This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.
Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.
About Google Book Search
Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
at |http : //books . google . com/
'^-.
" \ !:•<
A."^
K^ ..
■m
m^
• #v
■•.'
*^\;?^*
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
(^^^j&^jC^<^/r. P^2
Rll.i.
F»l.U.
RL20.b.
Fchd^.
Digitized by VjjOOQIC
CHRONICA DE MAILROS,
E CODICE UNICO
IN BIBLIOTHECA COTTONIANA SERVATO,
NUNC ITERUM IN LUCEM EDITA.
NOTULIS INDICEQUE AUCTA.
TYPIS SOCIETATIS EDINBUROENSIS.
MDCCCXXXV.
Digitized by
Google
THE EDINBURGH PRINTING COMPANY,
tHAK6lr£AR£ SQUAKE.
Digitized by
Google
PRESENTED
TO THE
Mtmhtvn of tlie ^annaitst^t Cluti^
BY
SIR JOHN HAY AND ALEXANDER PRINGLE.
Digitized by
Google
Digitized by
Google
THE BANNATYNE CLUB.
M.DCCC.XXXV.
THOMAS THOMSON, ESa
PRESIDENT.
RIGHT HON. JAMES ABERCROMBY, SPEAKER OF THE
HOUSE OF COMMONS.
THE EARL OF ABERDEEN, K.T.
RIGHT HON. WILLIAM ADAM, LORD CHIEF COMMIS-
SIONER OF THE JURY COURT.
THE DUKE OF BEDFORD, K.6.
LORD BELHAVEN AND HAMILTON.
ROBERT BELL, ESQ.
WILLIAM BELL, ESQ.
JOHN BORTHWICK, ESQ.
WILLIAM BLAIR, ESQ.
THE REV. PHILIP BLISS, D.CJL.
THE MARQUIS OF BREADALBANE.
GEORGE BRODIE, ESQ.
CHARLES DASHWOOD BRUCE, ESQ.
O. TYNDALL BRUCE, ESQ.
THE DUKE OF BUCCLEUCH AND QUEENSBERRY, K.G.
JAMES CAMPBELL, ESQ.
WILLIAM CLERK, ESQ.
387564
Digitized by VnOOQlC
THE bannatynp: club.
HON. HENRY COCKBURN, LORD COCKBURN. VICE-
PRESIDENT.
DAVID CONSTABLE, ESQ.
ANDREW COVENTRY, ESQ.
JAMES T. GIBSON CRAIG, ESQ. TREASURER.
WILLIAM GIBSON CRAIG, ESQ.
HON. GEORGE CRANSTOUN, LORD COREHOUSE.
THE EARL OF DALHQUSIE.
JAMES DENNISTOUN, ESQ.
GEORGE DUNDAS, ESQ.
ROBERT DUNDAS, ESQ.
RIGHT HON. W. DUNDAS, LORD CLERK REGISTER.
CHARLES FERGUSSON, ESQ.
ROBERT FERGUSON, ESQ.
GENERAL SIR RONALD C. FERGUSON.
COUNT MERCER DE FLAHAULT.
HON. JOHN FULLERTON, LORD FULLERTON.
THE DUKE OF GORDON.
WILLIAM GOTT, ESQ.
ROBERT GRAHAM, ESQ.
LORD GRAY.
RIGHT HON. THOMAS GRENVILLE.
LORD HOLLAND.
THE EARL OF HADDINGTON.
THE DUKE OF HAMILTON AND BRANDON.
EDW. W. A. DRUMMOND HAY, ESQ.
SIR JOHN HAY, BART-
JAMES MAITLAND HOG, ESQ.
Digitized by
Google
THE BANNATYNE CLUB.
JOHN HOPE, ESQ, DEAN OP FACULTY.
COSMO INNES, ESQ.
DAVID IRVING, LL.D.
JAMES IVORY, ESQ.
THE REV. JOHN JAMIESON, D.D.
SIR HENRY JARDINE.
HON. FRANCIS JEFFREY, LORD JEFFREY.
JAMES KEAY, ESQ.
THOMAS FRANCIS KENNEDY, ESQ.
JOHN OARDINER KINNEAR, ESQ.
THE EARL OF KINNOULL.
DAVID LAIN6, ESQ. SECRETARY
THE EARL OF LAUDERDALE!, K.T.
THE REV. JOHN LEE, D.D.
ALEXANDER WELLESLEY LEITH, ESQ.
LORD LINDSAY.
JAMES LOCH, ESQ.
THE MARQUIS OF LOTHIAN.
WILLIAM MACDOWALL, ESQ.
HON. J. H. MACKENZIE, LORD MACKENZIE.
JAMES MACKENZIE, ESQ.
JOHN WHITEFOORD MACKENZIE, ESQ.
SIR FREDERICK MADDEN.
JAMES MAIDMENT, ESQ.
THOMAS MAITLAND, ESQ.
VISCOUNT MELVILLE, K.T.
WILLIAM HENRY MILLER, ESQ.
THE EARL OF MINTO.
Digitized by
Google
THE BANNATYNE CLUB.
HON. SIR J. W. MONCREIFF, LORD MONCRBIFF.
RIGHT HON. JOHN A. MURRAY, LORD-ADVOCATE.
WILLIAM MURRAY, ESQ.
MACVEY NAPIER, ESQ.
SIR FRANCIS PALGRAVE.
LORD PANMURE.
HENRY PETRIE, ESQ.
ROBERT PITCAIRN, ESQ.
ALEXANDER PRINGLE, ESQ.
JOHN RICHARDSON, ESQ.
THE EARL OF ROSSLYN.
ANDREW RUTHERFURD, ESQ.
THE EARL OF SELKIRK.
RIGHT HON. SIR SAMUEL SHEPHERD.
JAMES SKENE, ESQ.
EARL SPENCER.
JOHN SPOTTISWOODE, ESQ.
MAJOR-GENERAL SIR JOSEPH STRATON.
SIR JOHN DRUMMOND STEWART, BART.
THE HON. CHARLES FRANCIS STUART.
THE DUKE OF SUTHERLAND.
ALEXANDER THOMSON, ESQ.
WALTER C. TREVELYAN, ESQ.
PATRICK FRASER TYTLER, ESQ.
ADAM URQUHART, ESQ.
RIGHT HON. SIR GEORGE WARRENDER, BART-
THE YEN. ARCHDEACON WRANGHAM.
Digitized by
Google
PREFACE.
Amongst the scanty documents illustrative of the early history
of Scotland which have reached us, a distinguished rank is to
be assigned to the Chronicle of Melrose. The Chronicon Sanctae
Crucis, which alone can compete with it in antiquity, is inferior
in detail as well as in extent; and its age gives it an undisputed
advantage over the writings of Fordun, Wyntoun, Barbom-, and
Bower. The era, as well as the locality, of its composition places
it above the chronicles of Hemingford, Gray, and that of the
monks of Lanercost, how valuable soever these annals maybe in
the illustration of the later periods of our history. It is to the
pages of this chronicle alone that we must advert for the general
history of Scotland during several reigns, as narrated by Scotch-
men; and, excepting the brief notices of the Chronicle of Holy-
rood, we have no other contemporaneous annalist until we
arrive at Barbour and Fordun, both of whom wrote about a cen-p
tury after the abrupt termination of the Chronicle of Melrose.
The present edition, like the former, is founded solely upon
the authority of the Cottonian manuscript, Faustina, B. ix. It is
a question of extreme importance whether that manuscript be an
unique copy, or whether the text which it supplies might not
be corrected or augmented by other manuscripts of equal value-
As far as the researches of the Editor enable him to judge, he
is decidedly of opinion that no other early copy has been pre«
Digitized by
Google
ii PREFACE.
served. There is none in the British Museum, nor is any indi-
cated in the extensive Catalogus Manuscriptorum Angliae et Hi-
berniae, nor in the more recent lists of the libraries at Lambeth,
Stow, or Durham, or in the general catalogues of manuscripts
compiled by Montfaucon and Haenel. And yet, on the other
hand, the writers at the end of the seventeenth and beginning of
the eighteenth century, would induce us to suppose that manu-
scripts existed in Scotland which exhibited considerable and
important variations from the text published by Gale and Fell
from the Cottonian copy. It is asserted by Sir George Mac-
kenzie,* that "certainly that English manuscript is very unfaith-
ful, for most of the things relating to our nation are omitted,
as particularly about the beginning, in the year 844. Our manu-
script observes (which the English has not), that Alpin king of
the Scots died, to whom succeeded his son Kenneth, who beat
the Picts and was declared first king of all Scotland, to the
water of Tine; and after it expresses in his epitaph.
Primus in Albania fertur regnasse Kenedhus,
FiliuB Alpini, proelia multa gerens.t
And it observes that he was called the first king of Albany, not
because he was the first who made the Scottish laws, but be-
cause he was the first king of all Scotland." In a subsequent
page of the same work, he says, " I reflect not on the publish-
ers of the manuscript of the abbacy of Mebos, printed at Ox-
ford, for I honour every thing that comes • from that learned
society in a special manner; but it is no reflection on them to
say that we have another much fuller in what makes for Scot-
* Defence of the Antiquity of the Royal Line of Scotland, p. 24, edit. 1685.
t Sir James Dalrymple, who cites the same lines, refers for them to a manuscript at
Edinburgh. Collections, p. 90.
Digitized by
Google
PREFACE. ill
land, although it could not be so exact as the other monasteries,
since it was oft-times of old imder the Saxons, who would cer-
tainly lessen what relates to us. And thus the fault lay in the
copy, and not in the publishers, for the author of that manu-
script calls Bede our counteryman^ so he must have been then
our enemy; but, however, it begins not with Alpin, as the
Doctor alleges, though I mention that because he is not men-
tioned in the Oxford edition. It declares that it is tocontinue
where the reverend Bede left, and so it is a proof of our nation
and history for that time, and the differences of that shall be
printed."*
Sir James Dalrymple tells us that he will not be at the pains
to compare the Oxford edition with the manuscript copies to
be found in Scotland or England, but that he will content him-
self with the printed one.f
Nicolson, in his Scottish Historical Library, had done much
to perpetuate this behef, and has in other respects clouded the
subject by the unguarded, erroneous, and contradictory manner
in which he speaks of our Chronicle. The authority which is gen-
erally attached to his work, somewhat undeservedly, renders it
necessary to examine his statements, without reverting to those
advanced by Mackenzie and Dalrymple, which he incorporates
with his own. He agrees with the former of these writers that
Gale's text is imperfect; and aft;er quoting the following sen-
tence — Rex Malcolmus Scotorum, veniens ad regem Angliae
Henricum apud Cestriam, devenit homo suus, eo modo quo avus
suus fuerat homo veteris regis Henrici, salvis omnibus dignita-
tibus suis — he adds, " nor is this matter taken notice of in the
Oxford edition, but only in the manuscript copy which they
* Mackenzie's Defence, p. 96. f Collections, p. 205.
Digitized by
Google
iv PREFACE.
have in Scotland/* Strange to say, these very words are to be
found in the Oxford edition.* Yet one of his subsequent ob-
servations seems intended to prove that the Scottish copies are
less copious than the decried English edition, for he tells us that
all " these manuscript copies in Scotlandf end with the words
* Obiit Adam de Kilcontath [/. Kilconcath] comes de Karryc in
Actonia [/. Acconia], cujus uxorem [Diuam nomine J] comitissam
de Karryc, postea junior Robertus de Bruys accepit in spon-
sam;*" which demonstrates that they contain about two pages
less than is given by the Oxford edition. He then adds the
colophon appended to these transcripts, which states that "Haec
est vera copia antiquae Cronicae de Melros in Scotia, inchoata
per abbatem de Dundranan, ab anno 735, continuata per varios
ad annum 1270. Autographum extat in Bibliotheca Do. Ro-
berti Cotton, militis, apud Westmonasterium." He attempts
to obscure this clear statement by observing, "Now, though
this is said to be a transcript of that in Cotton's Library, yet he
that compares it with the extracts§ made thence by Mr Tyrrel,
wiU find them very different;** and no wonder, since these ex-
tracts made by Tjrrrel consist only, as has been noted below, of
the verses printed at pp. 223-9 of this edition. From this tissue
* p. 169.
f Two copies are mentioned in the first volume of the catalogue of the Advocates' Lib-
rary ; and Haenel, col. 785, indicates one as in the collection of the University of Glasgow.
This last I have had an opportunity of examining; it is a small quarto, marked F. vii, 23,
formerly belonging to Sir James Balfour, by whom it was transcribed fi'om the original.
It ends in the same manner as those mentioned by Nicolson, after which follows the
colophon of the transcriber, as given in the text. As it was in the possession of the
University in the year 1700, it is not improbable that Nicolson made his memoranda
firom this copy, when on a visit to his " worthy firiend, Mr Robert Wudrow, library-keeper
at Glasgow.**
X The words here enclosed within brackets do not exist in the Cottonian manuscript.
§ « Vide Rer. Anglic. Script Vett. to A. 1. Oxon. 1684, p. 595, ftc,** which indicates the
page containing the Chronicon Elegiacum.
Digitized by
Google
PREFACE. V
of error, confusion, and contradiction, it is impossible to avoid
arriving at the conviction that the celebrated author of the
Scottish Historical Library has written his notice of this im-
portant chronicle withoutgivinghimself the trouble of examin-
ing the stability of the argimients upon which rest his theories
and assertions.
The latest autlior, as far as the editor is aware, who makes this
statement is Spottiswood, who reiterates the assertion that " the
Oxford edition published in the year 1684, does not agree with
our manuscripts,"* but he supports it by no quotations or other
proofs, and in this idea he seems blindly to follow earlier autho-
rities.
It is, therefore, clear that the Cottonian manuscript is the^
only ancient copy of whose existence we have any proof; and
it is equally clear that the " Scottish MSS.** are mere abridged
and recent transcripts from this original.
The Oxford edition, although not meriting the character
which we have seen has been bestowed upon it, is yet by no
means satisfactory. Without intending to derogate from the
respect due to the learned editor under whose name the XV.
Scriptores passes, it must be owned that this chronicle is there
printed in a faulty and imperfect manner. It is an unnecessary,
and would be an ungracious task, to specify these defects; and
the apology is of a very dubious character when the conjecture
is hazarded that Fulman, the editor of the edition of 1684,
followed, as his sole authority, a transcript now preserved at
Oxford,t and that he appears to have had no opportunity of
• Religious Houses, p. 417, edit. 1824.
t In the library of Corpus Christi College, Oxford, is a manuscript, No. 208, which
contains ^* Chronica de Mailros, qui codex ex bibliotheca Cottonensi fuit transcriptus,
anno 1651, ut ex transcriptoris chirographo apparet." The same volume contains the
Digitized by
Google
vi PREFACE.
collating this transcript with the original. That this transcript
has not undergone a careful revision appears almost certain, for
in more than one instance where the copyist had committed an
obvious blunder, Fulman, observing the fault, has proposed as
a conjectural emendation the very words which stand in the
Cottonian original.
The author, or rather the authors, of this Chronicle cannot
now be ascertained. It has hitherto been customary to ascribe
its commencement to an abbot of Dundrenan in Galloway, but
this is one of the errors into which the faulty transcript perpe-
tuated by the edition of 1684 has led all subsequent writers.*
The true reading of the memorandum upon which it is founded
,is as follows: — "Memorandum, quod abbas de Dundraynand
mutuavit cronica de Melrose, in quibus fuerunt xiiij. quaterni,
folio v"^ et xix."t At a subsequent period the abbot procured the
loan of the remaining portion, " Abbas de Dundrainan mutuo
accepit reliquam partem cronicorum istorum."J In the first
of these quotations the word mutuavit has been mistaken for
inchoavity and hence the origin of that claim upon our gratitude
hitherto exercised by the abbot of Dundrenan. In this, as in
other investigations of a similar nature, it is much easier to
produce negative than positive testimony; and having removed
the abbot of Dundrenan from his eminence, the Editor must
confess that he is unable to place any other claimant in his stead.
Annals of Biirton, and the continuation of Ingulphus, " quibus utus est M. Fulman in sua
Scriptorum Historiae Anglican® voluminis primi editione Oxoniensi, anno 1684." — See
Catal. MSS. Angliee et Hiberniae, ii. 54. This transcript was probably one of those made
by Earbury for the intended continuation to the Decern Scriptores; see the Preface to that
volume, p. 8 ; several, or all of which, having come into Bishop Fell's possession, were in-
troduced into the Quindecim Scriptores. — See Hall's Trivet, prsef. (p. ii.) note 1.
» Gale's Preface, p. 2; Nicolson's Engl. Hist. Libr. p. 62, edit. 1714; Scottish Hist.
Libr. p. 80, edit. 1702; Spottiswood, p. 417 ; Dalrymple's Collections, p. 205.
t fol. 10, b. X ft>l- 45, b.
Digitized by
Google
PREFACE. vii
Since, however, the dispersion of error is a step, and that not
an unimportant one, towards the attainment of truth, a few
sentences may be devoted in examining the accuracy of the
statements hitherto promulgated as to the authorship, anti-
quity, etc. of this Chronicle, before venturing to make any ob-
servations upon these important subjects.
Nicolson, Dalr3rmple, and others, state that it is partly the
production of English writers, partly of Scotchmen. The first
portion, which they ascribe to an English author, extends, say
they, to about the period " when the little convent of Dundrai-
nand was founded;*** in confirmation of which they add that
Bede is styled " decus et gloria gerdis nostrce^lf It might be
urged, with great reason, that the writer of that introduction,
considering Bede, as he afterwards styles him, " doctor non
solum Anglorum verum etiam universae .... ecclesiae,** might,
without any breach of national feeling, use the words " geiitis
nostrce;' seeing that the great luminary of the Saxon church,
whom he so much admires, and whose labours it was the object
of his present employment to continue, was bom, spent a long
life, and died, within less than a hundred miles of Melrose. But
it may rather be remarked, that to adduce such an expression
as proof of the English authorship of this part of the Chronicle,
betrays a forgetfnlness of the relative position and circumstances
of the two countries when these words were penned. Prior to
the bloody wars commenced by Edward the First, and the feel-
ings of enmity which, originating in them, continued to inflame
the two nations with mutual hatred to a period comparatively
recent, the sovereigns of Northern and Southern Britain were,
in general, upon terms of intimacy, if not of friendship; and
» Nicol. EngL Libr. p. 63. t Dalrymple, p. 205.
Digitized by
Google
viii PREFACE.
however much the expression commented upon, when viewed
under the influence of modern prejudices, might seem a proof
of an EngUsh origin, it could not at first convey any such idea.
That the English authorship of this early part of the history
may appear the more obvious, Nicolson* argues that the mo-
nastery of Melrose itself seems to have been in the hands of the
English, from the fact that Waltheof, brother to Henry earl of
Northumberland, and of Simon earl of Northampton, in whom
he recognises only the scion of a southern family, was made
abbot of Mebose ; forgetting that his mother, the countess Ma-
tilda,t became the wife of David, prince of Cumberland, who
afterwards ascended the throne of Scotland,
The same writer says, J that "in the year 1157, the abbot of
Dundrainan, or some of his countrymen, was most probably the
scribe; this being the account which he gives of the Scotch king's
homage: Rex Malcolmus Scotorum veniens ad regem Angliae
Henricum apud Cestriam devenit homo suus, eo modo quo avus
suus fuerat homo veteris regis Henrici, gaXbia omnibus ifisnita^
tflbu0 suis." Unfortunately, however, for this theory, the pas-
sage has been transcribed verbatim from Hoveden.§ He further
states that this is not noticed in the Oxford edition, " but only
in the manuscript copy which they have in Scotland,** but the
passage is in the Oxford 'edition.||
That the present Chronicle is the production of a series of
writers who were inmates of Melrose, appears from a variety of
passages scattered throughout the following pages, a few of
which are given in the note below,^ for the purpose of removing
* Scottish Hist, Libr. p. 80. f Dugdale's Baronage, i. 58. J Scott. Hist Libr. p. 80.
§ f. 281, b. Lond. edit. | p. 168. T 1 159 ... • benedictus est in nostra ecclesia.
U79 • • • • in ecclesia nostra benedictus est; cf. Fordun ii. 479- 1240 .... patris nostri
Digitized by
Google
PREFACE. ix
the doubt which has recently been expressed, whether the pre-
sent compilation be indeed the Chronicle of Melrose. An in-
spection of the fac-similes exhibiting the diversities of writing
which the manuscript presents, will evince that we cannot
ascribe its compilation to any individual author, but that a
century at least must have elapsed between the time when the
prologue was written, and that which saw recorded the exploits
of prince Edward in the Holy Land. Within these periods
we distinguish in the manuscripts numerous variations in the
penmanship, correct representations of the greater number of
which accompany the present volume; the original, however,
exliibits some minuter intermediate steps, which it was not con-
sidered necessary to engrave. We have, therefore, no reason
to expect any information derived from contemporaneous autho-
rity until many centuries after the period from which the first
scribe commenced his labours; and since he informs us that
his annals are compiled from various sources, it may not be
impertinent to inquire what these sources are. If it can be
shown that the compiler had before him a manuscript of the
Saxon Chronicle, and that we can trace vestiges of a direct
translation from that work, made at a period when the Saxon
language was in common use, we divest our annals of the cha-
racter of a mere compilation, and fix upon them a new and addi-
tional value. But since there are so many sentences, we might
rather say pages, in which Simeon of Durham, himself a fol-
lower of the same authority, is directly transcribed or abridged,
Walleui. 1261 .... ex adeptione ejus obtinet dotnus de Melros, per ipsum habemus panes
pitaDciales diebus Veneris in quadragesima, f^a2Ji6.o jejunamiu in pane et aqua. Ipse autem
fecit magnas domus nostras de Berwico . • . See also under the years 1132, 1135, 1171,
1175, 1184, 1189, 1192, 1200, 1202, 1215, 1216, 1232, 1234, 1235, 1236, 1238, 1239,
1241, 1242, etc An examination of the Index under the head Melros, will show how
eonstaotly the a&irs of that establishment are discussed.
(B)
Digitized by
Google
X PREFACE.
it becomes difficult to separate, ¥dth accuracy, those passages
which can be referred to the monk of Mebose from those
which are the property of the monk of Durham. It is believed,
however, that such passages may be traced; and to do so it will
be necessary to find in the Chronicle of Melrose passages, or
peculiarities of diction or of arrangement, which, although exist-
ing in the Saxon, do not appear in the other chronicles which
are founded upon that venerable authority* It must be owned,
however, that these isolated scraps of translation, even if col-
lected with the greatest care, would amount to no great bulk;
and, bearing such a small proportion to the numerous and ob-
vious extracts from Latin writers whose histories have reached
us in an entire form, they cannot add very much to the value
of the early portion of our chronicle.
It is obvious from the notes appended to this edition, that
very much of the part professedly a compilation, is to be re-
* A.D. 782. The notice of the council of Acle is placed by Florence in 781; by
Richard of Hexham in 788 ; Simeon and Hoveden omit the year ; the
Chron. Mehr. agrees with the Saxon.
794. The last sentence in this year adheres closely to the Saxon ; Simeon^
as usual, is much more diffuse in his narrative ; Hoveden differs from both.
797* The sentence concerning pope Leo is a close version of the Saxon; Si-
meon's narrative) placed under the year 799» is considerably amplified ;
Florence gives the sense, but in different words, and further removed
from the diction of the original ; Hoveden omits it entirely.
800. The sentence "rex. Karolus," etc, is taken, almost verbatim, from a Latin
notice in the Laud manuscript of the Saxon Chronicle, aversion which
the compiler seems to have followed ; it is amplified and clothed in very
different language by Simeon; Hoveden omits it.
833. This year is omitted by Simeon ; Florence has it, but in an abridged form ;
Hoveden nearly agrees with the Chron. Melr., but is less correct and close
in translating from the Saxon.
851. The notice of the Danish invasion is probably a direct extract fix)m the
Sax. Chronicle, although Florence's narrative approaches nearly to the
same source ; Simeon and Hoveden give it differently.
866. The use of the word " degenerem," in our chronicle, is worthy of notice ;
Digitized by
Google
PREFACE. xi
ferred to Simeon of Durham;* so obvious is it that any fur-
ther proof would be imnecessary. Hoveden, too, whose history
is for the most part a repetition of the prior labours of Simeon
of Durham and Henry of Huntingdon, appears to have furnish-
ed some of the peculiarities where a departure from the text of
Simeon is observable. Even during this early period there are
introduced passages which must be considered originaLf From
about the year 1140 to the end, the information of the chro-
nicle may be considered as original, and the numerous and
progressive variations in the handwriting show that it is very
frequently, if not always, contemporaneous.
The Chronicle of Melrose became, in its turn, the source
from which other chronicles deduced portions of their infor-
mation. Fordun has followed it in passages without number,
of which a very few are indicated in the note below,t and cites
it as " quaedum antiqua Chronica,"§ " antiquum scriptum,*'|| or
Florence, and, from him, Simeon, here style Ella ^ tyramrom,'^ but in the
Saxon text he is termed " ungecyndne cyning,*' of which ** degenevem" is
a translation.
It would not be difficult to extend the number of instances equally conclusive.
* The copy of Simeon which was used in the compilation of the present chronicle seems
to have contained the additions of John Prior of Hexham; compare the two authorities
under the year 1131.
t For instance, the notes of the origin and progress of the Tyronensian Order under the
years 1109, 1113, 1115, 1118, etc.
X Coiiq>are the following passages :—
Chr<ni. of Melrose. Fordun.
p. 85, L 8, voL i. p. 463, L 6, where the doubtful
(See note t.) date is preserved,
p. 87, LI, P- 471, 1. 10,
p. 88, 1. 3, p. 474, L 29,
p. 88, L 7- P- 475, L 6.
It would be easy to multiply instances, but they are too obvious to require notice.
§ VoL L p. 499, L 13 ; cf. Chron. Mel. p. 101, L 20, note \
I VoL L p. 535, L 34; c£ Chron. MeL p. 92, L 17.
Digitized by
Google
xii PREFACE.
" vetusta chronica/** Since, however, the early portion of our
Chronicle be but a compilation from other historians, it may be
asked if Fordun did not derive these notices from the same
common sources from which they were introduced into the
Chronicle of Mebose; but such was not the case, as will ap-
pear by a comparison of those passages which have undergone
abridgement or alteration in being transcribed from the Eng-
lish original.!
Wyntoun cites some information from " corny klys awld,*'t
a reference which, as the learned Macpherson observes, is " ap-
parently the Chronicle of Melrose."§
The Chronicle of Lanercost contains many sentences trans-
cribed from that of Melrose; and a comparison of the two
leads to the conclusion that the copy was made by the English
nionks from the manuscript now preserved in the Cottonian
library. || From these observations it appears, that although,
on the one hand, we must give our ancestors credit for possess-
ing a considerable share of the genuine spirit of literary accom-
modation, in thus transmitting into various parts of Scotland, if
not into England, a volume to which they must have attached
• VoL i. p. 265, 1. 6 ; cf. Chron. Mel. p. 55, 1. 25.
f For instance, Fordun, voL L p. 270, L 2, when speaking of the prisoners whom Wil-
liam the Conqueror requested to be fVeed, mentions ** Vulnotum regis Haroldi germanum,
quem a pueritia in custodia," obviously omitting a verb necessary for the completion of the
sense. The same words are in the Chronicle of Melrose, p. 59, 1* 4; but the original
authority, Hoveden, supplies the necessary verb, "tenuerat," fol. 264, 1. 23.
t Vol. i. p. 146.
§ VoL ii. p. 464.
I The Chronicle of Lanercost details the ravages committed in Cumberland by Alexan-
der the Second in the same words as those employed by the monk of Melrose ; but in turn-
ing the folio of his original he has accidentally omitted a word, reading — << non magistri
sed Hlinistri malitiae," instead of — ^< non magistri militiae, sed ministri malitiae," p. 123 ; thus
fuling to preserve a monastic playing upon words too much in accordance with the taste
of the period to be intentionally omitted. It occurs again at p. 246.
Digitized by
Google
PREFACE. xiii
no small value; yet we are compelled, on the other, to own
that their habits of original thinking and observation were
proportionally weakened by thus slavishly adopting sentiments
and views, in some instances, opposed to what must have been
their original impressions. We also see the utility of tracing,
as far as possible, to their source, the various materials from
which the early portion of this, as of almost all our chronicles,
are formed; of noting those peculiarities arising from time,
locality, or other adventitious circumstances, which may tend
to throw a colouring over the testimony of the narrator ; and
of distinguishing that portion of the history which is a compila-
tion from anterior writers, whose works are preserved, from that
which is the result of the historian's own observation, or which,
from creditable authority, he may think worthy of being re-
corded. If such writers as Hoveden, Knyghton, Walsingham,
Matthew of Westminster, and many others, both English and
Scottish, were subjected to such a scrutiny, the advantage of the
system would soon be obvious; their bulky volumes would
dwindle into pages, and their authority, as historical evidence,
be confined within thirty or forty years anterior to the period
in which the respective authors lived. The only use to which
we could turn the rejected matter, would be to afford various
readings for the works which form the basis of each compila-
tion; thus, for instance, the manuscripts of Florence of Worces-
ter would furnish a better text of Asser's life of Alfred ; the
manuscripts of Hoveden might be collated for a new edition
of Simeon of Durham and Benedictus Abbas ; and the copies
of Walsingham might serve to compensate for the loss of all
save the one existing manuscript of the valuable chronicles of
Troklowe and Blaneford.
Digitized by
Google
xiv PREFACE.
The Chronicon Rythmicum, which has been introduced into
the Chronicle of Mebose by a hand of the early part of the
fourteenth century, must be considered an interpolation, and
is totally unconnected with the history in which it is found ; as
such, it has been separated from the text, and placed at the end
of the volume * The same has been done with the contents of
fol. 53 of the manuscript,! containing memoranda, which, in
an extended form, have been inserted in their respective places
in the text.
When, or by what means, the manuscript now in the British
Museum came into the hands of Sir Robert Cotton, cannot
now be ascertained. The Editor is inclined to think that by
some accident it was carried off from Melrose at a period, if
not anterior to, at least immediately after, the Reformation.
Had it been preserved there when Viscount Haddington had
a grant of the abbey-lands, it is probable that he would have
preserved it along with the splendid collection of charters J
which came into his possession upon that occasion, or that some
extracts from it would have been found in his "Collections of
Charters, Evidents, and Antiquities," now in the Advocates'
* p. 223. Macpher8on> in a note in his copy of the Chronicle of Melrose^ printed p.
2369 and in his edition of Wyntoun, vol. ii. p. 471» considons that this metrical chronicle
is the production of Ailred of Rievaux. Pinkerton, in his Enquiry into the History of
Scotland) vol. ii. p. 334, has printed various readings and additions fi^om the Bodleian MS.
c. iv. 3, which he says is of the thirteenth century; but unless art. 17 of the Catalogue be
added by a later hand, we must conclude that the writing is posterior to 1356.
f Appendix I.
X Many hundred original charters, from the time of David the First to the Reforma-
tion, have lately been secured by Thomas Thomson, esquire. Deputy Gerk Register for
Scotland; and these, together with the addition of others from the Chartularies c£ Mel-
rose, are in the course of publication by that gentleman. It is probable that when that
most important work shall appear, the abbey of Melrose will have more numerous literary
monuments of its former grandeur than any ecclesiastical establishment in Scotland.
Digitized by
Google
PREFACE. XV
library * The extracts in the Cottonian volume, Otho, D. iv.,
formerly belonging to Lord Burlei^ are written in a hand
considerably prior to the year 1600, and were made from
the original manuscript now in the same noble library. A
few excerpts, relative to Simon de Montfort, are amongst
Stowes Collections in the Harleian library ;t and from some
memoranda kept by Sir Robert Cotton, it appears that in 1623
he lent the " manuscript chronicle of Melros" to Selden, who
was the first to cite it in print4 As already has been noticed,
it was transcribed, imder his directions, for the intended second
volume of the English historians; and had that work appeared,
the present edition would probably have been unnecessary, for
Selden and Twysden conducted their labours with more care
than seems to have been bestowed by Fulman upon his edi-
tion.
From what has been advanced, the Editor believes that the
following conclusions have been established : —
First, That the Cottonian manuscript, Faustina, B. ix., is the
only ancient copy,§ and that all others are transcripts
from this one original.
* See Robertson's Index, p. xlvi.
t Hari. MS. 247, 37.
X See the Preface to the Decern Scriptores, pp. vi. xvi. xviii. xix.
§ It is worthy of remark that the Cottonian library possesses another manuscript which
originated in the Scriptorium of Mebose. The volume marked Julius, B. xiii. contains,
besides other matter, a short chronicle, extending from the birth of our Saviour to the year
249. The strongly marked character of the handwriting, exhibiting itself in the sys*
tematic adherence to peculiarities in the use and formation of certain letters and symbols,
proves, beyond a doubt, that the scribe was the same as he who comm^iced the Chronicle
of Mdrose. Had not that worthy monk pre&ced his labours by an introduction showing
the predetermined and satisfactory principle which led him to commence his annals with
the year 735, the perfect similarity between the two Cottonian manuscripts in the size of
the vellum, the number of lines in each page, the arrangement of the text, and other coinci-
dences, might ahnost lead to the belief that both these manuscripts were originally destined
to fcmn one volmne*
Digitized by
Google
xvi PREFACE.
Second, That the first portion, namely, from the commence-
ment to about the year 1 140, is a compilation from
existing histories, and, consequently, is to be used
with caution.
Third, That the second portion, namely, from about the year
1140 to the termination of the volume, is possess-
ed of the highest credibility, being the testimony
of individuals who lived seldom later than half a
century from the occurrence of the events which
they record.
To the kindness of David Laing, esquire, secretary of the
Bannatyne Club, the Editor is indebted for the use of a copy of
the Oxford edition, which was formerly the property of the
learned and judicious David Macpherson, a gentleman to whom
the history of Scotland is under infinite obligations. Although
it appears from a memorandum that a new edition was intend-
ed, he has not proceeded further than in collating with the ori-
ginal manuscript such passages as in the course of his reading
he had reason to suspect were incorrectly printed. He has also
added a few notes, very different indeed from what would have
been given had he carried his project into full execution, but,
even in their present unfinished state, worthy of an attentive
The following extracts are given as a specimen of the early chronology: —
A.D.] xxx^iin. Judei sub Pontio Pilato praeside Christum cruci affigerunt, qui et resurgens
a mortuis die tertia victor ascendit celos, die sue ascensionis mittens in discipulos
spiritum paraclitum die pentecostes. Apostoli, prsedicaturi verbimi domini per
ludee regiones, Jacobum fratrem domini lerosolimis ordinant, et vii^<^ diacones.
xxx°v. beatissimus Christi prothomartir Stephanus 4 ludeis lapidatur, et ecclesia
per regiones ludeae et Samarise despergitur.
xxx°vi. Saulus, qui et Paulus, iter ^iens et appropinquans Damasco, persecu-
tionem exercens in Christianos, subito lumine coelesti territus et cecatus, statim
uas electionis a Domino eligitur et toto corde ad dominum convertitur.-^foL 4 1 , b.
Digitized by
Google
PREFACE. xvii
perusal ; and the Editor, gladly and gratefully availing himself
of the permission granted by Mr Laing, has the satisfaction of
enriching the present edition* with such of these notes as were
in a state of preparation for the press.
The thanks of the Editor are due to his friend, Robert Pit-
cairn, esquire, for the care and regularity with which the follow-
ing sheets were conducted through his press, and for various
important suggestions made by him during that period.
JOSEPH STEVENSON.
* Appendix II.
(0)
Digitized by
Google
Digitized by
Google
CHRONICA DE MAILROS.
POSTQUAM veridicus hyiloriographus et do€lor eximius» decus et
gloria noftrse gentis, Beda venerabilis, fcribere ceflavit, non inventi funt
aliqui, quantum perpendere potuimus, certi vel continui relatores, qui in
annorum et temporum eventibus recitandis, et ad inftraendam pofteritatis
noilrse ignorantiam et dubietates setatis hujus omnino tollendas, qualem
decerety operam impenderent. Quod animadvertentes, quantum pigricia
noftra permittit, aliquantulam dedimus operam rei veritatem, quantum
fufficere potuimus, diligenter indagare. Ab eo igitur tempore, id eft ab
his tribus annis quibus praedictus et venerabilis Gyrvenfis five Weretmi-
thenfis* monafterii preft}yter et monachus Beda finem fecit recitare, fe-
riem et ftatum temporum, breviffime tamen, decurrere aggredimur, et
ab ipfius Bedse verbis exordium fumimus, quorum banc efle formam cer-
tiffime conftat.
Anno ^ dominic^e incamationis feptingentefimo xxx^a^. Berh6twaldus
archiepifcopus longa confumptus setate defun6tus eft die V^. iduum Janu-
arii, [Jan. 9] qui fedit annos xxxvii. menfes vi. dies xiiij. Pro quo anno eo-
dem factus eft archiepifcopus vocabulo Tatwinus de provincia Merciorum,
cum fiiiflet prelbyter in monafterio quod vocatur Briodun,® Confecratus eft
in Dorovemi civitate a viris venerabilibus Daniele Wentano, et Ingwaldo
Lundonienfi, et Alwido Licheffeldenfi,^ et Aldulfo Rofenfi antiftitibus,
die X. Junii menfis, dominica ; vir relligione et prudentia infignis, facris
quoque litteris nobiliter inftrudlus. Itaque in prsefenti ecclefiis Cantua*
* Weremuthensis? ^ The following passage is taken from the Hut, EccL 1. t. cap. 24,
and has been collated with a MS. of the eighth century, Jk^. Brit, Tiberius, C. ii, foL 152. b.
these Tarious readings are the result. ^ Brinduun. * Alduino Licoetfeldensi.
A
Digitized by
Google
2 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 731.
riorum Tatwinus et Aldulfus epifcopi prsefunt, porro provintiae orienta-
lium Saxonum Hingwaldus® epifcopus, provintise orientalium Anglorum
£adbertus et Eadhelacus^ epifcopi, provincise occidentalium Saxonum
Daniel et Fortherus epifcopi, provincise Merciorum Alwinus epifcopus,
et eis populis qui ultra amnem Sabrinam ad oecidentem habitant Wal-
ilodus epifcopus, provmciae Widliorum Wilfridus epifcopus, provinciae
Lindiffarorum Cimbrihdius epifcopus praeeil; epifcopatus Ve^;ae infulae
ad Danielem pertinent epifcopum Wentae civitatis ; provincia auflralium
Saxonum, jam aliquot annis abfque epifcopo manens, miniflerium fibi
epifcopale ab occidentalium Saxonum ajidiftite quaerit. Et heae omnes
proviaciaaeeteraBque auftrales ad confinium ufque Humbras fluminis,cum
fuis quoqae^ regibus, regi Merciorum Ethelbaldo fubjedtae funt. At vero
proyindas Northamimbrorum, cui rex Ceowlfus praeefl, .iiij^' nunc epif-
copi praefulatum tenent; Wilfridus in Eborac^ifi aBcclefia, Ethelwaldufus^
in Lindiffami^ifi ascclefia, Acca in Haguitaldenfi aecclefia, Pidtelmus^
in ea quae Candida Cafa vocatur, quae nuper multiplicatis fidelium plebi-
bus in fedem pontificatus addita, ipfum primum habet antiftitem. Pi&o-
rum quoque natio tempore hoc et faedus habet pacis cum gente Anglo-
(um^ et catholicae pacis ac veritatis cum univerfali aecclefia particeps ex-
iilere gaudet. Seotti qui Britanniam incolunt, fuis contenti finibus,
nichil contra gentem Anglorum infidiarum moliuntur aut fraudium.
Britones^ quamvis et maxima ex parte domefticos^ fibi odio gesitem An-
glorum et totius catholicae flatum aecclefiae*" moribus improbis impug-
nent, tamen et divina fibi et humana prorfus refiflente virtute, m neutro
cupitum poflunt obtinere propofitum ; quippe qui, quamvis ex parte fui
fint juris, nonnuUa tamen ex parte Anglorum funt fervitio mancipati.
Qua arridente pace ac ferenitate temporum, plures in gente Northanum-
brorum tam nobiles quam privati fe fuofque liberos, depofitb armis, fatar
gunt magis accepta tonfura monafterialibus afcribere yotis, quam belU-
cis exercere ftudiis. Quae res quem fit habitura finem, pollerior aetas
videbit. Hie eft inpraefentiarum univerfae ftatus Britanniae, anno ad-
ventus Anglorum in Britanniam circiter cc^.lxxx^.v^, Dominicae incar-
* Ingauald. ' Aldberchtet Hadulac ' Quaeque. ^ AeViluiudd. ' Pech-
thdm. * BrettoDes. ^ Domestko. " Pascha nuDus lecto moribus.
Digitized by
Google
A.D.733. CHRONICA DE MAILROS. 3
natioDisi>cc^*xxxj. in cujus regno perpetuo exultet terra, et congratulante
in fide ejus Britannia, ketentur infide mult®.'^
Anno Dcc^.xxx^^jij. eclipfis fa6U eft folis xviij®. kalendarum Sept^n-
foi. 1. b. brium [Aug. 15] circa horam diei tertiam, ita ut pene totus orbis® quafi
nigerrimo et horrendo fcutoi^ yideretur efle coopertus.
Anno Dcc^.xxx^.iiij. luna fanguineo rubore perfufa quafi bora Integra
pridie^ kalendarum Februarii [Jan. 31] circa gaUicantum, dehinc nigre-
dine fubfequente ad lucem propriam eft reverfa.
HucusQUB verba venerabilis et veraciffimi Bedse, do^oris non fohim
Anglorum verum etiam univerfae confidenter dicere audemus aecclefifiB,
prout ex lucidiflimi fontis origine, Ecclefiafticse fcilicet Hyftoriae noftrae
gentis ab eo editse, fumere potuimus. Quae vero amodo fequuntur hinc
inde e diverfis locis excerpta funt.
Eodem anno obiit Tatwinus archiepifcopus.*
Anno Dcc^.xxx^.v^ Nothelmus archiepifcopus Cantuariae ordinatus eft.
Egberth Eboraci antiftes primus poft PauUnum accepto ab apoftolica
fede palKo, genti Northamimbrorum in arcbiepifcopum confirmatus eft.
Anno DCC^.xxx^.TJ. Nothehnus pallio a Romano pontifiee fufcepto, ordi-
navit iij. epifcopos, Cuthbertum videlicet, Heordwaldum et Ethelfridum.
Obiit" Beda do6lor venerabilis in Gyruum.
Anno Dcc**.xxx®.vij* Aldwinus Licbeffeldenfis epifcopus 6biit, et pro eo
Witta et Totta Mercis ac Middelanglis confecrati funt antiftites.
Eodem anno Ceolwlfus rex Northumbriae nobiliflSmus, cum viij. annis
regnaflet, monachus* effectus, Eadberto filio patrui fui regni fceptra re-
liquit; qui Eadbertus regnavit viginti uno^ annis.
Anno Dcc®.xxx.virj* Suebrichf* orientalium Saxonum rex defunftus eft.
Anno Dcc^.xxx.ix® Notbelmus'^ archiepifcopus Cantuariae et Aldulfus
Rofenfis epifcopus deceflerunt.
** Multae et confiteantur memoriae. ** Orbis soils. An eclipse of tbe sun occurred on tbe
14th of August, at 10 in the morning. L*Jrt de ver\f, let datet, i. 316. ' Sicut. This oc-
curred upon the 24th of Januaiy» at 8 in the morning. VAri^ i. 316. ^ ii kail. ' Upon
the Slst of Julj. Thorrij col. 1772. * Upon the 26th of May. S. Dunelm, col. 8. The
S(uc, Chroin. places this event in 734. ^ The Sax. Chron, incorrectly reads xxxj, hut places
the resignation of Eadhert in 757, thereby correcting the error. ^ See Sax. Chron, an. 604v
^ The Sax. Chron. places this event in 741, but the text is supported by Thonit coL 1772» and
S. Dunelm. coL 100. * On the marg^ of MS. " Nota, monachus."
Digitized by
Google
4 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 740.
Anno Dcc^.xl® Cuthbertus* xi'". archiepifcopatum Cantuerienfis SBCcle-
fiaB fufcepit tempore Zacharise, et Dun Aldulfo Rofenfi fucceffit.
Adelwald LindifFamenfis epifeopi]» migrayit ad Dominum, et Kinewlf
in epifcopatum fubrogatus eft.
Eodem anno Adelardus^ rex Weftfaxonum cum xiiij. annk regnaflet
defimctus eft, et regnavit pro eo Cudredus.
Obiit fanctus Acca* Haguflaldenfts^ cui fucceffit fan&us Fre^bertus
epifcopus.
Anno Dcc^.xl^.j^ monafterium in Eboraco* fuccenfum eft ix®. kal. Maii,
[Apr. 23] die dominica.
[Obiit^ Ewain rex Scottorum, cui fucceffit Murezaut filius ejus.]
Anno Dcc^.xl^.ij.
Anno DCc^.xWij.
Anno Dcc.xliiij factum eft prelium inter Pictos et Britones.
Eodem anno® Cudredus rex Weftfaxonum et Adelbaldus rex Mercio-
riUm pacificati, virihus conjundlis contra Britannos pugnaverunt.
[OWit^ Murezautrex Scottorum, cui fucceffit Ewen filius ejus.]
Anno Dcc^.xl**.v^ vifi funt in aere ignei i6lus, quafi ftellse difcurrentes,
tota no^e kalendarum Januarii, [Jan. 1] quod omnibus intuentibus mag-
no fuit monftro.
Eodem anno dominus Wilfridus fecundus Eboracenfis epifcopus obiit.^
Mortui funt etiam eodem anno epifcopi Inguald Lundonienfis, et an-
tiftes Wiccenfis.
Anno Dcc^.xl^.yj® obiit® Daniel epifcopus Winceftriae.
Anno Dccjd^.vij. Selred Eftanglorum rex obiit; cui fucceffit Elfv^aldus.
[Obiit' Ewen rex Scottorum ; cui fucceffit Hedabbus filius ejus.]
Anno Dcc®.xl®.viij.
Anno Dcc®.xl®.ix® Edbrichtus rex Cantuariorum, filius^f Wihredi, obiit;
cui fucceffit Adelbricht.
* In 741 . Thom^ col. 1772. S. Dunefm, supports our chronicler, col. 104. '^ In 741 . Sax.
Ckron, ' See an account of him in S, Dunelm. col. 101, and Bic, Hagiut, col. 297. (2) * See
Sax, Chron, an. 741 . ^ This succession does not agree with the arrangement of Fordm, ^ In
743, according to the Sax, Chran,, but MbU. Weitm, agrees with the text. * Upon the 29th
of April. S, Dunelm. coL 104. • According to the Sax. Otron. in 745. Fhr. Wigpm.
agrees with the text. ' This arrangement varies from that of Fordun, ' The Sax, Chron,
makes Adelbricht, not Edbricht, the son of Wichred.
Digitized by
Google
A.D. 749. CHRONICA DE MAILROS. 5
Eodem anno Elfwaldus rex Eflanglorum bbiit, regnumque fibi Hum-
beam*" et Albertus divifenmt.
Hoc etiam anno Kenric" filius Cudredi regis Weilfaxonum^ annis/
parvus fed vigore magnus, occifus eft in pugna militari.
Anno Dcc^.l^ Adelbertus*^ rex Northumbrise Kiniwlfum LindilTamen-
fem epifcopum in urbem Bebban captivum duxit, bafilicamque Petri in
Lindiffamea fecit obfideri.
Cudhredus contra ad debellandum fuperbum regem* Mercise dimicairit.
Alwich epifcopus obiit, cui Aldulfus fucceffit.
Anno Dcc^.l^® Cudredus rex contra Adeldun fuum confulem audaciffi-
mum pughavit, qui feditionem moverat contra eum. Cui confuli cum
foi. 2. jam pene vidtoria contigiiTet, tandem accepto vulnere juftam regis cau-
fam triumphare permifit.
Anno Dcc^>,ij^ eclipfis lun» fa6la eft pridie kal. Augufti* [Jul. 31.]
Anno Dcc^.l^^.iij. Cudredus rex, cum prsedicto confule Adeldune fibi pa-
cificato, occurrit apud Hereford "*fuperbo regi Merciorum Adelbaldoqui
Cantuarienfes cum Mercienfibus adduxerat, necnon et orientales Sax-r<
ones et Anglos ; cumque invicem pugharetur, Deus qui fuperbis refiftit,
fortitudinem Adelbalcti diflipavit.
Anno Dcc^.l^.iiij. Bonifacius qui et Winfridus archiepifcopus Franco-
rum martyrio coronatus eft cum l. tribus.
Eodem anno Cudredus rex pugnavit contra Britannos, et ex eis ftra-
gem magnam fecit.
Anno Dcc^.l^.v^ Cudredus obiit, et regnum Sigeberto cognato fuo re-
liquit.
Anno Dcc**.l®.vj<* Sigebertus rex Weftfaxonum, cum infolenter agens^
intolerabilis effet, a regno expulfus eft; qui fugiens abfcondit fe in filva,.
qu6e vocatur Andredefwald,'" ubi inventus a quodam porcario interfec-
^ Hunbeanna. S. Dunelm, col. 104. * Cf. Sax. Ckron. ann. 748, 752. ^ Eadb^ht.
S, Dunelm. col. 104, 10. ^ Athdbald. &tx. Chnm. " An eclipse of the moon tock place
at half-past one, on the morning of the Slst of July. L*Jrt, i. 317. ^ Sax,^ Ckron, Beorg-
forda, Beork-forda; Mai. Wedm. Beor-ford; Flor. Wore. Beorht-ford; nowBurfordin Oxford-
shire. ^ Andredeswald seems to hare been a large wood, situated in Kent and Sussex ; de-
scribed in the Sax. Ckron. as being 120 miles, at the least, from east to west, and 80 miles from
north to south. It received its name from the urbs Anderida of the Romans.
Digitized by
Google
6 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 756-
tus efl,^ cujus dominum fcilicet HumbramP confulem, ipfe rex nequiter
occiderat. Ei fucceffit Kinewldus juvenis egregius de regia flirpe ori-
undus.
Eodem anno Balthere^ anachorita^ vitam fand;onim fecutus, migra-
vit ad Dominum.
Lima quoque state xv* fanguineo rubore fuperduSia eft, viij. kal. De-
cembrist [Nov. 24.]
Anno Dcc^.l^.vij^ Adelbaldo regi Merdorum occifo apud Secandmie'
fucceffit Beornred, quem 0£fa eodem anno expulit et regnum pro eo fu-
per Merdam xxxix. annis obtinuit.
Anno Dcc^.I^.viij. Eadbertus rex^ Northumbrie, tonfura c^itis pro Deo
accepta, apud Eboracum fub archiepifcopo Egberto fa&us eft canonicus,*
regnumque Ofulfo filio fuo reliquit ; qui cum anno imo regnaffet, a fuis
nequiter occifus apud Methelwongtune, ix. kalendas Augufii, [Jul. 24.]
Mol Adelwaldum regni reliquit h^edem.
Anno Dcc^.l^ix^ Edelwald qui et Moll cepit^ regnare in Noriiumbria
menfe Augufto.'^
Anno Dcc^.lx^ diriffimmn' proeliimi juxta Eladunom commiflum eft, in
quo cecidit Ofwinus ; Edwald vero, qui et Mol didus e&9 vidoriam habuit.
Hoc anno Unnuft rex Piftorum obiit.
Anno Dcc^.lx^.j^ Cuthbertus archiepifc(^Mis came folutus eft.^^
Edelbertus rex Cantuari» obiit cui fucceffit Egfridus.
Anno Dcc.lxij. Edelwold prsefatus rex accepit reginam ECeldridam.'
^ The Sax. Ckron. infonns us that he was slain at Prautes-flode, or Piyfetes-flode, now Prevet in
Hampshire. ' Cumbra, according to the Sax, Ckron, See also Brami<m, col. 796. ^ Upon
the 6^ of Blaick iSl 2>iMe/». ooLlUtiiesaBieau^ioritjinlbnnsiis,that hehadledasolhaiylife
for many jrears, at Tiningaham. ' & Dunelm, col. 105. Upon the 2Sd of November, at 7 in the
evening, there was an eclipse of the moon* UArt, i. 318. * Sekington, in Warwickshire.
* See S. Duneim. coL 11. "" Such is the teadbg of the MS., but we should siqip^ir " dictus
erat," from S. Ihmehn. coL 105. ^ Upon the 5th of August. S. Dunelm. col. 105. ' « Gra-
▼issimum juxta £lduBiim» secus Metros, gestum est helium, vig idus Augusti." S, Dunelm, 105.
The Sm, Ckron., under the year 761, states that Oswin was slain at ^dwines-dife ; concerning
the locality of which nothing sadsfiMstoiy has been advanced. The Eladunum of our Chronide,
and the Eldunum of Shneonf dearly indicate the Eildon Hills, in the county of Boid)urgh.
^ The Sax. Ckron. places 1ms death in 758 ; Tkom and Gsrvase, monks of Canterbuiy, assign it to
th<& 26th of October, 748. Qf. X Scriptores, coll. 1773, 1641. ' Upon the 1st of November
S, Dtmelm. coL 105. * On the maigia of MS., " Nota, casus.'*
Digitized by
Google
A.D. 763. CHRONICA DE MAILROS. 7
Anno Dcc^.lx^iij.
Anno Dcclxiiij. Nix ingens gelu ligata a principio hyemis pene ufque
ad medium verb terram oppreffit.
Eodem anno Ceolwlfus quondam rex» tunc fervus Chriili et monachus,
ad coeleflia migravit.
Frehelmus abbas obiit
Defun£li funt etiam hoc anno epifcopi Totta gentis Merciorum cui
fucceflit Eadbertus; et FreVewaldus Candidas Cafae cui fucceflit Pidl*
winua.*
Anno Dcc^.k^.v^ ignei iftus in aere vifi funt.
Adelwaldus^ Moll occidit Ofwinum fortiflimum ducum fuorumt quia
contra eum furrexerat.
Eodem anno idem Adelwaldus regnum Northumbriad, quod yj. annis
tenuerat, amifit,^ cui fucceffit Aldredus,^ et ipfe regnavit viij. annis.
Bregwinus^ archiepifcopus Cantnari® obiit^ cui fucceffit Lam-
bertus.
Obienmt etiam alii duo epifcopi, Hemeli Merciorum cui fucceffit Cuth-
fridus;' et Aldulfus Tiindifienfis cui fucceffit Ceolwlfus.
Anno Dcc^.lx^.y]<^ Egbertus Eboracenfis archiepifcopus in pace Chriflr
quievit,^ cui fucceffit Albertus.
Frithebertus Haguitaldenfis epifcopus de hac luce migravit ad Do*
minum, x kalendas Januarii. [Dec. 23] cui fucceffit Alchmundus^.
FrfSewaldus^ epifcopus Ceffarenfis obiit*
(8) * The Sax. Ckron. informs ub, that he was consecrated upon the ITtbof July, at A]fet>^e, or
Adelftet-ee, which Gihson conjectures may he Adlingilet, in Yorkshire. ^ Itis probable that
this is a second notice, hiserted according to the dironology of the Sax. Cknn.^ of an event de-
tailed from Shnean, under the year 760. ° At Winchanheale, upon the SQth of NoTember,
S. Dunelm. col. 106. ' Alcred. S. Ihtneim. col. 106. * The chronology of £^ Audm's,
Canterbury, places this on the 35th of August, 76S. X. Script. col..22d5; whichis the year assigned
by the Sax. Chron.; but the text follows that of SimeoH^ col. 106. ' '< Oidinatus est qus*
copus in Liccetfeldan." S. Dunelm. col. 106. ' Upon the 10th of November ; his successor
Albert was ordained upon the 24th of April, 767. S. Dunelm. col. 106. * He was or-
dained upon the 24th of Aprfl 767. S. Dunelm. col. 106. ^ A second error has ori-
ginated, from the annalist n^lecting to observe, that he here introduces from the Sax. Chron.
what has already been inserted from Simeon ; the chronology of these authorities yarying two
years. FVithwald, here styled bishop of Chester, was bishop of Whithem, or Candida Casa ; and*
the fidse title of the text proceeds from a misapprehension of the Sax. Ckron., which states that
he was « gehalgod on Ceastrum,"* L e. consecrated at York.
Digitized by
Google
8 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 767.
Anno Dcc^.lx^.vij. Etha fidelis anachorita in Creic juxta Eboracum^
feliciter obiit.
Anno Dcc^.lx^.viij^ Eadbertus quondam rex, in clericatu et fervitio
Dei feliciter obiit.^
Ipfo anno Stephanus papa, et rex Francorum Pipinus obierunt.
Rex Alcredus NortbumbrisB accepit reginam Ofgeivam."
Anno Dcc®.lx®iix* Eamredus tyrannus Cetera6tam fuccendit, qui et
ipfe incendio periit.
Eodem anno imperium etiam Romanorum cum regno Francorum Ka- iol 2. b.
rolo Magno, regi Pipini fiiio, fubje^um eft.
Anno Dcclxx.
Anno Dcc^.lxxj. Sibaldus abbas obiit.
^cgric" ledlor ad confortium tranfiit eledtonun.
Offa Rex Merciorum Heftingos fibi per arma fubegit.
Anno Dcc.lxxij. PittellusP dux et Sunuthulfus abbas obierunt in pace.
Anno Dcc.lxxiij. Hadwinus antiftes secclefide Migenfis^ obiit, pro quo
Leuthfridus fubrogatus eft.
Wlfeht abbas Beverlacenfis migravit ad Dominum.
Albertus Eboracenfis fufcepit pallium ab Adriano papa fibi directum.
Anno Dcc.lxxiiij. Aldredus' rex fuis deftitutus mutavit regnum exilio,
cui fuccefflt iEdelredus filius MoH.
OflFa Rex Merci6rum pugnavit contra Kentenfes apud Ottanforde,* et
clade horrenda utrinque pera6l;a triumphavit.
Ipfo anno vifi funt in coelo nubea figna poft occafum folis, et horrendi
Terpentes vifi funt in Sudfexe cum magna admiratione.
Anno DCc.lxxT. Antiqui Saxones, unde gens Anglorum defcendit, ad
Chriftum converfi funt.
Eodem anno Cynothus rex Pi£):orum obiit, et Eadulfus dux per infi-
dias captus fraudulenter occiditur.
Karolus rex Francorum famofiifimus Saxones debellavit et provinciam
•Bowheri olim a Francis oppreflam fuo fubjecit imperio.
* Ten miles distant from York. S. Dunelm. col. 106. * Upon the 30th day of August.
S. Dtmeim. col. 106. " Osgeam. S, Dunelm. col. 106. "" EgOric et Lector. S, Dtmelm,
col. W. ' Pictel dux et Swithulf abbas. S. Dunelm. col. 107. ^ Nugensis? Gale.
' Called Alcredus by S. Dwnelm. col. 107. * Now Otfbrd, in Kent, see M. Paris, in TiU
Smt Secundi, p. 11.
Digitized by
Google
A.D. 776. CHRONICA DE MAILROS. 9
Anno Dcc.lxxvj. Pedlhwine epifcopus Candidae Cafae migravit ad Do-
niinum,* cui fucceffit E'Belbertus.
Anno Dcc.lxxvij. Kinewlfus rex Weftfaxonum pugnavit contra Offam
regem Merciorum circa Benetune," fet (fed) ab eo fugatus eft.
E'Belbertus qui Pi6lhwine fuccefferat, apud Eboracum confecratus eft.''
Aldulfus, Kinulfus'' et Ecga, duces E'Selredi regis, ipfo praecipiente
fraudulenter occifi funt ab Adelbaldo et Heardberto principibus, iij. kal-
endas 06lobris [Sep. 29].
[Obiit Hed rex Scottorum, cui fucceffit Fergus filius ejus].
Anno Dcc.lxxviij. Adelbaldus et Heardbertus duces EBelredi regis
Northumbriae rebellantes domino fuo, occiderunt Aldulfum filium Bos
primatem exercitus apud Kingefcliue,y et poftea occiderunt Kinulfum et
Ecgan ejufdem regis duces apud Hylatymum.' Unde rex a facie eorum
fugit et illi conftituerunt regem pro eo Alfwoldum Ofulfi regis filium.
Anno Dcc.lxxix. EBelredo expulfo Alfuuodus fufcepit regnum Nor-
thumbriae.'
Anno Dcc.lxxx. Ofbaldus et Ethelardus duces, congregato exercitu,
Beam patricium regis Alfwoldi in Seletune** fuccenderunt, ix. kalendas
Januarii [Dec. 24].
Albertus archiepifcopus migravit ad Chriftum, quo adhuc vivente
Eanbaldus ordinatus eft, et ipfo anno pallium fibi diredlum fufcepit.
Kiniuulfus epifcopus*^ reliftis curis fecularibus, Higbaldo commifit
epifcopatum.
[Obiit Fergus rex Scottorum, cui fucceffit Seluand filius ejus.]
Anno Dcc.lxxxj. Alchmundus Haguftaldenfis epifcopus ad Chriftum
tranfiit, vij. idus Septembris, [Sep. 7]» cui fucceffit Tylbertus."*
Anno Dcc.lxxxij. fuit concilium apud Acle.*
* Upon the 19th of September, 777. S, Dunelm. col. 108. The text agrees with the Sax.
Chron. ^ Bynsin-tun, Benesingtun, Sax. Chron, now Bensington, in Oxfordshire ; or Ben-
nington, in Hertfordshire. ^ Upon the 15th of June 777. Sax. Chron, MS. Laud ^ ^'-
tBcon places this event in the following year. ' Cininges-clife, Sax. Ckron. The locality b
uncertain. * Helathym, Sax. Chron. Perhaps Ellerton, in Yorkshire. (4) * A repeti-
tion, from Simeon^ of what had been detailed from the Sax. Chron. ^ Silton, in Yorkshire.
• Of Undisfem. Cf. Sax. Ckron. an. 782. •* Upon the 2d of October. Chron. Sax., at Wul-
feswille. S. Dunelm. col. 110. Ric. Hagust. col. 198. * According to Speiman, this was in
Durham. Concilia i. 305.
B
Digitized by
Google
10 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 783.
Anno Dcc.lxxxiij. Werburga quondam regina Merciorum, tunc vero
abbatifla, defun6ta eft.
Eodem anno, Kiniuulfus epifcopus, de quo fupra diximus, feliciter
obiit.
Anno Dcc.lxxxiiij. Kineuulfus^ rex Weftfaxonum occiditur a Kinebardo
fratre Sigeberti, quia rex ftatuerat eum exulare.
Anno Dcc.lxxxv. Kineuulfo fucceffit Brichtricus.
Anno Dcc.lxxxvj. Bothwinus venerabilis abbas Ripenfis beato fine qui-
evit, cui fucceffit Albertus.
Eodem anno, Aldulfus confecratur epifcopus ab Eanbaldo archiepif-
copo, Tylberto et Higbaldo praefulibus, apud Corebrigiam,^ multifque
muneribus ditatus ad fuam secclefiam eft remiffiis.
Rachtrida^ quoque regina, tunc abbatifla, obiit.
Kinehardus^ in ultionem domini fui Kineuulfi regis, ab Ofredo rege
iQterfe6lus eft.
Adrianus papa legatos in Britanniam direxit, ut fidem catholicam in- foi. s.
novarent et confirmarent, qui honorifice recepti funt et remiffi.
Anno Dcc.lxxxvij. fynodus congregata eft in Pincanhale.'
Albertus abbas Ripenfis migravit ad Chriftum, pro quo Sigredus or-
dinatus eft.
Anno Dcc.lxxxviij. Elfwaldus rex innocenter necatus eft ab ejus patri-
cio, Sigan^ nomine, et corpus ipfius in Haguftaldenfi aecclefia fepultum ;
in* loco autem interfe6lionis ejus coelitus emifiTa lux videbatur. Con-
ftructa eft ibidem secclefia in honore fan6torum Ofwaldi™ et Cuthberti
confervata. Succeffit ei Ofredus nepos ipfius.
Anno Dcc.lxxxix. Ofredus proditione fuorum a regno fugatus eft.
Anno Dcc.xc. Ethelredus rex filius Moll de exilio liberatus efl^ et regno
fuo reftitutus, qui Eardulfum ducem capiens et ad Ripum producens, ibi
' See the year 756. ' Corbridge, in Northumberland. * Ricthrjth, S. Dunelm. col.
110. * Such is the reading of the MS. supported hy Shneon, col. 110, 114, and by the Sax.
Cknm, SpelnuM conjectures that it may be Finchale, near Durham ; -which receives -weight from
the Phincanhal of Hoveden, See Concilia i. 304. It was held upon the 2d of September. S.
Dunelm, col. 110. ^ Siga? ^ He was slain at Sythlechester, near the Roman wall,
upon the 23d of September. S. Dunelm, col. 110. " Bic. liagust coll. 294, 295. S. Dun-
dm, col 111.
Digitized by
Google
A.D. 790. CHRONICA DE MAILROS. 11
eum occidit extra portam monaflerii; delato autem corpore ipfius in
eecciefiam, et pfallentibus circa eum et pro eo fratribus, poft mediam
no^m vivus inventus ell.
Badulfiis,'' ad Candidam Cafam ordinatur epifcopus.
Anno Dcc.xcj. rex Ethredus,® filios Elfwadi regis JE\{ et Elwinum,
ab Eboraco vi abilra6tos miferabiliter peremit in Wonwaldremere.
Lambertus archiepifcopus Dorovernenfis migravit ad Chriftum, cui
fucceffit Ethelredus®® Ludenfis monaflerii abbas.
Anno Dcc.xcij. Ofredus de exilio cum exercitu rediit, quo eum defe-
rcnte captus occiditurP jufTu Ethelredi regis, et fepelitur apud Tynemu-
tham.
Ethelredus rex accepit Elfledam reginam Oflfee*^ Merciorum regis.'
Anno Dcc.xciij. vifi funt in aere flammei dracones, quod fignum duce
peiles fubfecutae funt, prius intolerabilis fames, deinde fevicia gentis
paganorum et Norwageniium, qui eodem anno Lindiffamenfe" monaile-
rium deflruentes monachos occiderunt et Northumbriam miferabili ilrage
percuflerunt.
Eodem anno, Sigga^ dux qui Elfwaldum regem ocdderat, propria fed
profana morte pepit.
Anno Dcc.xciiij. Northumbri occiderunt regem fuum EtSelredum fili-
um Moll."
CKbaldus vero patricius in regnum elatus, poft xxvij. dies a regno ex-
pellitur; qui fufcepto relligionis habitu poilea fa6lus eft abbas. Ear-
nulfiis vero filius Eamulfi,^ qui ut fupra^ diximus, poft occifionem re-
vixit, de exilio revocatus, rex eft conftitutus.*
Egfridus rex Cantis obiit, cui fucceffit Eadbrich Pren.
° Baldwulf, Soup, Ckron, Beaduulfos, Flor, of Wore,; he was consecrated upon the 17th of
July, at a place called Hearrahaleh. Sax. Ckron. on. 791, S, Dunelm, col. 111. ** Ethelre-
dus. S, Ihmelm, col. Ill; see the ensuing year, where it is correctly written. *** Ethelher-
dus. S, Dunelm, col. HI. 'At Aynburg. upon the 14th of September. Sax, Ckron, and
S, Dunelm, col. 112. ' Filiam Oflfe. S, Dunelm, col. 112. ' Upon the 29th of Septem-
ber. Sax. Chron. * Upon the 8th of January. Sax. Chron. * Upon the 22d of Fe-
bruary. Sax, Chron, ; his body was conreyed to Lindisfarne upon the 22d of April. S, Dunehn,
col. 112. "* Upon the 19th of April. Sax, Chron, Simeon places this upon the 18th of
April 796. ^ EarduW. S, Dunelm. col. 113. ^ Sec the year 790. ' At York,
upon the 26th of May. S, Dunelm. 1 13.
Digitized by
Google
12 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 794.
Papa Adrianus fullcvatus eft ad celi manfionem, cui Leo* fucceflit.
Gens praedidta paganorum monafterium regis Egfridi apud Done-
mutbam^ fpoliaverunt, nee impune : nam beati Cuthberti meritis quidam
eorum fiint occifi, quidam naufragati, quidam viventes capti et mox ad
litus interfe6li.
Anno Dce.xev, rex Francorum Carolus Hunorum fibi gentem fubji-
ciens, fugato eorum principe et exercitu fuperato, fpolio pauperibus et
aecclefis divifit, id eft, de auro et argento onera plauftrorum xv, quorum
fingula bis bini trahebant boves.
Anno Dccxcvj, Offa rex Merciorum qui vallum* magnum a mari uf-
que ad mare fecerat, poftquam xxxix. annis regnaverat, defun6tus eft ;
cui fuccedens filius fuus Egfridus** poft v, menfis obiit ; deinde Cenwlfus
regnum fufcepit, et xxvj. annis pacifice tenuit, ifte eft etiam pater Kenel-
mi martyris.
Eanbaldus archiepifcopus Eboracenfis obiit ; cui fucceffit alter Ean-
baldus, ordinantibus cum epifcopis E^elberto, Higbaldo, Badulfo.
Anno Dcc.xcvij. E^elbertus* epifcopus defun6lus eft, et in fua, id eft
Haguftaldenfi aecclefia fepultus ; cui fucceffit Headredus/
Romania amputaverunt linguam Leoni papse et oculos eruerunt, et eum
a fede apoftolica fugaverunt; fed ipfe per virtutem Dei iterum et loqui
potuit et in fede apoftolica reftitutus eft.
Anno Dcc.xcviij. interfedlores Ethelredi regis cum duce Wada bellum
inierunt contra Eardulfum E^elredi fucceflbrem apud Billingahoh juxta
Waleleie, in quo multi ceciderunt; fed duce Wada in fugam verfo,
vidloriam habuit Eardulfus.
Lundonia repentinoignecum magna hominum multitudineconfumtaeft.
Cenwlf rex Merciorum Kentenfes praedatione crudeliffima vaftavit,
regemque illorum comprehendens et dehoneftans, fuo regnum ipfius ad-
jecit, quod de eo Cuthredus tunc fufcepit tenendum. ^^,1 3 ^
(5) • He died upon the 26th of December. ** Now Tynmouth, in Northumberland.
* See S. Dunelm. col. 118. * Ecgfreth, Ecgferth. Sax, Ckran. an. 794. * Formerly
bishop of Whithem, or Candida Casa. See Ric.Hagutt, col. 299. ' He was ordained upon
the 30th of October. Ric.HaguH. col. 299. ' Our chronicle here returns to the computa-
tation of the Saxon Annals, from which it had deviated. S, Dunelm, places this event in 799.
col. 116.
Digitized by
Google
A.D. 798. CHRONICA DE MAILROS. 13
Congregata eft fynodus apud Pinkenhalhe,** praefidente Eanbaldo
archiepifcopo.
Anno Dcc.xcix. Brorda princeps Merciorum, qui et Hildegils vocaba-
tur, obiit.
Abbas quidem nomine Mora a Tilthegno' praefe6lo fuo lugubri morte
interemtus eft.
Moll quoque dux juiTu Eardulfi regis occiditur.
Aldredus dux, interfe6lor E^elredi regis, in ultionem domini fui occidi-
tur a Thormundo^ duce.
Osbaldus quondam dux et patricius et ad tempus rex, jam vero abbas,
obiit, fepultus Eboraci in aecclefia.
Anno Dccc. Headredus Haguftaldenfis aecclefiae praeful obiit, cui fuc-
ceffit Eanbertus.'
Alchmundus, qui fuerat ante ElSeldredum, filius Aldredi™ regis, a tu-
toribus Eardulfi regis comprehenfus, ejus juffione occiditur.
Ventus validiflimus urbes et villas perplures fubvertit, et arbores radi-
citus evulfit ix. kalfendas Januarii [Dec. 24]; mare fuos terminos tranf-
greditur, pecora quoque magna peftis involvit.
Rex Karolus imperatoria fretus majeftate, Romanos qui Leonem pa-
pam dehoneftaverant morti addixit, fed precibus ejufdem papae mortem
indulfit eofque in exilium trufit.
Anno Dccc.i. Edwinus qui et Eda," quondam dux Norhumbrorum jam
tunc abbas, feliciter obiit, xviij. kalendas Februarii [Jan. 15], fepultus
in secclefia fua apud Geinforda.®
Eardulfus Northumbrormn rex et Kinewlfus Merciorum ad bellandum
converunt, fed epifcoporum ac principum confilio pacem inter fe jurejur-
ando confirmaverunt, quamdiu viverent tenendam.
Anno Dccc.ii. Brichtricus rex occidentalium veneno interiit, quod ei
EadburgaP regina, Ofiae regis filia, bonorum femper accufatrix, alteri pa-
ratum et datum porrexit. Quae mare tranfiens cum innumerabilibus
** See the year 787, note S aodi^. Dunelm. col. 114. * Atilthegno. S, Dunelm. coL 115.
^ Thorhtmundo. S, Dunelm. col. 116. ^ Ric.Hdgusi, col. 299. S, Dunelm, col. UG.
* Alcredi. S. Dunelm. col. 116. *" Eda dictus est. S, Dunelm. col. 116. "* Gegen-
fbrda. S. Dunelm. col. 116. ' See the history of Eadburga, at some length in S. Dunelm.
col. 123.
Digitized by
Google
14 CHRONICA DE MAILROS- A.D. 802.
thefauris miinera obtulit regi Karolo ; cui rex, <* Optio tibi datur eligen-
di quern volueris, aut me aut filium," at ilia cum eflet venerea, filium
elegit, eo quod junior erat ; et fie utroque caruit. Rex autem dedit illi
monaflerium, in quo fandlimonialium fumpto habitu fub fpecie hypocri-
fina latebat, et a quodam proprise gentis ignobili viro confluprata, et
deprehenfa, atque a monaflerio, prsecepto regis, eje^, deinceps per
vicos et caflella mendicans, in Pavia miferabiliter obiit.
Brichtrico autem fucceffit Egbertus regali profapia oriundus.
Anno Dccc.iij.
Anno Dccc.iiij. [obiit Seluad rex Scottorum, cui fucceffit Eokal vene-
nofus.]
Anno Dccc.v. deceffit Adelhardus Cantuarienfis archiepifcopus, cui
fucceffit Wiffiredus.
Anno Dccc.yj. Eardulfus rex Norhumbronim a fuis fugatus eft, et de-
inceps rege diu carebat.
Anno Dccc.vij, Cuthredus rex Cantiae qui Egfrido fuccefferat obiit, et
ei fucceffit Baldredus.
Anno Dccc.viij.
Anno Dccc.ix.
Anno Dccc.x.
Anno Dcccxj,
Anno Dccc.xij.
Anno Dccaxiij. Karolus magnus rex Francorum deceffit,*) cui fucceffit
Ludovicus^ filius ejus.
Anno Dccc.xiiij. Egbertus rex occidentalium Saxonum predavit in reg-
nis aliorum ab oriente ufque in occidentem, nee fiiit qui refifteret.
Anno Dccc.xv. fanctus Leo migravit e feculo, cui Stephanus fucceffit.
Anno Dcccxvj.
Anno Dccc.vij. Aichftanus fufcepit epifcopatum Scirebumenfis apcde-
iue, quam rexit annis l.
Anno Dccc.xviij.
Aimo Dccc.xix.
*^ Charlemagne died upon the 28th of January, 814. Ile7umU,p, 47, Veiiey, \. 488. ^ Louu
the First, sumamed " le Dcbonnaire.** Hetiatdt^ p. 52.
Digitized by
Google
A.D. 820- CHRONICA DE MAILROS. 15
Anno DCCC.XX.
Anno Dccc. xxj. Cenwlf rex Merciorum obiit, cui Ceolwlfus fucceffit.
Anno Dccc.xxij,
foi. 4. Anno Dccc.xxiij. Ceolwlfus regnum Merciorum amifit quod ei Beor-
nulfus diripuit.
Anno Dccc.xxiiij. Eflangli occiderunt Beomulfum regem Merciorum
in prelio, cui fucceffit Luceden.
Eodem anno maximum prelium fuit inter Britones et gentem Dauene-
fcire apud Gauelforde.*
Egbertus rex Weflfaxonum fugavit Baldredum regem Cantise, et obti-
nuit regnum ejus.
Anno DCCC.XXV. Luceden rex Merciorum occifus eft, et quinque con-
futes ejus cum eo. Wilac^ fucceffit.
Anno Dccc.xxvj.
Anno Dccc.xxvij. Egbertus rex occidentalium Saxonum fugavit Wilac
regem Merciorum, et obtinuit regnum ejus.
Anno Dccc.xxviij. rex Egbertus motus pietate, Wilac reg? Merciam
conceffit tenere de fe.
Quo anno, idem rex Egbertus fibi Nordwalanos armatse manus poten-
tia fubjugavit.
Anno Dccc.xxix. Wlfredo archiepifcopo Cantuafienfi^ defun£lo Ce-
olnothus^ fucceffit.
Anno Dccc.xxx.
Anno DCCC.XXXJ.
Anno Dcccxxxij. Daci redierunt in Angliam, et predaverunt Pefeige.^
Anno Dccc.xxxiij. advecti funt Dani cum xxxv. puppibus magnis apud
Karrum,^^ contra quos pugnavit Egbertus rex, fed prevalentibus eis pe-
rierunt ex parte Egberti epifcopi duo Herefridus' et Wigfridus, et duo
duces Dudda et Ofinodus.
Anno Dccc.xxxiiij. venit navalis exercitus Danorum in Weftwaliam,
* According to GUuon^ this is Camelford, fonnerly Gaffelfbrd, in Cornwall. * Wifjiaf.
tSbdr. Ckrott, " Cantuariensi ? ^ The Chronicle omits to notice Feologild, who was elected
on the 25th of April, and died upon the 30th of August. Sax. Chron. ' Sceapige,
iSur. Chnm, : now Shepey, in Kent. ^ Now Charmouth, in Dorsetshire. * Hereferth
and Wigen, Sax. Chnm.; but the Load and CUt. MSS. have Wigferth, and such seems to
bare been the reading of the copy employed in the formation of the text of our Chronicle.
Digitized by
Google
16 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 834.
quibus aflbciati Walani, pugnaverunt contra Egbertum* fed contriti funt
ab eo apud Hengeftefdune.**
[Obiit Eokal rex Scotorum, cui fucceffit Dungal filius ejus.]
Anno Dccc.xxxv.
Anno Dccc.xxxvj.
Anno Dccc.xxxvij.
Anno Dccc.xxxviij. Egbertus*^ rex Weftfaxonum, et jam monarcha to-
tiiis Angliae decefGt.
Anno Dccc.xxxix. ASeuulfus filius Egbert! fufcepit regnum Weftfaxo-
num, et alter frater ejus A^elftanus regnum Cantiae.^
Eodem anno, ABelwlfus pugnans contra Danos in una parte regni fui,
mifit Wlfardum confulem contra eos, qui cum xxxiij*****. navibus apud
Hamtonam appulerant, qui et victoriam habuit. Mifit etiam E^elelmum
contra alios apud Port, qui ab eis occifus eft.
Anno Dccc.xl. Heredbertus® conful pugnavit contra Danos apud
Merfcware,^ a quibus ibidem occifus eft ; eodem anno ftragem magnam
fecerunt Dani in Cantia et Mercia et Eftanglia.
Anno Dccc.xli. Dani predaverunt circa Cantuariam et Roueceftriam
et Lundonias.*
Eodem^ anno, Ludouicus rex Francorum Karoli magni filius et fuccef
for obiit, cui fucceffit Karolus Calvus filius ejus.
[Obiit Dungal rex Scottorum, Alpinus filius Eokal ei fucceffit.]
Anno Dccc.xlij.
Anno Dccc.xliij. Adeuulfus** rex cum parte exercitus fui quem per mul-
ta loca diviferat, pugnavit contra eos qui appulerant, ut fupra diximus,
apud Karrum, fed illi victores extiterunt.
[Obiit Elpinus rex Scottorum, cui fucceffit Kined filius ejus.]
Anno Dccc.xliv.
(6) ' King of the West Saxons. *» Now Ilengston-hill, in Cornwall. * In 836.
according to the Sax. Cknm. ^ The Sax. Chron. places these accessions in 836 ; and makes
Athelston the son, not the brother, of Athewolf. * Hercbryht. Sax. Chron. an. 838.
^ This name, I presume, proceeds from a misapprehension of the original text of the Sax. Chron.
whence the event is detailed. '* Her Herebr}'ht ealder-mon wses of-slegen from haethenum mon-
num on Mersc-warum," which should be translated, now Herebryht [the] leader was slain bj
the Pagans amongst the inhabitants of Mercia. ' Louis le Debonnaire died upon the 23d
of June, 840. HenauU, ^. 5Z. »» iEthelwulf. Aw. Cfewi. an. 840.
Digitized by
Google
A.D. 846. CHRONICA DE MAILROS. 17
Aiino Dccc.xlv.
Anno Dccc.xlvi.
Anno Dcccxlvij. Alcftanus venerabilis epifcopus cum Sumerfetis et
dux Ofredus^ cum Dorfetb contra Danos pugnantes optinuerunt vi^o-
riam apud Pedredefmiri5e>
Anno Dccc.xlviij.
Anno Dccc.xlix, ABelwlfo regi nafcitur filius Elfredus in Berrocfcire,
matre nobili et religiofa Olburga famofi^ Oflaci pincemae regis Adelwlfi.
ibi. 4. b. Anno DCCC,1. .
Anno Docc.li. Georl Domnania"' comes pugnavit contra Danos apud
Wincanbeorh," et vicit; magnus Danorum exercitus cum ccc^.l. navibus
appulerant in Tamefemutham» et Cantuariam vaflaverunt, et Brichtwlfum
regem Merciorum, qui cum exercitu fuo contra illos ad pugnam venerat,
in fugam verterunt ; quod audie^s Athewlfus® rex, congregato exercitu
cum filio fuo ASelbaldo in loco qui Aclea^ dicitur, eis occurrit et pug-
nans fuperayit.
Anno Dccc.lij. rex Merciorum Bertalfus deceflit, cui fucceffit Burchre-
dus.
Ipfo anno rex AtSelilanus Cantuariorum frater Athelwlfi, et comes vel
dux Alchere paganorum exercitum fuperantes, apud Sandicum de navi-
bus eorum ix, rapuerunt.
Anno Dccc.liij. Burchredus rex Merciorum, fuffultus auxilio regis
AtJelwlfi Weilfaxonum, mediterraneos Britones, id eft Walenfes, fuae di-
cioni fubegit.
AVelwlfus mifit Alueredum filium fuum Leoni pape confecrandum in
regem, qui eum loco filii fufcepit et unxit.
Anno Dccc.liiij. dux Alchere cum Kentenfibus et Huda dux cum Sud-
rienfibus pugnantes contra paganos apud infulam^ occiii funt.
Eardulfus^ fufcepit epifcopatum Lindiffamenfem.
* Osric, Sax, Ckron, ^ The mouth of the river Parrot, in Somersetshire. ^ Filia &-
mosi ? See S, Dunelm, col. 119. "* It is probable that thb title proceeds from the observa-
tion of the Sax, Ckron, that Ceorl and the men of Devonshire, " Defena scyre/* fought with the
Danes. ° Wicgan-beorche, Sax, Chron,, now Wenburgh, in Devonshire. ** iEthelwulf,
Sax, Ckron. " Okeley, in Surrey. ** Thanet, according to the Sax, Ckron., under the
year 753. ' See S. Dunelm, p. 89, and col. 121.
C
Digitized by
Google
18 CHRONICA D^ MAILROS- A.D, 854.
Burchredus accepit filiam ABelwlfi,
Wlfere fa6lus eft archiepifcopus Eboracenfium.
Anno Dccc.lv. rex AlSewlfus decima parte regni fui Dei SBCclefiis data,
Romam profe6tus, ibi anno uno moratus eft, et filius ejus Alueredus cum
eo. Unde rediens filiam Karoli Calvi regis Francorum Juditham* ac-
cepit in uxorem.
Anno Dccc.lvj.
Anno Dccc.lvij.
Anno Dccc.lviij. defuncto rege Weftfaxonum Athewlfo, Adelboldus
filius ejus regnum fufcipiens, uxorem patris fui, infami fcelere, duxit in
conjugem* Juditham Caroli filiam.
Anno Dccc.lix. fandlus Aedmundus orientalium Anglorum fufcepit reg-
num.
[Obiit Kinedus rex Scotorum," cui fucceffit Dovenaldus.]
Anno Dccc.lx. rex AtSelbaldus obiit, cui fucceffit AVelbertus, qui etiam
poft mortem AdeUlani patrui fui regnum acceperat Cantiae et SudrisB et
Subfaxonise.
Anno Dccc.lxj.
Anno Dccc.lxij.
Anno Dccc.lxiij. fan6tus Suithunus Wintonienfis epifcopus coelos pe-
tiit."
[Obiit Dovenaldus rex Scotorum.]
Anno Dccc.lxiiij. ESelbertus rex Weftfaxoniae et Cantiae obiit,'^ cui
fuccefilt EtSelredus frater ejus.
Anno Dccc.lxv. paganorum exercitus quo duces erant Iwarus et Hub-
ba venit in Angliam, et perendinaverunt in Eftanglia.
Anno Dccc.lxvj. exercitus paganorum quem Iwarus et Hubba rexe-
runt, venit Eboracum.
Norhumbri autem regem fuum Ofljrich abjecerant, et alium degene-
rem acceperant qui vocabatur JEWsl.
• The Sax, Chron. calls her Leothite ; but she was in reality Judith, daughter of Charles le
Chauve. See further, under the year 858. * The marriage was not consummated, in con-
sequence of the youth of Adelbold. Judith married for her third husband, Baldwin the First,
Earl of Flanders. Chanireu, i. cxxvj. " In 861, according to the Sax, Chron, ' The
Sax. Chron, places this in 866.
Digitized by
Google
A.D. 867. CHRONICA DE MAILROS. 19
Anno Dccc.lxvij, Ofbrich etiEUa propter communem utilitatem pacifi-
cati,' Eboracum adeunt, fradloque muro irruentes in paganos occifi funt
ambo reges, et innumera fuorum multitudo cum eis, refidui vero pacem
fecerunt cum eis, Illi autem, fcilicet Dani, fub uno dominio fecerunt
Egbertum regem fuper Norhumbros.
Eodem anno, Alchftan epifcopus Scireburaenfis obiit.
Anno Dccc.lxviij. cometis vifa eft.
Iwarus et Hubba de Norhumbria veniunt Snotingaham,^ quibus refti-
tit rex Merciorum Burchredus, fuffultus auxilio regis EBelredi et Alue-
redi fratris ejus.
Alueredus accepit uxorem filiam E'Selredi** comitis Gainorum cogno-
mento Magni, et Eadburgse quad erat de regali progenie Merciorum.
Anno Dccc.lxix. Iwarus et Hubba redeunt in Northumbrian debachan-
tes et perdentes plurimos.
Anno Dccclxx. Iwarus et Hubba cum multis Danorum milibus Eftan-
foi. 5. gliam veniunt, et fandlum Eadmundum occidunt et cum illo Humbertum
epifcopum.
Ceohiothus Cantuarienfis epifcopus obiit, cui fucceffit E'Selredus.
Anno Dccc.lxxj. venit paganorum exercitus in Uueftfaxoniam, ufque ad
Redingum,^ quorum duces fuerunt duo reges Bafrechg et Haldene. Qui-
bus occurrens comes Bearrocceniis ElSelwlfus occidit comitem unum Syd-
roc fenem apud Englefeld; poft iiij^^. dies rex AtSelredus affuit cum Alue-
redo fratre fuo, commiflbque proelio multi ex utraque parte corruerunt, ubi
et prsBfatus comes ABelwlfus occubuit. Item poft iiij®'. dies rex ABelre-
dus et Alueredus frater ejus pugnaverunt contra eos apud iEflendun.^
Pagani vero fecerunt duas turmas, unam rexerunt duo prsedicti reges, al-
teram vero univerfi comites : tunc ASelredus diviso exercitu fuo in duas
partes, cum una congreflus eft contra duos reges, et unum occidit, fcili-
cet Bafrech,® Alueredus vero cum altera parte pugnavit contra comites
^ See S. Dunelm, p. 92. * Upon the 2l8t of March. S, Dunelm. col. 142. and p. 93.
(7) * Now Nottingham. See S, Dunelm. col. 123, ^ Ealswitha. ^ See S. Dunelm, col.
124. ^ iGscesdune, Sax.Ckron,; Etscesdun, S, Dunelm, coL 125. Now Aston, near Wal-
lingford, in Berkshire ; or Ashendon, in Buckinghamshire. * Bersecg, S, Dunelm. col.
126 ; Beicgsecg, p. 92 ; Bagssc, Bachsecg, Basecg, Sax. Chron. These variations seem to point
out the original to haye been Berserk, a term employed by the Scandinavians to denote a cham-
Digitized by
Google
20 CHRONICA DE MAILROS- A.D. 871.
et occidit iiij^. Sydroc^ juvenem, Ofbemum, Freanam> Haroldum. Item
poll dies paucos congreffi funt apud Bafingum^ et Daci vicerant, ubi cor-
niit Alchmundus^ epifcopus. Item proelium habuerunt apud Redin-
gmn.
Foil hfiBc obiit rex EtSelredus, cui fucceffit frater suus Alueredus, cui
uxor fua Elfwitha duos filios Edwardum et Agelwardum genuit, et tres
filias ElfletSam, ESelgiuam et ElfVritham. Expleto autem menfe pug-
navit contra paganos apud Wiltonam, fed Daci vicenmt quia multi erant
et Angli pauci, erant enim mnltis proeliis vexati, in quibus ceciderunt ex
paganis rex unus et novem comites.'
Anno Dccc.lxxij. Alchwinus Wictiorum epifcopus obiit, cui fucceffit vir
doctiffimus Werefridus,J ordinatus ab Ethredo Cantuarienfi archiepifco-
po: qui juflu regis Alueredi libros Dialogorum beati Gregorii de latini-
tate tranftulit in linguam Saxonicam.
£a tempeftate Norhumbri regem fuum Egbertum et Wlfere archiepif-
copum expulerunt.
Paganorum exercitus a Redingo Lundonias adiit et ibidem hyemavit,
cum quo Mercenfes pacem pepigerunt.
Anno Dccclxxiij. memoratus paganorum exercitus cum rege Haldene
hyemaverunt in Lindiffi apud Torkefeiam>
Egbertus rex Norhumbrorum obiit et Ricfic factus eft rex, et Wlfere
archiepifcopus in fedem fuam receptus eft.
Anno Dccc.lxxiiij. Aldene cum exercitu fuo movens de Lindiffi, in Re-
pedun^ hyemavit, ubi congregati funt ad eum tres alii reges, fcilicet God-
run, Oiketin,™ et Andwen, et expulenmt Burhredum regem de regno
Merciorum, qui Romam pergens ibidem obiit, et in secclefia fan^te Ma-
rm fepultus eft in fcola Saxonum, et commendaverunt Daci regnum
Merciorum Ceolwlfo.
pion, whose valour was believed to proceed from supernatural influence. See Ihre Gloss. Suio-
Goth. i. 172. ' The Sdx. Chron., and Simeom of Durham, assert that two of the name of
Sydroc fell in the action. Sax, Chron. p. 81. S, Dunelm. col. 126. ' Now Basing, in
Hampshire. ^ Heahmund, or Haehmund, according to the Sax, Chron. * See S. Dun-
elm, p. 95. col. 79, 145. J Upon the 7th of June. S, Dunelm. col. 145. * Now Tor-
kesey. * Now Repton, in Derb}'8hire. " Oscytel and Anwind, Sax. Chron, an. 875 ;
Amund, S, Dunelm, col. 145, 127.
Digitized by
Google
A.D. 875- CHRONICA DE MAILROS. 21
Anno Dccc.lxxv. pars exercitus cum Haldene Norhumbriam dominio
fuo fubdentes manebant ibi." Altera pars cum tribus regibus apud
Grantebrige hyemavit.
Alueredus rex navali proelio contra® vij, naves paganorum congrediens,
unam cepit, et ceter» fugenmt.
Eardulfus epifcopus et Edredus abbas corpus fan6ti Cuthberti de
Lindiffamia toUentes, per vij. annos paiGSm? vagabantur.
Anno Dccc.lxxyj, Ricfig rex Norhumbrorum obiit, cui fucceffit Eg-
bertus.
Exercitus trium regum venit ad Werham^ et Weftfaxoniam, cum qui-
bus Alueredus rex pacem pepigit obfidefque accepit : fed ipfi proxima
nodle, foedere dirupto, difcedentes, praedaverunt apud Exanceftre, id eft
Caerwifc/
RoUo paganus, genere Danus, cum fuis Normanniamintravit* et opti-
nuit, qui poftea baptizatus, vocatus eft Rodbertus.
Anno Dccc.lxxvij, navalis exercitus paganorum in mari periit cum
cxx*^.*
Iwarus'' et Haldene cum xx^'aij^'". navibus navigaverunt Douernaniam,
ubi a ministris Alueredi regis necati funt, et cum eis m.cc**.xx**. viri.''
Alter exercitus de Exanceftre adiit Chipenham^ cum mira multitudine
quae nuper venerat de Dacia.
Alueredus vero rex, fugientibus fuis, cum paucis relictus eft et in ne-
moribus fe abfcondebat. Sed tandem oraculo confortatus per beatum^
foi. 5.b. Cuthbertum venit contra inimicos fuos ad locum qui dicitur Ethan-
dun/ et pugnans vicit ; qui metuentes, obfidibus datis, juraverunt fe a
regno exituros, et rex eorum Godrun futurum fe Chriftianum promifit.
Anno Dccc.lxxviij. Grodrun baptizatus eft, quem rex Alueredus de fa-
" Near the Tyne, Sax.Chnm, S, Dunelm, col. 127. ** Sex naves, S, Dunelm. col. 127 ;
but the text is supported by the Sax, Chron. ^ See an interesting account of their wander-
ings in S. Dunehn. p. 96. ^ Warham, in Dorsetshire. ' ** Latine, civitas aquarum."
S. Dunelm. col. 128. cf, col. 145. ' Upon the 16th of December S. Dunelm. col. 145.
^ From a comparison with the Sat. Chron. p. 84, it appears that the word ** navibus" is here omitted.
** Ingware, S. Dunelm. col. 145, 128, which is the correct orthography, the name being compound-
ed of the Scandinavian tmg juvenis, and war vir. ^ Cum mille ducentis viris. S. Dunelm,
col. 128. * Chippenham, in Wiltshire. ' See S. Dunelm. p. 107, col. 128, 14G.
• Now Eddington, in Wiltshire.
Digitized by
Google
22 CHRONICA DE MAILROS- A.D. 878.
cro fonte fufcepit» et dedit ei poflea Eflangliam, in qua fan^us ^dmun-
dus regnaverat ; et vocavit eum Athelftan.
Carolus Calvus * rex Francorum obiit.
Anno Dccc.lxxix, novus paganorum exercitus in Angliam veniens
manfit in Fulenham** juxta fluvium Tamefiae.
[Rex Scotorum Het occiditur,]
Anno Dccc.kxx. Godrun cum fuis inhabitare cepit Eflangliam. Ex-
ercitus qui venerat in Fulenham*^ mare tranfiit, et apud Gant uno anno
permanfit,
Ludovicus** rex Francorum filius Karoli Calvi obiit.
Anno Dccc.lxxxj. idem® exercitus veniens in Franciam bellum intulit
et invenit. His diebus multa Francorum monaileria defolata funt ; nam
et fratres cenobii fan£ti Benedi6ti offa ipfius de tumulo eruentes hue illuc-
que difcurrebant.
Anno Dccc.lxxxij. idem exercitus venit per fluvium Mefe in Franciam,
et ibidem hyemavit.
Rex Alueredus navali prelio naves paganorum vicit, duabus compre-
henfis.
Anno Dccc.lxxxiij. predi£tus exercitus occupans Cundoth/ ibidem
grafiatur per annum unum.
Rex Alueredus, ut fupradidtum efl, occifis Iwar et Haldene, vailatas
Norhumbriae partes cepit incolere. Tunc fan6lus Cuthbertus abbati
Edredo per vifionem affiflens praeceptit ut epifcopo et toti Anglorum et
Danorum genti diceret, quatinus Guthredum filium Ardecnut quem Dani
vendiderant in fervum cuidam viduae apud Witingeham,^ dato redem-
tionis pretio redimerent, et in regem fuper Northumbros levarent ; quod
et fadlum efl, et regnavit super Eboracum ; Egbertus vero ultra Tinam.
(8) ' He died at Brios, on the 5th or 6th of October 877. Felky, ii. 124. Anque^l, i. 372.
^ Now Fulham, in Middlesex. ^ Now Fulham, in Middlesex. ^ Louis the Second, sur-
named Le 6^;ue» or Le Fainean, died at Compile, on the 2d of April, 879. Velleyf ii. 128 ;
Anqueiil, i. 377. * Louis the Third, and his brother Carloman, defeated the Normans, or North-
men, with great slaughter, at Candes, in 879 ; and again at Saucourt, in July 881. L*Art de verif,
i. 560-561 ; VelXey^ i. 140; Anquetil, i. 879. ' Conde sur I'Escaut, in Holland. * Proba-
bly Whittmgham, in the west of Northumberland ; or, perhaps, Whittingham, in Haddingtonshire.
It must liave been a very common local name, expressing simply the abode of the son of an indi-
vidual named White.
Digitized by
Google
A.a883. CHRONICA DE MAILROS- 23
Tunc inftaurata eft fedes in Cuncaceftre^ qu® prius fiierat in Lindif-
farnia.
Anno Dccc.lxxxiiij.^ Marinus papa dona multa inter quseet particulam
ligni crucis Domini, Alueredo regi Anglorum mifit, et pro ejus amore
fcolam Saxonum ab omni tributo et thelone liberavit.
Anno Dccc.lxxxv. fupradi6tus paganorum exercitus divifus eft in duas
partes, quarum una in orientalem feceflit Franciam, altera in Angliam
rediens Roueceftriam'^ obfedit, quam rex Alueredus ab obfidione dejecit.
Mifit rex Alueredus navalem exercitum ad defenfionem Eftangliae, ubi
naves pyratica xvj. invents funt et comprehenfse in Sturemutha.^ Re-
deuntes vero magno exercitui paganorum obviarunt, et cum eis congreffi,
vi6li funt."
Eodem anno Karolus rex Francorum in venatione apri dentibus lace-
ratur, qui Ludovico fratri fuo fuccederat; erat autem pater eorum Lu-
dovicus frater Judithae reginse quam rex ABelwlfus duxerat,"*
Obiit Marinus papa.
Anno Dccclxxxyj. paganonmi exercitus de orientali Francia in occi-
dentalem rediit, et per flumen Secanum** pervenit Parifius, et obfidens
civitatem anno uno nichil praevaluit.
Rex Alueredus Lundoniam obfidens cepit, venientibus ad eum Ang-
lis et fugientibus Dacis, qui EBelredoP Merciorum comiti reftauratam
commendavit civitatem.
Anno Dccc.lxxxvij. paganorum exercitus, Parifius deferens, ivit per
Secanum^ ufque ad Mamam, inde ad Caedzi, ubi per annum graflantes
oftium fluminis loma' intraverunt, ibique per annum magno regionis
dampno morati funt.
^ Chester-le-StreeC, six mfles to the north of Durham. S. Dunelm. col. 147. ' The S^.
Chnm, places this eyent a year sooner ; but Sbnecn informs us, that it took place immediately before
the death of the Pope, which we know happened in 884. The chronology is therefore correct.
^ Rochester. ^ At Harwich. "" He died upon the 6th December, 884. FelUy, i. 160.
" See note K ^ ** Per flumen Sequanse.'* S. Dunelm. col. 150. ^ iCthred. &ix. Ckron, ;
S. Dunelm, col. 148. ; Ethelredo, col. 131. ** " Per Sequanam usque locum qui Caziei
dicitur.'* S. Dunelm. col. 150 ; ** yenit ad Sigene, deinde ad hostium fluminis quod Materre no-
minatur, exhinc ad locum qui CSazendest yilla regia penrenerunt,'* col. 131. Mame is the name of
a riyer in France, and Caedzi is now Chezy ; whence we may conjecture that the reading " Cazen-
dest** is an erroneous one for ** Cazei, id est, yilla," etc. ' lona, Sax. Chnm., S, Dunelm. col.
131. ; lona, col. 150.
Digitized by
Google
24 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 887.
Karolus* rex Francorum ab Ernulfo filio fratris fui de regno expulfus,
poil xl. dies obiit; tunc divifum eft regnum Francorum in partes v.
Idem Ernulfus obtinuit regiones ad orientem Rheni fluminis, Rodulfus
mediterraneum regnum, Odo occidentals Brengar et Wido Longobar-
diam et omnes regiones ex ilia parte montium.
Anno Dccc.lxxxviij. rex Alueredus conftruxit duo monafteria, unum
monachorum in loco qui dicitur Ea^elingeie, alterum fan6timonialum
juxta orientalem portam Scaftefbiri, in quo filiam fuam E^elgiuam ab-
batiflam conftituit.
Anno Dccc.lxxxix. EBelredus" Cantuarienfis archiepifcopus obiit, cui
fucceflit Plegmundus.
Anno Dccc^xc. foi. 6.
Anno Dccc.xcj. Godrun Athelftan'^ rex Eftanglorum obiit.
Anno Dccc.xcij. Wlfere'^ archiepifcopus Eboracenfis obiit anno prae-
fulatus fui xxxix.
Anno Dccc.xciij. rex paganus Hefteng cumlxxx. parionibus,^ id eft na-
vibus, intravit oftium Tamenfis flumenis, et edificavit fibi munitionem
apud Middeltune.*
Anno Dccc.xciiij. Guthredus rex Northumbrorum obiit.
Anno Dccc.xcv.
Anno Dccc.xcvj.
Anno Dccc.xcvij. paganorum exercitus fabricatis navibus longis et fee-
leribus,* praedam agentes circa ripas maris terram Weftfaxonum graviter
vexabant ; adverfum quas rex Alueredus alias multo longiores et altio-
res fabricari fecit, quibus in mare miffis, capiuntur hoftium naves xx. et
homines occiduntur.
Anno Dccc.xcviij. RoUo primus Normanorum dux Carnotum obfedit,
' Charles-le-Gros was deposed on the 1 1th of November, 886, by Eudes or Otho, sod of Robert-
le-Fort ; died in 888. ^ According to Gervase, Ethelred died in 893 ; and Plegmund was not
elected till after an interval of two years. X Scr^t. col. 1643. The Sas. Chron. places the obit
in 888, and the accession in 890. * Healstan. S, Dunehn, col. 150; Ethelstan, coL 133,
Sax. Chron. p. 9a " SeeStitbhs, Act. Pont. Eborac. col. 1698. ' Myoparonibus ?
Flor. Wore, and Hoveden read •* cum Ixxx. paronibus ;" but Mat. Westm. has " cum Ixxx navi-
bus." The Sax. Chron. corrects the text by reading " mid Ixxx scipum." * Now Middle -
ton, in Essex. (9) • Celeribus *?
Digitized by
Google
A.D. 898. CHRONICA DE MAILROS. 25
fed epifcopus ejufdem urbis Walzenlinus** exiens et tunicam fandlae Ma-
ria in manibus ferens, Rollone fugato, civitatem liberavit.
Anno Dccc.xcix.
Anno Dcccc, EBelbaldus Eboracenfis archiepifcopus ordinatur.
Anno Dcccc.i. rex Alueredug anno regni fui xxx, obiit v. kalendas No-
vembris,*^ et Wintoniae fepelitur, huic fucceflit Edwardus filius ejus cogno-
mento Senior, vir flrenuus, qui de manibus Danorum, Eflfaxoniam, Eflan-
gliam, Merciseque provincias quam plures potenter extorfit ; hujus frater
Athelwoldus contra voluntemf regis et populi accepit uxorem quandam
facratam virginem, et tenuit Winbumam contra regem. Sed inde fuga-
, tus receflit Norhumbriam et ibi rex et princeps regum eorum factus eft.
Habuit etiam rex Edwardus iiij**'. filios ; ex Eguinna muliere nobiliiffima
primogenitum fuum A^elftanum ; ex regina vero Edgiua Edwinum, Ed-
mundum, Edredum ; Quatuor quoque filias, Eadburgam virginem et ali-
am uxorem Ottonis imperatoris Roma,** tertiam vero uxorem Karoli® re-
gis Francorum, et quartam, uxorem Sihtrici regis Norhumbrorum.
Hoc anno Eamulfus^ epifcopus Lindiffarnenfis obiit, cui Cuthredus
fucceflit.
Anno Dcccc.ij.
Anno Dcccc.iij. fandlus prefl)yter Grimbaldus^et magifi^er Alueredi re-
gis, et venerabilis de Scotia Virgilius** abbas, et ftrenuus comes Athulfus
frater Elfwithae reginae uxoris Alueredi regis, obierunt.
Anno Dcccc.iiij.* Kentenfes cum multitudine Danicorum pyratarum
pugnantes apud Holme^ victores extiterunt.
Anno Dcccc.v. luna obfcurata eft horribiliter.*
^ Waltelino, S, Dunelm, col. 151. *= Upon the 27th of October. The Sax.Ckron,
says that Ring Alfred the Great died six nights before the feast of AU-Saints, which is celebrated
upon the 1st of November. f Voluntatero ? ^ Romani ? His daughter Edith, in 930,
was married to Otho the Great, Emperor of the Romans. L*ArL vii. 303, 8to. * Charles the
Third, surnamed the simple, married Ogira, by whom he had Louis d* Outremer. Chantrcau i.
cxxix. ' Eardulf, according to S. Dunelm. p. 125 ; but according to the same author, coll.
133, 152, this obit happened in 899. ' Grimbaldus magister? See S, Dunelm, col. 152.
He died upon the 8th of July. Sax. Ckron. ^ See Sax, Chron, p. 100, S, Dunelm, col. 152.
* The Sax. Chron, places this event under the year 902, but Flor, Wore, and S. Dunelm, support
the text. ^ Perhaps Holme- wood, in Sussex. ^ In this year there was only a partial
eclipse of the moon.
D
Digitized by
Google
26 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 905.
Chrifti famula Elfwitha regina deceffit, quae monaflerium fan6limoni-
alium conftruxit Wintoniae. .
Anno Dcccc.vj. paganorum exercitus pacem fecit cum rege Edwardo.
RoUo qui et Rodbertus primus dux Normanorum deceffit, cui filius
fuus Willelmus Longa fpata fucceffit.
Cometis vifa eft.
Anno Dcccc.vij.
Anno Dcccc.viij. Kaer legion, que nunc Legaceftria™ dicitur, juffu re-
gis Edw&rdi reftaurata eft.
[Eodem anno, periit Dofnaldus rex Scottorum.]
Anno Dcccc.ix.
Anno Dcccc.x. oifa fan£li Ofwaldi regis et martyris de BarQeneia in
Merciam tranflata funt.
Anno Dcccc.xj. in provincia Stanfordenfin, in loco qui diciturTotenhale,
inter Anglos et Danos infigne proelium habetur, et tandem Angli vidto-
ria potiuntur.
Anno Dcccc.xij. EtSelredus dux Merciorum obiit, poft quem uxor ejus
iElfleda filia regis Alueredi regnum rexit Merciorum.
Anno Dcccc.xiij. iElfleda Merciorum domina condruxit burgum ad
Scoriate."
Armo Dcccc.xiiij. iElfleda conftruxit Tamewrthe.®
Sihtricus occidit regem Mellum.
Anno DCCCC.XV. Werefridus fan6tus epifcopus Widliorum, id eft foi 6. b.
Wigornie, obiit, cui fucceffit Adelhunus.
Elfleda conftruxit Edeft}iriP et Warewic.
Anno Dcccc.xyj. rex invi6liffimus Edwardus Bedefordam, in^J fuam ac-
cepit in ditionem, urbemque in auftrali parte fluminis Ufae condi praecepit.
Elfleda conftruxit Chirebiri' et Warebiri et Runcouen.
Anno Dcccc.xvij. Elfleda mifit exercitum in Waliam et viAis Walen-
"* Now Leicester. ** Scergate, Sax, Ckron, ; Sceargetc, S. Bunelm. col. 153; Hoveden,
Scoriate, H. Hunt, ; the locality is uncertain. ** Now Tamworth, in Staffordshire.
' Now Eddesbury, in Cheshire. The Sax. Chron, and S, Dunelm, read Eadesbirig. *> Tliis
word is redundant. ' Now Cherbury, in Shropshire ; Wardborow, ia Oxfordshire ; and
Uunikhome, in Cheshire.
Digitized by
Google
A.D. 917. CHRONICA DE MAILROS. 27
fibus fregit Bretallanmere,* ubi capta eft uxor regis Walenfium cum
xxiilj. hominibus et in Merciam du6la.
Anno Dcccc.xviij. Elfleda expugnavit Derebiam et optinuit, ubi iiij°'/
duces fortiffimos amifit.
Anno Dcccc.xix. Elfleda conquifivit Legaceftriam, et poftea obiit"
apud Tamewrthe.
Anno Dcccc.xx. rex Edwardus exheredavit filiam fororis fuse Elfledae,
fcilicet Elfwinnam.^
Ipfo anno rex conftruxit Glademutham.
Rex Sihtricus infregit Devenport.
Karolus* qui et Martellus deftru6lor ecclefiarum, rex Francorum,
filius Ludovici filii Karoli Calvi, obiit.
Anno Dcccc.xxj. rex Scottorum cum tota gente fua, et Reinaldus^
rex Danorum Nprhumbriam incolentium, et rex Sihtricus Edwardo regi
fecerunt hominium.
Anno Dcccc.xxij. rex Egelwardus" frater Edwardi regis obiit.
A'Selhuno* fucceffit Wilfredus.
Anno Dcccc.xxiij.
Anno Dcccc.xxiiij. invi6liffimus rex Anglorum, Danorum, Cumbrorum,
Britonum, Edwardus cognomento Senior obiit, cui fucceffit Athelftan
filius ejus, facratus ab archiepifcopo Dorobernenfi Athelmo.**
Anno Dcccc.xxv. ftrenuus rex ABelftanus dedit fororem fuam Sihtrico
regi Norhumbrorum.
Wigredus epifcopus Lindiffarnenfis confecratur.
• Breccnan-mere, Sax. Chron, ; Brycenanmere, S, Dunelm. col. 153. ; probably Breknock-
mere, situated aboat two miles from Breknock. ' Thirty-four, according to the Sax. Chron.
and S, Dunelm. " Upon the 17th of June, Scue, Chron. ; upon the xix (?) of the calends
of July, S. Dunelm., col. 153. * Elwinnam. S. Dunelm, col. 153. ' A singular mistake
in our chronicler. Charies Martel died upon the 22d of October 741 . L'Art de Verif. i. 550.
' Regnaldus, S. Dumelm. col. 153. In the list of those who are stated by this writer to have
done homage to Edward, is included ** Red Streddedunalorum," a reading apparently incorrect,
but which cannot be verified, as this portion of Simeon's history is printed from an unique MS.,
preserved in Cambridge. It was highly probable, however, that the word has been •' Stred-
cleduualdorum," — ^the Celtic inhabitants of Strath-clyde. The error is one easily incurred in the
transcriptbn of an ancient manuscript. * Clito Ethelwardus, S. Dunelm. col. 154., upon
the IGth of October, id. (10) * Ilwictiorum episcopo, S. Dunelm. col. 154. ^ Ethelmo,
S. DufU'lm. col. 154.
Digitized by
Google
28 CHRONICA. DE MAILROS. A.D. 926.
Anno Dcccc.xxvj. rex Sihtricus obiit, cujus regnum ABelftanus adjecit
imperio fuo, expulfo GutfefSo filio ejus; regem quoque Britonum
Huwal, et regem Scottorum Conftantinum,*' et regem Wentorum Wuer,
proelio vicit et fugavit ; qui pacem ab eo petentes firmatum facramento
foedus cum eo pepigerunt.
Anno Dcccc.xxvij.
Anno Dcccc.xxviij.
Anno Dcccc.xxix. Wilfredo Wi6liorum** epifcopo fucceffit Kinewaldus.
Anno Dcccc.xxx.
Anno Dcccc.xxxj.
Anno Dcccc.xxxij. fanfl^us FrRSeftanus Wintonienfis epifcopus ordi-
navit® pro fe in epifcopum virum religiofum Brinflanum.
Anno Dcccc.xxxiij. obiit fandlus Fri^eftanus.
Edwinus frater regis ABelftani in mari periit/ .
Anno Dcccc.xxxiiij. rex ABelftanus^ vaftavit Scotiam ufque Dunfoeder
et Wertermore terreftri exercitu; navali vero ufque Catenes; eo quod
Conftantinus pa6lum federis dirupit.
Sandlus Brinftanus epifcopus Wintoniae obiit.''
Anno Dcccc.xxxv. Elphegus monachus, beati Dunftani propinquus,
fufcepit epifcopatum Wintoniae.
Anno Dcccc.xxxvj.
Anno Dcccc.xxxvij. Anlafus rex Hyberniae odium Humbre fluminis cum
DC. et XV. navibus ingreditur,^ cui rex ABelftanus et frater ejus Ed-
mundus occurrit apud Brunanburch, et commiffo proelio regulos v. et
vij. duces occidunt et cum triumpho reverfi funt.
Anno Dcccc.xxxviij.
• See S. Dunelm, col. 154. p. 134. "> Wilfertho. S, Dunelm, col. 154. • Upon the
29th of May, Sax. Chron. ' By the command of his brother Athelstan, S. Dunetm, col.
154, 134. ' The Setx, Chron. sunply states that Athelstan invaded Scotland with an army
and navy, and ravaged a great part of it, p. 111. The text follows that o( Simeon of Durham.
* Upon the 1st of November, Sax. Chron. * In this expedition he was accompanied by Con-
stantine, king of Scotland. The defeat of the invaders, and the praises of the victors, are re-
corded in a coeval poem, inserted in the Sax. Chron., of wliich the best text and version are to
be found in the appendix to the introduction prefixed to the recent edition of Warion'i History of
English Poetry, by its accomplished editor, the late Richard Price Esq.
Digitized by
Google
A.D. 939. CHRONICA DE.MAILROS. 29
Anno Dcccc.xxxix. Radulfus rex Francorum Conradi ducis Burgundiae
filius obiit.^
Anno Dcccc.xl. rex ABelftanus obiit^ vj. kalendas Novembris, iiij^. feria,
indiftione xiiij. fepultus apud urbem Maidulfi,™ cui fucceflit Edmundus
frater ejus.
Anno Dcccc.xlj. Norhumbri fidelitatem quam Edmundo juraverant
poftponentes, Noreganorum regem Anlafum fibi elegerunt in regem, qui
Hamtonam veniens earn obfedit, nichilque proficiens vertit exercitum ad
Tamewrtham, et vaftatis omnibus, cum rediret, occurrit ei rex Edmundus,
et mox committeretur proelium, nifi fedaffent eos duo archiepifcopi Odo
f«)i. 7. et Wlftan. Pace igitur fadla utriufque regni terminus erat Wathlinge-
ftrete."*™ Anlafus incenfa et vaftata ajcclefia fanfti Baldredi in Tining-
ham,° mox® periit. Filius vero Sihtrici nomine AnlafP regnavit in loco
patris fui.
Anno Dcccc.xlij. rex Edmundus v. civitates, Lincolniam, Snotinga-
ham,*i Deorbeiam, Legaceftriam, Standfordam,manibusDanorum penitus
extorfit.
Anno Dcccc.xliij. cum Elfgiva regina fan6la regi Edmundo peperiffet
Eadgarum, fan6lus Dunftanus tunc abbas Glaftonie, poft epifcopus Wi-
gorniae, deinde archiepifcopus Cantuariae, audivit voces pfallentium in
fullimi et dicentium, — ^^ pax Anglorum aecclefiae, exorti nunc pueri noftri-
que Dunftani tempore.**
. Eodem anno, rex Edmundus Anlafum regem Sihtrici filium tam viribus
cedentem, quam verbis credentem, de lavacro falutari fufcepit ; et poftea
Reinoldum' regem, dum ab epifcopo confirmaretur, tenuit.
[Obiit Conflantinus rex Scottorum.]
Anno Dcccc.xliiij. rex Edmundus Anlafum et Reinoldum' de Nor-
humbria expulit quia pacem cum eo faftum infregerunt.
* He died at Auxerre, upon the 15th of January, 936. Felleyy ii. 214, Anquciil, i. 404.
* The various dates here given enable us to decide, with certainty, that Athclstan died upon
Wednesday, the 27th of October, 941. " Now Malmesbury. "" Watling-street com-
mences at Dover, passes through Kent, London, St Albans, Dunstaple, Stratford, and ends near
Cardigan. " The church of St Baldred, at Tinningham, in Lothian. See Fordun, i. 134.
* In 942, Sax.Ckron, ^ Onlaf, S, Dunelm. col. 134. *» Now Nottingham. ' Rege-
nold, Reegnold, Sax, Ckron,, Reignoldum, S. Dtmelm, col. 155.
Digitized by
Google
30 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 945.
Anno Dcccc.xlv. rex Edmundus terram Cumbrorum vaftavit, et fibi
fubjugatam Malcolmo regi Scottorum commendavit.*
Anno Dcccc.xlvj. magnificus rex Anglorum Edmundus, cum dapiferum
fuum de manibus peffimi cleptoris Leoue,* ne occideretur, vellet eripere,
ab eodcm interiicitur" feria iij. die fan6li Auguftini do6loris Anglorum,
indidlione iiij^. apud Widechirche, et Glaftonie fepelitur. Succeffit oi
Edredus frater ejus, a fan6lo Odone archiepifcopo confecratus; qui
eodem anno Norhumbriam fibi rebellantem conquifivit et Scotti^ fine
bello fe ei fubdiderunt.
Anno Dcccc.xlvij. Anlafus,'' qui a regno Norhumbriae fugatus fuerat
cum clafle rediens regno reflitutus eft.
Anno Dcccc.xlviij. Norhumbri abje6lo Anlafo fidelitatem juraverunt
regi Anglorum Edredo,^ nee diu tenuerunt.
Anno Dcccc.xlix. Norhumbri fidelitatem tenere nefcientes Eyricum
quendam de ftirpe Danorum fuper fe regem levaverunt.
Anno Dcccc.l. rex Anglorum Edredus Norhumbriam devaftat, in qua
vaftatione combuftum eft monafterium quod fanftus Wilfridus conftrux-
erat in Ripun. Norhumbrenfes timore coa6li regem quem fibi fccerant
abjecerunt, Eyricum filium Haroldi, qui fuit ultimus rex illorum; nam
ei fucceflTerunt comites,* primus Ofulfus qui poftea focium habuit Oflacum,
quibus fncceflit Wallevus fenior, poft quem Uhtredus filius ejus, poft
Uhctredum Edolf Cudel frater ejus, poft hunc frater ejus Aldredus, illi
fucceflit Eadulfus filius Cofpatrici filii Uhctredi praedidli, Eadulfo fuc-
coflit Siwardus, poft cum Toftius frater Horaldi regis ; Toftio Morkarus,
qui comitatum commifit Ofulfo filio Edulfi comitis, cui expulfo fucceflit
Cofpi, poft eum Cofpatricus filius Maldredi, quem Cofpatricum Maldre-
dus habuit ex Aldgitha filia Uhctredi comitis et Elfgiuae filia* ECelredi
* The Sax. Chron. adds, that this gifl was made upon the agreement that Malcolm should be
the fellow-labourer (mid-wyrhta) or companion of Edmund, by sea and land, p. 215. * Lc-
oup, S. Dwielui. col. 156; Loth, Thome, col. 1779. " A comparison of these dates shews
that Edmund died upon Tuesday, the 26th of May, 946. " According to the Sajt. Chron.
the Scots swore oaths to Edred, that they w(/uld do all he wished, p. 115. * Th^ .Vi.r. CVlrm/.
places this in 940. ' The Sax. Chron. omits to notice the suliiiis^ion of the X'-rthumbriaii:^
to Edrid. * In the year 9^4, according to i\\e Sax.Chmt:. (IP'This account oi' iho
Earls of Nurihuiiiberland is a! lid^ed from *S'. DuKclm. col. 2U4.
Digitized by
Google
A.D. 950. CHRONICA DE MAILROS. 31
regis. Ifte Cofpatricus erat pater Dolfini, Walleui, Cofpatrici. Pofl
eum datus eft comitatus WalBevo Siwardi comitis filio. Capto Wal-
^evo, commifla eft comitatus cura Walchero epifcopo. Quo interfedlo
rex dedit comitatum Albio, cui reverfo patriam fucceffit Rodbertus de
Mulbreio; fed eo capto, ipfi reges deinceps tenuerunt comitatum in
manu fua, primus Willelmus junior, deinde Henricus, poftea Stephanus,'
et poft eum Henricus fecundus.
Anno Dcccc.lj. sanctus** Elphegus Wintonienfis epifcopus huic mundo
ereptus eft, cui fucceffit Elffius.
Anno Dcccc.lij. rex Anglorum Edredus Wlftanum Eboracenfem ar-
chiepifcopum in ar6liffima° cuftodia pofuit.
Anno Dcccc.liij. Wlftano a cuftodia foluto, epifcopalis honor apud
Dorcaceftrum reftauratur.
Anno Dcccc.liiij.
Anno Dccc.lv. rex Anglorum Edredus egrotans accerfivit fan6lum
Dunftanum abbatem et confefforum fuum. Quo ad palatium ten-
dente, vox defuper ipfo audiente fonuit, dicens, " rex Edredus*^ nunc in
pace quiefcit ;" quam vocem equus non fuftinens in terram corruit et in-
teriit. Sepultus eft rex Wintonie, cui fucceffit Edwius filius fratris fui
Edmundi et fandlae Ealfgivae reginae, confecratus ab Odone archiepifcopo.
Anno Dcccc.lvj. beatus Dimftanus abbas ab Eduuio rege jufticiae caufa
foi. 7. b. profcriptus mare tranfiit, et in monafterio quod Blandunum dicitur, exilii
tempore manfit.
Wlftanus Eboracenfis archiepifcopus obiit,® cui fucceffit Ofkitellus.
Anno Dcccc.lvij. Mercenfes et Norhumbri contemnentes Edwium re-
gem, elegerunt fratrem ejus Edgarum, qui mox beatum Dunftanum de
exilio revocavit, et defun6lo Kinewaldo Wigoraenfem ei epifcopatum
dedit, et ab Odone archiepifcopo confecrato.^
Ludovicus jex Francorum filius Radulfi regis obiit,^ cui fucceffit Lo-
tarius, litera dominicali d.
^ The chronology agaia returns to that of the Sax, Chron.y from wliich authority we learn that
the obit was upon the 12th of March. *" See Stubbs, col. 1699. ^ He died upon the
23d of November. Sax, Chron. * Upon the 26th of December. ShMt, col. 1699.
' Consecratur? « Louis d'Outreraer died upon the 10th of September, 954. L'Art, i. 563.
Digitized by
Google
32 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 958.
Anno Dcccc.lviij. san6lus Odo Cantuarienfis archiepifcopus, migravit
ad Chriftum, cui fucceffit epifcopus Wintonienfis Elflius,** et Brihtelmus
ordinatur pro eo.
Anno Dcccc.lix. Elffius Dorobemenfis archiepifcopus, dum Romam pro
pallio pergeret, in Alpinis montibus frigore defecit.
Eodem anno rex Edwius defun6lus WinthonisB fepultus eft, cujus f ra-
ter Edgarus tocius regni Anglorum monarcha efficitur, anno aetatis fuae
xvij., adventus Anglorum in Britanniam dcx. ab adventu fan6li Auguf-
tini ccc.lxiij.
Ipfo anno Brihtelmus Dorfetefium* epifcopus ad primatum Cantua-
rienfis fedis eligitur ; fed quia minus videbatur idoneus, juflu regis ad
fedem fuam rediit. Dehinc beatus Dunftanus Wigornenfis epifcopus
nuto divino divino^ et fapientum confilio primae metropolis Anglorum
primas et patriarcha conftituitur ;' cujus do6lrina et eruditione multum
proficiens rex Edgarus, abjeftis a coenobiis clericorum fecularium neniis,
monachorum xl. conftituit monafteria.
Anno Dcccc.lx. fan^lus Dunftanus Romam perfe6lus, indiftione iij.
pallium a Joanne" papa fufcepit; rediens autem, precibus obtinuit a
rege ut prsedecefforis fui Odonis fratruelis Ofwaldus humilis monachus
ad epifcopatum Wigomenfem ordinaretur pontifex ; confecratus eft igi-
tur a beato Dunftano fandtus vir vir° Ofwaldus.
[Anno Bcccc.lxj. rex Scottorum Indulfus occiditur.]
Anno Dcccc.lxij.
Anno Dcccc.lxiij. iEdelwoldus venerabilis abbas a beato Dunftano
educatus, Brihtelmo fucceffit epifcopatum Wintonie.
San6lus Adelwoldus juflu regis Edgari expulfis clericis, vetus monaf-
terium Wintonie cum monachis inftituit.
Anno Dcccc.lxiv. rex Anglorum pacificus Edgarus Ordgari ducis
Dompnanie® filiam nomine Elfthridam,P poft mortem viri ejus Elwoldi
gloriofi ducis Eftanglorum, in matrimonium accepit ; ex qua duos filios
*• Elfsius? see the following year. * Dorsetensium. S. Dunelm. col. 157. ' " Divi-
no" is repeated in the MS. Mn 961, according to the Scuc, Chron.; in 964, according to
Dicetoy col. 456. "* Pope John the Twelfth. ° Such is the faulty reading of the MS.
^ Of Dcvonsliirc. Sec Brompion and Mdlmesbury, ii. 8. ^ She is called iElfritlia hy Diceio,
coL 457.
Digitized by
Google
A.D.964. CHRONICA DE MAILROS. 33
Edmundum et Egelredum fufcepit. Habuit etiam prius ex Elfleda Can-
dida, Ordmeri duels filia, Edwardum poflea regem et martyrem, et
fan6i;a Wltricha** virginem Edgitham Deo devotam.
Eodem anno, rex Edgarus monachos in Novo monailerio et Middiltona
collocavit, illis Etelgarum, iflis Kineardum abbates conflituens.
Anno Dcccc.kv. [rex Duf Scottorum interficitur.]
Anno Dcccc.kvi.
Anno Dcccc.kvij. rex Edgarus in monailerio Rumefie, quod avus
fuus rex Edwardus conflruxerat, fan6limoniales et fan6lam Merwinnam
abbatiflam conflituit.
Anno Dcccckviij. Aldredus epifcopus apud fan6lum Cuthbertum
in Conkeceftre' obiit, cui fucceffit Elflius,* litera dominicali d.
Anno Dcccc.bdx. rex Anglorum pacificus Edgarus fandtis epifcopis
Dunllano Dorobemenfi, Ofwaldo Wigomenfi, EtelwoldoS prsecepit, ut
expulfis clericis, in majoribus monafteriis per Merciam monachos loca-
rent ; quod exfequens fan6lus Ofwaldus monachos in Wigomienfi eccle-
fia pofuit, eifque Wifinum" virum religiofum prffifecit.
foi. 8. Anno Dcccc.kx. fanftus Ethelwaldus epifcopus fan6li Swithuni reh-
quias de tumulo levavit,^ et in ecclefia apoftolorum Petri et P.* clemen-
tiflime recondidit.
Anno Dcccckxj. clito Edmundus regis Edgari filius obiit,^ Ordgarus
dux Dompnaniae focer regis, quorum primus in monailerio Rumeiie,
fecundus Exaceilre honorofice eil fepultus.
Anno Dcccc.kxij. Oihitellus Eboracenfis archiepifcopus obiit, cui fuc-
ceflSt Ofwaldus* fuus propinquus Wigomenfis epifcopus, qui a Stephano
papa pallium fufcepit.
Anno Dcccc.lxxiij. rex Anglorum pacificus Edgarus, anno etatis fue
xxx.^ die pentecoiles^ a beatis prefulibus Dunilano et Ofwaldo et a
« « De sancta Wlthritha." S, Dunelm. col. 158. See also Malmetbwy, ii. 8, and Bnmpton^
col. 867. ' Cuneccaestre. S, Dundm. p. 188, now Chester-le- Street, near Durham.
* JE\&ag, S. Dtmekn. p. 138; El&iuB, col. 158. * Wintoniensi. S. Dunelm, col. 158.
* Winsinum, S. Ihmelm. col. 158. * Upon Friday the 15th of July. S. Dunelm, col. 159.
' Pauli. S. Ihmelm. coL 159. ^ '< Et" should be here supplied. See S. Ihmelm. col. 159.
* Simefm, in his epistle to Hugh dean of York, concerning the archbishops of that see, states, that
Osketil was succeeded by Edwald; but that he, preferringa more retired mode of life, resigned the
dignity, in 971, to Oswald. X Saripi. col. 79. (12^ * Blay the 1 1th, 978.
E
Digitized by
Google
34 CHRONICA DE MAILROS. A.D.973.
ceteris tocius Anglie epifcopis in civitate Accamanni^ cum maximo ho-
nore et gloria in regem tocius infule tunc primum confecratur. Inter-
je6lo deinde tempore, ille cum ingenti clafle feptentrionali Britannia
circumnavigata, ad civitatem Ceflram appulit, cui subregali viij.^ Kineth®
fcilicet rex Scotorum, Malcolmus rex Cumbrorum, Maccus plurimarum
rex infularum, et alii v., Dufhal,** Sifert, Huwal, Jacob, Ulkil, ut eis
mandarat occurrerunt, et quod fibi fideles et terra et mari afliilere fibi
vellent, juraverunt ; cum quibus die quadam fcafam afcendens, illifque
ad remos locatis, ipfe clavum gubemaculi arripiens, earn per curfum
fluminis De perite gubemavit, omnique turba ducum et procerum fimili
navigio comitante, a palatio ad monailerium fan6li Johannis baptifte
navigavit, ubi fa6la oratione, eadem pompa ad palatium remeavit ; quod
dum intraret, optimatibus fertur dixiife, tunc demum quemque fuorum
fuccefforum fe gloriari poffe regem Anglorum fore, cum tot regibus fibi
obfequentibus potiretur pompa talium honorum.
Anno Dcccc.lxxiiij. Terremotus per totam Angliam fadlus eft maxi-
mus.
Anno Dcccc.lxxv. Anglici orbis bafileus, flos et decus anteceflbrum
regum, pacificus rex Edgarus, non minus memorabilis Anglis, quam
Romulus Romanis, Cirus Perfis, Alexander Macedonibus, Karolus mag-
nus Francis, Ardturus Britannis, poftquam cun6la regaliter ccmfumma-
vit, anno etatis fue xxx^.ij®. viij*^. idus Julii ex hac vita tranfivit,* filiumque
Edwardum, poftea martirem, et regni et morum reliquit heredem ; corpus
vero illius Glaftonium delatum regio more eft tumulatum. Is dum riveret
ly. D.c. [3600] robuftas fibi congregaverat naves, ex quibus pafcbali
emenfa folempnitate omni anno m.cc. in orientali, totidem in occidentati,
totidem in feptentrionali infule plaga coadunare et ad occidentalem cum
orientali clafle, et ilia remifla ad borealem cum occidentali, ipfaque re-
mifla cum boreali ad orientalem claflem remigare, eoque modo totam
infulam omni eftate circumnavigare confueverat ; viriliter hoc agens ad
defenfionem contra ceteros regni fui, et fuum fuorumque ad bellicos
^ Acemannes-ceastre, Sax. Chron., now Bath. See also Sax, Garon. p. 131. * Kynatb.
S, Dunelm. col. 159. ^ Dufiiald, Siforth, Hural, Jacob, Nichil. S. Dunelm. col. 159.
* He died upon Friday, the 8th of July, 975. S. Dunelm. col. 159.
Digitized by
Google
A,D. 976. CHRONICA DE MAILROS. 35
ufus exerdtium. Hieme yero et vere infra regnum ufque quaque per
onmes provincias AD^orum tranfire, et quomodo legum jura et fuorum
ftatuta decretonim a principibus obfervarentur, ne pauperes a potentati-
bus prsejudicium paffi obprimerentur, diligenter folebat inveftigare. In
uno fortitudini, in altero juftitie ftudens, in utroque rei publice et regni
utilitatibus confulens. Hinc hoflibus circumquaque timor, et omnimn sibi
fubditonim erga eum excreverat amor ; cujus deceffu tocius regni per-
turbatus eft ftatus, et poft tempus letitie quod illius tempore vigebat
pacifice, tribulacio cepit undique advenire. Orta namque fedicione mag-
na monachis de monafteriis eiciendis, et rege eligendo, tandem agenti-
bus fandtis archiepifcopis Dunftano et Ofwaldo et ceteris catholicis
viris qui adverfe parti refiftebant, monachi fuas fedes conftanter tenue-
nmt.
fbi. 8. b. Edwardus clito ut pater juflerat, fpreto interim fratre fuo Eilredo, in
r^em oonfecratur
Cometis ftelia yifa eft in autumno.
Anno Dcccc.lxxvij. in Eftanglia apud villam que dicitur Kireling' maxi-
ma fynodus celebratur. Dehinc apud Cakie^ dum alia fynodus celebrare-
tur, totius Anglie majores natu qui ibidem agregati fuerant, excepto
fan6lo Dunftano, de folario coruerunt; quorum quidam mortui funt,
quidam veto mortis periculum vix evaferunt.
Anno Dcccc.lxxviij. rex Anglorum Edwardus juffu noverce fue Al-
flarithe^ Regine occulte cultro perfoffus* in loco qui Coruefgate"^ dicitur, a
fuis* injuft^ perimitur, et apud Werham"" non regio more fepeliter. Cujus
frater Eldredus clito egregius, moribus elegans, pulcher vultu, et decorus
afpectu, poft pafchalem feftivitatem die dominica xviij^. kalendas Maii,"
a fanctis archiepifcopis Dimftano et Ofwaldo et x. epifcopis, in Kingif-
' CSrdiiig, S. Dunelm. col. 160; KyndiDgtUD, Sax. Chron.^. 15M; KerMiig, Bnmptan, col. 870;
Kirding, Hoveden; Kyrtlinege, Flor, Wigom, The writer last cited agrees with Simeon and the
text, in placing it in East- Ang^ iSjpdman belieres it to have been at Kirtling, in Cambridgeshire ;
but Gibtou prefisES the claims of Kyrtlington, in Oxfordshire. ' Now Calne, in Wiltshire.
^ Elfthrids. S. Ihmtlm. coL 160. ' Upon the 18th of March. &u. Ckron, p. 124. ^ Now
Corf Casde, in the island of Pnrfoeck. ^ £nyghion, ool. 2313, says that he was stabbed by
the hand of the Queen herself; but the aotbority of Ki^Mon, in subjects so remote from his
own age, is not of much value. "" Now Warbam, in Dorsetshire. ° The I4th of April.
Digitized by
Google
36 CHRONICA DE MAILROS. A.D.978.
tun in regem efl confecratus ; qui xxx. et viij^. annis in multis calamitatibus
regnavit, pro fratris fui nece, quern mater ejus injulle peremerat. Prae-
dixit aperte ei beatus Dunilanus profetico fpiritu plenus eafdem cala-
mitates fibi fiituras in regno, his verbis. ^^ Quoniam, inquit, afpirafti ad
regnum per mortem fratris tui, quern occidit ignominiofa mater tua, prop-
terea audi verbum Domini ; hec dicit Dominus, — ^non deficiet gladius de
domo tua, feviens in te omnibus diebus vlte tue, interficiens de femine
tuo quofque regnum tuum tranfferatur in regnum alienum, cujus ritum
et linguam gens cui praefides non novit, nee expiabitur nifi longa vindidla
peccatum tuum, et peccatum matris tuae, et peccata virorum qui inter-
fuerunt coniilio nequam." Igitur pofl haBC nubes per totum Angliam
media no6le nunc fanguinea, nunc ignea vifa efl ; dehinc in radios va-
rios et colores diverfos mutata, circa auroram difparuit.
Anno Dcccc.lxxix. obiit papa Johannes,^ cui fucceffit Benedi6his.
Ailtritha quondam regina, fanfti Edwardi regis interfe6lrix, duo mo-
nafteria, id eft Warewelle et Ambrefbiri, caufa penitentie conftruxit.
Dux Merciorum Elferus cum multitudine populi Werram venit, fan6ti-
que Edwardi regis et martyris corpus de tumulo levari praecepit, ubi
multa miracula facta fuerant. Quod dum eflet nudatum, fanum atque in-
colume ab omni dade atque contagione inventum eft, lotum deinde no-
vifque veftimentis indutum ad Scatefbiri p eft delatum et bonorifice tu-
mulatum.
Anno Dcccc.kxx. obiit papa Benedi6lus,*i cui fucceflit Dionifius c"». xl.
Suthamtonia a Danicis piratis devaftatur, et ejus cives omnes fere vel
occifi vel captivi funt abdudli. Poftea infula Tenethbland,' urbis* eti-
am Legionum provincia, a Norwinenfibus piratis confumitur.
Anno Dcccc.lxxxj. fan6ti Patroci confefforis monafterium* in Comu-
bia ab iifdem piratis confumtum eft, et in ipfa Comubia et in Dompna-
nia circa ripas maris frequentes praedas agebant.
"* John XIII. died on the 6th of September 972, and was succeeded on the 22d of the (
month by Benedict VI. ' Sceftoniam, S. Dvnelm. col. 161 ; Sc8efte8-b3nrig, Sax, Chron.,
BOW Shafbbury. ^ Benedict VI died upon the 19th of March 974, and was succeeded upon
the 5th of April by Donus or Donmus II. ' Teneland, S. Dunelm, col. 161, now the Isle
of Thanet. ' Urbs Legionum was the Latin name for the British Kaeriiegion,' or Kaerlion.
The modem name is Chester. * Now Padstow.
Digitized by
Google
fbL9.
A.D.982. CHRONICA DE MAILROS. 37
Anno Dcccc.lxxxij. obiit Dionifius" papa, cui fucceffit Bonefacius eo-
dem anno obiens, cui fucceffit papa Benedi£tus.
Ad provincias Dorfetenfium iiij**'. naves piratarum applicantes Por-
dand'' vaftavenint.
Civitas Londoniae igne cremata efl.
Anno Dcccc.lxxxiij. dux Merciorum Elferus* propinquus regis Edgari
Anglic deceffit, ejufque ducatum filius ejus Alfricus fufcepit.
Anno Dcccc.lxxxiiij. fan6lus Ethelwoldus Winthonienfis epifcopus
kal. Auguftiy migravit ad Chriflum, cui fucceffit fan6lus Elfegus Batho-
nicus Abbas.' Hie in monailerio Horehirfl^ religionis habitum fufcepit.
Anno Dcccc.lxxxv.
Anno Dcccc.lxxxyj. rex Anglorum Eldredus propter quafdam diffisn-
fiones civitatem Hrofi^ obfidens, nichii profecit ; unde iratus difcedens,
terras fan6ti Andre Apoftoli devaftavit.
Dux Mercioriun Elfricus filius ducis Elferi Anglia expellitur.
Anno Dcccc.kxxvij. Lotharius*' rex Francorum obiit, cui fucceffit Lu-
dovicus.
Febris hominum, et lues animalium, quce Anglice dicitur Stric,** per-
valida, Angliam ulrique vexavit.
Anno Dcccc.lxxxviij. Wecedport® a Danicis piratis devaftatur ; cum
quibus Dompnanienfes congredientes, licet fatrafa^ illorum, et miles for-
tiffimus Strenwoldus cum multis aliis perempti funt, Angli tamen loco
dominantur funeris.
Sandhis Dunftanus Dorobemenfis archiepifcopus migravit « ad Chrif-
tum, cui fucceffit Etalgarus Seolefigenfis epifcopus, et uno anno tribuf^
que menfibus tenuit.
° Donus II. died in October 975, and was succeeded by Benedict VII. upon the 19th of De-
cember. The Boni&ce mentioned in the text was Andpope to Benedict VL, and was expelled
upon the 21st of July 975. ^ Portland. S. Dtmelm, col. 161. ' See Sax, Chron, pp.
123, 125 ; Brompton, coll. 875, 877. ^ Upon the 1st of August. * Upon the 19th of
October. Sax, Chron, His surname was Godwin, id. (13) * Deorhyrst, S, Dunelm, col. 161.
^ Hrofe-ceastre, Sax, Chron. p. 125, now Rochester. ^ Lotharius, son of Louis d*Outremer,
died upon the 2d of March 986. Felfy, ii. 238 ; AnqueiUt i. 424 ; and was succeeded by hb son
Louis V. ' <* Scitta yocatur, Ladne autem fluxus interraneorum did potest." S. Dunelm.
coL 161. * Now VlTatchet, in Somersetshire. ' " Satrapa Domnanise Groda nomine."
S. Dunelm. col. 16r. Simeon and our chronicle here have mbtaken the import of the Sax. Chron. ;
from which it appears that Ooda was a Dane. * He died upon Saturday the 19th of ^Uj.
S. Dunelm. col. 162.
Digitized by
Google
38 CHRONICA DE MAILROS. A-D.988.
Ludovicus^ mifer rex Frsoicoram obiit, cui fucceffit Hugo filius Hugo-
nis Capeht.
Anno Dcccclxxxix.
Anno Dcccc.xc. obiit Elflius fandti Cuthberti Cunakeceftre ^ifcopus»
cui fucceffit Alduuinus.*
Anno Dcccc.xcj. Edhelr> Dorobemenii archiepifcopo defun^ fuc-
ceffit Siricius.
Gipewic a Danis depopulatur ; deinde occifo in prcelio ftrenuo duce
orientalium Anglorum Britinoto, et utrinque infinita multitudine» Dani
juxta Meldimum^ vi3;ores fuere* Quo etiam anno confilio Sirici Doro
beraenfis archiepifcopi et ceterorum nobilium^ tributum Danis, quod
erat x®". m« [lOjOOO] librariun, primitus datum eft, ut pacem finnam
tenerent
San6lus Ofwaldus archiepifcopus monafterimn Ramefege dedicavit,"
quod ipfe et amicus Dei Ethelwinus dux orientalium Anglorum con-
ftruxerat.
Anno Dcccc.xcij. fan6lus Ofwaldus archiepifcopus, pridie kal. Martii,*^
ante pedes pauperum, ubi Mandatum folito more faciebat, trs^vit ad
Dominum, et in ecclefia fan6le Marie, quam ipfe a fundamentis con-
ftruxerat, fepultus eft ; cui Adulfus Medeflxaftendenfis^ abbas fucceffit.
Obiit dux Ethelwinus.
Anno Dcccc.xciij. exercitus Danorum BaembracP infregit et fpoliavit;
deinde Lindefeiam^ et Norhimbriam magna ex parte confumfit.
Anno Dccc.xciiij. obiit papa Benedi^s,' cui fucceffit Johannes eo-
dem anno obiens, cui alter Johannes fucceffit
Analafus rex Noreganorum et Suanus rex Danorum cum xc**.iiij^'.
** Louis v., surnamed le Faineant, died npon the 21st of May, Felfy, i. 237 ; and was succeed-
ed hy Hugh Capet, Bouquet, x, 285, 548. * Aldhunus, S. Dunehn. p. 188; Aldunus, col.
162. k Thorn calls this archbishop Ethelgar ; and states that he died in 989, col. 1780. See
also S. Dunelm, col. 162. ^ Now Maldon, in Essex. Tins conflict is recorded in a spirited
Saxon poem, of which a correct text has recently been given by B. Thorpe, Esq. in his Anaiecta
Anglo-Saxonica, pp. 121-130. The Sax, Ckron. fixes the event in 998. " According to
Shneon, col. 162, this dedication took place upon Tuesday the 8th of November ; which is incor-
rect, since the 8th of November was upon a Sunday. " Upon Monday the 29th of February.
See S. Dunelm. col. 162. " Now Peterborough. 'Now Hamburgh, in Northumber-
land. ' One of the divisions of Lincolnshire. ' Benedict VII. dieS upon the 19th of
December 975, and was succeeded in 984 by John XTV. ; who dying in June 985, John XT. as-
cended the papal throne.
Digitized by
Google
A.D.994. CHRONICA DE MAILROS. 39
trieiibus LoDdoniam adveuntur/ unde non fine magno fui exercitus de-
trimento, a civibus repellimtur ; unde ira fuccenfi, per Angliam debae^
cantes, nee fexui nee etati parcentes, ferro et flanuna infaniunt. Tri-
butum Yero xn. [16,000] librarum eis perfolvebatur. Poftea Anlafum
regem eonfirmatum a fan£lo £lfego rex Eilredus in filium adoptiyum
fufcepit, et in patriam non amplius reverfurum cud(i bonore remifit.
Obiit Rieardus"* primus, dux Normannorum, cui fucceffit Ricardus
filius ejus.
Anno DCCCC.XCV. Aldunus' epifcopus traniluHt de Ceftre in Dunel-
mum corpus fandti Cuthberti.
Obiit papa Johannes,^ cui fucceffit alter Johannes.
Anno Dccccjccvi. Obiit'' Siricius Dorobemenfis archiepifcopus ; ifte
clericis a Cantia perturbatis, monachos inftituit.
Alfricus Dorobemenfis archiepifcopus confecratur.
Anno Dcccc.xcvij. Danorum exercitus qui remanferat in AngKa,^ de-
foi. 9. ft^ruAus magna ex parte quibufdam provinciis, multas etiam hominum
fi^rages dedit, et incenfo Tawiftole' monaflerio, ingenti prseda ad naves
onuftus repedavit et in eodem loco hiemavit.
Anno Dccccjicviij. memoratus paganorum exercitus ad oftium flununis
Fronte appulfus,^ Dorfetaniam maxima ex parte devaftans, frequenter
infulam Ue6tam adiit. Adverfus tantam tempeftatein muhociens coi^
gregatus efl: exercitus, fed miferabili infortunio holies fiebant vi^ores.
Anno Dccccxcix, paganorum exercitus hofl:ium Tamefis ingrefl^s, per
flumen Medewaie Rouefi^re advehitur, eamque paucis diebus obfideni,
ubi cum Cantuarienfibus durum helium geritur fet hofi^es vi6tores exiilunt,
unde occidaatalem Cantie plagam fere totam funt demoliti.
Anno M. Danorum claffis Normaniam peciit.
Rex Anglorum Eildredus terram Cumbrorum fere totam depopulatus efl;.
Obiit Hugo^ rex Franeorum filius Hugonis Capeth, cui fucceffit Ro-
bertus fflius ejus.
' Upon the 8th of September, S. Dwuhn. coL \e% &up. Cknm. p. 126. '" He died 20th
November 996. L*Ari, xiii. 9^ Sto, * See Simeon^ p. 140. " See note ' above. * In
994, according Xq the Stue.Ckron, p. 128. ^ Destnicds? ' Tawistoke? See iSSmron, ool. 16&
(14) * From-muthan, Skar. Chron.; Frome» S. Bvndm, coL loa ^ Hugh Capel died upon
the 24th of October 996, and was succeeded by his son Robert. VAH de verif, i. 567.
Digitized by
Google
40 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1001.
Anno M.i. paganorum exercitus de Normannia Angliam reveftus, hof- .
tium fluminis° ingreditur, et urbem Exceflram nichil proficientes expug-
nant, unde nimis exafperatus more folito villas fuccendendo, agros depo-
pulando, homines cedendo per Dompnaniam vagatur ; quare Dompnani-
enfes et Sumerfietunenfes in unum congregati,** certamen cum eis ine-
unt ; Angli vero terga vertentes fugam inemit, et hofles vi6lores fimit.
Anno M.ij. rex Anglorum Eilredus® habito cum fuis confilio, pro pace
tenenda xxiiij**'. [24,000 lib.] perfolvere ftatuit.
Eodem anno rex Eilredus uxorem duxit Emmam, Anglice Elfgivam
vocatam, Ducis Normannorum Ricardi primi filiam.
Adulfus Eboraceniis archiepifcopus offa S. Ofwaldi archiprsefulis e tu-
mulo levavit et ib fcrinio honorifice locavit, et non multo poft obiit, cui
fucceffit abbas Wlflanus.
Anno M.iij. rex Danorum Suanus civitatem Exceflram infregit, fpoli-
avit, murum deflruxit ; deinde Wintonienfem provinciam ; unde Wilto-
nienfes et Suthamtunienfes viriliter contra hofles congregati, duce Alfri-
co vomere incipiente et inerti timiditate vehementer exterrito, ab inimi-
cis fine pugna diverterunt. Quod videns Suanus cum fuo exercitu Wil-
toniam et Sarbitiam confumfit, et poflea fuas naves repetiit
Anno M.iiij« rex Danorum Suanus cum fua clafle Norwic adve&us il-
lam devaflavit et incendit. Tunc magne flrenuitatis dux Eflanglorum
Ulf ketel, quia ex improvifo venit, nee fpatium congregandi contra eum
exercitum habuit, habito cum fuis confilio pacem cum eo pepigit ; quam
non multo pofl, Theodforda concremata, rex Danormn violavit. Quo
cognito, flrenuus dux Ulfketel fuum congregantes^ exercitum, cum
hoflibus audadler congreditur, multifque ex his et ex illis cefis, Dani vero
vix evaferunt, et ut ipfi teflati funt, durius bellum in Anglia nunquam
experti funt.
Obiit papa Johannes,^ cui fucceffit Gregorius.
*" Fluminis Eaxe. S, Dunelm, col. 164, to Eaxan-muthan. Sax.- Ckron. p. 181. 'In loco
qui didtur Penho. S, Dtmelm, col. 164, set P^nnho, Sax.Chron. p. 181. Now Pen, in Somer-
setshire. * Egelredus. S. Ihmehn. col. 164. ' Upon Wednesday the 15th of April,
1002. Si Ihmelm. col. 164. 'Upon the 6thof Blay immediately Mowing. Shtbbt, col. 1699.
** Congregans? ^ Pope John XV. died upon the 80th of A^ffil, 996 and was succeeded hy
Gregory V.
Digitized by
Google
A.D. 1005. CHRONICA DE MAILROS. 41
Anno M.y. Dira fames Angliam invafit, unde rex Danorum Suanus
Danemarchiam adiit, poft non longum tempus reverfurus.
Obiit papa G. G.,' cui fucceflit Johannes ipfo anno obiens, cui fucceffit
Siluefter qui et Gerbertus. Iflum dicunt fuiffe Gerbertum hominium
diabolo, ut eum faceret ad honores terrenos afcendere, de quo dicitur,
Tranfit ab r. Gerbertus in r. fit papa vigens e.
id eft, de archiepifcopatu Remenfi ad archiepifcopatum Rauennane civi-
foi. 10. tatis, que tunc temporis gloriofa erat inter cathedras, demum ad summe,
id eft Romane fedis apicem. Eundem vero interius poftea compun6lum
et exterius horribiliter afflictum, manus et pedes abfcifos diabolo projecifle
dicunt, et fie truncum obiifiTe et inter beatos collocatum.
Anno M.yj. obiit Alfricus Dorobernenfis archiepifcopus cui Elfegus
Wintonienfis epifcopus fucceffit, et pro illo Kenulfus fubftituitur epifcopus.
Danorum claflis Angliam advedla,"^ cede et incendio queque confu-
mens, Cantiam, Suthfaxonium, Suthamtonenfem provinciam, Barrochire
devafl^ois ad naves cum prseda repedavit.
Anno M.vij. obiit papa Silvefter,* cui fuccefilt Johannes,
Rex Eilredus neceflitate compulfus, pro pace ulterius fervanda xxxvj.
[36,000] librarum tributum Danis fingulis annis perfolvere conceflit.
Quo anno etiam rex Edricum, cognomento Streone, perfidum, et poftea
patrie proditorem, licet gener regis fuerit, Merciorum conftituit ducem.
. Anno M.viij. obiit papa Johannes,*^ cui fuccefilt Johannes.
Rex Eilredus naves per totam Angliam intente precipit fabricari, ut
regni fui fines ut" ab exterorum irruptione defenderet.
Anno M.ix. obiit papa Johannes** cui fucceflit SergiusP papa.
Turkillus comes cum fua clafle, et Hemingus et Ailafus cum innu-
merabili exercitu Danorum ad Tenetland infulam applicuerunt, deinde
civitatem Cantuarie infringere incipientibus, dextras dederunt cives et
orientales Cantie, et eis iij. [3000] librarum pro firma pace dederunt.
' Gregory v. died on the 18th of February, 999, and was succeeded by Sflvester II., formeriy named
Gerbert. The story of his connexion with the devil originated from his skill in the natural sci-
ences. ^ In July. S,Ihmdm. co\. 166. ^ Silvester II. died upon the llth afUgy, 1009.
* John XVII. died upon the dlst of October, 1003. " The repetition of this word, <* ut," is
inserted from the MS., but it destroys the sense. "* John. XVIII. abdicated about the end of Biay,
1009. ' Sergius was elected Pope between June 17, and August 24, 1009.
P
Digitized by
Google
42 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1009.
Poftea nifi perfidus dux Edricus impediflet) pl^ie de eifdem rex trium-
phaflet Eilredus,
Anno M.X, memoratus Danorum exercHus omnem fere auftralem An-
gliam ufque ad Lincolnienfem provinciam devaflantes c(meremayeruiit»
et yidfcoriam de Eftanglis,"! heu I in proelio obtinuerunt
Anno M.xj. obiit papa Sergius,' cui fucceffit Benediftus.
Dani ferro, flammis urbem Cantuarie miferabiliter confumimt, fanS;um
ElfegUBiarchiepifcopumr i^liata principali Chrifli eeclefia, et Godwinum
Rofenfem epifcopum» et Leofrunam abbatiflam" capiunt; Elfredum
etiam regis praepofiitum, monachos quoque et clericos, et populum utri-
ufque fexus innumerabilem. San6tus vero Elfegus vinous tenetur et
variis injuriis afficitur et graviCer fauciatur, ad claflem ducitur, in carcere
tniditur» ibique vij^^. menfibus affligitur. Monachi, viri, mulieres, in-
fantuli decimantur^ novem trucidantur decimus vite refervatur. iv^.
monachis, dccc^. viris decimatorum fumma perficitur.^ Interim ira Dei
in populum homicidam defeviens, ex eis ij. millia per diros intemorum
cruciatus proftravit, nee tamen Deo et fandio pontifici fatiffaciunL
Anno M.xij. perfidus dux Edricus Streona et omnes primates Anglie
Londoniis congregati^ promifiTum Danis tributum xLviij^. [48,000] li-
brarum perfolvebant.
Interea facrofan£ta dominice diei fabbato [Apr. 13] fan&o Elfego a Danis
proponitur condicio, ut fi vita et libertate Tellet potiri iij. [3,000] librarum
perfolvat ; illo nolente, necem ejus ufque ad aliud fabbatum protelant, quo
adveniente fpiritu furoris exagitati, vino multo inebriatiy de carcere educ-
tum ad eorum concilium pertra£lum averfis fecuribus dejidunt^lapidibus,
offibus, bovinis capitibus obruunt. Ad ultimum quidam Trum nomine,
quem pridie confirmarat, impia motus pietate, fecurim capiti ejus infixit,^
qui flatim in Domino obdormivit. Corpus vero ilUus die fequenti Lou* foi. lo. b.
'^ At Ipswich, upon the 18th of May. ' Seigiiu died, and Benedict VIIL was elected
about the beginniiig of July, 1019. ' She was aMbcss of St Ifildeed^ drarch, in Ourter.
bury. S, Dtmehn. cd. 168. Oerwue, col. 1649. * See the account given by Tkam, col. 17S1.
" Accofding to the Sax. Ckran, dght thousand pounds, pw 14S ; the reading of the text is, as usual,
from Simeon, col. 169. ^ Upon the 19th of II17, A I)mi§kf. oet 169, TheRonan ehufch
odebrates his martyrdom upon this day.
Digitized by
Google
A.D. 1012. CHRONICA DE MAILEOS^ 43
dome ddatum, ab epifcopus Elnotho Lincolnienfi et Alfimo Lundonienfi
el a civibus in ecdefia fan^ Paul! honorifice fepelitur.
Aimo If Juij.^ fan£his Edmundus Suanum tyrannum et blaiTemuia in
pladto apnd Gainefburc ipfum videntem et exclamantem annatus occi-
dit; quo mortuo filium ejus Cnutum claffis Danorum conftituity ac ma*
jores natu Anglie Elredum' r^em de Normannia revocaverunt*
Anno Mjdiij. Leuingus Doroberoenfem archiepifcopatum fufcepit.
Suanus rex Danonun cum valida dafle Angliam deye6tus» ubique fere
per An^um feribundus debaccans, obfidibus acceptis fibi iUam fubegit;
quod videns rex Eilredus cum uxore et filiis in Normanniam ad Ricardum
ducem profe£tus eft.
Anno M.XV. rex Eilredus egrotare cepiti Edmundus Ferreum latus
filius ejus regni curam habuit.
Cnuto vero per multa loca prsodas agenti^ muiti obfides dederunt;
cui et Edricus perfidus fe fubmifit.^
Anno M.xyj. rex Eilredus, epifcopi, abbates et nobiliores Anglie
Cnutum fibi in regem eligere. Cives vero Limdonienfes et pars aliqua
nobilium Edmundum Ferreum latus in regem levavere. Qui poftquam
fellies cum Cnuto congreflus fuerat, ubi femper fere vidlor extitcfrat,
pace fa6ta inter ipfum et Cnutum, et Angliam inter eos divifa. At qui-
dam proditor fub purgatoria domo Edmundum ad requifita nature nuda-
tum inter celanda percuffit, et mortuus eft.^
Anno M.xvij. rex Cnutus filius Suani, totius Anglie fufcepit imperium ;
poftea occifo Edwino clitone germano regis Edmundi, fiHos ejufdem regis
Edmundum et iEdwardum ad regem Swauorum occidendos mifit. Qui
nolens pueros innocentes perimere, eos ad regem Ungarie Salomonem^
nutriendos mifit. Edmundus proceflu temporis ibidem vitam finivit;
* From tbe uahed tettimony of the Chronicles as to the order in which the events detafled in
this and the ibllowiag year happened, it is obvious that they are here transposed. ' Feb-
Euary the Sd, 1014. S. Dtmdm, coL 170. Saae. Ckron. p. 134. ' ^thelred; Sax. Chrm, p. 145.
(15) * Befbre the month of August. Sax. Ckron. ^ The events of this and the following year
are detailed with much minuteness by Simem^ cott. 171, 172. * Upon the 30th of Novem-
bet. Stue. Ckron. This story is not in the chronicle of Simeon, or in the iSsur. Ckron. ; Bromton,
coL 906, and afUr him Khygkion, col. 2316, have three modes of accountii^ for his death*
""* Stephanum? See L'Jrt, vii. 402. 8vo.
Digitized by
Google
44 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1017.
Edwardus vero Agatham filiam germani imperatoris Henrici in matri-
monium accepit, ex qua Margaretam^ poftea Scottonim reginam, et
Chriflinam fan6timonialem virginem, et clitonem iEdgarum fufcepit.
Cnutus rex duxit in uxorem® Emmam quondam reginam, ex qua Har-
decnutum poftea Danorum et Anglorum regem, et Gunnildam filiam que
nupfit poftea Henrico Romanorum imperatori.
Anno M.xviij. in nativitate Domini [Dec. 25] rex Cnutus perfidum
ducem Edricum Streona in palatio juflit occidi/ qui timebat infidiis ab eo
quandoque circumveniri ficut priores domini fui, Eagelredus et Edmundus
frequenter funt circumventi. Corpus vero illius fuper murum civitatis
projici ac infepultum praecepit dimitti. Ceteri vero^ tres filii ducum
nobiles fine culpa funt interempti.
Obiit Aldunus^ Dunelmenfis epifcopus.
Ingens^ bellum inter Anglos et Scottos apud Carham geritur.
Angli et Dani de lege regis Edgari tenenda apud Oxenefordiam Con-
cordes funt effe^i.
Anno M.xix. rex Anglorum et Danorum Cnutus Danemarchiam adiens
ibidem per totam hyemem manfit.
Anno M.xx. rex Cnutus Angliam rediens magnum concilium apud
Cireceftre in pafcha [Apr. 17] tenuit.
Edmundus^ fufcepit epifcopatum Dunelmenfem.
Obiit Liuingus Dorobemenfis archiepifcapus, cui Agelnothus qui Bo-
nus dicitur fuccefBt.
Anno M.xxj. Algarus orientalium Anglorum epifcopus obiit, cui Ald-
winus fucceflit.
^ The genealogy of Margaret, up to Adam, may be seen in the X. Scriptores, colL 349, 350.
* About the end of July, cf. Sax. Chron. p. 151. S. Dunelm. col. 176. ' The Sax. Chron, and
S. Dunelm. place this event in 1017. ' Their names and titles may be seen in the Sax.
Chron. p. 151. ^ See S. Dunelm. p. 152. * '* Ingens beUum i^ud Carrum gestum est
inter Scottos et Anglos, inter Huctredum iSlium Waldef comitem Northymbrorum et Malcolmum
filium Cyneth regem Scottorum, cum quo fuit in beUo Eugenius calvus rex Lutinensium." S.
Dunelm. col. 177. See Fordun i. 229. It is probable that the scene of action was Carrum, or
Carham, situated upon the Tweed, formerly the property of Walter Espec, lord of Wark, who
distinguished himself at the battle of the Standard, and by him was granted to his priory of Kirk-
am. See DugdaUfi Monatt. Anglic, ii. 105, ed. 1661. * See S. Dunelm. p. 154.
Digitized by
Google
A.D. 1022. CHRONICA DE MAILROS. 45
Anno M.xxij. Agelnothus archiepifcopus Romam profe6tus pallium a
Benedi6to^ papa fufcepit.
Anno M.xxiij. corpus beati Elphegi martyris de Lundoniis Dorober-
niam°^ eft tranflatum.
Obiit" Wlftanus Eboracei^ archiepifcopus, cui fucceffit Alfricus Win-
tonienfis prsepofitus.
Anno M.xxiiij. et xxv. nichil dignum memorise.
Obiit Benedidtus^ papa cui fuccefBt Johannes.
Anno M.xxvj. Alfricus Eboracenfis archiepifcopus Romam profedtus
pallium a Johanne papa fufcepit.
Obiit Ricardus fecundus, dux Normannonmi, cui fucceffit Ricardus
iij^*. eodem anno defundtus, cui fucceffit Rodbertus frater ejus.
Anno M.xxvij. rex Cnutus Noreganos, Olauum regem fuum propter
ejus fandtitatem fpementes, muha auri et argenti copia cecatos corrupit.
Anno M.xxviij. rex Cnutus l. magnis navibus Noregiam devedhis,
Olauum regem de ilia expulit, fibique eam fubjugavit.
Anno M.xxix. rex Cnutus Anglorum et Danorum et Noreganorum
Angliam rediit.
Anno M.xxx. fandtus Olauus rex et martyr, Haroldi regis Noreganorum
filius quem rex Cnutus expulerat, reverfus in Norega injufte perimitur
a Noreganis.
Anno M.xxxj. rex Cnutus magno cum honored profe£tus ingentia mu-
foi. 11. b. nera fan6to Petro in aura et argento optulit, et ut fcola Anglorum hbera
eflet a Johaime papa impetravit.
Anno M.xxxij. ecclefia fandti Edmundi regis et martyris dedicata eft,
in qua rex Cnutus communi conffiio prsefulum et optimatum fuorum,
eje^is preft)yteris fecularibus, monachos impofuit.
Ignis pene inextinguibilis multa per Angliam loca concremavit.
* Benedict VIII. " To Cantwarbyrig, Sax. Ckron,, now Canterbury. " Upon Tues-
day the 2Sth of May, 1023. Siubbt, col. 1700. "* Benedict YIII. died in July, 1024, and was
succeeded by John XIX. ' " Cum honore Romam ivit \* S. Dunelm. col. 178 ; " her for Cnut
cyng to Rome/* Sax. Chron. p. 153, which may be translated — this year went king Cnut to Rome.
The last-mentioned chronicle states, that after his return he went into Scotland, and that the king
of the Scots, filalcolm, became subject to him, as also did two other kings, Maelbetbe and leb-
marc, p. 154. No notice of this erent is to be found in Smeon of Durham.
Digitized by
Google
46 CHRONICA D£ MAILROS, A.D. 1038.
Obiit M£Bge Wintomenfis ejMfcopiia» ciii fuooeffit ^Ifmnus prefiiyter
regis.
Anno HJOXDJ. obiH Leoffius magoe r^ligioois Wi^orum ^ifoqNis:^
<rui fucceffit Perforei^' abbas Brithegus.*
AnBO n jcxxiiij. obiit MalcohwiM rex ScottoruiQ et DunecsmB aepos
ejus ei fucceffit.^
Anno M.XXXV. Cnutus rex Angkmim ante fuum obitum fup^ Note-
:ganos Swanum filium iuum oonflitiiits fuper Danos Hardecnutum^ et
Emme regme filium regem locavit, fuper Anglos Harddum filium ex
Hametuenfi iElgiua procreatum, et poftea ij. kius No¥anbris [Nov. 12]
apud Scafkeiberiam yita deceffit» et Wintonie in veteri monafterio fatis
honorifice tmulatur. Non multo p<^ tamen» regniun AngUe int^ Ha-
ToUma et Hardecuutum dividitur*
Rodbertus dux Normaimoruin obiit> cui fuec^t filius ejus Willelmus
baftardpuer.
Anno M.xxxyj. iimooentes ditones Alwredus et iEdwardus regis ^gel-
redi filii ad cottoqmtun matrb fue Angliam de Ricardo avunculo fuo
venerunt. Quorum focios comes Godwinus quofdam catenavit, et poftea
ceca¥it» nomudlos cute capitis abilra^ cruciavit, et manibus et pedibus
ai iw djrtis mukavit, mi^oe etiam venundari fech, et mortibus variis ac
miferabilibus apud Gelgdefordiam^ fexcentos viros occidit. Aluredi vero
oculos, infiAis intercepti, juffit erui apud Heli,' ibique non multo poft
nortuys eft ; Edwardus vero rediit in Normannia cum feftinatione.
Rodbertus rex Francorum filius Hugonis obiit,^ hie fa^dio fine quievit,
cm fiicceffit Henricus^ filius ejus.
Aimo M.xxxvi}. Haroldus rex Merciorum et Northumbronmi ut per
** Upon Tuesday the 19th of August. S, Dunelm, col. 178. ^ Now Persfaore, in Worces-
tershire. * Brithtegus, S. Dunthn, ed. 178; Brhheagin, Dicei&t eel. 46^. * See Fe^dtm^
i. 230, 232. Duncan is omitted hy Simeon, col. 178, who places Machethah next in the succes-
sioB. * Hardecnutum suom et Emmae regiss fiiium. S. Dumelm. col. 179. ^ Upon
Wedttoscbf the 12th of November, S. Dunelm, col. 179. ^ Alfredus, S, Dunehn, coL 179.
' Gildefotdam, g. Dimelm. eot. 179, now Guilford, in Surrey. ' Now Ely, in Cambridge.
(U) * Robert II., son of Hu^ Capet and Adelaide, daughter of William II., duke of Guyenne, and
£ariofPottott,diedatMeluB upon the 20th of July 1031. L'ilr^, i. 569, Svo. ^ Henry L
was consecraled at Rheims on the 24th of Hay 1027, and succeeded to the throne on the 20th of
July 1031. AnquctU, I 4dL
Digitized by
Google
AJa- 1037. CHRONICA DE MAILROS. 47
totam Angliam regiiaret» a principtbus et popuIo» i^reto fratre fw> Har-
decnutOy quia nimium in Denemarchia morabatur» eligitur.
£mma quondam regina inunifericorditer ab Anglia 6xpalfa» ab^
Aldwino Flandrenfium oomite honorifice fiifcipitur.
AnnoM.xxxYiij. ohiit^iEgelnotus DorobenMsifis ef^fcopust cuyus obitug
die vij. Agelricus^ Suthfaxonum preful> ut a Deo petierat ne poft tantum
patrem diu remaneret, obiit.
Edfius' capellanus regia fufcepit archiepifcopatum Cantuarie, G^mketel
epifcopatum Suthfaxonum.
Obiit Brithegus^ Wigomenfis epifcopus» cui fucceffit Liuingus.
Anno M juudx. byemps extitit afperrima.
Obiit Brithmarus Licefeldenfis epifcopus, cm Wlfios fticceffit.
Hardecnutus rex Danorum Flandriam devedhis ad matrem fuam Em-
mam venit.
Obiit Dimecanus^ rex Scottorum, cujus regnum Maebet fibi ufurpayit*
Anno M.xl. obiit Haroldus rex» Lundonie> et in Weftm<mafterio fepeKtur.
Hardecnutus in regem elevatus gravity necem fratris iui Alwredi fuper
defimdtum fratrem ulcifcitur. Caput enim defundti regia Haroldi de
terra extra£tum poftea in gronnam, demum in Tamenfbm fluvium proi-
cere juffit Oodwinus multis donariis^ et per jurandum fui et multorum
aliorum nobiUum, regem fibi padficavit.
foL 12. Anno icxlj. Edwardus Agelredi quondam te^s Anglorum filiiis^ de
Normannia ubi multis exularerat annis, venit Angliam, et a fratre fuo
Hardecnuto^ rege honorifice fufceptus, in curia ejus manfit.
' A Baldwino? Cf. Sax. Chron. p. 155, S. Dunelm. coL ISO* ' Upon the Ist of November,
Sue. Chron, p. 155 ; but according to Shneon, col. 1S0» upon the 29th of October. '^thehic,
Siut,Chr<m.f Agelric» S. Dunelm^ col. 180. ' Eaddge, Scuf. Chron.; Eadsinus, Chron. Augud^
cant. ap. X Script. coL 2245 ; Edsius, S. Dtmelm. coL 180. ' Upon Wednesday the 20th
of December. S. Bunelnu coL 180. ^ See Forduny i. 283. « Upon the 17th of March.
10S9. So*. Chron, ' A curious account of these gifts may be seen m Simeon^ coL 180.
Concerning the ** ategar** (mbprinted a Tegar)» see Boucher's Glouary, under the prefix At» edit.
1832. ^ They were the sons of El^iva, sumamed Emma. See Sax. Chron. p. 156. I take
this opportunity of correcting a curious error into which the editors of the Sax, Chron. have Men
in their version of the text of this year's transactions ; the passage is as follows : — ** And on thb
ilcan geare com Eadward ^thelredes sunu dnges hider to lande of Weallande;" which should be
rendered— <* And on this same year came Edward, the son of Ethelred* the king to [this] land,
Digitized by
Google
48 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1042.
Anno M.xlij. rex Hardecnutus, dum in celebri nuptiarum convivio, in
quo Ofgotus Clappa, magne vir potentie, filiam fuam Githam Danico et
prepotenti viro Touio Pradan, in loco qui dicitur Lamhythe, magna cum
leticia tradebat nuptui, letus, fofpes, et hilaris cum fponfa prsedi^ et
quibufdam viris ilaret, repente inter bibendum miferabili cafu ad terram
corruit, et fie mutus permanens feria iiij.™ yj. idus Junii [Jun. 8] expira-
vit, et Wintonie juxta patrem fuum eft tumulatus.
Anno M.xliij. Edwardus ab archiepifcopis Edfio Dorobemenfi et Al-
frico Eboracenfi aliifque fere totius Anglie epifcopis, prima" pache, iii.
N. Aprilis [Apr. 3] ungitur in regem Wintonie.
Defun6lo Edmundo® Dunelmenfi epifcopo, cuiP fucceflit iEgehicus,
Siwardo adminiftrante comitatum Northimbrorum.
Anno M.xliiij. Alwordus^ Lundonienfis epifcopus obiit.
Anno M.xlv. obiit Brithwaldus' Wiltonienfis epifcopus, cui fucceffit
Hermanns* regis capellanus.
Anno M.xlyj. Magnus Noreganonmi rex fan£li Olaui regis filius, fii-
gato rege Danorum Swano, Danemarchiam fibi fubegit.
Ofgotus Clappa* expellitur Anglia.
Anno M-xlvij. bellum fiiit apud Wallundunas.
Obiit Alwinus" Wintonienfis epifcopus, cui Stigandus fucceffit.
Magnus rex Noreganorum cum Swano proelium conmiittens, ilium
Danemarchia expulit, et in ilia regnavit, ac non multo^ poft obiit.
Anno M.xlviij. Swanus Danemarchiam recepit, et Haroldus Harfah^er^
from exile.** Instead of which, both Gibson and Ingram infonn us, that he returned from WeaUand,
which they interpret Normandy. ^ Instead of '* feria iiij/' as in the text, we should follow
Simeon in reading ** feria iij/' col. 179. The Sax, Chron, places this event in 1041. ^ The
Sax. Chron. places the Coronation of Edward a year earlier ; but the &ct of Easter-day felling upon
the dd of April, evinces the correctness of the text. ® See Simeon, coll. 34, 144. ' The
word *' cui" is improperly inserted in the MS. *> He is called Alwoldus by S. Dunelm. col.
180; Ailwardus by Diceto, col. 475; Elwordus by Bromion, coL 938 ; and Elswordus by KnyghUm,
coL 2329. ' The iSsur. Ckr<m. refers this to the year 1043. ' He is called a native of
Lorraine by Simeon, col. 181 ; he is styled bishop of Winchester by Ailred, coL 381, by Stvhbt,
col. 1701 ; and bbhop of Salisbury by Simeon, col. 202. * In 1044, according to the Sax.
Chron. "* JBlfwine, Sdx. Chron. p. 158 ; and according to the same authority, upon the 29th
of August 1045 ; but one MS. places it a year later. ^ Magnus died in 1047, in Jutland.
VArt, viii. 161, 8vo. * Harsager, S. Dunelm. col. 183, incorrectly ; it is the epithet '< fiur-
haired.'*
Digitized by
Google
A.D. 1048. CHRONICA DE MAILROS. 49
Siwardi regis Noreganorum filius, et ex parte matris firater fan^ti
Olaui, patruus fcilicet Magni regis, Noregam repetiit, etper fuos nuncios
pacem cum rege Anglorum fecit.
Terre motus extitit magnus kalendarum Maij^ [Maij 1] die, Wigome,
Wic, Deorbeia, et multis aliis locis.
Mortalitas hominum et animalium multa fecuta eft, et ignis aerius,
vulgo didhis Siluaticus, quibufdam in locis villas et fegetes multas ere-
mavit.
Anno M.xlix. Leo' fadtus eft papa c'".xl'".v^. Ifte eft Leo qui no-
vum cantum de fan6to Gregorio fecit.
Henricus imjperator innuMcrabilem congregavit exercitum contra Bald-
winum Flandrenfium comitem, eo quod apud Neomagum palatium fuum
combuffiflet pulcherrimum atque fregiflet,*' in qua expeditione fiiit Leo
papa, et de multis terris nobiles quam plurimi. Swanus etiam rex
Danorum cum fua clafle illi affuit, et fidelitatem imperatori juravit.
Compulfus tandem comes Baldwinus pacem cum imperatore fecit.
Leo papa dedicavit ecclefiam fan6ii Renigii Remis, ubi et concilium
poftea* tenuit.
Anno M.I. Macbeth^ rex Scotorum Rome argentum fpargendo diftribuit.
Obiit Edfius^ Dorobomenfis archiepifcopus, cui Rodbertus, Lundoni-
enfis epifcopus genere Normannus fucceffit.**
Hermanns Wiltonienfis epifcopus, Aldredus ® Wigomenfis epifcopus
Romam ierunt.
Anno M.lj. Alfricus, qui et Putta, Eboracenfis archiepifcopus apud
Sudwelle obiit, et apud Medefliamftede,^ id eft Burch, fepelitur, cui Kin-
fius^ regis capellanus fuccefBt.
^ Upon Sunday the Ist of May S. Dunelm. col 1S3 ; Dominiea is probably omkted at the end
of this clause of the sentence. * Leo IX. was elected about the end of the year 1048, and
enthroned upon the 12th of February, 1049. •" Concerning this expedition, see L*Ari xiii.
288. 8VO. (17) ' Upon the 3d of October, 1049. ^ Blachethad, S. Ihmelm. col. 184., from
whom this sentence is transcribed. It is found in nearly the same words in Fbrdun, ii. 253 ; and in
Florence of WbrceHer, p. 626. "" Edsmus, Chron. Auguit, Cant, col. 2249; Diceto, col. 473;
Gervate, col. 1651 ; Thorn, col. 1784. * According to the Sax.Ckron. in 1048, p. 161.
' Et Akbedus, S. Dunelm, col. 184. ' Now Peterborough, Cf. ShMu, col. 1700. * ShMs
rdates that Kinsi ordained a bishop, whom he names Magsuem, and his surrogate, John, to the
See of Glasgow ; and that he received from thema charter of profession, which was lost in the fire
G
Digitized by
Google
50 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1061.
Rex Edwardus abfolvit Anglos a gravi ve6ligali, id eft xxx. [30,000]
librarum, xxx®. et viij®. anno ex quo pater fuus rex ^gelredus primitus
Danicis id folidariis folvi mandarat.
Orta feditione inter regem et comitem Godwinum, pro eo quod tradere
noluit morti fororium fuum comitem Bononienfem, cujus milites ftolide
hofpitia querentes apud Doner ubi applicuerat,^ plures e civibus pere-
merunt, qui et ipfe ad caftrum Dover cum fuis confiigerat; tandem God- ^ 12. b.
winus cum rege placitare volentem, poftquam bis fuper regem exerci-
tum duxerat, et fecundo dilapfus fuerat ab eo, fubter fiigientem diem
conftitutum, cum quinque filiis rex exlegavit.
Rex Edwardus Willelmum comitem Baftard Normanniae ad fe in An-
glia venientem, magno cum honore fufcepit, et multis donatum muneribus
ad propria remiftt.
Anno M.lij. Emma que et Elgiua, quondam regina Anglorum obiit'
WintonisB.
Rex Edwardus et comes Grodwinus, et filii fui ad invicem reconci-
liati funt, receptis priftinis dignitatibus fuis; et Normanni fere omnes
ab Anglia exlegantur.
Rodbertus^ Dorobemenfis archiepifcopus cum fuis evadens vix receflit
ab Anglia.
Anno M.liij. caput Res fratris Grifl^i regis Walenfium^ ad regem
Edwardam in vigilia epiphannie [Jan. 5] apud Glawomam allatum eft.
Godwinus comes feria ij. pafche [Apr. 12] ad menfam juxta regem
mutus permanens et inde a filiis fuis exportatus in cameram regis v^.
poft™ hec feria vita deceffit, cui fucceffit Haroldus filius ejus in comita-
tum, et Haroldi comitatus datus eft Algaro'' Leofrici comitis filio.
Anno M.liv. dux Northimbronun Siwardus, juflii regis Edwardi,
Scottiam cum® multo exercitu intrans, prelium cum rege Scottorum
at York, when it was ravaged by the Normans. Bearing in mind the daim of the See of York to
episcopal jurisdiction in Scotland, this statement should be received with caudrai. *^ In Sep-
tember, S, Dunelm, col. 184, where a full account of this disturbance may be seen. ' Upon
the 6th of March, S, Dunelm, col. 1S5. She had been the wife of Ethebed II., and afterwards of
Cnut; Cf. Ailred. Riev. col. 362; Sax. Chron. p. 151. ^ See Genxue, coL 1651. ^ Of
South Wales, S. Dunelm, col. 187. "" According to the Sue. Chron. he died upon the 15tb
of May 1053, p. 168. *" JBlgar. Sax.Cknm. p. 169. ** ** Et equestri exercitu etdasse
valida." S. Dunelm, coL 187.
Digitized by
Google
_^^-^^
A.D. 1054. CHRONICA DE MAILROS. 51
Macbeth committens ilium fiigavit, et Malcolmum,P ut rex juflerat, re-
gem conflituit.
Rex Edwardus mifit Aldredum Wigomenfem epifcopmn ad impera-
torem, ut per eum reciperet fratruelem fuum Edwardum, qui in Unga-
ria exulaverat.
Amio M.lv. Siwardus dux Northimbronun Eboraci obiit, cujus duca-
tus Toilio fratri HaRoldi ducis datus eft.
Non multo poft Algarus filius Leofrici comitis fine culpa a rege Ed-
wardo exlegatus Hybemiam mox petiit, et xviij^. piratis navibus adquifitis
et auxilio regis Walenfium Griffini maxime fretus, tandem fuum comi-
tatum recuperavit, combufta prius civitate Herefordenfi, et monafterio
S. Alberti regis et mart3nris, et quibufdam canonicis occifis et cccc***. vel
eo amplius ceteris.
Lulach^ qiiatuor menfes et dimidium regnavit.
Anno M.lvi. obiit Henricus' imperator, cui fucceifit Henricus filius
ejus.
Obiit* fandte memorie Edelftanus Herefordenfis epifcopus, cui Leve-
garus ducis Haroldi capellanus fuccefSt; qui eodem anno a rege Wa-
norum Griffino cum fuis dericis et multis aliis occifus eft.
Agelricus^ Dunelmenfis, epifcopus fponte epifcopatum relinquens, ad
monafterium fuum Burch rediit, ibique vitam finivit ; cui fucceifit frater
ejus Agelwinus.
Malcolmus fiUus Dunecani fufcepit regnum Scotise jure heredita-
rio, [regnavitque" xxxvij. annis. Anno autem M.lxvij. defponfata eft ei
Margareta gloriofa regina, ex qua genuit vi. fiUos, fcilicet Edwardum,
' Malcolmum tega Cumbrorum filium, S, Dunelm, col. 187. ** According to some ac-
counts, he was slain upon the 3d of April 1057, being the Thursday in Easter week, Fordun, i.
252. Lulach, in the Celtic language of ancient Scotland, signified a ybo/. SeeFordnn, i- 252; Wyni,
i. 258; Httiiet i. 3, note. This sentence is added in the MS. by a hand of the xiv century, appa-
rently different from that which inserted the verses. ' '* Henricus Romanorum imperator," S,
Dunelm. col. 188. 'Upon the 10th of February, S, Dunelm, col. 188. * Upon the 16th
of July, S. Dunelm. col. 188. " The portion enclosed within brackets (ending on line 18 of
page 53) is printed from a leaf which has originally formed no part of the Chronicle, but which
is written in a hand yery little inferior in antiquity. The words from ** Malcolmus" to ** heredi-
tario*' form all the original text of the Chronicle, which immediately passes on to the following
year. Subsequent notes will shew that this addition varies in some instances from the detaib of
the work itself. These alterations are therefore not indicated in this place.
Digitized by
Google
52 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1057.
Edmundum, Edelredum, Edgarum, Alexandrum, David, duas filias,fcili-
Matildam reginam Anglorum, et Mariam comitiflam Boloniae. Anno
vero regni fui xxxvij. interemtus eft in Anglia idus Novembris, [Nov.
13, 1093] et filius ejus primogenitus Edwardus lancea ibidem perfora-
tus eft, qui xvij. kaL Decembris [Nov. 15, 1093] fatis ceflit. Quod ut
audivit felix regina Margareta, immo, ut verius dicam, fpiritu fan£lo
prsefcivit, confeffione et communione fufceptis, Deo fe precibus com-
mendans, animam fan^lam celo reddidit, xvi.^ kalendas Decembris
[Nov. 16, 1093.]
Invafit igitur regnum Duuenaldus frater prsBdifli regis Malcolmi,
legitimis heredibus, fcilicet Edgaro, Alexandro, David exilio relegatis :
fed Dunecanus filius praenominati Malcolmi fed nothus, qui erat obfes in
curia regis Anglie, fcilicet Willelmi Ruffi, auxilio et confilio ejufdem
fuperveniens, patruum fuum fugavit, et fufceptus eft in regem, et reg-
navit per annum et dimidium, cui quidam comes, fcilicet de Momes,
confilio praedifti Duuenaldi, necem nequiter intulit. Duuenaldus iterum
regnum invadens, regnavit annis tribus et dimidium.
Anno autem ab incamatione Domini M.xcvj. Edgarus filius regis
Malcolmi et regine gloriofe Margarete hereditario regnum Scocie fuf-
cepit, Duuenaldo capto et carceri perpetuo damnato. Regnavit igitur
Edgarus rex feliciter ix. annis, anno ab incamatione Domini M.c.vij.
vitam terminans, fcilicet vij. idus Januarii [Jan. 7].
Cui fucceffit in regnum frater ejus Alexander, regnans gloriofe xvij.
annis, anno ab incamatione Domini M.c.xxiiij. viam univerfe camis in-
grediens vj. kalendas Maij [Apr. 26].
Succeffit autem ei frater ejus junior et feliocior* David, qui potentiifi-
mus rex regnavit feliciter xxix. annis, et fie Deo animam commendans,
deceflit anno ab incamatione Domini M®.c**.liij**. fcilicet ix°. kalendas
Junij [Maij 24].
Comes Henricus filius ejufdem regis David, obierat anno precedenti,
fcilicet ab incamatione Domini M.c.lij. et anno fubfequenti, videlicit ab
incamatione Domini M.c.liij. fufcepit Malcolmus filius predi^li comitis
^ Et dimidio ? * '* Et felicior" added aboye the line, in a hand a little more modern than
the rest of the page.
Digitized by
Google
A.D. 1067. CHRONICA DE MAILROS. 53
Henrici regni gubemacula, puer, et virgo" in virginitate fua permanens,
gratia Dei ei infpirante, ufque ad obitum fuum ; regnavit igitur annis
xij. et dimidio, et hominem exuens celo fufceptus v. idus Decembris
[Dec. 8] ; ita quod Willelmus frater ejus eodem anno, fcilicet ab incar-
natione Domini mx.Ixv. regnum fufcepit, et anno regni fui xxxiij. natus
eft ei filius ejus Alexander, ab incarnatione Domini M.c.xcviij. et anno
regni fui xlix. obiit.
Alexander vero filius ejus poft obitum fuum fufcepit regnum honori-
fice, et anno Mxc.xxj. copulavit fibi in matrimonium Johannam filiam
Johannis regis, et fororem Henrici regis Anglie, Poftea,^ dapii funt anni
xlij. que anno M.cc.xxxviij. obiit fine liberis ; quapropter idem rex ac-
cepit in uxorem Mariam filiam Ingeramij de Couchi anno M.cc.xxxix. que
peperit ei filium anno M.cc.xlj. vocans eum Alexfandrum,^ poft ejus na-
tivitatem competi' funt anni xxij. anno M.cc.xlix. et regni. fui xxxv.
Obiit Alexander rex pacificus viij. idus Julij [Jul. 8], cui fucceflit
Alexander filius ejus iij. idus Julij ^ [Jul. 13], poftea completi funt anni
xiiij.
Poft fundationem Ciftercij* con. a. clxvj.]
Anno M.lvij. clito Edwardus Edmundi Ferrei lateris regis filius pro
quo rex in Ungaria miferat ut regem poft fe fubftitueret, obiit Lundoniis.
Obiit bone memorie Leofricus comes, ducis Leofewini filius, qui cum
fua uxore Godiua cenobium Conuentre*^ de fuo patrimonio conftruxerunt
ubi et fepultus eft, cui fucceflit Algarus** filius ejus.
Anno MJviij. Algarus comes fecundo a rege Edwardo, exlegatus eft ;
fed regis Walanorum Grifini juvamine et Noreganice claffis, per vim
fuum comitatum recepit.
Aldredus Wigomenfis mare tranfiens, per Ungariam lerofolimam pro-
fedtus eft.
" The ridiculous and !alse tales concerning Malcolm the Maiden, were probably originated by
W. Nenbrig. See his Hisi, p. 85. ' It is by no means clear to what this and the similar sen-
tences in the present year allude. " Completi ? (18) • The order of the Cistercians was
instituted by Robert, abbot of Molesme, in 1098. Du Pretnoy, ii. 444. Adding the 166 years of
the text to that date, we have the year 1 164, which is within a year of the date of the death of
Malcolm IV. It seems, therefore, not improbable that the present line was intended as an insertion,
after that event. ^ Upon the 31st of August. S. Dwielm, 189. ^ See Mmatt. Angl. ii.
429, edit. 1661 ; S. Dunelm, col. 189. * MVgu, Sax. Chron, p. 170.
Digitized by
Google
64 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1069.
Anno M.lix. Nicholaus Florentine® civitatis epifcopus papa eligitur et
Benedi^lus' ejicitur.
Anno mJx. obiit Henricus^ rex Francorum, cui fucceffit Philippus**
filius ejus.
Obiit Kinfius' Eboracenlis archiepifcopus, cui fucceffiit Aldredus Wi-
gomenfis epifcopus, et Herefordei^ preefulatus eft datus Waltero capel- foi. 14.
lano Edithe Regine.
Anno M.lxj. Aldredus archiepifcopus Eboracenfis Romam cum Toftio
comite profe^us,^ pallium a Nicholao papa fufcepit.
Interim^ Malcolmus rex Scottorum fui conjurati fratris Toftii comita-
tum, id eft Norhimbriam, ferociter depopulatur ; violata pace fan6ti Cuth-
berti in Halieilande.^
Obiit Nicholaus" papa, cui fucceffit Alexander c'^.xl^.ix'".
Anno M.lxij. Wlfftanus Wigomenfis ecclefle venerabilis monachus Wi-
gomenfi ecclefie praeficitur epifcopus, et ab Aldredo Eboracenfi archiepif-
copo confecratur quia officium epifcopale Stigando interdi6hmi fuerat a
dompno papa.°
Anno M.lxiij. rex Northwalanorum Grifinus impetu et fortitudine co-
mitis Haroldi et fratris fui Toftii ferre non valens, navem confcendens
fugit et vix evafit; unde Walani coa£li, datis obfidibus, fe fe fuaque de-
derunt, regemque fuum Grifinum exlegantes abjecerunt.
Anno M.lxiv. rex Norwalanorum Grifinus a fuis interficitur, et caput
ejus caputque navis impius® cum omatura, comiti Haroldo mittitur; que
mox ille regi Edwardo detulit. Rex vero Edwardus, terram regis occifi
duobus fratribus fuis BleothgentoP et Rithwalano ea conditione conceffit,
ut fideles illi femper exifterent, quod et per facramentum et obfidibus da-
tis confirmavenmt.
* Nicholas II. was crowned 18th Jan. 1059. * Benedict X., Antipope, held the See
from the 30th of March 1058, to the 18th of January 1059. ' Henry I. died at Titri, upon
the 29th of August 1060. Anquetil, i. 469; L'Art, i. 590. ^ Philip I. succeeded upon the
death of his ^her. L'Art, i. 571. ^ Upon the 22d of December. Stubht, col. 1700; Sax,
Ckron, p. 170; S. Dunelm. col. 190. ^ See Stubbs, col. 1701. ^ S, Dunelm, coU. 190,
218. " Holy Island, on which the Monastery of Lindis&me was founded by King Oswald*
who erected it into a Bishop's See, anno 635. Having been twice demolished by the Danes, in
793, and 875, the See was removed to Durham. "" Nicolas XL died upon the 21st or 22d of
July 1061, and was succeeded by Alexander II. " See S. Dunelm. coll. 190, 191.
"* Ipsius. S, Dunelm. col. 192. ^ Blechgento, S, Dunelm. col. 162.
Digitized by
Google
A.D. 1065. CHRONICA DE MAILROS. 65
Anno M.kv. Agelwinus Dunelmenfis epifcopus offa beati Ofwini regis
et martyris apud Tinemutham de Tumulo in fcrinio magno cum honore
levavit.
Anno ab incaraatione Domini M**.lx®.yj**. obiit pie memorie Edwardus
rex, honor et gloria Anglormn dum vixit, eorimdem ruina dum moritur,
poilea quam curiam fuam in nativitate Domini [Dec. 25, 1065], ut po-
tuit Lundoniis tenuerat et ecclefiam fancti Petri Weftmonafterii quam ipfe
a fundamentis conflruxerat, cum magna gloria dedicari fecerat,*^in vigilia
Epiphanie [Jan. 5] ; cui poil obitum ejus fucceflit Haroldus comitis
Grodwini filius.
Rex Noreganorum Haroldus Harphagher, frater fan£ti Olaui regis et
martyris, et Toftius comes apud Strinfordebrige*i occiduntur,
Willelmus Ballard Angliam debellat et obtinet; et ab Aldredo^^ Ebo-
racenfi archiepifcopo apud Weftmonafterium in regem confecratur.
Vifa eft cometa.
Anno M.lxvij. rex Willelmus Normanniam rediit, ducens fecum Doro-
bemenfem archiepifcopum Stigandum, clitonem Adgarum, comites Edwi-
num et Morkarum et Walteum et multos alios de nobilioribus Anglie ;
rediens vero, Anglis inportabile tributum impofuit.
Anno M.lxviij. duo pape in Roma fa£li funt, id eft epifcopus Parmen-
fis* qui expulfus eft, et epifcopus de Luca* qui papa permanfit.
Anno M.lxix. comes Robertus Cumin cum dcc*** fere viris apud Du-
nelmum a Norhimbris occiditur.**
Aldredus archiepifcopus obiit.
Anno M.lxx. rex Malcolmus Angliam ufque Cliueland vaftavit; et tunc
clitoni Edgaro et fororibus Margarete et Chriftine, ubi eas invenit re-
gem Anglie fugientes, ut in Scotiam irent, apud Weremundam in reditu
pacem fuam donavit et Margaretam poftea fibi in matrimonium^ junxit.
*> Stanfordbriege. S. Dunelm. col. 194. This battle was fought upon Monday the 25th of
September, id, '■'* W. Newbrig. 1 ; M. Paris, 4. ' Waltherum Siwardi duds filium.
S. Dunelm. col. 197. * Styled Honorius 11. Du Fresnoy, ii. 438; See 3f. Paris, 6.
t Alexander II. was crowned 30th of September 1061, and died 21st of April 1073. "^ Upon
Wednesday the 28th of January 1069. S. Dunelm. col. 196. '' The interpolation, under the
year 1056, states, that the marriage took place in 1067.
Digitized by
Google
56 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1070.
Stigandus ab archiepifcopatu deponitur a legatis Alexandri pape, et
multe alie perfone.
Thomas et Lamfrancus archiepifcopi confecrantur, Lamfrancus a suf-
fraganeis, Thomas a Lamfrancho.
Amio M.lxxj. Lamfrancus et Thomas Romam profe^ti, pallia ab Alex-
andro papa fufceperunt. fol. u.
Walkerus Dunelmenfi ecclefie praeficitur epifcopus.
Aimo M.lxxij. Willelmus Scotiam intravit, cui occiurens rex Malcol-
mus in loco qui dicitur Abemithi,* [homo fuus devenit.y]
Rex Willelmus in reditu de Scottia temere per fuos capellanos de
fan£lo Cuthberto explorare yolens, territus a Dunelmo et fub velocitate
receffit.
Anno M.lxxiij. clito Edgarus cum rege Willelmo pacificatus eft.
Comes Waldeuus necem avi fui Aldredi comitis fuper filios Carl gra-
viter ulcifcitur.
Anno M.lxxiiij. Hiltibrandus,' qui et Gregorius, Romanus, archipapa eft
ele^lus et confecratus. Ifte papa banno interdixit clericis uxores habere.
* The locaUty of " Abemithi" has been a subject of controTerey. See Hdiles, i. 16 ; Chalmers, i. 418.
As some of the arguments there adduced are founded upon the meaning of the word '' gewsede,"
which occurs in the account given in the Sax. Chron. I may remark, that Gibton is in error when
he states, that it is expressive of the river Tweed ; instead of which, it is the conunon Saxon word
for a ford, and is frequent in the languages of the North. Ihre, ii. 1024. It is common in names
of places, such as Langwath, Manast. Anglic, ii. 602, 643; Sandwath, p. 151; Howath, p. 507;
and, in p. 903, mention is made of a ** villa quae dicitur WathJ* It subsequently became peculiar
to the north of En^and. Camden* t Remains^ p. 100 ; Skinner, in voce. Places ending in *< warth,"
which seems in several instances a corruption of *' wath,*' are generally situated on the banks of a
river, near a ford. Craven Glou, ii. 241. No argument, as to locality, can therefore be deduced
from this word. In compliance with a wish expressed by Lord Hailes, i. 16, the foUowing MSS.
of authors who mention this meeting have been consulted, but without conferring any advantage
upon their respective texts. For Florence of Worcetter, the CbtUmian MS. ViteJl. E. xiii. ; for
Radulfut de Diceto, the CoiUmian MS. Claud. E. iii. The same event is recorded in a short
Chronicle preserved in the Arundel MS., 220 ; see also for accounts of the same event, ffoveden^
fol. 260. b.; Hen. ofHmlingdon, fol. 211. b.; W. Malmedmr. fol. 58; Wyni. i. 270; Atwood, cap.
xxii. when discussing this event, cites the narratives of Ordericut Vitali$, the Regider of Abingdon,
(Cott. MS. Gaud. B. vi.), and the Anonymout Chronicle in the Cott. MS. Vitell. A. xx. ' The
words here inserted within brackets are no longer t^ble in the MS., but are given from the edition
of Gate. Since the period of its publication, they have been so carefully erased from the veDum,
that there does not now remain the vestige of a sin^e letter. See M. Paris, p. 5 ; Ingulfue, edit.
Gale, p. 70. ' St Gregory YII. was elected 22d of April 1079.
Digitized by
Google
A.D. 1074. CHRONICA DE MAILROS. 67
Tres monachi de Evefham* venerunt, id eft Aldwinus, Elfwinus, Re-
infridus: ab his tribus inftaurata funt iij\ monafteria, Dimelmum, Ebo-
racum, Witebi.
Magna conjuratio contra regem Willehnum fa6ta eft.**
Anno M.lxxv. comes Waldavus'' occifus eft.
Philippus rex Francorum ab obfidione D61 fugavit regem Willel-
mum.
Gregorius papa praecepit ut nuUus audiret miflam prefbyteri conjugati.
Anno M.lxxvj. rex Danorum Swanus bene litteris inbutus obiit, cui
filius fuus Haroldus fucceffit.
Anno M.lxxvij. Rodbertus Curtehofe guerram contra patrem fuum mo-
vit auxilio Philippi regis Francie, eo quod Normanniam fibi coram eo-
dem rege promiferat et non dederat.
Anno M.lxxviij. Nichil dignum memorie.
Anno M.lxxix. rex. Malcomus^ Scottorum Angliam ufque ad Tynam
vaftavit.
Rex Willelmus et filius ejus Willehnus ante caftellum Gerboreth** a
filio fuo Rodberto vulnerati funt et in fugam converfi funt.
Anno M.lxxx. Walcherus epifcopus Dunelmenfis occifus eft.^ Odo
Baiocenfis epifcopus miflus a rege Willelmo Norhimbriam vaftavit.
Rex Willelmus filium' fuum Rodbertum contra Malcolmum in Sco-
tiam ufque ad Eaglefuret^ mifit, qui nuUo perfe^to negotio reverfus. No-
vum Caftellum condidit.
Willelmus fufcepit Dunebnenfem epifcopatum.
(19) * Stmeon of Durham says, simply, that they were " de proyincia Merdonun," col. 206.
see also Hoved, fol. 261. ** M. Paris, 7. ^ The Sax. Chron. places this in the year
1076, p. 183; but the present date is supported by the united testimony of Simeon of Durham
and Ingdfut, ^^ See M. Paris, 7. ' The Sax, Chron, states that this irruption
was between the two feasts of the Virgin, and Siwteon of Durham tells us it was after the feast of
Assumption ; from which we may conclude, that it was between August the 15th and September
the 8th. Cf, Sax, Chron, p. 184, S, Dunelm. col. 210, Hoved, fol. 262, W, Malmesb, fol. 58.
' Gerbometh. Sax, Chron, p. 184, Gerbohtret, SHwed, fol, 2^2. ' Thursday the 14th of
May. S, Dunelm. col. 210; see M, Paris, 7. At Gateshead, near Newcastle-upon-Tyne.
' This invasion was in autumn, according to Simeon of Durham, coL 211. ' Egg^breth, S.
Dunelm. col. 211 ; Egglesbirch, Leland's Collect, i. 356. Chalmers informs us that it is the same
as Falkirk. Caledonia, i. 419.
Digitized by
Google
62 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1099.
Dicitur quod cum rogaretur Deus ut per ignis miffionem in vigilia
pafche oilenderet quern fibi regem praeficerent, et veniflet fuper lanciam
Roberti Curthofe, refpuit illud regnum fpe regni Anglorum Hie.
Anno M.c. Wibertus antipapa obiit.
Rex Willehnus in Nova forefta a Waltero Tirdlo (agitta ocdditur.^
Rex Henricus a Mauricio Lundonienii epifcopo in regem confecratur.
Rex Henricus Anfeknum archiepifcopum revocavit ; Rannulfum Dunel-
menfem epifcopum in cuftodia Lundonie pofuit.
Rodbertus comes Normannie et Rodbertus Flandrenfis, et Euflacius
Bononienfis repatriaverunt.
Rex Henricus Matildem reginam filiam Makolmi regis Scottorum et
{an€te Margarete regine, fororem etiam regum Edgari, Alexandri et Da-
vid defponfavit, quam Anfelmus archiepifcopus confecravit et coronavit.
Obiit ^ Thomas archiepifcopus Eboracenfis,^ cui fuccefBt Girardus.
Bomundus jam dominus Antiochie ante uHbem Meletinam a Turcis
captus eil et abdu^us, dominus vero Meletine ipfam urbem Baldewino
.reddidit, fratri regis, Godfridi. Eodem anno ipfe Godefridus obiit, et
Baldewinus ei fucceffit."*
Anno M.c.j. Rannulfus epifcopus*^ de euftodia evafit.**'
Rex' FrancisB Ludovicus interfuit curie Henrici regis Lundoniis in na-
tali Domini [Dec. 25].
Pax fa6ta efl inter regem Henricum et comitem Rodbertum, ut rex
iii [3000] marcas argenti perfolveret comiti fingulis annis.
Rex lerofolimorum Baldewinus Caefaream Paleflinam cepit.
Anno M.c.ij. rex Henricus Rodbertum de Belefmo et Amoldum fratrem
ejus de Anglia expulit; et Mariam"' fororem regine Matildis Euflachio
Bononienfi comiti nuptum tradidit.
" See L'Art, xiii. 22, 8vo. • Upon the 1st or 2d of August. See M. Paris, 39. Suger,
however, m his history of Louis, states, that he has heen assured by Tyrrel, that upon the day
when WiDiam was slain, he had not been in his company, or even seen him. L*Art, vii. 84, 8to.
' She was consecrated Queen upon Sunday, 11th of November, S, Dunelm, col. 226; see M. Paris,
89. » He died upon Sunday the 18th of November. S, Dunelm. col. 226. " M. Paris,
39, 40. *" Hoveden says that he escaped from the Tower of London upon the 1 Feb., fol.
269 ; this individual was Ralph Flambard, the rapacious but polite bishop of Durham. ^ " Du-
nelmensis episcopus Ranulfus.'* S. Dunelm. col. 226. ^ In S. Zhtnelm. coL 226, he is called
*' electus rex," because he was associated in the royalty with his father, Philip I. ** She
was daughter of Malcolm and Margaret.
Digitized by
Google
A.D. 1102. CHRONICA DE MAILROS. 63
Ordo Tironenfis cepit per abbatem Benedi&um, apud vetus Tironem
in nemcnre.
Anno M.c.iij. Anfehnus archiepifcopus injurias multas a rege fuftinens,
Romam tendit
Rodbertus comes Angliam veniens, Hi [3000] marcas regi pardonavit.
Anno M.c.iiij. corpus® San£H Cuthberti oflenfum eft, et incomiptum
inventum et flexibile, et tranflatum eft apud Dunebnum, in novam eccle-
fiam, poft annos depofitionis ejus cccc*^.xviij.
Anno M.c.v. rex Henricus mare tranfivit, quem receperunt omnes fere
barones Normannie, fpreto fratre fuo, cecati multe cupiditate pecunie, et
Baiocas incendit.
Anno M.c.vj. Rodbertus comes venit in Angliam, querens a fratre ut
foL 16. omnia ablata fibi redderet, cui contradixit.
Henricus imperator moritur, cui fucceffit filius ejus Henricus.
Rex Henricus mare tranfiit, et apud Tenerchebrai commiflb proalio
Rodbertum comitem, et Rodbertum de Stuteville, et Willelmum comitem
de Moretonio cepit.
Anno M.cvij. Edgarus rex ScottorumP vj. idus Januarij [Jan. 8]
obiit, cui fucceffit frater ejus Alexander.
Comes Rodbertus et comes Willelmus de Moretonio in Anglia cufto-
die mancipantur.
Rex rediit in Angliam, et in concilio apud Lund(Miias^ ftatutum eft ut
nufquam ulterius per dationem baculi vel annuli de epifcopatu vel abba-
thia per regem vel quamlibet laicam manum aliquis inveftiretur.
Anfelmus archiepifcopus v. epifcopos ima confecravit.
Philippus' rex Franconun obiit, cui fucceffit Ludouicus grofius filius ejus.
, Ordinatio Rogeri' epifcopi Salefbirie.
Anno M.c.viij. rex Henricus leges ftatuit de furibus et latronibus fuf-
j^dendis, et ut obuli eftent rotundi.
° He proceeded to Rome, upon the 27th of April. S, Dunelm, coL 228. ** Alexander,
afterwards king of Scotland, was present. See S. Dunelm, col. 229. "* The interpolation
says, that Edgar died upon the 7th of January, but the present text follows that of Simeon, col.
230. ** This Council was held upon the 1st of August. ' Philip I. died upon the 29th
of July, at Melun ; and was succeeded by Louis VI. sumamed Le Gros. VJrt, i. 572.
' Roger, Lord Chief Justice and Lord Treasurer, was elected upon the 13th of April, 1002.
Digitized by
Google
60 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1091
Rex Willelmus occurrit cum exercitu regis Malcolmi jam Norhim-
briam vaflanti, in provincia Loidis,' quos comes Rodbertus ea conditione
pacificavit, ut-rex Scottorum regi Willelmo obediret, et rex Willelmus
regi prsefato xij. villas, quas fub patre fuo^ habuerat, redderet, et xij.
[12,000] marcas auri fingulis amiis daret.
Diflenfio permaxima inter Urbanum papam et Wibertum antipapam
prsedi^um.
Anno M.xcij antifles Remigius tranflulit fedem Dorcaceflrie ad Lin-
colum.
Rex Willelmus veniens ad Carel^ inftauravit illam.
Anno M.xciij. rex Willelmus dedit archiepifcopatum Cantuarie An-
felmo abbati Becenfi, et epifcopatum Lincolnie cancellario fuo Rodberto
Bloeth.
Ecdefia nova Dunelmi incepta eft. iij.** idus Augufti [Aug. 11]; epif-
copo Willelmo, et Malcolmo rege Scottorum, et Turgoto priori ponenti-
bus primos in fundamento lapides.
Rex Scottorum Malcolmus, cum filio fuo primogenito Edwardo, a Nor-
himbris'^ occifus eft.
Margareta^ regina Scotie obiit.
Anno M.xciiij. Scotti^ regem Dunecanum peremerunt.
Anno M.xcv. Wlfftanus venerabilis Wigomenfis epifcopus obiit.
Walterus Albanenfis epifcopus, legatus Romane ecclefie ab Urbano
papa miflus, pallium Cantuarie attulit.
Rodbertus de Mobreia, comes Norhimbrie, in Tinemuth capitur, et foi. 15. b.
apud Windefhoure cuftodie mancipatur.
Vrbanus papa Galliam .veniens iter lenisalem pr«edicavit.
* Now Lothian. Concerning this see M, Paris, 10. ^ '* Patre illius." S, Dunelm. col.
216. ^ Cairleil, S. Dunelm, col. 217. Card, boweyer, is still the common pronunciation of
Cumberland, and perhaps is not to be considered an error of the scribe. * Malcolm was
slain near Alnwick, upon the 13th of NoTember. S, Dunelm. col. 218. His eldest son Edward was
wounded at the same time, died upon the 15th at Edwardisle, in the forest of Jed wood, and was
buried before the altar of the Trinity church of Dunfermline. Fordun, i. 274. The body of Mal-
colm, after resting for some years at Tinmouth, was at length placed beside his wife and his son, id.
See M. Paris, 10, 639, and the AddUamenla to the last named history, p. 129, where there is a
curious Letter relative to the body of Malcolm. ' Margaret died at the castle of Edinburgh,
upon the fourth day after the death of her husband. Fordun, i. 274. ^ See Caled&nia, u
423, note '.
Digitized by
Google
A.D. 1096. CHRONICA DE MAILROS. 61
Anno M.xcvi. Chriftiani iter verfus lerofolymam inierimt.
Rex Willemus vi.dc.lxvi. [6,666] libras fratri fuo Rodberto prseflitit,
et ab eo Normanniam in vadimonium accepit.
Vrbanus papa iter lerofolimis praedicavit.
Willelmus Dunelmenfis epifcopus obiit.'
Anno M.xcvij. rex* Willelmus clitonem Edgarum in Scotiam cum ex-
ercitu mifit, ut expulfo Duuenaldo, Edgarum filium Malcolmi regis regem
conftitueret ; quod et fecit.
Chriftiani Nicetim civitatem ceperunt xiiij.** kal. Junii [Jun. 19].
Anno M.xcviij. Facta est abbatia Sancte Marie Cistebcii,** Rober-
tus primus abbas. Antiochia a Christianis capta est iij. non. Junii
[Jun. 1], et cometa apparuit.
Obiit Walchelinus epifcopus Wintonie, cui fucceffit Willelmus Giflfard.
Rex Noreganorum Magnus filius regis Olavi, filii regis Haroldi Har-
fauh, Orcadas et Meuanias infulas fuo adjecit regno.
Eodem anno kal. Augufti [Aug. 1] obiit Adimarus Podienfis epifcopus.
Vrbanus papa concilium tenuit apud Barum,^ comitante fecum Anfel-
mo archiepifcopo Canturienfi.
Chriftiani ceperunt in Syria duas urbes, Barram fcilicet et Marram,
ubi tantam famem paffi fimt ut de cadaveribus^ Saracenorum comederent.
Anno M.xcix. Vrbanus papa in ebdomada pafche [Apr. 10-18] mag-
num concilium Rome^ tenuit.
Hierusalem capta eft a Chriftianis idus Julij [Jul. 15], feria vj. et Go-
defridus Lothtarenfis regnum fufcepit.
Vrbanus' papa obiit, Pafchalis in papam in fequenti die eft confecratus.
Tertio nonarum Novembris [Nov. 3] mare Utus egreditur, et villas et
homines quam plures, boves et oves innumeras demerfit.
' He died at Windsor, upon the 2d of January. S, Dunelm, 222. (20) * This does not
agree with the interpolation under the year 1056, but is supported by the Sax. Chron. p. 206, and
S, Dunelm, col. 223. According to the former of these authorities, the inyasion took place about
Michaelmas. ^ Sme<m of Durham says upon the 20th, coL 223. "" The Abbey of
Melrose was one of this order; hence the importance which they attached to its foundation.*
' This CouncO was held at Bari, upon the 1st of October. ' Upon the 25th of April.
' Urban II. died upon the 20th of July 1099; and Pascal II. was elected upon the 13th of
August.
• The words printed in capital! are written in red Ink in tbe original MS., which It if not thooffat neoesearj to imi-
tate here.
Digitized by
Google
58 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1080.
Henricus imperator GT&.^ papam Magontie decrevit deponendum, et
Wibertum Rauenenfem epifcopum pro eo fecit antipapam.
Ventus validiflimus in natale Domini.
Anno M.lxxxj. Henricus imperator hofliliter Romam adverfiis papam
adiit, oppugnans urbem adhuc non intravit.
Anno M.lxxxij. multis homicidiis et prsedationibus inter Henricum im- •
peratorem et papam G.Tj.^ a6iis, in no^ pabnarum [Apr. 17] multi fmit
occifi.
Rex Willelmus fratrem fuum Odonem Baiocenfem epifcopum in cuf-
todiam pofuit.
Anno M.lxxxiij. Henricus imperator urbem Rome infregit et cepit, et
Wibertum"* antipapam intrufit: ^.G.^ vero Beneuentum adiens ibidem
ufque ad obitum deguit.
Anno M.lxxxiiij. G.G.^ papa obiit."
Rex Willelmus de imaquaque hida per Angliam vj. folidos accepit.
Anno M.lxxxv. rex Willelmus tribus capellanis fuis Mauricio Limdoni-
enfem, Willelmo Teodfordenfem, Rodberto Ceflrenfem dedit prefula-
tum.
Anno M.lxxxvj. rex Willelmus fecit defcribi totam Angliam.
Clito iEdgarus cum ....cc.^ militibus mare tranfiens Apuliam adiit, cu-
jus foror Christiana monaflerium Rumefeia intravit et fandtimonialem foL \5.
habitum fufcepit.
Anno M.lxxxvij. reliquie fan6li Nicholai de Mirreia ufque ad Barum
tranfferuntur.^
Aldwinus prior Dunebneniis deceffit.
Rex Willelmus in Frantiam cum exercitu venit, et opidum quod Ma-
thuntun™ nuncupatur, et omnes ecclefias in eo fitas, duofque reclufos igne
fuccendit; et inde Normanniam rediit. Sed in ifto reditu dirus vifcerum
dolor ilium apprehendit, et magis ac magis de die in diem gravabat. Cum
** This is the common contraction for all the inflections of Gregorius. **** The antipope was
Guibert archbishop of Ravenna, who assumed the name of Clement III. L*Ari iii. 336, Svo.
* He died upon the 25th of May 1085. ^ An erasure has been made in the MS. before the
numerals, but the text, as it now stands, agrees with the reading of Simeon of Durham, col. 213,
and of Hoved. fol. 264. ^ *' In Barensem transferuntur civitatem." S. Dunebn, col. 213.
"" Mathun, S. Dunelm, col. 213; '* Mediantum civitatem," M. Paris, 9, Matuntun, ffoved.
fol. 264.
Digitized by
Google
A.D. 1087. CHRONICA DE MAILROS. 59
autem ingravefcente egritudine diem fibi mortis imminere fenMet, fra-
trem fuum Odonem Baiocenfem epifcopum, et comites Morkarmn et Ro-
gerum et Siwardum cognomento Bam, et Wlnotum"* regis Haroldi ger-
manuiB quern a pueritia in cuflodia,*^ et omnes quos vel in Anglia vel in
Normannia cuilodie manciparat, relaxavit. Deinde filio fuo Willelmo
Regnum tradidit Anglie, et Rodberto primogenito fuo, qui tunc in Fran-
cia exulabat, comitatum Normannie concefBt; et fie celeili viatico munitus
poftquamxx*^.annis, menfibusxj.°^ genti Anglorum pr8Bfuit,v®. iduum Sep-
tembrium [Sept. 9] die, regnum cum vita perdidit; et Cadomi in ecclefia
fan^i Stephani fepultus eft, et quam ipfe a fundamentis conftruerat, bonis
ditaverat. Willelmus autem filius ejus Angliam feftinato adiit, ducens
fecum Morkarum et Wlnotum; fed mox ut Wintoniam venit, illos ut
prius fuerant, cuftodie mancipavit. Poft hec vj**. kal. Oftobris [Sept.
26] die dominico in Weftmonafterio a Lamfranco archiepifcopo in regem
confecratus eft. Thefauros patris fui, ut ipfe jufferat, ecclefiis per An-
giiam divifit et pauperibus. Vlfum Haroldi quondam regis filium, et
Dunecanum^ Malcokni regis filium, a cufix)dia laxatos et armis militari-
bus honoratos, abire permifit.
Anno M.lxxxviij. fere onmes comites et proceres Anglie paraverunt
regem prodere, fed nichil profecerunt.P
Anno M.lxxxix. obiit** Lamfranchus archiepifcopus.
Terremotus extitit per Angliam permaximus circa horam diei tertiam.""
Anno M.xc. rex Willelmus regem Francorum Philippum per pecuniam
occulte tranfmiflam ab ofidione fui caftri in Normanniam abire fecit.
Ventus vehemens percuffit Lundoniam.
Anno M.xcj. reconciliati funt rex Willelmus et frater fuus Rodbertus.
Henricus frater eorum Montem fan^i Michaelis occupavit, et regis ter-
ram vaftavit ; quem rex et comes per totam quadragefimam [Feb. 26
— Apr. 13] obfederunt, fed nichil profecerunt.
" Wlfiiothun, Hoved. fbl. 264. "" In the chronicle of Hoveden, from which the ac-
count of the death of William the Conqueror is transcribed, almost verbatim, the reading is,
*' custodia tenoerat," fol. 264. Hoveden reads " mensibus 10 et 28 diebus.'* fol. 264. "" Du.
necfaaldum. S. Dunelm. eoL 214. See Hailei, i. 20, note. ' This conspiracy b detailed at
some length by SimeoH of Durham, col. 214 ; and by M, Paris, 10. *> Upon Thursday the
24ib of June, S. Dunelm, col. 214; but according to Gervast, col. 165d, upon the 28th of June.
' Upon Saturday the Uth of August. S, Dunelm. col. 214.
Digitized by
Google
64 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1108.
Gundulfus^ epifcopus Rofenfis obiit, et Radulfus ei fucceffit.
Anno M.c.ix. obiit" Anfelmus archiepifcopus.
Tomas Eboracenfis ecclefie a Ricardo Lundonienfi epifcopo in archie-
pifcopum confecratus eft kal. Julij, [Jiin. 27] et^ in kal. Auguili
[Aug. 1] Turgotum priorem Dunelmenfem in epifcopum S. Andree
Eboraci idem Thomas confecravit.
Rex Henricus abbatiam Elienfem in epifcopalem fedem mutavit.
Cometa apparuit.
Tyronenfis ecclefia fundata eft, et Radulfus miflus de Tironio fadlus
eft primus abbas de Selecherche.*
Anno M.C.X. rex Henricus dedit filiam fuam in conjugem Henrico regi
Teutonicorum.
Cometa apparuit.
Fluvius Trenta exiiccatus eft a mane ufque ad tertiam, fpatio unius
miliarii.
Godricus eremita intravit in locum qui dicitur Finchala prope Dunel-
mum, et ibi fiiit ufque ad diem mortis fue, fcilicet Ix. annis.
Anno M.c.xj. Henricus Teutonicus Romam veniens, Pafchalem papam
cepit, et in cuftodia pofuit ; fed poftea ftatim reconciliati funt.
Anno M.c.xij. rex Henricus comitem Rodbertum de Belefmo in cufto-
dia pofuit in Kerefl)urch.y
Anno M.c.xiij. rex Angliam rediens Rodbertum de Belefmo in ar^ta
pofuit cuftodia apud Warham.
Monachi Tyronenfes venerunt in patriam iftam.'
Anno M.c.xiiij. Henrico* imperatori defponfata eft Matildis filia regis
Anglorum Magontie, et in imperatricem eft confecrata.
* He died upon the 7th of March. ^S^. Dtmelm, col. 231. "^ Upon Wednesday, the 21st
of April. S. Ihtnelm. col. 232. * S. Dunelm, col. 232, reads <* iii. kal. Augusti;" but there
b reason to believe that the text is correct, because the first of August fell that year upon a
Sunday, upon which day of the week, we learn from the Monk of Ditfham that the Bishop of St
Andrews was consecrated. ** See note above. * This note, omitted in the former
edition, is placed in the margin, where it has been added by a hand a little later. See Fordwn, i.
286. ^ " Mense Octobri." S. Dunelm. col. 235. ' S. Dunelm, col. 286. Their first
establishment was Selkirk, whence they were removed to Kelso, in 1128. (21) * Upon the
6th of January. 8. Dunelm. col. 136. Matilda, daughter of Henry II., after her marriage with
the emperor, became the wife of G^ffi^y Plantagenet, earl of Anjou, by whom she became the
mother of Henry II. King of England.
Digitized by
Google
A.D. 1114. CHRONICA DE MAILROS. 65
Obiit** Thomas Eboracenfis archiepifcopus ; Radulfiis Rofenfis epifco-
pus fa^us eft archiepifcopus Cantuariae. Turftinus regis capellanus ad
Eboracenfem archiepifcopatum eligitur.®
Rex Henricus in Walloniam exercitum duxit.
Tamifia defecit, ita ut a puero tranfvadari poffit.
Anno M.c.xv. Radulfus fufcepit pallium ab Anfelmo, Romane ecclefie
legato.
Turgotus de Scottia rediens Dunelmum obiit, et fepultus eil ubi diu
ante prior fiierat.
Canonicis tradita eft ecclefia de Scon.^
Obiit Benedictus, primus abbas Tironii, cui succeflit Radulfus abbas
de Selechirche ; et de Selechirche factus eft abbas Willelmus monachus
Tironenfis.®
Anno M.c.xvj. comites et barones totius Anglie Willelmo filio regis
hominium apud Seleberiam fecerunt, et fidelitatem juraverunt.
Turftinus Eboracenfis eledlus, nolens profeffionem Cantuarienfi archi-
epifcopo facere, mare cum rege tranfiit.
Pafchalis papa regi Henrico vices fuas in Anglia agere per litteras
conceffit.
Anno M.c.xvij. apud Italiam magno terremotu. xl. diebus durante, plu-
rima edificia corruerunt, villaque quedam pergrandis de proprio loco mota
eft.
Luna verfa eft quafi in fanguinem.
Anno M.c.xviij. Pafchalis « papa obiit, cui fucceffit papa Gelafius.
Henricus imperator Romam tendit, et Burdinum Braccarenfem epifco-
pum, jam anno prseterito a papa Gelafio Beneuenti excommunicatum,
antipapam inftituit.
^ Upon Tuesday, the 24th of February. S. Dunelm, col. 136. ' Upon the 15th of Au-
gust. Ibid. ' According to Fordun, it was 1114, i. 286. It had formerly been a settlement
of the Culdee8,but was now committed to the Canons regular of St Augustine. Dalr, CoU. p. 274.
' See Fardmn, i. 286 ; ** Benedictus," in the text, is an error for Bamardus. This sentence, as well as
that relatire to Scone, are addedin the MS. by a hand a little later. ' Upon the 19th of March.
S, Duneim. cxA. 237. ' Paschal II. died m January 1118, and Gelasius II. was elected
upon the 25th of the same month.
I
Digitized by
Google
66 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1118.
Obiit Matildis regina An^orum.^
Geiafius papa Galliam venit, fufceptus honorifice a rege FranooruDi»
et ab univerfis perfonis regni.
Dominus Norbertus papam Gelafium adiensy offlcium ab eo pr»dica-
tionis accepit.
Obiit Radulfiis abbas Tironenfis, cui faeceffit Willelmufi abbas de Se-
lechirche ; et illi succeffit Herbertus, monachus, poflea primus abbas de
KelchoiL"^
Anno M.c.xix. obiit papa Gelafius apud Cluniacum ibidemque fepelitur,
in cujus locum Cardindes aliique Romani Widonem Uienenfem archi- fbi. le. b.
epifcopum eligunt, eumque CaUxtum nominant.
Ecdefia gravi fcandalo percellitur.
Calixtus papa xiij. kalendas Novembris [Oct. 20] generale concilium
Bemis conflituit, in quo et Henricum imperatorem excommunicavit, in
quo et Turftinum Eboracenfem archiepifcopum confecravit, licet rex
Anglorum Henricus, et archiepifcopus Radulftis Cantumrienfis, per nun-
cios fuos contradicerent.
Calixtus papa Gifortium venit locuturus cum rege Anglorum Henrico.
Dominus Norbertus, au^oritate pape Calixti, ordinem Prflemonftraten-
fern inftituit.
Anno M.cxx. Willelmus filius regis, et frater fuus nothus, et multi no^
biles et feminse, apud Barlefleot c.xl. milites, 1**. naute, cum tribus guber*
natoribus, omnes fubmerfi funt.*
Anno M.cxxj. rex Henricus Aaliz, Godefridi dueis Luvanie filianis fibi
in matrimonium junxit
Edmundus Cantuarienfis monachus, pr«cedenti anno ad epifcopatum
S. Andree in Scotia electus, depofita intencione regendi epifcopatus, ad
locum fuum revertitur.
Calixtus papa litteris fuis regem Anglorum coegit fufpicere Turftinum
*" She died upon the l8t of Bfay. S. Ihmehn. ooh 9S8. >>^ *« Herbeitiis monachus dectua «■!
ad abbatkuB de Kdchou." ^ This hat senteace stands in the margin of the BftS. without any
distinct indication to what year it belongs; but it seems to be conneeted rather with the year 1118.
k BHist not be forgotten, however, that Ralph Uved until the year 1 1 19. Moriom*t Monad. A n mlt .
p. 78. k Upon the 29th of January 1 1 10, and Calistus 11. formerly Guy, archbishop of Vienna,
was elected upon the 1st of February. ^ Upon the 26th of November. 8, Ihmehi. ool. 24SL
Digitized by
Google
A.D. 1121. CHRONICA DE MAILROS. 67
archiepifcopum, et fine exadtione profeffionis in fiuxm mox reeipitur ar-
chiepifcopatum.
Calixtus papa ab urbe Roma digrefius Suthrinam civitatem obfedity et
Burdinum antipapam capit, et in eavam trudit in exilium.
Rex Henricu0 in Wallionam cum magno exercitu venit; fed rex et
Walenfes ftatim concordati funt.
Rannulfus Duneknenfis epifcopus cailellum apud Norham firmavit.
Anno M.cxxij. Johannes"* epifcopus Glafcuenfis Romam et lerolbli-
mam proficifcitur.
Calixtus papa et Henricus'' imperator reconciliati funt
Henricus rex ad Carleil venit.^ Radulfus Cantuarienfis archiepifcopus
obiit.P
Sibilla regina Scotia obiit iij. idus Julij "i [Jul. 13].
Anno M.c.xxiij* Johannes' epifcopus Glafcuenfis a Kalixto papa com-
pellitur redire ad epifcopatum.
WiUelmus de Curbuil ad archiepifcopatum Cantuarie eligitur/
Calixtus papa tenuit Rome concilium, prsefentibus ccc^. epifcopis, x?^.
kalendas Aprilis^ [Mar. 20].
WiUelmus et Turitinus archiepifcopi Romam veniunt, et revertuntur in-
feSis negotiis.
Rex Jerufalem Baldeuuinus •••." dolo a paganis capitur.
Anno M.cxxiiij. Alexander rex Scottorum obiit vij. kalendas Maij^
[Apr. 25], cui socceffit frater ejus .Dauid«
" According to S. Dunelm, Thurstin, archbi|iaop of York, demanded profession and subjection
from the See of Glasgow } which John reding to oIRr, was exeoamiunieated. To fi^e himself
from this sentence he went to Rome, but finding that he made little progress in his suit, be repaired
to Jerusalem, col. 245 ; see also col. 248. ° Henricus imperator. S, Dunelm. col. 245.
° This was after Bfichaelmas. S. Dunelm. col. 246. ^ He di^ upon the 19th of September.
Ibid. *■ According to S. Dunelm. col. 245, she died upon the 12th of July. Fordun^ i. 316,
agrees with the text, adding, that the place of her decease was Loch Tay. Lord HtxUes errone-
ously dates her death in Jane, instead of July. ' He was at that tone in Jerusalem,
if. Dunelm. col. 248. ' He was consecrated at Canterbury upon the 25th of February,
if. Dunelm. col. 248. ^ This was the nbth general Council, and contimxed from the 18th of
March to the 5th of AprQ. * An erasure after the word <* Baldeuufaias" is risible in the
MS. ; but nothing appears to be wanting. * The authorities do not agree as to the date
of the death of Alexander I. The faiterpolation in the year 1056 places it upon the 26th of Aprfl ;
the Sax. Chron. p. 228, upon the 23d of Aprfl ; according to S. Dunelm. col. 251, it was upon the
26th of April ; and Fordun, i. 291, states that it happened upon the 24th.
Digitized by
Google
68 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1124.
Ipfo anno iiij^' ante mortem fuam menfibus fecit eligi Rodbertmn prio-
rem de Scona in epifcopum fan^i Andree,'^ fed ejus ordinatio multo
tempore eft dilata.*
Calixtus papa obiit, cui succeffit HonoriusJ
Anno M.c.xxv. Henricus imperator fine filiis obiit, cui fucceffit Lo-
tharius.
Johannes Cremenfis legatus Angliam venit, et ad regem Dauid apud
Rokefburc; et in reditu apud Lundoniam concilium tenuit/
Monetarii totius Anglie principales deprehenfi juffu regis Henrici, fimul
Wintonie congregati, amputatis dextris et abfcifis tefticulis evirantur
ftatim poft circumcifionem Domini.
Fames fuit maxima per Angliam.
Imperatrix, defun^o marito, ad patrem fuum in Normantaiam rediit.
Anno M.c.xxvj. rex lerofolimorum, data redemtione fua paganis et
datis obfidibus, libere ad fuos redire permittitur.
Turftinus Eboracenfis et Willelmus Cantuarienfis archiepifcopi redeunt
Roma ; Willelmus quidem Cantuarienfis legatus fa6lus eft, fed Turflinus
in fl^tu fuo.
Anno M°.c^.xx®.vij°. Dauid rex Scotie, et omnes archiepifcopi, abbates,
comites, et barones totius Anglie, imperatrici regnum juraverunt in cir-
cumcifione Domini [Jan. 1] apud Lundonias.
Karolus comes Flandrenfis in orationem ad miflam in xl™».** iriterfe6lus
efl^ cui fucceflit Willelmus loga fpata,® filius Roberti Curthofe in comitatum.
Rex Henricus dedit filiam fuam imperatricem comiti Andegauie Gaufrido.
Anno M.c.xxviij.** cepit fundari ecclefia fan6le crucis de Edeneburc.
Willelmus comes Flandrenfis letaliter wlneratus efl^® cui fucceffit Theo- foi- n.
dorus.
*^ ^* Episcopus sancti Andree" (in marg,) ' He received consecration from Thurstin, arch-
bishop of York, in 1 128. Angl, Sacroy ii. 237. ^ Calistus II. died upon the 12th or Idth of
December ; and his successor, Honorius II., was enthroned upon the 21st of the same month.
' See S. Dunelm. coll. 251-8 ; WUkMt ConciUa, i. 407 ; M. Paris, p. 48. (22) * See Sax.
Chron. p. 230 ; S, Dunelm. col. 254. This agreement was upon Jan. 1, 1 127*8. ^ i. e. In
quadragesima, in lent; he was assassinated in Bruges on the 2d of March 1127. L'Art, xiii.
303. 8yo. *" Longa-spata? ^ Fordun, i. 296; Chnm. S, Crucis, p. 29. * He died
upon the 27th July. Sax, Chron. p. 233; S, Duneim, col. 255; he was the nephew of Heniy I.»
King of En^and ; see L*4ri, xiii. 305. 8to,
Digitized by
Google
A.D. 1128. CHRONICA DE MAILROS. 69
Rannulfus^ epifcopus Dimelmenfis obiit, cui fucceffit Gaufridus regis
cancellarius.
Fimdata^ eft ecclefia de Kelchehou, v. nonarum Maij [Maij 3]. •
Anno M.c.xxix. obiit^ Willelmus Giffard Wintonienfis epifcopus, et
rex dedit epifcopatum nepoti fuo Henrico fratri comitis Tebdbaldi et
Stephani ; et epifcopatus Ceftrenfis datus eft Rogero nepoti Gaufridi de
Clinton, et ambo pariter confecrati funt Cantuarie a Willelmo archi-
epifcopo.*
Anno M.c.xxx Anagus^ comes Murauenfis a Scottis interfe^tus eft
cum gente fua a Scottis.
Obiit^ papa Honorius, cui fucceffit Innocentius.
Anno M.c.xxxj. Henricus™ rex adfcivit ad epifcopatum Herefordenfem
Rodbertum priorem de Lantonia, virum epifcopatu dignum.
Anno m.c.xxxii. tebtio nonabum martii facta est abbatia sancte
MARIE DE Reiualle," DIE SABBATi, [Mar. 5], et primus abbas Willelmus.
Anno M.cxxxiij. eclipfis^ folis fa^a eft iiij. nonarum Augufti [Aug. 2],
iiij. ita ut dies in no6lem verteretur aliquandiu.
Gaufridus regis cancellarius, ecclefie Dunelmeniis, et Adulfus ec-
clefie Carleolenfis, a Turftino archiepifcopo Eboracenfi confecrati funt
epifcopi.
Nigellus Elyenfis epifcopus confecratur.P
Anno M.c.xxxiiij. dedicatio ecclefie fan<Sli Jacobi in Rokefburch, xv®.
kalendas Maij, feria iij\ die Martis pafche [Apr. 17]» et combufta eft
ecclefia San^i Pauli Lundonie.
Melcolmus^ capitur et in ar^a ponitur in turre Rokefburch cuflodia.
' He was buried at Durham upon the 5th of September. Sax, Ckron, p. 233 ; but according to
Simeon, col. 256, he died upon that day. ' See Fordun, i. 286. ** He was buried upon
the 25th of January. &ue. Chron. p. 234. * Upon the 17th of November. jSlt. C%rof». p. 234.
^ Angus, Earl of Moray, the grandson of Lulach, who succeeded Macbeth in 1056, rebelled against
David, and was defeated by him at Stracathrow, in Forfarshire. Fordun^ i. 448. 295. > Ho-
norius II. died upon the 14th of February 1130. ™ Robert de Bethun, prior of Lanthony,
was consecrated upon 19th June 1131, or 30th May 1132. ° The monks of Melrose were
brought by David from this celebrated abbey ; hence the respectful mention of its foundation, which
is inserted in red letters in the original MS. ^ This eclipse happened at noon, upon the
2d of August. L'Art, i. 73. ^ This sentence is in a hand considerably later. ** The
individual here mentioned was Malcolm, the son of Macbeth, who pretended that he was the son
of Angus, Earl of Moray, already mentioned. He is incidentally spoken of by Fordun, i. 448.
Digitized by
Google
70 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1134.
Obiit Robertus Curthofe in cuftodia.'
Anno M.cxxxv. Henricus rex Anglie obiit iiij*^. nonarum Deeembris
[Dec. 2] ; et Stephanos comes nepos ejus fufcepit regnum, et poftea xj.
kalendas Januarij [Dec. 22] coronatus eft,' et in die coronationis fue ad
miflam oblita eft pax populo dari, nee habuit pacem fere toto tempore
vite fue.
Anno M.cxxxvj. pacta est abbatia sancte Mabie de Maleos,
FEBiA SECUNDA PASCHE, [Mar. 23], et Ricardus primus abbas."*
Obiit Willelmus Cantuarienfts archiepifcopus.
Dedicatio ecclefie Glafcuenfis.*
Norhimbria et Cumbria" reddite funt regi Scottorum Dauid; fed
ftatim pacificati funt rex Dauid et rex Stephanus, et Norhimbria reddita
regi Stephano et Cumbria regi Dauid remanfit.
Tranflatio fandti Guthlaci confeflbris.
Anno M.c.xxxvij. Ludovicus* Groffus rex Francie obiit, cui fucceffit fi-
lius ejus Ludovicus.
Turftinus^ archiepifcopus Eboracenfis veniens Rocheft)urc impetravit a
rege Dauid interim ne vaftaret Norhimbriam ; sed non multo poft folute
funt inducise, quia rex Stephanus nolebat dare Norhimbriam Henrico filio
regis Dauid.
Anno M.c.xxxviij. rex Dauid miferabiUter vaftavit Norhimbriam totam.'
Rex Stephanus in capite jejunii [Feb. 16] cum magno exercitu veniens
Rokeft)urc, cuni ignominia ftatim rediit.*
Obiit** Petrus Leo antipapa.
Alberius^legatus Hoftienfis epifcopus venit Carleil ad regem Dauid.
' He died in prison at Cardiff, Brampion, col. 1020. ' Mdlmesbuiy agrees with the text as
to the date of Stephen's coronation ; the Sax. Chron. places it on the 25th, p. 237 ; and Brompion,
col. 1023, says it was upon the 26th. Immediately afterwards the Sax. Chron. proceeds to inform us
that *• David king of Scotland toe to Wessien him ;" which Gibson renders " atque David rex
Scottorum munivit Wessien ;** but it is obvious that this " Wessien" is a false reading for ** werrien,"
which means to make war against. * Upon the 7th of July. Chron. S. Crucisy p. 80. ** See
J. Haguity col. 260. M. Paris, p. 51. This was at Newcastle, in 1135-6. ^ Added in a later hand.
• Upon 1st August, aged 59. L*Art, I 574, ' J. Hagusi, col. 259. • Richard of
Hexham gives a copious account of this irruption, col. 816. See also M. Paris, p. 52. (28) * It
appears from a comparison with Ric. of Hexham, col. 817, that it was David who retired to
Roxburgh. ^ Upon the 21st of January, 1138. ^ Such is the reading of the MS.,
but a comparison with Rich, and John of Hexham, coll. 824, 264, and M. Paris, p. 53, shews that
we should read '* Albericus.*' He met David* at Carlisle* upon the 26tb of September, nearly a
Digitized by
Google
A.D. 1138. CHRONICA DE MAILROS. 71
Fuit bellum in Cuttenemor inter Scotos et Anglos ad flandardum»'^ xj.
kalendas Septembris [Aug. 22], feria ij ; et epifoopus Seleberie,**^ et epif-
copus Lincolnie,® et cancellarius, capti funt a rege Stephano,
Anno M.cxxxix. confecratus eft Teodbaldus abbas Beccenfis ab Albe-
rico legato in archiepifcopum Cantuarienfmn, circa epiphaniam Domini
[Jan. 6].
Pax fa6la eft inter duos reges inftantia regine,^ et Norhimbria data eft
Henrico filio regis Dauid.s Henricus comes duxit Ade^ commetiflam filiam
Willelmi comitis de Warena, fororem Willelmi junioris^ et Rodberti co-
mitis de Liceftria, et Waleranni comitis de Mellent, cujus mater fiiit fo-
ror Radulfi comitis de Perona, regis Francorum confanguinea.
Henricus Wintonienfis epifcopus, frater regis Stephani, fa6lu8 eft ab
Innocentio papa legatus in Anglia.
Matildis imperatrix venit in Angliam, ut adquireret terram ad opus
filii, quern rex David et multi alii pro legitimo herede habebant.
Amio M.c.xl. rex Stephanus capitur Lincolnie in proBlio, die purifica-
tionis S. Marie [Feb. 2] et cuftodie mancipatur. Ad feftum fandte crucis
foL 17. b. in Septembri [Sep. 14] contracto numerofo exercitu militari de Anglia et
de tranfmarinis partibus, per fue regine inftantiam omnino a vinculis
liberatus et regno reftitutus, et in concambium pro Rodberto comite
Glouceftrie, filio regis^ Henrici, qui ibi captus eft ^ et rex Dauid
Scottorum et imperatrix fine periculo evaferunt.
Fa6la eft abbatia fan^e Marie de Neubotle™.
Obiit Turftinus Eboracenfiis archiepifcopus in extremo redditus monaf-
terio Sandti Johannis evangelifte del Punfreit".
month after the Battle of the Standard. Ric, Hagutt, col. 325. ^ The most valuable ac-
count of the Battle of the Standard b written by Ailred, Abbot of Rievaux, cotemporaneous histo-
rian. It may be worthy of notice to remark, that the text given amongst the X, Scriploret is from
a single MS., which the edit(»8 of that collection believed to be unique. A second MS., however,
has been met with, and some additions and various readings have been gained from it. **' Roger,
Lord Chief-Justace and Lord Treasurer. * Alexander, Bishop of Lincoln, was also Lord
ChaaceUor. ' This was Matilda, the wife of Stephen, and niece of David. ' See Ric,
HagHtt, col. 330. ^ See Hatles, i. S4. note. * These words are written above the
Mne by a difi^rent hand. ^ Robert, sumamed the Consul, Earl of Gloucester, was natural
son of Hei^ I. ^ An erasure in the manuscript after the word '* est.*' "* Fordun,
i. 2M, agrees with this date, but it is placed a year later by a Chronicle of little authority, in the
Harl. MS., 2363, fol. 46, b. " Upon the 5th of February. Siuhbt, col. 1721.
Digitized by
Google
72 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1141.
Anno M.cxlj. Eclipfis® folis faSa eft xiij. kalendas Aprilis [Mar. 20],
et natus eft rex Melcolmus.P
Albericus de Ver occifus Lundonise feditione civium.
Obiit Gaufridus Dunelmenfis epifcopus^.
Willelmus thefaurarius in archiepifcopum Eboracenfem ele6lus eft.
Anno M.c.xlij. Willelmus Cumin,' cancellarius regis Dauid Scottorum,
per dationem imperatricis intravit in caftellum Dunenfe," et vi fan£ti
Cuthberti pofieffiones per aliquod tempus obtinuit, ceca ambitione volens
fieri epifcopus ; quo ecclefiam graviter opprimente, recefierunt de loco
Rogerus prior, et Rannulfus archiediaconus, et ceteri difperfi, ecclefia
ceffavit a divino ofiicio.
Eodem anno fimdata eft abbatia de Dundraynan in Galwaya.
Anno M.c.xliij. Willelmus de fancta Barbara, decanus Eboracenfis
ecclefie, ele6lus eft in epifcopum Dunelmenfem. Confecrati funt ambo
Willelmi ab Henrico Wintonienfi epifcopo, Romane ecclefie legato,
Willelmus prsedi6lus thefaurarius in archiepifcopum Eboracenfem, Wil-
lelmus decanus in epifcopum Dunelmenfem.
Obiit papa Innocentius,* cui fucceifit Celeftinus.
Ordo Praemonftratenfis venit ad Neus."
Natus eft Willelmus rex Scocie.''
Anno M.c.xliiij. Obiit papa Celeftinus,* cui fucceflit Lucius.
Anno M.c.xlv. obiit Willelmus abbas Rieuallis," cui fucceifit Mauri-
cius.
Obiit papa Lucius,^ cui fucceifit Eugenius.
Nobilis civitas Edefia in Mefopotamia Syrie, que nunc Roeife voca-
tur, in no6te natalis Domini [Dec. 25] proditione capitur, dum populus
" An eclipse of the sun took place at five in the morning of the 10th of March. L'Art, i. 73.
^ From this it q>pear8 that we are to date the birth of Malcolm IV. upon the 20th of March 1141-2.
cf. Fordun, i. 294, note. "^ He died upon May 6, 1 140. ' See ami, of S. JDunelm, col. 66.
Joh. Hagtutf col. 272. " Dunelmense ? ' The Cistercian Abbey of Dundrennan, in Gral-
loway, was founded by David. Fordun i. 296» ii. 538. It may be added that Fardun and the Marl.
MS. 2363. fol. 46, b, place the foundation in 1141 . This entry in the Chronicle of Melrose b in a
hand a little later. ^ Innocent II. died upon the 24th of September, and was succeeded on the
26th by Celestme II. " Newhouse, in Lincobishire. Monagt. Anglic, ii. 589. edit. 1661.
^ See Fordun, i. 294. note. ' Celestine died 9th March 1144. " " ij Abbas Rieuall',"
in the margin. ' Lucius IL died 25th Feb. 1 145, and was succeeded by Eugenius III.
Digitized by
Google
A.D. 1145. CHRONICA DE MAILROS. 73
divino officio vacabat, archiepifcopo a Saracenis in eccleiia miferabiliter
cum univerfo fere Chriftianorum populo detruncato. In hac civitate
beatus Thomas apoftolus, olim ab India tranflatus, requiefcit.
Anno M.cxlyj. ecclesia sancte Marie de Mailros dedicata est
V. kalendas Augufti [Jul. 28] in dominica.
Willelmus archiepifcopo' grauibus capitulis in curia Romana a diochefis
fue perfonis accufatus eft. Unde quia epifcopus Dunehnenfis nolebat
eum facramento purgare, pr»cepit eum papa Eugenius ceflare.
Anno M.cxlvij. rex* Francorum Ludouicus, et multi nobiles et popu-
lus innumerabilis, lerofolimam profe6ti funt ad debellandum Saracenos,
ubi non folum nichil profecenmt, verum etiam plurimam jad;uram populi
fui, capto a Turcis WiUelmo nobili comite de Warenna^ diuerfis in locis
perpeffi funt.
Ordo Prsemonftratenfis venit ad Alnewic.^
Obiit Johannes Glafcuenfis epifcopus,^ et Herebertus abbas de Kelhou
fucceffit ei)^ confecratus a papa Eugenio Antiiiodoro, die fandti Bartho*
mei [Aug. 24], et Emaldus factus abbas de Kalcou fecundus.
Henricus Murdac^ abbas de Fontibus ele^his eft in archiepifcopum
Eboracenfem, et confecratus eft a papa Eugenio Treueris dominica ij.
adventus domini [Dec. 7].
Obiit Alexander epifcopus Lincolnie.
Eodem anno Eugenius papa magnum concilium Remis tenuit ad le-
tare lerufalem*.
Anno M.cxlviij. Ricardus primus abbas de Mehros difceffit, et Wal-
teuus' frater Henrici comitis Northimbrorum, et Simonis comitis Nor-
hamtune, fa€his eft abbas de Malros.
Conventus venit ad Alnewic.
• Wflbam, Archbiihop of York, a reUdye to King Stephen, see Siubbt, col. 1721. (24) * See
r«%, m. 119, 120. L*Jrt/i.576. ^ Mmatt.Angtie. ii. 591. edk. 1661. "" John cf Hex-
1mm places this obit in the year 114S, ooL 276. Upon the Sd of Bfay 1U7 he was at Coldingham
with Dayid, as iq>pean by a charter piinted in the appendix to iZome't Nwik Dutham^ No. 21.
The Ou^, S.CmdsdffeeB with the text, p. 80. 'See StMt, col. 1721. * Upon the
21st of March 114S. ** ** Herbertus Episoopos Glasguensis," on the margin in red letters^
' He was the youngest son of Simon de St Lix, Eail of Northampton.
K
Digitized by
Google
74 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1148.
Obitt venerabilis Rodbeitus epifoopus Herefbfdie,^ cut Aicceffit Gvt%t^
dus.
Ciuitas Olifiponis a Chriftianis ci^a eiU
0\ml fa!i6his Malachiasnr epifcopus Hybemie apud QarevaUrai, ibi-
que fepultus eft.
Anno M.c.xlix. obiit Ricardus^ quondam abbas de Malros apud Cla-
ram uallem in conventu.
Henricus filius imperatricis ^ filie regis Henrici primi, et filius
comitis Andegavie, honorofioe a rege Scottorum Dauid apud Carleil fuf-
ceptus, arma militaria ab eo recepit.^
Rex Francorum Ludovicus a lerofoiimis reverfus eft*
Anno m.cL facta est Abbatia db HoLMCtiLTiiB in kal. Januarii,
[Jan. 1] et Euarardus primus abbas ;^ et Abbatia de Kinlos in Murbf,
xij. kalendas Junii [Maij 21], et primus abbas Afcelinus. Ordo Prae-
monftracenfis venit ad Drueburch»'" ad f^iuitatem fan&i Martini [Nov.
10].
Anno M.c.lj. papa Eugenius iiij^. pallia per legatum fuum Johannem
Papirum tranfinifit in HibemianH quo nunquam antea pallium delatum
foerat.
Obiit Gaufridus comes Andegauie, et Henricus filius ejus fucceffit ei.
Ordo Praemonftratenfis venit ad Kikemunt.''
Anno M.clij. obiit Matildis^ regina Anglorum.
Obiit P Henricus comes Norhimbrorum, filius regis Dauid Scottorum^
et Matildis filia ejus.
* Robert de Bethun died in the month of April, and wag succeeded by Gilbert FoBot. ** The
life of Malachi was written by Bernard, and will be fotmd in his works, edk. 1990* S. 657. * Ht
was removed from his abbey in 1 14S, by William abbot of Rsermik. Monati. Ann, p. 302, ' An
erasure in the MS. ^ Upon May 12, 1150, according to John of Hexham, col. 277. See
Hoveden, fol. 490 ; M, ParUy p. 59. ^ These two establishments were supplied with monks
at their foundation, from Melrose; hence the importance attached to the entry, which is written in
laige red letters. See Fordun, i. 347 ; ITotfed. fol. 281. ■ They were brought from the re^
cendy founded abbey of Alnwick. Monait. Awn. p. 291 . ^ Aikemimt ? * Dieete plaott
her death in 1151, col. 527 ; Gervase upon the 3d of May 1152, txd. 1972 \ mi Mm fsf BeiAmm
in 1153, col. 280. The Chron, S. Crucit agrees with Gerfftue, p. 31. * Upon tlM 12tli <f
June, Cknm, S. Cruets, p. 31. See his character in John of Bexham, col. 280, who Myt ht 4M
after Pentecost 1153.
Digitized by
Google
A.D. 1162. CHRONICA DE MAILROS- 75
Ohih Bakiwinus primus abbas de Aliitewic» cm H^cefSA PaU)ciu&
Obiit WiUeknus Dunebnenfis epifcopus.^
Gonventus venit ad Driebwc die fto^e Lucie [Dec. 13], et Rogerus
h&m eft abhas primus.
Anno M.cJiij. obiit* Dauid rex Scottorum ix* kal. Juoii [Maij 24]»
et Makidmus nepos ejus xij***. aimorum puer, fiUi ftii Henrici c<w»itis
filius^ fu€t!^t ei.
Obiit papa Eugenius,^ et Anallaiius fucceffit ei.
Obiit Henricus^ arduq[Hfcopus £boracenfis» ei Beroardus abbas de
Clara ualku
Pax Anglie reddita eft, pacificatis adinuicem rege Stephaim et Hm-
rico duce Normannie,'^ quern et rex Stephanua adoptavit in fiUum et
beredem; et fuocefforem regni, mediantibus venerabilibus Thedbaldo
Cantuarienii archiepifcopo et Henrico Wintonienfi epifcopo, conftituit.
Hugo thefaurariua Eboracedis, cognatus regis,^ confecratus eft ab
Anaftafio papa in epifcopum Dui^lmenfem, Romei, dominica ante natale
Domini [Dec 20].
Anno M.cliij. obiit Euftachiua filius regis primus, et poftea rex Ste-
phanus ;^ et Henricus dux Normannie, filius Gaufiridi c<Hnitis Andegauie,
filius imperatricis, fucceffit ei, coronatus in dominica ante natale d(Hnini
[Dec. 19] • Willelmus dudumEboracenfis arcbiepifcopus, quern fufpende-
rat papa Eugenius, Romam in fuperiore anno profe<3;us> gratiam ab Ana*
ftafio papa recuperavit, et in inuninente anno in fuam honorifice receptus
eft fedem ; fed non multo poft proditione, ut didtum eft, fuorum clericorum,
p<^ perceptionem eucbariftie infra ablutiones liquore lethali infed;us, ex-
tin&us eft;^ cui fucceffit Rogerus, Cantuarienfis archidiaconus.
Anno M.c.lv. obiit papa Anaftafius, cui fucceffit Adrianus.^
Anno M.cJyj. convratus fan6fcunonialium fecundo venit ad EcclesJ
^ Wmiam de S. Barbara died 14tb Nov. 1152. ' See Fordun i. 297, 310; H(wed. fol. 281.
* EngcBhit nL dM oa the Sth of Jidy 1153, and was succeeded by Aiutftaehis lY. *' In the
wnigin are the werda, ** Pax inter Stephanum et Henricum." * Heniy Murdac died 14th
OctiOier 1168. "* « SU^f>hani nepotem." M. Pmrit, p. 65. "" Stephen died 25th Octeber
1154. " Upea the 8th of June 1154, Siubb$^ col. 1722. ^ Anastacius IV. ^ed 2d of
Daaanber 1154» ami his successor, Nicoh^ Breakspeare, an Fing^ishnian, was elected upon the fol*
kfviag day, and aamnaed the aana of Ankian IV. ^ See SpUUmood, p. 461.
Digitized by
Google
76 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1166-
Douenaldus filius Malcolmi apud Witeme captus eft, et incarceratus in
turre de Rokefburc cum patre fuo.*
Anno M.c.lyij. rex Malcolmus Scottorum veniens ad regent Anglie
Henricum apud Ceftram, devenit homo fuus, eo modo quo avus fuus
fuerat homo veteris regis Henrici, falvis omnibus dignitatibus fuis.*
Rex Henricus primum exercitum duxit in Walliam,** et cepit Rueland.
Anno M.c.lviij. iterum firmatum eft cafl^llum de Were, praecipiente
rege Anglie.**
Rex AngUe Henricus et Malcohnus rex Scottorum apud Carlel con-
venerunt, fed non bene pacificati abinuicem difceflerunt, ideoque rex
Scottorum non adhuc miles fa6lus eft.^
Anno M.cUx. obiit Rodbertus epifcopus fan£i;i Andree.
Obiit pie memorie Waldeuus^ abbas ij. de Malros iij® nonarum Augufti,
[Aug. 3.] qui fuit awnculus regis M.,* et Willelmus** ejufdem ecclefie
monachus ei fucceffit y. kalendas Decembris [Nov. 27], et in vigilia
fan£i;i Andree apoftoli [Nov. 29], que dominica die evenit, a Glaf-
cuenfi epifcopo Hereberto benedi£i;us eft in noftra ecclefia.
Obiit Adrianus^ papa kalendas Sept. [Sep. 1], cui fucceffit Alexander,
canonice ele6lus et confecratus, et Fredericus imperator erexit fibi ydolum,
06tauianum^ fcilicet antipapam, quem in execrabiU concilio et conventi-
culo fanguinum apud Papiam cum fua gente ftatuit adorandum, et fcifma
fadtum eft in ecclefia multo tempore perdurans.
Rex Henricus Anglie Tolofam cum exercitu adiit, et in eodem exer-
citu mortui funt plurimi, et Willelmus comes Bolonie, filius regb Ste-
phani, et Hamo filius comitis Glouceftrie obierunt; rediens ab hoc exer-
citu Malcolmus rex Scottorum, fa6tus eft miles Turonis a rege Anglo-
rum Henrico.^
Willelmus epifcopus Murauie, et Nicholaus regis Scottorum tunc tem-
' See Fordun i. 448; Ckron. S, Cruets, p. 32. (24) * Hoveden, fol. 281; Fhrdm, i. 449; Jf.
Paris, p. 68. ** See M. Paris, p. 68. ^ Hoveden, fol. 281 ; Fordtm, i. 449. "" Hoveden,
foL 281. ' See M<mast. Ann. p. 211. * Waltheof was the youngest son of MatOda, who
took for her second husband David Prince of Cumberland, afterwards king of Scotland, fiither of
Malcohn lY. Fordun, i. 321, 322. ** In the margin, opposite here, are added in red ink the
words, ** terdus abbas de Mekt)se." ' Adrian IV. was succeeded on the 7th of September
by Alexander III. ' Octavian, or Victor IV. as he styled himself was protected by the Councfl
of Pavia, held upon February 5. ^ See Fordun, i. 449 ; Gervase, ool. 1881, Ckron, S, Crucit,
p. 33.
Digitized by
Google
A.D. 1169. CHRONICA DE MAILROS. 77
poris camerarius, curiam Romanum ex parte regis Malcolm! uifitantes, ad
papam Alexandnmi Agnanie ultra Romam venerunt ; ubi ab eo fufcepti
f^tis honorifice, Willelmus rediit in fequenti amio legatus regni Scotto-
rum fadtus.^
Obiit Robertus epifcopus fan6ti Andree>
Arnio M.c.lx. Malcolmus^rex Scotorum venit de exercitu Tolofe, cum-
que veniflet in civitatem que dicitur Pert, Fereteatht comes ^ et v. alii
comites, irati contra regem quia perrexit Tolofam, obfedenmt civitatem
et regem capere voluerunt, fed praefumcio illorum minime praevaluit;
Malcolmus rex tribus vicibus cum exercitu magno perrexit in Galweia
et tandem fubjugavit eos.™
Emaldus"™ abbas de Calheo ele6tus eft ad epifcopatum fand;i Andree
in Scotia, die fcilicet fan6ti Bricii epifcopi [Nov. 13], que hoc anno do-
minica die evenit, et in fequenti die dominica [Nov. 20], fcilicet fan6ti
Edmundi, confecratus eft apud fan6tum Andream in Scotia a Willelmo
Murauenfi epifcopo, fedis apoftolice legato, aftante rege Malcolmo, et
epifcopo, et abbatibus, et comitibus regni, et Johannes ejufdem ecclefie
cantor ei fucceflGt, vigilia fandti Andree [Nov. 29] eleftus, et in die
epiphanie [Jan. 6] a Glafcuenfi epifcopo Hereberto benediSus."
Et hoc anno Malcolmus rex dedit fororem fuam Margaretam Conano
duci Britannie.®
Obiit Robertus prior fandti Andree, cui fucceffit Walterus cantor ejuf-
dem ecclefie.
Anna M.clxi. obiit Thedbaldus CantuarienfisP archiepifcopus, et lega-
tus Romane ecclefie; cui fucceflit venerabilis Thomas cancellarius regis
Anglie, et archidiaconus Cantuarienfis ecclefiae, optimus fan6te Dei ec-
clefie defenfor, licet de palatio et feculari habitu aflumtus, feculum ta-
men omnino defpiciens.
Emaldus epifcopus fa6tus eft legatus regni Scotorum a papa Alexandro;
* See Chron, S.CrucU, p. 3d ; Fordun i. 452. ^ This obit has been already entered,
see note * stipra; it is in this instance added by a hand a little later. ^^ See Hoved. fol. 281.
^ This was Ferquhard second earl of Strathem. Fordun i. 450. *" The Ckromcle ofHofyrood
adds, that Fergus lord of Galloway became a canon in Holyrood, p. 38. See Hooed. fol. 281.
"" In the margin, '* episcopus sancti Andree." ^ Chron. S. CrwcU^ p. 33. In the margin,
*'nj. abbas de Kalcon.** "* See Fordmi, i. 453; Hoved. fol. 282. ' Upon the 18th of April.
OtrvatCt col. 1381. Becket was consecrated upon the 3d of June 1162, col. 1383.
Digitized by
Google
78 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1161-
qui et in tempore legationis coofeciravit G ~G. ftofiuarkiaefem epif^
copum ; fed poftea jubente papa Alexandro a legatione Geflavif^
Obiit WiUelmus epifcopus Muru/
Anno M.clxij. obiit Hugo de Moreuille, fundator ecclefie de Drie*
burg.'
Malcoknus rex Scotorum dedit fororem fuam aliam Ade comiti Floren-
tio de Hoilande."
Rex Anglie Henricus fufcepit honorifice papain Alexandrum verfus
GalUas venientem.*
Obiit Emaldus epifcopus fan£ii Andree.^
Fundata eft ecclefia fand;i Andree in Scotia.'^
Anno M.buij. Henricus rex Anglie yenit in AngUam de tranfmarinis
partibus.
Et Ricardus capellanus regis Malcolmi ele^lus eft ad epifcopatum
fanSi Andree, et rex Malcoknus de magna infirmitate, Deo miferaiHe,
convaluit apud Danecaftre,' et firma pax eft inter Henricum regem
Anglie et inter Malc<^um regem Scotorum.
Generale concilium apud Turonem^ ciuitatem, quod Alexander iij.
papa tenuit, in quo excommunicavit 06iouianuxD aot^apam et ceteros
fcifmaticos, imperatore tantum excepto.
Anno M.clxiiij. fa6ta eft abbatia de Cupro^ quam MalcoUaus rex f^-
cit iiij®. idus Julii [Jul. 12].
Obiit WiUelmus frater Henrici regis.
*> See Fordun, i. 453. ' Upon the 24th of January 1161-2. Chron, S. CrucU, p. S3 ; this
is here taken into the text from the margin of the manuscnpt. ' See Fordun, i. 453. ** The
Omm, S, CrvcU caOs ber Elda, p. 34 ; see H(med. kL 382. It was in coDsequenoe of his tecett
from this marriage that Florence earl of Holland, great-grandson of the eari and princess he«e
named, laid claim to the crown of Scotland, in 1292. Feed, i. 775. ^Cferwue, col. 1388;
Hoved. fol. 282. ** Some time between the 6th and the 13th of September. CSIron. if.
Crvdi, p. 34. ^ The Chronicle contained in the Eta-L MS. 2363, places its fomdati«i in
1161, fol. 51- b. ' Accordmg to Grevate, col. 1388, he retumedin December 1162. " For-
dm i. 453 ; Hoved, fol. 282. He was probably on his journey to or from Wodstoke, where he did
homage to Henry XL upon the 1st of July, Diceto col. 536. (26) * At Touia. iipoA the 19th
of May. See M. Paris, p. 70. L*Jri, iii. 151. 8to. ^ Aceordii^ to Uai. Pam^ in 1164, ^
[?]* Fotdam. says that it was done by the adrice of Wakheo^ abbot of Mdroae, whe^ bew-
ener, had been dead for some years, L 453; to which may be adM the Chronicb is the Bmi>
MS. 2363, foL 51. b.
• Smapotfwooi,p,4Mi, It ii pnlMbte that h* mMnt BnwIm, wImm aotlMrlty tiq^porls ^
Digitized by
Google
A.D. 1164. CHRONICA DE MAILROS- 79
Obiit Odtoainnus* anttpapa, et Wide Cremenfis, fecundus antipapa,
ab predidto imperatote fcUmatico elevatus efL
£t Sumeriedus regulud Eregeithel, jam per annos xij"^^. contra re*
gem Scotonmi Malcolmum dominum fuum naturalem impie rebeUans,
cum copiofum de Ybemia et diuerfis locis exercitum contrahens qmd
R^i^iu applicuiffet) tandem tdtione diuina, cum filio fuo"^ et innumerabili
populo a paucid comprovindalibus ibidem occifud eil.
Herebertus epifci^us Glafcuenfis obiit> cui fucceflit Engelramus r^^is
cancellarius, confecratus a papa Alexandre apud Senonenfem civitatem,
die apoftolorum Simonis et Jude [Oct. 28], licet nuncii Eboracenfis
archiepifcopi plurimum reftiterint.®
Thomas Cantuarenfis archiepifcopus venerabilis, ob intollerabiles fane-
te ecclefie...^ a rege Anglie illatas injurias^ receffit ab AngUa.
Archiepifcopus Eboracenfis venit Norham« ut legatione fungeretur per
Scotiam, fed nuncii regis Scotorum reftiterunt ei et contradixertmt ejus
legationi, et inde rediit confiifus.
Anno M.c.lxv. Ricardus capellanus regis Malcolmi confecratus eft
apud fan^um Andream in Scotia ab.*.^ epifcopis ejufdem terre, fcilicet in
dominica die ramis palmarum, que tunc evenit v. kalendas ApriUs [Mar.
28].
Et Henricus rex Anglie tranffiretavit, et poftquam rediit cum exetcitu
magno perrexit in OualliaS) ibique plures occidit et juftitiam fecit de
duobus filiis regis Ris^ et de filiis ac filiabus nobilium ejus, fcilicet oculos
puerorum emit et nares aurefque puellarum abfcidit.
Due comete apparuenmt ante folis ortimi menfe Augufli, una ad auf-
trum, altera ad aquilonem. Colneta eft flella que non omni tetnpore
fed maxime in obitu regis aut in excidio apparet regionis. Cum crinito
diademate apparuerit fulgens regale nunciat letum, fed fi autetti ferens
coftias rutulanfque iparferit illas^ patrie monflrat excidium.
* VictOT IV. tiled 22d April ll«4, aAd was succeeded by one who styled himsrff Cdistus III.
' fkfrdm adds that Ms son was <^ed Gillicolan, i. 452. The wotyHs ** earn filio suo" are added by
the Scottish copyist to the account «if Hdoeden, fol. 288, fttm whidi the remainder is tra&Mmhed.
* See.Rjrrfim,i.461; -Hbrtt/. M. «§8. ' An erasure in the MS. See the «fcit«iitent ie flctewf .
fol. 282. ' See an extract from th« £seerf«ft a €1^. S^ot. 4fi Baik$, I. 108. ^ An ^xlmit
in the MS.
Digitized by
Google
80 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1165.
Tempeftas magna fiiit in eodem menfe in provincia Eboraci. Anti-
quus autem hoflis a multis vifus eft iUam tempeftatem in equi nigri^ et
maximi fpecie praecedere, et femper ad mare fiigiendo properare, perfe-
quente iUo fulgure et tonitruo cum horrendis fragoribus et omnia devas-
tante grandine : veftigia vero pr»di£ti equi iniqui enormis magnitudinis
funt reperta, maxime vero de monte oppidi Scardeburch^ faltum ad mare
dedit» ubi an fingula veftigia tetre fofie in altum deprefle patuerunt. Que
tempeftas confumfit unum molendinum cum inhabitantibus fuper flumen
Sabrine, excepto uno monacho, qui per ineffabilem Dei mifericordiam
falvatus eft de incendio ; ad multorum vero difcrecionem et indubitate
fpei confolationem ; maximeque ad fummi tonantis laudem monachus et
ejus fervantur illefa.
Papa Alexander de Galliis Romam reverfus eft, ibique cum magna
gloria exceptus eft^ et univerfa fere Italia et Tufcia cum Mediolanenfibus
ilium fufdpiens fchifmatici dominium fpreverunt.
Obiit pie memorie Malcolmus rex Scotorum apud Gedewurth, v.® idus
Decembris [Dec. 9 ] quod evenit v. feria, anno etatis fu® xxV, regnique
ejus anno xij.^ cujus corpus honorifice ab omnibus perfonis ufque ad
Dunfermelin delatum fepelitur; cui fucceffit WiUelmus frater ejus, in
vigilia natalis Domini [Dec. 24], more regio elevatus in regnum.
Ordo Prflemonflratenfis venit ad Blanchdande."'
Johannes Abbas Calkoenfts venit de Roma mitratus.**
Anno M.c.lxyj. rex Anglie Henricus tranffiretavit, quem ob negotia
domini fui rex Scotorum Willelmus fecutus eft,^ et in tranfmarinis par<
tibus quibufdam militiarum probitatibus attemtatis, ftatim rediit.
Obiit comes Gofpatricus,^ cui fucceffit Waldevus filius ejus.
*^ AocordingtoM. Parif, p. 151, the derfl appeared, in ia06» in the fi>nn of a black This
is alflo one of the shapes assigned to him by the popular superstitions of Germany. ' Now
Scarborough. ^ This date has originally been ziij. but the last numeral has been erased h-
•• et dimidio"— has then been added, which has afterwards been struck throu(^. Fonbm says that
he reigned twelve years, three months and seyen days, i. 457. ^ See Fordtmt i. 458.
* In Normandy. Monast. Anglic, ii. 1015, edit. 1661. *" See an extract from the papal buH
relative to this grant, in the Mmatt. Ann. p. 82, where it is printed from the Chartulary of Kdso.
* Fcrdtm, i. 458, 459; Hoved. fol. 289. ' This was Oospatric, the fourth of the name and
third eari; Doii^^, ii. 167 ; Fcnbm, i. 459, Hoved. fol. 289.
Digitized by
Google
A.D. 1167. CHRONICA DE MAILROS. 81
Anno M.c.lxvij. Obiit pie memorie Aldredus, iij. abbas Rieuallis, cui
fucceffit Siluanus abbas de Dundrainan.^
Obiit magifler Robertus de Melum epifcopus venerabilis Herefordie,
cui fucceffit Robertus de Foliot. Obiit Patricius fecundus abbas de Alne-
wick, cui fucceffit Ricardus prior ejufdem.
Obiit Mathilda imperatrix, mater Henrici ij. regis Anglorum.
^ Fredericus imperator hofUliter ad juvandas partes fecundi antipapaB,
id eft Widonis Gremenfis, Romam veniens eundem fcifmaticum fcifina-
ticus et ipfe in ecclefiam fan6li Petri vi et armata manu intrufit. Rede-
foi. 19. b. unte vero cum exercitu ftatim peftis mortifera in populum ejus grafiata eft,
et primates quofdam extinxit, et ille Coloneniis ele6lus, totius fcifmatis
capud, in Alpibus extin6lus eft, et ut ofla a camibus difjungerentur, et
Golonie deferentur, totus in aquam co6lus eft; volebant enim primates
fui ele6li, licet non epifcopi, quantum ad ipfos honorabiles quantam ad
nos fatis inhonoras et falfi nominis faltem habere reliquias.
Anno M.c.lxviij. obiit pie memorie Gilebertus abbas Ciftemenfis, cui
fucceffit Alexander x. abbas.
Obiit Wido' fcifinaticus et fecundus antipapa, et quidam tertius anti-
papa, cujus nomen ignoratur, qui et ignorans ignorabitur, elevatus eft.
Obiit Rodbertus* comes juftus Leiceftrie, etqui juftitia fumma vocatur.
Anno M.c.lxix. obiit Gregorius epifcopus Dunkelde, cui fucceffit Ri-
cardus capellanus regis.^
Vilis et exefcrabilis contra dominiun papam Alexandrum et venerabi-
lem Thomam archiepifcopum in Galiis exulantem conjuratio, per totam
fere Angliam, juffione regis, fa6la eft.
Hunbaudus prior de Weneloc adduxit conventum apud Paflelet, qui
eft juxta Renfriu.
Anno M.c.lxx. rex Anglie Henricus de Normannia Angliam rediit, in
quo reditu multi naufragio perierunt.
Willelmus abbas iij. de Maylros curam paftoralem x. kalendas Maii
[Apr. 22] humiliter dlmifit," et ipfo die Jocelinus prior ei fucceffit.
*> See Forduth i. 459. ' Guido, called Paschal III., died 20th September, 1 168. The name
of bis tuccessor, against the authority of Alexander IIL, was Calistus III. ' Robert de Bossu, ac-
cording to Dugdale^ died in 1 167 ; but the text is supported by the authority of Hooedent fol. 29S.
* He was consecrated upon the Ist of February, 1169-70. Fordun, i. 460. " JFhrdui^ 461.
L
Digitized by VnOOQlC
\
82 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1170.
Willelmus rex Scottorum apud Windlefoure^ ad Henricum regem venit.
Dauid^ frater ejus in o6lavis p^itecofles [Maij 31] nules a rege Anglie
fadlus eft.
Henricus rex Anglie fecit coronari filium Henricum puerum,^ et in re-
gem apud Lundonias. xi. kalendas Junii [Maij 22] in die dominica
confecrari a Rogero ufurpatore Eboracenfi archiepifcopo,^ qui in alienam
provinciam jus et officium alienum contra canones per regiam et pro-
priam tyrannidem, vivente venerabili Thoma archiepifcopo Cantuarienfi
et in Galliis exulante, fibi ufurpavit.
In feftivitate apoftolorum Petri et Pauli [Jun. 29] fubito terremotus
ingens et horridus in oriente, ultra mare Graacie, urbes plurimas et caft^Ua
cum fuis habitatoribus fubverfas, obruit Tripolim, Gibellum, Laodiciam,
Antiochiam et caftella quamplurima; fed et terra gentilium eodem ter-
remotu multo miferabilius cum eormn innumerofitate periit.
Richardus cappellanus regis Willelmi confecratus eft in epifcopum
Dulkelde, in vigilia fan6li Laurentii [Aug. 9]$ a Richardo epifcopo fan£li
Andree, in cathedrali ecclefia fan6li Andree.*
Obiit venerabilis Godricus" heremita de Finchalach prope Dunelmum.
Richardus comes de Penbroc, filius Giliberti comitis Stranboue, filius
etiam Ifabel, matertere Malcolmi et Willelmi regum Scottorum, et bone
fpei David comitis, cum multa militum et proborum hominimi copia
tranffretans venit in Hiberniam, et fretus auxilio cujufdam reguli illius
terre, cuj.us filiam fibi in matrimonio copulaverat, quafdam civitates cum
illius terre nobiliore fcilicet Duuelin \iriliter oppugnans, per Dei provi-
dentiam tandem obtinuit.^
* Hoved. fol. 296. ^ David Earl of Huntingdon. ' Benedictus Abbot says that the coro-
nation was upon Sunday, 14th June, i. 4. Wyntoum, i. 321, places the coronation of young Henry
upon Sunday, 22d May, 1167, but the text is supported by the excellent authority of W, Newbrig.
ii. 25, and of Hoved. fol. 296. b., although the latter states that the coronation was celebrated upon
Sunday, 15th June, an obvious error. In the year in question, the 15th of June fell upon a Mon-
day. A like mistake occurs in the computation of Wyntomn^ for the 22d May, 1167, was not a
Sunday, but a Monday. ' The indignation of the writer was probably augmented by the re-
membrance of the'part taken by this Roger against the independence of the Scottish church, in the
year 1164. * According to MiU, he was consecrated in 1 169; but an additional degree of au-
thority is affixed to our Chronicle* from the fact of the 9th of August 1170 having falloi upon a
Sunday. "See Hoved. fol. 295 ; a long account of him is inserted in M. Parish p. 82.
(27) • See Awwptow, col. 1069; M. Paris, p. 87.
Digitized by
Google
A.D. 1170. CHRONICA DE MAILROS. 83
Obiit Owein regulus Wallie.
Venerabilis Thomas Cantuarienfis archiepifcopus a papa Alexandro
jam legatus fa6tus, circa feflum fan6li Andree [Nov. 30] de exilio per
regis licentiam rediit in Angliam^.
Papa Alexander fufpendit Rogerum Eboracenfem archiepifcopum
ab omni epifcopali officio, et Hugonem Dunelmenfem et Gilbertum Lun-
donienfem epifcopos, et ceteros omnes qui interfuerunt coronation! non
canonice Henrici filii regis.*'
Anno M.c.lxxj. O fcelus nefandumi O nephas deteftandum! O flagi-
cium execrandum 1 O cun6lis retro feculis inauditum piaculum 1 beate me-
morie Thomas Cantuarenfis archiepifcopus, fedis apoftolice legatus, pri-
iii. 20. mas totius Angliae, qui jam per fex et eo amplius annos pro juftitia decer-
tans, regis fenioris Anglorum Henrici violentiis in Galliis exulaverat,
innumerabiles etiam ibi pro Chrifli ecclefia perpeflus injurias, utpote
infantibus infra annos ad ubera pendentibus in cunis ilUus fecundum
camem propinquis, et ceteris omnibus fenibus cum junioribus ab Anglia,
inftante nequiffimo regis edifto eliminatis, pace tandem inter ipfum et
regem domini pape et curie Romane, necnon Gallicane ecclefie, et maxime
pii regis FranciaB Ludovici inftantia ad plenum, ut putabatur, reformata,
poflquam ab eo in ofculo pacis fuerat fufceptus, et in Anglia cum litteris
fuis liber abire permiffus, a domefticis et fceleratiffimis baronibus et de-
teflandis militibus regis, paucis diebus poflquam in fuam fedem fuerat
fufceptus evolutis, fevientis regis ira ob creditam fibi a domino papa, ut
di6tum, legationem et ob epifcoporum fuorum fufpenfionem, longe magis
diifimili et fceleratiore modo quam Herodis in Jefum vel fecundi in
Johannem baptiftam, ad mortem contra jus et fas dampnatus in principal!
totius Anglie, fan6le Trinitatis ecclefia, ante fan6lum altare beati Benedi^i,
innumerabilium martyrum, confeflbrum, virginum, utpote in tali ecclefia
circumvallatus reliquiis, quinta die locum fuum optinens pofl: nativitatem
falvatoris [Dec. 29] ficut beatus Thomas apofl:olus v. die eandem nativita-
tem prsBcedit [Dec. 21], fequenti fcilicet die pofl nataleinnocentium, [Dec.
28], fan6lis innocentibus in altera vita copulandus; fui ipfius imitatus Je-
fum mortem interfe6loribus remittens, amputata fere unius ex clericis fuis,
qui crucem praeferabat, dextera, proh dolor!** Et ficut verus Chrifli martyr
^ According to Oretfote, he arrived at Canterbury upon the 30th of November, col. 1414.
* SeeGervMC, col. 1413 ; Hoved. fol. 298 ; M. Parii, p. 86. ' An interesting account of the
Digitized by
Google
84 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1171.
detruDc&tur, cujus fanguinis eflufionis injuriam omnibus Unguis inexplica-
bilem in cames impiorum inprimis qui opus abhominabile perpetraverunt,
praeceptum ftatuerunt, confilium fubminiflraverunt, afienfum prebuerunt,
demum in duces et fequellas omnes affiilentes qui hujus fceleris fcelerum
notitiam antea habuerunt, vindicet quam totius® Domini gladius et red-
ditor altiffimus.
Obiit Nicholaus cancellarius regis Scotorum.
Obiit Conanus dux Britannie et comes de Richemunt/
Obiit Ferchet comes de Strathern.
Mare vifum efl a multis ardere in Anglia.
Radulfus monachus de Meylros apud Cuprum in patrem eligitur, et a
Ricardo epifcopo fan6li Andree, in purificatione beate Marie [Feb. 2],
apud Coldingham in abbatem benedicitur.
Sepulcrum pii patris noftri dompni Walleui abbatis fecundi de Mel-
ros,* a bone memorie Ingeramo Glafguenfi epifcopo, et iiij*". abbatibus ad
hoc vocatis, referatum eft, et corpus ejus integrum inventum et veftimenta
inta6la, anno xij^ obitus fui, xj. kalendas Junii [Jun. 22]. Et poft facra
miflarum folempnia idem antifteS et abbates, quos praenumeravimus, cum
ipfius monafterii univerfo conventu, fuper ipfamfan£liflimi corporis glebam
pofuerunt lapidem novum, id eft, marmor politum ; et fa6la eft leticia
magna, conclamantibus qui aderant et dicentibus, vere hie homo Dei eft.
Pie memorie dompnus Poncius, abbas Clareuallis, in epifcopum Clari
Montis eligitur et ibidem paftor praeficitur, tranflatus et aflumtus de valle
in montem, de Clara valle in Clarum montem, de claritate in claritatem,
tanquam a Domini Spiritu.
Simon de Tonei, monachus de Melros, olim abbas de Kogefliala,^ in
epifcopum Mureuie ele6lus eft et addu6lus.
Henricus rex Anglie, cum manu valida et robore magno, viiitandi
gratia, in Hybemiam^ vento et velo tranfpofjtus et tranfportatus eft.
iEdwardus epifcopus de Aberden obiit.
martyrdom of Becket is given hyGervoie, coll. 1414-17. It is singular that the most curious ac-
count of the life and murder of Becket, written by one who states that he was present at his death,
and wounded in attempting to save him, should be still unprinted. The only manuscript known
is in the Arundel collection, lately added to the British Museum. There is every reason to believe
that the writer was the well-known Edmund Grime, the friend of Becket. * Quantodus ?
' He had married Margaret, the sister of king William, in 1160. ' According to the CSIromd^
of Cogetkaie in the Cottoman MS,, Vetp. D.x. Simon de Toney returned to Mdrose fai 1168,
fol. 47. " Moved, fol. 801. * On the margin there is written, in red letters, <* Memorandum de
translatione venerabilii Walleui abbatis de Melros."
Digitized by
Google
A.D. 1172. CHRONICA DE MAILROS. 85
fot ao. b. Anno M.clxxij. ventus validiffimus fuit in die fanctomm Innocentium
[Dec. 28].
EcdejQa Cantuarienfis, per duos cardinales in Franciam miflbs, recon-
ciliata efl et paci reddita.
Simon, ele6lus de Mureuia, confecrationis munus apud fandtum An-
dream in Scotia, x. kalendas Februarii [Jan. 23] fufcepit.^
Matheus, archidiaconus fan6li Andree, ad epifcopatum de Aberden efl
ele^tus,' et poflea iv.*® norarum Aprilis [Apr. 2], fcilicet in paffione Do-
mini, confecratus.
Henricus rex Anglie de Hybemia poll pafcha [Apr. 16] rediit.
Anno M.c.lxxiij. papa Alexander tertius in capite jejunii [Feb. 21]
apud Anagniam beatum Thomam, Cantuarienfem archiepifcopum, canoni-
zavit,^ et ejus memoriam in cathalogo fandtorum fcribi inflituit, et diem
paflionis ipfius feftivum et celebrem, au6loritate apoflolica, haberi firmiter
praecepit. Ipfe autem in martyris memoriam primam miflam, ailante
clero et populo innumero, more fuo devotijQlme cantavit, et in collegia et
in fecreto et in poilcommunione de eo, ficut de martyre et pontifice,
mentionem foUemniter fecit. Et qui vidit et audivit teflimonium per-
hibuit.
Fa6la eft contentio, et fere inexorabile bellum, inter ventrem et vifcera,
inter patrem et prolem, inter Henricum feniorem et Henricum filium ejus
juniorem regem Anglie,^ ita ut puer ipfe miles tamen jam tunc et rex,
abortis quibufdam moleftiis et gravaminibus a patre illatis, clanculo
no6iu ad regem Francorum, patrem fuum didtum in lege, fe citiffime
tranftulit, et hoc ex confilio matris fue ut dicebant ; nos nefcimus, viderit
ipfa et judicet ipfe. Cogitabat enim pater, ut rumor vulgi erat, filium
capere et in cuftodiam firmam et fecuram ponere. Secuti funt eum, tam
de Anglia quam Normannia, viri potentes et nobiles ad bella promtiifimi,
quorum fretus confilio et auxilio furgit filius, immo filii in patrem, et
guerrarum tumultu et turbine non folum cifmarine fed tranfmarine pro-
vincie commote in arma ruunt, et dextras jungunt ad dimicandum.
» «< Ordinacio domini Simonif episcofM Murauicensii x. kal. Februarii, quondam abbads de Coget-
hak." MS. CM. Vesp. D.x. fol. 48. * It appears from Keiih tbat tbere is some uncertainty
as to tbe date of the accession of this bisbop, p. 184. Tbere is obTiouslj an error in the concord-
anceofthe dates recorded in the teit. " Ftdd. i. ». ^" FmI. i. 29; Hoved. fol. 304; W.
Newbrig. ii. 27; JIf. ParU, p. 88.
Digitized by
Google
86 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1173.
Rex etiam Scottorum Willelmus, vetera dampna novo confli6tu refar-
cire fperans, bella immania per confilia iniqua contra cognatum et domi-
num fuum^ Henricum regem Anglie inflaurat, et cum ingenti exercitu
caflra metatus efl ante caflrum quod Were nominatur, et moram aliquan-
tulum ibidem fecit, fed nichil plus profecit. Profedhis autem inde rex,
magnam partem Northumbrie Scotti crudeliter igne combufTerunt, et
plebem ejus ferociter gladio tranfverberaverunt> Inde ad Carlegium
iter recurvant, et civitatem totis viribus oppugnant, fed exercitus Anglie
fimulato a quibufdam et fignificato adventu, fuge fe velociter dederunt.
Miracula magna et inaudita per beatum martyrem Thomam archi-
prfiefulem fa6la funt in Anglia.
Tonitruum horribile mugiit xvij. kalendas Septembris [Aug. 16].
Tuflls quedam mala et inaudita omnes fere longe lateque occupavit,
in qua vel ex qua pefte multi mortui funt.
Robertus comes Legeceflrie, una cum conjuge fua, in finibus fandti
iEdmundi captus efl,^ et cuflodia ar6liilima pofitus. Sed et Flandreniium
populus infinitus a finibus fuis egreffus ut fines Anglie occuparent, in
eifdem finibus quibus et comes, curfum fixerunt et vitam finierunt. Bene-
di&Ms Deus qui perdidit impios, ne perderent pios !
Anno M.c.lxxiiij. obiit bone memorie Ingeramus epifcopus Glafconenfis, foi. 21.
in die purificationis beate Marie [Feb. 2], kalendas Martii."
Obiit Afcelinus primus abbas de Kinlos in Mureuia, cui in loco mini-
fterii hujus Reinerius fucceffit, monachus de Meylros.
Obiit Ofbertus primus abbas de Jeddewrtha, cui fucceffit Ricardus ejuf-
dem cellerarius.
Jocelinus abbas monafterii de Melros, numero iiij^"*, a clero, a populo
exigente et rege ipfo aflenciente, ad ecclefiam Glafcuenfem preful eligi-
tur, X. kalendas Junii [Maij 23] apud Pert in Scotia ; vir mitis et morige-
ratus, vir manfuetus et moderatus.
Willelmus rex Scotie rurfus exercitum Alnewic direxit, immo ipfe duxit,
multos fugavit, multos proftravit.**
^ See IHceto, col. fol. 573 ; Hoved, fol. 308 ; W, Ketubrig, ii. 30 ; M. Paris, p. 89. ^ Bron^fdon, coL
1089. * It is obvious that the text is wrong, when it considers the feast of the Purification as the
same as the Ist of March. It may be conjectured that this second date belongs to the obit of
the abbat of Kinlos, but the arrangement of the MS. is followed. ° In the margin, " ij. abbas
de Kynlos." This note has been nearly erased. ** See Gervate, col. 1427, for an account of
the cruelties which attended this irruption.
Digitized by
Google
A.D. 1174. CHRONICA DE MAILROS. 87
Henricus rex Anglie fenior inter hec tonitrua Angliam venit, corde
compun&us, animo contritus, laneis indutus, et pedibus nudis incedens,
cum numerofa praefulum et procenim multitudine, fepulcrum beati Thome
Cantuarie in ipfo regni ingreffii quo cicius potuit invifit, peccatorum fuo-
rum penitens, et pacem depofcens.
Mane enim faftoP Willelmus rex Scottorum apud Alnewic^ capitur,
et ad Richemund cum merore ducitur, et in cuflodiam ad tempus ibi re-
verenter refervatur. Poilquam autem regi Anglie res innotuit, ipfius im-
perio in Normanniam tranfponitur, et in turri de Faleifio thefaurus defi-
derabilis fervandus reponitur. Dauid comes, frater ejus junior, cum hec
cognoviffet, Legreceflriam de qua pugnabat velociter reliquit, et fefe cum
fuis, ut potuit, in Scociam tranftulit/
Beatus Bernardus, primus abbas Clarauallis, a domino papa Alexan-
dro tercio in urbe Roma follempniter auctorizatur, et in cathalogo memo-
riam ejus fcribi, auctoritate apoftolica, conflituitur.
Anno M.c.lxxv. Willelmus rex Scottie cum fuis de cuftodia rediit ad
fua.* JoceUnus^ ecclefie Glafguenfis* ele6lus ex mandato domini pap®
Alexandri iij. in epifcopum confecratus eil a domino Efkilo Lundenfi
archiepifcopo, fedis apoflolice legato et totius Dacie primate, in Claraualle.
Laurencius monachus nofler, quondam abbas f in Orcadia, ij. idus Maii
[Maij 14] ele^lus eft, et in craftina die afcenfionis Domini [Maij 21] a
Jocelino epifcopo Glafguenfi, in ecclefia nostra honorifice in abbatem be-
nedi6tus.
Ecclefia Clareuallis dedicatur; reliquie fand:i Bemardi Clareuallis ab-
batis primi, honorifice tranflate et in ecclefia locate funt, ea reverentia que
fan&um decuit.
Comites et barones, et omnes majores et potentiores per regnum Scotie,
' Lord HaHet objects to the veracity of the coincidence, as detailed by Roveden and Neiobury: but
Geroaae confinns it, by stating that Heniy left Canterbmy on Saturday, July 13, col. 1427; com.
pare also the statements of Uoveden, fol. 808 ; M, Parity p. 90 ; W, Netobrig. ii. 84. In the mar-
gin of the manuscript, "capcio regis Willelmi Scottorum." ' See BrampUmt col. 1091 ;
Gervase, 1427 ; Hoved. fol. 808; M, Paris, p. 90 ; but above aU, W. Netohrig, ii. 33, and the
preceding chapters. ' See Brompton, col. 1090, 1093 ; W. Nevjibrig, ii. 81. ' Ac
cording to Fordun, he returned about 2d Feb. [1174-5]. The charter by which he obtained his
liberty is printed in the Feed, i. 80. ^ Joceline had previously been abbat of Melrose.
* On the margin, in red letters, '< Jocelinus episcopus Olasg*.'* f On the maigiD, in red ink,
" V. abbas de Melr'."
Digitized by
Google
90 CHKONICA DE MAILROS. A.D. 1179.
Willefanie rex Scotie et Dauid frater futis^ cum comitibus et baroni-
bus terre cum exercitu magno et valido perrexerunt in Rob,^ ibique duo
firmaverunt caftella, nomen uni Dunfcath et nomea alteri Eperdover.*
Amio MX.bczx. obiit Johannes abbas de Kaleo, Olbert prior fan&i fo* 22.
Machuti fucceffit.
Controverfia magna quae Tertebatur inter domum de Mekos et Ri-
cardum de Moreuia fuper forefta et paftura inter Galge et Ledre, decila
eft in praefentia WiUelmi regis Scottorum et comitis Dauid fratris fui et
coram aliis tam ecclefiafticis quam (ecularibus perfonis innumeris apud
Hadintun, dominica media quadragefime [Mar. 30], et Dei adjutorio
r^pondebat monachis juftitia fua in hac parte, ita videlicet quod, char-
tarum fuarum merito et privilegiorum Romane ecclefie audtoritate, ipfis
adjudicata eft poffeffio."^
Venerabilis et fpe6labilis fcientia et fan6t;itate vir, Balduinus abbas de
Forda in epifcopum eligitur Wireceftriae et refpexit Dominus ad humili-
tatem ipfius, quem licet vite meritum multis praetulerit, humilitas tamen
fola in confpe6tu Domini ilium exaltavit ; nee enim mundum refpexit fed
defpexit nee captavit quos calcavit honores.
Alexis fan6te Romane ecclefie fubdiaconus et apoftolice fedis nuncius
ut de fa6lo ecclefie fan6li Andree verum cognofceret, regnum Scotie
cum Johanne ele6lo, rege Willelmo vix permittente, intravit, plurimofque
turbavit et cor regis ad iram provocavit."
Johannes fan6i;i Andree ele6i;us a domino papa Alexandro mittitur in
curia confirmatus, fed pro dignitate ecclefie fan&i Andree et regis
honore in fede epifcopali a quibus vellet epifcopis confecrandus ; quem
Alexis pr8Bdi6lus poft multa confilia pluraque gravamina etiam excom-
municatis quibufdam regis clericis infuper epifcopatu fan6ti Andree in-
terdi6to, tandem convocatis epifcopis, abbatibus religiofifque viris apud
^ Fordun adds, ''contra MackwOliam, sed vero nomine Doyenaldum Ban/' i. 479 ; the subsequent
details are given by the same writer, in the following page. ' Fordun varies the orthography
in a trifling degree, '* Dunschath et Edirdovar,*' and, according to his editor, other copies read
•< Edirdona" or *< Edirtoun/' i. 479. ^ An extract from the charter given by William to the
convent, in confirmation of this decision, is printed in the Monad, AnnaU, p. 217. ^ He was
consecrated upon the 10th of August, Gcrvate, col. 1457. " See Forduf^ i. 352 ; Hawed,
fol. 341, and Uie following pages.
Digitized by
Google
A,D. 1180. CHRONICA DE MAILROS. 91
Cailellum Puellamm in ecclefia fan6te crucis o&avis pentecoilen, fcilicet'
vj. idus Junii [Jim. 8], a Matheo epifcopo de Aberden ex mandate domint
pape A. ad praenominatam fedem in antiflitem Johannem magnifice
confecrari fecit. Johannes autem confecratus et abfque epifcopatu fe
intelligens, extemplo pre timore regis et indignatione regalium provinciam
merens reliquit et ad tutiora fe contulit.^
Anno M.ckxxj. obiit pie memorie Willelmus de Tulofa abbas Cifler-
cienfis, cui fucceffit Petrus de Pontiniaco.
Ludowicus rex Francie, vir pius et religiofus feculmn nequam defpexit
regnumque fuum quod ipfe per xliiij.*^' annos ftrenue gubemavit Philippo
filio fuo honorifice tradidit. lUe autem poflea, Deo infpirante, ad ordi-
nem Ciftercienfem apud abbaciam que Port dicitur quam ipfe fundavit,
humiliter convolavit et eodem anno de corpore mortis feliciter migravit.^
Willelmus rex Scottorum et Dauid comes frater ejus ad Henricum
regem^ feniorem pro fuis negotiis tranfmarinis partibus fe contulerunt.
Fulgura et tonitrua magna et tempeflates et inundationes aquarum in
Anglia per loca diverfa.
Miracula multa et magna apud fan6lum iEdmundum per beatum
puerum Robertum quem quidam Judeus occulte crudeliter neci tradidit.
Similiter apud Huntodinam de alio puero Herberto nomine nova conti-
gerunt, quem proprius pater ad flipitem impie ligavit et in aquam que
juxta ipfam villam decurrit miferabiliter extinxit.
Cometa menfe Julio apparuit.
Jocelinus epifcopus fedem epifcopalem dilatavit, et fandli Kentegemi
ecclefiam gloriofe magnificavit.
iij. kalendas Septembris [Aug. 30], obiit pie memorie Alexander iij.
papa, pontificatus fui anno xxiijS cui fucceffit Lucius iij. qui et Hubaldus
Hoftienfis epifcopus.
Obiit Rogerus Eboracenfis archiepifcopus x. kalendas Decembris
[Nov. 22] anno epifcopatus fui xxvij.®
' These dates do not agree. (29) ' Hoved, 850 ; Ford. i. d50« et 9eq, ^ Lotda-W.
Jeone died at Paris, upon the 18th of September, 1 180, after a reign of forty-three years. AnqtieHl, n,
108. ' Henry II. is here styled " seniorem," in distinction to his ddest son Henry, who was
crowned asking of Eng^d in 1170 (his father being alive), and died in 1183. * See jPordbm,
L 481. * According to Stubbs, he died at Shirbom, upon the 96th of November, coL 1728.
Digitized by
Google
92 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1182.
Anno M.clxxxij. Jocelinus^ Glafcuenfis epifcopus, et E, Maylrofenfis foi.22.b.
abbas, et Ofbertus abbas Calcoenfis cum aliis honeflis viris Romam pro
regis regnique negotiis ierunt, caufafque fuas Deo opitulante caute et
prudenter peregerunt, fani et alacres inde ad fua redierunt. Per ipfos
etiam Lucius iij. papa auream rofam regi WiUelmo Scottorum cum
patema benedi6t;ione tranfmifit.
Henricus fenior rex Anglie tranlTretavit, et Deo fuffiragante pacem fecit
inter regem Philippum Francie et comitem Philippum Flandrenfem.
Obiit Waldeuus comes de Dunbar, cui fucceffit Patricius filius ejus.«
Imperator Fredericus nepotem fuum, ducem Saxonie, Henricum,^
generum Henrici, regis Anglie ob fuam injuriam in exilium ire compulit,
ipfe vero neceflitate compulfus cum fuis ad regem Henricum in Norman-
niam triftis et merens venit, quem rex honorifice fufcepit et locum ei ad
peregrinandum deflinavit.
Multi pifcatores cum navibus fuis menfe Septembri in mari inter Her-
telpol et pitebi no6le miferabiliter perierunt.
Anno M.c.lxxxiij. Willelmus rex Scottorum filiam fuam Ifabel, quam
genuit ex filia Roberti Auenel, Roberto de Brus honorifice dedit.
Diffenfio prava atque perverfa orta eft inter fratres uterinos filios
Henrici regis Anglie, per quam multa mala emerferunt et plures pre-
fentem vitam amiferunt.^K^
Henricus junior rex Anglie obiit, anno xiiij^. coronationis fue, apud
opidum quod dicitur Martel iij*^. idus Junii'* [Jun. 11].
Anno M.c.lxxxiiij. obiit Ricardus archiepifcopus Cantuarie.^
Henricus rex Anglie, propter ecclefie pacem et pauperum Philippo
regi Francie; licet invitus, fuum fecit hominium, et poft pentecoften
[Jun. 5] profpere venit in Angliam.
Petrus abbas Ciftercienfis eft electus ad epifcopatum de Araz, cui fuc-
ceffit abbas de Fotenei.
Willelmus rex Scottorum dedit filiam fuam Ada Patricio comiti.'^
' See Hoved, foL 851. » Douglas's Peerage, ii. 168. " The Armales Godefridi
Mmachi state that he remained in England during three years, according to the pleasure of the
emperor; see Freheri Germ, Rerum Scriptores. i. 248. "« Hooed. fol. 353. »» See
BrompUm, coL 1142 ; Diceto, coL 617 ; Ford, i. 481. » He died upon the 18th of Fehruary.
Thome, col. 1675. ^ To Patrick, earl of March and Dunbar. Fordun, in detailing the
same event, styles him comes Laodensis, i. 484.
Digitized by
Google
A.D. 1184. CHRONICA DE MAILROS. 93
Obiit Simon^ epifcopus Mureuie, nollre congregationis^ xv. kalendas
Oftobris [Sep. 17].
Controverfia* que fiiit inter ecclefiam de Melros et homines de Wed-
hale" fuper pailuram forefte regis, Deo opitulante, coram rege Willelmo
et Dauid comite fratre fuo et coram epifcopis, comitibus, baronibus, et
multis aliis probis hominibus, in die fan6li Luce euuangelifle [Oct. 18]
fuper Croffelei3e, per Ricardum de Moreuile conflabularium regis et per
alios xij. fideles homines qui eo die, praefente rege, fuper reliquias ecclefie
noftre cum timore et tremore juraverunt, et veraciter aflSrmaverunt, quod
forefta regis tendit ufque ad viam que vadit ad occidentem partem ec-
clefie beate Marie de Wedhale, et eft paftura ecclefie de Melros ufque ad
terminos de Wedhale et ufque ad rivulum qui vocatur Faflebume, ex
donatione trium regum, ..." fcilicet Dauid, Malcolmi, Willelmi, et per
iiij. five V. Romanorum pontificum privilegia, firmiter confirmata, et irre-
fragabiliter folidata.
Venerabilis Balduuinus® epifcopus Wireceftrie ele6lus eft ad archi-
epifcopatum Cantuarie.P
foi. 28. Anno M.c.lxxxv. obiit pie memorie Andreas epifcopus de Catenefie
iij. kalendas Januarii [Dec. 30] apud Dunfermelin.
Obiit pie memorie WiUelmus quondam abbas de Melros,^ apud
Rieuallem.
Obiit Robertus Auenel,' novicius, familiaris nofter, viij. idus Martii
[Mar. 8]. Ifte dedit Deo et fan6te Marie et monachis de Melros ter-
ram fuam de Heficedale, ficut carta ipfius teftatur ; cujus beata anima
femper vivat in gloria.
Eraclius patriarcha lerofolimitanus, et prior hofpitalis de lerufalem,
cum labore et merore ad Henricum regem in Angliam venerunt, auxilium
et confilium humiliter ab eo petentes; quos ipfe non tam gloriofe et
devote fufcepit, ut decuit et debuit."
* Simon de Tonei. "* See Morion*s Monatt, Ann,, p. 217. ° A word has here been
erased. ** An unfavourable character of Baldwin is given by Thome, col. 1675. ^ Fordun,
i. 484, says he died upon the 29th of December ; but this is probably an error of the scribe.
^ He had resigned his office at Melrose in 1170. ' Concerning this individual and his bene-
Actions, see Morton** Monatt, Ann,, p. 273, who cites the Chart, of Melrose, 53. * Fordun,
i. 484. His object was to induce Henry to join the Crusaders. See Gervate, col. 1474 ; JDiceto,
col. 625 ; Knyghton, col. 2398 ; Hoved, 358. • In margin, •* Controversia que fuit inter
[ecjdesiam Melr'. [et] homines de Wedhale."
Digitized by
Google
94 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1186.
Henricus rex Anglie comitatum Himtedonie reddidit Willelmo regi
Scottorum honorifice et plenarie ficut ipfe habuit ante guerrain» apiKl
Windelefofre.*
Terremotus fadlus efl magnus menfe Aprili per Angliam.
Eclipfis folis fa6t;a efl kalendas Maij [Maij 1] feria iiij. poft nonam et
ftelle apparuenint*"
Bellum fuit in Galwela inter Rolandum et Gillepatricium iiij®. non.
Julii [Jul. 4] feria v^. in quo plures occubuerunt ex parte Gillepatricii,
ipfe vero interiit cum multis aliis.
Iterum Rolandus bellum habuit contra Gillecolmum^ in quo frater
Rolandi occubuit et Gillecolmus periit.'^
Obiit Lucius papa iij. cui fucceffit Urbanus tercius.*
Anno M.c.lxxxvj. in Hybemia apud civitatem que vocatur Dune in-
ventio fan6lorum corporum, fcilicet fan6U Patricii epifcopi, et fan^i
Columbani abbatis, et fan6le Brigide virginis.
Apud Parifium obiit Gaufridus comes Britannie, filius Henrici regis
Anglie.y
Obiit ' abbas CiflertienlSS) cui fucceffit Willelmus abbas de
Pratea.
Henricus rex Anglie cum exercitu magno venit ad Carleolum contra
Rolandum menfe Augufto ; Rolandus autem fub condu6t;u WiUelmi regis
Scottorum, venit ad eum et fecit ei humagium."
Rex Scottorum Willelmus defponfavit cognatam regis Henrici Anglie^
Ebmengardam^ nomine, filiam videlicet vicecomitis de Bello Monte, qui
erat filius filie priori filii WiUelmi Baflard, in capella regis de parco
apud Wudeiloc, prefente rege cum magna gloria, nonas Septembris
[Sep. 6] feria yj, luna xviij^
* Henry had taken, possession of the earldom of Huntingdon, in consequence of William's inva-
sion of Northumherland, in 1174, and had bestowed it upon Simon de Senlis; upon whose death,
without issue, the earldom reverted to Henry. Dugd, Baronage^ i. 59. ° L*Art, i. 345, Svo.
* See Fardun, i. 490, who adds some &cts to the information here communicated ; Hoved, fol. 358.
* Lucius III. died on the 24th November 1185, and was succeeded on the 25th by Urban III.
' He died at Paris, upon the 19th of August. Dioeto^ col. 630. ' This blank has never
been supplied in the manuscript. ** See Hooed, fbl. 360. (30) ' The grandmother of
Ermen^ffd was a natural daughter of Henry L King of England ; conceniing the marriage, see
Hiyoed. fol. 360.
Digitized by
Google
A,D. 1166, CHRONICA DE MAILROS. 96
Obiit pie memorie Chriilianus^ epi£copus de Candida Cafa, nonas
Odlobris, [Oct. 7] apud Holcultram.
Obiit Petrus abbas Qareuallis cui fucceifit Guarnerius Abbas de Alba
ripa.
Anno MX^lxxxvij. Ricardus clericus Willelmi regis ele^lus eft ad epif-
copatum de Mufeuia^ kalendas Martii [Mar. 1] die dominica, et idus ejuf-
dem menfis [Mar. 15] in paflione Domini confecratus eft apud fandlum
Andream in Scotia a Hugone ejufdem ecclefie epifcopo.
In Britannia natus eft Artubus filius Gaufridi Comitis iiij^. kalendas
Aprilis [Mar. 29]) noS^e fcilicet fandti pa£che, de Conflantia^ filia Mar-
GARETE (brofis Malcolmi et Willelmi regum Scottormn.
Turci, Dei inimici, Nazaream ecclefiam fan6t;e Marie violaverunt et
foi. 23. b. multos occiderunt et magifter Hofpitalis ibi occifus eft cmn v. militibus
et aliis multis in die apoftolormn Philippi et Jacobi [Maij 1].
Rex Babilonis Saladinus cum Ixxx. milibus militum et eo amplius fe-
quenti die Veneris poft feftum Apoftolorum Petri et Pauli [Jul. 3] lero-
folimitani regni terram invafit, et Tyberiam vi cepit, contra quos rex le-
rofolimitanus cum fuis proceffit ad bellum verfus Tabarum per dietam
unam. Cumque ad eminentem et faxofum venifTent locum ubi vero, im-
minentibus hoftibus undique neceffitate compulfus, rex de baronum confi-
lio bellum committere dignum duxit. In quo loco Saladinus rex cum tubis
et infinita multitudine beUatorum in Chriftianos, qui propter loca faxofa
et invia pugnare non poterant, aflultum fecerunt, et eos omni bellandi ge-
nere impugnaverunt et expugnaverunt. Tandem Tochedinus Saladini
nepos regem fugam^ arripientem, et crucem dominici ligni cepit, ceteri
omnes fere confradti, capti, et trucidati, et vinculis mancipati funt. Sala-
dinus ftatim militie Templi et Hofpitalis milites fegregari fecit ab aliis et
coram fe decapitari. Ipfe propria manu principem Reinaldum de Caftel-
lione interfecit ; et fratrum de Templo, ut in veritate dicunt, eodem die
*' He had been elected in 1154. Chron, S, Cruets, p. 32. See further notices of him in
Brompt<m, coU. 1103, 1108, 1111. ^ Constance was sole daughter and heir of Conan le Petit,
Duke of Brittany, who died in 1171. Dugd. Baron, i. 78; see Hoved, 361. *" See L*Art,
▼. 67, 8vo. A curious unpublished letter, detailing the particulars of defeat, is preserved in the
Anmdd M.S. 227, fol. 131 ; see also Qenxue, col. 1502, ffooed. 861, M. Faru, 100, but especi.
ally the very yaluaible Geschichte der ^eusauge von F. Wiiken, iii. 269.
Digitized by
Google
96 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1187-
cc^. et XXX. decollatis, exceptis illis d.c. qui prima die Maii interemti
fuerunt.
Willelmus rex Scottorum cum magno exercitu perrexit in Mureuiam
contra MacwiUiam,^ cumque rex eflet apud opidum Inuemis cum exercitu,
comites Scotie miferunt fuos homines ad praBdandum, inveneruntque Mac-
william cum fuis fuper moram que dicitur Mam Garvia^ prope Muref, et
mox cum eo pugnavenmt, et Deo opitulante, eum cum multis aliis inter-
fecerunt, pridie kalendas Augusti, [Jul. 31] feria vi/ Benedidlus Deus
qui tradidit impios !
iiij. kalendas Novembris [Oct. 29] obiit Urbanus* papa iii.; xij. kalen-
das [Oct. 21] ejufdem ele6tus eft Gregorius viii. qui fuit Cancelarius, et
ipfe dicitur Pannofus fecundum interpretationem ....^ abbatis, et viij. ka-
lendas [Oct. 25] ejufdem confecratus.
xyj. kalendas Januarii [Dec. 17] obiit Gregorius* papa viii.; et xiiij.
kalendas [Dec. 19] ejufdem ele6tus eft Clemens iiii., et in craftino con-
fecratus.
Anno M.c.lxxxviij. Philippus rex Francorum, et Henricus rex Anglorum,
et comes Ricardus Aquitanie, et Philippus comes Flandrie, et archiepifcopi
et epifcopi, et comites et barones et populus innumerabilis divitum et
pauperum utriufque fexus nobiles, interna infpiratione compun6i:i, lignum
falutis devote fufceperunt.'^
Henricus rex Anglie habuit colloquium apud Gaeitun^ poft purificationem
beate Marie [Feb. 2] cum epifcopis, comitibus, baronibus et fuis probis ho-
minibus, clericis et laicis, de diveriis caufis et negotiis; ibique multi crucem
fufceperunt, licet non pure, et rex inftituit et firmiter praecepit dare decimas
' Fordun, i. 480, 494; Hoocd, 862. * Macgarrey. Fordwi, i. 480. ' It is rather
singular that Hailet, i. 180» and Chalmers^ i. 631, should both err in regard to this date, although
they both dte this chronicle and Fordun as their authority. ' Urban III. died upon the 1 1th
of October 1187> and Gregory VIII. was elected upon the 20th of the same month. In the text
we should read the 4 ides, instead of 4 kalends. ' A blank space in the original. ' Gregory
VIII. died upon the 17th of December, and Clement III. was elected upon the 19th. ^ Con-
cerning this third crusade, see Velly^ iii. 318 ; AnqwUl, ii. 125. .The subject of the text is illus-
trated more immediately by W, Netobrig, iii. 22; M, ParUy p. 104; and all connected with it has
been analysed by the inde&tigable Wilken^ iv. 25. ^ Upon the 11th of February; the con-
stitutions there agreed upon may be seen in Gtnaae, col. 1522. See also BrompUm^ coL 1149;
H<H)ed, foL 366.
....Google J
A.D. 1188. CHRONICA DE MAILROS. 97
omnium rerum fuarum per Angliam ad fuccurfum terre lerusalem, quam
Deus redemtioni noflre prsevidit.
Henricus cardinalis, Albaneniis" ecclefie epifcopus, quondam abbas
Clarauallis, ibidem obiit.
Ricardus de MoreuUla, conflabularius regis Willelmi, et uxor ejus Auicia
et WiUelmus heres eorum, dederunt Deo et fandle Marie et monachis de
Melros, in perpetuam elemofynam, terram que Pare dicitur, ficut carta ip-
forum teflatur; quorum felix elemofyna femper fit in etema memoria."
Obiit Hugo epifcopus fan6li Andre apostoli.®
Siluanus abbas iiij. Rieuallis villicationem fuam Deo humiliter ac
foi 24. fimpliciter refignavit apud Dundreinan.
Anno M.cJxxxix. iEmaldas abbas de Melros ele£tus eil ad curam ani-
marum de Reiualle* yj. nonas Martii [Mar. 2], feria v., et Reinerius abbas
de Kynlos ecclefie nofi^re monachusf ele6lus efi^ apud Melros, in abbatem,
X kalendas Aprilis [Mar. 23], feria v., J et Radulfus prior ipfius fufcepit
curam animarum de Kynlos pofi. ilium.
Rogerus,P cognatus et cancellarius regis Willelmi, elefilus efl: ad
epifcopatum fan6ti Andree apofl:oli, apud Pert, idus Aprilis [Apr. 13],
feria yj.
Johannes de Aragnia^ cardinalis, et iiij. archiepifcopi, cum multis
epifcopis et diverfis ordinibus praelatis, ex audloritate domini pape de-
mentis iiij. fentenciam excommunicationis tulerunt in audientia duorum
regum, fcilicet Francorum et Anglorum, et comitis Ricardi et tocius ple-
bis, in omnes tam clericos quam laicos, per quos fciret quod pax non fieret
inter praedi6t;os reges et comitem R. et iter lerofolimitanum expediatur,
in eos tanquam in dominice ac vivifice crucis inimicos ipfam fententiam
promulgaverunt, prope Feritatem Bemardi, ubi reges fuum colloquium
fecerunt.
Obiit Henricus rex Anglie et dux Normannie et Aquitanie et comes
■ See Ciaconius, i. 1097. ** See Morton's Monatt, Ann, p. 263, where the chartulary of
Melros is cited. ** The author of tlie lives of the Bishops of St Andrew's, inserted in Fordun^
states that he died near Rome, upon the 4th August 1188. Cf, i. 358, 496. ^ This Roger
was second son of Robert III. Earl of Leicester. Dugd. Barony i. 88. ^ <* Anagnia ** would
be the correct reading; see Ciaconiui, i. 1068. * On the margin of the MS. '* v. abbas de
RieuaUe.** f In red, on the margin of the MS. " yij. abbas de Melrose." % On margin
of the MS. " iij. abbas de Kmlos."
Digitized by
Google
98 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1189.
Andegaule, apud opidum Chynun, pridie nonas Julii [Jul. 6], anno xxxv.
regni fui ; et fepultus eft apud fontem Eubrardi, in abbatia fandlimonia-
Hum ibidem Deo fervientium. Cui fucc^flit Ricardus filius ejus, comes
Aquitanie, iij. nonas Septembris [Sep. 3] die dominica apud Lundonias
magno cum honore coronatus a Baldewino archiepifcopo Cantuarie et a
ceteris epifcopis et praslatis Anglie.
Obiit Radulfus ii. abbas de Cupro kalendas Augufti [Aug. 1], feria
v.', cui fucceffit Adam fubprior de Melros.
Obiit pie memorie Siluanus quondam abbas Rievallis, vij. idus Octobris
[Oct. 9] apud Belelande, ibique honorifice fepultus eft.
Obiit Ricardus de Moreuilla, conftabularius Willelmi regis, familiaris
nofter.*
Fredericus imperator obiit, in flumine fubmerfus."
Anno M.c.xc. Willelmus rex Scottorum dedit Ricardo regi Anglorum
X. millia marcas auri et argenti propter dignitates et libertates ac honores
fuos quos habuit ante guerram, et pro Berewic et Rochefburh quas Hen-
ricus rex per xvj. annos violenter detinuit; et fie Deo fuffiragante, ejus
dominationis et fervitutis jugum grave a regno Scottorum digne et hono-
rifice fubmovit.''
Philippus rex Francie, et Ricardus rex Anglie, et Philippus comes
Flandrie, et Baldewinus archiepifcopus Cantuarie et plures alii archiepif-
copi atque praelati, principes et duces, nobiles ac divites, et populus in-
numerabilis regna ac patrias et dignitates fuas humiliter pro Chrifto re-
linquentes, lerofolimam profe6li funt, et ufque ad civitatem Mefianam in
Sicilia pervenientes, ibique tota hyeme ufque ad menfem Aprilem peren-
dinaverunt.* Baldewinus archiepifcopus ^ obiit apud Aeon die fandli Ed-
mundi [Nov. 20], et Robertus comes Laiceftriae, Anandie, fandli Egidii,
obiit languore praeventus in mari mediterraneo, et apud Duraz, Graecie
' See Diceto col. 644. ' The first of August 1 189 fell upon a Tuesday, consequently the
dates in the text do not agree. * He had become an inmate of the abbey. Muuui, Ann.
p. 263. " According to Diceto, he was drowned upon the 25th July, when passing a river
named Sapheth, on his way from Iconium to Antioch, col. 655, * Hoveden, fol. 377; Diceto,
fol. 689; Brompton, col. 1186; Fordun, i. 500, 501 ; Feed, i. 50; M. Paru, p. 109. * FeUif,
iii. 340, 341; Brompton, col. 1180; Hoved, fol. 378. ' Baldwin, Archbishop of Canterbury.
See Gervate, col. 1678. * On the margin of the MS. the following reference is written,
*• iij. abbas de Cupro.**
Digitized by
Google
A.D. 1190. CHRONICA DE MAILROS. 99
urbem, fepultus eft,' et filius ejus Robertus comes fa6lus eft apud Meffa-
nam civitatem Sicilie.*
Sanguis Judeorum multis in locis per Angliam beftialiter effufus eft,
et maxime in Eboraco, ubi fe mutuo peremerunt ; unde omnes expulfi
funt.^
Dauid comes defponfavit fororem Rannulfi comitis de Ceftria, Matil-
dam nomine, dominica prima poft aflumtionem fan6t;e Marie** [Aug. 26].
Anno M.cxcj. kalendas Januarii [Jan. 1] obiit Auicia uxor R. de Me-
reuilla conftabularii regis W.
foi. 24. b. Rex Scottorum dedit filiam fuam Yfembel, que fuit uxor Roberti de
Brus, Roberto de Ros apud Haditun.
VA-
Obiit Baldewinus Cantuarie archiepifcopus noftri ordinis in terra pro-
miffionis,® et Rannulfus de Glanuile.^
Obiit Robertus comes Leiceftrie prope Brundufium et rex Anglie
dedit Roberto de Bretoil filio fuo comitatum Leiceftrie et ceteras
terras patris fui, et fecit eum inde comitem apud Meflanam civitatem in
Sicilia.^ -cat.
iiij. nonas Aprilis [Apr. 2] obiit Clemens'* iiii. papa, cui fucceffit in
fequenti die Celeftinus iii. qui et Iacin6t;us cardinaiis.
iij. kalendas Aprilis [Mar. 30] afcendit rex Francie naves fuas tranf-
fretans in terram lerufalem; et rex Anglie et comes Flandrenfis condux-
erunt eum cum magna gloria in galeis fuis.'
iiij. Idus Aprilis [Apr. 10] afcendit rex Anglie naves fuas cum exer-
citu fuo, cum c.L. navibus terre fue, et vj." et buccis xxv. et duxit fecum
fororem fuam Johannam^ et puellam de Navare* defponfandam.
* Skyghion, coh 2S46. (31) ' Upon 1st February. Hoved, S9l, ^ A d#ail of these
murders may be seen in Diceto, col. 651, and Knyghion, col. 242; Hoved, fol. 379; M, Parish p.
110; W, Newburgk iv. 1, 7-10. ^ See Jhigdaie*i Baronage, i. 31, where he erroneously called
this David, earl of Angus; see Hoved, fol. 364. ^ The two following sentences, included be-
tween the word vacat, seem to have been intentionally omitted in the former edition. Their sub-
stance has already been incorporated in the Chronicle. * See note ^ aniea, and M, Paris,
p. 113. 'He was Justiciary of England. ' See notes * and * aniea, and also Hoved. fol.
391. ^ Oement III. died on the 27th of Blarch 1191, and was succeeded by Celestin IIL,
preriously named Hyacinth Bobocard, who was elected upon the 30th March. ' See Feliy,
iii. 340; L*Art, i. 579; Hoved. fol. 392. " A word seems to be omitted after the numeii-a];.
* Johanna, daughter of Henry XL, was afterwards married to William, King of Sicily. ' ifhi^:^
was Berenger, whom he afterwards married. See Emed. fol. 394.
Digitized by
Google
100 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1191.
Rex Anglie conftituit Arturum ducem Britannie heredem fuum, tarn
de Anglia quam de ceteris terris fuis, fi ipfe fine prole deceflerit ; et hoc
facramento epifcoporum et comitum et baronum fuorum fecit confirmari.™
Eclipfis folis fuit in vigilia fandli Johannis baptifte ix. kalendas Julii
[Jun. 23], die dominica, hora yj.""
Anno M.c.xcij. obiit Ricardus abbas de GedewurVe, cui fucceflit Radul-
fus ejufdem ecclefie canonicus, iiij. kalendas Junii [Maij 29].
Obiit pie memorie dompnus Everardus""^ primus abbas de Holmcul-
tram, cui fucceffit Gregorius fubcellarius ejus.
Obiit Philippus comes Flandrie in terra lerufalem, poll cujus mortem
Philippus rex Gallorum fine dilatione, propter cupiditatem de terra pro-
miffionis, in Franciam reverfus efl:;" et terras, villas, opida et cafi^lla regis
Anglie in Normannia, dum eflet in cuHodia imperatoris, contra pacem et
pa^um et jullitiam et juramentum quod juravit, inique invafit, cepit et
crudeliter defi^ruxit, quafi paganus non Chriftianus.^
Anno M.c.xciij. Willelmus rex Scottorum dedit filiam fuam Margare-
tam Eustatio de Vefci apud Rokefburch,? quam genuit de filia Adam de
Hythufum.
Willelmus rex duo milia marcas argenti ad redemtionem Ricardi re-
gis Anglie de Rokefburch mifit.
Jocelinus epifcopus Glafcuenfis dedit Deo et fan£te Marie et monachis
de Melros ecclefiam fan6i:i Kentegemi epifcopi de Haflanedene, in per-
petuam elemofinam, pro falute anime fue et anteceflbrum et fucceflbrum
fuorum, coram multis tefl:ibus, ficut ejus carta tefl:atur; cujus beata anima
femper fit in etema gloria et felici memoria.**
Dunecanus filius Gileberti de Galweia dedit Deo et- fancte Marie et
monachis de Melros quandam partem terre fue in Karic, que dicitur May-
bothel, in perpetuam elemofinam,^^ pro falute anime fue et onmium paren-
" Arthur, duke of Britanny, was the son Geflfrey, duke of Britanny and Richmond, the elder
brother of king John. "" Such was the fact. See VAri, i. 845. 8vo. ■"" I>^*
Moruut. V. 593, edii. Ellis. ^ Philip set sail to return to France on the 3d of August. Felly,
iii. 356; see also Hoved, fbl. 397, 403; M. Pant. p. 117; W, Newbr, iv. 20. " Felly, in.
373; Anquetily ii. 137; VArt, i. 580, ii. 25. ' See Mmatt. Anglic, ii. 801. edit. 1661. ' See
Morton's Monast. Ann, p. 272, who cites the chartulary for the particulars of the grant. ''' This
interesting Charter was confirmed by King James I. of Scotland, at Edinburgh, Jan. 8, 1429, and
i^ rocorded in the Register of the Great Seal. A variety of other remarkable grants were con-
flitmiied at the same time, and they are, fortunately, all engrossed at length in the same Charter of
X^onfirmation. Reg. Mag. Sig. III. bQ.
Digitized by
Google
A-D. 1192- CHRONICA DE MAILROS. 101
turn fuorum, coram epifcopo Jocelino et aliis multis teftibus, ficut ejus
carta teflatur/
Ricardo regi Anglie, cum reverteretur de terra promiflionis menfe
Novembris poll regem Francie, multi curiofe infidiabantur per loca di-
verfa ut caperetur et traderetur : tandem nutu divino ab hominibus Lim-
poldicis* Auftrie capitur, et invitus quo noUet ducitur, et in cuftodia cum
merore ponitur, et poftea domino Henrico imperatori Alemannie mit-
% titur; et ipfe in fua poteflate per annum et eo amplius eum reverenter
fervavit donee obfides et redemtionem redderet. O qualis et quam mi-
ferabilis falfe dignitatis improvifa fubitaque immutatio ! O variabilis et
inflabilis labencium rerum et dignitatum infirma debilifque prote&io vel
dile6lio ! O lamentabilis et flebilis fecularis poteflatis et proprie volun-
tatis ceca et feda ambitio vel elatio! Nunc rex nunc captivus, nunc po-
tens nunc infirmus, nunc dives nunc pauper, nunc liber nunc famulus.
Erudimini qui judicatis terram, venite et coniiderate opera Domini, regem
miferum, fuperbum humiliatum, divitem pauperem. Ubi efl gloriatio et
exaltatio tua vana et inanis humana elatio? ecce ut fumus afcendit et mox
evanuit, et quafi flos feni emarcuit et defecit.
Anno M.c.xciiij. Ricardus rex Anglie, iij.* idus Martii [Mar. 13] die do-
foi. 25. minica ad vefperam apud Sandwic cum magna letitia de captivitate et pe-
regrinatione, Deo gratias agente,^ venit in Angliam ; et in o6bavas pafche
[Apr. 17] apud Wintoniam a Huberto archiepifcopo Cantuarie coronatus
eft, fcilicet xv. kalendas Maij [Maij 12]. Deinde in hebdomada ante afcen-
fionem Domini {Maij 19] cum armatorum multitudine in Normanniam
tranfveAus eft. Poft cujus tranffretationem rex Gallorum Philippus ob-
.fedit Vemolium* cum infinita multitudine, et diverfis bellorum machinis,
fed confufus inde revertens in Galliam, divertens Ebroicas civitatem com-
buffit et ecclefiam epifcopalem cum duobus abbatis,^ monachorum fcilicet
et fan£timonialium, et reliquias loci illius fecum'Gallias detulit. Deinde
' See the authority last cited, p. 274. ' This word is re-written in the MS. ; it seems intended
for — Leopoldi ducis ; he is called Limpoldus by Brompton, col. 1250 ; and Hoved, fol. 426. *" The
13th of March 1104 was a Sunday. Brampton, col. 1257, says that he arrived at Sandwich upon
Idth Biarch, in Lent; and Diceto states that he arrived there upon Sunday the 29th of March, col.
1257. The text is supported by Hoved, fol. 418 ; see also M, Paru, p. 123. " Agens? ^ Bromp-
/oii, col. 1258, who states that William was present. ' See D^cr^o, col. 673. ^ Abbatiis?
Digitized by
Google
102 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1194.
Rotomago cum xx. tantum equitibus Robertum comitem Leicellrie pueri-
liter egreffum in filva leonis, circa feftum fan6ti Botulfi [Jun. 17]> cepit
et apud Eftampes incarceravit. Rex Anglie interim Mirabel opidwn
Gallie cepit, dejecit, et ad terram proftravit ; deinde veniens Vendomimn
regem Francie parantem ibidem obfidionem fugavit et vehicula ipfius cmn
magnis opibus et capella fua cepit, iij. nonas Julii [Jul. 5] poil paucos
dies Luches caftrum fuum combullum miraculofe optinuit, fiigientibus
cuftodibus regis Gallie ignem quem ipfi appofuerant.
Dompnus R. vij. abbas de Melros curam pafloralem figillo fuo abbati
E. de Rieualle humiliter affignavit, fcilicet xv. kalendas 06lobris [Sep. 17]
id efl sabbato, cui fucceffit dompnus Radulfus abbas de Kinlos feria ij.
id eft xiiij. kalendas 06lobris' [Sep. 18].
Adam abbas de Cupero fe dimifit,* Emaldus prior de Neubotil fuc-
ceffit.
Anno M.c.xcv. obiit Gregorius epifcopus de Rofmarkin,^ poft quem
ele6lus eft dompnus Reinaldus**** monachus de Melros apud Dunfermelin
iij. kalendas Martii [Feb. 27] feria ij. qui et confecratus eft iiij. idus
Septembris. O mira Dei difpofitio de qua proceffit talis ele6lio !
Obiit H^GO® epifcopus Dunholmenfis v. nonas Martii [Mar. 3] feria
vj. epifcopatus fui anno xliij.
R. ele6tus de Rofmarkis confecrationis munus apud fan£tum Andream
in Scocia iiij. idus Septembris [Sep. 10] die dominica, adompno Johanne
epifcopo Dunkelde cum honore fufcepit.
Ecclefia fandti Andree apoftoli de Pebles dedicata eft a dompno Jo-
celino epifcopo Glafcuenfi, iiij, kalendas Novembris [Oct. 29]? die domi-
nica.
Willelmus rex Scottorum innovavit monetam fuam.
Anno M.c.xc\j. obiit magifter Johannes de Rokefburch thefaurarius
de Glafgu apud Melros, novicius ejufdem domus, iiij. nonas Februarii.
[Feb. 2].
Obiit Willelmus de Moreuilla conftabularius regis Scottorum.
* The 18th of SeptMher fell upon a Sunday. (32) * Conoerning the defeat of the King of
France; see VeUy, iii.«86. ^ See Hoved, fol. 427; Keithy p. 185. ^^ Regmaldus
dictus Macer. Hoved, fol. 427. ° Hugh Pudsey. See Hbved. fol. 427.
Digitized by
Google
A.D. 1197. CHRONICA DE MAILROS. 103
Anno M.c.xcvij. obiit rex Jerufalem,** et Fredericus imperator Ale-
mannie.**
Ortum eft proelium in Moreuia juxta caftrum Inuerais, inter homines
regis et Rodericuin et Thorphinum filium comitis Haraldi, fed Deo pro-
curante, regis hoftes in fugam verfi funt,' et praediftus Rodericus cum
multis aliis cefus interiit.® Per omnia benedi6lus Deus qui tradidit im-
pios! Poftmodum idem rex Willelmus cum exercitu fuo profe6lus eft in
Mureuiam et in ceteras remotiores terre fue partes, ubi Haraldum comitem
cepit eumque in caftello de Rokefburch obfervari fecit, donee Thorfinus
filius ejus fe pro patre fuo obfidem daret.
Jocelinus epifcopus Glafguenfis cathedralem ecclefiam fuam, quam
ipfe novam conftruxerat, pridie nonas Julii [Jul. 6] die dominica, anno
epifcopatus fui xxiiij. dedicavit.
Fa^um eft novum opidum inter Don et ab.
foi 25. b. Anno M.c.xcviij. obiit Celeftinus papa, vj. idus Januarii [Jan. 8], cui
fucceffit Innocentius.^
Rogerus filius comitis Leirceftrie^ confecratus eft in epifcopum fan6t;i
Andree prima dominica xl. [Feb. 15.]
Obiit Erchinbaldus* abbas de Dunfermelin, cui fucceiSt Robertus de
Berewich.
Natus eft Alexander filius Willelmi regis Scottorum in die fan6ti Bar-
tholomaei apoftoli [Aug. 24], in cujus nativitate multi gaudebant.^
Anno M.c.xcix. obiit Jocelinus Glafguenfis epifcopus apud Melros****
xvj. kalendas Aprilis [Mar. 17].
Obiit Ricardus rex Anglie pridie idus Aprilis* [Apr. 12].
Dompnus Ernaldus abbas Rieuallis ceifit cure paftorali, cui fuccefiit
dompnus Willelmus de Punchard.
Johannes rex Anglie in die afcenfionis eft coronatus [Maij 27].
^ HeDiy, king of Jerusalem, was killed by a fall from a window in his palace, at Acre. VArt, vi.
69. 8vo. ^^ Here is an error; for Frededc, sumamed Barbarossa, died on the 10th of June
1190. L*Arty vii. 833, 8vo. * See the account given by i^or^tm. i, 512. ' Innocent III. was
elected pope upon the Sth or 9th of January, and consecrated on the 22d February. L*Art iii.
355. '' Dugd, Baron, i. 88; Wintoum, I 343. ' In Fordun, i. 513, he is called ** Archibal-
dus,'* an error probably arising from transcription. ^ At Haddington, Fordtm, i. 613; see also
Moved, fol. 444. '^^^ '* Et ibidem in choro monachorum, ex boriali parte ecclesiae sepulti^
est.*' Hoved, foL 450. * The date of the text is erroneous, for Richard died upon Tuesd^
the 6th of April.
Digitized by
Google
104 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1199.
Obiit Hugo cancellarius vj. idus Julii [Jul. 10].
Obiit Matheus epifcopus de Aberden xiij. kalendas Septembris [Aug.
20].
WiUelmus Maleuicinus fa6tus eft cancellarius, vj. idus Septembris
[Sep. 8].
Anno M.cc. dompnus WiUelmus magifter converforum de Melros fadhis
eft abbas de Cupro,* xviij. kalendas Februarii [Jan. 15].
Confecratus eft dompnus WiUelmus Maleuicinus.^
Anno M.cc.j. dompnus Hugo,f abbas de Neubotil, cum humiUtate fuo foi.26.
ceffit officio, cui fucceffit dompnus Adam magifter converforum ejufdem
loci.
Magnates terre juraverunt fidelitatem Alexandro fiUo regis, iiij. idus
06lobris [Oct. 12] apud Muchfelburg.^
Johanna de Salerno prefbyter cardinalis tenuit confilium fuum apud
Perth ibidemque multa conftituit obfervanda."
Anno M.cc.ij. obiit pie memorie Rogerus epifcopus fan6ti Andree, cui
fucceifit epifcopus Glafguenfis WUlelmus Maleuicinus."^
Johannes de Salerno, apoftolice fedis legatus, profedhis in Hybemiam
dompnum Radulfum abbatem de Melros fecit epifcopum" apud Dunum,
cui in regimine apud Melros || fucceffit dompnus WUlelmus abbas de Cupro.
Confecratus eft dompnus Radulfus Breccenfis epifcopus.
Tranflatus eft dompnus WiUelmus Maleuicinus de Glafgu ad fanfhun
Andream.
Pr8edi6lus apoftolice fedis legatus apud Melros honorifice fufceptus,
per 1. no^es et amplius commoratus eft maxime ut controverfiam inter
monachos de Kelcou et monachos de Melros pacificaret.® Qui utrique
parti bene poUicitans, nuUi fatiffaciens, quamplurima dona, fciUcet, auri et
argenti necnon et equorum plurimorum, ab utraque parte auferens, nuUi
quicquam commoditatis conferens, Utem penitus indeterminatam reUquid.
k «( In Galiis, praecepto Innocentiipapfletertii." ForthtUt i. 315. ' See Ckron, ofLanercod^
MS. Cott. Claud. D. vij. fol. 172. b. ; WyfUoumy i. 345. " See the authorities last cited, at the
same place ; "*"" Concerning his ordination, see Hoved. fol. 461. ° Fordun, i. 576 ; Ckron, of
Lanercost, MS. Cott. Claud. D. Tij. fol 172. ° It is probable that the point at issue was the
boundary of the possessions of these contiguous establishments. Such at least may be conjectured
^<Jm the Monatt, Ann. p. 218. * On the margin, " Abbas de Cupro t." f Margin,
/* -V.ll' spiscopus Glasg*.'* X Margin, « Abbas de Newbodl.'* | Margin, <* Abbas de
Melr." written in red ink.
Digitized by
Google
A.D. 1203. CHRONICA DE MAILROS. 105
Anno M.cc.iij. obiit bone recordationis Johannes^ Dunkeldenfis epifco-
pus, cui fucceffit Ricardus de Prebenda,** clericus, et cognatus domini regis.
Obiit Ricardus, epifcopus de Morauia, cui fucceffit dompnus Bricius,
prior de Lefmahagu.
Obiit Emifius, abbas de Ruford.
Obiit Ofbertus, abbas de Kelchou, cui fucceffit Gaufridus prior ejufdem
loci.
Obiit Willelmus abbas Rieuallis.
foi. 26. b. Magifter Willelmus Blefenfis fa6tus eft epifcopus Lincolnie/
Rediit Johannes rex in Angliam, terris fuis et caftris tranfmarinis igno-
miniofe fatis amiffis.
Anno M.cc.iiij. dompnus Gaufridus adminiftrationem Rieuallis fufcepit.
Obiit Alanus filius Walteri."
Obiit regina Alienor.
Danecaftria in vigilia pafche [Apr. 24] funditus combufta eft.
Obiit comes Duncanus."*
Obiit Godefridus de Luci, epifcopus Wintonie.
Septem epifcopi in terra promiffionis renunciaverunt fidei Chriftiane.
Baldewinus comes Flandrie fa£ius eft imperator Conftantinopolitanus.
Johannes de Curci per fraudem fuorum ab Hugone de Lafci captus
eft.*
Obiit Petrus abbas de Webum apud Vacellas.
Obiit abbas Alexander de Sautreia.
Armo M.cc.y. comes Dauid fecit homagium nepoti fuo Alexandro, filio
regis Willelmi."
Vife funt due lune fimul in firmamento ejufdem quantitatis, quarum
comua ex ima parte coherebant ex altera feparatim flu£iuabant, fed tan-
dem conveniebant.
' There is written on the margin of the original MS., in red ink,' " Florendus dectus Glasgu-
ensis." The blank space here left, as in the MS.» was doubtlessly intended to be filled up with -some
notice of Florence. *■ See Keith, p. 47. ' He was consecrated 24th August 1203.
' See Douglas's Peerage, i. 43. ** This is probably Duncan, sixth earl of Fife, who, accord-
ing to Douglas, i. 574, died in 1203. * See Bat. Pai. 6 Joh. m. 1. n. 1 ; Eoved. foL 468.
" MS. att. Claud. D. Tij., fol. 172, b.
O
Digitized by
Google
106 CHRONICA DE MAILROS. , A.D. 1205.
Gelu magnum, et horrendum, et diutumum, oves et boves et equos
filveflres ubique terrarum ftravit.
Muri Rothomagi ab hominibus regis Francie folotenus proflrati funt.
Obiit Hubertus archiepifcopus Canthuarie iij. idus Julii [Jul. 13].''
Obiit Radulfus abbas de Jodewrth vij. idus Augufti [Aug. 7]-
Anno M.cc.yj. dompnus Ricardus de Caue* fa6lus eft abbas de Kel-
chou,* iiij. kalendas Aprilis [Mar. 29].
iij. idus Aprilis [Apr. 11], luna xix., audita funt tonitrua.
vij. kalendas Maij [Apr. 25] cecidit nix in tanta quantitate quod vix
non videntibus poffit perfuaderi.
vj. idus Maij [Maij 10] obiit Willelmus Blefenfis, epifcopus Lincobiie.
Obiit comes Arald.^^
Obiit dompnus Willelmus ix. abbas de Melros^f vj. idus Junii [Jun. 8].
Fa6lus eft dompnus Patricius subprior de Melros abbas ejufdem loci.
Anno M.cc.vij. obiit Johannes epifcopus de Aberden, poft quern ele^us fbi. 37.
eft Adam dericus regis di6lus de Kald*.«
Obiit pie memorie dompnus Patricius x. abbas de Melros, cui fucceflit
Adam prior ejufdem loci.J
Florencius eledlus Glafguieniis licentia dompni pc^e cure fue renun-
ciavit.
Willelmus epifcopus fandli Andre6 in tranfmarinis partibus moratus eft.
Ranulfus de Sules occifus eft in domo a domefticis fuas.
Combufl^ eft magna pars Rokeft)urch accidentaliter.
Walterus capellanus dompni regis ele^tus eft in epifcopum Glaiguien-
fem, V. idus Decembris [Dec. 9].
Apparuit angelus cuidam fandlo heremite, et dixit ei hsec verba : "Ex-
citabitur Romanus contra Romanum, et Romanus Romano fubftituetur
Rome. Novus grex femper ad tumulum. Allevabuntur virge paftorum,
^ Gervate, col. 1683, agrees with this date, although modern authorities state that he died on
the 29th June. ' The reading of the MS. in regard to this name is doubtful, but it seems
rather Caue than Cane. In Fhrdun, i. 520, it is printed Kane. ^ It is tmoertain whether
this was Harold, earl of Caithness ; compare Fordmt, i. 512 and 516. * This individari
seems to haye been a nadye of some of the places in Scotland named Calder, probaUj of the
parish situated in Nairn. Fordun, i. 521, calls him De Carail, which is CraO m Fife. * In
the margin, ** abbas de Kelchou. vj." f In red letters on the margin, « abbas de Bfelrose."
t On the margin in red, ** abbas de Bfeh-ose. zj."
pigitized by*
Google
A.D. 1207. CHRONICA DE MAILROS. 107
et onus eorum erit in folatium. Non modica nubes incipiet pluere, qui
natus eft immutator feculi.*'
Obiit Vdardus abbas de Cupro,* et Ricardus fucceffit.
Anno M.cc.viij. menfe Marcio, xv. diebus ante pafcha [Mar. 22] ,• inter-
di6ta eft Anglia^hac de causa. Defun6to Cantuarienfi archiepifcopo, fcilicet
Waltero Huberto, fa£ta eft diflenfio inter regem et monachos de eledlione
pontificis, alium rege alium monachis eligentibus. Cum autem plures
monachorum vemjOTent Romam pro caufis fingulorum ele6lorum, apoftoli-
cus diflenfionem eorum audiens caflavit eledliones fingulorum, praecipiens
ut de novo canonicam facerent ele6lionem coram ipfo, et elegerunt ma-
giftrum Stephanum de Langetun, et fcripfit pro eo regi Anglie, commen-
dans ei perfonam ejus, ut eum reciperet. Rex autem graviter offenfus,
tum quia caflata eft ele^lio ejus tum quia monachi quos ipfe promiferat
contra promiffionem fuam fecerant, juravit quod nunquam pr8edi6);um
Stephanum reciperet. Papa vero diu fuftinuit, fcribens et exhortans
regem fed nichil exortando profecit ; imde, ficut prsedi^ium eft, terram
fuam interdixit, ita ut nee privatim nee publice cantaretur, et ita fa6);um
eft ut nee morituri communionem nee mortui haberent fepulturam.
Obiit Philippus^ Dunhelmenfis epifcopus.
Clerici timentes regis tyrannidem**^ Oxoniam fere omnes reliquerunt,
pauci autem remanentes non multo tempore poft propter divinorum fuf-
pendium ex toto villam interdicendo receflerunt, partim apud Radinges,
partim Parifius.
Obiit dompnus Ricardus abbas de Kelchou,f cui fucceffit Henricus prior
ejufdem domus, xv. kalendas Julii [Jun. 17]-
iiij. idus Septembris [Sep. 10] feria iiij., novum cimiterium de Driburc
dedicatum eft a Willelmo^ epifcopo fan6ti Andree.
Obiit Gilebertus quondam abbas de Alnewic, cui fucceffit in anno fe-
quenti Galfridus abbas de Driburc, in cujus loco ele6tus eft dompnus
foi 27. b. Willelmus prior de Driburc in abbatem ejufdem domus.
Walterus eledlus Glafguienfis, quefita licentia dompni pape,t in fede
(Sd) * JID^ktan gires the same date, col. 2415. Upon this dispute, see M. Parii, p. 155.
^ Philip of Poicders, bishop of Durham, died 21st September 1208. ^^ The cause of this
maj be seen in M. Parii, p. 159. ** William Malvoisin, bishop of St Andrews. * In
the margin of the manuscript are added the words, « vj. abbas de Cupro.'* f ^ ^^® margin ** ab-
bas de Kelchou Ty.** ( In red characters on the maigin ** [oonsecr]atur episcopus Glasguensis.*'
Digitized by
Google
108 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1208.
fua apud Glafgu confecratus eft in die commemorationis fidelium ani-
marum [Nov. 2].
Adam** abbas de Akiewic depofitus eft, v. idus Decembris [Dec. 9]-
Anno M.cc.ix. Johannes rex Anglie mandavit Willelmo regi Scottorum
ut ei occurreret apudNouum caftellum^et obviaverunt adinvicemBoyeltun.
Rex itaque Scotorum Willelmus proceffit, et rex Anglorum venit ufque
ad Norham, ix. kalendas Maij [Apr. 23], feria v^, et tarn in reditu quam
in tranfitu hofpitatus eft in Akiewic propriis expenfis ; et habuenint col-
loquium ambo reges apud prdedi6);um caftellum, et infe6lo negotio abin-
vicem difcefferunt vj®. kalendas Maij* [Apr. 26].
Radulfus facerdos de Dunbar accepit curam de Heccles.
Obiit epifcopus Johannes Candide cafe, cui fucceflit Walterus camera-
rius Alani filii Roland.^
Obiit magifter Randulfus archidiaconus fan6);i Andree, cui fucceflit
magifter Laurentius officialis.
Alanus filius Rolandi duxit filiam Dauid comitis, fratris regis Scotie,
in uxorem.^
Data eft licentia a dompno papa in abbatiis per Angliam femel in
ebdomada divina celebrare officia, voce fubmifla, januis claufis, exclufis
fecularibus.
Circa feftum fan6);i Jacobi [Jul. 25] rex Anglie et rex Scotie cum
exercitibus fuis adinvicem occurrerunt, ubi pacem inter eos pepigenmt ;
ita tamen quod rex Scottorum regi Anglorum duas filias fuas dedit
maritandas,^ cum xiij. millibus librarum, et cepit licentiam fubvertendi
caftelluin quod ere6lum fuit contra Berwic, quod et fadtum eft. Et pro
pace tenenda dedit ei obfides filios proborum hominum terre fue, et
fa&Si eft contra voluntatem Scottorum.
<* It is difficult to reconcile this with the notice of the abbot of Alnwick, in the former part of
this year. * See Fordun, i. 525» 526; M. Paris, p. 158. It appears from the Rot. Pat,,
10th April, 10 John, that William had a safe-conduct when coming to the king of En^and.
' This was Alan the son of Roland, fourth lord of Galloway. ' Bronyoion, col. 975, says
that her name was Cristian, which corrects an error into which Dugdaie has Men in his Baron-
age, i. 609, where he caUs her Margaret. ^ His daughter Margaret was subsequently married
to Hubert de Burgo, Dugd, Barm. i. 694, and Isabella to Roger, son of Hugh Bigot, fourth earl
of Norfolk, a fact which, if correct, seems to have escaped Dugdaie, p. 135. The treaty may be
seen in the Feed. i. 103. Tritfet, a writer of the time of Edward the First, states* i. 153, that
John was indignant because William had giyen his daughter in marriage to the earl of Boloign, and
proceeded, in consequence, against Scotland.
Digitized by
Google
A.D. 1209. CHRONICA DE MAILROS. 109
Circa feflum fan£ii Martini [Nov, 1 1] venerunt duo epifcopi, fcilicet
de Salefbir et de Roucellria in Scotiam,' quorum alter apud Kelchou
commoratus efl, fcilicet Salefberienfis, alter autem apud Rokefburc,
uterque propriis expenfis ; quibus venerabilis rex Scotie honoris gratia
dedit o^oginta celdras frumenti, et Ixvj. de braifio, et o6);oginta de avena.
Abbas de Cupro Ricardus ceffit, et Alexander ei fucceffit>
Anno M.cc.x. obiit Ricardus epifcopus de Dunkeldin menfe Maio.*
Et Thomas de Colouilla captus eft et apud Edenburc cuftodie manci-
patur, propter fedicionem quam contra regem fuum et dominum machi-
natus eft, ut infamia narrando clamat, qui ad feftum fan6ti Martini [Nov.
1 1] fe redemit."
Menfe Junio Johannes rex Anglie congregato exercitu Hybemiam fibi
fubjugavit; rediens autem de Hybemia monachos Ciftercienfes in multis
expoliavit. A Judeis"" autem quicquid fere habebant auferens, eofque
a domibus fuis excludens, quibufdam oculos eruens, quofdam fame per-
dens, omnes in tanta neceflitate dejecit pericula, ut Judei a Chriftianis
in nomine Jefu Chrifti hoftiatim vi6tum mendicabant, et famem paffi funt
ut canes, et circuienmt civitates; ut praBoftenderetur ad literam quid de
foi 28. illis venturum fit fpiritualiter, tefte Propheta qui dicit, " Convertentur ad
vefperam/* etc. Quod cum regi Francorum innotuit, fciens Judeos, licet
locorum intervallis longe lateque per mundi climata difperfos, uno tamen
eodemque infidelitatis federe connexos, et invicem in quibus poffunt ne-
ceffitatibus fubvenientes, fubtili fretus aftucia, per omnes Galliarum pro-
vincias fimul ut omnes Judei carceribus manciparentur edixit. Quod
cum factum eft ufque adeo eos onmibus apporiavit, ut nee fibiipfis poflent
fubvenire, necnon et militibus fuis terras fuas et kartas, quas Judei in-
pignoraverant, abfque fenore reftituit, et divites dimifit inanes.
Eodem autem anno convocatis Parifius'' archiepifcopis et epifcopis
ceterifque prelatis tocius ecclefie Gallicane, cum omni univerfitate magif-
* At this time Herbert Poore was bishop of Salisbury, and Gilbert GlaDTille of Rochester.
' This entry is in a later hand. ^ According to i&tM, he was buried at St Colm's Inch, on
the 22d of July, p. 78. " See Dougku^s Peerage, i. d50. "" An account of his cruel-
ties to the Jews may be found in M. Paris, p. 159. " This council was held at Paris, in
October 1210, VJrtt iii. 161, 8?o, where may be found an analysis of its proceedings against the
heretics mentioned in the text.
Digitized by
Google
110 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1210.
trorum civitatis, maximum ibidem celebratmn eft concilium, prsecipue
contra fuperfticiofos hereticos, qui et domos viduarum penetraverant, et
maximam innocentum multitudinem facram Scripturam finiftra interpreta-
tione docendo latenter feduxerant, quorum errores plus expedit reticendo
dolere quam recitendo docere. Qui in eodem concilio de heretica pra*
vitate convi6li funt, et de nefanda fe6la magiftri Amauri,® cujus offa
ibidem audientibus omnibus et videntibus ut ceteri metum habeant, ab
omnibus archiepifcopis et epifcopis excommunicata, extra facrum cimi-
terium projici jubentur; et ipfi heretici, xv. diebus ante natale domini
[Dec. 10], in campis juxta capellam fan£li Honorati coram omni populo
funt degradati, et laicorum cuftodie mancipati, qui et poft triduum prsB-
cepto domini regis igne confumti funt. Qui tanta pertinacitate obduru-
erunt quod nee fonitum nee tinnitum in flammis emiferunt, quos laid
PapelardosP appellaverunt. Magifter autem Robertus de CurcAn, vir
vite venerabilis et in omni do^trina perfpicuus, cui a domino papa cum
ceteris dignitatibus fuis data eft cura fumma praedicacionis in Galliis,
praedi6tos pfeudoprophetas a principio omni ftudio perfecutus eft, eofque
Almaricanos a prsedi^io Almarico denominavit, vel Godinos a Godino
haerefiarcha eorum, qui etiam pa[ri] pena punitus interiit. Plures autan
errore eorum, decepti fed compun6ti, perpetuo career ifunt mancipati, prius
tamen degradati a facris fcilicet ordinibus, et ita factum eft quod in illo
anno maxima extitit tam Judeorum quam hereticorum perfecutio.
Laodouicus, filius Philippi regis Francie, miles a patre fuo fa&us eft
cum ingenti gloria et exultatione, apud fan&um, Licium die fan6ti Jo-
hannes babtifte [Jun. 24].
Anno M.cc.xj. in die fan6);e Marie Magdalene [Jul. 22] Johannes
archidiaconus Laodonenfis ele^us eft in epifcopum de Dunkelden.^
Obiit Willelmus decanus de Cuningham.
Vigilia fan£iorum Petri et Pauli [Jun. 28] Willelmus de Bois fa^s
eft cancellarius domini regis Scocie.
Rex Anglie, firmatis caftellis in Wales, eam fibi fubjugavit.'
* Almaric or Amauiy, a professor in the Uniyersity of Paris, denied the actual pres^oe in the
eucharist and the resurrection of the dead, and asserted that the worship of images was idolatiy.
Len^et du Fresnoy Tabl. Chronolog, ii. 467; Card. Mansi's addit. to Bt^nMi Aim, Bed. ad an.
1210. ' See the word in Du Conge and RoquefM. * See Eeitk, p. 78. ' Mkgfgkkm,
col. 2420.
Digitized by
Google
A.D. 1211. CHRONICA DE MAILROS. Hi
Obiit domnus Warinus abbas Rieuallis, cui fucceffit dompnus Helias
cellerarius ejufdem domus.
Tres abbates, fcilicet de Fontibus, et de Furn[es], et de Caldeia, bene-
didti font a dompno R. Dunenfi epifcopo apud Melros, ipfo die fan6le
Lucie [Dec. 13], et alii duo abbates eodem anno ibidem ab eodem bene-
didtionis fue munus accepenmt.
Eodem autem anno fadta efl univerfaliter in omni regione ftrages ho-
minum innumerabilis, incipiens ab oriente nee deiinens ufque in occiden-
tem. Factum eft enim quod cum Otho/ vir inter omnes coevos fuos pro-
fapia praeclarus, in omni acie miles ftatura eminentiffimus, in omni exercitu
militia propugnator probatiffimus, a dompno papa in imperatorem pro-
motus, inundtus et coronatus, innumeras orientalis plage fibi fubjugaflet
provincias, cede tamen prius in eftimabili pera^a, nee adhuc humano
foi. 28. b. fanguine faciatus, cruentas manus crudeliffime in matrem propriam in[j]i-
dens, apoftolice fedis dignitates comminuens, proprias pofleffiones ab ipfa
yiolenter nifus eft extorquere. O quam infaciabilis ambitionis ingluvies,
quae quanto majora devorat tanto lacius hiando fame inextinguibili Tem-
per nova devorando ejulando depofcit 1 O quam inproba terrene digni-
tatis aviditas, que nufquam honoris terminos attendens, femper ad alcioris
magiftratus apicem pofle confcendere fuis fautoribus poUicitans, eofque
infra omnium vitiorum fpurcicias latenter praecipitans, manus plufquam
fiacrilegas in Deum etiam porrigere compellit ! Hsec et hiis fimilia non
fdum in praedi6lo fed etiam in omni qui prsefumtuofe in fiandle matris
ecclefie pofleffiones manus extollit violentas, de facili poflunt comperiri.
Quid plura ? apoftolica in eum publice et in propatulo lata eft fentencia,
qua promulgata ex decreto dompni pape novus imperator fubftitui edici-
tur. Sed quo fine» vel qua lege, haec nimis inproba litis conteftatio fuerit
dirimata et determinata fequens annorum feries planius declarabit.
Eodem etiam anno accidit, quod cum jam per quinquennium vel am-
plius, Albigenfes,^ gens fcilicet afpera et a Deo reprobata, juftitiam Dei
* See M. Patk^ p. ISSs HcmhU^ p. 144. * Conoerning the crusade against the Albigenaet,
^nt begun in 1206» mueh iaibnnatioo may be derived from Velly^ iii. 433, and the following pages,
aad bim Anqueiil, ii. 164. See ako Fordtm^ u. 31; M. Pmis, p. 167; Fenemm Hut, Ecd. vi.
c 115-126; Beinier, op, Bibl. Patrum, edit. Logd. toI. zxt. The recent Tohime of Bouquet is
occupied by a complete collection of those original writers who illustrate this subject.
Digitized by
Google
112 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1211.
a fe abigentes, fuam volentes conflituere, catholice fidei religionem mani-
fefta perfecutione impugnaverant; ex perfuafione apoflolice admonitionis
et virtute verbi divine prsedicationis, fed et principaliter ex gratia divine
infpirationis, unanimiter contra pr8edi£ios divine legis derifores non mo-
dica turba fidelium in partibus coadunata ell Tholofanis, que, divine vir-
tutis difpofitione, in acies difpartita, pungna campeftri qualem non memi-
nit etas praefencium infidelium ftragem dederunt. Hoc autem
Factum eft anno milleno. bis centeno monodeno,
Septembrique die. quarta poft fefta Marie,
fub duce Chriftianiffimo et comite invi£iiffimo Simone» di£lo de Munford"
vel de Rocheford, qui eofdem a principio vehementiffimo fervore perfe-
quutus eft.
Hac etiam vix finita et caflata perturbatione, et ecce recens fubrepit
Chriftianorum aliunde perfecutio I Impetuofa enim et ignominiofa turba
paganorum cum clafle non modica per litora Hyfpanie applicuerat, qui
et Chriftianos ad proeliandum invitaverunt. In quos rex magnanimus,
cognoinine tamen rex parvus, cum commilitonibus fuis infurgens virtute
divina fere omnes conquaflavit ; vix enim rex et princeps eorum di^us
de Mairhoc cum maxima ignominia vivus evafit.^
Rex autem Gallie, terram regis Anglie in tranfmarinis partibus libi
fubjugando, non modicum fanguinem efiudit.^ Confimilem autem ftragem
rex Anglie, terram Hybemie et Wales fibi fubjugando, perpetravit J Sed
et rex Scotie filium Macwillelmi, Guthred fcilicet, perfequendo propriof-
que fedu6tores deftruendo, multorum cadavera inanimata reliquit.'
Anno M.cc.xij. exiit a fummo pontifice Innocencio generale mandatum
in omnem Chriftiane profeffionis regionem, ut omni ceflante excufatione
univerfi ecclefiarum paftoresad terminumprefixum, fcilicet annoM^.cc^.xv^.
" See Dugi. Bar, i. 752; Velly, iii. 456. ^ HenauU, p. 144. This Tictoiy was gained upon
19th July, 1212, by Alphonso IX. king of Casdlle, Peter XL king of Airagon, and Sancho L king
of Nayarre ; see also Kn^hUm^ col. 2416. Trivet relates that the king of Arragon sent as a tro-
phy of his yictoiy, to the p6pe, the lance and standard of Meramomelin, p. 155. * Henauit,
p. 144; FeUy, iii. 467; L'JH, i. 581. ^ Xi^kton, col. 2418; M. Pans, p. 160. For-
dun, i. 531, is more copious in his account of this insurrection.
Digitized by
Google
A.D. 1212. CHRONICA DE MAILROS. 113
kalendas Novembris [Nov. 1], Rome congregarentur generale concilium
ibidem celebraturi, exceptis pauciffimis qui communi confilio in unaqua-
que patria ob animarum cuftodiam remanerent. Ipfi autem paflores in-
terim omni follicitudine verbum vite praedicarent et infirmos in fide con-
firmarent, confirmatos animarent, fed et fan&e crucis fignaculo configna-
rent in fubfidium {an&e terre repromiflionis, quam tunc temporis Saraceni
nimis improbe et indecenter tra6laverunt.
Mifla funt a latere dompni pape multa et magna luminaria, dodlores
fcilicet fan6tiflime converfationis et excellentiflime do6lrine in omnem
circa regionem, quorum duo miffi funt, unus in Angliam et reliquus in
foi. 29. Franciam. In Angliam magiiler Stephanus de Langetun archiepifcopus
Cantuarie confecratus, in Gallias magiiler Robertus de Curzun fedis
apoilolice prefbyter et cardinalis, et tocius Francie legatus et arbiter con-
(litutus, ut fandle converfationis exemplo et catholice prsedicationis mi-
niflerio utramque regionem illuftrarent. Item omnes Chriftianos publicos
ufurarios et publicas meretrices et ceteros fandle religionis derifores, ad
ammonitionem praedi6ti magiftri Roberti, abflulit rex Francie a civitatibus
fuis univerfis.
Item, Alexander filius Willelmi regis Scottorum in Angliam profe6lus
Lundonias a rege Anglie militarem ordinem accepit, anno etatis fue xiiij.
viiij. idus Marcii [Mar. 8], ad letare lerufalem,* miles itaque honorifice
effe^tus cum utriufque regni applaufu et congratulatione ad propria eft
reverfus.
Item, in illis diebus furrexit in Anglia mire audacitatis homo et abfti-
nencie, Petrus** nomine, qui nefcio quo fpiritu futura praedicens, ipfi regi
Anglie crudelitatem fuam adverfus ecclefiam de die in diem impropera-
bat, et quod in proximo honorem regni et nomen regium effet amiflurus,
coram facie fua clamitabat; quod quidem in magna parte poftmodum
evenit ut fequens armorum feries declarabit.
Anno M.cc xiij. obiit Reinaldus epifcopus Rofenfis, quondam monachus
Melrofenfis, ipfo die fan6te Lucie [Dec. 13], poft cujus obitum ele6lus
" Fordtm, ii. 18. (34) * The 8th of March was not mid-lent Sunday, in the year 1212 ; see
also J£ Paris, p. 161. " Concerning this Peter, see M. Pwri$, pp. 161, 163, 165. '" See
Kw^hUmy coL 2424; Fordun, ii. B.
Digitized by
Google
114 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1213L
efl magifler Andreas de Mureuia, qui renuens epifcopari, quefita licenda
a dompno papa, tante dignitatis honorem humiliter reiignavit; loco cujus
fubrogatur Robertus capellanus domini W[illehni] regis Scottorum.
Dompnus Adam abbas de Mebros ele6tus efl ad curam epifcopatus
Cathenfis, nonas Augufli [Aug. 5].
Dompnus Ernaldus abbas Ciflercii ele6lus eft et confecratus in archi-
epifcopum ad Narbon. Hie omni ftudio verbum vite praedicando, fidem
Chrifti confirmando, Albigenfes perfequendo, eorum fe6tam deftruxit;
cui fucceffit dompnus Ernaldus, abbas de Fonte Johannis.
Dompnus Wido, abbas Clareuallis, diutino rigore ordinis laOlatus et
nimia fenedlute aggravatus, que ultra tenere non potuit, figillum ejufdem
domus et praelationem Deo et ordini refignavit. Qui paucis intervenien-
tibus diebus in venerabili etatis maturitate ex hac luce migravit, cui fuc-
ceffit dompnus Conradus abbas de Villiaco, de Braibantia.^
Dompnus Adam, abbas de Neubotil, humilitatis gratia fuo ceffit officio,
cui fucceffit dompnus Alanus fubprior de Melros.
Obiit pie memorie magifter WiUelmus de Montibus, cancellarius ec-
clefie Lincolnenfis, poft pafcha [Apr. 14], cujus corpus anno fequenti,
reddita Chriftianitate per Angliam, in ecclefiam Lincolnenfem eft trafla-
tum, ibidemque cum debita reverentia eft tumulatum.
Anno M.cc.xiiij. confecratus eft praedictus A[dam] abbas de Melros in
epifcopum Cathenfem a dompno WiUelmo Maleuicino, epifcopo San6ti
Andree, menfe Maio, die fandli Mamerti epifcopi [Maij 11], cui fucceffit
dompnus Hugo de Clippeftun, monachus ejufdem domus, idibus Maij
[Maij 15].
Pie recordationis dompnus WiUelmus rex Scottorum, viam univerfe
camis aggrediens, regno fuo in fumma pace permanente, felici exitu mi-
gravit ad Dominum, anno regni fui xlix. et etatis fue Ixxij. ij. nonarum
Decembris [Dec. 4]. Dompnus Alexander, filius predi^li Willelmi regis,
cum non modico agmine magnatum^ ad Sconam profedbus, ibidem tam
honorifice quam pacifice more regio et digna celebritate regni Scotia gu-
bemacula fufcepit, anno etatis fue xvij., viiij. idus Decembris [Dec. 6].
^ These two words are added by a later hand. ' See Fordun^ i. 533. ** The names
of several are given by Forduriy ii. 3, namely, the earls of Stratheme, Athol, Angus, Menteth and
Buchan, William de Bosco the chancellor, and the bishops of St Andrews, Glasgow, and Ross.
Digitized by
Google
A.D. 1214. CHRONICA DE MAILROS. 116
Dompnus Willelmus celerarius de Melros ele6tus eft in abbatem de
Glenlus.
Dedicata eft ecclefia faii6le Marie de Hawic a dompno A. epifcopo
Cathenenfi iiij. kalendas Junii [Maij 29].
Dompnus abbas Ciftercienfis vifitationis fue gratia in Angliam ad-
renit.
Obiit pie memorie Johannes epifcopus de Dimkelden, nonas 0£iobris
[Oct. 7]» poft quern eledlus eft Hugo, di6lus de figillo.
Dompnus Alanus abbas de Neubotil, humili devotione ad propriam
domum fuam rediens, curam regiminis in capitulo refignavit, viij. kalen-
das Junii [Maij 25], cui fucceflit dompnus Ricardus cellerarius ejufdem
domus.
Intravit magifter Stephanus archiepifcopus Cantuarienfis in Angliam
inter pafcha et p^htecoften [Mar. 30 — Maij 18], exultantibus omnibus et
dicentibus, ** Benediftus qui venit in nomine Domini.'**
Ceffavit interdidlum in Anglia circa kalendas Julii [Jul. 1].
Miflus eft in Angliam quidam ex clericis domini pape, Pandulfus no-
mine,^ Ut cor regis emoUiret 6t ad fatiffadlionem congruam fustderet, qui
oompa6ta nee peradla pace Romam rediit. In cujus reditu miflus eft et
alius vir quidem magne opinionis, nomine Nicholaus, profeflione monachus
Ciftercienfis, officio fummus apoftolice fedis penitentialis, ad hoc quidem
miflus ut prolocutam formam pacis legationis fue au6loritate confirmaret,
et ctmgrua fatiffaftione fufcepta ipfum regem ab anathematis vinculo
abfolveret. Interim autem Philippus rex Francie haut dubium quin di-
vina difpofitione excitatus, adverfus eum cum omni impetu exercitus fui
iAfurgens etiam ufque ad mare Anglicum pervenerat.^ Sed et fupra-
di6ttis P.* fimplex prophetain faciem regis inproperia exaggeravit, et regie
dignitatis anriflkmem conftanter praedicavit, et quia filius bone mulieris
poft eum regnaturus eflet intimavit; quod di£lum efle de domino Phi-
lippo, fandle matris ecclefie filio, arbitramur. Tam multiplici igitur ter-
rore perterritus,' in adventu fupradi6li cardinalis, Deo et fan&e matri
eeelefie Romane e( fummo pontifici humagium fuum et regni fui fubje6lio-
* Aecording to M, PaHi, he returned to England in January 1213 ; p. 162. ' Knygkion,
col. 2418; M. Parti, p. 163. * VeUy, m, 467; Anqueiil, ii. 176; L' Art, 1 581; Fordun, ii.
II, 20. • On the margin, " Petnis Eremita."
Digitized by
Google
116 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1214.
nem perpetuam, mira manfuetudine, in manibus legati offerebat;'' ad cujus
fubje6lionis teilimonium et humagii recognitionem redditum annualem,
fcilicet M. marcas, vij. fcilicet pro Angliaet iij. pro Hybemia, ex proprio
talamo Deo et fummo pontifici et omnibus ejufdem fucceflbribus, fe et
omnes heredes fuos exhibituros, tarn ipfe quam magnates terre fue, tadiis
etiam fandluariis, pepigerunt. Additmn etiam eil in juramento, quod
plenam faceret reilitutionem omnium, quaecunque ab initio interdi6tionis
terre fue ab ecclefiis et ecclefiaflicis perfonis extorferat, et quod, terram
fuam a domino papa quafi funmio rege inpoflerum teneret. Rex igitur
hec omnia promtifBme fe fa6lurum poUicitans, coronam etiam regni fub foi. 30.
pedibus legati ponendam exhibuit. Per omnia benedi6tus Deus fortis et
potens, qui fuperbiencium coUa fibi fubjugare et obduratorum corda novit
cum Yoluerit ad penitentiam vocare I Rex tamen non dum intelligens
fe nomen regium et priftine dignitatis honorem amififle, fepe di6tum
P[etrum] fimplicem crudeli morte interimi praecepit;^ quod amariffime
poilmodum fe feciffe penituit, ut inferius declarabitur.
Commifiiun eft proelium campeftre inter Philippum regem Francie
et Othonem quondam imperatorem Alemannie, die dominica proxima
poft feftum fandli Jacobi, eo anno vj. kalendas Augufti [Jul. 27] > in
Flandriis inter Tomacum et pontem de Bouines> In iUo autem con-
fli6tu, prout fcripfit dompnus H. abbas de Urficampo, dompno A. abbati
Cifterfienfi capti funt ex parte Othonis comes Flandrie, comes Bolonie,
comes Salifbirie, comes de Tenekebroc, comes Pilofus ; capti funt etiam
barones et baronum filii de Flandria, de Alemania, meliores et nobiliores
omnes milites egregii in acie provocantes, quos ipfe abbas numerando
nominavit fere fcepcies xx^. Ex parte Othonis erant xxx. [30,000]
equitum et cc. [200,000] peditum, numerus militum captorum cc.xx*^,
interfe6lorum militum Ixx, peditum interfe6torum iij\ millin milium ; de
Francis autem tres milites tantum. De rege autem Francie verum eft
quod de equo deje^us corruit inter inimicos fuos crudeliffimos, qui nichil
aliud ficiebant quam ejus fanguinem. Sed divina miferacione, et ut ipfe
poftmodum confeffus eft, Ciftercienfis ordinis apud Deum interceffione
^ Knyghion, col. 2419 ; Fordun, ii. 24. A much more ample account of the proceediogB between
John and Pandulf may be found in the Chronicle ofLanrrcoit. ' Forthm, ii. 8; JG^kioih coL
2424. " Concerning the battle of Bouvines, see Velfy, iii. 475; Anquetil, ii. 182; VJrt^ i.
581 ; M. Pari*, p. 165.
Digitized by
Google
A.D. 1214. CHRONICA DE MAILROS. 117
prote6lus et virtute militum fuorum, quorum quidam fuper corpus ipfius
interfici fe permiferunt, in eq[u]um fuum rejeftus, illefus evafit. Nee
pretereundum eft de comite de Bolonia,^ cujus feditione totum bellum
iniciatum eft, quod cum coram rege Francie proftratus veniam preca-
retur, et diceret fe nichil in regem deliquiffe, ad hoc verbum rex indig-
natus exprobavit ei omnia beneficia que illi fepe contulerat, et quomodo
femper mala pro bonis ipfe reddi derat, et fremens in eum, " Tace, in-
quit, quia per offa fan6);i Jacobi faciam tibi oculos erui, et fcies quia me
vivente de carcere non exibis." Juramento etiam cuftodes conftrinxit quod
nee propter mandatum nee propter litteras redderent eum, nifi in manibus
ejus. Denique in trunco grandi fecit duas catenas groflas et grandes
infigi, quibus ligatus comes velit nolit fadlus eft Perrone eaftellanus.
Anno M.cc.xv. dompnus Conradus, abbas Clareuallis, vifitationis fue
gratia in Angliam advenit, ubi fatis rigide fe continuit, necnon et in filia-
bus domibus fuis ob ordinis rigorem multa dura et afpera conftituit ob-
fervanda.
Dompnus Helyas, abbas Rieuallis, fuo eeflit officio, cui fucceffit domp-
nus Henricus abbas de Wardona, yj. idus Aprilis [Apr. 8], ele6lus eft in
abbatem de Wardona dompnus Rogerus magifter converforum ejufdem
domus,iij. kalendas Maij [Apr. 29].
Intraverunt in Moreuiam hoftes domini regis Scocie, feilicet Doue-
naldus ban,* filius Maewillelmi, et Kennauh mac aht, et filius eujufdam
regis Hybemie, eum turba malignantium copiofa; in quos irruens Ma-
chentagar hoftes regis valide proftravit, quorum capita detruncavit et
novo regi nova munera prsefentavit, xvij. kalendas Julij [Jun. 15], propter
foi. 30. b. quod dompnus rex novum militem ipfum ordinavit.
Ordinem prsepofterum Anglia fanxivit.
Minim di6tu dicitur, tale quis audivit ?
Nam prseefle capiti corpus concupivit,
Regem fuum regere populus quefivit.
^ Renaud, Earl of Boulogne. Velly, iii. 474. ^ This word has been added aboye the line
at a later period, by one who did not perceive that by doing so he destroyed the verse. ° Some
few rythmical lines are observable, but cannot easily be arranged in a c<Hinected manner. * Writ-
ten in red letters.
Digitized by
Google
118 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1215.
Caufa tamen multiplex illud exigebat,
Nam rex mores optimos regni pervertebat,
Jura, leges ; fubditos re6le non regebat,
Quicquid erat placitum fummum jus credebat ;
Proprios indigenas nimis deprimebat^
Barbaros rutarios illis prseponebat ;
Heredes legitimos obfides perdebat,
Quorum, adventicius terras poffidebat.
Regis ad colloquium milites citati,
Caute iibi prsecavent, veniunt armati ;
Jurant unanimiter jam fe nolle pati
Amplius tyrannidem regis tam iugrati.
Die primo veniunt juri parituri.
Rex venire diflulit, nolens ftare juri.
Diem ponit alterum temporis futuri.
Nee venit, fed veniunt ipfum coadluri.*
Regis ergo poflulant depofitionem,
Legis nifi faciat emendationem
Plenam, et exhibeat certam cautionem^
Pacis ad perpetuam confervationem.
Humagium quod fecerant reconfignaverunt^
Et barones militum caufam fufceperunt,
Hinc in feptem acies fefe diviferunty
Terras, urbes, pr^dia, caftraque cepemnt.
Horum terras complices regis veftavercmt i
Hinc et hinc quamphirima mala peregerunt.
Et dum fie diucius fibi adverfantur
Fiunt homicida^ cenfus diflipantor.
Leges tandem prifi^inas regni ficientes^
Sed in regem mittere manus non voientes^
Formam pacis congruam inter fe leceruiit,f
Et di(lri6te fuper hac regem convenerunt.
* Id the mtigin, <« r. idus Maij [Maij 11] ad NOThMmuD." f ki the mm^, *' xiY. ki^
endas Julij [Jun. 18] in prato de Stenes."
Digitized by
Google
A.D. 1215. CHRONICA DE MAILROS. II9
Fonnam pacis renuens inde rex receffit,
Sed coa^us poilmodum omnia conceffit ;
£t ut manus militum caute declinaret,
Quicquid effet placitum promifit ut fervaret.
Omne [igitur]* pa^um pariter in fcriptum reduxerunt,
Et figillum regium apponi pecierunt.
Qui promittens placide diem prolongavit,
Et ut ad Oxoniam venirent, intimavit.
Rex, colleftis viribus, ad diem quem praefixit
V^nitjf fed articulis pacis contradixit;
Recefferunt igitur magno cum rancore.
Error fie pofterior pejor fit priore.
Rex igitur interim ad novum nocendi genus fe convertit; confilium
enim habuit nefcio cujus Achitophel, ut totam Anglorum progeniem ab
Anglia funditus eradicaret et barbaris nationibus terram Anglie perpetuo
poffidendam donaret. Rex tamen regum et Dominus dominantium, cujus
decretum nunquam poterit infirmari, aliter fieri praeordinavit;
Satis enim mifericorditer innocentes liberavit,
Nee minus mirabiliter confilium Achitophel diflipavit;
dum namque ex parte ipfius regis quidam ex fuis fautoribus tranfmarinis,
Hugo di6tus de Boues, inefl^imabilem navium multitudinem congregaflet,
et eas etiam ad fummum ufque multitudine malignantium repleflet, con-
tigit ut ipfe Hugo, cum omni ilia claflica multitudine, vj. kalendas O6I0-
bris [Sep. 26] verfiis Angliam vela ventis explicaret. Et ecce elevatis
ad imperium fummi Regis marinis fludlibus, tam ipfe Hugo dux tanti
fceleris, quam ceteri fcelerati fubito fubmerfi funt quafi plumbum in aquis
vehementibus, ita ut ex omni ilia multitudine navium nulla penitus opta-
turn litus inveniret, fed tam nautas quam naves et ceteros tranfPretantes
maris unda feviens avido gurgite deglutivit, exceptis pauciflimis qui poll
diutinam fatigationem, procellarum etiam et ventorum infefi^ationem, vix
* Added above the line by a later hand.
t In the margin, *' xiij. kalendas Augusd.'*
Digitized by
Google
120 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1215.
tanti difcriminis impetum cum magno periculo evaferunt. Nee fie qui-
dem, ut creditur, evafiffent nifi de concepto fcelere compun6li ab ipfo
qui dominatur poteflati maris, cui fcilieet mare et venti obediunt, tota
cordis contritione veniam quefiflent. Cum lacrimis enim et fingultibus
iter fandlum verfus lerofolimam devoverunt, et in came propria crucis
fan^e fignaculum ab invicem fufceperunt. Per omnia benediftus Deus,
qui incredulis et obflinatis meritum fupplicium non negavit, penitentibus
vero et veniam petentibus motum flu^uum maris mitigavit !
Celebratum eft concilium generale apud Romam per xv. dies ad
kalendas Novembris* [Nov. 1]; in quo concilio multa ad extirpationem
vitiorum et deftru^ionem hereticonmi, ad confirmationem etiam fidelium
et emendationem morum, Spiritu fan^o infpirante, funt eonftituta. Inter
que etiam ftatutum eft approbante facro concilio, et au6loritate apoftolica foi. si.
firmiter prseceptum eft, ut ad fubfidium fan6le terre omnes omnino in
ecclefiis benefieiati, tam fubditi quam prselati vicefimam partem onmium
ecclefiafticorum proventuum per fubfequens triennium integre conferrent,
per manus eorum quos ad hoc opus apoftolica afiignaret providentia,
exceptis quibufdam religiofis et hiis qui perfonaliter in terram fandtam
eflent profe^uri. Ipfe autem dominus papa et omnes cardinales, ne in
humeros aliorum honera inportabilia inponere viderentur, deeimam om-
nium proventuum fuorum perfolverunt. Praeter hee etiam dominus papa
triginta millia llbrarum cruce fignatis afiignavit, et ex alia parte iij*. millia
marcarum. Prseceptum eft etiam ut anno fecundo fequenti, id eft anno
ab incamatione domini M^.cc^.xvij^., omnes cruce fan3;a fignati ab uni-
verfis mundi partibus congregati in kalendas Junii [Jun. 1] in regno
Sicilicie^ adunarentur. Notandum etiam quod in eodem concilio, prse-
fidente domino papa Innocentio iij^., pontifieatus fui anno xviij*^., qui
Conftantiniano dicitur, fuerunt epifcopi eccc. et xij., inter quos extiterunt
de praecipuis patriarchis ij^. videlicet Conftantinopolitanus et lerofolimi-
tanus, Antiochenus autem gravi languore detentus non potuit venire, fed
mifit pro fe vicarium fuum Antidorenfem epifcopum, Alexandrinus autem
fub Saracenorum dominio eonftitutus, fecit quod potuit, mittens pro fe
germanum fuum diaconem. Primates autem et metropolitan! Ixxi.,
(35) * The Councfl of Lateran was held from the 11th to the 80th of November. VArit ill. 163,
8vo. ^ SicilwB?
Digitized by
Google
A.D. 1215. CHRONICA DE MAILROS. 121
cetenim abbates et priores ultra o6lingentos; archiepifcoporum, epifcopo-
rum, abbatum, priorum, capitulorum abfentium non fuit certiis numerus
comprehenfus ; legatorum vero regis Sicilie in imperatorem Romanorum
ele6li, imperatoris Conftantinopolis, regis Francie, regis Anglie, regis
Hungarie, regis lerofolimitani, regis Cipri, regis Aragonie et aliorum
principum et magnatum, civitatum et aliorum virorum tarn ingens affuit
multitudo, ut pre nimia multitudine magnatorum epifcopus quidam fuffo-
catus expiravit. Quod cum ad aures domini pape deveniffet, juravit per
fan^um Petrum, quod maufoleum ejus lapide marmoreo fignaretur.
xyj. kalendas Novembris [Oct. 17] combufta eft una de melioribus
grangiis de Cupro, blado plena, et grangiarius converfus in ea, per negli-
gentiam unius candele male defixe.
xiiij. kalendas Novembris [Oct. 19] Alexander, dei gratia rex Scot-
torum, cum exercitu fuo univerfo caftellum de Norham cepit obfidere,
quod cum per quadraginta dies obfediffet, nichil inde proficiens, ab obfi-
dione ceffavit.®
xj. kalendas Novembris [Oct. 22] cepit dominus A. rex Scottorum
humagium baronum de Northumbria apud Feltuniam.
Nonas Novembris [Nov. 5] obiit Philippus de Valoniis, camerarius
domini Willelmi regis Scottorum, qui apud Melros delatus in capitulo
monachorum honorifice eft tumulatus.
Eodem anno in capitulo generali Ciftercii, dompnus Hugo abbas
de Melros^ fuo ceffit officio, cui fucceffit dompnus Willelmus abbas de
Holmcultran, xvj. kalendas Decembris [Nov. 16].
Profefti funt de Scotia ad curiam Romanam, generalis concilii gra-
tia, dompnus W. Maleuicinus, epifcopus fan^i Andree, et dompnus
Walterus, epifcopus Glafguienfis, et dompnus Bricius, epifcopus Moreu-
enfts, et dompnus Henricus, abbas de Kelceo ; quorum duo, fcilicet epif-
copus Moreuenfts, et abbas Kelcoienfis, finito concilio in Scotiam funt
reverfi, Glafguenfis autem epifcopus in anno iij®., dominus vero epifcopus
fan3;i Andree in principio iiij. anni repatriavit. Ceteri vero prselati per-
fonaliter Romam non adierunt fed legatos fuos miferunt.
foi. 31. b. Anno domini M.cc.xvj., menfe Januario, fafta eft in Northumbria et in
^ Fordun, ii. 35; M, Pans, p. 191. ^* In margin, *'xiii. abbas de Melros,'* written in
red ink.
Digitized by
Google
122 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1216.
auilrali parte Scotie mira et inaudita villarum et urbium vallatio. Audito
enim quod dominus Alexander rex, Scottorum, Northumbriam fibi vendi-
caffet, et humagium baronum Northumbrie fufcepiflet, Johannes rex
Anglie, fumptis fecum rutariis fuis, verfus Scotiam cum impetu magno
vertit habenas. Audito vero ejus adventu barones de patria Eboraucenfi,
qui contra ipfum juraverant, nimio terrore percufli, prsefidium domini regis
Scottorum requirentes, ipfius prsefenciam adieruht, humagia fua fecerunt,
fidelitatem etiam et fecuritatem omnes fimul ta6lis fenftuariis juraverunt,
iij. ydus Januarii [Jan. 11, 1215-6] in capitulo monachorum de Melros.
Rex autem Anglie, poft ipfos fubfequenter adveniens, villas eonun et
opida, pofTeffiones et predia gladio vindice vaftavit et igne. Ipfi etiam
barones villas fuas proprias et blada ante adventum regis, ne illi eflent
in auxilium, combufTerunt ; et ita factum eft ut magna pars regionis
fimul igne fuccederetur. Nam iij. idus Januarii [Jan. 11] combufta eft
villa de Were, v. idus ejufdem [Jan. 9] Alnewic, vij. idus ejufdem [Jan. 7]
Mitford et Morpath, xvij. kalendas Februarii [Jan. 16] Rokeft>urgia cum
viculis et fuburbiis quamplurimis.
xviij^. kalendas Februarii [Jan. 15] cepit Johannes rex Anglie villam
et caftellum de Berwic,^ ubi cum rutariis fuis feroci fupra modum et
inhumana ufus eft tyrannide, utriufque enim fexus homines quofcunque
fatellites diaboli apprehendere potuerunt, alios per articulos manuum et
pedum fufpendentes, alios diverfis fuppliciis torquentes, nefandi queftus
intuitu immianiffime cruciavenmt. Ibi etiam Judeos fecum adduxifie et
magiftros malicie illos effeciffe refertur. Inde vero progrediens Hadinto-
niam die tercia [Jan. 18] combuflit, et Dunbar et alias villas in partibus illis
voraci flamma deftruxit. In reditu autem ftio rutarii fui, miniftri diaboli, ^y ^
abbatiam de Coldeingam expoliaverunt, villam etiam de Berwic fucce-
derunt, ipfo rege incipiente. Domum enim, in qua hofpitlatus eft, propria
manu, ut dicitur, contra morem regium indecenter accendit.'
Eodem anno, menfe Februario, dominus Alexander rex Scottorum
cum manu valida et exercitu ftro univerfo jpoft regem Anglie iter arripiens,
terram illius ufque ad Carleolum, et ultra, igne voraci vaftavit et armis.^
^ In the margin, « B\" * It appears from an entry upon the Patent Rolls of John,
that he was at Berwick upon the 20th January, an, \7, ' Concerning these events, sec
Fordun, ii. 85. « Fordtm, ii. 85.
Digitized by
Google
A.D. 1216. CHRONICA DE MAILROS. 123
Hac etiam vice, quod dolendum eft, invito domino rege et omnimodis
prohibente, et firmam pacem fuam religioiis concedente, Scotti quidam,
non magiftri milicie fed miniftri malitie, domum de Holmctdtran omni-
bus quecimque potuerunt attingere, . facris videlicet libris, veftimentis,
calicibus, equis et animalibus, utenfilibus et indmnentis, tarn nefaria et
fcelerata dementia expoliaverunt, ut etiam monachum in infirmitorio in
extremis pofitum, cilicio fuperpofitmn, pannis quibus indutus erat denu-
darent, nee ullam reverentiam facris altaribus exhiberent. Quod tamen
peccatum non pertranfivit inultum, nam dum reverterentur cum praeda,
fubmerfi funt in fluvio quodam, Edena di^o, quantum ad eftimationem
hominum plufquam miUe nongenti Scotti in brevi bora diei. Ultio
digna Dei !
Eodem anno, menfe Julio, cum exercitu fuo univerfo, exceptis Scottis
de quibus expenfas fumfit, iterum Carleolum profe6lus eft, eamque ob-
fedit ; que videlicet civitas Carleoli, yj. idus Augufti [Aug. 8] reddita
eft illi ; caftellum tamen ilia vice non expugnavit. Inde vero progrediens
per medium Anglie cum ompi exercitv fuo, vivente et invidente Johanne
rege Anglie, ufque ad Doueram, in occurfum domini Laodiuici filii re-
gis Francie, progrefTus eft; qui eod^n anno ij. nonarum Maii [Maij 6]
eum multitudine navium copiofa ad interv^itum baronum Anglie, ut eis
effet in auxilium, amplicuerat.^ In hoc itaque procin6lu itlneris occifus
eft Euftacius de Vefci, gener ipfius regis, in obfidione caftelli Bemardi.'
£t fciendum quod adveniente I^aodowico in Angliam, Willelmus
Longa fpata, frater ipfius regis Anglie, comes Salift)irie,^ et alii multi ab
ipfo re^e divertentes ad Laodowicum fe tranftulerunt, quod quidem plus
idoli quam dile^ionis intuitu, plus fubvertendi quam fuccurrendi gratia
fe fecifle, per feditionem fubfecutam mnotuit. Hac etiam vice dominus
A. reK Sco^orum iji Anglia moram facials, humagium fecit di6lo Lao-
dosTio^ \9fs^ Londonias]^ ut dicitur, fub ea forina qua barones Anglie
feoerant eldem; et iam ipfe Laodowicus quam ceteri barones Anglie,
^ Anquetil, ii. 189 ; VeU^f iii. 494. It is probable that the last word in this sentence is an
error of the scribe, for ** applicuerat.**^ ^ J>ugd. Banm. i. 93. He had married Margaret, a
li^j^al daughter of King William, concerning which lady, see a curious story in Knyghton, col.
2422. ^ William, III. earl of Salisbury, was natural son of Heniy II., by Rosamund, his
concubine. ^ The words inclosed within brackets are added by a hand of the fifteenth cen-
tury, instead of ** ut didtur," which is repeated twice in the MS.
Digitized by
Google
124 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1216.
ta6lis fan6luariis, juravemnt quod nunquam fine ipfo rege Scottorum
pa6lum pacis aut concordie cum rege Anglie inirent ; quod tamen om-
nino non eft obfervatum, ut patebit inferius."
Eodem anno, xvij. kalendas Augufti [Jul. 16], pie recordationis od-
minus Innocencius papa iij." ex hac luce. Domino vocante, feceffit, anno
pontificatus fui xix^.; cui fucceflit vir venerabilis, tam fcientia quam
etate maturus, dominus Honorius epifcopus et cardinalis, xiij^. kalendas
Augufti [Jul. 20].
Eodem anno obiit dompnus Henricus, abbas Rieuallis, apud Ruhford,
ibidemque fepultus eft; cui fucceffit in regimine dompnus Willelmus
abbas de Melros, ij^. kalendas Septembris [Aug. 31], loco cujus ele6his
eft in abbatem de Melros"" dompnus Radulfus cellerarius ejufdem
domus, xviij®. kalendas Oftobris [Sep. 14], ibidemque a domino Hugone
epifcopo Dulkeldenfi benedi6lionis fue munus adeptus eft iij^. kalendas
Oaobris [Sep. 29].
Dompnus Ricardus, abbas de Neubotil, fuo cefiit officio, yj. kalendas
Augufti [Jul. 27], cui fucceffit dompnus Adam, cellerarius ejufdem do-
mus, xiij^. kalendas Septembris [Aug. 20].
Eodem anno, xvj. kalendas Novembris [Oct. 17], obiit Johannes rex
Anglie" apud Newerc,"" cujus vifcera extra^a fepulta funt in abbatiam
de Crokeftun, corpus vero tradu£tum ufque ad Wireceftre, ibidemque
fepultum eft in monafterio.
Eodem tempore miffiis erat in Angliam, a latere domini pape, cardinalis
quidam Galo™"" nomine, ut pro rege Johanne, et ipfius heredibus et eorum
libertatibus tuendis, contra dominum Laodowicum et ceteros omnes regis
adverfarios, apoftolice au6loritatis munimine fiiltus, conftanter aftaret,
quod et conftantiffime fecit. Defimdlo enim, ut di£tum eft, rege, aflumtis
fecum domino Henrico archiepifcopo Dublinenfi et domino Petro epif-
copo Wintonienfi, filium regis et heredem, Henricum nomine, puerum
feptennem, apud Wireceftriam coronaverunt. Eodem die dompnus abbas
^^ A history of the invasion of En^and hy Louis b in preparation by M, Francitque Michel^
the learned and industrious editor of various publications illustrative of the early history and litera-
ture of his country. ^ Innocent III. died 16th or 17th July 1216, and was succeeded by
Honorius III. ^^ Margin, ** xij. abbas de Melros," written in red ink. ° On the
margin of the MS. " Obiit Job' rex An^e, cui successit H. filius ejus." ^^ John died
upon the 19th of October. See M. Paris, p. 189. *"'" See M, Paris, p. 196.
Digitized by
Google
A.D, 1216. CHRONICA DE MAILROS. 125
Weftmuftrenfis et prior Cantuarienfis, pro libertatibus ecclefiarum fuarum
fuper coronatione regis, contra di3;um cardinalem ad audienciam apofto-
lice fedis appellaverunt. Weftmuftrenfis videlicet quia alibi quam in
Weftmonafterio, Cantuarienfis vero quia ab alio quam a domino archi-
epifcopo Cantuarienfi, contra libertates et privilegia ecclefiarum fuarum
fuerat coronatus. Cardinalis autem appellantes excommunicavit ; ipfi
tamen nee pro excommunicatis fe habuerunt, nee ab appellatione fa6ta
fe fubtraxerunt. Deinde vero in di6lum Laodowicum et omnes fautores
fuos excommunicationis fententiam promulgavit, et a domino papa pro-
latam efle denunciavit ; necnon et dominum regem Scottonun et omnes
magnates fuos eadem fententia innodavit, et tam iftorum quam illorum
terras fub interdifto ponere non formidavit.® Cujus tamen excommuni-
cationis et interdi6li fententia, nee per Angliam ftatim eft obfervata, nee
fere per annum fubfequentem in Scotia eft denunciata. Di^us etiam
cardinalis omnes qui humagium aut aliquam fidelitatem di6lo Laodowico
fecerant, apoftolica au6loritate qua fungebatur, penitus abfolvit, fi con-
verti vellent ad novum regem et dominum fuum legitimum.
Eodem anno tranflatus eft dompnus Conradus, abbas Clareuallis, in
abbatem Ciftercii, loco cujus ele6lus eft in abbatem Clareuallis dompnus
Willelmus abbas de Monafterio in Nargune.
In occidentali parte Scocie, que Galewia dicitur, fecundum quod fcrip-
fit dompnus Willelmus abbas de Glenlus,f vir optimi teftimonii et fandte
converfationis monachus domino priori et facro conventui de Melros,
apparuit vifibiliter ftupenda fupra modum et noftris feculis inaudita lune
traniBguratio ; quod autem fcripfit hoc idem cum apud Melros veniret
nobis aftantibus et expofcentibus, omnibus qui aderant audentibus et ad-
mirantibus, proprio ore per ordinem enarravit. Scripfit igitur in banc
formam:
'< ViRis in Chrifto venerabilibus, dompno A. priori de Mekos, et ejufdem
loci conventui, frater W. pauperum Chrifti de Glenlus minifter indignus,
etemam in Domino falutem. Quanto impoflibilius efle poterit veritatem
** FarduH, ii. 88. f On the margin of MS., ** Epistola abb. de Glenlus, de Prcniigio,"
and " De transfiguracione lune."
Digitized by
Google
126 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1216.
falli, tanto certius ea que veritatis ore praedi^ font, jam ia parte fiiifle
impleta, et que reliant procul dubio credenda funt efle compleada. Veri-
tatis fiquidem ore, telle Ewangelifla, fcimus fiiifle pr6Bdictum> *^ erunt figna
in fole et luna et fl^eliis, et in terris preflura g^tium prae confufione, foni-
tus maris et fluctuum'^ etc. Cum igitur nichil in terra, quamlibet mini-
mum, fine caufa fiat, certiun eft quod nee majora fine majori caufa pro- ^i 33.
veniant. Signum igitur magnum, immo figna plura et pennaxima^ que
nuper in partibus Galwethie apparuerunt, fub quanta potui brevitate p^r-
fixiogens, (an6litati veftre tranfinittere curavi. Quod nuUatenus tantis
tamque venerandis viris facere pr»fumfiflem> nifi cercius de confcientia
eorum mihi conftaret, qui praedi^ta figna prc^riis oculis viderunt, et rei or-
dinem ore veridico in praefentia nofira et multorum narraverunt. Con-
tigit igitur converfum quendam ordinis noftri, virum morigerabun, fobri*
um, cafiaun et probate fatis religionis, iter facere, die videlicet fanSi
Ambrofii epifcopi in crafiino palmarum, pridie n. Aprilis [Apr. 4], luna^
xiy*. in no^lis crepufculo, et ecce! refpiciente prsedi^o converfo, lunam
plenam vidit et rotundam, et ftatim in ip£a bora quafi funiculus quidam
niger et fubpallidus lunam in duas dlvifit partes. Sed et nigredo pr»-
di&i funiculi in mediam partem lune que verfus aquilonem erat, fe difiun-
dens, ipfam partem lune nigriorem et pallidiorem cetera parte effecit, et
ftatim quafi in i£tu ocuU pars ipfa pallidior ^b alia parte lune fcindi vifa
eft et dirumpi, et ad fpaeium imius ftadii elongari, et quafi in tanta vio-
lentia videbatur pars ilia pallidior ab aUa parte lune fuMe avulfa at fein-
tillas, more draconis in aere difcurrentis, emittex^et* Tandeia poft moTim
aliquantulam^ pars ipfa palUdior lone pasilatim et quafi morofe ad alian
partem appropiabat,nunc fe ipfam quafi tnetieuktfe retrafaendo, nunc qu^
coa6la iliac fe impellendo; tasidtom "rero cum Jaai pr«diSbe partes Ime
invicem fibi convenirent, ecce nubes utramque partem operuit et p^^adi^
vifio difparuit. Ad flatum igitur venti, tranfvolante nube, iterum luna de-
fob uuibe erupit, et ftatim ad magnitodiocaii Arium luoaf uw ccevifie vife eft;
et ftatm 4efotmaiio Mia per creaaenta in finnawentp fe ^tffunid^osp m
caft^Utun Ipeciofum traofformatur, ci^ caftetti tmsc^ ^t mmi, f ropuga^
*** No eclipse of the mooDiook ^fiace at v sear tfaif date, ^diioh can accpMPt fqr^ prodigy
which led to this letter.
Digitized by
Google
A.D. 1216. CHRONICA DE MAILROS. 127
culis fafficienter muniti, prominebant* Ad hoc fpe6i;aculum, tarn infolitum
quam horrendum, tarn converfum quam fervientem fuum timor invafit et
tremor ; et ait ferviens ad converfum, *^ magifler, quid putas fibi volunt
ifta ? nunquid putas dies judicii advenit?" Et ille, *^ nequaquam, fili; fed
virtutes Dei omnipotentis funt, qui pro voluntate fua, figna, portenta, pro-
digia facit et mirabilia/' Et adjecit ferviens, *^ audivi frequenter quod
per phitoniflas et maleficas et incantatrices feminas hujufmodi mutatione
luna folet deformari." Et ille, " non eft ita, fili ; quin pocius credendum
eft quod aliquod mirum et humano generi horrendum portendant." In-
terim autem luna, depofita caftelli forma, in navem pergrandem et ele-
gantiffima fabrica fa6lam formata eft. Sed et unus tantum homo, cujus
maxima erat ftatura, in navi quafi ejufdem navis nauta apparuit. Prse-
difta igitur navis, extenfo velo et explicito, velociffimo curfu per tranfver-
fum infule de Man verfus Hybemiam velificare vifa eft. Poft hsBC vero
luna, abje^ navis forma, iterum in caftellum magnum et fpe£lantibus
fupra modum horrendum tranlTormata eft, et hac vice vexillum quoddam
regale, quale cum exercitibus regum ad bellum proficifcentium praeferri
foi. 33. b. folet, in praedidio caftello apparuit : et quod magis mirandum ^it, lin-
guleP ille, five caudule, que in extremitatibus vexillorum dependent, in
preedi^lo vexillo quafi ad flatum venti moveri et agitari videbantur. Poft
hec) aliquanto interpofito intervallo, omnis caftelli illius machina difparuit,
et luna propria refumta forma, naturali curfu progrefla eft. Poft hec
turris qua^am parvula et nebulofa, minimis munita propugnaculis, bre-
viffimo fpatio fupra lunam apparuit et ftatim difparuit. Luna vero tarn
crebra fui vexatione, tam mconvenienti deformatione, tam violenta, tarn
fubita fuimet mutatione, quafi injuriam pafla, turbata, contriftata et con-
turbata, pallida manfit et decolorata, tandem vero proprio refumto colore
in fe ipfum reverfa eft.
Advertat igitur fandtitas veftra, fi tam infolitum fpe^laculum, tam mon-
' In the former edition, this was printed ** singulse," but incorrectly. The word, in an an^-
cised form, is used in the metrical romance of Lj/beau$ Discomu, where it is not understood by
MiU<m ; see his Engl. 3SkL Romanoeh iii* 396. It is, I apprehend, nothing more than a dindnu-
df« of tte word Imgmt and is iakeoMi to express Uiose pendant dqps which were attached to the
^nds of «a«iwt tamess. Spedmcm of it, from a manuscript executed 4iurii^ the reign of Hen-
ty III., miQr be MM in StnOt'i Mmmi i md Cmthm, fdates 46, 47, 50, £2, 53, 62.
Digitized by
Google
128 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1216.
ilrofum portentum, tarn horrendum miraculum filentio tegi debuerit. Et
fi Creator non tantum lune, fed tocius creature prsecellentiffime fpeciofi-
tati lune et fere omnium elementorum firmamenti, etiam terre et maris
facramenta in fe continenti non pepercit, imo pro humani generis prsemu-
nicione tanta tamque diverfa deformitate ipfam lunam dehoneflari permi-
fit, quid de ipfis fiet pro quibus hec prseoflenfa funt, qui nee timore Dei,
nee pavore gehenne, five alia quacunque de caufa, a perditionis fue via
revertuntur ?"
Anno M.cc.xvij. confecratus eft Ricardus de Marifco in epifcopum foL34.
Dunelmenfem.**
Eodem anno, menfe Julio, fa6lum eft navale bellum inter Franciam et
Angliam, noftris temporibus inauditum. Commorante enim in Lundoniis
domino Laodowico cum magna militum multitudine, ne aliquod fubfidium
de Francia eidem adveniret, Anglici portus omnes occupaverant et ma-
rina littora diftridliflime cuftodiebant. Franci vero in manu valida et na-
vium multitudine copiofa venientes, vice prima in maris medio vi6loriam
adepti optatum litus poffederunt : fed vice verfa, Deo difponente, congre-
gatis undique nautis et navibus, iterum in medio maris adinvicem obvian-
tes, congreffione fafta, Anglici viftoriam optinuerunt et archipiratam
Francorum, Euftachium monachum' appellatum, cum aliis innumeris oc-
ciderunt ; quorum cadavera pifcibus maris fepelienda commiferunt, quo-
rum exequias marine bellue celebraverunt. Nobiliores autem retinentes
in firma cuftodia, fub fpe pacis et concordie firmioris confervabant. No-
mina vero potentum qui ibidem capti funt, hec funt; Robertus de Curte-
nei, Willelmus de Baris, Radulfus de Tomellis, WiUelmus de Ichri,
Willelmus de Peffei, Perven de Johanris, Thomas de Cufei, Aelradus de
Croizillis, Anfelmus de Romoyni, Gallon de Munceni, Nevellunus de
Araz, Willelmus de Marifcis et alii multi. Summa captorum militum
fexcies viginti, et vfervientes, equitum fepties xx., et vj, baleftarii, xxxiij.
fervientes, peditum o6lingenti et xxxiij. Hanc fummam et nomina
^ M, Parii places his consecration upon the 24th of July 1219, p. 210. ' All the infor-
mation which could be collected upon the history of this curious personage, and the events with
which he associated himself, have been heaped together by my friend M, FrancUque MicM, in
his introduction to a valuable French historical poem, abounding in minute details, and evidently
the composition of a contempoiy, entitled ** Roman d^Eustacke le Mohe.'* 8vo. Paris, 1834.
Digitized by
Google
A.D. 1217. CHRONICA DE MAILROS. 129
potentum fcripfit dompnus R, abbas de Wardonia dompno Willelmo ab-
bati Rieuallis.
Fundata eft abbathia de Kilinros a domino Malcolmo^ comite de
Fif, ad quam abbathiam miflus eft conventus vij. kalefidas Marcii [Feb.
23] de Kinlos cum dompno Hugone primo abbate de Kilinros,*^ quondam
priore de Kinlos ; venit ergo idem conventus apud Kilinros xv. kalendas
Aprilis [Mar, 18].
Miffi funt in Angliam archiepifcopus de Suris et abbates Ciftercii et
Clareuallis, ut pacem inter Laodowicum et Henricum novum regem
Anglie reformarent. Di^i autem abbates contra G. cardinalem ad
fedem apoftolicam pro ftatu ordinis fui appellaverunt, eo quod contra
privilegia fibi a fede apoftolica concefla procurationes ab ordine Cifter-
cienfi per exa£tionem idem legatus exigebat, et monachorum monafteria
fub interdidlo ponebat, tam abbates quam conventus fufpendebat et ex-
communicatos denunciabat; nee non et publice ante fores ecclefiarum, eo
quod werrantibus communicaverant, accepto a fingulis juramento ftandi
judicio ecclefie et mandatis domini pape et ipfius, fuper nudam camem
difciplinari faciebat; et communes poenitentias abbatibus et conventibus
injungens vix abfolutionis gratiam indulfit. Contra ipfum ergo, ut di6lum
eft, tam crudeliter adverfus ordinem Ciftercienfis fe gerentem appellave-
fd. 34. b. nmt; fed ea vice gratiam non optinuerunt. Inauditam enim et inufitatam
dominus papa eidem legato concefTerat ^u6loritatem, faciendi videlicet, ut
ita dicam, quicquid animo ipfius federet, in clero et populo per Angliam
et Scotiam et Wales conftituto; tranfponendi et deponendi et' alios po-
nendi, fufpendendi et excommunicandi et abfolvendi epifcopos et abbates
et alios ecclefiarum pr^latos et clericos; nee non, et quod majus fuit,
privandi etiam monachos Ciftercienfis ordinis privilegiis fuis.^
Obiit dompnus Walterus abbas Novi Monafterii apud Ciftercienfem,
tempore capituli generalis; loco cujus ele6lus eft in abbatem dompnus
Henricus prior de Rupe.
Abfoluti funt ab officiis fuis et a domibus propriis eliminati in capitulo
(36) * Malcolm, seyenth earl of Fife. ** On the margin of the MS. " Primus abbas de
sancto Serrano de Kilinros." ^ It will not be forgotten that Mehrose was a foundation of the
Cistertian order.
R
Digitized by
Google
130 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1217.
general! ii. abbates et v. priores de Wales, propter exceffus fuos adverfus
predidlum cardinalem, abbates fcilicet de Alba Landa et de Strata
Florida.
Menfe Maio AQexander], Dei gratia rex Scottorum, congregato uni-
verfo exercitu fuo, obfedit cailellum de Midford, quod cum per fepti-
manam obfediffet ad propria reverfus eft.
Minati funt Philippus de Ullecotes et H[ugo] de Balliol, ut terram
domini regis Scottonun ultionis caula devaftarent;^ quo audito, dominus
rex cum fumma feftinatione generali exercitu, Anglonun fcilicet et Scot-
torum et Galweiorum, iii. nonas Julij [Jul. 5] verfus Northumbriam iter
iterato arripuit.
Obiit domina Eua de Galweia iij. idus Junii** [Jun. 11],
Eledtus eft dompnus Helyas, quondam abbas Rieuallis, in abbatem de
Reueft)', menfe Decembri.
Eodem anno menfe Marcio fa6ta eft fedicio, ut dicitur, contra domi-
num Laodowicum in infula de Rie. Quidam enim qui cum ipfo juraverant
contra regem Anglie, Willelmus fcilicet Longa fpata, firater Johannis re-
gis, et Willelmus junior Marfcallus Anglie* et eorum complices, contra
fpem ipfius Laodouici in eadem infula infurrexerunt in ipfum; fed provi-
dente Divina gratia, que nunquam fuos defolatos dereliquit, naves non
pauce, quas pater ipfius Laodouici, Philippus fcilicet rex Francie, in Angli-
am direxerat, eadem bora ad eandem infulam miro applicuerunt eventu,
quibus advenientibus et ipfe liberatus eft, et adverfarii ipfius fuge praefi-
dium petere funt coa6li.
xiij. kalendas Junii [Maij 20] commiflum eft praelium aput Lincolniam^
inter fautores Laodouici filii regis Francie et fautores Henrici novi regis
^ Upon the death of Eustace de Vesey, one moiety of his lands were grantcKl to Philip de Ulecot
hy king John, and Henry the third commanded possession to he given ; Rot, Gout, 2 Hen. III. m.
4. The same individual had a grant of the castle and lands of Blitford, forfeited hy the rebellion of
Roger Bertram, Rot, Claut, 1 Hen. III. m. 13, for the possessions which Hu^h de Baliol had in
the north of England. See Dugd, Baron, i. 523. It may he added, that Baliol and Ulecotes were
appointed by John, in the eighteenth year of his reign, to protect the northern parts of Eng^d
from the incursions of the Scots ; M, Parity p. 191. To these causes may be traced their enmity
towards Alexander. See also the Ooie Rolls of the 11th June and 22d July, 1217. ^ This
was probably Eva, daughter of Richard de Moreville, constable of Scotland, and wife of Roknd
lord of Galloway. " See Dugd. Baron, i. 602. ' Knyghton, col. 2027 ; M. Paris, p. 204.
Digitized by
Google
A.D. 1217. CHRONICA DE MAILROS. 131
Anglie. Ex parte vero Laodouici erat pars maxima totius miliciaB An-
glicane» necnon et Gallicane. Inter quos Uli fuerunt famofiores, marf-
callus Francie^ cmn fua fequela, comes de Perches, «» avunculus ut dici-
tur ipfius Laodouici, confanguineus vero utriufque regis, Anglie videlicet
et Francie, cum fua fequela, et alii magnates Gallie quamplurimi, cum
innumera equitum, armatorum, clientum, albafleriorum et peditum mul-
titudine. Item, ex parte Laodouici erant fere omnes magnates et barones
Anglie. Ex parte autem H[enrici] novi regis erat fupradidtus G. cardinalis,
qui facris indutus veftimentis incedens omnes fautores Laodouici au6lori-
tate Dei Omnipotentis et domini papse excommunicavit. Erant etiam cum
illo archiepifcopus Eboracenfis, et alii vij. epifcopi, videlicet Wireceft-
foi. 35. renfis, Herfordenfis, Salefbirenfis, Lincolnienfis, Baenfis,^ Ecceftrenfis,*
et Winceftrenfis; necnon et uterque Willelmus marfcallus Anglie, Wil-
lelmus Longa fpata, comes Salefbiri®, et comes de Alba mare, et Ro-
bertas de Ueteriponte, Brian de Infula, Gaufridus de Neuile, camerarius
Anglie, et Ricardus filius Johannis regis. In hoc igitur confli^u, omnes
pariter qui ex parte Laodouici erant, pondere excommunicationis aggra-
vati, miraculofe a paucis capti funt, et in ipfa Lincolnia incarcerati ; et
quod valde dolendum extitit, nobilis ille di6lus comes de Perche in eodem
confli3;u poil longam et diutinam fui defenfionem crudeli nimis violentia
necatus occubuit.
Eodem anno vij. idus Septembris [Sep. 7]j congregato generali exer-
citu totius Anglie et magna parte milici^ Gallicane circa Lundonias, re-
conciliati funt Laodouicus filius regis Francie, et H[enricus] novus rex
Anglie,^ mediantibus fepedi6lo G. cardinale et utriufque regni magnati-
bus; ita tamen quod di6to Laodouico darentur x. m. librarum in recom-
penfationem expenfarum fuarum. Ibidem vero Laodouicus de papilione
fua ad tentorium cardinalis difcindtus et difcalciatus cum fuis commilito-
nibus venit, abfolutionem petiturus, ubi tandem prseftito prius juramento
ilandi judicio ecclefie, et quod infra certum terminum de fe et fuis Angli-
am evacuaret, defideratam adep[tus] eft abfolutionem. Barones etiam
' Nerelon d' Ami and Henry Clement were marshals of France at this period. Memmiif p. 1 39 $
Af. Piarii, p. 205. " See UJrt, xiii. 161, Svo; M. Paris, p. 205. ^ Bathoniensis?
^ Exoniensis? " M. Paris, p. 207 « gives the substance of the agreement, which he dates
upon the 1 1th of September.
Digitized by
Google
132 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1217.
et milites, qui ab utraque parte capti funt et incarcerati, abfoluti funt et
liberati, et omnes omnino Anglici ab humagio quod fecerant di€to Lao-
douico, abfoluti funt. Rex vero Scotie et omnes comites et barones,
milites et magnates, epifcopi et prselati totius regni Scotie, interdi6ti funt
et excommunicati.
Anno eodem congregato exercitu dominus Apexander] rex Scotie
profedhis eft verfus Angliam, et cum veniffet ufque JedewrB, audita pace
inter Laodouicum et regem Anglie remifit exercitum, et remanfit menfe
Septembris.
Dominus AQexander] rex Scotie abfolutus eft a vinculo excommuni-
cationis aput Berwic in kalendas Decembris [Dec. 1], a domino archie-
pifcopo Eboracenfi et a domino Dunelmenfi epifcopo, per au6loritatem
domini legati in Angliam commorantis; et tertia die fequenti mater ejuf-
dem regis abfoluta eft a domino Dunelmenfi epifcopo.^ Archiepifcopus
vero ftatim, abfoluto rege, verfus Carleolum iter arripuit, ut faifinum
caftelli per mandatum domini regis Scotie ad opus regis Anglie fufci-
peret.
Eodem tempore, proficifcente domino rege verfus Angliam, omnis ec-
clefia Scoticana fub interdi^o ponita a divinis laudibus ceflavit, exceptis
monachis albis, qui fecundum privilegia a fede apoftolica fibi indulta, ce-
lebraverunt. Rex autem apud Norhauntun^ veniens, tam a di6lo l^ato
quam a novo rege Anglie cum fumma reverencia fufceptus eft, et ibidem
hominium fecit di6lo regi Anglie pro comitatu de Huntedun et ceteris
terris quas praedeceflbres fui tenuerant de regibus Anglie, proximo die
fabbati ante natale Domini [Dec. 23].
Anno Domini M.cc.xviij. in principio Januarii rediit dominus W[illel- ^J- 35. b.
mus] Maleuicinus, epifcopus fan6li Andree, de generali concilio Romano
in epifcopatum fuum."
Circa finem ejufdem menfis mifli funt ex parte domini legati, adhuc in
^ Fordun, ii. 39; WynUmn, i. 362. > It i^pears from the Paieni Rolls, 2 Hen. IIL, that
Alexander had a safe conduct, dated Northampton, 12th December, for his return to his own king-
dom ; and from the Clate Rolls, i. 348, that Alexander ** having done what he ought to do,'* man-
dates were addressed to the 8heri£& of Lincoln, Leicestershire, Cambridge and Huntingdon, Nor-
thampton, Rutland, Bedford and Buckingham, Essex and Middlesex, ordering them to give him
seisin of the lands and tenements formerly in the possession of earl David. " Fordun, ii. 39.
Digitized by
Google
A.D. 1218. CHRONICA DE MAILROS. 133
Anglia commorantis, dominus Willelmus prior Dunelmenfis et magifler
Walterus de Wifebech archidiaconus de Heilriding, ut ecdefiam Scoti-
canam, facerdotes videlicet et populum, exceptis epifcopis et prselatis, ab
anathematis vinculo fimul et interdi6lo abfolverent.'' Qui incipientes a
Berwic circuierunt Scotiam et perambulaverunt earn. Accedentes autem
apud Edenburc ad dominum regem acceperunt etiam ab ipfo rege jura-
mentum et a fuis, flandi judicio ecclefie et mandatis domini pape; inde
vero progreffi funt in profundam Scotiam ufque Aberden. In reditu
autem hofpitantibus illis apud Lundors, per incuriam et prodigalitatem
pincemarum, fuccenfus eft thalamus ubi ipfe prior cum monachis fuis dor-
miebat; unde ipfe prior fumo et incendio fere fuffocatus vix ad tempus
mori diftulit, fed diu mortem non evafit, nam poft languorem maximum
apud Coldingham deduftus et ad extrema perdu6lus, ibidem fpiritum
exalavit, ij. idus Maij [Maij 14].
Eodem anno in annunciatione dominica [Mar. 25] prsecepit magifter
W[alterus] de Wifebech, de mandato di6li legati et au6loritate ipfius
qua fun6lus eft, ut omnes omnino monachi ordinis Ciftertii per regnum
Scotie conftituti a celebratione divinorum ceffarent. Ipfi vero abbates,
fcilicet Radulfus de Melros, Adam de Neubotil, Alexander de Cupro,
Radulfiis de Kinlos, Hugo de fanfto Seruano, omnia fua in pace Dei et
prote6lione domini pape ponentes, di6lum legatum adierant aput Ebora-
cum, ubi poft multas preces et multorum interceffiones vix fibi ipfis gratiam
abfolutionis impetraverunt. Interim autem prsedi^us W[alterus] de Wife-
bech apud Berwic in die palmarum [Apr. 8] et in caftrino cum pluribus
clericis et prselatis tenuit concilium, in quo praediftos monachos in regno
Scotie conftitutos necnon et illis communicantes, denunciavit excommu-
nicatos. Ipfi vero monachi ibidem ficut ante fecerant, tam contra W[alte-
rum] quam contra di6lum legatum prsefentiam domini pape appellaverunt;
et illam appellationem quam dominus Ciftertii pro ftatu ordinis interpofue-
rat innovantes, denunciationem illam irritam habuerunt. Quo audito,di3;us
legatus nimium exafperatus juravit ipfis abbatibus in prsefentia illius con-
ftitutis, fe nullam omnino gratiam vel ipfis vel conventibus eorem prsefti-
turum, nifi prius per teftimonium epifcoporum et decanorum fuorum ipfos
"" Fordun, ii. 40; Wyntown, i. 363.
Digitized by
Google
134 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1218.
conventus fuos interdi^tum recepHTe cognofceret. Sufceptis tandem
litteris abbatum fuorum, monachi tarn a divinorum celebratione quam ab
introitu ecclefie aliquanto tempore ceflaverunt, donee de mandato domini
legati per manmn domini W[illelmi] epifcopi fan6ti Andree abfolutionem
percepenmt, prseflito prius juramento ilandi judicio ecclefie et mandatis
domini pape, falvo ordine fuo et privilegiis fuis.
Eodem anno menfe Mayo rediit dominus Stephanus Cantuarienfis
archiepifcopus a generali concilio, et introivit in Angliam omnibus in
adventu ipfius tanquam in adventu angeli pacis, patris et pafloris piiflimi,
exultantibus, et iterum atque iterum jubilantibus, ^' benedi6his qui venit
in nomine Domini!"
Eodem anno, difcedente di^lo G. legato de Anglia, venit ibidem Pan-
dulfus quondam clericus Romane fedis, tunc temporis legatus conftitutus
Anglie, et ele^tus in epifcopum Norwichie.
Ele6tus eft dominus W. archidiaconus de Buckincham in epifcopum
Wireceftrie.*^
Obiit epifcopus de Breyn, cui fucceffit dominus Gregorius archidia-
conus ejufdem epifcopatus,
Eodem anno obiit Otho imperator Alemannie, cui fucceffit Fredericus
di6lus infans Pulie.
Obiit etiam comes Burgimdie, et occifus eft Simon comes de Monte- foi. 86.
forti;P quorum anime requiefcant in pace.
iij. nonas Oftobris [Oct. 7] obiit Henricus abbas de Kelchou, loco cujus
fucceffit dompnus Ricardus^P prior ejufdem domus, xiiij. kalendas No-
uembris [Oct. 19].
Eodem anno profe6ti funt ad capitulum generate fere omnes abbates
Anglie, Wallie, et Scotie, ad mandatum domini Ciftercii de arduis ne-
gotiis ordinis traS;aturi; a quo capitulo Romam profe6ii funt dominus
Ciftercii et Clareuallenfis cum vj. aliis coabbatibus fuis, de injuriis ordini
illatis a di^ G. cardinali queremoniam propofituri; ubi patrocinante
Deo et ejufdem genitrice femper virgine Maria, ipfius ordinis advocata
"* WiQiam de Blois was nominated to the bishopric of Worcester, 24th June, 1219. ' Simon
de Montfort was slain before Toulouse. See Felly, iii. 516, 517. ^ In the margin stands
" abbas Kal* viij."
Digitized by
Google
A.D. 1218. CHRONICA DE MAILROS. 135
et patrona propria, contra fepedidlum G. cardinalem ad libitum optinu-
erunt. Infuper et eadem vice ad honorem Dei et ordinis, et in teftimo-
nium confufionis ipfius G. cardinalis, ipfe dompnus Conradus abbas
Ciftercii a fummo pontifice eledlus eft et confecratus in epifcopum Por-
tuenfem, et fa&us eft etiam ipfe cardinalis. Cui fucceffit in abbatem
Ciftercii dominus Gaucherus abbas de Longo ponte.
Profe^i funt de Scotia ad fedem apoftx)licam, abfolutionis fue que-
rende gratia, epifcopi Walterus videlicet Glafcuienfis, Bricius Morauenlis,
et Adam Catanenfis;^ et anno fequenti redierunt.
Anno domini M.cc.xix* obiit Thomas de Colleuilla*
Obiit Willelmus de Valoniis apud Kelchou, cujus corpus, etiam contra
benefdacitum monachorum ejufdem domus, apud Melros dedu£tum eft,
et ibidem honorifice fepultum in capitulo monachorum, juxta fepu[l]crum
patris fui.
Obiit G. Auenel,' cujus corpus in eodem capitulo fepeUtur.
Inkalendas Junii [Jun. 1] obiit dompnus Radulfiis abbas de Melros,"
cui fucceffit in cura regiminis dompnus Adam abbas de Neubotle, viij.
idus Augufti [Aug. 6] ; pro quo etiam fubrogatur dompnus Ricardus ma-
gifter converforum de Neubotle.
Apud Pipewelle obiit dompnus Henricus abbas de Novo Monafterio,
foi. 36. b. cui fucceffit dompnus Robertus magifter converforum ejufdem domus.
Civitas ilia famoftffima paganorum, que Damieta dicitur, poftquam fere
per triennium ab exercitu Chriftianorum obfideretur, a folo Chriflx> capi-
tur, et Chrifticolis cum magno miraculo poffidenda tribuitur nonas No-
uembris [Nov. 5], ficut in primo folio voluminis hujus plenius continetur/
fol. 87. QUALITER CAPTA EST DaMIETA," ANNO ORACIE Bi^.CC^.xix^.
" L. tituli fan^te crucis in lerufalem reverendo cardinali, H.^ humilis
magifter domus Teutonicorum in lerufalem, falutem. Sinceritatis veftre
** See Fordun, ii. 42. ' This was probably Genras Avend. See Monast. Annals, p. 274 ;
compare Fordun, u. 48. " On the margin, in red letters, <* xv. abbas de Mebros.** ' It appears
from this passage that the folio nowmari^ed 37 originally stood first in the MS. It hasbeenthou^t
better to insert the narrative of the capture of Damietta here, than to place it immediately after
the termination of fol. 36, where it would interrupt the chronology and the sense. ** Seethe
accoimt giTen by Professor Wilken, in his admirable GetchiMe der Kreusamge, vi. 240. A carious
unprinted letter, written by an eye-witness, is preserved in the Byamey MS, No. 351, p. 240.
^ Herman de Salza was grand master of the Teutonic order. VArt, xvi. 473, ed. Svo.
Digitized by
Google
136 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1219.
noverit dignatio, quod Omnipotens Dominus exercitui Chriftiano diu fa-
tigato clementer mifertus, Damietam civitatem fine infli^tu vulnerum aut
pugna, mirabiliter per pietatis fue gratiam exulibus fuis tradidit, ita ut
nullius meritis fed fue folummodo laudi poffit vel debeat attribui. Sic
autem noveritis ipfius Dei mifericordiam evidenter pro nobis in ilia civi-
tate operatam. Tanta fiquidem mortalitas hominum in ea emerfit, ut nee
motientes tradere fepulture fufficerent. Superftites enim vite infirmitatis
moleflia gravi laborabant, ita quod cum ipfam civitatem primo tranfire-
mus, plus quam tria m. mortuorum invenimus in ea, more canum, in plateis
jacere. Homines fiquideip noftri circa medie no6tis filentium, confilio,
ut credimus, quorundam de civitate, intromilGS fuerunt, et legatus miffis
nunciis fuis turres et homines perfide gentis captivavit quamplurimos.
Alii multi afcendentes forciores turres, aurora lucente in eis preflolaban-
tur. Exorta fiquidem luce nonarum Novembrium [Nov. 5], onmes fe
captivos Saraceni Damietam dederunt, et civitatem totaliter in poteftatem
Cbrifl:ianorum, quamvis inviti, tradiderimt. In primo vero motu captionis
civitatis, multi nequam homines accurrentes infinitam pecuniam furtive
fubtraxerunt. Domini autem exercitus videntes que fa^a fuerunt per
Deum, coadunati communi confilio omnem pecuniam auri et argenti
communiter congregare decreverunt, et omnes qui aliquam partem inde
fubtraxerant dominus legatus vinculo excommunicationis innodavit, nifi
refipifcerent reftituendo. Summam vero pecunie vobis fcribere ignora-
mus, quia non dum pecunia congregata fuit quando praefens pagina
fcripta fuit, fed ficut captivi Saraceni nobis dicunt, et ipfi vidimus, inefli-
mabilis thefaurus in ea inventus eft, qui fecundum arbitrium communi-
tatis exercitus diftribui debet. Timemus autem quod amor pecunie multas
faciet fures permanere. Sciatis autem quod ante captionem Damiete,
illi de civitate nunciaverunt, quod viribus adnichilati ulterius civitatem
retinere non potuerunt. Soldanus autem ut amicus Damiete condoluit,
et eis fuccurrere volens, plures fuorum periculo expofuit. Quingentos
enim viros de exercitu fuo meliores elegit, et duobus diebus ante captio-
nem civitatis Damiete intrare ipfam civitatem mifit. Qui venientes de
exercitu Soldani, exercitum noftrum apud machinam fan6li Johannis, que
Trebucheta dicitur, intrare volebant: fed divina gratia eos errare copulit."
*" Ck>mpulit?
Digitized by
Google
A.D. 1219. CHRONICA DE MAILROS. 137
Ducenti quidem apud defcenfum regis lerofolymitani,^ fugatis cuftodibus
foflati qui vigiliis prefuerant ubi intrarent, et gladiis et cultellis ferientes,
viam ad civitatem praeparare fibi armata manu nitebantur; dominus fiqui-
dem rex cum fuis in fabulo ilia no6ie manebat. Divina itaque gratia
ibrepitii invalefcente vulgus commune peregrinorum accurrens cxl. eorum
occidit et xl. captivavit, cxxx. abdicati civitatem intraverunt. Nam fociis
eorum interfeftis, ipfi tercia die captivati in civitate miferi femper mane-
bunt compediti. Ceteri vero, qui captivitatem et gladium evaferant, re-
verjQ ad Soldanum, que a^ta fuerant narrabant. Prima igitur die cum
capta fuit civitas Damiete, fequenti no6le Soldani exercitus caflra remo-
vens de loco fuo Nilum afcendit; ubi maneant, vel quid intendant, adhuc
ignoramus. Preterea latere vos nolumus, quod ante captionem Damiete
nuncii foldani nobifcum colloquium habuerunt, et omnem terram fandUm
nobis reddere voluerunt, preter duo caftra, Crac et Muntreal, de quibus
etiam proventus annuatim Chriftianis reddere voluerint, quamdiu pax
duraret. Infuper omnes captivos Chriftianos" *
foi. 36. b. Anno Domini m.cc.xx. nonas Aprilis [Apr. 5] obiit dompnus Ricardus
abbas de Neubotil,* cui fucceffit dompnus Ricardus prior ejufdem domus.
In crailino o6iavarum Petri et Pauli [Jul. 7] tranflate funt reliquie
beati Thome martyris, cujus tranflationis dies in cismarinis partibus prsB-
cipitur haberi feftivus.y
iiij. nonas Nouembris [Nov. 2] dompnus Radulfus^y abbas de Kinlos,
plenus dierum bonorum, in fenedtute fan6ta de terris, ut credimus, in
celum tranfmigravit; cui fucceffit in cura regiminis dompnus Robertus
abbas primus de Der^f loco cujus eledlus eft in abbatem de Der dompnus
Alexander prior de Kinlos.
In terra noftre redemtionis ex hac luce migravit ad terram divine pro-
miffionis, ut credimus, magifter Robertus de Curzun,* plenus fide catho-
lica, adornatus virtutibus et fapientia; cujus meritis apud Deum, prout
dicunt inde redeuntes, crebra fiunt et magna miracula.
^ John de Brienne. * The narrative here concludes abruptly, the foHo bemg finished,
and the subject not resumed. * In the margin ** abbas de Neubotle ix.'* ^ In the cata-
logue of saints in L*Art, his translation is said to be upon 7th July 1222. See also Fordun, ii. 16;
Knyghtotif col. 2428. ^ Concerning this individual, see Fordun^ ii. 44. In the margin,
** abbas de Kinlos iiij." f ^ ^^^ margin *< y. abbas de Dere.*' ' See Ciaconitu, ii. 87.
S
Digitized by
Google
138 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1221.
Anno domini M.cc.xxj. magiller Jacobus, canonicus fan6li Ui^ris
Parifius, apoftolice fedis penitentialis, Scotie et Hybemie legatus, convo-
catis totius regni praelatis, apud Pert tenuit generale concilium, quatuor foi 38.
diebus continuis, incipiens ab o6lavis purificationis* [Feb. 9].
Dominus Alexander rex Scottorum die fabbati proxima ante feftum
fan^ti Johannis baptiile [Jun. 19]> apud Eboracum aflumfit fibi reginam
nomine Johannam, filiam Johannis regis, et fororem Henrici regis Anglie,
et celebratis fplendidifBme prout decuit nupciis, exultantibus univerBs
utriufque regni indigenis, adduxit eam in Scociam.^
iiij. nonas Auguili [Aug. 2] obiit dompnus Ricardus abbas de Kelcou,
cui fucceflit dompnus Herbertus Maunfel, fecretarius ejufdem domus.
Obiit Philippus de Stichil.
Eodem anno tradita efl domina Margareta,"" filia pie recordationis
Willelmi regis Scotie, et foror domini Alexandri regis, domino Huberto
de Burc,"* jufticiario Anglie, fcilicet et Scotie, per confenfum utriufque
regis, Anglie fcilicet et Scotie, et confilium magnatum utriufque regni.
Eodem anno civitas ilia famofa que dicitur Damieta,® nuper a Chrifto
Chriftianis adquiiita, fed ab eifdem nimis enerviter et negligenter cuflo-
dita, iterum a paganis efl obfefla, et in vigilia decollationis beati Johan-
nis baptifte [Aug. 28], de poteftate Chriilianorum penitus ablata. Qui-
bus tamen meritis, vel quo Dei judicio hoc evenerit, ignoratur. Maxime,
cum jam tunc in di6la civitate divinj cultus excellentia magnifice ceperat
exaltari. Novus fiquidem epifcopus in ipfa civitate ordinatus mille talen-
torum redditus habebat; preterea xl. canonici erant in eadem civitate,
quorum quilibet centum habebat talenta per annum.
Anno Domini M.cc.xxij. obiit Bricius Mureuenfis epifcopus, cui fuc-
ceflit magiiler Andreas de Mureuia.
Obiit dompnus Alexander abbas de Der, in itinere verfus capitulum
generale apud Vallem beate Marie, viij. idus Septembris [Sep, 6].
(37) * Fordun, ii. 46. ^ See FiBdera, i. 165. Fordun, incorrectly, places this event in
1220, ii. 43; M,^aru, 214, 216; dote EolU, i. 462. "^ It had previously been intended
that she should marry Thibaud IV., earl of Champaigne, MS, Harl, 1244, No. 3, or Henry IlL,
king of England, Rot, Pat, 21st Hen. III. dorto, ^ See Dugdale** Baronage, i. 694;
Fordun, ii. 44. * Fordun, ii. 45; M, Paris, p. 216, where are two letters on the subject, and
a more curious and unprinted one in the Bumey MS, 351, p. 246.
Digitized by
Google
A.D. 1222. CHRONICA DE MAILROS. 139
In reditu etiam ab eodem capitulo obiit dompnus Gaufridus, abbas de
Dundreinan, in domo de Alba ripa.
Eodem anno pie recordacionis pater et paflor egregius, dominus Adam
epifcopus Katenienfis/ quondam abbas Melrofenfis, et vere monachus
ordinis Ciftertienfis, una cum commonacho fuo, diacono de Neubotle,
nomine Serlone, per multiplicis paffionis triumphum feliciter, ut credimus,
ad fupemorum civium meruit pervenire conforcium. Neque enim con-
venit ut eorum eftimetur in celis privari conforcio, quorum in terris pofitus
meruit participare martirio; precipue cum pro rigore jufticie, videlicet
pro exaccione decimarum juxta confuetudinem inllitucionis ecclefiaftice,
mori magis elegerit, et inftar pafloris optimi animam pro ovibus ponere
quam gregem fibi creditum in errore priilino diucius fineret permanere.
Cum igitur caufa que martirem facit pocius quam pena praeceflerit) fatis
eyidens et julla, necnon et pena paffionis fubfecuta fuerit immaniffima,
injuriam pontifici irrogare probatur, qui minus illi honoris aut meriti,
quam alicui alii fan6iorum martirum aflcribendum et exhibendum arbi-
tratur; maxime cum multa folus fandlorum martirum fuftinuifle fupplicia
cognofcatur. Poll minas enim feviffimas et crebra verborum convicia,
foi. S8. b. poll livorem verberum et cruenta vulnera, tam fulles Jacobi, quam lapides
perpeflus Stephani,^ per flammas et incendium fan6li Laurentii^ totus
oblatils ell in holocaullum Domini. PalTus ell itaque apud manerium
epifcopalem que Haukirc lingua Anglicana nominatur, tercio idus Sep-
tembris [Sep. 11], die dominica; cujus corpus, licet torridum ex incendio
et lividum ex lapicidio, integrum tamen fub acervo lapidum poll extinc-
tum incendium reperitur, et in ecclefia baptifmali coram fan6lo altari
honorifice, ficut decuit, fepulture conmiendatur. Patrem igitur quem
filii peffimi et degeneres in matris gremio crudeliffime peremerunt, filia
fidelis in finum proprium recepit protegendum, iterum in refurreccione
generali cum gloria felicius producendum!
Obiit dompnus Gaufridus abbas de Dundrainan, in reditu fuo de capi-
tulo generali apud Albam ripam.
P. de Walloniis per confenfum domini regis accepit in uxorem
' Fardun, ii. 46; Wintaum, i. 366. " The word ** tandem'* has been here expuncted.
Digitized by
Google
140 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1222.
quondam uxorem Walteri de Lindefeia, contra ipfius voluntatem, eo
quod effent in tercio vel quarto gradu confanguinitatis vel affinitatis pro-
pinqui; unde et ipfe P. Romam adiit, et a domino papa difpenfacionem
in contra6lo conjugio permanendi, prout ipfe retulit, impetravit.
Obiit pie memorie Robertus archidiaconus Glafcuienfis, in reverfione
fua de Roma, apud Lundonias, cujus corpus ibidem in cimiterio beati
Pauli apoftoli honorifice eft tumulatum. Cui fucceflit in archidiaconatum
Thomas perfona de Lillifcliue, qui eodem anno obiit; et ipfi fucceflit
Thomas clericus, poftmodum cancellarius domini regis Scotie.
Anno M.cc.xxiij., ij, idus Julii [Jul. 14] obiit Phylippus^ rex Francie,
plenus dierum in fene6tute bona et fide catholica, anno regni fui xl^.iij^.
fed etatis nefcio. In teftamento autem fuo quinquaginta milia librarum
Parifiacenfium templo lerofolimitano, et alia quinquaginta milia hofpitali
lerofolimitano, et alia quinquaginta milia Johanni de Brene tunc tem-
poris regi lerofolimitano, regali munificencia delegavit. Cui fucceflit in
regno Lodowicus filius ejus, jam tunc miles ftrenuus et virilis.'
Obiit dompnus Willelmus abbas Rieuallis," kalendas Februarii [Feb.
1]; cui fucceffit dompnus Rogerus abbas de Wardonia; loco cujus fub-
rogatus eft apud Wardoniam dompnus Willelmus prior ejufdem domus.
Dompnus Robertus Maturfal, fubprior de Dundrainan, creatus eft
abbas ejufdem domus in vigilia epiphanie [Jan. 5].
Circa idem tempus dompnus Herbertus, monachus de Cupro, fa£his
eft abbas de Der.
Dompnus Adam abbas de Holmcultram fuo ceflit officio; cui fucceflit
dompnus Radulfus*" abbas de Jugo Dei in Ybemia; loco cujus fubfti-
tutus eft in Ybernia dompnus Johannes cellerarius de Glenlus. ^^ ^^
Dominus Johannes de Brene,^ rex lerofolymitanus, venit in Angliam
apud Lundonias, cum rege Anglie et magnatibus fuper arduis negotiis
locuturus.
' Philip Augustus died, at Mantes, on the Utb of July 1223, in the forty-third year of his reign.
Velfy, iii. 621 ; Amquetil, ii. 208. See also Fordwh ii. 48; in the margin '* obiit Phylippus rex.**
*• He was in the fifty-eighth year of his age. AnqueUl, ii. 20S. * Louis VIII., sumamed
the Lion, from his courage. " In the margin, ** abbas Rieual' zij." "' In the margin,
" huic Radulfo ignoratur quis successerit." * Kn^hion, col. 2480; M. Paris, p. 220.
Digitized by
Google
A.D. 1223. CHRONICA DE MAILROS- 141
IfabeU filia bone memorie Willelmi regis, et foror Alexandri regis
Scotie, rediit de cuftodia regis Anglie adhuc innupta.
Anno M.ccxxiiij.
Anno M.cc.xxv.
foi. 39. b. Anno Domini M.ccxxyj. obiit L,^ rex Francie, et R. de Marifco" epif-
copus Dunelmenfis.
Anno Domini M.cc.xxvij. obiit venerabilis papa Honorius,*^ pater et de-
fenfor ordinis Cillercienfis, cujus anima vivat in gloria; cui fucceffit papa
Gregorius, antea epifcopus Oftienfis.
foi. 40. Alexander rex Scotorum Johannem Scotum comitem de Huntedune,^
cognatum fuum, filium Dauid comitis, et plures alios nobiles viros armis
militaribus induit in die pentecofles [Maij 30] in caftello de Rokefburc.
Obiit Thomas cancellarius regis, et archidiaconus Glafcuenfis; poft
quem fufcepit archidiaconatum magiiler Hugo de Pottun, et magifter
Mathseus Scotus fa6lus eft regis cancellarius.P
Obiit Willelmus filius Johannis, dominus de Hunum, cui fucceffit
Johannes de Laundeles nepos ejus.
Anno Domini M.cc.xxviij. tranflatio Ricardi^ epifcopi Salifbirienfis ad
Dunelmiam.
Obiit Stephanus archiepifcopus Cantuarie.'
foi. 40. b. Anno Domini M.cc.xxix. fa6ia eft abbatia fan6ii Edwardi de Balmori-
nac' a rege Alexandro et matre ejus; et miflus eft illuc conventus de
Melros, cum domino Alano"* abbate fuo, in die fan6te Lucie virginis
[Dec. 13].
1 Louis VIII. died at MontpensiOT, 8th November. Fefify, iv. 58. " Richard de Ma-
riflco, bishop of Durham, died Ist of May 1226. See, conceming him and his successor, Fordun,
ii. 56 ; Jfef. Paris, p. 229. "" Honorius III. died on the 18th of March 1227, and was succeeded
by Gregory IX. L*Art, iii. 861, 8yo. *" See Dugd, Baron, i. 45, 610. ' Fordun, ii.
57. He was bishop elect of Dunkeld, id,, pp. 57, 58; Rainess North Durham, app. 66.
*> Richard Poore was translated from Salisbury, 22d July 1228. ' Stephen Langton died
9th July 1228. ' The foundation charter of the CSstercian abbey of Balmerinach, in Fife, is
l>rinted in Ihigdale*i,Ma(iuuiicon, ii. 1056, edit. 1661 ; and in that document, it is stated to have
been founded for the benefit of the soul of queen Ermengard, who, in the text of our chronicle, is
related to have assisted at the foundation, and to have survived until 1238; another copy of the
charter, varying in many points from that used by Dugdale, is printed in the " lUustraHont of
Scottish Htdory*" (a Maitland Club volume, unpublished, 1834), p. 22. " In the margin,
** primus abbas de sancto Edwardo."
Digitized by
Google
142 CHRONICA DE MAILROS- A.D. 1229.
Confecratio Ricardi* Cantuarienfis archiepifcopi, et Rogeri Londoni-
eniis, et Hugonis Elyenfis, et Robert! Saliibirienfis epifcoporum.
Anno Domini m.cc.xxx. domnus Symon de Rife ele^us eft abbas de
Rujjforde, in die converfionis fanfti Pauli [Jan. 25], in capitulo de
Melros.
Obiit comes Malcolmus de Fif," fepultus eft in ecclefia fan^ti Seruani
de Kilenros, quam ipfe fundaverat; cni fucceflit Malcolmus nepos ejus,
filius fratris ejus, qui poftea duxit uxorem filiam Leulini.
Hie primo ingrediuntur fratres Jacobini, et monachi de Valle olerum
Scotiam.''
Confecratus eft magifter Ricardus de Graunt in archiepifcopum Can-
tuarie, et magifter Rogerus Niger in epifcopum Lundonie, et in epifco-
pum Elinenfem Rogerus abbas de fan6lo Edmundo.""
Anno Domini M.cc.xxxj. obiit Thomas frater Alani de Galwe})ia, foi. 4i.
comes de AthJ>ediI, et fepultus eft apud abbatiam de Cupro.
Hie primo ingrediuntur fratres Minores Scotiam.
Obiit Ricardus* archiepifcopus Cantuarienfis.
Johannes comes de Katenes occifus eft in domo fua et combuftus; et
merito talem vindiftam recepit a Deo, qualem penam fuftinuit venerabilis
Adam epifcopus fub eo.
Anno Domini M.cc.xxxij, obiit dompnus Walterus Glafcuenfis epifco-
pus, anno epifcopatus fui xxiiij. poft quern eledlus eft Willelmus* cancel-
larius regis.
Obiit dompnus Willelmus de Ramefei, abbas de fandlo Servano," poft
quem ele^tus eft dompnus Hugo magifter converforum de Melros, in die
aiTumcionis fandle Marie [Aug. 25].
* Richard Weathereshead was consecrated on the 10th of June 1229. Roger Niger, bishop of
London ; Hugh Norwold, bishop of Ely; and Robert de Bingham, bishop of Salisbury, were con-
secrated upon the same day. " Malcolm, seventh earl of Fife. In Ihuglaii Peerage, it is
stated that he died in 1228, ddng as authority, Fordun, ii. 58, who aflirms that the earl died
in 1229. ^ See Fordun, ii. 58. ' This entry, which is nearly a repetition of one
printed at the end of the former year, is less correct than its predecessor; the name of the bishop
of Ely was Hugh, not Roger. ' Richard Weathereshead ; the exact date of his death is un-
certain. See, however, M, Paris, p. 254. • William de Bondington. See Fordun, pp. 59, 68,
69, 92; JRaine't Appen. No. 68, 69, 70. •"In the margin of the manuscript, " abbas de
sancto Servano ij."
Digitized by
Google
A.D. 1232. CHRONICA DE MAILROS. 143
Obiit Ranulfus* comes Ceftrie, cui fuccefBt Johannes Scotus,^ nepos
ejus, comes Huntedunie, qui ante annos paucos duxit uxorem filiam
Leulini.
foi. 41. b. Venerabilis Patricius*^ comes de Dumbar convocavit filios et filias, cog-
natos et vicinos, ut fecum fella dominice nativitatis cum gaudio celebra-
rent. Pera6tis autem quatuor diebus, correptus infirmitate gravi, convo-
cat A. abbatem de Melros, amicum fuum et cognatum, et extremam
undlionem accepit ab eo et habitum religionis; et ultimum vale dicens
omnibus, diem claufit extremum, die fcilicet fan6li Silveftri [Dec. 31],
anno comitatus fui quinquagefimo, et fepultus eft in ecclefia fandte
Marie de Hecclis; cui fuccelGSt Patricius** filius ejus, miles ftrenuus et
nepos regis. Confecracio® Edmundi Cantuarieniis archiepifcopi.
Anno Domini M.cc.xxxiij. obiit bone memorie Ermergerdis regina
Willelmi regis Scocie, mater Alexandri regis, iij^. idus Februarii [Feb.
11], anno defponfacionis ejus xlvij®., et fepulta eft in abbatia fan^ti Ed-
wardi de Balmorinac, quam ipfa fundaverat.
Dedicata eft ecclefia fan6le Marie de Neubotel ab epifcopo Andrea de
Murefe, tertio idus Martii [Mar. 13].
Item, dedicata eft ecclefia de Abberbrohoc viij. idusMaij [Maij 8].
Item, dedicata eft ecclefia fandle Marie de Cupre idus Maij [Maij 15].
Dompnus Gilbertus abbas de Glenlus officio fuo ceflit in capitulo de
Melros, et ibi profeflionem fuam fecit.
Alanus de Galweia dedit filiam fuam uxorem Johanni de Bailiol,^ et
fororem fuam Waltero Bifeth.
Clemens canonicus de ordine Predicatorum eleftus eft ad epifcopatum
de Dunblain, et confecratus eft ab epifcopo Willelmo fandti Andrei, in
die tranflationis fan6ti Cuthberti [Sep. 4], apud Wedale.
(38) * and ^ See DugdaU^t Baronage, i. 44, 45. "" Patrick, fifth earl of Dunbar. Douglaii
Banmage, ii. 168; Wyntoum, i. 370. ** Patrick, sixth earl of Dunbar, was the son of Ada, a
natural daughter of king William. See aboTe, under the year 1184. * Edmimd was conse-
crated on the 2d of April 1234. "* Such is also the date assigned by Wj/nUnvn, i. 370, and
Fordun, ii. 59; but it is worthy of remark, that in the British Museum is the foundation-charter
of Balmurinach, dated Sd February, 17th Alex. II., which corresponds to 1230-1, in which she is
spoken of as then dead. See above, p. 141, note ', from The Illustrationt of ScotHih Hutory,
No. xiv. ' Dugdale*t Baronage^ i. 524.
Digitized by
Google
144 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1233.
Item, confecratus eft Willelmus epifcopus Glafcuienfis ^ ab epifcopo
Andrea de Murrevia, dominica poft nativitatem beate Marie [Sept. 11]
in ecclefia de Glafgu'.
Willelmus abbas de Holmcultran fuo ceffit officio, cui fucceffit Gilber-
tus magifter converforum ejufdem domus.^
Obiit Willelmus Cumin comes de Buphan, abbatie de Der fimdator.
Anno M.cc.xxxiiij. obiit Alanus^ filius Rolandi, dominus Galwethie et foi. 42.
conftabularius Scocie, et fepultus eft apud Dundraynan; et reliquid iij.
filias heredes, et filium unum baftardum,«^ qui dum adviveret pater ejus
duxit uxorem filiam regis de Man. Filie autem ejus nupferunt his viris;
prima fcilicet Rogero de Quincy^ comiti Wintonie; fecunda Johanni de
Baylol;* tercio filio comitis de Albemarla,^ inter quas divifa eft terra
predi^ti Alani. Sed indigene illius terre, malentes habere unum domi-
num quam plures, ad dominum' regem acceflerunt, poftulantes quatenus
heredibus heredatis fuper fe dominium acciperet, quod pius rex minime
curavit. Quapropter Galuuethienfes fupra modum intumefcentes, fefe ad
refiftendum preparaverunt, necnon et quafdam terras domini regis vici-
niores ferro flammaque vaftaverunt; quod eis in profperum non ceffit, ficut
in fubfequentibus apparebit.
Item, obiit dbminus Walranus abbas de Der, in cujus loco ele^tus eft
venerabilis Hugo prior de Melros.
Anno Domini m°.cc°.xxx®.v*'. obiit dompnus W.* epifcopus Candide
Cafe; dominica prima quadragefime [Feb. 25], eledtus eft domnus Gill-
bertus magifter novitiorum de Melros, et quondam abbas de Glenlus, in
epifcopum, tam a clero quam ab univerfo populo Galwethie, excepto priore
et conventu de Witeme. Dominica autem qua cantatur " OcuU mei,**
[Mar. 18] fupradidlus prior cum fuo conventu elegit Odonem quondam
" In the margiii» in red letters, ** WUlelmus episcopus Glasguensis." "' This does not
agree with the chronology of ElUs*t DugdaU, v. 593, which rests upon the authority of WUUs.
' Douglai* Peerage, i. 615. See also concerning this event, and the insurrection in Gallowmy,
M. PariSf p. 294. " Fordun, ii. 60, calls him Thomas, and so does M, Pans, p. 294.
^ Dugdale's Baronage, i. 688. * See note '. * Dugdale, i. 64. ** See Wtpdown^
i. 870, 371. * Keith, 272, calls him Walter; hut Fordun, ii. 61, says his name was William.
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
^/. 4Z.
iW.4y,
rlcu<r^
/fc?.^.
FoL4e.
FoC.4^.
'^i«*?«*aj,4a^>uii^«4^«j^via«
^Mel«dU«/.i^l^,
Digitized by
Google
A.D. 1235. CHRONICA DE MAILROS. 145
abbatem de Deretonfal,f et protinus cum eo ad archiepifcopum Ebora-
cenfem, Walterum fcilicet de Gray, profe6tus eft, poftulans ab eo munus
confecracionis, fed minime percepit. Audierat enim de prima ele6Uone;
unde caufis ex utraque parte excuffis, Odonem reprobavit et fupradi6tum
G. monachum Melrofenfem in epifcopum, dominica prima ante nativita-
tem beate Marie [Sep. 2], in ecclefia majori Eboraci confecravit. Item,
domnus Hugo ele6tus de Der poft explecionem unius anni qua fupra-
foL 42. b. di6le ecclefie praefuit, tam pro infirmitate corporis quam pro afperitate
aeris ibidem exiftentis, ad Melrofenfe rediit cenobium, ibique fuo ceffit
officio; nee multo poft^ in prioratu reftitutus, fideliter migravit ad Domi-
num. Fa6lus eft autem abbas de Der Robertus ejufdem domus mona-
chus. Confecracio Roberti Groftet in Liricolniam. H. rex Anglie de-
fponfavit Alienor.
Eodem anno dominica prima ante feftum beate Marie Magdalene [Jul.
15],* dominus rex colle6to exercitu fuo Galweiam intravit et ufque ad
locum fatis vifu pulcrum devenit, in quo, inclinato jam die, figere tentoria
propofuit; fed Galweienfes, fitum loci melius agnofcentes, qui per totum
diem in montibus latitaverant, nunc e contrario prelium regi inferebant.
Supradi6tus fiquidem locus non minimam eis fiduciam praeftiterat, erat
enim repletus paludibus, defuper herba et floribus undique coopertus, in
quibus fupradi6ti regis exercitus pro majori parte erat dimerfus. In
principio autem certaminis fupervenit comes Rofenfis, nomine Mackin-
fagart,^ et hoftes a tergo invddebat, quod poftquam ab hoftibus comper-
tum eft, terga vertentes montes filvafque petierunt, quos fupradidlus co-
mes, necnon et alii multi infequebantur, ftragem non minimam facientes
et ufque ad crepufculum lafcerantes. Poftera autem die [Jul. 16] rex,
folita utens pietate, pacem ad fe omnibus venientibus tribuit, Galweienfes
t The modern name of this place is raiher uncertain. Macpherum^ in his manuscript notes to
the present chronicle, conjectures that it maj be Der-congall, t. e, the oak of Congall, equivalent to
Holywood, in Galloway. This conjecture is rendered almost certain, bj observing that Holywood
is sometimes called Dercongall, in Papal bulls. See SpotHnuood, p. 399; and in the appendix to
HandUofCs Lanark , p. 185, amongst the witnesses to a charter, dated in 1225, we have Odo, abbot
of " Dercungall,'* most likely the individual mentioned in the text. * According to the valued
authority of ilf. Parity p. 294, Alexander encountered and defeated the insurgents in April 1236;
but our chronide is probably correct in its dates. ^ Probably Ferquhard, second earl of Ross;
see also Fordun, ii. 61. Upon this word Macphertim remarks, ** videtur esse filius sacerdotis."
T
Digitized by
Google
146 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1236.
igitur qui remanferant, fiinibus in coUo miffis, ad regis pacem convaie-
runt. Supradi6tus tamen T. baftardus, cum fuo fautore Gilrodh, verfus
Hybemiam iter arripuit. Rex igitur potitus vi^ria, ob ardua regni ne-
gotia alias regni adivit partes, ibi ad fedandam patriam comitem de Ma-
netheth" dimittens. Poft difceflum vero regis quidam Scoti, non ma-
giilri militie fed miniftri malicie, abbatias ejufdem terre tarn nefaria et
celerata dementia expoliaverunt, ut etiam monachum in infirmitorio de
Glenlus in extremis pofitum et cilicio fuperpofitum, pannis quibus indu-
tus erat denudarent, et fecum afportarent. Apud etiam Tungland prio-
rem cum facrifla in ecclefia interfecerunt; quorum peccata Omnipotens
inulta tranfire non permifit, non multum enim poll homicida ille depre-
henfus apud Rokeiburch ab fequis eft difcerptus. Scoti vero audientes
fupradi6tum G. de Hybemia cum clafle adveniffe et fecmn Hybemienfes
ciun filio cujufdam reguli adduxifle, dum immoderate fugerent, ad quan-
dam aquam devenerunt, in qua multi ex illo nefando exercitu perierunt.
Poftquam autem fupradidlus G. de Hybemia eft reverfus, mox ut terram
tetigit omnes naves pariter confregit, hujufinodi utens calliditate, ne quos
fecum conduxerat, ullomodo valerent repatriare. Poftquam ergo h«c
nunciata funt G.° epifcopo Galuuydiae, et A. abbati de Melros, necnon
et P. comiti de Dunbar, amicitiam quam erga patrem viventem habuerunt,
filio quamvis degeneranti impendere non omiferunt. Epifcopus autem
et abbas fimpliciter, comes vero cum fuo exercitu ufque ad terminos
Galuidie devenerunt, mandantes fepe di&o G. ut aut regi colla fubmit^
teret, aut cum exercitu comitis prelium committeret. Cemens igitur fe-
pedi6tus G. fe inferiorem viribus efle eorum confilio adquievit; quem rex
ad cuftodiendum per aliquod tempus praedi6to comiti tradidit. Bastar-
dus ergo coniilio deftitutus et auxilio, regis pacem coad;us eft petere ;
quem rex parvo tempore in caftello PueUanun detinuit, ac poftea abire
permifit. Poft hsec Hybemienfes, furtive de patria difcedentes, juxta
civitatem Glafguenfem iter arripuerunt; quod cives comperientes unani-
miter exierunt, et quotquot reppererunt, amputatis capitibus, animas ex- foi. «.
*" Walter Curoyn, second sod of VTilliain, earl of Buchan, in right of his wife, the daughter of
Maurice, earl of Menteth, became earl of Menteth. Douglas, ii. 223. "" Gilbert, bishop of
Galloway.
Digitized by
Google
A.D. 1235. CHRONICA DE MAILROS. 147
halare fecerunt. Duos vero natu majores retinuerunt, quos apud Edin-
burch ab equis dilaniari fecerunt. Sedata tandem Galueya, heredes ter-
ras acceperunt, quas inter fe equa lance diviferunt.
Item, defponfata eft domina Mariori, foror domini Alexandri regis
Scottormn, apud Beruuich, in die fan6ti Petri ad vincula [Aug. 1], cujus
defponfationi interfiiit ipfe rex et magnates ejus regni, ficut ex altera
parte dominus G. Anglie marefchallus et comes de Penbruch,^ qui earn
duxit in uxorem, cum multis nobilibus viris Anglie.
Hoc anno contulit dominus Alexander, rex Scocie, domui de Melros
foreftam de Ettrich ; et abbaciam de Melros cum iiij**'. grangiis circum-
jacentibus a forefta fua liberam efle conftituit.P
Anno Domini M.cc.xxxvj. dompnus Conftantinus abbas de Neubotle
fuo ceflBt officio, cui fucceffit dompnus Rogerus, cellerarius de Melros.
Eodem anno obiit venerabilis Gillebertus epifcopus de Dunkeldin, et in
infula fan£ti Columbani eft fepultus; in loco autem ejus ele6tus eft domp-
nus Gaufridus, clericus regis.
Item, Jordanus abbas de Dundraynan et Robertus di6tus abbas de
Glenlus deponuntur; et ad regimen de Dundraynan dompnus Leonius
monachus de Melros pridie afcenfionis [Maij 7] eligitur, nee multum poft
dompnus Michael, prior de Melros, de Glenlus abbas conftituitur.
Item, dompnus Alanus primus abbas fan6ti Eduuardi de Balmurinach
obiit in vigilia apoftolorum Petri et Pauli [Jun. 28], cui fucceffit domp-
nus Radulphus ejufdem domus cellerarius. pp
Rex etiam Anglie et rex Scotie convenerunt apud Novimi caftrmn, ubi
mutuum habuerunt colloquium.^
Obiit Willelmus epifcopus Wigomie.'
Item, dompnus Herbertus abbas Calcovenfis in die nativitatis beate
Marie [Sep. 2] baculum cum mitra fuper majus altare pofuit, et taliter
^ Dugdale cites the MS. chronicle of Dunstable as his authority for stating that this Gilbert,
earl Biarshal, received with his wife the sum of more than ten thousand marks, besides a noble
dowry in Scotland. Baronage^ i. 606; M, Paris, p. 296, calls her « puella elcigantissima."
' An extract from the donation charter is printed in the MonatHc Annali, p. 273. '' In the
margin, '* ij. abbas sancti Edwardi." '^ See Fcedera^ i. 121, and especially M. Paris, p. 295,
296. ' William de Blois, bishop of Worcester, died 14th August, 1236.
Digitized by
Google
148 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1236.
paftorali cure valedixit, cui fucceffit dompnus Hugo de ' ejufdem
loci monachus.
Anno Domini M.cc.xxxvij. pie recordationis dominus Ricardus Dunel-
menfis epifcopus,^ et fundator nove ecclefie Salefbyrienfis egregius, viam
univerfe camis eft ingreflus, in craftino fan6torum Tyburcii et Valerii
[Apr. 15], feria fcilicet iij. ante pafcha, hora prima; cujus corpus fepeli-
tur in ecclefia fan^Urum monialium de Tarent, quam ipfe fundavit. Ad
facrum cujus tumulum frequenter membra languentium modo fanitati,
quolibet morbo frierint gravati, reftituuntur.
Eodem anno predidli reges, cum fuis reginis et nobilibus viris utrorum-
que regnorum, convenerunt in die fan6ti Mauricii [Sep. 22] apud Ebo-
racum,** ubi per xv. dies tra6laverunt de negociis regnorum, prefente Otho-
ne legato domini pape; et tandem diflbluto concilio rex quidem Scode
repatriavit, fed regina Scotie cum regina Anglie caufa orationis Cantua- foi 43. b.
riam adiit, et circa Lundonias ultimum diem claufit, ut in fubfequentibus
apparebit.'^
Obiit dompnus Gillebertus abbas de Holmcoltran apud Cantuariam,
dum rediret de capitulo generali, cui fucceffit dompnus Johannes abbas
de lugo Dei, et de lugo Dei paftoralem curam fufcepit Nicholaus ejuf-
dem domus prior.
Anno Domini M°.cc**.xxx**.viij°. obiit magifter Hugo de Potter* archi-
diaconus Glafguienfis, poft cujus obitum divifus eft archidiaconatus; ma-
gifter enim Mathaeus de Habirden didlus eft archidiaconus de Glafgv, et
magifter Petrus de Alingtun^ vocatus eft archidiaconus de Theuidal.
Obiit Willelmus abbas de Dunfermlin, cui fucceffit Gaufridus prior
ejufdem domus.
Domina Johanna yy regina Scocie circa Lundonias gravi infirmitate
detenta, perceptis ecclefiafticis facramentis, abfque liberis iiij***. nona3
Marcii [Mar. 4] inter manus fratrum, H. fcilicet regis Anglie et R.' ducis
' The name is erased from the MS., but it was ** Maunsel." ^ Richard Poore died 15th
April, 1237. Easterly fell upon the 19th of the same month. See M, Paris, p. 300. ** See
the treaty between them, in the Fcedera, i. 233 ; also M, Paris, p. 305. "^ See Fardim, ii. 65,
'^'^ Dugdale Monatt. v. 593. "" Fardun, ii. 65, has « Potton," and the MS. of the same
chronicle. Hark 712, fol. 165, reads « Pochton ;** the name in the manuscript of the present chro-
nicle stands thus, ** Pott'." ^ Halingtona. Fardun, ii. 65. ^ Concerning her death,
see also M. Paris, p. 316. ' Richard Plantagenet, younger son of king John, was created
earl of Cornwall, 30th May, 1226.
Digitized by
Google
A.D. 1238. CHRONICA DE MAILROS. 149
Comubie, diem claufit extremum, cujus corpus prsedi^ti fratres cum
magno merore et honore fepelierunt in ecclefia fan6larum monialium
de Tharent."
Obiit Willelmus Maleuicinusy^ epifcopus fan6ti Andree, et ad epifco-
patum ele6lus eft Dauid de Bemam.f
Obiit abbas de Claraualle, et Johannes abbas Ciflercii pafloralem cu-
ram reliquit, fa6ta in ordine non parva diflenfione:
Obiit Petrus epifcopus Wintonie.
Hoc anno oritur bellum lamentabile inter 'dorainum Gregorium papam
et Fredericum* imperatorem, di6tum puerum de Apulia; inter quos fan6ta
ecclefia procellas inauditas fertur noflris temporibus pertulifle.
Hie primo auditur in terra noft^ra, quod nefandus exercitus Tartareo-
rum multas terras vaftavit, quod utrum verum fit, in fubfequentibus ap-
parebit.
Anno Domini M.cc.xxxix. obiit Gillebertus epifcopus de Haberden, cui
fucceffit dompnus Radulphus de Lamley, abbas de Haberbrothoc.^
Dompnus Rogerus abbas Rieuallis^ fuo ceffit officio, et dompnus Leo-
nius abbas de Dundraynan, et monachus de Melros, fucceffit.;];
Nobiliffimus rex Scotie Alexander duxit uxorem dominam Mariam,^
filiam nobilis viri Ingeranni de Cevchi, idus Maij [Maij 15] n die fan6te
pentecofi;es apud Rokeft}urc ^
Et dompnus Herbertus officium, quod indifcrete reliquerat, per prsecep-
tum Othonis legati domini papae coa6tus eft fufcipere.
Natus eft Eduuardus primogenitus regis Anglie pridie kalendas Junij****
[Maij 31].
Ele6tus eft dompnus Ricardus, prior de Melros, ad regimen domus de
Dundraynan.
** She had been a patroness tp this establishment, M, Paris, p. 316 ; see also under the year
1237. ^ Wynioum, i. 372. f Between William Malvidne and David de Bemham,
Wyntown, i, 372, notices the postulation of Geoffrey, bishop of Dunkeld, who was set aside by the
Pope. (39) * Much concerning the disputes of the emperor Frederick II. with the papal see
occurs in the subsequent pages of the chronicle. ** In the margin, ** abbas Rieuallensis xij."
^ This sentence appears to be unfinished in the original. t " Ricardus prior de Melros,'*
inserted in the margin. ^ Mary, daughter of Ingelram or Engueran de Coud, sumamed the
Great, by Mary, daughter of John, lord de Montmirel ; after the death of Alexander she married
John de Brienne, grand-butler of France. L*Ari, xii. 251, Svo. ; also M, Paris, p. 328. ^ A
considerable erasure in the original manuscript. ^^ M, Paris says upon the night of the
16th June; p. 330.
Digitized by
Google
150 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1239.
Intravit Otthp,® diaconus cardinalis ad titulum fan^ti Nicholay in car-
cere TuUiano, et apoflolice fedis legatus, Scotiam^ circa feflum fan^ foi. 44.
Mathsei apofloli et ewangeliile [Sep. 21]; et in vigilia fan6ti Dionifii
[Oct. 8] apud Melros coram eo fupradi6tus H.^ iterum in abbatem de
Calcou eligitur. Nam praedeceflbr ejus, vir vita et moribus laudabilis,
Herbertus,^ plenus diermn gratis curam reliquit paftoralem. Celebravit
idem Hotho concilium fuum apud Edinburc, in craftino fan6ti Luce
ewangelifti [Oct. 19]> et poft follempnitatem omnium fandtorum [Nov.
1] a Scotia difceffit.
Item, dompnus Henricus abbas de Gedewr^e, vir grandevus, ob imbecil-
litatem corporis paflorali cure valedixit, cui fucceflit dompnus Philippus
ejufdem domus canonicus.
Eodem anno levata funt ofla venerabilis Ade epifcopi Cathenefye a
loco ubi poll martyrium fepulta erant, et ad fedem epifcopalem delata
ibique honorifice fepulta; in quorum levatione, ut fertur, fa^ funt mira-
cula non pauca.
Anno Domini m.ccxI. obiit venerabilis Leonius abbas Riewalis,*^ vj.
idus Januarii [Jan. 8], cui poll pafcha [Apr. 15] fucceiBt dompnus Adam
de Tilletai, abbas ....
Eodem anno, in die fandli Vincentii [Jan. 22], confecratur dominus
Dauid de Bemam^ in fede fua a domino Willelmo epifcopo de Glafcu.
Dompnus Walterus abbas de Driburc ceffit officio fuo, et dompnus
Johannes ejufdem domus canonicus ei fucceffit.
Obiit L.' rex Wallie, cui fucceffit Dauid ffiius ejus.
Obiit Johannes de Normanuiir.
Item, dompnus Alexander abbas de Cupro paftoralem curam reliquit,
et dompnus GiUebertus ejufdem domus monachus ei fucceffit.
Item, obiit Jocelinus^ epifcopus Batonienfis.
* Odo le Blanc d'Alerain. See Fordun, ii. 66. ' Namdj, Herbert Biaunael, who had re-
signed his chai^ in 1236 ; in the manuscript is the maiginal note ** abbas de Kalcou x." " In
the margin, *' abbas Rieuallensis xiiij." ' Hugo? see above, under the year 1236. ^ This
sentence, fi» the first time printed entire, corrects the error into which JKeith had fidlen regarding
this bishop; and, taken in conjunction with what is afterwards stated in the year 1253, Is a proof
of the accuracy o£ Fardtm^ whom Keith dtes, p. 17. See also ForduHf ii. 68. ^ Lewlin, or
Lewellin. See Rot. Pat. 25 Hen. IIL ; and also M. Parti, p. 355. ^ JoBceline^ bishop of
Bath, is generally supposed to have survived till 19th November, 1242.
Digitized by
Google
A.D. 1240. CHRONICA DE MAILROS. 151
Item, obiit . . . .* epifcopus Norwicenfis, cui fucceffit dominus Willel-
mus de Raleya.
Item, obiit magifter Robertus de.Bigham,"^ epifcopus Salifbirienfis.
Item, obiit magifter Edmmidus'' archiepifcopus Cantuarienfis, fucceffit
Bonefacius.
Item, obiit Alexander^ epifcopus Ceftrenfis, cui fucceffit dominus Hugo
de Patilhil.
Item, dominus papa Gregorius ex omni regno Chriftiane fidei quibuf-
dam epifcopis mandavit ut perfonaliter Romam venirent, et fuam prsefen-
ciam fibi in proximo pafcha [Mar. 31, 1241] exhiberunt. Vocati funt
autem de Scocia nominatim dominus Glafguenfis,^ et dominus Dauid de
San6to Andrea, qui in adventu Domini [Dec. 2] iter arripientes egreffi
funt de terra fua, relinquentes multos in egreflu fuo dolentes.
Obiit dompnus Galfndus abbas de Dimfermelin, et dompnus Robertus f
ejufdem domus monachus ei fucceffit.
Eodem anno levata funt ofla abbatum de Melros que jacebant in in-
troitu capituli, et in orientali parte ejufdem capituli decencius funt tumu-
lata; praeter ofla venerabilis patris noftri Walleui, cujus fepulcrum aper-
tum fuit et corpus ejus incineratum inventmn, ex quo qui affuerunt ex
minutis offibus fecum afportaverunt, et reliqua in pace dimiferunt.
Aderat ibi prsefens miles bone oppinionis, di6tus Gilellmus filius comitis,"!
nepos domini regis; hie dentem precibus obtinuit, per quem, ut ipfe
poftea retulit, infirmi multa fecuti' funt beneficia.
foi. 44. b. Anno Domini M.cc.xlj • crebra miracula fa6ta narrantur ad fepulchrum
beati Edmundi' Cantuarie archiepifcopi.
Obiit Walterus filius Alani^ junioris.
> A Uank is left for the name, but Ralph, the predecessor of WiDiam de Raleigh, died in 1287.
See M. Parti, p. 348. "* Robert de Bingham died 2d November, 1246. "" Edmund died
16th November, 1242, and was succeeded by Boniface of Savoy. M, Paris, p. 868. ° By
these bishops of Chester we are to understand Alexander de Stavenby, who died 26th December,
1238, and Hugh de Pateshull, who died 7th December, 1241, and were bishops of Litchfield and
Coventry. M. Paris, p. 353, 860. ' William de Bondington, bishop of Glasgow. f Ro-
bertus de Keldeleth. Fordun, ii. 68. "^ It is probable that this was WiUiam, second son of
Patrick, fifth earl of Dunbar ; his mother was Ada, one of the natural daughters of William. See
under the year 1184. ' Assecuti? ' Edmund de Abingdon, archbishop of Canterbury,
was canonized by Pope Innocent the Second. Knygbton, col. 2435 ; the miracles are mentioned by
M. Paris, p. 375. ^ Douglas states that Walter, son of Alan, died m 1246 ; but the authority
of the text seems to have been overlooked. Peerage, i. 44 ; see also Fordun, ii. 68.
Digitized by
Google
n
162 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1241.
Ecclefia Dunelmenfis, diu paftore viduata, tandem fufcepit magiflrum
Nicholaum de Fameham'' in epifcopum, virum grandevum et regis me-
dicum, qui de medico corporum fadlus eft medicus animarum.
Obiit Gilelmus comes de Albamarle.'^
Item, obiit Gillebertus marefcallus Anglie,* non reli6lo femine.
Item, dompnus Willelmus epifcopus Glafguenfis et dompnus Dauid
epifcopus fan6ti Andree repatriavenmt cum epifcopis Francie et Anglie,
fafta prius appellatione contra legatos qui eorum du6tores fiiere; aflere-
bant enim fe fine mortis periculo ad apoilolicam fedem pervenire non
pofle. lUis ergo repatriantibus legati eorum cum multis aliis viris mag-
nifque religiofis iter per mare arripuerunt. Et quia longum eft cun^
narrare, dignum duxi hie inferere litteras^ quas dompnus Ciftercienfis
abbati de Sauiniaco mifit de imperiali carcere.
" Vbneeabili patri Sauiniaci, de Ciftercio, de Claraualle, et de Pietate
Dei, abbates, falutem. Noveritis quod nos de evadendo falubriter cogi-
tantes, miferabiliter incidere cepimus inter manus galeatarum imperatoris,
qui nos rebus omnibus abfque mifericordia fpoliantes, nudos et difcalci-
atos poft multas tribulationes marinas, quas per feptimane circulum fufti-
nuimus, ad civitatem Pifanorum, cum viginti dena galea quas a Jamnenfi-
bus* extorferunt, cum tripudio reduxerunt. Modo eciam nutu imperatorie
majeftatis, permanentibus fociis noftris aput Pifam monachis et converfis
in carcere, qui omnes per Dei gratiam falvi fadii funt praster notarium
domini, Ciftertii qui nobis videntibus et fuccurrere non valentibus, fub-
merfus eft in man, nos in caftro fan6te Minacis, quod dicitur Camera
Imperatoris, carceris incommodo mancipamur. Nobifcum vero in eadem
dampnatione funt dominus Prseneftenfis et dompnus Gregorius legati,
qui funt in >inculis. Burdegalenfis-et Mithanenfis archiepifcopi, Carto-
mogenfis, Agathenenfis, Nouiomenfis, Tridiomenfis, Hyftoenfis, Papienfis
epifcopi; Cluniacenfis et Fugiacenfis abbates; prepofiti et archipreft>yteri,
et alii magni viri de diverfis terrarum partibus, qui omnes vinculis tenentur
" Nicholas de Faroham was elected 2d January, 1240-1. See concerning him M, Paris, p. 372.
^ William de Fortibus, seventh earl of Albemarle, died upon Good-Friday, 1241, on his way to the
Holy Land. Dugd, Baron, i. 64. " He died upon the 27th June, 1241. Dugd. Baron, i.
606. ^ Concerning the subject of this letter, see L*Art, yii. 348, Svo., and M. Paris, p. 380.
* Januensibus?
Digitized by
Google
A.D. 1241. CHRONICA DE MAILROS. 153
ferreis, quod et nobis omnibus fine aliqua perfonarum acceptione, fieri
fine dubio in proximo certi fumus. Unde quoniam de evafione vel re-
verfione nofi;ra nichil vobis mandare certum poflumus, magis de mora
praefumentes quam de ejus contrario, rogamus vos quatenus equitaturas,
converfos et totam familiam nofi^ram abfque dilatione, fi poterit fieri, cum
fecuro condu6tu ad domos unde funt, facialis reduci, fi^atum noftrum
nunciantes nofi^ris de piano conventibus, ut tanto ferventiores exiftant
circa ordinis obfervantiam, quanto nos in majoris neceffitatis articulo no-
foi. 45. verint confl^itutos. Vos vero pro nobis fieri fpeciales orationes procurare
dignemini, ut prasfentes auguilias cum fiituris omnibus incommodis in
omni manfuetudine et patientia tolleremus. Speramus quidem quod
tota praefens adverfitas nobis in profperitatem commutabitur, et quicquid
patimur amaritudinis, in dulcedinem convertetur. Vos igitur quem*
Dominus de tanta procellarum voragine, ficut videtur, eripuit, follici-
tudinem geratis et diligenciam, qualiter ordinis obfervetur integritas.
Dompnus legatus Anglie et archiepifcopus Rothomagenfis, qui primo
remanferunt aput" Pifam, nunc de novo ad alios praelatos funt tranflati
de praecepto imperatoris. Bifuntinus archiepifcopus fubmerfus eft in
mari; abbas Fifcanenfis, qui erat in galea cum domino Bifuntino, captus
eft vivus; et omnes prselati Hifpanie evaferunt. Ita quod dominus im-
perator non habet in carcere fuo, exceptis tribus legatis, nifi tres archi-
epifcopos et fex epifcopos; de abbatibus vero et procuratoribus ad praefens
non loquimur."
Walenfes, qui et reliquie Britonum, qui a diebus Bruti qui primus
eorum princeps erat, principem fuper fe de gente fua habuerunt, fub quo
et per quem fuas caufas terminabant, modo coguntur ufque Londonias
properare, ibique ad arbitrium Anglorum eas determinare.* Unde con-
flat quod fecundum propheciam Merlini, rubeus draco, id efl^ Britones,
languet in extremitate ftagni, fcilicet infule, oppreflus ab albo dracone,
per quem Angli defignantur.
Obiit Chriftiana Corbet, uxor Guilelmi filii comitis,** et in capitulo de
Melros fepelitur.
' Qaos? " Apud. (40) * See Fadera, i. 240, 241. ^ See the last note ^
U
Digitized by
Google
154 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1241.
Obiit Gregorious^ papa xj^. kaleudas Septembris [Oct. 22], cui fuc-
ceflit Celeftinus circa feftum omnium fan^rum [Nov. 1], qui fedit per
xi^. dies, et fie diem claufit extremum; poft cujus obitum papalis fedes
reananfit vacua, pace ecdefie turbata.
Eodem amio natus eft primogenitus domini Alexandri regis Scocie
apud Rokefburch, in die tranilationis fan^ Cuthberti, pridie n<Hias Sep-
tembris [Sep. 4], feria iiij*. di3;ufque eft Alexander;^ natus eft autem
anno etatis patris fui xliiij^. incipiente, tunc regni fui xxvij^. pene finito.
Johannes de Machefwel^ apud Melros fepelitur.
Epifcopus Willelmus Ergadienfis in mare fubmergitur.
Anno Domini M.ccjdij. obiit magifter Petrus de Alintone, archdiaconus
de Teuidal, et magifter Reginaldus de Irewin ei fucceffit.
Obiit magifter Rogerus, cognomento Niger, epifcopus Londonie.
Obiit dompnus Hugo de Patefil epifcopus Ciftrie, five de Couentre, foi. 45. b.
vel de Licheffield.
H[enricus] rex Anglie tranflretavit,^ ut adquireret terras fuas tranf-
marinas.
Obiit Johannes Cumin, comes de Anegus, in FranciA.
Pro dolor! Patricius de Athedle,® filius Thome de Galwedia et comitis
de Adthedle, juvenis egregius et quantum ad humanam oppinionem omni
curiali fapientia et facefcia imbutus, apud Hadingtone in hofpitio fuo, de
no^ poflx]uam fe fopori dediflet, per confilium quorumdam malignan-
cium nequiter perimitur, cum duobus fociis fuis. Et ut tantum facinus
lateret, domus in qua jacuerunt comburitur, ut qui intus erant, non occifi
' Oregoiy IX. died 2l8t August 1241, and was succeeded by Celestm lY., who died on the
17th or 18th Novemher of the same year. ^^^ Wynioum jdacet this event in 1342, toL L p. 374.
However, for the credit of our chronicle, it is fortunate that we can prove that the birth of
Alexander happened in 1241 ; f<Nr the feast of the translation of St Cuthbert, <Nr the ^ of Sep-
tember, fell upon a Wednesday in 1241, but not in 1242. AVnandw IL was bom on the 24tb of
August 1196, consequently had conunenced his f^wty-fourth year eleven days before the birth of
his son, and the twenty-seventh year of h^s reign would finish on the Sd of December 1241. I
have entered thus minutely into an examination of the accuracy of the date,. since it is a point
upon which hangs the chi^ value of every chronicle. *'^ Perhaps the John de Maccuawell
who was sheriff of Roxburgh, in 1225. See the i^pendix to HimiUon*t Lanark, 164, 165, 184.
' Henry was at Portsmouth, on his way to Oasoony, upon the 5th of May. Fmdera, i. 244.
* See Lord HaUei* Annals, i. 157; Wyniwm, i. 875; Fordun, ii. 72. Upon this passage, Mac-
phermm has the following manuscript note, ** filius duorum patrum? supple nepot, solicit, comitis
de Athedle; vel comitis est generis foemineil It rather se^ns probable that the word <>fo' has
been omitted between the words 'et* and •oomitis.*" ** M. Paris, p. 897.
Digitized by
Google
A.D- 1242. CHRONICA DE MAILROS. 165
fed ab igne acddentaliter incenfo viderentur efle extin6ti 1 Sed qui revelat
abfcondita, quod peffimi fecerant in abfcondito, patefecit in publico; ut
fubfequens declarabit narratio. Poft cujus tamen obitum, Dauid de
Haftinges accepit ejus comitatum provenientem fibi ex parte uxoris fue,
que erat matertera juvenb occifi.
Willelmus de Sumeruille apud Melros fepelitur.
Obiit dominus Galterus Olifard^ jufUciarius Laudonie, et in capitulo de
Melros fepelitur honorifice.
Obiit dompnus Andreas epifcopus Morauie.
Tonitrua mugierunt xvj. kalendas Januarii [Dec. 16].
Anno Domini M.cc.xliij. Johannes Bifeth cum Waltero avunculo fuo
et ceteris complicibus fuis exlegatur, quia fama aflerebat prsedidtum
Johannem, cum confilio prsBdidti Willelmi, Patricium de Athedle morti
tradidifle.
Magifter A. de Baggatte apud Melros fepelitur.
Dominus Gillebertus de Humframwille accepit comitiflam de Anegus
in uxorem/
Omnes prelati qui imperiali carcere erant mancipati, libere abire funt
permiffi, qui Romam venientes prsefentiam fuam cardinalibus exhibue-
runt; qui mox ex eorum prsefentia exhilarati Anagnie acceflerunt, tunc
dominum Synebaldum pr^yterum cardinalem ad titulum fandti Martini
in montibus, in craftino nativitatis fan6ti Johannis baptifle [Jun. 25] in
papam elegerunt, qui dominica infra odtavas apoflolorum Petri et Pavli
[Jun. 28] confecratur, et Innocentius iiij. nominatur.
Dompnus Willelmus abbas Clarewallenfis viam univerfe camis ingre-
ditur, dum cum domino Willelmo abbate Ciftercii de curia revertitur.
Nam de Pietate Dei abbas, depofito abbatis officio, ibi a domino papa
ibi. 46. retinetur, et cardinaUs effidtur.
Dompnus Rogerus AueneU apud Melros, juxta patrem fuum, fepelitur.
Dompnus Michael, abbas de Glenluis, apud Walcheles in die fandli
Michadis [Sep. 29] fepelitur; fimiliter dompnus Gillebertus, abbas de
Cupro, apud fandhmi Remigium, vj^ idus Odtobris [Oct. 12], dum re-
' Dugd. Baron. L 505. ' rAft, m 343; iii. 308, Sto.
Digitized by
Google
156 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1243.
deunt de capitulo general!. Ad regimen domus de Cupro pra^citur
dompnus Willelmus de Binin, prior de Neubotle, in adventu Domini.
Anno Domini M.ccxliiij. dominus Willelmus abbas Ciflercienfis ab-
batizare recufavit, cui fucceflBt dominus ...."* abbas de Firmitate.
Item, Alanus Mufarde Rieuallis, abbas de Glenlus conflituitur.
Eodem anno dominus Innocentius papa terram domini regis Francie
intravit, et apud Lugdunum perendinavit;* ubi in die fan^ Tfinitatis
[Maij 29] 9 Otonem quondam legatum Anglie et Scotie in epifcopum
Portuenfem confecravit. Nam de Pietate Dei quondam abbatem Jo-
hannem, cardinalem preibyterum ad titulum fan£li Laurentii in Lucio
antefecit.
Ipfo anno nefandiffimus proditor Walterus Bifet, cum complicibus fuis,
non deflitit tamdiu in auribus H[enrici] regis Anglie venenum diflenfionis
infundere, quoufque adunato exercitu fuo ufque ad Novum cailrum fecit
contra dominum AQexandrum] regem Scocie venire; cui cum innumera
multitudine ufque Pontelant occurrit rex Scocie, fed ad inllantiam prae-
cipue archiepifcopi Eboraci, necnon et aliorum magnatorum, pax refor-
mata eft in vigilia affumtionis [Aug. 24] ; qua propter rex Scocie repatri-
avit, et rex Anglie adverfus Walliam ire difpofuit; rebellabant enim
Valenfes, jugum Anglorum fuftinere non valentes. Nee prsetereundum
quod rex [An]glie ibidem in gratia miraculorum regem Scocie, ut audi-
vimus, a pluribus voluit exaltare.
Hoc anno deftrudia eft terra lerofolimorum, et bee littere que vene-
runt domino pape.
" Sanctis siMO patri et domino Innocencio, Dei gratia, fanfte Romane foi. 46. b.
fedis fummo pontifici, Robertus eadem gratia fan6te lerofolimis ecclefie
patriarcha, apoftolice fedis legatus, regina Cypri et Bauilla regni lerofo-
limitani, Tirenenfis archiepifcopus, R. Acconenfis, G. Sidonenlis, R.
Lidenenfts epifcopi; frater Hermannus Petragoricenfis, magifter milicie
Templi, frater Willelmus magifter domus Hofpitalis fanfti Johannis, et
praeceptor domus fan6te Marie Teutonicorum, Odo de Monte Beligardo,
dominus Tyberiadenfis et conftabularius regni lerofolimitani, Philippus
de Monte forti, dominus Teronenfis, pedum ofcula beatonun cum fub-
Digitized by
Google
A.D. 1244. CHRONICA DE MAILROS. 167
je^one perhenni. Super ftatu miferabili terre fan6te et ejus affliccioni-
bus, que noviter acciderunt de fubito et inopinato Corofminorum adventu,
quod vobis per noflrum patriarcham fuerit intimatum, a memoria fan6U-
tatis veilre non credimus excidifle. Cum autem ad prefens major fit
neceffitas nunciandi, eo quod culpis noflris exigentibus multiplicaverit in
Terra fan€tsL Dominus his temporibus flageUa, veilris auribus, pater
fan6tiffime, qui in fpecula Domini eilis conflituti fuper alios prseminentes,
ecclefiarum follicitudinem cotidiana inflantia fuflinentes, in cujus humeris
archa Domini fuflentatur, ecclefie lerofolimitane fufpiria, et excidium
populi Chriiliani, et periculum Terre fandle, communiter intimare cogi-
mur. Veflram itaque fan6titatem nolumus ignorare, quod fupradi6ti
Corolmini, quorum crudelitas beflialem feritatem excedit, partem mag-
nam lerofolimitane provincie, videlicet a Nirone militum quod viij*®.
miliariis diflat a lerufalem, ufque ad partes Afcalone et Gazaie, in ad-
ventu fui primordii occuparunt, et detinent occupatam. Ad quorum
adventum timor et tremor inopinabiliter in mentibus Chriiliani populi
fupervenit, eo quod in ipfos omni crudelitatis genere defeviant, eorum
fanguinem ficientes, qui cum a terris natalibus per Tartarorum potentiam
fint expulfi, non habentes alibi manfionem, in praedi6la terra ad foldani
Babylonie imperium accefferunt, qui eis terram quam inhabitant Chriili-
ani, dicitur contulifle. Nee venerunt tantum ut terram deftruant et re-
cedant, fed eam cum uxoribus et familiis, quafi propriam, inhabitant;
credentes fibi manfiones et domicilia perpetuo vendicare, nifi virtus Al-
tiffimi ipfis obftiterit, et fedes apoflolica manum contra illos porrexerit
adjutricem. Soldanus enim praedi6tus, caput facrilegii, eos protegit et
defendit, et in ilipendiis et exenniis magnificis fervit eis, credens per eos
fibi regnum Damafcenum et populum Chrifi;ianum fubjugare, quam vis
foldanus idem Babiloniam non exeat, nee illi terram Babilonie fint in-
trare permiffi, quia de praedi6tis dubitant, propter potenciam et infideli-
tatem ipforum.
Licet autem Corofminorum afili6tio fufficere potuiflet,* que mentes
omnium affecerat ultra modum, dolor alius fupervenit Tartarorum ad-
ventu, quorum exercitus ineA;imabilis totam orientalem plagam terruit et
* The word *' posset*' is expuncted in the MS.
Digitized by
Google
158 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1244.
concuffit. Tranfeuntes enim aquas firigidas^ ufque ad pontem ferreum
prope Antiochiam pervenerunt, quafi locufte in turba innumerabili uni*
verfa vaflantes. Verum de divina proceiBt dementia quod foldani Da*
mafci et Halapie et Camelle, non fine multa eSufione pecunie» ufque ad
certum tempus fedus inire cum illis, et fie ad partes remotiores, unde
venerant, funt reverfi; in quorum receflu noibra utrumque et populi
Chriiliani anxietas conquievit. Nos tamen circa Corofininorum inftantem
gladium tota follicitudine cogitantes, ad eorum expulfionem non ceflavi-
mus, nee eeflamus, totis conatibus laborare, illuftres regem Cipri et
prineipem Antioehie ad.Terre fan6te fubfidium hortantes attente; fed a
rege predidto nullum potuimus habere fuceurfum, idem vero princeps
Tartarorum regreflum metuens, fe multipliciter excufavit.
Cumque in Terra fan6U non fint milites aut pedites per^rini» nifi
pauciffimi, quibus omnibus computatis vix poffit ad centenarium numerum
computari ; milites etiam terre funt hine inde difperfi prope caftra mu- foi. 47.
nientes, qui non valent de faeili congregari^ eo quod non poflunt caftra
relinquere inununita; commune terre confilium difiuafit multipliciter, fine
majori fubfidio illos nequiffimos invadere, feu pugnare cum illis. Non
enim tutum erat contra turbam tam maximam et potentem cum paucis
pugnare; maxime cum paulo poft primum ingreflum illorum alia multi-
tudo gentis ejufdem advenerit adjun6ta cum iUis, qui non erant, ut di-
eitur, prioribus pauciores; etiam ficut pro certo refertur» ipfi funt» preter
alios communes homines, uxores eorum et familias, ultra xij. milia equi-
tum expeditorum ad arma. Fuit itaque communi deliberatione provifum,
foldanos Damafd et Camelle in Chf iftianorum fubfidium advocare, qui
funt cum Chriftianis treuge et federe copulati, et contra Corofininos
habent inimicitias capitales. Di£ti vero Soldani fepius requifiti, fe pro-
miferunt cum totis viribus ad Chriftianorum fubfidium accefluros; quo-
rum de die in die expe6tatus adventus fiiit ultra omnium opinionem
protelatus, fine quorum viribus periculofum erat Chriftianitati cum illb
fubire certamen. Interim vero populus lerulalem inhabitans, hoflibus
hine inde vallatus, quos intus fames, foris gladius perurgebat, terroribus
et perieulis plurimis anguftabatur; ad cujus fuccurfum a*edebamus de
die in diem exereitum congregare. At perfidi Corofmini cum magna
Digitized by
Google
A.D. 1244. CHRONICA DE MAILROS. 159
multitudine lerufalem invadentes, intraverunt civitatem eandem die
lune, undecimo menfis Julij. Chiiftiani vero qui ibi aderant ad domos
hofpitales et lerufalem ecclefie, que funt contigue, recurfum habeutes,
et fe munitionibus ligneis et propugnaculis lapideis defendentes, ilia die,
annuente mifericordia Jefu Chrifli, de fepedidtis nequiffimis vidtoriam
habuenmt, plures perimentes ex ipfis. lUi tamen cum non poflent fuum
propofitum adimplere, cum confufione exinde difcedentes, ecclefiam fandti
lacobi Armenorum litam in civitate eadem per violentiam ceperunt et
inconfultam, et plures inventos in eadem eccledla Armenos, prefbyteros et
clericos et laicos, in ore gladii maS^averunt, decapitantes caflellanum
imperialem, et prseceptorem Hofpitalis fandli Johannis,* qui ad pugnam
contra eos viriliter exierunt. lUa tamen die de civitate repulii, ad habi-
tacula, que prope civitatem fecerant, funt reverfi. Prefati vero lerofo-
limite quos m[u]lta anguftia perurgebat, a nobis fuccurfum inftantiffime
requirebant, ad nos et ad alios ChrifUanos litteras et nuncios fepiffime
trimfmittentes; fed cum non poflet aliquatenus eis fubveniri de fuccurfu
petito, eo quod hoftibus undique loca proxima circumdantibus, nifi per
Corofininorum exercitum ad civitatem non patebat acceflus, compaffione
multiplici compatientes eifdem et in eorum afflictionibus cor noftrum
amaritudine replebatur. Verum circa eorum fubfidium totis affe^ibus
intendentes, deliberatione communi fufcepimus, ut ad Vaflarum folda-
num, de contrad;u, qui de novo cum Chriftianis quibufdam treugam
iniarat, mitteretur; ut ejus auxilio praefatus populus ufque ad terram
Chriftianorum fecuritatem fufciperent et condudhun. Mifimus itaque
cum litteris noftris ad foldanum eundem folempnes nuncios, quibus
dedimus in mandatis, ut audita refponfione, cum ejus condud:u fratrem
Simonem de ordine Prsedicatorum in lerufalem accederet, confortans
populum Chriftianum, et ut eifdem denuncians foldani refponfum confi-
deraret flatum terre et populi, et nobis omnia denunciaret. Itaque nun-
ciis prfledid:is prafatum foldanum contra£ti adeuntibus, et pro condu6lo
pr«Bdi£to diligenter inftantibus circa ipfum, refpondit prsediAus foldanus
lerofolimis condu6lum fe libenti animo praflaturum, hoc tamen facere
(41) * Peter de ^^lebride. VAH, ▼. 312, 8to.
Digitized by
Google
160 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1244.
non poterat fine Corofininorum aflenfu; fed firmiter promittebat ad Co-
rofminos follempnes nuncios fe miflurum, quos precibus et exenniis indu-
ceret, ut tradebat, ut indempnitate prsBllita ad ejufdem foldani condudhim, ^i 47, \,^
populum ipfum tute permitteret in terram Chriflianorum abire. Ac idem
firater Simon, reli^tis aliis nmiciis cum eodem foldano, in lerufalem con-
du£tu foldani ipfius juxta mandatum noflrum afcendit; qui toto populo
congregate, et ipfi prsedicans verbum Dei, confortans multipliciter et
exhortans et remiffionem eis tribuens, ficut a nobis patriarcha fufceperat
in mandatis, refponfionem ipfis retulit quam fufceperat in aliis nunciis a
foldano. Populus autem lerufalem confilio communicato refpondit, quod
potius in civitate fame et pefle mori volebant, quam fe crudeliffimis gen-
tibus credere, vel manibus committere foldani, de cujus infidelitate certi
erant et nuUatenus dubitabant, fed volebant omnino in civitate perma-
nere, expe6lando mifericordiam Jefu Chrifti et fuccurfum. Ceterum
firater Simon, perquifito fiatu terre, intelligens quod vi6tum habebant et
quod ad yj. ebdomadas fufficere poflet, audita refponfione eorum, finniter
inhibuit univerfis ne de civitate fine condu6tu communi quifquam laten-
ter exiret, fed fperantes in Altiflimi mifericordia fe viriliter defenderent,
Chrifi:ianorum exercitum expe6l:antes; qui tandem de civitate recedens
per foldanum rediit memoratum, ejus condu6hi ad nos pr8sdi£ta nuncia-
turus acceffit. Pofl: cujus reditum tertia die bora ix*. pro certo fufcepi-
mus, quod, aliis inconfultis et nefciis, no£tumo tempore magna pars
hominum armatorum de civitate recedens, apud lopen infeliciter perve-
nerunt; de quorum fiutivo difceflu dolentes non modicum et commoti, eo
quod ceterum populum lerofolimitanum in divifionem pofuerit et ruptu-
ram; paulo pofi, rumores de fepedi6to lerofolimitano populo finiftros
fufcepimus et lacrimabiles. Ipfi enim, Corofininorum iteratum timentes
adventum, ultra yj. millia hominum, nonnullis in civitate reli6tis qui re-
cedere de civitate noluerunt, de communi confilio, tam clerici quam viri
religiofi et utriufque fexus laici, die Martis in vigilia fan£U Bartholomsi
[Aug. 23] circa vefpertinam horam, funt civitatem egreffi, "ad terram
Chriflianorum iter capientes per loca montana, confifi de treugis quas
cum Sarracenis de montanis habebant, fperantes per illam viam Corof-
minorum periculum evitare, et dum SciUam evitare crederent inciderunt
Digitized by
Google
A.D. 1244. CHRONICA DE MAILROS. 161
miferabiliter in Caribdim. Nam praefati Sarraceni perfidi de montanis
egreffi, ipfos fubito invadentes et per totam no6tem impugnantes eofdem,
plus duo mille, ut fertur, occiderunt ex ipfis, efiundentes fanguinem in-
nocentem tanquam aquam in circuitu lerufalem, proh dolor! et non erat
qui fepeliret. Pueros et puellas captivas duxerunt, fenibus non parcentes,
et quos ex praefato populo occidere noluerunt, miferabiliter captivabant,
exponentes eos venales ceteris Sarracenis. Quin etiam dum illorum
Saracenorum manus ex illo populo aliqui evaferunt in Rameffem plani-
ciem defcendentes, ipfis mortem fugientibus mors et gladius fupervenit.
Nam Corofmini hoftiliter irruentes» ipfos crudeliter occiderunt, et fa6la
eft ftrages inter mortuos et captivos quod ex toto populo vix evafere ccc^.,
catervatim in lopen venientes vulnerati et femivivi reli6li. Cum itaque
fanguis innoxius de terra clamet ad Dominum, in confpe£tu veftre beati-
tudinis, in compaflionem et mifericordiam clamor ejus prsfentetur! Adim-
pletum eft igitur fuper lerufalem vaticinium leremie, " Fafti funt inimici
ejus in capite ejus, dies fefti ejus in lu6tum, fabbata ejus in obprobrium
funt converfa."
Dolentes referimus etiam, quod cum poft tantum excidium lerufalem
civitas quafi fola federet majori parte populi deftituta, perfidi Corofmini
in ipfam, nemine refiftente, intraverunt; ecclefiam fepulcri Dominici, et
populum Chriftianum qui ad ipfam confugerant ibi pro Chrifti nomine
martirium recepturi, in qua Dominus nofter Jefus Chriftus infra crucis
patibulum effudit fanguinem fuum preciofum pro falute generis humani,
in ore gladii miferabiliter trucidarunt, pavimenta totius ecclefie fanguine
martirum rubricantes. Quid plura? facerdotes in altaribus ipfius ecclefie
celebrantes, cum facrofanfta mifl^ria conficerent, manibus impiorum ca-
pitibus detruncati feipfos Deo patri in facrificium obtulerunt. O felix
anima magiftri Petri de Montrandal Remenfis, et Sconenfis canonici,
foi. 48. crucem Domini bajulando fecutus eft eum. Cum enim in ecclefia fepul-
cri Domini celebrarent in loco proprio quo filius Dei Deo patri vi6tima
eft oblatus, feipfum ab impiis trucidatus obtulit hoftiam Jefu Chrifto.
Hujus vero perfide gentis fordities et crudelitas infinita Sarracenos alios
in nequitia fuperavit univerfos; qui cum lerufalem fepius occupaflent,
utcunque in veneratione fervabant; Grecos, Armenos, Jacobitas et alios
Digitized by
Google
162 CHRONICA DE MAILROS. A.D, 1244.
habitantes ibidem qui cenfebantur nomine Chrifliano, quamvis fubditos
fervituti, dimittentes in pace in fepulcro et aliis locis venerabilibus Divina
miileria celebrare et eadem cuftodire. lUi vero perfidiflimi, non parcen-
tes religioni, fexui, vel etati) loca fan6ta quantum in fe eft profanaverunt,
nee in ipfa civitate dimiferunt aliquem Chriftianum. Ab ecclefia quidem
fepulcri Dominici tectum plumbeum abftulerunt; quin eciam ad marmo-
reum tabulatum, quod hinc inde fepulcrum Dominicum circumdabat,
manus facrilegas extendentes ipfum fimditus eraerunt, locum ipfum in
quo fepultus eft Dominus, quantum in fe eft, multipliciter deturpantes.
Nee eft in memoria aliquorum ufque ad tempora ilia Saracenorum ali-
quos tarn nefaria commiMe. Et afcendentes ad Beelmitam ecclefiam,
earn multis modis violafTe dicuntur: loca etiam facratiffima, fcilicet mon-
tem Syon, Templum Domini, et alia loca venerabilia civitatis lerufalem
turpiffime tradtantes. In urbe itaque magni decoris, que fuerat gaudium
univerfe terre, in qua juftitia habitabat, exigentibus peccatis populi
Chriftiani, nunc habitant homicide. Sed et hoftia et holocauftum deficit
ab ilia. Tulerunt enim juge facrificium, dejecerunt locum fan6Hficacio-
nis, incenderunt igne fan6tuarium Dei, polluerunt locum tabemaculi no-
minis ejus, in contumeliam et obprobrium nominis Chriftiani.
Infuper noveritis, pater fan6te, quod in tantam audaciam et fuperbiam
afcenderunt, quod per totam terram predi6tam undique difcurrentes, quo-
rum manus nil mali indifierenter evitant; et neque in Tiberiadim et loca
adjacentia, in predi^tis incendiis et homicidiis procedentes prope Accon
ad vij. miliaria venerant in predam; terramque ultramarinam noveritis
in neceffitate plurima et periculo magno conftitutam, fcilicet quali a cen-
tum annis non recoUtur extitifle. Afcendant igitur ad aures vicarii Jefu
Chrifti, terre fan6te gemitus dolorofi, ecclefie lerufalem lamenta et ob-
probria exprobrancium fidei Chriftiane. Prodeat de ecclefia Romana
gladius bifacutus ad vindicandum fanguinem innocentem, exeat de thef-
auris ipfius confolatio defolatis, intonet de faucibus ipfius verbum exhor-
tationis ad reges et mundi principes univerfos, ut ad vindicandam injuriam
Jefu Chrifti, per quem vivunt et regnant, et tocius Chriftianitatis obpro-
bria non permiflis illata de feftinato fuccurfu terre predi6le fubveniant
ficut veftra fan£titas duxerit ordinandum. A6lum apud Accon, anno
Domini M.cc.xliiij., in die fan£li Matthaei" [Sep. 11].
Digitized by
Google
A.D. 1244. CHRONICA DE MAILROS. 163
" ViRis religiofis in Chriflo Jo. et Andree ultra mare D. humilis arch*.
Cireii. etc. De flebilibus, miferabilibus, terribilibus, horribilibus, et
dampnofis rumoriblis ultra marinis, recurratis ad priorem Hofpitalis fandli
Johannis, qui portat regi Chriftianilfimo Francorum litteras non atramento
fed fanguine fcriptas, ut fertur, non enim vidi ipfas fed eos qui eas vide-
runt, dicentes nibeo confcriptas. In fumma dicitur quod magiiler Hofpi-
talis et totus conventus preter xv, totus conventus Templi, totus conventus
Hofpitalis fan6le Marie Teutonicorum, perpaucis evadentibus, tota milicia
ultramarina, magnus populus Chriflianorum armatorum et cum illis Naf-
farus foldanus Turci, et quidam alius foldanus captus a Corofminis et
hominibus foldani Babylonie, interfe^li funt xvij^. die 06tobris. Dicitur
tamen quod comes Willelmus et dompnus Philippus capti funt. Domi*
nus patriarchal et conflabulariuaieyaferunt. Ecce lu6tus et lamentatio!"
foi. 48, b. Anno m.cc.xIv. obiit dompnus Hugo abbas de fan6lo Seruano, vir per
omnia vite laudabilis et facre zelator religionis; cui fucceiSt in pailorali
regimine monachus domus ejufdem, Matheus nomine, v. idus Martii<*
[Mar. 11].
Anno eodem intravit Innocencius papa iiij. terram regis Francie, in
adventu Domini [Dec. 8].
Anno eodem Chriilianiffimus et Deo diledius Ludouicus, rex Franco-
rum illuflris^ Dei cun6ta regentis et difponentis providentia, gravi arreptus
eft infirmitate in Parifienfi ciyitate. Invalefcente vero morbi gravamine,
et motu vitali jam ceflante, videbatur a circumftantibus mortis debitum
perfolvifle. Cum jacuiflet autem fuper le6tum doloris hujufcemodi, nullo
penitus in ipfo apparente iigno vitali per triduum, repente ftupentibus
cun£tis qui aderant, elevatis in celum oculis, clara voce benedixit nomen
Dei omnipotentisi Deinde epifcopo Parifiacenfi accerfito, juffit ut facro-
fanAe crucis vexillum imponeret humero fuo, profedlurus nomen Jefu
^ A line hoB been here erased from the manuscript. '^ It is uncertain whether this date
(placed in the manuscript on a line by itself, and unconnected with the entry which precedes or
follows it) belongs to the event to which I have adjoined it. * St Louis left France fur the
Holy Land on Friday, 42th June 1248. JBenauU, p. 160.
Digitized by
Google
164 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1245.
Chrifti et crucis gloriam extoUere, ubicunque fan£ta ecclefia fibi voluerit
imperare. Epifcopus vero memoratus devocione qua decuit pii regis pia
vota iraplevit, et rex protinus de infirmitate fua perfe6le convaluit.
Sane eodem tempore Fredericus, imperator nefandiffimus, audito de
praefati regis egritudine et crucis fignatione, fub fraudis, ut creditur, in-
tencione, iftas litteras®* deftinavit.
" Fredericus, Dei gratia, Romanorum imperator, femper Auguftus,
lerufalem et Scicilie rex, Ludovico, Dei gratia illullri regi Francorum,
falutem et fincere diledlionis aflfedlum. Pervenit ad audienciam nof-
tram rumor infeflus, rumor amaritudinem nuncians, qui perfonam regi-
am, requirente camis fragilitate, ingravefcentis egritudinis lapfum nuper
edocuit incurriffe. Convertit tamen querelas noftras in gaudium, et
pundluram doloris intrinfeci tranflulit in medelam, refumpte poilmodum
fanitatis auditus, qua vos Divine potencie dextera que mifericorditer et
medetur, quafi a mortis januis clementiffime liberavit. Idem profefto
vifitacionis genus, ipfa rerum et temporis neceffitudine requirente, de pro-
fundo confiliorum Domini tam falubri quam neceflaria provifione creditur
provenifle, quatenus infidelium, pro dolor! recrudefcente nequicia, fidei
noftre varia ftrage, fidelium dolorofo difpendio irrogato, Divino tra£tu
commotus novus pugil infurgeret, et enormem injuriam Dei noflri vexillo
crucis aiTumpto, que jam potiffimum fidei noilre reflat auxilium, athleta
Dominicus fatageret vindicare. Hujus quippe caufati commoditas cau-
fam infirmitatis prsBUunciam merito convertit in gaudium, cum ex eo in-
commodo praecedenti fequentis fru£tus commodum multiplex coUigatur.
Generalis primo, quod ex felici tranfitu regio ad patriam Domini, de
gladiis hoflium viribus Gallicis eruendam, Saracenica pravitate deflru6ta
fidei noflre detrimento confulitur, honor excolitur, in quo vos mirifica^
'^ Ad Apoflolice dignitatis apicem, licet indigni, dignatione Divina fbL 49.
affumti, omnium Chriflianorum curam vigili fedulaque follercia ac intime
confiderationis oculo fingulorum difcemere merita, et provide delibera-
tionis flatera librare debemus, ut quos jufti vigor examinis dignos oflen-
** This letter is not amongst the '* EputoU Petri de Vineu" 610, 1740. ' The manu-
script here breaks off abruptly, four lines and a half being left vacant at the bottom of a page.
Digitized by
Google
Digitized by
Google
Digitized by
Google
t^. C^^t^^.. 3^a^^^^. c^.JX. Mm.
Tol.4S.
Jwttj J ^If^Tv- (Oimt^^SStum caw
pbt£aijr^a.^a;SE^t^
Fd.^.
F0i,54.
Fol.60
^ "^""V If <" 1^
rbi.74.i.
./ V.M...^jid f-.uix.
Digitized by
Google
A.D. 1245. CHRONICA DE MAILROS. 165
derit, congruis attoUamus favoribus; quos autem reos, penis debitis de-
primamus; appendentes femper meritum et premium equa lance; retri-
buendo cuique juxta qualitatem operis pene vel gratie quantitatem. Sane
cum dira guerrarum commotio nonnuUas profeffionis Chrifliane provincias
diutius afflixiflet; nos toto cupientes mentis affe6tu tranquillitatem et
pacem ecclefie fandle Dei, ac generaliter cundlo populo Chriftiano, ad
praecipuum principem fecularem, hujus diflenfionis et tribulationis au6to-
rem a felicis recordationis Gregorio papa praedeceffore noftro, pro fuis
exceffibus anathematis vinculo innodatum, fpeciales nuncios magne auc-
toritatis viros, videlicet, venerabiles fratres P. Albanenfem tunc Rotho-
magenfem archiepifcopum, Willelmum Sabinenfem tunc quondam Mu-
titenfem epifcopum, ac diledlum filium noilrum W. Bafilice duodecim
apoilolorum, prefbiterum cardinalem, tunc abbatem fandli Facundi, qui
falutem zelabantur ipfius, duximus deflinandos. Facientes fibi proponi
per ipfos quod nos et fratres noftri, quantum in nobis erat, pacem per
omnia fecum habere, necnon et cum omnibus hominibus optabamus, pa-
rati fibi pacem et tranquillitatem dare, ac mundo etiam univerfo. Et
quia praelatorum, clericorum, omniumque aliorum quos detinebat capti-
vos, et onmium tam clericorum quam laicorum quos ceperat in galeis,
reilitutio poterat effe pacis quamplurimum indu6liva, ut illos reftitueret,
cum hoc idem tam ipfe quam fui nuncii antequam ad apoflolatus vocati
efiemus officium, promififlet, rogari et peti ab ipfo fecimus per eofdem ac
proponi. Infuper quod iidem pro nobis erant parati audire et tra6tare
pacem, ac etiam audire fatiffadlionem quam facere vellet princeps de
onmibus pro quibus erat vinculo exconmiunicationis aftridlus, et offerri
praeterea, quod fi ecclefia eum in aliquo lefiffet contra debitum, quod non
credebat, parata erat corrigere ac in ilatum debitum rcfformare. Et fi
diceret ipfe, quod in nullo contra jufi;itiam leferat ecclefiam, vel quod nos
eum contra jufi:itiam lefiflemus, parati eramus vocare reges, praelatos et
principes, tam ecclefiailicos quam feculares, ad aliquem locum tutum, ubi
per fe, vel per alios folempnes nuncios, convenirent; eratque parata ec-
defia, de confilio concilii, fibi fatilTacere fi eum lefifiet in aliquo, ac
revocare fententiam fi quam contra ipfum injufi^e tulifiet, et cum omni
manfuetudine ac mifericordia, quantum cum Deo et honore fuo fieri po-
Digitized by
Google
166 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1245.
terat, recipere de injuriis et offenfis ipfe ecclefie fuifque per eum irrogatis
fatiffadtionem ab ipfo; volebat etiam ecclefie omnes amicos fuos fihique
adherentes in pace ponere plenaque fecuritate gaudere, ut nunquam hac
occafione poffet aliquod fubire difcrimen. Sed licet fie apud eum pro
pace patemis monitis et precum infiitere lenitate curaverimus, idem tamen
imitatus Pharaonis duriciam» et obturans more afpidum aures fuas, hu-
jufmodi preces et monita elata obflinacione et obilinata elatione defpexit.
Et licet proceflu temporis in die cene Domini proximo nuper prseterita prse-
cedente, coram nobis et fratribus noflris, prsBfentibus cariflimo in Chrifto
filio noftro Conflantinopolitano imperatore illuftri cetuque non modico prse-
latorum, fenatoribus, populoque Romano, et maxima multitudine aliorum,
qui eodem die propter folempnitatem ipfius, de diverfis mundi partibus
ad apoflolicam fedem convenerant, quod ftaret noftris et ecclefie man-
datis, per nobilem virum comitem Tolofanum ac magifiros Petrum de
Vinea et Thadeum de Suefla, curie fue judices, nuncios et procuratores foi 49. b.
fuos fpeciale fuper hoc ab ipfo mandatum habentes, praefliterit juramen-
tum. Poflmodum tamen quod juraverat non implebit; quinimmo ea in-
tentione ipfum prsefi^itifle probabiliter creditur, ficut ex fa£tis fequentibus
coUigitur evidenter, ut eidem'ecclefie et nobis illuderet potius quam pa-
reret. Cum anno et amplius jam elapfo, nee ad ipfius ecclefie gremium
revocari potuerit, nee fibi de illatis ei dampnis et injuriis curaverit fatif-
facere, licet fuper hoc extiterit requifitus. Propter quod non valentes,
abfque gravi Chrifi:i offenfa, ejus iniquitates ampUus tolerare, cogimur,
urgente nos confcientia, jufte animadvertere in eundem.
Et ut ad prsefens de ceteris ejus fceleribus taceamus, quatuor gravifr
fima, que nulla poffunt celari tergiverfatione, commifit. Dejeravit enim
multotiens; pacem quondam inter ecclefiam et imperium reformatum
temere violavit. Perpetravit etiam facrilegium, capi faciens cardinales
fan£te Romane ecclefie, ac aliarum praelatos ecclefiarum, et clericos et
feculares venientes ad concilium, quod idem prsedeceflbr nofi:er duxerat
convocandum. De herefi quoque non dubiis et levibus, fed difficilibus
et evidentibus fufpedtus habetur argumentis; plura fiquidem eum commi-
fifle perjuria fatis patet. Nam olim cum in Scicilie partibus morabatur,
priufquam eflet ad imperii dignitatem ele^us, coram bone memorie G.
Digitized by
Google
A.D. 1245. CHRONICA DE MAILROS. 167
fan£li Theodori diacono cardinali, apoftolice fedis legato, felicis recorda-
tionis Innocentio predeceflbri noflro et fuccefforibus ejus, ecclefieque
Romane, pro conceffione regni Scicilie ab eadem ecclefia (ibi fadla, fide-
litatis prseflitit juramentum, et ficut dicitur illud idem poflquam ad ean-
dem dignitatem ele£tus extitit, venit ad urbem coram eodem J. fuifque
firatribus aliifque multis praefentibus ligimn hominium in ejus faciens mani-
bus innovavit. Deinde cum in Allemannia eiTet, eidem J. et ipfo defundto,
bone memorie Honorio pape et ejus fuccefforibus ac ipfi ecclefie Romane,
principibus imperii (>rfiefentibus atque nobilibus, juravit honores, jura et
poffeffiones Romane ecclefie pro poffe fuo fervare ac protegere bona fide,
et quaecumque ad manus fuas devenirent fine difiicultate refi:ituere pro-
curaret, nominatis di£tis poffeflSonibus in hujufmodi juramento, quod pofl:-
modum confirmavit coronam imperii jam adeptus. Sed horum trium
juramentorum temerarius extitit violator, nee fiuae proditionis nota et lefe
crimine majeflatis. Nam contra praefatum praedecefforem noilrum G. et
fratres ejus comminatorias literas eifdem fratribus deilinare, ac di6tum G.
apud fratres fuos, ficut apparet per literas ab eo tunc dire6las eifdem, et
etiam ut fertur per univerfum fere orbem terrarum multipliciter defamare
praefumfit. Venerabilem vero fratrem nofl:rum O. Portuenfem, tunc fan6ti
Nicolai in carcere TuUiano diaconum cardinalem, et bone memorie Prae-
neftinum epifcopos, apoftolice fedis legatos, nobilia et magna ecclefie
Romane membra perfonaliter capi fecit, et bonis omnibus fpoliatos ac
per diverfa loca non femel ignominiofe dedu6tos carceribus mancipari.
Privilegium infuper quod beato Petro et fuccefforibus in ipfo tradidit
dominus Jefus Chriftus, videlicet, " quodcumque ligaveris fuper terram
erit ligatum et in celo; et quodcumque folveris, erit folutum," — in quo
utique au6loritas et poteftas ecclefie Romane confiftit, quo viribus dimi-
nuere, vel ipfi ecclefie auferre fategit; fcribens fe praefati G. fententias
non vereri, latam ab eo excommunicationem in ipfum non folum con-
temtis ecclefie clavibus non fervando, verum etiam per fe ac ofiiciales
fuos et illam et alias excommunicationis vel interdidli fententias, quas
idem omnino contempfit, cogendo alios non fervare. Poffeffiones quoque
Romane ecclefie, videlicet Marchiam, ducatum Boneventum, cujus turres
fbi. 50. et muros dirui fecit, ac alias quas in Tufiie ac Lumbardie partibus, ac
Digitized by
Google
168 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1245.
quibufdam aliis optinebat> locis paucis exceptis occupare non metuens, et
eas adhuc detinet occupatas. Et tanquam ei non fufficeret quod mani-
feile contra juramenta talia veniebat, per fe vel per Xuos officiales earum
poffefnonum homines dejerare compulit» ipfos a juramentis fidelitatis,
quibus Romane tenebantur ecclefie, de fa6to, cum de jure non pofTet,
abfolvens; et faciens eofdem fidelitatem nihilominus abjurare predi6tam,
libique fidelitatis hujufmodi juramenta prsellare. Pacis vero ipfum vio-
latorem exiftere plene conflat; quia cum olim tempore pacis inter ipfum
et.ecclefiam reformate juraflet coram bone memorie J. de Abbatis uilla,
epifcopo Sabinenfi, et magiflro Thomafio tituli fan6le Sabine prefbitero
cardinali, praefentibus multis praelatis, principibus, et baronibus, quod
flaret et pareret praecife abfque uUa contradicione omnibus mandatis
ecclefie fuper his pro quibus erat vinculo excommunicationis ailri6his,
caufis ejufdem excommunicationis expreffis per ordinem coram eo; tunc
omnibus Teutonic hominibus, regni Scicilie, ac quibuflibet aliis, qui ec-
clefie contra ipfum adheferant, omnem remittens ofienfam et penam, et
quod nullo tempore offenderet vel offendi faceret ipfos, pro eo quod ec-
clefie afl5fl:erant praeflari in anima fua per N. comitem Atterarum faciens
juramentum; pofl:remum pacem et juramenta hujufmodi, nequaquam
erubefcens irrctiri peijuriis, non fervavit. Nonnullos enim ex ipfis homi-
nibus tam nobiles quam alios capi fecit, et eis bonis fuis omnibus fpoliatis
uxores eorum et filios captivari, et terras ecclefie, contra promiflionem
quam eifdem J. Sabinenfi epifcopo, et Thomafio cardinali fecerat, irreve-
renter invafit; licet tamen ipfi ex tunc in eum praefentem, fi contra veniret,
excommunicationis fentenciam promulgarint; et cum idem fibi apoflolica
au6loritate mandaflent, ut nee per fe nee per alium impediret, quin pof-
tulationes, eleftiones et confirmaciones ecclefiarum et monafleriorum in
regno praefato libere de cetero fierent, fecundum fl:atuta concilii gene-
rahs; et quod nullus deinceps in eodem regno viris ecclefiafl:icis civiliter
haberetur, ac Templariis, Hofpitalariis, et aliis perfonis ecclefiafl^icis, de
damnis et injuriis irrogatis eifdem fatiffaceret competenter; ipfe manda-
tum hujufmodi adimplere contempfit. Liquet namque undecim ac plures
archiepifcopales, et multas epifcopales fedes, abbacias quoque ac alias
ecclefias in regno vacare praedi6to; eafque procurante ipfo, ficut aperte
Digitized by
Google
A.D. 1245. CHRONICA DE MAILROS. 169
patet, fuUTe diucius prfielatorum regimine deflitutus, in ipfarum grave
prsejudicium, et periculum animarum. Et licet forte in aliquibus ejufdem
regni ecclefiis ele6tiones funt a capitulis celebrate; quia tamen per ilia
ejufdem familiares clerici funt ele6li, probabili potefl argumento concludi
quod facultatem non habuerint liberam eligendi. Ecclefiarum autem
ipfius regni non folum facultates et bona fecit prout voluit occupari, fed
etiam cruces, calices, turibula» et alios facros ecclefiarum thefauros et
pannos fericos, velut cultus divini contemtor, auferri; licet, utdicitur, ipfis
ecclefiis, exa6lo tamen pro eis certo precio, in parte fuerint refi^ituti.
Clerici quippe colle6i:is et talliis multipliciter affliguntur; nee folum tra-
huntur ad judicium feculare, fed, ut afieritur, coguntur fubire duella, in-
carcerantur, occiduntur, et patibulis cruciantur, in confufionem et oppro-
brium ordinis clericalis. Prsefatis vero Templariis, Hofpitelariis, et per-
fonis ecclefiafiicis, non eft de dampnis illatis eifdem et injuriis fatiffa6lum.
Eum quoque certum eft fore facrilegii patratorem. Nam cum prsefati
Portuenfis et Preneftinus epifcopi, et quam plures ecclefiarum pr^lati et
clerici, tam religiofi quam feculares, ad apoftolicam fedem pro celebrando
concilio, quod ipfe prius petiverat convocari, per mare venirent; viis terre
fd. 50. b. ipfis de mandato ejus omnino praeclufis, idem deftinato Enfio® filio fuo
cum multitudine galearum, et per alias quandoque plures longe ante locis
prseparatas, in partibus Tuflie maritimis infidiis pofitis contra eos, ut gra-
yius poflet virus evomere prseconceptum, ipfos aufu facrilego capi fecit;
quibufdam prselatis, et aliis in hujufmodi captione fubmerfis; nonnullis
etiam interemptis, et aliquibus hoftili infecucione fugatis; reliquis autem
bonis fpoliatis omnibus, et de loco ad locum in regno Scicilie opprobriofe
dedu6lis, ac ibidem dins carceribus mancipatis; quorum aliqui, macerati
fqualoribus et inedia preffi, miferabiliter defecerunt. Merito infuper
contra eum de heretica pravitate eft exorta fufpicio, cum pofiquam ex-
communicacionis fententiam a prsefatis J. Sabinenfi epifcopo, et Thoma
cardinali prolatam incurrerit, et di6lus G. papa ipfum anathematis vin-
culo innodavit; ac poft ecclefie Romane cardinalium, praelatorum, et
clericorum, ac aliorum etiam diverfis temporibus ad fedem apoftolicam
* Enzio, son of the emperor Frederic II., was king of Sardinia.
Y
Digitized by
Google
170 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1245.
venientium capcione, claves ecclefie contemferit et contemnat, faciens
fibi celebrari, vel quantum in eo eft, potius profanari divina; et con*
ftanter aiTeyeraverit, ut fuperius efl narratum, fe praefati G. fententias
non vereri. Praeterea, conjun6tus eft amicitia deteftabili Saracenis;
nuncios et munera pluries deftinavit eifdem, et ab eis viciffim cum hono-
rificentia et claritate recepit, eorumque ritus ample£)itur, iUofque in quo-
tidianis obfequiis fecum tenens, eorundem etiam more uxoribus quas
habuit de ftirpe regia defcendentibus, eunuchos, praedpue quos ut didtur
ferio caftrari fecerat, non erubuit deputare cuftodes; et quod execrabilius
eft, in partibu^ exiftens olim tranfmarinis, fa6U compofitbne quadam
immo pocius collufione; cum foldano, Machometi nomen in Teinplo
Domini diebus ac no6i:ibus publice proclamari permifit; et nuper per
nuncios foldani Babylonie, poftquam foldanus terre fan6te, ac Chrifti-
anis habitatoribus ejus, per fe ac fuos dampna graviflima et ineftimabiles
injurias irrogarat, fecit per regnum Scicilie cum laudibus ad ejufdem fol-
dani extollentiam, ficut fertur, honorifice fufcipi, et magnifice procurari.
Aliorum quoque infidelium pemiciofis et horrendis obfequiis contra
fideles abutens, et illis qui damnabiliter vilipendentes apoftolicam fedem,
ab unitate ecclefie difceflerunt, procurans affinitate ac amicitia copulan,
clare memorie ducem Bavarie, fpedalem ecdefie Romane devotum, fecit,
ut fertur pro certo, Chriftiana reli^one defpe6U, per Affifinos ocddi; et
Bachario, Dei et ecdefie inimico, a communione fidelium per excommu-
nicationis fententiam, cum adjutoribus, confiliatoribus et fautoribus fuis,
follempniter feparato, filiam fuam tradidit in uxorem. Catholicorum
principum mores et a6ius refpuens, negk^or fan^tatis et fame, pietatis
operibus non intendit. Quinimo, ut de fuis nefariis diflblutionibus file-
amus, cum didicerit opprimere, non curat oppreflbs mifericorditer rele-
vare, manu ejus, ut decet principem, ad elemofinam non extenta; cum
deftruccioni ecclefiarum inftiterit, ac religiolas ac alias ecclefiafticas jugi
attriverit affli£tione perfonas; nee ecdefias, nee monafteria, nee hofpi-
talia* nee alia pia loca cemitur conftruxifle. Non^ igitur hec levia fed
efficacia funt argumenta de fufpicione herefis contra eum; cum tamen
' Anne, a natural daughter of the emperor, married John Vatace, emperor of the East VAH^
vii. 247, 8vo. « * Nonne" has been originany written here.
Digitized by
Google
A.D. 1245. CHRONICA DE MAILROS. 171
hereticorum vocabulo illos jus civile contineri aflerat, et iatis adverfus
eos fentenciis deberent (uccumbere, qui vel levi argumento a judicio ca-
tholice religionis et tramite dete6ti fuerint deviare.
Prseter hsec, regnum Scicilie, quod eft fpeciale patrimoDiMm beati
Petri, et idem princeps ab apoftolica fede tenebat in feodum; jam ad
tantam in clericis et laicis exinanicionem et fervitutem redegit, quod eis
pene penitus nichil habentibus, et onmibus fere exinde probis ejedtis,
illos qui remanferunt ibidem fub fervili condicione vivere ao Romanam
ecclefiam, cujus principaliter funt homines ac vaflalli, offendere multipli-
citer ac hofiiliter impugnare compellit. Poflet et merito reprehendi quod
M. [10,000] fquifatorum'' annuam penfionem, in qua pro eodem regno ipli
ecdeiie Romane ten/Btur, per ix. annos et amplius folvere praetermifit.
Nos igitur fuper prssmiffis et quampluribus aliis ejus nefandis exceifi-
bus, cum fratribus noltris et lacro concilio deliberatione praehabita dili-
. ^ genti, Qum Jefu Chrifti vices licet immeriti teneamus in terris, nobifque
in b^ti Petri peribna fit di6lvun» ^^ quodcumque folveris fuper terram,
erit folutum in celo; et quodcumque ligaveris fuper terram, erit ligatum,"
etc., memoratum principem, qui fe imperio et regnis omnique honore
reddidit tarn indignum, quique propter fuos iniquitates a Deo ne regnet
nee imperit eft abje6lus, fuis ligatum peccatis et abje6tum omnique
honore ao dignitate privatum a Domino oflendimU3> denunciamus, et
nichilominus fentenciandp privamus; cives qui ei juramento fidelitatis
tenentur aflri^ a juram^ito hujufmodi perpetuo abfolventes, au6tori-
tate apoftolica firmiter inbibendo, ne quifquam de cetero fibi tanquam
imperatori vel regi pareat vel intendat; decernendo quailibet qui deinceps
ei velut imperatori vel regi confilium vel auxiliuip prasftiterint feu favo-
rem, ipfo fa6to excommunicationis vinculo fubjacere. lUi autem ad quos
ifi eodem imperio imperatoris fpe^t eledtio, eligant libere fucceflbrem.
Nos vero de prsefato regno Scicilie cum eorundeip fratrum noilrorum
confilio providere curabimus^ ficut viderimus expedire. Datum Lugduni,
xfj^ Halendas Augufti [Jul. 17], pontificatus noilri anno tercio."
M. 51. b. << Frsdericus, Dei gratia, Romanorum imperator femper Auguftus,
^ Sequmoni^?
Digitized by
Google
172 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1245.
Iherufalem et Scicilie rex, prelatis ecclefiarum, comitibus, baronibus, no-
bilibus, et univerfis per regnum Anglie conftitutis, quibus pr»fentes littere
oftenfe fuerint, falutem et omne bonum. Et ii caufe noilre juilitiam
uulgaris fame prseloquium, et regiorum veridica teftimonia nunciorum ad
univerfitatis veftre noticiam perduxifle credimus. Quia tamen
Segnius irritunt animos dimifla per aures,
Quam que funt octilis fubje^ta fidelibus; ipfam'^
puram et nudam veritatem proceflus, quern contra nos fummi pontifices
hadlenus habuerunt, veftro confpeAui prsefentamus. Ad infpeccionem
plenariam et attentam de tot temporibus et diebus veftris negotiis depu-
tatis, unum fufficiens tempus et diem nobis affe3;io veftra concedat.
Quo fi licuerit diligenter atento confilia veftra re6te confiderent, fi fit
in pontificibus veftris pontificalis re£titudinis zelus, fi nobis tot et tantis
injuriis laceffitis, jufta debuerit an debeat defenfio denegari; fi demum
Chrifti vicarii Chrifti vices impleverint, fi praedeceflbris Petri fucceflbres
ejus imitentur exemplum. Confiderent etiam quo jure conferi- debeat
validus hujufmodr proceflus contra nos habitus, vel quo nomine nun-
cupari, fi dici fententia debeat, quam judex incompetens promulgavit
Nam et fi nos, noftre catholice fidei fuggerente debito, manifeftiffime
fateamur a Domino coUatam facrofan6te Romane fedis antiftiti plenariam
in fpiritualibus potefi^tem, quantumcumque, quod abfit, fit ille peccator,
ut ^^ quod ligaverit in terra, fit ligatimi in celo, et quod folverit in terra,
fit celo folutiun;" nunquam tamen divina fibi vel humana lege legitur
conceflum quod tranfferre pro libito poffit imperia, aut de puniendis tem-
poraliter in privatione regnorum re^bus aut terre principibus judicare.
Cum licet ad eam, de jure et more majorum, confecratio noftra pertineat,
non tamen magis ad ipfum privatio feu remotio pertinebit, quam ad quof-
libet regnorum prselatos qui reges fuos, ut aflblet, confecrant aut inun-
gtmt. Efto quod fine prsejudicio noftro quod habeat poteflatem hujuf-
modi; eftne iftud de plenitudine poteftatis ipfius, quod nullo prorfus
''^ Horatiut de arte poetiea, U. 180, 181.
Digitized by
Google
A.D. 1245. CHRONICA DE MAILROS. 173
ordine juris fervato, animadvertere poffit in quoflibet, quos aflerit fue
jurifdidlioni fubjedlos? Proceffit enim contra nos nuper, ut dicitur, non
per accufationis ordinem, cum nee accufator apparuiflet idoneus, nee •
infcriptio proceffiflet, nee per denunciationem, legitime denunciatore
ceflante, nee per inquifitionis modum, quem clamofa infinuatio non
praBceffit, cum etiam nullorum inquifitorum nobis fadla extiterit copia,
fi qua forfan ecclefiafliea, cum nulli fuerint publice per hujufmodi judi-
cem ad inquifitionem addudli. Aflerit otnnia fore notoria, que nos efle
notoria manifefte negamus, et efle notoria per legitimum teilium nume-
rum non probantur. Sic enim quilibet judex poflet per fe ipfum crimen
aflerendo notoriiun, fpreto juris ordine quemlibet condemnare. Infur-
rexerunt in nos, ut dicitur, in concilio teftes iniqui, fed valde perpauci,
quorum unum, videlicet Galienfem epifcopum, fuis, fratre videlicet et ne-
pote, per nos ex caufa proditionis ad fufpendium legitime condemnatis,
offenfa rationalibus nobis reddidit odiofum, et jxiAe propterea repellen-
dum. Alios tanquam ex ultimis Hifpanie^ partibus prodeuntes, Terra-
gonenfem fcilicet et Compoflellanum antifl^ites, negotiorum Italic nata-
lis zone longinquitas infeios, et eofdem venenofe fubomationis indu6lio
noftre juft^itie fecit efle infeftos. Efto praeterea quod legitimi fuerint,
fubfiflentibus, a6tor et judex; defiiit tertius, reus, qui vel prsefens vel
contumaciter abfens fecundum juflitiam debuit eondemnari. Citati nam-
que in prsedicatione fua Lugduni, ficut audivimus, licet informiter, vi-
foL 52. delicet quia ipfi citati, et aliis nullis aliorum omnino perfonis et eaufis
expreffis, failure juflitiam deberemus per nos vel per refponfales idoneos
comparere. Prsefentes pro eerto non fiiimus, fed ex juflis eaufis abfen-
tes, ad quarum allegationem admiffi refponfales nofl^ri legitime non fue-
runt. Nee abfentes contumaciter fuimus, cum praeter quod nuUa fuit
dtatio, ut eft di3;um, peremptorium terminum, prout ordo juris expof-
tulat, citatio non haberet, prout citationis forma prineipibus et praelatis
mifla per literas evidenter oftendit. Contumaciam noftram magiftri
Thadei de Suefla,'^ magne curie noftre judieis, fidelis noftri procurato-
ris, plenum mandatum exeufat, cujus au6loritas ex eo quod contra nos
* See SaM Mm:, But. d* BaUe^ ▼!• 318, for an account of this event. ^ See the autbo-
riqr last cited.
Digitized by
Google
174 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1245.
fion ex civilibus fed ex criminalibus fit procefllim, ad que fruftra procu-
rator intervenit, nullatenus eneryatur; cum ipfius citationis tenor, que
nos aut procuratores noltros exegit, manlfeile contrarium dediflet int^
ligi, videlicet quod non contra nos criminaliter fed tantum civiliter eflet
agendum; praedidlis etiam omnibus abfque juilitie noilre pr«judicio cir-
cumfcriptis. Dato quod manifefte fuerimus contumaces, non eft ilia le-
gitima contumacie pena; quoniam delatus aut accufatus et contumax
per diffinitivam fententiam, ante c^eptum rite judicium privato vel publi-
co judicio nullo de fua caufa difcufla debeat condemnari. Sunt enim in
talibus alie eontumacium pene civilibus legibus vel canonicis introduc-
te. Denique pofito quod omnia praedidta juris prsefidia irrefragabilia
caufe noftre deficiant, ipfius tantum pronunciationis tenor ipfam fenten-
tiam nullam oftendit, per quam non procurator Qofter prsefens fed nos
abfentes extitimus condemnati; quam ipfo jure nullam efle fmtentiam,
leges et jura qu^libet manifefte declarant. Evidentem quoque procef-
fus et procedentis iniquitatem caufe denotant quas in fententia com-
prehendit, a quibus nos incorruptibilis Veritas et publica munimenta
defendunt, prout seriatim base fida relatio latoris praefentium et ipforum
munimentorum tenor manifefte profitentur; quanquam tam dire pene
fententiam, fi tamen fententia dici poteft que contra nos praecipitata dig-
nofcitur, contra Romanum principem omnia praedidla et fingula minime
fuffeciflent. Manifeftum namque praecipitium ex praefufcepto jamdudum
animi fervore fuifie dinofcitur in pr8Bdi6tis. Dominum enim Frifigonenfem
epifcopum, diledlum principem fratrem H. magiftrum domus hofpitalis
fan^ Marie Teuthonicorum, et magiftrum A.* de Vinea, magne curie
noftra judicem, dileAos et fideles noftros, quos ultimo pro omnimoda
confummatione tractate pacis ad concilium miferamus, faltem per tri-
duum fummus pontifex noluit praeftolari. Nam expe6lato etiam magif**
tro Waltero de Ocra capellano vicario noftro, cui^ de conniventia fummi
pontificis et quorundam de fratribus ad nos mifllis per xx. dies debuit ex-
pe6tari, nee fuit folummodo per biduum quo tempore prasdidti proceflus
iniqui Lugdunum diftabat ad multam nobilium et quamplurium aliorum
justiciam^ praelatorum expe6tatus. Apparet nihilominus animofa nimis
* **A,** but expuncted for ** P" by a later band. ^ ** Qui** bas been correctly substituted,
by a hand of the 15th century. " Instandam?
Digitized by
Google
A.D- 1245. CHRONICA DE MAILROS. 175
et ampullofa, non minus ex ipfius infli6le pene feveritatis fententia, per
quam imperator Romanus, imperialis re6ior, et doininus majeflatis, laefe
majeftatis crimine dicitur condemnatus, per quam ridiculofe legi fubjici-
tur, qui legibus omnibus imperialiter eft folutus, de quo temporales pene
fumende non funt in homine fed in Deo, cum temporalem non habeat
ftiperiorem, fpirituales autem penas per facerdotales nobis penitentias in-
dicendas,tam pro contemptu clavium quam pro aliis tranfgreffionis humane
peccatis, nedum a fummo pontifice quem in fpiritualibus patrem noftrum
et dominum profitemur, fi tamen ipfe nos filium debita relatione cognof-
cat; fed per quoflibet facerdotes reverenter accipimus, et devote ferva-
mus. Ex quibus omnibus manifefte liquet, quam ignominiofe, quam
foi. 53. b. injufte habendos nos de catholica fide fufpe6los, quam nos, tefte fupre-
mo judice, in omnibus et in fingulis ejufdem fidei articulis fecundem
univerfalis ecclefie difciplinam et approbatum per Romanam ecclefiam
fymbolum, firmiter credimus et fimpliciter confitemur.
Advertat igitur induftria veftra, fi prsedidla nulla fententia ipfo jure,
proceflus ipfo jure nuUus, non magis in noftram quam in omnium regum
et principum, ac quarumlibet temporalium dignitatum pemiciem debeat
obfervari, quam nulla Germanie principum, a quibus aflumtio, ftatus et
depreffio nofira dependent, prsefentia vel confilia firmaverunt. Advertat
et aliud, qualis ex iftis initiis exitus expe6ietur; a nobis incipitur, fed pro
certo noveritis quod in aliis regibus et principibus finietur, a quibus pub-
lice gloriantur, refiftentiam aJiquam minime formidare, fi (quod abfit)
poflet per ipfos noftra potentia primitus conculcari. Regni igitur veftri
juftitiam in caufa noftra defendite, fuis et fuorum heredibus providete;
nee illud omittimus, quin fidei regalis conftantiam ex affinitatis federe*"
adpraefens fiducialiter requiramus, ut nedum quod adverfario noftro, nun-
ciis aut legatis ipfius, occulte vel publice faveat, quin potius nobis toto
pofiTe afiSftat viriliter et potenter, nullum omnino nuncium aut legatum,
popellom fue jurifdidlioni fubje6lum, in noftrum difpendium molientem
convertere, nullatenus admittere debeat, Pro certo fcituri quod per nos,
in quibus incoadta eft tante temeritatis audacia, quod ad priv£U;ionem
noftri velut cujuflibet facerdotis pontificalis au6l:oritas ofiicium fue jurif-
* The emperor Frederic the Second married on the 20th July, 1235, Isabella, sister of Henry
the Third. VArt, yii. 247, 8vo.
Digitized by
Google
176 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1245.
didlionis extendit, taliter aflante nobis et noftris auxiliis dextera regis
regum que juflitiam femper comitatur, iftis principiis occurretur; dum-
modo fe nobis illorum potentia non opponat, regum et principem fcilicet,
quos communiter caufa noftra contingit, et quorum non minus vertitur
interefle quam noilnun, quod nobis et aliis terre nobilibus caufam jufti
timoris in talibus noftra defenfio non relinquet. Inviti tamen hoc faci-
mus, Deo tefte, fed neceflario provocati, velut qui pefte multiplici Chrif-
tianitatem noftris temporibus videmus attritam, ad cujus auxilium una
nobifcum, prout nuperrime regie magnificentie fcripfimus, totis intendere
viribus fuperabamus. Requivat autem hoc de manu ejus Deus qui tanto
difcrimini, quod toti fere reipublice Chriftiane minatus excidium, mate-
riam fubminiftrat. Datum Taurini, ij. kalendas Augusti [Jul. 31],
tercie indi6lionis." '
Annq. Domini M.ccxlvi. dompnus Math^us cellerarius de Melros in foi.5d.
abbatem eligitur in craftino fan6lorum Tiburcii et Valeriani [Apr. 13],
et in die afcenfionis [Maij 13], a dompno Willelmo epifcopo Glafguenfi
follempniter in ecclefia de Melros benedicitur,
Corpus dompni Henrici de Balolf ' a fandlo Jacobo deportatur, et in
capitulo de Melros honorifice tumulatur.
Item, abbas Matheus de fanfto Servano deponitur, et Gaufridus prior
de Neubotil ei fubrogatur.
Item, canonizatio fan6li Edmundi archiepifcopi.^
Anno Domini M.cc.xlvij. dompnus Thomas de Cantia in domo de Mel-
ros moritur et fepelitur; item Philippus de Peccokes, et Robertus de
Curri, et Adam de Lomokeftun, ibidem deportantur et fepeliuntur, cum
Ada de Baylolf^ qui juxta patrem fuum tumulatur; et magifter Willel-
mus de Grenlauue** in capitulo tumulatur.
• Printed in the " EputoUB Petri de Vineis" i. 84, 8vo. edit. 1740. (42) ' It is probable
that this individual was the same as the Henry de Baliol, mentioned by Dugdale in his Baranage, i.
523. ^ See Fcrdun ii. 76 ; Baynaidi Ann. JEccL, ii. 523. A number of curious legends relating
to this Edmund Rich, archbishop of Canterbury, will be found in the Chromcie of Lamercod; other
particulars may be seen in Capgrave's Nwa Legenda Anglm^ in the metrical life in the Harl. MS.
1277, and in other legendaries. ' This Adam has escaped the notice c^ DmgdaU; he was
probably.son to the Henry mootioned in note *. ' This was probably the WiDiam de Al-
wenton, called also William de Greenlaw, who gave to Melrose three ploughgates of land in the
yale of Halsinton, which he had obtained from Sir Robert de Muscamp. MorUm*t Mmari, Ann.
p. 266, citing the Cartulary of Melrose, foL 74, b.
Digitized by
Google
A.D. 1247. CHRONICA DE MAILROS. 177
Item, obiit dominus Radulfus epifcopus de Abirdene, cui fucceffit ma-
gifter Petrus de Ramefeya.®
Mutatio monete.
Anno Domini M.cc.xlviij. nobiliffimus rex Francorum Ludowicus, et
multi alii tam nobiles quam ignobiles, natale folum pro Chrifto relinquen-
tes, Hierofolymam profe6li funt; qui ad infulam Cypri venientes ibidem
hyemaverunt. In eodem itinere dominus Patricius^ comes de Dunbar
migravit de hac luce, cui fucceffit dominus Patricius filius ejus.^
Dominus Johannes de Crauforde apud Melros fepelitur.
Obiit dompnus Hugo abbas de Kelcou;* cui fucceffit Robertus de Smal-
hame, ejufdem domus monachus.
Dominus Nicholaus* epifcopus Dunelmenfis paftoralem curam reli-
foi. 54. b. quit, cui fucceffit dominus Walterus de Kyrcham, decanus Eboraci.
Anno Domini M.cc.xlix. obiit dominus Gilbertus epifcopus Brehinen-
fis; cui fucceffit dominus Robertus,*" fuus archidiaconus.
Rex Francorum Lodowicus, Cypricam infulam deferens ad illam famo-
fam Damietam devenit, quam viriliter debellans, interfedlis hoftibus, cepit
et cum fuo exercitu xj. kalendas Julii^ [Jun, 21], introivit.
Obiit dominus Philippus abbas de Gedewrd; cui fucceffit Robertus de
Gyfeburoe, ejufdem domus canonicus.
Eodem anno inclitus rex Scottorum Alexander, dum ad fedandas Erga-
die partes proficifcitur, grave infirmitate corripitur, et ad infulam de Geru-
erei"^ deport»tur, ubi perceptis ecclefiafticis facramentis, ejus felix anima
* See Fordttn ii. 76. ' Patrick, sixth earl of Dunbar and March. We know little con-
cerning the Scottish crusaders, their numbers or names, and whether the spirit which dictated
them was in general favour with our ancestors. In addition to the scanty notices upon this subject,
I win add a curious passage from an author of great antiquity and considerable authority, which has
not been noticed by those who have given us the scanty notices which have been collected. ** Vi-
deres Scottorum apud se ferodum alias imbellium cuneos, crure intecto, hispida damide, ex hu-
roeris dependente psitarcia, de finibus religinosis allabi ; et quibus ridicula quantam ad nos foreat
arma copiosa suse fide! ac devotionis nobb auxilia prsesentare.*' Guiberti Abbotts Hut. IBerotol.
ap. Bongarsii Gesta Dei per Francos, p. 471. " The Chronicle of Lanercost^ after making
special remembrance of the liberality of the fiither, and recording some curious anecdotes of him,
rdates that this seventh earl, the son of the former, lived upon bad terms with his mother. The
annalist was present when a reconciliation took plac^, but that was when the countess was on her
death.bed. < Nicholas de Famham. See M. Paris p. 506. ^ See Keith, p. 159.
* Damietta was taken upon the 5th of June. L'Art, vi. 5, Svo. See M, Paris, pp. 512, 514.
* Rererra, or Rerera, near the Sound of Mull. See Fordun, ii. 77, where it is misprinted ; he is
8p<^Een of in fiivourable terms by M. Paris, p. 515. * On the margin of the manuscript, in
red characters, ** abbas de Kalchou xj."
Z
Digitized by
Google
178 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1249.
ex hac luce eripitur et cum fan6iis omnibus, ut credimus, cells coUocatur.
Corpus vero ejus, ut ipfe adhuc vivus imperaverat, ad Melrofenfem ecde-
fiam tranfportatur, et in ea more regio terre gremio commendatur. An-
no igitur etatis fue Ij. et regni fui xxxv., viij. idus Julii [Jul. 8], feria
quinta, ex hac luce migravit; et regnum fuum Alexandro filio fuo, puero
fere o6to annorum, dereliquit; qui patrio more iij. idus Julii [Jul. 13]
a magnatibus rex conflitutus, in patemo folio collocatur, et ut legitimus
heres ab omnibus honoratur.
Obiit Robertus abbas de Gedewrd, cui fucceffit Nicholaus ejufdem
domus canonicus.
Anno Domini m.cc.1. cum cun6la profpera eveniflent exercitui Chriflia-
norum ob fuperbiam praecipue, ut fertur, Francorum, traditur militia Chris-
tianorum paganis, qui vi6loria potiti feria fexta in prima hebdomada qua-
dragefime [Feb. 11], non fine maxima ja3;ura fuorum^ miferabili cede , foi.55.
Chriflianos affecerunt. Ipfum etiam regem Francie apprehendentes vi-
vum adduxerunt, et aliquanto tempore apud fe honeftiffime retinuerunt,
ac poftea redemtione data, et trebis inter fe compofitis, liberrime repatri-
are permiferunt.^ Poll autem difceflum regis, pagani Damietam intran-
tes et templa cum fimulachris fuis fubverfa cementes, ultra modum irati,
fra6lis trebis, omnes Chriflianos quos invenire potuerunt diverfo mortis
genere peremerunt. His auditis rex Aeon rediit, ibique a cruce fignatis
auxilium expectavit.
Dominus Robertus de Campo mufcarum"* apud Melros fepelitur.
Ad regimen epifcopatus de Dunkelden, poft obitum epifcopi Gaufridi,
eligitur magifler Ricardus de Inherketyn et confecratur.
Obiit Fredericus, qui fuit imperator."
Obiit Adam abbas de Dundraynan, et Briannus ejufdem domus mona-
chus ei fucceflit.
Anno Domini M.cclj. obiit Radulfus abbas de £ancto Edwardo,^ cui
^ Lewis was taken prisoner upon the 5th of April, and ransomed upon the 5th of May. VArit
vi. 5, 8vo. See also M, Pmis, p. 530. "* Robert de Muschamp gave to the monks of Melrose,
for the souls of Richard and John, late kings of England, and for the soul of Henry III., a portion
of his property in Northumberland. Morton's Monast, Ann, p. 267, citing Cart. Melr. fol. 1 . ^ Fre-
deric II. died 16th December 1250. L*Art, vii. 345, 8vo. ; M, Paris, p. 538. ** The abbey
of Balmerinach, which was dedicated to St Edward. Opposite to this entry, on the margin of die
manuscript, are " iij."— indicating probably the numeration of the new abbat, cf. under the years
1220, 1236, for confirmation of this conjecture.
Digitized by
Google
A.D. 1251. CHRONICA DE MAILROS. 179
fnccdSt Johannes, ejufdem domus monachus et quondam prior de
May.
Per idem tempos dominus Herbertus abbas de Kynlos, vir grandevus,
abbatizare recufavit, cui^Ricardus ejufdem domus monachus fucceffit.
Eodem anno obviaverunt apud Eboracum H[enricus] rex AngHe et
A[lexander] rex Scotie, cum ma^atibus utrorumque regnorum, et in
die natalis Domini [Dec. 25] Aifcepit a rege Anglie rex Scotie arma
militaria, et in crafUno [Dec. 26] copulavit fibi in matrimoilium filiam
predidli regis priihogenitam, nomine Margaretam;^ unde fadtum efl ut
Alanus Oftiarius et quidam alii ibidem accufarentur apud regem Scotie
de ejus proditione; quapropter multi officia fua coadti funt reUnquere,
foi. 55. b. alii fibj timentes fuga lapfi turpiter repatriaverunt. Sed reX Scotie
cundla moderate et cum confilio regis Anglie honeftiffime faciens, repa-
triavit cum fua conjuge. Et heec caufa accufationis; aflerebat rex
AngUe fibi intimatum fuifle dominum Alanuin Hoiliarium Scotie, et etiam
tunc juflitiarium, cUih complicibus fuis nuncios cum muneribus ad domi-
num papam direxifle, quatenus filias fuas, quas ex forore regis genuerat,
taliter legitimaret ut fi quid finiilrum regi Scotie eveniret ille tanquam
heredes ligitime ei in regno fuccederent; quod fi impetraflet, nulli dubi-
um quin proditor regis et regine fiereti
Anno Domini M.cc.lij. Johannes abbas de fan6l:o Edwardo^ fuo ceflit
officio, et dompnus Adam portarius de Melros ei fucceflit.
Eodem anno ex hac luce migraverunt Gaufridus abbas de fan6to Ser-
uano, et Robertus abbas de Dere, et fadtus eft abbas de Dere Hc^nricus
prior de Kynlos^ et de fan3;o Seruano Michael ejufdem domus portarius,
huic fucceflit dompnus Johannes de Hadingtohe monachus de fandlo Ser-
uano.
Obiit Diana.
Anno Domini M.ccJiij. obiit Willelmus filius comitis;' et David epif-
copuE fan6)d Andre ex hac luce tranfivit, poll cujus tranfitum fa^ eft
diflenfio in eledlione, unde fa6to appellatione, prior fandti Andree ex una
^ Fordun, ii. 84; M. Paris, pp. 554, 555, 556; Wynioum, i. 382. •> See note " before.
' It is probable that this individuid was one of the fiunily of the earis of Dunbar; he is not mentioned
by Douglas,
Digitized by
Google
180 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1253.
parte legates cum fuis canonicis, et rex ex altera parte fuas nuncios cum
magiflro Abel, ad curium Romanam tranfmiferunt. Sed magifler Abel, foi. 5e.
ut fertur, magis diligens fuam promotionem, quam regis aut regni hono-
rem, a fummo pontifice in epifcopum fe ipfum.confecrari fecit; et fie a
curia difceffit.
Obiit dominus Gillebertus epifcopus Candide Cafe, pofl quern eleAus
eft dominus Henricus abbas de Sandla Cruce; et de Sandla Cruce fadlus
eft abbas dominus Radulfus ejufdem domus canonicus.
Eodem anno H[enricus] rex Anglie tranffretavit" ut fedaret terras fuas
tranfmarinas, quem fecutus eft Alanus Oftiarius Scotie, et hoftes regis
Anglie fortiter debellavit et devicit, unde regis amicitiam non folum recu-
peravit fed et accufatores fuos apud eundem regem cum complicibus
fuis in multis accufavit; unde magna diflenfio inter magnates regni Sco-
tie crevit, ut in fubfequentibus apparebit.
Obiit Robertus Groftet epifcopus Lincolnie.
Anno Domini M.ccJiiij. magifter Abel regis confilio in primis contra-
difcente, fed poftea annuente, Scociam ingreditur, et in epifcopatu fuo
honorifice fufcipitur, qui eodem anno ex hac luce eripitur. Poft quem
magifter Gamelinus regis cancellarius a priore et conventu fandli Andree
eligitur, et a rege et confiliariis ejus in epifcopatu confirmatur.
Rex Francie a lerofolimis repatriavit.
Et Edwardus regis Anglie primogenitus filiam regis Caftelle fibi in
matrimonium aflumfit,'* et ab eo miles fa6tus eft.
Obiit Innocentius papa, fucceffit Alexander.*
Anno Domini m.cc.Iv. convenerunt apud Edenburc ad dominum re-
gem omnes natu majores Scotie ex uno parte, fed et Alanus Oftiarius et
fautores ejus ex altera parte, qui multiplicati erant valde quafi ad haben-
dam locutionem de pacis reformatione, re autem vera de domini fui regis
captione. Nam cum ibidem ftatuiffent ut apud Striueline infra paucos
dies deberent iterum convenire, et ibidem procul dubio pacem reformare,
abiffentque confiliarii regis cum ceteris magnatibus, ut ea que neceflaria
forent ad tantum diem, praepararent; fubito comes Patricius et ceteri qui
" M, Paris, p. 581 ; Feed, i. 295, 296. * See Fadera, i. 804; Af. Pans, p. 597. * Pope
Innocent IV. died upon the 7th December 1254, and was succeeded by Alexander FV.
fol. 56. b.
Digitized by
Google
A.D. 1255. CHRONICA DE MAILROS. 181
ex altera parte erant, armati Caflellum Puellarum intrantes et quotquot
ex regis familia erant e[j]icientes, ipfum dominum fuum regem ceperunt
et ex fuis armatis caflellum munierunt, mandantes ceteris fuis fociis ut
eis in auxilium ad deducendum regem quo vellent propararent, quod
promptiffime fecerunt. Advenerat enim eis in auxilium de Anglia comes
Claudioceltrie dictus V.° de Clara, per cujus confilium praedi6lam prodi-
tionem perpetraverant cum armata manu; fed et rex Anglie eum feque-
batur cum fua conjuge.'^ Cumque confiliarii et tutores regis audiffent
regem captum, vehementi dolore affe6li et de tanta proditione admirati,
ftatuerunt exercitum adunare et ei fuccurfum praebere; quod adverfarios
eorum minime latuit. Et idio regem cum manu valida ufque ad Roke-
burch deduxerunt, et caflellum introeuntes ex fuis flatuerunt qui ad vo-
luntatem eorum illuc cuflodirent. Ipfi vero afTumto rege et regina fecum
obviaverunt regi Anglie apud Werche,* et locutione aliquantulum amica-
biliter prseguflata, rex quidem Scocie eadem repatriavit die, fed regina
ejus ibidem remanfit cum matre fua. Nam rex Anglie a rege Scocie et
ejus confiliariis invitatus Rokeburch in die afTumtionis beate Marie [Aug.
15] intravit, cui occurrens rex Scotie eum cum ingenti gaudio fufcepit,
et cum magna proceflione in ecclefia de Kalchou introduxit, ubi habita
foi. 57. locutione commendavit regem et regionem comiti de Dunbar et ejus
complicibus, et fie pofl refedlionem regalem repatriavit, molefle ferens
quod epifcopus Glafguenfis, et eledlus fan6li Andree, fed et V. Cumin,^
didlus comes de Maneteth, cum ceteris magnatibus terre, noluerunt ap-
ponere figilla fua ad quoddam nefandiffimum fcriptum quod praedidli
confpiratores fecerant et figillis fuis munierant, in quo multa ad dedecus
regis et regni provenire poterant, continebantur.
Eodem anno, in die fan6li Stephani [Dec. 26], que tunc dominica ha-
bebatur, magifler Gamelinus in epifcopum fan6li Andree in fede fua ab
Willelmo epifcopo Glafguenfi confecratur, licet confiliarii regis miffis
nunciis prohiberent. Confecratus efl etiam dominus Henricus ele6lus
" Such appears to be the reading of the manuscript, but the name of the earl of Gloucester was
Richard. Dug4- Baron, i. 212; see also Feed. i. 325. Wynlovm. i. 384, is correct in thus par-
ticular. "" Fad, I 327; M, Paris, pp. 609, 610, 611. ' Feed. i. 327. ^ Walter
Cumin, who, in right of his wife, was earl of Menteth. Douglasy ii. 223; see also Fordun, ii. 90.
Digitized by
Google
182 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1255.
Candide Cafe a Waltero Eboraci archiepifcopo, qui Walterus eodem anno
obiit, et magiiler Sewal ejus decanus ei fucceffit.
Obiit Johannes abbas de Holme, cui fucceffit Henricus ejus monadius.
Anno Domini M.cc.lvj. dominus Walleranus de Normanvil apud Mel-
ros fepelitur,
Ricardus frater regis Anglie ad imperium Alemannie eligitur;' et
Sewale confecratur.
Eodem anno epifcopus Gamelinus a confiliariis regis exlegatur, turn
quia nefandis eorum confiliis ackjuiefcere noluit^ torn quia dare quandam
fummam pecunie, quad pro emptione fui epifcopatus, contempiit; et quia
Scotia eum a fe abjecit et Anglia ei per fe tranfitum denegavit, duce
Neptuno Gallias petiit, ac fie audadber contra adverfarios fuos curiam
Romanam adiit. Poft cujus abfceflum regis confiliarii bona fui epifco-
patus diripuerunt, et pro libitu fuo dilapidaverunt.
Obiit Petrus epifcopus de Aberden, cui fucceffit Ricardus de Pottun.
Obiit Rogerus abbas de Neubothel dum redit de capitulo, et apud
Vallem Dei fepelitur; in cujus loco Willelmus ejus prior fubrogatur.
Anno Domini M.cc.lvij. coronatio regis Alemannie.* foi.57,b.
Rex Atiglie Walenfes debellavit,** a quibus deviftus ad propria re-
meavit.
Hoc anno venerunt legati miffi a tutoribus regis Scocie ad dominum
papam, accufantes ex parte regis epifcopum fMi£ti Andree; qui caufls
ex utraque parte auditis et probatis, proprio ore pronunciaTit ipAim
epifcopum ab omnibus criminibus fibi injufte iUatis eflb itnmunem et
epifcopatu digniilimum, accufatores ejus et dilapidatores five invafores
epifcopatus excommunicavit; mandans Clementi epifcopo de Dunblain et
M. de Melros et N. de Gedewrth abbatibus, quatenus fententiam a fe
prolatam, per regnum Scocie pulfatis campanis et oereis accenfis in bom-
mune prius, ac deinde fi contumaces exifi^ereot nominatim in conflliarios
regis divulgarent, quod ipfi apud Striuelin denunciaverunt; et poft multas
admonitiones, etiam in eis refipifcere nolentibus in ecclefia conventuali
de Kamb3kinele nominatim intulerunt. Cernentes igitur omnes majores
' Richmrd, second son of John king of Englandt was elected emperor of the Romans, 15th Jan.
1257. L*Art, vii. 850, 8vo. ; M. Pwrii, p. 682. (48) • See Fad. i» 856. * See Feed, i. 861.
Digitized by
Google
A.D. 1257. CHRONICA DE MAILROS. 183
uatu Soocie, quonun caput erat Walterus Cumin di^us comes de Ma-
ueteth, inter manus excommuoicatoium domiuum fuum regem conver-
fantiem^ et timentes ne tot^, terra iuterdidto fubjaceret, furrexerunt et de
eorum manibus apud Kiuros euj» eripientes, fuo regno reftituerunt. Hoc
audlens totius mali arcbite£lus Alanus Ofliarius» et timens pro proditione
qua dominum fuuiA regem ceperat, ad regem Anglie fugit; ceteri vero
complices ^^ ejus hue iUucque funt difperfi.
foi.58. Anno Domini M.cc.lviij. A. rex Scocie venit Rokeburch cum exercitu
fuo, ut.rebelles et ^xcommunicatos proditores fuos iibi fubjugaret. Qui
inducias petentes, et fe ei et ejus legibus parere dolofe pronuttentes, diem
apud Forfar ftatuerunt, ut ibi quicquid deliquerant emendarent. Quibus
acceptis it^ ad regem Anglie arripuerunt, poftulantes ut contra eorum
adveriarios ejus confilio tuerentur et auxilio. Interea Scoti et Galwitbi-
enfes qui in exercitu fuerunt, et in quadrageiima et etiam in ipfa die
parefceue cames comederunt, infeliciter ad propria revertentes, patriam
in multis expoliaverunt.
Per idem tempus G. epifcopus fandti Andree*^ a rege ab exilio revo-
catus, fuo epifcopatui reflauratur.
Obiit Clemens** epifcopus Dunbleinenfis, post quem elecftus eft magif-
ter Robertus di6lus de Prsebenda, ejufdem ecclefie decanus.
Item, obiit Sewal® Eboracenfis aichiepifcopus, cui fucceffit Godefridus
ejufdem ecclefie decanus.
Circa vero nativitatem beate Marie [Sep. 8] iterum venit rex Scotie
cum fuo exercitu contra prsedidtos proditores,^ quos audierat cum manu
armata et quibufdam magnatibus a rege Anglie advenifie. Cum igitur
rex Scotie exercitum fuum expe6laret apud Melros, venerunt ad eum ex
partq regis Anglie comes Herfordie,^ et comes Albamare,^ et Johannes
de Balolf,^ quafi ut populum fedarent et pacem inter praedidlos proditores
^*^ Opposite this Ime are some words in the margin, of which ** de Ros et Mar" alone are legible.
' A writ of Henry III. dated 22d January, orders Gameline to be arrested, if he should endeavour
to pass through England. Fcsd, i. 369. ^ Forduriy ii. 92, says he died in 1256; see also
KeiUi, p. 173, where a double error may be observed. * Sewal died 12th May, 1258, and his
successor, Godfrey de Ludeham, was elected 25th July. See M. Paris, pp. 652, 655. ' See
FoBd. i. 376, 377, 378. ' Humphrey de Bohun, ninth earl of Hereford. Dugd. Barm, i. 180.
^ William de Fortibus, seventh earl of Albemarle. Dugd, Baron, i. 64. * John, fifth baron
Baliol. Dugd. Barm. i. 524.
Digitized by
Google
184 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1258.
et eorum adverfarios refonnarent; fed re vera, ut fama aflerebat, ut re-
gem iterum caperent et fecum ad regem Anglie deportarent; quod regem
Scocie minime latuit, et ideo eis diem apud Gedewrd in crallino ftatuit,
in cujus forefla magna pars fui exercitus jam erat admiata. Audierat
fiquidem quod praedi6ti nuncii dimiferant Johannem Maunfel cum armata
manu et pr8edi6lis proditoribus in caflello de Noram. Convenientibus
igitur in crallino apud Gedewrd, mutuum habuerunt fere per tres ebdo-
madas colloquium; in quibus diebus Robertus abbas Calcouienfis ex hac
luce eripitur, et Patricius ejufdem domus monachus ei fubrogatur. Sed foi. 58. b.
et Scoti et Galwithienfes fere totam patriam illam depopulati funt. Poll
vero expletionem trium ebdomadarum, cementes praedidli nuncii exerci-
tum Scocie jam adunatum, et fuper fe irruere, fi moram facerent, prsepa-
ratum; fe etiam nee vires ad refiflendum habere; pacem inter praediAos
proditores et eorum adverfarios pepigerunt; et fie pace reformata unuf-
quifque reverfus eft ad propria,
In die autem fandti Michaelis [Sep. 29] dompnus Willelmus abbas de
Cupro humili devotione curam regiminis in capitulo et de Melros depo-
fuit; ad quam Willelmus ejus cellerarius regendam acceflit.
Obiit dominus Walterus Cumin "^ comes de Maneteth.
Item, venerabilis pater nofter Willelmus* epifcopus Glafguenfis migra-
vit ex hoc feculo, in vigilia fan6l:i Martini [Nov. 10], et in die fan6li
Bricii [Nov. 13] apud Melros juxta magnum altare fepelitur. Poftquem
ele6lus eft magifter Nicholaus archidiaconus de Teuidale, et a rege con-
firmatus; qui poft purificationem [Feb. 2] curiam Romanam adiit, ut
a funmio pontifice munus confecrationis poflet percipere."
Anno Domini M.cc.lix. magifter Nicholaus™™ Glafguenfis eleAus a
curia Romana fine munere confecrationis repatriavit, tum quia quandam
fummam pecunie quam poftulabant papa et cardinales noluit porrigere,
ne in ovile ovium videretur non introiifle per ofiium, tum quia hii cum eo
quafi ad auxilium venerant, verfa vice contra eum totis viribus ftabant.
Quorum caput extitit R. eledhis Dunblaynenfis, qui cecatus elatione,
^ See Fordun, ii. 92, who states that he was poisoned by his wife. ^ Forditn, ii. 92. ™ Id
the margin, nearly opposite this, are a few half-de&ced words, of which ** . . . et J. de Ros/* alone
are legible. "" Foedera, i. 887.
Digitized by
Google
A.D. 1259. CHRONICA DE MAILROS. 185
foi. 59. eftimabat, illo quaflato, facile fe ad epifcopatum Glafguenfem pofle con-
fcendere; quod minime evenit, nam magifler Johannes de Chyum"^™ con-
fecratur, et ad eccleiiam Glafguenfem regendam a latere domini Pape diri-
gitur. Ipfe vero R, ad epifcopatum ad quem fuerat confecratus" emittitur.
Willelmus abbas de Neubotil pafloralem curam reliquit; ad quam re-
gendam dompnus Adam cellerarius de Melros in die fandli Uincentii
[Jan. 22] acceffit.
Anno Domini m.cc.Ix. magifler Johannes epifcopus Glafguenfis, petita
a rege Scocie licentia et accepta, ejus terram ingreditur, et fie ei prsefen-
tatur, a quo benigne fufceptus ad fedem fuam tranfmittitur ibique fol-
lempniter inthronizatur.
Item, abbas A. de Balmurinach regimen quod pro infirmitate diucius
tenere non potuit, fucceffori fuo, fcilicet Ade ejufdem domi monacho,
dereliquit. Abbas etiam Patricius Kalcouie feipfum demifit, et Henri-
cus de Lambeden ei fucceffit.
Obiit Uualterus^ Dunelmenfis epifcopus, cui fucceffit Robertus ejufdem
domus monachus.
Nata eft etiam in Anglia primogenita regis Scotie,^ nomine Margareta.
Michael abbas de fandlo Seruano ceffit, et Johannes ejus mona-
chus fucceffit.
foi. 59. b. Anno Domini M.cc.lxj. obiit papa Alexander *i cui fucceffit Urbanus.
Item, dompnus Matheus abbas de Melros xvj. figillum fuum, vigilia
fan6li Jacobi, in capitulo priori fuo ob infirmitatem corporis ad cuftodi-
endum commendavit, et fie paftorali cure valefecit. Poft cujus ceffio-
nem die fan6li Petri ad vincida [Aug. 1]. dompnus Adam abbas de Neu-
botil eligitur unanimiter a conventu, et inftallatur ; et regimini de Neu-
botil praeficitur Wido ejufdem domus portarius.
Anno Domini M.cc.lxij. H. abbas de Dere a regimine fui gregis ab-
folvitur, et ad eos regendos.'
Hoc etiam anno obiit dominus F. filius Raynulfi et Juliana ejus sponfa,
Faderay i. 387, 894, 397. " " Electus" has originally been written, instead of ** con-
secratus," but has been marked for erasure. ^ Walter de Kirkham died 9th August, 1260,
and was succeeded by Robert SdtcheU. ' See various curious documents connected with this
subject in the Focdera, i. 402. "> Alexander IV. died 25th May, 1261. ' A line is here
erased from the manuscript.
2A
Digitized by
Google
186 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1262.
quorum corpora ad Melrofenfe cenobium funt delata^ atque in die cene
honorifice tumulata [Maij 18].
Eodem anno obiit Alanus epifcopus Ergadie, cui fucceflit Laurencius
[de] Ergadia, frater de ordine praBdicatorum.'
QuoNiAM, ut dicit Papias, diftindtione tertia Elementarii, Chronica dicun- M.
tur enarrationes temporum prseteritorum; vel Chronica fecundum
quendam alium poflunt dici teiles temporis, dilucidationes veritatis,
memorie recordationis, nuncia vetuflatis; ideo poftquam injun£ta
fuit michi cura chronicorum faciendorum placuit revocare ad memo-
riam nonnulla miracula,^ cum adje6lione enarrationum temporum fuc-
cedentium, partim ab eifdem narratarum, partim a meipfo narranda-
rum, que de preteritis temporibus funt omifla a cronographis, qui
curam cronicorum ante me geflerunt. Indignum enim eft ut prete-
reantur non fcripta ea miracula que Deus fecit pro viris orthodoxis
vere fan6litatis multiplici merito, in congregatione Melrofenfium
monachorum infignitis. Et idcirco imprimis cujufdam gloriofi mo-
nachi ejufdem cenobii memoriam et nomen hie retexo.
Fuit in diebus venerabiUs abbatis de Melros Adam de Harcarres" qui-
dam alius Adam quem nominavi Monachum gloriofum, de provincia Ebo-
racenfi oriundus. Hie cum quadam die eflet in pomserio prsefati cenobii,
non fine alicujus utilitatis caufa, mox ut audivit primum fignum vefper-
tine fynaxeos pulfatum, properans ad ecclefiam vidit eminus poflicium
porte per quod jam paulo ante tranfiret patefa6tum cum rediret ante fe
fera firmiter obferatum, claudebatur fimiliter et porta grandis illius pof-
ticii fera fortiffima, unde quid tunc ageret omnino ignoravit. Dum ita-
que ftaret ante portam in auguflia cordis fui, ecce fubito divinitus pofti-
cium per fe apertum eft ei, per quod ad votum exivit. Ex qua re pen-
fandum eft quod fe facili intravit in regnum celorum, qui de tarn facili
meruit habere pofticium fortiter claufum a Deo fie fibi referatum. O
" At the bottom of this page are several Knes written with a style, i^parently relative to the
abbey of Deer, but they are too much defaced to be legible. * The word ** miracula** is here
inserted from the margin. " Translated to Mebose 6th August 1219, and died in 1245.
Digitized by
Google
A.D. 1262. CHRONICA DE MAILROS. 187
beata celonim domina, puto iUud ofliolum per te fuifle ille patefa6lum
ex ima conje^ura I Nam dum quadam die ilaret ante te, coram altari
fandti Stephani protomartyris, videre te meruit, non immediate fuper ter-
ram, non parieti, non alicui alteri materie corruptibili innixam, fed ut vir
Dei retulit, vidit te in fpatiofo aere ecclefie, nunc mobiliter, nunc immo-
biliter, prout volebas, ftantem ante fe devotiffimus tuus amator, pulcher-
rimo fed tenuiffimo candidiffimoque indumento inconfutili circumamictam.
foL 60. b. Hie dum putaret fe a nemine poffe videri, nunc faciebat genuflexiones,
nunc infinuofas manuum tripudiationes, cum valde mira hilaritate tripu-
dians coram dile6ta. Que geila dum perpenderet quidam monachus re-
tro virum Dei non multum prope ftans, clam receffit a loco ilationis fue
ne forte ingrueret contra ilium fi tunc forte motus gaudentis increpaflet
putative fatuos et inordinatos, ira fan6ti viri : Qui poftmodum veniens
ad tripudiatorem genitricis Dei, quaelivit ab eo quid gaudii haberet quan-
do tali die et tali bora tripudiabat coram iUo in quid altari. Ad quem vir
Dei, " Obfecro te per virtutem Dei et mifericordiam fue matris ut ne-
mini dicas in vita mea vifionem quam vidi, et dicam eam tibi.'' Quam
cum aperuiflet illi, pollicitus eft ei monachus nunquam fe revelaturum
cuiquam vifionem ejus illo fuperftite. Sed querente monacho quare ma-
ter Dei non potuiflet videri a fe cum tam prope illos ftaret, refpondit ei
. alter, << Non oft^ndit fe Dei genitrix nifi familiaribus fuis a longo tem-
pore devote fibi famulantibus cum obfequiis que funt de genere bonorum
operum" !
De beato viro ifto libet referre unum adhuc miraculum quod Deus
operatus eft pro eo longe poft obitum fuum. Erat enim in di6to monaf-
terio Melrofenfium quidam monachus grandevus, WiUelmus de Duns no-
mine, tante cecitatis mira ftriflitudine percufTus, ut fi vel ipfe vel aUus
manum fuam admoveret ad aperiendum palpebras oculorum ejus, nequa-
quam operiri potuiflent. Hie niminun multis diebus dolens pro priva-
tione vifus luminum fuorum, demum rogavit cuftodem fibi deputatum ut
duceretur ab eo ad tumulum fanfli viri cujus modi feci mentionem, cujuf-
que familiaritatem promeruerat monachus ceecus fad;us ante migration-
em ejus ex hac vita ad Chriftum. Cum veniflet ergo ad fepulcrum ipfius,
Digitized by
Google
188 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1262.
procidens fuper genua oravit, dicens, " Domine Adam ficut veraciter credo
quod Deum ex toto cordi dilexifli in vita tua, et cum illo es in eteraa
vita, poftquam vocatus fuifti a nobis ad ipfum; fie qusefo ut velis effun-
dere preces pro me ad ilium ut per te recipere merear lumen oculorum
meorum, quod peccatis meis exigentibus amifi. Memento, care amice,
quomodo dilexerim te in vita tua, et honoraverim prout potui quando
voluifti." Erat enim facrifta monaflerii cecus ifte miniflrans ei multo- foi. ei.
cies que petebantur ab eo neceffaria. His et his fimilibus verbis ab
illo peroratis, ecce lux mire claritatis primo in unum temporum fuorum
intravit, que tranfiens per medium claufe fituofitatis oculorum ejus exivit
per aliud tempus capitis ejus, ut ipfe mihi retulit. Quo fubito fadlo fur-
rexit optime videns rediitque de fepulcro fandti viri fine regente greflus
fuos, qui illuc ierat cum regente illos.
Vifo precedenti miraculo de fandto Ada Eboracenfi, placuit mihi nar-
rare aliquid miraculo correfpondens de quodam alio Adam monacho
noftro de Lewenax oriundo, qui tante fanftitatis perhibetur, quod per vi-
ginti annos quibus commorabatur apud veterem Melros, nunquam vifus
vel fcitus fuit ire in ledlum, fed nee de ledlo exire ; Cujus rei evidens
teftimonium erat quod ftramen fuppofitum pannis putative dormitionis
ejus per tantum temporis fpatium femper quafi in eodem fiatu cemeba-
tur permanere. Sed dum noluit Deus quod vir valde bonus malum hy-
pocrifis incurreret, dehifcebat in pulverem interdum, fed raro, pre vetuf-
tate ftramen ejufdem ledli, fuper quod aliud ftramen novitatis fecit vir
Deo plenus jaci, acfi ipfe vellet contra morem in ledlo jacere dormiendo.
Dormivit tamen, fed quantum dormiebat hoc faciebat coram altari beate
virginis Dei genitricis fedens vel proftratus, ubi etiam folebat no6libus
hyemalibus magnam partem nodtis expendere in citharizando cum canti-
lenis que vocantur "molete'* ad honorem fan6le virginis matris edite; de
die vero fedebat fere femper juxta oftium ecclefie, pfalterium pro more die-
tim percurrens, fporta juxta manum ejus pofita continue in qua panis erat
tante abundantie ut nullus pauper de fub manu ejus recederet querulus
quia necvacuus quin fecum aliquid afportaret ; unde penu omnium paupe-
rum ad fe confluentium, ut ipfi dicebant, bono omine abundabat ex gratia
Digitized by
Google
A.D. 1262. CHRONICA DE MAILROS. 189
panis quern promerebantur recipere de manu illius. Ad hunc etiam venie-
bant divites, etiam rex terre Alexander'^ in ecclefia de Melros fepultus et
multi alii ob venerationem fanfilitatis ejus, poftulantes intenfe ut de
bonis eorum acciperet quantum ei placeret, quod ipfe raro concedebat
fieri, accepit tamen de vaccis illorum quandoque nonnuUus ut mini-
ftrarent lac egenis ad fe venientibus. Ipfe quoque habebat duas vaccas
monaflerii, prsebentes fibi et focio fuo lac ad fufficientiam. Ratio autem
foL 61. b. caujfalis quare optimates terre veniebant ad eum, erat, ut confiterentur
illi peccata fua et benedicerentur ab illo, cujus benedidlionem fan6lam
multum credebant fibi profuturam.
Anno Domini m.cc.Ix. Henricus de Lamden, camerarius monaflerii
Calcouienfis, rediit de curia Romana, portans fecum literas papales in
quibus continebatur, quod vifo mandato papali immediate cederet bajulo
mandati didlo Henrico dominus Patricius abbas, qui tunc prafuit eidem
monailerio, quod ftatim obedienter fecit. Nam eodem die quo intravit
di6lus Henricus domum Calkouie, fine aliqua ulteriori dilatione pofuit in-
fignia pontificalia, quibus redimitus erat, fuper magnum altare illius ce-
nobii quibus fe induit mox Henricus antedidlus, ex gratia muneris fummi
pontificis. Viderit ipfe quomodo intravit ad curam illam pafl:oralem, nam
poilea, nefcimus an ex ultione Dei an ex bona ejus voluntate, repentina
morte prseventus eft in menfa fua, quando primum ferculum fumere ce-
pit; qui ftatim poft fecundam refeftionem conventus traditur fepulture
eodem die, forte quia noluerunt circa corpus ejus vigilare.
Anno Domini M.cc.lxj. venerabilis pater nofter, dominus Matheus
abbas de Melros abfens deponitur in capitulo Ryeuallis, fine confilio et
fine fcitu omnis anime viventis de Scotia; cujus talem depofitionem multi
planxerunt tarn monachi quam converfi monafterii Melrofenfis, quia ni-
chil cuipe inventum fuit in eo pro qua debuit taliter deponi, ut ipfi efti-
maverunt ; placuit tamen patri abbati ut fie fieret ab de eo, propter quaf-
dam obje6tiones quas habebat contra ipfum, ut fibi videbatur rationabiles.
Post cujus depofitionis denominationem,^ in capitulo illius die quo depo-
fitus erat, abfoluti funt ab ipfo patre abbate ab obedientiis et profefiioni-
bus fibi fadtis omnes Melrofenfes. Sed heu! nam per hunc bonum Ma-
^ Alexander the Second. See before, pp. 177, 178. ' Denunciationem ?
Digitized by
Google
190 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1263.
thaeum, virum reverendum atque largifluum» et nonnullas pofleffiones et
plures pitancias ex adeptione ejus obtinet domus de Melros ; per ipfum
habemus panes pitantiales diebus Veneris in quadragefima, quando jeju-
namus in pane et aqua. Ipfe autem fecit magnas domos noftras de Ber-
wico, infuper et multas vaccarias, bovarias, et cameram magnam abbatis
que efl fuper ripam aque, cum adjedtione aliorum edificionun non pau-
corum conftruxit.y
Anno Domini M.cclxiij. Haco Rex Norwagie cum copiofa navium foi.62.
multitudine venit per mare occidentale ad debellandum regem Scotie.'
Sed re vera, ut ipfe H. affirmabat, non eum repulit vis humana fed vir-
tus Divina, que naves ejus confregit et in exercitum fuum mortalitatem
inmiifit;^ infuper et eos qui tercia die poft foUempnitatem fan6ti Michaelis
[Oct. 2] ad preliandum convenerant, per pediflequos patrie debellavit
atque proftravit. Quapropter coa6ti funt cum vulneratis et mortuis fuis
naves fua[s] repetere, et fie turpius quam venerant repatriare.
Hoc anno, in die fan6te Agnetis [Jan. 21], apud Gedewrth peperit re-
gtha Scotie filium, quem a Gamelino epifcopo fan6ti Andree baptizatum,
juxta patris imperium vocaverunt Alexandrum; unde contigit ut eodem
die quo nunciatum eft regi Scotie filium a Deo fibi efle datum, nun-
ciaretur ei et regem Norwagie defun6tum; quapropter dupplici gaudio ex-
hillaratus, gratias reddidit Deo, qui humiles exaltat et fuperbos humiliat.
ABBATES DE MELROS. foi.62.b.
RiCARDUS.
Waltewus.
WiLLELMUS.
JOCELINUS.
^ The miracles end here, and the narrative is resumed. * ForditUy ii. 97. I may remarii that
GoodaU and Hailet are somewhat in doubt as to the year in which this irruption occurred, in con-
sequence of the former edition of this Chronicle having erroneously, and contrary to the reading of
the manuscript, placed it in 1262. See also Fcsd. i. 422, 429, and the Islandic account published
at Copenhagen by the Rev. James Johnstone, 1782. (48) • Fordun, ii. 101, places this crent
in 1264; it occurred in 1268-4.
Digitized by
Google
A.D. 1263. CHRONICA DE MAILROS. 191
Laubencius.
Ebnaldus.
Reinebius.
Radulphus.
WiLLELMUS.
Patbicius.
Adam.
Hugo de Clippbstun, idus Maii anno M**.cc.xiiij.
WiLLELMUS.
Radulphus.
Adam de Habkabbes.
Matheus.
Adam de Macston.
Johannes de Hedebham.
RoBEVTUs DE Keldelech, quondam abbas de Dunfermelin.
Patbicius de Sellekibke.
EPISCOPI
assumti de domo de MELROS.
Simon Monachus de Toney, ad epifcopatum Mobauie.
JocELiNus abbas» ad Glasw'ensem.
Re in ALDUS monachus, ad Rosenssm.
Radulphus abbas, ad Dunbnsem.
Adam abbas, ad Cathbnensem.
GiLBEBTus monachus, ad Galwbthensem.
foi. 63. Anno Domini m*^.cc®.1x*^. tercio. Hehonora regina Angae, que credebatu
efle radix, fomes et feminatrix totius difcordie que feminabatur inter vi-
rum fuum dominum Henricum regem Anglie et inter barones regni ejus,
pre timore eorundem exivit de Anglia; quam poft paucos dies fecutusefl
Johannes Maunfel** praecipuusconfiliariusdi^ti regis, obtimorem baronum.
** Ck>nceniiDg him see Rishangcr's Contmuatkm to Jf. Paris, 667, 668.
Digitized by
Google
192 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1263.
Qui cum veniffent trans mare Francie, di6la Helionora coUegit adeo in-
numeram multitudinem hominum ex diverfis nationibus, ut fuperficiem
terre viderentur cooperire, ex expugnandum Angliam et ad delendum
omnes habitatores ejus de fuperficie terre. Qui venientes ad maritima
Francie, Normannie, et Flandrie, tarn diu morati funt ibi, donee equos
fuos, fellas, pannos, et alias quafque res quas fecum tulerant, penitus fere
omnes vendidifTent pre inopia, nutu Divino omni die no6luque contra eos
flante pervalido vento aquilonis vehementiflime, et fine interpolatione
per duos circiter menfes vel amplius, ne aliquo modo poflent per mare
tranfire in Angliam. Qui videntes Divinam potenciam omnino fibi reni-
tentem, reverfi funt unufquifque ad propria, poft expletionem duorum
menfium,'exceptis plurimis qui mortui funt in via.
Eodem anno barones Anglie per totum annum praeparaverunt fe ad
guerram mortalem, diripientes per fas et nephas quicquid potuerunt; in
hoc aflimilati pifcibus, qui rapiunt quicquid poflunt, ut Ariftoteles*" dicit
in libro iiij. De animalibus.
Anno Domini m^.cc*^.1x*^. quarto, in bello de Lewys, barones Anglie cum
exercitu Londonienfium de fuccurfu Gilberti comitis Glouemie, trium-
phaverunt de rege fuo Henrico, et Edwardo filio ejus primogenito, cito
poft pafcha. Poftera autem die belli utrumque, regem fcilicet et natum,
barones cuftodie Simonis de Monte forti contradiderunt. In eodem bello
duo nobiles de Scotia, Robertus de Brus** et Johannes Cumin,*' capti
funt et carcerali cuftodie mancipati in caftello de Dora. Diflenfio au-
tem*, propter quam orta eft contentio inter regem et barones fuos, initium
habuit et finem a retentione alienigenarum, quos ipfe rex et regina fua
Helionora, mater Edwardi, longo tempore manutenuerant et foverant
contra commodum regni fui, quo ad confilia eorum credenda, et contra
voluntatem indigenarum quo ad confilia ipforum abjicienda et quafi fere
omnino poftponenda. Unde propter eliminationem talium extraneorum,
eo quod nimis valde invaluerant contra indigenas terre, usque ad exhere-
dationes perplurimas, ut funditus e regno pellerentur Anglorum, com-
*** The passage here alluded to may be seen in ** Aristotelet de natura Animalium, 1. iv. 12,
fol. 79 ; edit. Aldi, fol. Venet, 1504. ^ See Bugd. Baron, i. 450, who quotes M, Paris,
also Trivet, p. 215. * John Comyn, fourth Lord Badenoch, commonly called the Red John
Comyn; Douglas* Peerage, i. 161; Trivet, p. 215.
Digitized by
Google
A.D. 1264. CHRONICA DE MAILROS. 193
miflum eft prelium fupradidtum. Poft cujus habitum, ut didtum eft, a
baronibus trihumphum, omnes mox exulant alienigene, prseter Simonem
de Monte forti, et paucif&mos ex alienigenis qui cum illo erant. Hii
omnes etiam cum jurejurando in fan6lis evangeliis fideliter de fide baro-
num extiterunt. Erat autem Simon comes Leyceftrie, et gener** preno-
foL 63. b. minati regis. Fuit enim vir optimus, et in rebus bellicis ftrenuegerendis
atque providendis mire providus et circumfpectus, bellicosus valde et ipfe
miles; propter quod elegerunt eum barones ut preeflet bello illorum atque
confiliis. Erat autem oriundus de genere Francigenarum procerum po-
tiflimorum totius Francie, a quibus ipfe non degenerans, fimilis fadtus eft
eis; homo divina preditus fapientia et cautelis optimis habundans, quarum
unam placuit hie interferere. Cum enim edu6lurus effet Simon exerci-
tum Londonienfium contra regem ad bellum memoratum, paucis diebus
ante exitum illorum, juifit extrui currum fubdolum, quem foris fecit ferro
per totum contegi, in quo duos inclitos burgenfes grandevos Londonice
civitatis intrufit, quia adverfabantur ei et univerfe civitati, frequentiffime
perfuadentes illis ne cum Simone contra regem exirent. Quod cum com-
pertum fuiftet Simoni, nimirum propter talem illorum iniquam, fatuam,
et pertinacem perfuafionem, intrufit eos, ut didtum eft. Egrediente ergo
ab urbe exercitu memorato, Simon eduxit una cum illis callidos illos per-
fuafores in curru, ne forte redderent civitatem ad opus regis, dum exer-
citus Londoniarum eflet in expeditione contra regem. Habebat autem
currus intruforum quemdam anguftum egrefTum per quem folebant prefati
fenes non fine ar^a cuftodia egredi et ingredi, pro neceflariis nature
explendis. Verum pridie quam bellum committeretur inter regem et ba-
rones, advefperafcente eodem die, ingreflum per quem ad prenominatos
burgenfes que ad opus vi6tualium erant necefTaria folebant afferri, adeo
robufle Simon claudi preceperat, ut omnis exeundi de cetero penitus li-
bertas eis adimeretur. In giro ergo illius currus vexillula fua, que pen-
filia nomihantur, Simon fecit appendi, ut per ea deluderetur rex et exer-
citus ejus dum putarent Simonem efle in curru, in quo non erat Simon.
Erat autem Simon tunc delitefcens in locis nemorofis, montibus et rupi-
bus prearduis undique circumobfeflis, diflantibus ab oppido Lawenfi,
' Simon de Montfort had married Aliaoor, sister to Henry III. Dugd, Baron, i. 752.
2b
Digitized by
Google
194 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1264.
indiredle verfus auilralem occidentem Anglie fito, cum comite Glovemie
et aliis comitibus paucis, cum quibus erant barones fere totius AngUe,
et incliti milites quamplurimi, cum equeflribus multis et pedeilribus in^
numeris, inter quos erant multi baliilarii et fundibularii, qui magnam
confufionem in exercitum regis, ex jadtu lapidum more tonitrui in illos
irruentium e fundibulis, in illo die peregerunt. Inter proceres quoque
prefatos erat preful Wyrgonie;* hie poftea in exilium a6tus eft, pro eo
quod rerum epifcopalium ordinem pervertens, prefulem exuit pacificum
et militem induit belligerum, dum gladium pro baculo pontificali geftaret
in latere, et galeam pro mitra in capite. Exeunte ergo rege ad prelium
contra barones, robuftiores qui in exercitu ejus erant, videntes vexillula
que predixi undique circa currum pendentia, prepropere feftinant ad
currum. Jam enim condixerant Londonienfes exercitui regis, quod Si-
mon quem elegerant fibi ducem ad bellum, erat in curru, ^^ qui," inqui-
unt, ^^ poft nos propofuit remanfiffe ne exiret nobifcum ad bellandum pro
nobis, ficut promiferat nobis; quem cum proinde ingenti fufpicione ha- foL m.
berenms, dum fimularet fe infirmum, et inpotentem ad afcendendum
equum, pertimefcentes ne proderet nos regi genero fuo, veniens fuper
nos cum exercitu poft tergum, hunc currum inexpugnabilem forte propter
fraudem ejus fecimus ad opus ejus fabricari, ut ft nos debeamus perire in
hello, ftmul et ipfe debeat perire nobifcum; fuppofito prius igne copiofo
currui in quo manet, ut fuccendatur ex eo." Quibus verbis animofiores
eflfe6ti hii qui ex parte regis erant, quos fupra robuftiores nominavi^ pro-
perant ad vas in quo putant efle Simonem. Set dum vas dolofitatis
expugnant fortiffime, dum nichil proficiunt in expugnando, tarn armis
quam animis deficiunt. Currus autem ille multum adjuvit Londonienfes.
Nam dum circa ejus enervationem, ut frangeretur, vehementiffi[mi]s nifi-
bus plures de exercitu regis laborarent, vita perplurimorum quos dixi
Londonienfes qui prope et longe ftabant a curru falvabatur. Nondum
enim venerant barones ad illos, et ideo in mora exped;ationis illorum,
dum vas perfidum expugnatur, perplurimi ex Londonienfibus minime
pugnaverunt. Unde fuperyeniente exercitu baronnm ad illos poft exer-
citum regis ad tergum, magna pars Londonienfium qui regi erant in faciei
Digitized by
Google
A.D. 1264. CHRONICA DE MAILROS. 195
prefertim qui prope currum fuerant, vires integfas fefvaverunt. Unde
nimirum poilea per omnem tnodum robuflius pugnaverunt contra feflbs
de exercitu regi?. Ad hoc autem partim extrudtum erat vas dolofum, ut
oautela eflet fuperhabundans circa falvationem civium Londonice civitatis,
ut dum in ejus violentiffima debellatione fupra modum vexarentur regales,
penitus confunderentur, et Londonienfes falvarentur vires, ut didtum eft,
ex fufficiente integritate fervantes. Non ergo abfque amiflione virium,
eroum fortiffimorum, non fine plurimorum armorum ingenti detrimento>
non abfque fudore pemimio, et anxietatibus multis, dum preftantiffimia
pugnatoribus fuccedunt eque preflantiffimi expugnatores, bine inde de
exercitu regis ad vas inexpugnabile impetu quafi furiofo currentes prop-
ter Simonem, quern intus efle putabant, extrahendum, expenfa eft magna
pars illius diei pene ufque ad o6iavam horam. Igitur quaft furiofi in
femetipfis a6ii fortiflimi regis bellatores, validiflimis damoribus aerem
repleverunt vociferantes, " Simon, Simon, veni forasl** Rebantur enim
quod Simon habebat intrinfecus apud fe ingenium quo poflet fibi egref-
fum facere e curru. Unde creberrimis vociferationibus exclamaverunt,
*« Exi, exi, Simon diabolel egredere de curru, proditor pelfimel'* Hec
et hits fimilia dum altiflbnis vocibus fepius replicarent, audiunt «b intre-
focus pofitis non ibi effe Simonem quem querunt, fed fe duos cives Lon-
donie, quos in contemptum regis Simon nofeitur prodidifle, ^^ ne ad opus
regis,*' inquiutit, ^^ a nobis civitas Londoniarum redderetur, fi poft alios
quos Simon eduxit extra civitatem contra regem ad bellum, in domibus
noftris remanfiflemus.'*
Et feiendum quod nemo feni capitis debet cenfere neque appellare Si-
monem nomine proditoris. Non enim fuit proditor, fet Dei ecclefie in
Anglta devotiffimus cultor et fideliffimus protestor, regnique Anglorum
feutiim et defenfer, alienigenarum inimicus et expulfor, quamvis ipfe na-
foL 64. b. tione unus eflet ex illis. Jufte ergo tradidit, non prodidit pene duos con-
tradi6bores indigenas per currum, qui civitatem omnibus Chriftianifmi
curribus et turribus meliorem, Londbnicam loquor urbem, voluerunt ali-
enando avertere a fuccurfu baronum, cum fine tante civitatis eximio et
permaximo auxilio, expulfionem alienorum nullatenus facere potuiflent,
propter poteftatem regiam, que undique eos circumvallavit. Pro eo igi-
Digitized by
Google
196 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1264.
tur quod prenominati fenes in fingulari verfuta allegationum obje£Hone
fe contra totam civitatem oppofuerant, jufto Dei judicio factum eft ut
extra civitatem perire debuiffent in cumi igne vehementi accenfo.
In hoc etiam bello multa milia hprninum font cefa, pedeftrium pariter
et equeftrium. Ex hoc bello frater regis Henrici, Ricardus comes <!]5or-
nubie, qui ante paucos dies diffidarat barones ad bellum, appellans illos
regis et regni proditores, metu mortis perteritus fugit in molendinum/
quod vi ventorum dicebatur molere, claudens hoftium fuper fe. Ad quod
inclinato die belli ad vefperam acceflerunt barones, valide contra ipfum
acclamantes, ** defcende, defcende, peffime molendinarie ! egredere» egre-
dere, molendini magifter infaufte!'* Sed et timiditatem ejus et vecordiam
ulterius exprobrantes adjungunt, " quid tibi opus erat fieri molendinarium,
per maximum infortunium, qui nos pauperes barones nuper diffidafti ad
helium; qui etiam non minori nomine, dum nos diffidares, voluifti te ap-
pellari, quam regis Romanorum et femper Augiifti?'" Fuerat enim pauIo
ante rex Allemanie, propter quod vocavit fe femper Auguftum, et regem
Romanorum. Egreditur ergo Ricardus de molendino, et abducitur a
baronibus vinculis cathenatus in firma cuftodia detinendus. Ex qua quia
pecuniofus erat valde, liberatus eft poft quinque circiter menfes pro re-
demptione plurima, videlicet pro xvij. milibus libris fterlingorum, et quin-
que milibus libris auri defiderabilis thefauri.
Anno Domini m.cc.Ixv. regnante tertio Alexandro rege Scotorum, pro-
fe6tus eft in.Norwagiam miflus ah eodem rege dominus Reginaldus de
Roxburg, monachus de Melros,^ vir gloriofe facundie et confilii peroptimi,
pro adipifcenda terra de Mannia, que olim regio vocabatur, cum minutis
infulis circumjacentibus ample regioni Scottorum. Ubi cum veniflet,
exceptus eft a rege honorifice multum; qui faciens onmes magnates
terre illius convenire in unum ad colloquium fuum, tra6tavit cum illis de
infulis fupradidtis. In quo tra3;atu rex ait, quod multum expediret pro
pace fervanda, ut venderentur regi Scottorum; quod cum audiflent mag-
nates ejus, quidam aflenferunt, quidam contradixerunt, fet invalefcente
' A coteinporaneous ballad, in which the flight of the king of the Romans to the wiodmin if
mentioned, has been printed by Warton, in his ISst. of English Poetry, I 47. ' The Nor-
wegian account of this expedition, published by Johnstone, says simply, p. 15, that an archdeacon
(erkidiakn einn) was sent from Alexander, and gires a different colouring to the whole Uansaction,
Digitized by
Google
A.D1265. CHRONICA DE MAILROS. 197
confilio regis illorum, demum omnes aflenfum prebuerunt, ut venderentur
regi petenti Scotie. Fadtaque eft itaque compofitio inter duos reges
predi6los; cujus compofitionis hsec eft fumma annua, filicet quod rex
Scotie omni anno in perpetuum dabit regi Norwagie centum libras ftir-
lingorum pro cognicione homagii fa6li regi Norwagie a didto Alexandro
rege Scotie. Qui ad majorem fecuritatem, pre manibus pacavit regi
fol. e5. Norwagie quatuor milia marcarum, quas idem rex Norwagie ad unam
vicem percepit in infula Orcadie, per manus epifcopi ejufdem infule, pro
infulis prenominatis.
Anno Domini M.cc.Ixvj. di6lus dominus Reginaldus, monachus de
Melros, rediit de Noruuagia, expeditis ad vota omnium Scottorum negotiis
pro quibus ierat expediendis. Quod quidem nuncium nullus unquam ex
filiis Scottorum potuit procurare, preter monachum predi6lum, virum
^ quidem fapientem et in divinis eloquiis follempniter predicandis valde
luculentum, qui promeruit veraciter ad bonum domus fue inperpetuum
graciam et favorem bnmium regum qui de cetero futuri funt in Scotia,
nifi ipfi reges ingrati forte inveniantur, reddentes malum pro bono domui
de Melros; quod Deus avertat a corde omnis Chriftiani regis! Secutus
eft autem hunc monachum, mox eodem anno veniens in Scotiam, can-
cellarius domini regis Noruagie, a£ferens fecum compofitionem fuperius
memoratam.
Anno Domini M.cclxvij. in capitulo generali deponitur dompnus Adam
de Maxftun, abbas de Melros, qui depofuit filium fuum abbatem de
Holmo extra capitulum ordinis, et ideo talionem recepit depofitionis, cum
quo deponitur abbas de Holmo, eo quod meruit depofitionem, quia pro-
curavit depofitionem abbatis fui Henrici, qui per capitulum generate fedi
priftine reftituitur. Succeffit autem depofito abbati de Melros dominus
Johannes de Ederham, magifter converforum ejufdem domus. Deponitur
dompnus Jacobus abbas Ciftercii in capitulo generali, procurante ejus
depofitionem conventu Ciftercii; poftea fa£tus eft idem depofitus archi-
epifcopus Narbonenfis in Gafconia, cujus depofitionis fucceflbr fadtus eft
dompnus Johannes abbas Sauiniacenfis.
Abbas de Dere, dominus Adam de Smalham, monachus de Melros,
gratis dimifit officium fuum, malens dulcedinem Melrofenfium, quos pre-
Digitized by
Google
198 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1267.
expertus fuerat, quam preefle tugurrio monadiorum de ' Dete^ quoram
fervidam religionem nimquam per veram experientiam fcire poterat; cai
fucceffit dompnus Hugo, cellerarius ejufdem domus.
Anno Domini M.cc.lxviij. primogenitus filius regis Anglie EduuarduSf
evadens de cuflodia Simonis, in quadam vefpera cum ad agros ifTet ad
fpatiandum fibi cum perpaucis de familia Simonis, obvioa fibi habiut
plures ex marchiis, qui jam pridem erant tenentes ejus in tnarchia, fiHcet
in comitatu Ceflrie, a quibus interceptus eft cum immenfo gaudio. Cum Id. 65. b.
quibus duobus diebus manens, preproperat ad comitem Glouemie propter
Kberationem patris fui; ad quem cum veniflet, exceptus eft ab iUo cum
decenti honore. Dum ergo confenmt adinvicem de detentione regis
apud Simonem, et peteretur auxilium comitis ad liberacionem regis, mox
fpopondit comes fe preftaturum regi totum fuum exercitum; quem cum
fumma feftinatione collegifTet, properat cum Edwardo et marchiis ejus ad ^
liberationem regis contra Simonem. Erat autem tunc temporis Simon
apud Herforthiam, et rex in detentione ejus ciun ipfo.
Cum ergo compertum fuiflet Simoni quod comes Glouemie erat in
procin6lu itineris fui emu exercitu fuo, Teniens contra iUum ad bellum,
indilate mifit ad proceres qui in primo bello de fide baronum extiterant
fideles. Que quidem miflio cum innotuerant proceribus et baronibus,
ftupefa6ti de fubita evafione Edwardi, mox conveniunt ad Simonem ad
diem certum apud Eufamiam. Simon vero cogitans ^e cautela necef-
faria, in uno de precipuis munimentis totius Anglie reliquerat filium fuum
Simonem, filicet in caftello de Kellingifwurthe, cum multis nobilibus
armatis, ut fi contingeret Edwardum Simoni patri obviare ad faciem,
Simon natus Simonis veniens ad tergum poft Edwardum, expugnaret
exercitum ejus; quod fa6lum fuiflet, nifi quidam miles proditor prodi-
diflet Edwardo providentiam majoris Simonis in caftello prefato de plu-
rimis armatis fa6tam. Que cum comperta fuiflet Edwardo, jam enim
predixerat proditor ei, quod exituri erant armati adhuc die lucente de
caftello et pemo£taturi in opido juxta pofito, mifit eadem no6te phires
de exercitu quem adunaverat armatos, ut comprehenderent armatos Si-
monis; qui, ut di6lum eft, die precedente de caft^o exierant infaufte
fortunati ut dormirent per fingulas domos opidi caftello adjacentis, qui
Digitized by
Google
A.D. 1268. CHRONICA DE MAILROS. 199
ideo exienint de cailello, ut poflquam furrexiffent mane diluculo de ledlis
fuis bene balneati, propter balneandos enim fe elegerunt exire, ut balnea-
arum gratia leviores efficerentur ad bellandum die poftera; in villa enim
potuerunt habere vaforum copiam ad balneandum fe, quam utique non
bene potuerunt habere in caftello. Et hec fuit ratio exitus illorum de
fortiifimo Simonis munimento; quorum exitum dum miles prediftus pro-
deret Edwardo, mentionem fecit ei de balneis eorundem in villa provifis.
Media igitur no6l;e clamor validiffimus per totam villam fa6lus eft ab
introeuntibus armatis Edw^rdi fupra dormientes Simonis; quern cum
audiilent, ex clamore terribili fuper modum pavefa6li, nimirum timor et
tremor, formido et pavor irruit fuper eos audientes ftrepitum equorum et
armatorum terribiliter adverfum fe clamantium et dicentium, " furgite,
furgite, egredimini, egredimini de le6lis veftris, et venite foras proditores,
Simonis inveterati pefSmi proditoris fervientes. Mortui,'* inquiunt, " eftis
otjones per mortem Dei !" Surgentes ergo miferi male proditi fugerunt
omnes per retro domorum, derelinquentes poft fe equos fuos, arma, pan-
nos, et omnia que habuerunt in fupelle6lili. Cemeres ibi quofdam om-
nino nudos fugere, nonnuUos braccas tantum habentes fuper fe, quofdam
fol. 66. vero camifias et femoralia tantum; pauciffimi erant ibi et forte nullus, qui
pannos fuos ex toto valebat induere. Multi tamen ex illis tulerunt pan-
nos fuos inter ulnas; quibus cum prepropera feftinatione exeuntibus,
Deo propter immenfe mifericordie fue clementiam folam vitam eis con-
cedente; fingulas domos mox armati ingrediuntur Edwardi, diripientes
equos et arma et cun6la alia poft egredientes, ut didtum eft^ dereli^.
Mane autem fa6lo, induerunt arma fugientium pedeftres, qui pridie fecuti
fiierant caudas equorum armatorum Edwardi, afcenderuntque equos no-
bilium qui jam fugerant. Videres tunc ibi illud Ecclefiaftes vaticinium
eompletum, dicentis, ** vidi fervos in equis, et principes ambulantes quafi
fervos fuper terram/* Venientes igitur omnes illi fcurre ad Edwardum
bene armati in equis nobilium, gavifus eft gaudio magno. Tendens igi-
tur Edwardus verfus Eufamiam cum exercitu copiofo contra Simonem,
cum ad duas leugas approximaret Eufamie, egreditur Simon contra Ed-
wardum, fperans de fpe ubi non erat fpes. Speraverat enim, ut fupra
memini, quod Simon natus qui fugerat cum aliis veniret ad fuccurfum
Digitized by
Google
200 CHRONICA DE MAILROS: A.D. 1268.
fuum ad dorfum poll Edwardum. Et ideo cum fpe cum parvo quern ha-
buit exercitu exivit, confeffis prius et communicatis ex viatico facrofan&e
euchariilie omnibus qui egrefluri erant cum ipfo ad bellum. Habuit
autem Edwardus fex homines vel feptem, ubi Simon vix habuit duos.
Congrediuntur ergo ad invicem terrificus copiofus exercitus Edwardi et
pufillus exercitus Simonis de Monte forti, bellum committentes, preeunte
exercitum Simonis animofo valde milite Gwydone de Balliolo cum vexiUo
Simonis. Juxta quod erat Henricus miles inclitus, primogenitus Simonis
filius, nomine Henrici regis appellatus. Hie primum i6lum dedit in bello.
Qui repercuflus et multts plagis letaliter fauciatus a multis primus cecidit
ex omnibus, et mortuus eft. Pauci vero ceciderunt ex parte Edwardi
propter multitudinem armatorum prevalentium, fere omnes ex parte Si-
monis cum ipfo demum Simone, et mortui funt, propter paucitatem adju-
torum cito deficientium, preter paucos qui fe dedentes pugnatoribus
Edwardi, reddiderunt eis arma fua. Gwydo autem cujus ante memini,
miles acerrimus, natione Scotus, cum tunc potuifTet falvari a morte tem-
porali, noluit. Occubuit igitur cum multis ex magnatibus Anglie qui
venerant ad bellum, ut decertarent pro juftitia Anglie; cujus poftmodum
juftitie infallibile fignum fuit crebra miraculorum exibitio divinitus ex-
hibita circa Hugonem Difpenfatorem, fummum juftitiarium Anglie, virum
juftiffimum et equiflimum in omni judicio circa divites et pauperes, et
circa Simonem, et nonnullos alios qui fidem Deo fervantes ufque ad mor-
tem propter juftitiam regni Anglorum, quod jufte fufceperant ad tuendum
contra alienigenas et etiam contra regem qui injufte detinuerat illos, ut
diftum eft, in editione fa6la de bello Lawenfi, de manu viri fan6ti Ro-
berti Groftehte, Lincolnienfis epifcopi, in remiflionem peccatorum fuorum.
Jufte igitur occubuerunt pro juftitia decertantes, et ideo poft mortem
nonnuUi eorum meruerunt a Deo miraculorum exhibitionem, gloriam et
venerationem, et ideo creduntur regnare cum Deo in gloria. Inter iftx)s
heroes fortiffimos erat Rogerus de Rwle, focius Gwydonis fupradi^i, qui
etiam cum ipfo mortuus eft. Dominus vero Henricus rex, qui injuftitiam fot w. b.
Anglie foverat nimis favorabiliter in alienigenis, armatus egreffus eft ad
hoc bellum cum Simone, propter juftitiam Anglie jufte adipifcendam, in
alterius, nefcio cujus, armis. Propter juftitiam Anglie dixerim regem ta-
Digitized by
Google
A.D. 1268. CHRONICA DE MAILROS. 201
liter egreffum, ne forte fi evaderet de bello et iterum regnaret, iterate for-
tafle recoUigeret alienos contra indigenas, et fieret noviflimus error pejor
priore. Videtur ergo quod barones voluerunt regem debere mori fecum,
fi ipfi debuiffent mori in bello in quo rex erat, crebris fuorum fidelium
cedens preduris idlibus, incognitus nimirum ab illis. Qui nondum valeret
pugnare cum ceteris, qualibus vocibus valuit clamavit, dicens, " ego fum,
Henricus senex rex Anglie;" aliquando per "pietatem Dei," aliquando
per " capud Dei'* jurans, et afferens quod ipfe effet rex; unde ait ad per-
cutientes fe, " nolite me ferire, non enim poffum pugnare pre fenedlute."
Juramentum quoque commune erat ei jurare per talia juramenta. Unde
fa6l;um eft ut dum frequenter taliter jurat, detrahitur ei galea a capite,
et comperto per faciem quod ipfe effet rex, edu6lus fuit extra exercitum
pereuntium; reftituiturque die craftino regno fuo, ad vota inimicorum
Simonis et baronum peremptorum. Et fa6tum eft poft paucos ebdoma-
das ut rex dum cederet propriis confiliis et quorundam procerum, propriam
fororem Simonis uxorem cum filia fua unica, juvencula pulcherima, que
poftea nupfit principi Wallie, profcriberet, pariter et tres filios ejus natos
Simonis de finibus regni fui. Mortuo itaque Simone cum Hugone Dif-
penfatore et aliis nobilibus terre, fit plan6tus magnus in populo Anglie,
quibus poftmodum fuccedit caufa ingentis letitie, dum de morte pretiofa
fan6lorum virorum fantur Dei magnalia. Plura enim figna vere fan6li-
tatis fecit Deus per Hugonem, dum venientes ad ejus tumulum ceci reci-
piunt vifum, claudi reftum greffum, et alia queque vere re6la miracula
fecit Deus pro ipfo quorum re^litudinem ipfe promeruit a Deo, quia vere
re6lus erat femper, quantum in ipfo erat, circa re<Slitudinem juftorum ju-
diciorum Dei et hominum a quorum veritate nuncquam voluit deflefti; et
ideo nimirum Deus operatus eft pro ipfo, ut diftum eft, poft mortem fua
re6ta queque divina, quia lineam re6titudinis femper tenuit in vita ante
mortem.
Sed nucquid omnipotens Deus dereliquit Simonem fine miraculis?
Nonl et itcirco deducamus ad medium faltim pauca miracula** divinitus
^ Tlie miracles ascribed to Simon de Montfort have been collected by some admirer of his
sanctity, and a copy of them is preseryed in the Cottonian MS. Vespat, A. vi. fol. 168. TyrreU^
in his History of England, refers to what appears to be another MS. in the Public Library at
Cambridge.
2c
Digitized by
Google
202 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1268-
propter ipfum fa6la. Faftum eft ergo ut mox perempto Simone et exuto
ab armis in quibus jacebat mortuus, quidam ex filiis Belial accederent ad
corpus ejus, abfcidentes ei manus et pedes; de quarum altera manu fie
fe habet vera relatio. Erat quidam marchius in comitatu Ceftrie, hie
erat cum Edwardo in bello Eufamie, qui poft bellum arripi^is interfe^ti
Simonis manum, de qua ante di6him eft, mifit illam per clientem impie-
tatis fue ad uxorem fuam, ut gauderet de interfedlione inimici, cujus inter-
fedlionis certifliraum fignum erat manus amputata. Cum qua veniens ad
predium domini fui cliens et non inveniens predii dominam domi, prope-
rat ad ecclefiam parochialem ubi erat, non longe a predio viri fui fitam.
Quo cum veniffet cum manu quam portabat in gremio panniculo involu-
tam, acceffit ad dominam loquens ei in aure de interemptione Simonis.
" Ac," inquit, " iftud eft fignum occifionis ejus," volens oftendere ei ma-
num amputat^m. Set mulier ne verecundaretur, vel forte metuens Deum, foi. 67.
tunc, cum perfifteret in oratione fua, noluit manum videre fed neque at^
tredlare, licet cliens inftanter perfuaderet ei ut allatam acciperet et penes
fe retineret. Cui perperam fuadenti ait domina, " Opperire donee divina
fuerint percelebrata." Ad juflum igitur domine fecedens fi^bat in mul-
titudine populi ut aufcultaret miflam; et fadlum eft dum elevaretur facro-
fandla hoftia, et populus elevaret manus fuas, pariter et cliens ad Domi-
num a facerdote elevatum adorandum, ecce manus fan6ii viri, quam
bajularat fatelles fatellitis diaboli, fupra capud ejus abfque omni fenfibili-
tate ejus divinitus eft elevata, ita ut preeminentia altitudinis melius cemi
potuiflet quam manus preeminentioris hominis de omni multitudine homi-
num qui ibi tunc aderant. Que dum adoraret Dominum majefi^tis in
elevatione ejus de qua didlum eft, ut inclinaverat fe verfus altare ad ado-
randum eum, omni difto citius iterum reclinata eft in id ipfum unde
exierat, non fine virtute divinitatis, panniculo quo involvebatur invento
integre confuto ut prius erat penitus abfque omni animadvertibilitate ba-
julantis. Cujus novitatis miraculum perpendens, mulier quam pr»dixi
Deum metuentem, ait clienti poft mifle celebrationem, " manum illam
quam dominus mens per te mifit ad me, reporta ad ilium, quoniam non
intrabit in domum meam." Perculfa enim erat miro ftupore ex invifa et
inaudita vifione novi miraculi, propter quod ait clienti, " dignus eft ultione
Digitized by
Google
A.D. 1268. CHRONICA DE MAILROS. 203
magna quicutnque eft ille qui nianum illam abfcidit," narravitque vifio-
nem fecreto clienti, quam non omnes fet plures ex fidelibus Chrifti qui
ibi tunc aderant videre meruerunt: precipiens ei ut vifionem quam audi-
erat veniens ad dominum fuum fideliter ei enarraret. Pergit igitur fervus
propere cum manu quam bajularat ad dominum qui eum miferat, non
enim intravit in domum domine fue, ficut ilia promiferat propter manum
allatam; unde videtur quod erat una ex fatuis mulieribus que tam fanftam
manum tam fatue recufarat, quod non fuit fa<Slum fine confilio divinitatis
omnia bene difponentis. Non erat enim dignus vir ejus, filius Belial,
poffidere in domo fua manum tante fan<Slitatis et ideo creditur tranfiffe
ad poffefforem, Deo providente, multo meliorem. Sed quomodo vel ubi
devenerit, prorfus ignoro; sed hoc pro vero fixum teneo et firmiter credo,
quod ad cotidianam elevationem falutaris hoftie folebat et Simon, dum
adfauc viveret, non fine ingentl reverentia Chrifti, non fine intimo amore
ejus, manus fuas elevare. Cujus devotiffime elevationis certa et infalli-
bilis conje6lura poft mortem ejus claruit, dum manus ejus mortua eleva-
tor, ut di6lum eft, redemptorem mundi de mundiffima virgine procreatum
adoratura; et ideo bene memini de eo in editiuncula de bello Lawenfi
fa^la^ quod divina erat preditus fapientia quid enim fapientius, re6iius,
vel melius eft homini in hac vita quam creatorem fuum intimo ex corde
cotidie diligere, venerari, et adorare? Quod non dubito Simonem fecifle;
et ideo finem faciens hujus miraculi, propero ad aliud miraculum decla-
randum quod omnipotens Deus fecit pro Simone. Cujus manus multo
fan6liores sunt ante Deum manibus Scipionis a Seneca adoratis, ut patet
libro xij. De duodecim gradibus, capitulo ultimo, ab ipfo Seneca edito.
Juxta quoddam oppidum in Northumbria est domus preclara in qua
foi.67.b. degunt canonici Premonftratenfis ^ ordinis, Deo fervientes. Ad banc
domum delatus eft pes Simonis, per virum felicis memorie, dominum
Johannem de Wefcy, dominum burgi de Alnewike, fundatorem^ et pa-
tronum domus canonicorum quos predixi^ quo cum permanfiflet per ali-
quot menfes otnnino incorruptus inventus eft, Unde propter durationem
tante incorruptionis in pede fandli hominis merito invente, canonici ejuf-
' See Tanner* t NoiUia^ Northumb. 1. 'By the -woTdJundatorem, it must not be under-
stood that the abbey of Alnwick was founded by this Jolin de Vescy, who was cotemporary with
Simon de Monfort; for the present Chronicle, p. 73, says the house was founded in 1147.
Digitized by
Google
204 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1268.
dem abbatie, que vocatur abbatia de Alnewyke quoniam juxta opidum
de Alnewyke pofita eft, propter reverentiam fummi conditoris fecerunt
pedi incorrupto calciamentum de argento puriffimo. In quo quidem pede
vifa eft plaga inter minimum articulum ejufdem pedis et inter convicina-
tum fibi inmediate articulum, vel ex cultello nefcio an vel ex gladio fafla.
Non enim fufficiebat amputanti pedem fan6ti viri quod multipliciter de-
trunctatus erat in corpore, nifi ipfe per majorem maliciam adderet ei vul-
nus in pede. Accidit autem in diebus illis ut quidam burgenfis predives
Novi caftri fuper Tynam graviffime infirmaretur, ita ut fere omnis motus
auferretur ab eo. Non enim potuit movere pedem de le6lo, non manum
ad OS deducere, non aliquod officium fui corporis exercere, fed nee at-
tredlari ab aliquo voluit; tanta enim calamitate ingentiflime invalitudinis
per totum corpus erat obfeflus, ut mallet quafi mori quam de le6to ammo-
veri, propter incredibile pondus fue infirmitatis. Cui quadam no6le ap-
paruit vox in fompnis ei dicens, " Surge eras mane, et aliquantulum alle-
viaberis ex hac infirmitate; pergenfque apud Alnewycum invenies ibi in
abbatia canonicorum Praemonftratenfium pedem Simonis de Monte forti;
apud ilium," inquit vox, " pedem recipies fanitatem optimam. Qui cra-
ftina die fummo mane confurgens, aliquantulum, prout vox divina ei pre-
dixerat, alleviatus, non tamen abfque penalitate gravi afcendit equum,
deinde quam citius potuit venit Alnewycum. Cumque introiflet domum
religioforum prefatorum, prout potuit defcendens de equo, mox propera-
vit ad pedem fan6li viri vifendum. Quod cum compertum fuiffet cano-
nicis Deo devotis, duo ex illis, ut per viam compendii accederet burgenfis
adhuc fupra modum egrotans ad pedem, ne forte nimis laboraret in eundo
verfus pedem, tulerunt pedem contra ilium de loco requietionis fue cum
reverentia in calciamento quo erat indutus; ad cujus calciamenti deof-
culandi ta6lum, antequam eger potuiflet appropinquare, ex folo vifu cal-
ciamenti integram meruit a Deo recipere propter merita Simonis fofpi-
tatem. Penfandum proinde eft quanta gloria erit in hoc pede Simonis,
in reconjuniSlione totius fui corporis ad pedem, poft generale judicium, ex
comparatione pedis ante judicium, qui tanta gratia fanitatis enituit in
elemento mortuo fe contegente, fcilicet in argenti calciamento, ut ex
pede per calciamentum exiret virtus divina invifibiliter ad egrotantem
fanandum.
Digitized by
Google
A.D- 1268. CHRONICA DE MAILROS. 205
Cujus alter pes non relinqtiitur fine honore miraculi, ut pie eftimandum
eft. Hie pes mittitur principi Wallenfium Lewylino, qui fedus inierat
cum Simone, quo ad multa queque fufpedba, que pretereo propter malam
vulgi fufpicionem. Non enim erat Simon fine fufpicione, qui tola regalia
Anglie tunc temporis habuit regere, cum rege fecum jufte detento, cum
foi. 68. confilio baronum. Simon igitur quia promiferat Lewylino^ filiam fuam,
quam poftea accepit, in conjugem, ut di6lum eft, recepit alterum Simonis
pedem idem Leulynus ad fe deftinatum in odiofum contemptum utriuf-
que, fcilicet fui atque Simonis, ut ex miflione illius pedis idem ipfe prin-
ceps fentiret fe magis exofum Anglis, propter pedem Simonis.
De manu quoque Simonis, cujus fuperius memoriam feci, utrum fit
veraciter ilia manus an altera manus ejus de qua nullam mentionem feci,
nefcio; verumptamen referente mihi viro venerande fan<Slitatis, domino
Thoma de Stangrife,* monachorum Rievallenfium abbate, accepi, quod
una manus Simonis apud Eufamiam coUocatur in loco magne venera-
tionis. Que non eft reli6la a Deo, ut pie credendum eft, fine miraculi
exhibitione; non enim fie juftificat Deus unam partem hominis per often-
fionem miraculofe venerationis, ut derelinquat alteram partem ejus abf-
que miraculo. Et ideo omnino credendum eft, ut reor, quod pro altera
manu et pro altero pede Simonis, de quibus nullam fupra feci mentionem
quoad miraculi exhibitionem, omnipotens Deus duo miracula vel etiam
plura, prout ejus divinitati placuerat, operari dignatus eft.
Simon igitur quia creditur placuifle fumme divinitati, reAe compar-
andus eft principi apoftolorum Simoni Petro. Unde obfecro ledtorem,
ut fi in comparatione qua comparo Simonem Simoni, aliquid minus bene
pofitum invenerit, corrigat quod devium eft, tribuatque veniam defipienti,
non enim fie comparo inferiorem Simonem majori Simoni ut preferam
ilium vel aliquem Simonem de mundo principi apoftolorum; fed dum ad
memoriam reduco quod Simon inferior erat fideliter de fide apoftolica,
exhibitionem unius miraculi divinitus propter ipfum fa6lam comparo ni-
^ LeweliD, son of Griffin, Prince of Wales, married Alianor de Montfprt, daughtet of Simon de
Montfort. Feed, i. 549. * No abbot of the name of Stangrife is found in the list in Dugdate;
but it appears that Thomas (probably the individual in question) professed obedience as abbot of
Rieyall, 4 non. Feb. 1286. Manatt, Anglic, v. 277.
Digitized by
Google
206 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1268.
minim exhibitionem unius alterius quafi confimilis miraculi a Deo propter
Simonem apoilolum perpetratam. Eft igitiir comparatio mea talis. Si
morbus a burgenfe quafi aliquantulum eminus veniente ad ped^n Simonis,
adhuc non vifo pede Simoais ad quern deofculandum burgeofis prout
valuit maturavit, omnino fugatus eft ab ipfo antequam potuiflet pertin-
gere ad pedem, ut habetur fuperius; nonne habet, falva reverentia prin*
cipis apoftolorum, Simon ifte compatari eidem Simoni majori, qui et ipfe
dum maturaret venire ad domum cujufdam predivitis, demon crudefifli-
mus qui occupaverat a feptimo etatis fue anno puellam filiam ipiius locu*
pletis, ufque ad vicefimum annum fue etatis, antequam potuit introire in
domum, ita fubito pre timore Petri fugatus eft ab ilia ut non auderet
expe6lare introitum Petri; nonne jufta, iterum dico, comparatio eft inter
magnum Simonem et Simonem de Monte Forti, dum yeniente Petro
Simone ad puellam, fubito fugaretur demon ejus, ut di6l:um eft, et veni-
ente burgenfe verfus pedem Simonis fubito fugaretur demon infirmitatis
ejus priufquam valuit ad pedem accedere, prout prefatus fum? Ecce
utrobique miraculum; fed majus cedit merito majori Simcmi miraculum,
minus vero minori Simoni. Majus enim miraculum erat quod demon
qui docuerat puellam, quam nominavi, pre nimietate furoris fortiffimi,
accedentes ad fe homines fcindere, dilaniare, morfibufque difrumpere,
et ut patet ibi idem demon ejus docuit earn reddere multos inutiles et
invalidos, nonnullos autem omnino perimere; que omnia mala perempta
funt in ilia ad gloriam Chrifti et Petri, properante Simone Petro ad iUam,
ut patet in hiftoria Clementis, libro xj., in fine libri. Et fie patet quod
majus miraculum ceflit Petro, minus vero Simoni quern nrinorem dixi, foLae.b.
nimirum quia minus erat in milluplo de malicia in demone burgenfis
egrotantis, quam in demone ferociflimo puelle atrociflime debacantis, ut
patet ex durabiiitate et quantitate majoris et minoris malicie utriufque
demonis.
Modo rurfus obfecro illos qui ledluri funt unam aliam comparationem
inter premiflbs Simones, ut non indignentur contra me, quia banc eftimo
premifla comparatione excellentiorem. Quid enim excellentius eft inter
homines, vel in ipfa rerum natura rationabilius preexcellentibus compa-
rationibus jufte enarratis? Tunc enim jufte comparatur homo, fi compa-
Digitized by
Google
A,D. 1268. CHRONICA DE MAILROS. 207
ratio ejus inQiediate relationem habet ad Deum, propter quod ait Simon
Petrus, ut medium no6lis tranfierit, ego fponte jam fufcitor, ut ultra
fompnus nequaquam veniat ad me. Quod mihi accidit ex eo quia in
confuetudine habeo verba domini mei Jefu, que ab ipfo audieram tunc
revocare ad memoriam. Unde pro ipforum defiderio fufcito animum
meum, et cogitationibus meis impero ut vigilem circa fingula verba do-
mini mei, que recolens ac retexens nimirum memoriter teneo. Ex hoc
ergo dum cum omni dulcedine fermones domini mei verfari in corde meo
defidero, confuetudinem vigilandi optinuit in me gratia domini mei. Ita
ergo ineffabili quadam ratione menti mee introdu^ta, ex tali confuetudine
vetus mea confuetudo mutatur, ut patet fecundo libro hiftorie Clementis,
in principio libri. Hujus viri digniffime comparationi comparandus eft
Simon, cujus mentio fuperius fa6la eft. Non enim fufficit comparatio
per fe pofita nifi habeat juxta fe comparabile iibi digne poiitum. Com-
parabile itaque Symonis Petri quafi iis diebus incomparabilis alicui, fuit
Symon de Monte Forti, qui poftquam juraverat cum baronibus, jubente
rege qui et ipfe pariter juraverat cum Symone, immo ante Symonem, ut
ftaret fideliter providentie baronum apud Oxoniam a fapientioribus Anglie
in rotulo prenotatam, cepit femetipfum quafi abnegare fibi et more Si-
monis Petri vigilias preparare, a quibus non recedens ufcque ad diem
mortis fue, omni no6le furgebat circa noAis medium ad indi^ionem in-
auditi horologii, fi tamen fas eft appellare ejus talem providentiam horo-
logium, quod nunquam ei defuit poftquam hujufcemodi arripuerat pro-
videntiam. Horologium itaque fuum erat candela cerea omni nodle
accenfa quando folebat ire dormitum, in qua pro diverfa quantitate
no^tium brevium vel longarum, talem metam divinitus affixit, ut cum
ventum fuifiet ad metam illam circa horam no6tis medie, extimplo quafi
divinitus excitus furgeret omni no6ie e le6to, adeo fine ftrepitu ut nullus
compaufantiiun fecum eum audiret fed nee fentiret furrexifle. Et hoc
faciebat ex ufu, acfi unum ex perfe6tioribus horologiis excitaflet eum.
Tunc videres ilium veteri confuetudine dormiendi exutum, fcilicet ufque
ad cantiun pullorum, vel gallorum, vel diem albefcentem, et nova con-
fuetudine Simonis Petri quoad vigilias indutum, ita ut ab ilia hora qua
furrexerat de nodte ufque ad fubfequentis diei noAem, nequaquam fomp-
Digitized by
Google
208 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1268.
nus accederet ad ipfum, ficut nee fompnus ad Simonem Petrum credebatur
accidiffe. Ecce predulcis comparatio Simonis ad Simonem, dum hie
perfiftit in continua oratiane ante Deum fingulis noftibus, ille in ereber- fol. 60.
rima reeordatione fermonmn Dei omni no6le, quos habuerat fequenti
die ad populos predicare incredulos. Seiebat enim Simon pervigil in
oratione corde tenus Primarium, fciebat et Pfalterium et alias orationes,
quas noftim fine intermiffione eum alacritate et devotione pereurrens,
non immeraor fuit amoris fui ereatoris et mandatorum ejus, Unde ni-
mirum ex hiis eredebatur placere fummo eonditori, prefertim fi verum erat,
immo quia verum erat, quod a fecretariis fuis eubienlariis aliis referebatur
de eo, feilicet quod omni die nodluque veftitus fuit eilieio; cujus fruga-
litas in vi6lu erat parfimonia laudabilis, eujus ami6ius eomendabilis,
non enim ambulabat in magnis neque in mirabilibus fuper fe, fed inter
fuos domefticos eontentus erat ami6lu roffeti, inter majores terre raro
fcarleti, frequenter vero bloueti vel bumeti amieiebatur indumento, ut
minus forte fufpedlum haberetur cilieium fubter indutum, de quo fermo
fortaffe exierat, prout ipfe dubitarat, inter homines. Rurfus de frugali-
tate ejus parea, et proinde laudabili, inter divitias habundantes et delicias
affluentes, quid dicam, nifi quod frugalitas ejus babet eomparari Simonis
Petri pauperrimo vi6luali? Sed et indumentum ejus ejufdem Petri Si-
monis debet eomparari indumento pauperi, cujus vi6luale erat folus panis
eum olivis, qui etiam raro in ufu panem habebat eum oleribus. Sed et
indumentum ipfius Petri erat fola tuniea eum pallio, que duo fufficiebant
fibi, ut ipfe aiebat. De hiis rebus Petri habetur libro o6lavo fupradi6te
hyftorie, eirea prineipium libri. Videamus adhue qualis frugalitas erat
in Simone mihte. Et fciendum quod frugahtas talis eft nature quod
neque eitra neque ultra folet eibum aut potum pereipere, fed medium
inter duo femper tenet, feilieet inter magnum et modieum. Simon igitur
quia ultra menfuram folite frugalitatis non eibum non potum fumpfit, me-
rito habet diei frugalis, quod elieitur de modo ejus quoniam femper
furrexit uno modo, ex quo arripuit modum vigilandi, ut di6tum eft; fiqui-
dem non fie furrexerunt alii qui feeum dormiebant, totam propemodum
no6lem dormientes, fed digefti furrexerunt impleti repletione dormitionis
fatis abunde, qualis repletio modo Simonis non defuit Simoni. Repletio
Digitized by
Google
A.D. 1268. CHRONICA DE MAILROS. 209
itaque dormitionis in Simone erat pauca, quoniam frugalitas ejus fuit
magna, parca tamen. Et fie comparatum habemus Simonem frugalitati
fandte, quoniam fobrius ejus vi6lus fobrium fequebatur fompnum, ut verbis
fandtiffimi utar Bernardi. De frugalitate vero Simonis Petri patet pauIo
ante, de qua ipfe procedens ulterius videtur loqui, cum dicit ubi fupra,
" nos, id eft ego et frater meus germanus Andreas, a puero, fcilicet a
pueritia, valde pauperis crevimus." Ecce frugalitas Petri initiata a fua
foL 69. b. paupertate matutina, que poftea decorata fuit in fcola Chrifti frugalitate
vere fan6litatis, unde quafi unius comparationis quoad frugalitatem vi-
dentur effe confortes duo Siraones, falva majoritate apoftoli, que fuam
frugalitatem recepit ex verbis Domini dicentis " videte ne graventur corda
veftra crapula et ebrietate;" que duo mala ab utroque Simone fuerunt
elongata. Unde Simon fcolafticus Chrifti potuit dicere ad Simonem
militem Chrifti, fi fuiffent contemporanei, illud verbum quod ait Clementi
difcipulo fuo, ubi fupra, " miror ac magis te laudo" (erat enim Clemens
papa de profapia inperiali, et Simon comes de ftemate regali) "quo-
modo cum tu fis vir multe habundantie veniens ad nos tam cito tranfferre
et aptare te potueris ad banc vitam noftram, que folis utitur neceflariis
paupertatis, non voluptatis." Nee mirum eft fi arripientes viam juftitie
propter Deum, donum confequantur frugalitatis perfefte, nunquam defi-
cientis a meta fobrie menfure; cum legamus quedam animalia irrationa-
bilia munus tante abftinentie adeo perfe<3:e accepifle a Deo, ut nunquam
vivant ex aliquo alimento coporali fieut cetera animantia. Unde Solinus
narrat in libro de Mirabilibus mundi, capitulo centefimo Ixiiij. de cama-
leonte, animali quadrupede, quod ejus natura talis eft ut neque cibum
capiat neque potu alatur, nee alio alimento vivit quam hauftu aeris, ad
quern habet hiatum etemum, et tamen habet camem et fanguinem et
vifcera, ut tradit Plinius libro viij. capitulo xxiiij., et dicit quod habet
camem in capite et maxillis et totum fanguinem corporis fui in modica
Cauda quam gerit, et tamen cum fit maxima beftia, ut ipfe dicit libro xj.
Naturalis hyftorie, capitulo xxxviij. nichil habet intra fe preter vacuitatem,
que non ereditur efle fine aere, quoniam ut ipfe dicit in libro viij,, capi-
tulo xxxiiij., femper hians habet os ad alimentum aeris, fine uUius alterius
ufus minifterio. Sunt et alia animantia que vivunt abfque alimentis cor-
2d
Digitized by
Google
210 CHRONICA DE MAILROS. A-D. 1268.
poralibuS) et vocantur vermes. Hii habitant in provincia juxta zonam
torridam, ut habetur in epiflola Johannis prefbiteri, appellanturque Sala«-
mandre. lili optimi vennes non poflunt optime vivere nifi in igne a quo
recipiunt vegetationem fuam. Hee falamandre non funt fimiles Salaman*
dris aliarum provincianim inutilibug et venenofis, et ideo faciunt pellicular
fericas in quibus fe abfcondunt ficut alie vennes qui faciunt fericum, ex
quibus pelliculis fiunt veiles ad ufum regum et magnatorum. Hee veftes
non poflunt lavari nifi in igne fortiter accenfo, de quarum genere puto
eft veftis de qua loquitur Plinius libro viij., capitulo xlviij., dicens — " eft
quedam veftis que ferro refiftit et ignibus.'* Vifo itaque regimine quor-
undam animantium omnem frugalitatem humanam excedente et abfti-
nentiam omnium hominum fuperante, mirandum non eft, fi Simon a Deo
frugalitatis virtutem adeptus eft, ut ultra non procederet ad alicujus fol 70.
fuperfluitatis ufum, ficut nee camelus vult quoquomodo procedere ultra
fpatium itineris fui confuetum, nee etiam plus recipere de onere quam
confuevit portare, ut innuit Plinius libro viij., capitulo xix. £t talis
quidem comparatio re6te confuetudinis admodum idonee comparata vir-
tuofe frugalitati Simonis, in nullo videtur derogare confuete modeftie
fandtitatis ejus; de cujus cilicio videamus aliquid adhuc, cum debeat efle
non fine caufa fandtum; fi enim fete cameli medicinales funt, ut docet
Plinius libro fupradidlo capitulo viij., et ponit ibi fetas pro pilis, multo
magis cilicium cujuflibet fan^i hominis ex pilis cameli vel alterius ani-
malis contextum, debet eftimari fan6tum. Compara igitur cilicium Si-
monis ftrenuiffimi militis et pallium et tunicam fan6liffimi pifcatoris, de
quibus aliquid prefatum efi^ et invenies ni fallor aufteritatem cilicU Si-
monis non minus habentem de penalitate in Simone, quam pallium
nudum et tunica nuda excellentioris Simonis habuit in tanto Simone,
quas ejus res jam non arbitror caufandas propter novitatem, dum magis
creduntur fuifle vetufte quam nove, et ideo frigide; in quibus fane rebus
credendum eft quod hyemis tempore frequenter alguit, cujus algoris
aufteritas magna erat illi penalitas. In quibus etiam rebus cum eftuaret
eftivo tempore, nunquid defuit ei aliquid de calore maximo? Non utique>
nifi forte infinuofa pallii ejus refrigerativa obumbratio non erat illi aeris
frigidi aggregativa confolatio contra ardorem caloris maximi, quando
Digitized by
Google
A.D. 1268. CHRONICA DE MAILROS. 211
eurcuibat diverfas hotninum nationes, ewangeli^ando eis regnum Dei, non
fine dierum multdrum caumate perfervente. Habuerunt igitur iili duo
Simofles aufleritatem in femetipfis ad fufficientiam, propter amorem vite
etetne ad quam afpirabant« Propter quod Simon Petrus ait de feipfo
Kbro viij, Itinerarii Clementis, "mens mea non ad hec prefentia, fed ad
iUa qu0 etema funt, aflpicit; et ideo me nichil rerum prefentium vifibili-
omque dele6lat/* Quarum rerum deledtatio nee Simonem comitem de-
ledtabatur; unde dicebat, quod a caufa tuitionis Anglie, quam propter
DeiUQ jufle fufceperat tuendam, nunquam refiliret, nee pro morte quali-
cunque nee pro vita, quoniam, inquid, " moriturus fum propter illam."
Principalis igitur caufa mortis hujus Simonis fuit preftatio juramenti
fidelis pro Anglia, a cujus juramenti die et in pofterum cepit artare
converfationem fuam ufque ad diem defundtionis fue, ut ante expreiTum
eft; ut qui jampridem non abftinuerat ab amplexibus uxoris proprie, nunc
longe fieri inciperet extra amplexus ejus, more Simonis Petri, qui ab
amplexibus fue uxoris penitus credebatur abftinuifle, que tunc temporis
de confuetudine ibat in retro comitatu difcipulorum Petri cum matre
fan&i Clementis et aliis fandlis mulieribus, ut innuitur libro viij. Itine-
rarii ejufdem.
foi. 70, b. Et fa6lum eft in diebns illis ut Simon uteretur cilicio, de quo prefatus
fum. Tune audires viros graves et religiofos diverforum ordinum paflim
per Angliam dicere, quorum nonnulli venientes in Scotiam idem dice-
bant, quod non minus mallent eligere poft mortem Simonis ratione fup-
plicandi altiffimo, tum propter aufteritatem vite Simonis in cilicio, jam
enim innotuerant concubicularii Simonis aliquibus ex amicis fuis quos
babebant fpeciales quod cilicio uteretur Simon, unde Simon dete6tus fuit
qooniam nichil tarn occultum eft quod non reveletur; tum propter juftifli-
mam caufam indigenarum Anglie quam manu fufceperat defendendam,
adire tumulum ejus poft obitum fuum, quam peregre proficifci lerofoli-
mam. AKi autem dixerunt quia fi jam occubuiflet Simon propter jufti-
tiam, ficut poftea fecit, adeo libenter accederent ad fepulcnun ipfius
propter orandum Deum, ficut ad capfam magnam fan6ti Thome marti-
ns in qua ipfe quiefcit lapidibus pretiofis populi, imo quafi innumeris
Cantuarie poftmodum adomatus; feliciter creberrimis a Deo donatus
Digitized by
Google
212 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1268.
miraculis. Unde habebant talem rationem pro fe dum talia confabula-
rentur, quod non minus occubuit Simon pro jufta ratione legitimarum
pofTeflionum Anglie, quam Thomas pro legitima ratione ecclefiarum
Anglie olim occubuerat. Legitime igitur occubuerunt ambo in diebus
fuis ciliciorum penitentia, que pre aliis penitentiis ducit hominem ad
Deum, induti; ut induitionem eteme incorruptionis propter penitentiam
quam voluntarie propter juftitiam a Deo jufte infpirati apprehenderant
facilius mererentur accipere.
Poft occubitum vero Simonis in mortem pretiofam, fratres Minores,
quos ipfe dilexerat religiofo more, qui et ipfi confcii fuerunt confcientie
ejus in plurimis, materiam loquendi fumentes de vita ejus, ex optimis
geftis ejus venerandam de illo ediderunt hyftoriam, fcilicet ledtiones, re-
fponforia, verfus, hymnum, et alia que pertinent ad decus unius martins
et honorem; que dum Edwardus fupereft, folempnem, ut fperatur, non
obtinebunt in ecclefia Dei decantationem.^
Huic fandlo viro nonnuUi qui detraxerunt poft mortem ejus ignominio-
fam mortem fubire meruerunt; quorum unus erat canonicus quidam de
Alnewic, qui poftquam nimis fuperflue uno die derogaverat Simoni, non-
dum enim venerat pes ejus ad domum illam, in craftino illius diei cum
debuiffet furgere de le6lo fuo, nullum oculum invenit in maledidlo capita
fuo; pejerarat enim pridie per oculos Dei quod Simon fuit proditor regis
Anglie et procerum fuorum; et ideo, nee mirum, ceciderunt oculi ejus
per fe de capite ejus, divina ultione ple6lente eum propter Simonem. In
loco vero utriufque oculi inveniebatur fuffoflio profunda et horribilis, qui
eodem die fubito obiit. fW.7i.
Obiit Johannes epifcopus Glafguenfis in Francia, apud Meldam^ civi-
tatem, in qua fepelitur;™ loco cujus eligitur Willelmus Wifcard cancel-
larius regis; qui cum effet eledlus, mortuo Gamelino epifcopo fandli An-
dree, eledlus eft ad pontificium ejufdem fanfti. Et Robertus Wifcard
nepos ejus, archidiaconus Laodonie, fa6lus eft ele6lus Glafguenfis, deinde
in epifcopum confecratur.
^ In the margin of the original manuscript, another, but an early hand has written the following
note, ** Fratres Minores [s]cripserunt [l]itturgiam Simonis de Monte Forti." A hymn in honor
of Symon is in the Cotton MS. Vesp. A vi. fol. 189.
* Now Meaux, capital of Brie. * See Fordun^ ii. 108.
Digitized by
Google
A.D. 1268. CHRONICA DE MAILROS. 213
Quidam alius vere anathema diaboli, qui abfciderat virilia fandli viri
Simonis, poll duos annos tanti fceleris perpetrati, morte turpiffiraa mor-
tuus eft in Scotia, fubmerfus in magno profundo flumineThayenfi," fluente
ad mare juxta nobile oppidum de Perht; de quo cum debuiffet extrahi,
inventi funt fuper ventrem ejus duo fcrabones mire turpitudinis, pedes
fuos adeo fortiter in ipfo ventre fixos habentes ut vix evelli potuiffent.
Cujus corpus infelix de flumine extra6lum, equinam meruit fepulturam.
In nonnuUis enim locis, ficut in Agrigentina regione, fepeliuntur equi no-
biles, propter induftriam nobilitatis fue, quorum etiam tumulis adjiciun-
tur piramides, ut patet libro viij. Plinii de Naturali Hyftoria, capitulo xliiij.
Indigne igitur dixerim infelicem hominem, de quo modo locutus fum fe-
pulturam equinam meruiffe, quoniam degeneravit a nobilitate equorum,
nobilem fepulturam promerentium; unde dicitur in capitulo modo di6lo,
quod divus imperator tumulum equo fuo fecit. Fa6lum eft et carmen de
illo equo. Item, ut liquet ibi, magnus rex Alexander inter xij. Alexan-
drias quas conftruxit, fecit unam urbem nomine fuo dirivative appellatam,
fcilicet Alexandriam, cognomine Buscefaleam equo fuo; Bucephalas enim
vocabatur equus ejus cui poft mortem fecit exequias, et vocatur Alexandria
ilia Bucephalea propter Bucephalam Alexandri equum nobilem tumulatum
in ea. Et bene fuit ifte equus dignus tali fepultura, quoniam, Alexan-
drmn dominum fuum e diriffimis bellorum certaminibus fofpitem ope fua
extulit, ut refert Solinus in libro de Mirabilibus mundi, capitulo c.lxxiij.
Hie equs decore Alexandri captus fuit, fed ego potius credo amore dum
adhuc puer effet Alexander, ut patet in textu Plinii ubi fupra. Bene ita-
que dixerim quod amore pueri Alexandri captus fuit equs ejus in tan-
tum ut onmes seffores dorfum ejus afcendentes reiceret, excepto domino
fuo proprio, fcilicet Alexandro. Scripfit Solinus etiam de aliis equis quod
neminem unquam preter dominum fuum vehere dignati funt, et multa alia
commendabilia, in capitulis que fupra nominavi, de natura equorum, ut-
pote quod lacrimas fundunt pro morte dominorum fuorum. O pia gene-
rofitas equorum! Item gratis fame moriuntur perditis re6loribus quos
" There seems every probability to believe that the individual here alluded to is the same of
whom a curious tale, communicated to the compiler by the confessor of Margaret, Queen of Scot,
land, is inserted in the Chronicle of Lanercost. The same authority states that Edward took this
esquire into his own retinue, and that he was presented by his master to Queen Margaret.
Digitized by
Google
214 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1268,
diligebant. O aifedtuofa amicitia illorumi que propter caufantes prolixi-
tatera omifi, Vifo itaque fuperius honore equis impenfo quoad tumula- foL 71. b.
tionem eorum in locis honeflis, nonne indignatio erat videre abfciforem
virilium fan6li viri fepultutn in campo pulcherrimo, cum potius fepeliri
debuiffet juxta f ureas, ubi folent habere fepulturas fuas latrocinantes et
alii malefa£tores, fi inpenitens erat contra Simonem.
Obiit Johannes Maunfel^ in partibus tranfmarinis in paupertate et do-
lore maximo. Hie mifer tot obtentus ecclefiafUcos habuit, ut annuatim
ex illis xviij. milia marcarum poterat expendere. Unde majores epifco-
patus Anglie recufavit, turn quia in pluralitate permultarum preditiifima-
rum eccleiiarum habundavit, turn quia lubricus erat. Hie ait de una ec-
eleiia modici cenfus, fcilicet xx. librarum, ^^ ad canes noftros valet ilia
modica ecclefia;" innuens per hoc, quod furfures et farina et alia canibus
fuis neceflaria ex proventu illius ecclefie deberent comparari. Hie etiam
cum eflet Simonis adverfarius et confiliarius regis precipuus, fuafit ei ut
juramentum quod fecerat cum baronibus pro fidelitate AngUe fervanda
omnino dimitteret, fa6iumque eft ita. Mittitur igitur ad curiam fummi
pontificis pro abfolutione petendaP ne rex teneretur preftito baronibis
juramento; optinuitque mox regia fupplicatio abfolutionem petitam. Unde
bellum primum, de quo dictum eft, accepit contra illos^ poft illius abfo-
lutionis obtentum. Sed ve regie infidelitatil Juraverat emm rex quod
ftaret proyidentie baronum in omnibus; juravenmt etiam et barones regi
quod ipfi ftarent eidem providentie, pro rege et regno ejus fideliter facte.
Sed quia rex juramentum fuum non tenuit, ideo credebatur a phnibw
quod propter hoc barones viftoriam optinueruut de illo, quia fidele prefti^
terunt juQurandum pro falvatione regni; cui jurijurando aflenfum niHh*
quam prebuit Edwardus, qui cum poftea eflet in cuftodia . . .^ reverentur
miniftrantis illi dapes regias, folebat ei dicere^ ^' domine Edwarde . . .
obis obfequium noftrum." Cui Edwardus refpondere confuetit . . . ig^
** This John Maunsel was provost of Beverly, and frequently employed by Henry III. in diplo-
matic missions to the continent. Numerous notices of him are to be found in the Feed, and in
M, Paris. ^ The bull of Alexander IV., absolving the king from his oath to the barons, is
printed in the Feed. i. 405. Two other bulls, connected with the same absolution, are to be found
on the following page. ** The MS. here, and in the following lines, is slightly imperfect.
Digitized by
Google
A.D. 1268. CHRONICA DE MAILROS. 215
norans omnino quod Simon cogitaret de morte quam accepturus erat fub
gladio ejus.
In diebus illis mittitur vir venerandus Oliverus abbas de Driburc' ad
Edwardum, ex parte et regine Scocie fororis Edwardi; cujus adventum
foi. 72. cum comperiffet Simon, du6lus eft ad Eduuardum, relidlo canonico deor-
fum per fe qui venerat cum illo. Erat enim Eduuardus in alto folio tunc
temporis commorans. Afcendit ergo Simon ante abbatem per fingulos
gradus folii, abbate eum fubfequente; qui cum venifTet ad ilium ad quern
miflus fuerat poft falutationem fa£tam more amico confedencium locuti
funt adinvicem, tam diu Simone ante ipfos ftante donee ab invicem re-
ceffiflent. Qui dum fie ftaret non hue non illuc oculos deflexit, fet per-
peti intuitu ambos obfervabat ne littera fuflpedla traderetur Eduuardo,
et ne vel finiftrum verbum ex parte mittencium eum diceretur ab illo.
Cumque collocuti fuiflent quantum voluerunt, abbas furgens, petita licen-
tia, receffit; quem Simon fubfequens verebatur forte, ut abbas fuflpica-
batur, quod fi poft dorfum Simonis iffet litteram fubdolam porrigeret
Eduuardo, ad quem abbas fubfequens, ut dictum eft, Simonem prius ve-
nerat, ne forte fi abbas precefliflet eum, litteram clandeftine fuflpicionis
daret eidem proiciendo; et talis quidem cautela Simonis valde erat mo-
dica inter majores ejus cautelas.
Modo faciam finem loquendi de Simone propter cujus vitam, in mini-
mis et quibufdam arduis a me in palam utcunque elucidatam, non debeo
jufte timere alicujus contra me invidi convitium, detra6tionem, vel men-
dacium, quoniam nichil fcripfi de illo nifi quod a viris fide dignis fideliter,
ut eftimo, michi relatum accepi; quorum relationibus qui non credunt,
nullatenus credent Auguftino dicenti, libro xvj. de Ciyitate Dei, capitulo
xj. quod tempore memorie fue uni homini erant duo capita, duo pe6iora,
et quatuor manus, venter unus, et duo pedes; — ^neque Orofio, qui narrat
de puero qui erat quadrupes, quadrimanus, oculis quatuor, auribus toti-
dem, natura virili, duplex natus ex ancilla, ut patet libro vij. de Orme-
tifta mundi, capitulo xj.; — ^nec Plinio libro vij. capitulo v. Naturalis Hif-
torie, referenti quod quidam puer fadlus eft ex virgine fub parentibus,
qui juflu aruflpicum deportatur ad infulam defertam; — ^nec etiam credent
quod quidam infans reverfus eft in uterum matris fue; — ^nec etiam quod
Digitized by
Google
216 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1268.
yij. infantes uno die egreffi funt de utero unius mulieris, ut liquet di€to
libro, capitulo iiij.; — nee yfidoro, libro xj. Ethimologie, capitulo iij., di-
centi, quod quidam homines dentati nafcuntur, quidam barbati, quidam
cani; et quod vitulus natus fuit ex muliere, et quod alia mulier peperit
ferpentem; — ^nec infuper credent, quod elepbans peperit ferpentem, ut ha-
betur fupradi6lo libro Plinii, capitulo fupradi6lo. Du6lis igitur hujuf- ;
modi fimilitudinibus contra mendaces, propter Simonem, quefo ut nullus
de eo obloquatur per modum detradlionis, ne forte apprehendat eum ali- f^ 72 b
qua ex ultionibus merito propter detradlionem, in quibus nonnulli ex
emulis ejus temporaliter perire meruerunt. Fuit et Simon defcendens a
viris bellicofis, a quibus ipfe non degenerans fimilis fa6lus erat illis, ut
fupradiflum eft, vir bellicofus, in occubitum mortis tranffens propter juf-
titiam in bello, ficut ipfi caufa juftitie occubuerunt in bello, fcilicet pater
ejus, avus ejus, proavus ejus, attavus ejus, abattavus ejus.
Explicit opusculum de nobili Simone de Monte forti editum.
Cessit officio abbatizationis fue dominus Johannes de Edirham, abbas
de Melros, cui fucceffit dominus Robertus de Keldeleht, monachus de
Neubotil, qui prius fuerat abbas de Dunfermelin et cancellarius Scocie.
Anno Domini M.cc.lxix. gloriofum principem regem Francie euntem
verfus terram fan6lam, inmenfa violentia ventorum in mari Grecie ab
itinere extulit incepto ad exteram nacionem, quam cum intraflet, cognof-
cens quod regio eiTet Barbaric regem ejus fibi fubjugavit, et metropoli-
tanam ejus civitatem, inclitam valde, robuftam, atque populofam, obfedit,
et^obfeffam cepit. Ifta civitas Tunis' nomine cum aliis civitatibus illius
regionis regi Francie fingulis annis magnum reddit tributum, cujus incole
unum Deum altiffimum colunt, non trinum in perfonis, et ideo parceba-
tur illis ne interficerentur a Francis, quoniam colunt unum Deum fine lege
Judeorum ; duo Epifcopi funt in ilia regione. Subjedla itaque regione Bar-
baric regi Francie, cum idem rex verfus propria rediret, una cum rege
Nauemie, mortui funt ambo in via; cum quibus obiit Dauid comes
' See Fordun, ii. 101.
Digitized by
Google
A.D. 1269. CHRONICA DE MAILROS. 217
Atholie* in ilia peregrinacione. Succeffit Lodowico in regnum Philip-
pus^ filius ejus.
Obiit Albinus epifcopus Brechinenfis, cui fucceffit frater Willelmus de
Kilconcath, le6lor fratrum predicatorum de Perth.
Piiilimus Lodowicus rex, cujus ante mentio fit, fecit illud famofum
monafterium ordinis Ciftercii quod vocatur Regalis mons, non pofleffiones
more fundatorum aliorum monaileriorum illi tribuens, fed perpetuas libe-
rationes frumenti, vini, et omnium aliarum rerum necelTariarum, in locis
congruentiflimis per procuratores fecuriffimos certis temporibus annuatim
percipiendas, ut monachi illius loci foli Deo vacent per omnem modum
et feculo per nullum.
Ceffit dominus Wydo abbas de Neubotil regimini domus fue, cui pre-
ficitur dominus Waldevus monachus de Melros, qui fuerat cellerarius
ejufdem domus.
Obiit Lora comitiffa Atholie, fepulta apud Melros.
Obiit Johannes de Balliolo; hie amator fcolarium fecit propter Deum
foi. 73. perpetuam domum apud Oxoniam,^ tribuens fingulis ex illis fcolaribus
omni ebdomada viij. denarios ad communem eorum menfam.
Efl ibi alia domus fcolarium melior ilia, qui percipiunt ad communam
fuam xij. denarios per circulum feptimane de dono epifcopi Batenfis.
Anno Domini m.ccIxx. dominus Eduuardus, primogenitus filius regis
Anglie, miles bello do6iiflimus, proficifcitur ad terram fan6iam. Veniens
autem illuc, moratus ell in turri Acconenfis civitatis, nee pofuit pedem
extra illam civitatem ad aliquod arduum negotium faciendum, nifi una
vice, precedente eum uno Chriftiano exploratore qui erat de fe6la Sulia-
norum, qui funt Chriiliani habitantes quafi heremite inter Sarracenos, et
ideo pacem femper habent inter illos quia in folitudinibus morantur; ve-
nerantur enim omnes Sarraceni et pagani omnes heremitas propter hono-
rem fan6ii folitarii Johannis baptifle, quem ideo fumma cum veneratione
diligunt et honorant quia triumphaverunt in die folempnitatis ejus in bello
* He died at Carthage, 6th August. Fordun, ii. 101. * Philip III. suniained the Hardy,
was proclaimed king in the camp before Tunis, 25th August, 1270. ° See ** Ballio fergus, or
a commentary upon the foundation, founders, and affairs of Balliol College, &c. by Henry Savage,
D,D., master," Oxon. 1668, 4to.
2 £
Digitized by
Google
218 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1270.
de Chriftianis. Di6lus vero Sulianus venit Acconiam nunciare Eduuardo
quod habitatores cujufdam urbis, que vocatur Caconia, cum gregibus et
armentis animaliuin juxta patrie ritum ad pafcendum ea jam exierant ad
nemorofa loca ubi fibi fixerant tabernacula multa. Semel enim in amio
fimul exeunt incole illius civitatis ad fpatiandum fibi propter aeris bene-
ficium ad talia loca, fimul et omnes regrediuntur ad civitatem. Tendente
ergo Eduuardo verfus tabernacula fpatiantium, que erant itinere trium
dierum ab Acconia, de die delituit in locis opacis five nemorofis, prout
inft,ru6lus fuerat a Suliano, propter metum multitudinis paganorum, qui
cito potuerunt confundere paucitatem Chrifl:ianorum qui cum illo erant;
non enim babebat fecum nifi paucos peregrinos cum ele6lioribus populi
Acconienfis. De no6le igitur iens erat, ut fie deluderentur pagani dum
ignorarent femitas tranfitus ejus. Veniens igitur quodam fummo mane
ad loca prenominata, invenit Sarracenos et uxores eorum cum parvulis
fuis in ledlo, quos omnes, ut bodes Cbrifl:iane fidei, occidit in ore gladii.
Pofl: quorum interfedlionem tulit fecum ad Acconiam omnia armenta
eorum et greges cum omni fuppelle6tili illorum, nullum ex omnibus ho-
minibus fecum exift,entibus amittens preter unum armigerum, nomine
Nicholaum, qui erat armiger cujufdam militis de Scotia oriundi, cui no-
men erat Alexander de Setun. lUe autem armiger cum declinaflet a
comitatu Chrifl:ianorum ad purgandum alvum, fcutum domini fui portans
ad dorfum in equo, mox captus efl: a paucis paganis habitantibus juxta ^oi 73. b.
iter per quod Chrift,iani jam tranfierant minime vifi a paganis, quos oc-
cidiflent Cbriiliani fi illos vidiflTent; armigerum autem ilium quem fecum
abduxerunt pagani ab illo die non viderunt Chrift,iani.
Gloriofus vero miles dominus Eduuardus magnam fue militie probitatem
in diebus illis feciflTet fuper paganos; erat enim tunc temporis quafi flos
totius mundi in fl:renuitate rei militaris fi habuiflet fuccurfum Chrifl:iano-
rum quos fubtraxerat ei rex Cicilie, proditor Chrifl^ianifmi, Karolus no-
mine, frater regis Francorum Lodowici. Per hunc enim fiibtrahebantur
Eduuardo auxilia diverfarum nationum, filicet Cicilie, Appulie, Calabrie,
et Ytalie propter avaritiam Karoli, qui acceperat a paganis thefaurum
nimis magnum antequam venerat Eduuardus ut expugnaret eos. Ratio
autem thefauri accepti erat ut inducie, quas petebant Sarraceni ut fe
Digitized by
Google
A.D. 1270. CHRONICA DE MAILROS. 219
premunirent contra Chriftianos, concederentur eis a Karolo. Petierunt
ergo fpatium xv. annorum ad.talem premunitionem faciendam, quod li-
benter conceffit eis Karolus, cautione fecuritatis data eis ab ipfo qualem
voluerunt per litteras ejus cum jurejurando. Reverfus eft igitur Karolus
proditor, fecuto eum thefauro a gente perfida male accepto in navi for-
tiilima repofito, que cum ad portum tutiffimum applicuiffet juxta quam-
dam civitatem Chriftianorum, ultione Dei fuper illam propter thefaurum
infideliter acceptum defcendente, in ipfo portu fubito in falo deifcebat,
nichil de peccuni aperditionis falvato, nutu propitie divinitatis evadentibus
ex ilia omnibus hominibus quotquot erant in ea et ad tunc falvatis omnino.
Periit itaque navis, viderit Karolus ne pereat eternaliter ipfe extra navem
ecclefie inventus. Navis ecclefie eft unitas ecclefie a qua unitate Karolus
videbatur omnino receffiffe, quando maluit peccuniam contra Chriftum
quam bellum propter Chriftum contra inimicos Chrifti. Poftea reverfus
eft verus Chrifti thefaurus dominus Eduuardus de Terra fan6la, preter-
miffa gentium expugnatione quam non poterat facere pre Chriftianorum
paucitate. Propofuit tamen nuncquam reverti ad propria donee confu-
diflet partes paganitatis in quantum potuiffet fi fuccurfum Chriftianitatis
ad votum fuiffet adeptus; fed audita morte patris fui optimi Henrici regis
— qui femper pacifice et tranquille regimina regionis gubernarat Angli-
cane, donee male fuafus, erat enim beftialis homo fed religiofus, a confi-
liaribus infelicibus, quorum primatum tenuit uxor fua regina Helionora,
nonnulla bella paciebatur comitti contra barones regni fui, — de necefli-
tate oportuit eum redire ad propria, ut coronaretur, fucceffurus patri in
regnum ut heres legittimus.
Obiit Adam de Kilconcath, comes de Karryc, in Acconia, cujus uxo-
rem, comitiflam de Karryc, poftea junior Robertus de Bruys accepit fibi
in fponfam.
foi. 74. Quoniam indignum eft fcilentio preterire qualiter orbis terre juvenis
validiffimus, gloriofus Chrifti miles Eduuardus, adjuvante ilium Altiffimo,
liberavit fe ne interimeretur a quodam Sarraceno fortiffimo, dignum eft
ut ftilus iterum recurrat ad ipfum. Sperans igitur quedam pars gentis
perfide Sarracenorum, qui propius Acconiam erant habitantes, quod domi-
nus Edduuardus eflet unus ex cun6lis militibus Chriftianis prefortiffimus.
Digitized by
Google
220 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1270.
mittit ad ilium quendam admiraldum divitiis et poteilate locupletem
valde. Qui cum veniffet ad eum, dolofe legationis nuncius folempnis fed
fecretus exiilens, preter ilia que antequam ad ipfum tunc venerat premifit
multa pretiofa donativa, nunc donat ei eque pretiofa vel pretiofiora mu-
nera, petens obnixe ab eo ut parvitatem fuam, que erat magna licet ei
iic loqueretur, ad gratiam amicitie et fidelitatis dignetur admittere; quo-
niam, ut aiebat, illi habuit fecretum anime fue aperire ei quod nuUo
modo voluit oftendere nifi pacem fuam et gratiam fibi prius voluiffet
concedere. Juravit ergo ei per Deum quod falus anime fue in manu
fua erat, unde ait, " obfecro te ne finas me perire." Cui reffpondit Ed-
uuardus, nullam habens fraudem in confcientia, quod multo magis mallet
ipfum et omnes Sarracenos de mundo falvari quam perire. Quo audito,
iimulator callidus procidit ad genua affabiliter fibi coUoquentis, deofculans
ea; fimiliter ofculabatur pedes et manus ejus, aflerens fe feliciorem jam
fa6lum efie quam unquam fuerat ante, qui tam gloriofi principis filium
promeruit videre; cujus principis precoma multipliciter extollens pariter
et filii, aiebat ei non talem in univerfo orbe fore alterum juvenem qui
tam viriliter egerat in haftiludiis et tam egregie de fuis inimicis trihum-
pharat in bellis; appellans ipfum proinde non folum florem Chriilianitatis,
fed et totius orbis vi6lorem f uturum, " fi'* inquit ad ilium, " ad te placeret
Chriilianitatis immenfa multitudini fideliter confluere contra Sarracenita-
tem noilram/* Cbriilianorum itaque laudes multipharie multifque modis
efferens, locutus eft ei in aure quod vellet Chriftianus effici, pro eo, in-
quid, quod fides Cbriftianorum excellit omnem fidem miraculis gloriofis.
Quibus verbis alter benigne nimirum exhillaratus, ait illi; " feliciter natus
fuifti fi feceris te cito baptizari, quoniam fides noftra eft quod omnis
homo qui baptizatus non fuerit, in etemum cum dyabolo peribit; et ideo
fi vis falvari feftina baptizari, quoniam ignoras diem mortis tue." Cui
refpondit, " felix fit confilium tuum, nam et ego volo babtizari; fed habeo
uxorem legittimam et plures uxores, filios quoque et filias, cognatos et
propinquos, quos defidero una mecum baptifinum fan6ie fidei veftre per- ^^'- 7^- ^
cipere : volo igitur, antequam baptizer, illos de ratione fidei percipiendi
convenire.'* Ad quem Eduuardus, " bene,** inquit, " facietis, fi propera-
veritis ut baptizemini, quia nefcitis horam mortis veftre." Stabat ergo
Digitized by
Google
A.D. 1270. CHRONICA DE MAILROS. 221
admiraldus fecundum fcema fue levitatis tripudians ante ipfum, acfi
ipfe effet joculator, a quo demum petita licentia recedendi receffit ab ipfo
infelix, dolofitate plenus, promittens crebris vicibus fe venturum ad ilium
ad confolandum fe et fpatiandum cum illo; quod fecit, mittens ei per
plures vices more folito inmenfa exennia et fpeciofa donaria. A quo cum
quereret Eduuardus cur tamdiu differret baptifTmum fufcipere, ref]pon-
dit, fe aifenfum jam habuifle multonun ex fuis ad hoc faciendum, " fed
non omnium," inquit, " quem infra breve tempus adquiram, Deo veftre
fidei Chriiliane providente." Hii dum fie fe habent ad invicem amica-
biliter quafi confederatos, nulla apud ambos alteri de altero remanet
fuffpicio. Unde rumor talis permaxime amicitie eorum pervenit ad fol-
danum totius Sarracenitatis ; qui mittens poft admiraldum, de quo ve-
hementem habuit fufpicionem, quod, quantum in ipfo erat, Sarraceni-
tatem voluit prodere et tradere Chrifl:ianis ipfe Chriftianus offe^ius,
mandavit illi fuper vitam et membra, precipiens ut compareat coram
majeilate fua tali die et tali loco; cujus majeflatis tanta ell dignitas, ut
narravit mihi armiger a quo prefentem habeo relationem, quod omnes
introeuntes in regiam ejus pro quovis negotio apud ipfum audiendo vel
expediendo, primo fle6tunt genu extra introitum regie ad limitem ubi
limes eft, deinde ingreffi regiam, itenun faciunt genuflexionem aliam in
medio regie, demum accedentes ante faciem ejus profunde inclinant eum
genua fubmittentes. Ad quem veniens diflus admiraldus falutavit eum,
prius fadlo patrio ritu introitus fui fecundum confuetudinem aliorum.
Quem cum conveniflet foldanus fi jam Chriftianus fa^us eft et utrum
proditor fit paganiflimi'^ apud filium regis Anglie, refpondit ei, quod plus
profecerat apud ilium filium pro falvatione paganie quam omnes quot-
quot funt in paganifimo'^ ejus potuiflent longo tempore profecifle* " Et
quomodo?" inquid foldanus. Cui ille, "ilium regis filium, quem forte
vos timetis, tantis magnis placavi muneribus, tot exenniis honoravi mul-
tiplicibus, cautiflime agens cum ipfo, quod poflum facere de illo quicquid
volo; nee aliquid fupereft modo de ipfo, nifi ut perimatur quando volo."
Quod manifefte fa6lum fuiflet, nifi optimus Deus piiffimum Eduuardum
meUus falvando adjuviflet. Poft dies igitur paucos fa6lum eft ut ab
admiraldo dolofo
" Paganismi? ""^ Paganismo?
Digitized by
Google
222 CHRONICA DE MAILROS. A.D. 1264.
* Anno Domini M.cc.lxiiij. completi funt anni pod fundacionem de
Melros vj". et vij.;^ et poll marterium fandti Thome iiij". et xij.; poft
captionem W. regis Scottorum Ixxxix.; poft bellum apud Standard v".
v.; poft nativitatem Alexandri regis Ixv.; et liiij. annus ad feftum fan6ti
Jacobi eft completus poftquam W. rex Scottorum tradidit filias fuas;
poft combuftionem de Rokeberi et Berwic xlvij/
Anno Domini M^.cc^.lxxj®. yems afper *
Anno Domini m^.cc®. feptuagefimo fecundo, xiij. kalendas Aprilis
[Mar. 20], natus eft Dauid^ filius regis Alexandri circa primam no6lis
horam, apud *
Anno Domini M^.cc^.lxxiiij®., obiit pie memorie efr fan6le converfa-
tionis dompnus Ricardus abbas de K . . llos, apud Ware in Anglia, in
vigilia fan6ii Dionifii [Mar. 1 1] in reditu fuo ex capitulo generali, cujus
corpus apud Wardoniam in daminica prima Aprilis^ [Apr. 1]
ejufdem loci cum debita reverencia tumulatur, in cujus loco Andreas prior
de Neubotil, quondam prior de Plufcardin, ordinis ^^^= fubrogatur,
et in vigilia epiphanie [Jan. 5] curam animarum de K . U' fu[fcepit] . . .
ei erig . . tur et in choro ejufdem loci a patre abbate dap . . . op
ingenti [l]eticia inftallatur. Quia a ter de d proceflit talis
eledlio.*
Anno Domini m.cc.Ixxv., pie recordacionis et fan6le converfacionis
dompnus Wallevus, abbas de Neubotil, viam univerfe carnis aggrediens,
in fununa pace et ftatu optimo quam fpiritualium quam temporalium
domo permanente, felici exitu migravit ad Dominum, anno regiminis fui
tercio iij®. nonas Februarii [Feb. 3], cujus corpus cum debita reverencia
patre abbate exiftente, vigilia Agathe virginis et martiris [Feb. 4] eft
tumulatum.^
'' The following short notices, nearly defaced, and not included in the former edition, are tran-
scribed from various folios of the manuscript, where they have been entered with a style, probably
as memoranda, to be afterwards extended. ^ It has been originally viij., but the last of the
numerals has been struck through with the pen, apparently of the original scribe. * From
fol. 13, b. (44) * From fol. 62. ^ His death, in 1280, is mentioned by Fordun, ii.
124; Wyntoun, i. 392. ^ The name of the birthplace is not filled up in the manuscript.
Copied from fol. 59, b. ' The reading of the words here printed in italics is doubtfril, the
manuscript being much defaced. * From fol. 51. ' From fol. 59, b.
Digitized by
Google
CHRONICON RYTHMICUM.
Anno dccxIj. obiit Ewaln rex Scottorum, cui succeffit Murezaut filius
ejus.
Anno Dccxliv. obiit Murezaut rex Scottorum, cui succeffit Ewen filius
ejus.
Anno Dccxlvij. obiit Ewen rex Scottorum, cui succeffit Hed Abbus
filius ejus.
Anno Dcclxxvij. obiit Hed rex Scottorum, cui succeffit Fergus filius
ejus.
Anno Dcclxxx. obiit Fergus rex Scottorum, cui succeffit Seluad filius
ejus.
Anno Dccciv. obiit Seluad rex Scottorum, cui fucceffit Eokal vene-
nofus.
Anno Dcccxxxiv. obiit Eokal rex Scottorum, cui fucceffit Dungal*
filius ejus.
Anno Dcccxlj. obiit Dungal rex Scottorum; Alpinus filius Eokal ei
fucceffit.
Anno Dcccxliij. obiit Alpinus rex Scottorum, cui fucceffit Kined filius
ejus, de quo dicitur.
Primus in Albania fertur regnafle Kinedhus
Filius Alpini, prelia multa gerens.
Expulfis Pi6lis regnaverat o6to bb annis,
Adque Forteuiet mortuus ille fuit.
" In the margin the same hand has written Donenaldo.
Digitized by
Google
224 CHRONICON RYTHMICUM. A.D. 843.
Ifte vocatus eft rex primus, non quia fuit, fed quia primus leges Scoti-
canas inftituit, quas vocant leges Mac-Alpin.
Anno Dccclix. obiit Kinedus rex Scottorum, cui fucceflit Douenaldus,
de quo dicitur,
Rex Douenaldus ei fucceflit quatuor annis :
In bello miles ftrenuus ille fuit.
Regis predi6li frater fuit ille Kinedi,
Qui Scone fertur fubditus efle neci.
Anno Dccclxiij. obiit Douenaldus rex Scottorum.
Fit Conftantinus poft hunc rex quinque ter annis;
Regb Kinedi filius ille fuit.
In bello pugnans Dacorum cdrruit armis,
Nomine Nigra Specus eft ubi pugna fuit.
Anno Dccclxxviij. occiditur Conftantinus rex Scotorum.
Rex Scotorum Hed frater ejus.
Ejufdem frater regnaverat Albipes Edhus
Qui Grig Dofhalide faucius enfe pent.
Hie poftquam primum regni compP]everat annum,
In Stratalun vitam wlnere finierat.
Anno Dccclxxix. rex Scotorum Het [frater ejus] occiditur: poft quern
[rex Scottorum Grig filius Douenaldi.]
Grig fua jura gerens annis deca rex fit et o6lo :
In Dunduren probus morte retentus erat.
Qui dedit ecclefie libertates ScoticaA^
Que fub Piftorum lege reda6la fuit.
Hujus ad imperium fuit Anglia tota pera6ia,
Quod non leva dedit fors fibi bella terens.
Digitized by
Google
A.D. 897. CHRONICON RYTHMICUM. 226
Anno Dcccxcvij. obiit Grig Scottorum rex; rex Scottorum Douenal-
dus filius Conilantini.
Poft hunc in Scotia regnavit rex Douenaldus;
Hie Conftantino filius ort[us]erat.
In villa fertur rex ifte periffe Forenfi,
Undecimo regni fole rotante fui.
Anno Dccccviij. eodem anno periit Dofhaldus rex Scottorum: poft
quern rex Scottorum Conftantinus filius Hedi.
Conftantinus item, cujus pater Hed fuit Albus,
Bis deca Rex annis vixerat atque decem.
Andree fan6li fuit hie quinquennis in urbe;
Religionis [ibi] jure fruens obiit.
Anno Dccccxliij. obiit Conftantinus Rex Scottorum.
Huic rex M alcolmus fucceffit ter tribus annis,
Regis Dofhaldi filius ille fuit.
Interfecerunt in ulum hunc^ Morauienses:
Gentis apoftatice fraude doloque cadit.
Anno Dcccclij. rex Scottorum Malcolmus interficitur.
Poft hunc Indulfus totidem regnaverat annis :
Ens Conftantini filius Edhayde.
In bello pugnans ad fluminis hoftia Collin,
Dacorum gladdiis protinus occubuit.
Anno Dcccclxj. rex Scottorum Indulfus occiditur: poft quern
Quatuor et femis rex Duf regnavit ariftis,
Malcolmo natus, regia jura gerens.
* Orin Rilum.
2 F
Digitized by
Google
226 CHRONICON RYTHMICUM. A.D. 961.
Hunc interfecit gens perfida Morauienfis,
Cujus erat gladiis cefus in urbe Fores.
Sol abdit radios, ipfo fub ponte latente,
Quo fuit abfconfus, quoque repertus erat.
Anno Dcccclxv. rex Duf Scottorum interficitur ; poft quem
Filius Indulfi totidem quoque rex fuit annis,
Nomine Culenus; vir fuit infipiens.
Fertur apud Loinas ilium truncaffe Radhardus,
Pro rapta nata, quam fibi rex rapuit.
Anno Dcccclxix. rex Scottorum Culenus perimitur ; poft quem
Inclitus in Scocia fertur regnafle Kinedus,
Malcolmi natus, quatuor et deca bis.
Ifte Fotherkeme telis fit et arte peremtus,
Nate Cuneari Fimberhele fraude cadens.
Anno Dccccxciiij. rex Scottorum Kined occiditur ; poft quem rex
Scottorum Conftantinus Calwus, filius Culini.
Rex Conftantinus, Culeno filius ortus.
Ad caput amnis Aven ^ife peremtus erat.
In Tegalere; regens uno rex et femis annis,
Ipfum Kinedus Malcolomida ferit.
Anno Dccccxcv. rex Scottorum Conftantinus necatur; poft quem
[rex Scottorum Grim, five Kinedus, filius Duf].
Annorum spacio rex Grim regnaverat o<fto,
Kinedi n[ato] qui genitus Duf erat.
Quo truncatus erat, Bardorum campus habetur,
A nato Kined nomine Malcolomi.
Digitized by
Google
A.D. 1003. CHRONICON RYTHMICUM. 227
Anno M.iij. rex Scottorum Grim necatur ; poft quern
Idem Malcolmus deca ter regnavit ariftis,
In pugna miles victoriofus erat;
In vico Glammis rapuit [mors] libera regem;
Sub pede proflratis hoilibus ille perit.
Abbatis Crini, jam didti filia regis,
Uxor erat Bethoc, nomine digna fui.
Anno M.xxxiiij. iile Malcolmus non babuit filium, fet filiam; que erat
uxor abbatis Duncaneli Crini, et
Ex ilia genuit Duncanum nomine natum,
Qui fenis annis rex erat Albanie.
A Finleg natus percuffit eum Macabeta;
Wlnere letali rex aput Elgin obit.
Anno M.xxxix. obiit Duncanus rex Scottorum, cujus regnum Macbet
fibi ufurpavit.
Rex Macabeda x Scotie vij. que fit annis:
In cujus regno fertile tempus erat.
Hunc tamen in Laufhaut truncavit morte crudeli
Duncani natus, nomine Malcolomus.
Anno M.lv. Lulach quatuor menfes et dimidium regnavit.
Menfibus infelix Lulach tribus extiterat rex:
Armis ejufdem Malcolomi cecidit.
Fata viri fuerant in Strathbolgin aput Efleg:
Heu fie incaute Rex mifer occubuit.
Hos in pace viros tenet infula lona fepultos
In tumulo regum, judicis ufque diem.
Digitized by
Google
228 CHRONICON RYTHMICUM. A.D. 1056.
Anno M.lvi.
Ter deca vjque valens annis et menfibus octo
Malcolmus decus rex erat in Scotia.
Anglorum gladiis in bello ftemitur heros:
Hie rex in Scotia primus humatus erat.
Anno M.xciij. Douenaldus regnum Scotie invafit: de quo dicitur,
Menfibus in regno vj. regnavit Douenaldus,
Malcolmis regis frater, in Albania.
Abilulithuic regnum Duncanus Malcolomides;
Menfibus et totidem rex erat in Scotia.
Hie fuit occifus Memenfibus in Monodedhno :
De male vivendo plebs premit omnis ilium.
Rurfus Dofhaldus, Duncano rege perempto
Temis rex annis regia jura tenet.
Captus ab Edgaro vita privatus at ille foi. 15. b.
Rofcolpin obiit; oflaque lona teqet.
Poft hunc Edgarus regnavit ter tribus annis :
Rex Edenburgo fertur obifle probus.
Regis Alexandri regnum duravit ariftis foi. 16.
Quinque bis et feptem, menfibus atque 06I0.
In Scotia tota poftquam pax firma vigebat,
Fertur apud Strivelin mors rapuifle regem.
Bis deca rex annis David fuit atque novenis foi. I6. b.
In Scocia, caute provida prospiciens.
Poftquam eaftellis regnum munivit et armis.
Rex Carduille fertur obifle fenex.
Digitized by
Google
A.D. 1093. CHRONICON DE RYTHMICUM.
229
Inclitus in Scotia regnavit Malcolomus Rex
Bif fensis annis, menfibus atque tribus.
Non fatis in regno jam tunc pax firma vigebat:
Fertur apud Gedewrhe rex fine labe mori.
Quatuor hii reges jam tunc in pace fepulti
In tumba refident rex ubi Malcolomus.
Digitized by
Google
Digitized by
Google
APPENDIX.
Digitized by
Google
Digitized by
Google
APPENDIX I.
fol. 53. Anno i>ooccjd.v. rex EdmimduB terrain Hmnbromm uastaint el sibi sobingatam Maloohiio
regi Scotorum commendauit
Axmo M Jxx. rex Malooknus Angliam usque Qeneland uastanit tunc eliton Edgaroque
sorOTibus Margarete et Christine ubi eas inuenit regem Angliae fugientea in Soodaai iraot
apod Weremundam in reditu auo paoem suam donauit, et Margaretam postea nbi in matri-
monium copulauit.
Anno ujLci. reconciliati sunt rex ^^eknus Anglie et firater suus Rodbertu% et rex Wil-
lebnus Angtie occurrit cumexcercitu regi Malcobno,iam Northumbriam uastanti, inprouincia
Loidis, quoB comes Rodbertus ea condicione pacificauit ut rex Scotorum regi ^^elmo obe-
derety et rex WiUebnus r^ Malcobno xiL uillas, quas sub patre suo habuerat, redderet; et
xiL marcas auri singulis annus daret
Anno M.cxxxyiii. rex David miserabiliter uastauit Northumbriam totam.
Rex Stephanus in ciqpite jeiunii cum excercitu magno veniens Rokesburgh cum ignominia
statim rediit.
Anno Musaaax. pax facta est inter duos r^^ instancea regine, et Northumbria data est
Henrico filio r^is David.
Anno M^clxxxv. Henricus rex Anglie comitatum de Huntedonia reddit ^^^elmo r^
Scottorum honorifice et plenarie, sicut ipse habuit ante guerram, apud Windelesofire.
Anno M.CXC \^llelmus rex Scottorum dedit Ricardo regi Anglorum x. milia marcas auri
et argenti propter libertates et dignitates ac honores suos quos habuit ante guerram pro
Berewic et Rokesburgh, quas Henricus rex per xvi. annos uiolenter detinuit, et sic, Deo
suffiagante, eius dominatioms et seruitutis iugum graue, a regno Scottorum digne et honori-
fice submouit.
Anno M.ccix« Johannes rex Anglie mandauit Willelmo Scocie ut ei occurreret apud
Nouum CasteUum, et obuiauerunt aduicem Boyltun. Rex itaque Scottorum WiUelmus pro-
cessit, et rex Anglie venit usque ad Norham, ix. kaL Maii, feria v% et tam in reditu quam
in transitu hospitatus est i^ud Anewic propriis expensis, et habuerunt colloquium ambo
reges apud preedictum castellum> et infecto n^ocio discescerunt vi. kal. Mai.
2g
Digitized by
Google
234 APPENDIX.
Circa festum sancti Jacob! rex Anglie et rex Scocie cum excercitibus snis adinuicem oc-
currerunty ubi pacem inter eo6 pepigemnt. Ita» tamen, quod rex Scottorum regi Angiorum
duas filias suas dedit maritandasy cum xiiL siilibus libranmiy et cepit licenceam subuertendi
castellum quod erectum fuit contra Berewic, quod et &ctum est; et pro pace tenenda dedit
ei obeides, filios proborum hominum terre sue> et &ctum est contra uolentatem Scottorum.
Anno M.clxii. rex Malcolmus de magna jnfirmitate, Deo miserante^ conualuit i^ud Dane-
castre, et firma pax inter Henricum regem Anglie et inter Malcobnum regem Scocie. fol. 63, b.
Anno M.clxxiii. Willelmus rex Scottorum, uetera dampna nouo conflictu resarcire sperans,
bella inmania per consilia iniqua contra cognatum suum, dominum Henricum, regem Anglie,
instaurat; et cum ingenti excercitu castra metatus est ante castrum quod Were nominatur,
et moram* aliquantalum ibidem fecit moram, sed nichil plus profecit. Profectus autem
inde rex, magnam partem Northumbrie Scotti crudeliter igne combusserunt, et plebem eius
ferociter gladio transuerberauerunt. Inde ad Carlegium iter recuruant et ciuitatem totis
uiribus oppugnant ; sed excercitus * Anglie simulato a quibusdam et significato aduentu, fuge
86 uelociter dederunt.
Anno M/;lxxiv. WiUelmus rex Scocie rursus excercitum Alnewic direxit, multos fugauit,
multos prostiauit.
Anno Bccxciii. Willelmus rex Scottorum duo milia marcas argenti ad redempcionem
Ricardi regis Anglie de Rokesburgh misit
• Sic
Digitized by
Google
APPENDIX 11.
V.C. DAVIDIS MACPHERSON ANNOTATIUNCULiE.
A.D. 950. p. 30, L 16. Caput hoc scriptum est vivente Henrico Secundo, vel post ejus
tempora, et hie interpolatum, ut post 1056 caput de regibus Scottorum.
N.B Regnantibus Henrico Anglo et Davide Scotto inceptum est hoc Cltfonicon;
adeo historiola haec de Northumbria fuit de prima manu. Sed longe aliter est
interpolatio de regibus Scottorum quse ad a.d. 1066 impressa est.*
1017* p* 43, 1. 22. Post martuus est dimidia pagina vacua relicta est, in qua scribitur
manu alia, ^^ \j. idus Novembris copulatus est in matrimonium Alexander, filius
nobilissimi Alexandri regis Scottorum, MargaretsB filiaa Nicholai comitis Flan-
drise, anno setatis puellse xj. annorum, et pueri fere xz«, et &cta est apud Roques-
burk, in capella sancti Johannis evangalistse in oppido.**
N.B. — Hoc scriptum est postquam totum opus finitum est, debit esse ad a.d. 1282,
at est insuper erroneum.
1056. p. 51, L 23. Totum hoc cs^ut de regibus Scottorum interpolatum est post mor-
tem Alexandri Secundi, scilicet, a.d. 1263, ut videtur, in gratiam sobolis reginae
Margarets et in damnum prolis reginae Ingibiorb, scilicet, Dunecani et ejus pos-
teriorum; vide Pinkerton, 199>
Vide talem interpolationem de Northumbria post ajo. 950.
Folium in quo scribitur hsec historiola Scotica ad a jo. 1263 est scripturse re-
centioris, et interpolatum inter duas paginas, quarum lectionem interrumpit.
1057* p* 52, L 2. Inmio ex nomine Matildam, quod debet esse Matildem, oiritur alia
suspicionis causa.
1057* p* 52, 1. 18. Mhi videtur fuisse M.xcvii., et i postremumcoopertum Aiisseperga-
meno in quo inseritur folium interpolatum. Videsis infra ad annum 1097, quando
notatur successio Edgari.
1060. p. 54, 1. 6. Inter verba datua et WaUero inseritur in autogn^pho folum, ut vi-
detur, spurium, et manu recentiori scriptum.
* [H»c omnia de oomlttbns Northumlnte. ex Simeooe Dunetmcnai exeerpCa tuntt ftdM IgHcir est MOtentla tupe-
rtoa ezprena.—BDiT.]
Digitized by
Google
236 APPENDIX,
A.D. 1074. p. 57» L 22. Sic in ms. Cott, forte pro Eaglesbrec, quod nomen fuit Gaelicain
VariaB Capellse> alias Val-kirky hodie Falkirk.
1087* p* 59) L 16. Ulf videtor Dunecanum secutum esse in Scotiam et ibi cum eo man-
sisse, et terras habuisse. Vide Chartam Dunecani in Anderson.
1114. p. 65, L 10. An fuerat antea in manibus Keldeorum? vide Keith, p. 236, et
Chartam Alezandri primL
1 130. p. 70> L 9> Hie in ms. Cott inscritur a ScoUU^ qusB verba redundant Sic scrip-
tum est in imitatione Chronici Sanctse Crucis.
1 134. p. 69> L 24. Hie videtur esse Malcolmus iUe> Alezandri regis filius nothns, qui
cum Angus, Moravise comite, contra regem Davidem rebeUionem molitus est, de
quo videsis orationem Roberti de Brus ad regem Davidem, in Ailredo de Bello
Standardi. Videsis etiam Orderic Vital, pp. 702, 703, Annals of Scotland, vol.
i> p* 69> note *, et infra ajd. 1 156.
1 136. p. 70, L 6. Incipit res Scoticas plerumque tractare.
1139. p. 71) !• 10. Tres patres! legendem esset sararem.
1176. p. 88, L 7* Forte unum ex abbatibus Tironensibus in Scotia, de quibus vide
Keith, p. 248.*
1 180. p. 90, L 7* Anon melius legendum MoreviUe pro Morevia? vide infra ajo. 1 184,
1188, 1191.
1205. p. 105, L 17* Anne Dunecanus Alius Gileberti de Galweia, qui monasterio de
Mehros terras de Karrik donavit? vide ad an. 1193. Sed ibi non designatur
comes.
1215. p. 117> L 24. Hie interpolatum Ban Uteris rubris in autogrqpho; manu tamen,
ut videtur, eodem, vel saltern simili.
1215. p. 117) L 29* Hi versus; in exemplari usto scripti sunt ordine metri.
1216. p. 125, L 22, Oalewia pars Scotiae.
1219. p. 137) 1* 16. Tota est interpolata inter folia 36 et 37 autographi post numera-
tionem fbliorum, et sic patet banc interpolationem fectam fuisse post interpo-
lationem capituli de regibus Scotise, quod inter csetera folia numeratur; id est
numeratio &cta est ut illud folium videretur genuinum. In editione debet esse
in appendice.
1221. p. 138, 1. 23--25. Linese h« tres in autographo desunt
1222. p. 139> !• 22. N.B. Lingua Anglicana.
1222. p 139) !• 30. Jam narratur supra.
1222. p. 139> 1* 32. Deest foeminse nomen in exemplari usto.
1223. p. 141, L 16. Ubi est Hunum? Hownam a quo non longe abest Landeles.
1230. p. 142, 1. 4. Ubi? ad ripam Tuedae, sed non fuit ibi abbathia, ergo in Anglia
qussrendum.^
[* VidMit potlos Morton*! If onastie Annals, p. 83.— Edit.]
[t RiHItad, MiUatt, lii«».Nottln8li.>eaiiiipir«iii Ailt abtetU RltraUit, tx qua ttlain rmktruat BooMbl d« Ifd-
roi.— Edit].
Digitized by
Google
APPENDIX. 237
1235. p. 145, L 1. Ubi? credo Dercongal, id est, Qnereus Congalliy alias Holywood,
in GaUowayi vide Keithy p. 244.
A.D. 1235. p. 145, L 22. Videtur ewe filiuB sacerdods.
1235. p. 146^ L 11. Homidda in nogdariy et tamen de multis locutus est in corn-
mate pnecedente.
1238. p. 148, 1. 23. Forte Abirden; vide a.d. 1239 infra.
1238. p. 148, L 24. N.B. Thevidale in diocesi Glasguensi.
1241. p. 151, 1. 26. See Oawfurd's History of the Stewarts for another date of his
death, and seemingly authentic
1242. p. 154, 1. 19* Filius duorum patrum? supple ii^pof, scilicet comitis de Athedle,
vel comitis est generis foeminei.
1245. p, 176, 1. 13. Hie interpolatur folium continens excerpta quaedam ex partibus
prsecedentibus ejusdem cronici.
1261. p. 185, 1. 27* Hie scriptum est in spatio vacuo in autographo,
<< A.D. M.CC. septuagesimo v. pise recordationis* etc*
1270. p. 218, 1. 26. Quale eulogium Edwardil tunc vixit Alexander Tertius. Vide
Nicolson's Scottish Hist. Library, p. 81.
1270. p. 221, L 34. E^licit ad annum 1270. Qusore si Chronicon Autognq>hum ab
Edwardo asportatum est in Angliam; et inde fit ut non inferius processerit.
p. 223, 1. 1. The Chronicon Elegiacum seems to have been written at four dif-
different times ;
The first edition, if I may so call it, was apparently in the time of Malcolm
Kenmore, and it ends with these lines:
** Hos in pace vires tenet insula lona sepultos.
In tumulo regum, judicis usque diem;*'
which refers to all the kings recited, and not merely to Macbeth and Lulach, as
supposed by some writers.
The second edition is continued to the death of Malcolm the Fourth, and ends
with these lines:
*' Quatuor hi reges, jam tunc in pace sepulti.
In tumba resident rex ubi Malcolmus,"
scilicet, Kenmore
The third edition comes down to the reign of Alexander the Third, and thus
concludes, speaking of him:
'* Nunc agitur regnum fadentis regia jura,
Regis Alexandria militis egregil."— Foit/. viii. c. 79.
C« ImprtMA in bae 6ditloii«» i^ Stt, L IL— loirj
2h
Digitized by
Google
238 APPENDIX.
After this a oontiniuLtion seems to haVe been made in the ensuing reign of
Alexander the Third, and it concludes with these words:
'* Nomon habet patris, utitiam patris acta fleqaatur
FOius, Albania qui modo seeptira tenet."
After this I find no more of this el^:iac verse, although there are frequent quo-
tations of poetry interspersed in the continuation of Fordun, which are generaOy
in Hexameter verse.
No part of this poem seems to have been known to Fordun, as may be pre-
sumed by that part of the Scottichronicon, which he himself finished, having no
extracts from it; vide Fordun, edit (3ale et Heame.
The first part, concluding with Macbeth and Lulach, was interpolated in the
Chronicle of Melrose, and was known to W[yntown], who has interwoven it
through his work.
The additions of the second edition were also inserted in the Chronicle of
Melrose.
A manuscript in the Bodleian Library, c iv. 3, has the whole, with some
variations.
Bower has inserted almost the whole in his copy and continuation of Fordun.
Johannes Abbas Sancti Petri de Burgo* says, sub anno 975, that the Chro-
nicon Elegiacum was composed by Aired, who was bred up with Henry, son of
David the First, and he may have composed the first part, or perhaps added the
second part, and hence got the credit of being author of the whole.
* A.D. 975. " Hex Edgams oUit— "
Tk«n aftor a chanictar of blm*
" Tempora lata pl«nliis Inyenlea in vltia tanctomm oontamporanaonim* et etiam in Cbronicis magistri WiHelmi
MalmesbnricnaiB monadil» et Henrld arehidlaeanl Hnntyngdomienaia, et in llbro Sancti Aldredl abbatif , qui intitulatur
Epitaphiom regom Seutt o r um .**
" Hiatoriae Anglicans Scriptaree Tarii^ edit. Sparke, FoL Lond. 17S3L
Digitized by
Google
INDEX.
Digitized by
Google
Digitized by
Google
INDEX.
A . . . .; abbas Cisterciensis, (1214) 116.
A prior de Melros, (1216) 125.
Aaliz, regina Anglias, (1121) 66.
Abbatb-TiDa J . . . . de, eptscofMis Sabinauis,
(1245) 168, 169.
Abberbrohoc, abbates de.
Vide Lamley, Radulius de,
Reinaldus,
Abberbrohoc, ecdesia de, (1232) 143.
Abel, episcopus Sancti Andrete, (1253) 180 ; ob.
(1254) ib.
Aberdon, (1218) 133.
AberdeD, episcopi de,
Vide Edwardus,
Johannes,
Kald, Adam de,
Kinninmond, Biathaeus de,
Lambley, Radulfus de,
Pottun, Ricardus de,
Ramesya, Petrus de,
Stryudin, GiDebertus de,
Aberdsn, MttthsBiis de, archidiaconus de Olasgu,
(1238) 148.
Abemithi, (1072) 56.
Abingdon, Edn^yndus de, archiepiscopus C!aDtua-
riensis, ob. (1240) 151 ; miracula apud sepul-
chrum ejus, (1241) ih.
Aeca, episcopus Hagustaldensis, (731) 2; ob.
a40) 4.
Accamannorum OTitas, (973) 34.
Acconia, dvitas, (1190) 98, (1244) 162, (1250)
178,(1270)217,218.219.
Acemannes-ceastre, vide Accamannorum dyitas.
Acle [in comitatu Dunelmensi?], (782) 9.
Adea, (851) 17.
Acre, mde Acconia.
Ada, uxor Henrici, filii Davidis regis Scotiae, (1 139)
71; ob. (1178)89.
Ada, soror Malcolmi iiij., uxor Floreutii comitis de
Hcnlande, (1162) 78.
Ada, filia illegitima Willelmi regis Scodae, uxor
Patridi comitis de Dunbar, (1184) 92, 151. "^
Adam, abbas de Ahiewic, (1208) 108.
Adam, abbas de Balmurinacb, (1260) 185.
Adam, persona de Dunbar, ob. (1179)'89.
Adam, abbas de Dundraynan, ob. (1250) 178.
Adam, abbas de Holmcultran, (1223) 140.
Adam, monachus gloriosus, 186, 187, 188.
Adam, priorde Melros, (1207)106, abbas de Melros
|(Mf.) ih,; (1213) 114; episcopus Cathanensis,
(id.) ib,i (1214) f*. 115; (1218) 135; ob.
(1222)139; ossaejuslevantur, (1239) 150, 119.
Adam, subprior de Melros, (1189) 98; abbas de
Cupro, («/.) ib.
Adam, cellerarius de Melros, (1259) 185; abbas
de Neubotil, (id.) ib.
Adam, portarius de Melros, (1252) 179; abbas de
Balmurinacb, (id.) ib.
Adam, monachus Mefarosoisis, de Lewenax ori-
undus, 188.
Adam, magister conversomm de Neubotil, (1201)
104; abbas de Neubotil, (id.) td., (1213) 114.
Adelardus, rex Westsaxonum, ob. (740) 4.
Adelbaldus, tfide Ethebaldus.
Adelbertus, vide Ethelbertus.
Addboldus, rex Westsaxonum, (858) 18; ob.
(S60)ib.
Adelbricht, rex CantisB, (749) 5.
Digitized by
Google
IV
INDEX.
Adeldun, (751) 5, (753) t*.
Adelhardus, archiepiscopus Cantuariensis, ob.
(805) 14.
AdelhuDus, episcopus Wigorais, (915) 26.
Adelstao, vide Ethelstanus.
Adelwaldus, vide Ethelwaldos.
Adeuulfus, rex, (843) 16.
Adganis, vide Edganu.
Adimarus, episcopus Podiensif, ob. (1098) 61.
Admiraldus quidam, (1270) 220, 221.
Adrianusj., papa, (786) 10; ob. (794) 12.
Adrianus iiij., papa, (1155) 75, ob. (1159) 76.
Adulfus, episcopus Carleolensis, (1183) 69.
Adulfus, abbas Burgi Sancti Petri, (992) 38, ar-
chiepiscopus Eboracensis, (id,) ib. ; ob. (1002)
40.
JEt '■ vide E.
Agatha, uxor iEdwardi filii Edmundi Ferrei lateris,
44.
Agathanensis einscopus, (1241) 152.
Agelnothus, archiepiscopus Caotuariensis, (1020)
44, (1022) 45.
Agelricus, episcopus Dunelmensis,
Agelricus, praesul Suthsaxonum, ob. (1038) 47.
Agelwardus, filius regb Alueridi, 20.
Agelwinus, episcopus Dunelmensis, (1056) 51,
(1065) 55.
Ailaftis, (1009)41.
Ailtritha, vide Alstritha.
Ailwardus, vide Alwordus.
Alanus, comes Albanise, (filius Waken), ob.
(1204) 105.
Alanus, abbas de Balmurinacb, (1229) 141 ; ob.
(1236) 147.
Alanus, episcopus Ergadis, ob. (1262) 186.
Alanus, filius Rolandi, comitis Galweise, (1209)
108, 142, (1233) 143 ;ob. (1234) 144.
Alanus, subprior de Melros, (1213) 114; abbas
de Newbotil, (id.) ib., (1214) 115.
Alba-Landa, abbas de, (1217) 130.
Alba-mare, vide Fortibus.
Alba-ripa, domus de, (1222) 139.
Albericus, vide Alberius.
Alberius, episcopus Hosdensis, legates pape,
(1138) 70, (1139) 71.
Albertus, rex Estang^orum, (749) 5
Albertus, archiepiscopus Cantuaiiensis, (766) 7,
774) 8; ob. (780)9. •
Albertus, abbas Ripensis, (786) 10; ob. (787) ib.
Albert!, sancd, regis et martyris, monasterium Qtl
ciTitate Herefordensi,) 51.
Albigenses, (1211) 111, 112, 114.
Albinus, episcopus Brechinensis, ob. (1269) 217.
Albius, comes Northumbriae, 31.
Alcbere, comes, (852) 17; ob. (854) ib.
Alchmundus, ob. (800) 13.
Alchmundus, episcopus, ob. (871) 20.
Alchmundus, episcopus Hagustaldensis, (766) 7;
ob. (781) 9.
Alchstanus, episcopus Sctrebumensis, (807) 14;
ob. (867) 19.
Alchwinus, episcopus Wictiorum, ob. (872) 20.
Alcstanus, episcopus [Ck>mubiaeP], (847) 17.
Alcredus, rex Northumbrian, (768) 8.
Aldene, vide Haldene.
Aldgitha, mater Cospatridi comitb Northumbrise,
30.
Aldhunus, vide Alduuinus.
Aldredus, episcopus Dunelmensis, ob. (968) 33.
Aldredus, dux, ob. (799) 13.
Aldredus, rex Northumbrian, (765) 7. (773) 8.
Aldredus, comes Northumbrise, SO, 56.
Aldredus, episcopus Wigomensis, (1050) 49,
(1054) 51, (1058) 53, (1060) 54; archiepisco-
pus Eboracensis, (1060-1062) ib. (1066) 55,
ob. (1069) ib.
Aldredus abbas RieuaUis, ob. (1167) 81.
Aldulfus, [filius Bos?], ob. (777) 9.
Aldulfus, episc(q[ms Lichefddensis, (786) 10.
Aldulfus, episo^^ms Lindisiensis, (750) 5, ob.
a65)7.
Aldulfus, episcopus Rofensis, (731) 1, 2; ob.
(737) 3.
Aldunus, vide Alduuinus.
Alduuinus, episcopus Cunakescestre, (990) 38,
(995) 39; episcopus Dunehnensis, ob. (1018)
44.
Aldwinus, prior Dunelmensis, ob. (1087) 58»
Aldwinus, mcmachus de ETesham, (1074) 57*
Aldwinus v., comes FUndrensium, vide Baldwinus.
Aldwinus, einscopus Licbefeldcnsis, (731) 1 (*) ; ob.
aST) 3.
Digitized by
Google
INDEX.
Aldwinus, episcopus OrientaUum Antrum,
(1021) 44.
Alenin, Odo le Blanc d', vide Otho, legatus
pape.
Alexander, abbas de Cupro, (1209) 109, (1218)
138, (1240) 150.
Alexander, prior de Rynlos, (1220) 137; abbas
de Dere, (id,) ib.; ob. (1222) 138.
Alexander, episcopus Lincolnise, (1 138) 71 ; ob.
(1147)78.
Alexander Magnus, 213.
Alexander ij., papa, (1001) 54, (1068)55, (1070)
56, (1071) ib.
Alexander iij., papa, (1159) 76, 77, (1161) ib„
78, (1162) ib., (1168) i6., (1164) 79, (1165)
80, (1173)85, (1174)87. (1177)88, (1179)
89, (1180)91; ob. (1181) tft.
Alexander iiij., papa, (1254) 180, (1257) 182;
ob. (1261) 185.
Alexander, abbas de Sautreia, ob. (1204) 105.
Alexander, filius Malcolmi iij., regis ScoUorum,
52, 62; rex Scottorum, (1107) 63; ob. (1124)
67, 228.
Alexander, filius Willelmi regis Scottonim, (1 198)
53, 103, 222, (1201) 104, (1205) 105, (1212)
113; ij. rex Scottonim, (1214) 114, (1215)
117, 119, 121, (1216) 122, 123, (1217) 130,
132. (1218) 183, (1221) 53, 138, (1223) 141,
(1227) ib., (1235) 145, 146, 147, (1286) ib.,
148, (1289) 149, (1243) 156; ob. (1249) 53,
177.
Alexander, filius Alexandri ij., regis Scottonim,
(1241) 53, 154; iij. rex Scottorum, (1249)
53, 178, (1251) 179, (1255) 181, (1258)
183, 184, (1268) 190, (1272) 222.
Alexander, filius Alexandri iij., regis Scottorum,
(1263) 190.
Alexandria^ civitas, 213.
Alexandrinus episcopus, (1215) 120.
Alexis, subdiaconus Romans^ ecdesise, (1180) 90.
Al%aru8, vide Algarus.
Alfred, vide Aluredus.
Alfricus, archiepiscopus Cantoariensis, (995) 89,
(1008)40; ob. (1006)41.
Alfricus, dux Merdorum, (983) 87, (986) ib.
Alfricus, episcopus Wintonise, (1028) 45; archi-
episcopus Eboracensis, (idJ) ib., (1026) ib.,
(1048) 48; ob. (1051) 49.
Alfiinus, episcopus Lundoniensis, (1012) 43.
Alfwoldus, rex Nortbumbriae, (778) 9.
Algarus, comes, filius Leofrici, (1053) 50, (1055)
51, (1057) 53, (1058) ib.
Algarus, episcopus Orientalium Anglonim, ob.
(1021) 44.
Alienor, regina An^, uxor Henrid ij., (1173)
85; ob. (1204) 105.
Alina, uxor Waldevi comitis de Dunbar, ob.
(1179)89.
Alingtun, Petrus de, archidiaconus de Theuidal,
(1288) 148; ob. (1242) 154.
Almaricani, (1210) 110.
Almaricus, 110.
Alnewic, (1147) 73, (1148) ib., (1174) 86, 87.
(1209) 108, (1216) 122.
Alnewic, , monachus de, 212.
Alnewic, abbatiaPrsemonstratensium i^ud, (1 147)
73, 208.
Alpinus, rex Scottorum, (841) 16, 223; ob. (848
vel 844) 16, 228.
Alphonso ix, rex Castilte, (1212) 112 C)-
Alsatia, Philippus de, comes Flandnse, (1182) 92,
(1188) 96, (1190) 98, (1191) 99; ob. (1192)
100.
Alsatia, Theodorus de, comes Flandriae. (1 128)
68.
Alstritha, regina An^, (978) 85, (979) 86.
Alueredus, filius AtJewlfi, (849) 17, (854) ib.
(855) 18, (868) 19, (871) ib., rex Anglic,
(871) 20, (872) ib., (875-878) 21, (882) 22,
(884^886) 23, (897) 24; ob. (901) 25.
Alwich, episcopus [Licbefeldensis?] ob. (749) 5.
Alwidus, episcopus Lichefddensis, (731) 1.
Alwinus, episcopus Merdorum, (781) 2.
Alwinus, episcopus Wintoniensis, (1082) 46,
(1047) 48.
Alwordus, episcopus Lundoniensis, ob. (1044) 48.
Alwredus, filius regis Egelredi, ob. (1086) 46, 47.
Amaurus, vide Almaricus.
Ambresbiri, monasterium de, (in com. Wilts.)
(979) 36.
Digitized by
Google
VJ
INDEX.
Amfridus, abbas de Newbodl, ob. (1179) 89.
Amicia, comitissa LegeoestrisB, uxor Robert!
Bossu, (1173)86.
Anagnia, (1173) 85, (1243) 1&5.
Anagus, comes MuraYeosis, ob. (1130) 69.
Analafiis, vide Anlafus
Anandia? (1190) 98.
Anastasius !▼., papa, (1153) 75; ob. (1155) t6.
Andreas, (1244) 163.
Andreas, episcopus Catenensis, ob. (1184) 93.
Andreas, episcopus MoraTias, vide Burr, An-
dreas, de,
Andeas, quondam prior de Pluscaidin, (1274)
22; prior de Newbotil, (id.) ib,; abbas de
Kynlos, (id,) ib.
Andredeswald, silva de, (756) 5.
Andwen, rex Danorum, (874) 20.
Angeli, apparitio, (1207) 106.
An^ise, legatus, (1215) 121.
Anlafus, rex Hybemie, (937) 28.
Anlafus, rex Noregviis^ (941) 29; rexNorthum-
brisB, (id.) ib.; ob. ib.
Anlafus, rex NoreganuB, (994) 38, 89.
Anlafus, filius Sihtrici, rex Northumbrie» (941)
29, (947) 30, (948) ib.
Anselmus, archieiHSCopus Cantuariensis, (1093)
60, (1098) 61, (1100) 62, (1107) 63, (1108)
t6.;ob. (1109)64.
Anselmus, legatus papee, (1115) 65.
Antidorensis, episcopus, (1215) 120.
Antiocbia, (1098) 61, (1170) 82, (1244) 158.
Apulia, (1086) 58, (1270) 218.
Apulia, puer de, vide Fredericus ij., imperator
Ocddentis.
Apulia, Simon de, episcopus Excestrise, (1217)131.
Ar, flumen in Scotia, (1197) 103.
Aragnia, Johannes de, (1189) 97.
Aragonise, legatus (1215) 121.
Arald, comes [Ciithenensts?] ob. (1206) 106.
Araz, Nevellunus de, (1217) 128.
Archipaldns, vide Ercfainbaldus.
Aristoteles, de natura animalium, dtatur, 192.
Armeni, 161.
Amoldus, frater Roberti de Bdesmo, (1102) 62.
Arturus, comes Britanis (1188) 95, (1191) 160.
Ascalonia, (1244) 157.
Ascelinus, abbas de Kinlos, (1150) 74; ob. (1174)
86.
Athelbaldus, vide Ethelbaldus.
Athelhonus, episcopus Wictiorum, (922) 27.
Athelmus, archiepiscopus Dorobernensis, (924)
27.
Athelredus, vide Ethebedus.
At5ebtanus, primogenitus regis Edwardi aenkins,
25 ; rex An^, (924-926) 27, (933) 27, (934)
ib. (937) ib.; ob. (940) 29.
AVelstanus, rex Cantiae (^9) 16, (842) 17; ob.
(860) 18.
Athelstanus, rex Estan^Us (olim Godrun rex
Danorum), (874) 20, (878) 21, 22, (880) f*.;
ob. (891) 24.
Atbdwoldus, vide Ethelwoldus.
Athelwolfus, vide Ethelwolfiis.
Athulfus, comes, frater Ekwithe uxoris Aluiedi
regis, ob. (903) 25.
Aren, amnis in Scotia (995) 226.
Avenel, G[ervase?], ob. (1218) 135.
Avenel, Robertus, 92; ob. (1185) 93.
Ayenel, Rogerus, ob. (1243) 155.
AugustinuB, de dyitate Dd, ckatur, 215.
ATicia, uxor Ricardi de Moreyilla, (1188) 97; ob.
(1190) 99.
B.
Babylonia, (1244) 157.
Babyloniae soldanus, (1244) 163, (1245) 170.
Bacharius, (1245) 170.
Badulfus, epbcopus Candida Case, (790) 11,
(796) 12.
Baembrac, (993) 38.
Baggatte, A , de (1248) 155.
Baiocse, civitas in Nonnaonia, (1105) 63.
Baliol, Adam de, (1247) 176.
Baliol, Gwido de, (1268) 900.
Digitized by
Google
INDEX.
Vll
Baliol, Henricus de, 176.
Balid, Hugo de, (1217) 130.
BalioU Johannes de, (1233) 143, 144, (1263)
183; ob. (1269) 217.
Balioli Scolarium, apud Ozoniam, 217.
Baldredus, rex Cantias, (807) 14, (824) 15.
Baldredi, sancd, ecdesia, iq>ud Tinningham in
Oriental! Laodonia, (941) 29.
Baldwinus, abbas de Alnewic, ob. (1 152) 75.
Baldwinus, imperator Ck>nstantuiopolitanus,
(1204) 105.
Baldwinus v., comes Flandrensium, (1037) 47,
(1049) 49.
Baldwinus ix., comes Flandrensium, ob. (1204)
105.
Baldwinus, abbas de Forda, (1180) 90; episco-
pus Wircestria (id,) ib., (1184) 93, archiepis-
copus Cantueriensis, (id.) ib.; (1189) 98,
(1190) ib.; ob. (id.) ib. (1191) 99.
Baldwinus j., rex J^osolymsB, (1100)62, (llOl)tA.
Baldwinus ij., rex Jerosolymse, (1123) 67, (1126)
68.
Balmerinacb, abbatia de, in comitatu Fifensi,
(1229) 141, (1233) 143, (1251) 178.
Balmerinach, abbates de, vide Sancto Edwardo,
abbates de.
Balthere, anchorita, ob. (756) 6.
Bane, Donaldus, rex Scottorum, vide Donaldus
Bane.
Barbara, Sancta, MTiUelmus de, episcopus Dunel.
mensis, (1144) 72, (1146) 73; ob. (1152) 75.
Barensis civitas, vide Barum. ^
Bans, WmeUnus de. (1217) 128.
Barlefleit, oppidum in Normannia, (1120) 66.
Barra, urbs in Syria, (1098) 61.
Barrochire, (1006)41.
Bartheneia, (910) 26.
Barum, (1087) 68, (1098) 61.
Basingum, in comitatu HantonisB, (871) 20.
Basrechg, duxDanorum, (871) 19; ob (id.) ib.
Bath, vide Accamannomm dvitas.
Baylolf, vide Baliol.
Beam, (780) 9.
Becket, Thomas, archiepiscopus Cantuariensis,
(1161) 77. (1164) 79, (1169) 81, (1170) 82,
ib. ob. (1171) 83; canonixatur, (1173) 85,
miracula ejus, (1173) 86, 211; reliquiarum
translatio, (1220) 137.
Beda, venerablis, 1, 3; ob. (736) ib.
Bedeforda,'(916) 26.
Belelande, (1189) 98.
Belesmo, Robertus de, (1102) 62, (1112) 64,
(1113) id.
Bello-monte, Ermengarda de, vide Ermengarda,
regina Scottorum.
Belmis, Ricardus de, episcopus Lundonlensis,
(1109)64.
Benedictus tI., papa, (979) 36; ob. (980) ib.
Benedictus Tij., papa, (982) 37; ob. (994) 38.
Benedictus viij., papa, (1011) 42, (1022) 45; ob.
(1024) ib.
Benedictus x., antipiqpa, (1059) 54.
Benedict! sancti ossa levantur, (881) 22.
Benedictus, abbas Tironii, (1102) 63; ob. (1115)
65.
Benetune, [vel in Oxonia vd Hertfordia] pros-
lium apud (777) 9.
Beneventuro, villa Neapolitaua, (1083) 58.
Beomred, rex Merdorum, (757) 6.
Beomulfus, rex Merdorum, (823) 15; ob. (824)
ib.
Berefprd, in comitatu Oxonise, (753) 5.
Berengera, regina Angliae, uxor Ricardi j., (1191)
99.
Berhctwaldus, archiepiscopus Cantuariensis, ob.,
(731) 1.
Bemam, David de, episcopus Sancti Andreas,
(1238) 149, (1240) 150, (1241) 152 ; ob. (1253)
179.
Bemardi castellum, (in comitatu Dunelmensi),
(1216) 123.
Bemardus, abbas de (Harayalle, ob. (1158) 75;
canonizatur (1174) 87.
Bertalfus, vide Brichtwolfus.
Berwic. (1190) 98, (1209) 108, (1216) 122,
(1217) 132, 222, (1218) 133, ib. (1235)
147.
Berwic, castellum de, (1216) 122.
Berwic, possessiones monachorum de Melros
apud, 190.
Berwic Robertus de, abbas de Dunfermelin
(1198) 103.
Digitized by
Google
VIII
INDEX.
Bethoc, uxor Crini, abbads de Dunkelde, (1034)
227.
Betbun, Robertas de, prior de Lantonia, (1131)
69; episcopus Herefordis, (id,)ib,; ob. (1148)
74.
Bibars j., soldanus Egypt! (1270) 221.
Bidun, Walterus de, abbas de Duokelde, ob.
(1178)89.
Bfllingahoh, proelium apud, (798) 12.
Bingham, Robertas de, episcopus Salisberiensis,
(1229) 142; ob. (1240) 151.
Binin, WiUelmus de, prior de Newbottle, (1243)
156; abbas de Cupro, (id.) ib,, (1258) 184.
Biseth, Johannes, (1243) 155.
Biseth, Walterus, (1233) 143, (1243) 155, (1244)
156.
Bisuntini archiepiscopus, (1241) 153.
Blanchelande, in Normannia, (1165) 80.
Blanchmaines, Robertus de, comes Leicestriie,
98, 99, 103.
Blandunum, monasterium, (956) 31.
Bleothgentus, frater Grifini regis Norwalanorum,
(1064) 54.
Blesensis, Willelmus, episcopus Lincolnise, (1203)
105; ob. (1206) 106.
Bloeth, Robertus de, episcopus Lincolnise, (1092)
60.
Blois, Henricus de, episcopus Wintoniensis,
(1129) 69, (1139) 71, (1154) 75.
Blois, WiUelmus de, archidiaconus de Bucking-
ham, (1218) 134; episcopus WigomisB, (id.)
ib.; ob. (1236) 147.
BUmetvm, 208.
Bois, WiUelmus de, Cancellarius regis Scotise,
(1211) 110.
Bomondus j., princeps Antiochiae, (1100) 62.
Bomondus t., princeps Andochise, (1244) 158.
Bondington, WiUelmus de, episcopus Glasguen-
sis, (1232) 142, (1240) 150, 151, (1241) 152,
(1246) 176, (1255) 181; ob. (1258) 184.
Bonefadus, abbas de Firmitate Dei, (1243)
156;
abbas Cisterciensis, (id.) ib.
Bonefacius, antipapa, (982) 37.
Boneventi ducatus, (1245) 167.
Bothwinus, abbas Ripensis, ob. (786) 10.
Boues, Hugo de, (1215) 119.
Bouvines, in Flandria, (1214) 116.
Boyeltun, (1209) 108.
Brechinenses archidiaconi ;
Fide Gregorius.
Robertus.
Brechinenses episcopi;
Fide Albinus.
GUbertus.
Gr^orius.
Hugo.
KUconcath, WUlehnus de
RadulAis.
Robertus.
Bregwinu^, archiepiscopus Cantuariae, ob. (765) 7.
Brengar, (887) 24.
BretaUanmere, in WaUia, (917) 27.
BretoU, Robertus de, comes Leicestris, (1191)
99, (1194) 102.
Briannus, abbas de Dundraynan, (1250) 178.
Brichtricus, rex Westsaxonum, ob. (802) 13.
Bridus, prior de Lesmahagu, (1203) 105; epis-
copus de Moravia, (id.)ib. (1215) 121, (1218)
135; ob. (1222) 138.
Brichtwolfus, rex Merdorum, (851) 17; ob. (852)
ib.
Brienne, Johannes de, rex Jerosolymc, 137;
(1223) 140.
Brigidae sancts, ossa inyeniuntur, (1186) 94.
Brichtelmus, episcopus Wintoniensis, (958) 32,
(959) ib.; archiepiscopus Cantuariensis, (id.)
ib.
Bnnstanus, episcopus Wintoniensis, (932) 28;
ob. (934) ib.
Brithegus, abbas Persorensis, (1033) 46; epis-
copus Wictiorum, (id.) ib.; ob. (1038) 47.
Brithmarus, episcopus LiceQeldensis, ob. (1039) 47.
Brithwaldus, episcopus Wfltoniensis, ob. (1045)
48.
Britinotus, dux Orientalium Anglorum, (991) 38.
Britones, (731) 2, (744) 4, (754) 5, (1241) 153.
Brorda, princeps Merdorum, ob. (799) 13.
Brunanburch, (937) 28.
Brundusium, (1191) 99.
Brus, Robertus de, (1183) 92, 99.
Brutus, princeps Brltonum, 153.
Digitized by
Google
INDEX.
IX
Bniys, Robertus de, junior, comes de Kamc, Burchredos, rex Merdorum, (852) 17, (853) ib.,
(1270) 219.
Bucephalea civicas, vide Alexandria.
Bucephalus, 213.
Burc, Hubertus de, comes Cantiae, (1221) 138.
Burch, in comitatu Northamptonise, (1051) 49,
(1056) 51.
(854) 18, (868) 19, (874) 20; ob. ib.
Burdegalensis archiepiscopus, (1241) 152.
Burdinus, antip^pa, (1118) 65, (1121) 67.
Btametum, 208.
Burr, Andreas de, episcopus Moravise, (1222)
138, (1233) 143, 144; ob. (1242) 155.
c.
Caconia, urbs, (1270) 218.
Cadomum, in Normannia, ecclesia sancd Ste-
phani apud, (1087) 59.
Caerwisc, vide Excestria.
Csesarea Palestina, (HOI) 62.
Calabria, (1270) 218.
Caldeia, abbas de, (1211) HI.
Calixtusij.papa, (1119)66, (1121) i*. 67, (1122)
ib., (1123) ib,: ob. ^1124) 68. *
Calne, in comitatu Wiltonise, (977) 35.
Camellse, soldanus, (1244) 158.
Camera Imperatoris, castrum in Pisa, (1241) 152.
Camerarii Scodae,
Fide Nicholaus,
Valoniis, Philippus de,
Campo-muscarum, Robertus de, ob. (1250) 178.
Cancellarii Scotise,
Vide Bidun, Wakerus de,
Bois, WiUelmus de,
Bondington, WiUelmus de.
Cumin, Willebnus,
EngeLramus,
Gamelinus,
Gaufiidus,-
Hugo,
Kelddeht, Robertus de,
Bialeuidnus, WBldmus,
Rogerus,
Rokesburch, Hugo de,
Scotus, Biatbieus,
Thomas, archediaconus Ola^guensis,
Wiscard, WiUelmus.
b
Candidse casae episcopi,
FMi^ BaduUus,
Christianus,
Fredewaldus,
Frith waldus,
Gflbertus,
Henricus,
Johannes,
Pictelmus,
Walterus,
Cantia, (824) 15, (860) 18, (904) 25. (1006) 41,
(1009) ib.
Cantia, Thomas de, ob. (1247) 176.
Cantflupo, Walterus de, episcopus Wigomise,
(1264) 194.
Cantuaria, (841) 16, (999) 39, (1009) 41, (1011)
42, (1095) 60, (1236) 148, ib. 211.
Cantuarias ecdesia, (1172) 85.
Cantuariensis prior, (1216) 125.
Canutus rex Danorum, (1013) 43, (1015-1017)
ib. (1017-1020) 44, (1027-1032) 45, (1035)
46; ob. (id.) ib.
CapeUani regis,
Tid^ Robertus,
Walterus.
Capet, Hugo, pater Hugonis Capet regis Franco-
rum, 88, 39.
Capet, Hugo, rex Francorum, (988) 88; ob. (1000)
39.
Carail, Adam de, vide Kald, Adam de.
CarduiUe, vide CarleU.
Cttt^vide CarleO.
Digitized by
Google
INDEX.
Carham in ooantatu Northambric, belhioi mt^
Ad^09 et Scottofl apud, (1018) 44.
Carl, 56.
Carlefl in comitatu Cumbriae, (1092) 60, (1122)
67. (1138) 70, (1149) 74, (1158) 76, (1178)
86, (1186) 94, (1216) 122, 123, (1153) 228.
Carleil, casteUnm de, (1216) 123, (1217) 132.
Carnotum, in Francia, (898) 24.
Carolus j., comes Flandrensia, ob. (1127) 68.
Carolus Calyus, rex Franconun, ob. (878) 22.
Carolus Grossus, rex Francorum, (887) 24.
Carolus Magnus, rex Francorum, (769) 8, (795)
12; ob. (814) 14.
Carolus Martellus, rex Fraocomn, ob. (920) 27.
Cardus Simplex, rex Franconun, 25.
Carolus j., rex ScicOiae, (1270) 218, 219.
Cartomogtnsis episcopus, (1241) 152.
Castellione, Reinaldus de, (1187) 95.
Castellum Puellaruro, vide Edenburc.
Catenes, (934) 28, (1222) 139.
Catenes, episcopi de.
Vide Adam,
Andreas.
Caue, Ricardns de, abbas de Kelchou, (1206) 106 ;
ob. (1208) 107.
Celestinus ij., papa, (1144) 72; ob. (id,) ih,
Celestinus iij., papa, (1191) 99; ob. (1198) 103.
Celestinus iiij., papa, 154''.
CenwoUns, rex Merciorum, (796) 12, (798) ib.;
ob. (821) 15.
Ceolnothus, archiepiscopus Cantuariensis, (829)
15; ob. (868) 19.
Ceolwdfus, episcopus Linfsiensis, (965) 7.
CeolwoMbs, rex Merciorum, (821) 15, (823) t*.
Ceolwolfus, rex Merciorum, (874) 20.
CeolwoUus, rex Northumbria, (731) 2, (737) 3;
ob. (764) 7.
Ceorl, comes Domnaniae, (851) 17.
Cestra, (973) 84, (995) 89.
Ceteracta, (769) 8.
Chester-le-Street, vide Cuneccaestre.
Chipenbam, in comitatu Wiltonite, (877) 21.
Chirebiri, in comitatu Salopian, (916) 26.
Christiana, comidssa de Albamarla, uxor WiHelmi,
de Fortibus, 144.
Cfarittiana, soror Ugm Atheiq^ (1070) 55v
(1086) 58.
Christiana, comitisss de Galwcia, uxor AIbm,
(1209) 108.
Chrisdaniii, episcopus OmMm Cms, ob. (1186)
95.
Chynun, oppidum in Franda, (1189) 98.
Chyum, Johannes de, episcopus Glasgoenais,
(1259) 185, (1260) t*.; ob. (1268) 212.
CSmbrihctus, episcopus Lindisfamepsis, 2.
Cipri legatus, (1215) 121.
Ording, vide Kireling.
Cirecestre, in comitatu Gkniemiae, (1020) 44.
Cisterdi ordo, (1057)58, (1096)61, (1210X 109,
(1217) 129, (1218) 183» 184, (1323) 189,
(1227) 141.
CSsterdo, abbas de, (1241) 152.
Claravallis, in Franda, (1148) 74, (1171) 84,
(1175) 87, (1179) 89, (1217) 129.
Claraualle, abbas de, ob. (1288) 149.
Oaranalle, abbas de, (1241) 152.
Clare, Gilbeitus de, j. comes de Peabroe, (1 1 70)80.
Clare, Gilbertus de, 9. comcs GlonsoM^ (1264)
193, 194, (1268) 198.
Cbre, Ricardns de, cornea de Pankioc, ob. (1176)
88.
Clare, Ricardns de, comes C U u di oee tt tias, (1255)
181.
Clare, V . . . . de, comes Qawdiocirtrii, (1265)
181.
Qemens iij., antipapa, (1080) 68, 0^^ >^»
, (1091) 60.
Oemens iii>, papa, 01^7) 96, (1189) 97; ob.
(1191)99,209, 211.
Clemens, episcopus de Dnablain, (1232) 143,
(1256) 182; ob. (1257) 188.
Clemens, Henricus de, mareaeafiaa Flandse, ob.
(1217) 131.
Clemends, sanoti, itioerareani, citalar, 211.
Clintun, Gaufridns de, 69.
Clintun, Rogerus de, episcopus CeatiiflBsis, (1129)
69.
Clippestun, Hugo do, abbaa de Mdm, (1214)
114,(1215)191.
CHueland, in comit«la WHfnuwm, (1070) 55.
Digitized by
Google
INDEX.
XI
auoiaceosis, abbas, (1241) 152.
Chniarum, in Buigundia, (1119) 66.
Co Mingham , in comitata Bcr wi ceuw, (1171) 84,
(1216) 122, (1218) 183.
Coffin, in coBiiCatu Pefthensi, (061) 225.
Colouilla, Thomas de, (1210) 109; ob. (1218) 184.
Columbani, sancd, corpus iorenitiir, (1186) 94.
Cokmben, sancti, insula, mde kma.
Cometie, (868) 19, (975) 85, 0066) 55, (1098)
61, (1109) 64, (1110) «., (1165) 79, (1181)
91.
Compostellanus episcopus, (1245) 173.
Conanus it., dux Britannis, (1160) 77; ob.
(1171) 84.
Conde sur I'Escaut, vide Cundoth.
Conkecestre, vide Cuneccaestre.
Conradus, dux Burgundise, 29.
Conradus, abbas de Villiaco, (1213) 114; abbas
Clareuallis, (id.) ib., (1215) 117, (1216) 125;
abbas Cisterdi, (id,) ib., (1218) 185; epis-
copus Portuensis, (id.) ib.
Constabularii Scodse,
Fide Alanus filius Rolandi, ecMUMb de Gal-
weia,
MoreyiUa, Hugo de,
MoreyiUa, Ricardos dt,
MoreTilla, WOlelmus da.
Constanda, dudssa Normannie, (1187) M.
Constantiniana ecdesia Ronue, (1179) 89.
Constantinopolis legatus (1215) 121.
CoostandnopoliCaMis impcrator, 166.
Constandnus, abbas de Neubotde, (1236) 147.
Constantinus ij., rex Scottorum, (863) 224; ob.
(878) ib.
Constantinai ig .. nx Soottorvm, iliai Hedi, (908)
225^ 28; ok. (948) 29, S25.
Constantinus Calvus, rex Scottorum, (994) 226 ;
ob. (995) a.
CoBUflBt» [in conutate Warwid?] (1M7) 68.
Corbet, Christiana, uxor WiUehni fOii Patrioii ▼.,
comitis de DunbaK, ob. <1241) US.
Comubia, (980) 86.
Corosmmi, 157. 158, 159, 160, 161, 168.
Coruesgate, in nmU 6e TmAetk, (978) •§.
Cofpatridus, oomes
tridi, 31.
Cospatridus, comes Northumbrne, filius Maldredi,
30, 31.
Cospatridus, comes Northumbrise, filius Uhctredi,
80.
Cospi, comes Northumbrise, 30.
Couchi, Ingerrannus de, 53, 149.
Crac, castrum, (1219) 137.
Crauforde, Johannes de, ob. (1248) 177.
Crdc, in comitatu Eboracensi, (767) 8.
Cremensis, Johannes, legatus papa (1125) 68.
Crinus, abbas de Dunkelde, 227.
Croizillis, Aelradus de, (1217) 128.
Crokestun, abbatia de, in comitatu Ldcestrise,
(1216) 124.
Crosseldze, (1184)98.
Cruds vers, particula, (884) 23.
Crucesignati Scotis, 177.'
Cudredus, rex Westsaxonum, (740) 4, (744) t6.,
(750) 5, (751) f*., (758) ib.; ob. (755) ib.
Culenus, rex Scottorum, (96S) 226; ob. (969) ib.
Colros, 9ide Sancto Serrano, abbada de.
Cumbria, (945) 30, (1000) 39, (1186) 70.
Cumin, Johannes, comes de Anegas, ob. (1242)
154.
Cumin, Robertas, ob. (1069) 55.
Cumin, Waltems, comes de Maneteth, (1285)
146, (1255) 181, (1257>188.
Cumin, WiUelmus, canoellarius SootiK, (1 143) 72.
Cumin, WiQdmvs, comes de Buehan, ob. (1233)
144.
CuBcams, comes de Anegus, 226.
Cuneccaestre, in comttatu Dunehn^ul, (883) 28,
(968)33.
Cuprum, in comitata FSfensi, (1171)84, (1215)
121.
Cupro, abbates de.
Fide Adam,
Alexander,
BiniB, WilMmus de,
Enaldus,
Gilbeitus,
Radidfas,
Ricardus,
Udardus,
WiUelmus.
Cupro, abbfltia ie, (1164) 78, 0i81) 142.
Digitized by
Google
Xll
INDEX.
Cupro, CeUerarii de.
Fide WiDelmus.
Cupro, ecclesia sanctse Maris de, (1233) 143.
Curbuil, WiUelmus de, archiepiscopus Cantuari-
ensb, (1123) 67, (1126) 68, (1129) 69; ob.
(1136)70.
Curd, Johannes de (1204) 105.
Currie, Robertus de, 176.
Curtenei, Robertus de, (1217) 128.
Curthose, Robertus, (1126) 68; ob. (1134) 70.
Curzun, Robertus de, (1210) 110, (1212) 113;
ob. (1220) 137.
Cusei, Thomas de, (1217) 128.
Cuthbertus, archiepiscopus Cantuariensis, (740)
4; ob. (761) 6; apparet regi Alueredo, (877)
21 ; corpus ejus levatur, (875) ib. (995) 39,
(1104) 63; i4>paret abbati Ethredo, (883) 22.
Cuthfiridus, episcopus Merdorum, 7.
Cuthredus, rex Cuitise, ob. (807) 14.
Cuthredus, episcqMis Lindis&mensis, (901) 25.
Cuttenemor, in oomitatu Eboracenai, (1138) 70.
Cjnothus, rex Pictorum, ob. (775) 8.
D . . . . ardi. Ciren. 163.
Damieta, (1218) 135, (1221) 138.
Danecastre, in comitatu Eboracensi, (1163) 78,
(1204) 105.
Dane-geld, (991) 38, (994) 89, (1002) 40, (1007)
41, (1012) 42, (1051) 50.
Dani, (833) 15, (834) 16, (839-841) ib., (843)
tft., (847) 17, (851) ib., (867) 19, (870) ib.,
(871) ib., 20, (873) ib., (874) ib., (875-877)
21, (879-883) 22, (885-887) 23, (893) 24,
(897) ib., (901) 25, (904) ib., (980) 36, (988)
37, (991) 38, (993) ib., (997-1000) 39, (1001)
40, (1004) ib., (1006)41, (1010) 42, (lOll)ift.
Daniel, episcopus Wincestriae, (731) 1, 2; ob.
(746) 4.
David iij. comes de Huntingdon, (11 70). 82,
(1174) 87, (1179) 90, (1181) 91, (1184) 93,
(1190)99, (1205) 105, 108.
David, episcopus, S. Andrese, vide Bemam.
David j., rex Scottorum, (1124) 52; 62, (1124)
67, (1125) 68, (1127) ib., (1136-1138) 70,
(1139) 71, (1140) ib., (1143) 72, (1149)74,
(1152) ib.; ob. (1153)52, 75; 93, 228.
David, filius Alexandr iiij. regis Scottorum, (1272)
222.
David, rex WallisB, (1240) 150.
De, flumen in Scotia, (973) 34.
Deo beia, (918) 27, (942) 29, (1048) 49.
Deorhyrst, vide Horehirst.
Dere, abbates de.
Fide Alexander,
Henricus,
Herbertus,
Hugo,
Robertus,
Smalham, Adam de,
Walranus.
Dere, abbada de, 144.
Dere, episcopi de.
Fide Hugo.
DervoiguiUa, uxor Johannis Bali<^ (1233) 143
144.
Devenport, (920) 27.
Diana, ob. (1252) 179.
Dionjsius ij. papa, (980) 36; ob. (982) 37.
Dispensator, Hugo, 200; ob. 201; miracula eius,
ib.
Dol, villa in Francia, (1075) 57.
Dolfinus, filius Cospatridi, comitis Northumbric,
31.
Domesday, liber de, (1086) 58.
Dompnania, (980) 36, (1001) 40.
Dompnanienses, (988) 37, (1001) 40.
Don, flumen in Scotia, (1197) 103.
D<Mius, papa, vide Dionjsius.
Dorcacestrum, (953) 31, (1092) 60.
Digitized by
Google
INDEX.
Xlll
Dorobernia, in comitaiu Cantke, (1022) 45,
(1051) 50, (1216) 123.
Donetania, (998) 39.
Douenaldus, (974) 34.
Douenaldus, rex Scottorum, (859) 18 ; ob. (863) ib.
Douenaldus Macalpin, rex Scottorum, (859) 224;
ob. (863) ib.
Douenaldus iv., rex Scottorum, ob. (908) 26;
(897) 225; (908) t*.
Douenaldus Ban, rex Scottorum, (1093) 52,
(1096) ib,. (1097) 61, (1093) 228, ib.
Douenaldus, filius Malcolmi, filii Macbetb, (1156)
76.
Doner, vide Dorobernia.
Dracones flammei apparent (793) 11.
Drieburc, in comitatu Berwici, (1150) 74, (1152)
75,(1177)88.
Drieburc, abbates de.
Vide Galfridus,
Girardus,
Johannes,
Oliyerus,
Rogerus,
Waltenis,
.Willelmus.
Drieburc, ecdesia de, (1162) 78.
Drieburc, novum dmiterium de, (1208) 107.
Drieburc, priores de.
Fide Girardus,
Willelmus.
Dudda, ob. (833) 15.
Duf, rex Scottorum, (964) 33, (961) 225, (965)
226.
Dufiial, vide Douenaldus.
Dun, episcopus Rofensis, (740) 4.
Dunbar, in comitatu Hadintonifle, (1209) 108,
(1216) 122.
Dunblain, Decani de, ^
Fide Praebenda, Robertus de.
Dunblain, episcopi de.
Fide Oemens,
Prsbenda, Robertus de.
Duncanus, comes Fifensis, ob. (1204) 105.
Duncanus, comes de Karic, (1193) 100.
Duncanus j., rex Scottorum, (1034) 46; (1034)
227; ob. (1039) ift., 47.
Duncanus ij, rex Scottorum, 52; (1087) 59; ob.
(1094)60,228; 228.
Dundraynan, in Galweia, (1188) 97; (1234) 144.
Dundraynan, abbatis de.
Fide Adam,
Briannus,
Graufridus,
Jordanus,
Leonius,
Matimuil, Robertus,
Ricardus.
Dundraynan, abbatia de, (1142) 72, (1167) 81.
Dune, in Hibemia, (1186) 94.
Dunense [Dunelmense?] castellum, (1143) 72.
Dunelmum, (995) 39, (1069) 55, (1115) 65,
(1170)81.
Dunelmi, nova ecdesia, (1092) 60, (1104) 63.
Dunfermelin, in comitatu Flfensi, (1165) 80,
(1188) 93, (1195) 102.
Dunfermelin, abbates de.
Fide Berwic, Robertus de,
Ercblnbaldus,
Gaufridus,
Relddeht, Robertus de,
Willelmus.
Dunibeder, in Scotia, (934) 28.
Dungal, rex Scottorum, (834) 16; ob. (841) ib.
223; (834)223.
Dunkelde, in comitatu Perthense, abbates de.
Fide Bidun, Waltenis de,
Crinus.
Dunkelde, episcopi de.
Fide Gaufiidus,
Gflbertus,
Inherketyn, Ricardus de,
Johannes,
Pnebenda, Ricardus de,
Ricardus,
Scot, Johannes,
Sigillo, Hugo de.
Duns, Willelmus de, monachus Mdrosensis, 187.
Dunscath, castdlum in comitatu de Ros, (1179)
90.
Dunstanus sanctus, abbas Glastoniae, (943) 29,
(957)31; episcopus Wigomensis, (t^.) ib.,
(959)82; archieiHSCopus Cantuaris, (id.) ib..
Digitized by
Google
Xlt
INDEX.
(9$0) ih., (969) 3S, (978) 16., (975) W, (977)
»*., (978) «ft., 36; ob. (988) 37.
IhtodecmfideiU komms, (1184) 93.
Dnras, mtiB in OnMia, (1190) 98.
Durward, vide Osdariui.
Duadiin, in Hibenua, (1179) 81.
E.
Eadbertus, episcopusorientalium AiigIoruiD> (731)
2.
Eadbertus, episcopus Mercionmi, (764) 7.
Eadbertus, rex Northumbriae, (737) 3, (758) 6;
ob. (768) 8.
Eadbrich Pren, rex Canine, (794) 11.
EadbtErga, regina, (802) 13.
Eadbtirga, filia regis Edwardi Senioris, 25.
Eadgaras, vide Edgarus.
Eadhelaccu, episcopus orientaliura An^onmi,
(731) 2.
Eadsinus, vide Edsius.
Eadulfus, dux, ob. (775) 8.
Eadulfus comes Northumbm, 30.
Ea^uret, in Scotia, (1080) 57.
Eal^iya, vide Elvira.
Eanbaldus j. arcbiepiscopus Eboracensis, (780)
9. (786) 10; ob. (796) 12.
Eanbaldus ij. arcbiepiscopus Eboracensis, (796)
12, (798) 13.
Eanbertus, ep is cop u s Hagustaldensis, (600) 13.
Eardulfus, episcopus Lind isiafu e Mis , (854) 17,
(875) 21 ;ob. (901)25.
Eardulfus, rex Northumbrise, (790) 10, (794)
11, (798) 12, (799-801) 13, (806) 14.
Eamredus, (769) 8; ob. (id,) ib.
Eathelingeie, monasterium, in comitatu Somer-
setensi, (888) 24.
Eaxe, flumen in Angiia, (1001) 40.
Eboracum, (1055) 51, (1165) 80, (1175) 88,
(1190) 99, (1218) 133, (1236) 148.
Eborad, ecdesia major, (1235) 145.
Eboraci monasterium, (1074) 57.
Eborics, in Franda, (1194) 101.
Ecdes, in comitatu Berwicense, conyentus sanc-
timomalinm apud, (1156) 75.
Ecga, dux, ob. (777) 9.
Ecgrig, ob. (771) S.
Eclipsis luna, (734) 3. (752) 5, (756) 6, (905) 25.
Edipsis solis, (733) 3, (1133) 69, (1141) 72,
(1185) 94, (1191) 100.
Edbrichtus, rex Cantuariorum, 6b. (749) 4.
Eddbertus, vide Etbelbertus.
Edelredus, vide Ethelredus.
Edelstanus, episcopus Herefbrdends, ob.(1056)51 .
Edelwoldus, vide Etbelwoldus.
Edena, flumen in Scotia, (1216) 123.
Edesbiri, in comitatu Cestris, (905) 26.
Edessa, vide Roeise.
Edgarus, rex Ang^ (943) 29, (957) 31, (959)
32, (964) 32, 33, (967) ib„ (969) ib., (973)
ib,i ob. (975) 34.
Edgarus, rex Scottorum, (1096) 52, (1097) 61,
(1100) 62, (1107) 63, 228.
Ed^ffus Atheling, 44, (1067) 55, (1070) ib.,
(1073) 56, (1086) 58.
Edgitha, filia Edgari, regb Anglomm, 83.
Edgiva, regina An^iae, uxot Aluere^, 25.
Edenburc, (1175) 88, (1235) 146, Q^IO) 109,
(1218) 133, (1235) 146, 147, (1239) 150,
(1255) 180, 181, 228.
Edenburc, ecdeda Sancta Cracn qmd, (1128)
68, (1180) 91.
Edirham, Johannes de, abbas de Mdros, (1268)
216.
Editha, regina An^e, ixtor Edwardi Oonfessoiv,
(1061) 54.
Edmundus, rex AngJisB, 25, (937) 28, (940-944)
29, (945) 30; ob. (946) t5. 81.
Edmundus Ferreum Latus, rex Aof^fic, (1015)
43; ob. (1016) ib.
Edmundus, sanctus, rex orientafiom An^omm,
(859) 18; cJb. (870) 19; qn^DMoejus, (1018)
43.
EdmuodoBy archiepiaoopuB Omtnarieiiiif, (1)82)
143.
Digitized by
Google
INDEX.
XV
Edmundu8» q>i8copu8 DuneliMiMniy (10l9D) 44;
ob. (1043) 48.
Edmundus, filius Edgari, regis An^Js, S3; ob.
(971) ih.
EdoNHidus, fifius Edannif Fena Lateris, (1017)
43; ob. iB.
Umoiidus, £31x18 Malarfmi n}., r^gis Scottonmi,
52.
Sdmundkis, episeopus sancd Andrese, (1121) 60.
Edmtmdi, sancti, eedesia, (1033) 45.
Sdolf Code!, comes Northombrue, SO.
Bdrediis, rex ABg^mm, 25, (940) 30, (948) iB,,
(950) ib., (952) 31; ob. (955) iB.
Sdffedus, abbas, (875) 21, (883) 22.
Edricos Streona, dux Mercioraiii, (1007) 41,
(1009) 42, (1012) i5., (1015) 43; ob. (1018)
44.
Edsius, archiepiscopus Cantoariensis, (1038) 47,
(1043) 48; ob. (1050) 49.
Edwaldus, archiepiscopus Eboracensis, 33.*
Bdwardus, senior, rex Ang^ 20, (901) 25, (906)
26, (908) iB., (916) t^., (920) 27, (921) iB.;
ob. (923) iB.
Edwardus Martyr, rex Ang^orum, 33, (975) 34
35; ob. (978) iB.; corpus ejus lerator, (979)
36.
Edwardus Confessor, rex Angloram, (1086) 46,
(1041)47, (1043)48, (1048) 49, (1051-1053)
iB., (1054) iB., 51, (1058) 53, (1064) 54;
ob. (1066) 55.
Edwardus j. rex AngUae, (1239) 149, (1254) 180,
(1268) 198, 212, 214, 215, (1270) 217, 218,
219, 220.
Edwardus, fSlius EdmokB Ferret Laterts, (1017)
43, 44, (1054) 51 ; ob. (1057) 53.
Edwardus, filius Malcolmi iij., regis SooCtorum,
51, 52; ob. (1098) »5., 60.
Edwardus, episcopus de Aberden, ob. (1171)84.
Edwinus, fflius regis Ahteredi, 25.
Edwinus, germanus r^ Edmundi F^rrei Lateris,
ob. (1017) 43.
Edwinus, comes Mercis, (1067) 55.
Edwinus, abbas, quondam dux Norttniiriirommv
ob. (801) 13.
Bdwkis, rex Ang^ofom, (956> 81, (9ff7> A; obb
(959) 32.
Egbertos^ rex occkfentaHtim Saxomm, (802) 14,
(814) iB., (824) 15, (827) iB., (828) iB., (833)
iB.; ob.(838) 16.
Egbertus, rex Northimbrorum, (867) 19, (872)
20; ob. (873) iB.
Egbertus, rex Northimbrorum, (876) 21, (883)
22.
Egbertus, archiepiscopus Eboracensis, (735) 3;
ob. (766) 7.
Egelnotus, archiepiscopus Cmtuariensis, ob.
(1038) 47.
Egebedus, vide Ethelrcdus.
Egelricus, episcopus Dundmensis, (1043) 48,
(1056)51.
Egelwardus, vide Etbelwardus.
Egfridus, rex GantisB, (741) 6; ob. (7M) 11,
14.
Egftidus, rex Merdonim, (796) 12; ob. (id.) iB.
Egfridi, regis monasterium, apud Tynemouth in
comitatu Northumbn», (794) 12.
Egglesbirch, vide Eaglesuret.
Eflredus, vide Etbelredus.
Eladun, in comhata de Roxborg, proeliam apwi,
(760) 6.
Elda, vuAr Ada.
Eleanora, regina An^lisB, uxor Henrid iij., (1235)
145, (1236) 148, (1263) 191, 192.
Eleanora^ regina Angjisi, uxor Edwardi j., (1254)
180.
Elf, filius regis Elfwaldi, ob. (791) 11.
EUegus, vide Elphegos.
Elfenis, dux Merdorum, (979) 36; ob. (983) 37.
EUgiva, regins Ang^, uxor regis Edmundi, (M3)
29, 31.
El^iva, regina Anglian vxor regis Ethdredi ij.,
(1002) 40; uxor regis Canuti, (1017) 44, 46,
(1037) 47, (1089) iB.; ob. (1052) 50.
'BMjpra, ilia regis Ethebedi i}., 30.
Elfgiva, uxor Uchtredi comitis Northumbritt, 30.
Elfleda, uxor regis Elhebredi, (792) IK
Elfleda, ducissa Mercior«n» vxvr Etbdredi, 20,
(912-917) 26, (918) 27; ob. (tl9) iB.
Elfleda Candida, r^ina Anglorum, uxor regis
Edgari, 33.
episoopoa Drnfeebnems, (965) 33; ob.
(990)38.
Digitized by
Google
XVI
INDEX.
Elfredus, filius regis Ethdwolfi, tide Alueredus.
Elfredus, pnepositus regis, (1011) 42.
EUricus dux Merciorum, vide Alfricus.
EUsige, episcopus Wintoniensis, ob. (1032) 46.
El&ius, episcopus Wintomensis, (951) 31, (958)
32 ; archiepiscopus Cantuariensis, (id.) ib.; ob.
(959) ib.
Elfthrida, tnde Alstritha.
Elfthritha, filia regis Alueredi, 20.
Elfwaldus, rex Estanglorum, (747) 4; ob. (749)
5.
Elfwaldus rex, ob. (788) 10, 11.
Elfwinus, vide Alwinus.
Elfwinna, filia Elflede reginn, (920) 27.
Elgin, in comitatu Moravise, (1039) 227.
Elgiva Hametuensis, mater regis Haroldi, 46.
Elgiya regina, vide Elgiva.
Eliensis abbada in episcopatum mutatur, (1109)
64.
Elizabetha, uxor WiUelmi ij. comids de Warena,
71.
EDa, rex Northumbrorum, (866) 18; ob. (867) 19.
Elnothus, episcopus Lincolniensis, (1012) 43.
Elphegus, abbas Bathonicus, (984) 37; episcopus
Wintoniensis, (id.) ib., (994) 39, (1006) 41;
archiepiscopus Cantuariensis, (id.)ib., (1011)
42; ob. (1012) ib.: corpus levatur, (1023)45.
Elphegus, episcopus Wintoniensis, (935) 8; ob.
(951) 31.
Elpinus, vide Alpinus.
Elsthrida, regina Anglise, uxor regis Edgari, (964)
32.
Elswitha, regina Anglise, uxor regis Alueredi, 20,
25; ob. (905)26.
Elwmus, filius regis Elfwaldi, ob. (791) 11.
Elwoldus, dux Estan^orum, 32.
Emma, regina Ang^ vide El%iva.
Engelramus, episcopus Glascuensis, vide Ingera-
mus.
En^efeld, prcelium apud, (871) 19.
Ensius, rex Sardiniae, 169.
Eokal, rex Scottorum, (804) 14, 223; ob. (834)
16,834.
Eradius, vide Heradius.
Erchinbaldus, abbas de DunfermeliD, ob. (1198)
103.
Ergadia, episcopi de.
Fide Alanus,
Laurentius,
WiUehnus.
Ermengarda, r^^ia ScotisB, uxor regb WiUdmi,
(1186), 94, (1229) 141; ob. (1233) 143.
Emaldus, abbas Cistercii, (1213) 114; archiepis-
copus de Narbon, (id.) ib,
Emaldus, abbas de Fonte Johannis, (1213) 114;
abbas Osterdi, (id.) ib. (1214) 115.
Emaldus, nbbas de Kelchou, (1147) 73, (1160)
episcopus Sancti Andrese, (id.) ib., (1161) ib.,
(1162) 78.
Emaldus, abbas de Mebos, (1179) 89, (1182)
92, (1189) 97; abbas de Rieyalle, (id.) ib.,
(1194)102,(1199) 103, 191.
Emaldus, prior de Neubotil, (1194) 102; abbas
de Cupro, (id.) ib.
Eroisius, abbas de Ruford, ob. (1203) 105.
Emulfus, rex, (887) 24.
Esseg, in Strathbolgin, in comitatu de Aberden,
(1056) 227.
Eskilus, archiepiscopus Lundensis, (1175) 87.
Essendum, [in comitatu Berchensi?] proelium
apud, (871) 19.
Estampes, in Francia, (1194) 102.
Etha, anachorita, ob. (767) 8.
Ethandun, in comitatu Wiltonis, (877) 21.
Ethelardus, dux, (780) 9.
Ethdbaldus, rex Merdorum, (731) 2, (749) 5 ; ob.
(757) 6.
Ethdbaldus, archiepiscopus Eboracensisi (900) 25.
Ethdbaldus, filius regb Ethdwolfi, (851) 17.
Ethdbertus, rex Canti», ob. (761) 6.
Ethdbertus, episcopus Candidas Case, (776) 9,
(796) 12; ob. (797) t^.
Ethdbertus, rex Northimbrorum, (750) 5.
Ethdbertus, rex Westsaxonum, (860) 18; rex
Cantise, Suddrise, et Suthsaxonis, (id.) ib.; ob.
(864) 18.
Ethddrida, regina Northumbrias, uxor Etbdwaldi
Mon, (762) 6.
Ethdehnus, ob. (839) 16.
Ethdgarus, abbas de Noyo Monasterio, (964) 33.
Ethdgarus, episcopus Seolesigensis, (968)37; ar-
chiepiscopus Cantuari^isis, (id.) ib.; 38.
Digitized by
Google
INDEX.
xvii
Bthelgiiya, filia regis Alaeredi, 20; abbatissa de
Scaftesbiri, (688) 24.
Ethelredus j., rex Anglorum, (864) 18, (868) 19,
(871) t^.; ob. (871)20.
Ecbelredus ij., rex Anglorum, 33, (977) 35, (978)
ib„ (986) 37, (994) 39, (1000) ib„ (1002)
40, (1007) 41, (1008) id., (1009) 42, (1013)
48, (1015) ib„ (1016) ib,; 44, 50.
Ethelredus MoU, rex Northumbrorum, (774) 8,
(777-779) 9, (790) 10, (791) 11, (792) iB,;
ob. (794) ib,
Etbelredus, archiepiscopus Cantuariensis, (870)
19, (872) 20; ob. (889) 24.
Ethelredus, abbas Ludensis, (791) 11; archiepis-
copus Cantuariensis, (id,) ib.
Ethelredus, filius Malcolmi iij., regis S«ottorum,
52.
Ethelredus, comes Merciorum, (886) 23; ob.
(912) 26.
Ethelwaldus Moll, rex Northumbrorum, (759) 6,
(760) ib., (762) ib., (765) 7.
Ethelwaldus, episcopus Lindis&mensis, (731) 2 ;
ob. (740) 4.
Ethel wardus, filius regis Alueredi, ob. (922) 27.
Ethelwinus, dux orientalium Anglorum, (991) 38;
ob. (992) ib.
Ethelwoldus, firater Edward! senioris, regis An-
glise, 25.
Ethelwoldus, episcopus Wintonise, (963) 32,
(969) 33, (970) ib,; ob. (984) 37.
Ethelwoldus, episcopus Carledensis, vide Adulfus,
Ethel wolfus, comes Bearroccensis, (871) 19; ob.
(irf.) f*.
Ethelwolfus, rex Westsaxonum, (839) 16, (843)
ib„ (849) 17, (851) I*., (853) ib., (855) 18;
ob. (858) ib.
Etherdover, castellum in comitatu de Ros, (1179)
90.
Ettrich, foresta de, in comitatu de Selechirche,
(1235) 147.
Eyerardus, abbas de Holmcultran, (1150) 74;
ob. (1192) 100.
Evesham, monachi de, (1074) 57.
Evesham, beUum de, (1268) 200.
Evesham, Silvester de, episcopus Wirecestriae,
(1217) 131.
Eugenius Calvus, rex Lutinensium, (1018) 44.^
Eugenius iij., papa, (1145) 73, (1146) ib., (1148)
ib., (1151) 74; ob. (1153) 75.
Eustachius, filius Stephani, regis An^ise, ob.
(1154) 75.
Eustachius ij., comes Bononiensis, (1051) 50.
Eustachius iij., comes Bononiensis, (1100) 62,
(1102) ib.
Eustachius, monachus, ob. (1217) 128.
Ewain, rex Scottorum, ob. (741) 4, 223.
Ewen, rex Scottorum, (744) 4, 223; ob. (747)
4, 223.
Exacestra, (876)21, (971) 33, (1001)40, (1003) ib,
E^cus, rex Northumbrorum, (949) 30, (950) ib.
F.
F , filius Raynulfi, ob. (1262) 185.
Faleisio, turris de, in Normannia, (1174) 87.
Fames in Angjia, (793) 11, (1005) 41, (1125)
68.
Fameham, Nicholaus de, episcopus Dunelmensis,
(1241) 152, (1248) 177.
Fassebume, rivulus in Scotia, (1184) 93.
Feltunia, in comitatu Northumbrise, (1215) 121.
Fereteatht, comes Strathemiae, (1160) 77; ob.
(1171) 84.
Fergus, dominus Galweiae, (1160) 77."
Fergus, rex Scottorum, (777) 9; ob. (780) ib.;
(777) 228; ob. (780) ib,
Feritas Bemardi, in Francia, (1189) 97.
Ferrandus, comes Flandrias, (1214) 116.
Feschamp, Remigius de, episcopus Lincolniensis,
(1092) 60.
Fimberhela, filia Cuncari, comids de Anegus,
(969) 226.
Finchala, vide Piucanhala.
Finleg, pater Macbethi, regis Scottorum, 227.
Fiscanensis abbas, (1241) 153.
Digitized by
Google
XTIU
INDEX.
FlUpmidl, Robertus, comes LeicMtm, vide
Bretoil* Robertus de.
Flambardi Ranulfus de» episcopus Dqnelmcorig,
(1100) 62, (UOl) »6., (1921) 67: ob. (119S)
69.
FlorentiuB, electus Glascaensis, (1202) 105/
(1207) 106.
Florentius iij., conies de HoQande, (1 148) 74.
Foliota, Gilbertui de, qnicopus Herefordeneis,
(1148) 74 ; episcopus Lundoniensis, (1 170) 83.
Foliota, Robertas de, episcopus Herefordensis,
(1167) 81.
Foos Eubrardi, abbatia in Andegam, (1180) 98.
Fonteyraud, vide Pons Eubrardi.
Fontibus, abbas de, (1211) 111.
Fores, in comitatu Morairie, (908) 225, (965)
226.
Forftr, (1258) 183.
Forteivet, in comitatu Pertheasi, (859) 223.
Fortherus, episcopus ooddentalinm Saxonum,
(731) 2.
Fortibust^l^IleliiMis de, ij. comes Albamare, (1217)
131; ob. (1241) 152.
Fortibus, Willdmus de, iij. comes Albamare, 114,
(1258) 183.
FoteiMi, abbas de, (1184) 92.
Fotherkeme, in comitatu de Kincaf^Ae, (994)
296.
Fhmcorum regnum dividitur, (987) 24.
FraDci9 kgatus, (1215), 121.
Freana, ob. ($71) 20.
Fredericus j., imperator Ocddentis, (1159) 76,
(1163) 78, (1167) 81, (1177) 88, (1182) 92;
ob. (1189)98, 103.
Fredericus y., imperator Occidentb, (1218) 134,
(1238) 149, (1245) 164, 171; ob. (1250) 178.
Frehehnus, abbas, ob. (764) 7.
F^ethebertus, episcopus Hagustaldeosis, (740) 4;
ob. (766) 7.
Frethewaldus, episcopus Candida cass, 6b. (764)
7, (766) •».
Frisigonensis efHScopus, 174.
Frithestanus, episcopus Wintooiensis, (932) 28;
ob. (933) f6.
Fkonta flumen, (998) 89.
Fugiac^Asis abbas, (1941) 152.
Fulenham, in comitatu de Middlesez, (879)
22.
Fumes, abbas de, (1211) 111.
G . . . ., episcopus Sidonensis, (1243) 156.
G . . . ., sancti Theodori diaomus cardinalis,
166.
Gseitun, in Normannia, (1188) 96.
Gainesburc, in comitatu Lincolnise, (1013) 43.
Galfndus, vide Gauiridus.
Galge, flum^ in Scotia, (1180) 90.
Galiensis efnscopus, 173.
Cralo, cardinalis, vide Gualo.
Galweia, (1142) 72, (1160) 77, (1185) 94, (1216)
125, (1217) 130, (1235) 145, 147.
Galweiae bastardus, (1235) 146.
Galweia, episcopi de, wide (Candida CJasa, epis«
copi de.
Galweia, Eya de, ob. (1217) 130.
Galweia, Gilbertus de, comes de Raric, 100.
Galweia, Thomas de, comes de Athedle, ob.
(1231) 142, 154.
Galweienses, (1217) 130, 144, (1258) 184.
Gamelinus, episcopus Sancti Andres, (1254) 180,
(1255) 181, ib. (1256) 182, (1257) i6., (1258)
183, (1263) 190; ob. (1268) 212.
Gant, (880), 22.
Gaucherus, abbas de Loi^ Poote, (1218) 135 ;
abbas CSstercii, (uf.) ib>
Gauelforde, in comitatn Goroubise, (824) 15.
Gaufridus, comes BritaaniiB, flius Ifenrid ij., ob.
(1186) 94, 95.
Gaufridus, abbas de Driburc, (1209) 107; abbas
de Alnewic, (itf.) ii.
Digitized by
Google
INDEX.
XIX
Gaufridus, abbas de Dundraynau, ob. (1822) 189.
Qauflidofi, abbas de Danfermdm, ob. (1178) 89.
Gaufridus, prior de Dunfeniieliii, (1288) 148$
abbas deDunfermelin, (id.)ib.: ob. (1240) 151.
OaufHdas, episcopus de Dunkelde, (1286) 147;
ob. (1250) 178.
Gaufridus, prior de Kdcbou, (1208) 105; abbas
de Kdchou, (id.) ib.
Gaufiridus, prior de Neubodl, (1246) 176; abbas
de Sancto Serrano, (ttf.) ib„ 179.
Gauftidus, abbas Rieyallis, (1204) 105.
GacaSa, (1244) 157.
Gedewurth, in comitatu de Rokesbnrch, (1165)
80, (1174) 86, (1217) 183, (1258) 184, (1268)
190,229.
Gedewurth, abbates de.
Vide Gysebume, Robertas de,
Henricus,
Nicholaus,
Philippus,
Radulfus,
Ricardus.
Gedewurth, canonici de.
Vide Gysebume, Robertas de,
Nicholaus,
Philippus.
Gedewurth, cellerarii de, Me Ricardus.
Gedewurth, foresta de, (1258) 184.
Geinfbrda, (801) 18.
GdBshis ij., papa, (1118) 65, 66; ob. (1119) t&.
Gelgdefordia, in comitatu Surreise, (1086) 46.
Gehi magnum, (1205) 106.
Gerbertus, postea papa, fside Silvester ij.
Geiboreth, castellum de, (1079) 57.
Gerrasius, patriarchus Constantinopolitanus,
(1215) 120.
Gerverei, insula de, (1249) 77.
Gtbeioffl, (1170) 82.
Giifiird, WiDelmus de, episcopus Wintoniensis,
(1098) 61; ob. (1129)69.
GObertus, abbas de Ahiewic, ob. (1208) 107.
Gilbertus, episcopus Brechinensis, (1249) 177.
Gilbertus, abbas Cisterdensis, ob. (1167) 81.
Gilbertus, abbas de Cupro, (1240) 150; ob. (1248)
155.
Gilbertus, episcopus de DunkeMe, ob. (1236) 147.
GObertus, abbas de Glenlus, (1288) 148; magis-
ter novitiorum de Melros, (1235) 144; epis-
copus Candidae Casae, (icf.) t6., 145t 146; ob.
(1253) 180; 191.
Gilbertus, magister conversorum de Holmcultran,
(1233) 144; abbas de Hohncultran, (jd.) ib,;
ob. (1287) 148.
Gilbertus, comes de Penbruch, mareschallus Ang-
lisB, (1235) 147; ob. (1241) 152.
Gildeford, vide Gelgdefordia.
Gillecdmus, (1185) 94; ob. (id.) ib.
GiUepatridus, (1185) 94.
Gihodh, (1235) 146.
Gimketel, epbcopus Suthsaxonum, (1038) 47.
Gipeswic, in comitatu de Suffolk, (991) 88, (1010)
42.
Girardus, prior de Drieburc, (1177) 88; abbas de
Drieburc, (id.) ib.
Girardus, archiepiscopus Eboracensis, (1100)
62.
Gisortium, in Normannia, (1119) 66.
Githa, uxor Tovii Prudan, (1042) 48.
Glademutha, (920) 27.
Glammis, in comitatu de Forfiir, (1034) 227.
Glanyille, Gilbertus de, episcopus RoucestrisB,
(1209) 109.
Glanville, RanuUus de, justidarius Ang^iae, ob.
(1191) 99.
Glasgu, (1208) 107, (1285) 146.
Glasgu, archidiaconi de.
Vide Abirden, Mathseus de.
Potter, Hugo de,
Robertus,
Thomas,
Thomas.
Glasgu, archidiaconatus de, diyiditur, (1288) 148.
Glasguensis ecdesia, (1136) 70, (1 174) 86, (1 197)
103, (1233) 144.
Glasgu, episcopi de.
Vide Bondington, VHllelmus de,
Chyum, Johannes de,
Florendus,
Herbartus,
Ingelramus,
Digitized by
Google
XX
INDEX.
Jocdinus,
Johannes,
Maleuicinus, Willelmus,
Nicholaus,
Wilterus,
Wiscard, Robertus,
Wiscard, Wfllelmus.
Glasgu, thesaurarius de, vide Rokesburch, Johan-
nes de,
Glastonium, in comitatu de Somerset, (975) 34.
Glaworaa, (1053) 50.
Olenitis, in comitatu Wigtonite, abbatiade, (1235
146.
Glenlus, abbates de,
Fide GQbertus,
Michael,
Musarde, Alanus de,
Robertas,
WiDelmus.
Glenlus, ceUerarius de, vide Johannes.
Goda, satrapa Dompnaniensium, ob. (988) 37.
Godefridus Bononiensis, rex lerusalem, (1099)
61, (1100)62; oh. (id,) ib,
Godefridus, dux Luvanis, (1121) 66.
Godinus, 110.
Godini, (1210) 110.
Godiva, uxor Leofrid, comitis Mercis, 53.
Godricus, eremitaFinchalae, (1110) 64; ob. (1170)
82.
Godrun, rex Danorum, vide Athelstan, rex Est-
anglia* .
Godwinus, comes Cantiss, (1036) 46, (1040) 47,
(1051) 50, (1052) a.; ob. (1053) ib.; 55.
Godwinus, episcopus Rofensis, (1011) 42.
Gospatridus iij., comes de Marchia, ob. (1 166) 80.
Gregorius y., papa, (1004) 40; ob. (1005) 41.
Gregorius vij., papa, (1074) 56, (1075) 57, (1080-
1084) 58; ob. (1084) ib,
Gregorius viij., papa, (1187) 96; ob. (id.) ib.
Gregorius ix., papa, (1227) 141, (1238) 149, (1240)
151; ob. (1241) 154; 165.
Gregorius, legatus papfle, (1241) 152.
Gregorius, archidiaconus de Brechin, (1218) 1S4 ;
episcopus de Brechin, (id.) ib.
Gregorius, episcopus de Dunkelde, ob. (1169)81.
Gr^orius, subcellerarius de Holmcultran, (1192)
100 ; abbas de Holmcultran, (id.) ib.
Gregorius, episcopus de Rosmarkin, (1161) 78;
ob. (1195) 102.
Gregorii Dialogi dtantur, 20.
Grenlauue, Willelmus de, 176.
Grey, Walterus de, archiepiscopus Eboracensis,
(1217) 131, 132, (1235) 145, (1244) 156; ob.
(1255) 182.
Grifinus, rex Walensium, (1053) 50, (1055) 51,
(1056) ib., (1058) 53, (1063) 54; ob. (1064)
ib.
Grig, rex Scottorum, (879) 224; ob. (897) ib.,
225.
Grim, rex Scottorum, vide Kinedus iij.
Grimbaldus, ob. (903) 25.
Grostet, Robertus de, episcopus Lincolniae, (1235)
145; ob. (1253) 180,200.
Guallia, vide Wallia.
Gualo, cardinalis, (1216) 124, (1217) 129, 181,
132, (1218) 134, 135.
Guamerius, abbas de Alba Ripa, (1186) 95;
abbas Qareyallis, (id.) ib.
Gulielmus, vide Willelmus.
Gundulfus, episcopus Rofensis, ob. (1108) 64.
Gunnilda, imperatrix Romanonim, uxor Henrid
iij., 44.
Gutferthus, filius Sihtrid regis Northumbriae, (926)
28.
Guthlacus sanctus, (1136) 70.
Guthredus, filius Blacwillehm, (1211) 112.
Guthredus, rex Northumbrian, (883) 22; ob. (894)
24.
Gysebume, Robertus de, canonicus de Gedewurtb,
(1249) 177; abbas de Gedewurtb, (id.) ib;
ob. (id.) 178.
Digitized by
Google
INDEX.
XXI
H.
H abbas de Ursicampo, (1214) 116.
Haberbrotboc, vide Aberbrohoc.
Haberden, vide Aberden.
Hacoh., rex Norwagise. (1263) 190; oh, (id,) ib.
Hadingtone, (1180) 90, (1191) 99, (1216) 122,
(1242) 154.
HadiDgtone, Johannes de, portarius de Sancto
Servano, (1252) 179.
Hadwinus, episcopus, ob. (773) 8.
Hagiistaldensis ecdesia, in Northumbria, (788)
10.
Haldene, rex Danorum, (871) 19, (873) 20, (874)
a„ (875)2l;ob. (877) tft.
Halieflande, vide Lindisfaro.
HalieOandeschire, (1179) 89.
Halingtona, Petrus de, archidiaconus de Theuidal,
(1238) 148.^
Hamo, filius Roberti, comitis Gloucestrise, ob.
(1159) 76.
Hamtona, vide Suthamtonia.
Haraldus, comes Cathenesise, (1197) 103.
Hardecnutus, rex Danorum, 44, (1035) 46, (1037)
47, (1039) ib.; rex Anglorum, (1040) ib.,
(1041)»6.;ob. (1042)48.
Harkarres, Adam de, cellerarius de NeubotQ,
(1216) 124; abbas de NeubotU, (id,)ib., (1218)
133, 135; abbas de Melros, (id.) ib„ (1232)
143, (1235) 146; 186, 191.
Haroldus j., rex Anglorum, (1035) 46, (1037) ib,;
ob. (1040) 47.
Haroldus ij., rex Anglorum, (1053) 50, (1055) 51,
(1063) 54, (1064) t&., (1066) 55.
Haroldus, comes Danorum, ob. (871) 20.
Haroldus iij., rex Danorum, (1076) 57.
Haroldus, rex Noreganorum, 45.
Haroldus Harphager, rex Noreganorum, (1048)
48; ob. (1066) 55.
Hastanedene, in Theuidal, ecdesia sancd Kente-
gemi apud, (1193) 100.
Hastioges, DaTidde, comes Atholis, (1242) 155;
ob. (1269) 217.
Haukirc, in comitatu Cathenesise, (1222) 139.
Hawic, in comitatu de Rokesburch, ecdesia
Sanctee Mariae apud, (1214) 115.
Headredus, episcopus Hagustaldensis, (797) 12;
ob. (800) 13.
Heardbertus, princeps, (777) 9.
Heccles, vide Ecdes.
Hedabbus, rex Scottorum, (747) 4, 223; ob. (777)
9,223.
Hed, rex Scottorum, (878) 224, (879) 22, 224.
Hederham, Johannes de, vide Edirham, Johannes
de.
Heli, in comitatu Cantabrigise, (1036) 46.
Helias, abbas Rievallis, (1211) 111, (1215) 117,
130.
Helionora, regiua Anglias, uxor Henrid iij., 192,
219.
Hengestesdune, in comitatu Comubiae, (834) 16.
Hemeli, episcopus Merdorum, ob. (765) 7.
Hemingus, (1009) 41.
Henricus j., rex Anglise, 31, (1091) 59, (1100-
1102) 62, (1105) 63, (1108) ib., (1109-1118)
64,(1114)65, (1116) i5., (1119)66, (1121)t6.,
67, (1122) I*., (1125) 68, (1131) 69; ob.
(1135) 70; 71, 74.
Henricus ij., rex Anglise, 31, (1149) 74, (1151)
ib., (1153) 75, (1154) ib., (1157-1159) 76,
(1162-1164) 78, 79, (1166) 80, (1170) 81, 82,
(1171)83,84, (1172)85, (1173)t6.,86, (1174)
87, (1175) 88, (1181) 91, (1182) 92, (1184) ib.
(1185) 93, 94, (1186) ib., (1188) 96, (1189)
97; ob. (id.)ib.,9S,
Henricus iij., rex An^ae, 53, (1216) 124, (1217)
129, (1235) 145, (1236) 147, 148, (1238) t^.,
(1242) 154, (1243) 156, (1251) 179, (1253)
180, (1257) 182, (1263) 191, (1264) 192; ob.
(1270) 219.
Henricus filius Henrid ij., regis AngUse, (1170)
82, 83, (1173) 85, 86; ob. (1183) 92.
Henricus, abbas Qarevallis, (1179) 89; episcopus
Albanensis, (id.) ib.; ob. (1188) 97.
Digitized by
Google
xjcii
INDEX.
Henricus j., rex Cypri, (1244) 158.
Henricus, archiepiscopus Dublinensis, (1216)
124.
Henricus j., rex Francoruin, (1036) 46; ob.
(1060) 54.
Henricus ij., imperator Germanoninit 44.
Henricus Yj., imperator Gennanorum, (1193)101.
Henricus, abbas de Hobncultran, (1255) 182,
(1267) 197.
Henricus, abbas de Gedewurth, (1239) 150.
Henricus j., rex lerusaleni^ ob. (1 197) 108.
Henricus, prior de Kelchou, (1208) 107; abbas de
Kelchou, (id.) ik., (1215) 121 ; ob. (1218) 134.
Henricus, prior de Kinlos, (1252) 179; abbas de
Dere, (id,) ib., (1262) 185.
Henricus, comes Northimbrorum, filius Davidi
regis Scottorum, (1137) 70, (1139) 71 « (1148)
73; ob. (1152) 52, 74, 75.
Henricus, abbas NoTi Monasteril, (1217) 129;
ob. (1218) 135.
Henricus iij., imperator Romanorum, 44, (1049)
49, (1054) 51 ; ob. (1056) ib,
Henricus iiij., imperator Romanorum, (1056) 51,
(1080-1083) 58; ob. (1106) 68.
Henricus t., imperator Romanorum (1106) 68,
(1110) 64, (1111) ib., (1114) t*., (1119) 66,
(1122) 67; ob. (1125) 68.
Henricus, abbas de Sancta Cruce, (1253) 180;
episcopus Candidse Casee (id,) ib,, (1255) 181.
Henricus, prior de Rupe, (1217) 129.
Henricus, dux Saxonisst (1 182^) 92.
Henricus, abbas de Wardona, (1215) 117; abbas
Rievallis, (id,) ib,; ob. (1216) 124.
Heraclius, patriarcha lerosolimitanus, (1185) 93.
Heiberti miracula, apud Huntodinam* (1181) 91.
Herbertus, abbas de Dere, (1223) 140.
Herbertus, abbas de Kinlos, (1251) 179.
Herbertus, abbas de Selecbirche, (1188) 66; ab-
bas de Kelchou, (id,) ib,, (1147) 73; episco-
pus Glascuensis, (id,) ib„ (1159) 76, (1160)
77; ob. (1164) 79.
Heredbertus, consul, ob. (840) 16.
Herefbrdensis civitas, (1055) 51, 0^^) l^^*
HerefridUs, episcopus, ob. (838) 15.
Hermanns, episcopus WOtoniensis, (1045) 48,
(1050) 49.
Hermanus Petragoricensis, magister milite Tem-
pU, (1243) 156.
Hertelpol, in comitatu Dunelmena, (1182) 92.
Heskedale, terra de, 93.
Hesteng, rex Danorum, (893) 24.
Hestidgi, (771) 8.
Hierosolyma, vide lerosc^ii&a.
Higl>aldus, episcopus Ldodisfiutieliais, (780) 9,
(786) 10, (796) 12.
IfildegOs, prinoeps Mercioram» ob« (799) 13.
Hiltebrandus, vide Gregorius yij., pupa.
Hingwaldus, episcopus orientalium Saxonum,
(731) 2.
Hollandise submenio, (1178) 89.
Holme [in comitatu de Sussex?] (904) 26.
Holmcultran, in comitatu Cumbriasi (1150) 74,
(1186) 95, (1216) 123.
Holmcultran, abbattt de.
Fide Adam,
Eyerardus,
Gilbertus,
Gregorius,
Henricus,
Johannes,
Radulfus,
WBlelmus.
Holmcultran, magister eooTersomm de.
Vide Gilbertus.
Honorati Sancti capeDa, in Franda, (1210) 110.
Honorius ij., p^Mi, (1068) 55, (1124) 68; ob.
(1130)69.
Honorius iij., papa» (1216) 124; ob. (1227) 141,
167.
Horatius dtatur, 172.
Horeliirst, monasterium de, [in eomhalii GloTer-
nie?] (984) 87.
HoroU^hm, 207.
Hospitalarii milites, (1187) 95» (1245) 166, 169.
Hrofi, vide Roucester.
Hubaldus, vide Lucius {(j., papa.
Hubba, dux Danorum, (866) 16, (e68-870> 19.
Hnctredus comes Northimbrohim, Me Uhcmdus.
Huda, dux Danorum, ob. (853) 17.
Hugo, episcopus Brechinensis* ob. (1218) 184.
Hugo, abbas de Kelchou, (1289) 150; dt». (IMS)
177.
Digitized by
Google
INDEX.
^xui
Hvfo, prior de Kfailot, (1917) 129: aUMS de
Kiliiiro8» (jki,) tb.
HufO, prior de lldros, (12M) 144; abbaf de
Dere, (id.) ih.: ob. (1235) 146.
Hufo, abbas 4e Sancto Servano^ (1S18) 138.
Hugo, magister conyenorum de Mdrot, (1232)
148; abbas da Sando Servano, {id.) ib.:
ob. (124A) 168.
Hugo, piior de NouboCU, (1179) $9; abbas de
NeubodL (id.) ib.i ob. (1201) 104.
Hugo, episcopus Sancd Andrew, (U78) 88,
(1187) 95; ob. (1188)97.
Humbeam, rex EstaogUse, (749) 5.
Humbra, oonsul, ob. (756) 6.
Humbra, flumen io Ao|^ (937) 28.
Humeto, WiOdmus de, abbas Westminstrfsisis,
(1216) 125.
Huminmwine, Gflbertus de, (1244) 155.
Himbandas, prior de Weneloc, (1169) 81.
Hunbeana, vide Humbeam.
HuDgaria, (1054) 51,
Hm^arie legatus, (1215) 121.
Huni, (794) 12.
Huntendonia, comitatus de, (1185) 94.
Huntodina, (1181)91.
Huwal, rex Britonum, (926) 28.
Huwal, rex, (973) 34.
Hybcmia, (1151) 74, (1164) 79, (1170) 82,
(1171) 84, (1172) 85, (1176) 88, (1177) i*..
(1210) 109.
Hjbemue, filius cujusdam regis, (1215)
117.
Hyems asperrima, (1039) 47, (1271) 222.
Hystoensis episcopus, (1241) 152.
Hythusum, , filia Adse de, 100.
I.
Jadnctus, vide Celesdous iij., papa.
Jacob, rex, (974) 34.
Jaoobini fratres, (1230) 142.
Jacobits, (1244) 161.
Jacobus, abbas Cisterai, (1967) 197; arehiepis.
copus Narbonensb, (id.) ib.
Jacobus sanctos, 139.
Jacobus, Scotie legatus, (1344) 135.
Januenses, (1241) 152.
Ichmarcus, rex, (1031) 45.'
Ichri, WiHelinus de, (1217) 128.
Jedewuith, vide Oedewurth.
lerosolima, (1058) 53, (1095) 60, (1096) 61,
(1099) t5., (1122) 67, (1147) 73, (1149) 74,
(1188)97, (1190)98, (1191)99, (1244) 157,
158, 159, 160, 161, 162, (1268) 211.
leroaoHma, ecdesia Beelmita, in, (1244) 162.
lerosolima, ecdesia sancd Jacobi, in, (1244) 162.
lerosolima, ecdesia Sepulchri Dominid in, (1244)
162.
lerosolima, terra de, (1192) 100, (1244) 156.
Ierosoliioa» Temphim Ihvwd io, (1244) 162.
lerosolimn legatus, (1215) 121.
Ignis JnextinguibiKs, (1032) 45.
Incaniatrix, 127.
India, 73.
InduUus, rex Scott<Nrum, (952) 225; ob. (961)
t5.32.
lagelramus, episcc^us Glasguensis, (1164) 79,
(1171)84; ob. (1174)86.
Ingwaldus, episcopus Lnndoniensis, (731) 1 ; ob.
(745)4.
Inherketyn, Rjcardus de, episcopus de Dunkelde,
(1250) 178.
Innocentius ij., papa, (1130) 69, 1139) 71; ob.
(1144) 72.
Innocentius iij., piqw, (1198) 103, (1208) 107,
(1211) 111, (1212) 112, 113, (1214) 115,
(1215) 120, 121; ob. (1216) 124.
Innocentius iy., papa, (1243) 155, 156, (1245)
163, 167; ob. (1254) 180.
Insula, Briannus de, (1217) 131.
Inuonis, in Scotia, (1187) 96, (1197) 103.
Jo (1244) 163.
JooeliQUi^ prior de MehtM, (1170) 81; abbas de
Melroa, (id.) •6., (1174) 86; episcopus Glascu-
Digitized by
Google
XXIV
INDEX.
eosis, (id.) ib., (1175) 87. (1179) 89, (1181)
91, (1182) 92, (1198) 100, 101. (1195) 102,
(1197) 103, ob. (1199) 103; 191.
Johanna, regina Scotiae, uxer Alexandri ij., (1221)
53, 138, (1236) 148; ob. (1238) ib.
Johanna, regina Sicilise, filia Johannis reg;is Ang-
lias, (1191) 99.
Johannes, rex Anglise, 53, (1199) 103, (1203)
105, (1208) 107, (1209) 108, (1210) 109,
(1211) 110, 112. (1212) 113, (1214)115, 116,
(1216) 122, 123; ob. (id.) 124; 138.
Johannes xij., papa, (960) 32.
Johannes xiij., papa, ob. (979) 36.
Johannes xiv., papa, (994) 38; ob. (id,) ib,; (995)
39.
Johannes xv., papa, (994) 38, (995) 39; ob.
(1004) 40.
Johannes xvj., papa, (1005) 41 ; ob. (id,) ib,
Johannes xvij., papa, (1007) 41 ; ob. (1008) ib.
Johannes xviij., papa, (1008) 41 ; ob. (1009) ib.
Johannes xix., papa, (1024) 45, (1026) ib.
(1031) ib.
Johannes, episcopus de Aberden, ob. (1207) 106.
Johannes, episcopus Candidae Casae, ob. (1209)
108.
Johannes, comes de Cathenese, ob. (1281) 142.
Johannes, abbas Cisterdi, (1238) 149.
Johannes, abbas de Drieburc, (1240) 150.
Johannes, episcopus Glascuensis, (1123) 67; ob.
(1147) 78.
Johannes, cellerarius de Glenlus, (1223) 140; ab-
bas de Jugo Dei, (id.) ib., (1227) 148; abbas
de Hokncultran, (id.) ib.; ob. (1255) 182.
Johannes, abbas de Kdchou, (1160) 77. (1165)
80, (1176) 88; ob. (1180) 90.
Johannes, archidiaconus Laodoniae, (1211) 110;
episcopus de Dunkelde, (id.) ib.; ob. (1214)
115.
Johannes, prior de Bfi^, (1251) 179; abbas de
Sancto Edwardo, (id.) ib., (1252) ib.
Johannes, abbas de Pietate Dei, (1248) 155,
(1244) 156.
Johannes, electns Sancti Andreie, (1180) 90, 91 ;
episcopus de Dunkelde, (1195) 102.
Johannes, abbas de Sancto Serrano, (1260) 185.
Johannes, abbas Saviniacensis. (1267) 197;
abbas Cisterdi, (id.) ib.
Johannis Baptistao monasterium, apud Cestriam,
(973) 34.
Johannis Sancti HospitaUs, prior, (1244) 168.
Johanris, Perven de, (1217) 128.
lona insula, vide Sanctus Columbanus.
Joppa, (1244) 161.
Jordanus, abbas de Dundreinan, (1286) 147.
Irewin, Reginaldus de, archidiaconus de Theui-
dal, (1242) 154.
Isabel, matertera Malcolmi iiij. regb Scottorum,
82.
Isabella, filia Willehni regis Scottorum, (1188)
92, (1209) 108, (1228) 141.
Isidori Etymologia, dtatur, 216.
ItaHa, (1165) 80, (1270) 218.
Judaei, (1210) 109, (1216) 122.
Judaeorum interfectio in Anglia, (1190) 99.
Judaeorum persecutio in AngUa, (1210) 109.
Juditha, uxor regis Ethelwolfi, (655) 18; uxcyr
regis Ethelboldi, (858) ib.
Juliana, uxor domini F . . . ., filii Ranulfi, ob.
(1262) 185.
Juramenta, (1268)201.
Iwarus, dux Danorum, (865) 18, (866) ib. (868-
870) 19; ob. (877) 21.
K.
Kaerlegion, vide Urbs legionum.
Kairlipho, Willelmus de, episcopus Dunelmensis,
(1080) 57, (1093) 60; ob. (1096) 61.
Kald, Adam de, episcopus de Abirden, (1207) 106.
Rambskinele, conventus de, (1257) 182.
Karic, (1198) 100.
Karrum, (848) 16.
Kaue, vide Caue.
Kelchou, in comitatu de Rokesburch, (1209)
109, (1255) 181.
Digitized by
Google
INDEX.
XXV
Relchou, abbates de.
Vide Caue, Ricardus de,
Eraaldus,
Gaufiridus,
Henriciu,
Herbertus,
Hugo,
JohaDDes,
Lambeden, Henricus de,
Maunsel, Herbertus,
Maunsel, Hugo,
Osbertus,
Patricius,
Ricardus,
Smailhame, Robertus de.
Kelcbou, camerariuB de.
Fide Lambeden, Henricus de.
Kelcbou, ecdesia de, (1128) 69.
Relchou, priores de.
Vide Gaufridus,
Henricus,
Ricardus.
Kelcbou, monacbi de, (1202) 104.
Kelcbou, secretarius de,
Vide Maunsel, Herbertus.
Keldelebt, Robertus de, abbas de Dunfermelin,
(1240) 151, 191 ; abbas de Mebos, id., (1268)
216.
KeDingswurtb, castellum de, (1268) 198.
Kenelmus, martyr, 12.
Kenneth, vide Kinedus.
Renric, filius Cudredi regb Wettsaxonum, ob.
(749) 5.
Kenulfus, episcopus Wintoniensis, (1006) 41.
Kererra, insula de, (1249) 177^
Keresburch, (1112) 64.
Rikemunt, (1151) 74.
Kilconcatb, Adam de, comes de Karric, ob.
(1270) 219.
Kflconcath, WiUelmus de, lector fratrum pnedica-
torum de Perth, (1269) 217; episcopus
Brechinensis, (m^.) ib.
Kinedus Biacalpin, rex Scottorum, (843) 16, 223;
ob. (859) 16, 223; 224.
Kineardus, abbas de Middiltona, (964) 33.
Kinedus iy., rex Scottorum, (969) 226, (973) 34;
ob. (994) ib.
Kinedus iv., rex Scottorum, (995) 226; ob.
(1003) ib. 227.
Kinehardus, firater Sigeberti regis Westsaxonum,
(784) 10; ob. (786) ib.
Kineuulfus, rex Westsaxonum, vide Kinewldus.
Kinewaldus, ^iscopus Wigornensis, (929) 28;
ob. (957) 31.
Kinewldus, rex Westsaxonum, (756) 6, (777) 9 ;
ob. (784) 10.
Kinewlfus, rex Merciorum, (801) 13.
Kingistun, in comitatu de Surrlia, (878) 35.
Kinniuulfus, episcopus Lindisfamensis, (740) 4,
(780) 9; ob. (783) 10.
Kinlos, abbates de.
Vide Andreas,
Ascelinus,
Herbertus,
Hugo,
Radulfus,
Reinerius.
Ricardus,
Robertus.
Kinlos, abbatiade, (1150) 74, (1217) 129.
Kinlos, priores de.
Vide Alexander,
Henricus,
Hugo.
Kinninmund, Biattlueus de, episcopus de Aber-
den, vide Matthaeus.
Kinsius, archiepbcopus Eboracensis, (1051) 49;
ob. (1060) 54.
Kmulfus, dux, ob. (777) 9.
Kinros, (1257) 183.
KireUng, villa de, in EstangjUa, (977) 35.
Kyllenros, vide Sancti Servani abbatia.
Kynath, vide Kinedus.
Kynlos, vide Kinlos.
Kyrcham, Wakerus, decanus Eborad, (1248) 177 ;
episcopus Dunelmensis, (id.) ib.; ob. (1260)
185.
Kyrtlington, vide Kireling.
Digitized by
Google
XXVI
INDEX.
L.
Lambeden, Henricus de, abbas de Kelcbou,
(1260) 185, 187; ob. (id.) ib.
Lambertus, arcbiepiscopus Cantuariensis, (765)
7; ob. (791) 11.
Lamfirancus, arcbiepiscopus Cantuariensis, (1070)
56, (1071) ib,, (1087) 59; ob. (1089) ib.
Lamhythe, (1042) 48.
Lamley, Radulius de, abbas de Abberbroboc,
(1239) 149; episcopus de Aberden, (id,) ib,;
ob. (1247) 147.
Langetun, Stepbanus de, arcbiepiscopus Cantua-
riensis, (1208) 107, (1212) 113, (1214) 115,
(1218) 134.
Laodida, dvitas, (1170) 81.
Laodonis archidiaconi.
Vide Jobannes,
Wiscard, Robertus de.
Lasd, Hugo de, (1204) 105.
Laufiiaut, in comitatu de Aberden, (1055) 227.
Laundeles, Johannes de, nepos Willelmi domini
de Hunum, (1227) 141.
Laurencius, Sanctus, 139.
Laurendus, episcopus de Ergadia, (1262) 186.
Laurendus, abbas de Mebos, (1175) 87; ob.
(1178) 89; 191.
Laurendus, archidiaconus Sancti Andrese, (1209)
108.
Lector, ob. (771) 8."
Ledre, flumen, (1180) 90.
Legacestria, (908)^26, (919) 27, (942) 29, (1174)
87.
Leo uj., papa, (794) 12, (797) ib., (800) 13; ob.
(815) 14.
Leo iv., p^[)a, (853) 17.
Leo ix., p^[>a, (1049) 49, ib,
Leo Petnis, antipapa, (1138) 70.
Leofewinus dux, pater Leofrid, 53.
Leofticus, comes Merds, 50; ob. (1057) 53.
Leofiruna, abbatissa ecdesise Sancti Mildredi in
Cantuaria, (1011) 42.
Leofeius, episcopus Wictiorum, ob. (1083) 46.
Leonis silva, in Franda, (1194) 102.
Leonius, abbas de Dimdraynan, (1236) 147>
(1239) 149; abbas Rievallis, (id.) ib,; ob.
(1240) 150.
Leopoldus ij., dux Austrise, (1193) 101.
Leoue, (906) 30.
Lesmahagu, prior de.
Fide Bricius.
Levegarus, episcopus Herefordensis, (1056) 51 ;
ob. (id.) ib,
Leuingus, arcbiepiscopus Cantuariensis, (1014)
43; ob. (1020) 44.
Leuthfridus, episcopus Migensis, (773) 8.
Lewellinus, rex Wallise, (1240) 150; 205.
Lewys, bellum de, (1260) 192.
Lex de furibus et latronibus, (1 108) 63.
Lincolnia, (942) 29, (1092) 60, (1140) 71, (1213)
114.
Lincolnis provincia, (1010) 42.
Lincolniac proelium, (1217) 130, 131.
Lindeseia (993) 38.
Lindeseia, Walteri de, vidua, (1222) 140.
Lindesfam in comitatu Duneknensi, (750) 5,
(1061) 54.
Lindisfam, monacbi de, (793) 11.
Linguia, 127.
Lillesclive, persona de.
Vide Tbomas.
Liuingus, episcopus Wigomensis, (1038) 47.
Loidis provincia, (1091) 60.
Loinse, (969) 226.
Lomokestun, Adam de, 176.
Longa-spata, WiDelmus de, comes Flandrensis,
(1127)68, (1128) fft.
Longa-spata, Willelmus de» dux Normanise, (906)
26.
LoDga-spata, WiDelmus de, comes Salisberis,
(1214) 116, (1216) 123, (1217) 130, 131.
Longobardia, (887) 24, (1245) 167-
Lora, comidssa Atholie, ob. (1269) 217*
LothariuB, rexFrancorum, (957) 31 ; ob* (987) 37.
Digitized by
Google
INDEX.
XXVIl
Lotharius g., imperator Occkleati0» (1 125) 68.
Luceden, rex Merckvom. (824) 15; ob. (825) ib.
Luches» in Fhuicia» (1194) 102.
Luci, Godefridus de, episcc^us Wintomn, ob.
(1204) 105.
Ludtts I]., papa, (1144) 72; ob. (1145) ib.
LuduBiij., papa, (1181) 91, (1182) 92; ob. (1185)
94.
Ludeham, Goddndus de, ardiiepiscopiia Ebora-
censis, (1258) 183.
Ludoyicua j., dux BayaruB, 170.
Ludovicus j., rex FraDcorum, (813) 14.
LudoTicm iv., rex Francorum, ob. (957) 31.
LudoTicus v., rex Francorum, (967) 37; ob. (988)
38.
Ludovicus ij., rex Francorum, (1101) 62, (1107)
63; (1118) 66; ob. (1187) 70.
LudovkuB yij., rex Francorum, (1137) 70; 71,
(1147)73, (1149) 74, (1173) 85; ob. (1181)
91.
LudoTicus viij., rex Francorum, (1210) 110,
(1216) 123, 124, (1217) 128, 129, 130, (1222)
140; ob. (1226) 141.
Ludovicus ix., rex Francorum, (1245) 163, 164,
(1248) 177, (1249) i*., (1250) 178, (1254)
180, (1269) 216, ob. (id,) ib.i 217, 218.
Lugdunum, (1243) 156, (1245) 173, 174.
Lulach, rex Scottorum, (1055) 51, 227; ob.
(1056) ib.
Lundors, (1218) 133.
Luna, (1117) 65, (1205) 105, (1216) 125.
LundoniaB, (798) 12, (841) 16, (872) 20, (886)
28, (982) 37, (994) 39, (1012) 42, (1023) 45,
(1040) 47, (1057) 53, (1066) 55, (1090) 59,
(1100) 62, (1101) ib., (1107) 63, (1125) 68,
(1127) ib., (1141) 72, (1170) 82, (1189) 98,
(1212) 113, (1216) 123, (1217) 128, (1223)
140, (1237) 148, (1238) ib., (1241) 153.
Lundonias, ecdesia Sancti Pauli apud (1012) 43,
(1134) 69, (1222) 140.
Lundonienses, (1016) 43, (1141) 72.
Lusignan, Gui de, rex lerosolimae, (1187) 95.
M.
Mac-auht, Kinedus, (1215) 117.
Macalpini leges, 224.
Macbeth, rex Scottorum, (1039) 47, 227, (1050)
49, (1054) 51; ob. (1056) 227.
Maccus, rex Insularum, (973) 94.
Maccuswell, vide Macheswell.
Machentagar, (1215) 117.
Macheswel, Johannes de, (1241) 154.
Machometus, rex Paganorum, (1211) 112.
Machometus, soldanus, (1245) 170.
MacwOliam, Donaldus, ob. (1187) 96; 112,
117.
Mackinfagart, comes Rosensis, ob. (1235) 145.
MaelbsBthe, rex, (1031) 45.'
Magnus j., rex Noreganorum et Danemarchi»,
(1046) 48; ob. (1047) f*.
Magnus iij., rex Noreganorum, (1098) 61.
Magontia, (1080) 58, (1114) 64.
Magsuin, episcopus Glasguensis, 49.'
Maidulfi, urbs, in comitatu Wihonise, (940) 29.
Maibros, vide Melros.
Mairboc, princeps de, (1211) 112.
Malachias, episcopus Hybemiae, (1148) 74.
Malcolmus j., rex Scottorum, (943) 225, (945) 30 »
ob. (952) ib.
Maloohnus ij., rex Scottorum, (1003) 226, 227,
(1018)44*, (1031) 45'; ob. (1034) 46, 227.
Malcohnus iy., rex Scottorum, (1055) 227, (1056)
ib., 228, 51, (1061) ib.i (1070) 55, (1072)
56, (1079) 57, (1080) ib.; (1091) 60, (1093)
ib.: ob. (id.) 52, 60, 228; 62.
Malcolmus iy., rex Scottorum, (1141) 72, (1153)
52, 75, (1157-1159) 76, 77; (1160) ib.:
(1162-1164) 78, 79; ob. (1165)53, 80; 98,
229.
Malcolmus, rex Cumbrorum, (973) 34.
Malcolmus, filiua regis Cumbrorum, (1054) 51.
Malcolmus, yij. comes de Fife, (1217) 129; ob.
(1230) 142.
Malcolmus, yiij. comes de Fife, (1230) 142.
Digitized by
Google
XXVUl
INDEX.
Malcolmos, filiiu Macbethi, (1134) 69.
Maldredus, pater Cospatrici comitis Northumbrife,
30.
Malefica, 127.
Malek £1 Naser Tousonf, soldanus Halapiae,
(1244) 158.
Malek Es Saleh IsmaU, soldanua Damasci, (1244)
157, 158.
Malevicmus, Willelmus, episcopus Glasguensis,
(1199) 104, (1200) ib. (1202) ib.; episcopus
Sancti Andreae, (id.) ib.; (1207) 106, (1208)
107, (1214) 114, (1215) 121, (1218) 132; ob.
(1238) 149.
Mam Garvia, mora in Scotia, (1187) 96.
MaD, insula de, (1216) 127, (1265) 196.
Man, filia regis de, uxor ThomsB bastardi de Gal-
weia, 144.
Mq;)enore, Hugo de, (1217) 131.
Marchia, (1245) 167.
Marescallus, Willelmus junior, (1217) 130.
Marescallus Fhrndse, (1217) 131.
Margareta, regina, Scottorum, uxor Malcolmi iij.,
44, (1067) 51, (1070) 55; ob. (1093) 52, 60;
62.
Margareta, regina Scottorum, uxor Alexandri iij.,
(1251) 179, (1263) 190.
Margareta, fiHa Alexandri ij. regis Scottorum
(1260) 185, 215.
Margareta, uxor Conani ducis Britannise, (1160)
77; 95.
Margareta, uxor Eustachii de Vesci, (1193)
100.
Margareta, uxor Hubert! de Burgo, (1209) 106,
(1221) 188.
Margareta, comitissa de Karryc, (1270) 219.
Maria, regina Scottorum, uxor Alexandri iij., (1289)
58, 149.
Maria, comitissa Bolonise, filia Malcolmi iij. regis
Scottorum, 52, (1102) 62.
Marinus, papa, (884) 23; ob. (885) ib.
Marion, comitissa de Penbruch, uxor GOberti,
(1235) 147.
Maris irruptio, (1099) 61.
Marisds, Willelmus de, (1217) 128.
Marisco Ricardus de, ^iscopus Dunelmensis,
(1217) 128, 132; ob. (1226) 141.
Marra, urbs in Syria, (1098) 61.
MarteU opindum in Franda, (1183) 92.
Massourse proelium, (1250) 178.
Matbuntun, oppidum in Franda, (1087) 58.
Matilda, comitissa de Anegus, uxor Grilberti de
Humframwille, (1243) 155.
Matilda, comitissa de Huntingdon, (1190) 99.
Matfldis, regina An^orum, uxor Henrid j., 52,
(1100) 62, (1102) ib.: ob. (1118) 66.
Matildis, regina An^orum, uxor Stephani, (1139)
71; ob. (1152)74.
MatQdis, filia Henrid comitis Noithimbrorum ; ob.
(1152) 74.
Matildis, imperatrix Ocddentis, uxor Hamd t.,
(1110) 64, (1114) ib., (1125) 68, (1127) ib.,
(1139) 71, (1140) ib., (1143) 72, (1149) 74;
ob. (1167) 81.
Matthaeus, arcbidiaconus Sancti Andree, (1172)
85; episeopus de Aberden, (juL) ib., (1180)
91; ob. (1199) 104.
MatthsBUS, ceDerarius de ]lfdro6,'(1246) 176; ab-
bas de Melros, (id.) ib., (1257) 182, (1261)
185, 189; 191.
Mattlueus, abbas de Sancto Servano, (1245) 163.
(1246) 176.
Matursal, Robertus, subprior de Dundraynan,
(1223) 140; abbas de Dundraynan, (id.)ib.
Maunsel, Herbertus, secretarius de Kelchou,
(1221) 38; abbas de Kelchou, (id.) ib., (1236)
147, (1239) 149, 150.
Maunsel, Hugo, abbas de Rdcbou, (1236) 148,
(1239) 150.
Maunsel, Johannes, (1258) 184, (1260) 191; ob.
(1268) 214.
Mauridus, episeopus Lundoni^iss, (1085) 58,
(1100) 62.
Mauridus, abbas RievaDis, (1145) 72.
Maxston, Adam de, abbas de Neubotil, (1261)
185; abbas de Melros, (id.) ib.; 191, (1267)
197.
May, prior de.
Vide Johannes.
Maybothel, in Karic, (1193) 100.
Medeshamstede, in comitatu Northamtoniae,
(1051) 49.
Medewaia, flumen, (999) 39.
Mediolanenses, (1165) 80.
Mediuntun, vide Mathuntun.
Digitized by
Google
INDEX.
XXIX
Melda, in Franda, (1268) 212.
Meldonuin, in comitatu de Essex, (991) 38.
Mdeeina, urbs, (1100) 62.
MeUns, rex, ob. (914) 26.
Mefaros, in*comitatu de Rokesburch, (1137) 222,
(1146) 78, (1180) 90, (1196) 102, (1199)
103, (1202) 104, (1211) 111, (1216) 125,
(1229) 141, (1239) 150, (1241) 154, (1242)
155, (1243) ib., (1249) 178, (1250) t»., (1256)
182, (1258) 183, 184, (1262) 186, (1269)
217.
Mefaros vetus, 188.
Mefa-os, abbatia Sanct« Manse, apud, (1 146) 73,
(1235) 147.
Melros, abbates de.
Fide Adam,
dippestun, Hugo de,
Edirham, Johannes de,
Emaldns,
Harkarres, Adam de,
Jocelinus,
Kelddech, Robertus de,
Laurencius,
MatthseuSy
Maxston, Adam de,
Patridus,
Radulfiis,
RaduHus,
Reinerius,
Ricardus,
SeUekiriLe, Patridus de,
Waherus,
'^^nUebnus,
WiUdmus,
WiDehnus.
Melros, capitulum de, (1147) 176, (1215) 121,
(1216) 122, (1218) 185, (1280) 142, (1233)
143, (1240) 151, (1241) 158, (1242) 155,
(1246) 176.
MebtM ceDerarii de.
Vide Adam,
MatthsBUS,
Radulfus,
Rogenis,
WiUelmus.
Melros, cosnobiam de, (1285) 145.
Mdros, ecdesiade, (1179) 89, (1184)93, (1246)
176; 189.
Melros,- magistri conyersorum de,
Vide Edirham, Johannes de,
Hugo,
Willelmus.
Melros, magister novitiorum de.
Vide Gflbertus.
Melros, monadu de, (1188) 97, (1193) 100,
(1202) 104, (1261) 189.
Melros, pastura ecdesite de, (1184) 93.
Melros, portarius de,
Vide Adam.
Mefaros, priores de,
KtdeA ,
Adam,
Hugo,
Jocelinus,
Michael,
Radulfus,
Ricardus.
Mefaros, subpriores de.
Vide Adam,
Alanus.
Mdum, Robertus de, ^Hscopus Herefordensis, ob.
(1167) 81.
Merda, (828) 15, (827) ib., (840) 16, (901) 25,
(910) 26.
Mercenses, (872) 20, (957) 81.
Meretrices, (1212) 118.
Meriini propheda, 153.
Merscware^ (840) 16.
Merwinna, abbatissa Rnmesiae, (967) 33.
Messana, dvitas m Sidlia, (1190) 98, 99, (1191)
ib.
Methelwongtune, (758) 6.
MeuaniaB insule, (1098) 61.
Bfichael, prior de Mefax>s, (1236) 147; abbas de
Glenlus, (id.) ib.; ob. (1243) 155.
Bfichad, portarius de Sancto Serrano, (1252)
179; abbas de Sancto Serrano, (id.) ib. (1260)
185.
Midddtune, in comitatu de Essex, (894) 24.
Bfiddiltona, monasterium de, (964) 33.
Midford, caitdlum de, (1217) 130,
lifinores fratres, (1281) 142.
Digitized by
Google
XXX
INDEX.
Mirabd, oppidum in GaUia, (1194) 102.
Miracula, 125, 151, 186, 188, 201, 211.
Mirreia, (1087) 58.
Mitford, (1216) 122.
Mithanensis archiepiscopus, (1241) 152.
Mobreia« Robertus de, comot Nocihambronun,
(1095) 60.
Mol, vide Etbdwald Moll.
Monacbi albi, in Scotia, (1217) 182.
Monetarii Ang^ (1125) 68.
Moneta Scotia^ (1195) 102.
Monetae mutado, (1247) 177.
Monodedbnom, in Mernensibus in Scotia« (1100)
228.
Mons Regalis, monasterium in Francia, (1269)
217.
Mons Sancti Michaelis in Nonnannia, (1091) 59.
Monte-Beligardo, Odo de, (1244) 156.
Montefoiti, Alianor, uxor Simonis de, 201.
Monteforti, Henricus de, (1268) 200.
Montefortl, Philippus de, (1244) 156.
Monteforti, Simon de, ob. (1218) 184.
Monteforti, Simon de, (1264) 192, (1268)
209L.216.
Montibtts, WiDdmus de, cancdhrins ecdesia
Lincolniensis, ob. (1213) 114.
Montmirel, Johaimes dominus de, 149.*"
Montranda, Petrus de, 161.
Mora, abbas, ob. (799) 18.
Moretonio, Willelmiis comes de, (1106) 68,
0107) ih.
Morevia, Ricardus de, (1180) 90.
MoreviDa, Hugo de, coostabnlarius Scotiae, ob.
(1172) 78.
MoreyiDa, Ricardui de, ooDaUMMBOA Scote,
(1184) 96^ (1188) 97; ob. (1189) 98, 99.
MoreTiDa, WiDdmus de, (1188) 97; ob. 0196)
102.
MaAMonu, eames NarthniabraB, 80, (1067) 55,
(1087) 59-
MarneB^ comes de, (1057) 52.
Morpath, in cooBtatu Northiimbrifle, (1216) 122.
Mortalitas hoounum el animalium, (1048) 49.
Moulius, Rogerus de, magistfr HoqMtaKs Sancti
Jobannis de lemsalem, (1187) 95.
Muchsdbuig, (1201) 104.
Mnlbreio, Robertus de, coaiea Noithunbrie, 81.
Muncesni, Gallon de, (1217) 128.
Monibrd, Simon de, (1211) 112.
Montreal, castrum, (1219) 187.
Murdac, Henricus, archiefnaeopas Eboracensis,
(1147) 78; ob. (1158) 75.
Morevia, (1174) 86, OIBO) 90, (1187) 96, (1197)
108, (1215) 117.
Moreria, episcopi de.
Vide Andreas,
Brians,
Morevia, Andreas de,
Ricardus,
Toney, Simon de,
Willdmos.
Morevia, Andreas de, dectos Rosensis, (1213)
118; episcopos Morevenas, (1222) 138.
Morezaot, rex Scottorom, (741) 4, 223; ob. (744)
4,228.
Mosarde, Alanos, abbas de Gknlui, (1244) 156.
N.
N , comes Atteranus, (1245) 168.
Nardsse, ecdesia Sanctse Marias quae appellator,
(1179)89.
Nassarus, soldanus Turci, (1244) 163.
Neomagum, (1049) 49.
NeuboUe, abbatia Sanctae Mariae de, (1140) 71.
Neubode, abbates de,
Vide Adam,
Alanus,
Amfridus,
Constantinus,
Harkarres, Adam de,
Hugo,
Maxston, Adam de,
Digitized by
Google
INDEX.
XXXI
Ricvdus,
Ricardus,
RogeniB,
Waldeviu,
Wido,
Wmelmus.
Neubotle, ceDerarii de,
Vide Adam,^
Harkarres, Adam de,
Ricardus.
Neubotle, diaconus de,
Fide Serlo.
Neubotle, ecdesia Sanctis Mariae de, (12S3 148.
NeuboUe, portarius de.
Vide Wido.
Neubotle, priores de.
Vide Andreas,
Binin, Willelmus de,
Eraaldus,
Gaufridds,
Hugo,
Willelmus.
Nevile, Oaufridus de, camerarios Ang^, (1217)
131.
Neus, in comitata Lincolniae, (1 148) 72.
Newerc, (1216) 124.
Nicetis dvitas, (1097) 61.
Nichil vide Ulkfl.
Nicholaus ij., papa, (1059) 54, (1061) ib.; ob.
(id.) ib.
Nicbolaus, camerarius BCalcolmi iiij. regis ScoU
torum, (1159) 76, 77.
Nicholaus, cancellarius WiUelmi regis Scottorum,
ob. (1171) 84.
Nicholaus, abbas de Gedewurth, (1249) 178, (1257)
182.
Nicholaus, prior de Jugo Dei (1287) 148; abbas
de Jugo Dei| (id.) ib.
Nicholaus, poenitentiarius papee, (1214) 115.
Nicholaus, archidiaconus de Teuidale, (1258) 184 ;
episcopus Glasguensis, (id.) ib., (1259) i*.
Nicholaus, armiger Alexandri de Setuu, ob.
(1270) 218.
Nicholai sancd, reliquiae levantur, (1067) 58.
Nigellus, episcopus Elyensis, (1185) 69.
Niger, Rogerus, episcopus Lundoniensis, (1280)
142; ob. (1242) 154.
Nilus flumen, (1219) 137.
Niro, (1244) 157.
Nix, magna, (1206) 106.
Norbertus, sanctus, (1118) 66, (1119) ib.
Norham, in comitatu Dunelmensi, (1174) 89,
(1209) 108.
Norham, castellum de, (1121) 67, (1215) 121,
(1258) 184.
Norhauntun, (1217) 182.
Normanvill, Johannes de, ob. (1240) 150.
Normanvill, Walleranus de, ob. (1256) 182.
Northumbria, (793)11, (869) 19, (875) 21, (944)
29, (947) 80, (950) ib., (998) 88, (1080) 57,
(1091) 60, (1136-1138) 70, (1189) 71, (1173)
86, (1215) 121, (1216) ib., (1217) 180.
Northumbri, (781) 2, (798) 11, (957) 81, (1069)
55.
Norwic, (1004) 40.
Norwold, Hugo, episcopus Elyensis, (1229) 142.
Nothelmus, archiepiscopus Omtuariensis, (785)
3, (736) ib.; ob. (739) ib.
Nova foresta, (1100) 62.
Noviomensis episcopus, (1241) 152.
Novo Castello, WiUelmus de, magister domus
Hospitalis Sancti Johannis, (1248) 156.
Novum Castrum super Tinam, (1080) 57, (1209)
108, (1236) 147, (1243) 156.
Novum Monasterium, (964) 88, (1217) 129.
o.
ObuU, (1108) 68.
Ocra, Walterus de, (1245) 174.
Octavianus ant3pH>a, (1159) 76r(1168) 78; ob.
(1164) 79.
Odo, episcopus Baiocensis, (1080) 57, (1082) 58,
(1087) 59.
Odo, archiepiscopus Cantuariensis, (941) 29,
(946) 80, (955) 81; ob. (958) 82.
Digitized by
Google
xxxu
INDEX.
Odo, abbas de Deretonsal, (1385) 144, 145.
Odo, rex Frandoe, (887) 24.
Offii, rex Merciomm, (757) 6, (771) 8, (774) ib.,
(777) 9; ob. (796) 12.
Olaus ij., rex Suavorum, (1017) 43.
Olavus, rex Noreganorum, (1027) 45, (1028) ib.;
ob. (lOSO) ib.
Olerum, fratres de Valle, (1230) 142.
Olifard, Walterus, jusdciarius Laodonite, ob.
(1242) 155.
Olisiponifl civitas, (1148) 74.
Oliverus, abbas de Drieburc, (1268) 215.
Orcadae insulae, (1093) 61, (1175) 87, (1265) 197.
Ordgarus, dux Dompnanis, (964) 32; ob. (971)
33.
Ordmerus, dux, 33.
Orosii Hormesta Mundi, citatur, 215*
Osbaldus dux, (780) 9; rex Northumbrorum,
(794) 11; abbas (ttf.) ib.; ob. (799) 13.
Osbemus comes, ob. (871) 20.
Osbertus, abbas de Gedewurtb, ob. (1174) 86.
Osbertus, prior Sancti Machud, (1180) 90; ab-
bas de Relcbou, (id.) ib., (1182) 92; ob.
(1203) 105.
Osbricb, rex Northumbrorum, (866) 18, (867)
19; oh. (id.) ib.
Osburga, r^na Anglorum, uxor Ethelwolfi (849)
17.
Osgiya, regina Northumbrorum, uxor Alcredi,
(768) 8.
Osgotus Clappa, (1042) 48, (1046) ib.
Osketin, rex Danorum, (874) 20.
Oskitellus, archiepiscopus Eboracenns, (956) 31 ;
ob. (972) 33.
Oslacus, comes Northumbrioe, 30.
Oslacus, pincema regis Ethelwolfi, 17.
Osmodus, dux, ob. (833) 15.
Osredus, rex, (786) 10, (792) 11; ob. (id.) ib.
Osredus, dux, (847) 17.
Osdarius, Alanus, (1251) 179, (1253) 180, (1255)
ib., (1257) 183.
Osulfus, rex Northumbrorum, (758)6; ob. (id.)
ib.
Osulfus, comes Northumbrise, 30.
Oswaldus, episcopus Wigomensis, (960) 32, (972)
33 ; archiepiscopus Eboracensis, (id.) ib., (973)
ib., (975) 35, (978) ib., (991) 38; ob. (992)
ib., ossa ejus leyantur, (1002) 40.
Oswald!, sancti regis, ossa kvantur, (910) 26.
Oswinus, ob. (760) 6.
Oswinus, dux, ob. (765) 7.
Oswini r^, ossa levantur, (1065) 55.
Otho iij., dux Burgundiss, ob. (1218) 134.
Otho j., imperator Ocddentis, 25.
Otho iiy., imperator Occidentis, (1211) 111,
(1214) 116; ob. (1218) 134.
Otho, legatus papse, (1237) 148, (1239) 149;
^iscopus Portuensis, (1243) 156, (1245) 167,
169.
Ottanforde, in comitatu Cantise, (774) 8.
OxoDia, (1018) 44, (1208) 107, (1215) 119,
(1269) 217.
OxonisB statuta, 207.
Owein, regulus WaUiae, ob., (1170) 82.
165.
•, archiepiscopus Rothomagensis, (1245)
Paudulfus, clericus papae, (1214) 115, (1218)
134.
Pannosus, vide Gregorius yiij., papa.
Papdardi, (1210) 110.
Pi^ias citatur, 186.
Papiensis episcopus, (1241) 152.
Papirus, Johamies, legatus papee, (1151) 74.
Pare, terra de, in Scotia, (1188) 97.
Pariones [naves] (893) 24.
Parisius, (1208) 107, (1210) 109.
Paschalis ij., p^pa, (1099) 61, (1111) 64, (1116)
65; ob. (1118) »6.
Passelet, conyentus de, in comitatu de Renfrew,
(1169) 81.
Padshil, Hugo de, episcopus Cestrensis, (1240)
151; ob. (1242)154.
Digitized by
Google
INDEX.
xxxni
Patridiu, abbas de Alnewic, (1152) 75; ob.
(1167) 81.
Patridtis, Tj. comes AthoUn, ob. (1242) 154,
155.
Patridus, y. comes de Dunbar, (1182) 92, (1184)
ib,, ob. (1282) 148; 151.^
Patricitis, t|. comes de Dunbar, (1282) 143,
(1285) 146; ob. (1248) 177.
Patridus, ytj. comes de Dunbar, (1248) 177>
(1255) 180, 181.
Patrictus, abbas de Relchou, (1258) 184, (1260)
185, 189.
Patridus, subprior de Mebros, (1206) 106; abbas
de Melros, (id,) ib.; ob. (1207) ib.; 191.
Patridi sancti episcopi corpus invenitur, (1 186)
94.
Patrod sancti monasterium, in Comubia, (980)
86.
Pauli sancti ecdesia in Lundoniis, (1012) 48,
(1184) 69, (1222) 140.
Pebles, ecdesia sancti Andreas apud, (1195) 102.
Peccokes, Pbilippus de, ob. (1247) 176.
Pedredesmuth, in comitatu de Somerset, (847)
17.
Penho, in comitot u de Somerset, (1001) 40.'
PeHsiUot 198.
Perrone, castellum de, (1214) 117.
Perth, ai«0) 77, (1174) 86, (1189) 97, (1201)
104, (1221) 188, (1268) 218.
Perth, fratres prsedicatores de, (1269) 217.
Peseige, in comitatu Cantiae, (882) 15.
Pessd, Willeknus de, (1217) 128.
Pestis in An^ (987) 87, (1178) 86.
Petrus ij., patriarchus Antiochiae, (1215) 120.
Petrus y., rex Arragoniae, (1212) 112.^
Petrus, abbas ClareyaDis, ob. (1186) 95.
Petrus, pseudo-propheta, (1212) 118, (1214) 115.
Petrus, abbas de Webum, ob. (1204) 105.
Pbilippus, dominus, 168.
Pbilippus j., rex Franoorum, (1060) 54, (1075)
57, (1090) 59; ob. (1107) 63.
Pbilippus ij., rex Francorum, (1181) 91, (1182)
92, (1188) 96, (1189) 97, (1190) 98, (1191)
99, (1198) 101, (1194) a.. 102, (1205) 106,
(1214) 115, (1210) 109, 110, (1211) 112,
e
(1212)118, (1214) 116, 117. (1217) 180; ob.
(1228) 140.
Pbilippus iij., rex Francorum, (1269) 217.
Pbilippus, canonicus de Geddewrth, (1289) 150;
abbas de Geddewrth, (id,) ib.; ob. (1249)
177.
Pbilippus, pseudo-propheta, (1214) 116.
Phitonissa, 127.
Pictelmus, episcopus Candidse Casse, (781) 2.
Picti, (781) % (744) 4; 228, 224.
Pictwinus, episcopus Candidse Casie, (764) 7;
ob. (776) 9.
Pietate Dd, abbas de, (1241) 152.
Pilosus comes, (1214) 116.
Pincanhale, (787) 10, (798) 13, (1110) 64.
PipeweUe, (1218) 135.
Pipinus, rex Francorum, (768) 8.
Pisa, (1241) 152, 153.
PitteUus, dux, ob. (772) 8.
Plantageneta, Gaufiridus de, comes Andegaviae,
(1127) 68, (1149) 74; ob. (1151) t*., 75.
Plegmundus, archiepiscopus Cantuariensis, (889)
24.
Plinii Naturalis Historia, dtatur, 209, 210, 213,
215, 216.
Pluscardin, prior de.
Vide Andreas.
Poictiers, Pbilippus de, episcopus Dunelmensis ;
ob. (1208) 107.
Pondus, abbas Clareyallis, (1171) 84; episcopus
Clari Montis, (id,) ib.
Pontdant, (1248) 156.
Pontiniaco, Petrus de, abbas Cisterdensis, (1181)
91, (1184) 92; episcopus de Araz, (id,)
ib.
Poore, Herbertus, ^iscopus Salisberiensis, (1209)
109.
Poore, Ricardus, episcopus Salbberiensis, (1217)
131, (1228) 141; episcopus Dunelmensis, (m^.)
ib.i ob. (1237) 148.
Porcland, in comitatu de Dorset, (982) 37.
Port, (889) 16.
Port, abbatia de, in Franda, (1181) 91.
Pottun, Hugo de, archidiaconus Glascuensis,
(1227)141; ob. 0238)148.
Digitized by
Google
XXXIV
INDEX.
Pottan, Bicardus de, efMScopos de Aberden,
(1256) 182.
Pnebenda, Ricardus de, epiicopus DnnMdentifi,
(1169)81, (1170)82, (1208)105; ob.(1210)
109.
Pnebenda, Robertas de, decanus Dimbldnensifl,
(1258) 188; epiacopus Dnnbleinentia, («f.)
ib„ (1259) 184, 185.
PnomoDstrateiiMS ordo, (1119) 66, (1144) 73,
(1147) 78, (1150) 74, (1151) ib., (1165) 80.
Pneneateiisis dominui, (1241) 152.
Pnenestinus episcopug, (1245) 167» 169.
Pren, vide Eadbrich.
Fkunarinm, 206.
Psalteritun, 208.
Podsey, Hogode, epncopos Dimebnenait, (1154)
75, (1170) 88; ob. (1195) 102.
PneUamm caatrmn, apod EdkAmtg^sm, (1177) 88,
(1180) 91, (1285) 146, (1256) IBl.
Pnachard. WOUmb de, abbw Rievallia, (UM)
108.
Ponfrek, mo mwUitiimi da, id comitalu FImpiwt^
(1140) 71.
Potta, Alfiicos, anuuepiioopiii JBbonoeiuu,
(1028)45, (1026)»6., (104^48; ob. (1051)49.
Q.
Quiiicy, Rogenu de, cones WiDtonue, 144.
R.
R , episcopus Aoconensis, (1244) 156.
R , episcopus Lidenensis, (1244) 1S6.
Rachtrida, regiiia et abbadssa, ob. (786) 10.
RadhaidiB, (960) 296.
Hadinges, (1208) 107.
RaduHbs, episo^us Brecfamemis, (1202) 104.
Radulius, abbas de (}upro, ob. (1189) 98.
Radulfus, sacerdos de Dunbar, (1209) 108; de
Ecdes, («/.) ib.
Radulios, rex Francoram, ob. (989) 29.
Radulfus, canonicus de Geddewurtb, (1192) 100;
abbas de Geddewurtb, (id.') ib.; ob. (120^ 106.
Radulfus, abbas de Jugo Dei, (1228) 140; ^bas
de Hofancidtran, (lief.) B.
RaduHus, patriarchus lerosdomkamis, (1215)
120.
Radulfus, Mm de Cupro, (1171) 84.
Radulfus, cdlerarius de Melros, (1216) 124;
abbas de Mdros, (id.) ib., 0818) 188; ob.
(id.) 185, 191.
Radulfus, prior de lldros, (1189) 97; Mm de
Kynlos, (id.) ib., (l\U) 103; sMmb de Md-
ros, (id.) ib., (1202) 104; episcopus Dunenais
in Hjbemia, (id.) ib., (1211) 111, 191, a.
Radulfus, abbas de Kinlos, (1218) 1S8; ob.
(1220) 187.
Radulfus, comes de Perona, 71.
Radulfus, ep is cop us Rofouns, (1106) 64, (1114)
65; ardiiepiscopQS Cantuarienas, (id.) ib,,
(115, 116) ib., (1119) 66; ob. (1122) 67.
Radidfus, canoi^cus de Sancta C^vce, 0358)
180; abbas de Sancta Crvce, (id.) ib.
Radulfus, cdlerarius de fiancto Edwsrdo, (1386)
147; abbas de Saneto Edwardo, (id.) ib.; ob.
(1251) 178.
Radulfus, abbas de Selecfairche« (1109)64, (1115)
65; 8bb» Tnonensis, (id.) ib.; ob. (1118)
66.
Rdeja, WiUdmus de, episcopus fforwioensis,
(1240) 151.
Rames^e, monasterium de, in cuujilalu de Hun-
tington, (991) 88, (993) t».
Digitized by
Google
INDEX.
XXXV
Igmfififl, WiIl6lmaide,abiMiideSaiictoSarTaiKi,
ob. (1983) 143.
Rameteja, Petros de, episoopiit de Ahirden,
(1347) 177j ob. (1356) 183.
RandulfuSy archidiaconus Sancd Andres, ob.
(1309) 108.
Rannulfus, archidiaconus, (1142) 73.
Rttmulius lUundavilt oones Cestrifle, (11M>) 99;
ob. (1333) 14S.
Rajnulfi. F., fiUui, (1363) 186.
Redingum, (871) 30, (872) ib.
Reinaldus, oomes BoIodia, (1314) 116, 117.
Reinaldus, rex Danorum Northumbriam ioeolen-
dom, (931) 37, (944) 39.
Reinaldu8« episcopua de Roimarkin, (1195) 102,
iB.; ob. (1213) 113, 191.
Reinaldus, abbas de Abberbrohoc, ob. (1179) 89.
Reinerius, abbas de Kinlos, (1174) 86, (1189) 97:
abbas de Melros, (j^.) ib., (1194) 103, 191.
Reinfridus, monachus de Evesham, (1074) 57.
Rdiquiae, (1184)93.
Remi, (1049) 49, (1119) 66, (1147) 73.
Raoiigii Sancd ecdeaia, in Remis, (1049) 49,
(1343) 165.
Renfriu, (1169) 81.
Rapedun, m comitatu Deorbeifl^ (874) 20.
Res, frater GrifSni, regb Walensium, (1058) 50.
Reyesbe, (1317) 130.
Ricardus, prior de Abewicki (1167) 81 1 abbas
de Alnewick, (id.') ib.
Ricardus j., rex An^ae, (1188) 96, (1189) 97,
98, (1190) ib., (1191) 99, 100, (1193, 1198)
ib., (1193) 101, (1194) ib., 103} ob. (1199)
108.
Ricardus, arehiepi0o<^[iiis Caotiun€iisis> ob. (1 184)
93.
Ricardus, comes Comubise, (1317) 181, (1338)
148, (1356) 188 ; imperator ooddentis, (id.)
ib., (1357) ib., (1364) 196.
Ricardus, abbas de Cupro, (1307) 107; ob. (1209)
109.
Ricardus, epiacopos de Dunkaldei, (1170) 83; ob»
(1178) 88.
Ricardus, caDMnius de Oeddewitii, (1174) 86s
abbas de Geddewrtb, (fd.) ».f ob. (U93)
100.
Ricardus, fiUus bastardui regis Henriei j., (1190)
66.
Ricardus, prior de Relchou, (1918) 184 ; abbas de
Kelchou, (id.) ib.; ob. (1381) 138.
Ricardus, abbas de Kinlos, (1351) 179; ob. (1374)
222.
Ricardus, abbas de Mriros, (1186) 70, (1148)
73; ob. (1149) 74; 190.
Ricardus, prior de Melros, (1239) 149; abbas de
Dundraynan, (id.) ib.
Ricardus, episcopus de Murevia, (1187) 95; ob.
(1203) 105.
Ricardus, cellerarius de Neubodl, (1314) 115;
abbas de Neubodl (id.) ib., (1216) 134.
Ricardus, magister conversorum de Neubodl,
(1318) 185; abbas de Neubodl, (id,) ib.; ob.
(1220) 187.
Ricardus, prior de Neubodl, (1390) 137; abbas
de Neubodl, (id.) ib.
Rioardus j., dux Norraannonim, ob. (994) 89; 40.
Ricardus y., dux Normannonun, (994) 89, (1014)
43; ob. (1036)45; 46.
Ricardus iij., dux Normannorum, (1036) 45; ob.
(fd.)ib.
Rieardus, episcopus Sancd Andrse, (1168) 78,
(1165) 79, (1170) 83, (1171) 84; ob. (1178)
88,
Riche, Edmuodns de, arcbiapiseopua Oantuarien-
sb, 176.
Richemund, (1174) 87.
Ricsig, rex Nordiumbronim* ob. (876) 31.
Rie, insula de, (1317) 130,
RieTalle, abbada de, ia comtUtu Eboracensi,
(1133) 69, (1184) 93.
RieralUs capitulum, (1360) 189.
Ripun, monasteri«m i^ud, (050) 80.
Bikemunt, (1150) 74.''
Ris, rex Walto, 79.
Rise, Simon de, abbas de Ruefofd, (1330) 143.
Rithwalanus, frater Grifini r^gis Norwalensium,
(1064) 54.
Roberd pueri miraeida, (1181) 91,
Robertus, aichidiacoDus Brefhinenijs, (1349)
177; episcopus Brecfainensis, (id.) ib.
Robertus, archiepiscopoa C^QtiWriewis, (1050)
49, (1053) 50.
Digitized by
Google
XXXVl
INDEX.
Robertus, episcopus Cestrensis, (1066) A3.
Robertus, abbas Cistercii, (1096) 61.
Robertus, abbas de Dere, (1220) 187; abbas de
Kinlos, (id.) ib.
Robertus, abbas de Dere, (1285) 145; ob. (1252)
170.
Robertus j., comes Flandrensis, (1100) 62.
Robertus ij., rex Franconun, (1000) 89; ob.
(1036) 46.
Robertus, archidiaconus Glasguiensis, ob. (1222)
140.
Robertus, abbas de Glenlus, (1236) 147.
Robertus, comes Gloucestrise, (1140) 71*
Robertus, patriarcha lerosolimitanus, (1244) 156,
168.
Robeitus, comes Leicestriae, ob. (1166) 61.
Robertus, dux Normannorum, vide RoUo.
Robertus Magnifiais, dux Normaniiorumy (1026)
45; ob. (1085)46.
Robertus Curtehose, dux Normaniiorum, (1077)
57, (1079, 1060) t»., (1067) 59, (1091) ib.,
60, (1096)61, (1100)62, (1101)t». (1106) 63.
Robertus, abbas de Noto Monasterio, (1216) 185.
Robertus, prior Sancti Andrese, ob. (1260) 77.
Robertus, prior de Scona, (1124) 66; episcopus
Sancti Andress, (id.) ib.; ob. (1159) 76, 77.
Robertus, episcopus Rosensis, (1218) 114.
Rocheford, Simon de, Me Mnnford, Simon de.
Rodericus, (1197) 108.
Rodulfus, rex Burgundiae, (667) 24.
Roeise, dvitas in Mesopotamia, (1145) 72.
Rogerus, comes, (1067) 59.
Rogerus, abbas deDrieburc, (1152) 75, (1177)66.
Rogerus, prior, (1142) 72.
Rogerus, arcbiepiscopus Eboracensis, (1154) 75,
(1170) 62, 68; ob. (1161) 91.
Rogerus, cellerarius de Melros, (1286) 147 ; abbas
de Neubotle, (id.) ib.; ob. (1256) 162.
Rogerus, episcopus SaUsberiensis, (1107) 68,
(1186) 71.
Rogerus, episcopus Sancti Andree, (1169) 97»
(1196) 108; ob. (1202) 104.
Rogarus, magister conTersorum de Wardonia,
(1215) 117; abbas de Wardonia, (id.) ib.,
(1217) 129, (1228) 140; abbas RieyaDis, (id.)
ib., (1289) 149.
Rokesburdi, (1125) 68, (1184) 69, (1187) 70,
(1186) ih., (1190) 96, (1198) 100, ib., (1207)
106, (1209) 109, (1216) 122, (1217) 122,
(1285) 146, (1289) 149, (1241) 154, (1255)
161, ib., (1256) 168.
Rokesburch, castellum de, (1197) 108, (1227)
141.
Rokesburcb, eodesia Sancti Jacobi in, (1184) 69.
Rokesburch, turris de, (1184) 69, (1156) 76.
Rokesburch, Hugo de, canceDarius Scotim, ob.
(1199) 104.
RdLesburch, Johannes de, thesaurarius de GlMgu,
(1196) 102.
Rokesburch, Reinaldus de, monachus de Melros,
(1265) 196, (1266) 197.
Rolandus, dominus Qtlw&m, (1165) 94, ib.,
(1166) ib.; 108.
Rolandi, frater, 6b. (1165) 94.
Rono, dux Normannorum, (876) 21, (896) 24,
25; ob. (906)26.
Roma, (1081) 45, (1050) 49, (1061) 54, (1081)
56, (1068) ib., (1099) 61, (1108) 69, (1111)
64, (1118) 65, (1121-1128) 67, (1154) 75.
(1155) ib., (1165) 80, (1167) 81, (1179) 89,
(1160) 90, (1207) 107, (1212) 118. (1214)
115, (1215) 120, 121, (1240) 151, (1248)
155.
Romse, legatus, (1215) 121.
Romoyni, Ansebnus de, (1217) 128.
Ros, (1179)90.
Rob, et Mar, 16d.>>^
Ros, J . . . . de, 184.*
Ros, Robertus de, (1191) 99.
Rosaaurea, (1162)92.
Rosoolpin, in comitatu de Forfiv, 228.
Rosenses, ^iscopi.
Vide Gregorius,
Murevia, Andreas de,
Reinaldus,
Robertus.
BoueUm, 208.
Rothomagum, (1194) 102, (1205) 106.
Roth om ag ensi s arcbiepiscopus, (1241) 158.
Roueoestria, (841) 16, (885) 28, (986) 87, (999) 89.
Roueicia, vide Edessa.
Rueland, in Wallia, (1157) 76.
Digitized by
Google
INDEX.
XXXVll
RuAu, Gaufridus, episcopus Dnnelmentig, (1 138)
69, (1188) ib.s Ob. (1141) 72.
JUihford, in comttatu de Nottrngham, (1316) 124.
Rumeiinmoiutfteiiam, (967) 88, (971) ib., (1066)
58.
Rancoaen, (916) 26.
Rupibtis, PetruB de, episcopus Wintoniensis,
(1216) 124, (1217) 181; ob. (1238) 149.
Rutarii, 118, 122.
Rwk, Rogerus de, (1268) 200.
S.
Sabaudia, Bonefacius de, archiefHscopus CaDtua-
riensis, (1240) 151.
Sabrina, flumen, (1165) 80.
Saladinus, rex Babylonifle, (1187) 95.
Salerno, Johannes de, (1201) 104, (1202) ib,
Salesbiria, (1008) 40, (1116) 65.
Salesbiriensis ecdesia, 148.
Salomon, rex Hungarise, (1017) 43.
Salsa, Herman de, (1218) 185.
Sanobo j., rex Nayarrs, (1212) 112.^
Saactus Andreas, (948) 225, (1160) 77, (1172)
85,(1180)90,(1195)102.
Sancti Andree, archidiaconi,
Fide Laurendus,
Randulfbs.
Sancti Andress, ecdesia, (1162) 78, (1170) 82,
(1180) 90.
Sancti Andress, episcopi,
I^Abd,
Bemam, David de,
Edmundus,
Emaldus,
Gamelinus,
Hugo,
Blaleyicmus, WiDeUnus,
Ricardus,
Robertus,
Rogeras,
Scot, Johannes,
TuigoCus,
WaUerus,
Wiscard, Willdmus.
SanctaCmoe, abbates de,
Fide Henricus,
Radulfus.
Sancta Once, canonicus de,
Ftd^ Radulfus.
Sanctus Edmundus, (1181) 91.
Sancto Edwardo, abbates de.
Fide Adam,
Alanus,
Johannes,
Radulfus.
Sancto Edwardo, cellerarius de,
Ft& Radulfus.
Sanctus Jacobus, (1246) 176.
Sanctus Lidus, (1210) 110.
Sancto Lido, Simon de, comes Northamptonise,
(1148) 78.
Sancti BCachuti prior.
Fide Osbertus.
SanctSB Minads castrum, (1241) 152.
Sancti Servani abbada, (1217) 129, (1230) 142.
Sancto Serrano, abbates dcf
Ffd^Gaufridus,
Hugo,
Johannes,
Bfatthseus,
BGchael,
Ramesd, Willelmus de.
Sancto Serrano, portarii de,
Fide Haddingtone, Johannes de,
BGchael.
Sandwicin comitatu Canti», (842) 17, (1194) 101.
Saraceni, (1145) 78, (1147) ib., (1212) 118,
(1244) 160, 161, 162.
Saviniaco, abbas de, (1241) 152.
Saxones Antiqui, (775) 8.
Scafteberia, (979) 96, (1035) 46.
Scafteberiam, motiasterium sanctimonialium apud,
(888)24.
Scardeburch, in comitatu Eboracensi, (1165) 80.
Digitized by
Google
XXXVIU
INDEX.
Scona, (863) 224.
Scona, ecdeiia de, (1115) 65.
Scona, prior de,
Fuf<r Robertus.
Scoriate, (913) 26.
Scot, Johannes, episcopns Sancti Andres, (1176)
88, (1180) 90, 91.
Scot, Johannes, episcopus Diinkeldensis, ob.
(1203) 105.
Scot, Johannes, conies de Huntedune, (1227) 141,
(1232) 143; comes Cestriae, (id.) ib,
Scotia profunda, (1218) 133.
Scotue abbates, (1218) 134.
Scoticana ecdesia interdicta, (1217) 132.
Scotti, (731) 2, (946) 30, (1180) 69.
Selechirche, abbates de.
Vide Hubertus,
Radulfus,
Wmehnus.
'Sellekirke, Patridus de, abbas de Melros, 191.
Selred, rex Estanglorum, ob. (747) 4.
Seluad, rex ScoUorum, (780) 9, 223; ob. (804)
14, 223.
Senonensis civitas, (1164) 79.
Sergiusiv., papa, (1009) 41; ob. (1011) 42.
Serlo, diaconus de Neubotle, (1222) 89.
Setun, Alexander de, (1270) 218.
Sewal, decanus Eboracensis, (1255) 182; archi-
episcopus Eboracensis, (u/.) •(., (1266) ib,:
ob. (1258) 183.
Sibaldus, abbas, ob. (771) 8.
Sibilla, regina Scottorum, ob. (1122) 67.
Sicilia, (1217) 120, (1245) 168.
Sidlias l^atus, (1215) 121.
Si£?rt, rex, (974) 84.
Sigan, vide Sigga.
Sigebertus, rex Westsaxonum, (755) 5| ob. (756)
ib.i 10.
Sigga, dux, (787) 10; ob. (792) 11.
SigQlo, Hugo de, episcopus Dunkeldensia, (1214)
115, (1216) 124.
Sigredus, abbas Ripensis, (787) 10.
Sihtricus, rex Northombrorum* 25, (921) 27,
(925) f6.; 29.
Silvanus, abbas de Dundn^nan, (1167) 81; abbas
Rievallis, <«/.) ib., (1188) 97; ob. (1189) 98.
Silraticus ygm, (1048) 49.
Savester ij., papa, (1006) 41; ob. (1007) ib.
Simon, frater de ordiiie Fmdiciteniiii, (1M4)
159, 160.
Siridus, archiepiscopus Cantuariensis, (991) 38;
ob. (996) 39.
Siwardus, comes Northumbrorum, 30, 31, (1043)
48, (1054) 50; ob. (1055) 51.
Siwardus Bam, comes, (1067) 59.
Smalham, Adam de, abbas de Dere, (1267)
197.
Smalhame, Robertus de, abbas de Keldiou, (1246)
177; ob.(1258) 164.
Snotingaham, (942) 29.
Solinus de mirabilibus mundi, dtatur, 209, 213.
Standardum, beUom ad, (1136) 71, 222.
Standforda, (942) 29.
Standfordensis provincia, (911) 26.
Standfordbridge, vide Strinfimlebridse.
Stangrife, Thomas de, abbas RievaOist 205.
Stayenly, Alexander de, qiiscopas CestieiMis,
ob. (1240) 151.
Stephanus, rex An^Kse, 31, (1129) 69, (113&-
1136) 70, (113aai40) 71, (1153) 75; ob.
(1154) ib.
Stephanus g., papa, ob. (766) 6.
Stephanus y., papa, (615) 14.
Stephanus, papa, [?] (972) 33.
Stephanus, rex Hungaric, (1017) 48.
Stephanus Sanctus, 189.
Stichil, Philippusde, ob. (1221) 138.
Sdtchell, Rob«tus,qnscqpn8 Diinrim«ifii,(1260)
165.
Stigandus, episcopus Wintoniensia, (1047) 46,
(1062) 54; archiepiscopus GMtuaziensis,
(1067) 55, (1070) 56.
Strata Florida, abbas de, (1217) 129.
Stratalum, in comitatu Pertheoft, (679) 224.
Strathbolgin, in comitatu da Abenlsn, (1056)
227.
Strenwoldus, ob. (968) 37.
Stric, lues animalinm, (987) 37.
Strinfordbridge, In comiUitu Ebotuceti, (1096)
55.
Stryrelin, (1124) 226, (1255) 180, (1257)
162.
Digitized by
Google
INDEX.
XXXIX
BtryveVKOf GQbertus 46* ^pifoopus de Abetdeo,
Ob. (1239) 149.
Sturemutha, in comitatu de Eaitx, (885) 38.
Stuteville, Robertoi de, (1106) 68, (1107) iB.
Suddriae regnum, (860) 18.
Sudwelle, in oomitiita Ebotaoenti, (1051) 40.
Suebricht, rex orientalium Saxonum, ob« (788) 3.
Suessa, Thadeus de, (1245) 166, 178.
Sulas, RanuUus de, ob. (1207) 106.
Suliani, secta Chritdaoorum, (1370) 317.
Sumerledus, regulus Eregeithel, ob. (1164) 79.
Siunersetunienses, (1001) 40.
SumenriBe, Waiebnuf de, ob. (1343) 155.
SiMiithQlfus, aUMB, ob. (773) 8.
Suris, archiepiscopus de, (1217) 129.
Suthamtonia, (839) 16, (941) 29, (980) 96.
Suthamtonienna provinda, (1006) 41.
(1008)40.
Suthrina dTitas, (1121) 67.
SutbsaxoDMe regnam, (860) 18.
Sutbsaxonium, (1006) 41.
Swanus j., rex Danonim, (994) 38, (1008) 40,
(1004) ib., (1005) 41, (1013) 48, (1014) ib.
Swanus ij., rex Danonim, (1046) 48, (1047) ib.,
(1048) 48, (1049) 49; ob. (1076) 57.
Swanus ij., lex Noragaoorum, (1085) 46.
Swithunus sanctus, episcopus Wintoniensis, ob.
(863) 18; reliquiae ejui leyantur, (970) 88.
Sydroc senior, comes, ob. (871) 19.
Sydroc junior, comes, ob, (871) 30.
Syria, (1098)61.
Synebaldus cardinalis, Me Iimoceiitius ir., papa.
Syon mons, (1244) 162.
Tamesis, flumen, (999) 89, (1040) 47, (1114)
65.
Tamewrtbe, in oomiutu de SU^Rxd, (914) 26,
(919) 27> (941) 19.
Tarent, ecdesia sanctarium monialium de, in co-
mitatu de Dorset. (1236) 148, (1238) 149.
Tartan, (1388) 149, (1344) 157, 158.
Tatwinns, «Fefaie|iiscopui Gantuaciensis, (731) 1,
3; ob. (734)3.
Tawistok, monasterium, (997) 39.
Tegalere, (995) 326.
Templarii milites, (1187) 95, (1244) 163, (1245)
168, 169.
Tenekebroc, comes de, (12U) 116.
Tenerchebrai, in Normannia, (1106) 63.
TenethUand, insula in comitatu Cantiae, (980)
36, (1009) 41.
Terraemotus, (974) 34, (1048) 49, (1089) 59,
(1117) 65, (1170) 82, (1185) 94.
Terragonensis episcopus, (1245) 173.
Teutoniae bomines, (1245) 168.
Teutonicorum, hosintalis Sanct» Marias, (1244)
163.
Teutonicorum, ho^iiitalis Sancts lfaria^ magis.
ter, (1245) 174.
Thayense, Aumenin Scotia, 313.
Theobaldus iij., cones de filois, 09.
Theobaldus, arohiepiscopus CantmrimMris, (1139)
71,(1154)75; ob. (1161)77.
Theobaldus y., comes Navemw, ob. (1309) 216.
Tbeodfbida, (1004) 40.
Theuidale, archidiaconi de,
Fide Alingtun, Petnis de,
Irewin, Reginaldus de,
Nicholaus.
Thewinge, Conradus de, prasceptor ordinis Teu-
tonicorura, (1244) 156.
Tholosa, (1159) 76, (1160) 77, (1211) 112.
Tholosa, WiUebnus de, abbes CSsterdensis, ob.
(1181) 91.
Thdosanus cornea, (1245) 166.
Thomas apostolus, 73.
Thomas j., aichiepiscopus Eboiaceasis, (1070)
56, (1071) ib.i ob. (1100) 62.
Thomas ij., archiepiscopus Eboracensis, (1109)
64; ob. (1114)65.
Digitized by
Google
xl
INDEX.
Thomas, irater Alani de Galweya, comes Atho-
lis, Ob. (1231) 142.
Thomas, bastardus Galweye, (1235) 146.
Thomas, persona de Lfllisclive, (1222) 140; ar-
chidiaconus Glasguensis, (id.) ib,; ob. (id,) ih,
Thomas, archidiaconus Glasguensis, (1222) 140;
ob. (1227) 141.
Thomas, comes de Perches, ob. (1217) 131.
Thomasios, presbyter cardinalis, (1245) 168,
169.
Thormmidcis, dux, (799) 13.
Thorphinus, filius Haraldi comitis, (1197) 103.
Tilletai, Adam de, abbas Rievallis, (1240) 150.
Tilthegnus, praefectus, (799) 13.
Ti&emutha, vide Tynemutha.
Tiningham, in Laodonia, (941) 29.
Tirel, Walterus, (1100) 62.
Tiro retus, in Franda, (1102) 63.
Tochedi|aus, nepos Saladini, r^gis Babylonis,
(1187) 95.
Tonei, Simon de, abbas de Kogeshala, (1171)
84; episcopus Mureyiss, (uf.) t5., (1172) 85;
ob. (1184) 93; 191.
Tonitru, (1173) 86, (1179) 89, (1181) 91, (1206)
106, (1242) 155.
Torkeseia, in comitatu Lincolnise, (873) 20.
Tomacum, in Flandriis, (1214) 116.
TomeOis, Radulfus de, (1217) 128.
Tosdus, comes Northumbroram» 30, (1055) 51,
(1061) 54, (1063) ib.: ob. (1066) &S,
Totenhale, in proTincia SCanfordensi, (911) 26.
Totta, episcopus Merciorum, (737) 3 ; ob. (764)
7.
Tovius Prudan, 48.
Trebm^eta SandiJohmmt, (1219) 136.
Trenta, flumen, (1110) 64.
Tridiomensis episcopus, (1241) 152.
Tripolis, (1170)82.
Trum, (1012) 42.
Tulosa, fnde Tholosa.
Tungland, in Galweia, (1235) 146.
Tunis, (1269) 216.
Turd, (1147) 73, (1187) 95.
Tuigotus, priOT Dunelmensis, (1093) 60, (1109)
64; episcopus Sancd Andrese, (jd,) ih.: ob.
(1115) 65. ^
Turidllus, comes, (1009) 41.
Turo, dvitas, (1159) 76, (1163) 78.
Turstinus, archiepiscopus Eboracensis, (1114)65,
(1116) ib., (1119) 66, (1121) •»., (1122) 67,
(1126) 68, (1133) 69, (1137) 70; ob. (1140)
71.
Tusda, (1165)80, (1245) 167.
Tyberias, in Judaea, (1187) 95, (1244) 162.
lyia flumen, (1079) 57.
Tynemutha, (1065) 55, (1095) 60.
T^emutha, monasteiium de, (794) 12.
Tylbertus, episcopus Hagustaldensis, (781) 9,
(786) 10.
Tyronensis ecdesia, (1109)64.
l^nenses monachi, (1113) 64.
Twedemouth, castdlumde, (1209) 108.
U-
Udardus, abbas de Cupro, ob. (1207) 107.
Uecta, insida, (998) 39.
Uhctredus, comes Northumbrorum, 30, (1018)
44.'
UHkeCal, dux Estang^orum, (1004) 40.
UDdl, rex, (974) 34.
Ulieootes, Philippus de, (1217) 130.
Unnust, rex Pictorum, ob. (760) 6.
Urbanus ij., papa, (1091) 60, (1095) i&., (1096)
61, (1098) iB,s ob. (1099) ib.
Urbanus iy., papa, (1185) 94; ob. (1187) 96.
Urbanus iy., papa, (1261) 185.
Urbs Legionum, tfide Cestria.
Usa, flumen, (916) 26.
Usuraiii, (1212) 113.
Digitized by
Google
INDEX.
xli
V.
V , de Clara, comes Claudiocestris, (1255)
181.
Valoniis, PhiEppns de, camerarias Scotbe, ob.
(1215) 121.
Talonus, P de, (1222) 139.
Valoniis, WillelmuB de, ob. (1218) 135.
Vassanim aokianus, (1244) 159, 160.
y«cta insola, (996) 39.
yendoiiiium,<1194) 102.
Venetia, (1177) 88.
VaDtus^ (1060) 58, (1090) 59.
Ver, Albericus de, ob. (1141) 72.
VemolkuD, in Nonnannia, (1194) 101.
Vesci, Eustachiusde, (1193) 100; ob. (1216) 123.
Vesci, Johannea de, 203.
VeteripoDte, Robertus de, (1217) 131.
VHebride, Petrus de« pneceptor Hospitalia Sauoti
Johannia, (1244) 159.
Vinea, Petrus de, (1245) 166, 174.
Viigilius, abbas de Scotia, ob. (903) 25.
Vivianus cardinalis, (1176) 68, (1177) ib.
Vlfus, filius Haroldi regb Anglorum, (1087) 59.
w.
W BasilicK duodecim apostoloram, antea
abbas Sancd Facundi, (1245) 165.
Wada, dux, (798) 12.
Walcheles, (1243) 155.
Walchelinus, episcopus Wintoniensis, ob. (1098)
61.
Walcheruf, episcopus Dunelmensis, 31» (1071)
66; ob. (1080) 57,
Waklerus, comes de Dunbar, (1166) 60; ob.
(1162) 92.
Walderus, abbas de Neubotil, (1269) 217; ob.
(1275) 222.
Walerannus, comes de IfeUent, 71.
Walleyus senior, comes Northumbrorum, 80.
Wallenis, fiHus Ck)spatrici comitis Northumbro-
rum, 31.
Wallia, (826) 15, ^34) t»., (917) 26, (1114) 65,
(1121) 67, (1165) 79, (1211) 110, (1217)
129, 130, (1244) 156.
WaDenses, (853) 17, (917) 26, (1063) 54, (1121)
^7, (1241) 153.
WaDonfis, vide Valoniis.
WaDundunn, (1047) 46.
WaDys, Hugo de, episoopoi UBcdnieasis, (1217)
131.
Wabanuf, abbas de Dere, ob. (1234) 144.
/
Walstodus, episcopus, (731) 2.
Walteri, Hubertus, archiepiscopus Cantuariensis,
(1194) 101; ob. (1205) 106, 107.
Walterus, comes Albanise, 105.
Walterus, filius Alani, ob. (1177) 88.
Walterusv filius Alani junioris« ob. (1241) 151.
Walterus, episcopus Albanensis, (1095) 60.
Walterus, episcqpus CandidsB Casse, (1209) 108;
ob. (1235) 144.
Walterus, abbas dt Drieburc, (1240) 150.
Walterus, capellanus Willdmi r^gis Scotias,
(1207) 106; episcopus Glasguittoais, (kL) t&.,
(1208) 107, (1215) 121, (1218) 135; ob.
(1232) 142.
Walterus, episcopus Herefordensis, (1061) 54.
Walterus, abbas Novi Mooastm, ob. (1217) 129.
Walterus, prior Sancti Andres, (1160) 77.
Walterus, abbas Tironensis, (1176) 88.
Waltevus, abbas de Melros, (1148) 73; ob.
(1159) 76; ossa ^us lerantur, (1171) 84,
(1240)151; 190.
WalteYus, oomte Northumbrorum, 30, (1067)
55, (1073) 56i ob. (1075) 57.
Walcenlinus, episcopus Camoti, (898) 25.
Wardoola, in oonitatude Bedford, (1274) 222.
Ware, in comitatu Hertfordis, (1274) S32.
Digitized by
Google
xlii
INDEX.
Warebiri, in comitatu Oxonie, (916) 26.
Warewdle, monasterium, (979) 36.
Warewic, (915) 26.
Warham, in comitatu de Dorset, (876) 21, (976)
35,(979)86,(1113)64.
Warinns, abbas Rieyallis, ob. (1211) 111.
Watblingestrete, (941) 29.
Weatbereshed, Ricardus, archiepiscopus Cantua-
riensis, (1229) 142; ob. (1231) ib.
Weoedport, in comitatu de Somerset, (968) 37.
Wedak, in comitatu de Rokesburcb, (1233) 143.
Wedak, ecdesia de, (1184) 93.
Wedale, homines de, (1184) 93.
Werbuiga, regina Mcrdorum et abbatissa, ob.
(783) 10.
Were, in comitatu Northumbriae, (1216) 122,
(1255) 161.
Were, castellum de, (1158) 766, (1173) 86.
Werefridus, episcopus Wictionun, (872)20; ob.
(915) 26.
Weremunda, (1070) 55.
Werham, vide Warham.
Wertermore, (934) 28.
Wescy, vide Vesci.
Westmonafterium, (1040) 47, (1087) 59.
Westmonarterium, ecdesia Sancti Petri apud,
(1066) 55.
Westsaxonum regnum, (624) 15, (827) ib.
Westsaxonum terra, (897) 24.
Wibertus, antipapa, (1080) 58; ob. (1100) 62.
Wic, (1048) 49.
Wido,antipiH[)a,(1164) 79, (1167) 61; ob. (1168)
ib.
Wido, abbas Clareyallis, (1213) 114; ob. (id.) ib.
Wido, rex Loogobardise, (887) 24.
Wido, abbas de Neubotil, (1261) 185, (1269)
217.
Wido, archiepiscopus Vienensis, vide Calixtus
ij., pq>a.
Wigfirtdus, episcopus, ob. (833) 15.
Wigome, (1048) 49.
Wigomiensis ecdesia, (969) 33.
Wigredus, episcopus Lindisfionensis, (925) 27*
Wilac rex Merdonim, (825)1 5, (S21)ib., (828)i».
Wilfiredus episcopus Wictiorum, (922) 27; ob.
(929) 28.
Wilfiidus, archiepiscopus Eboracensis, (731) 2; ob
(745)4,
Wilfiidus, Sanctus, abbas Ripensis, 30.
Wilfridus, episcopus Wictiorum, (731) 2.
WiOebnus, comes, (1244) 163.
WiUelmus, dux Normannorum, (1035) 46, (1041)
50, (1066) 55i rex Ang^s, (id.) ib., (1067)
i5., (1072) 56, (1073) ib., (1074, 1075) 57,
(1079, 1080) ib., (1082) 58, 0084-1087) •*.;
ob. (1087)59.
WiDdmus Rufus, rex Ang^ 31, 52, (1079) 57,
(1087) 59, (1090, 1091) ib., (1091-1093) 60,
(1096, 1097) 61 ; ob. (1100) 62.
WiDdmus ij., comes Bolooise, (U^^) 76.
Wmdmus, abbas Gsterdeosis, (1241) 152, (1243)
155, (1244) 156.
WiDehnus, abbas dareYaDis, ob. (1243) 155.
WiUdmus, abbas de Cupro, ob. (1258) 184.
WiUdmus, cdlerarius de Ospto^ (1258) 184; ab-
bas de Cupro, (id.) ib.
WiUdmus, decaous de Cunii^ham, ob. 0^1 1)
110.
WiUdmus, prior de Drieburc, (1208) 107; abbas
de Drieburc, (id.) ib.
WiUeknus, prior Dnndmensis, (1218) 133.
Wflldmus, abbas de Dunfermlin, ob. (1238) 148.
wmdmus, archiepiscopus Ebofaoensis, (1 141) 72,
(1144) ib., (1146) 73, (1154) 75; ob, (id.) ib.
WUldmus, filius Ganfiridi Plantagenet, ^"^mif ^
AndegaTis, (1164)78.
WUleknus, episcopus Glasguiensis, (1833) 144.
WiUeknus, episcopus Ergadiensis, ob. (1241) 154.
wmdmus, filius Henrid j., regis Ai^fe, (1116)
65; ob. (1120)66.
Wmehnus, frater Henrid y., r^ Ai^ie; ob.
(1164) 78.
WiUdmus, abbas de Hofancultrao, (1215) 121;
abbas de Mdros, (id.) ib., (1216) 124; abbas
RievaUis, (id.) ib., (1217) 129; ob. (1223)
140, 191.
wmdmus, abbas de Holmcukran, (1233) 144.
wmehnus, dominus de Hunam« ob. (1827) 141.
wmdmus BfarescaUus, senior, (1217) 131.
Wmelmus BfarescaUus, junior, (12i:5 1^^-
wmehnus, abbas de Mdros, (1170) 81; ob.
(1185) 93; 190.
Digitized by
Google
INDEX.
icliii
^inOelmus, cell^ariiu de Melrot, (1214) 115;
al>ba8 de Glenlus, (id.) ib., (1216) 125.
WiUelmus, ma^ster conTersorum de Melros,
(1200) 104; abbas de Cupro, (id.) ib.: abbas
de Melros, (1202) 104; ob. (1206) 106; 191.
Wnielmus, episcopus Muraviensis, (1159) 76, 77,
(1160) ib.s ob. (1161) 78.
WiUdiiras, abbas de monasterio in Naigune,
(1216) 125; abbas ClareTallis, (id.) ib.
WOlelmus, prior de Neubodl, (1256) 182; abbas
de Neubotil, (id.)ib., (1259) 185.
WiUebnus Longa spata, dux Normannonini, (906)
26.
l^nUelmus, abbas de Pratea, (1186) 94; abbas
Cisterciensis, (id.) ib.
WiDebius, abbas Rieyallis, (1132) 69 ; ob. (1145)
78.
Wmelmus, abbas RieyaDis, ob. (1203) 105.
WiOelmus, episcopus Sabinensis, (1245) 165.
WHlehnus, episcopus Sancti Andres, (1218) 134,
(1233) 143.
WiUelmus, rex Scottorum, (1143) 72, (1165) 53,
80, (1170) 82, (1173) 86, (1174) 86, 87, 222,
(1175) 87, (1178) 88, (1179) 90, (1181) 91,
(1183) 92, (1184) ib., 93, (1185) 94, (1186)
ib., (1187) 96, (1190) 98, 99, (1193) 100,
(1195) 102, (1197) 103, (1198) 53, 103,
(1205) 105, (1209) 108, 109, 222, (1211)
112, (1212) 113; ob. (1213) 114; 121,
138.
WillelmuSy nepos WiUebni r^ Scottorum, (1240)
151; ob. (1253) 179.
WiDelmus, abbas de Selechirche, (1115) 65,
(1118) 66; abbas Tironensis, (id.) ib.
WiDelmus, pisesul Teodfordensis, (1085) 58.
WillehnuSy prior de Wardonia, (1223) 140; abbas
de Wardonia, (id.) ib.
l^^Udmus ij., comes de Warena, 71.
WiUelmus Iq., comes de Warena, 71» (1147) 73.
Willis, Jooelinus de, episcopus Bathoniensis,
(1217) 131 ; ob. (1240) 150.
Wiltonia, (871) 20, (1003) 40.
Wiltonienses, (1003) 40.
Winbuma, incomitatude Dorset, (901) 25.
Windeshoure, (1095) 60, (1170) 82, (1185) 94.
Winsinus, vide Wisinus.
Wintonia, (901) 25, (905) 26, (1042) 48, (1043)
ib., (1052) 50, (1087) 59, (1125) 68, (1194)
101.
WintoniflB, monasterium Sanctimonialium, (905)
26, (1035) 46.
Wmtoniensis provmcia, (1003) 40.
Wirecestria, (1216) 124, 125.
Wirecestria, monasterium de, (1216) 124.
Wiscard, Robertus, archidiaconus Laodoniae,
(1268) 212; episcopus Glasguiensis, (id.) ib.
Wiscard, WiUelmus, episcopus Glasguiensis,
a268) 212 ; episcopus Sancti Andreas, (id.) ib.
Wisebecb, Walterus, archidiaconus de Eastriding,
(1218) 133.
Wisinus, abbas Wigomiensis, (969) 33.
Witebi, in comitatu Eboracensi, (1074) 57,
(1182) 92.
Witebi, monasterium de, (1074) 57.
Witingeham, (883) 22.
Witta, episcopus Itfiddelangorum, (737) 3.
Wl&rdus, consul, (839) 16.
Wlfeht, abbas Beveilacensis, ob. (773) 8.
WUere, archiepiscopus Eboraoensis, (854) 18,*
(872) 20, (873) ib.; ob. (892) 24.
Wlfredus, archiepiscopus Cantuariensis, (605) 14;
ob. (829) 15.
Wlf^tanus, episcopus Wigomensis, (1062) 54;
ob. (1095) 60.
WlnoCus, germanus Haroldi regis Anglorum,
(1087) 59.
Wlsius, episcopus Licefeldensis, (1039) 47.
Wlstanus j., archiepiscopus Eboracensis, (941)
29, (952) 31.
Wlstanus g., archiepiscopus Eboracensb, (1002)
40; ob. (1023) 45.
Wltricha Sancta, 83.
Wudestoc, ciqpdk r^ in parco apud, (1166) 94.
Wuer, rex Wentorum, ^26) 28.
Y.
Ysembel, filia bastarda WiUelmi regis Scottorum, (1191) 99.
Digitized by
Google
Digitized by
Google
t>
Digitized by
Google
J
»* » F:>
*
9.^
Live Music Archive
Librivox Free Audio
Metropolitan Museum
Cleveland Museum of Art
Internet Arcade
Console Living Room
Books to Borrow
Open Library
TV News
Understanding 9/11