Skip to main content

Full text of "Ruekerinnerungen von einer Reise durch einen Theil von Teutschland, Preussen ..."

See other formats


This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books discoverable online. 

It has survived long enough for the Copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to Copyright or whose legal Copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover. 

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 

Usage guidelines 

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken Steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 

We also ask that you: 

+ Make non-commercial use of the file s We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these flies for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's System: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in Copyright varies from country to country, and we can't off er guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
any where in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 

About Google Book Search 

Google's mission is to organize the world's Information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the füll text of this book on the web 



at jhttp : //books . qooqle . com/ 




Über dieses Buch 

Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Regalen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im 
Rahmen eines Projekts, mit dem die Bücher dieser Welt online verfügbar gemacht werden sollen, sorgfältig gescannt wurde. 

Das Buch hat das Urheberrecht überdauert und kann nun öffentlich zugänglich gemacht werden. Ein öffentlich zugängliches Buch ist ein Buch, 
das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch öffentlich zugänglich ist, kann 
von Land zu Land unterschiedlich sein. Öffentlich zugängliche Bücher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles 
und wissenschaftliches Vermögen dar, das häufig nur schwierig zu entdecken ist. 

Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei - eine Erin- 
nerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat. 

Nutzungsrichtlinien 

Google ist stolz, mit Bibliotheken in partnerschaftlicher Zusammenarbeit öffentlich zugängliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse 
zugänglich zu machen. Öffentlich zugängliche Bücher gehören der Öffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hüter. Nichtsdestotrotz ist diese 
Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfügung stellen zu können, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch 
kommerzielle Parteien zu verhindern. Dazu gehören technische Einschränkungen für automatisierte Abfragen. 

Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien: 

+ Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche für Endanwender konzipiert und möchten, dass Sie diese 
Dateien nur für persönliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden. 

+ Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgendwelcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen 
über maschinelle Übersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchführen, in denen der Zugang zu Text in großen Mengen 
nützlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir fördern die Nutzung des öffentlich zugänglichen Materials für diese Zwecke und können Ihnen 
unter Umständen helfen. 

+ Beibehaltung von Google -Markenelementen Das "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information über 
dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material über Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht. 

+ Bewegen Sie sich innerhalb der Legalität Unabhängig von Ihrem Verwendungszweck müssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein, 
sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafürhalten für Nutzer in den USA 
öffentlich zugänglich ist, auch für Nutzer in anderen Ländern öffentlich zugänglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist 
von Land zu Land verschieden. Wir können keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulässig 
ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und überall auf der 
Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben. 

Über Google Buchsuche 

Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugänglich zu machen. Google 
Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bücher dieser Welt zu entdecken, und unterstützt Autoren und Verleger dabei, neue Zielgruppen zu erreichen. 



Den gesamten Buchtext können Sie im Internet unter http : //books . google . com durchsuchen. 




T^s 












3? 

> 



} o se.-- ■'.» 



,9tufertnncrttttgert 



J>0!t 



i x n t t^St t i $ t 

*tm& ehteit Zfcil t>on £euffd)toi!6, 'freisten, 

Äufrfonb unbiitflmb, vi&totnb &e# 2tofenf* 

(alf***er Sranjofm in gßamj unfc **r 

ttnnt&e» ro äJolem 




6fi;a$&utg, 179$$ 



/ 




, 


i ■ ~ -.. • 


' 


J '"r.i: ;/..,, j 




2m* l 



I: 



..... ( 

a* fjirolegometia. i 
3, ©efd?ce(bung einill §r anf furter 3 o^ann 

'$a«ff'8iftt4; " V? 

4* »«fr wn Sranffurt toa$ &fofyfM& ' 34 

I6fii*tjfttfc im ©efängnlfc 4 t 

©ftjj« tyr fciflttnj ÄönigffcUt 53 

tßitttmotoung Jtonff Mo* , ' 57 
I. EeÄ^nlartb« ©cfan^ncnauf Äoniafleitt 6$ 

p f ®«fu$e auf Mt fcjtiwjj. * j.t 

Ib. Ömitlte mirari btatae 

~ Fumtfm et opes $trej?itumque Romae 96 

it. grormne tyortytftfit. ioi 
is. ^itibWauf^ «Belagerung t)on3Ra{ttj, 

»on tfaino ©er^e» ioi 

13« Sie ©lehrten m Jpo4)jt. 114 
*4* Jtutit %J#(&te. 6er <Sittna$me un& 

«ffiwbemoberuitB ^etr ©ta&i unt 

ge(tung «Olairij* ii* 

i* j. ©w*fi §*rjter* ,. 149 
x 6» Äurjt ©efd^t* bev ©tmai&mi untv 

«ItbewobtrutKj $ranffurtf a- 97« 163 

17. Xbam <p^li|>p €tt|»tofc 17g 

it. öfcfen&fiftr; M3 



, 9 . kommtWtnltbtl *fi 

x io. UmfottjlHttieajmmnftii. »X» 

i*. efin«6üt§« J&tiöe. **? 

>4. Äntanft ttt Xtönamänbfc »4* 

95. 3>önaptütt«ftt SMja, *5. x 

; «Uftattb unb 3»0a. **? , 

97.- ©tilj« ttn>0ft*apfjiföfc «*■«*»••• 

' ö&rcSUga. 3 7* 

i 9 . ©n »aat ®wtt S&« >e» rijiW«n 

j&dhbel. - 9 .W 

30. 3a#ljW«ftoim&$o«i*Hn8Ma* 3™ 

31. 3«foonamat. 3*& 
3*. 9tufftf*e «nertrten. 3»* 
33. Die Saroüie fciron. «4J 
34.' 9Rit<rii.' ' .' . • '?*- 

35. Stitf* »0« «DWWtmÄ* man 373 

36. (StnfraWfiHnutpelii: eaw«caWtt*. 37? 
37.' 9Uift »en Qfioiangfti na* <D*em«f; ^93 
38. 2>.a« ?if*«rterf Sßifcfctn. '39» 
39 .~fctf(*Mi&ang *« Sif*«rrf Im torf* ! 

f*enJ&off.' 4 °* 



MtfMÜMfrl 



^tn Sittgerjefg* 

j&a ftt* SÖerfaffer feine fftfnt 9Wft nt$t W 
.Ätf X${I$t ähfUiltt, um jbem gelehrten unü 
.grifyrftn *$v&Utnm 86er fürs ob« lotifl mit 
Itncr «einen * 9Utf*&*förei&un$ ein (Stföenf 
ifrdtfeft yif fomfcn; fo f>at et du* fä* fcie @e/ 
lehrten Mar ©em«fun$en gf famroeft , unt> 
tttbtr 9B*gt*(8tigtn nod) $ot§o$tn «oliilstmefi 
fett, m>$ fonfl • ettMtgttfyon, um* . gtb^rti- 
SRtiftttbt & jtymt pffescnv Stor gtitttainnfi 
«tilgen fan» er tiefem, tmb ja fcfefen üfefleicfct 
•tote« jx>ffm*e ReflejNotten, )je i^re gante ©e* 
flfnwmng erreichen, wenn (!e im f>ott ©t; 
fttffftra ertnflbeten Sefer eine leiste UMer^ftO 
Hing stattet?. 



©al ©inj, tbo« betn Berfalfer fiftoftf ift 
•£atrt, a(* auf feiner Steife immer am niert* 
»firbfeflw fefiten, ifi — - ber SRenfty in fett 
uen wrfebiebenen UÄobijifaifonen Unb föeftaä 
ten, ber SBeift wie ber Soityätrtier, ber ^TCi 
IeranSbiftjte wie ber ^fliruntert&amflfle, ber 
freie mfe ber @!tat>. 3cben *err2t$ feilte 
©pradje, jeber bentt änbert, jeter tyanbtft 
or\beri. 

Siel 'gilt iü<$t nur vtn etn&rftttn «Ken* 
ftben, fonbem**n gangin Haften in* Sötten 
ftafttn. Jjier ergebe #4 eint Blatten )rt 
Ferren ber SSrbe; bort friert eint önbere im 
©tau**; $ier (le$* man «B?enf4>en auf bit 
SfSiifttnbfte eenfe be* ©littf« erfafctn, bort 
anbere in Äotf) Befreien, ö$ne ft$ eben einen 
ftyr »ernönftigen Sfrnnb 4on beiberi ftyänoi 
Dienen benten ju rönnen. 



3« tyumnb, iftftant , jtürtonb mU> 
gjotcn fallen twjiigli* t)U <J#rem* ber öuf< 
jprtjlert ®**t uti^ Umnäht bem frtmbeh 9* 
Machte te We 2fog«n. 3» Mefen fänbew ifft 
t* Dem aWi^n ©ut^errit wo* immer nt 
ftgbt, (eine leibeigenen' 5B(?nf«en um* fein 
tebeig«ie#,aKe$ p bebanbeln, unb bteÄini 
ttv ber erftertt ttrfe bir 3&pgtit 6rt Untern n<t<$ 
ffiut&ünfen }tt tfrritofitrii. .8}»$ mtftr ! map 
kennt Mefe ffittfiihbtguni an bta «te*nfrt&e|t 
«in Sttc^t # unb trägt fctbenten, tl a&jw 
fe&Affen« . iUtgtaäM hiin au* $te unb ba sei 
brutto »erorbnungen gegen biefen Unfug ew 
gangen fet>n mögen; fo afcb bo* feiten bfe 
ftngtbr*$te Strafe an ben ttebertretern bei 
&eft$et »olty>geik 43&*iN** betommt be* 
ebfe ®utfl>err in folgen giUIta eine geütt'b^ 
J8ermaf>nung, feinen gtiäetgeottt itfcfrj ferner 
beranfoffang ju geben ,, über i$n &ttge ^ 
traben; , Mit atmen fcancrn wüten attfl 
ffrärffte jnr Stn^t unb tum ffi^orfam t>ernK* 
fen; bei Xbtofäf'te fl&^ern wirb *(* ety 



$ufMtg(tr «6er Mt ®tm* $t*r*4t — Mb 
nun ift am ttfftber in feiner Oebmtn* 

3to* jur Srtt betraget bie n*rbif<|t $0 
litit bte Mbeijenföaft M ein nol$t»enbige* 
Üb«!, bur$ toffen Xbf<b*ffaitg bot SS^f b<* 
QktaM in ©efaf>r jeratl)en tfnntt. ©erabe 
fo ,tfirfen getmffe 8dbt«f«babtn tti^t }nte$*ift 
ttttbtn, »eil ein faleunfger 3ob ba*on Mt 
folgt fepn würbe, Stuffottb würbe 04 (••<** 
jftyon in ©ifaftr glauben , unb aifo f<bwertt<§ 
ttt^ babei Meißen, wenn in $>oien bie £e& 
^igen^aft aufee&ofce» »erben fdlte. JDet 
»erfaffer »erfte^t fi<b )tt wenig auf bie pottfe 
föe J&eiKmtbe, um beurteilen in f dunen, in 
Wie fern jene ffitotfme an billigen fty ober 
ttid>t; b0*»fo«b*er, bau 9ta|lanb erfl bann 
anfangen wirb, ein glftcfUc^e* 9}ei<b }u fey*> 
tpenn e# aufboren iwirb, fty «er etiaben jn 
fSrc&een- 

SBenigftent ttSre jn »önf*en , ba$ man 
frei jenem ©roftbfa&e (ber immerhin mafjc 
ftyn wag, wenn man unter ut *&Waff*n| 



Ut ititeötnfäctft «ine ptSg fiele 3C6f*of' ' 
fun$ tafelten *etffo$eri miO) (I* nid;t bem* l 
|igen; fonbem burd) ben ©ebanfen, bajj bi« 
ttffcfeftiMaft »o« immer ein Ütt( f(!, ft<| 
»«(tomtflr bngefpornt fielen w*d>t*, bnrc& 
bte fn*jeffi*e Jfnfyeftnng betfelben mit ff/ 
bcm 1 tage me^r 8anb für Me 3Jienfft$et! jn 
gewinnen* Unb bie£ wirb gcmif gefc&e^tw, 
»emt nnr trft chftte JJumaniröt Me £erjeri bee 
ttortifäen fceffl&er be* platte» {anbei eben f* 
fanft geftfenmt $a*en wirb, af* tyre weife Stall 
feeto Nefe*$fei<& ion Anfang tyrer Regierung 
an bu*$ tyr «cffpief ^U 6ewftfen gefugt §at 
SWan muf txw SRafftanb nur. nt$t aße* auf 
einmal verlangen. 

Sieben jener fWtiföen ttngfet<&$«ft ber 
Sterte fcfflt bemjenigen, ber fi<$ in 6er SBeft 
«in ti&Qen nmgefe$en &at, nocfy t fne anbete 
ttngltkj^eit fn bie Äugen; namfit&bit/ baf 
*»m Olerftat %H »um Unterflen fo wenige 
8»enf<fren auf bem giften fte&en, ber eigent; 
K$ }n tyren tabtoibueflen ©genföaften *af t, 



fit Mi f*l$fl$ fr »tttfj* Sßthförtt tt* Ä 
|er SBelt selten, m* ffc^erabe wetfy ftafc 

S)ief (ff nun frtilfg jum $$*(( etat* jei 
fem eigene 0$n(b, in fo fern tl W&r ifl, 
Dag eA in ber SÄadjt eine* leben fte^t, }t| ftett 
tto , wt w wUL Eber $ie$u $e$}t* <hu| 
Ikvoir faire, ißt? j* fc. bi* Äanft ber 3pl¥fa 
tue ni$t aerjtef)*, bjem merben bie Söerbienfte, 
bie er u&rigen* beß&en mag, bei feinen 3<itt 
jenojTen 9*ntg grüßte beiden. 3«bem ifi 
f* ja tetaera }utumu$en, bttt 3Bert& be* am 
bern ju {ernten, wenn tiefer tyn nkfet felbfi 
in* »$* ffelfc. 3n $ngfanb $at man eint 
liberan* vernünftige nnb leiste 3Crt, bat 
SSerfy «ine* Spfcnfcbtn autyimitteln- JDie 
Scage: What is he wotfh? (nxiMff ec 
twrty?) $eigt bort fb trief, a(* bU: aa* 
}at er jäl)rltd) $n »etae&ren? * ) 
iÖarau* lägt fufrf aDcnfaO* erflären, mtyt 

*) quia tanti, quantum habeas, (is. Her» Serm. 
(I* 62. ) *. *, »eil jefcec sur fo Met »cito ifoM 
•r tit, • • - - 



» 

t* Uxmt, baf wandet tot* SBelt fSr tott 
gilt, ungeachtet er auf bcr ©dmeflwage, auf 
tteföer b*r $}{(ofop$ SRenfc&en wiegt, &» 
fti$t befunben werben würbe, «nb baj et- 
fptenfften geben tarnt twfl SQerbienffe otynejOr* 
ben, tttib anbete twfl Orben *$ne «Serbien jie. 
!Dat ge$t nun einmal fo in ber ffieit, unb et 
lofrnt faurn bie S»ä^ ein SBort^tn batübet 
i« t>*rfieten. 

2ttet ber {Renting, ber ba< atfet nnb nod> 
tnefyr jutn etftenmale berauft/ nnb Dinge 90t 
feinen Xugen vorgehen 4[e$e, von knien in ab 
bn feinen Jttmpenbien ber naturalen nnb po* 
fttitnen 9U<$te,* ber Sftoral nnb ber $$l(ofof 
*$ie fein »ort enthalten ifr, $8lt ber ®ett 
2auf fät Anomalien, fhtjt/ nnb glaubt flcb 
bei feinem «totritt int pxttiifät Mm wie im 
eine neue fBMwrftyt 

3m ©runbe $at ein fetter an$ nl$t Un$ 
re«t tt siebt wM{i$ eiiie Seit in ber 
SBtft; bie ibeaUf*« in ber »irtHrten. 3« 
ber erfHrn tefitfbet (ty ber eo^n bet ©etrfut 



«nb ber Statur fo woty, for«^; tajtfm 
tafltt et f« faön); «tini nnebfe teibtnftoft, 
pött. fNitt 3nfrieb*R$eit; fein* fr*ibe «rat* 
fong trööt feine Zäunt; 1>U gortftritt* f«to*, 
SMfctitfoi« trnb feiner imtra tttftUbtra* 
fttrten b»r$ nfaft* uttMt6te4eo. ®r tt&tmt, 
W* er »ünfät, unb ge$t tm er träunu — . 
ble Seit im @uMa|Ien! Äu« feinen eigtae* 
3be« bereitet er fi<6 efo fanfte« £<»«er; bi* 
«Ogemeine SßeitgtfcMfett b{|#t 4$» pm $»b 
fer, unb bt« <J>$Uofa>b<e w $e«e. 

Wer taiitn >tt er ton $np 86« Me 
64»f((e fetoer etubierjlttbt 9efefct,-acft! (j> 
»eränbttt ft$ aD«. Cr beute, et fprbfet, «* 
Bebt, er (U&Anfcfct fo »fe MberttttnfttK 
@r«irb<Sta9fHHb,iMib noft fingf lieber ttuuftt 
ßn bie «ntbettuns, bag anbete bief »trfnt, 
3«fct $ttft i^m fein 3}a<bbenten ob« b<tf, m* 
»<$r$4ft gut unb »erniinftig ifl, fotftl al« 
«i*«. ©I« (äkfötyte bef $age4 tritt an 
bie ©teile ber aagemeinen gBeßgeftiAte; jbte 
^errftenbe Jon a» bie ettSt (einer ifetne» 



* 

3*W/ »nfc etiftftt *Mft ©te0e berufe 
fefrptyti i fhPMfyt Nt fcWed^eflett Surrogate* 
ftie man fty'Mt tenfen tarnt, Steuer 9» 
f*ie$t ei, baft oft gnafre 6ttJenl$en,:Me fic& 
am meiftfn tew8$t |a&*n, gjtaföen }u »ew 
fcen, am Mttgtf^idttflen finb, unter 6*9 $lentf*tt 
I« Min. Qtan erinnere fi<$ ftfefret an 3. 3. 
SXouffeaa, twn bem tiefet twrftäg&ft ftefamte 
ifr $t giett after fcer ttnfiefctttntern SJouf; 
feane gtmffi u*$mfytm. \ 

, ©0 angenehm aber an<$ bat Sefc&auUdje 
Seiten $, faffte*b*&, wo nftfrebler, bog 
Üf ©efltotwtinj M 2Re»Wtn angemefitaer, 
p* bem »raftiWe» Seien ju widmen, nnfr 
mir in Äu^efhinben fö beat beföaafttien gtt 
ttberteffim. fcefbe* n>e<£ele «6, tote 3Cr$tit 
tut* <$r$»(tgRg> ^anbete ma<$t bin SOtain, 
nnb babstrtft gewinnt fomo&J bti Stotptt at§ 
ber QM$ Äraf* nnb 9ewanbt$ett, 3ti»erfä{f 
jlgifi et nteißent^eU* nur fibermä|Mger J&ang 
yir 9U$e 4 (er in §4t»3<be aufartet, tfttnn 
man ben ageMeuten fliegt We ©tfcne ja bieten 



tu? ** rr* 

*tm*$+ tinfc ficft t*n i^nt« Mit» ftottr ftaf 
{Pult in ber ®t*Mtrfttt&e jürttcffaeu^fftläge* 
gnmeilen möcbte afor an<$ <po$( frejiflfe gel*; 
Ifgfeit frer@runD ftytt, »arnm fo m<m*e im 
©en)ul)le De* praftffcfjwt Seien* fb glikfßcft 
oben auf föstimttien. 3ti »er 2tftef4ietem 
$eit t**n 5er SBeft $at matt äberbieS *eina$t 
$ar feine ©eUgenf>eit, ff* fellft fennen ~j* 
lernen; ofote Dm Umgang mit Den «Renten 
||l e« fafi fäwtr, einen nur etwa* ri^tigen 
{Begriff *on Dem Outen un5 m« Den Übeln 
ju befommen, die fidj> in Der SBelt DeftnDesm 
Unb gbictyMtyf lag c jl* ©$ne rtytijje <pe8it# 
fen fein richtige* Urteil wn Dem CB#tt$e Der 
|in< nmgeDenDen (Dinge fÄOen. SBetin i$ 
übrigen« »on Übeln in frer ®elt fere<$e, fl 
Verfiele i<ft Darunter fclo* SftofctfHajtonen 5er 
wWitbentn tfrfiftt jur grfyalrong De* ©am 
}ep. Senn rt iflD** n>»$l fein Übel, 5a| 
t* unter Den gleiten 3*&lt« au* ungleiche 
$iebt? «uf Der Ceubierftubc ftyiafen ferner 
»i<9* feiten Die heften JU8fie ein, ober bleiben 



u •— : 



tuutttttttett \ man ffe^t ftd> ba irt feint Mty 
tfet ©tftäfte tftftMtti», ger&ty in nic&efo 
tfttt «Hb «Wtt^WirtaJtrfttdiurjjen, Bfr^ttj 
niffe tut» Sagen, tefommt feinen jb rfd^gert 
ttnO Wegen Ü$erifttf, lerne frfne ttgent 
e*mäd)e wendet tettnctt, unb »frb baf>e; 
fti«f fielt *to& *«** jtgen* andere ; int Qanjeti; 
a&tr tti<|t fo senitfttar, atl man im fratti 
föm tffren $ätte »erben tonnen. 

Sba abtt — bfc €fou$e twt be* anbeut 
©eite betrac&tet ~* baf tätige geben <n öfi 
fetttttyett CNftäfttn «WdMJmi etma^ Jtorroffc 
*e* mit ff* fttyrt, mobun* unöermerft b(e 
©Cätte «üb bie geißelt be* moraNfaen ©ei 
f*$(* angegriffen, unb, wenn biefe* einmal 
Befd>ef>en iß, ber ®efi<frttptfn!e ?erf<*oben 
wirb, auf weitem bfe $o§en unb n{tbtm 
©tntyi<$en biefe* für je Seben betrachten nraf* 
fen; fb if* e* gemif m*&ljet&dn unb wity$, 
P* uft au* bem ®et8uWe bet ®efe in feto 
frtfbfame*Shsfeum, mie au* bem ggeitmeet 
in einen <$awn, itußtf ju Gegeben, um b« 



ity ftfbflt »lebet jn frmmtfo, nnb mttnnft* 
ffcngenem ©etfle ttfar ben jffier$ ber Stege 
eta<fanben!en, Don betten matt fl* Mierin* 
$renbe rterSfcaniijfett tat (Harnten laffett, 
«m e&nftfft etiiwt ea$e einen ftefern J8ea| 
anlegen, alö fle mirtilc* wMetit. 

©ie* ifi beina&e *a* >ttaj4§f S&itttf , f|# 
tot beuntn^igenben $it*?tyetfei! ja bema$# 
ren, ober menn man Nwt ftyon eiitgefbgeti 
|gt, #♦ bon j$nen w ^freien. • 

SBa« tat Umgang mit $tenf$en Betriff, 
fp iß t* am <Snbe ntcbt fyxlb fo fcbmev* *t 
gweben nnb §renben mit f&Htn )« Wen, att 
Stoufean, jen# geiftteicbe ®o«berßng, et b# 
$auptete, unb bnw& fetoe eigenen &b*<ffaft 
$eina$e stauben Heß. 2>ur<b einen geringen 
(grab.wn ©UgfamfeU, nnb bnrcb eine ((eine 
3faftoert famfeil anf Mejftiigen$&or$eiten, bfe 
man mitmachen mnf f nm nU&t ba* ^nfefym 
}tt belommen, Wäger fe^tt ju moSen, «tf am 
bere, tarn vjian ff<b fBergfittfttngen nnb Bot» 
f |eije wrföaf en , bit viel ju tytytig $$, alt 



«i 



Mff «WcfoüW*Mt bogitdi Mm $er|t» nnt 

*M Ste^urd fycc* Serfcfrec* 4f$rt fünfte* 

«f**to retfl, tbir* nifte teicftt etat «fcn* 
ftttfftfn* «e**en* ©<*n »er MefM <£, i(l 
fcnttf, »n6 6ie «emegntt^im Sogen, mt 
tauben ttiie ter« aerSnfeeenns nnb tem ©e* 
nnffe »er frff<*fn *«ft, e$8(e Äötpct unti 
•ei#gifnnh gufcem ftobet itmfrawfr, *ei 
«ist 8n*n*$t*en nfcgere*net, fötfl ottf jeSe* 
t»t«t Setatrtafllms, ft<* öfter We (Sntartfgf 
feie ötr Stute &u f retten / Mt gern ehj fremtfit 
K4t* SB*rf »n*4 eine «einige »^antlun» 

«fiee trat @6te > Sfe&e , um £fefte ! M iffr 
ein 4a»pt}ng im C^arafier 6e* Sttenftw 
Ben ftte Regierungen nie an* ten 3fngett wt 
Heren frflten, $eiti um Tettp ifteftt «erj )* 
Mm Söffe Ja f äffen, t$*U* nm bm «&rge» 
auf fetaler fämchtyien @ettr timanftotti*** 
»ett 6taat )ti Mnbetf. <&i $ ft eine fofanW 
Crfa^nug, Me Itifte «eine fefiUIigteitett 



§tgen bat feolf e* bem ftegentett m*4ttt, fter 
3(6g&et feiner Untertanen »u fcetben, iinb 
ttie lefd&t man bnrc& nnbarficfttfec Sijtfrtrlftf 
fanget* 6er naffirlW>en frtityeit, oft stn* o^ne 
Roty, bat Stfff erbittert,' btnt matt ni* 
tnnt$n>ifl<g J&b^t biete* jiiHte* Allein fp tag 
ade* no<$ feinen Okut« g«$t , giattfet man 
ttfc^t , 6a| H }n einte Steint tten,tora*nwi 
»erbe/ nnb # fta einmal aatgefartfcen; ifo 
Jltbt lein ffllenfö oft / »f« *»b »ann bfe 
gm* Orbnung triebet $ergeffe0t »erben Wime; 
Stenol gitBt man jü tnenig, baf anberenwt 
gftti man ju *iet <DUfe föle*te $*(itif 4fr 
Wfleic&t eine <$atlpturfa<fte fetbo&l bei amtrft 
tanlf4*n m ber fran^(lf*eh Devolution gei 
fcejett. 

ffio&to mi* ber fflerfaflet tarn, fanber 
lel bem Balte Xn^Sngficbteie an feinen Äer 
Renten «n^ an^ f «ine SSerfaffnrt^; eine 3itp«gft 
tteftfett; bfr fef r tat JEonttäfi mit Dens SRtt* 
tonen {te}t, ba* bie Stegierängen jegtfaft 
totart|albe?i gtgut ble $»jtnnttnge& $m »jiri 



jpr ju erfemtett ac&em £>** gtmttne «Kam* 
— Mb mtv faSmt 04 **${ in bicfer &$% 
04't Hii aemetoer ÜKunn |u fcpo ? — jprfttt 
jawr fitrn frei unb ja* £etien«u(i iifor aite, 
»a* tft 3eitvm(lan5e mi rfmärbige* 4*r&eifu(* 
rot; er »unter* ft* mo^oiwb tn*6efon6tr# 
ftter t>ai$ Unternehmen b« gcanjofen, un6 
ifar i|re mäfttigt* govtfltottfe? allein bet 
^anfl tu rafbnrtiren iiti» «t-ttrfömirä fcuf 
täte» etaiue niefet >erbä*ti0 fe^n; er iff tent 
$2<nf4<* natürlich, unb eben darum Me 95** 
frubigttitö befiel&en, ta niemand ba&ei ettpa* 
terUtrt, fefjr t>erjeif)K*. granfrei* $itbt 
au* fett SBeit in feber SKifcffl** «in >{*( jtt 
Stift* e^aufpjei, al* Mg bie guf*Äiwr ba; 
tti fottten giei^UKig bleiben tonnen. ®o 
ffe$t man )* au* f*on ZvmvfpitU mit 3iu 
^^ff* **» tyiat* «ttff%eti ; nimmt lebi>af< 
im 2fotf)eW 4n bem ©ans ber ^anWun^, unb 
in M — *W*trte(! — bur* ©ilte ob« 
m«berträ*ti^it, bür* @lücf ober Un^lurf 
#4 bäte {tttittytmibttt ^erfonen^ iernntii* 



»ett #4 Uit Mft 3*trffl*e, iff legiert* ditf 
ben aafguig, frdd^ ji*/n»$l au* troftber 
tföoral, Me man j?# oom ganten gftrgaHgt 
rt)ie$eii tonnt — freitfo nnb roib*rf)>rl«t* 
*|ne elen |ii t*Bn[cMh, eine ntitfcanbtfnbt 
fSerfon jti fonV oMr »&W gär ein äftftlfcttt 
©cfaufpiel In fetaer eigenen $cmiiUe reaiiflrt 
|iife$en. Stimmt man nun letti Wrgertfte 
$vei$ett , fft 8* tr bie ® ege6et$*iten jetnefc 
SHt b«r$ ©aaltabettt ober ^tyitofbityirtft Ja 
^rlafHgttt ober ȟ erweitern; (b nimmt man 
fym etat* feiner tttgttiitymf eb fflterif*enre*tt, 
tieften ätobtfi (i$ tief fR&ft, nnb föfe* *t»i 
IMWtfetffinfltr 

. «An famt Ja mf)t fogat eine ankere 0tti 
gl erungtfbtm toben , o$ne gerabe ttrjenigen ja 
ttatye )u treten ,~ nnWir btr rttan fettß lebt. 
Sangt bor ter franjofffaen gtetotatioh toat « 
Sfcon, We engßWe »egietnngofrrm att «e 
ttafbtfafi ejtt unter Afleft jo fttylbtrn, nnb e# 
faut 3« (ageii. SHemaftb l>am ein Arge* bat* 
m. Hnb je|t glan&eft fty mn %* SW*««* 



$*n 6ef Jen geringen JtfBfTerttttger Mtt Me 
Jtanjtfßfö* 9te*ofatiim, Me t>ocf> no$foi*4t 
entfernt ift, 5en unefogefc&ränfttn ©tffafl bt* 
«etfen jti tuMtmn , tn ®efftfyr« 
^ 2Bie gefegt, Der Berfajfet f)at nfrgenb* bk 
$nr$t unb bae «DWtrqnen l>er SUgieruityiit 
gegrönbet gefunbtrt, utit) e« lieti fUft butefr 
fe$t trifft ©elfrieJe au» ber ©ef$i«te ttft&ti 
*$«t, tag ba*58ölf, *>eml ei anefc larfr«* 
weife 5&f$a&Mttng &um Aufruf gelungen 
u>ttbetii(t, bp$ immer gtf&wieber ju feiner 
alten SJerfaffung unb ju feinen $fEI4ttn.)if 
rBtre^m« 

Jöer Sföenfä <|l »<»«$ ein gebntoige* 
%$Ut. . ®H Mittlen fcben, »ie betannf, 
eine abfdjeuUcfce, i$ §ätte 6M fagen fönnen, 
eine tärttföe — »erfaffung* 2M ®utbfiw 
fen be* Sultan* ober bei Urf gilt unter i$nen 
ttfe eto ©tft$, und $, mit Sobettnl fast, 
fcur$ töanbfigr ©d)mei<&«M unb« fojfat 
@runbfa&e> eb<r<bur$ fffobiföe Unterwör* 
ftateft berufen, >e|t f* tteit autgebt^nt, 



baf btr Cnlta« (Sg(f4 ungeahnt 
»et,, anb oftne fi* ber Tyrannei föulM* &u 
tnacfren, 14 Untertanen, föreifte »ie rieben 
Untertanen ^inritftten laffenfann, 
Co nagftytfe i|l 6ae SQoff gejett feine Stoß 
gentenl 

©er <ftrtftli4e Untertan ift frd$> wenn 
fein Sanbtt$err nur feine ©nitamlmen w 
alt; not »er Silrf $äit feinen ©nitan fü» 
ttoen fe$r gnädigen JJertn, wenn et nur tag/ 
1<4 niefct meQr dl* 14 ÜRenföen itpifchMt* 
een gerußt. 

»6er bie Sfitfen flnt ati$ unattfgeMSrte 
4Renf$en! ? 2>a* mag wo&l fepn; aber e* 
tbSre f$(intm, Wenn man nunmehr an$ W«* 
au atttgematftt annehmen »oute, baf fein 
aufgeklärter SRann ein guter Unteren feyn 
f onne , 5a bod> 6er Eintritt in ben ®taat bie 
erfte «DiorgenbSmmerung ber SCufNäritns bei 
jebent Stoffe gewefen f|t 

f£a* bie Regenten bur* Me tyUtm Hin 
ftyten tyrer Untertanen »erUeren, ift »er 



tiBttfttger Sfceife für feinen Öertoji fn wd&neto 

©it terfferin ncfmlic^ bürg bie Äufflärung 

fcen $&ttUd)en SHmbn*, in »efeftem fie e$ei 

Um , ja ben Selten ber SJtoffaffe mtb ®tfa#* 

«pfeifet, tri* J&nftjiJitet etföienen, bit matt 

gat nic$t mit andern tföenfäenftabern in, 58er< 

$leid>ung JU fe$en »ajen bttrfte, unb Die, f* 

»ie bet nrnnieteibart StefaWabel 6(0« unter 

&*tfer finb 9fcf<& (teft, ebenfaM a(* g*#j to 

fonbete Sßefen unmittelbar unter ©Ott fl8n* 

ben, *»n bem ffe af* ®efalJfe be* ^errn auctf 

i^ren $$ron er&altfn Ratten; bie matt folg* 

tt$ tim^re» ttttb anbeten mfifffc, fit nagten 

fitft tum att (Ueifrfa @ktt«#/ cber a(* 2Berft 

senge ber göttCic^en (Shtabe »eigen. @m »ei* 

f* 3R*nar4 tanft nnmögK* bet Ettfftärwrifc 

beilegen gram fegn, tteil (le, gfei$ ber 

©wwe, bit bur<$ i$re ©trafen bie Slebel jew 

(treu*/ $nt tiefen fftimbn* genommen, unb 

* fo feinen Untertanen i$n nur befto liebend 

tnörbtger gemalt $at\ Uebrigen* leibet e* 

(einen Swifef, totf bie 2tufflärttng beffere 

55 » 



so 



im* fäfttgtre gßenftöen feiltet, im» alfo w<$t 
f<b»erHc& flimmere ©urger ^et»et6rittgm 
toiitif» SDemi jerne&r 6er Untertan bto SBkft; 
tigteit itnb $o$e ©ejitounung fetae* Regenten 
einfielt, bejio reiner »irb btt SDefrotioii fepn, 
bie ber Stesent forbern Com, unb bejto iireit* 
»iBijerwirb tr bie gMUcbtenerfBOen, bie et 
bem <&ta<M f*»W| ifi. £ält rt bemt nitbt 
etjtaunli* f*»er, unter einem nnaufeeHfr* 
ten Sott fogau nU#t<b* etartf)tttögtn *u trefi 
fen ? SDa* «nirotfen ber Rotten , fcttbrtWeö 
ter, neue (SefangMifiber — lauter ®nrf<b* 
tungen »um ®e(len ber «SRenfdJen, WTen ff<* 
9leicb»ob( bummen ©emetaben nfebt cf)«e SEBf- 
berfe$U$feit aufbringen. 

2>ie SRegierun«en, Doramjefe&t bdf ftr 
ft<b ©ute* bewußt finb, (oOten fieb ba&er bei 
ben fi*tbaren gortfebrftten ber Xufflöruttg 
über bie tüicbtigjten ©esenjlänbe be* Bebend 
»iefotebr ®tö* wunden, flatt buwb fru<bt> 
fofe Gemityungen (!e ju tynber», fi<t> m btm 
KoKe eine nachteilige «löge }U geben, «in 



— 21 — 

Sott, bo* In einer fflhmarcfcie gtüfiidj UM, 
mivb $d) gemift ni$e au* itebermaafi ber 3Cuf< 
tlarung einfaflen (äffen, ff ine 9tegterung$form 
*nr<fr eine, Stewtution mit einer repablffanfe 
fften )u t>ertaufd>*n. <£* ift ja eine ^t^oc^eif, 
bie i$re* gleiten nf<bt ^at, wenn man Ut 
tynpM, baf bie »erbreitete Xufttörnng in 
$rantrei$ flftuib an bem gegenwärtigen trani 
rtyen 3*(tanbe bieftt 9tei4*, unb an bem f* 
$ö<tf ungin!(i$en ©cbicffal ber S&ourfcenl 
gewefen wäre. SBat fann bie beritymte Ja/ 
ttrnt in $arf* bajn, baggerten unb £»iu 
ffrtten an i$r gegangen werben (tob. 

€ hie »or}fig(i<be ©c&watbe «erraten ferner 
feie Regierungen bureb afljutyäufige $8$er»er* 
bete, nnb beftnber* bnrtfr bie HJerbote folget 
©Beber, worin potitfföe fRaterien mit $reii 
muttygfeit abgefyinbeit werben, ißlan giebe 
menigften*babur$ ju erfennen, baß man feilte 
GtaattbBrgcr «W für mttnbig genug $ält, 
tun Bber folgt ©Inge urteilen ju tonnen, nnb 
taf man fel*|t bal 2tye föent Sie ffoigt 



22 



taoon ifl bfe, ber gemeine Sftamtmadjr be* 
®d)lu6 , ba$ bie JKegternng *u einem folgen 
Verbote tyre gute« ©rünb* ^itt muffe , nnfr 
$etött) , menn er einmal \o weit 1)1, gtr l*i<&* 
auf He SJermut&ung, tag tiefe ©rftnbe nidjt 
bie «toflen fep wogten. 9ia<& »er gemeine* 
©rfa^ruttg „nitimur in vetitmn" muf et 
b**jtyett, wa«inbem8u<&ejte^ — fanftjty 
*affe»e $eimlk&, genieß vott ber verbotene« 
grucfjt, unb gie&t feinem 3ia<&bar au$ bc&m 
©eib* lefen e* »on Anfang 6i« ja @nbe mit 
jletem JpinMtt auf tyre eigene ©taattterfafi' 
fung, machen getger*ngen nnb öerglek&uni 
gen; unb fo wirb ba* ©«<&, ba« o^nt 23er; 
bot »ieOei$t nt<$t bfe gerfogfie @en^ttön ge< 
mac&t fabelt würbe, wittlid) ftbäbtt*. ®8r* 
e* niw ni*t weit Jeffer, bergtet*en $fic&e? 
«an ben Äanjeln beriefen »u (äffen/ a« .fie ju 
verbieten ? 

3un)ei(en faBen bergW#e& S8irt*te wirft 
#4 ine Äfeintid&te. ©o Wei& i$ eine große 
Gtm, in welker einige SMlberc&en im 9tet>* 



— *l — 

lütfanialmanad) ni<$t mit bfefem , tfntfyn 
*Uf>t übertrieben betnofratiffien Cudje ms 
tauft wettin burften, 

Seifen ^Regierungen war e* von je^er ange* 
*te$«, wenn Setter in ber ©taatfwwattung 
mit 9ef4eiben$eit ger»gt würben« SDfcif tarnt* 
»igt anber6a(* innige ftreube emyfinben, wenn 
man fkft erinnert, bog *or ber ^>u6ttftttfon 
fet* neuen $reitfiif4en @efe$bn<$e*, aße©ae(k 
wrfränbige aufgefoebert würben, frei unb offen 
tyre Sfteimtng bar&ber )u fagen. 31t g>reu* 
ftn, we i$ nie&t irre, föeut man überhaupt, 
fcfjpn feit ben Seiten Stiebrtyt be* 3meitett 
feine Äritit 

lttbrigenl ij* et abfurb, bur<$ ba« HttUt 
feiger ©griffen, fpefefte j>oßtif<$e ge^er auf; 
betten, b<K Übet stoben gu glauben« SBarum 
*eb(nt man ni$t lieber bm 6ct)rift|ie(ler, ber 
gute ©emertungen tnat&t? g»ufl e* nietft jebem 
Stegenten lieft fepn, wenn bie ©cDriftfieffer 
tyt SanbHfWnbe »ertreten wollen? SSarnm 
terbefiert man ni$t Meter ben Sedier? bann 



fäflt bie m$t *ott fett ji weg, Un5 ßf t er ft$ 
nicfet foglcf* otrbefiern? warum würbist matt 
ba* 23olf nic^t e* barü6er jtt belehren? bann 
giebt fi<$* aufrieben. Unb 1(1 ber $abt( ans«« 
grünbet, ober unifföilbeu vorgetragen : fo ifl 
(ja* SSo(f> bat feine SfeaieiMöj liebt, gtmig 
am trflcit barauf bebat&t, &Ufeantem©<$rift* 
(tefler bur# $3«ra<&tutt$ ju tacken, $ft(üi{$t 
©Triften finb ßewiB nf^t Mtjenigen^w.etyt 
$a* Salt f)auptfad)lid) aufMärem gtypfff, 
^^ilofopMp, ©efAicftte, bai ftob Me gefa&w 
tieften SBtffenföaften für ©taaim, wo man 
XufHSuwg für fi«fä$t«(f> pfc 

@* ifc ba$er broflid&t genug, ba| man $m 
weiten gerabe (n benjenigen Eänbecn bm gut 
litt £8mon 2fuf!törung aufzutreiben fut&t, 
wo man i$m unter einem anbern Slamen 2fü 
täte baut, ba* (je$r, wo ftünfie anb SBiflem 
(haften unterfHtyt werben, Wo bie S3ei«$eit 
Don Äattyebern geprebigt, ber Ztl erbau befow 
bert.unb bie Snbujlrie aufgemuntert wirb. 



— 15 — 

IBtan foflet tntmbtt bat dne ober b*i am 
bereutet if>an, unb betSÖitwin in ÄonjlantU 
nopef fötfntffiif in bfefem 6tBffe n>ett fonfei 
qutnter )u fjanbeUt, a(* fo manche anbere tut 
wpäiföe #Sfe. ©einem 3nte*efie gemäß tiefte 
er &wat bte 3faf?fatnng ni<$t, aber er baut 
if)tau$ tefote 3ttt8re. 

4Bo lang man alfo nfd&t Überhaupt äffe 
©töf)U ber 2Bel$$efc unb (SWe&rfamWt fpeirr, 
unb nic&t alle ©dJHften/ bie t?oti fünften unb 
©Jffeftfc&aftenfjanbeln, verbietet, fonbem bfo6 
etejdne, Mein* pclttifd&e gacb efnfc&tagen, fo 
toirb ber 3f«fH8rünftf*$* wenig 2fibmc& gefd&e* 
$em ©an richtet in biefem ftafle m<btmetyr au«, 
*tt berjentge bewirten mürbe, meiner, um ein 
gtaRier, in mld)U basgfofct bur<$* Da* $en 
tinfSW, gonj ftajfrr ju machen, einige Stielt 
' an btr SRauer bewerben aerjlotfee, 

(gine fctcfK ^olittf r*ijt bie ©atyre, maeftt 
i^te gjriejter leperii*, unb ent*ie$t i&nen bat 
2fnft$en, ba« fel6|l biejenfjen bijifcew muffe», 
#el<&* ©ate* fiiften »oßetr. 



— %6 — 

> 
&** *efh Wim!, toi ber aSerföjfer fenne, 

bit eit&er&eit unb ba6 ©Iß* fowoftl ber Un* 

tert&anen all bti Regenten )u begrünben, i(l 

Mefe*: * 

9Katt ftttffe fbrgfäftig affettt^aCSen bie 

©taaHgebre^en auf, fttmSQe jtcfr eifrig bui 

fetöen .abjuftctten, unterlaß* nie gu langt bfe 

Steyar^tnr, bamit bat ©taatögebäube ni$t 

$an& faufäfltg »erbe; fdjränfe nie o$ne b($ 

äußcrfic fl?ot$ bfe notürü*e grttyeit ein, unb 

jef$a(teftanbfyaftnnbmannli4 Me gefe|fte&enbe, 

riefeterftefte unb aufführende ®wM in i&ren 

<B<&ran!.en unb in intern ®(ei$gewi$t ©e* 

f4)ief)t biefe* aBentfyalften, fo wiebau* feto 

3af)r^unbett mefyr burrf) eine 3te*tlatt6n, mit 

bie von geanfeei* iß, fcefabett werben; unb 

Me S&rone aller SXegenten werben bann, feftfi 

im ©onnengtyttje btt 2foffl8r&ng, fefier fte&en, 

alt je ein $$ron in ben flnfiew 3a^unberi 

t*n be* Üfciwfofter* geftanben $at* 2>iefj ift 

puin SBnnjty, 



3* 

©cfcf;frefötmg ctnrt fyantfuttet Sodann 
• £agetgejfe<Hm2(prHi793- 

3«t 3rit/ aU e* fcfan mit bett Sranjüfen tt? 
S&ataj jurSlefge ja ge$en anjieng, [ fannte ber 
$66eHnSröRffurtam3)toto feine große« Suff/ 
*ärfelt, al* bfe, an ben fogenannten älubiflen, 
feie $ier eingebracht »urben, allen nur erffnnlfcfjm 
S»ut$winent)erüBen5ttf6ttnen. SDtan begriff ms 
tn bem iftamen Äfoblft aKe unb jebe> ble mit bett 
Sranjofenaut&nurinbem alferentfernteften 33er* 
^Sttnljj, unb wenn man e* beim Ö$t6efa&, audj 
jofrin gar feinem 2$*r$ältnlg ge(ianben Ratten» 
Sie Siegel bei Ulpiand: e# (|i 6efl>r, bag 
l*tyn ©e^ulbige burdtfonimeu, ad baß ein 
Unfc^uIMger leibe, fegte man bamatt ganj an« 
ben Äugen, uhb fehlen baflir ben ©runbfafc 
S*Ufn ju lafien: „wer je$t a\xi Sßalna fommt 
„unb fl$ bafel&fl einige 3*it unter bm Sleni 
„?rant*n aufgehalten $<xt f ber flatte audj 
„ SBo^IgefaOen an i$rem elftem, fo!g(l$ Ifl 
z/Cr ein^o^errät^er, cit> $einjb feine* Uns 



m* 



j,be*$errn, feiner g&irtfirger unb M tmu 
„fdjKn9Ui«&*, ein gan* a&fc^uU^er 3ftfnfd>/< 

3n einigen ©f(tr{ft#en 6er 9>f*fo mad)t 
Die finft eigen ob*r leibeigen. «3Kit btnjtnk 
gen, nwlc&ebie SDfcaijijer Jttft einige Monate 
eingeatmet Ratten, war e* jefct {trabe ber 
umgefe&rre Sau. JDieft wpben fnr aulget 
niadjte 0öf)ne ber gretyeff gefyaftep, unb 
«Wüten auf ber SJejtyng ÄpnigfWn ifyrct* 
$|auent&ajer &eja§len, 

©gentlf<& foflte wof)( ber $9*ftttnft*arre(t 
itfc&t einmal eine ©träfe, fonb^rn nur glei<&* 
(am eine Krt t>on Otuaranffine fepn, wo bieje* 
ttfgen, bie von Orten, wo bie ppRtifc&e $eft 
$errf<&te/&erfamett, wenn jle au# nicf>t am 
gefieft waren, bo<& auf aflpi %aü *ur ffiop 
04t, bamit gefUnbe Scwber ttfc&i <*ud) »w**jty 
tperben mogfen, fo fange, 6U man fie für 
$JnfängUd) gereinigt ijitlt, twmeflen mugtcm 

Sem feg nun wie i$m wolle ! im Sprit 1793 
fe$ tt& an tiit fynf jig JUu&i(len auf ben Stofi* 
warft ppr ba$J?au* be* preußifötn tfogmtyw 



fcdtiten itf $ ranffwrt fB^tt», 2faf bem fcafi 

fen (tonten ©am«t twb Herten/ bie mit tfctt 

fo mitleiden ^inen auf bit ©efangenen $en 

afcfa^en, wie fc& mit t>orflcfl[e, öaß £ilbe6rani> 

mfr'&AtyBte *on bem ßdtfoffe tfanoffa auf 

ttn fruöf^ttigen Gaffer Jpelntid) mögen tytaU 

gefttift $ato&* Xto* Häuflein £fobi|ien war 

faurn ton ber tHtat(e$fi4en Stenge Sottt &u 

«tieerföttben, fea* mir tcöen&em Ungedönt 

taffeffte »ort allen Lettin nrngafc, Stafce, 

©t^abeitfreube utib 3i*agierbe waren beinahe 

auf allen ©ej!$Jern g(ei$ flarf auflgebruff, 

nnb i$ fanb ba manche Ordinale tu £ögart$* 

Jbjtfert. 

2fn ber epi|e 6er JMufriften (fanden all 
J&ettoratioren ber $»rofe(Tor «(au au* 9Ratnj, 
•er mit einem jwtfltn \Ri«M|fen freujmeis jw 
tfimmrenjeWlofien mar, ber Xapeflan Heentf 
terfler an* JtaffM, ein «©oftöeijier utib ein 
SDöftot «&ebtjfa& JDfefe Ratten wj8ftli<0 Dill 
*on ber Sugelfoftgfeit bef gjofre« au$$ufte$en, 
*on beut flemit allen nur erbenf{i4en@<$fmpfj 



fcortertt Seiest mxbtn. So bit @<ym*f»iw 
ter ünb SSertDÜnfc^isfiseit ni*t $foteic$fcn, ba 
traf bocfr flehte ein ©teta, ein (Hutettfee* Cf, 
ein fault* Tftfel, ton betun bit ®puwn von 
|u<t(i4 auf bem Mmfeiföauen $r*t tet 9>ro* 
fefiort ©lau ju ft|m wann* Sagten umr* 
tut SRtab «nb^ctbannjutiencutttüUtt uufetai 
ÄluMftra 9tiwift|tift «tjt&tii *bfc In« @t* 
ft#t jefoUtn. 

'■'SBft.jW ttor^eetbe ertcfjttf $ftm tot 
©eifte malen fann, mit allen tyten urnnberit* 
<J;en ©rimaffen unb tyrem Säljfuflctfc&en, bef 
$at (ein fefa unrichtige* 9Mlb t>on bem granfc 
fntter <pö&ef, ben ber »«rfaffer bamatt jtt 
tfeo6a$ten ba« 8ftijjtW9n8flen $atte. 

■ 2$*et »ut**» benn bie flefangem» ÄtaWjl«r 
fcicfct bttt* eint tartet fte&enbe ®a$e «e* 
ftfifttl o ja ! <6(tanbSa4efaUf)A«r, a6it 
$tä* befand fl<* ber föttfcenbe $&eil tu tefr 
ttwrSJ«ptmi6 mftbemanfti;e*f«n^»i $** 
Wienen e* We ©olbatm — «p f* •»*** fcrt 



— 31 -^ 

mann H ©armi|WMtr — ftttMWMN»* 
*tt »en ÄtaM(Hn }» meinen- 

3ur €$r* be* baM ieft*b»4w Öffisfetf 
initf i$ betennen, ba| f$ i^n ofterd mit einer 
$eit*rn Stift* bew tytttoftummbtn $86*1 }* 
rufen t)örte: „3foK&tt nur nfftlja atg!/' 
Söacfc migefäift einer, €Slttnbe gegen u U&<, 
»wbe b** g'töen oum 3t6marf<& gegtöen, bat 
$rffif , bit Ätobifien nun natfr ber Seßan» 
Äonigfrein &u ttanipwtictn* 

iDIef« 2fo*f$ii)eifungen brt Sranffarter 
Sodann £ageW, $at an« ber SRagifttat bin 
fer gräflichen 9W<Wftobt feiwtoeg* glticftgnb 
tfg an$efei)en, fonbern f!e a*t*bruMitfr becbo* 
tcn. 3>a* fcalf aber nid&t biel, benn ber 
größte $&eil be* g>obett fyattt einmal einen fo 
¥trj8gKc$en -@efd)maf an btefen Auftritte» 
«enumtun, bat er nun Sinnbett »eie, wem» 
Oefangene etogebra^t »erben fotteen, U)nert 
entgegen sog, nm außer ber ©tabt ttfenigfienf 
fein ©piei n*<$ forttreiben ju tonnen. 



&tt,e^r*n$Suftt, Mt tarnt Mi- ffaf». 
htutU t>on ber&tabt frauffurt setrinnt fc&m, 
ftab efit ganj ßefbnfcero ©$Iag Stute, bi*fü& 
*orjiMU<& burd> If re ori$ta*K« ©roi&efc unfc 
<$bW$(tfti§Uit aat}et$nen, ungeagtei (Fe 
ü&rlg«n* wtgm tywr $wne mib 2ffe$änstt($i 
feit in Jptofl$t tyret Ofoijfeit äfft X<ftunfc 
«trbienni» 

SDit ®tabt Hejtife^r attaettttyn, uab $at 
fef)r flotte ©pajUrgange utib ©arten, bfe 
fef>t ^Suftd &efuc&t werben; bamdn bUX^ote 
<wd) im ©ommtt fe^r ftfifaettift fAJfcfct, fb 
8ef$iei)t e$ oft, "bog fi<# bic aemtinen JEtatt 
Auf if)ten ©pajiersfinßen oecfpäteti nnb trft 
fyrt&weg jlnb, wtnn auf bin SBSiltn f$on $v 
trommelt wirb» Um nun eine tf Utaiafeit, 6i>, 
wenn bie $&ort einmal gefperrt jlnb, für ben 
©intajrfceja&tt werben muß, ju erfparen, lau» 
fen fit fo jtarf , baß man$e Don ifjnen Gräfte 
fcetoramen, ober in äitfjtljrttnj twfaBttt» (Sin 
granffurter 2trjt *tr ßcftt rte bem ffierfaffer, baß 
fcerjleic&en ?ä(le gar nickte feltene* waren. 



» 

tttifft bie politiföt 2aw itv ©eabt ift ty t 
Vütttyityaft ©fe $ar eefo*3lfona «nb feine 
gtfagrftfcn 9lac$&arn. > 

JDit 3<i$( fcr ©mw&aer votier ttw» auf 
40,000. 3m3<i$r 179» »wtftm frafe»j» ssj 
öftren, *$>> ftettaur, nnb 1079 * (lab ge* 
ßoriett. » * 

JDie «Urse? fom nidn #er »irffi<& $fc* 
*tt nennen, eu senieg en alle Siebte unb 
greifen, bie nur immer in einer ®taat«fle* 
fe0f#aft nt$ @tatt finben twnen, SteOeigt 
nimmt mm in nwttyn S)ittsett au t»ief Stuft 
fi<&t auf i^re pthmiariftyeit Bortyeüe. ' ©0 
batf *. Sk (ein $tojttu*, ber nicftt gusUt^ 
•infr ©ärger iji, Unterricht in ber 3Ruflf ew 
feilen, »eil bfe^ürsermufifanten ober Stabfc 
mogfaneen barnnter. leiben tmnttn. 



€ 



— 34 — 

Steife *><m "S^nf fürt nad) Äomgftem, { 

®fefe Sletfr t)on jttJo Weifen an einem fAonerf 
$rfi&Mng*tag, bleibt mir um teftttHui um>ee* 
gejjlf*, well fit mit bte j>einli$fie mit, Die 
i* jematt in meinem {eöen gemalt $afre *). 
<?4 Ift nta$t, bie ©egeftb fft rei&enb; Die 'fyU 
ber ring* timf)er (!nb tr*fli<$ angebaut; *on 
©funb ju &tunb ftSßt man auf einen wofytya* 
»enWnSleHen; Me Silber, bie ben ©efu&t* 
frei« befdjränfen, unb jum'^eil unterroegt 
au<i> hatten geben , ftnb *»a $ofyer Sannett 
«nb alter ©c&ät, 3(1 man einige ©tunben 
gegangen/ wnb Wiff'um&er: fo ße$t man ffd^ 
muten unter ©etreibefeibern , $furen> ©Sri 
fern unb bergen; *lift man sttrüf , fo jeigt 

*) Sa ber ©erfoffer bereit* bar* einige Äapitet 
gejeigt bat, bag er 6ef*efben feon tonn, ft 
wirb man** ibm nunmehr ueraeffcen , roenn er 
uon hup an ber Äflrje wegen , immer uon fi* 
in ber erflfen gjerfon fpri#t* 



fö Srajtffurt no$ immer in feiner e$r»tirbt* 
gfltOejlalt, unb wiegt bur# feinen 3nbUf 
ben neuen ©eebaefcter in angenehme träume* 
$e$t man wrwärt* &in/fo {eigen ft<$ jmei 
ölte SBergfäloffer, Äwnenburj unb galten/ 
ßeitt. JDa* (entere ifl, wer weiß wie (*uge 
f*on? in ©cfrutt unb fRuinen wrwanbeft; 
bat erfiere 46er ift jwar au$ feinem Unt**' 
Sänge na$e ; Allein et jie$* auf einem Seifen, 
beflen Stuften mit Käufern prangt, unb gat 
ju feinen gfijjen ein Stabtdjen, ba* in einem 
ber sifiCUc&ßftti «£immeM(tri<$e. 2)eutfc&fonb« 
Hegt.» 

$fir ade . tieft DUftt $<Me (<t biegmal feii 
neu ©inm Sie bienten t>ie(mel)r 6io* bajtt/ 
tttmtktfte aud) Mmfel gefüllt $at*n foflte, 
bit bittere (gfwftnbungiu twfiärfen, bie bur# 
ben Äontraft bei mir entjianb, in weitem 
mir bie bamal* $anbe(nben unb (eibenben 
SRenföen mit bejr fronen {Ratur &u flehen 
fötenen. 



- 3« - 

SerOffijier, fret tfe 50 £(u6iffett, t>ci* 
benen i$ im Dorlgen 3f6fc^nUe fpracfr, *ott 
fteanffurt na<& Äonigflein etfmirte, war ein 
arfftofratffcfter Enrage, ber, *iefleic$t au< 
9(>e(*erfianbenem «Patriotismus, nid)t nur t>ie 
9>fft<frten feinte ff)m aufgetragenen Jfoitel, 
foitbmt aucf> fcie $fH$ten ber 3ßenf*H<$feit 
sergög. 

Off jt*>ang er bie trmfibeten (Sjefangeneit 
ftergan bergafr in gleichem Stritt ju man 
fc&fren« (Sin alter ©auer mit gefc&moDene» 
güfen betont Suc&tetn, fo oft er gurBt blieb*, 
btt er feine Gräfte sufammenraffee, unb mit 
ben ö&rigen »ieber eine Weifte ©treffe ferttrip* 
peln fennte* ©iefer SRenf$ enbi^ee fein etat; 
bei Jieben na* einigen haften im ®ef8ngni{?» 

©er granf furter StolfaHumpen begleitete 
ben 3»S ber ©efangenen bi* weit t>or bie $$ort 
der Statt, unbftien ni$t9Borte genug $w 
ben ju tonnen , um feinen Unwillen ben foge* 
nannten Jttattften re$t na<$br8f(i<( fityle* 
ju (affem 



. flBie fe^r unterfgettet (Tg Ul folgen Qttiy 
itiffien Jff 9«tölbtte unb wrebelta flttenfg ton 
tem feinen $o(e(, 5«r feine ®rofimut$ 
ftnnt, unö Im Sorben 2ßoUu(l pttbet, wenn 
htm terfeinerten SRenfgen oft fgon &a$ J?erj 
blut^, jlrafen ju muffen. ■ 

, 3lag Dem gtööel barf man beu g&enfgen 
nfgt beurteilen, wenn man nic^t ©efa^r lau; 
fen miü ein fflHfaiit&rop ja merben, — - badete 
ig bamat*; aber tennen Urnen muß man i$n, 
bente ig jefct, um befio inniger fcen SBcrt^ 
ber *eflern Sßenfgen fielen ju tonnen. 

Unter ben $&&el mifgte ßg aug ein ©o& 
tat, ber, na* feiner Uniform }u fgließen, 
lein Gemeiner mar. 2fug er fugte feinÜRut^ 
gen (u fnf)Un. „3g muß eug bog nog'eto 
Anbeuten auf ben SBeg geben, „ fagte er mit 
lufammengebiffenen Sännen, unb fgen mar 
bieälinge gebogen, mit ber er bem gjrofeffor 
©(au unb bem Äapettan 2fren*&erger, (eben* 
brei fo *erbr$iebt nerfe&te, baß tKann un& 
fugte! (ig bogen,, {Da bieg eine gan* freie 



— 3« — 

■ßanblung war, bie mit ber iäfteflen ©efow 
nen^ett *erübt würbe, fo lieft fte ngr einen 
tiefen ©lif in ben e^aratter t$re« w&eberi 
Werfern Dente lupus, Gornu tamiis petit, 

J&inter bem gug* ber Älubiften fuhren t>ew 
fc&iebent Äutföen. 3n einer t>on bfefen be; 
fant> id) mi* auf einem freien SRütft^. Sine 
Seitlang $atte i« gut* Sftuße ungeflort ju 
beobachten, unb abroec$fefo^mi<& wieber mei* 
nent>eefötebenen®efitylen ju x über (äffen, otyne 
no^bteXufmertfamfeit feiner, beinahe mochte 
i$ fagen, fanibaliföen Segleiter auf mi# ge* 
logen *u f)aben. JDur# ein fonberbarei 
qui pro quo gefcf)ar> e$, baß einer au* bem 
Raufen au* micb für einen (befangenen* unb 
namentli* für SBebeffnb $ielt, weiter p<&, 
wie befannt, $anptfa#li(& in *TOainj »erfaßt 
gemalt $atte, »iefer 3m$um verbreitet« 
ftd) )tt meinem SRittergniigen föneOer ate e* 
mir Heb feyn tonnte/ unb in einem 3ta 
fd)warmte eine ©enge ©eftnbel um meinen 
SBagen $er, um in meiner $erfon ben ber; 



— -39 -*- 

weinten SBebeflnb ju fe&en. JJier mar gar an 
f«in ©eie^ren ju benfen! 

5Me anföeinenbt ©feit^filtigfeit unb ba* 
Bemttteibenbt 88<beln, bat i$ tyren pobetyaf' 
tett Ausfallen entgegenfefcen ju mSfTeti ^rauSte, 
machte einen *on ben albernen SKenfcben, ber 
ft$ vorgenommen |* $aben &bien, SBebethu 
ben auf« aOertnipfUtblfobfU feinen «gaß füllen 
}u (äffen, beinahe »fltljeub, 

3<b ^atte eben notfj fo »fei Seit übrig/ mein * 
©efl<bt in eine anbere gälte ju legen, um 
tinen Stein abgalten, ben biefer SÄenf* 
p$ne mtyaut ben Äugen ju »edieren, unb 
mit einer 3R<ene aufgehoben tyatte, bie mir 
bie ÄbfU&t, ju ber er i$n beflimmt $aben 
mochte , $an) außer 3»tifel fe$te. Sie Xuli 
fäde bauerttn fort. 34 war eben mit einem 
Serfucbe befdjaftfgt, ob H mir niebt mögUd> . 
»8re, über etwa« anbere* nacbiubenten, o&nt 
fearauf ju fcören, ma« um unb neben mir 
wrgieng, a(* i$ auf tinmti, wie au« bem 
e$(af aufgefc^reft, bei ben ©orten eine« 



— .4* '-"' 

SRenfd&en jufammen fn$r, mlfitt $ocft tmb 
treuer twfte&erte, „bajNr Her 3Be$en feit» 
?ieif($ effen wOte, Nenn er mir ein SReff« 
in ben £ei& flogen Dürfte/' 

Sin jügellofer ?rupp Sftenfc&en (ofle bett 
anbern ab unb verfolgte bie ©efanjentn mit 
fr4fc^er SBut!) btt öbetr bie ©renje. ZU un& 
3uttg ftromre wie au$ einem aufeeflorten 
gßeftenneft t>on Dorf ju ©erf $eraut an«ben 
Rufern, unb krängte ft$ $erbei, ttm (ein 
Contingent $u ber ©umme be6 S8olttttn»illen$' 
5& geben, ber $eute über tiefen Srantyo« 
(Befangene in »ottetti Sftage atttgefc&üttet 
würbe, bf* fle enbfi$ in Jtönigßein anfamen» 
2>a Die Äönigjteiner fo »ieie* burdj bfe 
5ranjofen gelitten Ratten, fo mar id) in 5(tif 
fefymig ber Ahtbifien in vorauf »ejen be* 
SBiüfonmi* beforgt, bett fie bort finben unin 
ben. allein tiefe £ettt$en zeigten ftdE> an 
tKenfäUdifeit roeit über beri granffnrter 
Sodann .fcagel er$a&en. <Ca war feine ©c$a<. 
benfrenbe meber ju $6ren npc& ju feiern 2(»f 



— 4 i — ~ 

Un meijfrn ®ejl<#f*rn tag nod) Jfoffeif &um# 
wer; unb ©efityf be« tfgenen Unglöf« ma$t 
£ti« mMtibfy 6e( (cm (Sftft&t »nbren 



7{6ctt&effen im ©efangtuf. 

(B*jen fünf U$r unscfä^r «am ber SErantyort 
<Sefangene fn Äönfgfieta an. &\t wutbett 
famtntll* .1« einen ber 25eftung$$6fe sefityre, 
jin^ $>artyietweife in bie befonbern ©efäng* 

SlIfll.VMQtllfc 

IDfe $o$en Mtn 3J?auern, bk bnmpfe efitif 
geföfoflene 8uft|Me, ber «agtaltc 2)un|i!re«, 
. fcen feine Sonnt ertoSrrat, Mt einzelnen ©#ilb* 
wachen, von beren 'dritten bie ©ogengSnge 
»ieber^aBten, ba* ©eMfrrt ber großen ttfer* 
nenCtbiöffw an ben ©efängniffen, unb bit 
SobttnßHIe, bie ü&rijen* ttiit fc&n>ar&em ©ei 
ßeber ü&er fea* ©dttj* ausbreitet wrfr, bit 
blaffe« ©eßt&tte ber ©efangenert, bie ©c&ütfi 



*— 4* ■*- 

Utntyit, mit ber juweifen einer ober In anbvt 
ein paar ®#en ganj teife t>on flc& $oren Heg \ 
bie ©eufter, t>ie 'oft taut au*6ra$en , mußten 
jeben mit bcn traurigften 2tynungeri erfüllen. 
Ungewohnt foldjer ©cenen, jlofte jnir gletcfr* 
fam ba* ©tut fn ben 2fbern, unb mein ®u 
im befam eine fold>e ©<$ärfe, baß et mir 
am £er$en ja nagen anfien* <§ietju fam 
»od), ba{ i* Won Damals wußte, baß ff$ 
janj unfcfculbige mit unter >en ©efangeuen 
Jefanben. 

©n fe$r gefefcter SRann, J&ofraty ©. . ♦ . 
uon bem td> e* ge»i§ weig, baß er; waiSreue 
jmb 2fn$angH«!elt an feinen 8anbe*$errn Unb 
{eine SanbetterfafTung anbetrift, einer ber 
effrigfien unb wo$lmetoenbjien Äriftofraten iff, 
fhujl eine ablief)« <£ropfinbung mit mir tfyatt 
fcaben. dt &ogmi<$ bei ©eite unb brfifte 
mir mit folgenben ©orten tit £anb: „a#! 
,,e« bfotet mir ba« J&eifj, »enn fc& ba« ©d>* 
^falbfefe'r «eute betradjte , tie ma$rfcbein(tc$ 
„jum %ty\i ganj unfdjuibig finb, jum $$e« 



## 



gtttrff? (eine fölimwn'libföun mit ben 
,,0c$ritfen »erfianben, bie ffe stfyan $a&en* 

Unb att er $örtt, *<*& tö »<* tänfler t)ier 
aufhatten mürbe, fo Bat et mi<&, 8rei Carolin 
in ©olb anjune^men, bie er mir ü&ertaflim 
acute, um fie na$ ©utbünfen unter bie ®e> 
f angenen |u »erteilen. 3$ $abe tiefen 6r# 
*en SRann, ber mfcfc mit ter 3Renf4>$eit für 
den Qeutigen Sag g(et<f>fam miebetf au$fof)nte, 
«oeber Dotier jemals sefe^en, nod> na$f>er 
JemaW »ieber gefpro^en , fo fe$r ig ei au$ 
«etpänf^e p«e, 

©er OberJbSBac&tmeifler unb Äommaw 
bant ber SSeflung, £err von 9S** war 
jjlüflld&ermeife ein gebildeter fanfter Stann, 
ber f*on bur<& fein freunbligt« Jeutfettge« 
2mfe$en trfele* jur flMeicfcterung bet ®d)ih 
(att ber ©efangenen Beitrug, ungeachtet er e* 
86rigen* auf feine SBeife an Xufmerffamfeft, 
um unter fo triefen ^enf^en Drbnung ju er* 
Ratten, fehlen lief. 



•— 44- —, 

. SDief^t $aj war für midj rei# att &m 
ttaften. Watt benfe fl# nur Mt freie 9Ui<$$> 
ftabt granffurt, unb bie Cejle Äimigflein ; 
bcn tüütfjenbcn Lieutenant, ber bie ©efangt* 
wen esfortirte, unb ben fanften 06er|fcSßad)fc 
weifler, beruhe überantwortet würben; bcn 
lOffoitt/ ber beut $>rofeflbr ©(au, unb Äapcf^ 
ton £ren*6er9er jebem beim X&fcbiebe brei 
beröe J&U6e «erfe&te, ut|| len Qtftaify, ber 
mir beim SBejgeljen auf ber Seftung brei Äait , 
rotin für bie ©efangenen in bie £anb brtifte» 

3d) $atte meine guten ©tHnbe, warum id» 
ben Jtommanbanten bat, mf<$ auf (er £e* 
jlung ju foffm, unb warum f$ freiwillig <mf 
einige tage auf einen $$ei( meiner $reö>eit 
$erjic&t t$ct. Er war fo gut, unter ben je* 
(orism (Jinfdjrcinfungen mir biefe* juaugejU* 
$ett, 8}un traf (1*5 suföfffgerweife, ba§ ber 
SBatfctmetjter; Lieutenant, bem ber jtommani 
baut ba* $>nail iiberiafien t^atu, mic& trofc 
meiner $rotefiation auef; für einen wirffttfteit 



— 45 — 

(gefangenen t)Mt, unb auf äffen gatt, weit 
tt, »b er Tagte, &tute nf<&e tnefc 3tft-'$atrQ 
tnttbem Äommanbanten äarfl&et ju ftir?c6en> 
mi^) efhfafl* in eine« frer ©efängnifft mit 
lopptlun tymm tinföfop. SReine ®efeff# 
fc^afttr ttaren ber «Prifeffot ©fau, Der $a* 
peOan ^fren^berger, ©e&eptt , unb ein tyfmtU 
#et , btr malgre bongr£ ju Äaffel bei 6er 
etatwtyung- be* gretyeitfbamn* eine SHebf 
f)dtu galten muffen* 

©fau unb ©c&fyer ttjaren jttfammen$efötof* 
Ten unb mugten für ^euu no$ i$rt jpanb« 
unb §«£ eijen Getötetem „Sßorgen friieti 
„ fit euc^ a6ßenomraen % werben/* — fagte ber 
SBac&tmeffter Lieutenant, — „a6er wenn i$t 
„nm orbentiieft ftt)b, T* fefct tu- um* je' 
/7 f4ief)t! /y (ei tiefen fe&teti Porten $06 et 
fe$r Jtbeutenb bett ©tot auf. &it ttibett 
©efangenen jiinbtten mtrt bm teufet eine 
Äerjtan, unb Derfprac^en fe^t ^ofii^ $m 
nic^t bie geringe Ungefe^n&eft su wurfa^en, 
wtb T* roty ber ttn)otb t>on tynem 



.* -r 4V — ~ 

Sßun fehlte e* an$ *n8ic$t, utrt al* e« 
f am, ftylte Me «4«af e» 

JOa«@flen, ein©erU&t a(« ©emü| iuto 
teiteter Äartoffeln, «Wien nun iur $rogen 
$reu&e aller 4?ttna«9*«> <*** (eiber! feine 
$Reffer, teilte Söffet utib feine (Saftete, w«tf, 
Weber ttnterofffjier twftyerte, -feine rtie^c 
tu §afren waren/ 

(SnMidj tvurbc aucfc eine fconteflfe ®ier ge; 
6ra*e, aöer ofyne 0la«. 

<g$ fc&mefee jlei^tto^I alle* fe$r gut, ünb 
|8fte JDiogene« biefe ©efeflfäaft mit ettofy 
ptmc^en Die Äartoffelftütyen $eratt*jfcc$en 
fe$en, er würbe «ewiß feine ©abet, wie feinen 
©e<$er, att er einen jungen SRenfdjen au« 
*ber $o$len £anb trinfett faf, weggeworfen 
$aten, wenn fi<$ anber« biefer rafenbe e*> 
frate* ni<$t auf eine nod> cpnif^einfa^ere 5(rt 
*ei feiner Safel beftolfen $at. 

ZU a&8«9«flfen war, na&ro bet ^foffccirter 
*ut& 6a« öty wieber wie forfc 



•. - *- *9 >- 

ÜMeS&rttfMbtt mawntmt©tro& duÄsefft«, 
j^nt «(UWsjftt, Äopffiff«n öttb 2)e#en. Xffö 
cwcfc Ue $#f$e 2age tor ©tfättgeiiett war 
fc^lecfet unb ftimmte mit beig ®anj«n üfrerein, 
£ürjö#W üM ftcfanb fi* babei ber fcroftflo* 
ÜM<W > >em bie drei $a$te(ri , tft i&m ber Oft 
foto atifyltt, Den jKöttin jMuttSnfUg gn 
tnacfct Ratten, unb 6er ffcfc, weil er mit einem 
dnlern ^fömmeitä«fct)lofl*en war, auf bem 
fatm ®K*t> nirtt M wtintö* grleicfttetiittg 
ftiiitt €X$m«rJen terföajfen foftjite. , ( 

SBefcWtftnt Inef boten, bie ffe mir evja^ 
t*n> 6ctt>eifrtt JtaKtaa«*, ttff fe$r fle g(ti<$< 
tto^l Urja<$* Ratten mit i^tettt flcgenwartfgwj 
3t«ffanfet jufrteben ju feprt* 

©c&ott ittfammtrijeföloffen würben ©lau 
tinb Ö<$eger burd> einen Ott aefityrt, wo f» 
ttmi £altt mattem Dag ft<$ ade* um 0* 
|er br Sagte, mit fletne ßogcl um We <$u(i> 
*er(tt$t f|$ tum fetfft. Unter an&ern **i<bnete 
ft# ein Wann aorjügli^ atrt. Srfl näherte 
iv (Ie§ tynen mif übertriebener $o$nenber JJ>i>f> 



~ 5ä 



UQUlt, pt»m <**1W ** fytttitttt •*>* 
jjanbtn, t»U «in etoftaiftel in tfe *a««t, 
fpie unb fttaa um fl$ ttf* Hu «*$«!»«, 
ftamyftc mtt ftlnm ?fif «n anf M«4$riatn, fft 
tag M* ©gnaden &a*o» |loj«, wtfc &a* * 
aß« unttr tintm e$maH bcr atfötafW«* 
e^ünpfw^tttt nnt> *« s^fU4(t*n Skmitffc 
fttjnngtn. 

$Mtt »irt ÖtBfte M«*/ **N **••* 
Sfcrontljnnfl. j» 9««*««/ w > **** t 01 " 1 
»a$n(tnnlg «»»*f«n ft?n mfiflfc 8H4» tut 

Watt. €t W «te ateno / * w ** to* -W* 
SBStbe MfriMt'w* tat «cB*n tMR v fMitt 
Ätrpttnbt* i(fc «Mau $at 6« fc» »«$« 
tiffen »otfall tm& *m Stoma* Wef« «a* 

Ecce itetum Crispinüs! t&UUt tittOtljh» 
ftatlfö« Eni-agfc, Itt ba»a) feto *ttwjnt 
jejtljt $«, M| ff* «e tofwb« «fc'Mtjft 
ftytttn» 8f utc in aOra Sänbetri flltia) ffnl>. 

(Sin anbere« «Ral mnfitn «las »8fr »««</ 
Uxw in «in«» SSirt^^atifc lf*M4«ft> «* 



&tlb*tW^c$uu : $fe warben > fte .ber, ©tute 
auf etrofr tynjemorfen, aiib fefc sebunbwi, 
toä^renb beJFen Die übrigen tränten und b<e 
SJlacfet 'burcfc jufämmett fpracberi. Sott &ett 
|u Seif tani einer ober ber dftbre ju i&nen $in, 
ttnb'tmtirfud^e, ob bfe. Srei^elttpr^i^r, wie 
fie ^nahitt würben, fi$ nic&t etwa folgebunbeft 
i&atteri, tihb fcbnBrte fie ncd) fefter &üfammem 
©nbKcb banben fle fie feibji lo* ühb nötigten 
fte iumi$tafnten, mit bei* .Sorten: Printe 
' rtgmalttuCSbe^eftnitbOW^ett! 3*6tmo#* 
ien fie nun« trmtcn ober ni#t ainten, fe ef* 
fytluu fie.q&attenjireic&e, emweber wegen if)* 
m £trj*rtg «giäirtigfeir ober wegen tyrer neuen 
8e$re, bf^ben $orne$men ein ©teutl, unb 
bem gemeinen tftann eine $&ortytft ij? 4 

Senit fie bann bei tagt in ber größten 
4i|e wieber weiter geführt warben , unb W 
toeiten ft$ nieber warfen , weil bie flfttnattttug 
tynen triebt me$r weiter ju ge(en erlaubte ; fef 
würben fie gemeinhin bon tyren unbarmfjerjfi 

2> 2 



jtti ffS&rern wie Hi 35ie$ roft^rflge fn tbie* 
«er auf 5fe ©eine gebracht, 

Sieg alle* erjagte mir 95fau mit einer fo 
ru^ett J&eiterfeft, bie man fonfl nur auf bem 
blaffen ®eff#* eint* ©terbenben ;u finbeti 
pflegt^ ber, einige 2fugenblitte »or feinem Jjta' 
föeiben, no<& t>a«J »erjnößen eine* ganj 
Mmerjenfofen Sujfaube* genießt. ' 

2fm ändern borgen »erlief i<ft biefe frier 
gefangenen, t>*n benen i$ iwbfe man$e* 
$$rte, um* mir intereffant föien- . ; < 

JDer ftommanbant war fo ^öflicfe, ffcb me# 
gen be* 3Jerfe&en« ju entfestigen, bur<b tat 
i$ eine 9)ac^t bei $3erbre$erti $Stte Jttf 
bringen mäfiem 



* 

^ 



— JJ — 

6. . 
&tm* ber $ejhmg ÄÖnigftatn 

£)ie ®raffc&aft «önfgftein Ift bur<b <Sr&f4afe 
ßn tat JEutfßrftenfyum S&afnj gefallen« '2Me 
fejtung liegt auf einem mittelmäßig tyflen 
geifern Der Sffieg, ber &iuauf fityrt, tfi 
ftbnettenformig unb ge$t bur<b brei geräumige 
J&ofe, 3n bem mittlem (te$t bie Äafarme, 
einige UÄagaiine unb ein ©turnten mit gutem 
friföetn ©affer. 

2)a* 3Bo$nge68ube ift ein OMongum, bat 
' en face, wo leb niebt irre, funfje^en mit eifen 
nen (Sittern verfeuerte ftrnfier jeigt. <S€ Ut 
ftef>t tut jtvei ©tof werfen, unb f)at ttm fo 
viel ©äle unb bebefte ®8nge, auf benen man 
in bie verriebenen @efSngn((fe fommt, unb 
tußerbem no$ viele unb große ©oben. 

&a* ®anje ifl fe^t geräumig unb fließt 
eine ebenda* fe$e geräumige Äirc&e in fi<$. 
Oben auf bem einen (Snbe be* ©ebäube* (*e$t 



■ ■*- 54 r+ 

rin$l)urm, aufweisen* ein Sehntet mit 
feinen Reuten wplftt - 

Sic Staimer waren mcf(tentl)eirt der Sttpa* 
ratur bedürftig, und wurden von Den fcanyo* 
fen in einem ^ocfcft f$mu&igen gufiand! fytv 
ltr(afTen t ©o wie ff* tiefe Station in $eutfcfc 
tend jeigte, fönnte man fte an , Uufauberfd* 
ten 3talienern an Die ®eite fefcen, in teten 
spatfjflen triefe* beftnfcli^ fe^n foü / n>a* fw 
tyüf)l di? Jltigen alö au$ no$ andere Organe 
Wienigen delefdige, dem die ©«wp&n^efc 
tio* nid)t die ©inne dagegen fii&ßo* gemacht 
§af. 5Die§ war t>ö0tg der §aö in Äonigftein. 

3n einem 5er ©efängnffie Ratten ff# die 
(gefangenen lange fcdpnüder den Übeln ©erudjj 
feefiagt SKan artete nid^t fe$r daranf. Tili 
aber en,dlicj> felbft die 2fufm8rter den ©eftanf 
unerträglich) fanden/ gieng man der €>ad?e wu 
$er auf den ©rund. 2>a* Sinter wurde 
alfo förmll* au$gemiffe\ l unb man wird btis 
fen 2fa*drut ni*t ju flacf finden, wenn t$ 
fagt, daß man *«i Mefer Operation unter $m 



*»- 55 -* 

ttnraty ften Seic&nam tlnti aeinitttyfltf'auf 
ter; §efhtns »ä$ren& bn ©elagernng nerflow 
Jenen granjafen fank 

2(uf Gern $$urme fcer $eftang geniefit 
man Mt $irrli#f!e Xntftyt 9Ran fie^t oon 
$ier an* Mt Jetten ©urgen Aronenftprgnnb 
$attet$eftt, kann Jranffurt unb J&o<$ft f unb 
in JJöctyi gang bentH4 bat bor 5er ©tabt bei 
ftabüdje ftyone &o(ongarif$e $a(ail. ©ei 
fetterem SBetter ttttitt man au$ J&ombnrg 
unb &am{tabt. 

Unter Jen ©ergen # Mein 6er gntfernurtg 
ton einigen ©tunben einen Ratten 9J?onr^ bip 
ton, pitiMtfä tw)ugli<b ber »rtönig au«, 
»er etaifaft vtv Seiten, wie bie Ruinen »ei* 
SC«, mit einer ©nrg verfemen trat, unb ton 
bem man 6« na<$ Stein} fe$en fann. 

©ait| bi$t am $uf e Der fteftang liegt ba* 
©täbtcfttn ÄonigjWn, «on Dem man aber, 
fea e*, mit befannt, faß gant abgebrannt f|f, 
lieber in ber ^ergangenen §eft fprtc&en 
Joltfc 



SSaö eigenHic* bie gefhtng fctftffft, fo 
fann i<b a(* £ape nfc&t babon urteilen, ©o 
trfetmel&ltb, fle $atf$r gute £aff matten, rüdj* 
tffct gaflaatfern unb fefyr ftarfe boppfltr S^ore. 
2He tiorbttc&e eeite berfel6en ifl #elM*t tie 
Wmäcfrfb ma* Mt »cmJunft an&Mffft, ober 
t>afüc: W fte auf bfefer Seite *ur* rtne mette 
S6ent gefetfijt; unb m(e i$ von Ännffoer* 
fWnblgen !)örte, fonnte fle üb<x1)au?t fcalb 
fe&r fefl gemalt werben, wenn man Raubte, 
ba£ ber ©erteil bie Soften aufwiegen mürbe. 

SBie bie f ranjofen fle *innaf)mm, mar alle* 
in ber föMteflen öerfafibnj), unbtyre ffiro; 
fttrun$ fofrete tynen (aum einen martiattftf en 
©l«, weil sasiberjtanb tljörtyt gemefen m8re f 
JDefio länger atw gelten fty bie gtouiofen, . 



r 
7» 



#wrje ©efdjlcfce Der ©nno^m« tmfc £$«, 

§R«**«m bie SranjoRtt am ai. Oftri« » m 
9»«toj, uttb efnige Sas« bowuf aua) &<»,!> 
fa« tftt$*ttpmm<tt Ratten, fo »ar «« |$„ M 
m>$!t<m»« <ri*te«, an« b|*;$«fhtn0 Äönfgi 
jWn tu fttfommtn, t« fn f ferner fiemiefr 
«9 »urte, al*-|T* tum $<« an« Me j&aupö 
twflafl» au« Htm m<f) na* f D 6l*itj fteffe* 
**" .&««*««. 3nb«ffk« 6Hi6 fn fTc f Jum ^ 
8Bo<*tn in bem ra$igtn Söfft* M,fcs g^offett« 
3>«nn ita$ bfr am aten !D««m6« beffH&m 
3a$r« erfolgten 2Birt«mpJ«un 9 granffnrw; 
J»urlwn fft au« ©offenem, ftötetytbn unb 
«fad jmafcto, unb jo«en fty {„ f$ r , 55,,, 
faanjunstn toi ©eforj«, naa)ft«nfl e M< $öfr 
j«ne ©ruft« Ü6« 6<< 3H W a fei «öa)(l {» 
®wnb d*fleft &attw, jurfif. ©„ $^, ^ 
franjoftÄwarf f!a)(n Mt gefltina ÄönfefW*. 



©er gjreugff<$e ©eneral, g>rtoj Don >*§•* 
9enle!>e, verfolgte fte auf ben fufj. G?rfl 6i; 
ma^tfgte er ff$ fte* bort&eityaften Riffen t>on 
O&enUrftf, tarnt öe* na$e *or £onfgftete 
$efinM$en 2)otfe* nnb ©ergfätoffe* $dfen* 
$eto, wb ntadjtt 50 fDtaim ju (Sefangenen, 
tteb$e einen ©roMrantyore na$ ber geftang 
(ringen foütett; am sttn 2)ec. ftetam er bit 
©tabt Jtörtlgfttftt, unb am 6ten trotte, von 
(emSBergfätog galfcnftein au*, bfe fcejtang 
Äonigfleta &u fteftylefjett angefangen, IDte 
©etogerten traten feinen &ä)u$. Sie Jfa* 
tionabe würbe fortgefejt, unb man erwartete 
ftünbfi*, baß ff$ Me geflung ergeben rö&rfce. 
Snbeffin ^atte tyr bfe äantnabe (einen &e*eu; 
fenben ©#aben *ugefügt 

2foi sten 3>ec. enejlanb in (er tKatt 45; 
tiigjiein 6nr$ $ineingemorfene t&omtfm ein 
großer S&ranb, ber von ttm 150 J&äafem 
faum 30 ü&tig lieg. Sie <ginn>o}net Jtonfg; 
(lein* Behaupteten allgemein , ba£ tyf 6räbo 
$e# m b^räijjen roare jafamraengefc^offen 



Sorben, tmb bat bie J&änffc •«f tneijle* 
tetn »omBenrefleü «tt*9*fot fi*wf<« »äten, 
*or benen ein fcaum flanb, »Ht Mr*anoi 
ufere bieten *ermiit§Hc& für etoen greift 
Baimi wnb Me ©nw^nn für Sranjoftfcb ®e* 
Jinnte f^atttn Säuen. 3* fabe aber ttw 
fa^e an ber : tSafy$ftt btefer fce$au*t*nä $u 
l«wifeln. JDcnn erfleri* erforberte e« mo^l 
berSBortyeü ber ©eiagemn, 46er nitft be* 
S8ortl)tU ber ©euerer, buetebt fn^ranb 
311 Wtfefen; «* tnOStt ba^ee $weiten*'efn 18er; 
fe^en ber pre»W#ni Äanoniere gmefm - fityti # 
tie auf bie geffong geifelt utfb bit fetabt je* 
treffen $aben möften. fflBer {ann aber fa 
etwa* mir benten? Unb wenn tiefe* ttiebt ijl, 
fo btetbt nU&t* pitTyr übrig, oU anjtrne&men, 
ber <prfoj wn <§o$enlb$e ty'abe au* Rerbruft 
»eil ft* ble gejtmis nfifet fbjlekft erjab, nu* 
um Stau* ju fr^rt, feinen Äanenieten befofy 
Jen, bie ©tabt in $ranb ju fteffen. 3>a nun 
ba* ein? immer unwafyrföeintt<$er tft*(« ba< 
anfcerr, fo wäre cd S^orf ett länger fcatan w 



y»*tm, o& bie $ettfr*6rtinft (a. «enthebt 
tue* franjö(if^ ©ötnörn ober burefr beut* 
fö* entßonben fty. 

; ©te granffurter mttn f* etil eine anfe^w 
Itfe ÄoBifie für bie ,un 9 UWic^tt «onfeftetne* 
.»nftjr fity }u peranjtaften, •/ . 

SDa matt bur$ bie an$ait*tibe itattotjabe 
$ttl)er nföj* autgeriefrttt §au%, «f© murb* bie 
©eraaerunj »en Xpigfief» am tifrm iDecemi 
btvin ünt Wptote twwanbelt. 

$i*ige .Saft* barauf metfften ungefähr iao 
SRann au* btt.Stfbm» püd&ten : fte ttmrben 
*be* mleber in |Mife(6e iW&fcetriffteir, 

Uttftrbfffm ereignete fi$ nifyt gperfmärf 
Md^/ .^uftr baß am 6tm $ebr«arlbieBBa<$e f 
W*i<$e Me frattiofifc^e ®arttifbn au^efleöt 
(arte, von ten ^reafen anf§e$pben mtbt. 

(Sin j^euUfcler jUrrteroffijier f*lfc& M 
pämlid) mit tlo<& fünf S&ann (ei 9la#t an bie 
fratt)pfif4en 2Jorpo(!en^ ©0 mfe fte nafjt ge* 
nug mären, fa&en fte auf einmal i&ren 3Joti 
j&eü ab, fielet* plojiig 6er fraujöftftyn 



&4mw*$tm m s&i, bergen % ^ 

Sfcnfib, fohlen fl», tmb ftf«, fTefo fefiw. 
4öfcjj- , *aJ! ^iwn S(«(ung«t; non W«f«n fft 

'«nr««"j<ni&e fwuftSfjfa» »«„$,, .$,, ai ^ 

«!mg«nnnt)j»attj( 9 ,ü)?atm ttftan», gefangen 
>to$mAfc - , 

r «intf* $mt*««©*«tt« t.pn 6<riau<a*fiefc 
itn Borpoffen fluni, satt) am ffnte be«3 etStt, 
<<*«« ein Hrine* Saglöfjtter J&fin«*w* .©{#, 
fe« Diente ben granjcfen j«c ^dnptw^t. <&i 
ttfifyWi au« tinwgtu*« mit einem fr* 
. f*r unb einem Simmn$m, in reellem bet 
«>«tf|tr mir fernem SBeiB unt) Xfribetia) & e f)fl* 
fth mnftutti 

»f* $mi$«n Raffen fa $$$4 m i, *„ j e/ 
inttU $trangefa)(ia)<n; »tr Unimffty* jMi 
»orau«, unt) trat duf einmal mit btm ©86el 
ff »eif Jpanb in We etuj»«> m Wi&ranaoffrt, 
ifrt fo *tmi ju tJwmhiJ«n;6eif4m m *n fafein 
3m 0in mar 6a« e<a>t auögelöf^t unb bie 
S$fir $ftuw bem Untercffafer mtföiavn, 



*efc tiött *on fetoen fruten setttfutt,- $$,$$£ 
allein ftc^tlt etii$t )9Wiig : !0t$tfft mu^ .^ 
fcerle&r bit •«genuwitf b*$ (Stift?« ni^t, J>h* 
tnutftig.um j!«fr $#* ftf Itfnt Aamiftfteifebit 
$&ün eingtfptittftt $att?»; bi* mitfüdjKf* 
flßiflafr. »artn ettf Itaniefut j# jftttKBjutf 
|e$u ju Gefangenen ju magern 9}nr< tta t^ 
jiger ratete ft* bnicfr «inen ©f>ro*jj : bwdj* 
genjter* $iner *on tut #r*u6«ö jxeitj 4|{t 
tmar auf, tut* f)Wt tyn ; fo, ba£ b«r . J&ptf 
auf (er @rb« tinb Me gfife in. bit J&i^e {tan* 
ken» 5>tr gransofe £attt aber au$ in fcitfert 
mieteten 2*$t ne$ gntf*i*fle*ty«tt gettu^ 
feinen eäbdju tieften, un5 t^ti 5em $rew 
gen toird» ben Ceib }U flogen* 3(uf biefe Jfc* 
tnttan w; ber einige, ber ton Mefem f Sfynett 
SfBageflnf ber Giengen bie $lad)ti$t in bit 
gefhing« jurüf bringen tonnte* 

Unter ben Offneren auf ber geftang Ufmt 
fi# aiuft ein öttter be* Oberft ©fernher in 
SRainji SBie man fagtt, war eV in ber tep 
*en Seit AmmmlMt ber gtfbmg, *tra* 



— 6$ — 

I* jetod? Stttiffe dt f)atu fä fötm *tr* 
Witbenenuile M* e<&»efo$irten* ju Aomci 
ftein oW epfon tebiene, unb JJn a«<$ berir 
Rieben« ffitofc in (Skttrangtftfttnfyeittrt nadj 
SRainj an CiifKne tytftife ©fernerer würbe 
immer rMtfe febienr, un* sleUfyoo}! b«tro* 
ftet). JDer ©t&w^&ir* entbtfte n8m(i$ bfc 
©a<$e bero grinsen *b$i <$of)tti(o(c. Sie 
©tiefe mürben jroat eröffnet, aUt auefc mit* 
»et ittsemagt unb bem 0c$wefn$irten (W 
Weiter }u (ringen erlaubt; Unb fo ßieng^ mit 
be* Antwort au#. eifernder feite nun t»o6 
le* gutranen (n tiefen Äerl, unb entwarf mit 
if>m fogar einen 9Man, and ber $t\iut\o> jit 
enrtommin, o$ne baf er *on ben Preußen 
anfgefansen nröebe. JDer ©$wein$irt matt 
tym bie 2fu0fü§rttng bitfe* flMan* fe&t lettft 
»er, und fagt, er mochte (1$ nur auf i&tf 
kerlaffm. Sie SNittel werben kerabrebetj 
Seit unb Ort bejtimrat, a*er au<$ ber pteußi* 
ftt ©eneral fog(ei$ auf* genattjle bon äffen* 
ainterri<|tee* 



— 64 — 

. Cr Wttftt ©fernerer wirtficft foet aal betf 
Sffluns nnb au* ber Qtabt .0« warm 
jcfcn ein paar ©tunbeft dränge t>; fein 
$reuge ifl ju |oren tinb 41* feiert. , 2Xr 
e^roein$lrt flirrtet/ fein $tan, (gcf*raet)errf 
ben 9>reu|ert iri bie £4nM yi feMttt, mö*te 
fe$i Wagen; *r (teilt ffofljT als wenri er t>or 
SRübigteit unb &4(£frtg{tu, o$ne etwa* ati*i 
juru^en nieftt me$r n>eiter tonn* 1 , gS^nt, wirb 
würrffö, tütet a&er eftblitfr <Sifemeyern> b6 
imttibefyr weiter ni$t* }u ieforgen roare> eine 
ileine etrette, bit er fym fe&r genau bef#reito> 
aOeine tMH?au*iU9e§en / er würbe nur tfo SSieri 
ielftfinbcfcen f*(afen unb au*ru$etfc 
; Sifemeper t$ut btefe*; ber &4t»ein$tr< 
fuc^t unterbefien üngefäumt bie gjreugen auf, 
trifft fie, unb (Sifeuietftr ifl in betii Äugem 
Wt, wo er fU&äm (Werften glaubte, ein®et 
faugener ber Preußen. 

SDiefee ©cbwein&trty ber bei feinen fterftyit* 
betten ^enbungen immer fe$r reid)lid> t>ort 
leiben Seiten Utofylt würbe, erhielt au* fä* 



-**- 6$ — • 

tiefet! tejteti Soup eine fe$r anfe$n((4e %>u 
Innung. (SUiQmfy möcfcte (4 btefem £er! 
au* meine ©d)«xine ntofct mefyr anteri 
trauen« 

2(m 7feti gjjärj 1792 ergaft ft$ enbfltf 
fcie $e(hmg, nqfgem (Ic (I* trel Senate 
gehalten fyattt pie ©arntfon »erlangte mff 
tlingenftem 6ptete aft&iefycn ju bBrfen; tiefe* 
»urbe f&r a*er nur auf ttfer&nnbm dritte 
gemattet, mo(le $erna$ tat (gtaeeftr jlrefr 
fett un* (tcft J« Gefangenen ergeben tnugte. 

efe hattm fall plfe feine etrömpfe. 3fuf 
i&efeM &«* Äenig* nmrlen tynert ©trumpfe 
tttgefättfc 9nt stets «Kar* tarnen tiefe (Stefan* 
genen In grantfurr att et* teftanfcen an* 
421 Wann unb 14 ©frieren. SJon l>t«r an* 
tourttn fle nadj etlichen «*<&en mit no$ nie}' 
teren na<$ <8$ren*reitjlefti tran*portfc». 



— 66 — 

\ 

iebenööt* &er ßtefaiigenm auf föhigßeig 

2)er 'Suftanti ih ©efangerteto (ft $oni$titt 
war mfäitbtn , utf gea^tf man' j}$ (n f $rtf 
£Küfftc^t ni$t fcf)c na<* Jlbnb un& äBSrberf 
rtc$Mt, STetfcfsiebcne 33?ate fa$ fcfr teüte tTott 
ibcm fon&*r6ar(ten ®*ttufc&> p4 tö «**«« 6$ 
$ejttm$*$3fe fctftcfjf reujen/ att: Canonici mit 
JDragoner/^reMger ün6 3^«^/ fe*üflcrUtto 
fprofefibren , 3iromerTeut^ unö ' SfugenSrst e, 
©tu&ente» ttto&ffitrtye, eftiffttttnfrft^rttutä 

nifltey tofrfirfcfte in &«tor':tteft^fofie« 
mtin, biten gtntfee m* S^nAfMiBen; at* 
tm , Wt fctof fo. tlntn Nrf efinn^^oft f#$f» 
ttnftffti, afat tafei fco* in bm »forfic* 
@tott9tvf t*o$»t*»,* *awi etwa* fiWe* barem ; 
am fe&llmmftwi *&** frefanttn fi$ Me # roeMJe 
toten bumpfen falten ©emä^rn &e«unwt# 



{tat etofttttf* auftettktftet Würben, wo#n 
jwöt *** Sa&etJHd&f, a&er leine ©annenftvafc» 
fallen fonnien. 

3njebem3fö«tw toften$e»8&nHcMei7 aüc0 
fee$( are|w* Jeifimmen, mtb^h einem &e* 
©Sie rfjaren n»f)|jgto bie Diesig g>erfenert 
>*in%tbttxu S)ie|jpef^f*aft mugte in bei? 
$ö(ßc mam&cm Rf)r laflig twrtetv, jarnof ba 
feit Unfanforteit; wie ei ntdjt anbfrr* a« «r> 
»wüten wat, im $ö$jten @rabe einriß ©0 
itift* tun ben ©efangenen; m ni$t feie me$t 
tepen, Rotten ni*e einmal fijäfe&e (ei fi$; 
nxil ft* aufgegriffen würben, fo *ie fle gierige* 
nnb jhmben. Stoßet nw*b*n »erfftitbenett 
£emfren $mlM, Me fte afcer, ftit «Big, lief 
tyr ee ' <Sfietofjimg &*sa$(*n ■■ m^ftfti. SMflVn 
ingeatfrtef nahmen »o# seflrfffe- *mn *on 
ttngejfefer ffftjt Mit fym». «bef biefer aUg« 
meinen &rt& fb^ id) einmal ftttt &m*nita* 
tbn S&inteimann ta* SRtitii^unse^fceäftt an 
ttatgen feinet SRiegefangenen *ertfc$ien< 



''— ■ 6t — -• 

JDfef« «?ann war jwar «B?al«H» SB*r»#, 
nnbatfo JnX>icn(len b«granjofen, «Itr Hof 
«t b«f»f8«it ancb fd)en flraffäülg »Sre, bo*on 
tarnt <* ort«) nitftr über^en. 34 $a*e 
»ieie »ata j» feiner ®«W*te to £anb«n #r 
$«bt, unb fcttt« baiStttuton, $n aua) pttf 
fönlic^ ttnntn j« ItrntnX 

m tanontf ueju 2Bortn« ^attt er ffa) M 
feinen Obern burcb feine $ ttbnutytftit «fctt 
fo.Mr&afc flttuKW, att tr»*8»n feinet SKen* 
fd)enfteunb(id»(eit bei aßen, bentn feit^e 
SrcimSt^fdfeit nf<&t föab« «onwe, Mttt 
war. e<inc SR«W«)aff«n$«U »urb« alee 
von allen «nttfann*. 2f« Sttjlltte n«4 SSBown« 
«am unb jirinunijipaHfirMt anftroj, foflte «e 
Statte »erbtn, (Sc »et»etj«t« ««; Writ* 
aber an ba« SMfariac nnb «rwartete »«rfcab 
tun«<6etef)le: benn «»oflwSBorai« niö)tt>«w 
laffen, twil $m fein ©tfü^l f«S«n nnf», W 
fein« «««enwart btt ©taM 9ja*«n tfrinjm 
würbe; nnb bag tief ber g«Ü an« war, wirb 
feiner in WttM jUOtti, *« ««U0«i$eit |attey 



Jfg baoon ju Beengen. , dt fcier auuinam 
htt )tt feffen? würbe tttfc^ auf urmüfce Keif 
ISuftigfeiten fttyren. 2>a$ »ifarfat anavor* 
tett fym nf*r auf feine Jtafrage, unb öa er 
tU% für eine ftiOfötotigenbe «ettfiOigung am 
minien mußte, ctttf^log er fl$ bie<D?aire(telIe 
Onjuuefrm«, bie*gettiig junt S&ejten feiner 
teufföen laitbileute bemaltet TtUSüftint 
In «tata* eingeföfofiert mar, legte SSinfeb 
mann feinen Soften nieder, unn**** barauf 
Me gfae, wittern Äonig oon g>reu§en unfr 
»ein <$t*}pg *»ii ttrdunfämefg im £ag*r ju 
(pre^cn. Otibe ^engten tymigre aufrieben/ 
$tit tnft feinem Getragen , unb entgegen i$tr 
f$r gnSMg« Äurj barauf «6er toutbe er an 
redet, nad> $ran!furt geföleppt, unb aad)bem 
er bort auf ber ffiac&e bie &8rteften 9tt*9anb; 
Jungen erlitte» $attt, nad> ^om'gfletn trän** 
portirt, too er oiejefcfct noefj jejt fi$t, h* i$ 
biefe* f<*reibe. 

€* fcum ftfti, baß ftd^ manfa $eutf<$e, 
bit in franjöflfc^e $itnfie getreten waren, unb 



ttÄ<$t)etr infgifangen würben, beVafcrtoanbl, 
tag fle e* gum heften f^rer 3D?itSur9cc getfyan? 
Ratten, fcebienten. t&ct äBinfelmann aber ifi 
f* burdfr trfelt $5aifac&en unb btircfc ba* §*ttg* 
itig feiner Mitbürger l)fnl8nQKc& ^triefen, baff 
it ber ©tabt fetyr mid^tise SMenfle getetftetjjafc 
SBenti hinter t>on 6m griffen htm einmal 
in Seutfcfclanb befej&t werben 'faüttoi, -f»ftae 
t* bo* n)ot)l beffer, baß Seuffcbe fit »erhalt 
tetett, a!6 »fttn man fle .mit Sränjöftn' befkfct 
$8tte? unb memi man gerecht" fet;nxtttä, fo 
fann matt einen fo(d>en SSfiaun b*4 wo^f tilgt 
c^er ft^r praffeiöfg galten , at* 4feftn niaii'tyii 
öftereren fann, bag er bUtälaQi, Wtf'tyni 
bfe 37eufranfcn anvertraut Ratten/ jum «Rag* 
ifyeil feiner eigenen San Wieute ünt> tfettättfeift 
$errn gemißbtauc&t $abe? unb »effen, 'gi«M» 
i$, wirb man weber ben Canoiiitttt H&itiUUl 
mann, no$ au$ ben g>rofeflbr »lau, »on> 
bem iti) febon einigemal« gefproefceft <l>abe, fifteru 
fahren fonnen, iDpc^ ba* mf im SSpxMi 

' i 



SBem* ftufefitm tiner ob*r btt anbete tat, 
$0$ man tyn in ein anbete« ©tfansnif* gu 
*Ybwtli4ea rtfoHd>en Seuten einquartieren 
jnfcftt*: fo Geantwortete Mefe* bet SßatftmeU 
fkr*#eutenatttmit bem föafen 2Bifce; „£e! 
„ »a* bft? $ tetyett uttb ® Jei#&eit ; " unb mit 
«bum fo $ämiftye<t föabenfrofyen £8<&efa, an 
tan jebet Ben abgefiumpften «nempfittMic&en- 
£wferfne<$t auf tat trftett 9MK würbe et* 
jtonnt fabelt* 

$n jebem bet *efonbetn ©efängniffe ßanb 
4» Su$et*®aflef, ba* fwo^Iftiim Sffiaföen, 
ql* jum $tlnfeit bietite; fpStetflta nmr benanjfr 
St%e angegafft. 3ebe $Bod)e foHte friföu 
€>tto$ au*get$eife toetben; aber Weg würbe 
enawbec ans Sfe^iaffigteit ofcet au* aöju; 
gtcfet SWötjt^ei* bet Xuf»8t*et für if)t 
ti$tne* Snteteffe nfcfet f*$t genau &e/ 
•bautet; benn t$ $örte tfafl allgemein unb 
«nauftwlicft batisftet flauen, ba# fo feiten 
ftifty** etro^ gereift würben Unb benno$ 
nwflfe (ei tter @nt(a(fang au« bem 3(rtefl alle« 



— jrr i— 

tat ©rte$ *on tat (gefangenen &ejaf>ft toea 
ben ; bat i^ntti f)ätu gereift »erben tonnen; 
©er Äurfttrft fyattt tWnen Sortyeif baton. 
©fe Aufwartung unfc <$etfeung, bie man/ roe* 
gen ber falten Suft auf ber Seftung, bti in bin 
3«nfu« fortfefcen mufite, »urften ebenfafltt ben 
(befangenen in 9te$nung getraut ©er abe t 
titfftt tiglicft ob» wödfrentUcfc ben Änfnwrtetti 
— Weafle !>of)le <Pf ötdjen matten — m>d> 
außer bem etwa* erf lelHdje* gab , mujte e# 
auf mancherlei Hu entgelten: er tburbe fale** 
ttt bebte ne, tefam ntanefee*, »ad er flefr aufiee 
>er Seit ffir fein Gelb mottet fcolin laffen, gar 
niefct, ober fein (gfien falt uab fpater *U bte 
iibrtflen. Unb freunbü^e $eficftter, bie bo$ 
au« jur menfeftifefren ©(öffeligttit gefroren, 
waren i)ier auf feine SBrffe anfrorT, a(* fftr 
ftaarj* ®elb ju $aben. Jfot beflen traten biei " 
jenigen, welche einen ©oibateneber einefBeibti 
perfon oon ber §e(tung in tyre 2>fen(te betont* 
tnen tonnten; benn fonft fafett fie fi$ entfge» 
Wettereien autyefejt 



©tat*, <pojtfer wi6 ?tfttm waren tjtr*ott» f 
*uib bie Grifft/ bie antamen, »urben alle erjt 
*on bem Ätramanbanten erbrochen, pb na$ x 
©at&eftnben tyren ® öent^uraern entmeber mty 
BtfytUt, ober iuröfb^aften, ffBer auf be? 
ftfhtvs an 2fof»#rti9* färetten tpeBtf, bef 
nmf te fö bie (grlauftnifi *om Jtommanbantetf 
$it}n befcnber* erbittert, unb tym &twad> au$ 
«tu Grief offen «tm £efen upb $erfie&fft 
überladen. 

%ül\l<b wurbe bot gefangenen erlaubt, 
%ww*eife fi$ »i^r eiunbe in ejnem freien 
$iafc anf ber $tfhi»0 a«fttt$a[ten. 2>ief 
fear ttrtrflt* eine ftyr tBenf^enfwttrtbU^e Sin/ 
riftung, «nb eint ivgtytt äBotytyat für bie 
@efau&en*n, ©if atftipt t*i %t$ eine reine 
frifcbt £nft, fttnoflfa bi* freie 2fo*ftyt auf 
bie umilt«enbe föönc 9nmb, fanben Unten 
Haftung, unb tonnten fty bfe &ur (Srtyafftutg 
Jbf r (Sefunb&eit nötige fywegunj berfc&offem 
6o tote ble ©fttnbe uip t»ftt, fo t^tn ei* 
onbertr Irupp, jDa* Seiten mm $&su$ 



»orte (mutet mit tltrigtnCWagen o* btt 
Stauer $egt6ttt» 

• TU* i% <taft uneen air bct 3*(iun$ toiftci 
fpajfereit jfenj, jerafte ju «taw 3***/ mo ©e# 
fan^ene fttfc auf Wefem freien gjfafc befonbln, 
$5rt* {$ tun e&eu $ewrt tttw Stimme mi$ 
Jet meutern Stamm rufe». $f mar 6er JJofi 
*at§ mtd&ujtnar&t © * *, bm 14 *or etoi* 
gen Sauren auf ter UttitwfHSt @ * •* fenuett 
gelernt fytttt. SDlefer Sttaim mar fari w&tr 
in SJtalnj a» 3ti(to!«Ä In* ©efängnifc gefegt, 
aber na$ etlichen %aym mltber frei sefaffen 
worben; unb a(* n nn 3Batn^meggfen& mb 
t\ad) $ranffure tarn, $*tte*r ta* ttityläf fit* 
(inen XlufeijUft genauen &u Mtbm-, mb 
mürbe felalfe&iw* ^önf^ritt fldtanft, mo 
er brei «fconate, mo nfd)t länjer, tf&t» mupte. 
dt m$tt f$te<&t«bto9* n<$t* auf öit bei 
SnquifUionen gemö$ttli$e frage gu antworte», 
Die auefc ü)tn bei feinem ffier^or öorgil^t muri 
be, ttam(i<$: meldet moi>f bie Urfacfcc feine« 
jbermaUgfti a9er$af*e* fev? Ser J3w)ttfr*»t 



lömien: Saqnfflt'MffMftftv baS t* 'M<friMi» 

•ftntee *e« ®*fa^enctt ftri nrtr mr<& «fit' 
'fWt«tä?tt »tann a«f. *@* 9*«»9 in» ©*faf* 
*W>lNr Ä«fotft aöfs*«m?Ä0pf unb %ie ^tittft« 
ÄcftMft mtcrm Tlttn, to1)<e«roi»*«ttw««i. 
ieim ^dstmnae^ti ütUfle: TOttfe warf. <b 
Mt 5U tO?aitts im Ähft, $tfft 9tebtn, tntb 
$a6 $?ättam*ntt/ ntfe manfagti, um SM* 
f$©f *ü wetten. 3e|t *<** « *or > «* &**• 
fea* äfft* igttyate* «to'M» @cp«nang«n fHiur 

(gfttfl ttdf ** i^n an; aH er «6m in; 
©d&frHb* flNftffttt *tr$t«tf$m la*. 3t*i 
jMtfter '0*4* 'frf«tt e* iir einem Ityr ntyato* 
Mrt $011, ttftör? 14 meinen «^gefangenen 
Me $flfc&fcti bei? Untertymtn 9*8M tyeen 
Stegetttta» 

s 3n Mn fttifiSRflttdtift, ÄpriC, «ai uttft 
3unf 1792 »ergieng feine ®od?e, in ber ni#f 
^ene ©efaogene eingeirac^t trumty, untc* 



*- f* w 

Letten fltfr »o# mattet gnben otogen, tjt 
au* 8lederli<^ftit tjnb Qormi^ a^tf C>ie ®efte 
Der Srartjofm geiferen waren , und atf* W* 
Renten tto»e auf pit ^ittanr tu Bekommen, 

9Ba< ntf$ betrifft, fo fittbeidfr t< mm 
0t ©egrifft t)ott <g$re, $$ auf bte ©ette eff 
ner Station }tt fragen, »emt geeate unfre 
eigene SRafljptt oDer uttfer Saniere mit 5er/ 
ftlJtrt tot Ärtege * begriffen #, ffienigfan* 
feilte J4 feiner tia4 feinem Üfttttritt gegen 
(eine edtiO^Je^e, gebrauten laffim; Megerfor* 
bm aud) föon tfe Sanf&arfek, ju Nif tfdj 
getotg jeber, t>er (14 in einem foitt* (*«$« 
grtt aufde^aleea ^ai/ inner«« »etyfft&tt fjl&* 
Int wirb, ttn* *te tm* fä ber te einem 
fremben tembt einen trp^8t(genjafef[«^anf# 
JBolf berfpred^en, 9*n tjem tf tefanot ift to? 
jer gegen (eine alten Eanb4leute tmb gegm fet* 
iten Stegenten bie ÜJtoraJ au< ben 2togen gti 
ff|t ftatf SM* fBojf, unb jümal ba* SJbfJ 
tut 3*tt etyerÖte&oluiion, wirb iSjpfbf, (o* 
M*«$ M** **i j## feine J^pfer bie 



— « ii —* 

$ftra( *era$tftf , aaf M* fl<$ bat ©jfij tHtel 
jebeti ©*a*t* grÄnbei 3M> 6(eifc et. immn 
«in* fe$r.,j»*tttfuü$e {$ntftyiMtm$, «* tws 
Steigen Ü&erlfinfe* fär f{$ anfügen, tfeim* 
Ifdft ,..»a9 jtoaji .|ro *p«jjton*fajr, Der ((er ni** 
einmal gaif} tlav fjl, (riegelt 0fMi$r> für ba* 
©ejie Der gangen S»enf<H«M $u «in 
ten, »et intober .fetötfew,-' .ftff tyli$ gegeä 
fein* £a n M l e n t e j« ieweifen, Mrjfe&etf 
wuflfe; glejdtfoti?, ai* wennelj* f$re SWittvic* 
<nng bie ÖßenW^eft fcfciupmet baran feyn tpfirto 
ober m wenn et [o aeit gefortmeft tt)äre A baf 
tfe ganje 9Äenf<$$eit leibeft würbe, wenn matf 
f!<& länget bur$ »ebejntUd&l eiieii :> ba£ man 
feinet ebenen Statte etttwbdbur* einen tfteftf 
IDienj* leiten tonne, $ta$*lteti (leg, ©tf 
$*){ tttrö nie eintreten; unö fo lange bief** 
mt WWW, tonn berfeniß«, äelcfteta «I 
@m(t tfl fürM aBgemtfne ©efre »er Stenf4* 
$ett j» ftrgtft, feine Xgfhfct nfd^e 6efl>r erreft 
$elt, af* tteten er £$ geti>ifiett$aft fottm$Uer' 
«gemeinen <p|fi$ten jeflen feto »aterWnb ut# 



/ 



— ?8 — 

{HM'Ottfftittitt/ WMvQUt Wtixb**nf$Mi 

y titt «iifittigt, M*4fm in feiner üttuttilwötn 

8age tue tDteruf utO» Mt *irgertfc$<tr;®efefc» 

tttifef iegtlt* • •- •*-*" ' •'* ": 

5tu4> ble gran&ofcn fyaim nlcfct* tiefer 4mi 
Jtfunben unV natürlto&er &beife nic&tt 'tftfff iraü 
^pnbeti nüilfen/ att baf'ifyte ianbiUm mit 
*en "t itoben 6U Sßaffett gegen tyr eigirie 4 
»aterlaftb ergriffen fatien/ " 3n Mejem betfi 
Pfoten fad '(at "i^»* cr recfafiaffene wann 
unter ben fernfgrirten f\d) burcfc fietbenWdf* 
$u ©Triften »trieften Ja flen, btt er not^wem 
bfg je$t Gereuen mup. ' '. 

i ..^itftnls<b «anfeüwgctt, ttt an £erofr*mu* 
#«ien, flnl> oud> W 4me iiä$trtt)€$tai<t!> 

«fjrttn, «nt«r Me flN»$Mic|tri .1 ÜBtafdM* 
fttriwSiftidM, Dle<n.6etfiwnft«i »»fcllälMl 



■*• 79 ^ 

v Sttt* S$»m Sit ftati^fen ijl te fr ftrtt 
für je**« ntifafMwnm ^«»fäeti eine an&& 

*tt$jttftf0tt!t0 fcer mtmü^m SRe#te .«oft eitur 
*efl[erti ©W^ttt afjiefte^ bereit Sc^üitui^ 
fd)cn frit 3a^un^f»jm .fcm.äefpottn grattlf 
*ti<$* jt* wenig am £erjen lag» £u&mfg bm 
®rt#hntw Mf)m*i$Mib bmn auf; <* 
fttytt i$m &war an @iuf tmfc an Stegitrungf* 

Sn^anfreicf) wo« Me Kfbolution *%ßf<$ 
fiotftwuMs , fo wie > |, »fttffö not^wn^S *Hfc 
N* fl^ Ofr SBurm f riiwt)*/ tor setrtigi wjrfc;, 
a6er tfe war e* fco* aucfy not für gcanfrtltf, 
mkrti «Kif« wn fo $**<<$#?, tttn afHiltye 
©iaaMtirafiiirifmig au4 <mt>een Sänfcwn ju 
*nnf#<rt, cter fte 6afrtfr(l jr 6eT4ltitof9eit 
j» ft$c$t», t>a 6ie @rfa$rung ju gleicher Seif 
lefcrt, wie traurig **? 3u{Jan& eine* 3ieic&* 
4ft, ta* fcimMfne 3tf «»(tiiipn ierwtie i wfc&. 

ajietate$t iß e4 «e g>flic&e eine* je&en re<frf/ 
W*ff*nen Sßanne*, ten Untertan inr ttn* 



ffoafldtfett an feine Ste gfertmg v&i aft fefaetf 

Ötegeitten jji ttmunttm, tyn »&n freut' fcbiqu* 

»aukagium* bat^eifit/ Mlf jebe @fa«t*t>W 
faffans noty&enMs arteigenen 8wtf&tUenn& 
SÖtSnjef §a*ert muffe, l» feieren, i%m }tt 
jtigen, M tnati in jeSetf etaatSgefellftaft 
auf einen $$4r feiner nat&rttftttt Sterte SBtrt 
gfftt tynti mUffe* uitf ftelto ruftet im ®ei 
hnffe ter fi&rigetf Mettett &u tonnen/ tag md« 
in 9t*pu6l«ert *fi mt&rert natürliche Ke^te 
Ättfopftrtt mufft/ all « ^ritar^ien , unb 
ftaf entlieft bie allgemeine grefyett mtt>®M$t 
fyii bnrdji ni#t* me^r ermatten »ir&/ af* 
tfenn jeber ta* t^ut, waf er feit 
gre< ftptt t»iO# bu/ mein ©eftn? i* We tflüftf 

2ju; »ö« bu fannflf/ get^ 
SDe* Staat* ©ete^e |u erfüllen * 
* ©fef>, berni fö fift bu fret 

fBJiW o&er bis na* beißen ©ritten! 
geef fe9tt/ meto6o&tt/ fo ge* in eine 2Bü#enei *> 

*5 C. Seitgebicbte uor unb na* be m Jobe be* frei* 
«genwwigXVfc jpamf, Jtf Jjerolb 1795. 9$e< fr 



— «* — 

flatfatld) m8fTett aber bie Steaferunjen a«$ 
genau fyun mal (le (offen, uftb bit Untermal 
rien ad ein feftr tefpefeaMe« totpi befragten, 
tmb ni$t Wfleffen, bafl jleSiener be* <Staatf 
finb , aber nicf>t J&etten* Sapienti Tat! unb 
nun ifi e* 3eit »ieber }u ben (befangenen m$ 
Äonidffein $urüfjute§ren. 

3n ben erflen t>ier SBBodJen' »urten (le »ei 
ter ejamtnirt, ncd> au* beiii ^efflnsnifTe gelafi 
fen, um ftifebe ftift ju f$6|rfen. <Da* traft 
tüirfli* fytrt unb unpolWfa. »er @efan$ene, 
Mr'noeb Wn ibenwftrat mar, mufte e* bur<$ 
eine fobfte ©e&anbfang werben« Sie fefy» 
tofinfät* f* bama« meinem Jöaferlanbe «int 
Habeas corpus Mte! unb mtyfyif tig ! wenn 
Jrfcfct bte tyrfagenbften UmfiSnbt bor^anben trat ' 
ren, bie mir aber niemals betannt geworben 
Jtnb, fo mrifl i<b ot*t, mie man ein folcftel 
teerfafaen verantworten ntiff. ©er Staat 
barf, o$ne bie anfferfte 3Iot$, feinen feiner 
C&ür^er, au* nnr eine ftieftelftunbe, unb 
tityt einen X«|MMif Ütofter, alt ei biwtyM* 



AdtytonM ifi, fefmr greift ftetantat. «lütt 
$enfe man #$ ben fad, ber ttirtlhfc ba war, 
tag unter ben eitlen ©efangenen, beren ga$ 
4alb bi* (Ulf JJmnbert (Heg, Mau^tt»r einigt 
^anj Unf4ulbige ftefanben, bie nun t>i<r 
SBocfcenunb länger, o$ne Deport ju »erben, 
in »im fömSlicWtnÖefänjnig au^atrenmugi 
<tn? 4SJie mag etoeSRegierttng, We fenfl fo m>w 
; frefli(&e Statute* an tyrer ©pifee $*t, bajij 
fommen, fo »enig 2tc&ttin$ iwb fr. gtofe 
H8»ei4gi«tfgMt segen ba« f$o$( eta$efoft 
9>etfonen, wie gänierfatnilieu jn fteweifent 

Unter anbern (ernte f$ einen »eftor ter 
Strjnettttujt aufJtönigjWn f ernten, bec yt 
Sföafai jtnbietf, unb ta$rof.gBfbeftaM J$anfe 
tygire $at*e. (St fam im April ju $ranffnrt 
an, um feine Steife weiter na$ ©Sttingen 
fortanfegen« £>a tr a&er mit SBebeKnM gran 
fu$r, bie ebenfalls mit tyren jwei «einen 
£fatbtrn jn tyren ßerwanbten in* £anno*erfc 
fte reffen twfltt, fo würbe erat« wtfäcftfg 



mntftpUtn «ntt aulgefr**» Un$t<rf>M nun 
feine 2tntmprten feinen SBer&ae&e fifeig (affin 
tonnten, unö er f(4 tjoWctftnwn legitimirt 
^tte,; fo tput&e er bo<& na* Ägntsflein ge* 
*ra<$t ,*nMte tttonaee feafettß in »erraff 
fce^aimu < 

Ston weiß 14 e* a6er ton terfc&iebenen 
$5*ft gfontav&rtigen $er{onen, stnb tonnte 
ttaikfc anf »erfftiefcenen < andern ttmßSnbetji 
fftUe&en , taj» tiefer 9Rann> auf eine fceina^e 
tn»ectff}liiM.Xrt, ni$t Den mtnbetlen Änt^eil 
An lern, fea* Ȋ&ren& feine! %ifent$afte* in 
SRaüti fcafetöi* »orgieng, matte genommen 

.$*&?*• 3 a er f* n & ^°9 ac n '$t «<«»«* fo viel 
Stuerefipf an Mn frattioftf4>'ttiain}if$en ©^ 
$e6ett$«tten, nm nur <itutn einzigen Stiub Ui$ 
iutootynen> ter bod) trfe etnefarce ober $offe # 
**n jeftem, ber ff* jn Nr Seit bafel&ft aufi 
$ieu, pour la ratite du fait mtnigfienl etm 
mal pfiffe ttfaty werben foUeti. <gr mo#ft * 
fqat tAfy einmal ge^ngen lefen^ .«nfr 
8* 



. ■— t4 — 

tenno* «mrbe er »ie ein übertbleftner nnb 
im<fltis)a4ttt Socrttatr be$anbel& 

Unter ben (gefangenen auf Jtohiaßein bei 
fanden fi* au* $etfonen be* anbern ©# 
f*Ie*tl. 3ta*bem fle ettf*e $Bo*en, e$iti 
*er§ort ju metben, in einem ho* fo jtemU* 
leiblichen ©efSngnift gefeflen Ratten, würbe 
tynen enbfi* 8*f*9*/ baf fle, alt (Seifein fBr 
lie *en ityren »eÄanbten na* ©ebfor t ge* 
fgitten aRatoiif*en ® elf ein, #et «leiben 
täften. 3* iedteift f*ie*tfrbin8* no* 
Jejt ni*t> toie rt ttiosffd^ »ar> (te an« bie* 
fem 0e|t*ifymife betrauten }u fJnnen, ©te 
%eutf*en fefcen >iberre*elf*er 
SBeife teutf*e frauen, bit man 
»eber einet Stjeüna^rae an ben 
ftanjofif^en^ngeUöen^ftenfibew 
»iefen, nod> einmal befc&ulbist 
$atte, al*©tfft(n änf bie felUng, 
tun mainjif** ©8*8'*/ »el*ebt* 
fcranjofen na* ftranfrei* al* ®eb 
fein «ef*i*t Ratten, jegen ffe (gei 



3« Wttt film, fcft ft gtofebt no# etamd §». 
fcftii, uttO überzeugt )ti ft$n, ba$ ftt mit Kr 
|ljforfWen Wtyrßlr atff* fhen^e fiferHtt* 
fommt 

Stteftbttft Jt feto flRcnate füt ttt<ftf* nnft 
»ibtrnt<$t*. gefeffen (amn, würben ftt enbi 
!i<$ »jebe* t» Srtf$efe gefefct. pc eine twt v 
tüef^n grauen »eroenbett ft$ beren ©ruber 
»ei bem Äontfl ton ^reugen, mib er$te(t äu* 
»ntt ^äÄptquättfer SJttriertbom fm J3U. 1791 
(Wgurtfflt ©tyftfcen. v 

' ■ * 

8o(tylatyftir, *t(b«$ert £ie&*r! 

Sr,f * iß ymt unb gc* titctft mein S&iOi, b*f 
„flMilbtofe $<tfyntn bo* *erbfente e^tffM 
„btr fttrfrttcbte tollen ftöM, Me fö bfe 
»@tfangtftft*ft auf bem «ftftiftffelft jUBejei 
„gen tyxltn. 2>a i<fc nun fftiret $8erfl<bfruttft, 
„W Sitte bafelbft tefmbft^e e^mefler, Ne 
„mtm SR** tti$e* *erftult*t $a$t, oOeti 
«(Blauten bittest: f» fatt tybem fftajer mh 



rifrtcafctyi Mö^tttt, biefrtbe ne6H ifttttt «tot« 
„auf freien $18 in (teilen. 34 mad)ej©«$ 
„ Jol#e$ auf £»p ®d>retben »m iflen biefe* 
M 4n 3fiitmoM *t$nrot; «nb ttn * 

(Suer gnabfget * 

$rimt<$ fßityelm. 

f ©ainjff%r Gftti tmjrb* $n)ar^$j£e ji pro* 
tejtire, aber bei !ttfnföenfr*unbU#flen Agtifef 

r ?f jwwij *$** t>« unf*uIWg gefbenfeeti 
ttocft mehrere, bie 6fo* bur* ba* 3*ftmrn?«tff 
treffen txrf4ieberier UmßSnbe, in bie fle not$* 
»«nbig'-aera^ert maßten, ba tyrSanb tjpn bett 
fran&ofro befefct warb, fBr »erb£$tig gefyri* 
Diw, pfetr bur* *o*|afte flßenföen fS(f4tt$ 
aW doptte* .benwtctrt, onb fobatin aufsei 
Stfffen tinb na* ^önigflein jetfra<*t »urbtti, 
£*4fi traurig mar t*, wenn fttHOttteii bte 
g&tbe* mit i^ven äinbern tyre gefangenen 
SR&nnec befugen, memt tfd> beut Safer beim 
Spfomra unb Wfaiebe bie grauen in bte 



rrr* *9* •>*■* 

3(ugtti hängten, mtb bfe Keinen Ätober 6et 
ifpm Sater breiten roofften, ober tyn 6atett, 
eäg er mit fetten ge&eri mochte, ' JDer Set; 
Nenft ^ör(e auf/ ba$ ®ewert> gertety int 
Stoffen; ber 3Xann auf ber geflung unb ba* 
SßBeiÄ mit ifjjen Äinbern }u «#au* fönten, 
boppefte Jgau«l>aftung^ mal fM ffd^ erfparfc 
Ratten, gteitg brauf, ©orge», Äwmnet untf 
&erj»efflttng maren oft nur aßgubeutli$ auf 
fcen ©eft<f>tern biefer t&enfdjen au*gebr8fk 
fcer 9R«mutl> ßieg.um fo $o$er, ba f!e nfcfrtt 
*et§6tt würben, ober feinen Sfcfcfceib auf tyft 
&er$or erhielten, uub alfa aud) itic^t a$fe§ett. 
konnte», menn ju$ i£r e(enb«r Suflanb enbi* 
^en mürbe, 3$re.©emfit$$t>erfafftfng Sufitttt 
jic$ fi&rigen* auf ganj t>erf<$iebeiw #rt, (8b 
ftige tagen ©tunben -lang auf ben Änieti unb 
betetm, anbere bampften mit grimmiger <ge* 
fcetbe, ben Äopf auf bie «§anb gefUmmt , it)t 
9>feifgen %atqt\ einige warfen fiefc ber ?ange 
na$ auf*€>trof) unb (löhnten, anbere gten* 
gen mit fterföfoffmer SWent unb mit ftummeit 



Ckftmeri ben 6öäI auf nnb oft; einige ftfen 
In einer C«e in bampfef £fnbröten oerfani 
fen, anbete brSOteirmlt errungener gro(* 
Ifcftfeit $i ir& ober ben gRarfeifler «fcarf<&,*> 
tinb »lebet anbere feftmuren, ba6 fie na4> ~i$# 
rer (gntlaflung gen>i$ feinen Xngenbttf länger, 
aU burcban* nofyig roare, auf teutfcbem 9u 
fern bleiben mollten, »elf fle fogar von ifytm 
eigenen Sanbei&erren »erfaflta würben, bereu 
$4n| fie angefleht f>ättm« ©ie fpra^en biet 
fr# aber npr im Übermaße be* @4mer)et( 
benn mie i$ $5re, fyaben fldE> »on «den ben 
(befangenen/ bie man für eingefleif<bte 9U* 
yublitaner ftieft, twcfc tyrer to«laffung faunt 
fcrei ober bfer ;entföloffen g* ben Stenfranfeti 
ftb<r|uge$en* fcemei* genug, ba| alen fibrb 
gen i\x renifte* Baterlaub Heber ,i(t, all 
$ran{rei$» 

*) ©et VerfAffer nnb Jtompofitenr blefe* ®aw 
fcbel, ter flcb in potitffc&er iinb mufifaUfcbtt 
Rüffic&t anftei #nct, foD ein 3ngenfcur*Dfffifer, 

_ Kamen* 3>el«ei in etraftnrg gtfttfen fepn. 



40mM trat $ett£faty* tlttet »an beti ®e; 
(anginen auf unb f>ielt eine geifUicfceSUbe obe; 
eint <ptebigt* Oft waren biefe Steten »*rt# 
11$ *o0 bon fens, i»eifiunb'©a*6ttnj. <?fn(t 
stufte 14 M$etn, afiH4 «hten fofc&en ifteb* 
ner in bem bemegfcbjfen «ffeft fageh ^örtc* 
;,J?err fey nn* §n8bijj nftb farmfreriig, unü 
„ffraf nn« nic^t in beinern Sern! befSnftige 
;,bie teätfeften gfirjflm, ba| pe nidje färbet 
„mit bem SRaftefa'merb anf im*, f§re »ni 
„f<&tttWgen Untertanen (oiftfirmen, unb *eri 
„«M&tyneii, benn fie nHffen ni$t, nai (W 
;,t$feh! t " ; : * ; 

3ia* SJerfouf einiger Monate »ntben *m 
f^iebene x Sanb(ente Maeiäffen, naefrbem fte 
*tr$ertyre SRecfoums für Stuft, aufwar tun« 
unb fiagertfrof) bejaht Ratten, bie fl<$ b»4 
immer auf einige IDutaten fcettef. SBer nf<$t 
gatyfen tonnte/ nrojjte no$ fo lange faen. 3$ 
tyatte ba* Vergnügen pon ten mir anturtrau* 
ten brei Carolinen einen Bayer, ter, toett 



tr ftte^t» $attV 5 «M> Utajtr ntärtt fjätjti 
förotnüffeit, ttiiiitfiocffeti, : "* * 

n Ät». frantofil^er^gg» fanb <fn SRfUtf 
M (ctOHjUibifrcicn, * $fi roartntttn fttytfc 
$8antf t>on btm ltyterö(fei*r aul.tem ©tfan# 
*tä geftt^ ynb |« e ^rt4|e(t 8«f«i* nwbtn, 
eine titint fiBtife ty^Hf ?pc|* tytftt gtltyfr. 
$*r an btc $$8r m$> VfpfptQt »an 6^t : S^^cft^ 

fragt tff'flBa4t^,0fit,bf? UntewffijUi; mit bftj 

$T el *£foflty? 1 f49&qfit^4^rt? «rt*W f t 
jur Antwort: ja! nun, fagt tr /? fo»>nmf }dj 

laufen, um fft notft einju^oltn. gort war er ! 

2U* man bieg $em 25<Kfrtmt{fftr * Lieutenant 

gttlbfft, tfef tr.mit btbtnbtn iipptn a*4: 

SRun fcitgeit roi? ade bit Ärfln«! (Ätantytit j 

jptnn ba* btr gtlbitugmtifttr ©gmnfcft tp 

fa^tt! un& gitterte M feitfttt fiBovteq an 2f?iR 

$nb $tto. , 

(Ein anbtttr (Wtt ff$ <n tintn 0af , unb 
twfltt fb unwmtrfe fkfr babon fe&Mc$tn. 



'<•£• ^% »s 






" v/ "> 85tftid)e auf ter gefhm& ** 

üöff je$e€?ed&e metoeten ffcfl m^rere $trfä( 
4*n : frei bim äoramanbanten um bfe <?rfau$nif 
iÄtif-8ir^eftttiiti sit gtyett/ ©e$r *iefe unt** 
^neii waten 8eute/ We Wt& feine 3<wo6lne* 
'gefcfreri tyafrett, unb weit min tirnnaf bit eage 
«Ung, MW niefjUn unter ftett ©efangenen 
}it Mef# poffriföen SJefie geiferten, unb matt 
IttgtöÄtn feute bwfc nicfct äffe Säge fte^tr fo 
fear H natärlfc&y bafT fit** mancher Qautoev 
ter einen $$aler fofien Heg, um fl<& unb fei* 
nen Ätnbetn «efe« unWulbige »ermutigen ja 
«erraffen/ 2>a mr be bann Gegafft, ln*0$r 
grflfoelt, betftunb verjagen, }u»eifeii au$ 
nafehweife ffragtn getrau, unb am @nbt t>^nt 
2tbieu ju (agen wieber tttggtgangen. 



„ : 2j4 «tutete ttf* ftit? m eine f^r )*<* 
«iSfitge at&fertijunfc rMtebpr Don ben@efw 
jenen einem bornetynen Wann gab, ber eben* 
fall* an* talter Slengierbe auf bfe gefhsng gci 
fomtmnwat, unb tym tait beruhigen frage» 
ltf$u>erUc& fiel. „Serben ©ie e« etaem 
„ÜRanne in meiner Sage, antmortefe i$m tat 
„(Stfangenegleiifr auf bie.erße frage, «enn 
?/ i* 3^tt«n geffefce, tag i* rt «feftW ,«r 
fl tjtoer fcbm Ottern ^tli für ein ©iüt ge^afc 
„ttn fyittn »Brbt, %e S&efannt^aft *« 
#tnac&ett, Dag ic& 4*tr utgt glanbe, bap bfc* 
„(er traurige Aufenthalt ber 0r* baju fft. 
f ,3<& Mtte ©te alfa »m bie ©«loniutg, Me 
„J$ *» ^«Metten glaube," unb bei biefett 
©orten entfernte er f?4 na$ einer listen 
fBerfcengttng. 

GUnfl tarn ein fcauer anf bfe §tf!u«* unb 
ttottte ben $rbfeffte S&laa frred&m* 9ta$ 
vieler SRö^t gelang el tym, j« tymjelaffni 
}u töirben. 3>ir gute Eanbmann fniete **e 
ber ©efängn#t|ör ttftte, «nb fote^u $* 



— >* — • 

*»r$ We Älappt, »oburtf bm ©efangeneit 
tat (SflN geregt ju werben pfffgte, mitral 
Ben fa ben Sugen,: „ihb, 6itt 6« Safer be« 
„Jansen $DJtnfa)en, ben ©ie von ber ©a)anp 
„arbeit unter bem .«anönenf euer, ju welker 
//»ein 3unge febon ettbammt mar, befreiten, 
«ffleftatf» ®fe bog ba« *i«<|«n geräubert 
*8töfa) unb ©elb jur ä?rfennt«<$f»if von un« 
,,«n." »lau nabm niefetf ; aber ber ©au** 
blatte ibm meb.r gestbm a» ©elb, einen* |ei» 
lern %**. 

' <2tn embtm UM erf4Jien ber >nr Dtttr)e 
«efejfe ®enera( © * + auf brr §e(hwg, tut» 
er »erlief biefen 0« mit ben Sorten: „ J&önt 
* {in foOtt man (le ade bt> Ca) < i ! 

Überhaupt fttfnr e« mir einen tO?«n§el an 
Snter $nier)u«g ja «erraten, wenn tente fla) 
I« UnajMityen r)in,nbranstn, o&ne melier 
ba« »ennöaen tu* ben «Wen m iefttn , fit 
enttwberja beflern ober ju tröften, ober fibt» 
$aq* *t$M |«r «rlria)t«cHn8 tyre« ea)Ufall 



fcefeiiftaset* 6* <fl fr föbn, bet $te(t fcet 
UnglisHUben ju fepn 

— — — nnb fcaju (rauctt men eben , 
Äein ©elb,. nur SBiäen unb Serfrmb 
i SReta 00(11 / eueb ekie teere jpanb 
*Wnn, rief *Wa!Iä$, Wrtrt tcUn. 

»fef'fet; * 
Met tii*t jebet teffoe beh ©d)ffiflet &u Wefem 
@e$eimni(i, fonbern mit ber> tbeldjer fftbfr 
Jen «TOeqterjtab im Ötben bit SBlenT<W>elt itt 
$atott $*t; **ttrttg gegen ft$ felbffc Witt 
leben abgalten feinen ®rubet }u beftfmpfetti 
fab aber $ar an metyrlofen Ungföf lieben teil 
fcen, i(t bet* 3ei$en eine« äuflfcrjt »nebein tftf, 
btifteh &$*ta{tetl v 

3fa# ber SÖetbreä'et felet6t äfcenfö; beut* 
toenn er riefet att 9Benf$ betrautet nritebt, 
fo fontite tt g*r ni$t gejiraft »erben* Set 
ftn ©efefce angeordneten ®trafr mni et ft$ 
unterwerfen, ba* Wbet feinen 3»eifel; unb 
ou$ £eben*jirafen fönnen hic^e für (Eingriffe 
in bie 9te$te bet Sfötntytytit an&efe$en »et* 



*~ 9$ -* 

6m, foeft ber ätttt ber etaatfgefeflfäaft 
0M)e tttib ®id)ttf)t\t tjl, unb tiefe, wie bit 
fcrfd&rung le^rt, o$nt Seftenlftrafen ßftt* in 
©efa^r geraden, af* wenn, bit 8eben*jirafett 
»eide^alteü werben. 3(1 nun ber 3»** er* 
tatrit: fo mfifien Ue ÜRittei aueft erlaubt feprtf 
3t&er »ettn jenfeit* tu <§efeget bem »er&re* 
♦fr ne$ jl ran fangen jugefügt werten > fo ifi 
er a(6 S&enfö frefeibfgt, unb ber Staat fpflte . 
tyn fö gtö, toie ben e$rli$jfien Storni, tag» 
S«n fdjüfcen* JDtnn. »iO man ben »erbrec&e* 
tfo« betoegtn alt SRenföen &etratbten> um 
tal peinliche ©efej auf tyn anwehten )tt tont 
iten; unb bann einen Xugentlit wieber, wgeji 
ftn> ba?er et ijl> um Um nngefraf* hänfen 
laflen tu türfen? ©o Rubelt ber SBetfe mc$r> 
jber fiet* borte fein grifft* SergnSgen ftobefc 
bit $fUctyen tt* »Jensen ju evfuflen, un» 
4tt$fU4tmbe«ftft*gfr* nieftta« warmen» 



— 9« — 
io. 

• Oinitte nunuri beafae 

Fumym et ope» fttepitamqae Ronpae^ 
Hor.Lib.3. od. 29. 

Mfia* ©eränfö ttt fltof« <ffi«ft, unb 
»fweile« init mit hu ©tftt<&en Ä& 
«isffcta. 

faf MifM e«bt<$tn mt eto»«#n SM*« 1 *« 
troffen $at> «nb M| »«« ?»«f»' b*r«a«f* 
fei b*r «tfesma» b«r ftftaRf *» ©*«" 
«nb 3(f<fc wtwmNfc- »ortw ftab. ®<rt 
Mi* brtrlft, fi> mö«« <* * { * **"> *» ■"* 
am fu0( »in*« fefltn entftbffkf , «I« «* 
fufe bt« SStfutt« anftaatn. genial« mttk 
M« «mrg« frtHI* ber«rtt»b b« «ntfl« 
fiung fo manifct etobt; «*« f«ttbtm b« 
Janbfriebe »nb Mt 2C»f»«»«n8 btf JanflteA« 
»in . «nanftörityro Mtia*» unb S«&b« 



" — 9? — 

Im &Üt 'fefifttttft uttö bie offenfflife Äitfttf 
i*tt tftyriinöet $a6en, fo (tob nimme^t bte 
''dtttgtft'Vttf ^tSbfen itl^t'ttWfo tfemfty un* 
ttfii/ (b«I»1tY^r74^M4'V^r>eit; a tin» 
tttätt J ^af bä^cr Tnlbtn mtifttn &t8bteti itt 
tieuern Stfttit We fefhingtitferfe gefc&Wft, fjfn* 
'ftr tftf tttlnari fl<& etyeb*«* j!<$er bönfte. ÖRait 
tjot f^ar ;bft ef)rU)ürbiöfteit Äenfmäl^ tei 

SS^rfn^n, $ü&enMftri, #o|en$oaern, ^aji* 
v But* ün6 m%ere tkttt^im Wffen, ritn »Ut 
Wart n!*t rae^r einfa$, ma* man ita$ für 
einen Settyefl t>ort innert jle^ctt f öijtife, Unb 
bie 'feeitong Äönfgflefo fft juäi Stuitt be« bafief 
It^ehbtti StSbtiert* £5rtig(Wrt fhfyen sefrfebett« 
bf)nt jte würben bie frahjo'feii ni$t fo fange 
bie ^affage tia* Cobfenj f)abtn fperren toiti 
rten; otyne f!e mürben dOe bie Käufer ttoß ffe; 
$en , bie bürcfc bie ©etoäerunj be* ^eftuh^ jti 
©runbe gefäüflen Worten fuib; ofjn* ftettriirbi 
fo n^te $amiU* not$ wo^brhb fepti/ bfe 
|e§t in Jfotittty fömacfjtet f ' 

© 



ffiäre > i# f ^en^Smtr Ziffer g#öty. Ja 
tt)ürbe i<^> no$ $eute ©efe^l gjj&ett, ße }u feet 
tnoüren, unfc M* ©leine fcafron meinen utu 
gtühicten ÄonlöP«iner Untertanen iur $$jt* 
teraufbauung i^rer »erM&imM^ Jjäpfer 
Renten. 

Die ÄonfjfUtaet? fd&efaen (m ©anjen e^tr 
jjttter C^löfl Jeuti ju fft». Zii ig m\$ üi 
V* ©ejenb Äefanb, flanken (le in Um SÄiif 
'Ubtyanser Ut Sranjofea ju fe?it 34 »eljp 
nid^t/ warum fit ifcwn $ättea feinb fepn foü 
ten? ©ie Öleufwnfen eetrugen fl<^ itgen fte 
ttic^t at* Jefabe, fte fragten juttcr tyneit me| 



©ett in Umlauf, ftHeben (einem etaaö f<$ii 
4ij, ünb liefen M/ fo *iel i<$ ^rte, g« 
$en jedermann avtia. ©epwegen fan& v p**ti 
ja to^«)o§l niemanb foinb feyn? unb übvü 
Senil fu^Tcfii ite «onfafteiner (Uft n^ teotj^ 
öenufl, um j!<$ MflMtf ju finden, wenn bie 
bcHäun airt Mr Oamifon fte Saliner föa& 
item $« tm ftatuOtr jtDiföen teittn.ifftri 



: !&e franiöfffatn Cnrignuiftti, il« 8nr<| 
ifo* &rt<f«ttii»lny ivnrbtti ft$r ungwn aiift 
fftwmttdi „1&iU0l* franjod * "> tu» f^ r ofle 
Wt ftriiioti) bl« man i^nerf a»f i$r» g*a 9 e 
Ho« Äww &>fi* *r%Htt; 5m gotrigute 
»793 p*ffMJ<n 6«m faff *SjN<$ $&, 6ur ^ 
ttwwtci »üc, Semtt unb «OWqiH« ging »& 
ttilt cititm rotyrt «dht> ib Jfnopfftct, ober 
ftrft »mim Dlbtn du? tttr «ftff tut* ctet% 
f«M<iftttf bf« Stoff«* tf^' *fy ttnt £ 
tyn»n f«fet»tit f!$ wft«fU<$« $ftf,tmt, ftffe 
«fn 6<fti*«$*BfM|n rttfirfitif fofcntru Unb 
Wħ4u*f fMteia* ftttsISf ttem *R«ttfa)tn tt 

Ü6M ß< n# flt^t «« irt «Snlifftin , »{« fft 
KDtti ««tiutt etSMtit, rtan HM 6a fl«f toi, 
Um ni4)t fo urtfttßort att In fjrogtn etaOtfrt, 
»e fidj |» j« fajen f«torr uöi »in aridem *e* 
fümuwt, unb wo jrber ff* bf« @«f«flföaft 
«äftfeyuut, b(« fyn 9 «fam JBfin0«BM ab 
««neii. Orten ftnnt jebe* bat anbtrn auf* 



•!- ^» «• 

Qua,, ifbttwtfib**, (yhttnU* &&»lt&t 
Mfitton. 2# $ta$t Jbtt h ümtmf kfw.fc t 

.(fatroif, yiyre) f$l,*t , ^„Itf*. tofe* 

.$?!* ft»f ffcfW *&!* Ä^M«* &« «PK 
<$»*« $Mtt.]#tt> t Umtfr man ift« (tt Soff» 

i»*t ; jrtir g^t^remf» ftä^r wjefxn, 

#aft &i$ #*<$, »*{l <t »»m^t, m 
0fn Dofft w»#<n;<f«.l>« *8ft«rt*fc«8rt«». *uf 

fim 0tn«ß> t>ur# fttn 04 »ttntinfWjt Qttm 
fara baffmi» Wen cmitüf^ni wa4«nröm 
wn , $ . ttum« m Qtnttft> ** *»**. tj* 
£n«ta»f4i)itg fett iWtifjJHgui &iflW« Q« 
fcanfro nn> <äptiftfip&tt8a»i, ua$fcm# Qfctfe 
JW 9«« frwM f <^Ut a«6 Mm jtftUla« 
£«8en j« tnifptlnfttn pjlejt. 



•— 101 *- 

; eigentti* »8$te H in flehten Btöbte* 
&tta$etfo pättiaxQaUfati £f6en fu^wn lafr 
ffttz toenit nur $ie ^oiwrajfereit, ©Brgermei« 
ftttt m&atf), immer genug ©ei(telWftung' 
unb guten SBtflen Wägen, tfm iQ're 3Ritpr9' 
ter fanft }ure$t *u »effen, tn& ffe auf *a*. 
©I8f , bai fit genießen fönnten, aufmertfam 
i» matyn« 

Jfter *aran'ijt gar ni$t jjtt benten, tteii 
$ttotynli$ j«öer ju »M mit fetoetr'agene« 
«5irt$f<$aft unb mir ber ©rffiOutig feinet »off; 
totnroenen #fRcj}ten ju $un (at, um noc$3eft 
Strig ju Matten, ibergieiäen fogenannte tut* 
»eWommene IBertynbfigfeiten *u $u*ai)Un. 
25er §*tift|IeDer, ber Mol g<re<$reR tatet 
»trmiebett $at, ift beilegen no$ fttoe*fw 
MtUtynVoUi tottfy $Btin me$r verlangt 
man trttt bem Bürger nicfrt. Unb bann ift 
ftfe fotratifd^e Humanität, bie <4 ben J&omm 
ratio«* m&ftfte,' eine %ttgenb, bie fätm 
rtwor&fti wn& f<$ie$t bejaht wirb. 



■— 16a 



JtprfglMnern t& ntty, jrofc mer tnirt tytjett , 
tyn an* e?»atttn, fie ftnfc ein *B?tf#maJ# 
t>i« Sftenfe&en, 60*011 *er ftiu fo, tyr '.as^ 
ahWrt >enfc 



^ 



SDit 9>eltyüw, mltyt &fe $to»*$n|r S&nfa, 
(hin* ftttgetyan jta*, ((l Ne t^jjie*t$0liföe 
an* »orgeM^ ageift fcUg awfren&e. j3h$ , 
Commet fft biefe Stetigst» för leg geipeta» 
{Rann ftefMle;* tutterftafta*. 3ty eim? 3ttt 
ton jtfti pönalen fa& icft wo&( eto galtet 
fbtt^ehb 90aafd^mit. ete *ertf* Manna; 
(I* in ?orm einer ^rojeflion wgenümmen, 
Me aal einer 2foja$l rSftlfler QRäfccfcen, juiy 
je* Surfte uitt> alter $liitter4en>ffie$t, Me 
fntgefatntnt, tleDeiefct wegen einer $e(t # Me 
pn Wfymbtxt #a$ren einmal gewütet §at, 



p— 105 4 «' 

jeit fya|fcrttt <}<|«t. ä» *** $*w fSnMfefiT 
ffe ffcft wie tltie d&wrte tiottnttt 0^4f# an, 
triib fet6ft , art ft<# f^ott mcfnf Äugen t?cm 
©rßfnf^eit »erjfctdr $atftrt/f»(frfc t* nwi' 
iitn ©$«tn ö*$ 9fcü$e, ju e&ert Wtfer Ü6er* 
jittjunj ja öelatt^en. SDt* »trjfcuib flttbet 
t>oOenb* s<irni$t*, woftti te;ft<& fremden 
tonnte. <Sftift v $&rtt f$ ein atte< «Btift ftit 
tHitr folgen $roj«fftoti Wn*o anbern8<mt tum 
f$ geSni, ali : ©et'tfrun* 1 , (QettffeiittM 
ober feittt für unl! t* tarnt fooflf tat eine fo 
$nt ^en wfe 5a* anbirt?) wri#ei fit fe^r 
*ft ^fntetelncmber »teber^oftt, unb jw*r fo, 
bdfj ta* SntwtfB &tr6<&faj?ton$ immer eine 1 
«rtne 3tr$e aiämacfcte, *tk* um mi$ tonttb 
<^er |ir frtiSwn , pe fiel iott Mr Ofjta&e tot 
©fcunfaotti mit ty w ©timme jebeimat $ffiw 
itr in Me ©tfte. !Da* machte eftten fe^i • ttajfr 
lotelWtn Cffelti 

*ttra SBtttaij t»irb mit bera &<$ta$ jm&if 
ttyr srtem!, >im* *tr tief ittyt fceo&acfctet, 



-- tfH, TT, 

Wtotyc. (***( <»t«*ffcfc«. mtittt. mit lo#la« 
rt?e alte 7oßtyfe£ $«w totn.$««« a&gu, 
•wwt, »«*, jtHb b«r ty o»$ i«petf pt «tiiu 
©«fötnfe ittwftt gptte. 30 fam*e |»jfinv 
J$r Nrt(tM<tb4i*# Wru fty? W^r 3b« 
*#» «vteon £|ri|ltn^um ftcigtttaty »u $a* 

ftyrft, ffep* fi« o» mtftroui|# #gpi mi^ ju 
»*#<** wt&,tnj<fc, jfgfo (n»t>»re, ,oj* tiat» 
SEBf»WfBiu.Mrifu«iti#n, b»c Mo* <5^u?<fc , 
fit 9t«(i 9 l0i»^<fttt... e<l Iäd»«{idj ho6 «116« 
t><w«nb Wff«*' an Jty if»,* fo jtigt « b»<f, 
**f 3*$t$fi»!W fcf». 9J«(J«l>»* tanwt eint« 
ttl4$t«fetn <5influ§ ottf« #«i ättfitt», «m» 

^in<I4t txr ER«It 4 l*» gut. 

«e( trat «ftftfoanntttt JC«p«i|HMt|toff«r <fr 
tfe Altern«* ftttu} (l^tn «tbtWttt. SSW. 
Ratten bte mtifitn wn t>en$inw«^nrn ffc*i» 
, Sßunb«r. eo (tob in brc fat&olffätn Cfyft 
(Un|ett SBub&m ma) -tanut .bai^StttcrtRftuV 
*n b<» du G^l^lti* W fttff jfcfefc • : 



«•», Zfcjs ~ 

^?*ffi€*tsttftgftfttet 9«iMgt48t*> ttufl 
^♦ttor^^W^ntit, 14***111*1 W 
tat tfttfgtt tStttr* ***l*mw* * *f* fet n* tn J 
fl^m, Mfct fit au* ^if gtr fefcfc 3* 
$a*e m&ml ttott tel§m*fytt> *** &**> 
*#* ««tagftt WM»tv ttrftatttfc SUno W 
eiMftfWfttft ©*m*Mm(i te* Uttftrtyt* #te 
mmlif&S«* 9'tf* ****, -^ ift * cht' 
$albt* ®unbet. SDtan ^at ftdft lan* utt *Mf 
fchrW« $ta&* st&mrtt, ,**; ftyfett S*eitf*ro 
fcttt* Statfcfitttft *tff«*< ftfUtti« »Srbttt , off i 
Wft'Mftlt» ©Matal, 3* greife wt*<> 
«fr t**töii#*e un5 t«rt«ntt «Staiföar Wtr 
ea*e m» im jatetoft* twWfaft flnj>m* 
t*m*n ? fBw Mi fr 8m$t ; fai <&*ftr aufttfrft, - 
m*f < frtbjt nt* &•* fiagtfiffti gtfefet f>a6itv 
tai tit öttirWm StaMmlm ju tmpftefot ' 
pflegt 

2B*$tr füMt <t#'»o$l, i ttfttrt* 3Mftot#tff » 
tttift Sfff«ftt# MiifckPmuaBrtliiffr^r^c^li 
iml SMtft MI btrgm§e tbiNi»««t»»» an*? 
antut ta,$WfWty' JUtf^Mini/i foO »ftmt 



• W tt* -* 

ffr»tfHMMi»$ftil VUfäm ««fftft «*tW«6 
>wiö Mtw* «»9* $m W*«n Atffftf $i»mf 
«*r6 rt tw« ni*t a»4*t)<Atm Mm ju @»ti 
fwmtn, «tu» oqftt «dffta Mtffcn $c$«< 
ÄrtbilbMng fctbtuum fyrtl So* Oft» 3»fu 
«^i, «Mfl nM um}! ttfn nwfam »ett «am 
«Snh«, «Nr H ttkt tu* .M» £«jent*n 
»UM §tt«tt, bUtoit w* tu «r*etlni «tri 
f8umtfr*»ttk '■' . i , : 

SU rt ma jn Jtöaitf«to »UM 4««8it«' 
fr«*, &»f*lo§ t»<m t>rtm«i<« eta< Styntotfon 
an Ms ttttt» @ott p fltyflra. m w*f«w 
.UMlmt $$ alfo etafcr 548« ffottrHmmfar 
*|n.&t»w. jimfttK fentft« an* &at#m **f 
**t 0t*af *> etttttn iümmi (Uten Hu ft** 
tto, fängt» ttttn m »a« Ort gtiftttytit ite- 
f»8*»t$r4fl. .eitytfcu nag tftggtttäa* 
$en rtsnttt rt »frtf<$ «in 6ttg«n; «u& .tarnt* 
mnfjtt MM tu mth*i fyH &tUti ftytf. 

9B4* faitf tMtwtt «km» f*$*n fc*ttt(|fc<r 
«o$ etat riffim» 3&te *wt tom (ßetyfcN «w 
ftn SBtitHl ##»"? •*-"€« l|t |«m Sriarmni^ 



»«tW «ttn ftftktttn t«t -f»3Qr Nr c«rt«^w 
fJHn Mffe»flpla«ttft au* fa»n ba(wr* fo 
flteft, .»<$ <r fb tottrt fcffmt 6Hr$tt ©* 
lange (W* $$*$<*»» ««$ jjW#f«n u«t« 
b*e<m«c» M« Gttatt m<tt, «ße ff* 
mm Mr 3fefHfi*a»$, »* «MB *«; «Hb« »le( ' 

^ntttMffim fft «Ufcu t>« «SJört« bf* 3Rw 
f#»n na<Wi«i<)tr a(« We'Äwo^tlt, f[« 
JH 93orft«0*«je» in .fertigen, *»«* 3«ww 
läfgöWt man «<4t tntfityt. Sit un<»n«&lttt< 
Ikt* grigt »wen ift Qfcutgfl an @«fa^f ß* 

fflw#rtt-«H»> %vm) i ** «.grifft btt ®tt 

fongfnföaft ifr, In Mr man 6«tJ8<ritatrt 6tc 
Ummfanin ju $a*tt9 f«<H, b«ffo ta*«*: 
Äppfc »nben fl$ na* uttb no<$ tat ©coatt 
«ipfwb«. tfoxfc fäUtmnt M$tn t)<rt tt, 
mm matt fctt flRenftyn j«m •(att6tn jB|t»tn» 
fttnfatit; btw» ba*iir«& {»fegt «an ft* ito 
ffeitatn ettr «a^Ut j* aurten, «n*»rrMr$ft 
fe na* nob na$ bra C$araftet Oft janj^ 
ttatfoit. . ..•■.', 



*— fe» «-*» 

$uM\t wf We Seiageruws pon 2Bdfetj 

©fc^tftaerlntötPttSJrain» «ar ein ©<$am 
fof«, MI Ott« aflen (SegMttr aeutf^rintr 
Staaten** gtattf fürt jo$ , bW do« fca au« 
i*ȴa$tr rMjHtt*, jur^ttm *ftt'ft<|r t>orf)tr wtt' 
Nl* famteo«Mrettt»tttÜ6erpr ta Jg>$$$elm ein«* 

Oft war MftfWrntf föfttint $*gftt feine < 

fc**m*r .' 9i9*n »«&•< *» -'»Wl ©trotte* flfeft 
tm SÜftnf$en fftfötttn ottty afle 3trtfn'*on 
{etenftmttftfn ^fct> fö!>agDftrHm£a9^ttD^ 

füttrwiritt/ m mtvemt f<w> 

fijitf* taut antfr itt M* •$<«* D«t Äoi 
niöftfin a»f MraUfotrifl, einen ©erju auf 
lern f^fmaU, wir tie Stritten geigen, ebetu 



— M» -* , 

ttmjittn,ba* «anjeNffat^ ßa#r, Mtetabc 
Statte, bie StyetokJilt** £*W*l&bi*»ffc 
tett f iöffe m mn*ur*mWfm, HW 
#4 erfttrtr |tt teil Jätern etyeft, 8*e*ft$en 
Icptttti* •-* 

S&emi bh Äbnnt $erabe $rtt föiett , <onntb 
man bie Käufer in flßaint unb bie r*t$e $atb« 
to* CtytoffM fr$* bturtitf - irftmtut 3>li 
etabt ftfbft |)at titt fe$* 't^nrtlrblgci ..Ariden/ 
ttnb man tonnte nfgt anber* atf fte mit 'bem 
grSfuft ^ntewjfe betrauten i bie beibtn ffiifft 
Stilen ©(Orrfhrömen ; b(t sanjt (Stjenft 
tinggnm^r 6H5« eine f^one^urert reicht gbe* 
tie, bie mit »orfetn unb ©tJbten befdet t(fc 

. *) Sie Jtolnen auf beut «iptf bie** *<*•<* 
fiob m^Kfcbeinttcb t>^ UrferHeibfel eine! 2>w 
flfd;en JtaffeSi. ©et wtibnlg gebirt rtoeb, fa 
'mfe ber |i»tf ©tutrten bauen gelegene Selb« 
berg, anf bem man »ermftge eine* JJerfoetö* 
M bei beftaeffl SBcttee anf iroaniig SÄetfen 
in bie ftunife r<b*n fain/ in ber GcMrgJftttt 
be* £aanu& 



st* 



tttfitttom mtnun B*<* J$»ö<ftt, ftätf*fe$ 
««wflibt , -fcwn&Mg, «6enU)rftt ,- «atrnö 

ferite ttym om taafm n«4 Itt ti>m 
€»*««»> Ott <4 Mtfm «V«9. «wfirt»«. 4M« 
«Wwtr«iB tntr »tyrcil» Nr golijHt QMag* 
fm r **tttt$l4 t bff tytft fatoc, unk 6a« 
<Staa** k ba« anßttjt^e ii^t on& in bm 
j«nfufl*n $4attm fttföt , f» baf ,u$ tft nktyt 
fttitfft» fr*»»», tpim tu**«* tritt« tag 
jSfepftfen jf& mit CBtui) ju eftut g* rt unb (tt 
•fy«r ®<flmt aw&c» eönntm, wo M* gonj<s 
flfctyir j«brt4>«rj j«m gritten }« fUmmtn j4M; 
-$tfm* ter fciffro ©«9 itftUg, (n Ott BS* 

no8fit;>trfr$eit, unb $rttt£ttaBitt $5«n*); 

iMre, fofc*fo ^ ble öe^rtge JJ^ efftttgett 
$a*W, tJtfjPftefff n , »arwnit tfgentUg §(<$# 



4. 4, 



*) Sie Smffctenjeft worein Btt aum ©*a4 



>- .tti -— 

^«rtWi^tBiil «Ol m#fam frtato Mft. 
^IßfW^ «WW>fM» W» Wfiff brt«rftt# 

ijifeciwr wwfcit, «HÜ* 4WW»?Wg«i; <*e 

^WtyftgttMt m»»f*»« trftfftyt ta« 

? n$ MrwNff* *fty«M« »(**; ««ml 
Wn fgFa#t.ift krt «*$* tw. 3«Qtfltofiti» 
14 2Rtnfttt> tttfaftt ftitt« tnft taj« irfftt«; 
Jftil« iw« iftrt ftotttn rtntu foi<*tn $wm« 
tti$« »ttrfcro (Alm ittiAim ttnntn; tfttt* 



•«— <t« -mm. ' 

«tftr WWW*!*« #HMfM§ , «♦ tHH» kirn* 
guwiUm warft* an^ttnb mtMS«$te6& 

Mit* r»(fti»*«Mft #*^' 1 MfltqNMMl'* 

tftfntt .*B*M»i***** l|*t«Attt «ntn 

**0ff«i> *A;I|iiä *Wwä| MÄ 8Wfr-bei 
|*ri« feto* »HHtMf*. ***<*. ' :j '' ; - ' 
. «Öll(|.**:ttMajf «•«* 'iÜ^b' »Ott 
«MÜ».«Mt *«*V 'iM* 4*9ettipf«f 'Wn 

ew»t $«, fr **W» to» 4« : «iftgfttra 



— " 1IJ — 

ttm $ß$ Ul 9}<t«t etat bit »frföttj $ew 
fertotdM*/. «1< wenn tt cm Jpfonnef an a»on< 
){g »ttfäimmötttn }os(t(4 tvetterttu^rttfc 
SBenn gerate ein 3u«faff «ef<$a$, formte matt 
f»#ar Ben «ff& t>er «thHit ©eteefjr* fe$en, 
tmft t^tn-JNaa $6rem «mtmf, »ie i$ 
«rt$ *MW«*», tauerte «in frtytf «ataifforti 
«enee Site efel &t*nb* **uhtertr<><$«tt fotf. 
Ofr trftf M« > bnfrfttg« «m He ©fatt tntfr 
m» Äanimeti' iujlei^ lc« 9 eiärteet mttm. 
SXH gtffk in* Hufr, wein man ftnfi 
*4M'W*H*N*te, rtn Snurmerf <rt feft 
jt»Se«t «efdnwf ; mmtf, weh» b«mi tto$ 
fte ftnttitomfk muten in frtVfetalt, imftM* 
ftatfgttt Jta#fbi »üb ffiotnteri , (je wn «ngof 
^dHinfltf^pfiim twwbe», $fo}uf«ne«. 



£>ie 23lefltrteti fo $$$. ," " 

S)o« »cfltgiffit fti)*M( Mir tytUito gronfc 
fürt , ;$t i(# in J&o$|t 3m Snnfo* mb 3»< 
KM w»«i an im lejttrn Om fifer 1490 
$ftfl!rtt) Mt ft<M< * ft**Mf NT««« fritaft 
»*. anter* tefanfttit» CHf fatten aOe nröfi 
«<*t QeqaintEUtfetttti jb**$( in äfttyiuift if< 
W SB^ttun«, aU au* in Xnjfytfltsfcr iaq»i 
Ji*en ©tgenfr «nt Nr gefitttfttn; Soft Mt nwt 
|ffr ttaKrt^mK» £af* aitttwi @**&«fcen in 
betGtafct war fttn &w«t $r«ufin an* 1*4 
gatt)* CeloJig^cif^ <paia<« tingeribimr» 

JDfe ©(eflfrteti ttttrftett fettfmaf ju SBaflfee 
in ganten £ctyfFt(afcitnsett auf tarn SJBafo nacft 
4<tf# getoacfrt, wi& e* mä$te einen fe$r riet 
fen Ste'frrnf auf mi4> aW i$ einft einen gan- 
zen $rajtfptrt ton fynen ani San* txtifi 



w» **5 *» 

«*f» äwrtiä, fU auf $r*gf aartn ^eau4$ * 
jftraty tut* n#* ber SUtyt auf ftit Cibe £ina«i 
lütt JMW* *««J *wn einen *a4 ftm anbtr$ 
in ba* für $n Öejlimmte fcaiartty Sir frone 
«ttjfrf#mttterti*©«n> ber tfnen J^ft6 ober 
im JUpf / Meiern (lüfte eint Äugel (m $ttt$ 
jenem »ar fter Htm in eplUuxn fikfd?ofieri, 
ber eine a4}et> ber andre fejtfote> ein brütet 
»einte; auf allen ©entern aber bar tat 
©eftifti -ber iorpetU^en e^mecjen unb ber 
traurigfett tief eingegraben, diejenigen, b(e 
j$*t »ieber $atf §ergeßeät waren ^fafren Mi* 
fei nnb »itefrm mtgerityrt Bieftneftr erjä$& 
ten (te M> ©eißüeie, »aß fle »oW anbete g* 
fe*en}fitteit* bie weit gefährlicher t>erwunbe* 
Borten wären* 

eo (turnpft bie @e»4n$eü jebt« @ef8$i 
Ab, unb fettji bie «Wflottne*) war/ wie 

•> Z)er (^finbrr ber ©utfloHne war Sari von 
Gtaivi in ©cj>ctrtanb# ' wetc&er au* frr eeffe 
»ar> ber bamit ^inaertcttet wutbe, ßic i# 
fo* im Dariaoirnr^aufr in <8bfmJttfg ntfai 



IttattlMtfc, fUr tle wenfgjieft ttt><$ tili 9%ttf 
ftant 6t« e$refftn*,- Me in bfit fetten 9eietfc 
auf tyt fren Äopf |« *etlteen t>erur^t» 

'" »a* föone maf|lt^ fecftfol (ti £o<fcfl, tit» 
f<$on 1404 ju Sauen angefangen ttfurte, tyft 
eilt traurige« &$iffal gepW,' W würbe 
>i?35 im Wefjlgj8$rigett 3Weg tfolt *«ni&c$!&e< 
ten gefprengt, fo bafi nur Me £%<*** gegen 
, Ven Sfcato unb jwttn §b§< $$8Vm* "Mrtto jfe; 
$en geJlieBin fln6* Ifcft ©ieffte Ge§ einen 
a^urm« unb ba# u6Hgae8tie6<ne ©em3tfer 
fce« alten Stoffel f^eitfte bartfuf'&et Sun 
^förffc dmert* 3ofa$ bem fcafcatffaJtftanTfeit 
©otohgara jur t&#<hron&' feine* $ar*p<* Jft 
fcer neuangelegten ®mert<Wfto8t 90* 4Mlt 
ipfefer 5>alajl prafentict fu$ feKT^n, *w 

bet Daniel be* 8eri&mtm SteMuHontyreMgce 
Sno* su ftyen, unb unter bem ftatniü 3üng# 
jft#9# trimmt 9to* tfftefc iff i&r Urftrung 
«ngegüben im SRobe Journal, äftotiat SfprfC 
unb 3unf i;P4/ wo fie öfefe genemtt »(rfc 



~- 117 ■» 

geartet btt genfler ut\b »er Staging ber 0rogt 
be* ©eWtobf* nty* fe^r cmgemtffen |u ft^n 
Meinen. 

3>ie[er ©pfenöcuo ^ot.fdtt grofe* Storno» 
Ifti Mol bnrcb bfe 0t#e Sabal ermorbett, ber 
»on tym be» Stanen fityrt fl&att barf fty 
4btt nigtftyr b&r&btt »unbern^ beim Stm 
jwt »erftyent *<m Mefem labaf, bat •* bie 
ttfonbae 3igenf$a#, $abe, bur$ ein (&(a* 
9t$eint»ein angenehmer für bie 3lafe ju wer; 
te» , . fe Wit;*«# ttt»ge!e|re , ffi* ben ®awi«i 
ben ©ifanjaft be* 9l|dn»eittg tu er^tn. 

£5#P t0 to berOefäUfet <mc$ bttrcft 
eh* ^ty^nwtoärbig* W ber J&erjoft 
fi&tijHan «on fcrannj<b»eig $ier gegen ben <$k 
K?fcrtJ>* 5«fc x ?* a btrloren fyn 



. •*- Sit — ' 

$ujje ©ef<&tdjt$ b« ©nna&me unb 3ßie> 
' bWob«runs| b?r ©tobt unb geftung 
* - ÖRataj. S« &*" 3 ö § wn * 79» . ' 
unb i70V 

'•-*■ ' '-* ' —• -ri eripe tutpi 
. Coli« iujoi über, libtr {um, cUcage? no» 

quis. 
Hor.Lib.n. Sern». 7. *) 

<£*fc fcrfdWmm« fMtJjo|?f<$ti? SM»«*» - «*f 
<«tttfd)em ®ro»6 unb ©ob««, mb bifonbtt* 
tot neuiuwn««i<*t 3«fmt$«tt Nf Sltufteft* 
*m in «Rata* ,' Ijt «n« »W |« m«*»fi|*tj» 
&ege»nn)eit In b« ©«(*«$«. $«rtW«>M/ 
«I« baft t«»ttotn ttntfö« M«n tuumftci 
nt^ra fppn »nnte, f)iet tine fori« tmb |t*f». 
tuSgtg« ®ef*i(fcM *itfe« »ottttWin gib»»* 
nun« jtt ftnbin. 

•) 9hm fo. »lebe bo<fr bm $att 0»* Meft» 
ffttnbfcnmt 3o$e! Sqf «in £«« unb fug bir: 
f* bin ftcU «dt, bn latmft ni*t? 



* ©a* wattn nl$t me$r Me alettt gfanjofe», 

Me man fton öfter in bttfen ©e^enben unter 

ben £ubt»igfft tu fejen fca< Unglüf t)<\ttt; bat 

»aren 8fr «fragen, btefty »onfenen bur# 

tyre @r«n9pjje, buf<fr i^re %tt Ärieg )n fS^ 

ten, fem*$ ifcre wttffföen $(ane, und burefr 

Nit ©ouuerain, ber f!e fenbete, auf* uuffal* 

fenbfle unterfaiebim ,,©ie famen fii$t um 

„(Stotoninjert itMMtifren; fte famen Mo*/ 

„ben «olftnt bic greift anmieten , bfe ity 

„ntn ton Gfoit unb Stec&f iwejen jebityre, 

„mt$ We tynrtt (Mljer wn fyten Regenten 

^t^rannif^erSffirtfeupren^ alten worbettwäre." 

(Sfety ben «Römern fitsten fl e in jebem fianbe, 

*• f$e f?4 eine geitjang auftatten tonnten, 

it)tt Siebte einzuführen, Sitnettgt, bag 

»enn tyuen nur erff tiefet «fangen mSre, tr 

fl* mit ben <?ro6erqngen »*n fe(b|t geben 

»örbe. flBe($t Station nun bie fretyeit au* 

tyren £5nben anjmu&mtn ni<|t Zuft $at, bie 

fdjeint fynen bur$ tyren ©Ha*enflnn benrik} 

tenug ju etfennen in ge&en, auf t»el$e Art 



*«• tl* «at 

9» 6t}«tifctft *u werten tertienetr Chi Hün4t 
etabe Mtib f* man** Qtilbtcftfn SentfolanW 
^atte bö&tc ftlft anb«t« SRitte! fo $*§<n bi* 
$(ttttfter*ftg b*r$ran&ofen$uf<bitfyn, altfö 
yatrfoti{$ )u ertlären, bie Slatfettattttobt 
anftttßetftn wifr fjnm §<«&tft#aHm tu 

$ag fle in Seutföfanb ifobrta&e» trifobm«. 
fattt man tta^rfdfteinrfcft vMfr »trampet, fonfl 
ntörbe man &?ffenttt<$ im ®tan^f gewefett 
fftn, bit Xiilfii^fttitf Mef<* Sorgfalt, 19p 
ttid>t »an} gu *tr&üwn, tocfr fit ifrtitn wmbt 
I($ fernerer ju ttHKfcen, aftflt bkftlbe mW* 
lieft fttfnnbttt gerben. $4 ifl «tat bar* ttnttyr 
Ii«e SNfoWe au* btr ©tftfafte MWti$tt 
©emerfun9, baf; bit jtönjeöbiten Qoftytilt 
auf t>er einen @titt immer biK$S«$ier, bit man 
auf ber 4nbmt©dte |tt ®$uftenftmmeoIi«f,< 
ersten würben* $*$ tum §ur ©*<&e ftfftfi» 

€üfline, ©twnd/Ätmmanbattt von £aw 
fcjm, erfuhr, ba£ bieofierrefcWben flfragajtot 
)u #i>eier imb in ben ten«$fyirten Orten fty? 



«mm i*\ -» 

^tü*4i^tu «ftantftn , . o* « »'*< nwaJty / 

fta$ i« p«rwnpeln. .?N)H,#fn«^ 

S id>t «inmai ttäumm Uffta. ©« nfffft*. 
|tt *em (gnte tro ©««tern*« *79* »& *?i9?P. 
QfeWt »»» iwbaa oiU v 3rotitau^ Bain» 
IMUBttt btmOfc«^ »on ®tet«6n«n»/ nttfi 
«m* Ößtmkftir.fennttn He OfcMMftt .&« 
$rawff?i ni«t,tt>itei$<ft<n, 3.n?«i^unttt^ 
$jbwn wn i^wn wuti?«* <V» 39#e» ©«pt*ttK 
tttt 6ti ©*i«r, nitttrdtm^t, unfc, H»i&ef*t<? 
^ro0 $2(uro ^tf<w$m genetunittt ; tjüfSDfeÄ«, 
ita. tfätfce wfiort w*b a«£ .500 ffiB^jnt «a$. 
J^ubfl« gttatft, 3>«r«uf »a^ agt^W« 
f#off6 ©wUf&en, 3>5<ftr.n «tot tfjrott««* 
tion aufttkgt, .Mnj^ir W.lPWfe» H»««* 
fftaatn ftwf<&i»UlU«u, »«U tyt XipfPsP 
Wi 9faIiMm. fl* «t»»«J ««Ratten ^att«, 
Öigmtltd) *tp|a<bt««n ff« Mfflt ©#?«$*» 



Sit 



|ti6<f)te, neutral |u *fet6tn. SDentt wart weif 
ja, bog ^oti^ttHfti t>a* 2tö(f errege berUeattf 

ytw <(*• - * ' '' 

Sie BMrl^ten t»on ©peier erregten (n 

©Mnj afyemein«* C#reften. £nt erffcnOff 

fpfrer tpurbtn ba$e* Me Kanonen auf bfeSB8Ktf 

gebraut, twju ff[6ft ber b*rf bejtn&Hcfre tdf# 

fettige SRtnifter, £ett *oh Ä#töff> frfnt 

g>ferbe Vergab, 4 • 

' Unterteilen rüty ©Ijtfitf witer *er S6er 

Ö89«*Vim na$ SBorm« , bal et am 4terr 

pf tober btfefcte, unb mit einer jtarftn £©n* 

trtöutiott befegt^/ b(e aber $um fefflctt betf 

$$r$ertf&aft btircj ble ©ewentfung be* £a* 

iienitu* aBfwfelmänn fe^r »etminbert tonrbe. 

JReuiötnjee erflSrte am jten OfceÖer jö 

fi?orm*: „baf CüjHne burd? ni$t* ünberf 

#l |tttStefet6ttenj[ef!^ aew»n$en (8$e, a» s 

,/um auf Me ttäftljjjh 2frtWe $mpftnblf<$Wt 

„ber franjöflföett matten 91er ble fcefeibi/ 

,,9uri8t an ben $aj ju legen, welche fte bur<b 

„bin aOiubtutU^en e<flu& erlitten, ben ber 



— - Ml « 

„tun $r<w(am|ten frittbai Squifttfafc*, bet% 
„(Jmijwrceit, ^ftte angebity*t foffim,« 
SMeft SrftSrtttift {8ft (l<|> fe^r gm in bfe fünf 
bteftriftttn intyaltltpBin ®»rtt jufoumtc« 
bringen : Qaicquid delirppt reges pleqtuntviri 
Acbivi, Hör, Lib. I, ep. 52, . 

äfeigw* $fttt £ti|Hne ft§r gut*, 9)attn*( 
)ft$e. <8t fitf j. 9« *tae* £*tt#ma«ti unfe 
tffity ©ttnetoc trföftf ttt A «tit fftt in SBorm* 
ftptftabtrt ^attm» Otocft titt? gttrautt ftdfc 
Cftjtfnt itfe^t auf malna bttngetyut; »itfm<$* 
PI *? fftt ^ott Qptitr jurße, wb fällig ta bet 
©tgenb *cn Cfltttgtn, SSafetyMm nnb Sbtto 
lefat, imi etüttben ?on tattban, ita iat 
gtr auf. 

©# rt btt 8to$t fett ipttn 6« aoftm 
dttobtf ttftytat tr, nwtyrfe&etatt* bnt$ eine 
Cintabnng anfgemmitm, tote fHittr Tratte 
*ojt 3 5,000 «Rann (»In man ftgtt, |b aar 
üUv g'tpty tarnt tln SMtttt fr fter?) bor 
flttatoj, b*t nw ton <t*a uoa ftgiqtrit 



ffRfe ; ff4ifltIi$ett jttfftäittttitgetioftfittel] %fiflflmc{ 
I» |u» Bti*$eiW&un9 Weftr gefhutj «9$ f&ttt 
fb tiefe ?anfto6e, ott fl#.fc*ttbtrtt ta fttrfifti^ 
Jt fanben, c*forbtrli$ flöfc 
1 flRatt $a& fosUic^ aOe ^ofnung auf fl<$ *tn 
l&tfMjen ja lernten, tmb fd)on am aiften Ofe 
f öfter würbe Im Sajer *ei SRarien&orn bU Jtot 
ftafttiten imteftfwtfjnet; ffiiötojif*«* «fit* 
»am 9amnI •tawfcfc (ber U©* $09**9* 
$er t>erf!$*# $*fte, bafc er bf* $tftWB tticH 
f^ft tttrgefrm wollt, at* 61« tym M&$ü»rf£ 
*»$ in bteSofö* m brennen anfangen m&rbf } 
frbann *om geeinten 5fot$ ,$af* &*f unbO&erfl 
IBif eme&er ; fran joffffter ßtiti aUv twt fcw tot 
&m SVpurtnwftfiflhi^ <fftniiitt tmt$ett§tift 
5Dte «tfatnng J09 ab mit aScafrie&ttiföf*, 
•$mjeicOettj £tie$«kfie, tftrtfierirutib©** 
Ȋfc ^3Mtln ein ftKfirli^er Oberft, bir mit 
frfntn 900 Statu crflf einige £*g* wr^er i% 
We e^W tbi&ttitt<*m, lieg fid> «idjt mit» 
in bie ^apttulattott ein Wiegen, fön***» enti 
f ernte fk& mit feiner stNögen.gRtfttHf^aft auf 



— u$ ■— " 

fc* «M* ätaM» «•! WM Xnpfatxft 1» 
fnt^rtoMn <£ttfUittf4rtn Ära« , f$nefr<fg ifpa 
«tttfatin SBtg g«U#t »utbtv 

£bie Kapitulation 6e(lan6 <*u* ac&t 3fr«Mtt> 
läorunttr folgende nid^r fe$t. fcipf'fita^aft $c* 
©6a*tet amrtett. . 

i . »Hfl* «i &«•&«* M&mfttfrtt: fcfiRftt 

>• ..' *,U*t Dwfonin fcNtt W* 9vbn6nife 

„ü* «ft..-ftrte4ifc. in «ntfttitn **• 

etut »Mfto .fiMtte» Mtjtnfjm> .4»*$« 
%U*t ftwör« n»flt«n, mit man fi« aMbrSft 
1«, «»M*tfet> a$nt me*v «rttnityncn fit 
iSrftn al« s«wt« tte SBfenf* tMgnr famt«. 
Unk tit fc^r. ffiNftttpfigt» mtftat», ftenft 
CöfHBt fSt g«, *tn «irgim *fl» Stttn »0* 
@«M|wn 6«i etrafe afcftocm }Q laffH* 
JDftft Jtnatttfiut» «riäwm mfekt tat , 



Tut. i. ^3*rfranfif*«©»ntMl!*wttb*# 

„fttfrtoert figtiit$nti »int« itten föi» 

_ „jefotn unter bitt e«M> brt <$«&*(*> 

,,»nb wlfitigt befleneid)ftl>Ht> geraäf 

>,bro ©tuttbf^ert b«r iffanHf^ert €on* 

>,ptt«Hon." ! 

3« 61« ©tobt j»ft«B nur 76« iooöSJJawf. 

(^«bcreÄoöitoe *ra* am tlpwOUohtt 

t»a) ZbtnH iwb f f «nrfurt auf. 

€ö|Wiu trat *mi «ttftotfle* «an #* t>ltüt 
Ä**»rfBrfk», w»b 6ejog6«ffm ©<M»f> war 
«btr N»für afl(( To ^*) l$m feint* JW*i«i 
im* ti« jt(dmnia«$aift }«itf*)iif«R. fo W»f 
fa) $itr hielt* aftattyri, afi alte bo*, an« 
W*UitanWtx iptbantmi, auf Mtättheia 
tif$$trlf$t. SXe etabt twrbt nrit b«r *«* 
irifcittett wfaont, «ab SBankc )um Ami* 
mwbanmt ttv Wtana. ttanutfc 

0Uw 9<«9 ■*• mit XmmtttuMtMt 
tti, «4tt »W «*|ttMra; «nb au« SRatnj 
«onturt Stpamtiifnt i« Mtt«, ba« »irt»<i 
fcfa» fla) ** ?mnfwt^ anjuf^ßtftn; : 



: fe$en m dritten 9tct>t$tf*t iwrttfcrc ** 
fang fcaju mit t«r ffrr ic&mitfl ein** %i$t|* 
6agm* vor t>*m 3t*t$tufe gemach $*i wii . 
4tt $tktli$Uit finifi tt»tmtfrttftfrtt $trum# 
jfeitmtit#i>> anbm aUt nalMty ffcfr ätgmt 
mim. ©** gilial/rii^iMWuw f*^ »on 
3*ju3^t«^mer ^tfla^tt, »er *ef xou 
4*n tonte* ^iait^nn fefftji »er gr*$<i#g8rti * 
hfl; # n#mit m mtten jtffgtt. 

«m^tarauf, iatM^iUitt^oiiae, tri^ttnU 
&&($*> *»** ©«w^m^altttns *t« WaüonaU 

35er ci dcvant fließt* JDttfö «*<$erjfrtort 
feit 4»em 3a}r* no4 fHr«i&w$ wpngeri 
tot, um feto 4fon<toifot n# einer fron }U 
mmi[^> würbe &M frmtft* > itufe jtmt 
•$t<tytetttett &er a&mitti^tfon ern^ttf, ^ef 
l»fl*eruo^for(!fr«tt5 8Matt a# Statte tw ' 
StfteBt wwm 3» jtfef<$*r Seit »w*e au* 
Sinfefmomt Weffitofreftege i» *o?m# ühtt 



«» III — ' 

fftyMMM&etf»: ■• "' •>•<'■* « • >■= »*•» <A 
' jjH»;9ff(mUVi'9imätm ttnttmn, MM* 

'•'«vW(»#tti üntt ^ff^W Mtf» ***>$*- 

»,®fr ffintfgcn mtt JÖjrjnBg'e» -Wh»*«; 

' >,**$««& M$« «ft^uriir, • «**«<* 

t™**** Äugwrtflf S (WmHftf l(t>- «• *W**I* 
- j,ttrafrtrf>lt<i#r MfcWmii«*!» fcrtf«, 

«|»W» «(fJtWm 'Jdsf n^H <i»f<M<t*llfc 
m. '10«f« »«h Mit WltfW|tr*"W«' ffetij* 
Tmgldttbtttfjtor «« *uf bhv !»jtW»*»»S&, 



— **f —• 

nm&Mtt*tt4 9atb &niabm,*attbm<l>i(k 
«**»«< .rfe •«)«*? m * 8tm§ *ttim 
&&t*+P#* *?**» <Stet*0m pceffamfeth $t 

4fc*«ftt!>ttt«i bWÜjtasa^iwn g*«nj 4<t 

»ftt*4m,e,mf Iw. €*««» «HfettoSift »IT* 

.^l«n fcBtt." ... 

frcgtofrvfchi »itM it i i l *U U9*tiittti 

M»mmitf*ti$»K t»M SßaitatuM«**» 
«t« aMft&jf $#? *** r *.. «mW, ; J^ninan 

WftAi ttfSM.-0* |i|t S»«r..»fc,*<§M|torf 
teil »in SStite« i«j>utfct< Ä«**nUffai 
ri«n fe.<« 9Batt«««4»»4t»ttttelit* jru« 
$«*< #. •»•»«» t «ttltmUM b«fim^v.lSft f $ 
f*«*.*««** X«:%n flfrtfang« fttfeftt« ' 
' ,2M* s(WH ©daOftn »ftutt am« 9<tni^; 
jjto ftBfirftlMü« eafoffo, wo fle tfftitgfft 

31 



— «6 — • 

Mfcn tftb tati.&qtatfettn _m . .«j|b|MMWK. 
lortOfMinit. (ftW»rt«ufw in frer«»Iat;i«, 
fttaft, jp» «mrfmgiMtt fte mir JgKtaHöatMn«; 
p» in ftt* fteton* Mc *•« fttftalftn ««*«*» 
i*ftä$»r« «u* n»*f «tat* «« ßß*tt<|«rt i»g t 
Nr o*$eror54ntU$ert <?^*, MeTft 
ftgr ^Mnntenf 4»«4 tyte ®tj}*«ibtr« mtUt 
fm t mtifyi -ritt SWerfitt «u* Böftfötf 

! «Äfft n«4 bt?M ftMftffferiftt fdnMrttto* 
. mti, . onfctrt ibNüinliPrMi »<oi PoWrfti«^ 
wtif |tt gjottt. itt SRatoj «u j Qtmok* «*» 
(Bügelt*. . 9«ft4<4*mn Mt flrtwffwti SBrti 
fing, aDe Out« -un»js*»»n«n jtt> «wftfttf * fef 

i* fatajttti ■: — ■ . ••••■i . ? 

friutt ü&w U« ftftmft W Qöartf« i«Mi 
miffarlm übftlafie«, *(« bi* fttyimiMiaMfe 
tfcftt «wit Mm @*f«|re M J&dc*{j««m, «fruit 
tronioftn ntttir b«rt 06#rft 3t»uWtag« 3^ v 
tWantt im» 1» £<tt»nffi »«form, to SDämt 



mm 1*1 — 



«^dmi'W^ai^iue wfeVcr efn 6«$en aft 
flfttfc "'Wtfüfyi 3*1* »ttrSentiegrahiofeti 
mir JA l ^fcj|MÄ »nb *o(!^(m »ort bm 
tyiUjtäkBWin.' m$ iftttltf tu tmm 
WtfJ Imf'Äi % ÄOKfg jtt $o$1)iim finrf(r< 

3ty* ilrjreftlitiett, Auf «V^oiiigii^e euj^ 
|fcötf^t^rfo bag ba* f &ben biefe* itnwj 
fe^otfenen tKonard^cn fe$r ÜiAH auf bttn 
e!$itl n ftanW !§m &u waren bUfe jmp(f 
SJ&nft »on'fceniSb^ l)crafegcfiürät ün& mif 
«fifjo^cfeeit $rt obiel " *' 

Auf liefen unahä*ne$meri SorfaÄ mufte 
ttati bim Sfötfe jur 3»(lreiiün0 lieber e(tj 
neue* '$ft jjrtem Sftan ern'Atete ju bem 
l&ityuf auf bem gttarft «nert heuen grei$ei*|j\ 
-ifoum, iin6 fcieft babei eine Ütebe. JDarauf 
»urbe* ber feattm mteber &eraü*aehorome* 
iinb in g>rbjefflon bureb bie &tabi im ^M* 
$aut; bber/i»a* einerlei fft, weil ber «fufc 
ba geilten fctirbt; <ni ämtSbfen^aü* gttrai 
im) baftftfi von neuem aufgerichtet i, n0 £,{{ 

3, 



h- fo :•* ' 

Ritten; ^üflic^« ffl?eift ^at <>^r ^U^a,^j 
fofon** meine £a»0#wän»bw« ( ^ tfift» 
a^eit>»a^t r je tta<frbtm j^^r*$ 
1|tf 3tt4&Itiiin < |tti$e*ett #»| 2?^und ** ftjf 
matten f^tiiijl^enee# # f$e*;<to? D^i 
iateflk, #e tei lest <Dam«i tyt*$tUt,mm 
Wr Üjjtrtr^iij Hrtriir, fötttitfjl. - . ^ 

feit , 2t*f Mejem *m$ttt m }m %*$ß$ti 

tarn Ätylf, pit$Mm, Ärpne«^ &#*&& 

iitfCefteteu ^eltattn gftr*|ep pHu&e*, , t*#< 
tramit, anb toten 3U(le in ftje $*}u fcweitw 
Un tfrSOer auf ettfft uirf^ar^ . 

©o inttfö *<ty jlcfr <uufr lue; gtei^tU rtufc 
j$(ei$$ett : in föaln} vjtrtyj)bttt. tytt'u, f* <w 
tttfetyrÄfraeij bo<$ ftfj* baty, f«l6fl muec 
fett fltftgfJMeni bt* &ltUj* %mi{i unb Uneinfgi 



■p *S3 ~ 

fM^^Mli»^«! MefcTmemett, ma<f>m 
l^im bcrtdttö-gffrtfK* cirt «rf6rr^m «Ja* 
IlteMfrlfUt Wi»$fl$!efterf, ©t^eMn* mii 
WMfd^@tD^Wmt/ i&ftfsiens^tMüt, tag 
$$rbd* jdiije ^ritöfcS eftttr fofttfeir triMÜffc. 
i«n #i$mg DernÄ*eet »erttn m$ti, mit 
iHä» «NPetitfif, fcap^fe ö^ettfeftigert ©efef, 
M^öngen auf MtofetrWber* Ärr aft fttrefr gäji|* 
tiefte $mnejHe teßr**n aufteilt* »etben f?tt^ 
tletf, ÖÄ*m tee (gtbHterttngrröt* um f* $>ijer 
#fi*S*n f*#t nütti, jem% matt fl# *eto8fj* : 
' ^k^ MtfUltil ^gtn fcMriittinftgrn 4n5 
nS^Stlf^. - - ftfof i^effatann flottte Vep«tt|r' 
IM* <Ü**aft**ft sei^frfofl W^>Ä J 
<Eöflln^ ntft r^ert ter ©a^e.angeffifffenen $0* 
ftrfiffen öffentlich in einer Siebe ju tontrofifc 
ren, nnb <S»fHne n>atj «ein aeuuj, feenam 
Sern ^ag fcarauf fettft" Die SÄetater&fi&rie ju 
frefUföt«, Ufto film Sieb* nHC im «orten §tt 
et6jfhenV >,3^ finnti j»or fcen flt e < lri * 
gen SJebner &ä^$*« laffen/fcerttj.». 
eel^i «eint 3fye wratyen bei* ffitotwl 



r* *J4 —9 

Wo* tftte J|«gi» *§t fiitt «tff «ft*» 
p. ; Cd mußten alfb a«<$ <tt 4<#tt$*ttM| 
t£gli<6 »ieU Eungfn in ©ratgtuig ^efe^t j^et^ 
fcen, um tit (£(n&übttn$«fraft btr pftlestguttii, 
ftyen ^eittfäen cmiuffuerti, bie jejt anftenfletv, 
*er ©a<$* j* feinen teuren ©eifatt me$t g{* 
fein )u wdem ®ltl4>mty etwarrrte bet <J><* 
riftr SRaiioiial «\5Cont»ent wp btvlfyätitfrtt bt* 
Stttnmiftavitn , baf Mt ju ©ifct *e* $Ronat# 
fi)J8r^ aflel in feine ®eleife sefcagf fän tfÜit 
tf\ nnb ber SJational/Äontmtt nimmtwfter* 
<£wf<*utbt$tta$ta 0«. * ) ©antyfointeit* 

<^ t)i<fi« ©«w?^* traft***«' m*m* 

jam ttlaubtttßty bohrt. tto auffaßt &t**gt* 

(Sitter öffentlichen ©cfanntmadjuitd jtt 
$ol&e, fcBte berjehije, »el<$et fci* }um 4ten 
SfeSrj ni$t würbe geföworen $a&en, fein 

*f ) e# mar ffmcn ttrftW* bet stltfJMfr; »fc 

. 0t fettfr nfcfct unfceytfj* |u erfconen a*kty 

nid Terrain (ei ©erlufl tytci ÄopW, |ar Ce# 

enbigung tiefet ÖefcWftef vom Sparifer W. J& 



— ttf *~ 

ttMNty* tttCUrrti, w* ort tet «tabt *m 
uftfttt tatrtfit, <* .* 

. 5Dfe ©ürgirfrt fem SKuntypalftabtttt, »fe 
|. ©. fn S&titsttt/ mußten den Oft* f<fr»own, 
mii man l^nen mft 9MSnbet:«n$ unb ©ran& 
trotte, »eitö&tf man au$ n>a$rf$einli<$ »firtt 

galten $a6b, 

r * •« ... ,. ^ ... 

pU Vbqvtxn mbUcfc, pefö« nic^t f«tt#ffl| 
aoJjteD, würben jur &4^u)ariftf unter J)fö 

llMf tfcuit& wlwt'CiljNäty ! tob H unttt Jta$ 
N^^^ff ett Mit ©^fnr trgfeog/ »mt *tt 
lern gtottym Unm($tobe, ttg bftfet bie tytifc 
MlMffi ©a<&f«n, pm fit ju Seilen m matytv 
JjnlfBäjTtriprfttgtt, unb£üfHnt'b<M«tfftfcfij, 
dauern,, am ffe ju Sranjeffn )tt machen, tm 

«tif bttp'MVt fa& rifttfl« im TOwiat 3»8rt 
Ute Sfcafnjw 07ättonat,'£ont>fnt ju ©tanbe, 
na$btm ber St^ttobtfttifT fo uliter qualiter 



~ «f -* 

Mfi to»*»** «*«*»!*» mb*mn* 
iipafftftim n.f». Hnnflri tt mm*, i «i -.vi 



», -<•>»» 



; iDiefer Äcnwni nun erließ im tRSr) 179$ 
|u äRafnj fbtgtnbe* merfoiirMgt SÖeftrtt: 

, f* $>** MIM ftjtlfrta** »»* jg**b«Jf 
„tit ©Jtigtn, welker SJfpartfte ju tyfa) 
„Soiwnt fdfrfH, faB »ott ftt «n ttatn frrim 
;; unaö^ln^n unjfttrenntte^n ©faat *tfi 
„tnagtuj und aö*r Sttfamwett^ang mit im 
,,tjutf$tti 9W* uirt bet» £*iftr fep aufeefo* 
„ 6cm 3>t» fturf&rft »wi <fiteto| •* N^&tofl 
„**» tittm* * mit <rte «flfjfclt 1** «*f t* 
„Ud* mit *et ÄkW^uwäwttftl uwurt^^ 

^ouf ^tfttt.ewat/ * tftr m#ni S$ettt fte 

^fUK^nvl jtmlfl JtrbföM« /<§>t0t« aSf »tat 
, „flimtntm ©«poit&abnr, im fttft fit fbfr auf 



<C"! ftt •? 

^ca^MMOi It» «WWW«*, fem e$«nöltgta 
g^«(<tfi>f «offroann <n tO?o(n j uutfrf^rftbtn, 
to* tat gftttyfon Itfr «Waitij« flttwnnt «ourbt, 
ünyaQttt er git»<rJ8fll4 wtit ftefftrt ©jeni , 

fltaW«** «tlfWwi, «nt> Nrtor^flfr tfttfft; 
I4nti «trf»rc« gftngfth TO«n «tnnew fft| anj 
«tfatifw; fwlttrtMrt «to«**9. - *'. - 3 
' wgMMfffw tyrtt«v *negfc«tf |«| •*$ Utk* 

ft- ! «ft"t<»ott 9«w««H, to| rnan^m MtMUGf 
»ürJWM>öm«it muß«, «fltWM Witir *»*; 
tlNtf «*$* ttfw ftml w t, t<- • <» -"■* ' ■■• 
'"ftffM V ^ wH» t«t ?Htyfecff$rttq 
fttMmt; «tntr »»•?.-. 

v-®#wWl*'»K8«'|M^ «tt #in «Hfjjtttaro», 
tafMMW«ir Vt|t/ Tmw^I fit pu t^rtrtr «f# 
in Nr 9>wi», «»Mit Trimm £»$twsmw — - 



«■» ist •-? 

fgiift « *<n ¥>«l* rtwr ^Ibwfn ffifttlfe« 
gc(M*«n 86« bip &?#>y?« tan C*flrt#-b* 
fXcfttnlatt „UnrtMgftftperfl^fBffe,««! 
Skr DU af« fyiw* wfütittM« &M$«<ft*# 
»unfein ©«* ß »to &tf «rottrtf*** *»***; 
Da« fbtnfdiB* 1792 «fltftr, ' gtmjty$HkM! 
ta^,«ta«4»l>rfr«*t**MMe «NlS*. -*-• €»0tt 
»an mtymt »WifWtt *-«•*! «•f*k'«*«h#fl* 
t« «M» fr ^'»i«hi trttörtf, toM«^of»f 
^|«f«fl»Mi'.gWNt.' .'. ' .»»•.'• : ' '• .:• 1 m»' -' ' 
gtafrfttm man (** Im «ahn *<#• *f 

l^y « w >ur<* ff«t<$Mif unrW**ft*t* 
gutta M)ftfliflNtt!D»piBMW«flW^^«efcilll 
«f*«n 3t»»*«« *tttn -y» iaffm. ff w» 
»irfH« .oM gut «mt*s »r8#*Htt, und «# 
ft^tf '*«#♦, ,«» t*r*M f *«« • 3f"»r *« 
<Öac*> Wfc J«jt fflt uirf H« m**4* •**»' 
$m<*4t, Uli «ntfl^afttf **grtw $«*». *>«* 



IttfcrJ fMNP Mr iDqmtfetm M 3R<ji»jt| 
fft#W«ty**ni«ntf, €*£*, Coctittft 9>oi»4l 
bteftfci«? bfmfHfem. tat« ta <p<wtt m , «W 

Ji||«f4feffiNt «NW. 

•MAtiP Mtkffm fStint gtftnbt*, «nwf 

fftf^tawUiffriu 3*4 Mi «NmlfTai 
»im «MBt*» Mf«i|t %ag* JMUty« <|re $«f» 
«W ••«* M» Ä«fc«*tafl* te eicfctbiit btlmen, 
»I* H«*f«ip<r.SNWtf«&, bte€8ffiaeSltt 
**b$i»»M*Äl: ***w* : «M|tgra «Mf», : mu| 
«jNfewf&AN» ;^> »uffe« DiffiMitM $c«u 
ftn* 'VtjAtt Mf %ti$tin M ®unt*e*Mw* 

, fb| »titti* *****, tHSte* an» 8M(( tu 
f«| Vttin 9& $fctia| itN$«$rf» ju töM 
am. ®ojw |än« «m$ n»§l £&(tfau'< titoptt 

tkpmm mfrmtfa, •*« fMid w* Sc« 

£tfon& f«jM# Sferfrftfttn* Nr ffitaintcm bki 
im tfnti«? 9» |«tti 6«*f »4« ©<ta»f| 



st *4*' ■? 

ft***; eteft^inlttti^Wt^tirhlfMt ft «toi*» 
«üüf^laflkt; Mtur# Mt 5 raffen MH4»w 
Mit 3«ft gwemifn, Ml gl tiajü *ti*(*Wtt 
fomuen / *k o*t# i* &m, Mt)titqt* iMur 
t*n Xrttntitft to 3}ert$tib<jaff|#|i4tb ja fk|iifr 
Mi> »wtatriinitfttt Hnnee/ torit'MtSUfr 
*ie ge ökt Stäni grtetogtii mifftt, Witt**} 
t*}ot i* Mtfr Otgint vitff ritt gemalt. *: ■. ;* 

.9NK» *** «tofftr*. :*».:*■ ;< i t. 2: : ' ' W .f-N 
*■ <®i*3*PMr <3ffflfto$«i* 1fr fi#-» Wt(* 
e*#U&ifantav mh*w*n J *uf&,*od< Sil 
ftmafe %tfft»<Hititt*t foffiin ff*'<mf *&<** 
tü&nftnfyxbKu für ö^t twtitfßalfrtt Jj*r* 
SM« tm* OStcy^ftiMr u^^iastf > titvtfto f» tfitf 
MntffoQOt* ®itt$tft* <\U»*m ^<tt*MPMl 
fcranM eint Jbfltttt *n $ranlfutt, *frfltf 
im 3»nt -i x^93 f#<» auf ftfo*- ttytfttft 
»Älf^ ' ^ ■'.■- • »■••-•■ ' •'>* 

• iD^et^tSi»afn^efattt)P#in*im6^l# 
S^^ef6t|mtg«|Kftotttt, tu* -''fanr 10,000 



9#,jk& **V" 1 *» 8»WW» jfcW^*t<« 

ipo>9 O^äjW» w^«fttit ... ,,. .... ... 

fftiftt $>ita» ttot,^ fa#rf#e ot>» ö{k*i * 

( : «**»r|k^| nu^Niwffiwte, in 6« iM^t 
$«*{$!«. «!<&>&«# «Hf ttttae Setff«; »ocfkf 
iw 7 titoftil M* f ta»|oSw fttttoftnlig 6m Mtt 
Itni wii» wwafttt* 1 $tun jftttfl .potvßtn 



i- sm» •=. _ 

Haarig. x dttinm VttjMM fta)tt tm^Wh Ift 
aDH M ®W UtM, an» fXntn: fytfJtt'Jtt 
fcj« j**«f*t <k ftommVn «fc^w fty*» : <Öfcf 
twt jjt|t nW M* dfottSttml. ©i , ^'J. 

Mt P4 'M Bii(f<Mu öWftwÄfW / anf ^Wffrär' 
btt* ^f«o«}«trH»rt, «tif ft dufWÄIW<rt 
3t?i fWtWintrfB^ÄttfW', am tf titi*%& 

unb iin «rtf« ^rtT4* ijaufrr'il^rdtilrt 
»af. Öftg »Befct gMfyft$f h^^^^en 
fan , - tont«» to f mt t , %^^<w§llWI#irtÄ|l 
twrd> «tortt (törttn l&ühtfiitf fntwet irt^iaftt/ 
*»*$*• Aftfrf*** Ab» writer "setrtitm 'bbt^ 
fem »8tfc •. ;> ;' •"' ••'■ * 

<?'«• ftftfltfi ?«< ti#düir <$ttn «?<Jl^ftJ 
itinrr tw tof tytnfcät' ; $ftttffr in Mr?tW a*i 
fegt Mm. 3(1« ÄKt ««* S»W auf »»H 1 
etünbm S8«ffrajllÄ|tt^ gem«^ »wbe; itt# 
ife auf «eitten ®tittn 6ti Äoftyehn gtMfcf »t* 
*fonnf*)aft v* twabini lx»r t« *»ffafl«fr 



*m- 44f W 

&#%> ttf rotf* 6*$irt|«Kn* bm « 

im «Mi«» >%* m^tnakm w<wihh» 

ftyft fÄ^J *». ■?*«« a*l »■' • •••> ..' $ • .4*1 

Mttmamt ft<f> ty« 3*ftonb aufitmbri*«*! 
S**M»# ty»n tri ttfßp<ftfr> 4#*#<tom 

***** 3twt$ft« <9»w a«i^t t«w ji 

fintar^w&tor, wenn ffe iir$iftt* 46tm* 
****&»«*> tag * ari< fytfft faon auf» 
£ettftffftr<$iämnt«it tritt, 'tbti nett flrfonff J 
fte «tetif ®r«nt $a(tti motten, gmng anfc 
3»ftM«tfa0t tfea)t*it |Ü tftft 55.(6« m6ft 
ftw» Ätairta au« Wataj Ü6tt 6» «Kfttinr 
fofiffr M< «t Wr SJorp.fttn fcr^wäV 
f«t. <fl?an *nmütf>ttt bamaf«, ba& t« 
fonttr Ctutt gnfefm warnt/ t»f» t$rf(< fefni 



^ *M "•*■ 

ptt JMtylfrM? iwwtpiMjMfl'; 9tP9^IWl (WWW 
IM, &fV$9»$aitoftn na*tlid> birfe tyq 

prüfet ww m*m^^mim> m 

JM^t*» |W|» i; «»#»r#M^I .grifft*«*** 

»««Wim ^4«$«^ ; ^NwNMi^M* 

so« <»ttftt) n^tt 5«*SJ .UN*» ■ 8)2*301* 
*tg ibfet «i». JHtfM. 3B«i6«wt tyet Äf»*tt ( 

fi# ftttjt «ifRaft $tyt8. — • ,■■■> 

: 3t)t foc*te man «i$ föfft :«• ttf»|fcf»» 
$fflratt<$ *on {^»fomin«m ©att*ta»' t* 

^tknfl* ta« $« d6fltf*'nühü »«O^taMO 



fcunif *<fl»tfi<HOfliil«, ite 4*»,tfNMtoft 
fWtofr »ti#wt» #* >ut* ««fr *tfe«Kiraf 
•KMt •»<«*(» 4* *tfrr ©*l<i«*fr **« 
*««. Cr tof)ft«litt* oft 0« gfanjofi^n«! 
•**** XtiQttitltt, ^ctie-fitafttiM, wnwnf 
rt t*tt Wttrt fuiMt W fi«f<m%> foj«W ■*• 
«tgftf m» jüfnh» 3ta& «Mb«*«««««»« 

fo 3M»|. 3n &« Staty *«* iQß* ifü 
sfttt 3«« fNmttJwn tau g«a« «9 .$tjpn<t 
fear »f tot «BteWiBtt* i« fcwutffwrt.jirfc* 
Ob Stm*r#fttf, .(t wie «m* 6«! 3«t$*i$«i< 
teir «n*- Sooft« «rt$of tw*rt»n bafctu* #* auf 
»in Gfeän* .Hp tyt äffftefirftgt.. tlatx^fit ,»ic 
0te#t w* aim im ym ®& tmfm, »« 



t- .«4* — 

.Wfftn ottfÄ.ntut fo m fttwtwfe lOgr 

etett, t>of in tiwr ©turrtt bfrt Sltatfirft 

mb bic in **r bMtfoto @tgt»b ^tfinMägi 

4>anf« W na$.btr ©omtir*« in Simmta 

|hmbtn. ,4t 

Suf Mtft Hrt tfltttu W< SBWnj« $«$ . **> 

!Ba<$t *ttot St«$t> a&« tbtn (0 »tni* *ft<| 

bt« fetfegtrtri fctn« Mt f wnjoftn tit$tn. ti 

auf hin« Stift m %WM* W«- ft£ 

«M<*ttn $8«fi|t«nb ft$r iä&n» %ntfä(fe,. «{* 

*$, tti 35I«ri^otn unb SBtiffoiffc, mit fy 

tun tfifcntn 4tet *ti*«$«pf«M* wt $if# 

«ftn t>« preuf ifttn ^cuppm nftmap *anjtp 

Itoftn Mttc «ti btm #u«faU auf« ®tiji 

>*»« Stt&fttt^t» «m ijttn Sali foOtn jie 

500 «Kann tut* VtSfcntym.aeo gttiwn.HP 

lornt |aij(tiu 

. feaib barasf fcamn flt a»«& *** H»fl(RCf 
$t fcbewtoriujn io SRüina <n b{* tyft #««« 
lo.ffyn, w»& f» nfolft« b<n« «nMi$ <y» 
saftet» %v\M Mt fy«9$* ty GWP «w& $ü 

tw ©»tot* **$*m * W.^ 



— 147 — 

ffoffirf, ffinf **<$*n- Magert ttferfttff «Mfy 
*»& (T4 im gfait}tn gerafte twm Stonate fit 
leit UJäntilii btt grattjtfttt ** fjtnftt» $attt. ': N 
- SM* ©arnffon Me6 no# 48 ©tunfcm fo 
I«? Stfimt«; bann wurde fit in bref ftdomtttt 
Jia$ »tt franjöflföen ®ren*e tffottfet* 
- 3$r ©tpäffe tia^ttifti bit Sranjofen mtt; 
.f(ft-*Aagfii itutftnt f!$ a(tr 6t * SKfltütlott 
jwttrattftn, €>tt btftonbtn wxfy auf 15/000 
flftwin mit 3ö6^tfvpn 4000 «tanfeii. Sit 
Btfa^mtrt träft«! (T4 au* »attftytftifttfr 
nrt$ Mfnger $a*tn galten fonneti, ^Sttt e* 
^ttc'n tM$t an gtfotenftttoen mb an 2JHttffo 
lürtBtrpfbguüg »tr Arantm ftfi^it, $ 
: Sffiä^teüb fctr «anjen fetfagtrung ttrbffii 
*4t ®alnjtr (Stoßen** ftur$ tcutfd^e Jtp* 
gtfti da« ttUn, Mb föpfcn Murttn ' »tr* 
t&ttf&tt ■ ' 

, Sit Aatfafefeffen MBH btt Äommiffarfoe 
»tufct Wßtftm 2)cc Aonfe trdSrtt a*«v 
ftaf tr fttftte iftitn Sttttötl no« tfntn Ratio* 
ictäonmt fttwt; $*$** »um We Jtapitu* 

* a 



*9 W -* 

tattm m «Ott itt T&mcmm, tüi «nW*t 
XMttttftf atif b# Kam, • ftttf bnft «fett«! 
©'Opty onf t«t anM« «IRt <N füfcttflDMf 
Mt*ttti$tut Ztiutm *cn tu* Äönfjj 
ftsfwS^ifl mit $uwi Kdnenm flc fttne «ig«* 
g>wfo» «I« «Warf j»nw<$wt. 

ÜtotftBtfli* MfiiM «* ttttt *»4, .W M 

jtiüMjtift t«f b«m 3Wmwrf<*«6w f«M«» ««f 
«int '(MM^fe-Mt** SU***«* 
jKuWfNh ttfftttt fl<$, ttfc Mi arawä»* «ü 
»l#t Ifat*«",' tu 8?a«e»K«8W*M»rUnH^m 
4{fm W|»§* ** fWW»fl» «fr«*«« <*<««• 
«Mb ©Ht» fltffrtff; ifta ff** äML*««fcM 
ju Jofnmtn.' 3fB**n «t« ttaw SÄ«*, *r*i| 
n<4t« «tttffc0r#t***, idltrüw «KBMÄjw 
in Mi ®fl*6«r, HfiXt f « tmwr gtfft*« 

ttrit '$»#' »*#^t«r '«^f«H t* QMM 
fttt^ttnlÄriWiV ■■fH**» , 1** ***« *• 
fta**. {Dfi «HM*** ««^f* ; *#**«* 



4*M 3*4* *Ä«HWt»*$«Mf<fi» ja. 



©eorg $ot|i«. 

.(... ;. ''..'.- .. / • ... ■ -y • 

Unttt hm Vbm*t Slvfiifan fef«nt $4 at» 

s %«r •mbtro#tt4( wfc fefemtt, <@«#«i ?w(t*r, 

jfchfVftMl, ft* jh$4Mr«t« dfetmiittf 94t»Bg 
«*ft titft wwotfcn $o«e, ««if « «tt M« )«ft 
ifttü «tafk*w»m*»fc b*i» $<Kg4$M«taftt* 

fcM». ^Btai femttt «♦ fami In taWw» 
#M*»n / »(# man ^itw, t#f auc* er |i<* auf 
*te «et« btr «fl»ftan»m stftya*«! 9*H 

man <t*«<tf*«aft<6t Mt*Q«t f> Wir »mtfiitfrt* 
yt «tatt frftfttftn «öntit. 3»4 «*$< i* 
« Jai», MtfrfeMitt frrfcr« mit tfwa« 
antora» |* «Mfon»!»»,. att mit Dtm Äoufr 



franf<$*#,'ü y « da« n»*Nuto de «M&e, 
da il ne fant pa» juger fes hetnoies, .'•< 
■'■ ■ •- ••••'•., , ,,. 

«wfftt« <$tt6tf»wt*<fMfi . «t«wrf tym ritt 
UmtM ©«6- »on fcfm 9 (gtU4ra 3«ßm*, 
ttffte.-tti ü»o<ij»r «micfm. »örben, fricH» 
*$•#««$!♦ o*4«f*«f< toäte 4 uttb fit dn« 
Stofaffiug «tyiOm putn/ &,{ *« ($«„ 
3*iir mrt ?b« »ffm fjfribe, 6c#n*imMt»t 
nSof tfe«M SKcnftfeit p wtN«. 3»*M<* <fc| 
9»rfl« iw @iilh »w«u«, «tfye Stttftrtfc, 
ot»f bltf* örift *« 9«"»« 3Ä«nf$$cft j«*m|i 
fro mütben; frfn 4>«3 fla* bwf<m (5nn<iU* 
«tlfaff, ttnb Sotfte »a*, «o* rf)t tr t*«» 
«o$r»ttrte, au< >«r tefrfff^nt SEBtfc fortg« 
rtffen in Mt ibeatiföt; 6i« tnMI* b(< Übtrjem 
flWS »on fit!» Mlttttn «rfoffi f«<n«©ttnfc 
tyingtn «oft bfe nacb unk na<$ rinttetrobt fity 
Im Üfatltgvpg, ,^m Am Stufet £•*$* 
H.m n ■ #*,,•<» bin ««»tftfr»«' Nr 



ti«t fearo, **tt «* i« anmaf t«t> bo* nö* 
ftp i»Srbe, fo afle J&anMwis«» etortSRaw 

«fluteten ftaWOnm«, in ftie 6c»äi &$*<$; 
tKti §ut «tft f<frle<^f*irt«wt ja »An* 

#6tr ttti fo intmffanw uraf ei ft»n„ Mn 
«tyfar ttmttmn 9tyHofW*n fett(l tum fty 
tetcn ja $*ron. &r t^i Wefr in HMktt von 
$atü attTfcatirt«o ©rkfcn, tfe ec in mg«/ 
f9<r £w<xd)t m eütttt friiw* wr*rau*ttfm 
$mnte ta$imf$tanb gtförWtn (am, t>ott 
bm i#4ie#fo»&n*P: erlitt, f>itr im ÄuAjuge 

J. t ' ... • L 

$<Hi*, fcen x stra 3»If 179 3. 

„«Jihw &s«^« tStAto) war »ett fe Ut 

,. falbem $rtv '*#' f $% o§m* rottom ®ttin&> 

„toiätft, ein« t^ärtje 9WUW*ro Sjfentto&en 



«*- IJÄ -if» 

,/^tfe§itt$*tmt |tt *&mtf$»«r, *tt*taMf4 
,yffte# 'rftier tut ttft #on|>ffirtfHfin| 
*tH Nl^f4» frttytQfftf n»# tu mn 
,#** *) ; 3* ***« wertet** *» Sfe< 

*)Vft «tn*c et mttflid), fnbem er tum €rlhw# 
aea fcettf/ Mc f&o u*i(et fannfcn, DU jj^Ot 
&e* faaften frigMidten ©flc&rtenVm# &rr einet 
©ttcitfltyret* »ertaubte. Bitte &en ffpefM* 
ittfbke Me famtfjtf*en lommWarka in Mf 
Jcramlicgfnb* ©egenfc au^fc^iften, um t&r 6s« 
ftem m \>ctbtti\tn f unb blt etMt $i\i ö& 
flWkttfli mttniiipattftsea, »ufe.KP$4» Ue 
ecniwö na* ©r4nfta^t übertragen., ^igfoHU 
*r Den fccef regi^renben trafen von Sfrafngcii 
antraten, 0$ f&rer ^rMfcgftn tu begeben, tm* 

$ejpu&ltf gefangen ne&roeit. pfiff weg* trtyelt 

«I fEBiafe, ba§ fie wm erfreut ß* t*|*t wrfte* 

■r 4f$ , fönten ba& man ira ©eöemfrül darauf 

^ . a t^te r ibn unb feine ^calc^r feß ia nrtmen. 

«f, fehlte bafter ^i^.jtin^JBptf^ft um 

Igiiffttr* na* 3Rota|... Ster^$ct* bereit gii 

• topfe« 8<t*tr$*0ea, feite 9$ fo&i*.<wf , unj 

, *mto& $pt*ew n . 6a ^affa«# gpr^rn wWe 

tg eilen; allein att er onfain , Ifanb er f(m fct>orr 

im eefb'bef flUiMTc* tinb &er (Stufen, Me et 

mit mit »enigec «jtf $e* ©cßert> feitftttfigtf 



m 



„tttftraiimft«* #j# |»m $«&« *#n« 
„ aafllÄtU*« SWftHWf ftt#«tt«< tf iW!# 



,;bi« fätwnhnt« Jag» b»r e«$«n jety mit 

SM *eta öfter ttfebfenter'&atte fi# nrr©e&« 
' fegen wttn > fite äftero IKttteo fto gufmlBfi 
I^M, ittl&Sotfrr f«m> Mne #0wferi8fety 
Mc mt* 'ßeta* ®roff#öft iu mpi^patffireii. 
ßWn gü« von einer BeMrto £ofoame, Mfc 
efenTiM'ätfetM tbaeft, *«*n U» «fett uoteetytf 
foffflU '$e f$fe$ *a* intern «mü einen ya# 
t$etff# ftemeiticfcrt ©rief an gprjbm, twrftt 
" fle titrier Wer|tie(ienm SBjftyrtiir* bfe#offntiiH| 
itoftne, tat drHRaait wem ft -.mr tt&trfyatr? 
ty&Utfo&We, ©clabtrteit^at) Humanität boefr 
n(*t vermeiden »üfte I7 §mei @ct?oo^ün^ 
#ta, We, wrtft ntifo-jbtmfr mrf$en §ufa% 
wn l&r fetten** morgen, §| $r *u (äffen, gc^ 
fcr fc&ifte $r mit einer $a(afltei) $ntt0f r$ fjp 
|(ei$ 6le fcfoen Weffanten $n. 



— ij4 — 

r*et $*a*fre«W ton i$ in $eatWfem» ttttfe 
,/tta>tf4<taa$ au* in &t$(atife proffrlWte, 
„ tmfe «m* ffir fest Wef&eti, fco t$ (in; tmn 
„jM* feie ®#<wto^ati9Wtiti fetr tfregtiiiam 
>, unt mu^ii4«ö<« parttfyett für bttt t*$t*to 
„ tytim un* mfeenii^ttteJpattiottii *i\\Xn$ 
, f hüt jfol, * fetr n>eit ttttfant i$tt aufjnmuw 
„ttM/ afe frkit fl&e^ijlttuttjim^ Jpoffnttnöiii 
# , jn $otan fotogen muß. , 

,j>3* Wn radner $$Uoft>$ie $tt«if gerni*» 
^«lip mUfc tii feem ©Oanltu jn. tou&iöen, 
„tag nicfctft in feer ®4t few$ 3*fcff #S»W*# 
,/»nb **g feie $etfnt)trutt9Ut , We fi* *» «« 
„ f«** fc»e» Wfttfwraen $<**», 4fe »9»«* 
„metfeUtfceftfse *e» feen «tri***«» *e* w* 
iy|«W^tttt>ett Äfginuttfien tt<K*«t ©«im 
„aUx atu**W<> fett e*#ft fett IMN*» f<# 
^tiinnatt ferojenteeti ju (State f Mimt, feie 

.„**« : {* tarnt «an feo$ feanpi'ttffgt «i^ 
„mtn, *aft feie J»etf§# mßfy*s ***** 
„«See feie e^itiate fee« mn$*mtföU<bti 



„rannet) wrtlf stben »erbe, Me, wetm fte 
„ffrt* 6mi bi^fift, mir btr SßeMtyrung 
„unfw roetattföantnb <n*»f Ifffttte» «iSf tc, 
„Wirt mit I«? «t tfjtjmtiö jffte* $*&#»* iftbigftt 

„«liffHJgtei^ wWoromene tttgettb «iib w«d 
,,tMnmeiw frttyifr nft|t tat ftitfrr «tftertfft* 
„tet »erben fönncti, imb b*f #t öttfTcrbn* 
*„ wt$t bo« «efölw* unfern eigenen $jfh <* 
„WM, ntifrer fe*(t'9^«l{ltr g« fttrifttt/ *t* 
„»tifiing bfcßr'(«b*r jene* ftegtotftälftoft 
„ftab. 3ttefo, f$ wt| *MaW; bog M* 
„fctS|ert «Rafft bei 1W*ttfdNgtW(e#l# iftur 
„(Wen SttgtttftitBtfrm fiebatf / rat etarn $* 
„ wlfff* ©rab *en 3*sittfr gu *rtai|e!r, i^ttb 

//-Hilfen* #*■ 

^CDfefi®riiiibfS$t / ntt» bfcfe »e »f^i&itidt 
„tot ttife afltufiftii, ftkütett ntf* aufrecht im* 
„ter ben nrfbrigfttti IttifSfett, bit <<b je er* 
„fb$r; tmb tmnau^i^ bit Hoffnung auf/ 



*» Xfü -sr 

j,$*to tfipt, W* Snftiff to frontet* 
„9»8rfiit)ettnfr^«i, f» tan 16 jtouwfttttft 
f ,i»tif«to, tua? gt »te fqtc {fntft anM ww 

^■•BbMNtt» ttüftwingt örf^nwg, WM* 

,,«e toof«» B«#iw* t«Mhfctfti, inftt Jfep 
v,*Mft mtW** nM W»€H*Bf»8**«*«f 

V>SStt* MI <wtoml#* fcfcn 4iiKfrt*ttfty 
V,ft»WMMft$, «afn»i*«i4<mi»ft9» < twr«< 
y,f$t« Wen. wrtahK» <#?««» |» JtWlKe 

ff (Cbmttf!ß. —- — — -r- 

-.1». .'.*jS.,i: ••-—•■• "••*?:• ■'•• »**• * *T 






— i# -» 

•» 

ftotf», 6e» Vit« ^ugtfjf ii93^ 

' '•■•'• ''■•'. ' . '■• ■ i". ,; ■ • * v\ 

V,b«f Ift'Canlrt am ftfMn timt JMttgftfc 
„iwr&tti rtUrtH*. SWf 'Ä«y '*MM*-'1Mt 
/T^Mli^^tf^lil •****«*#> W# «ftHMft 
>, Suwtläffa Wt ttftmif ftym , «m« »fcfti* yfc 
„M*0*n'«|fe iflRefcMkfcl ffcM -***M 
/)1WW!ifrJ^t»*i^«f&l8w«*s f»«rtlt6< 
+/ f*«nB»t«9'fxft^<tt l<rtm, «K fc* »Wal* 
tfat. *) -®o4 »»K l# ou$, *; »I* el 

*) WM Sodtn «fort Kw* W*ft onmlttl« twii tat 
Äcmmtffurku jlrlff am, 6en«i erfi« Entert 

tta Wn wttütmätow fjetfrtif to* «MfiWW. 
fRotUfarf gemalt Unt, ntfytiln Meftmgdt 
tan ftafojtr 2totf W«c in «ute fomaca ttftf' 



*» f5l -* 

;,*** ihtmol f(t, fortfd^r«r Nr &ft*< 6ei 
>,8«ty*fr M Mttteit, fo lange matt meint <&* 
,/mity»rtgm annehmen nHO. ©teilt man attt) 
^4d 6este, fürtet man meine dugtnitafepfw 
^rnn*«, ***Sfcrf|ifk mtfnH «Hty4 tiat mtfc 
/,ütr 4wffttmt0ttt nf$t Nr SWifre werri), mit 
#€k9tfebi$4tojt!8 nnt *t^lfii0UR0 ju *et 
,>♦€«> wfe fit meinen «t ringe tt f S^Mte n am 

,y«epufrlif nid^e länger 2(nfjrn# auf einen 
#fftann >|**, Nr friiartais ity in Minen ew 
^wfi|ür, mt> e* mit4Nfa$r nnt »eWtlttft 

« f«t; fdgte crf V8* f<te> *** mit Mm tMrrtu 
*> .. „dp SMp bfcfe $lu$Mrtt *ft nur auf (Brite 

„föneitettiin äirtegen, ünO auf WefcSlrt raut 
* „H mit afctyl fyun , nHtörf<Nfottc& ntfe §urii 

„^ttettett te* SfolM Me $«A geboten an H* 
■ ),Un, ^fftn^e^n i*m^flctn aufgcDrfett 

r ,0<!tte." ©on Mcl^if 3dt oti f*fen er «Df a(n| 

»Floren §tt$e&en, unö rWJtrte, N er nfcW 
*. tm$r turüf tarnt* feit »cfrcNn mir tomU 

na* 9^ri5 *u ge&en* 



*— «59 •"■• 

„W mtintfpxrtuv, mtiM^cnnt,^, tmia* 
»£Wk tue SuflMtb «nfc Styrpuuft nty nity 
„ Jrfa gef^ift für »in» vMM* £&m* 

rt ,(4upUcity) m»5 g(p iftenf, . tW| ifO H|M|I 
„ip tft Wigwam, wir», triPtctw* fec«»$ 

,,-fStKit a»i»M0<^ .-r- -— . -r 

. „Stirn. £6 jftt mibu i«em»^i^.£aw 
»uftafft/ MH*f* «fp fijfcr «orfta* »* 
7 ,me|r tyfitfgtn 3Ctit^rfI att poßtifäm 3Ufty 
„nun, $on{Htntiontit tmt Staftruggtn }» 
, K 9<$m<» j , fonten tft aoO«n »Uitftfeffm* 
„fty in Sting*iis mfföen, *»6tt ig nictyt 
„fem*, tt>a«($ trnjtmu,, »nb jtyfc, metaef 
„©ragt««* gifne mtb ftttMtyt «fefonfl »er 
„gtanutift, »tyit QNttmtfttttts ttn ©ctvafti 

fotfhr ftact tu f>arii am iitat 3attuat 
(pfen tat aißinSMwff ) 1794 <w rtnrni flow 



■» ig© «M 

hn. •«*» ®rtturtt(t<ibt $ Santfe, «t ftta 
Mrblgtt fl?at«r> btr brtfi^tt$rof*ffor9Wa» 
9»tb ferftr In £aOt, $»»bfe«rlMe. <$*•« 
in ftfeftn snftfttn 3*fct tWfft tr w* $r» 
Im* »lRtt'te &•«« «fo^iftttn 3«$te raacfctt 
•r »©ffHWof* fritttf S3at«< mit €oof ftfe 
fcrtfti SWfk tun Ut «*> Wn btr er tta* 
Mir 3ä^IW trft M«t6er jatWeom. Dar* W» 
4rr<Mlstfftf ftmtr n^f<bctrtt«tftb^ttibtm$ 
ffe fettet! Ä tütfter aU ttia.lffart ©pratbt 
feMMi, $«* it W* Äat»r9*Wf<$te, ©wgra« 
Wt ntl» aittyitpejraW« «ug««0tWH<$ fei 
t?U|tr4 QHH4«o$I gtfMffe bet* ertB«tf*W 
fMnifbrtem ni*r, »trara$«# »t(I ?6tft« 
fetrfn mfc «d*er gretoSt^^Wt wo ©ht^n 
fpw^, «ü t>ra«ü M« Bbrnitälitat gnriuiftt 
Ifittt, b*t fle wrtffatttit jrtlU&tn wSmt. * 
feiltet wtikfl ©»Jfatrtl, »fr matt btnto 
fantt, aftbtftyr jafrhbw; trab t«$* tw$ 
frdWW*, *b'w «fem ©ruf feftflofc fr^f w» 
«ffenemmtn »urbt, b« ffcf» .ton* fo»*»* 



gnügen bdrau* Ah#e : , ftnflfttfft'fcicftttAtt 
fhfbtei*" tietir' ÄÄtirfttifllf #itt ;/ äefjHtatofeft; 

Ä&res äänir-ftrsi Kch& tenW^WV&tiatlt 
ttwrftc fotfler wt *em ?attbfwftoi%M$}fltöi 
«ftfiW Ui Vit Tfhbtmit a\fi%tix% 7 tv*mtnti 
$*tfM$fe «i|e|tel£ ^föjfii^lte ättt folgte et 
eiwm Stuf «aitr'ttlbia', tär ef ftettfdW' att 
9>rofeflbr ber llltowrgefc&tyte mit beut C$at«fc 
tet etae* «$etra*ft Stity« dhgeitttftäaffr $fe* 
fen fcflcn Vrtlf^ tir ira« einige* Sä&tre»/ 
aus »arf?rtdd>HeÄcrr JPenrtfhff^VrV ► €ortf>arlttÄ 
Ife jttfeftk fMiftif tym nSmift^ 5ctt fcttfrag, 
etfelwtte Steife ultt «e «Seit )tt tfftWJWWftert, 
Mt'rt« M4t'ifr4tafabt tarn, tbelf jif e«M 
brt Seit der SrWj idlföeit Ma#9*m& ber 

*) 3 m Monifeür tmivetfel No. 1 19 <tü 3$ Nl- 

: *oft' t?94i ; fefint)*'(l4 eine ftÄnÄkptbreiJunÄ 

Serie**,- »iM4u*fer tm ifat QptyPNUttt 

fcfcr nictt in ber ilcBcrfegung mitteilen rooJtS 

i 



ßfteit tttU*r*#, auf m m**9& N*t f*|r 

" <S< kaactte i$Qt lange, fctafitf $n tut 
Ätw fibft t?o» fÖ^aitr» auf W* baflgt Unfoerfftft 
äW ^oftflfor unö t&i&liöt^efar mtt bem $lt4 
ffcw*J&^#** < , 

,. &** P* ^ mit $tt(ttttt mtrtoätbiflH) 
Itttruä/ ^at)on Jnjb meint 8tfee *wtt# unwj 

Forfter qui aTait vu Thohpime presqud 
aur tous les degre$ poffibles de civilisation^ 
«impleet heureuxä Otahite, antlttöpöphagö 
dans la nouvelle Zeelande, corrompü P** 
Pavarice en Angleterre, corrompu par le 
Ijix en France, corrompu par la sijperfti-, 
tio» cnBrabant, engotirdi par twe ftd£- 
ration monftrueuse eil Allemagne, Forfter 
devait naturelleiiient embrasser avec ea- 
thoueiasme une Revolution qui read k 
l&omme ee§ droits et sori Bonheur« 



'. ■ • • «5. - 

Äwtje ©efcftfc&te b«r ©ntia$me top $Bty 
: liereroberung $wnfjiir» öm SWain 
, % im 3a§r 179c» 

IJood. satis eft , cui contigit, fiie Hfl *ffi$lio» 
«ptat, Hqt, Lib.L «p.a. *j 

5Vi<& mrdfr auf tlnt trnifl3n{»U4er« UrjSft 
lunj t>on ben Sietofranfen in Äöntgjiein unb 
toftafo* emöelaflfen tytir. fo tößrbt t* mrocr; 
}tif)lt4 fepn , wenn idj> §itr garntyt* bon im 
€t«o«n «rttS&iirt, )u benen fle in granffurt 
Shwmfoffunjj gatni, ta tiefe für $witf<Manb 
tod) nUftt minber nwfnriirfttö jlnb. $0$ ($ 
öbettoffe ba« Urteil meinen £eTem* 

3tn eben btm $aj«, an welkem flfcafnj 
bm Stanpfrn überleben nwrbr, fr*43ftenbi 
etot ittonnt Mr CSflbifttm Umn na$ 
grantfnrtauf, 2>f« Jtolonne, bie am aijtm 

*> ©em, im* gemra if , to* ffiiM |tf , Ut U* 
S » 



>- *<4 ^ 

Dfafttrin fftafat} efnmarföirte, ttar#>$fUw£ 
feit f$ f#on gcfagt $a6t , 7 61« gooo Sttantt 
jarf, tfnfc Mejinije, Me am iifUn twgranfc 
fbrftnfam, foH au* 3000 ©tontt fctjtatobett 
$a6en. 

• S>tt Öttfaffer mar fettft bamafe fo $&nfc 
fürt gfgtnnrättfa, uftb $ät ft$ bur$ bett Am 
gtnfötin flbtriettgtn tonnen, taf tiefe 2tncja6e 
tttnigfiint um bic £alftt ju $o$ anjcfejt ijt 
<$* motten ungefähr 1500 Stemt ftytt. SÖHa 
$to belief jl$ Die fo für^ittCi^e €8fUmf*f 
fomet *or SRainj, wenn man t>itl annehmen 
»fU, auf xo,oo© fRamt, 

ff« »urbt fett ffelb$errlM*n *fo$eft €fi< 
fllnt*« fc$r tferbacfct, bai it ffcfc bei ?rantfurt' 
afiftfeft , »o ir feine 8eaU unb Me gut? 3&ee, 
We man anfangt notfc tyie unb ba von ben 2föi ; 
ftcfften ber Jfteuftatifen $a6en modjte, o$ne* 
jtttjjen 9to|en aufwerte, flate fo$leM> einen ' 
Ätreifjag na$ Äobienj torjmie^men , tt?o er 
atilfynfiffle : Unb f<$Iec&t bebeffe Sftajajine 



**- itf$ v - i ** 

* ■ 

teiitbe trteutet, ttnb beu ganjen »ortytftirter 
ben Statin erlangt $aben. 

Cüftfot entföulbigt* fic9 baroft, tag bat 
Änföroeffett be« Styeittf fowo^f att anbrtr ©t* 
»äffet, tyn i»n Wefem 3«gc obgewaltet! ^ätte- 
Statt* fUfp aber fek&t, bä& er f<b bamüt b(o« 
tuifötttttgte* bag er, junr guten ©Kitte fftf 
«tttffälanb, fein «fcannibaf »Are* 

l&a er tnbeffim «Sfohtj nnb frattfftirt fr 
tttud mit fo lettftt befemtnett tyatte, fo t>etn 
fettet* fl* Mt Sutc&t *or feiner flegrei<|ett 
UmttwiUtal* matt dfottbin foßte, tinb ff' 
*8rb* i$ttt ; rttmt er Stopf utib $|atigfeit g# 
»Us gehabt $8i!e, tioc^ man$e* ©tüfc^en ge* 
litagen typt. SMe ©aiwegarbe aber, bfc er 
ber UnfoerffoSt ©Sttingen f<$tfte, mv Stat 

Um eben tiefe 3eit , nämlhb tat Dftobe^ 
ttttrbtn ble Smigrirten »on ber (»mbinirtftt 
2trrae* entlaffett. JDiefe benu}ty jura $$til 
bin Stuf ۟|Hne* , gtbett {{<$ fSr Setafcftei 
«teilt« feint* Armee au« ttnb trieben M J&eti 



•f- t6S l ■■■* 

befterjjitt in* Jtaffttra* #• nnb ba auf fcfat 
fern Kontribution ein, 0ie waren einigln 
jnafjen baju genötigt; tenn ei formet bamaii 
in$eutfäl<mb g**ig fefnSffcenfö wegen feinet 
nieitem f ortfontmen* ftcfc in jrojjerer Verlegern 
leitbejtoben,* ötteto^ranjo*, jumal, wen* 
IT tat nic&t* öon Der Eanbe*fpra$e wftanb* 
SDieg *eranfoj}tt Mt Regierungen in ben »eil 
ptn teutf*en ©taaten, bit ajerqrbmjngi «rge* 
$enjMa]prn« tag Wo (Smigrlrte* fi* länger 
ol$ *ier unb jwanjig ©tunben (n ber €}tabt 
fcflte auffalten bttrfen« Ztoburft mttteti 
notf)wen&ig tieft reebtfebafent an» fe*9* 
$eute unter ben {Jmigrirten in eine Sagt.gera* 
%n/ Me id) (einem eiligen Wann tt&nftyt« 
Spo^mwjur ©a#t* 

3(m 2 2ften Ott ober war man tn granffutt 
ftf)r überrafc&t, Sleufranten *or* ben Sporen 
&er Ötabt ju ftoben« toefc}e niemanbtn ntttr 
$eraut no$ tfnetniießen. 
, ©er SR«g[firat in Jranffurt beffinltttt im 
<8n*nbt nUfctf >n ben granjofem . $r faftt 



— ify **. ■ 

f$*et6ett *be* ftdttjöflfttftt etaat«minfftn«L 
£>tS*jfotf Mi Ölamen W# Jt?*fc* ptyAm; 
peilet f?4 fwefeat .tyRft, m (5mijt<rUii T 
einige S*rt*n<m <iti« fcem eto5tjeu^aUfe f auf^ 
jfki 5« ^rfafftö. r 

9R|M fcbifte alfo lern Sftettfrätifcföen »etcu 
f*ement, Mjfen 3fnfllf>r#jr aieutüttiget $ief? 
Sbeptstirte gn , am 0$ na* tef «bflc^t i^m 
3j[nnaf)«un9 &tt etfiwbtgett. 

Unterbcffen fcimt+Mmt aisf WeffiäW 
am $pf!en$ftmet $$or, um Me Sleaftäntii 
f$<* eoi&aten ju fe$en, Die f!$ auf t>em 
fltlacf* gelagert Ratten, wb jur graf tn «e* 
fyfHäMjig .*«• Sranfftartit $Weft ein frufafif 
«eckten , ba* ,i$tifn t>oii tero SRagifhat. ge* 
geben «wufof. 

9)*uwlnaer antwortete ben SDejwtitten, baf 
et ein ©treiben tief fommanbiren&en ®ene* 
rot* CfifHttean ben 8ia$ ta ^erfeti a&jugtfni 
tyxbt.' SDie @»gen»0rjieflungen jtnugten fe$* 
ttiftift «ewefen fepn, wril Weu»ingetaro($nt>c 



nMt feinen Jemen wnrörtt *n uiffen:, uufe 
# m 0$tm$ b<* %ttn «Mft-fitfiUI tr# 
WsW« .M? Äw&tten mit tat Sorten* Ton*, 
n^z Ja ^aueriU a«f Wefe!&*nrt*tA »ntoiTeif« 
Slefef «©epfrafa ferenftefle auf tfwal, 0% 
****:»#* H* WM«» ftifft, t« mt* auf erfle 

Gtuartier für feine $nq»iw, ^ Mi f^ 83e*i 
MRöw ftfgMtect er *fit dem «*f$to» feint 

'*) gfm »prB 1795 würbe eben bfefer «RelMtoöer 

ßß ©eftfnßener, unb fc^tr ffarf mmtmfcft iwp 

*&*atfm *iti> twttba rertt* na* ffiiagleittCt 

, Jrtwebt-,. 3B*r er fecW Sffiwiflte frjö^cr l>a# 
©(treffen fcer &äto, fo roärer jejtin eben bei» 

' •-■ ©rabe bat ®tftbttt be* W>\>0 , «er« fftfr ©0a«* 
renweife atji feinen SBafren unt)>Urfe(ötm ftgif 
im^ei^epbofbrrfnöte, iinbijmiurief: ,,Tour- 
nez k tetterie ! @ofibfe& ! " ge |>atte ndmlitf 
aucpln Zitier «Wbifion auf #a«teim bie bort 

: : , ^finMic^ert ©atjwrfe $etfita&ert* 3nbeffen 
•gaben % tbm bie eMeren gwnffurter au* man* 

' t&errei t&emeife wro ©ro§miit&, unb fugten 

* ; ftrftft 6#ttf% auf «Be «rt » erW^em* 



**t, icfitt i$m Kmnfimmm&umw 

v ätettuf <*filttf§ftt gteMtfagit ta* OftM* 
fetr&ijH«** *tt tat g**sifhrat> - Cllftin«*** 
{ans* t>attt yml SBMtomttt r$riniftt Oftibm, 
tonte*«***, tfttytn *t#' feen @mijHrieft m 
griffen e«$u#<« , ttflRaü m*n fid> $*r ttf$tf 
»t«m$t »Mir» SSRa» ftil* b*fwc|ttt tM »t* 
Station 0» i$R *a$ ; Sfrafoj, (Je fttf titur 
fyil&e <RHU*n ti«*« ** . -n 

> Steeaiif «öffnete man oo<$ fo ttt 9t«fo 
(*>tfl ©tfftat f«$r •% ^af, trob batomfr*n 
«ttätyeiife&le«, tag er Di* ©ta&i foifc triftet 

mit «inttfiafsitns fttr S&firgtrftyaffc , Htltitt, 
»ad ©«wtjWtyit fctr Unföulb föm*$J .&** 
Statut tt* ttr ©labl, turtgtt 6*tr Nt ©^ 
^onbinns btrffcltai (fenpfiirtimgra, mMp öep 
flÄOftflfcat *u fefänfti*«» tojriMw mmf tt. - , 
»ie# 6**09 ftxtyrf$ttnfi4 9}tttt»iit*ttif tto? 
Dietmar Söilipen iurd^ dnm ptbtufttn 2tt*; 
ruf bcfaniu («.amty», baf feie Äottttifottwn 



* \H -* • 

H )tn in fcft Statt 6cftiibU**tt etfftwir, £fg§ 
„(tot, f»rf6rfW$*a, fibMbf*, fttäftCftm 
f ,*ttfr *f>?tf<*en .48nfrrn B^wgen werben 
,ftttt*< ',. "' '.\; ..'. i 



fr 1 

_flDlt ®8n|tr ita^ntnt, $*, g6nt~wtrtfli<$ 
ftfNt et« föttuti JMntJ@tnt$U pfHuf *ttt 
jtttt Steftmto tinm $*ffa$, &« wn lutgei 

>> Hoffte f*M^rtr t»» b#t .g*m!fartf ©&* 
^$t* ©ettfo* nitfrt* »iffta, uad no# mtpfete 
4ffB$N» eif. mrftn «a* tta* §wi£*it f^t 
^(HMrn, pt* täte ft$ott giAttf*«. :$#* 
fityt&to/tm flttb uwfcw 3Ri^üjr^r.: ©et? 
^SRafiftratWirfr ftiftfi «Wtattfe*. SHttt äK 
„4&<tt*&frf«ti *tfot, tu fogare{rt $>rftfhei(t 
„bt* ^anitn 9$at$4> auöma*en* 95rt 93 w 
„*att*ns Oft offetiOic^Ktt JUflen fiegea Sßür* 
#>f*r )itr ©«te"^- ■..*— tu»M* »te& fitwr b« 
^tittSu flanb am} >wi 3*i* |» 3«K fRtcftm* 



„ gen >U aemttotn Wen fo gjtt tw? trtr; % 
ftJafpittMRt «nttrt t^riflfsrv «^i<üt#%i 
„ttnftyett, mtr^e« jnr S^VM^ftl At% 
„fiWi<fr«n 2(mtef trfirlttfktt 4(t ,~ — r •*- 
vttnffrt %H*to* ftoM«fMNpto v iut 
**!*(**? utitar wt* faf f?dM>arö*er fltttthf* 

„flaute twflw ref^trttt flfttfc&gfr M$ttn$ 
„jwfammttt, a(t tag «tft ntt« ntyt für bU$* 
,* $.<Wttrtton tfdltttt. . Stativ : ttttiti $4*/ Jpt t ? 
„tikttttftfv «nftem ttfafri&tt SWrtihffmfbr 
;, «kl Qkib >Mmw, fr ffo& nfe ttpflBHtttfe 
,>ftan&, tflifr ürmtw *&ßr$** mitjftflraft/. «tff^ 
„Hüfte «$an*tl, uufcr «ft»<rie flnfe> mtfc 
„iTOfe? fO^rtPienft «Nimmt Wbf kitct* *lf<t 
,;<ißt toflrilttr, --t* • ■-* — ~; — 

,,Ü6rfg?n« »gfttn »I« til^t, wwfcit »te: 
,/ nufrrn Oft ffit tö ffc$i<fttt 8ta**öfr ftfe 



••* t** -» 

mfttomnnil 3$m neuen »erfolg fr giüf, 
W«#**i »ö$ft, «» ufe MQ« mit ftf 
fettNfrigm«««!.« 

€*t M«f»# e<$rett« »er graitfftMtt fcfia 
gft* mfcftM xM)t nur 6«t Ofrigffiraruin 6er 
SHbjenfötft Dfeftr frefcn 9Mt&«|taM, fonfetvn 
«inpStwfalotib 9r »g* @$ re ma$t;: an *«„ 
®»rtrofi «rt|e«lft »rntt, pflog m<» *$ 
9«W»Hm Unm$anWnn*en wegen ter'Äon* 
tttttttton. - :■-.;. 

«fr B4fM' ftttofer «eeflefettt man Sfatu 
tttaprs 3©«/Ooö>«wef, CftfHne «Mfff Mri 
«*f titu*iwrtt» ©epntatton nodTtin* l}a(6e . 
tStUtoti ©utten, alir mit tter fceftfogung i^m 
baßt (feige Äonen« ja m$en. ■*' ©j^ 
3foftatM« to* ©eneraJj «fürte ruri5 <rt§ef$f<w 
fit«-, an» »an fceja^lt« Mt-xfttn 0fto**it0$. 

SMrtf «triff«« (l<t (EöjWne, «n6 Mm «n 
»?|J*t» ft^<iw#3r«rffu«, gäff ou# fcen 



«■»■ trat -«• 

tun 9U§aifrttt ,, ntf» *»»ebt»9«itg , «tt| fon'fi 
61t <&ti$tln oftgtfityrt »ettat foSm. • 

• • ••■..-: » \i , ' ': 

Äa man <$a «tofc« $ojt fcawof (« 3« 
Ottpfot) bitBftfit ©uwm««te«iBWllnnta«j' 
f$t* $«(ttn «Uöt, tmft ffe M« Jtt»i« etat 
Sirfftcfttant o»*f fet** unt )t^a «raaft 
S<* ; .fo »ucfce ttüfttnt attf ttanni ttfeia f$» 
artig; feit ®ti|cln »utfcn «ntlaff«, «ab Mr. 
©((ifct etat §«wa«$t .«iDrtM» €ä#toe 
»erfpra* (ojar fcttj grait«fu«»rn, fö fefttA* 
U$ für fift M frin«,0}a«M|u wwwnfcin;*) 

•).StfcMff j« fcra*!m> »«0 Mte &wttf utfort 
fetocm efojtg£n sutp fy/Hfe{. • 8ta jörtflftrje* ; 

' ben'auf, »er fein ©eft gegen vier y»ccnt t>rt " 

-etaWdtoftere« gettot iwßte, tltib »ntfWH»' 
Wrsen «g* © r ^ tfjfomrnen, afcunm »<#**; 
flpfctoltc& Dem (Beoaat ftglri* iu gefen für gut , 
fan&. Oic &ärgetiefaneir Sapftalitn fre&en biet! 

< fr fi*cr> taf "man fi$ fei*«(* tounf Veff$> ' 



«— **♦ — 

**#? *« £Hfetfr* ttyntttiffte Jtettraiait***! 
Wr<%«*W* fa fitttttbu» unft fcmterfrtir§ 
b*9 Äftmitawb* &*tr frit ®at&frtti*%ra*ts 
füre, W ec afeir nfd&t lang« att 16 %a%$ 
Ut>M. &m ' am ,»)*t ittn Xktttnfttf tttfami 
mrfun fl<* tie %$tp§ \*t tombtniruu Jhmti 
Mf bn £ö$t lM>t>1&*räHt,> *»«* etun^n W 
gratrffuct; tut» *t* itttiit ttft* fc« äftorstlit, 
^r^wä^abbttÄ^t, (**ttär6omitag) 

fh te ifen &m*»r*ö« btn f}nnt fo (äfften 
SJfMffcanftn M*'<*** 

4tft,Mt£tttt (ror*$a*tttSWj|t StetyKtigtutg, 
»ein ßt ftl&ftfttofttpiff«» ttttttn fruit, nf 41 
In ©ef^rju bringen; <tfletoerf)feltnf$tSkrt 
181t iw&n Vminfibnt mttea ta^tt »fij 
tym, *(* |U hörten, frag Süftne **m ^nt# 
tal *a» gelben inlgtfyrfnr ttotn gani emge$ttu 
fttftttn ©eftfcl fitj>rt#iipw. 3|rt SBy$ 
tHtg anfi^ttt, aMfftfa^t/ ta|Mt|rMV . 



pft»0$tr idß* ***** $a*ent* 3* tytm 
3ra«ta*fr |mte«6tf&$rt $ättt«. ©4» ff** 
toMf£*t< gtityf taut ihm Mn $f*»tiut, ft«ft» 
iia Öü »tränst »cn t><n fiaötmn , tritftfttttl 
ft$ T«ttfi an Mi $$»n, «nt» fyrdlgttn fff> 
ttty tet SStttfWMttft m pmWm, attfj 
fBwtfisi^ )H4ntU 06 MM titt fcttrtrawMrJ 
f»«tftatü> btrfcnw«* wcan wat, »Qftlittt 
jirtnfl(t«n fttföttigti ju wrtüta» >• . > . > 

r fäa* tnf$ 6rtri#t> fo ffrt&e (4 ii fr}« Mfc» 
ffiifö*, feaf (14 Mi fhrtif furtw fo «ti*n&*f 
nd>me©8(M> n>it M« .frattjofw toanm, drnf 
Mt ®tifr *pm $M jii f<$*#m ftf#*tt, 
jümal fca bttm &*${ mit fem &»^ i^r#^ 
SimMiettte tont frhlRte In toBtften tonu 3n* 
»eflpm t$4ttii bitf M*t ttatiwl bilVftigec, ftm 
Mt* IM tili* e>4*ä* Jwt$cr «*rf4*> ttttb 
<i fk^tint mft türCffe^ *tt Stötft&tn )tt ttiit}* 
itii/ feit Mtfm ©ocfaBföc f48fift«ti« Itm*« 
tfritti irttüwfc 3to €brnn«e $*t<Mift fett 
iMptAits p* Mnm fctan. .im. 



mm ffi mm* 

etat* rti(*t*^J>«trt»U«r Wfifcfyr fiir-4^w 
f%iifttn i^upferftftfe gtt <&r*nbe rkbttt. 
. SSit ; »em »crfafftr cid $«ffff*«r ',0flt|&fr. 
tt* (fc^ mit (ei Jbet ©imt^me **r etttt 6t* 
fanb, »er (leerte, nxuta }ie £u£t(p Nr gvatii 
jtftnuwig Sbtreüti^e, ttttb Me 0<$u&romiOert 
fe$r fttfttr )it Reifem 

CDie granjofen wrforttt fcafttf einigt $tuib*tt 
«i Satten , tnb 1158, toetiintn fiefr 68 10 fi 
fttet* unb 190 Straunbet* b«fan*tn v mW 
fem gefangen gtnommeii. 
. Um 114 nnn 6ti tem 9l*tton*rfottf>tnt ja 
«ntffittlMgen, $«Kt ©IfHne bie Unttrfftftntf- 
$tit, {Mgenbln ©rief am 7 tot ©ecembec «it % 
benfetbt* }« fftreffot; ?. , v 
^tttftbfiflgtt Ätb .^ßtSßfeiti£.l> 3$' fettf ttQt 

„irtiMtyftfttvfölin, mb)m^ t*? «init^mt: 
„wm fMfcffurt m* Ut <»md>*i»*imwftH>i 



,&imm$k*iti*H* w* bin 4ft*ff*i* *♦ ^ • 

©fefer ^efcflulbi güng *urt* t>oji fraiijSjfe 
f#en OffrtiftVtt fW|i ni<$i nur Öjfenrticfr mit 
tf*rfprö#*ft, Öfo&mt |tt wftyerten du*, tag 
# fiVfcur* *<** gW* ©erraten be* SDfogfi 
fftat* ju bem (aat^ffen JÖanf* **r6unb*tf 

, 2(1 Me 9ia4r((f)t. ton btiftm, fciegj bem 
£<Mbgrafen tjon J&eften; €aflel ftberörac^t mu?/ 
ke, fagre er mir tytüntn. in beri Xugen bii 
golbneti S5prt« : „Utmtiß lange Wim, baß 
„meine JraaeJtJ&effft} Metapferjteit jwtb, wollte 
),®ott, (lewärina«^ bieglüfU^flen! 

3to4> Nr Äön(« sott $^fm«MNf«$r »ft 
4rtB4£tf*ftif tter<4«flbf stifWHnt* an» tu 

'fit 



|***<ru* »ettfn tetftYttgt irtrfc - , 

«vf m? etain *2t in wfftr nfnniiin^niif 
fW Mt 3nf*rff» Mens 

„'!!>*» tapfete» liebere* <$eflta/ We ffc* 
„fBr bat SÖatertaab fiegf*b fieiett:" 
**f btt anbtrii ©ehe eben Mtfrlt* 3# 
Wrift in (atetaiflfcer ®tfa$t* 

Auf ber britfeit bie Stattfii ber getSjbetf** 
Offoiere; itab a«f ber *Urftn bie JDifpefitfoii 
fav Ättaqwe bei J&erjög* «ott ©rauttft&tfHj* 
3>d* gSiebeflaf wirb mit tropfen gesierfc 



petita mm, fttft tr Wut %m «««»<wi» 

Wirftfc f>at 9Hm ttrfbmt i$ fttaw» Xnbtttl 
tat tta« 0onae Stamm«; 



&ttm Kretin W «•*!*••• ;C*#n* 
Mf in fett €W*|*«ft 9U6MM757 WWW] 
NC pfe ik>* Set^i* «**»** #ur*t, »o er 
Me ©>r* (otte »ott $rfetei# tem gafften 1ta 
fs#t p ***?*, 4t Mmu i*ma(« itnu« 
feinem firntr dtt a&jtttattt. 

23« »im «m**«an4fae& ÄriH« #tU er flcfr 
am £efe fttt $at* auf/ »» er fa> f$r giBfa 
m m#*, frm itötiigitr Ml .fr** tftfttt tu 
Mmfeit* (St (om aiwft sttMUM ©»mmt* 
w» #tfe getagt»» &*$ twtl i* *» feinet 
&>xtfa$a, b*$ i{j»a**«fe flteAtttt H» 
ttm %ä* Sittmtg* ml* $<& >,3fcut, rief 
„ er baftet a«# , iß t* um tm* seföe^eii ) tief 
„mar nhfc meine SJWttiBg, man ^Stu gut* 
,,»t$ *(M»t ata ®t$*r a»ftt*a}rt* frBtu." 

3ma»*itaititoeit£rftft, tt« trmttmaätty 
UMHt* nMmn fttet« Offtfer* ff* murM 
mm fy» Qifmtm, m ttfefe* «wt et<* 
4|e§iier tourlie, »<»aSKr •iffetea^i, marf tyjt 
ta* »er gronte jtt ®*tai »oft trat i|n mit 
6&|em Cr warte natörU* fosfcic^ arrertrf, 
SR * 



m b«. ©örfWI tarn «Stifte im« #«tt^fi 
rtfltet* ' CSjtine würbe aftjefat, «ab: tet* 
0fft{Mr, tier f^ gintfftonbelt $ttfe, 6e$ttf* 
Mgt *■** tHf« «<H» bfri» Ut$rff ***?< 
ift^r"jtt«ttlt;'Ntttt ie|atte fl*, witi e* 
Me Qcgnabiaattg nicty *o$( warnt}«* f Matt? 
fbttt>em*iein*$* mit »afrcfaetel^feit *e*to<$> 
im tnsfte, «equelujittitt'ttfcbe»,* fefcfl to 
rät* trft$*Ben. Cftßiae hingegen freclebt* feine 
•tetieti $a0, b* er bei«» feifett« ber 9tn , 
tiftiUo* leinet jwn aJwföet» tarn , to 8ta$t 
<rof feinen attfötttfebeti (SHilern ftt fc>t&eto9en> 
tttib gertof tifeitß *t*firm» «04 *ii*r $«tffc 
fünfte«. * • * 

• ÄU'«a«tal6ft»a*trt, ^neerm^f@Ä« 

«MtBtr^aM; t«4fNmatft ble Wtonfiequettfe, 
Art feine! «etilen* na* Wntm *träuWt»fe 
«m amm <* *e«twi<m*b«tfr *tef tfo 3** 
$***, bie «um fl* »«* I|ä m$ trti ü t i rtf 
beftwgm gemacll fcoete, »tO*ma«tyncmf«j# 
mit feinem «an* *ewe«frtte« : - 



«•» *** — 

* • i $ftf<9S*4m an matttÄ^em €$<traetw; 
trfcdr ft6<mft*$f#tti ®lü! , ttsb ^ fm Äf 
fä» , an&n1$t:nü$tm jttwg,. fenbcm, rin 
«fcWotf/^HtoäSfüt, fcetif*$$*«eltf, 
|Hi?t Jkrtrt» to eganutg stftgfc $attt» 3§ 

* ^etato *fof#his, *u$tt,$» t^utt, all ums 
$«*&$iifi<$ tjcn tym «märten fornui- . > 
l f «*fc im* frer ttttrsaftttm, Stritt» ffttg 
«um fci ^«(^«tmtt^im ^ imittfrifttit |f 
tttrfttm <&r »ttrfc« n*t$ $drii fttmfm* ja| 
«fUtat. « <*te twalM^w^wei^ ^ai tr tUn 
4tfit'ft$r f^*mwMM«hitf* , Hier e(ti f$r 4«« 
^fcfcranfterÄcvpf war. S»n U%H f$ntJfflp 
^dM«ö««w^ jmr 1 1$ t »«»*•**& ff «^ nntt re&* 
ftrtf fteu fottt«. <$r|tai« Mc ilfagate w* ft#t# 
fttrt; tat*. bcrc»erlujt »an ÄRafaj ; britttn«, 
*a& tr j« SBbrml tinm^anymmnii «n* ettofet 
•<®mttae wgm $tttftfttrttttf'$ittt ett^icfttn 
'iaffeö} and mM% fcaß «* tat ^»rfc&ftmg 
Sittorig* triebt fefticn wfl*tt «lifaff g<)tßt$afc 
©in Jjaujtf^twfc Ml ättifuir9\mßeni, fcitj 



-r tt> «- 

•um ttSft fnt pitt» ttftbft; *wf*"J»*fl (n 
frinem «rtirtt i&rm&&mW9«fc •* 

•2)a iran, tinier Wtftn ttnatflrffrtn, ftin? 
Rtdjifhrräjmig nt<$tfil)r 6*fart<9<i*Mo«Wfltn 
tttmtt; fe ttwrl» fr am dyfU* 9fttq«£ 179% 
Wf 6c* 9ttwlta<tm#wl6«nal jw» tote mm* 
9Q«fit un» — feto Sarmpnm fllt fonfüttt 
«Wärt. . - e 

; fttfn Ot tmg*» tmn bw gcft frfne« ftiftrt* 
*r$tfi« an bi« |i« OcQtfwfhtas MW*«* 
ftytintinjr *amri*Hf**<*. 

SM «r in« ©ifltonnif jtttfiftön, «dtf « 
f «) onf »i* fW», XW> '««* «■»• $«»*«« * 
«itftr ttüsWtn «iWunj. • ©eto**t|*««»t 
war, «fn»n fc»t*t»tetrin ferftnn, «# Mi» 

TJmVsf&n *«<tafljtö& »m )<$» ttfc fin 

föfjrte. 3$m j»r «*» 1«« 'tin^rtefNr, Nr 
»In £4*00* to *« «an* *M*. €B(HiK 
junaraitt baffrffr* mi^rmall nnfc (M von 3«* 



— «II ~ 

**ro, «»-twk'tt $m ragt* tDH^unttr 6«; 
««<&«•& iaf.aipMtftttftttt, «Bein »i* ff 
föfer; intttstommt* Mi nn4ftfe$ii4f fffengt 
«wt,aMitf#to f Jkita*« afn JCräfftn {«in« 
4*tti#<ni}§<;«<iRffl yakfm, mit im Sott 
ime .£* *b* Mt CufOotitti! «feg* wir 






iftffetitAf«* 



**; 



'» \\ 



i&*ftfct*iwt *ft|c ite&tt , mm mit *ftt#t 
IBpr t w» tattwfat» £tffctt. 4n Rfea p {*?& 
<|p t**,9to**k* u»* ff» <®4«tit*n fltvt) b(t 
#ä|ttit Surfing* «tyr fetait Wt fftlJtttfbjt» 

»ft» mite* AUimr ft m t ftfrla tt fc ju trennen, 
4ft*t- mr jtfittr Xttttww^ $(tt*fam an ttt 
«•Http wcfrfläkijii &**«* > •«* *** dmtiaC 
I» fwä$*u #at <4 f&tr i« «nltom uttb 



< i* U« — 

uro* t»ir«»*fn$, •erfW i$ ffrantffcct oä 
!BWn,t»ft.b*r a&flc&HnStalton* €MMmpt 
)tt.fn4ttt, «w fwttofji »tn C$oraf*r *N .$&* 
»ttt iu* D*i<8rlt, «1t att* Mf »ttftißltfltoft 
foffung ;Mcfe4 DUfa5< ftnnttt *« frrnw, t*4t 
itrfr itt mam(tm feetragt t>*n 3u9tut>.«tifc|b 
ififttmürlii Wim. 9rcilt4 *«$* *4 *» Wr 
9>oftf atf$t ungefähr tat , tat* iporopejo« yt 
feiner $ra* in btr fcarfe fagtt, «t tyn, all 
«r tot Säfam jffol), an Im «of frei ägwtit 
f#w Jtitatgt totalen foffte; „*iflr*, mt<pe 
# >£it»t^ txr freie 58fc»»> »er fMnm ftt# *frf 
**><** £«ft eint* <0)fü»*ft ftt, 1*5 <f* 

Wi ^ufttonfc unttt €ai$artot *t* Stmta«, 
Mufft ,noefr'f*ti #aßa*, it metoet <BfcMO 
4*»8f tl*fi dbUöüm^rtt etat »♦§«*, te*tr 
tna<t «ritt* tat ffltourfrur* tfinftii** £t*u 
filMti tut* fttylaOtt» dtftoatiMttt tauft» 

«ttatfai nW^t auf ttitö*~€«fet* wtto*w 



*un#M*k», *#*«*! ftf» ttfelauf fctrSÄ 

.v»iE$«i$|Mnl* »«a&g»' wr 3U$ftm**W« W* 
«Mf4t<tottfitt4Siitoni ffcfc «MWAt», w* 

4M« «Ml«Mfcw "«MiM 4BMmhh^ »*»*«*« 

ntert wnföNrt*Hueiaattaf#*mi£, ffc«*« 

|. ». 2tnw«a iw^bli.8m<>«4«trt« p«k #k 



— H# ~ 

■tm^ »(Ute. «t* *+.&*#***» m* 
»««(«.«tsiW, 4».iwr,fte.Mi «MftMmatlli 
tfrftsfeMgm» it*tt~*«i»<; feg Ml «Ntfftl Jt*t 
fafung 4m «Am «w- $*tfhn itaititfofclatt 
jitontf at* im*lf» Mi i*^ *** 

»& MJü<it #w mnigmmm &***&** 

*8»kxt }•***(>«, *>»((>,* *K**wtfft htm 

«ÜbfettjtatMlMM* NttW?M^<tffeil4illt'itMlfflMl 
: •rmt*&*miiM6t,mmm<M ittrStt** 

i*w^«^cb«'^M»iA »1*4$* g** um« 
ifeuftafit ja* Hftd, tfrtfc fe&atfM» £**/ 
^ft atilüt itea iD$tt$tt #* ♦•* fcrittt *ittptt#nff 



mm i(f mm 

*» ***0i» ^fc^<t(bip *$$ ffafc, . »* 

9tct4«4«n«! «In f» froltUt« , parallel 
4rtt#»?«» «Wi ff» «« «»* #'" tat*« 
»tot. . «NnhH *«8p^^l«J(#tenrf't»^6«li 
tute *of bw «tt*** Wn.fwn^f**!«*^ 

£*«***• <fl »«i t ttt mWt,dhi <B*w» flu»«» 

im» «* SB«mt l«t > .im 4«w ^.*w«# 
*nmt*mm*m, ** »Mftt> »im* v tg«p 

4o* aii*4ft»»>*««ifjfe[t-M' «WM* 411* t*t» 
««'«köj» j»wdN».n* ««*.twt w?«tot* 

<«*r W** ®*f##W>* m*. * <*»»« 4* 
gitrfttn< $«itfl&»iW «*,**$**«» nutto* 



•» MI **• 

fUt» «wf w •*» n»$fc- Ün> bMntufcft «fe|fi 
mm fNtfl4nHt ttm 2M4t« öMMifwt! ■ ••'. < 

** »lt $*fct'* *•<$ # jufamtM« ! ... Nw 

" • - i ■ ■ • ,; ' • ■ «ot§« «0faaiUfc-.il 

ta Mn» Qitfyupt tmftt*mtnj mtmCm 
ihttttol, Uta« f fcttM*'«** jut t i itM Mi HH ft> 

t$#») N^9»ns^ M4> tat (»9» >im |»)i 
•*ff Cfcfftaty* j« fnM* , «m*| mfe flfcrtg«* 

**tf»wn&*« **. ' ©«rfJit»»n t**.fBr SW«| 
'Harn» ungtfJ^» i *•,©«*» «julNn Jityftfit 
«ffM&Rftt fir diwn tötftfftt« «<Mftr f^d? i> 
•*"2*ff oÖrtoJ« lonn t*wf*l«nt.« <9t* 
Tlftfrt fürt«. JDaUBHm^lft wrttffH# , "Ift 
ftatwr'tcfdftbj» Mt g»t«W«n ftnltttMitftou, 



«■"** Wf -* 

ffty** fWfc&*to«|* tt* im« 8n>w< fct*feftt»> 
»».«ünfc fttiftM/ «»fr iftr gNtr*atf6m« 

ring« wn^er fctMfc* ifym Bitfallt wfyifo* 
Wtbt», . wirfcft»ti$ttattt ct# äa£m$tft3ftis 
•ttt«S«tiittf|^f«i»nJ> jn9«nii^n. 2*«it 
N«*«*tfdbt Bwfafliiiig $at txrt Otat, fc$rf* 
Mfe •«<»» b»r »*8»*«*tfttt unb>«tt»«t& 
tti£ rotffttftp H»+ «toMi Bwfa#»»|i1*S«rt* 

fünft» ifcrbfc Staigtgtttutsififtt afrt tm* 
•aftJta|«tnifc in tMldnas fUt) ,Ut+m%l& 
4*flt«9»lrt$9ttftt», bkgtm&BturttoH* 
lkbtn / &ü*$t*iQnfmun!> &ri&t&*%*9t* 
«fcttafeer fwfrftm, (Mt* tyfftig «$«(*» *$tttt 
et«« $tt$in» ifetM ftmftt ffc» ign «ttfltoftt 
«fffafftm»; Jtbt*. 9t*ratf«<|t fttotaft 8» 
fwrttr« te Infw^mc »o Mag«»' jtatumt 
4nt#*t »tetfit »r» Unfert*oaett wttytm» 
SftoWmWr tu *t»« 9t«g«i*, > ««'■«& 
«■Hat» «t««,** Kr A4'«to v«r^r4Dttf# 



% gitifen, «n*ffe f$Smf» (ic& !*«&„ nbtf 
ton *ltm §u »iffm; Sit *rtt§tftt**tv ;btt 
fit fa|l dk «Utm«, ift «foe SWffmf*«ft g« 
mrb«, Mi *i6*$$tt$mi$*nfa*tm «frrtort/ 
bmfy btc9tit ffafctft ^»erjtonb j«w STJfa4i 
fctnfc* ftMtfMutt wirb* 3« , man mö4it ttfr 
na}t fasitt , ba$ ffc M* ASftftt tot gtfiMi** 

*$** m p ** fl* r«n# rt*t •«•»#• (i n*> 

tat* tu &&t$t bt*#rtt«t l*n«w, Sifti* 
ftaft Jb* Xuftag ,. *f*tw b* $iftf4to# 
gtwnUfi b<t* @mW»rti b« ®tac***Htf$i 

fftrftcii 9? metrltit, ÜtatfS btnft man Mraaft 
tot W«(BMIaifti ; Stoff <tfjiif$«t*!i, otyüit 
tax# JBt bat €5taa* #6ett fe n*4$*M9* 9# 
twm, fn bft fAiigMt $w twfafctt. ÖttKfcfc 
Im, wo b« ttttftrffcif t^ift 8tof$ *t*HMt 
unb ftlft Z^ibrn tttoarttt mM»/ 9*6t ef fn 
StiutfcWcmb mir ttttityf ; $fft»*0tft #IU ff I* 
tn rtdt, m mdtt f?* ftnnl}!, »tu llirtt* 
t$an auf att *** m9jtt^# Km ji» f$*tt* 



-* i** — 

Mt ftx m tnmm «Ruin <iw *t**$(l*f 

»Kfr Itt fett ttfeti» ptfMityftmftft KttfM* »oft 
«•ftttt$ ^«tf# m<ät w? tatf§tit Sauren Nti 
fftfl, MfMl1lllfcr<9^^t0Afr«rmetfi{hii 
3»8<ttat trfofffct ftwbro, «ac|«tflf man f« 
9*4 ftMft ÖfcwWrte ***$$!£ s«rtt<|f $itt* 
v> 64*ii < *ie{t* s«m«fitf^afttf4# ©etlrrtm 
ürt«ätfd>*rt f8rH««i, iü f^mt «toWrii MM 
HtfttfinfUgt eSta^MMtt^äft tto}af&$rfii, 
fÜffiY 4vt $*!»«* Würg»M# £of fr» $o* am 
gt§t9<tf$ftf/ crfuf JtNm in wrärtf to»$«iÄf$rf 
Htü ei«* jutf SReinüig «tafßf *n ; *t ffti gm« 
fßfctfföaft ift tili fo mifttttlicfttt #uftft «* 
ihtnfotl^en &&en, bag otyne fa weber eist , 
kftaat no$ eint einje(ne famiUt fi<0 trtyaü 
ttn tonrt. 

flBtnnmänMtftidrtnimmt, fannmanrto^ 
hod> jweifefo> ob Mo ' Xuftfflrting ober bie 
f$Ud?te Öfenemi« mtp jur frartjöflf^m Stei 
Million jeigwajfttt Iptki nun, fo m»$ man 



u... t?» -a*w 

ttt<* Ära« 0S*tf*q, •* t« «tt^t f^e t*f, am 
tan £*f 4Mb |u »*f<fttfffft* Mt Erntet ftK 
fttfettn, unb t»ie Untertanen ben &*briifc 
titngmtttr^ci*«« jtfttf fttgtta* »*Hw& ' 
tof «<m 3tt§a*«t auf Xbftofe»* Atfftftt* 
auf X«0a0ftt t äiifte > «itb. Hl am* mtofm 
um fmug «at, jimfce bie ttöfttr^m m 
»<$frn> um gfefetfu» gtftifftetß* *te fthi* 
mtstyigttit btr Station *a ew^ööm, {Du 
&*(}, bawm jiNr Untertan fünftel $fuaft 
tn$mcn muffte , unb ml$rt j^ir am tittt* 
&oa# 93m foforara*n totmin? mtfrbe brat 
Boife für ftgt 6t« a<$t ©on« astfetbrnn&ett* 
atib folgte pabutd) an SSBer^ um« fnaf* 
tkb «<&tfa<$* er$*$k . ^ 



"' ' lfcni'to|$öi«iilf '"' ** 

4§fe ft tftfttif *bd fcarf **» tfd?t«twfto 
INMii «San »out $*t?*»t« 1*««>Ufo» ferftQ 
Jrt*m »rf«46t Auf*- «an}» f*«fn *<ww «itwo 
»fttfctffHftttt «**uf |at, tut» « «tmatit 
fefttn hoffen fafcüpMf «oft fthtyfam *»8Nf 

fttt'M GMUlM ftt. /■■' 

v ..aD«i««tot>i«f«Äa(It nßt «11$ »j^fl«/ 

Dt,fttH»«n ff« fyjj iurftfp«* §paft.^<£tfg 
jtov*fn ;; utuBer^ : fl^ .ffift ■ ftyu^nt^ 
««Mtun. »fett jnt %* 3;««f<$l4nt>« ung 
bH uutfatn Xit(« f«9 ' ♦.« ttftyt, b«( 6*ffew 
Hab wtrtflityn «Rann« ttMtttat 3(6tl gift* 
rtgl<t4fa1»<M*/ fctncri $tiitf4ftj|Rft »»jm 
tyw« tw^UfyltfgM» (Sinftoffti auf bit &hrwa& 
tnog M ©taat* u«fc «mjm» tyw« «t>ifn unöi 
panittityth ©rtragtn« fem nänafltu 2>anf 
tö*Wi tf». AR«» raup , iumai wnn man fo 



«•fem 3*i"» »»» 2f6«l frtlflt •** <*«**, 
wtr »b>t SBotur^t«* prüf»«,, wtb o$ae ?* 
fctnfoafun ut^tlien. ffitnn I* mir Mtjt* 
«fcftt »u $«n s«t»«««*/ t» mä^t l£«U# {ftp 
föt ftfotn frritttftrRe» tfttuftm fyftrit. r 
. ON ift ft|r nowlW, btf b« $fc*l «ofte 
gtit «Mit ««*«♦ «on fl * «Hb »m btm Sm 
IStttif *«*, fn «*(*t» «f tut* l>em «fegt» 
fianb ftyt, aU 6« 2(6*1 »w«tit#£«it,»<lfc 
Iri^t twxfc wr fanfotß 3a$rm, bawn b«<$t*. 
$80* rt «o4 **»« ®«K* gebatttrt, f« »örtt 
^ _ btt Strraut^uns iß «fifttt! — a»4 
btt *&tHn ftranfrti* Mit ftÄft g*8nbtt« b*j 
im, trab Mt STwefotie« »6tbe wittrtlW« 
ftt)n. 2>it abtlktfm Stob« . fofornntttt mtfe 
(Unreif« i«** ,inl f° 8* u Ät#t$«tag «» *fc 
«tobte bw©firgttß*tn, ba<>$t, eint fei 
Mung, t>te btn ©fbürfniffm 1« StitaBtrl 
ftngtmc$m, unb tit fit nltfct ju tingtbHbtftä 
$Qottn, fenbtm t* btfftw flRenfötn tt<M$t; 
fft Itrnm fttefaMtfg betf #btt, bin ftt b»r$ 
»ft ®tb«rt w$atttn, föc eihtn j»f<NKgw»»tt 



*$tff > «üet hf«tffcr <tr M§tttütt S^vuKrft 

^Alrttt-; nam gftins et proaVos et qitaenoii 
fecimüs ipsii -Vi* ea hoftraVvöco? hit Wtk 
t*»f<#«ftro, In boten fleiWt Mn ^«r&rtfeNh' 
mtttttfvm, UtttQtm i$v«tt gferffiaft», betfift 
tMnt ifj* ®fN«t üb» t>«6rWt»n unter ffmm 
**n ®*fdjflwf Alk ©tu«n unb e^rttft, tm6 
ft »erwon»* (1$ m auf ttimtflTeti^ft ^ 
gtlnMtt, «ftfrtonlt fo »erfftrint« Wdfhrff*) 
«i wlanto @<W&un 9 <$tM ewnto unb f» 
totinftnftift« «ätViguns b»r 86r%n ©fSHt*. 
• Zitmnim Anfang Wr fran j5fffd>»n. &»«* 
füHMi «64 tor.Nl SOorjÜlj« b»# 2fb«(« * ct 
»Mi Mtm «tanb f»r)r ernfitit* ftHccv'lvdt fo 
•iiitr ISwfanmfung in 9ftm«t tinfttrtottrStH 
%IW9«t t«« 3(fc«M auf, «rjä&fte ble tapftrjt 

*) ©er itit>»ffa8if4>e 9ta»a, 6« emorSene un6 
# errunaene S»enfc&em»ür&e gegen ben Sgefjj wa 
fecbje&n Sfbnen fflr äuat* bdrt, nennt ben 
ftana .wro fflatfe, tfae ttoterWMeb, ?« * i a %; 
n b. fc Infamer Jfcrf; g«. *btlfcbe tten Otobftf 
ffr etwa* «rnJUserimb nennt ibh 2ata>etooil 
M. fwttprcbm*.- 

81 » 



•■—- *}6 -«•>■ 

tu«, .«d4*-4frtM Ätftgw f{te«jB«M«rt> 
fitt*, fr^r MfritaMhl, unfr «riutwtt klt »•* 
M*tt fttott einabt* »tift|H* auf *a« f»r 
»tu eta*t fo ptftft* »tr«»fm* <&iut 4bt* 
4tr J&dfc«*. *>* tr fetet l<wj« 9US«, h»l<$e 
»Ui <gtm>ru< mW* irtiMgt $«ttr, Mtftet» 
«Jtt *B9t»H»««e^»rtjttt, tn* mm |6t4tttt 
f*«t, *«f b*r «Mirftrffcwfc (,{Mn* «a*« «Kit 
$Ut, eüttatr mit. £|c tffttltai* fantä* 
nwr «Www «ttf|Utit> tut* am <Stf<utii#<fc* 
Hr ffitrfammtattB, i«r ©«müwetutta jntte 
9t«t>«, etat gwge »wjufea«. Ate tem» 
tagt« «r, mi watHmu e»m<tn fa im 
Jtrkgtn, »»rin «folge wnfrok <SNft«tt uwtei 
»m, »trgftfft« $«&*»> Stoff«? ffi*wfMm 
tili jtwfti« n»$ a«B«mtta«tf etHlftiwiftf a. 

«D?an »fit*« hm ttntföttt 2ftd ft^tttu 
*«&t<tt», iwttti mo» ty» mit t»w ti-dmnt 

W, tntkt*W fa«n, «»» <tit* wo« ««* 



Mni&tm fat r mt<& auf Mtfut afttttttlut 
«rfftt; tonir erfHit* Ift Me fttftföt 93ar|t$r 
$ufg $fmMtat<tt*tt Itt twmtrtfftn graniafc 
ftut'jmttrtötttnt; gtanfcrt* ttar fo »tu Ity 
4tn getan JD«fe*w utittttoorfcn ; $tiuf$(*ft} 
fft in mattet tauften* etaattti uttft tStftir g* 
4|tift , *t*<* 9&gmt*r $*f{* nfafct : aBfröftfr 
fctfcwtißwn tomwn, $$tf* a«4 ak|t «mV 
Um Sa fttr SttfMtttfN* ***» UMr 
»<w|t»tt tfttit $*ra6Ummt, im* ttfaftt fttaft 
fikm* tum »Htm fywuf ntat*, J* Ann fctr 
3ttffn%ttttftfc»fc, tmn ttm$ mm, nftt 
# ftiftctffö meöMtj, all trln Jqmfri«* St 
^tiHfL 8*tittat, iff 0ir2M<«$ttief#r 
taift, «tMtftftty tffcM mfafcer n$lrrf$, t»4 
«b$r <m »tji* ,f* eitlen Orwtafetiitfytiiifc 
a{t 4tr t}c«tatt|t f vtit|äfH<fct SW , *e r ungw 
f8|t fttit guitbertftcit 5^d( Nr Station au* 
tnafyr, «itfc*M4itt$I bin ffinfttn $$tif ab* 

tt«*, »ir itmfflt Xt*( $ tti*t fo wföwnu 



-* T*t — . 

frMtttnb. «Herten«, «» «wtfiW**;;«« 
«feft 6« ICttf in mannen ©tfittflt weiHfet 
taneftte «er *en ©är9erf**e« ott *«r »Mi 
'to^ranfrel* j«t»f. 3n'$ifer »78» «ww» 
I ©. von ?nb»ig ftem ©etbjrtiotm bi« SS«« 
vttftttnjj$ima<tr, tag jetee ; - flMdt«'3(M8§i» 
«Mi allen ÖffiiierffeStn «et ber *«e* «tt«ft« 
ftfefpn fr?» frBte. «int ««forbmw^ on«4 
We *er gate «»Urt« jiwf «*aaNf»M* auf eiw 
Wal teaien«; »ennerjlen« fft kitf* 2J«ctfci»unj 
We^renb fi» Me »atta», |Ml«»<iMt ««4 
ttnMrttagtta) mit »« monaMtffftui f»e*to 
*«jg«ferm, We fcftwi* offenbar eine getrift 
ffcfguttf j«r $ri(tetratie lefoftk SnMofs M* 

$»t ^rars«6'ü&t i — 3« XMiw&ifimm 

j&te« W*et ^re«Sif)«tA «rob 5fl*rda)u;a}enS«* 
M*e iHd)tabe««e Öffotew s»»«9/ *»* »»fr« 
nutzen SUflente» benfen to tiefem $tmft« 
«rft £»( bet Swotftet „*»« »ntnenetabef 
;,$«l«fttt *<»§«/ ba$ etaee beffe* fll, «I* b« 
„onb«e. SBfc $«*« •»*« 3t«stawat«off4i««> 
Ne «eine tbeOMte, ««* 6W& bwf* *«» ^" '■ 



f Vft ■— 

IlMm , MHito* $ir*tris4f jtf. bin fttgity 
tt»UttUttumgtjt im Staate ^ffoagt fM>, *> 
*nt ttamt man gttrffft $rft6enHm attft Cktf$ 
Ur au«, fcti ipmi; c* Kp| aufWe ge^rlje 
%*i$l%topiAntymmt, um aSebit Itftart« 
I» »ef ben ü tafelten wft in tieft fem i» 

*) 6. tteft* beti tetrtWen »et wm $etnt tu» 
»Wim, ttffffctffcOtiftiofe *7#*# «, «tt I14 
«benb. 17$* g- dar.), *ier t>eigt e<\ „Dal 
„©efc&tf tfnel gbetigen tu t»en l>5ct>ftert 
,,f»Mt|Wt«l trauet* oiftt gMaieub 111 fco* 
„fonbejn auf grrabe itortic&eo; bti 
„fflerbfenfte b,e* «örgecricberi hingegen muffe» 
#/f*oit fejr &eru*r#e0ettb fetfl, ort bea 

,,iuoa ciW etaatiftcfU an 954rgerfi$^ 

,;th t>a« ^fgentfluifi bei *6e(* greift, fo 
r/ttoie 6fc Surft {t)t t*ten*i»Ar«f M, lei 
„niep|n< bffcg;nfee Urfa#c ffcbero «(tUotiteW. 
„ äÄan (JeM: mit 5Be&mut&, M ber >2it>e( gebtten* 
„fteUt wrgeflta bot/ bVi§ er e* efgrntUcft 
,/ld,&er be««iqa| au*ma<R mtbbaf er 
# ,bcr gefror** $oemunb ber uagebifr 
„be ten £taffe iff, tot er e* », ber imi* 
>,fc!>en Regenten txnb »ol!|fc&t, um biefe* 
„in »übt, wb Jenen inben 6$eaa* 
##len ber »Ulf gfeftiu erhalten." 



*** *o<> *m * 

ptm**> 1o*MH**df*t$to, »ff 6<W &f# 
tie <9t Jon ttttb ntd&t 4*^*0*4 ftireMt* mit 
»ermd$ena*a»ett, toH^tfft; <t*tgt|<i<9t 
»*t »ft, Immer f$t*n? jfttnj werben, $$ frt 
unfern $a jtn (n <t$eftb einem •Staate *tr bim 
t68r0eefi^tn, bet SJerbftnfle tber Serm^m 
tofijt, öftere ju md*cm @nöU<^ ffinftertf 
tft inj femtftianb borgen nfttN»> Xbei, -#er 
<fn \«m 3*Mäwb«rt tffymfyfäan* gtftfr 
Ji<$eri Jtouffenten tut* gabetf/rtttncreiri nntri 
**/ M* 3»te thtrt SJerbtenflabtW tttii^eti 
maßen reaiiftrt »orben. tTOan f ann batytr 
htt)a\i?ttn , , tn$ In <Sttuf<$(ant ber ©e6urt* 
^be(<t Heiit^ «c^ne in SSeeWubtmg mit taft 
SJerMeilff i unb ©«babel, mnty er$eöU$*1Bw 
Söge wr bem feargerftanb seniefc 
•' Sa man 86erMeJ5 in livtfdtfanb, fr »ttt 
>te ©efäfobtt ref<$t, immer eine 3rt wnSfrlf 
{tobet, wnn tfeiti tto4 *MM fr «n#9t$iftrt 
unb fojtematf{irt, tfH'f» ber $etiti$e ijl, Ji 
fatfntrt tfntfr, ba|we$er bie etwa* anft$fi$t 
S^e firirettOtyn SKI* Nr teM^en JDew 



w* *o* ■«• 

»» tHttfUNn $«fi#8if jMtttfitig. . ^ &* *W 
atatttfetytf/ »«1/ tttnt» m«t bww«<* 86« 
Xn ^imi9»n AM fMtfr W** «fcfe au« ein« 
»netymta, gtgut &«» SbtlflMrti fitoftw* $*# 
tifytt, fwitMMt M»# l^ri»- <w* bmt S*U»«tt 
gapgen ö&« feto* |(t unb ba |HcU»a*&§t9 
mKerte^Btttt^aregortDin, t|tttlv4M etat* 
tnnft KM unfeine tut» «ttHttje *Ö4tt<»9«t eh* 
ö« unafWJWen» (Statut«, ywföit«* ftftff 
ftfetra ttmpftot»* bt* jebetowji««n 4Hft$«& 

®ßrt«B bb flbeHjen auf ftk Gttwftttf 
$tit tywr ©fear «fjgnirttt, «nb ft* • |ttm 9« 
ft| mwben, mtt bin SBütfl««*«!, mit b*jw 
fit gfetynt e<N» senden, aiub tfefcMafit» 
$u trogen ; »6*Nn fit tat <&öis«t#a»b, »ott 
%«a) fit fort* «*e «enUgett, <m$ $W 
«eitf mit fetr $* fet&}tca»eti $&»«&*« 
Mne«: f» fötmtt gentff fei« «bei to Mr 
fiBettanf We 2«mv «nb ben ®i<M« Jetoef 



**r •* — ' 

fetfnrl« btr Ktottt «föte lof Jto j l iel wif i 
ffenlm fflfriftbf ja filmen: • •>■ 

1» ratin «u bdbnet 

nt couee rieji et ban tty 

«nb mar Xönig! 

9tr3M nmrft* ta$er, «*# wttatr. gffiit* 
ftn StefkHf tta &t$<rfüif *« #*»« «V 
fwt, uen» tc (Ufr fragte un«rr fö eini**^ 
feto* gfcäÄgatiten nhft mefrr |« twfcw; 
Ja! n*mt et fteimiffig «*)f eini# fcwfrfNn flfctfg 
|i^tt^tt A t)oa Strien PDtatttt^e^nijl, b«f 
fie ein fert»ä$renbe* tir$ernlj für fren 8Mir« 
«rrftanfr Weiften *er*«i« . SDftftr edjritt 
wärt nigt mc f&is, fontim au* ebeL etfr 
fft w liert man am (ftibt mir &atw aty$ r 
peif «an ade* $afrm, ffcer twü «an 44? 
IffeQtt tertteten »ottit. 

Üfrrfaupt tann mm <mtu|mW/ tat M| 
TOatton, fttven einer l&eil 04 *» del t>er$#t, 
tyib leren anfcm $$*<{ (14 1» «M #nwaifr 
{t*n auf einest merttic&en State be* ©iuetw 
t ertetfnifftf ftyi , roetdfce* für Im Patrioten 



-— tn -sr 

fat* ©iet*gew($t fe««?Ht(f<ftftt ArifteiftW 
©efwtb&ttt be# etootl eben fr ttStyfs, ol< 
fett <Sftf4fttt»<4t t*r vfytfiftftt **äfW tut 
•efunb^et* M Jtttpftt. s 

dl** $tfe»p} für Mi SRenfdftilt, wen» 
mtfat «otföfog itat SBdffasung »Are! 34 
+*»eUc (im Bei bet 3*te, tun» H «tu* 
niüti ott etee 3bee fiyn foflie, fc>$ thtft im| 
tfnr 3eü toiKmin töimtt , w* baf , »a* ma« 
tttyp b»M| ^fetter gut QUt &u etgwiagfli 
fW*, Me natfktote SSMai« *t Sftty* 
«tift ®er«^rtöWt fwi mfrb, »ob tef Mh 
fhwjöflförlKmititfen »itfliktt bai le** «toft 
t«t irtHW jjifMmm »dttWW fip* börfto, 
«Bf* tMMt ttfttte »fc franjoflf*« Station im 
J&intergrunbe bleiben, »enn tfatt anbert ». & 
Me@nfllitoe, (beim an «tiglanb Meint bli 
fW^t ju fq») 04 einmötty* entfftlofft, alfe 
•cftytterten trat fftangef abjn(te«in, um Me 
ftegierongeftem trieb* auf tyre ttrfpr&ngttt&e 
gttfnftfc im* filiform, b»n| »ctyf Mtf<? 



*!- *©4 — 

ftyti tonntt -©mm lörnite man m&imltaft 
«*$tt fcifte bte jefönttn «wmmfr ftfin^ g* 

tat frtttgtyiftytti Stwefwton tth|t §an$ tt|ttj 
fr*ft$m ftab, tut* fätttt fta Ü6tlgti^ t»t* 

*n$ ifft mm *t$Wt: fr wfymtt 
feo« &«t töft &4fcerrf<*tr»e* Seil* 
lauf! ftti gtgmttBttfgt fflmfwKoo 8or* 
i|tH fcaraui }u jie^ett. Q«, t**ä law 
f*Btir> tag Mt ^?ttr «*« fo $att, oft 
Mt Jtamtyfft, »ö iHgt «o* frfcfft fft> J9«t$ 
41 ttfmll* fttttSfcisfhmfornhftt gfH***, #*p 
H* w« fyrtm Ü6t( ja $*ntfet» <$t$* *ü& 
ttft (fiun terdftrt$<fc^tt -tat," f*# jt»» 
mt^ciM)tt<ti«tPietfn 3tat$ftt*ntittt!i ttnft^l*' 
«•rr<^etttt^f^eron^rtrn©^ifnr fTÄnftftl* 
at$ Mw Sta^tn me^r |« :<tmvm. 3>ir 



*— f oj mm. * . 

ataHt Mm Vttrfttt, bin ©emufm, gafcty 

btk; bä inneren 3tt#igftittn raffen' ttbcfr t8# 
lic^2<utf tt>ej, Mi neben t»rtrefU$ttt ©jeti« 
Soften, frfo* baiiktttitf &<Utai/^Wr S&ef^ 
mW0jn (ep/ »nbanbert ®r»$bfdit *n %p 
$tn, all bfe $et*f<&en6t obtr befj>otfflrtttb$ 
Partei fl^em ebenen 3nt*reflt jemaj bulbett 
fatui; Nr größte ^«iC 6er Nation tnw^nt 
fM> inrifr We 3foar$fe nnbben Ätftgjtt etotr 
jp^a ttfttrtattrit/ unbfoftiettift ttopj»* 
netten ©mnfcnin mib atelfflen ®Sttt an$ 6ei 
tragen mögen, fo merfcen fit bo« auftritt** 
* gaS tum Unterhalt bn fDtitfflflgätfgf* angt* 
«Mb* traben f «wen , We flc& na$ Um grit* 
ben fit }a$lreidfc<* ©enge emfm&ett *tebet& 
tt*b nfctabie neufrmtftf^n TBäxim *o# bit 
$a(tt JBtlt mtotm> fo nritrbtti taft Mt-ita» 
jtfoen «ärger SMttfcfi*« nWH* fort*** $t* 
»tonen, btt9bis§anpt baiSUieunb bt*®4$fe 
( fidtrt »w?,?f&8rf* bnw& £c*&ernngen wrt 



'mm tot _. 

mit ttfvftfft 9Mf vtfnmbH fS VMte 
Pflege», 

SU nette ^ortrefHdJeCfrfÄfiiiitg fnblt'4 bfe 
$rantai$ er$a(ten fott, nnb onf tie tu &# 
toortung von gast} dnttpa fo fe^r gefrannt ift, 
fefrb wa^rfldfr nf$t bit ©cfröpfung ffeten'Qtttj 
tert SDepntfrler fe$n, gefejt, da| fte au<$ beo 
tyeften SBiflen $8ttett/ {tnbern fte wttb mit ge* 
foo$n04 tn*4 tie Seit jttr mogiigen StSfomi 
toen^eit reifen mofien; intern e* We menfäK* 
eften «rSfte fiterjtffgt, auf einmal in einem f» 
Stoßen Gtaatt, wie fyanlvtid) ift, aKe* fc ja 
fcrbnen, »aß toenfgften* 5er größte $$eft tet 
Gtaalttlirger mit »en ttenen Xnortnttngra jui 
frfeben ift unt fl$ in feinem ^nterefle nid^t g« 
hMt mit. 

HUt tiefe ©etracttmtsen, flWrtt 1 «fr, *tw 
feinten te$et|iget unt oft witteret ju tönten, 
tyiff «m Me felfro fretattita *u macfrw, an 
bieten, »emt.ftitie Staaten mit ©Riffen 
WgUtfyn tarf, f*m*$i Heine ®c$iff4tn, oft 



5- i$7 % ^ 

ff)HU um äflaemeßt bit Üfterjeusung ju beritf 
tcti, bft£ Stewtatfenen bä« gt&fte ÜngHitflnb* 
H* Staaten betreffen fttmt. ®ie hemmen f?4 
nur, mit ade* Scfoffalif^e, in ber (Entfernnnt 
lefffcr auf al* !tt »tr $S$t. 

Unter bem teutftyen »bei »eignet (!<&: Ben 
fDüberf . Mt ünwlttelfeare Stef#^riti 
tirfd^aft an*, ba« t>ef&t, berjenigt 2ty£ 
ber *»n ber $Bot$m8ßigtett be* fianbel^errtif <ti 
biffen ©ejlrfc er wotynt, befreit JjJ, unb umnit» 
telbar unter bim Äaifer (te$t. (Kr eiuptani 
tat $itbe be* mlfm3*f)t$\xnbttH na« 3foÄ 
sang ber frJtnRfcben unb f^mSbif^en £ew 
!*«*♦ *) K8e(n feine n»<$ jejt ftrtbauerttbt 
S&nrfaffattfl erlieft er ec(l im fe<foe§ntro 3a|r# 
}anbttt» 

*) Tl fällt chercher les icueils pouf les evlter. 

' **) €L9trinb. uoh ©emmfoöcn Difcurfus, wobei 
farar St*icb*aber ber freie» tttttettoft' ib*i 
Sekb'frdbeit .unb JSNpmebfcMt betfömnrt, iit 

ftumtnuifttti Bibliothew cqueftri T, t* 



W «*f «* 

i^mmfmnut &mm» Jfe-t«ft*Hir 

tfet itettirtitrfit, MtmMt SUfctitfttir Jfet 
Im uftct tyrt Unterem a(t &M*t*$tt?nt fctf 

gut *(* 5Ufe* ©rofr» t$u*t, tö*»*mn $tf 

iti 0t 9(4* »(4twHfttii> *ttg«u&ttt t*4$itt* 
U4 no4 16S7 fe|r ta*«m j* t|tftt faktu 
Mtem ttd> frlftfl «to eft^^tat« «raf fufr «mgl 
UM ita 3t$tttauftAb4&tH4ttt Wtt ben Sltfttft 
tutest tar gemtiofäftftifttit »tfölitflMtt tetfr 
aU^lu&s^;^/ Mm »*i<W*** I» »«*«*l 

rittaftaft <*!<&* nur in &*W*n*imb JNw 
4t»f£<ttifc foöt>«n an* Ja w(0<<fte» »to&tiv 
b*t »t»l »a$, «trifft* 3?i*U mit tat Vhi+4* 
tf*t»ft, nt^foIftU^ 9U*te, wUkt ftttW*& 
faUltfäi *uropäif(*fö eiaatc auftumttCm 
$*t 9^* if6 9 im giiwar tKitlt feuc^R 
Mr fiNtl|ö*ta fr«m6gf««»^tt»» patente*? 



ttttg* vfe$«*«fc , fcfcir |ft iwt <dft»«ro ; gttffylf 
' JMbitm 9«föfoffei» tyrtP '* * * - ; 

- 3" Srotföfart* femmt Re<$ «fit 3f(W jurtl 
fto*W*to, »tr $it* tto$tr«rm<rt>nung »ertient, 
10 meine *a«<patr!tlat in 9tti<Mff&tetu dt 
«nfffan» to j*lwten 3a$r$tin*rrf , ort *4if«? 
4*tt4 M* <S*ftr tarn«. 6vn n«im«n frkfctf 
9»«ntt«ttf)rt«m &oif otrtftoft, Mtntnft Mefrt 
«U« f«tet n<uatig*Itfttta erfbt« ad b«H«n. 
©<t WBrtltt Patres civitatis, b. $. SSitttbtt 
«W6* «mannt, fomiHfttrfrimttfcn, dürfet« 
**% 6«r f »Igt fttr Ö«bfci«$ftfti!«'$HM$ie 
ite*«» »*§», ® ff d>i iqitt gntatmt limtf 
feit. *t WHft Ho* ipotHcfat feht $tttajetti? 
3M< «1* tut, m mbttn ä(tft»t(fgtn fttittötrt 
4N fommt »«ftHtftfflf* auf W* ftftnitaöro»« «öfc 
OfrfUrttr bo< <»«|»<tfH* ffnt>; rt«*-n» |«,rf 
fiBMn, nanrildWit «f »w «ta»f, t**in m** 

& 



-. %t* 









20. 



ilrafonjt ffefct bie S&ertronfif be$ ©fautcni 

3rft&um citt, 
feritfb et* fjriejfcr freüfa, rau^m^i 



£«tttofotA &t$5m no<t tor fcrri$ttnber* 
Satyrtn |i» J&aljfte bim $*)>&, btgitr«tfrtfi 
famir e»l»t *it $tift* ble teutföm £aift*{& 
auf 3*ft>| bw S^eitt» für fein« gniogeg^e 
fytlun. 93on 9tam au* ftttem Seutfölaob: 
ftittt Statte, ftUw SWIflfofc ftii* #r tftfimto 
ff int SUgeiitttt, .ffttottSiwjtaiir b* @>ö*b€i!,> 
tinft bft,3m£8m«, t»? tje«m,** Jfä ; iut») 



, ren, v#b tJULSßufbxnbMv $«jt{$<n in Dum** 
|ctt f^«to J« ftattub wi Att Sr86iNi fiföt* 

fjtar.iu fitotr gfii *«? fplctt^befleuttb totyrfiw 

y£tr üiHt^Ja 04 91$*$, }t# ei f*ine :v &aii 
l^ft^ auf (j 6ie imwf^itji* Jggt »pt$ (*« 
3(&laSft4m tt*trttttit un* it*4 3tom ibat>M«f 

tjn^rflli^i U)tiin ftitun Unwnafcmuttgm, tml 

j|*i W* Wr ^»ncUieitWiüfft, »ur*<m mr& 
Vn bm r ;^ote|lanim formli* bit 3iut4tfftö*t# 

Wi$t ptHfyjputi wU tottu&tfyi* , aJber alt 

*) Jtopft fco be* Seb»Mt : 4M(ftaÄ ntort 

, Qvaatttffi qobfr noihi^que ea de Christo;fa# 

bula profuecit sttis est notum .oiujükw*, 



'*i* '•*» 



•wram fett b««, n>a« Jut^tn rlairtr tuiir -i 
$tf ju fe$in nnft iü feftiH'ttyi i4 
•14* an* anbertr nda) $m eflatftrfepnf 
«3ltB*l*t f$en fle n#cfr $e8er a» «. - '•''■'* 

fürQ)«bf 8 « fftetfr««* Vtmr/'irill 
ttn Xait}ef»orftage» b«m £e$r*«a.tif getirt« )£ 
-tfttttn, auf tat (U wtelbet motten ffob, meft 
Mi (larft Strtmit&ung ba ' tft , *«fc- «tt ©ei 
ttoetobe e« nia)t (tffte $aben »otte, an» »eil; 
»Mit M Übt» JtaMti* crfaafc »Ort, natf 
fetoer ({guten iUjtjeajtwi gtt lehren, fetyj? 
feftftt tttterbttoaa daran« eti»a<$f«tt rannte. > 

Itatevtoffen aber ntuf erjtbem anbetn ttiii 
«iNumittett bleiben, bent ©tf(U te* woftretf 
(^rijhnt^um« tKi$}ufp3reri«nfr feine gfttotttt£ 
iwgörüfnnj anbern twrjüfegen/ wenn --|e e# 
ttr-ttf Uftf-Stfl)*!, -»rieft tlit^fnt^ 
iirr8t$, bie jeb« @*riftflfDtr betn^n&Wuiri 
HBb,bu» ©toatt fcftulMf ift ■*,..- , 
- €^ti(Ju« lewiet'bar* feto*, «fertig 
ÄMrte, taler einen $p$ern ttjtritf Jettfatw 



.«*- »IJ -« 

^tto|t: , 8i^» iijl s»«Ä|' ,«i«r 0<5tt6t! 
fttf .'»!*,' |Sf«c$Mt ©foffht 6« HUttlttt 
pmi:^Vti «abS^tto .;-•«•. Höft«* $«* 
Im ftttri fr'ttyf »trtoirfair fyrtiir. • «an* 
WftWbj^r »Wt 3Cttfbtütft»f4t, (r«m ftf 
t4««^riJtb«W<nt> &6arf»|tt (U falf(*, ^rtr 
b**iSfettdM<| «ub'na* taft ® orten i3»tm 
Mi*«lKt»W tu« fteilfse €><$rtibit, t»fe tfltfc 
»tfiH^l^ftWff^i^frfawi, gar-nic^t tamlti 
WfilM»fct: i *Hfrn ?*ftfltev3Untt0raft« >f» »fe 
«(Cfbjpt ^«iif«tn «i^u^igirtgii« irit 6«M 

t||n, mm, . « b* ^}$fc& '«ifc„ 

SAB ■?» 'ja. UM' fww-. 

SuHjwti fribft bor 23<ra$tun» onb gaff-ja 



*- ?I4 — , 

SBfcbt fc- :gtnj ^nrtj«fonf»n '^trifft», IN 
Utile»« ffe to:«nf*n tagm i»6M f*'*uflttft 
»t$»«rfwfc $&&*» fieQanHft «*6 MtfrMMft» 
&&$ti»ri<tft»$<t«te 00t » g f 94r**«fct>«t*'» 
fpt mttrortttt »rtton ;ö»»hw.-, ^^Utft 
«tf» tot;«*!: Km^ritimHfM^ »Hinten a«f 
<$t« Wftohhtfüte fRrtiljjMr «n«**tttiit *» 
ri«fc»ftyrtii*rt*b3änn, *«H»5 MewWwW« 
M» Wfg<tH«n «jpib, Wf.))««|»tr((^ tüfti ffe 

SRan fc&Ml^fiä) nur immeVWV^iifätti itf 
afaqcb, tf}tiä> tttV meto' einmal ai« aufge. 



f*öbet, tjjtifV tireil man fBt<$M, 6« je* 
mtlne'gjJähn^mö^te'oät nicbt mefct in iatibU , 
ge» frt)n, nmn man p j. £>. nidfrt mi^c 
«fo&H&«t f&nnte, ffifW Sctifel. ift.&'it Jjölfc", 

t) SvH'iFM'O« ."?'-' «*äi »:»*«1 



— MS ~ 

tyn ettlg für bit JBer6*e<i&tn qnfflen ttfirbt, Me 
fr auf Scbett begangen f}at 

2t4 muß $e(te^en, tafj it& mit btr 9ttten4* 
jäte V$af6e 3f|tft(Srntig" fd&abef^ nie Antik 
teutli^en ^5f9rif iha6et)u6inbfn fonnht. UBti 
fann ftalbe ftfifttörnig f<$<>ben?' mug nicffe je* 
fter 9Benf4 erft falS äufojefiärt feph, efie er 
t* gan* wirb ^ isnb iff ni$t ftttt (Stritt, btfc 
\ui* be'r ®a$tyftt na$tt fatööt; fdfjon ein ©e* 
tt)imi? unb'^anj anfgetfärt fanrt ber $$ 
tftini SRanii nie veV6en, »eil ei f$m an3*& 

^'Wa4An^Wri^' c 

JBerjfröt man ato unter harter föfffSruiti 
fo *ie( ^jwmeinjt ÄufMarunj^ ia, bann ijfc 
aMtn'o|i9e $)C^au|>tutig., ba| fle f<$äb(ity 
f^p, t3 r d6t tjai t^inVelte me^r ju erinnern, bentt 
Mefe Uftfy um ben^Hf In eint formd jt* 
ftrtogett/ barte/baj einer, bet feine ©<&ut)e 
i9,tna<$en gelernt fiat, fie fcq<$ Jeffer magert 
jp tonnen glaubt, all ein gelernter ©cfcufter. 
, . ®a« bin jtpeiten $unft ietrife, fo fonnte 
tnan au$ bfefer Öeftrgniffe [e$r M<$t B$fr$^ 



*mm iiS ^ 

p*t fevtt, tfttm mm $$m tffiw«^ wofte, 
tat t* in benen SSntertt Me mtfftfii&irrfrttft** 
jttt, »o ei in Den köpfen cm finftoffat fmin 
ßtfyt. QU ©trafen, ml$t bit Religion am 
ffinMt, (treffen fidler nid^t fo fe^r t^on pttf 
gelungen oft,. . ai$ bit ©trafen , tt>el*e frie 
penf#iie$e fkrrttigttit (ji<t SBrt^eit fefb 
ftt* jnb mit ^rant^afti^tit tter^ängt', '$«* 
mal, wenn »er ©taat fT$ *u gleitet geir am 
«legen femi läßt, fcie CueOen btt S8er$f ecfrett 
jP,t>erJlopfen, a(* bä ftnb, Q^öfflggqn^ »or* 
nrt^eife/ Utt»ifFen&eit»n» [c^ie^ter SleJ^ionli 
iinterrit&n ' .'" ' "„ 

Unb <(i i*t>*nti fo fd&fcee, bem gemein^ 
fiftann auf eine gang natörUdje' 2&#fe na* 
fcen ©efegen bet Urjudjen^ ijnb SfBfrftwgett Je* 
<peifli<$ ju nta*en, bag t«t$menbi^|ebe uw 
fem J&anbfongett $of gen in* ^nenbil^e §a* 
$en muffe? " ^ 

$a btf ÄreUIauf ber Singe burcft ni$t* 
aufgehalten merben tonn, fo wirb n>o$( no<$ 
tfe Seit formnen,' wo at?$ in #t>fe&tmg *f» 



■*- «* .-» 



man tto<t) j«r 3«tt $tiif ittyf* #»&«, $«(!# 



tot, *tü:to.<>nj»m &m $n$ *m$*>*k 

»i* in Mn« ttttc «ttfc^c $*$«,; aufrage 
prmt, aap. H «l»fc <M1» ««» <$<<tff i»^fl^9l*«- 

^tti9$tn utib bjeittnti.uvfttr J|*|j | 
«igt gwiV mit eH0f^wti$m 'a&wge^en, ', ,, 



•• * ,» v . ^ - • - • 

/ 



%- »« •» 



©eorgia tfu^tffltu ä v - < 

$Dw 3foffärfft jtfflt mtitifti Sifcrn Wo«) fta£ 
fti tön ^tf«|fti! ifk'<mnW *ffibtmi< 
tUfr'&tt 'INVfY l K«*Ä| tffgto**Wt&*htf 

*£"«•** tief 6trift'too$r ttö*e, «fem rt 
fefötn$t& tteftifo$6rt : ; W tif fc^i^r« '«Si 
ffoff ^erV all art ftt ba^e«^effhilffi^l 

ÖwoV^'f^ mein, Me*gY$gk tfai$ 
rjung' wclce irt ©ottiwäenr wfrefßd& , bU U$t 
iUJi.Äojt fcfrMt uitb ber »ufent^aie t!)Vit«ri 
titfÄf .(I* n>o^( nt<$U t^eiir^i« $«** tieft 
©Häuptling cihwiitttri/ ~' 

S)o|5 ter Xnfentyaft fller teurer f*g>tt miifffe 
<*I6 auf «Tertoif bitten anbern UnfoerfftSten, fatttt 
man fefcon barau* fd>Iugcn, »ei( $for ber 
föwere 3&ßn$fuB eingffu^t i|t, na$ welkem 
$ie 3M(tolt o&erbe* Srie&ric&Wor |ti fiinf$$* 



s> 



«nennet wirb. *4n tfgi twk, taftö, tiSo 
«Hill fl^W** Ö^lfi^ilt , ' W ^etia rerU 

ftotfrm. .>■••••- 

l^fi^Äftrt^dt ^tlnrt e'wbfntnli«n toftöÜi 
W^ti'ti'ti *i<siMti<t> : fanwbxbl ■- t>töi 
«3^ ^hg*n reld&m 8fUt» tf>tr gut unt> i^rt 
gtlftttötf flotu afcff <6h»wiren ttfobiäf f3tu' 



SS ff? SB 

näc^Rifflgt »trbftt • • , w 

.tt$u:;uf 

8Swt^5&ier«wweweit tm» fsstiMimtett Com» 
«** .««c$en ^nortittitMUt 1 ftfe #föf; J tflf 

•mfcttJfe gigfr fertig* " ,,vj; •* nfc " :!!i * s 

®»t wäre t^W-W (^»Ärö* 

Sfofiftto.^«^*«;» .#Mtap ,«« 



H$m& i 'tun ; '^rtÄfö^ $r* Ö 

ttftf ttiib'Me Sufcfrtih^i^w <H^ S mft 

JJf (Wttftifgeft ju : * ftyff, *" oer bet J? a im oi 
tttfUih J, Ätme &itft«eber unterf^eiben 0$ 
ItfftftytM benanSern Drten^cubern.tur^ 
Irftt gJfejjtft Hngejojfnef^ettigen, ünb buntf 
t8!mriittun<J after Coäißön Kef Stukritenfeier;* 
l?5>f^itett: SBie i<b äuV einer Rebe jaf)/ bie 
innrem' tttnprt je^afrtn toorben fjl, ptib i£re 
©rüiibf&Ve bfe' ber (Irerigim SRoraL ^$Öef 
;;«Si6jme! tmfer* Orben*, Üielgit e* täftltft am 
„teranbmt, fjl töerebintig bei #trje'nä unb 
J>bfe : 18efc|tantJe*. '©Ufer SJerebluns unfre 
;,fe(teh Strafte jtt wefyett, fcabim wir gefdjwoJ 
//irttr. <&$8tiit äfFo Mo* boh und felbjjt at> A 
/,•& toir tittfre Joge ja «rteih ber [cbonjlert £iw 
„ führte ber 9Renfc&l>eit ergeben woflert, intern 
^»fr ffrenge nee* ben SÖorförifteri be*Orben* 
,;$inbifa; ©ber ob Wir iwfre &ge ju etnetrf 
„mit J&lerogfypfen aiUflafjirten ©efeffföaft* 



aa» 



l^ietn »ok antun. ©ff^f*aft^jno\^ f i^r 
^ta&iir$ no<$ au^etd^tte^ taf man &<W tftfjF 
>/*#*« «05 W«r mft <5&t!\ ftKett," , : . 
' JDfe etubittmm m)*n t>\\td)tfntb/ntft 
*itltt Artung Bemäntelt, fö tonst (!e fty pty 
ttf$f9 pi«|t offen*** nnwifcMg tna^eit , jfc)t* 
Ogrf ;'♦ jl an (ty fülle unb gewährt tttnfe ^ 
fhremutg, mUbtifiud) fe$t gnt 10; »ie»o^ 
fö in (SÖttfngtn me$r $if 6 frefinben rcikfy 
»tpn loftttH etn*6 tne&r fur^f tfmdi#e&tti 
$nfigen &ej? reiben SRtfenfofljjtt g^fpr$t ntfrt* 
Die oft ften v grö$wn $$etf tyrt* SBe4f<tl* ftt 
Itaffel »er)e$rut. QHt 400 fttfylr* j^rtiÄ 
fann elnjunger «Kann, -*er fciri ftiitart.uW 
»enlgi *e&6e fnJflT* $a t, Ijiei; mit Bnjian^ libtm 
SBJfnn man fagt, ble ©ötttngcr «oft tyfAtttyty' 
fo wart c« »o$l ri^tfgic an*ge&t8#, ttym* 
inaq fagte, »ie gute Sojt ifltytact . $e*it 
man fann }en $if# #*r &afon* mit man jftiff* 
*» «m* Xfyty* unb ja fanfrfyn .$£#«? nw 

l|arlfi' ; "'. ..,,../, ' ; "/rSitn^ 



W« Sonjwt unter ^.^^o Pc (w«^^ 

w* ».• <» jw'm«». * &* ,*j«wtt ü^mwi 

««W» -.*«»'. WVr VW? «^ <feW»!% 

<j^iti(* tistrift »j% 0$n* .tfefe 23»^M4 

Mß Crttutuna, j. ?.. ^tmf^e esm^w 
tfitn., d«r Sofc 3«fu t>o« ©raun, ft<U3lpapf 
tyclftg «ob £änW mit fr »fei $ta»u^ 
«9b aö*II«ueflT« «u«gef«^rt ttwrbm (önn^i^ 
9>i» <4 fit yt»«U«n in Wftm . Aonftcrt« |t|q$ 
$*$*. 3mw«c tjntge Sage „*«* »tot Sto#Ufik 
ptvbm ttbmtu £»««! 4tt#9tceo9tti y ajp ftgfe 
$tn man p$t, qai jtbtm*! gwfeit ,4»feJ>« 
gtttel ftl&Jl ijt «in Wtttflifyt 4K*»tftfi#t 
1p, 11«» au$ a(* QMtfW «i«. Qßaw» >*«».- 
®$ttJaj«n ö^i raa4(. e*tnt®«W$ttH# 



fli it f Ü ft lf l H 1 Mir «ittfWrtnt*» •• o6*torft eftifc 
«hrWt»**. eM«$t tcfgifc^ rtn^# etdn> 
fcfircif«.' flhjtti3«WJ««iTun9Hirt*3«»«rt> 
iridUf',' «nfor fttm 9ffr»( tto r *MMN; : <'--tt? 
flWtti! (rg«rt> fffl»*' SffouH^tn M<<« , IM 
*Jty*fHj «m»' brt- Kamt W# <Jmp^«^ 
totN*« fcotutn fft|t, fanoftfet« ««<$>, #1 
fSWftT faht 9«rai« tfcfty' *«*» &«* fa# 
Wt- tofy JfyMt g«romat«tf an* 14 S'ajt 'Hü 
tytttltn wtvttn. 9M 3ttttt* Mtfcf 3«i^mM» 
fcftfftyr tüitttt gefehlt wtt5; onfc' tatet bat 
e«$ t»t«Mt jutüftttagin, tt«b »«tot tmrtlri 
Ih« «frtgtr: »troffen wlö, Cm getttf *U»u«r« 
•MfÜfc'' $*f b»«ft Kit t«n# tttdtt titttn gah^M 
fett *»'»»*« na«- Jpaul erlern , tu* 
Utf W*P -Mn#vm(mii) fw*«ilb tat #3* 



«■r .4*5 »*• 

*»t |«nnö»t<f*»n9»«gteutiq, oft <fjrt$roftf|w» 
m fr* WA« *H* **t»* IM»»/ ««Mint* ftf< 
Ali $«fe#| «*tft gt «tiftmwtn WM 
#1 »3» 19**«*, m&im V*Wüm 

Wtfer ^Rannte auftreten }tt ttoiltt, tmfr Auf 
*ir .tbm»H **fc»J*««f KftAfeftA»«* 
feit Mtfng, Wffir* ju Khm«, am**ttn, tf 
«drt n«fc ni#i b> pMft itf****** MM* 
«Hb* *a* $tife#H« **«» «**<* .. *fer 
4* (Ann tft* (Hin/ »fr **# tfftwfr» lifo 
IN* $nf effiwn , »ie ** N* #«*lij» tt#t> Jfe** 
itoMtthftttt, l»ft Stawint im» UnUftftttw 
mit $ftto» tu* 9)l«nfiiftK«rtihMv w tN**> 
#«*, $*«ji «« an*«it ft«r 9«m»ft in* Mf 
CM6r%«it «n t|*tt. Oft i«»M* 6»«Mi»jft 

«cd» «n» ^nwffcM Mi*«t^tttiflfc ,e<t 
*esMf)«t *6mf» «will Mt ©a<*f MlM* 
9> 



man ße einer g>arteitt<$f eit tifftttibtgni , fb 
»8re e« einer $atteili4feit für Me (Segnet Mt 
Keufcanten. 

iDet $ob Jeepolb* würbe auf äffen €at$tft 
kern mit SBe&Magen unb ton einem be* ftafigttt 
$refefforen mit $f)ränen in ben Xngen angfc 
«tobigt, 

©ner *rtt »en $rofeffbren mrlt efttft g* 
fragt, t»afrf$einli$ »ort einem nnWrttgeii 
Qfingltng (betm welket überlcgenbe SRann 
tonnte tine fblcfce ffagt t&un?) — - /,** e* 
>, ber TCrfflofruete ober ber SDtmofratie gemog< 
„ner »Sre?" änb »a« mv tit.Vntrttt? 
j , eftuIle , Parißocratie, j'aimö la. Democratie* 

©>en (o wenig femn i<& bem ® erliste beb 
'»fMMm, ha$ bte <?ttofeflbren be* 3$»iogie in 
<8töttingen U&rt © Triften jur (Eenfur na* 
Jpannoper efofc&icf en müßten. ® an mürbe 
ff* j*;nrd)t at«öffetttl(d)iee^r«t anfleCfctt; menn 
mm ftt ttt^t för münbiggertwg $itlt, fiep feftft 
|t* cenfffeft. -.» •* •• •" •':■■'!■ * ■ r^ • >■?<."•* 



* » 

Sil $*i|a$( In etubUmbtn mv tu ©ot* 
tin|m nte fo (fort, ttfc'ffc a«mö()n(td> tapfre, 
: Ä*I«gnfi6 3fnd|ttf«pn.p(If9t; juc 3*ft tt* 
fnnfjisjctyrigen SnWtom* 17%? (eiieftn f?e 
flcfl auf 549 , Sajfrefc^tr waren ffe tpr$tf 
Hietrmtt» " * -.'. 



*5?{e 8unt8t*rfltr £ribe fft etile tlnafif^H^^ 
inJt traurigem Jgttftegra* 6e»at$fene ®anj* 
ii>0jte, of)tu 95uf<$ nn6 ffiaum unö o^ne tft 
dertnd(le e*ur fcon 2fo8au. ©jt fangt $in; 
ta &raunf4>mti0 an, wedtfelt mit gutem tan* 
fyt uttb ba a&, etf*ttat a6er tint ^tagtreife Dot 
iune&urg flan* fo tDie i<$ fte Ufätltim $a8t, 

ZUtoH obtt titt WltUm (ISgt man atf 
«te<£M>U$auf, in fctffin g)aa)&arj3aft flfljnwfr 
«in paar Jjöufer Geflirt», He a*# «Im sonj 

g> 3 



lefonbtre Shtumfftfe ffftfigwng ^ota. $r 
gtntii* Pnb fle *(oi #*$e ©Rinnen , J* *$ 
4en ber ©autr tut* bfc ©äiterln, tnft |$»tft 
«fateen, $ne$ten unb fflttgbip, 0$f«t, 
Jtt^ea im» «feto, 3ie$en, ©*afen, $**$ 
tun ttnb .fcltynero itv frieMtyet (Bbiftfyty. c$ 
einer ©iele unb unter einem &acfre betV 
famaen tw^nen. 3$re Üntet&altttng i)t ge; 
*if äafiitf! einfach, Hnb ber fBorrat} ifr** 
Sbeen fta$rf4tjtaQ4 nU&t t>Ul grö&er, tieft 
{ei$t ou4 laum mwltUlut ai* ber tyref 
!$e|«. ; Wmbi ffeett {U : :M w tittgtti« 
||f 991 , ba# (lf auf (Km Zottln anjünbn} ; p<x 
fgtn uttb Pften fit nun wie &febetyef$la||#i$| 
auf einen <pwift ^ftiflefrtffetftt Stegen, obe? 
{e$en f!<& mit (Herein *6Hf ftaanber an, o$n* 
«(mal )tt ?ebep. 3tf»fHeji ^5rr man au* bttq 
Sßttttbrbe« einen ober albern ein gftar «muri 
ste^mticfte $ 5ne tyeriwgeften ; aier babei >(etti* 
aud), ttfett »on bin S&rtsen feiner ttmaf ba> 
(ei }a erinnern finbet 3$ $am ba* Star* 
Iftügetf, eine' fb<$e €*ene öfter eäfn* Wirfe* 



«*» »*f «*» 

fttfcbt *ttfc#t*ft pt fWtttn, «Kfr «tftyifattÄ 
«^ f^Krt* J9Urtrt(lttrtSt Nr atlMtn |<| Nfa 
f«£otf«iiffrjl«»H4 $}nft#, 

SBte ffyt, b«$ce 14 Im ©«flge^en M 
mit ft»H> laUßt« ei« -Muffe/ *« <« '«*» 
©^»liiJrsVjewb »«far würbe, »etm er «»4 
fbtipnfitibbc unb «m flift f«fc*>» f« Dt «» at * 
fetrg «Tb *$at unb fit ftörie ttttsr , fT<$ 
ni$t wn «itttft feattrt tttintfaWWn, Nr «uf 
Me|er bBrrtn «nb »*enen #«ibe auftoäc^fl, »• 
IWfae kueäen bro &ob*h erfrifä«»» »o lein 
#03*1 bte juft iiinSliw^t, wo 4 feine fcforbä* 
% 9 e ergejt, foo jMtinf *<* fianje fc«ac 
trtiurib' erjforien ijti 

*» ttalgm Otttn Mtfrt 4«ftt* »»4 *• 
iMIWttf Mntttf&trM, »Sftft eint 
fem attfltwrt«*!** «Itnftf «tibetteer* 
(¥aoriniain MyrtUlu* ), »feft »««**« # V»«« 
«Nr «*i*»n MttitynMi JWmmtn «*««»mi 
«Kit, Mal <* Ht «d#Hrittit. na* ©wwtn 
wb ^amb«fl w»ift SR«» ftyr* fl« e$ö 



•— **o — 

feto f*gat in** farnte % , mft «i tWe* *f* 

j?go bte 1787 an 67,000 $|*fir ****** fri 
wannen Worten fepm • * < 



2(ufent£afe in iubef; SBor&erriftms jur 
©m#$on &itr au« nadt? SKtga, un!> 
r S&fdjmbting fcerjHbem 

SD* <4 mie btr 3(Wt in tniMt anfam, nacfr 
9t<s* 5« reifen, fo raupte et *n$ mem wrjöfci 
öt&fle* ©tf^afte ffyn, nri# nor* t>em wftt* 
fca&to a^enben ©<Wffet jn ftfrniMgen, «m 
sticht bnre^ Me StrfSttmnig einer f»l4*ti ®tfet 
gett^Ht ifti$ 5« einem langem 3ttfri$*lt I* 
£ifce!, nnb fftgttg ** «*«* f** »»<* £$* 
l»eM*f*tt »»*«*&* gejmnnjen |nfe$tn, &*maf 
ka i$ mü mf)i tnwft **r/ *ft fe$* dt 
&♦****, ter »ie i$, in »uf ta«* 2>te*ftl 
ftt#m »», fein &*(» ja 9f«|t %u ty>\m 



&e>9ln4tic}«tn »on-fttn «M««*« 1 ®^ 
f«t» ftn»rx mo». jttrt «Kai fottuty in &«« **> 
MUt 3n«a<8tnjMalt, att cm* a«f Btf&rttt 
(nun gw«ln, We.att t«n SBänben ber ©ötft 
«ns«H t(t »«Hn» ©*« enthalten 6e« 91a« 
men M ®<tyffe* unb W ©<Wfft«, be» Ott 
tyrer ©JJHmmnnj, unb bie »a$rf*eWi<$f/ 
•Nr aa<* feßaefettt 3«« IJ«w *HW|*' bie 
jie, bei fgttfuft bet gra<M* «** «• 
barinH»*' beobae&ttn muff««, wen«anb«t« 
ber SEBinb ntyt sewb» p centtSr jft. . 
. {De* etW&ry -»rat Üb ralrf) «nwrtrou«, 
*t?«n8ii*ttttt. 3«b/a«wbirumtti$m«nf 
»iee SD»lal«|> »»fii» t<b tttun <PU& in ber 
Äd}3« «üb iiM top* (®<|laflieBi) brtom; 
w* fwt »frbttitfl** jtoft fwbett« er eine*. 
S*tat»*.. toicfr 4# twr |«uö|n(i4c $»«ig, 
«NU m«n<$t4&<t{ffer f* W* «W$t fr«)* *" 
. o#t S>nlatt» fü» Mefe Keife >*ejab>n (äffen* 
mei*« fr*ig<6 »<b immer eine febr germa* 
Qamme , iß , 1«j&etr*$tii«a *e* Äofte« , W« 
man wn einer Janbreife fyi&en »Sri«. 



— »II — 

^.j8i<£ifaft»t .**'iw»-IMM>-<MMi 

H#*«M*ft «trtlÜgf«} W« fMrtf MHUi 
ffc$9*fcrv< fi ifo«*rti &* &4m* iMff 
#%iV iflMKstt 'Mt l^iiw>" totlt pf WriflMf 4Mtt 



mm h «#t mi w «t* «»fite mmrmm, 

ff», trtrb tti#W #0$* 

'»» RMft(««8»Jtr^ «*# »oft**« 
fett««« *«**»> «ritfc^M *#*«*# (K»t MI 
*tfefe|h- 3BWnMt*tttft9«Mftt*<ffi« 
raf^iÄ, Wft fe<*tftr ff» M 4w-m* J* 
ÖffW, wttmi» fbHp d* Stg» *¥f«*t OfK 

ANgtft4I*MMXt|ft. mzkhM'mm 
(fem M»ft*(M|fti ttffitt «t# WM» «Mt 



— «f r- 

JKtfPtt* tttfcfta* «tft« <ffffc> *nl Wh| 
fi* mt&t* -Utk, $ö(f<t, »«»> -«M* 
#«i»9t> «äfft»? fcutwr »w> 4nflr»Mtyii 
fNfffe, # ♦ft»*6fo**l man »rtf. flMMjfi 
(bni tfw ANA ©^ffrtHl tttffcn $fNfAf ffc|t 

m« ttnNit tut Mtptt fyafatfmn «41 

«ffe|t tomm < '•■■i- > 

«M* Afflfft* Ott trtfii AWf W «ftf**»» 
fym, ■ n*9* «*jim^*i*»v in« *f«i«f*$rm 

tMwtflftiHtMlifrfMM ja ftfttr, ftxrt 
«fcftttfttuiltft »di$ift9M. - 

*JMtf *ft*m f»tt*MI t«4i KnnMrf §*» g»t» 
ft|t«ft#*'44 <<t*i$fe, fdrttfr M*tuM W 

tmtfntmtom****, ■**<*&**** ** 

«RtfttntftNn SNin« <rof tic www ®tf#f#W 
fmifnKH $<*, }. «. »ine <*}• SRfifc*, et« 



** 134 -~ 

thu jf&e*<Httri&uJt Ur $r«$fit *c£nt*tt; ~ 9* 
finft jrirtti* jeem« totontf in flkrk&t*$tfc «c* 
ttttyfft» 3« Nu tt*$i8fnjuifc nützen äMR* 
tot oitr> Me man mlrt>rfa$en mu| u* fen& 
infyte fefr erftcn* «taen gute« $*f ; ttttiten* 
JBtttaten utrt 3ft6ii$M$<ito, m«tf *U astemt 
SSüntfotttn t|tUt tari nid)t ittli* fM, tfeHt 
im Ct»r< txtiferm ; Mtttn«. «nie Smpf ^tang* 
f$rei&en an Aanftatfe; »ttrttn*-siNt : AffMm 
uttt $*!$*, »tif M*Je in Sliga tmgtti* tywn 
a(t in tmtWtonb (tob, »prüft« flcfe öitjmi 
Sttttftunbttn, *«{** *{«** wn *w (tortm 
Smpofl »ffftn, be* aif-tfc ©nfn&r alte au* 
länbiföen SSaaren «cfe^ <(*/ «nb wefcH (I* 
frorfiefleti, t>ag bi« 9>tfie in SÄnplanb p £au« 
wärm, mtb a(fo bort t*o$lfeKer aU anbftfw. 
frp, mif t«»i *. «Bat», BWttim; ben» nja« 
läft^$iuffaftb ba«.:ffWa»trf «etfüm^ii^ 
atü afowtHfc *b*r «littjtt** Wft^&ffti** 



n-34 imet Meter«* m*t jttrW.^-SN« 
©ttM f»ot <toe fdtfne tu» m«^f«^of» Sago 
JXele gwfe an» fcböne ©ikwti, und *»t«r, 
<*».**» litt firßU^n Snfaarten nja)t vrfcfe 
tlfltr fittten «<»««. «rto «Koun, *rbit@ära 
mieiHrtf, w* «tae.etobt, fttc'jitfitrflfef 
t« |«, m^raen tui$ &*e< <« »ora«« ^ 
flfr*!*..'': . '■ .. j,-.-c 

Nö»r\$aniM in mtt ift lang* nid?t nty' . 
fo'Mfyen^ wie in wrijen 3«fc«i, j'ur 3ef/ 
fter .fcanfe ober be« sroftett fcunbe« unter be« 
j&ttnbe»(!8bten ; atfer h tyttfät jUf^wo^ 
«•'$ tief Wen nnb 3$atig!eit unter ben'ijin« 
»e&nern, »obur* fid> «efe etaM wenig|W 
»ö'r taufend ni$t ^anbruttstreißenben ®fäbi 
«eh <wjenW«M<& .untertreibet. ; ' 

»t* «anbei jnr «« g^t t»n ty«<ineJfttti 
tfMS na* »<**,• Neroon, »Im, 'SAtm* 
unk ft3ni*6trj.. Qn'btt gMm-3a$«i*t> 
»ers^t fa(r feine mtx$t, in ber ntyt €$$« 
«n (inen bkftr öfter «tagen ftften, ... . 



mm *3« mm 

* Um ficfr**n Nu «MlfffHM|eit intttfteiftttf 

QÜttmttotn, , tat ft« «off« SW^Mf 

»a# ftftttytiU** Samens, bf ff<* «t*# 
14 &te Vi }u$pavt{tuto*iM, JJnb tipt4(ft 
"fein swebeiftte «eifewajen, JMt bteibtfW 
^tter$3fif* faben, mid)t mit Seber pb* ; t$«e& 
fftenpsen flnft* <N tonnen **&tr gattt* $* 
mitten **n «4t t (i neun $ttfen*it jty? 4* 
tnä$a<ty barin (igen* 

. , 3tttf fintm folgen Afygm fu$M<| tnft mefr 
nm koffern , bem 0<&lflfar n«b na* ffafgeit 
^«ffaglwn SN* 3fraett6wf tta$ Srowniiw 
*,<iW>tif# »tftlf* «ttftWfffe. 3fu«IMr 
**tf # iM* »e» fc*Mfitß«i Q#t m tttefe 

|*l «*«-f«ft Hi|Mib( Wä* «n Mi tum, 



«*- nt — 

9*19*1 «* ftfe «w; «3#4fl* ■«* tte«* 
Sog f>f»r. Ära 3 »n 3u0n(t 1793 frgtOwiät 
fM#«a*?if4< tti» $afWm SStei» afc, im 6 
«■4 tw €»WM«imtti|<il| %<kM|tt «fr fett 
t«ft*4*»fcm««p«lrwt»«n; .4f«fegftt| 
o&tcttitt .$•$, an fetmttfe tuet* dt fcrfwtfc 
,MM«r ntmt HWHto; tx$ »to pcnftttW* 
#***, fei» «ttfet äB«wur, *hm W« f*»** 
f*t «fift, Wt 3«f«l «ftn|»i«v M# Äfi(W' 
«9» «tafcn», $Muiwt«, ti« 3»W6frt««» 
tsfctl* Itykrafe. Hu« *«§««»•** au *»f( 
alt **t }**n ti» jwWf eityft r .-» 

CM»!«!*», fe«t»*nf«t DM« 9*M*m 
jw«et#mft*t|at, Weht« t>U e^Jfft i* 
*« wmftwm »«19» «tfrwt 1« faf«, ■•«« 
fep*«i«fitffe. S^rfot«^ Mtf»«# 
Haltet, ** Mft ni*t «%M|iM| «feM 
fang fet» e«, fDüttni fect*ty*M»t «fctgrt 

flJunft »6« Irin* Qkscttjtfufc*»4p»ft *ftt»r 



*-' *3* — 

Mh bntai man *»• die GM*rnt*n$ *tae* 

©4fff* t>om anterti in StMntf m aftfmtfftai 

IBmtfe. «,; r. 

. 4itt9ia*mWt ©etrtt$<3»at, Metern* 

Mtmttften 9^affh9ftet fco* föwt In 5en erffcft 

t»ii $agttt, ja fo^ar einige in 6nt *«#tti*** 

&ttmteit Me etttaKtytir, Mt ff* fctmfc 

tifetttkett, ttftft ©tbreefrea äuffwef »o»<* 

I* aber «fftflifer Keife befreit WA &kft 

«ttittytfc fd^titut bk 8rt|e.l»r Swtft, jttt 

Ctf>eil ot* <«K& *k ncttfirlid^ Sfetnng oft 

ftyrattfoftrft Owegmif *u fe$n , ifc man ü*f 

»tm ©4>lff, «ft<& fcenn bfc Gtt tnfö fjt, *a 

fmrfttbtn pfitflt &etti*ft#nt flttt *« e*ifj*< 

WitdM, Ne jettf* gfeflfc twnn 1k fr* .«t* 

4*^tn, We|t frantytfe auf« ittte fohmriteiw 

fifeOtW trägt ***r ouc^bit ©eeiuft tiitfr ttt 

%*&* ®$WV™<b **& eeiöige |tt bfcfcit 

frtctftm Iwerttcle« ffötfbifetgtii W> jfift 

6«f*&4tat%**t/ m*pt *o£, utibfttt** 

jBfttr $»*$£«* »*$f a*f jtben 000 ble »iifc 

Jamßen ®t|tnmitttl. i % 



mm tj$ «• 

t Ci mftftt ftnen elgtrtfti ©ftftrtfl, '^nil 
'«a» ff* auf tlnem fo jtrive^l^en gä&rgei^ 
tofuen auf bec &#t jttfföen guft unb «Jafift 
♦rftübef , unb &fe f48ttm«ften SBeffert iirtäufi 
f»rH<$ tfttb «naaf^af^m ffd^ totyer "*»($e* 
ffo$t, ff* <m Ht mSnit M &d)ifti dnfätm 
gm unb jaüäfprülkit, mtb (tu SÖfhb burd) btf 
©e«tt faufert ^ört, unb t>ö6*i f?<f> äffi Me «ei 
fityren ttnft, benen ffe ©wfa^wi* on^fVgi 
ftn*. Sit fyatun Uintn tiQtntltytfi &\xxm, 
Wir tta<6 etl«dj«tt lajifr bog eint fe$r mifcti 
pj* 6ee unb cmtfatn SBM6, fo/ ^|>teW 
in sttrimti *to anb tuMtigfs €Kuutfc**»iJw0 
«wirtn faum *lt* «fttfht ttotolftr f&tot; 
fco ü*t 5* SEBfttt (KTrter Wieb, f* tt$tfWit|f# 
dt* M# ßBeötn mir grSgem ffihufc £>i* 
eit I»W «Ctl*f»m $*}f Oncd*) tsii»- Ml 
ütitttttitftt SStBr fttfa bat G^iff in ttottttti 
XigtnMtf t>etf<9ffR3#ti §u tfoton, in toef*em 
M#r»r«itf eilt* att>m 9B«e mit ttaer «®t* 
»aft» f*r*$#»otf#n st**; »»n tot &dffivn* 
SRaJIett tau&ctu *> 



*- «49 « 

rtttJC<WT.i« 14 e*H*w freite im w«mii 

tut* iwfer «w«, |i#e «N*f .i»'4tff 
|>*W*t fM#» wM> «W Stffc Witt*« $<p 

WW* f» 4*ftW»> *0 

9#* fcfc f*w* .** m* «*fr ** «#«*«fii 

Qttff qftft* jpgnfelM« «Ml*» fMn. .$fe 
MNMttMlitMM» «tffM» g* J*»* §t* 
W* SüWUlf«* B* ta»»* *t* 0te*t •» 
»Mfeptowt Oft» twtyf, ft«fi*t«&Nt 

K«fNM<t w* ^n> tm m<n *•# 

*) ®. Swffetf Steife um »i< SCDeft, r. ©. 8*»" 



mm äj£ so, 
«f 44 «I* fcfofeb» : wf«tt*tftttt' jS$-$f 

KW'f*c«hH»ftn ©aranfla« 1 »^«^^^ 
aw ttotttoQfo am (b- »w gB^Affh fr «jfi am' 
ffeftt «M$t», aft£^ iu-m- stffMftftr m*b 
pa$tt, um i^iN#M»«tf^#N^Wt# 
fcMfiUtt, nM* fUtifrofcft £8« ju ffoflenW 
«Sutt«. S(& ftfifte fn imfatm Mm n<<#« af» 
* tmntf «nfr iä<nn»vti4tr« i^'ött, 
- m* $** ttttb- m ?ltbtt «tffcfKn m 

WS**», Wto-rfb^dfttr rtrtWit^^Wtm 
9«ffflt «mrtw, , (n <^at>ta l»£fimv «mfr fc» 



IHifyim «Mit; an» m &*w *****&*& 
to MftfHtai $•*• ybontt/. ttßtr «MfrtfMtti 
jfc S»8»isW «fttlt fcife. • 

Sit attf 6<m e«Xff ttatt fer ttnftf »fcftff> 
fma> *ej«*M kft itkM; 4*« M. «tf| :t4, 

|« arifyfi», tut» Nn a6n***tt«*W*»# ««•** 
jWMt i» N* 3«ft ja 4*#m» *» Nr U»t«*i 
aang b*r e»nm «otfrt ?äbMMtt, flBttffttfii 
an» ©fit« am fattttfün *t$«Mfte, «nt» M»; 
$ttwWKrt*ißtttNmm> fcaof, S tu mm e 

• . . . - ,.. -. ■• -V 

34, .... /t 

3«&ttifc in tDtatiM ■ ■ 

$flt«*b«n tri« jttttn *«ft« «nf tot fytffwm, 
jtöwit &amn, tatntn ftfetnfttiä). oft* «4)0*1 
wr SAnawüirtt an, tat «ngtfiityt *~99«itai 
( 1 s S&rejte ) «Mi dtifa «igt. 3«V «ftg -t?* 
fitzen , baf ia) mia) |«riW> fcwuc, uu> e«/ 



itfjit* 9ÜK*r j*rtWj«l*ft jtt 90»*, ta» «uff 
Mit ®imt)*t tpfitn i« fönim», in «IMjtrt 
€*u»ö«r»irt*ram& null* mrtiw« $ttftn j« 

3t& der €frt «emmtman jiutfHfrbJe ©ab 
Uta** mitywh b*rtDWt*uf<$€*öac$ scannt 
tefe*, - mtf ffe an* Curtanb tarn*» eit 
trettni Mn SHttf wt ©uüepaa ton SDfinamanbe, 
i«b «r^tegt flcfc fo bfc SDaiia> M|t tei tm 
3l««fhtft>wpr»eti in WeOftfee: 
, »ätwmüött ifl t eliw €>»«, * fcnbrnt trat 
cte f»atff|W6*, •»•* ****** t*fflföfn 
Stottert tint eiobtbt. 25e?Ort 1(1 «natu 
föntt* $ät a6tr tbtt ((eint gefta*«> Mt ja* 
SBect^iWgunö bf* ®»fa$rt btßitmt ifc 

31* tygfet aflfo«?, mar fc|$it an bem 9^01 
flttt<$aftn jtt&öutnaiisffanacn, terttir$ einm 
fcfcfobamm gtbtt&et »ttbtn foft <ff« ift bafttr 
«fn Srt^um, ter fift 5. ®. in «OMner'« trob 
<mteter@t0gra»}iett .flutet, »enn barin aefagt 
btr6 # bäf SMganrfrt«^ rinen s«tert J&aferf 
$a6t> ba c* bntfclfren «jt tefrmwun fo». 



m&nto Hegt ÄHW»W» tffi rwfiW* Sft^tftMfu 
mc Ante, <«f meiüm fättn fetfn***' 
ober SHfltdtor ieflnbet ©o ttte ein ftanbef . 
04iff $to oiBmtnt , mufr H aafytHen »o* 
tat 2fo!er aut»etf*n. eosWcfc letnmt aiufr 
tn &tfiat* «it tflRiften 9fttb«ftte4ten, Die 
tat mtmtfmfab ®ateer*nfKa*en gfefcb*!, 
feeta«» «•*< an* e#tff gefönn. $&{* 
bleibe* tos fcwte tmb ehalten ttmiCNftff«* 
Se**f»fl4 «* » Mitet« Off«*» «t etotfsM* 
»*****#** fenp btetSeftig» $& <&* 95* 
ftifte* afrff tomm* in* «&<*iff, bnwtfu** aOe 
«BtoftC beffettep , ei*»nbi$t ß# wrUtapg w\$i 
ben Sternen ta; gtofltyttre, ttft$ latent ©tat* 
lt , Satirian^ewnb tw^toto «a^^, tiefte 
fomftl in tyrtn £offam af# ta tyteii $a@tat* 
$afat; SBann »erben allt $öfete, Äoffev 
Äifren uftb »epttniffir, ttnb frtbjt bi* öfftum* 
bt* SM)ifFt<wmf «ep^rgelt fiatanf entfettü» 
fkb ber ©eftftfet »nb bet fegffftapitafo mte 
ben $3fito ber $ajfa$itwti*Sr mit feinen ü**> 



**- -1415 ** 

$en papieren, bie er frei ber ®t$o&e ju fW> 
toet $egftfmatfeft <mftoeifen mufj, unb Bringt 
tarnt 1n iWicfre« 'fefyitfbrn baratif no$ iwif 
•ber trei anbetet »fUdMt mit, mefctyt bann 
^tfyofli^ Wtfcn, tag matt in %A (Stegen* 
toatt Wn* ttÄfätft miffeeren moc^tt. 3Dfe| 
'tnn§ man fcenn fr«Hf* t$an, mefl t# ber afferi 
$o$fK $*f«$I ijfc llftfetfbeffVtt toerben |te mit 
Kaffee unbSBtfn beurteilt, mfe finalem 
fle Seute *or ft$ tyaftn, ft$#nfe ff<$ me$r 
*ber wenig* in 3fatotit8t. ©ftet t*n tieft* 
«Jefadjcrn mar Jegen Me J^qnfefmertStetf^r; 
tie ftefc auf Dem ©$fff fcefanben, fWjr gro6, 
int fdjalt fit O^fett itnb Qfri, rotmtlie fätef 
feber uidjt fäneff genug <ntf feine Stegen atrt/ 
Motteten. «DNt bemfelben fut$te kft mi$ in ein 
(Sjefprtefc tlnjttfofteb, inbem tytym eine <prtfe 
Sa6al jtäfentirte unb na$ bem gegenwärtigen 
©enerah@out>erneur in SÄiga, bem Surften 
9t e p n i n fragte* „ 2f<& ', fagte er, „ ba* «ft 
„ein ötermi* griSbiger #err, eteflen ©U 
„ficfc nur t?or, er banfce mir, mit bem 4*1/ 



J,af* it& tym *et»Ud> a«f ber ©traf e raefar 
f/ SBnbcuflMtig macbU. 34 t$vi$t* lti$t > wif 
^Ittlr (n bera Xugtnttit $tf3<$ ; e# mar inft> 
,,ate foCte ic^ iö bie £rt>e wfTnfen!^ •- * 
: 3Cut& trotte er mir v , (af Mcftnrf Krfi nur 
fe^r weniö $«tttfä wrflSnbe, unfr jurö&itfftfr 
franjo|if<| ob» Mfltfö forSty. 3taUfd> n«Kf 
fine Scau w if>m gefarfmtn , bie tyn gebeten 
|8«e, % titte©teOeim^«^«^ft^© tf ft 
itt Riga anß<beif)en ju laffen, ©«* pctf, 
ler von bem alten, m* fte i$m wfagte, to? 
«i(0 wftattbett, aber &o$ fo Wi gemerft&äm, 
ba| f!e eine arme $erfon wäre, flabe ijrefji 
ffrat 3$<*ler f^enfen woge*, mtbaU ffefty 
tieftlben awjttne$men f ftttffttrf unb t>on neuetn 
*m eine ©etile im fettigen ®ef|te« ettft gebW 
..tttt.ftffttft (alt btr ffßrfl ffe für »a$nfinn% 
galten, ßelt ** glaubte, tfoft-frau bStt 
i$n um ben ^eiUge^ ©eift, W* «f 
Von ben Umfte$cnben ti«**<ntbern befe$rtn>o<i 
tut n>8r«, ttoranf \iü »irflidji tjtfr€5f% 



- -r *M — 

; ®enn bit fc^n^er if)e ümt mmUa |« 
|tn, (äffen fi<4 tit «paffagiere in einem fcoote 
>nf 6« QnOttaq na# bem SieHen ©utfera« 
*r Ingen, tun M dem bortijen Snfc-etfw }u 
|ei«ett, ber fi* bamr ftew3$nH$,; wenn i$ra 
*ie gtofrtun »i*t »erbtieftt ij Meinen i, naefo 
ita» er fie«efe$en $at, mit ben gSorten: „Sie 
.Wnnen frei paflirtn'' — ifcem ferneren; 



:', 351c ©ffeften öfter Weiften auf bem ©*lff, 
tytb werben auf ben £icent in 9tf8« aeftrafy, 
tt» fit bann, gegtn bie @e*6>en na* ber ein* 
jefSf>rten Sermihoto&ie, wieber frei jn 
ma*en (tob, wenn ße anber« nic&t unter 
lein Jöerftote ber einiufttyrenben SBaaren fta 
$en. ©ie& $reima$en iß mit »ie|e» Umfiäw 
ben »ertnüpft, nnb »er ni<$t ba* ®Urt fat, 
In SJisa felftft einen anaefeffenen Wann ju (in» 
Jen, ber am »cent ftetanntift, ber wirb langt 
Eingehalten, unb, wie man ju fagen pftejty 
wm $cntfn« jum $l(atut gefaxt. 



au«' m Die. SDSn*, - uuV wt Aftfet, JM# 
Jta<& .tgkt #$*«*; atftfp man tenm* gt* 
f^tcip^r^^, wtnn.maft ej^n ftefetn J&p 
$m mittat, für dm ic^ einen ^rrt$ato 
jaulen niujik Ä 

^ie<§)ejetfb$ler, M* m frifl Uttfwt&tfarite* 
<#f %iWtn Ärtifte wftti, §at sin traurige* 
ttnb ö*t* ttnftyen, man et6fffr «ic&t* atttiy 
fm ©an* unt> ©anM^ngÄ, worauf fetftf! ba* 
®taiMi<t)t gebeten t$M+ tftityt att »er 
<£tato a&et Mtb &ie ©egenfr Jbgar an mannen 
©teflett tct&«nb. > 

Sa 6er gemtfne Sffeantf $ftr nfd^t teutfdf), 
fanden 6(0« leertfd) über ruffifö ftrfdfrt, fo 
fpnnte i$ an mir fef&fl >ie (Srfa^unj mac&ett# 
W|e iiM einer taran ift, ber (n ein ?a»5 
fomtnt/ tefien JBtfiWfprac&e er tifc^t *erfte$t. 
3^ tief «inen ?«i Eigenen an, ber gerate an 
Bittet* ; allein «war fe gut, alt wenn i* jti 
einem etö* fyr<l<be. XII i$ tym enMf # freund 
fl$ nriterf ®tfl<$t tot, Rüttelte er uiwiflift 



»lig *etpnb«4 ju ma#rtn, 9BI* bin» *fc* 
***, fe twtfett au<$ bis fiftfefetn, bil ft# $4*r 
«fc ©toben, Stammt nnb WwtoxfiwnM 

SDfefe Staijtytt fle^cö b& *$tte J*>emb imb 
*§ne ©trumpfe imb ©cfyi&e (ti tanken weiten 
f5tint(eibern unb ta Stoffen uon ßegtftu<$, 
bit i^nen 6(6 an bt« Jttiit teilen, um beti 
tH% mit rittem «ptr« {ttfammettgebuttben ftnb, 
rntb j»st|H§tt fttmtf Icfttn. : S|r Stoffen 1fr 
ntebtrgef^lagett , unb jugleU& aü# niebetftfa* 
«enb ffi* bfi»/ ber fte jum *r(hmt»ale f?e$t. 
eben att waren fit bfc lejten Xbbräflt t>on 
«ew* öbeiftttb, tntl>*lti$t rtibetgett«* 
®eWft ni$t Wt sfrfttjjfe e&ur *** tevebeße* 
. 3tttnfd#ett ; ja man gerätfr fojar fn Stefiii 
c$mts, leiten mit Stent' »a$ ben 33$n<n j« 
jtyen, um fty }u fi*t Qf«sfli, ba0 fte 5&em 
fd)cn ftttb comuie nous autrfes 4 



t *4fc^ ffye cviiif fegigt bfe ^ftoerei, in. bes, 
Itofe »«W« % t$*ttf*ef St tat tyntoim 
§en. ©ft »erben glatten Rrfe ftp* SHeS># nnb 
ertragen an$, trit tiefet, be* $09e* Üafi ttnfr 
^i , tmb g(ef$ Meftm werfen ffe fic$ atuft 
am 2fteub auf bit©treu, eben fo entfernt von 
$ar#e aty lüitJ&effnung. 3§r $uf}anbma<6t 
(te mumpfmMicb gegen beibf Jpenn tote fofltt 
6er no# (f»af fi|r$tp# ber nieftt* au ^erl^i 
ven $at, b*m nicj>t ; ^«en fogjjr b<tf Seben ein; 
©urbc $,, ttti( ar fein ©gen#tti»i $atj ba fo^ 
$ar feine äfojber bim Üei^erm tt|e^r an$e{)öf 
ren, att tym? .ttflbwle frfffe tfj&ti 9eeie ft<$ 
^u^üffttungen empor fc^itMngenepnnen, bereif 
«betfle JtratoWpn im Äe(rne jtrtnifjf ; (öor^ett 
jfinb? §n#>ep bleibt n<t$ ber ©efeiebigun^ 
tyr t$ierifcfre!i$t$ietbett fein $?§*re? tmb ebty 
«er fl$mß ?brt^. 

JDUfe UnglüfU^en bergen fefer auf* 
faflenb, t»a* ©^urj, einer tttifrer beflen 
^rofaiften fagt: „ber Umrifr ber ßeele WO 



<«•• *Jt -*•- 

,, frt , tut» tyrt «WWjWs fc *» fcrt*| 



»5: ' • , 

Qän'aSräffe in 0ü&c t 

*3$ fanb mi$ *ef meiner Ifnfunff in 9l(^ 
fcurti bin ÄtiW« ter »findMtte |e$r 01190 
itetyra ifcerraWt &lr jgfabro! , W biefel&t 
auf tri* mochte, toac tfeffeicjt belegen ftatf 
ffr, af* it Sei einem anbern fepn n^rte, mit 
14 a*t $aje auf bem ftöeer itigef ra$t $a«e, 
«tnb rol$ slci^fam tmmitteltar ppn 886et 
ita$ Stf 9a unter eine tBtenge ganj 
f rember <D*enf$en unb ©efienfiffnbe vp» 
fr jt {*!>♦ Aber Stlhft ftie seiernen Stigaer etni 
ppnben SBersnögcn auf Mefer ©rttffe. 

eie |at eine anftynlföt Wngt, a3mfl$ 



*- aj» -*• 

3faf triften ©eiwn bleftr fei 88» atty* oft 
Mi Stoytlit von Qonbert ©*iffm, bit mit 
fyrtn fcjrfffttfet auf tu ©tBtte jugtfetyt, $Ur 
**r TJnftr Oigta« 2Wf »eil ©<&iff«i im* 8ef 
tymftlttn ttfbittt ft$ immer (ine Stars* 
TOenf$ttf, gRqtrofen, ©Ziffer, Äaufleifte, unb 
»ftftfte$t«f*at», Wt «tutwler tyett©*Wff> 
tm *6« iftretn »etjiifi§«n na$se$eir. . £(e* 
fu^t »an einige mit {Stetaftia, tut andere 
mit &($«» *fcr StitJaMt »«Wäftfjt. »er 
fpri*t SUtfjIW, her ttttt&, *fr3*utW, fcer 
^Bait Wt, *€* «ö$Hf<fc *©te lütfditrtffait 
Spam auf fyttt %x*Wl*t tmtomm eine 
$ftffffftJU!0*)i litrrttttttinf^.fteaiKm 

*) iDiefe Betten vettert gu&rfletfe ftn& in $eutfc&# 
liwfc roetet lefcmnt noeb fitfröirtflkfr, ung^ 
«d>tet $fc £»*f*f * «l *ti frtttwigfmte. €tc 
Me(>t<m* einer 35<mf, Me mit Met o&er Sucfr 

. üfrersoflai iff * wb ioeC^c *mf einem ©effefl mit 
vier gleiten Rdlan rufet. 3fena<65em (Fe für 
tteft; etw ftetitett .fvrfVnA emgerttftet fron 



f$5»ft «Balfav tri»«* ftftftfft TW« &# 
*Ö«b btättd* Mi attbert fern Sbf tet Sßn# 

Ct fano «nur bei? g&anf «kfc ein Safte» «19m 
Iracbt werten/ ber bei einer ibrftern Sqfjrt auitt 
«aaren^dltnig Went. , ©?«b|mficb flrtb fft* 

. «*# mit etae refme »eiftM* bteentiwtebfc . 
»anf 6er Mnge na* in ^d^ckteSfceUet&ei^ 
»bee in ffleftolt eine« grogen fateinffeben 5 fort^ 

♦ l<toft, f6 bt§ man flti erffctr gol do« * dös im* 
im atpctten ftifl tfWiag* tKiett. ejoanbc* fftenj 
fann. SBan fpannt ein $fert>, auc|) awei uferte 
bor, uert beiien, föbafb raati ftynelf fdprt, naefr 
bet SBeffe ber rfgijfrnSWIet*^ «1« etee tat 
GaSop u*b ba* anbere im, £rc*t bfribe* wul. 

' S*W Uubrroerf ift ifaffcrfif l'efcbt, unb gaodfrf 
ben ©ertbeft, bat man barattf ring* um ffcb 
PtL'fQmtm', Du oof bat ö wlb»l**en Sobr* 
ieugen menfgltrti* ber StüfMif wtlorcn gebt. 
Ofe Äibitta &«tbie®eftrft efner.fßiege obe* 
cfneg Sort* ber auf ukr ttfetattm gRäbern 
tobt aob iur i^dCftc bebefi ». «an hm fir&r 
irfeC btocfo paffen, litri ba* $trten aber niebt 
gtt frfer §if fpftttn, mal man ben @(f mit «et* 
teil ober Jjeu autfäöen. 3$** bebtest man* fi& 
«of bc» ftaftfrtt ber äutfften« <ft roetben ge* 
»bbnifcb btei ober vier $f*rbe »Kgefptnnt, aber 
niebt fo wie (0 £eutf$lanb, paat»ei* frinti*- 



— » f4 *" 

* ' . 

p^ ptft hmh Mm» wwjwrc xfijif miD9vt : 
ttft $tnM*t«tgtt, e&ftfl$a»f *t»<$31»ettg? 
(2>fiiwtefrfo) mit 3(mmerft, Äolfattrn :c/ 
ieWfHgi». ».«6t.f* MtfK ©ftaufritip 
W*t0«nj*ef*W&tn, matt mtif ft$ ff## (H 
tJMitm g^näfttn SSirmwrr »att ffiJajtn, #fir#' 
ten utifc flott fr vtrföltfcfttnt 3trtftt t>oti «fötitr 
ftym &tft»*«* $ä&m, t>U jt$ aöe In f|rfr 
Skiioadlflettuijs an* 9laM*näfp^oit<>miea, 
fi »te $kt*Vft ftftfimfU ftr4trt&|tif. 

X» iSZatftiÄöen i(l<«, jumat t«f facti em 
Sttttfe, w Oai «kteSnftt ftf e trefft/ ftp»' 
feefifyrifcg auf Meftr Kliffe ja fttf jtt $«&tit> 

t in* itte e, foti&edi aileitci ^ridn eten : 
rfnanb^r* Sie ^3ofl ift in Sluftant Jcfrr 
»o&lfeil. ftan rennet für je&e$ gjfer* auf bi* 
©er«; te« wmü «uf tief tratf*e helfen 
gefc* ; J*ei &wf en , ftfW**. tom man fi« 
tin#W&* einen fcatteri 2*oIetr 3U6etf* mit|wei 

* jpfet&ert &eei Sßetfen mett fahren > »eil warf 
Jun&ett JEWefen Auf &eä 9tttW , üirt) frei Stuf 
bei auf &ttt W6erM*ater M#n*t ©«&«« Wo« 
man auf fein« Steile mm «» W#fien* ein* 

- (ßtun&e R V - 



ffeit« btn -gttMttft««» fytmUm, (tot ifattt 
tntmta M#fcu <*»« .,-m Sfttfm« ^4f(f»ot 
$<**« bem S8fc0t1) « Mwir m*#tft$ ^H* 
BngU* MrtM*M, *fr «W »tn«fini|r 
Ut Älcibtt- 8tf*m«tt nwrbre. & mfe««* 
0* <ut* *•*! 00* 34* bet ftf, bog tkt 
IRenfö $ier öktf<$rtit jtfrV «to $»tt}tigfi 
f* MtWwt »war 6a« fawfU gafctJK,« tu* 
fr* Orte <M«tefi«hft, ab« b« Stoffe lägt f«^ 
fca< m<*t n^nttn, tmb et fdfc« jcwbe %alt 
mm h *)m\*vHmmtl3*$w w f^mc. 
. JEHrf« ©rötft |tt Wn «<fftNfc*r, foiti- 
kein befie&t M«« «u» qw üfo die Sfilw 
«fegten Wffen 2>Jtir« r g* «af • tun «Bafftr 
anfUej««. efc »«rtt trfHnt ^r 1701 tfuta 
fc«W tic famebifänt SXilmet unter, tot* 
tm%mlVm<to#lttL &H 3imä&etun<5 t4t 
Jtöttt tai S«o*er wirb fit abgenommen, wti 
i» Xnfang brt ?rU&Jiti 9 «, »«» ber m§t«n§ 
wtW If*, nHebn anfliegt, ©ette Operarfti 
tm.ftaf mit anfe^nll^m Äe|ten t>rrt>tmben> 



. 7 



— 15« •-. 

y&ts^tat äBtrfrtyt «tae^wriffr «hmm» 
fife4fefrti*$«ff4t, * fftfctftr ta ftfrrt 
|*fe» ftmKi Mte*«»# «1^ Jrt*mM ffet 
^M ^ta< «tb 4wff^m «tait .9teM»g, t«# 
Ift, bau fjtofl*» $&ttt «toea $fc«f«w «ttt 
tfttytyfrm JDrtfeuftcn e«tif«. .©»<; -tar 
jr^cnÄito^ osn^ttf^tt, M< tftffc «rfifltf 
tfcfi* pap*** trat »pafflttn, ftw»M«f*^ 
yilt nbft* fdjr gtitan ettt$*f«b«t wtbtn. 
3* Wtwat)ltyubttl 5»«l i*«t trieft fcriltt« 
ftfptnf»,. 4$e 1$ aw& itomof arafjtr, 6af 
tjüMrbaffie «Mfet »wöe« träft«, i 

€ft$t smü ig« Wr 2>Stitt6t8M» fff tw», taft 
etfttt «n dnä» UM izt<n ^ttyöiJwt* 
•fat» Qttbtflfc, bttt. ©$•»&» |n: ®efWI«t> 

*fe ftÜrsrafBfcfni ifat$«f«fe w* }«**«•'** 



J 



-* SJ7 ~* 

»w 3«*ift« bfn g>p(M. uab ew*fe» tim 
&dfia& gtftrte, vttld)t Mtfrlit f)<xttt, t»of 
Sugiift fttr gtptttHpgtftit, ««p'ptt Jffirtwot» 
•am* $0jte etmW»# ftätmft an twflm 
eti&e »ok ftwl» auf ben, pbWWib $$reji 
«tftt ««rte , 

©fe f<W«8ft "«JtfÜMfmflift &«t »8m«fc 
*rt<pt nl<fct nur, paf pfc 2töna 1« gräfyöft} 
fci^t anuiritt uttb 0«t ©tafct &<päitn ^ut) 
fonbeim fit 0*Wrft <mk&, 6a8 atte $ä$w m«?t 
€><mp »er ftfga «eflpffr »fco, «ttib pie #8fm«e 
** »irsrdfwit. ©abtr* Kit* toakfenptre 
W« Äaüftaannfdfcapt, MtK wegen 6er Untiefen 
W Won N* grölewn €H$iffe *W tw$r' mc 
p«c Qtapt, fonptrn auf 6«r $aQeraa fttfrlty; 
fei nnp gdöfdjt »erben f etinen. 

' JMr SS»« # «in Sfy Mt**tt gtof. 

9feS8nd«4ft Wttnwmfär bk *«fün amtt 

«Uta. aCulTttbem fingt, man pi» aucfc tieft 

ntrtmtt, **:*ii#r St4Mai\t, &&. 

fü 



~) 



—;- 2$% *.*■*■ 

Äocpf«Ä/»aüteiinb gfrnnwgtft *>Afe $ler 
j*£r tto^flfiU nttb eine &$e$ft btr ßeineineit 
gtutt flnt, tocfr fotten pt aii ®»te bttittht* 
fragen unb ©remifc|tn jiac&|te$tm 

3m SBinter ij! tiefer $iv%, wenn er jug^ 
ftoreh ijt, &eina$e~t6en fo f ettyaft wie im ©ottfi 
mer; bwn nun werben an« aflen (gifen unl 
,<gnbnt, au*$olen, Statten unbbem Ämtern 
ton Sieflanb, bie J&anbJiinatyrp&ttfte, *!* 
4&anf, %m*>, ^o(|, jeräucfcerte ©<$win* 
n. fc «!• 5» erlitten auf ber 2>fina na$ SMgft 
gebraut, :i <i* fjl «>^tr ffyr. natft&ti«« fär 
feie J&<utMnng> wenn ber «Inf er nfc$t (irengt 
^nug wir*, weif aUbann ber ©trom nid$ 
fo zutbtfatytnwxbwtaun, unb toielc Sßaa* 

•0 ®* $ f° n * e, * fl,; > 6a $ man biefen gtf#, pe- 
tromyzon fluviatilis ober lUint HampvcÜ, 
Neunauge nennt. SBermutWi* bat matt 
Me Siftföclcr, beren cMuf leber ©eite fte&cn, 
abrmic&t neu»/ f>*t, für iiugen ongefr» 
$en. 2)ee elßentli* i&m aufommenbe 9<ame 
mdre JWfc, ober x ©tefofau0ef , tücte^e^ bfe 
Uftrrf^öRß uon ?Araprtte (DiapoxO i(fc 



ittt «egett ftlfßtn tttöfcn, auf bereit 3t6fa$ 
Wer (Sinfauf ber £anbelimairo g$ 9ie<fr 
twn$ gemalt $at. 

Um im tfntommenbw ben fUfttrfttn ttn} 
ßsriejten 2$$e$ ju &eigen , m{rb bie £üna,' fü 
fralb fie $UiiSn$ti$ zugefroren ^, bu*4 in 
pei SUtyen #(tefee Steifer «leic&fam fo mt 
faitmt&ttQßtn ttityiU. 2><iro &abie!Dfitt<i 
m*t aäer Orten .jUt* Ratf susefetert, unb an 
wfc&fobenen ©teiterberfefben ganje ©treffen ~ 
äufgeeffet werben, bie, frialb bie Äälte toi« 
ter.eine bünne Ärufle barüfcer seiest unb 6er, 
©#«ee fie bebeft f)at, nfcfjt ton andern ju .'ttdi 
terföeiben finb ; fo »urbe, o$ne jene lo6en*; 
toürbfgen ffiorfefcrnngto, gewif mancher in 
©efa$r geraden ober um fein Mm fommen. 
iöeflftn ungeachtet fe&ft e* boeft niefct an SRetu 
föen, bU bumm ober uffl>orft$tig genug ftnb, 
bie tyjten angeroiefenen ©tragen tu wlaffem 
©o erlebte i« feityi ba* »tifoiel, ba| »w« 
9>ferbemit bem ©glitten in einem aufttriffei 
twn £o$eo$ue Stiftung ierioeen gingen. 



«*• *Ä0 **i 

täR tfn fftgentefc «t trtfjhtf f$ «$ 
•efcw$* *«t 3*$* + 

etilen Stoffen, Me no4, iSef fcet f^ort eftii 
Weribeh fförfera iRitte, auf fcer &öna't>on 
bw ©tdt ani an ta* 9e$enfttM$e ttfte bftfefi 
Irn fahren tcoflten, Unimt ft , tat fte mfe 
tyrem ©oöte mitten im Stoffe einfroren, unÜ 
Sa, e^ite baj tnan t$neh jü pfiffe tomtseft 
tonnte, in bit &rimaf9jtttt XftHe Me jänje 
S7ad)t 6ur$ Heilen taugten, $ft am t&fotgen 
bat $i* flac! flenug toär, OäJ fte fcatfi&er je* 
$en tonnten» * 

Cfntge fcifföriföe 9fod)tftyWtt fofoo&f ;wä 

iieftänt) überhaupt a(* mi^ln^efott- ; 

&&* fcön &%<*♦ ' 

®(e tftattDtlt'a nwrtt um« 3<*$* 1200 
*<m timfatn ÄanfUuten ert<wt, rntb tt&trit 
tyren Sternen w *em $f8p$Ri 9t Ige, Wnehr 



mm a*f W 

9«f$iftttt i& $föi etaM |a< ( ft wie tytf« 
tt»* 8*»rfow&|, tm^BrMge, $4(ffty* 0« 

ttSngttfiui Ä5rjt ur Äugen (egf^) r 

3& ter ©ffäicfcte Sieflanb« tmtcrftyfftm 
f* »<* ftfffefc*/ «M4f4ü *» ftftp, Me 
CWe**l>«fefc« efttr t«>$tt «frtobt, Nt wfc 
HtC*ü, Mt f#»tft$i* #nt> fcif ruffiftt $*si»i 
Mi #tn« man tOtm(i# »»* *>et frtaraat ke» 
«1^1 ftfea tuffus*. 

*) 6#on roofffe f et feler M geftwort illnU 
ren geftraugen; über (et mödte »tffttt/ wem 

Unibmt, fi* &effcffcn ferner |u dienen? 
//©Nile, fagtiperr %, (Heilt ganj unnSt&fge* 
/,flBert/ fe fr|M? e* au* wn unteatfefren 
// *l f f t tt gemi WratK&et mtrx\ " «Keine Sefec 
Herben e* in tiefen SMferfnnerungen einmal 
gefunden (aftett. 3# ttefcme e* luröf, unfc 
äberlaf e t * febem, ein anbete* ftgfert an freflea 
6te8e §o WK«. einmal taf 2Bort &K|fe ga 
fcraucfct unb nimmermehr • 



■ ©& bem anfange tt* tteii^tttett Sa^t« 
$un&errt ^errft^tcn tJafe(6ft tfeedjwerb&tiiber; 
feit 1239 Me tetitftfrett Orbenf meiner ober 
*reni$tttett , unb Im Ättftmge M fecfoe$n* 
fett 3df)rfvUttb*rtf trfäm e* eigen* Vetren 
»eifle r *), Me ben Sftet tentfö* 9W<$«* 
fOrfittt fü^reeo» 

- 8M »ntif lern Jtaifee fltaeimtfidn km 
Soften frefanb M tteftott* unier bim ©*ufcr 
»H teuren 0tei<H* 23iefi (le^t man unter! 
anbern tarati*, »eM ■:Mt(kr Jtolfer berSta» 1 
9tfga ba* «Privilegium mit rotytm 2Ba$* §« 
firge(n^ 1 576 ert&efle $at Segen Oer grogeti 
£nf legende tonnten bfe Steifer ata. £Uffan(> 
jegen b»e norbiföen Sßäcfre f» »ettift f$ii&en, P? 

•■"•) ©fef iü bfe ek&tteete «Beneiumn^fflr £eer* 
meifter, mit btefc* SBort In ben Meften Ur# 
funben allemal burcb Dominum Magisrcv über^ 

, fejt wirb. $)ocb fifaubt uteUdctt mancher, (1* 
(ei bem beetmtiftet ttmi beftimntfere* 

, Jjenfen |u (Minen, . M bei bem $*.**? 
SKclder* 



#r **3 i* 

M 3<wfahw flogen bie %Bttm, nnb nmftm 
Hatfo btre!in<ittfcnu 

©k J&wwtr Sfceijftr waren attfatig« m8«b> 
« 3 genug, menisftcn« «»«« V* ®üfc$«n w» 
$lett«nb«9, be* fonfl jlegreh&wi 3»«» *«* 
etilen, mlQtt btr ®Ub«^«rfteOw bt* «nf» 
fifcben etaatrtsenännt wirb, in ttom&vftt 
4nffiirpM4trBWi«f4*W baf tr«n«i 
funfj<siS^gtn SffiaffmfHIlftanb ringeln muf< 

- tt 5 *). 9}a<& Hierflnf bftft* %famm.fb# 
bit petnif^e geriet« an. eUjmunb bt* 
3»««», X9h%mi $»ftn *«wfoi§ttnänqi$ ben 

, J&mt SRcifttr nnb btn fcifäiff »wi 9U8* * bie 
W|te in te|l5nb{9«n ©rrdre mit etnanbee 
lebten, nnb b?<«|te, na<$b«n « WM * totB 
$$ett Öeffanb« in fceftfc genommen $attt, 
lürtfjben $$<M<n unb Ötffanb 1557 ein «wi< 
{(« ©iinbnifj gegm KnJIanb jw ©tanbt. 

*) llntetWeRfm 3m«n fofl Staglanb N* 5SB«P« 
bt* teutfcben Stieb* «ngenwnmai baten» 



«~ *U -r . . - 

■■) 

«*totouKMf tiiti*$&m tos****) 
o«, iitflanb onf dBw e»iu* pt tonro^« 
unb ja «K$««rtn. $<<f fcwoj ftm.fqtfir 
$<»* «?#» ¥•<*$«»» M» * etiler, 

<H» Un*r, ty« 3?«*t auf &tftot» *Ss|ff4 

al» ®t»W«»ej«tt «•* 8tt$aw& tautKtta&a, 

Ü taffi*. &cw t» geigt 6<feftn W« $•(<* 
*5«i «iM «» ba« *$<*«<*« fiiifru». ggf* 
Im» «H» wwawf fty t« %$•***, .««* 

JÖUfen brti *0?a^t«ntt)at 3wantw3»t«e 
Mi^t öewa^frh ,, juwaf ba {n fdnon eignu» 

**) SX<Wr 3itfÄtr ba? $#*!* fegt* fW *e* tfM 
3ar 6ti f *efcftfi eima* m#* Jcfcufcö f* «« 

Ä5dig. Unter tym cntfranb ou* in StaSfonfr 
feie erftc regutdre SÄitf§, He 6trfefif eber@tre* 

1 70$ mkto* «ttf$o&. 



-r **s ■-* 

(lautren |Wi w * fBr »*l ttftf», Mo t>ätiii 
fjftnt $ciwfr g»a&tini> fett «tontet *** 
Uni)*** *ö»ifti, $rttftä<ft IM gwttM* fttb 
miSis 1569 »ttm $tbf öntg&o« ?J*f (an fr 
in urföro, *tp 9$ WW Mo* *ä* e#tf$< 
u** ftar&fia Dorytbt^ten ^ trttyi* tr afet 

94« Äegab, fft **. (5r*(wiig fDtefttitt* 

fcat^ri , 2>Uftf topfet A&ufg gwwjg 
15S2 3«mw* **« 3mrfM>^ {tf* Statt a*f SCtfr 
Im* gm« ob Dritn otyimettm 
s . Stadt *emSpbebe*et#ljb*j> &atty>tittä$U 
tot tte 9tolt* 1587 <Süegni*nb bnt »ritten, 
$ t war to ÜMprtnj t>rt föwMWm Äönig« 
3o$ttui tat 3ptüm, nttfr, witcfrt ntf frtfita 
$tbe 15^2 i»|bi4 <m* *oäI|W» 34»ei 
*t* fiBffitt feto« JDtfiwtiflnti* *»* fttotr 
9<»&ttfiiAii0s M* ifltyeäfötn SttUgfen feigem 



m *«* -~ 

.. $frXSafefn tZWfflm-m Wmüm fc» 
y«i0te 1648 wm&*fr* M 8it«UiMf*ftl 
5C6rW tüte» tyuftrtf*, »« t|f<M «M $4** 
fem, tyefi! au* tledanbtm Seftenft, *tt& ({4 
ritte eanbcaslßthnans a&faffen, twtut* eint 
3fer ton SneHgtn« tntjhtab , f» lag nun tri** 
we$r, ttfe *ot}tr; 'Jtfccr (frtimamt, fcer i* 
tUflakb ritt ©ut 6tf«f, für rinnt fießSjM! 
f*rn (ftefmann giften fomite, mim n niete 
*ef*nberl unter tm fieftöntiföut UM aafger 
Kommen war; 

3» 35orpt in £Uf!an5 mv au<$ eint ttnb 
iKrjifa*, für toeij *afnafcmf t>out $<&0t»ett 

ftr Uepänlifä«* AwH*prttiiVi|- ffa $J<wfe 
tatfrj ^rtf^toi taufte* SRajrj i* fj g, gacto 

#J*!ft* * tafr Mw* einiif <Wwfcnu» im 
V&mfrf )it gwifftp J^dn ftf, «50. er *i$t 
,,jw>ir wff 3*frt auf Hr ttnfrerjitft pt 

/# seiest <}att." 



• #l*fl im <üm W&I ■avk'th. frittfcfitfijVgf, 
tfe ^^totfin üftftr ttwfwrjltöt 6w«(£*ft fennV 
ft\ btün tftv9 *«k& t»*r jjire&t nttfttförltrfci. 
fetfS. "Sat $tttr tft fc*fle foittitt n?imq<$ iÄ 
tritfcnt ja ©blficwa, ttti frin Ärtfgeateo 
tot wm jjrKS« jir *ävöl6 , tw» frtn' Qsfoti 
tottm ©*$»♦»«» B»föfon%» tydtt*/ nV$e »in 
fötnttjtu, £r wi&an& flt& 'fc^fr m(t Ää'n« 

kunafe »7 3<fyt <tlt, wifc'äwf tit S»otf« 
«tn'jrtfiis'äftt XMbMftMcfi #ffttf<$i>w Ä 
tfffe litt Sto|Ww» trtb $6ftfj ! }U tiafafan}. 

&$mt fr«! iftw« ; *iw<$e W8 mit &ü ' 

£*t«* *« ör##n; f<$fu& oft fitynftm 3a$t 
tm Äfoilr w>n-$o»n f tttf{jft(Pfao 3w«tt«», 
»otSrija, "«hhJcmiw t$n, MbiisftömgMÄffcit 

Mnb «fflta«9tr : €«ri t«,3w5ijft« ^iti^rm 



-— 2p© -fr 

bem «Sttfthöjen^SÄlgt a6jMf^tn urt etttjöi 
fefeen fiberltej, fanbljgirttr btr erfit ®tf* 
fltn^fit gottt 3tt«eranuifemb, Atpfatiib nttfc 
einen $$t« tum «fffattb we^unefrimn, 3»«$ 
fjafte €arf 1706. n** Änf<$tn gmug^ utt? 
iXagud &«» 3»«!*«* im 2»tranflättir griebe? 
gW töerj^tieiflung awf Me ^o(nif*e £rtnt §« 
jwin^ett; all trafcr na* tiefem grieben $** 
*er b«i Srflen> um au* i$m btn ®arau* jn 
ina*en, mit feinte öanjen 2fta*t angriff, 
wnbfi* ba&f, &u*4 feto 6iöf)crigce ®(üf übe« 
Ünü^ig 9*ma*t, man** ge^er ^egen Me Stf 0f 
§errif*e Abtritt ju 0*ulUn kommen rieft 
parb er 170? *on$«ter bem Öf#tn *tf*(agety 
unb bM ift |ufllei* ber S^tpunft bei 93m 
jfaül ber f*»ebif**n 9Ra*t. Senatum nnj* 
an gelang i&to au* gar ni#tt me^r.. 3m fofe 
flenben 3a^r 17 10 ercJerte ber gar ftiga uttl 
&arij fiieflanb, iwb jttkMg barauf na* Carfi 
tob, buiÄönig griebri**) **n e*n)ebett, 

*} 55«efrt*»itfg Srfebrf* war er&peiAjbe*Mn5* 
trafen Ä«ri tw.Jpcffrn *£«![*(/ mtynwbeattf 



— api -r 

ipmm VtyftibtK grüben, ftt ttxt(Wm i&j* 
e*»ebert, flegen )W(i9Slfl<0n4ti SÄei**t^lt|/ 
tirftytonb uttb ^«^otifonb, nt(ft tfpem 
V^i mb Äarelen unb SEiburgltetyn, fp f ^ 
au* gatt j «itflartb mit 5er &tobt »ig^ 
qbtmm *mt§te* 

9tiM*e$ittt $re elgwtt SQtrfaffung / u&b 
tyre f*»ebif*ea $ri»iiigfeit tourbett . ui*£ 
nur fürt «jU 6f (tätigt, fonbern fcer QjkQuß 
berfelbeb typ au* auf immer )i)gfjt*ej& . ep 
fcßeb'* au*, li« 1783 b»r* *ie (JtofüNjig 6er 
jitfiiföm ©ftutocmemei?« i »crf4flftttt8 forno^f 
Sieflanb aU Mfrfonbere au*. 9W$a cuu gai« 
»erSntoat j»Utif*t (Sejfeft 6tfa*n*a . . j 

gieflanb er&Wt.mm best Flamen bi* rigfr 
f*en ©eisernem ent$, *«b würbe in fpfgenb* 
,»eu» Greife ,gftyeUt : in be« 9»g(f*e», ®c^ 
marken, Kenbenf*etu S8alff*en, Bernau* 
fäen, $eBfa{#eti, JÄreträMtftf*en, CDörpt; 
Weit unb fflerrof*en. JDie t>iec erjleti Greife 

1750 feiSfr ftwbgraf; *He5 afcr jeftttaMg tt 
e$ty\xtu 



toftbttr tttgtft ber barin »o$ntnben Säten a«$ 
f<$te$l$ta He biet iettifcfem Ättife ^euattnt 
" ' Sßinrt et»a* tot M*(ir Wnen ©nriegtung jtt 
trftmtrn feptt fö!Ire / fo tttäre e* trfWftfc&t b«, 
tag 9H«a fBt bfefett* gen>»ff«nn<rien ju glif, 
«nb bit fiörigen lieflänbJfänt &fdbte §uth 
1£$ett nod) Jtf 'ttbcfcr »atem 2>ehft fccrro 
wat j. ©. *» i?8 3 n«r *fo rtrfigirsfoe, ba* 
W JtaiJWn ftfr 57/öoo Stnbe! taufte; unb 
S784 jut Jtttttjtafct erilärte, ttfrt'dlrt i*. 
ien etflen *aar 3a$ten ön ©ör^ti nitb ah 
llnem 9»d$rat f$Ue- @6eit fo «mlten ati4 
S&rfmar im* feBfo an* puffest ja Ätäbteft 
traten flirten. 

S)tf3ttfttt iemfai, bin ®nftat> «Miltf 
t>« etWtSHsn, *<* $<tirimoniafdttt $ttoetrtr, 
ttab iwttttv fle folgt!* au* bfc ®ttt$ttoft 
left Nft* autyeBit Ifittt, Wtribe berfd6eit 
tntttfftn nnb |H fittfiWoimatflf)e«**re««|taW 
gewagt. 3« bitfer ©aenft&fcf* et#Mt nm 
ftcr Strtfin Jfimfal lintn tlflenen «a&ijirar 
«nb einen «tabevogt ober ®owfatttWe** 



. '" • — 47.5 — 

.-. Sott m.xit^m &%Wixiti$wt$i nüH 
, tm&tfä&r M 7 «00 j'^KiM* t>on tun Womit 

f#im faftte *), fsc unb b\jt Sftatyfymtn würben 
* twity*em 2fofj#etl ^raftgtftjf, Der ©tabtmäi 

jifirat mürbe bm mueitijjefityrttn, ©outwitt* 
, wentömagiflrat unf ergeorbnet, unb mim ba* 

ni*t öcftel,» fcem mar.e* nlau&t, (1^ mit tüuc 

$eti(lott i»r 3ltttye.|u *ege6«m 

t Set öon öer Äoitigto <5()rWtu jufa ©<$wtf 

INtt «taMirtt gaobrdtl) ttwrte aufet$ftttn; bie 

1 ÄbeUmätrtfd *7»5 *w* Mt 3beUttfafe feit 

' »raft itttimtmM **); bft* 3fmt Nr ftitty 

• *) A't Romae ruere Consules in seivitium, 
**) ©fc jCoifrrtn Me§ ndmli* mw peMergefc&i 

nlfife unb(Sou^rnement^^@ef4)rec8t«M*ifr ver* 

fertigen. , Wm fotnmt # ftifo mt$f##tm$t fo* 

. jbofcl auf ben ßiefldnbtfc&en: 9lbet an, wen cf 

' unter pi) aufnehmet! miff ; at* uiefate$r atif 

eine Ufafe ober auf ben SBfflen ber Äötferfn; 

SÖen bie $}onar$a> aufgenommen »fflen roflj; 
. gegen ben fjnben teipe röeitan grfonerungeif 
' Statt «* be'ifit: Ufa* j'elt! ober cartel eft 

hotre plaisir! Urfprfydli* mar fein Qlbel in 
" fieflanbi er fam iia$ ber gtäfü&rung M 



. _ 174 — 

trSt^e 17s« «Jgeföaft, unMfaen, jiit ffhfcti 
rang tyrti 64mer}tnt, fcafBr &tr $üc { <&* 
bOrnt, bal $tf$t, btt rnftfUcfttit (ituw 
r&tyt er^tüt; ble «Kantaten* ftt* Jjwjogi 
t$uml Sitftonb in ÄfloMa »trmattfcrtt, tsnfr 
feil Stitterfcftaftlgittcr ju SrongStem gemäße» 
Sie UntoerfttSt }» 2>örj>t ifl gdnj eisig* 
Sangen, Sfefe ©tat* $atte autfc 5a« Ungffif 
Mttlnigtti h*cmit* 3a$rm tti$Uuttyüi ab; 
Ivtritmt»/ fpa&te, (imfr|»at faft gad$n«<* 
Um tnnwrftatn$tatit fttiJ&ttm Sttgietattgl* 
ftftitärl twfc CeUfgiftt »ftcflbr« Trainer, M, 
fl<* &ur*feta«iMtW«ffnt&e*e tut* ®<f<tfft*< 
t&Sdgfdt atuft fottft triefe SflfMtttfU um ZUf$ 
lanb irmcr&m ftat) fterelt« gattj tum tttueni 
tötetet aitftttauJ^tftrfeen* 



&$rfffen$um* 4üt ©c|we&en> SWeJerfad&feii 
- tinfc SBefip&aUn &a£to, wo (1$ aucf) Me ©tamm^ 
tcfufer tiefer gamttfen grJftentfei» e^alt((i 
Wen. 



— i 7f — 

Einigt topogirap&ffdje £«tid?üng«t 
ä&et9flgd. 

tftisa ifeji untefr 56 dir. 51 Sßfm unb' ao 

feec. ber «orbffAen ©reite uttb unter 41 ®r» 

40 3»fn, 5er 8änge. Jt><e £f|e i(l ftier fii 

feömmer fUfrfer att fit bem gemäßigteren 

$eutfd>ianb, fo tote au* Mi^ Malta im hinter 

biß in teutfofanb fomol)! an ©trenne; a« 

*2>auec 6ei »eitern iibertrift. ©eh JJertjt 

(fennt matt l)ier fdft gar nidjt; unb e* fe$ft 

bal)cr dnaäen ben Ö6(tarfen, bie nur burgbetf 

^irbit jur Steife gebeten, unb beren ©läm* 

lttebienorbif*effiinterfaütnc4)t vertragen !ön^ 

*eit. ®ben f» ffobee mon au* Mi SÜjitje &fer 

M4t, bit mir unter einem fanftrrm &mm*to 

fitd* $<t> fwtjHtwtjen fpmun, f, fc. £iff<**, 

&e$« i b. 0f. Ä» lürie^eti Sog im JDecem* 

«er ge$t bie €*nne erfi um 9 £ Ufre auf, unb 

|(it4 oa$ 1 U^f ftw ntfefrir uiwer; aftr »« 

62 v 



futttirb el, um bie Seit, mm bie %ao>t ätä 
töngfien finb, and) 6eina$e gar nic^t Sftac&t " 

<ba#€Hma tjt seftafo; <rter Me Sandelt* 
föeinen enbemif* ju ftytt* 06 bie 8uft baran 
©t&ufb ift/ ober ba« Jöitnamaffta, jobn Me 
Dttleti gtcifd&fpeifen, tber bie sewo$nli#t 3* 
6eteUÜitft bet ©emü&e mit 9t«tym, obit ntft 
man H>n $ier nennt, mit ©*roaiU) , ffer*pt 
fenft ba*on bie Urfac&e fe$n mag, m»S i<M# 
$in jefle It f«v« l*ffe». »*** fr •« » ** m 4> 
baf biefe Ärantyeit $ier ntcfrt fo öefä&*B<* iß, 
mit fie In arrttrn «inbem |« f«$n pftejt, w& 
meiftent$eltt feflr *alb trob glftlfi* cwftt'Ä 

(Die ©tobt gehört an ®ro§e unb Umfang 
nur unter bie mitteimö&iflen etäbte. . Sit 
^Sttfer in ber ®tal>t finb meiflent&ei« f^onfr 
mafffoe unb mobern« ©ebäube. £eere $tä$t 
an ben Rufern flnb $ter eine ©eften^ft > ja, 
i<Mlaubeni<*t, tat <«h -£*«#- in. 9U«a ift, 
hinter bem ft* *in nur etwa« anfe$ntt*er«&of l 
vaum ober etn@ar<eif tefänbe; $** @ir«ie* 



-r *w -* 

f»k ixfytmWi* gut, o^ne mdjtii ifi ft9H/ 
ixwb werben im SBinter M Wiatyi, wenn fein 
ffitatbf<$einto ÄaUnber ftefyt, erkudjtet. Vit 
»in @ff)äufem tfoer jtbcn ©ftajj* ftnöct man 
Uun Sternen angefdjrie&en. 

©Je $at *<H ^ore, «nb fä&ne, mit tiefen 
Oratin um$t6en*, SBWe, in -Mt ba* ©affcr, 
*nt einem «4t Sffierfte von 9Wga entlegenen 
€fce geleitet ttirt. ©tt ^*omenabe »ürbt 
iflf Wefen SSBäffen fe$r angenehm jtyn; «M» 
ftf tfr teo fcÄrgten unterfagt; $1 mxt um - 
fe me$r a» tDönfdSKn, *afr et «ein 9<5<nfot 
fyrten moiftie, Mtfe* 8}«6ot . aufou^eGen, fr« 
fterSBift um tie@fabt frei gutem iBftterfanm, 
tmb no4 bem gelitjbeflen Stegen fc&lecfrtetbing« 
ntc^t für ftufgänger ju pt«f|!ren ijt, ©n# 
$!*«&* i$, dag Me Sttgaer tiefen epajiergang 
ni$t einmal frermiflim, »eil e* (ei fynen, t>oK/ 
g3g(i$ wegen bei »teien unb tieffit ©anbef, 
ter fi$ um btt ©taUljerum befuibet, gar ni$t 
©itte ift, fpajieren ju ge&en, frnbern fpajieren 
|tt fa^en oNt an reitetu 



fntfM**» SRaiiätJ. JBBit f$ tjitti, tfrt fi* 
»qr einen einjiseo, aitr ni(|* rciAftaMsfll 
«r¥nnep, m ml$w man, mU t* ft«rf 
genannt wirb, eprinarcafttf erhalte» lamu 
<8tm$t\Ud) \*W> aüti gBaffe* pm Printen, 
$rö«t Wt 9r<M*n au* *e* »pn« seftppfi 
*nb i« Sonnen n^<t £<ui* gifa^rw- SBc? i< 
«6er 5<ww rcenfcen #18, tarnt «ufc.ta i^j 
♦»BtJegtejiTf&iJWi Sftiffolfitit»» «»?#»itft*i! 
ka* £>H«a»afi>r in fein $au* fityrtn Itffftf* 
ff« Vt?» baffir tt»<M*S«ft«* 4* Me »afiVtf 
ItkungttaflPt fityM eint btfttamH Ä***M 
entrinnt 

SX# %iia|( Nv $Utmfttf* 6t$«ftfft um 
fit*» auf *7 $t* ».fcooe &*#(ftt, 

3>fc Hbti wtxb »•* bftn $«r#tr{fe!iM mn 
ßen feint! artigen »drohen« fc$* «tfe|a^ 
utib man weiß f)ier itfctti ww »er (leifen (Site 
fette, fct* f»nft baiöe €»$ftfet »u trennen $ffe*fc 

SMf Cefttfettng töiib mf)i nie}* 6for 500 
9Äann (tarf fe?n. ©je tttffffötii 3n£atj*ri* 



fttt, feit -ftör,' »a&ttnb meinet »tfmt&alte* 
festig«/ Wir b«f*nbtn, Ratten grüne SRöffy 
p\t rot^n Äuff^loam, wt§e ffiffttn unböon 
tieti btr garöe ^ufarenbtfoMtJb« nnb J&ufa? 
ftnfHtfrt* 2faf tywn €<i«wt«i <ft «in groge? 
«ufö 901t $ftrbtl>a*rftt an&tirac&t; ba* 2* 
1 ptxtotxt, t»al ftt, an fl# $ab€it ift Wwarj gc* 
fielt, unb tyr< .^aare trafen (le runb afest* 
ftynittt» üitb *$ne fjuber nnb ^omabt* goly 
tf* finb fle mft$w glitte fe^r balb fwtij. 

2>ie Etf$«<int*, ^Ät^ttfen, Steformirte» 
H0b@rie4«i $**«" #•* f"*« Keiigif n6u6ung ; 
im* i»jnr $#en feto Ettt^eta^er fr^, ble 
(Stfe^ns otn Stnffin * j <i<&t, bk SUformtw 
ftn**) «tot, unb Ut €atf>olifen tfonfaV 
eint erp »or etilen %afyct* ganj neu nbaute 

'•) ©o oft dn ßemcfner Stuffjt »or einer feinet 
£i«&*n oor&rt gebt, «d&t tt fe&en, nimmt 
ben *ut at itnb beugt fkf> mi$t 2fablc $&r# 
fureb^uoß juf ©rbe. 

**) Öicfi fffbic eiaa(«e?efotmiete5tii?cbeftißati> 
; eftihmb. 



. •*-■ *to -** 

$th$t, Mlty ben fonfrerbattn Stamm ftytr 
>V»w Wmer^afttn «Kutter ©tue*" 2Hi 
2fosaf)( ber Ca^ollteti belauft (1$ twseßtyt 
«Mtf i, 400. feie fte^eti nnttr btm tomffcb to 
tj>olff<btn (Stjbffd&of gu 3Ro§Uw. SMt 9t«» 
formirttn matten bfe Mwat&ffe ©tmttobtauf, 
tinfc flnb nur tttt<be£unbwt jiarf. 

<2N ift betonnt, baß 9»$a tfne ber t|tptei 
fttn €>t8btt in ber fflBett ift. !B?an toiO fogat 
behaupten, Dag ed ^fer teurer ju leben fe^n f*B, 
al* In Sonbwi. Unb slii^M^( ftnb bit Don 
jfigKc&fUn Sttailmitttf, • Ol* ffleffö, Siro^ 
©emüfe unb Butter t)tei fe^r »o^ffeil, Sfcait 
fann and bem ©aftyoft für jwei fcunftr obtr 
für fed>* Qtebftyen ©ä$f!f* $än$ ante* Sffeft 
Wommen, unb tit ©troiige tr^ält matt wä 
ben rnfftfaen ©Srtnnn fe^r fräfotftig, unb 
in einem fo »of)lfeWn «pretf; b<tf fit iftt 3fty$t 
babti faum in ?fnf#fa0 bringen tonnt». Ittft 
ber Strgaer toiO niebt Mo* fall werften, er triff 
ptit Ber$nöflttt fatt werben, Unb bann fliM 
bet ft$ auper bem ©rot unb gltijty no$ mam 



T~ *** ■—, 

£t*, tfiaiim mnfclUtt*. gifte» in «eüacfc 
lang lotnmt 

Älefouag, Sojtt, Ttmeubiemettf, ©ebfepte, 
$fe dOe mit fernerem 2flbert«ae(b 6ejal)lt mer; 
ben «ufeti/ tflb bie 9tot&t$enbigteit, *te(( 
«nrt«$rfldte ©toge, tptlty 5er £uju* titigei 
ftt^rt f)at, für ©ebii.rfmfle anjueifennen, M 
(irrt 2C*tffei, bie (1.4 in Sliga nic^e gur (treibe* 
lafi««/ nnb am mei(Un ®«lö f offen. 

» ©n ftuartier, totf au* etilen &tnften 
nnb Sommern befielt, fojfrt Im britfen ®t$fe 
Hirt 150 61« 200 fyaltt mxliQt Sttetfo 
nnb in einer guten dtralt mofyt a«4 300$$«; 
ler. Seber «fcanbmerWitoinn Heilet fty 4*4 
(tut bau* feine grau, bie franjtfifft unb in 
©etyeje^t), ^at fein $m meu6(itte* 8Bo$n* 
jimmer nnb feto ftijtmtafmmer, i§t unb trinft 
gut, §Sltft4eitt9>f!rb'an5 eine SrofcMa, unb 
tutetet f!4 im ©ommer ju feinem 58t rgntigen 
, top^t auger ber Ctabt ancft einen ®ar(en. Um 
tiefen 3uft»anb btjtreiten ja tarnten, $n£ et? 



M*fc$* Mit ?\etf| **t ®«ftfttt%tttt|> ter af* 
peit, Meer liefere, 8berfe|en? « 

©eföft bie <Dienftm8bd>en ge$*n mit be? ; 
(Saloppe unb mit einem fforneit ©d&Ufer 8*e* 
(»er Sormqfe |tt fBarfe, nrifönt, *eim fit 
na$ £aut fotnmett, bin ©iau&*eti btn^Ut 
fätn, mb erhalten bafüc )»eim«( t be* Sag* 
€«ffee, gtteimal gute* (gffen imb »reifig $$ai 
(er £o^n. 

SRantf«» fte#to«/ %mat, mm et ncc% 
*i$! gett>e$nt t#, 6etbem 2(n(Ht eittef fd^ön 
uwb gilt getfeibefeit § rauenjimmtr« ^lt *p$fgt 
Oegettware fett ®eiflt* ju bebten, fann ef 
tegeggect, baf er bei fetetc erften SBiflte it| 
einem ^awfe, wo bie ?rau gerftbf auigtganlr 
9ttt iff^ einrem f^e* 5}ienjhti8&4en Mt Jjanb 
1ftft, »nb fi<* eine fyalftt etunbe mit tyr um 
Urf>ä(t, et)e er nur tum weitem auf bie 9ns 
mntynig 9«#$, f btt| «Me Samt/ ber er f* 
«itl S^on« gefdgt |at, bot} *t}f »fc&t Me , 
J^a^aa ff rtp fep bürfre. 



T* *t* *T* 

w sä? v»mmmm # in $umm*#4fc 

$anglg fej^r gut fitbUMt, tmfr weiß fein*9Ww 
|urrf> einen seftmafwöen Xtws 1194 freftw 
Jtr*jti fyefc«v ©<t ntatap 5en Männer* 
$m etanteßni^t, i^ntn Me Jßanb }tt füffen, 
rttr w$n fit c* atw& jwlaflm, fo ftn» ßt }« 
flid^tr ärtt fo actig, typen afltoura au* i^rt 
Sangt jum *ajj 1» rei<f?e»/ w»6 (er ^apeau, 
um ft# ntd>f ap 3rt<sftit 8*tttt*flfen )u (äffe»* 
yflest in Miftro SaOe wm «tf^Iitg fter&tot 

. • • f 

||e «efWnto ft** Seutfa e fö«*e» fpw*m, 
att t* in kjenfc tfotr $***tot StntfalaiiM 
ftferegtn pfck Sie e<|§n$f(t i|ftt&prft4« 
tfßt$t $4upt$4«<ft barm, bat fu Mt mm 
$4 *cro*n*ten 28o<alen urifc €*nfönanten fc$« 
yfc^tiS in b<r Äuifrra^e pntetf#tit>tn. $4 
fewtüifft »• ». ni^t flau 35 eine ©afst, 
flau gente Satte, flau $init önjt, (Uq 
e t u & e etntojrttcfrtt $ « ig $t £«i<fc&rty 



»r «♦ -? 

Hin mm »arte ft$ fcod fefjr feint* tato« 
tnan &fe tttflärtfttr bejMäejeri fctym für getarnt 
gW*fi*ren Nr feutf<*m e*ta#e Rotten 
Rollte. 3m gemeinen 2«6en , mtb fco gefdHt^t 
tat nic^t fm gemttoen £efcen? wirb an$ in 
•Hga gegen bt< gratamat«falif<&«n tmb fynt 
tactiften Stegeta ber €pra*e gefehlt <?* 
vertäfeln pe j, ®* ben 3foufaiftmi t)e# 9>rcs» 
tiftttfttt mit bem ' IDattotft tut* a«$ umge* 
»tmbt, tttift fa$en fto^l gar, icft ftagtt 
3H i* ®- -"NtÄagb.' Salin »«rtowibt (Je 
häufig o$ne 3?etf) bte Slegatfonert, *. ©. tt i $ t, . 
%4t man ni$t* ntdt ferner fpretfen 
flc % te unb ba boeb au<* mange SBorter fa({<$ 
Mf, §. ». £*!* fagen, flate £«| fügen, 3»n# 
ter<b*n ftatt 3Rütter<&ett> unb bebitnen fl$ , 
W»H# aud> unteutfcber/ SEBötter, 5. ©• $e; 
berufe jiatt $eber«el, ftett übrigbleiben, 
nachbleiben. Sßon einer Same, bit f!4 
tyre ©c&nnpftüc&er unb bergleU&en felfcj* ein/ 
pumt iutbnä&et, fagt man bert: fit §ci 
»fi$t ft$; <M* »«w ffc ft$ an$ i§ct 



*-> *jy •— . 

flrttt ff*. - 

r 3$ ftoft Won früher fa$*n.fömftn, un* 

fdjaftto $V1%i ftyt «tft Ift ttnb ftt ftinfttä 
»itnt fwfrtet, 9B«afäfl«t lattn t* a**e Mifl 
<®emfr!urig nf$t, »elf f<ty**f Strittet« fja< 
tb, bog H tn>n bt ti Säfifo auf bth <g$ara£l 
ier, unb t>en bic Art ju effen auf iit 3Crt )ü 
bettln bei b«t «Sftenföen ftbtitf tn (Sfc Sta; 
iürli* mufi man d*«r bal ©tyftffch ein r btti 
gen wrjitfa. 

@« ff! ttwa« <V$r $moffnii$i* auf b«i $a* 
ftln btr jtauflttttt $)robucre aui aütn but 
SBefttytiUn Mfammim *u fiftbut. 2fa« Äfrif« 
tEaproefn, au* Ämerila 3w^er, au* 2ff?m 
a(lracanf*e SBrinttaubtn, au« Sngfanb, <pot< 
ier We unb ÄSJh au« bere*totf$ ritnfaM 
Ääjj unb O&ft. Xu« Spanien unb fTOabera 
feine Bfctoe unb Qtrtntff , au« Oporeo g>ertf 
iDtim 3fo* Stutfc&lanb, Öb(l, 9tytim*rin; 
- Hamburger ÖltnbfUiW unb ©Ptttajtr SRctiJ 



~ li6 ~ , 

»ärftfi «a#*üiiutor £rt«^ S^frate»; 
trab ml ktr ßtrte b« ftine» ®efömatt uo$ 
w^r flö*. fl» 9tt#Bi»te ttfrb ijfr »ttfc* 
0wtt» ## ttWttitrtffttt, unb up4mn4$ 

bim *ts **** i« $«*m M/ bwwtn u*n* 
i# mb Üfru^wifl *fcf#itbt**t $eber»Ubi 
&***, SUn&tratjeto, "feit* ttif lau** mt$ 
fcüt>i4r *). 

*"'" -.'•,. /;' -'. '■'.■'■" -V -J 
*) ffMar WW 6er €(er»4§ ob« «ietßtf bef 

* @fc6e'$ (accipenscr sturio) Obe* be$ SötlUitiiC 
«Der ruffifcbc (Eaviar fommt von beto accipen^r 
s^Uatus brr > bet to ^oinronct in ffyr äwfcr 
SDlenae <w$bem cafpif(&en ©ee in bic Stöfftaebt. 

- <J> a 11 o i' fligt , feto eieiffof fc0 ttnfteflftr *e&tt 

t Jßfmib 4$roer ül* entölte tudi ctlcu)» 300,000 
iter. SMefeti igierfli^npen teilt man nun bea 
gtfc&md&cbeiii uoh ruffifcfcn @tbren iihb yoti 
Raufen beraub *tff$r bdl Wut f&rgf«tf* <& 
trifft fr Ittfomjtte» teJpnnpn, WÄttetSBoffef 
unb <Baft bawm unb KrfaufHfo fo, £>ie gie* 
ftab wfe ©töritfßrne* ober «refe ÄüeWeier, 
werbe« tta4) bm ®faWaea f#ttfcrjbrain, unb 
fieien ein wrtwffcbel «ffen, bad bett, Appetit 
teilt/ ben <9ef$ma£ be* 3Bein$ e?b6bt, unb ben 

, «Rflgen (forft, 2»ön ift lfm nffl UWfer »üb 



bu<$ mfc jfctm ^fMAir^ jb$ttMinötett ®*A 



gurfe&etn auf afea £afefo i» &{#*, «Jtn^betr 
nur auf Qrrt fleßficjM, 9&er auf ßcr5ßetcm, 
Jefonber* baju $cbaffenen 2Befien&tct, ebet 
<au$ üB ©ölat frum Bratem tStit tcm erfteti 
6*nee traut man &en £wiw am ©Kötft 
feuf 6#lftten$ er fÜ gefroren, unb fobaü bte 
$©intertä&n ta* ©erführen ber aBfliiretrer* 
let<Werfc fc tffcrt man K*pw& S8a#t m£g«|f* 
ttet* »^ (E^iat im frwte £ewm, unb bringt 
tyn nafy ben <Sf<Jbten, aucb na* «Polen unö 
«tjauen, 3m 5rüW«&r ifr bann gmfcfwtt* 
ne# fr «riet timm ttrfg, b«$ man Me (Abü^m 
Wörter ttamit refften faun: SfSeebä* iüaufy 
iif#t me&r ber eigentliche <£a\>iav. ; Seraeber* 
reff wirb nätnttö infamrneft genwfen, auöge* 
mSt unb in Tonnen ja/amm^n gefamjrft. St€# 
fen ©oft fü&rt man aletjann im grö&jö&r naej) 
Stallen unb in anbete fatyonCc&e fttober, w* 
er oor&ügt(# in ben Altern ferf confimrfrt 
«**. 3p einem mlttelmdSigett 3afrre roerbw 
ani tytttUbm allein 30,000 5Jub ausgeführt; 
unb m $ub Wft 40 SPfunb. 6. ©anbee 
iller b&t 6ttf* unb©#*oe in ter ffltotur 1.$$; 
6. **/. fei«. *7gi, *♦ 



^ *»J ~ 

tiiin bor* ^^«er^^^fatir^.^ 
tofltn, u*6 «nK rt^ft*. i(t, fo ^ m a ^ 
Mc $amtt tw* 3ttfi<Mb tfti © $ 8 1 $ e n § 
tu iu&ttun. • 

Übrig«* flnb bfe t&f*0 $af#t au* gut 
an}uft$tn, »eiUfl«* ^rauf f^r t>r«pre 
fjt, unb t« baM jtfrtt a^ eü&tt$ttStytit un* 
frönen ^orieflan f^ir. . - 

4Rt$r t»ttt$ aber «W all* Mr $tr*ftc|qi 
e^eiffn in« ISfKkNn ÄÖtine i£ b*m $}anii 
«Ott ©effi^i ttfleiH fi&tr&atti* fti* fettin* ©ufr 
Attfettit, bard) bu fi* ba* riflifc^e ¥>u6(ifam 

fonbcre ber f ro^e £c6ml9enag , ben j«ber 6e{ 
thiiden taUtimi tt»b filmet ec^HUg in btit 
gtrfdn 6er 9ti$air ftnbm tWib, bit n&mttf 
ben 32amtn bee gUttn SBenföen t>erblenet& 
<9tr*b§ttt uri* 0ffeaf>«i* f ttfetat btt flau** 
©Übung tyrtt ©tt(it*i dbft jle ftab-ftoferiii 



*) ©o nennt man figdrlkb (contiacns pro xt 
tonten tn) btn ttqudir bcr lertim Begeben tbirfc 



«- *S9 «i 

m8f$ig o|ne t*r$ Un6«ft>nn«it$fft jn 6(frft>D 

ü<n, unb h^ffofrofae fWb»w$ ®4m«i4e(ei 
in erniedrigen. : SHe 3(««B&nng ibfer 1 $<mto 
langen na** tyjen«}«raHiigm , <tyfe m 9t 
fUMa$lj« b«trt rSfaun, 3&« ««fe £ait> 
wtig nCctt, mat btt *t<iitt Mtton t)<\t; (le 
jmtet(tB$ett> o$ne t#. benjenfe««; . den fle nn> 
«erjHi&en, «imnal merfen fit taffeir,' benn ba 
Ht fettfl fetaernnb unwrbortehei m»rotff$et 
Qfefft^l &efl|en> f»ljl fetten au<9 n*$« $*«<< 
ge*, ott ba* ®tföM anfcw ja facmn. 
«Kalt*» arjne famWfen »erben (tt 9Wga unter* 
fruit, tfyM m fr i&t &tyt$&ttt ttmm 
$tm Um ein>naerSRaroi> bwr auf bie 
«ni»er|ft8t ju ge$en »anfär, n(o)t bie g», 
Wttgjtett (Kittel Mio fcöben, unb morgen er« 
$ält er feim Bftfftiebneftttien in 6*tt Käufern, 
Me i$m ein «Am ffmnb anaefgt, ftunbert 
©«taten anf eine 3frt in bie Safae,. b{e f«(ne 
Sbelifateffe ftitbt im minbefwn 6e(tibigen tarnt, 
»ergießen gälte flnb in 9tfg* nid)ti feltene«, 
«nbetwirb> »ie. gejagt, faum bai>ongefpro$eif. 



— 10 — 

filefe tSttmWw fMfttit fferfil «ufo ifycttk 
tiatfirticftttt guten 3nftinft # uhb fjcm&eta au* 
wfytit SBärme für'* flhte* uttt 6<ft$nc, a\i 
'toj| fle ft* toi« *on«mt>mt Wftcfrttn Jetten 
tit$m , bit Wttlttit cbit <?frr$*a mir &ueffe 
$8tten. - Vbilk les hommes que j'*ime$ 
fagt «Ronetfqitieti in fein» ytrfifc$en «riefet* 
tion p*s ces hommes vertüeux qui fem? 
blent fetre etonnes de P&öre et qui regatt 
«fent alle boroie Actiort comine tßi pro* 
8ige dont'le redt dait fürprendre, *) , 

*) 3u SeutfcJ: $** find Me Statten, Me fc$ 
II e6e # nfd>t a&ee diejenigen, »ettc ü&er f&re 
eigene fcugettfr in ©erwtffl&erung 10 getattert 
fartnen, , unfc eine gute $mtf trag f fle ein ©nn* 
fcer imfe&eti, über bat jebet eejhmnen mäße* 
(er ei fr6rt. 



, 46. %9 i -* , 

.1'' SUgifc&e SSergtiuguhgem 

Spie &ej$nägato4ttt ber ®tabter ftnb *4$t 
ftttcot^albtn fo jtemHd) einerlei: Nos plaifn* 
fönt voifms de l'e*u*uj! SBen' einer 0t«bt, in 
toeU&er ify, mit in 8tid9/ 3Q,ooo 9Renf4en itnl 
unter biefen fo »iel rtic^ unt> mofMafcenbe 
$eute bcfUiben /r läßt ffö im »oratio erwarte^ 
ba£ e* nid)tanKnflaaen fe&fen werbe, bie3ei* 
in ben <Sci)ofan9«|hmb?ri auf eine angenehme 
Vre }u tfertreiben* 

Unter tiefen 'änfiatten ge6ii^re bet, 6tti 
ftenSannor 17&7 gefliftete» &Me(If*aft ber 
fl&ufje ber ertfe Stdng. ©ie f)at tyrr (Snfc 
ftefynng borittglt* bem nunmehr fterfiorbencn 
Cenateur nnb Witter »ort SBfetihg&off ju ban* 
len> beffen ©rnftbilb öon ©gp* rcaf)rfd)«talfc$ 
begmegen <wc& einen $lag auf bem Ofen frt 
einem ber ©pieljiromer erhalten f)*u 



«-• a$i -* 

SM ^tfiStsbe ba$u fft fe$r fiebern, bie 
treppen finb breit unb $eff} «»5 bie 3immee 
flehen in ber jctonf en Äoromunication ; Staat 
tyrrfat $ropceffit unb Orbit»** SMe ^ 
|afy( ler SDtftgnebc? würbe anfangs nur auf 
Job angtfat, je*t belauft fit ft$ ftyoit öbeif 
400. 3$r ©pmfcolura l}ri 

Concordia res parvae crescunt; 

tHfcordia ibagnafe dilabunttif. 

©efäntuU* enthalt tiefe« ©prS^ei^eÄ Me 

&ef<ti*te äDer ©efeflfcr>aften Der trfle &iw 

teilt &fht 15 träfet »bertt; bie aufnahmt 

gefd^t bucc&^&afloüetnent 3n ben ftfgehbeti 

Sauren jal>it f ebe* WiegU** nur je&n albert* 

tr>aUr. 2Xe ®efeflf*aft beefammeit p* atft 

^aje, borjägK* ja^trei* afcer ifl fit S>onuer* 

(tagt, tno jebtfmd ober bU geraeinfc^afcii^ea 

Jtogtiegtit&eiten belibertot werben foO. 

' $rtmbe fönnen ati ©Sfte mitgebracht weti 

ben ; tyre Sn^l barf aber fernen Sag aber, 

14 (Wgen. SBer einen gremben einfuhr*, %a{$^ 

tri nicftt nur für a8e«, aa* berfeKe für (^ffeti 



■5- 3£3 — - 

i fut& tffofttt titriert , fonbern et mitf fl#* 
au^^faüftilfl^n, für $fe epielfgistbett |u 
fNftett, tri|e fi$ fter ®afl in Mr«tfcOf«aft 
iPfie$en tonnte, mnnjid> lieferten nufttäfter 
»oo »ii&el fcffonfwt. 3u dem Grnbe mSfim 
«ej«nt§ett, W* grembe mitbringen, tyrtnfflu 
**en unb ben SRamen ifpe* <$aße* gfefeft Witt 
<& tnttitt in rtn ba^ti ftefUmmtt* «tt4j ein* 
tragen. 

,*.-•« «iifr>it fer»<(5dlfc|<ift >u kfw, »et 
fitbtf in einem 6ef»nter* ba*u gemitmttenSfm' 
~ »<r ^t« oerMMent Journale ttnbSeieungfm 
3m Sinter $ a6«*ed)fttab alle S&ontagfe 
Stmtttttiitö oNt StotfenfaBt »enterten 
meine gefer ble feine £e**n*a*f tat »igaetl 
„Xtt biefm Sojen, '<. }etft et fti ben GtaM 
twWtfer ©tfeOWÄf», /# iji e* ftueftterbingt 
„niemanben ttfautt, in anbern aii ©ammefc 
„fliefelit, am affert&tnigßen a&er in gefront; 
,;ten eetffeln unb bewaffnet *u erfaeinen. — 
„2fa biefen Sftontagen barf frl6fi in ben 3imi 
„mtr», wo e* fonß Sotot tu raupen erlmtft 



— 294 — f 

„ifl, «*4 trfir Wfjt ffMmtttagi feto tetaff 
„ geratet werben, aeif ber iDarajf b6 trief* 
„bem frönen ©eftftletfte }ut*iber unb befreit 
„ fetoern Afeibnngtflfif fe» na4$eifig ift , bai 
„$er beim uro Mefe Seit alle 3tamer fp trfel 
^moglit* gelüftet unb Jburc| wcJ>lrie$enbt* 
*SBaff« iia» 9t3u4m»erf ton brn titefcf 
„SDBftflen geteiniget »erben mfiffrtt" - * <~ 
2f»fer ber SRufe gfebt e* in bet ©tobt 
no^me^ereKeftetre Jtfobbe «nb 0ef<Bf#<ften, 
bie ift dier htlt etiftftymeigen 8berg$e« gttttf 
läse in bet 4Bo$e ift ©cbanfpfet 2*eü ®e* 
ff flftyaft (tat* unter ber Jfcfceccfon einiger refe 
$m tttitteprenetiri, bie Mr <2rfatatn§ te* 
Orangen übet flg genommen Ratten, eiefa* 
ten feinen SBortfjeU ba«on, tmb mufften nnto#/ 
<&e* 3a$r über t 500 S&afer tufegem {Dfefer 
Umflonb nnb bie nnemftoriieten unb «wer* 
meibii^tn Üiefftreien nnb ^faffereien ffnfc 
tt*^l Utfoc&e jftwfett, bftfman e# 1794 b«* 
eeftaufpidern ü8irHe§, ft$ feftyt j« bWgtreiu 
3>ai }>ttbttf um stirb babiir<$ ni^M berWwen, 



fltf ffc$ Wffe $f ttppt nun am f* , mt$r fttmty 
|e* m>8 , fttfftn SMfafl ju erhalten , ber ftcfr 
natfr fttr monatliche« ®nna$m* Ui fyUw mM> 
$ffli?ri9 fernen«! lägt. 

&ie meinen «on ben ®4aufcie(ent $attett 
£09 .Sttyfc <$e$aH, Weeän^r 8oq9fc$fe. 
Mttb einige t*en tynen aud> 120© $$al«r , unb 
baSei «in <pu6lifu*, ba* fte mit Xgtung ty 
fanbelt- Serföiebene $>ribatperj*nen unb 
<jw}ustt6 HaufUutf mtgetti ßc| ein SßergnH* 
.|tn bat au«, bitjenifen ©4aufpieler, bie fi$ 
bttt<$ $(ci$f Saltttif unb gute Aufführung 
*u*tt(4iittM, twe^ auf irbfm t)on 3eit }o Seit 
4« iMtyntfeit, 

2ty Stuf» wirfr e&tnfaO* in Stfoa fe$* ge# 
f<&äjt; bo<& flehen bie Äott}erttbim©<$aufi>ieC 
na<*. gtyr fetten »erbest baf>er reifenbe SSit/ 
.tttofm in Stfga $** Stf d)ttutts fta&en, wofern 
tynen ni<$s gerate fe$t gl&tttge Umfilnbe ja 
Statten baraien. 3m ©ommer tefinbet fl<& 
ber 3be( unb ffn großer $$ei( ber Cinwo^ner 
auf bem £an$e y obef in ©arten außer fctr 



WS ftp* -* 

GtoÜt ' 3Ntf »ttttr f*nt> Mt gtftie, ffctf 

«fcgt'fttbff State btm ©*aiff^U«»Ä»^ 

tftttjwi^ «nb Öottnabenb $t beii'Mt Jtafcffittft 

^oflfag, u«6 abeebfe* fe$ft ti Melange SB«& 

nic&t atl 3>rfoatgefenf$aftett. JDiefr »^nii 

fiungm ^fert utemanb gtrtt einem ffonfirft 

'auf, tritt bem t* nwfr fe^s»srifff§itft ift / 0$ 

#1 a*$ bfefet Opfer '»ciMent ; 

JDie ölte, Me man afftttftff* }u $«$ fe* 

fo*t, fWb JettJWH ber »litt«/ 3*rufftlem, 

an einem Arm ber Sunt; Jg>aromet4@a4fj 

ten, «nb ber fogenanhte p&Uofojtfttf*'« 

©an g. ©et Öefle epaaiergän* iff »ieOeicbt 

ber SBS >t i b e n b a m m t>or ber SHtf cbpfirte; ber 

wo# f*<b$ SSerfie in geraber ttnie fotftäuff. 

SDfe beiben fatfcrHcfjett ©arten werben weber 

gut unterhatten noefc ^SttfLg befaßt . 

v Ob icb auefc bfe $ra«nif ober polfttföltt 

Feiertage unter bfe rfglftytii Sirgniigungttt 

lfyW> Qi ftnb beren lest j5$tlf$ an j&anjfg, 

tpett alle ÜMnunttage <mb' ©ebwrt&age bec 

{(jtifetKc^en famiße ton bin £inme$ntrn bur$ 



*~ 498* -* 

$t»mtoatton Ufafyt tatin , baf matt # foto» 
t* Pnfift »irt, »tr }*bti&n$tx, fco* auf ftjt 
^rafi^t, eto «fe&t ober «In paar £<4ur 
jteflt, unb fk fb bii p$n ttytr trnratn töH, 
ftt* btefti p tyait unterlagt, wfäät fttc 
Ötffl^ na* in Strafe. 

' gu$ mcrbv.r in jtbtni Q}ra<n« am tBHttag 
Me Äanonen von ben SBaffert afegeföofiVn, roifr 
; #t* einen i(emii^en Särm in ter ©taT>* t>ew 
*tfa$t 

(gl ^at Mefe <5inri4tnns tywftyr guten 
poUtifötti ©tunt> ; kenn »AI tonn f Irr Stuf* 
lanb nötiger feyn, att We Sitte utib 2bi^8n0i 
mttit f& bie telfMMft gamilie fitt* Ittftaft 
)tt erhalten? 

, 9}a$ eine* ftefonbern SBolf*fe|te*i mitf t<$ 
4Jt»itynif ng ^un, welche* ^> u m m e r / Ä u nv 

♦^I^egum cqnditores fes^os dies in^tituerun^ 
ut ad hilarititem populus cogeretur. 

3tpjEc.dc tranqauim« 



*- **t -* 

ptfc genom* «rieft. Slttfrbbet 
fte »f erte^t« f* tiefen Sogen tectattf ** 
feiert, feuert aUt jetotmof nur ttetn Xofc 
• »a4 Colf *ejttt 94 anMefe» lagen auf eine* 
tttyr ber Gtaftt feeftnblhften treten $ia$ , wo 
«in mit »anbera geifertet ©au«, aufgepflanzt 
Iß, unlatyfc einigt ©outiquen anfgeföttgeit 
(tob/ fat. »elften 0>(t, ^feffertagen, »tee 
ynb Stannttttin »erlauft wirb» 

" J&ier »erfarnmefo fiftnun bie gemeinen 9taf* 
fett, fingen mit gang unbeförti&Hfter 5ro(U$* 
feit t^rt rafflfteu fRatfostaflfetetf, Me, *on 
tfceutfaen, bei nfcfcternem&ntyf gefangen, 
ft matt traft raeümftottfa Hingen, **b tmu 
mtft» iann6ftaisfd^t # aber t»<0 immer ftngenb, 
am Xttnb na* ^aiti. 

" JDiefe* geft f*8 auf eine ehemalige groft 
$&eurnng ©ejng $aften , w 9t<sa fi<ft ftyr i* 
Sioty ober in gonget nnb Äuraraer %ts 
fanb, fSfcffeiftt bejie^t e* (14 auf bte fee* 
Utttfung, bit, Siga 1710 au*iufte$en ^attr, 



itimlfyi <ftt ^o.oBotK^^- $<«* tot* 
Mt $tf*,^titt bnt$ be»J&»n«tr, t$tft*t*r$ 



a 9* 

gm paat ÖBortt üfees fcwrtfltfi&tt 
\V ; #anbel. "' 

... .'*: > -' ' . • * - ^ 

SRd* JCt. ^«Ur^ura tt fltig* nttfftfitig.Mft 
jmeftt ©ee/ötib £ant>ett(la&t bef ritfiifc^eti 
&ff<M# fö wie fiberftaityt btr £anbef an »er 
Öftfee fiir &i$tanb ber *eir8<$fH*fh ijt «4 
laufen jttar in ©t gfJettrfbnrg jä$r#t$ nidt 
mc^tue ©c^iffe ein all in Riga, Ja;, in man* 
d)cn Sauren nod? weit weniger/ aber bie Xufc 
fn^r unfc ber gefammte actfoi qnb $afßt>$attif 
bei i(t bort von ungleich grplerwi ©efonf 
*lt $ier. 



*- *Q0 ~* 



$*4 €>MP*tt«t<ir* tmm 

f WS 679 

1786 «56 



e*lffe 

*4* 

?99 



26er 5(e 2fo*fu$r Jetrug 

im 3<#* w$t g>eterk und *b 9tfef 
1781 13,95+^0 % 3/M/775 9t» 
1784 "/V4i/5*3 9k £#39M**'& 

' 1785 i3>497/6459t 5>* 39/484 & 
178Ö "13,360,0x1 9t* 4*4*4>7*$ifc 

SHe ©nftt^r Seträge iq ©t $eter*6urg 
tffctafye eben fo »i<( af* Me $mf*jdr, »eiltet 
SPertiyfcec eingeführten SBa«ren »oq benjtauf* 
legt*« . *m Sottamte Immer $oi>er angegetett 
|u treten pflegt, a(* er eigentlich iff. Staut 
wenn Ben SoWeMenten Der angegebene SJerty 
ju gtring fAetat, fo ftaften fie to* 9U<$t, twt 
fcem Kaufmann ju tm-fangen, tag er i$ntn bit 
SBaaren für fcen angelten $rei§ un& einige 



Pä jfei .a» 

#ri*entt #*ffr itöerfaffr ; gtitttja **#M 
a0er, ftllff ifadj bin »ijaöttf' 6er goOlffm) 
He ' €e«fij§t : niir eto S&rftttf be* gtf<ttfti»«fr 
Ifctfrf '«M 55SffW|ttn6e« ittF6ft *}. : ' ' ' ' 
•' ? 2fttt ^entijfa! mr frer ftyfför<4*ktrf 
jttr tfrtftö ämfatatiif&W Sttity*. feett *erf 
Seit ff! it mattfttoiii^miütni a*er *to£ 

**<* ftim*Nnfe$!iff^ 

• i «•• — - -r . '-- : :• ^ . , 

•) Dif «nfü&e kWt ümMWH & ®*lti 

4>*rfl, geibenjeugen, Öp(, bringen u. &.#.^ 

^ »fc "* tttf a f> r atct in ftottfen, fcfüfaat, gft#ii 

. JgHwf, $Mf m, Watten, Junten > Watten* t «ff 

fen, fjutfee, ©errege u, f. »• . . Keffer, wtre c* 

für ftiigianb, wenn e$ Üftenföen genüg Mtte; 

: ; - Me ta* ©eireffre, »a* fm Sonic »<!<M, fiKW 

, >. wfabwMwttn. £«>& be* SAW^bo^I^ 

unb troö jbeffen, ba§ be,r niftfftyt ©ee&anbel 

ä?e&e ' pafjtu ali oetfo tö, 'tabem Die äftufienf 

mir tmHt t&rer froburte fd« f>eefü&ren, £a* 

. 3tyf#mb- bo* bie ObfrKtaai fogaj gegen €na> 

fonb. gu Üanbe ober gegen «Preußen unb^olen 

fotrfr e* bfe 'fei bni' leüötfett ; fnbenr tie gfti^ 

fufrr bei Meftm.;$anbel tW> auf ben 2Be#&r ^r* 

r imei /^tafon-.9tu(f[. BeUuft, bfe itotfüftr j>to' 

gegr n mir joö,oöo atubel fctrdgt. 



*■- 30* -■* 

, Jbftl SOi&tt btt eta#f^r#b#tt Ä*ar«U 
twM>o ff* «ht,alp^*eeif4e* ©er^ati i* 
4to»b*rget €jMrrtftanbtnt*n »am 3Kottot2»3f| 
1793 befwbft, ~ erfbreft ßMtf itft »u* erjiiw 
l«be ÄUitel t afc,3tf*i ifUffyttar bfc bfe 
%#taNf*eii ftfrtfea tu* S&^uftrturi* itt 
%*M»Pe ja -*$upt, unb fsfcgg oufc ©eJb 
tm£onbt *u behalten. . Ate %ffc werbt* 
tauft »aljrfc&iittU* ao4 fo weit fomthefc, obt* 
ftt (tob (h lutKrtöfllg tt6$ »M* bt ©arobe, 
ll beti ättlßttfcttit in tiefem ^utrtte gleicb 30 
t&*tt. (Dir gtana&fantmein iß för bfe Zpei 
tfftteit notftaanbig, in Stttttanb tätx nfcflt ftt 
fcer ®Ute ju fyaton, i* 5er man tfyn atogranfi 
ttUb befommt Unter beut 4tengffl*mtttsi 
»erjei^nig 5er Verbotene« SBaaren bifmberi 
fw$ unter anbernatuft ©aroti ober ©#IoiTe& 
Sih äaufntamt »etfWert« mir, b«f er (i<* 
«tti$e $uhbere äkrfeaf*lSg<ben au# einer ruß 
{tfc$en gabriif fcabt Fortunen btf)m> baftaber> 
tot beim «Probiere«, »on jebem JJtrobert 
an jwanjij ^äuen weggeworfen werben mttfj 



SDurtfr «MM »tttot/ utib iurd) bat ma* 

}aui>tf84ß<$ bir rfflük^t gantet gelitten, w 
2fofaii§# um*te bitftft Verbat ftgtr efctk 
, iwnafleto auf* Präteritum |e}ogeit, bttut 
f * fafllM htn Äöuf!e«ttn aacO bie bereite 4ni 
Ut §xtmtetmp{*n%tntx\ SBaärttt nur bi* 
ttttf eiffeit getDiffen ttrmin *u birfauftti erfoufct 
jfo>n. $it SRtifautr murrten $*f%4<*gtf*ty 
unl 6eirtefe*, bat babufcg .f8* fie tfci&«abt 
iittaftfftt itftrfte, btfifetöjl bit Äroor^tttn fu 
tosittetthfcftrim ©taute märe. Sfttn f$rätiftt 
man in tütertau 5a« «erbot nur auf bit fett 
fttr tfn$ufu£renben fWmbett SBaaren 
tili/ unb fäüMn ftiga bin Sermfo, innerfatt 
beffen Die fäon etegefB^rf m frtmbmtSBaaren wti 
tauft arbeit buifteti, n*$ auf eine tätiger* 
3*fc f)inau*, €» tonnten in fRuffaitb fcfrbti 
tnancfte RJererbnungen . m#t turrfjgefejt roer* 
bcn, tttif ftf b{* *Dio<f*uer baflegen fjwrti 



*- SO* .-» 

*n* *n»H «»! b**er für Mt roffflitt 9tft 
Mfier eine »fr oiijeU gmtU^jlm $fü4tm ftp* 
t^t tm tSgemeinei ®efn gegeben toit^ , *o* 
9* unterm ffletf* bie Ste^ei* ber Stimme». 
it«cfe einem tw^rfätinlicfcn Cdcaf )U btfcu* 
ffttn ober |a ftereftnen, nm nfaftt in den um 
•ngeneftmen $al ju tpinmttt, efyt Cerorbmm* 
tniberrnfen |n muffen; beim babnrg bttlttnt 
' toi 8ott> mit SRfttitetqnieu fast, quelle 
chose saaie teft ce «ju'urle loix. ~ ttftb Wttttt 

H »a< ber tarnt, bann *— 

«Rlt b* r entfetten Ctfntrebajtbt wirb )w 
»eilen 6arbtrff$ »erfahren; fo ttfdM** bat 
m# einige gSfferSrattsirattnoein to bie Sita* 
fanfen ließ> unb eint al«mU<be 3to$a$r «991 
ttiBen Champagner an btr Saab letfötqef 
tute. £er «ontrebanbfcr nrnfUeftraft, unb 
*ie verbotenen SBBaoren muffen eonfUeirt »er* 
bin; bagegen l(i nU&t* $u erinnern* 2tter 
liefe fitfr too^l t>on gefreuten Seutra Wn 2Kfo 
tel attfbenten, von ben «mftteirten Staaten 
faeefr einen 0e$U$fcigen ®efr*«$ für b?n 



tteifrftt» t*|* *nttt£*$m, **, &t*nfe 
JgfiffMiftisrftfftt jiftt trqu*bh twwwn, <>{*; 

ftf ftfjt$tn? .^ 

„Sit 4N»M«*fli/' falfc <Mfi $*** ftt* 
f/tikofo „{{t fnftufi fonb ne$ eine Si ecke Btnyt; 
*>&. $. «in {rantt* ftrauenjtmmer, ba* matt 
JvWtbt« fcftrelf tn ii*c& tüte ©tfetfje trfefarfcfltö 
j/«eft / fonbetn t>ielme$r flartircn > mit Sita) 
»ftfirngm aufHefam unb fr«mbßc& atrfotttn 
i/nwis." freifl* ^a6ittf^ fei»ot!We Stttert 
i»rt$tfli)afe jeänbe«, aber fo gaoj ttnpa'ffehS 
auf flttillanb tfl $>«m* *tt*fl>ntc| »94 ne$ 
ItWf fl«»or btit 

; <gtae nacb^eülöe 3(u$tta$m«f i(l für btn rfgb 
jften Kaufmann die, bag er feinen 3oQ in 2fi; 
fcertttyaiern *) kja^Un mu|, *a er in gan} 

1 *) Sic $tf5ertft&afer werben wie SBaare Betraf 
Ut, unb Mbrlicbrin flrogcr gRenge, uor^g/ 
lf# wn tat «bldnbmt, na* »*#• 0#r*4rt 



»ttffoilb taf t t«P4env$&ti|*it, j«fe**rÖt 

«acbt einen fiemtftb«n Unf erföJtt. 2>etm *t* 
9(iftett*$ate wkt> atif/Mm Ötentn»r f« i* j 

3fm3!abr 1791 (amen $. 95. 1,951,618%! (btrift' 
t&ate, itmb 15,927 £(«{er'fn ffefoer fflünje 
|>afclbft an. ©te auirDtttJu^fi in Den Bieter* 
langen unter Dein £t$ttm tollett ddÄ 
Oelhttcb^atrtöeprdgt/ naebbem er ftb'i59& 
- mit fcr.Sfrtffe* M> Ztitott De* fPtfniftfcetj 
*Jn^ Wipp De« Seiten, »ermdblt $>attr r 
bie fbm Die »RieDerlanDc att 95rautfc&a$ mit* 
braute. ©fc Rotten baber au* Die Um fctrlft ; 
Albertus €t JCabella, Ißit ftrtdtibtt: haben ttt 
neuem getten ifce $B(ipen Darauf, prägen lajf> 
fett/ mit einem ?6tt>eüV ber in Der re&tetf 
Sfeente ein ®$»ert nnb (n Der ff nf im 7 fßfefte 
bdlt. Ofefr werben tfttoentbaiep. genannt gfa 
ftnb um einen preu§ ©rofeben fcfciec^tcr uon 
<Seba(t all Die 21i&ect$tyite;> 9e£en a&er, roenn 
man fie einsein aussiebt* mit Diefen al pari 
5)ie Sitfeermbaier jeigen aueb Äreujtb«UÄ : 
. roal nuf itor umgtiMtnbteft ©tfte ein Stnt 
ftebt. 2Me ^iettcCar'&ertftböler nennt man 
Orte. 2fcer in £5nig*bera neue !(fatftba(er# 
Die, weit fie noi* gertfnbett f?nb, etma« 'mibe 
Gelten, ütt Die alten, ba&e» rviö, Der befommt, 
wenn ec bmtbert baDeo tolfy ni*t btmbcrt 



30* — ' 

JWjWeÄ jjeree&tiw, Mb gfft bo$ im fcwir« «jtf 
gen SMmfitoMf *©4Äb$efcft. 'fo^fW ja^lf 
Jiber rtgtfäe *attfroAtfi auf ;^if <3fcfctfi«)<i* 
tfr rtfXoptUn iüt$t, alt btt äfcuftoanft ik anl 
tTern ebbten ftüßlart**, j. ©. m &n>a(, be* 
fetoen 3*0 In ®anc*<ifff$nattn fcttddjten &arf; 
8<äbWi aetbeti bie Xtöerttt&ale* ahf bim öcent 
tec&fcewcgen, fo bag bertn trfer'jeijett ittimitf 
&mäu eRt Q^futft) <\emßrtjf^ 8H6e* *u*ma<6eif 
tffllflifci. @fo W«"b gemuttjte* &fl6ir o6etf 
|ift 17 &a*el $ * Abelen. JDief* »fcertü 
girier, fa«ettah, ttwrWt* ih et, 9&ete**burjj 
$ 9t»6efh umfljefäjmofjeii. 
i: ' 3« Sltga fditn |ebtr Jjpdnbfuiuj treten, b«? 
ffcf) ih einer ber brei©ilben 6*ftnbtf, thml$i 
6ie ©firgtr flcfc naef) tyrero wahren eber angeb* 
iftttri r Bermägen tfaffifteiten, unb e* fann fhf 
fe bfefe ©Üben etafcbrei6eti lüften, n>er te x 

neue, fonbeett Imup- neunjfg neue unb $e&n 
flfte baju.. 2)afür nimmt man aueb neunzig 
iieue + 10 alte ?j)afe« Immer für bunbtft nrttc 
* JK&aW in Sß^fungen mieser an t 
tt i 



. — > 308; — .. 

/ 

»(ff, tonn er »w im Gtanbt $ (Jfo fföfttf 
ffftrß* «o» fem «knn^tii )w «traten, np* 
« «n&tgei?», fct 30 M« nflt ®*bt w*H* 
äffe &«f«iw «icgef*firt<n , bje fifcr ^ y, 
frwfjiätaafeBt» 9Wt(, nnb fn »<t 8W#e $fc|e, 
0*0», btt Bfer toufenb &t# ffiRftauf,^ ftufttl . 
Capital ängtfcn, 2>«r affin ®jJ6e a>i r & tr > 
,lft«6t $t»*(tra «ttjtKegtn, <ta«$ati) 6eef<&fffe 
«nl St$r»*«f* ju fc<föt»t, utrt in ber et<K>4 
fa «in« **tf<*< mit jwei f>f«bw ja f^r«t, 
S>* »ritt«n «übe afcr i* nur ttlaatt, auf 
Nm Saale ÄWn^wW }» tteifcn, affttytnlt 
tB«fftü$ft unb «BJa^itjacduen, jtfe «<$ 
IMi« §toWata«i*Utt *ef!*tn; ^tngcg** # 
ttrfrfttti «tristen, inftrr^ttiatititf &u^<|4' 
in fahren, unb mtsttSinttt« no$ ed«mer* 
nu&ir aWdngjfftb Dorjafpanom SitfeflNiufefe 
tUng i(i er(l fiit i 7 8j butcft tie rufjtf<$«ettb$ 
srinuag grtroffro wsriro, Hob bie «utf<$«t 
Stammt, in b«rr ji ganten ff* tun Uno« txufty 
(*»n 3««en &iw ter j&onbrt aOvftt ««fanttts ' 
$aMt, fchnn tt nunmehr n^t um^in, b*nftl 



im mit »im »«#* pt geltet, feit ttt 9«b* 
i»ft jjefcem 3a#e ja$lrttyer wr*e». »»bur* 
4e*minbert ft<$ ttfc ga&l 6«r Jtöaffeme uttb 
-#• gtt&l ber «rSmer tolr* >frroe$re; 
- «ufee ber etutrt **t itr €ar»tfftet< teftni 
fcen p* 94 rufiif3e ftaben in einet Steige, mb 
3*$t au« 3*1* tfn djeriei «18ttM»e ftfrift 
*tib gKaauföctÄWÄaten ju behrnmen fhtfc 
©ie Muffenden Me#Mf*e «e»oijrt$ett, fety: - 
«iel ffit Mt SB<wmt |u for&era, trat jie be* 
*m «ntt fe$r ratyfeü ja Uffen. 

9« 3*$r 1713 ftirte & 9U§a etae $e<* 
tfeffNWWHftfe gefWftet, deren $on* «ta 
100,000 2*ert*<$atet betrug ; fit tft aber 
t?87 f^ott wieget ttn§tgangen. 

fBtrmiftasf wn 10 W# 12 «erfamntbt fl4 
Ik jtasfktfte in Sttya auf »er fcöefe, fber 
*lebne$t auf Mn S&arft bor ber ©$tfe. ©i* 
$ Min iinft s<r8»»fg. «in fremder t*nn 
*i<*e ftesreffen, marum bie JWufietiee, au* bei 
ftsen^afttm »eeter, »o<$ Hefter unter freiem 
J&tmm<Uwf nnbötfpatuteit, attinMefcftft 



jt^tn, *on Nr fit nuretatye ,® c^tte tmfStttU 
fliib- 2>ie Sorte f*0en ab« in bfefem ^aaie 
|u 4ef>r »Übermaßen , mib. Mtf ff* ber ©rim*, 
warum bfr JMrfe twit bem rigiföen tfaufinorw 
fo atigefe^en mirb, art mim fft g*t 9i$t 
ta wäre 

3m 3a£r izj* »urteil wn 5er etattH' 
ftrtoofMrtgteriiiig b« 9Ufterft abgeffrrft, bfc 
flfon fett »telen 3*fpen unter btr rtyföftt 
^ufttMiiföaft tat @an$e waren, unb bft 
©tefle btr contanten 9e>e*a^lwi9 *trtratt#* 
Äfe tattfeten b«}er a^^ na* ^rafentatiott 
rttr (Stfrabtrung f*glei<$ $u jaulen, m$ gtr 
regten in mancher Stäfßcfyt jur £>equtmU$* 
feit «nb (£rfei#ttrun$ *t* $*itbt& ©er 
©cfculbatr tonnte aud) frtttibt SUberft *Wit* 
ten , aber fle btm ©laubiger tiicfct aufbrmgetf* 
fBtfitn Äwttfe 4a$tt tti#t anöeuommen nm** 
btn; btitftt flcfr baburd) tri** btleibigt ^aitem 
3Cu# mar »erorbnet, am aOer etagnation i* 
ben wtc&felftitfeen Slirtjafctonfttn wtötiiffHJP 
n>en, te$ to VQulbniv mnitftnf mjjfflfp 



— ■ »u — ■ 

te* fitaareit * Gontant mit barem ®elbe wtfc 
We anbere «Qltftt mft gueem «Pupier.bejafrlen 
fftOitti* SBemi aber Me bare ®eja$Iung (er 
3te*erfe bartfajif gefordert mürbe, fo mufte 
(er &<bulbn?t aiej<& auf Me erfte §<tatioto; 
Im gafl er fte'gutnrtflig ju Iffften fi$ »eigertt, 
erföetnen, «^ »<k& gefc$e§ener 9te cpgnftiotf 
bei€>frafe ber fijWeuntgflen (gjpecution, i»# 
benfelben $a$ feinen ©laubiger befriebigfl^ 
ober fi<& atrtpfSnben, unb in (Ermanglung 
eiqef ^(Sn§(t<|en ^fanbe^ fi$ in 3?er^af| 
warnen iaffWu, Strien er aber nic^t auf bie 
an tyn eriaffene ©tation, fo mürben Me 
StftJCrfe in contumaciam £ro recogni(is 
erfannt, unb auf btefeibe 3(rt, wie eben %tt 
fagt , «erfahren. @o bequem biefe (Sinrity 
tung f#eint, fo Ijörte i$ bo$ felbft oft barü* 
Ux flagfn, unb ma&rft$einttc& würbet? Me Sei 
Mrfe ttto&t abgtfifctft warben fe*n, menn nic&t 
grofe SftifftrSiufte ft# babet eingefallen 
fatten. 



«p- 3]i» +m 

30. 

Sufiijroefett imt> 9>eKjei in Sviga. 

ü^ii 3»gÄ $e(cen »?rfc${ebene 9te«te; crftM«; 
bfe oftert Staturen ber ©tabt 9ti$a/ in »iep 
©ücf)ecu; bann bie Üeflänbiföe 2anbe«orbmtn$ 
ton 1705, ba* f$rotbif$e £anb*unb ©tabt; 
Je$t von 1709 ; btftten* bfe ruff?f*en $ttd)te t 
äUbk Sffie^felorbnugj iott 1726, bie (§ow 
•ernement* SJerorbnungen von 17 17, bie raff 
pfdj^taifcrli*« Orbnang ber J&anbefcfdjifffa&rt 
a Steile, Den 1781 tinb 17&2, bie rnffiföi 
fafferifcfce ^oHjeiorbnung fron 1782, bf*©t«bti 
orbnung von 1785 , unb enblitfr bal romifefce 
Stab*. Tfußerbem (inb a&er nod> eine ©enge 
ttfafen *ort>anben, bie feibfl ®ef*äftimämwri? 
VitntogUd) ade befannt fepn fönnen* 

JDie r*fftfaen©tft*e a$»*n gan»*!* 0M(t 
tyrer *t|*toen fterfaffedn; fit fbifr mffoe mb 
Wertest Sin befonbere* Geriet, baiflMH 
in anbeut £ärfbirn, werttgfhne nnitr tiefem 



' -w 3V* «*• 

äUmtn ntftfmbtt, iftte* <Se»iffen«9* 
,*t$t *btr tot «erf$t t«r ©Wi|Wt 9>fc 
>®*tu»d)tn bri»t tfd> fo tarifötr ani: „fc* 
„bit ptrfpoft^e Gt<$f?$tit tintf febf» getrau* 
„Untmfjan* tlnftrm »ritf<6titf?tuntj 
Vitium taiftrUftttt £tr§tfi fe$r tyesie 
,,unb vnttfy i|t, twb am oife bfntn, bJe )tt* 
„»tilm, totftttymfbft bnr$ tftttn uitgtötffcftto 
„Safafl, Pto *«r* but Sauf t>erf#rt*Aet 
„Utuflänbelfiben, »f t % e*i«W »tft üb«: 
>,***9<r$aittfg t$rfr$$attn tiföroeii, $fiff* 
„rei#t £anb&u Wmn: $atat Sit für gut 
^tefirabut* fit jttar etattyatttrfc*aft cte 64 
^fonbtrrt Otofty, mtttr btm Sternen t<* 0* 
f'flrifTtngttfattt aOttgnäbfgJt itt errtytim" 

Riefet ©eritfct tfgttt, fowie oft antun 
©ew&tt, na$ bcn©ef<$m; feint befenbern 
Sfcgtfn fbOm aMt taafltttSälm ftl§**bef«9n : 
r ) aO|attttet©tttf*««t^; *) X&ung fUc 
Mt $ntfHt btf m^tmaii eint* «föcBfaen, 
wib 3) a&migunj *tn »fer. itritotftng tuife 



•¥~ *X4 —?. \ 

«t bt&t*)rfffirft *e r «fnfdtfttt. Cl mifa* W 
Vit au* eigner $&*mt$ung initgtnk ftat®acf<, 
fon^ern nimmt fttfr einer. Statt nur an, enfc 
#e»er auf 9cfe$f btx SKegittttng, ofctr auf 
f ommuniwMiM tteti a»fcern®trt4tiortt, oN* 
Mf Slage im* «itte. 3C0t# f»D toftei ftfeto 
licfc unl> v frit*fi$ t>erf>anbea wetten. 
- SH* 35ee jft twrefli* unt> macf* 6cm ft*fc 
fetU^en Serien &)n, SBo o&tr aQe Stifter 
*«* finb, wa* fMepn foUen, iß tat (Setttif* 
'(en<geci4)t fiie rflöfflj, unfcmo fit titlet ftefr, 
taitn *ei Ditfer ftonen Xnftalt temit* Me 
m$it$ätfee Jtfflc&t tter *aif«?to »erfe&fc mfi 
btn, »eint j..©. Kart tut* auf freudige &** 
fc^refCtungeii «» fc &(. fceru^ettfte ©adjen at\ 
ba* ©eanfiVn^gerfe&t MWlefen sterben. 2>enn 
*o eine Partei offenban 9U$t §at, ifi Jrttr 
Stogleuft nngtrefo 

£>at m8nb(f$t ©tri** (Slowesjioi 
Sud ) ttyvt »on 6et «aifertn $Ufa6t$ &tr> , 
tmb et geboren vor bafftftc ade «titer Äanf* 
Uuten, bürgern ober anbeut fJrfwKperfonet 



*r **s tr. 

toejtn e^fbfo«tint»«tn entffaiibeuf CUrtii 
tigte|ttti> Mo $to miiittUcft anliefet utt5 
smttbtt* gefafcrttet »erben. ©U Xfcoofate», 
ibie $rt ©4$e oerft *ttn p fönnen glauben, 
machen fi$ juc «Regel, wenn fit *or Mtfet ®e< 
rfa&t gefoltert »erben, ftem Stufet immer ju 
$nt motten, „i# tafit m(c| auf gar niefttf ein" 
um bemfetten Wne Gelegenheit ju geben , f!e 
Sei tr^fiib tifltm anbern SBorte fefl ju }«ften, 
«ob einen SSergleiife jtt füften. 

Sa* igelte ©u^.ber rigtWe» ©tagten 
imt^SIt «st* Ar* »09 <))roje|or&mmg , ju bec 
man au* no$ bie fämebifdje 0tabga, jur 
«erfä«u!ig «nb Önbewn» fter ®titßuftfgfefc 
ttn in bm 3te<$t*pro$effen, gegeben ju §tof* 
tyotm 1695/ rtctatn tarnt* !Die Statuten 
enthalten Sftrigen* man$e oeraftete teutföe 
Sotter , o»n benen i$ tin^c ben gietyabern 
beb teuffftttt ®pra$e m Qefatten anfü^ 
ren toid; 

2Cnf»r«$t/ Statt. T 

<2r b# e ft e4 je n ©ut, *iti6etoeg(tcfc* ®«t. 



~^ 31* *-R • 

<f fftttfattgt JDHÄWwt, 
fritHp«, *egtlfrii. 
«tittatt, £efmtt*ftft/ flir«Mtftnff, 
hinter feinen e$I8ff?{ fcfTgen, 

*et$efan(f<fjen. 
A n tn m e r, SBer$öft ober Qtrrefh 
itfimmerer, 3fttffant, fc$. Nr &**, 

«ftftera in Krrtft fe|ctt tSflt * 
«WfSmmertc, t)fr in Xnr^t gefQt »te^ ' 
Oberfpief, @$tfint$. 
Urt$tiU<|uaf, wiNmctyftgf? mrtnjw 
ttf*efbener SaW bei tf<*ttril*en 
Urteil*. 
»«* Srtfttif «uS(tn, t# fltfttftti|t* 

t«&eftt. 
tiflagen, S8er6a«njutten» 
UrgicK totfirnitnif. - 

9Bevein6arnn$, SBerfrag. 
»orftanb jut §uߣalt*tt§, «sraü* 

de 6istendo. 

83 i « k e 1 1* e t f « n s , 3 wRfl#fcftroB N* 



~ nt ^ 

ibtt $toieg fctttmt ttaor in tt*,$tu#j 
fcfce mit tem tetttf<*tit üfctrem; etufr ober 
tti^r toit fb uanü^m unb f*äbüd?em »x(i 
ikfeirtoHti/ nl*l f* to^Mj*f#f* im* poim 
tiltto*, tmb olfo aucfc nijfctjfe geföttt *ut €&£ 
«liW. Alf ^Mswfim in ftbem @*tty>t ifx 
Jha ©*««** fctir&tcrttair; Mfcftr muf ftuäfufc 
fWfcn; **a bin Stillem forfcw* man btoa 
öcfunbeo 2J«rf!anb, tluiMrbtofftnfcit «*$ 
ffiäwtu ffijf feie ©tfäflung tyrir $#&<*• 
ftfmt baf>*r in* >«m rtratföt» Sit** ®ef<fre 
fbftif&^t üKrbe a, fo tmH benfrifru bi* nutf 
ft* ÜMrfMittfl jum Becftantolg bit &<*<* 
6tt»*fögt Meten. Äutorlräten altr, ». *& 
®tt**# Sqfttc, 3ß«n^cii.t).gLfTnb6ereiraf< 
in ben @<$rtft«n aniufityetn verboten. S>j# 
«tfcttait* 6« Den &TonH*tid>ttu mtbm 
{$(*$( btfolbet, Me abtraten aber fttrbui 
tmt btH $*tttitn um fr, btjftr lt*a$(t. 

Sic $o*jfc 3nßati) ifiin ©tg>a«r*8nrg*) 
Itittm etnltt SDa>>et mafl>n b(e3fam 

*) 2)« 6t. 9$eter*buta bm*fom*n tfott bem $efe 
Hgrn «ppftrf $<ttui> nf<W afcr von feinem «r* 



— 3U .•*•• 

ta wffctt ttttfc jweftrn 3n{tati}, tyi fte ha<^ - 
©t 9>«ltri$iMrs atyt&en, Dotier tot Stttfüföt 
»etftjt »erben. J&Ujn f»6 frei fcen<äfeti$* 
tni dseiH ftoftntn oti^efit; Me bea scrtf 
?rd«*tateur* fügten. ; , 

; SMe€4riftta, We in m ®htä>m tin%*ß 
m'^t wettert, muffen auf Ctew*tJ|ta|rt*r qtjß 
ftyrfcbeft fefn, fcaeon ter mtyftilp l&tgf» 
#$*£epefen »ffct 

.« i®tfi i/87 muffen Sei *em SSesfanf *äiei ; 
jtfteh iinfabegU^w @ute* fünf ^•jröt- 
$»f$Uit (3o0) enmeber wm ÄöÄfet ^^k v 
tmn »utäufer an Me Äton* entd^m ^wbeti. 
<Bie$- »ert$iuett Me (Unter aafietfec^nttt*. 
ffl*«ttfoei$fl4**Hfw, unt> [tWtt&rnmilUii 
Jtaiifcotttracten tyfonbcouttttcte &uf twftntigr- 
fimfii« an* mtfyrfrk 3«fyrt, o^e baftK ettta* 
anbete ja t$un , all bie ^errmt^Dtb^ie &* «etil 
imbern, fo bäfl jeber ®4$w#«nbi&e fbgUt# 

, lauer JJcter» bem Srften bat, fb -follfe mpflN 
M aücb ©t. $ctcr*6urd, nic&t Jkttrtjurg ftyttctftfri/ " 
. lagen unb förefffcn. 



31$ 



aai 



%k mf)U &M«titnt)th- ttUmttt icinn, b* 
Ute &nmUtm**\ttrtU<t)i>on itaanö« uni 
twf^tt««. ■• -i •' '"•■ ' -•"'< 

of»r (It ttiu^ borf> »trfctjjViw Äeafgrtret^m 

»«Sit tww>«; 6l« m«n„jrt>*»lftd( tet-V^faftt 

3tit«ai|*nj6fott a«g«»«<«t p#|r.» i ; - ■• i • '«'r-'J 

^U wen WenfrfunMictie ÄaifeHn ^at fn »« 

3nfteu«fen juc aserf^rfgcms eine« tm»t» 

j&<ft»n4<* (§• "3)«>«n 3ru»tfa$ auf» 

/-JKpfat „b«ti, ;©tfetan$ .t(ffV$ertar ijt 

„bttttfiinNtt ftrnunft'iuwffteri Me«l»enf<(j< 

,> IfetfMt : ft»(t greift 'ÖawftW; uhfr forWrf, 

* „ m ftt ganj 1 -Mfcffeft twrW/* ' -D«f fjt '{rf 
Stnftanb ot<* jefdMtn. «tfö gAn<ft» f*to$tt 
ttMf«««tW; t*r W«fM twff , unk nun riiifjt 

(Nhrtnij ^mutigen jir wertM; ' ftfcfcir um (tf 
fa«rfr<MkMr,iiti& {Mi9n**v' : Wenn « tfng«. 
jofim R>frt>/*m fo (Idn^aftrr; weif bttfetf 



«*» }»<» «M 

fft $i bfe fegt »t ijt> ,|«tt Mf t* Q«4I 
ju tanam. 8t$9* »•» Ä» fei»: to SM» 
$aft, fr mag man $n taug fttttim, «itfc.fci 
ty »itiitrt cfn. W<fot «*f «14*. 

Wt 6tffo$(tn «Mfft«t fe*, fef M> ft»fl*& -ff 
9t*U«a fit fra jttp $»*jN> &«» fifcrii** 
Ityr fluttn, $*(},-. „4« «n4t*ti»*fii«fftt 

v . • • -f. ' ' VC-.':". - 

... • ' • •■ ' • ■'■'■ ■.":.':' 

0fo* tlMt «fltt« ftwiw KtfiMXfl« Ufa» 

frflen «fli Swft«, »I« fc»**fJ<Hl!> MM«**. 

ju nxtbtn »&nf4*«> t>U ntftffrM £»M*fc 

Urnen. 3* fmfu Witt ^i(U«fr* ttirt» t «Minät^ 

«j*rt gorbiruttft. ,äo Kita »(efc^fte ,^»«Ö» 

fe$c#lufo, <m$,fo$a<f wm tiittföeit $a«6tf| 

jimmettt a»fpr»*«v Sit fäflt, fi|t i« in* 



«ton, mün ikt+aw ,■ m #*«* ®o$u 
Hon« #ir«o«ltf#t^»ei t»f<t(« fi^mrift' et« 
#'«toy<jn »mlifftti, Stöttwn -«*» ©to 
twnaui , tat», f<*aii*}t fta) *jri#** an »ie 

tftfc ■ $ta tt*m* XHtmit |» et. 0*ttr#i 
iMtnitfipt ff* «t mit ymtyMpijtfMftt, Me 

I», wo (U m» a«t*fwm&«n«ört«nv t>(c <fc 

*$um« *$«r Ott feftnft ritt* oifttte e*M<$« 
«MMtytit tonn, i» rrinigfn. SDa in et. $fi 
ttr*burg »W $<N$t «*fr»a)in ttivb, fo $a< 
tat (1$ in öie ruif*e epra*» 6«fonl>trt elele 
^tutftt 5Bw«r ttapftttgtn, j. e. bat ttut> 
f*r»»« ttante IjJ, «H» J&»i>el *j f»|f, 
afea) in W» eym^c ttrfrittttn gritn** aaf< 

' *) ipäprt ifc yttMprfb j&jlank 3n feinen nor# 
f>ffcf>en sJBtfcellaneeo, in feinen topoöropWf#eti 
3finct>rfcJ>ten wn W* unfc «{tflanb, in frfner 
mtnmMttn Serfafftmg btt rigiden unb r& 
wlft&en @tatt&afterf*aft, tat er mit aufer* 



fftiMmKtt^ «Abtritt #«*, **»£ la g**s 
«t«f (trat ein 1tinf#tr 6*Mt*} 8#*<n^*iÄ> 
Smr «tftfr^t bat mvSfrxy**ft, otot n$ 
i(l fcitff* &*tt|tt*tt dlgiNMte in WtfitJtotoiti 
tttif taten*, Sit raffet &W*#t %Ht rt 
©tuKUbttt/ «tarn #itter «wir ««für Mtffct 
**$*!« *t*t fBi$f ; liMiir ni$t in . ftf*|ti 
jtttttm» — j itfo fdN in :9tfcmi4 ftnb, fmt 
tont mar te «Ken <äht«tffc4*m «otfimttttu 
Statut/ \m, natu ftm* faiii, W? n*j£nt 
bitfer ©utiMUim (tili auf fctr gtUd^Ifc^n 
Äprcufre «ufifytt» ÜXe nrtow«foMf «*a|b; 
«antut, HMtt t»-1M(Mt<MMr*to 
fa# gf§Srt atrim, teMta-tit Stuffm a«4 
mir bu*4 «*m *»<W**««> »** nfc|t*it 

fUben am. * & 4a* 4* 44*W*# K#v 

optentticjrm gfeffi^ oße^uftramctt getrogen-- 
wa* man jum üobc StugtanN 'narfm* 
m e e fa e tt f o n n. 2Bie itteft f nt^effante^ atf 
Mefe korpulenten «TOerfe, möfte aUvcinÖttm 
Wnbcfren ö&er ftuflanb von MefemStanne roetbrti, 
ftenn er t>a!Frt&efn Zeutf$(anft fcjrHtett ßnntr J 



«fe W Gbtyümmalp* ecftfftofitt in tyttt 
<$9*«#*7 fttwftibWge «ttifey***, im» f tun* 
Nn/ *tt nftQ* 9** 3»aen6 auf tftt Organe 
äH*<jptffn* $#6tn, »itfttfttjafflhit trltrnf 
ürtbin {Otto, 3, $«6if ?ji6fpra4* bei ja «nb 
(ttfcl raenja, meint, Hüb Ljublju, t$ tidf* 
3» ^rm fytifrytttojm frabw fit 10 temporal 
mit v W*f MO Otfctmft bir temporuni ig 
ter ttmfaen «Hb fattlnif«*nt epraftt tma* 
4u*4fllb*<$t $at,. btr a*irb Wnm %>mti$ *ttt 
«l#nttn> NSbiefttUmJMwbNeiffde^iung btr 
mf(K*m Cpro^e anfetorbtattt* ttfttttttn 
mufft; €0 ftat* fit amb tintn bttffo<$tn 
&nfttt(tf»u* mb 3*f traten*. 
-. ©fc Stuften ntmitn £4 mittr tfnaftbtttticfc 
mit. t|rtm @tf<bWrf* »amtu, fonbetn mit tyrttn 
Zaufnämtn, itnb «ii* btnt taufitatntn 4$rt* 
ßami* Jßeift t» fe btr Kattr «Äiäael, unb 
te e»fyt 3*ftamt; fo *feb bitftr Sman fflN* 
<baQo»ttfcb jtnannt. 2Mtp* t*itf4, bat 
$inttn angesagt tritt, tytift fo bit( aU©a*n, 
JD*$ btbftnt man (&& bitten nur btf wmfjt 



•— 3** ■— .. 

mcm $erftnen, *ef geiatinen Cmiin wirb fUÜt 
tor €tyf6e tt>Jtft&, tcrt ®ott ©Ann tfcet 
eo^n ju bera Rufnamen be* ßaterl jefej* 

0o bröftau$ (ntir 9rtt<$tfö«n ©pra<|* 
He Gnbfofbe ides bte 3bte 6*$n «ra«, j. «. 
»ribe*, eo^n be« »tenf ; nhbfitft ntt<$ brt* 
fetten Xnatosft $eift $t»fan8ti* taj* (nifa 
Sajnf ) fo t>ie( alt ffttaribr »er 6ttyt bef 

fl)er 9totttnat|fa* ber Stoffen 1(1 Jeb«n& 
rnat, ober nrtt et eljenWfdfr (urtgefpro^en »m 
benimif, JebionSmat <Sr ^elfit/ am 9* 
Hnbeftat o«f|*rftft, ,;>etee ©tafter ip etat 
J& * * *." »lefen flu* fönten bfc jettiet 
mn Stoffen fa|* *ei jtbet ««eftet^ei* in bem 
fltonbe, et>tu me$r barait jn beuten, n?al et 
geigt. SÄan tno$tt beinahe tum Mefaii Je- 
bionarfwt fagm , wo* S&e anmawfatt wn bim 
Go3 dam! ler SngfStflsei: g«fa«t |»dt ; onsßü 
bien que les Ariglöis mettent encoredan* 
lps dtacours quelques mots par ci, parla; 
nais iln'est pas difficil^e de yoir que God 
dam! est le fond de la lan-ue # 



* "." • 3». ' 

9vu.ffif#«. 2Cnec&ofetu 

2(iv feinem tvmtfiffra-Gtaact, #i&er Stuß* 
l*nM&/ fr *M*<* tätig, ba*$*i«fcr*re< 
4M.» Sfegtl, fioitam nur Xntnafytit, ptmt 
nJwtötismWMl** Ümflätitf tltfto an fty 
twpfottfet gj«fo&rt?u» tnfföjribigutftthtfit. 
Unb &aim muf matt Me^rtoatjjt^mttfffebofc 
imm«? ®?8mttf tt a^trtraueM 4 auf beren <$int 
föt twb Cfytrafttr man fft ttfriaffen tarnt, 
llttft M* fclgtt* «1*1 |tek& gw«! rufen, tttnti 
t*n ©<&ornjtefo taugt ^6cc ftttfet SStrfafr' 
rm eutfrctitgtbrö immer atr* giltst, fo tele 
(Mit* fn*$t mieber eneuftt 

I. 

Sin gtmfffkr €olhalet*i3rfiH&r tut* ^tee 
am €jftttttenwp* ju ©t 9>tttr4&urs mar fo 
unerfahren, ffd> twjnfhflen, tag man u6er 
ade* nngiftynst feine 'SRtfnwig fagjm tftrftr; 



tNt$ man tftftltt mit ©Hlnb*tt'nntef$fi$** 
föwi'e. JHtfen Sftmafn fu$ten tym feine 
?wttA i* Hiw^twn ,< ml taten $v &enfei < 

«iirbe er unftfffiar *»* «er > 9tejfrc»& , tau* 

AttTfnfrqaWMW ffpiC £ ftlnnByigfftP Wfltf POUf 

M BWgm Jatte, ttipafätf M* {^rt§w «4im* 
min fjaben. Cr tarn iiffWt ntt$ea<fi*e fn Mi 
$a0?, 

3»r 3«t *t* leiten f4t*Mf#*n Arie jf m» 
0tn&lan* , »o man au* efewn $«flfr orii 
$reuf(eh*efBn$eef*/ $aba t&mify Mm*u* 
©t $etetf Gurg nac$ $*enftn «Ireifenbet* 
Kaufmann einen fcrtef an etoen fetoer ****%&» 
grennbe mit; »*tfn er ontet anNtn betnftttm 
im Vorbeigehen fa«U, „baf jt|t»t$ttt be* 
„aufgebr*<|«niR Arte** bte Se&en*mtttel fo bet 
>,JJatt|>ejlabt {<§* e$enef geworben ntfctn. " 

5)?an maßte etrca* *on bfefe» J8wät|«fl 
$*metft $a*en: 2)er .«aufmamt, bei fftüi 
wehere ggerfte t)on @t ^eterebtttg entferne 



v~» 



*~; i*fi -~*. 

^fmMfuttt, k*|*r (fyi<* rta$*tr J&aupt|U*t 
ih^attt<te^im«ft^rmfoBti; fie würben 
I9ii hi4tata*taWftpfr»*fittfii, Mbtyri$m 
In *tr @«e *on wrWfm^na4frt|«n; 
• *aumi*ar er b*{tft{! anattamnen, fc»»w 
JNft frtoe JToff^r ;ipra »tr$tfi|fi ft*5ff«*> ttt 
«tief bt* CtSt^nr^ffffi** Wfwttoi* tu* 
Wm tifotittnttut &»'. . ü&trbiac&t 
' itMtflv 4ft$ btti fttraen €*ße#n<W*fföt 
auf ter ©teile 1« fl^ rufen, 2fl# trfqfrv 
fraßet f$» Mr ® cuwmrut tot «ttet m fetaücfre* 
tont; 0* er »im tfattfmatm N. etaen «Prfef 
iirttgtgtbe« $öbt? o& ber ©tief , bm « tym 
ft't'Hiitt* »tr fMutst t»«re? 
1 2tte er nun tieft unb tröcft anbert f eajm 
mtt3a! beantwortet fatee /befahl ty»* &** 
dkurnneur, btn ^&r<ef tont wquftfetu 

in ttaafr SW&entifa^ett fa& «toi ffttftf*, 
ber nttterbefitn bie $an}* ttnterrebunj yx-tpw 
fotofr toa$tt. 



W ja$ «■« -v 

ffttt«, fa^i|n.fiK;(aflMrtnwrMj „«* «* 

„fl$ ftine« Usft«nUBi*t WS«*? taufet 
,,T*änMU$ft« Unftanf ttär«,«»y >tf er, .6* 
«ftfe» Wf <M*«ft 34»W Wttflslrt 9«« 
„Ummt» in Dto&lAtt» *foi»ta $8tte, fi* 
„own «g$ <mWö««« r Uten tfeStmN Ruf« 
„lWbtibt%+i»tM*9iuU<im- St mufft 
»UH wwAUUm frtn« «feMrgin kaftfi» 
*9tanmrt «tgattm; W« »uMtb« fäme leb 
«,** n<$t<MfKr ©ttt*«.^««.'' 
., 0to4«{ffMfo(i4«B$j»iHit Ion M«®»g* 
•«Iftmr <ttM<&«9> tttMatittia, mit b« SSa* 
ffigwt jurlM; ,«10, «*«W# «Mr MWl» 
„ eefftgftnafTtffw N. fi* t>H*$ fein« $rlt{ . 
„IfttQxaiMifumaAt t)üU: f» twö« 3|» 
,,£a<fttQ4f3^ig(tf* i)nt >•<» »trtri^e«, hu 
„6cm ff« gfauftt,. tat 6a*«l mt$v Summ^eit 
i>aM eo*$«it }iim ©runit 15$«. Sfyit «r 
„«twt 60$ jiUt 61« ^«srntif In dt. qxtttti 
,Mti gc»agt $a*e, f« fotf« «1 I» »iwimal 



. mm $ t9 «_ 

- i 

>,*{« «ttt 0»m|t§ «^tttben dl^e ©eabt «tri 
/r laftf ö, ap» «MMt^aifiiiir ff (tut «k$a(f* 
*at*~©4fWe$m fifrttna* Safan iu%m, 
/# »o et M »^iftiicr f ntm pfiffe 

r- . -• • • •• II. 

«toem S^tfttrgtl, btr tt«* «$amfai?$ reifte,; 
«Mb tftit, tt» i^« frafB* matfremartfdje 3# 
fttmiettit j» fim|m tut* na* SSttttiburg }tt 
fftMfttu ©ie blieben Mm OfftHt }» tan** 
we, unk k S&i& N$ie an bm €$frtir$tt# 
jwr (gjrtonertmg, bafc tr iffm %it ^ctiMSgtf tt 
griflniflMiirt 1*4 balb Mitte» mo$te. 
©et ©tief nutrte, aie $t#d$B(i4, auf ber 
9*otlet*toi$ett, fetr&istbettt, „&U ftttauff 
tcn 3n(tr»inente" erregte bm »erbaut, 
*af »•$! «awnttt Sortimente gum Slagma* 
$tn ttr ©ancoajfanaten Mtftanttn. fe^n (Sntii ' 
ten, unb fegtet* «w*e ber Offtjte fttfcftlofieii 
«nb in Ärrefl yfejfc SDttfer SSorfäD ereigncu 
fl* afi im 34* 1794* $«* Äuljatig i(i wie 
n!<f>t Wannt <je»orttn. 



* 3«n *W»*f*/ tirti fiBMttl» Ätrfftrfo aucfr 

toftt? Minen» • ; : * -"' ••-•"" 

€fo timMMt au* tttttfdtfairt fttfr fr $(ft& 
N$;totr4t* *tt tofiniBfte« 3«ftauat «njrijt* 
M fruit Departement cle* afl&iresitrangCTes^ 
M ©f. 9>ttert*urt angeftilft }tt »erben, tmt 
4u4 bin ^fra^ltltel unb ffifabtarir* Örtm 
ftf nf)*luk ®r tilgte affinem fet^r $b$en 
füfl §n TrtftT, unb gWcßbo^t^attt « irorjoa* 
9tU6ef flyrt' «t^aft ' : SJi er ttrfeMl f«tr 
©«16 t^erfd) wettbete, etyne ft$ tntt bem uns« 
rtc^fett ©4mmoafteunbe gumtt^e«, foftdt 
e# feoß ft$r notörll*, »af man i|m a«f b<e 
$tfl$er' fa$. 

Slurt fati6 et fuft rcfrfffd), t*$ tfeßt&friW 
Mt Qtoge WfrtertrStWjto* togthj, mit berr 
Courftten, Me tt aJjnfit Hötrt $attt, |ttsttfc$ 
anefr berfc^Ubenen craiwärtffen ^Bfm gtycfme 
3ta$dd>tett *on ftatfaiib tufommtn im* ft# 
iefontf r* bafüt 6t|a$(ttt jn faßte; 



, liefet U«fr^ ^***« i6n f«iü<^ »tw 3o^ 
ttfftWt «9* #*Mfft quaiiPiJrt. .alWti^te 

in QJenfü <pf»$tt»e|aftitttg feftt* <M***x 
9«* mit o*m a»fe&*# *«M* »<»n»*t nuMnu 
mfr^tef Äi4l^f^^^^7 fe trifft 

•" ' '' ' iv. " 

,. $» btn mu4fo Seiten >ot *»* Mi £o«^ 
^inectie*e*ei taj&uWanfc ft}r Sie* j$anfc 
ytwttnt»« öine »tt4»e4f che Äionl^ft! $* 
fe$it f>a|** in Ki^toö^au« ttiftt an JVLou* 

W*a valets, ble afcer, bis i|r<* frtfcn 2BIU 
ift^> n»$ frtti $rittmp$ n(*t ge|a6t ffabtn, 
einen wahren ecSviiifien ober fyrannic&en 

* 3n m«wJ>en {Stiftern Wim matt *irHi$ 
eine 3eitten$ in Altem €nt#e }tt tfantat, tag • 
trtt 3aco6(»er tat gefemmtett attWn&eerfaem 
. ftm>i»'f Nn $4» «tf**tf«t, tittfc etnmfttffj 



i 
tffttbfftot $Sttw, ttttm tH^tt atiftnttifrt 
gtttiigt, bueifr ftte Vtrtrtftttits $rft (Staut» 
tSftt Mi 5ftonat<$Un aitf&utttten, Mf 
bÄt^ #te ttrtffiartai *ffttigff«t* tit fltttrfttt 
4ttt au< *«r SBtfe fc^afftn ja (affta* ®«t| 
imtt*arM?feti»fUf#t3*t« wfctt; Mira f$en 
Im ttMefoffte ma*ttn $#4 *fe 3frff« ff*»** 
rt^t tlgtftiU* t«» ®«f*öf*# Mt f&iffett te 
e^rfftw uttwüttogeit 9Mtft* ajttftfet* 
nto$ttte — 8fatt^enmeü^£i(Üm^t/ bftft* 
dn flRätfltn triefe! — Itt 3 fett ©eseab *«tt 
5^rul uttb um ben Ulrj titanos $«rfim; $* 
t>atim }e$ft (i* jmöif ©täwe uit ftt ff 4, tm* 
rintnäimig, ben fle b«t ll tt *# t n #om 0«t 
81 rj (de la Montagrie) tfoimtfin 3ttri*t«t 
^ewifrmpe^ftffe swifttn 3tttttth|fa tmb Söiw 
roafitf unuztltyttm ffe ty« Säuglinge in fcer 
feinen Äuotl ber afrafffnit* 9ta«|t3att0C«M 
tfq* btrSitrtt e*c*mraunfcfcttfle 1*45 auf btr 
Ätc^tntierfammluttg gu »tit, moriter fk #4> 
«&« ni<$t fe^t tettfidttti» $fe $«fant «tri 
ftaftbtn ^a* »ios Mftr. 0ie &ttr}ögtn fi* 



• — .333 — • . 

fym Äftiflte •mm ffottr$i »»► iw#t*n *tn. 

»•*, «| fceOtt ja «fnc t*m* 3&K<»tt* 

■ 3m Wnftr T? 9 3 Ht|lt HR ffMKfitrt «*fi 
fto|«, flfottmi *»»be?, in <§t$»»föafc 
*W*# ««»^W^in ««* JB«f*«K M* »fra, 
«m »on 6a «•<* et $wc*m i» 8*fo* 
ttrfMI|il «tut «lpt1, 41 «tyt a&>WW» 
«*, tit.£tna#9tig<»l5n}<«, ftn&un fte fc^ott 
*Uat »*|»t»o*9Uj« tut* JtyMNn ; in Qhn- 
tffet»nt$flmt nnb*«fa»0tfi tu$ Sliga tftortU 
«n }«. laffm. 2M«8 *tf$a} an*. 2>«©rtm6 
war, »fit (trete fW&tt Straft imwtau» 
«W Mt «tosUMMte^ftt 3a«Wiur bwuncttt 
$attfc 

SfoWfirH* »urb«n fti tum auf« jmaujU 
imtafiutt. ttfe« fattb anftt tteiotn »if jlrö 
QMwrn nldju »ertä^tijrl; an bitfen abct 
ticmto *«n »a« t»a$re Corpus delicü enfe 
trtt jtt $«*«. Sftan ftawt« tt»j«nM«H«|w« 



T - " *3* — 

tiefem forte *rc ««KM« «trfdM <*> *fe 
/fltaü«#fK beftyt Mb^r ttnutfr*«^ auf* 
flrtttgfk fötfiafctymt, nnb Mi ftafoer tut* 
tt» Jtonlapoiltte ta <Rig* 4*tfifä <tof if)re 
feefTanttgeäe itürüffS^reu j« laffe«. €#19** 
ten $tmpettr9ttf*ir ! 
' «M>HtH *ua **f «fitfe 3trt Me %nmti*m 
3»co6(mr >vü Säfte« <» Xrt^yftffe* 4** 
ten , ttitrfetft ffe *tfe4er auf fwUti 3?u* $*ff|f, 
imb »fr *OJ*en ,• tbttt bie £ad>e b*$ elfter «tu 
terfutttttg teHßtfto, iömfinjlrt ©•* J*»*' 
beti fit vom riffften ^tabfittitn , all f * halb 
fcaranf iroef Cutteret jabeft, iwBlieiirotfcffl&b* 
iol geraten* • ' *• ; 

• &. \ ;. -.V : 

SWt <&4B4ttrn$tit erjage 1$ nun Mut 
Slnecbtfe, twn ber i^ smar am 6t?^n jprwben, 
aber tw<$ um* efaeßemiffe bittre gtttfmbmiB 
itf$t tmierbrtttfen tarnt, Mefl$ (lefi Hi bft 
Erinnerung an einen bet unangenehmen Stow 
fäae meine« geben* miffyn wirb» 



-*- U$ -—* 

mint *frmt*t^> **b *>***&»& 

Wtib wijet* mofUt, m*mfa-®*m*fi1k & 
Stettin. 2ft **** in »%*> imb e* tft mtff 
»f*ef<$»tr |« «rtftye«, »<tfmt$3ti*i*f*to 
«ntföiug Mtamtte. stammt i* mi<$ w* 
jeftye 4tttt<etf*1}*$l (am trff ber bafae»®e* 
tf$«t*»f*fftai8 unb mit ben ?a*tbHgeft$tö frei 
tarnt i« m<i**n ö«f*$t 4*fti, wütete (4 mfä 
um He Htntatuv , mtif f#f8* be» erfren Vni 
fing feiitctt unfern fittft f8r *ff$ offen f*$ 
S* i* gute SMäniieitt* anfttrifira feütue unb 
iutf^febcne bhbere m* angeffyene <BWmtet 
j'M grttwtart tyitte, fb ffttltffcQ nlt*t et* 9* 
*üi0fte J^itiDernff meinen Stoet jn erteilen, 
unb i* mürbe f6rmöcfcta9tt9a aift ©aäwtlte* 
anjefteßt nnb »treibt* *> 

*) 3»t ©b bcf§t e* unter anberä: Sc&ifc 
fcfcmore , ta§ fcb »fß unb foö ^[;ro foffert. SDto# 
ieWt, mein« aScrgndMgffen groSen Stau unb 
Äatferto Catborfna Werfern*/ ber @el6ß&crr^ 
fcberfn aller Äeufcu unb 3&ro faiferf* Sfojeffdt 
offergfüebtefteti ©o&ne bem £ettn,€tfaeen>ftf$ 
tonb ©tegfö^n 3>aul 3Jetrim>ttfc&, al* rc4?t# 



*- 3# T*. 

5« $*tft olm Qvw* mit otif tfce cttgei 

alt a«f ttomal ein %0fer S^mon Mm GMwfro 
* * * * * *, tteftti fttngtR unb Ht*tn Satrt* 
8er in SJKga, ttagafr, mi* ffc? tmt»^3acrtwiiir 
j* $*ftfn. 06 tr nun ftfthfr »Mfrr bw fittta^ 
fltn ftauib |m diwe fbtynt fStruMltKifr $*' 
*tn tarnt* , t* 14 « ty« tmpfrfrkn »«, ig« 
UrfafcHni üBal fefitiQt f>aw, anb Witten 
$» »fe fffim ©tf»« #tt$rt nwbro t***, 
fo (Ht* fco* litft Skrmttt$ang In i}m {%*«< 
«tr SS**rf<$tiim*teit, mcb M* SBa^ifttüv 
«*«* tttn fi fftnif ytr @t*tf$eit- 

Un&cjrtffK* f<&fen ei mir, alt idf jum 
trftenmal |owe, baf &w ®**f *&*** aH*n& 
falben *erffc$er*f , Da^ i* ein Sacobincr un6 
$oc&(* ma$rfd)ttaU<* nur btfaesen ea$waiter 

md&fgen g»$en be*2$un* Malier Stengen tren 
unb reMicb Dienen, unb in aleti @tüffcn ut# 
tecrourna feon,o*nc nuiaelieBcn* fe^tft 
btr mm leiten «BluMropfen au 
fronen * t *e r 



*|«pt> «fnliW^tt^f mtifa »ob mfeaattp 

^M^^^W &*******?*»$ «M§t 

fyticn; aud> 6$ft,i$ $3 mfc ju ttjaufcn, tyf 
t* Da« ®lüf pt«, an tyn «wpfofrun m f« 9 n> 
#$ ii*«4Ä ,#«# auf $w «wnftn «m fcürf.n, 
,fe«if hat lif^mAHtM^M WffW 
&tant>tfüV« «rfl« iMffl« unk Htr^t SBifctr; 
ttguns tine« jeb«n für m{4 . na$t$tU(gt n &p 
jü*ttf fe^Hnj^ic. .:...... 

: etat* mir, auf fcbft« $«fet j» ankörnt» 
fate» «: »en nun an #6 fifc tut« tto$ gt< 

•u«, o^Bf «in pdac>pij)oUo |i$»«t fritum 
©«6i«M«n na4ita9«n ju tafitn. $? («naiv 
*{rt< mi<$ an* ga(ft fc*,tauf fptnttft *# fcp 



• 



*- *si ** 

ffceftfenmft all eine* 3ac*ttter, »M ritt ftfei 
mnbtn tos »Ir, bin icfrtttftt eittmti ywßtfe 
04 &»«*, ja, mit Nm I* ttftt b ©tfef**$i 
Ikt ftetfr; in f jranfeii* Itfet. 5We Stearin* 
W «Ijd, Üt an* t)ürtrifK#w ^ännrrn tft . 
|K$t, «le* f$» dk *0eiiT ©raf * * * ^ 
ftttritt »ttt tum cm fcte ttaftt nttr «m fe ttttji 
$after, m* »anttt ftf^ »it feto* {fcemmcf* 
ttoit *mMt*l**Y na* et. «pmrtfarg, too&trf 
tr fett(l Wn •e^ttaiWp ma^rt . 

♦ 
3*6tle6da6rtru^ ©tnnto ©rafft 
fttat 2)ettoflCteti0Ä auf nbftt* fHtfettt foitfctf, 
all auf bat Umftanl, baf einer meiner Stok 
»antotn In ffwmfrii* leite, beider Untftaitb 
allein »trafinftifiev S$fö|4«ttoe 3t!<juifittok 
begeöAbefc ttfnti;unb^ w^tn intim* Wifrei 
dgen fKtttti'itöb wrjfötiaeft «Betrafen* fett 
SJernwtymifl fSr m!4>$ö6eü muff«, fb^la*** 
*i#; M Mt f*Kmmf*ef ofge, «e «tfi {Demi* 
cfatfon ttäenfäB* ffir mf$ !>a4en fotnKt, 4 tft 
ffyn württ, ' «ap bfe Ätgftfrttejj <kn &tf$t ** 



*» u* ■* 

jftft, nute« Qmmnw **fi tmnßift 
UcU*>tm. ■'■■■[■ ••••■: 
r C* «urtt *ti* aitttf«; trott €& $tur* 
Hi% *M , - Mr Ä^i^runa fo &*0 aufg^t&e«, 
Mir ari* (Dtri** dfyuffcuun; aflein, noifc 
*$t W#r {fertigt, fcw, alt m4tr***J>m®(Htt 
timtite «ott tot $*$(.** man*»* *«# 
ffetttt, gdn| in mtinm ?&}##(>M#*feft. 
fear, unbre*di*criw<f«ou«>Ä*ilfa«t^tt 
feiutytt, , to $rtif*fews dafttfanft f**n ronnt^ 
ttfäten iuSttyi, auf VitrirtMi ©raftoi»** 
fcer untttMlim fiilfi na# Ät gßttietfiirg $ei 
«»Mar, fdfoft tfe Uta1#; „top i* an** 
;,fäumt tiu* o|ti0 »tiitrt Unterfui 
/;*uttft JHißd mib *a* tafllßtt 0W<fr »erfa$S( 
i/ftttfoto^ . - . 

3$ mitf et M«ft Uldfi fit 6*n t&tflin 5«e 
Jtaiftrtn «ftitniis, t»*ll fit mit »or (Strikt **« 
jtjHgt ttfurlt; oBtttt i<b ötftt&t, Daß fcer&ol)« 
©t|riff, beti i* tHm&rc 3g*<4f)«iMM& fflwty 
iitfrttilUbt ö«rwfflf*m Wonantin $tgt, mir 



'w-m $40 mm 

1 int SJerfereignng eine* neuen ©effjiu^ *) 

, ,> 3» beirrte! , m ba« «thoogtn, ba* 
^MeM«!*!? ff|re ter Untertanen mtmg 
„in $ttra*tjmg tymtn^n, peeben. a&e £8$ 
^'btl a$f etae ober tu andere 2fe* anf* ? g# 
A fö»ln*ffle gefcfttuttet ( J. . 1 1 3 }." , „ «i* 
„41901 to Ctaptitt/ b* Ct»ie g. ®. in $wfe 
w lanfe) eine gemSfigie SRegiersng eingefö&rf 
# ift, ba ba* Selen, ba* " SBtfcm'o^tn unb tit 
„Gtyre IM ^rü^flen Unterkam n tu @rro$ 
*gung gejD$*n »icb; aüfca wirb ttintt ber 
*, «Ire np$ IM ©ermSgen« e&er Gerade, all 
„na 4 einer langen nnb genaue^ 
llntetfu^ttng ber SBa|r$eit." 

„(Die ®ect*t*fotttiaUtatm t>p|^ji* 
„na* bem S&atSe ber ÄAtung, in »eicfeem.il* 
„£|re, Me ©ister, lag £«ben.unb liegrei|eif 
*>, ber ©ärger flehen (§115)- • .? 

*/) 53on biefem p&Üofop&tfc&en SBerfe ift (cfamiit 
lt* 6fe SOlonarcbin fertft 90«faffain. 



."— 34* -*•■ 

^^«r€fÄfen/ Sie nf*t oti* gtofftfoehbigj 
^Wt äufettestttJetbe», ftnb tydnriifd^($ 6j% 
* : *WM'1toniHtti*9 Ne fo beritt, *änn «fo 
#8$li# «Int tttaft M'eerftrfiSfti' #a6en , Mt 
<fo tontet ,' ftft Me, M* mir iefattai ä«mac# 
tyurtö ; 316« fcft fft ti mogtfdj/ tinto ®eft 
iu bem^rone liefet Stesentto ju fkilifc, ft 
*ü& W m6$(^'i(t; ; t)if o^ne fyr"£or»iffeiv 
$bftM<* *u* t*ft$m ^rfurd^t 'deirti Ca^tJf 
fffitfo 3*e«ettti* % ufcerr&toft&jy ftto 
tötjfoi», Mi if)t ¥ e 6 e tr f'er*ft &U juri| 

)tt (Äonen gefgmoren $abeif, «ftf bft 
^ffefJnbf!e Ärt/^firtfc gfchi^e toter* 
lte*)un^ »e^dhbflt; flnb'mi* 3|itnF «ei$ 
Ätjjtefm »erten/lpnrfrti^ 1 - 

r: 0<fr*n** nfer 6Wfe (&traf¥ mm fctifidj 
ntyt ffcr töt<$ *£ ♦etin 1$ fari& itt } ^Vn fnictt 

.. *) |<fn6c fi<& e^ rfp^tatt, in roelcfcem Me. 

/ \<§<$anbc feine Solle'fö ©ttafe mdr^ fbpittte 

" iÜit&ef ber torännfftfea Kcgfer«n^ »riete o&n* 

UnterfcMeb itti 95&fe»i$t ont) t>cri ttißlW 



4*- 34$ .— , 

ptnübtik tntlnti 2tafktt$«ttl fo 9K&* $;«&? 
ft>lt $$t ünaffm cm mtinm gari) unmb\müi 
ßtxbltfa, un» erlieft fo una»iü>eiitfje %xm*ft 

p*l ($ tütanbtvi m mit ta^$fftg t iity 

2ttra$tn». . : , .. 4 r . *<n v -• , L .3 t "* w 6 

fönfrern wt« id> $üy$t, ;j*af tl; $$$£.$? 

an<* nur We ratftonttftt ®afrt>föftoN<&?#! W 
Jan&en iß, tag itar4 eine fftye fctfaimtma* 

^ Vjten $epj$«t mtt ctoirftf ©träfe fctept, 5cU 
^ ;^n?c|ennjcr6en. @* 3nfauct aur ^rfertldtttig 



V -Ü5 ?£$ . <* - 

s1li ,.*)$>, Pftffä *V (9ltf*utMgt,»t?tt.6«rf««M 

jtylfte g3iim« ß«nad)t $<£, mfc, ,t«# tfit 

.Ihm aniw^m« ntö^U, f(J aDcrMng« ei« tfik 

... , 8Bf«fi«töt gt% t§ fam a6« »U SteuffraB. 
ftec infdttenCoufessions *ott fi<^ faßt *): „3$ 

*) rottest« lc ciel que si Je pouvais IMnitant 
<i*apres retirer le mensonge qui m'excuie, 
et dire lt vefrte, qui me charge, sän* me 
faire im nouvel affrönt en me retraetant, je 
lc ferai de tout mon ceeur: mais la hente 
de me prendrfe ainsi cn faute me retient et 
je me repens tr^s - sinceremeat .sans nfan- 
ijipins Ppaer reparer. 



— M4 -r 

„ SetyeuVe e* 9üt ®ott , bdf , ' ttfenn M> ifiirtt 
4 „ &u0tnt(if nad^er Mt öi&r, Me ttfty afö 
f /.W«tt«8t, jnrtKntymed, «t» fcaftkt fe& 
,, §Ba6rViie/'btt ml<& ^tfift/ Mf fagtfi f8itnie # 
p *« »* &4 ^ (< n Verruf einer he^ 
v fe^thac^ ' änJ&uf^en , '<<$ 1{ eV uin Äkrt 
^wetoel £etjen* gtm tyiin niitrte. 3dle& 

'ten/'$ait m(* juVOT, ntft fo anfHc&Hg aü$ 
^ tntint äjeii'e ift; fo ftt)titi mit ho$ tniniel? 
),an tälitfy, meinen fester »febtr 'jut 1 jtt 
y,roa<$en." S>itfii j ®eftaiibnip ifi fe$r aufk 
r^tig, äfier ber (Senfer 9>$U*foi>& f)ätte nur 
lifgt ou£ fagen muffen, tag nfent'anb äujf^ii 
Üieh f utib" fagen tonne: „i^ tift öefper a(# 
^Ättt^ ' " idi ° : V /•'■ 

J . ; i :; .v •* ■ •';# l"' •!?'*?; 91- "" '^ • 



■« m •» • 

\ V* 'V? : tf*:? **«• i ^gfi^a -£''•?. i ••'*'♦'•'. *.| 

l^.f&* *»*,*««<§.*/* >MfttobWM|lflK 
JMfP.4M$li «nb fat^ 45 ,SBtt(le, ».^ 
p 5Kitaii &to 3ufUi*tfo«, *a» 8>dn< #< 

- 11#". jtfli.^riwe xV?Vf^ um * ufi 
relfle t$ a&, unfe fam um 2 Ufir ten i 4 teti 
$ifrnar to ^ftauan*)^ k JDft €bOigieni 
^fffeffor/ fcer mir We UCaft .fiegtn 12 U^r 9D^ft# 

,ta^ bcfannt machte, nrfinfött, tag i<$ no<$> 
an &emft{&f^$ag fcte ©ta&t mlc^fm möd&ie/ 
3* trifft i»ar nocfr Xufföui' h\i auf Oeit 

*) 3>n miWtevb H*fl* m Kit notfr beut 

Jultanifc&c'ÄaCcnbcr ermatten, &tr b!e SKufTeit 

an* u •£«!*' frioter tfc ttrigta g&oHonfcn, Wc 

Den mbefferten gregortaBlföai «akute ang^ 

* noirtmtn' fcafcn , Juröf frft. " v x •" " ' * • " 



' Irr f4|f m» 

fünften ■«*, «fcj* <* twr*>*fc T *|s tfy 
ganten , <m »« 4*fU> Wtfm Jöetf «fl In fc« , 
etabt nW'VtöMiW' #'«*«'« i» 
ftaft* attfattt %nm* 4tfe&wn" fpffttn , ttnfck 
*« iö 1*«tn ^MpfMk* 5 Alf **Wtmi Btwmtt 

s« in** ia)«K^'^Mi *<B^^» n frB'w. 

>a?ran«ett «An fcÄJwfcidi't. «'«* u v J Hi. . r» ' 

SB««» tmmtn, na^t »« fca ftta&Hn. 1l| 
3fejen fprttttf,. tt, b«« $,«$»»«£« f «pHffb $* 
1P «tt ttngldui&H<(Jfft &fitn wn b«in öMi»w> 
"$*m t>«4lb«« ärfftn' £&>'&&* jiuti- na$ 
' fef m «SRibtllV b»< faifnlf cbm eäfejfr« jin <Bi 

ttuvtbnxs «taut metttn. $ra 3a$t 17^0 
rttinte ein t^eH >a»»n «$, a»b e« f^tiitt 

'&$!ti>t au«9«fw(Tett »erben bfirfteT 

<^ec <5ttfau« bfeft« e<*>ffrf, (ftnjl ■$* 

,'$ a n n * » i» ; * 1 1*» $<# fratotta« 04i!f<>tt 

■ S^ttit. CWW*t qr « meine« fefein ni<K 

pnangeirt^/wmrn i$ jpt mit ein paar 8#* 



s .-«r -14* -w ' 

• . fett t^$g$ »rooiiitynt #r lojm, to rnft 

,f$rt SK«tti«Uf}w 15Ö1 <m ©ctt^wb wp 
•4»rtttrt. f«^^ .^. Wf[e ^iricjt^mw ftt^c» 

ÄMtöiMfft* *# '*** $ W $ f « fc i » a n J> 

gnHÖe, wandte f«$t, »af «0* M ttHtim 

«tt.Mip^l de Saxfc) bi# SM^ auf 
«wtofr** «vvatK |«(t4*tf warbt. Wj»tf$ 
tentH ««* iWittä* »wt bm fur(<lnbJW«u 
4ft«a^b<ni7i6 g«»ä^t';.rtflem Äu^anbfejCt 
«< mit @<walt bnr#, ba| bU gwe SBaty 
*gr OTsäld« «Hart wuttt,. unb bU 9t«putUf 
gfcfcn wtjtt fty* <w, taf* «in» CpmmifTipn 



"?- 54t — 

Me fNtttt^tnifg Seftttnneii §n fäff#tt # bfe tto^ 

tun Ytfterten bei £erjog« $t*Mncmt> tu f ut# 

falb getroffen k Arrben foflte. '©tfjf gefetd} 

#rftfriwH>( fclc&t, nnb alt dtugfanb attpbem 

^erfteatidn^rrtift^a^'i;^ btn fttrfSnbff^eti 

©tönben ba* SBätyretJt jugeflattb, fo 

: *S$ten'ffe *73£ brti Ofartammet^itrn bnp 

Jtaiferin Ann« 3rcanetmra €tn|T3*'ft*nk 

$ttldjt$raftn 901t felroh }*m fxtm* 

&em m«r fnrj normte nftfct einmal e(tfen$faffc 

>uf ber Stitterfonif einräumen ttmüff^^dmaf^ 

^ief eran^ni^t^tro», fenbetn ©ffcfc' 

« s -«c '• ' »• -" «*' ^ / '.■'•; ':.&'» vi-' i 

»»to •* tffMt btfoftff 1740 fr***» JWfrtfy 
Sfatiä 3manbwn* ; «htannfl abn ni^.W tijt 
im ^b 3»«*/ den ©*$n tot ^htiefl» 
^Jton*; f $rrt e$n*f*et S**ter, We Wfbfrti 
Xptin$en TintthUltW^tn^täht^VbtiiWfk 
ffntättelDerma^Irt»«^ |nm 1tttäW|fr/W 
treff bttffc ' Sväröamafl erft im* S&etort AÄ 
Wdr, 'feri : £efsos*4Mt S^ann «oii ©ftt* 
jum ÄeÄfneett wn jRnfttitt».' ^ ^ 



^B»ni&j*t*&*lf*it; ^4* 4Mm:iifa|t abr- 
itt feittk i*)m lafir bfe £$rt frutemmt* tu 
taffiw, ©wraU^mirt ber trö^miuSSaffw 
tat ja Santa jn twrbm ; fr **r ©*<tf SHhsi 
ttfcfc autfr.b« ttßt , fttc $n ftyat brei ffio*w 
4ta4$t' ** n feinem. ft^tehen gJojhn Ȇbe* 

. SRiinniÄ Jett ttSmtiä fctr gSftojtflto 3fana> 
|tr »fibttttr b** iatnsch Äaiftr« 3«an Xntönt* 
jpttf* btt «artbe, Ab tat<$te tf ba^in, taf 
JUfftlff am *öjttn Skwnrtfi* 1740 jur 9tft 
Statin und ©rDgfürdtn oon 9tu6laa5 ertUbQ 
»»b btr ^tt|f»§ mSfi feinem gait}tn Anfang 
ba<| ®l$fritn tMrttbfnramti Äurtanb fxrf 
tmn taH ** *t*f jifcfrt fyxntt, uafc barfte ni^t 
ftaran btaftn, ft<* ttotn anbtm 4"i*9 (# 

& toutrtt ni4t taugt, fe traf Mt 9tegent 
tto 3tnna unb bin JBrafttt «föUnnicfr bafleibe 
£00*, fta* ffc btm Sttcjtntttt ©iwn (mitte 
$atttm 3tnt öten ®*tfm6t« 1741 näntttc? 



— 35* — 

ftiMftft M Mt$ti|tt<flbt «IfWtty, bft«»4Pf 
tfr$tt*«»ttCe*9ttt, mit*®rt$»lf*i|rt* 
Xtitti Mvtytotn 9f»$* »cofth Jgitacmt 
fc*»rffl*C4'aiil 3elr; Auf »tu $(rö»> tsM 
Statut ftamt fc* gottim •ttffftffUMHit f at 
um ntlfibto 9*xUnmnrt+ ttrim ttt# 

Sir jtngt 3tw« KntonoiWtfA *i* i**ffc# 
Üg tbt* tot ttÄgififU^jtiri gtymföt» tafM 
SUMuubttU. tr tefttt wu 3*gtt» auf *4 
Nr 4flerjftmg|im @tf*»gtiföaft, tatfctiiMfft 
fiitt ektiftt* ttfeji tnftttti a«f tit «OewMrm* 
U*ftt Art 

JWt jtfcige Jtafmn cilfft twtmä* im 3*|t 
^764 ndcfr £it|laiifr im* Ä*rhe»fc 3» f|ttt 
3f&ttwfttt$ei*m*gt« tte*t»Wte fttro*i*f*fc 
UtUetUeuttnaitf tu ttrt «mgltttiKftiftat 3»i 
fätitttitiSUgHnmt in &$(iifft(6«tfg diuaXiif/. 
ttfyr, um jb^tt gefangwwjt <J$rtoj«i 3mmi «ttf 
tin Iflrott i» ftfttit. S>ie «oifttlo gab Ort** 
bitftn $>rüi|eo im $*fi Ur Stoty Btitr tobt t*: 
[t^«n> 4« au« M Rauften |ti tafiWt, . Unit 



** i$i -* 

ttoM matf>u, kit $$flrro fttoi* ©tftto'sirffl 
1W »H ftnttgm. $ti$ Ml Mr im »t*J 
tSfeffm. ■ /•* 

frittfy $<ttMri*/ tmr*t<prin* Jtarl »ow&Mft 
litt, ittWbte e»$» »e* Jt&ttf« «**!$* fce* 
Ärittttt ***$0ftit 175$ tum £«$*$ i*'£utt 
lonfc |tttfytt un& ijrjyftttfli* M*|i*fc 3* 
fünim tti^liHe altr (itff* Mffe Äalfwrin 176a. 
3$ ftfttt nah btr rtgUrthtft -$fr)og, Jtott 
$ettr UJri* (fMNr frbtotritf*) »oft $oU 
fiin $ fifettorp , Ut (tritt tyiUH t»l 4r*tf& 
SMtftr ttloftt bttt oft** ^fqpa fMrtn 00* fcb 
ntrJBtrtaiinirag, unb t»firir tyn oncft «ki&w 
f4<teü# fa Wn 4*i*ftt$un »feto tfngffqt 
(«frtit; fetmt hi<bt gNk* <n »nt itflt» fünf 
SDtonttin narf> rfintt$$r0tiftt|itfg«ng eint ©er* 
f4*iM»ttg «tgm fyn a«*gtfcet4tn m&tt, Oie 
tymke ©tgent&m fitoe« o^nt^ln tti$t ftfy? 
toärfnlftfiö ®tffW, fttna$to. Cr matte f&rmrf 
8$ »05 ftfoth tigtiti* &*»<* «ngtgfifff»/ 



.üsr J5* mm 

ftfee 9*mWm CottaliM-mt 3*wit*4A $t 
fc*«af 4» i4t«t 3ttün* 1762 im £.fffi?Mgg 

t Utfr aap *•****<****■&***!& 9 (ü| 
J3*fca«W .*> t« ta * «^ c flrt*»*k $*?!<"£ 

IM/ M *•* ««r^m <MM ,*f£tf$ gg 
tf*t «Mi*« »#W* »^ $««W# wfl#bA $» 

■ '. ..'.;> »ri ; * •. '»- \ 

„i>on Äatjferltng 6#ret&ert «ne$ «Patrioten äA 
,/fetoc« ®AAti, A&er He^Sr^fe : O^ em «© 
„Äa<|tf* $b dnm ja $109* *et*i<*ai figjB$ 
,,wa$ungercc&t o&et flrfarot&ng ift?" untere 
fuebt efg-ntUdi/ Me äfrage: 05 fclWurMfcbiföf 
gtfttrrfcMt, kwfc *tn an fr* ttrKflHffrajjMfft 

fficrSlnbltcbfdt tfcfr &ü&e (otf Kificfcn können , In 
fcrtfte (!** &ur<$ frfe 3Ba(rf uttt» SrfcpnuttgtÄ- 



fcrr ©ö^n^ei ,£trj*3* 4NH So^nn, im* 
»ar, wie fein jünger« «ruber, Stritt) Aar f; 
ibtufaß^ >it feinem Öater itTeiMrlttt, Qp 
jjtrrtrtfrar bdmäfo t4 3a$rt; 'tejttw ü 3a$r* 
ölt Der Jjerjoj tyt feine tnahnficfct kefceö* 
Witten; fein tenrber oötr, fcer $rfaj .farfc 
$dt t>on ff eher ®tma$)tfn btr fPrtajeffin tfpoi* 
Unia $onin*ta, ttoergah} {H>rtttfn<*tji 
käme, jmei ©ötynt, tte in 9\if*a unter rufft* 
^efeer 3fttf(fd)t erjogen »erben; «feit fallen ftye 
tili Talente unb gute (gigttif^aftttt fceftfcen, 
iofir f$ ffttfi du* feim SRunbt berfaiebiner 
tyw ö^rtr *f$ort M*< SNr S(mt ifl njt 
i> 3a&rt alt uöi fbO «Ml J&trjog tmbtm , 
jftte5.tr t«, fe muffen if)n @lfcf unb ^erffanb 
imterjtÜfcen; kenn e* tft tmrau* ju (tyett, tag 
auf bin $a0 bet XUtJbtit* tos (jegettȊrrt^ett 
gffioft bar* frembt X&rftotfcmitttft *mb Tti$ 
for&cfct auf f*etafrare ftrefttt manefrt Unrast* 
in Ätirianb ttufit^cn mtcbta, jgkcitfttt »Art 
bann w»$* am weffttn ba*rf «itmfllrt, Jte? 
3 



4 ~- $54 /-*■ 

fej üturittb fttaetUe »ttfcrtünift tttb fett* 

^rbtobirog mit $ofen befritft. — } 

€at$arfna bie 3»«U* Cemefft bem J&erjoV 
jtyr »fei nachbarliche' $reimbf(&aff €ie im* 
ttr^tt ieftänbfg einen rufflfc&en Sföfnfjter itt 
Öttifau. Damit ber J&eriojj ber unanjehY$ 
bie« &eWÄujftigfeit, immer na* ©t. : ^eltetfj 
fcurg |u fcfcreiben, H6er$obm feyn mocfrte: *ft 
i^at bie flfeonarc&ih ein f ür athmat ge8uf ett, 
tafrwenn <r tyt etwa* ju fagen tj'ätti, er ft$ 
nur an tyren Ifftfhiflertocnbtn mochte. 

301 im gptfif 1794 Wf Untufen in $*r<« 
tin ernffcftere* 30ife$en gemannen , ««an* 
»er rnfliMt Sfttoifte» auf beta 'ßc&fofie $tt*W# 
tan; ba^etae Wonac^in, Sty* 8fta|tiHtt4S| 
JfoUfetln, bie *rt)frmütf)igf \Ätf*«tJw» 9« 
fagi $äite, äaclftib gegen Me^nf«rstt»eri^ 
Wßfcen, *a? fit aber bagegen au* von be* 
: «Urlaubern Strebe unb (Be^stjam ewart^ 
ttfbtigenfaO* fle fWw (irei^etn Wa$frt&l$ 
ä*J»Wiffc Wfw «Mitte. ... ...,r -i\ y* <^ 



- jbätb tamf «l«8rM tftt WMfäa^fäi 
Mir auf -taft €a|ftf}ttM}' *r flfau6* '-ftNttf »fcStl 
Jtfe^otoi, öwrm pt >a« rufflfc&'e Sotfalju*; 
ffttiüiln fuhren , fa 0<*»J Urtext (Uta; ©#/ 
j|M« erfahr Mifei free tufjIiAK^inWec, uqtn 
trug nun tcicauf an y baß man tfcm bi*Uh%mt 
jjöfi (Urtlitfthi mÖtfte. $iff ^fcfcol) j^ r 
lM*r,^er man gtauätt fl# **$ ifttfaiityi,; 
Wifrm ©««rtlr off«ntHcf) *taw totfti^l 
»tii ju^M, tw>&« fld) am Stidffccr ^ 
Stifter *tra$lfttt; / 

3n atitn ii&rifliii S)fo&«t a6tr wttyt btt> 
jp^fjeg *i# ftaiftrin ffc feft, *a£ t* ftit* ig* 

flfti Mgeitii 3ttUrtfTt fttrit ftem 9tu|mi äofw 

*' SSdn 3*1* *tt '3<Ä to*t5«t 6m £*•**$# e»«t 
Wn MffeMr iugffd)^t, ti^ri«» $äiti*trfcf# 
irt6 aitf Äprtrtutv^n an «t)tt frafrtft. »ftft 
tyarüibtitf* mt» Mtft fforttrungitt; tttefr 
ctfris* debeudi fceülaufttg jtf utHttfaSkti, 

«RjtajHaii fttliiaitfle *»* W« flatfwin ,*n 

. 3 * 



Mt^nr »im, feftn i}m ßfyrfUf »fct» «V 
(jHft t|dfr. *m 6«ffrn fJtytt fetr #«it£ 
iHM n mit fettgfcMfrim 0riN«nkttiub fkirtonlfe 
. fftofrUfc «tortth *«nnf«r»p wir» «N>rt fym 
totMofinfr $$ftttrn «tut ni^t Mwr n<M0» 

fttlafft«. 

3«» SM« *?»3 fl»* f»**» *»! *» ** 
JMtft« M« ONt«U4fttttftlft»eur{8n(if4t9trttfcf 
(Mfcn &44»t littMi» £n*I<wi, ftattmift 
8«|lan* «t|#rtf , Hii» fositut *«i 34$* M» 
«ttf ttucb« t« SuöÄRtWe Jkafentt« taftttft 

*&i * äiffeta nimmt c« ntuft 8*<r (fc>, *$** 
ton $*)*§ tt«o« town »ttfaiM, fdn ep«> 

«fttteHlduOd »i« $«rJon« ' {* vNrtMl^m^; 
ü*b et, tttnt M«M o$tf *h*4»ff«n.9*ftH$V 

«in flMfrW DUf« 2f£t^6t i« frl^t itfftt 
trat meine« anfroty««« in Wiita», ttitit t 3*. 



i i v 

tlnem borgen ©afffafc (o^irte eüi /©ewifFir , 
$»r#t6H<|tK Sektor .ÄiiY fr 6etru9^!* |Ka 
«n^ft^%, ober man »ugte b*<& nfgt tt4fo 
po* man «j# .ffo ma<^n:f»ß(ev $e*waJ 
flu«* WmMvfäit* «in wj$W« Offöfciuif ■ 
$l'W auf feinem gimmtr, aftb maijtt l&m ttn» 
f«$* fäflMw Xturao, mit i$m no# iitb«, 
Stta*t na* Migaiuf^rea. 2Uq? vt*6at5W£ 
Sejr «fct, >tr Offfjta «<# «&ift «JMr.fityM 
|ti *erftef)en, baf er nur nidjt (an#e wuDtrt^ 
t#*öerti mit ityntn (<}nt €f)äfe hmrceamöcfru, 
tttU et jtt efo«r €or $e&raud)t wittn foKte 
«IDtr Mededn inalgr* kii jiiegaffo ein; äftet ^ 
|a«m totören ffe *or (er etaöt, Ja würbe et 
W bem Sagen f)erau*genommen , gebunden, 
ttnb fo #. etaei {$** btttit (le^enben Äftitfa, 
bur<* *ofoten n<t$ Stlga gefaxt atonSRiga* 
Aul foff *e na$et fteterftipji a«Wt*»t »w 
int fepn 0M beiier mit ti)m iwgegai!|en ; 
1(1, fate tt& nic^t erfajtea tpnnem ; 



, r* 3$* 'SS. 



,- '. Ifr V- ... 


.i>' , 


-■»' w: 


39ti t a u r J 


. . 





ffitan benft fic$ ftap$ftR4 nnttt Änrfanb bfc 
teilen £erjost$firoet tfurtonb nnfc eem^aflm 
lufatmneri, unb in fr fem f«m man *DWau, 
ble J&ouptftab* ' jtnrlanbl pennen, ttngea$tet 
(tf eigcntl($ b(e* ble J&awptffabt 4&etngaflenf 
unb ©elblngen bie JJauptftafct be* ejgetitli*m 
ÄatlanWifr ~ 

#ä«be, tme pi frort ger»e<»^8et»>min^^ 
$Ht ®tafri ifl fe&r mttfämifi$wbßH+ niQ 
itkfr fern größer, att -9K§a A j»ftm mm tufmfi 
li« ttin^Me f|»raj>if*en %tybt+ t $tom btyM 

©arten beflnbet, In ©Tanten tfofj* &$tittfp > 
tyn; wb auf biefe Art #e @*pft tyf Jfeqit-. 
Warnen *{{L , JD>e. .tyfyft flMt f«d j)p«|fy t 
gängig ittte dtt ©tefmerf 9p4,». iMtb feie -£a|l<* 



gattattW« 3^1 berCInmo^nec in SW$a* ©U 
tfttnte «tat «ntt J&«*&tMftabf feyn, metm$tsf»r . 
tan> nicfet t>ona^rr Sir Sfnftoa$mf »et g&fta»* 
f^e» ^anttll, wegen Stlga, auf! naffttofife 
tictyit ftt^tgw ttftrtcttet ^atte. 3*tir tittf« 
ringfiigi^er {anl^afitfl >irb tarin ^tieftet!/ 
Ita abx rioib *aVL* *Wl tint Sowenrtotv 
feie t»t ehtlficn 3*$«ett mft 3ttt|j«hb gef^top 
fen titfrUn, ^c e^geft*ranft i^ ^ort 
^öt bUfe etatit "qf4t> to* netjnt man t$« 
Wtfi#M>«ien Avenues <Pfortett, 

gu ttieiiwm MJänbljeti »ufent^ak »8i*c 

}(* fwfer ai^met, *f b mwBfrfrt Irtt, *(f 

toWSBtfe, mo ^ iUröeilt^e «rtt^it fco* 
Nr«e$*mwt Mi rMW*tn fltynifte** in Mni 
®*iW 'tfefnlm 0> »il; in «Rita«. ®t* 
tjur Wne gro6eiwSer6re^en 6t|t$t, fcrnn f)ie£ 

Mm «ffp^mii 5Bfi^*m^ ^/fe b« ff* 



--»«« — 



., Mt <HH lll »i/ 

)iv* <!•&! -6ftftt mmM^ &•*■ t""M4ofM4^ 
Ittttft tar toimtr; Mit MBtetai fiMUn 

ifc. flni Qmtmtdmkai HUk ii A mil tart 

tf*c ae(( j^rten wrfccs f öttncn, *i*b «rftift 

fcr unj»frtel«« ©tauen btmoty\U$ nnc tat* 

M«itn, Cm 7taibt*$ btt ttnjnfrk&en^rit p 

tffviwra» 

y £tttno4 fontt man ton Wtau fagat, tag 

ItrOtffcfft, nnb taf tat 9ttgtb$<nt loa* toi 
tW trttf|t tat Mt gtf*i$t, it. »rt<W ftto 
YOTtrtc* »ff tatest JpanWwtgen »er Tt*$m im 
)atat fd^fnen; fo ifmli* ttt 6ttHt t*r $* 
fty* MWrttr. 

• 3* $afe tnicft tori tffotmt fe 9tttett anfi 
^IWv «itMitt •&»**<*•* ttaw SMtfc 



rr 3*t -n 



fyH Mim bfrfrMUtjünn tn m mttftot- 
.«w$ Mtgäten aft twn$«fl*ttt«*<fc ftft frrfirf 

6etn 9«9»n»{mij[ni J&«jo$ 1^75 ertötet am*i 

}r, »Uvl»t «ictgiuienjtiftcn tSnnrn/ tywntyt, 

ni*t bie etctiriaWtf^bt« Jjerj»*« jnit ^ 3^4 

^ fe ^fnbcrfici» >ärtn. SSoif qflet« 3>to^ .*fc{ 

jen, unb mt§r bie (&(nti$ti<n& «(nrt ®patw^ 
fium lefomm«,. tj«tf «» flä^K* «n ein»« 
£<$#« jn $MtftM j^p, ouf wtltftir bfc3ö$K 
jtoj« getiötls jurti af abemiften Uotttrictt »et* 
ierdtft «trtai $«\»tf$k . , 



f^^urt^^ftid^W/ Sterin, fefetm fft** 
ft» Suiten** r&ftmfietyi Ä*w*e^ 

,Äi 5». •♦ »ffWe«* $ttfifito ter 9te*M? 
«(^rfmMt .-WWW «fei W»r. €*K 
><p0irier in @oMhfttt fte<» Codex crittcu* . 
^nd^^mm ^icaulgcItU, Ott W***tm *«, 
(6«i «pgffjftrlt fRftauttf @Mt$tte je$o 3«*rfc 
Beamtet $*t &t $ti anfaAtmj w*. fcfrs 
Helunt t>U(t*lei gcftrittaw «oft (u&to 
öHctt fritttnfSdWfwt ad einen D e n (i r ftfttet** 
e>©f<frfe&« i-$. *) tiMfUtif; 2)fiSt 
Je$r6u< fetr »atarU<&en$flic£4en;,v 
• 3) einen (Sntmttrf itt etnrm. fcoflflän* 
Mgen <$cftfti»lan f&c 'S8.trtr.t4ti| ^ 
*jn*> ©trafen; 4O ttyett Ct$e* ttf^ 
tßtcftftlVeg**; 5) &&et eutnehia^! 

iarattg ©oti*f in Ger IRat**; 7) fc*t 

p entwarf tintt 1 ®V#*** bVr tram 



,«7 **5'*' **•; 

{4***, w*' >^iiRHMfM ottQiec »nf«, 
^it mir j*jt nt<ftrWfafle«, •>. . - ; j 

«KM« ; $. A ®* *f *f • , fyoftm '.'. ttv 3foj 
Wlf|re unt Sfetuvlpftl^tr, £, 3C. Äßint.e; 
$af*f(to »er flH»(frifc(^i« €f.r»4e; * frttMQy 

yiftr 6«t I« Outftrouns tmn aütm ttttfctm 

^ 3»*rt fnimut tytr tym £Mt mt^* 
(tft¥f«nj?ttt ju ^glff. «rfbBttt fte m>* *<« 
ttf($ttf« #»»«« Oll »t» Sty, (0 gefaxt 
*(<f #»*<* «itlen «Kö^fföthüm. S-tl man* 
4« ran& H«r (in «ft {*|j&arrt (ttanofcript 

ffia« bat enjm« «ntofcitgt, fc # Wefrtf&it* 
<H*, *#«<*# @t«fe »ir in %a , unb -ei. 4$ 



— Ü4 — 

#n fferiMrarilltr «itlt, *m» n Mtcr* 
}eira$*t, fWwr «r«»t täte pftaN U}r {«nl 
•futgiffttaf, M* tttffc Samt tonn anttfri** 
in» ^hb «Nfera pn* ttmftfi »atM* ^ 
fitCftt 

. «* 3»»»ttt<i unk 3R*Vtfiw werte* *W 
den fo **t an» 9o}( tu>* teff* tep^Mri* fe 
Riga, Hat* •#» SfctoteKn 9ttßt)t f<fr **t 
#fH4 MrOtef|triClMto»fetM, Mt to» ?fc 
«ri 3*ftilt9tt)t fftyn», «Hb tott*3»|tt9l 
ff(ef»8W <a»f a*t ttefefttfaft $> tM« 
trfttt 3nfttn| ift f» flMrft««. Die Ift**, 
»fr fottfttn fttfltyft «ttten; «Affe *!* **«i! 
im* «iMrn «w**. »er Ütofefrer t$ajft 
fite biet fcojwi einen 3llertitfafcr, vm jf 
|*$« toftemjrittifteh ftMtfa W «faerge«#ffm 
ftrti^ftbfatM $»f > fton feftr $eoi{^ 
fcitrftttt$fetfe «fcWf tMffte* !Dpfelete fSfit# 
«et Minen« 3« bftftm tateto ,$fi|t <wff$>' 
•Hl »*»*, St'ubä ftfe Ctufre u,f». * , 

aitr.^a«0»^fr fw& ni*t 1« *er ©taM, 
foubern ge*SfytH4***f feinem t»flf<tltj «i« 



I ' 



fett; ;&f<8tttft, *9m>I!*-m»CMIMm *# 
tt>#m fc« ttffim. 3m ®*ftf W1*} I* *# 
frfcft «cum afwt «Sem «n eteei £#««, P«*t» 
tlt J&tmt>e bette 0|rtn m»Hbeta«$t t>ft$$#ftf 
tau *»j»f ^*Wffett^«6ro. 2XtfM »rtn«$$fef 
V I*»« 1 W*l *»&«} **** <>« J&w»89 fntxt 
Hm»»* ei« Wtot*et«'1&«|i»i*je& **ta/ '* 
tutftän uitfc »arm »int fwfce» ^Hn6oiuon3ei| 
, Sa $«tt Mf»«B »H foffinr»» , •'-■•.■• 
-, «>tt Seil«*«««** i(t «u«6 In Ä*irlant> ft 

tttiff$e^#«fcttftä9«T: t$k#-mvk.Mi . 
*t*f<$M*»t» b{tt ffta»ifön»3Ra8ittin fcet fl« 
Jlhjen 58»tMttAl?t. > 

Oft «ttifcr twrftft 0/ i«m IH «in* «*»** 
fe*iftm*$«rf«ft «m Xfatofen an|j*«ixn, stt 
fcö|n«c& mittre <wf Mr ©tta|e auf Mb Ä»l«i 
ttnl ttffim ««*, tMtin ßt «tnxtf «rotten $nt 
tea, bin eanm fc«< R»M, -ob«, ort«, tnit'l 
' |Meit ftytlt> J4t Clt $fl£t $t* 
fy*#4. ' ' . , ;■ J...j .' . 



A* $66 -* 

faibtttt nto jttjhittft «<w«^8f» oWc fgtit 
+nbt. 3$rt «efrnung« (tob mrtftfntjHI* 
Vbnb« «5at<rf«n, We hi» SfajMrtM* «fhJdfaD 
tcft frroftt«, «n> itl Mttto llk|tf****lkfe|K 
buettb bi« t*n(ter« unt> m Kmmfr 
i«l«$ Wrtrftt. -9UiftnW> W< j}mi9fcfcft 
föen, tnös« 6eräUld)cn .gSfttn frfiftifc ft# 
frönen ®tjMrt, toib«$ift T«l* iWV«<l* 1t* 
6en. Stei m<<& b«celft/ fo {MI. «*,.{* *fr/(* 
tit «in frttabrt Sonb fornm*, imm«t tttJgftflft 
fcnrtfl, tfi ntl* otof m^^fi« *«»4*«i«*i»4, 
feitettv änb' «t* »4 W«f «tot rihtttfferii» 
, teattirogcii Ütfemwm U fämtiti Wfc>'i&M - 
ftfc<JfcB8ffc ob« ^bimt^Mta: '- : - m, 
3ffttt *««*« $rä»W* StfWWW brt **!§« 
*M*** *«*«^ n * i«t '»»(»Ort««!!», • tt»# . 
llttm gta«Wn ftiVumf*tan^^«»äri tiü 
getärtmt Üüft. ®ö toW «f ««« jttfceH»*^ 

tat«« «** W» «Hl^wk ^|«f«Bt».l»ff^ 



IfcÄ« b«*8»quWn mi*®n%Ü1l>mrät!A# 
pmti v»t W*f« v ^ oft jf gm eeft'rtgnfe 
»w* wtft«t <tU.^«i«n «^ere - ■'••:f 
<' ; 3>«r CutKf4* SN*» •&« 8«rt f*«!hl- atf($ 
jtn maiHMn etfiöm ^nttr t«m eem«focn9t«J> 

«*#»fli äl«r utrt<rftuflm iln» u.rf^raijf. 
SB» Ott»« Jtt «tt^fMwn #, lägt fJd> irrnn« 
M* ttttfT* 4*wi ü«6«(flU4*rt ; unb ou* b*,mp 

**< ttalBrH«« mftWgftit »UN* ttfc »jr 

; ©ort ffl»t*«i* f»^r i* ueirVöDf-fifl 
et*fct «fevtfW*««** © Ä * e / , %» foüüi 
4«ft»t$aiint anfl«3. «i«e gß«t 9e 4^«$' 
fartttmn W*«t Uf«f«, »tf twOTefrnaufbirfr 
fi*g , *«. ff*-, Mt i$re» Darren übit^tti 
ftitt. gntevt; »«mü (I j« lange fcoufh) 
*»**, *ögt«M# «ttr M m* > fa^t*. 
X>*n mriflm gHao« «*; nur ehur tat* mft 
WtrMiM «<£«!** ffrrmmfty, «rf 
«DSU« md w* qä&*i« im* *(& »agi»$ 



fcfef|f» |fcutt*« fe Ixr SW^t »nMa&t* * 
fcU rf fr* oWrttlW^ 4ot fiftitjiti «ftr 
Hurt, ©<$»!(* ja <$ön, t*rr $m ju Jjtffr 
)u dltit. •'i 

fctU ««* II» toanppnMi* M^flt roftbfi* 
jfbnf* #B« etat f>l<&* ftft*jnfens #»r. hftfc 
iböfllt^. (Sbur *on bUftn fcalttm» fajt« : |t 
mdnttn ©»gleötr auf Uttifä: „nvtot im 
itnVi &d)t **gi Mit ^rliuc fraft «M|> ti» 
b<*t »oft», ,ei er no<6 diu, ctMr q»*Kt>»#Ä 

fcn^e*.^ „3," £■**)«* jfcft fettig 
$aitft »itW da, Jt m te iftttMi Jfefe 
V* «in« im Rafft oUt im «#*« Jr«*»** 
kni ttctnttt jl<$ »ofl SJWnjutiJ Mr Stft 
4* ,. tft it>t» «ü< t«n Suftiv >ifitt4 ? 
S3W« hon *n ©d«tr« |»b frtfß* $u$ i& 

ffeium Äarrwt mit titum IWftt« Jtfttf&i 



• , <!+■ *£f ,«# 
««MB,, an tmMMji* «gfetip tiftmtt 9fcg«f 

*flrt tcürjbt jwftfoO«», &*<W bwkt^oiMwji 
<*' 54 ««* ****** war (faßt*» ftfolftf 

Ä» |tgtttt|M ^ttth» ' < ' r ^ 

«S. -.J ..-.,- ... . ..-.,» •.. . k-. ,* 

Wt<kl;M f«l|tfc.«*«f*aft typ tt^ »***% 

tfftiltl«!- $«fo«l >«IP9««.I«^»^ . . .2>»«Eft 
«Jmfce W<nf<* ytitt^in ap^RMiftiitg, ^fe^ 



<— #<* -Ar „ 

fOntt ft |lntte »b Uff b<mn. 
» tt» 4m Mrfe Sttt »*<$ten an* bfc 9MI 
Im fei t»f na*, toftyfr J&bf brrf *DttUf»»»A 
flUtM fir^/ **» Xttfftftnb, peil bif *f fifil 
tob (Uil^tw «nur tyntn auf fctUd^ne Jgif) 
tMrfc^ «nt> f» bft f ri$U tytff fteiffl t* 
mibe üMM fbflAiu tt* Jtf }Hr »u$e inr Oft 
ftoingm, tturte eine €bm8ifflhn §* t^nul 
pWtor imb JTealN )af«inmfii betapn. ©nur 
fttir äfctjfrn Mttr tyntn traf nun «naufgfftti 
fetrt (frier, nnb fa#e mit btr größten jtaftt 
tflUfetfit: „881* ty&«i g*ft$(t, ba« »iflm 
iy*tr} mir finfc fträgi<& ba< trifle» pfeaug; 
/; aber unfert JKhber ftn?> ei nhftt, bte $afat} 
„ «einen Anteil an unferm Se^i tritt; tiefen 
„irf fttb flftufttnüoit Mfl<<* »ftben, ' baitiit 
>>«te ttnf tetiiisINtii niÜM wj*»ftfir ^iWft 
},nio4tt»/ »ftöt ffnfl i$r ©<$«F*1 n*4 |3Ä 
// trr »ctbf n feilte* 3tyt tömitft mir t&djf SlBfi 
r>bttßanb Mftfn, fe langt urir noc& ttmal $4t 
>/*«> wenn »u aber epfi tiimtaf ß *<W*fc 



— i?i — 

£*rwtft$ $tttad)tm, ritt «nfere 9fcd>Sawt 
(*fe fit mm w# berief (>< i&ernatinlenj „btfmi 
;/ tonnen wir e* hid>t me|r > ^«nn f «nn im« 
M*# in ffiiberfhnb nitfjt* meftr ^rtfe«| 
fcUnfr* gfrbernngtn ff ob ?a«ü4 gering« iwii 
»bttttn Hut uiil m'#t pi trölfitt, fi> fang« tritt 
^önfre e^wibigfftt ^tt*. *SHr fottm u * 
^nie&tt, «fi itt« ©<te Atisfett wtb fjrot!'*,*' 
v- JÖhf* manntet uhb M^btut eprat« 
frfltf maa rtidjt *on 8d&tfgem»>n»a«m; imf 
W tearnr niä> £*f*<tn, mam tt# ftrfpta» 
tun fo fetä^utt 

&unme$r fajt id> meinen «Kitotter fwurti 
Äen 2e6e»*l>l. ©ie $at>m mi<* fo fretm&i 
faaftU*aafe«w*»tfmt, (tob mir fo liebr*t<§ 
taige^en lefomrafn , tinb gnwr gt tabe |u ttaer 
Seif,^ tuo i* ber Etfde unb grttinbfc&aft }ur 
Gr&eiterung meine* .®eifle« am mttfteii 6« 
6«rfte> b.ag i* nie ol>ne 9tut>ruti0 unb Santo 
fttfeit «n weinen Xnfmt^aft fn a»uaw »übe 



i— 37 » — 
jwSrWttfm Totnrtt $&tt ©ottf Wt tQi5 

Mit, DU C* tri fe* »trifte. 3$t **« 
Mte ftl<<tt, Ml ein Oftnft »cm <mb«ro 
foa'lM** *n» $«*t »tiiwm J&rrjro «M 
gtofyMtft «cptte, feto rt ftttt in kci»B<^ 
ttttnt» (Wf *« «tt *« tttaMUftt«. 91$ 
für tHrWh 4Mb ttf* **ffi& ttytua wkb> 
«ton au* 4» *r folge so* «&»($«, 

«*f« .ft««N*«B«i Sei«»« t»«rtitttm f»8tt» 



«.«> 



.(.' ..;; 



f 

Steife .»on 'fflMtq« nad) |i&<M* l - 

'**$« SB»» «oit SDMlM «et* W«tt ip Itf W8» 
«im tttmr 1« bw«ttrm34rrti*tt Wrf4$»/ 
wit M? 2wft irqtrftttnb', »elf nrnn f aj* f«wr 
p&ftttt ffiffffti «n> SBälfcrrn ^ihfa^rt, W* 
iring« »mjtr $« <frfm«Hf<f» $öf» t«*wi 
tiW €$auff«n fEnbtt »•« #tf <rf*«/ <*e 
W »iefc fjl5M<»n& tmM&t »ifStW, tH» J Wf 
«Stgc au* 6d fönmmen »«tt« i£#«t l* 

. JBo» 3«{t ju ^fttjgtlwt m«i» >i«ii4n«*t8j#j 
}ic *«$»■ fofift (to$# 1« «<ty« fü an fc« £««$»$ 
Igprtttgtn. . S>U ©täbttfctn, burd> Mt man 

i 1)Mnt3*jI4t»«r, mr 86«*<»»«ju©*<f| 
«a* <ö*t« tr.fttftt«. . 2>a ato nattc jwptf 
*««., »fei* #rte, . Wn ^*'ff *#> «fr> 
«tag, * «ntf(|f»9M ■*• H» ft«M «#♦ * 5 » ^^ 



jgm by U*»u$<it in $oUn, f$r ttj&irftify 
»N g>oft tojn »eaijjtfttl WJ flRemel »i^e 
»Ä* W *•*•* JtotaR I» |»>*» fc PP^tn |Hf 
l&f«,* jM*fr«WU& 6ei flnfm ©mcrot auf jibeb 
$a0 iwUaw $*jp«feti »arm« in fiibat» aiu 
#¥* ruffrfae ^)aß mar .fott }«?" M ^ ( tji 
|^a WM*& <^&(S*it|wn anjf|*Jtw, tinft 
&> ftal ^#f^ *•» $*leit |« fj*lfpi« P***!* * 
Pf Äöfi^r^r t?p$jm!(i<tyKi $u$rl*uq> Mip 
|ltt ^«faUt ^ »eil (Je t« xii$t »ajttty 
fl$ fintr ä^M^tn ®efa$r fro^ttCt^tsi« . 
( ,5»an par in Mau jMtr S«ttr all i*m(4 
jbü feffcwb, (im SRonat IDtai l i?90 Sty? 
$ol< unb topf brfd^aftigt, Jttfafrtt fttt$?«fc 
^ern «*f. Ik «$($ «rto^tt| j« Jgffkif , *ri( 
tinVfeWtfotr It^ufmann Mt 8^*rfc4t «tti 
£Rißa mit^w^Matu, H6 ,»u$tou6 aflH 
»»rc&t$fgt %tt» 4* «M^g #&wüv, *a «1 
m*te«n<{ktf<n für #* |;|#|<m,i0ft» 



tti«itfet TftW*!*!**« *0f/ «o* THn« 
|»ri ©(Mffnt , Mt Md «tt6«ftt4f* tot «*(W 

? : 3fr* «ins to Mtf» S«s««io ganjrt€fcWff 
jntt «Mit»«« |Wft na« «Xfowten «», «wff 

*t« fotft «W im -£«*#« |B *tflt*$*» «Offe. 

- ,3»» «fg«il ?**t» «««M i(t W» fo»W* 
«nb M rto«4 pt mit «Btfi* mn*«fcn, tot 
(in« bt^ett Mitritt. ^MeaM&fN* 
etatt nn» in tat ©trofftt ter et<*»t fUttn 
in flo^i un9tan»U4»r «Rwftfjtart© SnfrtUit, 
tit ««pt $tr «lmtB*l*f4iBffe< «itnt» 
4£* M§rttftf*«3nf«ft unttr bl« Sifdlftt/ «.«> 
tt^t<» flj<ftt (rtr, ^f8t i^t Äutiilnaini Ub*l- 
fe« vtftg*fi*W. : ■•■■ ••'••.•••• , <. 

jh« etaMtntw«, mkn ««flttn-Oa» 
frtn mMQeWit; Wt >-iil «*«{« *e ©tu 
K^otr ttia*ft<*« fcrthtr m( ;«** «**n* 
*$(**«*/ t»6^W J?«^Inttg i(t Utttm 

tfittvom*, W mm tu» <w«f^ 



— »* -~ 



fti' 



fDW Cwfk^t flttf fei SwiiMi 

»ow ^im x n iMwwim 

tfMMf 24,060 3mm Yflfffct (h|tf&|tl - 

r *«* M* fcftaMt*« «9«MfwK tMf» so 
fett« €f Mi 9fcr itjffim. 3» *« ccjb* 
ibtr amftftt» Sferftftni kif 64fUcr Mi ftp* 



frmlififflttf ftfafcr ritWHtf rin InülTiMiitkn T 
3«<fcM» |kr<aMt'.«ttt UM**« 



iffafif» Mit. tft ftifft**«* , 



****** «SHP "**£ 

€taft«fr ibtrfl>rttte.»m£toa«*i* iW trtn«* 

^raubet» »wrtifcfcn QM fefrr Utfetift 
HpNMM «n* t$r t*i wtpftfgl tyrtfit. ". 
. ttmfc nun $*?» »otj SJütfa^fic» gtftttyft 
Wir», f» fäOt «auf, bafi M*^(tt, t*tij* 
Hit @tfi8fd>«ft au« ra«$r«w* $eVf»n«i 6«ftrH: 
tan ttr $lp$ «Steint» , unk fftfr, f» «He afri 
Wgtfltat ff*, tafelt* *»<* .wfekn? «ntfwnetv 

«#t t^r «mrtt fttyt tto $KfMrt$ttft*/ ta 
«ttittm Maat* uoo Smtntr. ^>*€»*r <o^ 

mm* «tot <fn(sc tti4W.»t# JMfcp 3^* 
MatottfwfStatittMi, t$«ift «atit tart «<* 

gntotmitB wmbtn. Vxtlb barmf faiwn Mf 
Staffim »H Wffr ©ttt*, «Mi» jwe«»^**** 
Cmttttwip» tfe n**nt «ft« ««»» Mit M* 



Wt -r 



N *f* ***•*< ** »**•* «■ 



yNaln, «ffttia«* ; ««§» t)tf« m+m t % v, 

finftttttoi ««c«» »Nt Mi « u»w »•» 

•M i*w Staus fn*»# »«* w* *■ »*« 
KjttBtra $crfeiup fpöittf* *fe#, „*•*# 

v , wir»», «•* *** **'» •*■* ^f«' ***** 



» . W H i <J 






•Kavent ($ mfd) tfnigt tagt in Stta« anfe 
jftaftm $atte, fanb i« enMi* einen ^ul)r* 
|pann »nb eine ©efellföaft, Mt e* »a^ten^ 
pfr ^dangen Me Keife nttf «lern ei mit title 
ja matten. (Steint ©tfäfjrten waren tmef 
&t»utirte, fteUfteAie (i6auf$t ^aufmannf^afl 
jut bie Cpnföbfrirten in ^ptanjen abfäittt, uro 
(tf tiefen Mt »tfsttnflijuna }u ermatten, tag 
»mi9(ten# Mt ©riefe in J^anMiutglangtty 
jni&eittu frei ifttr gjofongtn na$ SRtmti ; jaft 
«rentütften. 

t JEH4* mc Nr 6<aw femat man fe&M4 
■p* tm «eeprattft, an tan m*n *rttt&«tt Sttk 
«tn ftftffltyt, W» ttoar $«n| na^e an ttceee,. 
fe ta$ Mt Sffieflen mt 3*<t )» Seit «t State 
<tift>tt(*n, iwM rt tm gSftrtnt ttt'tomtr wer* 
%}r*Btfcf r -to* 9o 4i? titfe eanM W ^f 



*■» tf» «■» 
tat Wkgm W» imiMHmKim Ifa H+V* 

: . Sä« SBÜt« «ati»fl*n$af* u "* (Khfmtffcj 
mltn WM> WM ftfotifrrafc Mf, f» »a0 Hl 
jnfct to«Jwn SRmwC $&Rm-aMfft f nipag£ 
jtgcn teil Seeft jtr föfifc«. 9a« 9fettr ttft* 
«jtbrttftjfttW «In $reg(r ''««Mit *W« «M4 
f« Jii ritt«« ©tqtm bf« Urt|«|nK«n «ßtflea, 
istt^mtB <BfOMf«i, wr t>«n man tat» f«4* 
fignt« SBert^örfit fatm, ft# <wf ttm Sß«» 
Iftuwflftntn, fl<$ untft «taarter MtnWip, 
irieH« «i«u«i», »Hb bmv *tt Qbmait #4 
an« Mftr »fil|tR w«& tnMJ<$ fo «te« Wäw»JP 
fem®tntb«l iwjlrtu« fifft. 

SXr &tt«*b $ öbe ; man fcttet $1« ni$H 
*M fetnft, ein« 9tai|*«p§t upttliioi fcsot* 

rinum.),»**.^ tftfw i<fei<»M}#fttP#tM|l 
4t*tf« «U .*!»§* f4ta»4l «**, 3-' 



mm }tf U* 

fW SBIi|*«v «MM*wtf frt** «ft«*! 
fyat f»fe«) «* **««ttt«Nttfe Üfefcr 
trug Utfct «n «j«t«t>ert!Vin «i»#et»*iHk 

? ; 9m oafcrt» 8»rg<* Amt* «<r tuffr** 
WHm J)t\H 9 mts*a. g*ftff(«fC«l<itf 

JHI ••18 BIWr «•/ TO» tMfft Sit VffRfPQmflf 

müm 0* tai Mi Citbt ft* ©e petmfor* ip«# 
»in Röf^ti ^aWjen mufft* J>4ie *t*f tm«# 

*tf «S«ft|*lKI fir iteftt pffrtrtlf*in €^MMib 
ttr |aHn tmufctt, »titan» MfctttmSttKf 
4fafft(irtt> ten Ar to $*tangMt ftt tmfrtr &tfe 
ftaattott ftftrttttffi fMtmr «to 4 Itim*«®*« 
«wrt^trtyn far t*0Jf, «** #r, *#ft«Mt 
*** > »af *fc wä N» CtttfBtttfttin tajfr* 
totgm itUtt* I» ttitoge» IttbmniMtii^ 
♦ Gfttte Stofriftunto ** $ & U o * e * -wtt 
Nii *fe fftttt ton fttn $*(4ttti «attftwrt* tt* 



Vm Hk -»' 

Ü- tttf|ftt fifMHte 9ANI / tuubt «pflRfl[p 

tjtttt* m wrt wr *rt§# o^MürtA« fttftft 

ttt'feft* tmr Mm atttnr ifcf*«. ' •' t - 

3« MifttCMfnfcM« antra iafftfrfMfc 

gfcifcriuit «tMir ttftafaV/ «tfg» «rtft 

ImltHrKüiMi XHM« äfcrfb* «jfcABi 
Mi« KU iwrtkinM)«» Octfaofiw (fo.e<§Ml 
tmtit frtm |« Comm. . »** 

e« Mi» MiAiMb MMte «Mi* 
«MftmiMfc» flft MM* efiw fltWf» «Ä»i 
totpM «M|<t, UM *fr «aiK^wn Hk tfljf 
ltfttUt*n$«ffc«<« «"f( n««d«#t^oit 4W* 
btf(f» ***** »ir feto (torif**» *• •*«•& 
IMtfHfc«, •» nid» fem &tunmb*ttm&m 

Am 9*|tf*, ta M» «* o»tnrt*/ $ort 
MX««**** Vnf^m rfnt* fwttoft**,-*«* 
(mm »** tat *nfrf>«* «in» atttMpttttj 
«M gfcntffW- im«b |«w» Kf ♦»(fttj; «kp MI 



, . *r an -* 

* 

©tan* trtt tylfe J«6tadMi»> Wt> wt*$»tai 
to tu *%m ttoStm, imA 4$fetft*iI<tffuS 
]N*«»> «in )$<}*** QtttyE; *t«r t(n fd^mt» 
typ» &f* ** Jty«. äfofW«*> >»»# «tf 
f(tiof ocii »Im Ifcf >l#fm$*flafrfüt JW rf fi« 
Bf*3R£m*n«&au«, .McHi«**^,». 

tfcti|< 3>uf«^n ja^tli^» £«#«», «{** ,3m 
6»^ Wwkffm, tu $» «In« 3§Jrt^aft an» 
p<Jt»t$at. . ...,--'• \. 

fftb« fcitf« ai«» $$auif$«tt &wOf* ,.,.,. , 

fflWn tna&ttyun f«|r »um «tat un*kur<* 
A$fnft» tttto%c<u*n attoanNfn wir *X0trd^m 



~ *H «~ 

M» ******* 



M4« 

Um **f»*9* §«frm* *»* Mt fcrt* *■ 

fm fb Mm»*» «np» S« m* «* Mf. 
ftutttmofN* Mf ettfr» mtMfcfftt «^ 
5>f«% mt ti 8*1 ttnurtttt« Vtfltmi»* 
»crf*«*, NrUtMftitettft ftt, tctiai, 
dttottte fhw £*»****(, •*» ctetCMatttc He* 
fcft n*r «m ort ctem ttfrmrti 3fa#ff.**tf« 
$t* «fer, «Vit ffttt* ob* ctom eattf fe Mf 
J&anb, ttttyrtifttirt in tfffdü Xttgttofö n*$ 






. *** its '-* ' 

«Inf i«r j^eitt () 3lu|Jan6<i y,36w ^ity^' 
„1&tfU* QÖBtht <HHfc f» groß* <$»$»{* fle> 

4M«<ft«t«n «Ä^^trfH.'f «. aui 3tu§(aft» #f 
!•{*«'** ) ? 2f u* f onmV Auflaufe ftfftf ^«1$, 

9tMffaHt o6ii*ft##l ^it tt*B*o «tttffftt» «*»pj' 
Üb* WHj>»{»n «rtNff»«» fI*6«nno<$, o$iteMr 
JMWo, af? «awndii WC<m|WUttftt* »ort 
17$ i öartwi iii'fN|<Ht) (J$ tin» ntut £«10 

. •*■! - ' :' * <..«'■•■- .-.. .* ■<„' ' ■> . -.-.•? 
' ♦) «Btrt* &$rfi$ , »(< . 6jtaa«)»tf faffun« . fttfj 
; : »ufjJfcbeö 3fcf<|j fcaniiffeUMvr; 8*. 1791. 6cf 
. «Kirtfto* «'1Rg# A 684 ®, 'IT. -Jtf tötifa*" 
' »Y9i- Sfr* & 8. 

**•> * c Ö. l f .*<^. ■'•'-• ..'„vi«; .- 



w 



*#****,» Um t , mfil itkVi . %tm 
i W ' btt b « *«** «Wut tarn«' »arjT 
Z f - ««**• «• *ft mW tfg 
W *«•«* ,* rther 3m«» h6 WU n 9 »an* 

"" *»**»* »'rtu„6e„ >««,/- „a,*,^ 
»oft »o* man «m«r $cfen j» »«fty» ^ i» 

Z~ ""* < " le,W6 « n *««» f"«« ©Ker^eft |tf 
tfnb« ttHSxtt, «„* ta^er dn m, j, w , jfoj, 

»i» ^^«iranrti f«| nw fSetfaffon,, j« f fc 

aftbm ** **« *«i fWn» fem«* - „ öS 
«Mrfe« Jfci«,, w , frfJ|< ^^ ^^ 

»••»1 tatiMfefff, tomtt bittt <p,m* «fe 

//1»W ftlftt» 6a* Nil «clmirari ,u fünNg»»' 
"- wr«<ltWwÖrrWn6«i,j tn , fange «,«« 
*«* evp« ,« 1*^ , m nUM n' m 



Ä - 1 *#_=** , 

? ÜUU $dfen t)*tttfi t>*n ruftffcfrttt JTanftctfi 
|tn aftft$tttt4t e*mmen in »oraut taf <f$* 
ffiBaareu genommen, <— „gt$*n aifctre.flte 
1H«itn^n6 WlMttflT«! nidfrtfo gtfäflfg jn pcfc 
numcdrew" — mtf> unwffffjen $ern<i<$ &fe 
^dcigt^itfnütt^ 2>« h tatt fdtoir $&(*, 
taMn $»fe j^nt Den aiittrtt $e|ot%t ©#< 
tf*t$«ft fCnfef, tote n^e fa»ew ntaM^ 
M| rnfftfdje Utittahattttt bafclfcff but<t)brtn$t* 
frflaii. *ßti öifo »t# t(n cmktvti <$ittt& 
'ifefc, 4* m Nr wiffiWt £«f £0 ftftji «* 
re^Wgtttt t)erWaff«? i£e»t<t Jßiptf« , m* 
»er toir* f$m nidfrt ätttmrtv* : 3hte • ; 

3* fiige *(** Hnjaai 2fitK6ot«*; $fojij, 
iie •uütidjt fyn nf4t gatty *ra anmuten Ort* 
flehen, aab «tobt* & u^uib fTnb, 

-. $t*t*flft6e ftontei $ * * tk$ Vi WM* 
f(Mtt frin« ©«tobten j« ^tfatttit, ««* .«9«« 
ttjMr, rin* bet «a W8t4§«n att 8*«it (Jn, 
fcnarft antra fpirMti, »ttf »itffe San» *af 



jfattt? ba $ti wybnwtu f*<n bttir**«* 
jßOttfcfyMM In fcm.M*t oft fyt*tmapxm% 
«*tt|«Nft CtffMftatt« l«leiMgttt>urk«n. < $ft 
©^Kol-fteS «Ifo »tft Caffccfcr in *$ fcmiMnj 
«f(&ttU>», »l« ff ^rn wandte, tK^ttjW« 
«tfdrt|»»nntraiif»i«fBwtwnt4«»fmn)ö<t«> 
*Wtb fttgtf t|tt, »i» »W »t-bafttr ^t&ptooOfc 
JDtr»itfr «»kWtit, b«M# f»«i» eifräN 
ttt^t ttjKmnM (äfft, muH nldn »onwifd 
|M «tft, ei fein« ®ä*< tfc W wa$cf4«tt 
B4<«m*tflta 4»b*tt*#i»fr* <w«fu$m »0« 
ten , ffa g»t UnN« *ii4*e* «a* »f<r«M|ftt 
wKbtvp- <|» l«H»:|» **«*/ «fr *»8V$ 
ttfann fl$, un& fagti tym tnbii*: « tpefe 
|$ä $o "tktam baffir flrt«, ünb wtritfg 
taiTnl^t anna^in«, f» wart*« if>«»mw$*t 
SBacftttot* .gut« (Min Jaffa. '•; ttn» jwMs 
ttüm-tr*« nl$» «tyrftwi. ^wtowHftt 
gfftrflfft« e<nrkt«f " <-' •»•.;..•*** 

"wHMm/MJ »ot wi0if»$nWtrsi9< $4wt> 



* •**• str -r- 

fftcr &tttftff tlttöt a«t»tfr S&*a4S>*tt 
$<a*te < ( .m4 KoiloftD fuhren JUfc tle ^r to* 
§t&uen§imni*tn itt SSürWda, san^rimq 
et *a©s raison tmd •$** (Start* imb <&*nty 
#tr}istti( $atte atfönt Ihm iaffra. . . 
v Cefttorfar, Jrte ** Hu $elm föftttf* oft 
lle Jtttffcgatt ! et tia^mett att$ Mt SCftoti/ 
^lUtt 1241 Wifrtom $*tff<* irf %4$iß*|t 
ttmtt ägtif^ «t«* &&<f t* » T ^^tfi# 

. Bio* einige $*$**"$**/ «$« •»fl*» 
JDttiHsfiag 1794 ta« ©lnjfotf ji SBarfösui 
Auftrag, fiti **f#«ro an 7000 atuffmana^ 
tritt »urteil, «»biiigtf @en<ra(39fiftrattialk 
prfniffte 3trti0«lr. 3« «tat» i*en antrat 
Cttttt »Srecitte fbl#c §0tfttritft&fi$ Sfo$$< 
lang «üb Umatfwi auriitgt»t«fen t**rtw; tyr 
Atttfe wo $0(111 abic lief tan 3fotJ£f 6m fcju# 
»m Aronwartoafl 6<f4*itatt dfegtnvorfleatto/ 
«m tt)mi. ; JDfofet jttatimaf f$aS *K* galtet 
t^milrbigcr ®reil; 38*ljfrw* fu$r^o fo 
)#* att,. N9 bfeftr Storni »}nm$^ au* 



*- 39& — 

3)a* »o« erfahr et, un* äfretUef tat Äinfj^ 
mit fem fytttrpftt Jtfagtn SN* Hefe Mmbfc . 
Brf^wtftlöttg* iDtr Jtöoty anwarft**: 9|f t* 
lt..t eure <S$rt! . 

3 w Upglü t f ttr We Aufm, fctttt f?$np$ 
o^flprr |cm r tat ®arä$t fa SBarfaau wrbrefi 
f*/ baMoa 6t* $ttiri6tti3 ber $*ft$i 9^ 
ftmriitti »4rt , aBr patrfetito Gefilmte a«t 
Dfierfonntag 10 fiterfaBmt utib ja eirmirbem 
»karteten tefökffm aifr fft^er ba# ^öw . 
nfrtjn foieUo. imb jingjm töggjme« Shtmtfcpaj 
( 17t* *Ptfl ?7f4) frfi^ um Mir U$* topft.» 
a», Mt ruften gBa$ttt |* infjtltfrtit 3&tü 
(köm^jueüop Meftm m^ertfiölM» $(oj}t .»*. 
niaiea^bet, beim oW fctr «ön$ tfatfftt Ofi 
fofaemlftm f^ifte, bie i$w»wib*ra gtjjQW 
it>«rttg^n ©tanbe fctr ©a*ett 9}a<$ric$t ötfetv 
tmb tym fa$m foflten, tafc feine <P«rfo» fer 
SffiarfcfcM nunme^c »ebtr fe^t jfld^cr nocfr ft|r N 
notynmtbig «töte, enttü(?eu |l* j^tffirom, 
anmmut Den an tyn a6$tj<mttjHf. $t$ttnk 



\ 



-4 v 



itodTtiü^B; in Ufy fatn mbtZb 
ttn, tinb iboflfe fef6ff }um Äfrnig ge&nu 
»ie Offiziere »erfatrtin tym, tafr, mtnn 
ft Wfft* wagte, ftt u)ä}t fötr fein Sfeftt* 
fj*f)en fonnten. (Jr fd)i&* alfp feinen fteveit, 
$ngead)M fit i(m x a* x $ bttfe* |u tfjun mb 
tf ttittytn, unb jpar aft* bemfel&en ©runf 
te/ ttfttf fc*f (n 3Bu$ g#fejte »off gemif 
«u* btffirt £e6tn ni*f f^ntn mÄrbt.' 3gcfc 
(frotn DeVd^tete tyrtn f guten 9fot$, itnb ty 
faf)( beflen ungeaefctet feinem 9lt*tu }um Äai 
*tg l* 9«$*** Aanm ma* er auf bir ©traft, 
fo murbt fr t>otn SJolf auf atttn ©eiten 
umringt wtb 1» ©tfitfeh gebaut*. flDtefif 
jungt ffeamt'/ len icft itt 3tiga ftattt fennett 
lernen ^ wbitntt tiefe« traurige ©cftiffaf 
Riefet Cr mar trft einigt )man)ig 3*}( 
afc, mar in btr ©<bmtij exogen ' motten, 
tmb $attt eint fe$r gtntticbt ©ilbung tr$a(t 
fem ©o6alb ber Stotu 3gtt|tr$m* nitberf 
gemalt mar, fp folgte nun jflei Sagt (ang 
etnt flRorbfcene (er anbertv ägtfjhrifm iptw 



' •■*•: *ff •-**- 

Itc Mit ait* motattfö feinm £*»f , an* 

^i^er^eit gu bringt«, 3fo* alltn fmflmi 
yurtnt ©offen auf feit epaf t gewtft», 
Unö <*«* bim tuifBttcfcit getrau« bie ®n 
w^re öt^oK, Me äptitittto eft|i«e ia&t 
*ct§n txxtytt pfälU t)*ttt. mit matt f*#i> 
c *at top bin fRnftm tat . Üfttrfonntaö Hm 
" fcifiimmY, ' tieft* 3«*#?u« ttitf $**(* in 
$<ßfc Jö, «Ifae* S^ffffrom $at defekt, 
«tat ro<$ i$» Jentt^Un dt* »efcftim 6t* 
tfcfa*|>tmtt man *<H, " mtft #ai)t#*lnß<4 
fear fe^ betragen nl$t S$utfnprapf($ ml* 
$w m!%ti @tf?tfnattaen fitner tf$<$gfl| 



/~ 



.r . • " •* ' ' • * -■■■.• 



**-/■. .•;:* .1,;. jqfc •• tr— iu • ■•?•-> T- 
, Steife *on 2>o(au$ett na$ ©einet- ... 

JD|t prcujjifd)* ©rfn|? ffi tue* 6m |(elf[itq^ 

, tife Jtultuf, bie auf Jt w $Iefdj>en <8rbe ge< 

Vmhi iji, fb wie mau iifttt ?»o(angen (biauli 

* f ommt ', unmUnnUv. ©c^pii. j^efpr c^e 

9RHt€ »or Iftetnel i(l &t? t$t& auf Seiften ffcf# 

ttxtmtt VSututn öepfkni^t; au* roir*Ke@ti 

: w^^W **#* m *t»««fr « *. > 

$66tM{ SRtmdift, t»a* *ie Bauart 
«nf ctrfft/ nic0t j>[)r anfc|n(i<{i ; in btr sanjM 
©UM ftnbtf man nur einen einjfgen l^urro, 
unk gpar auf ter lutfyeriften Äirc&e. SDfffo 
we$*®fobmü$lui ttfhttcn fty um b(e ©tabt 
^erum, »eil $ier au# ^ie ©ägemii&le« vom 
SStribt ftetriefeen wtrkeiu 

Xuf unfc fcef der ^oijetnm «5t5fte Starbt* 
3>angt ift et immer tttyaft ww* M* ©V 



tttt btv SttZmtt mtfr toityttx, 6k $!irali^ 

lif Saaren fett baben. 

> / ■ 

2)i« CüabcOe «nft fcqe (Eonynanbanien^ati* 
ijt ganj eingfgan$en unb Dtrfafletu JDU $t* 
(lutt0 würbe äucfc jjetf nid)t me$? Don fenbfr* 
liefern Sftufren feytt, »eil (I* 6er £afen nun 
IDtiter alt wrmal* gegen 3)orbtn gejogen fcatj 
jmb alfo ton 6er $ffiuoftauln(<$t füglicfcmefy; 
tyürbe 6efki$?tt werben tonnen ; 

u*. Snf (MefMItn »NtfNfr mim mit *t** 
AM« einen &r»ften S&efl »er ©tobt, btn ffof 
unb b«* «Retr, auf btni bei guter 3atyrtfittf 
immer etae Stenge »oote unb ©4Mffe (iege«^ * 
toao nimmt an/ ba| jaf)rUc$ an laufen* ©dMffe 
pact 9Remef fomtnen : bocHeftety »er <$W*tf 
aröftentycWnnr in^olj; oft$Mc$ an<| tief 
£anf,'$la4«, ©am unb fctnfaae wHp 
fjtyrt »trb, 

5tö'3h»afr b#r «n»oftnÄr if j#M 5a^r 
im&mm*LQArtt* W <* »to*** . 3t* Oft* 



•w? 5511 ~* 

jfttritamlig fefttt (!<} 40 7006 &tnf$m ta 
, ttr ©tabt fretuttoö, im Sßfttta ato tatst!* 
^000. JDitfe SJetföiebtff^iittyrt i$rtn®runfc 
in bcr e<Mffaftrt, troibtft* fefyt nie(» sftem 
ftytn ^ttftigttosett metben , Me fty att £anM 
prrttfentt itnb ^aglo^ner gebrauten foflefc 

93pn %l«r aiUftnbet matt im eommetimmts 
«Megen^eit jnffiafcr na^ffafttgtltig ju f*ft* 
?t«# »nb patr fßt einen »dl* ijtwi v ^altr, 
SDit Xfatise, bie bur$ bie ©AaW fließe , er# 
«iifl (i# taMttffift^tft. ffitatt tonn fhfc 
o$> in *« etatt m €4>fff fefcen. tiNgeit* 
ff#*ttt ftflfcMtgato<ugt A mir beim* matt 
W» §itr tta* Aottfgtferg fttyt, nur $r**e 
mfl efstlti wftftent ©eort, «nb $r* fetftytt 
wmtmn ®*afner, 3f| t*r 9BBi«i» $ar, 
fowadjtraon Mefe »tife bon fmtfj^gjJetlm 
Hl »ttxHf JBmM^ tut» *ft In ne* tpqt* 
w3eit 

Sie ©tfeffftfaft ifl afcr manchmal auf ftto 
fttt »opttnfr 9«ntf*t# *ltßt in fter $44' 
8H«| 9 Wfm feyn feff. 



tftft-9Wf» mtt rimm edwhwr) wfttrn «Ja 
lolbH ©¥*tnb $atrtmtrfrtntf*t, «tü4* 
KKumm, nnl tfctM$ft<irt «fttgttiftMa «M 
fffmti fammt ib>i fyt&ttr. . »l«i>8wMt 
»at «fr fr|« «*e 8aft . Bla* ^t« «*&** 
yi M$tUt», wttf^kft fle. to «BWhti «Uw 
(KiM SBfct|ÖWt ««4 *i» «Blaß« Wc e#itf 
tti|ifa«n 4a ««rttit. @(ti4 in ftcr crflcn |«i| 
»in etunttt «nä^Itt fU'mfr/ ftaf fle f$t 
j&tiorai* »4«, «nb fttattf * au* gltfc* 
^aranf , totem ftt t&r* $o4ttr, ttfgtn *i»tt 
SUtoigM, mit gau|l«n fflfoj. 2>amtraa<tt* 
fit mir au* Mc angcntftmt «ntlrttans, tat 
fit ba« Unglttt $3Ut, ft|t «ft bi* (Sfikpftej« 
bttomnun. Un(»tb«ff» aUt lief fl» «nb i^re 
gßamfeD $oa)t« (in) tat «ranjtttm tt*fllo> 
ftmttfea, (o bag tritt i|vc flaf*» f4o» 
naa) «tH*en Cmnb«n autytltttt Ratten, un» 
fcann f^cf 3ufla4f in ttlityn Sttu%tn fcfte 
na^owii,. SßU fo faste, fr mnftt fft Mtftf 
t^un , nm f^re fa)maa)fn 3ltr»tn ■ w (tfttNt 



tb jtjt ft«t «i» 9fa**f twr Ghfnft ffyt. 
in. tNare$ Mife «inr»n»? 8»»«im fyr ®«ft 
«Ite tfn<fr fr $tytr $ra* *rti ©te>bfcAiff(t> 
»«| <4 ttty. tauft j» natu puftr. . flfnWhfo 
MdW *ör$re Mi ©«fronfyitft, ■'wti '• f& 
W j« tt«i«ä bHlibu, tyre ©irfung gti 
lafott i^oi«, fanf fl« «mattet atif«©tw$ 
^tö not» föWf «fll. Sib ine servav H i 
»poUo! ' -' : 



- , * r V 


**-> 


f 


-,j . . . 




: 




V + < \ 


.•» 


» - . ,, : ~ 






■* •* • 




\ - ' 






■i 


" ' .* ", \ : * 




x 


,„ 


, <.; 


; 




i •■» /. 






1 *•• / * 




' 


_; 


►' ■ , ** ^ 


«i •, 




jp . • 




* 








**• i9i '-* 

> • • • --3«; * '• • ■ :; 
• §ot gifc&ertwf 3Hbbty. 

hn (enftrtift «orjp& «w > btjfe fjri§tr to 
Ä6n(g«6«i ttojutrejfm, . uro «ttn JM ««*, 
tttnfalte ju fcifyff, ntfni dtti(r $1$ $««$* 
lanb fcttfutn |u fpttttui. , 

SBIt f tt^rtn um OHtitti tntt gan* jrtto 
QBinbt ak«; alte « br$tt fa m 6« «*<*«, 
terftt KMttSr nnt» (iärraW, fr M 6« <6#f< 
far, tun «*<# tfttoftn* gftftrtm |t #«*«», 
«m «tun SRwflW foi 3urt« <Mtfnx»f. $*r 
ifttemt! war fyrim, «Nr b« «law» &Wt an. 
Saftet tonn« t« mit nfabt fnjr aRffitttyn fqfe 
M <* &« fe«4tffir öfKM mit Ww««« 
SftUnt na* b'jm anfwftfc fi»>w fal, »» 
füttert et TOU j«b»r 3*tatK«> >af rt«tl$M 
ta5$te. - ' 

8ia<fc $J|T<$ routft* jwdr 6a« $äff rn$iger>, 
«to btt ÄBInt) -KM «nttan unb Ca un|>t 



r %?■■■ 



...«*? j>9 .«■* 



jMÜf itt ttngtfafc «ntf SitrCMftt^* toirt 
feanbt wt Hirt« lag: f» tonnten »tt b« gii 
f*)«n am ftnfe ; lnt4 3*4« »» w^rrt 
|«fo», oaf wir *ur<* Irin «eot an« 8anJ> $»* 
ifc« J» *ert«n »üfefiftfn. ®ief 0*fa<^r fo 
Ort, wobjn «Mr nrff *«n fecote gtfträtfttwärt 
fc«, $W*t • fe it » »a , tat liest anf 6« futf 
|a)tn dfaanf. ' .;, 

»Ht Steunaj, f»wCt 6ft ftlfte 9bnm$ 
fafe 6«tt« fctinen, ob« »na ®a$r »<a 
ttffitt «a»»**n**> tit «ft ta 3^ Il9d - 
Mr<$ *afc«(»»*t *«*»r{tlf*t 6ünmi «M 
IkoHH (tob, SM im ricOtm «fe ©turn,»' 
öftw« lkr»fi#u*9tfl an, pufft* brn €an* 
|m «M|m £Mn, unter bra/» ,tnMf(tn #n& 
3>»«f« 6*0co5<i* twep«. ®» Jft }. 9, «# 
»wf UH.«M»*i»'t »n>4**n «»n«m an» 
earfa« «»4 «i BM«tn 3*<ten «a«j nrit<6aa»> 
fttrft)fitfet ftocottt. »«.41f« i|l fkif&rmij) 
und ob», e< fft ba tnrber Ha ©tri» ttoaysW 
T#<( i« ftoben. etrigt man auf bi* f»of)frt 
e«ttb^ttfltl, fo fbtbet man, twtm man amt 



■*>». '4M. «■*. 

\frm fNtfrt trrH«**«, W**to»f« Üw#. 
aUttl feft|nr, »dl Ne •**<«» rtnjeom^i 
«•Sfte m» (««r-flt tftf NM fc*lm (fcftt 
«um atyl all Ä»j«n« $8lm<$tn Qfcat, «Htife 
fbtoi $<utwit, habQJiUanft fc»«n «djew* 
j^fttf*«.*«. »Ufrt eitl* «ante« 1ü t4 
Qfttfta tatt| usb ytöfuiitytUi w»r <tee SMWi 
ttlmdU ittit <9tan tannjalf» ft^r M<$t DÄf 
tepa»fttgft»i fem £aff dn« SÄtir ÜMfllrä. 
©db» (teb if^t W*t »Nt »bunter ft tont«» 
feiten. 'An ©ttanb» Mi $«ff* U«ftt * l'b * 
3l0tf«»t>; Ml »WKHlMWb «** HM» 
«•tiftt «tgftttomr onb »Wfi flBoflfr «*9* 
MÜffmiv ertfni. 3* «*'$ *l|»««g' • 
«nrtt$*s, bat Jpaff tyitgegra f*»«t, «tun 
Wn flott* Rtirt 6(8)1, ganj n«t** «*R J 
Itn, $*« gaftfaff« Ift *»m#tt*« l«|t 
tat I a t tu* t»»R 0tf4«*f -f*f ; «*•». iCüfl 
baff« «*»f «rQftUcfc *»*'Wt4 «tffewt*' ' 
t<»(|<«. ÜtoM#ifi tu <«**#.$«#«■«; 
fciiwftta »i«t fo tief <x\i W»©t«> u«H 






«attfmdtth , frer $$ in Ziifit tin piß, fyfc\ 
Uuin. Stfa, ^'kaftito* urthmmm ^p(|4, 
- Afiafrlt un6 auigtrBjtet über ftq* tarffgt fyft ' r [ 
.ntÄSBtWl btinwti foiwie, .£1*1*4 @#iff 
JMS*** 300 £djfcfbn> ; fatU 103 ^ r J«f f öt 
AM, 30 guß »reit* unb 154 gug $t^ ',.' 
«&?fla(liw öittj e« hinten 6± Ju$ im ®aff«> 
ürrb wm * #uf . " t 

tfitffft flcfc tr$9ft*jttft f>ttirme tfl Me «lufet (jtH 
(Ba^au; . tp<ß f prt mfttt fritfti baß ectyjft - 

«tat* Öfetttf «tgfrfMto (Ugenöftt ©arib; # 
*r 11 8* tat 6id 94roatfr0?f mirb etmat " 

* v ^ f ' * 

*<$* ftinttistcwftrti ganj vom gi^fan«*;* 



-' \o, äff 

©fe (afitit an$ tyre tfgmt §Yf4t Yttti 
ttung*), »eriit e* § LXHI. $«flt: ,,*4 
Ml »orffe&af« 5Mb ben im» TTft^off . flRci 
tnel mit att tfe ©tjnjlinie snNf«m fcrifcrt 
Jtämmerbfpattimtnt* **) anjufefren tp,- tttti 
>er J^aff aBba Ht grBftt $reftt ^at t),-»H» 
$ht burtfr bit SiföereuTfrtttt bei gtfcacftttti 
Stotf* bnt cmbetn giWtrtBrfem rikfte M*t 
Antrag gefd^en fann; fr §eftatttti ttit 
tt» ^if^ertamm }u SRfbtnt He Stföi* 
rtt, fr t»it «I btt^n u&ü# gettefen mit aftrti 
W wtMrttMiwn ®ejt*$tn> $<*$** &tdiii 

. .*) gifterortnunfl für bat iwtffcöc, ftöff im 5U# 
nfgrefcb ?fceu§en, Lettin "t>cn ifte« J-Junttt* 
17*2. Sof. ©ie freist cm* HXyiil'SS. 

**> Unter ben leiben ScinmetbepwmetiU va* 
ffe^t man fcaS \$bhig*&<rgf<bc unb ^ftMtf**« 
üegtere* begreift ben gro&ten Jfrrtt wm ®&alas 
vonien ober fttßauifcfr i Renten, unb tlc Jfrftffcr 
uon «ftatangen , ober M fogenannte pofafföt 
/Sfatangen unter fiel), 

f) ©f* grbite breite M $afo fQäit man auf 
fe$* fDZtilrrf. %• ■ * 



mßttMfmw, auf WM» ««ton Irt; «oi 
1*9«, «gib fSttmtt bfefettt anc* nadj ©tf#ap 
(c«|«U ttr fBittmitts «nt-fetr Stt&Mtytan, 
*!« ftföftatü-9fl<f$f. »*$ fctflfpt» «fr 



. . 3.?* - 

iTtirie 85ef#rei6ung in $i$«ref Im 
#fc'tat e*itm tmtf 1* &uf« «j(T»t<9ti« 

&attrle twljl frlbmcn, <ri« nu^r au<$ ni*tl 

«jty'btr ttt**«arffö«i S«W» 

2«t giftmi tot fut!T#<n.«öff nrteb *n< 

I. in W» Q<gtff if4tr«4, m ftjtfar fl«f$tt 

1) Mi JNrrjm > fiftiRfc gut» »u«mnrf 

Art*-Rt««a'(gtt&tiM>«»m j Wt | gwft gl« 

faertatyu erfordert , woran tic 9)t|t Ut 

€c * * - 



*- 4»* — ' 

feftigt ffi». a>it Staunt möflfcFJAetlttt 
jaraOeJ tieften. 2Me x giftet Wetten of* 
»r<f uttft mehrere toje auf kern SBaftr» 
£** Jtarrmflorn fjt Jn etafsetvgifäet&Srf 
fern au* Hinein gla<&*, in anberti *u# 
$iü<$« an* J?anf , mithin fofttartr att tut 
ftWften9Ufce. 

C< $epe$t au* s»ej giggeUt trob free 
r SRtM(ftf/ * t Wm $a«e. 3^. ^8* 
§ae 9e»ö&nli<& 9? 8?&«n in Me 28nge, un* 
(Einen $a&?ri in bte Greife/ efyit Ml ©»# 

teni ön&e?ba(t -Mt^#, u^pti^Wf ; ^ö|# 
? $<Hje* »on <$*$& J#*? *#(«$* ,|UÄ^ 
3W* SRafae, in $ety, |tnrjr#«tte| $4* atu 

btref>altK 3oü im SUabtaf, ©* Wieb mit 
i *t m«ii<ft*qß«m twe *tni ofojpna* M&SB(n# 

tu« bi* jurn ite» ^9 r , «nM*m »ifett 
: ,3**ufi 6t* fco* SBafitv *tW«*, ~M*$f4& 

tei betriebe*, tteil tat Öfcfr *tf «fcrtnm 
; ffi*ttw im immt i»Äfföf v öi4twl 



'•-%) /#fr4*ta t*fttt#ff 4 triti ; 

1 ' JDie Äraööen (In* Öarne, werd&erfenfato 

"tnr<$ {bei JWityne aufgefaltet Kerben, ftafr 

.- : aJer Wn rauter J&cinf gefertigt , tm& $a6ets 

1 ~$rö|jere SOWföw, aK Die Jturrdi. Qftan 

; fängt ' fraffitt* ©raflflm, «anberV'' t&Ärfe, 

j&et&te tm& anftere fftfäe, weldje |T$ mit 

'"Wt £er&f»jeft (n teh (SentöfiVro fcrt J&aff* 

/ Sefhiteti. ' /~ •* * 

^»le Ätftrt Jlnfc «ante, »el4* atif ättem 
5 ©rattoehrÄa#n twti anlertya» W* *tef 
Safleit atrtgefaftet mttm. 2>a* jtftfeb 
{ Sie* fft gan* rtw* tmb'tföfrt twt JJanf je/ 
' ; Intttet , ^gefltyr fe$* $<ften lang* titye; 
* matt Wte* °We «Raftfetf 'WtfeS 3fr$e* f fr 

/ gefangen »iritriw h? . '* 



— +** — 

©te Sinti X*ttel?gif4c*fl 

Der 9ta»e Sinbj&atttf er)Slt fffnc «* 

fUmtnmtg ton ber SBfnbe, twitjt bat 

8i*$ n<t<b •ottenbetetn 3Mwnrf »ieber in 

. bie.JtS^nt.niifsenMnben tpfrb. Sieft Stufte 

<fi -efefttiicfc eist Sali* «tt bte bnr<fcf<utf 

, ffntareprpfitn* wtb $at bit gigur tinti 

fylitoU, worauf ba*£o(} s*ß$t ju «erben 

pflegt 2>iefe fDtafftine ift tu ber $titft 

bei £a$nt quer über seiest/ nnb (S$c tyr* 

X<*fe in )*ten eißroen ftftgen Icmfen. 

: @emo$nti$ ge^tn j»ti ®orn«$ne «nb 

l*rf Qüifittynt WM4 an*; auf Jebem 

Jbfrfei6en beftnbtn ß$ M»ei SRtnfAen. Qrtn 

fbh*e* ©arn fann bei siinftiftfm Stobt brri 

6W »lerntet in einem 5age angeworfen 

merken, nnb cd «erben biefelbe» GMttnnt 

im »on $if#en bamtt jefangen, tote bei bir 

Jtnrrenj nnb Krabben > Siföetft. ' 

a) Sie »obenjgifc&et*** 

: Stttfe tbirb in bm fosinanntetr $at*ft *bir 
tiefen ?on ben £ratter$r$ttai %* 



2>te Serfa^cuns«art # MM ,wb . *i« , 
- *ei *tr .®tofc* £aml < 8*f*erti, tut? ffttfit 
lie 8*** Ä**§** unt> firefe* ttyne b*ju 
itSt&fg- 

JII. 3« *«t ©te«'i$l»tttl 

Unter Wefcr werten alle Xttnt ton ©at* 

fifc&eref Wrjtanben, bie termftttlfi tNfrSXrfi.- 

fen ehie scwiffe ©tcüe cinuefymtn. 

50ie 3>riftn flnt) t*on 3Mrfen/ ober 9b 

,/ Jmtfytj amb Drei M* »ier gaben lan$; mit 

x Riefen werben bie Stf<§|3(f t auf bem ® ranbe. 

; bei SBaflfer* &efefrfst 2)ie eS!{* aber, 

, ober.SBenter (Tnb entweder $4ne?eb 

föte*,. Ädlfaöt, pber aewityniic&t £afffdt!e. 

XSe M?f* Cätk werben t>on reinem J^inf 

fttftttttet, unb »eflt^en aujirfer ©itgtln 

«nb brei £«ipt|ttU!ep. 2>a* ©tiif jp:^ 

f$en ben *eibeti # erjlen ©ie$|in }*i$t ber 

0»r^Mt#/ &a« anbert @iüt ber SÄtt* 

t#*»4# unb itpiMcn »em ^rittet» #tf*' 



W* * 4*1 -r 
. *im*n Wegff **ftii*et ^ Ml «tagst, 

' ®tr ©at ifi ^*fam. mit 3frtt^eti 

; firmen, WM* ft«r(f<**n «ff** 3«f ef 

ptmten. SDitfte 3**'*, <*er MefW imirte 

Sie* ifi wn gigur »if tte_ fllftlfNNWrifc 

tat ffcwaltt» Gatm ober ber ©ta^ge )ffge* 
ft^ri iß* 3m 3J?rtfel6au(t unb in fett 
©fa&e ifi ein fof*cr 0af, ber baju bitnt f 
tem $f<& M« ÄfiHty* )u ^etfielttlm 
; 5Dfe ? ©Hfh »erben VöätWtlft im $af 
*au<gtffeflt> unbmit einem Wftffy Jfc$ew 

*' ben ©arn twbünben, mtlcfee* gefbingi 
genannt wirb, ©<#e|t ber ftlfcfr Mf ben 
Setbtet« p, fb wrtrtv bfn ,&ib*jbrtb, 

. itnb läuft, wenn et fH} ttfe&e fttcafctir^m; 

v flftfr lättft* ötmfelfre»,/ fr* t$ In ttoetv t*et 
jbeiiattbini ©<tf ^inttogerSff, - " ' 

3tt\toet^f^etpairtiflt^grm #*©»&? 
i- mfffinmMMnjjt*- ©ie »erben nrff efoeiti 



ini 



f&ogtopaiiHtffcft, tm* jwo* wit tt&örij 
top ©cite gegen Me.9t*(te, fttil &e* 

, fc|maf^afttßf o jkifett , iw& alfo qm Jjefiflet^ 
; tiitfSftg{,-. : «y* &em #aflk ta MeCfi <m$i 

JDie 3rtt Wefe* 8<nige* Ijt-.'ra» Anfänger 
-, |ef grufjia^eö M* jum ^teii SBay, all/ 
, *ann »ecben t»te £a<^ötv^rtt> $ef$tygen» 

O Jfcfe 'Vafftftte »erben paarwifc au*gc; 
pcffrj iitt5 utiC filtern Sdbtag* efog?f«fSt. 

g) Megetfojnli^«« J&ajffafte, onf 
4) *e* 3le,ttn<tttgenfang., .,> 

©fe StaMttustn »erben t.d <tyie*fe, 
efkvtUt, Stuf tm» Im 3(mte XltyoffftRi* 
ptt M Sitte gefangen. SRtyaelf* nrtrft 
toftift fcer Anfang getna$e, *nb M In b^ 
SRftte be* Satroari bamit focigefa^rfnu 
tetWng« $a*en tieft Off e nltyt 



— 41* — , 

011. SttbfctlHn« tifätvti am Sav 
: »t 6t« $aff«. 

JjitrBnttr wfe6 tfc JMlfcrt unfr 5B a b c iu 
ffa)«tt wrftanberi, wotd bat 3fc| »«tuft, 
|»rt <ffimf<6tn am Uf»r ^«umgcio^eÄ 
wirb. Auf bitft 3C« f*Bßt man j.%. 
Jtattlärfr u*t> fiifo- 

•Sit fifaer f>a6m au* fianj ftfjröte* 
Jfrt|>ne mU 0tgtln, Moria fia> bie gifdt. 
{eftenMg (t^aUrn, £>Uf* Jt&fett iwiwi 
man e K a h t m o6«t gif^fäuft«. , 



.* .-• i.. 



. ,,t. 



«u 41* — 

1 I 

* i 

fte.f $ ( u fr. 

50?f§m bei an^atenben ungfin^en f&ittbet 
iQu|te i$ 6rti Sage auf bem $tf4*rborft 
SRibbttt jours maigres galten, unt) fu$tt 
mir mit ben spinnen bie Seit ju wtreiäen; 
i&ei »< icfceii «eine fiefer im wägen Jtapitef 
W»I*i4t bietöbetnbfie ftutgemette empfunteii 
§a*en~, »inn t* änber* tffc^t jarij üöerfölai 
ftttt »wben ijt. 

Ctiblhft (amen ttfr (m Soffen ©efcafett 
(»onbem bfeftirifc&en ©*fff*r au$ ©<$af; 
ner tyeigrn) an. «fcier $ef)tmatt ju ©t&iff, 
tötnn man non «JtofgiBerj au«ju ©affer naeft . 
fiJiemel reifen Witt. ' SDiefer Steffen liegt im 
tigentUcten ©amlanbe, urib {aar im €5c$ai 
fetif^eit Jtrei* ungefähr eine $aföe ©tnnbt 
SHJtj* tum Junfaerr J?aff a&, 3« bem «tri 
fftOenett ©*ioflf< bafelbft %at bal Somanem 
amt feinen ©f& Sieben bem ©$lp|Te Uej' 



— 4" — " 

ta* Corner! nnb ber Qonertyof tf*f * C<$ai 
fein genannt, nnb eine fyalU Siertehnefte tat 
Don b$e £ir*t etyAfot, fcel/ber eine 3«f***' 
tien fiter i»otf Jtircben i(t «ei ber »nftirnft 
bei ©r'ben* in Reiften fciejjbiefer Ort et&otfr, 
im» mar faxt btattt* ein fefte« 6<$rt|* 

Sön Coolen no<$ *8nig«berg fufb no4 

bref Sttetfen. 3* freute mt<b biete ©totö ja 

fefceh, ist httfy fo grtfe SÖoIfi56c^errf<^rr fafi 

Ben trotten iafltou «Kein ©tnfui »erior ß4 

fh ^etwuftungeii, We Üb gerne bei mir frei 

jitatte, b{ fit mi$ beim ©d^fuffe bUfet fKfnWri 

^nerungen *u twft fityren würben, nnb la 

üb glaube, baji tfe otyiebem jebetp na$e genug 

r Hegen, melcter, Vertraut mit bet ®<faUfcte 

^reufUn*, bk ©tufen fennt, auf meinen bie* 

fei Äwifgreid) fo fd&neff ju einer fo bebeulenbm . 

4>ö5e, geftiegen ift SBie roeit ein Mr&cUtntjj* 

iw3gtg~Mein*r Staat *) bnttf gute Öfowmift 

*•*) VreuRn bat/ mit SfnSeßrif feiner tetrt%n 
Sekunden, 3600 Ö.rßn. Sfd#eftfoMtt, 6äÄ«V 
W*x> aattrtbaorn, 51 STOW, »gut&aj Staat*** 

' ' ' "\ 



— 4** — 

- ) 
im* in«« tt^ffit m*pm$ iitotr Jtriifft **&. 
iwfcfttctt »ermöfte, tu* $atm uftfmtr 3a$tf 
f>an*trt bie prtugtföe «Konardto t>ut4 % 
«3«*e« ®*ifeie( attf^ «i«tfterft9«*p* ft*r* 

&MtfUv& mtbt «r(l 1255 auf Anraten , 

ienwmi ttmf**n Öxbtn ' *u bävttn angefani 
<jtn; a(* bUfertfenfft Mefem OrC>en gegetf öle 

• et t> n t f <& e n Preußen gu Jpuffe tarn. @* 
£e$ört unter Mt eiätjtt t>cr erffrn ®rofje, f>at 
jwrt ^eüett in Umfang; tfoer 4300 Raufet; 
bie itietfittii^eiM M, *j#, and) ffinf ©tofc 

cinfftnffe im* nac& &em tfrfrwetnt von 1790; 
*a8,ooo -gimHi £rte#mwpen # 

milanb Ms m 3a&ejrtf fcfoer aftatifc&rn 

. 8<fnber, 120,000 ß: «; , gwctentn^alt, 3 1 ÜÄtB- 

tttttert&anen, So 2)tttt. t 0tgnK)en@taaWefnfönfre, 

• ort n«4> tintt 1791 Waimt gemahn ftffc 
1 m/893 Storni ÄriejMt^pen. 

.- »wufcn (fr alfb fctofre 89maJ fiänn aU 
, W<m, ui?«> »erjxfft (1$ au tiefem n>fe 1 

• jtt 88#. . i 

»fr * 



meti tyrit ffob, 59» Gptfcfcr unbä« to.* 
"eiaOnngen. ; v - 

getobt M*m« *****#*&/ tit 2(It# 
fiatt, beii Änetp&of itnb bin 856a 
nfc^t -iDitfe brti $&eUe : mafym f$ema(* 
, gfeUbfam eben fp triefe befonbere ©räbre au«, 
unb fctttyLjebe.tyreu eigenen ©togifirat. 3m 
3a$r 1724 jmb fseaber ade brti fn ©inen 9Ra* 
gigrar }ufammengef<bro°lt*tt »orten. 

©er Änei^of ifi ganj bom $reget umgebet*, 
über bin (leben $5f|trne ferfefau geföfagen 
* finb ; unb ba&er ifl tiefer $tabtt$ell auef) ganj - < 
DOttfigBcb }ut J&anbfong bequem. {Denn ber 
<Pregei ijt innerhalb ber fctabt 147 &$u$ 
breit, §5ngt bureb bat frifoe £aff , te ba# et ^ 
fleb ergießt, mit ber Öftfee/ unb burdfjrbfe 
<Dejne mit bem turiföen J^aff jnfamnien, 
unb (fr babeiMief, baftbie gtöjjten ©<bijf* 
}um {dfebeti unb Haben Ulan bte «rfittm 
fotmnen tonnen* ©ege,nwartlg leibet bie (on(t 41 



— 4t j ^ u- 

mit $ranfrei$ unb gtotttt außerorbe*Ukft *)» 

» # • 

SDn* ©<$fof Hegt ftt)r »ott$t%ft <iuf einer 
tfn^o&e* ober e* f<$tinr}itmt($ faufäflig gf# 
trotten §u fept*. Tfuf bemfelben berfammett 
fl<& ba* Stattminijtetfum, bk Steuerung, bfe 
Kammer unb no$ einigt anbere Cbdegfa. 3fa<$ 
feie feniglic&? teutfcfci) ©efeflföafr ^äte^fft fon 
Seit ju Seit öffentliche »erfotttimlungen. 

©ne i>oweflk$e 2fa«j!#t genießt man unter 
anfeern auf b*r ©rüffe über kern in ber^tabt 
iefinbflc&en ^54ip&teit&. $r i(I auf 6fi5ett 
©eiten mit ©arten unb 2ufi$3ufern eingefaßt, 
unb eine &al6e SJieftefoieÜe fanci- 2tbeub* 
fahren gen>5$nffc& t>«rf<$ieb*n« ©efeOfdJaftett 
auf £>iefi?m leiefr in booten fpafcinm 2>iefe 
SBaff«nH'omeaabej»if<$enben ©arten gewährt 

' *) man rennet/ ba§ im Ourcbfcbm'tt 'f#rK4 
12 bi* 1300 (Scbiffc in 3K3au,&cm gentdiM 
, fibaftttcben ^afen »w ^5n!gl5era wtt> ©&fo$, , 
eiölaufen. 3m 3afcr 1783 tarnen 18^9 See 
ftyiffe an, utlb 18*9 Hefen aal.' 
S>b 2 



,~ 4*« — .' 

för m »ergnSj«, v*mt, wlt bei im©em< 
tner jtbe SBo^e gtfaie&e, menn M einem bte< 
{kr ©arten fröf>ti<$t SWuflf ertönt unb bat 
3ugf ittyhi* ftur<$ 5ie ^elea^tung ober 3fr 
luminatren be* ©artend belöget *irb. 3t(* 
id> M erflf mal über Mefe »tfUfe fam, füitott 
M micft n\d)t entölten, mitten auf berteiben 
ftefyeti )u bleiben, am mf^ na<$ Jjerjen* Uft 
an bfeftm $errH$en TMM *n mefHn. - 

JDfe 3n$a$( ber ©tubferenben auf ber f)it$ 
(Igen, i}44 »am Jturfurfl TUtetQt (CoII£ 
gium Albertinum) gejtifteten ttnfoerjttSe, 
f*Ä fi$ auf 5 M 600 belaufen. 

Äant ttjfrb $fer allgemein , *u<$ ton ber 
«auftnannfaaft, fefcr gefäSjt. 3<M8$te 
tiefen Umftonb an, roett er mfc efnt 8obe*w 
tybung atf ba* äöttfgibergtfc&e fynblitum m 
fpart. Äant gehört aber au$ unter bie STOam 
»er , Mt man in ben alten 3 fiten $ r p $ u 
Un nannte, unb unter biejenigen ©ehrten, 
Jbie, wenn fle au<f> w>m Äat&ebe« $eta6getre; 
ten ffnb, bur$ bie &äl)ere ©Übung tyre* 



at\$ttnf)m unterhalten. - ■ 

©Je Äönig«6« 9 fr »efgcn fio) im« et»J6 - 

., (ISnMäWt »nt> atfgeWam 2>tnttm S iati bt. 
trlft/al«5<|te ©ö$ne Preußen«. e<e d e6e{t' , 
®o« »*« ®otte« i% unb Km Äaiftr oa« H* , - 
SatFer« 1(1 ; im übrigen ab,t lafien fie fty ni dj«, 
«ufttnben, rcaS intern SBerflanbe nta)t fttlBtf 
|«n wiO, fonbern ma<«f n .(?«& »iefoi^c 

v ©on^oirorii« t>ärS6«r lujHg. ' 

2>ie , Störung ift n»*ffj» unb «,«&,. ^ 
tannt««) ffi e< in»j>reuf{ja)en.etoatt «KöWtw, 
ben SQ«rffanb ber SRatipn an^vOlSttn vnb fyr 
tutd) nnttnseftrSnfte 2>tnfft*i$iit t^«, gfo, ' 
«riotttnuw dnjuflögen, »n bcm «fnf^ mit . 
Unr«6t 6e§auptet baöen, tag er in Staun* 
$<en nitft etatt.jtab«« tonnte. ' 

©tan finbn <n Xontyttera t>ftf (StftUltftit 
mb Urbanität, unb in ©efeOffaften, ffac« 
fWf« «n« i noRftnftaUfötr Stilette, feint unb, ' ■ _. 



' 3^ ^tt6t micft nur fcrel &od>ert in Weftr 
ÄtaM aufgeholten; allein ti)tiat mir nnmfy 
Btfr, Mt flfrenfc&ett, Mt i$ »%enb. fcfefer 
Seit femitn lernte, nftfit ja llefcenV Mb mein 
6*Waf, bat mit bttfm Ort fofaifr n?fe»tr iu 
*erlafi*n *efa$i , flicht ju beHagen. 3<&'rtif!e 
tiamlidj von $iet aalgn ©cfrijf na# 3<jitto' 
lanb, wo i^ f ntfnnf oon öffttutt^cn ®ef*äf; : 
te*> fit einem SS^nftl jut Begeiferung tn«ine« 
®fc(le* tiefe Svaeerfonetunsen ffyritft, aöfc 
nähren* »el e<tre»enf *od> oft We J&eimfric 
termlUe, td Utftnl$t fo n&$ty $«r; 6er atw 
fcer* anstnt^m ju unterhatte» «ritoföt 
♦ 
34 fB$fc et ba$et ftyr **#, baf i<fr 
mtnd^ei dtepittf rcKrbe flaben Intereffantee 
mäifttit, anfielen ®teffm meinen !8*rtr»$ 
mit mehreren 3be« bereitem tmb tyir et» 
letztere* ©ewanb «eben limnen, wenn 44 Jt 
einet anbern 3e(IL nnb & einem ©entölen* 
jianbe gefcfcrie&en j>3tte, wo mein tfepf »enf» 
ger »on nic&erf<$fo9fnten ©f trauten jen &u 



< 

j 



flxtnnt, , unb mtiat&ttU t>on «nösöcfn» , auf 
W«, 3qfonft ftttar 8«»ef»n »a«e. , $ , v , ^. 
SBmn j>on 6m »ttl^tftn % g*ft, tyt 
ÜttianttvibUt unl tu ®eg«tt»^< 
We etirnt falten, fo ig t« ftnur ,, *#» 
t^fturfUti 8ef«r, -ta 3tt««nf# m Wtola 
o&j«jjj«>ltMun. \ . , 

\ 9)0« Cia« fn 3 »^Wtiifi. 

SD4I £öftl» fyxbtid) Wittttoflto, twU 
ei btn e*cif((lefl« «nfcbrifit unb bm €*m 
b« uitgttfflfct ialt. , g>«*$<iDtie|Nm<Ms4mai 
fecm »«atWfltn Sttobt; wenn i* «fem «rftbtn 
e#tge( «W4i$a(t«» fatte, ju^wftn: » p < 
»a« bu artig Gift! unbflfau*tbaour4 b<e 
«a*e t« flß^ift wn fp mwigtr »«rauften 
IM frtfot, ba tft Mataita« oft t«$r #, jj* 
*tmjiirijjett, *t» fie trifft« fofl, Ittfc an*^«j 
t« lesen, «U mit U*g»|lüm in tat $«« »«- 
«wrfro, . > , .; ,- 



H*K" 



MAY 2 3 1939 



1