκέναι καὶ βρυά-
ξειν καὶ καϑυμνεῖν τὸν ἑαυτῶν βίον᾽ ἐκκραυγάξοντες
λέγουσι. καὶ γὰρ oí ϑεράποντες ὅταν Κρόνια δει-
πνῶσιν ἢ Διονύσια κατ᾽ ἀγρὸν ἄγωσι περιιόντες,

1:0 00x ἂν αὐτῶν τὸν ὀλολυγμὸν ὑπομείναις καὶ τὸν
9ógvBov, ὑπὸ χαρμονῆς καὶ ἀπειροκαλίας τοιαῦτα C
ποιούντων καὶ φϑεγγομένων

᾿κλίϑητι καὶ πίωμεν" οὐ καὶ σιτία
πάρεστιν, ὦ δύστηνε; μὴ σαυτῷ φϑόνει.

1: οἵ δ᾽ εὐθὺς ἠλάλαξαν, ἐν δ᾽ ἐκίρνατο
οἶνος" φέρων δὲ στέφανον ἀμφέϑηκέ vig:
ὑμνεῖτο δ᾽ αἰσχρῶς, κλῶνα πρὸς καλὸν δάφνης,
ὁ Φοῖβος οὐ προσῳδά" τήν τ᾿ ἐν αὐλίῳ
νόϑον τις ἐξέκλαξε σύγκοιτον φίλην.᾽

40 7 γὰρ οὐ τούτοις ἔοικε τὰ Μητροδώρου πρὸς τὸν
ἀδελφὸν γράφοντος; “οὐδὲν δεῖ σῴξειν τοὺς Ἔλλη-
νας οὐδ᾽ ἐπὶ σοφίᾳ στεφάνων παρ᾽ αὐτῶν τυγχάνειν,
ἀλλ᾽’ ἐσθίειν καὶ πίνειν οἶνον, ὦ Τιμόκρατες, ἀβλα-

4 καὶ W 6 cf. Epicur. 841, 15 18 vid. Kock. 3

p. 604. Nauck. p. 920. ib.in versus distinxit X — ib. xic-
ϑητι καὶ πίωμεν Meinekius (coll. Nauck. p. 577 fr. 691): τί
κάϑη; καὶ πίωμεν 10. σιτία Emperius: σῖτα 16 ἀντέ-
xe Pal. 18 τήν τ᾽ iv αὐλίῳ νόϑον *: τήν ve ναυλίων
ὄϑον (Pal) 30 Μητροδώρου] vid. Koerte. Fragm. p. 559

396 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

D βῶς τῇ γαστρὶ xal χεχαρισμένως. καὶ πάλιν πού
φησιν ἐν τοῖς αὐτοῖς γράμμασιν ὡς ᾿καὶ ἐχάρην καὶ
ἐθρασυνάμην, ὅτι ἔμαϑον παρ᾽ ᾿Επικούρου ὀρϑῶς
γαστρὶ χαρίξεσθϑαι"᾽ καί ἱπερὶ γαστέρα γάρ, ὦ φυ-
σιολόγε Τιμόκρατες, τἀγαϑόν.᾽᾽

11. "Καὶ τὸ ὅλον oí ἄνθρωποι τῆς ἡδονῆς τὸ
μέγεϑος, καϑάπερ κέντρῳ καὶ διαστήματι, τῇ γαστρὶ
περιγράφουσι" λαμπρᾶς δὲ καὶ βασιλικῆς καὶ φρό-
νημὰα ποιούσης μέγα καὶ φῶς καὶ γαλήνην ἀληθῶς
εἰς ἅπαντας ἀναχεομένην χαρᾶς οὐκ ἔστι μετασχεῖν
βίον ἀνέξοδον καὶ ἀπολέίτευτον καὶ ἀφιλάνθϑρωπον
καὶ ἀνενθουσίαστον εἰς τιμὴν καὶ χάριν ἀνελομέ-
νους. οὐ γάρ τι φαῦλον ἡ ψυχὴ καὶ μικρὸν οὐδ᾽
ἀγεννές ἐστιν οὐδ᾽ ὥσπερ οἱ πολύποδες ἄχρι τῶν
E ἐδωδίμων ἐκτείνει τὰς ἐπιϑυμίας, ἀλλὰ ταύτην μὲν
ὀξύτατος ἀποκόπτει κόρος ἀκαρὲς ὥρας μόριον ἀκ-
μάσαδσαν, τῶν δὲ πρὸς τὸ καλὸν ὁρμῶν καὶ τὴν ἐπὶ
τῷ καλῷ τιμὴν καὶ χάριν

toóx ἔστιν αὐτῶν μέτρον ὁ τοῦ βίου χρόνος,

ἀλλὰ τοῦ παντὸς αἰῶνος ἐπιδραττόμενον τὸ φιλότι-
μον καὶ φιλάνθρωπον ἐξαμιλλᾶται ταῖς πράξεσι καὶ
ταῖς χάρισιν ἡδονὰς ἀμηχάνους ἐχούσαις, ἃς οὐδὲ

. 92 cf. Epicur. p. 278, 16 b τὸ ἀγαϑὸν καὶ τὸ καλὸν
(pro &o1ov) Usenerus 10. *: τὸ ἀγαϑόν 6 καὶ τὸ
λον *: καὶ ξωλον 1 cf. Epicur. p. 278, 21 10 εἰς
ἅπαντα R 18 ψυχὴ X: τύχη 14 πολύποδες) add. τοὺς
πόδας Herwerdenus 15 ἐπιϑυμίας)] add. πλεκτάνας
Doehnerus, quo recepto habel ταύτην quo referatur
10. ταύτην] ταύτας ER 16 ἀκμάσασαν, τῶν Duebnerus:
ἀκμάσασαν 19 ut versum distinxit W. cf. Kock. 3 p. 614

20

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 397

φεύγοντες oí χρηστοὶ διαφεύγειν δύνανται, παντα-
χόϑεν αὐτοῖς ἀπαντώσας καὶ περιεχομένας, ὅταν
εὐφραίνωσι πολλοὺς εὐεργετοῦντες"

“ἐρχόμενον δ᾽ ἀνὰ ἄστυ ϑεὸν ὡς εἰσορόωσιν.

5ὁ γὰρ οὕτω διαϑεὶς ἑτέρους. ὥστε καὶ χαίρειν καὶ Εὶ
γάνυσϑαι καὶ ποϑεῖν ἅψασθαι καὶ προσαγορεῦσαι,
δῆλός ἐστι καὶ τυφλῷ μεγάλας ἔχων ἐν ἑαυτῷ καὶ
καρπούμενος ἡδονάς. ὅϑεν οὐδὲ κάμνουσιν ὠὧὠφε-
λοῦντες οὐδ᾽ ἀπαγορεύουσιν, ἀλλὰ τοιαύτας αὐτῶν 1099
to ἀκούομεν φωνάς

πολλοῦ δε ϑνητοῖς ἄξιον τίκτει πατήρ
καί
μήποτέ γε παυσώμεσϑα δρῶντες εὖ βροτούς.᾽

καὶ τί δεῖ περὶ τῶν ἄκρως ἀγαϑῶν λέγειν; εἰ γάρ
τινι τῶν μέσως φαύλων μέλλοντι ϑνήσκειν ὃ κύριος,
ἤτοι ϑεὸς ἢ βασιλεύς, ὥραν ἐπιδοίη μίαν, ὥστε
χρησάμενον αὐτῇ πρός τινα καλὴν πρᾶξιν ἢ πρὸς
ἀπόλαυσιν εὐθὺς τελευτᾶν, τίς ἂν ἐν τῷ χρόνῳ
τούτῳ βούλοιτο μᾶλλον Μαΐδι συγγενέσϑαι καὶ πιεῖν
30 οἶνον ᾿4ριούσιον, 7| κτείνας ᾿Αρχίαν ἐλευϑερῶσαι τὰς B
| θήβαςρ; ἐγὼ μὲν οὐδένα νομίξω. καὶ γὰρ τῶν μονο-
μάχων ὁρῶ τοὺς μὴ παντάπασι ϑηριώδεις ἀλλ᾽

Ν

9 περιχεομένας W 4 Hom. ὃ 173. cf. Hes. Theog. 91
6 *: γάννυσϑαι 11 Nauck. p. 917 13 μήποτέ γε R:
' pj ys cf. Nauck. adnot. 16 φαύλων] ,tollendum est ut
audiatur ἀγαϑῶν" Madvigius 17 τινα X: τὴν 22 ἀλλ᾽

| Ἕλληνας} del. Herwerdenus; non opus

3898 | NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

"EAÀqvae, ὅταν εἰσιέναι μέλλωσι, προκειμένων xoA-
λῶν ἐδεσμάτων καὶ πολυτελῶν, ἥδιον τὰ γύναια τοῖς
φέλοις ἐν τῷ χρόνῳ τούτῳ παρακατατιϑεμένους καὶ
τοὺς οἰκέτας ἐλευϑεροῦντας ἢ τῇ γαστρὶ χαριξομέ-
νους. ἀλλὰ καί, εἴ τι μέγα περὶ τὰς τοῦ σώματος 5
ἡδονάς, xowvóv ἐστι δήπου τοῦτο τοῖς πρακτικοῖς
πράγμασι" "xal γὰρ σῖτον ἔδουσιν καὶ πίνουσιν
αἴϑοπα oivov! καὶ μετὰ φίλων ἑστιῶνται, πολύ y

Ο οἶμαι προθυμότερον ἀπὸ τῶν ἀγώνων καὶ τῶν
ἔργων, ὡς ᾿4λέξανδρος καὶ ᾿4γησίλαος καὶ νὴ Zim το
Φωκίων καὶ ᾿Επαμεινώνδας, ἢ καϑάπερ οὗτοι πρὸς
πῦρ ἀλειψάμενοι καὶ τοῖς φορείοις ἀτρέμα διασει-
σϑέντες" ἀλλὰ καταφρονοῦσι τούτων ἐν ἐκείναις ταῖς
μείξοσιν ὄντες. τί γὰρ ἂν λέγοι τις ᾿Επαμεινώνδαν,
οὐκ ἐθελήσαντα δειπνεῖν. ὡς ἑώρα πολυτελέστερον 15
τῆς οὐσίας τὸ δεῖπνον, ἀλλ᾽ εἰπόντα πρὸς τὸν φίλον᾽
ἐγώ σ᾽ ᾧμην ϑύειν οὐχ ὑβρίξειν;᾽ ὕπου καὶ ᾿4λέ-
ξανδρος ἀπεώσδατο τῆς “4δας τοὺς μαγείρους, αὐτὸς
εἰπὼν ἔχειν ἀμείνονας ὀψοποιούς, πρὸς μὲν ἄριστον

D τὴν νυχτοπορίαν πρὸς δὲ δεῖπνον τὴν ὀλιγαριστίαν᾽ vo
Φιλόξενον δὲ γράψαντα περὶ παίδων καλῶν. εἰ
πρίηται, μικρὸν ἐδέησε τῆς ἐπιτροπῆς ἀποστῆσαι"
καίτοι τίνι μᾶλλον ἐξῆν; ἀλλ᾽, ὥσπερ φησὶν 'Ixxo-
κράτης. δυεῖν πόνων τὸν ἥττονα ὑπὸ τοῦ μείξονος

b εἴ τι X: ἐπὶ 6 ταῖς πρακτικαῖς 80. ἡδοναῖς Rasmus,
zodyueci deleto 7 πράγμασι] ἀνδράσι E — ib. cf. Hom. Ε 841
13 ἐν ἐκείνοις τοῖς μείζοσιν 16 οὐσίας] θυσίας Valcke-
narius ὥχ28 ᾿Ιπποκράτης] Aphor. 9, 46 244 δυεῖν πόνων]
cf. Epicur. adnot. ad p. 289, 6

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 399

ἀμαυροῦσϑαι, καὶ τῶν ἡδονῶν τὰς σωματικὰς αἵ
πρακτικαὶ καὶ φιλότιμοι τῷ χαίροντι τῆς ψυχῆς δι᾽
ὑπερβολὴν καὶ μέγεϑος ἐναφανίξουσι καὶ κατασβεν-
νύουσιν.ἢ
5 18. Εἰ τοίνυν, ὥσπερ λέγουσι, τὸ μεμνῆσϑαι
τῶν προτέρων ἀγαϑῶν μέγιστόν ἐστι πρὸς τὸ ἡδέως
tiv, ᾿Επικούρῳ μὲν οὐδ᾽ ἂν εἷς ἡμῶν πιστεύσειεν
ὅτι “ταῖς μεγίσταις ἀλγηδόσι xal νόδοις ἐναποϑνή- E
ὅκων ἀντιπαρεπέμπετο τῇ μνήμῃ τῶν ἐναπολε-
1 λαυσμένων πρότερον ἡδονῶν. εἰκόνα γὰρ ὄψεως
ἐν βυϑῷ συνταραχϑέντι καὶ κλύδωνι μᾶλλον ἄν τις
ἢ μνήμην ἡδονῆς διαμειδιῶσαν ἐν σφυγμῷ τοσούτῳ
καὶ σπαραγμῷ σώματος ἐπινοήσειε. τὰς δὲ τῶν
πράξεων μνήμας οὐδεὶς ἂν οὐδὲ βουληϑεὶς ἐχστή-
15 ὅειεν ἑαυτοῦ. πότερον γὰρ ἢ πῶς οἷόν v ἦν ἐπι-
λαϑέσϑαι τῶν ᾿Αρβήλων τὸν ᾿Ζ4λέξανδρον ἢ τοῦ
Μεοντιάδου τὸν Πελοπίδαν ἢ τῆς Σαλαμῖνος τὸν
Θεμιστοκλέα; τὴν μὲν γὰρ ἐν Μαραϑῶνι μάχην
ἄχρι νῦν ᾿4ϑηναῖοι καὶ τὴν ἐν “εύχτροις Θηβαῖοι
: καὶ νὴ Z4) ἡμεῖς τὴν “Ζαϊφάντου περὶ “Ὑάμπολιν
ἑορτάξομεν, ὡς ἴστε, καὶ ϑυσιῶν καὶ τιμῶν ἡ Φωκὶς F
ἐμπέπλησται" καὶ οὐδεὶς ἔστιν ἡμῶν, ἐφ᾽ οἷς αὐτὸς

ὅ cf. Epicur. adnot. p. 287,8 7 cf. eadem p. 144, 20
9 ἀντιπαρεπέμπετο κηλ.] ἀντιπαρετάττετο (pass) τὸ κατὰ
ψυχὴν χαῖρον ἐπὶ τῇ μνήμῃ Rasmus ex Diog. Laert. 10, 22.
Malim ἀνιπαρετέρπετο τῇ μνήμῃ cet. Cf. Cicer. de Fin, 2,
30. 96: ,compensabatur cum his omnibus animi laetitia
quam capiebam memoria rationum inventorumque nostro-
rum" atque ib. 98: ,rationes tuas te video compensare cum
istis doloribus non memoriam corpore perceptarum volupta-
lum" 16 πότερον] πότε Emperius

400 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

βέβρωκεν ἢ πέπωκεν οὕτως ἡδόμενος ὡς ἐφ᾽ οἷς
ἐκεῖνοι κατώρϑωσαν. ἐννοεῖν οὖν πάρεστι, πόση τις
εὐφροσύνη καὶ χαρὰ καὶ γηϑοσύνη συνεβίωσεν αὖ-
τοῖς τοῖς τούτων δημιουργοῖς, ὧν ἐν ἔτεσι πεντα-
κοσίοις καὶ πλείοσιν οὐκ ἀποβέβληκεν ἡ μνήμη τὸ
εὐφραῖνον. καὶ μὴν ἀπὸ δόξης γίγνεσϑαι τινὰς

1100 ἡδονὰς ᾿Επίκουρος ὡμολόγει. τί Ó οὐκ ἔμελλεν

αὐτὸς οὕτω σπαργῶν περιμανῶς καὶ σφαδάξων πρὸς
δόξαν, ὥστε μὴ μόνον ἀπολέγεσϑαι τοὺς καϑηγητὰς
μηδὲ ΖΔημοκρίτῳ τῷ τὰ δόγματα ῥήμασιν αὐτοῖς
ἀφαιρουμένῳ ξυγομαχεῖν περὶ συλλαβῶν καὶ κεραιῶν,
σοφὸν δὲ μηδένα φάναι πλὴν αὑτοῦ γεγονέναι καὶ
τῶν μαϑητῶν᾽ ἀλλὰ καὶ γράφειν ὡς ᾿Κωλώτης μὲν
αὐτὸν φυσιολογοῦντα προσχυνήσειε γονάτων ἁψά.-
μενος, Νεοκλῆς δ᾽ ὁ ἀδελφὸς εὐθὺς ἐκ παίδων
ἀποφαίνοιτο μηδένα δοφώτερον ᾿Ἐπικούρου γεγο-
νέναι μηδ᾽ εἶναι" ἡ δὲ μήτηρ ἀτόμους ἔσχεν ἐν
ἑαυτῇ τοσαύτας, οἷαι συνελθοῦσαι σοφὸν ἂν ἐγέν-
νησαν; εἶτ᾽ οὐχ ὥσπερ Καλλικρατίδας ἔλεγε τὸν
Κόνωνα μοιχεύειν τὴν ϑάλασδσαν. οὕτως ἄν τις εἴποι
τὸν ᾿Επίκουρον αἰσχρῶς καὶ κρύφα πειρᾶν καὶ παρα-
βιάξεσϑαι τὴν δόξαν, οὐ τυγχάνοντα φανερῶς ἀλλ᾽

1 βέβρωκε καὶ πέπωκεν Pal 6 τινὰς *: tàg — 7 Ἐπί-
κουρος] vid. Epieur. p. 826, 12 8 ead. p. 174, 21. 97, 4
10 Δημοκρίτω M: δημοκράτεει cf. Diog. Laert. 10, t4
11 ἀφαιρουμένῳ] ὑφηγουμένῳ aut 4ημοκρίτῳ τὰ δόγ-
: pota --- ὑφαιρούμενος W 18 καὶ R 15 cf. Epicur.
p. 155, 3 18 τοσαύτας καὶ τοιαύτας Usenerus. τοιαύτας
Emperius ib. οἷαι] ὅσαι 19 *: καλλικρατέδης 20 μοι-
χεύειν τὴν θάλασσαν] cf. Xen. Hell. 1, 6, 15

15

- NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 401

ἐρῶντα xal κατατεινόμενον; ὥσπερ γὰρ ὑπὸ λιμοῦ
τὰ σώματα τροφῆς μὴ παρούσης ἀναγκάξεται παρὰ
φύσιν ὑφ᾽ αὑτῶν τρέφεσϑαι. τοιοῦτον ἡ φιλοδοξία
ποιεῖ κακὸν ἐν ταῖς ψυχαῖς, ὅταν ἐπαίνων πεινῶν-
τες παρ᾽ ἕτέρων μὴ τυγχάνωσιν, αὐτοὺς ἑαυτοὺς
ἑπαινεῖν.ἢ
19. “᾽4λλ᾽ οἵ γε πρὸς ἔπαινον οὕτω καὶ δόξαν
ἔχοντες ἄρ᾽ οὐχ ὁμολογοῦσι μεγάλας ἡδονὰς προΐε-
69a, δι’ ἀσϑένειαν ἢ μαλακίαν φεύγοντες ἀρχὰς ἢ
10 πολιτείας καὶ φιλίας βασιλέων, ἀφ᾽ ὧν τὰ μεγάλα C
καὶ λαμπρὰ εἰς τὸν βίον γίγνεσϑαι ἔφη “ημόκριτος;
οὐ γὰρ ἄν τινα πείδειεν ἀνθρώπων ὃ τὴν Neo-
κλέους μαρτυρίαν καὶ τὴν Κωλώτου προσκύνησιν ἐν
τοσούτῳ λόγῳ τιϑέμενος καὶ ἀγαπῶν, ὡς οὐκ ἂν
1, ὑπὸ τῶν Ελλήνων κροτηϑεὶς Ὀλυμπίασιν ἐξεμάνη
καὶ ἀνωλόλυξε, μᾶλλον δ᾽ ὅλως ὑπὸ χαρᾶς ἤοϑη
κατὰ τὸν Σοφοκλέα

σι

“γραίας ἀκάνϑης πάππος ὡς φυσώμενος.᾽

εἴ ys μὲν τὸ εὐδοξεῖν ἡδύ, τὸ ἀδοξεῖν δήπου λυπη-
s) ρόν᾽ ἀδοξότερον δ᾽ ἀφιλίας ἀπραξίας ἀϑεότητος
ἡδυπαϑείας ὀλιγωρίας οὐδέν ἐστι. ταῦτα δὲ πάντες
ἄνϑοωποι πλὴν αὐτῶν ἐκείνων τῇ αἱρέδει προσεῖναι D
νομίζουσιν. ἀδίκως, φήδει τις. ἀλλὰ τὴν δόξαν
οὐ τὴν ἀλήϑειαν σκοποῦμεν. καὶ βιβλία μὲν μὴ
s λέγωμεν μηδὲ ψηφίσματα βλάσφημα πόλεων, ὅσα

1 ὁπὸ λιμοῦ) del. Cobetus 10 μεγάλα καὶ λαμπρὰ *:
μεγάλα λαμιτέαν Pal. μεγάλα καλὰ ceteri cf. p. 1126 à
16 ὅλως W: ὅπως 18 Nauck. p. 815

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 26

402 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. *

γέγραπται πρὸς αὐτούς" φιλαπέχϑημον ydp: εἰ δὲ
χρησμοὶ καὶ μαντικὴ καὶ ϑεῶν πρόνοια καὶ γονέων
πρὸς ἔκγονα στοργὴ καὶ ἀγάπησις καὶ πολιτεία καὶ
ἡγεμονία καὶ τὸ ἄρχειν ἔνδοξόν ἐστι καὶ εὐκχκλεές,
οὕτως ἀνάγκη τοὺς λέγοντας, ὡς “οὐ δεῖ σῴξειν s
τοὺς Ἕλληνας ἀλλ᾽ ἐσθίειν καὶ πίνειν ἀβλαβῶς τῇ
γαστρὶ καὶ κεχαρισμένως. ἀδοξεῖν καὶ κακοὺς νομίέ-
ξεσϑαι᾽ νομιξομένους δὲ τοιούτους ἀνιᾶσϑαι. καὶ ξῆν
ἀτερπῶς, εἴ γε δὴ τὸ καλὸν ἡδὺ καὶ τὴν εὐδοξίαν
ἡγοῦνται. 10
E 20. Ταῦτ᾽ εἰπόντος τοῦ Θέωνος, ἐδόκει κατα-
παῦσαι τὸν περίπατον, καὶ καϑάπερ εἰώϑειμεν ἐπὶ
τῶν βάϑρων καϑεξόμενοι πρὸς τοῖς εἰρημένοις ἦμεν
σιωπῇ χρόνον οὐ πολύν. ὁ γὰρ Ζεύξιππος ἀπὸ τῶν
εἰρημένων ἐννοήσας “τίρ᾽ ἔφη 'và λειπόμενα τῷ ιὸ
λόγῳ προσαποδίδωσι; καὶ γὰρ οὔπω τὸ προσῆκον
ἔχει τέλος, ἃ αὐτὸς ἄρτι μαντικῆς μνησϑεὶς καὶ
προνοίας ὑποβέβληκε᾽ ταῦτα γὰρ οὐχ ἥκιστα φασὶν
oí ἄνδρες ἡδονὴν καὶ γαλήνην καὶ ϑάρσος αὐτοῖς
παρασχευάξειν εἰς τὸν Díov: ὥστε δεῖ τι λεχθῆναι zo
καὶ περὶ τούτων. ὑπολαβὼν δ᾽ ὃ ᾿4ριστόδημος
"ἀλλὰ περὶ ἡδονῆς μὲν εἴρηται σχεδόν᾽ εἶπεν "ὡς
εὐτυχῶν καὶ κατορθῶν Ó λόγος αὐτῶν φόβον ἀφαι-
F get. τινα καὶ δεισιδαιμονίαν, εὐφροσύνην ὃὲ καὶ
χαρὰν ἀπὸ τῶν ϑεῶν οὐκ ἐνδίδωσιν" ἀλλ᾽’ οὕτως 55
ἔχειν ποιεῖ πρὸς αὐτοὺς τῷ μὴ ταράττεσθαι μηδὲ

1 *: φιλαπεχϑῆμον 6 οὕτως] πάντως R. Sed cf.
p. 689b 8 X: ἀνεῖσθαι 9 εὐδοξίαν] add. καλὸν W
16 τὸ R 17 ἃ αὐτὸς *: αὐτὸς libri. αὐτὸς γὰρ Emperius
18 ὑποβέβληκε ταῦϑ᾽ ἅπερ οὐχ ἥκιστα Emperius

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 408

χαίρειν, ὡς πρὸς τοὺς Ὑρκανοὺς ἢ Σκύϑας £y0-1101
μεν. οὔτε χρηστὸν οὐδὲν οὔτε φαῦλον ἀπ᾽ αὐτῶν
προσδοκῶντες. εἰ ὃὲ δεῖ προσϑεῖναί τι τοῖς εἰρη-
μένοις, ἐκεῖνο uo, δοκῶ λήψεσϑαι παρ᾽ αὐτῶν πρῶ-
5 τον, ὅτι τοῖς ἀναιροῦσι λύπας καὶ δάκρυα καὶ στε-
ναγμοὺς ἐπὶ ταῖς τῶν φίλων τελευταῖς μάχονται
καὶ λέγουσι vov εἰς τὸ ἀπαϑὲς καϑεστῶσαν ἀλυπίαν
ὑφ᾽ ἑτέρου καχοῦ μείζονος ὑπάρχειν, ὠμότητος ἢ
δοξοκοπίας ἀκράτου καὶ λύσσης" διὸ πάσχειν τι
1» βέλτιον εἶναι καὶ λυπεῖσθαι καὶ νὴ zin λιπαίνειν
τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ τήκεσϑαι.,᾽ καὶ ὅσα δὴ παϑαι-
νόμενοι καὶ γράφοντες ὑγροί τινες εἶναι καὶ φιλικοὶ Β
δοκοῦσι. ταῦτα γὰρ ἐν ἄλλοις τε πολλοῖς ᾿Επίκουρος
εἴρηκε xol περὶ τῆς ᾿Ηγησιάνακτος τελευτῆς πρὸς
15 ΣΙωσίϑεον τὸν πατέρα γράφων καὶ Πύρσωνα τὸν
ἀδελφὺν τοῦ τεϑνηκότος᾽ ἔναγχος γὰρ κατὰ τύχην
τὰς ἐπιστολὰς διῆλθον αὐτοῦ. καὶ λέγω μιμούμενος,
ὡς οὐχ ἧττόν ἐστι κακὸν ἀϑεότης ὠμότητος καὶ
δοξοκοπίας. εἰς ἣν ἄγουσιν ἡμᾶς oí τὴν χάριν ἐκ
Ὁ τοῦ ϑεοῦ μετὰ τῆς ὀργῆς ἀναιροῦντες. βέλτιον γὰρ
ἐνυπάρχειν τι καὶ συγκεκρᾶσϑαι τῇ περὶ ϑεῶν δόξῃ
κοινὸν αἰδοῦς καὶ φόβου πάϑος, ἢ τοῦτο φεύγοντας
μήτ᾽ ἐλπίδα μήτε χάριν ἑαυτοῖς μήτε ϑάρσος ἀγαϑῶν C
παρόντων μήτε τινὰ δυστυχοῦσιν ἀποστροφὴν πρὸς
: τὸ ϑεῖον ἀπολείπεσϑαι.ἢ
1 ἢ Σχύϑας X: ἰχθῦς 4 cf, Epicur. p. 1388,14. 8 $9]
del. W 11 παϑαινομένοις (malim πειϑομένοις ex Pal.
αεὐϑόμενοι xal) γράφοντες Usenerus 17 μιμούμενος] μεμνη-

μένος Emperius 22 κοινὸν X: καινὸν ib. 7] X: 1j που,
ubi zov ex inseq. syllaba ortum vid.

468

4

404 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

21. '4ei μὲν γὰρ ἀμέλει τῆς περὶ ϑεῶν δόξης
ὥσπερ ὄψεως λήμην ἀφαιρεῖν τὴν δεισιδαιμονίαν"
εἰ δὲ τοῦτ᾽ ἀδύνατον, μὴ συνεκκόπτειν μηδὲ τυφλοῦν
τὴν πίστιν, ἣν οἱ πλεῖστοι περὶ ϑεῶν ἔχουσιν. αὕτη
δ᾽ ἐστὶν οὐ φοβερά τις οὐδὲ σκυϑρωπὴ καϑάπερ
οὗτοι πλάττουσι, διαβάλλοντες τὴν πρόνοιαν, ὥσπερ
παισὶν Ἔμπουσαν ἢ ποινὴν ἀλιτηριώδη καὶ τραγι-
κὴν ἐπιτετραμμένην. ἀλλ᾽ ὀλίγοι μὲν τῶν ἀνθρώ-
zv δεδίασι τὸν ϑεόν, οἷς οὐκ ἄμεινον μὴ δεδιέναι"
D δεδιότες γὰρ ὥσπερ ἄρχοντα χρηστοῖς ἥπιον ἐπαχϑῆ
δὲ φαύλοις, ἑνὶ φόβῳ, δι ὃν οὐκ ἀδικοῦσι, πολ-
λῶν ἐλευϑεροῦνται τῶν ἐπὶ τῷ ἀδικεῖν καὶ παρ᾽
αὑτοῖς ἀτρέμα τὴν κακίαν ἔχοντες οἷον ἀπομαραι-
νομένην ἧττον ταράττονται τῶν χρωμένων αὐτῇ καὶ
τολμώντων εἶτ᾽ εὐθὺς δεδιότων καὶ μεταβαλλομένων.
ἡ δὲ τῶν πολλῶν καὶ ἀμαϑῶν καὶ οὐ πάνυ μοχϑη-
ρῶν διάϑεσις πρὸς τὸν ϑεὸν ἔχει μὲν ἀμέλει τῷ
σεβομένῳ καὶ τιμῶντι μεμιγμένον τινὰ σφυγμὸν καὶ
φόβον, ἧ καὶ δεισιδαιμονία κέκληται" τούτου δὲ
μυριάκις πλεῖόν ἐστι καὶ μεῖξον αὐτῇ τὸ εὔελπι
καὶ περιχαρὲς καὶ πᾶσαν εὐπραξίας ὄνησιν ὡς ἐκ
E ϑεῶν οὖσαν εὐχόμενον καὶ δεχόμενον. δῆλον δὲ
τεχμηρίοις τοῖς μεγίστοιρ᾽ οὔτε γὰρ διατριβαὶ τῶν
ἐν ἱεροῖς οὔτε καιροὶ τῶν ἑορτασίμων οὔτε πράξεις

7 Ἔμπουσαν Amyotus: ἐμπεσοῦσαν (Pal) οὗ Epicur.
p. 248, 28 8 ἐπιτετραμμένην scripsi cum R pro ἐπι-
γεγραμμένην ut esset τὴν πρόνοιων — ἐπιτετραμμένην ποινὴν
ἀλ. καὶ τραγιυικήῆν —— 9 οἷς] ὡς Herwerdenus [Ό. οὐχ] del.
Rasmus 10 ἐπαχϑῆ R: ἀπεχϑὴ 19 ἢ W:i) 0. δὲ Ἔ: τὲ
24 R: ἑορτασμῶν *

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 405

οὔτ᾽ ὄψεις εὐφραίνουσιν ἕτεραι μᾶλλον ὧν δρῶμεν
ἢ δρῶμεν αὐτοὶ περὶ τοὺς ϑεούς, ὀργιάξζοντες 1| χο-
ρΘεύοντες ἢ ϑυσίαις παρόντες ἢ τελεταῖς. οὐ γὰρ ὡς
τυράννοις τισὶν ἢ δεινοῖς κολασταῖς ὁμιλοῦσα τηνι-
5 καῦτα ἡ ψυχὴ περίλυπός ἐστι καὶ ταπεινὴ καὶ δύσ-
ϑυμος, ὕπερ εἰκὸς Tv: ἀλλ᾽ ὅπου μάλιστα δοξάξει
καὶ διανοεῖται παρεῖναι τὸν ϑεόν, ἐκεῖ μάλιστα
λύπας καὶ φόβους καὶ τὸ φροντίζειν ἀπωσαμένη τῷ
ἡδομένῳ μέχρι μέϑης καὶ γέλωτος καὶ παιδιᾶς Ἐ
10 ἐφίησιν ξαυτήν᾽ ἐν μὲν τοῖς ἐρωτικοῖς, ὡς ὃ ποιη-
τὴς εἴρηκε
“καί τε γέρων καὶ γρῆυς, ἐπὴν χρυσῆς ᾿Αφροδίτης
μνήσωνται, καὶ τοῖσιν ἐπηέρϑη φίλον ἦτορ"
ἐν δὲ, πομπαῖς καὶ ϑυσίαις οὐ μόνον “γέρων καὶ
15 γρῆυς᾽ οὐδὲ πένης καὶ ἰδιώτης ἀλλά

“καὶ παχυσκελὴς ἀλετρὶς πρὸς μύλην κινουμένη

καὶ οἰκότριβες καὶ ϑῆτες ὑπὸ γήϑους καὶ χαρμοσύ- 1102
νης ἀναφέρονται. πλουσίοις δὲ καὶ βασιλεῦσιν
ἑστιάσεις καὶ πανδαισίαι τινὲς πάρεισιν ἀεί" af δ᾽

90 ἐφ᾽ ἱεροῖς καὶ ϑυηπολίαις, καὶ ὅταν ἔγγιστα τοῦ
ϑείου τῇ ἐπινοίᾳ ψαύειν δοκῶσι μετὰ τιμῆς καὶ
σεβασμοῦ, πολὺ διαφέρουσαν ἡδονὴν καὶ χάριν
ἔχουσι. ταύτης οὐδὲν ἀνδρὶ μέτεστιν ἀπεγνωκότι
τῆς προνοίας.. οὐ γὰρ olvov πλῆϑος οὐδ᾽ ὄπτησις

10 W: ἀφέησιν ib. μὲν α᾽᾽᾿ 12 v. Callimach.*Fr. 386
ed. Schneider. ib. χρυσέης idem 13 ἔτ᾽ ἠέρϑη id.
16 distinxi cum Cobeto et Bergkio 8 p. 963 18 δὲ: * τε
19 πανδαισίαι]) παιδιαί Pal. πανδαισίαι ἀέδιοι ὦ, ib. ἀεί M

406 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

κρεῶν τὸ εὐφραῖνόν ἐστιν ἐν ταῖς ἑορταῖς, ἀλλὰ καὶ
ἐλπὶς ἀγαθὴ καὶ δόξα τοῦ παρεῖναι τὸν ϑεὸν εὖ-
μενῆῇ καὶ δέχεσθαι τὰ γιγνόμενα κεχαρισμένως.
B αὐλὸν μὲν γὰρ ἑτέρων ἑορτῶν καὶ στέφανον ἀφαε-
ροῦμεν, ϑεοῦ δὃὲ ϑυσία μὴ παρόντος, ὥσπερ ἱερὸν s
δοχῆς, ἄϑεόν ἐστε καὶ ἀνεόρταστον καὶ ἀνενθουσία-
στον τὸ λειπόμενον, μᾶλλον δ᾽ ὅλον ἀτερπὲς αὐτῷ
καὶ λυπηρόν" ὑποκρίνεται γὰρ εὐχὰς καὶ προσχυ-
νήσεις, οὐδὲν δεόμενος, διὰ τὸν φόβον τῶν πολλῶν
καὶ φϑέγγεται φωνὰς ἐναντίας οἷς φιλοσοφεῖ" καὶ το
θύων μὲν ὡς μαγείρῳ παρέστηκε τῷ ἱερεῖ σφάττοντι,
ϑύσας δ᾽ ἄπεισι λέγων τὸ Μενάνδρειον
ἔϑυον οὐ προσέχουσιν οὐδέν μοι ϑεοῖς""

οὕτω γὰρ ᾿Επίχουρος οἴεται δεῖν σχηματίζεσϑαι καὶ
μὴ φϑονεῖν μηδ᾽ ἀπεχϑάνεσϑαι τοῖς πολλοῖς, οἷς τ
Ο χαίρουσιν ἕτεροι πράττοντες, αὐτοὺς δυσχεραίνοντας
'züv γὰρ ἀναγκαῖον πρᾶγμ᾽ ἀνιηρὸν ἔφυ
κατὰ τὸν Εὔηνον. ἧ καὶ τοὺς δεισιδαίμονας οὐ
χαίροντας ἀλλὰ φοβουμένους οἴονται ϑυσίαις καὶ
τελεταῖς ὁμιλεῖν, μηδὲν ἐκείνων αὐτοὶ διαφέροντερ, so
δῖ ys δὴ διὰ φόβον ταὐτὰ δρῶσιν, οὐδ᾽ ἐλπίδος
χρηστῆς ὅσον ἐκεῖνοι μεταλαγχάνοντες, ἀλλὰ μόνον

4 ἑτέρων] fort. ἀχόρων cf. p. 166: ϑυσίας μὲν γὰρ
ἀχόρους καὶ ἀναύλους ἴσμεν ὄὅ ἱερὸν δοχῆς] ἱερῶν δοχέως
&ut ἱεροδοχέως Madvigius. Malim ἱερὸν χολῆς (SC. μὴ πα-
οοὐύσης) of. p. 497b et Symbolas 7 ὅλον] ὅλως W
19 Μενάνδρειον M. (Pal): μὲν ἀνδρεῖν — 18 Kock. 8 p. 218
14 ᾿Επίκουρος] vid. Epícur. p. 103, 7 16 Usenerus: αὐτοὶ
δυσχεραίνοντες 17 Bergk. 2 p. 271 91 εἴ γε R: εἴ τε
ib. *: τὰ αὐτὰ

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. | 401

δεδιότες καὶ ταραττόμενον μὴ φανεροὶ γένωνται
τοὺς πολλοὺς παραλογιξόμενοι καὶ φενακίξοντες" ἐφ᾽
οὗς καὶ τὰ περὶ Θεῶν καὶ Ὁσιότητος αὐτοῖς βιβλία
συντέτακται.

& “ἑλικτὰ κοὐδὲν ὑγιὲς ἀλλὰ πᾶν πέριξ᾽ D

ἐπαμπεχομένοις καὶ ἀποκρυπτομένοις διὰ φόβον ἃς
ἔχουσι δόξας.᾽ |
22. “Καὶ μὴν μετά ys τοὺς πονηροὺς καὶ τοὺς
πολλοὺς τρίτον ἤδη σκεψώμεϑα, τὸ βέλτιστον ἀνϑρώ-
10 πῶν καὶ ϑεοφιλέστατον γένος ἐν ἡλίκαις εἰσὶν ἠδο-
vaio, καϑαραῖς περὶ ϑεοῦ δόξαις συνόντες, ὡς πάν-
τῶν μὲν ἡγεμὼν ἀγαϑῶν πάντων δὲ πατὴρ καλῶν
ἐκεῖνός ἐστι, καὶ φαῦλον οὐδὲν αὐτῷ ποιεῖν ϑέμιςρ
ὥσπερ οὐδὲ πάσχειν. ἀγαϑὸς γάρ ἔστιν, ἀγαθῷ δὲ
15 περὶ οὐδενὸς ἐγγίγνεται φϑόνος, οὔτε φόβος οὔτ᾽
ὀργὴ οὔτε μῖσος" οὐδὲ γὰρ ϑερμοῦ τὸ ψύχειν ἀλλὰ
τὸ ϑερμαίνειν, ὥσπερ οὐδ᾽ ἀγαϑοῦ τὸ βλάπτειν" E
ὀργὴ δὲ χάριτος καὶ χόλος εὐμενείας καὶ τοῦ φιλαν-
ϑρώπου καὶ φιλόφρονος τὸ δυσμενὲς καὶ ταρακτικὸν
40 ἀπωτάτω τῇ φύσει τέτακται τὰ μὲν γὰρ ἀρετῆς καὶ
δυνάμεως τὰ δ᾽ ἀσϑενείας ἐστὶ καὶ φαυλότητος.
οὐ τοίνυν ὀργαῖς καὶ χάρισι συνέχεται τὸ ϑεῖον
ἅμα, ὅτι χαρίξεσϑαι καὶ βοηϑεῖν πέφυκεν. ὀργίξε-
9 τοῖς πολλοῖς Cobetus 8 ὁσιότητος idem: ϑειότητος
(-τητα Pal) 5 Eur. Ándrom. 448 9 βέλτιστον M:
βέλτιον , 10 εἰσὶν addidi cum M 11 δόξαις idem:
δόξης 16 οὐδὲ Emperius: οὔτε 1b. ἀλλὰ τὸ] ἀλλὰ mei
11 βλάπτειν] add. ἀλλὰ τὸ εὖ ποιεῖν Βα, 19 σπαρακτικὸν E.

22 καὶ χάρισι] del. Rasmus, sed cf. p. 1108 α 23 ἅμα,
ὅτι Madvigius: ἀλλ᾽ ὅτι

408 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

69a, δὲ καὶ κακῶς ποιεῖν οὐ πέφυκχεν᾽ ἀλλ᾽ “ὃ μὲν
μέγας ἐν οὐρανῷ Ζεὺς πτηνὸν ἅρμα ἐλαύνων
πρῶτος πορεύεται, διακοσμῶν πάντα καὶ ἐπιμελού-
μενορ᾽,) τῶν δ᾽ ἄλλων ϑεῶν ὃ μέν ἐστιν ᾿Επιδώτης
ὁ δὲ Μειλίχιος ὁ δ᾽ ᾿4λεξίκακος, ὁ δ᾽ ᾿4πόλλων

e

“κατεκρίϑη ϑνατοῖς ἀγανώτατος ἔμμεν

F ὡς Πίνδαρός φησι. ἱπάντα δὲ τῶν ϑεῶν κατὰ τὺν
Διογένην, καὶ κοινὰ τὰ τῶν φίλων καὶ φίλοι τοῖς
ϑεοῖς οἱ &yaOo(* καὶ τὸν ϑεοφιλῇ μή τι εὖ πράτ-
τειν ἢ ϑεοφιλῆ μὴ εἶναι τὸν σώφρονα καὶ δίκαιον 1
ἀδύνατόν ἐστιν" ἄρά γε δίκης ἑτέρας οἴεσϑε δεῖ-
σϑαι τοὺς ἀναιροῦντας τὴν πρόνοιαν καὶ οὐχ ἱκανὴν

1108 ἔχειν ἐκκόπτοντας ἑαυτῶν ἡδονὴν καὶ χαρὰν τοσαύ-
την, 009g πάρεστι τοῖς οὕτω διακειμένοις πρὸς τὸ
δαιμόνιον ἡμῖν; ἢ τῷ μὲν ᾿Ἐπικούρῳ καὶ ΜΜητρό-
δωρος καὶ Πολύαινος καὶ ᾿“ριστόβουλος ἐκϑάρσημα
καὶ γῆϑος ἦσαν, ὧν τοὺς πλείστους ϑεραπεύων νο-
σοῦντας ἢ καταϑρηνῶν ἀποθνήσκοντας διετέλεσε"
“Μυκοῦργος δ᾽ ὑπὸ τῆς Πυϑίας προδαγορευϑείς

“Ζηνὶ φίλος καὶ πᾶσιν Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχουσι᾽ s

2 μέγας] add. ἡγεμὼν Rasmus ex p. 722 ἃ. Plat. Phaedr.
p.246e 30. πτηνὸν ἄρμα ἐλαύνων] huc reposuit W, legun-
tur post Πίνδαρος (lin. 7) in libris Quam rationem ut
legentibus indicaret quemdam adscripsisse κάτω putat
Rasmus 3 πρῶτος Rasmus: κάτω πρῶτος 6 vid. p.394b
et Bergk. 1 p. 438 8 Διογένην] cf. Diog. Laert. 6, 72
10 ἢ μὴ R ib. μὴ εἶναι Benselerus: εἶναι 14 πάρ-
εστι ἢ: ydo ἐτι 16 ἢ 16 ᾿Αριστόβουλορ] add. καὶ
ἕτεροι πλείους vel καὶ ἄλλοι τινὲς R. cf. Epicur. p. 92, 38

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 409

καὶ Σωκράτης οἰόμενος αὑτῷ διαλέγεσθαι τὸ δαι-
μόνιον ὑπ᾽ εὐμενείας, καὶ Πίνδαρος ἀκούων ὑπὸ
τοῦ Πανὸς ἄδεσϑαί τι μέλος ὧν αὐτὸς ἐποίησε
μετρίως ἔχαιρεν; ἢ Φορμίων τοὺς 4᾽΄οσκόρους ἢ τὸν
5 40xAqmióv Σοφοκλῆς ξενίξειν αὐτός ve πειϑόμενος B
καὶ τῶν ἄλλων οὕτως ἐχόντων διὰ τὴν γενομένην
ἐπιφάνειαν; ἃ δ᾽ Ἑρμογένης ἐφρόνει περὶ τῶν ϑεῶν,
ἄξιόν ἐστιν αὐτοῖς ὀνόμασι διαμνημονεῦσαι" “οὗτοι
γάρ᾽ φησίν “οἱ πάντα μὲν εἰδότες πάντα δὲ δυνά-
10 μενον 96oí(, οὕτω μοι φίλοι εἰσίν, ὡς διὰ τὸ ἐπι-
μελεῖσϑαί μου οὕποτε λήϑω αὐτοὺς οὔτε νυκτὺς
οὔϑ᾽ ἡμέρας οὔϑ᾽ ὅποι ἂν δρμῶμαι οὔϑ᾽ ὅ τι ἂν
μέλλω πράττειν" διὰ δὲ τὸ προειδέναι καὶ ὅ τι ἐξ
ἑκάστου ἀποβήσεται σημαίνουσι, πέμποντες ἀγγέλους,
15 φήμας καὶ ἐνύπνια καὶ οἰωνούς.᾽ἢ
28. “Καλὰ μὲν οὖν εἰχὸς εἶναι καὶ τὰ γιγνόμενα
παρὰ τῶν ϑεῶν᾽ τὸ δὲ γίγνεσϑαι διὰ τῶν ϑεῶν C
ταῦτ᾽ αὐτὰ μεγάλην ἡδονὴν ποιεῖ καὶ ϑάρσος ἀμήχα-
νον καὶ φρόνημα καὶ χαρὰν οἷον αὐγὴν ἐπιγελῶσαν
0 τοῖς ἀγαϑοῖς. οἵ δ᾽ ἄλλως ἔχοντες τῆς μὲν εὐτυχίας
τὸ ἥδιστον κολούουσι, ταῖς δὲ δυστυχίαις ἀπο-
στροφὴν οὐκ ἀπολείπουσιν, ἀλλ᾽ εἰς μίαν καταφυγὴν
καὶ λιμένα πράττοντες κακῶς, τὴν διάλυσιν καὶ τὴν
ἀναισϑησίαν, ἀποβλέπουσιν᾽' ὥσπερ εἴ τις ἐν πελάγει
465 καὶ χειμῶνι ϑαρρύνων ἐπιστὰς λέγοι μήτε τινὰ τὴν
8 οὗτοι γάρ — --- ἐνύπνια καὶ οἰωνούς) vid. Xenoph.
Symp. 4, 48 10 ὡς] ὥστε Xenophon 12 οὔτε add.
Rasmus 19 αὐγὴν Bryanus: αὐτὴν libri, nisi quod om.

Pal. 20 cf. Epicur. 311, 6 21 M (Pal): κωλύουσι
26 ἐπιστὰς] ἐπιβάτας Madvigius

410 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

ναῦν ἔχειν κυβερνήτην μήτε τοὺς Ζιοσκόρους αὖ-
D τοῖς ἀφίξεσθαι ᾿ἐπερχόμενόν τε μαλάξοντας βίαιον
πόντον ὠκείας v ἀνέμων ῥιπάς"᾽ οὐδὲν δ᾽ ὅμως
εἶναι δεινόν, ἀλλ᾽ ὅσον οὐδέπω καταποϑήσεσϑαι τὴν
ναῦν ὑπὸ τῆς ϑαλάττης ἢ συντριβήσδεσϑθαι ταχὺ πρὸς
τὰς πέτρας ἐχπεσοῦσαν. οὗτος γάρ ἐστιν Ó ᾿Επικού-
θειος λόγος ἐν νόσοις δειναῖς καὶ πόνοις ὑπερβαλ-
λουσιν" "ἐλπίξεις τι χρηστὸν παρὰ ϑεῶν δι᾽ εὐσέ-
βειαν; τετύφωσαι" τὸ γὰρ μακάριον xal ἄφϑαρτον
οὔτ᾽ ὀργαῖς οὔτε χάρισι συνέχεται. βέλτιόν τι τῶν
ἐν τῷ βίῳ μετὰ τὸν βίον ἐπινοεῖς; ἐξηπάτησαι" τὸ
γὰρ διαλυϑὲν ἀναισϑητεῖ τὸ δ᾽ ἀναισϑητοῦν οὐδὲν
πρὸς ἡμᾶς. πῶς οὖν, ἄνθρωπε, φαγεῖν us καὶ
E χαίρειν κελεύεις; ὅτι νὴ Ζία χειμαξομένῳ τὸ ναυ-
ἅγιον ἐγγύς ἐστιν ὁ γὰρ πόνος ὁ ὑπερβάλλων
συνάψει ϑανάτῳ. καίτοι νεὼς μὲν ἐχπεσὼν ἐπι-
βάτης διαλυϑείσης ἐπ᾽ ἐλπίδος ὀχεῖταί τινος ὡς “γῇ
προσέξων σῶμα καὶ διανηξόμενος, τῆς δὲ τούτων
φιλοδοφίας

᾿ἔχβασις οὔπη φαίνεϑ᾽ ἁλὸς πολιοῖο ϑύραξε᾽

τῇ ψυχῇ, ἀλλ᾽ εὐθὺς ἠφάνισται καὶ διέσπαρται καὶ
προαπόλωλε τοῦ σώματος" ὥσϑ᾽ ὑπερχαίρειν τὸ
πάνδοφον τοῦτο δόγμα καὶ ϑεῖον παραλαβοῦσαν,

2 cf. Bergk. 3 p. 1230. — ib. βίαιον] βιατὰν scripsit et
in versus distinxit Bergkius 6 τοιοῦτος R— 8 cf. Epicur.
p. 292, 17 9 τετύφλωσαι M 18 φαγεῖν] ϑαρρεῖν Em-
perius ib. καὶ] καὶ πιεῖν καὶ R 18 σῶμα Cobetus:
τὸ σῶμα libri. , Verba enim Euripidis sunt" 20 Hom.
& 410 23 cf. Epicur. p. 811, 3

m

οι

5

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 411

ὅτε τοῦ κακῶς πράττειν πέρας ἐστὶν αὐτῇ τὸ ἀπο-
λέσϑαι καὶ φϑαρῆναι καὶ μηδὲν εἶναι.

24. '4AÀà γάρ᾽ ἔφη πρὸς ἐμὲ βλέψας “εὔηϑές
ἔστι καὶ περὶ τούτου λέγειν ἡμᾶς, σοῦ πρῴην
5 ἀκηκοότας ἱχανῶς διαλεγομένου πρὸς τοὺς ἀξιοῦντας
τὸν ᾿Επικούρου λόγον τοῦ Πλάτωνος περὶ ψυχῆς Ε
ῤάονας καὶ ἡδίους ἡμᾶς ποιεῖν πρὸς ϑαάνατον.
ὑπολαβὼν οὖν ὃ Ζεύξιππος "509 οὗτος᾽ ἔφη "δι᾽
ἐκεῖνον ἀτελὴς ὃ λόγος ἔσται, καὶ φοβηϑησόμεϑα
πρὸς ᾿Επίκουρον τὸ λοιπὸν λέγοντες; ἥκιστα᾽ ἔφην

ἐγώ "καί

1

e

“δὶς γὰρ ὃ δεῖ καλόν ἐστιν ἀκοῦσαι

xav ᾿Ἐμπεδοκλέα. πάλιν οὖν ὃ Θέων ἡμῖν παρα- 1104
κλητέος᾽ οὐ γὰρ αὐτὸν οἶμαι μὴ παρεῖναι τοῖς τότε
1 λεχϑεῖσιν, ἀλλὰ καὶ νέος ἐστὶ καὶ οὐ δέδιε μὴ
λήϑης εὐθύνας ὑπόσχῃ τοῖς νέοις.ἢ
25. Καὶ ὃ Θέων ὥσπερ ἐκβιασϑείς “ἀλλ᾽ εἰ δο-
κεῖ ταῦτα᾽ ἔφη “ποιεῖν, οὐ μιμήσομαί σε, ὦ ᾿4ριστό-
óqus: σὺ μὲν γὰρ ἐφοβήϑης τὰ τούτου λέγειν" ἐγὼ
:0 δὲ χρήσομαι τοῖς δοῖς᾽ ὀρϑῶς γάρ μοι διαιρεῖν
ἔδοξας εἰς τρία γένη τοὺς ἀνθρώπους, τὸ τῶν ἀδί-
κῶν καὶ πονηρῶν, δεύτερον δὲ τὸ τῶν πολλῶν καὶ
ἐδιωτῶν, τρίτον δὲ τὸ τῶν ἐπιεικῶν καὶ νοῦν ἐχόν-
των. οἱ μὲν οὖν ἄδικοι καὶ πονηροὶ τὰς xoc9' B

4 σοῦ M: οὐ 10 τὸ λοιπὸν Rasmus: τὸ λόγιον cf.
p. 1096 f. 1100 6 12 δὶς γὰρ ὃ δεῖ M: δεῖ παρ᾽ ὃ δεῖ
cf. Mullach. 1 vs. 232 14 μὴ addidi. De constructione
cf. ex. c. p. 968 b 24 καϑ' ^Auidov M: καϑόλου

412 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

“Αιδου δίκας καὶ τιμωρίας δεδιότες xal φοβούμενοι
κακουργεῖν καὶ διὰ τοῦτο μᾶλλον ἡσυχίαν ἄγοντες
ἥδιον βιώσδονται καὶ ἀταρακτότερον. οὐ yàg ᾿Ἐπί-
κουρος ἄλλῳ τινὶ τῆς ἀδικίας οἴεται δεῖν ἀπείργειν
ἢ φόβῳ κολάσεων. ὥστε καὶ προδσεμφορητέον ἐκεί- ὁ
vote τῆς δεισιδαιμονίας καὶ κινητέον ἐπ᾽ αὐτοὺς
ἅμα τὰ ἐξ οὐρανοῦ καὶ γῆς δείματα καὶ χάσματα
καὶ φόβους καὶ ὑπονοίας, εἰ μέλλουσιν ἐκπλαγέντες
ὑπὸ τούτων ἐπιεικέστερον ἔχειν καὶ πραότερον.
λυσιτελεῖ γὰρ αὐτοῖς τὰ μετὰ τὸν ϑάνατον φοβου- 1
μένοις μὴ ἀδικεῖν ἢ ἀδικοῦσιν ἐπισφαλῶς ἐν τῷ
βίῳ διάγειν καὶ περιφόβως.᾽
26. Τοῖς δὲ πολλοῖς καὶ ἄνευ φόβου περὶ τῶν
C ἐν “Διδου ἡ παρὰ τὸ μυϑῶδες τῆς ἀιδιότητος ἐλπὶς
καὶ ὁ πόϑος τοῦ εἶναι, πάντων ἐρώτων πρεσβύτατος 15
ὧν καὶ μέγιστος, ἡδονῇ 9" ὑπερβάλλει καὶ γλυκυϑυμίᾳ
τὸ παιδικὸν ἐχεῖνο δέος. ἧ καὶ τέκνα καὶ γυναῖκας
καὶ φίλους ἀποβάλλοντες εἶναί που μᾶλλον ἐθέλουσι
καὶ διαμένειν καχοπαϑοῦντας ἢ παντάπασιν ἐξῃρῆ-
σϑαι καὶ διεφϑάρϑαι καὶ γεγονέναι τὸ μηδέν᾽ ἡδέως s
ὃὲ τῶν ὀνομάτων τοῦ μεϑίστασϑαι τὸν ϑνήσκοντα
καὶ μεταλλάττειν καὶ ὅσα δηλοῖ μεταβολὴν ὄντα τῆς
ψυχῆς οὐ φϑορὰν τὸν ϑάνατον ἀκροῶνται καὶ λέ-
γουσιν οὕτως

“αὐτὰρ ἐγὼ κἀκεῖϑι φίλου μεμνήσομ᾽ ἑταίρου᾽ 55

,

8 cf. Epicur. p. 822, 20 φάσματα W 14 zoo& R:
περὶ 16 ἡδονῇ --- γλυκυϑὺμ R: ἡδονῆς — γλυκυϑυμίας
ib. 9" * 17 $ idem: ἢ 9 W: κακοπαϑοῦντες
265 Hom. X 390

(i

,
c
4

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 418

καί

“τί δοι πρὸς "Exrog ἢ γέροντ᾽ εἴπω πόσιν;

ἐκ δὲ τούτου παρατροπῆς γενομένης, καὶ ὅπλα καὶ
σχεύη καὶ ἱμάτια συνήϑη τοῖς τεϑνηκόσι καὶ ὡς ὁ
s Μίνως τῷ Γλαύκῳ

᾿Κρητικοὺς αὐλοὺς θανούσης κῶλα ποικίλης νεβροῦ᾽

συνϑάπτοντες ἥδιον ἔχουσι. κἄν τι δόξωσιν αἰτεῖν
καὶ ποϑεῖν ἐχείνους, χαίρουσιν ἐπιδιδόντες" ὥσπερ
ὁ Περίανδρος τῇ γυναικὶ τὸν κόσμον, ὡς δεομένῃ

19 καὶ ῥιγοῦν λεγούσῃ, συγκατέκαυσεν. οἵ δ᾽ «Αἰακοὶ
καὶ ᾿“σκάλαφοι καὶ ᾿ἀχέροντες οὐ πάνυ διαταράτ-
τουσιν, οἷς γε καὶ χοροὺς καὶ ϑέατρα καὶ μοῦσαν
ἡδομένοις παντοδαπὴν γενομένου δεδώκασιν. ἀλλ᾽
ἐκεῖνο τοῦ ϑανάτου τὸ πρόσωπον ὡς φοβερὸν καὶ

15 σκυϑρωπὸν καὶ σκοτεινὸν ἅπαντες ὑποδειμαίνουσι,
τὸ τῆς ἀναισϑησίας καὶ λήϑης καὶ ἀγνοίας" καὶ πρὸς
τό ᾿ἀπόλωλε᾽ καὶ τό “ἀνήρηται᾽ καὶ τό “οὐκ ἔστι
ταράσσονται καὶ δυσανασχετοῦσι τούτων λεγομένων,
ὧς τό

ἔπειτα κείσεται βαϑυδένδρῳ
ἐν χϑονὶ συμποσίων τε καὶ λυρᾶν ἄμοιρος
ἰαχᾶς τε παντερπέος αὐλῶν"

'2 Eur. Hec. 422 6 Nauck. p. 920 ib. ϑανούσης]
ϑανόντι Heckerus. ϑανοῦσι Rasmus 19 μοῦσαν ἡδονῆς
παντοδαπῆς γέμουσαν Μ. μοῦσαν ἡδοναῖς παντοδαπὴν
γινομένην RE 19 ὡς Duebnerus. οἷον ΒΒ 240 Bergk. 3
p.720 . ib. Duebnerus: ἐπιτακήσεται

414 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.
καί
“ἀνδρὸς δὲ ψυχὴ πάλιν ἐλθεῖν οὔτε λεϊστὴ
οὔϑ᾽ ἑλετή, ἐπεὶ ἄρ κεν ἀμείψεται ἔρκος ὀδόντων.

21. “ἯΗι καὶ προσεπισφάττουσιν οἷ ταυτὶ λέγοντες
ἅπαξ ἄνϑρωποι γεγόναμεν, δὶς δ᾽ οὐκ ἔστι γενέ- s
σϑαι' δεῖ δὲ τὸν αἰῶνα μηκέτ᾽ εἶναι. καὶ γὰρ τὸ

F παρὸν ὡς μικρὸν μᾶλλον δὲ μηδ᾽ ὁτιοῦν πρὸς τὰ
σύμπαντα ἀτιμάσαντες ἀναπόλαυστον προΐενται, καὶ
ὀλιγωροῦσιν ἀρετῆς καὶ πράξεως οἷον ἐξαϑυμοῦντες
καὶ καταφρονοῦντες ἑαυτῶν, ὡς ἐφημέρων καὶ ἀβε- 1

1106 βαέων καὶ πρὸς οὐδὲν ἀξιόλογον γεγονότων. τὸ γάρ
᾿ἀναισϑητεῖν τὸ διαλυϑὲν καὶ μηδὲν εἶναι πρὸς
ἡμᾶς τὸ ἀναισϑητοῦν᾽ οὐκ ἀναιρεῖ τὸ τοῦ ϑανάτου
δέος ἀλλ᾽ ὥσπερ ἀπόδειξιν αὐτοῦ προστέϑησιν" αὐτὸ
γὰρ τοῦτ᾽ ἐστίν, ὃ δέδοικεν ἡ φύσις 15

“ἀλλ᾽ ὑμεῖς μὲν πάντες ὕδωρ καὶ γαῖα γένοισϑε,᾽

τὴν εἰς τὸ μὴ φρονοῦν μηδ᾽ αἰσϑανόμενον διάλυσιν
τῆς ψυχῆς, ἣν ᾿Επέκουρος εἰς κενὸν καὶ ἀτόμους
διασπορὰν ποιῶν ἔτι μᾶλλον ἐκκόπτει τὴν ἐλπίδα
τῆς ἀφϑαρσίας" δι’ ἣν ὀλίγου δέω λέγειν πάντας Ὁ
εἶναι καὶ πάσας προϑύμους τῷ Κερβέρῳ διαδάκνε-

2 Hom. 1 4053 4$ W: ἢ libri. τέ καὶ προσεπιρρά-
πτουσιν αὶ 5 cf. Epicur. 162,11: 6 εἶναι Ἐὶ ex p. 1106 f:
ἐέναι 1 τὰ σύμπαντα Duebnerus: τὸ σύμπαντα libri.
τὸν σύμπαντα αἰῶνα W 8 Cobetus: ἀτιμήσαντες
ib. W: ἀναπόλαυστα 12 ἀναισϑητεῖν τὸ Gatakerus:
ἀναίσθητον καὶ οὗ Epicur.p.311,10 Ὁ. διαλυϑὲν Usenerus *:
λυϑὲν 16 Hom. H 99 19 ποιῶν] καλεῖ, ποιῶν ER
21 δάκνεσθαι Jacobs praeter necessitatem

NON POSSE SUAVITEE VIVI SEC. EPIC. 415

σϑαι καὶ φορεῖν εἰς τὸν ἄτρητον, ὅπως ἐν τῷ εἶναι
μόνον διαμένωσι μηδ᾽ ἀναιρεϑῶσι. καίτοι ταῦτα Β
μέν, ὥσπερ ἔφην, οὐ πάνυ πολλοὶ δεδίασι, μητέρων
ὄντα καὶ τιτϑῶν δόγματα καὶ λόγους μυϑώδεις᾽ οἵ
s 0b xal δεδιότες τελετάς τινας αὖ πάλιν καὶ καϑαρ-
μοὺς οἴονται βοηϑεῖν, οἷς ἁγνισάμενοι διατελοῖεν
ἐν “Διδου παίξοντες καὶ χορεύοντες ἐν τοῖς αὐγὴν
καὶ πνεῦμα καϑαρὸν καὶ φϑόγγον ἔχουσιν. ἡ δὲ
τοῦ ξῆν στέρησις ἐνοχλεῖ καὶ νέους καὶ γέροντας"

10 'Óveégoreg yàg φαινόμεϑ᾽ ὄντες
τοῦδ᾽, ὅττι τόδε στίλβει κατὰ γῆν᾽

ὡς Εὐριπίδης φησίν οὐδὲ ῥᾳδίως οὐδ᾽ ἀλύπως
ἀκούομεν

“ὃς ἄρ᾽ εἰπόντα μὲν τηλαυγὲς ἀμβρόσιον
15 ἐλασίππου πρόσωπον
ἀπέλιπεν &uégag."

28. ᾿Διὸ τῇ δόξῃ τῆς ἀϑανασίας συναναιροῦσι C
τὰς ἡδίστας ἐλπίδας καὶ μεγίστας τῶν πολλῶν. τί
δῆτα τῶν ἀγαθῶν οἰόμεϑα καὶ βεβιωχότων ὁσίως

1 τὸν ἄτρητον) τὸν τρητὸν πέθον R. τὸν τρητὸν Ras-
mus coll. Suida: ,,£(g τὸν τετρημένον, λείπει πέθϑον". Fort.
τὸν εὔτρητον sc. πέϑον cf. Leutsch. 2 p. 164. 4 δόγματα]
διηγήματα W 7 τοῖς] τόποις idem; malim τοῖς τόποις
τοῖς δ φϑόγγον] φέγγος ER. recte ut. vid. 10 vid. Eur.
Hipp. 194 11 ὅττι Duebnerus: óc 14 cf. Bergk. 8
p. 720 Ὁ. ἀμβρόσιον τηλαυγὲς idem — 15 πρόσωπον Ἢ:
πρὸς τόπον 16 ἀπέλιφ᾽ Bergkius, ,,nisi forte tragici
alicuius est'' 17 Διὸ τῇ δόξῃ — οἰόμεθα] fort. Εἰ δὲ
τῇ δόξῃ — τῶν πολλῶν, τί δῆτα --- οἰόμεθα

416 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

καὶ δικαίως, ot κακὸν μὲν οὐδὲν ἐκεῖ τὰ δὲ κάλ-
λιστα καὶ ϑειότατα προσδοκῶσι; πρῶτον μὲν γὰρ
ἀϑληταὶ στέφανον οὐκ ἀγωνιξόμενοι λαμβάνουσιν
ἀλλ᾽’ ἀγωνισάμενοι καὶ νικήσαντες" οὕτως ἡγούμενοι
τοῖς ἀγαϑοῖς τὰ νικητήρια τοῦ βίου μετὰ τὸν βίον
ὑπάρχειν ϑαυμάσιον οἷον φρονοῦσι τῇ ἀρετῇ πρὸς
ἐκείνας τὰς ἐλπίδας᾽ ἐν αἷς ἐστι καὶ τοὺς νῦν
ὑβρίξοντας ὑπὸ πλούτου καὶ δυνάμεως καὶ κατα-
γελῶντας ἀνοήτως τῶν κρειττόνων ἐπιδεῖν ἀξίαν
D δίκην τίνοντας. ἔπειτα τῆς ἀληϑείας καὶ ϑέας τοῦ
ὄντος οὐδεὶς ἐνταῦϑα τῶν ἐρώντων ἐνέπλησεν ἕαυ-
τὸν ἱκανῶς, οἷον δι’ ὁμίχλης ἢ νέφους τοῦ σώματος
ὑγρῷ καὶ ταραττομένῳ τῷ λογισμῷ χρώμενος, ἀλλ᾽
ὄρνιϑος δίκην ἄνω βλέποντες ὡς ἐκπτησόμενοι τοῦ
σώματος εἰς μέγα τι καὶ λαμπρόν, εὐσταλῆ καὶ
ἐλαφρὰν ποιοῦσι τὴν ψυχὴν ἀπὸ τῶν ϑνητῶν, τῷ
φιλοσοφεῖν μελέτῃ χρώμενοι τοῦ ἀποϑνήσκχειν. οὕτω
μέγα τι καὶ τέλεον ὄντως ἀγαϑὸν ἡγοῦνται τὴν
τελευτήν, ὡς βίόν ἀληϑῆ βιωδομένην ἐκεῖ τὴν ψυχήν,
οὐχ ὕπαρ νῦν ξῶσαν ἀλλ᾽ ὀνείρασιν ὅμοια πάσχου-
E σαν. εἰ τοίνυν “ἡδὺ πανταχόϑεν ἡ φίλου μνήμη
τεϑνηκότος᾽ ὥσπερ "Emíxovgoo εἶπε, καὶ ἤδη νοεῖν
πάρεστιν ἡλίκης ἑαυτοὺς χαρᾶς ἀποστεροῦσι φάσ-
ματα μὲν καὶ εἴδωλα τεϑνηκότων ἑταίρων οἰόμενοι
δέχεσϑαι καὶ ϑηρεύειν, οἷς οὔτε νοῦς ἔστιν οὔτ᾽

1 οἱ Madvigius 8 X: οὐ λαμβάνουιν 18 ὁγρῷ]
ἀμυδρῷ Emperius 16 λαμπρὸν] add. φῶς B, non opus
18 ἡγοῦνται X: ἡγοῦμαι 21 cf. Epicur. p. 164, 7
24 μὲν R

25

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 417

αἴσϑησις, αὐτοῖς δὲ συνέσεσϑαι πάλιν ἀληϑῶς καὶ
τὸν φίλον πατέρα καὶ τὴν φίλην μητέρα καί που
γυναῖχα χρηστὴν ὄψεσϑαι μὴ προσδοκῶντες, μηδ᾽
ἔχοντες ἐλπίδα τῆς ὁμιλίας ἐκείνης καὶ φιλοφροσύ-
δνης, ἣν ἔχουσιν oí ταὐτὰ Πυϑαγόρᾳ καὶ Πλάτωνι
καὶ Ὁμήρῳ περὶ ψυχῆς δοξάξοντες. d δ᾽ ὅμοιόν
ἔστιν αὐτῶν τὸ πάϑος, Ὅμηρος ὑποδεδήλωκεν, εἴ-
δωλον τοῦ “Αἰνείου καταβαλὼν εἰς μέσον τοῖς μαχο- F
μένοις ὡς τεϑνηκότος, εἶϑ᾽ ὕστερον αὐτὸν ἐκεῖνον
10 ἀναδείξας ᾿ξωὸν καὶ ἀρτεμέα προσιόντα καὶ μένος
ἐσθλὸν ἔχοντα᾽ τοῖς φίλοις “οἵ δ᾽ ἐχάρησαν᾽
φησί, καὶ τὸ εἴδωλον μεϑέμενοι περιέσχον αὐτόν. 1106
οὐκοῦν καὶ ἡμεῖς, τοῦ λόγου δεικνύοντος, ὡς ἔστιν
ἐντυχεῖν ἀληθῶς τοῖς τεϑνεῶσι καὶ τῷ φιλοῦντι
15 τοῦ φρονοῦντος αὐτοῦ καὶ φιλοῦντος ἅψασϑαι καὶ
συγγενέσϑαι ὃ * μὴ δυναμένους μηδ᾽ ἀπορρῖψαι
τὰ εἴδωλα πάντα καὶ τοὺς φλοιούς, ἐν οἷς ὀδυρό-
μενοι καὶ καινοπαϑοῦντες διατελοῦσιν.᾽
29, “ἄνευ δὲ τούτου, oí μὲν ἑτέρου βίου τὸν
9) ϑάνατον ἀρχὴν κρείττονος νομίξοντες, ἐάν v ἐν

b *: τὰ αὐτὰ 10Hom. E515 11ib.519 12M:
ϑέμενοι παρέσχον 14 καὶ τῷ φιλοῦντι — φιλοῦντος] καὶ
τοῦ φιλοῦντος αὐτοῦ καὶ φρονοῦντος Rasmus. Sed. fort.
καὶ τῷ φρονοῦντι καὶ φιλοῦντι τοῦ φρον. αὐτοῦ καὶ φιλοῦντος.
Proxima supplenda puto hunc in modum: συγγενί ΕΣΘΑ͂Ι,
χαίρειν ἐῶμεν τοὺς τοῦτο συμβαλΊΕΣ ΘΑΙ μὴ δυναμένους cett.
1b. Jacunae notam inseruit Duebnerus 17 εἴδωλα πάντα]
unum vocabulum latet iudice Madvigio. Quidni εἰδωλὰ
ταῦταϑ Ὁ. φλοιοὺρ] κλοιοὺς Madvigius — ib ἐφ᾽ οἷς W
18 κακοπαθοῦντες M. δεινοπαϑοῦντες R 19 ἄνευ δὲ
τούτων Benselerus

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 91

418 NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

ἀγαϑοῖς $61, μᾶλλον ἥδονται, μείξονα προσδοκῶν-
vtg^ ἄν τὲ μὴ κατὰ γνώμην τῶν ἐνταῦϑα τυγχάνω-
6v, οὐ πάνυ δυσχεραίνουσιν, ἀλλ᾽ αἱ τῶν μετὰ τὸν
Β ϑάνατον ἀγαϑῶν καὶ καλῶν ἐλπίδες ἀμηχάνους
ἡδονὰς καὶ προσδοκίας ἔχουσαι πᾶν μὲν ἔλλειμμα
πᾶν δὲ πρόσκρουμα τῆς ψυχῆς ἐξαλείφουσι καὶ
ἀφανίξουσιν ὥσπερ ἐν ὁδῷ, μᾶλλον δ᾽ Ó000 παρα-
τροπῇ βραχείᾳ, ῥαδίως τὰ συντυγχάνοντα καὶ με-
τρίως φερούσης. οἷς δ᾽ ὁ βίος εἰς ἀναισϑησίαν
περαίνει καὶ διάλυσιν, τούτοις Ó ϑάνατος οὐ τῶν 1
κακῶν μεταβολὴν ἀλλὰ καὶ τῶν ἀγαϑῶν ἀποβολὴν
ἐπιφέρων, ἀμφοτέροις μέν ἐστι λυπηρός, μᾶλλον δὲ
τοῖς εὐτυχοῦσιν ἢ τοῖς ἐπιπόνως ξῶσι" τούτων μὲν
γὰρ ἀποκόπτει τὴν ἄδηλον ἐλπίδα τοῦ πράξειν
ἄμεινον, ἐκείνων δὲ βέβαιον ἀγαϑόν, τὸ ἡδέως Civ,
ἀφαιρεῖται. καὶ καϑάπερ οἶμαι τὰ μὴ χρηστὰ τῶν
C φαρμάκων ἀλλ᾽ ἀναγκαῖα, οὐ κουφίέξζοντα τοὺς νο-
δοῦντας ἐπιτρίβει καὶ λυμαίνεται τοὺς ὑγιαίνοντας,
οὕτως ὃ ᾿Επικούρου λόγος τοῖς μὲν ἀϑλίως ξῶσιν
οὐκ εὐτυχῆ τελευτὴν ἐπαγγέλλεται τὴν διάλυσιν καὶ 90
ἀναίρεσιν τῆς ψυχῆς" τῶν δὲ φρονίμων καὶ σοφῶν
καὶ βρυόντων ἀγαϑοῖς παντάπασι κολούει τὸ εὔϑυ-
μον, ἐκ τοῦ ξῆν μακαρίως εἰς τὸ μὴ ξῆν μηδ᾽ εἶναι
καταστρέφων. αὐτόϑεν μὲν οὖν ἐστι δῆλον, ὡς ἀγα-

wu

5

μ᾿

6 *: πρόσκρουσμα 10 διάλυσιν R: διαλύει cf. Epicur.
p. 311, 18 11 ἀλλὰ καὶ τῶν ἀγαθῶν ἀποβολὴν W
16 γρηστὰ] χαρτὰ Rasmus 17 οὐ κουφίξοντα Madvigius
20 εὐτυχῆ idem: εὐτυχῆ τοῖς δὲ κακῶς πράσσουσι ib. cf.
Epicur. p. 811, 19 22 βρυαξζόντων Usenerus ib. W:
κωλύει 24 Usenerus: καταστρέφον

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. 419

Sv ἀποβολῆς ἐπίνοια λυπεῖν πέφυκεν, ὅσον ἐλπίδες
βέβαιοι καὶ ἀπολαύσεις εὐφραίνουσι παρόντων.
80. Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ λέγουσιν αὑτοῖς κακῶν
ἀπαύστων καὶ ἀορίστων λυϑεῖσαν ὑποψίαν ἀγαϑὸν Ὁ
5 βεβαιότατον καὶ ἥδιστον ἀπολιπεῖν τὴν ἐπίνοιαν τοῦ
λελύσϑαι" καὶ τοῦτο ποιεῖν τὸν ᾿Επικούρου λόγον,
ἱστάντα τοῦ ϑανάτου τὸ δέος ἐν τῇ διαλύσει τῆς
ψυχῆς. εἴπερ οὖν ἥδιστόν ἐστιν ἀπαλλαγὴ προσ-
δοκίας κακῶν ἀπείρων, πῶς οὐκ ἀνιαρὸν αἰωνίων
10 ἀγαϑῶν ἐλπίδος στερεῖσθαι καὶ τὴν ἀκροτάτην εὐ-
δαιμονίαν ἀποβαλεῖν; ἀγαϑὸν μὲν γὰρ οὐδετέροις
ἀλλὰ πᾶσι τοῖς οὖσι τὸ μὴ εἶναι παρὰ φύσιν καὶ
ἀλλότριον ὧν δ᾽ ἀφαιρεῖ τὰ τοῦ βίου κακὰ τῷ τοῦ
ϑανάτου κακῷ, τὸ ἀναίσθητον ἔχουσι παραμύϑιον
15 ὥσπερ ἀποδιδράσκοντες᾽ καὶ τοὐναντίον, οἷς ἐξ
ἀγαϑῶν εἰς τὸ μηδὲν ἡ μεταβολή, φοβερώτατον ὁρῶσι E
τέλος, ἐν ᾧ παύσεται τὸ μακάριον. οὐ γὰρ ὡς
ἀρχὴν ἑτέρου τὴν ἀναισϑησίαν δέδιεν ἡ φύσις, ἀλλ᾽
ὅτι τῶν παρόντων ἀγαϑῶν στέρησίς ἐστι τὸ γὰρ
x) οὐ πρὸς ἡμᾶς παντὸς ἀναιρέδει τοῦ ἡμετέρου γιγνό-
μενον ἤδη πρὸς ἡμᾶς ἔστε τῇ ἐπινοίᾳ᾽ καὶ τὸ ἀν-
αίἰσϑητον οὐ λυπεῖ τότε τοὺς μὴ ὄντας, ἀλλὰ τοὺς
ὄντας εἰς τὸ μὴ εἶναι βαπτομένους ὑπ᾽ αὐτοῦ καὶ
μηδ᾽ ὃς δυσομένους. ὅϑεν οὔϑ᾽ ὃ Κέρβερος οὔϑ᾽

1 ἐπίνοια] δα. τοσοῦτον ἃὶ 8 αὑτοῖς] αὐτοὶ R οὗ, Epicur.

p. 811, 81 4 καὶ) om. mei 10 M: ἐλπίδαχ, 15 W:

ἀποδιδράσκοντα — 16 ἡ X ib. X: ὁρῶ ἐντελέξ 18 ἑτέρου]

add. κακοῦ αὶ 28 X: βλαπτομένους ib. καὶ 24 μηδ᾽ ὡς

δυσομένους] καὶ μήπω ἐκδυσομένους Duebnerus. Malim ὡς

μη[4᾿ δ]λως [ἀνα ]σΙυσομένους 10. οὔϑ᾽ — οὔϑ'᾽ *: οὐδὲ — οὐδὲ
21*

490 |) NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC.

ὁ Κωκυτὸς ἀόριστον ἐποίησε τοῦ ϑανάτου τὸ δέος,
ἀλλ᾽ ἡ τοῦ μὴ ὄντος ἀπειλή, μεταβολὴν εἰς τὸ εἶναε
πάλιν οὐκ ἔχουσα τοῖς φϑαρεῖσι" “δὶς γὰρ οὐκ ἔστε
F γενέσθαι, δεῖ δὲ τὸν αἰῶνα μὴ εἶναι᾽ κατ᾽ Ἐπί-
κουρον. εἰ γάρ ἐστι πέρας τῷ εἶναι τὸ μὴ εἶναι,
τοῦτο δ᾽ ἀπέραντον καὶ ἀμετάστατον, εὕρηται κακὸν
αἰώνιον ἡ τῶν ἀγαϑῶν στέρησις, ἀναισϑησίαν μηδέ-
ποτὲ παυδομένην. καὶ δοφώτερος “Ηρόδοτος εὐπὼν
ὡς “δ ϑεὸς γλυκὺν γεύσας τὸν αἰῶνα φϑονερὸς ἐν

1107 αὐτῷ ὧν φαίνεται᾽" καὶ μάλιστα τοῖς εὐδαιμονεῖν

δοκοῦσιν, οἷς δέλεάρ ἐστι λύπης τὸ ἡδύ, γευομένοις
ὧν στερήσονται. τίνα γὰρ εὐφροσύνην ἢ ἀπόλαυσιν
καὶ βρυασμὸν οὐκ ἂν ἐκκρούδειξ καὶ καταγάγοι
ἐμπίπτουσα συνεχῶς ἡ ἐπίνοια τῆς ψυχῆς, ὥσπερ
εἰς πέλαγος ἀχανὲς τὸ ἄπειρον ἐχχεομένης, τῶν ἐν
ἡδονῇ τιϑεμένων τὸ καλὸν καὶ μακάριον; εἰ δὲ δὴ
καὶ μετ᾽ ἀλγηδόνος, ὥσπερ ᾿Επίκουρος οἴεται, τοῖς
πλείστοις ἀπόλλυσϑαι συμβαίνει, παντάπασιν ἀπαρη-
γόρητός ἐστιν Ó τοῦ ϑανάτον φόβος, εἰς ἀγαϑῶν
στέρησιν διὰ κακῶν ἄγοντος.

81. "Καὶ πρὸς ταῦτα μὲν οὐκ ἀποκαμοῦνται μα-
χόμενοι καὶ βιαξόμενοι πάντας ἀνθρώπους. ἀγαϑὸν
B μὲν ἡγεῖσϑαι τὴν τῶν κακῶν ἀποφυγήν, κακὸν δὲ
μηκέτι νομίξειν τὴν τῶν ἀγαϑῶν στέρησιν" ἐκεῖνο

2 M: μεταβαλεῖν 4 "ExínovQov| v. Epicur. p. 162, 16
6 W: τὸ πέρας ἸΙἸΡ. εἶναι τὸ idem 6 εὔρηται] — εὔρηκεν
ἑαυτῇ. W corr. εὔρηκεν 8. Ἡρόδοτος) 1,46 10 os] ἐὼν"
18 καταγάγοι] κατάγε mei. κατάξειεν Hauptius, quod quis
in καταγάγοι correxerit. cf. p. 526 b. Sed malim κατα-
παύσειεν 17 ᾿Επίκουρος] cf. Epicur. p. 812, 6

20

NON POSSE SUAVITER VIVI SEC. EPIC. | 491

δ᾽ ὁμολογοῦσι, τὸ μηδεμίαν ἐλπίδα μηδὲ χαρὰν
ἔχειν τὸν ϑάνατον ἀλλ᾽ ἀποκεκόφϑαι πᾶν τὸ ἡδὺ
καὶ τἀγαθόν. ἐν ᾧ χρόνῳ πολλὰ καλὰ καὶ μεγάλα
καὶ ϑεῖα προσδοκῶσιν οἵ τὰς ψυχὰς ἀνωλέϑρους
5 εἶναι διανοούμενοι καὶ ἀφϑάρτους, ἢ μακράς τινας
χρόνων περιόδους νῦν μὲν ἐν γῇ νῦν δ᾽ ἐν οὐ-
ρανῷ περιπολούσας, ἄχρι οὗ συνδιαλυϑῶσι τῷ
κόσμῳ, μεϑ᾽ ἡλίου καὶ σελήνης εἰς πῦρ νοερὸν
ἀναφϑεῖσαι. τοιαύτην χώραν ἡδονῶν τοσούτων

10 Exíxovgog ἐκτέμνεται, καὶ ἐπὶ ταῖς ἐκ ϑεῶν ἐλπίσιν C
ὥσπερ εἴρηται καὶ χάρισιν ἀναιρεϑείσαις τοῦ ϑεωρη-
τικοῦ τὸ φιλομαϑὲς καὶ τοῦ πρακτικοῦ τὸ φιλότι-
μον ἀποτυφλώσας εἰς στενόν τι κομιδῇ καὶ οὐδὲ
καϑαρὸν τὸ ἐπὶ τῇ σαρκὶ τῆς ψυχῆς χαῖρον συν-

15 ἔστειλε καὶ κατέβαλε τὴν φύσιν, ὡς μεῖξον ἀγαϑὸν
τοῦ τὸ καχὸν φεύγειν οὐδὲν ἔχουσαν.

8 *: τὸ ἀγαϑόν 7 *: ἄχρις 10 ἐπὶ ταῖς Mad-
vigius: ταῖς ib. cf. Epicur. p. 282, 1 11 Madvigius:
ἐπὶ τοῦ €soQnqtixob

D ΠΡῸΣ K9AQS9'THN.
Ex
1. Κωλώτης, ὃν '"Exíxovoog εἰώϑει Κωλωτάραν
E ὑποκορίξεσϑαι καὶ Κωλωτάριον, ὦ Σατορνῖνε, βιβλίον
ἐξέδωκεν, ἐπιγράψας 'περὶ τοῦ ὅτι κατὰ τὰ τῶν
ἄλλων φιλοσόφων δόγματα οὐδὲ ξῆν ἔστιν.᾽ ἐκεῖνο
μὲν οὖν Πτολεμαίῳ τῷ βασιλεῖ προσπεφώνηται" ἃ
δ᾽ ἡμῖν ἐπῆλϑεν εἰπεῖν πρὸς τὸν Κωλώτην, ἡδέως ἂν
οἶμαί δὲ γεγραμμένα διελθεῖν, φιλόκαλον καὶ φι-
λάρχαιον ὄντα καὶ τὸ μεμνῆσϑαι καὶ διὰ χειρῶν
ἔχειν ὡς μάλιστα δυνατόν ἐστι τοὺς λόγους τῶν πα-
λαιῶν βασιλικωτάτην διατριβὴν ἡγούμενον.

2. Ἔναγχος οὖν ἀναγιγνωσκομένου τοῦ συγ-
aF γράμματος, εἷς τῶν ἑταίρων, ᾿Αριστόδημος ὁ ΔΑἰγιξύς,
οἶσϑα γὰρ τὸν ἄνδρα τῶν ἐξ ᾿Δκαδημείας οὐ vog-
ϑηκοφόρον ἀλλ᾽ ἐμμανέστατον ὀργιαστὴν Πλάτωνος,
οὐκ οἷδ᾽ ὅπως παρὰ τὸ εἰωϑὺς ἐγκαρτερήσας σιωπῇ
καὶ παρασχὼν ἑαυτὸν ἀκροατὴν ἄχρι τέλους κόσμιον,

ὡς τέλος ἔσχεν ἡ ἀνάγνωσις ᾿εἶεν᾽ ἔφη “τίνα τούτῳ

1 ΠΡΟΣ ΚΩΛΩΤῊΝ *: πρὸς κολώτην, nisi quod add.
περὶ τῶν ἄλλων φιλοσόφων codex E. Ceterum Κωλώτης
scripsi οὗ hic οὗ infra 8 σατορνῖλε BE 14 *: &xa-
δημίας

ADVERSUS COLOTEN. 423

μαχούμενον ἀνίσταμεν ὑπὲρ τῶν φιλοσόφων; οὐ
γὰρ ἄγαμαι τὸ τοῦ Νέστορος, ἐλέσϑαι δέον ἐκ τῶν
ἐννέα τὸν ἄριστον, ἐπὶ τῇ τύχῃ ποιουμένου καὶ
διακληροῦντος.᾽ ᾿ἀλλ᾽ δρᾷς, ἔφην, ὅτι κἀκεῖνος ἐπὶ

5 τὸν κλῆρον ἑαυτὸν ἔταξεν, ὥστε τοῦ φρονιμωτάτου
βραβεύοντος γενέσϑαι τὸν κατάλογον"

ἐἐκ δ᾽ ἔϑορε κλῆρος κυνέης, ὃν ἄρ᾽ ἤϑελον αὐτοί, 1108
“ἴαντος.ἢ

οὐ μὴν ἀλλ᾽ εἰ σὺ προστάττεις ἐλέσϑαι,

ς

10 πῶς ἂν ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆος ἐγὼ ϑείοιο λαϑοίμην;᾽

ὅρα δὴ καὶ σκόπει. πῶς ἀμυνῇ τὸν ἄνδρα. καὶ
ὁ "4oioróüquog “ἀλλ᾽ οἶσϑα᾽ ἔφη 'τὸ τοῦ Πλά-
τῶνος. ὅτι τῷ παιδὶ χαλεπήνας οὐκ αὐτὺς ἐν-
ἔτεινε πληγὰς ἀλλὰ Σπεύσιππον ἐκέλευσεν, εἰπὼν
15 αὐτὸς ὀργίξεσϑαι᾽ καὶ σὺ τοίνυν παραλαβὼν κόλαξε
τὸν ἄνθρωπον ὅπως βούλει" ἐγὼ γὰρ ὀργίξομαι.ἢ
ταὐτὰ δὴ καὶ τῶν ἄλλων παρακελευομένων “λεκτέον B
μέν᾽ ἔφην “ἄρα, φοβοῦμαι δὲ μὴ δόξω καὶ αὐτὸς
ἐσπουδακέναι μᾶλλον ἢ δεῖ πρὸς τὸ βιβλίον ὑπ᾽
80 ὀργῆς, δι’ ἀγροικίαν καὶ βωμολοχίαν καὶ ὕβριν
τἀνθρώπου χόρτον τινὰ προβάλλοντος ** ἤσεως
Σωκράτει, καὶ πῶς εἰς τὸ στόμα τὸ σιτίον οὐκ εἰς
τὸ οὖς ἐντίϑησιν, ἐρωτῶντος. ἀλλ᾽ ἴσως ἂν ἐπὶ

2 ἄγαμαι τὸ Cobetus: ἄγαν 8 B 4 E. 7 cf. Hom. H 182
10 id. K 248 16 κόλαξε R: κόμιξε 17 *: τὰ αὐτὰ
19 ὑπ᾽ ὀργῆς W: ὑπὲρ τῆς 21 Ἐ: τοῦ ἀνθρώπου ib.lac.
4—6 B 9—8 E. ἀντὶ ἄρτου καταφρονοῦντι αἰσϑήσεως
suppl W. Malim προβάλλοντος [ἀντὶ σιτ]ήσεως

424 ADVERSUS COLOTEN.

τούτοις καὶ γελάσειέ τις ἐννοήσας τὴν Σωκράτους
πραότητα καὶ χάριν, “ὑπέρ ye μέντοι παντὸς ᾿Ελλή-
vov στρατοῦ᾽ τῶν ἄλλων φιλοσόφων, ἐν οἷς Ζημό-
κριτός ἐστι καὶ Πλάτων καὶ Στίλπων καὶ ᾿Εμπεδο-
κλῆς καὶ Παρμενίδης καὶ Μέλισσος, οἵ κακῶς :

Ο ἀκηκοότες, οὐ μόνον “αἰσχρὸν σιωπᾶν᾽ ἀλλ᾽ οὐδ᾽
ὅσιον ἐνδοῦναί τι καὶ ὑφελέσϑαι τῆς ἄκρας ὑπὲρ
αὐτῶν παρρησίας, εἰς τοῦτο δόξης φιλοσοφίαν προ-
αγαγόντων. καίτοι τὸ μὲν ξῆν οἵ γονεῖς μετὰ τῶν
ϑεῶν ἡμῖν ἔδωκαν, παρὰ δὲ τῶν φιλοσόφων δέκης 1
καὶ νόμου συνεργὸν οἰόμεϑα λόγον ἐπιϑυμιῶν
κολαστὴν λαβόντες εὖ Div: τὸ δ᾽ εὖ ξῆν ἐστὶ xov
νωνικῶς ξῆν καὶ φιλικῶς καὶ σωφρόνως καὶ δικαίως.
ὧν οὐδὲν ἀπολείπουσιν οἵ περὶ γαστέρα τἀγαϑὸν
εἶναι βοῶντες οὐκ ἂν δὲ τὰς ἀρετὰς ὁμοῦ πάσας 15
τετρημένον χαλκοῦ πριάμενοι δίχα τῆς ἡδονῆς πάδης
πανταχόϑεν ἐξελαϑείσης" ἐνδεῖν δ᾽ αὐτοῖς τὸν περὶ
ϑεῶν καὶ ψυχῆς λόγον, ὡς ἡ μὲν ἀπόλλυται διαλυ-
ϑεῖσα, τοῖς δ᾽ οὐδενὸς μέλει τῶν xaO" ἡμᾶς. τοῖς

D μὲν γὰρ ἄλλοιρ φιλοσόφοις ἐγκαλοῦσιν οὗτοι διὰ 90
τὸ σωφρόνως τὸ ξῆν ἀναιροῦσιν" ἐκεῖνοι δὲ τούτοις,
ὅτε ξῆν ἀγεννῶς καὶ ϑηριωδῶς διδάσκουσι.

2 Nauck. p. 619 5 oí] del Emperius Β ἀκηκοό-
τος idem ib. Nauck. p. 619 14 cf. Epicur. p. 316, 26
15 πάσας — ἐξελαϑείσης Usenerus, ubi tamen πάσας itera-
tum non placet 16 ἡδονῆς, ἧς πάσης καὶ πανταχόϑεν
ἐξελαϑείσης οὐκ ἄξιον εἶναι ζῆν φυσιολογίας δ᾽ ἔνδεῖν
αὐτοῖς cett. W. Nil nisi pro ἡ δεῖν Bcribendum aut οὐ
δεῖν aut οὐδὲν δεῖν vid. 20 διὰ τὸ σωφρόνως *: διὰ τὸ
σοφὸν ὡς libri. ὅτι διὰ τὸ σωφρόνως M, ubi ὅτε superfluum
est quippe quod in participio ἀναιροῦσι contineatur

ADVERSUS COLOTEN. 425

8. “Καίτοι ταῦτα μὲν ἐγκέκραται τοῖς Ἐπικούρου
λόγοις καὶ διαπεφοίτηκεν αὐτοῦ τῆς φιλοσοφίας. ὃ
0à Κωλώτης ὅτι φωνάς τινας ἐρήμους πραγμάτων
ἀποσπῶν καὶ μέρη λόγων καὶ σπαράγματα κωφὰ τοῦ

5 βεβαιοῦντος καὶ συνεργοῦντος πρὸς νόησιν καὶ,
πίστιν ἕλκων ὥσπερ ἀγορὰν ἢ πίνακα τεράτων συν-
τίθησι τὸ βιβλίον, ἴστε δήπου παντὸς μᾶλλον ὑμεῖς,
ἔφην, τὰ συγγράμματα τῶν παλαιῶν διὰ χειρὸς
ἔχοντες. ἐμοὶ ὃὲ δοκεῖ χκαϑάπερ “δ Μυδὸς ἐφ᾽ αὗ-

19 τὸν ἀνοίγειν οὐ ϑύραν μίαν᾽ ἀλλὰ ταῖς πλείσταις E
τῶν ἀποριῶν καὶ μεγίσταις περιβάλλειν τὸν ᾿Επί-
κουρον. ἄρχεται γὰρ ἀπὸ zfquoxgírov, καλὰ καὶ
πρέποντα διδασκάλια κομιξομένου παρ᾽ αὐτοῦ" καί-
τοι πολὺν χρόνον αὐτὸς ἑαυτὸν ἀνηγόρευς Ζ΄ημο-

15 κρίτειον ὃ "Exíxovgog, ὡς ἄλλοι vs λέγουσι xal
Δεοντεύς, εἷς τῶν ἐπ’ ἄκρον ᾿Επικούρου μαϑητῶν,
πρὸς “υκόφρονα γράφων τιμᾶσϑαί τέ φησι τὸν
Ζημόκριτον ὑπ᾽ ᾿Επικούρου διὰ τὸ πρότερον ἅψασϑαι
τῆς ὀρϑῆς γνώσεως, καὶ τὸ σύνολον τὴν πραγμα-

0 τείαν Ζημοχρέίτειον προσαγορεύεσθαι διὰ τὸ πέερι-
πεσεῖν αὐτὸν πρότερον ταῖς ἀρχαῖς περὶ φύσεως.
ὁ ὃὲ Μητρόδωρος ἄντιχρυς περὶ φιλοσοφίας εἴρηκεν,
ὧς. εἰ μὴ προκαϑηγήσατο Ζημόκριτος, οὐκ ἂν
προῆλϑεν ᾿Επίκουρος ἐπὶ τὴν σοφίαν. ἀλλ᾽ εἰ κατὰ F

ὁ τὰ Ζημοκρίτου δόγματα ξῆν οὐκ ἔστιν, ὡς οἴεται

| 9 ἐφ᾽ αὑτὸν ἀνοίγειν] vid. Leutsch. 1 p. 114 129 cf.
. . Bpiecur. p. 175, 6 20 διὰ τὸ — περὶ φύσεως) seclusit
| Duebnerus 22 περὶ] ἐν τῷ περὶ Menagius

426 ADVERSUS COLOTEN.

Κωλώτης, γελοῖος ἦν ἐπὶ τὸ μὴ fiv ἄγοντι Ζ4ημο-
κρίτῳ κατακολουθϑῶν ὁ ᾿Επίκουρος.ἢ
4. “Ἐγκαλεῖ δ᾽ αὐτῷ πρῶτον, ὅτι τῶν πραγμά-
τῶν ἕκαστον εἰπὼν οὐ μᾶλλον τοῖον ἢ τοῖον εἶναι
1109 συγκέχυκε τὸν βίον. ἀλλὰ τοσοῦτόν ys Ζ]ημόκριτος
ἀποδεῖ τοῦ νομίξειν μὴ μᾶλλον εἶναι τοῖον ἢ τοῖον
τῶν πραγμάτων ἕκαστον, ὥστε Πρωταγόρα τῷ σο-
φιστῇ τοῦτ᾽ εἰπόντι μεμαχῆσϑαι καὶ γεγραφέναι
πολλὰ καὶ πιϑανὰ πρὸς αὐτόν" οἷς οὐδ᾽ ὄναρ ἐν-
τυχὼν ὃ Κωλώτης ἐσφάλη περὶ λέξιν τάἀνδοός, τὸ
ἐν ἧ διορέξεται μὴ μᾶλλον τό ᾿δέν᾽ ἢ τό “μηδέν᾽
εἷναι, ᾿δέν᾽ μὲν ὀνομάξων τὸ σῶμα “μηδέν᾽ δὲ τὸ
κενόν, ὡς καὶ τούτου φύσιν τινὰ καὶ ὑπόστασιν
ἰδίαν ἔχοντος. ὁ δ᾽ οὖν δόξας τό ᾿ μηδέν᾽ μᾶλλον
εἶναι τοῖον ἢ τοῖον ᾿Επικουρείῳ δόγματι κέχρηται, is
B τῷ πάσας εἶναι τὰς δι᾿ αἰσθήσεως φαντασίας ἀλη-
ϑεῖς.᾽ εἰ γὰρ δυεῖν λεγόντων, τοῦ μὲν αὐστηρὸν
εἶναι τὸν οἷνον τοῦ δὲ γλυκύν, οὐδέτερος ψεύδεται
τῇ αἰσϑήσει, τί μᾶλλον ὁ οἶνος αὐστηρὺς ἢ γλυκύς
ἐστι; καὶ μὴν λουτρῷ ys τῷ αὐτῷ τοὺς μὲν dg
ϑερμῷ τοὺς δ᾽ ὡς ψυχρῷ χρωμένους ἰδεῖν ἔστιν᾽
οἱ μὲν γὰρ ψυχρὸν oí δὲ ϑερμὸν ἐπιβάλλειν κε-
λεύουσι. πρὸς δὲ Βερρονίκην τὴν “ηϊταύρου τῶν
“ακεδαιμονέων τινὰ γυναικῶν ἀφικέσϑαι λέγουσιν.
ὡς δ᾽ ἐγγὺς ἀλλήλων προσῆλϑον, εὐθὺς ἀποστρα- ss

΄ι

4 εἰπὼν X: ἑπιὼνὮδῤλ 10 *: τοῦ ἀνδρόξφ 14 ó] ὃ BE.
cf. Epicur, p. 188, 38 28 Βερονίκην τὴν ᾿ἀντιπάτρου R.
Στρατονίκην τὴν ΖΙηϊτάρου (l Ζηιοτάρου) τῶν Παιονίδων
τινὰ yvy. Rasmus cf. p. 268c

ADVERSUS COLOTEN. 421

φῆναι τὴν μὲν τὸ μύρον ὡς ἔοικε τὴν δὲ τὸ βού-
τυρον δυσχεράνασαν. εἴπερ οὖν μὴ μᾶλλόν ἔστιν
ἡ ἑτέρα τῆς ἑτέρας ἀληϑὴς αἴσϑησις, εἰκός ἐστι καὶ
τὸ ὕδωρ μὴ μᾶλλον εἶναι ψυχρὸν ἢ ϑερμὸν καὶ τὸ C
5 μύρον καὶ τὸ βούτυρον μὴ μᾶλλον εὐῶδες ἢ δυσ-
ὥδες. εἰ γὰρ ταὐτὸ φαινόμενον ἕτερον ἑτέρῳ φάδσκει
τις. ἀμφότερα εἶναι λέγων λέληϑεν.᾽
5. *A( δὲ πολυϑούλητοι συμμετρίαι καὶ ἁρμονέαι
τῶν περὶ τὰ αἰσϑητήρια πόρων ci vs πολυμιξίαι
i0 τῶν σπερμάτων. ἃ δὴ πᾶσι χυμοῖς καὶ ὀσμαῖς καὶ
χρόαις ἐνδιεσπαρμένα λέγουσιν ἑτέραν ἑτέρῳ ποιό-
τητος κινεῖν αἴσθησιν, οὐκ ἄντικρυς εἰς τὸ μὴ
μᾶλλον τὰ πράγματα συνελαύνουσιν αὐτοῖς; τοὺς
γὰρ οἰομένους ψεύδεσϑαι τὴν αἴσϑησιν, ὅτι τἀναντία
15 πάϑη γιγνόμενα τοῖς χρωμένοις ἀπὸ τῶν αὐτῶν
ὁρῶσι, παραμυϑούμενοι διδάσκουσιν, ὡς ᾿ ἀναπεφυρ- D
μένων καὶ συμμεμιγμένων ὁμοῦ τι πάντων, ἄλλου
δ᾽ ἄλλῳ πεφυκότος ἐναρμόξτειν, οὐκ ἔστι τῆς αὐτῆς
ποιότητος ἐπαφὴ καὶ ἀντίληψις οὐδὲ πᾶσι τοῖς μέ-
20 ρεόι κινεῖ πάντας ὡσαύτως τὸ ὑποκείμενον ἀλλ᾽
ἐκείνοις ἕκαστοι μόνοις ἐντυγχάνοντες, πρὸς ἃ σύμ-
μέετρον ἔχουσι τὴν αἴσϑησιν, οὐκ ὀρϑῶς διαμάχονται
περὶ τοῦ χρηστὸν ἢ πονηρὸν ἢ λευχὸν ἢ μὴ λευκὸν
εἶναι τὸ πρᾶγμα, τὰς αὑτῶν οἰόμενοι βεβαιοῦν αἰ-
55 σϑήσεις τῷ τὰς ἄλλων ἀναιρεῖν δεῖν δ᾽ αἰσϑήσει

6 ταὐτὸ *: τὸ αὐτὸ : αὖ τὸ libri :Ὀ. φαίψεσϑαι
Usenerus 7 zig] τις εἶναι, τὸ αὐτὸ ἀμφότερα 8 πολυ-
ϑούλλητοι BE 11 *: γροιαῖς 12 τὸ μὴ μᾶλλον] cf. paulo
post, p. 428,7 14: τὰ ἐναντία 2 δεῖν Usenerus: δεῖ

428 ADVERSUS COLOTEN.

μὲν μηδεμιᾷ μάχεσϑαι᾽ πᾶσαι γὰρ ἅπτονταί τινος,
E οἷον ἐκ πηγῆς τῆς πολυμιξίας ἑκάστη λαμβάνουσα
τὸ πρόσφορον καὶ οἰὐχεῖον" ὅλου δὲ μὴ κατηγορεῖν,
ἁπτομένους μερῶν, μηδὲ ταὐτὸ δεῖν οἴεσθαι πάσχειν
ἅπαντας, ἄλλους κατ᾽ ἄλλην ποιότητα καὶ δύναμιν
αὐτοῦ πάσχοντας. ὥρα δὴ σκοπεῖν, τίνες μᾶλλον
ἄνθρωποι τὸ μὴ μᾶλλον ἐπάγουσι τοῖς πράγμασιν
ἢ oV πᾶν μὲν τὸ αἰσϑητὸν κρᾶμα παντοδαπῶν ποιο-
τήτων ἀποφαίνουσι

“σύμμικτον ὥστε γλεῦκος αὐλητήριον,

ἔρρειν δ᾽ ὁμολογοῦσι τοὺς κανόνας αὐτοῖς καὶ παν-
τάπασιν οἴχεσθαι τὸ κριτήριον, ἄνπερ εἰλικρινὲς
αἰσϑητὸν ὁτιοῦν καὶ μὴ πολλὰ ἕκαστον ἀπέλιπον."

6. “Ὅρα δ᾽ ἃ περὶ τοῦ οἴνου τῆς ϑερμότητος ἐν
τῷ Συυμποσίῳ Πολύαινον αὑτῷ διαλεγόμενον ᾿Επί-

1 μηδεμιᾷ μάχεσθαι scripsi cum Duebnero: μὴδὲ δια-
μάχεσϑαι 4 Ἔ: τὸ αὐτὸ 6 doc δὴ W: ἄρα δεῖ B. ἄρα
δὴ E 8 oi] of BE 10 αὐλητήριον)] ὁλιστήριον Empe-
rius et Usenerus, quod probavit Nauckius p. 920, male,
nam ὑλιστήριον, ub omnia in -τήριος desinentia, quoniam
iraneitivam habet potestatem, nihil aliud significare potest
quam mustum quod ὁλέξειν non ὑλέξεσθαι aptum sit; quod
ineptum est, nam mustum non ὑλίζει sed ὑλέζδται; mitto
quod ὑλιστήριον adiectivum non invenitur. Sententia com-
moda non careret γλεῦκος ὑλιστηρίου, sed praestare vid.
αὐλητήριον; nam cum mustum fervet, sonum quendam
emittit qui, quo tempore mustum cum vinacea commistum
necdum colatum est, multo maior fit, maxima minimarum
bestiolaarum tamquam αὐλητῶν caterva circumstrepente
12 τὸ κριτήριον ἄν, εἴπερ — ἀπέλιπον Madvigius, quibus
cur ,soloece'* subiunxerit Usenerus, ipse scribens ἄν περ —
ἀπολίπωσι, non video 15 Πολύαινον X: πολύδιψον cf.
Epicur. p. 116, 8 ib. Usenerus: αὐτῷ

LA

10

ADVERSUS COLOTEN. | 499

κουρος πεποίηκε᾽ λέγοντος γάρ “οὐ φὴς εἶναι. ὦ
᾿Επέκουρε, τὰς ὑπὸ τοῦ οἴνου διαϑερμασίας;᾽ ὑπέ- F
λαβέ τις οὐ τὸ καϑόλου ϑερμαντικὸν ἀποφαίνεσϑαι
τὸν οἶνον εἶναι, καὶ μετὰ σμικρόν “φαίνεται μὲν
γὰρ δὴ τὸ καϑόλου οὐκ εἶναι ϑερμαντικὸς ὃ οἶνος,
τοῦδε δέ τινος ὃ τοσοῦτος εἶναι ϑερμαντικὸς ἂν
ῥηϑείη. καὶ πάλιν αἰτίαν ὑπειπὼν ϑλίψεις τε καὶ
διασπορὰς ἀτόμων, ἑτέρων δὲ συμμίξεις καὶ παρα-
ξεύξεις αἰτιασάμενος ἔν τῇ πρὸς τὸ σῶμα καταμέξει 1110
10 τοῦ οἴνου, ἐπιλέγει “διὸ δὴ καϑόλου μὲν οὐ ῥητέον
τὸν οἶνον εἶναι ϑερμαντικόν, τῆς δὲ τοιαύτης φύ-
σεως καὶ τῆς οὕτω διακειμένης ϑερμαντικὸν τὸν͵
τοσοῦτον ἢ τῆσδε τὸν τοσοῦτον εἶναι ψυχτικόν᾽
ἔνεισι γὰρ καὶ τοιαῦται ἐν τῷ τοιούτω ἀϑροίόσματι
15 φύσεις, ἐξ ὧν ἂν ψυχρὸν συσταίη, εἰς δέον τὸ ἕτέ-
ραις παραξυγεῖσαι ψυχρασίας φύσιν ἀποτελέσειαν᾽"
ὅϑεν ἐξαπατώμενοι oí μὲν ψυκτικὸν τὸ καϑόλου
φασὶν εἷναι τὸν oivov oí δὲ ϑερμαντικόν. ὁ δὴ
λέγων ἐξηπατῆσϑαι τοὺς πολλούς, τὸ ϑερμαῖνον
20 ϑερμαντικὸν ἢ τὸ ψῦχον ψυκτικὸν ὑπολαμβάνοντας,
εἰ μὴ νομίξοι τὸ μὴ μᾶλλον εἶναι τοῖον ἢ τοῖον B
ἕκαστον ἀκολουϑεῖν οἷς εἴρηκεν, αὐτὸς ἐξηπάτηται.
προστίϑησι δ᾽ ὅτι 'πολλάκις οὐδ᾽ ἦλϑεν εἰς τὸ
σῶμα ϑερμαντικὴν ἐπιφέρων ἢ ψυκτικὴν δύναμιν ὃ

e

1 οὔ φῃς male scribit Usenerus ib. φὴς εἷναι]
φησὶν BE 2 ὑπέλαβεν αὐτὸς οὐ τὸ καθόλου W. ὑπέλαβε
τίς οὐ --- ἀποφαίνεται Usenerus 8 οὐ τὸ καϑόλου] ce
τοκαϑόλου BE 6 εἶναι] εἰ BE 10 cf. Epicur. p. 116,8
16 εἰς δέον τε W: εἰ δέον γε libri. ἢ of ys Usenerus
16 ἀπολέσειαν M 428 cf. Epicur. p. 116, 24

430 ADVERSUS COLOTEN.

οἶνος, ἀλλὰ χινηϑέντος τοῦ ὄγκου καὶ γενομένης
τῶν σωμάτων μεταστάσεως. αἷ ποιοῦσαι τὸ ϑερμὸν
ἄτομοι νῦν μὲν συνῆλθον εἰς ταὐτὸ καὶ παρέσχον
ὑπὸ πλήϑους ϑερμότητα καὶ πύρωσιν τῷ σώματι,
νῦν δ᾽ ἐκπεσοῦσαι κατέψυξαν.᾽ 5
1. “Ὅτι δὲ τούτοις πρὸς πᾶν ἔστι χρῆσϑαι τὸ
καλούμενον καὶ νομιξόμενον πικρὸν γλυκὺ καϑαρτι-
κὸν ὑπνωτικὸν φωτεινόν, ὡς οὐδενὸς ἔχοντος αὐτο-
C τελῇ ποιότητα καὶ δύναμιν οὐδὲ δρῶντος μᾶλλον ἢ
πάσχοντος, ὅταν ἐγγένηται τοῖς σώμασιν, ἄλλην δ᾽
ἐν ἄλλοις διαφορὰν καὶ κρᾶσιν λαμβάνοντος, οὐχ
ἄδηλόν ἐστιν. αὐτὸς γὰρ οὖν ὁ ᾿Επίκουρος ἐν τῷ
δευτέρῳ τῶν Πρὸς Θεόφραστον “οὐκ εἶναι᾽ λέγων
τὰ χρώματα συμφυῆ τοῖς σώμασιν, ἀλλὰ γεννᾶσϑαι
κατὰ ποιάς τινας τάξεις καὶ ϑέσεις πρὸς τὴν ὄψιν, 1
οὐ μᾶλλόν φησι κατὰ τοῦτον τὸν λόγον ἀχρωμάτι-
ὅτον σῶμα εἶναι ἢ χρῶμα ἔχον. ἀνωτέρω δὲ κατὰ
λέξιν ταῦτα γέγραφεν "ἀλλὰ καὶ χωρὶς τούτου τοῦ
μέρους οὐκ οἶδ᾽ ὅπως δεῖ τὰ ἐν τῷ σκότει ταῦτ᾽
ὄντα φῆσαι χρώματα ἔχειν᾽" καίτοι πολλάκις ἀέρος 30
D ὁμοέως σκοτώδους περικεχυμένου, οἱ μὲν αἰσϑάνον-
ται χρωμάτων διαφορᾶς οἵ δ᾽ οὐκ αἰσϑάνονται δι᾽
ἀμβλύτητα τῆς ὄψεως" ἔτι δ᾽ εἰσελϑόντες εἰς σκο-
τεινὸν οἷκον οὐδεμίαν ὄψιν χρώματος ὁρῶμεν &va-

Q

8 *: τὸ αὐτὸ 6 6x] ἔτε BE cf. Epicur. p. 102, 16
ib. R: προσεπανέστη 10 ἐγγένηται idem: ἐγγένωνται
19 R: ἄδηλός 14 ovugv&? X 20 ,bpicuri verba de-inunt
in γρώματα ἔχειν, cetera contra dizputantis sunt" Madvigius
22 διαφορὰς BE

ADVERSUS COLOTEN. 4831

μείναντες δὲ μικρὸν δρῶμεν" οὐ μᾶλλον οὖν ἔχειν
ἢ μὴ ἔχειν χρῶμα ῥηϑήσδεται τῶν σωμάτων ἕκαστον.
εἰ δὲ τὸ χρῶμα πρός τι, καὶ τὸ λευκὸν ἔσται πρός
τι καὶ τὸ κυανοῦν" εἰ δὲ ταῦτα, καὶ τὸ γλυκὺ καὶ
5 τὸ πικρόν' ὥστε κατὰ πάσης ποιότητος ἀληϑῶς τὸ
μὴ μᾶλλον εἶναι ἢ μὴ εἶναι κατηγορεῖσϑαι" τοῖς γὰρ
οὕτω πάσχουσιν ἔσται τοιοῦτον, οὐκ ἔσται δὲ τοῖς
μὴ πάσχουσι. τὸν οὖν βόρβορον καὶ τὸν πηλόν, ἐν à E
quoc γίγνεσϑαι τοὺς τὸ μηδὲν μᾶλλον τοῖον ἢ τοῖον
10 ἐπιφϑεγγομένους τοῖς πράγμασιν, ἑαυτοῦ κατασκε-
δάννυσι καὶ τοῦ καϑηγεμόνος ὃ Κωλώτης.

8. 49 οὖν ἐνταῦϑα μόνον ὃ γενναῖος “ἄλλων ἰατρὸς
αὐτὸς ξἕλκεσιν βρύων᾽ ἀναπέφηνεν; οὐ μὲν oov: ἀλλ᾽
ἔτι μᾶλλον ἐν τῷ δευτέρῳ τῶν ἐπιτιμημάτων λέληϑε

1 τῷ Ζημοκρίτῳ τὸν '"Exíxovgov ἐκ τοῦ ξῆν συνεξω-
ϑῶν. τὸ γὰρ νόμῳ χροιὴν εἶναι καὶ νόμῳ γλυκὺ
καὶ νόμῳ σύγκρισιν, ἐτεῇ δὲ τὸ κενὸν καὶ τὰς ἀτό-
μους εἰρημένον φησὶν ὑπὸ Zm«woxgírov μάχεσϑαι
ταῖς αἰσϑήσεσι, καὶ τὸν ἐμμένοντα τῷ λόγῳ τούτῳ καὶ

40) χρώμενον οὐδ᾽ ἂν αὐτόν, ὡς τεϑνηκώς ἐστιν ἢ £5, F
διανοηϑῆναι. πρὸς τοῦτον ἀντειπεῖν μὲν οὐδὲν ἔχω
τὸν λόγον, εἰπεῖν δέ, ὅτι ταῦτα τῶν ᾿Επικούρου
δογμάτων οὕτως ἀχώριστά ἐστιν. ὡς τὸ σχῆμα καὶ
τὸ βάρος αὐτοὶ τῆς ἀτόμου λέγουσι. τί γὰρ λέγει

8 πηλόν M: τ 5—6 B 6—7 Ε 9 τοῖον ἢ τοῖον] om. BE
12 Nauck. p. 708 17 ἐτεῇ δὲ τὸ κενὸν καὶ W (coll.
interprett. ad Diog. Laert. 9, 44, 72): 21—22 B 16 E
18 udyzscO9a, Βα 20 τεϑνηκώς X: 8B 11 E 22 cf. Epicur.
p. 196, 12

4832 ADVERSUS COLOTEN.

Ζημόκριτος; οὐσίας ἀπείρους τὸ πλῆϑος ἀτόμους τε
καὶ ἀδιαφόρους, ἔτι δ᾽ ἀποίους καὶ ἀπαϑεῖς ἐν τῷ
κενῷ φέρεσθαι διεσπαρμένας᾽ ὅταν δὲ πελάσωσιν
1111 ἀλλήλαις 3| συμπέσωσιν 1) περιπλακῶσι, φαίνεσϑαι
τῶν ἀϑροιξομένων τὸ μὲν ὕδωρ τὸ δὲ πῦρ τὸ δὲ
φυτὸν τὸ δ᾽ ἄνϑρωπον᾽ εἶναι δὲ πάντα τὰς ἀτό-
μους ἰδίως ὑπ᾽ αὐτοῦ καλουμένας, ἕτερον 0$ μηδέν᾽
ἐκ μὲν γὰρ τοῦ μὴ ὄντος οὐκ εἶναι γένεσιν. ἐκ δὲ
τῶν ὄντων μηδὲν ἂν γενέσθαι τῷ μήτε πάσχειν
μήτε μεταβάλλειν τὰς ἀτόμους ὑπὸ στερρότητος᾽ τὸ
ὅϑεν οὔτε χρόαν ἐξ ἀχρώστων οὔτε φύσιν ἢ ψυχὴν
ἐξ ἀποίων καὶ ἀπαϑῶν ὑπάρχειν. ἐγκλητέος οὖν ὁ
B Δημόκριτος οὐχὶ τὰ συμβαίνοντα ταῖς ἀρχαῖς Óuo-
λογῶν ἀλλὰ λαμβάνων ἀρχὰς αἷς ταῦτα συμβέβηκεν.
ἔδει γὰρ ἀμετάβλητα μὴ ϑέσϑαι τὰ πρῶτα, ϑέμενον 15
ὃὲ δὴ συνορᾶν ὅτι ποιότητος οἴχεται πάσης γένεσις"
ἀρνεῖσθαι δὲ συνορῶντα τὴν ἀτοπίαν ἀναισχυντότα-
vov: ὃ Ἐπίκουρόν φησιν ἀρχὰς μὲν ὑποτίϑεσϑαι
τὰς αὐτάς, οὐ λέγειν δέ “νόμῳ χροιὴν καὶ γλυκὺ
καὶ λευκόν᾽ καὶ τὰς ἄλλας ποιότητας. εἰ μὲν οὖν 2
τό "οὐ λέγειν᾽ τοιοῦτόν ἐστιν οἷον “οὐχ ὁμολογεῖν’,
τῶν εἰϑισμένων τι ποιεῖ καὶ γὰρ τὴν πρόνοιαν
ἀναιρῶν εὐσέβειαν ἀπολείπειν λέγει" καὶ τῆς ἡδονῆς

οι

2 X: διαφόρους libri. ἀδιαφϑόρους Emperius 7 ἰδίως
Ὕ: ἰδές 12 ἀπαϑῶν X: 5 BE 18 cf. Epicur. P 204, 22
16 δὴ W: μὴ 18 ὃ] οἷον Usenerus ib. R: ἐπέκουρος
ib. φησιν] malim φησι ποιεῖν 10 ποιότητας] add. εἶψαι
Madvigius 21 οἷον * — ib. Usenerus: ὁμολογεῖ —— ib. cf
Epicur. p. 248, 10 28 *: ἀπολιπεῖν

ADVERSUS COLOTEN. 433

ἕνεκα τὴν φιλίαν αἱρούμενος ὑπὲρ τῶν φίλων τὰς
μεγίστας ἀλγηδόνας ἀναδέχεσθαι" καὶ τὸ μὲν πᾶν
ἄπειρον ὑποτίϑεσϑαι, τὸ δ᾽ ἄνω καὶ κάτω μὴ ἀναι-
ρεῖν. ἔστι δὲ oUg ** κύλικα μὲν λαβόντα καὶ πιεῖν C
5 ὅσον ἂν ἐθέλῃ καὶ ἀποδοῦναι τὸ λεῖπον, ἐν δὲ τῷ
λόγῳ μάλιστα δεῖ τοῦ σοφοῦ τούτου μνημονεύειν
ἀποφϑέγματος ὧν αἷ ἀρχαὶ οὐκ ἀναγκαῖαι, τὰ τέλη
ἀναγκαῖα. οὐκ οὖν ἀναγκαῖον ὑποϑέσϑαι., μᾶλλον
δ᾽ ὑφελέσθαι 4ημοκρίτου, ἀτόμους εἶναι τῶν ὅλων
10 ἀρχάς" ϑεμένῳ δὲ τὸ δόγμα καὶ καλλωπισαμένῳ ταῖς
πρώταις πιϑανότησιν αὐτοῦ προσεχποτέον ἐστὶ τὸ
δυσχερές, ἢ δεικτέον ὅπως ἄποια σώματα παντοδα-
πὰς ποιότητας αὐτῷ μόνῳ τῷ συνελϑεῖν παρέσχεν.
οἷον εὐθύς, τὸ καλούμενον ϑερμὸν ὑμῖν πόϑεν
15 ἀφῖκται καὶ πῶς ἐπιγέγονε ταῖς ἀτόμοις, ἂν μήτ᾽
ἦλθον ἔχουσαι ϑερμότητα μήτ᾽ ἐγένοντο ϑερμαὶ Ὁ
συνελθοῦσαι; τὸ μὲν γὰρ ἔχοντος ποιότητα τὸ δὲ
πάσχειν πεφυκότος, οὐδέτερον δὲ ταῖς ἀτόμοις ὑπ-
ἄρχειν φατὲ προσῆκον εἶναι διὰ τὴν ἀφϑαρσίαν."
9 9. 'Tí οὖν; οὐχὶ καὶ Πλάτωνι συνέβαινε καὶ
᾿Δριστοτέλει καὶ Ξενοκράτει χρυσὸν ἐκ μὴ χρυσοῦ
καὶ λίϑον ἐκ μὴ λίϑου καὶ τἄλλα γεννᾶν ἐκ τεσ-
σάρων ἁπλῶν καὶ πρώτων ἁπάντων; πάνυ μὲν οὖν.
ἀλλ’ ἐκείνοις μὲν εὐθύς ve συνίασιν αἴ ἀρχαὶ πρὸς

1 cf. Epicur. p. 826, 388. 2 cf. ead. p. 212, 80 4 lac.
28 B 42 E. Supplet: ἔστι δ᾽ ἔϑος μὲν συμποτικὸν κύλικα

λαβόντα κὲ R ὅ λεῖπον] λοιπόν Emperius —— $8 οὐκοῦν
Β 9 W: ἀφελέσϑαι 16 à»] αἱ Usenerus. Malim εἶ
cf. p. 11096

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 28

434 ADVERSUS COLOTEN.

τὴν ἑκάστου γένεσιν, ὥσπερ συμβολὰς μεγάλας
φέρουσαι τὰς ἐν αὑταῖς ποιότητας, καὶ ὅταν cvvéA-

E ϑωσιν εἰς ταὐτὸ καὶ συμπέσωσι ξηροῖς ὑγρὰ καὶ
ψυχρὰ ϑερμοῖς καὶ στερεὰ μαλϑθακοῖς, σώματα κινού-
μενα παϑητικῶς ὑπ᾽ ἀλλήλων καὶ μεταβάλλοντα δε
ὅλων. ἕτέραν ἀφ᾽ ἕτέρας κράσεως συναποτίκχτεε
γένεσιν. ἡ δ᾽ ἄτομος αὐτή vs καϑ᾽ ἑαυτὴν ἔρημός
ἐστι καὶ γυμνὴ πάσης γονίμου δυνάμεως, καὶ πρὸς
ἄλλην προσπεσοῦσα βρασμὸν ὑπὸ σχληρότητος καὶ
ἀντιτυπίας ἄλλο δ᾽ οὐδὲν ἔσχεν οὐδ᾽ ἐποίησε 10
πάϑος, ἀλλὰ παίονται καὶ παίουσι τὸν ἅπαντα χρό-
vov, οὐχ ὅπως ξῷον ἢ ψυχὴν ἢ φύσιν ἀλλ᾽ οὐδὲ
πλῆϑος ἐξ ἑαυτῶν κοινὸν οὐδὲ σωρὸν ἕνα παλλο-
μένων ἀεὶ καὶ διισταμένων δυνάμεναι παρασχεῖν.;

F 10. Ὃ 0$ Κωλώτης, ὥσπερ ἀγραμμάτῳ βασιλεῖ 15
προσδιαλεγόμενος, πάλιν ἐξάπτεται τοῦ ᾿Εμπεδο-
κλέους ταὐτὸ πνέοντος"

Q

“ἄλλο δέ τοι ἐρέω φύσις οὐδενὸς ἔστιν ἑκάστου
ϑνητῶν, οὐδέ τις οὐλομένη ϑανάτοιο γενέϑλη"
ἀλλὰ μόνον μῖξίς τε διάλλαξίς τε μιγέντων 80
ἔστι, φύσις δ᾽ ἐπὶ τοῖς ὀνομάξεται ἀνϑρώποισι.;
ταῦτ᾽ ἐγὼ μὲν οὐχ δρῶ xo9' ὅ τι πρὸς τὸ ζῆν
1119 ὑπεναντιοῦται τοῖς ὑπολαμβάνουσι μήτε γένεσιν τοῦ
μὴ ὄντος εἶναι μήτε φϑορὰν τοῦ ὄντος, ἀλλ᾽ ὄντων
8 *: τὸ αὐτὸ ὕ παϑητικῶς ὑπ᾽ R: παϑητικοῖς ἀπ᾽
7 cf. Epicur. p. 2308, 28 17 πνέοντος) εἰπόντος X. μέγα
πνέοντος Βα 18 cf. p. 886 d et Mullach. Fragm. vs. 98 sqq.
29 καϑότι BE 28 ὑπεναντιοῦσϑαι E. ὑἧ;πεναντιοῦ-

σϑᾶϊ sic) B voluerat ut vid. ὑπεναντιοῦται. — ib. cf. Epicur.
p. 202, 15

c

10

-^4
-

ADVERSUS COLOTEN. 435

τινῶν συνόδῳ πρὸς ἄλληλα τὴν γένεσιν διαλύσει
δ᾽ ἀπ’ ἀλλήλων τὸν ϑάνατον ἐπονομάξεσϑαι" ὅτι
γὰρ ἀντὶ τῆς γενέσεως εἴρηκε τὴν φύσιν, ἀντιϑεὶς
τὸν ϑάνατον αὐτῇ, δεδήλωκεν ὃ ᾿Εμπεδοκλῆς. εἰ
δ᾽ οἱ μέξεις τὰς γενέσεις τιϑέμενοι τὰς δὲ φϑορὰς
διαλύσεις οὐ ζῶσιν οὐδὲ δύνανται (ijv, τί ποιοῦσιν
ἕτερον οὗτοι; καίτοι ὃ μὲν ᾿Εμπεδοκλῆς τὰ στοιχεῖα
κολλῶν καὶ δυναρμόττων ϑερμότησι καὶ μαλακότησι
καὶ ὑγρότησι μῖξιν αὐτοῖς καὶ συμφυΐαν ἑνωτικὴν
ἁμωσγέπως ἐνδίδωσιν. οἵ δὲ τὰς ἀτρέπτους καὶ
ἀσυμπαϑεῖς ἀτόμους εἰς ταὐτὸ συνελαύνοντες ἐξ
αὐτῶν μὲν οὐδέν, αὐτῶν δὲ πολλὰς ποιοῦσι καὶ
συνεχεῖς πληγάς᾽ ἡ γὰρ περιπλοκὴ κωλύουσα τὴν
διάλυσιν μᾶλλον ἐπιτείνει τὴν σύγχκρουσιν, ὥστε
μήτε μῖξιν εἶναι μήτε κόλλησιν ἀλλὰ ταραχὴν καὶ
μάχην κατ᾽ αὐτοὺς τὴν λεγομένην γένεσιν' οἱ δ᾽
ἀκαρὲς ** vóv μὲν ἀπίασι διὰ τὴν ἀντίκρουσιν, νῦν
ὃξ προσίασι, τῆς πληγῆς ἐκλυϑείσης, πλεῖον ἢ Ói-
πλάσιον χωρίς εἰσιν ἀλλήλων χρόνον, οὐ ψαύουσαι

90 καὶ πλησιάξουσαι, ὥστε μηδὲν ἐξ αὐτῶν ἀποτελεῖσϑαι

μηδ᾽ ἄψυχον. αἴσϑησις δὲ καὶ ψυχὴ καὶ νοῦς καὶ
φρόνησις οὐδὲ βουλομένοις ἐπίνοιαν δίδωσιν ὡς
γένοιτ᾽ ἂν ἐν κενῷ καὶ ἀτόμοις" ὧν οὔτε καϑ' ἑαυτὰ
ποιότης ἔστιν οὔτε πάϑος ἢ μεταβολὴ συνελθόντων,

4 αὐτῇ] ἀστὶς BE 11 οὗ Epicur. p.208,9 ib.Usenerus:
τὸ αὐτὸ 16 *: μηδὲ --- μηδὲ 17 lac. 14 B 18 E. εἰ δ᾽
ἀκαρὲς συγκρούουσαι vel συμπίπτουσαι (possis etiam προσ-
πίπτουσα!) νῦν μὲν ἀπίασι κξὲ supplet R 18 πλείον᾽
Usenerus; non opus 22 δίδωσι πῶς idem

28*

436 ADVERSUS COLOTEN.

ἀλλ᾽ οὐδὲ συνέλευσις ἡ σύγκρασιν ποιοῦσα καὶ μῖξιν
καὶ συμφυΐαν ἀλλὰ πληγὰς καὶ ἀποπηδήσεις. ὥστε
τοῖς τούτων δόγμασι τὸ ξῆν ἀναιρεῖται καὶ τὸ ξῷον
εἶναι, κενὰς καὶ ἀπαϑεῖς καὶ ἀϑέους καὶ ἀψύχους,
ἔτι δ᾽ ἀμίκτους καὶ ἀσυγκράτους ἀρχὰς ὑποτιϑὲ-
μένοις."

11. “Πῶς οὖν ἀπολείπουσι φύσιν καὶ ψυχὴν καὶ
ξῷον; ὡς ὅρκον ὡς εὐχὴν ὡς ϑυσίαν ὡς προσκύ-
νησιν, ῥήματι καὶ λόγῳ καὶ τῷ φάναι καὶ προσποι-
εἴσϑαι καὶ ὀνομάξειν, ἃ ταῖς ἀρχαῖς καὶ τοῖς δόγ- τὸ

D μασιν ἀναιροῦσιν. εἰ δὲ δὴ τὸ πεφυκὸς αὐτὸ φύσιν
καὶ τὸ γεγονὸς γένεσιν ὀνομάζουσιν, ὥσπερ oí ξυλείαν
τὰ ξύλα καὶ συμφωνίαν καλοῦντες ἐκφορικῶς τὰ
συμφωνοῦντα, πόϑεν ἐπῆλθεν αὐτῷ τοιαῦτα προ-
βάλλειν ἐρωτήματα τῷ ᾿Εμπεδοκλεῖ; “τί κόπτομεν᾽ iu
φησίν “ἡμᾶς αὐτούς, σπουδάξοντες ὑπὲρ ἡμῶν αὐτῶν
καὶ ὀρεγόμενοι τινῶν πραγμάτων καὶ φυλαττόμενοι
τινὰ πράγματα; οὔτε γὰρ ἡμεῖς ἐσμὲν οὔτ᾽ ἄλλοις
χρώμενοι ξῶμεν᾽. ἀλλὰ ϑάρρει, φαίη τις ἄν, ὦ
φίλον Κωλωτάριον, οὐδείς δὲ κωλύει σπουδάζξειν 0
ὑπὲρ σεαυτοῦ, διδάσκων ὅτι Κωλώτου φύσις αὐτὸς
ὁ Κωλώτης ἐστὶν ἄλλο δ᾽ οὐδέν, οὐδὲ χρῆσϑαι τοῖς

E πράγμασι (τὰ δὲ πράγματα ὑμῖν ἡδοναί εἰσιν) ὑπο-
δεικνύων, ὡς οὐκ ἔστιν ἀμήτων φύσις οὐδ᾽ ὀσμῶν
οὐδὲ πλησιάσεως, ἄμητες δ᾽ εἰσὶ καὶ μύρα καὶ yv- "9
ναῖχες. οὐδὲ γὰρ ὃ γραμματικός, λέγων τό 'βίην

Qn

4 ἀϑέους) ἀποίους X 11 sí W: οἵ ib. αὐτὸ]
αὐτὸν W 12 Ἐς; ξυλίαν

oO

1

e

15

20

ADVERSUS COLOTEN. 431

᾿ἩΗρακληείην᾽ αὐτὸν εἶναι τὸν Ηρακλέα, ἀναιρεῖ τὸν
Ἡρακλέα, οὐδ᾽ οἱ τὰς συμφωνίας καὶ τὰς δοκώσεις
ἐκφορὰς μόνον εἶναι φάσκοντες οὐχὶ καὶ φϑόγγους
καὶ δοχοὺς ὑπάρχειν λέγουσιν' ὅπου καὶ ψυχήν
τίνες ἀναιροῦντες καὶ φρόνησιν οὔτε τὸ ξῆν ἀναι-
ρεῖν οὔτε τὸ φρονεῖν δοκοῦσιν. ᾿Επικούρου δὲ λέ-
γοντος “ἡ τῶν ὄντων φύσις σώματά ἐστι καὶ τόπος᾽,
πότερον οὕτως ἀκούομεν. ὡς ἄλλο τι τὴν φύσιν
παρὰ τὰ ὄντα βουλομένου λέγειν, ἢ τὰ ὄντα δηλοῦν- F
τος ἕτερον δὲ μηδέν; ὥσπερ ἀμέλει καὶ κενοῦ φύσιν
αὐτὸ τὸ κενόν, καὶ νὴ Zu τὸ πᾶν παντὸς φύσιν
ὀνομάξειν εἴωϑε. κἂν εἴ τις ἔροιτο “τί λέγεις, ὦ
Ἐπίκουρε, τὸ μέν τι κενὸν εἶναι τὸ δὲ φύσιν κενοῦ;
μὰ Δία᾽ φήσει, ἱνενόμισται δέ πως ἡ τοιαύτη τῶν
ὀνομάτων ὁμιλία, “νόμῳ δ᾽ ἐπίφημι καὶ αὐτός.
τί οὖν ἕτερον ὃ Ἐμπεδοκλῆς πεποίηκε νὴ za
διδάξας, ὅτι φύσις παρὰ τὸ φυόμενον οὐδέν ἐστιν

οὐδὲ ϑάνατος παρὰ τὸ ϑνῆσκον; ἀλλ᾽ ὥσπερ οἱ 118

ποιηταὶ πολλάκις ἀνειδωλοποιοῦντες λέγουσιν

*év δ᾽ Ἔρις, ἐν δὲ Κυδοιμὸς ὁμίλεον, ἐν δ᾽
[ὀλοὴ Κήρ᾽,

οὕτω γένεσίν τινα καὶ φϑορὰν καλοῦσιν οἱ πολλοὶ
ἐπὶ τοῖς συνισταμένοις καὶ διαλυομένοις. τοσοῦτον

1 Ἐ; ἡρακλεέην ἸΌ. ἀναιρεῖ τὸν Ηρακλέα Ὁ 6cf. Epicur.
p.125,12 9 Χ 18 τὸ δὲ Madvigius: τὰ δὃὲ 16 νόμῳ
— καὶ αὐτός] seclusit W ut ex proximo loco Empedocleo
invectum ἰδ. δ᾽ ἐπίφημι R: δὲ ἢ τί qqul 16 νὴ Δία *: ἢ
17 malim οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν 19 fort. ἐνειδωλοποιοῦντες
cum R 20 cf. Hom. Σ᾽ 5365 ib. idem: ὀλοὸν κῆρ
22 of πολλοὶ καλοῦσιν Benselerus

4838 ADVERSUS COLOTEN.

ἐδέησε τοῦ κινεῖν và ὄντα καὶ μάχεσϑαι τοῖς φαινο-
μένοις, ὥστε μηδὲ τὴν φωνὴν ἐκβαλεῖν ἐκ τῆς συνη-
ϑείας, ἀλλ᾽ ὅσον εἰς τὰ πράγματα βλάπτουδσαν ἀπάτην
παρεῖχεν ἀφελών, αὖϑις ἀποδοῦναι τοῖς ὀνόμασι τὸ
νενομισμένον ἐν τούτοις

οἵ δ᾽ ὅ τι xev κατὰ φῶτα μιγὲν φῶς αὐϑέρος ἵκῇ
ἢ κατὰ ϑηρῶν ἀγροτέρων γένος ἢ κατὰ ϑάμνων
ἠὲ xav «οἰωνῶν, τότε μὲν vóv** γενέσϑαι᾽

εὖτε δ᾽ ἀποκρινϑῶσι, τὸ δ᾽ αὖ δυσδαίμονα πότμον
εἰκαίως καλέουσι" νόμῳ δ᾽ ἐπίφημι καὶ αὐτός.

ἃ ὁ Κωλώτης παραϑέμενος οὐ συνεῖδεν, ὅτι φῶτας
μὲν καὶ ϑῆρας καὶ ϑάμνους καὶ οἰωνοὺς ὁ ᾿Εμπε-
δοχλῆς οὐκ ἀνήρηκεν, & γέ φησι μιγνυμένων τῶν
στοιχείων ἀποτελεῖσθαι" τοὺς δὲ τῇ συγκρίσει ταύτῃ
καὶ διακρίσει φύσιν τινὰ καί 'πότμον δυσδαίμονα᾽
καί ᾿'ϑάνατον ἀλοιτήν᾽ ἐπικατηγοροῦντας, ἧ σφάλλον-
ται διδάξας, οὐκ ἀφείλετο τὸ χρῆσϑαι ταῖς εἶϑισ-
μέναις φωναῖς περὶ αὐτῶν."

12. “Ἐμοὶ μέντοι δοκεῖ μὴ τοῦτο κινεῖν τὸ
C ἐκφορικὸν ὃ Ἐμπεδοκλῆς ἀλλ᾽, ὡς πρότερον εἴρηται,
πραγματικῶς διαφέρεσθαι περὶ τῆς ἐξ οὐκ ὄντων

6 of] οἱ BE ib corr. Mullachius (vs. 108) ὅτε μὲν E.
ὅτε ceteri — ib. φὼς BE. φάος Mullachius — ib. αἰϑέρος
(xp idem: αἰθέρι 7—8 B 6 E 7 ἠὲ κατ᾽ ἀγροτέρων
ϑηρῶν γένος idem 8 lac. 7 ΒΕ. Supplent τάδε (malim
τόδε) φασὶ γενέσθαι X. τό γε μὲν φάσκουσι γενέσϑαι Mul-
lachius 9 Panzerbieterus: ἀποκριϑῶσι ib τὸ R: τὰ
10 εἰκαίως Duebnerus: εἶναι libri. ἡ ϑέμις οὐ Rasmus ex
p.820f Ὁ. ὅμως δ᾽ ἐπιφημβὶ BE 11 Μ ib. συνοῖδεν BE
16 ἀλοιτήν] μάτην Rasmus

ADVERSUS COLOTEN. 439

γενέσεως, ἣν φύσιν τινὲς καλοῦσι" δηλοῖ δὲ μάλιστα
διὰ τούτων τῶν ἐπῶν

“νήπιοι οὐ γάρ ὄφιν δολιχόφρονές εἰσι μέριμναι,
οἵ δὴ γίγνεσϑαι πάρος οὐκ ἐὸν ἐλπίζουσιν,
5 ἥ τι καταϑνήσκειν ve καὶ ἐξόλλυσϑαι ἁπάντῃ.

ταῦτα γὰρ τὰ ἔπη μέγα βοῶντός ἐστι τοῖς ὦτα
ἔχουσιν, ὡς οὐκ ἀναιρεῖ γένεσιν ἀλλὰ τὴν ἐκ μὴ
ὄντος, οὐδὲ φϑορὰν ἀλλὰ τὴν πάντῃ, τουτέστι τὴν
εἰς τὸ μὴ ὃν ἀπολλύουσαν. ἐπεὶ τῷ ye βουλομένῳ
1047 ἀγρίως οὕτω μηδ᾽ ἠλιϑίως ἀλλὰ πραότερον
συκοφαντεῖν, τὸ μετὰ ταῦτ᾽ ἐπὶ τοὐναντίον ἂν ἢ
αἰτιάσασϑαι παράσχοι, τοῦ ᾿Εμπεδοκλέους λέγοντος

“οὐκ ἂν ἀνὴρ τοιαῦτα σοφὸς φρεσὶ μαντεύσαιτο,

ὡς ὕφρα μέν τε βιῶσι, τὸ δὴ βίοτον καλέουσι"
ι5 τόφρα μὲν οὖν εἰσιν καί σφιν πάρα δεινὰ καὶ ἐσϑ'λά,

πρὶν δὲ πάγεν τε βροτοὶ xol ἐπεὶ λύϑεν, οὐδὲν

[ἄρ᾽ εἰσί"

ταῦτα γὰρ οὐκ ἀρνουμένου μὴ εἶναι τοὺς γεγονότας
καὶ ξῶντάς ἐστιν, εἶναι δὲ μᾶλλον οἰομένου καὶ
20 τοὺς μηδέπω γεγονότας καὶ τοὺς ἤδη τεϑνηκότας.
ἀλλ᾽ ὅλως ὁ Κωλώτης τοῦτο μὲν οὐκ ἐγκέκληκε,
λέγει δὲ κατ᾽ αὐτὸν οὐδὲ νοσήσειν ἡμᾶς οὐδὲ τραυ-
ματισϑήσεσϑαι. καὶ πῶς ὁ πρὸ τοῦ βίου χαὶ μετὰ
τὸν βίον ἑκάστῳ λέγων παρεῖναι δεινὰ καὶ ἐσϑλά,

3 vid. Mullach. vs. 1138 7. 8 ἀλλὰ] ἀλλ᾽ T? 12 τοῦ]
τὰ Ὗ 18 τοιαῦτα] φρεσὶ τοιαῦτα BE 15 πάρα] bene
se habet — 16 ἐπεὶ ib. λύϑεν Duebnerus: λυϑέντ᾽ BE
29 οὐδὲ Basileensis: οὐδὲν

440 ADVERSUS COLOTEN.

E περὶ τοὺς ξῶντας οὐκ ἀπολείπει τὸ πάσχειν; τίσιν
οὖν ἀληϑῶς ἕπεται τὸ μὴ τραυματίξεσϑαι μηδὲ
νοσεῖν, ὦ Κωλῶτα; ὑμῖν τοῖς ἐξ ἀτόμου καὶ κενοῦ
συμπεπηγόσιν, ὧν οὐδετέρῳ μέτεστιν αἰσϑήσεως.
καὶ οὐ τοῦτο δεινόν, ἀλλ᾽ ὅτι μηδ᾽ ἡδονὴν τὸ
ποιῆσον ὑμῖν ἔστι, τῆς μὲν ἀτόμου μὴ δεχομένης
τὰ ποιητικὰ τοῦ δὲ κενοῦ μὴ πάσχοντος ὑπ᾽ αὐτῶν."

18. “Ἐπεὶ δ᾽ ὃ μὲν Κωλώτης ἐφεξῆς τῷ Zfquo-
κρίτῳ τὸν Παρμενίδην ἐβούλετο συγκατορύσδειν,
ἐγὼ δ᾽ ὑπερβὰς τὰ ἐκείνου τὰ τοῦ ᾿Εμπεδοκλέους
προέλαβον διὰ τὸ μᾶλλον ἀκολουϑεῖν τοῖς πρώτοις
ἐγκλήμασιν αὐτοῦ, ἀναλάβωμεν τὸν Παρμενέδην.
FQ μὲν οὖν αὐτόν φησιν αἰσχρὰ σοφίσματα λέγειν
ὁ Κωλώτης, τούτοις ἐκεῖνος ὃ ἀνὴρ οὐ φιλίαν ἐποίησεν
ἀδοξοτέραν, οὐ φιληδονίαν ϑρασυτέραν, οὐ τοῦ καλοῦ
τὸ ἀγωγὸν ἐφ᾽ ἑαυτὸ καὶ δι᾽ ἑαυτὸ τίμιον ἀφεῖλεν,
οὐ τὰς περὶ ϑεῶν δόξας συνετάραξε᾽ τὸ δὲ πᾶν ἕν

1114 εἰπὼν οὐκ οἶδ᾽ ὅπως ξῆν ἡμᾶς κεκώλυκε. καὶ γὰρ

"Exíxovgog, ὅταν λέγῃ 'τὸ πᾶν ἄπειρον εἷναι καὶ
ἀγένητον καὶ ἄφϑαρτον καὶ μήτ᾽ αὐξόμενον μήτε
μειούμενον᾽, ὡς περὶ évóg τινος διαλέγεται τοῦ
παντός᾽ ἐν ἀρχῇ δὲ τῆς πραγματείας ὑπειπών ἱτὴν
τῶν ὄντων φύσιν σώματα εἶναι καὶ κενόν", ὡς μιᾶς
οὔσης εἰς δύο πεποίηται τὴν διαίρεσιν, ὧν ϑάτερον
ὄντως μὲν οὐδέν ἐστιν, ὀνομάξεται δ᾽ ὑφ᾽ ὑμῶν
ἀναφὲς καὶ κενὸν καὶ ἀσώματον' ὥστε καὶ ὑμῖν ἕν
προς
11 προέλαβον W: συλλαβὼν B. προσλαβὼν E 12 αὐὖὐ-

τοῦ W: αὐτοῖς, unde αὖϑις ἀναλάβωμεν 18 αἰσχρὰ]
γλίσχρα W 19 οἵ, Epicur. 211, 17 22 ib. p. 124, 26

σι

p
e

ADVERSUS COLOTEN. 441

τὸ πᾶν ἐστιν᾽ εἰ μὴ βούλεσϑε κεναῖς φωναῖς περὶ
κενοῦ χρῆσϑαι, σχιαμαχοῦντες πρὸς τοὺς ἀρχαίους.
ἀλλ᾽ ἄπειρα, νὴ Δία, πλήϑει τὰ σώματα κατ᾽ ᾿Επί-
κουρόν ἐστι, καὶ γίγνεται τῶν φαινομένων ἕκαστον
5 ἐξ ἐκείνων. ὅρα μὲν οἵας ὑποτίϑεσϑε πρὸς γένεσιν
ἀρχάς, ἀπειρίαν καὶ κενόν. ὧν τὸ μὲν ἄπρακτον
ἀπαϑὲς ἀσώματον, ἡ δ᾽ ἄτακτος ἄλογος ἀπερίληπτος,
αὑτὴν ἀναλύουσα καὶ ταράττουσα τῷ μὴ κρατεῖσϑαι
μηδ᾽ ὁρίξεσϑαι διὰ πλῆϑος. ἀλλ᾽ ὅ γε Παρμενίδης
10 Οὔτε πῦρ ἀνήρηκεν οὔϑ᾽ ὕδωρ οὔτε κρημνὸν οὔτε
πόλεις, ὥς φησι Κωλώτης, ἐν Εὐρώπῃ καὶ ᾿“σίᾳ
κατοικουμένας᾽ ὅς ys καὶ διάκοσμον πεποίηται, καὶ
στοιχεῖα μιγνύς, τὸ λαμπρὸν καὶ σκοτεινόν, ἐκ τού-
τῶν τὰ φαινόμενα πάντα καὶ διὰ τούτων ἀποτελεῖ"
15 καὶ γὰρ περὶ γῆς εἴρηκε πολλὰ καὶ περὶ οὐρανοῦ
καὶ ἡλίου καὶ σελήνης καὶ ἄστρων, καὶ γένεσιν
ἀνθρώπων ἀφήγηται" καὶ οὐδὲν ἄρρητον ὡς ἀνὴρ
ἀρχαῖος ἐν φυσιολογίᾳ καὶ συνϑεὶς γραφὴν ἰδίαν,
οὐκ ἀλλοτρίας διαφϑοράν, τῶν κυρίων παρῆκεν.
20 ἐπεὶ δὲ καὶ Πλάτωνος καὶ Σωκράτους ἔτι πρότερος
συνεῖδεν, ὡς ἔχει τι δοξαστὸν ἡ φύσις, ἔχει δὲ καὶ
νοητόν᾽ ἔστι δὲ τὸ μὲν δοξαστὸν ἀβέβαιον καὶ πλα-
νητὸν ἐν πάϑεσι πολλοῖς καὶ μεταβολαῖς τῷ φϑίνειν

8 vid. Epicur. p. 192, 18 6 ὅρα μὴν Duebnerus.
ὁρῶμεν Usenerus. ὁρᾶτε μὲν οὖν) 8.αὑτὴν] B, non αὐτὴν,
quod praebet E 10 κρημνὸν] κόσμον Rasmus 19 διά-
xocuov] διὰ κόσμον BE. Μία κόσμον Ámyotus. νὴ Δία
κόσμον R 17 R: ἀφήρηται 18 ἀρχαῖος] ἄκρος ὟΝ.
ἀργηγός Rasmus 19 W: ἀλλοτρίαν ib. διαφορὰν
exhibent BE, non διαφϑορὰν 21 δὲ καὶ] δέ τι καὶ R

le

442 ADVERSUS COLOTEN.

καὶ αὔξεσϑαι καὶ πρὸς ἄλλον ἄλλως ἔχειν καὶ μηδ᾽
ἀεὶ πρὸς τὸν αὐτὸν ὡσαύτως τῇ αἰσϑήσει" τοῦ
νοητοῦ δ᾽ ἕτερον εἶδος.

“ἔστι γὰρ οὐλομελές τε καὶ ἀτρεμὲς ἠδ᾽ ἀγένητον᾽,

D ὡς αὐτὸς εἴρηκε, καὶ ὅμοιον ἑαυτῷ καὶ μόνιμον ἐν s
τῷ εἷναι ταῦτα συκοφαντῶν ἐκ τῆς φωνῆς ὁ Ko-
λώτης καὶ τῷ ῥήματι διώκων οὐ τῷ πράγματι τὸν
λόγον ἁπλῶς φησι πάντ᾽ ἀναιρεῖν τῷ ἕν ὃν ὑποτί-
ϑεσϑαι τὸν Παρμενίδην. ὃ δ᾽ ἀναιρεῖ μὲν οὐδε-
τέραν φύσιν, ἑκατέρᾳ δ᾽ ἀποδιδοὺς τὸ προσῆκον ιτ0
εἰς μὲν τὴν τοῦ ἑνὸς καὶ ὄντος ἰδέαν τίθεται τὸ
νοητόν, ὃν μὲν ὡς ἀίδιον καὶ ἄφϑαρτον ἕν δ᾽
ὁμοιότητι πρὸς αὑτὸ καὶ τῷ μὴ δέχεσϑαι διαφορὰν
προσαγορεύσας, εἰς δὲ τὴν ἄτακτον καὶ φερομένην
τὸ αἰσϑητόν᾽ ὧν καὶ κριτήριον ἰδεῖν ἔστιν. 15

ἠμὲν ἀληϑείης εὐπειϑέος ἀτρεκὲς ἧτορ᾽

τοῦ νοητοῦ καὶ κατὰ ταὐτὰ ἔχοντος ὡσαύτως ἁπτό-
μενον"
E ἠδὲ βροτῶν δόξας αἷς οὐκ ἔνι πίστις ἀληϑής᾽

t
e.

διὰ τὸ παντοδαπὰς μεταβολὰς καὶ πάϑη καὶ &vo-:
μοιότητας δεχομένοις ὁμιλεῖν πράγμασι. καίτοι πῶς

4 hic versus apud Mullachium legitur ita: οὗλον,
μουνογενές τε καὶ ἀτρεμὲς ἠδ᾽ ἀτέλεστον (vs. 60) b re-
spicitur ut vid. Parmenidis hic versus: τωὐτόν τ᾽ ἐν τωὐτῷ
τὲ μένον xa9' ἕωυτό τε κεῖται (vs. 85 Mull) 14 φϑειρο-
μένην Rasmus ut superiori ἄφϑαρτον opponatur 15 ἐδεῖν]
ἴδιον W 16 ἠμὲν — ἠδὲ Parmenides (Mullach. 1 p. 117
vs. 29. 30): ἡ uiv — ἡ δὲ ib. ἀτρεκὲς ἦτορ X ex eodem:
ἀτρεκ 6 BE

ADVERSUS COLOTEN. 443

ἂν ἀπέλιπεν αἴσθησιν καὶ δόξαν, αἰσϑητὸν μὴ ἀπο-
λιπὼν μηδὲ δοξαστόν, οὐκ ἔστιν εἰπεῖν. ἀλλ᾽ ὅτι
τῷ μὲν ὄντως ὄντι προσήκει διαμένειν ἐν τῷ εἶναι,
ταῦτα δὲ νῦν μὲν ἔστι νῦν δ᾽ οὐχ ἔστιν ἐξίσταται
δ δ᾽ ἀεὶ xol μεταλλάσσει τὴν φύσιν, ἑτέρας ᾧετο
μᾶλλον ἢ τῆς ἐκείνου τοῦ ὄντος ἀεὶ δεῖσϑαι προῦ-
ηγορίας. ἦν οὖν ὁ περὶ τοῦ ὄντος ὡς fv εἴη λόγος
οὐκ ἀναίρεσις τῶν πολλῶν καὶ αἰσϑητῶν, ἀλλὰ δή-
λωσις αὐτῶν τῆς πρὸς τὸ νοητὸν διαφορᾶς" ἣν ἔτι Ε
10 μᾶλλον ἐνδεικνύμενος Πλάτων τῇ περὶ τὰ εἴδη πραγ-
ματείᾳ καὶ αὐτὸς ἀντίληψιν τῷ Κωλώτῃ παρέσχε.
14. “Διὸ καὶ τὰ πρὸς τοῦτον εἰρημένα δοκεῖ μοι
λαβεῖν ἐφεξῆς. καὶ πρῶτόν ys τὴν ἐπιμέλειαν καὶ
πολυμάϑειαν τοῦ φιλοσόφου σκεψώμεϑα, λέγοντος 1115
15 ὅτι τούτοις τοῖς δόγμασι τοῦ Πλάτωνος ἐπηκολου-
ϑήκασιν ᾿Δριστοτέλης καὶ Ξενοκράτης καὶ Θεόφρα-
ὅτος καὶ πάντες oí Περιπατητικοί. ποῦ γὰρ ὧν
τῆς ἀοικήτου τὸ βιβλίον ἔγραφες, ἵνα ταῦτα συντι-
Ocio τὰ ἐγκλήματα μὴ τοῖς ἐκείνων συντάγμασιν
20 ἐντύχῃς μηδ᾽ ἀναλάβῃς εἰς χεῖρας ᾿Αριστοτέλους τὰ
περὶ οὐρανοῦ καὶ τὰ περὶ ψυχῆς, Θεοφράστου δὲ τὰ
πρὸς τοὺς φυσικούς. ἩΗρακλείδον δὲ τὸν Ζωρο-
ἄάστρην, τὸ περὶ τῶν ἐν “Ἥιδου, τὸ περὶ τῶν φυσικῶς
ἀπορουμένων, “Πικαιάρχου δὲ τὰ περὶ ψυχῆς, ἐν οἷς
25 πρὸς τὰ κυριώτατα καὶ μέγιστα τῶν φυσικῶν ὑπεναν-
τιούμενοι τῷ Πλάτωνι καὶ μαχόμενοι διατελοῦσι;
καὶ μὴν τῶν ἄλλων Περιπατητικῶν ὁ κορυφαιό- Β

ὅ devo : ὥστε 99. R: ἡρακλείτου

444 ADVERSUS COLOTEN.

τατος Στράτων οὔτ᾽ ᾿Δριστοτέλει κατὰ πολλὰ συμ-
φέρεται καὶ Πλάτωνι τὰς ἐναντίας ἔσχηκε δόξας
περὶ κινήσεως περὶ νοῦ καὶ περὶ ψυχῆς καὶ περὶ
γενέσεως" καὶ τελευτῶν τὸν κόσμον αὐτὸν οὐ ξῷον
εἶναί φησι, τὸ δὲ κατὰ φύσιν ἕπεσθαι τῷ κατὰ
τύχην᾽ ἀρχὴν γὰρ ἐνδιδόναι τὸ αὐτόματον, εἶϑ' οὕτω
περαίνεσϑαι τῶν φυσικῶν παϑῶν ἕκαστον. τάς γε
μὴν ἰδέας, περὶ ὧν ἐγκαλεῖ τῷ Πλάτωνι, πανταχοῦ
κινῶν ὃ ᾿Δριστοτέλης καὶ πᾶσαν ἐπάγων ἀπορίαν
αὐταῖς ἐν τοῖς ἠϑικοῖς ὑπομνήμασιν ἐν τοῖς μετὰ
τὰ φυσικὰ ἐν τοῖς φυσικοῖς διὰ τῶν ἐξωτερικῶν
C διαλόγων, φιλονεικότερον ἐνίοις ἔδοξεν ἢ φιλοσοφώ-
τερον ἐκ ** τῶν δογμάτων τούτων, ὡς προθέμενος
τὴν Πλάτωνος ὑπερείπειν φιλοσοφίαν" οὕτω μακρὰν
ἦν τοῦ ἀκολουϑεῖν. τίνος οὖν εὐχερείας ἐστὶ τὰ
δοκοῦντα τοῖς ἀνδράσι μὴ μαϑόντα καταψεύδεσθαι
τὰ μὴ δοκοῦντα; καὶ πεπεισμένον ἐλέγχειν ἑτέρους
αὐτόγραφον ἐξενεγκεῖν ἀμαϑέας ἔλεγχον καϑ' αὑτοῦ
καὶ ϑρασύτητος, ὁμολογεῖν Πλάτωνι φάσκοντα τοὺς
διαφερομένους καὶ ἀκολουϑεῖν τοὺς ἀντιλέγοντας;
15. ““᾿4λλὰ δὴ Πλάτων φησὶ τοὺς ἵππους ὑφ᾽
ἡμῶν ματαίως ἵππους εἶναι καὶ τοὺς ἀνθρώπους.
Dx«l ποῦ τοῦτο τῶν Πλάτωνος συγγραμμάτων ἀπο-

4 χαὶ R 9 ó] om. BE 10 EN ΤΟΙΣ [μετὰ τὰ
φυσικὰ EN ΤΟΙΣῚ φυσικοῖς Bernaysius: ἐν τοῖς φυσικοῖς
18 lac. inseruit Duebnerus: ἔχεσθαι τῶν ὃ. τ. &ut ἐγκεῖσθαι
τῷ δόγματι τούτῳ supplet R, sed aliud latet 14 ὑπερ-
είἰπειν E: ὑπεριδεῖν 21 τοὺς ἵππους ἔφη ἅμα τε ἵππους
εἶναι καὶ ἀνθρώπους W. τοὺς ἵππους ὁφ᾽ ἡ. ματαίως ἵππους
εἶναι λέγεσϑαι, τοὺς δ᾽ ἀνθρώπους ἀνθρώπους Madvigius

ADVERSUS COLOTEN. 445

κεκρυμμένον εὗρεν ὃ Κωλώτης; ἡμεῖς yàg ἐν πᾶσιν
ἀναγιγνώσκομεν καὶ τὸν ἄνϑρωπον ἄνθρωπον καὶ
τὸν ἵππον ἵππον καὶ πῦρ τὸ πῦρ ὑπ᾽ αὐτοῦ δοξα-
Cóusvov: fj καὶ δοξαστὸν ὀνομάξει τούτων ἕκαστον.
5 ὃ δ᾽ οἷα δὴ σοφίας οὐδ᾽ ἀκαρὲς ἀπέχων ὡς fv καὶ
ταὐτὸν ἔλαβε τὸ μὴ εἶναι τὸν ἄνϑρωπον καὶ τὸ
εἶναι μὴ ὃν τὸν ἄνϑρωπον. τῷ Πλάτωνι δὲ ϑαυ-
μαστῶς ἐδόκει διαφέρειν τὸ μὴ εἶναι τοῦ μὴ ὃν
εἶναι" τῷ μὲν γὰρ ἀναίρεσιν οὐσίας πάσης τῷ δ᾽
10 ἑτερότητα δηλοῦσϑαι τοῦ μεϑεκτοῦ καὶ τοῦ μετέ-
χοντος. ἣν oí μὲν ὕστερον εἰς γένους καὶ εἴδους
καὶ κοινῶν τινων καὶ ἰδίων λεγομένων ποιῶν δια-
φορὰν ἔϑεντο μόνον, ἀνωτέρω δ᾽ οὐ προῆλϑον, εἰς E
λογικωτέρας ἀπορίας ἐμπεσόντες. ἔστι δὲ τοῦ με-
15 ϑεκτοῦ πρὸς τὸ μετέχον λόγος, ὃν αἰτία vs πρὸς
ὕλην ἔχει καὶ παράδειγμα πρὸς εἰκόνα καὶ δύναμις
πρὸς πάϑος. ᾧ γε δὴ μάλιστα τὸ καϑ᾽ αὑτὸ καὶ
ταὐτὸν ὃν ἀεὶ διαφέρει τοῦ δι’ ἕτερον καὶ μηδέ-
ποτ᾽ ὡσαύτως ἔχοντος" ὅτι τὸ μὲν οὔτ᾽ ἔσται ποτὲ
20 μὴ ὃν οὔτε γέγονε, καὶ διὰ τοῦτο πάντως καὶ ὄντως
ὄν ἐστι" τῷ δ᾽ οὐδ᾽ ὅσον ἀπ’ ἄλλου συμβέβηκε μετέχειν
τοῦ εἶναι βέβαιόν ἐστιν. ἀλλ᾽ ἐξίσταται δι’ ἀσϑέ-
νειαν, ἅτε τῆς ὕλης περὶ τὸ εἶδος ὀλισϑανούσης καὶ
πάϑη πολλὰ καὶ μεταβολὰς ἐπὶ τὴν εἰκόνα τῆς οὐσίας,
25 ὥστε κινεῖσθαι καὶ σαλεύεσϑαι, δεχομένης. ὥσπερ V
οὖν ὁ λέγων Πλάτωνα μὴ εἶναι τὴν εἰκόνα τοῦ

14 τοῦ] του BE. 1809 αὶ 21 τῷ ἰάθη: τὸ 428 Ἐ: ὀλι-
σϑαινούσης 244 περὶ τὴν εἰκόνα Rb. τὴν εἰκόνα) del.
Rasmus αὖ ex proxima linea illatum. cf. p. 1116 Ὁ. c. d

446 ADVERSUS COLOTEN.

Πλάτωνος. οὐκ ἀναιρεῖ τὴν ὡς εἰκόνος αἴσϑησιν
αὐτῆς καὶ ὕπαρξιν. ἀλλ᾽’ ἐνδείκνυται xa9' αὗτό
τινος ὄντος καὶ πρὸς ἐκεῖνο ἑτέρου γεγονότος δια-
φοράν" οὕτως οὔτε φύσιν οὔτε χρῆσιν οὔτ᾽ αἴσϑησιν
ἀνθρώπων ἀναιροῦσιν οἱ κοινῆς τινος οὐσίας μετοχῇ 5
1116 καὶ ἰδέχ γιγνόμενον ἡμῶν ἕκαστον εἰκόνα τοῦ παρα-
σχόντος τὴν ὁμοιότητα τῇ γενέσει προσαγορεύοντες.
οὐδὲ γὰρ ὁ πῦρ μὴ λέγων εἶναι τὸν πεπυρωμένον
σίδηρον ἢ τὴν σελήνην ἥλιον, ἀλλὰ κατὰ Παρμενίδην

ἱγυχτιφαὲς περὶ γαῖαν ἀλώμενον, ἀλλότριον φῶς, 1

ἀναιρεῖ σιδήρου χρῆσιν ἢ σελήνης φύσιν" ἀλλ᾽ εἰ
μὴ λέγοι σῶμα μηδὲ πεφωτισμένον, ἤδη μάχεται
ταῖς αἰσϑήσεσιν, ὥσπερ ὃ σῶμα καὶ ξῷον καὶ γένεσι,
καὶ αἴσϑησιν μὴ ἀπολείπων. ὃ δὲ ταῦϑ᾽ ὑπάρχειν
τῷ μετεσχηκέναι καὶ ὅσον ἀπολείπεται τοῦ ὄντος i
Β ἀεὶ καὶ τὸ εἶναι παρέχοντος αὐτοῖς ὑπονοῶν οὐ πα-
ρορᾷ τὸ αἰσϑητὸν ἀλλὰ παρορᾷ τὸ νοητόν, οὐδ᾽
ἀναιρεῖ τὰ γιγνόμενα καὶ φαινόμενα περὶ ἡμᾶς τῶν
παϑῶν᾽ ἀλλ᾽ ὅτι βεβαιότερα τούτων ἕτερα καὶ μονι-
μώτερα πρὸς οὐσίαν ἐστὶ τῷ μήτε γίγνεσθαι μήτ᾽ xo
ἀπόλλυσθαι μήτε πάσχειν μηδέν, ἐνδείκνυται τοῖς
ἑπομένοις, καὶ διδάσκει καϑαρώτερον τῆς διαφορᾶς
ἁπτομένους τοῖς ὀνόμασι τὰ μὲν ὄντα τὰ δὲ γιγνό-

6 καὶ ἰδέᾳ] 7 ἰδέας R; malim καὶ ἰδέας 10 M:
νυκτὶ φάος libri. δε Mullach. 1 p.128 vs. 144 14 *: ἀπο-
λιπών — ib. ὑπάρχειν τῷ Leonicus: τῶ ὑπάρχειν 17 ἀλλὰ]
οὐδέ Duebnerus ib. παρορᾷ τὸ νοητὸν] τὸ νοητὸν οὐ
παρορᾷ W. τὸ νοητὸν ὁρᾷ Madvigius. πᾶν ὁρᾶ τὸ νοητὸν"
23 M: ἁπτόμενος

ADVERSUS COLOTEN. 441

μενα προδαγορεύειν. τοῦτο ὃὲ καὶ τοῖς νεωτέροις
συμβέβηκε πολλὰ γὰρ καὶ μεγάλα πράγματα τῆς
τοῦ ὕντος ἀποστεροῦσι προσηγορίας. τὸ κενὸν τὸν
χρόνον τὸν τόπον, ἁπλῶς τὸ τῶν λεκτῶν γένος,
δέν d καὶ τἀληϑῆ πάντ᾽ ἔνεστι. ταῦτα γὰρ ὄντα
μὲν μὴ εἶναι τινὰ δ᾽ εἶναι λέγουσι, χρώμενοι δ᾽

αὐτοῖς ὡς ὑφεστῶσι καὶ ὑπάρχουσιν ἐν τῷ βίῳ καὶ Ο

τῷ φιλοσοφεῖν διατελοῦσιν.᾽
16. *444' αὐτὸν ἡδέως ἂν ἐροίμην τὸν κατήγορον,
10 && τοῖς ἑαυτῶν πράγμασι τὴν διαφορὰν οὐκ ἐνορῶσι
ταύτην, xa9' ἣν τὰ μὲν μόνιμα καὶ ἄτρεπτα ταῖς
οὐσίαις ἐστίν, ὡς λέγουσι καί 'τὰς ἀτόμους ἀπαϑείᾳ
καὶ στερρότητι πάντα χρόνον ὡσαύτως ἔχειν, τὰ δὲ
συγκρίματα πάντα ῥευστὰ καὶ μεταβλητὰ καὶ γιγνό-
15 μενα καὶ ἀπολλύμεν᾽ εἶναι, μυρίων μὲν εἰδώλων
ἀπερχομένων ἀεὶ καὶ ῥεόντων, μυρίων δ᾽ ὡς εἰκὸς
ἑτέρων ἐκ τοῦ περιέχοντος ἐπιρρεόντων καὶ ἀναπλη-
ρούντων τὸ ἄϑροισμα, ποικιλλόμενον ὑπὸ τῆς ἐξαλ-
λαγῆς ταύτης καὶ μετακεραννύμενον, ἅτε δὴ καὶ
οο τῶν ἐν βάϑει τοῦ συγκρίματος ἀτόμων οὐδέποτε
λῆξαι κινήσεως οὐδὲ παλμῶν πρὸς ἀλλήλας δυνα-
μένων᾽ ὥσπερ αὐτοὶ λέγουσιν" ἀλλ᾽ ἔστι μὲν ἐν
τοῖς πράγμασιν ἡ τοιαύτη διαφορὰ τῆς οὐσίας"
σοφώτερος δὲ τοῦ Πλάτωνος ὃ ᾿Επίκουρος, ἧ πάνϑ᾽
6 ὁμοίως ὄντα προσαγορεύει, τὸ ἀναφὲς κενόν, τὸ
ἀντερεῖδον σῶμα, τὰς ἀρχάς, τὰ συγκρίματα᾽ κοινῆς
9 v. Epicur. p. 202, 3 11 ἄτρεπτα)]Ί add. τὰ δὲ μετα-

βλητὰ καὶ τρεπτὰ exempli causa Usenerus 21 UÜsenerus:
ἄλληλα 22 ἔστι) ἔτω αὶ'ὁ 24 cf. Epicur. p. 845, 18

Ὀ

448 ADVERSUS COLOTEN.

vol uà 4 ἡγούμενος οὐσίας μετέχειν τὸ ἀΐδιον
τῷ γιγνομένῳ, τὸ ἀνώλεθρον τῷ φϑειρομένῳ, τὰς
ἀπαϑεῖς καὶ διαρκεῖς καὶ ἀμεταβλήτους καὶ μηδέ-
ποτε τοῦ εἶναι δυναμένας ἐκπεσεῖν φύσεις ταύταις
ὧν ἐν τῷ πάσχειν καὶ μεταβάλλειν τὸ εἶναι, ταῖς
Ε μηδένα χρόνον ὡσαύτως ἐχούσαις. εἰ δὲ δὴ καὶ
ὡς ἔνε μάλιστα διήμαρτε τούτοις ὁ Πλάτων. ὀνο-
μάτων ὥφειλε συγχύσεως εὐϑύνας ὑπέχειν τοῖς ἀκρι-
βέστερον ἑλληνέξουσι τούτοις καὶ καϑαρώτερον δια-
λεγομένοις, οὐχ ὡς ἀναιρῶν τὰ πράγματα καὶ τοῦ 1
Cv ἐξάγων ἡμᾶς αἰτίαν ἔχειν, ὅτι τὰ γιγνόμενα
οὐκ ὄντα, καϑάπερ οὗτοι, προσηγόρευσεν. ἢ
11. "A44AÀ' ἐπεὶ τὸν Σωκράτην μετὰ τὸν Παρμενί-
δην ὑπερέβημεν, ἀναληπτέος **. εὐθὺς οὖν τὸν ἀφ᾽
ἱερᾶς κεκίνηκεν ὃ Κωλώτης" καὶ διηγησάμενος ὅτι 15
χρησμὸν ἐκ Ζελφῶν περὶ Σωκράτους ἀνήνεγκε Χαι-
F ρεφῶν, ὃν ἴσμεν ἅπαντες, ταῦτ᾽ ἐπείρηκε 'τὸ μὲν
οὖν τοῦ Χαιρεφῶντος διὰ τὸ τελέως σοφιστικὸν καὶ
φορτικὸν διήγημα εἶναι παρήσομεν.᾽ φορτικὸς οὖν
ὁ Πλάτων ὁ τοῦτον ἀναγράψας τὸν χρησμόν. ἵνα 30
τοὺς ἄλλους ἐάσω. φορτικώτεροι δὲ “ακεδαιμόνιοι,
τὸν περὶ “υκούργου χρησμὸν ἐν ταῖς παλαιοτάταις
ἀναγραφαῖς ἔχοντες" σοφιστικὸν δ᾽ ἦν διήγημα τὸ

ων

1 ναὶ μὰ Δί᾽ W: καὶ μὴ δὲ ὅ ὧν W: ὡς 6 δὴ
καὶ ὡς : δικαίως ὡς BE, non δικαίως 8 ὥφειλε] ὦ gie
ΒΕ 9 v. Epicur. p. 848, 12 12 οὐκ W: καὶ οὐκ libri
10. προσηγόρευσαν Β 18 ἐπὶ ᾿Ιάθῃῃ 14 lac. 28 B 82 E.
Fort. suppl. ἀναληπτέος ἐστὶν ὁ περὶ Σωκράτους λόγος
ib. τὸν ἀφ᾽ ζερᾶς] cf. Leutsch. et Kock.. 8 p. 77 17 M:
ἀπείρηκε 20 Πλάτων) Apol. p. 21a

ADVERSUS COLOTEN. 449

Θεμιστοκλέους, ᾧ πείσας ᾿4ϑηναίους τὴν πόλιν ἐκλι-
πεῖν κατεναυμάχησε τὸν βάρβαρον' φορτικοὶ δ᾽ οἵ 112
τῆς Ελλάδος νομοϑέται, τὰ μέγιστα καὶ πλεῖστα
τῶν ἱερῶν πυϑόχρηστα καθιστάντες. εἰ τοίνυν ὃ

5 περὶ Σωκράτους, ἀνδρὸς εἰς ἀρετὴν ϑεολήπτου γενο-
μένου, χρησμὸς ἀνενεχϑεὶς ὡς σοφοῦ, φορτικὸς ἦν
καὶ σοφιστικός, τίνι προσείπωμεν ἀξίως ὀνόματι
τοὺς ὑμετέρους ᾿βρόμους᾽ καί ᾿ὀλολυγμούς᾽ καί *xoo-
τοϑορύβους᾽ καί ᾿σεβάσεις᾽ καί ᾿ἐπιϑειάσεις᾽, αἷς

ιο προστρέπεσϑε καὶ καϑυμνεῖτε τὸν ἐφ᾽ ἡδονὰς παρα-
καλοῦντα συνεχεῖς καὶ πυκνάς; ὃς ἐν τῇ πρὸς dva-
ξαρχον ἐπιστολῇ ταυτὶ γέγραφεν “ἐγὼ δ᾽ ig! ἡδονὰς
συνεχεῖς παρακαλῶ καὶ οὐκ ἐπ᾽ ἀρετάς, κενὰς καὶ μα-
ταίας καὶ ταραχώδεις ἐχούσας τῶν καρπῶν τὰς ἐλπίδας.

ι5 ἀλλ’ ὅμως ὁ μὲν Μητρόδωρος τὸν Τίμαρχον παρα- B
καλῶν φησι 'ποιήσωμέν τι καλὸν ἐπὶ καλοῖς. μο-
νονοὺ καταδύντες ταῖς ὁμοιοπαϑείαις καὶ ἀπαλλα-
γέντες ἐκ τοῦ χαμαὶ βίου εἰς và ᾿Επικούρου ὡς
ἀληϑῶς ϑεόφαντα ὄργια. Κωλώτης δ᾽ αὐτὸς ἀκροώ-

20 μένος ᾿Επικούρου φυσιολογοῦντος ἄφνω τοῖς γόνασιν
αὐτοῦ προσέπεσε, καὶ ταῦτα γράφει δεμνυνόμενος
αὐτὸς Ἐπίκουρος *óg δεβομένῳ γάρ σοι τὰ vó9" ὑφ᾽
ἡμῶν λεγόμενα προσέπεσεν ἐπιϑύμημα ἀφυσιολό-
γητον τοῦ περιπλακῆναι ἡμῖν γονάτων ἐφαπτόμενον

45 καὶ πάσης τῆς εἰϑισμένης ἐπιλήψεως γέίγνεσϑαι, κατὰ

4 πυϑοχρηστία B. πυϑοχρησία E 9 σοβάσεις ΒΕ
10 προστρέπεσϑε Emperius: προτρέπεσϑε ib. cf. Epicur.
p.187, 17 19 cf.ead. p. 145, 7 92 ág] del. M — 24 τοῦ
Emperius: τὸ 25 xal πάσης] 'genetivus πάσης perinde
Plutarchi Moralia. Vol. VI. 29

450 ADVERSUS COLOTEN.

C τὰς σεβάσεις τιμῶν καὶ λιτάς" ἐποίεις οὖν᾽ φησί, "xal
ἡμᾶς ἀνϑιεροῦν σὲ αὐτὸν καὶ ἀντισέβεσϑαι᾽. συγ-
γνωστὰ νὴ Zlíx τοῖς λέγουσιν ὡς παντὸς ἂν πρίαιντο
τῆς ὄψεως ἐκείνης εἰκόνα γεγραμμένην θεάσασϑαι,
τοῦ μὲν προδπίπτοντος εἰς γόνατα καὶ περιπλεχο- 5
μένου τοῦ δ᾽ ἀντιλιτανεύοντος καὶ ἀντιπροσκυ-
νοῦντοο. οὐ μέντοι τὸ ϑεράπευμα τοῦτο, καίπερ
εὖ τῷ Κωλώτῃ συντεϑέν, ἔσχε καρπὸν ἄξιον" οὐ
γὰρ ἀνηγορεύϑη σοφὸς ἀλλὰ μόνον ᾿ἄφϑαρτός μοι
περιπάτει᾽ φησί “καὶ ἡμᾶς ἀφϑάρτους διανοοῦ. το

18. "Τοιαῦτα μέντον ῥήματα καὶ κινήματα καὶ
πάϑη συνειδότες αὑτοῖς ἑτέρους φορτικοὺς ἀποκα-

D λοῦσι. καὶ δῆτα καὶ προϑεὶς ὃ Κωλώτης τὰ σοφὰ
ταῦτα καὶ καλὰ περὶ τῶν αἰσϑήσεων, ὅτι 'σιτία
προσαγόμεϑα καὶ οὐ χόρτον, καὶ τοὺς ποταμούς, 15
ὅταν ὧσι μεγάλοι, πλοίοις διαπερῶμεν, ὅταν δ᾽
εὐδιάβατοι γένωνται, τοῖς ποσίν. ἐπιπεφώνηκεν
“ἀλλὰ γὰρ ἀλαξόνας ἐπετήδευσας λόγους, ὦ Σώκρατες"
καὶ ἕτερα μὲν διελέγου τοῖς ἐντυγχάνουσιν ἕτερα
δ᾽ ἔπραττες. πῶς γὰρ οὐκ ἀλαξόνες οἵ Σωκράτους 90
λόγοι, μηδὲν αὐτοῦ εἰδέναι φάσκοντος ἀλλὰ μαν-
ϑάνειν ἀεὶ καὶ ξητεῖν τἀληϑές; εἰ δὲ τοιαύταις, ὦ
Κωλῶτα. Σωκράτους φωναῖς περιέπεσες, οἵας Ἐπί-
κουρος γράφει πρὸς ᾿Ιδομενέα πέμπε οὖν ἀπαρχὰς

atque τοῦ ἃ verbo ἐπιϑύμημα pendet? Usenerus ib. ἐπι-
λήψεως] ἐπικλήσεως Rasmus

1 τιμῶν] ϑεῶν W. τινῶν Usenerus. Malim ἡμῶν
2 σὲ αὐτὸν Usenerus: σεαυτὸν 8 παντὸς X: πάντες
19 αὑτοῖς] B, non αὐτοῖς, quod praebet E 22 '*: τὸ
ἀληϑὲς cf. Epicur. adnot. ad p.173, 1 23cf. ead. p. 141,12

ADVERSUS COLOTEN. 451

ἡμῖν εἰς τὴν τοῦ ἱεροῦ σώματος ϑεραπείαν ὑπέρ vs E
αὑτοῦ καὶ τέκνων" οὕτω γάρ μοι λέγειν ἐπέρχεται,
τίσιν ἂν ῥήμασιν ἀγροικοτέροις ἐχρήσω; καὶ μὴν
ὅτι Σωκράτης ἄλλα μὲν ἔλεγεν ἄλλα δ᾽ ἔπραττε,
5 ϑαυμαστῶς μαρτυρεῖ δοι τὰ ἐπὶ 4ηλίῳ τὰ ἐν Ποτι-

δαίᾳ τὰ ἐπὶ τῶν Τριάκοντα τὰ πρὸς ᾿Δρχέλαον τὰ
πρὸς τὸν δῆμον ἡ πενία ὃ ϑάνατος" οὐ γὰρ ἄξια
ταῦτα τῶν Σωκρατικῶν λόγων. ἐκεῖνος ἦν, ὦ μα-
κάριε, κατὰ Σωκράτους ἔλεγχος ἕτερα μὲν λέγοντος

10 ἕτερα δὲ πράττοντος, εἰ τὸ ἡδέως ζῆν τέλος ἐκϑέ-
μενος οὕτως ἐβίωσε."

19. “Ταῦτα μὲν οὖν πρὸς τὰς βλασφημίας. ὅτι
δέ, οἷς ἐγκαλεῖ περὶ τῶν ἐναργῶν, ἔνοχος αὐτός
ἐστιν, οὐ συνεῖδεν. ἕν γάρ ἐστι τῶν ᾿Επικούρου Ἐ

15 δογμάτων, τὸ μηδέν ἀμεταπείστως πεπεῖσϑαι μηδένα
πλὴν τὸν σοφόν. ἐπεὶ τοίνυν ὃ Κωλώτης οὐκ ἦν
σοφὸς οὐδὲ μετὰ τὰς σεβάσεις ἐκείνας, ἐρωτάτω πρῶ-
τον ἐκεῖνα τὰ ἐρωτήματα, πῶς σιτία προσάγεται
καὶ οὐ χόρτον ἐπιτήδειος Ov, καὶ τὸ ἱμάτιον τῷ

0) σώματι καὶ οὐ τῷ κίονι περιτίϑησι,. μήϑ᾽ ἱμάτιον
εἶναι τὸ ἱμάτιον μήτε σιτίον τὸ σιτίον ἀμεταπείστως
πεπεισμένος. εἰ δὲ καὶ ταῦτα πράττει καὶ τοὺς 1118
ποταμούς, ὅταν ὧσι μεγάλοι, ποσὶν οὐ διέρχεται,

2 αὑτοῦ] σεαυτοῦ 14 vid. Epicur. p. 169, 19
16 v.ead.p. 145.17 17 ἐρωτάσϑω M Ὁ. πρῶτον] explen-
dum vid. πρῶ[ ΤῸΝ é&«v|TON 19 ἐπιτήδειος àv] Her-
werdeno iudice auditur προσάγεσθαι γόρτον, recte mea
quidem sententia cf. p. 969 c πρῶτός τις — συκοφάντης
ἀποθανὼν ἐπιτήδειος pes ubi perinde aique hie ad
ἐπιτήδειος intellegitur ἀποθανεῖν dignus morte

29*

452 ADVERSUS COLOTEN.

καὶ τοὺς ὄφεις φεύγει καὶ τοὺς λύκους, μηδὲν εἶναι
τούτων οἷον φαίνεται πεπειόμένος ἀμεταπείστως,
ἀλλὰ πράττων ἕκαστα κατὰ τὸ φαινόμενον" οὐδὲ
Σωκράτει δήπουϑεν ἐμποδὼν ἦν ἡ περὶ τῶν αἰσϑή-
σεων δόξα τοῦ γχρῆσϑαι τοῖς φαινομένοις ὁμοέως. 5
οὐ γὰρ Κωλώτῃ μὲν ὃ ἄρτος ἄρτος ἐφαίνετο καὶ
χόρτος ὃ χόρτος, ὅτι τοὺς διοπετεῖς ἀνεγνώκει Κα-
νόνας" ὃ δὲ Σωκράτης ὑπ᾽ ἀλαζονείας ἄρτου μὲν
Β ὡς χόρτου χόρτου δ᾽ ὡς ἄρτου φαντασίαν ἐλάμβανε.
δόγμασι γὰρ ἡμῶν καὶ λόγοις οὗτοι χρῶνται βελ- τ
τίοσιν οἵ δοφοί᾽ τὸ δ᾽ αἰσϑάνεσϑαι καὶ τυποῦσϑαι
πρὸς τὰ φαινόμενα κοινόν ἔστι πάϑος ἀλόγοις
περαινόμενον αἰτίαις. ὃ δὲ τὰς αἰσϑήσεις λόγος
ἐπαγόμενος. ὡς οὐκ ἀκριβεῖς οὐδ᾽ ἀσφαλεῖς πρὸς
πίστιν οὔσας, οὐκ ἀναιρεῖ τὸ φαίνεσϑαι τῶν πρα- 1
γμάτων ἡμῖν ἕκαστον, ἀλλὰ χρωμένοις κατὰ τὸ φαι-
νόμενον ἐπὶ τὰς πράξεις ταῖς αἰσϑήσεσι τὸ πιστεύειν
ὡς ἀληϑέσι πάντῃ καὶ ἀδιαπτώτοις οὐ δίδωσιν αὐταῖς"
τὸ γὰρ ἀναγκαῖον ἀρκεῖ καὶ χρειῶδες ἀπ’ αὐτῶν,
ὅτι βέλτιον ἕτερον οὐκ ἔστιν. ἣν δὲ ποϑεῖ φιλό- Ὁ
σοφος ψυχὴ λαβεῖν ἐπιστήμην περὶ ἑκάστου καὶ
γνῶσιν. οὐκ ἔχουσι.ἢ
20. Περὶ μὲν οὖν τούτων καὶ πάλιν ὃ Κωλώτης
C εἰπεῖν παρέξει, ταὐτὰ πολλοῖς ἐγκεκληκώς. ἐν οἷς
ὃΣ κομιδῇ διαγελᾷ καὶ φλαυρίξει τὸν Σωκράτην s
ξητοῦντα τί ἄνθρωπός ἐστι καὶ νεανιευόμενον, ὥς
φησιν, ὅτι μηδ᾽ αὐτὸς εἰδείη, δῆλος μέν ἐστιν αὐτὸς

6 cf. Epicur. p. 104, 29 11 v. eadem adnot. ad
p. 105, 13 24 ταὐτὰ B: ταῦτα

ADVERSUS COLOTEN. 453

οὐδέποτε πρὸς τούτῳ γενόμενος" ὃ δ᾽ ᾿Ηράκλειτος
ὡς μέγα τι καὶ σεμνὸν διαπεπραγμένος “ἐδιξησάμην᾽
φησίν 'éusovtóv', καὶ τῶν ἐν Ζελφοῖς γραμμάτων
ϑειότατον ἐδόκει τό 'γνῶϑι σαυτόν᾽" ὃ δὴ καὶ
& Σωκράτει ἀπορίας καὶ ξητήδεως ταύτης ἀρχὴν ἐνέ-
δωκεν, ὡς ᾿Αριστοτέλης ἐν τοῖς Πλατωνικοῖς εἴρηκδ᾽
Κωλώτῃ δὲ γελοῖον δοκεῖ. τί οὖν οὐ καταγελᾷ καὶ Ὁ
τοῦ χαϑηγεμόνος, τοῦτ᾽ αὐτὸ πράττοντος. ὁσάκις
γράφοι καὶ διαλέγοιτο περὶ οὐσίας ψυχῆς καί 'τοῦ
ιο ἀϑρόου τῆς καταρχῆς᾽; εἰ γὰρ τὸ ἐξ ἀμφοῖν, ὡς
ἀξιοῦσιν αὐτοί, σώματος τοιοῦδε καὶ ψυχῆς, ἄνϑροω-
πός ἐστιν, ὁ ξητῶν ψυχῆς φύσιν ἀνθρώπου ἔξητεῖ
φύσιν ἐκ τῆς κυριωτέρας ἀρχῆς. ὅτι δ᾽ αὕτη λόγῳ
δυσϑεώρητος αἰσϑήσει δ᾽ ἄληπτός ἐστι, μὴ παρὰ
15 Σωκράτους “σοφιστοῦ καὶ ἀλαξόνος ἀνδρός". ἀλλὰ
παρὰ τῶν σοφῶν τούτων λάβωμεν, οἱ μέχρι τῶν
περὶ σάρκα τῆς ψυχῆς δυνάμεων, αἷς ϑερμότητὰ
καὶ μαλακότητα καὶ τόνον παρέχει τῷ σώματι, τὴν
οὐσίαν συμπηγνύντες αὐτῆς “ἔκ τινος ϑερμοῦ καὶ E
a0 πνευματικοῦ καὶ ἀερώδους᾽ οὐκ ἐξικνοῦνται πρὸς τὸ
κυριώτατον ἀλλ᾽ ἀπαγορεύουσι. ἱ'τὸ γὰρ ᾧ κρίνει
καὶ μνημονεύει καὶ φιλεῖ καὶ μισεῖ. καὶ ὅλως τὸ
φρόνιμον καὶ λογιστικὸν ἔκ τινοο᾽ φησίν “ἀκατονο-
μάστου ποιότητος ἐπιγίγνεσϑαι.᾽ καὶ ὅτι μὲν αἰσχυνο-
25 ένης ἐστὶν ἀγνοίας τουτὶ τό ᾿ἀκατονόμαστον᾽ ἐξομο-

6 ᾿Δριστοτέλης] cf Rose. Fragm. 1 1 cf, Epicur.
p. 218, 1 10 ἀϑρόου] ἀνθρώπου W temere eas Plut.
quaestiones indicat quas Epicurus ep. I 64— 6 perstringit"
Usenerus

454 ADVEBSUS COLOTEN.

λόγησις, οὐκ ἔχειν ὀνομάσαι φασκόντων ὃ μὴ
δύνανται καταλαβεῖν, ἴσμεν" ᾿ἐχέτω δὲ συγγνώμην
καὶ τοῦτο᾽ ὡς λέγουσι. φαίνεται γὰρ οὐ φαῦλον
οὐδὲ ῥάδιον οὐδὲ τοῦ τυχόντος εἶναι καταμαϑεῖν
ἀλλ᾽ ἐνδεδυκὸς ἀπόρῳ τινὶ τόπῳ καὶ δεινῶς ἀποκε- 5
F κρυμμένον, d γ᾽ ὄνομα μηδὲν ἐν τοσούτοις πρὸς
δήλωσιν οἰκεῖόν ἐστιν. οὐ Σωκράτης οὖν ἀβέλτερος,
ὅστις εἴη ξητῶν ἑαυτόν. ἀλλὰ πάντες, οἷς ἔπεισί τι
τῶν ἄλλων πρὸ τούτου ξητεῖν, ὅτι τὴν γνῶσιν ἀναγ-
καίαν ἔχον οὕτως εὑρεϑῆναι χαλεπόν ἐστιν᾽ οὐ 10
γὰρ ἂν ἐλπίσειεν ἑτέρου λαβεῖν ἐπιστήμην, ὃν δια-
πέφευγε τῶν ἑαυτοῦ τὸ κυριώτατον καταλαβεῖν.ἢ
21. "444à διδόντες αὐτῷ τὸ μηδὲν οὕτως ἄχρη-
1119 στον εἶναι μηδὲ φορτικὸν ὡς τὸ ξητεῖν αὑτόν, ἐρώ-
μεϑα τίς αὕτη τοῦ βίου σύγχυσίς ἐστιν ἢ πῶς ἐν is
τῷ ξῆν οὐ δύναται διαμένειν ἀνήρ, ὅτε τύχοι, πρὸς
fevróv ἀναλογιξόμενος φέρε, τίς ὧν οὗτος ὁ ἐγὼ
τυγχάνω; πότερον ὡς κρᾶμά τι μεμιγμένον ἔκ vc
τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος" ἢ μᾶλλον ἡ ψυχὴ τῷ
σώματι χρωμένη, καϑάπερ ἱππεὺς ἀνὴρ ἵππῳ χρώ- so
μδνος, οὐ τὸ ἐξ ἵππου καὶ ἀνδρός; ἢ τῆς ψυχῆς τὸ
κυριώτατον, ᾧ φρονοῦμεν καὶ λογιξόμεϑα καὶ πράτ-
τομὲν, ἕκαστος ἡμῶν ἐστι, τὰ δὲ λοιπὰ καὶ ψυχῆς
μόρια πάντα καὶ σώματος ὄργανα τῆς τούτου Óv-
νάμεως; ἢ τὸ παράπαν οὐκ ἔστιν οὐσία ψυχῆς ἀλλ᾽ ss
αὐτὸ τὸ σῶμα κεκραμένον ἔδχηκε τὴν τοῦ φρονεῖν

14 éev:ió»? Α1Β8 óg] del M. à» Ὁ. τι R: τὸ
26 ἐγκεκραμένην idem; malim κεκραμένην

ADVERSUS COLOTEN. 455

καὶ ξῆν δύναμιν; ἀλλὰ τούτοις μὲν οὐκ ἀναιρεῖ B
τὸν βίον ὃ Σωκράτης, ἃ δὴ πάντες οἵ φυσικοὶ
ξητοῦσιν᾽ ἐκεῖνα δ᾽ ἦν τὰ ἐν Φαίδρῳ δεινὰ καὶ
ταραχκτικὰ τῶν πραγμάτων, “αὑτὸν οἰομένου δεῖν
5 ἀναϑεωρεῖν, εἴτε Τυφῶνός ἐστι ϑηρίον πολυπλοκώ-
τερον καὶ μᾶλλον ἐπιτεϑυμμένον εἴτε ϑείας τινὸς
καὶ ἀτύφου μοίρας φύσει μετέχον᾽. ἀλλὰ τούτοις
ye τοῖς ἐπιλογισμοῖς οὐ τὸν βίον ἀνήρει, τὴν δ᾽
ἐμβροντησίαν ἐκ τοῦ βίου καὶ τὸν τῦφον ἐξήλαυνε
(0 καὶ τὰς ἐπαχϑεῖς καὶ ὑπερόγκους κατοιήδεις καὶ
μεγαλαυχίαρ᾽ ταῦτα γὰρ ὃ Τυφών ἐστιν, ὃν πολὺν
ὑμῖν ἐνεποίησεν ὁ καϑηγεμὼν καὶ ϑεοῖς πολεμῶν

καὶ ϑείοις ἀνδράσι. C
22. “Μετὰ δὲ Σωκράτην καὶ Πλάτωνα προσ-
ι6 μάχεται Στίλπωνι" καὶ τὰ μὲν ἀληϑινὰ δόγματα
καὶ τοὺς λόγους τἀνδρός, οἷς ἑαυτόν τε κατεκόσμει
καὶ πατρίδα καὶ φίλους καὶ τῶν βασιλέων τοὺς
περὶ αὐτὸν δπουδάδσαντας, οὐ γέγραφε. οὐδ᾽ ὅσον
ἦν φρόνημα τῇ ψυχῇ μετὰ πραότητος καὶ μετριοπα-
:0 ϑείας᾽ ὧν δὲ παίξων καὶ χρώμενος γέλωτι πρὸς
τοὺς σοφιστὰς λογαρίων προύβαλεν αὐτοῖς, ἕνὸς
μὠνησϑεὶς καὶ πρὸς τοῦτο μηδὲν εἰπὼν μηδὲ λύσας
τὴν πιϑανότητα, τραγῳδίαν ἐπάγει τῷ Στίλπωνι
καί 'τὸν βίον ἀναιρεῖσϑαι᾽ φησίν “ὑπ᾽ αὐτοῦ", λέ-

25 γοντος ἕτερον ἑτέρου μὴ κατηγορεῖσϑαι᾽. "mg γὰρ D
8 Φαίδρῳ] p. 230a 4 αὑτὸν] E, αὐτὸν B 6 R ex
Platone: ἐπιτεϑειμένον B. ἐπιτεϑυμένον E 11 cf. Epicur.
p. 329, 7 ib. τυφών Usenerus, sed cf. lin. 5 16 *: τοῦ

ἀνδρὸς 18 οὐ *: οὔτε, cuius re ex proxima syllaba
ortum est 25 μὴ] ἄλλη BE

456 ADVEBSUS COLOTEN.

βιωσόμεϑα, μὴ λέγοντες ἄνθρωπον ἀγαϑὺν μηδ᾽
ἄνθρωπον στρατηγὸν ἀλλ᾽ ἄνθρωπον ἄνϑρωπον
χωρὶς καὶ ἀγαϑὸν ἀγαϑὸν καὶ στρατηγὸν στρατηγόν.
μηδ᾽ ἱππεῖς μυρίους μηδὲ πόλιν ἐχυράν. ἀλλ᾽ ix-
πεῖς ἱππεῖς, καὶ μυρίους μυρίους, καὶ τἄλλα ὁμοίως;
τίς δὲ διὰ ταῦτα χεῖρον ἐβίωσεν ἀνθρώπων; τίς ὃ
τὸν λόγον ἀκούσας οὐ συνῆκεν, ὅτι παίξοντός ἐστιν
εὐμούσως ἢ γύμνασμα τοῦτο προβάλλοντος ἑτέροις
διαλεκτικόν; οὐκ ἄνθρωπον, ὦ Κωλῶτα, μὴ λέγειν
ἀγαϑὸν οὐδ᾽ ἱππεῖς μυρίους δεινόν ἐστιν ἀλλὰ τὸν
ϑεὸν μὴ λέγειν ϑεὸν μηδὲ νομίξειν, ὃ πράττετε
ὑμεῖς μήτε Δία γενέϑλειον μήτε Ζήμητρα ϑεόμο-
φόρον εἶναι μήτε Ποσειδῶνα φυτάλμιον ὁμολογεῖν
ἐθέλοντες. οὗτος ὁ χωρισμὸς τῶν ὀνομάτων πονη-
οός ἐστι καὶ τὸν βίον ἐμπίπλησιν ὀλιγωρίας ἀϑέου
καὶ θρασύτητος, ὅταν τὰς συνεξζευγμένας τοῖς ϑεοῖς
προσηγορίας ἀποσπῶντες συναναιρεῖτε ϑυσίας μυστή-
ρια πομπὰς ἕορτάς. τίνι γὰρ προηρόσια ϑύσομεν:;
τίνι σωτήρια; πῶς δὲ φωσφόρεια, βακχεῖα., προτέ.
λεια γάμων ἄξομεν, μὴ ἀπολιπόντες μηδὲ βακχεῖς
καὶ φωσφόρους καὶ προηροσίους καὶ σωτῆρας; ταῦτα
F γὰρ ἅπτεται τῶν κυριωτάτων καὶ μεγίστων, ἐν πρά-
γμασιν ἔχοντα τὴν ἀπάτην, οὐ περὶ φωνάς τινας
οὐδὲ λεκτῶν σύνταξιν οὐδ᾽ ὀνομάτων συνήϑειαν.
ὡς εἴ γε καὶ ταῦτα τὸν βίον ἀνατρέπει, τίνες μᾶλλον

8 χωρὶς καὶ *: καὶ χωρὶς 9 v. Epicur. p. 259, 31
12 Usenerus:rjugtoe» 18 προηρύσια Χ: προτέλεια — 20 μὴ]
add. γαμηλίους vel τελείους E 21 idem: προηρεσέους
25 καὶ] aut del. aut addendum πάνυ monet idem

ADVERSUS COLOTEN. 451

ὑμῶν πλημμελοῦσι περὶ τὴν διάλεκτον, oU τὸ τῶν
λεκτῶν γένος οὐσίαν τῷ λόγῳ παρέχον ἄρδην ἀναι-
ρεῖτε, τὰς φωνάς" καί 'và τυγχάνοντα᾽ μόνον ἀπο-
λιπόντες, τὰ δὲ μεταξὺ σημαινόμενα πράγματα, δι’
5 ὧν γίγνονται μαϑήσεις διδασκαλίαι προλήψεις νοή-
σεις ὁρμαὶ συγκαταϑέσεις, τὸ παράπαν οὐδ᾽ εἶναι 1190
λέγοντες;
28. Οὐ μὴν ἀλλὰ τὸ ἐπὶ τοῦ Στίλπωνος τοιοῦ-
τόν ἐστιν. “εἰ περὶ ἵππου τὸ τρέχειν κατηγοροῦμεν,
i οὔ φησι ταὐτὸν εἶναι τῷ περὶ οὗ κατηγορεῖται τὸ
κατηγορούμενον ἀλλ᾽ ἕτερον᾽ οὐδ᾽ εἰ περὶ ἀνθρώπου
τὸ ἀγαϑὸν εἶναι, ἀλλ᾽’ ἕτερον μὲν ἀνθρώπῳ τοῦ τί
ἦν εἶναι τὸν λόγον, ἕτερον δὲ τῷ ἀγαϑῷ᾽ καὶ πάλιν
τὸ ἵππον εἶναι τοῦ τρέχοντα εἶναι διαφέρειν" ἕκα-
τέρου γὰρ ἀπαιτούμενοι τὸν λόγον οὐ τὸν αὐτὸν
ἀποδίδομεν ὑπὲρ ἀμφοῖν. ὅϑεν ἁμαρτάνειν τοὺς
ἕτερον ἑτέρου κατηγοροῦντας ** εἰ μὲν γὰρ ταὐτόν
ἐστι τἀνθρώπῳ τἀγαϑὸν καὶ τῷ ἵππῳ τὸ τρέχειν,
πῶς καὶ σιτίου καὶ φαρμάκου τἀγαϑόν,. καὶ νὴ zx B
20 πάλιν λέοντος καὶ κυνὸς τὸ τρέχειν κατηγοροῦμεν;
εἶ δ᾽ ἕτερον, οὐκ ὀρθῶς ἄνθρωπον ἀγαϑὸν καὶ ἴπ-
πον τρέχειν λέγομεν. εἴπερ οὖν ἐν τούτοις ἐξαι-
μάξει πικρῶς ὁ Στίλπων, τῶν ἐν ὑποκειμένῳ καὶ

οι

1

1 cf. Epicur. p. 189, 3 4 2 παρέχον Usenerus: παρέ-
qovteg 10 τῷ] τὸ BE 11 ἀλλ᾽ ἕτερον οὐδ᾽ εἶ περὶ
ἀνθρώπου τὸ ἀγαθὸν εἶναι Madvigius 17 lac. 28 BE.
Fort. οὐ γὰρ εἶναι ταὐτόν vel τἀνθρώπου τἀγαϑὸν καὶ τοῦ
ἴππου τὸ τρέχειν 18 *: τῷ ἀνθρώπῳ 18. 19 *: τὸ ἀγαϑὸν
21 εἰ W:2E 22 ἐξαιμάξει] ταῦτα (pro ἐν τούτοις) ἐξετάζει R.
ἐξετάξεται Emperius. ἐξακανϑίξει Madvigius. Fort. ἐξέμαξέ
τι vel ἐξήλεγξέ τι. In Symbolis conieceram ἐξήλλαξέ τι

458 ADVERSUS COLOTEN.

xa9' ὑποκειμένου λεγομένων μηδεμίαν ἀπολιπὼν
συμπλοκὴν πρὸς τὸ ὑποχείμενον, ἀλλ᾽ ἕκαστον αὐὖὐ-
τῶν, εἰ μὴ κομιδῇ ταὐτὸν ᾧ συμβέβηκε λέγεται,
μηδ᾽ ὡς συμβεβηκὸς οἰόμενος δεῖν περὶ αὐτοῦ λέγε-
σϑαι, φωναῖς τισι δυσκολαίνων καὶ πρὸς τὴν συνή- s
ϑειαν ἐνιστάμενος, οὐ τὸν βίον ἀναιρῶν οὐδὲ τὰ
πράγματα δῆλός ἐστι.ἢ
24. Γενόμενος δ᾽ οὖν ὁ Κωλώτης ἀπὸ τῶν
παλαιῶν τρέπεται πρὸς τοὺς xa) ἑαυτὸν φιλοσό-
C φους, οὐδενὸς τιϑεὶς ὄνομα" καίτοι καλῶς εἶχε καὶ τὸ
τούτους ἐλέγχειν ἐπ’ ὀνόματος ἢ μηδὲ τοὺς παλαιούς.
δ᾽ δὲ τὸν Σωκράτην καὶ τὸν Πλάτωνα καὶ τὸν
Παρμενίδην τοσαυτάκις ϑέμενος ὑπὸ τὸ γραφεῖον
δῆλός ἐστιν ἀποδειλιάδας πρὸς τοὺς ζῶντας. οὐ
μετριάσας ὑπ᾽ αἰδοῦς, ἣν τοῖς κρείττοσιν οὐχ ἔνειμε. 15
βούλεται δὲ προτέρους μέν, ὡς ὑπονοῶ, τοὺς Κυρη-
ναϊκοὺς ἐλέγχειν, δευτέρους δὲ τοὺς περὶ ᾿φρκεσί-
λαον ᾿Δκαδημαϊκούς. οὗτοι γὰρ ἦσαν οἵ περὶ πάν-
vOv ἐπέχοντες" ἐκεῖνοι δὲ và πάϑη καὶ τὰς φαντασίας
D ἐν αὑτοῖς τιϑέντες οὐκ dovro τὴν ἀπὸ τούτων 30
πίστιν εἶναι διαρκῆ πρὸς τὰς ὑπὲρ τῶν πραγμάτων
καταβεβαιώσεις" ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐν πολιορκίᾳ τῶν ἐκτὸς
ἀποστάντες, εἰς τὰ πάϑη κατέκλεισαν αὑτούς, τὸ
᾿φαίνεται᾽ τιϑέμενοι τὸ δ᾽ ᾿ ἐστί᾽ μηκέτι προσαποφαινό-
μενοι περὶ τῶν ἐκτός. διό φησιν αὐτοὺς ὁ Κωλώτης s
μὴ δύνασθαι ξῆν μηδὲ χρῆσϑαι τοῖς πράγμασιν.
εἶτα κωμῳδῶν “οὗτοι᾽ φησίν ᾿ἄνϑρωπον εἶναι καὶ

24 μηκέτι R

ADVERSUS COLOTEN. 459

ἵππον καὶ τοῖχον οὐ λέγουσιν, αὑτοὺς δὲ τοιχοῦσϑαι
καὶ ἱπποῦσϑαι καὶ ἀνθρωποῦσϑαι"᾽ πρῶτον αὐτοῖς,
ὥσπερ oL συκοφάνται, κακούργως χρώμενος τοῖς
ὀνόμασιν. ἕπεται μὲν γὰρ ἀμέλει καὶ ταῦτα τοῖς E
s ἀνδράσιν" ἔδει δέ, ὡς ἐκεῖνοι διδάσκουσι, δηλοῦν
τὸ γιγνόμενον" γλυκαίνεσϑαι γὰρ λέγουσι καὶ πικραί-
νεόσϑαι καὶ ψύχεσϑαι καὶ ϑερμαίνεσϑαι καὶ φωτί-
ξεσϑαι καὶ σκοτίξεσϑαι, τῶν παϑῶν τούτων ἑκάστου
τὴν ἐνέργειαν οἰκείαν ἐν αὑτῷ καὶ ἀπερίσπαστον
o ἔχοντος" εἰ δὲ γλυκὺ τὸ μέλι καὶ πικρὸς ὁ ϑαλλὸς
καὶ ψυχρὰ ἡ χάλαξα καὶ ϑερμὸς ὁ ἄκρατος καὶ
σκοτεινὸς ὃ τῆς νυκτὸς ἀήρ, ὑπὸ πολλῶν ἀντιμαρτυ-
ρεῖσϑαι, καὶ ϑηρίων καὶ πραγμάτων καὶ ἀνθρώπων,
τῶν μὲν δυσχεραινόντων τὸ μέλι, τῶν δὲ προσιε-
i5 μένων τὴν ϑαλλίαν καὶ ἀποκαομένων ὑπὸ τῆς͵ χα-
λάξης καὶ καταψυχομένων ὑπ᾽ οἴνου καὶ πρὸς ἥλιον
ἀμβλυωττόντων καὶ νύχτωρ βλεπόντων. ὅϑεν ἐμ- Ἐ
μένουσα τοῖς πάϑεσιν ἡ δόξα διατηρεῖ τὸ ἀνα-
μάρτητον, ἐκβαίνουσα δὲ xal πολυπραγμονοῦσα τῷ
:) Ἀρίνειν καὶ ἀποφαίνεσϑαι περὶ τῶν ἐκτὸς αὑτήν τε
πολλάκις ταράσσει καὶ μάχεται πρὸς ἑτέρους ἀπὸ
τῶν αὐτῶν ἐναντία πάϑη καὶ διαφόρους φαντασίας
λαμβάνοντας.᾽ἢ
25. "O δὲ Κωλώτης ἔοικε ταὐτὸ πάσχειν τοῖς
45 νεωστὶ γράμματα μανϑάνουδσι τῶν παίδων, ot τοὺς
χαρακτῆρας ἐν τοῖς πυξίοις ἐθιξόμενοι λέγειν, ὅταν

2 αὐτοῖς) αὐτῶν ἘΚ 6 τὸ] om. Duebnerus 7 καὶ
ψύχεσθαι καὶ ϑερμαίνεσθϑαι ἢ 11 ἄκρατος) add. καὶ
φωτεινὸς ὁ ἥλιος Madvigius 14 τὸ μέλι X: 8B 6E

460 ADVERSUS COLOTEN.

ἔξω γεγραμμένους ἕν ἑτέροις ἴδωσιν, ἀμφιγνοοῦσι
1191 καὶ ταράττονται" καὶ γὰρ οὗτος, oUg ἐν τοῖρ ᾽ἜἘπι-
κούρου γράμμασιν ἀσπάξεται καὶ ἀγαπᾷ λόγους, οὐ
συνίησιν οὐδὲ γιγνώσκει λεγομένους ὑφ᾽ ἑτέρων. oí
γάρ, εἰδώλον προσπίπτοντος ἡμῖν περιφεροῦς ἑτέρου.
δὲ κεκλασμένου, τὴν μὲν αἴσϑησιν ἀληϑῶς τυποῦ-
σϑαι λέγοντες, προσαποφαίνεσϑαιν δ᾽ οὐκ ἐῶντες
ὅτι στρογγύλος ὁ πύργος ἐστὶν ἡ δὲ κώπη κέκλασται,
τὰ πάϑη τὰ αὑτῶν καὶ τὰ φαντάσματα βεβαιοῦσι
τὰ δ᾽ ἐκτὸς οὕτως ἔχειν ὁμολογεῖν οὐκ ἐϑέλουσιν᾽ κι
ἀλλ᾽ ὡς ἐκείνοις τὸ ἱπποῦσϑαι καὶ τὸ τοιχοῦσϑαι
λεκτέον οὐχ ἵππον οὐδὲ τοῖχον, οὕτως ἄρα τὸ
B στρογγυλοῦσϑαι καὶ τὸ σκαληνοῦσϑαι τὴν ὄψιν, οὐ
σκαληνὸν οὐδὲ στρογγύλον ἀνάγκη τὴν κώπην καὶ
τὸν πύργον λέγειν" τὸ γὰρ εἴδωλον, ὑφ᾽ οὗ πέπονϑεν υ
ἡ ὄψις, κεκλασμένον ἐστίν. ἡ κώπη δ᾽ ἀφ᾽ ἧς τὸ
εἴδωλον οὐκ ἔστι κεκλασμένη. διαφορὰν οὖν τοῦ
πάϑους πρὸς τὸ ὑποκείμενον ἐχτὸς ἔχοντος, ἢ μένειν
ἐπὶ τοῦ πάϑους δεῖ τὴν πίστιν ἢ τὸ εἶναι τῷ φαίνε-
σϑαι προσαποφαινομένην ἐλέγχεσϑαι. τὸ δὲ δὴ
βοᾶν αὐτοὺς καὶ ἀγανακτεῖν ὑπὲρ τῆς αἰσϑήσεως,
ὡς οὐ λέγουσι τὸ ἐκτὸς εἶναι ϑερμὸν ἀλλὰ τὸ ἐν
αὐτῇ πάϑος γεγονέναι τοιοῦτον᾽ ἄρ᾽ οὐ ταὐτόν ἐστι
τῷ λεγομένῳ περὶ τῆς γεύσεως, ὅτι τὸ ἐκτὸς οὔ
φασιν εἶναι γλυκὺ πάϑος δέ τι καὶ κίνημα περὶ 35

2 vid. Epicur. p. 185, 28 14 τὴν κόπην καὶ Duebne-
rus 22 ὡς W 28idem: γέγονε 94. Epicur. p. 294,8
ib. οὔ φασιν *: οὔ φησιν

ADVERSUS COLOTEN. 461

αὐτὴν γεγονέναι τοιοῦτον; ὁ δὲ λέγων ἀνθρωποειδῆ C
φαντασίαν λαμβάνειν, εἰ δ᾽ ἄνϑρωπός ἐστι μὴ αἰσϑά-
νεῦὄϑαι, πόϑεν εἴληφε τὰς ἀφορμάς; οὐ παρὰ τῶν
λεγόντων καμπυλοειδῇ φαντασίαν λαμβάνειν, εἰ δὲ
καμπύλον ἐστί, μὴ προσαποφαίνεσθϑαι τὴν ὄψιν
μηδ᾽ ὅτι στρογγύλον, ἀλλ᾽ ὅτι φάντασμα περὶ αὐτὴν
καὶ τύπωμα στρογγυλοειδὲς γέγονε; νὴ 4ία, φήσει
τις, ἀλλ᾽ ἐγὼ τῷ πύργῳ προσελϑὼν καὶ τῆς κώπης
ἁψάμενος ἀποφανοῦμαι τὴν μὲν εὐθεῖαν εἶναι τὸν
ὃὲ πολύγωνον ἐκεῖνος δέ, κἂν ἐγγὺς γένηται, τὸ
δοκεῖν καὶ τὸ φαίνεσθαι, πλέον δ᾽ οὐδὲν ὁμολογή-
σει. ναὶ μὰ Δία σοῦ γε μᾶλλον, ὦ βέλτιστε, τὸ D
ἀκόλουϑον ὁρῶν καὶ φυλάττων, τὸ πᾶσαν εἶναι
φαντασίαν ὁμοίως ἀξιόπιστον ὑπὲρ ἑαυτῆς, ὑπὲρ
ἄλλου δὲ μηδεμίαν ἀλλ᾽ ἐπίσης ἔχειν. σοὶ δ᾽ οἴχε-
ται τό 'πάσας ὑπάρχειν ἀληϑεῖς, ἄπιστον δὲ καὶ
ψευδῆ μηδεμίαν", εἰ ταύταις μὲν οἴει δεῖν προσαπο-
φαίνεσϑαι περὶ τῶν ἐκτός, ἐκείναις δὲ ** τοῦ
πάσχειν πλέον οὐδὲν ἐπίστευες. εἰ μὲν γὰρ ἐπίσης
|j ἔχουσιν ἐγγύς vs γενόμεναι καὶ μακρὰν οὖσαι πρὸς
πίστιν, ἢ πάσαις δίκαιόν ἐστιν ἢ μηδὲ ταύταις Exs-
σϑαι τὴν προσαποφαινομένην τὸ εἶναι κρίσιν" εἰ δὲ
γίγνεται διαφορὰ τοῦ πάϑους ἀποστᾶσι καὶ προσελ-
ϑοῦσι, ψεῦδός ἐστι τό ᾿μήτε φαντασίαν μήτ᾽ αἴσϑη-
σιν ἑτέρας ἑτέραν ἐναργεστέραν ὑπάρχειν. καϑάπερ E

1 γεγονέναι etiam BE. γεγονέναι) Duebnerus per-
peram 6 ἀλλ᾽ ὅτι M: ἀλλά τι 18 ἐκεῖνος BE. ib. lac.
4B * E. Exple: ταῖς μακρὰν 20 ve ἢ ib. xol] ἢ
| Usenerus male 25 ἑτέρας * quod post ἑτέραν addiderat M

462 ADVERSUS COLOTEN.

ἃς λέγουσιν ᾿ἐπιμαρτυρήσεις᾽ καί ᾿ἀντιμαρτυρήσεις᾽
οὐδέν εἰσι πρὸς τὴν αἴσϑησιν ἀλλὰ πρὸς τὴν δόξαν᾽
ὥστ᾽ εἰ ταύταις ἑπομένους ἀποφαίνεσθαι περὶ τῶν
ἐκτὸς κελεύουσι, τῆς δόξης κρῖμα τὸ εἶναι τῆς δ᾽
αἰσϑήσεως πάϑος τὸ φαινόμενον ποιοῦντες, ἀπὸ τοῦ
πάντως ἀληϑοῦς τὴν κρίσιν ἐπὶ τὸ διαπῖπτον πολ-
λάκις μεταφέρουσιν.᾽
26. “᾿4λλὰ ταῦτα μὲν ὅσης ἐστὶ μεστὰ «αραχῆς
καὶ μάχης πρὸς ἑαυτά, τί δεῖ λέγειν ἐν τῷ παρόντι;
τοῦ δ᾽ ᾿ἀρκεσιλάου τὸν 'Exíxovoov οὐ μετρίως ἔοικεν.
ἡ δόξα παραλυπεῖν, ἐν τοῖς τότε χρόνοις μάλιστα
Β τῶν φιλοσόφων ἀγαπηϑέντος᾽ 'μηδὲν γὰρ αὐτὸν
ἴδιον λέγοντα᾽ φησίν “ὑπόληψιν ἐμποιεῖν καὶ δόξαν
ἀνθρώποις ἀγραμμάτοις᾽ ἅτε δὴ πολυγράμματος αὖ-
τὸς ὧν xal μεμουσωμένος. ὃ δ᾽ ᾿Αἀρκεσίλαος τοσοῦ-.
τον ἀπέδει τοῦ καινοτομίας τινὰ δόξαν ἀγαπᾶν καὶ
ὑποποιεῖσθαί τι τῶν παλαιῶν, ὥστ᾽ ἐγκαλεῖν τοὺς
1199 τότε σοφιστάς, ὅτι προστρίβεται Σωκράτει καὶ Πλά-
vov. καὶ Παρμενίδῃ καὶ ἩΗρακλείτῳ τὰ περὶ τῆς
ἐποχῆς δόγματα καὶ τῆς ἀκαταληψίας, οὐδὲν δεομέ-:
νοις, ἀλλ᾽ οἷον ἀναγωγὴν καὶ βεβαίωσιν αὐτῶν εἰς
ἄνδρας ἐνδόξους ποιούμενος. ὑπὲρ μὲν οὖν τούτου
Κωλώτῃ χάρις καὶ παντὶ τῷ τὸν ᾿Αχαδημαϊκὸν λόγον
ἄνωϑεν ἥκειν εἰς ᾿Αρκεσίλαον ἀποφαίνοντι. τὴν δὲ
περὶ πάντων ἐποχὴν οὐδ᾽ οἵ πολλὰ πραγματευσά-.
μενον καὶ κατατείναντες εἰς τοῦτο συγγράμματα καὶ

1 cf. Epicur,. p. 181, 16 sq. 8 sei ταύταις R: ἐπ᾽ αὐταὶς
10 cf. Epicur. p. 176, 16 17 τι] vel cà RH

ADVERSUS COLOTEN. 463

λόγους ἐκίνησαν ἀλλ᾽ ἐκ τῆς Στοᾶς αὐτῆς τελευ-
τῶντες ὥσπερ Γοργόνα τὴν ἀπραξίαν ἐπάγοντες
ἀπηγόρευσαν, ὡς πάντα πειρῶσι καὶ στρέφουσιν αὖ- B
τοῖς οὐχ ὑπήκουσεν ἡ δρμὴ γενέσϑαι συγκατάϑεσις

5 οὐδὲ τῆς ῥοπῆς ἀρχὴν ἐδέξατο τὴν αἴσϑησιν, ἀλλ᾽ ἐξ
ἑαυτῆς ἀγωγὸς ἐπὶ τὰς πράξεις ἐφάνη, μὴ δεομένη
τοῦ προστίθεσθαι. νόμιμοι γὰρ oí πρὸς ἐκείνους
ἀγῶνές εἰσι, καί

᾿ὁπποῖόν x' εἴπῃσϑα ἔπος, τοῖόν κ᾿ ἐπακούσαις."

10 Κωλώτῃ δ᾽ οἶμαι τὰ περὶ δρμῆς καὶ συγκαταϑέσεως
ὄνῳ λύρας ἀκρόασιν εἶναι. λέγεται δὲ τοῖς συνε-
πομένοις καὶ ἀκούουσιν, ὅτι, τριῶν περὶ τὴν ψυχὴν
κινημάτων ὄντων, φανταστικοῦ καὶ δρμητικοῦ καὶ
συγκαταϑετικοῦ, τὸ μὲν φανταστικὸν οὐδὲ βουλο-

15 μένοις ἀνελεῖν ἔστιν, ἀλλ᾽ ἀνάγκη προεντυγχάνοντας
τοῖς πράγμασι τυποῦσϑαι καὶ πάσχειν ὑπ᾽’ αὐτῶν" C
τὸ δ᾽ δομητικὸν ἐγειρόμενον ὑπὸ τοῦ φανταστικοῦ
πρὸς τὰ οἰκεῖα πρακτικῶς κινεῖ τὸν ἄνϑρωπον, οἷον
δοπῆς ἐν τῷ ἡγεμονικῷ καὶ νεύσεως γινομένης"

300003 τοῦτ᾽ οὖν ἀναιροῦσιν οἱ περὶ πάντων ἐπέχον-
τες, ἀλλὰ χρῶνται τῇ δρμῇ φυσικῶς ἀγούσῃ πρὸς
τὸ φαινόμενον οἰχεῖον. τί οὖν φεύγουσι μόνον;
ὦ μόνῳ ψεῦδος ἐμφύεται καὶ ἀπάτη, τὸ δοξάξειν
καὶ προπίπτειν τὴν συγκατάϑεσιν, εἶξιν οὖσαν ὑπ᾽

25 ἀσϑενείας τῷ φαινομένῳ, χρήσιμον δ᾽ οὐδὲν ἔχου-

2 τὴν ἀταραξίαν W 7 νόμιμοι γὰρ] vitium latere
monet W . 9 Hom. 7T 250 11 ὄνῳ λύραρ) cf. Leutach.
2 p. 193 18 κινεῖν BE 24 Salmasius: προσπέπτειν

464 ADVERSUS COLOTEN.

σαν. ἡ yàg πρᾶξις δυεῖν δεῖται, φαντασίας τοῦ
D οἰκείου καὶ πρὸς τὸ φανὲν οἰκεῖον δρμῆς, ὧν οὐδέ-
τερον τῇ ἐποχῇ μάχεται' δόξης γὰρ οὐχ δρμῆῇς
οὐδὲ φαντασίας ὃ λόγος ἀφίστησιν. ὅταν οὖν φανῇ
τὸ ἡδὺ οἰκεῖον, οὐδὲν δεῖ πρὸς τὴν ἐπ᾽ αὐτὸ κίνησεν 5
καὶ φορὰν δόξης, ἀλλ᾽ ἦλθεν εὐθὺς ἡ δρμή, κίνησες
οὖσα καὶ φορὰ τῆς ψυχῆς."

27. "Καὶ μὴν αὐτῶν ys τούτων ὡς “αἴσϑησιν
ἔχειν δεῖ καὶ σάρκινον εἶναι, καὶ φανεῖται ἡδονὴ
ἀγαϑόν. οὐκοῦν καὶ τῷ ἐπέχοντι ἀγαϑὸν φανεῖται" 10
καὶ γὰρ αἰσϑήσεως μετέχει καὶ σάρκινός ἔστι" καὶ
λαβὼν ἀγαϑοῦ φαντασίαν ὀρέγεται καὶ δρμᾷ, πάντα
πράττων ὕπως οὐ διαφεύξεται αὐτόν, ἀλλ᾽ ὡς ἀνυ-
στὸν ἀεὶ συνέσται τῷ οἰκείῳ, φυσικαῖς, οὐ γεωμε-
τρικαῖς ἑλκόμενος ἀνάγκαις᾽ ᾿ἄνευ διδασκάλου γὰρ
αὐτὰ προκαλεῖται᾽ τὰ καλὰ ταῦτα καὶ “λεῖα καὶ
προσηνῆ κινήματα τῆς σαρκός", ὡς αὐτοί φασιν οὗ-
τοι, καὶ τὸν πάνυ μὴ φάσκοντα μηδ᾽ ὁμολογοῦντα
κάμπτεσϑαι καὶ μαλάσσεσϑαι τούτοις. ᾿ἀλλὰ πῶς
οὐχ εἰς ὄρος ἄπεισι τρέχων ὃ ἐπέχων ἀλλ᾽ εἰς βαλα- 10
νεῖον, οὐδὲ πρὸς τὸν τοῖχον ἀλλὰ πρὸς τὰς ϑύρας
ἀναστὰς βαδίζει, βουλόμενος εἰς ἀγορὰν προελϑεῖν ;᾽
τοῦτ᾽ ἐρωτᾷς, ἀκριβῆ τὰ αἰσϑητήρια λέγων εἶναι
καὶ τὰς φαντασίας ἀληϑεῖς; ὅτι φαίνεται δήπουϑεν
αὐτῷ βαλανεῖον οὐ τὸ ὄρος ἀλλὰ τὸ βαλανεῖον, καὶ :

[o
C

8 αὐτῶν ys tovrov] αὐτό γε τοῦτο Usenerus 18 a$-
τόν] del. Benselerus 1 cf. Epicur. p. 279, 21 16 καλὰ]
»μαλακὰ corr. W non recte. καλὰ Plut. dicit quae Epicuro
τερπνὰ sunt" Usenerus. ἁπαλὰ Rasmus

ADVERSUS COLOTEN. 465

ϑύρα οὐχ ὁ τοῖχος ἀλλ᾽ ἡ ϑύρα' καὶ τῶν ἄλλων
ὁμοίως ἕκαστον. ὃ γὰρ τῆς ἐποχῆς λόγος οὐ παρα- Εὶ
τρέπει τὴν αἴσϑησιν, οὐδὲ τοῖς ἀλόγοις πάϑεσιν
αὐτῆς καὶ κινήμασιν ἀλλοίωσιν ἐμποιεῖ διαταράτ-
τουόσαν τὸ φανταστικόν, ἀλλὰ τὰς δόξας μόνον
ἀναιρεῖ χρῆται δὲ τοῖς ἄλλοις ὡς πέφυχεν. ἀλλ᾽

ἀδύνατον τὸ μὴ συγκατατίθεσθαι τοῖς ἐναργέσι᾽ τὸ 1138

γὰρ ἀρνεῖσϑαι τὰ πεπιστευμένα τοῦ μήτ᾽ ἀρνεῖσϑαι

μήτε τιϑέναι παραλογώτερον. τίς οὖν κινεῖ τὰ

10 πεπιστευμένα καὶ μάχεται τοῖς ἐναργέσιν; οἱ μαν-
τικὴν ἀναιροῦντες καὶ πρόνοιαν ὑπάρχειν ϑεῶν μὴ
φάσκοντες μηδὲ τὸν ἥλιον ἔμψυχον εἶναι μηδὲ τὴν
σελήνην, οἷς πάντες ἄνθρωποι ϑύουσι καὶ προσεύ-
χονται καὶ σέβονται' τὸ δὲ φύσει περιέχεσθαι τὰ

1 τεχόντα τῶν γειναμένων οὐχὶ πᾶσι φαινόμενον
ἀναιρεῖτε; τὸ δὲ πόνου καὶ ἡδονῆς μηδὲν εἶναι
μέσον οὐκ ἀποφαίνεσϑε παρὰ τὴν πάντων αἴσϑησιν,
ἤδεσϑαι τὸ μὴ ἀλγεῖν καὶ πάσχειν τὸ μὴ ** λέ-
γοντες;

s; 2428. "AAA" ἵνα τἄλλα ἐάσω, τί μᾶλλον ἐναργὲς
οὕτως ἐστὶ καὶ πεπιστευμένον, ὡς τὸ παρορᾶν καὶ Β
παρακούειν ἐν πάϑεσιν ἐκστατικοῖς καὶ μελαγχολι-
κοῖς ὄντα, ὅταν ἡ διάνοια τοιαῦτα πάσχῃ καὶ ταράτ-
τηται |

ex

4 αὐτῆς X: αὐτοῖς 9 cg] τί BE 14 v. Epicur.
p. 820, 18 18 lac. 4B 6 E explent τὸ μὴ ἤδεσθαι X.
καὶ πάλιν (pro πάσχειν) τὸ μὴ ἤδεσϑαι ἀλγεῖν λέγ. Ὗ. καὶ
πονεῖν (pro πάσχειν) τὸ μὴ ἥδεσθαι Usenerus. Fort. καὶ
πάσχειν τὸ [μὴ χαίρει») 21 ὡς τὸ] ὥστε BE

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 80

466 ADVERSUS COLOTEN.

*at δέ us δαδοφόροι μελανείμονες ὄμμα πυροῦσι"᾽
καί

UE μητέρ᾽ ἀγκάλαις ἐμὴν

ἔχουσα ;?
ταῦτα μέντοι καὶ πολλὰ τούτων ἕτερα τραγικώτερα
τοῖς ᾿Εμπεδοκλέους ἐοικότα “τεράσμασιν᾽, ὧν κατα-
γελῶσιν, “εἰλίποδ᾽ ἀκριτόχειρα᾽ καί *Bovysvi] ἀνδρό-
πρῳρα΄, καὶ τίνα γὰρ οὐκ ὄψιν ἢ φύσιν ἔκφυλον
εἰς ταὐτὸ συνενεγκόντες ἐκ τῶν ἐνυπνίων καὶ τῶν
C παρακοπῶν “οὐδὲν εἶναί φασι παρόραμα τούτων
οὐδὲ ψεῦδος οὐδ᾽ ἀσύστατον, ἀλλὰ φαντασίας ἀλη-
θεῖς ἁπάσας καὶ σώματα καὶ μορφὰς ἐκ τοῦ περιέ-
χοντος &guxvovuévag.) εἶτ᾽ ἐστὶ τί τῶν ὄντων ἀδύ-
νατον ἀπιστεῖν, εἶ ταῦτα πιστεύεσθαι δυνατόν ἐστιν;
ἃ γὰρ οὐδεὶς σκευοποιὸς ἢ πλάστης ϑαυμάτων 1
γραφεὺς δεινὸς ἐτόλμησε μῖξαι πρὸς ἀπάτην εἰκά-
ὅματα καὶ παίγνια, ταῦϑ᾽ ὑπάρχειν ἀπὸ σπουδῆς
τιϑέμενοι, μᾶλλον δ᾽ ὅλως, εἰ ταῦτα μὴ ὑπάρχοι,
πίστιν οἴχεσθαι καὶ βεβαιότητα καὶ κρίσιν ἀληϑείας
φάσκοντες αὐτοὶ καταβάλλουσιν εἰς ἀσάφειαν πάντα
πράγματα καὶ ταῖς κρέσεσι φόβους καὶ ταῖρ πρά-
D ξεσιν ὑποψίας ἐπάγουσιν, εἰ τὰ πραττόμενα καὶ
νομιζόμενα καὶ συνήϑη καὶ ἀνὰ χεῖρας ἡμῖν ἐπὶ
τῆς αὐτῆς φαντασίας καὶ πίστεως ὀχεῖται τοῖς μανι-

1 v. Callimachi Fragm. p. 787 ed. Schneider 8 lac.

22 B 82 E. Locus est ex Eur. Iph. Taur. 289 unde ita
suppleverim [ἡ δὲ (omissis ἐκ χιτώνων) πῦρ πνέουσα xol
φόνον Πτεροῖς ἐρέσσει], μητέρ᾽ cett. 7 corr. Emperius:

εἰλίποδα κριτόχειρα BE 14 ἀπιστεῖν] ἐπισχεῖν BE
20 ἀσάφειαν Sallierus: ἀφασέαν

20

ADVERSUS COLOTEN. 461

xotg καὶ ἀτόποις καὶ παρανόμοις ἐκείνοις φάσμασιν.
ἡ γὰρ ἰσότης, ἣν ὑποτίϑενται πᾶσι. τῶν νενομι-
σμένων ἀφίστησι μᾶλλον ἢ προστίθησι τοῖς παρα-
λόγοις τὴν πίστιν. ὅϑεν ἴσμεν οὐκ ὀλίγους τῶν
5 φιλοσόφων ἥδιον ἂν θεμένους τὸ μηδεμίαν 1) τὸ
πάσας ἀληϑεῖς εἷναι τὰς φαντασίας, καὶ μᾶλλον ἂν
οἷς οὐ παρατυγχάνουσι διαπιστήσαντας ἀνθρώποις
καὶ πράγμασι καὶ λόγοις ἁπλῶς ἅπασιν ἢ μίαν
ἐκείνων ἀληϑῆ καὶ ὑπάρχουσαν εἶναι φαντασίαν
10 πεισϑέντας, ἃς λυττῶντες ἢ κορυβαντιῶντες ἢ κοι- E
μώμενοι λαμβάνουσιν. ἃ τοίνυν ἔστι μὲν ἀναιρεῖν,
ἔστι δ᾽ ὡς οὐκ ἔστιν ἐπέχειν περὶ αὐτῶν, εἰ μηδὲν
ἄλλο, τήν γε διαφωνίαν ταύτην λαβόντας αἰτίαν
ἀποχρῶσαν ὑπονοίας πρὸς τὰ πράγματα καὶ οὐδ᾽
15 οὕτως ὑγιὲς οὐδέν, ἀσάφειαν δὲ καὶ ταραχὴν ἔχοντα
πᾶσαν. ταῖς μέν γε περὶ κόσμων ἀπειρίαις καὶ ἀτό-
Lov φύσεως καὶ ἀμερῶν καὶ παρεγκλίσεων διαφο-
ραῖς, εἰ καὶ πάνυ πολλοὺς διαταράττουσιν, ἔνεστιν
ὅμως παραμυϑία, τὸ μηδὲν ἐγγὺς εἶναι, μᾶλλον δ᾽
90 ὅλως ἐπέκεινα τῆς αἰσθήσεως ἀπῳκίσϑαι τῶν ξητου-
μένων ἕκαστον ἡ δ᾽ ἐν ὀφθαλμοῖς αὕτη καὶ ἀκοαῖς

92 cf. Epicur. p. 185, 92 — 5 ἢ τὸ] ἤ τοι BE. 7 οὐ]
secludunt editores. Fort. zov ἰδ. malim παρατυγχάνου-
σιν ἀπιστήσανταρ 10 Gg]om. BE 11 ἔστι μὲν] μή ἐστιν W
12 δ᾽ ὡς οὐκ ἔστιν) γ᾽ ὅμως W. Locum Madvigius emendat
ila: ἃ τοίνυν εἶ ἔστι μέν, πίστιν ἀναιρεῖ, ἔστι δέ, ὡς οὐκ
ἔστιν, ἐπέχειν περὶ αὐτῶν δεῖ cett. Malim ἃ τοίνυν ἔστι
μὲν [ἀναιρεῖν, ἔστι δὲ μὴ] ἀναιρεῖν, ἔστι δ᾽ ὡς οὐκ
ἔστιν, ἐπέχειν περὶ αὐτῶν δεῖ, εἰ μηδὲν cett. 14 καὶ
οὐδ᾽ οὕτως] καὶ ὄντως W. καὶ δέους ὡς Madvigius. Malim
οὐδ᾽ οὕτως 15 W: ἔχοντας 16 R: &zttoíog

80*

468 ADVERSUS COLOTEN.

F καὶ χερσὶν ἀπιστία καὶ ἄγνοια xal ταραχὴ περὶ τὰ
αἰσϑητὰ καὶ τὰς φαντασίας, εἴτ᾽ ἀληϑεῖς εἰσιν εἴτε
ψευδεῖς, τένα δόξαν οὐ σαλεύει; ποίαν δ᾽ οὐκ ἄνω
καὶ κάτω ποιεῖ συγκατάθεσιν καὶ κρίσιν; εἰ γὰρ οὐ
κραιπαλῶντες οὐδὲ φαρμακῶντες ἄνθρωποι καὶ παρα- 5
κόπτοντες, ἀλλὰ νήφοντες καὶ ὑγιαίνοντες καὶ γρά-
φοντες περὶ ἀληϑείας καὶ κανόνων καὶ κριτηρίων,

1124 ἐν τοῖς ἐναργεστάτοις πάϑεσι καὶ κινήμασι τῆς αἱ-
σϑήσεως ἢ τὸ ἀνύπαρκτον ἀληϑὲς ἢ ψεῦδος καὶ
ἀνύπαρχτον ἡγοῦνται τἀληϑές, οὐκ εἰ περὶ πάντων i
ἡσυχάξουσιν, ἀλλ᾽ εἴ τισιν ὅλως ἀνθρώποις συγκχα-
τατίϑενται, ϑαυμάξειν ἄξιον" οὐδ᾽ ἄπιστον, εἰ μηδε-
μίαν κρίσιν ἔχουσι περὶ τῶν φαινομένων. ἀλλ᾽ εἰ
τὰς ἐναντίας ἔχουσι. τοῦ γὰρ ἐναντία λέγειν ἀλλή-
λοις καὶ ἀντικείμενα τὸ μὴ τιϑέναι μηδέτερον, ἀλλ᾽ is
ἐπέχειν περὶ τῶν ἀντικειμένων, ἧττον ἄν τις ϑαυ-
μάσειεν᾽ ὃ γὰρ μήτε τιϑεὶς μήτ᾽ ἀρνούμενος ἀλλ᾽
ἡσυχάξων καὶ τῷ τιϑέντι τὴν δόξαν ἧττον μάχεται
τοῦ ἀρνουμένου καὶ τῷ ἀρνουμένῳ τοῦ τιϑέντος.
εἰ δὲ περὶ τούτων δυνατόν ἐστιν ἐπέχειν, οὐδὲ 0

Β περὶ τῶν ἄλλων ἀδύνατον, κατά γ᾽ ὑμᾶς, αἴσϑησιν
αἰσϑήσεως καὶ φαντασίαν φαντασίας οὐδ᾽ ὁτιοῦν
διαφέρειν ἡγουμένους.

29. Οὐ μῦϑος οὖν οὐδὲ ϑήρα μειρακίων λαμυ-
ρῶν καὶ προπετῶν ὃ περὶ τῆς ἐποχῆς λόγος ἐστίν, sw

10 *: τὸ ἀληϑὲς 11 ἀνθρώποις) del. W. ἄνθρωποι
Emperius 18 ἀλλ᾽ εἰ μὴ W 16 μὴ τιϑέναι * (μηδέτε-
ρον τιϑέναι 11 μήτε *: μὴ 20 v. Epicur. p. 185, 18
24 *: λαμύρων

ADVERSUS COLOTEN. 469

ὡς οἴεται Κωλώτης, ἀλλ᾽ ξξις ἀνδρῶν καὶ διάϑεσιρ
φυλάττουσα τὸ ἀδιάπτωτον καὶ μὴ προϊεμένη ταῖς
διαβεβλημέναις οὕτω καὶ δυστατούσαις αἰσϑήσεσι
τὴν κρίσιν μηδὲ συνεξαπατωμένη τούτοις. οἵ τὰ
φαινόμενα τῶν ἀδήλων πίστιν ἔχειν᾽ φάσκουσιν,
ἀπιστίαν τοσαύτην καὶ ἀσάφειαν ἐν τοῖς φαινο-
μένοις ὁρῶντες. ἀλλὰ μῦϑος μέν ἐστιν ἡ ἀπειρία
καὶ τὰ εἴδωλα, προπέτειαν δὲ καὶ λαμυρίαν ἐμποιεῖ
νέοις ὁ περὶ Πυϑοκλέους οὕπω γεγονότος ὀκτωκαί- C
1 δεχα ἔτη γράφων “οὐκ εἶναι φύσιν ἐν ὅλῃ τῇ 'EA-
λάδι ἀμείνω καὶ τερατικῶς αὐτὸν εὖ ἀπαγγέλλειν,
καὶ πάσχειν αὐτὸς τὸ τῶν γυναικῶν εὐχόμενος ἀνε-
μέσητα πάντα εἶναι καὶ ἀνεπίφϑονα τῆς ὑπερβολῆς
τοῦ νεανίσκου. σοφισταὶ δ᾽ εἰσὶ καὶ ἀλαζόνες οἵ
15 πρὸς ἄνδρας ἐλλογίμους οὕτως ἀσελγῶς καὶ ὑπερη-
φάνως γράφοντες. καίτοι Πλάτων καὶ ᾿Αριστοτέλης
καὶ Θεόφραστος καὶ 4΄ημόχριτος ἀντειρήκασι τοῖς
πρὸ αὐτῶν βιβλίον δὲ τοιαύτην ἐπιγραφὴν ἔχον
ὁμοῦ πρὸς ἅπαντας οὐδεὶς ἄλλος ἐξενεγκεῖν ἐτόλ-
90 μηδεν.ἦἢ
30. “Ὅϑεν, ὥσπερ οἱ περὶ τὸ ϑεῖον πλημμελή- D
ὅόαντες, ἐξαγορεύων τὰ ἑαυτοῦ κακὰ τελευτῶντος ἤδη
τοῦ βιβλίου φησὶν ὅτι ἱτὸν βίον οἵ νόμους διατάξαντες

οι

2 W: προσιεμένη 4 τὰ μὴ φαινόμενα W miro
errore* iudice Usenero — 5 v. Epicur. p. 190, 18 9 cf. ead.
p. 150, 3 11 ἀπαγγέλλων καὶ πάσχων αὐτὸ τὸ (αὖ τὸ
Usenerus) τῶν γυναικῶν ER et Usenerus 12 αὐτὸς τὸ
Madvigius: αὐτὸ B. αὐτὸ τὸ E. αὖ τὸ M 18 τῇ ὑπερ-
βολῇ R. Malim τὰ τῆς ὑπερβολῆς cum Emperio, quamquam
genetivus ἃ πάντα pendere possit

410 ADVERSUS COLOTEN.

καὶ νόμιμα καὶ τὸ βασιλεύεσθαι τὰς πόλεις καὶ
ἄρχεσθαι καταστήσαντες εἰς πολλὴν ἀσφάλειαν καὶ
ἡσυχίαν ἔϑεντο καὶ ϑορύβων ἀπήλλαξαν᾽ εἰ δέ τις
ταῦτα ἀναιρήσει,. ϑηρίων βίον βιωσόμεϑα καὶ ὃ
προστυχὼν τὸν ἐντυχόντα μονονοὺ κατέδεται. τοῦτο s
γὰρ ὃ Κωλώτης αὐταῖς λέξεσιν ἐκπεφώνηκεν, οὐ
δικαίως οὐδ᾽ ἀληϑῶς. ἂν γὰρ ἀνελών τις τοὺς
νόμους τὰ Παρμενίδου καὶ Σωκράτους καὶ 'Hoa-
κλείτου καὶ Πλάτωνος ἀπολίπῃ δόγματα. πολλοῦ
δεήσομεν ἀλλήλους κατεσϑίειν καὶ ϑηρίων βίον ξῆν᾽ 10
φοβησόμεϑα γὰρ τὰ αἰσχρὰ καὶ τιμήσομεν ἐπὶ τῷ

E καλῷ δικαιοσύνην, ϑεοὺς ἄρχοντας ἀγαϑοὺς καὶ
δαίμονας ἔχειν τοῦ βίου φύλακας ἡγούμενοι καί
“τὸν ὑπὲρ γῆς καὶ ὑπὸ γῆν χρυσὸν ἀρετῆς ἀντά-
ξιον᾽ μὴ τιϑέμενοι καὶ ποιοῦντες ἑκουσίως διὰ τὸν is
λόγον, d) φησι Ξενοκράτης, ἃ νῦν ἄκοντες διὰ τὸν
νόμον. πότ᾽ οὖν ἔσται ϑηριώδης καὶ ἄγριος καὶ
ἄμικτος ἡμῶν ὃ βίος; ὅταν ἀναιρεϑῶσι μὲν οἵ νό-
μοι, μένωσι δ᾽ οἱ πρὸς ἡδονὴν παρακαλοῦντες λόγοι,
πρόνοια δὲ ϑεῶν μὴ νομίξηται, σοφοὺς δ᾽ ἡγῶνται so
τούς τῷ καλῷ προσπτύοντας, ἂν ἡδονὴ μὴ προσῇ"
χλευάξωσι δὲ ταῦτα καὶ γελῶσιν

F “ἔστιν Δίκης ὀφθαλμός, ὃς τὰ πάνϑ᾽ ὁρᾷ᾽
καί
πέλας γὰρ ἑστὼς ὁ ϑεὸς ἐγγύϑεν βλέπει. 85

6 malim ἐπιπεφώνηκε 14 malim ὑπὸ γῆς cf. Plat.
Legg. p. 728a 17 v. Epicur. p. ?48, 6 18 X: αἱρεϑῶσι
20 Epicur. p. 315, 21 23 cf. Nauck. p. 920 25 πέλας]
πόῤῥω Stob. Ecl. 1,3, 42. ἑκὰς Valckenarius cf. Nauck. p. 936

ADVERSUS COLOTEN. 411

καί Ὃδ μὲν ϑεός, ὥσπερ δὴ καὶ ὃ παλαιὸς λόγος,
ἀρχήν τε καὶ μέσα καὶ τελευτὴν ἔχων τοῦ παντὸς
εὐθείᾳ περαίνει κατὰ φύσιν περιπορευόμενος᾽ τῷ
δ᾽ ἕπεται Ζίκη, τῶν ἀπολειπομένων τιμωρὸς τοῦ
s ϑείου νόμου. οἱ γὰρ τούτων καταφρονοῦντες ὡς 1180
μιύϑων καὶ περὶ γαστέρα τἀγαϑὸν ἡγούμενοι καὶ
τοὺς ἄλλους πόρους δι’ ὧν ἡδονὴ παραγίγνεται,
νόμου δέονται καὶ φόβου καὶ πληγῆς καὶ βασιλέως
τινὸς καὶ ἄρχοντος ἐν χειρὶ τὴν δίκην ἔχοντος, ἵνα
10 μὴ τοὺς πλησίον κατεσϑίωσιν ὑπὸ λαιμαργίας ἀϑεό-
τητι ϑρασυνομένης. καὶ γὰρ ὁ τῶν ϑηρίων fog
τοιοῦτός ἐστιν, ὅτι τῆς ἡδονῆς οὐδὲν ἐπίσταται κάλ-
λιον οὐδὲ δίκην ϑεῶν οἷδεν οὐδὲ σέβεται τῆς ἀρε-
τῆς τὸ κάλλος, ἀλλ᾽ εἴ τι ϑαρραλέον αὐτοῖς ἢ πα-
ινοῦργον ἢ δραστήριον ἐκ φύσεως ἔνεστι, τούτῳ
πρὸς ἡδονὴν σαρκὸς καὶ ἀποπλήρωσιν ὀρέξεως χρῆ-
ται «καϑάπερ οἴεται δεῖν ὁ σοφὸς Μητρόδωρος, B
λέγων τὰ καλὰ πάντα καὶ σοφὰ καὶ περιττὰ τῆς
ψυχῆς ἐξευρήματα τῆς κατὰ σάρκα ἡδονῆς ἕνεκα
so x«l τῆς ἐλπίδος τῆς ὑπὲρ ταύτης συνεστάναι καὶ
πᾶν εἶναι κενὸν ἔργον, ὃ μὴ εἰς τοῦτο κατατείνει.
τούτοις τοῖς διαλογισμοῖς καὶ φιλοσοφήμασιν ἀρϑέν-
τῶν τῶν νόμων, ὄνυχες λύκων ἐνδέουσι καὶ ὀδόντες
λεόντων καὶ γαστέρες βοῶν καὶ τράχηλοι καμήλων"
s5 καὶ ταῦτα τὰ πάϑη καὶ τὰ δόγματα λόγων καὶ
γραμμάτων ἀπορίᾳ τὰ θηρία βρυχήμασι καὶ χρε-

1 cf. Plat. de Legg. 716e, ubi δὴ est ante ϑεός
6 v. Epicur. p. 278, 18 28 τῶν * cf. ex. c. p. 1124e
25 v. Epicur. p. 347, 6

412 ADVERSUS COLOTEN.

μετισμοῖς καὶ ** καὶ πᾶσα φωνὴ γαστρός ἐστιν αὐὖ-
τοῖς καὶ σαρκὸς ἡδονὴν ἀσπαξομένη καὶ σαίνουδσα
C παροῦσαν ἣ μέλλουσαν, εἰ μή τι φύσει φιλόφωνόν
ἐστι καὶ κωτίλον.᾽
81. Οὐδεὶς οὖν ἔπαινος ἄξιος ἂν γένοιτο τῶν s
ἐπὶ ταῦτα τὰ πάϑη τὰ ϑηριώδη νόμους ϑεμένων
καὶ πολιτείας καὶ ἀρχὰς καὶ νόμων διάταξιν. ἀλλὰ
τίνες εἰσὶν οἱ ταῦτα συγχέοντες καὶ καταλύοντες
καὶ ἄρδην ἀναιροῦντες; οὐχ ol πολιτείας ἀφιστάντες
αὑτοὺς καὶ τοὺς πλησιάξοντας; οὐχ oí τὸν τῆς ἀτα- 10
ραξίας στέφανον ἀσύμβλητον εἶναι ταῖς μεγάλαις
ἡγεμονίαις᾽ λέγοντες; οὐχ οἱ τὸ βασιλεύειν ἁμαρ-
τίαν καὶ διάπτωσιν᾽ ἀποφαίνοντες καὶ γράφοντες
αὐταῖς λέξεσιν, ὅτι ἱλέγειν δεῖ, πῶς τις ἄριστα τὸ
τῆς φύσεως τέλος συντηρήσει καὶ πῶς τις ἑκὼν is
εἶναι μὴ πρόσεισιν ἐξ ἀρχῆς ἐπὶ τὰς τῶν πληϑῶν
ἀρχάς"᾽ καὶ ἔτι ταῦτα πρὸς ἐκείνοις “οὐδὲν οὖν ἔτι
D δεῖ τοὺς “Ἕλληνας σῴξειν οὐδ᾽ ἐπὶ σοφίᾳ στεφάνου
παρ᾽ αὐτῶν τυγχάνειν, ἀλλ᾽ ἐσϑίειν καὶ πίνειν, ὦ
Τιμόκρατες, ἀβλαβῶς τῇ σαρκὶ καὶ κεχαρισμένως ;᾽ so
ἀλλὰ μὴν ἧς ys καὶ Κωλώτης ἐπαινεῖ διατάξεως
τῶν νόμων πρῶτόν ἐστιν ἡ περὶ ϑεῶν δόξα καὶ
μέγιστον, Tj καὶ “Μυκοῦργος “Μακεδαιμονίους καὶ
Νομᾶς Ῥωμαίους καὶ Ἴων ὃ παλαιὸς ᾿4ϑηναίους

1 lac. 8--9 B 14 E. Supplementa μυκήμασι διδάσκει
(M) vel υκήμασι δηλοῖ (R) incerta sunt 2 ἀσπαξομένης BE
8 ἢ] &dd. zoocóoxóco ER; non opus — 8 v. Epicur. p. 828, 23
9 ead. p. 95, 7 14 λέγειν] σκοπεῖν suspicatur αὶ ib. τις
R cf. Epicur. 828,13 ἐξαρχῆς BE

cQ

10

15

20

25

ADVERSUS COLOTEN. 418

καὶ Ζευκαλίων “Ἕλληνας ὁμοῦ τι πάντας καϑωσίω-
o«v, εὐχαῖς καὶ ὅρκοις καὶ μαντεύμασι καὶ φήμαις
ἐμπαϑεῖς πρὸς τὰ ϑεῖα δι’ ἐλπίδων ἅμα καὶ φόβων
καταστήσαντες. εὕροις δ᾽ ἂν ἐπιὼν πόλεις ἀτειχί-
στους, ἀγραμμάτους, ἀβασιλεύτους, ἀοίκους., ἀχρη-
μάτους, νομίσματος μὴ δεομένας, ἀπείρους ϑεάτρων E
καὶ γυμνασίων" ἀνιέρου δὲ πόλεως καὶ ἀϑέου, μὴ
χρωμένης εὐχαῖς μηδ᾽ ὅρκοις μηδὲ μαντείαις μηδὲ
ϑυσίαις ἐπ’ ἀγαϑοῖς μηδ᾽ ἀποτροπαῖς κακῶν οὐδείς
ἐστιν οὐδ᾽ ἔσται γεγονὼς ϑεατής" ἀλλὰ πόλις ἄν
uou δοχεῖ μᾶλλον ἐδάφους χωρὶς ἢ πολιτεία τῆς
περὶ ϑεῶν δόξης ὑφαιρεϑείσης παντάπασι σύστασιν
λαβεῖν ἢ λαβοῦσα τηρῆσαι. τοῦτο μέντοι τὸ συν-
εκτικὸν ἁπάσης κοινωνίας καὶ νομοϑεσίας ἔρεισμα
καὶ βάϑρον οὐ κύκλῳ περιιόντες οὐδὲ κρύφα καὶ
δι αἰνιγμάτων, ἀλλὰ τὴν πρώτην τῶν κυριωτάτων
δοξῶν προσλαβόντες εὐθὺς ἀνατρέπουσιν. εἶϑ᾽ ὥσπερ
ὑπὸ ποινῆς ἐλαυνόμενοι δεινὰ ποιεῖν ὁμολογοῦσι, F
συγχέοντες τὰ νόμιμα καὶ τὰς διατάξεις τῶν νόμων
ἀναιροῦντες, ἵνα μηδὲ συγγνώμης τύχωσι. τὸ μὲν
γὰρ ἁμαρτάνειν περὶ δόξαν, εἰ καὶ μὴ σοφῶν, ὅμως
ἀνθρώπινόν ἐστι" τὸ δ᾽ ἐγκαλεῖν ἑτέροις ἅπερ αὐτοὶ
πράττουσι πῶς ἄν τις εἴποι, φειδόμενος τῶν ἀξίων
ὀνομάτων :ἢ
82. “Εἰ γὰρ πρὸς ᾿Αντίδωρον ἢ Βίωνα τὸν 60-1126

6 δεομένους BE 10 πόλις] μόλις BE, nisi quod M
rubrum in E est 16 τῇ zoóry — προλαβόντες W.
ib. κυριωτάτων] κυρέων E ,nam Epicuri positiones κύρεαι
δόξαι non 4voguroro,inscribebantur* ὅν. Epicur. p. 92,15

414 ADVERSUS COLOTEN.

φιστὴν γράφων ἐμνήσϑη νόμων καὶ πολιτείας καὶ
διατάξεως, οὐκ ἄν rug εἶπεν αὐτῷ

ἱμέν᾽, ὦ ταλαίπωρ᾽, ἀτρέμα σοῖς ἐν δεμνίοις᾽

περιστέλλων τὸ σαρκίδιον" ἐμοὶ δὲ περὶ τούτων οἵ
οἰκονομικῶς καὶ πολιτικῶς βεβιωκότες ἐγκαλείτωσαν;
εἰσὶ δ᾽ οὗτοι πάντες οἷς Κωλώτης λελοιδόρηκεν. ὧν
Ζημόκριτος μὲν παραινεῖ τήν vs πολιτικὴν τέχνην
μεγίστην οὖσαν ἐκδιδάσκεσθαι καὶ τοὺς πόνους διώ-
x&v, ἀφ’ ὧν τὰ μεγάλα καὶ λαμπρὰ γίγνεται τοῖς
ἀνθρώποις. Παρμενίδης δὲ τὴν ἑξαυτοῦ πατρίδα
διεκόσμησε νόμοις ἀρίστοις, ὥστε τὰς ἀρχὰς xe
ἕκαστον ἐνιαυτὸν ἐξορκοῦν τοὺς πολίτας ἐμμένειν
τοῖς Παρμενίδου νόμοις. ᾿Εμπεδοκλῆς δὲ τούς τε πρώ-
τους τῶν πολιτῶν ὑβρίξοντας καὶ διαφοροῦντας τὰ
κοινὰ ἐξέβαλεν ἐξελέγξας τήν τὲ χώραν ἀπήλλαξεν
ἀκαρπίας καὶ λοιμοῦ, διασφάγας ὄρους ἀποτειχίσας,
δι’ ὧν ὃ νότος εἰς τὸ πεδίον ὑπερέβαλλε. Σωκράτης
δέ, μετὰ τὴν καταδίκην φυγῆς αὐτῷ μεμηχανημένης
ὑπὸ τῶν φίλων, οὐκ ἐχρήσατο, τοὺς νόμους βεβαιῶν,
ἀλλ᾽ ἀδίκως ἀποθανεῖν εἴλετο μᾶλλον ἢ σωϑῆναι
παρανόμως. Μέλισσος δὲ τῆς πατρίδος στρατηγῶν
᾿ϑηναίους κατεναυμάχησε. Πλάτων δὲ καλοὺς μὲν
ἐν γράμμασι λόγους περὶ νόμων καὶ πολιτείας ἀπέ-
λιπε, πολὺ δὲ χρείττονας ἐνεποίησε τοῖς ἑταίροις
ἀφ᾽ ὧν Σικελία διὰ Δίωνος ἠλευϑεροῦτο καὶ Θράκη

8 Eur. Or. 258 4 o M 6 οὗτοι] τοιοῦτοι Use-
nerus ἧἔἠἔὼῴπολιτικὴν BR: πολεμικὶν 12 ἦ μὴν ἐμμενεῖν
Herwerdenus 1 ἐξέβαλεν * 22 δὲ Aldina: ὃὲ καὶ

ADVERSUS COLOTEN. 415

διὰ Πύϑωνος καὶ Ἡρακλείδου Κότυν ἀνελόντων,
᾿4ϑηναίων δὲ Χαβρίαι στρατηγοὶ καὶ Φωκίωνες ἐξ
᾿Δκαδημείας ἀνέβαινον. ᾿Επίκουρος μὲν γὰρ sig ᾿4σίαν
ἐξέπεμπε τοὺς Τιμοκράτει λοιδορησομένους, καὶ τῆς
5 βασιλικῆς ἐξελῶντας αὐλῆς τὸν ἄνϑρωπον, ὅτι Mqvgo-
δώρῳ προσέκρουσεν ἀδελφὸς ὥν" καὶ ταῦτ᾽ ἐν τοῖς
βιβλίοις γέγραπται τοῖς ἐκείνων. Πλάτων δὲ τῶν
ἑταίρων ἐξαπέστειλεν ᾿Αρκάσι μὲν ᾿Αριστώνυμον δια-
κοσμήσοντα τὴν πολιτείαν, ᾿Ηλείοις δὲ Φορμίωνα,
10 Μενέδημον δὲ Πυρραίοις. Εὔδοξος δὲ Κυνιδίοις καὶ D
"Δριστοτέλης Στἀγειρίταις,) Πλάτωνος ὄντες συνή-
ϑεις, νόμους ἔγραψαν" παρὰ δὲ Ξενοκράτους AA£bav-
δρος ὑποϑήκας ἤτησε περὶ βασιλείας" ὁ δὲ πεμφϑεὶς
πρὸς ᾿Αλέξανδρον ὑπὸ τῶν ἐν ᾿4σίᾳ κατοικούντων
15 Ελλήνων καὶ μάλιστα διακαύσας καὶ παροξύνας
ἄἅψασϑαι τοῦ πρὸς τοὺς βαρβάρους πολέμου Ζήλιος
ἦν ᾿Εφέσιος, ἑταῖρος Πλάτωνος. Ζήνων τοίνυν ὁ
Παρμενίδου γνώριμος ἐπιϑέμενος: ΔΦημύλῳ τῷ τυ-
ράννῳ καὶ δυστυχήσας περὶ τὴν πρᾶξιν ἐν πυρὶ
80 τὸν Παρμενίδου λόγον ὥσπερ χρυσὸν ἀκήρατον καὶ
δόκιμον παρέσχε καὶ ἀπέδειξεν ἔργοις, ὅτι τὸ αἰσχρὸν
ἀνδρὶ μεγάλῳ φοβερόν ἐστιν, ἀλγηδόνα δὲ παῖδες
καὶ γύναια καὶ γυναίων ψυχὰς ἔχοντες ἄνδρες Ós- E
δέασι" τὴν γὰρ γλῶτταν αὑτοῦ διατραγὼν τῷ τυράννῳ
25 προσέπτυσεν.ἢ
3 *: ἀκαδημίίς 4 v. Epicur. p. 123, ,3, 2 ib. καὶ]
del. Usenerus et deinde ἐξελῶν cum W 5 ἐξελῶντας Mad-
vigius: ἐξελὼν 18 διμύλω BE 19 ἐν πυρὶ) reponit

post χρυσὸν R 22 μεγάλῳ] uiv ἀληϑινῷ R 924 αὐὖ-
τοῦ BE ib. διατραγὼν Cobetus: διατρώγων

416 ADVERSUS COLOTEN.

33. UEx δὲ τῶν ᾿Επικούρου λόγων καὶ δογμάτων
οὐ λέγω τίς τυραννοκτόνος ἢ τίς ἀριστεὺς ἢ τίς
νομοϑέτης ἢ τίς ἄρχων ἢ βασιλέως σύμβουλος ἢ
δήμου προστάτης ἢ βεβασανισμένος ὑπὲρ τῶν δι-
καίων ἢ τεϑνηκώς" ἀλλὰ τίς τῶν σοφῶν ἔπλευσεν
ὑπὲρ τῆς πατρίδος, ἐπρέσβευσεν, ἀνήλωσε" ποῦ γέ-
γραπται πολιτικὴ πρᾶξις ὑμῖν. καίτοι ὅτι Μητρό-
δωρος εἰς Πειραιᾶ κατέβη σταδίους τεσσαράκοντα
Μίϑρῃ τινὶ Σύρῳ τῶν βασιλικῶν συνειλημμένῳ
F βοηϑήσων, πρὸς πάντας ἐγράφετο καὶ πάσας, πάσαις
ἐπιστολαῖς μεγαληγοροῦντος ᾿Επικούρου καὶ σεμνύ-
vovtog ἐχείνην τὴν ὁδόν. τί οὖν εἴ τι τοιοῦτον
ἐπέπρακτο αὐτοῖς οἷον ᾿Δριστοτέλει, τὴν πατρίδα
κτίσαι διεφϑαρμένην ὑπὸ Φιλίππου, Θεοφράστῳ δὲ
δὶς ἐλευϑερῶσαι τυραννουμένην; οὐχ ἐπιλιπεῖν ἔδει
πρότερον φέροντα βύβλους τὸν Νεῖλον ἢ τούτους
ἀποκαμεῖν γράφοντας περὶ αὑτῶν; καὶ οὐ τοῦτο
δεινόν ἐστι, ὅτι τοσούτων ὄντων φιλοσόφων μόνοι

1127 σχεδὸν ἀσύμβολοι τῶν ἐν ταῖς πόλεσιν ἀγαϑῶν κοι-

νωνοῦσιν᾽ &AÀ ὅτι καὶ τραγωδιῶν ποιηταὶ καὶ κω-
μῳδιῶν ἀεί τι πειρῶνται χρήσιμον παρέχεσϑαι καὶ
λέγειν ὑπὲρ νόμων καὶ πολιτείας" οὗτοι δέ, κἂν
γράφωσι, γράφουσι περὶ πολιτείας ἵνα μὴ πολιτευώ-
μεϑα, καὶ περὶ ῥητορικῆς ἵνα μὴ ῥδητορεύωμεν, καὶ
περὶ βασιλείας ἵνα φεύγωμεν τὸ συμβιοῦν βασι-

2 τυρανφνοκτόνος] add. ἀνεφάνη R. Non opus 7 cf.
Epicur. p. 159, 1 10 ἐγράφετο RH: ἔγραφέ τε ib. πά-

σας Usenerus 16 Herweidenus: βέβλους 17 αὐτῶν BE

22 cf. Epicur. p. 94, 13. 109, 17. 95,6 26 ἕνα Basileensis:
ἕνα μὴ

e

ADVERSUS COLOTEN. 4171

λεῦσι' τοὺς δὲ πολιτικοὺς ἄνδρας ἐπὶ γέλωτι καὶ
καταλύσει τῆς δόξης ὀνομάξουσιν, ὡς τὸν '"Exausi-
νώνδαν ᾿ἐσχηκέναι v) λέγοντες ᾿ἀγαϑὸν καὶ τοῦτο
δέ 'uíxxov', οὑτωσὶ τῷ ῥήματι φράζοντες, αὐτὸν δέ
5 σιδηροῦν σπλάγχνον᾽ ἀποκαλοῦντες καὶ πυνϑανό-
μενον τί παϑὼν ἐβάδιξε διὰ τῆς Πελοποννήσου B
μέσης καὶ οὐ πιλίδιον ἔχων οἴχοι καϑῆτο᾽ δηλαδὴ
περὶ τὴν τῆς γαστρὸς ἐπιμέλειαν ὅλος καϑεστώς.
ἃ δὲ Μητρόδωρος ἐν τῷ περὶ Φιλοσοφίας ἐξορχού-
10 μενος πολιτείαν γέγραφεν οὐκ ᾧμην δεῖν παρεῖναι"
λέγει δέ, ὅτι “τῶν δοφῶν τινες ὑπὸ δαψιλείας τύφου
οὕτω καλῶς συνεῖδον τοὔργον αὐτῆς, ὥστ᾽ οἴχονται
φερόμενοι πρὸς τὰς αὐτὰς Μυκούργῳ καὶ Σόλωνι
ἐπιϑυμίας κατὰ τοὺς περὶ βίων λόγους καὶ ἀρετῆς.
15 τῦφος οὖν ἦν καὶ δαψίλεια τύφου τὸ ἐλευϑέρας
εἶναι τὰς ᾿4ϑήνας καὶ τὴν Σπάρτην εὐνομεῖσϑαι
καὶ τοὺς νέους μὴ ϑρασύνεσϑαι, μηδ᾽ ἐξ ἑταιρῶν C
παιδοποιεῖσθαι μηδὲ πλοῦτον καὶ τρυφὴν καὶ ἀσέλ-
γειαν ἄρχειν ἀλλὰ νόμον καὶ δικαιοσύνην ἕν ταῖς
90 πόλεσιν᾽ αὗται γὰρ ἦσαν ἐπιϑυμίαι Σόλωνος. καὶ
λοιδορῶν ὃ Μητρόδωρος ἐπιλέγει τοῖς εἰρημένοις
διὸ καὶ καλῶς ἔχει τὸν ἐλεύϑερον ὡς ἀληϑῶς γέ-
λωτα γελάσαι ἐπί τε δὴ πᾶσιν ἀνθρώποις καὶ ἐπὶ
τοῖς Δυχούργοιρ τούτοις καὶ Σόλωσιν. ἀλλ᾽’ οὐκ

2 ὁνομάξουσιν ὡς Duebnerus: ὀνόμασι μόνοις libri
ὀνομάξουσι μόνον Usenerus (Ámyotus) 4 μίκκον] ita
etiam BE, non μικρὸν 1 καϑῆτο Leonicus: κάϑητο BE.
Fort. κάϑῃτο aut quidem καϑῆστο 12 συνεῖδον E: ἐνεῖδον
cf. Metrod. Fragm. p. 556 ib. *: τὸ ἔργον 16 καὶ] τε
B.om.E 20 xol] καίτοι R22 τὸν ἐλεύϑερον ἐλεύϑερον

40x,

416 ADVERSUS COLOTEN.

38. VEx δὲ τῶν ᾿Επικούρου λόγων καὶ δογμάτων
οὐ λέγω τίς τυραννοκτόνος ἢ τίς ἀριστεὺς ἢ τές
νομοϑέτης ἢ τίς ἄρχων ἢ βασιλέως σύμβουλος ἢ
δήμου προστάτης ἢ βεβασανισμένος ὑπὲρ τῶν δι-
καίων ἢ τεϑνηκώς" ἀλλὰ τίς τῶν σοφῶν ἔπλευσεν 5
ὑπὲρ τῆς πατρίδος, ἐπρέσβευσεν, ἀνήλωσε" ποῦ γέ-
γραπται πολιτικὴ πρᾶξις ὑμῖν. καίτοι ὅτι Μητρό-
δωρος εἰς Πειραιᾶ κατέβη σταδίους τεσσαράκοντα
Μίϑρῃ τινὶ Σύρῳ τῶν βασιλικῶν συνειλημμένῳ

F βοηϑήσων, πρὸς πάντας ἐγράφετο καὶ πάσας, πάσαις 10
ἐπιστολαῖς μεγαληγοροῦντος ᾿Επικούρου καὶ σεμνύ-
νοντος ἐκείνην τὴν ὁδόν. τί οὖν εἴ τι τοιοῦτον
ἐπέπρακτο αὐτοῖς οἷον ᾿Δριστοτέλει, τὴν πατρίδα
κτίσαι διεφϑαρμένην ὑπὸ Φιλίππου, Θεοφράστῳ δὲ
δὶς ἐλευϑερῶσαι τυραννουμένην; οὐχ ἐπιλιπεῖν ἔδει 15
πρότερον φέροντα βύβλους τὸν Νεῖλον ἢ τούτους
ἀποκαμεῖν γράφοντας περὶ αὑτῶν; καὶ οὐ τοῦτο
δεινόν ἐστι, ὅτι τοσούτων ὄντων φιλοσόφων μόνοι

1197 σχεδὸν ἀσύμβολοιὶ τῶν ἐν ταῖς πόλεσιν ἀγαϑῶν πκοι-
νωνοῦσιν᾽ ἀλλ᾽ ὅτι καὶ τραγῳδιῶν ποιηταὶ καὶ κω»- so
μῳδιῶν ἀεί τι πειρῶνται χρήδιμον παρέχεσϑαι καὶ
λέγειν ὑπὲρ νόμων καὶ πολιτείας" οὗτοι δέ, κἂν
γράφωσι, γράφουσι περὶ πολιτείας ἵνα μὴ πολιτευώ-
μεϑα, καὶ περὶ ῥητορικῆς ἵνα μὴ ῥδητορεύωμεν, καὶ
περὶ βασιλείας ἵνα φεύγωμεν τὸ συμβιοῦν βασι- ss

2 τυραννοκτόνος] add. ἀνεφάνη R. Non opus 7 cf.
Epieur. p. 159, 1 10 ἐγράφετο E: ἔγραφέ τε ib. πά-
σας Usenerus 16 Herweidenus: βέβλους 17 αὐτῶν BE

22 cf. Epicur. p. 94, 18. 109, 17. 95,5 26 ἕνα Basileensis:
ἕνα μὴ

ADVERSUS COLOTEN. 411

λεῦσι᾽ τοὺς δὲ πολιτικοὺς ἄνδρας ἐπὶ γέλωτι καὶ
καταλύσει τῆς δόξης ὀνομάζουσιν, ὡς τὸν ᾿Ἐπαμει-
νώνδαν “ἐσχηκέναι vi λέγοντες “ἀγαϑὸν καὶ τοῦτο
δέ 'uéxxov', οὑτωσὶ τῷ ῥήματι φράξοντες, αὐτὸν δέ
5 “σιδηροῦν σπλάγχνον᾽ ἀποκαλοῦντες καὶ πυνϑανό-
μενοι 'ví παϑὼν ἐβάδιξε διὰ τῆς Πελοποννήσου B
μέσης καὶ οὐ πιλίδιον ἔχων οἴκοι καϑῆτο᾽ δηλαδὴ
περὶ τὴν τῆς γαστρὸς ἐπιμέλειαν ὅλος καϑεστώς.
ἃ δὲ Μητρόδωρος ἐν τῷ περὶ Φιλοσοφίας ἐξορχού-
10 μενος πολιτείαν γέγραφεν οὐκ ᾧμην δεῖν παρεῖναι"
λέγει δέ, ὅτι τῶν σοφῶν τινες ὑπὸ δαψιλείας τύφου
οὕτω καλῶς συνεῖδον τοὔργον αὐτῆς, ὥστ᾽ οἴχονται
φερόμενοι πρὸς τὰς αὐτὰς “υκούργῳ καὶ Σόλωνι
ἐπιϑυμίας κατὰ τοὺς περὶ βίων λόγους καὶ ἀρετῆς.
1 τῦφος οὖν ἦν καὶ δαψίλεια τύφου τὸ ἐλευϑέρας
εἶναι τὰς ᾿ϑήνας καὶ τὴν Σπάρτην εὐνομεῖσϑαι
καὶ τοὺς νέους μὴ ϑρασύνεσϑαι, μηδ᾽ ἐξ ἑταιρῶν C
παιδοποιεῖσϑαι μηδὲ πλοῦτον xol τρυφὴν καὶ ἀσέλ-
γειαν ἄρχειν ἀλλὰ νόμον καὶ δικαιοσύνην ἐν ταῖς
:0 πόλεσιν᾽ αὗται γὰρ ἦσαν ἐπιϑυμίαι Σόλωνος. καὶ
λοιδορῶν ὃ Μητρόδωρος ἐπιλέγει τοῖς εἰρημένοις
"dió καὶ καλῶς ἔχει τὸν ἐλεύϑερον ὡς ἀληϑῶς γέ-
λωτα γελάσαι ἐπί τε δὴ πᾶσιν ἀνϑρώποις καὶ ἐπὶ
τοῖς Δυχούργοις τούτοις καὶ Σόλωσιν. ἀλλ᾽ οὐκ

2 ὀνομάξουσιν ὡς Duebnerus: ὀνόμασι μόνοις libri.
ὀνομάξουσι μόνον Usenerus (Ατηγούυβ) 4 μίκκον] ita
etiam BE, non μικρὸν 7 καϑῆτο Leonicus: κάϑητο BE.
Fort. κάϑῃτο aut quidem καϑῆστο 12 συνεῖδον R: ἐνεῖδον
cf. Metrod. Fragm. p. δὅδδ ib. *: τὸ ἔργον 16 καὶ] τε
B.om.E 20 καὶ] καίτοι R 22 τὸν ἐλεύϑερον ἐλεύϑερον

418 ADVERSUS COLOTEN.

ἐλεύϑερος οὗτος, ὦ Μητρόδωρ᾽, ἐστὶν ἀλλ᾽ ἀνελεύ-
ϑεέρος xal ἀνάγωγος, καὶ οὐδὲ μάστιγος ἐλευϑέρας
δεόμενος, ἀλλὰ τῆς ἀστραγαλωτῆς ἐκείνης. T τοὺς
Γάλλους πλημμελοῦνταρ ἐν τοῖρ Μητρῴοις κολάζουσιν.
84. “Ὅτι δ᾽ οὐ νομοϑέταις ἀλλὰ νόμοις ἐπολέ-
μουν, ἔξεστιν ἀκούειν ᾿Επικούρου᾽ ἐρωτᾷ γὰρ αὑτὸν
ἐν ταῖς Διαπορίαις “εἰ πράξει τινὰ ὃ σοφός, ὧν ol
νόμοι ἀπαγορεύουσιν, εἰδὼς ὅτι λήσει"᾽ καὶ ἀποχρί-
veru, “οὐχ εὔοδον τὸ ἁπλοῦν ἐστι χατηγόρημα;,
τουτέστι πράξω μὲν οὐ βούλομαι δ᾽ ὁμολογεῖν."
πάλιν δέ, οἶμαι, γράφων πρὸς ᾿Ιδομενέα διακελεύε-
ται "uj νόμοις καὶ δόξαις δουλεύοντα ξῆν, ἐφ᾽ ὅσον
ἂν μὴ τὴν διὰ τοῦ πέλας ἐκ πληγῆς ὄχλησιν παρα-
σκευάξωσιν. εἴπερ οὖν οἵ νόμους καὶ πολιτείας
ἀναιροῦντες τὸν βίον ἀναιροῦσι τὸν ἀνθρώπινον,
Ἐπίκουρος δὲ καὶ Μητρόδωρος τοῦτο ποιοῦσι, τοὺς
E μὲν συνήϑεις ἀποτρέποντες τοῦ τὰ κοινὰ πράττειν
τοῖς δὲ πράττουσιν ἀπεχϑανόμενοι τοὺς δὲ πρώ-
τους καὶ σοφωτάτους τῶν νομοϑετῶν κακῶς λέγον-
τες τῶν δὲ νόμων παρακελευόμενοι περιφρονεῖν,
ἐὰν μὴ προσῇ φόβος πληγῆς καὶ κολάσεως" οὐκ
οἶδα τί τηλικοῦτο κατέψευσται τῶν ἄλλων ὃ Κωλώ-
της, ἡλίκον ἀληθῶς τῶν ᾿Επικούρου λόγων καὶ δο-
γμάτων κατηγόρηκεν.ἢ
"EET : ἡ Epicer Ῥ. "s o idu
BE 18 διὰ τοῦ πέλας] διὰ τοῦ πέλους (i. e. χρωτός) B.
διὰ τὰς πέδας Rasmus. Scribendum vid. ἐφ᾽ ὅσον ἂν μὴ

τὴν διὰ τῆς κολάσεως καὶ πληγῆς ὄχλησιν cf. lin. 92
14 οὗ Epicur. p. 95, 1 18 cf. ead. p. 829, 4

—À

n-
e

bd
[-]

EI ΚΑΛῸΣ EIPHTAI TO AAOE 1198
BIQ9XA2..

——————ÀÀ

4
Δ '

1. 4A4' οὐδ᾽ ὁ τοῦτ᾽ εἰπὼν λαϑεῖν ἠϑέλησεν"
αὐτὸ γὰρ τοῦτ᾽ εἶπεν, ἵνα μὴ λάϑῃ, ὥς τι φρονῶν
5 περιττότερον" ἐκ τῆς εἰς ἀδοξίαν προτροπῆς δόξαν B

ἄδικον ποριξόμενος.

“μισῶ σοφιστήν, ὕστις οὐχ αὑτῷ σοφός"

τοὺς μὲν γὰρ περὶ Φιλόξενον τὸν ᾿Ερύξιδος καὶ
Γνάϑωνα τὸν Σικελιώτην ἐπτοημένους περὶ τὰ ὄψα
i0 λέγουσιν ἐναπομύττεσθαι ταῖς παροψίσιν, ὅπως τοὺς
συνεσϑίοντας διατρέψαντες αὐτοὶ μόνοι τῶν παρα-
κειμένων ἐμφορηϑῶσιν᾽ οἵ δ᾽ ἀκρατῶς φιλόδοξοι
καὶ κατακόρως διαβάλλουσιν ἕτέροις τὴν δόξαν
ὥσπερ ἀντερασταῖς, ἵνα τυγχάνωσιν αὐτῆς ἀναντα-
15 γωνίστως" καὶ ταὐτὰ τοῖς ἐρέσσουσι ποιοῦσιν" ὡς C
γὰρ ἐκεῖνοι, πρὸς τὴν πρύμναν ἀφορῶντες τῆς νεώς,
τῇ κατὰ πρῷραν ὁρμῇ συνεργοῦσιν, ὡς ἂν ἐκ τῆς
ἀνακοπῆς περίρροια καταλαμβάνουσα συνεπωϑῇ τὸ
πορϑμεῖον, οὕτως oí τὰ τοιαῦτα παραγγέλματα διδόν-

6 ἄδικον] ἄδοξον 1 Nauck. p. 652

480 DE LATENTER VIVENDO.

τες ὥσπερ ἀπεστραμμένοι τὴν δόξαν διώκουσιν. ἐπεὶ
τί λέγειν ἔδει τοῦτο; τί δὲ γράφειν καὶ γράψαντα
ἐχδιδόναι πρὸς τὸν μετὰ ταῦτα χρόνον, εἰ λαϑεῖν
ἐβούλετο τοὺς ὄντας ὁ μηδὲ τοὺς ἐσομένουο;

2. ᾿Αλλὰ τοῦτο μὲν ἐῶμεν" αὐτὸ δὲ τὸ πρᾶγμα
πῶς οὐ πονηρόν, λάϑε βιώσας; ὡς τυμβωρυχήσας;
ἀλλ᾽ αἰδχρόν ἐστι τὸ ξῆν, ἵν᾽ ἀγνοῶμεν πάντες; ἐγὼ
D δ᾽ ἂν εἴποιμι, μηδὲ κακῶς βιώσας λάϑε, ἀλλὰ γνώ-
όϑητι σωφρονίσϑητι μετανόησον᾽ εἴτ᾽ ἀρετὴν ἔχεις,
μὴ γένῃ ἄχρηστος" εἴτε κακίαν, μὴ μείνῃς ἀϑερά-
πευτος. μᾶλλον δὲ διελοῦ καὶ διόρισον, τίνι τοῦτο
προστάττεις" εἰ μὲν ἀμαϑεῖ καὶ πονηρῷ καὶ ἀγνώ-
μονι, οὐδὲν διαφέρεις τοῦ λέγοντος, λάϑε καὶ
πυρέττων, λάθϑε φρενιτίξων, μὴ γνῷ 65 ὁ ἰατρός"
ἴϑι ῥίψας ποι κατὰ σκότου δεαυτόν, ἀγνοούμενος
ὁμοῦ τοῖρ πάϑεσι" καὶ σὺ ἴϑι τῇ κακίᾳ νόσον ἀνή-
κεστον νοσῶν καὶ ὀλέϑριον, ἀποκρύπτων τοὺς φϑό-
vovg, τὰς δεισιδαιμονίας, ὥσπερ τινὰς σφυγμούς,
δεδιὼς παραδχεῖν τοῖς νουϑετεῖν καὶ ἰᾶᾷσϑαι δυνα-
E μένοιρ.
φανερῶς προῆγον" τούτων δ᾽ ἕκαστος εἴ τι πρόσ-
φορον ἔχοι. παϑὼν αὐτὸς ἢ παϑόντα ϑεραπεύσας,
ἔφραξε τῷ δεομένῳ" καὶ τέχνην οὕτω φασὶν ἐκ
πείρας συνερανιξομένην μεγάλην γενέσϑαι. ἔδει δὴ

8 χρόνον; 5 λαϑεῖν —;, M 6 ἐῶμεν * — ib. δὲ R
16 ὁμοῦ τοῖς πάϑεσι *: που τοῖς πάϑεσι vid. Praefat. p. LIX
ib. σὺ i9v| σύνισϑιΨ 21 προῆγον *: προσῆγον 28 φασὶ»)
φανερὰν suprascripto φασίν m. rec. codex C fort. rectius
24 συνερανιξομένην R: συνεργαξζομένην

“ὦ

0

οἱ δὲ σφόδρα παλαιοὶ καὶ τοὺς νοσοῦντας »

DE LATENTER VIVENDO. 481

καὶ τοὺς νοσώδεις βίους xal và τῆς ψυχῆς παϑή-
ματα πᾶσιν ἀπογυμνοῦν καὶ ἄπτεσϑαι καὶ λέγειν
ἑκάστων ἐπισκοποῦντα τὰς διαϑέσεις "ὀργίζῃ; τοῦτο
φύλαξαι' ξηλοτυπεῖς; ἐκεῖνο ποίησον᾽ ἐρᾷς; κἀγώ
5 ποτ᾽ ἠράσϑην ἀλλὰ μετενόησα. νῦν δ᾽ ἀρνούμενοι,
ἀποκρυπτόμενοι, περιστέλλοντες, ἐμβαϑύνουσι τὴν
κακίαν ἑαυτοῖς.
9. Καὶ μὴν εἴ γε τοῖς χρηστοῖς λανθάνειν καὶ F
ἀγνοεῖσϑαι παραινεῖς, ᾿Επαμεινώνδα λέγεις “μὴ στρα-
1. τήγει᾽ καὶ “υχούργῳ “μὴ νομοϑέτει᾽ καὶ Θρασυ-
βούλῳ 'ud τυραννοκχτόνει᾽ καὶ Πυϑαγόρᾳ “μὴ παί-
δευε᾽ καὶ Σωκράτει "ud διαλέγου"᾽ καὶ σεαυτῷ
πρῶτον Exíxovgs, μὴ γράφε τοῖς ἐν 4oím φίλοις
μηδὲ τοῖς ἀπ’ Αἰγύπτου ξενολόγει μηδὲ τοὺς “αμψα- 1129
15 κηνῶν ἐφήβους δορυφόρει᾽ μηδὲ διάπεμπε βίβλους,
πᾶσι καὶ πάδαις ἐπιδεικνύμενος τὴν σοφίαν, μηδὲ
διατάσσου περὶ ταφῆς. τί yàg αἷ κοιναὶ τράπεξαιυ;
τί δ᾽ αἱ τῶν ἐπιτηδείων καὶ καλῶν σύνοδοι; τί δ᾽
αἷ τοσαῦται μυριάδες στίχων ἐπὶ Μητρόδωρον, ἐπ᾽
40 ᾽Δριστόβουλον, ἐπὶ Χαιρέδημον γραφόμεναν καὶ συν-
τασσόμεναι φιλοπόνως; ἵνα μηδ᾽ ἀποϑανόντες λάϑω-
σιν, ἢ Vv ἀμνηστίαν νομοϑετῇς ἀρετῇ καὶ ἀπραξίαν
τέχνῃ καὶ σιωπὴν φιλοσοφίᾳ καὶ λήϑην εὐπραγίᾳ:
4, Εἰ δ᾽ ἐκ τοῦ βίου καϑάπερ ἐκ συμποσίου

8 R: ἕκαστον 8 cf. Epicur. p. 135, 24 14 τοῖς
ἀπ᾿ Αἰγύπτου] τοὺς ἀπ᾿ Αἰγύπτου cod. X, sed librorum
scriptura idem valere potest atque διὰ τῶν ἀπ᾿ Alyónvov
φέλων 17 cf, Epicur. p. 168, 20 29 ἢ ἵν᾽ Usenerus:
ἵν᾽ cf. Epicur. p. 87, 28 ib. ἀμνηστίαν X: ἀμνηστία
jb. idem: ἀρετὴν

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 31

482 DE LATENTER VIVENDO.

φῶς ἀναιρεῖς τὴν γνῶσιν, ὡς πάντα ποιεῖν ἐξ
ἡδονῆς πρὸς ἡδονὴν λανθάνουσαν, λάϑε βιώσας.
Β πάνυ μὲν οὖν, ἂν μεϑ’ Ἡδείας βιοῦν μέλλω τῆς
ἑταίρας καὶ Δεοντίῳ συγκαταξῆν καί τῷ καλῷ προσ-
πτύειν᾽ καί 'τἀγαϑὸν ἐν σαρκὶ καὶ γαργαλισμοῖς᾽
τίϑεσϑαι" ταῦτα δεῖται σχότους τὰ τέλη, ταῦτα
νυκτός, ἐπὶ ταῦτα τὴν λήϑην καὶ τὴν ἄγνοιαν. ἐὰν
δέ τις ἐν μὲν φυσικοῖς ϑεὸν ὑμνῇ καὶ δίκην καὶ
πρόνοιαν, ἐν δ᾽ ἠϑικοῖς νόμον καὶ κοινωνίαν καὶ
πολιτείαν, ἐν δὲ πολιτείᾳ τὸ καλὸν ἀλλὰ μὴ τὴν τὸ
χορείαν, διὰ τί λάϑῃ βιώσας; ἵνα μηδένα παιδεύσῃ
ἢ μηδενὶ ξηλωτὸς ἀρετῆς μηδὲ παράδειγμα καλὸν
γένηται; εἰ Θεμιστοκλῆς ᾿4ϑηναίους ἐλάνϑανεν, οὐκ
ἂν ἡ Ἑλλὰς ἀπεώσατο Aéokqv: εἰ Ῥωμαίους Kd-
μιλλος, οὐκ ἂν ἡ Ῥώμη πόλις ἔμεινεν" εἰ Ζίωνα τυ»
C Πλάτων, οὐκ ἂν ἠλευϑερώϑη ἡ Σικελέαβ. ὥσπερ
δέ, οἶμαι, τὸ φῶς οὐ μόνον φανεροὺς ἀλλὰ καὶ
χοησίμους καθίστησιν ἡμᾶς ἀλλήλοις, οὕτως ἡ γνῶ-
σις οὐ μόνον δόξαν ἀλλὰ καὶ πρᾶξιν ταῖς ἀρεταῖς
δίδωσιν. ᾿Επαμεινώνδας γοῦν εἰς τεσσαρακοστὸν 90
ἔτος ἀγνοηϑείς οὐδὲν ὥνησε Θηβαίουςρ᾽ ὕστερον δὲ
πιστευϑεὶς καὶ ἄρξας τὴν μὲν πόλιν ἀπολλυμένην
ἔσῳσε, τὴν δ᾽ Ελλάδα δουλεύουσαν ἠλευϑέρωσε,
καϑάπερ ἐν φωτὶ τῇ δόξῃ τὴν ἀρετὴν ἐνεργὸν ἐπὶ
καιροῦ παρασχόμενος. 36

οι

2 πρὸς] καὶ πρὸς Hauptius ib. λανϑάνουσαν E: 1α»-
ϑάνουσι 8 cf. Epicur. p. 315, 28 4 cf. ead. p. 280, 7
7 ib.p. 819,8 22 πιστευϑεὶς] recte se habet. γνωρισϑεὶς
Herwerdenus

L

DE LATENTER VIVENDO. 483

λάμπει γὰρ ἐν χρείαισιν ὥσπερ εὐγενὴς
χαλκός χρόνῳ δ᾽ ἀργῆσαν ἥἤμυσεν᾽ D

οὐ μόνον 'óréyog ὥς φησι Σοφοκλῆς. ἀλλὰ καὶ
ἦϑος ἀνδρός, οἷον εὐρῶτα καὶ γῆρας ἐν ἀπραξίᾳ
50v ἀγνοίας ἐφελκόμενον. ἡσυχία δὲ κωφὴ καὶ βίος
ἑδραῖος ἐπὶ σχολῆς ἀποκείμενος οὐ μόνον σῶμα
ἀλλὰ καὶ ψυχὴν μαραένει" καὶ καϑάπερ τὰ λανϑά-
vovr τῶν ὑδάτων τῷ περισκιάξεσϑαι καὶ καϑῆσϑαι
μὴ ἀπορρέοντα σήπεται, οὕτω τῶν ἀκινήτων βίων,
10 ὧς ἔοικεν, ἄν τι χρήσιμον ἔχωσι, φϑείρονται καὶ
ἀπογηράσκουσιν αἴ σύμφυτοι δυνάμεις.

5. Οὐχ ὁρᾷς, ὅτι νυχτὸς μὲν ἐπιούσης τά τε
σώματα δυσεργεῖς βαρύτητες ἴσχουσι καὶ τὰς ψυχὰς
ὄκνοι καταλαμβάνουσιν ἀδρανεῖς, καὶ συσταλεὶς ÓE

15 λογισμὸς εἰς ἑαυτὸν ὥσπερ πῦρ ἀμαυρὸν ὑπ᾽ ἀργίας
καὶ κατηφείας μακρὰν διεσπασμέναις πάλλεται φαν-
τασίαις,᾽ ὅσον αὐτὸ τὸ ξῆν τὸν ἄνϑρωπον ὑποση-
μαίνειν;

ἦμος δ᾽ ἠπεροπῆας ἀπεπτοίησεν ὀνείρους"

20 “ὁ ἥλιος ἀνασχών᾽ καὶ καϑάπερ εἰς ταὐτὸ συμμίξας
ἐπέστρεψε καὶ συνώρμησε τῷ φωτὶ τὰς πράξεις καὶ
τὰς νοήσεις τὰς ἁπάντων, ὥς φησι 4ημόκριτος "vé

1 v. Nauck. p. 814 10. χρείαις. P»! ὥσπερ mei
ib. εὐγενὴς] εὐπρεπὴς p. 788b. 7928 8 οὐ μόνον] ϑυμὸν
ἂν (aut ἐν) mei — 10 ἔχωσι Duebnerus: ἔχωσε μὴ ἀποῤ-
ῥεόντων μηδὲ πινομένων 16 μακρὰν ER: μακρὰ Pal.
,dictio tragici cuiusdam esse videtur* ἢ. Novum frag-
mentum 19 cf. Callimachi Fragm. p. 728 Schneid.
Etymol. M. p. 488, 61 ib. δ᾽ ἠπεροπῆας W: δὴ (vel δὲ)
στεροπῆας aut δ᾽ ὑπεροπῆας 22 cf. p. 792 ἃ

81*

484 DE LATENTER VIVENDO.

ἐφ᾽ ἡμέρῃ φρονέοντες᾽ ἄνθρωποι, τῇ πρὸς ἀλλήλους
δρμῇ καϑάπερ ἀρτήματι συντόνῳ σπασϑέντες, ἄλλος
ἀλλαχόϑεν ἐπὶ τὰς πράξεις ἀνίστανται.

6. Δοχῶ δ᾽ ἐγὼ καὶ τὸ ξῆν αὐτὸ καὶ ὅλως τὸ
F φῦναι καὶ μετασχεῖν ἀνθρώπῳ γενέσεως εἰς γνῶσιν
ὑπὸ ϑεοῦ δοθῆναι" ἔστι δ᾽ ἄδηλος καὶ ἄγνωστος ἐν
τῷ παντὶ πόλῳ καὶ κατὰ μιχρὰ καὶ σποράδην φερό-
μενος" ὅταν δὲ γένηται, συνερχόμενος αὑτῷ καὶ λαμ--
βάνων μέγεϑος ἐκλάμπει καὶ καϑίσταται δῆλος ἐξ
ἀδήλου καὶ φανερὸς ἐξ ἀφανοῦς. οὐ γὰρ εἰς οὐσέαν
ὁδὸς ἡ γνῶσις ὡς ἔνιοι λέγουσιν, ἀλλ᾽’ οὐσίας εἰς
γνῶσιν" οὐ γὰρ ποιεῖ τῶν γιγνομένων ἕκαστον ἀλλὰ

e

1180 δείκνυσιν" ὥσπερ οὐδ᾽ ἡ φϑορὰ τοῦ ὄντος ἄρσις εἰς

τὸ μὴ ὃν ἐστίν, ἀλλὰ μᾶλλον εἰς τὸ ἄδηλον ἀπα-
γωγὴ τοῦ διαλυϑέντος. ὅϑεν δὴ τὸν μὲν ἥλιον
᾿“πόλλωνα κατὰ τοὺς πατρίους καὶ παλαιοὺς ϑεσμοὺς
νομέξοντες 4ήλιον καὶ Πύϑιον προδσαγορεύουσι᾽ τὸν
δὲ τῆς ἐναντίας κύριον μοίρας. εἴτε ϑεὸς sive δαί-
μῶν ἐστίν. “Διδην ὀνομάζουσιν, ὡς ἂν εἰς ἀειδὲς
καὶ ἀόρατον ἡμῶν, ὅταν διαλυϑῶμεν, βαδιξόντων
“νυχτὺς ἀιδνᾶς ἀεργηλοῖό 9' ὕπνου κοίρανον.ἢ

οἶμαι δὲ καὶ τὸν ἄνθρωπον αὐτὸν οὑτωσὶ φῶτα
καλεῖν τοὺς παλαιούς, ὅτι τοῦ γιγνώσκεσθαι καὶ
γιγνώσκειν ἑκάστῳ διὰ συγγένειαν ἔρως ἰσχυρὸς
B ἐμπέφυχεν. αὐτήν τε τὴν ψυχὴν ἔνιοι τῶν φιλο-

1 φρονέοντες W ex l l: τρέφοντες 242. συντόνῳ σπα-
σϑέντες KR: συντόνως πλασϑέντες ὅ W: ἀνθρώπων libri.
ἄνθρωπον R 7 καὶ κατὰ] scr. vid. κατὰ 11 ἡ γνῶσις
corr. vid. ἡ γένεσις 1Ρ. οὐσία R, non opus; οὐσέας pendet.
& γνῶσιν 18 κύριον] om. Pal 21 cf. Bergk. 3 p. 719

Ὁ

DE LATENTER VIVENDO. 485

σόφων φῶς εἶναι τῇ οὐσίᾳ νομίξουσιν, ἄλλοις τε
χρώμενοι τεκμηρίοις καὶ ὅτι τῶν ὄντων μάλιστα
τὴν μὲν ἄγνοιαν ἡ ψυχὴ δυσανασχετεῖ καὶ πᾶν τὸ
ἀφεγγὲς ἐξαιρεῖ καὶ ταράττεται πρὸς τὰ σκοτεινά,
5 φόβου καὶ ὑποψίας ὄντα πλήρη πρὸς αὐτήν" ἡδὺ
δ᾽ αὐτῇ καὶ ποϑεινὸν οὕτω τὸ φῶς ἐστιν, ὥστε
μηδ᾽ ἄλλῳ τινὶ τῶν φύσει τερπνῶν ἄνευ φωτὸς
ὑπὸ σκότους χαίρειν, ἀλλὰ τοῦτο πᾶσαν ἡδονὴν καὶ
πᾶσαν διατριβὴν καὶ ἀπόλαυσιν, ὥσπερ τι κοινὸν

10 ἥδυσμα καταμιγνύμενον, ἱλαρὰν ποιεῖ καὶ φιλάν-
O9oozov. ὃ δ᾽ εἰς τὴν ἄγνοιαν αὑτὸν ἐμβαλὼν καὶ
σκότος περιαμπιδχόμενος καὶ κενοταφῶν τὸν βίον
ἔοικεν αὐτὴν βαρύνεσϑαι τὴν γένεσιν καὶ ἀπαυδᾶν C
πρὸς τὸ εἶναι.

i 1. Καίτοι τῆς ys δόξης καὶ τοῦ εἶναι φύσιν
εὐσεβῶν χῶρον

“τοῖσι λάμπει μὲν μένος ἀελίου τὰν ἐνθάδε
νύχτα κάτω,
φοινικορόδοις ἐνὶ λειμώνεσσι,
x9 καὶ τοῖσιν ἀκάρπων μὲν ἀνθηρῶν
καὶ σχυϑίων δένδρων ἄνϑεσι τεϑηλὸς
ἀναπέπταται πεδίον᾽

4 ἐξαιρεῖ] ἐχϑαίρει W probabiliter ^ ib. πρὸς τὰ R:
τὰ 7 μηδ᾽ ἄλλῳ τινὶ *: μὴ δι᾿ ἄλλων τινὶ aut μὴ δὲ
ἄλλο τ 10 scr. vid. ποιεῖν 11 ἐμβάλλων 15 καὶ
τοῦ --- φύσιν] καὶ ἀϑλον εἶναί φασιν Herwerdenus. Malim
καὶ τοῦ εἶναί φασιν ib. φύσει εὐσεβῶν χῶρος W — 17 οἵ.
p. 120c et Bergk. 1 p. 426 ib. μὲν p. 120c 10. ἐνθάδε
Duebnerus ex l. l: ἐνθένδε 20 εὐκάρπων ui» ἀνδήρων
καὶ συσκίων δένδρων Ruhnkenius. εὐκάρπων μὲν ἀϑήρων
καὶ εὐσκίων δ. Bergkius

486 DE LATENTER VIVENDO.

καὶ ποταμοί τινες ἄκλυστοι καὶ λεῖοι διαρρέουσι,
καὶ διατριβὰς ἔχουσιν ἐν μνήμαις καὶ λόγοις τῶν
γεγονότων καὶ ὄντων παραπέμποντες αὐτοὺς καὶ
συνόντες. ** ἡ δὲ τρίτη τῶν ἀνοσίως βεβιωκότων
D καὶ παρανόμων ὁδός ἐστιν, εἰς ἔρεβός τι καὶ βάρα- :

ϑρον ὠϑοῦσα τὰς ψυχάς

ἔνϑεν τὸν ἄπειρον ἐρεύγονται σκότον

βληχροὶ δνοφερᾶς νυκτὸς ποταμοί
δεχόμενοι καὶ ἀποκρύπτοντες ἀγνοίᾳ καὶ λήϑῃ τοὺς
κολαξομένους. οὐ γὰρ οὔτε γῦπες κειμένων ἐν γῇ τῶν w
πονηρῶν κείρουσιν ἀεὶ τὸ ἧπαρ' κατακέκαυται γὰρ ἢ
κατασέσηπεν᾽ οὔτε βαρῶν τινων ἀχϑοφορίαι ϑλέβουσι
καὶ καταπονοῦσι τὰ σώματα τῶν κολαξομένων᾽

“οὐ γὰρ ἔτι σάρκας τε καὶ ὀστέα (veo ἔχουσιν.

οὐδ᾽ ἔστιν ὑπόλειμμα σώματος τοῖς τεϑνηκόσι τιμω- 5
ρίας ἀπέρεισιν ἀντιτύπου δέξασϑαι δυνάμενον" ἀλλ᾽
E ἕν κολαστήριον ὡς ἀληϑῶς τῶν κακῶς βιωσάντων,
ἀδοξία καὶ ἄγνοια καὶ παντελῶς ἀφανισμός, ὃς αἴρων
εἰς τὸν ἀμειδῇ ποταμὸν ἀπὸ τῆς λήϑης καταποντίζξει
εἰς ἄβυσσον καὶ ἀχανὲς πέλαγος, ἀχρηστίαν καὶ ἀπρα- »
ξίαν καὶ πᾶσαν ἄγνοιαν καὶ ἀδοξίαν συνεφελκόμενον.

2 iy] del. Herwerdenus [Ὁ. τῶν τε γεγον. καὶ τῶν
ὄντων πέρι τέρποντες αὑτοὺς καὶ συνόντες idem 4 lac.
inseruit Duebnerus, W monente locum de secunda via, τῶν
μέσως βεβιωκότων, excidisse; sed C. F. Hermannus sine lac.
legit ita: ἡ δέ γε (pro ἡ δὲ τρίτη) τῶν ἀνοσίως βεβιωκότων
cett. 1 Bergk. 1 p. 426 19 οὔτε *: οὐδὲ 14 cf.
Hom. 4 218 16 ἀπέρεισιν W: αἴπερ εἰσὶν 18 ἀγνωσία
καὶ ἀδοξία cod. C ib. παντελὴς Turnebus ἰδ. ὃς αἴρων
*: αἴρων 19 ἀπὸ] ὑπὸ W. del. R ib. καὶ καταποντέξων B

* ITEPI MOTZXIKHZ. 1181

ΤΑ TOT AIAAOT' OT IIPOZOIIA.
ONHEZIKPATHZ, ZQ9THPIXOZ, ATZIAX.

1. 'H μὲν Φωκίωνος τοῦ χρηστοῦ γυνὴ κόσμον Β
s αὑτῆς ἔλεγεν εἶναι τὰ Φωκίωνος στρατηγήματα" ἐγὼ
δὲ κόσμον ἐμὸν οὐ μόνον ἴδιον, ἀλλὰ γὰρ xal xot-
νὸν τῶν οἰκείων πάντων ἡγοῦμαι τὴν τοῦ ἐμοῦ
διδασκάλου περὶ λόγους σπουδήν. τῶν μὲν γὰρ
στρατηγῶν τὰ ἐπιφανέστατα κατορϑώματα δωτηρίας
10 μόνον οἴδαμεν τῆς ἐκ τῶν παραχρῆμα κινδύνων
αἴτια γιγνόμενα στρατιώταις ὀλίγοις ἢ πόλει μιᾷ ἢ
κἂν ἑνί τινι ἔϑνει, βελτίους δ᾽ οὐδαμῶς ποιοῦντα
οὔτε τοὺς στρατιώτας οὔτε τοὺς πολίτας, ἀλλ᾽ οὐδὲ
τοὺς ὁμοεϑνεῖς᾽ τὴν δὲ παιδείαν, οὐσίαν εὐδαιμο- C
ιδνίας οὖσαν αἰτίαν τ᾽ εὐβουλίας, οὐ μόνον ἔστιν
εὑρεῖν ἢ οἴκῳ ἢ πόλει ἢ ἔϑνει χρησίμην, ἀλλὰ παντὶ
τῷ τῶν ἀνθρώπων γένει. . ὅσῳ οὖν ἡ ἐκ παιδείας
ὠφέλεια μείξων πάντων στρατηγημάτων, τοσούτῳ καὶ .
ἡ περὶ αὐτῆς μνήμη ἀξία σπουδῆς.
8 2. Τῇ γοῦν δευτέρᾳ τῶν Κρονίων ἡμέρᾳ ὃ καλὸς
Ὀνησικράτης ἐπὶ τὴν ἑστίασιν ἄνδρας μουσικῆς ἐπι-

19 malim ἀξιωτέρα

E

F

488 DE MUSICA.

στήμονας παρακεκλήκει᾽ ἦσαν δὲ Σωτήριχος AAsbav-
δρεὺς καὶ Μυσίας, εἷς τις τῶν σύνταξιν παρ᾽ αὐτοῦ
λαμβανόντων. ἐπεὶ δὲ τὰ νομιξόμενα συντετέλεστο
τὸ μὲν αἴτιον τῆς ἀνθρώπου φωνῆς᾽ ἔφη Ὃ τί
ποτ᾽ ἐστίν, ὦ ἑταῖροι, νῦν ἐπιξητεῖν οὐ συμποτικόν᾽ 5
ὄχολῆς γὰρ νηφαλιωτέρας δεῖται τὸ ϑεώρημα᾽ ἐπεὶ
δ᾽ ὁρίξονται τὴν φωνὴν οἵ ἄριστοι γραμματικοὶ ἀέρα
πεπληγμένον αἰσϑητὸν ἀκοῇ, ἐτυγχάνομέν vs χϑὲς
ἐξητηκότες περὶ γραμματικῆς, ὡς τέχνης ἐπιτηδείου
γράμμασι τὰς φωνὰς δημιουργεῖν καὶ ταμιεύειν τῇ τὸ
ἀναμνήσει, ἴδωμεν τίς μετὰ ταύτην δευτέρα πρέ-
πουσα φωνῇ: ἐπιστήμη. οἶμαι δ᾽ ὅτι μουσική. ὑμνεῖν
γὰρ εὐσεβὲς καὶ προηγούμενον ἀνθρώποις τοὺς
χαριδσαμένους αὐτοῖς μόνοις τὴν ἔναρϑρον φωνὴν
ϑεούς᾽ τοῦτο δὲ καὶ Ὅμηρος ἐπεσημήνατο ἐν oig:
λέγει

“οἱ δὲ πανημέριοι μολπῇ ϑεὸν ἱλάσκοντο,

καλὸν ἀείδοντες παιήονα, κοῦροι ᾿Αχαιῶν,

μέλποντες ἑκάξεργον᾽ ὃ δὲ φρένα τέρπετ᾽ ἀκούων.ἢ

ἄγε δή, ὦ μουσικῆς ϑιασῶται, τίς πρῶτος ἐχρήσατο s
μουσικῇ, ἀναμνήσατε τοὺς ἑταίρους, καὶ ví εὗρε
πρὸς αὔξησιν ταύτης ὁ χρόνος καὶ τίνες εὐδόκιμοι
γεγόνασι τῶν τὴν μουσικὴν ἐπιστήμην μεταχειρι-
oaucvov' ἀλλὰ μὴν καὶ εἰς πόσα καὶ εἰς τίνα χρή-
σιμον τὸ ἐπιτήδευμα. ταῦτα μὲν εἶπεν ὁ διδάσκαλος. s
3. Ὁ δὲ Μυσίας ὑπολαβὼν ἱπαρὰ πολλοῖς᾽ ἔφη

8 ἐτυγχάνομεν *: τυγχάνομεν 10 γράμμασι Herwer-
denus: γραμμαῖς 17 Hom. 4 472

DE MUSICA. 489

“ἐξητημένον πρόβλημα ἐπιξητεῖς, ἀγαϑὲ Ὀνησίκρατες"
τῶν τὸ γὰρ Πλατωνικῶν οἱ πλεῖστοι καὶ τῶν ἀπὸ
τοῦ Περιπάτου φιλοσόφων οἵ ἄριστοι περί τὲ τῆς
ἀρχαίας μουσικῆς συντάξαι ἐσπούδασαν καὶ περὶ
5 τῆς αὐτῇ γεγενημένης παραφϑορᾶς" ἀλλὰ γὰρ καὶ
γραμματικῶν καὶ ἁρμονικῶν οἱ ἐπ᾽ ἄκρον παιδείας
ἐληλακότες πολλὴν σπουδὴν περὶ τοῦτο πεποίηνται.
πολλὴ γοῦν ἡ τῶν συντεταχότων διαφωνία. 'Hoa-
κλείδης δ᾽ ἐν τῇ Συναγωγῇ τῶν ἐν μουσικῇ τὴν
10 κιϑαρῳδίαν καὶ τὴν κιϑαρῳδικὴν ποίησιν πρῶτόν
φησιν '"4ugíova ἐπινοῆσαι τὸν Ζιὸς καὶ ᾿Αντιόπης;
τοῦ πατρὸς δηλονότι διδάξαντος αὐτόν. πιστοῦται 1182
0$ τοῦτο ἐκ τῆς ἀναγραφῆς τῆς ἐν Σικυῶνι ἀπο-
κειμένης, δι’ ἧς τάς τε ἱερείας τὰς ἐν "Ἄργει καὶ
15 τοὺς ποιητὰς καὶ τοὺς μουσικοὺς ὀνομάξει. κατὰ
δὲ τὴν αὐτὴν ἡλικίαν καὶ Λίνον τὸν ἐξ Εὐβοίας
ϑρήνους πεποιηκέναι λέγει καὶ 'ἄνϑην τὸν ἐξ ᾿Ανϑη-
δόνος τῆς Βοιωτίας ὕμνους καὶ Πίερον τὸν ἐκ Πιε-
ρίας τὰ περὶ τὰς Μούσας ποιήματα: ἀλλὰ καὶ Φιλάμ-
20 μωῶνα τὸν Ζιελφὸν “ητοῦς vs καὶ ᾿Αρτέμιδος καὶ
᾿“πόλλωνος γένεσιν δηλῶσαι ἐν μέλεσι καὶ χοροὺς
πρῶτον περὶ τὸ ἐν Δελφοῖς ἱερὸν στῆσαι᾽ Θάμυριν
ὃΣ τὸ γένος Θρᾷκα εὐφωνότερον καὶ ἐμμελέστερον B
πάντων τῶν τότε ἦσαι, ὡς ταῖς Μούσαις, κατὰ τοὺς
25 ποιητάς, εἰς ἀγῶνα καταστῆναι" πεποιηκέναι δὲ τοῦ-
τον ἱστορεῖται Τιτάνων πρὸς τοὺς ϑεοὺς πόλεμον᾽

b αὐτῇ X: αὐτοῖς aut αὐτῆς 9 τὴν κιϑαρῳδίαν καὶ]
del. Volkmannus

490 DE MUSICA.

γεγονέναι δὲ καὶ zfquóüoxov Κερκυραῖον παλαιὸν
μουσικόν, ὃν πεποιηκέναι "iov vs πόρϑησιν καὶ
᾿Δφροδίτης καὶ ἩΗφαίστου yduov: ἀλλὰ μὴν καὶ
Φήμιον ᾿Ιϑακήσιον νόστον τῶν ἀπὸ Τροίας μετ᾽
"Ayau£uvovog ἀνακομισϑέντων ποιῆσαι. οὐ λελυ-
μένην δ᾽ εἶναι τῶν προειρημένων τὴν τῶν ποιη-
μάτων λέξιν καὶ μέτρον οὐκ ἔχουσαν, ἀλλὰ καϑάπερ

C Στησιχόρου τε καὶ τῶν ἀρχαίων μελοποιῶν, οἵ
ποιοῦντες ἔπη, τούτοις μέλη περιετίϑεσαν" καὶ γὰρ
τὸν Τέρπανδρον᾽ ἔφη ᾿κιϑαρῳδικῶν ποιητὴν ὄντα τὸ
νόμων, κατὰ νόμον ἕκαστον τοῖς ἔπεσι τοῖς ἑαυτοῦ
καὶ τοῖς Ὁμήρου μέλη περιτιϑέντα ἄδειν ἐν τοῖς
ἀγῶσιν" ἀποφῆναι δὲ τοῦτον λέγει ὀνόματα πρῶτον
τοῖς κιϑαρῳδικοῖς vóuoig" ὁμοίως δὲ Τερπάνδρῳ
Κλονᾶν, τὸν πρῶτον συστησάμενον τοὺς αὐλῳδικοὺς 15 |
νόμους καὶ τὰ προσόδια, ἐλεγείων τὲ xal ἐπῶν
ποιητὴν γεγονέναι" καὶ Πολύμνηστον τὸν Κολο-
φώνιον τὸν μετὰ τοῦτον γενόμενον τοῖς αὐτοῖς
χρήσασϑαι ποιήμασιν.᾽

D 4. “Οἱ δὲ νόμοι οἱ κατὰ τούτους, ἀγαϑὲ Ὀνη- 90
σίκρατες, αὐλῳδικοὶ ἦσαν, ᾿Δ4πόϑετος, Ἔλεγοι, Ko-
μάρχιορ. Σχοινίων, Κηπίων vs καὶ zstog καὶ Τρι-
μδξλής᾽ ὑστέρῳ δὲ χρόνῳ καὶ τὰ Πολυμνάστια
καλούμενα ἐξευρέϑη. οἱ δὲ τῆς κιϑαρῳδίας νόμοι
πρότερον πολλῷ χρόνῳ τῶν αὐλῳδικῶν κατεστά- 35

οι

"7 καϑάπερ ἡ W 11 νόμον] προοίμιον Bergkius
21 ἔλεγος Frankius 22 ve καὶ zeiog] τενέδιος AÁmyotaus.
τὸ καὶ Λεῖος W. τε καὶ Τεῖος Burettus. ἐπικήδειος West-
phalius ib. Τριμερής X 23 πολυμνήστεια Herwerdenus
coll. Schol. Ar. qu. 1284

DE MUSICA. 491

ϑησαν ἐπὶ Τερπάνδρου" ἐκεῖνος γοῦν τοὺς χιϑαρω-
δικοὺς πρότερος ὠνόμασε, Βοιώτιόν τινα καὶ Αἰόλιον
Τροχαῖόν τε καὶ Ὀξὺν Κηπίωνά vs καὶ Τερπάν-
δρειον καλῶν, ἀλλὰ μὴν καὶ Τετραοίδιον. πεποίηται
δὸὲ τῷ Ἰερπάνδρῳ καὶ προοίμια κιϑαρῳδικὰ ἐν
ἔπεσιν. ὅτι δ᾽ οἱ κιϑαρῳδικοὶ νόμοι οἵ πάλαι ἐξ Ἑ
ἐπῶν συνίσταντο, Τιμόϑεος ἐδήλωσε᾽ τοὺς γοῦν
πρώτους νόμους ἐν ἔπεσι διαμιγνύων διϑυραμβικὴν
λέξιν ἦδεν, ὅπως μὴ εὐθὺς φανῇ παρανομῶν εἰς
ιοτὴν ἀρχαίαν μουσικήν. ἔοικε δὲ κατὰ τὴν τέχνην
τὴν κιϑαρῳδικὴν ὃ Τέρπανδρος διενηνοχέναι" τὰ
Πύϑια γὰρ τετράκις ἑξῆς νενικηκὼς ἀναγέγραπται.
καὶ τοῖς χρόνοις δὲ σφόδρα παλαιός ἐστι πρεσβύ-
τερον γοῦν αὐτὸν ᾿“ρχιλόχου ἀποφαίνει Γλαῦκος ὃ
15 ἐξ ᾿Ιταλίας ἐν συγγράμματί τινι τῷ Περὶ τῶν ἀρχαίων
ποιητῶν τε καὶ μουσικῶν φησὶ γὰρ αὐτὸν δεύτερον
γενέσϑαι μετὰ τοὺς πρώτους ποιήσαντας αὐλῳδίαν.᾽ F
D. ᾿Δλέξανδρος δ᾽ ἐν τῇ Συναγωγῇ τῶν περὶ
Qovyíag χρούματα Ὄλυμπον ἔφη πρῶτον εἰς τοὺς
s EAAqvao κομίσαι, ἔτι δὲ καὶ τοὺς ᾿Ιδαίους Ζακτύ-
λους Ὕκγνιν δὲ πρῶτον αὐλῆσαι, εἶτα τὸν τούτου
υἱὸν Μαρσύαν. εἶτ᾽ Ὄλυμπον" ἐξηλωκέναι δὲ τὸν
Τέρπανδρον Ὁμήρου μὲν τὰ ἔπη Ὀρφέως δὲ τὰ
μέλη. ὃ δ᾽ Ὀρφεὺς οὐδένα φαίνεται μεμιμημένος"
45 οὐδεὶς γάρ πῶ γεγένητο, εἰ μὴ οἵ τῶν αὐλῳδικῶν

2 πρότερον ὟΝ. πρῶτος Volkmannus 16 τινι τῷ]
τῷ W. Fort. τινε aut τῷ 17 αὐλῳδίαν] αὐλητικήν West-
phalius 25 αὐλῳδικῶν] αὐλητικῶν Westphalius. αὐλητι-
κῶν νόμων Bergkius

492 DE MUSICA.

ποιηταί" τούτοις δὲ xav οὐδὲν τὸ Ὀρφικὸν ἔργον

1188 ἔοικε. Κλονᾶς δ᾽ ὁ τῶν αὐλῳδικῶν νόμων ποιητής,

ὁ ὀλίγῳ ὕστερον Τερπάνδρου γενόμενος, ὡς μὲν
᾿Αρκάδες λέγουσι, Τεγεάτης ἦν, ὡς δὲ Βοιωτοί, Θη-
βαῖος. μετὰ δὲ Τέρπανδρον καὶ KAovüv ggíAoyos
παραδίδοται γενέσϑαι. ἄλλοι δέ τινες τῶν συγ-
γραφέων “Αρδαλόν qaot Τροιξήνιον πρότερον Κλονᾶ

£n

viv αὐλῳδικὴν συστήσασϑαι μοῦσαν᾽ γεγονέναι 03

καὶ Πολύμνηστον ποιητὴν Μέλητος τοῦ Κολοφωνίου
víóv: ὃν Πολύμνηστόν vs καὶ Πολυμνήστην νόμους

-—
-

ποιῆσαι. περὶ δὲ Κλονᾶ, ὅτι τὸν ᾿Δπόϑετον νόμον

καὶ Σχοινίωνα πεποιηκὼς sin, μνημονεύουσιν oí
ἀναγεγραφότες᾽ τοῦ δὲ Πολυμνήστου καὶ Πίνδαρος
B καὶ ᾿Αλχμὰν oí τῶν μελῶν ποιηταὶ ἐμνημόνευσαν᾽
τινὰς δὲ τῶν νόμων τῶν κιϑαρῳδικῶν τῶν ὑπὸὺ
Τερπάνδρου πεποιημένων Φιλάμμωνά φασι τὸν
ἀρχαῖον τὸν ΖΙιελφὸν συστήσασϑαι.᾽

6. “Τὸ δ᾽ ὅλον ἡ μὲν κατὰ Τέρπανδρον κιϑα-
ρῳδία καὶ μέχρι τῆς Φρύνιδος ἡλικίας παντελῶς

15

ἁπλῆ τις οὖσα διετέλει" οὐ γὰρ ἐξῆν τὸ παλαιὸν n

οὕτω ποιεῖσϑαι τὰς κιϑαρῳδίας ὡς νῦν οὐδὲ βετα-
φέρειν τὰς ἁρμονίας καὶ τοὺς ῥυϑμούς" ἐν γὰρ
τοῖς νόμοις ἑκάστῳ διετήρουν τὴν οἰκείαν “ τάσίν᾽
C διὸ καὶ ταύτην ἐπωνυμίαν siyov: νόμοι yàg προση-
γορεύϑησαν, ἐπειδὴ οὐκ ἐξῆν παραβῆναι καϑ'᾽ ἔκα-
στον νενομισμένον εἶδος τῆς τάσεως. τὰ γὰρ πρὸς

10 Πολύμνηστον δὲ καὶ Πολυμνήστιον νόμον Volk-

mannus 26 παραβῆναι] add. ὡς ἐβούλοντο deleto proximo
ὡς βούλονται W 26 τὰ] τὸ Venetus (num. 829) et Duebnerus

3

DE MUSICA. 493

τοὺς ϑεοὺς ὡς βούλονται ἀφοσιωσάμενοι ἐξέβαινον
εὐθὺς ἐπί τε τὴν Ὁμήρου καὶ τῶν ἄλλων ποίησιν᾽
δῆλον δὲ τοῦτ᾽ ἐστὶ διὰ τῶν Τερπάνδρου προοιμίων.
ἐποιήϑη δὲ καὶ τὸ σχῆμα τῆς κιϑάρας πρῶτον κατὰ
5 Κηπίωνα, τὸν Τερπάνδρου μαϑητήν᾽ ἐκλήϑη δ᾽
᾿“σιὰς διὰ τὸ κεχρῆσϑαι τοὺς Δεσβίους αὐτῇ κιϑα-
ροῳδοὺς πρὸς τῇ ᾿Ασίᾳ κατοικοῦντας. τελευταῖον δὲ
Περίκλειτόν φασι κιϑαρῳδὸν νικῆσαι ἐν “ακεδαί-
μονε Κάρνεια, τὸ γένος ὄντα “έσβιον" τούτου 03D
10 τελευτήσαντος. τέλος λαβεῖν Δεσβίοις τὸ συνεχὲς
τῆς κατὰ τὴν κιϑαρῳδίαν διαδοχῆς. ἔνιοι δὲ πλα-
νώμενοι νομίζουσι κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον Tto-
πάνδρῳ ᾿Ἱκπώνακτα ysyovévav φαίνεται δ᾽ ᾿Ἱππώ-
νακτὸς καὶ Περίκλειτος ὧν πρεσβύτερος.ἢ
15 T. “᾿Επεὶ δὲ τοὺς αὐλῳδικοὺς νόμους καὶ κιϑαρῳ-
δικοὺς ὁμοῦ τοὺς ἀρχαίους ἐμπεφανίκαμεν, μεταβησό-
μεϑα ἐπὶ μόνους τοὺς αὐλῳδικούς. λέγεται γὰρ
τὸν προειρημένον Ὄλυμπον, αὐλητὴν ὄντα τῶν ἐκ
Φρυγίας, ποιῆσαι νόμον αὐλητικὸν εἰς ᾿“πόλλωνα
» τὸν καλούμενον Πολυκέφαλον" εἶναι δὲ τὸν Ὄλυμ-
πον τοῦτόν φασιν ἕνα τῶν ἀπὸ τοῦ πρώτου Ὀλύμ- E
που τοῦ Μαρσύου, πεποιηκότος εἰς τοὺς ϑεοὺς τοὺς
νόμους" οὗτος γὰρ παιδικὰ γενόμενος Μαρσύου καὶ
τὴν αὔλησιν μαϑὼν παρ᾽ αὐτοῦ τοὺς νόμους τοὺς
85 ἁρμονικοὺς ἐξήνεγκεν εἰς τὴν Ελλάδα, οἷς νῦν

12 αὐτὸν W 17 μόνους] νόμους Westphalius cum
duobus codd. ib. αὐλῳδικούς)] αὐλητικούς Volkmannus
20 εἶναι δὲ — τοὺς νόμους] reponit post τὸν νόμον τοῦτον
(p. 491 lin. 4) Westphalius 22 Μαρσύου) add. τοῦ W

494 DE MUSICA.

χρῶνται ol Ἕλληνες ἐν ταῖς ἑορταῖς τῶν ϑεῶν.
ἄλλοι ὃὲ Κράτητος εἶναί φασι τὸν Πολυκέφαλον
νόμον, γενομένου μαϑητοῦ Ὀλύμπου" ὃ δὲ Πρατίνας
Ὀλύμπου φησὶν εἶναι τοῦ νεωτέρου τὸν νόμον
τοῦτον. τὸν δὲ καλούμενον ᾿“ρμάτιον νόμον λέγε- ;
ται ποιῆσαι ὃ πρῶτος Ὄλυμπος, ὃ Μαρσύου μαϑη-
F τής. τὸν δὲ Μαρσύαν φασί τινες Μάσσην καλεῖσθαι"
ol δ᾽ οὔ, ἀλλὰ Μαρσύαν᾽ εἶναι δ᾽ αὐτὸν ᾿Ὑάγνιδος
υἱόν, τοῦ πρώτου εὑρόντος τὴν αὐλητικὴν τέχνην.
ὅτι δ᾽ ἐστὶν Ὀλύμπου ὃ ἁρμάτιος νόμος, ἐκ τῆι
Γλαύκου ἀναγραφῆς τῆς ὑπὲρ τῶν ἀρχαίων ποιητῶν
μάϑοι ἄν τις, καὶ ἔτι γνοίη ὅτι Στησίχορος ὁ Ἵμε-
ραῖος οὔτ᾽ Ὀρφέα οὔτε Τέρπανδρον οὔτ᾽ '"AoyíAoyov
οὔτε Θαλήταν ἐμιμήσατο, ἀλλ᾽ Ὄλυμπον, χρησάμενος
τῷ ἁρματίῳ νόμῳ καὶ τῷ κατὰ δάκτυλον εἴδει, 0:
τινες ἐξ ὀρϑίου νόμου φασὶν εἶναι. ἄλλοι δέ τινες
ὑπὸ Μυσῶν εὑρῆσϑαι τοῦτον τὸν νόμον γεγονέναι
γάρ τινας ἀρχαίους αὐλητὰς Μυσούς.ἢ
8. “Καὶ ἄλλος δ᾽ ἐστὶν ἀρχαῖος νόμος καλούμενος
Κραδίας, ὅν φησιν Ἱππῶναξ Μίμνερμον αὐλῆσαι. n
1184 ἐν ἀρχῇ γὰρ ἐλεγεῖα μεμελοποιημένα οἵ αὐλῳδοὶ
j0ov: τοῦτο δὲ δηλοῖ ἡ τῶν Παναϑηναίων γραφὴ
ἡ περὶ τοῦ μουσικοῦ ἀγῶνος. γέγονε δὲ καὶ Σιαχά-
δας oystog ποιητὴς μελῶν τὸ καὶ ἐλεγείων μεμελο- —

6 ὁ πρῶτος] malim πρῶτος ὁ 8 o4] οὔκῦ 18 ' 4oj(-

Aoyov Burettus: ἀντίλοχον 16 0 Amyotus: of 21 ἐν

" ἀρχῇ γὰρ ἐλεγεῖα — — — τοῦ τριμεροῦς νόμου (p. 495

lin. 12)] transponit post ἐλεγείων (p. 490 lin. 25) Westphalius

29 γραφὴ) ἀναγραφὴ Cobetus coll. p. 1152a 34 ὁ 'Aoytios
Westphalus

DE MUSICA. 495

zovguévov: ὃ δ᾽ αὐτὸς καὶ ποιητὴς ἀγαϑὸς καὶ và
Πύϑια τρὶς νενικηκὼς ἀναγέγραπται" τούτου καὶ
Πένδαρος μνημονεύει᾽ τόνων γοῦν τριῶν ὄντων
κατὰ Πολύμνηστον καὶ Σακάδαν, τοῦ vs Ζωρέου
s καὶ Φρυγίου καὶ “υδίου, ἐν ἑκάστῳ τῶν εἰρημένων
τόνων στροφὴν ποιήσαντά φαόι τὸν Σακάδαν δι- B
δάξαι ἄδειν τὸν χορὸν Ζωριστὶ μὲν τὴν πρώτην,
Φρυγιστὶ δὲ τὴν δευτέραν, Μυδιστὶ δὲ τὴν τρίτην"
καλεῖσϑαι δὲ τριμερῆ τὸν νόμον τοῦτον διὰ τὴν
|: μεταβολήν. ἐν δὲ τῇ ἐν Σικυῶνι ἀναγραφῇ τῇ
περὶ τῶν ποιητῶν Κλονᾶς εὑρετὴς ἀναγέγραπται
τοῦ τριμεροῦς vóuov.
9. "H μὲν οὖν πρώτη κατάστασις τῶν περὶ τὴν
μουσικὴν ἐν τῇ Σπάρτῃ, Τερπάνδρου καταστήσαντοο,
15 γεγένηται᾽ τῆς δευτέρας δὲ Θαλήτας vs ὁ Γορτύνιος
καὶ Ξενόδαμος ὃ Κυϑήριος καὶ Ξενόκριτος ὃ Μοκρὸς
καὶ Πολύμνηστος ὃ Κολοφώνιος καὶ Σακάδας Ó 4ρ-
γεῖος μάλιστα αἰτίαν ἔχουσιν ἡγεμόνες γενέσϑαι" C
τούτων γὰρ εἰσηγηδσαμένων τὰ περὶ τὰς γυμνοπαυ-
90 δίας τὰς ἐν Μακεδαίμονι λέγεται κατασταϑῆναι, τὰ
περὶ τὰς ἀποδείξεις τὰς ἐν ᾿Αἀρκαδίᾳ, τῶν vs ἐν
"Ἄργει τὰ ἐνδυμάτια καλούμενα. ἦσαν δ᾽ οἷ περὶ
Θαλήταν vs καὶ Ξενόδαμον καὶ ΞΞενόκριτον ποιηταὶ
παιάνων, οἵ δὲ περὶ Πολύμνηστον τῶν ὀρϑίων
:5 χαλουμένων, οἱ δὲ περὶ Σακάδαν ἐλεγείων. ἄλλοι
δὲ Ξενόδαμον ὑπορχημάτων ποιητὴν γεγονέναι φασὶ
καὶ οὐ παιάνων, καϑάπερ Πρατίνας" καὶ αὐτοῦ δὲ -

1 ποιητὴς] αὐλητὴς W 9 τριμελῆ -- τριμελοῦς νόμου
Burettus

496 DE MUSICA. |

τοῦ Ξενοδάμου ἀπομνημονεύεται ἄσμα, ὅ ἐστι φα-
νερῶς ὑπόρχημα. κέχρηται δὲ τῷ γένει τῆς ποιή-

D σεως ταύτης καὶ Πίνδαρος" ὃ δὲ παιὰν ὅτι διαφορὰν
ἔχει πρὸς τὰ ὑπορχήματα, τὰ Πινδάρου ποιήματα
δηλώσει" γέγραφε γὰρ καὶ παιᾶνας καὶ ὑπορχήματα. 5

10. “Καὶ Πολύμνηστος δ᾽ αὐλῳδικοὺς νόμους
ἐποίησεν" ἐν δὲ τῷ ὀρϑίῳ νόμῳ τῇ μελοποιίᾳ κέχρη-
ται, καϑάπερ οἵ ἁρμονικοί φασιν, οὐκ ἔχομεν δ᾽
ἀκριβῶς εἰπεῖν" οὐ γὰρ εἰρήκασιν οἵ ἀρχαῖοί τι περὶ
τούτου. καὶ περὶ Θαλήτα δὲ τοῦ Κρητός. εἰ παιά- υὸ
νῶν γεγένηται ποιητής, ἀμφισβητεῖται. Γλαῦκος
γὰρ μετ᾽ ᾿Δρχίλοχον φάσκων γεγενῆσθαι Θαλήταν
μεμιμῆσϑαι μὲν αὐτόν φησι τὰ ᾿Αρχιλόχου μέλη.

E ἐπὶ δὲ τὸ μακρότερον ἐκτεῖναι. καὶ Μάρωνα καὶ
Κρητικὸν ῥδυϑμὸν εἰς τὴν μελοποιίαν ἐνθεῖναι" οἷο τη
᾿Αρχίλοχον μὴ κεχρῆσϑαι, ἀλλ᾽’ οὐδ᾽ Ὀρφέα οὐδὲ
Τέρπανδρον᾽ ἐκ γὰρ τῆς Ὀλύμπου αὐλήσεως Θαλή-
ταν φασὶν ἐξειργάσϑαι ταῦτα καὶ δόξαι ποιητὴν
ἀγαϑὸν γεγονέναι. περὶ δὲ Ξενοκρίτου ὃς ἦν τὸ
γένος ἐκ Μοκρῶν τῶν ἐν ᾿Ιταλίᾳ, ἀμφισβητεῖται εἰ Ὁ
παιάνων ποιητὴς yéyovev: ἡρωικῶν yàg ὑποϑέσεων
πράγματα ἐχουσῶν ποιητὴν γεγονέναι φασὶν αὐτόν"

F διὸ καί τινας διϑυράμβους καλεῖν αὐτοῦ τὰς ὑπο-
᾿ς ἢ dv] εἰ Volkmannus — ib. τῇ] ἐν τῇ idem 893]
del. idem 14 καὶ Mc&govo] xol παίωνα Ritschelius. καὶ
τὸν ἐπιβατὸν παίωνα Westphalius 22 πράγματα] φρυάγματα
Burettus^. δράματα Volkmannus. Lacunam praefixit West-

phalius. S«d nihil deesse vid. neque πράγματα corruptum ᾿
est; τὸ hae Quasi h. 1, sunt περιπλοκαί τινες καὶ περι-

πέτειαι, quae Nnaxime dramatum propriae sunt. Vid. The-
8S&UürUS 8. V. Y

H

i
Y
i]
'

3
'

σι

10

20

DE MUSICA. 49'l

ϑέσεις᾽ πρεσβύτερον δὲ τῇ ἡλικίᾳ φησὶν ὃ Γλαῦκος
Θαλήταν Ἐενοκρίτου γεγονέναι.

11. “Ὄλυμπος δὲ, ὡς ᾿Δριστόξενός φησιν, ὑπολαμ-
βάνεται ὑπὸ τῶν μουσικῶν τοῦ ἐναρμονίου γένους
εὑρετὴς γεγενῆσϑαι᾽ τὰ γὰρ πρὸ ἐκείνου πάντα διά-
vova καὶ χρωματικὰ ἦν. ὑπονοοῦσι δὲ τὴν εὕρεσιν
τοιαύτην τινὰ γενέσϑαι' ἀναστρεφόμενον τὸν Ὄλυμ-
πον ἐν τῷ διατόνῳ καὶ διαβιβάξοντα τὸ μέλος πολ-
λάκις ἐπὶ τὴν διάτονον παρυπάτην, τοτὲ μὲν ἀπὸ
τῆς παραμέσης τοτὲ δ᾽ ἀπὸ τῆς μέσης, καὶ παρα-
βαένοντα τὴν διάτονον λιχανὸν καταμαϑεῖν τὸ κάλλος
τοῦ ἤϑους., καὶ οὕτω τὸ ἐκ τῆς ἀναλογίας συνεστη-

κὸς σύστημα ϑαυμάδαντα καὶ ἀποδεξάμενον ἐν τούτῳ 1195

ποιεῖν ἐπὶ τοῦ ΖΙωρίου τόνου" οὔτε γὰρ τῶν τοῦ
διατόνου ἰδίὠών οὔτε τῶν τοῦ χρώματος ἅπτεσϑαι
ἀλλ ἤδη τῶν τῆς ἁρμονίας. εἶναι δ᾽ αὐτῷ τὰ
πρῶτα τῶν ἐναρμονίων τοιαῦτα. τιϑέασι γὰρ τού-
τῶν πρῶτον τὸν σπονδεῖον, ἐν ᾧ οὐδεμία τῶν διαι-
ρέσεων τὸ ἴδιον ἐμφαίνει, εἰ μή τις εἰς τὸν συντο-
νώτερον σπονδειασμὸν βλέπων αὐτὸ τοῦτο διάτονον
εἶναι ἀπεικάσει. δῆλον δ᾽ ὅτι καὶ ψεῦδος καὶ ἐκ-
μελὲς ϑήσει ὁ τοιοῦτο τιϑείφς᾽ ψεῦδος μέν, ὅτι διέσει
ἔλαττόν ἐστι τόνου τοῦ περὶ τὸν ἡγεμόνα κειμένου"
ἐκμελὲς δέ, ὅτι, καὶ εἴ τις ἐν τῇ τοῦ τονιαίου δυ- B

16 ἤδη Burettus: οὐδὲ 18 τὸν σπονδεῖον) τὸν σπον-
δειασμὸν Volkmannus. τὸ σπονδεῖον Westphalius 19 εἶ
μή τις --- — — τὸ δὲ σύνϑετον) transponit post τονιαέονυ
χρώματος (p.525,93) Westphalius 20 τοῦτο] add. σύντονον
1dem

Plutarchi Moralia. Vol. VI 89

498 DE MUSICA.

νάμει τιϑείη τὸ τοῦ συντονωτέρου δπονδειασμοῦ
ἴδιον, συμβαίνοι ἂν δύο ἑξῆς τέϑεσθαι δίτονα, τὸ
μὲν ἀσύνθετον τὸ δὲ σύνθετον" τὸ γὰρ ἐν ταῖς
μέσαις ἐναρμόνιον πυκνὸν, ᾧ νῦν χρῶνται, οὐ δοκεὶ
τοῦ ποιητοῦ εἶναι. ῥάδιον δ᾽ ἐστὶ συνιδεῖν. ἐάν 5
τις ἀρχαϊκῶς τινος αὐλοῦντος ἀκούσῃ ἀσύνϑετον
γὰρ βούλεται εἶναι καὶ τὸ ἐν ταῖς μέσαις ἡμιτόνιον.
τὰ μὲν οὖν πρῶτα τῶν ἐναρμονίων τοιαῦτα᾽ ὕστερον
δὲ τὸ ἡμιτόνιον διῃρέθη ἔν τε τοῖς “υδίοις καὶ ἐν
τοῖς Φρυγίοις. φαίνεται δ᾽ Ὄλυμπος αὐξήσας μου- τὸ
σικὴν τῷ ἀγένητόν τι καὶ ἀγνοούμενον ὑπὸ τῶν
ἔμπροσϑεν εἰσαγαγεῖν, καὶ ἀρχηγὸς γενέσϑαι τῆς
᾿“ΕἩλληνικῆς καὶ καλῆς μουσικῆς.ἢ
12. “Ἔστι δέ τις καὶ περὶ τῶν ῥυθμῶν λόγοο᾽
C γένη γάρ τινα καὶ εἴδη ῥυϑμῶν προσεξευρέϑη, ἀλλὰ 5 —
μὴν καὶ μελοποιιῶν τε καὶ ῥδυϑμοποιιῶν. προτέρα
μὲν γὰρ ἡ Τερπάνδρου καινοτομία καλόν τινα τρύ-
zov εἰς τὴν μουσικὴν εἰσήγαγε" Πολύμνηστος δὲ
μετὰ τὸν Τερπάνδρειον τρόπον, ᾧ καὶ ἐχρήσατο,
καὶ αὐτὸς μέντοι ἐχόμενος τοῦ καλοῦ τύπου, ὡσαύ- Ὁ
τως δὲ καὶ Θαλήτας καὶ Σακάδας" καὶ γὰρ οὗτοι
κατά γε τὰς ῥυθμοποιίας ἱκανοί, οὐκ ἐκβαίνοντες
μέντοι τοῦ καλοῦ τύπου. ἔστι δέ τις ᾿Δλκμανικὴ

2 δίτονα M: διάτονα libri. διαστήματα τονιαῖα West-
phalius 8 et 7 ἐν ταῖς μέσαις ἐν ταῖς ὑπάταις καὶ
(malim καὶ ταῖρ) μέσαις Burettus 6 τοῦϊ τούτου tob?
16 Burettus: μελοποιῶν τὸ καὶ ῥυϑμοποιῶν libri. μετρο-
ποιῶν τε καὶ ῥφῥυϑμοποιιῶν Westphalius 19 καὶ ᾧ] o
καὶ W. καινῷ Westphalius; malim ἐδέῳ 28 μέντοι
W: μὲν

DE MUSICA. 499

καινοτομία καὶ Στησιχόρειος,. καὶ αὐταὶ οὐχ ἀφε-
στῶσαι τοῦ καλοῦ. Κρέξος δὲ καὶ Τιμόϑεος καὶ
Φιλόξενος καὶ oí κατ᾽ αὐτοὺς τὴν ἡλικίαν γεγονότες
ποιηταὶ φορτικώτεροι καὶ φιλόκαινοι γεγόνασι, τὸν
5 φιλάνθρωπον καὶ ϑεματικὸν νῦν ὀνομαξόμενον τρό-
zov διώξαντες" τὴν γὰρ ὀλιγοχορδίαν καὶ τὴν ἁπλό- D
τητα καὶ σεμνότητα τῆς μουσικῆς παντελῶς ἀρχαϊκὴν
εἶναι συμβέβηκεν᾽.
18. “Εἰρηκὼς κατὰ δύναμιν περί τε τῆς πρώτης
10 μουσικῆς καὶ τῶν πρῶτον εὑρόντων αὐτὴν καὶ ὑπὸ
τίνων κατὰ χρόνους ταῖς προσεξευρέδεσιν ηὔξηται
καταπαύσω τὸν λόγον καὶ παραδώσω τῷ ἑταίρῳ
Σωτηρίχῳ, ἑἐσπουδακότι οὐ μόνον περὶ μουσικὴν
ἀλλὰ καὶ περὶ τὴν ἄλλην ἐγκύκλιον παιδείαν" ἡμεῖς
15 γὰρ μᾶλλον χειρουργικῷ μέρει τῆς μουσικῆς ἐγγε-
γυμνάσμεϑα. ὃ μὲν “Μυσίας ταῦτ᾽ εἰπὼν κατέπαυσε
τὸν λόγον.
14. Σωτήριχος δὲ μετὰ τοῦτον ὧδέ πως ἔφη"
ὑπὲρ σεμνοῦ ἐπιτηδεύματος καὶ ϑεοῖς μάλιστα ἀρέ- E
s) 6xovtog, ὠγαϑὲ Ὀνησίκρατες. τοὺς λόγους ἡμᾶς
προετρέψω ποιήσασϑαι. ἀποδέχομαι μὲν οὖν τῆς
συνέσεως τὸν διδάσκαλον “Μυσίαν. ἀλλὰ μὴν καὶ
τῆς μνήμης ἣν ἐπεδείξατο περί vs τοὺς εὑρετὰς
τῆς πρώτης μουσικῆς καὶ περὶ τοὺς τὰ τοιαῦτα
25 δυγγεγραφότας᾽ ὑπομνήσω δὲ τοῦϑ᾽, ὅτι τοῖς ἄναγε- F
γραμμένοις μόνοις κατακολουϑήσας πεποίηται τὴν

1 prius καὶ add. Valgulius ib. αὐταὶ Duebnerus: αὗται
3 v)» ἡλικίαν) abesse malim 5 τρόπον Scheibelius
10 πρώτων

82}

500 DE MUSICA.

δεῖξιν. ἡμεῖς δ᾽ οὐκ ἄνϑρωπόν τινα παρελάβομεν
εὑρετὴν τῶν τῆς μουσικῆς ἀγαϑῶν, ἀλλὰ τὸν πάσαις
ταῖς ἀρεταῖς κεκοσμημένον ϑεὸν ᾿“πόλλωνα. οὔτε
γὰρ Μαρσύου ἢ Ὀλύμπου ἢ Ὑάγνιδος, ὥς τινες
οἴονται, εὕρημα ὃ αὐλός" οὐ μόνη δὲ κιϑάρα ᾿᾽4πόλ-
Acvog, ἀλλὰ καὶ αὐλητικῆς καὶ κιϑαριδτυκῆς εὑρετὴς
ὁ ϑεός. δῆλον δ᾽ ἐκ τῶν χορῶν καὶ τῶν ϑυσιῶν,
ὃς προδῆγον μετ᾽ αὐλῶν τῷ ϑεῷ᾽ καϑάπερ ἄλλοι
1186 τὸ καὶ ᾿4λκαῖος ἔν τινι τῶν ὕμνων ἱστορεῖ. καὶ ἡ
ἐν Δήλῳ δὲ τοῦ ἀγάλματος αὐτοῦ ἀφίδρυσις ἔχει υ
ἐν μὲν τῇ δεξιᾷ τόξον, ἐν δὲ τῇ ἀριστερᾷ Χάριτας,
τῶν τῆς μουσικῆς ὀργάνων ἑκάστην τι ἔχουσαν" ἡ
μὲν γὰρ λύραν κρατοῖ ἡ δ᾽ αὐλοὺς ἡ δ᾽ ἐν μέσῳ
προσδκειμένην ἔχει τῷ στόματι σύριγγα᾽ ὅτι δ᾽
οὗτος οὐκ ἐμὸς ὃ λόγος, ᾿Αντικλῆς καὶ Ἴστρος ivi
ταῖς ᾿Επιφανείαις περὶ τούτων ἀφηγήσαντο. οὕτω
ὃς παλαιόν ἐστι τὸ ἀφίδρυμα τοῦτο, ὥστε τοὺς
ἐργασαμένους αὐτὸ τῶν xa9' ᾿Ηρακλέα Μερόπων
φασὶν εἶναι. ἀλλὰ μὴν καὶ τῷ κατακομέξοντι παιδὶ
τὴν Τεμπικὴν δάφνην εἰς Δελφοὺς παρομαρτεῖ αὖ- n
B λητής᾽ καὶ τὰ ἐξ “Ὑπερβορέων δ᾽ ἱερὰ μετ᾽ αὐλῶν
καὶ συρίγγων καὶ κιϑάρας εἰς τὴν zfijÀóv φασι v
παλαιὸν στέλλεσϑαι. ἄλλοι δὲ καὶ αὐτὸν τὸν θεόν
φασιν αὐλῆσαι, καϑάπερ ἴστορεῖ Ó ἄριστος μελῶν
ποιητὴς ᾿λκμάν" ἡ δὲ Κόριννα καὶ διδαχϑῆναί φησι "5.
τὸν ᾿ἀπόλλω ὑπ᾽ ᾿Δ4ϑηνᾶς αὐλεῖν. σεμνὴ οὖν κατὰ
πάντα ἡ μουσική, ϑεῶν εὕρημα οὖσα.᾽ |

x

14 W: προκειμένην 18 Megóxov] del. Volkmannus |

DE MUSICA. 501

15. “Ἐχφήδαντο δ᾽ αὐτῇ οἱ παλαιοὶ κατὰ τὴν
ἀξίαν, ὥσπερ καὶ τοῖς ἄλλοις ἐπιτηδεύμασι πᾶσιν"
οἱ ὃδὲ νῦν τὰ σεμνὰ αὐτῆς παραιτησάμενοι, ἀντὶ
τῆς ἀνδρώδους ἐκείνης καὶ ϑεσπεσίας καὶ ϑεοῖς

5 φίλης κατεαγυῖαν καὶ κωτίλην εἰς τὰ ϑέατρα εἰσά-
γουσι. τοιγάρτοι Πλάτων ἐν τῷ τρίτῳ τῆς Πολι-
τείας δυσχεραίνει τῇ τοιαύτῃ μουσικῇ" τὴν γοῦν
“ύδιον ἁρμονίαν παραιτεῖται, ἐπειδὴ ὀξεῖα καὶ ἐπι- C
τήδειος πρὸς ϑρῆνον. ἧ καὶ τὴν πρώτην σύστασιν

10 αὐτῆς φασι ϑρηνώδη τινὰ γενέσϑαι. Ὄλυμπον γὰρ
πρῶτον ᾿Αριστόξενος ἐν τῷ πρώτῳ περὶ Μουσικῆς
ἐπὶ τῷ Πύθωνί φησιν ἐπικήδειον αὐλῆσαι “υδιστί.
εἰσὶ δ᾽ οὗ Μελανιππίέδην τούτου τοῦ μέλους ἄρξαι
φασί. Πίνδαρος δ᾽ ἐν Παιᾶσιν ἐπὶ τοῖς Νιόβης

15 γάμοις φησὶ “Μύδιον ἁρμονίαν πρῶτον διδαχϑῆναι.
ἄλλοι δὲ Τύρηβον πρῶτον τῇ ἁρμονίᾳ χρήσασϑαι,
καθάπερ ΖἸονύσιος ὁ Ἴαμβος ἰδτορεῖ.᾽;

16. “Καὶ ἡ Μιξολύδιος δὲ παϑητική τίς ἐστι,
τραγῳδίαις ἁρμόξουσα. ᾿Αριστόξενος δέ φησι Σαπφὼ

4) πρώτην εὕρασϑαι τὴν Μιξολυδιστί, παρ᾽ ἧς τοὺς D
τραγῳδοποιοὺς μαϑεῖν᾽ λαβόντας γοῦν αὐτοὺς συ-
ξεῦξαι τῇ “ΖΙωριστί, ἐπεὶ ἡ μὲν τὸ μεγαλοπρεπὲς καὶ
ἀξιωματικὸν ἀποδίδωσιν ἡ δὲ τὸ παϑητικόν, μέμικ-
ται δὲ διὰ τούτων τραγῳδία. ἐν δὲ τοῖς “Ιστορικοῖς

:5 τῆς “ρμονικῆς Πυϑοκλείδην φησὶ τὸν αὐλητὴν εὗὑρε-

6 τῆς Πολιτείας] p. 398e 18 ΜΜιελανιππίδην) Ἄνθιππον
Volkmannus 16 πρῶτον] add. ὑπ᾽ ᾿ἀνϑίππου liber Val-
gulü et Burettus 16 Τόρηβον] Τόρρηβον Volkmannus

25 Ἁρμονικῆς) add. ὑπομνήμασι W, sed non opus ib. φησὶ
idem: φασὶ

502 DE MUSICA.

τὴν αὐτῆς γεγονέναι. | 400) δὲ Μαμπροκλέα τὸν
᾿ϑηναῖον συνιδόντα, ὅτι οὐκ ἐνταῦϑα ἔχει τὴν
διάξευξιν, ὕπου σχεδὸν ἅπαντες diovvo, ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸ
ὀξύ, τοιοῦτον αὐτῆς ἀπεργάσασϑαι τὸ σχῆμα οἷον
τὸ ἀπὸ παραμέδσης ἐπὶ ὑπάτην ὑπατῶν. ἀλλὰ μὴν

E καὶ τὴν ᾿Επανειμένην Μυδιστί, εἴπερ ἐναντία τῇ
Μιξολυδιστί, παραπλησίαν οὖσαν τῇ ᾿Ιάδι, ὑπὸ 4a-
μῶνος εὑρῆσϑαί φασι τοῦ ᾿4ϑηναίου.

11. “Τούτων δὴ τῶν ἁρμονιῶν τῆς μὲν 99gvo-
δικῆς τινος οὔδης τῆς Ó ἐκλελυμένης, εἰκότως ὁ
Πλάτων παραιτησάμενος αὐτὸς τὴν ΖΙωριστὶ ὡς
πολεμικοῖς ἀνδράσι καὶ σώφροσιν ἁρμόξουσαν εἴ-

F λετο οὐ μὰ Zl) ἀγνοήσας, ὡς ᾿Αριστόξενός φησιν
ἐν τῷ δευτέρῳ τῶν Μουσικῶν, ὅτι καὶ ἐν ἐχείναις
τι χρήσιμον ἦν πρὸς πολιτειῶν φυλακήν" πάνυ γὰρ
προσέσχε τῇ μουσικῇ ἐπιστήμῃ Πλάτων. ἀκουστὴς
γενόμενος ΖΙράκοντος τοῦ ᾿4ϑηναίου καὶ Μετέλλου
τοῦ ᾿Ακραγαντίνου. ἀλλ᾽ ἐπεί, ὡς προείπομεν, πολὺ
τὸ σεμνόν ἐστιν ἐν τῇ ΖΙωριδτί, ταύτην προυτί-
μηδσεν᾽ οὐκ ἠγνόει δ᾽ ὅτι πολλὰ “Ιώρια Παρϑένεια
ἅμα ᾿Δλκμᾶνι καὶ Πινδάρῳ καὶ Σιμωνίδῃ καὶ Βακ-
χυλίδῃ πεποίηται, ἀλλὰ μὴν καὶ ὅτι προσόδια καὶ
παιᾶνες, καὶ μέντοι ὅτι καὶ τραγικοὶ oixtoí ποτε
ἐπὶ τοῦ Δωρίου τρόπου ἐμελῳδήϑησαν καί τινα

1187 ἐρωτικά. ἐξήρκει δ᾽ αὐτῷ τὰ εἰς τὸν “Ἄρη καὶ
᾿ϑηνᾶν καὶ τὰ σπονδεῖα. ἐπιρρῶσαι γὰρ ταῦτα

1. Ἐ; λύσις libri. αὖϑις Westphalius 6 εἴπερ] ἧπερ W
11 Μετέλλου] Μεγάλου Cobetus. ΙΜετάλλου Volkmannus
21 ἅμα Duebnerus: ἄλλα, quod deletur ab aliis

-

1

τῷ
Cn

Ü

DE MUSICA. 503

ἱκανὰ ἀνδρὸς σώφρονος ψυχήν᾽ καὶ περὶ τοῦ 4“υ-
δίου δ᾽ οὐκ ἠγνόει καὶ περὶ τῆς ᾿Ιάδος᾽ ἠπίστατο
γὰρ ὅτι ἡ τραγῳδία ταύτῃ τῆ μελοποιίᾳ κέχρηται.
18. ᾿Καὶ οἱ παλαιοὶ δὲ πάντες οὐκ ἀπείρως
5 ἔχοντες πασῶν τῶν ἁρμονιῶν ἐνίαις ἐχρήσαντο" οὐ
γὰρ ἡ ἄγνοια τῆς τοιαύτης στενοχωρίας καὶ ὀλιγο-
χορδίας αὐτοῖς αἰτία γεγένηται" οὐδὲ δι’ ἄγνοιαν
oí περὶ Ὄλυμπον καὶ Τέρπανδρον καὶ oí ἀκολου-
ϑήσαντες τῇ τούτων προαιρέσει περιεῖλον τὴν πολυ- B
10 χορδίέαν τε καὶ ποικιλίαν. μαρτυρεῖ γοῦν τὰ Ὀλύμ-
που τὲ καὶ Τερπάνδρου ποιήματα καὶ τῶν τούτοις
ὁμοιοτρόπων πάντων᾽ ὀλιγόχορδα γὰρ ὄντα καὶ
ἁπλᾶ διαφέρει τῶν ποικίλων καὶ πολυχόρδων, ὡς
μηδένα δύνασϑαι μιμήδασϑαι τὸν Ὀλύμπου τρόπον,
15 ὑστερίξειν δὲ τούτου τοὺς ἐν τῷ πολυχόρδῳ τε καὶ
πολυτρόπῳ καταγιγνομένους.ἢ
.19. “Ὅτι δ᾽ οἵ παλαιοὶ οὐ δι’ ἄγνοιαν ἀπείχοντο
τῆς τρίτης ἐν τῷ σπονδειάξοντι τρόπῳ, φανερὸν
ποιεῖ ἡ ἐν τῇ κρούδει γενομένη χρῆσις᾽ οὐ γὰρ ἄν
20 ποτ᾽ αὐτῇ πρὸς τὴν παρυπάτην κεχρῆσϑαι συμφώ-
voc, μὴ γνωρίξοντας τὴν χρῆσιν ἀλλὰ δῆλον ὅτι
τὸ τοῦ κάλλους ἦϑος, ὃ γίγνεται ἐν τῷ σπονδειακῷ
τρόπῳ διὰ τὴν τῆς τρίτης ἐξαίρεσιν, τοῦτ᾽ ἦν τὸ C
τὴν αἴσϑησιν αὐτῶν ἐπάγον ἐπὶ τὸ διαβιβάξειν τὸ
45 μέλος ἐπὶ τὴν παρανήτην. ὃ αὐτὸς δὲ λόγος καὶ
περὶ τῆς νήτης᾽ καὶ γὰρ ταύτῃ κατὰ μὲν τὴν κροῦ-
19 ὀλιγόχορδα Volkmannus: τρίχορδα 18 δὲ τούτου

τοὺς *: δὲ τούτους libri. δ᾽ αὐτοῦ τοὺς 'ὰὸ 26 κατὰ West-
phalius: πρὸς

504 DE MUSICA.

σιν ἐχρῶντο, xal πρὸς παρανήτην διαφώνως καὶ
πρὸς μέσην συμφώνως" κατὰ δὲ τὸ μέλος οὐκ ἐφαί-
veto αὐτοῖς οἰκεία εἶναι τῷ σπονδειακῷ τρόπῳ.
οὐ μόνον δὲ τούτοις ἀλλὰ καὶ τῇ συνημμένων νήτῃ
οὕτω κέχρηνται πάντες" κατὰ μὲν γὰρ τὴν κροῦσιν ;
αὐτὴν διεφώνουν πρός τε παρανήτην καὶ πρὸς παρα-
D μέσην, καὶ συνεφώνουν πρός vs μέσην καὶ πρὸς
λιχανόν᾽ κατὰ δὲ τὸ μέλος κἂν αἰσχυνθῆναι τῷ
χρηδσαμένῳ ἐπὶ τῷ γιγνομένῳ δι᾽ αὐτὴν ἤϑει. δῆλον
δ᾽ εἶναι καὶ ἐκ τῶν Φρυγίων, ὅτι οὐκ ἠγνόητο ὑπ᾽ τὸ
Ὀλύμπου τε καὶ τῶν ἀκολουϑησάντων ἐκείνῳ"
ἐχρῶντο γὰρ αὐτῇ οὐ μόνον κατὰ τὴν κροῦσιν,
ἀλλὰ καὶ κατὰ τὸ μέλος ἐν τοῖς Μητρῴοις καὶ ἔν
τισιν, τῶν Φρυγίων. δῆλον δὲ καὶ τὸ περὶ τῶν
ὑπατῶν, ὅτι οὐ δι’ ἄγνοιαν ἀπείχοντο ἐν τοῖς Ζω- is —
ρίοις τοῦ τετραχόρδονυ τούτου αὐτίκα ἐπὶ τῶν λοι-
πῶν τόνων ἐχρῶντο, δηλονότι εἰδότες" διὰ ὃὲ τὴν
E τοῦ ἤϑους φυλακὴν ἀφήρουν ἐπὶ τοῦ ΖΙωρίου τόνου,
τιμῶντες τὸ καλὸν αὐτοῦ.᾽
20. Οἷόν τι καὶ ἐπὶ τῶν τῆς τραγῳδίας ποιητῶν" »
τῷ γὰρ χρωματικῷ γένει καὶ τῷ ῥυϑμῷ τραγῳδία
μὲν οὐδέπω καὶ τήμερον κέχρηται, κιϑάρα δέ, πολ-
λαῖς γενεαῖς πρεσβυτέρα τραγῳδίας οὖσα, ἐξ ἀρχῆς

1 Burettus: διαφώνων — συμφώνων 6 καὶ πρὸς
παραμέσην --- λιχανόν M: καὶ πρὸς παραμέσην καὶ πρὸς
λιχανόν libri. καὶ πρὸς παρυπάτην καὶ συνεφώνουν πρός
τὸ μέσην καὶ πρὸς λιχανόν Westphalius 8 τῷ γρησαμένῳ]
add. αὐτῇ Westphalus praeter necessitatem 10 ὑπ᾽’ W
13 ἔν τισιν ἄλλοις Westphalius 21 ῥυϑμῷ) ἐναρμονίῳ
Valgulius. πρὸς τοῦτο ῥυϑμῷ Westphalius

DE MUSICA. 505

ἐχρήσατο. τὸ ÓÀ χρῶμα ὅτι πρεσβύτερόν ἐστι τῆς -
ἁρμονίας, δαφές. δεῖ γὰρ δηλονότι κατὰ τὴν τῆς
ἀνθρωπίνης φύδεως ἔντευξιν καὶ χρῆσιν τὸ πρεσβύ-
τερον λέγειν" κατὰ γὰρ αὐτὴν τὴν τῶν γενῶν φύδιν

5 00x ἔστιν ἕτερον ἑτέρου πρεσβύτερον. εἰ οὖν τις
“ἰσχύλον ἢ Φρύνιχον φαίη δι’ ἄγνοιαν ἀπεσχῆσϑαι
τοῦ χρώματος, ἄρά γ᾽ οὐκ ἂν ἄτοπος εἴη; ὃ γὰρ Ε
αὐτὸς καὶ Παγκράτην ἂν εἴποι ἀγνοεῖν τὸ χρωμα-
τικὸν γένος ἀπείχετο γὰρ καὶ οὗτος ὡς ἐπὶ τὸ

i0 πολὺ τούτου, ἐχρήσατο δ᾽ ἔν τισιν᾽ οὐ δι᾽ ἄγνοιαν
οὖν δηλονότι, ἀλλὰ διὰ τὴν προαίρεσιν ἀπείχετο"
ἐξήλου γοῦν, ὧς αὐτὸς ἔφη, τὸν Πινδάρειόν τε καὶ
Σιμωνίδειον τρόπον καὶ καϑόλου τὸ ἀρχαῖον καλού-
μενον ὑπὸ τῶν viv.

15 21. "O αὐτὸς δὲ λόγος καὶ περὶ Τυρταίου τε
τοῦ Μαντινέως καὶ "4vógén τοῦ Κορινϑίου καὶ
Θρασύλλου τοῦ Φλιασίου καὶ ἑτέρων πολλῶν, ος
πάντας ἴσμεν διὰ προαίρεσιν ἀπεδσχημένους χρώ-
ματός τε καὶ μεταβολῆς καὶ πολυχορδίας καὶ ἄλλων 1188

0 πολλῶν ἐν μέσῳ ὄντων ῥυϑμῶν ve καὶ ἁρμονιῶν
καὶ λέξεων καὶ μελοποιίας καὶ ἑρμηνείας. αὐτίκα
Τηλεφάνης ὁ Μεγαρικὸς οὕτως ἐπολέμηδε ταῖς
σύριγξιν, ὥστε τοὺς αὐλοποιοὺς οὐδ᾽ ἐπιϑεῖναι πώ-
ποτ᾽ εἴασεν ἐπὶ τοὺς αὐλούς, ἀλλὰ καὶ τοῦ Πυϑι-

as κοῦ ἀγῶνος μάλιστα διὰ ταῦτ᾽ ἀπέστη. καϑόλου
δ᾽ εἴ τις τῷ μὴ χρῆσϑαι τεκμαιρόμενος καταγνώδε-
ται τῶν μὴ χρωμένων ἄγνοιαν. πολλῶν ἄν τις

21 λέξεων κατὰ μελοποιίας Westphalius

494 DE MUSICA.

χρῶνται οἱ Ἕλληνες ἐν ταῖς ἕορταῖς τῶν ϑεῶν.
ἄλλοι δὲ Κράτητος εἶναί φασι τὸν Πολυκέφαλον
νόμον, γενομένου μαϑητοῦ Ὀλύμπου" ó δὲ Πρατίνας
Ὀλύμπου φησὶν εἶναι τοῦ νεωτέρου τὸν νόμον
τοῦτον. τὸν δὲ καλούμενον “ρμάτιον νόμον λέγε- $
ται ποιῆσαι ὃ πρῶτος Ὄλυμπος, ὃ Μαρσύου μαϑη-
F τής. τὸν δὲ Μαρσύαν φασί τινες Mácoqv καλεῖσϑαι"
of δ᾽ οὔ, ἀλλὰ Μαρσύαν᾽ εἶναι δ᾽ αὐτὸν ᾿Ὑάγνιδος
υἱόν, τοῦ πρώτου εὑρόντος τὴν αὐλητικὴν τέχνην.
ὅτι δ᾽ ἐστὶν Ὀλύμπου ὃ ἁρμάτιος νόμος, ἐκ τῆξυ
Γλαύκου ἀναγραφῆς τῆς ὑπὲρ τῶν ἀρχαίων ποιητῶν |
μάϑοι ἄν τις, xal ἔτι γνοίη ὅτι Στησίχορος ὃ Tuc- —
ραῖος οὔτ᾽ Ὀρφέα οὔτε Τέρπανδρον οὔτ᾽ ᾿4ρχίλοχον
οὔτε Θαλήταν ἐμιμήσατο, ἀλλ᾽ Ὄλυμπον, χρησάμενος
τῷ ἁρματίῳ νόμῳ καὶ τῷ κατὰ δάκτυλον εἴδει, 0:
τινες ἐξ ὀρϑίου νόμου φασὶν εἶναι. ἄλλοι δέ τινες
ὑπὸ Μυσῶν εὑρῆσϑαι τοῦτον τὸν νόμον" γεγονέναι
γάρ τινας ἀρχαίους αὐλητὰς Μυσούς.ἢ
8. “Καὶ ἄλλος δ᾽ ἐστὶν ἀρχαῖος vóuog καλούμενος
Κραδίας, ὅν φησιν ᾿ππῶναξ Μίμνερμον αὐλῆσαι. ἢ
1184 ἐν ἀρχῇ γὰρ ἐλεγεῖα μεμελοποιημένα οἵ αὐλῳδοὶ
ἧἦδον᾽ τοῦτο ὃὲ δηλοῖ ἡ τῶν Παναϑηναίων γραφὴ
ἡ περὶ τοῦ μουσικοῦ ἀγῶνος. γέγονε δὲ καὶ Σακά-
δας ᾿4ργεῖος ποιητὴς μελῶν τὸ καὶ ἐλεγείων μεμελο-

6 ὁ πρῶτος] malim πρῶτος ὁ 8 οὔ] οὔκ 13 ' 4ρχί-
λοχον Burettus: ἀντίλογον 1 0 Amyotus: of 21 ἐν
ἀρχῇ γὰρ ἐλεγεῖα — — — τοῦ τριμεροῦς νόμου (p. 495
lin. 12)] transponit post ἐλεγείων (p. 495 lin. 26) Westphalius
22 γραφὴ) ἀναγραφὴ Cobetus coll. p. 11628 2424 ó'Aoytio;
Westphalus

DE MUSICA. 495

ποιημένων" ὃ δ᾽ αὐτὸς καὶ ποιητὴς ἀγαϑὸς xal và
Πύϑια τρὶς νενικηκὼς ἀναγέγραπται" τούτου καὶ
Ilívócgoc μνημονεύει. τόνων γοῦν τριῶν ὄντων
κατὰ Πολύμνηστον καὶ Σακάδαν, τοῦ ts zfooíov
6 καὶ Φρυγίου καὶ Μυδίου, ἐν ἑκάστῳ τῶν εἰρημένων
τόνων στροφὴν ποιήσαντά φαῦι τὸν Σακάδαν δι- B
δάξαι ἄδειν τὸν χορὸν “ωριστὶ μὲν τὴν πρώτην,
Φρυγιστὶ δὲ τὴν δευτέραν, Δυδιστὶ δὲ τὴν τρίτην"
καλεῖσθαι δὲ τριμερῇ τὸν νόμον τοῦτον διὰ τὴν
ι μεταβολήν. ἐν δὲ τῇ ἐν Σικυῶνι ἀναγραφῇ τῇ
περὶ τῶν ποιητῶν Κλονᾶς εὑρετὴς ἀναγέγραπται,
τοῦ τριμεροῦς vóuov."
9. “Ἢ μὲν οὖν πρώτη κατάστασις τῶν περὶ τὴν
μουσικὴν ἐν τῇ Σπάρτῃ, Τερπάνδρου καταστήσαντος,
15 γεγένηται' τῆς δευτέρας δὲ Θαλήτας vs ὃ Γορτύνιος
καὶ Ξενόδαμος ὁ Κυϑήριος καὶ Ξενόκριτος ὁ Μοκρὸς
καὶ Πολύμνηστος ó Κολοφώνιος καὶ Σακάδας 6 ᾽4ρ-
γεῖος μάλιστα αἰτίαν ἔχουσιν ἡγεμόνες γενέσθαι" C
τούτων γὰρ εἰσηγησαμένων τὰ περὶ τὰς γυμνοπαι-
90 δίας τὰς ἐν Λακεδαίμονι λέγεται κατασταϑῆναι. τὰ
περὶ τὰς ἀποδείξεις τὰς ἐν ᾿ἀρκαδίᾳ, τῶν vs ἐν
"Agysu τὰ ἐνδυμάτια καλούμενα. ἦἧσαν δ᾽ οἵ περὶ
Θαλήταν τε καὶ Ξενόδαμον καὶ ΞΞενόκριτον ποιηταὶ
παιάνων, οἱ δὲ περὶ Πολύμνηστον τῶν ὀρϑίων
:5 καλουμένων, οἱ δὲ περὶ Σακάδαν ἐλεγείων. USD
δὲ Ξενόδαμον ὑπορχημάτων ποιητὴν yeyovévei, φασὶ
καὶ οὐ παιάνων, καϑάπερ Πρατίνας᾽ καὶ "αὐτοῦ δὲ .

k
1 ποιητὴς] αὐλητὴς W — 9 τριμελῆ — τῷ ἱμελοῦς νόμου
Burettus

496 DE MUSICA.

τοῦ Ξενοδάμου ἀπομνημονεύεται ἄσμα, ὅ ἐστι gu-
νερῶς ὑπόρχημα. κέχρηται δὲ τῷ γένει τῆς ποιή--

D 6:06 ταύτης καὶ Πίνδαρος" ὁ δὲ παιὰν ὅτι διαφορὰν

ἔχει πρὸς τὰ ὑπορχήματα, τὰ Πινδάρου ποιήματα
δηλώσει" γέγραφε γὰρ καὶ παιᾶνας καὶ ὑπορχήματα. 5
10. Καὶ Πολύμνηστος δ᾽ αὐλῳδικοὺς νόμους
ἐποίησεν" ἐν δὲ τῷ ὀρϑίῳ νόμῳ τῇ μελοποιίᾳ κέχρη-
vat, καϑάπερ oí ἁρμονικοί φασιν, οὐκ ἔχομεν δ᾽
ἀκριβῶς εἰπεῖν" οὐ γὰρ εἰρήκασιν ol ἀρχαῖοί τι περὶ
τούτου. καὶ περὶ Θαλήτα δὲ τοῦ Κρητός, εἰ παιά- 10
νῶν γεγένηται ποιητής, ἀμφισβητεῖται. Γλαῦκχος
γὰρ μετ᾽ oyíAoyov φάσκων γεγενῆσϑαι Θαλήταν
μεμιμῆσϑαι μὲν αὐτόν φησι τὰ ᾿Αρχιλόχου μέλη.

E ἐπὶ δὲ τὸ μακρότερον ἐκτεῖναι. καὶ Μάρωνα καὶ

Κρητικὸν ῥδυϑμὸν εἰς τὴν μελοποιίαν ἐνθεῖναι" οἷς τ6
᾿Αρχίλοχον μὴ κεχρῆσϑαι, ἀλλ᾽ οὐδ᾽ Ὀρφέα οὐδὲ
Τέρπανδρον᾽ ἐκ γὰρ τῆς Ὀλύμπου αὐλήσεως Θαλή-
ταν φασὶν ἐξειργάσϑαι ταῦτα καὶ δόξαι ποιητὴν
ἀγαϑὸν γεγονέναι. περὶ δὲ Ξενοχρίτου ὃς ἦν τὸ
γένος ἐκ Μοχρῶν τῶν ἐν ᾿Ιταλίᾳ, ἀμφισβητεῖται εἰ Ὁ
παιάνων ποιητὴς γέγονεν ἡρωικῶν γὰρ ὑποϑέσεων
πράγματα ἐχουσῶν ποιητὴν γεγονέναι φασὶν αὐτόν"

F διὸ καί τινας διϑυράμβους καλεῖν αὐτοῦ τὰς ὑπο-

7 iv] εἰ Volkmannus — ib. τῇ] ἐν τῇ idem ὃ δ᾽]
del idem 14 καὶ Μαρωνα)] xol παίωνα Ritschelius. καὶ
τὸν ἐπιβατὸν παίωνα Westphalius 22 πράγματα] φρυάγματα
Burettus. δράματα Volkmannus. Lacunam praefixit West-
phalius. Sed nihil deesse vid. neque πράγματα corruptum
est; πράγματα enim h. l sunt περιπλοκαί τινες καὶ περι-
πέτειαι, quae maxime dramatum propriae sunt. "Vid. The-
8aürüS S. V.

DE MUSICA. 491

ϑέσεις᾽ πρεσβύτερον δὲ τῇ ἡλικίᾳ φησὶν ὃ Γλαῦκος
Θαλήταν ενοκρίτου γεγονέναι.
11. “Ὄλυμπος δὲ, ὡς ᾿ἀριστόξενός φησιν, ὑπολαμ-
βάνεται ὑπὸ τῶν μουσικῶν τοῦ ἐναρμονίου γένους
5 εὑρετὴς γεγενῆσϑαι᾽ τὰ γὰρ πρὸ ἐκείνου πάντα διά-
vove καὶ χρωματικὰ ἦν. ὑπονοοῦσι δὲ τὴν εὕρεσιν
τοιαύτην τινὰ γενέσθαι" ἀναστρεφόμενον τὸν Ὄλυμ-
zov ἐν τῷ διατόνῳ καὶ διαβιβάξοντα τὸ μέλος πολ-
λάκις ἐπὶ τὴν διάτονον παρυπάτην, τοτὲ μὲν ἀπὸ
10 τῆς παραμέδης τοτὲ δ᾽ ἀπὸ τῆς μέδης, καὶ παρα-
βαίνοντα τὴν διάτονον λιχανὸν καταμαϑεῖν τὸ κάλλος
τοῦ ἤϑους, καὶ οὕτω τὸ ἐκ τῆς ἀναλογίας συνεστη-
xóg σύστημα ϑαυμάσαντα καὶ ἀποδεξάμενον ἐν τούτῳ 1185
ποιεῖν ἐπὶ τοῦ zlogíov τόνου" οὔτε γὰρ τῶν τοῦ
i5 διατόνου ἰδίων οὔτε τῶν τοῦ χρώματος ἅπτεσϑαι
ἀλλ᾽ ἤδη τῶν τῆς ἁρμονίας. εἶναι δ᾽ αὐτῷ τὰ
πρῶτα τῶν ἐναρμονίων τοιαῦτα. τιϑέασι γὰρ τού-
τῶν πρῶτον τὸν σπονδεῖον, ἐν ᾧ οὐδεμία τῶν διαι-
ρέσεων τὸ ἴδιον ἐμφαίνει, εἰ μή τις εἰς τὸν συντο-
:0 νώτερον σπονδειασμὸν βλέπων αὐτὸ τοῦτο διάτονον
εἶναν ἀπεικάσει. δῆλον δ᾽ ὅτι καὶ ψεῦδος καὶ éx-
μελὲς ϑήσει ὁ τοιοῦτο τιϑείς᾽ ψεῦδος μέν, ὅτι διέσει
ἔλαττόν ἐστι τόνου τοῦ περὶ τὸν ἡγεμόνα κειμένου"
ἐκμελὲς δέ, ὅτι, καὶ εἴ τις ἐν τῇ τοῦ τονιαίου δυ- B

16 ἤδη Burettus: οὐδὲ 18 τὸν σπονδεῖον) τὸν σπον-
δειασμὸν Volkmannus. τὸ σπονδεῖον Westphalius 19 εἰ
μή τις --- — — τὸ δὲ σύνϑετον)] transponit post τονγνιαέου
χρώματος (Ρ. δ28ὅ, 28) Westphalius 20 τοῦτο] add. σύντονον
idem

Plutarchi Moralia. Vol. VI 39

498 DE MUSICA.

νάμει τιϑείη τὸ τοῦ συντονωτέρου σδπονδειασμοῦ
ἴδιον, συμβαίνοι ἂν δύο ἑξῆς τίϑεσϑαι δίτονα, τὸ
μὲν ἀσύνϑετον τὸ δὲ σύνθετον" τὸ γὰρ ἐν ταῖς
μέσαις ἐναρμόνιον πυκνὸν, ᾧ νῦν χρῶνται, οὐ δοκεῖ
τοῦ ποιητοῦ εἶναι. ῥάδιον δ᾽ ἐστὶ συνιδεῖν, ἐάν 5
τις ἀρχαϊκῶς τινος αὐλοῦντος ἀκούσῃ ἀσύνϑετον
γὰρ βούλεται εἶναι καὶ τὸ ἐν ταῖς μέσαις ἡμιτόνιον.
τὰ μὲν οὖν πρῶτα τῶν ἐναρμονίων τοιαῦτα" ὕστερον
δὲ τὸ ἡμιτόνιον διῃρέθη ἔν vs τοῖς Μυδίοις καὶ ἐν
τοῖς Φρυγίοις. φαίνεται δ᾽ Ὄλυμπος αὐξήσας μου-
σικὴν τῷ ἀγένητόν τι καὶ ἀγνοούμενον ὑπὸ τῶν
ἔμπροσϑεν εἰσαγαγεῖν, καὶ ἀρχηγὸς γενέσϑαι τῆς
᾿“Ελληνικῆς καὶ καλῆς μουσικῆς.ἢ
12. “Ἔδτι δέ τις καὶ περὶ τῶν ῥυθμῶν λόγος"
€ γένη γάρ τινα καὶ εἴδη ῥδυϑμῶν προσδεξευρέϑη, ἀλλὰ
μὴν καὶ μελοποιιῶν vs καὶ ῥυϑμοποιιῶν. προτέρα
μὲν γὰρ ἡ Τερπάνδρου καινοτομία καλόν τινα τρύ-
zov εἰς τὴν μουσικὴν εἰσήγαγε' Πολύμνηστος δὲ
μετὰ τὸν Τερπάνδρειον τρόπον, ᾧ καὶ ἐχρήσατο,
καὶ αὐτὸς μέντοι ἐχόμενος τοῦ καλοῦ τύπου, ὡσαύ- Ὁ
τῶς δὲ καὶ Θαλήτας καὶ Σακάδας᾽ καὶ γὰρ οὗτοι
κατά γὲ τὰς ῥυϑμοποιίας ἱκανοί, οὐκ ἐκβαίνοντες
μέντοι τοῦ καλοῦ τύπου. ἔστι δέ τις ᾿Δλκμανικὴ — |

e
e

Ll
(Qu

|

2 δίτονα M: διάτονα libri. διαστήματα τονιαῖα West-
phalius 8 et 7 ἐν ταῖς μέσαις] ἐν ταῖς ὑπάταις καὶ
(malim καὶ ταῖς) μέσαις Burettus 6 τοῦϊ τούτου vo)?
16 Burettus: μελοποιῶν τε καὶ ῥυθμοποιῶν libri. μετρο-
ποιιῶν τε καὶ ῥυϑμοποιιῶν Westphalius 19 καὶ ᾧ] ᾧ
καὶ W. καινῷ Westphalius; malim ἰδίῳ 28 μέντοι
W: μὲν

DE MUSICA. 499

καινοτομία xal Στησιχόρειος,. καὶ αὐταὶ οὐκ ἀφε-
στῶσαι τοῦ καλοῦ. Κρέξος δὲ καὶ Τιμόϑεος καὶ
Φιλόξενος καὶ oí κατ᾽ αὐτοὺς τὴν ἡλικίαν γεγονότες
ποιηταὶ φορτικώτεροι καὶ φιλόκαινοι γεγόνασι, τὸν
5 φιλάνθρωπον καὶ ϑεματικὸν νῦν ὀνομαξόμενον τρό-
πον διώξαντες" τὴν γὰρ ὀλιγοχορδίαν καὶ τὴν ἁπλό- D
τητα καὶ δεμνότητα τῆς μουσικῆς παντελῶς ἀρχαϊκὴν
εἶναι συμβέβηκεν᾽.
18. “Εἰρηκὼς κατὰ δύναμιν περί ts τῆς πρώτης
19 μουσικῆς καὶ τῶν πρῶτον εὑρόντων αὐτὴν καὶ ὑπὸ
τίνων κατὰ χρόνους ταῖς προσεξευρέδεσιν ηὔξηται
καταπαύσω τὸν λόγον καὶ παραδώσω τῷ ἑταίρῳ
Σωτηρίχῳ, ἑἐσπουδακότι οὐ μόνον περὶ μουσικὴν
ἀλλὰ καὶ περὶ τὴν ἄλλην ἐγκύκλιον παιδείαν ἡμεῖς
1 γὰρ μᾶλλον χειρουργικῷ μέρει τῆς μουσικῆς ἐγγε-
γυμνάσμεϑα. ὃ μὲν Μυσίας ταῦτ᾽ εἰπὼν κατέπαυσε
τὸν λόγον.
14. Σωτήριχος δὲ μετὰ τοῦτον ὧδέ πῶς ἔφη"
“ὑπὲρ σεμνοῦ ἐπιτηδεύματος xal ϑεοῖς μάλιστα ἀρέ- E
so ὅόκοντος, ὠγαϑὲ Ὀνησίχρατες. τοὺς λόγους ἡμᾶς
προετρέψω ποιήσασϑαι. ἀποδέχομαι μὲν οὖν τῆς
συνέσεως τὸν διδάσκαλον Μυσίαν ἀλλὰ μὴν καὶ
τῆς μνήμης ἣν ἐπεδείξατο περί τε τοὺς εὑρετὰς
τῆς πρώτης μουσικῆς καὶ περὶ τοὺς τὰ τοιαῦτα
25 συγγεγραφότας᾽ ὑπομνήσω δὲ τοῦϑ'᾽, ὅτι τοῖς ἀναγε- F
γραμμένοις μόνοις κατακολουϑήσας πεποίηται τὴν

1 prius καὶ add. Valgulius ib. αὐταὶ Duebnerus: αὗται
8 τὴν ἡλικίαν] abesse malim 5 τρόπον Scheibelius
10 πρώτων"

32*

500 DE MUSICA.

δεῖξιν. ἡμεῖς δ᾽ οὐκ ἄνθρωπόν τινα παρελάβομεν
εὑρετὴν τῶν τῆς μουσικῆς ἀγαϑῶν, ἀλλὰ τὸν πάσαις
ταῖς ἀρεταῖς κεκοσμημένον ϑεὸν ᾿Ζ“πόλλωνα. οὔτε
γὰρ Μαρσύου ἢ Ὀλύμπου ἢ Ὑάγνιδος, ὥς τινες
οἴονται, εὕρημα ὃ αὐλός" οὐ μόνη δὲ κιϑάρα ᾿᾽4πόλ-
Acvoc, ἀλλὰ καὶ αὐλητικῆς καὶ κιϑαριδτυκῆς εὑρετὴς
ὃ ϑεός. δῆλον δ᾽ ἐκ τῶν χορῶν καὶ τῶν ϑυσιῶν,
ἃς προσῆγον ust αὐλῶν τῷ ϑεῷ" καϑάπερ ἄλλοι
1186 τε καὶ ᾿4λκαῖος ἔν τινι τῶν ὕμνων ἱστορεῖ. καὶ ἡ
ἐν Δήλῳ δὲ τοῦ ἀγάλματος αὐτοῦ ἀφίδρυσις ἔχει
ἐν μὲν τῇ δεξιᾷ τόξον, ἐν δὲ τῇ ἀριστερᾷ. Χάριτας,
τῶν τῆς μουσικῆς ὀργάνων ἑκάστην τι ἔχουσαν" ἡ
μὲν γὰρ λύραν κρατεῖ ἡ δ᾽ αὐλοὺς ἡ δ᾽ ἐν μέσῳ
προδκειμένην ἔχει τῷ στόματι σύριγγα. ὅτι δ᾽
οὗτος οὐκ ἐμὸς ὃ λόγος. ᾿ἀντικλῆς καὶ Ἴστρος ἐν
ταῖς ᾿Επιφανείαις περὶ τούτων ἀφηγήσαντο. οὕτω
δὲ παλαιόν ἐστι τὸ ἀφίδρυμα τοῦτο, ὥστε τοὺς
ἐργασαμένους αὐτὸ τῶν xc«9 ᾿Ηρακλέα Μερόπων
φασὶν εἶναι. ἀλλὰ μὴν καὶ τῷ κατακομίξοντι παιδὶ
τὴν Τεμπικὴν δάφνην εἰς Δελφοὺς παρομαρτεῖ αὐ- Ὁ
B λητής᾽ καὶ τὰ ἐξ “Ὑπερβορέων δ᾽ ἱερὰ uev! αὐλῶν
καὶ συρίγγων καὶ κιϑάρας εἰς τὴν Ζλόν φαδι τὸ
παλαιὸν στέλλεσϑαι. ἄλλοι δὲ καὶ αὐτὸν τὸν ϑεόν
φασιν αὐλῆσαι, καϑάπερ ἱστορεῖ ὃ ἄριστος μελῶν
ποιητὴς ᾿Αλκμάν" ἡ δὲ Κόριννα καὶ διδαχϑῆναί φησι s
τὸν ᾿Δἀπόλλω ὑπ᾽ ᾿4ϑηνᾶς αὐλεῖν. σεμνὴ οὖν κατὰ
πάντα ἡ μουσική, ϑεῶν εὕρημα οὖσα.᾽

C

rel
e

[n
ILI

14 W: προκειμένην 18 ΜΜερόπων] del. Volkmannus

DE MUSICA. 501

15. ᾿Ἐχρήσαντο δ᾽ αὐτῇ οἱ παλαιοὶ κατὰ τὴν
ἀξίαν, ὥσπερ καὶ τοῖς ἄλλοις ἐπιτηδεύμασι πᾶσιν"
oí δὲ νῦν τὰ σεμνὰ αὐτῆς παραιτησάμενοι, ἀντὶ
τῆς ἀνδρώδους ἐκείνης καὶ ϑεδσπεσίας καὶ ϑεοῖς

5 φίλης κατεαγυῖαν καὶ κωτίλην εἰς τὰ ϑέατρα εἰσά-
γουσι. τοιγάρτοι Πλάτων ἐν τῷ τρίτῳ τῆς Πολι-
τείας δυσχεραίνει τῇ τοιαύτῃ μουσικῆ᾽ τὴν γοῦν
“ύδιον ἁρμονίαν παραιτεῖται, ἐπειδὴ ὀξεῖα καὶ ἐπι- C
τήδειος πρὸς ϑρῆνον. ἧ καὶ τὴν πρώτην σύστασιν

io αὐτῆς φασι ϑρηνώδη τινὰ γενέσϑαι. Ὄλυμπον γὰρ
πρῶτον ᾿Δριστόξενος ἐν τῷ πρώτῳ περὶ Μουσικῆς
ἐπὶ τῷ Πύθωνί φησιν ἐπικήδειον αὐλῆσαι “υδιστί.
εἰσὶ δ᾽ οὗ Μελανιππίδην τούτου τοῦ μέλους ἄρξαι
φασί: Πίνδαρος δ᾽ ἐν Παιᾶσιν ἐπὶ τοῖς Νιόβης

15 γάμοις φησὶ “ύδιον ἁρμονίαν πρῶτον διδαχϑῆναι.
ἄλλοι δὲ Τόρηβον πρῶτον τῇ ἁρμονίᾳ χρήσασϑαι,
καϑάπερ 4ἸΠιονύσιος ὃ Ἴαμβος ἱστορεῖ.᾽

16. “Καὶ ἡ Μιξολύδιος δὲ παϑητική τίς ἐστι,
τραγῳδίαις ἁρμόξουσα. ᾿Αριστόξενος δέ φησι Σαπφὼ

0. πρώτην εὕρασϑαι τὴν Μιξολυδιστί, παρ᾽ ἧς τοὺς D
τραγῳδοποιοὺς μαϑεῖν᾽ λαβόντας γοῦν αὐτοὺς συ-
ξεῦξαι τῇ Ζωριστί, ἐπεὶ ἡ μὲν τὸ μεγαλοπρεπὲς καὶ
ἀξιωματικὸν ἀποδίδωσιν ἡ δὲ τὸ παϑητικόν, μέμικ-
ται δὲ διὰ τούτων τραγῳδία. ἔν δὲ τοῖς ᾿Ιστορικοῖς

"5 τῆς “Φρμονικῆς Πυϑοκλείδην φησὶ τὸν αὐλητὴν εὗρε-

6 τῆς Πολιτείας] p. 398e 18 Μελανιππίδην) νϑιππον
Volkmannus 16 πρῶτον) add. ὑπ᾽’ ᾿ἀνϑίππου liber Val-
guli et Burettus 16 Τόρηβον] Τόρρηβον Volkmannus

25 'Aouoviifjg] add. ὑπομνήμασι W, sed non opus ib. φησὶ
idem: φασὶ

502 DE MUSICA.

τὴν αὐτῆς γεγονέναι. “ὔὕῦσις δὲ Μαμπροκλέα τὸν
᾿ἀϑηναῖον συνιδόντα, ὅτι οὐκ ἐνταῦϑα ἔχει τὴν
διάξευξιν, ὅπου σχεδὸν ἅπαντες ᾧοντο, ἀλλ᾽ ἐπὶ τὸ
ὀξύ, τοιοῦτον αὐτῆς ἀπεργάσασθαι τὸ σχῆμα οἷον β
τὸ ἀπὸ παραμέδσης ἐπὶ ὑπάτην ὑπατῶν. ἀλλὰ μὴν ὁ

E καὶ τὴν ᾿Επανειμένην vw, εἴπερ ἐναντία τῇ
Μιξολυδιστί, παραπλησίαν οὖσαν τῇ ᾿Ιάδι, ὑπὸ 44- |
uovog εὑρῆσϑαί φασι τοῦ ᾿4ϑηναίου᾽.

11. “Τούτων δὴ τῶν ἁρμονιῶν τῆς μὲν ϑρηνῳ-
δικῆς τινος οὔσης τῆς δ᾽ ἐκλελυμένης, εἰκότως δι
Πλάτων παραιτησάμενος αὐτὸς τὴν “ΖΙωριστὶ ὡς
πολεμικοῖς ἀνδράσι καὶ σώφροσιν ἁρμόξουσαν εἴ-

F Aero" οὐ μὰ Δί᾽ ἀγνοήσας, ὡς ᾿Δριστόξενός φησιν |
ἐν τῷ δευτέρῳ τῶν Μουσικῶν, ὅτι καὶ ἐν ἐκείναις
τι χρήδιμον ἦν πρὸς πολιτειῶν φυλακήν᾽ πάνυ γὰρ ο΄
προσέσχε τῇ μουσικῇ ἐπιστήμῃ Πλάτων, ἀκουστὴ
γενόμενος ΖΙράκοντος τοῦ “ϑηναίου καὶ Μετέλλου
τοῦ ᾿“κραγαντίνου. ἀλλ᾽ ἐπεί, ὡς προείπομεν, πολὺ
τὸ σεμνόν ἐστιν ἐν τῇ 4ωριδτί, ταύτην προυτί-
μηδεν᾽ οὐκ ἠγνόει δ᾽ ὅτι πολλὰ “ώρια Παρϑένεια »
ἅμα ᾿ἀλκμᾶνι καὶ Πινδάρῳ καὶ Σιμωνίδῃ καὶ Βακ-
χυλίδῃ πεποίηται, ἀλλὰ μὴν καὶ ὅτι προσόδια καὶ
παιᾶνες, καὶ μέντοι ὅτι καὶ τραγικοὶ οἵἴκτοί ποτε
ἐπὶ τοῦ Δωρίον τρόπου ἐμελῳδήϑησαν καί τινα
1187 ἐρωτικά. ἐξήρκει δ᾽ αὐτῷ τὰ εἰς τὸν "gm καὶ 5
᾿ϑηνᾶν καὶ τὰ σπονδεῖα᾽ ἐπιρρῶσαι γὰρ ταῦτα

1 Ἐ; λύσις libri. αὖϑις Westphalius 6θ εἴπερ] ἥπερ W
17 Μετέλλου] Μεγίλλου Cobetus. Ϊετάλλου Volkmannus
21 ἅμα Duebnerus: ἄλλα, quod deletur ab aliis

-

ON

10

σι

1

20

to
Qt

DE MUSICA. 503

ἱκανὰ ἀνδρὸς σώφρονος ψυχήν" καὶ περὶ τοῦ 4υ-
δίου δ᾽ οὐκ ἠγνόει καὶ περὶ τῆς ᾿Ιάδος᾽ ἠπίστατο
γὰρ ὅτι ἡ τραγῳδία ταύτῃ τῇ μελοποιίᾳ κέχρηται.

18. ᾿Καὶ οἱ παλαιοὶ ὃὲ πάντες οὐκ ἀπείρως
ἔχοντες πασῶν τῶν ἁρμονιῶν ἐνίαις ἐχρήσαντο" οὐ
γὰρ ἡ ἄγνοια τῆς τοιαύτης στενοχωρίας καὶ ὀλιγο-
χορδίας αὐτοῖς αἰτία γεγένηται" οὐδὲ δι’ ἄγνοιαν
oí περὶ Ὄλυμπον καὶ Τέρπανδρον καὶ οἱ ἀκολου-
ϑήσαντες τῇ τούτων προαιρέσει περιεῖλον τὴν πολυ- B
χορδίαν vs καὶ ποικιλίαν. μαρτυρεῖ γοῦν và Ὀλύμ-
που τε καὶ Ἰερπάνδρου ποιήματα καὶ τῶν τούτοις
ὁμοιοτρόπων πάντων" ὀλιγόχορδα γὰρ ὄντα καὶ
ἁπλᾶ διαφέρει τῶν ποικίλων καὶ πολυχόρδων, ὡς
μηδένα δύνασϑαι μιμήσασϑαι τὸν Ὀλύμπου τρόπον,
ὑστερίξειν δὲ τούτου τοὺς ἕν τῷ πολυχόρδῳ τε καὶ
πολυτρόπῳ καταγιγνομένους.᾽

.19. “Ὅτι δ᾽ οἷ παλαιοὶ οὐ δι’ ἄγνοιαν ἀπείχοντο
τῆς τρίτης ἐν τῷ σπονδειάξοντι τρόπῳ, φανερὸν
ποιεῖ ἡ ἐν τῇ κρούδει γενομένη χρῆσις" οὐ γὰρ ἄν
ποτ᾽ αὐτῇ πρὸς τὴν παρυπάτην κεχρῆσϑαι συμφώ-
νῶς, μὴ γνωρίζοντας τὴν χρῆσιν" ἀλλὰ δῆλον ὅτι
τὸ τοῦ κάλλους ἦϑος, ὃ γίγνεται ἐν τῷ σπονδειακῷ
τρόπῳ διὰ τὴν τῆς τρίτης ἐξαίρεσιν, τοῦτ᾽ ἦν τὸ
τὴν αἴσθησιν αὐτῶν ἐπάγον ἐπὶ τὸ διαβιβάξειν τὸ
μέλος ἐπὶ τὴν παρανήτην. ὃ αὐτὸς δὲ λόγος καὶ
περὶ τῆς νήτης᾽ καὶ γὰρ ταύτῃ κατὰ μὲν τὴν κροῦ-

19 ὀλιγόχορδα Volkmannus: τρίχορδα 15 δὲ τούτου

τοὺς *: δὲ τούτους libri. δ᾽ αὐτοῦ τοὺς W 26 κατὰ West-
phalius: πρὸς

504 DE MUSICA.

σιν ἐχρῶντο, καὶ πρὸς παρανήτην διαφώνως καὶ
πρὸς μέσην συμφώνως" κατὰ δὲ τὸ μέλος οὐκ égat-
veto αὐτοῖς οἰκεία εἶναι τῷ σπονδειακῷ τρόπῳ.
οὐ μόνον δὲ τούτοις ἀλλὰ καὶ τῇ συνημμένων vig
οὕτω κέχρηνται πάντες" κατὰ μὲν γὰρ τὴν κροῦσιν ;
αὐτὴν διεφώνουν πρός τε παρανήτην καὶ πρὸς παρα-

D μέσην, καὶ συνεφώνουν πρός vs μέδην καὶ πρὸς
λιχανόν. κατὰ δὲ τὸ μέλος κἂν αἰσχυνθῆναι τῷ
χρηδσαμένῳ ἐπὶ τῷ γιγνομένῳ δι’ αὐτὴν ἥἤϑει. δῆλον
δ᾽ εἶναι καὶ ἐκ τῶν Φρυγίων, ὅτι οὐκ ἠγνόητο ὑπ᾽ i
Ὀλύμπου τε καὶ τῶν ἀκολουϑησάντων ἐκείνῳ"
ἐχρῶντο γὰρ αὐτῇ οὐ μόνον κατὰ τὴν κροῦσιν,
ἀλλὰ καὶ κατὰ τὸ μέλος ἐν τοῖς Μητρῴῷοις καὶ ἔν
τισι τῶν Φρυγίων. δῆλον δὲ καὶ τὸ περὶ τῶν
ὑπατῶν, ὅτι οὐ δι’ ἄγνοιαν ἀπείχοντο ἐν τοῖς z1o- τὶ
ρίοις τοῦ τετραχόρδου τούτου αὐτίκα ἐπὶ τῶν λοι-
πῶν τόνων ἐχρῶντο, δηλονότι εἰδότες" διὰ δὲ τὴν

E τοῦ ἤϑους φυλακὴν ἀφήρουν ἐπὶ τοῦ Zogíov τόνου,
τιμῶντες τὸ καλὸν αὐτοῦ.

20. ᾿Οἷόν τι καὶ ἐπὶ τῶν τῆς τραγῳδίας ποιητῶν᾽ »
τῷ γὰρ χρωματικῷ γένει καὶ τῷ ῥυϑμῷ τραγῳδία
μὲν οὐδέπω καὶ τήμερον κέχρηται, κιϑάρα δέ, πολ-
λαῖς γενεαῖς πρεσβυτέρα τραγῳδίας οὖσα, ἐξ ἀρχῆς

1 Burettus: διαφώνων — συμφώνων 6 καὶ πρὸς
παραμέσην — λιχανόν M: καὶ πρὸς παραμέσην καὶ πρὸς
λιχανόν libri. καὶ πρὸς παρυπάτην καὶ συνεφώνουν πρός
τε μέσην καὶ πρὸς λιχανόν Westphalius 8 τῷ γρησαμένῳ!]
add. αὐτῇ Westphalius praeter necessitatem 10 ὑπ’ W
18 ἔν τισιν ἄλλοις Westphalius 21 ῥυθμῷ] ἐναρμονέῳ
Valgulius. πρὸς τοῦτο ῥυϑμῷ Westphalius

DE MUSICA. 505

ἐχρήσατο. τὸ δὲ χρῶμα ὅτι πρεσβύτερόν ἐστι τῆς -

ἁρμονίας, σαφές. δεῖ γὰρ δηλονότι κατὰ τὴν τῆς

ἀνϑρωπίνης φύσεως ἔντευξιν καὶ χρῆσιν τὸ πρεσβύ-
τερον λέγειν" κατὰ γὰρ αὐτὴν τὴν τῶν γενῶν φύσιν
οὐκ ἔστιν ἕτερον ἑτέρου πρεσβύτερον. εἰ οὖν τις

“ἰσχύλον ἢ Φρύνιχον φαίη δι᾽ ἄγνοιαν ἀπεσχῆσϑαι

τοῦ χρώματος, &od γ᾽ οὐκ ἂν ἄτοπος εἴη; ὃ γὰρ Ε

αὐτὸς καὶ Παγκχράτην ἂν εἴποι ἀγνοεῖν τὸ χρωμα-

τικὸν yévog' ἀπείχετο γὰρ καὶ οὗτος ὡς ἐπὶ τὸ

10 πολὺ τούτου, ἐχρήσατο δ᾽ ἔν τισιν᾽ οὐ δι᾽ ἄγνοιαν
οὖν δηλονότι, ἀλλὰ διὰ τὴν προαίρεσιν ἀπείχετο"
ἐξήλου γοῦν, ὡς αὐτὸς ἔφη, τὸν Πινδάρειόν τε καὶ
Σιμωνίδειον τρόπον καὶ καϑόλου τὸ ἀρχαῖον καλού-
μενον ὑπὸ τῶν νῦν.

15 21. "O αὐτὸς δὲ λόγος καὶ περὶ Τυρταίου τε
τοῦ Μαντινέως καὶ ᾿ἀνδρέα τοῦ Κορινϑίου καὶ
Θρασύλλου τοῦ Φλιασίου καὶ ἑτέρων πολλῶν, os
πάντας ἴσμεν διὰ προαίρεσιν ἀπεσχημένους χρώ-
ματός vs καὶ μεταβολῆς καὶ πολυχορδίας καὶ ἄλλων 1188

e) πολλῶν ἐν μέσῳ ὄντων ῥυϑμῶν vs καὶ ἁρμονιῶν
καὶ λέξεων καὶ μελοποιίας καὶ ἑρμηνείας. αὐτίκα
Τηλεφάνης ὁ Μεγαρικὸς οὕτως ἐπολέμησε ταῖς
σύριγξιν, ὥστε τοὺς αὐλοποιοὺς οὐδ᾽ ἐπιϑεῖναι πώ-
ποτ᾽ εἴασεν ἐπὶ τοὺς αὐλούς. ἀλλὰ καὶ τοῦ Πυϑι-

a5 κοῦ ἀγῶνος μάλιστα διὰ ταῦτ᾽ ἀπέστη. καϑόλου
δ᾽ εἴ τις τῷ μὴ χρῆσϑαι τεκμαιρόμενος καταγνώδσε-
ται τῶν μὴ χοωμένων ἄγνοιαν. πολλῶν ἄν τις

Q

21 λέξεων κατὰ μελοποιίας Westphalius

506 DE MUSICA.

φϑάνον καὶ τῶν νῦν καταγιγνώσκων᾽ οἷον, τῶν
B μὲν ΖΙωριωνείων τοῦ ᾿Αντιγενιδείου τρόπου κατα-
φρονούντων, ἐπειδήπερ οὐ χρῶνται αὐτῷ" τῶν δ᾽
᾿Αντιγενιδείων τοῦ Ζωριωνείου διὰ τὴν αὐτὴν αἱ-
τίαν᾽ τῶν δὲ κιϑαρῳδῶν τοῦ Τιμοϑείου τρόπου, s ,
ὄχεδὸν γὰρ ἀποπεφοιτήκασιν εἴς τε τὰ καττύματα
καὶ εἰς τὰ Πολυείδου ποιήματα. πάλιν δ᾽ αὖ εἴ
τις καὶ περὶ τῆς ποικιλίας ὀρϑῶς τε καὶ ἐμπείρως
ἐπισκοποίη, τὰ τότε καὶ τὰ νῦν συγκρίνων, εὕροι
ἂν ἐν χρήσει οὖσαν καὶ τότε τὴν ποικιλίαν. τῇ γὰρ το
περὶ τὰς ῥυϑμοποιίας ποικιλία οὔσῃ ποικιλωτέρα
ἐχρήσαντο oí παλαιοί" ἐτίμων γοῦν τὴν ῥυϑμικὴν
ποικιλίαν, καὶ τὰ περὶ τὰς κρουματικὰς δὲ διαλέκτους
τότε ποικιλώτερα ἦν᾽ οἵ μὲν γὰρ νῦν φιλομαϑεῖς
C οἱ δὲ τότε φιλόρρυϑμοι. δῆλον οὖν ὅτι οἵ παλαιοὶ i5
οὐ δι’ ἄγνοιαν ἀλλὰ διὰ προαίρεσιν ἀπείχοντο τῶν
χεκλασμένων μελῶν. καὶ τί ϑαυμαστόν; πολλὰ γὰρ
καὶ ἄλλα τῶν κατὰ τὸν βίον ἐπιτηδευμάτων οὐκ
ἀγνοεῖται μὲν ὑπὸ τῶν χρωμένων, ἀπηλλοτρέωται
δ᾽ αὐτῶν, τῆς χρείας ἀφαιρεϑείσης, διὰ τὸ εἰς ἔνια v»
ἀπρεπές.
22. ᾿Δεδειγμένου δ᾽ ὅτι ὁ Πλάτων οὔτ᾽ ἀγνοίᾳ
οὔτ᾽ ἀπειρίᾳ τὰ ἄλλα παρῃτήσατο ἀλλ᾽ ὡς οὐ πρέ-
πονταὰ τοιαύτῃ πολιτείᾳ, δείξομεν ἑξῆς ὅτι ἔμπειρος

^

ἁρμονίας ἦν. ἐν γοῦν τῇ vvyoyovíg τῇ ἐν τῷ

18 καὶ τὰ περὶ và κρούματά τε καὶ διαλέκτους Volk-
mannus 14 φιλομαϑεῖξ] φιλότονοι Valgulius. φιλόμυϑοι
Volkmannus. φιλομελεῖ [ζ[ Ἢ. ἀπρεπὲς — Ott : ἀπρεπὲς
δεδειγμένον. ὅτι δὲ

DE MUSICA. 501

Τιμαίῳ τήν vs περὶ τὰ μαϑήματα καὶ μουσικὴν
ὅπουδὴν ἐπεδείξατο ὧδέ πως καὶ μετὰ ταῦτα συνε- D
πλήρου τά τε διπλάσια καὶ τὰ τριπλάσια διαστή-
ματα, μοίρας T ἐκεῖϑεν ἀποτέμνων καὶ τιϑεὶς εἰς
ὁ τὸ μεταξὺ τούτων ὥστ᾽ ἐν ἑκάστῳ διαστήματι δύο
εἷναι μεσότητας.᾽ ἁρμονικῆς γὰρ ἦν ἐμπειρίας τοῦτο
τὸ προοίμιον, ὡς αὐτίκα δείξομεν. τρεῖς εἰσι μεσό-
τητὲς αἱ πρῶται, ἀφ᾽ ὧν λαμβάνεται πᾶσα μεσότης,
ἀριϑμητική, ἁρμονική, γεωμετρουμένη. τούτων ἡ
10 μὲν ἴσῳ ἀριϑμῷ ὑπερέχει καὶ ὑπερέχεται ἡ δ᾽ ἴσῳ
λόγῳ ἡ δ᾽ οὔτε λόγῳ οὔτ᾽ ἀριϑμῷ. ὃ τοίνυν Πλά-
τῶν τὴν ψυχικὴν ἁρμονίαν τῶν τεσσάρων στοιχείων
καὶ τὴν αἰτίαν τῆς πρὸς ἄλληλα ἐξ ἀνομοίων συμ-
φωνίας δεῖξαι ἁρμονικῶς βουληϑεὶς ἐν ἑκάστῳ δια-
15 στήματι δύο μεσότητας ψυχικὰς ἀπέφηνε κατὰ τὸν
μουσικὸν λόγον. τῆς γὰρ διὰ πασῶν ἐν μουσικῇ
συμφωνίας δύο διαστήματα μέσα εἷναι συμβέβηκεν,
ὧν τὴν ἀναλογίαν δείξομεν. ἡ μὲν γὰρ διὰ πασῶν
ἐν διπλασίονι λόγῳ ϑεωρεῖται' ποιήσει δ᾽ εἰκόνος
40 χάριν τὸν διπλάσιον λόγον κατ᾽ ἀριϑμὸν τὰ ἕξ καὶ
τὰ δώδεκα' ἔστι δὲ τοῦτο τὸ διάστημα ἀφ᾽ ὑπάτης F
μέσων ἐπὶ νήτην διεξευγμένων. ὄντων οὖν τῶν
ἕξ καὶ δώδεκα ἄκρων, ἔχει ἡ μὲν ὑπάτη μέσων τὸν
τῶν ἕξ ἀριϑμόν., ἡ δὲ νήτη διεξευγμένων τὸν τῶν
“5 δώδεκα. λαβεῖν δὴ λοιπὸν χρὴ πρὸς τούτοις ἀρι-
ϑμοὺς τοὺς μεταξὺ πίπτοντας, ὧν οἵ ἄκροι ὃ μὲν

€

ἐπίτριτος ὁ δ᾽ ἡμιόλοις φανήσεται" εἰσὶ δ᾽ δ᾽ τῶν

9 γεωμετρική Turnebus

508 DE MUSICA.

ὀχτὼ xal τῶν ἐννέα" τῶν yàg ἕξ rà μὲν ὀχτὼ émi-
τριτα τὰ δ᾽ ἐννέα ἡμιόλια. τὸ μὲν Ev ἄκρον τοιοῦτο,
τὸ δ᾽ ἄλλο τὸ τῶν δώδεκα τῶν μὲν ἐννέα ἐπίτριτα
τῶν δ᾽ ὀχτὼ ἡμιόλια. τούτων οὖν τῶν ἀριϑμῶν
1189 ὄντων μεταξὺ τῶν ἕξ καὶ τῶν δώδεκα καὶ τοῦ διὰ
πασῶν διαστήματος ἐκ τοῦ διὰ τεττάρων καὶ τοῦ
διὰ πέντε συνεστῶτος, δῆλον ὅτι ἔξει ἡ μὲν μέση
τὸν τῶν ὀκτὼ ἀριϑμόν, ἡ δὲ παραμέση τὸν τῶν
ἐννέα. τούτου γενομένου, ἕξει ἡ ὑπάτη πρὸς μέσην
ὡς παραμέδη πρὸς νήτην διεξευγμένων᾽ ἀπὸ γὰρ
ὑπάτης μέσων διὰ τεττάρων ἐπὶ μέδην, ἀπὸ δὲ
παραμέσης ἐπὶ νήτην διεξευγμένων διὰ πασῶν. ἡ
αὐτὴ δ᾽ ἀναλογία καὶ ἐπὶ τῶν ἀριϑμῶν εὑρίσκεται"
B ὡς γὰρ ἔχει τὰ 8b πρὸς τὰ ὀκτώ, οὕτω τὰ ἐννέα
πρὸς τὰ δώδεκα᾽ καὶ ὡς ἔχει τὰ ἕξ πρὸς τὰ ἐννέα,
οὕτω τὰ ὀχτὼ πρὸς τὰ δώδεκα ἐπίτριτα γὰρ τὰ
μὲν ὀκτὼ τῶν ἕξ τὰ δὲ δώδεκα τῶν ἐννέα, ἡμιόλια
δὲ τὰ μὲν ἐννέα τῶν 9E τὰ δὲ δώδεκα τῶν ὀκτώ.
ἀρκέσει τὰ εἰρημένα síg τὸ ἐπιδεδειχέναι ἣν εἶχε
περὶ τὰ μαϑήματα σπουδὴν καὶ ἐμπειρίαν Πλάτων.
28. “Ὅτι δὲ σεμνὴ ἡ ἁρμονία xal ϑεῖόν τι καὶ
μέγα, ᾿Αριστοτέλης ὃ Πλάτωνος ταυτὶ λέγει" “ἡ δ᾽
ἁρμονία ἐστὶν οὐρανία, τὴν φύσιν. ἔχουσα ϑείαν
καὶ καλὴν καὶ δαιμονίαν" τετραμερὴς ὃὲ τῇ δυνά-
Meu πεφυκυῖα δύο μεσότητας ἔχει, ἀριϑμητικήν vs
καὶ ἁρμονικήν᾽ φαίνεταί ve τὰ μέρη αὐτῆς καὶ τὰ

2 μὲν] μὲν οὖν 11 ὑπάτης Valgulius: παρυπάτης
12 πασῶν] τεττάρων idem Su

μὰ

20

5

DE MUSICA. 509

μεγέϑη καὶ αἷ ὑπεροχαὶ κατ᾽ ἀριϑμὸν καὶ ἰδομετρίαν᾽
ἐν γὰρ δυσὶ τετραχόρδοις ῥυϑμίξεται τὰ μέλη.
ταῦτα μὲν τὰ ῥητά. συνεστάναι δ᾽ αὐτῆς τὸ σῶμα C
ἔλεγεν ἐκ μερῶν ἀνομοίων, δυμφωνούντων μέντοι
ὃ πρὸς ἄλληλα" ἀλλὰ μὴν καὶ τὰς μεσότητας αὐτῆς
κατὰ τὸν ἀριϑμητικὸν λόγον συμφωνεῖν. τὸν γὰρ
νέατον πρὸς τὸν ὕπατον ἐκ διπλασίου λόγου ἧρμο-
σμένον τὴν διὰ πασῶν συμφωνίαν ἀποτελεῖν. ἔχει
γάρ, ὡς προείπομεν, τὸν νέατον δώδεκα μονάδων
10 τὸν δ᾽ ὕπατον ξξ τὴν δὲ παραμέσην συμφωνοῦσαν
πρὸς ὑπάτην καϑ' ἡμιόλιον λόγον ἐννέα μονάδων"
τῆς δὲ μέσης ὀχτὼ εἶναι μονάδας ἐλέγομεν. συγ-
κεῖσϑαι δὲ διὰ τούτων τῆς μουσικῆς τὰ κυριώτατα
διαστήματα συμβαίνει, τό τε διὰ τεσσάρων ὃ ἐστι
15 χατὰ τὸν ἐπίτριτον λόγον, καὶ τὸ διὰ πέντε ὅ ἐστι Ὁ
κατὰ τὸν ἡμιόλιον λόγον, καὶ τὸ διὰ πασῶν ὅ ἐστι
κατὰ τὸν διπλάσιον. ἀλλὰ γὰρ καὶ τὸν ἐπόγδοον
σῴξεσϑαι, ὅς ἐστι κατὰ τὸν τονιαῖον λόγον. ταῖς
αὐταῖς δ᾽ ὑπεροχάϊῖς ὑπερέχειν καὶ ὑπερέχεσϑαι τῆς
90 ἁρμονίας τὰ μέρη ὑπὸ τῶν μερῶν καὶ τὰς μεσότη-
τας ὑπὸ τῶν μεσοτήτων κατά τε τὴν ἐν ἀριϑμοῖς
ὑπεροχὴν καὶ κατὰ τὴν γεωμετρικὴν δύναμιν συμ-
βαίνει. ἀποφαίνει γοῦν αὐτὰς ᾿Αριστοτέλης τὰς
δυνάμεις ἐχούσας τοιαύτας, τὴν μὲν νεάτην τῆς
:5 μέσης τῷ τρίτῳ μέρει τῷ αὑτῆς ὑπερέχουσαν, τὴν
δ᾽ ὑπάτην ὑπὸ τῆς παραμέσης ὑπερεχομένην ὁμοίως" E
ὡς γίγνεσϑαι τὰς ὑπεροχὰς τῶν πρός vt τοῖς γὰρ

2 μέλη] μέρη Westphalius — 25 αὑτῆς *: αὐτῆς

510 DE MUSICA.

αὐτοῖς μέρεσιν ὑπερέχουσι καὶ ὑπερέχονται" τοῖς
γοῦν αὐτοῖς λόγοις οἵ ἄκροι τῆς μέδης καὶ παρα-
μέσης ὑπερέχουσι καὶ ὑπερέχονται, ἐπιτρίτῳ καὶ
ἡμιολίῳ. τοιαύτη δὴ ὑπεροχή ἐστιν ἡ ἁρμονική.
ἡ δὲ τῆς νεάτης ὑπεροχὴ καὶ τῆς μέσης xav ἄρι- 5
ϑμητικὸν λόγον ἴσῳ μέρει τὰς ὑπεροχὰς ἐμφαίνουσεν,

F ὡσαύτως καὶ ἡ παραμέση τῆς ὑπάτης᾽ τῆς γὰρ μέσης
ἡ παραμέση κατὰ τὸν ἐπόγδοον λόγον ὑπερέχεε,
πάλιν ἡ νεάτη τῆς ὑπάτης διπλασία ἐστὶν ἡ δὲ
παραμέδση τῆς ὑπάτης ἡμιόλιος. ἡ δὲ μέση ἐπέ- τὸ
τριτος πρὸς ὑπάτην ἥρμοσται. καὶ τοῖς μὲν μέρεσι
καὶ τοῖς πλήϑεσι καὶ κατ᾽ ᾽Ζριστοτέλην ἡ ἁρμονία
οὕτως ἔχουσα πέφυκε.

24. “Συνέστηκε δὲ φυσικώτατα Éx τε τῆς ἀπείρου
καὶ περαινούδσης καὶ ἐκ τῆς ἀρτιοπερίσσου φύσεως i5
καὶ αὐτὴ καὶ τὰ μέρη αὐτῆς πάντα αὐτὴ μὲν γὰρ
ὅλη ἀρτία ἐστί, τετραμερὴς οὖσα τοῖς ὕροις᾽ τὰ δὲ
μέρη αὐτῆς καὶ οἱ λόγοι ἄρτιοι καὶ περισσοὶ καὶ

1140 ἀρτιοπέρισσοι. τὴν μὲν γὰρ νεάτην ἔχει ἀρτίαν ἐκ
δώδεκα μονάδων, τὴν δὲ παραμέσην περισσὴν ἐξ so
ἐννέα μονάδων, τὴν δὲ μέσην ἀρτίαν ἐξ ὀκτὼ μο-
νάδων, τὴν δ᾽ ὑπάτην ἀρτιοπέρισδον, 35$ μονάδων
οὖσαν. οὕτω δὲ πεφυκυῖα αὐτή τε καὶ τὰ μέρη

b καὶ] καὶ 7? 12 καὶ] del Duebnerus, sed stare
potest 16 περαιψνούσης] περισσῆς Volkmannus cum Buretto.
Sed ut vid. numeri impares περαίνοντες interdum dice-
bantur cf. Hesychii: »TÉQotvov: οἵ Πυϑαγορικοὶ τοὺς
περιττοὺς ἀριϑμούς" ubi πέραινον (quod περαΐένοντας scribi
polest) intactum reliqui" M. Schmidt. Fort. aut ex eo
quod πέρας ἔχουσι aut quod πέρας τοῖς &otíoig ἐπιτιϑέασι

DE MUSICA. 511

αὐτῆς πρὸς ἄλληλα ταῖς ὑπεροχαῖς vs xal τοῖς λό-
γοιρ. ὅλη 9' ὅλῃ καὶ τοῖς μέρεσι συμφωνεῖ.
25. “᾿Αλλὰ μὴν καὶ αἵ αἰσϑήσεις αἱ τοῖς σώμασιν
ἐγγιγνόμεναι, αἵ μὲν οὐράνιαι ϑεῖαι οὖσαι, μετὰ
υϑεοῦ τὴν αἴσϑησιν διὰ τὴν ἁρμονίαν παρεχόμεναι
τοῖς ἀνθρώποις, ὄψις τε καὶ ἀκοή, μετὰ φωνῆς καὶ B
φωτὸς τὴν ἁρμονίαν ἐπιφαίνουσι" καὶ ἄλλαι δ᾽ αὖ-
ταῖς ἀκόλουθοι, ἡ αἰσθήσεις, καϑ' ἁρμονίαν συνε-
στᾶσι" πάντα γὰρ καὶ αὗται ἐπιτελοῦσιν οὐκ ἄνευ
10 ἁρμονίας, ἐλάττους μὲν ἐκείνων οὖσαι οὐκ ἄπο δ᾽
ἐκείνων" ἐκεῖναι γὰρ ἅμα ϑεοῦ παρουσίᾳ παραγιγνό-
μεναι τοῖς σώμασι κατὰ λογισμὸν ἰσχυράν τε καὶ
καλὴν φύσιν ἔχουσι.᾽
26. ᾿Φανερὸν οὖν ἐκ τούτων, ὅτι τοῖς παλαιοῖς
15 τῶν "EAMjvov εἰκότως μάλιστα πάντων ἐμέλησε πε-
παιδεῦσϑανι μουδικήν. τῶν γὰρ νέων τὰς ψυχὰς
ᾧοντο δεῖν διὰ μουσικῆς πλάττειν τε καὶ ῥυϑμίξειν
ἐπὶ τὸ εὔσχημον, χρησίμης δηλονότι τῆς μουσικῆς
ὑπαρχούδης πρὸς πάντα καιρὸν καὶ πᾶσαν ἐσπου- C
20 δασμένην πρᾶξιν, προηγουμένως δὲ πρὸς τοὺς πολε-
μικοὺς κινδύνους" πρὸς οὗς oí μὲν αὐλοῖς ἐχρῶντο,
καϑάπερ Δακεδαιμόνιοι, παρ’ οἷς τὸ καλούμενον
Καστόρειον ηὐλεῖτο μέλος, ὁπότε τοῖς πολεμίοις ἐν
κόσμῳ προσήεσαν μαχεσόμενοι᾽ οἷ δὲ καὶ πρὸς λύραν
25 ἐποίουν τὴν πρόσοδον τὴν πρὸς τοὺς ἐναντίους,
καϑάπερ ἱστοροῦνται μέχρι πολλοῦ χρήσασϑαι τῷ
τρόπῳ τούτῳ τῆς ἐπὶ τοὺς πολεμικοὺς κινδύνους
ἐξόδου Κρῆτες. οἱ δ᾽ ἔτι καὶ x«9' ἡμᾶς σάλπιγξι
διατελοῦσι χρώμενοι. ᾿᾽Δργεῖος δὲ πρὸς τὴν τῶν

512 DE MUSICA.

Σ,ϑενείων τῶν καλουμένων παρ᾽ αὐτοῖς πάλην
ἐχρῶντο τῷ αὐλῷ᾽ τὸν δ᾽ ἀγῶνα τοῦτον ἐπὶ Ζαναῷ
μὲν τὴν ἀρχὴν τεϑῆναί φασιν, ὕστερον δ᾽ ἀνατε-
D ϑῆναι Διὶ Σϑενίῳ" οὐ μὴν ἀλλ᾽ ἔτι καὶ νῦν τοῖς
πεντάϑλοις νενόμισται προσαυλεῖσϑαι οὐδὲν μὲν s
κεκριμένον οὐδ᾽ ἀρχαῖον, οὐδ᾽ οἷον ἐνομίξετο παρὰ
τοῖς ἀνδράσιν ἐκείνοις, ὥσπερ τὸ ὑπὸ Ἱέρακος πε-
ποιημένον πρὸς τὴν ἀγωνίαν ταύτην, ὃ ἐκαλεῖτο
᾿Ενδρομή᾽ ὅμως δὲ καὶ εἰ ἀσϑενές τι καὶ οὐ κεκρι-
μένον, ἀλλ᾽’ οὖν προσαυλεῖται.; 10
21. "Exi μέντοι τῶν ἔτι ἀρχαιοτέρων οὐδ᾽ εἰδέναι
φασὶ τοὺς "Ἕλληνας τὴν ϑεατρικὴν μοῦσαν" ὅλην δ᾽
αὐτῆς τὴν ἐπιστήμην πρός τὲ ϑεῶν τιμὴν καὶ τὴν
τῶν νέων παίδευσιν παραλαμβάνεσϑαι, μηδὲ τὸ
E παράπαν ἤδη ϑεάτρου παρὰ τοῖς ἀνδράσιν ἐκείνοις 15
κατεσκευασμένου, ἀλλ᾽ ἔτι τῆς μουσικῆς ἐν τοῖς
ἱεροῖς ἀναστρεφομένης, ἐν οἷς τιμήν τε τοῦ ϑείου
διὰ ταύτης ἐποιοῦντο καὶ τῶν ἀγαϑῶν ἀνδρῶν ἐπαί-
vove' εἰκὸς δ᾽ εἶναι ὅτι τὸ ϑέατρον ὕστερον καὶ τὸ
ϑεωρεῖν πολὺ πρότερον ἀπὸ τοῦ ϑεοῦ τὴν προση- 90
γορίαν ἔλαβεν. ἐπὶ μέντοι τῶν καϑ' ἡμᾶς χρόνων
τοσοῦτον ἐπιδέδωκε τὸ τῆς διαφϑορᾶς εἶδος, ὥστε
τοῦ μὲν παιδευτικοῦ τρόπου μηδεμίαν μνείαν μηδ᾽
F ἀντίληψιν εἶναι. πάντας δὲ τοὺς μουσικῆς ἅπτο-
μένους πρὸς τὴν ϑεατρικὴν προδσκεχωρηκέναι μοῦσαν. ss.
28. “Εἴποι τις “ὦ τᾶν, οὐδὲν οὖν ὑπὸ τῶν ἀρ-
χαίων προσεξεύρηται καὶ κεκαινοτόμηται;᾽ φημὶ καὶ

19 εἰκὸς δὲ ὅτι καὶ τὸ ϑέατρον Duebnerus 96 fort.
supplendum yuo?o|AN. Ἴσως δ᾽ | AN εἴποι vig κτλ.

οι

1

e

15

eo

2

25

DE MUSICA. 513

αὐτός, ὅτι προσεξεύρηται, ἀλλὰ μετὰ τοῦ σεμνοῦ καὶ
πρέποντος. οἱ γὰρ ἱστορήσαντες τὰ τοιαῦτα Τερ-
πάνδρῳ μὲν τήν τε “ώριον νήτην προσετίϑεσαν,
οὐ χρησαμένων αὐτῇ τῶν ἔμπροσϑεν κατὰ τὸ μέλος"
καὶ τὸν Μιξολύδιον δὲ τόνον ὅλον προσεξευρῆσϑαι
λέγεται, καὶ τὸν τῆς ὀρϑίου μελῳδίας τρόπον τὸν
κατὰ τοὺς ὀρϑίους πρός ve τῷ ὀρϑίῳ καὶ τὸν ση-
μαντὸν τροχαῖον. ἔτι δέ, καϑάπερ Πίνδαρός φησι,
καὶ τῶν σκολιῶν μελῶν Τέρπανδρος εὑρετὴς Tw:
ἀλλὰ μὴν καὶ Aoy(Aoyog τὴν τῶν τριμέτρων ῥυϑμο-
ποιίαν προσδεξεῦρε καὶ τὴν εἰς τοὺς οὐχ ὁμογενεῖς

óvOuoUg ἔντασιν καὶ τὴν παρακαταλογὴν καὶ τὴν 1141

περὶ ταῦτα κροῦσιν᾽ πρώτῳ δ᾽ αὐτῷ τά v ἐπῳδὰ
καὶ τὰ τετράμετρα καὶ τὸ κρητικὸν καὶ τὸ προδο-
διαχὸν ἀποδέδοται καὶ ἡ τοῦ ἡρῴου αὔξησις, ὑπ’
ἐνίων δὲ καὶ τὸ ἐλεγεῖον, πρὸς δὲ τούτοις ἥ τε τοῦ
ἐαμβείου πρὸς τὸν ἐπιβατὸν παίωνα ἔντασις καὶ ἡ
τοῦ ηὐξημένου ἡρῴου εἴς τε τὸ προσοδιακὸν καὶ
τὸ κρητικόν᾽ ἔτι δὲ τῶν ἰαμβείων τὸ τὰ μὲν λέγε-
σϑαι παρὰ τὴν χροῦσιν τὰ δ᾽ ἄδεσϑαι, ᾿Δρχίλοχόν
φασι καταδεῖξαι, εἶθ᾽ οὕτω χρήσασϑαι τοὺς τραγι-
κοὺς ποιητάς, Κρέξον δὲ λαβόντα εἰς διϑυράμβων
χρῆσιν ἀγαγεῖν. οἴονται δὲ καὶ τὴν κροῦσιν τὴν Β
ὑπὸ τὴν ὠδὴν τοῦτον πρῶτον εὑρεῖν, τοὺς δ᾽ ἀρ-
χαίους πάντας πρόσχορδα κρούειν.ἢ

7 πρὸς τε τῷ ὀρϑίῳ καὶ τὸν σημαντὸν Rossbachius:
πρὸς τὸν ὄρϑιον σημαντὸν 8 ἔτι Valgulius: εἰ 14 κρη-

τικὸν Burettus: προκριτικὸν 16 τοῦ ἡρῴου Salmasius:
τοῦ πρώτου 22 Volkmannus: διϑύραμβον 25 πάντα
Westphalius

Plutarchi Moralia. Vol. VI. 88

514 DE MUSICA.

29. ᾿“Πολυμνάστῳ δὲ τόν 9' ὑπολύδιον νῦν óvo-
μαξόμενον τόνον ἀνατιϑέασι, καὶ τὴν ἔκλυσιν καὶ
τὴν ἐχβολὴν πολὺ μείξω πεποιηκέναι φασὶν αὐτόν.
καὶ αὐτὸν δὲ τὸν Ὄλυμπον ἐκεῖνον, ᾧ δὴ τὴν
ἀρχὴν τῆς ᾿Ελληνικῆς τὸ καὶ νομικῆς μούσης ἀπο-
διδόασι, τό τὲ τῆς ἁρμονίας γένος ἐξευρεῖν φασι,
καὶ τῶν δυϑμῶν τόν vs προσοδιακὸν ἐν ᾧ ὁ τοῦ
άρεως νόμος, καὶ τὸν χορεῖον d πολλῷ κέχρηται
ἐν τοῖς Μητρῴοις᾽ ἔνιοι δὲ καὶ τὸν βακχεῖον Ὄλυμ-
πον οἴονται εὑρηκέναι. δηλοῖ δ᾽ ἕκαστον τῶν ἀρ-
χαίων μελῶν, ὅτι ταῦϑ᾽ οὕτως ἔχει. Λᾶσος δ᾽ ὃ
C Ερμιονεὺς εἰς τὴν διϑυραμβικὴν ἀγωγὴν μεταστήσας
τοὺς ῥυϑμοὺς καὶ τῇ τῶν αὐλῶν πολυφωνίᾳ κατα-
κολουϑήσας πλείοσί τε φϑόγγοις καὶ διερριμμένοις
χρησάμενος εἰς μετάϑεδιν τὴν προύπάρχουσαν ἤγαγε
μουσικήν.

30. “Ὁμοίως δὲ καὶ Μελανιππέδης ὃ μελοποιὸς
ἐπιγενόμενος οὐκ ἐνέμεινε τῇ προὐπαρχούσῃ μου-
σικῇ, ἀλλ᾽ οὐδὲ Φιλόξενος οὐδὲ Τιμόϑεος" οὗτος
γάρ, ἑπταφϑόγγου τῆς λύρας ὑπαρχούσης ἕως εἰς
Τέρπανδρον τὸν ᾿“ντισσαῖον, διέρριψεν εἰς πλείονας
φϑόγγους. ἀλλὰ γὰρ καὶ αὐλητικὴ ἀφ᾽ ἁπλουστέρας
εἰς ποικιλωτέραν μεταβέβηκε μουσικήν τὸ γὰρ πα-

3 post ἐκβολὴν lacunam significavit Westphalius
10 δηλοῖ W: δῆλον 19 οὗτος γὰρ — φϑόγγους] post
ἤγαγε μουσικήν (lin. 15) transponit Volkmannus. οὗτοι γὰρ
— διέρριψαν corr. Westphalius 20 fog — ᾿ἀντισσαῖον]
om. Vclkmannus 21 Τέρπανδρον] 4oiovoxAs(ónv Τερπάν-
δρειον Westphalius 22 ἀλλὰ γὰρ καὶ αὐλητικὴ — —

διεφϑάρη (p. 515 lin. 6)] collocavit post ἤγαγε μουσικὴν
(p. 514 lin. 16) Westphalius alios secutus

DE MUSICA. 515

Aotóv, ἕως εἰς Μελανιππίδην τὸν τῶν διϑυράμβων
ποιητήν, συμβεβήκει τοὺς αὐλητὰς παρὰ τῶν ποιη- Ὁ
τῶν λαμβάνειν τοὺς μισϑούς, πρωταγωνιστούσης
δηλονότι τῆς ποιήσεως, τῶν δ᾽ αὐλητῶν ὑπηρετούν-

στῶν τοῖς διδασκάλοις" ὕστερον δὲ καὶ τοῦτο διε-

10

20

φϑάρη, ὡς καὶ Φερεκράτη τὸν κωμικὸν εἰσαγαγεῖν
τὴν Μουσικὴν ἐν γυναικείῳ σχήματι, ὅλην κατῃ-
κισμένην τὸ σῶμα᾽ ποιεῖ δὲ τὴν Δικαιοσύνην δια-
σπσυνϑανομένην τὴν αἰτίαν τῆς λώβης καὶ τὴν Ποίησιν
λέγουσαν"

ΜΟΥ͂Σ. * Ac&o μὲν οὐκ ἄκουσα᾽ σοί τε γὰρ κλύειν

ἐμοί τὲ λέξαι ϑυμὸς ἡδονὴν ἔχει.

ἐμοὶ γὰρ ἦρξε τῶν κακῶν Μελανιππίδης,

ἐν τοῖσι πρῶτος ὃς λαβὼν ἀνῆκέ us

χαλαρωτέραν τ᾽ ἐποίησε χορδαῖς δώδεκα.

&AÀ οὖν ὅμως οὗτος μὲν ἦν ἀποχρῶν ἀνὴρ

ἔμοιγε * * πρὸς τὰ νῦν κακά.

Κινησίας δέ u' ὃ κατάρατος ᾿Αττικός,

ἐξαρμονίους καμπὰς ποιῶν ἐν ταῖς στροφαῖς

ἀπολώλεχ᾽ οὕτως, ὥστε τῆς ποιήδεως

τῶν διϑυράμβων, καϑάπερ ἐν ταῖς ἀσπίσιν,

ἀριστέρ᾽ αὐτοῦ φαίνεται τὰ δεξιά.

ἀλλ᾽ οὖν ἀνεκτὸς οὗτος ἦν ὕμως ἐμοί.

1 ἕως — διϑυράμβων zormtv]om.Volkmannus 9 Ποίη-
σιν] ΜΜουσικὴν Valgulius, alii Fort. corr. ΤῊΝ [[Μουσικὴν
ΤῊΝ ἸΠοίησιν sc. αἰτίαν εἶναι 11 vid. Kock. 1 p. 188
12 ϑυμὸς} μῦϑον idem 14 πρῶτος Meinekius: πρώτοις
17 lac. h. 1. significavit Kockius supplens εἰς τὴν τέχνην
ἔμοιγε 18 p'Meinekius 240 idem: ἀπολώλεκέ μ᾽ 28 oov

: οὐκ 10. ἀνεχτὸς Emperius: ἂν εἴποις ib. ὅμως
ἐμοί W: ὅμως ὅμως
988

516 DE MUSICA.

Φρῦνις δ᾽ ἴδιον στρόβιλον ἐμβαλών τινα

κάμπτων μὲ καὶ στρέφων ὅλην διέφϑορεν,

ἐν πέντε χορδαῖς δώδεχ᾽ ἁρμονίας ἔχων.

ἀλλ᾽’ οὖν ἔμοιγε χοὗτος ἦν ἀποχρῶν ἀνήρ᾽

εἰ γάρ τι κἀξήμαρτεν. αὖϑις ἀνέλαβεν. δ

ὁ δὲ Τιμόϑεός μ᾽, ὦ φιλτάτη, κατορώρυχε᾽

καὶ διακέκναικ᾽ αἴσχιστα. 1IK. Ποῖος οὑτοσὶ

ὁ Τιμόϑεος; MOTZ. Μιλήσιός τις IIvooías:
1142 καχά μοι παρέσχεν οὗτος, ἅπαντας oUg λέγω

παρελήλυϑ᾽, ἄδων ἐκτραπέλους μυρμηκιάς. 10

κἂν ἐντύχῃ πού μοι βαδιξούσῃ μόνῃ,

ἀπέδυσε κἀνέλυδσε χορδαῖς δώδεκα.᾽

καὶ ᾿“ριστοφάνης ὃ κωμικὸς μνημονεύει Φιλοξένου
καί φησιν, ὅτι εἰς τοὺς κυκλίους χοροὺς μέλη εἰδη-
νέγκατο. ἡ δὲ Μουσικὴ λέγει ταῦτα" 15

“ἐξαρμονίους ὑπερβολαίους τ᾽ ἀνοσίους
καὶ νιγλάρουρ, ὥσπερ τε τὰς ῥαφάνους ὅλην
καμπῶν us κατεμέστωδε.ἢ

καὶ ἄλλοι δὲ κωμῳδοποιοὶ ἔδειξαν τὴν ἀτοπίαν τῶν
B μετὰ ταῦτα τὴν μουσικὴν κατακεκερματικότων.ἢ 30
81. “Ὅτι δὲ παρὰ τὰς ἀγωγὰς καὶ τὰς μαϑήσεις

8 πέντε] ἕ ἑπτὰ Burettus Ὁ. δώδεκα 10 — 7 Brunckius:
διακέκναιχ᾽ ib. malim οὑτοσν 8 ὁ , Meinekius 9 4IK.
κακά σοι παρέσχε yovrog; MOTZ. ἅπαντας κτλ. West-
phalius 10 ἄδων Fritzschius: ἄγων 11 κἄάτ᾽ ἐντυχὼν W
12 ἀπέδυσε idem: ἀπέλυσε 14 μονῳδικὰ μέλη Westphalius
15 ἡ δὲ μουσικὴ — κατεμέστωσε!] apud Valgulium leguntur
post δώδεκα (vs. 12) 16 vid. Kock. l. l Jib. ἐξαρμονίους
— κατεμέστωσε) reponit post μνυρμηκιάς (vs. 10) Westphalius
cum Bergkio

DE MUSICA. 511

διόρϑωσις ἢ διαστροφὴ γίγνεται, δῆλον ᾿Αριστόξενος
ἐποίησε. τῶν γὰρ κατὰ τὴν αὑτοῦ ἡλικίαν φησὶ
Τελεσίᾳ τῷ Θηβαίῳ συμβῆναι νέῳ μὲν ὄντι τραφῆ-
ναι ἐν τῇ καλλίστῃ μουσικῇ καὶ μαϑεῖν ἄλλα τε
5 τῶν εὐδοκιμούντων καὶ δὴ καὶ τὰ Πινδάρου, τά
τὲ Διονυσίου τοῦ Θηβαίου καὶ τὰ “άμπρου καὶ τὰ
Πρατίνου καὶ τῶν λοιπῶν, ὅδοι τῶν λυριχῶν ἄνδρες
ἐγένοντο ποιηταὶ κρουμάτων ἀγαϑοί" καὶ αὐλῆσαι
ὃὲ καλῶς καὶ περὶ τὰ λοιπὰ μέρη τῆς συμπάσης
10 παιδείας ἱκανῶς διαπονηθϑῆναι. παραλλάξαντα δὲ C
τὴν τῆς ἀκμῆς ἡλικίαν οὕτω σφόδρα ἐξαπατηϑῆναι
ὑπὸ τῆς σκηνικῆς vs καὶ ποικίλης μουσικῆς. ὡς
καταφρονῆσαι τῶν καλῶν ἐκείνων, ἐν οἷς ἀνετράφη,
τὰ Φιλοξένου δὲ καὶ Τιμοϑέου ἐχμανϑάνειν, καὶ
15 τούτων αὐτῶν τὰ ποικιλώτατα καὶ πλείστην ἐν αὗ-
τοῖς ἔχοντα καινοτομίαν" δρμήσαντά v^ ἐπὶ τὸ ποιεῖν
μέλη καὶ διαπειρώμενον ἀμφοτέρων τῶν τρόπων,
τοῦ τε Πινδαρείου καὶ Φιλοξενείου. μὴ δύνασϑαι
κατορϑοῦν ἐν τῷ Φιλοξενείῳ γένει" γεγενῆσθαι δ᾽
20 αἰτίαν τὴν ἐκ παιδὸς καλλίστην ἀγωγήν.

32. “Εἰ οὖν τις βούλεται μουσικῇ καλῶς καὶ
κεκριμένως χρῆσϑαι, τὸν ἀρχαῖον ἀπομιμείσϑω τρό- D
zov' ἀλλὰ μὴν καὶ τοῖς ἄλλοις αὐτὴν μαϑήμασιν
ἀναπληρούτω καὶ φιλοσοφίαν ἐπιστησάτω παιδαγω-

:5 yóv: αὕτη γὰρ ἱκανὴ κρῖναι τὸ μουσικῇ πρέπον

2 αὑτοῦ Volkmannus: αὐτοῦ 21 εἰ οὖν τις βούλεται
— ἐπήβολον (p. 518 lin. 6)] transponit post τῇ μουσικῇ ἐχρῶντο
(p. 518 lin. 18) Westphalius

518 DE MUSICA.

μέτρον καὶ τὸ χρήσιμον. τριῶν γὰρ ὄντων μερῶν,
εἰς ἃ διήρηται τὴν καϑόλου διαίρεσιν ἡ πᾶσα μου-
σική, διατόνου χρώματος ἁρμονίας, ἐπιστήμονα
χρὴ εἷναι τῆς τούτοις χρωμένης ποιήσεως τὸν μου-

σικῇ προσιόντα καὶ τῆς ἑρμηνείας τῆς τὰ πεποιη- 5

μένα παραδιδούσης ἐπήβολον. πρῶτον μὲν οὖν

E κατανοητέον, ὅτι πᾶσα μάϑησις τῶν περὶ τὴν μου-
σικὴν ἐθισμός ἐστιν οὐδέπω προσειληφὼς τὸ τίνος
ἕνεκα τῶν διδασκομένων ἕκαστον τῷ μανϑάνοντι
μαϑητέον ἐστί. μετὰ δὲ τοῦτ᾽ ἐνθυμητέον, ὅτι πρὸς 10
τὴν τοιαύτην ἀγωγήν τε καὶ μάϑησιν οὐδέπω προῦ-
ἄγεται τρόπων ἐξαρίϑμησις᾽ ἀλλ᾽ oí μὲν πολλοὶ
εἰκῇ μανθάνουσιν ὃ ἂν τῷ διδάσκοντι ἢ τῷ μαν-
ϑάνοντι ἀρέσῃ. οἵ δὲ συνετοὶ τὸ εἰκῇ ἀποδοκιμά-
ξουσιν, ὥσπερ “ακεδαιμόνιοι τὸ παλαιὸν καὶ Mav- i5
τινεῖς καὶ Πελληνεῖς" ἕνα γάρ τινα τρόπον ἢ παντελῶς

F ὀλίγους ἐκλεξάμενοι, oUg ὦοντο πρὸς τὴν τῶν ἠθῶν
ἐπανόρϑωσιν ἁρμόττειν, αὐτῇ τῇ μουσικῇ ἐχρῶντο.᾽

838. Φανερὸν δ᾽ ἂν γένοιτο, εἴ τις ἑκάστην ἐξε-
τάξοιτο τῶν ἐπιστημῶν, τίνος ἐστὶ ϑεωρητική᾽ δῆλον so
γὰρ ὅτι ἡ μὲν ἁρμονικὴ γενῶν τε τῶν τοῦ ἡἧρμοσ-
μένου καὶ διαστημάτων καὶ συστημάτων καὶ φϑόγγων
καὶ τόνων καὶ μεταβολῶν συστηματικῶν ἐστι yvo-

1 χρήσιμον] add. τῷ δὲ μέλλοντι κρῖναι (sic) τὴν μου-
σικὴν πρῶτον μὲν γνωστέον περὶ (810) τῆς συνεχείας τῶν
μουσικῶν μερῶν Westphalus ib. μερῶν] γενῶν Volk-
mannus 8 διατόνου — ἁρμονίας] om. Westphalius
18 αὐτῇ vj] malim αὐτῇ 19 φανερὸν δ᾽ àv γένοιτο ---
— -ΟἶἼ πάντες συνεφώνουν (p. 521, 16)] reponit post σημαινο-

μένων ἐν τοῖς ποιήμασιν (p.524, 7) idem 28 συστηματι-
κῶν] καὶ μελοποιίας Volkmannus

DE MUSICA. 519

στική᾽ πορρωτέρω δ᾽ οὐκέτι ταύτῃ προελϑεῖν οἷόν τε.
ὥστ᾽ οὐδὲ ξητεῖν παρὰ ταύτης τὸ διαγνῶναι δύνα-
σϑαι. πότερον οἰκείως εἴληφεν ὃ ποιητὴς ὅμοιον
εἰπεῖν ἐν μούσοις τὸν ᾿“Ὑποδώριον τόνον ἐπὶ τὴν
5 ἀρχὴν ἢ τὸν Μιξολύδιόν τε καὶ zdógiov ἐπὶ τὴν
ἔκβασιν ἢ τὸν “Ὑποφρύγιόν τε καὶ Φρύγιον ἐπὶ τὴν
μέσην. οὐ γὰρ διατείνει τῇ ἁρμονικῇ πραγματείᾳ
πρὸς τὰ τοιαῦτα, προσδεῖται δὲ πολλῶν ἑτέρων᾽ τὴν
γὰρ τῆς οἰκειότητος δύναμιν ἀγνοεῖ. οὔτε γὰρ τὸ 1148
i) χρωματικὸν γένος οὔτε τὸ ἐναρμόνιον ἥξει ποτ᾽
ἔχον τὴν τῆς οἰκειότητος δύναμιν τελείαν καὶ καϑ'
ἣν τὸ τοῦ πεποιημένου μέλους ἦϑος ἐπιφαίνεται.
ἀλλὰ τοῦτο τοῦ τεχνίτου ἔργον... φανερὸν δὴ ὅτι
ἑτέρα τοῦ συστήματος ἡ φωνὴ τῆς ἐν τῷ συστήματι
15 κατασκευασϑείδης μελοποιίας, περὶ ἧς οὐκ ἔστι 9s-
ὠρῆσαι τῆς ἁρμονικῆς πραγματείας. ὁὃ αὐτὸς δὲ
λόγος καὶ περὶ τῶν ῥυϑμῶν᾽ οὐδεὶς γὰρ ῥυϑμὸς
τὴν τῆς τελείας οἰκειότητος δύναμιν ἥξει ἔχων ἐν
αὑτῷ᾽ τὸ γὰρ οἰκείως ἀεὶ λεγόμενον πρὸς ἦϑός τι B
20 βλέποντες λέγομεν. τούτου δέ φαμεν αἰτίαν εἶναι
σύνϑεσίν τινα ἢ μῖξιν ἢ ἀμφότερα. οἷον Ὀλύμπῳ
τὸ ἐναρμόνιον γένος ἐπὶ Φρυγίου τόνον τεϑὲν παίωνι
ἐπιβατῷ μιχϑέν" τοῦτο γὰρ τῆς ἀρχῆς τὸ ἦϑος ἐγέν-
vuósv ἐπὶ τῷ τῆς ᾿4ϑηνᾶς vóuco' προσληφϑείδης

1 προελϑεῖν *: προσελϑεῖν 8. ὅμοιον) καὶ οἷον W.
ὡς οἷον Duebnerus 4 ἐν μούσοις] εὐμούσως W. ἐν Μύσοις
(sic) Bergkius 6 ἐπὶ τὸ μέσον Volkmannus 1 τῇ --
πραγματείᾳ) ἡ ἁρμονικὴ πραγματεία Burettus — 10 ποτ᾽ ἐν
αὑτῷ ἔχον Westphalius

520 DE MUSICA.

γὰρ μελοποιίας καὶ ῥυϑμοποιίας τεχνικῶς τε μετα-
ληφϑέντος τοῦ ῥυϑμοῦ μόνον αὐτοῦ καὶ γενομένου
τροχαίου ἀντὶ παίωνος, συνέστη τὸ Ὀλύμπου ἐναρ-
μόνιον γένος. ἀλλὰ μὴν καὶ τοῦ ἐναρμονίου γένους
καὶ τοῦ Φρυγίου τόνου διαμενόντων καὶ πρὸς τού-
τοις τοῦ συστήματος παντός, μεγάλην ἀλλοίωσιν
ἔσχηκε τὸ ἦϑος᾽ ἡ γὰρ καλουμένη ἁρμονία ἐν τῷ
τῆς ᾿Αϑηνᾶς νόμῳ πολὺ διέστηκε κατὰ τὸ ἦϑος τῆς
ἀναπείρας. εἰ οὖν προσγένοιτο τῷ τῆς μουσικῆς
ἐμπείρῳ τὸ κριτικόν, δῆλον ὅτι οὗτος ἂν εἴη ὃ
ἀκριβὴς ἐν μουσικῇ᾽ ὁ γὰρ εἰδὼς τὸ ΖΙωριστὶ ἄνευ
τοῦ κρίνειν ἐπίστασθαι τὴν τῆς χρήσεως αὐτοῦ
οἰκειότητα οὐκ εἴσεται ὃ ποιεῖ" ἀλλ᾽ οὐδὲ τὸ ἦθος
σῴσει" ἐπεὶ καὶ περὶ αὐτῶν τῶν Ζωρίων μελοποιιῶν
ἀπορεῖται, πότερόν ἐστι διαγνωστικὴ ἡ ἁρμονιχὴ
πραγματεία, καϑάπερ τινὲς οἴονται, τῶν zogíov,

οὔ. ὁ αὐτὸς δὲ λόγος καὶ περὶ τῆς ῥυϑμικῆς
D ἐπιστήμης πάσης" ὃ γὰρ εἰδὼς τὸν παίωνα τὴν τῆς
χρήσεως αὐτοῦ οἰκειότητα οὐκ εἴσεται διὰ τὸ αὐτὴν
μόνην εἰδέναι τὴν τοῦ παίωνος ξύνϑεσιν' ἐπεὶ καὶ
περὶ αὐτῶν τῶν παιωνικῶν ῥυϑμοποιιῶν ἀπορεῖται,
πότερόν ἔστι διαγνωστικὴ ἡ δυϑμικὴ πραγματεία
τούτων, καϑάπερ τινές φασιν, ἢ οὐ διατείνει μέχρι
τούτου. ἀναγκαῖον οὖν δύο τοὐλάχιστον γνώσδεις
ὑπάρχειν τῷ μέλλοντι διαγνώσεσϑαι τό τ᾽ οἰκεῖον
καὶ τὸ ἀλλότριον' πρῶτον μὲν τοῦ ἤϑους, οὗ ἕνεκα

"7 ἁρμονία) eius loco lacunam signavit Westphalius
8 κατὰ τὸ Volkmannus: τὸ 20 W: ξύνεσιν

20

25

DE MUSICA. 521

ἡ σύνϑεσις γεγένηται" ἔπειτα τούτων, ἐξ ὧν ἡ σύν-
ϑεσις. ὅτι μὲν οὖν οὔϑ᾽ ἡ ἁρμονικὴ οὔϑ᾽ ἡ ῥυ-
ϑμικὴ οὔτ᾽ ἄλλη οὐδεμία τῶν xa9' ἕν μέρος λεγο-
μένων αὐτάρχης αὐτὴ xaO! αὑτὴν τοῦ ἤϑους εἶναι E

καὶ γνωστικὴ καὶ τῶν ἄλλων κριτική, ἀρκέσει τὰ
εἰρημένα.

94. Τριῶν δ᾽ ὄντων γενῶν, εἰς ἃ διαιρεῖται τὸ
ἡρμοσμένον, ἴσων τοῖς τε τῶν συστημάτων μεγέϑεσι
καὶ ταῖς τῶν φϑόγγων δυνάμεσιν, ὁμοίως δὲ καὶ

ταῖς τῶν τετραχόρδων, περὶ ἑνὸς μόνον oí παλαιοὶ
ἐπραγματεύσαντο᾽ ἐπειδήπερ οὔτε περὶ χρώματος
οὔτε περὶ διατόνου οὗ πρὸ ἡμῶν ἐπεσκόπουν, ἀλλὰ
περὶ μόνου τοῦ ἐναρμονίου, καὶ αὖ τούτου περὶ ἕν
τι μέγεϑος συστήματος, τοῦ καλουμένου διὰ πασῶν᾽

5 περὶ μὲν γὰρ τῆς χρόας διεφέροντο, περὶ δὲ τοῦ
μίαν εἶναι αὐτὴν τὴν ἁρμονίαν σχεδὸν πάντες συνε-
φώνουν. οὐκ ἂν οὖν ποτε συνίδοι τὰ περὶ τὴν F
ἁρμονικὴν πραγματείαν ὃ μέχρι αὐτῆς τῆς γνώσεως
ταύτης προεληλυϑώς, ἀλλὰ δηλονότι παρακολουϑῶν

eo ταῖς τε κατὰ μέρος ἐπιστήμαις καὶ τῷ συνόλῳ σώ-
ματι τῆς μουσικῆς καὶ ταῖς τῶν μερῶν μίέξεσί τε
καὶ συνϑέσεσιν. ὃ γὰρ μόνον ἁρμονικὸς περιγέ-
γραπται τρόπῳ τινί. καϑόλου μὲν οὖν εἰπεῖν, ὁμο-
δρομεῖν δεῖ τήν v αἴσθησιν καὶ τὴν διάνοιαν ἐν

τριῶν δ᾽ ὄντων --- συνεφώνουν] transposuit post ἐπι-
χειρήσαντα (p. 524, 14) Burettus, seclusit Volkmannus,
legenda post τὴν τῆς μουσικῆς ἐπίγνωσιν (p. 524, 20) putat
Westphalius 8 ἴσων] ἀνίσων idem ib. συστημάτων]
διαστημάτων idem 10 τετραχόρδων] add. διαιρέσεσι idem

522 DE MUSICA.

τῇ κρίσει τῶν τῆς μουσικῆς μερῶν καὶ μήτε προά-
γεῖν, ὃ ποιοῦσιν αἱ προπετεῖς τε καὶ φερόμεναι

1144 τῶν αἰσϑήσεων, μήϑ᾽ ὑστερίξειν, ὃ ποιοῦσιν αἴ βρα-

δεῖαί τε καὶ δυσκίνητοι. γίγνεται δέ ποτ᾽ ἐπί τινῶν
αἰσϑήσεων καὶ τὸ συγκείμενον ἐκ τοῦ συναμφοτέρου
καὶ ὑστεροῦσιν αἱ αὐταὶ καὶ προτεροῦσι διά τινα
φυσικὴν ἀνωμαλίαν. περιαιρετέον οὖν τῆς μελλού-
696 ὁμοδρομεῖν αἰσϑήσεως ταῦτα."

85. “᾿Δεὶ γὰρ ἀναγκαῖον τρί᾽ ἐλάχιστα εἶναι τὰ
πίπτοντα ἅμ᾽ εἰς τὴν ἀκοήν, φϑόγγον τε καὶ χρόνον
καὶ συλλαβὴν ἢ γράμμα. συμβήσεται δ᾽ ἐκ τῆς μὲν
χατὰ τὸν φϑόγγον πορείας τὸ ἡρμοσμένον γνωρί-
ξεόσϑαι, ἐκ δὲ τῆς κατὰ χρόνον τὸν ῥυϑμόν, ἐκ δὲ
B τῆς κατὰ γράμμα ἢ συλλαβὴν τὸ λεγόμενον ὁμοῦ
δὲ προβαινόντων, ἅμα τὴν τῆς αἰσϑήσεως ἐπιφορὰν
ἀναγκαῖον ποιεῖσϑαι. ἀλλὰ μὴν κἀκεῖνο φανερόν.
ὅτι οὐκ ἐνδέχεται, μὴ δυναμένης τῆς αἰσϑήσεως
χωρίξειν ἕκαστον τῶν εἰρημένων, παρακολουϑεῖν τὲ
δύνασϑαι τοῖς x«9' ἕκαστα καὶ συνορᾶν τό 9' ἁμαρ-
τανόμενον ἐν ἑκάστῳ αὐτῶν καὶ τὸ μή. πρῶτον
οὖν περὶ συνεχείας γνωστέον. ἀναγκαῖον γάρ ἐστιν
ὑπάρχειν τῇ κριτικῇ δυνάμει συνέχειαν" τὸ γὰρ εὖ
καὶ τὸ ἐναντίως οὐκ ἐν ἀφωρισμένοις τοῖσδε τισὶ
γίγνεται φϑόγγοις ἢ χρόνοις ἢ γράμμασιν, ἀλλ᾽ ἐν
συνεχέσιν ἐπειδὴ μῖξίς τις ἔστι κατὰ τὴν χρῆσιν
τῶν &6vvOcvrov μερῶν. περὶ μὲν οὖν τῆς παρα-
C κολουϑήσεως τοσαῦτα.

14 τὸ λεγόμενον] add. ἦθος Amyotus 46 κατὰ τὴν
χρῆσιν τῶν Volkmannus: τῶν κατὰ τὴν yoijow

ὅ

M

to
Qa

DE MUSICA. 523

36. “Τὸ δὲ μετὰ τοῦτο ἐπισκεπτέον, ὅτι οἵ uov-
σικῆς ἐπιστήμονες πρὸς τὴν κριτικὴν πραγματείαν
οὔκ εἰσιν αὐτάρκεις. οὐ γὰρ οἷόν vs τέλεον γενέ-
ὅϑαι μουσικόν τε καὶ κριτικὸν ἐξ αὐτῶν τῶν δοκούν-

5 TOv εἶναι μερῶν τῆς ὅλης μουσικῆς, οἷον ἔκ τε τῆς
τῶν ὀργάνων ἐμπειρίας καὶ τῆς περὶ τὴν Qv, ἔτι
δὲ τῆς περὶ τὴν αἴσϑησιν συγγυμνασίας" λέγω δὲ
τῆς συντεινούδης εἰς τὴν τοῦ ἡρμοσμένου ξύνεσιν
καὶ ἔτει τὴν τοῦ ῥυϑμοῦ᾽ πρὸς δὲ τούτοις ἔκ τε τῆς

10 δυϑμικῆς καὶ τῆς ἁρμονικῆς πραγματείας καὶ τῆς Ὁ

περὶ τὴν κροῦσίν τε καὶ λέξιν ϑεωρίας, καὶ εἴ τινες
ἄλλαι τυγχάνουσι λοιπαὶ οὖσαι. δι᾽ ἃς δ᾽ αἰτίας
οὐχ οἷόν τ’ ἐξ αὐτῶν τούτων γενέσϑαι κριτικόν,
πειρατέον καταμαϑεῖν. πρῶτον ἐκ τοῦ ἡμῖν ὑπο-
κεῖσϑαι τὰ μὲν τῶν κρινομένων τέλεια τὰ δ᾽ ἀτελῆ:
τέλεια μὲν αὐτό τε τῶν ποιημάτων ἕκαστον, οἷον

τὸ ἀδόμενον ἢ αὐλούμενον ἢ κιϑαριξόμενον xol ἡ

ἑκάστου αὐτῶν ἑρμηνεία, οἷον ἥ τ᾽ αὔλησις καὶ ἡ

ὠδὴ καὶ τὰ λοιπὰ τῶν τοιούτων᾽ ἀτελῆ δὲ và πρὸς

:0 ταῦτα συντείνοντα καὶ τὰ τούτων ἕνεκα γιγνόμενα"
τοιαῦτα ὃὲ τὰ μέρη τῆς ἑρμηνείας. δεύτερον ἐκ E
τῆς ποιήσεως" ὡσαύτως γὰρ καὶ αὐτή ὑποκρίνειξ
γὰρ ἄν τις ἀκούων αὐλητοῦ, πότερόν ποτὲ συμ-
φωνοῦσιν οἵ αὐλοὶ ἢ οὔ. καὶ πότερον ἡ διάλεκτος

s5 σαφὴς ἢ τοὐναντίον᾽ τούτων δ᾽ ἕκαστον μέρος ἐστὶ

[u^
Qt

17 καὶ Westphalius: ἢ 18 αὐτῶν Volkmannus: có-
τοῦ 21 δεύτερον --- αὐτή] reponit post ἐν τοῖς ποιήμα-
σιν (p. 624, 7) Burettus 22 ὑποκρίνειξ)] sententia re-
quirit ἀπορήσειε 28 αὐλητοῦ] αὐλωδοῦ Volkmannus

524 DE MUSICA.

τῆς αὐλητικῆς ἑρμηνείας, οὐ μέντοι τέλος, ἀλλ᾽ ἕνεκα
τοῦ τέλους γιγνόμενον" παρὰ ταῦτα γὰρ αὖ καὶ τὰ
τοιαῦτα πάντα κριϑήσεται τὸ τῆς ἑρμηνείας 7906,
εἰ οἰκεῖον ἀποδίδοται τῷ παραποιηϑέντι ποιήματι,
ὃ μεταχειρίσασθαι καὶ ἑρμηνεῦσαι ὃ ἐνεργῶν βεβού-
ληται. ὃ αὐτὸς δὲ λόγος καὶ ἐπὶ τῶν παϑῶν τῶν
ὑπὸ τῆς ποιητικῆς σημαινομένων ἐν τοῖς ποιήμασιν.

91. ““4τ᾿ οὖν ἠθῶν μάλιστα φροντίδα πεποιη-
μένοι oí παλαιοί, τὸ σεμνὸν καὶ ἀπερίεργον τῆς
ἀρχαίας μουσικῆς προετίμων. ᾿Αργείους μὲν γὰρ
καὶ κόλασιν ἐπιϑεῖναί ποτέ φασι τῇ εἰς τὴν μου-
σικὴν παρανομίᾳ ξημιῶσαί τε τὸν ἐπιχειρήσαντα
πρῶτον ταῖς πλείοσι τῶν ἑπτὰ χρήσασϑαι παρ᾽ αὐ-
τοῖς χορδῶν καὶ παραμιξολυδιάξειν ἐπιχειρήσαντα.
Πυϑαγόρας δ᾽ ὃ σεμνὸς ἀπεδοκίμαξε τὴν κρίσιν
τῆς μουσικῆς τὴν διὰ τῆς αἰσϑήσεως" νῷ γὰρ ληπτὴν
τὴν ταύτης ἀρετὴν ἔφασκεν εἶναι. τοιγάρτοι τῇ

1145 μὲν ἀκοῇ οὐκ ἔκρινεν αὐτὴν τῇ δ᾽ ἀναλογικῇ ἀρ-

uovíg αὕταρκές τ᾽ ἐνόμιξε μέχρε τοῦ διὰ πασῶν
στῆσαι τὴν τῆς μουσικῆς ἐπίγνωσιν.ἢ

88. 'Of δὲ νῦν τὸ μὲν κάλλιστον τῶν γενῶν,
ὅπερ μάλιστα διὰ σεμνότητα παρὰ τοῖς ἀρχαίοις
ἐσπουδάξετο, παντελῶς παρῃτήσαντο, ὥστε μηδὲ τὴν
τυχοῦσαν ἀντίληψιν τῶν ἐναρμονίων διαστημάτων
τοῖς πολλοῖς ὑπάρχειν. οὕτω δ᾽ ἀργῶς διάκεινται
καὶ ῥαθύμως, ὥστε μηδ᾽ ἔμφασιν νομίξειν παρέχειν

1 αὐλωδικῆς Volkmannus 13 ταῖς Volkmannus: roig
14 χορδῶν] τόνων Westphalius

20

DE MUSICA. 525

καϑ’ ὅλου τῶν ὑπὸ τὴν αἴσϑησιν πιπτόντων τὴν
ἐναρμόνιον δίεσιν, ἐξορίξειν δ᾽ αὐτὴν ἐκ τῶν μελῳ-
δημάτων πεφλυαρηκέναι τε τοὺς δόξαντάς τι περὶ
τούτου καὶ τῷ γένει τούτῳ κεχρημένους. ἀπόδειξιν Β

5 δ᾽ ἰσχυροτάτην τοῦ τἀληϑῆ λέγειν φέρειν οἴονται
μάλιστα μὲν τὴν αὑτῶν ἀναισϑησίαν, ὡς πᾶν, ὅ τι
περ ἂν αὐτοὺς ἐκφύγῃ, τοῦτο καὶ δὴ πάντως ἀνύ-
παρχκτον ὃν παντελῶς καὶ ἄχρηστον εἶτα καὶ τὸ
μὴ δύνασθαι ληφϑῆναι διὰ συμφωνίας τὸ μέγεθος,
10 καϑάπερ τό τε ἡμιτόνιον καὶ τὸν τόνον καὶ τὰ
λοιπὰ ὃὲ τῶν τοιούτων διαστημάτων. ἠγνοήκαδι
δ᾽ ὅτι καὶ τὸ τρίτον μέγεθος οὕτως ἂν καὶ τὸ
πέμπτον ἐκβάλλοιτο καὶ τὸ ἕβδομον: ὧν τὸ μὲν
τριῶν τὸ δὲ πέντε τὸ δ᾽ ἑπτὰ διέσεών ἐστι" καὶ
15 καϑόλου πάνϑ᾽ ὅσα περιττὰ φαίνεται τῶν διαστη-
μάτων ἀποδοκιμάξοιτ᾽ ἂν ὡς ἄχρηστα, παρ᾽ ὅσον C
οὐδὲν αὐτῶν διὰ συμφωνίας λαβεῖν ἔστι" ταῦτα δ᾽
ἂν εἴη, ὅσα ὑπὸ τῆς ἐλαχίστης διέσεως μετρεῖται
περισσάκις. οἷς ἀκολουϑεῖν ἀνάγκη καὶ τὸ μηδε-
20 μέαν τῶν τετραχορδικῶν διαιρέσεων χρησίμην εἷναι,
πλὴν μόνην ταύτην, Óv ἧς πᾶσιν ἀρτίοις χρῆσϑαι
διαστήμασι συμβέβηκεν" αὕτη δ᾽ ἂν εἴη ij τε τοῦ
συντόνου καὶ διατόνου καὶ ἡ τοῦ τονιαίου χρώματος."
89. “Τὸ δὲ τὰ τοιαῦτα λέγειν τε καὶ ὑπολαμ-

25 βάνειν, οὐ μόνον τοῖς φαινομένοις ἐναντιουμένων
ἐστὶν ἀλλὰ καὶ αὑτοῖς μαχομένων. χρώμενοι γὰρ

8 scr. vid. τοὺς δοξάσαντάς 28 καὶ] prius del. West-
phalius 25 τοῖς] τῶν τοῖς Duebnerus; non opus cf. ex.
c. p. 687 f.

526 DE MUSICA.

αὐτοὶ τοιαύταις τετραχόρδων μάλιστα φαίνονται διαι-
D φέδεσιν, ἐν αἷς τὰ πολλὰ τῶν διαστημάτων ἥτοι
περιττά ἐστιν ἢ ἄλογα᾽ μαλάττουσι γὰρ ἀεὶ τάς vc
λιχανοὺς καὶ τὰς παρανήτας" ἤδη δὲ καὶ τῶν ἕστώ-
τῶν τινὰς παρανιᾶσι φϑόγγων, ἀλόγῳ τινὶ διαστή-
ματι προσανιέντες αὐτοῖς τάς τε τρίτας καὶ τὰς
παρανήτας᾽ καὶ τὴν τοιαύτην εὐδοκιμεῖν μάλιστι
πῶς οἴονται τῶν συστημάτων χρῆσιν, ἐν 1) τὰ πολλὰ
τῶν διαστημάτων ἐστὶν ἄλογα οὐ μόνον τῶν κινεῖ-
σϑαι πεφυκότων φϑόγγων, ἀλλὰ καί τινων ἀκινήτων 1
ἀνιεμένων, ὥς ἐστι δῆλον τοῖς αἰσϑάνεσθϑαι τῶν
τοιούτων δυναμένοις. |
40. " Χρῆσιν δὲ μουσικῆς προσήκουσαν &vóol ὁ
E καλὸς Ὅμηρος ἐδίδαξε" δηλῶν ydo, ὅτι ἡ μουσικὴ
πολλαχοῦ χρησίμη, τὸν ᾿Αχιλλέα πεποίηκε τὴν ὀργὴν i
πέττοντα τὴν πρὸς τον ᾿Δγαμέμνονα διὰ μουσικῆς
ἧς ἔμαϑε παρὰ τοῦ σοφωτάτου Χείρωνος"

C

'róv δ᾽ εὗρον (φησί) φρένα τερπόμενον φόρμιγγι
[λιγείῃ:

καλῇ δαιδαλέῃ" ἐπὶ δ᾽ ἀργύρεον ξυγὸν ἦεν" 20

τὴν ἄρετ᾽ ἐξ ἐνάρων πόλιν 'Hevíovog ὀλέσσας.

τῇ ὅγε ϑυμὸν ἔτερπεν, ἄειδε δ᾽ ἄρα κλέα ἀνδρῶν."

ud95, “φησὶν Ὅμηρος, πῶς δεῖ μουσικῇ χρῆσϑαι"

κλέα γὰρ ἀνδρῶν ἄδειν καὶ πράξεις ἡμιϑέων ἔπρεπεν
ΕΑχιλλεῖ τῷ Πηλέως τοῦ δικαιοτάτου. ἔτι δὲ καὶ 5

τὸν καιρὸν τῆς χρήσεως τὸν ἁρμόττοντα διδάσκων

8 ἄλογα Burettus: ἀνάλογα 7 παρανήτας) παρυπάτας
Westphalius 18 Hom. I 186 20 ἐπὶ idem: sol

DE MUSICA. 521

Ὅμηρος ἀργοῦντι γυμνάσιον ἐξεῦρεν ὠφέλιμον καὶ
ἡδύ" πολεμικὸς γὰρ ὧν καὶ πρακτικὸς ὁ ᾿Α4χιλλεὺς
διὰ τὴν γενομένην αὐτῷ πρὸς τὸν ᾿Δγαμέμνονα
μῆνιν οὐ μετεῖχε τῶν κατὰ τὸν πόλεμον κινδύνων"
φήϑη οὖν Ὅμηρος πρέπον εἶναι τὴν ψυχὴν τοῖς
καλλίστοις τῶν μελῶν παραϑήγειν τὸν ἥρωα, ἵν᾽
ἐπὶ τὴν μετὰ μικρὸν αὐτῷ γενησομένην ἔξοδον
παρεσκευασμένος ἦ᾽ τοῦτο δ᾽ ἐποίει δηλονότι μνη-
μονεύων τῶν πάλαι πράξεων. τοιαύτη ἦν ἡ ἀρχαία
᾿'μουσικὴ καὶ εἰς τοῦτο χρησίμη Ἡρακλέα vs γὰρ 1146
ἀκούομεν κεχρημένον μουσικῇ καὶ AquAAMÉo καὶ πολ-
λοὺς ἄλλους, ὧν παιδευτὴς ὁ σοφώτατος Χείρων
παραδέδοται. μουσικῆς τε ἅμα v καὶ δικαιοσύνης
καὶ ἰατρικῆς διδάσκαλος.ἢ
ι 4l. ᾿Καϑόλου δ᾽ ὅ γε νοῦν ἔχων οὐ τῶν ἐπιστη-
μῶν ἔγκλημα δήπου ϑείη, εἴ τις αὐταῖς μὴ κατὰ
τρόπον χρῷτο, ἀλλὰ τῆς τῶν χρωμένων κακίας ἴδιον
εἶναι τοῦτο νομίσειεν. εἴτ᾽ οὖν τις τὸν παιδευτικὸν
τῆς μουδικῆς τρόπον ἐχπονήδας τύχοι ἐπιμελείας
τῆς προσηκούδης ἐν τῇ τοῦ παιδὸς ἡλικίᾳ, τὸ μὲν
καλὸν ἐπαινέδει τε καὶ ἀποδέξεται. ψέξει δὲ τὸ B
ἐναντίον ἔν τε τοῖς ἄλλοις καὶ ἐν τοῖς κατὰ μου-
σικήν, καὶ ἔσται ὁ τοιοῦτος καϑαρὸς πάσης ἀγεννοῦς
πράξεως᾽ διὰ μουσικῆς τε τὴν μεγίστην ὠφέλειαν
as καρπωσάμενος ὄφελος ἂν μέγα γένοιτο αὑτῷ τε καὶ
πόλει, μηδενὶ μήτ᾽ ἔργῳ μήτε λόγῳ χρώμενος ἀναρ-
μόστῳ, σῴξων ἀεὶ καὶ πανταχοῦ τὸ πρέπον καὶ
σῶφρον καὶ κόσμιον.

σι

e

1

2

e

26 malim τῇ πόλει

528 DE MUSICA.

42. Ὅτι δὲ καὶ ταῖς εὐνομωτάταις τῶν πόλεων
ἐπιμελὲς γεγένηται φροντίδα ποιεῖσϑαι τῆς γενναίας
μουσικῆς, πολλὰ μὲν καὶ ἄλλα μαρτύρια παραϑέσϑαι
ἔστι Τέρπανδρον δ᾽ ἄν τις παραλάβοι τὸν τὴν ysvo-
μένην ποτὲ παρὰ “Μακεδαιμονίοις στάσιν καταλύ- s

C σαντα καὶ Θαλήταν τὸν Κρῆτα, ὅν φασι κατά vv —
πυϑόχρηστον “ακεδαιμονίους παραγενόμενον διὰ
μουσικῆς ἰάσασϑαι ἀπαλλάξαι τε τοῦ κατασχόντος
λοιμοῦ τὴν Σπάρτην, καϑάπερ φησὶ Πρατίνας. ἀλλὰ
γὰρ καὶ Ὅμηρος τὸν κατασχόντα λοιμὸν τοὺς "EÀ- ὦ
ληνας παύδασϑαι λέγει διὰ μουσικῆς ἔφη γοῦν |

οὗ δὲ πανημέριοι μολπῇ ϑεὸν ἱλάσκοντο,
καλὸν ἀξίδοντες παιήονα, κοῦροι ᾿4χαιῶν,
μέλποντες ἑκάξεργον᾽ ὁ δὲ φρένα τέρπετ᾽ ἀκούων.

τούτους τοὺς στίχους. ἀγαϑὲ διδάσκαλε, καλοφῶνα is -
τῶν περὶ τῆς μουσικῆς λόγων πεποίημαι, ἐπεὶ φϑάσας
σὺ τὴν μουσικὴν δύναμιν διὰ τούτων προαπέφηνας
ἡμῖν" τῷ γὰρ ὄντι τὸ πρῶτον αὐτῆς καὶ κάλλιστον
ἔργον ἡ εἰς τοὺς ϑεοὺς εὐχάριστός ἐστιν ἀμοιβή"
D ἑπόμενον δὲ τούτῳ καὶ δεύτερον τὸ τῆς ψυχῆς 30
καϑάρσιον καὶ ἐμμελὲς καὶ ἐναρμόνιον σύστημα.
ταῦτ εἰπὼν ὁ Σωτήριχος ᾿ἔχεις᾽ ἔφη “τοὺς ἐγκυ-
κλίους περὶ μουσικῆς λόγους, ἀγαϑὲ διδάσκαλε.;
48. ᾿Εϑθαυμάσϑη μὲν οὖν ὃ Σωτήριχος ἐπὶ τοῖς
λεχϑεῖσι. καὶ γὰρ ἐνέφαινε διὰ τοῦ προσώπου καὶ 2.
τῆς φωνῆς τὴν περὶ μουσικὴν σπουδήν. ὁ δ᾽ ἐμὸς

4 παραλάβοι] scr. vid. παραβάζλοι 12 Hom. 4 472
22 éywvwA(ovg W: ἐπικυκλίους aut ἐπικυλικίους libri

DE MUSICA. 529

διδάσκαλος ᾿μετὰ τῶν ἄλλων᾽ ἔφη "xal τοῦτ᾽ ἀπο-
δέχομαι ἑκατέρου ὑμῶν, ὅτι τὴν τάξιν ἑκάτερος τὴν
αὐτὸς αὑτοῦ ἐφύλαξεν" ὃ μὲν γὰρ Μυσίας, ὅσα μόνον
χειρουργοῦντι κιϑαρωδῷ προσῆκεν εἰδέναι. τούτοις
5 ἡμᾶς εἷστίασεν. ὃ δὲ Σωτήριχος, ὅσα καὶ πρὸς E
ὠφέλειαν καὶ πρὸς ϑεωρίαν, ἀλλὰ γὰρ καὶ δύναμιν
καὶ χρῆσιν μουσικῆς συντείνει, διδάσκων ἡμᾶς ἐπε-
δαψιλεύσατο. ἐχεῖνο δ᾽ οἶμαι ἑκόντας αὐτοὺς ἐμοὶ
καταλελοιπέναι᾽ οὐ γὰρ καταγνώσομαι αὐτῶν δειλίαν,
10 ὡς αἰσχυνθέντων κατασπᾶν μουσικὴν εἰς τὰ συσ-
σίτια᾽ εἰ γάρ που xal χρησίμη καὶ παρὰ πότον, ὡς
ὁ καλὸς Ὅμηρος &xégqve: 'uoAm γάρ πού φησιν

“ὀρχηστύς τε, τὰ γάρ τ᾽ ἀναϑήματα δαιτός. —F

καί μοι μηδεὶς ὑπολαβέτω, ὅτι πρὸς τέρψιν μόνον
15 χρησίμην φήϑη μουσικὴν Ὅμηρος διὰ τούτων. ἀλλὰ
γὰρ βαϑύτερός ἐστι νοῦς ἐγκεκρυμμένος τοῖς ἔπεσιν"
εἰς γὰρ ὠφέλειαν καὶ βοήϑειαν τὴν μεγίστην αὐτοῖς
καιροῖς παρέβαλε μουσικήν, λέγω δ᾽ εἰς τὰ δεῖπνα
καὶ τὰς συνουσίας τῶν ἀρχαίων συνέβαινε γὰρ
40 εἰσάγεσϑαι μουσικήν, ὡς ἱκανὴν ἀντισπᾶν καὶ πραῦ-
νεῖν τὴν τοῦ olvov ὑπόϑερμον δύναμιν, καϑάπερ
πού φησι καὶ ó ὑμέτερος ᾿Δριστόξενος᾽ ἐκεῖνος γὰρ
ἔλεγεν εἰσάγεσθαι μουσικήν, παρ᾽ ὅσον ὃ μὲν οἶνος
σφάλλειν πέφυκε τῶν ἄδην αὐτῷ χρησαμένων τά 1141
.5 τε σώματα καὶ τὰς διανοίας" ἡ δὲ μουσικὴ τῇ περὶ
8 αὐτὸς del. Westphalius praeter necessitatem 11 παρὰ
πότον ὡς Valgulius: παραγεγονὼὸς 18 Hom. «162 17 αὖ-
τοῖς καιροῖς) τοῖς καιροῖς Volkmannus; scrib. vid. αὐτοῖς
χοροῖξ 18 παρέβαλε] παρέλαβε"
Plutarchi Moralia. Vol. VI. 84

530 DE MUSICA.

αὑτὴν τάξει τὸ καὶ συμμετρίᾳ εἰς τὴν ἐναντίαν
κατάστασιν ἄγει τε καὶ πραὔνει. παρὰ τοῦτον οὖν
τὸν καιρὸν ὡς βοηϑήματι τῇ μουσικῇ τοὺς ἀρχαίους
φησὶ κεχρῆσϑαι Ὅμηρος.

44. “᾿4λλὰ δὴ καὶ τὸ μέγιστον ὑμῖν, ὦ ἑταῖροι,
καὶ μάλιστα σεμνοτάτην ἀποφαῖνον μουσικὴν παραλέ-
λειπται. τὴν γὰρ τῶν ὄντων φορὰν καὶ τὴν τῶν
ἀστέρων κίνησιν οἱ περὶ Πυϑαγόραν καὶ ᾿ἀρχύταν
καὶ Πλάτωνα καὶ οἵ λοιποὶ τῶν ἀρχαίων φιλοσόφων
οὐκ ἄνευ μουσικῆς γίγνεσϑαι καὶ συνεστάναι ἔφασκον"
πάντα γὰρ xa9' ἁρμονίαν ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ κατεσκευά-
σϑαι φασίν. ἄκαιρον δ᾽ ἂν εἴη νῦν ἐπεκτείνειν
τοὺς περὶ τούτου λόγους" ἀνώτατον δὲ καὶ μουσικώ-
τατον τὸ παντὶ τὸ προσῆχον μέτρον ἐπιτιϑέναι.᾽

ταῦτ᾽ εἰπὼν ἐπαιώνισε, καὶ σπείσας τῷ Κρόνῳ καὶ 16

τοῖς τούτου παισὶ σὺν ϑεοῖο πᾶσι καὶ Μούσαις ἀπέ-
λυσε τοὺς ἑστιωμένουο.

1 αὑτὴν Westphalius: αὐτὴν 4 ὑμῖν W: ἡμῖν
12 ἀποτείνειν Herwerdenus

ADDENDA ET CORRIGENDA.

Pag. 6, 10 of. &yovo. — In Adnotat. ad p. 42, 28 τὰς
ἕξεις ὁμοίοις] suspecta — p. 69, 9 de ἐκστρέφεται Herwerdeni
insuper observandum est Plutarchum et verbum (ἐκτρέπεται)
et rem ipsam ab Aristotele (cf. ex. g. p. 621, 7) mutuatum
esse, ldem fere adnotandum est de eo quod ego male
conieci (p. 51, 14) συμμεμυκός pro συμπεφυκός cf. Aristot.
p. 000, 19b. 693, 26 — p. 85, 14 ὅ τε *: ὅτε 88, 12 παρρη-
σία] corr. vid. ἀπτοησία — 101, 17 γίγνετο Homerus: γένετο
102, 2 mea coniectura nunc superflua vid. ^ ib. 19 malim
ἀπὸ τῆς 106, 6 malim νεκροκόμοις 116, 21 nunc
"praeferenda vid. codicum lectio κοσμοῦν (sc. ἡμᾶς xovg)
cf. Fragm. 34, XCV, II (p. 67, 41 Duebner) xovo& κοσμοῦντα
ϑρέμματα. Porphyr. de Abstin. I 21 fin. (p. ὅδ, 7 Nauck)
καὶ τὸ ἔριον ἐπιφύεται τῶν προβάτων (fort. τῷ προβάτῳ), ὃ
ἡμῖν κόσμος καὶ ἀλλὰ 118, 3 dy] ἢ d»? 140, 10 scr.
vid. τοὐρανοῦ --Ξ τουνοῦ ---Ξ τούτου 166, 14 corr. vid.
παϑητὴν cf. p. 892b 175, 1 scr. τὴν ψυχὴν ex p. 212, 21
208, 5 et 6 corr. ex p. 170, 7. 229, 92*: αὐτοῦ 284. 15
corr. καδημείᾳ hic et infra 281, 20 τοὺς] supplendum
vid. τοὺς [σοφοὺς καλοῦντες vovg] μόνους βασιλεῖς cett.
807, ὃ γλυκέων καὶ] deleverim — 886, 17 τὸ τοῦ λόγου σῦκον)
respicitur αὖ vid. proverbium ὁμοιότερος σύκου cf. Eustath.
ad Od. p. 1964, 1 364, 18 εἰς τὴν γαστέρα — ἐναλεῖσθϑαι)
proverbium recurrit Vit. Luc. c. 11

*,

3IR SMYTH
LIBRARY

HERBERT WEIR SMYTH
CLASSICAL LIBRARY