Full text of "Weber and de Beaufort"

See other formats

NEST
ris A"

ij ERA

d: AM
à SUM

Fig

5 duo

(2 haken, Patan
Scheler seat dro 1882.

77 à

ST 1882 P :
Se “sy

VKA NN

®
"

- pd À
| DUT 2 À :
[

I
2
:
* =
be
EN -
r
,
AL
Lj
|
~~
iv e -
L
M m

VERHANDELINGEN

VAN HET

BATAVIAASCH GENOOTSCHAP.

ei 7
Dx "
SLM OR

47 a
- ‘Pa

VOVERHANDELINGEN

VAN HET

BATAVIAANCH GENOOTSCHAP

DEEL XXEV.

BATAVIA,
TER DRUKKERIJ VAN LANGE & Co.

1852.

1
+

[414

nH Ta ENC uo HOD

Verslag der werkzaamheden van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en we-
tenschappen, van September 1850 tot April 1852, namens het bestuur des genoot-
schaps voorgelezen in de algemeene vergadering op den sten April 1852, door
Dr. P. Bleeker, Sekretaris des Genootschaps.

Uittreksel wit de aanteekeningen der Algemeene Vergadering van het Bataviaasch Ge-
nootschap van kunsten en wetenschappen, gehouden den 27sten April 1852.

Naamlijst der Leden van het genootschap.

Geschiedenis der Verovering van Malakka en der oorlogen tusschen de Portugezen
en Maleijers, door J. Hageman, Jez., buitengewoon lid des genootschaps.

Bijdrage tot de kennis der Makreelachtige visschen van den Soenda - Molukschen
Archipel, door Dr. P. Bleeker.

Bijdrage tot de kennis der Snoekachtige Visschen van den Soenda - Molukschen Archi-
pil, door Dr. P. Bleeker.

Bijdrage tot de kennis der Chirocentroidet, Lutodeiri, Butirini, Elopes, Notopteri,

Salmones, Echeneoidet en Ophidini van den Soenda - Molukschen Archipel, door

Dr. P. Bleeker.

Bijdrage tot de kennis der Haringachtige Visschen van den Soenda - Molukschen Ar-
chipel, door Dr. P. Bleeker,

Bijdrage tot de kennis der Pleuronecteoiden van den Soenda - Molukschen Archipel,
door Dr. P. Bleeker.
=

INHOUD.
Bijdrage tot de kennis der Blootkakige Visschen van den Soenda - Molukschen Archi-
pel, door Dr. P. Bleeker.

Bijdrage tot de kennis der Balistint en Ostraciones van den Indischen Archipel,
door Dr. P. Bleeker (met afbeeldingen).

Bijdrage tot de kennis der Plagiostomen van den Indischen Archipel, door Dr. P.
Bleeker (met afbeeldingen).

Manik Maja, een Javaansch gedicht; met aanteekeningen witgegeven door Dr. J. J.
de Hollander, korresponderend lid des genootschaps.

Boma kawja, een oorspronkelijk kawi-gedicht, uitgegeven door R. Friederich, adjunkt-
bibliothekaris des genootschaps.

VERSLAG DER WERKZAAMHEDEN

VAN HET

BATAVIAASCH GENOOTSCHAP VAN KUNSTEN EN WETENSCHAPPEN,

Van September 1850 tot April 1832,

NAMENS HET BESTUUR DES GENOOTSCHAPS VOORGELEZEN IN DE ALGEMEENE VERGADERING
OP DEN 27sten APRIL 1852,

DOOR

Dr P. BLEEKER,

Sekretaris des Genootschaps.

, m p^

| | "uw
blt d . d eid QUA. SÉ
x ! | LE an uad

M. H.

In den vooruitgang in al het goede, die, het laatste tiental jaren, de maatschappij in
Nederlandsch Indië zoo zeer kenmerkt, bekleedt het Genootschap eene voorname plaats. Men
vestige slechts het oog op zijne Verhandelingen, in de laatste jaren in het licht verschenen
en op haren inhoud, welke belangrijke bijdragen bevat tot de kennis der Maleische, Ja-
vaansche, Balinesche en Kawi-letterkunde, tot die der land- en volkenkunde van den Indischen
Archipel, der oudheidkunde van Jdva en der natuurlijke geschiedenis van de Nederlandsche
Oost-Indische bezittingen.

Heeft het Genootschap zich sedert zijne vestiging steeds staande gehouden, geen tijdperk
heeft het mogen beleven, zoo rijk in wetenschappelijke werkzaamheid als het tegenwoordige,
en geen wonder dan ook, dat het, vroeger slechts gunstig bekend, thans tot eene ver-
maardheid is gekomen, welke het, in het oordeel der geleerde wereld, rang heeft doen ne-
men tusschen de meest beroemde wetenschappelijke instellingen.

Deze algemeene vergadering zal kunnen aantoonen, dat s Genootschaps werkzaamheden in
het laatste jaar onverzwakt zijn voortgegaan, en de direktie, daarop wijzende, heeft er slechts
bij te voegen, dat zij daaraan eene nog grootere ontwikkeling zou gegeven hebben, indien
niet bezwaren van geldeliken aard zich daartegen hadden verzet.

Uit den aard dezer instelling is de rigting harer werkzaamheden eene ernstige en stel-
lige, en het schijnt, dat het Genootschap deze rigting aan de Indisch-Europese he maatschap-
pij dezer gewesten heeft medegedeeld. Inderdaad, wie den gang der verstandelijke en we-
tenschappelijke ontwikkeling in Nederlandsch Indië heeft nagegaan , moet het hebben getroffen ,.
dat de rigting daarvan steeds eene ernstige en stellige is geweest. Terwijl elders de ver-
standelijke ontwikkeling eener jeugdige of herborene maatschappij zich kenmerkt, door eene
oppervlakkige letterkunde van verhalen en verdichte zamenstellingen, heeft zij zich hier van
den beginne af aan geworpen in het wetenschappelijke, en in het bijzonder in de kennis
van deze gewesten en van hunne natuurlijke voortbrengselen en bevolkingen.

Zoo heeft zich al dadelijk doen kennen het eerste tijdperk van letterkundige ontwikke-
ling in Nederlandsch Indië, hetwelk dagteekent van de stichting des Genootschaps, in 1778.
Het tweede tijdperk, beginnende met de tijdschriften-letterkunde en dagteekenende van
het jaar 1838, trad met hetzelfde hoofdkenmerk op en het verdient inderdaad opmerking,
dat de pogingen, aangewend om aan enkele tijdschriften eene kleur te geven, die hen
meer tot de lektuur-letterkunde deed naderen, door het publiek minder gunstig zijn ont-
vangen, en spoedig het wetenschappelijke van hunnen inhoud weder werd gehandhaafd.

Het bestuur des Genootschaps heeft zich over deze rigting steeds verheugd, als een blijk van
de degelijkheid der hier nog in ontluiking zich bevindende Indisch-Europesche maatschap-
pij, en zij meent daarin eene gelukkige voorwaarde te mogen vinden voor haren toenemen-
den bloei. En deze bloei kan niet uitblijven, vooral in den tegenwoordigen tijd, waarin
„het bestuur dezer gewesten, meer dan ooit vroeger, geneigd is, zich niet te stellen in de
plaats der maatschappij, maar aan haar eene vrijere ontwikkeling te laten.

Deze avond is bestemd om verslag uit te brengen van de voornaamste verrigtingen des Ge-
nootschaps sedert de laatste algemeene vergadering. Daartoe wordt voor eenige oogenblikken
de aandacht der vergadering verzocht.

Indische Taal- en Letterkunde.

In het laatste verslag van 'sGenootschaps werkzaamheden is berigt gegeven van de niet
gelukte pogingen der direktie, om tot de uitgave te geraken van een Dajahsch-Nederduitsch
en Nederduitsch Dajahsch woordenboek. Daarin is vermeld, dat het overlijden van den heer
Beeker die uitgave vooreerst heeft onmogelijk gemaakt en dat, hoezeer de heer Hanprrann
het voornemen heeft, den Bijbel in het Dajahsch te vertalen en een Dajahsch woordenboek
te vervaardigen, echter nog ettelijke jaren zullen verloopen, eer men tot de uitgave daar-
van zal kunnen geraken.

Zijne excellentie de minister van staat, oud gouverneur generaal en beschermheer des
Genootschaps, de heer J. J. Rocuussex, heeft zich deze belangrijke aangelegenheid aangetrok-
ken en haar aanbevolen aan den toenmaligen resident van de zuid- en oosterafdeeling van

o
Borneo, ons lid, den heer J. G. A. Garrors, en dezen hoofdambtenaar verzocht, om, na onder-
zock en na ruggespraak met de aldaar aanwezige zendelingen, te berigten omtrent de mo-
gelijkheid van uitvoering van het plan des bestuurs ten dezen opzigte.

Deze belangstelling van zijne excellentie voornoemd heeft zeer gunstige gevolgen gehad.
De heer Garrors heeft daaromtrent geraadpleegd den heer J. H. Banxsren, zendelingleeraar
te Poeloepetak en de mededeelingen van dien heer zijn zeer verblijdende te noemen. Bij
brief van den heer Bannsren van den 8den December 1850 is het berigt ontvangen, dat
een manuskript van het door wijlen den heer Broken vervaardigde Nederduitsch- Maleisch-
Dajahsch woordenboek bij hem berust; — dat dit manuskript gaat tot aan het woord ,,voor-
loopig” en reeds bestaat uit 2400 woorden; — dat dit gedeelte door de vier heeren zendelin-
gen te Poeloepetak, die zich met bijzonderen ijver op de Dajahsche taal toeleggen, spoe-
dig zal kunnen herzien en voleindigd worden en welligt over 3 maanden tijds voor de
pers in gereedheid zijn; — dat echter meerdere moeite gepaard zal gaan met de vervaardi-
ging van het Dajahsch - Nederduitsch woordenboek, waarmede Becker nog slechts een
begin had gemaakt; — dat echter de heeren zendelingen Van Horren, Dennincer en Brewer, en
waarschijnlijk ook de heer Harperano bereid zijn, daaraan met ijver te arbeiden; — en dat al-
zoo binnen den tijd van één of hoogstens twee jaren, het manuskript van het geheele woor-
denboek waarschijnlijk ter perse gelegd zal kunnen worden.

Het bestuur voelt de aangename verpligting op zich rusten, hier openlijk den dank des Ge-
nootschaps uit te drukken voor de belangstellende bereidvaardigheid van den heer J. J. Rocnussex
in de bevordering der bereiking van s'Genootschaps bedoelingen en betuigt hier tevens voor-
loopig hare erkentelijkheid aan de bovengenoemde heeren zendelingen, voor de bereidwil-
ligheid, waarmede zij hunne belangrijke en moeitevolle taak hebben aanvaard.

Men mag zich alzoo vleijen, dat de verwezenlijking van het voornemen der direktie, om
genoemd woordenboek in het licht te geven, niet ver meer verwijderd is, wat te meer
verwacht mag worden, omdat sedert het aangehaalde berigt van den heer BanssrEmN reeds
ruim een jaar is verloopen.

Heeft zich alzoo het vooruitzigt weder geopend, dat de wetenschap in het bezit zal wor-
den gesteld van een woordenboek eener nog zoo uiterst weinig bekende taal, de inheemsche
van een der grootste eilanden van de aarde, niet minder verblijdend is het te noemen,
dat ook het Javaansch en Kawi weder met belangrijke bijdragen zijn verrijkt.

Ten opzigte van het Javaansch heeft de direktie te berigten omtrent het gedicht Manik maja.
Het Genootschap heeft het manuskript daarvan, voor de pers in gereedheid gebragt, ontvangen
van zijn korresponderend lid den heer Dr. J. J. pe Horraxner, te Breda. Het bestuur heeft
zich gehaast, dit dichtwerk nog te doen opnemen in het 24ste deel, niettegenstaande dit reeds
een’ aanmerkelijken omvang had bereikt en zulks gedeeltelijk om den geëerden schrijver in
Nederland, die de voorkomendheid heeft gehad, het dichtwerk eigener beweging aan te bie-
den, het genoegen te doen, dien arbeid spoedig tot openbaarheid te brengen. Het be-
stuur is bovendien van meening, dat hieruit zal worden erkend, de mogelijkheid, om ma-

: 6

nuskripten, welke van in Europa zich bevindende leden worden aangeboden, spoedig hier
te lande openbaar te maken, en vleit zich, dat geleerden in Europa door dit voorbeeld
mogen worden aangemoedigd, om wetenschappelijke verhandelingen, deze gewesten betref-
fende, aan het Genootschap te rigten ter openbaarmaking in zijne werken. De inhoud
van de Manik mäjâ is reeds bekend door de vertaling van dit gedicht door den heer Wn-
ven, welke vertaling voorkomt in Jaarg. V deel I van het Tijdschrift voor Nederlandsch
Indië.

Reeds in vorige verslagen is gesproken over de bewerking van de Broto Yoeddho door
door den heer A. B. Cones Sruarr, en is de toezegging gedaan, dat dit belangrijke werk
zou worden opgenomen iu het 24ste deel van 'sGenootschaps werken. Sedert heeft de heer
Conrx Stuart berigt, dat hij met zijnen arbeid genoegzaam was gevorderd, om de helft van
dit Javaansche dichtwerk voor het 24ste deel te leveren, onder betuiging, dat hy niet aan-
sprakelijk kon zijn voor de door den afgetreden’ president inde jongste algemeene verga-
dering gedane toezegging, boven bedoeld, maar met bijvoeging tevens, dat hij waarschijn-
lijk den geheelen arbeid aan dit gedicht zou volbragt hebben, tijdig genoeg, om dien voor
het 25ste deel in gereedheid te hebben. Het bestuur heeft den heer Conrx Sruarr daarop
geantwoord, dat, hoezeer de wenschelijkheid blijkbaar was, dat zijne bewerking van ge-
zegd gedicht het 24ste deel zou kunnen versieren, het evenwel beter werd geoordeeld, het
publiceren daarvan te verschuiven, tot dat het geheele werk woor de pers in gereedheid zou
zijn. Men mag zich alzoo vleijen, dat dit werk in zijn geheel in het volgende deel van
'sGenootschaps werken zal kunnen worden opgenomen.

Om in korte woorden te doen overzien, wat het Genootschap in de laatste jaren voor
de kennis der inlandsche talen heeft verrigt, is het slechts noodig, te wijzen op de be-
langrijke inlandsche werken, welke het in het 19de tot het tegenwoordige deel heeft ge-
publiceerd. De titels Sjair Bidasari, Romo, Wiwoho djorwo, Wretta santjaja, Ardjoeno
wiwaha, Manik maja en Boma kawja, behoeven slechts in herinnering te worden gebragt
om de overtuiging daarvan voor ieder levendig te doen zijn.

In het vorige genootschapsjaar heeft de direktie, kennis dragende van oude manuskrip-
ten, in het bezit eener priesterfamilie, woonachtig in Kadoe in een der dessa’s gelegen op
de helling van den Merbaboe, pogingen gedaan, om in het bezit daarvan te geraken. Het
gouvernement heeft deze pogingen wel willen ondersteunen en de gunstige uitslag daar-
van is geweest, dat de bedoelde manuskripten thans in het bezit van het Genootschap zijn.
Aan onzen adjunkt bibliothekaris, den heer Frrepemien, is opgedragen geworden, omtrent
deze manuskripten te berigten en naar aanleiding der nota vau den heer Friepericn, hier-
over opgemaakt, kan thans medegedeeld worden, dat het geheele aantal dier manuskrip-
ten, grootendeels gegrift op lontarbladeren, 857 bedraagt; dat 27 hunner geschreven zijn
in nieuw Javaansch en 330 in oude taal en karakters, en wel gedeeltelijk in het Kawi en
gedeeltelijk in karakters, bijkans overeenkomende met die van de steeninskriptiën in kwa-
draat-kawi en met chinesche inkt geschreven op bijzonder bereide lontarbladeren, maar groo-

tendeels in klein (kurcijf) kawischrift, op lontarbladeren gegrift op dezelfde wijze als
thans nog op Bali geschiedt. Wat voorts den inhoud dier manuskripten betreft, welke
echter gedeeltelijk door den slechten toestand van bewaring niet te ontcijferen is, heeft
het onderzoek van den heer Frreperrem voorloopig geleid tot de volgende opmerkingen.

1. Dat zij geschreven zijn door personen, die geene Mohammedanen waren, zijnde de
godsdienstige begrippen, daarin voorkomende, zuiver Indisch en nagenoeg overeenko-
mende met die op Bali.

Dat de taal groote verwantschap heeft met die der Kawi-werken van Bali. Sommige
manuskripten schijnen eenen overgang aan te toonen van het Kawi tot het nieuw Ja-
vaansch. Er komen bijvoorbeeld woorden in voor, zooals wonten (zijn) in plaats van
het oudere wanten; ipoen in plaats van hira enz. Voorts staan de manuskripten ach-
ter bij die van Balt, doordien zij de Sanskritische woorden minder juist geven en de
beteekenis van de enkele in het Kawi nog voorkomende verbogen verbaal- en nomi-
naal-vormen verloren hebben. Door deze vergelijking blijkt alweder, dat de Kawi-li-
E teratuur van of thans nog op Bali, het oorspronkelijkste en beste voortbrengsel der
polijnesische musen is en dat deze hare roem geenszins verminderd wordt door de
Merbaboesche handschriften.
3. Dat de handschriften allen in proza zijn opgesteld, wat bijzonder opmerking ver-
dient, omdat men er de taal, zonder dichterlijke versierselen, in hare oorspronkelijke
eenvoudigheid vindt.

Dat de inhoud der meeste manuskripten is van godsdienstigen aard. De godsdienst, door
de schrijvers beleden, was voornamelijk Brahmaansch. Men vindt er de namen der
goden, die de Trimoertti vormen, Branma, Wismor en Iswara (Srwa), behalve nog
die van verschillende andere goden, in het Hindu-Pantheon vermeld. Evenwel ko-
men er ook Boeddhistische denkbeelden in voor en is het nihilisme van het Boeddhais-
mus in verhalen over de schepping enz. voornamelijk zigtbaar. De naam Borppna of
Gantama of Saksa Morm is er echter niet in gevonden. De voorgeschreven kultus is
er als die op Bali en ook de beschrijvingen der tempels beantwoorden aan de Baline-
sche. De heer Friepericn heeft voorts bij deze manuskripten gevonden een’ kalender, die
geheel op de Balinesche wijze is ingerigt en Wrega Sásana heet (op Bali Wriga Garna).

In het geheel kan van deze manuskripten worden gezegd, dat zij tot nu toe het be-
langrijkste der literatuur van Java zijn, aangezien zij, terwijl in alle andere bekende Ja-
vaansche handschriften de Mohammedaansche invloed en verbasteringen zigtbaar zijn, het
Hindoe-Javaansche element zuiver terug geven.

Het is der direktie aangenaam, in het 24ste deel weder een werk in het Kawi aan de
geleerde wereld te kunnen aanbieden. Even als de uitgave van de Ardjoeno-wiwaha, in het
23ste deel voorkomende, is die van de Boma kawja te danken aan onzen adjunkt-biblio-
thekaris, den heer Frienericn.

De Ardjoena-wiwaha en de Boma kawja zijn de eerste oorspronkelijke Kawi-werken, welke
het licht zien.

De Ardjoena-wiwaha is bekend door de Javaansche paraphrase ( Wiwoho djorwo) en de
Nederduitsche vertaling van den heer Gxrioke. De Wewoho djorwo is eene zoo getrouwe
navolging van de Ardjoena wiwaha, dat men zelfs de meeste Kawi-woorden in den Javaan-
schen tekst terug vindt.

De Boma kawja is tot heden toe noch door eenige vertaling noch door eenig uittreksel
bekend. De heer Faisvenicu heeft den tekst gegeven volgens twee goede handschriften, waar-
van een ontvangen is van den hoogepriester in Badong, Manz Axe Karine, het andere
ten gebruike is afgestaan door den heer Kuskm, officier der artillerie, die tijdens de der-
de Balische expeditie (in 1849) in het bezit daarvan is gekomen. Aan dit laatste ont-
breekt echter het laatste derde gedeelte.

Het behoeft geen betoog, dat het echte Kawi de rijkste, meest dichterlijke en meest
ontwikkelde taal is van allen, die in den Indischen Archipel hebben bestaan. De rijkdom
van het Kawi aan sanskritische woorden is verbazend en deze woorden zijn zoo zuiver,
dat men ze bij den eersten oogopslag gewaar wordt. Het Kawi bezit zelfs woorden, die men
in de sanskritische literatuur niet of zelden aantreft en daaruit blijkt, dat eenmaal de ge-
heele rijkdom van het sanskritisch naar Java overgekomen en tot nu toe op Bali bewaard
gebleven is.

Volgens den heer Frrepemien handelt de Boma kawja over eenen strijd tusschen Dá-
nawas en goden of voornamelijk door de goden begunstigde menschen. ^ Wiswu heeft
bij Dew: Priruiwi verwekt een’ zoon Boma = Bhäuma (van bhümi, aarde, dus zoon der
aarde). Deze Boma, als ontsproten uit twee zoo magtige goden, bezit eene buitengewone
magt, doch hij heeft de eigenschappen van een’ Danawa, zijnde volgens de Hindoesche
mijthologie de aarde voortbrengster van reusachtige wezens. Boma is in alle zijne onderne-
mingen gelukkig en schijnt in het oostelijke Indië gevestigd geweest te zijn, daar de ko-
ningen Tsepr, Doarasanpna, die van Magada, van Wangga (Bengalen) en van Kalingga
zijne partij kiezen. De vijanden van Boma zijn de Jádawas, de nakomelingen van den ou-
den koning Janu, waaronder ook de god Krrisuxa en zijn vriend Ampsorsa behooren. Deze
belegeren eene plaats aan den westelijken Himalaja, welker bewoners met Boma door bloed-
verwantschap en vriendschap naauw verbonden waren. Deze plaats wordt door list veroverd
en geplunderd. Boma verzamelt daarop een ontelbaar leger van Dánawas, Détias en Rak-
sasas, om deze daad te wreken, en begint den strijd tegen de trouwelooze Jádawas,
niettegenstaande dezen door den god Kaisuxa ondersteund worden. In dezen strijd komen
bijna alle de personen voor, die uit de Bhârata-Joedda bekend zijn. In de verschillende
op elkander volgende veldslagen valt het grootste gdeelte der koninklijke helden. Anpsonna
is lang de schrik der vijanden tot dat Boma hem nedervelt. Boma sneuvelt echter zelf kort
daarna door Krisaxa. Daarop en op den raad der hemelsche pandita’s, roept Krisuxa de
lijken zijner vrienden, en zelfs die van eenige vijandige koningen, weder in het leven en

keert eindelijk terug naar 2ijne hoofdstad Dwarawata in Guzzurate (Gardjana) en houdt daar
gerust zijn hof.

De heer Frieperien heeft het voornemen, om van dit dichtwerk eene naauwkeurige verta-
ling te vervaardigen.

De heer Frreoerieu heeft in het vorige jaar het voorstel gedaan, dat hem eene nieuwe
zending naar Dali werde opgedragen. Hij ontwikkelde daarbij zijn voornemen; om door een
nieuw verblijf op Bali, waar thans nog, zooals boven is vermeld, de beste bronnen voor de
beoefening van het Kawi te vinden zijn, te geraken tot de vervaardiging van een Kawi-
woordenboek, alsmede tot eene meer volledige kennis van de instellingen der merkwaardige
bevolking van dit eiland en tot de uitgave en vertaling van de Balinesche wetboeken. De
direktie, doordrongen van de belangrijkheid dezer zaak, heeft het verzoek van den heer
Frirpericu bij het gouvernement ondersteund en slechts in overweging gegeven, om die zen-
ding te doen plaats hebben, nadat de heer Frrepericu in gereedheid zal hebben gebragt
den katalogus van ’s Genootschaps Maleische en Arabische manuskripten. Deze zending is
daarom voorloopig verschoven, maar het vooruitzigt blijft, dat daaraan binnen eenigen tijd
gevolg zal kunnen gegeven worden, en zulks te meer, daar der vervaardiging van den be-
doelden katalogus, vroeger ondoenlijk uit gebrek aan de voornaamste letterkundige hulpmid-
delen, thans door de aankomst van opzettelijk daarvoor bestelde en grootendeels zeer kostbare
boekwerken, geene hinderpalen van belang meer in den weg staan.

Inderdaad de bewerking van dezen katalogus is reeds ver gevorderd en zou nog in het
24ste deel opgenomen zijn geworden, indien niet overwegende redenen hadden doen beslui-
ten, om het uitgeven van dit deel niet te vertragen.

Beschaving der Inlandsche bevolkingen.

De beschaving der Inlandsche bevolkingen ligt zoo geheel en al in de strekking van
'sGenootschaps werkzaamheden, dat in zijne wetten daaraan bepaaldelijk enkele artikels zijn
gewijd. De werking in deze rigting is dan ook altijd door het Genootschap gevolgd. Voor-
al echter in de laatste jaren is die werkzaamheid zeer vruchtbaar geweest in gevolgen,
voornamelijk door de verspreiding onder de Inlanders van Maleische en Javaansche dicht
werken, welker opsomming hierboven reeds heeft plaats gehad. Behalve de afdrukken
dezer voortbrengselen van den dichterlijken geest der inlanders, bestemd voor de Verhan-
delingen des Genootschaps, zijn die werken afzonderlijk verkrijgbaar gesteld en heeft de
direktie door het rondzenden van inteekeninglijsten in de verschillende residentiën, ge-
tracht, de meer beschaafde Javanen in de gelegenheid te stellen, zich die aan te schaffen.
De bedoeling hiermede was voornamelijk, om door deze uitgezochte inheemsche lettervruchten
beschavend te werken op de Javanen. leder Javaan van eenige beschaving heeft eene on-
miskenbare neiging tot beoefening der Javaansche letterkunde en hoe gebrekkig ook zijne

manuskripten en fragmenten van manuskripten zijn, heeft hij daarvoor eene onbepaalde
achting. Het lijdt geen’ twijfel of zijne zucht voor de dichtwerken van zijne voorvaderen
moet aanmerkelijk verhoogd worden, wanneer hij in het bezit wordt gesteld van volledige
werken, fraai gedrukt en in het algemeen een’ zeer zuiveren tekst aanbiedende. Door de
verspreiding dier werken wordt de Javaan dan ook allengskens in staat gesteld, om de
oude, bijna verloren geraakte, taal zijner dichters en priesters, het Kawi, weder magtig te
worden en het kan niet missen of de dichterlijke en verheven stijl der werken, in die
taal geschreven, moet een’ weldadigen invloed hebben op zijne denkbeelden en karakter en
zijne verkeerde neigingen meer en meer tegengaan. In het jongste genootschapsjaar is we-
der eene poging gedaan in dezen geest en zijn cirkulaires en inteekeninglijsten rondge-
zonden van het Kawi-werk Boma kawja, en van het Javaansche gedicht Manik Maya,
beiden hierboven vermeld, Deze inteekeninglijsten nog slechts voor een gering gedeelte te-
rug ontvangen zijnde, kan nog niet worden medegedeeld, of eene aanmerkelijke versprei-
ding aan deze werken ten deel zal vallen.

Oudheidkunde en Geschiedenis.

Reeds in het laatste algemeen verslag is melding gemaakt van het grootsche werk, het-
welk op last van het gouvernement wordt volbragt en bestaat in het in teekening bren-
gen van het geheel en van alle details van Boroboeddho, het prachtigste overblijfsel op
Java uit zijnen hindoetijd, De bekwame teekenaar, aan wien deze omvattende arbeid op-
gedragen is, de heer F. C. Wnsrs, met dien arbeid reeds ver gevorderd en in onophou-
delijke beschouwing van dit trotsche gedenkteeken verdiept, heeft daarvan eene beschrij-
ving ontworpen en zijne gissingen omtrent den aard er van te zamen gesteld in eene
verhandeling, welke nader door het Genootschap zal worden uitgegeven. De direktie heeft
gemeend, de loffelijke pogingen van den heer Winsen te moeten waarderen, te meer, daar
de heer Wirsrs vroeger zich nooit op de oudheidkennis van Java had toegelegd en zijne
zucht tot studie der archaeologie hem voornamelijk is ingeboezemd door de monumenten,
welke door zijne teekenpen aan de vergankelijkheid worden ontrukt. En hoezeer nog meer
grondige studiën noodig zijn, om den zinen aard van Boroboeddho volledig te ontcijferen,
meent de direktie, dat de bijdrage van den heer Wusen die meer grondige studie allezins
bevorderlijk zal kunnen zijn, te meer, omdat het oordeel van dezen verdienstelijken teeke-
naar, gescherpt door langdurig verblijf te midden der duizenden basreliefs van het trotsche
gebouw, niet zonder waarde te achten is bij latere beoordeelingen, beoordeelingen welke
eerst volkomen grondig zullen kunnen wezen, wanneer het prachtige plaatwerk van Boro-
boeddo aan de geleerde wereld zal zijn bekend geworden.

's Genootschaps Museum van oudheden is in het jaar 1851 weder verrijkt met eenige stee-
nen beelden uit den Hindoetijd van Java. Deze beelden zijn te danken aan de welwil-

lendheid van ons buitengewoon lid den heer J. Haceman Jez., wien daarvoor hier de dank
des Genootschaps wordt betuigd. Deze beelden zijn afkomstig van Modjopait en 4 in getal, t. w.

1. Een vierhoofdig beeld, gelijk aan den Siwa No. 110 van ’s Genootschaps katalogus (Ver-
handel. Dl. 21 bladz. 93)

9. Een klein gedrocht, waarschijnlijk Haxomax met de Ramaphala (Verhandel. Dl. 21 plaat
9 No. 2 en plaat 10 No. 1). Dit beeld heeft echter een kris in den gordel.

9. Een standbeeld, zeer beschadigd, doch welligt gelyk aan plaat 9 van het 22° deel.

4, Een zittend beeld, ongeveer als No. 2 van plaat 10 van het 21* deel van 's Genoot-
schaps Verhandelingen.

Het was het bestuur sedert lang bekend, dat zich voor en om het residentiehuis te
Kediri talrijke goed bewaarde en merkwaardige oudheden bevinden, welker overbrenging
naar Batavia met geene bijzonder groote kosten zou gepaard behoeven te gaan. Reeds vroc-
ger en nu onlangs weder heeft het bestuur pogingen aangewend bij den resident van ge-
noemd gewest, om die beelden voor ’s Genootschaps museum ter erlangen, doch deze pogin-
gen zijn vergeefsch geweest, omdat de resident bovenbedoeld van oordeel is, dat de
verwijdering dier beelden van voor het residentiehuis, door de bevolking zou worden be-
schouwd als een teeken, dat het geluk uit hun landschap zou vervlogen zijn.

Eene andere poging om in het bezit te geraken van oudheden, welke gezegd werden zich
te bevinden in eene kloof van den Prahoe (Diéng) naar de zijde van Bagelen en Ban-
joemas, en aldaar in vroegere jaren zouden zijn neérgeworpen, heeft evenmin gunstige
uitkomsten gehad, daar bij de besturen der genoemde gewesten omtrent die beelden niets
bekend was of de meening bestaat, dat die voorwerpen geene genoegzame waarde hebben
om herwaarts vervoerd te worden.

In het geschiedkundige dezer gewesten wordt bij voortduring gearbeid door ons ijverig
buitengewoon lid, den heer J. Haarman Jez, Aan zijne pen heeft men te danken een ge-
schiedverhaal van de oorlogen tusschen de Portugezen en Maleijers, hetwelk in dit deel
is opgenomen,

Land- en Volkenkunde en Statistiek.

De aandacht der direktie heeft zich ook verder weder gevestigd op de beoefening der
Land- en Volkenkunde en Statistiek. Sedert de uitgave van het Indisch Archief is gestaakt,
bestaat in deze gewesten geen orgaan meer voor statistiek en ethnologie, een gemis, het-
welk zeer wordt gevoeld. Het bestuur heeft gemeend, te moeten trachten, aan deze behoefte
te voldoen, en daar voorzeker een tijdschrift het geschiktste middel is om de bijdragen van
dezen aard op te nemen en publiek te maken, heeft zij besloten tot de oprigting daarvan

en de redaktie er van opgedragen aan de leden der direktie de heeren Da. P. Brerker en
Mr. L. W. €. Keucuexius en aan den bibliothekaris, den heer J. Munnicu, aan welke redaktie
zich later nog de heer E. A. Nerscuer heeft aangesloten. Ten einde voorts aan dit tijd-
schrift eene blijvende belangrijkheid te ‘verzekeren, heeft de direktie zich gewend tot
het gouvernement, met verzoek, dat uit 'sgouvernements archief voor gezegd tijdschrift
gebruik zou mogen worden gemaakt van de ethnologische, geographische, en statistische
bescheiden betreffende Nederlandsch Indië, welker openbaarmaking wenschelijk wordt ge-
acht. Dit verzoek is gereedelijk toegestaan, zoodat spoedig met de uitgave van dit tijdschrift
zal kunnen worden begonnen. De heeren gewone leden zullen een exemplaar van dit tijd-
schrift kosteloos ontvangen.

Overeenkomstig de eerste artikels der wetten van het Genootschap, heeft de direktie voorts
nog besloten, opzigtelijk het erlangen van statistische bescheiden, welker algemeene bekend-
making wenschelijk wordt geacht, een meer bepaald initiatief te nemen, door het rigten
van cirkulaires aan de gewestelijke besturen in Nederlandsch Indië, houdende uitnoodiging,
om statistische opgaven van verschillenden aard, volgens daarbijgevoegde modellen inge-
rigt, het Genootschap aan te bieden, verwachtende de direktie van den verlichten zin der
heeren hoofden van gewestelijke besturen, waaronder velen leden des Genootschaps zijn,
dat aan deze oproeping algemeen gehoor zal worden gegeven en zij daardoor in de gele-
genheid zal worden gesteld de kennis dezer gewesten belangrijk te verrijken.

Natuurkundige Wetenschappen.

Ten opzigte der Natuurkundige wetenschappen bevat het ter tafel zijnde deel slechts
zoölogische en speciaal ichthijologische verhandelingen. Het zal naauwelijks noodig zijn de
redenen hiervan te ontvouwen. Weinige wetenschappen hebben zich in de laatste jaren in
Nederlandsch Indië over eene meer krachtige ontwikkeling te verheugen gehad dan juist
de natuurkundige. Die ontwikkeling heeft de noodzakelijkheid doen gevoelen, voor haar
een afzonderlijk orgaan te stichten en dat orgaan is in 1844 in het leven geroepen, en, na
in 1847 opgehouden te hebben, herrezen in 1850 in het Natuurkundig tijdschrift voor Ne-
derlandsch Indië. En daar een tijdschrift, door zijne verschijning op kort op elkander vol-
gende tijdstippen, een betere weg is om ontdekkingen spoedig wereldkundig te maken dan
bundels verhandelingen, welke slechts van jaar tot jaar of om de twee jaren verschij-
nen, hebben de natuurkundigen dezer gewesten in het algemeen de voorkeur gegeven aan
de plaatsing hunner bijdragen in genoemd tijdschrift boven die in de Verhandelingen des
Genootschaps.

Niettemin beslaat toch de natuurkundige afdeeling van het 24ste deel ongeveer de helft
van het geheele decl. De ichthyologische kennis dezer gewesten, zoolang verwaarloosd,
terwijl de hoogere klassen der gewervelde dieren van Nederlandsch Indië sedert jaren met

uitstekenden ijver zijn beoefend geworden, is door de Verhandelingen, in dit deel voorko-
mende, aanmerkelijk uitgebreid. Im deze bijdragen zijn vermeld en grootendeels beschreven
de tot heden bekend gewordene visschen van den Indischen Archipel uit de familiën der
Scomberoiden, Esoces, Chirocentroidei, Lutodeiri, Butirini, Elopes, Notopteri, Salmones ,
Echeneoidei, Ophidini, Clupeoidei, Pleuronecteoidei, Gymnodontes, Balistini, Ostraciones,
Scyllia, Carchariae, Lamnae, Galei, Squatinorajae, Torpedines, Trygones, Myliobatides en
Cephalopterae. Ten einde men een oordeel kunne hebben over den rijkdom der ontdekkin-
gen in dezen tak der wetenschap, zij vermeld, dat in deze Verhandelingen voorkomen de beschrij-
vingen van niet minder dan 202 soorten , waaronder 126 in de wetenschap nog onbekende; t. w.

Scomberoiden 69 soorten, waarvan 17 nieuwe
Esoces 9] » » 3) "3
Chirocentroidei 9 » » »
Butirini 4 » » 9»
Elopes 3 » » 1 »
Notopteri 5 » » 4 >
Salmones 6 » » 1 »
Echeneoïdei 1 » » 0 »
Ophidini 9 » D ZU
Clupeoidei 46 » » 9B) 5
Pleuronecteoidei 28 » » dg y
Gymnodontes 99 » » TO
Balistini 99 » » 11 »
Seyllia 8 » » D)
Carchariae 19 » » (0) 7 y
Galei D » » 2 »
Squatinorajae ó D » Deva»
Trygones 15 » » Ou»
Myliobatides 6 » » 0 »
289 126

Het geognostisch en mineralogisch kabinet is in het afgeloopen jaar weder verrijkt ge-
worden met eenige verzamelingen, bijeengebragt door de heeren leden M. T. Beicue en
Corss. ng Gnoor, alsmede door de heeren J. E. yan Leeuwen en C. F. A. Scaxemer.

De verzameling van den heer M. T. Rescue bestaat uit eenige koperertsen van verschillende
streken van Timor; die van den heer Corns. pe Groor uit fraaije geognostische specimina van
Biliton, die van den heer J. E. van Lesuwex uit specimina van zwavelpijriet en fraaije petre-

fakten uit de kalkbergen van Pangool in Patjitan, en die van den heer C. F. A. Scrneipen
uit bruinkolen en verschillende steensoorten van Amboina.

Terwijl de direktie hier haren dank uitdrukt aan genoemde heeren toezenders, voor hunne
belangstelling in het Genootschap en in de wetenschap betoond, meent zij hier tevens niet
onopgemerkt te mogen laten voorbijgaan, dat de verzameling van den heer Conws. ns Gnoor
het Genootschap het eerst in het bezit van mineralen van het belangrijke eiland Biliton
heeft gesteld. Wel is waar bevonden zich in het museum reeds een paar stukjes tin, af-
komstig van gezegd eiland, maar niets was er overigens aan te treffen van ertsen of ge-
ognostische specimina. Evenzoo zijn de door den heer J. E. van Luruwen aangebodene petre-
fakten de eersten van Patjitan, welke in het bezit des Genootschaps zijn gekomen. Daarbij
bevindt zich ook een specimen van bruinkool, welke thans reeds bekend is als op zeer
verschillende plaatsen van Java voorkomende, De thans in het museum aanwezige petre-
fakten van Java, afkomstig van verschillende residentiën, worden thans reeds talrijk genoeg
geacht, om belangrijke ophelderingen te verschaffen omtrent de bezinkselvormingen op
Java, waaromtrent nog weinig is openbaar gemaakt en de dircktie noodigt daarom alle
deskundigen uit, van den voorraad bouwstoffen in het Genootschap aanwezig, voor de
wetenschap voordeel te trekken, en dien voorraad zelven te verrijken.

Het is hier de plaats, melding te maken van hetgeen het Genootschap verder voor de
Natuurkundige wetenschappen heeft verrigt. De direktie heeft gemeend, sedert het bestaan
der Natuurkundige Vereeniging in Nederlandsch Indië, in onderwerpen, de kennis der natuur
van deze gewesten betreffende, niet meer zoozeer het initiatief te moeten nemen als zulks
in vroegere jaren is geschied. De direktie heeft met genoegen de spoedige en krachtige ont-
wikkeling dezer nog jeugdige Vereeniging gezien en zij ziet daarin eene schrede voorwaarts
voor de mogelijkheid, om eenmaal het Genootschap in zoovele klassen te verdeelen als
er hoofdvormen van wetenschap zijn, waarvoor thans de tijd nog niet daar schijnt te we-
zen. Het Genootschap heeft dan ook niet geaarzeld, wat het geldelijke betreft, de werk-
zaamheden der Natuurkundige Vereeniging te ondersteunen, en hoezeer de toestand van ’s Ge-
nootschaps finantiën, zooals aanstonds zal blijken, nict bevredigende is, heeft de direktie ge-
meend het Natuurkundig Tijdschrift van Nederlandsch Indië met "s Genootschaps geldelijke
middelen te moeten blijven ondersteunen. De direktie vertrouwt, dat zulks door de
leden zal worden goedgekeurd, want met die ondersteuning wordt een drieledig nut-
tig doel bereikt, ten eerste de verleening van hulp aan.eene wetenschappelijke onder-
neming, waartoe het Genootschap, als centraal wetenschappelijk ligchaam van deze gewesten,
zedelijk is verpligt; ten tweede de bevordering der verspreiding van de kennis der natuur
dezer gewesten onder een grooter publiek; en ten derde de kostelooze verstrekking aan de
leden in Índië van een exemplaar van geuoemd tijdschrift. Bovendien bedragen de kos-
ten van dit tijdschrift, na verrekening met de inkomsten, welke in de kas des Genoot-
schaps terugvloeijen, naauwelijks f 600 voor elken jaargang, waarvoor het Genootschap ont-

U,
vangt ongeveer 200 exemplaren des tijdschrifts voor de leden, ter waarde van f 2000

benevens nog ongeveer 100 exemplaren, welker eventuéle opbrengsten, hoezeer onzeker,
insgelijks in de kas des Genootschaps terugvloeijen.

Geneeskundige Wetenschappen.

Terwijl in vroegere jaren 's Genootschaps werken dikwerf verrijkt werden met verhande-
lingen, tot de geneeskundige wetenschappen behoorende, is in de laatste 6 deelen zelfs geene
enkele geneeskundige verhandeling bevat. Zulks is toe te schrijven geweest, eensdeels aan
het bestaan alhier van 1844 tot 1847 van een geneeskundig tijdschrift en ten andere aan
eene meening, welke onder de geneeskundigen dezer gewesten had veld gewonnen, dat
namelijk de werkzaamheden des Genootschaps de geneeskundige wetenschappen niet omvatte.
Ten einde deze dwaling weg te nemen en ‚met het oog op het sedert 1847 niet meer be-
staan van een geneeskundig tijdschrift alhier, heeft de direktie, in November 1850, eene cir-
kulaire gerigt aan de kundigste geneesheeren in Nederlandsch Indië, waarin de wenschelijk-
heid werd ontvouwd, dat verhandelingen, rakende de voedselmiddelen, levenswijze, morta-
liteit en reproduktie der bevolking, over ziekten of ziekteverwekkende oorzaken, genees-
kundige plaatsbeschrijving enz. aan het Genootschap werden aangeboden, ter opname in zijne
werken. Voor dat echter nog van deze uitnoodiging uitkomsten te verwachten waren, ont-
stond de Vereeniging ter bevordering der Geneeskundige wetenschappen in Nederlandsch In-
dië, en deze Vereeniging, besloten hebbende {ot de uitgave van een Geneeskundig tijdschrift,
waarvan reeds enkele nummers zijn verschenen, is het vermoedelijk, dat dit tijdschrift door
de meeste geneesheeren zal verkozen worden tot het plaatsen van verhandelingen boven de
werken des Genootschaps. De direktie heeft ook met genoegen de oprigting dezer Ver-
ceniging gezien. Zij duidt weder op eene nieuwe rigting in de ontwikkeling der maat-
schappij en zal niet nalaten heilzame vruchten, af te werpen voor de verschillende bevolkin-
gen dezer gezegende en tevens nog zoo misdeelde gewesten.

Prijsvragen.

Op de in de laatste jaren door het Genootschap gestelde prijsvragen zijn geene ten zij ter
bekrooning onvoldoende geachte antwoorden ingekomen. De direktie meent daarom die
prijsvragen hier nogmaals te moeten opnemen, onder opmerking, dat zij te beschouwen zijn
als ook thans nog voor bekrooning vatbaar.

1, Eene opsomming der petrefakten van Java, met volledige beschrijving van het terrein,
waarin zij voorkomen. — Prijs. De gewone gouden medaille.

2. Eene beschrijving der minerale bronnen van Java, met natuur-geneeskundige topogra-
phie van hare onmiddelijke omstreken en opgave van de kwalitatieve en kwantita-

tieve scheikundige zamenstelling van hare wateren. — Prijs. De gewone gouden me-
daille.

3. Er wordt verlangd een zooveel mogelijk volledig Nederduitsch-Soendasch woordenboek ,

waarin de Soendasche woorden met Javaansche en Latijnsche karakters moeten ge-
schreven zijn; waarbij tevens moet worden opgegeven, welke woorden tot de Kromo-
en welke tot de /Vgoko-taal behooren en in welke gedeelten der Soenda-landen ieder
woord in gebruik is, en waarin de beteekenis der woorden met voorbeelden van
spreekwijzen uit het dagelijksche leven moet worden opgehelderd. — Prijs. De gou-
den medaille of eene som van f 300 en bovendien eene premie van f 1000.

4, Eene volledige zamenstelling en kritische bearbeiding van de tegenwoordig bestaande

kennis der Hindoesche tempels, beelden, beschreven steenen, huisraad, werktuigen,
versierselen enz. van Java, met opgave zooveel mogelijk van de juiste plaats waar ze
voorkomen, of, bijaldien ze van de oorspronkelijke plaats zijn weggevoerd, van de
plaats, waar zij bewaard worden en van waar zij afkomstig zijn. — Eene opgave en
beschrijving van de op Java gevonden wordende oudheden uit den Hindoetijd, van
welke tot nog toe geene beschrijvingen bestaan of publiek zijn geworden. — Prijs.
De gouden medaille of f $00 in geld.

Boekerij.

’s Genootschaps boekerij is, sedert de laatste algemeene vergadering, weder aanmerkelijk

verrijkt geworden, zoowel door talrijke geschenken van bijzondere personen als door aan-
zienlijke aankoopen. Zulks kan blijken uit de ondervolgende lijst. De titels met een * ge-
merkt, zijn geschenken, waarvoor aan heeren inzenders hier de openlijke dank des Genoot-
schaps wordt gebragt.

A. Tijdschriften, Jaarboeken en andere Periodieke werken.

* Indisch Archief 2de Jaarg. Aflev. 8—12. Bat., 1849. 8. (wan de Redaktie).
* Het Regt in Nederlandsch Indië, 2de Jaarg., No. 8—12.

Dn » » ëde » » 1—12. (van de Redaktie).

* Aanteekeningen van het verhandelde in de sectie-vergaderingen van het Provinciaal Utrechtsch

Genootschap, gehouden in 1849 en 1850. (v. h. Gen.)

Verslag der algemeene vergaderingen van bovengenoemd Genootschap over dezelfde jaren
(v. h. Gen.)

Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft, IV. Band, Heft. IV. en V. B.
H. I en II.

H. Bznacuavs, Zeitschrift für Erdkunde. Magdeburg. Band. X.

Enicuson, Troscnet , Archiv für Naturgeschichte. XIV. Jaarg. H. 5 en 6. XV. 8, 4, 5
en 6. XVI. H. 1 en 4. XVII. H. 1 tot 8.

C. Lassen, Zeitschrift fur die Kunde des Morgenlandes , 7 deelen, Göttingen u. Bonn,
1837— 1850. :

Journal Asiatique, 4° série, Tom. VI, VII, XV, XVI, XVIL (van de societ. asiat.)

Annales des sciences naturelles, Jg. 1849, No. 10—12; Jg. 1850, No. 1-—6.

The Journal of the Indian Archipelago; Jg. 1850, Sept.— Dec.

» » y.» » 7 » 319931. (v. d. Red.)

The Zoölogist, 1849, Julij; 1930; 1851, Jan.— August.

Annals and Magazine of natural history. Jaarg. 1847. No. 129.
» » » » » » Jaarg. 1850. No. 29—36 en No. 39—42.

De Indiër, Dagblad toegewijd aan de belangen van Nederlandsch Indië. Jaarg. 1851. Jaarg.
1852, Jan. Febr.

NY. R. van Hove, Tijdschrift voor Nederlandsch Indië; van het begin tot en met
Jaarg. 1851.

Natuurkundig tijdschrift voor Nederlandsch Indië; Jaarg. 1850, 1851 en Jaarg. 1852,
Aflev. 1. (van de Natuurk. Vereeniging).

Bataviasche en Javasche Courant, van 1810 tot en met 1830.

Handelingen der Maatschappij van Nederlandsche letterkunde te Leiden, 1851. (v. d. 11.)

Nieuwe reeks van werken van dezelfde Maatschappij, Vide deel (v. d. M.)

Nederlandsch kruidkundig Archief, Deel II, Aflev. 2 en 8; D. IL Aflev. 1.

Verhandelingen van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs, 1851, 8 7destuk (v. h. Inst.)

Catalogus van kaarten in de Utrechtsche bibliotheek, door hetzelfde Instituut uitgegeven.
(v. h. Inst.)

Uittreksels uit vreemde tijdschriften, door hetzelfde Instituut. Jg. IX. No. 1-3. (v. ^. Inst.)

Verslagen van den slaat der werkzaamheden der Vereeniging Musis te Batavia, 1849 en
1851. (v. d. Vereen.)

Statistisch Jaarboekje voor het Koningrijk der Nederlanden, uitgegeven door het Departe-
ment van Binnenlandsche zaken, 1ste Jg. (1851).

Magazin für die Litteratur des Auslandes, Jg. 1847, 1848, 1849.

Novellen-Zeitung, Jg. 1848, No. 225-235.

Onze Tijd, Iste deel, 1848.

Natuurkundige verhandelingen van de Hollandsche Maatschappij van Wetenschappen te
Haarlem, 2de Verzam. Bde tot 7de deel (v. d. M.)

Abhandlungen der Kais. Leopold. Karol. Akademie der Naturforscher, XII B., 2de Afd.

The Proceedings of the Zoölogical Society of London, 1850, Jan.—Apr.

* Tijdschrift voor de Wis- en Natuurkundige wetenschappen, uitgegeven door de Eerste

klasse van het Kon. Ned. Instituut. Illde deel, 4de Afl. (v. h. Inst.)

' Verhandelingen der Eerste klasse van het Kon. Nederl. Instituut, Derde reeks, 2e, 3e

en Ae. dln. (s. h. Inst.)

* Jaarboek van het Kon. Ned. Instituut, 1847. (v. h. Inst.)
» DD) » 1850.

W. Bosc, Milit. Summier-ziekenrapport over Java en Madura, 1846 en 1847. (v. d. Schr.)

' Algemeen verslag wegens den staat van den landbouw in het Koningrijk der Nederlan-
den gedurende het jaar 1849. (v. d. Maatsch. ter Bev. d. Nijverh. te Haarlem).

Id. over het jaar 1850.

Algemeen verslag van den staat yan het schoolwezen in Nederlandsch Indië, 1849. (v. d.
Hoofdk. van Onderw.)

Transactions of the Royal Asiatic Society, 8 deelen, 1627-1835.

The Journal» » » » » , de 12 eerste deelen.

Revue de l'Orient, de l'Algérie et des Colonies, Oct. 1850.

P. Breeken, Algemeen verslag der werkzaamheden van de Natuurkundige Vereeniging in
Nederlandsch Indië, over 1850 en 1851. Batavia; 1851, 1852.

Bijdragen tot de kennis der Nederlandsche en vreemde koloniën en de vrijlating van
slaven, 1844, No. 8-6; 1845, No. 1-6; 1846, No. 1, 5 en 6; 1847, No. 4-6.

Algemeene Konst- en Letterbode, 1850, 2 dln.; 1851, No. 1-26 en No. 28-33,

Transactions of the Linnaean Society, Vol. XX. P. 8.

B. Historia Naturalis.

P. F. vos Soin, Fauna Japonica. Aves. Afl. 11, 12. (v. h. Gouv.)
Idem. » » Pisces. Afl. 16. (v. h. Gouv.)
F. Junenvan, Java, deszelfs gedaante, bekleeding en inwendige structuur, Afl, 3—8.
J. Kors, Flora Batava, Aflev. 161—166. (v. h. Gouv.)
The Journal of a naturalist, fourth edition, 1848.
Erne, Journals of Expeditions of discovery into central Australia, 2 vl., 1845,
The Botany of the voyage of Her Majesty's Ship Sulphur, No. 1-6, 1844-1845.
» Zoology of id., Fishes No. 1—4 en No. 6-8, 1843,
C. L. Boxararte, Conspectus generum avium, Sect. 1 en 2 en Sect. 2 P. 2, 1850.
J. G. H. Kinsrre, Monographiae zootomicae, I. Tragulus Javanicus, 1849.
M. Perry, Observationes nonnullae in Coleoptera Indiae orientalis, 1831.

Plantae Junghuhnianae. Enumeratio plantarum, quas, in insulis Java et Sumatra, detexit
Fa. Juncnunn. 1851. Fasc. 1.

C. Mua, Synopsis muscorum frondosorum, Fasc. 6-8, 1850 en 1851.

H. Bencnaus, Asia. Sammlung von Denkschriften in Beziehung auf die Geo- und Hydro-
graphie dieses Erdtheils, Liefer. 1-4, 1832-1836.

Hven Farcoxer and Prosy F. Caurrer, Fauna antiqua Sivalensis, being the fossil zoology
of the Sewalik Hills in the North of India, London, Part. I-VI, 1846-1847.

M. E. Broen, Naturgeschichte der ausländischen Fische, Berlin Vol. 1-9 und Atl. , 17851795.

W. Kinsy und W. Spence, Einleitung in die Entomologie oder Elemente der Naturgeschichte
der Insecten, Stuttgart, 2 Band, 1823.

G. R. Tnrvmawus, Biologie, oder Philosophie der lebenden Natur, Göttingen, B. 1-5, 1002.

J. €. Rosexuuzzer, Handbuch der Anatomie des menschlichen Körpers, Leipzig, 1833.

J. S. T. Genter’s Physikalisches Wörterbuch neu bearbeitet von Branpes, Guerin, Horner,
Muncxe, Prarr, Leipzig, 23 deelen.

Mine Enwarps, Histoire naturelle des crustacés, Paris, Sme vol., 1840.

Justus Liesic, Dierlijke scheikunde. Uit het Engelsch. 's Gravenhage, 1842.

Warckrsarn, Histoire naturelle des insectes aptères. Vol. I. Paris, 1837.

Burrow, Histoire naturelle des minéraux; 9 vls.

J. B. Bror, Précis élémentaire de physique expérimentale, 2 vls. 3me édition, Paris, 1824,

C. Gartaz, Tabellen für barometrische Höhenmessungen, Giessen, 1817.

H. Senrrerr, Abhandlungen aus dem Gebiete der Zoölogie und vergleichenden Anatomie,
I. Heft. Leiden, 1841.

Idem, Reptilién. Atlas.

C. Paxoer und E. »'Arros, Die Skelete der Pachydermata abgebildet, beschrieben und
verglichen, Bonn, 1821.

J. Lommer, Allgemeines Repertorium der Mineralogie, Geognosie, Geologie und Petrefak-
ten-kunde fur das Dezennium 1830—1839, Stuttgart, 1841.

A. M. C. Duminm et G. Brron, Erpétologie générale ou histoire naturelle complète des
Reptiles, T. 5me. Paris, 1889.

G. E. W. Crowe, Handbuch der Naturgeschichte für Landwirthe, Th. III. B. 3. Anorga-
nographie. Hannover, 1817.

J. H. Caoocxewir, Specimen chemicum de conjunctionibus chemicis metallorum. Amstelo-
dami, 1849.

E». Riirrrit. Systematische Uebersicht der Vogel Nord-Ost-Afrika's, Frankfurt a. M. , 1845.

Cuvier, Anatomie comparée de la perche, Atlas.

M. L. J. Durrrrey, Voyage autour du monde, Tome I, Ire part. Zoölogie. Paris, 1826.

The Zoology of the voyage of H. M. S. Erebus and Terror during the years 1839—1843.
Fishes by J. Ricuarnson, 6 Afleveringen.

Davi» Tuomas Ansten, Geology, introductory, descriptive, and practical. 2 vls. London. 1844.

Kæeragnr, Catalogue of Ceylon mammalia. (v. d. H. Mooijaart).
Acassiz und Gouin, Grundzüge der Zoölogie. Lief. I. 1851.
Scurorpen v. ». Kork et Vroux, sur le genre Stenops d'Illiger. (v. d. Schr.)

C. Geschiedenis, Taul- en Letterkunde,

P. J. Vern, De beoefening der Oostersche letteren aanbevolen, 1850.

Bücnier, Scheepstermen en kommando' in de Hollandsche en Maleische talen. 1849.
(v. h. Hist. Gen. te Utrecht).

J. Gripeueisten, Biblothecae sanscritae specimen, Bonn, 1847.

E. F. Moower, Ueber die angebliche Abstammung des normannischen Königsgeslechts Si-
ciliens von den Herzögen der Normandie, Minden, 1850. (v. d. Schr.)

Id. Die Einfälle der Normannen in die Pyrenüische Halbinsel, Munster u. Minden, 1844.
(v. d. Schr.)

Cant. Jon. Fr. W. Rurrecur, Bibliotheca philologica, III Jahrgang, I Heft, 1850.

Jun. H. J. J. L. Revver ve Sreuns, De vestigingen uitbreiding der Nederlanders ter west-
kust van Sumatra, 2de deel. Amsterdam, 1850.

Sin Rorerr Cuamsens, Catalogue of the sanskrit manuscripts, collected during his residence
in India, London, 1838.

G. G. Freyvrac, Chrestomathia Arabica grammatica historica, Bonnae ad Rhenum, 1834.

Cur. Lassen, Anthologia sanscritica, Bonnae, 1838.

H. H. Wuson, A descriptive catalogue of the oriental manuscripts etc. of the south of In-
dia, collected by the late Lt. Col. Coux Mackenzie, 2 vis. Calcutta, 1828.

E. Burvour, Introduction à l'histoire du Buddhisme Indien, Tome ler, Paris, 1844,

Cuantes Coremax, The mythology of the Hindus, London, 1832.

E»wan» Moon, The Hindu Pantheon, London, 1810.

H. F. Corrsrooke, Cosha, or Dictionary of the Sanskrit language by Amera Sinha, Seram-
poor, 1838.

W. Carey and J. Marsumann, The Ramayuna of Valmeeki, in the original Sungskrit, 3
vls. Serampoor, 1810,

The Mahabharata, an epic poém, written by the celebrated Veda vya’sa rishi, 4 vls.,
Calcutta, 1839.

G. W. Freyracu, Lexicon Arabico-Latinum, 4 vls. Halis Saxonum, 1837.

Haji Khalfae, Lexion-bibliographicum et encyclopaedicum , 6 vls.

H. H. Wirsos, Vishnu Purana.

Manava dharma sasstra.

F. Borr, Kritische Grammatik der sanskrita-Sprache, Berlin, 1845.

Lassen, Indische Alterthumskunde, IL Band, I Heft.

Krarroru, Table alphabétique du Journal Asiatique.

C. Lerman, Aegyptische monumenten van het Nederlandsche museum van oudheden te
Leiden; 11de Aflev., 1846. (v. h. gouvernem.).

J. Dinxs, Geschiedkundige onderzoekingen aangaande het verblijf der Heidens of Egyp-
tiërs in de Noordelijke Nederlanden, Utrecht, 1850.

Nauman, Catalogus Libror., Manuscript.

Nrcott, Bibliotheca Bodleéina.

Catalogus codic, oriental. Biblioth. Lugdun.—Batav. (v. HH. Curatoren d. Leidsche Hooge-
school).

F. G. J. Juyvrouz, Lexicon geographicum, e duobus codicibus Mss. Arabice editum, Fasci-
cul. If et III. Lugdun. Batav., 1851. (v. dezelfden).

GroncE Smra, The Jews at K'ae-fung-foo, Sanghae, 1851. (v. d. heer Medhurst.)

Fac-similes of the Hebrew manuscripts, obtained at the Jewish synagogue in K'ae-fung-
foo, Sanghae, 1851. (v. d. heer Medhurst).

Agranamus Kurnen, Liber Geneseos secundum Arabicam pentateuchi samaritani versionem,
Lugduni Batavorum, 1851. (v. d. Curat. der Leidsche Hoogeschool).

J. Hacewax, Handleiding tot de kennis der geschiedenis, aardrijkskunde, fabelleer en
tijdrekenkunde van Java, Iste deel, 1852, (v. d. schrijver).

D. Reisheschrijvingen. Volkenkunde.

Overzigt van den handel en de scheepvaart in de Nederlandsch-Oost-Indische bezittingen
buiten Java en Madura over de jaren 1846, 1847 en 1848.

Eene overlandreis naar Indië, 2de druk, Amsterdam, 1850.

W. L. ve Srunter, Beschouwing van den toestand der Indische bevolking, in verband met
de belangen van moederland en kolonien, 1850.

Lerrcu Rurcur, The British world in the East, 2 vls. London, 1847.

Larrace, Voyage autour du monde pendant les années 1830—82, vol. V , Paris, 1839.

Cuartes Bérascen, Voyage aux Indes orientales, par le Nord de l'Europe etc., pendant
les années 1823—29, 3 vls. et atlas, Paris, 1834.

W. R. van Hoivert, Reis over Java, Madura en Bali in het midden van 1847, I.
deel, 2de st.

Tcumatcuerr, Atlas de l Altai oriental, 1845.

L. Lucnannt, Journal of an overland expedition in Australia, from Moreton Bay to Port
Essington, London, 1847.

J. F. C. van Heervr, Mijne reis met de landmail, ’sGravenhage, 1851.

W. Boscu, De vermeerdering van Java's bevolking, beschouwd als de grootste bron van
rijkdom voor Nederland, Rotterdam, 1851,

E. Boeken van verschillenden inhoud.

* Indian Archipelago Exhibition of 1851. (v. d. Gouv. te Sincapore).

* G. G. Vrrepe, Correspondance diplomatique et militaire du Duc de Marlborough, du
Grand-Pensionaire Heinsius et du Trésorier-Général des Provinces Unies, Jacques Hop,
(1706—1707). Amsterdam, 1850. (v. d. Schr.)

Cant Jou. Fr. W. Rurrecur, Bibliotheca Medico-Chirurgica Pharmaceutico-chemica et Ve-
terinaria, IV Jahrgang, 1850.

A Van per Boos, Geschiedenis der ontdekkingen in de ontleedkunde van den mensch,
gedaan in de noordelijke Nederlanden, tot aan het begin der 19de eeuw, 1851.

Lacroix, Anleitung zur ebenen und sphärische Trigonometrie.

E, J. B. Karsten, Handbuch der Eisenhuttenkunde, 2 vls., 1816.

W. A. Laweanius, Allgemeine Huttenkunde, 5 vls., 1805.

Grong Frevnernn Von Verea, Logarythmisch-trigonometrisches Handbuch, Leipzig, 1830.

C. L. v. Lirrrow, Verzeichniss Geographischer Ortsbestimmungen, 1843,

Aanwinsten van het Munt- en Penningkabinet der Leidsche Hoogeschool, gedurende het
tweede halfjaar des rektoraats van den hoogleeraar J. nz War, 8 Aug. 1850 tot 8 Febr.
1851.

Report of Professor ArrxanperR Bacue, Superintendent of the Coast Survey, (Amerika) 1850.
(v. d.. S.)

J. per Bosca Kemper, Johannes Ludovicus Vives geschetst als christelijk philanthroop der 16de
eeuw, Amsterdam, 1851. (v. d. Schr.)

E. Lrars, Théorie mathématique des oscillations du Baromètre, 1851. (v. d. Schr.)

P. Scuerrema, De graaf van Leycester te Amsterdam in de jaren 1586 en 1587, Amster-
dam, 1851.

P. J. Vern, Over den toestand en de behoeften van het onderwijs der jeugd in Neder-
landsch Indié. — Aanspraak gehouden bij de opening van de algemeene vergadering
der Maatschappij: Tot Nut van "t Algemeen, den 18den Augustus 1850.

nUnsas, De la colonisation, Paris 1850.

F. Brochures.

L. vas Vurr, Indische belangen. Ill. 'sGravenhage, 1850.

Twee voorstellen in het belang van de Nederlandsche bezittingen in Oost-Indié, Gronin-
gen, 1850.

Vrijmoedige beschouwingen tegen het afstaan van de tinmijnen op Banka aan de par-
ticuliere industrie, 's Gravenhage, 1850,

Het koloniaal Monopoliestelsel van D. C. Srein Parvé daadzakelyk wederlegd, Gouda, 1850.

De toetsteen van cen boekje, getiteld: het koloniaal monopoliestelsel, getocht aan de ge-
schiedenis en staathuishoudkunde van D. C. Sreux Parvé daadzakelijk wederlegd, ’s Gra-
venhage, 1850.

Hoedanig zijn de voorstellen van de heeren J. Kruseman en T. J. Canrer-Vissoner tot ver-
betering van het belastingstelsel op Java? — Gouda, 1850.

J. A. Krasensrink, Gedachten over eene regeling van het Indisch muntstelsel, Tiel, 1850.

H. M. Lancs, Aanmerkingen op de vrijmoedige beschouwingen tegen het afstaan van de
tinmijnen op Banka aan de particuliere industrie, 's Hertogenbosch; 1850,

Hoe de Duitscher denkt over Nederland en zijne koloniën. Uit het Hoogduitsch. Utrecht,
1850.

H. J. Lion, Over Da. W. R. van Hoiiven’s beschuldiging en veroordeeling in Indië enz. ,
Gouda, 1850.

De Indiër, als dagblad, aan de belangen van Nederlandsch Indië toegewijd, in zijne
waarde en strekking beschouwd, 'sGravenhage, 1850.

J. Muxuicn, Onderwijs en vereeniging, de voornaamste middelen tot grondige verbete-
ring van den toestand des volks. Il. Het staatshuishoudkundig beginsel. Utrecht, 1850.

M. pes Amorie vanspER Hoever, Proeve van eene beantwoording der regtsvraag: Kan
een Nederlander, in Nederlandsch Indië met der woon gevestigd, in personele regtsza-
ken, wanneer de eischer op het grondgebied van het rijk in Europa woont, voor de
regtbanken van het moederland gedagvaard worden? Leeuwarden, 1850.

F. F. Karsrsoom, aan den hooggeleerden heer M. prs Amon van ver Horven ( betrekkelijk
de bovenstaande regtsvraag). Amsterdam, 1850.

R. W. J. C. Bake, Een woord over de nieuwe regeling van het bestuur van Neder-
landsch Indië, Utrecht, 1850.

De kweekschool voor militaire geneeskundigen, door de leeraren aan die school, Utrecht,
1851.

J. B. J. van Donen, Doe wel en zie niet om, gerigt aan den gepensioneerden luit. ko-

lonel van het O. L leger H. M. Lancer, schrijver van de Aanmerkingen op de vrij-
moedige beschouwingen tegen het afstaan der tinmijnen op Banka aan de partikuliere
industrie, ’s Gravenhage, 1851.

J. H. Graar van pen Boscu, Een viertal verhandelingen over de belangrijkste quaes-
tiën, thans omtrent Java aan de orde van den dag, 2de en 3de stuk, ’sGravenhage,
1851.

J. B. J. vas Doner, De dienst van den hoofdofficier en den officier in het algemeen van
het Nederlandsche leger, aan dien in de overzeesche Nederlandsche bezittingen getoetst,
'5 Gravenhage, 1851.

Een vrijmoedig woord over het ontslag van den heer Senn van Basri door een vriend
van geregtigheid en vrede, ’s Gravenhage, 1851.

H. W. Mes, Opmerkingen omtrent het ontwerp van wet tot regeling van het munt-
stelsel yan Nederlandsch Indié, Rotterdam, 1851.

J. B. J. van Doren, De Javaan in het ware daglicht geschetst, benevens eenige inlich-
tingen over het Binnenlandsch bestuur, 'sGravenhage, 1851.

Het bestuur der Marine, onder den schout- bij - nacht, later vice-admiraal J. C. Ruk,
gedurende het tijdvak van 8 Junij 1842 tot 15 September 1849, 2 stukken, Amster-
dam, 1851.

Nederland en zijne koloniën. Verzameling van stukken uit het Goudsch kronijkske en
andere bladen, en uit de Portefeuille van den Schildwacht, deel I, en II, Leiden, 1851.

L. Viraus, De invoering, werking en gebreken van het stelsel van kultures op Java,
Zalt-Bommel, 1851.

W. C. Mers, Het muntwezen van Nederlandsch Indië, Amsterdam, 1851.

R. W. J. €. Bakr, De staatshuishoudkunde van Xenophon, in zijn werkje: Over de in-
komsten van Athene, toegepast op Nederlandsch Indië, Zalt-Bommel, 1851.

H. ve Bruun, Plan eener trapsgewijze emancipatie der slaven in de Nederlandsche West
Indische koloniën, Zalt-Bommel, 1851.

J. B. J. vax Doren, Billiton is geen Tin-eiland, ’s Gravenhage, 1851.

M. pr Leon, Oost-Indische mysteriën, 2 stukken, Rotterdam, 1851.

De toestand van Sumatra's westkust in 1848. Uit de nagelaten geschriften van den Ge-
neraal-majoor A. V. Micnrets, 'sHertogenbosch, 1851.

R. W. J. C. Bake, Bescheiden analyse der Proeven van een ontwerp van wet op het
beleid der regering in Nederlandsch-Indié van Mr. A. A. van Vroren en den heer P.
van Swieten, Utrecht, 1851.

Eenige beschouwingen over Java, Arnhem, 1851.

Nader ontvangen berigt over het ontslag van den heer M. J. Senn van Basez, 1851.

Vervolg van brieven en antwoorden over het op den duur gebruik maken der batige
saldo's van N. L, geschreven aan en beantwoord door C. Vreeor, 1852.

Huishoudelijke aangelegenheden.

De wetten des Genootschaps zijn meer en meer gebleken gebreken te bevatten, welke
Í 3 o ;
hare herzienine wenschelijk maken. Het bestuur heeft daarom aan eene kommissie uit zijn
o 3 IJ
midden die herziening opgedragen. Het ontwerp dezer nieuwe wetten is reeds in de ver-
gaderingen der direktie in overweging geweest en thans wordt het gedrukt, om aan de HH,

leden te worden rondgezonden, ten einde in eene algemeene vergadering daarover kunne
worden beraadslaagd. De geest der oude wetten is daarin grootendeels behouden geworden.
De bij dit ontwerp gevoegde memorie van toelichting zal HH. leden bekend maken met
de redenen der wijzigingen, welke het bestuur gemeend heeft te moeten voorstellen.

Minder verblijdend is de staat van ’s Genootschaps geldmiddelen. Het is u allen bekend
M. H. dat het Genootschap geene andere inkomsten heeft, dan eene toelage van het gouver-
nement van f 2200 ’sjaars, benevens de zeer wisselvallige sommen, voortspruitende uit de
kontributiën der leden; waardoor in de laatste jaren de gezamenlijke inkomsten des Genoot-
schaps jaarlijks gemiddeld f 9000 hebben bedragen. Herhaaldelijk opgemaakte en gezuiverde
begrootingen hebben echter aangetoond, dat het Genootschap niet kan voortgaan de belangen
der wetenschap op den thans gevolgden voet te behartigen met een jaarlijksch inkomen van
minder dan f 15,000, waardoor een jaarlijksch tekort moet ontstaan van ongeveer f 6000.
De kosten toch, verbonden aan de uitgave van ’s Genootschaps thans zoo volumineuse werken,
van het ondersteunen van het Natuurkundig tijdschrift voor Nederlandsch Indië en van de
noodzakelijkste aankoopen voor de boekerij, bedragen reeds meer dan f 10,000, terwijl de overige
som benoodigd is voor het onderhoud der gebouwen, aankoopen en vrachtloonen van oudheden
en andere voorwerpen, briefporten, kosten van het houden der vergaderingen voor licht enz. ,
en voor honoraria van den sekretaris, bibliothekaris en adjunkt-bibliothekaris, klerkloonen
en traktementen van een mandoor en 2 oppassers. Hierbij zijn nog te voegen de kosten
van het uittegeven tijdschrift voor Indische taal-, land- en volkenkunde, hetwelk zoo als
gezegd is, kosteloos aan de leden zal worden verstrekt en welks kosten waarschijnlijk slechts
gedeeltelijk zullen kunnen worden gedekt door de inteekeningsgelden, welke buiten den
boezem des Genootschaps te verwachten zijn.

Het bestuur heeft daarom niet nagelaten, maatregelen te beramen, om op eene betere wijze
duurzaam in deze geldelijke aangelegenheden te voorzien. Wel was eene groote bezuiniging
te verkrijgen, door het uitgeven der werken vooreerst te staken, maar het bestuur heeft dit
middel verre van zich geworpen, omdat het stilstand, vooral in dezen tijd van opgewektheid
voor het goede, als achteruitgang beschouwt, en het overtuigd is, dat de min gunstige staat
van 's Genootschaps finantién ruimschoots wordt opgewogen door hetgeen voor de wetenschap
wordt gewonnen. Daarom heeft het bestuur ook niet geaarzeld, voort te gaan in de geldelijke
ondersteuning der uitgave van het Natuurkundig tijdschrift voor Nederlandsch Indië.

Men heeft alzoo naar andere middelen moeten omzien, en na rijp beraad kwam het der
direktie voor, dat vooreerst slechts twee wegen daartoe open stonden, en wèl:

a. De benoeming van zoovele nieuwe leden als noodig zou zijn, om de tekorten met de

nicuwe kontributiën te dekken.

b. Een beroep op de welwillendheid der leden.

Blijkens aan HH. leden aangebodene cirkulaire van den Osten January dezes jaars
heeft de direktie ook het middel, vermeld sub a verworpen, omdat zij het meent wensche-
lijk te zijn, het aantal leden voortaan op een minder cijfer te vestigen en voortaan tot

het lidmaatschap voor te dragen, geene andere personen, dan die, welker zucht voor kun-
sten en wetenschappen van openbare bekendheid is, ten cinde de benoeming daartoe blijve
en worde, wat zij behoort te zijn, eene eervolle onderscheiding, die als zoodanig door de be-
noemden en het publiek wordt gewaardeerd. De direktie heeft daarom besloten, een beroep
te doen op de welwillendheid der leden en eene inteckeninglijst doen rondgaan, waarop de
leden verzocht werden in te schrijven voor eene zoodanige jaarlijksche subsidie boven de
gewone kontributie, als zij zelven zouden goedvinden Het is voor het bestuur eene bij-
zonder aangename taak thans te kunnen berigten, dat haar vertrouwen op den weten-
schappelijken zin der leden en hunne geneigdheid om tot de instandhouding van den bloei
des Genootschaps bijzonder bij te dragen, niet te leur gesteld is en dat thans reeds, al-
thans voor het jaar 1852, is ingeschreven voor eene som van niet minder dan f 4090 bo-
ven de gewone geldelijke bijdragen.

Het voegt der direktie hier in de eerste plaats dankbaar te vermelden, dat zijne excel-
lentie de heer Mr. A. J. Duymarr van Twist, als blijk van belangstelling in het Genoot-
schap en in zijnen voortdurenden bloei, uit eigen middelen f 500 jaarlijks aan het Ge-
nootschap heeft toegezegd.

Talrijk waren ook de gevers onder de gewone leden en de direktie heeft zich niet ont-
houden aan eene zedelijk op haar rustende verpligting, om in het te hulp komen van ’s Ge-
nootschaps finantiën het voorbeeld te geven. Het bestuur erkent hier met dankbaarheid de
giften der heeren leden, welker namen zij het zich tot pligt maakt hier openlijk te vermel-
den. Deze heeren zijn de hieronder genoemden, in alphabetische volgorde gerangschikt:

T. Ament, Raven Apipatr Arto Prawiro Ap: Nincnar, L. W. Beuerinck, S. L. Brankensure,
H. A. L. Bovsever, J. G. X. Broëkmeuer, D. Burn, J. A. Casrenz, C. Castens, E. W. Cra-
menus, J. van Deventer, Dr. G. Essincen, A. Fraser, Dn. P. F. H. Fromerre, J. G A. Gairors,
Da. D. L. vas Harrum, P. W. Horzann, T. B. Horranp, J. Horrmans, Juxn. J. F. Hora Siccama,
W. ve Jonc, Mn. J. H. per Kinperen, M. J. Kouten, J. A. Krasenprink, Da. O. Kunnanor,
N. Lance, A. C. van Maarseveen, Da. C. C. W. Manor, P. Baron Mezviz van Cannae, Mr.
H. Merkus Waren, Da. O. G. J. Monwkz, E. W. Murren, J. Munxxicu, Mr. P. Muren, Ma. J.
FE. W. van Nes, W. van Ommeren, F. D. J. van ver Pant, D. M. Puen, L. M. F. Pram,
J. B. Quarreno, A. A. Reen, P. van Rees, Mr. D. G. Rerrz, D. W. Row van Toxuxeen. M.
Ruporeu, W. Russ, S. D. Somer, J. Scum, WW. J. M. van Scump, F. Seumirr, C. J. Serie,
C. J. Suuiners, J. H. A. B. Sonnemans Resextiscu, C. H. G. Sreverwatn, G. Sromprnpisser, J.
C. Terses, W. Tieman, D. A. Vankevissen, P. B. S. ve Vern, Dr. F. L. W. Vooren, Mser. P.
M. Vrancken, J. A. Vriesman, Dn. A. E. Wasktewicz, B. Weimar, Mr. J. O. Wisnmazen,

Het doet de direktie leed, bij deze talrijke namen nog niet te kunnen voegen die van de
leden van sommige residentiën op Java, zooals Samarang en Soerabaja, alsmede van die van
nagenoeg alle buitenbezittingen, van welke de inteekeninglijsten nog niet terug ontvangen
zijn. Het bestuur zal niet nalaten, deze namen met erkentelijkheid te vermelden, in het eerst-
volgende verslag van s Genootschaps verrigtingen.

Een andere maatregel in het belang van ’s Cenootschaps finantiën, en tevens de strekking
hebbende de bevordering der beschaving van de inlandsche bevolkingen, gelijk boven reeds
werd ontwikkeld, is geweest eene aanbieding der direktie aan het gouvernement van de
nog bij het Genootschap beschikbare exemplaren van de Wewoho djorwo, Romo, Wretta
santjaja en Ardjoeno wiwaha. Bij besluit der regering van den 10den Maart 1852, heeft
het gouvernement goedgevonden van het Genootschap over te nemen 135 exemplaren van
de Wiwoho djorwo tegen f 4 het exemplaar, 45 exemplaren van de Romo tegen f 8, 28
exemplaren van de Wretta santjaja tegen f 3 en 100 exemplaren van de Ardjoeno wi-
waha tegen f 5 het exemplaar, zoodat de kas des Genootschaps daardoor cene ontvangst van
f 1484 te wachten staat.

Een derde maatregel van gelijken aard is de opening eener inteekening voor de inlan ,
ders op de Boma kawja en Manik maja. Het aantal inteekenaren nog niet bekend zijnde,
is het nog onzeker, of daaruit voor het Genootschap geldelijke voordeelen van eenig belang
te verwachten zijn. Evenwel zijn tot heden toe reeds ingekomen 95 inteekeningen op de
Boma kawja, eene waarde vertegenwoordigende van f 760.

Personeel.

In de eerste plaats behoort hier herinnerd te worden, dat 's Genootschaps beschermheer ,
zijne excellentie de minister van staat J. J. Rocnussex, oud gouverneur generaal, naar het
moederland is teruggekeerd. Dankbaar wordt voorzeker erkend de belangstelling en de
meermalen herhaalde ondersteuning, welke deze staatsman aan het Genootschap heeft ver-
leend, en nog aan het hoofd van dit verslag was de direktie in de gelegenheid, hare
erkentelijkheid daarvoor te betuigen.

Het beschermheerschap des Genootschaps, door het vertrek van den heer J. J. Rocnussex
open gevallen zijnde, heeft het bestuur gemeend, dit te moeten aanbieden aan zijne excel-
lentie den heer Ma. A. J. Duimarr van Twist, wien Nederlandsch Indië het geluk heeft
thans als gouverneur generaal te bezitten. Reeds in Nederland hoog geacht, als voorstan-
der van verlichting en beschaving, heeft de heer Dursmarr van Twist, in zijne tegenwoor-
dige hooge betrekking, ook reeds aanspraak verworven op de erkentelijkheid der Nederlandsche
en inlandsche bevolkingen van dezen archipel, wier welvaart en beschaving wij ons vleijen
mogen, dat onder zijn beleid een nieuw tijdperk, een tijdperk van bloei en vooruitgang
te gemoet gaan. De direktie meent alzoo niemand te hebben kunnen kiezen, waardiger
om het beschermheerschap des Genootschaps te bekleeden en haar is de voldoening ten deel
gevallen, dat zijne excellentie dit beschermheerschap wel heeft willen aannemen.

Sedert de jongste algemeene vergadering heeft het Genootschap te betreuren het afster-
ven van vele verdienstelijke leden.

Der direktie zijn door den dood twee mannen ontvallen, aan welke het Genootschap
groote verpligting had.

In het begin van het jaar 1851 werd uit het midden der direktie weggerukt de heer
P. J. Governors, R. O. N. L. oud chef der geneeskundige dienst. De heer Goprrnois was
lid des Genootschaps sedert 7 November 1827 en als lid der direktie heeft hij jaren lang
de funktiën van thesaurier met de meeste naauwgezetheid vervuld. Eene hevige ziekte van
van eenige dagen maakte een einde aan zijn nuttig leven. Hoezeer de heer Goprrnors zelf
piet als schrijver is opgetreden, weet men nog te waarderen de belangstelling, waarmede
hij in zijne hooge en gewigtige betrekking de wetenschap beschermde en ondersteunde en
hoe hij zich altijd omringde van de meest wetenschappelijke personen der dienst, welke
aan zijne zorgen was toevertrouwd.

Een groot verlies leed de direktie evenzeer door het overlijden van haar medelid Dr.
M. J. E. Murer, R. O. N. L. oud dirigend officier van gezondheid der eerste klasse. Sedert
22 Maart 1832, den datum zijner verkiezing tot het gewoon lidmaatschap, was hij een
waardig lid. In 1831 maakte hij zich in de wetenschap gunstig bekend door zijn » Kort
verslag aangaande de Cholera morbus op Java,’ opgenomen in het 13e deel van s Genoot-
schaps Verhandelingen en voornamelijk betrekking hebbende op de cholera asiatica, zooals
zij zich in de jaren 1829 en 1830 op Java voordeed. Im 1845 en 1846 publiceerde hij
een artikel over de aanwending van het elektromagnetismus als geneesmiddel, alsmede eene
geneeskundige topographie van Samarang. Beide deze stukken zijn opgenomen in het Na-
tuur- en Geneeskundig Archief voor Nederlandsch Indië, waarvan hij mederedakteur was.
Den Osten Maart 1849 viel de keuze op hem, bij eene bestaande vakature in het bestuur
des Genootschaps en het is alleen toe te schrijven geweest aan eene overgroote genceskun-
dige praktijk en eene min gunstige gezondheid, dat hij in de laatste jaren zijns levens
niet meer als schrijver is opgetreden.

Van de korresponderende leden zijn het Genootschap door den dood ontvallen, althans voor
zoover de direktie daarvan kennis draagt; de HH. Dr. P. L. Beckers, E. B. van nen Bosen,
Dr. H. van Daten, Dr. C. J. van Rosevein, G. H. van Sexnes, Prof. Tu. vax SWINDEREN.

Er is naauwelijks iets meer noodig, dan slechts deze namen te noemen, om den omvang te
doen beseffen van het verlies, in het afsterven dezer verdienstelijke mannen door de maatschap-
pijen de wetenschap geleden. Die namen toch herinneren zoovele nuttige levens voor maat-
schappelijke en wetenschappelijke belangen.

De naam van P. L. Beckers is naauw verbonden aan de geschiedenis van de militaire gc-
neeskundige dienst in Nederland, tot welker verheffing hij veel heeft bijgedragen. Als
schrijver heeft hij zich bekend gemaakt door een werkje over typhus en tetanus. Sedert
8 Maart 1849 was hij aan het Genootschap verbonden.

De vice-admiraal E. B. van nex Bosen heeft eene schoone loopbaan achter zich gelaten,

gelukkig niet zoo zeer als zeevoogd in verwoestende oorlogen, maar meer als uitmuntende
in de kunsten des vredes en als bevorderaar van mildere beginselen, welke hij tijdens hi
aan hoofd der koloniën en marine stond, in werking heeft doen brengen en welke nu

reeds hunne vruchten afwerpen.
H. van Dares had zieh in het geneeskundige eenen gunstigen naam verworven door zijne

geschriften. Hij is gevallen als een slagtoffer zijner menschlievendheid tijdens eene epidemie
van gele koorts te Paramaribo.

Nog naauwelijks een paar maanden geleden ontving men hier het droevige berigt van het
afsterven van C. J. van Runevezn. Na eene schoone loopbaan van militairen en letterkun-
digen roem in Nederland, kwam hij herwaarts als chef van het artilleriewezen. Veel mogt
de wetenschap nog verwachten van zijne talenten en ijver, maar de kiem des doods ontwikkel-
de zich sedert lang in hem en eene uitterende ziekte, welke reeds meerdere leden zijner fa-
milie had neergeveld, noodzaakte hem, na enkele jaren verblijfs alhier, zijne gewigtige be-
trekking neder te leggen. Naauwelijks in het moederland teruggekeerd, nam zijne ziekte
een zoodanig ernstig karakter aan, dat zij binnen weinige weken een einde aan zijn le-
ven maakte.

Zoo ook werd eerst kortelings alhier het berigt ontvangen van het overlijden van G. H.
van Senpex. Zijne letterkundige werken hadden zijn naam zeer gunstig bekend doen wor-
den, en de dood trof hem, terwijl hij bezig was met de bewerking zijner reis naar het Hei-
lige land, welke hij in het gevolg van H. K. H. Prinses Marranse der Nederlanden had vol-
bragt.

Tu. van Swinprren sluit de rei der mannen, welker verlies als korrespondenten, het Ge-
nootschap in het jaar 1831 heeft te betreuren gehad. De hoogleeraar P. Horsrene pr Groor
heeft zijn nuttig leven, uitvoeriger dan hier kan plaats hebben, herdacht, in een berigt,
voorkomende in de Handelingen der jaarlijksche algemeene vergadering van de Maatschap-
pij van Nederlandsche letterkunde te Leiden, gehouden den 19den Junij 1851.

Tu. van Swinperen werd den 13den September 1784 te Groningen geboren. Zijnen eersten
letterkundigen arbeid van beteekenis schreef hij als student in 1805, namelijk zijne » Dis-
sertatio Juris Groningani de famulis domesticis.” In hetzelfde jaar promoveerde hij in de na-
tuurlijke wijsbegeerte, na te hebben verdedigd eene » Dissertatio de atmosphaera ejusque in
colores actione.” Een jaar later promoveerde hij insgelijks in de regten op eene disserta-
tie »de Legibus en met het houdeneener rede » De Platone, optimo in legibus condendis
principis magistro." In 1807 werd hij benoemd tot schoolopziener, en weinigen slechts heb-
ben meer lof verdiend dan hij, in zijnen heiligen arbeid voor de verlichting en veredeling
des volks. Zijne benoeming tot hoogleeraar in de natuurkundige wetenschappen volgde in
1814. Behalve door zijn onderwijs verwierf hij zich na deze verheffing groote verdiensten
door de stichting van het Museum der hoogeschool te Groningen en door de zucht, om
elk, die in letteren en wetenschap groot en goed was, al wat voor het vaderland en de
menschheid belangrijk en weldadig is, te gedenken en te vereeren en al wat tot verlichting,

veredeling en heiliging des menschdoms kan dienen, aan te moedigen en te bevorderen
Tot op zijnen dood (11 April 1851) bekleedde hij het genoemde hoogleeraarsambt te Gro-
ningen. De hoogleeraar P. Horsrene pr Gmoor besluit zijn levensberigt van Van Swinnenen ,
waarvan het bovenstaande slechts een kort uittreksel is, met de volgende woorden.

„Geene grootere lofspraak is op hem denkbaar, dan zijne begrafenis. Ofschoon de fami-
»lie het lijk geheel in stilte wenschte ter aarde te bestellen, was geheel de stad (Gronin-
»gen) op de been, stonden straten en pleinen vol van rijken en armen, geleerden en
„ambachtslieden, grijzen en kinderen. En er kwamen onderwijzers, predikanten en andere
» vroegere leerlingen uit alle omliggende streken en sloten zich met studenten, hoogleeraren
yen tallooze burgers aan den trein, die al langer en langer werd. Het was, als of er een
„koning werd ter aarde besteld. — En er was ook — een koning gestorven in het rijk van
» deugd, menschenliefde en godsvrucht.”

Tairijk zijn ook de verliezen des Genootschaps geweest, geleden in het afsterven van ge-
wone leden. Niet minder dan 13 onzer gewone leden in Nederlandsch Indie heeft de dood
van ons weggerukt sedert onze laatste algemeene vergadering. Bij de herdenking dier over-
ledenen, treffen ons de namen van meerderen, voor wie, nog blakende van warmen ijver
voor de wetenschappen, in jeugdigen leeftijd, de slagboom is gesteld, die aan hun werken
op deze aarde een einde heeft gemaakt. Wie onzer herinnert zich nog niet levendig, wat
al verwachtingen wij koesterden van den rusteloozen ijver van J. van Hanmiscrw, van de
kennis van Da. C. M. Scuwaszn, van den dichterlijken en letterkundigen zin van Mr.
G. G. Koor. Alle deze geleerden hadden zich reeds een’ gunstigen naam verworven in
de wetenschap en in de letteren, toen hun jeugdig leven door de hevige ziekten, aan deze
gewesten eigen, werd vernietigd. Zoo ook hebben wij het verlies te betreuren van Dn. J.
p'Encersronnen, die zich insgelijks reeds in de wetenschap had bekend gemaakt door zijne
beschrijving van de Bataviasche koorts. Voorts overleden nog de gewone leden F. G. Ban-
cert, Mr. L. H. ou Bus, H. J. Srvenus Hassesrork, J. P. Muiner, P.J. Ovennann, H. G. D.
Paarse, G. D. Scnizcer, W. A. Kevcuestus en W. P. H. Kocken

Talrijke andere leden, gedeeltelijk daartoe genoopt door hunnen terugkeer naar het moe-
derland, hebben voor het lidmaatschap bedankt, en wel, de HH. J. F. van Braam van Son,
G. J. P. Caruer, W. G. Gem, F. J. Gererns, A, Goren, J. H. Gosier, Jkun. J. P. Conners
pe Groot, C. L. Hartmann, G. van Berst Horre. A. H. W. Banon pe Kock, W. A. Kuucr,
J. H. Lrvusons, N. Prvum Menrz, Ma. H. W. Mers, J. Muranp, W. Poorman, L. H. E.
C. Scuerrer, Dn. Scndman, Mr. A. M. Suuinens, C. P. C. Sremmerz en C. Tirawus.

Van de buitengewone leden had het Genootschap het verlies te betreuren van den heer
J. Gorrrnaar, die in het laatst van 1850 is overleden.

Van de gewone leden zijn sedert de laatste algemeene vergadering naar Europa vertrok-
ken, Z. H. K. B. Hertoc van Saksen Weimar Eisexacu, C. B. Barst van Kemprn, W. K. van
per Es, Ma. W. C. E. Danow ng Gern, C. E. Hzncr, A. J. F. Janssen, J. L. A. Nisuwenavizen
en Mr. J. Vovrx.

Besluit.

Alvorens dit verslag te eindigen, meent de direktie nog eene pligt te vervullen door op te
komen tegen eene onder het Indische publiek meer en meer veld winnende min gunstige
meening, omtrent 's Genootschaps werkzaamheden. Terwijl in de geleerde wereld het Ge-
nootschap steeds in aanzien toeneemt, en rang gegeven wordt onder de voornaamste weten-
schappelijke instellingen, verheft zich hier te lande menige stem, welke over de werking
en de rigting onzer werkzaamheden een minder gunstig oordeel velt. De direktie zou op deze
beoordeelingen niets anders behoeven te antwoorden, dan te verwijzen naar de versla-
gen en volumineuse bundels verhandelingen. En wat het meest bevreemdende is, deze be-
weringen hebben veelal haar uitgangspunt van sommige HH. leden zelven.

De direktie gelooft den oorsprong dezer meeningen te moeten zoeken in eene onjuiste
opvatting van den aard onzer instelling en van de wijze, waarop zij behoort te werken.

Zoo zijn dikwerf klagten opgegerezen, over de schaarschheid der gehoudene voorlezingen
in den laatsten tijd en zelfs daarover, dat de inhoud van 'sGenootschaps verhandelingen
voor een groot gedeelte voor vele leden van minder belangrijkheid is, als geschreven in het
Javaansch, Balineesch, Kawi of Latijn.

De direktie is van oordeel, dat men de rigting van ’sGenootschaps werkzaamheden van
een hooger standpunt moet beschouwen en zij bezit de overtuiging, dat dit gevoelen dat
is van de overgroote meerderheid der HH. leden. Het Genootschap brengt tot openbaar-
heid alle die aangebodene verhandelingen, welker wetenschappelijke waarde die openbaarheid
wenschelijk maakt. Het sluit volstrektelijk niet uit, die verhandelingen, welke over meer
populaire wetenschappen handelen en in de algemeen verstaanbare volkstaal zijn geschreven,
maar eene eerste vereischte tot die plaatsing is de haar voorafgaande aanbieding, en bij ge-
mis van het laatste vervalt noodwendig het eerste. En nu, van wie heeft het Genootschap
regt, de bijdragen voor zijne verhandelingen te verwachten. Van de direktie alleen? De
direktie is uit de HH. leden gekozen om den gang der werkzaamheden te leiden, niet om
eenig en alleen de verhandelingen te schrijven. En gaat men nu na den inhoud der laatste
deelen, dan valt in het oog, dat die grootendeels is zamengesteld uit bijdragen, af komstig
uit het ligchaam van ’sGenootschaps bestuur.

Terwijl de direktie alzoo geregtigd is, zelfs tegen den schijn van billijkheid der bedoelde
minder gunstige meening te protesteren, grijpt zij de gelegenheid aan, te herhalen, wat zij
reeds vroeger heeft gebragt onder de aandacht der algemeene vergaderingen, dat namelijk,
indien 's Genootschaps handelingen vatbaar zijn voor eene ruimere uitbreiding, wat zij geens-
zins ontkent, de verpligting tot die ruimere werkzaamheid zedelijk grootendeels rust op de
HH. leden zelven. Men behoort doordrongen te zijn van de gedachte, dat de direktie
niet het Genootschap is, maar dat het Genootschap bestaat uit het geheel zijner leden.

De direktie wenscht echter het Genootschap geluk er mede, dat het aan werkzame
leden geenszins ontbreekt. Zij wenscht mede vurig, dat het voorbeeld dier leden door

52
talrijke anderen moge worden gevolgd. En men bewere niet, dat het in deze gewesten
moeijelijk is, in de wetenschap met vrucht te werken. Gold het de vervaardiging van
werken van grooten omvang en diepe geleerdheid, dan zou nog aannemelijk zijn de
moeijelijkheid of onmogelijkheid van uitvoering uit gebrek aan letterkundige hulpmid-
delen of uit gebrek aan tijd, die voor de meeste leden zeer zeker voor een groot gedeelte
wordt weggenomen door ambtelijke bezigheden. Maar het veld van onderzoek is hier zoo
ruim, zoo veelzijdig, zoo vruchtbaar en zoo toegankelijk, dat het zelfs aan in de weten-
schap oningewijden niet moeijelijk kan vallen, met weinig arbeid die vruchten te verzamelen
en tot nut der wetenschap te doen gedijen. leder onzer trachte alzoo bij te dragen, voor
zoo veel in hem is, tot de vermeerdering onzer kennis, tot den bloei des Genootschaps.

Uittreksel uit de aanteekeningen der Algemeene vergadering van het Bataviaasch Genoot-
schap van Kunsten en Wetenschappen gehouden den 27°" April 1852, 's avonds 8 uur

in de vergaderzaal des Genootschaps.

Tegenwoordig zijn alle besturende leden

de HH. Dr. W. Boscu, President. de HH. G. Wassinx,
Mr. C. Visscugn, Vice-president. Mr. L. W. C. Krucnewius.
J. Trow, E. A. Scuuz, Thesaurier.
R. G. B. pe Vannes van BRAKEL, Dr. P. Breexer, Sekretaris.

en van de gewone leden

de HH. H. A. L. Bousquer, de HH. J. Scuur,
Dr. S. A. Buppinen, Mr. A. J. Swanr,
Da. J. H. Croockewir, C. H. G. Sreverwatp,
J. Munson, Bibliothekaris. Mser. P. M. Vrancxen.

D. W. Rosr van Tonnineen,

Als gasten zijn tegenwoordig

de HH. J. Boomsma, de HH. A. Scrarnree,
Dr. Doser, H. A. Scureuper ,
J. F. Gussrns, J. J. B. Sroristra.

A. Quicksorner,

Na voorlezing en goedkeuring der notulen van de laatste algemeene vergadering, houdt
de President eene korte openingsrede en wijst daarin op het 24ste deel van 's Genootschaps
verhandelingen, hetwelk geheel afgedrukt ter tafel ligt.

Daarop leest de Sekretaris voor het Verslag der werkzaamheden van het Genootschap
sedert de laalste algemeene vergadering, welk verslag in het 24ste deel wordt opgenomen.

Daarna wordt berigt gedaan van den staat van 's Genootschaps geldmiddelen, betuigende
de President den dank des Genootschaps aan den heer Thesaurier voor zijnen ijver en
naauwgezetheid in de vervulling dezer betrekking.

Hierna wordt voorgesteld en goedgekeurd het uitschrijven van de volgende

54
Prijsvraag.

„Een onderzoek van den vroegeren en tegenwoordigen toestand van den landbouw op
„Java en van den volksvlijt der Javanen.

„Het Genootschap verlangt, dat men zich bij de beantwoording hiervan niet tot alge-
„meene trekken en beschouwingen bepale, maar dat men elk punt zoo naauwkeurig en
» volledig mogelijk historisch toelichte, opdat het duidelijk moge blijken, in welk opzigt
» vooruitgang heeft plaats gehad of niet. De bearbeider zal wijders den landbouw en zijne
» voortbrengselen dienen te beschouwen in betrekking tot de behoefte der zich uitbreidende
„bevolking op Java en haren handel met het moederland en den Indischen Archipel, en
„zulks vergeleken met vroegere tijdvakken.

„De in te zenden antwoorden moeten zijn geschreven in de Nederduitsche taal, met
yeene andere hand dan die des opstellers en onderteekend met eene zinspreuk, insgelijks
„met eene andere hand dan die des opstellers geschreven. Daarbij behoort gevoegd te zijn
peen verzegeld briefje, waarin de naam en woonplaats des auteurs vermeld worden en
„hetwelk dezelfde zinspreuk ten opschrift heeft; dit laatste almede door eene andere hand
» geschreven.

„De bekrooning zal bestaan in 's Genootschaps gouden medaille benevens eene som van
peen duizend guldens en het accessit in 's Genootschaps gouden medaille.”

De President deelde voorts der vergadering mede, dat het lid der direktie, de heer
Mr. G. Visscuer, door het bestuur tot Vice-president is benoemd, welke benoeming de
heer Visscurr zich heeft laten welgevallen.

Voorts ontwikkelde de president nader het in het verslag reeds vermelde voornemen der
direktie om, in verband met een aan de leden rond te zenden ontwerp van Nieuwe wet-
ten des Genootschaps, slechts zeer enkele personen tot het lidmaatschap voor te dragen,

en stelde daarop voor te benoemen
Tot Besturende leden

de HH. F. U. van Hrsczr, de HH. J. Moxxicu.
Mn. À. J. Swanr,
Tot Gewone leden
de HH. J. Grou, de HH. Mr. A. Prins,
S. H. pe Lance, Hi. A. ScuneuDen.
E. Netscurr ,

welke heeren met algemeene slemmen als zoodanig worden aangenomen.
Niemand verder het woord verlangende, wordt de vergadering gesloten.

Mij bekend:
De Sekretaris,
Da. P. BLeEKeER.

Po |
À 4 7
nad 1
À 2 f " |
mt i A v "t
i Mi^ [ Tg

yf dan M
i j iM. mu Mw

- | 1 I , 1 1 e & À T a P4 nye - ^ m
D. | Eom TM Se TIN

L 4 iy
D» EZ "M vn T í
| di en pio
i. k i 1 i " m LAN y D
E

Du" i i j A

ye 4 '
1 a 4 i ) n {
x | " í L 1" L
É M { 1 n ,

y Ea" i VP T
Pn h , j : j TELLA Y ! n bh eb, My AAA Kd
a M M". iv M à a "naga * bv

À R À 1 À
L P "» a { LUE Tey d :j h ?

| . 5 j LUN

f D
1 i | " A
i D , Home

E. |
"e ! y

D . D ^

E |
Er à |

»" s =

T. uc à

er = > - |
1 L d
ni
I" |
, j

T | i
| X

NAAMLIJST DER LEDEN

VAN HET

BATAVIAASCH GENOOTSCHAP

VAN

KUNSTEN EN WETENSCHAPPEN,

Opgerigt den 24sten April 1778.
ONDER DE ZINSPREUK:
>» LOR NUT VAN "P ALGEMEEN.”

BESCHERMHEER:

ZIJNE EXCELLENTIE,

M. À J. DUIJMAER VAN TWIST,
GOUVERNEUR GENERAAL VAN NEDERLANDSCH INDIE
PRESIDENT:

Dr. W. BOSCH.

VICE PRESIDENT:
Mr €. VISSCHER.

BESTURENDE LEDEN:

Breeken, Dr. P., tevens Sekretaris. Swart, Mr. A. J.

Hexcez, F. U. van Tromp, J.

Keucnenius, Mr. L. W. C. Vanes van Braker, Jkhr. R. G. B. pz
Munnicu, J., tevens Bibliothekaris. Wassink, G.

Scuut, E. A. tevens Thesaurier.
Adjunkt bibliothekaris :

R. H. Tu. FnixprnicH.

Honoraire Leden.

Wien Faupenik HrxpniK, | Humboldt, A. von
(Prins der Nederlanden). | Lassen, C.
Alderwereld, Mr. R. van | Milburn, W.
Baud, J. C. | Nes, Mr. J. F. W. van
Bik, A. J. Reinwardt, Prof. C. G. C.
Cochius, D. F. | Tobias, Mr. J. H.
Gregorij, W. Vinne, J. van der
Hall, Mr. M. C. van Wickevoort Crommelin, J. P.
Hoévell, Dr. W. R. Baron van | Wijck, Jhr, C. van der

Hooker, W. Jackson

Korresponderende Leden.

Ackersdijk, Prof. J. Challaep, C. A.

Arend, Dr. J. P. Chijs, Prof. P. O. van der
Arriéns, P. Cobeth, Prof. C.

Assen, Prof. C. J. van Cunier, Dr.

Beeftingh , Mr. N. van Daalen, Dr. C.

Beer Poortugaal, D. C. den Decandolle, Prof. A.

Bemmelen, Dr. J. A. van Deen, Prof. J. van

Bergsma, Prof. C. A. Derfelden van Hinderstein, G. F. Ba-
Bik DONAT Dermout, J. J. [ron van
Blum, Prof. J. R. Dewez, L. D. J.

Blytt, Dr. E. Dirksen, Prof.

Bodel Nijenhuis, Mr. J. J. Domela Nieuwenhuis, Prof. F. J.
Boeke, J. Donders, Prof. F. C.

Borsius, Dr. J. Dulaurier, Prof. E.

Bosch Kemper, Jhr. Mr. J. de Dumoulin, C. A. Vincendon
Bosch, Dr. B. van den Dyk, C. M. van

Breda, Prof. J. G. S. van Elink Sterk Jr. A.

Buddingh, D. Esenbeck, Prof. C. G. Nees von
Butterworth, C. B. | Forbes, W. N.

Cameron Haij, C. | Fremerij, N. C. de

Carnbee, P. Baron Melvill van Fruss, P. H.

Castro de Macedo, J. J. Gaimard, Prof.

Gaudichaud, Prof.

Geel, Prof. J.

Gericke, L. Baron

Gertsen, Mr. E. G. T.

Gobée, Dr. C.

Goudoever, Prof. A. van
Gréhan, A. de

Gouzée, Dr. H. P.

Grant, PP:

Griethuizen, P. van

Groot, Prof. P. Hofstede de
Guérin, J. F.

Guillemin, Prof. J. A.

Haan, Dr. W. de

Haar, Dr. B. ter

Hall, Prof. H. C. van

Hedde, Isidore.

Hees van Berkel, Mr. J. J. van
Hefe? Dro T. P.

Heldring, O. G.

Hengel, Prof. W. A. van
Herckenrath, Dr.

Hoeven, Prof. A. J. des Amorie van
Hoeven, Prof. J. van der | der
Hollander, Dr. J. J. de
Hooijer, Dr. C.

Houven, H. C. van der
Imminck, W.

John, J. Jaij

Jomard, J.

Jonge, Prof. J. B. de

Jonghe, Jhr. Mr. J. C. de
Julien, M. A.

Junius, Dr.

Jussieu, A. de

Juijnbol, Prof. F. W. S.
Kaathoven, Dr. C. L. van
Kerckhove Vicomte J. R, L. de

Kerst, Dr. J. F.

Kesser, Dr. A.

Kist, Prof. N. C.
Koechlin, N.

Kipp. P. J.

Va Aba, 185 18;

Laijard, E. L.

Leemans, Dr. C.
Leonhard, Prof. K. C. von
Lenting, D.

Little, Dr. J.

Logan, J. R.

Eoncq; Prof. G. J.
Medhurst, W. H.
Meerten, L. A. van
Meursinghe, Dr. A.
Millies, Prof. H. C.
Mojjaards, J. N.
Mulder, Prof. G. J.
Mulder, Prof. N.
Nieuwenhuis Prof. J.
Noordziek, J. J. F.
Numan, Prof. A.
Oosterzee, Dr. J. J. van
Opzoomer, Prof. C: P.
Page, M. Le

Palm, J. D.

Pellecom Kortenhoef, W. G. van
Pijnappel, Dr.

Pool, Dr. G. J.

Prins Ds.

Prinsen, P. J.

Quarles van Ufford, Jhr. Mr. P. N.
Quoij, Prof.

Radijs, Dr. V.

Rafn, Prof. C. C.
Reiffenberg, Baron de
Renselaar, Dr. J. van

Roentgen, M. Susanna, J. A.
Roorda, Prof. T. Swalué, Dr. E. B.
Rueb, C. Sijpkens, H. H. -
Ruppel, Dr. E. Temminck, C. J.
Rutgers, Prof. A. Termaux Compans, H.
Buc J-6: Tex, Prof. C.. A. den
Sas, Dr. J. J. Thorbecke, J. R.
Scheltema, Dr. P. | Tilanus, Prof. C. B.
Schillet, H. Tollens, Cz. H.
Schlager, J. G. F. Toussaint, A. L. G.
Schlegel, Dr. H. Tijdeman, Prof. H. W.
Scholten, Prof. J. H. Verdam, Prof. L.
Schmidt, J. J. Vernée, Mr. L. G.
Schröder van der Kolk, Prof. J. L.C. | Veth, Prof. P. J.
Sebastian, Prof. A. A. Vreede, Prof. G. W.
Selberg, Dr. E. Vries, Mr. Jer. de
Serturner, D. Vries, Prof. M. de
Siebold, Jhr. Dr. Ph. F. von Vriese, Prof. W. H. de
Siegel, J. F. Baron von Vrolik, Prof. W..
Siegenbeek, Prof. M. Wachter, G. H.
Sloet tot Oldhuijs, Mr. B. W. A. E. Wichers, Jhr. Mr. H. L.
Baron. Wind, Mr. S. de
Suerman, Prof. B. F. Zuijlen van Nijevelt, P. J. Baron van

Gewone Leden in Nederlandsch Indié.

Abo, Mr. R E. N. d Bousquet, R. de Filliettaz
Adam, J. L. Bousquet, H. A. L.
Ament, F. Blankenburg, S. L.
Andriesse, A. L. Brest van Kempen, C. P.
Bauer, Dr. J. R. A. Broekmeijer, J. G. X.
Beijerink, L. W. Brouwer, Mr. A. G.

Bikey J-- T: Bennet, S.

Bik, P. Vreede Buddingh, Dr. S. A.
Borski, R. van Noord Cannaersts, D. H.

Bosch, Mr. J. H. Graaf van den Caspersz, F. A.

Bossche J. F. R. van den Castens, C.

Castens, W.

Clignett, A. H.
Couperus, Mr. J. R.
Couperus, P. F.
Cramerus, E. W.
Croockewit Hz. Dr. J. H.
Davelaar, A. van
Deventer, Jsz. S. van
Eekhoudt, Mr. R. A.
Einthoven, Dr. J.
Engelhard, J. L. B.
Engelken, Dr. F.
Eijsinger, Dr. G.

Faber, C. W. L. von
Fabius, G.

Filet, G. J.

Fontanes, H. R.
Fortman, P. L. de Gaij
Fraser, A.

Fraisinet, J. C.
Fromberg, Dr. P. F. H.
Gaillard, M. A. J.
Gallois, J. G. A.

Gray, J5. B.

Groll, J.

Groot, Corn’. de
Hardenberg, C. C.
Harloff, G. H. G.
Hattum, Dr. D. L van
Hartzfeld, Dr. J.
Heckler, J. F.

Heel, M. G.. van
Hemert, Jhr. Mr. D. A. Junius van
Hester, W.

Hoffman, C. J.
Hofland, E. B.

Hofland, P. W.
Hogendorp, Jhr. Mr. D. C. A. van
Hollander, Dr. H.

- Hora Siccama, Jhr. J. F.

Hucht, G. J. L. van der
Huguenin, J.

Hultman, Mr. G.

Jongh, W. de

Such. ad 8b. 4H:

Kam, J.

Kinderen, Mr. J. H. der
Klein, Mr IE

Kohler, M. J.
Krajenbrink, J. A.
Krebs, Dr. J. C. A.
Kunhardt, Dr. O.
Lammers van Torenburg, C. P.
Lange, N.

Lange, E. A.

Lange, S. H. de

ast. Mr EXE. aL, U:
Leer, J. M. van |
Lijnden, Mr. D. W. C. Baron van
Maarsseveen, A. C. van
Maier, P. J.

Mandt, Dr. C. C. W.
Marnstra, H.

Matthes, Dr. B. J.
Maurenbrecher, F. L.
Mohnike, Dr. O. G. J.
Motman, F. H. G. van
Motman, J. G. Th. van
Mijer, Mr. P.

Muller, E. W.

Netscher, E.
Nieuwenhuizen, F. N.
Nolthenius, Mr. K. H.
Noordziek, D. C.

Nosse, J. J.

Nijs, F. E. de
Ommeren, W. van

Ondaatje, A. M. E.

Onnen, Dr. P. L. Sonneman Rebentisch, S. H. A. B.
Pakoe Nata Ningrat (Z. H. de Sulthan Steinmetz, E. C. C.

Perez, P. J. P. de [van Sumanap). Stipriaan Luiscius, G. J. van
Piller, D. M. Steuerwald, C. H. G.

Plate, L. M. F. Stierling, J. L. de Dieu
Potter, H. D. Stompendissel, G.

Prins, Mr. A. Storm van Gravesande, F. J. P.
Pui, J. du Swart, P.

Quartero, J. B. Swieten, J, van

Quay, R. A. de Swaving, Dr. C.

Radhen Adipati Ario Prawiro Adi Teengs, J. C.

Rappard, Mr. W. [ Ningrat. Thienen, G. J. van

Rees, P. van Tieman, W.

Reiche, M. Th. Umbgrove, Mr. G.

Reitz, Mr. D. G. Varkevisser, D. A.

Reijnst, Jhr. J. C. Veer, P. B. S. de

Riemsdijk, W. H. van Ven, A. van der

Rigg, J. Verhulp, G.

Rose, F. C. Vloten, E. A. van

Rost van Tonningen, D. W. Vloten, A. van

Rudolph, M. Vogel, W. de

Rueb, W. Vogler, Dr. F. L. W.
Sanders, J. P. N. Visscher van Gaasbeek, A, G. C.
Schiff, S. D. Voigt, Dr. C. W. B.

Schiff, H. H. Vrancken, Msgr. P. M.
Schill, J. Vriesman, J. A.

Scheuer, J. J. Wal, Mr. J. de

Schmid, W. J. M. van Wasklewicz, Dr. A. E.
Schmit, J. J. Weijmar, D.

Schmitt, F. Wilde, Dr. P. W. B. de
Scholten, J. H. Willer, Mr. H. Merkus
Schreuder, H. A. Willer, Mr. P. J.
Schwanenfeld, H. W. Wolff, J.

Serlé, C. J. Wijnmalen, Mr. J. O.
Smulders, C. J. Wijnmalen, R. J. W. P.

Son, H. S. van |

Gewone Leden buiten Nederlandsch Indië.

Z. H.K. B. Hertog van Saksen Weimar

Blume, Prof. C. L.
Bonhote, J. L.
Braam, J. J. van
Buin, D. A.
Constant de Rebecque, W. Baron
Canter Visscher, F. L.
Cartenstatt, H. J.
Diemont, J. J.
Diggles, R.

Dijk, J. J. van

Elias, B. J.

Jakles, P.

Hasskarl, K. S.
Herwerden, J. D. van

Holmberg de Beckfelt, Jhr. O. C.

Horsfield, Dr. Th.

C. Hergt

Jaegher, E. de
Junghuhn, Dr. F.
Jansen, A. J. F.
Korthals, Dr. P. W.
Kruseman, J. D.
Lawrence, C.
Leemans, Mr. J. A. A.
Muller, Dr. S.

Nahuijs van Burgst, Mr. H. G. Baron

Nieman, J. E.
Nieuwenhuizen, J. L, A.

Oudemans, C.

Paauw, R. A.

Pahud, Chs. F.

Parvé, D. Steijn

Reed, A. A.

Reijnst, M.

Roest, W. A.

Roulet, J. A.

Royen, P. C. van
Scherpenberg, A. von
Schneither, Mr. J.
Schuurman, F.

Selleger, Dr. J.

Smissaert, J. W. H.
Spengler, J. H.

Stuers, Jhr. H. W. L. J. de
Stuers, Jhr. F. V. A. Ridder de
Toussaint, Dr. W. E. Steenstra
Veeckens, L. Z.

Velde, C. W. M. van de
Verkouteren, C. J.

Voute, Mr. J.

Weddik, A. L.

Westerman, B. M.
Wiggers, G. A. E.
Wilkens, J. A.

Winter, A. F.

Zollinger, H.

8
Buitengewone Leden.

Cohen Stuart, A. B. Pant, F. D. J. van der
Dik, Cuz. J. Wilsen, F. C.
Hageman, J. Jez. Winter, G. F.

BĲ DRAG E

TOT DE KENNIS DER

MAKREELACHTIGE VISSCHEN

VAN DEN
SOENDA-MOLUKSCHEN ARCHIPEL
DOOR

Dr. P. BLEEKER.

| 1 T & M vei de „die M
| b. A TM m m Bo Tu 4

a
TM ud,
A Dd
1 ® p T
j Ui MI *
À i i D NA AT
" n
Ss " ,
D
d j c i r. " an

| t ) | div Sm
dk E

EET c. BLEU m

la P w
r 1 ] | ra [ON v {1 a
Cp o X AOL ae
B EF. H E] 4i LT CAI a JD :£ ERROR
4a "€ 1 iv Á á { Ue Ml €
ur nar
wqiBaN AN ee AT JON: AE THE
i " j vit i EID A M i L en
oud rottige A
| | i " -— Í LU hà a M
a ES Q is " T Ay}
38 0 A6 16 aul in A Me NPA hans p
h AA > el ME
! ew A rite it Sur D.
H \ ] = 2o
| ET | ü TEILEN & (
, I e era” a? ^
T" 3 8. i ) LET
H f. * =f n val
j " 7 TY
A 7 " EN zu
3 à | | "m
== 9 i RE apt
D = E " U
ve x , h 7 | d A Week
) | «n ati
jf À TL i ms
7 T j n 1

J | abr
>

BUDRAGE

TOT DE KENNIS DER

MAKREELACHTIGE VISSCHEN

VAN DEN
SOENDA-MOLUKSCHEN ARCHIPEL
DOOR

Dr. P. BLEEKER.

Mijne nasporingen omtrent de Indische soorten van de groote familie der Makreelach-
lige visschen zijn vrij rijk geweest in uitkomsten, zoowel ten opzigte van de ondekking
van nieuwe species, als opzigtelijk eene betere kennis van vele reeds in de wetenschap be-
kende soorten, welke deels twee of meermalen onder verschillende soorten- of geslachts-
namen zijn beschreven, deels ten onregte gediend hebben tot de vorming van geslachten,
welke niet behouden kunnen blijven.

Cuvier en Varencrennes maakten in de 8ste, 9de en 10de deelen van hun groot vischwerk
melding van 54 soorten van Scomberoiden, welke in den Indischen Archipel en bij Nieuw-
Guinea leven. Hiervan moeten echter in de eerste plaats worden afgetrokken 2 soorten
van Mastacembelus en 1 van Rhynchobdella, welke geslachten tot de familie der JVota-

canthini behooren. De overige species zijn de volgende:

1. Scomber loo CV. 7. Histiophorus indicus GV.

2. Thynnus pelamys CV. 8. Naucrates indicus GV.

3. Auris taso CV. 9. Elacate bivittata CV.

4. Cybium lineolatum CV. 10. Chorinemus Sancti Petri CV.
5.- » Kuhlii CV. Jar » mauritianus CV.
6. Tetrapturus indicus CV. 12. » tol CV.

13. Trachinotus Blochit GV. 33. Scyris indica CV.

14. » Baillonii CV. 34. Blepharis indicus CV.

15. » oblongus GV. 35. Gallichthys major CV.
16. Apolectus stromateus CV. 66. Seriola cosmopolita GV.
17. Trachurus trachurus CV. 37. Temnodon saltator CV.
18. Caranx Novae Guineae CV. 38. Nomeus Peronii GV.

19. » hoöps GV. 39. Mauclerus compressus CV.
20. » djeddaba Rupp. CV. 40. » brachycentrus CV.
21. » mate CY. 41. Psenes javanicus GV.

99; » wanthurus K. v. H. CV. 42. Coryphaena chrysurus CV.
93. » microchir CV. 43. Lampugus fasciolatus CV.
94. » cambon CY. 4^. Stromateus niger CV.

ob, » leptolepis K. v. H. CV. 45. Kurtus Blochii CV.

26. » Forsteri GV. 46. Equula oblonga CV.

P » sevfasciatus QG. CV. 47. ) lineolata CV.

98. » Peronii CV. 49. » dentev CV.

29. » melampygus OV. , 49. » filigera GV.

30. » coeruleopinnatus Rupp. CY. 50. » longispinis GV.
31. » citula CV. 51 Mene maculata CV.

32. » ciliaris CY,

Deze soorten zijn evenwel tot slechts 44 terug te brengen, Althans behoort mijns in-
ziens Chorinemus mauritianus CV. tot dezelfde soort als Chorinemus Sancti Petri CV.—
Apolectus stromateus CV. is de jeugdige toestand van Stromateus niger Bl. — Caranx mate
GV. schijnt mij toe niet te verschillen van Caranx xanthurus CV., even als Caranx sex-
fasciatus QG. slechts de jeugdige toestand is van Caranx Forsteri CV. Evenmin zijn
Caranx citula CV. en Caranx ciliaris CV. verschillende soorten. Scyris indica CV. voorts
is niets anders dan een oudere leeftijdstoestand van Gallichthys major CV. en eindelijk
behooren Equula filigera CV. en Equula longispinis CV. tot eene zelfde soort.

Gevoegelijk kunnen daarentegen tot de Soendasche zeeën gerekend worden, eenige soor-
ten in Straat Malakka, bij Malakka waargenomen. Deze zijn:

1. Cybium guttatum CV. 9. Chorinemus Farkharw CY.
2. Trichiurus savala CV. 4. Caranx Rotleri CV.

Hierbij zijn nog te voegen eenige soorten, door oudere en nieuwere schrijvers dan Cu-
vier, van den Indischen Archipel vermeld. Zoo was

Trichiurus haumela CV.
reeds aan Nieuhof bekend, en

Histiophorus orientalis T. Schl., aan Valentijn en Renard.

Caranx praeustus Life of Raffl. en A

Chorinemus Commersonianus CV. (waarschijnlijk dezelfde species als Chorinemus Fark-
harti), werden als Sumatrasche visschen vermeld in de » Catalogue of Zoölogical specimens”
voorkomende in » Memoir of the Life and public services of Th. St. Rarrirs. Bovendien
worden nog

Cyhium Commersonii CV.

Chorinemus aculeatus CV. en

Caranx Rotleri CV.
vermeld door den heer S. Mutter in zijne »Schetsen uit de oostelijke streken des Indischen
Archipels.” In de Berigten over Sumatra van denzelfden natuuronderzoeker zie ik slechts
van geslachten van visschen doch van geene soorten melding gemaakt.

Tot op mijne onderzoekingen toe, waren in het geheel slechts 53 soorten van Scom-
beroiden van Nederlandsch Indië bekend.

De Makreelachtige visschen mijner verzameling, meest allen op Java verzameld, bestaan
thans uit 68 soorten. Ik laat al dadelijk eene opgave daarvan volgen, met de nieuwe na-
men, welke mij noodig zijn voorgekomen, zullende ik hieronder de redenen ontwikkelen,
welke mij die nieuwe namen hebben doen kiezen.

1. Scomber brachysoma Blkr. 19. Decapterus kurra Blkr. = Caranx kur-
2. » kanagurta CY. ra GV.?

3 » loo CY. 20. Caranx cynodon Blkr.

4. Thynnus thunnina CV. Dil, » Forsteri CV.

5. Cybium Croockewitii Blkr. 9 ». garra CV.

6. » guttatum CY. 93. » ekala CV.

AIN n konam Blkr. 24. Selar torvus Blkr. = Caranx torvus Jenijns.
8 » lineolatum CV. 25. » boüps Blkr. = Caranx boüps CV.
9. Trichiurus haumela CV. 90:5 macrurus Blkr.

10. » savala CV. 9f.» Hasseltti Blkr. = Caranv xanthu-
11. Elacate motta CV. i rus CY.

12. Chorinemus tol CV. 28. » Kuhlii Blkr.

13. » Commersonianus CY. 99. » brevis Blkr.

14. » toloo CV. 80. » malam Blkr.

15. » Sancti Petri GV. 31. » para Blkr. = Caranx para CV.
16. Trachinotus Baillonii CV. 92. Carangoides praeustus Blkr. = Caranx
17: » mookalee CY. praeustus Life of Raffl.

18. Megalaspis Rottleri Blkr. = Caranx Rot- 33. ) gymnostethoïdes Blkr.

lers CV. 84, » hemigymmostethus Blkr.

33. Carangoides oblongus Blkr. = Caranx 47. Lactarius delicatulus CV.

oblongus CV. 48. Stromateoides cinereus Blkr. = Stroma-
36. » dinema -Blkr. teus griseus GV. _
91. » chrysophryoides Blkr. 49. » atokoia Blkr. = Stroma-
38. » talamparah Blkr. = Caranz teus atous CV.
malabaricus GV. 50. Stromateus niger Bl.
36. » citula Blkr. = Caranx ci- 51. Kurtus indicus Bl.
tula CV. 52. Equula filigera GV.
AO. » atropus Blkr. = Caranx 93. » ensifera CV.
nigripes CY. 54. » gerreoïdes Blkr.
41. » blepharis Blkr. = Blepha- 99. » dacer GV.
ris indicus GV. 56. .» gomorah GV.
A49. » gallichthys Blkr. = Gal- 97. » bindoïdes Blkr.
lichthys major GV. 50. Dy lineolata CV.?
43. Leioglossus carangoides Blkr. Bo...» oblonga CV.
44. Leptaspis leptolepis Blkr. = Caranx lep- 60. » insidiatrie CV.
tolepis K. v. H. 61. » interrupta CV.
45. Gnathanodon speciosus Blkr. = Caranx 62. Gazza minuta Blkr. = Equula minuta CV.
speciosus Lacép. 63. Mene maculata CV.

46. Seriola Rüppelii CV.

Bovendien zag ik te Batavia (in April 1850) nog, Thynnus macropterus T. Schl., doch
het eenige door mij waargenomen specimen, hetwelk ik niet door aankoop kon magtig
worden, bevindt zich niet in mijne verzameling.

Van deze 64 soorten waren tot op mijne onderzoekingen, slechts 27 als in deze zeeën
voorkomende bekend. De overige 37 species zijn alzoo nieuw voor den Archipel.

De belangrijkheid dezer uitkomst mijner nasporingen opzigtelijk eene familie van vis-
schen, welker soorten gewoonlijk in grootere of kleinere gezelschappen leven en het groote
bekken der Indische, Soendasche, Moluksche en Chinesche zeeën in alle rigtingen door-
kruisen, bewijst, indien nog een bewijs daarvoor noodig was, hoe onvolledig de Ichthyo-
logische fauna dezer gewesten tot nog toe beoefend is geworden. Ook thans nog is de
kennis dezer fauna als uiterst onvolledig te beschouwen en beloven nieuwere onderzoekin-
gen nog rijke uitkomsten, vooral met betrekking tot Sumatra, Borneo, Celebes en de
Moluksche eilanden.

De mij thans bekende Makreelachtige visschen van den Archipel zijn de volgende.

1. Scomber brachysoma Blkr. 4. Thynnus thunnina CV.
2. » kanagurta CV. b. » pelamijs CY.
3 » loo CV. 6. » macropterus T. Schl.

17. Histiophorus indicus CY.

18. » orientalis T. Schl,

19. Naucrates indicus CV.

20. Elacate motta CV.

21. Chorinemus tol CV.

22. » Commersonianus CV.

23. » toloo GV.

24. » Sancti Petri CV.

25. » aculeatus CV.

26. Trachinotus Baillonii CV.

27, » mookale CV. ——

28. » oblongus CV.

29. Megalaspis Rottleri Blkr.

80. Decapterus kurra Blkr.

81. Caranz cynodon Blkr.

32. » Peroni GV.

33. » Forstert CV.

84. » jarra GV.

25. » ekala CV.

36. » melampygus CV.

97. Selar trachurus Blkr. = Trachurus tra-
churus CV.

36. » torvus Blkr.

39. » boöps Blkr.

40. =» macrurus Blkr.

41. =» Hasseltii Blkr.

42. » Kuhlii Blkr.

49. » brevis Blkr.

44. » malam Blkr.

. Auwis taso CV.
. Cybium Croockewitii Blkr.

» Commersonii CY.
» | guttatum CV.

D) konam Blkr.

» lineolatum CV.

» Kuhlii CV.

. Trichiurus haumela GV.

» savala GV.

. Tetrapturus indicus CV.

71.
. Coryphaena chrysurus CV.

. Selar para Blkr.

» djeddaba Blkr. = Caranx djeddaba
Rupp.

» Novae Guineae Blkr. = Caranx No-
vae Guinae CV.

» microchir Blkr. = Caranx micro-

chir CV.

. Carangoïdes praeustus Blkr.

» gymnostethoides Blkr.

» hemigymnostethus Blkr.

» coeruleopinnatus Blkr. = Ca-
ranz coeruleopinnatus Rupp.

» oblongus Blkr.

» dinema Blkr.

» chrysophryoïdes Blkr.
» talamparah Blkr.

» citula Blkr.

» atropus Blkr.

» blepharis Blkr.
» gallichthys Blkr.

. Leioglossus carangoÿdes Blkr.
. Leptaspis leptolepis Blkr.

. Gnathanodon speciosus Blkr.
. Seriola Rüppelii CV.

» cosmopolita CV.

. Lactarius delicatulus CV.
. Temnodon saltator CV.
. Nomeus Peroni CV.

. Nauclerus compressus CV.

» brachycentrus CV.
Psenes javanicus CV.

. Lampugus fasciolatus CV.

. Stromateoides cinereus Blkr.

» atoukoia Blkr..

. Stromateus niger Bl.
. Kurtus indicus Bl.
. Equula filigera CV.

» ensifera CY.

80. Equula gerreoides Bikr.
GINE dacer CV.

82. » gomorah CV.
63. » bindoïdes Blkr.
04. » lineolata CV.

Van deze soorten komen op de fauna van

JAVA.
1. Scomber brachysoma Blkr.
9, » kanagurta CV.
3. » loo GV.
4. Thynnus thunnina GV.
b? » pelamys CY.
6. » macropterus T. Schl.
7. Cybium konam Blkr.
6. » lineolatum CV.

0 guttatum GV.
10. » Kuhlii GV.

11. Trichiurus haumela CV.
12. » savala CY.
13. Elacate motta CY.

14. Chorinemus Commersonianus CV.

15. » toloo GV.
16. »
17. » tol CY.

18. Trachinotus mookalee CV.

19. » Baillonii CV.
20. » oblongus CV.
21. Megalaspis Rottleri Blkr.
22. Decapterus kurra Blkr.
23. Caranx cynodon Blkr.

94. » Forsteri GV,

Di » Jjarra CV.

96. » ekala GV.

OUA » Peronii CV.

28. Selar torvus Blkr.

29. » boóps Blkr.

Sancti Petri CV.

. Equula oblonga CV.

» ansidiatrix GV.
» interrupta. GV.

. Gazza minuta Blkr.
. Mene maculata GV.

. Selar macrurus Blkr.

» Hasseltii Blkr.
» Kuhlii Blkr.

» brevis Blkr.

» malam Blkr.

» para Blkr.

» djeddaba Blkr.

» microchir Blkr.

. Carangoides praeustus Blkr.

» gymnostethoides Blkr.

» hemigymnostethus Blkr.
» oblongus Blkr.

» dinema Blkr.

» chrysophryoïdes Blkr.
» talamparah Blkr.

» citula Blkr.

» atropus Blkr.

» blepharis Blkr.

» gallichthys Blkr.

. Leioglossus carangoides Blkr.
. Leptaspis leptolepis Blkr.

. Gnathanodon speciosus Blkr.
. Seriola Rüppelii GV.

3. Lactarius delicatulus CV.

. Nomeus Peronit GV.

. Psenes javanicus CV.

. Kurtus indicus Bl.

. Stromateoïdes cinereus Blkr.

» atoukoia Blkr.

59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.

MA — —

ee to =>

COMI ot & oo to

mm © LO © NI DEE Co RO +

Stromatens niger Bl
Equula filigera GV.
» ensifera CV.
» gerreoides Blkr.
» dacer GV.
» gomorah CY.
» bindoides Blkr.

MADURA.

. Cybium lineolatum CV.

» guttatum CY.

. Trichiurus haumela CY.
Chorinemus Commersonianus CY.

Selar para Blkr.
» Hasseltii Blkr.

5 Carangoïdes atropus Blkr.
. Gnathanodon speciosus Blkr.

SUMATRA.

. Thynnus pelamijs CV.
. Cybium guttatum CV.
. Trichiurus haumela CV.

» savala CV.
Tetrapturus indicus CV.
Histiophorus indicus CY.

. Naucrates indicus CV.

. Chorinemus Commersonianus CY.
. Trachinotus mookalee CY.

. Megalaspis Rottleri Blkr.

. Carax jarra CV.

» Forsteri CV.

BANKA,

. Cybium Croockewitii Blkr.
. Chorinemus Commersonianus CY.
. Trichiurus savala CY.

. Equula lineolata CV.

» oblonga CY.
» insidiatrix CY.
» interrupta OV.

. Gazza minuta Blkr.
. Mene maculata CY.

. Stromateoides cinereus Blkr.
. Stromateus niger Dl.

. Lactarius delicatulus CV.
2. Kurtus indicus Bl.

. Equula gomorah GV.

» gerreoides Blkr.
» insidiatriv CV.

. Carangoides praeustus Blkr.

» oblongus Blkr.
» blepharis Blkr.
» gallichthys Blkr.

. Lactarius delicatulus CV.
. Coryphaena chrysurus CV.?
. Equula filigera CV.

» gomorah CY.
» ansidiatrix GV.
» interrupta CV.

9. Mene maculata GY.

. Gnathanodon speciosus Blkr.
. Equula gomorah GV,

PRE Lo lo æ

= © ORR Co 19

> bi

BALI.

. Megalaspis Rottleri Blkr.

2. Selar Hasseltii Blkr.

SUMBAWA.

. Caranx ekala CV.

TIMOR.

. Carangoides blepharis Blkr.
BORNEO.

. Equula ensifera CV.
CELEBES.

. Cybium guttatum CV.

» Commersonii CV.

. Trichiurus haumela CY.

Chorinemus Commersonianus CV.
» aculeatus GV.

Megalaspis Rottleri Blkr.

MOLUKSCHE EILANDEN.

. Cybium lineolatum CY.

. Histiophorus indicns CV.

» orientalis T.Schl.

. Naucrates indicus CV. — Amboina.
. Elacate motta CV.

Chorinemus tol OV. — Amboina, Boeroe.
. Trachinotus mookalee CV.

. Selar trachurus Blkr. — Amboina.
» boüps Blkr. — Amboina.

. Caranx Peronii CV. — Amboina.

» melampygus CV. — Boeroe.

-—

m= © © © I

= =>

. Carangoides atropus Blkr.
» gallichthys Blkr.

. Equula gomorah GV.

. Equula oblonga CY.

. Caranx Forsteri CV.

. Selar Hasseltii Blkr.

. Coryphaena chrysurus CV.
. Stromateus niger Bl.

. Mene maculata GV.

Carangoides blepharis Blkr.

13. Seriola cosmopolita CV.

14. Temnodon saltator CV. — Amboina.
15. Nauclerus compressus CV.

16. » brachycentrus CV.

17. Coryphaena chrysurus GV.

18. Lampugus fasciolatus CV. — Amboina.
19. Stromateus niger Bl.

90 Gazza minuta Blkv. — Amboina.

21. Equula filigera CY.

12 —

>
9

= =
es

—
Os

16.
. Elacate motta CY.
18.

-—
1

=>
=

20.

21.

M— nnen
mS OSI ote Go No

WAIGIOE.

. Scomber loo CV.
. Caranx Forsteri CV.

NIEUW GUINEA.

Scomber loo CV.

. Auwis taso CV.
. Selar Hasseltir Blkr.

» Novae Guineae Blkr.

3. Caranz melampygus CV.
^. Equula filigera CV.

. Caranx Forsteri CV.
. Carangoides coeruleopinnatus Blkr.
» citula Blkr.

ml C» CC

De overige eilanden van den Archipel.

Van de opgesomde 88 soorten komen ook buiten den Soenda-Molukschen Archipel voor.

Scomber kanagurta GV.
» loo GV.

. Thynnus thunnina CV.

» pelamys GV.
» macropterus T. Schl.

. Auwis taso CV.
5 Cybium konam Blkr.

» Commersonii QV.
» guttatum CV.

» lineolatum CV.

» Kuhlii GV.

. Trichiurus haumela GV.

» savala GV.

. Histiophorus indicus GV.

» orientalis T. Schl.
Naucrates indicus GV.

Chorinemus Sancti Petri CV.
» Commersonianus CY.
) toloo CV.
» tol CV.

Hindostan. Madagascar. Roode zee.
Nieuw Ierland.

Europa. Japan.

Azië. Australië. Afrika. Amerika.

Japan.

Antillen.

Hindostan.

Hindost. Maurit. R. zee. China.

Hindost. Bengalen. Malacca.

Hindost.

Hindost. Japan.

Hindost. Malacca. China.

Indische en R. zee. Isle de France. Sechellen.
Hindostan. China.

Hindost. Madagasc. Japan. China.
Hindost. Isle de France. R. zee. Vanikoro.
Hind. Malacca. Madagasc. R. zee. Stille Oceaan.
Hindost.

Hindost.

Hindost. Madagasc. Sechell.

42.

. Trachinotus Baillonii CV.

» mookalee CV.

. Megalaspis Rottleri Blkr.
. Decapterus kurra Blkr.
. Caranx jarra CV.

» ekala CV.

» Forsteri GV.

» Peronii CY.

» melampygus GV.

. Selar trachurus Blkr.

» torvus Blkr.

» boüps Blkr.

» djeddaba Blkr.
» Hasseltii Blkr.
» para Blkr.

. Carangoïdes oblongus Blkr.

» talamparah Blkr.

» coeruleopinnatus Blkr.
» atropus Blkr.

» citula Blkr.

» blepharis Blkr.

» gallichthys Blkr.

. Gnathanodon speciosus Blkr.
. Seriola cosmopolita CY.

» Rüppelii CV.

. Lactarius delicatulus CV.
. Kurtus indicus Bl.

. Temnodon saltator CY.

. Nomeus Peronii CV.

. Coryphaena chrysurus CV.
52.

. Stromateoïdes cinerus Blkr.

Stromateus niger Bl.

» atokoia Blkr.

. Equula filigera CV.

» ensifera CV.

» gomorah CV.

» dacer CV.
» oblonga CV.
» ansidiatriv CV.

Hindost. Madagasc. Sechell. R. zee.

Hindost. Malacca. R. zee. China.

Hindost. R. zee.

Hindost.

Hindost. R. zee.

Hind. Maurit. N. Ierland. N. Zeeland. Vani-
Hindost. [ koro. Austral. China.
Hindost. Isle de France. Rawak. Vanikoro.
Azië. Afrika. Europa. America. Australië,
Tahiti.

Vanikoro.

Roode zee.

Hindost. Sechell. R. zee.

Hindost.

Vanikoro. Oualan.

Hindost. R. zee. China.

Roode zee.

Hindost. China.

Hindost. R. zee. Chin. Japan.

Hindost. R. zee. China. Japan.

Hindost. R. zee. China.

Hind. Geyl. Isle de Fr. R. zee. N. Holl. Vanikoro.
Azië. Afrika. Amerika. Europa.

Roode zee.

Hindostan.

Madagasc. N. Holland. Amerika. Middell, Zee,
Indische zee.

Hindostan.

Hindost. China.

Hindostan. China.

Hindost. China.

' Ceyl. Hind. Sechell. Phillipp.

Hindost. Isle de France.
Hindost.

Hindost.

Hindostan.

61. Equula interrupta CV. Bengalen.
62. Gazza minuta Blkr. Hind, Isle de Fr. Sechell. R. zee. Vanikoro.
63. Mene maculata CV. Hindostan. Chin. Jap.

Van de 89 Soenda-Moluksche soorten zijn alzoo slechts 26 tot den Archipel en Nieuw
Guinea beperkt.

Cuvier, die met een zeldzaam talent de vischbeschrijvingen van zijne voorgangers wist
te beoordeelen en de menigte dubbele of meervoudige aanwending van soort- en geslachts-
namen op eene zelfde species van Lacépède en Bloch wist te bepalen, was dikwerf zelf
ongelukkig in het scheppen van nieuwe soortbepalingen. Zijn groot ichthyologisch werk
is vol van dubbele of meervoudige beschrijvingen eener zelfde soort, die naar verschillen
van zeer ondergeschikte waarde, afhankelijk van geslacht, leeftijd en klimaat, als zoovele
verschillende species plaats namen.

Zulks was den grooten meester echter gewis in vele gevallen niet toe te rekenen, maar
toe te schrijven aan het niet beschikbare van voldoende reijen van specimina eener zelfde
soort, zoodat niet altijd bepaald kon worden, in hoeverre de als soortelijke opgevatte ken-
merken slechts die waren van het mannelijke of vrouwelijke geslacht of wel van den jeug-
digen, middelbaren of volwassen leeftijd. — Deze vermenigvuldiging van soorten, naar de
leeftijds- en geslachts- kenteekenen, is een der zwakke zijden van de grootendeels nog door
Cuvier bewerkte afdeelingen van de Histoire naturelle des Poissons, waarin de Makreel-
achtige visschen behandeld worden.

Als een voorbeeld van dergelijke soortenvermeerdering, laat ik hier volgen eene opgave
der Scomberoïden van mijne verzameling, welke, mijns inziens, door Cuvier als 2 en
meer verschillende soorten beschreven zijn. Indien mijne meening ten dezen opzigte overal
juist is, zouden, volgens deze opgave reeds , 36 soorten van Makreelachtige visschen uit de
groote Histoire naturelle des Poissons behooren weg te vallen.

—
.

Scomber kanagurta CV. = Scomber delphinalis Comm. CV.

Cybium lineolatum CV. = Cybium interruptum CV. ?

Elacate motta CV. = Elacate pondiceriana CV. = Elac. malabarica CV. = Ei.
bivittata CV.

^. Chorinemus Commersonianus CV. = Chorinemus lyzan CV.

5. Chorinemus Sancti Petri CV. = Chorin. moadetta CV. = Chorin. mauritianus CV.
6. Trachinotus Baillonii CV. = Trachinotus quadripunctatus CY.

de » mookalee CV. = Trach. Blochii CV. = Trach. affinis CV. = Trach.
falciger CV. = Trach. drepanis CV.

ge to

14
8. Caranx Forsteri CV. = Caranx sexfasciatus QG. CV.

9; » vanthurus CV, = Caranx mate CV.

10. » parra GV. = » cambon CY.

TIE » nigripes CV. = Olistus atropus CV.! = Caranz mentalis Ehr. CV.?

19; » citula CV. = Caranx ciliaris CV. = Car. armatus CV. = Car. cir-

rhosus CV. = Olistus malabaricus GV. = Olistus Rüppelii CV.

13. Caranx leptolepis CV. = Caranx Mertensii CV.

14. Gallichthys major CV. = Gallichth. chevola CV.! = Scyris indica CV.! = Scyris
alevandrina CV. = Gallichthys aegyptiacus Ehr. CV.?

15. Stromateus niger Bl. CV. zi Apolectus stromateus CV.

16. » griseus CV. = Stromateus securifer CV.

157 » atous GV. = Stromateus albus CY.

18. Kurtus Bloch CV. = Kurtus cornutus CV.

19. Equula filigera CV. = Equula cara CV. = Eq. fasciata CV. = Eq. longispinis CV.

20. » minuta CV. = Equula denten CV.

Mijne onderzoekingen hebben mij geleid, tot het voorstellen van eene nieuwe geslachts-
verdeeling van de groote afdeeling der Scomberioden met gewapende zijlijn, en tot de wij-
ziging van nog een paar andere genera dezer familie.

Zoo komt het mij voor, dat de genera Olistus, Blepharis, Gallichthys, Scyris en Apo-
lectus van Cuvier, niet behouden kunnen blijven.

Het geslacht Apolectus is gegrond op jeugdige individu's van Stromateus niger Bl. De
groote overeenkomst van Apolectus stromateus CY. met Stromateus niger Bl. is Cuvier
wel niet ontgaan, wat schijnt te blijken uit den naam der soort, aan zijnen Apolectus gegeven,
doch de aanwezigheid van buikvinnen en de uitwendig zigtbare rugdoornen bij de zeer jonge
individu’s van Stromateus niger Bl. deed hem ze plaatsen in eene geheel andere afdeeling
der Makrelen , onder den geslachtsnaam Apolectus. Nu is het inderdaad merkwaardig, dat
organen van zoo hovge waarde als de buikvinnen in den regel zijn, bij de zeer jonge in-
dividu’s van Stromateus niger Bl. zeer ontwikkeld zijn, terwijl zij reeds in den middelba-
ren leeftijd des diers ontbreken. De zaak is intusschen aan geen’ twijfel onderhevig. Ik
kan een groot aantal specimina van Stromateus niger aantoonen, waarbij de verwelking
en eindelijke verdwijning der buikvinnen zeer duidelijk is waar te nemen. Bij mijne kleinste
individu’s zijn de buikvinnen nog zeer lang en spits. Bij eenigzins oudere zijn zij korter,
doch nog lang voor dat de visch zijn’ vollen wasdom bereikt heeft, ziet men van de buik-
vinnen nog slechts rudimentaire knobbeltjes of likteekens bestaan, en bij de volwassenen
ontbreken zelfs deze likteekens.

Het schijnt, dat de natuur, bij vele hooge en platte doch verticaal zwemmende vis-
schen, den jeugdigen leeftijd, waarin de spieren des ligchaams nog zoo weinig ontwikkeld
zijn en het ligchaam nog zoo weinig vastheid bezit, te hulp heeft willen komen, door
er eenige vinnen te verlengen, eene verlenging, noodig om aan het evenwigt en de bewe-
gingen der jonge dieren meerdere zekerheid te geven. Van dergelijke ontwikkelingste-
ruggangen heb ik reeds in vroeger openbaar gemaakte verhandelingen melding gemaakt.
Zoo toch worden de rug- en aars- en buikvinnen van de Platax-soorten betrekkelijk
korter, naarmate zij in ouderdom toenemen en hieronder zal nog blijken, dat overeen-
komstige verschijnselen plaats hebben bij de hooge en zeer platte soorten van Caran-
goïdes.

De genera Olistus, Blepharis, Gallichthys en Scyris behooren, mijns inziens, terug ge-
bragt te worden tot het groote geslacht Caranx en wel tot die afdeeling van hetzelve,
welks soorten ik voorstel onder den geslachtsnaam Carangoides te vereenigen.

Het is mij namelijk gebleken, dat de kenmerken, op welke deze 4 geslachten zijn ge-
grond, voor hen van geen genoegzaam gewigt zijn en dat zij zelfs niet eens kunnen die-
nen ter bepaling der soorten.

Zoo is draadvormige verlenging van eenige rugvinstralen bij Olistus eenvoudig een ken-
merk van het mannelijke geslacht bij eenige soorten van Carangoides. — Olistus atropus
CV. is het mannetje van Caranx nigripes GV. — Olistus Rüppelii CV. even als Olistus mala-
baricus CV. het mannetje van Caranx citula CV.

Het geslacht Blepharis is insgelijks niet voldoende als geslacht te kenmerken. Den ru-
dimentairen of verborgen toestand der doornachtige rugvin ziet men ook bij andere Caranx-
soorten en evenzoo bij Gallichthys en Scyris Cuv., en ook het karakter van draadvormig
verlengde eerste rugvinstralen schijnt als geslachtskenmerk van weinig gewigt, wanneer
.men in het oog houdt, dat meerdere soorten van Carangoïdes en ook Scyris en Gallichthys
hetzelfde of overeenkomstige kenmerken aanbieden.

Opzigtelijk Scyris en Gallichthys valt in de eerste plaats aan te teekenen, dat Scyris
indica CV. en Gallichthys major GV. den volwassen en middelbaren leeftijd voorstellen
van dezelfde soort. Ook Gallichthys chevola CV. behoort nog tot dezelfde species en is
er de zeer jeugdige leeftijd van en het komt mij zelfs waarschijnlijk voor, dat ook Scy-
ris alevandrina CV. en Gallichthys aegyptiacus Ehr. GV. tot geene andere soort be-
hooren. Bij deze merkwaardige soort heeft weder iets overeenkomstigs plaats, met hetgeen
ik van Stromateus niger en eenige soorten van Platax heb aangeteekend. Bij de zeer jonge
individu’s zijn de buikvinnen verlengd tot zeer lange draden, die tot ver achter de staart-
vinnen reiken. Deze jonge individu’s noemde Cuvier Gallichthys chevola. Ook deze buik-
vinnen verwelken naar mate het dier ouder wordt. Nog terwijl het dier als jong te be-
schouwen is, hebben de buikvinnen haar draadvormig karakter verloren en reiken zij nog
slechts als spitse vinnen tot over de aarsvin. Het vertegenwoordigt dan Gallichthys major
CV., doch ouder wordende, blijven de buikvinnen meer en meer in ontwikkeling terug

of neemt hare ontwikkeling eene andere rigting, en hoezeer deze vinnen zelfs bij de oudste
individu's niet schijnen verloren te gaan, zie ik ze toch bij min of meer volwassen exem-
plaren betrekkelijk zeer verkorten stomp afgerond, zoodat zij niet meer gelijken op dezelfde
vinnen bij de jeugdige dieren. Scyris indica CV. behoort tot deze oudere individu’s.

Even groote veranderingen ondergaat de doornachtige rugvin dezer soort. In de jeugd
is zij als volkomene hoezeer kleine vin te beschouwen, met vlies tusschen de doornen. Tij-
dens de verdere ontwikkeling des diers gaat echter eerst het tusschendoornsvlies verloren,
terwijl de doornen zich nog slechts als korte beenige punten boven den rug verheffen.
In verderen leeftijd zijn ook deze beenige punten niet meer te herkennen en wordt de
rug, ter plaatse der eerste rugvin, geheel glad. Deze drie toestanden beantwoorden ins-
gelijks aan hetgeen men bij Gallichthys chevola GV., Gallichthys major GV en Scyris in-
dica CV. waarneemt.

Het blijkt alzoo reeds dadelijk, dat Scyris indica CV. als geslacht en als soort behoort
te vervallen.

Dat zelfs ook Gallichthys als geslacht niet kan behouden blijven, rust op dezelfde gron-
den als waarom Blepharis behoort te vervallen, terwijl het voorname verschil tusschen
Blepharis en Gallichthys, door Cuvier opgegeven, bestaat in de meerdere hoogte van het
profiel bij Gallichthys; een kenmerk, wat van geringe waarde is, hoogstens kan dienen
ter onderscheiding van soorten en zelfs hierin nog slechts met omzigtigheid is te bezigen.

Wat alzoo bij Stromateus niger Bl. gebeurt met de buikvinnen, heeft plaats bij Caran-
goïdes gallichthys Blkr. met de doornachtige rugvin.

Opmerkelijk staat hier tegen over de evenredig grootere ontwikkeling der borstvin-
nen met toenemenden leeftijd bij vele soorten van Makrelen met gewapende zijlijn. De
borstvinnen zijn hier bij de jongere individu’s betrekkelijk korter dan bij de oudere, ont-
wikkelende zich na den jeugdigen leeftijd vooral de voorste stralen dezer vinnen.

Toont eene naauwkeurige waarneming aan, dat de geslachten Gallichthys, Scyris en
Blepharis behooren te vervallen, ik vermoed ook, dat eene gezette waarneming tot het-
zelfde oordeel zal leiden over de genera Argyreiosus, Vomer en Hynnis van Cuvier, van
welkeik ik echter geene enkele soort bezit.

Ik zie niet in, waarom Zeus vomer L. tot een van Gallichthys verschillend geslacht is
verheven onder den naam van Argyreiosus. De verlenging van een of meerder rugdoor-
nen is daartoe niet gewigtig genoeg. Daar het tandenstelsel dezer soort door Cuvier niet
beschreven is, kan ik mijn vermoeden niet tot zekerheid brengen, dat zij behoort tot mijn
genus Carangoides. Ook het geslacht Vomer van Cuvier schijnt geheel met Carangoides
zamen te vallen. Het tandenstelsel schijnt er hetzelfde te zijn als bij Carangoïdes, alhoe-
wel Cuvier geen gewag maakt van gehemelte-tanden (wel van ploegbeentanden).

Verder komt het mij voor, dat ook het geslacht Hynnis van Cuvier niet van Caran-
goides verschilt en dat bij Hynnis goreënsis, van welke species Cuvier slechts een paar
oude individu’s zag, met de doornachtige rugvin iets dergelijks plaats heeft als bij Ca-
rangoïdes gallichthys Blkr., zoodat deze vin bij de oude specimina niet meer bestaat. Hynnis
heeft overigens banden van fijne tanden in de beide kaken, op het ploegbeen en in het
gehemelfe. Tongtanden vermeldt Cuvier hier niet, doch het blijkt niet, dat hij daar-
op heeft gelet, daar ook van de tong dezer soort met geen enkel woord gesproken
wordt.

Ik ben alzoo geneigd, alle geslachten van Makrelen met gewapende zijlijn, welke Cuvier
op zijn genus Caranx laat volgen, te verwerpen en die allen terug te brengen tot het
hieronder omschrevene geslacht Carangoïdes.

De nieuwe geslachten welke ik gemeend heb te moeten opstellen, heb ik genoemd Me-
galaspis, Decapterus, Selar, Carangoides, Leioglossus, Gnathanodon, Leptaspis en Stro-
mateoïdes.

Met uitzondering van het laatstgenoemde zijn alle deze geslachten gevormd uit het groote
geslacht Caranx, zooals het door Cuvier omschreven is.

Bij de vorming dezer geslachten heb ik voornamelijk het tandenstelsel tot grondslag
geleegd. Voor de Makreelachtige visschen met gewapende zijlijn zijn de kenmerken, in het
tandenstelsel te vinden, door Cuvier niet algemeen gebezigd geworden en in zijne beschrij-
ving van eenige soorten van Caranx is van helzelve volstrekt geen gewag gemaakt.

Intusschen zijn die kenmerken , wat betreft ongeveer 800 specimina van 28 mij beschik-
bare soorten, standvastig, terwijl de kenmerken, welke Cuvier in de rugvinnen enz. ge-
zocht heeft, ter bepaling der geslachten, uiterst wisselvallig zijn en zoo als boven is aan-
getoond, zelfs bij individu’s van dezelfde soort.

De heer Rüppell heeft meer dan Cuvier de aandacht gerigt op de waarde van het
tandenstelsel voor de splitsing van Caranx in onderafdeelingen. In de beschrijvingen
der door hem waargenomen vischsoorten uit de Roode zee, bragt hij die soorten van Caranx
onder 4 afdeelingen, welke hij grondde op de wijze van bewapening der kaken met tan-
den. Bedoelde 4 afdeelingen kenmerkte hij op de volgende wijze:

I. Soorten met geheel tandelozen bek,

IL. Soorten, welker bek met ééne rei kleine dunne haarvormige tanden bezet is.

HI. Soorten, welker beide kaken met een’ borstelvormigen band van haarvormige tan-
den bezet zijn.

IV. Soorten, waarbij de buitenste rei van den borstelvormigen band tanden van den
bek met eenigzins grootere haakvormige tanden gewapend is.

De twee eerste dezer afdeelingen beantwoorden aan mijne genera Gnathanodon en Selar
en de derde omvat mijne Carangoïdes en Leioglossus. De talrijke soorten van Caranx

mijner verzameling hebben mij doen zien, dat de afdeelingen in dit groote genus nog te

vermeerderen zijn en dan nog kenmerken bezitten, gewigtig genoeg, in mijn oog, om ze

als generische te beschouwen. Bij de bovengenoemde 7 nieuwe geslachten zijn de kenmer-
ken voornamelijk in het tandenstelsel gelegen, zooals hieronder is aangetoond.

Megalaspis Blkr. — Dentes supramaxillares pluriseriati, inframaxillares antice pluriseriati
postice uniseriati. Dentes vomerini, palatini, linguales. Pinnae dor-
sales et anales spuriae plures.

Decapterus Blkr. Dentes supramaxillares et inframaxillares uniseriati aequales. Dentes
vomerini et palatini. Lingua edentula. Pinna dorsalis et analis spu-
ria unica.

Selar Blkr. Dentes supramaxillares et inframaxillares uniseriati, aequales. Dentes
vomerini, palatini, linguales.

Caranx Blkr. Dentes supramaxillares pluriseriati serie externa majores, inframaxilla-
res uniseriati antice caninis 2 vel 4. Dentes vomerini, palatini, lin-
guales.

Carangoides Blkr. Dentes supramaxillares et inframaxillares pluriseriati aequales. Den-
tes vomerini, palatini, linguales.

Leioglossus Blkr. Dentes supramaxillares et inframaxillares uniseriati aequales. Dentes
vomerini et palatini. Lingua edentula. Pinnae spuriae nullae.

Leptaspis Blkr. —— Dentes inframaxillares uniseriati et linguales. Dentes supramaxillares,
vomerini et palatini nulli.

Gnathanodon Blkr. Maxillae , vomer et palatum edentula. Lingua scabra.

Megalaspis, dus genoemd naar de groote zijschilden, wordt in de wetenschap tot nog
toe slechts vertegenwoordigd door eene enkele soort, reeds door Linneus onder den naam
van Scomber cordyla bekend gemaakt en reeds door Bloch als Scomber Rottleri afgebeeld.

Van Decapterus, dus genoemd naar de 10 vinnen bij dit geslacht, bezit ik slechts eene
enkele soort, welke dezelfde schijnt te zijn als Caranx kurra CV. Tot dit genus behooren
eenigen der soorten van Caranx van Cuvier met eene enkele valsche rug- en aarsvin,
doch de uiterst onvolledige beschrijving der tanden van die soorten laat mij niet toe, die
species hare bepaalde plaats in dit geslacht aan te wijzen.

Selar, dus genoemd naar den Maleischen naam van alle soorten, hieronder als tot Selar
behoorende beschreven, heeft talrijke species, allen begrepen onder de Cuviersche onderafdee-
ling van Caranx zonder valsche rugvinnen en met laag ligchaam en bijkans regt profiel.
Behalve de boven opgegevene kenmerken hebben alle mijne species met elkander gemeen:
een langwerpig ligchaam met min of meer spitsen kop en lage kruin. Tot dit geslacht
behooren , behalve de soorten mijner verzameling, Caranx Plumieri CV., Car. analis CV.,
Car.djeddaba Rupp. enz.

Caranx Blkr. laat zich, behalve door zijn tandenstelsel , bij den eersten oogopslag her-
kennen door zijn zeer convex profiel en langwerpig ligchaam. Er zijn geene valsche rug-

19
of aarsvinnen en bij geene enkele soort zie ik eenigen vindoorn of straal draadvormig ver-
lengd. Bovendien is de bovenkaak niet of naauwelijks uitstrekbaar. Hiertoe behooren vele
soorten der eigenlijke Carangues van Cuvier, zoo als Caranx carangus CV., Car. fallax
Car. GV. pisquetus CV., Car. sem CV. enz.

Carangoïdes, dus genoemd naar zijne verwantschap met Caranx, bevat talrijke soorten.
Sommigen hebben tot draden verlengde vinstralen, anderen niet. Bij eenige species be-
paalt zich de verlenging der vinstralen tot de mannelijke individu's; terwijl de vrouwelijke
gewone vinnen hebben. In habitus verschillen zij allen van Selar en Caranx Blkr.; van
Selar, doordien zij allen hooger van ligchaam zijn, en van Caranx Blkr. doordien de la-
gere soorten een schuins en geen convex profiel hebben, terwijl die soorten, bij welke het
profiel zeer convex is, zich dadelijk laten onderkennen door een veel korter en meer za-
mengedrukt ligchaam.

Ik heb boven reeds ontvouwd, waarom ik van oordeel ben, dat de genera Blepharis,
Olistus, Gallichthys, Scyris, Argyreiosus, Vomer en Hynnis tot Carangoïdes behooren ge-
bragt te worden. Tot hetzelvezijn nog te rekenen Caranx fusus Geoffr, Car. auroguttatus
CV., Car. gymnostethus CV., Car. senegallus CV., Car. fulvoguttatus CV. Rüpp., Car.
chrysophrys GV., Car. coeruleopinnatus Rupp., enz.

Van Leioglossus is mij slechts eene enkele soort bekend, welke ik, als nieuw voor de
wetenschap, Leioglossus carangoïdes heb genoemd. Leioglossus heeft het tandensysteem van
Decapterus, doch geene valsche vinnen. In habitus beantwoordt Leioglossus overigens vol-
strekt niet aan Decapterus, maar heeft veel van de hooge en platte soorten van Caran-
goides en wel het meeste van Carangoïdes atropus Blkr.

Leptaspis heb ik dus genoemd naar de naauwelijks gewapende, kleine, bijkans gladde
zijschilden der eenige in mijn bezit zijnde soort, welke dezelfde is als Caranx leptolepis
K.v.H. In habitus komt dit genus het meest overeen met Selar.

Gnathanodon eindelijk noem ik zoo, wegens zijne tandeloze kaken. Tot dit geslacht
behooren Caranx speciosus CV. en Caranx petaurista Geoffr. Zij hebben een convex doch
tevens zeer schuinsch profiel , nederwaarts uitstrekbare bovenkaak, beschubte borst en nooit
tot draden verlengde vinstralen. In habitus houden zij het midden tusschen Caranx Blkr.
en Carangoïdes Blkr.

Het geslacht Stromateoïdes heb ik gevormd uit soorten van het tegenwoordige genus Stro-
mateus. Zooals ik boven reeds heb gezegd, heeft Stromateus niger Bl. in jeugdigen leef-
tijd duidelijke, zelfs betrekkelijk lange buikvinnen. Niet zoo twee andere soorten van
Stromateus mijner verzameling. Deze twee soorten, door Cuvier als 4 beschreven onder
de namen Stromateus griseus, Strom. securifer, Strom. atous en Strom. albus, missen de
buikvinnen zelfs in haar eerste levensperiode en onderscheiden zich daardoor reeds aan-
merkelijk van Stromateus niger Bl. Bovendien echter verschillen deze soorten nog te zeer
van laatstgenoemde, dan dat ze onder een zelfde geslacht gerangschikt zouden kunnen blij-

ven. De habitus van mijne Stromateoides cinereus en Stromateoides atokoia wijkt zeer af
van dien van Stromateus niger. Bij laatstgenoemde soort ziet men, dat de bovenkaaks-
beenderen niets bijdragen tot vorming van den bek, terwijl bij Stromateoïdes cinereus
Blkr. en Stromateoides atokoia Blkr. de kleine tusschenkaaksbeenderen zoo dun uitloopen,
dat zij zich als het ware achter de kraakbeenige bovenkaaksbeenderen verbergen, eene
bekvormig die Chatoessus van de Haringen herinnert, even als ook de vooruitstekende
snuit van beide species Chatoessus chacunda CV. voor den geest brengt. Voorts heeft
Stromateoïdes cene kleine kieuwopening, die slechts eene enge verticale spleet daarstelt, ter-
wijl de wijde kieuwspleet van Stromateus niger tot aan de onderkaak reikt,

In deze bijdrage zijn 13 species als nieuw voor de wetenschap beschreven. Deze zijn.

1. Scomber brachysoma Blkr. 8. Carangoides gymnostethoïdes Blkr.
2. Cybium Croockewitii Blkr. 9; » hemigymnostethus Blkr.
9. Caranx cynodon Blkr. 10. » dinema Blkr.

4. Selar macrurus Blkr. 11. Leioglossus carangoïdes Blkr.

5. » kKuhlii Blkr. i 12. Equula gerreoïdes Blkr.

6. » brevis Blkr. 18. » bindoïdes Blkr.

af » malam Blkr.

Ik geloof deze soorten in de hieronder medegedeelde beschrijvingen voldoende geken-
merkt te hebbeen.

Ook van alle andere, reeds in de wetenschap min of meer bekende soorten mijner ver-
zameling heb ik nieuwe diagnosen, naar de mij beschikbare exemplaren, ontworpen en ik
geloof daarmede geen onnut werk te hebben verrigt, omdat hare kenmerken in het alge-
meen tot nog toe zeer gebrekkig waren vastgesteld en eene enkele derzelve in het voor-
naamste vischwerk van den nieuweren tijd soms als 8 en meer species voorkomt. Mijne
beschrijvingen hebben voorts het voordeel, dat zij naar talrijke en bijkans allen naar ver-
sche individu’s genomen zijn, zoodat de kleuren der versche visschen vermeld zijn kunnen
worden.

Vele soorten worden veel grooter, dan de grootsten mijner verzameling. Zulks is vooral
het geval met Thynnus thunnina CV., mijne soorten van Cybium en Chorinemus, met
Elacate motta GV., mijne soorten van Caranx, met eenige soorten van Carangoïdes, met
Leioglossus carangoïdes Blkr., Gnathanodon speciosus Blkr. en Stromateus niger Bl. — Het
was mij niet mogelijk de grootste exemplaren , soms van 3 tot 5 voeten lengte, voor mijne
verzameling te bewaren. De diagnostische beschrijvingen zullen daardoor echter niet veel
geleden hebben en in allen gevalle kan men uit de lengteopgaven, onder elke beschrij-
ving gevoegd, ontwaren, de dimensiën der exemplaren, welke mij tot het stellen der diag-
nosen gediend hebben.

21
CONSPECTUS SPECIERUM ANALIJTICUS.
SCOMBER CV.

I. Vesica natatoria.

A. Pinnae dorsales approximatae, distantia interpinnali pinna spinosa mullo bre-
viore. Dentes maxillares minimi,
a. Caput aeque altum circiter ac longum.

aa. Altitudo corporis 8 circiter in ejus longitudine. Distantia inter pinnas

dorsales plus quam 3 in longitudine pinnae dorsalis spinosae.
t Dorsum immaculatum.

1. Scomber brachysoma Blkr.

bb. Altitudo corporis 4 circiter in ejus longitudine. Distantia inter pinnas
dorsales QV, circiter in longitudine pinnae spinosae.

t Dorsum ad basin pinnarum maculis rotundis nigricantibus.

9. Scomber kanagurta CV.

b. Caput longius quam altum.

aa. Altitudo corporis 4?/, ad 4%, in ejus longitudine. Distantia inter pinnas
dorsales 11/2

, circiter in longitudine pinnae spinosae.

Pinnae pectorales ven-
tralibus longiores.

i Dorsum ad basin pinnarum maculis rotundis nigricantibus; latera (adul-

tis) superne vittis aureis longitudinalibus 4 ad 6.
8. Scomber loo CV.
THYNNUS CV.

L Pinnae dorsales distantes, radiosa spinosa humilior, analis post dorsalem radiosam
inserta.
A. Pinnae spuriae dorsales 8, anales 7.

a. Rictus sub medio oculo desinens.

aa. Piunae pectorales capite juvenilibus plus, adultis minus duplo breviores
t Dorsum fasciis vel maculis oblongis obliquis nigricantibus.
4. Thynnus thunnina CV.
CYBIUM CV.

Maxilla superior inferiore brevior.

A. Linea lateralis usque sub pinnis dorsalibus spuriis curvata, curvatura debili.

a. Carina lateralis elevata oblonga rotundata. Cauda postice tota squamosa.
aa. Caput plus quam sexies in longitudine corporis.
i Pinnae caudalis 4'/, in longitudine corporis, dorsalis spinosa radiosa du-
plo humilior.
o Fascia lata nigricans dorso-analis.

5. Cybium Croockewitii Blkr.

b. Caria lateralis humillima. Cauda postice maxima parte alepidota.
aa. Caput 5'/ ad 5%, in longitudine corporis.

i Pinna caudalis 4%/, ad 5 in longitudine corporis.
o Latera maculis rotundis nigris.

6. Cybium guttatum GV.

IL Maxilla superior inferiore longior.
A. Linea lateralis usque sub pinnis dorsalibus spuriis curvata.
a. Carina lateralis junioribus et adultis valde humilis. Cauda postice maxima
parte alepidota.
aa. Caput 8%, ad 4%, in longitudine corporis. Regio postocularis squamosa
praeoperculi limbum posteriorem non attingens.
; Pinnae dorsalis spinosa radiosa junioribus altior adultis humilior, caudalis
9!/ ad 6 in longitudine corporis.

o Dorsum et latera fasciis et maculis oblongis transversis nigricantibus.
7. Cybium konam Blkr.

b. Carina lateralis adultis praesertim. valde elevata oblonga angulata.
aa. Caput 5 ad 5, in longitudine corporis. Regio postocularis squamosa
praeoperculi limbum posteriorem attingens.
i Pinna dorsalis spinosa radiosa adultis duplo junioribus minus duplo hu-
milior.
o Latera vulgo maculis oblongis nigricantibus in series longitudinales dis-
positis.

8. Cybium lineolatum CV.
TRICHIURUS CV.

I. Oculi diametro 6 ad 7 in longitudine capitis, 2 in longitudine rostri.
A. Pinna dorsalis antice fusca vel nigra.
a. Spina analis 1a spinis ceteris aequalis.

9. Trichiurus haumela CV.

Il. Oculi diametro 614 ad 10 in longitudine capitis, 21, ad 4 in longitudine rostri.

A. Pinna dorsalis antice flava.
a. Spina analis 18 spinis sequentibus multo longior.

10.. Trichiurus savala CV.

ELACATE CV.
11. Zlacate motta CV. |

CHORINEMUS CV.

I, Squamae lineares.
A. Maxilla superior sub medio oculo desinens 2 et plus in longitudine capitis.

a. Caputlongius quam altum. Pinnae dorsi spuriae solitariae basi tantum mem-

brana unitae.

aa. Latera maculis nigricantibus ovalibus vel oblongis verticalibus.

i Pinna dorsalis radiosa apice nigra.

19. Chorinemus tol CY.

-—

IL | Squamae lanceolatae vel rotundae.
A. Maxilla superior post oculos desinens , capite minus duplo brevior.

Caput aeque altum ac longum vel altius quam longum.

a.
aa. Pinnae dorsales spuriae media altitudine membrana unitae.
1t Maculae laterales rotundae supra lineam lateralem.
13. Chorinemus Commersonianus CV.
bb. Pinnae dorsales spuriae solitariae vel basi tantum membrana unitae.

Maculae laterales oblongae verticales lineam lateralem tangentes.

14. Chorinemus toloo CY.

B. Maxilla superior sub oculo desinens, capite duplo brevior.
a. Caput longius quam altum.
Pinnae dorsales spuriae basi tantum. membrana unitae.

aa.
Maculae laterales in series 2 longitudinales supra et infra lineam lateralem

i
dispositae.
o Pinna dorsalis radiosa apice nigricans.

94
15. Chorinemus Sancti Petri CY.

TRACHINOTUS CY.

I. Caput acutiusculum rostro non truncato. Maxillae aequales.
A. Genae totae squamatae Linea dorsalis vix angulata rotundata.
a. Linea lateralis rectiuseula. Pinna dorsalis radiosa longe post anum incipiens.
aa. Latera maculis parvis rotundis nigris lineam lateralem tangentibus.

16. Trachinotus Baillonit GV.

Li. Caput obtusum rostro truncato. Maxilla superior inferiore longior.
A. Genae alepidotae, Linea dorsalis valde angulata.
a. Linea lateralis undulata leviter curvata. Pinnae, dorsalis radiosa paulo post
anum incipiens, pectorales ventralibus multo longiores.
aa. Latera immaculata.

17. Trachinotus mookalee CV.

MEGALASPIS Blkr.

18. JMegalaspis Rottleri Blkr. (Species generis unica adhue cognita.)

DECAPTERUS Blkr.

I. Altitudo corporis 5 ad 6 in ejus longitudine.
A. Caput acutum multo longius quam altum, 4 in longitudine corporis, linea
rostro-frontali rectiuscula.
a. Scuta lateralia 33 ad 40, sub media pinna dorsali radiosa incipientia, latis-
sima 4 ad 5 in altitudine corporis.

aa. D. 8— 1/82 p. m. A. 2— 1/27 p. m.
19. Decapterus kurra Blkr.

CARANX Blkr.

L Caput obtusum convexum. Rostrum non vel vix protractile. Genae, opercula et
triangulum pectorale laterale squamosa. Dorsum valde convexum; venter vix vel
non convexus. Maxilla inferior prominens. Pinnae acutae radio in filum producto
nullo; dorsalis spinosa dorsali radiosa humilior; pectorales falcatae capite longiores.
Carinae caudales laterales adultis valde conspicuae. Linea lateralis postice valde armata.
A. Triangulum pectorale inferius totum squamatum. Linea lateralis usque sub 1a

quinta parte pinnae dorsalis radiosae curvata. Maxilla superior sub oculi parte
posteriore desinens.

a. Macula supraopercularis magna nigra. Scuta lateralia 34 ad 38.
aa. Corpus altitudine 4 circiter in ejus longitudine.

90. Caranx cynodon Blkr.
y

b. Macula supraopercularis nigra punctiformis. Scuta lateralia 28 ad 33.
aa. Corpus altitudine $ ad 3%, in cjus longitudine.

91. Caranx Forsteri CV.

B. Triangulum pectorale inferius maxima parte alepidotum.
a. Linea lateralis usque sub pinnae dorsalis radiosae 18 quinta parte curvata.
Scuta lateralia p. m. 86. Maxilla superior sub anteriore dimidio oculi desinens.

aa. Corpus altitudine 5'4 circiter in ejus longitudine.

22.. Caranx jarra CV.

b. Linea lateralis adultis usque sub 22 quinta parte pinnae dorsalis radiosae cur-

vata. Scuta lateralia 26 ad 32. Maxilla superior sub oculi dimidio, posteriore
desinens.

aa. Corpus altitudine 3 ad 3'/, in ejus longitudine.

93. Caranx ekala GV.
SELAR Blkr.

Caput acutum vel subacutum. Linea lateralis valde scutata. Pinnae acutae radio
nullo in filum producto. Genae, opercula superne et triangula pectoralia latera-
lia et inferius tota squamosa. Maxilla superior protractilis. Lineae dorsalis et
ventralis convexae.

A. Linea lateralis vix curvafa, scutis armatis 45 ad 50 sub 2a quinta parte pin-

nae dorsalis radiosae incipientibus, latissimis 6 circiter in altitudine corporis.
a. Maxilla superior sub oculi dimidio anteriore desinens, maxilla inferiore
brevior.
aa. Caput multo longius quam altum. Altitudo corporis 4!/ ad 41, in ejus
longitudine.

i Pinnae pectorales capite breviores.
24. Selar torvus Blkr.

B. Linea lateralis antice valde curvata. Macula opercularis vel humeralis fusca vel
nigra.

a. Linea lateralis usque infer pinnas dorsales curvata, scutis armatis 43 ad 48

ante pinnam dorsi radiosam incipientibus, anterioribus oblique sitis, latissimis

4 circiter in altitudine corporis.
Maxilla superior sub oculi parte anteriore desinens, maxilla inferiore brevior.

aa.
Altitudo corporis 4 in ejus longitudine.

i Caput longius quam altum.
o Pinnae pectorales longitudine caput aequantes,
ó Fascia oculo-caudalis flava.

25. Selar hoöps Blkr.

b. Linea lateralis usque sub anteriore parte pinnae dorsalis radiosae curvata. Scu-
ta-lateralia verticaliter sita. Pinnae pectorales adultis capite longiores.
Maxilla inferior prominens.

Maxilla superior ante oculum desinens. Caput acutum longius quam al-
tum. Pinnae dorsales altitudine aequales vel subaequales.

Linea lateralis usque sub initio pinnae dorsalis 2ae curvata, scutis p. m.

aa.

jT
0

60. Pinna caudalis lobo superiore longiore 3'/, in longitudine corpo-

ris. D. 8 — 1/27 p. m.
ó Pinnae verticales viridi-coerulescentes, dorsalis 2a et caudalis nigro

marginatae.
96. Selar macrurus Blkr.

Linea lateralis usque sub pinnae dorsalis radiosae 2a quinta parte cur-
Pinna caudalis lobis aequalibus 5 in longitu-

we
vata, scutis 40 ad 45.
dine corporis. D. 8 — 1/23 vel 8 — 1/24.
o Pinnae dorsales, pectorales et caudalis flavae.

97. Selar Hasseltir Blkr.

Pinna dorsalis spi-

it Maxilla superior sub oculi parte anteriore desinens.
Pinna

nosa radiosa humilior, Caput aeque altum circiter ac longum.
caudalis lobo superiore longiore. Venter cultratus.
0 Linea lateralis usque sub initio pinnae dorsalis radiosae curvata. Con-
vexitates dorsi ventrisque aequales.
6 Altitudo corporis 31% ad 4 in ejus longitudine. Caput 5 circiter in
longitudine corporis. Scuta armata 40 ad 48.
à Linea rostro-frontalis declivis convexiuscula.

28. Selar Kuhlii Blkr.
Altitudo corporis 3 circiter in ejus longitudine. Caput 4'/; circiter

00
Scuta armata p. m. 40.

in longitudine corporis.

27
6 Linea rostro-frontalis declivis rectiuscula.
29. Selar brevis Blkr.

oo Linea lateralis usque sub Qa sexta parte pinnae dorsalis radiosae cur-
vata. Venter dorso convexior.
o Altitudo corporis 3'/; ad 31, in ejus longitudine. Caput 4% ad 5
in longitudine corporis. Scuta armata p. m. 40.
6 Linea rostro-frontalis convexiuscula.

30. Selar para Blkr.

bb. Maxillae aequales. Caput convexum.
1i Maxilla superior sub oculi parte anteriore desinens. Caput aeque altum
ac longum. Pinna dorsalis spinosa radiosa humilior. Pinna caudalis lobo
superiore vix longiore.
o Linea lateralis usque sub initio pinnae dorsalis radiosae curvata. Con-
vexitates dorsi ventrisque aequales.
o Altitudo corporis 3'/, ad 3'/, in ejus longitudine. Caput 41, ad 4°/,
in longitudine corporis. Scuta armata 50 ad 56.
ó Pinna dorsalis spinosa tota nigra.

31. Selar malam Blkr.

CARANGOIDES Blkr.

I. Maxilla superior protractilis. Pinnae pectorales faleatae. Pinna dorsalis spinosa
radiosa humilior. Linea lateralis medioeriter vel leviter scutata.
A. Pinna dorsalis spinosa junioribus et adultis bene evoluta, valde conspicua.
Squamae corpore parvae sed valde conspicuae.
a. Triangula pectoralia lateralia inferiusque tota squamosa.
aa. Caput acutum aeque altum circiter ac longum. Pinnae radio nullo in
filum producto. Maxillae aequales. Altitudo corporis 8'/, ad 8' in ejus
longitudine.
; Linea lateralis usque sub 2a tertia parte pinnae dorsalis radiosae curvata,
scutis armatis 20 ad 30.

o Pinna dorsalis radiosa antice nigra apice tantum flava. D. 8— 1/21 ad
8 — 1/23.

82. Carangoides praeustus Blkr.

b. Triangula pectoralia lateralia inferiusque tota vel partim alepidota. Pinnae
pectorales capite longiores.

aa. Caput convexum longius quam altum, rostro oculo multo longiore. Maxil-
lae aequales. Allitudo corporis ^ in ejus longitudine.
1 Linea lateralis usque sub 28 tertia parle pinnae dorsalis radiosae curvata,
scutis armatis p. m. 25,

o D. 8 — 1/31.
33. Carangoïdes gymnostethoides Blkr.

bb. Caput altius quam longum.

Linea lateralis yix curvata, antice serpentina, postice scutis armatis p. m.
25 sub 3a terlia parte pinnae dorsalis radiosae incipientibus.
o Triangula pectoralia inferius alepidotum, lateralia squamosa. Maxillae
aequales.
6 D.7-1/31 ad 8—1/33 Altitudo corporis 9 in ejus longitudine.

84. Carangoides hemigymnostethus Blkr.

i? Linea lateralis valde curvata.
o Triongula pectoralia lateralia superne squamosa inferne ut et triangu-
lum inferius alepidota.
6 Linea lateralis usque sub 2a quinta parte pinnae dorsalis radiosae
curvata, scutis armatis 96 ad 40. Pinna dorsalis radio 1° in filum

producto.
ó D. 8—1/721 vel 8— 1729:

33, Carangoides oblongus Blkr.

66 Linea lateralis usque sub 3@ quinta parte pinnae dorsalis radiosae cur-
vafa, scutis armatis p. m. 23. Pinnae dorsalis radiosa et analis radio

1* in filum. producto,
6 D= 1718:

36. Carangoides dinema Blkr.

oo Triangula pectoralia lateralia et inferius tota alepidota.
6 Linea lateralis usque sub posteriore dimidia parte pinnae dorsalis ra-
diosae curvata,.scufis parvis.
6 Linea rostro-dorsalis valde obliqua. Maxillae aequales.
9 D. 8— 1/20. A. 2— 1/16.

37. Carangoides chrysophryoides Blkr.

60 Linea rostro-dorsalis valde convexa. Maxilla inferior paulo pro-
minens.

9 Pinnae dorsales et analis radio in filam producto nullo.
o Pinnae ventrales albae.

DPI OT A 9 9 XT
vel 9 — 1/18.

98. Carangoides talamparah Blkr.

00
vv

Pinnae dorsalis radiosa vel analis radio 1° in filum producto.
e

Pinnae ventrales totae vel partim nigrae. D. 8 — 1/20/ad 6 — 1/99

A. 2 — 1/18.

99.

Carangoïdes citula Blkr.

66 Linea lateralis usque sub 1^ tertia parte pinnae dorsalis radiosae curvata.

à Linea rostro-dorsalis valde convexa. Maxilla inferior prominens.
Pinnae dorsalis radiosa et analis radio 1° non producto.

[U
Y

Pinnae ventrales longitudine caput aequantes, nigrae.

40. Carangoides atropus Blkr.

B. Pinna dorsalis spinosa junioribus conspicua parva, adultis rudimentaria vel nulla.
Squamae corpore minimae vix conspicuae.

Radii pinnae dorsalis radiosae et analis
anteriores in fila producti.
a. Triangula pectoralia lateralia inferiusque tota alepidota.
aa.

Caput multo altius quam longum. Maxilla inferior prominens.

T1 Linea lateralis usque sub media vel posteriore parte pinnae dorsalis radio-
sae curvata, ad caudam tantum leviter armata.

o Os suborbitale ad angulum oris junioribus et adultis oculi diametro hu-
milior. Linea frontalis convexa.

41. Carangoides blepharis Blkr.

oo Os suborbitale ad angulum oris junioribus et adultis oculi diametro
multo altius. Linea frontalis concava.

49.

Carangoïdes gallichthys Blkr.
LEIOGLOSSUS Blkr.

I. Triangula pectoralia lateralia inferiusque alepidota.

A. Caput altius quam longum. Maxilla inferior prominens.
a. Linea lateralis usque sub pinnae dorsalis radiosae dimidio anteriore curvala,
scutis armatis vix 25.

aa. Pinnae dorsalis radiosa et analis radio 1* producto.
1 Altitudo corporis 2'

/, ad 3 in ejus longitudine. D. 1. — 1/21,

50
43. Leioglossus carangoïdes Blkr.

LEPTASPIS Blkr.

I. Maxilla superior in tubum horizontalem protractilis.
A. Triangula pectoralia lateralia et inferius tota squamosa.
a. Caput acutum aeque altum ac longum. Pinnae radio producto nullo.
aa. Linea lateralis usque sub media pinna dorsali radiosa curvata, postice scu-
tis armatis parvis 25 ad 30,
i Altitudo corporis 3'/, ad 4 in cjus longitudine. Fascia oculo-caudalis flavo-
aurea.

4^. Leptaspis leptolepis Blkr.
GNATHANODON Blkr.

I. Maxilla superior in tubum subhorizontalem protractilis.
A. Triangula pectoralia lateralia et inferius tota squamosa.
a. Caput aeque altum circiter ac longum. Pinnae radio producto nullo.

aa. Linea lateralis usque sub 2a quarta parte pinnae dorsalis radiosae curvata,
sculis armatis vix 20.

t Altitudo corporis 3 ad 9'/, in ejus longitudine. Corpus fasciis transversis
nigris.
45. Gnathanodon speciosus Blkr.
SERIOLA CV.
L Caput convexum. Pinnae dorsalis spinosa radiosa plus duplo humilior, ventrales
pectoralibus longiores, analis dorsali radiosa plus duplo brevior.

A. Maxilla superior sub posteriore oculi parte desinens.

a. Pinnae dorsalis spinosa tota et radiosa antice nigrae. Corpus junioribus fas-
ciis fuscis transversis.

46. Seriola Rüppelii CV.
LACTARIUS CV.
Lactarius delicatulus CV.
STROMATEOIDES Blkr.

je Spinae dorsales securiformes.

A. Pinna caudalis profunde excisa, lobis acutissimis inferiore longiore.

51
a. Pinnae dorsalis et analis valde emarginatae.

47. Stromateoides cinereus Blkr.

IL. Spinae dorsales et anales flexiles subcartilagineae.
A. Pinna caudalis mediocriter excisa (junioribus subintegra) lobis obtusiusculis.
a. Pinnae dorsalis et analis parum. emarginatae.

48. Stromateoides atokoia Blkr.
STROMATEUS Blkr.

I. Pinnae pectorales falcatae capite longiores.
A. Pinnae dorsalis et analis elevatae.
a. Corpus immaculatum.

49. Stromateus niger Bloch.

KURTUS Bl.

50. Kurtus indicus Bloch.
EQUULA CV.

L Os deorsum protractile. Dentes maxillares parvi.
A. Caput acutum vel subacutum.
a. Spina dorsalis 28 valde elongata flexilis.
aa. Corpus oblongum 2'/, ad 217, in ejus longitudine.
i Linea lateralis ad pinnam caudalem desinens.
o Pinnae immaculatae.

bl. Equula filigera CV.

b. Spina dorsalis 24 tota ossea, altitudine corporis multo brevior.
aa. Corpus oblongum altitudine 2 ad 3 in ejus longitudine.
1 Linea lateralis ad pinnam caudalem desinens.
9 Mentum valde concavum.
ó Linea dorsalis valde angulata. Altitudo corporis 2 ad 2'/, in ejus lon-

gitudine.
52. ÆEquula ensifera CV.

66 Linea dorsalis rotundata. Altitudo corporis 2'/, ad 3 in ejus longi-
tudine.

53. ÆEquula gerreoïdes Blkr.

oo Mentum non vel vix concavum. Rostrum prolractum capite plus duplo
brevius.
ó Fascia oculo-caudalis lata flava. Pinna dorsalis spinosa macula mag-
na nigra.
6 Dorsum ventre vix convexius. Spinae frontales vix conspicuae.

54. Equula dacer CV.

óó Linea lateralis flava.
6 Dorsum ventre multo convexius. Spinae frontales valde conspicuae.

55. Equula gomorah CV.

+
eur

Linea lateralis ad caudam inconspicua.
o Mentum vix vel non concavum. Rostrum protractum declive capite du-
plo brevius.
6 Venter dorso convexior. Spinae frontales valde conspicuae.
6 Pinna dorsalis antice macula aurantiaca.

56. Equula bindoïdes Blkr.

bb. Corpus oblongum altitudine 8 ad 4 in ejus longitudine.
i Linea lateralis ad caudam desinens. Convexitates dorsi ventrisque aequales.
Spinae frontales valde conspicuae.
o Mentum vix vel non concavum.
6 Rostrum protractum capite minus duplo brevius. Altitudo corporis 3
ad 3'/ in ejus longitudine.

97. ÆEquula lineolata CV.

66 Rostrum protractum capite duplo brevius. Altitudo corporis 8°% ad
4 in ejus longitudine.

58. Equula oblonga CV.

IL. Os in tubum horizontalem vel sursum protractile. Dentes maxillares parvi.
A. Caput truncatum. Maxilla inferior verticalis.
a. Spina dorsalis 2a tota ossea, altitudine corporis plus duplo brevior.
ad. Linea lateralis ad caudam desinens. Squamae parvae conspicuae plus quam
80 in serie longitudinali.
i Altitudo corporis 2, ad 3 in ejus longitudine.

33
99. Equula insidiatriv CV.

bb. Linea lateralis ad medium dorsum desinens, squamae mediocres 30 p. m.
in serie longitudinali.
i Altitudo corporis 2 vel vix 2 in ejus longitudine.

60. ÆEquula interrupta CV.
GAZZA Rupp.

61. Gazza minuta Blkr.
MENE Lacép.

62. Mene maculata CY.

[^19

54
DESCRIPTIONES SPECIERUM DIAGNOSTICAE,

SCOMBER CV.

l. Vesica natatoria.
A. Pinnae dorsales approximatae, distantia interpinnali pinna spinosa multo bre-
viore, Dentes maxillares minimi.
a. Caput aeque altum circiter ac longum.
aa. Altitudo corporis 3 circiter in ejus longitudine. Distantia inter pinnas
dorsales plus quam 8 in longitudine pinnae dorsalis spinosae.
t Dorsum immaculatum.

Scomber brachysoma Blkr.

Scomb. corpore oblongo compresso, altitudine 3 et paulo in ejuslongitudine, latitudine 21 in ejus altitu-
dine; capite 3% in longitudine corporis, aeque alto aclongo, leviter convexo ; oculis diametro 4 fere in lon-
gitudine capitis ; rostro oculo non longiore; maxillis dentibus inconspicuis ; branchiis ore aperto valde con-
spicuis; rictu sub medio oculo desinente; praeoperculo angulo striato; squamis corpore parvis valde con-
spicuis ; pinnis dorsali spinosa corpore plus duplo humiliore aeque alta fere ac longa dorsali radiosae valde
approximata ; distantia interpinnali plus quam 3 in longitudine pinnae spinosae ; dorsali radiosa spinosa multo
humiliore; pectoralibus et ventralibus (partim abruptis; anali radio 1* dorsali radiosae mediae opposita ; cau-
dali profunde excisa, lobis (partim abruptis); colore corpore superne coerulescente-viridi immaculato, in-
ferne argenteo ; pinnis flavescentibus, dorsali spinosa nigro marginata.

B. 7. D. 10— 1/11 + 5 spur. P. 1/19. V. 1/5. A. 2/10 + 5 spur. C. 17 et lat. brev.

Synon. kan Gombong Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 150”.

Aanmerk, Deze soort heeft de meeste verwantschap met Scomber kanagurta CV. Zij
is te Batavia uiterst zeldzaam. Ik bezitslechts een enkel specimen, het eenige wat ik in 7
jaren tijds heb kunnen magtig worden.

bb. Altitudo corporis 4 circiter in ejus longitudine. Distantia inter pinnas
dorsales 2'/, circiter in longitudine pinnae spinosae.
t Dorsum ad basin pinnarum maculis rotundis nigricantibus.

Scomber kanagurta CV. Poiss. VIII. p. 36.

Scomb. corpore oblongo compresso , altitudine 4 circiter in ejus longitudine, latitudine 24 circiter in ejus
altitudine; capite 4 ad 4% in longitudine corporis, circiter aeque alto ac longo, leviter convexo; oculis dia-
metro 3? ad 4 in longitudine capitis; rostro oculo non longiore ; maxillis dentibus minimis, junioribus vix
adultis non conspicuis; branchiis ore aperto maxime conspicuis; maxilla superiore sub posteriore oculi parte

desinente; praeoperculo angulo striato ; squamis corpore parvis valde conspicuis; pinna dorsali spinosa cor-
pore duplo vel minus duplo humiliore , aeque alta fere ac longa; distantia inter pinnas dorsales 23 circiter
in longitudine pinnae spinosae; pinna dorsali radiosa spinosa multo humiliore; pectoralibus capite minus du-
plo brevioribus et ventralibus longioribus; anali radio 1° dorsali radiosae mediae opposita ; caudali profunde
excisa lobis acutis 54 fere in longitudine corporis; colore corpore dorso coerulescente-viridi , lateribus ven-
treque argenteo ; dorso ad basin pinnarum maculis rotundis nigricantibus ; pinnis ventralibus albescentibus ,
ceteris flavescentibus , dorsali spinosa caudalique nigro vel fusco marginatis.
B. 7. D. 10 — 1/11 vel 1/12 + 5 spur. P. 2/19. V. 1/5. A. 2/10 vel 2/11 + 5 spur. C. 17 et lat. brev.
Synon. Kanagurta Russ. Corom. Fish. Il. p. 21. fig. 136.
Macquereau kanagurta CV. Poiss. VIL p. 36.
Scomber delphinalis Commers. CV. Poiss. VII. p. 38?
Macquereau du Fort-Dauphin CV. ibid. ?
Kanan-kajouté Incol. Ponticer.
Hwa tsze, Ta tze et Fa Chi Chinens.
Flowered tze Weeves in Richards. Rep. Ichth. Chin.
Ikan Gombong Mal. Batav. Cherib. Samar.
Habit. Batavia, Cheribon, Samarang, Pasuruan, in mari.
Longitudo 9 speciminum 90” ad 200”.

Aanm. Deze soort komt te Batavia meestal dagelijks bij duizenden ter markt en heeft
zeer smakelijk vleesch.

b. Caput longius quam altum.
aa. Altitudo corporis 4% ad 4*/ in ejus longitudine. Distantia inter pin-
nas dorsales 1'/ circiter in longitudine pinnae spinosae. Pinnae pecto-
rales ventralibus longiores.

t. Dorsum ad basin pinnarum maculis rotundis nigricantibus; latera superne
(adultis) vittis aureis longitudinalibus ^ ad 6.

Scomber loo CV. Pois. VIII. p. 36> 5 2

Scomb. corpore oblongo compresso, altitudine 42 ad 44 in ejus longitudine, latitudine 2 ad 1} in ejus
altitudine ; capite 4 ad 4% in longitudine corporis, longiore quam alto, leviter convexo; oculis diametro
Ak ad 93 in longitudine capitis; rostro oculo non vel vix longiore; maxillis dentibus minimis , junioribus et
adultis conspicuis; branchiis ore aperto conspicuis; maxilla superiore sub oculi medio vel parte anteriore
desinente ; praeoperculo angulo striato ; squamis corpore parvis valde conspicuis; pinna dorsali spinosa cor-
pore duplo vel minus duplo humiliore, aeque alta fere ac longa; distantia inter pinnas dorsales 12 circiter
in longitudine pinnae spinosae; pinna dorsali radiosa spinosa multo humiliore; pectoralibus capite duplo bre-
vioribus sed ventralibus longioribus; anali radio 1* dorsali radiosae mediae opposita; caudali profunde ex-
cisa lobis acutis 54 circiter in longitudine corporis; colore corpore superne coerulescente-viridi, inferne ar-
genteo ; dorso ad basin pinnarum maculis rotundis nigricantibus , laleribus (adultis) superne vittis aureis longitu-
dinalibus 4 ad 6; pinnis dorsalibus hyalinis partim nigro marginatis, pectoralibus caudalique griseo-viridibus,
ventralibus analique albis.

B. 7. D. 9 — 1/10 ad 10 — 1/12, +5 spur. P. 9/18 vel 2/19. V. 1/5, A. 2/19 +5 spur. C. 17 etlat. brev.

va CA
‘

Synon. Macquereau loo CV. Poiss. VIII. p. 3&
Ikan Gombong lalaki Mal. Batav.
Loo Incol. Waigiu.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 10 speciminum 90" ad 265".

Aanm. Scomber chrysozonus Rupp. heeft veel van deze soort doch verschilt er van door

afwezigheid van zwemblaas en -bijzonderheden in de kleurteekening. Volgens Ruppell's af-
beelding zijn bij Scomber chrysozonus bovendien de borstvinnen meer dan tweemaal ‘korter
dan de kop en zelfs korter dan de buikvinnen,

THYNNUS CY.

I. Pinnae dorsales distantes, radiosa spinosa humilior; analis post dorsalem radiosam
inserta,
A. Pinnae spuriae dorsales 8, anales 7.
a. Rictus sub medio oculo desinens.
aa. Pinnae pectorales juvenilibus capite plus, adultis capite minus duplo hre-
viores.
i Dorsum fasciis vel maculis obliquis nigricantibus.

Thynnus thunnina CV. Poiss. VIII. p. 76. tab. 212 et CV. Régn. anim. éd. lux, Poiss.
tab. 46 fig. 1. T.Schl. Faun. Jap. Pisc. p. 95 tab. 48.

Thynn. corpore subelongato compresso, altitudine 5 in ejus longitudine, latitudine 13 circiter in ejus al-
titudine; capite acuto 4 et paulo in longitudine corporis, multo longiore quam alto; oculis diametro 5 ad
6 in longitudine capitis; rictu. sub medio oculo desinente; rostro acuto oculo longiore; maxillis denti-
bus mediocribus maxilla inferiore majoribus utroque latere 22 ad 30; margine operculari membranacea den-
ticulata ; cataphracta dorso ad pinnam 2m, Jateribus sub linea laterali post apicem pinnarum pectoralium,
ventre post pinnas ventrales desinente, utroque latere incisuris 2 magnis, inferiore aperluram branchialem
fere attingente ; pinnis dorsalibus non contiguis, distantia interpinnali pinnna radiosa breviore; dorsali spinosa
corpore duplo vel minus duplo humiliore, radiosa spinosa multo humiliore; pectoralibus junioribus capite
duplo, adultis capile minus duplo brevioribus sed ventralibus longioribus; anali post dorsalem radiosam in-
sería; caudali profunde emarginata lobis acutis 6 ad 74 in longitudine corporis; colore corpore superne pro-
funde coeruleo, lateribus plumbeo, ventre argenteo ; dorso fasciis vel maculis obliquis nigricantibus ; pinnis
hyalinis fuscescentibus vel flavescentibus, dorsali spinosa nigro marginata.

B. 7. D. 15 — 1/11 vel 16 — 1/12 + 8 spur. P. 9/25. V. 1/5. A. 3/9 ad 3/11. + 7 spur. C. 19 et lat. brev,

Synon. Pelamis coerulea Aldrovand. Pise. p. 315.

Dangiri Mangelang Renard Poiss. Mol. I. tab. 36 fig. 189. Vlaming. Rec. no. 2.?

Doudieuw Renard ibid. tab. 23 fig. 121.?

Scomber quadripunctatus Geofir. St. Hil. Egypt. Poiss. tab. 24 fig. 3.
Macquereau à quatre points Geoffr. St. Hil. ibid.

— —

Scomber allitteratus Rafinesque Caratt. p. 46 sp. 128.
Auxis taso Blkr. Ichth. M. en O. Jav. (nec CV.).
Thonine vel Touna CY. Poiss. VIII. p. 76.
Alletteratu , Litteratu et Covaritu Italor.
Jokawa katsuwo Japonens.
Ikan Tetongkol Mal. Batav.
Ikan Tonggol Indig. Samar. Pasur.
Habit. Batavia, Cheribon, Samarang, Pasuruan in mari.
Longitudo 10 speciminum 180" ad 520".
Species variat maculis pectoralibus lateralibusque rotundis nigris uniea vel pluribus vel nullis:

Aanm. Een onnaauwkeurig onderzoek van slecht geconserveerde exemplaren bij welke de
doornachtige rugvin slechts gedeeltelyk bewaard was gebleven en de rugvinnen alzoo ver
van elkander verwijderd schenen, heeft mij vroeger deze soort doen aanzien voor Auxis ta-
so CV. Het komt mij voor, dat er geen genoegzame grond is om het geslacht Awzis te
behouden, aangezien hier het vaneenstaan der rugvinnen geen kenmerk is van generische
waarde. Neemt men dit karakter aan, dan zou men Thynuus thunnina met meer regt
onder Auxis brengen dan onder Thijnnus.

Bij geen mijner exemplaren merk ik verschillen op, van belang genoeg, om ze van
Thynnus thunnina te scheiden. Slechts zijn de zwarte rugbanden regelmatiger schuinsch
en evenwijdig aan elkander. In dit opzigt beantwoorden mijne specimina aan de afbeel-
ding van Thynnus thunnina in de Fauna japonica, doch hier is de kop blijkbaar te klein
voorgesteld.

Van
Thynnus macropterus T. Schl. Faun. Japon. Pisc. p 98 tab. 51,

zag ik den Isten April 1850 te Batavia een enkel individu ter markt. Het had eene
lengte van meer dan 900”. Ik kon hetzelve niet in mijn bezit krijgen, zoodat ik geene
nieuwe diagnose dezer soort hier kan opgeven.

CYBIUM CV.

L Maxilla superior inferiore brevior.
A. Linea lateralis usque sub pinnis dorsalibus spuriis curvafa, curvatura debili.
a, Carina lateralis elevata oblonga rotundata. Cauda postice tota squamosa.
aa. Caput plus quam sexies in longitudine corporis.
t Pinnae caudalis 4'/, in longitudine corporis, dorsalis spinosa radiosa du-
plo humilior.
o Fascia lata nigricans dorso-analis.

Cybium Croockewitii Blkr.

Cyb. corpore elongato compresso, altitudine 6 circiter in ejus longitudine ; capite acuto 64 circiter in lon-

gitudine corporis; altitudine capitis 11 in ejus longitudine; linea rostro-frontali concava ; rostro (adultis) ocu-
lo minus duplo longiore; maxilla superiore inferiore breviore sub oculi margine posteriore desinente; den-
tibus maxilla superiore utroque latere p. m. 13, maxilla inferiore p. m. 9 ad 11; oculis diametro 5 circi-
ter in longitudine capitis ; regione postoculari squamosa praeoperculi limbum posteriorem emarginatum non
attingente ; linea laterali usque sub pinnis dorsi spuriis curvata flexura debili, postice carina elevata oblonga
rotundata; cauda postice tota squamosa; pinnis dorsali spinosa radiosa duplo humiliore, radiosa corpore
paulo humiliore sed anali altiore; pectoralibus acutis 13 in longitudine capitis ventralibus duplo longioribus ;
caudali lobis curvatis 44 in longitudine corporis ; colore corpore superne profunde coeruleo inferne argenteo,
plumbeo nebulato ; fascia dorso-anali lata nigra; lateribus maculis diffusis nigricantibus ; pinnis dorsali spinosa
tota nigra, ventralibus albis, ceteris fusco-nigricantibus.

B. 7. D. 15 — 7/17 + 7 spur. solitar. P. 2/18. V. 1/5. A. 6/18 + 7 spur.solitar. C. 17 vel 19 etlat. brey.

Synon. Jkan Tengiri Mal.

Habit. Fretum Bankanense prope Muntok (Dr. J. H. Croockewit Hz.)

Longitudo speciminis unici 450”,

Aanm. Ik noem deze soort naar Dr. J. H. Croockewit Hz., die haar te Muntok heeft
ontdekt en mij welwillend toegezonden. Deze species heeft zeer duidelijke kenmerken. In
kleurteekening heeft zij de meeste verwantschap met Cybium chinense (Faun. Japon. Pisc.
tab. 53 fig. 1), doch in andere opzigten verschilt zij ook hiervan grootelijks.

b. Carina lateralis humillima. Cauda postice maxima parte nuda.
aa. Caput 5'/, ad 5% in longitudine corporis.
i Pinna caudalis 4%, ad 5 in longitudine corporis.
o Latera maculis rotundis nigris.

Cybium guttatum CY. Poiss. VIII. p. 127.

Cyb. corpore elongato compresso, altitudine 6 circiter in ejus longitudine; capite acuto 5J ad 5$ in lon-
gitudine corporis; altitudine capitis 12 circiter in ejus longitudine; linea rostro-frontali declivi rectiuscula
vel concaviuscula; rostro (media aetate) oculo minus duplo longiore; maxilla superiore inferiore breviore,
9 in longitudine capitis, sub oculi parte posteriore desinente; dentibus maxilla superiore utroque latere 14
ad 18, maxilla inferiore 12 ad 17; oculis diametro 4 ad 42 in longitudine capitis ; regione postoculari squa-
mosa praeoperculi limbum posteriorem emarginatum non attingente; linea laterali usque sub pinnis dorsi
spuriis curvata, curvatura debili , postice carina humillima; cauda postice maxima parte nuda; pinnis dorsali
spinosa radiosa paulo humiliore, radiosa corpore duplo circiter humiliore et anali vix altiore; pectoralibus
aculis capite duplo fere brevioribus sed ventralibus duplo fere longioribus; caudali lobis curvatis 43 ad 5 in
longitudine corporis; colore corpore superne profunde coeruleo inferne argenteo, lateribus maculis numero-
sis nigricantibus rotundis et ovalibus; pinnis dorsali spinosa antice nigerrima postice alba, dorsali 22, pec-
toralibus et caudali viridescentibus , ventralibus et anali albidis.

B. 7. D. 16 — 6/15 ad 17 — 6/16 + 8 vel 9 spur. solitar. P. 219 vel 220, V. 1/5. A. 4/16 vel 4/11 8
vel 9 spur. solitar. C. 17 et lat. brev.

Synon. Groene Koningsvisch Valent. Ind. Amb. III. fig. 105.

Scomber guttatus Bl. Schn. Syst. posth. p. 23 tab. 5.

Wingeram Russell Corom. Fish. II. p. 26 fig. 134.
Tassard à gouttelettes CV. Poiss. VIII. p. 127.
Seerfish Anglor. Ind. orient.
Want-Saran Tranquebar.
Keaou-yu, Kaou-yu et Kau-u Chinens.
Ikan Tengiri papan Malaccens.
Ikan Tengiri Mal. Batav. Samar.
Ikan Ajong-ajong Indig. Pasuruan.
Habit. Batavia, Samarang, Surabaja , Pasuruan, in mari
Longitudo 7 speciminum 180” ad 320°”.

IIl. Maxilla superior inferiore longior.
A. Linea lateralis usque sub pinnis dorsalibus spuriis curvata.
a. Carina lateralis junioribus et adultis valde humilis. Cauda postice maxima
parte alepidota.
aa. Caput 8%, ad 4%, in longitudine corporis. Regio postocularis squamosa
praeoperculi limbum posteriorem non attingens.
Tt Pinnae dorsalis spinosa radiosa junioribus altior adultis humilior, caudalis
51/4, ad 6 in longitudine corporis.
9 Dorsum et latera fasciis et maculis oblongis transversis nigricantibus.

Cybium konam Blkv.

Cyb. corporeelongato compresso, altitudine 52 ad 7 in ejus longitudine; capite acuto 3% ad 42 in longitu-
dine corporis; altitudine capitis 14 ad 1% in ejus longitudine; linea rostro-frontali declivi rectiuscula; rostro oculo
junioribus minus adultis plus duplo longiore; maxilla superiore inferiore longiore sub oculi margine posteriore
desinente, 13 ad 1% in longitudine capitis; dentibus maxilla superiore utroque latere 8 ad 17, maxilla inferiore 8
ad 15; oculis diametro 4 ad 6 in longitudine capitis; regione postoculari squamosa praeoperculi limbum posteriorem
leviter emarginatum non attingente ; linea laterali usque sub pinnis dorsalibus spuriis curvata flexura magna, pos-
lice carina valde humili; cauda postice maxima parte alepidota; pinnis dorsali spinosa radiosa junioribus
altiore adultis humiliore; pectoralibus acutis capite junioribus plus adultis minus duplo brevioribus sed ven-
tralibus duplo vel plus duplo longioribus; caudali 51 ad 6 in longitudine corporis; colore corpore superne
profunde coeruleo inferne argenteo; dorso lateribusque fasciis et maculis oblongis transversis nigricantibus ;
pinna dorsali spinosa junioribus antice et postice nigerrima medio alba, adultis tota fuscescente ; pinnis ce-
teris viridibus hyalinis vel flavescentibus.

B. 7. D. 16 — 5/12 vel 5/13 + 9 vel 10 spur. solitar. P. 2/20. V. 1/5. A. 3/10 ad 8/15 + 9 ad 12 soli-
tar. C. 17 vel 19 et lat. brev.

Synon. Honam Russ. Corom. Fish IL p. 27 fig. 135.

Scomber maculosus Shaw Nat. misc. N°. 982 et Gen. Zool. IV. 2. p. 392.

Cybium Commersonii CV. Poiss. VIII. p. 120 (ex parte). Richards. Ichth. Chin. Jap.
Lan-teen-keaou et Lam teem kow Chinens.

Ikan Tengiri Mal. Batay.

Habit. Batavia, in mari
Longitudo 12 speciminum 90” ad 490".

Aanm. De Konam van Russell, door Cuv. vermeld onder de synonymie van Cybium
Commersonii is eene eigene soort, die zich genoegzaam van Cybium Commersonii onder-
scheidt door grooteren kop, ander verloop der zijlijn, minder talrijke tanden in de beide
kaken, enz. Op de afbeeldingen van Cybium Commersonii van Ruppell en Lacépède
gaat de kop 5'4 tot 6 maal in de lengte des ligchaams en de zijlijn is er slangsgewijze ge-
bogen en daalt niet zoo plotseling als bij Cybium konam.

De rugvlekken ontbreken soms bij de jongere individu’s even als zulks het geval
is bij Cybium lineolatum CV. Het komt mij niet onwaarschijnlijk voor, dat Cybium Kuhlis
CV. Poiss. VIJL p. 131 een jeugdige toestand is van Cybium konam.

b. Carina lateralis adultis praesertim valde elevata oblonga angulata.
aa. Caput 5 ad 5'4 in longitudine corporis. Regio postocularis squamosa prae-
operculi limbum posteriorem attingens.
i Pinna dorsalis spinosa radiosa adultis duplo junioribus minus duplo hu-
milior.
o9 Latera vulgo maculis oblongis nigricantibus in series longitudinales dis-

positis.

Cybium lineolatum CV. Poiss. VIIL. p. 124.

Cyb. corpore elongato compresso, altitudine 53 ad 6I in ejus longitudine; capite acuto 5 ad 53 in Ion-
gitudine corporis; altitudine capitis 14 ad 1% in ejus longitudine ; linea rostro-frontali declivi rectiuscula ;
rostro oculo junioribus paulo adultis duplo longiore ; maxilla superiore inferiore Iongiore sub posteriore oculi
parte desinente, 13 ad 14 in longitudine capitis; dentibus maxillis superiore et inferiore utroque latere 9 ad
15; oculis diametro 4 ad 5 in longitudine capitis; regione postoculari squamosa praeoperculi limbum poste-
riorem emarginatum attingente; linea laterali usque sub pinnis dorsi spuriis curvata, flexura mediocri , pos-
jice carina (adullis praesertim) valde elevata oblonga angulata; cauda postice maxima parte (junioribus praeser-
tim) alepidota ; pinnis dorsali spinosa radiosa adultis duplo junioribus minus duplo humiliore; radiosa cor-
pore minus duplo humiliore ; pectoralibus acutis capite minus duplo brevioribus sed ventralibus plus duplo
brevioribus ; caudali 47 ad 54 in longitudine corporis; colore dorso profunde coeruleo , ventre argenteo ;
jateribus vulgo maculis oblongis nigricantibus in series longitudinales dispositis ; pinnis dorsali spinosa junio-
ribus fusca adultis albescente, ceteris flavescentibus vel fuscescentibus.

B. 7. D. 15 — 5/11 ad 16 —5/13 + 8 ad 10 spur. solitar. P. 2/20 ad 2/22. V. 1/5. A. 5/14 vel 5/15
+ 9 spur. solitar. C. 17 vel 19 et lat. brev.

Synou. Conings Visch Nieuhof Gedenkw. Zee- en Lantr. p. 270 fig.

Mangelang- Coningsvisch Renard Poiss. Mol. I. tab. 7 fig. 53.
Tassard linéolé CV. Poiss. VIII. p. 124.

Cybium interruptum CV. ib. p. 126.?

Ikan Tengiri Mal. Batav.

Ikan Kuwang Javan. Tegal.
Habit. Batavia, Tegal, Samarang, Rembang, Pasuruan, in mari.
Longitudo 8 speciminum 180” ad 470°”.

TRICHIURUS GV.

I. Oculi diametro 6 ad 7 in longitudine capitis, 2 in longitudine rostri.
A. Pinna dorsalis antice fusca vel nigra.
a. Spina analis anterior longitudine spinis ceteris aequalis.

Trichiurus haumela CV. Poiss. VIII. p. 182.

Trichiur. corpore taenioideo, altitudine 14 ad 12 in ejus longitudine; capite acuto, 7 ad 6 in longitudine
corporis , corporis altitudine duplo longiore; oculis diametro 6 ad 7 in longitudine capitis, 2 in longitudine
rostri; rostro 3 in longitudine capitis; rictu sub oculi parte posteriore desinente ; dentibus intermaxillaribus
utroque latere 10 ad 13, inframaxillaribus 9 ad 12; pinnis dorsali altitudine antice 2 ad 21 medio 12 in
altitudine corporis; pectoralibus acutis 3 ad 31 in longitudine capitis; spina anali anteriore longitudine spinis
sequentibus aequali; colore toto corpore argenteo; iride flava; pinna dorsali flavescente antice fusca vel nigra,
marginem superiorem versus fuscescente; pectoralibus flavis vel fuscescentibus.

B. 7. D. 130 ad 132. P. 1/10. A. 105 ad 110.

Synon. Clupea haumela Forsk. Descr. Anim. p. 72 no. 106.

Trichiure lepture Lacép. Poiss. II. p. 182 tab. 7 fig. 1 (nec CV.)
Sawala et Trichiurus lepturus Russ. Corom. Fish. I. p. 30 fig. 41.
Trichiure haumela CV. Poiss. VIII. p. 182.
Ikan Lajor Mal. et Javan.
Hab. Datavia, Tegal, Samarang, Rembang, Surabaja, Pasuruan, in mari.
Longitudo 7 speciminum 450” ad 650^".

Aanm. Trichiurus haumela komt te Batavia bijkans dagelijks in groot aantal ter markt.
Deze soort wordt grooter dan Trichiurus savala. Van Trich. savala zag ik geen specimen
langer dan 500" terwijl Trich. haumela wel tot 800” lang wordt.

If. Oculi diametro 6' ad 10 in longitudine capitis, 2, ad 4 in longitudine rostri.
A. Pinna dorsalis antice flava.
a. Spina analis anterior spinis sequentibus multo longior.

Trichiurus savala CV. Poiss. VILL p. 184. tab. 224. Régn. anim. éd. luxe. Poiss. tab. 68.

Trichiur. corpore taenioideo , altitudine 17 ad 12 in ejus longitudine ; capite acuto 9 ad 6 in longitudine
corporis, altitudine corporis duplo circiter longiore; oculis diametro 63 ad 10 in longitudine capitis, 23 ad
4 in longitudine rostri; rostro 22 in longitudine capitis; rictu sub oculi parte posteriore desinente; denti-
bus intermaxillaribus utroque latere 9 ad 16, inframaxillaribus 8 ad. 12; pinnis dorsali altitudine antice 24
ad 4, medio 13 in altitudine corporis; pectoralibus acutis 3 ad 34 in longitudine capitis; spina anali ante-

42,
ore spinis sequentibus multo longiore; colore toto corpore argenteo; pinnis dorsali pectoralibusque totis
flavis , dorsali adultis tantum fusco marginata.
B. 7. D. 120 ad 194 P. 1/10. A. 80 et plus (vulgo vix vel non conspicuae).
Synon. richiure savale CV. Poiss. VIIL p. 184. tab. 221.
Trichiure des Indes CV. Regn. anim. éd. luxe Poiss. tab. 68.
Trichiurus armatus Gray Hardw. Ilustr. Ind. Zool. IL. tab. - Zoól. Misc. p. 9.
Na-Savalle Incol. Ponticer.
Pih-tae et Pak-tai Chinens.
Ikan Lacore-lacore Malaccens. (Lajor?).
Ikan Lajor Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 12 speciminum 290” ad 520”,

Aanm. Deze soort komt te Batavia op verre na niet zoo dikwerf voor als Trich. hau-
mela en meestal slechts bij enkele individu’s, terwijl Trich. haumela by troepen van
duizenden schijnt te trekken.

ELACATE CY.
Elacate motta CY. Poiss, VIII. p. 244.

Elac. corpore elongato antice cylindrico postice compresso, altitudine 73 ad 12 in ejus longitudine; ca-
pite prismatico 4$ ad 5 in longitudine corporis, duplo vel plus duplo longiore quam alto; oculis diametro
4% ad 7 in longitudine capitis; rostro oculo longiore ; maxilla inferiore prominente; maxilla superiore sub
oculi parte anteriore desinente; squamis corpore minimis , junioribus vix conspicuis; linea laterali antice
serpentina; pinnis, dorsali spina 12 basi pectoralium opposita, parte radiosa corpore humiliore vix emargi-
nata; pectoralibus capite brevioribus sed ventralibus duplo longioribus; anali corpore humiliore vix emar-
ginata; caudali junioribus convexa, aetate adolescente truncata, adultis concava lobo superiore longiore ;
colore corpore superne griseo, fusco vel nigro inferne argenteo vel griseo ; junioribus lateribus fasciis 2 lon-
gitudinalibus griseis ; pinnis fuscescentibus vel nigricantibus, caudali junioribus nigra radiis externis albis.

B. 7. D. 6-4/29 ad 9-4/33. P. 2/18 ad 2/20. V. 1/3. A. 3/23 vel 3/24. C. 17 et lat. brev.

Syn. Spinax edax , vorax , bivoraæ , aculeis in dorso novem distinctus Commers.

Pedda mottah Russ. Corom. Fish. II. p. 39 fig. 153. (aetas media incipiens).

Elacate d'Orixa CV. Poiss. VIII. p. 244.

Elacate pondiceriana CY. Poiss. VIII. p. 211. Rüpp. N. Wirb. Abyss. F. R. M. p. 43 tab. 12 fig.
3 (aetas adulta).

Elacate de Pondichéry CV. ibid.

Elacate malabarica CV. ib. p. 244. Regn. anim. éd. luxe, Poiss. tab. 54 fig. 2. (aet. adolescens).
Elacate de Malabar CV. ibid.

Elacate bivittata CV. Poiss. VIII. p. 248. (aetas adolescens). T. Schl. Faun. japon. Pisce. p. 10% tab.
56. (adult).

Elacate à deux raies CV. ibid.

Houta Arab.

Katé-vera Incol. Ponticer.

Mosoumin Incol. Malabar.

Masu Japonens.

Ikan Gabus lawut et Ikan Buntut karbo Mal. Batav.
Habit. Batavia, Samarang, in mari.
Longitudo 12 speciminum 180" ad 570”.

Aanm. De soorten van Cuvier, onder de bovenaangehaalde namen in het groote visch-
werk beschreven, zijn blijkbaar slechts verschillende leeftijdstoestanden van eene enkele soort.
De 12 specimina mijner verzameling toonen de trapsgewijze overgangen der verschillende
leeftijden zeer duidelijk aan. Uitwendig kan ik bij deze soort geene kenmerken vinden
welke haar voldoende van Elacate atlantica CV. Poiss. VIII. p. 245. tab. 233. (Scomber
niger Bl.) onderscheiden.

CHORINEMUS CV.

L Squamae lineares.
A. Maxilla superior sub medio oculo desinens, 2 et plus in longitudine capitis.
a. Caput longius quam altum. Pinnae dorsi spuriae solitariae, basi tantum
membrana unitae.
aa. Latera maculis nigricantibus ovalibus vel oblongis verticalibus.
1 Pinna dorsalis radiosa apice nigra.

Chorinemus tol CV. Poiss. VIII. p. 203.

Chorin. corpore oblongo compresso, altitudine 43 ad 53 in ejus longitudine, latitudine 3 circiter in ejus
altitudine; capite acuto 5} ad 6 in longitudine corporis, longiore quam alto; linea frontali concava ; oculis
diametro 33 ad 4 in longitudine capilis ; rostro oculo non vel vix longiore ; maxillis dentibus parvis aequa-
libus, superiore sub medio oculo desinente 2 et plus in longitudine capitis; squamis corpore linearibus ;
pinnis dorsi et ani radiosis corpore plus duplo humilioribus; pinnis dorsi spuriis fere liberis, basi tantum
membrana unitis; pectoralibus et ventralibus acutis subaequalibus capite duplo fere brevioribus, caudali lobis
acutis 6 circiter in longitudine corporis; colore corpore superne plumbeo-coeruleo inferne argenteo ; lateribus
serie longitudinali macularum nigricantium ovalium vel oblongarum verticalium , maculis anterioribus lineam
lateralem tangentibus; pinnis dorsali, pectoralibus, ventralibus analique flavescentibus, dorsali apice nigra;
caudali viridescente.

B. 8. D. 1 procumb. + 6 vel 7 - 2/19 vel 2/20. P. 2/15 ad 2/17. V. 1/3. A. 2-148 vel 1/19 C. 17 et

lat. brev.

Synon. Tol-parah Russ. Corom. Fish. II. p. 29 fig. 138 (junior).

Chorinème tol CV. Poiss. VII, p. 283,
Tol pareh Incol. Ponticer.
Ikan Talang et Ikan Dawon bambu Mal. Datav,

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 14 speciminum 160" ad 390”.

IL Squamae lanceolatae vel rotundae.
A. Maxilla superior post oculos desinens capite minus duplo brevior.
a. Caput aeque altum ac longum vel altius quam longum.
aa. Pinnae dorsales spuriae media altitudine membrana unitae.
t Maculae laterales rotundae supra lineam lateralem.

Chorinemus Commersonianus CV. Poiss. VIII. p. 272.

Chorin. corpore oblongo compresso, altitudine 22 ad 44 in ejus longitudine, latitudine 43 ad 34 in ejus
altitudine ; capite 5E ad 6 in longitudine corporis, longiore quam alto vel aeque alto ac longo; linea fron-
tali junioribus declivi rectiuscula, adultis concaviuscula; oculis diametro 31 ad 44 in longitudine capitis .
rostro junioribus et adultis oculo breviore; maxillis dentibus parvis aequalibus , antice tantum dentibus ali-
quis majoribus ; maxilla superiore junioribus paulo adultis longe post oculum desinente 13 ad 12 in longi-
tudine capitis; squamis corpore junioribus rotundatis adultis lanceolatis; pinnis dorsali et anali acutis junio-
ribus corpore duplo adultis corpore minus duplo humilioribus; pinnis spuriis media altitudine membrana
unitis ; pectoralibus acutis 14 circiter in longitudine capitis ventralibus acutis paulo longioribus ; caudali lo-
bis acutis 53 ad 5 in longitudine corporis; colore corpore superne plumbeo inferne argenteo (adultis frequenter
flavo nebulato); lateribus maculis coeruleis 6 ad 8 rotundis in seriem longitudinalem supra lineam lateralem
dispositis, aetate juvenili vulgo vix vel non conspicuis; pinnis flavescentibus, dorsali et caudali fuscescente
marginatis.

B. 8. D. 1 procumb. + 7 -1/90. P. 9/17 V. 1/5. A. 2- 1/18. C. 17 et lat. brev.

Synon. Ambonsche Elft of St. Pietersvisch Valent. Ind. Amb. III. p. 490 fig. 439.

Scomber lysan Forsk. Descript. Animal. p. 54 N°. 69.
Scomber maculatus Forst.?

Scomber Commerson Lacép. Poiss. II p. 600.

Scomberoïde Commersonien Lacép. ib. tab. 20 fig. 3.

Scomber Forsteri Bl. Schn. Syst. posth. p. 26 no. 15?

Aken Parah Russ. Cor. Fish. II. p. 31 fig. 141.

Lichia affinis K. v. H. fig. inedit. (juvenis).

Lichia lysan Rüpp. AU. R. N. Afr. F. R. M. p. 91.
Chorinemus lysan Rüpp. N. Wirb. Faun. Ab. F. R. M. p. 45.
Scomber madagascariensis Shaw. Gen. Zoól. V. tab. 85. Life of Raffles p. 689.
Chorinème Commersonien CV. Poiss. VIII. p. 272.
Chorinemus lyzan CV. Poiss. VIII. p. 284.

Chorinàme lysan CV. ibid.

Chorinemus Farkharii CV. ib. p. 985?

Dorab et Lysan Arab.

Télé Incol. Pontic.

Tkan Talang et Ikan Dawon bambu Mal. Batav.

Ikan Badong Jav. Samar.

Ikan Walegring Indig. Pasuruan.

Ikan Lima djari Amboin.

Habit. Batavia, Tegal, Samarang, Pasuruan, in mari.
Longitudo 8 speciminum 210” ad 510”.

bb. Pinnae dorsales spuriae solitariae vel basi tantum membrana unitae.
i Maculae laterales oblongae verticales lineam lateralem tangentes.

Chorinemus toloo CV. Poiss. VIII. p. 277.

Chorin. corpore oblonzo compresso, altitudine 4 ad 32 in ejus longitudine, latitudine 4 circiter in ejus
altitudines capite 52 ad 64 in longitudine corporis, aeque alto circiter ac longo; linea frontali junioribus
declivi rectiuscula, adultis concaviuscula; rostro junioribus oculo breviore, adultis oculo vix longiore; maxil-
lis dentibus mediocribus, antice dentibus aliquot majoribus; maxilla superiore junioribus sub oculi limbo
posteriore, aetate media et adulta post oculos desinente 12 ad 1j in longitudine capitis ; squamis corpore
lanceolatis ; pinnis dorsali et anali acatis corpore duplo humilioribus, pinnis spuriis solitariis vel basi tantum
membrana unitis; pectoralibus acutis 12 ad 14 in longitudine capitis ventralibus longioribus; caudali lobis
acutis 51 ad 4% in longitudine corporis; colore corpore superne coeruleo-plumbeo, inferne argenteo (adul-
tis frequenter flavo nebulato); lateribus maculis 4 ad 6 oblongis verticalibus nigricantibus, lineam lateralem
tangentibus ; pinnis flavescentibus, dorsali radiosa apice fuscescente.
B. 8. D. 1. procumb. + 6- 1/20 ad 7 - 1/21. P. 2/15 ad 2/17. V. 1/5. A. 2- 1/18. C. 17 et lat. brev.
Synon. Toloo parah Russ. Corom. Fish. If. p. 29, fig. 137.
Lichia toloo-parah Rüpp. AU. R. N. Afr. F. R. M. p. 9f.
Chorinéme tolou CV. Poiss. VIII. p. 277.
Ikan Talang et Ikan Dawon bambu Mal. Datav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 6 speciminum 180" ad 450".

Aanm. Op de afbeelding van Russell staan de zijvlekken boven de zijlijn, zijn de schub-
ben wat te groot afgebeeld en het vlies tusschen de valsche rugvinnen te hoog.

B. Maxilla superior sub oculo desinens, capite duplo brevior.
a. Caput longius quam altum.
aa. Pinnae dorsales spuriae basi tantum membrana unitae.
i Maculae laterales in series 2 longitudinales supra et infra lineam latera-
lem dispositac.
o Pinna dorsalis radiosa apice nigricans.

Chorinemus Sancti Petri CV. Poiss. VII. p. 279. tab. 236.

Chorin. corpore oblongo compresso, altitudine 44 circiter in ejus longitudine, latitudine 3 circiter in ejus
altitudine; capite acuto 6 circiter in longitudine corporis, longiore quam alto; linea frontali concaviuscula;
oculis diametro 31 ad 4 in longitudine capitis; rostro oculo paulo longiore; maxillis dentibus parvis aequa-
libus, superiore sub oculi parte posteriore desinente, capite duplo circiter breviore; squamis corpore lan-
ceolatis ; pinnis dorsali et anali radiosis acutis corpore plus duplo humilioribus; pinnis dorsi spuriis basi
tantum membrana unitis; pectoralibus et ventralibus acutis, pectoralibus 13 in longitudine capitis ventrail-

bus longioribus; caudali lobis acutis 5 et paulo in longitudine corporis; colore corpore superne coeruleo
inferne argenteo; lateribus aetate media maculis rotundis vel ovalibus nigricantibus in series 2 longitudinales
supra en infra lineam lateralem dispositis ; pinnis pectoralibus hyalinis, caudali coerulescente-violacea, ceteris
flavis; dorsali radiosa apicem versus nigra.
B. 8. D. 1 proc. + 7 - 1/20. P. 2/15 ad 2/17. A. 2- 1/18. C. 17 et lat. brev.
Synon. Sanct-Picters vis, Vijfvinger vis Vlaming Rec. N. 34.
Koningsvisch met oogen Valent. Ind. Amb. III. p. 351 fig. 11.
St. Peters ou Poisson de cing doigts Renard Poiss. Mol. I. tab. 15 fig. 86.
Chorinéme de Saint-Pierre CV. Poiss. VIII. p. 279 tab. 236.
Chorinemus moadetta CV. ib. p. 280. Dlkr. Top. Batav. (aetas adolescens)?
Lichia moadetta Vhrenb. apud CY. ib?
Chorinemus mauritianus CV. ib. p. 281 (aetas juvenilis)?
Ikan Talang et Dawon bambu Mal. Batav.
Ikan Walegring Indig. Pasuruan.
Habit. Batavia, Pasuruan, in mari.
Longitudo 2 speciminum 270°” et 310”,

Aanm. In het algemeen zijn bij Chorinemus de zijvlekken des te duidelijker naarmate
de individu's ouder zijn. Bij de zeer jonge individu's ziet men die vlekken meestal in
het geheel niet. De kenmerken door Cuvier opgegeven ter onderscheiding van zijne Chorin.
Sancti Petri, Chor. moadetta en Chor. mauritianus zijn van geen genoegzaam gewigt en
kunnen allen aan verschillende leeftijdstoestanden toegeschreven worden.

TRACHINOTUS CV.

L Caput acutiusculum rostro non truncato. Maxillae aequales.
A. Genae totae squamatac. Linea dorsalis vix angulata rotundata.
a. Linea lateralis rectiuscula. Pinna dorsalis radiosa longe post anum incipiens.
aa. Latera maculis parvis rotundis nigris lineam lateralem tangentibus.

Trachinotus Baillonii CV. Poiss. VIII. p. 317.

Trachin. corpore oblongo compresso altitudine 34 ad 31 in ejus longitudine, latitudine 4 circiter in ejus
altitudine; capite aculiusculo 6 fere in longitudine corporis; linea frontali declivi rectiuscula; rostro non
truncato; genis totis squamosis; maxillis aequalibus dentibus parvis conspicuis, superiore sub oculi parte
anteriore desinente; dentibus vomerinis palatinisque valde conspicuis; oculis diametro 31 in longitudine ca-
pitis; linea dorsali vix angulata rotundata; squamis corpore rotundalis valde conspicuis; linea laterali recti-
uscula; pinnis dorsali radiosa dimidia capitis longitudine post anum incipiente, antice elevata (apice abrupt.) ;
pectoralibus aculis eapite brevioribus sed ventralibus longioribus; anali antice elevata acutissima ; caudali
lobis acutissimis (partim abruptis) ; colore corpore superne griseo inferne argenteo; maculis utroque latere
2 ad 3 parvis rotundis nigris lineam lateralem tangentibus; pinnis pectoralibus et ventralibus flavis, ceteris
margines versus fuscis.

B. 8. D. 1 proc. + 6- 1/23. P. 2/15. V. 1/5. A. 2- 1/21. C. 17 et lat. brev.

47
Synon. Caranx linea laterali inermi maculisque signata quatuor nigris ete Commers. CY. Poiss. VII. p.
317.
Caesiomorus Bailloni Lacép. Poiss. III. p. 93.
Caesiomore Baillon Lacép. ib. tab. 3 fig. 1.
Trachinote Baillon CV. Poiss. VIL. p. 317.
Caesiomorus quadripunctatus Rüpp. Atl. R. N. Afr. F. R. M. p. 90 tab. 24 fig. 1.
Trachinotus quadripunctatus CV. Poiss. VIII. p. 320.
Trachinote à quatre points CV. ibid.
Muscadin Incol. Sechell. insul.
Jkan Kuweh Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo speciminis unici 270”,

Aanm. Bovenstaande diagnose is slechts naar een enkel exemplaar opgemaakt, het ee-
nige wat ik in 8 jaren tijds te Batavia heb gezien. Bij mijn specimen bevinden zich langs
de zijlijn drie zwarte vlekken aan de regter- en twee aan de linkerzijde. De betrekkelijke
hoogte van rug- en aarsvinnen zoowel als die van het ligchaam schijnt te verschillen naar

de leeftijden.

WI. Caput obtusum rostro truncato. Maxilla superior inferiore longior.
A. Genae alepidotae. Linea dorsalis valde angulata.
a. Linea lateralis undulata leviter curvata. Pinnae dorsalis radiosa paulo post
anum incipiens, pectorales ventralibus multo longiores.
aa. Latera immaculata.

Trachinotus mookalee CV. Poiss. VIN. p. 511.

Trachin. corpore oblongo compresso altitudine 2 ad 34 in ejus longitudine, latitudine 4 ad 5 in ejus al-
titudine; capite obtuso 5 ad 53 in longitudine corporis; linea frontali convexa ; rostro truncato; genis
alepidotis; maxilla superiore inferiore longiore sub oculi parte anteriore desinente; dentibus maxillaribus
et palatinis aetate juvenili et adolescente conspicuis, adultis inconspicuis; oculis diametro 3 ad 4 in lon-
gitudine capitis; linea dorsali valde angulata; squamis corpore junioribus rotundatis adultis oblongis val-
de conspicuis; linea laterali undulata leviter curvata; pinna dorsali radiosa quarta parte longitudinis ca-
pitis post anum incipiente antice elevata frequenter falcata; pinnis pectoralibus acutis capite paulo brevioribus
sed ventralibus adultis duplo junioribus minus duplo longioribus; anali antice acuta frequenter falcata; cau-
dali lobis acutis 3 ad 4 in longitudine corporis; colore corpore superne plumbeo vel griseo, inferne argenteo
frequenter flavo nebulato; lateribus immaculatis ; pinnis flavescentibus vel viridescentibus, dorsali et anali ra-
diosis antice frequenter fusco marginatis.

p. 8. D. 1 procumb. + 6 - 1/19 vel 6- 1/20. P. 2/17. V. 115. A. 2- 1/16 ad 2 - 1/18. C. 17 et lat. brev.

Synon. kan Batoe jang haboe-haboe warna of Aschgraeuwen veelverwigen HKlipvisch Valent. Ind. Amb.

Ill. p. 386 fig. 118.
Pesque Pampus Renard Poiss. Mol. I. tab. 27 fig. 151.

48
Caranx linea laterali inermi , pinnis ventralibus et anali aureis, anali dorsalique retrorsum sulca-
ta Commers.
Gasterosteus ovatus L. Syst. natur. I, 3. p. 1325.
Centronotus ovalis Lacép ?
Centronote ovale Lacép.?
Caesiomorus Blochii Lacép. Poiss. III. p. 95 tab. 3 fig. 2.
Caesiomore Bloch Lacép. ibid.
Mookalee Parah Russell Corom. Fish. II. p. 39 fig. 154. (aetas media).
Trachinote mokalée CV. Poiss. VIII. p. 311.
Trachinotus Blochii CV. ibid. p. 31.
Trachinote Bloch CV. ibid.
Trachinotus affinis CV. ib. p. 915.
Trachinote apparenté CV. ib.
Trachinotus falciger CY. ib. p. 315.
Trachinote porte-faux CY. ib.
Trachinotus drepanis CV. ib. p. 315.
Trachinote faucille CY. ib.
Domarai Arab.
Pampre Incol. Insul. Sechell.
Koultitt Incol. Ponticer.
Ikan Kuweh Mal. Batav.
Ikan Borang Jav. Samar.
Ikan Lowang Indig. Pasuruan.
Habit. Batavia, Samarang, Surabaja , Pasuruan, in mari.
Longitudo 3 speciminum 150” ad 720°”.

Aanm. Het komt mij voor, dat Cuvier van deze soort niet minder dan 5 soorten ge-
maakt heeft en dat zijne Trachin. mookalee, Trach. affinis, Trach. Blochii, Trach. falci-
ger en Trach. drepanis terug te brengen zijn tot leeftijds-, geslachts- en klimaatsverschei -
denheden van dezelfde species. Bij de 8 specimina mijner verzameling vind ik alle deze ver-
scheidenheden, doch zij behooren blijkbaar tot dezelfde soort. Wat de kaak- en gehemelte-
tanden aangaat, deze zijn bij de jongere individu’s het duidelijkste zigtbaar doch zij
verdwijnen allengskens naarmate de visch ouder wordt en bij mijn grootste specimen zijn
zelfs alle sporen van tanden in kaken en gehemelte verdwenen. De verdeeling der soorten
van Trachinotus in de twee geslachten Trachinotus en Caesiomorus, naar de aan- of
afwezigheid van kaaktanden, door den heer Ruppel voorgesteld, is om bovenstaande reden
niet aannemelijk, want volgens deze kenmerken zouden de jonge individu’s van Trachi-
notus mookalee tot Caesiomorus en de oude tot Trachinotus behooren. Trachinotus mooka-
lee wordt betrekkelijk langer naarmate de visch ouder wordt. De verlenging der eerste
stralen van de rug- en aarsvinnen is niet afhankelijk van den leeftijd, maar meer van de
geslachten en varieteiten.

49
MEGALASPIS Blkr.

Linea lateralis scutis maximis armata. Dentes supramaxillares pluriseriati inframaxillares
antice pluriseriati postice uniseriati. Dentes vomerini, palatini, linguales. Pinnae dorsales
et anales spuriae plures. Membrana branchiostega radiis 7.

Megalaspis Rottleri Blkr. (Species unica adhuc cognita).

Megalasp. corpore subelongato compresso altitudine 43 ad 5 in ejus longitudine; capite acuto longiore
quam alto 43 ad 4j in longitudine corporis; lineis rostro-dorsali et rostro-ventrali convexis; oculis dia-
metro 4 circiter in longitudine capitis; osse suborbitali oculi diametro plus triplo humiliore; maxillis, supe-
riore sub medio oculo desinente, inferiore superiore longiore; rictu oris curvato; squamis lateribus par-
vis sed valde conspicuis; linea laterali flexura brevi sub pinna dorsali spinosa desinente, post flexuram scu-
tis 53 ad 58 armata, scutis latissimis mediis 2} ad 3 in altitudine corporis, posticis spina crassa praeditis;
pinnis dorsalibus distantibus , spinosa radiosa humiliore spinis 32 et 4a ceteris longioribus ; pectoralibus falci-
formibus capite longioribus; ventralibus acutis capite duplo circiter brevioribus ; anali radiosa dorsali radiosa
humiliore et sub ejus parte posteriore incipiente ; caudali lobis acutis; colore corpore superne viridescente-
coeruleo, inferne argenteo; macula operculari magna nigra; pinnis, dorsali spinosa hyalina nigro limbata*
dorsali radiosa violascente-hyalina fusco arenata; pectoralibus superne fuscescentibus, ventralibus analique
albidis , caudali viridescente nigro marginata.

B. 7. D. 1 procumbens + 8 — 1/10 ad 1/12 + 7 ad 9 spuriae. P. 2/19 vel 2/20. V. 1/5. A. 2 — 1,9

vel 1/10 + 6 vel 7 spur. C. 17 et lat. brev.

Synon. Scomber cordyla L. Syst. Nat. ed. X. I. p. 298. N°. 4.— edit. XII. L p. 483 N°. 4.

Scomber Rottleri Bloch Ausl. Fische tab. 346.
Rottlersche Makrele Bloch. ibid.
Rottler Bloch ibid.
Woragoo Russel Corom. Fish. II. pag. 33. tab. 143.
Caranz Rotleri CV. Poiss. IX. p. 22.- Richards. Report. Ichth. Chin.
Caranx de Rotler CV. ibid.
Flat-scaled mackerel Reeves.
Walangadei parei Incol. Tranquebar.
Peen kea et Pin kap tji et Tji ké tsi Chinens.
Ikan Tungurungan Mal. Malacc.
Ikan Tetenkek Mal. Batav.
Ikan Panga Incol. Cheribon.
Ikan Tjenkurengan Incol. Pasuruan, Bezuki.
Habit. Batavia, Cheribon, Pasuruan , Bezuki, in mari.
Longitudo 10 speciminum 150" ad 280".

DECAPTERUS Blkr.

Linea lateralis scutis armata. Dentes inframaxillares uniseriati aequales, supramaxillares in-
terdum vix vel non conspicui. Dentes vomerini et palatini. Lingua edentula. Pinna dor-
salis et analis spuria unica. Membrana branchiostega radiis 7.

I. Dentes supramaxillares conspicui.
A. Altitudo corporis $ ad 6 in ejus longitudine. Caput acutum multo longius
quam altum, 4 in longitudine corporis, linca rostro- frontali rectiuscula.
a. Scuta lateralia 35 ad 40, sub media pinna dorsali radiosa incipientia, 4 ad
5 in altitudine corporis.

aa. D. 8 — 1/29 ad 1/32. A. 2 — 1/25 ad 1/27. -

Decapterus kurra Blkr.

Decapt. corpore elongato compresso, altitudine 51 ad 5 in ejus longitudine, latitudine {5 in ejus altitudi-
ne; capite acuto 4 circiter in longitudine corporis; altitudine capitis 11 ad 13 in ejus longitudine ; linea ros-
tro-frontali declivi rectiuscula; oculis diametro 4 circiter in longitudine capitis; rostro oculo longiore ; ma.
xillis, superiore ante oculum desinente, inferiore superiore longiore; triangulis pectoralibus lateralibus et in-
feriore totis squamosis; squamis lateribus parvis sed bene conspicuis; linea laterali antice rectiuscula sub
pinna dorsali radiosa leviter curvata, postice scutata; scutis numero 35 ad 40 sub media pinna dorsali ra-
diosa incipientibus , mediis latitudine 4 ad 5 in altitudine corporis; pinnis dorsalibus distantibus , spinosa ra-
diosa altiore sed corpore humiliore spinis 22, 3a et 4a ceteris longioribus, radiosa longitudine 3j circiter
in longitudine corporis ; pectoralibus falciformibus capite paulo brevioribus; ventralibus capite duplo brevi-
oribus; anali radiosa dorsali radiosa vix vel non humiliore; caudali lobis acutis 6 ad 63 in longitudine cor-
poris; colore corpore superne viridescente inferne argenteo; macula operculari nigra; pinnis flavescenti-
bus et hyalinis.

B. 7. D. 1 procumb. + 8 — 1/29 ad 1/32 + 1 spur. P. 2/19. V. 1/5. 4. 2 — 1/25 ad 1/27 + 1 spur. C.

17 et lat. brev.
Synon. Kurra wodagawah Russel Corom. Fish. IL p. 30. tab. 139?
Caranx Russellii Rüpp. Atl. R. N. Afr. F. R. M. p. 99?
Caranx kurra CV. Poiss. IX. p. 33?
Ikan Lajang Mal. Batav.
Habit. Batavia, Pamanukan, in mari.
Longitudo 2% speciminum 140” ad 195”.

Aanm. Deze soort heb ik slechts in de maanden October, November en December te
Batavia gezien, en in October 1850 te Pamanoekan, in de residentie Krawang.

SELAR Blkr.

Linea lateralis scutis armata. Dentes supramaxillares et inframaxillares uniseriati, aequales.

Dentes vomerini, palatini, linguales. Pinnae spuriae nullae, Membrana branchiostega ra-
diis 7.

I. Caput acutum vel subacutum. Linea lateralis valde scutata. Pinnae acutae radio

. nullo in filum producto. Genae, opercula superne et triangula pectoralia latera-
lia et inferius tota squamosa. Maxilla superior protractilis. Lineae dorsalis et ven-
tralis convexae.

51
A. Linea lateralis vix curvata, scutis armatis 45 ad 50 sub 9a quinta parte pin-
nae dorsalis radiosae incipientibus, latissimis 6 circiter in altitudine corporis.
a, Maxilla superior sub oculi dimidio anteriore desinens, maxilla inferiore bre-
vior.
aa. Caput multo longius quam altum. Altitudo corporis 41, ad 4", in
ejus longitudine.
t Pinnae pectorales capite breviores.

Selar torvus Blkr.

Sel. eorpore oblongo compresso, altitudine 44 ad 43 in ejus longitudine , latitudine 2 circiter in ejus al-
titudine; capite acuto 32 circiter in longitudine corporis, multo longiore quam alto; linea rostro-frontali
declivi rectiuscula ; oculis diametro 25 ad 22 in longitudine capitis; maxillis dentibus parvis conspicuis ae-
qualibus; maxilla superiore protractili sub oculi parte anteriore desinente, maxilla inferiore prominente;
dorso et ventre regulariter convexis; ventre non carinato; triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore totis
squamosis; linea laterali vix curvata, postice scutis 45 ad 50, scutis anterioribus parvis vix carinatis sub
2» quinta parte pinnae dorsalis radiosae incipientibus, scutis caudalibus leviter armatis latitudine 6 circiter
in altitudine corporis; pinnis acutis radio nullo in filum producto, dorsali spinosa dorsali radiosa et anali
altiore, 2 circiter in altitudine corporis; pectoralibus faleatis capite brevioribus; ventralibus capite duplo bre-
vioribus; spinis analibus magnis, anteriore posteriore longiore; pinna caudali lobis acutis plus quam 5 in
longitudine corporis; colore corpore superne coerulescente - viridi inferne argenteo , pinnis flavescente ?

B. 7. D. 1 procumbens brevis obtusa + 8 — 1/26. P. 2/19. V. 1/5. A. 2 — 1/22. C. 17 et lat. brev.

Synon. Caranx torvus Jenijns Zoül. Beagle. Fish. p. 69. tab. 15. :

Ikan Selar gintong Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 170°”.

B. Linea lateralis antice valde curvata. Macula opercularis vel humeralis fusca vel
nigra. !

a. Linea lateralis usque inter pinnas dorsales curvata, scutis armatis #5 ad 48,
ante pinnam dorsi radiosam incipientibus, anterioribus oblique sitis, latissi-
mis 4 circiter in altitudine corporis.

aa. Maxilla superior sub oculi parte anteriore desinens, maxilla inferiore bre-
vior.
à 1 Caput longius quam altum. Altitudo corporis 4 in ejus longitudine.
9 Pinnae pectorales longitudine caput aequantes.

ó Fascia oculo-caudalis flava.

Selar boóps Blkr.

Sel. corpore oblongo compresso, altitudine 4 circiter in ejus longitudine, latitudine 2 in ejus altitudine ;
capite acuto 4 et paulo in longitudine corporis, longiore quam alto; linea rostro-frontali declivi rectiuscu-

a; oculis diametro 3 in longitudine capitis; maxillis dentibus parvis conspicuis aequalibus; maxilla superi-
ore sub oculi parte anteriore desinente; maxilla inferiore prominente; dorso et ventre regulariter et aeque
convexis ; ventre non carinato; triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore totis squamosis ; linea laterali
usque inter pinnas dorsales curvata , curvatura aperta, postice scutis 45 ad 48, scutis magnis, anterioribus
obliquis ante pinnam dorsi 2m incipientibus , posterioribus valde armatis latissimis 4 circiter in altitudine
corporis; pinnis acutis radio nullo in filum producto; dorsali spinosa radiosa vix vel non altiore sed corpore
duplo humiliore; pectoralibus falcatis longitudine caput aequantibus ; ventralibus pectoralibus duplo breviori-
bus; anali dorsali spinosa humiliore, spinis validis anteriore posteriore longiore; caudali lobis acutis 44 ad
5 in longitudine corporis; colore corpore superne viridi inferne aureo-argenteo ; fascia lata oculo-caudali
flava; macula operculari fusca; pinnis pectoralibus, ventralibus analique hyalinis interdum dilute subviola-
ceis; dorsalibus et caudali subolivaceo-hyalinis , dorsali 24 antice dense fusco arenata vel macula magna fusca.
B. 7. D. 1 procumbens brevis obtusa + 8 — 1/24 vel 8 — 1/25. P. 2/18. V. 1/5. A. 2— 1/20 vel 2—
1/21. C. 17 et lat. brev.
Synon. Caranx boöps CV. Poiss. IX. p. 35.
Caranz gros-oeil CV. ibid.
Ikan Selar gintong Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.

e >

Longitudo 5 speciminum 100" ad 210".

b. Linea lateralis usque sub anteriore parte pinnae dorsalis radiosae : curvata.
Scuta lateralia verticaliter sita. Pinnae pectorales adultis capite longiores.
aa. Maxilla inferior prominens.
i Maxilla superior ante oculum desinens. Caput acutum longius quam al-
tum. Pinnae dorsales altitudine aequales vel subaequales.

o Linea lateralis usque sub initio pinnae dorsalis 2% curvata, scutis p.
m. 60. Pinna caudalis lobo superiore longiore: $'/, in longitudine cor-
poris. D. 8— 1/24 ad 1/27.

ó Pinnae verticales viridi-coerulescentes, dorsalis 2a et caudalis nigro
marginatae. |

Selar macrurus Blkr.

Sel. corpore oblongo compresso, altitudine 4 et paulo in ejus longitudine, latitudine 25 ad 3 in ejus al-
titudine; capite acuto 5% circiter in longitudine corporis, longiore quam alto; linea rostro-frontali declivi
rectiuscula ; oculis in anteriore dimidio capitis sitis , diametro 4 in longitudine capitis ; maxillis dentibus mi-
nimis conspicuis aequalibus; maxilla superiore protractili, ante oculum desinente ; maxilla inferiore promi-
nente; dorso et ventre regulariter et aeque convexis; ventre subearinato ; triangulis pectoralibus lateralibus
et inferiore totis squamosis; linea laterali usque sub initio pinnae dorsalis 2ae curvata, curvatura valde con-
vexa, postice scutis p. m. 60 valde armatis verticaliter sitis, latissimis 8 circiter in altitudine corporis; pin-
nis acutis radio nullo in filum producto; dorsalibus et anali altitudine aequalibus 3 circiter in altitudine cor-
poris; pectoralibus falcatis capite multo longioribus ; ventralibus capite duplo brevioribus; spinis analibus par-
vis posteriore longiore; pinna caudali lobis acutissimis curvatis superiore inferiore longiore 3i in longitu-
dine corporis; colore corpore superne nitide coeruleo inferne argenteo ; macula operculari fusca diffusa;

pinnis verticalibus viridi-coerulescentibus vel nigricantibus , dorsali 2a et caudali nigro marginatis; pectora-
libus viridi-hyalinis ; ventralibus albis, interdum nigricantibus.
B. 7. D. 1 procumb. + 8— 1/24 ad 1/27. P. 2/19. V. 1/5. A. 2— 1/20 ad 1/22. C. 17 et lat. brev.
Synon. Jkan Selar Mal. Batav.
_ Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 3 speciminum 390” ad 410”.

oo Linea lateralis usque sub pinnae dorsalis radiosae 2° quinta parte cur-
vata, sculis 40 ad 45. Pinna caudalis lobis aequalibus 5 in longitu-

dine corporis. D. 8—1/24 vel 8 — 1/23.
o Pinnae dorsales, pectorales et caudalis flavae.

Selar Hasseltii Blkr.

Sel. corpore oblongo compresso altitudine 4 circiter in ejus longitudine, latitudine 2in ejus altitudine; ca-
pite acuto 43 ad 4i in longitudine corporis, longiore quam alto; linea rostro-frontali declivi convexiuscula;
oculis maxima parte in anteriore dimidio capitis sitis , diametro 4 circiter in longitudine capitis; maxillis
dentibus parvis conspicuis aequalibus ; maxilla superiore protractili junioribus ante oculum , adultis sub oculi
limbo anteriore desinente ; maxilla inferiore prominente; dorso et ventreregulariter et aeque convexis; ven-
tre non carinato ; triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore totis squamosis; linea laterali usque sub 2a
quinta parte pinnae dorsalis radiosae curvata (curvatura valde aperta mediocriter convexa), postice scutis 40
ad 45 verticaliter sitis, posticis valde armatis, latissimis 6 ad 67 in altitudine corporis; pinnis acutis radio
nullo in filum producto; dorsalibus altitudine aequalibus , corpore plus duplo humilioribus; pectoralibus fal-
catis capite longioribus; ventralibus capite duplo brevioribus; spinis analibus mediocribus posteriore longiore;
pinna anali dorsalibus humiliore; caudali lobis acutis aequalibus 5 in longitudine corporis; colore corpore
superne coeruleo-viridi inferne argenteo; dorso fasciis 6 ad 12 transversis diffusis coerulescentibus ; macuia
operculari nigra; pinnis dorsalibus, pectoralibus et caudali flavis, ventralibus et anali albis; dorsali radiosa
apice dilutiore.

B. 7. D. 1 procumb. cartilaginea + 8 — 1,23 vel 8 — 1/24. P. 2/20 vel 2/21. V. 1/3. A. 2 — 1/20. C.

17 et lat. brev.
Synon. Caranx affinis K. v. H. (secund. figur. inedit), Rüpp. Neae Wirbelth. Abyss. F. R. M. p. 49.
Habs, 14: £l.

Caranx xanthurus K. v. H. (secund. CV. Poiss. IX. p. 41).
Caranz à queue jaune CV. Poiss. IX. p. 41.
Caranx mate CV. Poiss. IX. p. 40.
Carangue ronde Yncol. Sechell.
Ikan Selar kuning Mal. Batav.
Ikan Lajang Ineol. Cheribon.

Habit. Batavia, Cheribon , Surabaja, in mari.

Longitudo 7 speciminum 190" ad 270".

ii Maxilla superior sub oculi parte anteriore desinens. Pinna dorsalis spi-
nosa radiosa humilior. Caput aeque altum circiter ac longum. Pinna
caudalis lobo superiore inferiore longiore. Venter cultratus.

o Linea lateralis usque sub initio pinnae dorsalis radiosae curvata. Con-
vexilates dorsi ventrisque aequales.
6 Altitudo corporis 9'/, ad 4 in cjus longitudine. Caput 5 circiter in
longitudine corporis. Scuta armata 40 ad 48.
ó Linea rostro-frontalis declivis convexiuscula.

Selar Kuhli Blkr.

Sel. corpore oblongo compresso altitudine 31 ad 4 in ejus longitudine, latitudine 2! ad 3 in ejus altitu-
dine; capite acuto 5 circiter in longitudine corporis, aeque longo circiter ac alto; linea rostro-frontali de-
clivi convexiuscula; oculis maxima parte in anteriore dimidio capitis sitis, diametro 32 ad 4 in longitudine
capitis; maxillis dentibus parvis conspicuis aequalibus ; maxilla superiore protractili sub oculi parte anteriore
desinente; maxilla inferiore prominente; dorso et ventre regulariter et aeque convexis; ventre carinato ;
triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore totis squamosis; linea laterali usque sub initio pinnae dorsalis
secundae curvata (curvatura valde aperta valde convexa), postice seculis 40 ad 48 verticaliter sitis posticis
valde armatis, latissimis 6 circiter in altitudine corporis; pinnis acutis radio nullo in filum producto ; dorsali
spinosa dorsali radiosa et anali humiliore, 2% ad Sin altitudine corporis; pectoralibus falcatis capite longio-
ribus; ventralibus capite duplo brevioribus; spinis analibus mediocribus posteriore anteriore multo majore;
pinna caudali lobis acutis superiore longiore 4j ad 5 in longitudine corporis ; colore corpore superne coe-
ruleo inferne argenteo ; macula operculari nigra; pinnis dorsalibus roseo-hyalinis velfuscis vel nigricantibus ,
dorsali radiosa antice apice flava; pectoralibus , ventralibus et anali albo-hyalinis; caudali flava lobo supe-
riore poslice fusco.

B. 7. D. 1 procumb. + 8 — 1/23 vel 8 — 1/24 P. 2/19 ad 2/21. V. 165. A. 2 —1/19 vel 2 — 1/20. C.

17 et lat. brev.

Synon. Caranx xanthura K. v. H. (secundum figuram ineditam) nec CV.

skan Selar kuning Mal. Batav.

Habit. Batavia, Cheribon, Surabaja, in mari.

Kammal, Tandjong (Madurae insulae), in mari.
Longitudo 30 speciminum 100" ad 250”.

Aanm. De soort is zeer verwant aan Caranx kalla CV. Poiss. IX p. 87, doch bij deze zou
de buikljn convexer zijn dan de ruglijn, wat bij geen mijner talrijke exemplaren het geval
is. Selar Kuhlii komt dagelijks in groote hoeveelheden te Batavia ter markt.

66 Altitudo corporis 8 circiter in cjus longitudine. Caput 4, cirei-
ter in longitudine corporis. Scuta armata p. m. 40.
6 Linea rostro-frontalis declivis rectiuscula.

Selar brevis Blkr.

Sel. corpore oblongo compresso, altitudine vix plus quam 3 in ejus longitudine, latitudine 23 circiter in
ejus altitudine; capite acuto 44 circiter in longitudine corporis, aeque alto ac longo; linea rostro-frontali
declivi rectiuscula; oculis maxima parte in anteriore dimidio capitis sitis, diametro 34 circiter in longitudine
capitis; maxillis dentibus parvis conspicuis aequalibus ; maxilla superiore protractili sub oculi parte anteriore

desinente; maxilla inferiore prominente; dorso et ventre irregulariter sed aeque convexis subangulatis ;
ventre cultrato ; triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore totis squamosis; linea laterali usque sub ini-
tio pinnae dorsalis Qae curvata (curvatura valde convexa), postice scutis p. m. 40 verticaliter sitis, posticis
valde armatis, latissimis 6 in altitudine corporis; pinnis acutis radio nullo in filum producto; dorsali spinosa
radiosa multo humiliore 34 in altitudine corporis; dorsali 24 anali altiore ; pectoralibus falcatis capite lon-
gioribus; ventralibus capite duplo brevioribus; spinis analibus mediocribus posteriore anteriore duplo lon-
giore; pinna caudali lobo superiore longiore 4 et paulo in longitudine corporis; colore corpore superne
viridi inferne argenteo; macula operculari nigra; pinnis dorsalibus violaceo-hyalinis, dorsali radiosa antice
apice flavescente ; pectoralibus, ventralibus analique albido-hyalinis; caudali pulchre flava lobo superiore ni-
gro marginata

B. 7. D. 1 prosumb. + 8 — 1/23. P: 2/20. V. 1/5. A. 9 — 1/18 C. 17 et lat. brev.

Synon. Jan Selar Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 160'".

Species Selar Kuhlii Blkr. affinis, sed habitu capitis dorsique etc. sat distincta.

bb. Maxillae aequales. Caput convexum.

t Maxilla superior sub oculi parte anteriore desinens. Caput aeque altum ac
longum. Pinna dorsalis spinosa radiosa humilior. Pinna caudalis lobo
superiore inferiore vix longiore.

o Linea lateralis usque sub initio pinnae dorsalis radiosae curvata. Con-
vexitates dorsi ventrisque aequales.
6 Altitudo corporis 3%, ad 3!/, in ejus longitudine. Caput 4v, ad 4%,
in longitudine corporis. Scuta armata 50 ad 56.
ó Pinna dorsalis spinosa tota nigra.

Selar malam Blkr.

Selar eorpore oblongo compresso altitudine 34 ad 34 in ejus longitudine, latitudine 3 circiter in ejus
altitudine; capite convexo 4% ad 4j in longitudine corporis, circiter aeque alto ac longo; linea rostro-fron-
tali convexa; oculis maxima parte in anteriore dimidio capitis sitis, diametro 31 circiter in longitudine ca-
pitis; maxillis aequalibus dentibus parvis valde conspicuis aequalibus , maxilla superiore protractili sub ocu-
li parte anteriore desinente; dorso et ventre regulariter et aeque convexis; ventre non vel leviter tantum
cultrato; triangulis pectorallbus lateralibus et inferiore totis squamosis; linea laterali usque sub initio pinnae
dorsalis radiosae curvata (curvatura valde convexa), postice scutis 50 ad 56 verticaliter sitis, postice valde
armatis, latissimis 9 ad {0 in altitudine corporis; pinnis acutis radio nullo in filum producto; dorsali spinosa
et anali dorsali radiosa humiliore 3 ad 34 in altitudine corporis; pectoralibus falcatis junioribus capite bre-
vioribus adultis capite longioribus; ventralibus capite duplo brevioribus; spinis analibus mediocribus poste-
riore anteriore longiore; pinna caudali lobo superiore vix longiore 4j ad 42 in longitudine corporis; colore
corpore superne coerulescente-viridi inferne flavescente vel argenteo ; macula operculari nigra; pinnis dorsali
spinosa nigra, radiosa viridi-flavescente apice albescente ; pectoralibus et ventralihus hyalinis; anali et cau-
dali flavescentibus , caudali fusco marginata.

B. 7. D. 1 procumb. + 8- 1/23 vel 8- 1/24 vel 9- 1/24. P. 2/19 vel 2/20. V. 1/5. A. 2- 1/20. C. 17

et lat. brev.

Synon. Zan Selar malam Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 15 speciminum 115°” ad 200”.

Specimine unico tantum pinna dorsalis spinosa fuscescente-hyalina.

09 Linea lateralis usque sub 24 sexta parte pinnae dorsalis radiosae cur-
vata. Venter dorso convexior.
6 Altitudo corporis 3'/ ad 3'/ in ejus longitudine. Caput 4% ad 5
in longitudine corporis. Scuta armata.
ó Linea rostro-frontalis convexiuseula.

Selar para Blkr.

Sel. corpore oblongo compresso, allitudine 32 ad 34 in ejus longitudine , latitudine 3 et plus in ejus
altitudine; capite subacuto 42 ad 5 in longitudine corporis, circiter aeque alto ac longo; linea rostro-frontali
declivi convexiuscula ; oculis maxima parte in anteriore dimidio capitis sitis, diametro 3 ad 31 in longitudine
capitis; maxillis dentibus parvis conspieuis aequalibus ; maxilla superiore protractili sub oculi ‘parte ante-
riore desinente; maxilla inferiore prominente valde adscendente ; dorso et ventre regulariter convexis, ven-
tre tamen dorso convexiore, valde cultrato ; triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore totis squamosis ;
linea laterali usque sub 24 sexta parte pinnae dorsalis radiosae curvata (curvatura valde aperta mediocriter
convexa), postice scutis p. m. 40 verticaliter sitis, posticis leviter armatis, latissimis 6 circiter in altitudine
corporis ; pinnis acutis radio nullo in filum producto ; dorsali spinosa radiosa humiliore 3i circiter in alti-
tudine corporis; dorsali radiosa anali altiore ; pectoralibus falcatis capite longioribus ; ventralibus capite plus
duplo brevioribus; spinnis analibus mediocribus, posteriore anteriore multo longiore; caudali lobo superiore
inferiore longiore 44 ad 4i in longitudine corporis; colore corpore superne coeruleo inferne argenteo; ma-
cula operculo-humerali nigra ; pinnis flavescentibus vel hyalinis, caudali flava.

B. 7. D. 1 procumb. + 8- 1/23 vel 8 - 1/24. P. 2/18 vel 2/19. V. 1/5. A. 2- 1/19 ad 2 - 1/20. C. 17

et lat. brev.

Synon. Caranx para CV. Poiss. IX. p. 43?

Caranz cambon CY. Poiss. IX. p. 45 (junior).
Caranx Peronti Blkr. Faun. Midd. en Oost-Java (nec CV).
Ikan Selar Mal. Batav. (nec Cambon ut apud CV.)
Ikan Badong Javan. Samar.
Habit. Batavia, Cheribon, Tegal, Samarang, Pasuruan, in mari.
Tandjong , Arosbaja, (Madurae insulae), in mari.
Longitudo 20 speciminum 110’” ad 170”.

CARANX Blkr. (Carangis species Cuvieriani).

Linea lateralis armata. Dentes supramaxillares pluriseriati serie externa majores, infra-
maxillares uniseriati antice caninis 2 vel 4. Dentes vomerini, palatini et linguales. Pin-

nae spuriae nullae. Membrana branchiostega radiis 7.

L. Caput obtusum convexum. Rostrum non vel vix protractile. Genae, opercula et

triangulum pectorale laterale squamosa. Dorsum valde convexum, venter vix vel

non conyexus. Maxilla inferior paulo prominens. Pinnae acutae radio in filum pro-

ducto nullo; dorsalis spinosa dorsali radiosa humilior; pectorales falcatae capite lon-
giores. Carinae caudales laterales adultis valde conspicuae. Linea lateralis postice
valde armata.

A. "Triangulum pectorale inferius totum squamatum. Linea lateralis usque sub 14
quinta parte pinnae dorsalis radiosae curvata. Maxilla superior sub oculi parte
posteriore desinens.

a. Macula supraopercularis magna nigra. Scuta lateralia 34 ad 38.
aa. Corpus altitudine 4 circiter in ejus longitudine.

Caranx cynodon Blkr.

Car. corpore oblongo compresso, altitudine 4circiter in ejus longitudine, latitudine 2 circiter in ejus alti-
tudine; capite obtuso valde convexo, 4 circiter in longitudine corporis vix longiore quam alto; oculis dia-
metro 4 ad 44 in longitudine capitis; osse suborbitali oculi diametro multo humiliore subradiatim tubulato ;
maxilla superiore vix protractili, sub oculi parte posteriore desinente ; maxilla inferiore prominente; dorso
valde convexo, linea rostro-dorsali regulariter rotundata; ventre rectiusculo; triangulis lateralibus et inferiore
totis squamosis; linea laterali usque sub pinnae dorsalis radiosae 1* quinta parte curvata, postice scutis
34 ad 38 armata, scutis maximis latitudine 6 ad 7 in altitudine corporis; pinnis acutis radio producto nullo;
dorsali spinosa dorsali radiosa humiliore; pectoralibus falcatis capite multo longioribus; ventralibus capite
duplo brevioribus ; spinis analibus subaequalibus; caudali lobis acutis 43 circiter in longitudine corporis;
colore corpore superne nitente viridi inferne argenteo; macula magna nigra supraoperculari et axillari ;
pinnis dorsalibus violascente - hyalinis; pectoralibus flavescentibus ; ventralibus albis; anali violaceo - hyalina
tota albo marginata; caudali postice nigro marginata lobo superiore violaceo - nigro, lobo inferiore flavo
apice albo. j

B. 7. D. 1 procumb. + 8- 1/21. P. 2/17 vel 2/18. V. 1/5. A. 2.- 1/17. C. 17 et lat. brev.

Synon. Caranx mullicephalus K. v. H.

Ikan Kuweh lilin Mal. Batav.

Habit. Batayia, in mari.

Longitudo 3 speciminum 320” ad 400".

b. Macula supraopercularis nigra punctiformis. Scuta lateralia 28 ad 33.
aa. Corpus altitudine 3 ad 32/, in ejus longitudine.

Caranx Forsteri GV. Poiss. IX. p. 81?

Car. corpore oblongo compresso, altitudine 3 ad 32 in ejus longitudine, latitudine 3 ad 23 in ejus altitu-
dine; capite obtuso convexo 4 ad 4l in longitudine corporis, aeque alto ac longo vel (junioribus praeser-
tim) paulo altiore quam longo; oculis diametro 3 ad 31 in longitudine capitis ; osse suborbitali postice oculi
diametro duplo circiter humiliore antice subradiatim tubulato; maxilla superiore vix protractili sub oculi
dimidio posteriore desinente ; maxilla inferiore prominente ; dorso valde convexo, linea rostro-dorsali regu-
lariter rotundata; ventre parum convexo; triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore totis squamosis; li-

58 +

nea laterali usque sub pinnae dorsalis radiosae fa quinta parte curvata, postice scutis 28 ad 33, maxi-
mis latitudine 53 ad 73 in longitudine corporis; pinnis acutis radio producto nullo; dorsali spinosa
dorsali radiosa humiliore; pectoralibus falcatis junioribus capite non vel vix , aetate media adultisque capite
multo longioribus; ventralibus capite duplo vel plus duplo brevioribus; spinis analibus posteriore anteriore
longiore; caudali lobis acutis 5 ad 43 in longitudine corporis; colore corpore superne junioribus coerules-
cente- , adolescentibus et adultis fuscescente-viridi, inferne junioribus flavescente , adultis argenteo; corpore
junioribus fasciis 5 ad 7 transversis nigricantibus , aetate provectioribus fasciis nullis ; macula supraoperculari
nigra punctiformi; pinnis, junioribus dorsali 12 nigricante, ceteris flavis , dorsali 22 apice nigra, caudali
fusco marginata; adultis dorsalibus et anali violaceo-nigricantibus, dorsali 22 nigro marginata, anali apice
alba, pectoralibus violascente-hyalinis , ventralibus albis, caudali violaceo-nigricante nigro marginata.
B. 7. D. 1 proc. + 7-1/20 vel 7 - 1/21 vel 8- 1/19 vel 8- 1/20. P. 2/17 ad 2/19, V. 1/5. A. 2- 1/15
ad 2 - 1/17. C. 17 et lat. brev.
Synon. Jkan Babara Valentijn Ind. Amb. III. p. 463 fig. 971?
Babara Renard Poiss. Mol. II. tab. 29 fig. 141?
Carangue de Forster CV. Poiss. IX. p. 11?
Caranx sexfasciatus QG. Zoöl. Voy. Freycin. tab. 65 fig. 4.
Carangue à six bandes CV. Poiss. IV. p. 83.
Square mackerel Reeves.
Tong tji et Tang tji Chinens.
Tkan Kuweh Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari,- et Padang, Sumatrae occidentalis, in mari.
Longitudo 29 speciminum 80°” ad 305”.

B. Triangulum pectorale inferius maxima parte alepidotum.
a. Linea lateralis usque sub pinnae dorsalis radiosae 14 quinta parte curvata.
Scuta lateralia p. m. 96. Maxilla superior sub anteriore dimidio oculi desi-

nens.
T Corpus altitudine 3'/, circiter in ejus longitudine.

Üaranz jarra CV. Poiss. IX. p. 82.

Car. corpore oblongo compresso, altitudine 31 circiter in ejus longitudine, latitudine 3fere in ejus altitu-
dine; capite obtuso convexo 4j circiter in longitudine corporis, aeque alto ac longo; oculis diametro 4 in
longitudine capitis; osse suborbitali oculi diametro minus duplo humiliore, antice subradiatim tubulato ;
maxilla superiore parum protractili sub anteriore dimidio oculi desinente ; maxilla inferiore prominente; dorso
valde convexo, linea rostro-dorsali regulariter rotundata; ventre rectiusculo ; triangulis pectoralibus lateralibus
totis squamosis ; triangulo pectorali inferiore maxima parte alepidoto; linea laterali usque sub pinnae dor-
salis radiosae {a quinta parte curvata et undulata, postice scutis p. m. 36, scutis maximis latitudine 8 cir-
citer in altitudine corporis; pinnis acutis radio producto nullo; dorsali spinosa et anali dorsali radiosa humi-
liore ; pectoralibus falcatis capite mullo longioribus; ventralibus capite duplo brevioribus; spinis analibus
subaequalibus; caudali lobis acutis 41 circiter in longitudine corporis; coloribus (specimine unico diu in
spiritu vini conservato non bene delerminandis). ,

B. 7. D. 1 procumb. + 8 - 1/22. P. 2/18. V. 1/5. A. 2- 1/18. C. 17 et lat. brev.

Synon. Yarradanree parah Russ. Corom. Fish. II p. 35. tab. 147.
Habit. Sibogha, Sumatrae occidentalis, in mari (Dr. F. C. Schmitt).
Longitudo speciminis unici 290”.

b. Linea lateralis adultis usque sub 2% quinta parte pinnae dorsalis radiosae curvata.
Scuta lateralia 26 ad 32. Maxilla superior sub oculi dimidio posteriore desinens.
t Corpus altitudine 3 ad 3", in ejus longitudine.

Caranz ekala CV. Poiss. IX. p. 88.

Car. corpore oblongo compresso, altitudine 3 ad 3% in ejus longitudine, latitudine 32 ad oT in ejus alti-
tudine; eapite obtuso convexo 4 ad 4j in longitudine corporis paulo vel vix altiore quam longo; oculis
diametro 3 ad 43 in longitudine capitis; osse suborbitali postice oculi diametro duplo (junioribus) vel mi-
nus duplo (adultis) humiliore, antice subradiatim tubulato ; maxilla superiore vix protractili sub oculi di-
midio posteriore desinente; maxilla inferiore prominente; dorso valde convexo , linea rostro-dorsali regu-
lariter rotundata ; ventre rectiusculo ; triangulis pectoralibns lateralibus squamosis ; triangulo pectorali inferiore
maxima parte alepidoto; linea laterali adultis. usque sub pinnae dorsalis radiosae 2« quinta parte curvata ,
postice scutis 26 ad 32, scutis maximis latitudine 7 ad 9 in altitudine corporis; pinnis acutis radio nullo
producto; dorsali spinosa dorsali radiosa humiliore; pectoralibus falcatis capite longioribus ; ventralibus ca-
pite duplo circiter brevioribus ; spina anali posteriore anteriore longiore; caudali lobis acutis At ad 42 in
longitudine corporis; colore corpore superne nitente viridi, inferne argenteo vel flayescente; macula fusca
axillari sed operculari nulla; pinnis dorsalibus dilute violascentibus hyalinis , pectoralibus flavis, ventralibus
albis medio flavis, anali flava albo marginata, caudali lobo superiore violascente nigro marginato lobo in-
feriore pulchre flavo.

B. 7. D. 1 proc. + 8- 1/20. P. 2/18 vel 9/19. V. 1/5. A. 2- 1/16 vel 2 - 1/17. C. 17 etlat. brev.

Synon. Zkalah parah Russ. Corom. Fish. II. p. 35. tab. 146.

Carangue ékala CV. Poiss. IX. p. 88.
Caranx Lessonit Blkr. Faun. Midd. en Oost Java (nec CV.)
» m&anthopygus CV.? Blkr. Ichth. Sumbawa.
Ikan Kuweh lilin Mal. Batav.
Ikan Putian Incol. Pasuruan.
Habit. Batavia, Pasuruan, in mari. E
Longitudo 16 speciminum 125"* ad 315".

CARANGOIDES Blkr.

Linea lateralis armata. Dentes supramaxillares et inframaxillares pluriseriati caninis nul-
lis; Dentes vomerini, palatini, linguales. Pinnae spuriae nullae. Membrana branchiostega
radiis 7.

Ll. Maxilla superior protractilis. Pinnae pectorales falcatae. Pinna dorsalis spinosa ra-
diosa humilior. Linea lateralis mediocriter vel leviter scutata.

60
A. Pinna dorsalis spinosa junioribus et adultis bene evoluta, valde conspicua. Squa-
mae corporis parvae sed valde conspicuae. |
a. Triangula pectoralia lateria inferiusque tota squamosa.
aa. Caput acutum aeque altum circiter ac longum. Pinnae radio nullo in
filum producto. Maxillae acquales. Altitudo corporis $!/, ad 3'/, in ejus
longitudine.
i Linea lateralis usque sub 2a terlia parte pinnae dorsalis radiosae curvata,
scutis armatis 20 ad 30.
o Pinna dorsalis radiosa antice nigra apice tantum flava.

Carangoides praeustus Blkr.

Carang. corpore oblongo compresso, altitudine 31 ad 31 in ejus longitudine, latitudine 27 ad 23 in ejus
altitudine; capite acuto 4 ad 44 in longitudine corporis, circiter aeque alto ac longo; linea rostro-frontali
declivi rectiuscula; oculis maxima parte in anteriore capitis dimidio sitis, diametro 3 ad 3} in longitudine
capitis; osse suborbitali sub oculo pupillae diametro humiliore; maxillis aequalibus dentibus parvis bene con-
spicuis; maxilla superiore valde deorsum protractili, sub oculi parteanteriore desinente; dorso ventre convexi-
ore regulariter convexo; genis, operculis superne triangulisque pectoralibus lateralibus et inferiore totis
squamosis; linea laterali usque sub 2a tertia parte pinnae dorsalis radiosae curvata (curvatura valde aperta
mediocriter convexa) postice scutis 20 ad 30, latissimis 8 ad 9 in alitudine corporis, mediocriter armatis ;
pinnis acutis radio nullo in filum producto; dorsali {a junioribus et adultis bene evoluta dorsali 2* humiliore;
dorsali 22 et anali allitudine subaequalibus 21 ad 3 in altitudine corporis; pectoralibus falcatis caput longi-
tudine aequantibus vel subaequantibus ; ventralibus capite duplo brevioribus ; spinis analibus mediocribus pos-
teriore longiore; pinna caudali lobis aequalibus 44% ad 4j in longitudine corporis; colore corpore superne
fuscescente vel viridescente , inferne fuscescente vel argenteo ; pinnis flavescentibus vel nigricantibus , dorsali
radiosa antice nigerrima apice tantum flava. :

B. 7. D. 1 procumb. + 8- 1/21 ad 8 - 1/23. P. 2/17 ad 9/19. V. 1/5. A. 2- 1/18 vel 2 - 1/19. C. 17 et

lat. brev.

Synon. Caranx pracustus Life of Raffles. p. 689.

Ikan Selar malam Mal. Batav.

Habit. Datavia, in mari.

Longitudo 21 speciminum 130" ad 200”.

Variet. ocellata. Capite dorso lateribusque griseo - fuscescentibus nigricante nebulatis; pinnis dorsali et

anali radiosis nigris basi ocellis interradialibus flavis.
» canthopterus. Corpore superne viridi inferne argenteo; pinnis flavis vel albescentibus, dorsali radiosa
antice macula magna nigra.

b. Triangula pectoralia lateralia inferiusque tota vel partim alepidota. Pinnae
pectorales capite longiores.
aa. Caput convexum longius quam altum, rostro oculo multo longiore. Al-
titudo corporis 4 in ejus longitudine. Maxillae aequales.
i Linea lateralis usque sub 22 tertia parte pinnae dorsalis radiosae curvata,
sculis armatis p. m. 25.

61
o D.8— 1/81. A. 2— 1/99.

Carangoides gymnostethoides Blkr.

Carang. corpore oblongo compresso, altitudine 4 circiter in ejus longitudine, latitudine 9 circiter in ejus
altitudine ; capite subacuto convexo 4 circiter in longitudine corporis, longiore quam alto; linea rostro-fron-
tali convexa; oculis in medio capite sitis diametro 42 in longitudine capitis; osse suborbitali sub oculo oculi
diametro duplo circiter humiliore; rostro oculo multo longiore; maxillis aequalibus dentibus parvis bene
conspicuis; maxilla superiore deorsum valde protractili ante oculum desinente ; dorso ventre multo convexi-
ore, linea dorsali regulariter rotundata ; genis et operculis superne squamosis ; triangulis pectoralibus Jate-
ralibus et inferiore alepidotis ; linea laterali usque sub 2a tertia parte pinnae dorsalis radiosae curvata curva-
tura valde aperta), postice scutis p. m. 25 armatis, latissimis 14% circiter in altitudine corporis; carinis
caudalibus lateralibus valde conspicuis; pinnis acutis radio nullo in filam producto; dorsali spinosa radiosa
humiliore 3 et paulo in altitudine corporis , radiosa et anali antice 22 circiter in altitudine corporis; pecto-
ralibus faleatis capite longioribus; ventralibus capite plus duplo brevioribus; spinis analibus parvis posteri-
ore longiore; pinna caudali lobis aequalibus 53 in longitudine corporis; colore corpore superne coerules-
cente griseo, lateribus nitente aureo, inferne argenteo ; macula operculari nigra parva parum conspicua;
pinnis dorsalibus et anali margaritaceo-olivaceo-hyalinis, dorsali 22 leviter nigro, anali albo marginata; pec-
toralibus hyalinis; ventralibus albis; caudali olivacea fusco marginata, lobo superiore apice carneo.

B. 7. D. 1 procumb. brevis obtusa + 8- 1/31. P. 2/19. V. 1/5. A. 2- 1/25. C. 17 et lat. brev.

Synon. Jkan Kuweh lilin Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 403”.

Species Caranx gymnostethus CV. et Caranx Blochii CV. affines sed satis distinctae.

bb. Caput altius quam longum.
1 Linea lateralis vix curvata, antice serpentina, postice scutis armatis p. m.
25 sub 93a tertia parte pinnae dorsalis radiosae incipientibus.
o Triangula pectoralia inferius alepidotum lateralia squamosa. Maxillae

aequales.
6 D.7—1/91 ad 8—1/33. Altitudo corporis 3 in ejus longitudine.

Carangoides hemigymnostethus Blkr.

Carang. corpore oblongo compresso, altitudine 3 circiter in ejus longitudine, latitudine 3 circiter in cjus
altitudine; capite obtuso 42 ad 5 in longitudine corporis, paulo altiore quam longo, vertice elevato convexo;
linea rostro-frontali valde declivi convexiuscula; oculis maxima parte in anteriore capitis dimidio sitis, diame-
tro 33 ad 4 in longitudine capitis, diametro 1 ferea linea frontali remotis; osse suborbitali ad angulum oris
oculi diametro duplo humiliore; rostro oculo non vel vix longiore; maxillis aequalibus dentibus bcne con-
spicuis ; maxilla superiore deorsum valde protractili sub oculi limbo anteriore desinente; dorso ventre multo
convexiore ; genis, operculis superne et triangulis pectoralibus lateralibus squamosis; triangulo pectorali in-
feriore alepidoto; linea laterali vix curvata, antice serpentina, postice scutis armatis p. m. 25 sub 32 ter-
lia parte pinnae dorsalis radiosae incipientibus , latissimis 16 circiter in altitudine corporis; carinis caudalibus
lateralibus conspicuis; pinnis acutis radio nullo in filum producto; dorsali spinosa valde humili 8 ad 10 in

62 -

altitudine corporis, dorsali 22 antice elevata corpore minus duplo humiliore sed anali altiore; pectoralibus
falcatis capite longioribus; ventralibus capite duplo brevioribus; spinis analibus parvis posteriore longiore ;
pinna caudali lobis subaequalibus 4 ad 44 in longitudine corporis; colore corpore superne coerulescente-ro-
seo, inferne margaritaceo-roseo ; pinnis flavis , caudali nigro marginata.

B. T. D. 1 proc. occulta brevis + 7- 41/31 ad 8- 1/32. P. 2/20 vel 9/91. V. 1/8. A. 2- 1/25. C. 17 et

lat. brev.

Synon. kan Kuweh Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 3 speciminum 280" ad 310”.

gu
N

Linea lateralis valde curvata.

o Triangula pectoralia lateralia superne squamosa inferne ut et triangu-
lum inférius alepidota.

6 Linea lateralis usque sub 2* quinta parte pinnae dorsalis radiosae
curvata scutis armatis 86 ad 40. Pinna dorsalis radio 1° in filum
producto.

à D. 8—1/21 vel 8 — 1/22.

Carangoides oblongus Blkr.

Carang. corpore oblongo compresso, altitudine 23 ad 3} in ejus longitudine, latitudine 3 ad 23 in ejus
altitudine; capite 43 ad 53 in longitudine corporis, paulo altiore quam longo, vertice elevato obliquo ; li-
nea rostro-frontali valde declivi rectiuscula ; oculis maxima parte in anteriore dimidio capitis sitis, diametro
3 ad 4 in longitudine capitis, lineae frontali approximatis ; osse suborbitali ad angulum oris oculi diametro
multo humiliore ; rostro adultis tantum oculi diametro paulo longiore; maxillis aequalibus dentibus bene con-
spicuis ; maxilla superiore deorsum valde protractili sub medio oculo desinente ; dorso elevato ventre multo
convexiore; genis, operculis superne et triangulis pectoralibus lateralibus superne squamosis; triangulis
pectoralibus lateralibus inferne et triangulo inferiore alepidotis ; linea laterali usque snb 22 quinta parte pin-
nae dorsalis radiosae curvata (curvatura lata aperta), postice scutis armatis 36 ad 40, latissimis 9 ad 10
in altitudine corporis; carinis caudalibus lateralibus valde conspicuis ; pinnis acutis; dorsali spinosa 33 cir-
citer in altitudine corporis ; dorsali radiosa radio 1? in filum pinnam caudalem attingentem producto; pectora-
libus falcatis capite longioribus; ventralibus capite duplo fere brevioribus; anali antice corpore multo humiliore,
spinis parvis posteriore longiore; caudali lobo superiore longiore 35 ad 4 in longitudine corporis ; colore
corpore superne nitente viridi inferne argenteo; pinnis dorsalibus dilute violascente - hyalinis , dorsali 22 me-
dio nigro marginata; pectoralibus et ventralibus flavescentibus; anali flava albo marginata; caudali lobo su-
periore violaceo-coeruleo, inferiore flavo albo marginato.

B. 7. D. 1 proc. + 8- 1/21 vel 8- 1/22. P. 2/19 ad 2/21. V. 1/5. A. 2-1/18 ad 2- 1/20. C. 17 vel 18

et lat. brev.

Synon. Caranx oblongus CV. Poiss. IX. p. 96.

Carangue oblongue CV. ibid.
Ikan Kuweh Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari. — Padang , Sumatrae occidentalis , in mari.

Longitudo 7 speciminum 150°” ad 340”.

66 Linea lateralis usque sub 32 quinta parte pinnae dorsalis radiosae
curvata, scutis armatis p. m. 25. Pinnae dorsalis radiosa et analis
radio 1° in filum producto.

6 D. 8— 1/18.

Carangoïdes dinema Blkr.

Carang. corpore oblongo compresso, altitudine 3 circiter in ejus Jongitudine, latitudine 3 circiter in ejus
altitudine; capite 44 circiter in longitudine corporis, paulo altiore quam longo, vertice elevato obliquo; linea
rostro-frontali valde declivi rectiuscula; oculis maxima parte in anteriore capitis dimidio sitis, diametro 3%
circiter in longitudine capitis, lineae frontali approximatis; osse suborbitali ad angulum oris oculi diametro
multo humiliore; rostro oculo vix longiore; maxillis denlibus bene conspicuis, superiore paulo breviore,
deorsum valde protractili, sub medio oculo desinente; dorso elevato ventre multo convexiore; genis operculis
superne et triangulis pectoralibus lateralibus superne squamosis; triangulis pectoralibus lateralibus inferne et
inferiore alepidotis; linea laterali usque sub 3a quinta parte pinnae dorsalis radiosae curvata (curvatura
valde aperta) postice scutis armatis vix 25, latissimis {10 circiter in altitudine corporis ; pinnis acutis, dorsali
spinosa 34i circiter in altitudine corporis, dorsali radiosa etanaliradio foin filum pinnae caudalis basin attingen-
tem vel subatlingentem producto; pectoralibus falcatis capite longioribus; ventralibus capite minus duplo
brevioribus; spinis analibus parvis posteriore longiore; pinna caudali lobis (apicibus abruptis); colore cor-
pore superne coerulescente inferne argenteo, pinnis flavescente, ventralibus tantum nigricante.

B. 7. D. 1 proc. + 8- 1/18. P. 2/20. V. 1/5. A. 2 + 1017. C. 17 et lat. brev.

Synon. Jkan Kuweh Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 220”.

oo Triangula pectoralia lateralia et inferius tota alepidota.
6 Linea lateralis usque sub posteriore dimidia parte pinnae dorsalis ra-
diosae curvata scutis parvis.
6 Linea rostro-dorsalis valde obliqua. Maxillae aequales.

o D.8—1/0. A. 2 — 1/16.

Carangoides chrysophryoides Blkr.

Carang. corpore oblongo compresso, altitudine 22 ad 3 in ejus longitudine, latitudine 34 ad 3 in ejus
altitudine; capite 4 ad 4} in longitudine corporis, altiore quam longo; linea rostro-dorsali valde obliqua;
vertice non vel vix conyexo; oculis in medio capitis sitis, diametro 33 ad 4 in longitudine capitis, diametro
4 a linea frontali remiotis; osse suborbitali ad angulum oris junioribus duplo fere adultis non humiliore ;
rostro oculo longiore; maxillis aequalibus dentibus bene conspicuis, superiore valde protractili sub oculi
limbo vel dimidio anteriore desinente; dorso elevato ventre muito convexiore; genis et operculis superne
squamosis ; triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore totis alepidotis ; linea laterali usque sub 3a quarta
parte pinnae dorsalis radiosae curvata (curvatura valde aperta) postice scutis 20 ad 25 parvis vix armatis,
latissimis 15 et plus in altitudine corporis; carinis caudalibus lateralibus conspicuis; pinnis acutis, dorsali
spinosa 33 in altitudine corporis; dorsali radiosa et anali corpore minus duplo humilioribus, radio 1» in-

terdum filiforme producto; pectoralibus falcatis capite longioribus ; ventralibus capite duplo circiter brevioribus;
spinis analibus parvis posteriore longiore; pinna caudali lobis aequalibus 4% ad 43 in longitudine corporis;
colore corpore superne griseo-aureo inferne argenteo; macula operculari nigra; pinnis dorsali 1*, pectora-
libus et ventralibus hyalinis, dorsali 2a flavescente vel violaceo-hyalina nigro marginata; anali flavescente vel
violaceo-fuscescente , margine et apice alba; caudali flava fusco marginata.

Synon. Jkan Kuweh Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 5 speciminum 140” ad 350”.

Species Caranx chrysophrys CV. Poiss. IX p. 58 tab. 247 valde affinis.

00 Linea rostro-dorsalis valde convexa. Maxilla inferior paulo pro-
minens.
9 Pinnae dorsales et analis radio in filum producto nullo.
o Pinnae ventrales albae. D. 8—1/21 ad 8—1/28. A. 2— 1/17
vel 2 — 1/18.

Carangoides talamparah Blkr.

Carang. corpore oblongo compresso, altitudine 2% ad 23 in ejus longitudine, latitudine 4 ad 3 in ejus
altitudine; capite 34 ad 4 in longitudine corporis, altiore quam longo; linea rostro-dorsali valde convexa ;
oculis in medio capite sitis, diametro 22 ad 3 in longitudine capitis, vix diametro % a linea frontali remo-
tis; osse suborbitali ad angulum oris oculi diametro humiliore ; rostro oculo junioribus breviore adultis paulo
]ongiore; maxillis dentibus bene conspicuis, superiore paulo breviore valde protractili, sub anteriore oculi
parte desinente ; dorso elevato ventre multo convexiore; genis et operculis superne squamosis; triangulis
-pectoralibus lateralibus et inferiore totis alepidotis; linea laterali usque sub 32 quarta parte pinnae dorsalis
radiosae curvata (curvatura valde aperta), postice scutis 95 ad 30 parvis vix armatis, latissimis 14 ad 16 in
altitadine corporis; carinis caudalibus lateralibus adultis bene conspicuis; pinnis acutis radio in filum producto
nullo; dorsali spinosa 4 ad 3 in altitudine corporis, radiosa et anali corpore plus duplo humilioribus; pec-
toralibus capite longioribus; spinis analibus parvis posteriore longiore; pinna caudali lobis aequalibus 44 ad
4i in longitudine corporis ; colore corpore superne plumbeo vel griseo, inferne griseo vel argenteo; macula
operculari fusca; pinnis dorsali radiosa et caudali flavescentibus fusco marginatis ; pectoralibus hyalinis ; ven-
tralibus et anali albescentibus.

B. 7. D. 1 procumb. + 8- 1/21 ad 8- 1/23. P. 2/17 vel 2/18. V. 1/5. A. 2- 1/17 vel 2- 1/18. C. 17 et

lat. brev.

Synon. Scomber malabaricus Dl. Schn. Syst. posth. p. 31 N°. 27.

Tallam parah Russell Corom. Fish. II. p. 37. tab. 150.
Caranz malabaricus CV. Poiss. IX p. 91.
Carangue de Malabar CV. ibid.
Talam paré Incol. Pondich.
Fa tsong et Hwa tsang Chinens.
Flowered or variegated mackerel Reeves (secund. Richard.).
Ikan Kuweh tjermeh Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 36 speciminum 70°” ad 980".

99 Pinna dorsalis radiosa vel analis radio 1° in filum producto.
o Pinnae ventrales fotae vel partim nigrae. D. 8 — 120 ad
8—1/22. A. 2 — 1/16 ad 2 — 1/18.

Carangoïdes citula Blkr.

Carang. corpore disciformi vel oblongo altitudine 2 ad 3 in ejus longitudine , latitudine 4 ad 3 in ejus
altitudine; capite obtuso 3% ad 5 in longitudine corporis, multo altiore quam longo; linea rostro-dorsali
valde convexa; vertice elevato convexo ; oculis in medio capite sitis, diametro 3 ad 34 in longitudine capi-
tis, junioribus minus adultis plus diametro 3 a linea frontali remotis; osse suborbitali ad angulum oris oculi
diametro duplo circiter humiliore; rostro junioribus oculo breviore, adultis oculo non breviore; maxillis
dentibus bene conspicuis, superiore breviore, antrorsum protractili, sub oculi parte anteriore desinente ;
dorso elevato ventre multo convexiore ; genis et operculis superne squamosis; triangulis pectoralibus latera-
libus et inferiore totis alepidotis ; linea laterali usque sub posteriore dimidia parte pinnae dorsalis radiosae
curvata (curvatura valde aperta), postice scutis parvis ad caudam tantum armatis vix numero 90, latissimis
15 ad 18 in altitudine corporis; carinis caudalibus lateralibus adultis valde conspicuis; pinnis acutis, dorsali
spinosa 4 circiter in altitudine corporis, dorsali radiosa et anali radio 4° vulgo in filum caudam interdum
superantem producto, masculis et radiis mediis aliquot vulgo in fila productis ; pectoralibus capite longiori-
bus; ventralibus capite minus duplo brevioribus ; spinis analibus parvis posteriore paulo longiore; pinna cau-
dali lobis aequalibus 43 ad 3% in longitudine corporis; colore corpore superne coerulescente vel plumbeo
inferne argenteo , junioribus fasciis 4 ad 6 transversis coerulescentibus ; macula operculari fusca, junioribus
vix conspicua; pinnis dorsali {2 fuscescente , dorsali 22, pectoralibus, anali caudalique flavescentibus, dor-
sali 24 et anali radio fo vulgo nigro , caudali fusco marginata; ventralibus totis vel partim nigricantibus.

B. 7. D. 1 procumb. + 8- 1/20 ad 8 - 1/22. P. 2/18 vel 2/19. V. 1/5. A. 2- 1/16 ad 2- 1/18. C. 17 et

lat. brev.

Synon. Zchawil parah Russ. Corom. Fish. II. p. 38 tab. 151.

Citula ciliaria Rüpp. AU. R. N. Afr. F. R. M. p. 102 tab. 25 fig. 8,
Citula armata Rüpd. ibid. p. 103.
Caranz cirrhosus Ehrenb. CV. Poiss. IX. tab. 250.
Caranx armatus CV. Poiss. IX. p. 95.
Carangue armée CV. ibid. p. 95.
Caraz citula CV. ibid. p. 94.
Carangue à longs fils CV. ib. p. 94.
Caranx ciliaris CV. ib. p. 97. T. Schl. Faun. Jap. Poiss. p. 112.
Carangue à dents fines CV. ib. p. 97.
Olistus malabaricus CV. ib. p. 103. tab. 251. CV. Regne anim. édit. luxe, Poiss. tab. 58. f. 1.
Oliste du Malabar CV. ib. p. 103.
Olistus? Rüppelii CV. ib. p. 108.
Oliste de Rüppel CV. ib. p. 108.
Gamer Arab. Massuah.
Ikan Kuweh Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 18 speciminum 80” ad 360”.

Aanm. Cuvier heeft van deze soort niet minder dan 2 geslachten en 8 soorten gemaakt,
t. w. Caranx citula, Caranx armatus, Caranx ciliaris, Olistus malabaricus en Olistus? Rup-
pelii. Ik bezit van deze soort alle ontwikkelings- en geslachtstoestanden, welke Cuvier geleid
hebben om haar onder verschillende geslachten en zoo talrijke soorten te brengen, doch
eene naauwkeurige vergelijking van alle mijne specimina heeft mij tot de overtuiging ge-
bragt, dat zij slechts tot eene enkele soort behooren. De verlenging der vinstralen is
zeer onstandvastig en onregelmatig. Bij een mijner kleinste exemplaren reikt de eerste
rugvinstraal tot ver achter de staartvin, bij anderen slechts tot naauwelijks aan den staart.
Deze verlenging is niet alleen afhankelijk van den leeftijd. Zoo ook verschillen het aan-
tal en de lengte der verlengde middelste rugvin- en aarsvinstralen aanmerkelijk. Soms
zijn slechts de middelste rugvinstralen verlengd en de aarsvinstralen niet.

66 Linea lateralis usque sub 14 tertia parte pinnae dorsalis radiosae
curvata.
6 Linea rostro-dorsalis valde convexa. Maxilla inferior prominens.
9 Pinnae dorsalis radiosa et analis radio 1° non producto.
e Pinnae ventrales longitudine caput acquantes, nigrae.

Carangoides atropus Blkr.

Carang. corpore disciformi vel oblongo, altitudine 21 ad 22 in ejus longitudine, latitudine 5 ad 3 in ejus
altitudine; capite obtuso 4 ad 42 in longitudine corporis, multo altiore quam longo ; linea rostro-dorsali
valde convexa; vertice elevato convexo; oculis in medio capite sitis, diametro 3 circiter in longitudine capi-
tis, diametro À circiter a linea frontali remotis; osse suborbitali ad angulum oris oculi diametro duplo hu-
miliore ; rostro oculo breviore ; maxillis dentibus bene conspicuis, superiore breviore parum protractili, sub
oculi parte anteriore desinente ; dorso elevato ventre vix vel non convexiore; genis et operculis superne
squamosis; triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore totis alepidotis; linea laterali usque sub fa tertia
parte pinnae dorsalis radiosae curvata (curvatura valde aperta convexa), postice scutis parum armatis 30 ad
95, latissimis plus quam 12 in altitudine corporis; carinis caudalibus lateralibus adultis valde conspicuis ;
pinnis acutis, dorsali spinosa 4 ad 5 in altitudine corporis, dorsali radiosa et anali radio 1° non producto

l ad 4 in altitudine corporis, masculis vulgo radiis mediis aliquot in fila productis; pectorallbus capite lon-
gioribus; ventralibus longitudine caput aequantibus vel subacquantibus; spinis analibus parvis posteriore
longiore; pinna caudali lobis aequalibus 44 ad 4% in longitudine corporis ; colore corpore superne viridi-coe-
rulescente inferne argenteo; pinnis dorsali 1a fuscescente , ventralibus nigris; pinnis ceteris flavescentibus ;
caudali lobo superiore apice fusco.

B. 7. D. 1 procumb. + 7- 1/20 ad 8- 1/22. P. 2/18. V. 1/5. A. 2-1/17 vel 2- 1/18. C.17 et lat. brev.

Synon. Brama atropus Bl. Schn. Syst. posth. p. 98. tab. 23.

Scomber ciliaris Bl.

Brama melampus BI.

Mais parah Russell Corom. Fish. II. p. 38 fig. 152
Seriola melanoptera K. v. H. (secund. delineation. inedit.).

Citula nigripes CV. Poiss. IX. p. 107.
Caranx nigripes CY. ibid. IX. p. 92.
Carangue à ventrales noires CV. ibid. IX. p. 92.
Olistus atropus CY. ibid. p. 106.
Oliste à ventrales noires CV. ibid. p. 106.
Caranz mentalis Ehrenb. CY. ibid. p. 93?
Canni-paré Indig. Pondich.
Ikan Kuweh Mal. Batav.
Ikan Pettah Indig. Surabaja.
Ikan Damong Indig. Banjuw.
Habit. Batavia, Surabaja, Banjuwangi, in mari.
Longitudo 11 speciminum 120°” ad 260”,

B. Pinna dorsalis spinosa junioribus conspicua parva, adultis rudimentaria vel nul-
la. Squamae corpore minimae vix conspicuae. Radii pinnae dorsalis 2ae et
analis anteriores in fila producti.

a. Triangula pectoralia lateralia inferiusque tota alepidota. :
aa. Caput multo altius quam longum. Maxilla inferior prominens.
i Linea lateralis usque sub media vel posteriore parte pinnae dorsalis radio-
sae curvata, ad caudam tantum leviter armata.
9 Os suborbitale ad angulum oris oculi diametro humilior. Linea fron-
talis convexa.

Carangoides blepharis Blkr.

Carang. corpore rhomboideo compresso, altitudine 12 ad 2L in ejus longitudine, latitudine 5 ad 4 in
o 4 ] 5

ejus altitudine; capite obtuso 3% ad 4 in longitudine corporis, multo altiore quam longo ; linea frontali et
vertice elevato conyexis ; oculis diametro 24 ad 3 in longitudine capitis, diametro 3 circiter a linea frontali
remotis; osse suborbitali ad angulum oris oculi diametro multo humiliore ; maxillis dentibus bene conspicuis,
superiore antrorsum protractili inferiore breviore , sub oculi parte anteriore desinente; dorso elevato angu-
lato ventre angulato cultrato altiore; squamis corpore vix conspicuis; triangulis pectoralibus lateralibus et
inferiore totis alepidotis ; linea laterali usque sub 2a tertia parte pinnae dorsalis radiosae curvata (curvatura
valde convexa aperta) postice scutis parvis carinatis ad caudam tantum armatis p. m. 10; carinis caudalibus
lateralibus conspicuis; pinnis acutis, dorsali spinosa rudimentaria vel nulla; dorsali radiosa et anali radiis
anterioribus in fila caudalem vulgo superantia productis; pectoralibus capite longioribus; ventralibus (adultis)
capite brevioribus; spinis analibus vix vel non conspicuis; pinna caudali lobis aequalibus 5 ad 5; in longitudine
corporis; colore corpore superne plumbeo inferne argenteo, macula operculari nigra; pinnis dorsali radiosa
antice et margine superiore nigra; pinnis ceteris hyaljnis ; filis dorsalibus et analibus vulgo nigris.

D. 7. D. 1 proc. + 6- 1/20 vel 8 - 1/19 vel 8 - 1/18. P. 2/17 vel 9/18. V. 1/8. A. 2- 1/16 vel2 - 1/17.

C. 17 et lat. brev.
Synou. Zeus ciliaris Bloch Ausl. Fisch. tab. 191. L. ed. Gmel. p. 1223. Shaw. Gen. zoöl. IV. part.
II. p. 283. Lacép. Poiss. IV. p. 570 et 572.
Langhaariger Spiegelfisch Bloch ibid.

68 :

Gal à longs cheveux Bloch ibid.
Zée longs cheveux Lacép. Poiss. IV. p. 570 et 572.
Scomber filamentosus Mungo Park Linn. Trans. HI. p. 36 et BI. Schn. p. 34 (sec. Cuv.)
Ciliaire à filamens Cloquet Dict. Sc. nat. IX. p. 220. Planch. Poiss. tab. 43 fig. 1.
Blepharis indicus CV. Poiss. IX. p. 115. Temm. Schleg. Fann. Jap. Poiss. tab. 60. fig. 2.
Blépharis des Indes CV. ibid. Regn. anim. éd. luxe tab. 58. fig. 3.
Blepharis fasciatus Rüpp. Atl. R. N. Afr. F. R. M. p. 129. tab. 33. fig. 2.
Dick el bahher Arab.
Pih seu kung, Pak seu kung et Pak su kung Chinens.
White-haired sir Birch (secund. Richards.).
Ikan Kuweh rombeh Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 5 speciminum 200” ad 350”.

Aanm. Het komt mij niet onwaarschijnlijk voor, dat ook Blepharis sutor CV. en Blepha-
ris major CV. van de Antillen, leeftijdstoestanden zijn van dezelfde soort als Blepharis indi-
cus of mijne Carangoides blepharis. Volgens de beschrijvingen van Cuvier zijn zij althans
niet van Carangoides blepharis te onderkennen, latende zich de verschillen dier beschrij-
vingen tot de hier zeer verschillende leeftijdstoestanden terugbrengen. Zoo zijn bij de jon-
gere individu's de borstvinnen betrekkelijk korter (even als bij alle mij uit de natuur
bekende soorten van Carangoides, Caranx en Selar), de buikvinnen betrekkelijk langer,
en de rugdoornen duidelijker te zien. Zoo wordt voorts het ligchaam langwerpiger met
den leeftijd, iets wat algemeen is bij deze afdeeling der makrelen. De dwarsche banden
over rug en zijden ziet men slechts bij de jongere individu’s en de zwarte operkelvlek
duidelijker bij de oudere.

oo Os suborbitale ad angulum oris oculi diametro multo altius. Linea
frontalis concava.

Carangoides gallichthys Blkr.

Carang. corpore rhomboideo, altitudine 11 ad 2j in ejus longitudine, latitudine 6$ ad 5 in ejus alti-
tudine; capite obtuso 43 ad 5j in longitudine corporis multo altiore quam longo; vertice elevato con-
vexo ; linea frontali concava; oculis diametro 21 ad 3 in longitudine capitis; osse suborbitali omni aetate
oculi diametro altiore; maxillis dentibus bene conspicuis, superiore breviore valde protractili ante oculum
desinente; dorso elevato angulato ventre angulato cultrato multo altiore; squamis corpore vix conspicuis ;
triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore totis alepidotis; linea laterali usque sub media pinna dorsali
radiosa curvata (curvatura maxime convexa), postice scutis parvis vix carinatis ad caudam íantum leviter ar-
matis vix numero 10; carinis caudalibus lateralibus adolescentibus et adultis valde conspicuis ; pinnis acutis ;
dorsali spinosa junioribus parva, adolescentibus rudimentaria, adultis nulla; dorsali radiosa et anali radiis
anterioribus in fila productis, filis junioribus caudalem superantibus , adolescentibus caudalem, adultis cau-
dam attingentibus ; pectoralibus capite longioribus ; ventralibus junioribus valde elongatis caudalem superan-

tibus, adolescentibus analem attingentibus, adultis capite brevioribus; spinis analibus junioribus parvis ,
adultis inconspicuis; pinna caudali lobis aequalibus 32 ad 4$ in longitudine corporis; colore corpore superne
plumbeo inferne argenteo; junioribus fasciis dorso transversis coerulescente-plumbeis 4 ad 6; pinnis dorsali
radiosa, ventralibus analique radiis productis junioribus nigris vel fuscis; adultis pinnis omnibus hyalinis

vel flavescentibus.
B. 7. D. 1 proc. + 6-1/18 ad 6- 1/20. P. 2/16 ad 2/18. V. 1/5. A. 2- 1/15 ad 2- 1/16. C. 17 et lat.
brev. (junioribus).
B. 7. D. 1/18 ad 1/20. P. 2/16 ad 2/18. V. 1/5. A. 1715 vel 1/16. C. 17 et lat. brev. (adultis).

Meirhaen Nieuhof Gedenkw. Zee- en Lantreize p. 270 fig. Willughb. Append. tab. 7. fig. 1. (ado-
lescens).

Ikan Batoe jang maha asing Valent. Ind. Amb. III. p. 465. fig. 376. (juvenis).

Bonytelaertje ou le Rameur Renard Poiss. Mol. II. tab. 26. f. 128. (junior).

Ikan Kapelle Ruysch. Theatr. animal. I. tab. 9. f. 7.

Abucatuaia Seba Thesaur. Ill. p. 72. tab. 26. f. 34. (advlescens).

Zeus gallus Bloch Ausl. Fisch. tab. 192. fig. 1. (juvenis adolescens) Russ. Cor. Fish. I. p. 45.
fig. 57.

Meerhahn Bloch ibid.

Coq de Mer Bloch ibid.

Gal verddtre Lacép. Poiss. IV. p. 583 et 584.

Gallus virescens Lacép. ibid.

Chewoola parah Russell Corom. Fish. I. p. 46. fig. 58. (juvenis).

Zeus vomer Russell. ibid. I. p. 46 fig. 58.

Gurra parah Russell Corom. Fish. I. p. 45 fig. 57 (juvenis adolescens).

Spiegelfisch Oken Thierr. Atl. fig. (juvenis adolescens).

Gallichthys major CV. Poiss. IX. p. 125. tab. 254. (adolescens).

Grand Gal des Indes CY. ibid.

Gallichthys chevola CY. ibid. p. 130.

Petit Gal CY. ibid.

Aaséré paré Indig. Pondich.

Scyris indica CY. Poiss. IX. p. 109. tab. 252. (aetas adulta).

Scyris indicus Rüpp. Atl. R. N. Afr. F. R. M. tab. 33. f. 1. (aetas adulta) Cuv. Val. Regn.
anim. édit. luxe Poiss. tab. 58 f. 2.

Scyris des Indes CV. Poiss. IX. p. 109. tab. 252. (aetas adulta).

Outel paré Incol Pondich.

Chang e mong et Cheung yik mong Chinens. (adolescens).

Pih seu kung et Pak su kung Chinens. (adult.).

White bearded gentleman or king Reeves (sec. Richards.)

Long-finned mong Reeves (secund. Richards.)

Scyris alexandrina CY. Poiss. IX. p. 113?

Gal d'Alexandrie G. St. Hil. Déscr. Egypt. Poiss. tab. 22. fig. 2? (adult.).

Gallichthys aegyptiacus Ehr. CV. Poiss. IX. p. 131. CV. Règne anim. édit. luxe Poiss. tab. 59
f. 1? (juvenis).

Ikan Kuweh rombeh Mal. Batav.

Ikan Djebus Indig. Pasuruan , Banjuwangi.

Habit. Batavia, Samarang, Pasuruan, Banjuwangi, in mari.
Longitudo 41 speciminum 60” ad 530”.

Aanm. Dat Scyris indica CV., Gallichthys major CV. en Gallichthys chevola CV. ver-
schillende leeftijdstoestanden van dezelfde soort zijn lijdt geen twijfel, aangezien mij zulks
uit de rei mijner specimina en talrijke waarnemingen op de vischmarkten te Batavia,
waar de soort dagelijks voorkomt, gebleken is. Ik ben ook zeer geneigd Scyris aleran-
drina CV. en Gallichthys aegyptiacus CV. tot dezelfde soort te brengen, want de aanwe-
zigheid aldaar van één of twee stralen meer in rug- en aarsvin is hier van geen gewigt
genoeg evenmin als de meerdere of mindere talrijkheid der verlengde rug- en aarsvin-stralen
en de verschillen der evenredigheid tusschen hoogte en lengte. In alle gevallen schijnt
het zeker, dat Gallichthys aegyptiacus de zeer jeugdige toestand is van Scyris alexandrina,
even als Gallichthys chevola de zeer jeugdige toestand is van Scyris indica.

LEIOGLOSSUS Blkr. :

Linea lateralis armata. Dentes supramaxillares et inframaxillares uniseriati, caninis nul-
lis. Dentes vomerini et palatini. Lingua edeutula. Pinnae spuriae nullae. Membrana

branchiostega radiis 7.

L Triangula pectoralia lateralia inferiusque alepidota.
A. Caput altius quam longum. Maxilla inferior prominens.

a. Linea lateralis usque sub pinnae dorsalis radiosae dimidio anteriore curvata ,

scutis armatis vix 25.

aa. Pinnae dorsalis radiosa et analis radio 1° producto.
i Altitudo corporis 27; ad 3 in cjus longitudine. D. 8 — 1/21.

Leioglossus carangoides Blkr.

Leiogl. corpore oblongo compresso altitudine 24 ad 3 in ejus longitudine, latitudine 4 ad 3} in ejus
altitudine; capite 4 et paulo in longitudine corporis , altiore quam longo; vertice elevato convexo carinato;
linea frontali valde declivi rectiuscula; oculis diametro 3 ad 4 in longitudine capitis, diametro 3 circiter
alinea frontali remotis ; osse suborbitali ad angulum oris oculi diametro plus duplo humiliore; maxillis den-
tibus minimis vix conspicuis, adultis partim inconspicuis; maxilla superiore parum protractili, inferiore bre-
viore, sub medio oculo desinente; mento elevato; dorso elevato angulato ventre altiore; squamis corpore
parvis sed bene conspicuis; triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore alepidotis; linea laterali usque sub
pinnae dorsalis radiosae dimidio anteriore valde curvata, postice scutis armatis vix 25, latissimis 15 p. m.
jn altitudine corporis; pinnis acutis, dorsali spinosa 6 ad 5 in altitudine corporis; dorsali radiosa et anali
radio 1e producto vulgo caudalem aut caudam attingente; pectoralibus falcatis capite longioribus; ventrali-
bus capite duplo brevioribus; spinis analibus parvis, posteriore longiore; pinna caudali lobis aequalibus 4}
ad 4i in longitudine corporis; colore corpore superne viridescente-coeruleo inferne argenteo; pinnis hyali-
nis vel flavescentibus , dorsalibus antice fuscescentibus, caudali postice nigro marginata.

B: 7. D. 1 proce SE M/2E. P. 208 vel MIV. 1/5. A. B 107. vel 2-4/18. C. 17 et lat, brey.
Synon. Jkan Kuweh Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari. — Sibogha, Sumatrae occidentalis , in mari (F. C. Schmitt).

Longitudo 4 speciminum 210” ad 370”.

An forte Caranx mentalis Ehrenb. CY. Poiss. IX B 93 huc referenda ?

Pi
9g. P

Sef BAO* CLA P» Huw À a >?

LEPFASPIS Blkr. (Carangis species STU

Linea lateralis armata. Dentes inframaxillares uniseriati et linguales. Dentes supramaxil-
lares, vomerini et palatini nulli. Pinnae spuriae nullae. Membrana branchiostega ra-
diis 7.

I. Maxilla superior in tubum horizontalem protractilis.
A. Triangula pectoralia lateralia et inferius tota squamosa.
a. Caput acutum aeque altum ac longum. Pinnae radio nullo producto.
aa. Linea lateralis usque sub media pinna dorsali radiosa curvata, postice
scutis armatis parvis 23 ad 90 p. m.
+ Altitudo corporis 3’. ad 4 in ejus longitudine. Fascia oculo-caudalis fla-

vo-aurea.

Leptaspis leptolepis Blkr.

Leptasp. corpore oblongo compresso, altitudine 33 ad 4 in ejus longitudine, latitudine 21 ad 9I in ejus
altitudine; capite acuto 47 ad 45 in longitudine corporis, aeque alto ac longo; linea rostro-frontali declivi
rectiuscula; oculis in medio capite sitis, diametro 3 in longitudine capitis; osse suborbitali ad angulum oris
valde humili; rostro oculo non vel vix breviore; maxillis aequalibus, superiore in tubum horizontalem pro-
tractili ante oculum vel sub oculi limbo anteriore desinente; dentibus maxilla inferiore vix conspicuis; squa-
mis corpore parvis sed valde conspicuis; triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore totis squamosis; linea
laterali usque sub media pinna dorsali radiosa curvata (curvatura valde humili), postice scutis vix armotis
25 ad 30 latissimis plus quam 12 in altitudine corporis; pinnis acutis radio producto nullo, dorsali spinosa
radiosa et anali paulo vel vix altiore 2% circiter in altitudine corporis; pectoralibus falcatis adultis (nec ju-
nioribus) capite longioribus; ventralibus capite duplo brevioribus ; spinis analibus longis subaequalibus ; pinna
caudali lobis aequalibus 5 circiter in longitudine corporis; colore corpore superne viridescente inferne ar-
genteo; fascia oculo-caudali flavo-aurea; macula operculo-humerali nigra; pinnis paribus hyalino-albidis.

B. 7. D. 1 procumb + 8- 1/24 ad 8-1/26. P. 2/18 vel 2/19. V. 1/5. A. 2-1/20 ad 2- 1/23. C. 17 et
lat. brev. -

Synon. Caranx leptolepis K. v. H. CV. Poiss. IX p. 48.

Caranz à mince armure CY. ibid.

Caranx Mertensi CV. ibid. p. 48?

Ikan Selar kuning Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari. — Macassar, Celebes insulae , in mari.
Longitudo 25 speciminum 75” ad 160".

72
GNATHANODON Blkr.

Linea lateralis armata. Dentes maxillares, vomerini et palatini nulli. Lingua scabra.
Pinnae spuriae nullae. Membrana branchiostega radiis 7.

L Maxilla superior in tubum subhorizontalem protractilis.
A. Triangula pectoralia lateralia et inferius tota squamosa.
a. Caput aeque altum circiter ac longum. Pinnae radio producto nullo.
aa. Linea lateralis usque sub 28 quarta parte pinnae dorsalis radiosae curva-
ta, sculis armatis vix 20.
Altitudo corporis 3 ad 8%, in ejus longitudine. Corpus omni aetate fas-
ciis transversis nigris.

Gnathanodon speciosus Blkr.

Gnathan. corpore oblongo compresso, altitudine 3 ad 3% in ejus longitudine, latitudine 3 ad 2£ in ejus
altitudine; capite 4 circiter in altitudine corporis, circiter aeque alto ac longo; vertice elevato convexo;
linea frontali valde declivi rectiuscula; oculis in medio capite sitis, diametro 3 ad Ai in longitudine capitis,
adultis diametro 1 circiter a linea frontali remotis; osse suborbitali ad angulum oris junioribus oculi duplo
humiliore, adultis oculo vix vel non humiliore; rostro adultis (nec junioribus) oculo longiore; maxillis aequa-
libus, adultis labiis carnosis, superiore in tubum subhorizontalem protractili, sub oculi parte vel limbo an-
teriore desinente; dorso elevato regulariter convexo; ventre rectiusculo; squamis corpore parvis sed bene
conspicuis; triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore totis squamosis ; linea laterali usque sub 22 quarta
parte pinnae dorsalis radiosae curvata (curvatura valde aperta), postice scutis ad caudam tantum leviter
armatis vix 20, latissimis 12 et plus in altitudine corporis; pinnis radio producto nullo; dorsali spinosa
radiosa humiliore 3 ad 4 in altitudine corporis; dorsali radiosa et anali altitudine subaequalibus 2 ad 24
in altitudine corporis; pectoralibus junioribus capite brevioribus adultis capite longioribus; ventralibus capite
duplo vel plus duplo brevioribus; spinis analibus parvis posteriore longiore; pinna caudali lobis aequalibus
Ai ad 4 in longitudine corporis; colore corpore junioribus superne coerulescente inferne argenteo , adultis
toto flavescente; fasciis (junioribus et adultis) transversis nigricantibus latioribus et gracilioribus 8 ad 10,
fascia fa oculari, 2a dorso-operculari; pinnis flavescentibus , caudali (varietate) apicibus nigris.

B. 7. D. 1 procumb. + 7-1/18 vel 7- 1/19. P. 2/19 vel 2/20. V. 1/5. A. 2- 1/16 vel 2- 1/17. C. 17 et

lat. brev.

Synon. (Caranz fasciis transversis nigris alternatim | angustioribus , caudae | apicibus atratis Commers.

Manuserp. (sec. Lacép.)
Scomber speciosus Forsk. Faun. arab. p. 54 No. 70. Linn. Syst. nat. edit. Gmel. p.
Caranz speciosus Lacép. Poiss. III. p. 72 tab. I. f. 1. CV. Poiss. IX. p. 97.
Caranx trés beau Lacép. ibid.
Scombre rim Bonaterre Planches de l'Encyclop. méth.
Polooso parah Russell Corom. Fish. IL p. 36 fig. 149.
Belle carangue CV. Poiss. IX. p. 97.
Rim Arab.
Ikan Kuweh Mal. Batav.

Ikan Badong Indig. Samar.
Ikan Bibara pottong pottong Indig. Ternate.
Habit. Batavia, Samarang, Surabaja, in mari.
Ternate, in mari.
Longitudo 6 speciminum 90” ad 345”.

Aanm. Het tandenstelsel dezer soort is in den zeer jeugdigen leeftijd volkomen het-
zelfde als bij de volwassen individu's. Bij mijne kleinste exemplaren zijn de beide kaken
even glad als bij de oudste en is tevens de tong ruw.

SERIOLA Cuv.

I. Caput convexum. Pinnae dorsalis spinosa radiosa plus duplo humilior, ventrales
pectoralibus longiores, analis dorsali radiosa plus duplo brevior.
A. Maxilla superior sub posteriore oculi parte desinens.
a. Pinnae dorsalis spinosa tota et radiosa antice nigrae. Corpus junioribus fas-
cis fuscis transversis.

Seriola Rüppelit CV. Poiss. IX p. 161.

Seriol. corpore oblongo compresso, altitudine 35 ad 4 in ejus longitudine , latitudine 2 circiter in ejus al-
titudine ; capite valde convexo 4 circiter in longitudine corporis ; oculis diametro 9 ad 34 in longitudine ca-
pitis; maxilla superiore sub posteriore parte oculi desinente ; operculis profunde incisis; dentibus maxillari-
bus serie externa majoribus; dorso rotundato ventre convexiore; squamis corpore minimis conspicuis; linea
laterali antice leviter convexa; pinnis dorsali spinosa radiosa plus duplo humiliore; dorsali radiosa anali
plus duplo longiore vix emarginata, longe ante anum incipiente ; pectoralibus capite multo brevioribus ;
ventralibus pectoralibus multo longioribus, capite non vel paulo brevioribus ; spinis analibus vix vel non con-
spicuis ; caudali lobis acutis 5 circiter in longitudine corporis; colore corpore fuscescente, griseo vel flaves-
cente, junioribus fasciis transversis obliquis fuscis, adultis fasciis diffusis vel nullis; pinnis dorsali spinosa
nigra, radiosa basi et apice flava vel rufescente antice macula magna diffusa nigra vel fusca; pectoralibus ,
anali et caudali flavescentibus, viridibus vel fuscescentibus ; ventralibus junioribus nigris , adultis dilutioribus.

B. 7. D. 6- 1/32 ad 1/34 vel 8 - 1/32 ad 1/34. P. 2/17 vel 2/18. V. 1/5. A. 1 vel 2- 1/15 vel 1/16. C.

17 et lat. brev.
Synon. Nomeus nigrofasciatus Rüpp. Atl. R. N. Afr. F. R. M. p. 82. tab. 24. fig. 2.
Seriola nigrofasciata Rüpp. Faun. Abyssin. F. R. M. p. 51.
Sériole de Rüppel CV. Poiss. IX. p. 161.
Gaz Arab.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 6 speciminum 115" ad 210”.

Aanm. By alle mijne exemplaren zijn tongtanden aanwezig, bij de ouderen twee groep-
jes, bij de jongeren slechts eene enkele groep. Volgens Ruppell’s waarneming, medegedeeld
in zijne Neue Wirbelthiere zu der Fauna von Abyssinién gehórig, zou de tong glad zijn,

zoodat het voorkomen van tongtanden niet standvastig schijnt te wezen. De buikvinnen rei-
ken bij mijne kleinste specimina tot aan den anus, doch bij de grootste op verre na niet.
Het schijnt dat deze vinnen met de vordering in leeftijd betrekkelijk korter worden.

LACTARIUS Cuv.

Lactarius delicatulus GV. Poiss. IX. p. 177.

Lact. corpore oblongo compresso, altitudine 31 ad 4 in ejus longitudine , latitudine 24 ad 3 in ejus alti-
tudine; capite acuto 32 ad 4 in longitudine corporis; fronte declivi rectiuscula ; oculis diametro 3 ad 4 in
longitudine capitis; maxilla inferiore valde prominente et adscendente ; maxilla superiore protractili sub me-
dio oculo desinente ; squamis corpore mediocribus deciduis ad lineam lateralem majoribus ; linea laterali dor-
so parallela ; pinnis acutis, dorsali radiosa et anali totis squamosis, dorsali radiosa anali multo breviore ,
ventralibus pectoralibus duplo circiter brevioribus, caudali profunde excisa lobis aequalibus 4% circiter in
longitudine corporis; colore corpore superne griseo-argenteo , inferne argenteo; macula operculari nigra:
pinnis pectoralibus et ventralibus albo-hyalinis , ceteris flavis, caudali fusco marginata.

B. 7. D. 8- 1/20 ad 8- 1/22. P. 2/14 vel 9/15. V. 1/5. A. 3/25 ad 3/28. C. 17 et lat. brev.

Synon. Scomber lactarius Bl. Schn. Syst. posth. p. 31 N°. 26.

Chundawa Russell Corom. Fish. II. pag. 6. fig. 108.
Seriola lactaria CV. Poiss. IX. tab. 251.
Sériole péche lait. CV. ibid.
Lactaire délicat CV. ibid. p. 177.
Péche-lait Gallor. Pondic h.
Sudombu vel Suronbu Tamul. Coromand.
Adove Incol. Malabar.
Ikan Susu Mal. Batav.
Ikan Lemah Incol. Tegal. "
Ikan Tannah Javan. Samar.
Habit. Batavia, Tegal, Samarang, Rembang, in mari.
Padang, Sumatrae occidentalis, in mari.
Longitudo 10 speciminum 100” ad 275”.

PSENES Cav.

Psenes javanicus CV. Poiss. IX. p. 196.

Deze soort bevindt zich niet in mijne verzameling, doch ik bezit er eene ongekleurde
schets van, vervaardigd onder het toezigt van Kuhl en Van Hasselt. Deze figuur, 170”
lang, gelijkt bijkans volkomen op de afbeelding van Psenes cyanophrys GV. Poiss. IX. tab.
265, doch heeft een’ wat minder afgeronden snuit en de borstvin wat langer dan den kop.
Bovendien tel ik er 10 rugdoornen en 26 aarsvinstralen. Kuhl en Van Hasselt noemden
deze soort Temnodon javanicus.

75
STROMATEOIDES Blkr. (Stromatei species Cuvierianae).

Pinna dorsalis unica. Linea lateralis non armata. Pinnae ventrales nullae Pinnae ver-
ticales squamosae. Apertura branchialis verticalis. Dentes infra- et supramaxillares uniseriati
aequales. Lingua, vomer et palatum glabra, Maxilla superior non protractilis.

I, Spinae dorsales securiformes.
A. Pinna caudalis profunde excisa lobis acutissimis inferiore longiore.
a. Pinnae dorsalis et analis valde emarginatae.

Stromateoïdes cinereus Blkr.

Stromateoid. corpore rhomboideo compresso , altitudine 2 et plus in ejns longitudine, latitudine 4 ad 5 in
ejus altitudine ; capite obtuso convexo 5 et plus in longitudine corporis; oculis diametro 3 circiter in longi-
tudine capitis; rostro ante os parvum prominente; maxillis aequalibus; squamis corpore minimis sed bene con-
spicuis ; linea laterali lineae dorsali approximata , postice squamis majoribus; pinnis acutissimis, dorsali et
anali spinis securiformibus, junioribus conspicuis, adolescentibus adultisque sub cute occultis, parte radiosa
valde emarginata antice elevata acuta, anali interdum subfiliforme producta caudam superante, postice hu-
mili; pectoralibus capite multo longioribus; caudali profunde excisa lobis acutissimis, interdum valde elon-
gatis, lobo inferiore superiore vulgo multo longiore; colore corpore superne griseo-plumbeo , inferne griseo-
argenteo vel flavescente ; toto corpore frequenter fusco arenato; pinnis pectoralibus , caudali et anali griseis vel
flavescentibus vulgo nigro vel fusco arenatis, dorsali marginem superiorem versus fuscescente vel nigricante.

B. 7. D. 7 - 5/88 ad 8- 5/38. P. 2/23 vel 9/24. V. 0. A. 4- 4/33 ad 6-5/34. C. 17 et lat. brev.

Synon. Síromateus cinereus Bloch Ausl. Fisch. tab. 420. (aetas media).

Graue Decke Bloch ibid.
Stromate gris Bloch ibid.
Gray Stromate Bloch ibid.
Sudi Sundawah Russell Corom. Fish. I. p. 34. fig. 45. (juvenis).
Stromateus griseus CV. Poiss. IX p. 293.
Stromatée pample grise CV. ibid.
Stromateus securifer CV. ibid. p. 293. tab. 273. (juvenis).
Stromatée porte-haches CV. ibid.
Aïvaval Tamul.
Pample grise Gall. Pondich.
Ikan Bawal puti Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 14 speciminum 120” ad 220”,

Aanmerk. Tot het geslacht Stromateoïdes behooren, behalve de boven gekenmerkte en de
volgende scort : Stromateus candidus CV., Strom. argenteus CV., Strom. aculeatus CV. en
Strom, punctatissimus T. Schl.

Il. Spinae dorsales et anales flexiles subcartilagineae.

A. Pinna caudalis mediocriter excisa (junioribus subintegra), lobis obtusiusculis.
a. Pinnae dorsalis et analis parum emarginatae.

Stromateoides atokoia Blkr.

Stromateoid. corpore rhomboideo compresso, altitudine 15 ad 12 in ejus longitudine, latitudine 6 ad 44
in ejus altitudine; capite obtuso convexo 4j ad 53 in longitudine corporis ; oculis diametro 3 ad 3j inlon-
gitudine capitis ; rostro ante os parvum prominente; maxilla inferiore paulo prominente; vertice adolescen-
tibus et adultis squamoso , junioribus squamis incouspicuis; squamis corpore minimis sed bene conspicuis; linea
laterali lineae dorsali approximata postice squamis majoribus ; pinnis dorsali et anali latis parum emargi-
nalis, non productis, spinis flexilibus subcartilagineis sub cute occultis; pectoralibus capite longioribus ; cau-
dali mediocriter excisa (junioribus subintegra ) lobis obtusiusculis 4 ad 41 in longitudine corporis; colore
toto corpore griseo, adolescentibus et adultis vulgo fusco arenato vel nebulato; pinnis junioribus nigricanti-
bus, adolescentibus et adultiis fuscescentibus.

B. 5. D. 48 ad 50 simplic. occult. + conspic. et divis. P. 24 ad 25. V. O. A. 39 ad 40 ut rad. dorsal.

C. 17 et lat. brev.

Synon. Afookota Russell Corom. Fish. I. p. 33 fig. 44
Stromateus sinensis Euphras. N. Schwed. Abh. IX. p. 49. tab. 9. Bl. Schn. Syst. posth. p. 492?
Stromateus atous CV. Poiss. IX. p. 289.
Stromatée atoukoia CV. ibid.
Stromateus albus CV. ibid. p. 288?
Stromatée pample blanche CV. ib. p. 288?
Stromateus candidus Blkr. Faun. ichth. Midd. en Oost-Jav. p. 9 (nec CV.).
Movin Incol. Pondich.
Pample blanche Gallor. Pondich.
Ikan Bawal Mal. Batav.

Habit. Batavia, Samarang , Rembang , Surabaja, in mari.

Longitudo 10 speciminum 75°” ad 210”,

Aanm. Niettegenstaande de getallen der vinstralen, van Stromateus atous CV. opgegeven,
aanmerkelijk van de door mij gevondene afwijken, beschouw ik mijne exemplaren als tot
dezelfde soort te behooren. Welligt zijn deze verschillen daaraan toe te schrijven, dat in
de oudere diagnosen de onder de huid verborgene buigzame en moeijelijk herkenbare rug-
doornen niet mede gerekend zijn.

Bij alle mijne exemplaren vind ik slechts 5 kieuwstralen, terwijl ik bij Stromateoïdes
cinereus Blkr. standvastig 7 aantref. In dit kenmerk, alsmede in den geheel verschillenden
aard der rugdoornen, zal in het vervolg welligt grond gevonden worden, om zelfs deze beide
soorten nog tot twee verschillende geslachten te brengen.

STROMATEUS Blkr. (Stromateus auct. ex parte et Apolectus Cuv.)

Pinna dorsalis unica. Linea lateralis ad caudam in carinam scutatam íransiens. Pin-
nae ventrales junioribus acutae jugulares, adolescentibus adultisque nullae. Pinnae verti-

cales squamosae. Apertura branchialis sub oculo desinens. Dentes supra- et inframaxillares
uniseriati aequales, adultis vix vel non conspicui. Lingua junioribus glabra adultis den-
ticulis aspera. Vomer et palatum glabra. Maxilla superior non protractilis.

l. Pinnae pectorales falcatae capite longiores.
A. Pinnae dorsalis et analis elevatae.
a. Corpus immaculatum.

Stromateus niger Bl. Ausl. Fisch. tab. 422. Bl. Schn. Syst. Posth. tab. 93. CV. Poiss. IX. p. 286.

Stromat. corpore rhomboideo-oblongo compresso, altitudine 2 ad 21 in ejus longitudine , latitudine 4 ad
94 in ejus altitudine; capite obtuso convexo 32 ad 44 in longitudine corporis, altiore quam longo ; oculis
diametro 3 ad 4 in longitudine capitis; maxilla inferiore vix vel non prominente; dentibus maxillaribus ju-
nioribus et media aetate valde conspicuis conicis curvatis aequalibus, adultis vix conspicuis ; squamis corpore
parvis; linea laterali parum curvata ad caudam in carinam scutatam transeunte; pinnis dorsali et anali ele-
vatis, aetate valde juvenili corpore paulo, aetate provecta corpore duplo vel plus duplo humilioribus; spi-
nis dorsalibus analibusque junioribus conspicuis, adultis sub cute occultis ; ventralibus aetate valde juvenili
longis gracilibus , jugularibus, aetate provectiore sensim brevioribus, adolescentibus adultisque nullis; pecto-
ralibus falcatis capite longioribus ; caudali profunde excisa lobis acutis 44 ad 41 in longitudine corporis;
colore juvenilibus corpore rufo, flavescente-fusco vel fuscescente nebnlis dilutioribus et profundioribus , pinnis
verticalibus flavescentibus et nigricantibus; — adolescentibus adultisque colore corpore pinnisque fusco vel griseo.

B. 7. D. 1 proc. + 4-1/41 ad 5 - 1/44, P. 2/18 ad 9/21. V. 0. A. 2 - 1/35 ad 2- 1/38. C. 17 et lat. brev.

Synon. WNanourang , Corcoado et Ikan Candoar Vlaming Rec. N°, 128 ?

Nanourang Renard Poiss. Mol. L tab. 5. f. 38.

Schwarze Pampel Bloch Ausl. Fisch. tab. 422.

Stromate noir Bloch ibid.

Black Pampel Bloch ibid.

Stromateus paru Bloch ibid. tab. 160.

Golddecke Bloch ibid.

Fiatole dorée Bloch ibid.

Nala sandawah Russell Corom. Fish. I. p. 32 fig. 43.

Stromatée paru Lacép. Poiss. II. p. 319.

Temnodon inornatus K. v. H. (junior pinnis ventralibus).

Apolectus stromateus CV. Poiss. VIIL p. 323. tab. 238 (juvenis pinnis ventralibus).
Apolecte stromatoïde CV. ibid.

Stromatée noir CV. ibid. IX. p. 286.

Deckenfisch Oken Thierreich Atl. fig.

Seserinus Vachellii Richards. Ichth. Chin. Jap. Rep. Brit. Associat. 1815 p. 273. (juvenis)?
Karpu vaval Tamul.

Black pamfret Anglor. Vizagap.

Hih tsang et Hak tsang Chinens,

Ikan Bawal Mal. Batav. Cherib.

Jkan Dorang Javan. Samar. Surabaj. Pasuruan.

78
Habit. Batavia, Cheribon , Samarang, Surabaja, Pasuruan, in mari.
Longitudo 16 speciminum 80” ad 300”.

Aanm. Zooals het geslacht Stromateus boven door mij gekenmerkt is, ken ik slechts als
eenige soort Stromateus niger Bl. — Stromateus fiatola L. heeft een’ ongekielden staart doch
schijnt in jeugdigen toestand insgclijks buikvinnen te bezitten. Stromateus maculatus CV.
is in het groote vischwerk niet genoegzaam omschreven, doch schijnt naast Stromat. fiatola
L. behooren geplaatst te worden. Seserinus Cuy. komt het meeste met Stromateus overeen
en behoort er welligt mede vereenigd te worden, wanneer bij de ondere individu's de staart
met schildjes gekield is, wat mij onbekend is. Seserinus Rondeletii heeft zelfs in habitus

vrij groote overeenkomst met Stromateus niger Bl.
KURTUS Bl.

Kurtus indicus Bloch. Ausl. Fisch. tab. 169. (Species generis unica adhue cognita).

Kurt. corpore oblongo compresso , altitudine 34 circiter in ejus longitudine; capite 4 circiter in longitu-
dine corporis; linea frontali concava ; oculis diametro 34 ad 4 in longitudine capitis; maxilla inferiore promi-
nente valde jadscendente; rictu valde obliquo; praeoperculo angulo spinis 3 vel 4, spinis singulis in-
"terdum bi- vel tridentatis; operculis latis membranaceis ; squamis corpore minimis vix conspicuis ad basin
pinnae analis majoribus; linea laterali sub spinis dorsi desinente; dorso antice masculis cornu cartilagineo
feminis cornu nullo sed utroque sexu spinis parvis 3 ante pinnam dorsi spinosam ; pinnis dorsali anali plus
duplo breviore, angulata, supra mediam pinnam analem desinente; pectoralibus ventralibns longioribus sed
capite brevioribus; caudali profunde excisa lobis acutis; colore toto corpore nitide argenteo, pinnis hyalino
interdum fusco arenato; dorso antice ubi cornu macula nigra.

B. 7. D. 1 procumb. + 6/13 vel 7/13. P. 9/16. V. 1/5. A. 2/31 ad 2/34. C. 19 et lat. brev.

Synon. Hochriicken Bloch Ausl. Fisch tab. 196. (femina).

Bossu Bloch ibid.
Kurtus Bloch’ Lacép. Poiss. II. p. 516 et 517. (femina). CV. Regn. an. éd. luxe Poiss. tab. 64
F2 et Hist) Poiss, IX, p: o12: tab. Qt.
Kurte Blochien Lacép. ibid.
Somdrum kara mooddee et Kakase Russell Corom. Fish. I. p. 37 fig. 48. (mas). |
Kurtus cornutus CV. Poiss. IX. p. 316 tab. 277. (figura capitis). CV. Regn. anim. éd. lux. Poiss.
tab. 64 f. 1. (mas)
Tove Indig. Coromand.
Ikan Tinta madu Mal. Batav.
Ikan Semar Javan. Tegal.
Ikan Meru Indig. Surabaj.
Ikan Semarun Indig. Pasuruan.
Habit. Batavia, Tegal, Surabaja, Pasuruan, in mari.
Longitudo 31 speciminum 70” ad 140”.

Aanm. In verschen toestand is deze soort glinsterend zilverkleurig en wordt eerst rood-

achtig, nadat zij geruimen tijd in wijngeest is bewaard geweest. Kurtus cornutus CV. is
bepaaldelijk het mannetje van Kurtus indicus Bl.

EQUULA Cuv.

I. Os deorsum protractile. Dentes maxillares parvi.
A. Caput acutum vel subacutum.
a. Spina dorsalis 2a valde elongata flexilis.
aa. Corpus oblongum 21/4, ad 2%, in ejus longitudine.
i Linea lateralis ad pinnam caudalem desinens.

o Pinnae immaculatae.
i =

Equula filigera CV. Poiss. X p. 67 tab. 284.

Equul. corpore oblongo compresso, altitudine 21 ad 21 in ejus longitudine ; capite acuto 4 ad 4j in lon-
gitudine corporis; fronte spinis 4 valde conspicuis armata ; linea frontali concava ; mento concavo; ore deor-
sum protractili dentibus parvis; oculis diametro 23 ad 3 in longitudine capitis; praeoperculo obtusangulo
inferne denticulato; dorso elevato angulato ventre convexiore; spinis ad basin pinnae dorsalis et analis valde
conspicuis ; squamis corpore minimis sed conspicuis; linea laterali ad pinnam caudalem desinente; pinnis
acutis, dorsali spina 22 valde elongata flexili interdum pinnam caudalem attingente; pectoralibus capite multo
brevioribus sed ventralibus multo longioribus ; anali spina 2« magna interdum filiforme elongata flexili ; cau-
dali profunde excisa lobis acutis ; colore corpore argenteo; dorso lateribusque interdum maculis vel fasciis
diffusis plumbeis quasi subcutaneis vix conspicuis; rostro füsco ; axillis nigris ; linea laterali antice flava;
pinnis immaculatis , dorsali et ventralibus hyalinis , ceteris flavis.

B. 4. D. 8/16 vel 8/17. P. 9/17 vel 2/18. V. 1/5. A. 3/14 vel 3718. C. 17 vel 19 et lat. brev.

Synon. Clupeo Commers. man. inedit.

Clupea fasciata Lacép. Poiss. V. p. 463. Cuv. Mém. du Mus. I. tab. 23. fig. 2.
Clupée à bandes Lacép. ib.

Karah Russell Corom. Fish. I. p. 51 fig. 66.
Equula fasciata CV. Poiss. X. p. 70.
Equula à bandes CV. ibid.

Equula cara et karah CV. ibid.

Equula longispinis CV. ibid. p. 69.

Equula longue-épine CV. ibid.

Equula porte-fil CV. ibid. p. 67.

Ikan Peperrek Mal. Batav.

Ikan Pettah Jay. Samar.

Habit. Batavia, Samarang, in mari.

Padang, Sumatrae occidentalis, in mari.

Longitudo 61 speciminum 65”? ad 105".

Aanm. Onder mijne talrijke exemplaren bevinden zich alle verscheidenheden, welke

Cuvier als vier soorten, Equula filigera, Eq. longispinis, Eq. cara en Eq. fasciata heeft
opgebragt. Het lijdt bij mij geen twijfel of deze 4 soorten behooren tot eene enkele te-

ruggebragt te worden.

De banden of vlekken bij deze soort, zoowel als bij eenige hieronder nog te beschrij-
vene, zijn dof en onduidelijk, als het ware onderhuidsch, en laten zich slechts waarne-
men wanneer men den visch in zekere rigtingen tegen het licht houdt.

b. Spina dorsalis 2a tofa ossea, altitudine corporis multo brevior.
aa. Corpus oblongum altitudine 2 ad 3 in ejus longitudine.
+ Linea lateralis ad pinnam caudalem desinens.
o Mentum valde eencavum.
6 Linea dorsalis valde angulata. Altitudo corporis 2 ad 2'/, in ejus
longitudine.

Equula ensifera CV. Poiss. X. p. 48.

Equul. corpors ovali-oblongo , altitudine 2 ad 2} in ejus longitudine; capite subacuto 4 ad 41 in longi-
tudine corporis; fronte spinis quatuor valde conspicuis armata; linea frontali concava ; mento valde concavo;
ore deorsum protractili dentibus parvis; oculis diametro 3 circiter in longitudine capitis; praeoperculo ob-
tusangulo inferne denticulato ; dorso elevato angulato ventre multo convexiore; spinis ad basin pinnae dor-
salis et analis valde conspicuis; squamis corpore minimis sed bene conspicuis; linea laterali ad pinnam cau-
dalem desinente; pinnis acutis, dorsali spina 22 ceteris multo longiore et crassiore sed corpore multo humi-
liore, tota ossea; pectoralibus capite brevioribus sed ventralibus longioribus ; ventralibus capite duplo brevi-
oribus; anali spina 22 crassa 3 in altitudine corporis; caudali profunde excisa lobis acutis; colore corpore
superne dilute griseo , interdum fasciis transversis plumbeis diffusis quasi subcutaneis, inferne argenteo ;
rostro et axillis fuscescentibus ; pinnis flavescentibus vel hyalinis, caudali postice fusco marginata.

B. 5. D. 8/15 ad 8/17. P. 2/17 vel 2/18. V. 1/5. A. 3/14. C. 17 et lat. brev.

Synon. Scomber edentulus Bloch Ausl. Fische tab. 428.

Zahnlose Mackrele Bloch ibid.

Maquereau édenté Bloch ibid.

Toothless Mackrele Bloch ibid.

Leiognathus argenteus Lacép. Poiss. IV. p. 448 et 449.
Leiognathe argentée Lacep. ibid.

Equula porte-sabre CV. Poiss. X. p. 48.

Kagi-karé Indig. Pondich.

Muntji- Karel Indig. Tranquebar.

Sap-sap Indig. Ins. Franc.

Ikan Peperrek Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Bandjermassing , Borneo austro-orientalis , in fluviis (J. Wolff).

Longitudo 5 speciminum 50” ad 220”.

66 Linea dorsalis rotundata. Altitudo corporis 2'/, ad 8 in ejus lon-
gitudine.

Equula gerreoides Blkr.

Equul. corpore oblongo compresso altitudine 25 ad 3 in ejus longitudine; capite acuto 4 circiter in longi-
tudine corporis ; fronte spinis 4 valde conspicuis armata ; linea frontali rectiuscula ; mento valde concavo ; ore
deorsum protractili dentibus parvis; rostro protracto capite minus duplo breviore ; oculis diametro 3 in lon-
gitudine capitis ; praeoperculo obtusangulo margine inferiore concavo denticulato; dorso ventre vix convexi-
ore rotundato ; spinis basi pinnae dorsalis et analis valde conspicuis; squamis corpore minimis sed con-
spicuis ; linea laterali ad pinnam caudalem desinente; pinnis acutis , dorsali spina 2* ceteris longiore 14 ad
3 in altitudine corporis, tota ossea; pectoralibus capite brevioribus sed ventralibus longioribus; ventralibus
capite plus duplo brevioribus; anali spina 2 crassa spina dorsali 2 breviore; caudali profunde excisa lobis
acutis ; colore corpore argenteo; dorso maculis irregularibus diffusis plumbeis quasi subcutaneis; rostro fus-
co; pinnis flavescentibus , dorsali spinosa apicem versus fuscescente vel aurantiaca.

B. 5. D. 8/16. P. 2/17 vel 2/18. V. 1/5. A. 3/14. C. 17 et lat. brev.

Synon. kan Peperrek Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 26 speciminum 70" ad 110”.

Species Equula caballa CV. et Equula coma CV. valde affines.

oo Mentum non vel vix concavum. Rostrum protractum capite plus du-
plo brevius.
ó Fascia oculo-caudalis lata flava. Pinna dorsalis spinosa macula magna
nigra.
6 Dorsum ventre vix convexius. Spinae frontales vix conspicuae.

Equula dacer CV. Poiss. X p. 61.

Equul. corpore oblongo compresso altitudine 3 ad 23 in ejus longitudine ; capite acuto 44 circiter in lon-
gitudine corporis; fronte spinis 4 vix conspicuis; linea frontali concava; mento vix vel non concavo; ore
deorsum protractili dentibus parvis; rostro protracto capite plus duplo breviore ; oculis diametro 24 circiter
in longitudine capitis; praeoperculo obtusangulo, margine inferiore rectiusculo denticulato; dorso ventre vix
convexiore rotundato ; spinis ad basin pinnae dorsalis etanalis valde conspicuis ; squamis corpore minimis sed
bene conspicuis; linea laterali ad pinnam caudalem desinente; pinnis acutis, dorsali spina 22 corpore du-
plo vel plus duplo breviore, tota ossea; pectoralibus capite brevioribus sed ventralibus longioribus ; anali
spina 2@ crassa spina dorsali 22 multo breviore ; caudali profunde excisa lobis acutis ; colore corpore argen-
teo; fascia oculo-caudali lata flava; rostro fusco; pinnis dorsali alba spinas 2™ inter et 6™ macula magna
nigra; pectoralibus et ventralibus albescentibus, anali et caudali flavescentibus.

B. 5. D. 8/16. P. 2/16 ad 9/18. V. 1/5. A. 3/14. C. 17 et lat. brev.

Synon. Dacer Karah Russell Corom. Fish. I. p. 51 fig. 65.

Equula brevirostris Blkr. Topogr. Batav. et Faun. Midd. en Oost-Java (nec CV.).
Ikan Peperrek Mal. Batav.

Ikan Pettah Javan. Samar.
11

Jkan Petek Patjit.
Ikan Gempar Pasuruens.
Habit. Batavia, Cheribon, Tegal, Samarang, Patjitan, Rembang, Pasuruan, in mari.

Longitudo 16 speciminum 55°” ad 110”.

66 Linea Jateralis flava.
6 Dorsum ventre multo convexius. Spinae frontales valde conspicuae.

Equula gomorah CV. Poiss. X p. 59.

Equul. corpore oblongo compresso, altitudine 21 ad 23 in ejus longitudine; capite obtusiusculo 4 circiter
in longitudine corporis; fronte spinis 4 valde conspicuis armata; linea frontali concayiuscula; mento non
vel vix concavo; ore deorsum protractili dentibus parvis ; rostro protracto capite plus duplo breviore; ocu-
lis diametro 2% circiter in longitudine capitis; praeoperculo obtusangulo margine inferiore concavo denti-
culato ; dorso ventre multo convexiore; spinis ad basin pinnae dorsalis et analis valde conspicuis ; squamis
corpore parvis maxime conspicuis ; linea laterali ad pinnam caudalem desinente ; pinnis acutis; dorsali spina
2 corporis altitudine plus duplo breviore, tota ossea, spina anali 2* paulo vel non longiore ; pectoralibus
capite brevioribus sed ventralibus longioribus; caudali profunde excisa lobis acutis; colore corpore argenteo;
linea laterali tota pulchre flava; rostro fusco; pinnis ventralibus albis, ceteris flavis, dorsali spinosa apicem
versus fuscescente vel macula magna nigra.

B. 5. D. 8/16. P. 2/16. V. 1/5. A. 3/14. C. 17 et lat. brev.

Synon. Goomorah-Karah Russ. Corom. Fish. I. p. 48 fig. 61.

Equula caballa Blkr. Faun. M. O. Jav. (nec CV.).
Kotou karé Indig. Pondich.

Ikan Peperrek Mal. Batav.

Ikan Pettah Jav. Samar.

Ikan Dodok Incol. Surabaj.

Ikan Gempar Incol. Pasuruan.

Habit. Batavia, Samarang, Rembang, Surabaja, Pasuruan, in mari.

Sibogha et Padang (Sumatrae occidentalis) , in mari (Dr. F. C. Schmitt).

Longitudo 35 speciminum 70"' ad 140'".

Aanm. Deze soort komt te Batavia dagelijks bij duizenden ter markt. De zwarte rug-
vinvlek ontbreekt echter bij de meeste individu's, zoodat zij niet voldoende isom de soort
te herkennen. De fraai gele kleur der zijlijn verdwijnt bij langdurige bewaring in wijn-
geest of arak.

it Linea lateralis cauda inconspicua.
o Mentum vix vel non concavum. Rostrum protractum declive capite du-
plo brevius.
6 Venter dorso convexior. Spinae frontales valde conspicuae.
6 Pinna dorsalis antice macula aurantiaca.

83
Equula bindoides Blkr.

Equul. corpore oblongo compresso, altitudine 2$ ad 2j in ejus longitudine ; capite acutiusculo 44 circi-
ter in longitudine corporis ; fronte spinis 4 valde conspicuis armata; linea frontali concaviuscula; ore deor-
sum protractili dentibus parvis; rostro protracto capite duplo breviore ; oculis diametro 21 circiter in lon-
gitudine capitis; praeoperculo obtusangulo margine inferiore rectiusculo denticulato ; ventre dorso convexiore;
spinis ad basin pinnae dorsalis et analis valde conspicuis; squamis corpore minimis sed conspicuis; pinnis
acutis, dorsali spina 2@ tota ossea 3 fere in altitudine corporis spina anali 2a longiore; pectoralibus capite
brevioribus sed ventralibus duplo longioribus; caudali profunde excisa lobis acutis; colore corpore argenteo;
dorso maculis irregularibus plumbeis quasi subcutaneis; rostro fusco; pinnis dorsali, pectoralibus ventrali-
busque hyalinis, anali et caudali flavescentibus ; dorsali spinosa apice macula pulchre aurantiaca fusco cincta.

B. 4. D. 8/16. P. 2/12 ad 9/14. V. 1/5. A. 3/14 vel 3/15. C. 17 et lat. brev.

Synon. Ikan Peperrek Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 42 speciminum 50” ad 80”.

bb. Corpus oblongum altitudine 3 ad 4 in ejus longitudine.

i Linea lateralis ad caudam desinens. Convexitates dorsi ventrisque aequa-
les. Spinae frontales valde conspicuae.
o Mentum vix vel non concavum.
6 Rostrum protractum capite minus duplo brevius. Altitudo corporis
9 ad 9'/ in ejus longitudine.

Equula lineolata GV. Poiss. X. p. 63°

Equul. corpore oblongo compresso , altitudine 3 ad 3L in cjus longitudine; capite acuto 44 ad 4j in lon-
gitudine corporis; fronte spinis 4 valde conspicuis armata ; linea frontali declivi rectiuscula vel concaviuscula;
mento vix concavo; ore deorsum protractili dentibus parvis; rostro protracto capite minus duplo breviore;
oculis diametro 22 ad 3 in longitudine capitis; praeoperculo obtusangulo margine inferiore rectiusculo den-
ticulato ; dorso et ventre aeque convexis rotundatis; spinis basi pinnae dorsalis et analis conspicuis ;
squamis corpore minimis vix conspicuis; linea laterali cauda desinente; pinnis acutis, dorsali spina 2a
corpore duplo vel minus duplo humiliore sed spina anali 2a multo longiore ; pectoralibus capite brevioribus
sed ventralibus multo longioribus; caudali profunde excisa lobis acutis; colore corpore superne griseo inferne
argenteo ; dorso maculis plurimis irregularibus plumbeis quasi subcutaneis; rostro fusco; pinnis pectoralibus
ventralibusque hyalinis, ceteris ffavescentibus.

B. 5. D. 8/16. P. 2/16 vel 9/17. V. 1/8. A. 3/14. C. 17 et lat. brev.

Synon. Æquula bariolé CV. Poiss. X. p. 63?

Ikan Peperrek Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 17 speciminum 65"' ad 98°”.

66 Rostrum protractum capite duplo brevius. Altitudo corporis 8?/; ad
^ in ejus longitudine.

84
Equula oblonga CV. Poiss. X. p. 62. '

Equul. corpore oblongo compresso altitudine 32 ad 4 in ejus longitudine; capite acuto 41 ad 42 in lon-
gitudine corporis ; fronte spinis 4 valde conspicuis armota ; linea frontali declivi recta; mento vix concavo .
ore deorsum protractili dentibus parvis ; rostro protracto capite duplo breviore; oculis diametro 3 circiter
in longitudine capitis ; praeoperculo obtusangulo margine inferiore rectiusculo denticulato ; dorso et ventre
aeque convexis rotundatis ; spinis basi pinnae dorsalis et analis conspicuis; squamis corpore minimis vix
conspicuis; linea laterali cauda desinente; pinnis acutis, dorsali spina 2a corpore minus duplo humili-
ore sed spina anali 2 longiore ; pectoralibus capite brevioribus sed ventralibus longioribus; caudali profunde
excisa lobis acutis ; colore corpore superne griseo inferne argenteo; dorso maculis plurimis irregularibus plum-
beis quasi subcutaneis; rostro fusco; pinnis hyalinis vel flavescentibus.

B. 5. D. 8/16. P. 2/13 ad 2/15. V. 1/5. A. 3/14. C. 17 et lat. brev.

Synon. Equula alongé CV. Poises. X. p. 62.

Ikan Peperrek Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 19 speciminum 70" ad 90”.

Aanm. Deze soort verschilt van de vorigen voornamelijk door langwerpiger ligchaam en
korteren snuit.

IL. Os in tubum horizontalem vel sursum protractile. Dentes maxillares parvi.
A. Caput truncatum. Maxilla inferior verticalis.
a. Spina dorsalis 2a tota ossea altitudine corporis plus duplo brevior.
aa. Linea lateralis ad caudam desinens. Squamae parvae conspicuae plus quam
50 in serie longitudinali
ti Altitudo corporis 2'/, ad 8 in ejus longitudine.

Equula insidiatriv CV. Poiss. X. p. 72.

Equul. corpore oblongo compresso, altitudine 25 ad 3 in ejus longitudine; capite truncato 5 fere in lon-
gitudine corporis; fronte spinis conspicuis; orbita antice serrata; linea frontali concava; ore in tubum hori-
zontalem vel sursum protractili dentibus parvis; maxilla inferiore verticali; oculis posteris diametro 21 cir-
citer in longitudine capitis; preoperculo rectangulo inferne denticulato ; ventre dorso convexiore ; spinis
basi pinnae dorsalis et analis conspicuis; squamis corpore parvis conspicuis lateribus plus quam 50 in serie
longitudinali; linea laterali cauda inconspicua; pinnis acutis, dorsali spina 28 tota ossea crassa corpore
triplo circiter humiliore sed spina anali 22 crassa longiore; pectoralibus capite vix brevioribus et ventralibus
duplo longioribus ; caudali profunde excisa lobis acutiusculis; colore corpore superne plumbeo inferne ar-
genteo; dorso maculis viridi-nigricantibus in series verticales dispositis; vitta oculo-mentali nigras pinnis hy-
alinis vel flavescentibus , dorsali apice macula nigra.

B. 4. D. 8/16. P. 2/14 vel 2/15. V. 1/5. A. 3/14 vel 3/15. C. 17 et lat. brev.

Synon. Zeus insidiator Bloch Ausl. Fisch. tab. 192. fig. 2. Lacép. Poiss. IV. p. 572 et 574,

Listige Spiegelfisch Bloch ibid.
Rusé Bloch ibid.

Zée rusé Lacép. Poiss. IV. p. 572 et 574.

Doré rusé Bonnat. Planch. Encyclop. méth.

Bandmakreele Oken Thierr. Atl.

Equula rusé CV. Poiss. X. p. 72.

Olé-kara Indig. Ponticer.

Ikan Peperrek Mal. Batav.

Ikan Pettak Javan. Samar.

Ikan Pettek Javan. Patjitan.

Ikan Koppeh Indig. Surabaj.
Habit. Batavia, Samarang , Rembang, Surabaja, in mari. Patjitan, in mari et fluviis..

Padang (Sumatrae occidentalis), in mari (Dr. O. Kunhardt).
Longitudo 38 speciminum 45” ad 80”.

bb. Linea lateralis ad medium dorsum desinens. Squamae mediocres 30 p. m.
in serie longitudinali.
t Altitudo corporis 2 vel vix 2 in ejus longitudine.

Equula interrupta, CV. Poiss. X. p. 74.

Equul corpore oblongo compresso, altitudine 2 vel vix 2 in ejus longitudine; capite truncato 4 ad 44 in
longitudine corporis; fronte spinis conspicuis; orbita antice serrata; linea frontali concava; ore in tubum
horizontalem vel sursum protractili, dentibus parvis; maxilla inferiore verticali; oculis posteris, diametro
21 circiter in longitudine capitis; praeoperculo rectangulo margine inferiore rectiusculo denticulato ; ventre
dorso multo convexiore; spinis ad basin pinnae dorsalis et analis conspicuis; squamis corpore mediocribus
30 p. m. in serie longitudinali ; linea laterali ad medium dorsum desinente; pinnis acutis, dorsali spina 22
tota ossea gracili corpore plus triplo humiliore sed spina anali 2a gracili longiore; pectoralibus capite vix
brevioribus sed ventralibus plus duplo longioribus; caudali profunde excisa lobis acutiusculis; colore corpore
superne plumbeo inferne argenteo; dorso viltis transversis et maculis in series transversas dispositis viridi-
nigricantibus ; vitta oculo-mentali nigra; pinnis hyalinis vel flavescentibus, dorsali apice nigra.

B. 4. D. 8/16. P. 2/14 vel 2/15. V. 1/5. A. 3/14 vel 3/15. C. 17 et lat. brev.

Synon. Equula à ligne latérale interrompue CV. Poiss. X. p. 74.

Olekare Indig. Ponticer.

Eetuntia chanda Bengalens.

Jkan Peperrek Mal. Batav.
Habit. Batavia et Padang (Sumatrae occidentalis) , in mari.
Longitudo 16 speciminum 50°” ad 68”.

GAZZA Rüpp.

Gazza minuta Blkr. (Species generis unica).

Gazz. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 3 in ejus longitudine; capite acuto 33 ad 4 in lon-
gitudine corporis; spinis frontalibus conspicuis; orbita antice denticulata; ore deorsum protpactili; maxilla
inferiore valde adscendente; oculis diametro 23 ad 22 in longitudine capitis; praeoperculo subrectangulo

margine inferiore denticulato; dorso et ventre aeque conyexis; squamis corpore minimis conspicuis ; linea
laterali ad caudam desinente; pinnis acutis, dorsali et analis spina 2, corpore plus duplo humiliore; pecto-
ralibus capite multo brevioribus sed ventralibus longioribus; caudali profunde excisa lobis aculis ; colore
corpore argenteo; dorso maculis diffusis plumbeis quasi subcutaneis subfasciato ; pinnis hyalinis vel flaves-
centibus, dorsali antice et margine superiore vulgo fuscescente.
B. 5. D. 8/16 vel 8/17. P. 2/15. V. 1/5. A. 3/14 vel 3/15. C. 17 et lat. brev.
Synon. Scomber minutus Bloch Ausl. Fische tab. 429. fig. 2.
Kleine Mackrele Bloch ibid.
Petit Macquereau Bloch ibid.
Littel Mackrel Bloch ibid.
Equula minuta CV. Poiss. X. p. 65.
Equula nain CV. Poiss. X. p. 65.
Sourou-pinan-karé Incol. Pontic.
Pittichei Tranquebar.
Zeus argentarius Forster.
Equula dentex CV. Poiss. X. p. 66.
Equula denté CV. ibid.
Gazza equulaeformis Rüpp. N. Wirb. F. Abyss. F. R. M. p. 4 tab. 1. fig. 3.
Gazza Arab.
Ikan Peperrek Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 35 speciminum 60” ad 115”.

Aanm. Equula minuta CV., Equula dentex CV. en Gazza equulaeformis Rüpp. zijn in
mijn oog tot eene enkele soort terug te brengen. Bloch's afbeelding van Scomber minutus
is zeer gebrekkig. Ruppell’s afbeelding is zeer goed. Het tandenstelsel bij deze soort regt-
vaardigde den heer Ruppell genoegzaam om haar van Equula af te zonderen en er een
nieuw geslacht van te vormen. Den geslachtsnaam Gazza van den heer Rüppell behou-
dende heb ik echter gemeend den naam der soort, reeds door Bloch voorgesteld, in de
plaats te moeten stellen van den soortnaam van den heer Rüppell.

Cuvier spreekt van 9 rugdoornen bij Equula minuta. Op de afbeelding van Bloch zijn
er echter slechts 8 afgeteekend, wat ik ook vind bij alle mijne specimina.

MENE Lacép.

Mene maculata CV. Poiss. X p. 76 tab. 285.

Men. corpore triangulari compresso , altitudine 13 ad 12 in ejus longitudine, latitudine 6 circiter in ejus
altitudine; capite obtuso convexo 4 circiter in longitudine corporis, altiore quam longo ; oculis posteris diame-
tro 33 fere in longitudine capitis; ore deorsum protractili dentibus parvis ; maxilla inferiore maxime adscen-
dente ; praeoperculo obtusangulo margine ubique glabro; dorso et ventre cultratis ; dorso rotundato, ventre
angulato dorso plus duplo altiore; squamis corpore minimis vix vel non conspicuis ; linea laterali ad caudam
desinente; pinnis acutis, dorsali corpore plus quadruplo humiliore spinis gracillimis, pectoralibus capite bre-

vioribus, ventralibus ad angulum ventris insertis minimis sed radio 1° producto capite longiore; anali hu-
millima ex pinnulis spuriis composita ; caudali profunde excisa lobis acutis ; colore dorso coeruleo lateribus.
ventreque argenteo; dorso lateribusque superne maculis rotundis et oblongis profunde coeruleis; pinnis hy-
alinis vel flavescentibus, dorsali antice fusca.
B. 7. D. 3/41 vel 4/40. (radii ex parte simplices ex parte divisi). P. 9/13. V. 1/5. A. 30 ad 32. C. 17 et lat. brev.
Synon. Mene Anna Carolina Lacép. Poiss. V. p 480 tab. 14 fig. 2.
Méné Anne Caroline Lacép. ibid. CV. Regn. anim. éd. luxe Poiss. tab. 62 fig. 9.
Zeus maculatus Bl. Schn. Syst. posth. p. 95. tab. 22.
Ambata kuttee Russ. Corom. Fish. I. p. 47. fig. 60,
Ikan Golok kassut Mal. Batav.
Habit. Batavia, Tjiringin, Samarang, in mari.
Longitudo 10 speciminum 80°” ad 202”.

Sreipsi Batavia Calendis Octobris mpcect.

Aanhangsel.

Onder het afdrukken dezer verhandeling ontwaarde ik, dat de naam Lepraspis door R.
Brown reeds gegeven is aan een Australisch geslacht der Gramineén. Deze naam zal al-
zoo veranderd behooren te worden, waarom ik voorstel het bedoelde geslacht, maar zijne
groote overeenkomst met Selar Blkr., Srranoïpes te noemen, en de soort alzoo Selaroïdes
leptolepis Blkr.

Dezer dagen ontdekte ik eene nieuwe soort van Decapterus, welke zich van alle be-
kende species van Caranx met enkele valsche rugvin van Cuvier, voornamelijk door haar zeer
slank ligchaam onderscheidt, Deze soort is ook opmerkelijk door hare gladde bovenkaak,
in welke ik bij de meesten mijner exemplaren geen spoor van tanden kan ontdekken, ter
wijl bij eenigen derzelve de bovenkaak van voren eene ruwheid bezit, welke zich door het
gevoel doch niet met het ongewapende oog laat waarnemen. Hare kenmerken zijn de vol-
gende.

Decapterus macrosoma Blkr.

Decapt. corpore elongato compresso, altitudine 7 ad 6% in ejus longitudine, latitudine 13 fere in ejus al-
titudine; capite acuto 44 ad 43 in longitudine corporis ; altitudine capitis 12 in ejus longitudine; linea
rostro-frontali declivi rectiuscula; oculis diametro 4 circiter in longitudine capitis ; rostro oculo longiore ;
maxillis, superiore ante oculum desinente , inferiore superiore vix longiore ; triangulis pectoralibus lateralibus
et inferiore totis squamosis ; squamis lateribus parvis sed bene conspicuis; linea laterali antice rectiuscula
sub pinna dorsali radiosa leviter curvata, postice scutata , scutis p. m. 60 sub anteriore dimidio pinnae dor-
salis radiosae incipientibus, posticis tantum armatis latissimis 6 circiter in altitudine corporis; pinnis

dorsalibus distantibus , spinosa radiosa altiore sed corpore humiliore spinis 2«, 3a et 4a ceteris longioribus ,
radiosa longitudine 3 in longitudine corporis ; pectoralibus acutis capite brevioribus ; ventralibus capite plus
duplo brevioribus ; anali radiosa dorsali radiosa humiliore; caudali lobis acutis 73 ad 7i in longitudine cor-
poris; colore corpore superne viridescente inferne argenteo; macula operculari nigra; pinnis flavescentibus
et hyalinis.

B. 7. D. 1 proc. + 8-1/33 ad 8- 1/35 + 1 spur. P. 2/20 vel 2/21. V. 1/5. A. 2. 1/27 ad 9. 1/30 C.

17 et lat. brev.

Synon. Jkan Lajang Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 15 speciminum 150" ad 215”.

Scripsi Batavia Calendis Decembris mpccct.

Tweede aanhangsel.

Nadat dezer bijdrage reeds was afgedrukt (December 1850), ontdekte ik nog eene nieuwe
soort van Thynnus te Batavia en ontving ik 2 nog onbekende species van Carangoïdes, één
van Sibogha, van mijnen ambtgenoot den heer Dr. F. C. Scumrr en één van mijnen ambt-
genoot den heer Dr. J. Harrzrerp van Amboina, terwijl ik Carangoides fulvoguttatus (Ca-
ranx fulvoguttatus CV.) te Batavia waarnam. Thynnus tonggol heb ik reeds beschreven
in den Isten, en Carangoïdes fulvoguttatus Blkr. in den 2den Jaargang van het Natuur-
kundig Tijdschrift voor Nederlandsch Indië, welke beschrijvingen ik hier teruggeef. Die
van Carangoïdes talamparoïdes en Carangoïdes ophthalmotaenia worden hier voor het eerst
openbaar gemaakt.

Thynnus tonggol Blkr. Nat. Tijdschr. N. Ind. I p. 356.

Thynn. corpore subelongato compresso, altitudine 5 fere in ejus longitudine, latitudine 12 circiter in ejus
altitudine ; capite acuto 4 et paulo in longitudine corporis, multo longiore quam alto; linea frontali leviter
convexa; oculis diametro 4i in longitudine capitis; rostro acuto oculo longiore; rictu ante oculos desinente ;
maxillis dentibus mediocribus utroque latere p. m. 32; praeoperculo limbo posteriore emarginato; margine
operculari membranaceo non fimbriato ; vesica natatoria nulla; linea laterali antice valde flexuosa poris mag-
nis incipiente, postice declivi serpentina; cataphracta pinnas dorsalem radiosam et analem amplectente, la-
teribus sub linea laterali post apicem pinnarum pectoralium desinente, utroque latere incisuris 2 magnis,
incisura inferiore post insertionem pinnarum ventralium desinente; pinnis dorsalibus altitudine aequalibus ,
corpore duplo circiter humilioribus, non contiguis, distantia interpinnali pinna radiosa plus triplo breviore;
pectoralibus 14 in longitudine capitis; ventralibus capite plus duplo brevioribus; anali post dorsalem radi-
osam inserta; caudali profunde emarginata, lobis acutis 54 in longitudine corporis; colore corpore superne
profunde coeruleo, inferne griseo-arzenteo ; dorso maculis vel fasciis nullis; pinnis griseo-plumbeis vel fus-
cescente-plumbeis; pinnis spuriis singulis antice flavis postice nigris.

B. 7. D. 13 - 2/18 + 8 spur. P. 2/27. V. 1/5. A. 3/10 + 8 spur. C. 21 et lat. brev.

Synon. Jkan Tonggol Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 650”.

Carangoides fulvoguttatus Blkr. Nat. Tijdschr. Ned. Ind. IL p. 170.

Carang. corpore oblongo compresso, altitudine 31 circiter in ejus longitudine, latitudine 3 in ejus altitu-
dine; capite obtuso convexo, 4 in longitudine corporis, vix vel non longiore quam alto; vertice elevato con-
vexo; linea rostro-frontali valde declivi convexiuscula; oculis in medio capite sitis, diametro 4 in longitudine
capitis, diametro 2 a linea frontali remotis; osse suborbitali angulo oris altitudine 13 in oculi diametro;
rostro oculo longiore; maxillis aequalibus, dentibus aequalibus bene conspicuis; maxilla superiore deorsum
valde protractili, ante oculum desinente; dorso elevato convexo; linea ventrali obtusangula linea dorsali
multo humiliore ; genis, operculis superne et triangulis pectoralibus lateralibus superne squamosis; triangu-
lis pectoralibus lateralibus inferne et triangulo inferiore alepidotis; linea laterali usque sub initio dimi-
dii posterioris pinnae dorsalis radiosae curvata, curvatura valde aperta, postice sculis armatis 15 p. m. sub
radiis posticis pinnae dorsalis incipientibus, latissimis 18 circiter in altitudine corporis; pinnis acutis radio

nullo in filum producto, verticalibus valde squamosis ; dorsali spinosa altitudine 3 etpaulo in altitudine cor-
poris, dorsali 29 antice acuta corpore paulo plus duplo et anali paulo humiliore; pectoralibus falcatis capite
longioribus;ven tralibus acutis capite plusduplo brevioribus; spinis analibus parvis posteriore paulo longiore;
caudali lobis aequalibus, acutis, 4% circiter in longitudine corporis; colore corpore superne coerulescente
inferne argenteo; lateribus maculis rotundis sparsis aurantiacis ; pinnis dorsali spinosa hyalina flavo margi-
nata; dorsali radiosa hyalina antice et margine superiore flava; caudali flavescente; pectoralibus hyalinis;
ventralibus et anali margaritaceis; anali albo limbato.
B. 7. 1 procumb. sub cute occult. + 7-1-1/28 vel 1/29, P. 2/19. V. 1/5. A. 2- 1/24 vel 2.- 1/25. C.
17 et lat. brev.
Synon. Scomber fulvoguttatus Forsk.
Caranx bayad Rüpp. Atl. R. N. Afr. F. R. M. tab. 25 fig. 5?
Caranz fulvoguttatus CV. Poiss. IX p. 57.
Caranz à taches fauves CV. Poiss. ibid.
Goezz Arab.
Ikan Kuweh Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo speciminis unici 331”.

Aanm. De bovenbeschrevene is blijkbaar dezelfde soort als Caranx fulvoguttatus CV.
Caranx bayad Rupp., welke insgelijks dezelfde species schijnt te zijn, heeft, naar de af-
bbeelding te oordeelen, eene lagere doornachige rugvin en minder bolle kruin. Door de

eide bovengenoemde soorten wordt het aanttal thans van Java bekende Scomberoïden ge-
bragt op 73.

Carangoides ophthalmotaenia Blkr.

Carang. corpore oblongo compresso, altitudine 24 ad 23 in ejus longitudine, latitudine 34 ad 32 in ejus
altitudine; capite 4 circiter in longitudine corporis, paulo altiore quam longo, vertice elevato obliquo ; linea
rostro-frontali valde declivi rectiuscula ; oculis in medio capite sitis, diametro 3 ad 34 in longitudine capi-
lis, plus diametro 3 a linea frontali remotis; osse suborbitali angu!o oris oculi diametro duplo circiter
humiliore; rostro oculo non vel vix longiore; maxillis dentibus bene conspicuis; maxilla superiore inferiore
breviore, valde protractili, sub oculi limbo anteriore desinente; dorso elevato ventre multo convexiore;
genis, operculis superne et triangulis pectoralibus lateralibus superne squamosis; triangulis pectoralibus late-
ralibus inferne et triangulo inferiore alepidotis; linea laterali usque sub 23 tertia parte pinnae dorsalis radio-
sae curvata (curvatura lata aperta}, postice scutis armatis p. m. 35, latissimis 16 p. m. in altitudine corpo-
ris; pinnis acutis; dorsali spinosa 34 circiter in altitudine corporis; dorsali radiosa radio 19? producto cor-
pore paulo humiliore; pectoralibus falcatis capite vix vel non brevioribus; ventralibus capite duplo fere bre-
vioribus; anali antice plus duplo vel duplo fere humiliore, spinis parvis subaequalibus; caudali lobis aequa-
libus 44 ad 4j in longitudine corporis; colore corpore superne viridescente inferne-argenteo ; fascia oculo-
dorsali fusca; pinnis flavis.

B. 7. D. 1 procumb. + 8- 1/27 vel 8- 1/28. P. 2/19. V. 1/5. A. 2- 1/23. C. 17 et lat. brev.

Habit. Amboina, in mari.

Longitudo 2 speciminum 86" et 126",

Aanm. Deze soort staat in verwantschap nabij Carangoides chrysophrys (Caranx chry-
sophrys CV.) en Carangoides talamparah Blkr. (Caranx malabaricus CV.) , maar onderscheidt
zich daarvan alsmede van andere verwante soorten door hoogere 2de rugvin, talrijker rug-
en aarsvinstralen, bruinen oog-rugband enz.

Carangoïdes talamparoïdes Blkr.

Carangoid. corpore oblongo compresso, altitudine 22 ad 2% in ejus longitudine, latitudine 3 circiter in
ejus altitudine; capite 32 ad 32 in longitudine corporis, vix altiore quam longo; linea rostro-dorsali valde
convexa, antice obliqua, ante oculos paulo concava; oculis in medio capitis sitis, diametro 3 circiter in
longitudine capitis, vix diametro j a linea frontali remotis; fronte cultrata; osse suborbitali angulo oris oculi
diametro paulo humiliore; rostro oculo vix longiore; maxillis dentibus minimis vix conspicuis, superiore paulo
breviore, valde protractili, sub oculi limbo anteriore desinente; dorso elevato ventre multo convexiore;
genis et operculis superne squamosis; triangulis pectoralibus lateralibus et inferiore totis alepidotis; linea
laterali usque sub Ja quarta parte pinnae dorsalis radiosae curvata (curvatura valde aperta), postice scutis
25 ad 30 parvis vix armatis, latissimis 16 circiter in altitudine corporis; carinis caudalibus lateribus bene
conspicuis; pinnis acutis radio in filum producto nullo; dorsali spinosa 31 circiter in altitudine corporis,
radiosa et anali corpore plus duplo humilioribus; pectoralibus capite longioribus; spinis analibus parvis
posteriore longiore; pinna caudali lobis aequalibus 43 circiter in longitudine corporis; colore corpore su-
perne griseo, inferne-argenteo ; macula operculari fusca; pinnis hyalinis et flavescentibus.

B. 7. D. 1 procumb. + 7 - 1/22 ad 8- 1/23. P. 2/17. V. 1/5. A. 2- 1/18. C. 17 et lat. brev.

Habit. Sibogha, Sumatrae occidentalis, in mari.

Longitudo 2 speciminum 220” et 250”.

Aanm. Deze soort staat in verwantschap tusschen Carangoïdes chrysophryoïdes Blkr. en Ca-
rangoides talamparah Blkr. (Caranz malabaricus CV.) en heeft het meeste van laatstge-
noemde. Zij onderscheidt er zich echter van, door aanmerkelijk schuinscher profiel, hoogere
onderoogkuilsbeenderen, kleinere tanden en minder bolle buiklijn, verschillen, die zich
bij vergelijking van specimina van dezelfde grootte uitmuntend laten waarnemen. In de
overige wezenlijke punten komen beide species nagenoeg volkomen met elkander overeen.
Het profiel van bovenbeschrevene species beantwoordt vrij wel aan dat van Carangoides
chrysophrys Blkr. (Caranx chrysophrys CV. Poiss. 1x p. 58 tab. 247), doch zij verschilt
hiervan door grootere oogen, lagere 2 rugvin en aarsvin en door talrijker rug- en aars-
vinstralen.

Behalve deze soort ontving ik kortelings nog andere species van Scomberoiden van Su-
matras westkust welke in de vorenstaande bijdrage nog niet zijn vermeld, als tot de
fauna van Sumatra behoorende. Deze soorten zijn: Scomber kanagurta QV., Thynnus
thunnina CV., Chorinemus tol CV., Chorinemus toloo CV., Selar Hasseltii Blkr., Caran-
goides talamparah Blkr., Carangoides citula Blkr., Leioglossus carangoides Blkr. en Stro-
mateus niger Bl., zoodat ik thans 33 Scomberoiden van Sumatra ken.

Van Borneo is in deze bijdrage slechts eene enkele soort dezer soort dezer familie opge-
geven. Onlangs ontving ik nog 8 andere Scomberoiden van Pamangkat, t. w. Trichiurus
haumela GV., Caranx Forsteri CV. en Equula gerreoïdes Blkr., zoodat mij thans 4 soor-
ten van Makreelachtige visschen van dit groote eiland bekend zijn.

Van Timor ontving ik nog twee Scomberoiden, t. w. Caranx Forsteri CV. en Equula
filigera CV.. welke het aantal der van dit eiland bekende soorten op 4 brengen.

Van Celebes zijn mij later nog bekend geworden Scomber loo GV., Chorinemus sancti
Petri CV., Decapterus kurra Blkr., Selar Kuhlii Blkr., Selar torvus Blkr., Carangoïdes
citula Blkr., Selarowles leptolepis Blkr., Gazza minuta Blkr., Equula ensifera CV., Equula
bindoïdis Blkr., Equula gomorah CV., Equula oblonga CV. en Equula insidiatrix CV.,
zoodat het in deze bijdrage opgesomde aantal van 11 soorten van Celebes, op 24 gebragt moet
worden.

Van Amboina ontving ik kortelings Scomber loo CV., Caranx Forsteri CV., Caranx
ekala GV. en Carangoïdes ophthalmotaenia Blkr., waardoor het aantal van Amboina be-
kende Scomberoïden op 12 wordt gebragt.

Van Banda Neira ontving ik voorts Selar torvus Blkr. (Caranz torvus Jen.), de eerste
Scomberoïed, tot nog toe van dit eiland bekend geworden.

Insgelijks was van Riouw nog geene enkele soort dezer familie bekend. De verzamelingen,
mij door de welwillendheid van den heer G. F. pr Bruis Kors geworden, hebben onlangs
van dit eiland doen kennen: Chorinemus sancti Petri GV., Trichurus haumela CV., Tri-
chiurus savala CV., Selar malam Blkr., Carangoïdes praeüstus Blkr., Carangoïdes gal-
lichthys Blkr., Gnathanodon speciosus Blkr., Equula filigera CV. en Gazza minuta Blkr.,
dus 9 soorten.

Van het eiland Singapore zijn door den heer Cantor en mij de volgende 29 soorten van
Scomberoïden bekend gemaakt: Cybium guttatum CV., Cybium Commersonii CV., Cybium
lineolatum GV., TFrichiurus haumela CV., Trichiurus savala GV., Elacate bivittata CV.,
Chorinemus sancti Petri GV., Chorinemus Commersonianus GV., Chorinemus tol CV.,
Stromateus niger Bl., Megalaspis Rottleri Blkr., Selar Kuhlii Blkr., Carangoides talam-
parah Blkr., Carangoides atropus Blkr., Carangoïdes citula Blkr., Carangoides gallichthys
Blkr., Selaroides leptolepis Blkr., Gnathanodon speciosus Blkr., Seriola binotata CV., Lac-
tarius delicatulus GV., Stromateoïdes atoukoia Blkr., Stromateoïdes cinereus Blkr., Kurtus
indicus BL, Equula caballa CV., Equula filigera CV., Equula dacer CV., Equula longi-
mana Cant., Equula insidiatrix CV. en Gazza minuta Blkr.

De heer Cawron heeft eindelijk nog van Pinang bekend gemaakt Scomber microlepidotus
Rupp., Thynnus affinis Gant., Cybium lineolatum CV., Cybium guttatum CN., Trichiu-
rus haumela GV., Trichiurus savala CV., Elacate bivittata GV., Chorinemus Commerso-
nianus CV., Chorinemus tol CV., Trachinotus mookalee CV., Trachinotus quadripunctatus
CV., Stromateus niger Bl, Megalaspis Rottleri Blkr., Selar vari Blkr. (Caranx vari
CV), Selar Hasseltit Blkr. (Caranx mate CV.), Selaroïdes leptolepis Blkr., Caranx For-

‘stert GV., Carangoïdes talamparah Blkr., Carangoides atropus Blkr., Carangoides citula

Blkr., Carangoides oblongus Blkr., Carangoides gallichthys Blkr., Gnathanodon speciosus
Blkr., Seriola binotata CV., Lactarius delicatulus CV., Stromateoides atoukoia Blkr., Stro-
mateoïdes cinereus Blkr., Kurtus indicus Bl., Equula hindus CV., Equula splendens CV.,
Equula daura CV., Equula filigera CV., Equula insidiatrix CV., Equula longimana
Cant., Gazza minuta Blkr., Mene maculata CV., en alzoo niet minder dan 30 soorten.

Ten slotte moet ik nog oplettend maken op eene groote drukfout, voorkomende op
bladzijde 12 dezer verhandeling. Als plaats van voorkomen van Prachinotus mookalee CV.
moet daar slechts gelezen worden »Hindostan.” De namen »Hindestan, Malakka, R. zee.
en China’ moeten beantwoorden aan Megalaspis Rottleri Blkr., en zoo de volgende regels
de namen van de plaatsen van voorkomen één regel lager gedacht worden, tot aan No. 59
toe, moetende het woord »Hindostan" achter Equula insidiatrix uitvallen.

Batavia 3 Maart 18592.

ALI Fy

F
à
MA f
n
e
E
*
,

n {
*
ie r
4^ ' 4 TEM
\
&, 1
3
" |
3 Ad
í* |
s à | Teas M
A "
4 ,
aem OM
| LS TN
E
TUN,
4
à» LS
* ppt, Ap
L LI
UP ak:
WJ
E
J —
: =
i x
lé
2
*
i
i
%

VIT
"TY

pu 79 "

LAWL? AMEN! een "ng. i ]
ws v P A DL LE 75 MA
ETSI So ^W NO

b
e aM 4 : À

BĲ DRAG E

TOT DE KENNIS DER

SNOEKACHTIGE VISSCHEN

VAN DEN
SOENDA-MOLUKSCHEN ARCHIPEL
DOOR

Dr. P. BLEEKER.

1579» a ^ 272
IV AGL de f ÁÀegec-MM MT —
AA PE f

yx p
TD 7M Lr). WIV IAN

BUDRA GE

TOT DE KENNIS DER

SNOEKACHTIGE VISSCHEN

VAN DEN

SOENDA-MOLUKSCHEN ARCHIPEL

DOOR

Pr. EP". BLEEKER.

In de groote Histoire naturelle des Poissons en de overige mij bekend literatuur zijn,
als in den Indischen Archipel voorkomende, vermeld en beschreven geworden de volgende

soorten van Snoekachtige visschen.

1 Panchax Kuhlir CV.

2 » pictum CV. 12
8 Belone crocodilus Lesueur. 13
4 » caudimacula Cuv. 14
9 » annulata CV. 15
6 » timucoides S. Mull. 16
7 Hemiramphus Commersonii CV. 17
& » Quoyi CV. 18
9 » Gaimardi CV. 19
10 » melanurus CV. 20

Mijne verzameling bevat thans 16 soorten dezer familie.

11 Hemiramphns erythrorhynchus GV.

Buffonis CV.
Lutkei CV.
dispar GV.
lucens CV.

Exocoetus speculiger CV.

unicolor CV.

Commersonit CY.
poecilopterus GV.
micropterus CV.

Van deze soorten kan ik echter

slechts tot de bovengenoemde terug brengen 4, te weten: Panchax melanotopterus, die
dezelfde schijnt te zijn als Panchaw Kuhlii CV., en voorts Belone caudimacula Cuv., He-
miramphus Commersonii CV., Hemiramphus Gaimardi CV., Hemiramphus melanurus CV.

en Ewocoetus unicolor CV. Mijne overige 10 soorten zijn nieuw voor dezen Archipel en

gedeeltelijk nieuw voor de wetenschap. Deze 10 species zijn.

4 1

1 Belone leiurus Blkr. 6 Hemiramphus amblyurus Blkr.
9 » cylindrica Blkr. 7 » Russeli CV.

3 —» melanotus Blkr. 8 » Dussumierii CY.
4 » schismatorhynchus Blkr. 9 » Georgii CV.?

9 Hemiramphus fluviatilis Blkr. 10 Ewocoetus mento CV.

In het geheel zijn mij van den Soenda-Molukschen Archipel tot heden toe alzoo bekend
30 soorten van Esocioiden en wel:

1 Panchax melanotopterus Blkr. = Panchax 16 Hemiramphus Luthei CV.

Kuhlit CV.? 17 » dispar CV.

2 » pictum GV. 16 » lucens CY.

3 Belone crocodilus Lesueur. 19 » Russeli CV.

4 » annulata CV. 20 » Dussumierti CV.
5 » cylindrica Blkr. 2] » Georgii CV.?

6 » melanotus Blkr. 92 » erythrorhynchus CY.
Fans schismatorhynchus Blkr. 93 » fluviatilis Blkr.
8 » leiurus Blkr. 94 » amblyurus Blkr.
B) T caudimacula Cuv. 25 Exocoetus speculiger GV.
10 » timucoides S. Mull. 26 » unicolor CV.
11 Hemiramphus Commersonii CV. 27 » Commersoni CV.
12 » Quoyi CV. 28 » poecilopterus GV.
13 » Gaimardi CV. 29 » micropterus GV.
14 » melanurus CY. 30 » mento CY.
15 » Buffonis CV.

Van deze soorten komen op de fauna van

JAVA.

1 Panchax melanotopterus Blkr. 10 Hemiramphus Russeli CV.

2 » pictum GV. d » Dussumierii CV.
9 Belone crocodilus CV. 12 » Georgii CV.?

4 0» cylindrica Blkr. 13 » fluviatilis Blkr.
55 melanotus Blkr. 14 » amblyurus Blkr.
6 » schismatorhynchus Blkr. 15 » dispar CV.
AD) leiurus Blkr. 16 Exocoetus speculiger CV.

8 » caudimacula Cuv. 17 » unicolor CV,

9 Hemiramphus Commersonii CV. 18 » mento OV. .—

MADURA.

1 Belone caudimacula Cuv.
2 »

cylindrica Blkr.
SUMATRA,

1 Belone cylindrica Blkr.
2 Hemiramphus Commersonii CV.

BORNEO.

1 Panchax melanotopterus Blkr.

CELEBES.
1 Belone annulata CV.
oe) timucoides S. Mull.

MOLUKSCHE EILANDEN.

to =

) Lutkei GV. (Boeroe).
» lucens CV.

NIEUW - GUINEA.

—

Hemiramphus Quoyi GV.

De OVERIGE EILANDEN.

Hemiramphns Gaimardi GV. (Amboina).

3 Hemiramphus amblyurus Blkr.

9 Hemiramphus Buffonis CV. (Poeloe Penang.)
4 Evococtus speculiger CV.

2 Belone caudimacula Cuv.

3 Hemiramphus erythrorhynchus Lesueur.
4 »

melanurus CV.

4 Exocoetus Commersonii CV. (Banda Neira).

5 »

6 »

poecilopterus GV.
micropterus CV. (Boeroe).

9 Hemiramphus Gaimardi CV.

Van de opgesomde soorten komen tevens buiten den Soenda-Molukschen Archipel voor:

1 Belone crocodilus Lesueur.
2 annulata CV.

~ »
caudimacula Cuv.

€ »

Isle de France. Indische en Roode zee.

Hindostan. Sechellen. Tongaíabou.

Hindostan. China. Penang. Noord-Australië.

A Heniramphus Commersonii CV. Hindostan. Isle de France. Zanzibar. Roode zee.
Vanikoro.

5 » Russeli CV. Hindostan.

6 » Dussumierit GV. Sechellen.

7j » Georgii CV.? Hindostan.

{ » Gaimardi GV. Port Jackson.

9 » Lutkei CV. 1 Manilla.

10 » erythrorhynchus CV. Isle de France.

11 » dispar GV. Madagascar ? -

12 Ewocoetus speculiger CV. Stille oceaan. N. Holland. Ind. zee. Isle de France.

13 » unicolor GY. Ind. zee. Vanikoro.

14 » Commersonit CV. Isle de France.

15 » poicilopterus CV. Nieuw Engeland. Otaheite.

16 » micropterus CV. Hindostan. N. Terland. N. Holland.

17 » mento GV. lMindostan. Roode zee.

Behalve Panchax melanotopterus Blkr., Belone cylindrica Blkr. en Hemiramphus am-
blyuras Blkr., van welke species ik in reeds vroeger openbaar gemaakte verhandelingen
de kenmerken mededeelde, beschouw ik van de boven opgesomde soorten als nog onbe-
schrevene: Belone leiurus Blkr., Belone melanotus Blkr., Belone schismatorhynchus Blkr. en
Hemiramphus fluviatilis Blkr.

Van alle hieronder beschrevene soorten heb ik de versche kleuren opgegeven.

Eene nadere studie der soorten van Belone en Hemiramphus heeft mij geleid tot het
vinden van kenmerken, volgens welke alle soorten mijner verzameling zich zeer gemakke-
lijk laten bepalen en welke , naar ik vermoed , evenzeer van toepassing zijn op de talrijke
door den heer Varrsciesses beschrevene soorten. Velen der diagnosen van dezen uitmun-
tenden ichthyoloog zijn moeielijk te gebruiken, omdat de kenmerken er te onbepaald zijn
gegeven, te zeer naar enkele individu’s genomen en te zeer vergelijkender wijze met an-
dere species gesteld, zoodat men die andere species voor zich dient te hebben om bepaald
te weten, wat bedoeld wordt met uitdrukkingen als: een weinig grooter, kleiner, langer,
lager, vrij hoog, vrij talrijk enz., enz.

De heer Varexcrennes beweert ten onregte, dat alle soorten van Belone 12 kieuwstralen
bezitten. Mijne Belone leiurus heeft er slechts 10 en bij mijne andere soorten tel ik er
tot 15 toe. Een uitmuntend kenmerk ter bepaling der soorten van Belone vind ik in de
inplantingsplaats der rug- en aarsvinnen, in hare lengteverhouding tot elkander en voorts in
de rigting der groote kaaktanden. De lengte van den bek kan insgelijks tot bepaling der
soorten dienen, doch die lengte verschilt in verhouding tot de lengte des ligchaams bij

de jongere en oudere individus. — De bek is bij de jonge individu’s betrekkelijk langer
dan bij de oude. Waar ik in mijne diagnosen die lengte opgeef, heb ik haar genomen
van de punt der onderkaak tot aan den voorsten oogrand. Hetzelfde geldt ten opzigte

mijner diagnosen van Hemiramphus.

8
CONSPECTUS SPECIERUM ANALYTICUS.

BELONE.

Palatum edentulum. Maxilla superior inferiore brevior. Rostrum capitis parte pos-
culari plus duplo longior.
A. Pinna caudalis rotundata.
a. Pinna dorsalis radio 1° post radium analem 1" inserta, anali brevior, postice
humilis.
ad. Linea lateralis pinnam caudalem attingens. Carina caudalis nulla.
i Corpus cylindricum. Caput altius quam latum, 2%, ad 3 in longitudine
corporis.
o Color superne viridis inferne margaritaceus; pinna caudalis basi macu-
la coerulea.

6 0D. MS ad 1b A MG ad 17.

Belone caudimacula Cuv.

B. Pinna caudalis truncata vel biloba.
a. Pinna caudalis truncata.
aa. Pinna dorsalis radio 1° post radium analem 1™ inserta, anali brevior, pos-
tice humilis.
1 Linea lateralis pinnam. caudalem non attingens; carina caudalis nulla.

o Corpus compressum. Caput altius quam latum, 25% ad 31/, in longi-
tudine corporis.
6 Color superne viridis inferne argenteus.

ó D. 18 ad 19. A. 23 ad 94.
Belone leiurus Blkr.

b. Pinna caudalis biloba, lobo inferiore superiore longiore. Linea lateralis pin-
nam caudalem attingens.
aa. Pinna dorsalis radio 1° radio anali 1° opposifa vel subopposita, anali lon-
gior, radiis mediis anterioribus et posterioribus brevioribus.
i Corpus cylindricum. Caput aeque altum ac latum $'/ ad 3?/, in longitu-
dine corporis.
o Color superne viridis inferne argenteus.
ó D. 22 ad 24 A. 90 vel 21.

Belone cylindrica Blkr. = Bel. melanurus Blkr.

bb. Pinna dorsalis radio 1° post radium analem 1" inserta, radiis mediis ante-

9
rioribus et posterioribus brevioribus.
ï Corpus compressum. Caput altius quam latum, 3 ad 3% in longitudine
corporis.
o Pinna dorsalis anali longior.

ò Corpus superne nigrum inferne argenteum.
ó D. 25 vel 96 A. 23 vel 94.

Belone melanotus Blkr.

oo Pinna dorsalis anali brevior.
6 Corpus superne viride inferne argenteum.

ó D. 93 vel 94. A. 95 vel 26.
Belone schismatorhynchus Blkr.
HEMIRAMPHUS.

I. Pinna dorsalis integra convexa.
A. Pinna dorsalis anali brevior, radio 1° post radium analem 1* inserta.
a. Pinnae ventrales postice in 3a quinta corporis parte insertae.
aa. Maxilla superior truncata longior quam lata. Rostrum 5 circiter in lon-
gitudine corporis.

t Corpus immaculatum. D. 9 vel 10. A. 14 vel 15.
Hemiramphus fluviatilis Blkr.

B. Pinna dorsalis anali multo longior, radio 1e ante pinnam analem inserto.
a. Pinnae ventrales ad initium posticae tertiae corporis parte insertae.
aa. Maxilla superior lanceolata duplo longior quam lata. Rostrum 4 in lon-
gitudine corporis.

i Corpus immaculatum. D. 13. A. 10.
Hemiramphus amblyurus Blkr.

U. Pinna caudalis biloba. Pinnae pectorales capite (absque maxilla inferiore) breviores.
A. Pinna dorsalis anali longior, radio 1° ante pinnam analem inserto.

a. Pinnae ventrales postice in 4° sexta corporis parte sitae. Maxilla superior

latior quam longa.
aa. Corpus multo altius quam latum. Pinnae ventralis radius posticus ceteris

longior.
i Rostrum 3'/, ad 4, in longitudine corporis. D. 13 vel 14. A. 10 ad 12.
o Dorsum maculis magnis nigris. Pinna analis 2 in longitudine pinnae
dorsalis.

aad

Hemiramphus Commersonii GV.
oo Dorsum immaculatum. Pinna analis 1'/, in longitudine pinnae dorsalis.
Hemiramphus Russeli CV.

bb. Corpus aeque latum ac altum. Pinnae ventralis radius posticus ceteris
brevior.
1 Rostrum #17, ad 4*/, in longitudine corporis.
o Corpus immaculatum. D. 15 vel 16. A. 14 vel 13.

Hemiramphus Dussumierii CV.

b. Pinnae ventrales antice in 5a sexta corporis parte sitae. Maxilla superior
longior quam lata.
aa. Corpus multo altius quam latum. Pinnae ventralis radius posticus cete-
ris brevior.
i Rostrum 2'/, ad 3 et paulo in longitudine corporis.
o Corpus immaculatum. D. 18 ad 15. A. 14 vel 13.

Hemiramphus Georgii CV.?

B. Pinnae dorsalis et analis aequales vel subaequales, radiis anticis oppositis.
a. Pinnae ventrales antice in 4a sexta corporis parte insertae, radio postico ce-
teris breviore. Maxilla superior latior quam longa.
aa. Corpus altius quam latum. Rostrum 4'/, ad 5'/, in longitudine corporis.

; Pinna caudalis apicibus macula nigra. D. 16. A. 16.
Hemiramphus melanurus CV.
tit Pinna caudalis immaculata. D. 13 ad 15. A. 14 vel 15.
Hemiramphus Gaimardi CV.
EXOCOETUS.

Cirri nulli.

A. Pinna dorsalis ante analem inserta, corpore humilior, anali duplo longior;
pectorales pinnae dorsalis partem posteriorem attingentes; ventrales analem at-
tingentes vel superantes.

a. Maxilla inferior superiore brevior non tuberculata.

aa. Corpus superne coeruleum inferne argenteum; pinnae pectorales et caudalis
coeruleae , ceterae hvalinae.

Exocoetus unicolor CV.

B. Pinnae dorsalis radio 1° radio anali 1° subopposita, corpore altior, longitudine
anali aequalis; pectorales dorsalem attingentes, ventrales analem non vel vix
altingentes.

a. Maxilla inferior superiore longior symphysi tuberculata.
ad. Corpus superne coeruleum inferne argenteun; pinnae dorsalis et pectora-
les maxima parte coeruleae , ceterae hyalinae.

Exococtus mento CV. ?
PANCHAX.

I. Oculi posteri. Pinnae dorsalis post analem inserta, ventrales radio producto nullo.
A. Corpus viride immaculatum; pinna dorsalis basi nigra.

a- S3 ICD: 16.

Panchax melanotopterus Blkr.

BELONE.

L Palatum edentulum. Maxilla superior inferior brevior. Rostrum capitis parte post-
oculari plus duplo longior.
A. Pinna caudalis rotundata.
a. Pinna dorsalis radio 1° post radium analem 1” inserta, anali brevior, postice
humilis.
aa. Linea lateralis ventralis pinnam. caudalem attingens.
i Corpus cylindricum; caput altius quam latum, 2%, ad 3 in longitudine
corporis.
o Color corpore superne viridis inferne margaritaceus; pinna caudalis basi
macula coerulea.

oc DASS ade T5 AS Gad. T7
Belone caudtmacula Guy. Val. Poiss. XVIII. p. 936.

Bel. corpore elongato cylindrico , altitudine 19 ad 13 in ejus longitudine; capite 2% ad 3 in longitudine
corporis, altiore quam lato; linea rostro-frontali concava ; rostro longitudine 4 ad 42 in longitudine cor-
poris; maxillis junioribus non, adultis vix hiantibus, dentibus caninis paulo retrorsum spectantibus ; maxilla
superiore inferiore breviore; palato glabro ; oculis diametro 3 ad 34 in capitis parte postoculari; linea la-
terali ventrali pinnam caudalem attingente; squamis mediocribus ; cauda non carinata; pinna dorsali radio
1° post radium analem 1™ inserta, anali breviore, acuta, antice altitudine corporis altitudinem aequante
postice humili; pinnis pectoralibus acutis; ventralibus obtusis pectoralibus brevioribus; anali acuta postice
humili ; caudali rotundata ; colore corpore superne viridi, inferne margaritaceo ; pinnis dorsali, pectorali-
bus et ventralibus hyalinis, dorsali radiis coerulea margine rosea, anali margaritacea roseo marginata, cau-
dali basi margaritacea apicem versus aurantiaca, basi macula rotunda coerulea.

B. 19. D. 9/11 ad 9/13. P. 1/10. V. 1/5 vel 2/5. A. 2/14 vel 2/15. C. 15 et lat brev.

Synon. Kuddera A. Russell Corom. Fish. IL. p. 61 fig. 176.

Orphie ocellée CV. Poiss. XVIII. p. 336.
Ho tsin et Hok tsam Chinens.

Ikan Todak Mus. Societ. Ind. Orient. Britt.
Pampinkola Incol. Ponticer.

Ikan Djulong-djulong Mal. Batav.

Ikan Katjangan Samar.

Ikan Lontjong Surabaj.

Habit. Batavia, Samarang, Surabaja, Pasuruan, in mari.

Longitudo 12 speciminum 110” ad 425”.

Varietas Batavia occurrit guttulis capite, dorso lateribusque nigricantibus.

B. Pinna caudalis truncata vel biloba.
a. Pinna caudalis truncata.
aa. Pinna dorsalis radio 1° post radium analem 1" inserta, anali brevior, pos-
tice humilis.

AS
7 Linea lateralis pinnam caudalem non attingens; carina caudalis nulla.
e Corpus compressum. Caput altius quam latum, 2%, ad 31% in longi-
tudine corporis,
6 Color superne viridis inferne argenteus.

6 D. 18 vel 19. A. 23 vel 24.

Belone leiurus Blkr.

Bel. corpore elongato compresso, altitudine 25 ad 15 in ejus longitudine; capite 2% ad 84 in longitu-
dine corporis, altiore quam lato; linea rostro-frontali concaviuseula ; rostro longitudine 3% ad 4% in lon-
gitudine corporis; maxillis junioribus et adultis paulo hiantibus , dentibus caninis obliquis retrorsum spec-
tantibus, maxilla superiore inferiore breviore; palato glabro; oculis diametro 24 ad3in parte capitis post-
oculari; squamis mediocribus; linea laterali ventrali pinnam caudalem non attingente ; cauda carina nulla;
pinna dorsali radio 1? longe post radium analem 1m inserta, anali breviore, acuta, antice corporis altitu-
dinem subaequante postice humili; pinnis pectoralibus obtusis; ventralibus acutis pectoralibus brevioribus ;
anali antice corpore altiore acuta, postice humili; caudali integra oblique truncata vel vix emarginata; co-
lore corpore superne pulchre viridi inferne argenteo; pinnis dorsali et anali hyalinis radiis coeruleo limbatis;
pectoralibus et caudali violascente-coeruleis, ventralibus margaritaceis; pinnis omnibus apice aurantiacis.

B. 10. D. 1/17 vel 2/17. P. 1/10 vel 1/11. V. 1/5. A. 1/22 vel 2/22. C. 15 et lat brev.

Synon. kan Djulong-djulong Mal. Batav.

‚Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 14 speciminum 260" ad 550”.

Aanm. Welligt is deze soort dezelfde als Belone ciconia Richards. (Report on the Ich-
thyology of the seas of China and Japan by J. Richardson, in Report of the fifteenth
meeting of the Britisch Association for the advancement of science. Lond. 1846 p. 264)
doch de kenmerken, opgegeven naar eene teekening , zijn daar niet uitvoerig genoeg be-

schreven om over de identiteit te beslissen.

b. Pinna caudalis biloba, lobo inferiore superiore longiore. Linea lateralis ven-
tralis pinnam caudalem attingens.
aa. Pinna dorsalis radio 1° radio anali 1° opposita vel subopposita, anali lon-
gior, radiis mediis humillimis.
i Corpus eylindricum; caput aeque altum ac latum SU, ad 3°, in longitu-
dine corporis.
o Color corpore superne viridis inferne argenteus,
9 D, 22 ad 94 A. 20 vel 21.

Belone cylindrica Blkr.
2

Bel. corpore elongato cylindrico , altitudine 21 ad 17I in ejus longitudine; capite 33 ad 32 in longitudine

corporis aeque alto ac lato; linea rostro-frontali rectiuscula; rostro crasso longitudine 53 ad 5} in longitu-

dine corporis; maxillis vix hiantibus dentibus caninis obliquis antrorsum spectantibus, superiore inferiore bre-
viore; palato glabro; oculis diametro 2 ad 23 in parte capitis postoculari; squamis parvis; linea laterali ven-
trali pinnam caudalem attingente, ad caudam in carinam transeunte; pinna dorsali radio 1° radio anali 1»
opposita , anali longiore, antice acuta, radiis mediis radiis anterioribus et posterioribus brevioribus; pinnis
pectoralibus et ventralibus aculis, ventralibus pectoralibus brevioribus; anali antice corpore altiore acuta
postice humili; caudali junioribus paulo emarginata adultis biloba lobo inferiore superiore multo longiore ;
colore corpore superne profunde viridi inferne argenteo; carina caudali nigra; pinnis viridescentibus, pec-
toralibus apicem versus, dorsali postice et caudali basi vel medio nigris.
B. 12 ad 15. D. 2/20 ad 2/22. P. 1/12 ad 1/14. V. 1/5. A. 2/18. vel 2/19. C. 16 et lat brev.
Synon. JVaeldvisch Nieuh. Gedenkw. Zee- en Lantr. p. 270. fig.
Ikan Tsjakalang hidjoe of Geep Valent. Ind. Amb. III. p. 417 fig. 2924. _
Geep-visch v. Brochet de Bantam Renard Poiss. Mol. II. tab. 14 f. 65. E
Belone melanurus Blkr. Bijdr. Ichth. faun. Madur. p. 11.
Ikan Djulong-djulong Mal. Batav. 4
Ikan Lontjong Surabaj.
Habit. Batavia, Surabaja, Kammal, in mari.
Sibogha, Sumatrae occidentalis, in mari (Dr. F. C. Schmitt).
Longit. 16 speciminum 145 ad 540".

Aanm. In 1848 gaf ik eene onvolledige diagnose van deze soort, naar een enkel jeug-
dig en slecht bewaard specimen, in Straat Madura gevangen. In dien tijd, in de bin-
nenlanden van Java geplaatsten niet in de gelegenheid mijne verzameling te Batavia te
raadplegen, was het mij niet mogelijk, eene juistere diagnose en de versche kleuren op
te geven.

Van de soorten mijner verzameling laat deze zich het best terug brengen tot de af-
beeldingen van Nirvnor, Varrstun, en Renan», onder de diagnose aangehaald.

bb. Pinna dorsalis radio 1° post radium analem 1" inserta, radiis mediis hu-
millimis.
ï Corpus compressum. Caput altius quam latum, 3 ad 8% in longitudine
corporis.
o Pinna dorsalis anali longior.
6 Corpus superne nigrum inferne argenteum.
ò D. 25 vel 26. A. 23 vel 24.

Belone melanotus Blkr.

Belon. corpore elongato compresso, altitudine 16 ad 14 in ejus longitudine, latitudine 13 circiter in ejus
altitudine; capite 33 ad 34 in longitudine corporis, altiore quam lato; linea rostro-frontali concava; rostro
longitudine 5 circiter in longitudine corporis ; maxillis postice hiantibus dentibus caninis verticalibus maxilla
superiore majoribus; maxilla superiore inferiore breviore ; oculis diametro 2 in parte capitis postoculari ;
squamis parvis; linea laterali ventrali pinnam caudalem attingente, ad caudam in carinam transeunte ; pinna

dorsali radio f° paulo post radium analem {™ inserta, anali paulo longiore, antice acuta, radiis mediis an-
terioribus et posterioribus brevioribus; pinnis pectoralibus et ventralibus acutis, ventralibus pectoralibus bre-
vioribus ; anali antice acuta postice humili ; caudali profunde incisa lobis acutis inferiore longiore; colore
corpore superne nigricante inferne argenteo ; iride superne macula nigra ; pinnis dorsali nigra, pectoralibus
apicem versus nigricantibus, ventralibus viridibus, anali et caudali viridibus nigro marginatis.

B. 14 vel 15. D. 2/23 vel 2/24. P. 1/12. V. 1/5. A. 2/21 vel 2/22. C. 16 et lat. brev.

Synon. Zkan Djulong-djulong Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 3 speciminum 380°” ad 600”.

Species americana Belone hians CV. affinis.

oo Pinna dorsalis anali brevior.
6 Corpus superne viride inferne argenteum.
ó D. 93 vel 24. A. 95 vel 26.

Belone schismatorhynchus Blkr.

Bel. corpore elongato valde compresso, altitudine 20 ad 13 in ejus longitudine, latitudine 2 in ejus alti-
tudine; capite 3 ad 32 in longitudine corporis, duplo altiore quam lato; rostro longitudine 43 ad 5 in lon-
gitudine corporis; maxillis valde hiantibus, dentibus caninis parvis verticalibus; maxilla superiore inferiore
breviore; oculis diametro 2 ad 21 in parte capitis postoculari; squamis parvis; linea laterali ventrali basin
pinnae caudalis attingente; cauda carinata; pinna dorsali radio 1° post radium analem im inserta, anali
breviore, antice corpore et anali humiliore, radiis mediis ceteris brevioribus; pinnis pectoralibus et ventra-
libus acutis, ventralibus pectoralibus brevioribus; anali antice acuta corpore altiore, postice humili; caudali
profunde emarginata lobis acutis inferiore longiore; colore corpore superne viridi inferne argenteo; pinnis
dorsali maxima parte nigra, pectoralibus et anali flavescentibus apicem versus nigris, ventralibus hyalinis,
caudali viridi nigricante marginata.

B. 14. D. 2/21 vel 2/22. P. 1/19. V. 1/5. A. 2/23 vel 2/24. C. 15 et lat. brev.

Synon. Belone crocodila Blkr. Bijdr. Top. Bat. (nec Lesueur et CV.).

Tkun Djulong-djulong Mal. Batav.

Habit. Datavia, in mari.

Longitudo 6 speciminum 300” ad 500”.

Aanm. Belone gracilis T. Schl. (Faun. Japon. Pise. p. 246 tab. 110 fig. 1) komt het
meeste met deze soort overeen, doch schijnt nog ranker van ligchaam te zijn, terwijl de
vinstralen er zijn = D. 27. A. 27. en P. 15, dus aanmerkelijk van die bij B. schisma-

torhynchus verschillende.
HEMIRAMPHUS.

L Pinna dorsalis integra convexa.
A. Pinna dorsalis anali brevior, radio 1° post radium analem 1" inserta.

a. Pinnae ventrales postice in tertia quinta corporis parte inserlae.
aa. Maxilla superior truncata longior quam lata. Rostrum 5 circiter in lon-

gitudine corporis.
+ Corpus immaculatum. D. 9 vel 10. A. 14 vel 15.

Hemiramphus fluviatilis Blkr.

Hemir. corpore elongato compresso, altitudine 8 ad 9 in ejus longitudine; dorso rectiusculo; ventre pro-
minente; capite 24 circiter, rostro 5 circiter in longitudine corporis; maxilla superiore longiore quam lato
truncato, 2 circiter in longitudine maxillae inferioris; dentibus minimis aequalibus; oculis diametro unico
circiter distantibus; fronte inter oculos concava; squamis . . . . ?; pinna dorsali rotundata, anali breviore,
radio 1^ post radium analem {mn inserta; pectoralibus acutis; ventralibus postice in tertia 5a corporis parte
sitis; caudali integra rotundata; colore corpore pinuisque griseo-flavescente.

B. ? D. 1/8 vel 1/9. P. 1/10. V. 1/15. A. 1/13 vel 1/14. C. 15 vel 17 et lat. brev.

Synon. Dermogenys pusilla K. v. H.

Ikan Djulong-djulong Mal. Batav.
Habit. Batavia, Tandjong Oost, Buitenzorg, Tjampea, in fluviis.
Longitudo 26 speciminum 25” ad 58”.

B. Pinna dorsalis anali multo longior, radio 1° ante pinnam analem inserta.
a. Pinnae ventrales ad initium posticae tertiae corporis parte insertae.
aa. Maxilla superior lanceolata duplo longior quam lata. Rostrum 4 in lon-
gitudine corporis.
i Corpus immaculatum. D. 13. A. 10.

He miramphus amblyurus Blkr.

Hemir. corpore elongato compresso altitudine 123 in ejus longitudine; capite 23, rostro 4 fere in longi-
tudine corporis; maxilla superiore lanceolata duplo longiore quam lata, 3 in longitudine maxillae inferioris ;
oculis diametro 2 in parte capitis postoculari , diametro 1 distantibus; vertice plano; dentibus parvis aequa-
libus; squamis lateribus 45 p. m. in serie longitudinali; pinna dorsali anali duplo longiore sed humiliore,
radio 1° ante radium analem fm inserta; pectoralibus acutis; ventralibus ad initium tertiae corporis partis
posticae insertis; anali antice acuta altitudine corpus subaequante; caudali convexa 8 circiter in longitudine
corporis; colore corpore pinnisque flavescente, rostro fuscescente.

3, 10. D. 1/12. P. 1/8. V. 6. A. 1/9. C. 16 et lat. brev.

Habit. Fretum Madurae, prope Surabaja et Kammal.

Longitudo speciminis unici 139”.

M. Pinna caudalis biloba. Pinnae pectorales capite (absque maxilla inferiore) breviores.
A. Pinna dorsalis anali longior, radio 1° ante pinnam analem inserto.
a. Pinnae ventrales postice in 4a sexta corporis parte insertae. Maxilla superior
latior quam longa.

aa. Corpus multo altius quam latum. Pinnae ventralis radius posticus ceteris
longior.
i Rostrum 3'% ad 4%, in longitudine corporis. D. 13 vel 14. A. 10 ad 12.
o Dorsum maculis magnis nigris. Pinna analis dorsali duplo brevior.

Hemiramphus Commersonii CV. Poiss. XIX. p. 20.

Hemir. corpore elongato quadrilatero , dorso rotundato, altitudine 12 ad 8 in ejus longitudine, duplo fere
altiore quam lato; capite 22 ad 31, rostro 3% ad Aj in longitudine corporis; maxilla superiore latiore quam
longa; dentibus maxillaribus parvis aequalibus; oculis diametro 13 circiter in parte capitis postoculari, diametro
unico circiter distantibus; membrana submaxillari (paleari) humili oblonga rotundata; squamis lateribus 50 p. m. in
serie longitudinali; pinnis, dorsali anali duplo longiore, radio 1» ante pinnam analem inserto; pectoralibus acutis,
capite (absque maxilla inferiore) brevioribus sed ventralibus duplo longioribus; ventralibus postice in 4a sexta
corporis parte sitis, radio postico ceteris longiore; anali dorsali multo humiliore; caudali profunde excisa
lobis acutis inferiore longiore; colore corpore superne viridi inferne argenteo , aureo et margaritaceo; rostro
nigro; fascia oculo-eaudali argentea; dorso utroque latere maculis magnis nigris 4 ad 6; pinnis, dorsali an-
tice flava, pectoralibus, ventralibus analique hyalinis, caudali lobo superiore aurantiaco -ílavo, inferiore
coerulescente.

B. 12ad 14D. 1/12 vel 2/11 vel 2/12. P. 1/11 vel 1/12. V. 1/5. A. 1/9ad 1/11 vel 2/10. C. 16 et lat. brev.

Synon. Ikan Moeloet Batang Valent. Ind. Amb. III. p. 446. f. 318.

Demi-bec de Bagueval v. Groote Halfbeck Renard, Poiss. Mol. II. tab. V. f. 21.
Esox far Forsk. Descr. Animal. p. 67. 98. 6.

Variété de U Esoce espadon Lacép. Poiss. V. tab. 7. f. 1.

Hemiramphus far Rüpp. Neue Wirbelth. F. R. M. p. 74.

Hémiramphe de Commerson CV. Poiss. XIX. p. 20.

Far Arab.

Anema Incol. Vanikoro.

Ikan Toda pendekh Mal. peninsul. Malaccensis.

Ikan Djulong-djulong Mal. Batav.

Ikan Tratjas Javan. Tjilatjap.

Habit. Batavia, Samarang, Tjilatjap, Pasuruan, in mari.

Sibogha, Sumatrae occidentalis, in mari (Dr. F. C. Schmitt).

Longitudo 8 speciminum 215” ad 350”.

oo Dorsum immaculatum. Pinna analis 1'/4 in longitudine pinnae dorsalis.

Hemiramphus Russeli CV. Poiss. XIX p. 28.

Hemir. corpore elongato quadrilatero, dorso rotundato, altitudine 11 ad 9 in ejus longitudine, duplo
circiter altiore quam lato; capite 22 ad 23, rostro 32 ad 4 in longitudine corporis; maxilla superiore lati-
ore quam longo; dentibus maxillaribus parvis aequalibus ; oculis diametro 11 ad 2 in parte capitis postoculari,
diametro } ad 1 distantibus; membrana submaxillari humili trigona ; squamis lateribus 45 ad 50 in serie longitu-

dinali; pinnis, dorsali radio 1° ante pinnam analem inserto; pectoralibus acutis capite (absque maxilla
3

18
fineriore) brevioribus sed ventralibus duplo longioribus; ventralibus postice in 4a sexta corporis parte
sitis, radio postico ceteris longiore ; anali 13 in longitudine pinnae dorsalis et hac humiliore; caudali pro-
funde excisa lobis acutis inferiore multo longiore; colore corpore superne viridi inferne argenteo, rostro
nigro; fascia lata oculo-caudali argentea; pinnis, dorsali inferne flava superne et antice nigra, pectorali-
bus, ventralibus analique hyalinis , caudali viridi tota late nigro marginata. [
D. 12 vel 13. D. 1/12 vel 1/13. P. 1/10 vel 1/11. V. 1/5. A. 1/11. C. 16 et lat. brev.
Synon. Kuddera B. Russ. Corom. Fisch. II. p. II. fig. 117.
Hémiramphe de Russel CV. Poiss. XIX. p. 23.
Ikan Djulong-djulong Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 13 speciminum 150” ad 270”.

Aanm. De vinstralen dezer soort worden door CV. opgegeven = D. 17. A. 122, doch
het exemplaar, hetwelk den heer Varisxcienves tot het opstellen der diagnose diende was slecht
geconserveerd. Op de afbeelding van Russe vind ik die getallen = D. 13. A. 12. even

als in zijne beschrijving.

bb. Corpus aeque latum. ac altum. Pinnae ventralis radius posticus ceteris
brevior.
i Rostrum 4'/, ad 4°/, in longitudine corporis.
o Corpus immaculatum. D. 15 vel 16. A. 14 vel 15.

Hemiramphus Dussumierii CV. Poiss. XIX. p. 25. tab. 554.

Hemir. corpore elongato quadrilatero , altitudine 11 circiter in ejus longitudine, aeque lato. ac alto; ca-
pite 3 ad 31, rostro 44 ad 4} in longitudine corporis; maxilla superiore latiore quam longa; dentibus par-
vis aequalibus ; oculis diametro 1 et paulo in capitis parte postoculari, diametro unico distantibus ; mem-
brana submaxillari humili trigona ; squamis lateribus 45 ad 50 inserie longitudinali ; pinnis, dorsali radio 1
ante pinnam analem inserta; pectoralibus acutis capite (absque maxilla inferiore) brevioribus sed ven-
tralibus duplo longioribus; ventralibus radio postico ceteris breviore; anali 1$ in longitudine pinnae dorsalis
et hac humiliore; caudali profunde excisa lobis acutis inferiore longiore; colore superne-.viridi inferne argen-
teo; squamis dorso nigro marginatis; rostro nigricante; fascia oculo-caudali argentea; pinnis dorsali et
caudali viridibus, dorsali superne antice nigricante ; pinnis ceteris hyalinis.

B. 13 vel 14. D. 1/14 vel 1/18. P. 1/10.ad 1/12. V. 1/5. A. 1/13 vel 1/14 C. 15 et lat. brev.

Synon. Hémiramphe de Dussumier CV. Poiss. XIX. p. 25.

Balavis Incol. Insul. Sechell.
Ikan Djulong-Djulong Mal. Batav.

Hab. Batavia, in. mari.

Longitudo 3 speciminum 260” ad 265”.

b. Pinnae ventrales antice. in Ba sexta corporis partesitae. Maxilla superior lon-
gior quam lata,

aa. Corpus multo altius quam latum. Pinnae ventralis radius posticus ceteris
brevior. -

i. Rostrum 2'5 ad 8 et paulo in longitudine corporis.
o Corpus immaculatum. D. 13 ad 18. A. 14 vel 15.

Hemiramphus Georgii CV. Poiss. XIX. p. 97. tab. 555?

Hemir. corpore elongato quadrilatero, altitudine 17 ad 15 in ejus longitudine, latitudine 13 ad 2 in ejus al-
titudine; capite 21 ad 23, rostro 23 ad 3 et paulo in longitudine corporis; maxilla superiore longiore quam lata;
dentibus maxillaribus parvis aequalibus; oculis diametro 12 circiter in capitis parte postoculari, diametro 1 distan-
tibus; membrana submaxillari oblonga rotundata; squamis lateribus 51 ad 55 in serie longitudinali; pinnis, dorsali
corpore multo humiliore, radio 1° ante pinnam analem inserto; pectoralibus acutis capite (absque maxil-
la inferiore) brevioribus sed ventralibus duplo longioribus; ventralibus antice in 52 sexta corporis parte sitis ,
radio postico ceteris breviore; anali 14 in longitudine pinnae dorsalis et hac humiliore; caudali profunde emar-
ginata lobis acutis inferiore multo longiore; colore superne viridi inferne argenteo; fascia oculo-caudali ar-
gentea; rostro nigro; pinnis dorsali viridi- nigricante, pectoralibus, ventralibus analique hyalinis, caudali
antice viridi postice nigricante.
B. 13 vel 14. D. 2/11 ad 2/13. P. 1/9 vel 1/10. V. 1/5. A. 2/12 vel 9/13. C. 16 et lat. brev.
Synon. Mémiramphe de George CV. Poiss. XIX p. 27?
Hemiramphus longirostris Blkr. Bijdr. Topogr. Bat. (nec CV.)
Ikan Djulong-djulong Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 50 speciminum 125” ad 280".

Aanm. Indien deze soort niet dezelfde is als Hemiramphus Georgii, bezit zij er toch zeer
groote overeenkomst mede. Op de afbeelding van Hemiramphus Georgii in het groote
vischwerk is slechts de staartvin anders geteekend en wel als of de kwabben bijkans ge-
lijk zijn, terwijl bij alle mijne exemplaren de onderste staartvinkwab veel breeder en lan-
ger is dan de bovenste. Bovendien geeft de heer Varexcresses de vinstralen op = D. 17.
A. 18 terwijl ik bij geen mijne talrijke exemplaren meer stralen vind dan D. 15. — He-
miramphus Eclancheri CV. Poiss. XIX p. 37 is ook zeer na verwant aan deze soort door
de lengte van zijnen bek, en zou zelís wel dezelfde kunnen zijn.

B. Pinnae dorsalis et analis aequales vel subaequales radiis anterioribus oppositis.
a. Pinnae ventrales antice in 4a sexta corporis parte insertae, radio postico
ceteris breviore. Maxilla superior latior quam longa.
aa. Corpus altius quam latum. Rostrum 4'/4 ad 5'/, in longitudine corporis.
1 Pinna caudalis apicibus macula nigra. D. 16. A. 16.

Hemiramphus melanurus CV. Poiss. XIX. p. él.

Hemir. corpore elongato compresso, dorso rotundato, altitudine 12 ad 11 in ejus longitudine, latitudine .
11 circiter in ejus allitudine; capite 31 ad 37, rostro 41 ad 54 in longitudine corporis; maxilla superiore

latiore quam longa; dentibus maxillaribus parvis aequalibus; oculis diametro 17 ad 12 in parte capitis postoculari,
diametro 1 distantibus; membrana submaxillari humili oblonga; squamis lateribus 50 ad 55 in in serie lon-
gitudinali ; pinnis dorsali et anali longitudine aequalibus totis oppositis ; pectoralibus acutis capite (absque maxilla
inferiore) brevioribus sed ventralibus duplo fere longioribus; ventralibus antice in 4a sexta corporis parte
insertis, radio postico ceteris breviore; caudali profunde excisa lobis acutis, inferiore multo longiore; colore
corpore superne viridi inferne argenteo ; fascia oculo-caudali argentea; rostro fusco; pinnis dorsali viridi apice
nigra, pectoralibus, ventralibus analique hyalinis, caudali viridi-flava nigro marginata, apicibus macula nigra.

B. 10 ad 12. D. 2/14. P. 1/11. V. 1/5. A. 2/14. C. 16 et lat. brev.

Synon. Hémiramphe à queue noire CV. Poiss. XIX p. 3l.

Ikan Djulong-djulong Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 21 speciminum 170” ad 230”.

Deze soort is vrij zeker Hemiramphus melanurus CV., doch de heer Valenciennes zegt
hiervan, dat de lengte van den bek 77, maal gaat in de lengte van het geheele ligchaam.
Bij mijn grootste exemplaar, hetwelk ongeveer even lang is als dat, wat den heer Valen-
ciennes tot zijne beschrijving gediend heeft, gaat de bek, gerekend van de punt der on-
derkaak tot aan het oog Bil,, en van de punt der onderkaak tot aan den mondhoek 61,
malen in de lengte van het geheele ligchaam. Bij de jongere individu’s is de bek betrek-
kelijk langer, wat standvastig voorkomt bij alle in mijn bezit zijnde soorten van Hemi-
ramphus.

bb. Pinna caudalis immaculata.

i D. 13 ad 15. A. 14 vel 15.
Hemiramphus Gaimardi CV. Poiss. XIX. p. 27?

Hemir. corpore elongato compresso, dorso rotundato, altitudine 12 ad 101 in ejus longitudine, latitudine
1i in ejus altitudine; capite 34 ad 33, rostro 43 ad 51 in longitudine corporis; maxilla superiore latiore
quam longa; dentibus maxillaribus parvis aequalibus; oculis diametro 1% circiter in capitis parte postoculari, diame-
tro 1 distantibus; membrana submaxillari triquetra ; squamis lateribus 50 p. m. in serie longitudinali; pinnis dor-
sali et anali aequalibus totis oppositis; pectoralibus acutis capite (absque maxilla inferiore) brevioribus sed
ventralibus duplo fere longioribus; ventralibus antice jn 4a sexta corporis parte insertis, radio postico cete-
ris breviore; caudali semilunariter emarginata lobis acutis inferiore longiore ; colore corpore superne viridi in-
ferne argenteo; fascia oculo-caudali argentea; rostro fusco apice rubro; pinnis dorsali antice viridi-fusces-
cente postice hyalina, pectoralibus , ventralibus analique hyalinis , caudali flavescente.
B. 11 ad 13. D. 1/12 ad 1/14. P. 1/10 vel 1/11. V. 1/5. A. 1/13 vel 1/14. C. 15 vel 16 et lat. brev.
Synon. Elefants Neus Nieuhof Gedenkw. Lant- en Zeereize p. 272. fig.
Halfbek Valent. Ind. Amb. III. p. 391. fig. 143.
Halfbeck Renard Poiss. Mol. I. tab. 35 f. 187.
Hémiramphe de Gaimard CV. Poiss. XIX p. 27.
Ikan Djulong-djulong Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 30 speciminum 100” ad 220”.

21
EXOCOETUS.

L Cirri nulli.

A. Pinna dorsalis ante analem inserta, corpore humilior, anali duplo longior;
pectorales pinnae dorsalis partem posteriorem attingentes; ventrales analem attin -
gentes vel superantes.

a. Maxilla inferior superiore brevior non tuberculata.
aa. Corpus superne coeruleum, inferne argenteum; pinnae pectorales et cauda-
lis coeruleae, ceterae hyalinae.

Exocoetus unicolor CV. Poiss. XIX p. 70?

Exoc. corpore elongato quadrilatero , fere aeque lato ac alto, altitudine 7 ad 8 in ejus longitudine; ca-
pite prismatico 5 et paulo in longitudine corporis; linea rostro-frontali leviter convexa; oculis diametro 23 ad
23 in longitudine capitis, diametro 1 distantibus; rostro oculo duplo circiter breviore; maxillis dentibus
parvis, inferiore ore clauso superiore breviore, non tuberculata; squamis lateribus 40 p. m. in serie longi-
tudinali ; pinnis dorsali ante analem incipiente, corpore humiliore sed anali duplo longiore; pectorali-
bus dorsalis partem posteriorem attingentibus 2 in longitudine totius corporis; ventralibus, pinnae analis
partem posteriorem attingentibus vel superantibus radiis 2 mediis ceteris longioribus 4 circiter in longitudine
corporis; anali humili; caudali lobo inferiore longiore 4 circiter in longitudine corporis; colore dorso pro-
funde coeruleo lateribus et ventre argenteo , rostro coeruleo et rubro; pinnis dorsali margaritacea, pecto-
ralibus pulchre profunde coeruleis, ventralibus et anali hyalinis , caudali sordide coerulea fusco marginata.

B. 11. D. 1/11 vel 1/19. P. 1/14. V. 6. A. 1/7 ve 1/8. C. 17 et lat. brev,

Synon. Exocet aux pectorales unicolores CV. Poiss. XIX. p. 70?

Ikan Terbang Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 11 speciminum 155” ad 175".

Aanm. Exocoetus unicolor CV. heeft volgens den heer Vazexcrewxes 11 stralen in de
aarsvin en kleinere oogen, vermits zij 3 malen gaanin de lengte van den kop. De speci-
mina van den heer Varescrenves waren 1 voet lang en dus veel grooter dan de mijne.

B. Pinna dorsalis radio 1° anali 1° subopposita, corpore altior, longitudine anali
aequalis; pectorales dorsalem attingentes; ventrales analem non vel vix attingentes.
a. Maxilla inferior superiore longior, symphysi tuberculata.
o Color superne coeruleus inferne argenteus; pinnae dorsales et pectorales maxi-
ma parte coeruleae, ceterae hyalinae.

Exocoetus mento CY. Poiss. XIX. p. 90.

Exoc. corpore elongato compresso, altitudine 54 circiter in ejus longitudine, latitudine 2 circiter in ejus
altitudine; capite prismatico 5 in longitudine corporis; linea rostro-frontali declivi rectiuscula ; oculis diame-

tro 3 fere in longitudine capitis , diametro 1 distantibus; rostro oculo minus duplo breviore ; maxillis denti-
bus parvis, inferiore superiore longiore symphysi tuberculata; squamis lateribus 30 p. m. in serie longitu-
dinali; pinnis dorsali radio 1? radio anali 1° subopposita, corpore altiore, longitudine anali aequali; pecto-
ralibus dorsalem attingentibus sed non superantibus, 24 circiter in longitudine corporis; ventralibus analem
non vel vix attingentibus, radiis 2 mediis ceteris longioribus 52 circiter in longitudine corporis ; anali hu-
mili; caudali lobo inferiore longiore 4j circiter in longitudine corporis; colore dorso coeruleo lateribus in-
ferneque argenteo; pinnis dorsali et pectoralibus maxima parte coeruleis basi tantum flavescentibus , pinnis
ceteris flavescentibus vel hyalinis. i
B. 11. D. 1/10. P. 1/13. V. 6. A. 1/10 ad: 1/12. C. 15. vel 17 et lat. brev.
Synon. Exocet mentonnier CV. Poiss. XIX p. 90.
Sariva kola piscator. Malabar.
Ikan Terbang Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 6 speciminum 70" ad 100”.

PANCHAX CV.

L Oculi posteri. Pinnae ventrales radio producto nullo, dorsalis post analem inserta.
A. Corpus viride immaculatum; pinna dorsalis basi nigra.

a: "D: 6. "A? "16;

Panchax melanotopterus Blkr. Bijdr. Ichth. Faun. Midd. en Oost Java p. 22.

Panch. corpore elongato antice subcylindraceo postice compresso, altitudine 7 ad 6 in ejus longitudine ;
capite prismatico superne plano 4} circiter in longitudine corporis; oculis posteris diametro 3 circiter in
capitis longitudine; maxilla superiore protractili; rictu ante oculos desinente; dentibus maxillaribus
curvatis , vomerinis parvis; squamis lateribus non ciliatis 32. p. m. in serie longitudinali; pinnis, dorsali brevi
rotundata corpore humiliore, postice in 22 tertia corporis parte post pinnam analem inserta; pectoralibus
ventralibusque acutis, pectoralibus ventralibus longioribus, ventralibus radio producto nullo; anali rotundata
basi 5 circiter in longitudine corporis; caudali rotundata 43 circiter in corporis longitudine; colore corpore
viridi marginibus squamarum obscuriore ; vitta oculo-maxillari fusca; pinna dorsali inferne nigra superne au-
rantiaca; pinnis pectoralibus et ventralibus viridibus ; anali vitta longitudinali vel maculis seriatis nigris, ver-
sus apicem anrantiaca ; caudali viridi punctis nigrescentibus.

B. 5. D. 8. P. 13. V. 1/5. A. 1/15. C. 15 et lat. brev. -

Synon. Panchax Kuhlii CV. Poiss. XIX. p. 285?

Homalopsis javanica K. v, H.?
Ikan Tjupang Mal. Batav.

Habit. Batavia, Tjampea, Surabaja, in fluviis.

Bandjermassing, Borneo austro-orientalis, in fluviis (J. Wolff).

Longitudo plus quam 100 speciminum 25" ad 57".

Aanm. Deze soort is waarschijnlijk Homalopsis javanica K. v. H. of Panchax Kuhlii CV.,
door den heer Vavencyennes naar eene teekening beschreven. Panchax Kuhlii zou echter 9
stralen in de borstvin hebben, terwij van dekleuren niets vermeld is. Ook Esox panchax

Ham. Buch. moet zeer na verwant zijn aan deze soort, doch heeft een’ zwarten zoom om de
staartvin, twee witte vlekken op kop en rug en D. 6. P. 16. A. 14.

Mijne exemplaren van Soerabaja zijn allen donkerder groen gekleurd en ook grooter dan
de Bataviasche.

Batavia, September 1850.

NAS CHRIF T.

. Onder het afdrukken van bovenstaande bijdrage ontving ik van mijn’ vriend en ambt-
genoot den heer J. Wolff, eene tweede verzameling visschen uit het gebied der rivier van
Bandjermassing, waarbij zich bevinden eene nieuwe soort van Hemiramphus en een merk-
waardige visch, welke ik voorstel Zuciocephalus pulcher te noemen.

. Mijn specimen van Hemiramphus borneënsis heeft in habitus zoo groote overeenkomst
met Memiramphus amblyurus Blkr., dat ik het aanvankelijk voor deze species hield. Een
nader onderzoek deed mij echter zien, dat Hemiramphus borneënsis cene eigene soort is,
hij welke de kop 21%, de snuit 8, malen gaat in de lengte des ligchaams en de boven-
kaak 3%, malen in de lengte der onderkaak, terwijl zij slechts 38 schubben heeft op eene
overlangsche rei en slechts 7 stralen in het kieuwvlies. De staartvin is bij mijn speci-
men zoodanig verminkt, dat hare gedaante niet met zekerheid te bepalen is.

Van Luciocephalus pulcher ken ik geene beschrijving, doch ik zie haar vrij naauw-
keurig afgebeeld in de Illustrations of Indian Zoology Vol I tab. 87 fig. 1. onder den
naam van Diplopterus pulcher Gray.

Dit geslacht behoort mijns inziens geplaatst te worden, tusschen de Karperachtige visschen
met kaaktanden (Cyprinodontes) en de Snoekachtige visschen. De aanwezigheid van ploeg-
beentanden schijnt dit genus eene plaats aan te wijzen naast Panchax CV., doch het ver-
schilt van alle bekende Cyprinodonten en Esocioïden grootelijks door de plaatsing der buik-
vinnen onder de borstvinnen. Eene uitvoerige diagnose van dit merkwaardig geslacht volgt
hierachter. Den naam Diplopterus kon ik miet behouden, aangezien hij door den heer
Agassiz insgelijks gegeven is aan een gertus der Sauroïden en vroeger reeds door Boie aan
een geslacht van Cucaliden, terwijl de benamingen Diplopterys en Diploptera reeds toege-
past zijn, de eerste op een geslacht der Malpighiaceén door A. de Jussieu, de laatste op een
genus der Hymenopteren door Latreille. Ik stel daarom voor dit geslacht den naam voor
van Luciocephalus, als aanduidende de gelijkenis van den kop op een snoekenkop. Er
bestaat geene reden om den naam der soort, door Gray gegeven, te veranderen.

Hemiramphus borneënsis Blkr.

Hemir. corpore elongato compresso, altitudine 111 in ejus longitudine ; latitudine 1j circiter in ejus al-
titudine; capite 24, rostro 34 in longitudine corporis; maxilla superiore lanceolata duplo longiore quam lata,
32 in longitudine maxillae inferioris ; membrana inframaxillari humillima vix conspicua ; oculis diametro 2 in

capitis parte postoculari, diametro 1 et paulo distantibus ; vertice plano; dentibus maxillaribus parvis aequa-
libus; squamis lateribus 38 p. m, in serie longitudinali ; linea laterali ventrali vix conspicua; pinna dorsali
anali plus duplo longiore radio 1° ante radium analem fm inserta; pinnis ventralibus antice in 6* septima
corporis parte sitis; pectoralibus caudalique (partim abruptis); colore. . . . . ?

B. 7. D. 19. P. 1/8. V. 6. 4. 1/41. Cox?

Habit. Bandjermassing , in fluviis.

Longitudo speciminis unici male conservati 175"".

Lucrocernatus Blkr. (Diplopterus Gray.)

Pinna dorsalis unica radiosa anacantha anali opposita. Os superne totum ex ossibus in-
termaxillaribus maxime protractilibus compositum. Os intermaxillare ramo adscendente an-
tice dentibus in thurmam collocatis, ramo descendente dentibus uniseriatis. Dentes infra-
maxillares antice pluriseriati. Vomer antice dentibus minimis scabrum. Arcus branchiales
4 completi. Pseudobranchiae nullae. (Ossa pharyngealia inferiora distantia dentibus coni-
cis armata. Apertura branchialis magna sub oculo desinens. Membrana branchiostega ra-
diis 5. Nares in cute praeorbitali perforatae utroque latere 2. Squamae corpore ctenoideae,
capite cycloideae. Pinnae ventrales sub basi pinnarum pectoralium insertae, radio 2° in
filum indivisum articulatum producto. Ventriculus sacco coeco magno. Intestinum cor-
pore plus duplo brevius. Appendices pyloricae nullae.

Luciocephalus pulcher Blkr.

Lucioceph. corpore elongato antice subcylindraceo postice compresso, altitudine 8 ad 7 in ejus longitudine;
capite prismatico acuto 23 in longitudine corporis, postice paulo altiore quam lato, superne plano; oculis
diametro 5 ad 6 in longitudine capitis, in medio capite sitis, lineae frontali maxime approximatis ; rostro
(absque maxillis) oculo longiore; maxilla superiore maxilla inferiore ore clauso breviore, ore protracto
multo longiore; rictu longe ante oculum desinente; labiis latis membranaceis; rostro , vertice , genis oper-
culisque squamosis ; membrana lata arcus branchiales inter et maxillam inferiorem ; squamis lateribus 36 p.
m. in serie longitudinali; linea laterali recta ad pinnam caudalem desinente; pinnis dorsali et anali corpore
paulo humilioribus; dorsali analis parti posteriori opposita, anali duplo breviore; pectoralibus parvis 4 cir-
citer in longitudine capitis; ventralibus radio filiformi analis partem posteriorem attingente vel superante ;
anali incisura profunda bipartita, parte anteriore ante pinnam dorsalem sita, parte posteriore humiliore et
breviore; caudali obtusa convexa 5 ad 527 in longitudine corporis; colore capite dorsoque fusco, ventre
margaritaceo ; fascia rostro-oculo-caudali lata nigricante inferne tota longitudine vitta alba percursa ; pinnis
rubris; caudali radiis et basi rubra membrana maxima parte nigerrima.

B. 5. D. 1/8 ad 1/10. P. 1/13 vel 1714. V. 1/5. A. 1/5. 13 vel 1/6. 12 vel 1/17 vel 1/18. C. 12 et lat. brev.

Synon. Diplopterus pulcher Gray Hardw. Illustrat. of Ind. Zoól. I. tab. 87. fig. 1.

Habit. Bandjermassing, in fluviis.

Longitudo 5 speciminum 105” ad 120".

Scripsi Batavia Calendis Novembris m»ccar.

95
Aanhangsel.

Nadat vorenstaande bijdrage was afgedrukt, werd mijne verzameling van Snoekachtige
visschen nog verrijkt met 3 soorten, alsmede met specimina van reeds aanwezige species van
verschillende eilanden van den Archipel, zoodat ik ten opzigte der geographische verbreiding
dezer visschen nog eenige bijzonderheden kan mededeelen. De soorten, waarmede mijn ka-
binet werd verrijkt of waarvan ik thans betere diagnosen kan geven, zijn de hieronder
beschrevene.

Belone leiuroides Blkr. Nat. Tijdschr. N. Ind. I 1850-1851. p. 479.

Bel. corpore elongato cylindrico, altitudine 13 in ejus longitudine a basi rostri usque ad apicem pinnae
caudalis; capite aeque alto ac lato; linea rostro-frontali concava; ossibus frontalibus valde striatis; rostro
(partim abrupto) capitis parte postoculari plus triplo longiore, minus quam quinquies in longitudine corporis;
maxillis postice paulo hiantibus; dentibus caninis utraque maxilla verticalibus; palato glabro; oculis diametro
2 in capitis parte postoculari; squamis conspicuis; linea laterali ventrali pinnam caudalem non attingente ;
cauda carina nulla; pinna dorsali radio 1° paulo post radium analem 1m inserta, anali paulo breviore, acu-
ta, antice corpore multo altiore, postice humili; pinnis pectoralibus acutis; ventralibus acutis pectoralibus
brevioribus; anali acuta, antice corpore multo altiore, postice humili; caudali subintegra leviter emarginata ;
colore corpore superne profunde viridi, inferne argenteo; pinnis viridibus?, caudali postice violascente.

B. 14. D. 2/17. P. 1/11. V. 1/5. A. 2/20. C. 15 et lat. brev.

Habit. Blitong (Billiton), Singapore, in mari.

Longitudo speciminis unici 410”.

Aanm. Deze soort heeft groote overeenkomst met Belone leiurus Blkr. doch verschilt er
duidelijk van, doordien bij Belone leiurus het ligchaam zamengedrukt is, de hondstanden
schuins geplaatst zijn, het oog 2, tot 3 maal gaat in het achteroogsgedeelte van den kop,
de kop hooger is dan breed en de rugvin verder achterwaarts geplaatst en lager. Belone
ciconia, door den heer Ricuarnson beschreven naar eene afbeelding, schijnt voornamelijk
van Belone leiuroides te verschillen door kortere, verder achterwaarts geplaatste rugvin, die
eerst achter de aarsvin zou eindigen; de beschrijving van den heer Ricnanpsow is echter te
onvolledig, om over mogelijk verder bestaande verschillen te oordeelen. Bij mijn specimen
van Belone leiuroides is de bek voor een ‘gedeelte afgebroken, zoodat ik zijne lengte niet
naauwkeurig kan bepalen. De overige karakters zijn evenwel voldoende, om haar als eene
nog onbekende soort te kenschetsen.

Hemiramphus horneënsis Blkr. (diagnosis emendata). Nat. Tijdschr. N. ind. If p. 68.

Hemir. corpore elongato compresso, altitudine 12 ad 112 in ejus longitudine, latitudine 13 circiter in ejus
altitudine; capite 22 ad 2%, rostro 3 et paulo ad 34 in longitudine corporis; maxilla superiore lanceolata
duplo longiore quam lata, 44 ad 32 in longitudine maxillae inferioris; membrana inframaxillari humili ro-
tundata; oculis diametro 2 in capitis parte postoculari, diametro 1 ad 1 et paulo a se invicem distantibus;

verlice plano; dentibus maxillaribus parvis aequalibus; squamis marginem versus subcirculariter, medio non
striatis, lateribus 38 ad 40 in serie longitudinali; linea laterali ventrali conspicua, ad inferiorem partem pin-
nae caudalis desinente; pinna dorsali radio 1° ante pinnam analem inserta, acuta, altitudine corporis altitu-
dinem aequante; pinnis pectoralibus capitis parte postoculari longioribus; ventralibus aculis antice in 62 sep-
tima corporis parte sitis, capitis parte postoculari brevioribus; anali acuta dorsali multo humiliore; caudali
rotundata 82 in longitudine corporis; colore corpore superne viridescente, inferne argenteo; pinnis hyalinis,
caudali tantum leviter violacea; membrana inframaxillari nigra.

B. 7. D. 13. P. 1/8. A. 1/14 ad 2/8 (ubi radii postici multifissi). C. 16 et lat. brev.

Habit. Bandjermassing, Borneo austro-orientalis, in fluviis.

Longitudo 2 speciminum 175'" (pinna caudali partim abrupta) et 175"" (pinna caudali integra).

Hemiramphus Quoyi CV Poiss. xix p. 26? Nat. Tijdschr. Ned, Ind. II p. 491.

Hemir. corpore elongato quadrilatero, dorso subrotundato, altitudine 10 ad 11 in ejus longitudine, fere
aeque alto ac lato; capite 33 ad 32, rostro 5j ad 6 et paulo in longitudine corporis; maxilla superiore
latiore quam longa; dentibus maxillaribus parvis aequalibus bene conspicuis; oculis diametro 14 ad 13 in
parte capitis postoculari, diametro 1 circiter a se invicem distantibus; maxilla inferiore parte praedentali 8
ad 11 in longitudine corporis; membrana inframaxillari (paleari) triangulari valde evoluta ; squamis lateribus
55 circiter in serie longitudinali; pinna dorsali anali paulo longiore, acuta, parum emarginata, radio 1o ante
pinnam analem inserto; pectoralibus acutis, capite (absque maxilla inferiore) multo brevioribus et ventrali-
bus minus duplo longioribus; ventralibus antice in 44 sexta corporis parte sitis, radio postico radiis ceteris
breviore; anali dorsali humiliore, acuta, vix emarginata; caudali profunde excisa, lobis acutis inferiore lon-
giore; colore corpore superne viridi, inferne argenteo; rostro profunde viridi; maxilla inferiore apice rubra;
paleari nigra rubro marginata; fascia cephalo-caudali argentea, viridi limbata; pinnis hyalinis vel viridescenti-
bus, caudali nigricante marginata.

B. 19. D. 2/14. P. 1/11. V. 1/5. A. 9/13. C. 15 et lat. brev.

'Synon. Hémiramphe de Quoy CV. Poiss. XIX p. 26?

Ikan Djulong djulong Mal. Batav.

Habit. Batavia, Rio, in mari.

Longitudo 4 speciminum 170" ad 270”.

Aanm. De bovenbeschrevene soort beantwoordt nagenoeg geheel aan de beschrijving van
Hemiramphus Quoyi CV. van Nieuw-Guinea, De heer Varencrenses zegt echter, dat zijne
soort een’ donkerblaauwen rug heeft, terwijl de rug van mijne specimina donker groen
is. Drie mijner 4 exemplaren vond ik in Julij 1851 te Batavia, alwaar de soort echter
zeer zeldzaam is.

Hemiramphus phaiosoma Blkr. Nat. Tijdschr. Ned. Ind. II p. 99.

Hemir. corpore elongato compresso, altitudine 9 et paulo in ejus longitudine; dorso rectiusculo; ventre
prominente; capite 34 circiter, rostro 5% circiter in longitudine corporis; maxilla superiore longiore quam
lata, lanceolata; dentibus maxillaribus minimis aequalibus; oculis diametro 15 circiter in capitis parte posto-
eulari, diametro 1 a se invicem distantibus; membrana inframaxillari humili; squamis lateribus 70 ad 80 in

serie longitudinali; pinna dorsali anali plus duplo longiore, radio fo longe ante analem inserto ; pectorali-
bus acutis capitis parte postoculari et ventralibus multo longioribus ; ventralibus antice in 4a sexta corporis
parte sitis radio postico ceteris non longiore; anali dorsali humiliore radiis tumefactis; caudali integra, con-
vexa, 63 circiter in longitudine totius corporis; colore toto corpore pinnisque fusco.

Bact 20s. koe Vo/5- Al t/ Si? C. ote lat brev.

Habit. Blitong (Billiton), in flumine Tjirutjup (Corys. pe Groot).

Longitudo speciminis unici 52”.

Deze soort laat zich zeer gemakkelijk van alle bekende onderscheiden, door haar bruin
ligchaam, korte onderkaak, lange rugvin, bolle staartvin en kleine schubben. Het ee-
nige specimen, naar hetwelk bovenstaande beschrijving genomen is, heeft mij niet duide-
lijk genoeg het aantal kicuw-, borstvin- en aarsvinstralen laten herkennen.

Bij het overzigt der geographische verbreiding der Snoekachtige visschen in den Indi-
schen Archipel bladz. 4 en 5 voege men thans nog het volgende. Op de fauna van de
verschillende eilanden komen nog:

JAVA. Hemiramphus Quoyi CV.?
BORNEO. Hemiramphus Gaimardi CV., Hemiramphus borneënsis Blkr.
CELEBES. Hemiramphus Dussumierii CV.
AMBOINA. Belone cylindrica Blkr., Hemiramphus Dussumierii CY.
RIOUW. Belone caudimacula Cuv., Belone cylindrica Blkr., Hemiramphus melanurus
CV., Hemiramphus Gaimardi CV., Hemiramphus Quoyt CV.?
BLITONG (BILLITON). Hemiramphus phaiosoma Blkr.
SINGAPORE. Belone caudimacula Quv., Belone leiuroides Blkr., Belone melanotus Blkr.,
Hemiramphus Dussumierii CV., Hemiramphus Quoyi CV.
PINANG. Belone annulata CV., Belone caudimacula Cuv., Hemiramphus Russellii CV. ,
: Hemiramphus Georgii CV., Hemiramphus tridentifer Cant., Ewvocoetus nigri-
pennis CV., Panchax Buchanani CV.

Het geslacht Luciocephalus heb ik gemeend tot eene afzonderlijke familie te moeten bren-
gen, welke ik voorstel Luciocephaloidei te noemen. Van Luciocephalus pulcher Blkr. ontving
ik eenigen tijd geleden zeer fraaije specimina van Blitong, door de welwillendheid van
mijnen vriend den heer Corns. pe Groot. Deze specimina zijn tevens aanmerkelijk grooter
dan de Borneosche en hebben eene lengte van 76" tot 180". Met toenemenden leeftijd
schijnt deze soort aanmerkelijke wijzigingen in hare kleuren te ondergaan, zoodat de don-
kerbruine kaakstaartband lister wordt, en zich over het geheele ligchaam en de vinnen

28
zwartachtige ronde vlekjes vertoonen. Bij de anatomische aanteekeningen, vroeger mede-
gedeeld, kan ik nog voegen, dat er geene zwemblaas aanwezig is. In de maag van een
der grootste specimina van Blitong vond ik een twintigtal zeer jonge vischjes met den do-
jerzak nog ver buiten de buikholte uitpuilende en in welke ik Leuciscus cephalotaenia
Blkr. (eene nieuwe’ soort van Blitong) meen te herkennen.

Batavia, Maart 1852.

BW DRA GE

TOT DE KENNIS DER

CHIROCENTROIDEI, LUTODEIRI, BUTIRINI, ELOPES, NOTOPTERI, SAL-
MONES, ECHENEOIDEI EN OPHIDINI

VAN DEN
SOENDA-MOLUKSCHEN ARCHIPEL
DOOR

Dr. P. BLEEK ER.

Ne btw Ye ce 7 2 RAA HBL eo uM" fe A
f eu. f E
Q0 vt j /Dat PLS XXI

M 3 # + b 1" hi am It Dt von D Le

à À | E 01 ge
15^ AU
>. Á
hd ui
á [L|
wy
* LS NL A
á ^id [
: E "
Á $ i if il D {
B NK iL m " ì
"o "n
i P I hb 1 ,

PORTER dar: NE À

rr LEM "c
E | mu 73 LM i fend

E :

De Va 7 ; ae
| M 5 nl P D
i "D Ó FL A ML AL 4 quae

TPG C9 ORT RY FOM AO rae ;
; | erts 4 ’ _ JL
M j P 4 4 5 i
á n" ? j { 111. y
i AL

i
7
A
|
-— vo:
:
"e" Ë
:
LI
ESI
TN
* " [e m E *
i Li - =
= L
= h
|
:
| :
L] p »
LI 1 E
| -
= * 1
|
2 ~
4

BW DRAGE

TOT DE KENNIS DER

CHIROCENTROIDEI, LUTODEIRI, BUTIRINI, ELOPES, NOTOPTERI, SAL-
MONES, ECHENEOIDEI EN OPHIDINI

SOENDA-MOLUKSCHEN ARCHIPEL
DOOR

Dr P. BLEEK ER.

Ik vat in deze bijdrage te zamen, de korte beschrijvingen der weinige soorten dezer fa-
milién, welke acht jaren nasporingen mij van den Indischen Archipel hebben doen ken-
nen. Evenwel, hoe weinig talrijk deze soorten zijn, bleven mijne onderzoekingen ook
hierin niet vruchteloos en heb ik de bestaande kennis ten dezen opzigte eenigzins kunnen
uitbreiden, niettegenstaande de meeste soorten over de meest verschillende punten van de
groote bekkens der Indische en Chinesche zeeën zijn verbreid.

Voor zoover ik heb kunnen nagaan, zijn door andere sehrijvers reeds als in den Indi-
schen Archipel voorkomende vermeld:

CHIROCENTROIDEI. 1. Chirocentrus dorab CY.
Luropeinr. 2. Chanos orientalis CV.

3 » lubina CV.
Buririnr. 4. Albula neoquinaica GV.

5. ^» seminuda CV.
Erorrs. 6. Elops saurus L.

7. Megalops indicus CV.
Nororteri. 8. Notopterus Bontianus CV.
SALMONES. 9. Saurida tombil CV.

10. » nebulosa CV.

11. Saurus synodus CV.

12. » myops GY.
ÉEcukNEOIDEL. 18. Echeneis neucrates L.

Alzoo in het geheel slechts 13 soorten. Mijne verzameling bevat de volgende species:

CrirocenTROÏDEr. 1. Chirocentrus dorab GV.
Luronzinr. 9. Chanos orientalis CV.
Burirint. 3. Albula bananus GV.

4. Dussumieria elopsoides Blkr.

D: » Hasseltii Blkr.
Exoprs. 6. Elops saurus L.

7. Megalops indicus CV.

6. » macrophthalmus Blkr.
NororrERI. 9. JVotopterus lopis Blkr.

10. » Bontianus GV.?
SALMONES. 11. Saurus ophiodon Cuv.

19. Saurida tomhil QV.

18. Astronesthes chrysophekadion Blkr.
Ecnevroïner. 14. Echeneis neucrates L.
Opuipint. 15. Oxybelus Brandesii Blkr.

Van deze 15 soorten zijn nieuw voor de kennis van den Archipel 8 en nieuw voor de
wetenschap; Dussumieria Hasseltii, Dussumieria elopsoïdes, Megalops macrophthalmus, No-
topterus lopis, Astronesthes chrysophekadion en Oxybelus Brandesii. Enkele dezer nieuwe
soorten, met name Dussumieria elopsoïdes, Astronesthes chrysophekadion en Oxybelus Bran-
desit heb ik reeds elders bekend gemaakt. De overigen zijn hieronder voor het eerst be-
schreven.

In het geheel ken ik thans alzoo van de bovengenoemde familiën de volgende soorten,

als bewoonsters der Soenda-Moluksche wateren:

Crrnocentroipet. 1. Chirocentrus dorah Cuy.
Lutoprmt. 2. Chanos orientalis CV.
8.» lubina GV.
Burimixi. 4. Abula bananus CV.
DES neoguinaica, GV.
6. » seminuda CY.
7. Dussumieria elopsoïdes Blkr.
3. » Hasseltir Blkr.
Erorzs. 9. Elops saurus L.
10. Megalops indicus GV.
11. » macrophthalmus Blkr.

NoTorrERI. 12. JVotopterus lopis Blkr.
13. » Bontianus GV

SALMONES. 14. Saurus ophiodon Cuv.
18. » synodon GV.
16. » myops CV
17. Saurida tombil GV.
18. » nebulosa GV.
19. Astronesthes chrysophekadion Blkr.

EcHENEOIDEL. 90. Echeneis neucrates L.
OpniDINI. 91. Ozybelus Brandesiw Blkr.

Van deze soorten behooren tot de fauna van:

JAVA.
1. Chirocentrus dorab CY. 8. Megalops macrophthalmus Blkr.
9, Chanos orientalis CV. 9. Notopterus lopis Bikr.
3. Albula bananus CV. 10. » Bontianus CV.
4. Dussumieria elopsoides Blkr. 11. Saurus ophiodon Cuv.
5. » Hasseltii Blkr. 19. Saurida tombil CV.
6. Elops saurus L. 3. Echeneis neucrates L.
7. Megalops indicus GV.
MADURA.
1. Chirocentrus dorab CV. 9. Elops saurus L.
9. Chanos orientalis CV. 6. Megalops indicus CV.
9. Abula bananus CY. 7. Saurus ophiodon Cuv.
4. Dussumieria elopsoides Blkr. 9. Echeneis neucrates L.
BALI.
1. Astronesthes chrysophekadion Blkr.
SUMATBA.
1. Chirocentrus dorah GV. 4. Saurida tombil CY.
D Megalops indicus CV. 5. Notopterus Shean See
3. Elops saurus L. 6. Echenets neucrates L.
BANKA.
1. Saurus ophiodon Cuv.

BORNEO.

8 Notopterus Ne IRE) Oe

CELEBES.

1. Chirocentrus dorab CV.

—

Oc & ce to

. Elops Saurus L.
. Megalops indicus GV.

TIMOR.

. Saurida nebulosa CV.

MOLUKSCHE EILANDEN.

. Chirocentrus dorab CV. (Boeroe).
. Chanos lubina CV. (Boeroe).
3.

Megalops indicus GV. (Boeroe).
WAIGIOE.

. Saurida tombil CV.

NIEUW GUINEA.

. Chirocentrus dorab CV.
. Albula neoguinaica CV.

» seminuda CV.

Chirocentrus dorab CV.

. Chanos lubina CV.
. Albula bananus CY.

Elops saurus L.
Megalops indicus GV.

. Saurus synodus CV.

» myops GV.
» ophiodon Cuv.

. Saurida tombil CV.

» nebulosa GV.

. Notopterus Bontianus CV.
. Echeneis neucrates L.

4. Notopterus Bontianus CV?
. Saurida tombil CV.
6. Saurus myops CV.

4, Saurus myops CV. (Amboina).
5. Oxybelus Brandesii Blkr. (Banda Neira).

4. Saurus synodus CV.
5. Saurida nebulosa GV.

Van de opgesomde soorten komen tevens buiten den Archipel voor.

Malakk. Hindost. Isle de France. Zanzib. Roode
zee. China.

Sechellen.

Isle de Franc. Roode zee.

Azié, Afrika, Amerika.

Hindost. Madagask. Isle de Franc. N. Holl.
China. Otaheite.

Isle de Fr. Chin. Sandw. eil. Amerika.

Hindost. Geyl. Isle de Fr. St. Helena. Amerika.

Hindost. Bengal. Rangoon. Malakk. China.

Hindost. R. zee. China.

Isle de France. Otaheite.

Irrawaddi.

Hindost.

7
CONSPECTUS SPECIERUM ANALYTICUS.

CHIROCENTROIDEI Val.
CHiROGENTRUS.
1. Chirocentrus dorab CV. (species unica adhuc cognita).
LUTODEIRI Val.

Cuanos.

I. Corpus altitudine plus quam 5 in ejus longitudine.
A. Squamae nuchales sequentibus non majores.
a. Pinna analis radiis 10, caudalis lobis 4 circiter in longitudine corporis.

9. Chanos orientalis CV.
BUTIRINI Val.

ALBULA.

I. Corpus altitudine 5, circiter in ejus longitudine.
A. Caput 4 ad 4'4 in longitudine corporis.
a. B. 14 vel 15.

3. Albula bananus CV.

Dussumienra Val.

1, Pinnae ventrales parti pinnae dorsalis posteriori oppositae.
A. Corpus altitudine 5 ad 5'/ in ejus longitudine.
a. Altitudo capitis 1'/, in ejus longitudine.

4. Dussumieria elopsoides Blkr.

B. Corpus altitudine 6 ad 6, in ejus longitudine.
a. Altitudo capitis 17/ in ejus longitudine.

5. Dussumieria Hasselti Blkr.
ELOPES Val.
Eros.

I. Squamae lateribus plus quam 80 in serie longitudinali.
A. Caput duplo longius quam altnm.

8
6. Elops saurus L.

MrcaArLors.

l. Caput 4v, ad 42, in longitudine corporis.
A. Squamae lateribus 40 p. m. in serie longitudinali.

7. Megalops indicus CV.

ll. Caput 4'4 circiter in longitudine corporis.
A. Squamae lateribus 96 p. m. in serie longitudinali.

8. Megalops macrophthalmus Blkr.
NOTOPTERI Val.

NoTOPTERUS.

1. Linea rostro-frontalis valde concava. Maxilla superior post oculos desinens.

A. Dentes ventrales utroque latere 45 p. m.
a. Cauda immaculata.

9. Notopterus lopis Blkr.

Il. Linea rostro-frontalis mediocriter concava. Maxilla superior sub oculo desinens.

A. Dentes ventrales utroque latere 28 ad 33.
a. Pinnae pectorales initium pinnae analis superantes.

10. /Votopterus Bontianus CV.?
SALMONES.

Savnus Val.

Ll. Dentes maxillares, palatini, linguales, pharyngeales valde curvati.
alepidotum.
A. Pinnae pectorales et ventrales capite longiores, caudalis triloba.
a. B. 28 ad 26.

1l. Saurus ophiodon Cuv.

Saurwa Val.

I. Linea lateralis cauda praesertim valde carinata.
A. Axillae squamis elongatis.

12. Saurida tombil CY.

Corpus antice

Asrronsstues Richards.

L Pinna dorsalis radiosa, pectorales et ventrales capite breviores.
A. Fascia cephalo-caudalis lata argentea.

13. Astronesthes chrysophekadion Blkr.
ECHENEOIDEL.

Ecnenzis L.

i. Discus capitis non ante maxillam superiorem prominens, laminis dentatis 22 ad 26.
A. Maxilla inferior longe ante maxillam superiorem prominens.
a. Pinnae pectorales discum capitis superantes.
i D. 87 ad 39. A. 86 ad 41.

14. Echeneis neucrates L.
OPHIDINI Bonap. J. Mull.

Oxxsezus Richards.

I. Rictus sub oculo desinens.

15. Oxrybelus Brandesii Blkr.

10
CHIROCENTRUS Cuv.

Chirocentrus dorab Guv. CV. Poiss. XIX p. 110. tab. 565. Rupp. N. W. A. F. R. M. p. 81.

Chirocentr. corpore elongato compresso, altitudine 7% ad 9 in ejus longitudine, latitudine 3 circiter in
ejus altitudine ; capite 64 ad 63 in longitudine corporis; altitudine capitis 12 ad {in ejus longitudine ; ocu-
lis diametro 5 ad 6 in longitudine capitis; rostro oculo paulo longiore; maxilla superiore sub oculo desi-
nente; maxilla inferiore maxime adscendente et ante maxillam superiorem prominente; ore simo; maxilla
superiore dentibus conicis mediocribus antice caninis 2 longis horizontalibus convergentibus ; maxilla inferiore
dentibus elongatis lateralibus mediis maximis; dentibus palatinis et pterygoideis minimis in vittas graciles
dispositis ; dentibus hyoideis valde conspicuis; squamis minimis facile deciduis; dorso rotundato; ventre
cultrato ; axillis inguinibusque squamis elongatis; pinnis dorsali anali parti anteriori opposita, corpore plus
duplo humiliore et anali paulo plus duplo breviore; pectoralibus acutis 14 circiter in longitudine capitis ;
ventralibus parvis oculo brevioribus; anali capite vix longiore et corpore plus duplo humiliore; caudali
lobis acutis 61 ad 6 in longitudine corporis; colore corpore superne coeruleo lateribus inferneque argenteo;
macula humerali fusca vel nigra ; pinnis hyalinis vel flavescentibus, dorsali et caudali nigro vel fusco mar-
ginatis.
B. 8. D. 16 vel 17. P. 14. V. 1/6. A. 30 ad 33. C. 19 et lat. brev.
Synon. kan Parang of Oorlogsvisch Valent. Ind. Amb. III. p. 495 fig. 457.
Parring of Chnees Wen. Poiss. Mol. I. tab. 8 fig. 55.
Sabre ou Sabran Commers.
Clupea dorab Forsk. Descr. animal. No. 108. L. Syst. nat. ed. XVI. I. p. 1409. Lacép. Poiss. V. p. 458.
Esox chirocentrus Lacép. Poiss. V. p. 317.
Esoce chirocentre Lacép. Poiss. V. p. 317 tab. 8 fig. f.
Clupea dentex Bl. Schn. Syst. posth. p. 428.
Wahlah Russ. Corom. Fish. II. p. 78 fig. 199.
Chirocentrus dentex Van Hasselt Manuscr.
Dorab et Lysan et Aasa Macha Arab.
Ikan Parang Mal. Bat.
Ikan Trak Jav. Samar.
Ikan Dentobou Indig. Buru.

Habit. Batavia, Tegal, Samarang, Surabaja, in mari.
Bangcallang , Madurae insulae, in mari.

Longitudo 6 speciminum 215” ad 450”.

Aanm. Deze soort, door het geheele bekken der Indische en Chinesche zeeén verbreid,
komt bijkans dagelijks te Batavia ter markt, zelden echter in groote hoeveelheden te ge-
lijk. Zij wordt in het algemeen niet door de Europeanen gegeten.

CHANOS Lacép.

I. Corpus altitudine plus quam 5 in cjus longitudine
A. Squamae nuchales sequentibus non majores.

a. Pinna analis radiis 10, caudalis lobis 4 circiter in longitudine corporis.

Chanos orientalis CV. Poiss. XIX. p. 143.

Chan. corpore elongato compresso, altitudine 54 ad 53 in ejus longitudine , latitudine 2 vel 2 fere in
ejus altitudine ; capite acuto, pyramidali, quadrilatero , toto alepidoto, 42 ad 54 in longitudine corporis ; ver-
tice plano; altitudine capitis 14 ad 12, latitudine 2 ad 1$ in ejus longitudine; oculis diametro 3 ad 32 in
longitudine capitis; rostro plano declivi oculo breviore; maxilla superiore ante oculum desinente symphysi
paulo emarginata; praeoperculo valde obtusangulo; operculo margine posteriore subverticaliter descendente ;
linea laterali valde conspicua; dorso rotundato obtuso ventre convexiore ; squamis ctenoïdeis basi plerumque
incisura bilobis, lateribus 70 ad S0 in serie longitudinali, nuchalibus sequentibus non majoribus ; axillis in-
guinibusque squamis elongatis insertionem pinnarum longe superantibus ; pinnis , dorsali postice in anteriore
corporis dimidio sita, acuta, emarginata altitudine 13 ad 14 in altitudine corporis ; pectoralibus acutis 11 ad
i in longitudine capitis; ventralibus dorsali parti posteriori oppositis pectoralibus paulo brevioribus ; anali
dorsali multo breviore, acuta, emarginata, corpore plus duplo humiliore ; caudali alis oblongis rotundatis ,
lobis acutissimis 4 et paulo ad 32 in longitudine corporis; colore corpore superne coeruleo-chalybeo , late-
bus ventreque argenteo; maxilla inferiore inferne immaculata ; pinnis dorsali et caudali olivaceis , ceteris fla-
vescentibus.

B. 4. D. 14 ad 16. P. 16. V. 10 vel 11. A. 10. C. 19 et lat. brev.

Synon. Dramdram ou Bantam De Vlam. Renard. Poiss. Mol. I. tab. 34 fig. 184.

Lutodeira indica Van Hass. Bull. Féruss. 1823.
Chanos orientalis CV. Poiss. XIX. p. 143.
Ikan Bandang Mal. et Javan.
Habit. Batavia, Cheribon, Samarang, Gresik, Surabaja, Pasuruan, Bezuki, in mari et piscinis.
Kammal, Tandjong, Sumanap , Madurae insulae, in mari.
Longitudo 5 speciminum 160” ad 390”.

Aanm. Deze soort is een der meest bekende op Java wegens haren voortreffelijken smaak
en zou tot de meest gezochte behooren, indien zij minder gratig was. Te Batavia, Soera-
baja en op vele andere plaatsen op Java wordt zij in vijvers aangekweekt, even als Lates
nobilis GV, Osphromenus olfav Comm., Mugil Cunnesius CV. enz. De soort wordt tot meer dan
4 voeten lang.

ALBULA Gronov. CY.

l. Altitudo corporis 8% in ejus longitudine.
A. Caput ^ ad 41% in longitudine corporis.
a. B. 14 vel. 15.

Albula bananus CV. Poiss. XIX p. 249.

Albul. corpore elongato compresso, altitudine 53 circiter in ejus longitudine, latitudine 12 ad 2 in eju
altitudine ; capite acuto, prismatico, quadrilatero, 4 ad A1 in longitudine corporis, duplo fere longiore quam
alto; linea rostro - frontali convexa; oculis diametro 44 ad 5 in longitudine capitis, in medio capite sitis :

rostro acuto valde ante os prominente, oculo duplo fere breviore; maxilla superiore sub oculi margine ante-
riore vel paulo ante oculum desinente; ore infero rictu parvo; dentibus inframaxillaribus , intermaxillaribus,
palatinis et vomerinis setaceis, lingualibus , sphenoidalibus pterygoideisque granulatis, omnibus optime con-
spicuis; dorso et ventre obtusis rotundatis, dorso ventre convexiore; linea laterali recta lineae dorsali magis
quam lineae ventrali approximata ; squamis lateribus basi quadrilobatis longitudinaliter striatis, 70 ad 80 in
serie longitudinali; inguinibus squamis elongatis ; pinnis, dorsali maxima parte in anteriore corporis dimidio
sita, acuta, vix vel non emarginata, corpore non vel paulo humiliore, tota squamosa; pectoralibus acutis
capite duplo fere brevioribus ; ventralibus radiis dorsalibus posterioribus oppositis , capite plus duplo breviori-
bus, anum attingentibus ; anali dorsali plus duplo breviore et corpore plus duplo humiliore ; caudali lobis
acutis 5 circiter in longitudine corporis ; colore corpore superne griseo inferne argenteo ; rostro antice vitta
subsemilunari fusca; pinnis hyalinis vel flavescentibus.
B. 14 vel 15. D. 18 ad 20. P. 18. V. 1/9. A. 7 ad 9. C. 19 et lat. brev.
Synon. Butyrinus vel Banané Commers.
Synode Renard Lacép. Poiss. V. p. 321 tab. 8 fig. 2.
Synodus vulpes Lacép. ib.
Butirin banané Lacép. Poiss. V. p. 45. CV. Poiss. XIX. p. 149.
Butyrinus bananus Lacép. ibid.
Argentina glossodonta Forsk. Faun. Arab. p. 68 No. 99.
Argentina bonuk Lacép. Poiss. V. p. 366.
Butirinus glossodontus Rüpp. N. Wirb. Abyss. F. R. M. p. 80 tab. 20 fig. 3 Temm. Schi. Faun.
Jap. Poiss. tab. 109 fig. 1 p. 242.
Bunuk, Bonuk et Gasma Arab.
Ikan Bandang tjurorot Mal. Bat.
Habit. Batavia, Samarang, Rembang, Surabaja, Kammal, Bangcallang, in mari.
Longitudo 4 speciminum 155” ad 245°”,

Aanm. Deze soort is de eenige mij bekende, welke zoo talrijke kieuwstralen bezit. De
heer Ruppell spreekt slechts van 13 kieuw- en daarentegen van 21 borstvinstralen bij zijnen
Butirinus glossodontus, terwijl ik bij alle mijne specimina 15 en 14 kieuwstralen doch slechts
18 borstvinstralen vind. — De inlanders te Batavia verwarren deze soort dikwerf met Elops
saurus L.

DUSSUMIERIA Valenc.

I. Pinnae ventrales parti pinnae dorsalis posteriori oppositae.
A. Corpus altitudine 5 ad 8, in cjus longitudine.
a. Altitudo capitis 1'/, in ejus longitudine.

Dussumieria elopsoides Blkr. Ichth. Madur. p. 12.

Dussum. corpore elongato compresso , altitudine 5 ad 5% in ejus longitudine , latitudine 2 circiter in ejus
altitudine ; capite triangulari acuto 4i ad 43 in longitudine corporis; altitudine capitis 13 in ejus longitu-
dine; linea rostro-frontali declivi rectiuscula; oculis diametro 3 ad 31 in longitudine capitis; rostro oculo

vix vel non longiore; ore antico rictu parvo ; maxillis aequalibus, superiore ante oculum desinente ; denti-
bus maxillaribus, palatinis, pterygoideis et lingualibus conspicuis; operculo acutangulo angulo rotundato ; li-
neis dorsali et ventrali convexis, ventrali dorsali conyexiore ; squamis lateribus 40 p. m.? in serielongitudi-
nali ; pinna dorsali in media corporis longitudine sita, acuta, corpore minus duplo humiliore ; pectoralibus
acutis capite brevioribus sed ventralibus multo longioribus ; ventralibus pinnae dorsalis parti posteriori op-
positis; anali humili dorsali breviore; caudali lobis acutis 43 ad 5 in longitudine corporis; colore corpore
dorso coeruleo lateribus ventreque argenteo; lateribus superne fascia diffusa longitudinali viridi-aurea ; pin-
nis hyalinis vel flavescentibus, caudali postice fuscescente.

B. 15. D. 20 ad 22. P. 13. V. 1/7. A. 14 ad 17. C. 19 et lat. brev.

Synon. Jkan Djapo Mal, Javan. et Madurens.

Habit. Batavia, Samarang, Surabaja, Kammal, in mari.

Longitudo 2 speciminum 115"' et 155”.

Aanm. Deze soort verschilt van Dussumieria acuta CV. Poiss. XX p. 344 voornamelijk
door meer achterwaartsche plaatsing der buikvinnen en meer bollen buik. Een nader
onderzoek mijner specimina van Dussumieria heeft mij doen zien, dat de boven beschreyene
soort behoort afgescheiden te worden van de volgende, welke ranker van ligchaam en de
eigenlijke Elops javanicus K. v. H. is. Zij komt veel zeldzamer voor. ae

B.-Corpus altitudine 6 ad 61 in ejus longitudine.
a. Altitudo capitis 1?/ in ejus longitudine.

Dussumieria Hasseltii Blkr.

Dussum. corpore elongato compresso, altitudine 6 ad 63 in ejus longitudine , latitadine 2 circiter in ejus
altitudine; capite triangulari acuto 4j ad 5 in longitudine corporis; altitudine capitis 12 circiter in ejus
longitudine; linea rostro-frontali declivi rectiuscula; oculis diametro 3 ad 3% in longitudine capitis; rostro
oculo vix vel non longiore ; ore antico rictu parvo; maxillis subaequalibus, superiore ante oculum desi-
nente; dentibus maxillaribus , palatinis, pterygoideis et lingualibus conspicuis ; praeoperculo subacutangulo
angulo rotundato; lineis dorsali et ventrali convexitate subaequalibus ; squamis lateribus 60 p. m. in serie
longitudinali ; pinna dorsali in media longitudine corporis sita, acuta, emarginata, corpore minus duplo
humiliore; pinnis pectoralibus acutis capite duplo fere brevioribus sed ventralibus longioribus ; ventralibus 32e
quartae parti pinnae dorsalis oppositis; anali humili dorsali breviore; caudali radiis mediis longitudine aequali-
bus, lobis acutis 5 circiter in longitudine corporis; colore corpore superne coeruleo inferne argenteo ; la-
teribus superne fascia diffusa longitudinali viridi-aurea ; pinnis hyalinis vel flavescentibus , caudali nigricante
marginata.

B. 15. D. 20) vel 21. P. 13 vel 14. V; A/T A. Bevel 165 C: 19) et lat. bro

Synon. Ælops javanicus K. v. H. (secund. delineat. inedit.).

Ikan Djapo Mal. et Javan.
Habit. Batavia, Cheribon, Samarang, Surabaja, in mari.
Longitudo 20 speciminum 80° ad 160°”.

Aanm. Deze soort komt te Batavia dagelijks in groote hoeveelheden fer markt, meestal
zonder schubben, die uiterst ligt afvallen.

Clupea micropus T. Schl. (Faun. jap. Poiss. tab 107 fig. 2 is de vierde mij thans be-
kende soort van Dussumieria. Zij onderscheidt zich van Dussumieria acuta Val., Dussumieria
elopsoïdes Blkr. en Dussumieria Hasseltii Blkr. reeds daardoor zeer duidelijk, dat de rugvin er
veel meer voorwaarts en geheel vóór de buikvinnen gelegen is, terwijl er de aarsvin bui-
tengewoon kort is. Ik kan daarom niet met den heer Valenciennes aannemen, dat Clu-
pea micropus T. Schl. tot zijne Dussumieria acuta kan behooren. Zij zal voortaan be-
hooren genoemd te worden Dussumieria micropus, hoewel de benaming micropus, waar-
schijnlijk duidende op de kleine aarsvin, niet zeer juist gekozen is.

ELOPS L.

I. Squamae lateribus plus quam 80 in serie longitudinali.
A. Caput duplo longius quam altum.

Elops saurus L. Bl. Syst. posth. tab. 82.

El. corpore elongato compresso, altitudine 62 ad 7j in ejus longitudine, latitudine 2 ad 17 in ejus alti-
tudine ; capite. aculo 4% ad 5 in longitudine eorporis, duplo circiter longiore quam alto ; linea frontali con-
vexa ; oculis diametre A ad 43 in longitudine capitis; rostro acuto rotundato longitudine oculum aequante ;
maxilla superiore post oculum desinente; maxilla inferiore superiore vix longiore; dorso et ventre valde ob-
tusis rotundatis ; squamis lateribus plus quam 80 in serie longitudinali ; linea laterali squamis singulis stria
unica notata ; pinna dorsali in media corporis longitudine sita, emarginata, acuta, corpore altiore, radio
producto nullo; pinnis pectoralibus acutis, capite minus duplo brevioribus; ventralibus initio dorsalis oppositis,
longitudine pectoralibus aequalibus; anali dorsali breviore et corpore humiliore; caudali lobis acutis 4% ad5
in longitudine corporis; colore corpore superne griseo-argenteo inferne argenteo; pinnis hyalinis vel flavescen-
tibus, dorsali et caudali nigricante marginatis.

B. 99 ad 33. D. 93 vel 24. P. 18. V. 15. A. 15 vel 16. C. 21 et lat. brev.

Synon. Argentina carolina L. Syst. natur. ed. XVI, I. p.

Mugilimore Anne-caroline Lacép. Poiss. V. p. 398.

Argentina machnata Forsk. Descr. anim. 68. No. 100.

Jinagoh Russ. Corom. Fish. IL. p. 63 fig. 179.

Elops inermis Mitch. Transact. hist. et phil, soc. I. Fish. of New York p. 445.

Elops machnata Rüpp. N. Wirb. Abyss. F. R. M. p. 80 et 8%. Richards. Ichth. Ereb. Terr. tab:
36 fig. 4 et 5. Temm. Schl. F. Jap. Poiss. tab. 109 fig. 2.

Elope saure CV. Poiss. XXI. p. 265.

Salmon trout et Round Herring Anglor. Amer. septentrion.

Lisa Francesa Poey apud CV. Poiss. XIX. p. 273.

Banane Mocino apud CV. Poiss. XIX. p. 273.

Pird-ati-ati Brasil.

Machnat Arab.

Tjuh Kiaou Chinens.

Nisin Japonens.

Ikan Bandang lalaki Mal. Batav.

Habit. Batavia, Surabaja, Kammal, Pasuruan, in mari.
Longitudo 7 speciminum 210” ad 390”.

Aanm. Slechts van tijd tot tijd komt deze soort te Batavia ter markt en gewoonlijk
bij slechts enkele individu’s.

MEGALOPS Lacép.

L Caput 41, ad 4, in longitudine corporis.
A. Squamae lateribus 40 p. m. in serie longitudinali.

Megalops indicus GV. Poiss. XX p. 346 et XIX p. 280 tab. 576.

Megal. corpore subelongato compresso, altitudine 45 ad 5 in ejus longitudine, latitudine 22 ad 24 in cjus
altitudine; capite subacuto 43 ad 42 in longitudine corporis, longiore quam alto; linea rostro-frontali
declivi recta; oculis diametro 8 ad 3I in longitudine capitis; rostro truneato oculo breviore; maxilla supe-
riore sub oculi limbo posteriore desinente; maxilla inferiore ante superiorem prominente; dorso et ventre
obtusis rotundatis, dorso ventre multo convexiore; squamis lateribus 40 p. m. in serie longitudinali ; linea
laterali singulis. squamis striis 5 ad 8 radiatim dispositis notata ; pinna dorsali postice in anteriore dimidio
corporis sita, acuta, emarginata, corpore humiliore , radio postice filiforme producto altitudine corporis lonzi-
ore; pinnis pectoralibus acutis 14 ad 13 in longitudine capitis, ventrales non attingentibus; ventralibus capite duplo
fere brevioribus, initio dorsalis oppositis; anali dorsali longiore, acuta, emarginata, antice corpore minus du-
plo humiliore, radio postico paulo producto; caudali lobis acutis 4 circiter in longitudine corporis; colore
corpore dorso coerulescente-chalybeo, lateribus ventreque argenteo ; limbo operculari posteriore fuscescente;
pinnis hyalinis vel flavescentibus.

B. 24 ad 26. D. 17 ad 19. P, 15 vel 16. V. 1/9. A. 25 ad 28. C. 19 et lat. brev.

Synon. Clupea setipinna Forst.

Clupea cyprinoïdes Forst. L. Syst. nat. ed. Gmel. p. 1407. Broust. Decad. ichth.

Kundinga Russ. Corom. Fish. IL. p. 81 fig. 203.

Megalops setipinnis Richards. Rep. 18e meet. Brit. Assoc. p. 319.

Megalops curtifilis Richards. ibid.?

Hang-tsaou-pih , Hang tso pak, Ke-yu, Ko-yu et Ki-u Chinens.

Ikan Bulan bulan Mal. Datav.

Ikan Seleh Indig. Surabaj.
Habit. Batavia, in fluviis ef in mari; Panimbang, Samarang, Surabaja, Kammal, in mari.
Longitudo 5 speciminum 200" ad 315”.

IL Caput 47, circiter in longitndine corporis.
A. Squamae lateribus 36 p. m. in serie longitudinali.

Megalops macrophthalmus Blkr.

Megal. corpore subelongato compresso, altitudine 43 in ejus longitudine, latitudine 2in ejus altitudine;
tlic

ej
capite subacuto 44 in longitudine corporis, longiore quam alto; linea rostro-frontali declivi rectiuscula: oe

diametro 3 fere in longitudine capitis (1); rostro truncato oculo breviore; maxilla superiore sub oculi parte
posteriore desinente ; maxilla inferiore ante superiorem prominente; dorso et ventre obtusis rotundatis; dor-
so ventre convexiore; squamis lateribus 36 p. m. in serie longitudinali; linea laterali singulis squamis striis
4 ad 8 radiatim dispositis notata; pinna dorsali postice in anteriore corporis dimidio sita, acuta, emargi-
nata, corpore paulo humiliore , radio postice filiforme producto, altitudine corporis vix longiore; pinnis pecto-
ralibus acutis 13 in longitudine capitis ventrales non attingentibus; ventralibus initio dorsalis oppositis, capite plus
duplo brevioribus; anali dorsali longiore, acuta, emarginata, corpore minus duplo humiliore, radio postico
paulo producto; caudali lobis acutis 4 et plus in longitudine corporis; colore corpore dorso coerulescente-
chalybeo, lateribus ventreque argenteo; limbo operculari posteriore fusco; pinnis dorsali, caudali et anali fus-
cescentibus, pectoralibus ventralibusque flavescentibus.

B 265 Dr 18. P. 19. Va 4/9) AS 2b" Co 19iet lat. brey:

Synon. kan Bulan bulan Mal. Baty.

Habit. Batavia in mari et in fluviis.

Longitudo speciminis unici 317”.

Aanm. De verschillen tusschen deze soort en Megalops indicus CV. vallen meer in

het oog , wanneer men specimina van dezelfde lengte naast elkander plaatst. Men ont-

U 7
waart dan, dat de oogen bij Megalops macrophthalmus aanmerkelijk grooter zijn, dat
de kop grooter en boller is, dat de bovenkaak minder achterwaarts uitsteekt en onder
de iris eindigt, dat de schubben grooter en minder talrijk en de buikvinnen korter zijn.
Bij twee individu's van gelijke grootte (315” en 817”) zijn die verschillen te overzien

als volgt.

Megalops indicus CV. Megalops macrophthalmus Blkr.

Kop 42/, maal in de lengte van het lig- Kop 41), maal in de lengte van het ligchaam.
chaam. Oog 81/, maal in den kop. Buikvinnen Oog bijkans 8 maal in den kop. Buikvinnen
bijkans 2 maalin de lengte van den kop. 86 2'/, maalin de lengte van den kop. 40 schub-
schubben op eene overlangsche rei. ben op eene overlangsche rei.

Op het einde van het 20ste deel der groote Histoire naturello des Poissons, verklaart de
heer Valenciennes zich er voor, het geslacht Megalops voortaan te beschouwen als eene af-
deeling van het geslacht Elops. Hoezeer de groote verwantschap dezer geslachten niet te
miskennen is, verschillen toch de soorten van Zlops en Megalops in habitus zoodanig van
elkander, dat zelfs een leek ze als zeer verschillende visschen zou beschouwen. Ik ben het
met den heer Valenciennes eens, dat men aan de verlenging van den laatsten rugvin-
straal hier geene generische waarde kan hechten. Ik vind echter een ander kenmerk om
de beide geslachten te onderkennen en wat mij van genoegzame waarde toeschijnt. Bij
Elops saurus zijn de ploegbeenstanden in twee afzonderlijke groepjes geplaatst, terwijl die
tanden bij mijne beide soorten van Megalops tot eene enkele groep vereenigd zijn. Men

Specimine ejusdem magnitudinis Z/. indie? CV, 32.

kan alzoo, afgescheiden van de overige generische kenmerken, de beide geslachten op vol-
gende wije van elkander onderkennen.

Exors. Dentes vomerini in thurmas 2 plus minusve distantes collocati.

Mecaiors. Dentes vomerini in thurmam unicam collocati.

NOTOPTERUS Lacép. CV.

I Linea rostro-frontalis valde concava. Maxilla superior post oculos desinens.
A. Dentes ventrales utroque latere 45 p. m.
a. Cauda immaculata.

Notopterus lopis Blkr. Topogr. Batav.

Notopt. corpore oblongo compresso, altitudine 4 circiter in ejus longitudine , latitudine 34 fere in ejus
altitudine; capite acuto longiore quam alto 42 fere in longitudine corporis; linea rostro-frontali valde con-
cava; altitudine capitis supra medium oculum 3 in ejus longitudine ; oculis diametro 5i in longitudine capi-
tis ; ossesuborbitali antice sub oculo oculo triplo humiliore; rostro oculo breviore; maxilla superiore post ocu-
lum desinente; dentibus lingualibus 2 anticis sequentibus multo longioribus, curvatis; praeoperculo oculo
plus duplo latiore, rotundato, squamis parvis in series p. m. 15 verticales dispositis ; fossa mucosa tempo-
rali quintuplo longiore quam lata; dorso elevato rotundato; linea ventrali-caudali obtusangula; ventre den-
libus utroque latere 45 p. m. serrato; squamis cycloideis parte basali radiatis, lateribus 170 p. m. in serie
longitudinali ; pinnis dorsali oblonga rotundata, in media corporis longitudine sita, altitudine 2 in longitudine
capitis ; pectoralibus rotundatis capite minus duplo brevioribus, pinnam analem vix attingentibus ; ventralibus
basi unitis oculo duplo brevioribus ; anali radiis longissimis 3 fere in longitudine capitis; caudali capite triplo
breviore; colore corpore superne griseo vel nigricante ; inferne argenteo, griseo vel nigricante , fasciis vel
maculis nullis ; pinnis pectoralibus flavis, ceteris viridescentibus, anali caudalique fusco marginatis.

Boe 2/8 Ps Ave Verb? A2 128) p.m. 6: 19.

Synon. Jkan Lopis Mal. Batav. Samar.

Ikan Kapirat Mal. et Sundan. Batay.

Habit. Batavia, Samarang, in fluviis et paludibus.

Longitudo speciminis unici 275” sed multo majora vidi.

Aanm. Deze soort is na verwart aan /Votopterus Buchanani CV. Poiss. XXI p. 109, doch
mist de kleurteekening daarvan, heeft minder bollen rug, veel minder talrijke schub-

ben, enz.

Il. Linea rostro-frontalis mediocriter concava. Maxilla superior sub oculo desinens.
A. Dentes ventrales utroque latere 28 ad 35.
a. Pinnae pectorales initium. pinnae analis superantes.

Notopterus Bontianus CV. Poiss. XXI p. 107 tab. 618°

Notopter. corpore oblongo compresso, altitudine 4£ ad 33 in ejus longitudine, latitudine 3j circiter in

ejus altitudine; capite triangulari 54 ad 51 in longitudine corporis, aeque alto circiter ac longo ; linea rostro-
frontali mediocriter concava; altitudine capitis supra medium oculum 2 in ejus longitudine; oculis diametro
l1 ad 5 in longitudine capitis; osse suborbitali antice sub oculo oculo duplo humiliore ; rostro oculo non
vel vix breviore; maxilla superiore sub media vel posteriore oculi parte desinente; dentibus lingualibus 2
anticis ceteris longioribus, curvatis; praeoperculo oculo minus duplo latiore, angulato, squamis mediocribus
squamis lateralibus majoribus, in series 8 p. m. verticales dispositis; fossa mucosa temporali latitudine 3j
circiter in ejus longitudine ; dorso elevato rotundato ; linea ventrali obtusangula; ventre utroque latere den-
tibus 28 ad 33 serrato ; squamis cycloideis parte basali radiatis, lateribus 170 ad 180 p. m. in serie longi-
tudinali; pinna dorsali oblonga rotundata. in media corporis longitudine sita, altitudine 12 ad 14 in longitudine
capitis; pinnis pectoralibus rotundatis capite brevioribus, initium pinnae analis superantibus; ventralibus basi
unitis oculo paulo brevioribus; anali radiis longissimis 2 et paulo in longitudine corporis; caudali capite
duplo breviore; colore corpore superne griseo , fuscescente vel nigricante, inferne argenteo, griseo vel ni-
gricante ; fasciis vel maculis nullis, pinnis viridescentibus vel nigricantibus, anali et caudali vulgo nigro marginatis.
B. 7 vel 8. D. 2/6 vel 2/7. P. 1/14 ad 1/16. V. 5? A. 104 ad 110 C. 12 et lat. super. brev.
Synon. Tinca marina Bont. Hist. nat. med. Lib. V p. 78 fig.
Notopterus kapirat Blkr. Top. Bat.
Notoptère de Bontius CV. Poiss. XXI. p. 107?
Ikan Lopis et kan Kapirat Indig. Batav.
Habit. Batavia, Samarang, in fluviis et paludibus.
Longitudo 8 speciminum 180"" ad 335”.

Aanm. Ik breng boven beschrevene soort slechts aarzelende tot MNotopterus Bontianus
Valenc., voornamelijk op grond van het verschil in habitus en in het aantal schubben.
De heer Valenciennes telde bij zijn specimen van de Irrawaddi 280 schubben op eene over-
langsche rei, terwijl ik er bij mijne specimina slechts ongeveer 180 tel. Indien in het
drukken van het cijfer der schubben in het groote vischwerk eene fout mogt hebben plaats
gehad en daaronder te verstaan is 180, dan wijkt toch de habitus der afbeelding van den
heer Valenciennes daardoor van die mijner specimina af, dat er de voorhoofdslijn veel min-
der konkaaf, de rug veel minder konveks en de aarsvin van voren veel minder hoog is.
Een nader vergelijkend onderzoek der specimina van de Irrawaddi en van Java schijnt
alzoo niet overbodig.

SAURUS CV.

I. Dentes maxillares, palatini, linguales, pharijngeales valde curvati. Corpus antice
alepidotum.
A. Pinnae pectorales et ventrales capite longiores, caudalis triloba.
a. B. 23 ad 26.

Saurus ophiodon Cuv. CV. Poiss. XXII. p. 363.

Saur. corpore elongato compresso, altitudine 7 ad 8 in ejus longitudine, latitudine 2 circiter in ejus alti-

tudine; capite convexo 5 ad 53 in longitudine corporis; oculis diametro 9 ad 10 in longitudine capitis, in fa

quarta capitis parte sitis; rostro oculo vix longiore; rictu amplissimo ; maxilla superiore i longitudinis capi-
tis efficiente; maxilla inferiore superiore longiore ; dentibus maxillaribus, lingualibus, palatinis, pterygoideis et
pharyngealibus valde curvatis, plerisque mobilibus sagittatis, dentibus inframaxillaribus serie interna ceteris
multo longioribus ; dorso convexo; ventre rectiusculo; corpore antice alepidoto , postice squamis oblongo-
rotundatis, mediocribus, cycloideis, striis concentricis; linea laterali tota squamosa squamis lanceolatis non stri-
alis; pinna, dorsali radiosa postice in anteriore corporis dimidio sita, corpore altiore; pinna adiposa oblonga acu-
ta; pectoralibus et ventralibus capite longioribus, pectoralibus insertionem ventralium superantibus, ventrali-
bus parti dorsalis anteriori oppositis analem attingentibus vel subattingentibus; anali corpore non vel vix
humiliore, longitudine dorsalem aequante; caudali radiis elongatis, squamosis, triloba, lobis acutis lateralibus
51 ad 6 in longitudine corporis; corpore pinnisque griseo-flavescentibus, punctulis numerosissimis fuscis ;
pinnis apicem versus fuscescentibus.
B. 98 ad 26. D. 12 vel 13. P. 11 vel 19. V. 1/8. A. 14 vel 15. C. 19 et lat. brev.
Synon. Wana motta Russ. Corom. Fish. II. p. 55 fig. 171.
Osmerus? nehereus Ham. Buch. Gang. Fish p. 209.
Saure ophiodonte CV. Poiss. XXII p. 363.
Saurus nehereus Richards Ichth. Chin. Jap. in 15e Meet. Brit. Assoc. p. 301.
Salmo microps et Harpodon Lesueur Journ. of the Acad. Scienc. Philad. V tab 3 fig. 1.
How-too, Kau-tza et Kau-to-u Chinens.
Nehare Bengalens.
Vankara vassy Indig. Pondicer.
Bombay-docks Anglor. Lond.
Ikan Aruan tassik Mal. Malacc.
Habit. Batavia, Surabaja, Kammal, in mari.
Muntok, Bankae insulae, in mari.
Longitudo 5 speciminum 175” ad 903".

Aanmerk. De 5 specimina mijner kollektie, zijn de eenigen, welke ik in 8 jaren tijds
in Indië gezien heb. Men weet, dat deze visch een der weinigen is, welke uit Indië in
gezouten toestand naar Europa worden overgebragt. Langs de kusten van Hindostan wordt
deze soort bij millioenen gevangen en ingezouten en vooral van Bombay naar Engeland
uitgevoerd, waar zij als Bombay-ducks in den handel voorkomt. Zoo overvloedig als de
soort is langs de kusten van het Indische Schiereiland , zoo zeldzaam is zij langs de kus-
ten van Java, zoodat er hier niet aan te denken is, er een’ tak van industrie van te maken.

Op de afbeelding van Russell is de borstvin veel korter en de middelste staartvinkwab
veel langer afgebeeld dan ik zulks bij mijne exemplaren waarneem. Ook zijn daar de
schubben der zijlijn veel te klein en die van de achterste helft des ligchaams in het ge-

heel niet afgebeeld.
SAURIDA Valenc.

L Linea lateralis cauda praesertim valde carinata.
A. Axillae squamis elongatis.

20
Saurida tombil CV. Poiss. XXII p. 371.

Saurid. corpore elongato antice cylindraceo postice compresso , altitudine 8 ad 9 in ejus longitudine ; ca-
pite pyramidali quadrilatero 42 ad 5 in longitudine corporis, duplo longiore quam alto; linea rostro-fron-
tali convexiuscula ; oculis diametro 5 ad 6 in longitudine capitis; rostro ocalo (adultis) longiore; maxillis aequa-
libus superiore 2 capitis longitudinis efficiente; rictu amplissimo; dentibus maxillaribus , vomerinis, palati-
nis, pterygoideis, pharyngealibus lingualibusque pluriseriatis conicis, seriebus internis majoribus mobilibus; vo-
merinis aliquot tantum; palatinis aecessoriis in thurmam oblongam collocatis; operculis squamosis; linea la-
terali cauda praesertim valde carinata; squamis basi vulgo quadrilobis, lateribus 50 p. m. in serie longitu-
dinali ; axillis inguinibusque squamis elongatis; pinna dorsali radiosa antice in 2a tertia corporis parte sita
corpore altiore, acuta; pinna adiposa oblonga rotundata; pectoralibus capite duplo brevioribus ; ventralibus
ante pinnam dorsalem sitis pectoralibus multo longioribus sed capite brevioribus, truncatis, radiis posticis ante-
rioribus junioribus longioribus adultis brevioribus; anali dorsali multo humiliore et breviore; caudali lobis
acutis superiore longiore 5} ad 6% in longitudine corporis; colore corpore superne viridi vel fuscescente ,
inferno griseo-margaritaceo , pinnis flavescente.

B. 16. D. 11 ad 13. P. 14 vel 15. V. 1/8. A. 10 vel 11. C. 19 et lat. brev.

Synon. Roover Valent. Ind. Amb. III. p. 388 fig. 131.

Rover Renard Poiss. Mol. I. fig. 149.
Lacertus peregrinus Rondel. De Pisc. lib. 15 cap. 9 p. 428.
Salmo tumbil Bl. Ausl. Fisch. tab. 430. Shaw Gen. Zoól. V. p. 67.
Tumbil Bl. ibid.
Badi mottah Russ. Corom. Fish. II p. 56 fig. 172.
Saurus badi Cuv. Rüpp. Neue Wirbelth. Abyss. F. R. M. p. 77.
» coronatus V. Hasselt in Bull. de Féruss. 1823.
Saurus badimottah Rüpp. N. Wirbelth. F. Abyss. F. R. M. p. 77.
Saurus argyrophanes Richards. Ichth. Chin. Jap. in 15e Meet. Brit. Assoc. 1845 p. 302.
Sauride tombil CV. Poiss. XXII p. 371.
Aulopus elongatus T. Schl. Faun. Japon. Poiss. p. 233 tab. 105 fig. 2?
Tombilia-mine Indig. Pondicer.
Kin-lin-tjuy , Hin lin tjeuy et Kam lun tjui Chinens.
Niredojezo Japonens.
Ikan Buntut karbo Mal. Batav.
Ikan Kadil Indig. Banjuw.
Habit. Batavia, Bezuki, Banjuwangi, in mari.
Longtiudo 14 speciminum 120” ad 410”.

Aanm. Behalve de synonymen dezer soort, door den heer Valenciennes opgegeven, ge-
loof ik, dat daaronder nog gebragt moeten worden de aangehaalde figuren van Valentijn
en Renard en van de Fauna japonica. Wat betreft Aulopus elongatus Temm. Schleg. , de
beschrijving daarvan beantwoordt volkomen aan mijne specimina en ook de afbeelding laat
zich tot Saurida tombil terugbrengen, indien men slechts aanneemt, dat de teekenaar den
kop een weinig te langwerpig, de borstvinnen een weinig te groot, de staartvin een wei-
nig te kort en de zijlijn een weinig te onduidelijk heeft afgebeeld, onnaauwkeurigheden,
die ligtelijk op rekening des teekenaars te brengen zijn. Ik word in deze meening ver-

sterkt door eene in mijn bezit zijnde te Decima (Japan) vervaardigde teekening, welke tot de-
zelfde soort betrekking heeft en waarschijnlijk eene kopij is der teekening, naar welke Aulopus
elongatus T. Schl. in plaat gebragt is en waarbij de opgesomde vermoedelijke onnaauw-
keurigheden, althans ten opzigte van kop en borstvinnen, in mindere mate bestaan.
Saurida tombil komt te Batavia bijkans dagelijks ter markt, doch nooit bij talrijke indi-
vidu’s te geĳk. Zij is weinig gezocht.
Enkele jonge exemplaren hebben bruine vlekken op den rug.

ASTRONESTHES Richards.

I. Pinnae dorsalis radiosa, pectorales et ventrales capite breviores.
A. Fascia cephalo-caudalis lata argentea.

Astronesthes chrysophekadion Blkr.

Astron. corpore elongato compresso, altitudine 8 ad 9 in ejus longitudine, latitudine 2 circiter in ejus al-
titudine; capite convexo compresso 53 circiter in longitudine corporis, longiore quam alto, duplo altiore quam
lato; oculis diametro 3 in longitudine capitis; rostro oculo breviore; rictu amplissimo ; ossibus intermaxil-
laribus sub oculo desinentibus dentibus utroque latere p. m. 6 semisagittatis anticis longissimis; ossibus su-
pramaxillaribus dentibus parvis confertis utroque latere p. m. 20; maxilla inferiore dentibus utroque latere p. m.
10, antice dentibus 2 valde elongatis curvatis semisagittatis ; dentibus palatinis uniseriatis conicis distantibus par-
vis; dentibus pterygoideis minimis tactu magis quam visu conspicuis; lingua linea media aspera, basi utroque
latere dentibus 4 conicis acutis posteriore longiore, dentibus pharyngealibus acutis in thurmas oblongas col-
locatis; cirro inframaxillari capite paulo breviore ; cute alepidota laevi; pinnis dorsali radiosa in media cor-
poris longitudine sita, ventralibus magis quam anali approximata, acuta, capite breviore, corpore vix hu-
miliore; dorsali adiposa oculo minore, oblonga , anali mediae opposita; pectoralibus capite duplo brevioribus;
ventralibus capite minus duplo brevioribus ; anali dorsali radiosa longiore sed humiliore; caudali biloba lobis
obtusiusculis 9 ad 10 in longitudine corporis; colore corpore superne et inferne nigro ; fascia cephalo-caudali
lata argentea; 'a'eribus seriebus numerosis transversis flexuosis punctorum nigrescentium ; ventre guttis au-
reis utroque latere in series 2 longitudinales dispositis; pinnis flavis.

B. 14. D. 12. P. 6. V. 1/6. A. 20. C. 19 et lat. brev.

Synon. Slomianodon chrysophekadion Blkr. Faun. ichth.*Bali p. 10.

Habit. Boleling, Bali septentrionalis, in mari.

Longitudo speciminis unici 115".

Aanm. Toen ik, in het jaar 1848, in mijne Bijdrage tot de kennis der ichthyologische
fauna van het eiland Bali, het geslacht Stomianodon als nieuw voor de wetenschap be-
schreef, was mij nog niet bekend de ichthyologie der reis van de Sulphur van den heer
Richardson en was nog niet gepubliceerd het 22ste deel der groote Histoire naturelle des
poissons, waarin de geslachten Gonostoma en Chauliodus naauwkeuriger dan elders anders
beschreven zijn. Uit deze werken ontwaarde ik sedert, dat Chauliodus Fieldit Val. tot
hetzelfde geslacht behoort als mijne Stomianodon chrysophekadion en dezelfde soort is als

Astronesthes nigra Richards., beschreven en afgebeeld de Ichthyology of H M. ship Sulphur
(pag. 97 tab. 50 fig. 1-3.)

Het verwondert mij, dat de heer Valenciennes Chauliodus Fieldit (vroeger zijne Stomias
Fieldii) onder Chauliodus heeft geplaatst, vermits deze soort niet beantwoordt aan de door
den heer Valenciennes zelven opgegevene kenmerken van dit geslacht. De beroemde ich-
th yoloog toch zegt van Chauliodus »Ges Chauliodes ont deux dorsales, lantérieure corres-
pond à l'intervalle qui sépare les deux nageoires paires”, terwijl bij Chauliodus Fieldii Val.
de voorste rugvin geplaatst is achter de buikvinnen. Ik stem daarom den heer Richard-
son geheel bij, die deze soort tot een afzonderlijk geslacht heeft verheven onder den naam
van Astronesthes nigra. Onbekend met den arbeid van den heer Richardson was ik tot
hetzelfde resultaat gekomen en noemde dit nieuwe geslacht Stomianodon, welke naam,
als later voorgesteld dan die van Astronesthes, behoort te vervallen.

Astronesthes onderscheidt zich zeer duidelijk van Chauliodus, niet alleen door de plaat-
sing der straalachtige rugvin achter de buikvinnen, maar ook door den langen onder-
kaaksdraad, door tanden op de tong en door ongeschubt ligchaam, terwijl het van Go-
nostoma Raf. Val. verschilt, door gezegden onderkaaksdraad, door eene andere rangschik-
king der tanden, door afwezigheid van staartvindoornen enz.

Ik noem Stomianodon chrysophekadion Blkr. thans alzoo Astronesthes chrysophekadion.
Deze soort toch is eene geheel andere als Astronesthes nigra Richards. en het eerste door
mij beschreven. Het eenige exemplaar, in mijn bezit, is afkomstig van de noordkust van
Bali, waar het bij de riffen van Boleling gevangen is. Het anatomische onderzoek dezer
soort heeft mij doen zien, dat zij geene zwemblaas bezit, dat er pijlorus-aanhangsels aan-
wezig zijn, dat de maag in een’ spilvormigen blinden zak verlengd en dat het darm-
kanaal regt en bijgevolg zeer kort is. Er bestaat dus een zeer groot anatomisch verschil
mei Stomias, waar geene zwemblaas aanwezig is, de maag niet van het overige gedeelte
der spijsbuis verschilt en geene pylorus-aanhangsels schijnen te bestaan. In de beschrij-
vingen van Gonostoma Raf. en Chauliodus Val. zie ik geen gewag gemaakt van deze
organen.

ECHENEIS L. .

I. Discus capitis non ante maxillam superiorem prominens, laminis dentatis 22 ad 26.
A. Maxilla inferior longe ante maxillam superiorem prominens.
a. Pinnae pectorales discum capitis superantes.

i D. 87 ad 39. A. 36 ad 41.

Echeneis neucrates L. Syst. Nat. I. WE. p. 1179. Bloch. Ausl. Fisch. tab. 171. Forsk. Descr. anim.
p. 16. No. 7. Shaw p. IV Gen. Zoól. 209 tab. 31. Benn. Life Raffles p. 692.

Echen. corpore valde elongato, altitudine 17 ad 13 in ejus longitndine, antice depresso, multo latiore quam
alto, postice compresso ; capite acuto 51 ad 6 et paulo in longitudine corporis; oculis posteris diametro 5 ad

7 in longitudine capitis; disco capitis 44 ad 4% in longitudine corporis, laminis 22 ad 26 dentatis, parte
postcephalica parte cephalica longiore; latitudine disci 23 ad 2% in ejus longitudine; dentibus maxillaribus
multiseriatis parvis; palato et vomere et lingua dentibus minimis plurimis scabris ; squamis cycloideis lanceo-
latis vel gracillimis minimis; linea laterali junioribus valde, adultis parum conspicua ; pinnis dorsali et anali
radiis anterioribus suboppositis, dorsali corpore vix altiore, antice junioribus rotundata adultis angulata;
anali dorsali antice altiore angulata; pectoralibus latis acutiusculis , capitis discum superantibus, capite brevi-
oribus et ventralibus acutis vix longioribus; caudali aetate valde juvenili acuta, aetate paulo provectiore
convexa, aetate adolescente truncata vel medio postice convexa radiis externis productis, aetate adulta semi-
lunariter emarginata; colore corpore junioribus griseo vel fusco, interdum fascia lata diffusa laterali profun-
diore; pinnis nigris , dorsali et anali superne et caudali angulis vel marginibus superiore et inferiore albis:
colore corpore adultis corpore pinnisque fuscescente vel nigricante.
B. 9. D. 5/32 ad 6/33. P. 2/21 vel 2/22. A. 3/33 ad 3/38. C. 17 vel 18 et lat. brev.
Synon. Suiger Nieuh. Gedenkw. Lant- en zeer. p. 275? (figura pessima).
Koeto laoet of Zeeluis Valent. Ind. Amb. III p. 357 fig. 32 (pessima).
Koutoune , Espéce de Remora Renard Poiss. Mol. I p. 2 tab. I fig. 3 (pessima).
Echeneis in extremo subrotunda ete. Seba Thesaur. III tab. 33 fig. 2 (aetas adolescens).
Echeneis capite striis 25 etc. Commers. apud Lacép. Poiss. III p. 162.
Echeneis naucrates Lacép. Poiss. HI. p. 162. Cuv. Regn. anim. Richards. Report Ichth. Chin. p.
203. T. Schl. Faun. jap. tab. 120 fig. 1.
Echéneis naucrate Lacép. ib. tab. 9 fig. 2 (aetas subadulta).
Schifshalter Bloch Ausl. Fisch. tab. 171 (aetas adolescens provectior).
Sucet Bloch ibid.
Sucking Fish Bloch ibid.
Ala mottah Russ. Corom. Fish. I p. 39 fig. 49 (aetas media incipiens).
Echeneis lunata Bancroft Zoöl. Journ. V. p. 413 tab. 18 (aetas adulta ?).
Echeneis vittata Lowe Proceed. Zoöl. Soc. 1839 p. 89. Fish. of Mad. p. 77 tab. 11. Rüppell
N. Wirb. F. Abyss. F. R. M. p. 82.
Australian Remora Griff.
Striped Remora Lowe Fish. Mader. p. 77.
Pogador, Pegador vel Peixe Piolho Incol. Ins. Madera.
Delka, Gammel el Kirsch et Keid Arab.
Ikan Demi Mal. Batav.
Habit. Batavia, Samarang, Surabaja, in mari.
Longitudo 23 speciminum 110” ad 680".

Aanm. De verschillen in kleurteekening en in de gedaante der staartvin naar de leef-
tijden des diers hebben van deze soort twee en meer doen opstellen. Mijne talrijke speci-
mina toonen die overgangen naar de leeftijden ten duidelijkste aan en laten geen’ twijfel
omtrent de identiteit der soort met de bedoelde, in de onder de synonymie aangehaalde,
benamingen.

Opmerkelijk bij deze soort is bet ver vooruitsteken der onderkaak, zoodat hare tanden
niet kunnen dienen ter vasthouding eener prooi, vermits zij bij gesloten’ mond voor de
bovenkaak uitsteken. Blijkbaar staat deze bouw in verband met de levenswijze der diers

en dienen de onderkaakstanden voornamelijk om de zuigschijf, met welke zij in hetzelfde
vlak liggen, in hare werking te ondersteunen.

OXYBELUS Richards. Blkr.

Pinnae anacanthae dorsalis, analis et pectorales radiis articulatis indivisis; ventrales cauda-
lisque nullae. Branchiae valde apertae arcubus 4 insertae. Pseudobranchiae nullae. Mem-
brana branchiostega radiis 7 brevibus. Corpus elongatum, laeve, squamis vix conspicuis
in cute sparsis. Os superne totum ex ossibus intermaxillaribus compositum. — Dentes inter-
maxillares et inframaxillares pluriseriati caninoideis anticis. Dentes vomerini conici magni,
palatini pluriseriati in vittas 2 longitudinales disposti, pharyngeales conici obtusi breves.
Pinna dorsalis longe post initium pinnae analis incipiens. Anus ante pinnas pectorales
situs. Ventriculus fusiformis carnosus sacco coeco elongato. Appendices pyloricae nullae.
Vesica natatoria simplex.

Oxybelus Brandes Blkr.

Oxybel. corpore elongato compresso , altitudine 9 fere in ejus longitudine , latitudine 13 in ejus altitudine, cauda
anguilloidea ; capite obtuso convexo 6% in longitudine totius corporis; latitudine capitis 2, altitudine {2 in ejus
longitudine ; oculis superis diametro 34 ad 4 inlongitudine capitis; rostro convexo oculo breviore ; rictu valde
obliquo sub oculi parte posteriore desinente; dentibus intermaxillaribus minimis caninis 2 ad 4 anticis; in-
framaxillaribus seriebus internis minimis , serie externa majoribus conicis caninoideis aliquot anticis; vome-
rinis mediis magnis conicis, lateralibus parvis ; palatinis serie externa conicis majoribus seriebus internis gra-
nulosis; lingua gracili glabra; naribus ante oculos sitis utroque latere 2 rotundis non tubulatis ; cute toto
corpore laevi squamis sparsis vix conspicuis ; linea laterali dorso parallela; cauda in apicem gracilem desinen-
te; pinnis dorsali antice in 2« quarta corporis parte incipiente, ante caudae apicem desinente, humillima ,
anali triplo circiter humiliore ; pectoralibus oblongis rotundatis capite plus duplo brevioribus ; anali sub basi
pinnae pectoralis incipiente et ante apicem caudae desinente, antice corpore plus duplo humiliore ; colore
(specimine unico in-spiritu oryzae conservato) toto corpore aurantiaco-flavescente; capite fusco leviter nebu-
lato; dorso, lateralibus, mentoque punctulis sparsis nigris; pinnis flavescentibus.

B. 7. D. 140 p. m. P. 15 vel 16. A. 160 p. m.

Habit. Banda Neira (M. H. Brandes). An in mari?

Longitudo speciminis unici 175”.

Aanm, Deze soort beschreef ik kortelings in het Natuurkundig Tijdschrift voor Neder-
landsch Indië Jaarg. I. 1850. p. 278. Het specimen had ik te danken aan den heer H.
M. Brandes te Banda Neira. Betreffende eenige anatomische bijzonderheden dezer soort ver-
wijs ik naar gezegd tijdschrift.

Scripsi Batavia Calendis Januarii mpcccur.

Aanhangsel.

Sedert het afdrukken van deze bijdrage ontving ik nog vrij talrijke tot deze familién be-
hoorende soorten uit verschillende oorden van den Indischen Archipel, welke tijdens het
schrijven daarvan nog niet in mijn bezit waren. Ik laat de beschrijvingen daarvan alsnog
volgen.

CHIROCENTROIDEI.

Chirocentrus hypselosoma Blkr. Nat. Tijdschr. van Ned. Ind. III p. 55.

Chiroc. corpore elongato compresso, altitudine 61 circiter in ejus longitudine , latitudine 3 circiter in ejus
altitudine ; capite 61 circiter in longitudine corporis; altitudine capitis 11 circiter in ejus longitudine ; ocu-
lis diametro 5 circiter in longitudine capitis ; rostro oculo non longiore; maxilla superiore sub oculo desi-
nente; maxilla inferiore maxime adscendente et ante maxillam superiorem prominente; ore simo; maxilla
superiore dentibus conicis mediocribus, antice caninis 2 longis horizontalibus convergentibus ; maxilla infe-
riore dentibus elongatis, lateralibus mediis maximis; dentibus palatinis et pterijgoideis minimis in vittas graci-
les dispositis ; dentibus hyoideis valde conspicuis; squamis parvis deciduis; dorso rotundato; ventre cultrato:
axillis squamis elongatis; pinna dorsali parti analis anteriori opposita, corpore plus duplo humiliore et
anali paulo plus duplo breviore; pectoralibus acutis 14 circiter in longitudine capitis; ventralibus oculo bre-
vioribus; anali capite vix longiore et corpore plus duplo humiliore; caudali lobis acutis 54 circiter in lon-
gitudine corporis; colore corpore dorso coeruleo, lateribus inferneque argenteo; pinnis hyalinis vel virides-
centibus ; caudali nigro marginata.

B. 8. D. 16 vel 17. P. 14. V. 1/6, A. 34, C. 19 et lat. brev.

Synon. Wahlah Russ. Corom. Fish lI p. 78 fig. 199,

Ikan Terak Indig. Samar.

Habit. Samarang, Singapore, in mari.

Longitudo speciminis unici 415”,

Aanm. Deze soort onderscheidt zich van Chirocentrus dorab CV. voornamelijk door hoo-
ger en korter ligchaam, hoogeren kop en langere borstvinnen en staartvin. Bij exemplaren
van gelijke grootte dezer beide soorten vallen deze verschillen terstond in het oog. Bij een
specimen van Chirocentrus dora CV. van dezelfde lengte als het bovenbeschrevene, gaat
de hoogte des ligchaams meer dan 8 maal in zijne lengte, de hoogte van den kop 1%
maal in zijne lengte en de borstvinnen 1% maal in de lengte van den kop, terwijl er de
kaakstanden aanmerkelijk kleiner zijn.

Het komt mij voor, dat de Wahlah van Russrrr meer te brengen is tot Chirocentrus
hypselosoma dan tot Chirocentrus dorab CV. De heer Carron, in zijnen » Catalogue of Ma-
layan Fishes p. 277”, heeft reeds te regt de Wahlah met zekeren twijfel onder de synony-
men van Chirocentrus dorab CV. opgebragt.

NOTOPTERI.

Notopterus borneënsis Blkr. Nat. Tijdschr. N. Ind. IE p. 437.

Notopt. eorpore oblongo compresso, altitudine 4 et paulo in ejus longitudine, latitudine 4 circiter in
ejus altitudine; capite acuto, longiore quam alto, 4} circiter in longitudine corporis; linea rostro-dorsali
vertice valde concava; altitudine capitis supra medium oculum 21 ad 24 in ejus longitudine; oculis diametro
5 fere in longitudine capitis, 3 fere in capitis parte postoculari; osse suborbitali antice sub oculo oculo plus
duplo humiliore; rostro rotundato longitudine oculum aequante; maxilla superiore sub oculi parte posteriore
desinente; dentibus lingualibus 2 anticis dentibus sequentibus multo longioribus, curvatis; praeoperculo oculo
minus duplo latiore, angulo rotundato, squamis parvis in series 12 p. m. verticales dispositis; fossa muco-
sa temporali quadruplo longiore quam lata; dorso elevato rotundato; linea ventrali-caudali obtusangula;
ventre dentibus utroque latere 37 p. m. serrato; squamis cycloïdeis parte basali longitudinaliter striatis ,
lateribus 200 p. m. in serie longitudinali; pinna dorsali oblonga apice acutiuscule rotundata, postice in
anteriore dimidio corporis sita, altitudine 13 in longitudine capitis; pinnis pectoralibus obtusis, 13 in capi-
tis longitudine, radium analem 10» circiter attingentibus; ventralibus basi unitis, oculo plus duplo brevio-
ribus; anali radiis longissimis 22 circiter in longitudine capitis; caudali (partim abrupta); colore corpore
pinnisque griseo-fusco, inferne nitido argenteo intermixto,

B. 8. D. 2/8. P. 1/16. V. 5? A. 124 p. m. C. 12.

Habit. Sambas, Borneo occidentalis, in fluviis.

Longitudo speciminis unici 235".

Aanm. Deze soort is na verwant aan Votopterus lopis Blkr. doch onderscheidt er zich
van door minder hol profiel, stomperen en hoogeren kop, kortere preoperkels, kortere
slaapgroeven, minder talrijke buikkieltanden enz.

Notopterus maculosus Blkr. Nat. Tijdschr. Ned. Ind. If p. 458.

Notopt. corpore oblongo compresso, altitudine 4 circiter in ejus longitudine, latitudine 4j circiter in ejus
altitudine; capite acuto, longiore quam alto, 4$ circiter in longitudine corporis; linea rostro-dorsali ver-
tice leviter concava; altitudine capitis supra medium oculum 2! circiter in ejus longitudine ; oculis diametro

i circiter in longitudine capitis, 23 circiter in capitis parte postoculari, 13 in latitudine praeoperculi ; osse
suborbitali antice sub oculo oculo plus duplo humiliore; rostro rotundato oculo vix breviore; maxilla superiore
sub oculi parte posteriore desinente; dentibus lingualibus anticis sequentibus longioribus, curvatis; praeo-
perculo angulo rotundato, squamis parvis in series 15 p. m. verticales dispositis ; fossa mucosa temporali
minus quadruplo longiore quam lata; dorso elevato rotundato; linea ventrali-caudali obtusangula; ventre
utroque latere dentibus 42 p. m. serrato; squamis cycloideis, parte basali longitudinaliter striatis , lateribus
220 p. m. in serie longitudinali; pinna dorsali oblonga, postice in anteriore dimidio corporis sita, altitudine
13 ad 12 in longitudine capitis ; pinnis pectoralibus obtusis 14 circiter in longitudine capitis, radium ana-
Jem 10m circiter attingentibus ; ventralibus basi unitis, oculo plus triplo brevioribus; anali radiis longissimis
capite plus duplo brevioribus; caudali . . (radiis partim abruptis); colore corpore superne griseo, inferne
argenteo; pinnis, dorsali viridi-nigricante, ceteris griseis; pinna anali lateribusque et cauda inferne maculis
numerosis fuscis rotundis.

—

BREED. VSP 1/15 Mer Level 5. A. 125. 0:719:
Habit. Sambas, Borneo occidentalis, in fluviis.
Longitudo speciminis unici 216°”.

Aanm. Ook deze soort is verwant aan MVotopterus lopis Blkr. doch nadert meer dan de
voorgaande /Votopterus Bontianus CV. en Notopterus kapirat Blkr. De talrijke bruine vlekken
op aarsvin en staart doen haar bij den eersten oogopslag herkennen. De physiognomie van
den kop heeft, meer dan die van Votopterus borneënsis van die van Notopterus Bontianus CV. ,
doch in talrijkheid van preoperkelschubben en buikkieldoornen beantwoordt zij meer aan
Notopterus lopis Blkr. Van Notopterus borneénsis, aan welke zij het naaste verwant is,
onderscheidt zij zich bovendien door de genoemde staartvlekken, door stomperen kop, kor-
teren snuit, smaller preoperkel, talrijker buikkieldoornen, kleinere schubben enz.

Notopterus hypselonotus Blkr.

Notopt. corpore oblongo compresso, altitudine 3% in ejus longitudine, latitudine 3% circiter in ejus alli-
tudine; capite acuto 44 circiter in longitudine corporis, aeque alto ac longo; linea rostro-dorsali vertice
valde concava; allitudine capitis supra medium oculum 3 et paulo in ejus longitudine; oculis diametro 63
circiter in longitudine capitis, 43 circiter in capitis parte postoculari, 3 et paulo in latitudine praeoperculi;
osse suborbitali antice sub oculo oculo triplo fere humiliore; rostro rotundato oculo non vel vix breviore;
maxilla superiore longe post oculum desinente ; dentibus lingualibus antieis sequentibus longioribus curvatis ;
praeoperculo rotundato, squamis parvis in series 20 p. m. verticales dispositis; fossa mucosa temporali plus
quintuplo longiore quam lata; dorso valde elevato, rotundato; linea ventrali-caudali vix angulata; ventre
utroque latere dentibus 42 p. m. serrato; squamis cycloideis basi subradiatim striatis, lateribus 220 p. m.
in serie longitudinali; pinna dorsali oblonga rotundata, antice in posteriore dimidio corporis sita, altitudine
2 circiter in longitudine capitis; pinnis pectoralibus acute rotundatis 13 circiter in longitudine capitis, radi-
um analem 10m circiter attingentibus; ventralibus basi unitis oculo plus duplo brevioribus; anali radiis lon-
gissimis 21 circiter in longitudine capitis; caudali obtusa rotundata; colore corpore superne griseo-fuscescente
inferne dilutiore; axillis macula magna nigerrima; pinnis viridi-fuscescentibus.

Os 279p 1/152 Verden AMIS. C. 14.

Habit. Palembang, Sumatrae austro-orientalis, in flumine Mussi.

Longitudo speciminis unici 372^".

Aanm. Deze soort heeft groote verwantschap met Notopterus Buchanani CV., doch mist
de staartvlekken en dwarsche banden daarvan. Volgens de beschrijving van den heer Va-
LENCIENNES gaat voorts bij laatstgenoemde soort de kop slechts 41% maal in de lengte des
ligchaams, heeft de borstvin 14, de aarsvin 110, de rugvin 9 en het kieuwvlies 8 stralen,
terwijl er 240 schubben op eene overlangsche rei gaan.

Notopterus kapirat Blkr. Bijdr. Gen. topogr. Batav.

In de vorenstaande bijdrage beschreef ik onder den naam van Notopterus Bontianus CV.

eene soort, welke ik thans Notopterus kapirat noem. Ik bragt haar toen reeds aarzelen-
de tot Votopterus Bontianus GV. en voornamelijk slechts op het gezag van den heer Va-
LENCIENSES, welke exemplaren van Java en van de Irrawaddi met elkander heeft vergeleken.
Ik geloof echter thans haar als eene eigene soort te moeten beschouwen, en zulks op grond
der verschillen in de bijdrage aangegeven. Indien mijne meening juist mogt zijn, dat
Notopterus kapirat eene eigene soort is, heeft de Indische Archipel, voor zoover men
weet, geene enkele soort met het vasteland van Azië gemeen.

SALMONES.

Saurus synodus CV. Poiss, xxi p. 334. Nat. Tijdschr. N. Ind. IT p. 257.

Saur. corpore elongato compresso, altitudine 63 in ejus longitudine, latitudine 1i circiter in ejus altitu-
dine; capite convexo 4 et paulo in longitudine corporis; oculis diametrro 5 fere in longitudine capitis, in
2a quinta capitis parte sitis; distantia interoculari concava; vertice striato ; rostro acuto oculo non longiore;
rictu amplissimo; maxillis aequalibus, superiore 12 cireiter in longitudine capitis; dentibus maxillaribus, lin-
qualibus et palatinis gracilibus, acutis, vix vel non curvatis, ex parte mobilibus; palatinis et lingualibus an-
terioribus posterioribus longioribus; ventre et dorso convexis; corpore toto squamoso ; squamis lateribus 50
p. m. in serie longitudinali; pinnis, dorsali radiosa postice in anteriore dimidio corporis sita, angulata,
non emarginata, corpore non altiore; adiposa minima vix conspicua, anali opposita ; pectoralibus capite plus
duplo brevioribus; ventralibus longitudine caput aequantibus; anali brevi humili; caudali lobis acutis 6 et
paulo in longitudine corporis; colore corpore superne fuscescente-viridi inferne griseo vel argenteo; capite
et dorso nigro variegatis; lateribus maculis 9 vel 10 nigricantibus in seriem longitudinalem dispositis; pinnis
pectoralibus, dorsali et caudali viridibus nigricante variegatis, ceteris flavis.

B. 16. D. 2/9 vel 2/10. P. 2/11. V. 8. A. 9. C. 19 et lat. brev.

Synon. Synodus Gronov. Mus. If No. 157 tab. 7 fig. 1.

Esox synodus L. Syst. Nat. ed. Gmel. I p. 1390.
Synodus fasciatus Lacép. Poiss. V p. 921.
Synode fascé Lacép ibid.
Saurus variegatus Lacép. Poiss. V. p. 157 tab. 3 fig. 3. QG. Zool. de l'Uranie tab. 48 fig. 3.
Salmone varié Lacép. ibid.
Dentex marmoreus Soland.
Synodus synodus Bl. Schn. Syst. posthum.
Salmo saurus Bl, Ausl. Fisch.
Saurus intermedius Spix.
Saurus minutus Lesueur Journ. Acad. Philadelph, V. I. 1825 p. 115 tab. 5.
Sanre synode CV. Poiss. XXII p. 355.
Kwa kow kwam et Fa ko kwan Chinens.
Habit. Banda Neira, in mari.
Longitudo speciminis unici 90”.

Aanm. Ik houd bovenbeschreven specimen voor Saurus synodus CV., niettegenstaande er

de getallen der rug- en aarsvinstralen afwijken van de door den heer Vatencrexnes van zij-
nen Saurus synodus opgegevene. Ik herken mijn specimen nagenoeg geheel in de afbeel-
ding van Saurus variegatus van Lacérèns.

Saurus trachinus 'T. Schleg. Faun. Jap. Poiss. p. 232 tab. 106 fig. 2.

Saur. corpore elongato compresso, altitudine 53 ad 6 in ejus longitudine, latitudine 14 ad 1I in ejus
altitudine; capite 4 et paulo in longitudine corporis; altitudine capitis 12 ad 13 in ejus longitudine; vertice
depresso sulcato-rugoso; linea rostro-frontali valde convexa; linea interoculari concava; oculis diametro 6
ad 6% in longitudine capitis, minus diametro 1 a se invicem distantibus; orbitis valde prominentibus den-
ticulatis; rostro oculo breviore 8 in longitudine capitis; rictu obliquo; maxillis subaequalibus dimidio
capitis longioribus, dentibus gracilibus acutis antice tri-, lateribus biseriatis, serie interna majoribus; den-
tibus palatinis maxillaribus et lingualibus minoribus, lingualibus valde conspicuis curvatis; genis totis
squamosis; operculis maxima parte alepidotis; linea laterali non carinata; squamis cycloideis, lateribus 55
p. m. in serie longitudinali; pinna dorsali radiosa postice in anteriore dimidio corporis sita, angulata,
non emarginata, corpore humiliore; dorsali adiposa parva, angulata, radiis analibus posticis opposita; pec-
toralibus obtusis capite plus duplo brevioribus; ventralibus acutis radiis posticis radiis anticis plus duplo
longioribus capite paulo brevioribus; anali corpore plus duplo humiliore, radiis omnibus fere simplicibus;
caudali profunde incisa lobis acutis 6 circiter in longitudine corporis; corpore dorso aurantiaco, fusco et
coeruleo marmorato; lateribus superne vittis longitudinalibus aurantiacis et coeruleis, striis fuscis alternan-
tibus ornatis, inferne aurantiaco tantum viltalis; ventre margaritaceo ; genis aurantiacis; macula humerali
nigra; pinna dorsali hyalina radiis flavescentibus fusco punctatis; pectoralibus flavescentibus; ventralibus et
anali flavescente-aurantiacis; caudali viridi-flavescente.

B. 15. D. 2/10 vel 2/11. P. 2/10. V. 1/7. A. 14 vel 15. C. 19 et lat. brev.

Synon. Okijezo Japonens.

Habit. Amboina, in mari.

Longitudo 2 speciminum 120” et 160°”.

Aanm. Ik houd bovenbeschrevene soort voor dezelfde als Saurus trachinus T. Schl. niet-
tegenstaande zij in eenige opzigten afwijkt van de beschrijving en afbeelding der Fauna
japonica, afwijkingen, die mij echter toeschijnen geen regt te geven om haar als eene ei-
gene soort op te stellen. Zoo is op de afbeelding, in gezegd werk voorkomende, de bo-
venkaak korter dan de helft van den kop, vertoont de oogkas geene tandjes, de schou-
der geene zwarte vlek en de zijden niet die regelmatige teekening met overlangsche bruine
strepen. Voorts zouden volgens de heeren Trumisek en Scuireez de getallen der stralen
bij Saurus trachinus zijn: B. 12. V. 7.en de hoogte des ligehaams 10 maal in zijne lengte
gaan. Een en ander kan op onnaauwkeurige waarneming en het laatste op eene drukfout
berusten. Saurus trachinus moet uiterst verwant zijn met Saurus myops GV. en schijnt daarvan
voornamelijk te verschillen door betrekkelijk korter ligchaam en minder talrijke schubben
op eene overlangsche rei. Daar echter Saurus myops CV. eene groote verbreiding heeft
en tot bij de oostkust van Amerika leeft, laat zich vermoeden, dat deze soort in meer-

50
dere varieteiten vervalt en komt het mij voor, dat de verschillen tusschen haar en

Saurus trachinus nog nader behooren vastgesteld te worden. De heer Carron beschouwt
Saurus trachinus T. Schl. als een’ jeugdigen toestand van Saurus myops CV.

Saurida nebulosa GV. Poiss. xxix p. 374 tab. 648.
Saurid. corpore elongato subcylindrico, altitudine 7 ad 9 in ejus longitudine, paulo latiore quam alto;
capite pyramidali quadrilatero 4} ad 5 in longitudine corporis, duplo longiore quam alto; linea rostro-fron-
tali convexiuscula; oculis diametro 5 ad 54 in longitudine capitis; rostro (adultis) oculo paulo longiore ;
maxillis aequalibus 3 fere capitis longitudinis efficiente; rictu amplissimo; dentibus maxillaribus, vomerinis,
palatinis, pterijgoideis lingualibusque bi-ad pluriseriatis acutis; maxillaribus serie interna majoribus; palatinis
accessoriis in thurmam parvam gracilem collocatis; palatinis anticis aliquot elongatis; operculis inferne alepi-
dotis; linea laterali carinata; squamis basi vulgo quadrilobis, lateribus 50 p. m. in serie longitudinali; axil-
lis inguinibusque squamis elongatis; pinna dorsali radiosa antice in 2a tertia corporis parte sita, corpore
altiore, acuta; pinna adiposa oblonga rotundata; pectoralibus capite duplo fere brevioribus; ventralibus ante
pinnam dorsalem sitis, pectoralibus longioribus sed capite brevioribus, oblique rotundatis, radiis subposti-
cis ceteris longioribus; anali dorsali multo humiliore et breviore; caudali profunde incisa lobis acutis, 63
ad 7 in longitudine corporis; colore corpore superne fuscescente-viridi inferne argenteo ; capite fusco punc-
tato et maculato; lateribus fusco variegatis, junioribus fasciis 10 p. m. transversis diffusis fuscis; pinnis
hyalinis viridi-flavescentibus, dorsali, pectoralibus et caudali fusco variegatis.
D. 12 vel 13. D. 2/8 vel 9/9. P. 1/11. V. 1/8. A. 2/7 vel 2/8. C. 19 et lat. brey.
Synon. Dentex nebulosus Soland. apud CV. Poiss. XXII p. 375.
Saurus gracilis QG. Zoólog. de la voyag. de l'Uranie p. 224.
Sauride nuageux CV. Poiss. XXII p. 374.
Earhei a-alhai eiitaiaheina Otaïtens.
Habit. Amboina, in mari.

Longitudo 7 speciminum 90'" ad 151”.

Aanm. Alle mijne specimina zijn meer gevlekt en gewolkt dan de afbeelding in de
groote Histoire naturelle des Poissons en hebben den snuit niet bol. De wang- en boven-
operkelschubben zijn op die afbeelding niet uitgedrukt. De dwarsche bandteekening des
ligehaams is bij de jongere specimina zeer duidelijk doch verdwijnt allengskens bij toe-
nemenden leeftijd.

OPHIDINI.

Macwarrium Richards. Blkr.

Pinnae dorsalis, caudalis et analis unitae, anacanthae, radiis fissis. Dentes intermaxil-
fares et inframaxillares uniseriati, conici, aequales; palatini vel vomerini nnlli. Cirri in-
framaxillares nulli. Membrana branchiostega radiis 6. Squamae cycloideae cutem totam
tegentes.

Machaerium nebulatum Blkr.

Machaer. corpore elongato compresso, altitudine 10 in ejus longitudine, latitudine antice 2 fere, postice
plus quam 2 in ejus altitudine; capite convexo, i in longitudine corporis; altitudine capitis 12 in ejus
longitudine; oculis diametro 6 circiter in longitudine capitis, minus diametro 1 a se invicem distantibus;
linea rostro-frontali convexa; rostro oculo longiore ; labiis carnosis ; maxillis superiore et inferiore dentibus
mediocribus obtusis, utroque latere p. m. 25; maxilla superiore rictuque sub oculo desinente; maxilla infe-
riore superiore longiore; capite, genis operculisque superne tantum squamosis; squamis lateribus 200 p. m.
in serie longitudinali; linea laterali anteriore laterum parte tantum conspicua; pinnis verticalibus basi radiorum
squamosis; dorsali supra apicem pectoralium incipiente, altitudine maxima 12 in altitudine corporis; pec-
toralibus rotundatis 23 in longitudine capitis; anali postice in 2a sexta corporis parte incipiente, altitudine
maxima 2 in altitudine corporis; caudali acuta rotundata; corpore pinnisque palchre viridibus, fusco et ni-
gricante nebulatis et maculatis.

BAG Deij +) Cs MO AA TGS =DE Cr A152: P741.

Habit. Singapore, in mari.

Longitudo speciminis unici 370°”.

Aanm. Dit geslacht is ontdekt door den heer Rucuanpsow. Hij maakte daarvan voor het
eerst melding in Report of the Brit. Assoc. for 1842 p. 69; later in het 12de deel van de
Annals of Nat. Hist. 1843 p. 175 in een artikel getiteld: » Description of the Lurking
Machete (Machaerium subducens) from the northern coast of New Holland” en later nog
in de zoölogie van de reis der schepen Ercbus en Terror (Fish. p. 72 tab. 44 fig. 1-6).
Volgens den heer Ricnanvson gaat bij Machaerium subducens de kop slechts 7 maal in de
geheele lengte, is de snuitlijn een weinig konkaaf, staat het oog verder achterwaarts,
gaat de bekspleet niet tot onder het oog, zijn de kaken van gelijke lengte, de vinstra-
len = B. 6. D. 71. C. 10. A. 60. P. 10, is de staartvin stomper en het ligchaam niet ge-
vlekt, waarom ik de bovenbeschrevene soort beschouw als eene verschillende.

De ingewanden van mijn eenig specimen bevinden zich in geen’ voldoenden toestand van
bewaring voor een naauwkeurig anatomisch onderzoek. Wat de spijsbuis betreft, kan ik
mededeelen, dat de maag cylindervormig is en het grootste gedeelte van de lengte der
buikholte inneemt, dat zij zonder blinden zak in den zeer korten dunnen darm overgaat
en dat de dikke darm, hoezeer een weinig langer dan de dunne darm, toch tweemaal
korter is dan de maag. Lever bestaande uit twee kegelvormige lange kwabben. Geene
poortieraanhangsels. Geene zwemblaas. Nieren zich langs de ruggegraat ter lengte van bij-
kans de geheele buikholte uitstrekkende.

Bij het geographisch overzigt, voorkomende op bladz. 5 en 6 voege men nog het volgende.

JAVA. Chirocentrus hypselosoma Blkr.

SUMATRA. Dussumiéria elopsoïdes Blkr., Dussumiéria acuta CV., Notopterus hypselono=
tus Blkr.

BORNEO. Notopterus borneënsis Blkr., Notopterus maculosus Blkr.

AMBOINA. Saurus trachinus T. Schl., Saurida nebulosa GV.

SINGAPORE. Chirocentrus dorab CV., Dussumiéria acuta CV., Chirocentrus hypseloso-
ma Blkr., Saurida tombil CV., Saurus trachinus T. Schl., Saurus ophi-
odon Cuy., Echeneis neucrates L., Machaerium nebulatum Blkr.

PINANG. Chirocentrus dorab ON., Chanos nuchalis CV., Chanos chloropterus CV. ,
Albula erythrocheilos CV.?, Dussumiéria acuta CV., Elops saurus L.,
Megalops indicus QV., Saurida tombil CV., Saurus ophiodon Cuv.,
Echeneis neucrates L., Leptocephalus dentex Cant.

BW DRA GE

TOT DE KENNIS DER

HARINGACHTIGE VISSCHEN

VAN DEN

SOENDA-MOLUKSCHEN ARCHIPEL,

DOOR

Dr, P. BLEEKER.

4/4227» 4 e e ch > Luft ’ p
A ia pe 7 Z ees
Un eh $ pd. VE ry , X V / VA /I 2 | P Ja oie
J

i aren à E

Neid een Cf
EL IM |

+ " saf
m

"s LO t av i Fe:
| EU
$218 EN A : m jn Pad LA ACH i , 4
T!

s "2
b | i M Le
- ovs CC a
R n
mel D "E "m lr Tf ee L

v AIS n0. ERIS Y

BU DRA GE

TOT DE KENNIS DER

OENE POR Pee Topeak. N

VAN DEN

SOENDA-MOLUKSCHEN ARCHIPEL,

DOOR

Dr. P. BLEERER.

In het 20ste en 21ste deel der groote Histoire naturelle des Poissons zijn beschreven onge-
veer 140 soorten van Clupeoiden, zooals deze familie in den laatsten tijd door den heer
Valenciennes is omschreven. Onder die talrijke soorten komen er slechts 7 voor, welke de
heer Valenciennes vermeldt als in den Indischen Archipel levende. Beide genoemde dee-
len, in 1847 en 1848 in het licht gekomen, kunnen beschouwd worden als vrij wel bevat-
tende een overzigt van den toenmaligen stand van dit gedeelte der ichthyologie. Dat even-
wel de kennis der Soenda-Moluksche soorten van deze familie veel te wenschen overliet,
zal hieronder blijken. Terwijl toch de heer Valenciennes slechts 7 soorten van deze gewes-
ten vermeldt, bevat mijne verzameling thans reeds 41 soorten van Haringachtige vis-
schen, allen afkomstig van dezen Archipel en voor verreweg het grootste gedeelte te Ba-
tavia gevangen.

De 7 boven bedoelde soorten van den heer Valenciennes zijn:

1. Sardinella leiogaster GV. 5. Engraulis boelama CV.

9. » lineolata GV. 6. » Brownii CV.
9. Alausa macrurus Blkr. 7. Chatoessus chacunda GV.
4. » melanurus CV.

Van deze soorten bevinden zich in mijne verzameling Sardinella leiogaster CV., Alausa
melanurus CV., Engraulis Brownii CV. en Chatoessus chacunda GV., doch bovendien be-
zit ik nog 96 species, terwijl nog twee soorten, vroeger in mijn bezit, tijdens mijne reizen
over Java zijn verloren gegaan. Ek ken alzoo thans 45 soorten van Clupeoiden van deze

gewesten

Deze 45 soorten zijn

1, Clupeoides borneënsis Blkr. 24. Alausa melanurus CV.

9, » macassariensis Blkr. 25. » tlisha Blkr.

3. Sardinella leiogaster GV.? 26. % kanagurta Blkr.

4. ) lineolata CV. 27. » brevis Blkr.

5. » clupeoides Blkr. 28. Engraulis crocodilus Blkr.

6. » brachysoma Blkr. 99. » boelama CY.

7. Pellona pristigastroides Blkr. 30. » taty CV.

9. » amblyuropterus Blkr. 31. » melanochir Blkr.

9. » Hoevenii Blkr. 32. » encrasicholoides Blkr.
10. » brachysoma Blkr. 33. » Russellii Blkr.

Aste » ditchoa CV. — 34 » Brownii CV.

197 » Russellii Blkr. 55 » Zollingeri Blkr.
13. » Grayana GV. 36 ) tri Blkr.

14. Pristigaster tartoor GV. 37. » rhinorhynchos Blkr.
15. Rogenia argyrotaenia Blkr. 38. » Grayi Blkr.

16. Spratella fimbriata CY. 39. » mystacoïdes Blkr.
Fe » tembang Blkr. 40. » mystaz CV.?

18. » kowala Blkr. 41. » Dussumierii CY.
19. Spratelloides argyrotaenia Blkr. 42. » setirostris GY.

43. Coilia Dussumierii CY.
44. Chatoessus chacunda CV.
45. » selangkat Blkr.

20. Clupalosa bulan Blkr.
21. Meletta Schrammii Blkr.
29. Alausa macrurus Blkr.
23. » ctenolepis Blkr.

Aan Valentijn en Renard waren reeds enkele Clupeoiden van dezen archipel bekend,
doch hunne afbeeldingen, zooals de Sardyn Malakka (Ind. Amb. UL p. 507 fig. 517) en
de Sardine de Malacca en Mauritius Sardyn (Ren. Poiss. Mol. I. fig. 89 et 44) zijn zoo
gebrekkig, dat ze niet te bepalen zijn.

In verschillende ichthyologische verhandelingen heb ik reeds eenigen der hierboven opge-
somde nieuwe soorten beschreven. Zoo zijn van 1848 tot 1850 door mij bekend gemaakt :

Clupeoïdes macassariensis Blkr. = Clupea macassariensis Blkr. Contr. Ichth. Celeb.

» borneënsis Blkr. Nieuwe Bijdr. Ichth. Borneo.
Sardinella clupeoides Blkr. Amblygaster clupeoides Blkr. Contrib. Ichth. Celeb.
Clupea gibbosa Blkr. Contrib. Ichth. Celeb.

Spratella tembang Blkr. =
= » argyrotaeniata Blkr. Contr. Ichth. Celeb.

Spratelloides argyrotaenia Blkr.
Meletta Schrammii Blkr.
Alausa brevis Blkr.

Alausa Schrammii Blkr. Bijdr. Ichth. Bali.
Alosa brevis Blkr. Contr. Ichth. Sumbaw.

Eu a el

nadi

Engraulis crocodilus Blkr. Bijdr. Ichth. Born.
» melanochir Blkr. Bijdr. Ichthyol. Madura.
» rhinorhynchos Blkr. = Engraulis kammalensis Blkr. Bijdr. Ichth. Madur.
» Zollingert Blkr. Contrib. Ichth. Celeb.
» mystacoides Blkr. = Thryssa porava Blkr. Bijdr. Ichth. Madur.

Van velen dezer soorten stelde ik de diagnose, zonder dat mij nog bekend was de uit-
voerige arbeid over de Clupeoiden van den heer Valenciennes. Sedert heb ik alle soorten
van Glupeoïden mijner verzameling naauwkeuriger onderzocht en met de beschrijvingen
van den heer Valenciennes vergeleken. Ik heb daarbij de noodzakelijkheid ontwaard om van

.de meesten dier soorten nieuwe en meer uitvoerige diagnosen te geven. Zulks was mij

echter niet meer mogelijk ten opzigte van Alausa brevis Blkr. en Engraulis Zollingeri
Blkr., welker specimina zijn verloren geraakt.

Ook konden vele soorten niet blijven onder de geslachtsnamen, waaronder ik ze aanvan-
kelijk had geplaatst. De hervormingen der geslachten Clupea Cuv. en Alosa Cuv., door
den heer Valenciennes voorgesteld, heb ik mij sedert ten nutte gemaakt ter rangschikking
mijner talrijke soorten, en hoezeer de waarde der dentitie, vooral in de details, ter split-
sing van het groote geslacht Clupea Cuv. in verschillende geslachten aan betwisting bloot
staat, zijn de kenmerken in het tandenstelsel gelegen van groot nut ter herkenning en
rangschikking der soorten. Evenwel heb ik niet alle mijne soorten van Clupea Cuv. on-
der de geslachten van den heer Valenciennes kunnen plaatsen en zulks heeft mij aanleiding
gegeven, nog enkele nieuwe geslachten op te stellen, welke ik heb genoemd Crvrroïnss ,
SpRATELLOIDES en CLUPALOSA.

Uit ondervolgend overzigt der kenmerken van de door den heer Valenciennes en mij
voorgestelde nieuwe geslachten kan ontwaard worden, welken rang de genera Clupeoides,
Spratelloïdes en Clupalosa ongeveer behooren in te nemen.

Crvrra Valenc. — Dentes intermaxillares, inframaxillares, vomerini, palatini, linguales.

Crurzroïnes Blkr. — Dentes intermaxillares, inframaxillares, vomerini, palatini, pterygoidei.
Sarpinetta Valenc. — Dentes palatini, pterygoidei, linguales.
Harexcuta Valence. — Dentes maxillares, palatini, pterygoïdei, linguales. Pinna dorsalis

pinnis ventralibus opposita vel subopposita.
Pxiioxa Valenc. — Dentes maxillares, palatini, pterygoidei, linguales. Pinnae ventrales
ante pinnam dorsalem insertae. Pinna analis longa.
Prisricaster Cuv. — Dentes maxillares, palatini, pterygoidei, linguales. Pinnae ventrales
nullae. Pinna analis longa.
Rocrwa Valenc. — Dentes vomerini, pterygoidei, linguales.
Senateuoïnes Blkr. — Dentes supramaxillares, inframaxillares, vomerini, linguales.
Civrzonta Valenc. — Dentes linguales, pterygoidei.

Spratetta Valenc. — Denfes palatini, linguales.
Kowata Valence. — Dentes masillares, pterygoidei.
Crvrazosa Blkr. — Dentes palatini.

Meterra Valenc. — Dentes linguales. à
Arausa Valenc. — Dentes nulli.

Ik vereenig mij geheel met het gevoelen van den heer Valenciennes, dat het geslacht
Turyssa van Cuvier behoort te vervallen en tot Encrauns teruggebragt te worden. Inder-
daad, de achterwaartsche verlenging der bovenkaak, het kenmerk waarop Cuvier zijne Turyssa
bouwde, heeft bij de soorten van Engraulis 100 trapsgewijze plaats, dat het voor sommige
soorten onmogelijk zou zijn te bepalen of zij tot Engraulis of tot Thryssa behooren. Mis-
schien echter zullen latere zoölogen aanleiding vinden om het geslacht Engraulis Valenc.
in verschillende geslachten te splitsen en daarbij tot grondslagen te nemen de aan- of afwe-
zigheid van hondstanden, de aan- of afwezigheid van een’ beenigen doorn voor de rugvin
en de aan- of afwezigheid van een’ verlengden borstvinstraal. Het komt mij evenwel voor,
dat deze karakters bij Engraulis van geene genoegzame waarde zijn om er geslachten op
te bouwen.

Omtrent mijne vroeger opgestelde genera Leptonurus en Anodontostoma heb ik mij reeds
elders verklaard en gezegd, dat zij behooren gebragt te worden tot Coilia en Chatoessus.

Van de bovengenoemde 45 soorten behooren tot de fauna van:

JAVA.
1. Sardinella leiogaster CV. 15. Spratella kowala Blkr.
91 ) clupeoides Blkr. 16. Clupalosa bulan Blkr.
3. » brachysoma Blkr. 17. Alausa macrurus Blkr.
4. Pellona pristigastroides Blkr. 18 0) ctenolepis Blkr.
5. » amblyuropterus Blkr. "BET ilisha Blkr.
6. » Hoevenii Blkr. 90. » kanagurta Blkr.
ur » brachysoma Blkr. 21. Engraulis taty CV.
9. » ditchoa Blkr. 99. » melanochir Blkr.
9. » Russellii Blkr. 28. » encrasicholoides Blkr
10. » Grayana CV. 24. » Russellii Blkr.
11. Pristigaster tartoor CV. 25. » Brownii CV.
12. Rogenia argyrotaenia Blkr. 26. » tri Blkr.
13. Spratella fimbriata CV. 9f. » rhinorhynchos Blkr.

14 » tembang Blkr. 26. » Grayi Blkr.

19 €

. Engraulis mystacoides Blkr.

» mystax GV.?

» Dussumierti CV.

» setirostris GV.
MADURA.

. Pellona Russellii Blkr.
. Clupalosa bulan Blkr.
. Engraulis taty CV.

» melanochir Blkr.

» rhinorhynchos Blkr.

BALI

. Meletta Schrammii Blkr.
. Alausa melanurus CY.

SUMATRA.

. Pellona Grayana CV.
. Alausa ctenolepis Blkr.

BANKA.

. Pellona Grayana GV.
. Alausa ctenolepis Blkr.

» kanagurta Blkr.

BORNEO.

. Clupeoides borneënsis Blkr.
. Pellona Grayana CV.

CELEBES.

: Clupeoides macassariensis Blkr.
. Sardinella clupeoïdes Blkr.
3.

Spra tella tembang Blkr.

SUMBAWA.

. Alausa brevis Blkr.

oc]

. Coilia Dussumierii CV.
. Chatoessus chacunda GV.

» selangkat Blkr.

. Engraulis Brownii CV.

» mystacoides Blkr.
» setirostris GV.

. Coilia Dussumierii CV.

. Chatoessus chacunda CV.

. Engraulis Russellir Blkr.

. Alausa kanagurta Blkr.
. Chatoessus chacunda CV.

. Engraulis setirostris Blkr.
. Chatoessus chacunda CY.

. Engraulis crocodilus Blkr.

. Spratelloides argyrotaenia Blkr.
. Engraulis Zollingeri Blkr.

MOLUKSCHE EILANDEN.

1. Sardinella lineolata GV. (Boeroe).

2. Alausa melanurus CV. (Amboina).

NIEUW GUINEA.

1. Alausa melanurus CY.

3. Engraulis boelama CV. (Amboina).
4. Chatoessus chacunda GV.

Van de 45 hierboven vermelde soorten komen tevens buiten den Archipel voor.

Sardinella leiogaster GV.
» lineolata CY.

3. Pellona ditchoa GV.

4 » Russellii Blkr.

5. » Grayana CV.

6. Pristigaster tartoor GV.

7. Spratella fimbriata CV.

8. Alausa melanurus CY.

9. » ilisha Blkr.

10. » kanagurta Blkr.

11. Engraulis taty CV.

12. » boelama CV.

13. » Brown CV.

14. » Russellii CV.
19: » Grayi Blkr.

16, » mystax GV.

17. » Dussumierii CY.
18. » setirostris CV.

19. Coilia Dussumieri GV.
20. Chatoessus chacunda GV.

Ind. zee. Geylon.

Ceylon.

Hindostan.

Malakka ?

Hindostan.

Bourbon. Vanikoro.

Bengalen,

Hindostan.

Malakka. Hindostan.

Sechell. Isle de France. Roode zee.
Azié, Austral., Afrik., Amerika.
Hindostan.

Ind. zee.

Hindostan. China.

Hindostan ?

Hindostan. Roode zee.
Hindostan.

Malakka, Bengalen.

Meer dan de helft der soorten mijner verzameling was van den Soenda-Molukschen Ar-
chipel nog onbekend, vóór dat ik met de openbaarmaking mijner ichthyologische waarne-
mingen begon, en daaronder bevinden zich niet minder dan 24 soorten, in de wetenschap
toen nog onbekend. Die soorten zijn:

MDO S de pe do

we c

. Clupeoides borneënsis Blkr.

» anacassariensis Blkr.

. Sardinella clupeoides Blkr.

» brachysoma Blkr.
Pellona pristigastroides Blkr.
» amblyuropterus Blkr.
» Hoeven Blkr.
» brachysoma Blkr.

. Rogenia argyrotaenia Blkr.
10.
11.
12.

Spratella tembang Blkr.
Spratella kowala Blkr.

Spratelloides argyrotaenia Blkr.

13. Clupalosa bulan Blkr.
14. Meletta Schrammii Blkr.
15. Alausa ctenolepis Blkr.
16. » brevis Blkr.

17. Engraulis crocodilus Blkr.

18. » melanochir Blkr.

iG), » encrasicholoides Blkr.
20. » Zollingeri Bikr.

Dir » tri Blkr.

929 » rhinorhynchos Blkr.

23. » mystacoïdes Blkr.
24. Chatoessus selangkat Blkr.

Weinig bekend of slecht bepaald waren Pellona Russellii Blkr., Alausa macrurus Blkr.,
Alausa ilisha Blkr., Alausa kanagurta Blkr., Engraulis Russellii Blkr. en Engraulis Grayi
Blkr., waarom ik genoodzaakt geweest ben aan deze soorten nieuwe namen te geven. In

de aanmerkingen, onder de diagnosen gevoegd, heb ik daaromtrent nader uitgeweid.

10
CONSPECTUS SPECIERUM DESCRIPTARUM ANALYTICUS.

CLUPEOIDES Blkr.

I. Venter cultratus spinis serratus.
A. Pinna dorsalis pinnas ventrales inter et analem sita.
a. Corpus hyalino-argenteum. Pinna caudalis apicibus nigris.

T: Clupeoides borneënsis Blkr.

Ii. Venter obtusus non serratus.
A. Pinna dorsalis tota fere ante pinnas ventrales sita.
a. Corpus superne coeruleum inferne argenteum. Pinna caudalis basi striis 4 coe-

ruleis longitudinalibus.
2. Clupeoides macassariensis Blkr.

SARDINELLA Valenc.

L Venter obtusus non serratus. Ossa frontalia posteriora striata. Caput 5 circiter in
longitudine corporis.
A. Corpus altitudine 5%, ad 6 in ejus longitudine.
a. Latera maculis rotundis coeruleis in seriem longitudinalem dispositis.

9. Sardinella leiogaster CV.?

B. Corpus altitudine 41, ad 5 in ejus longitudine.
&. Latera immaculata.

4. Sardinella clupeoides Blkr.

Ii. Venter cultratus serratus. Ossa frontalia posteriora striata.
A. Corpus altitudine 37, ad 8% in ejus longitudine. Caput 5 in longitudine
corporis.
a. Venter dorso convexior. Macula humeralis fusca.

3. Sardinella brachysoma Blkr.
PELLONA Valenc.

I. Pinna dorsalis post initium pinnae analis incipiens, 12° quartae parti pinnae ana-
lis opposita.
A, Corpus altitudine 8 ad 4 in ejus longitudine. Pinna analis radiis 50 p. m.

Linea frontalis concava.

a. Pinna caudalis lobis acutis. Spinae ventrales 83. Caput 3 fere in longitudine
corporis.

6. Pellona pristigastroides Blkr.

b. Pinna caudalis lobis rotundatis. Spinae ventrales 38. Caput 4v, fere in lon-
gitudine corporis.

1. Pellona amblyuropterus Blkr.

Ii. Pinna dorsalis tota vel maxima parte ante pinnam analem sita. Pinna caudalis
lobis acutis.
A. Pinna analis corpore plus quadruplo brevior, radiis 97 p. m. Maxilla superior
tota longitudine denticulata. Os anticum. Linea rostro-frontalis declivis recta.
a. Corpus altitudine 4 fere in ejus longitudine. Dorsum et venter convexitate
aequales. Spinae ventrales 27.

9. Pellona Hoevenii Blkr.

B. Pinna analis 3 ad 4 in longitudine corporis. Maxilla superior antice et postice
denticulata medio glabra.
a. Corpus altitudine 31/, ad 3'/, in ejus longitudine. Linea rostro-frontalis de-
clivis recta.
aa. Pinna analis 3 in longitudine corporis, radiis p. m. 48.

9. Pellona brachysoma Blkr.
bb. Pinna analis 3% circiter in longitudine corporis, radiis p. m. 38.
10. Pellona ditchoa CV.

b. Corpus altitudine 3%, ad 4 in ejus longitudine. Squamae lateribus 45 ad 50
in serie longitudinali.
aa. Pinna analis 3%, circiter in longitudine corporis radiis 43 vel 44. Linea
frontalis rectiuscula.

11. Pellona Russell Blkr.

c. Corpus altitudine plus quam 4 in ejus longitudine. Squamae lateribus 50 p.
m. in serie longitudinali.
aa. Pinna analis 3'/, ad 3% in longitudine corporis radiis 40 ad 50. Linea
frontalis concava.

12
42. Pellona Grayana CV.
PRISTIGASTER Cuv.

I. Pinna dorsalis 2e quartae parti pinnae analis opposita.
A. Corpus altitudine 4 circiter in ejus longitudine.
a. Pinna pectoralis deflexa lineam ventralem multo superans.

19. Pristigaster tartoor CV.
ROGENIA Valenc.

I. Pinna dorsalis tota vel fere tota post pinnas ventrales sita.
A. Corpus altitudine 3'/ ad 4 in ejus longitudine. Caput aeque altum ac longum.
a. Fascia cephalo-caudalis lata argentea. Spinae ventrales 26 p. m.

14. Rogenia argyrotaenia Blkr.
SPRATELLA Valenc.

{. Corpus altitudine 4 ad 5 in ejus longitudine. Caput longius quam altum.
A. Venter dorso convexior.

15. Spratella fimbriata CV.
B. Dorsum ventre convexius.
16. Spratella tembang Blkr.

Il. Corpus altitudine 9'/, ad 4 in ejus longitudine. Caput aeque altum ac longum.
A. Venter dorso convexior.

TUA Spratella kowala Blkr.
SPRATELLOIDES Blkr.

L Corpus altitudine 7 circiter in ejus longitudine.
A. Fascia cephalo-caudalis argentea.

18. Spratelloides argyrotaenia Blkr.

CLUPALOSA Blkr.

L Corpus altitudine 4 fere in ejus longitudine.
À. Caput acque longum ac altum, 5 in longitudine corporis.

19. Clupalosa bulan Blkr.

MELETTA Valenc.

I. Corpus altitudine 97; ad 6 in ejus longitudine. Pinna dorsalis radio in filum
producto nullo.

A. Caput 4°/, ad 5 in longitudine corporis. Linea dorsalis linea. ventrali convexior.

a. Linea rostro-frontalis declivis recta. Membrana branchiostega sub gula valde

emarginata.
20. Meletta Schrammiit Blkr.
ALAUSA Valenc.

I. Corpus altitudine 31/ ad ^v, in ejus longitudine. Pinnae pectorales ventrales non
altingentes.
A. Squamae lateribus 95 ad 45 circiter in serie longitudinali.
a. Caput 6 in longitudine corporis.
aa. Pinna caudalis lobis subaequalibus 3?/, in longitudine corporis.

9]. Alausa macrurus Dlkr.

b. Caput 9$ in longitudine corporis.
aa, Pinna caudalis lobo inferiore longiore 4 in longitudine corporis. Squa-

mae valde ciliatae.
22. Alausa ctenolepis Blkr.

bb. Pinna caudalis lobis 5'/, circiter in longitudine corporis, -apicibus nigris.
Squamae non ciliatae.

93. Alausa melanurus CV.

c. Caput 47, ad 4v, in longitudine corporis.
aa, Pinna caudalis lobo inferiore longiore 4'/ ad 4'/ in longitudine corporis.

95. Alausa ilisha Blkr.

d. Caput S1; ad 4 in longitudine corporis.

aa. Pinna caudalis lobo inferiore longiore 4'/ ad ^4", in longitudine corporis.
25. Alausa kanagurta Blkr.

HW. Corpus altitudine 3 fere in ejus longitudine.
A. Caput 4 in longitudine corporis.

96. Alausa brevis Blkr.
ENGRAULIS Valenc.

i. Dentes canini in maxilla inferiore.
A. Maxilla superior postice truncata non producta. Pinna dorsalis ante pinnam
analem incipiens.
a. Pinna pectoralis radio producto nullo. Rostrum vix prominens. D. 12. A. 48.

27. Engraulis crocodilus Blkr.

Hi. Dentes canini nulli.
A, Maxilla superior ante aperturam branchialem desinens.
a. Pinna pectoralis radio 1° in filum producto. Maxillae subaequales, superior
iruncata. Rostrum vix prominens. Spina dorsalis valde conspicua. A. 50 p. m.
aa. Pinnae pectorales flavae, filo pinnam analem attingente.

; Pinna dorsalis ante analem incipiens.
28. Engraulis taty CV.

bh. Pinnae pectorales fuscae vel nigrae, filo pinnam analem non attingente.
i Pinna dorsalis post initium pinnae analis incipiens.

29. Engraulis melanochir Blkr.

b. Pinna pectoralis radio in filum producto nullo. Spina dorsalis nulla conspi-
cua. Rostrum prominens. Pinna dorsalis ante analem incipiens.
aa. Pinna dorsalis tota ante analem sita.
i Corpus altitudine 5 circiter in ejus longitudine. Fascia cephalo-caudalis
nulla.

6 A. 26 ad 28.
90. Engraulis encrasicholoides Blkr.
bb. Pinna dorsalis ante analem incipiens sed radiis posticis radiis analibus an-
terioribus oppositis.

ï Corpus altitudine 6 ad 7 in ejus longitudine. Fascia cephalo-caudalis ar-
gentea.

ó Maxilla superior longe ante apertaram branchialem desinens. A. 20
ad 99,

91. Engraulis Russellii Blkr.

66 Maxilla superior? A. 17.

15
32. Engraulis Zollingeri Blkr.

B. Maxilla superior aperturam brauchialem attingens, postice acuta. Rostrum valde

prominens. Pinna pectoralis radio producto nullo.

a. Corpus altitudine 3 ad 6 in ejus longitudine. Pinna dorsalis ante analem
incipiens radiis posticis radiis analis anticis oppositis. Fascia oculo-caudalis
argentea. A. 20 ad 22.

aa. Spina dorsalis non conspicua. Squamae transversim. striatae.

33. Engraulis Brownii CV.
bb. Spina dorsalis bene conspicua. Squamae reticulatae.
34. Engraulis tri Blkr.

b. Corpus altitudine 4 ad 41, in ejus longitudine. Pinna dorsalis tota ante
pinnam analem sita. Fascia lateralis nulla.
aa. Spina dorsalis valde conspicua. A. 34 vel 35.

35. ÆEngraulis rhinorhynchos Blkr,

C. Maxilla superior aperturam branchialem superans. Spina dorsalis conspicua. Ven-

ter cultratus spinulis serratus. Pinna dorsalis tota vel fere tota ante pinnam
analem sita. Macula humeralis fusca.
a. Maxilla superior pinnas pectorales non attingens.

aa. Corpus altitudine 4 ad 4'/ in ejus longitudine. Caput aeque altum ac

longum. A. 38 ad 40.
36. Engraulis Grayi Blkr.

b. Maxilla superior basin pinnae pectoralis attingens.
aa. Corpus altitudine 3 circiter in ejus longitudine. Caput longius quam altum.

A. 36 ad 38.
37. Engraulis my stacoides Blkr.
bb. Corpus altitudine 4 circiter in ejus longitudine. Caput aeque altum cir-
citer ac longum. A. 40 vel 41.

38. Engraulis mystax CV?

Maxilla superior pinnae pectoralis partem posteriorem vel ventralem attingens.
aa. Corpus altitudine 4v, ad 4%, in ejus longitudine.

Rostrum prominens. Rictus post oculos productus.

16
99. Engraulis Dussumierii CV.

d. Maxilla superior anum vel pinnam analem attingens.
aa. Corpus altitudine 4' ad 5 in ejus longitudine.
i Rostrum non prominens. Rictus sub oculo desinens.

40. Engraulis setirostris GV.
COILIA.

I. Maxilla superior aperturam branchialem attingens sed non superans.
A. Latera inferne guttis seriatis aureis.
a. A. et C. 90 ad 122,

41. Coilia Dussumieri CV.
CHA'TOESSUS Valenc.

i. Pinna dorsalis radio in filum producto nullo.
A. Pinnae ventrales medio pinnae dorsalis oppositae.
a, Caput aeque altum ac longum.

49. Chatoessus chacunda CV.
h. Caput longius quam altum.

49. Chatoessus selangkat Blkr.

17
CLUPEOIDES Blkr.

Ossa maxillaria superiora maxillam superiorem maxima parte constituentia , postice non
producta. Rictus parvus. Dentes inframaxillares, intermaxillares, vomerini, palatini, ptery-
goidei. Pinnae ventrales. Membrana branchiostega radiis 6.

I. Venter cultratus spinis serratus.
A. Pinna dorsalis ventrales inter et analem sita.
a. Corpus totum hyalino-argenteum. Pinna caudalis apicibus nigris.

Clupeoides borneënsis Blkr.

Clupeoid. corpore subelongato compresso, altitudine 5 fere in ejus longitudine, latitudine 23 fere in ejus
altitudine; capite subacuto 53 in longitudine corporis; altitudine capitis 11 in ejus longitudine; oculis dia-
metro 3 fere in longitudine capitis; ore antico dentibus omnibus minimis tactu tantum conspicuis ; maxillis
aequalibus superiore sub oculi parte anteriore desinente ; dorso humili linea obtusangula ; ventre cultrato spi-
nis 18 valde serrato; squamis cycloideis sessilibus lateribus 40 p. m. serie longitudinali; axillis inguinibusque
squamis elongatis nullis ; linea laterali inconspicua; pinnis, dorsali ventrales inter et analem sita, acuta, cor-
pore humiliore ; pectoralibus et ventralibus acutis, pectoralibus capite paulo brevioribus, ventralibus pecto-
ralibus brevioribus; anali in media 32 quarta corporis parte sita, corpore duplo humiliore et pectoralibus
breviore ; caudali profunde incisa lobis acutis alepidotis inferiore paulo longiore 44 circiter in longitudine
corporis; colore toto corpore hyalino-argenteo, pinnis hyalino-flavescente; pinna caudali apicibus nigris.

B. 6. D. 16. P. 13. V. 1/7. A. 17. C. 19 et lat. brev.

Habit. Bandjermassing , Borneo austro-orientalis , in fluviis (J. Wolff).

Longitudo speciminis unici 80”.

II. Venter obtusus non serratus.
A. Pinna dorsalis tota fere ante ventrales sita.
a. Corpus superne profunde coeruleum inferne argenteum. Pinna caudalis basi
striis 4 coeruleis longitudinalibus.

Clupeoides macassariensis Blkr.

Clupeoid. corpore elongato compresso, altitudine 7 ad 7i in ejus longitudine, latitudine 14 circiter in ejus
altitudine ; capite acuto 43 ad 43 inlongitudine corporis; altitudine capitis 2 in ejus longitudine ; oculis dia-
metro 4 circiter in longitudine capitis; ore antico dentibus omnibus minimis tactu tantum conspicuis ; ma-
xillis aequalibus superiore sub oculi limbo anteriore desinente; dorso humili leviter convexo ; ventre obtuso
non serrato; squamis deciduis, lateribus 32 p. m. in serie longitudinali; linea laterali recta bene conspicua;
axillis inguinibusque squamis elongatis nullis; pinnis, dorsali fere tota ante ventrales sita, acuta non emarginata,
corpore paulo humiliore; pectoralibus et ventralibus acutis, pectoralibus capite minus duplo brevioribus sed
ventralibus longioribus ; anali in 4a quinta corporis parte sita, humillima et brevissima capite triplo breviore;
caudali profunde incisa lobis obtusiusculis 7 in longitudine corporis; colore corpore superne profunde coeru-

leo lateribus et inferne argenteo ; pinnis hyalinis, caudali basi striis 4 longitudinalibus profunde coeruleis.
9

B. 6. D. 9/9. P. 1/11. V. 1/7. A. 1/8. C. 17 vel 19 et lat. brev.

Synon. Clupea macassariensis Blkr. Contr. Ichth. Faun. Celebes in Journ. Ind. Archip. 1849. p. 72.
Habit. Macassar, Celebes austro-occidentalis, in mari (H. Zollinger).

Longitudo 5 speciminum 60°” ad 70”.

Aanm. De twee boven beschrevene soorten wijken zoodanig van elkander af, dat zij ge-
schikt onder twee verschillende geslachtsnamen te plaatsen zouden. zijn.

SARDINELLA Valenc.

I. Venter obtusus non serratus. Ossa frontalia posteriora striata. Caput 5 circiter in
longitudine corporis.
A. Corpus altitudine 5%, ad 6 in ejus longitudine.
a. Latera maculis rotundis coeruleis in seriem longitudinalem dispositis.

Sardinella leiogaster CV. Poiss XX. p. 195?.

Sardin. corpore elongato compresso, altitudine 53 ad 6 in ejus longitudine, latitudine 2 ad 12 in ejus
altitudine ; capite 5 circiter in longitudine corporis, acuto, longiore quam alto; linea rostro-frontali declivi
recta; oculis diametro 34 ad 4 in longitudine capitis; maxillis subaequalibus, inferiore vix prominente an-
tice interdum dentibus aliquot parvis vix conspicuis scabra, superiore ante oculum desinente 24 in longitu-
dine capitis; dentibus palatinis et pterygoideis minimis; lingua basi tantum dentibus scabra; ossibus frontalibus
posterioribus striatis; dorso et ventre obtusis, ventre scutis p. m. 32 postice rotundatis vix dentatis; squa-
mis valde deciduis non striatis, lateribus 40 p. m.in serie longitudinali ; axillis inguinibusque squamis elon-
gatis ; linea laterali inconspicua; pinnis, dorsali postice in anteriore corporis parte sita ventralibus opposita,
acuta, corpore humiliore , non emarginata ; pectoralibus et ventralibus acutis , pectoralibus 14 circiter in
longitudine capitis ventralibus multo longioribus ; anali humillima pectoralibus breviore radiis 2 ultimis cete-
ris crassioribus; caudali profunde incisa lobis acutis 51 ad 6 in longitudine corporis; colore dorso coeruleo
lateribus ventreque argenteo ; lateribus superne maculis profunde coeruleis rotundis in seriem longitudinalem
dispositis; rostro nigro; pinnis hyalinis vel flavescentibus.

B. 6. D. 17 vel 18. P. 17 ad 19. V. 1/7. ^. 18 ad 90. C. 17 vel 19 et lat. brev.

Synon. Sardinelle à ventre édenté CV. Poiss. XX. p. 195?

Ikan Bulan bulan Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 10 speciminum 110” ad 190”.

Aanm. Harengula punctata GV. Poiss. XX. p. 215 moet met deze soort groote overeenkomst
hebben. Het onstandvastige van het voorkomen der weinige kleine tandjes voor in de
onderkaak kan eanleiding geven tot de plaatsing der boven beschrevene soort zoowel onder
Sardinella als Harengula, ten zij de heer Valenciennes onder de uitdrukking denis maxil-
laires slechts verstaat bovenkaakstanden.

B. Corpus altitudine 4, ad 5 in ejus longitudine.

a. Latere immaculata.

Sardinella clupeoïdes Blkr.

Sardin. corpore subelongato compresso, altitudine 43 ad 5 in ejus longitudine, latitudine. circiter in ejus
altitudine; capite acuto 43 ad 54 in longitudine corporis paulo longiore quam alto; linea rostro-frontali de-
clivi rectiuscula; oculis diametro 34 ad3} in longitudine capitis; maxillis aequalibus, superiore ante oculum
desinente 3 et paulo in longitudine capitis, inferiore dentibus nullis conspicuis; dentibus palatinis et pterygoi-
deis parvis bene conspicuis; lingua fere tota dentibus scabra; ossibus frontalibus posterioribus striatis ; dorso
et ventre obtusis rotundatis, ventre scutis 26 p. m. postice obtusis truncatis non dentatis ; squamis deciduis
non striatis, lateribus 35 p. m. in serie longitudinali ; axillis inguinibusque squamis elongatis; linea laterali
inconspicua; pinnis , dorsali postice in anteriore corporis parte sita ventralibus opposita, acuta, vix emargi-
nata corpore duplo vel fere duplo humiliore; pectoralibus et ventralibus acutis, pectoralibus 14 in longitu-
dine capitis ventralibus multo longioribus; anali humillima pectoralibus paulo breviore, radiis 2 ultimis ce-
teris crassioribus; caudali profunde incisa lobis acutis 5 circiter in longitudine corporis; colore dorso coe-
ruleo, lateribus ventreque argenteo ; rostro nigro ; pinnis hyalinis vel flavescentibus, dorsali apicem et cau-
dali marginem posticum versus fuscescentibus.

B. 6. D. 18. P. 16 vel 17. V. 1/7. A. 17 vel 18. C. 17 et lat. brev.

Synon. Amblygaster clupeoïdes Blkr. Contr. Ichth. Faun. Celeb. in Journ. Ind. Archip. 1849. p.

Ikan Bulan bulan Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari. — Macassar , Celebes insulae, in mari (H. Zollinger).
Lougitudo 6 speciminum 110” ad 203”.

3)
De

Il. Venter cultratus serratus. Ossa frontalia posteriora striata.
A. Corpus altitudine 3'/, ad 3%, in ejus longitudine. Caput 5 in longitudine cor-
poris. Venter dorso convexior.

Sardinella brachysoma Blkr.

Sardin. corpore oblongo compresso, altitudine 33 ad 32 in ejus longitudine, latitudine 3 ad 22 in ejus
altitudine; capite acutiusculo 5 ad 51 in longitudine corporis, aeque altoac longo; oculis diametro 3 ad 34
in longitudine capitis ; ore antico rictu parvo; rostro oculo breviore; maxilla superiore tota edentula sub
medio oculo desinente ; maxilla inferiore vix prominente, symphysi vulgo denticulis aliquot tactu magis quam
visu conspicuis; dentibus palatinis et pterygoideis utroque latere in thurmam oblongam dispositis; vomere
glabro; lingua medio crista longitudinali denticulata ; ossibus frontalibus posterioribus striatis; lineis dorsali
et ventrali rotundatis, ventrali dorsali convexiore; linea laterali rectiuscula lineae dorsali multo magis quam
lineae ventrali approximata; squamis parte basali transversim parte libera longitudinaliter striatis, lateribus 40 p.
m. in serie longitudinali ; axillis inguinibusque squamis elongatis; ventre valde cultrato scutis p. m. 30 pos-
tice dentatis serrato; pinnis, dorsali postice in anteriore corporis dimidio sita, medio ventralibus opposita ,
corpore duplo humiliore, emarginata ; pectoralibus acutis capite brevioribus sed ventralibus duplo fere bre-
vioribus ; anali humillima dorsali non vel vix longiore, radiis 9 ultimis ceteris crassioribus; caudali lobis acutis
41 circiter in longitudine corporis; colore dorso coeruleo, lateribus ventreque argenteo; rostro nigro; macula
humerali fusca; pinnis hyalinis vel flavescentibus, dorsali marginem superiorem caudali marginem posterio-
rem versus fuscescentibus ; dorsali antice basi macula parva nigricante

B. 6. D. 17 vel 18. P. 15 vel 16. V. 1/7. A. 18 vel 19. C. 19 et lat. brev.
Synon. Jkan Tembang Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 16 speciminum 115” ad 152".

PELLONA Valenc.

1. Pinna dorsalis post initium pinnae analis incipiens, 1ae quartae parti pinnae ana-
lis opposita.
A. Corpus altitudine 8 ad 4 in ejus longitudine. Pinna analis radiis 50 p. m.
Linea frontalis concava.
a. Pinna caudalis lobis acutis. Spinae ventrales 35 p. m. Caput 5 fere in longi-
tudine corporis.

Pellona pristigastroïdes Blkr.

Pellon. corpore oblongo compresso, altitudine 34 circiter in ejus longitudine, latitudine 4 circiter in ejus
altitudine; capite rhomboideo 5 fere in longitudine corporis, longiore quam alto; oculis diametro 4 in lon-
gitudine capitis; linea frontali parum concava; rostro oculo breviore; ore simo; maxilla superiore sub oculi
medio desinente ; maxilla inferiore valde adscendente et ante rostrum prominente ; dentibus intermaxillaribus,
supramaxillaribus, inframaxillaribus, lingualibus, palatinis pterygoideisque bene conspicuis; ossibus intermaxil-
laribus antice ligamento ossibus supramaxillaribus unitis; praeoperculo obtusangulo; ventre dorso multo con-
vexiore valde cultrato et spinis 35 valde serrato ; linea laterali rectiuscula ; squamis transversim vel non stri-
atis, lateribus 50 p. m. in serie longitudinali; axillis squamis elongatis; pinnis, dorsali primae quartae parti pinnae
analis opposita, post radium analem fm incipiente, corpore minus triplo humiliore ; anali humili longitudine
3 circiter in longitudine corporis; pectoralibus acutis capite paulo brevioribus, ventrales attingentibus; ven-
tralibus minimus oculo brevioribus, lateraliter insertis , lineam ventralem vix superantibus; caudali lobis (par-
lim abruptis) ; colore corpore superne griseo-flavescente , inferne argenteo; pinnis flavescentibus vel hyalinis.

B. 6. D. 17. P. 15. V. 6. A. 50. €. 19 et lat. brev.

Synon. Ikan Mata besar Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 185”.

Aanm. Deze soort onderscheidt zich voornamelijk door de aehterwaartsche inplanting
der rugvin, lange aarsvin, zeer kleine buikvinnen, zeer bollen en scherp getanden buik
en kort ligehaam en in het algemeen door hare sterke gelijkenis op Pristigaster tartoor
CV. Tot nog toe heb ik slechts een enkel specimen in mijn bezit kunnen krijgen, bij
hetwelk de staartvinkwabben beschadigd zijn.

b. Pinna caudalis lobis rotundatis. Spinae ventrales 38. Caput 4/ fere in lon-
gitudine corporis.

Pellona amblyuropterus Blkr.

Pellon. corpore oblongo compresso, altitudine 3% circiter in ejus longitudine, latitudine 4 circiter in ejus
altitudine; capite rhomboideo 44 fere in longitudine corporis, longiore quam alto; oculis diametro 4 in lon-
gitudine capitis; linea frontali parum concava; rostro oculo breviore; ore simo; maxilla superiore sub me-
dio oculo desinente ; maxilla inferiore valde adscendente et ante rostrum prominente; dentibus intermaxilla-
ribus, supramaxillaribus, inframaxillaribus, lingualibus, palatinis pterygoideisque bene conspicuis ; ossi-
bus intermaxillaribus antice ligamento osse supramaxillari unitis; praeoperculo rectangulo; ventre dorso paulo
convexiore valde cultrato et spinis 38 serrato; squamis transversim vel non striatis, lateribus 50 p. m. in
serie longitudinali ; axillis inguinibusque squamis elongatis; pinnis, dorsali primae quartae parti pinnae analis
opposita, post radium analem 1m incipiente, corpore minus triplo humiliore; pectoralibus obtusiusculis capite
brevioribus sed ventrales attingentibus ; ventralibus lateraliter insertis lineam ventralem maxima parte super-
antibus pectoralibus plus quadruplo brevioribus; anali humili longitudine 34 circiter in longitudine corporis;
caudali lobis obtusis rotundatis 6 et paulo in longitudine corporis; colore corpore superne plumbeo lateribus
inferneque argenteo ; rostro nigro; pinnis omnibus pulchre flavis, caudali postice nigrescente marginata.

BROD: 18. PAK VERO Ae 49) C25 et. lat. brev.

Synon. Jkan Mata besar et Ikan Bulan bulan Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 340°”.

Aanm. Deze soort doet zich bij den eersten oogopslag van de vorige onderkennen, door
haren hoogeren rug en minder bolle buiklijn. Trekt men eene lijn van het voorste
gedeelte van den snuit tot op het midden der basis van de staartvin, dan ontwaart men,
dat de buikhelft niet veel hooger is dan de rughelft bij Pellona amblyuropterus Blkr.,
terwijl bij Pellona pristigastroïdes de buikhelft meer dan de dubbele hoogte heeft van de
rughelft.

II. Pinna dorsalis tota vel maxima parte ante pinnam analem sita. Pinna caudalis
lobis acutis.
A. Pinna analis corpore plus quadruplo brevior, radiis $7 p. m. Maxilla superior
tota longitudine denticulata. Os anticum. Linea rostro-frontalis declivis recta.
a. Corpus altitudine 4 fere in ejus longitudine. Spinae ventrales 27. Dorsum
et venter convexitate aequales.

Pellona Hoevenii Blkr.

Pellon. corpore oblongo compresso, altitudine 34 circiter in ejus longitudine, latitudine 23 circiter in ejus
altitudine; capite triangulari 44 in longitudine corporis, longiore quam alto; linea rostro-frontali declivi rec-
ta; oculis diametro 22 in longitudine capitis; rostro oculo breviore; ore antico; maxilla superiore sub me-
dio oculo desinente tota longitudine denticulata; maxilla inferiore mediocriter adscendente ante superiorem
prominente; dentibus maxillaribus omnibus, lingualibus, palatinis et pterygoideis bene conspicuis; ossibus
intermaxillaribus osse supramaxillari accessorio denticulato articulatis ; praeoperculo rotundato; ii-
neis dorsali et ventrali regulariter convexis, convexitate aequalibus; ventre cultrato et spinis 27 serrato :

squamis transversim vel non striatis, lateribus 40 p. m. in serie longitudinali; axillis inguinibusque squamis
elongatis ; pinnis, dorsali tota ante pinnam analem sita, acuta, non emarginata, corpore minus duplo humiliore;
pectoralibus {4 in longitudine capitis ventrales non attingentibus; ventralibus pectoralibus duplo brevioribus
lateraliter insertis sed lineam ventralem maxima parte superantibus; anali numili longitudine 44 in longitu-
dine corporis; caudali lobis acutis 4 et paulo in longitudine corporis; colore corpore superne griseo inferne
argenteo; pinnis flavescentibus vel hyalinis ; dorsali antice ct caudali postice fusco arenatis.

B. 6. D. 18. P. 18. V. 7. A. 37. C. 19 et lat. brev.

Synon. Jkan Bulan bulan et Ikan Mata besar Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 140"".

Aanm. Deze soort staat in verwantschap tusschen Pellona ditchela CV. en Pellona Dus-
sumieri CV. en het naaste bij deze laatste soort, van welke zij zich echter genoegzaam
ouderscheidt door regelmatige en even bolle rug- en buiklijn, kortere aarsvin enz. Haar
merkwaardigste kenmerk bestaat echter in het geheel getand zijn der bovenkaak en door
dien zich tusschen het eigenlijk bovenkaaksbeen en het tusschenkaaksbeen een afzonder-
lijk been bevindt hetwelk de beide anderen vereenigt en getand is. Bij de overige mij
bekende soorten van Pellona heeft de vereeniging tusschen de bovenskaaks- en tusschen-
kaaksbeenderen plaats door een bandachtig weefsel en is de bovenkaak ter dier plaatse
tandeloos.

Ik draag deze soort op aan den voortreffelijken Nederlandschen Zoöloog, den hoogleeraar
J. Van der Hoeven.

B. Pinna analis 8 ad ^ in longitudine corporis. Maxilla superior antice et postice
denticulata, medio glabra. Venter dorso convexior.
a. Corpus altitudine 3' ad 3', in ejus longitudine. Linea rostro-frontalis de-
clivis recta.
aa. Pinna analis 9 in longitudine corporis radiis p. m. 48.

Pellona brachysoma Blkr.

Pellon. corpore oblongo compresso, altitudine 34 in ejus longitudine, latitudine 4 circiter in ejus altitu-
dine; capite triangulari 4% in longitudine corporis, longiore quam alto; linea rostro-frontali valde declivi
recta; oculis diametro 2% in longitudine capitis; rostro oculo breviore; ore simo; maxilla superiore sub
medio oculo desinente antice et postice denticulata; maxilla inferiore valde adscendente et ante maxillam
superiorem prominente; dentibus intermaxillaribus , supramaxillaribus , inframaxillaribus , palatinis, pterygoi-
deis lingualibusque vix conspicuis ; ossibusintermaxillaribus antice ligamento osse supramaxillari unitis; prae-
operculo subrectangulo angulo rotundato; lineis dorsali et ventrali valde convexis, ventrali tamen dorsali
multo convexiore ; ventre cultrato, spinis 25 serrato, convexitate maxima sub initio pinnae dorsalis; squamis
vulgo transversim striatis , margine libero rotundatis, lateribus 35 p. m. in serie longitudinali; axillis ingui-
nibusque squamis elongatis ; pinnis, dorsali fere tota ante pinnam analem sita, corpore duplo fere humiliore;
pectoralibus (partim abruptis); ventralibus lateraliter ante initium pinnae dorsalis insertis lineam ventralem ma-

23 4

xima parte superantibus (partim abruptis); anali 3 circiter in longitudine corporis; caudali lobis acutis S fere
in longitudine corporis; colore corpore superne coerulescente inferne argenteo ; rostro nigro ; pinnis flaves-
centibus, dorsali fusco arenata.

B. 6. D. 16. P. 16. V. 7. A. 48. C. 19 et lat. brev.

Synon. Jkan Mata besar et Ikan Bulan bulan Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 170”.

Aanm. Deze soort komt van alle mij bekende soorten het meest overeen met Pellona
ditchoa CV. Poiss. XX. p. 227 afgebeeld bij Russell Corom. Fish. fig. 192, doch Jaat er
zich niet mede verwarren wegens hare langere aarsvin, bolleren rug, aan den vrijen rand
ronde en niet uitgesneden schubben enz.

b. Corpus altitudine 3 ad 4 in ejus longitudine. Squamae lateribus 45 ad 30 in
serie longitudinali.
aa. Pinna analis radiis 43 vel 44. Linea frontalis rectiuscula.

Pellona Russellit Blkr.

Pellon. corpore oblongo compresso, altitudine 32 ad 4 in ejus longitudine, latitudine 3 in ejus altitudine:
capite subrhomboideo 44 circiter in longitudine corporis, longiore quam alto ; linea rostro-frontali declivi rec-
tiuscula; oculis diametro 3 ad 31 in longitudine capitis ; rostro oculo breviore; ore simo; maxilla superi-
ore sub medio oculo desinente, antice et postice denticulata; maxilla inferiore valde adscendente ct ante
rostrum prominente ; dentibus intermaxillaribus , supramaxillaribus , inframaxillaribus, palatinis, pterygoideis
et lingualibus bene conspicuis; ossibus intermaxillaribus antice lizamento osse supramaxillari unitis; praeoperculo
subrectangulo angulo vix rotundato; operculis et ossibus suborbitalibus striatis; lineis dorsali et ventrali convexis,
ventrali dorsali multo convexiore; ventre cultrato spinis 28 ad 30 serrato, convexitate maxima ante pinnam dorsa-
lem; squamis vulgo transversim striatis, lateribus 45 ad 50 in serie longitudinali; axillis inguinibusque squamis elon-
gatis; pinnis, dorsali maxima parte ante pinnam analem sita, radiis posticis radiis analibus anticis oppositis, cor-
pore duplo circiter humiliore; pectoralibus capite brevioribus sed ventrales attingentibus (apice abruptis);
ventralibus lateraliter ante initium pinnae dorsalis insertis lineam ventralem maxima parte superantibus , oculo
vix brevioribus; anali 32 circiter, caudali lobis acutis 43 circiter in longitudine corporis; colore corpore
superne griseo-flavescente inferne argenteo; rostro nigro ; pinnis flavis, dorsali et caudali fusco marginatis.

B. 6. D. 18 vel 19. P. 16 vel 47 V. 7. A. 43 vel 44. C. 19 et lat. brev.

Synon. Jangarloo Russ. Corom. Fish. II. p. 73 fig. 191.

Pellona Leschenaultii Blkr. Ichth. M. O. Java p. 11.
Ikan Mata besar et Ikan Bulan bulan Mal. Batav.
Ikan Bulan Jav. Samar.
Ilan Mata leber Indig. Pasur.
Habit. Batavia, Samarang, Surabaja, Pasuruan , in mari.
Kammal, Tandjong, Madurae insulae, in mari.
Longitudo 3 speciminum 143” ad 310”.

Aanm. Deze soort beantwoordt genoegzaam volkomen aan de afbeelding en beschrijving

der Jangarloo van Russell. Eene nadere studie dezer soort heeft mij overtuigd, dat zij niet
met Pellona Leschenaultii CV. Poiss. XX. p. 226 mag vereenigd worden. De heer Valen-
ciennes toch vermeldt van zijne Pellona Leschenaultii 21 rugvinstralen, ongestreepte schub-
ben waarvan er 70 op eene overlangsche rei zich bevinden, terwijl de buikvinnen er veel
verder vòòr de rugvin zouden liggen. Clupea melastoma T. Schl. der Fauna japonica
is eene geheel andere soort als Russell's Jangarloo, is aanmerkelijk langwerpiger, heeft lan-
gere aarsvin, de rugvin geheel voor de aarsvin gelegen, 48 buikdoornen enz,

bb. Pinna analis radiis p. m. 38.

Pellona ditchoa CV. Poiss. XX. p. 227.

Pellon. corpore oblongo compresso altitudine 3 in ejus altitudine , latitudine 4 fere in ejus altitudine; ca-
pite triangulari 44 in longitudine corporis, longiore quam alto; linea rostro-frontali valde declivi recta; oculis
diametro 22 in longitudine capitis; rostro oculo breviore; ore simo; maxilla superiore sub medio oculo desi-
nente antice et postice denticulata ; maxilla inferiore valde adscendente et ante maxlllam superiorem promi-
nente; dentibus intermaxillaribus , supramaxillaribus , inframaxillaribus, palatinis , pterygoideis lingualibusque
conspicuis; ossibus intermaxillaribus antice ligamento osse supramaxillari unitis ; praeoperculo rectangulo vix
rotundato; linea ventrali dorsali duplo convexiore; ventre cultrato spinis 27 serrato, convexitate maxima
ante pinnam dorsalem; squamis transversim striatis margine libero convexis non emarginatis, lateribus 35
p. m.? in serie longitudinali; axillis squamis elongatis; pinnis, dorsali tota ante pinnam analem sita corpore
duplo? humiliore; pectoralibus et ventralibus (partim abruptis); ventralibus lateraliter ante initium pinnae
dorsalis insertis lineam ventralem maxima parte superantibus ; anali humili 32 circiter in longitudine corporis;
caudali lobis acutis 4% circiter in longitudine corporis; colore corpore superne plumbeo inferne argenteo.
pinnis flavescente.

B. 6. D. 165 P2416. Ve 7. ASS NCA 9 et dat sbreve

Synon. Ditchoee Russ. Corom. Fish. II, p. 78. fig. 192.

Pellone ditchoee CV. Poiss. XX. p. 227.
Ikan Mata besar et Ikan Bulan bulan Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 115"".

Aanm. Ik houd deze soort voor dezelfde als de Ditchoee van Russell. Russell's afbeel-
ding schijnt genomen te zijn naar een individu waarbij de teekenaar het voorste gedeelte
des ligehaams eenigzins naar boven gebogen heeft, waardoor de rug wat minder bol
schijnt dan hij inderdaad is. Ook zie ik bij mijn exemplaar niets van het uitgesnedene
van den vrijen rand der schubben, zooals dat in Russell's figuur is afgebeeld.

c. Corpus altitudine plus quam 4 in ejus longitudine. Squamae lateribus 80 p.
m. in serie longitudinali.
aa. Pinna analis radiis 40 ad 50. Linea frontalis concava.

25
Pellona Grayana CY. Poiss. XX p. 229.

Pellon. corpore oblongo compresso, altitudine 43 ad 44 in ejus longitudine, latitudine 34 ad3 in ejus al-
titudine; capite rhomboideo 43 ad 42 in longitudine corporis, longiore quam alto ; linea rostro-frontali con-
cava; oculis diametro 33 ad 4 in longitudine capitis ; rostro oculo breviore; ore simo ; maxilla superiore
sub medio oculo desinente antice et postice denticulata; maxilla inferiore valde adscendente et ante rostrum
prominente ; dentibus intermaxillaribus , supramaxillaribus, inframaxillaribus, palatinis , pterygoideis el lingua-
libus bene conspicuis ; ossibus intermaxillaribus antice ligamento osse supramaxillari unitis ; praeoperculo
obtusangulo ; lineis dorsali et ventrali convexis, ventrali dorsali convexiore; ventre cultrato spinis 32 ad 36
serrato, convexitate maxima ante pinnam dorsalem ; squamis vulgo non striatis, lateribus 52 p. m. in serie
longitudinali; axillis inguinibusque squamis elongatis; pinnis dorsali maxima parte ante pinnam analem sita,
radiis posticis radiis analibus anticis oppositis, corpore duplo circiter humiliore; pectoralibus capite brevio-
ribus ventrales subattingentibus ; ventralibus lateraliter longe ante pinnam dorsalem insertis lineam ventra-
lem maxima parte superantibus, oculo brevioribus; anali 34 ad 32 in longitudine corporis; caudali lobis
acutis 5 circiter in longitudine corporis; colore corpore superne plumbeo marginibus squamarum leviter fus-
co, lateribus inferneque argenteo; rostro nigro ; pinnis flavis, caudali tota fusco marginata.

B. 6. D. 15 ad 18. P. 15 ad 17. V. 7. A. 40 ad 50. C. 19 et lat. brev.

Synon. Clupea affinis Gr. Hardw. Illustr. Ind. Zoól. I. tab. 96.

Pellone de Gray CV. Poiss. XX p. 229.

Alosa elongata Life Raffles p. 691.

Clupea melastoma Bikr. Topogr. Batav.

Ikan Mata besar et Bulan bulan Mal. Bat.
Habit. Batavia, Samarang , in mari.

Sumatra occidentalis , in mari.

Muntok, Bankae insulae, in mari.

Longitudo 11 speciminum 240" ad 390".

Aanm. Deze soort komt van alle soorten van Pellona te Batavia het meest voor.
PRISTIGASTER Cuv.

i. Pinna dorsalis 2ae quartae parti pinnae analis opposita.
A. Corpus altitudine 4 circiter in ejus longitudine.
a. Pinna pectoralis deflexa lineam ventralem multo superans.

Pristigaster tartoor CV. Poiss. XX. p. 259.

Pristig. corpore oblongo compresso, altitudine 4 ad 3% in ejus longitudine, latitudine 4% ad 5 in ejus
altitudine ; capite subrhomboideo 51 ad 54 in longitudine corporis, longiore quam alto; linea frontali con-
cava; oculis diametro 3 ad 3% in longitudine capitis; rostro oculo breviore; ore simo; maxilla superiore
sub medio oculo desinente , antice et postice denticulata; maxilla inferiore subverticali ante rostrum promi-
nente ; dentibus intermaxillaribus , supramaxillaribus , inframaxillaribus, palatinis, pterygoideis et lingualibus
conspicuis; praeoperculo regulariter rotundato; lineis dorsali parum, ventrali valde convexa ; ventre cul-

trato spinis 30 ad 33 valde serrato ; linea laterali rectiuscula ; squamis non vel vario modo striatis, lateri-
L

bus 50 ad 60 in serie longitudinali; axillis squamis elongatis ; pinnis dorsali 22e quartae parti pinnae analis
opposita , corpore plus triplo humiliore; pectoralibus acutis capite paulo longioribus, deflexis lineam ventra-
lem multo superantibus; anali humili corpore (absque pinna caudali) duplo breviore; caudali lobis superi-
ore obtusiusculo inferiore acuto 6 circiter in longitudine corporis; colore corpore superne griseo-flavescente
inferne argenteo, pinnis flavescente.
B. 6. D. 14 ad 16. P. 13 ad 15. A. 58 ad 66. C. 17 et lat. brev.
Synon. Tartoore Russ. Corom. Fish. IL. p. 74 fig. 193.
Pristigastre tartoore CV. Poiss. XX p. 239.
Talery Piscator. Tamul.
Ikan Mata besar et dkan Bulan bulan Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 13 speciminum 80” ad 205”.

Aanm. Het aantal aarsvinstralen is bij deze soort aan groote afwissclingen onderworpen.
Russell telde er slechts 53 en de heer Valenciennes 57. — Apterygia Ramcarata der In-
dian Zoology van Gray en Hardwicke (Apterygia Hamiltoni bij den heer Valenciennes) kon
mijns inziens niet tot Pristigaster tartoor gebragt worden, want, afgescheiden van de afwe-
zigheid der rugvin, welke mogelijk door onoplettendheid van den teekenaar niet afgebeeld
is, heeft zij eene zwarte schoudervlek, welke bij Pristigaster tartoor ontbreekt; voorts eene
langere aarsvin, welke de helft uitmaakt van het geheele ligchaam (de staartvin medegere-
kend) en waarin ik niet minder dan 81 stralen tel; een’ korteren kop, die meer dan 6
maal gaat in de lengte des ligchaams en even hoog als lang is, enz.

ROGENIA Val.

I. Pinna dorsalis tota vel fere tota post pinnas ventrales sita.
A. Corpus altitudine $77 ad Ain ejus longitudine. Caput aeque altum ac longum.
a. Fascia cephalo-caudalis lata argentea. Spinae ventrales 26 p. m.

Rogenia argyrotaenia Blkr.

Rogen. corpore oblongo compresso, altitudine 34 ad 4 in ejus longitudine, latitudine 3 circiter in ejus
altitudine ; capite acuto 5 ad 53 in longitudine corporis, aeque alto ac longo; oculis diametro 3 circiter in
longitudine capitis; rostro oculo breviore; ore antico rictu parvo; maxillis aequalibus superiore sub medio
oculo desinente tota edentula , inferiore symphysi vulgo denticulis aliquot tactu magis quam visu conspicuis;
dentibus palatinis pterygoideisque utroque latere in thurmam oblongam dispositis ; vomere antice denticulato;
lingua crista media denticulata; dorso carinato; ventre cultrato dorso convexiore scutis p. m. 26 dentatis
serrato; squamis parte basali striis 1 ad 4 transversis, parte libera non striatis glabris, lateribus 40 p. m.
in serie longitudinali ; inguinibus squamis elongatis; linea laterali rectiuscula lineae dorsali magis quam lineae
ventrali approximata; pinnis dorsali postice in anteriore dimidio corporis tota vel fere tota post ventrales
sita, non emarginata, corpore duplo humiliore ; pectoralibus acutis capite brevioribus sed ventralibus duplo
longioribus; anali humili dorsali longiore; caudali lobis acutis 42 circiter in longitudine corporis; colore

corpore subdiaphano-flavescente; fascia cephalo-caudali argentea; peritoneo argenteo sub cute conspicua ;
pinnis hyalinis vel flavescentibus, caudali postice nigricante arenata vel marginata.

B. 6. D. 15 vel 16. P. 13 vel 14. V. 1/7. A. 17 ad 19. C. 19 et lat. brev.

Synon. Jkan Tembang Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 20 speciminum 75” ad 85.

Aanm. Deze kleine soort is zeer kenbaar door de achterwaartsche plaatsing der rug-
vin, door haar halfdoorschijnend ligehaam, zilverkleurigen zijband, betrekkelijk groote
schubben en weinig talrijke buikdoornen. Zij is de eenige species van Rogenia, welke mij
tot nog toe van de buiten-Europesche zeeën is bekend geworden.

SPRATELLA Valenc.

L Corpus altitudine 4 ad 5 in ejus longitudine. Caput longius quam altum.
A. Venter dorso convexior.

Spratella fimbriata CV. Poiss. XX. p. 263 tab. 600.

Spratell. corpore subelongato compresso, altitudine 43 ad 4 in ejus longitudine, latitudine 3 ad 24 in
ejus altitudine ; capite acutiusculo 51 ad 52 in longitudine corporis, paulo longiore quam alto; oculis dia-
metro 3 ad 3% in longitudine capitis ; ore antico rictu parvo; rostro oculo non breviore; maxilla superiore
edentula sub oculi parte anteriore desinente ; maxilla inferiore symphysi denticulis aliquot tactu magis quam
visu conspicuis; dentibus palatinis vix conspicuis utroque latere in thurmam oblongam dispositis; lingua me-
dio tantum crista denticulis vix conspicuis scabra; lineis dorsali et ventrali regulariter rotundatis , ventrali
dorsali convexiore ; linea laterali inconspicua; squamis parte basali vulgo transversim parte libera vulgo
longitudinaliter striatis , lateribus adultis fimbriatis 40 p. m. in serie longitudinali; axillis inguinibusque
squamis elongatis ; ventre valde cultrato scutis p. m. 30 postice spinatis junioribus valde adultis vix serrato;
pinnis, dorsali postice in anteriore dimidio corporis sita, medio ventralibus opposita, corpore duplo humili-
ore, paulo emarginata ; pectoralibus acutis capite brevioribus sed ventralibus duplo longioribus ; anali humil-
lima dorsali vix longiore , radiis 2 ultimis ceteris crassioribus; caudali lobis acutis 5 circiter in longitudine
corporis; colore corpore dorso coeruleo, lateribus ventreque argenteo ; rostro nigro; pinnis hyalinis vel fla-
vescentibus, dorsali superne et caudali postice nigro marginatis, dorsali antice basi macula triangulari nigra.

B. 6. D. 18 ad 90. P. 15 ad 17. V. 1/7. A. 18 ad 90. C. 19 vel 21 et lat. brev.

Synon. Spratelle frangée CV. Poiss. XX p. 263.

Ikan Tembang Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 23 speciminum 96" ad 170".

Aanm. Deze en de volgende soort komen dagelijks te Batavia in groote hoeveelheden

ter markt.

B. Dorsum ventre convexius.

28
Spratella tembang Blkr.

Spratell. corpore subelongato compresso, altitudine 5 ad 43 in ejus longitudine, latitudine 24 ad 21 in
ejus altitudine; capite acutiusculo 5 ad 54 in longitudine corporis, paulo longiore quam alto; oculis dia-
metro 31 ad 4 in longitudine corporis ; ore antico rictu parvo ; rostro oculo junioribus non adultis vix lon-
giore ; maxilla superiore edentula sub oculi limbo anteriore desinente ; maxilla inferiore symphysi denticulis
aliquot taetu magis quam visu conspicuis ; dentibus palatinis vix conspicuis utroque latere in thurmam oblon-
gam dispositis; lingua medio tantum crista denticulis vix conspicuis leviter scabra ; lineis dorsali et ventrali
regulariter rotundatis; dorso ventre paulo convexiore medio interdum leviter gibboso; linea laterali conspi-
cua; squamis parte basali vulgo transversim parte libera vulgo longitudinaliter striatis, lateribus 40 p. m.
in serie longitudinali ; axillis inguinibusque squamis elongatis; ventre cultrato scutis p. m. 30 ad 32 postice
dentatis serrato ; pinnis, dorsali postice in anteriore dimidio corporis sita, medio ventralibus opposita, cor-
pore duplo humiliore, emarginata; pectoralibus acutis capite brevioribus sed ventralibus duplo fere longiori-
bus; anali humillima dorsali vix longiore radiis 2 ultimis ceteris crassioribus; caudali lobis acutis 5 circiter
in longitudine corporis; colore corpore superne coeruleo lateribus inferneque argenteo; rostro nigro; pinnis
hyalinis vel flavescentibus ; dorsali superne et caudali postice nigro marginatis, dorsali antice basi macula
triangulari nigra.

B. 6. D. 18 vel 19. P. 14 ad 16. V. 1/7. A. 18 ad 90. C. 19 et lat. brev.

Synon. Clupea gibbosa Blkr. Contrib. Ichthyol. Celeb. in Journ. Ind. Archip. 1849.

Ikan Tembang Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Macassar, Celebes insulae, in mari.

Longitudo 22 speciminum 84” ad 185”.

Aanm. Deze soort onderscheidt zich van de voorgaande vooral doordien er de ruglijn
boller is dan de buiklijn en voorts door minder scherp gekielden buik en rankere vor-
men. Zij komt te Batavia talrijk voor even als Spratella fimbriata CV.

Il. Corpus altitudine 3 ad 4 in ejus longitudine. Caput aeque altum ac longum.
A. Venter dorso convexior.

Spratella kowala Blkr.

Spratell. corpore oblongo compresso, altitudine 33 ad 4 in ejus longitudine , latitudine 3 ad 21 in ejus
altitudine; capite acutiusculo 57 in longitudine corporis, aeque alto ac longo; oculis diametro 31 ad 31 in longi-
tudine capitis; ore antico rictu parvo; rostro oculo vix vel non breviore; maxilla superiore edentula sub qculi
parte anteriore desinente; maxilla inferiore paulo prominente symphysi denticulis aliquot tactu magis quam visu
conspicuis ; dentibus palatinis vix conspicuis utroque latere in thurmam oblongam dispositis; lingua medio
tantum crista denticulis vix conspicuis scabra; lineis dorsali et ventrali regulariter rotundatis, ventrali dor-
sali convexiore; linea laterali recta lineae dorsali multo magis quam lineae ventrali approximata; squamis parte
basali vulgo transversim parte libera vulgo longitudinaliter striatis, lateribus 40 p. m. in serie longitudinali; axillis
inguinibusque squamis elongatis; ventre valde cultrato scutis p. m. 30 postice dentatis valde serrato; pinnis, dorsali
in anteriore dimidio corporis sita, medio ventralibus opposita, corpore duplo vel plus duplo humiliore, paulo
emarginata ; pectoralibus acutis capite brevioribus sed ventralibus duplo longioribus ; anali humillima dorsali vix

longiore, radiis 2 ultimis ceteris crassioribus ; caudali lobis acutis 43 ad 4% in longitudine corporis; colore
corpore dorso coeruleo, lateribus ventreque argenteo ; rostro nigro; pinnis hyalinis vel flavescentibus, dor-
sali superne et caudali postice fuscescentibus; dorsali antice basi macula triangulari nigra.

B. 6. D. 18 vel 19. P. 14 vel 15. V. 1/7. A. 18 ad 20. C. 19 et lat. brev.

Synon. Jkan Tembang Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 24 speciminum 110" ad 133".

Aanm. Deze soort heeft in habitus groote overeenkomst met Kowala albella GV. Poiss.
XX. p. 266 en Kowala thoracata CV. Poiss. XX. p. 267, doch behoort volgens haar tanden-
stelsel tot Spratella Valenc. Van Spratella fimbriata CV., Spratella tembang Blkr. cn Spra-
fella pumila CV. onderscheidt zij zich bij den eersten oogopslag door hare kortere vormen.

SPRATELLOIDES Blkr.

Ossa maxillaria superiora maxillam superiorem maxima parte constituentia, postice non
producta. Rictus parvus. Dentes supramaxillares, inframaxillares, vomerini, linguales. Pin-
nae ventrales. Membrana branchiostega radiis 6.

L Corpus altitudine 7 circiter in ejus longitudine.
A. Fascia cephalo-caudalis argentea.

Spratelloïdes argyrotaenia Blkr.

Spratelloid. corpore elongato compresso , altitudine 7 circiter in ejus longitudine, latitudine 14 circiter in
ejus altitudine; capite acuto 5 in longitudine corporis, duplo longiore quam alto; oculis diametro 33 cir-
citer in longitudine capitis; rostro acuto oculo longiore; ore antico rictu parvo; maxilla superiore ante
oculum desinente postice leviter denticulata, inferiore vix prominente; osse vomere antice et lingua
medio denticulatis; dorso non carinato; ventre parum cultrato non vel vix serrato ; squamis . . .? linea
laterali inconspicua; pinnis dorsali tota vel fere tota ante pinnas ventrales medio dorso sita, acuta, corpore
vix humiliore, non emarginata; pectoralibus acutis ventralibus longioribus ; anali humili; caudali semiluna-
riter emarginata lobis acutis 7 in longitudine corporis; colore corpore flavescente-hyalino (?) fascia cephalo-
caudali argentea; rostro nigro ; pinnis hyalinis (?).

B. 6. D. 19. P. 16? V. 1/7. A. 13 vel 14. C. 17 et lat. brev.

Synon. Clupea argyrotaeniata Blkr. Contr. Ichth. Celeb. in Journ. Ind. Archip. 1849 p. 72.

Habit. Macassar , in mari.

Longitudo 7 speciminum 62" ad 70°”.

Aanm. In habitus heeft deze soort veel van Clupea gracilis TY. Schl. Faun. Jap. Poiss.
tab. 108, doch volgens de heeren Temminck en Schlegel zijn daar geenerlei tanden in
kaken , gehemelte of tong waargenomen, zoodat zij tot Alausa schijnt te behooren. De
tanden van Spratelloides argyrotaenia zijn echter uiterst klein en het zou wel mogelijk

kunnen wezen, dat eene nadere naauwgezelte waarneming ze insgelijks in Clupea gracilis
T. Schl. deed vinden.

CLUPALOSA Blkr.

Ossa maxillaria superiora maxillam superiorem maxima parte constituentia, postice non
producta. Rictus parvus. Dentes palatini. Ossa maxillaria superiora et intermaxillaria
edentula. Maxilla inferior antice denticulis aliquot tactu magis quam visu conspicuis.
Pinnae ventrales. Membrana branchiostega radiis 6.

I. Corpus altitudine 4 fere in ejus longitudine.
A. Caput aeque altum ac longum, 5 in longitudine corporis.

Clupalosa bulan Blkr. Bijdr. Ichth. Madur. p. 12.

Clupalos. corpore oblongo compressso, altitudine 4 fere in ejus longitudine , latitudine 34 circiter in ejus
altitudine; capite obtusiusculo 5 in longitudine corporis, aeque alto ac longo; lineis dorsali et ventrali con-
vexis, ventrali dorsali convexiore ; oculis diametro 3in longitudine capitis; rostro oculo breviore; ore simo;
dentibus palatinis minimis utroque latere in thurmam oblongam collocatis: vomere, ossibus pterygoideis,
lingua, ossibus intermaxillaribus et supramaxillaribus edentulis; ossibus inframaxillaribus symphysi dentibus
aliquot tactu magis quam visu conspicuis ; maxilla superiore sub oculo desinente ; ventre cultrato scutis pos-
tice valde dentatis 30; squamis deciduis, transversim vel non striatis, lateribus 35 p. m. in serie longitu-
dinali ; linea laterali inconspicua ; pinnis, dorsali media ventralibus opposita tota in anteriore dimidio cor-
poris sita, corpore duplo humiliore; pectoralibus acutis analique humili 8 fere, caudali profunde incisa lo-
bis acutis 4% in longitudine corporis; ventralibus pectoralibus minus duplo brevioribus; colore corpore su-
perne coerulescente, lateribus inferneque argenteo vel flavescente-argenteo ; pinnis, dorsali caudalique flaves-
centibus, ceteris hyalinis.

B. 6. D. 17 vel 18. P. 15. V. 4/7. A. 19... C. 19. et lat: brev.

Synon. Jkan Bulan Jay. Surabaj.

Ikan Lintring Madur.
Habit. Fretum Madurae prope Surabaja, Kammal et Bangcallang.
Longitudo speciminis unici 145"".

MELETTA Val.

L Corpus altitudine 54, ad 6 in ejus longitudine. Pinna dorsalis radio in filum
producto nullo.

A. Caput 4%, ad 5 in longitudine corporis. Linea dorsalis linea ventrali convexior.

a. Linea rostro-frontalis declivis recta. Membrana branchiostega sub gula valde
emarginata.

Meletta Schramm Blkr.

Melett. corpore elongato compresso, altitudine 54 ad 6 in ejus longitudine, latitudine 2 ad 24 in ejus al-

titudine; capite triangulari 4% ad 5 in longitudine corporis, longiore quam alto; linea rostro-frontali declivi
recta; oculis diametro 31 circiter in longitudine capitis; rostro oculo non vel vix breviore; maxilla superiore
sub anteriore oculi parte desinente; ore subsimo; maxilla inferiore ante superiorem prominente; symphysi
tactu scabra dentibus inconspicuis; lingua crista media denticulata; dentibus vomerinis, palatinis, pterygoideis,
intermaxillaribus et supramaxillaribus nullis; praeoperculo subrectangulo angulo rotundato; membrana bran-
chiali ad gulam valde excisa; linea dorsali linea ventrali convexiore; ventre parum cultrato spinis 29, antice
vix postice valde serrato; squamis vulgo non striatis, lateribus 50 p. m. in serie longitudinali; pinnis dor-
sali medio pinnis ventralibus opposita, vix emarginata corpore minus duplo humiliore; pectoralibus ventrali-
bus longioribus; ventralibus capite minus triplo brevioribus ; anali humili capite multo breviore; caudali lobis
acutis 6} circiter in longitudine corporis; colore corpore superne coeruleo, lateribus inferneque argenteo,
pinnis flavescente.

B. 6. D. 19. P. 16. V. 8. A. 90. C. 19 et lat. brev.

Synon. Alausa Schrammii Blkr. Faun. ichth. Bali p. 11.

Habit. Boleling, Bali septentrionalis, in mari.

Longitudo 4 speciminum 70” ad 102”,

Aanm. Deze soort moet naauw verwant zijn aan JMeletta Novae Hollandiae CV. Poiss.
XX. p. 277. doch de heer Valenciennes zegt daarvan dat zij heeft »la fente de l'ouie courbe
et régulière, sans que la membrane branchioslége soit coupée carrément sous la gorge”.
De overige beschrijving van den heer Valenciennes is te kort om over verdere verschillen
te oordeelen, doch wat zij bevat is van toepassing op bovenbeschrevene soort. De vin-
stralen van Meletta Novae Hollandiae zijn opgegeven = D. 18. P.16. V. 7. ^. 19. C. 93.

ALAUSA Valenc.

I. Corpus altitudine 3, ad 4! in ejus longitudine. Pinnae pectorales ventrales non
attingentes.
A. Caput 6 in longitudine corporis.
a. Pinna caudalis lobis subaequalibus 3°, in longitudine corporis.

Alausa macrurus Blkr.

Alaus. corpore oblongo compresso, altitudine 4 et paulo in ejus longitudine ; capite triangulari acuto 6 in
longitudine corporis, paulo longiore quam alto; oculis diametro 43 circiter in longitudine capitis ; rostro
oculo non vel vix breviore; maxilla superiore sub oculi limbo anteriore desinente; maxilla inferiore sym-
physi non tuberculata; praeoperculo angulato angulo rotundato; lineis dorsali et ventrali regulariter conve-
xis, ventrali dorsali convexiore; ventre cultrato dentibus 26 p. m. (?) serrato; squamis lateribus 42 p. m.
in serie longitudinali ; axillis inguinibusque squamis elongatis; pinnis, dorsali antice in 2a tertia corporis
parte sita, corpore plus duplo humiliore , acuta, parum emarginata; pectoralibus acutis capite multo brevi-
oribus ventrales non attingentibus; ventralibus pinnae dorsalis parti anteriori oppositis pectoralibus duplo
brevioribus ; anali humillima , dorsali vix longiore ; caudali lobis subaequalibus acutissimis 32 in longitudine
corporis ; colore corpore superne coeruleo inferne argenteo ; pinnis flavescentibus.

Ox
ho

D. 19: P: 15: V^ M/7.-A. 21. C. 21 et lat. brev.
Synon. Clupea macrura K. v. H.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo figurae descriptae 310”.

Aanm. Van deze soort bezit ik geen exemplaar maar ken haar slechts uit eene fraaije
icekening, nagelaten door Kuhl en Van Hasselt, welke haar Clupea macrura noemden.
Deze teekening heeft waarschijnlijk betrekking tot eene andere soort, dan de teekening van
Kuhl en Van Hasselt, geraadpleegd door den heer Valenciennes en door hem tot zijne
Alausa Toli gebragt, bij welke de kop slechts 5'/, maal gaat in de lengte des ligchaams,
enz. De beschrijving van den heer Valenciennes is overigens te kort om over mogelijk
nog verder bestaande verschillen te oordeelen.

B. Caput 5 in longitudine corporis.
a. Pinna caudalis lobo inferiore longiore 4 in longitudine corporis. Squamae
valde ciliatae.

Alausa ctenolepis Blkr.

Alaus. corpore oblongo compresso, altitudine 4 ad 32 in ejus longitudine, latitudine 3 fere in ejus altitu-
dine; capite triangulari acuto 5 in longitudine corporis, paulo longiore quam alto; vertice convexo; linea
rostro-frontali rectiuscula; oculis diametro 43 ad 5 in longitudine capitis; rostro oculo non breviore; maxil-
lis denticulis vel asperitatibus nullis, superiore symphysi valde emarginata, sub oculi parte posteriore desi-
nente; maxilla inferiore symphysi tuberculo praedita; praeoperculo rotundato; lineis dorsali et ventrali convexitate
subaequalibus; ventre cultrato dentibus 28 vel 29 serrato; squamis valde ciliatis, parte basali transversim
striatis, lateribus 40 p. m. in serie longitudinali; axillis inguinibusque squamis elongalis; pinnis dorsali
acuta corpore plus duplo humiliore, emarginata, antice in 22 tertia parte corporis sita; pectoralibus acutis
capite brevioribus ventrales non attingentibus; ventralibus dorsali mediae circiter oppositis, pectoralibus du-
plo circiter brevioribus; anali humili paulo emarginata pectoralibus breviore; caudali lobis acutis inferiore lon-
giore 4 in longitudine corporis; colore corpore superne plumbeo, inferne argenteo; dorso singulis squamis
macula diffusa coerulea; pinnis flavescentibus, caudali margine posteriore violascente.

B. 6. D. 17 vel 18. P. 15 vel 16. V. 1/7 vel 1/6 A. 18 ad 20. C. 19 vel 21 et lat. brev.

Synon. Jkan Bulan bulan Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari. — Muntok, Bankae insulae, in mari.

Longitudo 2 speciminum 310” et 420”.

b. Pinna caudalis lobis BY, circiter in longitudine corporis, apice nigris.
Squamae non ciliatae.

Alausa melanurus GV. Poiss. XX. p. 924.

Alaus. corpore subelongato compresso, altitudine 43 in ejus longitudine, latitudine 3 fere iu ejus altitu-
dine; capite triangulari acuto, 5 in longitudine corporis, longiore quam alto; linea rostro-frontali declivi

recta; oculis diametro 31 in longitudine capitis; rostro lonzitudine oculo aequali; maxilla superiore sym-
physi vix emarginata sub medio oculo desinente; maxilla inferiore symphysi scabriuscula non tuberculata ;
praeoperculo rotundato; lineis dorsali et ventrali regulariter rotundatis convexitate subaequalibus; ventre
obtuse cultrato dentibus 25 p. m. serrato; squamis parte basali transversim , parte libera non striatis , late-
ribus 35 circiter in serie longitudinali; inguinibus (an et axillis 2) squamis elongatis; pinnis, dorsali antice
in 2 tertia corporis parte sita, corpore minus duplo humiliore, acuta, non emarginata; pectoralibus acutis

2 in longitudine capitis, ventrales non attingentibus; ventralibus parti pinnae dorsalis anteriori oppositis
pectoralibus minus duplo brevioribus; anali humillima dorsali vix longiore; caudali lobis acutis 51 circiter
in longitudine corporis ; colore corpore dorso coeruleo, lateribus ventreque argenteo; pinnis hyalinis vel fla-
vescentibus, caudali apicibus nigra.

BeowDri6: 2) 13: V. 1/7 A. 195 (0: 19let Tat. brey.

Synon. Alose à caudale noire CV. Poiss. XX. p. 321.

Habit. Boleling, Dali septentrionalis, in mari.

Longitudo speciminis unici 132”.

Aanm. Bij mijn specimen vind ik één straal minder in de borstvin en 1 meer in de
aarsvin, dan door den heer Valenciennes opgegeven is. Zulke ligte verschillen in de ge-
tallen der vinstralen komen echter bij de Clupeoiden zoo dikwerf voor, dat men er geene
aanleiding in kan vinden om de identiteit der soort te betwijfelen.

C. Caput 4'4 ad 4'/, in longitudine corporis.
a. Pinna caudalis lobo inferiore longiore 4' ad 4'/, in longitudine cor-
poris.

Alausa ilisha Blkr.

Alaus. corpore oblongo compresso, altitadine 34 ad 3% in ejus longitudine, latitudine 21 ad 3 in ejus al-
titudine; capite triangulari acutiusculo 44 ad 4% in longitudine corporis, paulo longiore quam alto; linea
rostro-frontali convexiuscula ; oculis diametro 31 ad 4 in longitudine capitis; rostro oculo non vel vix bre-
viore ; maxillis dentibus nullis, inferiore symphysi junioribus interdum leviter scabra , non tuberculata, supe-
riore symphysi emarginata, sub medio oculo desinente ; praeoperculo rotundato; lineis dorsali et ventrali
convexis, ventrali dorsali convexiore; ventre cultrato dentibus 28 vel 29 postice praesertim serrato; squa-
mis non ciliatis , parte basali transversim , parte libera longitudinaliter striatis, lateribus 40 ad 44 in serie
longitudinali; inguinibus squamis elongatis; pinnis, dorsali antice in 2a tertia corporis parte sita, acuta,
vix emarginata, corpore plus duplo humiliore ; pectoralibus acutis capite multo brevioribus, ventralibus mi-
nus duplo longioribus, ventrales non attingenlibus; ventralibus dorsali mediae circiter oppositis ; anali hu-
mili vix emarginata dorsali paulo longiore ; caudali lobis acutis inferiore longiore 44 ad 44 in longitudine
corporis; colore corpore superne coerulescente, inferne argenteo ; macula humerali fusca; lateribus junio-
ribus interdum serie longitudinali macularum 4 ad 5 coerulescentium ; pinnis flavescentibus, dorsali et cau-
dali fusco marginatis.

B. 6. D. 18 ad 90. P. 15. V. 1/7. A. 90 vel 291. C. 19 et lat. brev.

Synon. Clupanodon ilisha Ham. Buch. Gang. Fish. p. 243 tab. 19 fig. 73.

Sablefish Anglor. Bengal.

Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 7 speciminum 88" ad 155".

Aanm. Deze soort kan mijus inziens niet tot Alausa palasah CV. Poiss XX. p. 317
(Palasah Russ. Cor. Fish. fig. 198) gebragt worden, daar Russell's Palasah veel grootere
borstvinnen heeft, welke tot achter de inplanting der buikvinnen uitsteken, terwijl bij de
boven beschrevene soort de borstvinnen de buikvinnen niet bereiken, Deze soort beant-
wordt nagenoeg volkomen aan de beschrijving en afbeelding van Clupanodon ilisha van
Hamilton Buchanan, welke echter door den heer Valenciennes voor dezelfde gehouden wordt

als zijne Alausa palasah.

D. Caput 8%; ad 4 in longitudine corporis.
a. Pinna caudalis lobo inferiore longiore 4'/, ad 4'/, in longitudine corporis,

Alausa kanagurta Blkr.

Alaus. corpore oblongo compresso, altitudine 31 ad 34 in ejus longitudine; latitudine 24 circiter in ejus
altitudine; capite triangulari 34 ad 4 in longitudine corporis, paulo longiore quam alto; linea rostro-fron-
tali convexiuscula; oculis diametro 4 in longitudine capitis; rostro oculo non breviore; maxillis totis eden-
tulis, superiore symphysi emarginata sub oculi parte media vel posteriore desinente, inferiore symphysi non
tuberculata; praeoperculo rotundato ; lineis dorsali et ventrali regulariter convexis, ventrali dorsali convexi-
ore; ventre cultrato dentibus 28 vel 29 postice praesertim serrato ; squamis parte basali transversim parte
libera longitudinaliter striatis, lateribus 40 ad 44 in serie longitudinali ; inguinibus squamis elongatis; pin-
nis, dorsali antice in 22 tertia corporis parte sita, acuta, non emarginata, corpore plus duplo humiliore ;
pectoralibus acutis capite multo brevioribus , ventrales non attingentibus; ventralibus pectoralibus minus du-
plo brevioribus, dorsali mediae circiter oppositis ; anali humili vix emarginata dorsali paulo longiore; cau-
dali lobis acutis inferiore longiore 44 ad 4% in longitudine corporis; colore corpore superne coerulescente
inferne argenteo; macula humerali fusca non semper conspicua; lateribus interdum maculis coerulescen-
tibus in seriem longitudinalem dispositis ; pinnis flavescentibus, dorsali et caudali fusco vel nigrescente mar-
ginatis.

B. 6. D. 17 vel 18. P. 14 vel 15. V. 1/7. A. 20 vel 21. C. 19 et lat. brev.

Synon. Keelee Russ. Corom. Fish. IL p. 75 fig. 195.

Habit. Batavia, in mari. — Muntok, Bankae insulae, in mari.

Longitudo 10 speciminum 160” ad 210".

Aanm. Ik noem deze soort kanagurta naar de overeenkomst van haren habitus met
dien van Scomber kanagurta CV. Ik houd deze Alausa voor dezelfde als de Keelee van
Russell, welke door den heer Valenciennes, mijns inziens ten onregte, tot Alausa Toli CV.
gebragt wordt. Bij laatstgenoemde soort toch gaat de kop 5'/, maal in de lengte des lig-
chaams, terwijl hij bij Alausa kanagurta en Russell's Keelee naauwelijks 4 maal gaat in
die lengte.

il. Corpus altitudine 3 fere in ejus longitudine.
A. Caput 4 in longitudine corporis.

Alausa brevis Blkr.

Alaus. corpore oblongo compresso, altitudine 3 fere in ejus longitudine; capite 4 in longitudine corporis;
ore edentulo ; maxilla superiore inferiore longiore; oculis diametro 3 in longitudine capitis ; dorso ventreque
convexis ; ventre cultrato spinoso ; pinna caudali non squamosa profunde excisa; colore dorso coeruleo ,
lateribus ventreque flavescente-argenteo , pinnis flavo.

B316::D::48:0 P17, V. 1/7. A. 48 2:0: 19) et lat. brev.

Synon. Alosa brevis Blkr. Contr. Ichth. Sumbaw.

Habit. Bima, Sumbawae insulae, in mari.

Aanm.,-Van deze soort kan ik geene meer uitvoerige diagnose geven, omdat zij zich niet
meer in mijne verzameling bevindt.

ENGRAULIS CV.

I. Dentes canini in maxilla inferiore. Spina dorsalis nulla.
A. Maxilla superior postice truncata non producta. Pinna dorsalis ante pinnam
analem incipiens.
a. Pinnae pectorales radio producto nullo. Rostrum vix prominens. D. 12. A. 48.

Engraulis crocodilus Blkr. Natuurk. Tijdschr. v. N. Ind. f. p. 15.

Engr. corpore subelongato compresso, altitudine 53 fere in ejus longitudine, latitudine 3i fere in ejus
altitudine; capite acuto 54 circiter in longitudine corporis; oculis totis velatis diametro 4% in longitudine
capitis ; rostro brevi vix prominente oculi diametro breviore; maxillis subaequalibus, superiore postice trun-
cata ante aperturam branchialem desinente, dentibus plus quam 20, intermaxillaribus parvis, maxillaribus supe-
rioribus majoribus curvatis; maxilla inferiore dentibus utroque latere magnis conicis acutis 8 vel 9 dentibus
minoribus subalternantibus; lingua, ossibus vomere, palatinis et pterygoideis dentibus parvis numerosis as-
peris ; dorso vix convexo ante pinnam rectiusculo; ventre convexo carinato , ab apertura branchiali usque
ad anum dentibus 18 serrato; squamis lateribus cycloideis laevibus 50? p. m. in serie longitudinali ; axillis
inguinibusque squamis elongatis; linea laterdli dorso approximata post pinnam dorsalem desinente; pinna
dorsali in medio dorso sita, acuta, corpore duplo fere humiliore radio 1? radio anali 10? circiter opposita ,
spina nulla; pinnis pectoralibus latis acutis capite brevioribus radio nullo producto; ventralibus pectoralibus triplo
fere brevioribus; anali longa antice corpore duplo humiliore, longitudine 84 circiter in longitudine corporis;
caudali profunde emarginata lobis acutis 6 fere in longitudine corporis; colore dorso antice flavescente , pos-
tice ut et lateribus ventreque flavescente-argenteo ; pinnis flavescentibus, caudali margine posteriore nigra,

B. 19. D. 1 procumb. + 1/11. P. 1/13. V. 1/6. A. 3/45. C. 19 et lat. brev.

Habit. Bandjermassing, Borneo austro-orientalis , in fluviis (J. Wolff).

Longitudo speciminis unici 176”.

O1
e

ii. Dentes canini nulli.
A. Maxilla superior ante aperturam branchialem desinens.
a. Pinnae pectorales radio 1? in filum producto. Maxillae subaequales, superior
truncata. Rostrum vix prominens. Spina dorsalis valde conspicua. A. 50 p. m.
aa. Pinnae pectorales flavae filo pinnam analem attingente.
i Pinna dorsalis ante analem incipiens.

Engraulis taty CV. Pois. XXL. p. 44.

Engraul. corpore oblongo compresso , altitudine 4 circiter in ejus longitudine, latitudine 4 circiter in ejus
altitudine ; capite trigono acuto 6 ad 62 in longitudine corporis, aeque alto ac longo; lineis, dorsali angu-
lata, ventrali rotundata; oculis totis velatis , diametro 33 ad 4 in longitudine capitis; rostro paulo promi-
nente, acuto, oculo breviore; maxilla superiore ante maxillam inferiorem prominente, postice truncata ante
aperturam branchialem desinente; dentibus maxillaribus vomerinis et palatinis parvis aequalibus, maxillaribus
numerosissimis; squamis lateribus cycloideis reticulatis 40 p. m. in serie longitudinali ; axillis inguinibusque
squamis elongatis; linea laterali non conspicua; pinna dorsali tota squamosa, acuta, antice in 2a tertia cor-
poris parte sita corpore multo humiliore, radio medio radio anali 1? opposita, spina erecta valde conspi-
cua; pinnis pectoralibus radio 1° in filum anteriorem sed vulgo posteriorem partem pinnae analis attingen-
tem producto; ventralibus pectoralibus (absque filo) plus duplo brevioribus ; anali tota squamosa antice cor-
pore plus duplo humiliore, longitudine 23 circiter in longitudine corporis; caudali usque ad basin fere in-
cisa lobo superiore subquadrato obtuso, lobo inferiore acuto 5 circiter in longitudine corporis; colore cor-
pore pulchre nitente argenteo-flavo; pinnis flavis; caudali postice nigro marginata.

B. 12. D. 1 spin. + 3/10 vel 2/11. P. 1/13. V. 1/6. A. 3/49 vel 3/50. C. 18 vel 19 et lat. brev.

Synon. Ængraulis tenuifilis CV. Poiss. XXI p. 45.

Anchois à filets delites CV. ib. p. 45.
Anchois taty CV. ib. p. 44.
Engraulis telaroïdes Blkr. Bijdr. Ichth. Faun. Madura p. 13.
Taty poorawah Indig. Pondicher.
Ikan Bikan bikan Malaccens.
Ikan Bult hajam Mal. Batav.
Ikan Bangko Jay. Surab. et Madurens. Sampang.
Habit. Batavia, Surabaja, Sampang, Kammal, in mari.
Longitudo 21 speciminum 100" ad 145”.

bb. Pinnae pectorales adultis filo pinnam analem non attingente.

i Pinna dorsalis paulo post analis initium incipiens.

Engraulis melanochir Blkr. Bijdr. Ichth. Madur. p. 13.

Engraul. corpore oblongo compresso, altitudine 4% ad 31 in ejus longitudine, latitudine 4 ad 5 in ejus
altitudine; capite trigono acuto 53 ad 6 in longitudine corporis, aeque alto ac longo; lineis , dorsali valde
convexa angulata, ventrali rotundata; oculis totis velatis, diametro 34 ad 5 in longitudine capitis; rostro non pro-
minente, oculo breviore; maxillis superiore antice inferiore breviore, postice truncata, aperturam branchialem

non altingente; dentibus maxillaribus, vomerinis et palatinis parvis aequalibus, maxillaribus numerosis; squa-
mis lateribus cycloideis non reticulatis 45 p. m. in serie longitudinali; axillis inguinibusque squamis elon-
gatis; pinna dorsali in medio corpore circiter sita, radio 1° paulo post initium pinnae analis inserto , acu-
ta, corpore humiliore, spina erecta valde conspicua ; pinnis pectoralibus adultis radio fo in filum pinnam
analem non attingentem producto; ventralibus pectoralibus (absque filo) duplo brevioribus; analicorpore multo
humiliore, longitudine 23 in longitudine corporis; caudali profunde incisa lobis latis; colore dorso griseo-
coeruleo, capite et lateribus flavescente; pinnis verticalibus flavescentibus, pectoralibus nigricante-fuscis vel flavis.

B. 12 vel 13. D. 1 spin. + 3/11 ad 3/13. P. 1/13. V. 1/6. A. 3/48 ad 3/30. C. 18 et lat. brev.

Habit. Surabaja, Kammal, in Freto Madurae.

Bandjermassing , Borneo austro-orientalis, in fluviis (J. Wolff).
Longitudo 3 speciminum 90” ad 225”.

Aanm. Onder het afdrukken dezer verhandeling, ontving ik 2 specimipa eener soort
van Engraulis, van Borneo, welke ik houd voor jongere toestanden van Engraulis mela-
nochir. Bij een derzelve is echter de borstvin geelachtig. Bij het kleinste specimen is de
eerste borstvinstraal nog niet draadvormig verlengd. Mijne reeds vroeger gepubliceerde
korte beschrijving dezer soort heb ik in bovenstaande diagnostische beschrijving in over-
eenstemming kunnen brengen met de verschillende leeftijdstoestanden, welke ik er thans
van bezit. De Borneosche specimina bezat ik nog niet, tijdens het afdrukken van het
analytisch overzigt der in deze bijdrage beschrevene species. De jongere specimina zijn

aanmerkelijk ranker van ligchaam dan de ouderen.

b.. Pinnae pectorales radio producto nullo. Spina dorsalis nulla conspicua. Ros-
trum ante maxillam inferiorem prominens. Pinna dorsalis ante analem inci-
piens.

aa. Pinna dorsalis tota ante analem sita.
+ Corpus altitudine 5 circiter in ejus longitudine. Fascia cephalo-caudalis

argentea nulla. A. 26 ad 28.

Engraulis encrasicholoides Blkr.

Engraul. corpore elongato compresso, altitudine 5 ad 51 in ejus longitudine, latitudine 23 circiter in cjus
altitudine; capite convexo acuto 4i ad 5 in longitudine corporis; altitudine capitis 17 ad 14 in ejus longitu-
dine; oculis totis velatis diametro 34 ad 4 in longitudine capitis; rostro ante maxillas prominente, convexo,
acuto, oculo breviore; maxilla superiore ante inferiorem prominente, postice acuta, ante aperturam branchialem
desinente; dentibus maxillaribus, vomerinis palatinisque valde parvis, maxillis numerosissimis vix conspicuis;
squamis transversim striatis, lateribus 30 ad 35 inserie longitudinali ; axillis inguinibusque squamis elongatis;
linea laterali inconspicua; pinna dorsali tota ante pinnam analem postice in anteriore dimidio corporis sita,
acuta, corpore humiliore; pinnis pectoralibus acutis capite multo brevioribus radio product onullo; ventralibus pec-
toralibus paulo brevioribus; anali corpore duplo humiliore, longitudine 53 circiter in longitudine corporis;
caudali profunde incisa lobis acutis 5 circiter in longitudine corporis; colore dorso griseo-coerulescente ,
capite, lateribus, ventre, pinnisque flavescente.

B. 19. D. 3/2. P. 1/13. V. 1/6. A. 2/24 ad 2/26. C. 19 et lat. brev.
Syn. lkan Tri Mal. Batav.

Habit. Batavia, Surabaja, Kammal, in mari.

Longitudo 13 speciminum 86" ad 120”

bb. Pinna dorsalis ante analem incipiens sed radiis posticis radiis analibus an-
terioribus oppositis.
+ Corpus altitudine 6 ad 7 in ejus longitudine. Fascia cephalo-caudalis lata
argentea.
o Maxilla superior longe ante aperturam branchialem desinens A. 20 ad 22.

Engraulis Russellii Blkr.

Eugraul. corpore elongato compresso, altitudine 6 ad 7 in ejus longitudine, latitudine 1% ad 2 in ejus
allitudine; capite acuto convexiusculo 4 ad 5 et paulo in longitudine corporis; altitudine capitis 13 circiter
in ejus longitudine; oculis diametro 3 ad 34 in longitudine capitis ; rostro valde prominente, acuto, convexo,
oculi diametro breviore; maxilla superiore ante inferiorem prominente, postice subtruncata, ad praeoperculi
marginem desinente; dentibus maxillaribus, palatinis et vomerinis minimis, maxillaribus numerosissimis vix
conspicuis; squamis nec striatis nec reticulatis, lateribus 40 p. m. in serie longitudinali; axillis inguinibus-
que squamis elongatis; linea laterali inconspicua; pinna dorsali in medio corpore sita, ante pinnam ana-
lem incipiente sed radiis posticis radiis analis anticis oppositis, acuta, corpore humiliore; pinnis pectoralibus acu-
tis, capite duplo ferebrevioribus ; ventralibus acutis pectoralibus brevioribus; anali corpore duplo circiter hu-
miliore, longitudine 63 ad 7 in longitudine corporis; caudali profunde incisa lobis acutis 5 ad 52 in longi-
tudine corporis; colore corpore hyalino-flavescente; fascia cephalo-caudali lata argentea; pinnis flavescentibus.
B. 11. D. 3/13. P. 14 ad 16. V. 1/6. A. 9/18 ad 2/20. C. 19 et lat. brev.
Synon. Nattoo vel Nettooli Russ. Corom. Fish. II fig. 187.
Engraulis balinensis Blkr. Bijdr. Ichth. fauna Bali p. 11? (corpore graciliore).
Ikan Tri Mal. Batav.

Habit. Batavia, Samarang, in mari.
Boleling, Bali septentrionalis, in mari.

Longitudo 30 speciminum 40” ad 145".

Aanm. Deze soort is het naaste verwant aan Engraulis Brownii CV. doch verschilt hier-
van door ranker ligchaam, kortere bovenkaken, die den rand van het praeoperkel naauwe-
lijks bereiken enz. Russell's afbeelding van /Vattoo heeft in mijn oog betrekking tot deze
soort en niet tot Engraulis Brownii, tot welke de heer Valenciennes haar rekent.

oo Maxilla superior . . . .? A. 17. in Journ. Ind. Archip. 1049.

Engraulis Zollingeri Blkr. Contrib. Ichth. Celeb. in Journ. Ind. Archipel. 1849.

Engraul. corpore elongato compresso, altitudine 63 in ejus longitudine ; capite 44 in longitudine corpo-
ris; rostro prominente ; maxillis denticulatis superiore non post aperturam branchialem producta ; ventre

cultrato; linea laterali inconspicua; squamis deciduis ; axillis squamis elongatis; pinna dorsali pinnas ventra-
les inter et analem sita; pinna caudali utroque latere lobis 2 membranaceis; pinnis pectoralibus radio pro-
ducto nullo; colore corpore hyalino-viridi ; fascia cephalo-caudali lata argentea; pinnis flavescentibus.
D513-:P43:8V:91/0:7A: 17. C. 19 et lat. breve
Habit. Macassar, Celebes insulae, in mari.

Aanm. Ik heb deze soort genoemd ter eere van den kundigen natuuronderzoeker, den
heer H. Zollinger, aan wiens vriendschap ik een specimen te danken had, hetwelk echter
sedert is verloren gegaan.

B. Maxilla superior aperturam branchialem attingens, postice acuia. Rostrum val-
de prominens. Pinna pectoralis radio producto nullo.
a. Corpus altitudine 5 ad 6 in ejus longitudine. Fascia oculo-caudalis lata ar-
gentea. Pinna dorsalis ante analem incipiens sed radiis posticis radiis anali-
bus anticis oppositis. A. 20 ad 22.

aa. Spina dorsalis non conspicua. Squamae transversim striatae.

Engraulis Brownii CV. Poiss. XXI. p. 29.

Engraul. corpore elongato compresso, altitudine 52 ad 6 in ejus longitudine, latitudine 13 ad 2 in ejus
altitudine ; capite acuto convexo 5 circiter in longitudine corporis; altitudine capitis 11 circiter in ejus lon-
gitudine ; oculis. diametro 3 ad 31 in longitudine capitis; rostro valde prominente, acuto, convexo, oculi dia-
metro breviore; maxilla superiore ante inferiorem prominente, postice acuta, aperturam branchialem attin-
gente; dentibus maxillaribus, palatinis et vomerinis minimis, maxillaribus numerosissimis bene conspicuis ;
squamis transversim striatis , lateribus 35 p. m. in serie longitudinali; axillis inguinibusque squamis elon-
gatis ; linea laterali inconspicua; pinna dorsali ante pinnam analem incipiente sed radiis posticis radiis ana-
libus anticis opposita, acuta, corpore humiliore ; pectoralibus acutis capite multo brevioribus ; ventralibus
pectoralibus brevioribus; anali corpore duplo humiliore , longitudine 61 ad 64 in longitudine corporis; cau-
dali profunde incisa lobis acutis 5 ad 54 in longitudine corporis; colore corpore flavescente-hyalino ; fascia
cephalo-caudali argentea; pinnis flavescentibus vel hyalinis, caudali marginem versus fuscescente.

B. 11. D. 2/13 vel 2/14. P. 1/13 vel 1/14. V. 1/6. A. 3717 vel 3/18. C. 19 et lat. brev.

Synon. Piguitinga Marcgr.

Engraulis fasciata Lesueur.

Atherina Brownii Gmel.

Atherina japonica Houtt. Act. Haarl. XX p. 340.

Stolephorus Commersonianus Lacép. Poiss. V.

Stolephore Commersonien Lacep. ib. V. tab. 12 fig. 1.

Clupea vittargentea Lacép. Poiss. V.

Clupée raie d'argent Lacép.

Atherina Commersonii Shaw. Gen. Zool. V. I. tab. 113. fig. 1.

Atherina australis J. White, Voyag. N. S. Wal. 196 fig. 1.

Engraulis Commersonii Cuv. Regn. anim. — Blkr. Faun. Ichth. Midd. Oost. Jav. p. 11.
Engraulis Commersonianus Richards. Ichth. Chin. Jap. in Report Brit. Assoc. Scienc. 1845. p. 308.

Cludea flos maris Richards. ibid. p. 305.

Piquitinga de Marcgrave CY. Poiss. XXI p. 29.

Pisquette Indig. Martinic.

Majua Indig. Havan. '

Teran-Kini Indig. Ponticerian.

He-ho, He-ko vel Hoi-ho Chinens.

Ikan Tri Mal. Batay. et Javan.

Ikan Tri glaga Indig. Pasur.
Habit. Batavia, Cheribon, Tegal, Samarang, Surabaja, Pasuruan, Bezuki, in mari.
Longitudo 17 speciminum 55" ad 184”.

bb. Spina dorsalis bene conspicua. Squamae reticulatae.

Engraulis tri Blkr.

Engraul. corpore elongato compresso, altitudine 5 ad 514 in ejus longitudine , latitudine 2 ad 23 in ejus
altitudine; capite acuto convexo 5 circiter in longitudine corporis; altitudine capitis 14 in ejus longitudine;
oculis diametro 3 ad 3i in longitudine capitis, totis velatis: rostro valde prominente, oculo breviore , acu-
to, convexo ; maxilla superiore ante inferiorem prominente, postice acuta, aperturam branchialem attingente ;
dentibus maxillaribus , palatinis vomerinisque minimis , maxillaribus numerosissimis conspicuis ; squamis ma-
xima parte vel centro reticulatis , lateribus 30 p. m. in serie longitudinali; axillis inguinibusque squamis
elongatis; linea laterali inconspicua; pinna dorsali ante pinnam analem incipiente sed radiis posticis radiis
analibus anterioribus oppositis, acuta, corpore humiliore; pectoralibus acutis capite multo brevioribus ; ven-
tralibus pectoralibus duplo brevioribus; anali corpore duplo humiliore, longitudine 6 ad 61 in longitudine
corporis; colore corpore flavescente-hyalino; fascia cephalo-caudali lata argentea ; pinnis flavescentibus , cau-

dali fere tota nigro marginata.
B. 11. D. 1 spin. + 3/11 vel 3/12. P. 1/11 vel 1/12. V. 146. A. 3/17 ad 3/19. C. 19 et lat. brev.

Synon. kan Tri Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 17 speciminum 55” ad 120”.

Aanm. Deze soort heeft de grootste verwantschap met Engraulis Brownii CV. Men
onderkent haar echter voldoende aan den korten rugdoorn, die bij Engraulis Brownii ont-
breekt en aan de netsgewijze gestreepte schubben. Zij is ook wat platter dan Engraulis
Brownii CV. en heeft den zilverglanzigen band der zijden veel breeder, terwijl de schub-
ben tevens vaster op het ligchaam bevestigd zijn, zoodat men haar gewoonlijk met schub-
ben bedekt aantreft, terwijl Engraulis Brownii gewoonlijk de schubben verloren heeft.

b. Corpus altitudine 4 ad 4v, in ejus longitudine. Pinna dorsalis tota ante pin-
nam analem sita. Fascia lateralis argentea nulla.
aa. Spina dorsalis valde conspicua A. 34 vel 35.

Engraulis rhinorhynchos Blkr.

Engraul. corpore oblongo compresso, altitudine 4 ad 44 in ejus longitudine, latitudine 31 ad 43 in ejus

4A
altitudine; capite acuto 42 ad 5 in longitudine corporis; altitudine capitis 11 in ejus longitudine; oculis dia-
metro 3 ad 34 in longitudine capitis, totis velatis; rostro valde prominente, acuto, oculo vix breviore; maxil-
la superiore ante inferiorem prominente, postice acuta, aperturam branchialem attingente; dentibus maxilla-
ribus , palatinis et vomerinis minimis, maxillaribus numerosissimis conspicuis ; squamis reticulatis, late-
ribus 35 p. m. in serie longitudinali; axillis inguinibusque squamis elongatis; linea laterali inconspicua; ven-
tre spinis serrato; pinna dorsali tota ante pinnam analem sita, acuta, margine superiore convexa, corpore hu-
miliore ; spina dorsali valde conspicua; pinnis pectoralibus acutis, capite multo brevioribus; ventralibus pecto-
ralibus duplo circiter brevioribus; anali corpore duplo humiliore, longitudine 33 ad Ain longitudine corpo-
ris; caudali profunde incisa lobis acutis 5 circiter in longitudine corporis; colore corpore superne coerules-
cente, lateribus inferneque flavescente-argenteo ; macula humerali fusca; pinnis flavescentibus, dorsali antice
vulgo fuscescente.
B. 11. D. 1 spin. + 3/10 vel 3/11. P. 1/11 V. 1/6. A. 3/31 vel 3/32. C. 19 et lat. brev.
Synon. JZngraulis kammalensis Blkr. Ichth. Mad. p. 13.
dkan Bulu hajam Mal. Batav.
Ikan Tri Jav. et Madur.
Habit. Batavia, Surabaja, Kammal, in mari.
Longitudo 9 speciminum 80” ad 110”.

C. Maxilla superior aperturam branchialem superans. Spina dorsalis plus minusve
conspieua. Venter cultratus spinulis serratus. Pinna dorsalis tota vel fere tota
ante pinnam analem sita. Macula humeralis fusca.

a. Maxilla superior pinnas pectorales non attingens.
aa. Corpus altitudine 4 ad 4% in ejus longitudine. A. 38 ad 40. Caput
aeque altum ac longum.

Engraulis Grayi Blkr.

Engraul. corpore oblongo compresso, altitudine 4 ad 4j in ejus longitudine, latitudine 34 circiter in ejus
altitudine; capite convexo acutiusculo 5 ad 5j in longitudine corporis, aeque alto circiter ac longo; oculis
diametro 3$ ad 4 in longitudine capitis, totis velatis; rostro convexo oculo breviore vix ante os prominen-
te; maxilla superiore ante inferiorem prominente, postice acuta, aperturam branchialem superante sed pinnam pec-
toralem non attingente; dentibus maxillaribus, vomerinis et palatinis parvis aequalibus, maxillaribus bene con-
spicuis ; squamis transversim parce vel non striatis, lateribus 40 ad 45 in serie longitudinali; axillis inguini-
busque squamis elongatis; linea laterali non conspicua; ventre spinis valde conspicuis serrato ; pinna dor-
sali tota ante pinnam analem sita, acuta, corpore minus duplo humiliore; spina dorsali valde conspicua ;
pinnis pectoralibus acutis capite paulo brevioribus, pinnarum ventralium insertionem superantibus ; ventralibus
pectoralibus plus duplo brevioribus; anali corpore plus duplo humiliore , longitudine 33 ad 4 in longitudine
corporis; caudali profunde incisa lobis acutis, inferiore paulo longiore 43 ad 5 in longitudine corporis ; co-
lore corpore superne plumbeo, inferne argenteo vel flavescente-argenteo ; macula humerali fusca ; pinnis
flavescentibus, caudali postice fusco marginata.

D. 12 vel 13. D. 1 spin. + 3/11 vel 3/12. P. 1/11 vel 1/19. V. 1/6. A. 3/35 ad 3/37. C. 19 et lat. brev.

Synon. Thrissa Hamiltonii Gray. Hardw. Illustr. Ind. Zoöl. HI. Pise. tab. V, fig. 3.

Ikan Bult hajam Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 20 speciminum 100” ad 210”.

Aanm. Deze soort beantwoordt in habitus geheel aan Thrissa Hamiltonit, afgebeeld in
de Illustrations of Indian Zodlogy. Ik geloof dat Engraulis Hamiltonii CV. Poiss. XXI,
p. 48, eene andere soort is, vermits de heer Valenciennes er van zegt, dat de bovenkaak
tot achter de inplanting der borstvin verlengd is, wat ik bij geen mijner 20 exemplaren
waarneem. In de Indian Zoölogy is de bovenkaak zeer juist afgebeeld als slechts een wei-
nig achter de kieuwopening uitstekende. In dit opzigt heeft deze soort grootere overeen-
komst met Engraulis malabaricus Valenc., doch deze is hooger (hoogte 3'/, in de lengte) en
smaller (dikte 4'/; in de hoogte) en heeft kortere borstvinnen, Het komt mij ook voor, dat
Clupea malabarica Bl. (Ausl. Fische, tab. 432) met meer grond te rekenen zou zijn tot de
boven beschrevene soort dan tot Engraulis malabaricus Val.

b. Maxilla superior basin pinnae pectoralis attingens.
aa. Corpus altitudine 5 circiter in ejus longitudine. Caput longius quam al-
tum. A. 86 ad 38.

Engraulis mystacoïdes Blkr.

Engraul. corpore subelongato compresso, altitudine 42 ad 5 et paulo in ejus longitudine , latitudine 3 cir-
citer in ejus altitudine ; capite convexo acutiusculo 42 ad 5 in longitudine corporis; altitudine capitis 14 ad
1L in ejus longitudine ; oculis diametro 32 ad 5 in longitudine capitis, totis velatis; rostro convexo oculo
breviore, paulo ante os prominente; maxilla superiore ante inferiorem prominente, postice acuta, gracili, pro-
ducta, basin pinnae pectoralis attingente ; dentibus maxillaribus, vomerinis et palatinis minimis aequalibus ,
maxillaribus bene conspicuis ; ventre cultrato dentibus valde conspicuis serrato; squamis transversim vel vix
striatis, lateribus 40 p. m. in serie longitudinali; axillis inguinibusque squamis elongatis ; linea laterali non
conspicua; pinna dorsali tota ante pinnam analem sita, acuta, corpore minus duplo humiliore, spina con-
spicua ; pinnis pectoralibus acutis basin ventralium attingentibus , capite brevioribus; ventralibus pectoralibus
duplo brevioribus ; anali corpore duplo humiliore, longitudine 4 ad 43 in longitudine corporis; caudali profunde
incisa lobis acutis 42 ad 5 in longitudine corporis; colore corpore superne plumbeo inferne argenteo vel
flavescente-argenteo ; macula scapulari nigra; pinnis flavescentibus , caudali postice nigro marginata.

B. 12 ad 14. D. 1 spin. + 3/11 vel 3/12. P. 1/11 vel 1/12. V. 1/6. A. 3/33 ad 3/35. C. 19 et lat. brev.

Synon. Clupea mystax BI. Schn. Syst. posth. p. 426, No. 14, tab. 83.

Thryssa porava Blkr. Ichth. Faun. Madur. p. 14.

Ikan Bulu hajam Mal. Batav.

Ikan Blibiran Tjilatj.

Ikan Bilis Javan. Samar.

Ikan Tri trassa Indig. Surabaj.

Ikan Sangko Indig. Pasur.

Ikan Sampen Madurens. Bangcall.
Habit. Batavia, Samarang, Surabaja, Pasuruan, Tjilatjap, in mari.

Bangcallang , Kammal, Sumanap, Madurae insulae, in mari.
Longitudo 27 speciminum 80" ad 185”.

Aanm. Deze soort staat midden tusschen Engraulis Hamiltonii Valenc. en Engraulis ny s~
taz Valenc., doch laat zich tot geene van beiden terugbrengen. Van Engraulis Hamilto-
nii Valene. verschilt zij voornamelijk door betrekkelijk lager ligehaam en door minder bol-
len kop, die langer is dan hoog, doch komt daarmede overeen ten opzigte van het aantal
aarsvinstralen. In habitus gelijkt zij daarentegen volkomen op Clupea mystax Bl. Schn.,
welke soort door den heer Valenciennes teruggebragt wordt tot zijne Engraulis mystar,
doch waarmede zij niet kan vereenigd worden, omdat het aantal aarsvinstralen er inder-
daad ongeveer zoo gering is als in het Systema posthumum is opgegeven, terwijl de heer
Valenciennes bij zijne Engraulis mystav van niet minder dan 42 aarsvinstralen spreekt.
Bij geen mijner 27 exemplaren vind ik die stralen talrijker dan 3/35.

bb. Corpusaltitudine ^ circiter in ejuslongitudine. Caput aeque altum circi-
ter ac longum.

A. 40 vel 41.

Engraulis mystaz CV. Pois. XXI. p. 49?

Engraul. corpore oblongo compresso , attitudine 4 et paulo in ejus longitudine, latitudine 34 in ejus alti-
tudine ; capite convexo acutiusculo 5 in longitudine corporis, aeque alto circiter ac longo; oculis diametro
33 circiter in longitudine capitis, totis velatis; rostro convexo, oculo breviore, paulo ante os prominente ;
maxilla superiore ante inferiorem prominente, postice acutiuscula, basin pinnarum pectoralium attingente; den-
tibus maxillaribus, vomerinis et palatinis parvis aequalibus, maxillaribus bene conspicuis ; squamis transver-
sim vel non striatis, lateribus 35 p. m. in serie longitudinali ; axillis inguinibusque squamis elongatis ; linea
laterali inconspicua; carina ventris spinis valde conspicuis armata; pinna dorsali fere tota ante pinnam ana-
lem sita, radiis posticis radiis analibus antieis opposita, acuta, corpore minus duplo humiliore, spina valde
conspicua; pinnis pectoralibus acutis, capite brevioribus, basin ventralium paulo superantibus ; ventralibus pec-
toralibus plus duplo brevioribus ; anali corpore duplo humiliore, longitudine 31 circiter in longitudine corporis;
caudali profunde incisa lobis acutis, inferiore longiore 54 circiter in longitudine corporis ; colore corpore su-
perne plumbeo inferne argenteo vel flavescente-argenteo ; macula humerali nigra; pinnis flavescentibus, cau-
dali postice nigro vel fusco marginata.

B. 13. D. 1 spin. + 3/10. P. 1/11. V. 1/6. A. 3/37 vel 3/38. C. 19 et lat. brev.

Synon. Anchois porte-moustaches CV. Poiss. XXL p. 49?

Ikan Bulu hajam Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo speciminis unici 120".

bh. Maxilla superior pinnae pectoralis partem posteriorem vel ventralem attingens.
aa. Corpus altitudine 4 ad 5 in ejus longitudine.
i Rostrum prominens. ictus post oculos productus.

Engraulis Dussumieri CV. Poiss. XXI. p. 50.

Engraul. corpore subelongato compresso, altitudine 44 ad 42 in ejus longitudine, latitudine 3 circiter in
ejus altitudine ; capite convexo acutiusculo, 43 ad 5 in longitudine corporis, aeque alto ac longo; oculis di-

ametro 34 ad 4 in longitudine capitis, totis velatis; rostro convexo oculo breviore ante os prominente; ma-
xilla superiore ante inferiorem prominente, postice acutissima, ensiformi, pinnae pectoralis partem posteriorem
vel pinnas ventrales attingente ; dentibus maxiliaribus, vomerinis et palatinis minimis aequalibus, maxillari-
bus parum conspicuis ; squamis partim transyersim striatis partim reticulatis , lateribus 35 p. m. in serie
longitudinali ; axillis inguinibusque squamis elongalis; linea laterali inconspicua; carina ventris spinis serra-
ta; pinna dorsali tota ante pinnam analem sita, acuta, corpore minus duplo humiliore, spina conspicua;
pinnis pectoralibus acutis, capite brevioribus , ventrales vix vel non attingentibus; ventralibus pectoralibus duplo
circiter brevioribus; anali corpore duplo humiliore, longitudine 32 ad 43 in longitudine corporis; caudali
profunde incisa lobis acutis, inferiore longiore 5 circiter in longitudine corporis; colore corpore superne fus-
cescente-plumbeo inferne argenteo vel flavescente argenteo; macula nucho-humerali fusca; pinnis flavescenti-
bus , caudali nigro marginata.

B. 12 vel 13. D. 1 spin. + 3/11 vel 3/12. P. 1/10 vel 1/11. V. 1/6. A. 3/31 ad 3/35. C. 19 et lat. brev.

Synon. Anchois de Dussumier CV. Poiss. XX. p. 50.

Ikan Dulu hajam Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 24 speciminum 90” ad 140".

a. Maxilla superior anum vel pinnam analem attingens.
aa. Corpus altitudine 4'/, ad 5 in ejus longitudine.
1 Rostrum non prominens. Rictus sub oculo desinens.

Engraulis setirostris CV. Poiss. XXI. p. 50.

Engraul. corpore subelongato compresso, altitudine 41 ad 5 in ejus longitudine, latitudine 3 circiter in
ejus altitudine ; capite convexo obtuso 5 ad 6 in longitudine corporis, vix longiore quam alto; oculis totis ve-
latis, diametro 34 ad 4 inlongitudine capitis; rostro convexo, obtuso, oculo breviore, non prominente; rictu sub
oculo desinente ; maxilla superiore non ante inferiorem prominente, postice parte producta capite multo lon-
giore, partim membranacea, anum vel pinnam analem attingente; dentibus maxillaribus, vomerinis et palati-
nis minimis subaequalibus, maxillaribus parum conspicuis; squamis transversim strialis, lateribus 35 p. m.
in serie longitudinali; axillis inguinibusque squamis elongatis ; linea laterali inconspicua; carina ventris spi-
nis 25 p. m. serrata; pinna dorsalitota ante pinnam analem sita, acuta, corpore paulo humiliore, spina conspicua;
pinnis pectoralibus acutis, longitudine caput aequantibus, ventrales attingentibus; ventralibus pectoralibus minus
duplo brevioribus; anali corpore minus duplo humiliore, longitudine 33 circiter in longitudine corporis; cau-
dali profunde incisa lobis acutis 53 in longitudine corporis; colore corpore superne plumbeo inferne argen-
teo vel flavescente-argenteo ; macula humerali fusca; pinnis flavescentibus.

B. 10. D. 1 spin. + 3/11 ad 3/13. P. 1/13. V. 1/6. A. 3/33 ad 3/34. C. 19 et lat. brev.

Synon. Clupea setirostris Brousson. Dec. Ichth. L. Syst. Nat. ed. Gmel. p. 1407.

Yeka Poorawah Russ. Corom. Fish. IL. p. 81 No. 201.
Thryssa setirostris Cuv.

Anchois setirostre CV Poiss, XXI. p. 50.

Thryssa macrognathos Blkr. Ichth. Faun. Madur. p. 14.
Ikan Bulu hajam Mal. Batav.

Ikan Massan-massan Madur. Bangcall.

Ikan Mambang Jav. Surab.

Habit. Batavia, Surabaja, Kammal, Bangcallang, in mari.
Longitudo 3 speciminum 108” ad 144”.

COILIA.

f. Maxilla superior aperturam branchialem attingens sed non superans.
A. Latera inferne guttis seriatis aureis.
ATEC 90) ad 199;

Coilia Dussumieri CV. Poiss. XXI. p. 39. tab. 610.

Coil. corpore elongato compresso, aititudine 63 ad 54 in ejus longitudine, cauda gracillima; capite acuto
i circiter in longitudine corporis; rostro acuto ante os prominente; oculis diametro 31 circiter in longitudine
capitis; maxilla superiore usque ad aperturam branchialem producta; dentibus maxillaribus parvis aequalibus
conspicuis; dorso angulato; ventre spinis 11 vel 12 serrato; squamis cycloideis reticulatis, lateribus 60 ad 70
in serie longitudinali; pinna dorsaliin anteriore tertia corporis parte sita, acuta, corpore humiliore, spina brevi
ante radium 1m ; pinnis pectoralibus capite brevioribus, filis vulgo pinnam analem attingentibus ; ventralibus pec-
toralibus plus duplo brevioribus; anali minus 2 corporis totius longitudinis efficiente; caudali integra ; colore
corpore pinnisque flavescente-hyalino ; lateribus inferne seriebus 2 vel 3 longitudinalibus guttarum aurearum.
B. 9. D. 1 spin. + 3/11 vel 3/12. P. 6 vel 7 liberi + 19. V. 1/6 A. et C. 100 ad 129.
Synon. Coitlia de Dussumier CV. Poiss. XXI p. 59.
Leptonurus chrysostigma Blkr. Ichth. Faun. Madur. p. 14.
Mandelij Indig. Bombay.
Habit. Surabaja et Kammal, in Freto Madurae.
Longitudo 12 speciminum 100” ad 140”.

Aam. Ik houd deze soort voor dezelfde als die, welke ongeveer gelijktijdig met mij door
den heer Valenciennes onder den naam van Coilia Dussumieri beschreven en afgebeeld is.
Evenwel spreekt de heer Valenciennes slechts van 80 aarsvin- en 11 staartvinstralen, het-
welk voor beide vinnen slechts geeft 91. Bij geen mijner exemplaren vind ik die getallen
voor beide vinnen minder dan 100, doch aangezien dit aantal bij mijne exemplaren tus-
schen 100 en 122 verschilt, blijkt het, dat men daaraan niet te veel gewigt moet hech-
ten. Alle mijne exemplaren bevinden zich in een’ gebrekkigen toestand van bewaring.

B. Latera immaculata.
quA 0b pcm:

Coilia borneënsis Blkr.

Coil. corpore elongato compresso, altitudine 6 ad 5 in ejus longitudine, cauda gracili; capite acuto 54
circiter in longitudine corporis; rostro acuto, ante os prominente; oculis diametro 33 ad # in longitudine ca-
pitis; maxilla superiore usque ad aperturam branchialem producta; dentibus maxillaribus parvis aequalibus
conspicuis; dorso angulato; ventre spinis 11 serrato; squamis cycloideis reticulatis, lateribus 50 ad 60 ia
serie longitudinali; pinna dorsali postice in fa tertia corporis parte incipiente , acuta, altitudine corporis al-

titudinem aequante, spina brevi ante radium 1™; pinnis pectoralibus, absque filis, capiteplus duplo breviori-
bus, filis corpore minus triplo brevioribus, 2m tertiam partem pinnae analis attingentibus ; ventralibus ca-
pite minus duplo brevioribus; anali 12 circiter in longitudine corporis; anali et caudali distinctis ; caudali
acutiuscule rotundata inferne oblique leviter emarginata ; colore corpore pinnisque flavescente-hyalino ; lateri-
bus immaculatis.

B. 9. D. 1 spin. + 3/10 vel 3/11. P. fila 12 ad 14 libera + 6. V. 1/6. A. 8% ad 87. C. 19.

Habit. Bandjermassiug , Borneo austro-orientalis , in fluviis (J. Wolff).

Longitudo 4 speciminium 90” ad 120”.

Aanm. Deze soort schijnt groote verwantschap te hebben met Cotlia Reynaldi CV. Poiss.
XXI p. 59, doch laat er zich niet mede vereenigen, omdat de heer Valenciennes van Coï-
lia Reynaldi 110 aarsvinstralen vermeldt. De beschrijving van den heer Valenciennes is
overigeus te kort, om over mogelijk verder bestaande verschillen te oordeelen. Van Coilia
Dussumieri CV. is Coilia borneënsis bij den eersten oogopslag te onderkennen door het ge-
mis van de fraaije goudkleurige zijvlekken; van Coïlia Hamilton? CV. door minder lan-
gen staart en aanmerkelijk minder talrijke aarsvin- en buikvinstralen; van Co?lia quadra-
gesimalis GV. door een meer dan dubbel aantal aarsvinstralen, en van Coilia Grayi CV.
en Coilia Playfairii CV. door het niet verlengd zijn der bovenkaak totachter de kieuw-
opening.

Ik ontving 4 specimina dezer soort, van mijn’ vriend den heer J. Wolff, van Borneo,
toen de eerste bladen dezer verhandeling reeds waren afgedrukt, zoodat ik er aan het
hoofd dezer bijdrage nog geene melding van kon maken.

CHATOESSUS GV.

{. Pinna dorsalis radio in filum producto nullo.
A. Pinnae ventrales medio pinnae dorsalis oppositae.
a. Caput aeque altum ac longum.

Chatoessus chacunda CV. Poiss, XX. p. 82.

Chat. corpore oblongo compresso, altitudine 22 ad 3 in ejus longitudine, latitudine 3 ad 4 in ejus alti-
tudine; capite 42 ad 5 in longitudine corporis, aeque alto ac longo vel vix altiore quam longo ; rostro bre-
vi, rotundato, ante os prominente; ore parvo, rictu sub oculi margine anteriore desinente; oculis diametro
3 circiter in longitudine capitis; squamis transversim striatis , lateribus 36 p. m. in serie longitudinali ; ven-
tre spinis 28 p. m. serrato; pinna dorsali media pinnis ventralibus opposita, corpore plus duplo humi-
liore, radio nullo in filum producto; pinnis pectoralibus acutis, capite paulo brevioribus, ventrales non attin-
gentibus; ventralibus pectoralibus minus duplo brevioribus ; anali humillima, longitudine dorsalem subaequan-
te; caudali profunde incisa lobis acutis 4 ad 4i in longitudine corporis ; colore corpore superne coerules-
cente-griseo inferne argenteo ; dorso fuscescente longitudinaliter subvittato ; macula scapulari ovali nigra;
pinnis hyalinis.

B. 5. D. 3/15. P. 1/13 vel 1/14. V. 1/7. A. 2/18. C. 19 et lat. brev.
Synon. Clupanodon chacunda Ham. Buch. Gang. Fish p. 246.
Chatoesse chacunda CY. Poiss. XXI p. 81.
Gonostoma javanicum K. v. H.
Anodontostoma Hasseltti Blkr. Faun. ichth. Madur. p. 15.
Ikan Trubala Mal. Malacc.
Ikan Selangkat Mal. Batav.
ikan Penden Jav. Samar.
Ikan Slamat Jav. Tegal.
Ikan Bandring Indig. Surab.
Ikan Djangan Indig. Pasur.
Habit. Batavia, Tegal, Samarang, Surabaja, Kammal, Pasuruan, in mari.
Longitudo 15 speciminum 80'"" ad 153”.

b. Caput longius quam altum.

Chatoessus selangkat Blkr.

Chatoess. corpore oblongo compresso, altitudine 3. in ejus longitudine, latitudine 3 in ejus altitudine ;
capite 42 in longitudine corporis, longiore quam alto; rostro angulato brevi, ante os prominente; ore parvo,
rictu sub oculi parte anteriore desinente; oculis diametro 34 in longitudine capitis; squamis transversim
striatis, lateribus 40 p. m. in serie longitudinali; ventre spinis 28 p. m. serrato; pinna dorsali medio
pinnis ventralibus opposita, corpore duplo circiter breviore, radio nullo in filum producto; pinnis pectora-
libus acutis, capite brevioribus, ventrales non attingentibus ; ventralibus pectoralibus minus duplo brevioribus;
anali humillima longitudine dorsalem subaequante; caudali profunde incisa lobis acutis 4 circiter in longi-
tudine corporis; colore corpore superne coerulescente-griseo inferne argenteo; dorso vittis longitudinalibus
fuscescentibus ; macula scapulari oblonga fusca; pinnis flavescentibus, dorsali et caudali fusco marginatis.

B. 5. D. 3/15. P. 1/15. V. 177. A. 2/18. C. 19 et lat. brev.

Synon. Ikan Selangkat Mal Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 147"".

Aanm. Niettegenstaande de groote overeenkomst dezer soort met Chatoessus chacunda
CV. houd ik haar voor eene eigene species. De verschillen vallen meer in het oog, wan-
neer men exemplaren van dezelfde grootte van beide soorten met elkander vergelijkt.

Bij Chatoessus chacunda is de kop stomper, de rug hooger en boller, de schouder-
vlek grooter en donkerder en het ligchaam betrekkelijk korter. Bij twee exemplaren van
dezelfde grootte, een van elke soort, vind ik de volgende evenredigheden.

Chatoessus chacunda CV, Hoogte des ligchaams 27/ in zijne lengte; kop 8 in de lengte
des ligchaams, hooger dan lang; staartvin 41% in de lengte des ligchaams ;
schoudervlek zwart, ovaal , zoo groot als het oog; rug en staartvin zonder

bruine randen.

Chatoessus selangkat Blkr. Hoogte des ligehaams 3'/; in zijne lengte; kop 42/, im de lengte

des ligchaams, langer dan hoog; staartvin 4 in de lengte des ligchaams ;

schoudervlek dof bruin, langwerpig, de helft kleiner dan het oog; rug- en
staartvin met bruine randen.

Scripsi Batavia Calendis. Decembris Mncecr.

49
Aanhangsel.

Na het afdrnkken dezer verhandeling werd ten opzigte dezer familie mijne verzame-
ling nog verrijkt met 5 soorten t. w. Pellona wanthopterus Bìkr., Harengula dispilonotus
Blkr., Spratella pseudopterus Blkr., Cotlia macroynathos Blkr. en Chatoessus nasus CV.,
van welke species de beschrijvingen hieronder volgen.

Pellona vanthopterus Blkr. Nat. Tijdschr. N. Ind. II p. 499.

Pellon. corpore oblongo compresso, altitudine maxima (paulo ante pinnam dorsalem) 31 circiter in ejus
longitudine ; capite rhomboideo 44 in longitudine corporis, longiore quam alto ; linea rostro-frontali concava;
oculis diametro 3 in longitudine capitis ; rostro oculo multo breviore ; ore simo; maxilla superiore sub me-
dio oculo desinente, antice et postice denticulata, medio et symphysi glabra; maxilla inferiore valde ad-
scendente et ante maxillam superiorem prominente; dentibus intermaxillaribus, supramaxillaribus, inframaxil-
laribus, lingualibus pterygoideisque conspicuis; ossibus intermaxillaribus ligamento cum osse supramaxillari
unitis; praeoperculo subrectangulo, angulo rotundato; lineis dorsali et ventrali valde convexis, ventrali ta-
men dorsali multo convexiore; ventre cultrato, spinis 37 p. m. serrato, convexitate maxima ante pinnam
dorsalem ; squamis transversim plus minusve striatis, margine libero rotundatis, lateribus 40? p. m. in se-
rie longitudinali; pinna dorsali tota fere ante pinnam analem in media corporis longitudine sita (radiis par-
tim abruptis); pinnis pectoralibus capite paulo brevioribus obtusiusculis, ventrales attingentibus; ventralibus
lateraliter longe ante dorsalem insertis, lineam ventralem maxima parle superantibus; caudali lobis obtusi-
usculis; anali 32 circiter in longitudine corporis; colore corpore superne coerulescente, inferne argenteo
vel flavescente; rostro nigro ; pinnis pulchre flavis.

D. 6. D. 16. P. 16. V. 7. A. 50. C. 19 et lat. brev.

Habit. Sambas et Pamangkat, Borneo occidentalis, in fluviis et aquis fluvio-marinis.

Longitudo 2 speciminum 150” et 246”.

Aanm. Deze soort schijnt het naaste verwant te zijn aan Pellona ditchoa CV. Zij on-
derscheidt zich daarvan echter door ranker ligchaam, talrijker buikdoornen en aarsvin-
stralen, meer ruitvormigen kop enz. Van Pellona brachysoma Blkr., met welke zij even-
eens groote overeenkomst heeft, verschilt zij insgelijks door ranker ligchaam, meer ruitvor-
migen kop, hol profiel, talrijker buikdoornen, betrekkelijk kortere aarsvin enz.

Harengula dispilonotus Blkr.

Hareng. corpore oblongo compresso, altitudine 4 fere in ejus longitudine, lafitudine 22 circiter in ejus
altitudine; capite acutiusculo 5 in longitudine corporis, aeque alto circiter ac longo; oculis diametro 3 cir-
citer in longitudine capitis; ore antico rictu parvo; rostro oculo breviore; linea rostro-frontali declivi recta;
maxilla superiore sub oculi parte anteriore desinente, postice denticulis vix conspicuis; maxilla inferiore vix
prominente, symphysi denticulis aliquot tactu magis quam visu conspicuis; denlibus palatinis et pterygoideis
utroque latere in thurmam oblongam dispositis; vomere edentulo; lingua radice tantum denticulata; lineis
dorsali et ventrali rotundatis, ventrali dorsali paulo convexiore ; squamis transversim vel irregulariler bi- ad
quinque-striatis, lateribus 32 p. m. in serie longitudinali; ventre valde cultrato scutis 25 p. m. postice den-

tatis serrato; pinna dorsali postice in anteriore dimidio corporis sita, media tertia parte ventralibus oppo-
sita, acuta, non emarginata, corpore minus duplo humiliore; pectoralibus aculis capite brevioribus sed ven-
tralibus longioribus; anali corpore plus quadruplo humiliore et dorsali paulo breviore; caudali lobis acutis
4% ad 4§ in longitudine corporis; colore corpore superne coerulescente lateribus argenteo vel flavescente-ar-
genteo; dorso linea media maculis 2 rotundis nigris, 12 ad radios pinnae dorsalis posteriores, 2a post pin-
nam; pinnis hyalinis vel flavescentibus.

B. 6. D. 18 vel 19. P. 16 vel 17. V. 1/7. A. 17 vel 18. C. 17 et lat. brev.

Habit. Danka, in mari.

Longitudo 3 speciminum 73" ad 82”.

Aanm. Deze soort heeft in habitus groote overeenkomst met Harengula latulus CV. van
de Europesche zeeën, doch versclult er van door afwezigheid van tusschenkaaksbeentanden,
door minder talrijke schubben op eene overlangsche rei en minder talrijke buikkieldoornen,
door hare twee zwarte rugvlekken, ligte verschillen in de getallen der vinstralen enz.

Spratella pseudopterus Blkr.

Spratell. corpore elongato compresso, altitudine 5 in ejus longitudine, latitudine 9 circiter in ejus altitu-
dine; capite acutiusculo, 5} in longitudine corporis, longiore quam alto; oculis diametro 3 circiter in lon-
gitudine capitis ; ore anlico rictu parvo; rostro oculo paulo breviore; maxilla superiore edentula, sub oculi
parte anteriore desinente; maxilla inferiore symphysi tactu scabra, denticulis inconspicuis ; dentibus palatinis
vix conspicuis ulroque latere in vitlam gracilem dispositis; lingua medio tantum crista denticulis vix con-
spicuis scabra; lineis dorsali et ventrali regulariter rotundatis, ventrali dorsali convexiore; linea laterali
conspicua; squamis parte basali vulgo longitudinaliter, parte libera vulgo nec striatis nec fimbrialis, lateribus
37 p. m. in serie longitudinali; ventre cultrato, scutis p. m. 18 postice spinatis serrato; pinna dorsali maxi-
ma parte in anteriore dimidio corporis sita, acuta, corpore minus duplo humiliore, non vel vix emarginata:
pinnis pectoralibus aculis capite minus duplo brevioribus et ventralibus minus duplo longioribus; ventralibus
ante pinnam dorsalem inserlis ; anali corpore duplo humiliore, radiis 2. posticis a cetera pinna separatis,
pinnam spuriam efficientibus; caudali profunde incisa lobis acutis 5 ad 53 in longitudine corporis; colore
corpore superne viridescente, inferne argenteo; pinnis hyalino-viridescentibus.

D. 6. D. 13 vel 14. P. 12 vel 13. V. 1/7. A. 14 + 2. C. 19 et lat. brey.

Habit. Pamangkat, in fluviis et aquis fluvio-marinis.

Longitudo 2 speciminum 48" et 51”.

Aanm. Deze soort is gekenmerkt door hare slanke gedaante, voorwaartsche plaatsing der
buikvinnen en vooral door eene kleiné tweestralige valsche aarsvin, welke zich achter de ei-
genlijke aarsvin bevindt.

Coïlia macrognathos Blkr.

Coilia corpore elongato compresso, altitudine 54 ad 52 in ejus longitudine, latitudine 21 circiter in ejus -
altitudine; cauda gracili; capite acuto, absque processu maxillari 6 circiter in longitudine corporis; rostro
acuto, ante os prominente; oculis diametro 52 circiter in longitudine capitis absque processu maxillari ;
maxilla superiore postice maxime producta, pinnas ventrales fere attingente, denticulis majoribus et mi-
noribus alternantibus, parte producta autem parte orali majoribus; maxilla inferiore denticulis parvis, sym-

91 (

physi tuberculata; dorso angulato; ventre ante pinnas ventrales spinis 12 vel 13, post pinnas ventrales
spinis 27 serrato; squamis cycloïdeis, reticulalis, lateribus 50 p. m. in serie longitudinali ; pinna dorsali pos-
tice in fa tertia corporis parte incipiente, acuta, corpore paulo humiliore, spina brevi ante radium im,
pinnis pectoralibus filis liberis initium pinnae analis mullo superantibus, parte non producta capite non bre-
viore; ventralibus dorsali oppositis, capite minus duplo brevioribus; anali cum caudali unita, basi corpore
ante eam paulo breviore; caudali acuta 53 ad 73 in longitudine corporis; colore corpore superne plumbeo
inferne flavescente-argenteo; pinnis dorsali, pectoralibus et ventralibus flavis, anali caudalique aurantiacis.

B. 10. D. 1 spin. brev. + 3/11 vel 3/12. P. 6 fil. lib. + 11 vel 5 fil. lib. + 11. V. 1/6. A. 2/60 vel 2/71.

(1-10:
Habit. Pamangkat, in fluviis et aquis fluvio-marinis.
Longitudo 2 speciminum 205” et 215”.

Aanm. In de laatste jaren zijn meerdere soorten van Coïlia bekend geworden. De boven-
beschrevene is het naaste verwant aan Coïlia Grayi Richards. door de sterke verlenging
der bovenkaak, doch verschilt er van, door niet uitgesnedene staartvin , die onmerkbaar
in de aarsvin overgaat; voorts doordien er de aarsvin korter is dan het ligchaamsgedeelte,
vóór haar gelegen, cnz.

Chatoessus nasus CV. Poiss. XXI p. 76. Nat. Tijdsch. N. Ind. II p. 993,

Chatoess. corpore oblongo compresso, altitudine 3 fere in ejus longitudine, latitudine 3 in ejus altitudine;
capite 5 in longitudine corporis, aeque longo ac alto; rostro oculo breviore, rotundato, ante os prominente;
maxilla superiore inferiore longiore; rictu parvo sub oculi parte anteriore desinente; oculis diametro 3j in
longitudine capitis; squamis non vel vix transversim striatis, lateribus 45 p. m.in serielongitudinali ; ventre
spinis 30 p. m. serrato; pinna dorsali pinnis ventralibus opposita, acuta, corpore duplo humiliore, radio
posteriore valde producto basin pinnae caudalis altingente; pinnis pectoralibus aculis, capite paulo brevio-
ribus, ventrales non attinzentibus; ventralibus acutis capite minus duplo brevioribus; anali humili capite
breviore; caudali profunde excisa, lobis acutis 42 circiter in longitudine corporis; colore corpore superne
viridi, inferne argenteo; dorso vittis 7 p. m. fuscescentibus longitudinalibus ; macula scapulari fusca ; pinnis
hyalinis vel flavescentibus, dorsali superne fusco marginata.
D. 5. D. 4/i3 vel 414. P. 1/14. V. 1/7. A. 2/18 vel 2/19. C. 19 et lat. brev.
Synon. Clupea nasus Bl. Ausl. Fish. tab. 429.
Nasenherring Bl. ibid.
Hareng Nason Bl. ibid.
Nose Herring Bl. ibid.
Clupea thryssa, Pedda kome et Kome Russ, Corom. Fish. II fig. 196, 197.
Chatoessus altus Gr. Hardw. Illustr. Ind. Zoöl. IL tab. 91. fig. 2,
Chatoessus come Richards. Voyage Ereb. Terr. Fish. p. 62, tab. 38 fig. 7?
Chatoesse nason CV. Poiss. XXI p. 76.

Habit. Bulucomba, Celebes insulae, in mari.

Longitudo speciminis unici 212”,

52
Bij het geographisch overzigt der Haringen van den Indischen Archipel, voorkomende op
bladz. 6, 7 en Ö van deze bijdrage voege men nog, voor:

SUMATRA. Pristigaster tartoor CV., Clupeonia perforata Cant., Alausa toli CV., En-
graulis melanochir Blkr, Engraulis Brownii GV. Coilia horneënsis Blkr,
Chatoessus tampo CY.

PINANG. Pellona Grayana CV., Raconda Russelliana Gr. Cant., Clupeonia perforata
Cant., Kowala thoracata CV, Kowala lauta Cant., Alausa toli CV., Alausa
champil Cant., Engraulis taty CV., Engraulis Brownii CV., Engraulis mys-
ta» CV, Engraulis breviceps Cant., Engraulis purawa CV., Coilia Reynal-
di CY., Chatoessus chacunda CV.

SINGAPORE. Pellona Russellii Blkr., Pellona Grayana GV., Raconda Russelliana Graij ,
Clupeonia perforata Cant., Alausa toli CV., Alausa ctenolepis Blkr., Coilia
Reynaldi CV. , Engraulis Brownii CV., Engraulis mystax GV., Engrau-
lis Dussumierii CV.

RIOUW. = Spratella kowala Blkr., Engraulis Grayi Blkr., Engraulis Russellii Blkr., Cha-
toessus chacunda GV.

BANKA. Harengula dispilonotus Blkr., Rogenia argyrotaenia Blkr., Engraulis tri Blkr.,
Engraulis rhinorhynchos Blkr., Engraulis Grayi Blkr., Engraulis Brow-
nii CV., Engraulis setirostris CV., Chatoessus selangkat Blkr.

BORNEO. Pellona xanthopterus Blkr., Pellona Russellii Blkr., Spratella pseudopterus

Blkr., Alausa toli CV., Engraulis melanochir Blkr., Engraulis Brownii CV.,
Coilia borneënsis Blkr., Coilia macrognathos Blkr.

CELEBES. Sardinella leiogaster CV?, Engraulis encrasicholoides Blkr., Chatoessus nasus
CV.

TIMOR. Engraulis encrasicholoïdes Blkr.

Batavia, Mei 1932.

BU DRA GE

TOT DE KENNIS DER

PLEURONECTEOTDE

SOENDA-MOLUKSCHEN ARCHIPEL,

DOOR

Dr. P. BLEEKE ER.

BU DER, AGE

TOT DE KENNIS DER

PLEURONECTEOIDEN

VAN DEN

SOENDA-MOLUKSCHEN ARCHIPEL,

DOOR

Dr, PD. BLEEKER.

Niettegenstaande nog slechts weinige soorten dezer familie van den Indischen Archipel
zijn bekend geworden, zijn deze gewesten tamelijk rijk aan haar en bevat mijne verzame-
ling thans reeds 20 soorten, welke ik, op een paar uitzonderingen na, allen op Java en
grootendeels te Batavia heb gevonden

In de mij beschikbare werken vind ik slechts 4 soorten van deze gewesten vermeld,
i5 Ad

1. Solea zebra Cuv. 3. Plagusia bilineata Cuv.
2. » trichodactyla Cuv. 4. Achirus pavoninus Lacép.

Wel wordt nog in de »Catalogue of zoölogical specimens" voorkomende in » Memoir of
‚the life and public services of Th. St. Raffles p. 692” melding gemaakt van Hippoglossus
macrolepidotus Quv., als bij Sumatra levende, doch deze opgave is niet aannemelijk en zal
waarschijnlijk betrekking hebben tot Hippoglossus erumei Cuv., in welk geval deze soort
de vijfde is, welke men, vóór mijne onderzoekingen, van den Indischen Archipel kende.
Volgens Renard komt in de Molukken eene soort van Platessa of Rhombus voor, welke
hij noemt Bot ou Plie (Poiss. Mol. H. tab. 44 fig. 186), welke met concentrische blaauwe
banden zou geteekend zijn op de regterzijde des ligchaams en met overlangschen rooden,
gelen en blaauwen band op de rug- en aarsvinnen. De gebrekkige afbeeldingen en hare

willekeurig geplaatste kleuren bij Renard, laten echter gewoonlijk niet toe, ze tot stelling

van diagnosen te bezigen, doch zij zijn in alle gevallen geschikt om de aandacht der ma-
tuuronderzoekers te vestigen op menige nog onbepaalde soort.

Blijkens enkele in mijn bezit zijnde afbeeldingen, nagelaten door Kuhl en Van Has-
selt, kenden deze natuurkundigen nog enkele soorten van Plagusia, welke zij ook gedeel-
telijk namen hebben gegeven, doch de beschrijvingen noch de afbeeldingen daarvan zijn,
voor zoover mij bekend is, publiek bekend geworden. Met uitzondering van eene enkele,
heb ik die soorten teruggevonden en ze beschreven onder de namen, door Kuhl en Van
Hasselt reeds aan ze gegeven, terwijl ik de soort, welke ik slechts uit de bedoelde afbeel-
dingen ken, naar de afbeelding, welker naauwkeurigheid niet te betwijfelen is, gekenmerkt
heb.

De soorten mijner verzameling zijn de volgende.

1. Hippoglossus erumer CV. 11. Achiroides melanorhynchus Blkr.
2. Rhombus lentiginosus Richards. 12. Plagusia marmorata Blkr.

3. » aspilos Blkr. 13. » Blochii Blkr.

^. » sumatranus Blkr. 14. » guadrilineata K. v. H.
5. Solea Russellii Blkr. 15! » potous Cuv.

6 » zebra Cuv. 16. » lida Blkr.

7. » maculata Cuv. de » javanica K. v. H.

8. Achirus pavoninus Lacép. 18. » brachyrhynchos Blkr.
9; » poropterus Blkr. TOT » melanopterus Blkr.

10. Achiroides leucorhynchus Blkr. 20. » macrolepidota Blkr.

De door Kuhl en Van Hasselt nagelatene afbeelding eener niet in mijn bezit zijnde soorf,
stelt eene species van Plagusia voor, welke te Tjilankahan werd gevangen. Ik heb haar
genoemd Plagusia macrorhynchos, naar haren langen snuit, die evenredig meer voor de
oogen uitsteekt dan die van eenige andere mij bekende soort.

In het geheel zijn mij thans alzoo 22 soorten van Pleuronecteoïden van den Soenda-Mo-

lukschen Archipel bekend t. w.

1. Hippoglossus erumer Cuv. 10. Achirus poropterus Blkr.

2. Rhombus lentiginosus Richards. 11. Achiroïdes leucorchynchos Blkr.
3. » aspilos Bikr. 197 » melanorhynchos Blkr.
4. » ‘sumatranus Blkr. 13 Plagusia marmorata Blkr.

5. Solea Russellit Blkr. 14. » Blochii Blkr.

0. » zebra Cuv. 15. » quadrilineata K. v. H.
7 » maculata Cuv. 16. » macrorhynchos Blkr.

8. » trichodactyla Cuv. 17. » potous Cuv.

9. Achirus pavoninus Lacép. 18. » lida Blkr.

19. Plagusia javanica K. v. H. 21. Plagusia melanopterus Blkr.
90. » brachyrhynchos Blkr. 99. D) macrolepidota Blkr.

Van deze soorten beschouw ik als nieuw voor de wetenschap Rhombus aspilos Blkr.,
Rhombus sumatranus Blkr., Achirus poropterus Blkr., Achiroïdes leucorhijnchos Blkr.,
Achiroides melanorhijnchos Blkr., Plagusia marmorata Blkr., Plagusia macrorhynchos Blkr.,
Plagusia lida Blkr., Plagusia javanica K. v. H., Plagusia brachijrhijnchos Blkr., Plagu-
sia melanopterus Blkr. en Plagusia macrolepidota Blkr., en alzoo meer dan de helft der
van deze Indién bekende soorten.

Omtrent Plagusia bilineata Cuv. heerscht bij de schrijvers nog verwarring in de opgave
der kenmerken. Behalve Pleuronectes bilineatus Bloch en Jerree potoo E. van Russell, bij
welke soort de zijlijn aan de linkerzijde dubbel doch aan de regterzijde enkel is, wordt
door de schrijvers onder Plagusia bilineata ook begrepen eene soort met dubbele zijlijn aan de
regterzijde en deze soort, zeer verschillende van Plag. bilineata, is waarschijnlijk die, welke reeds
door Kuhl en Van Hasselt Plagusia quadrilineata genoemd en hieronder beschreven is. Ik
stel daarom voor, den naam van Plagusia bilineata te laten vervallen, terwijl ik voor de
soort, welke ik als dezelfde beschouw als Pleuronectes bilineatus Bl. den naam van dien
ichthyoloog heb gekozen.

De soorten van het geslacht Plagusia waren tot nog toe zeer onvoldoende gekenmerkt.
Ik geloof hieronder de voorbeelden voor meer doelmatige beschrijvingen te hebben gegeven.
Uitmuntende soortelijke karakters heb ik gevonden in de aan- of afwezigheid van fimbriën
om de lippen, in de lengte van den bekhaak, in de zijlijnen, in de tusschenoogslijn,
in de verhoudingen der lengte en hoogte en gedaante van den kop, in de meer voor- of
achterwaartsche plaatsing van den bekhoek, in het aantal der schubben, iu de hoogte
der vinnen enz.

De Pleuronecteoïden zonder borstvinnen werden door Lacépède zamengevat onder den ge-
slachtsnaam Achirus. Sedert werd dit genus gesplitst in de twee geslachten Achirus en
Plagusia. Onder Achirus bleef men die soorten begrijpen, bij welke rug-, staart- en aars-
vinnen niet vereenigd zijn, terwijl men onder Plagusia die soorten begreep, bij welke die
vinnen als het ware tot eene enkele vin vereenigd zijn. De vrij talrijke soorten van borst-
vinloze Pleuronecteoiden mijner verzameling hebben mij in de gelegenheid gesteld, de bei-
de geslachten Achirus en Plagusia op vastere grondslagen te kenmerken en mij tevens aan-
leiding gegeven om een nieuw geslacht op te stellen, dat het midden houdt tusschen
Achirus en Plagusia en door mij Achiroïdes genoemd is. Tot dit nieuwe geslacht behoort
de soort van Borneo, welke ik in mijne eerste Bijdrage tot de kennis der Ichthijologische
fauna van Borneo, opgenomen in de eerste aflevering van het Natuurkundig tijdschrift
voor Nederlandsch Indië, onder den naam van Plagusia melanorhijnchus heb bekend
gemaakt, terwijl eene tweede soort in de rivier van Soerakarta leeft en aldaar bekend is
onder den naam van [kan Teloempah.

De kenmerken der geslachten Achirus, Achiroïdes en Plagusia behooren mijns inziens
op de volgende wijze vastgesteld te worden.

Acuirus Blkr. — Pinnae pectorales nullae, dorsalis, caudalis et analis distinctae non uni-
tae. Pinnae ventrales 9. Oculi dextri. Rostrum non uncinatum. Os subanticum.
Linea lateralis utroque latere simplex. Porus valde conspicuus inter singulos ra-
dios pinnae dorsalis et analis. Membrana branchiostega radiis 6.

Acnuroipzs Blkr. — Pinnae pectorales nullae, dorsalis caudalis et analis unitae, non
distinctae. Pinnae ventrales 2. Oculi dextri. Rostrum non uncinatum. Os sub-
anticum. Pori interradiales dorsales et anales nulli conspicui. Membrana bran-
chiostega radiis 6.

Pracusra Blkr. — Pinnae pectorales uullae, dorsalis, caudalis et analis unitae non dis-
tinctae. Pinna ventralis unica. Anus lateralis. Oculi sinistri. Rostrum uncina-
tum. Os inferum. Radii pinnis omnibus simplices. Membrana branchiostega ra-
diis 6. Dentes maxillares pluriseriati parvi.

Ik geloof dat ook de kenmerken van de geslachten Platessa, Hippoglossus en Rhombus
beter behooren vastgesteld te worden, dan zulks door Cuvier voorgesteld is. Hippoglossus
erumei heeft pijlvormige en bewegelijke fanden in beide kaken. Slechts deze enkele soort
bezittende en uit de mij bekende beschrijvingen en afbeeldingen niet kunnende opmaken
of dergelijke verhoudingen ook bij de overige bekende soorten van dit geslacht bestaan,
laat ik haar onder dezen geslachtsnaam, hoezeer ik vermoed, dat zij tot een van de Eu-
ropesche soorten vau Hippoglossus verschillend geslacht behoort verheven te worden, waar-
van alsdan de kenmerken voornamelijk in de lange bewegelijke pijlvormige tanden zou-
den te zoeken zijn. De door Cuvier opgegevene kenmerken van Hippoglossus zijn te onbe-
paald. Deze aanmerking laat zich ook maken op zijne definitie van Platessa en Rhombus,
welker verschil eigenlijk slechts daarop zou neérkomen, dat de rugvin bij Rhombus zich
wat verder naar voren zou uitstrekken dan bij Platessa. Ik beschouw als soorten van Rhom-
bus die, welke bij het bezit van alle vinnen, zich voor aan den kop openenden
bek en het gemis van gehemelte- en ploegbeentanden, kegelvormige tanden bezitten in
de keelgatsbeenderen en de kaken en wel in de kaken in eene enkele rei. Bij mijne drie
soorten strekt zich tevens de rugvin tot voor de oogen uit.

Alle mij bekende Indische soorten van Pleuronecteoïden hebben dit opmerkelijks, dat zij,
in vergelijking met zoovele Europesche soorten zeer klein blijven, Van geene enkele soort
mijner verzameling heb ik specimina van meer dan 1, voet lengte gezien en verreweg
de meeste soorten blijven beneden de lengte van 1 voet.

Alle te Batavia voorkomende soorten zijn eetbaar. Wegens fijnen smaak op de tafels der
Europeanen zeer gezocht zijn slechts Plagusia potous Cuv., Plagus. quadrilineata K. v. H.,
Plagus. Blochii Blkr., Plagus. marmorata Blkr., Plagus. macrolepidota Blkr. en Hippo-

glossus erumei Cuv. De overige soorten blijven meestal te klein of komen in te enkele in-

dividu’s ter markt, dan dat zij onder de voedselmiddelen eenige plaats van belang zou-

den kunnen bekleeden.

Solea Russellii Blkr., hoezeer eetbaar, wordt zelden genuttigd, wegens haren bitteren smaak.

Overziet men de thans van den Índischen Archipel bekende soorten naar het eiland van

voorkomen, dan erlangt men volgende uitkomsten. Bekend zijn van

JAVA.

. Hippoglossus erumei Cuv.
. Rhombus lentiginosus Richards.
» - aspilos Blkr.
Solea Russellii Blkr.
» zebra Cuv.
» maculata Cuv.
. Achirus pavoninus Lacép.
» poropterus Blkr.
. Achiroïdes leucorhijnchos Blkr.
. Plagusia marmorata Blkr.

Dons

=>
©

MADURA.

1. Hippoglossus erumei Cuv.
BALI.

1. Plagusia melanopterus Blkr.

SUMATRA.

-—

. Hippoglossus erumei Cuv.
9. Rhombus sumatranus Blkr.

8. Solea zebra Cuv.
BANKA.

1. Plagusia quadrilineata K. v. H.
BORNEO.

1. Solea ommatura Richards.

11. Plagusia Bloch Blkr.

197 » quadrilineata K. v. H.
13. » macrorhijnchos Blkr.
14. » potous Cuv.

qs » lida Blkr.

16. » javanica K. v. H.

175 » brachyrhynchos Blkr.
18. » melanopterus Blkr.
19. » macrolepidota Blkr.

2. Plagusia Blochii Blkr.

4. Achirus poropterus Blkr.
5. Plagusia Blochii Blkr.
6. » quadrilineata K. v. H.

2. Achiroïdes melanorhijnchus Blkr.

CELEBES.
1. Hippoglossus ..... sp.? 2: Solcon spar
MOLUKSCHE EILANDEN.

1. Solea trichodactyla Cuv. ( Amboina ).

Van de opgesomde soorten komen tevens buiten den Indischen Archipel voor de volgende.

1. Hippoglossus erumei Cuv. Hind. China.

9. Rhombus lentiginosus Richard. Nieuw Holland.

3. Solea ommatura Richards. China.

4. » ARussellii Blkr. Hindost.

5. » zebra Cuv. Ind. zee.

6. Solea maculata Cuv. Hindost.

7? Plagusia Blochii Blkr. Hindostan. Malakka.
8? » quadrilineata K. v. H. Ind. zee. China.

D » potous Cuv. Hindost.

Veep A G E

TOT DE KENNIS DER

PLEURONECTEOIDE
SOENDA-MOLUKSCHEN ARCHIPEL,

DOOR

Dr. P. BLEEKER.

DH RA GE

TOT DE KENNIS DER

PLEURONECTEOIDEN

VAN DEN

SOENDA-MOLUKSCHEN ARCHIPEL,

DOOR

Dr, P. BLEEKER.

In de mij beschikbare werken vind ik slechts 4 soorten van deze gewesten vermeld,

EL:

1. Solea zebra Cuv. 3. Plagusia bilineata Cuv.
g
p » trichodactyla Cuv. 4. Achirus pavoninus Lacép.
“actly p P

Wel wordt nog in de »Catalogue of zodlogical specimens" voorkomende in »Memoir of
the life and public services of Th. St. Raffles p. 692" melding gemaakt van Hippoglossus
macrolepidotus Cuv., als bij Sumatra levende, doch deze opgave is niet aannemelijk en zal
waarschijnlijk betrekking hebben tot Hippoglossus erumei Cuv., in welk geval deze soort
de vijfde is, welke men, vóór mijne onderzockingen, van den Indischen Archipel kende.

Volgens Renard komt in de Molukken eene soort van Platessa of Rhombus voor, welke
hij noemt Bot ou Plie (Poiss. Mol. IL tab. 44 fig. 186), welke met concentrische blaauwe
banden zou geteekend zijn op de regterzijde des ligchaams en met overlangschen rooden,
gelen en blaauwen band op de rug- en aarsvinnen. De gebrekkige afbeeldingen en hare

willekeurig geplaatste kleuren bij Renard, laten echter gewoonlijk niet toe, ze tot stelling

van diagnosen te bezigen, doch zij zijn in alle gevallen geschikt om de aandacht der na-
tuuronderzoekers te vestigen op menige nog onbepaalde soort.

Blijkens enkele in mijn bezit zijnde afbeeldingen, nagelaten door Kuhl en Van Has-
self, kenden deze natuurkundigen nog enkele soorten van Plagusia, welke zij ook gedeel-
telijk namen hebben gegeven, doch de beschrijvingen noch de afbeeldingen daarvan zijn,
voor zoover mij bekend is, publiek bekend geworden. Met uitzondering van eene enkele,
heb ik die soorten teruggevonden en ze beschreven onder de namen, door Kuhl en Van
Hasselt reeds aan ze gegeven, terwijl ik de soort, welke ik slechts uit de bedoelde afbeel-
dingen ken, naar de afbeelding, welker naauwkeurigheid niet te betwijfelen is, gekenmerkt
heb.

De soorten mijner verzameling zijn de volgende.

1. Hippoglossus erumei CV. 11. Achtroides melanorhynchus Blkr.

2. Rhombus lentiginosus Richards. 12. Plagusia marmorata Blkr.

3. » aspilos Blkr. 13. » Blochii Blkr.

4. » sumatranus Blkr. 14 » quadrilineata K. v. H.

5. Solea Russellit Blkr. 15, » potous Cuv.

6. » zebra Cuv. 16. » lida Blkr.

7.. » maculata Cuv. ee » javanica K. v. H.

8. Achirus pavoninus Lacép. 18. » brachyrhynchos Blkr.

9; » poropterus Blkr. ik), » melanopterus Blkr.

10. Achiroides leucorhynchus Blkr. 90. ) macrolepidota Blkr. À

De door Kuhl en Van Hasselt nagelatene afbeelding eener niet in mijn bezit zijnde soort,
stelt cene species van Plagusia voor, welke te Tjilankahan werd gevangen. Ek heb haar
genoemd Plagusia macrorhynchos, naar haren langen snuit, die evenredig meer voor de
oogen uitsteekt dan die van eenige andere mij bekende soort.

In het geheel zijn mij thans alzoo 22 soorten van Pleuronecteoiden van den Soenda-Mo-
lukschen Archipel bekend t. w. "

1. Hippoglossus erumet Cnv. 10. Achirus poropterus Blkr.

2. Rhombus lentiginosus Richards. 11. Achiroides leucorchynchos Blkr.
9. » aspilos Blkr. 19; » melanorhynchos Blkr.
4. » sumatranus Blkr. 3 Plagusia marmorata Blkr.

5. Solea Russellir Blkr. 14. » Blochit Blkr.

6. » zebra Cuv. 15. » quadrilineata K. v. H.
7. » maculata Cuv. 16. » macrorhynchos Blkr.

8. » trichodactyla Cuv. 17. » potous Cuv.

Ve]

. Achirus pavoninus Lacép. 16. » lida Blkr.

19. Plagusia javanica K. v H. ~ 21. Plagusia melanopterus Blkr.
20. » brachyrhynchos Blkr. 22, ) macrolepidota Blkr,

Van deze soorten beschouw ik als nieuw voor de wetenschap Rhombus aspilos Blkr.,
Rhombus sumatranus Blkr., Achirus poropterus Blkr., Achiroides leucorhijnchos Blkr.,
Achiroides melanorhijnchos Blkr., Plagusia marmorata Blkr., Plagusia macrorhynchos Blkr.,
Plagusia lida Blkr., Plagusia javanica K. v. H., Plagusia brachijrhijnchos Blkr., Plagu-
sia melanopterus Blkr. en Plagusia macrolepidota Blkr., en alzoo meer dan de helft der
van deze Indiën bekende soorten.

De Pleuronecteoïden zonder borstvinnen werden door Lacépède zamengevat onder den ge-
slachtsnaam Achirus. Sedert werd dit genus gesplitst in de twee geslachten Achirus en
Plagusia. Onder Achirus bleef men die soorten begrijpen, bij welke rug-, staart- en aars-
vinnen niet vereenigd zijn, terwijl men onder Plagusia die soorten begreep, bij welke die
vinnen als het ware tot eene enkele vin vereenigd zijn. De vrij talrijke soorten van borst-
vinloze Pleuronecteoïden mijner verzameling hebben mij in de gelegenheid gesteld, de bei-
de geslachten Achirus en Plagusia op vastere grondslagen te kenmerken en mij tevens aan-
leiding gegeven om een nieuw geslacht op te stellen, dat het midden houdt tusschen
Achirus en Plagusia en door mij Achiroïdes genoemd is. Tot dit nieuwe geslacht behoort
de soort van Borneo, welke ik in mijne eerste Bijdrage tol de kennis der Ichthijologische
fauna van Borneo, opgenomen in de eerste aflevering van het Natuurkundig tijdschrift
voor Nederlandsch Indië, onder den naam van Plagusia melanorhijnchus heb bekend
gemaakt, terwijl eene tweede soort in de rivier van Soerakarta leeft en aldaar bekend is
onder den naam van {kan Teloempah.

De kenmerken der geslachten Achirus, Achiroïdes en Playusia behooren mijns inziens

op de volgende wijze vastgesteld te worden.

Acumus Blkr. — Pinnae pectorales nullae, dorsalis, caudalis et analis distinctae non uni-
tae. Pinnae ventrales 9. Oculi dextri. Rostrum non uncinatum. Os subanticum.
Linea lateralis utroque latere simplex. Porus valde conspicuus inter singulos ra-
dios pinnae dorsalis et analis, Membrana branchiostega radiis 6.

Acurroïnes Blkr. — Pinnae pectorales nullae, dorsalis caudalis et analis unitae, non
distinctae. Pinnae ventrales 2. Oculi dextri. Rostrum non uncinatum. Os sub-
anticum. Pori interradiales dorsales et anales nulli conspicui. Membrana bran-
chiostega radiis 6.

diis 6. Dentes maxillares pluriseriati parvi.

Ik geloof dat ook de kenmerken van de geslachten Platessa, Hippoglossus en Rhombus
beter behooren vastgesteld te worden, dan zulks door Cuvier voorgesteld is. Hippoglossus
erumei heeft pijlvormige en bewegelijke tanden in beide kaken. Slechts deze enkele soort
bezittende en uit de mij bekende beschrijvingen en afbeeldingen niet kunnende opmaken
of dergelijke verhoudingen ook bij de overige bekende soorten van dit geslacht bestaan,
laat ik haar onder dezen geslachtsnaam, hoezeer ik vermoed, dat zij tot een van de Eu-
ropesche soorten vau Hippoglossus verschillend geslacht behoort verheven te worden, waar-
van alsdan de kenmerken voornamelijk in de lange bewegelijke pijlvormige tanden zou-
den te zoeken zijn. De door Cuvier opgegevene kenmerken van Hippoglossus zijn te onbe-
paald. Deze aanmerking laat zich ook maken op zijne definitie van Platessa en Rhombus,
welker verschil eigenlijk slechts daarop zou neérkomen, dat de rugvin bij Rhombus zich
wat verder naar voren zou uitstrekken dan bij Platessa. Ik beschouw als soorten van Rhom-
bus die, welke bij het bezit van alle vinnen, zich voor aan den kop openenden
bek en het gemis van gehemelte- en ploegbeentanden, kegelvormige tanden bezitten in
de keelgatsbeenderen en de kaken en wel in de kaken in eene enkele rei. Bij mijne drie
soorten strekt zich tevens de rugvin tot voor de oogen uit.

Alle mij bekende Indische soorten van Pleuronecteoïden hebben dit opmerkelijks, dat zij,
in vergelijking met zoovele Europesche soorten zeer klein blijven. Van geene enkele soort
mijner verzameling heb ik specimina van meer dan 1, voet lengte gezien en verreweg
de meeste soorten blijven beneden de lengte van 1 voet.

Alle te Batavia voorkomende soorten zijn eetbaar. Wegens fijnen smaak op de tafels der
Europeanen zeer gezocht zijn slechts Plagusia potous Cuv., Plagus. quadrilineata K. v. II,
Plagus. Blochii Blkr., Plagus. marmorata Blkr., Plagus. macrolepidota Blkr. en Hippo-

gl
di

ossus erumei Cuv. De overige soorten blijven meestal te klein of komen in te enkele in-
vidu's ter markt, dan dat zij onder de voedselmiddelen eenige plaats van belang zou-

den kunnen bekleeden.

Solea Russellii Blkr., hoezeer cetbaar, wordt zelden genuttigd, wegens haren bitteren smaak.

Overziet men de thans van den Indiscben Archipel bekende soorten naar het eiland van

voorkomen, dan erlangt men volgende uitkomsten. Bekend zijn van
JAVA.
1. Hippoglossus erumei Cuv. 11. Plagusia Blochii Blkr.
2. Rhombus lentiginosus Richards. T9; » quadrilineata K. v. H.
3. » aspilos Blkr. 13. » macrorhijnchos Blkr.
4. Solea Russellit Blkr. 14. » potous Cuy,
b » zebra Cuv. 15: » lida Blkr.
6. » maculata Cuy. 16. » javanica K. v. H.
7. Achirus pavoninus Lacép. 17. » brachyrhynchos Blkr.
8. » poropterus Blkr. 18. » melanopterus Blkr.
9. Achiroides leucorhijnchos Blkr. 19. » macrolepidota Blkr.
0. Plagusia marmorata Blkr.
MADURA.
1. Hippoglossus erumei Cuv. 2. Plagusia Blochii Blkr.
BALI.
1. Plagusia melanopterus Blkr.
SUMATRA.
1. Hippoglossus erumei Cuv. 4. Achirus poropterus Blkr.
2. Rhombus sumatranus Blkr. 9. Plagusia Blochii Blkr.
9. Solea zebra Cuv. 6. » quadrilineata K. v. H.
BANKA.
1. Plagusia quadrilineata K. v. H.
BORNEO.
1. Solea ommatura Richards. 2. Achiroides melanorhijnchus Blkr.

CELEBES.
1. Hippoglossus . . . .. sp. ? 2. Solea CR Sp?
MOLUKSCHE EILANDEN.

1. Solea trichodactyla Cuv. ( Amboina ).

Van de opgesomde soorten komen tevens buiten den Indischen Archipel voor de volgende.

1. Hippoglossus erumer Cuv. Hind. China.

2. Rhombus lentiginosus Richard. Nieuw Holland.

3. Solea ommatura Richards. China.

4. » Russellii Blkr. Hindost. o

5. » zebra Cuv. Ind. zee.

6. Solea maculata Cuv. Hindost.

7? Plagusia Blochii Blkr. Hindostan. Malakka.
8? » quadrilineata K. v. H. Ind. zee. China.

On » potous Cuv. Hindost.

9
CONSPECTUS SPECIERUM DESCRIPTARUM ANALYTICUS,

HIPPOGLOSSUS Cuv.

I. Dentes maxillares, vomerini et palatini ex parte elongati sagittaeformes mobiles.
A. Pinna dorsalis ad verticem incipiens.
a. Linea lateralis antice vix curvata.
aa. Squamae lateribus 70 ad 80 in serie longitudinal.
t Oculi dextri vel sinistri. Corpus latere oculari fuscum vel nigricans.

1. Hippoglossus erumei Cuv.
RHOMBUS Cuv.

1. Oculi sinistri.
A. Pinna dorsalis ad rostrum incipiens. Oculus inferior ante superiorem promi-
nens. Radii dorsales et anales omnes simplices.
a. Oculi minus diametro '/, approximati.
aa. Squamae lateribus 40 p. m. in serie longitudinali. D. 80 p. m. A. 60 p. m.
i Corpus latere oculari fuscescens immaculatum. Altitudo corporis 2%, ad 3

in ejus longitudine.
2. Rhombus aspilos Blkr.

b. Oculi diametro 1 circiter distantes.
aa. Squamae lateribus 63 p. m. in serie longitudinali.
+ Corpus latere oculari fuscum immaculatum. Altitudo corporis 2 circiter in
ejus altitudiue.

3. Rhombus sumatranus Blkr.

B. Pinna dorsalis ad frontem ante oculum superiorem incipiens. Radii dorsales et
anales postici fissi.
a. Oculi subcontigui, superior ante inferiorem prominens.
aa, Squamae lateribus 65 ad 80 in serie longitudinali. D. 71 ad 73. A. 56
ad 59.
i Corpus latere oculari fuscescens vulgo guttis sparsis flavescentibus. Altitudo
corporis 24, ad 2v, in ejus longitudine.

4. Rhombus lentiginosus Richards.
SOLEA.

I. Pinnae dorsalis, caudalis et analis coalitae — Oculi dextri.

A. Labia fimbriata.
a. Corpus latere oculari fuscum. Pinnae verticales nigricantes albo marginatae.
aa. Pinna pectoralis latere oculari rotundata.

5. Solea Russellii Blkr.

B. Labia non fimbriata.
a. Corpus latere oculari fasciis 20 ad 22 transversis fuscis geminatim dispositis.
aa. Pinna pectoralis latere oculari acuta.

6. Solea zebra Cuv.

II. Pinnae dorsalis, caudalis et analis liberae. Oculi dextri.
A. Labia non fimbriata.
a. Corpus latere oculari fuscum maculis numerosis nigris.

7. Solea maculata Cuv.

ACHIRUS Blkr.

I. Oculus superior ante inferiorem prominens.
A. Pinnae ventrales liberae. Pinnae omnes radiis ex parte fissis.
a. Corpus pinnaeque latere oculari chalybeo-virides ocellis numerosis dilutioribus
vulgo pupillatis.

8. Achirus pavoninus Lacép.

B. Pinnae ventrales anali unitae. Radii dorsales et anales omnes simplices,
a. Corpus pinnaeque latere oculari fuscescentes, maculis sparsis fuscis.

9. Achirus poropterus Blkr.
ACHIROIDES Blkr.
I. Rostrum latere anophthalmo nigrum. D. C. A. 124 p. m.
10. Achiroïdes melanorhynchos Blkr.
II. Rostrum latere anophíhalmo album. D. C. A. 106 p. m.
11. Achiroïdes leucorhynchos Blkr.
PLAGUSIA Blkr.

J. Labia fimbriata. Oculi sinistri, superior ante inferiorem prominens. Linea late-

—

ralis sinistro latere duplex, dextro latere simplex. Angulus oris aperturae branchi-
ali magis quam rostri apici approximatus.

A. Caput subsemilunariter rotundatum unco rostri post oculos producto.
a.

Corpus latere oculari fuscescens chalybeato marmoratum vel maculatum.

aa. D. 100 p. m. A. 80 p. m.

12.

Plagusia marmorata Bikr.

B. Caput acutiuscule rotundatum unco rostri sub oculi inferiore desinente.
a

Corpus latere oculari griseo-fuscum singulis squamis macula profundiore.

aa. D. 100 p. mr A-190 p. m?

19. Plagusia Blochii Blkr.

Il. Labia non fimbriata.

Oculi sinistri, superior ante inferiorem prominens.

A. Linea lateralis utroque latere duplex. Angulus oris operculi limbo posteriori
magis quam rostri apici approximatus.

a. Caput subsemicirculariter rotundatum, unco

aa. Corpus latere oculari fuscescens.

i; D. 105 p. m. A. 85 p. m.

rostri ante oculos desiuente.

Pinnae dorsalis et analis aurantiacae.

14. Plagusia quadrilineata K. v. H.

B. Linea lateralis dextro latere unica.

a. Rostrum unco sub oculis desinente.

quam rostri apici approximatus,
aa. Caput longius quam altum.

Angulus oris aperturae branchiali magis

D. 100 p. m. A. 80 p. m.

Linea interocularis valde declivis recta.

18. Plagusia macrorhynchos Blkr.

bb. | Caput aeque altum ac longum. Linea interocularis nulla.

16. Plagusia lida Blkr.
b.

Rostrum unco ante oculos desinente.

aa. Squamae latere oculari 80 ad 100 et plus in serie longitudinali.

i Angulus oris operculi limbo posteriori magis quam rostri apici approxi-
matus. Linea interocularis valde curvata. D. 130 p. m. A. 100 p. m.
Caput longius quam altum.

17. Plagusia potous Cuv.
i

Angulus oris rostri apici magis quam limbo operculari posteriori appro-
ximatus. Pinnae ventrales liberae.

6 Caput paulo altius quam longum. D. 100 p. m. A. 75 p. m.
o Pinnae dorsalis et analis corpore plus quadruplo humiliores. Oculus
superior valde prominens. Corpus latere oculari fuscescens fusco pro-
fundiore nebulatum.

18. Plagusia javanica Kv eH:

oo Pinnae dorsalis et analis corpore triplo humiliores. Oculus superior vix
ante inferiorem prominens. Corpus latere oculari fuscescens maculis
fuscis profundioribus.

19. Plagusia brachyrhynchos Blkr.

óó Caput aeque longum ac altum. D. 114. A. 95.
o Pinnae dorsalis et analis corpore quadruplo humiliores. Corpus latere
oculari fuscescens. Pinnae late nigro limbatae.

20. Plagusia melanopterus Blkr.

bb. Squamae latere oculari 50 p. m. in serie longitudinal.
i1 Angulus oris in medio capite situs. Pinna ventralis tota anali unita.
6 Caput longius quam altum. D. 112 p. m. A. 88 p. m.
o Corpus latere oculari griseo-fuscum. . Pinnae aurantiacae.

21. Plagusia macrolepidota Blkr.

15
DESCRIPTIONES SPECIERUM DIAGNOSTICAE.

HIPPOGLOSSUS Cuv.

l. Dentes maxillares, vomerini et palatini ex parte elongati sagittaeformes mobiles.
A. Pinna dorsalis ad verticem. incipiens.
a. Linea lateralis antice vix curvata.
aa. Squamae lateribus 70 ad 80 in serie longitudinali.
i Oculi dextri vel sinistri. Corpus latere oculari fuscum vel nigricans im-
maculatum.

Hippoglossus erumei Cuv.

Hippogl. corpore oblongo, altitudine 3 ad 23 in ejus longitudine; capite 4 circiter in longitudine corpo-
ris; oculis dextris vel sinistris, minus diametro 1 distantibus, superiore ante inferiorem prominente, in linea
frontali sito, diametro 6 fere in longitudine capitis; rictu longe post oculos desinente; maxilla superiore 12
ad 13 in longitudine capitis, dentibus elongatis sagittatis partim mobilibus; maxilla inferiore prominente den-
libus ut in maxilla superiore, irregulariter biseriatis; palato dentibus parvis utroque latere in vittam gr acilem
longitudinalem collocatis; operculis squamosis; linea laterali antice vix curvata oblique descendente ; squamis
ciliatis, lateribus 65 ad 75 in serie longitudinali; pinnis dorsali et anali rotundatis altitudine 4. circiter in al-
titudine corporis, dorsali vertice incipiente; pectoralibus acutis capite duplo vel paulo plus duplo brevioribus;
caudali convexa 6 circiter in longitudine corporis; colore corpore pinnisque latere oculari fusco vel nigrican-
te, latere anophthalmo albo; pinnis dorsali et anali albo marginatis.

B. 7. D. 16/36 ad 17/36 ad 19/34. P. 2/12 vel 3/11. V. 1/4. A. 9/29 vel 9/30 vel 12/27. C. 16 vel 18.

Synon. Pleuronectes erumet Bl. Schn. Syst. posth.

Adalah Russ. Corom. Fish. I p. 54 fig. 69.

Noree Nalaka C. Russ. ibid. p. 60 fig. 77.

Hippoglossus nalaka Cuv.

Hippoglossus dentex Richards. Zoöl. Sulphur, Fish. p. 102 tab. 47. (oculis dextris).

Tso-kow, Tso-kau et Tso-haw Chinens.

Ikan Mata sabla Mal. Batav.

Jkan Betteh Incol. Cherib.

Ikan Grobiat Indig. Pasuruan.
Habit. Batavia, Cheribon , Pekalongan, Samarang , Surabaja, Pasuruan* in mari.
Longitudo 9 speciminum 70” ad 250".

Aanm. Van mijne 9 specimina hebben 6 de oogen regis en 3 links. Ik kan overigens geen
verschil tusschen hen ontdekken. /Voree Nalaka €. van Russell iseen jeugdig individu de-
zer soort met de oogen regts en 4 dwarsche banden over het ligchaam. Hiervan bezit ik
insgelijks 2 specimina. Zoo ook houd ik Hippoglossus dentex Richards. voor dezelfde soort,
met de oogen regts.

Bij mijne specimina verschilt het aantal onverdeelde rugvinstralen van 16 tot 19 en dat
der ongesplitste aarsvinstralen van 9 tot 12.

14
RHOMBUS Cuv.

I. Oculi sinistri.
A. Pinna dorsalis ad rostrum incipiens. Oculus inferior ante superiorem prominens.
Radii dorsales et anales omnes simplices.
a. Oculi minus diametro !/ approximati.
aa. Squamae lateribus 40 p. m. in serie longitudinali. D. 80 p. m. A. CO p. m.
i. Corpus latere oculari fuscescens immaculatum. Altitudo corporis 2?/, ad
3 in ejus longitudine.

Rhombus aspilos Blkr.

Rhomb. corpore oblongo-ovali, altitudine 2% ad 3 in ejus longitudine; capite non cornuto, 5 fere in lon-
gitudine corporis, vix altiore quam longo; oculis sinistris minus diametro 3 approximatis, superiore majore
diametro 3 circiter in longitudine capitis, inferiore ante superiorem prominente; rictu curvato ante oculum
inferiorem desinente; maxilla superiore capite plus duplo breviore, sub oculi parte anteriore desinente; den-
tibus maxillaribus uniseriatis conicis aequalibus parvis; praeoperculo obtusangulo inferne concaviusculo; squa-
mis lateribus 40 p. m. in serie longitudinali; linea laterali antice curvatura valde convexa; pinnis, caudali
excepta, radiis omnibus simplicibus, dorsali et anali rotundatis altitudine 21 in altitudine corporis, dorsali
ad rostrum incipiente ; pectoralibus acutis capite brevioribus; ventralibus pectoralibus brevioribus; caudali
obtusa rotundata 5 et paulo in longitudine corporis; corpore pinnisque latere oculari griseo-fuscescentibus ,
immaculatis, latere anophthalmo albescente.

B 6. D. 80 ad 82. P. 11 vel 12. V. 5 vel 6. A. 61 ad 63. C. 18.

Synon. Jkan Mata sabla Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 3 speciminum 75” ad 80”.

b. Oculi diametro 1 circiter distantes.
aa. Squamae lateribus 65 p. m. in serie longitudinali. D. 85. A. 61.
i. Corpus latere oculari fuscum immaculatum. Altitudo corporis 2 circiter

in ejus altitudine.

Rhombus sumatranus Blkr. 5

Rhomb. corpore ovali, allitudine 2 circiter in ejus longitudine; capite non cornuto, 44 in longitudine cor-
poris , altiore quam longo; oculis sinistris diametro 1 fere distantibus, diametro 4 in longitudine capitis ,
inferiore ante superiorem prominente; rictu curvato ; maxillis superiore sub medio oculo desinente, inferiore
paulo prominente; dentibus maxillaribus uniseriatis conici brevibus aequalibus bene conspicuis; praeopercu-
lo obtusangulo inferne concavo; squamis 65 p. m. in serie longitudinali; linea laterali antice curvatura valde
convexa, flexura diametro capite plus duplo breviore; pinnis, caudali excepta, radiis omnibus simplicibus ,
dorsali et anali rotundatis altitudine 4 ad 5 in altitudine corporis, dorsali ad rostrum ante oculum inferio-
rem incipiente; pectoralibus acutis 61-in longitudine corporis; ventralibus pectoralibus brevioribus; caudali
obtusa rotundata 7 fere in longitudine corporis; colore latere oculari fusco-griseo , latere dextro albo.

B. 6. D. 85. P. 10. V. 5 vel 6. A. 61. C. 17 et lat. brev.

Habit. Sumatra occidentalis, in mari.
Longitudo speciminis unici 120”.

B. Pinna dorsalis ad frontem ante oculum superiorem incipiens. Radii dorsales et ana-
les postici divisi.
a. Oculi subcontigui , superior ante inferiorem prominens.
aa. Squamae lateribus 65 ad 80 in serie longitudinali. D. 71 ad 75. A. 56 ad 59:

+ Corpus latere oculari fuscescens vulgo guttis sparsis flavescentibus.

Rhombus lentiginosus Richards. Contrib. Ichth. Austr. Ann. Nat. Hist. XI p. 495.

Rhomb. corpore ovali, altitudine 24 ad 21 in ejus longitudine; capile non cornuto, 4 ad 4j in longitu-
dine corporis, aeque longo circiter ac alto; oculis subcontiguis, superiore majore ante inferiorem prominente,
diametro 4 ad 41 in longitudine capitis ; rictu curvato sub oculo desinente; maxilla superiore 2 et paulo in
longitudine capitis sub oculi parte posteriore desinente; dentibus maxillaribus conicis acutis, maxilla infe-
riore majoribus antice caninoideis, maxilla superiore antice mediocribus postice minimis; praeoperculo valde
obtusangulo margine inferiore concaviusculo vel rectiusculo; linea laterali antice valde curvata; squamis late-
ribus 65 ad 80 in serie longitudinali; pinnis dorsali et anali 32 ad 5 in altitudine corporis, rotundatis, radiis
3 ultimis fissis, dorsali ad frontem ante oculum superiorem incipiente; pectoralibus acutis 14 ad 12 in lon-
gitudine capitis radiis simplicibus; ventralibus liberis, radiis divisis; caudali rhomboidea 5} ad 6 in longitu-
dine corporis radiis divisis; colore latere oculari griseo-fusco vel fusco, vulgo guttis sparsis luride-flavescen-
tibus; latere dextro albido.

B. 6. D. 71 ad 75 (3 ultim. fiss.). P. 11 vel 12. V. 1/5. A. 55 ad 59 (3 ult. fiss. ). C. 15 vel 17 et lat. brev.

Synon. Wunirung Indig. Port Essington. :

Ikan Mata sabla Mal. Batay.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 24 speciminum 90" ad 229”.

Aanmerk. Deze soort komt bijkans dagelijks te Batavia ter markt, hoezeer gewoon-
lijk in slechts enkele individu’s. Zij is weinig gezocht en ook weinig vleeschrijk.

SOLEA Cuv.

I. Pinnae dorsalis, caudalis et analis unitae. Oculi dextri.
A. Labia fimbriata.
a. Corpus latere oculari fuscum. Pinnae verticales nigricantes albo marginatae.
aa. Pinna pectoralis latere oculari rotundata.

Solea Russelliz Blkr.

Sol. corpore oblongo, altitudine 4 ad 33 in ejus longitudine; capite obtuso rofundato, 53 ad 5 in lon-
gitudine corporis, altiore quam longo; oculis dextris minus diametro 1 approximatis, superiore ante inferiorem
prominente, diametro 6 ad 7 in longitudine capitis; rostro paulo ante os prominente; ore antico rictu curvato
sub oculo inferiore desinente; labiis fimbriatis; dentibus maxillaribus pluriseriatis conicis parvis subaequali-
bus; linea laterali recta lineae dorsali plus quam lineae ventrali approximata; squamis ciliatis , lateribus plus

quam 150 in serie longitudinali usque ad aperturam branchialem; pinnis dorsali, caudali et anali unitis, dor-
sali ad rostrum incipiente; pectorali dextro latere majore rotundata capite plus quam triplo breviore; ven-
tralibus vulgo rudimentariis basi et pinnae anali unitis; colore corpore latere oculari fusco vel nigricante;
pinnis verticalibus nigris albo marginatis.

B. 6. D. 76 ad 78. (20 vel plures anteriores simplices) P. dextr. lat. 8 vel 9, sinistr. lat. 6 ad 8. V.2 ad

4. A. 60 ad 62 (S8 vel plures anteriores simplices). C. 12.
Syn. Jerre potoo A Russ. Corom. Fish. I. p. 55 fig. 70.
Ikan Lidah Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 6 speciminum 190" ad 230”.

Aanmerk. Ik houd deze soort voor dezelfde als Jerro Potoo A van Russell, hoezeer de
vinstralen daar zouden zijn = D. 68. A. 39, welke verschillen aan onnaauwkeurige telling

=
of klimaatsvarieteit kunnen toegeschreven worden. Pleuronectes Commersonit Lacép, Poiss.
IV. p. 599. tab. XII fis. 2, is vrij zeker eene andere soort. Volgens de afbeelding is deze
hooger van ligchaam dan Solea Russellii, heeft de vinnen min of meer gescheiden en D. 90
en A. 70. Volgens Commerson zou Plewronectes Commersonii Lacép. zeer smakelijk zijn,

terwijl Solea Russellii te Batavia wegens hare bitterheid niet gegeten wordt.

B. Labia non fimbriata.
a. Corpus latere oculari fasciis 20 vel 22 transversis fuscis. geminatim dispositis.
aa. Pinna pectoralis latere oculari acuta.

Solea zebra Cuv.

Sol. corpore oblongo, altitudine 3 ad 31 in ejus longitudine; capite rotundato 6 ad 7 in longitudine cor-
poris, altiore quam longo; oculis dextris diametro 4 ad 53 in longitudine capitis, minus diametro 1 ap-
proximatis, superiore ante inferiorem prominente; ore antico, rictu curvato sub margine anteriore oculi in-
ferioris desinente; labiis non fimbriatis; dentibus maxillaribus multiseriatis minimis; squamis ciliatis lateribus
90 ad 120 in serie longitudinali usque ad aperturam branchialem; linea laterali recta dorso paulo magis
quam ventri approximata; pinnis dorsali, caudali et anali unitis, radiis simplicibus; dorsali ante oculum su-
periorem incipiente, altitudine 4 ad 5 in altitudine corporis; pectorali latere dextro acuta capite minus duplo
breviore, latere sinistro rudimentaria obtusa pectorali dextra multo breviore; ventralibus parvis obtusis li-
beris; caudali rotundata obtusa ;ecolore latere oculari flavescente-griseo fasciis 20 ad 22 transversis fuscis
geminatim dispositis; pinna caudali crebro flavo notata; latere anophthalmo corpore albo, pinnis nigricante.
B. 6. D. 74 ad 78. P. 7 vel 8. V. 4. A. 65 vel 66. C. 14 vel 16.
Synon. Pleuronectes zebra Bloch Ausl. Fisch. III. p. 27 tab. 187. Lacép. Poiss. IV. p. 597.
Bandirte Zunge Bl. ibid.
Zèbre de mer Bl. ibid.
Pleuronecte zèbre Lacép. Poiss. IV. p. 597.
Pleuronecte zóbre de mer Bonnat. Pl. Encycl. méth.
Ikan Lidah Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Aanm. De grootte der schubben schijnt bij deze soorf vrij aanmerkelijk te verschillen.
Welligt is dit ook het geval met de betrekkelijke hoogte, doch bij alle mijne exemplaren
verschilt de hoogte slechts tusschen 3 en 3'/ in de geheele lengte des ligchaams. De afbeel-
ding van Bloch schijnt wat te langwerpig te zijn. Solea zebrina Temm. Schl. (Faun. Japon.
Poiss. p. 185 tab. 95 fig. 1) schijnt slechts eene klimaatsvarieteit van Solea zebra te wezen.

M. Pinnae dorsalis, caudalis et analis liberae. Oculi dextri.
A. Labia non fimbriata.
a. Corpus latere oculari maculis numerosis nigris.

Solea maculata Cav.

Sol. corpore ovali, altitudine 21 ad 2% in ejus longitudine; capiterotundato 5 ad 42 in longitudine cor-
poris,altiore quam longo; oculis dextris diametro 4ad Sin longitudine capitis, minus diametro 1 approximatis,
superiore ante inferiorem prominente; ore subantico , rictu curvato sub oculo inferiore desinente; labiis non
fimbriatis ; dentibus maxillaribus multiseriatis parvis æqualibus ; squamis ciliatis lateribus 90 ad 100 circiter
in serie longitudinali usque ad aperturam branchialem ; linea laterali rectiuscula lineae dorsali paulo magis
quam lineae ventrali approximata ; pinnis dorsali, caudali et anali liberis non unitis, dorsali et anali rotun-

datis 31 ad 4 in altitudine corporis, radiis omnibus simplicibus ; dorsali ante oculum superiorem incipiente

et ad basin pinnae caudalis desinente; pectoralibus radiis omnibus simplicibus, pinna dextra capite duplo
vel minus duplo, pinna sinistra capite triplo vel plus triplo brevioribus ; ventralibus liberis; anali ad basin cau-
dalis desinente; caudali obtusa rotundata 6 ad 6I in longitudine corporis, radiis mediis fissis; colore latere
oculari fusco; maculis corpore pinnisque numerosis nigris; pectorali dextra nigra; latere sinistro corpore pinnis-
que albescente.

B. 7 vel 8. D. 61 ad 63. P. 9. V. 5. A. 44 ad 46 C. 18.

Synon. Jkan Lidah et Ikan Mata sabla Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 14 speciminum 60” ad 89”.

Aanm. In eene schetsteekening , door Kuhl of Van Hasselt in het Museum van Natuur-
lijke historie te Parys naar de natuur vervaardigd, zie ik aan de boven opgesomde beant-
woordende kenmerken , behalve dat er het ligchaam wat langwerpiger en de kop wat kor-
ter is. In genoemd Museum schijnen talrijke individu's dezer soort aanwezig te zijn. Deze
individu’s zijn afkomstig van Pondichery waar de soort Marel karel schijnt te heeten.

De soort werd reeds door Cuvier Solea maculata genoemd.

Welligt vinden zoölogen in deze soort aanleiding, om het geslacht Solea in twee geslach-
ten te splitsea en onder Solea te laten blijven die species, bij welke de rug-, staart- en
aarsvinnen niet vereenigd en meer dan zes kieuwstralen aanwezig zijn, en die soorten er
van af te zonderen, waar die vinnen vereenigd zijn en het kieuwvlies 6 stralen bezit. ln-
dien aan deze karakters genoegzame waarde gehecht mogt worden om ze als generisch te

beschouwen en het aaatal kieuwstralen van de niet in mijn bezit zijnde soorten van Solea
3

met vrije vertikale vinnen standvastig meer dan 6 mogt bedragen , zou ik als geslachtsnaam
voorstellen den naam Soleoïdes , als aanduidende de groote verwantschap met Solea. Tot dit
geslacht zouden vermoedelijk behooren, behalve Solea zebra en Solea Russellii, Solea jerreus
Cuv. Solea cornuta Cuv., Solea nigra Cuv, en Pleuronectes pan Ham. Buch.

ACHIRUS Blkr.

Achirus pavoninus Lacép. Poiss. IV. p. 658.

Achir. corpore oblongo, altitudine 23 circiter in ejus longitudine; capite rotundato 5 ad 51 in Jongitu-
dine corporis, altiore quam longo; oculis dextris minus diametro 1 approximatis, diametro 5 ad 6 in lon-
gitudine capilis , superiore ante inferiorem prominente ; ore subantico , rictu curvato sub oculi limbo anteri-
ore desinente ; dentibus maxillaribus multiseriatis parvis; rostro et mento cirris valde conspicuis fimbriatis ;
squamis lateribus 90 ad 100 p. m. in serie longitudinali usque ad aperturam branchialem; linea laterali rec-
ta; pinnis dorsali et anali corpore triplo ad quadruplo humilioribus postice altioribus, ante basin pinnae cau-
dalis desinentibus , poris interradialibus valde conspicuis; dorsali ante oculum superiorem incipiente; ventralibus
obtusis latis liberis; caudali obtusa rotundata 74 ad 73 in longitudine eorporis; colore latere oculari corpore
pinnisque chalybeo-viridi ocellis numerosis dilutioribus nigro annulalis et frequenter nigro pupillatis, latere si-
nistro albido.
B. 6. D. 66 ad 70. V. 5 A. 50 ad 52 G. 18.
Synon. Achire pavonien Lacép. Poiss. IV. p. 658 et 661.
Achirus maculatus K. v. H. (secund. figur. inedit.).
Ikan Mata sabla Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 2 speciminum 145" et 119".

Aanm. Niettegenstaande Lacépéde opgeeft, dat zijne Achirus pavoninus slechts 57 rugvin-
stralen zou bezitten , geloof ik, dat de boven beschrevene soort dezelfde is en dat de rugvin-
stralen door Lacépéde onnaauwkeurig geteld zijn. De soort varieert in grootte en talrijk-
heid der ronde vlekken. Mijne twee exemplaren wijken ten dien opzigte veel van elkander
af. Bij een dezer exemplaren zijn de ocellen voor een groot gedeelte zonder pupil.

Achirus barbatus beschrijvende, maakt de heer Rüppell melding van de poriën tusschen
de rug- en aarsvinstralen en meent dat de waarneming daarvan nieuw is. Evenwel heeft
Commerson in de vorige eeuw de aandacht daarop reeds gevestigd, blijkens de beschrijving
van Achirus marmoratus van Lacépéde. Deze poriën schijnen een geslachtskenmerk te zijn
van Achirus, zoo als ik dit genus boven heb omschreven. Althans zijn die poriën thans
reeds bekend van Achirus barbatus, Achirus marmoratus en Achirus pavoninus.

19
B. Pinnae ventrales anali unitae. Radii dorsales et anales omnes simplices.
a. Corpus pinnaeque latere oculari fuscescentes, maculis sparsis fuscis.

Achirus poropterus Blkr.

Achir. corpore oblongo, altitudine 2} ad 3 in ejus longitudine; capite rotundato 4j ad 42 in longitudine
corporis, altiore quam longo; oculis dextris subcontiguis diametro 5 ad 6 in longitudine corporis , superiore
ante inferiorem prominente; ore subantico , rictu curvato sub margine anteriore oculi inferioris desinente; denti-
bus maxillaribus pluriseriatis minimis; mento cirris vix conspicuis fimbriato; linea laterali recta; squamis la-
teribus 70 ad 80 in serie longitudinali, capite utroque latere bene conspicuis ; pinnis dorsali et anali altitu-
dine 3 ad 4 in altitudine corporis, ante basin pinnae caudalis desinentibus, radiis omnibus simplicibus ; dor-
sali ante oculos incipiente; ventralibus anali unitis ; caudali obtusa rotundata 54 circiter in longitudine cor-
poris, radiis mediis fissis; colore latere oculari corpore pinnisque fuscescente, maculis fuscis parvis sparsis ;
latere sinistro albido.

iB. 6. D. 66 ad.69. A; 47. V. 50, 18.

Synon. Jkan Mata sabla Mal. Batav.

Habit. Batavia et Padang, in mari.

Longitudo 5 speciminum 48” ad 66”.

Aanm. Van deze soort ontdekte ik een enkel specimen te Batavia, terwijl ik er 4 van
Padang ontving. Het Bataviasche exemplaar behoort tot eene varieteit, waarbij het achter-
ste bovenste gedeelte der staartvin zwart is. — Achirus japonicus Temm. Schl. (Faun. japon.
Poiss. p. 186) moet zeer na verwant zijn aan deze soort.

ACHIROIDES Blkr.
L Rostrum latere anophthalmo nigrum. D. C. A. 124 p. m.

Achiroides melanorhijnchos Blkr.

Achiroid. corpore lanceolato, altitudine 24 in ejus longitudine; capite semicirculariter rotundato 5 fere in
longitudine corporis , duplo fere altiore quam longo; oculis dextris diametro 5 ad 6 in longitudine capitis ,
minus diametro 1 distantibus , superiore vix ante inferiorem prominente ; ore subantico dextro latere edentu-
lo, sinistro latere dentibus pluriseriatis conspicuis ; angulo oris sub oculi inferioris limbo antiore desi-
nente; mento non fimbriato ; squamis ciliatis, latere oculari 80 p. m. in serie longitudinali usque ad aper-
turam branchialem ; linea laterali recta; pinnis dorsali et anali corpore plus triplo humilioribus radiis om-
nibus simplicibus squamosis , dorsali ante oculos incipiente ; caudali extensa rotundata 5 circiter in longitu-
dine corporis, radiis mediis fissis ventralibus liberis; corpore pinnisque latere oculari griseo-fuscescentibus,
maculis 5 magnis nigris quarum 3 ad basin pinnae dorsalis et 2 ad basin pinnae analis; colore latere anoph-
thalmo albo , rostro tamen nigerrimo.

pO. D. Ol C. 20: An 45 = DAC. 12%. Y. 3)?

Synon. Plagusia melanorhynchos Blkr, Faun, Echth. Borneo in Nat. Tijdschr. N. Ind. I. p. 15.

Habit. Bandjermassing , Borneo austro-orientalis , in fluviis.
Longitudo speciminis unici 78”.

Il. Rostrum latere anophthalmo album. D. C. A. = 106 p.m:

Achiroides leucorhynchos Blkr.

Achiroid. corpore lanceolato, altitudine 24 circiter in ejus longitudine; capite semicirculariter rotundato
2 in longitudine corporis; altitudine capitis 13 ejus longitudine ; oculis dextris minus diametro 1 distanti-
bus, diametro 5 ad 6 in longitudine capitis , superiore valde ante inferiorem prominente; ore subantico
latere dextro edentulo , latere sinistro dentibus pluriseriatis vix conspicuis; angulo oris sub oculi inferioris
limbo anteriore desinente; mento non fimbriato; squamis ciliatis dextro latere 60 p. m. in serie longitudina-
li usque ad aperturam branchialem ; linea laterali recta; pinnis, dorsali et anali corpore triplo humilioribus ,
radiis omnibus simplicibus squamosis; dorsali ante oculos incipiente ; caudali extensa rotundata radiis mediis
fissis 5 circiter in longitudine corporis; ventralibus liberis brevibus; corpore pinnisque latere oculari fuscis
maculis diffusis profundioribus, latere sinistro albidis.

B.:60. D. BAC 07, A. 30. — D. G. A. 1006. V. 9 yel 4

Synon. Plagusia . . . . . spec.? Blkr. Ichth. Faun. Midd. O. Jav.

Ikan Telumpa Javan. Surakart.

Habit. Surakarta, Javae centralis, in fluviis.

Longitudo speciminis unici 58”.

PLAGUSIA Dlkr.

I. Labia fimbriata. Oculi sinistri, superior ante inferiorem prominens. Linea lateralis
sinistro latere duplex, dextro latere simplex. Angulus oris aperturae branchiali
magis quam rostri apici approximatus.

A. Caput subsemilunariter rotundatum unco rostri post oculos producto.
a. Corpus latere oculari fuscescens chalybeato marmoratum vel maculatum.

aa. D. 100 p. m. A. 80 p. m.

Plagusia marmorata Blkr.

Plagus. corpore lanceolato , altitudine 4 ad 34 in ejus longitudine; capite semicirculariter rotundato 44
ad 4 in longitudine corporis, aeque alto circiter ac longo; oculis sinistris minus diametro 1 approximatis ,
diametro 9 ad 12 in longitudine capitis, superiore ante inferiorem prominente, inferiore supra angulum oris
sito; rostro unco post oculum inferiorem desinente; labiis fimbriatis; angulo oris aperturae branchiali ma-
gis quam rostri apici anteriori approximato ; squamis valde ciliatis, latere sinistro 90 ad 100 p. m. in se-
rie longitudinali usque ad aperturam branchialem ; squamis dextro latere paulo majoribus; linea laterali si-
nistro latere duplice, dextro latere unica; linea interoculari valde declivi rectiuscula ; pinnis dorsali et anali
corpore plus quadruplo humilioribus, dorsali ad rostri apicem incipiente; ventrali anali coalita ; corpore
pinnisque latere oculari fuscescentibus chalybeo maculatis vel marmoratis ; latere dextro albido.

B. 6. D. 99 ad 104. A. 75 ad 85. C. 8 vel 10 V. 4.

21
Synon. lan Lidah Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 15 speciminum 95°” ad 220°”.

B. Caput acutiuscule rotundatum unco rostri sub oculo inferiore desinente.
a. Corpus latere oculari griseo-fuscum, singulis squamis macula profundiore.

aa. D. 100 p. m. A. 80 p. m.

Plagusia Blochii Blkr.

Plagus. corpore lanceolato, altitudine 4 ad 3% in ejus longitudine; capite aculiuscule rotundato 44 ad 41
in longitudine corporis, aeque alto circiter ac longo; oculis sinistris, diametro 1 distantibus, diametro 10 ad
11 in longitudine capitis , superiore ante inferiorem prominente, inferiore supra angulum oris sito ; rostro
unco sub oculo inferiore desinente; labiis fimbriatis; angulo oris aperturae branchiali magis quam rostri apici
approximato; squamis ciliatis latere sinistro 80 ad 90 p. m. in serie longitudinali usque ad aperturam bran-
chialem , latere dextro paulo majoribus; linea laterali sinistro latere duplice, dextro latere unica; linea in-
teroculari valde declivi rectiuscula; pinnis dorsali et anali corpore plus quadruplo humilioribus, dorsali ad
rostri apicem incipiente; ventrali anali coalita; corpore sinistro latere griseo-fusco singulis squamis macula
profundiore, dextro latere albido.

B. 6. D. 100 ad 102. A. 79 ad 81. C. 8. V. 4.

Synon. Pleuronectes bilineatus Bl. Ausl. Fisch. tab 188.

Doppellinie Dl. ibid.

Sole à deux lignes Bl. ibid.

Jerree potoo E. Russ. Corom. Fish. I. p. 58 fig. 74.

Ikan Lidah Mal. Batav.

Ikan Lattilat Jav. Tegal, Samar.

Ikan Lindroh Jav. Tjilatj.

Zkan Nilah Indig. Pasur.
Habit. Batavia, Cheribon, Tegal, Tjilatjap, Samarang, Rembang, Surabaja, Pasuruan, in mari.
Longitudo 7 speciminum 140” ad 200”.

I. Labia non fimbriata. Oculus superior ante inferiorum prominens.
A. Linea lateralis utroque latere duplex. Angulus oris operculi limbo posteriori
magis quam rostri apici approximatus.
a. Caput subsemicirculariter rotundatum rostri unco ante oculos desinente.
aa. Corpus latere oculari fuscescens. Pinnae dorsaliset analis aurantiacae.
Taba oo pum. À. 95,p. m.

Plagusia quadrilineata K. v. H.

Plagus. corpore lanceolato, altitudine 44 ad 32 in ejus longitudine; capite subsemicirculariter rotundato,
5 P 4 jJ D P

Ai ad 42 in longitudine corporis, aeque alto circiter ac longo; oculis sinistris, diametro 1 circiter approxi-

malis, diametro 10 p. m. in longitudine capitis, superiore ante inferiorem prominente, inferiore supra angulum
oris sito; rostro unco breviante oculos desinente ; angulo oris aperturae branchiali magis quam rostri apici ap-
proximato ; labiis non fimbriatis; squamis ciliatis, latere oculari 80 ad 100, latere dextro 60 ad 80 in serie
longitudinali usque ad aperturam branchialem; linea laterali utroque latere duplice, linea dextra dorsali an-
tice in pinna dorsali desinente capite linea transversa lineae dextrae centrali unita ; linea interoculari rectius-
cula; pinnis dorsali et anali corpore plus quadruplo humilioribus; dorsali ad rostri apicem incipiente; ven-
trali anali coalita; colore sinistro latere corpore pinnisque fuscescente; operculo postice nigro; colore dextro
latere corpore albido, pinnis vulgo aurantiaco.
B. 6. D. 102 ad 112. C. 10. A. 83 ad S6. V. 4.
Synon. Achirus bilineatus Lacép. Poiss. IV. p. 659 et 663.
Achire deux lignes Lacép. ibid.
Ikan Lidah Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari. — Sumatra occidentalis, in mari — Muntok, Bankae insulae, in mari.
Longitudo 18 speciminum 75” ad 300”.

B. Linea lateralis dextro latere unica.
a. Rostrum unco sub oculis desinente. Angulus oris aperturae branchiali magis
quam rostri apici approximatus D. 100 p. m. A. 80 p. m.
aa. Caput longius quam altum. Linea interocularis valde declivis recta.

Plagusia macrorhynchos Blkr.

Plagus. corpore lanceolato, altitudine 34 in ejus longitudine; capite acutiuscule rotundato 4 in longitudine
corporis, longiore quam alto; oculis sinistris diametro 1 circiter approximatis, superiore majore ante inferi-
orem prominente diametro 10 in longitudine capitis, inferiore supra angulum oris sito; rostro unco sub oculo
inferiore desinente; angulo oris aperturae branchiali multo magis quam rostri apici approximato; labiis non
fimbriatis ; squamis . . . . ?; linea laterali sinistro latere duplice; linea interoculari valde declivi recta; pin-
nis dorsali et anali corpore plus quadruplo humilioribus , dorsali ad rostri apicem incipiente; ventrali anali
coalita; coloribus. . . . . ?

D'102 A Si CRAEN

Habit. Tjilankahan , provinciae Bantam.

Longitudo figurae descriptae 190”,

Aanm. Ik bezit deze soort niet, doch ken haar uit eene onvoltooide en ongekleurde
schetsteekening, nagelaten door Kuhl en Van Hasselt. Naar deze teekening is de boven-
staande diagnose genomen. De soort is zeer kenbaar, doordien er de lippen zonder papil-
len zijn, de bekhaak tot onder het onderste oog reikt, de snuit, gerekend van het voor-
ste gedeelte van den kop tot aam den mondhoek, ongeveer ?/ van de lengte van den ge-
heelen kop uitmaakt, en de lengte van den kop zijne hoogte overtreft.

bb. Caput aeque altum ac longum. Linea interocularis nulla.

19
C1

Plagusia lida Blkr.

Plagus. corpore lanceolato, altitudine 4 ad 4j in ejus longitudine ; capite obtusiusculo rotundato, 42 ad
5 in longitudine corporis, aeque alto circiter ac longo; oculis sinistris, minus diametro 1 distantibus , dia-
metro 9 circiter in longitudine capitis, superiore ante inferiorem prominente, inferiore supra angulum oris
sito; rostro unco sub oculis desinente ; angulo oris aperturae branchiali magis quam rostri apici approxima-
to; labiis non fimbriatis ; squamis ciliatis, latere oculari 80 ad 100, latere dextro 70 p. m. in serie longitu-
dinali usque ad aperturam branchialem; linea laterali sinistro latere duplice, dextro latere unica; linea in-
teroculari inconspicua; pinnis dorsali et anali corpore plus quadruplo humilioribus; dorsali ad rostri api-
cem incipiente; ventrali libera anali non unita; colore corpore sinistro latere fusco, dextro latere albido.

B. 6. D. 103 vel 10%. C. 10 vel 19. A. 82 vel 83. V. 4.

Synon. Jkan Lidah Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 5 speciminum 100” ad 145”.

b. Rostrum unco ante oculos desinente.
aa. Squamae latere oculari 60 ad 100 et plus in serie longitudinali.
t Angulus oris operculi limbo posteriori magis quam rostri apici approxi-
matus. Pinna ventralis anali unita. Linea interocularis valde curvata.

D. 130 p. m. A. 100 p. m.

Plagusia potous Cuv.

Plagus. corpore lanceolato elongato , altitudine 5 ad 6% in ejus longitudine; capite acutiuscule rotundato
5 ad 4% in longitudine corporis, longiore quam alto ; oculis sinistris, diametro 1 circiter distanlibus, diame-
tro 12 ad 14 in longitudine capitis, superiore ante inferiorem prominente; rostro unco brevi ante oculos
desinente ; angulo oris operculi limbo posteriori magis quam rostri apici approximato; rictu post oculum
inferiorem producto; labiis non fimbriatis ; squamis junioribus ex parte ctenoideis adultis cycloideis , latere ocu-
lari 80 ad 100, latere dextro 70 ad 80 p. m. in serie longitudinali usque ad aperturam brancialem ; linea
laterali sinistro latere duplice, dextro latere unica; linea interoculari declivi valde curvata; pinnis dorsali et
anali corpore plus quadruplo humilioribus, dorsali ad rostri apicem incipiente; ventrali anali unita; corpore
sinistro latere fusco , maculis magnis diffusis nigris ; dextro latere albido ; operculo sinistro inferne nigrican-
te; pinnis fuscis vel aurantiaco-rubris.

B. 6. D. 132 vel 133. A. 102 vel 103. C. 10 vel 12. V. 4.

Synon. Jerree potoo D. Russell Corom. Fish I. p. 57 fig. 73.

Ikan Lidah Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 8 speciminum 260” ad 390".

Aanm. Ik houd deze soort voor dezelfde als de Jerree poíoo D van Russell. Evenwel
zouden bij deze Jerree potoo de vinstralen talrijker zijn t. w. D. 146. A. 111, welke ge-
tallen, indien zij juist zijn, wat nog te betwijfelen is, een te groot verschil zouden ople-
veren met de boven beschrevene species, dan dat men ze als dezelfde zon mogen beschou-

wen. Eene nadere diagnose van Russell's visch blijft alzoo nog gewenscht.

it Angulus oris rostri apici magis quam limbo operculari posteriori approxi-
matus.
6 Caput paulo altius quam longum. D. 100 p. m. A. 75 p. m.
o Pinnae dorsalis et analis corpore plus quadruplo humiliores. Oculus
superior valde prominens. Corpus fuscescens fusco profundiore nebu-
latum.

Piagusia javanica K. v. H.

Plagus corpore lanceolato , altitudine 4 ad 33 in ejus longitudine ; capite acutiuscule rotundato , 4& ad 5
et paulo in longitudine corporis , paulo altiore quam longo ; oculis sinistris minus diametro 1 approximatis ,
diametro 9 ad 10 in longitudine capitis, superiore valde ante inferiorem prominente, inferiore supra angulum
oris sito; rostro unco ante oculos desinente; angulo oris apici rostri magis quam limbo operculari posterio-
ri inferiori approximato ; labiis non fimbriatis ; squamis ctenoideis, sinistro latere 80 ad 100, dextro latere
S0 p. m. in serie longitudinali usque ad aperturam branchialem ; linea laterali sinistro latere duplice , dex-
tro latere unica; linea interoculari nulla vel vix conspicua ; pinnis dorsali et anali corpore plus quadruplo
humilioribus , dorsali ad apicem rostri incipiente ; ventrali anali unita ; colore copore sinistro latere fusco
profundiore vel nigricante nebulato vel transversim subfasciato , dextro latre albido; pinnis fuscescentibns
dextro latere partim aurantiacis.

iB 6:5D:19977A705:10: 12 V 27A:

Synon. Jkan Lidah Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 17 speciminum 100” ad 155”.

Aanm. Blijkens eene in mijn bezit zijnde teekening, afkomstig van Kuhl en Van Hasselt,
was deze soort reeds aan hen bekend en door hen Plagusia javanica genoemd. Mijne Plagusia
monopus, van Bali, kan deze soort niet zijn, zooals ik vroeger meende, toen ik buiten het bereik
mijner verzameling was.

oo Pinnae dorsalis et analis corpore triplo tantum humiliores. Oculus su-
perior vix prominens. Corpus fuscescens maculis fuscis profundioribus.

Plagusia brachyrhynchos Blkr.

Plagus. corpore lanceolato, altitudine 3% ad 4 in ejus longitudine ; capite subsemilunariter rotundato 5 ad
54 in longitudine corporis, vix altiore quam longo; oculis sinistris subcontiguis, diametro 7 circiter in lon-
gitudine capitis, superiore vix ante inferiorem prominente, inferiore supra angulum oris sito; rostro unco
ante oculos desinente; angulo oris apici rostri magis quam limbo operculari posteriori inferiori approximato;
labiis non fimbriatis ; squamis ctenoideis lateribus 80 ad 100 in serie longitudinali usque ad aperturam bran-
chialem ; linea laterali sinistro latere duplice, dextro latere unica; linea interoculari inconspicua; pinnis dor-
sali et anali corpore triplo humilioribus, dorsali ad rostri apicem incipiente; ventrali anali unita; colore

corpore latere oculari fuscescente fusco profundiore maculato; operculo sinistro profunde fusco; latere
dextro albido.

B. 6. D. 96 ad 99. A. 73 ad 75. C. 10. V. 4.
Synon. Jkan Lidah Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 2 speciminum 118’ et 122”.

66 Caput aeque longum ac altum. D. 114. A. 95.
o Corpus fuscescens. Pinnae late nigro limbatae.

Plagusia melanopterus Blkr.

Plagus. corpore lanceolato, altitudine 44 ad 4 in ejus longitudine; capite acutiuscule rotundato, 5 ad 5j
in longitudine corporis, aeque alto ac longo; oculis sinistris subcontiguis , diametro 15 circiter in longitu-
dine capitis, superiore ante inferiorem prominente, inferiore supra angulum oris sito; rostro unco ante
oculos desinente ; angulo oris rostri apici magis quam limbo operculari posteriori inferiori approximato ; la-
biis non fimbriatis; squamis ctenoideis , lateribus 110 ad 120 p. m. in serie longitudinali usque ad aperturam bran-
chialem ; linea laterali latere sinistro duplice, latere dextro unica; linea interoculari inconspicua ; pinnis dor-
sali et anali corpore quadruplo humilioribus, dorsali oculos inter et rostri apicem incipiente ; ventrali anali
unita; colore corpore sinistro latere fusco operculo profundiore, dextro latere albido; pinnis dorsali et anali
postice late nigro marginalis.

B. 6. D. 114 ad 118. A. 92 ad 95. C. 8 vel 10. V. 4 vel 5.

Synon. Plagusia monopus Blkr. Bijdr. Ichth. Bali. p. 11.

Ikan Lidah Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari. — Boleling , Bali septentrionalis, in mari.
Longitudo 11 speciminum 95°” ad 170”, à

Aanm. Ik geloof dat deze soort dezelfde is als de vroeger door mij vermelde Plagusia
monopus van Bali, Het specimen van deze soort, afkomstig van Bali, is tijdens mijne rei-
zen over Java verloren gegaan. Toen ik hare diagnose ontwierp, was ik niet in de gele-
genheid haar met de overige soorten mijner verzameling te vergelijken , waardoor die diag-
nose zeer onvoldoende is geworden. Plagusia melanopterus is de eenige soort mijner ver-
zameling waar de buikvin soms 5 stralen heeft.

bb. Squamae latere oculari 50 p. m. in serie longitudinali.
t Angulus oris in medio capite situs.
6 Caput longius quam altum. D. 112 p. m. A. 88 p. m.
o Corpus griseo-fuscum. Pinnae aurantiacac.

Plagusia macrolepidota Blkr.

Plagus. corpore lanceolato , altitudine 44 ad 43 in ejus longitudine; capite acutiuscule rotundato, 44 ad
43 in longitudine corporis, longiore quam alto ; oculis sinistris , diametro 1 circiter distantibus , diametro 11
ad 12 in longitudine capitis, superiore ante inferiorem prominente; rostro unco ante oculos desinente ; an-
gulo oris in medio capite sito: rictu paulo post oculum inferiorem producto; labiis non fimbriatis ; squamis

latere sinistro ctenoideis 50 p. m., latere sinistro cycloideis 40 p. m. in serie longitudinali usque ad aper-
turam branchialem; linea laterali sinistro latere duplice (specimine unico triplice), dextro latere unica ; linea
interoculari valde declivi; pinnis dorsali et anali corpore triplo ad quadruplo humilioribus, dorsali ad rostri
apicem incipiente ; ventrali tota anali unita ; colore corpore lateresinistro griseo-fusco , latere dextro albido;
pinnis aurantiacis.

B. 6. D. 111 ad 114: A. 86 ad 89. C. 12. V. 4.

Synon. Jkan Lidah Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.
speciminum 155" ad 240”.

Longitudo 7

Scripsi Batavia Calendis Decembris wncccr.

Aanhangsel.

Onder het afdrukken dezer bijdrage vond ik te Batavia nog eene soort van Plagusia,
welke ik Plagusia oxyrhynchos noem en behoort tot de groep van Plagusia javanica K.
v. H., Plagusia brachyrhynchos Blkr. en Plagusia melanopterus Blkr., doch zich met geene
dezer soorten laat vereenigen. Zij onderscheidt zich van deze drie soorten doordien de bek-
hoek geplaatst is juist in het midden der lengte van den kop, terwijl de bekhoek bij de
drie andere genoemde soorten digter bij het voorste gedeelte van den kop dan bij den ach-
terrand der kieuwopening is gelegen. Van alle soorten mijner verzameling heeft slechts
Plagusia macrolepidota Blkr. dit kenmerk met Plagusia oxyrhynchos gemeen, doch Pla-
gusia macrolepidota verschilt er duidelijk van door hare groote en op de linkerzijde gladde
schubben , door tusschenoogslijn en talrijker vinstralen. — Voorts verschilt Plagusia oxy-
rhynchos nog: van Plagusia melanopterus Blkr. door grootere schubben, door meer voor-
waarts beginnende rugvin, door minder talrijke vinstralen en door niet zwart gekleurde
achterste gedeelten der rug- en aarsvinnen; — van Plagusia brachyrhynchos Blkr. door lang-
werpiger ligchaam, spitseren kop, kleinere en meer schuinschen stand der oogen en lagere
rug- en aarsvinnen ; — van Plagusia javanica K. v. H. door ranker en op de oogzijde niet
met bandvormige vlekken bedekt ligchaam en doordien de lengte van den kop zijne hoogte
evenaart.

Van de overige soorten van Plagusia is zij nog duidelijker onderscheiden.

Plagusia oxyrhynchos Blkr.

Plagus. corpore lanceolato, altitudine 4 ad 44 in ejus longitudine; capite acutiuscule rotundato 5 circiter
in longitudine corporis, aeque alto ac longo; oculis sinistris subcontiguis, diametro 12 circiter in longitu-

dine capitis, superiore valde ante inferiorem prominente, inferiore supra angulum oris sito; rostro unco ante
oculos desinente; angulo oris in medio capite sito; labiis non fimbriatis; squamis ctenoideis latere sinistro
80 ad 90 latere sinistro 70 p. m. in serie longitudinali usque ad aperturam branchialem ; linea laterali sinis-
tro latere duplice dextro latere unica; linea interoculari inconspicua; pinnis dorsali et anali corpore quadru-
plo humilioribus, dorsali ad rostri apicem incipiente; ventrali anali unita; colore corpore latere oculari fusco,
operculo profundiore, latere dextro albido ; pinnis leviter fuscescentibus.

B. 6. D. 98 ad 105. A. 77 ad 84. C. 8. V. 4.

Synon. kan Lidah Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 5 speciminum 100"' ad 120”.

Seripsi Calendis Januarii MDCCCLI.

"
[n
sl "P E

NL f E Y bau MN TIED L nij
ibid ub eR i elk Kart woe
PUN Mei, utes ac Tape nti E
i Ml metit i qula d LU
an) (fiip dom ho | At M86 no aid
e ' eo nde) » pom hot M

29 N

Tweede aanhangsel.

In de laatste maanden ontving ik nog eenige Pleuronecteoïden, welke hiervoren niet zijn
beschreven en wel: Rhombus poecilurus Blkr., Synaptura aspilos Blkr., Synaptura pan
Cant., Synaptura panoïdes Blkr., Plagusia Kopsii Blkr.

Be soorten van Solea laten zich onder 2 geslachten brengen, naarmate hare staartvin vrij
of wel met rug- en aarsvin vereenigd is. De heer Cantor scheidt de soorten met vereenigde
vertikale vinnen van Solea of onder den naam van Synaptura. Solea Russellii en Solea
zebra Cuv. behooren tot Synaptura; Solea maculata Cuv. tot Solea in engeren zin.

Rhombus poecilurus Blkr.

Rhomb. eorpore ovali, altitudine 24 in ejus longitudine; capite non cornuto, 43 circiter in longitudine cor-
poris, paulo altiore quam longo; oculis sinistris, diametro 3 circiter a se invicem distantibus, superiore
majore 3I circiter in longitudine capitis, inferiore paulo ante superiorem prominente; linea rostro-frontali
declivi recta; rictu curvato ; maxilla superiore 3 in longitudine capitis, sub oculi limbo anteriore desinente;
dentibus maxillaribus uniseriatis , conicis, aequalibus, parvis; praeoperculo obtusangulo rotundato; squamis
lateribus 40? p. m. in serie longitudinali; linea laterali antice curvatura valde convexa; pinnis, caudali
excepta, radiis omnibus simplicibus, dorsali et anali rotundatis, altitudine 4 in altitudine corporis, dorsali
rostro incipiente ; pectoralibus acutis capite brevioribus ; ventralibus pectoralibus brevioribus; caudali obtusa,
convexa, 5 circiter in longitudine corporis; corpore pinnisque latere oculari griseo-fuscescentibus fusco arena-
tis, latere anophthalmo albescentibus; pinna caudali marginibus superiore et inferiore medio macula nigra.

BGs Deol: P210: v.16. A. 59, C. 17.

Habit. Amboina, in mari.

Longitudo speciminis unici 83°”.

Aanm. Deze soort staat in verwantschap tusschen Rhombus aspilos Blkr., Rhombus len-
tiginosus Richards. en Rhombus grandisquama T. Schl. doch is genoegzaam van die allen
onderscheiden en bij den eersten oogopslag herkenbaar door hare twee zwarte staartvin-
vlekken.

Synaptura aspilos Blkr. Nat. Tijdschr. v. Ned. Ind. Ill p. 74.

Synapt. corpore oblongo-ovali, altitudine 23 circiter in ejus longitudine; capite obluso, rotundato, 54
circiter in longitudine corporis, altiore quam longo; oculis dextris, diametro 1 circiter approximatis, su-
periore ante inferiorem prominente, diametro 7 circiter in longitudine capitis; rostro paulo ante os pro-
minente , fimbriato; ore subantico, rictu curvato sub oculi inferioris margine anteriore desinente; labiis
mentoque fimbriatis; dentibus maxillaribus pluriseriatis , parvis, subaequalibus ; linea laterali capite flexura
valde convexa, corpore ad media latera decurrente; squamis ciliatis, lateribus 115 p. m. in serie longi-
tudinali usque ad aperturam branchialem; pinnis dorsali, caudali et anali radiis fissis; caudali obtusa
rotundata ; dorsali ante oculum superiorem incipiente; pectorali sinistra pectorali dextra breviore, dextra 4
circiter in longitudine capitis; ventrali dextra ventrali sinistra majore 3 in longitudine capitis ; corpore dextro
latere nigro immaculato, sinistro latere albo; pinnis dextro latere nigris, verticalibus aurantiaco marginatis.

BROMDE 0912-1 7A:755 ED IC" A tar. B. 6::V. 4. :

Habit. Singapore, in mari.

Longitudo speciminis unici 162”.

Aanm. Van het geslacht Solea Cuv. (Solea et Synaptura Cant.) bezit ik thans 6 soor-
ten en wel 5 van de afdeeling van dit genus met volkomen vereenigde vertikale vinnen
(Synaptura Cant.) t. w. Synaptura zebra Cant., Synaptura pan Cant., Synaptura panoides
Blkr., Synaptura Russellii Blkr. en de bovenbeschrevene, terwijl Solea maculata Cuv. de
eenige soort is mijner verzameling van Solea in engeren zin (met vrije staartvin). Synapt-
ura aspilos Blkr. is gemakkelijk te onderkennen; van Synaptura zebra Cant. en Synapt-
ura ommatura (Solea ommatura Richards.), door eenvoudige zwarte kleur van de regterzijde
des ligchaams; van Synaptura pan Cant., door ongevlekt ligchaam en veel kleinere schub-
ben; van Synaptura ovalis (Solea ovalis Richards.), door langwerpiger ongevlekt ligchaam;
van Synaptura foliacea (Solea foliacea Richards.) door dezelfde kenmerken; van Synaptura
panoides Blkr. door breeder en ongevlekt ligchaam en veel minder talrijke vinstralen;
van Synaptura Russellii Blkr., door veel breeder ligchaam, veel minder talrijke schubben
op eene overlangsche rei en rood gerande verlikale vinnen; van Synaptura Commersoniana
Cant. door grooteren kop, veel breeder ligchaam, minder talrijke vinstralen enz.; van
Synaptura plagiusa (Pleuronectes plagiusa Lacép.) door breeder ligchaam en zwarte kleur;
en van Synaptura argentea (Pleuronectes argenteus Lacép.), door breeder ligchaam en zwarte
regterhelft des ligchaams. Beide laatstgenoemde soorten zijn door Lacérxne slechts opper-
vlakkig vermeld en nog bijkans onbekend.

Synaptura pan Cant. Catal. Mal. Fish.

Synaptur. corpore ovali, altitudine 27 circiter in ejus longitudine; capite obtuso rotundato, 5% circiter
in longitudine corporis, altiore quam longo; oculis dextris diametro 1 approximatis , superiore vix ante infe-
riorem prominente, diametro 6 ad 7 in longitudine capitis ; rostro paulo ante os prominente; ore antico,
rictu curvato sub oculi inferioris limbo anteriore desinente; labiis, mento rostroque latere sinistro fimbria-
tis; dentibus maxillaribus pluriseriatis, conicis, parvis, subaequalibus; linea laterali recta, lineae dorsali paulo
magis quam lineae ventrali approximata; squamis ciliatis , lateribus 70 ad 85 in serie longitudinali usque
ad aperturam branchialem; pinnis dorsali, caudali et anali radiis omnibus fissis ; dorsali ante oculum supe-
riorem incipiente ; pectoralibus, dextra majore capite triplo breviore, sinistra capite quadruplo breviore;
ventralibus bene evolutis, 33 circiter in longitudine capi'is, anum amplectentibus; colore corpore latere
dextro griseo-fusco, maculis valde magnis diffusis nigris nebulato; latere sinistro albido; capite sinistro latere
antice nigro et nigro striato.

B. 6. D. 65 + A. 48 + C. 19. D. A. C. 125. =P. dextr. lat. 7, sinistr. lat. 5. V. dextr. lat. 5, sinistr. lat. 4.

Synon. Plewronectes pan HB. Gang. Fish. p. 130, tab. 24 fig. 42.

Solea pan Cuv. Blkr. Nat. Tijdschr. v. Ned. Ind. I p. 410.

Habit. Diliton , in mari.

Longitudo speciminis unici 243°”.

Synaptura panoides Blkr. Nat. Tijdschr. Ned. Ind. II p. 440.

Synapt. corpore oblongo ovali, altitudine 3 circiter in ejus longitudine; capite obtuso, rotundato, 52 in
longitudine corporis, altiore quam longo; oculis dextris, diametro 1 approximatis, superiore ante inferiorem
prominente, diametro 8 ad 9 in longitudine capitis; rostro paulo ante os prominente, leviter fimbriato ;
ore subantico, rictu curvato sub medio oculo inferiore desinente; labiis mentoque non fimbriatis; den-

tibus maxillaribus pluriseriatis, conicis, parvis, subaequalibus; linea laterali recta, per media latera decur-
rente; squamis ciliatis, lateribus 150 p. m. in serie longitudinali usque ad aperturam branchialem ; pinnis
dorsali, caudali et anali radiis plurimis fissis, dorsali ante oculum superiorem incipiente; pectorali dextra pectorali
sinistra breviore, oculo vix longiore; pectorali sinistra capite quintuplo circiter breviore; ventralibus 3 et
paulo inlongitudine capitis, anum cingentibus; corpore dextro latere griseo-fusco irregulariter maculis ma-
joribus et minoribus nigricantibus obsito; pinna pectorali dextra nigra; latere sinistro albo, pinnis verticalibus
tantum griseo-nigricante.

B. 6. D. 82 + C. 16 + A. 63 = D. C. A. 161. P. 5 vel 6. V. 4.

Synon. Jkan Lidah Mal. Bandjermass.

Habit. Bandjermassing, Borneo austro-orientalis, in fluviis.

Longitudo 2 speciminum 130°” et 140”.

Aanm. Deze soort is het naaste verwant aan Solea pan HB. doch verschilt daarvan ge-
noegzaam door ranker ligchaam en veel kleinere schubben. Synaptura panoides moet even-
zoo na verwant zijn aan Solea ovalis Richards. van China, welke volgens den heer Ri-
cHanpson van achteren minder spits van ligchaam is dan Synaptura pan Cant. en eene
roodachtig bruine grondkleur heeft met vrij talrijke donker leverkleurige vlekken. Solea
foliacea Richards. schijnt weinig of niet van Solea ovalis Richards. te verschillen. De be-
schrijvingen van deze soorten, voorkomende in het » Report on the Ichthyology of the seas
of China and Japan” zijn evenwel zoo kort, dat zij geene nadere vergelij king met mijne
specimina van Synaptura panoïdes toelaten.

Plagusia microlepis Blkr. Nat. Tijdschr. N. Ind. I p. 413.

Plagus. corpore elongato lanceolato, altitudine 5 fere in ejus longitudine; capite acutiuscule rotundato 55
in longitudine corporis, paulo longiore quam alto; oculis sinistris, minus diametro 1 a se invicem distantibus,
diametro 11 circiter in longitudine capitis, superiore ante inferiorem prominente; rostro uuco post oculos
producto; angulo oris post oculum inferiorem sito, aperturae branchiali magis quam rostri apici approximato ;
labiis non fimbriatis; squamis ciliatis, latere oculari 150 p. m., latere dextro 165 p. m. in serie longitudi-
nali usque ad aperturam branchialem; linea laterali sinistro latere duplice, dextro latere unica; linea interoculari
obliqua vix curvata; pinnis dorsali et anali corpore quadruplo circiter humilioribus; dorsali ad rostri apicem
incipiente; ventrali tota cum anali unita; colore corpore sinistro latere griseo-fusco, operculis totis fusco,
latere dextro albo, pinnis griseo.

BMOND ded: pmsiCy 12: 7A. 97% pe m V. Ae

Habit. Bandjermassing, Borneo austro-orientalis, in fluviis.

Longitudo speciminis unici 194”.

Aanm. Deze soort is zeer gemakkelijk herkenbaar aan hare kleine schubben, talrijke rug-
vinstralen enz.

Plagusia Kopsii Blkr. Nat. Tijdschr. N. Ind. If p. 494.

Plagus. corpore lanceolato, allitudine 4 et paulo in ejus longitudine; capite acutiuscule subsemicirculariter
rotundato, 5 circiter in longitudine corporis, altiore quam longo; oculis sinistris subcontiguis, diametro 10
circiter in longitudine capitis, superiore ante inferiorem prominente, inferiore supra angulum oris sito; ros-

tro unco paulo ante oculos desinente; angulo oris rostri apici magis quam limbo operculari posteriori ap-
proximato; labiis non fimbriatis; squamis ctenoïdeis, latere sinistro et dextro 55 p. m. in serie longitudinali
usque ad aperturam branchialem; linea laterali sinistro latere duplice, dextro latere unica ; linea interoculari
inconspicua; pinnis dorsali et anali corpore quadruplo humilioribus, dorsali ad rostri apicem incipiente ;
ventrali cum anali unita; colore corpore latere oculari griseo-viridi, dextro latere albido; corpore pinnisque
sinistro latere maculis numerosis oblongis longitudinalibus fuscis; pinnis dextro latere aurantiacis.

B. 6. D. 101 vel 102. A. 76 ad 79. C. 8. V. 4. 1

Habit. Rio, Amboina, in mari.

Longitudo 3 speciminum 125"' ad 140”.

Aanm. Deze soort, welke ik noem ter eere van den heer G. F. ve Bruux Kors. die mij
haar het eerst van Riouw heeft doen kennen, staat in verwantschap tusschen Plagusia ja-
vanica K. v. H. en Plagusia brachyrhynchos Blkr, doch onderscheidt zich van deze beide spe-
cies reeds daardoor genoegzaam, dat zij slechts 50 tot 60 schubben op eene overlangsche
rei heeft, terwijl er bij Plagusia javanica K. v. H. en Plagusia brachyrhynchos Blkr. 80
tot 100 schubben op eene overlangsche rei gevonden worden.

Bij het geographisch overzigt, voorkomende op bladz. 7 en 8 voege men nog het vol-
gende.

SUMATRA. Achirus pavoninus Lac., Achiroides melanorhynchos Blkr.

PINANG. Platessa Russellii Graij, Hippoglossus erumei Cuv., Solea humilis Cant. ,
Solea ovata Richards., Synaptura zebra Cant. , Synaptura Commersonia-
na Cant., Achirus pavoninus Lac., Plagusia Blochii Blkr., Plagusia po-
tous Cuv. , Plagusia cynoglossa Gant., Plagusia trulla Cant., Plagusia
grandisquamis Cant. en Plagusia lingua Cant. (Beide laatstgenoemde
soorten bezitten volgens den heer Cantor 2 buikvinnen.)

SINGAPORE. Platessa Russellii Graij., Hippoglossus erumet Cuv., Synaptura aspilos
Blkr., Synaptura zebra Cant., Synaptura Commersoniana Cant. , Plagu-
sia quadrilineata K. v. H., Plagusia potous Cuv., Plagusia brachyrhyn-
chos Blkr. d

RIOUW. Hippoglossus erumei Cuv. , Synaptura pan Cant., Plagusia Kopsii Blkr.,
Plagusia quadrilineata K. v. H.

BILITON. Synaptura pan Cant.

BORNEO. Rhombus lentiginosus Richards, Synaptura panoïdes Blkr., Plagusia mi-
crolepis Blkr., Plagusia potous Cuv.

CELEBES. Plagusia lida Blkr.

BANDA NEIRA. Rhombus sumatranus Blkr. "

AMBOINA. Rhombus poecilurus Blkr., Rhombus sumatranus Blkr., Plagusia Kopsii

Blkr.

Batavia, Maart 1852.

BUDRAGE

TOT DE KENNIS DER

BLOOTKAKIGE VISSCHEN

VAN DEN

SOENDA-MoLUKSCHEN ARCHIPEL,
MET BESCHRIJVING VAN EENIGE NIEUWE SOORTEN
DOOR

Dr, P. BLEEKER.

RL 0

LAN RAS nmm
«arcs P à "à | vel

Mni na Me A wou Der, D

rec
T 17 NIMM

- M [^m rv de * "
^ : lc »
Lin { | US REN
ij E bo )
i f Ó by
i in
Foe Ua LOMA
y TUM
] TENET NU C
, ARE
MES NET UE
IW. D
: ; La
LE] i ^
‘yy eee
f
A

BUDRAGE

TOT DE KENNIS DER

GYMNOGNATHEN
VAN DEN INDISCHEN ARCHIPEL

DOOR

Dr P. BLEEKER.

De familie der Gymnognathen wordt in den Indischen Archipel in vrij talrijke soorten
vertegenwoordigd. .

De species, als in dezen Archipel voorkomende, door de verschillende schrijvers opgege-
ven, zin de volgende:

1. Tetraódon argenteus S. Mull. 9. Tetraüdon striclatus QG.

2. » ocellatus Dl. 10. » margaritatus Rüpp.
3. » Honkenii Bl. ilils » papua Blkr.

4. » lunaris Cuv. 19; » naritus Richards.
D » testudineus Bl. 18. Diodon punctatus Cuv.

6. » hispidus L ? ? (1) 14. » orbicularis CV.

7: » meleagris Soland. 15. » coeruleus QG.

8, » mappa Less. 16. Triodon bursarius Reinw.

Hierbij zijn nog te tellen enkele soorten, afgebeeld in de werken van Varswrus en Re-
NARD, doch noch die afbeeldingen, noch de tot ze behoorende beschrijvingen, bezitten ge-
noegzame naauwkeurigheid, om daarnaar alleen de species te bepalen. Tot deze afbeeldingen
reken ik fig. 19, 21, 269 en 498 van Vazenrux en de Carcasse, Ikan Ticus en Carcassin
du Kaijmanshoek van Raxarr. De Papoea djantan (fig. 249) van Varzwrus en de Carcasse

(1) Vermeld in de Catalogue of Zoölogical specimens collected in Sumatra (Life of Raffles p. 693), doch is waarschijnlijk
eene andere soort, die zich echter niet bepalen laat door gemis van beschrijving.

Tomtomho (IL tab. 15 f. 57) van Rrwanp zijn blijkbaar dezelfde soort als Tetraödon papua
Blkr. en de Casucasu (I tab. 99 fig. 200) van Rexar» is reeds door Ruprrtt tot zijnen Te-
traddon margaritatus teruggebragt. Van de bovengenoemde 16 soorten waren slechts 2 van
Java bekend en de overige van verschillende eilanden van den Archipel.

Gedurende mijn verblijf in deze gewesten heb ik allengskens 15 soorten van Gymno-
gnathen verzameld. Slechts 5 dezer species waren reeds van deze eilanden bekend, zoodat
niet minder dan 10 nieuw zijn voor de fauna van Neerlandsch Indië. Daaronder zijn
nieuw voor de wetenschap 6 soorten, doch de diagnosen van 9 dezer soorten zijn reeds
eenigen tijd geleden door mij publiek gemaakt, zoodat hieronder slechts nog drie nieuwe
soorten te beschrijven overblijven.

De 15 soorten mijner verzameling zijn de volgende:

1, Zetraödon patua Ham. Buch. 9. Tetraödon Kunhardtii Blkr.
9; » oblongus BI. 10. » potamophilus Blkr.
3. » lunaris Cuv. ilit » leiurus Blkr.

4. » papua Blkr. 19; » reticulatus Blkr.
5. » testudineus Bl. 3. » modestus Blkr.

6. » calamara Russ. 14. Diodon punctatus Cuv.

The » calamaroides Blkr. 15. Triodon bursarius Reinw.

9. » kappa Russ.

Het aantal mij thans bekende soorten van Gymnognathen van Neérlandsch Indié bedraagt
alzoo 26. Zij zin:

1. Tetraüdon patoca Mam. Buch. 14. Tetraödon calamaroides Blkr.
9. » oblongus Bl. 15. » meleagris Soland.
3 » argenteus S. Mull. 16. » kappa Russ.

^. » Honkenii Bl. ae » Kunhardtii Blkr.
5: » lunaris Cuv. 18. » potamophilus Blkr.
6 » mappa Less. TO; » leiurus Blkr.

7 » ocellatus Bl. 20. » reticulatus Blkr.
8 » striolatus QG. o1 » modestus Blkr.

9. » papua Blkr. 992. » naritus Richards.
10. » margaritatus Rupp. 23. Diodon punctatus Cuv.

TE D testudineus Bl. 94. » orbicularis Bl.

13; » hispidus L ?? Osje » coeruleus OG.

3. » calamara Russ. 96. Triodon bursarius Reinw.

Van deze 26 soorten komen op de fauma van

Ce ra

JAVA.

Tetraüdon oblongus BI. 6. Tetraüdon kappa Russ.
) lunaris Cuv. vía » potamophilus Blkr.
» testudineus Bl, 8. » leiurus Blkr.
» calamara Russ. 9. » reticulatus Blkr.
» calamaroides Blkr. 10. Diodon punctatus Cuv.
MADURA.

. Tetraödon potamophilus Blkr. . Tetraüdon reticulatus Blkr.
SUMBAWA.

. Tetraüdon papua Blkr.
TIMOR.

. Tetraüdon striolatus QG.

Hen

SUMATRA.

Tetraödon patoca Ham. Buch. ^. Tetraödon potamophilus Blkr.
» hispidus L?? 5. Diodon punctatus Cuv.
» Kunhardti? Blkr. 6. Triodon bursarius Reinw.
BORNEO.

1. Tetraüdon modestus Blkr.

. Tetraüdon naritus Richards.
» potamophilus Blkr.

CELEBES.

. Tetraüdon argenteus S. Mull.

. Tetraidon Honkenii Bl.
MOLUKSCHE EILANDEN.

1. Zetraödon ocellatus BI. ^. Diodon punctatus Cuv. (Banda).
» margaritatus Rupp. Baw) orbicularis Bl.
9. » papua Blkr, 6. Triodon bursarius Reinw. (Banda).

NIEUW GUINEA.

1. Tetraüdon mappa Less. 9. Diodon coeruleus QG.
EUN » meleagris Soland.
De overige eilanden van den Archipel.
0!
Buiten den Indischen. Archipel komen tevens voor.
1. Tetraüdon patoca Mam. Buch. Bengalen. China. Japan.
2, » lunaris Cuv. Hindostan. China. Japan.
3. » argenteus S. Mull. Hindostan. Japan.
A. » ocellatus Bl. China.
5. » Honkenii Bl. Ind. Oceaan. Roode zee.
6. » margaritatus Rupp. Roode zee.
de » papua Blkr. Ceylon. Polynesié.
6. » testudineus Bl. Hindostan.
9, » calamara Russ. Hindostan. Roode zee.
10. » hispidus L ? ? China. Europa.
11 » meleagris Soland. China. Otaheite.
15: » kappa Russ. Hindostan.

China. Indische zee. Roode zee.
Mavrit. Japan.

13. Diodon punctatus Cuv.
14. Triodon bursarius Reinw.

Alle soorten mijner verzameling zijn duidelijk gekenmerkt.

Mijne soorten van Tetraódon behooren tot drie groote afdeclingen, welke zoovele geslach-
ten zouden kunnen vormen. Deze afdeelingen laten zich niet geheel terug brengen tot de
door den heer J Mutten voorgestelde geslachten Gastrophysus, Chelonodon, Cheilichthys en
Arothron.

Slechts de eerste afdeeling, gekenmerkt in het hieronder volgend analytisch over-
zigt, onder 1, 2 en 3, beantwoordt nagenoeg volkomen aan Gastrophysus J. Mutt.
Hiertoe behooren Tetraödon patoca Ham. Buch., Tetr. lunaris Cuv. en Tetr. oblongus

Bl. (1).

(1) Voorts van de wateren in en buiten dezen Archipel: Tetr. poecilonotus T, Schl., Tetr. xanthopterus T. Schl., Tetr. iner-
mis T. Schl., Tetr. porphyreus T. Schl.. Tetr. pardalis T. Schl., Tetr. vermiculatus T. Schl., Tetr. stictonotus T. Schl., Tetr.

ocellatus Bl, Tetr. bimaculatus Richards,

Aan de tweede afdeeling is nog geen’ geslachtsnaam gegeven. Hiertoe behoort Tetraódon
papua van mijne verzameling (l).

De genera Arothron, Cheilichthys en Chelonodon vallen allen in mijne derde afdeeling
en bij vele, vooral bij kleine soorten, is het dikwerf moeijelijk te bepalen, onder welken
dezer namen zij te rangschikken zouden zijn. Hiertoe behooren alle mijne overige soorten
van Tetraódon. Tetraddon testudineus BL, Tetr. calamara Russ., Tetr. calamaroides Blkr.,
Tetr. reticulatus Blkr. en Tetr., modestus Blkr. zouden, bij aanneming der genera van
den heer J. Mutter, bepaaldelijk tot Arothron te brengen zijn; (3) Tetraödon kappa Russ.
en Tetr. Kunhardlii Blkr. tot Chelonodon (2) en Tetr. potamophilus Blkr. en Tetr. leiurus
Blkr. waarschijnlijk tot Cheilichthys (3).

Ik geloof, dat het geslacht Tetraödon, waarvan ik thans uit de bestaande platen, be-

schrijvingen en mijne eigene verzameling, reeds ongeveer 80 soorten ken, ten opzigte der

0:
onderverdeeling in geslachten eene herziening behoeft, waartoe echter slechts met vrucht
zal kunnen worden overgegaan door iemand, die een groot aantal dezer species zal kun-
nen onderzoeken.

De giftige eigenschappen van vele soorten van Tetraödon zijn reeds lang bekend. Te
Batavia worden ook alle soorten van de markten geweerd, behalve Tetraödon lunaris, die
dagelijks in vrij groot aantal, soms zelfs bij duizenden te gelijk, aan wal gebragt wordt
en door de inlanders en Chinezen der mindere standen gegeten.

Van de andere soorten beweert men, dat slechts hunne ovaria giftige eigenschappen
zouden bezitten en dat de zij na verwijdering daarvan eetbaar zouden zijn, Zeker is het,
dat men de groote soorten, zooals Tetraödon testudineus en Tetr. calamara, die wel 10
tot 15 ponden zwaar worden, na verwijdering der ovaria eet, doch de kleinere soorten, zoo-
als Tetr. oblongus, Tetr. kappa, Tetr. potamophilus en Tetr. leiurus wegwerpt. Ook bewaart
men soms de huid der grootere soorten, die wegens hare stekelachtige ruwheid na drooging

nuttig is tot polijsten enz.

(1) Voorts Tetr. margaritatus Riipp., Tetr. vermiculatus T. Schl, Tetr. grammatocephalus T. Schl, Tetr. rostratus Bl.
(2) Hiertoe Tetr. bondaroo kappa Russ. fig. 27, Tetr. hispidus Bl., Tetr. meleagris Soland.
(3) Hiertoe waarschijnlijk Tetr. semistriatus Rüpp.. Tetr. diadematus Rüpp., Tetr. pachygaster M. Trosch.

8
CONSPECTUS SPECIERUM ANALYTICUS.

TETRAODON.

Corpus spinulis armatum, Tentaculi vel cirri cufanei nulli. Maxilla superior pro-
minens. ;
l. Nares in popillo concavo perforatae ufroque latere 2. Lineae laterales utroque

latere 2 conspicuae. Oculi superi. Caput obtusum.

A. Dorsum et venter spinulosi.
a. Pinna caudalis truncata vel convexa.
aa. Rostrum, genae, latera postice et cauda laeves.
1 Corpus superne nigricante-viride maculis confertis albicantibus, inferne
argenteum; pinnae viridescentes.

1. Toetraüdon patoca Ham. Buch.

ii Corpus superne viride vittis et fasciis transversis nigricantibus, inferne
flavescens; pinnae flavescentes.

2. Tetraüdon oblongus Bl.

b. Pinna caudalis concava.
aa. Rostrum, genae, opercula, latera caudaque laeves.
1 Corpus superne viride vel spadiceum inferne flavescens vel argenteum; pin-
nae flavescentes.

9. Tetraddon lunaris Cuv.

2. Nares in cute praeorbitali perforatae, utroque latere 1. Linea lateralis inconspicua
Caput acutum rostratum. Dorsum carinatum. Oculi superi.
A. Caput, dorsum et venter spinulis scabri; latera media caudaque laeves.
Pinna caudalis truncata vel convexa.
aa. Corpus superne fuscum guttulis confertis coeruleis; regio ocularis vittis
coeruleis, macula magna nigra ad basin pinnae dorsalis; venter rubescens;
pinnae roseae.

4. Tetraüdon papua Blkr.

3. Papillae vel tentaculi nasales loco narium. Caput obtusum.
A. Papilla nasalis utroque latere duplex vel bifida. Pinna caudalis convexa. Cor-
pus superne et inferne spinulis scabrum.

Linea lateralis inconspicua vel vix conspicua.
aa. Oculi superi.
1 Cauda usque ad basin pinnae caudalis spinulosa.
o Corpus superne nigricante-viride maculis rotundis lutescentibus, inferne
argenteum; regio oculo-pectoralis fasciis nigricante-viridibus curvatis pa-
rallelis; pinnae virides, caudalis lutescente ocellata.

b. Tetraüdon testudineus Bl.

it Caudae anterior pars spinulosa, posterior glabra.
o Corpus superne griseum vel fuscescente-griseum — maculis confertis mono-
morphis nigris, inferne argenteum; pinnae virides, caudalis maculis ro-
tundis nigris.

6. Zetraödon calamara Russ.

oo Corpus superne griseo-coerulescens, maculis sparsis nigris polymorphis,
inferne flavescens maculis griseis; pinnae verticales virides nigro subre-
ticulatis.

7. Tetraödon calamaroides Blkr.

o Corpus superne viride fasciis 2 ad 4 transversis profundioribus ocellisque
numerosis margaritaceis, inferne album; pinnae viridescentes, caudalis
postice nigra.

8. Tetraüdon kappa Russ.

titi Corpus superne et inferne antice tantum spinulosum.
o Corpus superne nigricante-viride lateribus maculis dilutioribus, inferne
argenteum; pinnae viridescentes, caudalis postice nigricans.

9. Tetraüdon Kunhardtii Blkr.

bb. Oculi posteri.
+ Caput dorsum, latera venterque spinulosi.
o Corpus superne viride maculis rotundis et polygonis nigris, inferne fla-
vescens; pinnae viridescentes. D. 3/11. P. 2/9 vel 2/10.

10
10. Tetraüdon potamophilus Blkr.

oo Corpus superne fuscescente-rufum immaculatum, inferne flavescens.
11. Tetraüdon leiurus Blkr.

B. Papilla nasalis utroque latere simplex indivisa. Oculi superi. Linea lateralis
inconspicua.
a. Caput corpusque ubique spinulis scabra; caudae posterior pars tantum glabra.
aa. Pinnae caudalis convexa; pinnae dorsalis et analis altiores quam latae.
+ Corpus superne fuscescente-viride, inferne flavum; latera et venter vittis
viridi-fuscescentibus reticulati; pinnae virides, caudalis viridi profundiore
variegata.

19. Zetraödon reticulatus Blkr.

b Opercula venterque spinulis scabri; frons, vertex, dorsum, latera caudaque glabrae.
aa. Pinna caudalis truncata; pinnae dorsalis et analis latiores quam altae.
t Corpus superne viride inferne argenteum; pinnae viridescentes.

19. Tetraüdon modestus Blkr.

DIODON.

I. Spinae toto corpore longae, graciles, rotundae, acutae, confertae, basi radicibus 9.
A. Cirri cutanei nulli.
a, Oculi superi.
aa. Corpus superne flavescente-rufum, inferne album; pinnae flavescentes;

caput, dorsum, latera pinnaeque maculis numerosis rotundis fuscis.
14. Diodon punctatus Cuv.
TRIODON Reinw.

15. Triodon bursarius Reinw. (Species unica adhuc cognita).

44
TETRAODON.

I. Corpus spinulis armatum. Maxilla superior prominens. Tentaculi vel cirri cutanei
nulli.
1. Nares in papillo concavo perforatae utroque latere 2. Lineae laterales utroque la-
tere 2 conspicuae. Caput obtusum. Oculi superi.
A. Dorsum et venter spinulosi.
a. Pinna caudalis truncata vel convexa.
aa. Rostrum, genae, latera postice et cauda laeves.
+ Corpus superne nigricante-viride maculis confertis albicantibus, inferne
argenteum. Pinnae viridescentes.

Tetraödon patoca Ham. Buch. Gang. Fish. p. 7. tab 19 f 42

Tetr. corpore oblongo antice subcylindrico compresso, altitudine et latitudine A circiter in ejus longitu-
dine; capite obtuso 3% circiter in longitudine corporis; linea rostro-dorsali convexa; oculis superis diametro
A circiter in longitudine capitis, diametris 2 circiter distantibus; maxilla superiore preminente; naribus in
papillo conico concavo perforatis utroque latere 2; vertice, dorso toto, operculis, lateribus anlice et ventre
spinulis armatis; rostro, genis, lateribus postice caudaque laevibus; lineis lateralibus utroque latere 2, su-
periore ante oculum inferiore ad saccum ventralem incipiente; pinnis dorsali et anali altioribus quam latis
obtusis; caudali convexa; corpore superne nigricante-viridi maculis confertis albicantibus, inferne argenteo;
pinnis viridescentibus.

D. A/10. P. 1/15. A. 3/9. C. 8 vel 10 et lat. brevior.

Synon. Zetrodon albo-plumbeus Richards. Zool. of the Sulphur. Ichthyol. p. 121. tab. 58 f. 6, 7. (China).

Gastrophysus patoca J. Müll.

Patoka Bengalens. (Buchanan).

Ikan Buntak Mal.
Habit. Padang, Sumatrae occidentalis, in mari (Dr. O. Kunhardt).
Longitudo speciminis unici 100”.

Aanmerking. Tetrodon patoca Buch. zou zich van het boven beschreven specimen onder-
scheiden door afwezigheid van zijlijn, grootere witte vlekken vooral midden op den rug,
kop en operkels en door de getallen der vinstralen, welke Buchanan opgeeft als D. 11.
P. 16. A. 10 en C. 16. De zijlijn kan echter wel niet opgemerkt en de vinstralen on-
naauwkeurig geteld zijn, terwijl de grootere vlekken hoogstens slechts op cene verschei-
denheid duiden,

Tetrodon albo-plumbeus Richards. beantwoordt in habitus en kleurteekening volkomen

aan mijn specimen, doch heeft slechts het voorste gedeelte van den rug doornachtig, vol-

U ?
gens de afbeclding de operkels en zijden geheel glad en als vinstralen D. 12. A. 10 PT
De minder of mecrder uitgestrekte ruwheid van den rug isop zich zelve echter niet genoeg-
zaam ter onderscheiding van verschillende soorten, want bij mijne exemplaren van Tetra-
ödon lunaris Cuv. zie ik dezelfde verschillen in de uitbreiding der rugdoornen als bij Te-

traödon albo-plumbeus en mijn boven beschreyen specimen.

19
it Corpus superne viride vittis et fasciis transversis nigricantibus, inferne fla-
vescens; pinnae flavescentes.

Tetraüdon oblongus Bloch. Ausl. Fish. tab. 146 fig. 1.

Tetr. corpore oblongo antice cylindraceo altitudine et latitudine 43 ad 5 in ejus longitudine; capite ob-
tuso 34 ad 32 in longitudine corporis; linea rostro-dorsali convexa; oculis superis diametro 4 ad 5 in lon-
gitudine capitis, diametris 2 circiter distantibus; maxilla superiore prominente; naribus in papillo conico
concavo perforatis utroque latere 2; vertice, dorso, operculis, lateribus antice ventreque spinulis armatis;
rostro, lateribus postice caudaque laevibus; lineis lateralibus utroque latere 2, superiore ante oculum, inferiore
ad mentum incipiente; pinnis dorsali et anali altioribus quam latis apice rotundatis, caudali convexa; colore
capite dorsoque viridi, vertice viridi dilutiore ocellato, dorso vittis et fasciis transversis nigricantibus ad latera
desinentibus; lateribus flavescentibus, ventre albo; pinnnis viridi-flavescentibhs, anali alba.
D. 3/9 vel 4/9. P. 1/15 vel 1/16. A. 3/8 vel 3/9. C. 8 vel 9 et lat. brey.
Synon. Zétrodon alongé Lacép. Poiss. I. p. 502.
Gestreckte Stachelbauch Bloch Ausl. Fisch. tab. 146 f. 1.
Herisson oblongue BI. ibid.
Quatre-dents hérisson oblong Bonnat. Planch. de l'Encycl. méth.
Gastrophysus oblongus J. Müll.
Ikan Buntak barik Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 13 speciminum 75 ad 175”.

Aanm. Bloch’s afbeelding laat veel te wenschen over. De kleuren zijn er in het alge-
meen veel te donker, het ruwe der operkels en van het voorste gedeelte der zijden is er
niet terug gegeven, evenmin als de oorsprong der bovenste zijlijn voor en onder het oog.

a. Pinna caudalis concava.
aa. Rostrum, genae, opercula, latera caudaque laeves.
+ Corpus superne viride vel spadiceum infra flavescens vel argenteum ; pinnae
flavescentes.

Tetraödon lunaris Cuv.

Tetr. corpore oblongo compresso altitudine 42 ad 5, latitudine 51 ad 64 in ejus longitudine; capite obtuso
I ad 33 in longitudine corporis; linea rostro-dorsali convexa; oculis superis diametro 23 ad 3j in longi-
tudine capitis, diametro $ ad 12i distantibus; maxilla superiore prominente; naribus in papillo conico concavo
perforatis utroque latere 2; vertice, dorso antice vel usque ad pinnam ventreque spinulis armatis; rostro,
genis, operculis, lateribus caudaque laevibus; lineis lateralibus utroque latere 2, superiore ante oculum,
inferiore ad mentum incipiente; pinnis dorsali et anali altioribus quam latis acutis, caudali concava angulis
acuta; corpore superne viridi vel spadiceo, inferne flavescente vel argenteo; pinnis flavescentibus.

D. 2/11 ad 2/13. P. 2/15. A. 2/10. C. 10 et lat. brev.

Synon. Kappa Koorawah Russel Corom. Fish. I. p. 20 f. 29.

Telraüdon leiopleura Gray Hardw. Illustr. Ind. Zoöl. I. Pisc. tab 4 f. 2.
Tetrodon spadiceus Richards. Ichthyol. Sulphur. p. 122 tab. 58 f. 4, 5.
: Gastrophysus lunaris J. Müll.
Ikan Buntak pisang Mal. Datav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 12 speciminum 70 ad 230°”.

Aanm. Tetraüdon leiopleura van de Indian Zoölogy en Tetrodon spadiceus Richards. zijn
geene andere soorten dan Tetraödon lunaris Cuv. Bij twee mijner twaalf exemplaren rei-
ken de doornen slechts tot midden op den rug, even als bij Tetrodon spadiceus, doch
overigens komen zij volkomen met de overige specimina overeen. Deze soort komt te Ba-
tavia dagelijks in overvloed ter markt en wordt voor onschadelijk gehouden. Zij wordt
echter slechts door de minder bemiddelde inlanders en Chinezen gegeten.

2. Nares in cute praeorbitali perforatae utroque latere 1. Linea lateralis incon-
spicua. Caput acutum rostratum. Dorsum carinatum. Oculi superi.
A. Caput, dorsum et venter spinulis scabri; latera media caudaque laeves.
a. Pinna caudalis truncata vel convexa.
i Corpus superne fuscum guttulis confertis coeruleis; regio ocularis vittis
coeruleis; macula magna nigra ad basin pinnae dorsalis; venter rubescens ;
pinnae roseae.

Tetraödon papua Blkr. Contr. Ichth. Faun. of Sumbawa. Journ. Ind. Arch. IL. p. 636.

Tetraód. corpore irregulari oblongo compresso, altitudine 22 in ejus longitudine; capite acuto rostrato
3 in longitudine corporis; linea rostro-frontali concaviuscula; oculis superis diametro &4 ad 5 in longitudine
capitis, diametro 1 circiter distantibus; naribus in cute praeorbitali perforatis fere inconspicuis, utroque
latere 1; capite toto , dorso ventreque spinulis scabris; lateribus mediis caudaque laevibus; dorso carinato,
angulato; linea laterali inconspicua; pinnis dorsali et anali obtusis rotundatis, dorsali ante analem inserta;
caudali convexa; corpore superne fusco inferne rubescente; dorso lateribusque guttulis numerosis confertis
coeruleis; rezione oculari vittis coeruleis; macula nigra magna coeruleo cincta sub et ad basin pinnae cau-
dalis; pinnis rosaceo-flavescentibus, caudali punctis plurimis coerulescentibus.

D. 9. P. 16. A. 8. C. 9 et lat. brev.

Synon. Jkan Papoea djantan Valent. Ind. Amb. III. fig. 219.

Carcasse Tomtombo Renard Poiss. Mol. II. tab. 15 fig. 70.
Tetrodon cinctus ? Soland. :
Tetrodon Solandri Richards.? Ichthyol. Sulph. p. 125 tab. 57 fig. 4-6.
Tetrodon ocellatus Bennett Ceyl. Fisch. tab. 21. (nec Bloch.)
Hue hue tai vel Tai-tai Incol Otah.
Jul - Potobarah Cingalens.
Habit. Bima, Sumbawae insulae, in mari (H. Zollinger).
Longitudo speciminis unici 65”

Aanm. Niettegenstaande eenige kleine afwijkingen in de kleurverdeeling meen ik mijn
specimen als dezelfde species te moeten beschouwen, welke ik als synonymen heb aange-
haald. Bennett telde bij zijnen Tetrodon ocellatus (eene geheel andere species als Tetrodon
ocellatus Bl) D. 10. P. 14. De telling der vinstralen bij zulke kleine specimina is echter
moeijelijk en ligtelijk kan men daarbij kleine fouten begaan.

Tot deze afdeeling van het groote geslacht Tetraódon behooren ook fig. 19, 21, 269 en
498 van Vazewruw, de Carcasse, Ikan Ticus en Carcassin du Kaijmanshoek van Renard,
Tetrodon rostratus Bl., Tetraódon rivulatus T. Schl. en Tetraódon granmatocephalus T. Schl.

9. Papillae nasales loco narium. Caput obtusum.
A. Papilla nasalis utroque latere duplex vel bifida. Pinna caudalis convexa. Cor-
pus superne et inferne spinulis scabrum.
a. Linea lateralis inconspicua vel vix conspicua.
ad. Oculi superi.
t Cauda usque ad basin pinnae caudalis spinulosa.
o Corpus superne nigricante-viride, maculis rotundis lutescentibus, inferne
argenteum; regio oculo-pectoralis fasciis migricante- viridibus curvatis
parallelis. Pinnae virides, caudalis maculis rotundis lutescentibus.

Tetraödon testudineus Bl. Ausl. Fisch. tab. 139.

Tetr. corpore oblongo antice circiter aeque alto ac lato, altitudine 44 ad 4% in ejus longitudine; capite
obtuso 31 ad 33 in longitudine corporis; linea rostro - dorsali convexa; oculis superis diametro 7 ad 84
in longitudine capitis, diametris 44 circiter distantibus; papillis nasalibus utroque latere 2 conicis oblongis;
maxilla superiore prominente; capite corporeque totis spinulis scabris ; rostro , labiis basibusque pinnarum
laevibus; linea laterali inconspicua; pinnis dorsali et anali flabelliformibus rotundatis, caudali convexa; corpore
superne nigricante-viridi maculis rotundis numerosis lutescentibus, inferne argenteo; regione oculo-pectorali
fasciis pluribus nigricante-viridibus curvatis parallelis ; pinnis viridibus, caudali maculis rotundis lutescentibus.
D. 9/9 P. 2/16. A. 1/9. C. 8 et lat. brev.
Synon. Bontvisch Nieuhof Gedenkw. Zee- en Lantr. fig. p. 278.
Schildkrótenfisch Bloch Ausl. Fisch. tab. 139.
Toadfisch Bloch ibid.
Tétrodon perroquet Lacép. Poiss. I. p. 477.
Arothron testudineus J. Miill.
Nowlin plathi Incol. Pondic.
Ikan Buntak kalappa Mal. Batay.

Habit. Batavia, in mari. .

Longitudo 3 speciminum 270” et 420”.

Aanmerk. De afbeelding van Nieuhof is duidelijk herkenbaar. Die van Bloch is vrij
goed, doch daar op zijn twee neusgaten afgebeeld, welke niet in de natuur bestaan. De
vinnen zijn er verkeerdelijk rood gekleurd, terwijl er van de vlekken der staartvin niets te
zien is.

Deze soort is langs de noordkust van Java als giftig bekend en mag op de markten niet
verkocht worden.

à ii Caudae anterior pars spinulosa, posterior glabra.
o Corpus superne griseum vel fuscescente-griseum | maculis confertis nigris ,
inferne argenteum; pinnae virides, caudalis maculis rotundis nigris.

Tetraüdon calamara Russell Corom. Fisch. I. p. 19 tab. 28.

Tetr. corpore oblongo antice altiore quam lato, altitudine 43 circiter in ejus longitudine; capite obtuso
31 circiter in longitudine corporis; linea rostro-frontali declivi rectiuscula ; oculis superis diametro 61 ad
74 in longitudine capitis, diametris 22 ad 33 distantibus; papillis nasalibus utroque latere 2 oblongis basi
unitis; maxilla superiore prominente ; capite corporeque totis spinulis scabris, labiis, posteriore caudae par-
te basibusque pinnarum tantum laevibus; linea laterali inconspicua; pinnis dorsali et anali subflabelliformi-
bus circiter aeque altis ac latis obtusis rotundatis, caudali convexa; corpore superne griseo vel fuscescente-
griseo , inferne flavescente , argenteo vel griseo ; capite, dorso, lateribus caudaque maculis confertis rotun-
dis et angulatis nigris; ano annulo lato nigerrimo cincto; pinnis profunde vel dilute viridibus , verticalibus
maculis rotundis nigris.

D. 1/10. P. 2/17. A. 2,9 vel 2/10. C. 8 vel 14 et lat. brev.

Synon, Tetraödon maculatus Lacép. Poiss. I. tab. 25 f. 1.? Cuv.

Tétrodon moucheté Lacép. Poiss. I. tab. 25 f. 1.?
Tetraódon Commersoni Schn.
Calamarah kappa Russell. Corom. Fish. I. p. 19 fig. 28.
Tetraödon calamara Rüpp. All, Reis. N. Afrik. Fisch. R. M. p. 64, tab, 17 fig. 1. (varietas).
Arothron calamara J. Müll.
Abukohle Arab.
Ikan Buntak kalappa Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 3 speciminum 300” ad 600”.

Aanmerk. De groote zwarte buikvlekken onder de borstvinnen, afgebeeld op de platen
van Russell en Rüppell, zijn niet standvastig aanwezig. Ik vind ze slechts bij een mijner
drie exemplaren. Lacépède zegt bepaaldelijk van zijnen Tétrodon moucheté, dat de onder-
kaak langer is dan de bovenkaak. Deze Tétrodon moucheté schijnt evenwel dezelfde spe-
cies te zijn als Tétrodon calamara.

Ook deze soort wordt te Batavia voor giftig gehouden.

Bij mijne specimina staan de zwarte vlekken veel digter bijeen, dan op de platen van
Russell en Ruppell. :

00 Corpus superne griseo-coerulescens maculis nigrs sparsis polymorphis, inferne
flavescens maculis griseis; pinnae verticales virides nigro subreticulatae.

Teiraüdon calamaroides Blkr.

Tetr. corpore oblongo compresso, altitudine 44, latitudine 6I in ejus longitudine; capite obtuso 4 circiter
jo longitudine corporis; linea rostro-frontali declivi rectiuscula; oculis superis diametro 10 circiter in longi-
tudine capitis, diametris 4 circiter distantibus; papillis nasalibus utroque latere 2 conicis basi unitis; maxil-
la superiore prominente; capite corporeque totis spinulis scabris; labiis, rostro, basibus pinnarum et poste-
riore caudae parte laevibus; linea laterali inconspicua; pinnis dorsali et anali subflabelliformibus circiter ae-
que altis ac latis obtusis rotundatis, caudali convexa; corpore superne griseo-coerulescente inferne flavescen-
te; superne lateribusque maculis nigris sparsis polymorphis, inferne maculis griseis; rostro genisque nigro
vittatis; ano annulo nigro cincto; pinnis viridibus, pectoralibus basi nigris, dorsali, anali caudalique nigro
subreticulatis.

D. 1/10. P. 2/17. A. 1/11. C. 10 et lat. brev.

Synon. Ikan Buntak kalappa , Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 500".

Aanmerk. Deze soort is het naaste verwant aan Tetraddon calamara, doch onderscheidt
zich van haar door gladden snuit, minder ver naar achteren ruwen staart, doch vooral door
de kleurteckening van kop, ligchaam en vinnen.

Bij mijn specimen bevindt zich eene groote onregelmatige zwarte vlek onder de borst-
vinnen even als bij sommige exemplaren van Tetraödon calamara,

Lever langwerpig zamengedrukt met talrijke insnijdingen, vooral aan de binnen vlakte.
In deze insnijdingen verloopen de wijde galbuizen. Geene galblaas.

Darmkanaal meer dan 6 maal langer dan het ligchaam.

iit Cauda tota et latera postice glabra. ?
o Corpus superne viride fasciis 2 ad 4 transversis profundioribus ocellisque
numerosis dilutioribus, inferne flavescens; pinnae viridescentes, caudalis

postice nigricans.

Tetraüdon kappa Russell Corom. Fish. I. p. 18 fig. 25.

Tetr. corpore oblongo antice cylindraceo postice compresso, altitudine 5 circiter in ejus longitudine; ca-
pite obtuso 31 circiter in longitudine corporis; linea rostro-frontali convexa; oculis superis diametro 33 ad
^ in capitis longitudine , diametris 2 circiter distantibus; papillis nasalibus oblongis utroque latere 2; maxil-
la superiore prominente; verlice, operculis, dorso, lateribus antice ventreque spinulis scabris; capite antice,
lateribus postice caudaque glabris; linea laterali inconspicua; pinnis dorsali et anali altioribus quam latis
apice rotundis ; caudali convexa ; corpore superne viridi fasciis 2 ad 4 transversis viridi-nigricantibus ocel-
lisque numerosis viridibus dilutioribus et margaritaceis, inferne argenteo vel flavescente; macula magna
pulcherrime flava sub pinna pectorali; pinnis viridescentibus , caudali dimidio posteriore nigra.

D. 2/8 vel 3/1. P. 2/14 vel 2/18. A. 2/6. C. 8 vel 10 et lat. brev.

Synon. Kappa Russell Corom. Fish. I. p. 18 fig. 25.

Ikan Buntak barik Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari et ostiis fluviorum. — Padang, in mari. (Dr. O. Kunhardt).
Longitudo 7 speciminum 40° ad 85”.

Th? Corpus superne et inferne antice tantum spinulosum.
o Corpus superne nigricante-viride, lateribus maculis dilutioribus, inferne

argenteum; pinnae viridescentes, caudalis postice nigricans.

Tetraódon Kunhardtii Blkr.

Tetr. corpore oblongo antice cylindraceo postice compresso, altitudine 5 circiter in ejus longitudine ; ca-
pite obtuso 4 fere in longitudine corporis; linea rostro-frontali convexa; oculis superis, diametro 3 ad 4
in longitudine capitis, diametro 1 ad 12 distantibus; papillis nasalibus oblongis utroque latere 2 basi unitis;
maxilla superiore prominente; vertice, dorso antice ventreque spinulis scabris; rostro , fronte , operculis ,
dorso postice, lateribus totis caudaque glabris; linea laterali vix conspicua; pinnis dorsali et anali altiori-
bus quam latis rotundatis, caudali convexa ; corpore superne nigricante-viridi , lateribus maculis diffusis di-
lutioribus, inferne argenteo; pinnis viridescentibus , caudali postice nigricante.

D. 2/8. P. 2/18. A. 2/6 vel 2/7 C. 8 et lat. brev.

Habit. Padang, in mari. (Dr. O. Kunhardt).

Longitudo 5 speciminum 60"' ad 110"'.

66 Oculi posteri.
1 Caput, dorsum, latera venterque spinulis armati.
o Corpus superne viride maculis rotundis et polygonis nigris, inferne fla-
vescens; pinnae viridescentes. D. 8/11. P. 2/20. A. 2/9 vel 2/10.

Tetraödon potamophilus Blkr. Ichth. faun. Madur. p. 16.

Tetr. corpore oblongo antice cylindraceo postice compresso , altitudine 4 circiter in ejus longitudine ; ca-
pite obtuso 34 ad 34 in longitudine corporis; linea rostro-frontali convexa; oculis posteris diametro 33 ad
4i in longitudine capitis, diametris 2 ad 21 distantibus; papillis nasalibus oblongis utroque latere unica
apice bifida; vertice , operculis, dorso, lateribus antice ventreque spinulis armatis; rostro, lateribus pos-
lice caudaque glabris; linea laterali inconspicua; pinnis dorsali et anali latioribus quam altis rotundatis, cau-
dali convexa ; corpore superne viridi maculis dorso lateribusque nigris rotundis et polygonis, inferne flaves-
cente; pinnis viridescentibus , caudali vulgo vittis 2 transversis nigricantibus ;

D. 3/11. P. 2/20. A. 2/9 vel 2/10. C 9 vel 11 et lat. brev.

Synon. Ikan Buntak, Mal. et Javan.

Habit. Datavia , Surabaja, Samarang, Panimbang ete. Javae insulae, in mari et in ostiis fluviorum.

Bandjermassing, Borneo austro-orientalis, in fluviis (J. Wolff).
Longitudo 7 speciminum 40"' ad 135"".
Aanm. Tetrodon fluviatilis Ham. Buch. Gang. Fish. p. 6 tab. 30 fig. 1 is zeer verwant

aan Tetraödon potamophilus en beiden zijn welligt slechts als klimaatsvarieteiten te be-
3

schouwen. De rugvlekken zijn bij T. fluviatilis veel grooter dan bij de specimina van T.
potamophilus, welke op verschillende plaatsen van Java en op Borneo voorkomen. Boven-
dien schijnt T. fluviatilis meer vinstralen te hebben in de rug- en aarsvinnen en minder
in de borstvinnen, te weten D. 16 of 3/13. P. 17. A. 14. C. 8.

oo Corpus superne fuscescente-rufum, immaculatum, inferne flavescens.

Tetraüdon leiurus Blkr.

Tetr. corpore oblongo depresso antice latiore quam alto, latitudine 4 ad 43 in ejus longitudine; capite
obtuso depresso 3 ad 3j in longitudine corporis; linea rostro-frontali declivi rectiuscula vel *convexiuscula ;
oculis posteris diametro 44 circiter in longitudine capitis, diametris 2 ad 3 distantibus; papillis nasalibus
oblongis utroque latere unica apice bifida; vertice, operculis, dorso , lateribus ventreque totis spinulis arma-
tis; rostro caudaque glabris; linea laterali inconspicua; pinnis dorsali et anali aeque altis circiter ac latis
obtusis rotundatis; caudali convexa; corpore superne fuscescente-rufo immaculato, inferne flavescente; pin-
nis rufescentibus vel flavescentibus.

D. 3/11. P. 1/21 vel 1/22 vel 2/20. A. 2/9. C. 10 et lat. brev.

Synon. /kan Buntak Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari et in ostiis fluviorum.

Longitudo 5 speciminum 60'" ad 98°”,

Aanm. Tetraüdon kappa Russell Cor. Fish. fig. 26 en Tétrodon sans tache Lacép Poiss.
I. tab. 24 f. 1. schijnen het naaste verwant te zijn aan deze soort. De afbeeldingen van
Lacépéde en Russell duiden echter aan, dat ook de snuit en staart hunner species met door-
nen bezet zijn. Voorts beantwoordt de kop van Tétrodon sans tache volstrekt. niet aan dien
van T. leiurus en op fig. 26 van Russell staan de oogen niet achter maar hoog boven
den bek. Ik geloof op deze gronden , dat mijne Tetraódon leiurus wezenlijk van de ge-
noemde species verschilt.

B. Papilla nasalis utroque latere simplex indivisa. Oculi superi. Linea lateralis
inconspicua.
a. Caput corpusque ubique spinulis scabra; caudae posterior pars tantum glabra.
aa. Pinna caudalis convexa; pinnae dorsalis et analis altiores quam latae.
1 Corpus superne fuscescente-viride, inferne flavum, latera venterque vittis
viridi-fuscescentibus reticulati; pinnae virides, caudalis viridi profundiore
variegata.

Tetraüdon reticulatus Blkr. Bijdr. Ichth. Faun. Madur. p. 16.

'Tetr. corpore oblongo antice cylindraceo postice compresso , altitudine 33 circiter in ejus longitudine ; ca-
pite obtuso convexo 3 circiter in longitudine corporis; linea rostro-frontali convexa ; oculis diametro 4 cir-
citer in capitis longitudine, diametris 2 circiter distantibus; maxilla superiore prominente; papilla nasali

utroque latere unica conica obtusa; rostro, vertice, operculis, dorso, lateribus ventreque spinulis scabris ;
caudae parte posteriore tantum glabra; linea laterali inconspicua; pinnis dorsali et anali altioribus quam la-
tis rotundatis, caudali convexa ; corpore superne fuscescente-viridi inferne flavo, lateribus ventreque vittis
viridi-fuscescentibus reticulatis; pinnis viridibus, caudali viridi-profundiore variegata.

D: 2/8 P IOA 1/9: C: 11;

Synon. Ikan Buntak Jav.

Habit. Fretum Madurae prope Kammal et Surabaja.

Longitudo 2 speciminum 30” et 35"".

Aanm. Deze soort bezit uiterlijk groote verwantschap met Tetrodon lineatus Bl. Even-
wel zijn daar 2 neustepels en de banden aan zijden en buik niet zoo netsgewijze verce-

nigd terwijl de staartvin er met *zwarte vlekken bedekt is.

6 Opereula venterque spinulis scabri; frons, vertex, dorsum, latera caudaque
glabrae.
aa. Pinna caudalis truncata; pinnae dorsalis et analis latiores quam altae.
1 Corpus superne viride inferne argenteum; pinnae viridescentes.

Tetraüdon modestus Blkr. Bijdr. Ichth. Faun. Borneo p. 15 (1).

Tetr. corpore oblongo compresso, altitudine 4 circiter in ejus longitudine, latitudine 2 in altitudine ; ca-
pite obtuso 32 in longitudine corporis; linea rostro-frontali convexa; oculis paulo superis diametro 4 circi-
ter in longitudine capitis, diametro 1 distantibus ; maxilla superiore prominente; papilla nasali utroque latere
unica conica obtusa; linea laterali inconspicua; operculis ventreque spinulis scabris ; fronte, vertice , dorso,
lateribus caudaque glabris; pinnis dorsali et anali latioribus quam altis obtusis rotundatis, caudali truncata
vel leviter emarginata; corpore superne viridi, inferne argenteo; pinnis hyalino-viridescentibus.

D. 5/20. P. 2/12. A. 3/20. C. 9 vel 11 et lat. brev.

Habit. Bandjermassing, Borneo austro-orientalis, in fluviis (J. Wolff).

Longitudo speciminis unici 60”.

DIODON.

I. Spinae toto corpore longae, graciles, rotundae, acufae, confertae, basi radicibus 3.
A. Cirri cutanei nulli.
a. Oculi superi (supra lineam rostro-pectoralem siti).
aa, Corpus superne flavescente-rufum, inferne album; pinnae flavescentes; caput

dorsum, latera pinnaeque maculis numerosis rotundis fuscis.

Diodon punctatus Cuv.

Diod. corpore oblongo quadrilatero , depresso, latiore quam alto , latitudine ad basin pinnarum pectora-

(1) Natuurk. Tijdschr. v. Neérl. Indië. Afl. I.

lium 3 circiter in ejus longitudine; capite quadrilatero obtuso depresso, longitudine 34 circiter in longitudine
corporis; linea rostro-frontali concava; oculis superis diametro ^4 ad 4% in longitudine corporis, diametris
^ circiter distantibus; papilla utroque latere oblonga obtusa loco narium; spinis capite totoque corpore
longis , gracilibus, rotundis , acutis, basi radicibus 3; rostro, pinnarum radicibus caudaque postice glabris ;
spinis inter oculos serie antica 6 vel 7, serie longitudinali a rostro usque ad caudam p. m. 20; apicibus spi-
narum bases spinarum sequentium superantibus vel attingentibus; pinnis obtusis rotundatis , caudali 6 cir-
citer in longitudine corporis ; colore corpore superne flavescente-rufo inferne albo; capite, dorso, lateribus ,
cauda pinnisque maculis numerosis rotundis fuscis.
B. 6. D. 16. P. 24. A. 16. C. 9 et lat. brev.
Synon. Histrix piscis Clusius Exot. lib. VI. p. 138; cop. Jonst. tab. 45 f. 4. Willughb. tab. I. f. 5.
Zee Egel Nieuhof, Gedenkw. Zee- en lantreize fig. p. 275.
Ikan Doerian Terpandjang doeri doerinja Valent. Ind. Amb. III. p. 458 fig. 357 ?
Troutoen , Pennevisch Renard Poiss. Mol. I. p. 9 tab. 5 f. 32.
Histrix piscis seu Orbis echinatus etc. Seba "Thesaur. Ill. p. 58 tab. 23 f. 1, 2.
Diodon atinga Bloch. Ausl. Fisch. tab. 125. Lacépède Poiss. Tom. tab. f. 3.
Lange Stachelfisch Bloch ibid.
Atingue Bloch ibid.
Diodon hystrix Bloch. Ausl. Fisch. tab. 126.
Runde Stachelfisch Bloch ibid.
Guara Bloch ibid.
Igelfisch Oken Thierr. Atl. fig.
Ikan Buntak duri Mal. Batav.
Habit. Batavia in mari. — Banda Neira, in mari (H. M. Brandes).
Specimina adsunt pluria exsiccata, a peritissimo H. M. Brandes a Banda Neira missa. Specimen unicum
bataviense optime in spiritu vini conservatum longitudine 250”.

TRIODON Reinw.
Triodon bursarius Reinw. (species generis unica).

Triod. corpore oblongo compresso, ventre crista maxima ossibus pelvis porrecta; capite acuto compresso,
longitudine 4 circiter in longitudine corporis; verlice plano; linea rostro-frontati declivi rectiuscula; oculis
diametro 4 circiter in longitudine capitis ; naribus utroque latere 2 ante oculum ; rostro acuto oculi diame-
tro duplo longiore ; capite totoque corpore scabris; ossibus pelvis capite multo longioribus; linea laterali
flexuosa post oculum adscendente, tum dorso valde approximata; cauda gracili conica; pinnis dorsali et
anali acutis, caudali emarginata lobis acutis, pectoralibus obtusis rotundatis; colore corpore superne rufescen-
te-griseo inferne flavo-griseo; lateribus guttis flavis plurimis confertis, macula insuper magna rotunda nigra
flavo cincta post pinnas pectorales; pinnis flavescentibus.

D. 11. P. 14 vel 15. A. 9 vel 10. C. 14 vel 16 et lat. brev.

Synon. Groote Blaser ou le Gros Soufleur d' Amboine Renard Poiss. Mol. IL tab, 30 £. 142 (pessima).

Triodon macroptère Less. Garn. Voyage Duperrey, Poiss. No. 4.
Triodon bourse CV. Règne anim. éd. de luxe Poiss. tab. 112 f, 1.
Habit. Banda Neira, in mari (H. M. Brandes).
Longitudo 3 speciminum exsiccatorum 410 ad 460”.

Scripsi Batavia Calendis Augusti mpccct.

Aanhangsel.

Sedert het afdrukken der vorenstaande Bijdrage, zijn nog verschillende soorten van 7e-
traödon van verschillende eilanden in mijn bezit gekomen, zoodat ik enkele diagnosen
heb kunnen verbeteren en andere van nieuwe soorten hier bijvoegen. De soorten waar-
mede mijne verzameling na Augustus 1850 is verrijkt zijn: Zetraödon naritus Richards. ,
Tetraidon aspilos Blkr., Tetraidon virgatus Richards, Tetraódon hypselogeneion Blkr., Te-
traödon laterna Richards., Tetraüdon palembangensis Blkr. en Tetraüdon margaritatus Rupp.

Tetraüdon naritus Richards. Voyag. of the Samar, Fish. p. 18 tab, 8 (piscis adultus), Cant.
Catal. Mal. Fish. p. 383 tab. 10 (jun).

Tetraöd. corpore oblongo compresso, altitudine 4 circiter in ejus longitudine, latitudine 12 circiter in ejus
altitudine; capite obtuso, 32 ad 3} in longitudine corporis; linea rostro-frontali convexa; oculis superis, dia-
metro 4 ad 5 in longitudine capitis, diametris 2 fere a se invicem distantibus; loco narium utroque latere
depressione infundibuliformi margine membranaceo elevato bipapillata; labiis valde carnosis; maxilla superi-
ore ante maxillam inferiorem prominente; capite postice, lateribus antice ventreque usque ad anum spinulis
maxime conspicuis scabris; capite antice, dorso, lateribus postice caudaque glabris; linea laterali rostro in-
cipiente infra oculum decurrente, tum dorsum versus adscendente et curvatura lata ad pinnam caudalem
desinente; cauda lineis lateralibus 2 suppletoriis, superiore pinnae dorsali, inferiore ‘pinnae anali approximata
et ante pinnam caput versus adscendente; pinnis dorsali et anali obtusis rotundatis, basi duplo vel plus
duplo longioribus quam altis; caudali integra leviter convexa, 6 in longitudine corporis; colore corpore su-
perne flavescente-viridi; inferne flavo; pinnis pulchre flavis.

D. 4/32 vel 5/31. P. 2/15. A. 2/26 vel 3/25. C. 9 vel 11 et lat. brev.

Habit. Pamangkat, in fluviis.

Longitudo speciminis unici 87”.

Aanm. Van deze merkwaardige soort bestaan reeds twee goede afbeeldingen, die van
de heeren Rrenanpson en Canton, boven aangehaald. Mijn specimen behoort tot een jong
individu, dat nog ongeveer 40" korter is dan het door den heer Cantor afgebeelde. Het
mist volkomen de groote zwarte vlekken op de vertikale vinnen, welke op de afbeelding
van den heer Cantor voorkomen.

Tetraüdon modestus Blkr.

Het exemplaar, gediend hebbende tot het ontwerpen der diagnose, voorkomende op bladz.
19 was slechts 60” groot en in onvolkomen toestand van bewaring. Later ontving ik
nog een paar specimina van 85” en 89” lengte. Hierbij liet zich goed waarnemen, dat
ter plaatse der neusgaten even zoo eene trechtervormige verdieping is met opstaande vlie-
zige randen, als bij Tetraüdon maritus Richards., aan welke Tetraüdon modestus in vor-
men en vaderland het naaste verwant is. Bij de oudere specimina is de zijlijn zigtbaar
en vind ik 2/14 borstvinstralen.

22
Tetraódon leiurus Blkr. (diagnosis emendata).

Tetraöd. corpore oblongo depresso, latiore quam alto, latitudine 4 ad 43 in ejus longitudine; capite ob-
tuso, 3 ad 31 in longitudine corporis; linea rostro-frontali declivi rectiuscula; oculis subsuperis, diametro 4
ad 5 in longitudine capitis, diametris 2 ad 2% a se invicem distantibus; papilla nasali utroque latere 1
oblonga, apice bifida; maxilla superiore ante inferiorem prominente; vertice, operculis, dorso, lateribus ven-
treque totis spinulis armatis; rostro caudaque glabris; linea laterali conspicua, rostro incipiente, infra ocu-
lum decurrente, tum dorsum versus adscendente et ad basin pinnae caudalis desinente; pinnis dorsali
et anali obtusis, rotundatis, aeque altis fere ac latis; caudali convexa, 5 circiter in longitudine corporis ;
colore corpore fuscescente-viridi vel sordide viridi, inferne flavescente vel argenteo; corpore, ventre medio tan-
tum excepto, maculis viridis rotundis obsito, maculis lateribus dilutioribus; pinnis viridibus immaculatis ,
caudali postice violascente marginata.

D. 3/11. P. 1/21 vel 1/22 vel 2/20. A. 2/9. C. 8 vel 10 et Jat. brev.

Synon. Jkan Buntak Mal. Batav.

Habit. Batavia, in fluviis et in aquis fluvio-marinis.

Longitudo 10 speciminum 60” ad 115°”.

Aanm. In de vorenstaande bijdrage beschreef ik deze soort naar jaren lang in wijn-
geest bewaarde exemplaren, welke hunne vlekteekening volkomen verloren hadden en bij
welke ik de zijlijn niet meer kon waarnemen. Bovenstaande beschrijving is genomen naar
versche specimina. De soort is na verwant aan Tetraüdon potamophilus Blkr., doch deze
laatste heeft de neustepels dubbel aan elke zijde of althans de neustepels slechts aan de
basis vereenigd, de oogen lager staande, het profiel boller, de staartvin met meerdere zwarte
banden geteekend enz.

Tetraödon aspilos Blkr. Nat. Tijdsch. voor Ned. Ind. IL p. 495.

'Tetraód. corpore oblongo subcylindrico, altitudine 4 circiter in ejus longitudine; capite obtuso 4 in lon-
gitudine corporis; linea rostro-frontali declivi rectiuscula; oculis superis, diametro 5 circiter in longitudine
capitis, diametris 3 circiter a se invicem distantibus; papillis nasalibus utroque latere 2 oblongis, basi uni-
tis; maxilla superiore vix ante maxillam inferiorem prominente; capite corporeque totis spinulis scabris ;
labiis, posteriore caudae parte basibusque pinnarum tantum glabris; linea laterali inconspicua; pinnis obtu-
sis convexis, dorsali et anali altioribus quam basi longis, caudali 4% circiter in longitudine corporis; colore
corpore superne luride viridi inferne albo; pinnis viridibus, caudali viridi-flavescente nigro limbata.

D. 2/8. P. 2/16. A. 2/8. C. 8 et lat. brev.

Synon. Kappa Russ. Corom. Fish. I tab. 26??

Habit. Rio, in mari.

Longitudo 2 speciminum 87” et 99”.

Aanm. Deze species is na verwant aan Tetraüdon calamara Russ. en behoort tot Aro-
thron J. Mit. door hare 2 neustepels aan beide zijden. Zij is echter van bovengenoemde
en bekende verwante soorten bij den eersten oogopslag te onderkennen, door haar eenvou-
dig groen, ongevlekt ligchaam. Van Tetraüdon immaculatus Lacép. (Poiss. I p. 486 tab.
24 fig. 3), welke insgelijks geheel met stekeltjes bedekt en ongevlekt is, verschilt zij ten

23 *

duidelijkste , door hare veel grootere en hooger dan de bek geplaatste oogen, en van 7e-
traödon sordidus Rupp. door witten, veel meer opblaasbaren buik, kortere vormen, veel
langere staartvin enz. Het zou zeer wel kunnen zijn, dat de gekenmerkte soort dezelfde
is als die, afgebeeld in Russru’s Corom. Fish. I fig. 26, doch de beschrijving daarvan laat
veel te wenschen over en de afbeelding vertoont de rugvin en aarsvin te spits, terwijl rug-,
aars- en borstvinnen er het aanzien hebben van zwart gerand en de staart van tot aan
de basis der staartvin ruw te zijn.

Tetraëdon Kunhardtii Blkr. (diagnosis emendata).

Tetraöd. corpore oblongo, antice cylindraceo postice compresso, altitudine 4 ad 5 in ejus longitudine;
capite 4 circiter in longitudine corporis; linea rostro-frontali convexa vel declivi rectiuscula; oculis superis,
diametro 3 ad 6 in longitudine capilis, diametris 1 ad 3 a se invicem distantibus; papillis nasalibus oblon-
gis, utroque latere 2, basi unitis; maxilla superiore ante inferiorem prominente; vertice, dorso antice ven-
treque spinulis scabris; rostro et cauda maxima parte vel totis glabris; lateribus junioribus glabris, aetate
provectioribus spinulis scabriusculis ; linea laterali vix conspicua; pinnis dorsali et anali altioribus quam la-
lis; caudali convexa; corpore superne nigricante-viridi, inferne albo; lateribus junioribus maculis diffusis
viridescentibus, aetate provectioribus maculis nullis; pinnis viridescentibus, caudali postice nigra.

D. 2/8 vel 9/9. P. 2/15. A. 2/6 vel 2/7 vel 2/8 vel 1/8. C. 8 vel 9 et lat. brev.

Habit. Padang, Sumatrae occidentalis, et Rio et Singapore, in mari.

Longitudo 7 speciminum 60" ad 270”.

Aanm. Mijne diagnose op bladz. 16 kon ik slechts nemen naar zeer jeugdige individu's.
Een specimen van Singapore heeft mij sedert doen zien, dat de soort veel grooter wordt
en dat ook hier de huiddoorntjes zich verder over het ligehaam uitbreiden, naarmate het

dier ouder wordt.

Tetraödon laterna Richards. Voy. of the Sulphur, Zool. p. 124 tab. 61 fig. 2.

Tetraód. corpore oblongo, antice aeque alto circiter ac lato, altitudine 45 ad 5 fere in ejus longitudine;
capite 32 circiter in longitudine corporis; linea rostro-dorsali ante oculos concava; oculis superis, diametro
5 ad 6 in longitudine capitis, diametris 2 ad 3 a se invicem distantibus; papillis nasalibus utroque latere
2 conicis oblongis; maxilla superiore ante inferiorem prominente; capite corporeque spinulis scabris; ros-
tro, labiis, basibus pinnarum caudaque maxima parte glabris; linea laterali inconspicua; pinnis dorsali et
anali subflabelliformibus rotundatis; caudali convexa 44 circiter in longitudine corporis; colore corpore su-
perne pulchre profunde viridi inferne albo; capile (superne et rostro), dorso, lateribus et cauda maculis
numerosis margaritaceo-coeruleis ; ventre vittis curvatis viridibus subparallelis; axillis nigris; pinnis viridibus;
pectoralibus basi nigricantibus ; cauda dimidio anteriore guttis numerosis margaritaceo-coeruleis, postice vio-
lascente.

D. 1/9. P. 2/15 vel 2/16. A. 1/9 vel 1/10. C. 9 et lat. brev.

Habit. Amboina et Sibogha, Sumatrae occidentalis, in mari.

Longitudo 2 speciminum 104” et 215”,

Aanm. Deze soort verschilt van Zetraödon testudineus Bl. , doordien er de vlekken kleiner,
de wangen zonder bandteekening zijn en de staartvin slechts aan de grondhelft geteekend
is met drupvormige vlekjes; voorts door de zwarte okselstreek, fraaijere breedere staartvin
en grootendeels gladden staart. Mogelijk is de bovenbeschrevene soort slechts eene varié-
teit van Zetraödon testudineus Bl. doch stellig is zij dezelfde als Tetraódon laterna Ri-
chards. De bovenaangehaalde figuur is ongeveer van dezelfde grootte als mijn grootste
specimen en beantwoordt er geheel aan, behalve dat er het voorhoofd wat meer uitpuilt,
de ruwheid van rug, zijden en buik niet uitgedrukt en het oog te groot afgebeeld is.

Tetraödon virgatus Richards. Voy. Ereb. Terror, Zool. Fish. p. 62 tab. 89 fig. 8 en 9.

Tetraöd. corpore elongato, antice aeque lato circiter ac alto, altitudine 5 circiter in ejus longitudine; ca-
pite 4 circiter in longitudine corporis; linea rostro-dorsali ante oculos concava; oculis superis, diametro 4j
ad 5 in longitudine capitis, diametris 24 ad 23 a se invicem distantibus; papillis nasalibus utroque latere 2
oblongis basi unitis; maxilla superiore ante inferiorem prominente; capite corporeque spinulis scabris; rostro,
labiis, basibus pinnarum caudaque postice glabris; linea laterali inconspicua; pinnis dorsali et anali sub-
flabelliformibus rotundatis; caudali convexa, 4 ad 44 in longitudine corporis; colore corpore superne griseo-
vel coerulescente-viridi inferne albescente vel flavescente; capite, dorso lateribusque vittis pluribus longitudi-
nalibus pulchre profunde et dilute viridibus; pinnis viridibus, caudali marginibus nigricante.

B. 2/7 vel 9/8. P. 1/15. A. 2/7 vel 2/8. C. 9 et lat. brev.

Habit. Amboina, in mari.

Longitudo 2 speciminum 168” et 220”.

Aanm. Deze soort, behoorende tot Arothron J. Murr., heeft groote verwantschap met Tetra-
üdon testudineus Bl. en Tetraüdon laterna Richards., doch is zeer kenbaar aan het geheel
geteekend zijn van kop en ligchaam met fraaye groene overlangsche banden, waarvan er
op elke zijde des ligchaams ongeveer 10 tot 12 gaan. De beschrijving van den Ricuarnson
is kort en de kleuren ziju door hem opgegeven naar lang in wijngeest bewaarde specimina.
Tot nog toe was Tetraüdon virgatus slechts van Port Jackson bekend.

Tetraüdon hypselogeneion Blkr.

Tetraöd. corpore elongato, aeque lato circiter ac alto, altitudine 5 circiter in ejus longitudine; capite 34
ad 3i in longitudine corporis; linea rostro-dorsali ante oculos declivi rectiuscula; oculis superis, diametro
3 ad 3I in longitudine capitis, minus diametro 1 a se invicem distantibus; papilla nasali utroque latere
simplice indivisa, oblonga; maxiila superiore ante inferiorem prominente; mento elevato prominulo; capite,
dorso, lateribus ventreque spinulis scabris; rostro, labiis, basibus pinnarum caudaque glabris; linea laterali
conspicua; pinnis dorsali et anali altioribus quam longis, rotundatis; caudali truncata vel convexiuscula, 4j
ad 52 in longitudine corporis; colore corpore superne nigricante-viridi, inferne albo vel flavescente; capite
lateribus fasciis 3 vel 4 latis transversis viridi-nigricantibus; vertice, dorso, caudaque superne ocellis ma-
culisque confertis pulchre coeruleis; pinnis dilute viridibus vel flavescentibus.

D. 2/6 vel 2/7. P. 1/19 vel 1/13. A. 9/6. C. 8 et lat. brev.

Habit. Amboina, in mari.

Longitudo 3 speciminum 44" ad 63".

Aanm. Deze soort is het naaste verwant aan Tetraüdon Hamilton Richards. (Zoölog. of
the Voij. Ereb. Terr. Fish. p. 63 tab. 39 fig. 10, 11), doch onderscheidt zich daarvan, door
geheel gladden staart, hooge min of meer vooruitstekende kin, digter bijeenstaande oogen,
afwezigheid der groote zwarte zijvlekken enz.

Tetraödon palembangensis Blkr.

Tetraüd. corpore oblongo depresso, altitudine et latitudine 34 circiter in ejus longitudine; capite acuto
depresso, 23 circiter in longitudine corporis, multo longiore quam alto et lato; linea rostro-frontali rostro
convexa fronte concava; oculis lineam rostro-frontalem attingentibus, diametro 51 circiter in longitudine
capitis, diametris plus quam 2 a se invicem distantibus; fronte media inter oculos protuberantia cutanea an-
nulari; maxilla superiore prominente; papilla nasali utroque latere unica, indivisa, apice perforata; corpore
spinuloso, spinulis dorsolateribusque valde conspicuis; rostro, mento caudaque postice glabris; linea laterali
maxime conspicua sulciformi, oculum cingente, dorsum versus adscendente et curvatura.magna caudam versus
descendente; pinnis obtusis rotundatis vel convexis, dorsali et anali aeque latis circiter ac altis; colore cor-
pore superne profunde viridi inferne flavescente; ventre toto lineis violascentibus reticulato; lateribus maculis
rotundis nigris in seriem longitudinalem dispositis; pinnis viridibus.

D- 9/8. BP. 1/22. A. 1/10. C. 11.

Synon. Jkan Buntal Palembang.

Habit. Palembang, Sumatrae austro-orientalis , in fluviis. .

Longitudo speciminis unici 210”,

Aanm. Deze soort heeft in kleurteekening het meeste van Tetraüdon reticulatus en Te-
traüdon lineatus Bl. De overlangsche rei van ronde zwarte vlekken en het ongevlekt zijn
der vinnen doen haar genoegzaam onderkennen.

Tetraödon margaritatus Rupp. Atl. R. N. Afr. F. R. M. p. 66.

Tetraód. corpore irregulari oblongo compresso, altitudine 3 circiter in ejus longitudine; capite acuto , ros-
trato, 31 circiter in longitudine corporis; linea rostro-frontali concaviuscula; oculis superis, diametro 4
circiter in longitudine capitis, diametro 1 a se invicem distantibus; naribus in cute praeorbitali perforatis
fere inconspicuis , utroque latere 1; capite totoque corpore spinulis scabris, spinulis supra pinnam analem
parcioribus; dorso carinato, angulato; linea laterali inconspicua; pinnis dorsali et anali altioribus quam lon-
gis, dorsali angulata, anali rotundata caudali truncata vel convexiuscula 5 circiter in longitudine corporis;
colore corpore superne griseo-fuscescente, inferne griseo-flavescente; oculis et labiis radiis coeruleis et rubris
cinctis; genis totoque corpore guttulis numerosis coeruleis; vitta mento-anali recta coerulea; dorso vittulis
2 vel 3 coeruleis ad basin pinnae dorsalis; pinnis flavescente-viridibus.

D. 1/8. P. 2/13. A: 1/7. C. 9 et lat. brev.

Synon. kan Babintang vel Gesterde visch Valent. Ind. Amb. HI p. 353 fig. 21.

Ikan Bintang matanja Valent. ibid. p. 427 fig. 269?
Verkenskop Valent. ib. p. 502 fig. 498.
Casucasu Ren. Poiss. Mol. I tab. 39 fig. 200.
Ikan Ticus Ren. ibid. I tab. 25 fig. 138.
Carcasse Ren, ib. IL tab. 25 fig. 124.
Habit. Amboina, in mari.
Longitudo speciminis unici 62”.

Aanm. Deze soort behoort tot de groep van Tetraüdon rostratus Bl, Tetraödon papua
Blkr., en heeft vooral met de laatstgenoemde groote verwantschap, verschillende zij voor- -
namelijk slechts daarvan door het gedoornd zijn van den staart, door het gemis der zwarte
vlek aan de basis der rugvin (1), door wat korteren kop, enz. De Carcasse van Runarp
of Kaskasse van Vaentun (Renard, Poiss. Mol. I tab. 89 en II tab. 6 fig. 29; Valent. Ind. -
Amb. HI p. 353 fig. 19) is almede eene zeer verwante soort met breede zwarte of bruine -
banden over het ligchaam.

Bij het geographisch overzigt, voorkomende op bladz. 5 en 6, voege men nog het vol- |
gende.

SUMATRA. Tetraüdon laterna Richards., Tetraödon palembangensis Blkr., Tetraddon
kappa Russ., Tetraüdon modestus Blkr.

PINANG. Tetraödon oblongus Bl, Tetraédon lunaris Cuv , Tetraüdon testudineus Bl,
Tetraödon kappa Russ., Tetraüdon immaculatus Lac., Tetraödon simulans
Cant., Tetraüdon carduus Cant., Tetraödon bondarus Cant., Tetraödon
naritus Richards., Diodon triëdricus Cuv.

SINGAPORE. Tetraüdon Kunhardtii Blkr., Tetraódon testudineus Bl., Tetraödon simulans
Cant., Zetraödon lunaris Cuv.

RIOUW. Tetraödon Kunhardtii Blkr., Tetravdon oblongus Bl., Tetraüdon aspilos Blkr.

AMBOINA. Tetraödon hypselogeneion Blkr., Tetraódon margaritatus Rupp., Tetraödon
virgatus Richards, Zetraödon laterna Richards., Tetraódon kappa Russ.

Batavia, Maart 1852.

(1) In mijne beschrijving van Zetraödon papua komt als drakfout voor, dat de zwarte vlek aan do basis der staartvin zou
ziju. In plaats van caudalis leze men daar dorsalis

gu» Uc

‘à

fie, CVS Lu te) E AL dod 4 n ay 7
ln nd PSP TIN
Wee
TI EN Ol i dc m
2.) Nae ar Misit wer ^O

| Ry T Per E
LAS Dt LIT NA M M! mi | LE il d my
WS ode iow pees PERDU Le) mI «ie

" ws [MN e

aen o WW. d RU. " ; | n hui i bid ipei Mos
ld a MA hl É bid B LA Lig Fa, d L vr MN » "M A} "
Hugo Hb VAT T pif:

mos ns |

Tin ORE au ch fl x EU

P DATI UV nudie VAR, L h dias ve
Tar Lm N Re Lus Ws me q

TUE pie Me No 4 D" "ue gp gp ono Aet

PMU, Eee eins (008 9 Wurde ^os oh OS T]

Xm AE, av) Tu DA ANDA GU E" VP eG NS
3i «oi qi 4 TI: T MES e P M NO EE " i
V Y 4917 fs T Pd MALA Nine UN init dh A | » :
T 4h Al Ay LM TD CURTM
"A o4 Lu 4 deo evt VNPT T
OR Li MCA ly M MI NUN PRI P.
Ln iy Vor i Ad MED AN LL iac
MOT 1
i mi i} I
(a d ak ow RE
sl
Hi road Bs va dy ideen:
à " |

BW DRA GE
TOT DE KENNIS DER
BALISTINI ex OSTRACIONES
VAN DEN INDISCHEN ARCHIPEL

Dr. P. BLEEKER.

DU"

dek n

i) AH OO

| : E — s e ; à «robin ae 45 ur a
re vnu inh | CA A EUR ae eui. Hi id

— lev idi oae #1 oh 71 hod vM

"T = ts d on f € "
Poo tuf d REC noe re dde di o dE
+ | J B uv TT ex ER
| i | ui EA enh en en amiet bell wy LE
it adi Al HOON L rije. náfroga à
Lp .« 7 , 7 7 am E: ; j
, "t | ums du LITE m wort) fs fe
2 L | E wv" L d ' í bio, ] VW
| Wider votent dif ride AA MP MINS
ie 2. x | i M í v "Wi (diti, Il Û m T *0 Ford
ub i Ir - zi | L d i " i ad (ior thityba ow gi alovr. E Le
j | - * " j . Pines ut fe ML EITEION "vn h 2
[ Li | | E j » 1.3 7 ty fi i erp: mn» (ye j ELITE
«m LT uw ba E oun vu Aare vallen LI
| | Fi es u tot ny ae kek x 5a MW NT
1 k kn | j ü Me * yw: irn Hr LA i ea

Cmt Round 4: Jod "a — gis bros aad FIT

aah tia Duos 4 J ; nur qm
- À L L'é tH m9 eti ?

wala Y 54: UE | o1 "is üt hid „eenn le + 4

| x n roa ^ | o che uat de oib’ vide
toc | à J A mo HS IW, i San "

BU DRA GE

TOT DE KENNIS DER

D. ee eRe osos T she Ni el

VAN DEN SOENDA-MOLUKSCHEN ARCHIPEL.

Even als de Indische Chaetodontoïden en Labroïden door de pracht en verscheidenheid
hunner kleuren of door zonderlingheid van vormen, de aandacht van de oudere reizigers
hebben tot zich getrokken, heeft ook de familie der Hoornvisschen reeds het onderwerp
uitgemaakt der nasporingen van de oudere schrijvers over de visschen der keerkringsgewesten.
Inderdaad, vele soorten van Balistes doen in schoonheid van kleuren niet onder voor de fraaiste
soorten van Chaetodon, Holacanthus en Julis en wat zonderlingheid van vormen betreft wij-
ken de soorten van Monacanthus, Alutarius en Pogononathus geenszins voor die der Chae-
todontoïden.

Vooral Vazexrux en Renann hebben talrijke Balistin van de Indische en Moluksche zeeën
afgebeeld, doch die afbeeldingen en niet minder hare beschrijvingen zijn in den regel zoo
gebrekkig, dat zij niet kunnen dienen om de waarschijnlijk daaronder voorkomende later
niet weder gevondene soorten te bestemmen, en slechts gedeeltelijk om later beter be-
kend gewordene species daarin te herkennen. Bij Vazenrux zie ik, naar de afbeeldingen
te oordeelen, ongeveer 16 figuren van Balistes, 9 van Monacanthus en 3 van Alutarius
en bij Revarp, welks werk over de Moluksche visschen ik echter niet volledig bezit, 19
figuren van Balistes, 8 van Monacanthus en 5 van Alutarius. Onder die figuren, van
Varestun zoowel als van Rzwanp, komen er meerderen voor, welke tot dezelfde species be-
trekking hebben en bovendien zijn op verrena niet alle afbeeldingen van deze beide schrij-
vers genomen naar visschen uit de Soenda-Moluksche zeeën, maar gedeeltelijk kopijen van
teekeningen, verzameld door den admiraal Dr Vrawme, en vervaardigd naar elders gevangene
specimina. Van de afbeeldingen van Vazevrux en Rexanp zijn nog tamelijk goed als soorten
herkenbaar die van Balistes conspicillum Bl. Schn., Balistes bursa Cuv., Balistes lineatus

Bl., Balistes praslinus Lacép., Balistes aculeatus Bl., Alutarius laevis CV. en Alutarius
prionurus Blkr.

Nieunor, die in het laatst der 17de eeuw schreef, gaf in zijne »Gedenkwaardige Zee- en
Lantreize” afbeeldingen van twee Balistini, welke zich nog zeer goed als Balistes stellatus
Lac. en Triacanthus Nieuhofii Blkr. laten herkennen.

Muxco Park deed in lateren tijd twee soorten van Balistes van Sumatra kennen onder
de namen van Balistes niger en Balistes undulatus, soorten van welke de eerste hoogstwaar-
schijnlijk dezelfde is als Balistes armatus Lacép. en de laatste dezelfde als Balistes line-
atus Bl.

In den jongeren tijd verkreeg men kennis van het voorkomen van ÂMonacanthus si-
nensus Cuv. bij Sumatra door Rarries en Bexxerr; van het voorkomen van Balistes
praslinus Lacép., Balistes azureus Less., Monacanthus hifilamentosus Less, Aluteres perso-
natus Less. in de Moluksche wateren, bij Waigioe en Nieuw Guinea, door de heer Lzs-
son, terwijl Quo en Gaimarn Balistes medinilla QG. van Nieuw Guinea bekend maakten.
In de lllustrations of Indian Zoölogy van Grais en Hanpwieke, zie ik de afbeeldingen van
Balistes ambonensis van Amboina en van Pogonognathus barbatus Blkr. van Singapore.

De heer Cawron beschreef nog zeer onlangs Balistes conspicillum Bl. Schn., Monacan-
thus tomentosus Cuv., Monacanthus geographicus Cuy., Monacanthus penicilligerus Cuv.,
Alutarius obliteratus Cant., Alutarius laevis Cuv., Pogonognathus barbatus Blkr., Tria-
canthus Russell Blkr. en Triacanthus strigilifer Cant. van Pinang en Singapore.

Zoo is allengskens een vrij aanmerkelijk aantal Balistini van den Soenda-Moluksche wa-
teren bekend geworden. Het cijfer daarvan bedroeg, ongerekend mijne eigene onderzoe-
kingen en de niet of althans tot nog toe niet met zekerheid herkenbare figuren van Varen-
TUN en Renarp, niet minder dan 22, t. w.

1. Balistes conspicillum Bl. Schn. 12. Monacanthus tomentosus Cuv.
9. » armatus Lacép. 13. » geographicus Cuv.

3. » azureus Less. 14. » penicilligerus Cuy.
A. » bursa Cuv. 15. » sinensis Cuv.?

9. » medinilla QG. 16. Alutarius obliteratus Cant.
6. » praslinus Lacép. 11e » laevis Cuv.

7 » aculeatus Bl. 18. » Berardi Less.

9. » lineatus Bl. Schn. T9; » personatus Less.

9 » ambonensis Gr. Hardw. 20. Pogonognathus barbatus Blkr.
10. » stellatus Lacép. 91. Triacanthus Russellii Blkr.
11. Monacanthus bifilamentosus Less. 29. » strigilifer Cantor.

Hoezeer mijne standplaatsen in deze gewesten niet zeer gunstig geweest zijn voor de ver-
zameling van Balistini, bezit ik toch reeds twintig soorten dezer familie, waarvan ik een

zestal te danken heb aan de vriendschap en wetenschappelijken zin van enkelen mijner ambt-
genooten, die zich te Banda Neira, in Makassar, op Bali en op Sumatra bevonden.
Deze twintig soorten zijn de voleende.

8 6

1. Balistes aculeatus Bl. 11. Monacanthus choirocephalus Blkr.
9! » praslinusLacép.= Bal praslinoï- 12, Alutarius prionurus Blkr.
des Less. = Bal. melanopleura 13. » laevis Cuv.
Blkr. 14. » macracanthus Blkr.
3. » lineatus: Bl. Schn. 15. » amphacanthoïdes Blkr.
JL. » armatus Lacép. 16. Pogonognathus barbatus Blkr. = Anacan-
5e » stellatus Lacép. tus barbatus Gray.
6. Monacanthus geographicus Cuv. 17. Triacanthus Russellii Blkr. = Triacanthus
Tic » Cantoris Blkr. biaculeatus Benn. (nec Broc).
9. » hajam Blkr. 18. » rhodopterus Blkr.
9: » tomentosus Cuy. 19; » INieuhofii Blkr.
10.. » nemurus Blkr. 20. « oxycephalus Blkr.

Alutarius prionurus Blkr., Balistes stellatus Lacép. en Triacanthus Nieuhofii Blkr. meen
ik te herkennen in de oude afbeeldingen van Rrranp en Nievnor en zijn alzoo te beschou-
wen als bekende inwoners der Soenda-Moluksche zeeën. Als nieuw voor de kennis van
Nederlandsch Indië beschouw ik alzoo Monacanthus Cantoris Blkr., Monacanthus hajam
Blkr., Monacanthus nemurus Blkr , Monacanthus choirocephalus Blkr., Alutarius macra-
canthus Blkr., Alutarius amphacanthoides Blkv., Triacanthus rhodopterygius Blkr. en Tria-
canthus oxycephalus Blkr., welke soorten ik allen tevens beschouw als nieuw voor de
wetenschap, zoodat ik in deze bijdrage, medegerekend de nog zoo goed als onbekende soor-
ten Alutarius prionurus Blkr. en Triacanthus Nieuhofii Blkr., hieronder 10 species en dus
de helft mijner Balistini als nieuw heb kunnen beschrijven.

In het geheel zijn mij thans alzoo de hieronder genoemde soorten vaa den Zndischen
Archipel en Nieuw Guinea bekend.

1. Balistes conspicillum Bl. Schn. 16. Balistes stellatus Lacép.
2. » armatus Lacép. 11. Monacanthus bifilamentosus Less.
3. » azureus Less. 12° » tomentosus Cuy.
4. » bursa Cuv. 13. » geographicus Cuv.
b. » medinilla QG. 14. » penicilligerus Cuv.
6, » praslinus Lacép. 15. » sinensis Cuv.?

. » aculeatus Bl. 16. » Cantoris Blkr.

9. » lineatus Bl. Schm. Avie » hajam | Blkr.

9. » ambonensis Gr. Hardw. 18. » nemurus Blkr,

19. Monacanthus choirocephalus Blkr. 26. Alutarius prionurus Blkr. .

20. Alutarius obliteratus Cant. 27 Pogonognathus barbatus Blkr.
91. » laevis Cuv. 90. Triacanthus Russellii Blkr.
Do » Berardi Less. 20! » strigilifer Cant.
23. » personatus Less. 30. » rhodopterus Blkr.
9. » macracanthus Blkr. $1. » Nieuhofii Blkr.
Dh » amphacanthoïdes Blkr. 32, » oxycephalus Blkr.

Omtrent het geslacht Balistes heb ik geen nieuws mede te deelen tenzij de woonplaat-
sen en eenige meer naauwkeurige diagnosen van de overigens reeds vrij wel bekende soor-
ten mijner verzameling. Daarentegen zijn 4 mijner 6 soorten van Monacanthus nog onbe-
schreven. In mijne beschrijvingen daarvan heb ik als hoogte-diameter aangenomen den af-
stand van het begin der 2de rugvin tot aan den anus, welke afmeting immer met de meeste
juistheid terug te vinden is, terwijl door de hoekige lijnen van rug en buik bij Monacan-
thus andere hoogte-afmetingen mindere juistheid aanbieden en door verschillende onderzoekers
min of meer verschillend kunnen genomen worden. Ik heb deze hoogte-diameter uitge-
drukt door de woorden »diameter dorso-analis". ;

Van Alutarius ontdekte ik 3 nieuwe soorten. Alutarius macracanthus en Alutarius am-
phacanthoides zijn zeer verwant aan Alutarius Berardi Less. Onder de korte beschrijvingen
dier soorten heb ik vermeld de redenen, die mij genoopt hebben ze als afzonderlijke soor-
ten te beschouwen.

Het geslacht Triacanthus Cuv. bevat verschillende soorten, in de wetenschap echter nog
weinig of niet bekend. Tot op den tegenwoordigen tijd werden de meeste soorten be-
schouwd als behoorende tot dezelfde als Balistes biaculeatus Bl. Vele ichthyologen en ik
zelf bebben vroeger de Bowree of Abatoo van Busser beschouwd als dezelfde soort als die
van Biocu. De soorten verschillen echter duidelijk van elkander, althans wanneer men
op Brocn’s beschrijving en afbeelding slechts eenigzins vertrouwen kan. In de jongst ver-
loopene jaren heeft men echter begonnen de soorten van 7riacanthus beter te onderschei-
den. Mijne verzameling bevat vier soorten van dit geslacht t. w.

Triacanthus Russellii Blkr. = Bowree of Abatoo Russ. = Triacanthus brevirostris T. Schl.

» rhodopterus Blkr.
» IVieuhofii Blkr. = Hoornvisch Nieuh. "
» oxycephalus Blkr.

Bovendien ken ik nog als afzonderlijke soorten.

Triacanthus biaculeatus Bl. Cuv. (nec alior.).
» anomalus T. Schl. van Japan.
» strigilifer Cant.

Alle deze soorten zijn gemakkelijk van elkander te onderscheiden.

Triacanthus anomalus T.Schl. laat zich bij den eersten oogopslag herkennen door Chae-
todonachtigen habitus en groote achterste rugdoornen, terwijl ook meer dan een’ buik-
doorn aan elke zijdig aanwezig is.

Triacanthus stigilifer Cant. is gemakkelijk herkenbaar aan den langen tweeden rug-
doorn en aan het geel gevlekte ligchaam.

Triacanthus biaculeatus Guy. (wel te verstaan de eigenlijke Balistes hiaculeatus van
Biocu) is kenbaar aan spitsen kop en zwarte vlek voor de borstvin, alsmede door de zwarte
eerste rugvin.

De 4 soorten mijner verzameling zijn insgelijks gemakkelijk van clkander te onderken-
nen bij bezigtiging, doch de verschillen komen minder uit in de beschrijvingen. De
. meerdere of mindere spitsheid van den kop, de hoogte des ligchaams, de lengte der rug-
en buikdoornen en de kleuren der eerste rugvin, hebben nog de zekerste wijze aan de
hand gegeven om de soortelijke verschillen duidelijk uit te drukken.

Ten opzigte der geographische verbreiding van de Balistini in den Indischen Archipel
if de stand onzer kennis nagenoeg als volgt.

JAVA.
1. Balistes stellatus Lacép. 9. Monacanthus nemurus Blkr.
On » aculeatus Bl. 9. Aluíarius laevis Cuv.
8. Monacanthus geographicus Cuv. 10. » macracanthus Blkr.
4, » Cantoris Blkr. 11. » amphacanthoides Blkr.
5. » hajam Blkr. 19. Triacanthus Russellii Bikr.
6. » tomentosus Blkr. 5. » rhodopterus Blkr.
zh » choirocephalus Bikr. 14. » oxycephalus Blkr.
MADURA.

1. Triacanthus Russellii Blkr.
BALI.

1. Balistes Wanne Lacép.
SUMBA WA.

1. Balistes aculeatus Bl. 9. Alutarius laevis Cuv.
SUMATRA.

1. Balistes armatus Lacép. 9. Balisies aculeatus Bl.

Ez-

8. Balistes lineatus Bl. Schn.

Monacanthus sinensis Cuv.?

PINANG.

. Balistes conspicillum Bl. Schn.
. Monacanthus tomentosus Cuy.

» geographicus Cuv.
» penicilligerus Cuv.

. Alutarius obliteratus Gant.

SINGAPORE.

. Balistes conspicillum Bl. Schn.
2. Monacanthus geographicus Cuv.

» penicil ligerus Cuv.

NATUNA-EILANDEN.

. Balistes conspicillum BL. Schn.

BORNEO,

. Triacanthus Russellii Blkr.

CELEBES.

. Balistes praslinus Lacép.

» lineatus Bl. Schn.

» armatus Lacép.

MOLUKKEN.

. Balistes conspicillum BI. Schn.

» hursa Sonner.

» lineatus Bl. (Banda Neira).

» praslinus Lac. (Waigioe).

» aculeatus Bl. (Banda Neira).

NIEU W-GUINEA.

. Balistes conspicillum Bl. Schn.

» azureus Less.

» medinilla QG.

om OM OS

eus

. Triacanthus Russellii Blkr.

» IVieuhofii Blkr.

. Alutarius laevis Cuv.
. Pogonognathus barbatus Blkr.
. Triacanthus Russellii Blkr.

» strigilifer Cantor.

. Pogonognathus barbatus Blkr.
. Triacanthus Russellii Blkr.

. Pogonognathus barbatus Blkr.
. driacanthus Russellii Blkr.

Balistes ambonensis Gray (Amboina).
. Monacanthus bifilamentosus Less.
Alutarius personatus Less. (Waigioe).

» prionurus Blkr. (Banda Neira).

4. Alutarius Berardi Less.

» personatus Less.

Van de boven opgenoemde soorten komen tevens buiten den Zndischen Archipel voor:

1. Balistes conspicillum Bl Schn. Malakka. China. Japan. N. Ierland. Carolinen Madagaskar.

2. » — armatus Lac. Indische, Chinesche en Roode zee. | Mauritius, Bourbon.
3. » praslinus Lac. N. Ierland. Isle Praslin.
4, » bursa Souner. Isle de France.

5 » aculeatus Bl. Tahiti. Roode zee. Isle Praslin.
6. » stellatus Lac. Isle de France.

7i » lineatus Bl. Schn. Roode zee.
8

. Monacanthus tomentosus Guy. Indische zee.

9 » geographicus Guy. Malakka. Indische zee.

10. » sinensis Cuv. China.

11. Alutarius laevis Cuv. China. Hindostan. Aslant. Oceaan.
12. » obliteratus Cant. China?

13 » Berardi Less. China?

14. Triacanthus Russellii Blkr. Japan. China. Australië. Hindostan. Ceylon.

10
CONSPECTUS SPECIERUM ANALIJTICUS,
BALISTES L. Cuy.

I. Cauda spinis non armata.
A. Pinnae dorsalis radiosa et analis obtusae rotundatae, caudalis lobata.
a. Corpus viride dorso maculis albis

Balistes stellatus Lacép.

Il. Cauda spinis armata.
A. Pinnse dorsalis radiosa et analis obtusae rotundatae, caudalis convexa vel truncata.
a. Spinae caudales biseriatae.

aa. Corpus nigrum, vittis numerosis obliquis rubris.
Balistes lineatus Bl. Schn.

b. Spinac caudales triseriafae.
I

aa. Latera supra anum macula maxima nigra.
Balistes praslinus Lacép.

bb. Latera supra anum et pinnam analem fasciis obliquis nigris.
Balistes aculeatus Bl. Schn.

c. Spinae caudales pluriseriatae.

aa. Corpus totum nigrum. Pinna caudalis late albo marginata.
Balistes armatus Lacép.

MONACANTHUS Cuv.

I. Cauda spinis validis biseriatis antrorsum spectantibus armata.
A. Corpus fusco nebulatum et fusco profundiore guttatum.

Monacanthus geographicus Quv.

II. Cauda spinulis parvis tota scabra, spinulis omnibus postrorsum spectantibus.
A. Corpus fusco nebulatum et gultatum. Pinna caudalis vittis numerosis transversis
fuscis et nigris.

Monacanthus Cantoris Blkr..

B. Corpus fusco nebulatum. Pinna caudalis faseiis 2 transversis fuscis.

41
Monacanthus hajam Blkr.

Ill. Cauda setosa. Caput multo altius quam longum.

A. Spinae dorsales et ventrales dentibus magnis armatae. Corpus fusco nebulatum

Monacanthus tomentosus Guy.

IV. Cauda nec setosa nec spinulosa.
A. Pinnae radio producto nullo.

Monacanthus choirocephalus Blkr.
B. Pinna caudalis radio diviso superiore filigero.

Monacanthus nemurus Blkr.

ALUTARIUS Cuv.

I. Cauda setosa et spinis magnis antrorsum curvalis biseriatis armata.
A. Dorsum fasciis 3 transversis latis nigris.

Alutarius prionurus Blkr.

IIl. Cauda nec setosa nec spinosa vel spinulosa.
A. Linea rostro-frontalis concava. Pinna caudalis capite longior.
a. Corpus maculis rotundis fuscis et vittis coeruleis.

'
Alutarius laevis Cuv.

b. Linea rostro-fronialis convexa Pinna caudalis capite multo brevior.
a. Spina dorsi flexilis glabra rostro vix brevior.

Aluiarius macracanthus Cuv.
b. Spina dorsi antice serrata, tota ossea, rostro plus triplo brevior.
Alutarius amphacanthoides Blkr.
POGONOGNATHUS Blkr.
Pogonognathus barbatus Blkr.
TRIACANTHUS Cuv.
I. Spina ventralis utroque latere unica.

A. Pinna dorsahs spinosa nigra. Macula ventralis nigra nulla. Pars capitis
ocularis minus duplo altior qnam longa.

prae-

19
Triacanthus Russellii Blkr.

B. Pinna dorsalis spinosa flavescens vel fuscescens superne fusco marginata.
a. Corpus altitudine 31 ad 3, in ejus longitudine. Spinae post spinam dorsi
1" oculo non longiores.

Triacanthus rhodopterus Blkr.
b. Corpus altitudine 2'/, circiter in ejus longitudine.
Triacanthus Nieuhofii Blkr.

c. Pinna dorsalis spinosa tota flava, spina 12 corporis altitudinem subaequante.
Spinae post spinam dorsalem 1" oculo breviores.

Triacanthus orycephalus Blkr.

DESCRIPTIONES SPECIERUM DIAGNOSTICAE,

BALISTES L. Cuv.

I. Cauda scabra spinis vel spinulis nullis.
A. Pinnae dorsalis radiosa et analis obtusae rotundatae, caudalis lobata.
a. Corpus viride dorso maculis albis.

Balistes stellatus Lacép. Poiss. L. p. 333 tab. 6 fig. 1.

Balist. corpore oblongo compresso, altitudine 2% ad 2% in ejus longitudine, latitudine 3 fere in ejus al-
titudine; capite 33 ad 4 fere in longitudine corporis, altiore quam longo; oculis diametro 34 ad 33 in
longitudine capitis; vertice depresso; linea rostro-frontali convexa ; rostro oculo duplo vel plus duplo lon-
giore, ante oculos sub naribus sulco trigono; labiis carnosis; dentibus utraque maxilla 8, mediis ceteris
majoribus; apertura branchiali ante basin pinnae pectoralis desinente; sculis lateribus 45 p. m. in serie
longitudinali usque ad aperturam branchialem; cauda scabra spinis vel spinulis nullis, medio gracili oculi
diametro duplo humiliore, latiore quam alta; pinna dorsali spinosa spina fa rostro non vel vix breviore,
non dentata sed antice scabra, membrana pinnam dorsalem radiosam fere attingente; dorsali radiosa, anali
et pectoralibus obtusis rolundatis; pinpa ventrali membranacea spina 1^ tota scabra radiis gracilibus
14 vel 16; caudali junioribus vix, adultis valde lobata, lobis acutis 5 ad 5i in longitudine corporis; colore
corpore viridi inferne flavescente ; rostro dilute violaceo; dorso albo guttato et insuper utroque latere macu-
lis 3 albis majoribus, macula fa ad basin spinae dorsalis 12e, 22 ad basin spinae Jae, Ja ad mediam basin
pinnae dorsalis radiosae; lateribus fascia alba longitudinali post aperturam branchialem; pinnis pectoralibus
flavis, ceteris viridescentibus, dorsali radiosa et anali vittis pluribus longitudinalibus flavis, dorsali spinosa
vittis obliquis viridibus.

D. 3 — 2/24. P. 2/13. A. 2/22. C. 12.

Synon. Meer Swin of oock Verken Visch Nieuhof Gedenkw. Zee- en Lantr. p. 268 fig.

Balistes griseus, dorso maculis lenticularibus et exalbidis etc. Commers.
Baliste étoilé Lacép. Poiss. I p. 333 et 351, tab 6, fig. f.
Balistes stellaris Bl. Schn. Syst. posth. p. 476. Cuv. Richards.
Somdrum yellakah Russ. Corom. Fish. I p. 16 fig. 23?
Balistes occultator Hardw. Icon. inedit. sec. Richards.
Balistes oculatus Gr. Hardw. Hlustr. Ind. Zoól. tab. 90 fig. f.
Ikan Hajam Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 5 speciminum 191"' ad 250".

IL. Cauda spinis armata.
A. Pinnae dorsalis radiosa et analis obtusae rotundatae, caudalis convexa vel truncata.

a. Spinae caudales biseriatae.
aa. Corpus nigrum, vittis numerosis obliquis rubris.

Balistes lineatus Bl. Schn. Syst. posth. tab. 87.

Balist. corpore oblongo compresso, altitudine 2 ad 24 in ejus longitudine, latitudine 34 ad 4 in ejus
altitudine; capite 34 circiter in longitudine corporis, altiore quam longo; oculis diametro 4% ad 5 in lon-
gitudine capilis; linea rostro-frontali declivi rectiuscula; vertice convexo; rostro oculo triplo vel plus triplo
longiore, suleo praeoculari nullo; labiis valde carnosis; dentibus utraque maxilla 8 vel 10, mediis laterali-
bus majoribus, lateralibus apice incisis; apertura branchiali supra ad basin pinnae pectoralis desinente ;
scutis lateribus 45 p. m. in serie longitudinali usque ad aperturam branchialem; cauda medio plus duplo
altiore quam lata, spinis 4 ad 7 validis in series 2 dispositis; pinna dorsali spinosa spina ia rostro breviore
antice tota et postice superne scabra, membrana pinnam dorsalem radiosam non attingente; dorsali radiosa,
pectoralibus et anali obtusis rotundatis; pinna ventrali seutosa spina 1a postice tota dentata, radiis
gracilibus 20 vel 22; caudali convexa 64 circiter in longitudine corporis; colore corpore nigro, pinnis flavo
vel aurantiaco; capite corporeque vittis numerosis obliquis rubris; pinna dorsali spinosa nigro marginata.

D. 3 — 2/24 vel 1/25. P. 1/19. A. 1/21 vel 2/21. C. 12.

Synon. Casu-casu de l'Isle de Louven Renard Poiss. Mol. II tab. 25 fig. 123.

Poupou Royal Renard ibid. I tab. 43 fig. 217.
Balistes aculeatus minor Forsk.
Balistes undulatus M. Park. Transact. Linn. Soc. III p. 23. Lacép.
Baliste ondulé Lacép. Poiss. IV p. 682.
Balistes aculeatus b. viridis Benn. Ceyl. Fish. tab. 10.
Ratoopoto barah vel Mol-kotah Cingalens.
Hedgim Arab.
Habit. Macassar, Celebes insulae, in mari.
Banda Neira, in mari.
Longitudo 6 speciminum 115” ad 190”.

Aanmerk. De afbeeldingen van Rexann zijn zeer gebrekkig en verkeerd gekleurd,
zooals de meesten zijner afbeeldingen uiterst veel te wenschen overlaten. Evenwel is de
soort daarin nog genoegzaam herkenbaar. Het zou mij niet bevreemden dat zijne fig. 7
van het 2de deel insgelijks tot dezelfde soort betrekking heeft. Balistes undulatus Mung.

Park, van Sumatra, is hoogstwaarschijnlyk dezelfde soort,

b. Spinae caudales triseriatae.
aa. Latera supra anum macula maxima nigra.

Balistes praslinus Lacép. Poiss. I p. 334.

Balist. corpore oblongo compresso, altitudine 21 ad 21 in ejus longitudine, latitudine 22 ad 3 in ejus
altitudine; capite 3 ad 34 in longitudine corporis, altiore quam longo; oculis diametro 53 circiter in lon-
gitudine capitis; linea rostro-frontali declivi recta; vertice leviter convexo; sulco praeoculari nullo; rostro
oculo plus quadruplo longiore; labiis valde carnosis; dentibus utraque maxilla S apice plus minusve emar-

ginatis; apertura branchiali supra basin pinnae pectoralis desinente ; scutis lateribus 40 p. m. in serie lon-
gitudinali usque ad aperturam branchialem; cauda medio altiore quam lata, seriebus aculeorum 3 armata,
serie superiore aculeis 2 ad 7, seriebus media et inferiore aculeis 9 ad 12; pinna dorsali spinosa spina fa
rostro duplo circiter breviore, antice tota scabra, postice glabra, spina tertia minima, membrana pinnam
dorsalem radiosam non attingente; pinnis dorsali radiosa, pectoralibus et anali obtusis rotundatis; ventrali
scutosa spina fa postice dentata, radiis gracilibus p. m. 10; caudali extensa postice convexa 7 ad S
in longitudine corporis; colore corpore superne profunde viridi vel fuscescente, inferne flavescente; vittis
interocularibus et oculo-pectoralibus 3 coeruleis, vittis externis fasciam oculo-pectoralem trigonam fuscam
marginantibus; vitta maxillo-pectorali rubra; lateribus supra anum et pinnam analem macula magna subovali
nigricante; pinnis roseo-flavescentibus, dorsali analique vittis 2 longitudinalibus coeruleis.
D. 3—3/23. P. 1/12. A. 2/21 vel 2/22. C. 12.
Synon. Oost-indisch vaarder Valentijn Ind. Amb. HI p. 400 fig. 173.
Gros Poupou Indien bigarré Ren. Poiss. Mol. II tab, 34 fig. 157.
Balistes dorso diacantho unicolor ete. Seba "Thesaur. ill p. 63 tab. 24 fig. 17.
Baliste pralin Lacép. Poiss. I p. 33% et 363.
Balistes praslinoïdes Less. Voyage Coquille, Zoól H p. 117 tab. 9 fig. 3.
Baliste praslinovde Less. ibid.
Balistes melanopleura Blkr. Contrib. Ichth. Celeb.
Some Indig. insul. Waigiu.
Totu Malaic.
Habit. Boleling, Bali insulae, in mari.
Macassar , Celebes insulae, in mari.
Longitudo 2 speciminum 145” et 150°”.

Aanm. De aangehaalde figuren van Vairrsros en Rexanp zijn, hoe gebrekkig ook, ge-
noegzaam herkenbaar; zoo ook de aangehaalde afbeelding van Sera, welker beschrijving
echter naar een verkleurd exemplaar genomen is terwijl de getallen der vinstralen daarin
anders worden opgegeven. Op de figuur van Sera zijn de groote zwarte zijvlek, de bruine
oog-borstband en de drie reijen staartdoornen duidelijk genoeg zigtbaar.

bb. Latera supra anum et pinnam analem fasciis obliquis nigris.

Balistes aculeatus Bl. Ausl. Fisch. tab. 149.

Bal. corpore oblongo compresso, altitudine 21 ad 22 in ejus longitudine, latitudine 22 ad 3 in ejus al-
titndine; capite 3 ad 3 et paulo in longitudine corporis, altiore quam longo; oculis diametro 4j ad 6 in
longitudine capitis; linea rostro-frontali declivi recta; vertice leviter convexo; sulco praeoculari nullo; ros-
tro oculo plus triplo ad plus quintuplo longiore; labiis valde carnosis; dentibus utroque maxilla 8 apice
plus minusve emarginatis, mediis ceteris latioribus ; apertura branchiali ad basin pinnae pectoralis desinente:
scutis lateribus 3S p. m. in serie longitudinali usque ad aperturam branchialem; cauda medio altiore quam
lata, aculeis triseriatis armata, aculeis serie inferiore 4 ad 6, seriebus superioribus 8 ad 11; pinna dorsali
spinosa rostro duplo fere vel plus duplo breviore, antice scabra, postice sulcata, spina postica minima, mem-

brana pinnam dorsalem radiosam non attingente; pinnis dorsali radiosa, pectoralibus analique obtusis ro-
tundatis; ventrali scutosa, spina 1* tota denticulata, radiis 10 ad 14 gracilibus, caudali postice con-
vexa 61 ad 7 in longitudine corporis; colore corpore superne viridi-fascescente, inferne flavescente ; labio
superiore coeruleo marginato, villis oculo-pectoralibus 4 coeruleis, lateribus post aperturam branchialem
nigricantibus, viltis et fasciis fuscis vel nigricantibus et coerulescentibus oblique anum et pinnam analem versus
descendentibus; pinna dorsali fa fusca vel nigra; pinnis ceteris aurantiacis vel viridi-violascentibus , pecto-
ralibus basi vitta transversa nigricante.
D. 3—291 vel 3/22. P. 1/12. A. 9/20. C. 12.
Synon. Schoone gecle Oost-Indisch Vaarder Valent. Ind. Amb. Il p. 482 fig. 422.
Sounock Renard Poiss. Mol. I tab. 28 fig. 154.
Klein Oost-Indis-vaar , Sorte de Poupou Renard. ib. Il tab. 28 fig. 136.
Balistes dorso triacantho et tribus ordinibus aculeorum etc. Seb. Thesaur. HI p. 63 tab. 24
fig. 15.
Baliste épineux Lacép. Poiss. I p. 367 tab. 17 fig. 1.
Stuchelschwantz Bloch. Ausl. Fisch. tab. 149.
Baliste à pointes Bloch. ibid.
Balistes albifasciatus K. v. H. (secund. delin. inedit.)
Ralistes armatus et Baliste armé CV. Regn. anim. éd. luxe Poiss. tab. 112 fig. 2 (nec Lacép.).
Ikan Hajam Mal. Batav.
Habit. Batavia et Bima, Sumbawae insulae, in mari.
Longitudo 2 speciminum 103” et 185”.

c. Spinae caudales pluriseriatae.
aa. Corpus totum nigrum. Pinna caudalis late albo marginata.

Balistes armatus Lacép. Poiss. I p. 336 et 902 tab. 18 fig. 2.

Batist. corpore oblongo compresso, altitudine 24 circiter in ejus longitudine, latitudine 3 in ejus alti-
tadine; capite 32 cfrciter in longitudine corporis, altiore quam longo; oculis diametro 43 circiter in longi-
tudine capitis; linea rostro-frontali declivi rectiuscula; vertice planiusculo ; sulco praeoculari: rostro oculo
plus triplo longiore; labiis carnosis ; dentibus utraque maxilla 8 apice incisis, mediis lateribus majoribus ;
apertura branchiali ad radium pectoralem 17 desinente; scutis lateribus 45 p. m. in serie longitudinali us-
que ad aperturam branchialem ; cauda medio altiore quam lata, aculeis numerosis brevibus in series 7 vel
8 longitudinales dispositis; pinna dorsali spinosa spina Ja rostro breviore, antice rugosa, apice denticulata,
postice sulcata, spina 32 minima, membrana pinnam dorsalem radiosam non attingente; pinnis dorsali ra-
diosa, pectoralibus et anali obtusis rotundatis; pinna ventrali scutosa, spina Ja tota scabra, radiis
gracilibus 14 ad 16; caudali postice convexa 63 circiter in longitudine corporis; colore toto corpore fusco-
nigricante; mento vittis 2 flavis transversis; pinna dorsali 12 et caudali fuscis , ceteris viridibus; caudali su-
perne, inferne et postice late albo marginata.

1329941 0 P- MID A M/S NC M2

Synon. Balistes sextuplicr aculeorum ordine ad caudam utrinque, cauda margine extremo et lateribus albo,

Commers. apud Lacép. Poiss. I p. 378.
Baliste armé Lacép. Poiss. I p. 336 et 382 tab. 18 fig. 2.
Balistes niger Mung. Park. Transact. Linn. Soc. Ill p. 33.

Balistes Mungo Park Lacép. Poiss. IV p. 681.
Balistes subarmatus Gr. Hardw. Illustr. Ind. Zoól. tab. 90 fig. 3.
Balistes albicaudatus Rüpp. N. Wirbelth. F. Abyss. F. R. M. p. 54 tab. 16 fig. 1. (Varietas
basi pinnae caudalis alba).
Habit. Bulucomba, in mari.
Longitudo speciminis unici 155”.

MONACANTHUS Cuv.

I. Cauda spinis validis magnis biseriatis antrorsum spectantibus armata.
A. Corpus fusco nebulatum et fusco profundiore guttatum.

Monacanthus geographicus Cuv. Régn. anim. tab. 9 fig. 2. Cant. Cat. Mal. Fish. p. 348.

Monac. corpore oblongo compresso, diametro dorso-anali 27 ad 2! in corporis longitudine, latitudine 44
ad 4 fere in diametro dorso-anali; capite acuto 41 ad 4 et paulo in longitudine corporis, multo altiore
quam longo; oculis diametro 4 ad 4i in longitudine capitis; linea rostro-frontali valde concava; rostro
acuto oculo triplo circiter longiore ; dentibus utraque maxilla 6 acutis, apice obliquis vel emarginatis, den-
tibus maxilla superiore externis autem rotundatis; apertura branchiali ante pinnam ‘pectoralem desinente ;
squamis spinula armatis, lateribus capiteque parvis sed valde conspicuis; squamis caudalibus ceteris multo
majoribus; cauda aculeis 6 vel 8 biseriatis, validis, antrorsum spectantibus armata; dorso elevato valde an-
gulato; spina dorsali supra oculum inserta, rostro breviore, postice dentibus magnis armata; pinnis dorsali
radiosa et anali obtusis, rotundatis, diametro dorso-anali triplo ad quadruplo humilioribus, radiis omnibus
simplicibus; pectoralibus obtusis angulatis radiis simplicibus ; caudali convexa radiis fissis, 45 ad 42 in lon-
gitudine corporis, radio superiore adultis paulo producto; ventrali lata flabelliformi rugosa convexa spina
anteriore dentata, radiis filiformibus numerosis; corpore flavescente-griseo fusco nebulato et guttis plu-
rimis fuscis profundioribus nebulis in fascias 2 vel 3 obliquas nigricante gattatas unitis ; piunis flavis vel
viridibus; dorsali radiosa et ventrali seriebus pluribus macularum parvarum nigricante-fuscis; anali nigricante-
fusco reticulata; caudali praesertim parte posteriore vittis pluribus transversis fuscis; ventrali marginem versus
guttis margaritaceis; spina dorsali fusco annulata,

D. 1—29 vel 1—30. P. 12. A. 30. C. 12.

Synon. Balistes geographicus Péron.

Ikan Hajam Mal. Batav.

Habit. Batavia, Rio, in mari.

Longitudo 3 speciminum 175” ad 223'".
II. Cauda spinulis parvis tota scabra, spinulis omnibus postrorsum spectantibus.
A. Corpus fusco nebulatum et guttatum. Pinna caudalis vittis numerosis trans-
versis fuscis et nigris.

Monacanthus Cantoris Blkr. tab. 1 fig. 2.

Monac. corpore oblongo compresso, diametro dorso-anali 24 in corporis longitudine, latitudine 4 circiter
in diametro dorso-anali; capite acuto 4 et paulo in longitudine corporis, multo altiore quam longo; oculis

diametro 4 in longitudine capitis; linea rostro-frontali valde concava; rostro acuto oculo triplo fere longiore ;
dentibus utraque maxilla 6 acutis apice obliquis vel emarginatis, dentibus maxilla superiore externis autem
rotundatis; apertura branchiali ante pinnam pectoralem desinente; squamis spinula armatis, parvis sed bene
conspicuis, caudalibus ceteris majoribus; cauda spina magna nulla sed spinulis parvis omnibus postrorsum
spectantibus tota scabra; dorso elevato valde angulato; spina dorsali supra oculum inserta, rostro longiore,
postice dentibus magnis armata; pinnis dorsali radiosa, pectoralibus et anali obtusis angulatis radiis omnibus
simplicibus; dorsali radiosa et anali diametro dorso-anali quadruplo ad quintuplo humilioribus; ventrali
flabelliformi, sulcosa, spina 12 scabra apice dentata, radiis numerosis filiformibus; caudali radiis divisis, pos-
tice convexa 4I circiter in longitudine corporis; corpore flavescente-griseo, irregulariter fusco nebu-
lato; rostro rufo; dorso lateribusque guttis numerosis fuscis; spina dorsali fusco annulata; pinnis dorsali
radiosa pectoralibusque flavis immaculatis; ventrali rufa postice fusco et marginem liberum versus coeruleo
guttulata; anali flavescente basi fusco reticulata; caudali viridescente , basi, medio et parte posteriore vittis
numerosis transversis fuscis et nigricantibus.

D. 1—98..P. 19:.A. 98..C. 12.

Synon. Jkan Hajam Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici 120”.

Aanm. Deze soort heeft in habitus en rangschikking der kleuren veel van JMonacanthus
geographicus Cuv., doch laat zich hiervan, alsmede van Monacanthus chinensis Bl. dadelijk
onderscheiden door het gemis der 2 reijen sterke naar voren gekeerde staartdoornen.
Bovendien is de straalachtige rugvin ongevlekt, de rugdoorn betrekkelijk langer en bezit-
ten de straalachtige rugvin en de aarsvin een geringer aantal stralen. Ik noem deze soort
naar den heer Dr. Tu. Cantor, die zich in de ichthyologie verdienstelijk heeft gemaakt door
zijnen » Catalogue of Malayan Fishes” enz.

B. Corpus fusco nebulatum. Pinna caudalis fasciis 2 transversis fuscis.

Monacanthus hajam Blkr. tab. 1 fig. 1.

Monac. corpore oblongo compresso, diametro dorso-anali 2 fere in corporis longitudine, latitudine 4
circiter in diametro dorso-anali; capite acuto 4 circiter in longitudine corporis, multo altiore quam longo;
oculis diametro 33 in longitudine capitis; linea rostro-frontali concava; rostro acuto oculo triplo fere lon-
giore; dentibus utraque maxilla 6 acutis apice obliquis vel emarginatis, dentibus maxilla superiore externis
autem rotundatis; apertura branchiali supra basin pinnae pectoralis desinente ; squamis spinulosis parvis sed
bene conspicuis; cauda spina magna nulla sed spinulis parvis omnibus postrorsum spectantibus tota scabra;
dorso elevato angulato; spina dorsali supra oculum inserta, rostro longiore, postice dentibus magnis ar-
mata; pinnis dorsali radiosa et anali diametro dorso-anali septuplo humilioribus, rotundatis, radiis ex parte
apice fissis; pectoralibus rotundatis radiis ex parte apice fissis; ventrali trigona squamis majoribus polya-
canthis valde scabra, spina 1a postice dentibus magnis dentata, radiis ceteris occultis; caudali postice con-
vexa 53 circiter in longitudine corporis; corpore griseo-flavo irregulariter fusco nebulato; pinnis flaves-
centibus, immaculatis; caudali fasciis 2 transversis fuscis.

D. 1—27 ad 1 — 29. P. 11. A. 27 vel 28.. C. 12.

Synon. Jkan Hajam Mal. Batar.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 3 speciminum 116" ad 123”.

HI. Cauda setosa. Caput multo altius quam longum.
A. Spinae dorsalis et ventralis dentibus magnis armatae. Corpus fusco nebulatum.

Monacanthus tomentosus Cuv. Règn. anim. Shaw Gen. Zool. V. 401 tab. 169. Cant. Cat.
Mal. Fish. p. 3857.

Monac. corpore oblongo compresso, diametro dorso-anali 21 ad 2! in corporis longitudine, latitudine
33 ad 32 in diametro dorso-anali; capite acuto 4 circiter in longitudine corporis; oculis diametro 31 ad 4
in longitudine capilis; linea rostro-frontali concava; rostro acuto oculo 2! ad triplo longiore; dentibus
utraque maxilla 6 acutis, apice obliquis vel emarginatis, supramaxillaribus externis autem rotundatis; aper-
tura branchiali ad basin superiorem pinnae pectoralis desinente; squamis parvis spinulosis bene conspicuis ;
cauda fascia lata setorum rigidorum antrorsum curvatorum obsita; spina dorsali supra oculum sita, rostro
longiore, postice dentibus magnis armata; pinnis dorsali radiosa et anali diametro dorso-anali quintuplo
vel sextuplo humilioribus, rotundatis, radiis ex parte apice fissis; pectoralibus obtusis convexis; ventrali
triangulari squamis majoribus polyacanthis valda scabra, spina la infra pinnam prominente, postice dentibus
magnis armata, radiis occultis; caudali convexa 5 ad 5% in longitudine corporis; corpore griseo-flavo
irregulariter fusco nebulato; pinnis flavescentibus, immaculatis; caudali fasciis 2 transversis fuscis.

D: 1—27 ad 1 + 99. P. 11. A. 25 vel 26. C. 12.

Synon. Balistes Gronov. Zoóph. tab. VI fig. 5.

Balistes unicolor asper, aculeo dorsi postice parte uncinulis serrato Seb. Thes. III p. 63 tab.
24 fig. 18.
Balistes tomentosus L. Gm. Syst. nat. ed. 138 p. 146. (nec Bloch Ausl. Fish. tab 148).
Ikan Hajam Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 3 speciminum 101 ad 119”.

IV. Cauda nec setosa nec spinosa.
A. Pinnae radio producto nullo.

Monacanthus choirocephalus Blkr. tab. 2 fig. 4.

Monac. corpore oblongo compresso, diametro dorso-anali 2% ad 23 in longitudine corporis, latitudine
33 ad 3% in diametro dorso-anali; capite acuto 4 circiter in longitudine corporis, multo altiore quam
longo; oculis diametro 3 ad 31 in longitudine capitis; linea rostro-frontali concaviuscula; rostro acuto oculo
plus duplo longiore; dentibus utraque maxilla 6 aculis, apice obliquis vel emarginatis, supramaxillaribus
externis autem rotundatis; apertura branchiali ante pinnam pectoralem desinente; squamis minimis vix con-
spicuis, tactu vix scabris; cauda nec setosa nec spinis vel spinulis armata; spina dorsali supra oculum
inserta, rostro non vel vix longiore, postice dentibus magnis armata; pinnis radio producto nullo; dorsali
radiosa et anali diametro dorso-anali quadruplo circiter humilioribus, radiis omnibus simplicibus; pectorali-
bus obtusis convexis; ventrali triangulari, squamis majoribus polyacanthis valde scabra, spina Ja infra pin-

nam prominente postice et apice valde dentata, radiis occultis vel suboccultis; caudali convexa 4% ad 5 in
longitudine corporis; corpore griseo-flavescente, diffuse vel non fuscescente nebulato; pinnis dorsali, anali
et pectoralibus flavescentibus; caudali viridi , fasciis 2 transversis viridibus profundioribus.

D: «128: P-142.:4.:90. Cy 12:

Synon. Jkan Hajam Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 8 speciminum 50"' ad 92”.

B. Pinna caudalis radio fisso superiore filigero.

Monacanthus nemurus Blkr. tab. 2 fig. 9.

Monac. corpore oblongo compresso, diametro dorso-anali 24 ad 22 in longitudine corporis absque filo
caudali; latitudine 3 circiter in diametro dorso-anali; capite acuto 3% circiter in longitudine corporis absque
filo caudali, altiore quam longo; oculis diametro 33 circiter in longitudine capitis; linea rostro-frontali con-
vexiuscula; rostro oculo triplo veltriplo fere longiore; dentibus utraque maxilla 6 acutis apice emarginatis vel
obliquis; apertura branchiali ad basin pinnae pectoralis superiorem desinente; squamis minimis fere inconspi-
cuis, tactu vix scabris; cauda nec setosa nec spinis vel spinulis conspicuis armata; spina dorsali supra ocu-
lum sita, rostro vix breviore, postice dentibus parvis armata; pinnis dorsali radiosa et anali obtusis rotun-
datis, diametro dorso-anali triplo circiter humilioribus, radiis omnibus simplicibus; pectoralibus obtusis;
ventrali trigona, squamis majoribus polyacanthis scabra, spina 12 infra pinnam prominente, apice dentata,
radiis suboccultis; caudali postice convexa, radio diviso superiore in filum pinna breviorem producto, absque
filo 5 circiter in longitudine corporis; colore corpore luride flavo; pinnis hyalinis vel albescentibus, caudali
tantum viridi, fasciis 2 transversis viridibus profundioribus.

D. 1—28 vel 1—29. P. 12, A. 26 ad 30. C. 12,

Synon. Ikan Hajam Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 2 speciminum 76” et 92”,

Aanm. Deze soort heeft groote overeenkomst met de voorgaande, doch laat er zich ge-
makkelijk van onderkennen door ranker ligchaam, bol profiel en verlengden staartvinstraal.
De rugdoorn is ook ranker en heeft kleinere tanden.

ALUTARIUS Cuv.

I. Cauda setosa et spinis magnis antrorsum curvatis biseriatis armata.
A. Dorsum fasciis 3 transversis latis nigris.

Alutarius prionurus Blkr. tab. 3 fig. 6.

Alut. corpore oblongo compresso, altitadine 23 ad 22 in ejus longitudine, latitudine 3 in ejus altitudine;
capite acuto 4 fere in longitudine corporis, altiore quam longo; oculis diametro 3 in longitudine capitis,
in Ja tertia ejus parte sitis, lineam rostro-frontalem attingentibus; linea rostro-frontali declivi concaviuscula;
rostro acuto oculo duplo longiore; dentibus utraque maxilla 6, internis 4 acutis, externis rotundalis; aper-

tura branchiali parva, supra basin pinnae pectoralis desinente; cute coriacea granulosa; cauda tota
setosa et insuper spinis 4 biserialis magnis antrorsum valde curvalis acutis armata; spina dorsali vertice paulo
post oculos sita, acuta, curvata, non dentata, rostro breviore; pinnis dorsali radiosa et anali diametro dorso-
anali quadruplo circiter humilioribus, obtusis, rotundatis, radiis omnibus simplicibus; pectoralibus obtusis ; caudali
conyexa 44 ad 5 in longitudine corporis; colore corpore flavescente-fusco; rostro genisque nigricante rivu-
latis; dorso fasciis 3 latis nigris latera versus descendentibus; lateribus antice nigricante punctatis; pinnis
dorsali radiosa et anali flavescentibus, caudali viridi.

D331—925- P. 11. A. 94. C. 12.

Habit. Banda Neira, in mari.

Longitudo 2 speciminum 80” et 87”.

Aanm. Met deze soort schijnt verwant te zijn de soort, afgebeeld in Renxann’s Poiss. des
Moluques I tab 49 fig. 204 en tab. 53 fig. 227, onder de namen Klipvisch en Tomtom-
bo doré, Het zou mij zelfs niet bevreemden, dat deze figuren naar de bovenbeschreven
soort genomen waren. Tot de soorten van Alutarius met gewapenden staart behooren ook
Aleuterius variabilis Richards. van King Georges Sound en Aleuterius Brownii Ri-
chards. van de kusten van Australië, doch deze zijn zeer duidelijk van Alutarius prionurus
onderscheiden.

II. Cauda nec setosa nec spinosa vel spinulosa.
A. Linea rostro-frontalis concava. Pinna caudalis capite longior.
a. Corpus maculis rotundis fuscis et vittis coeruleis.

Alutarius laevis Cuv. Cant. Mal. Fish. p. 855.

Alutar. corpore oblongo compresso, altitudine 4 circiter in ejus longitudine, latitudine 33 ad 34 in cjus
altitudine; capite acuto 44 ad 44 in longitudine corporis, aeque alto circiter ac longo; oculis diametro 6
ad 61 in longitudine capitis, diametro 1 circiter a linea rostro-frontali remotis; linea rostro-frontali concava;
rostro acuto oculo quintuplo circiter longiore; dentibus maxilla superiore 6, mediis 4 acutis, angularibus
obtusis; maxilla inferiore dentibus 4 acutis emarginatis; apertura branchiali ante basin pinnae pectoralis infe-
riorem desinente ; cute coriacea squamis inconspicuis; cauda nec setosa nec spinosa vel setosa; spina dorsali fa
supra medium oculum sita, gracili, non dentata, rostro plus duplo breviore, 2a subocculta minima; pinnis dor-
sali radiosa et anali corpore plus quadruplo humilioribus, rotundatis, radiis omnibus simplicibus; pectoralibus
obtusis radiis omnibus simplicibus; caudali obtusa 32 ad 3$ in longitudine corporis; colore corpore luride viridi ;
capite, dorso lateribusque vittis numerosis irregularibus plus minusve curvatis brevibus coeruleis et maculis
rotundis vel ovalibus coeruleis et fuscis; pinna caudali viridi, ceteris flavis vel aurantiacis.

D. 2 — 44 ad 2 — 47. P. 14 vel 15. A. 47 ad 49. C. 12.

Synon. kan Panggontor vel Donderaar Valent. Ind. Amb. III p. 508 fig. 523.

Ewawwe Pangay ou Lueÿ Renard Poiss. Mol. I tab. 11 fig. 69.
Balistus scriptus Osbeck Voy. I. 174?

Balistes laevis Bl. Aus]. Fisch tab. 414. Shaw Gen. Zoól. V. 405.
Platte Hornfisch Bl. ibid.

Baliste lisse Dl ibid.

Smooth old wife BI. ibid.

Balistes monoceros Solander.
Alutera laevis Cuv. Regn. anim. Swainson Nat. Hist. Fish. Il. p. 327.
Aleuteres laevis Richards. Ichth. Voy. Sulph. p. 131. tab. 61 fig. 3. Report 15° meet. Br. Ass.
1845 p. 202.
Mornati Indig. Malabar.
Ikan Hajam Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Bima, Sumbawae insulae, in mari.
Longitudo 3 speciminum 390” ad 430”.

Aanm. De voortreffelijke afbeelding in de Ichthyologie van de Sulphur, beantwoordt
volkomen aan mijne specimina, tot in de verdeeling der kleuren toe. De afbeelding van
Broen schijnt ten opzigte der kleurverdeeling veel te wenschen over te laten doch is ge-
noegzaam herkenbaar. De beschrijving van den heer Tu. Caron in zijne Catalogue of
Malaijan Fishes is genomen naar een varieteit met roodachtig bruine banden en bruine

vlekken op de staartvin.

B. Linea rostro-frontalis convexa. Pinna caudalis capite multo brevior.
a. Spina dorsi flexilis glabra rostro vix brevior.

Alutarius macracanthus Blkr. tab. 3 fig. 7.

Alut. corpore oblongo compresso, altitudine 3 circiter in ejus longitudine, latitudine 4 circiter in ejus
altitudine; capite 4 in longitudine corporis, multo altiore quam longo; oculis diametro 6 circiter in longi-
tudine capitis, plus diametro 1 a linea rostro-frontali remotis; linea rostro-frontali convexa; rostro oculo
quintuplo circiter longiore; dentibus maxilla superiore 6, anticis 4 acutis, angularibus truncatis; maxilla infe-
riore dentibus 4 acutisapice emarginatis; apertura branchiali ante basin pinnae pectoralis inferiorem desinente;
cute coriacea; cauda nec setosa nec spinis vel spinulis armata; spina dorsali 12 supra oculum sita, glabra, gra-
cili, elongata, flexili, rostrum longitudine lere aequante; spina dorsali 2a subocculta minima; pinnis dorsali
radiosa et anali corpore quintuplo vel sextuplo circiter humilioribus, rotundatis, radiis omnibus simplicibus ;
pectoralibus obtusis radiis omnibus simplicibus; caudali truncata velleviter convexa, 74 ad 72 in longitudine
corporis; colore corpore luride flavo vel viridi, pinnis flavescente vel viridi.

D. 9 — 49 vel 2 — 50. P. 14. A. 50 ad 53. C. 12.

Synon. Jkan Hajam Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 2 speciminum 328” et 335”.

Deze soort is na verwant aan Aluteres Berardi Less., doch verschilt er duidelijk van
door den langen buigzamen gladden 1" rugdoorn, die bij Aluteres Berardi Less. cylin-
dervormig, ruim driemaal korter dan de snuit en zeer ruw is. Op de afbeelding van
Aluteres Berardi in de Zoölogie der Coquille is het ligchaam getcekend als gekleurd met
een bruinachtig net met dof rooskleurige mazen, waarvan in de bovenbeschrevene soort
geen spoor te zien is. Het komt mij voor, dat de als Aluteres Berardi afgebeelde visch

in de lchthyologie der Sulphur, tot eene andere soort behoort, wijkende zij door het pro-
fiel, door de uitgerande staartvin en door den ongetanden en naar het schijnt rankeren rug-
doorn van Aluteres Berardi af, terwijl zich tevens ligt gekleurde banden schijnen uit te
strekken van onderkaak en kin naar wangen en borstvinnen. Ook Alutera cinerea
T. Schl. afgebeeld op plaat 131 fig. 1 der Ichthyologie van de Fauna japonica verschilt van
de boven gekenmerkte species door korten rugdoorn, gevlekt ligchaam, korteren kop, enz.

b. Spina dorsi antice serrata, tota ossea, rostro plus triplo brevior.

Alutarius amphacanthoides Blkr. tab. 2 fig. 5.

Alut. corpore oblongo compresso, altitudine 22 in ejus longitudine, latitudine 4 circiter in ejus altitudine;
capite 32 in longitudine corporis, altiore quam longo; oculis diametro 43 circiter in longitudine capitis ,
minus diametro 1 a linea rostro-frontali distantibus; linea rostro-frontali convexa ; rostro oculo plus triplo lon-
giore; dentibus maxilla superiore 6, anticis 4 acutis, angularibus truncatis; maxilla inferiore dentibus 4 acutis
apice emarginatis; apertura branchiali ante mediam basin pinnae pectoralis desinente; cute coriacea; cauda nec
setosa nec spinis vel spinulis armata; spina dorsali fa supra oculum sita, tota ossea, antice serrata, longitudine
oculi diametrum aequante; spina dorsali 2» minima sed conspicua; pinnis dorsali radiosa et anali corpore
quadruplo circiter humilioribus, rotundatis, radiis omnibus simplicibus; caudali truncata vel leviter convexa
b2 in longitudine corporis; colore corpore luride viridi vel flavo, pinnis flavescente vel viridi.

D. 2— 45. P. 14. A. 48. C. 12.

Synon. Jkan Hajam Mal. Datav.

Hab. Batavia, in mari.

Longitudo 2 speciminum 145" et 158”.

Aanm. Deze soort heeft het meest van Alutera cinerea T. Schl. doch bij laatstgenoemde
gaat de kop 415 maal in de lengte des ligchaams en is de rugdoorn wel ruw maar niet
gezaagd en langer dan het oog Voorts geven de heeren Trwwisck en Scuixcet de getallen
der vinstralen van Alutera cinerea op = D. 4—48. P. 19. A. 51. C. 12, zoodat de soort
blijkbaar eene andere is dan de boven beschrevene. Alutarius amphacanthoïdes verschilt
voorts van Alutarius Berardi Less. door gemis der netsgewijze kleurteekening, door van
voren gezaagden rugdoorn (welke bij Al. Berardi slechts ruw schijnt te zijn), door en-
kele stralen meer in de 2de rugvin en aarsvin en 1 straal meer in de borstvin, terwijl
het profiel van kop en buik boller schijnt te zijn. Ik noem deze nieuwe soort amphacan-
thoïdes naar hare overeenkomst in habitus met sommige soorten van Amphacanthus.

POGONOGNATHES Blkr.

Corpus elongatum valde compressum, cute coriacea. Dentes maxillares ut in genere Alu-
tario. Pinnae dorsalis Îae loco filum osseum tenue. Ossa pelvis sub cute occulta. Mas
pelvi producta. Maxilla inferior cirro carnoso unico magno.

24
Pogonognathus barbatus Blkr.

Pogonogn. corpore valde elongato compresso, diametro dorso-anali 12 ad 13 in longitudine corporis,
latitudine 24 circiter in diametro dorso-anali; capite aculissimo 43 ad 5 in longitudine corporis, plus tri-
plo longiore quam alto; oculis diametro 9 ad 10 in longitudine capitis; linea rostro-frontali declivi rectius-
cula; rostro valde acuto oculo septuplo circiter longiore; maxilla inferiore superiore longiore, dentibus 4
acutis; maxilla superiore dentibus 6, anticis 4 acutis, lateralibus rotundatis; mento valde prominente cirro
unico carnoso basi lato capite duplo circiter breviore; ore simo; apertura branchiali ante pinnam pectoralem
sub oculi limbo anteriore incipiente, obliqua; cute coriacea villosiuscula; maribus ventre osse pelvi prominente
in lobum triangularem corpore non humiliorem producto; cauda nec setosa nec spinulis armata; linea laterali
optime conspicua antice angulata, postice plus minusve serpentina; spina dorsali supra oculi limbum posteriorem
inserta basi tantum ossea, filiformi , rostro triplo circiter breviore; pinnis dorsali radiosa et anali bumilibus,
rotundatis, radiis omnibus simplicibus ; anali dorsali radiosa altiore et longiore; pinnis pectoralibus angu-
latis, radiis omnibus simplicibus; caudali acuta elongata 3 ad 34 in longitudine corporis; colore corpore,
capite pinnisque pectoralibus fusco; feminis lateribus guttis luteis in seriem longitudinalem dispositis; cirro
inframaxillari nigro; pinnis dorsali radiosa analique rufis, caudali fusco-nigricante maculata.

D. 1 filiformis + 49. P. 10. A. 57. C. 12. j

Synon. Balistes (Anacanthus) barbatus Gr. Hardw. Illustr. Ind. Zoól. Vol. I. Pisc. tab. 1 fig. 2 (varie-

tas pinna caudali immaculata).
Anacanthus barbatus Gray Zool. Miscell. 8.
Psilocephalus barbatus Swainson Nat. Hist. Fish. If p. 327.
Alutarius barbatus Cant. Catal. Mal. Fish. p. 357 tab VIII fig. 1 (varietas corpore coeruleo et
pinna caudali immaculata).
Aluthera barbata S. Müll.
Habit. Macassar, Celebes insulae, et Rio, in mari.
Longitudo 3 speciminum 270" ad 290"".

Aanm. Ik maakte van deze soort reeds melding in mijne »Contribution to the know-
ledge of the ichthyological fauna of Celebes,” geschreven te Soerabaja in Juli] 1848. Toen-
maals was ik niet in de gelegenheid, eene voldoende literatuur te raadplegen, doch ver-
moedde reeds, dat zij dezelfde soort was als Anacanthus barbatus Gray, welk vermoeden
mij na mijne terugkomst te Batavia bleek juist te zijn. Sedert is deze soort vrij uit-
voerig beschreven in de »Catalogue of Malayan Fishes’ van den heer Canror naar speci-
mina, te Singapore en Poeloe Pinang verzameld. De geslachtsnaam Anacanthus in 1832
reeds door Srrvitte aan een genus van Coleopteren en in 1837 door Eunzwsrne aan een ge-
slacht van Trygones gegeven, is niet aannemelijk en evenmin de door Swainson gegeven
geslachtsnaam Psilocephalus (kaalkop), welke, op de rugdoornlooze figuur van Harnwicke
gegrond, het doel heeft uit te drukken dat de rugdoorn niet aanwezig is, ofschoon hij
gemakkelijk is waar te nemen. Deze zelfde aanmerking is ook toepasselijk op den ge-
slachtsnaam Anacanthus, door Gray voorgesteld. De heer Carron namslechts vrouwelijke in-
dividu’s waar met niet vooruitstekende bekkenbeenderen. Hij telde er van 44 tot 51 rug-
vin-, en van 89 tot 65 aarsvinstralen.

25
TRIACANTHUS Cuv.

I. Spina ventralis utroque latere unica.
A. Pinna dorsalis spinosa nigra. Macula ventralis nigra nulla.

Triacanthus Russellii Blkr.

Triacanth. corpore oblongo compresso, altitudine 34 in ejus longitudine, latitudine 3 circiter in ejus
altitudine; capite 4 ad 41 in longitudine capitis, altiore quam longo; oculis diametro 3 ad 4 fere in lon-
gitudine capitis; linea rostro-frontali rostro concaviuscula fronte convexa; rostro oculo duplo fere vel plus
duplo longiore (vel altiore) ; parte capitis praeoculari minus duplo altiore quam longa; maxillis squamosis ,
superiore dentibus biseriatis, serie externa 9 cuneiformibus, serie interna 6 obtusis, rotundatis, mediis 9
lateralibus multo majoribus; maxilla inferiore dentibus biseriatis, serie externa 10 cuneiformibus, serie in-
terna 2 tantum maximis obtusissimis; apertura branchiali subverticali ante pinnam dorsalem desinente; squa-
mis parvis sed bene conspicuis, scabris; linea laterali conspicua, ante spinam dorsalem cruciata; pinnis ra-
diis plurimis divisis; dorsali spinosa spina fa tota scabra 4% ad 6 in longitudine corporis, spinis ceteris
oculo brevioribus; pinna dorsali radiosa humili obtusa rotundata; anali angulata emarginata; pectoralibus
rotundatis; anali biloba, lobis acutis, 4} ad 5 in longitudine corporis; spinis ventralibus 53 ad 7 in longi-
tudine corporis; colore corpore superne griseo inferne argenteo vel flavescente; capite superne viridi; pinna
dorsali 14 nigra; pinnis ceteris flavis.

D. 5 — 24 ad 25. P. 13 vel 14. V. 1. A. 19 vel 20. C. 12.

Synon. Bowree vel Abatee Russ. Corom. Fish. I pag. 14 fig. 21. à

Balistes biaculeatus Benn. Ceyl. Fish. tab. 15 ; Cant, Mal. Fish. p. 360. Benn. Richards. (Blkr.
olim), (nec Bloch nec Lacép.)
Triacanthus brevirostris Valenc. T. Schl. Faun. jap. Poiss. p. 294 tab. 129 fig. 2.
Gin-Koomuki Japonens.
Ankatillah Cingalens.
Ikan Sunjang langit Indig. Pasur.
Ikan Sokan Mal. Batav.
Habit. Batavia, Samarang, Surabaja, Pasuruan, in mari.
Kammal, Madurae insulae, in mari.
Padang, Sibogha, Sumatrae occidentalis, in mari.
Macassar, Bulucomba, Celebes insulae, in mari.
Longitudo 18 speciminum 135’” ad 290".

B. Pinna dorsalis spinosa flavescens vel fuscescens superne fusco marginata.
a. Corpus altitudine 3!/, ad 9'4 in ejus longitudine. Spinae post spinam dor-
- salem 1" oculo non longiores.

Triacanthus rhodopterus Blkr. tab. 4 fig. 8.

Triacanth. corpore oblongo compresso, altitudine 34 ad 3} in ejus longitudine, latitudine 3 circiter in
ejus altitudine; capite 41 ad 42 in longitudine corporis, altiore quam longo; oculis diametro 3 ad 3i in
longitudine capitis; linea rostro-frontali rostro concava fronte convexa; rostro oculo duplo fere longiore
vel altiore; parte capitis praeoculari duplo altiore quam longa; maxillis squamosis, dentibus biseriatis, serie
externa 8 vel 10 cuneiformibus, serie interna 2 ad 6 obtusis rotundatis, mediis lateralibus multo majoribus;

apertura branchiali subverticali ante oculum desinente; squamis parvis sed bene conspicuis, scabris; linea

laterali conspicua, ante spinam dorsalem cruciata; pinnis radiis plurimis divisis; dorsali spina 1a tota scabra
4% ad 42 in longitudine corporis; spinis ceteris longitudine oculum aequantibus vel oculo brevioribus; dor-
sali radiosa humili obtusa rotundata; anali angulata emarginata; pectoralibus obtusis rotundatis; caudali
biloba lobis acutis 4 ad 45 in longitudine corporis; spinis ventralibus scabris 51 ad 54 in longitudine cor-
poris; colore corpore superne griseo, lateribus inferneque flavescente vel argenteo; pinna dorsali spinosa
membrana aurantiaca superne fusco marginata; pinnis ceteris flavescentibus.

D. 4 vel 5— 24 vel 95. P. 13. V. 1. A. 19 vel 20. C. 12.

Synon. Jkan Sokan Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 2 speciminum 122” et 140”.

Aanm. Deze soortis zeer na verwant aan Triacanthus biaculeatus Cuv. doch onderscheidt
er zich van door stomperen kop, door langeren I" rugdoorn en buikdoornen, oranjekleu-
rige eerste rugvin enz. De eerste rugvin is bij Triacanthus biaculeatus Cuv. standvastig
zwart, en dit zwarte strekt er zich bij de meeste individu's uit tot op den rug.

b. Corpus altitudine 2'/ circiter in ejus longitudine.

Triacanthus Nieuhofii Blkr. tab. 4 fig. 9.

Triacanth. corpore oblongo compresso, altitudine 22 in ejus longitudine, latitudine 4 fere in ejus altitu-
dine; capite 44 in longitudine corporis, multo altiore quam longo; oculis diametro 3 in longitudine capitis;
linea rostro-frontali rostro concaviuscula fronte convexa; rostro oculo minus duplo longiore vel altiore; parte
capitis praeoculari plus duplo altiore quam longa; maxillis squamosis dentibus biseriatis, serie externa 9 vel
10 cuneiformibus, serie interna obtusis rotundatis 2 ad 6, mediis ceteris majoribus; apertura branchiali
subverticali, ante pinnam pectoralem desinente; squamis parvis sed bene conspicuis, scabris; linea laterali con-
spicua ante spinam dorsalem cruciata; pinnis radiis plurimis divisis; dorsali spina 12 tota scabra 3} circiter
in longitudine corporis, spina 22 (abrupta), spinis ceteris oculo brevioribus ; dorsali radiosa humili obtusa
rotundata; pectoralibus obtusis rotundatis; anali angulata; caudali biloba lobis acutis 5 fere in longitudine
corporis; spinis ventralibus totis scabris 42 circiter in longitudine corporis ; colore corpore superne griseo,
inferne flavescente velargenteo; pinna dorsali spinosa aurantiaco-fusco marginata; pinnis ceteris flavescentibus.

DAS 207 Pole. Ven AL 10 G. 512;

Synon. Hoornvisch Nieuh. Gedenkw. Zee- en Lantr. p. 272 figur.

Piscis cornutus Willoughb. Ichth. app. tab. 10 fig. 1.

Habit. Sibogha, Sumatrae occidentalis, in mari.

Longitudo speciminis unici 110”.

Aanm. Deze soort onderscheidt zich van Triacanthus Russells Blkr., Triacanthus rho-
dopterus Blkr. en Triacanthus strigilifer Cant. door hooger ligehaam, stomperen kop
enz. Het komt mij voor, dat tot deze soort betrekking heeft de Moornvisch, afgebeeld in
het aangehaalde werk van Nieunor en overgenomen door Wirrovanzx.

seri

c. Pinna dorsalis spinosa tota flava, spina 1° corporis altitudinem subaequante.
Spinae post spinam dorsalem 1” oculo breviores.

Triacanthus oxycephalus Blkr. tab. 5 fig. 10.

Triac. corpore oblongo compresso, altitudine 34 ad 3 in ejus longitudine, latitudine 3 fere in ejus alli-
tudine; capite acuto 4 circiter in longitudine corporis, altiore quam longo; oculis diametro 3 ad 34 in lon-
gitudine capitis; linea rostro-frontali rostro concaviuscula fronte convexa; rostro acuto oculo duplo circiter
longiore vel altiore; parte capitis praeoculari longitudine 14 ad 13 in ejus altitudine; maxillis squamosis
dentibus biseriatis, serie externa 8 vel 10 cuneiformibus, serie interna 2 ad 6 granulosis, mediis ceteris
majoribus ; apertura branchiali subverlicali ante pinnam pectoralem desinente; squamis parvis sed bene con-
spicuis, scabris; linea laterali conspicua, ante spinam dorsalem 1m cruciata; pinnis dorsali radiosa et anali
radiis pluribus indivisis; pinnis ceteris radiis mediis omnibus fissis; dorsali 12 spina 1a tota scabra longitu-
dine 34 ad 3? in longitudine corporis, spinis ceteris oculo brevioribus, membrana humillima; dorsali ra-
diosa humili obtusa rotundata; pectoralibus obtusis rotundatis; anali angulata vix emarginata; caudali biloba
lobis acutiusculis 6 ad 5 in longitudine corporis; spinis ventralibus 4 ad 4% in longitudine corporis; colore
corpore superne griseo inferne flavescente vel argenteo; pinnis omnibus flavescentibus.

D. 5 — 94. P. 13 vel 14. V. 1. A. 17 ad 19. C. 12.

Synon. kan Sokan Mal. Batav.

Habit. Batavia, Padang, in mari.

Longitudo 9 speciminum. 75” ad 140”.

Aanm. Deze soort laat zich van de bovenbeschrevene gemakkelijk onderkennen door
haren veel spitseren kop en snuit, langere 1° rug- en buikdoornen en door geheel gele
of kleurlooze eerste rugvin. Van de mij bekende soorten van Triacanthus heeft zij de
meeste overeenkomst met de eigenlijke Balistes biaculeatus van Broen, althans wanneer
zijne afbeelding eenigzins juist is. Triacanthus oxycephalus heeft denzelfden spitsen kop
en ranken ligchaamsvorm, doch mist de zwarte vlek voor de buikdoornen en heeft het
vlies der eerste rugdoornen zeer laag en doorschijnend of geel, terwijl de eerste rugdoorn
en de buikdoornen aanmerkelijk langer zijn.

BN DRA GE

TOT DE KENNIS DER

D S TR. ACL DNS

VAN DEN

END DAS (Ge EN ek RICH TUPAESES

Van de ruim 40 soorten van Ostracion welke thans in de wetenschap bekend zijn,
komen er 8 op den Indischen Archipel.

Boxrius deed Ostracion cornutus L. kennen als bewoner van Java, en gaf daarvan eene
gebrekkige doch zeer goed herkenbare afbeelding. Varentun gaf in zijn groot werk over
Indie 8 afbeeldingen van Ostraciones, doch die 8 afbeeldingen hebben slechts betrekking
tot 4 soorten, t. w. tot Ostracion cornutus L., Ostracion cubicus Bl, Ostracion turritus
Forsk. en tot eene soort (fig. 384) welke zich niet laat bepalen, doch een hoogen scher-
pen gedoornden rug en eenige overlangsche reijen doornen op de zijden schijnt te hebben.

In de »Catalogue of zoölogical specimens’ opgenqmen in »Memoir of the life and pu-
blie services Tu. Sr. Rarrirs" zie ik gewag gemaakt van Ostracton quadricornis Bl. en
Ostracion cornutus L. als bij Sumatra voorkomende en Ostracion nasus Bl. en Ostracion
tesserula Cant. werden kortelings door den heer Carron bekend gemaakt als bewoners der
wateren van Prince of Wales Island (Pinang) en Malakka.

Mijne verzameling bevat 6 soorten van Ostracion, 4 der reeds bovengenoemde, t. w.
Ostracion turritus Bl, Ostracion cornutus L., Ostracion cubicus Bl. en Ostracion nasus
Bl. en bovendien nog Ostracion Sebae Blkr. en Ostracion rhinorhynchos Blkr., welke beide
soorten, hoe onvolkomen dan ook, bekend schijnen geweest te zijn, de eerste aan Sepa, doch
welke door latere schrijvers ten onregte tot Ostracion cubicus Bl. gebragt is, — en de
laatste aan Wirtoveusv, doch waarop door de nieuwere schrijvers niet verder gelet is.

De mij thans van den Zndischen Archipel bekende species van Ostracion zijn alzoo de
volgende.

1. Ostracion quadricornis Bl. 5. Ostracion nasus Bl.
9. » turritus Bl. 6. » rhinorhynchos Blkr.
3. » cornutus L. 7 » cubicus Bl.
4, » tesserula Cantor. 8 » Sebae Blkr.
Van deze 9 soorten komen op de fauna van
JAVA.
1. Ostracion turritus Forsk. 3. Ostracion rhinorhynchos Blkr.
9, » cornutus L. ^. » nasus Bl.
SUMATRA.
1. Ostracion quadricornis Bl. 2. Ostracion cornutus L.
PINANG.
1. Ostracion cornutus L 3. Ostracion nasus Bl.
D » tesserula Cant.
SINGAPORE.
1. Ostracion cornutus L.
BALI.
“1. Ostracion cornutus L.
SUMBAWA.
1. Ostracion cornutus L. 9. Ostracion cubicus Bl.
MOLUKSCHE EILANDEN.
1. Ostracion turritus Forsk. 3. Ostracion cubicus Bl.
2, » cornutus L. (Banda Neira). 4. » Sebae Blkr. (Banda Neira).
Buiten den I[ypiscuey Ancurezp komen tevens voor.
1. Ostracion quadricorms Bl . Indische Zee. — Nijl? ?
2 » turritus Forsk. Indische en Roode zee.
3. » cornutus L. Malakka. China. Japan.
A. » nasus Bl. Malakka.

D. » cubicus Bl. Isle de France. Roode zee.

50
CONSPECTUS SPECIERUM ANALYTICUS.
OSTRACION.

L Corpus pentagonum spinis lateralibus ventris et frontalibus.
A. Spinae, frontalis utroque latere 1, laterales utroque latere 4.

Ostracion turritus Forsk.
if. Corpus tetragonum.
A. Spina frontalis et analis utroque latere 1.

Ostracion cornutus L.

B. Spinae nullae.
a. Rostrum ante os prominens.
i Dorsum medio carinatum. Corpus fusco vel nigro maculatum.
6 Carina dorsi media carinis lateralibus multo altior; rostrum acutum; scu-
ta dorsalia singula macula fusca unica.

Ostracion nasus Bl.

66 Carina dorsi media carinis lateralibus non vel vix altior; rostrum obtu-
sum; scuta dorsalia singula guttulis fuscis vel nigris pluribus.

Ostracion rhinorhynchos Blkr.

b. Rostrum non ante os prominens.
1 Dorsum convexum non carinatum.
6 Linea rostro-frontalis declivis rectiuscula. Latera coerulea ocellis aureis
nigro annulatis.

Ostracion Sebae Blkr.

66 Linea rostro-frontalis concava. Latera ocellis nigris pupillis coerules-
centibus.

Ostracion cubicus Bl.

DESCRIPTIONES SPECIERUM DIAGNOSTICAE,

OSTRACION.

I. Corpus pentagonum spinis lateribus ventris et frontalibus.
A. Spinae, frontalis utroque latere unica, laterales utroque latere 4.

Ostracion turritus Forsk. Descr. anim. p. 75 No. 113. Bl. Ausl. Fisch. tab. 136. Shaw
Cuv. Rupp.

Ostrac. pyxide pentagona, altitudine maxima 24 circiter in corporis longitudine, latitudine maxima altitu-
dinem aequante; ventre plano dorso triplo circiter latiore; dorso carinato turrito superne spina crassa brevi
armata; capite obtuso 44 in longitudine corporis, vix altiore quam longo; linea rostro-frontali declivi inferne
concaviuscula; fronte inter oculos depressa orbitis spina armata; oculis diametro 21 circiter in longitudine
capitis, 14 circiter in rostri altitudine; pyxidis apertura ovali oculo minore; dentibus utraque maxilla 10
vel 12 obtusis, aequalibus; scutis pyxidis hexagonis et pentagonis; ventre carina laterali utroque latere spinis
4 retrorsum spectantibus; pinnis obtusis rotundatis, caudali postice convexa; colore corpore superne lateri-
busque viridi, ventre flavo, pinnis flavescente.

D. 1/8. P. 1/9. A. 1/8. C. 1/8/1.

Synon. kan Toetombo ekor tiga vel Dooskens visch met 5 staarten Valent. Ind. Amb. III. p. 396 fig. 159.

Ikan Karbauw jang badoeri vel Gedoornde Buffels of Ossenvisch Valent. ib. p. 425 fig. 262,
Ikan Tomtombo Renard Poiss. Mol. II. tab. 6 fig. 24 et tab. 9 fig. 40.
Ostracion quadrangularis , aculeis frontalibus analibusque binis ; lateribus dorsoque aculeatis Gro-
nov. Zoóph. p. 45 No. 176.
Thurmtrüger Bl. Ausl. Fisch. tab. 136.
Chameau marin Bl. ibid.
Ostracion dromadaire Lacép. Poiss. I p. 471.
Tetrasomus turritus Swains. Nat. Hist. Fish II p. 323.
Djemel et Schoka Arab.
Ikan Petih Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo speciminis unici 122”.

Aanm. Het aantal doornen aan de zijkielen des buiks schijnt van 3 tot 8 te verschil-
len, naar de leeftijden des diers. Bij mijn eenig specimen, dat tot den middelbaren leeftijd
behoort, zijn 4 buikdoornen aan elke zijde, terwijl de rugdoorn meer eene driehoekige
beenige plaat voorstelt en de voorhoofdsdoornen weinig ontwikkeld zijn.

IL. Corpus tetragonum.
A. Spina frontalis et analis utroque latere 1.

Ostracion cornutus L. Mus, Ad. Fr. I. 59. Bl. Ausl. Fisch. tab. 189. Lacép. Poiss. I p. 470.
Shaw, Cuv., Benn., Richards., Temm. Schl. ;

Ostrac. pyxide tetragona, altitudine maxima antice 3 ad 5 in longitudine totius corporis, latitudine maxi-
ma altitudinem maximam paulo superante; ventre leviter convexo dorso latiore; capite absque spinis 4 ad
53 in longitudine totius corporis, vix altiore quam longo; oculis diametro 2 ad 2% in longitudine capitis
absque spinis frontalibus; linea rostro-frontali subverticali concaviuscula; fronte inter oculos depressa; rostro
oculi diametro junioribus vix media aetate duplo altiore; spina frontali utroque latere unica, junioribus
longitudine caput aequante media aetate capite breviore; apertura pyxidis antica oculo non majore; denti-
bus utraque maxilla p. m. 12 obtusis aequalibus; scutis pyxidis hexagonis vel pentagonis; dorso medio
tuberculo cristaeformi; spina anali utroque latere unica, junioribus capite longiore, media aetate capite bre-
viore; spinis dorsalibus vel lateralibus nullis; cauda cum pinna caudali aetate valde juvenili spinas anales non
superante, aetate media pyxide absque capite longiore; pinnis obtusis rotundatis, caudali postice convexa;
colore corpore rubro-fusco; scutis dorso et lateribus, caudaque vulgo guttis coeruleis sparsis notatis; pinnis
radiis aurantiaco-fuscescentibus; caudali media aetate guttis sparsis fuscis et flavis. ;

D. 1/8. P. 1/9. A. 1/8. C. 1/8/1.

Synon. Pisciculus cornutus vel Ikan Setang Bont. Hist. natur med. p. 79 fig. Willoughb. Ichth. tab. 13

fig. 1. (media aetas).

Ikan Peti vel Kistvisch Valent. Ind. Amb. HI p. 358 fig. 36 (aetas juvenilis).

Ikan Toetombo badoerie vel Gedoornde Dooskensvisch Valent. ib. p. 451 fig. 333 (aetas juvenilis).

Ikan Toetombo bezar vel Groote Dooskensvisch Valent. ibid. p. 455 fig. 344 (aetas subadulta).

Ikan Toetombo tandoe koening vel Dooskensvisch met geele hoorns Valent. ibid. p. 461 fig. 367
(aetas adulta).

Peti-Cornute Renard Poiss. Mol. I tab. 39 fig. 197. (aetas juvenilis).

Zeckat Renard ibid. Il tab. 8 fig. 38 (aetas juvenilis).

Espèce de Chat marin Renard. ibid. II tab. 13 fig. 60 (aetas juvenilis).

Tomtombo Renard. ibid. II tab. 27 fig. 135 (aetas adulta).

Ostracion quadrangularis aculeis duobus in fronte et totidem in imo ventre Gronov. Mus. I No.
118.

Zeekatje Houttuij Nat. Hist. Dl. I pars 8 p. 473 (aetas juvenilis).

Ostracion quadrangulus aculeis 2 in capite et totidem in imo ventre Seb. Thes. HI p. 61 tab 24
fiz. 8 (aetas subadulta).

Ostracion quadrangulus , minor, flavescens etc. Seb. ibid. p. 61 tab. 24 fig. 13. (aetas adolescens).

Crayracion quadrangularis etc. Klein Miss. Pisc. III p. 22 No. 26.

Seestter Bl. Ausl. Fisch. tab. 139.

Taureau de mer BI. ibid.

Horn-fish Bl. ibid.

Ostracion quadrangulaire Lacép. Poiss. I p. 470. fig.

Lactophrys cornutus Swains. Nat. Hist. Fish. II p. 324.

Ostracium cornutum Cant. Cat. Mal. Fish. p. 365.

Ostracion Valentini Blkr. Ichth. Sumbaw. (aetas valde juvenilis).

Buntal Kambung Mal. Fret. Malacc.

Ikan Peti duri Mal. Batav.

Habit. Batavia, ad inSulas, in mari.

[o]
C1

Boleling, Dali insulae, in mari.
Bima, Sumbawae insulae, in mari.
Banda Neira, in mari.

Longitudo 7 speciminum 56” ad 165".

Aanm. De doornen worden betrekkelijk korter en staart en staartvin betrekkelijk lan-
ger bij toenemenden leeftijd, zoodat de jeugdige en volwassen individu’s in habitus zeer
van elkander verschillen. Vroeger, toen ik nog slechts in het bezit was van een enkel
zeer jeugdig specimen, meende ik dat als eene afzonderlijke soort te moeten beschouwen,
doch ik ben van deze meening teruggekomen sedert ik in het bezit geraakt was van
meerdere exemplaren van meer gevorderden leeftijd.

B. Spinae nullae.
a. Rostrum ante os prominens.
t+ Dorsum medio carinatum. Corpus fusco vel nigro maculatum.
6 Carina dorsi media carinis lateralibus multo altior; rostrum acutum; scuta
dorsalia singula macula fusca unica.

Ostracion nasus Bl. Ausl. Fisch. tab. 138. Lacép., Shaw, Cuv., Swains. Tab. 7 fig. 15.

Ostrac. pyxide tetragona, altitudine maxima 32 ad 34 in corporis totius longitudine, latitudine maxima
1i ad 12 in ejus altitudine; dorso medio carina lata elevata; lateribus ventreque concavis; ventre dorso non
vel vix latiore; capite 54 ad 52 in longitudine corporis, aeque alto circiter ac longo; oculis diametro 3 fere in
longitudine capitis, 2 fere in altitudine rostri; linea rostro-frontali concava; fronte inter oculos depressa;
rostro acuto ante labia prominente; apertura pyxidis anteriore pyriformi, oculo non latiore et paulo tantum
longiore; dentibus utraque maxilla 10 vel 12 obtusis aequalibus; pyxide spinis nullis vel spina rudimentaria
tantum in carina dorsali media; scutis hexagonis vel pentagonis; pinnis dorsali et anali obtusis rotundatis ;
pectoralibus obtusis; caudali truncata; colore corpore flavescente-viridi vel fuscescente-viridi; dorso lateribus-
que superne singulis seutis macula rotunda fusca unica; capite lateribusque inferne maculis vel guttulis fus-
cis; cauda viridi fusco maculata; pinnis flavescentibus, caudali maculis fuscis rotundis, ceteris immaculatis ;
dentibus maxillaribus fuscis.

D. 1/8. P. 1/9. A. 1/8. C. 1/8/1.

Synon. Nasenbeinfisch Bl. Ausl. Fisch. tab. 138.

Coffre à bec Bl. ibid. Bonnat. Encyclop. méthod.
Ostracion museau alongé Lacép. Poiss. I p. 458.
Ostracion oblongo-quadrangulus, rostro acuto, maculis in dorso et capite Artedi Gen. p. 56
No: +.
Ostracium nasus Cant. Mal. Fisch. p. 369.
Buntal panjang Mal. Pinang, Malacc.
Ikan Peti Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo 2 speciminum 220” et 225”.

66 Carina dorsi media carinis lateribus non vel vix altior; rostrum obtu-
sum; scuta dorsalia singula guttulis fuscis vel nigris pluribus.

Ostracion rhinorhynchos Blkr. tab. 6 fig. 12.

Ostrac. pyxide tetragona, altitudine maxima 9} ad 4% in longitudine corporis, paulo latiore quam alta;
dorso medio carina humili, carinis lateralibus non vel vix altiore; lateribus ventreque concavis; ventre dorso
paulo latiore; capite 43 ad 5 in longitudine corporis, aeque alto circiter ac longo; oculis diametro 22 ad
3 in longitudine capitis, 14 ad 2 fere in longitudine rostri; linea rostro-frontali ante oculos concava inferne
valde angulata; fronte inter oculos depressa; rostro junioribus vix, adultis valde ante os prominente, conico,
obtuso, basi latiore quam longo; labiis maxime carnosis; apertura pyxidis anteriore ovali oculo non vel paulo
tantum majore; dentibus utraque maxilla p. m. 10 obtusis subaequalibus; pyxide spinis nullis; scutis pen-
tagonis, hexagonis et heptagonis; pinnis obtusis rotundatis, caudali subtruncata postice convexa; colore
corpore rubro-fusco marginibus scutorum dilutiore; scutis vertice et dorso singulis guttis nigricantibus plu-
ribus notatis; pinnis viridi-aurantiacis, dorsali vulgo basi et cauda et caudali vulgo radiis nigro guttatis;
dentibus maxillaribus fuscis.

D. 1/8. P. 1/6. A. 1/8. C. 1/8.

Synon. Piscis quadrangularis rostratus Willoughb., Raij.

Ikan Peti Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari. .
Longitudo 5 speciminum 136" ad 273”.

Aanm. Ik zie deze soort zeer herkenbaar afgebeeld in cene kopij uit het werk van
Wirnovensy, welk werk zelf echter in /V. Indië niet te verkrijgen is. Sesa, Broen, Lacfeùpe,
noch andere latere schrijvers hebben er melding van gemaakt. De soort heeft groote ver-
wantschap met Ostracion nasus Bl. doch is zeer gemakkelijk herkenbaar door haren dik-
ken kegelvormigen stompen en hooger staanden snuit, lage middelste rugkiel, veel
breeder ligchaam en kleine zwarte rugschildvlekken, van welke er meerderen zich op één
schild bevinden, terwijl elk rugschild van Ostracion nasus Bl. slechts eene enkele ronde
bruine vlek bezit.

Bij enkelen mijner exemplaren strekken zich de zwarte vlekjes tot op wangen en zijden
uit.

b. Rostrum non ante os prominens.
1 Dorsum convexum non carinatum.
6 Linea rostro-frontalis declivis rectiuscula. Latera coerulea ocellis aureis
nigro annulatis. |

Ostracion Sebae Blkr. tab. 6 fig. 13.

Ostrac. pyxide tetragona, altitudine maxima 3% in corporis longitudine, paulo latiore quam alta; dorso
et ventre convexis medio non carinatis; lateribus concavis; ventre dorso vix latiore; capite obtuso 4% cir-
citer in longitudine corporis; linea rostro-frontali declivi rectiuscula; linea interoculari concava; oculis dia-
metro 3 circiter in longitudine capitis, 12 circiter in altitudine rostri; ore ante rostrum prominente, labiis

valde carnosis; dentibus utraque maxilla p. m. 10 obtusis subaequalibus; apertura pyxidis anteriore ovali,
oculo latiore et duplo longiore; pyxide spinis nullis, scutis hexagonis et pentagonis; pinnis obtusis rotun-
datis, caudali postice conyexa; colore dorso nigricante, lateribus coeruleo, yentre griseo vel coeruleo;
dorso guttulis numerosis confertis flavis; lateribus et cauda totis et ventre partim ocellis confertis viridi-
aureis annulo nigro cinetis; pinnis viridibus; caudali membrana basi nigricante et ocellis flavis.

D. 1/8. P. 1/9. A. 1/8. C. 1/8/1.

Synon. Ostracion quadrangulus , nigrescens, tuberculis minimis et maculis albis varius Seba Thes. III

p. 91 tab. 24 fig. 5 (nec Ostracion cubicus L.).
Habit. Banda Neira, in mari.
Longitudo 2 speciminum 130°” et 145”.

Aanm. Deze soort onderscheidt zich van Ostracion cubicus L., behalve door de kleu-
ren, door bijkans regt profiel van den kop, welk profiel bij Ostracion cubicus L. zeer
hol is, door dikkeren en stomperen snuit, dikkere lippen, grootere tanden, veel grootere
voorste opening van het ligehaamsschild enz. Ik geloof dat figuur 5 plaat 24 van het
Sde deel van Szsa's Thesaurus tot Ostracion Sebae Blkr. behoort en niet tot Ostracion
cubicus L. Ostracion cyanurus Rupp. en Ostracion argus Rupp. laten zich evenmin met
Ostracion Sebae verwisselen, wegens blaauwe zwartgevlekte staartvin, bruine met blaauw en
zwart gevlekte zijden enz.

óó Linea rostro-frontalis concava. Latera ocellis nigris pupillis coerulescen-
tibus.

Ostracion cubicus Bl. Ausl. Fisch tab. 187. Lacép. Rupp. Tab. 7 fig. 14.

Ostrac. pyxide tetragona , altitudine maxima 33 ad 32 in corporis longitudine, aeque alta circiter ac lata;
dorso convexo et ventre planiusculo vel concaviusculo medio non carinatis; lateribus concavis; ventre dorso
latiore; capite 42 circiter in longitudine corporis, aeque alto circiter ac longo; linea rostro-frontali et linea
interoculari concavis; oculis diametro 25 ad 22 in longitudine capitis, 13 ad 1% in altitudine rostri; ore
ante rostrum prominente, labiis valde carnosis; dentibus utraque maxilla p. m. 10 obtusis subaequalibus ;
apertura pyxidis anteriore ovali oculo non latiore sed paulo longiore; pyxide spinis nullis, scutis hexagonis,
pentagonis et heptagonis; pinnis dorsali et anali obtusis rotundatis ; pectoralibus angulatis; caudali postice
convexa; colore corpore viridi-fuscescente ventre dilut;jore ; scutis dorso et lateribus pluribus ocello coerules-
cente annulo nigro cincto; capite nigro guttulato; ventre nigro et interdum etiam flavo guttulato; pinnis
aurantiacis, caudali interdum nigro guttulato.

D. 1/8. P. 1/9. A. 1/8. C. 1/7/14 vel 1/8/1.

Synon. kan Peti bariska vel Gestreepte Kistkensvisch Valent. Ind. Amb. III p. 386 fig. 120.

Ikan Peti Renard Poiss. Mol. I tab. 28 fig. 152??

Piscis quadrangularis, cui in singulis mediis squamis lateralibus singulae maculae majusculae
Willoughb. Ichth. App. p. 20 No. 11. tab. 1 fig. 12.

Ostracion quadrangulus , tuberculis et maculis varius etc. Seb. Thes. III pag. 60 tab. 24 fig. 4°

Ostracion unciali minor, maculis nigris varius Seb. ib. p. 62 tab. 24 fig, 11 (juvenis). ?

Alu Sendük Forsk. Descr. Animal. p. 17 No. 48.

56
Stachellose Viereck Bl. Ausl. Fisch. tab. 137.
Coffre tigré Bl. ibid.
Square Fish Bl. ibid.
Ostracion moucheté Lacép. Poiss, I p. 442 et 461.

Ostracion punctatus Ehr. sec. Rüpp. Atl. R. N. Afr. F. R. M. p. 6.
Abu Sanduk Arab.

Habit. Bima, Sumbawae insulae, in mari.
Longitudo 2 speciminum 140” et 170”.

Aanm. Deze soort heeft groote verwantschap, zoowel met Ostracion Sebae als met Os-
tracion argus Rupp. en Ostracion cyanurus Rupp. Van de beide laatstgenoemde species
onderscheidt zij zich door holler kopprofiel, door oranjekleurige vinnen en door het gemis
der zwarte vlekjes, welke zich bij de beide soorten van Rurrzit nevens de blaauwe vlekken
op de zijden bevinden. Bovendien heeft Ostracion cyanurus Rüpp den staart van boven bruin
en overigens blaauw en Ostracion argus Rüpp. alle vinnen blaauw en met kleine zwarte

ronde vlekjes bezaaid, terwijl de lengte van de voorste opening van het schild het dubbele
heeft van die van het oog.

Scripsi Batavia Calendis Maji mpeeeu.

Aanhangsel.

Na het afdrukken dezer verhandeling ontving ik nog twee soorten van Balistini van
Sumatra's Westkust, t. w. Xenodon niger Rüpp. en eene nieuwe soort van Balistes, welke
ik naar den geachten toezender heb genoemd. Hierdoor wordt het aantal van den Zndi-
schen Archipel bekende Balustini gebragt op 84 species. Ik laat de beschrijvingen dezer
twee soorten hier volgen.

Balistes Schmittii Blkr.

Balist. corpore oblongo compresso, altitudine 2 et paulo in ejus longitudine, latitudine 3 circiter in ejus
altitudine; capite 31 circiter in longitudine corporis, altiore quam longo; oculis diametro 43 circiter in
longitudine capitis , 31 fere in longitudine rostri; vertice conyexiusculo; linea rostro-frontali declivi rectiuscula;
rostro ante oculos sulco triangulari ; labiis carnosis ; dentibus utraque maxilla 8, mediis ceteris majoribus ; aper-
tura branchiali ante basin pinnae pectoralis desinente; scutis lateribus 50 p.m. in serie longitudinali usque
ad aperturam branchialem; cauda compressa scabriuscula spinis vel spinulis nullis, medio multo altiore quam
lata; pinna dorsali spinosa spina 12 rostro breviore, crassa, obtusa, apice antice denticulata, membrana pin-
nam dorsalem radiosam non attingente; dorsali radiosa et anali non emarginatis antice angulatis corpore
plus triplo humilioribus, postice rotundatis; pectoralibus obtusis rotundalis; pinna ventrali spina crassa brevi
leviter dentata apice truncata emarginata, spinulis gracilibus 16; caudali postice convexa, angulis acuta, 6
circiter in longitudine corporis; colore corpore superne olivaceo- et violascente-viridi, inferne dilutiore ;
pinnis dorsali spinosa et caudali fuscescentibus, ceteris viridescentibus.

D. 3 — 3/21. P. 1/13. A. 2/25. C. 12.

Habit. Padang, in mari.

Longitudo speciminis unici 173”.

Aanm. Deze soort is verwant aan Balistes hihpe Richards., doch verschilt daarvan
doordien bij Balistes hihpe de Qde rug- en aarsvinnen geheel afgerond zijn en aanmer-
kelijk minder stralen bezitten, de staartvin aan de hoeken afgerond is, de buikdoorn
weinig ontwikkeld enz. Van Balistes frenatus Lacép. verschilt de bovenbeschrevene species,
behalve door gemis van den kaak-borstband, door stompen eersten rugdoorn, van voren
hoekige 2de rug- en aarsvin enz; en van Balistes Buniva Lacép., aan welke zij insgelijks
verwant is, door bolle staartvin, een bijkans dubbel aantal aarsvinstralen (bij Bal. Buniva
14) enz. Ook de Balistes, afgebeeld in Russerr’s Coromandel Fishes, onder den naam van
Rahtee Yellakah (X. p. 13 fig. 20) heeft veel overeenkomst met Balistes Schmittit
doch heeft den rug hoekiger, de 2de rug- en aarsvin ronder, de schubben grooter en
andere kleuren.

Ik noem deze soort ter eere van den verdienstelijken toezender, mijnen vriend en ambt-
genoot Dr. F. C. Senmur.

Xenodon niger Rüpp. N. W. F. Abyss. F. R. M. p. 53 tab, 14 fig. 8.

Xenod. corpore oblongo compresso, altitudine 2 et paulo in ejus longitudine absque pinna caudali, lati-

tudine plus quam 3 in ejus altitudine; capite 3 et paulo in longitudine corporis absque pinna caudali, al-
liore quam longo; oculis diametro 54 circiter in longitudine capitis, 32 circiter in longitudine rostri; linea
rostro-frontali declivi rectiuscula; rostro ante oculum sulco oculo longiore; labiis gracilibus; mento promi-
nente; dentibus maxillaribus rubriset, caninis cuneiformibus exceptis, emarginatis; apertura branchiali ante basin
pinnae pectoralis desinente; scutis lateribus 38 p. m. in serie longitudinali usque ad aperturam branchia-
lem; cauda compressa, spinis nullis, medio multo altiore quam lata; pinna dorsali spinosa spina 12 ros-
tro breviore, compressa, apice obtusa, antice scabriuscula non dentata, membrana pinnam dorsalem radio-
sam fere altingente; pinnis dorsali radiosa et anali acutis, emarginatis, antice corpore vix duplo vel minus
duplo humilioribus, dorsali tamen anali altiore; pectoralibus obtusis rotundatis; ventrali spina brevi obtusa,
emarginata, denticulata, spinulis sequentibus vix conspicuis; caudali profunde emarginata lobis acutissimis

productis 3 vix in longitudine totius corporis; colore corpore pinnisque violaceo-nigricante; pinnis dorsali

radiosa et anali coeruleo marginatis; caudali margine posteriore aurantiaco.
D. 3 — 3/33. P. 2/14. A. 3/29. C. 12.
Synon. Balistes totus niger Commers. Lacép. Poiss, I p. 378.
Baliste noir Lacép. ibid. p. 378 et 380, tab. 15 fig. 2.
Habit. Padang, in mari.
Longitudo speciminis unici 360”.

Scripsi Batavia Calendis Novembris moaccu.

—-——"

Monacanthus Cantores. ilar

Ln. x

Atutarius amphuounth ordos. Dir. …

Fit, II.

NÉ Q
MP

SS S
: R
3 à
À S
E NS
: À S
À 8
M 8
S &
X Ss
È s
E ?
N 8
&
E
us

wh
17702
hat

Pian

em?
MA
EV ^

Tria COAT nieuholtt. B Zr

D D
, LI
Wa =
D P
)
y 7
B Â
P 7
|
B
DR
|
na
7
i "
"a
12
1
EJ T
B

E
E

IM
E

"mw
—

mE
Wo
po
p
———
EE m pet
mum

d
m

=
z

* s

E
"i
L

19 — —
à cle

P e
wT . Zt

Préraciones

nehos. Llhr

Ontrmoton rhinorhy

Drirarion Segue BLIMP.

^ < Y EE he
e zt ^ D. » Sé. Te ?-: 7
: pnl - ^ E Lt a" E

nes

foire ctor

PH. va

…

Aprpaeien 114400

BIJ DRAGE

TOT DE KENNIS DER

PLAGEIONT 0M EN

VAN DEN
INDISCHEN ARCHIPEL,
DOOR

Dr. P. BLEEK E E.

7 ; / ef p 7
Webs ES SK le À £ LE BAA E56 ot» | ph s
à E
x f "e HY
( 4 M c <7 X ^c : 5

es E

rd a NUT
15
M i B
"
'
Y
A

MI f

BIJ DRAGE

TOT DE KENNIS DER

Pie both tbo 09s T--.0 Me He N

VAN DEN
EN DIS CHEN AR CHIP EL,
DOOR

Dr. P. BLEEKER.

Van alle bekende Haayen en Roggen der tegenwoordige schepping, thans ongeveer
250 in getal, komt meer dan een vijfde gedeelte op den Indischen Archipel, niet-
tegenstaande deze Archipel gezegd moet worden, ten opzigte dezer orde van visschen nog
weinig onderzocht te zijn. Op Java alleen heb ik thans reeds 50 soorten van Plagiostomen
waargenomen en deze soorten nog wel, op enkele uitzonderingen na, allen te Batavia.

De meer stellige kennis omtrent de Plagiostomen dezer gewesten dagteekent eerst van
deze eeuw.

Wel is waar hebben de reizigers van vorige eeuwen deze afdeeling der ichthyologie
niet geheel verwaarloosd, doch wat zij daaromtrent hebben aangeteekend is gedeeltelijk in
algemeene bewoordingen vervat en bepaalt zich voorts tot oppervlakkige beschrijvingen en
gebrekkige afbeeldingen, in meerderen van welke het moeijelijk is de species te herkennen.

Zoo spreekt Boxrvs, in zijne Historia naturalis et medica, van Lamiae, Galeae,
Pastinacae en Rajae, zonder echter in eenige beschrijving daarvan te treden.

Nievuor maakte in zijne »Gedenkwaardige Zee- en Lantreize” melding van meerdere
Plagiostomen van deze gewesten. Wat hij van de Haaijen zegt is op nagenoeg alle haaijen
toepasselijk en voor de bepaling van geslachten of soorten onbruikbaar. Ten opzigte
echter der door hem vermelde en afgebeelde roggen blijkt het, dat hij enkele soorten van
Pristis, Trygon, Myliobatis, Rhinoptera en Cephaloptera gekend heeft. Zijne Zeeduivel
is blijkbaar eene soort van Cephaloptera, zijne Zeeadelaer waarschijnlijk Rhinoptera ja-
vanica MH., zijne Zwaertvisch vermoedelijk Pristis cuspidatus Lath., zijne Zeevleermuis

stellig Myliobatis Nieuhofii MH., terwijl zijne Roggen met een lange steert blijkbaar soor-
ten van Trygon waren.

Vatentuun spreekt in het derde deel van zijn groot werk over Indië slechts van een
Zwaardvisch, Sterhaaij en Zeeduivel. De Zwaardvisch door hem bedoeld en afgebeeld is
waarschijnlijk Pristis cuspidatus Lath., de Sterhaaij eene species van Scyllium of Hemis-
cyllium en zijne Zeedwivel dezelfde soort van Cephaloptera als de door Nrsuuor afgebeelde.
Omtrent de Roggen treedt hij in geene de minste bijzonderheden.

Tot dit weinige bepaalt zich dan ook alles, wat vorige eeuwen tot de kennis dezer
merkwaardige orde van visschen hebben toegebragt, voor zoover het voorkomen van haar in
de Soenda-Moluksche wateren betreft.

Na het eerste decennium dezer eeuw echter verkreeg deze kennis cene belangrijke ont-
wikkeling. Daaraan hebben toegebragt Kunz en Van Hasseir, Rarrins, Gray en Hanpwicke,
Benserr, Lesson, Quoy en Gaimarp en de heeren J. Mürren en Hentz, S. Murren en Tu.
Cantor.

Kuur en Van Hasserr namen op Java waar: Chiloscyllium punctatum MH., Stegostoma
fasciatum MH., eene soort van Carcharias door Van Hasseir Carcharius javanicus genoemd,
doch niet beschreven; voorts Sphyrna zijgaena Raf., Sphyrna Blochii MH., Pristis cuspi-
datus Lath., Rhynchobatus laevis MIL, Rhinobatus ligonifer Cant., Rhina anchylostomus
Bl. Schn., /Varcine Timlei Henl., Trygon walya MH., Taeniura lymma MH., Pteropla-
tea micrurus MIL, Myliobatis maculatus Gr. Hardw., Aétobatis narinari MI, Rhinop-
tera javanica MH en eene soort van Cephaloptera, alzoo 17 soorten. Van Hasserr heeft
deze soorten (hoezeer onder oudere namen) vermeld in een’ brief, opgenomen in de
Algemeene Konst- en Letterbode van Mei 1823.

Van de verzamelingen, door de zorg van Rarrres op Sumatra gemaakt, heeft Bexxerr een
catalogus opgemaakt, welke, zooals bekend is, voorkomt in de Memoir of the life and
publie services of Tu. Sramrorn Rarries. Daarin worden als Sumatrasche Plagiostomen op-
gesomd: Scyllium maculatum Gr. Mardw.?, Chiloscyllium plagiosum MH. , Carcharias me-
lanopterus QG., Sphyrna Blochii Val., Rhinobatus armatus Gr. Hardw., Rhynchobatus
laevis MH., Trygon macrurus Blkr?, Pteroplatea micrurus MH. en Aétobatis narinari
MH.

In de Zoölogie du Voyage autour du monde de La Coquille, Tom. IL, vermeldt Lesson als
Soenda-Moluksche en Nieuw-Guinesche soorten: Scyllium ferrugineum Less., Hemiscyllium
malaianum MH., Carcharias melanopterus QG en Taeniura lymma MU., alle 4 als be-
woonsters van Waigioe en de derde als tevens ook bij /Véeww-Guinea gevangen. Quox en
Gaimanp zagen Scyllium Freycineti QG., Carcharias melanopterus QG. en Trygon Kuhlii
MH. op Waigioe, Timor en Nieuw-Guinea en maakten daarvan gewag in de Zoölogie der
reis rondom de wereld van Dvrznnrx.

Wijlen de generaal Hanpwreke deed afbeeldingen vervaardigen van Temera Hardwickti
Gr. Hardw. van Pinang, van Taeniura lymma MH. van Singapore en yan Myliobatis

D
maculatus Gr, Hardw. van Pinany, welke afbeeldingen zijn gepubliceerd in de lllustration:
of Indian zoölogy.
Na deze waarnemingen volgde het hoofdwerk over de Plagiostomen, door hetwelk de
gedaante van dit gedeelte der ichthyologie eene geheele omkeering onderging. De rijkste

verzamelingen der Europesche hoofdsteden stelden de heeren J. Mürren en ifexte in de gc-
legenheid, de bestaande kennis der Plagiostomen eene groote schrede voorwaarts te doen

maken en ook de kennis hunner geographische verbreiding in den Zndisehen Archipel te

|
|

verrijken. Zoo vermelden zij Carcharias (Scoliodon) acutus MH. en Carcharias (Aprion)
brevipinna MH. van Java; Carcharias (Hypoprion) Mackloti MH. van Nieuw-Guinea; Car-
charias (Prionodon) amboinensis MH. van Amboina; Carcharias (Prionodon) melanopterus
QG., Carcharias (Prionodon) sorrah Val., Carcharias (Prionodon) menisorrah Val. en
Oxyrhina glauca MH. van Java; Pristis cuspidatus Lath. van Sumatra; Trygon imbrica-
ta MH. van Java en Taeniura lymma MH. van Timor.

In de Zoölogie der Verhandelingen over de natuurlijke geschiedenis der Nederlandsche
overzeesche bezittingen, maakte de heer S. Muttrr de eerste Plagiostomen bekend van
Celebes, t. w. Chiloscyllium punctatum MH., Carcharias (Prionodon) sorrah Val., Sphyr-
na Blochii MU., Rhynchobatus laevis MH., Narcine Timlei MH., Taeniura lymma MH.
en Aétohatis ffagellum MH.

De heer Cantor publiceerde zijne waarnemingen van visschen van Singapore, Pinang,
Malakka en de Lancavij-eilanden in 1849, in Bengalen, in cen werk, getiteld » Catalogue
of Malaijan Fishes.” In dit werk worden niet minder dan 27 Plagiostomen van Singapore
en Pinang beschreven, t. w. Scyllium maculatum MH. (Singapore); Chiloscyllium
plagiosum MH. (Singapore, Pinang); Ginglymostoma concolor MH. (Pinang); Stegostoma
fasciatum MH. (Pinang); Carcharias (Scoliodon) acutus Rupp. (Singapore, Pinang); Car-
charias (Prionodon) melanopterus QG. (Straat Malakka); Sphyrna zijgaena Raf. (Singapore,
Pinang); Sphyrna Blochii Val. (Singapore, Pinang); Pristis semisagittatus Shaw (Singapore.
Pinang); Rhina anchylostomus Bl. Schn. (Pinang); Rhynchobatus laevis MH. (Singapore,
Pinang); Rhinshatus ligonifer Cant. (Singapore, Pinang); Narcine indica Henl. (Pinany) ;
Astrape dipterygia MH. (Singapore, Pinang); Temera Hardwick Gr. (Singapore, Pinang) ;
Rhachinotus africanus Cant. (Pinang); Trygon uarnak Rupp. (Singapore, Pinang); Try-
gon imbricata MH. (Singapore, Pinang); Trygon, zugei Burg. (Pinang); Pteroplatea micru-
rus MIL (Singapore, Pinang); Hypolophus sephen MH (Singapore, Pinang); Taeniura
lymma MIL (Singapore, Pinang); Myliobatis Nicuhofii MH. (Pinang); Myliobatis vespertilio
Blkr. (Pinang); Aétohatis narinari MH. (Singapore, Pinang); Rhinoptera adspersa Vai.
(Pinang), en Cephaloptera eregoodoo Quv. (Pinang).

Zonder alzoo mijne waarnemingen, vallende tusschen de publiek gemaakte van de
heeren S. Mutter en Tu. Canton, mede te rekenen, was de kennis der soorten van Plagio-
stomen van de Soenda-Moluksche wateren, in 1849 gebragt op een aantal van 47 soorten,

1: Ww:

bed ta er

“ee

eco to

+ C9 (2

SQUALOIDEI.

Fam. Scxrua.

Scyllium maculatum MH.
» 2 ferrugineum Less.
» 2 Freycineti QG.
Chiloscyllium plagiosum MH.

Fam. CARCHARIAE.

. Carcharias (Scoliodon) acutus Rupp.
» (Aprion) brevipinna MH.
» (Hypoprion) Macloti MH.
» (Prionodon) melanopterus QG.
» ( » ) menisorrah Val.

Fam. LawwaE.

. Oxyrhina glauca MH.

RAJOIDEI.
Fam. SQUATINORAJAE.

Pristis cuspidatus Lath.
» semisagittatus Shaw.
Rhina anchylostomus BI. Schn.

. Rhynchobatus laevis MH.

Fam. Torrepines.

Narcine indica Henl.
» timler Henl.

Fam. Tryconss.

. Rhachinotus africanus Cant. = Anacan-

thus africanus MH.

. Trygon uarnak Rupp.

» imbricata MH.

» Kuhli MH.

cst O» U

eas

. Chiloscyllium punctatum MH.
. Hemiscyllium malayanum MH.
. Ginglymostoma concolor MH.

. Stegostoma fasciatum MH.

. Carcharias (Prionodon) sorrah Val.

) amboinensis MH.

» ( »

. Sphyrna zygaena Raf.

» Blochii MH.

. Rhinobatus ligonifer Cant.

» armatus Gr. Hardw.

. Platyrhina sinensis MH.

. Astrape dipterygia MH.
. Temera Hardwickii Gr.

. Trygon zugei Burg.

» walga MH.
Pteroplatea micrurus MH.
Hypolophus sephen MH.
Taeniura lymma MH.

—=

Cestraciontes, Rhinodontes, Notidani, Spinaces, Scymni en Squatinae van de Haanen en
van de familie Rajae van de Rocarws is tot nog toe geene enkele soort van deze gewesten

Fam. Mytrosarives.

Myliobatis Nieuhofii MH.
» vespertilio Blkr. = Mylioba-
tis milvus Cant.
» maculatus Gr. Hardw.

Fam. CEPHALOPTERAE.

Cephaloptera eregoodoo Cuv.

bekend geworden.

toevoegen en bovendien twee soorten uit de familie Galei, van welke nog geen Indische
Met uitzondering van Carcharias (Prionodon) fasciatus Blkr.,
Rhinobatus armatus Gr. Hardw. en Trygon imbricata MH. bevinden zich alle de hieron-

representant bekend was.

der genoemde soorten in mijne verzameling.

e? 10 —

oe & oe

Fam. Scxirna.

. Seyllium maculatum Gr. Hardw.
. Chiloscyllium plagiosum MH.

» Hasseltii Blkr.
» tuberculatum MH.

Fam. Carenarrar.

. Carcharias (Scoliodon) acutus Rupp

» ( » ) macrorchynchos
Blkr.

» (Prionodon) munsing Blkr.

» ( » ) melanopterus QG.

» ( » ) menisorrah Val.

» ( » ) tjutjot Blkr.

' Fam. Garri.

. Hemigaleus macrostoma Blkr.

4. Aütobatis narinari MH.
5. » flagellum MH.
6. Rhinoptera javanica MH.

To » adspersa MH.

2. Cephaloptera Nieuhofii Blkr. = Zeeduivel

Nieuh.

Van de familiën Triaenodontes, Galei, Scylliodontes, Musteli, Odontaspides, Alopeciae,

Door mijne waarnemingen heb ik verscheidene soorten aan de bovenstaande lijst kunnen

9. Chiloscyllium phymatodes Blkr.
6 »

: punctatum MH.
. Stegostoma fasciatum MH.

7. Carcharias (Prionodon) fasciatus Blkr.
8. » ( » ) javanicus Blkr.
9. » ( » ) sorrah Val.

10. » ( ) ) pleurotaenia Blkr.

11. Sphyrna Blochii MH.
12.00) zygaena Rafin.

. Hemigaleus microstoma Blkr.

Fam. SQUATINORAJAE.

1. Pristis semisagittatus Cay. 5. Rhina anchylostomus Bl. Schn.

ET microdon Lath. 6. Rhynchobatus laevis MH.

8. » zysron Blkr. 7. Rhinohatus (Rhinobatus) armatus Gr. Hard.

OE) dubius Blkr. (an. spec. div. ?) 9. » ( » ) ligonifer Cant.
Fam. Trycones.

1. Trygon heterurus Blkr. 9. Trygon polylepis Blkr.

e). » imbricata MH. 10. » Kuhlii Blkr.

3. » walga MH. 145 » macrurus Blkr.

4. » zugei Burg. qi » pastinacoïdes Blkr.

5. » | uarnak Rupp. 18. Pteroplatea micrurus MH.

6. » undulata Blkr. 14. Hypolophus sephen MH.

"ja » pareh Blkr. 15. Taeniura lymma MH.

3. » uarnakoides Blkr. 16. Aétoplatea zonurus Blkr.
Fam. Myziopatings.

1. Myliobatis maculatus Gr. Hardw. 4. Myliohatis milvus MH.?

2 » vespertilio Blkr. 5. Aétobatis narinari MH.

8 » Nieuhofii MH. 6. Rhinoptera javanica MH.

Ik heb alzoo het aantal bekende Squaloïden van deze gewesten kunnen verrijken met 11
(9 Scyllia, 6 Carchariae, 2 Galei), en dat der Rajoïden met 12 (3 Squatinorajae, 8 Trygones
en 1 Myliobatis) en dat der Plagiostomen alzoo met 23 soorten of de helft van de reeds be-
kende. Dit resultaat is zeer zeker merkwaardig op zich zelf doch wordt zulks nog meer,
wanneer men in het oog houdt, dat mijne waarnemingen slechts tot Javasche specimina en
voornamelijk tot Bataviasche betrekking hebben. Onder mijne soorten zijn er 20, welke ik
beschouw als nieuw voor de wetenschap. Mij zijn thans alzoo niet minder dan 70 soorten
van Plagiostomen van den Indischen Archipel bekend en wel 29 Squaloiden en 41 Rajoiden ,
of, familie’sgewijze gesproken , 11 Scyllia, 15 Carchariae, 2 Galei, 1 Lamna, 10 Squatino-
rajae, 4 Torpedines, 17 Trygones, 8 Myliobatides en 2 Cephalopterae, t. w.

SQUALOIDEI.

Fam. Serua.

1. Scyllium maculatum MH. ^. Chiloscyllium plagiosum MH.
2 » 2 ferrugineum Less. 5. » Hasseltii Blkr.
9. » 2 Freycineti QG. 6. ) tuberculatum MH.

7. Chiloscyllium phymatodes Blkr.
9. » punctatum MH.
9. Hemiscyllium malayanum MH.
Fam. Carcuantar.
12. Carcharias (Scoliodon) acutus Rupp. MH.
3. » G =» ) macrorchynchos Bl.
14. D (Aprion) brevipinna MH.
15. » (Hypoprion) Macloti MH.
16. » (Prionodon) munsing Blkr.
d. » ( » ) melanopterus QG. £
18. ) ( D ) menisorrah Val.
19. » ( » ) tjutjot Blkr.
Fam. Gazer.
27. Hemigaleus microstoma Blkr.
Fam. Lauwwar.
29. Oxyrhina glauca MH.

RAJOIDEI.

Fam. SQUATINORAJAE.

80. Pristis semisagittatus Cuy.

31.5.7 cuspidatus Lath.

82. » microdon Lath.

33.» zijsron Blkr.

Semen) dubius Blkr.

29. Rhina anchylostomus Bl. Schn.

Fam. Torrrpings.

40. Narcine indica Henle.

41. » timlei Henle.
Fam. Trraonrs.

44. Rachinotus africanus Cant.

45. Trygon heterurus Blkr.

46. » imbricata MH.

10.
ah:

20.
21.

28.

36.
91.

98.
99.

42.
49.

47.
48.
49.

Ginglymostoma concolor MI.
Stegostoma fasciatum MH.

Carcharias (Prionodon) fasciatus Blkr.

» ( » ) amboinensis MH.
D ( » ) javanicus Blkr.

» ( » ) sorrah Val.

D ( D ) pleurotaenia Blkr.

. Sphyrna zijgaena Raf.

» Blochit MH.

Hemigaleus macrostoma Blkr.

Rhynchohatus laevis MH.
Rhinohatus (Rhinobatus) armatus Gr.
Hardw.
» ( ) ) ligonifer Cant.
Platyrhina sinensis MH.

Astrape dipterygia MH.
Temera Hardwickii Gr.

Trygon walga MH.
» zugei Burg.
» uarnak Rupp.

30. Trygon undulata Blkr. 56. Trygon macrurus Blkr.
51. » uarnakoides Blkr. 57. Pteroplatea micrurus MH.
52. » polylepis Blkr. 98. Hypolophus sephen MH.
53. » pareh Blkr. 59. Taeniura lymma MH.

Bh. » Kuhlii MH. 60. Aétoplatea zonurus Blkr.
55. » pastinacoïdes Blkr.

Fam. MxyrroBaripes.

61. Myliobatis maculatus Gr. Hard w. 65. Aëtohatis narinari MH.
62. » vespertilio Blkr. 66. » flagellum MH. d
65. » Nieuhofii MH. 67. Rhinoptera javanica MH.

64. » milvus MH. ? 68. » adspersa MH.

Fam. CePHALOPTERAE.
69. Cephaloptera eregoodoo Cuv. 70. Cephaloptera ? Nicuhofii Blkr.

Alle soorten mijner verzameling heb ik hieronder beschreven. De diagnostische beschrij-
ving der Plagiostomen heeft eigenaardige mocijelijkheden, voortvlocijende uit de veelsoor-
tigheid hunner kenmerken en de betrekkelijke waarde, welke men aan die kenmerken
mag hechten. In het algemeen laten zich die kenmerken niet wel in weinige woorden
teruggeven, ofschoon de analytische overzigten, welke ik aan de beschrijvingen der species
van de verschillende familiën heb laten voorafgaan in den regel voldoende zijn om de
soorten van alle andere bekende te onderscheiden. In de beschrijvingen heb ik echter
gemeend uitvoeriger te moeten wezen, ten einde zoo wel reeds bekende als nog te ont-
dekken soorten daarmede beter zouden kunnen worden vergeleken. Deze uitvoerigheid
heeft voornamelijk betrekking tot de zoo zeer op elkander gelijkende soorten van Car-
charias.

Ik heb er mij vooral op toegelegd, bij het verzamelen van Plagiostomen, specimina te
erlangen, welke zich geschikt in groote stopflesschen lieten bewaren, vermits ik niet in
de gelegenheid ben eene groote massa van groote specimina van Plagiostomen eene ge-
schikte plaats te geven.

De specimina vau geringe en middelbare grootte hebben in den regel ook dit voordeel
boven de volwassenen, dat zij de kenmerken en kleuren beter laten waarnemen. Onder
mijne beschrijvingen heb ik telkens vermeld de grootte der exemplaren, naar welke zij
ontworpen zijn.

Het is noodig dat ik met een woord spreek over de beteekenis der afmetingen, welke
ik in de beschrijvingen vermeld heb. Ik versta onder
Altitudo corporis de hoogte des ligehaams, gemeten onder de eerste rugvin.

Longitudo capitis de lengte van den kop van het einde des snuits tot aan de
eerste kieuwopening.
Longitudo rostri praeoralis de lengte van den snuit, genomen van zijn einde tot aan de

bekspleet.

Latitudo rictus de dwarsche diameter van de bekspleet.

Longitudo rictus de lengte van de bekspleet, genomen van haar voorste ge-
deelte tot aan den bekhock.

Foramina temporalia de spuitgaten.

Spiracula de kieuwopeningen.

Longitudo disci de lengte van het ligchaam bij de Rajoiden, genomen van

het voorste gedeelte van den snuit tot aan het achterste
gedeelte van de borstvinnen.

Latitudo disci de breedte des ligchaams bij de Rajoiden, genomen tusschen
de voorste punten der borstvinnen.

Van de meeste mij beschikbare soorten heb ik de buiksingewanden onderzocht, vooral
echter het darmkanaal. De geslachtsorganen zijn bij de meesten mijner specimina weinig
ontwikkeld, waarschijnlijk wegens hunnen meestal betrekkelijk jeugdigen leeftijd. De bij-
zonderheden dezer onderzoekingen heb ik onder de beschrijvingen der soorten laten vol-
gen.

Ik heb het overbodig geacht, de kenmerken der familiën en geslachten hieronder mede
te deelen. leder toch die deze bijdrage zal willen raadplegen behoort in het bezit te zijn
van het hoofdwerk over de Plagiostomen van de heeren J. Müuer en Hentz, waar die
kenmerken, met uitzondering van die van het nieuwe genus Hemigaleus, uitvoerig beschre-

ven zijn.

12
SQUALOIDEN.

Alle Haaiachtige visschen mijner verzameling behooren tot die groote afdeeling, welker
vertegenwoordigers 2 rugvinnen en aarsvin bezitten. Ook is tot nog toe in den Zndischen
Archipel geene enkele soort van Notidani, Spinaces, Scymni en Squatinae aangetroffen
en schijnt geheel het uitgestrekte bekken der ZJndische zeeën daaraan zeer arm te zijn,
vermits er tot nog toe slechts 3 soorten bij Coromandel en Isle de France schijnen ge-
vonden te zijn t. w. Heptanchus indicus MH., Scymnus (Scymnus) brasiliensis Cuv. en
Scymnus (Laemargus) Labordii QG. Deze armoede strekt zich ook uit tot de nikvlieslooze
Haaijen, wordende de familie Lamnae, Odontaspides, Alopeciae, Cestraciontes en Rhino-
dontes, bij welke allen geen nikvlies aanwezig is, in de geheele uitgestrektheid der Indi-
sche wateren, van Suez af tot aan den Stillen Oceaan tot nog toe slechts door eene enkele
species, Oxyrhina glauca MH, van Java, vertegenwoordigd.

Het zijn vooral Scyllia en Carchariae, welke in den Zndischen Archipel overwegen.
Van de Triaenodontes, Scylliodontes en Musteli kent men er nog geene enkele species en
Galei zijn er het eerst door mij ontdekt, doch in slechts 2 soorten, welke bovendien nog
zeer zeldzaam zijn.

Van de 15 familién van Squaloiden door de heeren J. Mutter en Hrxie in hunne Sys-
tematische Beschreibung der Plagiostomen opgesteld, zijn er slechts 4 in den /ndischen
Archipel vertegenwoordigd, te weten, de Scyllia, Carchariae, Gale? en Lamnae. Niette-
min maken de bekende Soenda-Moluksche soorten dier familien bijkans een vijfde gedeelte
uit van alle van de tegenwoordige schepping bekende Squaloïden, zoodat deze gewesten
niet kunnen gezegd worden in rijkdom van soorten daarvan voor eenig gewest der aarde
van gelijken omvang te moeten wijken. Van alle Europesche wateren te zamen, welke
uit den aard der maatschappij aldaar oneindig beter onderzocht zijn, zijn ter naauwer-
nood nog slechts 40 soorten van Squaloiden bekend, waarvan er evenwel ongeveer 80 de
Middellandsche zee bewonen. Het is bij mij echter aan geen’ twijfel onderhevig, dat ik nog
niet de helft ken der Squaloiden van dezen Archipel. Te Batavia, Samarang en Soera-
baja alleen nam ik reeds 20 soorten waar.

De heerschende gevoelens omtrent den vraatzuchtigen aard der Squaloiden en hunne
gevaarlijkheid voor den mensch, worden zeer verzwakt, wanneer men de talrijke Indische
Haaijen observeert en ontwaart, dat zij in het algemeen geene zeer groote lengte en om-
vang bereiken en dat de meeste soorten zich met kleine vischjes en crustaceén voeden.
Inderdaad de plaatsing van hunnen bek aan de ondervlakte van den kop, de betrek-
kelijk gewoonlijk kleine opening des beks en de bouw des darmkanaals duiden er op, dat zij,
hoezeer weinig kiesch inden aard van hun voedsel en allerlei afval van schepen enz. ver-
slindende, toch niet tot de roofzuchtigste visschen behooren. Zoo zijn de soorten van Scyllium ,
Chiloscyllium, Stegostoma en Sphyrna en verscheidene kleinere soorten van Carcharias
weinig of niet te vreezen.

13
Fam. SCYLLIA.

De elf bekende soorten dezer familie van den Zndischen Archipel zijn Scyllium macu-
latum MH., Scyllium? ferrugineum Less., Scyllium? Freycineti QG., Hemiscyllium mala-
yanum MH., Chiloscyllium plagiosum MH., Chiloscyllium Hasseltii MH., Chiloscyllium -
tuberculatum MH., Chiloscyllium phymatodes Blkr., Chiloscyllium punctatum MH., Ging-
lymostoma concolor MH. en Stegostoma fasciatum, 7 dezer soorten zijn in mijn bezit,
van welke ik Chiloscyllium Hasseltii en Chiloscyllium phymatodes nergens beschreven heb
gevonden. Chiloscyllium punctatum MH. en Chiloscyllium griseum MH. behooren tot eene
zelfde soort, waarom ik in de bovenstaande opgaven van Chiloscyllium griseum MH. niet
gesproken heb.

Van de gezegde 11 soorten komen op de fauna van

JAVA.
1. Seyllium maculatum MH. 5. Chiloscyllium phymatodes Blkr.
2. Chiloscyllium plagiosum MH. 6. » punctatum MH. = Chilo-
3. » Hasseltii Blkr. scyllium griseum MH.
4. » tuberculatum MH. 7. Stegostoma fasciatum MH.
SUMATRA.
1. Scyllium maculatum Gr. Hardw. ? 2. Chiloscyllium plagiosum MH.
PINANG.
1. Scyllium maculatum MH. 3. Ginglymostoma concolor MH.
2. Chiloscyllium plagiosum MH. 4. Stegostoma fasciatum MH.
SINGAPORE.
1. Chiloscyllium plagiosum MH.
RIOUW.
1. Chiloseyllium punctatum MH.
CELEBES.
1. Chiloscyllium punctatum MH. (Makassar).
WAIGIOE.
1. Scyllium ? ferrugineum Less. 3. Hemiscyllium malayanum MH.
2. ) 2 Freycineti QG. 4. Chiloscylliium plagiosum MH.

Overige eilanden van den Ancniret.

Zes dezer soorten komen insgelijks buiten den Archipel voor, t. w.

1. Scyllium maculatum MH.

9 » 2 ferrugineum Less.
3. Chiloscyllium plagiosum MH.
A. » tuberculatum MH.

9. Ginglymostoma concolor MH.
6. Stegostoma fasciatum MH.

Indische zee. China.

Nieuw Ierland.

Malakka. China. Japan. Indische zee. Brazilié.
Kaap de Goede Hoop.

Indische en Roode zee.

Indische zee. Bengalen. Roode zee.

De 7 soorten mijner verzameling laten zich op de volgende wijze diagnostisch overzien.

Sexzzium MH.

I. Pinnae dorsales emarginatae, anterior antice parti pinnae ventralis posteriori op-
posita, duplo vel plus duplo ejus longitudine a pinna anali remota, posterior
maxima parte pinnae anali opposita; ventrales subquadratae angulis leviter ro-
tundatae. Valvulae nasales non cirratae, septo intermedio valvulis multo bre-

viore.

A. Corpus superne fuscum, maculis rotundis et oblongis et fasciis brevibus lon-

gitudinalibus flavis.

Scyllium maculatum Gr. Hardw.

Cunosciinrw MH.

I. Pinnae dorsales non emarginatae.

A. Dorsum antice plus minusve carinatum.

a. Carina dorsalis non tuberculata.
i Corpus fusco profundiore annulatum. Appendices genitales pinnis ventrali-

bus breviores.

Chiloscyllium plagiosum MH.

ff Corpus griseum non fasciatum. Appendices genitales pinnas ventrales su-

perantes, valvatae.

Chiloscyllium Hasseltii Blkr.

b. Carina dorsalis tuberculata, scabra. Corpus fusco maculatum.
1 Pinnae ventrales multo longiores quam latae; analis lobo caudali anteriore

non vel vix longior.

Rostrum maculis lenticularibus.

15
Chiloscyllium tuberculatum MH.

ti Pinnae ventrales aeque latae ac longae; analis lobo caudali anteriore multo
longior. Rostrum vittis nigricantibus flexuosis reticulatum.

Chiloscyllium phymatodes Blkr.

If. Pinnae dorsales emarginatae.
A. Dorsum antice non carinatum.

Chiloscyllium punctatum MH.
Srecosroma MH.

Stegostoma fasciatum MH. (Species generis unica).

DESCRIPTIONES SPECIERUM DIAGNOSTICAE,
SCYLLIUM. MH.

i. Pinnae dorsales emarginatae, anterior antice parti pinnae ventralis posteriori op-
posita duplo vel plus duplo ejus longitudinis a pinna anali romota, posterior
maxima parte pinnae anali opposita; ventrales subquadratae angulis leviter ro-
tundatae. Valvulae nasales non cirratae, septo intermedio valvulis multo bre-
viore.

A. Corpus superne fuscum, maculis rotundis et oblongis et fasciis brevibus longi-
tudinalibus flavis.

Scyllium maculatum Gr, Hardw. Illustr. Ind. Zool. I Pise. tab. XV fig. L MH. Plag. p. 5. Ri-
chards. Rep. Ichth. Chin. , Cant. Mal, Fish. p. 391.

Scyll. corpore valde elongato antice subcylindrico, altitudine 12 circiter in ejus longitudine, latitudine
(capite) altitudinem aequante; capite 7 ad 8 in longitudine corporis, duplo latiore quam alto; oculis rostro
duplo circiter brevioribus, longioribus quam latis, pupilla rimaeformi brevi obliqua postice et antice clavata;
foramine temporali palpebrae inferiori approximato, paulo infero; rostro latiore quam longo, obtuso, convexo
rotundato , 23 circiter in longitudine capitis; rictu obtusangulo longitudine rostri longitudinem aequante;
maxillis dentibus tricuspidatis; 5- vel 6- seriatis; cute palato linguaque denticulis punctiformibus vix con- —
spicuis vix scabriuscula; valvulis nasalibus non unitis (septo intermedio valvulis multo minore), non sulca-
tis, non cirratis, margine posteriore dentes supramaxillares tegentibus; sulco narium usque in os producto;
angulo narium externo medio rostri apicem inter et os; valvula nasali inferiore nulla; sulcis labialibus
longitudine aequalibus, superiore nares fere attingente; spiraculis 2 posterioribus supra basin pinnae pecto-
ralis sitis; pinnis dorsalibus plus duplo earum longitudinis a se invicem distantibus, altioribus quam longis,
apice rotundatis, supra emarginatis, postice acutis; dorsali fa supra partem pinnarum ventralium posticam
incipiente, dupla ejus longitudine a pinna anali remota; dorsali 24 paulo post initium pinnae analis inci-
piente et post eam desinente; pectoralibus rictus latitudine duplo circiter longioribus, apice et poslice ro-
tundatis ; ventralibus non unitis quadratis; ventralibus non unitis quadratis, truncatis, angulis rotundatis ;
anali longiore quam alta, antice obtusa rotundata, postice acuta, inferne leviter emarginata ; caudali longitu-
dine distantiam pinnas ventrales inter et analem aequante, lobo inferiore obtuso non emarginato, lobo pos-
teriore oblique truncato lobo inferiore triplo circiter breviore; masculis appendicibus genitalibus conicis,
caput longitudine subaequantibus, postice sulcatis, sulco lobis 2 cartilagineis ; corpore superne fusco inferne
flavo; rostro superne fusco dilutiore, maculis rotundis confertis fuscis profundioribus; dorso lateribusque
maculis rotundis et oblongis et fasciis brevibus longitudinalibus flavis; pinnis fusco et flavo variegatis vel
nebulatis ; pinnis horizontalibus flavo marginatis ; iride coerulescente.

Synon. Seyllium marmoratum Benn. Life of Raffi. p. 693.

» pardus Temm. Kuhl Mus. Lugd. batav.
Spotted bearded Shark Gray Hardw. Illustr. Ind. Zoöl. I Pise. tab. 15 fig. f.
Tiger Shark Reeves

Lau hu sha Chinens.
Ikan Tjutjot kumbang Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo speciminis unici masculini 510’ et speciminis unici feminini 590".

Aanm. Op de afbeelding dezer soort in de llustrations of Indian Zoólogy is de rug
blaauw gekleurd en zijn rug, zijden en vinnen met onvereenigde zwartachtige ronde vlek-
ken geteekend. Indien deze kleurteekening juist is, heeft die afbeelding waarschijnlijk
betrekking tot eene varieteit der soort. Mijne specimina beantwoorden in de verdeeling
der kleuren nagenoeg volkomen aan cene in mijn bezit zijnde afbeelding, genomen naar
een specimen van Scyllium pardus Temm. Kuhl te Leiden.

Het is bekend, dat de lengte der mannelijke aanhangsels dezer soort soms bij de
individu's zeer verschilt, zooals de heeren Murier en Hester melding maken van twee spe-
cimina van dezelfde lengte en kleuren, bij welke die aanhangsels van ‘2 tot 2 duimen
verschilden.

Bij mijn vrouwelijk exemplaar is het bruine van rug en zijden donkerder dan bij het
mannelijke en zijn de gele vlekken meer op zich zelve staande.

De dunne darm dezer soort is een weinig korter dan de maag en korterdande dikke
darm, zonder het rectum. Lever roodachtig bruin, zwart gemarmerd, tweelobbig, de linker-
kwab veel grooter dan de regter. Geene galblaas. Pancreas spilvormig, zich langs poortier en
dunne darmen uitstrekkende. Testikels dubbel, naast elkander boven de maag gelegen,
en bijkans even groot als deze. Eijernesten hartvormig, dubbel, aan elke zijde uit twee
met een gemeenschappelijk vlies omgevene boonvormige helften bestaande, welke zich ge-
makkelijk van elkander laten scheiden, een vezelachtig stroma bezitten en in een gemeen-
schappelijken eijerleider overgaan. Aorta met drie reijen elke van drie klapvliezen; de
klapvliezen der onderste rei door een middentoompje tweezakkig.

Deze soort komt behalve langs Java's kustea ook voor langs die van Sumatra, Singa-
pore en in de Chinesche- en Indische zeeën.

CHILOSCYLLIUM MH.

I. Pinnae dorsales non emarginatae.
A. Dorsum antice plus minusve carinatum.
a. Carina dorsalis non tuberculata.
1 Corpus fusco profundiore annulatum. Appendices genitales pinnis ventralibus
breviores.

Chitoscyllium plagiosum MH. Plag. p. 18. Richards. , Cant. Mal. Fish. p. 892.

Chilosc. corpore elongato antice subcylindrico, altitudine 12 ad 9 in ejus longitudine, latitudine (capite)
5

altitudinem aequante; capite 6 ad 61 in longitudine corporis, multo latiore quam alto; oculis rostro qua-
druplo circiter brevioribus, longioribus quam latis, pupilla rimaeformi obliqua; foramine temporali pos-
tico-infero, oculo vix minore, margine posteriore tuberculo bene conspicuo; rostro latiore quam longo, ob-
tuso, convexo, rotundato, dimidiam capitis longitudinem subaequante; riciu maxillari subsemilunari, labiali
rectiusculo rostro ante eum longiore; maxillis dentibus tricuspidalis, cuspidibus lateralibus brevissimis ; valvu-
lis nasalibus internis rictum atlingentibus, septo intermedio valvulis vix vel non latiore; cirro valvulari
externe inserto labium inferius attingente; spiraculis 3 posticis supra pinnam pectoralem silis; dorso carina media
non tuberculata; pinnis dorsalibus paulo plus earum longitudine a se invicem distantibus, humilioribus quam
longis, convexis, non emarginatis; dorsali fa supra vel vix post pinnae ventralis partem posteriorem incipiente,
dorsali 24 minus ejus longitudine a pinna anali remota; pinnis pectoralibus et ventralibus rotundatis, pec-
toralibus ventralibus longioribus et longioribus quam latis; ventralibus aeque latis ac longis, basi post anum
unitis; anali humili convexa postice angulata; caudali capite vix longiore, lobo superiore obtuso convexo,
lobo inferiore humili convexo plus duplo breviore; masculis appendicibus genitalibus conicis pinnis ventralibus
multo brevioribus; colore corpore superne griseo-aurantiaco vel fuscescente, inferne dilutiore; dorso fasciis
13 ad 15 transversis latis fuscis vel nigricantibus, marginibus fasciarum anteriorum vulgo profundioribus vel
nigro guttatis; pinnis fuscescenlibus maculis dilutioribus parcis vel nullis.
Varietas interruptum; dorso lateribusque profunde fuscis; capite superne maculis flavescentibus non in
fascias unitis; dorso fasciis transversis 10 ad 12 luteis ad media latera desinentibus.
Synon. Bokee sorra Russ. Corom. Fish. I p. 10 fig. 16 (aetas media).
Ra sorra Russ. ibid. p. 10. (aetas adulta).
Scyllium Freijcineti QG. Voy. Freycin. 192? (aetas juvenilis ?).
Scyllium plagiosum Benn. Life of Raffles p. 693.
Scyllium ornatum. Gr. Hardw. Illustr. Ind. Zoöl. I Pisc. tab. 15 fig. 2 (varietas corpore inter
fascias fuscas nigro guttato).
Ornamented bearded Shark Reeves apud iRchards. Report 15d meet. Brit. Assoc. Ichth. Chin. p.
194.
Pan-tju-sha et Ta sha Chinens.
Yu-tokay Mal. Pin. Singap.
Ikan Tjutjot matjan Mal. Batav.
Habit. Batavia, Samarang , in mari.
Longitudo 9 speciminum 130" ad 360”.

Aanm. Alle mijne exemplaren behooren tot den jeugdigen en middelbaren leeftijd des
diers. De bandteekening is bij 7 hunner, zoowel mannetjes als wijfjes, nagenoeg volkomem
dezelfde. Deze exemplaren zijn van 170” tot $60" lang. Twee andere exemplaren ech-
ter, 150" en 240” lang en beiden mannetjes, hebben de grondkleur van rug en zijden
donkerbruin, 2 gele vlekken voor aan den snuit, 9 gele vlekken midden over den snuit
en 2 groote hoekige gele vlekken achter de slaapgaten. Rug en staart vertoonen hier
tevens 10 tot 12 dwarsche gele banden, die op het midden der zijden min of meer half-
cirkelvormig eindigen en door het bruine der zijden scherp begrensd zijn.

Ik nam deze soort waar te Samarang en Batavia, waar zij echter zeldzaam is. Vol-
gens den heer Carron komt zij zeer rijkelijk in Straat Malakka (Singapore, Pinang,

Malakka). Zij is voorts bekend van China en Japan, van Bengalen en Hindostan en
van Brazilië.

De lever dezer soort is tweelobbig, de regterkwab dubbel zoo groot als de lin-
ker en zich van het middenrif tot aan den anus toe uitstrekkende. Geene galblaas.
Maag langwerpig eivormig, langer dan de dunne darm en even lang als de dikke
darm.

ii Corpus griseum non fasciatum. Appendices genitales pinnas ventrales su-
perantes, valvatae.

Chiloscyllium Hasseltii Blkr.

Chiloscyll. corpore elongato antice subcylindrico, altitudine 12 ad 9 in ejus longitudine, latiore quam
alto; capite 63 ad 61 in longitudine corporis, duplo latiore quam alto; oculis rostro triplo vel quadruplo
brevioribus, longioribus quam latis, pupilla rimaeformi obliqua; foramine temporali postico-infero, oculo
vix minore, margine posteriore tuberculo bene conspicuo; rostro latiore quam longo, obtuso, convexo,
rotundato, minus dimidia capitis longitudine efficiente; rictu maxillari semilunari, labiali rectiuscula, rostro
ante eum breviore; maxillis denlibus tricuspidatis, cuspidibus lateralibus brevissimis obtusis; valvulis nasa-
libus internis subquadratis, maxillam superiorem attingentibus; septo intermedio valvulis latiore sed non lon-
giore; cirro valvulari externe inserto valvulam vix vel non superante; spiraculis 3 posticis supra pinnam pec-
teralem sitis; dorso carina media non tuberculata; pinnis dorsalibus paulo plus vel non plus earum longitudine
a se invicem distanlibus, paulo altioribus quam longis, convexis non emarginatis ; dorsali fa supra vel vix
post pinnae ventralis partem posteriorem incipiente; dorsali 2a vix minus ejus longitudine a pinna anali re-
mota; pinnis pectoralibus et ventralibus longioribus quam latis, angulis rotundatis; pectoralibus ventralibus
longioribus ; ventralibus post anum basi unitis; anali humili convexa postice angulata; caudali capite paulo
longiore, lobo superiore obtuso convexo, lobo inferiore humili convexo triplo circiter breviore; appendicibus
genitalibus magnis pinnas ventrales superantibus, valvulis magnis apertis apice quadratis postice acutis; colore
corpore superne junioribus fuscescente media aetate adultisque griseo, inferne dilutiore ; pinnis fuscescentibus
vel griseis ; maculis vel fasciis corpore pinnisque nullis.

Synon. Jkan Tjutjot pisang Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 5 speciminum (mascul. 3, femin. 2), 480" ad 590”.

Aanm. Van deze soort heb ik te Batavia exemplaren gezien van meer dan 2 meters
lengte. Zij is het naaste verwant aan Chiloscyllium punctatum MH. en Chiloscyllium gri-
seum MH. van Java doch verschilt daarvan door grooteren en breederen kop, driedoor-
nige tanden, in het midden gekielden rug, niet uitgerande rugvinnen, doordien er de
tweede rugvin met bijkans hare geheele lengte van het begin der aarsvin verwijderd is,
enz.

De geslachtsaanhangsels dezer soort zijn zeer groot en merkwaardig, doordien zij na ope-
ning der kraakbeenige kwabben cene pijlvormige gedaante hebben met puntig vierkant
uiteinde.

In een vrouwelijk exemplaar vond ik het ovarium vol knikkergroote en knikkervor-
mige eijeren, terwijl zich twee verder ontwikkelde eijeren, min of meer langwerpig
vierkant en plat en reeds met lederachtige bruine schaal omgeven, in de eijerleiders be-
vonden.

b. Carina dorsalis tuberculata scabra. Corpus fusco maculatum.
f Pinnae venírales multo longiores quam latae, analis lobo caudali anteriore
non vel vix longiore. Rostrum maculis lenticularibus.

Chiloscyllium tuberculatum MH. Plagiost. p. 90.

Chiloscyll. corpore elongato, antice subcylindrico, altitudine 121 circiter in ejus longitudine, vix latiore
quam alto; capite 73 circiter in longitudine corporis, minus duplo latiore quam alto; oculis rostro quadru-
plo brevioribus, longioribus quam latis; foramine temporali oculo paulo minore, postico-infero, margine
posteriore non tuberculato; rostro latiore quam longo, obtuso, convexo, rotundato, minus dimidia capitis
longitudine efficiente; rictu maxillari semilunari, labiali rectiuscula, rostro breviore; maxillis dentibus tricus-
pidatis, cuspidibus lateralibus brevibus ; valvulis nasalibus internis rictum fere attingentibus , septo intermedio
valvulis non latiore; cirro valvulari externe inserto valvulam paulo superante; spiraculis 3 posticis supra pin-
nam pectoralem sitis ; dorso tricarinato , carina media elevata tuberculata scabra; squamis dorsalibus ceteris
majoribus; pinnis dorsalibus duplo circiter earum longitudine a se invicem distantibus, aeque altis circiter ac
longis, subquadratis non emarginatis; dorsali fa paulo post pinnas ventrales incipiente, dorsali 2a plus ejus
longitudine a pinna anali remota; pinnis pectoralibus et ventralibus angulis rotundatis, multo longioribus
quam lalis; pectoralibus ventralibus multo longioribus; ven'ralibus subquadratis basi post anum unitis ; anali
longitudine lobo caudali inferiori aequali, humili, convexa, postice angulata ; caudali capite vix longiore lobo
posteriore obtuso convexo, lobo anteriore humili triplo fere breviore; colore corpore superne fuscescente in-
ferne dilutiore; capite, dorso, lateribus, pinnis dorsalibus et pinnis horizontalibus superne maculis lenticu-
laribus profunde fuscis notatis.
Synon. Squalus tuberculatus Bl. Schn. Syst. posth. p. 137.
Squale dentelé Lacép. Poiss. I p. 167 et 281 tab. 2 fig. 1.
Ikan Tjutjot kumbang Mal. Samar.

Habit. Samarang, in mari.

Longitudo speciminis unici feminini 415”.

Aanm. Deze soort was tot nog toe slechts bekend van de zeeén rondom de Kaap de
Goede Hoop. Ik bezit slechts een enkel specimen van het vrouwelijk geslacht, hetwelk ik
in Februarij 1848 te Samarang op de vischmarkt kocht.

De galbuizen dezer soort, zoowel als die van de bovenbeschrevene eindigen niet alleen
in de maag maar ook in den dikken darm. Bij de Plagiostomen neemt de dikke darm,
zooals bekend is, nog een groot aandeel aan het spijsverteringsproces, tot welk einde de
mucosa zich tot een spiraalvormig of veelvlakkig klapvlies ontwikkelt. De uitstorting van
gal in dendikken darm staat blijkbaar met de verrigtingen van dit klapvlies in verband.
De lever is bij deze soort insgelijks tweelobbig en de regterkwab langer dan de linker, ofschoon

zich niet tot aan den anus toe uitstrekkende. Ook hier is de dunne darm korter dan maag
en dikke darm.

ii Pinnae ventrales aeque latae ac longae, analis lobo caudali anteriore multo
longior. Rostrum vittis nigricantibus flexuosis reficulatum.

Chiloscyllium phymatodes Blkr.

Chiloscyll. corpore elongato , antice subcylindrico , altitudine 121 circiter in ejus longitudine, vix latiore
quam alto; capite 8 in lonzitudine corporis, minus duplo latiore quam alto; oculis rostro quadruplo fere
brevioribus, longioribus quam latis; foramine temporali oculo paulo minore, postico-infero, margine poste-
riore non tuberculato; rostro latiore quam longo, obtuso, convexo, rotundato, dimidiam capitis lon-
gitudinem efficiente; rictu maxillari semilunari, labiali rectiusculo rostro breviore; maxillis dentibus tri-
cuspidatis , cuspidibus lateralibus brevibus; valvulis nasalibus internis rictum fere attingentibus, septo in-
termedio valvulis vix latiore; cirro valvulari externe inserto valvulam paulo superante; spiraculis 3 posticis
supra piunam pectoralem sitis; dorso tricarinato , carina media elevata tuberculata scabra; squamis
dorsalibus ceteris majoribus; pinnis dorsalibus duplo earum longitudine a se invicem distantibus, aeque
altis circiter ac longis, antice superneque rotundatis, postice angulatis, non emarginatis; dorsali fa post
pinnas ventrales incipiente, dorsali 2e tota fere ejus longitudine a pinna anali remota; pinnis pectoralibus
et ventralibus angulis rotundatis; pectoralibus ventralibus multo longioribus et multo longioribus quam
latis; ventralibus aeque latis ac longis basi post anum unitis; anali lobo caudali inferiore multo longiore ,
humili, convexa, postice angulata; caudali capite paulo longiore, lobo superiore obtuso convexo lobo infe-
riore humili minus duplo breviore; colore corpore superne fuscescente inferne diluliore ; rostro vittis nigri-
cantibus flexuosis reticulato; dorso lateribus maculis lenticularibus nigricantibus hic illic fascias tronsversas
similantibus ; pinnis fusco maculatis.

Synon. Jkan Tjutjot tekéh Mal. Samar.

Habit. Samarang, in mari.

Longitudo speciminis unici feminini, 383”.

Aanm. Deze soort heeft zeer groote verwantschap met Chiloscyllium tuberculatum MH.
doch laat zich daarvan onderkennen door netsgewijze bruin geteekenden snuit, even breede
als lange stomp afgeronde buikvinnen, meer afgeronde rugvinnen, kortere onderste staart-
vinkwab, en doordien de zwartachtige vlekken van rug en zijden gedeeltelijk zoo geplaatst
zijn, dat zij als het ware dwarsche banden vormen.

Mijn eenig specimen (wijfje) heeft de beide leverkwabben van gelijke lengte doch de
galbuizen op gelijke wijze verloopende als die der voorgaande soorten. De leverkwabben
eindigen op meer dan een centimeter voor den anus.

De naam dezer soort is ontleend aan het knobbelachtige van de middelste rug-
kiel.

U. Pinnae dorsales emarginatae.
A. Dorsum antice non carinatum.

22
Chiloscyllium punctatum MH. Plag. p. 19. tab.

Chilosc. corpore elongato antice subcylindrico, altitudine 93 ad 11 in ejus longitudine, latitudine altitudi-
nem subaequante; capite 7 ad 74 in longitudine corporis, multo latiore quam alto; oculis diametro longitu-
dinali 4 ad 42 in longitudine rostri, longioribus quam latis, pupilla rimaeformi obliqua; foramine temporali
postico-infero , oculo minore, margine posteriore tuberculo parvo; rostro latiore quam longo, obtuso,
convexo, rotundato, dimidiam capitis longitudinem subaequante; rictu maxillari semilunari, labiali rec-
tiusculo rostro ante eum longiore; maxillis dentibus trigonis, cuspidibus lateralibus nullis; valvulis nasa-
libus internis quadratis rictum atlingentibus, septo intermedio valvulis breviore; cirro valvulari externe
inserto valvulam superante; valvula nasali externa bene evoluta; spiraculis 3 posticis supra pinnam pecto-
ralem sitis; dorso ante pinnam dorsalem fm non carinato; pinnis dorsalibus vix plus earum longitudine
a se invicem distantibus, aeque altis ac longis, emarginatis , apice rotundatis postice acutis; dorsali
la supra anteriorem partem pinnae ventralis incipiente ; dorsali 2a dorsali la paulo humiliore vix plus di-
midia ejus longitudine a pinna anali remota; pinnis pectoralibus et ventralibus oblongis rotundatis; pec-
toralibus capite paulo brevioribus sed ventralibus longioribus; ventralibus quadratiusculis basi post anum
unitis; anali convexa postice angulata, triplo circiter longiore quam alta; caudali capite multo longiore,
lobo superiore obtuso convexo lobo inferiore (anali vix humiliore) convexo triplo circiter breviore; co-
lore corpore cinereo-aurantiaco , fasciis 11 p. m. latis transversis dilute fuscis; toto corpore insuper punctis
parcis sparsis nigricantibus ; pinnis griseis vel aurantiaco-griseis.

Synon. Scyllium punctatum V. Hass. Algem. Konst- en Letterbode Mei 1823.

Ikan Tjutjot Mal. Batav.

Habit. Batavia, Rio, in mari.

Longitudo 2 speciminum femininorum 510'" et 580”.

Variet. griseum, corpore superne griseo vel griseo-fuscescente, fasciis nullis et punctis nigris parcissimis.

Synon. Chiloscyllium griseum MH. Plagiost. p. 19 tab.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 3 speciminum femininorum 490” ad 580”.

Aanm. De afbeelding van Chiloscyllium punctatum in het werk van de heeren J.
Murer en Henie is zeer juist. Die van Chiloscyllium griseum MH. daarentegen, genomen
naar eene door Kunt en Van Hasserr nagelatene teekening laat veel te wenschen over, ver-
mits daar de 2de rugvin is afgebeeld als boven de aarsvin eindigende. Chiloscyllium gri-
seum MH. is niets als eene varieteit van Chiloscyllium punctatum MH., zijnde slechts de
ligchaamskleur donkerder grijs of grijs-bruin en zonder bandteekening. Bij beide varietei-
ten is het ligehaam van boven bedekt met zeer talrijke gele puntjes, welke echter weinig
in het oog vallen.

Alle mijne 5 specimina wijfjes zijnde, kan ik niets zeggen omtrent de geslachtsaanhang-
sels dezer soort. Maag spilvormig, met eene sterke spier welke den maagmond kan sluiten.
Dunne darm ook hier weder aanmerkelijk korter dan maag en dikke darm. Lever twee-
kwabbig, zwartachtig of bruin, met kwabben van gelijke lengte die zich slechts uit-
strekken tot aan het begin van de achterste helft der buikholte. De galvaten monden
uit in maag en dikken darm. Milt groot, drichockig, hartvormig, even als bij de voor-

gaande soorten het poortiergedeelte der maag mutsgewijze bedekkende en zich tot geheel
achter in de buikholte uitstrekkende. In het spiraalvormig klapvlies van den dikken
darm tel ik 22 windingen of ploojen. Im de maag van een der specimina vond ik resten
eener Equula alsmede een’ grooten garnaal.

STEGOSTOMA MH

Stegostoma fasciatum MH. Plagiost. p. 24, Cant. Mal. Fish. p. 396.

Stegost. corpore elongato, antice subcylindrico, postice caudaque valde compresso, altitudine 11 in ejus
longitudine, latiore quam alto; capite valde convexo, valde obtuso, 9 fere in longitudine corporis, latiore
quam alto; oculis rostro quadruplo circiter brevioribus, longioribus quam latis; foramine temporali postico,
oculo non minore; rostro valde obtuso, convexo, dimidiam capitis longitudinem aequante; labio superiore
antice et postice squamato rictum tegente; cirris nasalibus labium superius vix superantibus; rictu maxillari
rectiusculo, rostro ante eum vix breviore; dentibus maxillaribus tricuspidatis manuformibus, spiraculis 3 pos-
ticis supra pinnam pectoralem sitis; dorso antice medio et lateribus carinato; pinnis dorsalibus minus earum
longitudine a se invicem distantibus, convexis non emarginatis; dorsali fa ante pinnas ventrales incipiente, oblonga,
rotundata, longiore quam alta; dorsali 2a subquadrata dorsali fa multo minore, supra initium pinnae analis
desinente; pinnis pectoralibus et ventralibus oblongis rotundatis, longioribus quam latis; pectoralibus longitudine
caput aequantibus; ventralibus pectoralibus plus duplo brevioribus ; anali humili, convexa, duplo longiore
quam alta; caudali dimidiam corporis totius longitudinem efficiente , lobo postico convexo vel leviter inciso,
7 circiter in longitudine lobi anterioris ; colore capite superne fusco inferne flavescente ; corpore flavescente
fasciis 95 p. m. tranversis fuscis ; pinnis fuscis plerumque flavo maculatis.

Synon. Squalus varius naribus ori proximis, foraminibus post oculos, spiraculis utrinque quaternis ,

cauda longissima Seba Thesaur. III p. 105 tab. 34 fig. 1. (aetas juvenilis provectior).

Squalus capite obtuso, cirris 2 ad maxillam superiorem , dorso vario inermi Gronov. Mus. I. 82
No. 136. Zoöphyl. 31 No. 147.

Tigre Broussonn. Act. Paris 1780 p. 658.

Squalus tigrinus L. Syst. nat. ed. Gmel. p. 1493. 19, Forster Zoöl. indic. 24 tab. 13 fig. 2.

Squalus longicaudus L. ibid. p. 1496 No. 24.

Zebra Shark Shaw. Nat. M. p. 434.

Squale tigre Lacép. Poiss. I. p. 249.

Squalus fasciatus Bl. Ausl. Fish. tab. 113, Bl. Schn. Syst. posth. p. 130. (piscis juvenis).

Bandirte Haaÿ Bl. Ausl. Fish. tab. 113.

Requin rayé Bl. ibid.

Belted Shark Bl. ibid.

Poollee makum Russ. Corom. Fish. I p. 11 fig. 18. (aetas juvenilis).

Roussette tigrée Dict. Hist. nat. n. 33 fig. 2.

Squalus pantherinus K. v. H. Mus. Lugd. bat.

Seyllium quinquecarinatum V. Hass. Algem. Konst- en Letterbode Mei 1823.

Scyllum heptagonum Rüpp. N. Wirb. F. Ab. F. R. M. p. 61 tab. 17 fig, 1. (aetas adolescens).

Stegostoma carinatum Blyth Journ. As. Soc. 16 p. 725 tab. 25 bis fig. 1.

Baglul Arab.

Yo tokay Mal. Pinang.

Ikan Tjutjot matjan Mal. Samar.
Habit. Samarang, in mari.
Longitudo speciminis unici feminini 425”.

Aanm. Tot nog toe zag ik in deze gewesten nog slechts een enkel specimen dezer
soort en wel te Samarang in 1846.

Dit specimen, den nog jeugdigen leeftijd des diers vertegenwoordigende, heeft cene
treffende overeenkomst in de verdeeling der kleuren met de afbeeldingen van Sepa en
Bioca. De verschillen der kleurverdecling tusschen deze afbeeldingen en die van Russmu
en Ruppert schijnen toe te schrijven te zijn aan leeftijdsverschillen of ligte varieteiten. De
dwarsche bruine banden schijnen in den ouderen leeftijd te verdwijnen en plaats te ma-
ken voor talrijke donkere ronde vlekken, even als bij Diagramma plectorhynchos.

Lever tweelobbig, de linkerkwab het langste, doch de achterste helft der buikholte naau-
welijks bereikende. De galbuizen zoowel in de maag als den dikken darm uitmondende.
De dunne darm is als het ware niet aanwezig, bestaande er slechts cen zeer kort enger
gedeelte tusschen pylorus en dikken darm. In het klapvlies van den dikken darm tel ik
17 windingen. De maag bevatte schalen van schelpdieren en resten van naakte mollusken
en van aktiniën.

Deze soort is thans bekend van Java, Pinang, de Indische zee, de Baaï van Bengalen,
Coromandel, Madras en de Roode zee en zou tot 18 voeten lang worden.

25
Fam. CARCHARIAE.

De 15 bekende Carchariae van den Indischen Archipel zijn, zooals boven gezegd is,
Carcharias (Scoltodon) acutus Rupp., Carcharias (Scoliodon) macrorhynchos Blkr., Carcha-
rias (Aprion) hrevipinna MH., Carcharias (Hypoprion) Macloti MH., Carcharias (Priono-
don) munsing Blkr., Carcharias (Prionodon) melanopterus QG., Carcharias (Prionodon)
menisorrah Val., Carcharias (Prionodon) tjutjot Blkr., Carcharias (Prionodon) fasciatus
Blkr., Carcharias (Prionodon) amboinensis MH., Carcharias (Prionodon) javanicus Blkr. ,
Carcharias (Prionodon) sorrah Val., Carcharias (Prionodon) pleurotaenia Blkr., Sphyrna
zygaena Rafin. en Sphyrna Blochii MH.

Hiervan komen op de fauna van

JAVA. a
1. Carcharias (Scoliodon) acutus Rupp. 8. Carcharias (Prionodon) fasciatus Blkr.
2. » ( » ) macrorhynchos Blkr. 9. » ( » ) javanicus Blkr.
3. » (Aprion) brevipinna MH. 10. » ( » ) sorrah Val.
4. » (Prionodon) munsing Blkr. 11. » ( » ) pleurotaenia Blkr.
5. ) ( » ) melanopterusQG. 12. Sphyrna zygaena Rafin.
6. » ( » ) menisorrah Val. 18. » Blochii MH.
d. » ( » ) Gutjot Blkr.

MADURA.

1. Carcharias (Prionodon) munsing Blkr. 4. Sphyrna zygaena Rafin.

2. » ( » ) melanopterus QG. 5. » Blochii MH.
3. » ( » ) sorrah Val.
SUMATRA.
1. Carcharias (Prionodon) melanopterus QG. 2. Sphyrna Blochii MH.
SINGAPORE.
1. Carcharias (Scoliodon) acutus Rupp. 9. Sphyrna zygaena Rafin.

2. Sphyrna Blochii MH.
PINANG.

1. Carcharias (Scoliodon) acutus Rupp. 3. Sphyrna Blochii MH.
. Sphyrna zygaena Rafin.

26
BORNEO.

1. Sphyrna Blochi MH.
CELEBES.
1. Carcharias (Prionodon) sorrah Val. 2. Sphyrna Blochii MH.
AMBOINA.
1. Carcharias (Prionodon) amboinensis MH.
WAIGIOE -
1. Carcharias (Prionodon) melanopterus QG.
* TIMOR.
1. Carcharias (Prionodon) melanopterus QG.
NIEUW-GUINEA.
1. Carcharias (Hypoprion) Macloti MH.
Overige eilanden.
O.

Van de opgesomde 15 soorten komen tevens buiten den Indischen Archipel voor:

1. Carcharias (Scoliodon) acutus Rupp. Ind. zee. Roode zee. China.

2. » (Prionodon) melanopierus QG. N. Holl. China. Japan. Roode zee.

3. » ( » ) menisorrah Val. N. Holl, Roode zee.

4, » ( ) ) sorrah Val. Hindost. Madagaskar.

5. Sphyrna zygaena Rafin. Azië. Austral. Afrik. Europ. Amerik.
6. » Blochii MA, Malakka. Bengalen.

27
CONSPECTUS SPECIERUM ANALYTICUS.

Cancuanias MH.
Subgen. Scorronon MH.

I. Nares rostri apici plus quam angulo oris approximatae. Rostrum rictus latitudine

non longius. Pinnae, dorsalis 2* basi anali minus duplo brevior, pectorales
multo longiores quam latae.

Carcharias (Scoliodon) acutus Rupp. MH.

ll. Nares medio angulum oris inter et rostri apicem sitae. Rostrum rictus latitudine

multo longius. Pinnae, dorsales 2° basi anali duplo brevior, pectorales paulo
longiores quam latae.

Carcharias (Scoliodon) macrorchynchos Blkr.

Subgen. Priononon MH.

I. Pinna dorsalis 12 ventralibus magis quam pectoralibus approximata.
A. Dentes inframaxillares graciles non denticulati.

Carcharias (Prionodon) munsing Blkr.

Hi. Pinna dorsalis 1? medio ventrales inter et pectorales sita vel pectoralibus propior.
A. Rostri pars ante rictum sita rictus longitudine brevior vel non longior.
a. Pinnae, dorsalis 12, pectorales caudalisque apicibus macula nigra. Dentes
supra- et inframaxillares denticulati.

Carcharias (Prionodon) melanopterus QG. MH.

b. Pinnae, dorsalis 1* immaculata, dorsalis 2° anali tota opposita.
i Dentes basi externa processu serrato, supramaxillares margine interno den-
ticulati, inframaxillares margine interno glabri.
6 Pinna dorsalis 2 plus quadruplo vel quintuplo ejus longitudinis a dorsali
1* remota.

Carcharias (Prionodon) menisorrah Val. MH.

Dentes, supramaxillares denticulati basi externa processu serrato vel non
serrato, inframaxillares glabri processubus lateralibus glabris.

6 Pinna dorsalis 2 minus quadruplo ejus longitudinis a dorsali prima re-
mota.

Carcharias (Prionodon) tjutjot Blkr.

—+
—+

Dentes supra- et inframaxillares trigoni, obliqui, toti denticulati, basi ex-
terna processu serrato.

Carcharias (Prioxodon) fasciatus Blkr.

B. Rostri pars ante rictum sita rictus longitudine longior.
a. Dentes supra- et inframaxillares denticulati.
+ Pinnae, dorsalis 12 medio pectorales inter et ventrales sita, dorsalis 22 emar-
ginata, minus quadruplo ejus longitudinis a dorsali 1* remota. Lobus
caudalis anterior 5'/ in longitudine corporis.

Carcharias (Prionodon) javanicus Blkr.

tt Pinnae, dorsalis 12 pectoralibus magis quam ventralibus approximata, dor-
lis 2 non emarginata plus sextuplo ejus longitudinis a pinna dorsali
1* remota. Lobus caudalis anterior corpore minus quadruplo brevior.

Carcharias (Prionodon) sorrah Val. MH.

b. Dentes supramaxillares denticulati, inframaxillares gracillimi non denticulati.
i Latera griseo-coerulescentia, fascia longitudinali trigona lutescente.

Carcharias (Prionodon) pleurotaema Blkr.

SeuynwA Rafin.

I. Nares rictu multo magis quam oculis approximatae.
Sphyrna Blochii MH.

li. Nares oculis multo magis quam rictu approximatae.
A. Sulcus rostro-nasalis conspicuus.

Sphyrna zygaena Rafin,

99
Carcuanras MH.

Subgenera Mürrerrana.

Scorionox. Dentes supra- et inframaxillares aequales, incisivi, cuspide extrorsum spectante glabro, basi
parte externa processu obtuso glabro. Maxilla superior antice medio dente impari. Pinna
dorsalis secunda anali tota vel partim opposita. Sulci caudales superior et inferior bene con-
spicui. Squamae parvae tricarinatae. Funiculus umbilicalis embryone villosus.

Puysopon. Dentes supra- et inframaxillares aequales, incisivi, cuspide gracili extrorsum spectante gla-
bro, basi parte externa processu obtuso, glabro. Maxilla superior medio antice dente recto
impari. Maxilla inferior medio antice dentibus 2 parvis rectis, dentibus 2 iis contiguis sub-
uncinatis ceteris multo majoribus bosi crassa rotundata. Pinna dorsalis 1a ante ventrales,
dorsalis 24 supra analem sita.

APRION. Dentes supra- et inframaxillares non denticulati, basi lati, apice graciles; supramaxillares recti
vel paulo extrorsum spectantes, inframaxillares recti.

Hvrorrion. Dentes supra- et inframaxillares apice non denticulati; supramaxillares basi lateribus vel !a-
tere externa dentati vel denticulati, inframaxillares basi glabri.

Prionopon. Dentes supramaxillares et inframaxillares vel supramaxillares tantum utroque latere denticu-
lati, obliqui vel recti, triangulares vel basi lata et apice gracili. Fere semper dens impar
antice in maxilla inferiore. Funiculus umbilicalis embryonibus glabra non villosa.

Bij alle mijne soorten van Carcharias vind ik midden op de kruin twee groote po-
rién, welke met twee zich lager vereenigende buizen in eene ruime buisachtige met slijm
gevulde holte uitmonden, tusschen welke en de mond- of kieuwholte ik echter geene ge-
meenschap heb kunnen ontdekken. Bij de eene soort van Carcharias zijn evenwel die beide
kruinporiën aanmerkelijk meer in het oog vallende dan bij de andere, en bij som-
mige jonge specimina zijn zij zelfs moeijelijk waar te nemen.

Voorts vind ik bij alle mijne soorten het nikvlies ruimschoots groot genoeg om den
oogbol geheel te bedekken.

De mannelijke aanhangsels bij Carcharias verschillen aanmerkelijk naar de soorten,
zoowel in lengte als in zamenstelling, Hunne lengte is wel eenigzins afhankelijk van
den leeftijd des diers, doch verschilt toch aanmerkelijk bij specimina van verschillende
soorten doch van gelijke grootte. Wat hunne zamenstelling aangaat, bij alle mijne soor-
ten zijn zij van achteren enkel- of meervoudig overlangs gegroefd, en bij eene soort van
het ondergeslacht Scoliodon aan de punt van kraakbeenige kleppen voorzien. Deze klep-
pen zie ik echter niet bij de andere soort van Scoliodon en ook niet bij mijne soorten
van het subgenus Prionodon.

Het klapvlies van den dikken darm is bij alle mijne species, zoowel die van Scoliodon
als van Prionodon overlangs opgerold en slechts aan eene zijde van den darmwand be-
vestigd.

De mondhoekkuiltjes en de lipgroeven zijn bij alle mijne species zeer kort en veel
kleiner dan het oog.

Cancuartas (Scozronos) MH.

I. Nares rostri apici plus quam angulo oris approximatae. Rostrum rictus latitudine
non longius. Pinna dorsalis 2* basi anali minus duplo brevior; pinnae pec-
torales multo longiores quam latae.

Carcharias (Scoliodon) acutus MH. Plagiost. p. 29. Richards. Rep. Ichth. Chin. p. 194. Cant.
Mal. Fish. p. 399.

Carch. (Scoliod.) corpore elongato compresso, altitudine 8 circiter in ejus longitudine; capite acuto 54 ad
6 fere in longitudine corporis, latiore quam alto; oculis diametro 3 circiter in longitudine rostri; rostro
acuto longitudine latitudini rictus aequali; naribus rostri apici plus quam angulo oris approximatis; rictu
valde curvato aeque longo ac lato; maxilla superiore dente medio impari parvo recto; angulo oris sulcis
labiali superiore brevissimo, inferiore superiore plus duplo longiore sed oculo breviore; poris capite plu-
rimis valde conspicuis, vario modo seriatis et collocatis; poris supra angulum oris 6 vel 7 valde conspi-
cuis in seriem obliquam dispositis; poris postocularibus ansam latam, interocularibus annulum ovalem
efficientibus; spiraculo postico supra pinnas pectorales sito; linea laterali aetate media bene conspicua cauda
flexuosa; pinna dorsali prima medio circiter pinnas pectorales inter et ventrales sita, basi paulo longiore
quam alta, emarginata, apice angulata vix rotundata, postice acutissima ; dorsali secunda basi dorsali
prima quadruplo circiter et anali minus duplo breviore, fere tota post pinnam analem sita, vix emarginata,
postice aculissima; pinnis pectoralibus multo longioribus quam latis, emarginatis, apice acutis rotundatis ;
ventralibus oblique quadratis, pectoralibus plus duplo brevioribus, vix emarginatis, angulo postico acutius-
cule rotundato; anali antice minus duplo humiliore quam basi longa, obtusa, rotundata, emarginata,
postice acutissima; caudali 3i ad 4 in longitudine corporis, lobo posteriore oblique emarginato lobo an-
teriore plus duplo breviore, lobo anteriore valde emarginato, antice longitudine totius pinnae plus triplo
humiliore, acutiuscule rotundato; appendicibus genitalibus pinnas ventrales longe superantibus, conicis, pos-
tice usque prope basin sulcatis, apice quadrivalvis; colore corpore superne coeruleo-griseo, inferne albo
vel flavescente; pinnis verticalibus griseis; pectoralibus superne griseis vel coerulescentibus, inferne basi
flavescentibus vel albis ceterum griseis; ventralibus dimidio basali flavis vel albis dimidio libero griseis vel
coerulescentibus.
Synon. Carcharias acutus Rüpp. N. Wirbelth. F. Abyss. F. R. M. p. 66 tab. 18 fig. 4?
Scoliodon Russellii Gray.
Sha-tsze, Sha.Yu et Sha-u Chinens.
Yu Mal. Fret. Malacc.
Ikan Tjutjot pisang Mal. Batav.
Hab. Batavia, in mari.
Longitudo 10 speciminum 235” ad 550” (2 masc. longit. 435" et 445°”).

Aanm. De heeren J. Mutter en Hexre beschreven in hun werk over de Plagiostomen
drie soorten van Scoliodon, t. w. Scoliodon laticaudus MH., Scoliodon acutus Rupp. en
Scoliodon Lalandii Valenc.

De bovenbeschrevene soort laat zich van Scoliodon laticaudus bij den eersten oogopslag

onderkennen door haren blaauwachtig-grijzen rug, die bij Scoliodon laticaudus voodachtig
is en voorts doordien de neusgaten aanmerkelijk digter bij de punt van den snuit dan
bij den mondhoek zijn geplaatst, de bekopening even lang is als breed, de basis der 2°
rugvin nog geen tweemaal korter is dan de basis der aarsvin, de aarsvin zelve uitgerand
en niet regt is, de borstvinnen veel langer zijn dan breed, enz. Zij schijnt dezelfde soort
te zijn als Carcharias acutus Rupp., zooals deze soort door de heeren J. Mutter en Hex
beschreven is, wijkende zij echter van de beschrijving van den heer Rürreiz af, door eenige
ligte wijzigingen in de kleuren der vinnen, doch vooral door de aanwezigheid van
nikvlies, hetwelk de heer Ruürreru bepaaldelijk zegt bij Carcharias acutus te ontbreken,
doch welke opgave wel op onnaauwkeurigheid in de waarneming zal berusten, daar dit
vlies door latere schrijvers’ gezegd wordt bij alle Carchariae te worden aangetroffen.

By Carcharias (Scoliodon) Lalandii Valence. zijn de borstvinnen slechts weinig langer
dan breed en stomp aan den top, even als de eerste rugvin.

De bovenbeschrevene soort heeft de lever tweelobbig, niet tot in de achterste helft der
buikholte reikende, de kwabben van nagenoeg gelijke lengte, doch de regter veel breeder
dan de linker. Geene galblaas; de galbuizen in de maag uitmondende. Maag spilvormig .
inwendig met sterke overlangsche plooijen en een kleinen blinden zak achter den pylorus.
Dunne darm langer dan de maag en evenlang als de dikke darm. Dikke darm met een
lang en breed op zichzelf gerold klapvlies, dat slechts aan eene zijde met den wand van
den darm verbonden is. De lengte van het geheele darmkanaal overtreft de lengte van
kop en buik te zamen.

In de eijerleiders bij het grootste exemplaar 8 foetus van 330” tot 390" lengte.

Aorta met drie reijen van 3 klapvliezen; de onderste klapvliezen in het midden door
een frenulum aan de aorta gehecht en daardoor tweezakkig. Penis plat min of meer ke-
gelvormig, uitwendig zigtbaar. Testikels langwerpig bijkans de geheele lengte der buik-
holte beslaande. Nieren evenzoo.

De soort is thans bekend van de Roode zee, Hindostan, Java, Pinang, Singapore,
Malakka en China.

IL. Nares medio angulum oris inter et rostri apicem sitae. Rostrum ictus longitu-
dine multo longius. Pinna dorsalis 24 basi anali duplo brevior; pectorales
paulo longiores quam latae.

Carcharias (Scoliodon) macrorchynchos Blkr.

Carch. (Seoliod ) corpore elongato compresso, altitudine 8 circiter in ejus longitudine; capite acuto 42
in longitudine corporis, multo latiore quam alto; oculis diametro 4 circiter in longitudine rostri; rostro
acuto rictus latitudine multo longiore; naribus medio angulum oris inter et rostri apicem sitis; rictu valde
curvato aeque longo aclato; maxilla superiore medio dente unico recto parvo; angulo oris sulco labiali superiore
vix conspicuo, sulco inferiore oculo breviore; poris capite (forte propter aetatem juvenilem) vix conspicuis nullo

ordine dispositis; spiraculo postico supra pinnam pectoralem sito; linea laterali inconspicua; pinna dorsali
Îa pinnis ventralibus multo magis quam pinnis pectoralibus approximata, altiore quam basi longa, emarginata,
apice angulata acutiuscula, postice acuta; dorsali 2a supra posticam pinnae analis partem incipiente, basi
pinna anali duplo et dorsali 12 triplo breviore, non emarginata, postice acutissima; pinnis pectoralibus
paulo longioribus quam latis, paulo emarginatis, apice rotundatis; ventralibus subquadratis, aeque longis
ac latis, pectoralibus plus duplo brevioribus, vix emarginatis, antice obtusis postice acutis; anali antice
duplo humiliore quam basi longa, obtusa, rotundata, vix emarginata, postice acuta; caudali 4 in longi-
tudine corporis, lobo posteriore oblique truncato lobo anteriore plus duplo breviore, lobo anteriore valde
emarginato antice longitudine totius pinnae plus triplo humiliore, acutiuscule rotundato; appendicibus
zenitalibus pinnas ventrales non superantibus, conicis, non valvatis, postice sulcatis; colore corpore
superne coerulescente-griseo , inferne albescente; pinnis griseis.

Synon. Jkan Tjutjot pisang Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici masculini 218”.

Aanm. Deze soort verschilt van Carcharias (Scoliodon) laticaudus MH., aan welke zij
overigens het naaste verwant is, behalve door grijze ligehaamskleur, doordien de basis
der 2de rugvin slechts driemaal gaat in de basis der eerste rugvin en slechts tweemaal
in de basis der aarsvin (bij Carch. (Scoliod.) laticaudus ^ maal); doordien deze rugvin
veel digter bij de staartvin geplaatst is, de afstand tusschen buik- en aarsvinnen grooter
is dan de lengte der aarsvin, de borstvin nog langer is dan breed, enz.

Lever tweekwabbig, tot in de achterste helft der buikholte reikende, de linkerkwab
een weinig langer dan de regter. Maag spilvormig met kleinen blinden zak. Dunne
darm zoolang als de maag en langer dan de dikke darm. Klapvlies des dikken darms als
bij de voorgaande soort

Cancmanias (Prionopon) MH.

1. Pinna dorsalis 1* ventralibus magis quam pectoralibus approximata.
A. Dentes inframaxillares graciles non denticulati.

Carcharias (Prionodon) munsing Dlkr.

Carchar. (Prion.) corpore elongato compresso, altitudine 7 fere in ejus longitudine; capite acuto 42 ad 5
in longitudine corporis, latiore quam alto; oculis diametro 6 in longitudine rostri; pupilla pyriformi verti-
cali; rostro acuto longitudine rictus latitudinem vix vel non superante, parte praeorali rictus longitudine
breviore; naribus rostri apici multo magis quam angulo oris approximatis, valvula trigona valde conspicua;
rietu valde curvato minus duplo latiore quam longo; dentibus maxillaribus superioribus triangularibus parum
obliquis, totis denticulatis, denticulo medio nullo; maxilla inferiore dentibus gracilibus non denticulatis basi
latioribus, dente medio impari parvo; angulo oris fossa parva sulcis brevissimis pupilla non longioribus;
poris capite parum conspicuis, nullo ordine dispositis; spiraculo postico supra pinnas pectorales sito; squa-
mis bene conspicuis, tricarinatis; linea laterali plus minusve conspicua cauda flexuosa; pinnis dorsalibus
analique eandem formam referentibus, basi longioribus quam altis, apice obtusis rotundatis, leviter emar-

ginatis, postice acutis; dorsali {a ventralibus magis quam pectoralibus approximata, plus dupla ejus longi-
tudine a dorsali 2a remota, corpore duplo circiter humiliore; dorsali 9a supra initium analis incipiente, dorsali
12 minore et anali paulo longiore et altiore; pectoralibus capite brevioribus, longioribus quam latis, vix
emarginatis, angulis rotundatis, angulo apicali acutiusculo; ventralibus oblique quadratis, pectoralibus duplo
brevioribus, non emarginatis, longioribus quam latis, angulis rotundatis, anali tota fere ejus longitudine a
pinna caudali et plus ejus longitudine a ventralibus distante; caudali 3$ ad 4 in longitudine corporis, lobo
posteriore oblique subtruncato lobo anteriore triplo circiter breviore, lobo anteriore valde emarginato, antice
aculiuscule rotundato longitudine basi plus duplo humiliore; appendicibus genitalibus pinnis ventralibus bre-
vioribus, conicis, postice profunde sulcatis; colore corpore superne subaurantiaco vel coerulescente-griseo,
inferne albescente vel flavescente ; pinnis griseis vel flavescente-griseis immaculatis.

Synon. Jkan Munsing Indig. Surabaj.

Habit. Kammal, Surabaja, in mari (Fretum Madurae).

Longitudo 2 speciminum (1 mascul., 1 femin.) 390” et 401”.

Aanm. Tot nog toe was Carcharias (Prionodon) glaucus Cuv. de eenige bekende soort
van Prionodon, bij welke de eerste rugvin digter bij de buik- dan bij de borstvinnen ge-
plaatst is. De bovenbeschrevene soort onderscheidt zich van de laatstgenoemde Atlantische,
door rankere en volkomene tandelooze onderkaakstanden, doordien de aarsvin digter bij de
staartvin dan bij de buikvinnen geplaatst is, de eerste rugvin slechts weinig grooter is dan
de tweede, door andere ligchaamskleur enz. De schubben zijn er betrekkelijk grooter dan
bij alle mijne andere soorten van Carcharias. Ik ontdekte twee exemplaren dezer soort
te Soerabaja, tijdens mijn verblijf aldaar in 1848, en wel een mannetje en een wijfje.

Lever tweekwabbig, geelachtig wit, de regterkwab langer dan de linker en de geheele
lengte der buikholte innemende; milt zeer lang en slank, zich langs het poortiergedeelte
der maag en langs het grootste gedeelte van den dunnen darm uitstrekkende; dunne en
dikke darm te zamen zoo lang als kop en buik; maag spilvormig, een’ niet noemens-
waardigen blinden zak vormende; de geheele maag bij het wijfje gevuld met een nog zeer
goed herkenbaar specimen van Apocryptes Henlei Blkr., hetwelk daarin geplaatst is met
den staart bij den pylorus en den kop bij den maagmond. In de maag van het man-
netje is de achterste helft van cen halfvolwassen specimen van Scomber kanagurta CV.
Klapvlies van den dikken darm overlangs opgerold. Geslachtsdeelen bij beide specimina
weinig ontwikkeld.

IL. Pinna dorsalis 12 medio ventrales inter et pectorales sita vel pectoralibus ventra-
libus propior.
A. Rostri pars praeoralis rictus longitudine brevior vel eae aequalis.
a. Pinnae dorsalis 12 , pectorales caudalisque apicibus macula nigra. Dentes su-
pra- et inframaxillares denticulati.

Carcharias (Prionodon) melanopterus QG. MH. Plag. p. 43.

Carch. (Prionod.) corpore elongato compresso, altitudine 6 ad 7 in ejus longitudine; capite acuto 5 ad
5

53 in longitudine corporis, latiore quam alto; oculis diametro 3 fere in longitudine rostri, pupilla oblonga
verticali; rostro antice semicirculariter rotundato longitudine rictus latitudinem vix superante, parte praeo-
rali rictus longitudine breviore; naribus rostri apici multo magis quam angulo oris approximatis, valvula
trigona valde conspicua; rictu valde curvato minus duplo breviore quam lato; dentibus supra- et infra-
maxillaribus denticulatis, supramaxillaribus inframaxillaribus latioribus et obliquioribus; angulo oris fossa parva
sulcis brevissimis pupilla non longioribus; poris capite parum conspicuis irregulariter dispositis; spiraculo
postico supra pinnas pectorales sito; squamis minimis tri- vel quadricarinatis; linea laterali conspicua cauda
flexuosa; pinna dorsali la medio pinnas pectorales inter et ventrales sita, emarginata, corpore paulo humi-
liore, basi breviore quam alta, apice acute rotundata, postice acuta; dorsali 2a anali tota opposita, triplo
vel plus triplo ejus longitudinis a pinna dorsali fa remota, dorsali La duplo vel plus duplo humiliore, aeque
longa circiter ac alta, emarginata, antice rotundata postice acuta; pectoralibus longitudine caput aequan-
tibus, duplo longioribus quam latis, acutis, vix emarginatis, apice rotundatis; ventralibus quadratis vix emar-
ginatis, aeque longis circiter ac latis, pectoralibus triplo circiter brevioribus; anali medio ventrales inter et
caudalem sita, plus ejus longitudine ab illis remota, aeque alta fere ac longa, emarginata, antice rotun-
data postice acuta; caudali 32 circiter in longitudine corporis, lobo posteriore acutiusculo 2$ in longitudine
lobi anterioris; lobo anteriore antice plus duplo humiliore quam basi longa, acute rotundata, valde emar-
ginata, appendicibus genitalibus ventrales non superantibus, conicis, postice sulcatis; colore corpore superne
griseo-aurantiaco vel plumbeo, inferne flavescente vel albo; pinnis griseis vel griseo-viridibus, dorsali fa,
pectoralibus caudalique lobo anteriore apicibus nigris; caudali margine inferiore nigra; pinnis ceteris vulgo
etiam apicibus nigris.
Synon. Squalus carcharias minor Forsk. Descript. animal. p. 20.
Squale requin Lacép. Poiss. I 169 tab. 8 fig. 1.
Carcharias melanopterus QG. Freyc. Voy. Zoül. tab. 43 fig. 1, 2. Benn. Life Raff. p. 693,
Rüpp. N. W. F. Ab. F. R. M. p. 63, Richards. Rep. Ichth. Chin. p. 194 T. Schleg. Faun.
Japon.
Squalus ustus Dumér. Cuv. Regn. anim.
Squalus Spallanzanii Lesueur Philad. Journ. IL 2. pag. 351.
Carcharias (Prionace) melanopterus Cant. Mal. Fish. p. 400.
Requin aux nageoires noires CV. Regn. anim. éd. luxe Poiss. tab. 114 fig. 2.
Black finned Shark Reeves apud Richards. Report. Ichth. Chin. p. 194.
Wu-yih-sha vel U-sih-sha Chinens. sec. Richards.
Ikan Tjutjot Mal. Batav. Samar.
Ikan Munsing Indig. Surabaj.
Habit. Batavia, Samarang, Surabaja, Kammal, in mari.
Longitudo 3 speciminum (1 femin., 2 mascul.) 410” ad 650”.

Aanm. Deze soort is zeer verbreid in de zeëen van zuidelijk en oostehjk Azie en thans
reeds bekend van de Roode zee, Swmatra, Java, Straat Malakka, Waigioe, Nieuw-Holland,
China en Japan.

Lever zeer groot, witachtig geel, tweekwabbig, met de beide kwabben of slechts
de regterkwab de geheele lengte der buikholte innemende. Maag spilvormig, zonder
noemenswaardigen blinden zak in den dunnen darm overgaande, welke laatste ongeveer
even lang is als de maag, doch korter dan de dikke darm. Klapvlies van den dikken

darm overlangs opgerold. Milt zcer lang en slank, roodachtig bruin, zich langs het poor-
tiergedeelte der maag en den geheelen dunnen darm uitstrekkende. Testikels langwerpig,
roodachtig. Pisblaas spilvormig, ongeveer !'4 der lengte van de buikholte innemende.
In de maag van een specimen de voorste helft van een specimen van Upeneoïdes variegatus
Blkr. met den kop naar den pylorus gekeerd.

b. Pinnae, dorsalis 12 immaculata, dorsalis 22 anali tota opposita.
t Dentes basi externa processu serrato, inframaxillares margine interno glabri,
supramaxillares margine interno denticulati.
6 Pinna dorsalis 24 plus quadruplo vel quintuplo ejus longitudinis a dorsali
1* remota.

Carcharias (Prionodon) menisorrah Val. MH. Plagiost. p. 46.

Carch. (Prionod.) corpore elongato compresso, altitudine 81 ad 74 in ejus longitudine; capite acuto 5 et
paulo ad 6 in longitudine corporis, latiore quam alto; oculis diametro 3 circiter in longitudine rostri ;
pupilla ovali vel trigona verticali; rostro antice subsemicirculariter rotundato, rictus latitudine paulo lon-
giore, parte praeorali rictus longitudine vix vel non breviore; naribus rostri apici multo magis quam an-
gulo oris approximatis, valvula trigona valde conspicua ; rictu valde curvato, aeque longo circiter ac lato ;
dentibus maxillaribus postrorsum spectantibus, basi externa (media aetate adultisque) serratis, supramaxilla-
ribus margine interno denticulatis inframaxillaribus majoribus, dente medio recto minore tricuspidato ; infra-
maxillaribus basi latis 'apice brevi acuto glabro; poris capite subocularibus et supra angulum oris valde
conspicuis longitudinaliter seriatis; spiraculo postico supra pinnas pectorales sito; squamis minimis tri- ad
quinque-carinatis; linea laterali cauda inconspicua; pinna dorsali fa medio pinnas pectorales inter et ven-
trales sita vel pectoralibus paulo tantum propiore, corpore non vel paulo humiliore, altiore quam longa,
emarginata, apice acuta rotundata, postice aculissima ; dorsali 24 anali tota opposita, plus quadruplo vel
quintuplo ejus longitudinis a pinna dorsali fa remota, dorsali fa plus duplo humiliore, aeque longa circiter
ac alta, emarginata, anlice rotundata, postice acutissima ; pectoralibus non falcatis, capite junioribus multo,
aetate proveclioribus vix vel non brevioribus, minus duplo longioribus quam latis, emarginatis, apice acu-
tis rotundatis ; ventralibus quadratis, postice subtruncatis, vix longioribus quam latis, pectoralibus plus du-
plo brevioribus, angulis vix rotundatis ; anali dorsali 2* paulo majore et eandem formam referente, caudali
plus quam ventralibus approximata; caudali 32 ad 34 in longitudine corporis, lobo posteriore oblique emargi-
nato; lobo anteriore lobo posteriore plus duplo longiore, antice plus duplo humiliore quam basi longa,
acute rotundata, valde emarginata; appendicibus genitalibus marginem internum pectoralium non superanti-
bus, conicis, postice sulcatis ; colore corpore superne griseo-coerulescente vel griseo-rufescente, inferne
flavescente vel albescente ; pinnis griseis vel coerulescentibus , dorsali 22 antice nigricante.

Synon. Jkan Tjutjot Mal. Batay.

Habit. Batavia, Samarang, in mari.

Longitudo 8 speciminum (4 mascul.) 240” ad 602”.

Aanm. Deze soort, welke men thans kent van Java, JVieww-Holland en de Roode zee,
is in de »Systematische Beschreibung der Plagiostomen" slechts zeer kort beschreven. De

ligchaamskleur is er nu eens meer grijsachtig-blaauw, dan weder rosachtig grijs, zoowel
bij de mannetjes als bij de wijfjes.

Lever bruinachtig-rood, tweekwabbig, de regterkwab langer dan of even lang als de
linker en tot achter in de buikholte reikende. Maag spilvormig, zonder noemenswaardigen
blinden zak, zich tot bij de cloaca uitstrekkende en dus de geheele lengte der buikholte
innemende. Dunne darm langs de maag naar voren gaande en weinig langer dan deze,
zich voor in de buikholte in den dikken darm voortzettende. Klapvlies van den dikken
darm overlangs opgerold. Milt zeer lang en slank, zich uitstrekkende langs de achter-
helft der maag en langs den dunnen darm. Pisblaas spilvormig meer dan '4 der lengte
van de buikholte innemende. Eijerleiders bij de twee grootste wijfjes ledig. Testikels
lang, bij de cloaca veel breeder dan meer voorwaarts in de buikholte.

tt Dentes supramaxillares denticulati basi externa processu laterali serrato vel
non serrato, inframaxillares glabri, processubus lateralibus glabris.
6 Pinna dorsalis 2 minus quadruplo ejus longitudinis a dorsali 12 remota.

Carcharias (Prionodon) tjutjot Blkr.

Carch. (Prionod.) corpore elongato compresso, altitudine 7 in ejus longitudine; capite acuto 5% circiter
in longitudine corporis, latiore quam alto; oculis diametro 4 circiter in longitudine rostri; pupilla ovali
verticali; rostro antice subsemicirculariter rotundato, longitudine rictus latitudinem aequante; parte praeorali
longitudine rictus breviore; naribus rostri apici multo magis quam angulo oris approximatis, valvula trigona
valde conspicua; rictu valde curvato, aeque longo circiter ac lato; dentibus maxillaribus superioribus pos-
trorsum spectantibus utroque latere denticulatis processu laterali externo bidentato vel rotundato, dente
antico medio impari minore trigono; dentibus inframaxillaribus sursum spectantibus, non denticulatis, basi
lata rotundata glabra; poris capite postocularibus ansam efficientibus , subocularibus parum conspicuis, prae-
oralibus serie rictu parallela dispositis; spiraculo postico supra pinnas pectorales sito ; squamis minimis
tri- ad quinque-carinatis ; linea laterali cauda inconspicua; pinna dorsali fa medio pinnas pectorales inter
et ventrales sita vel pectoralibus paulo tantum propiore, corpore paulo humiliore, altiore quam longa:
emarginata, apice acuta rotundata, postice acutissima ; dorsali 2a anali tota opposita, minus quadruplo ejus
longitudinis a pinna dorsali fe remota, dorsali fa plus duplo humiliore, vix humiliore quam longa, emar-
ginata, antice rotundata postice acutissima ; pectoralibus non falcatis capite brevioribus, latitudine 17 circiter
in earum longitudine, emarginatis, apice acutis rotundatis; ventralibus quadratis, postice subtruncatis, aeque
longis ac latis, pectoralibus plus duplo brevioribus, angulis vix rotundatis; anali dorsali 22e aequali vel illa
vix majore, caudali plus quam ventralibus approximata; caudali 34 ad 3$ in longitudine corporis, lobo
posteriore oblique emarginato, lobo anteriore lobo posteriore plus duplo longiore, antice plus duplo humi-
liore quam basi longa, acute rotundata, valde emarginata; appendicibas genitalibus margines pinnarum
ventralium internos superantibus, conicis, postice sulcatis ; colore corpore superne griseo-coerulescente vel
griseo-rufescente, inferne flavescente vel albescente ; pinnis griseis vel coerulescentibus, dorsali 2a antice
plus minusve nigricante.

Synon. kan Tjutjot Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 2 speciminum mascul. 590” et 615”.

Aanm. Deze soort is zeer na verwant aan de vorige en onderscheidt zich daarvan
voornamelijk door haar tandenstelsel, zooals in de beschrijving en figuur is uitgedrukt.

Lever bruin, tweekwabbig, de regterkwab een weinig langer dan de linker en bij een
speeimen zich tot achter in de buikholte uitstrekkende, bij het andere niet langer dan
de helft der buikholte. Maag de geheele lengte der buikholte innemende en bij beide spe-
cimina met resten van kortstaartige tienpootige Crustaceén en Squillae gevuld. Blinde zak
van de maag zeer klein. Milt zeer lang en slank, zich langs het achterste gedeelte van
de maag en langs den dunnen darm uitstrekkende. Klapvlies van den dikken darm
overlangs opgerold. Pisblaas spilvormig, ongeveer % der lengte van de buikholte inne-
mende.

Tit Dentes supra- et inframaxillares trigoni obliqui toti denticulati, basi
externa processu serrato.

Carcharias (Prionodon) fasciatus Blkr.

Carchar. (Prionod.) corpore elongato compresso, altitudine 82 circiter in ejus longitudine; capite obtuso
6 et paulo in longitudine corporis, latiore quam alto; rictu latiore quam longo, semilunari; rostro obtuso
brevi parte praeorali rictus latitudine plus duplo breviore; dentibus utraque maxilla aequalibus trigonis ,
obliquis, latis, totis denticulatis, basi externa processu serrato; pinnis, dorsali fa pectoralibus multo magis
quam ventralibus approximata, acuta, emarginata; dorsali 22 anali opposita dorsali 12 multo minore; pecto-
ralibus acutis; ventralibus subquadratis paulo emarginatis; caudali gracili lobo posteriore acuto, lobo ante-
riore posteriore quadruplo longiore, valde emarginato, antice acuto plus duplo humiliore quam basi longo;
colore corpore superne griseo-coeruleo fasciis numerosis transversis diffusis profundioribus, inferne albes-
cente ; pinnis coeruleo-griseis coerulescente nebulatis.

Synon. kan Tjutjot Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Specimen unicum tantum vidi femininum longitudine 2860”.

Aanm. Deze soort bevindt zich niet in mijne verzameling en zag ik slechts eene enkele
keer te Batavia in een enkel specimen, op de vischmarkt aldaar, alwaar ik de boven-
staande korte beschrijving heb opgemaakt, zijnde het specimen te groot om in mijne
verzameling eene plaats te erlangen. In stompheid en kortheid van snuit heeft deze spe-
cies nog het meest van Carcharias (Prionodon) gangeticus MH. en Carcharias (Prionodon)
leucas Val., doch verschilt daarvan door gedaante der tanden, door gedaante en plaatsing

der vinnen, door kleur enz.

B. Rostri pars praeoralis rictus longitudine longior.
a. Dentes supra- et inframaxillares denticulati.

i Pinnae, dorsalis 12 medio pectorales inter et ventrales sita, dorsalis 2e

emarginata, minus quadruplo ejus longitudinis a dorsali 1? remota. Lobus

caudalis anterior 5'/ in longitudine corporis.

Carcharias (Prionodon) javanicus Blkr.

Carchar. (Prionod.) corpore elongato compresso, altitudine 74 circiter in ejus longitudine; capite acuto
51 fere in longitudine corporis, latiore quam alto; oculis diametro 33 circiter in longitudine rostri, pupilla
ovali verticali ; rostro antice subsemilunariter rotundato, rictus latitudine paulo longiore, parte praeorali
rictus longitudine longiore; maribus rostri apici magis quam angulo oris approximatis, oculo minoribus,
valvula trigona valde conspicua; rictu valde curvato latiore quam longo; dentibus supramaxillaribus trigo-
nis postrorsum spectantibus, utroque latere denticulatis, basi externa producta serrata, dente antico medio
parvo recto; dentibus inframaxillaribus paulo postrorsum spectantibus, basi lata apice gracili, basi apiceque
plerumque denticulatis; angulo oris fossa parva sulcis brevissimis pupilla brevioribus; poris capite supra-
ocularibus seriebus curvatis, praeoralibus serie rictu paralella dispositis; spiraculo postico supra pinnas pec-
torales sito; squamis minimis tri- vel quadricarinatis; linea laterali conspicua cauda flexuosa; pinna dorsali
12 medio pinnas pectorales inter et ventrales sita vel pectoralibus vix propiore, corpore vix humiliore,
altiore quam basi longa, emarginata, antice acute rotundata, postice acutissima; dorsali 2a tota anali oppo-
sita, minus quadruplo ejus longitudinis a pinna dorsali 12 remota, vix longiore quam alta, dorsali 12 triplo
fere humiliore, emarginata, antice rotundata, postice aeutissima; pectoralibus non falcatis, capite breviori-
bus, latitudine 12 fere in earum longitudine , emarginatis, apice acutis rotundatis; ventralibus quadratis vix
longioribus quam latis, pectoralibus triplo fere brevioribus, angulis leviter rotundatis; anali eandem formam
ac dorsalis fa referente sed illa paulo majore, medio pinnas ventrales inter et caudalem sita; caudali 32
ad 32 in longitudine corporis, lobo posteriore oblique emarginato, lobo anteriore lobo posteriore plus du-
plo longiore 54 in longitudine totius corporis, antice plus duplo humiliore quam basi longa, acuta, valde
emarginata; colore corpore superne griseo inferne albescente vel flavescente; pinnis griseis , dorsali 2a dimi-
dio anteriore nigra.

Synon. Ikan Zjutjot Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo speciminis unici femin. 470”,

Aanm. Deze soort is het naaste verwant aan Carcharias (Prionodon) sorrah Val. en
zou volgens de beschrijving van laatstgenoemde species van de heeren J. Murren en Henze
slechts daarvan verschillen door uitgerande tweede rugvin, weinig uitgerande en van voren
afgeronde aarsvin en door langere onderste staartvinkwab. Naar de afbeelding van
Carcharias (Prionodon) sorrah Val. van de heeren J. Murren en Hentz te oordeelen,
zijn echter de verschillen talrijker, de onderkaakstanden met breedere en lagere basis en
rankere punten, de achterste staartvinkwab grooter, de kleuren van rug en vinnen lig-
ter enz.

Het meest in het oogvallende verschil tusschen beide soorten bestaat, behalve in de
meer donkere kleuren van rug en vinnen bij Carcharias (Prionodon) sorrah Val., in de
grootere lengte der staartvin bij laatstgenoemde soort eu in het sterk uitgerand zijn van
hare aarsvin. De vergelijking met mijne eigene specimina van Carcharias (Prionodon)
sorrah Val, doet mij echter nog meerdere verschillen ontwaren, welke in de hier onder-
volgende beschrijving zijn uitgedrukt. Bij Carch. (Prion.) javanicus staat de 2de rugvin
met minder dan 4 maal hare lengte achter de eerste rugvin, terwijl de tweede rugvin

bij Carch. (Prion.) sorrah met meer dan 6 maal hare lengte van de eerste rugvin ver-.
wijderd is. Bij C. sorrah staat de eerste rugvin ook eenigzins korter bij de borstvinnen,
de aarsvin digter bij de staartvin dan bij de buikvinnen enz.

Lever tweekwabbig, bruin, de beide kwabben van nagenoeg gelijke lengte, meer
dan de halve lengte der buikholte innemende. Maag met zeer korten blinden zak, spil-
vormig, tot achter in de buikholte reikende. Dunne en dikke darm en milt als bij de
voorgaande soorten. Pisblaas ongeveer een derde der lengte van de buikholte innemende.

it Pinnae, dorsalis le pectoralibus magis quam ventralibus approximata, dor-
salis 28 non emarginata plus sextuplo ejus longitudinis a pinna dorsali
12 remota. Lobus caudalis anterior corpore minus quadruplo brevior.

Carcharias (Prionodon) sorrah Val. MH. Plagiost. p. 43 et tabul,

Carchar. (Prionod.) corpore elongato compresso, altitudine 8 circiter in ejus longitudine; capite acuto
3 circiter in longitudine corporis, latiore quam alto; oculis diametro 31 ad 4 in longitudine rostri, pu-
pilla oblonga verticali; rostro antice acutiuscule rotundato, rictus latitudine paulo longiore, parte praeorali
rictus longitudine longiore; naribus rostri apici magis quam angulo oris approximalis, oculis multo mino-
ribus, valvula trigona valde conspicua; rictu valde curvato paulo latiore quam longo; dentibus supramaxil-
laribus et inframaxillaribus totis denticulatis, supramaxillaribus, dente antico medio parvo recto excepto, postror-
sum spectantibus basi externa processu serrato, inframaxillaribus paulo postrorsum spectantibus apicibus
trigonis marginibus concavis, basi latioribus; angulo oris fossa parva sulcis brevissimis pupilla brevioribus ;
poris capite supra angulum oris serie longitudinali, postocularibus in ansam, interocularibus in circulum
dispositis; spiraculis 2 posticis supra pinnam pectoralem sitis; squamis minimis tri- vel quadricarinatis ; linea
laterali conspicua cauda flexuosa; pinna dorsali Ta pectoralibus magis quam ventralibus approximata, cor-
pore humiliore, vix alliore quam basi longa, emarginata, antice acute rotundata, postice acutissima; dorsali
22 {ota anali opposita, plus sextuplo ejus longitudinis a dorsali fa remota, aeque alta circiter ac longa,
dorsali 1a plus triplo humiliore, non vel vix emarginata, antice obtusa rotundata postice acutissima; pecto-
ralibus non falcatis, capite brevioribus, duplo longioribus quam latis, emarginatis, acutis, apice vix rotunda-
tis; ventralibus quadratis, aeque longis ac latis, pectoralibus triplo brevioribus, angulis vix rotundatis ;
anali caudali paulo plus quam ventralibus approximata, dorsali 2a longiore et altiore, valde emarginata,
antice acuta paulo rotundata, postice acutissima; caudali 34 ad 34 in longitudine corporis, lobo posteriore
oblique emarginato, lobo anteriore lobo posteriore plus triplo longiore, 4 et paulo ad 4j in longitudine
totius corporis, antice plus duplo humiliore quam basi longa, acuta, valde emarginata; appendicibus geni-
talibus marginem ventralium internum non superantibus, conicis, poslice sulcatis; colore corpore superne
griseo-coeruleo inferne albescente vel flavescente; ninnis griseo-coeruleis, pectoralibus caudalique apice nigris,
dorsali 13 antice et caudali superne vulgo nigro marginatis.

Synon. Jkan Tjutjot Mal. Batav.

]kan Munsing Indig. Surab.

Habit. Batavia, Surabaja, Kammal, in mari.

Longitudo 6 speciminum, quorum 3 mascul., 500" ad 650".

Aanm. Deze soort is reeds bekend van Java, de kust van Coromandel en van Mada-

mee

gascar en leeft alzoo in de geheele uilgestrektheid van het bekken der Indische zee. Li

komt te Batavia zeer dikwijls ter markt en ik zag haar ook enkele keeren te Soerabaja,
tijdens mijn verblijf aldaar in 1848.

Lever bruin, tweekwabbig; de kwabben van ongeveer gelijke lengte en zich tot niet of
niet ver in het achterste gedeelte der buikholte uitstrekkende. Maag de geheele lengte
der buikholte innemende, zonder noemenswaardigen blinden zak. Klapvlies van den dik-
ken darm overlangs opgerold. Milt zeer lang en smal, zich langs het achterste gedeelte
van de maag en langs den dunnen darm uitstrekkende. Pisblaas cylindervormig, ongeveer
een vierde tot een vijfde van de lengte der buikholte beslaande.

b. Dentes supramaxillares denticulati, inframaxillares gracillimi non denticulati.
t Latera griseo-coerulescentia fascia longitudinali trigona lutescente.

Carcharias (Prionodon) pleurotaenia Blkr.

Carchar. (Prionod.) corpore elongato compresso, altitudine 6% ad 7 in ejus longitudine ; capite acuto 5
circiter in longitudine corporis, latiore quam alto; oculis diametro 4 ad 5 in longitudine rostri, pupilla
oblonga verticali; rostro antice acutiuscule rotundato, rictus latitudine paulo longiore, parte praeorali rictus
longitudine longiore; naribus rostri apici multo magis quam angulo oris approximatis , oculis paulo mino-
ribus, valvula vix conspicua; rictu valde curyato latiore quam longo; dentibus supramaxillaribus denticulatis
denticulis oculo nudo subinconspicuis, trigonis, basi latioribus, rectis, basi non producta vel serrata; dente
antico medio impari parvo; dentibus inframaxillaribus non denticulatis, gracilibus , basi latioribus, rectis ;
angulo oris fossa parva sulcis brevissimis pupilla non majoribus; poris capite parum conspicuis; spiraculo
postico supra pinnam pectoralem sito; squamis minimis; linea laterali conspicua cauda flexuosa; pinna
dorsali 12 pectoralibus magis quam ventralibus approximata, corpore paulo humiliore, altiore quam basi
longa, emarginata, antice acute rotundata, postice acutissima; dorsali 24 tota anali opposita, plus qua-
druplo ejus longitudinis a pinna dorsali 12 remota, paulo longiore quam alta, dorsali 12 triplo vel plus
triplo humiliore, paulo emarginata, antice rotundata, postice acutissima ; pectoralibus capite brevioribus ,
duplo longioribus quam latis, emarginatis, acutis, apice vix rotundatis; ventralibus subquadratis, fere
aeque latis ac longis, pectoralibus triplo brevioribus, vix emarginatis , angulis rotundatis; anali medio ven-
trales inter et caudalem sita, dorsali 2a paulo majore, fere aeque longa ac alta, valde emarginata, antice
rotundata postice acutissima; caudali 34 ad 34 in longitudine corporis, lobo posteriore oblique emarginato ,
lobo anteriore lobo posteriore plus triplo longiore, 44 ad 41 in longitudine totius corporis, antice plus du-
plo humiliore quam basi longa, acuta, valde emarginata ; appendicibus genitalibus conicis, margine ventra-
lium interno brevioribus, postice sulcatis; colore corpore superne griseo-coerulescente , inferne lutescente ;
lateribus fascia longitudinali trigona lutea; pinnis griseis vel coerulescentibus , dorsalibus, pectoralibus ,
caudalique lobo anteriore apice profundioribus vel nigricantibus.

Synon. Jkan Tjutjot Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 5 speciminum mascul. 535’” ad 590’”.

Aanm. Slechts bij een mijner vier exemplaren is het voormondsgedeelte van den snuit
niet langer dan de lengte van de bekspleet. De soort laat zich bij den eersten oogop-
slag herkennen door den driehoekigen overlangschen geelachtigen zijband, die van den

staart wigvormig naar voren loopt en onder de eerste rugvin spits eindigt. In Julij 1851
zag ik te Batavia een vrouwelijk exemplaar dezer soort van ruim 5 voeten lengte. De eijer- .
leider bevatte 4 jongen, allen van meer dan 450” lengte, zoodat de specimina, naar welke
de bovenstaande beschrijving genomen is, nog tot den zeer jeugdigen leeftijd behooren. Bij
het oude specimen was de driehoekige geelachtige band der zijden even duidelijk zigtbaar
als bij de jongen.

Lever geelachtig, tweekwabbig, de kwabben van ongeveer gelijke lengte en zich tot in
de achterste helft der buikholte uitstrekkende. Maag, dunne darm en dikke darm van
gelijke lengte, elk de geheele lengte der buikholte innemende. Maag spilvormig met klei-
nen blinden zak. Klapvlies van den dikken darm overlangs opgerold. Milt zeer lang en
smal, zich langs het achterste gedeelte van de maag en langs een groot gedeelte van den
dunnen darm uitstrekkende. De maag van een der specimina geheel gevuld met fragmen-

o
ten van soorten van Chatoessus, Engraulis en Spratella.

SPHYRNA Rafin.
I. Nares rictu multo magis quam oculis approximatae.

Sphyrna Blochii MH. Plagiost. p. 94. Cant. Mal. Fish. p. 404.

Sphyrn. corpore elongato compresso, altitudine S et paulo in ejus longitudine; capite longitudine a spira-
culo fe usque ad anteriorem rostri partem 3 in ejus latitudine ; processu capitis laterali paulo plus duplo
latiore quam basi longo; naribus rictu multo magis quam oculis approximatis; sulco naso-orbitali rictu du-
plo longiore; sulco rostro-nasali conspicuo ; oculis diametris 11 circiter ab angulo oris remotis; rictu valde
curvato paulo latiore quam longo; dentibus maxillaribus , anticis mediis minoribus exceptis, postrorsum spec-
tantibus ; spiraculo postico supra pinnam pectoralem sito; linea laterali cauda inconspicua; pinna dorsali
12 corpore multo altiore, longitudine basi 12 in ejus altitudine, acuta, emarginata; dorsali 2a post basin
pinnae analis desinente, dorsali fa plus quadruplo humiliore, paulo emarginata, postice acutissima; pecto-
ralibus longitudine capitis longitudinem aequantibus, apice acutis rotundatis; ventralibus subquadratis latio-
ribus quam longis; anali dorsali 2a longiore, valde emarginata, angulis acuta ; caudali 3 fere in longitudine
corporis, lobo posteriore lobo anteriore minus quadruplo breviore, lobo anteriore valde emarginato, antice
acuto, triplo fere humiliore quam basi longo; appendicibus genitalibus conicis, postice sulcatis, pinnas ven-
trales non superantibus; colore corpore superne griseo-coerulescente inferne flavescente vel albescente ;
pinnis griseis.

Synon. Zygaena Blochii Valenc. Mém. d. Mus. IX tab. 11 fig. 2 (foetus). Cuv. Regn. anim. Benn. Life

of Raffl. p. 69%. Cant. Quarterl. Med. Journ. Cale. 1837 tab. (foetus) et Transact. Med. Phys.
Soc. Caleutt. VIII. Pt. 2. App. CCXI. Yarrell. Supplem. 6^4 fig. 3 (foetus). Cant. Ann. and
Magaz. of Nat. Hist. 1845 (Adult. et foet.).

Zygaena platycephala v. Hass. Algem. Konst- en Letterbode Mei 1823.

Zygaena laticeps Cant. Quartl. Med. Journ. Calcutt. 1837 tab. 1, 2, 3. (junior). Yarrell, Supplem.
6% fig. 4 (junior).

lian Tjutjot martel Mal. Datav.

42,

Habit. Batavia, Tegal, Samarang, Surabaja, Kammal, in mari.
Longitudo speciminum descriptorum 500”, sed specimina longitudine plus 2 metrorum vidi.

Aanm. De bovenstaande diagnose is genomen naar jonge specimina van 500” lengte,
even als de ondervolgende beschrijving van Sphyrna zygaena Raf. en zulks wel ter betere
beoordeeling van de verschillen tusschen beide soorten. Men weet overigens, dat de vere
houding van de breedte en lengte van de zijdelijke verlengsels des kops met de leeftijden
verschillen en dat die verlengsels in den volwassen leeftijd betrekkelijk kleiner zijn. Bij
specimina van 500” lengte zijn de oogen van Sphyrna Blochii dubbel zoo klein als die
van Sphyrna zygaena. Deze soort is thans bekend van Java, Madura, Celebes, Borneo,
Sumatra, Singapore, Malakka, Pinang en de Baa van Bengalen.

Lever bruin, tweekwabbig, de kwabben van ongeveer gelijke lengte, zich tot in de
achterste helft der buikholte uitstrekkende. Maag spilvormig met niet noemenswaardigen
blinden zak, aan het achterste gedeelte uitwendig ringvormig gegroefd. Dunne en dikke
darm ongeveer even lang als de maag. Rokken van den dunnen darm dikker dan die
des dikken darms, vooral in de nabijheid van laatstgenoemden. Klapvlies van den dik-
ken darm overlangs opgerold. Milt als bij mijne soorten van Carcharias.

Il. Nares oculis multo maeis quam rictu approximatae.
8
A. Sulcus rostro-nasalis conspicuus.

Sphyrna zygaena Rafin. Ind. p. 46. Bonap. Faun. Ital. HI tab. 133 fig. 1. MH. Plagiost.
p. 92. Richards. Rep. 15° Meet. Br. Ass. 1845 Ichth. Chin. p. 194.

Sphyrn. corpore elongato compresso, altitudine 73 fere in ejus longitudine; capite longitudine a spiraculo
fo usque ad anteriorem rostri partem 12 in ejus latitudine ; processu capitis laterali aeque lato circiter ac
basi longo, ante nares incisura profundiore; naribus oculis multo magis quam rictu approximatis; sulco
naso-orbitali rictu plus triplo breviore; sulco rostro-nasali conspicuo ; oculis diametris 5 circiter ab angulo
oris remotis; rictu valde curvato paulo latiore quam longo; dentibus maxillaribus , anticis mediis minoribus
exceptis, postrorsum spectanlibus; spiraculis 2 posticis supra pinnam pectoralem sitis; linea laterali cauda
conspicua flexuosa; pinna dorsali 14 corpore non vel vix alliore, longitudine basi 14 in ejus altitudine, acuta,
emarginata; dorsali 2a supra finem pinnae analis desinente, dorsali fa quadruplo humiliore, paulo emargi-
nata, postice acutissima ; pectoralibus capite brevioribus, apice aculis rotundatis; ventralibus subquadratis
latioribus quam longis; anali dorsali 2a longiore, valde emarginata, angulis acuta; caudali 3 fere in longi-
tudine corporis, lobo posteriore lobo anteriore quadruplo breviore, lobo anteriore valde emarginato, antice
aculo, triplo fere humiliore quam basi longo; appendicibus genitalibus conicis, postice sulcatis, pinnas ventrales
non superantibus; colore corpore superne pinnisque griseo, corpore inferne albo.

Synon. Libella Belon. 61.

Zygaena Rondel. 389. Cop. Gesn. Fol. 82.

Libella, Zygaina et Ciambetta Salviani p. 121 tab. 40. Cop. Aldrov. 408. Willoughb. B. 1. Ruijsch
Theatr. tab. 7 fig. 8.

Zygaena, Meerschlegel, Meerwag et Zigaena altera Jonst. tab. 7 fig. 8, 9.

Zygene Dutertre Hist. nat. II p. 207. Duham. Sect. 9. tab. 21 fig. 3—8.

Zygaena s. Libella Jacob. Mus. p. 16 tab. 7 fig. 5.

Jochfisch Valentini Mus. tab. 32 fig. 5.

Zygaena Ray, 20, 7. — Mus. Besler, tab. 15 fig. 1. Linn. Mus. Ad. Frid. p». 52

Cestracion fronte arcus figura Klein Miss. HI p. 13 No. 1.

Stampella Scilla tab. 28 fig. 2.

Squalus zygaena Brünn. Ichth. Massil. 4 No. 8. Forsk. Descript. anim. p. 18 Dl. Ausl. Fische
tab. 117. Linn. Syst. nat. ed. Gmel. p. 149% No. 5. BL Schn. Syst. posth. p. 131. Shaw
Gen. Zoöl. V. 354 tab. 154. Mitchill Tr. Lit. Phil. Soc. N. York I, 984.

Piscis libella Bonnan. Mus. Kirch. tab. 37 fig. 20.

Squalus capite latissimo transverso, mallei instar Gronov. Mus. I. 63, 139. Zoöphyl. 146.

Marteau Brouss. No. 11. Bl. Ausl. Fisch. tab. 117.

Martillo de Mar Bru de Ramon I, 51.

Cornuda Parra Lam. 32.

Squalus No. 4 capite transverso mallet instar Browne Jamaic. p. 458.

Squalus capite latissimo, transverso, mallei instar Artedi Gen. pisc. 44, 7. Synon. 96, 7.

Hammerfisch et Balance Fish Dl. Ausl. Fisch. tab. 117.

Squale marteau Lacép. Poiss. I p. 2.

Squale pantouflier Lacép. ib. p. 260 tab. 7 fig. 3.

Koma sorrah Russ. Corom. Fish. I fig. 12.

Hammer headed shark Shaw Gen. Zoól. V, p. 354 tab. 154.

Zygaena malleus Risso Ichth. p. 3%. Hist. nat. III p. 125. Valenciennes Mém. d. Mus. X p. 223
tab. 11 fig. 1, a, b. Cuv. Regn. anim. Yarrell II p. 406 et Supplem. 61. Cantor Quarterl.
Med. Journ. Calc. III. 1837 fig. 1. Swainson I, 134. De Kay Zoöl. New-York IV. 362 tab.
62 fig. 204. Agass. tab. E fig. 7 (dentes). T. Schl. Faun. japon. Poiss. p. 306. tab. 138.

Zygaena tudes Valenc. Mém. d. Mus. IX tab. 11 fig. 3 (aetas valde juvenilis). — Cuv. Regn.
anim. Cant. Quart. med. Journ. Calc. III. 1837 fig. 2. Transact. Med. Phys. Soc. Calcutt. VIII.
Pt. 2, Append. 211 fig. 1, 2. Agass. Recherch. III tab E fig. 8 (dentes). Régn. anim. éd. d.
lux. Poiss. tab. 117 fig. 1.

Zygène marteau Dict. Scienc. Nat. T. 32.

Marteau maillet CV. Regn. anim. éd. de lux. Poiss. tab. 117 fig. 1.

Zygaena Lewis Griffith. Anim. Kingd. tab. 50.

Zygaena indica Van Hass. Algem. Konst- en Letterbode Mei 1823.

Sphyrna tudes M. H. Plagiost. p. 53. Blkr. Verh. Dat. Gen. XXII.

Kung-tzze-sha et Kung-tsze-mo-sha Chinens.

Simoksoka Japonens.

Ikan Tjutjot martel Mal. Batav.

Habit. Batavia, Samarang, Surabaja, Kammal, in mari.
Longitudo speciminum descriptorum 500” ad 510”, sed specimina longitudine plus 1700” vidi.

Aanm. Deze soort leeft, zooals bekend is, niet alleen in den Zndischen Archipel, de
Indische, Chinesche en Japansche zeeën, maar ook in den Atlantischen Oceaan, aan de
kusten van Zuid- en Noord-Amerika en Europa en in de Middellandsche zee.

Lever bruin, tweekwabbig, de beide kwabben van ongeveer gelijke lengte, doch de

linkerkwab met eene bogt naar de regter zijde gekeerd. Maag spilvormig, zonder noe-
menswaardigen blinden zak, de geheele lengte der buikholte innemende. Dunne darm
en dikke darm elk afzonderlijk korter dan de maag. Klapvlies van den dikken darm
overlangs opgerold. Rokken van den dunnen darm aanmerkelijk dikker dan die van den
dikken darm, vooral in de nabijheid van laatstgenoemden. In de maag resten yan
Equula en Loligo. Milt zeer lang en smal, als by Carcharias.

Fam. GALEL.

Carur PLANUM ROSTRO ACUTO VEL OB1USO. Nanes, APERTURA PALPEBRALIS, RICTUS SULCIQUE ANGULO
ORIS UT IN Carcuarus. Foramina TEMPORALIA PARVA, LONGITUDINALIA VEL ROTUNDA. Dentes UTRAQUE
MAXILLA PLANI, INCISIVI, EXTRORSUM SPECTANTES, MARGINIBUS GLABRIS VEL DENTATIS. Pinna ANALIS PAU-
LO ANTE, POST AUT SUB PINNA DORSALI SECUNDA. Surcus CAUDALIS CONSPICUUS VEL NULLUS. Varvura

COLONE SPIRALIS VEL LONGITUDINALITER CONVOLUTA. SQUAMAE PARVAE TRI- VEL QUADRI-CARINATAE.

De twee soorten tot nog toe van den Indischen Archipel van deze familie bekend ,
behooren tot een nieuw geslacht en tot de fauna van Java.

Hemicateus Blkr.

Foramina temporalia minima. Pupilla triangularis superne convexa inferne angulata.
Dentes supramaxilllares margine externo basi vel toti serrati margine interno glabri. Den-
tes inframaxillares non denticulati, graciles, basi lata. Sulci caudales superior et inferior
conspicui. Colon valvula longitudinaliter convoluta.

Dit geslacht behoort geheel tot de familie Garer van de heeren. J. Mürren en Henze ,
wanneer men uit hunne diagnose weglaat »tanden in beide kaken gelijk.” De on-
gelijkheid der boven- en onderkaakstanden bij mijn geslacht is natuurlijk een kenmerk
van te geringe waarde, om het daarom alleen uit de familie te verwijderen.

In de » Systematische Beschreibung der Plagiostomen” zijn 4 geslachten van Gare be-
schreven, Galeus, Galeocerdo, Loxodon en Thalassorhinus.

Hemigaleus verschilt van Galeus door de aanwezigheid der bovenste en onderste staart-
groeven, door ongetande onderkaakstanden en overlangs opgerold darmklapvlies; van Ga-
leocerdo, door slechts aan de buitenzijde getande bovenkaaks- en ongetande onderkaaks-
tanden, door duidelijke mondhoekgroeven enz.; van Lovodon, door driehoekige pupil en
uitwendig getande bovenkaakstanden; van Zhalassorhinus door driehoekige bovenwaarts
afgeronde benedenwaarts puntige pupil, ongetande onderkaakstanden, goed ontwikkeld
neusklapylies en zeer kleine spuitgaten.

De dentitie van Hemigaleus beantwoordt nagenoeg geheel aan die van het ondergeslacht
Hypoprion van Carcharias en daar de spuitgaten zoo klein zijn, dat zij ligtelijk der aan-
dacht ontgaan, zou men ligtelijk geneigd zijn, dit geslacht tot Hypoprion terug te bren-
gen. De spuitgaten vertoonen zich uitwendig slechts als groote poriën, doch zetten zich
onder de huid in eene wijdere bogtig verloopende buis voort. Bij mijne beide, zeer dui-
delijk herkenbare soorten, is het klapvlies van den dikken darm overlangs opgerold en
niet spiraalvormig.

I. Rictus semilunaris plus duplo latior quam longus.

Ffiemigaleus microstoma Blkr.

Hemigal. corpore elongato compresso, altitudine 9 circiter in ejus longitudine; capite acuto 7 ad 71
in longitudine corporis, latiore quam alto; oculis membrana nyctitante oculum totum tegente, diametro
21 ad 23 in longitudine rostri, pupilla transversa trigona; rostro acuto latitudine rictus longiore; naribus
rostri apici paulo plus quam angulo oris approximatis, valvula anteriore triangulari; rictu semilunari plus
duplo latiore quam longo, latitudine 2 in latitudine capitis post oculos; dentibus maxillis pluriseriatis, su-
pramaxillaribus oblique trigonis margine externo serratis, margine interno convexis glabris; dentibus infra-
maxillaribus supramaxillaribus minoribus, non denticulatis, apice gracili, basi lata; angulo oris sulcis labialibus valde
conspicuis, sulco superiore inferiore longiore et latitudine rictus minus triplo breviore; poris capite plurimis
conspicuis, infra oculum seriebus 2 semilunaribus parallelis dispositis; foramine temporali minimo vix plus
pupillae longitudine post oculum sito; spiraculo postico supra pinnam pectoralem; squamis tri-vel quadri-
carinatis ; linea laterali vera non conspicua; pinna dorsali fa medio pinnas pectorales inter et ventrales sita,
circiter aeque alta ac longa, corpore non vel vix humiliore, emarginata, angulis acuta; dorsali 2 ante
pinnam analem incipiente, eandem formam ac dorsalis Ia referente sed breviore et humiliore; pectoralibus
capite vix vel non longioribus, duplo longioribus quam lalis, emarginatis, valde acutis; ventralibus sub-
quadratis paulo longioribus quam latis, emarginatis, angulis acutis; anali antice paulo humiliore quam basi
longa, angulis acuta, valde emarginata, duplo fere ejus longitudine a caudali remota; caudali acuta, valde
emarginata, 4 circiter in longitudine corporis, lobo posteriore acuto oblique leviter emarginato, lobo ante-
riore lobo posteriore duplo fere longiore, duplo circiter humiliore quam basi longo; colore corpore superne
rufescente-griseo , inferne -flavescente; pinnis griseis, dorsali 2a nigricante apice alba.

Synon. Ikan Tjutjot Mal. Datav.

Habit. Batavia, in mari.

Longitudo 2 speciminum femininorum 625” et 701”.

Aanm. Bij deze soort is de lever zeer groot, nemende hare beide kwabben, die onge-
veer van gelijke lengte zijn, ongeveer % der lengte van de buikholte in. De kwabben
zijn zoo diep verdeeld, dat zij twee levers schijnen daar te stellen. Milt zoo lang als de
lever doch zeer slank. Pancreas zeer slank, zich uitstrekkende van den pylorus tot bijkans
aan den dikken darm. Maag cylindervormig, meer dan dubbel zoolang alsde dunne darm
en zoo lang als dikke darm en regte darm te zamen. De maag vormt geen’ blinden zak maar
is slechts door eene diepe groeve van den dunnen darm gescheiden. Het dikke darmklapvlies
overlangs opgerold. Geheele spijsbuis langer dan kop en buik te zamen. Eijerleiders sterk

gespierd, vooral in de nabijheid der eloaca.
U. Rictus maxime convexus fere aeque longus ac latus.

Hemigaleus macrostoma Blkr.

Hemigal. corpore elongato compresso, altitudine 9 circiter in ejus longitudine; capite acuto 6% circiter
in longitudine corporis, latiore quam alto; oculis membrana nyctitante oculum totum tegente , diametro 24
circiter in longitudine rostri; pupilla trigona; rostro acuto latitudine rictus paulo longiore; naribus rostri

apici plus quam angulo oris approximatis, valvula anteriore triangulari ; rictu valde convexo paulo breviore
quam lato; dentibus maxillis pluriseriatis, supramaxillaribus postrorsum spectantibus, marginibus concavis,
basi externa bi-vel tridentata, dente antico medio impari parvo recto; dentibus inframaxillaribus ore clauso
valde conspicuis, trigonis, acutis, gracilibus, glabris, extrorsum et postrorsum spectantibus; angulo oris sulcis
labialibus valde conspicuis, superiore inferiore paulo longiore sed latitudine rictus triplo breviore; poris capite
plurimis conspicuis vario ordine dispositis , subocularibus longitudinaliter seriatis; foramine temporali minimo
dimidia oculi longitudine post oculum sito; spiraculis valde magnis et apertis, ultimo supra pinnam pectora-
lem ; squamis minimis tri-vel quadricarinatis; linea laterali vera non conspicua; pinna dorsali fa pinnis pecto-
ralibus paulo plus quam pinnis ventralibus approximata , aeque alta ac longa, corpore vix humiliore, emar-
ginata, apice acute rotundata, postice acutissima; dorsali 2a ante pinnam analem incipiente, eandem formam
ac dorsalis fa referente sedbreviore et humiliore; pectoralibus capite brevioribus, minus duplo longioribus
quam latis, emarginatis, aculis ; ventralibus et anali formam dorsalium imitantibus, ventralibus pectoralibus
duplo circiter brevioribus, anali dorsali 22 paulo breviore et humiliore, plus dupla ejus longitudine a pinna
caudali remota; caudali 44 circiter in longitudine corporis, acuta, emarginata, lobo posteriore acuto oblique
leviter emarginato lobo anteriore lobo posteriore plus duplo longiore, plus duplo humiliore quam basi longo;
appendicibus genitalibus conicis pinnas ventrales longe superantibus, tri-vel quadrivalvis; colore corpore
superne griseo inferne albescente ; pinnis griseis vel coerulescente-griseis partim albescente marginatis.

Synon. Hypoprion notatus Dlkr. Ichth. Faun. M. O. Jay.

Ikan Tjutjot Mal. Batav.
Habit. Batavia, Samarang. in mari.
Longitudo speciminis unici masculini 690”.

Aanm. Deze soort laat zich bij den eersten oogopslag van de voorgaande onderkennen
[9] o [9]
door hare sterk gebogene bekspleet, bij gesloten bek zeer in het oog vallende tanden enz.
Lever tweekwabbig, de linkerkwab veel langer dan de rester en tot aan den anus
oO? o
reikende. Milt langwerpig, driekantig. Maag zoolang als de dikke darm en meer dan
[6 Pig» oO o
dubbel zoo lang als de dunne darm, aan den pylorus met eenen zeer kleinen stompen
blinden zak. Pancreas langwerpig, aan beide zeer spits uitloopende. Twee klierachtige
min of meer bloemkoolvormige organen in de cloaca. Testikels lang, de geheele lengte
der buikholte innemende. Nieren even zoo.
In den bulbus aortae 3 reijen van drie klapvliezen. De klapvliezen der voorste rei
^

een-, die der beide achterste reijen tweezakkiy.

RAJOIDEN.

Terwijl ik van de Zaaiachtige visschen slechts 21 soorten waarnam, vond ik van de
Rogachtige visschen niet minder dan $1 species, dat is, ongeveer een vierde gedeelte van
alle van de tegenwoordige schepping bekende Rajoiden. Telt men echter alle thans van
den Zndischen Archipel bekende Rajoïden te zamen, dan verkrijgt men een cijfer van 41
soorten, dat is, bijkans het een derde gedeelte van de bekende thans levende species de-
zer grooter rei van Plagiostomen, en bijkans evenveel soorten als thans van geheel Europa
bekend zijn. Niettegenstaande mijne verzameling vrij rijk is ten dezen opzigte, bezit ik
geene enkele soort uit de familie Torpedines, Rajae en Cephalopterae. Alle mijne spe-
cies zijn Squatinorajae, Trygones en Myliobatides. Rajae komen zelfs in de Oost-Indi-
sche wateren in het geheel niet voor en Zorpedines en Cephalopterae slechts in gering
aantal. Daarentegen zijn deze gewesten rijk aan Zrygones, welke der bevolkingen van
den Archipel van hetzelfde nut zijn als de talrijke Æajae den kustbewoners der landen
van de Europesche zeeën; terwijl zij ook in grootte voor de Europesche Rajae slechts weinig
of niet onderdoen.

De Rajoïden zijn er in het algemeen op gebouwd om te leven vande dierlijke wezens,
welke zich op of nabij den bodem der kustzeeën leven. Noch snelheid van beweging, noch
vermogend gebit laten hun toe, de zoo talrijke familiën van verslindende visschen op zijde
te streven en de Indische soorten voeden zich dan ook veelal met Mollusken, Crustaceén
en Pleuronecteoiden, die, even als zij zelve, zich langs den zeebodem bewegen. Hun tan-
denstelsel is er in den regel op gebouwd, niet zoozeer om prooi te vatten als wel om die
te vermalen. Bij uitstek fraai ziet men die zamenstelling der kaken in Zhinoptera en
Aétobatis, waar de tandenplaten zich zoodanig op elkander bewegen, dat zij blijkbaar
tot hoofdverrigting hebben Crustaceén en schalen van Mollusken fijn te malen.

De meeste Rajoïden zijn er meer op gebouwd om zich tegen grootere zeedieren te ver-
dedigen dan wel om ze zelve aan te vallen. De Squatinorajae, die nog het meeste tot
de Squaloiden naderen, hebben tot verdedigingsmiddelen eene getande zaag voor den snuit
of beenige knobbels of doornen op het ligehaam. De ranke vorm des ligchaams vergunt
deze visschen ook, zich sneller te bewegen en dreigend gevaar door de vlugt te ontwijken.
Andere Rajoïden hebben, zooals bekend is, uitmuntende verdedigingsorganen in hunne elek-
trische toestellen. De platheid des ligchaams van de Torpedines, Trygones, Rajae, Mylio-
batides en Cephalopterae beschermt hen tegen de aanvallen hunner vijanden, wanneer zij
zich, wat veelal hunne gewoonte is, horizontaal op of zeer nabij den zeebodem bewegen.
Hunne rugvlakte is zeer dikwerf met beenige korrels, knobbels of doornen gewapend en
in hunnen staart bezitten vele soorten een krachtig verdedigingsmiddel, doordien zij met
de scherpe en lange staartdoornen ernstige wonden kunnen toebrengen.

49
Fam. SQUATINORAJAE.

Aan het hoofd dezer bijdrage heb ik het aantal bekende soorten van Squatinorajae op-
gegeven te zijn 10 t. w. Pristis semisagittatus Cuv., Pristis microdon Lath., Pristis cuspi-
datus Lath., Pristis zysron Blkr., Pristis dubius Blkr., Rhina anchylostomus Bl. Schn. ,
Rhynchohatus laevis MH., Rhinobatus(Rhinobatus) ligonifer Cant., Rhinobatus (Rhinobatus)
armatus Gr. Hardw. en Platyrhina sinensis MH. Van deze soorten zyn echter Pristis
zysron en Pristis dubius slechts naar zaag en staartvin opgesteld, zoodat zij nog nieuwe
waarnemingen vorderen om definitief of niet als soorten eene plaats in de naamlijsten in te
nemen. Hare namen zijn alzoo slechts als voorloopige te beschouwen.

Van die 10 soorten komen op de fauna van

JAVA.
1. Pristis semisagittatus Cuy. 5. Lihynchobatus laevis MH.
9. » microdon Lath. 6. Rhinobatus (Rhinobatus) armatus Gr. Hrdw.
à. » dubius Blkr. vie » ( ) ) ligonifer Cant.
4. Rhina anchylostomus Bl. Schn.

MADURA.
1. Pristis microdon Lath.

SUMATRA.
1. Pristis cuspidatus Lath. 9. Rhinchatus (Rhinobatus) armatus Gr. Hrdw.
2. Lhynchobatus laevis MH.

SINGAPORE.
1. Pristis semisagittatus Cuv. 4. Rhinobatus (Rhinobatus) armatus Gr.
2. Lhynchobatus laevis MH. Hard w.
9. Rhinobatus (Rhinobatus) ligonifer Cant. 8. Platyrhina sinensis MH.

PINANG.
1. Pristis semisagittatus Cuv. 3. Rhynchobatus laevis MH.
2. Rhina anchylostomus Bl. Schn. 4. Platyrhina sinensis MH.

BORNEO.
1. Pristis zysron Blkr.

CELEBES. |
1. Rhynchobatus laevis MH.

MOLUKKEN.

1. Pristis cuspidatus Lath.?

SS |

50
OVERIGE EILANDEN.
0.

Buiten den Archipel komen tevens voor

1. Pristis semisagittatus Cuv. Malakk. Bengalen. Ganges. Coromandel.
9, Rhina anchylostomus Bl. Schn. Hindostan. China.
3. Rhynchobatus laevis MH. Malakka. Ind. zee. Eengalen. China.
; 4. Rhinobatus (Rhinobatus) ligonifer Cant. Malakka.
5. » (140) ) armatus Gr. Hardw. Hindostan ?
6. Platyrhina sinensis MH. China. Japan.

Ik laat hier tevens volgen eene opgave van de geographische verbreiding der Torpedines
in den Indischen Archipel.

Van de weinige als Soenda-Moluksche bekende soorten bevindt er zich geene enkele in
mijne verzameling. Deze soorten zijn Narcine Timlei Henl., Narcine indica Henl., Astrape
dipterygia MH. en Temera Hardwickii Gr. en hiervan komen op de fauna van

JAVA.
1. Narcine Timlei Henl.
CELEBES.
1. Narcine Timlei Henl.
SINGAPORE.
1. Astrape dipterygia MH. 2, Temera Hardwickù Gr.
PINANG.
1. Narcine indica Henl. 8. Temera Hardwickii Gr.

2. Astrape dipterygia MH.
OVERIGE EILANDEN.

Alle 4 bovengenoemde soorten komen ook buiten den Archipel voor t. w.

1. Marcine indica Henl. Hindostan.

2 » Timlei Henl. Indische zee. Japan.

8. Astrape dipterygia MH. Lancavij eilanden. Malakka. Hindostan.

4. Temera Hardwickii Gr. Malakka.

CONSPECTUS SPECIERUM ANALYTICUS.

Familia SQUATINORAJAE.
Phalanx Prisnines.
Parsris Lath.

I. Squamae corpore inconspicuae. Pinna dorsalis 12 tota post pinnas ventrales sita.
A. Serra dentibus semisagittatis, sed quarta ejus parte posteriore dentibus nullis.

Pristis semisagittatus Cuv.

Il. Squamae corpore conspicuae. Pinna dorsalis 1* ante ventrales incipiens.
A. Serra dentibus parvis non sagittatis, plus eorum longitudine a se invicem dis-
tantibus, dimidio basali membrana unitis.

Pristis microdon Lath.

? Serra dentibus longis gracilibus non sagittatis, anterioribus minus dimidia eorum
longitudine, posticis plus eorum longitudine a se invicem distantibus.

Pristis zijsron Blkr.

? Pinna caudalis margine posteriore convexa, margine inferiore margine superiore
minus duplo et margine posteriore paulo breviore.

Pristis dubius Blkr.
Phalanx Ruinar.
Ruma Bl. Schn.
Rhina anchylostomus Bl. Schn. (species generis unica).
Rnuwcuosarus MH.
Rhynchobatus laevis MH. (species generis unica).

Phalanx Ruixoparipes.

52
Ruivogarus Bl. Schn. MH.
Subg. Ruimogarus MH.

I. Rostrum antice processu oblongo-ovali a cetera rostri parte collo distincto.
A. Carina rostri media spinulosa.

Rhinohatus (Rhinohatus) ligonifer Cant.

II. Rostrum acutum processu a rostro distincto nullo.
A. Pinnae medio margineque unicolores. Corpus nec maculatum nec nebulatum.
Rostrum parte membranacea subpellucidum.

Rhinohatus (Rhinobatus) armatus Gr. Hardw.

venga

DESCRIPTIONES SPECIERUM DIAGNOSTICAE,
Phalanx PRISTIDES.

Pristis Lath.

I. Squamae corpore inconspicuae. Pinna dorsalis 14 tota post pinnas ventrales sita.
A. Serra dentibus semisagittatis, quarta ejus parte posteriore dentibus nullis.

Pristis semisagittatus Cuv. Regn. anim. Swains. IL. p. 319. MH. Plagiost. p. 108.

Prist. corpore elongato depresso, post pinnas pectorales duplo circiter latiore quam alto; capite 5$; ad 3
corporis totius longitudinis efficiente; rostro 3 ad 31 in longitudine totius corporis, medio latitudine ff ad
12 in ejus longitudine, parte quarta postica glabra, partibus ceteris dentibus semisagiltatis utroque latere
23 ad 25, anterioribus mediisque minus eorum longitudine a se invicem remotis; oculis rostri medii lati-
tudine vix brevioribus; foramine temporali oculo vix minore, minus dimidia ejus longitudine oculo approxi-
mato; naribus non vel vix plus earum longitudine ante rictum sitis, marginem rostri subattingentibus, val-
vulis anteriore et posteriore gracilibus; cute corpore squamis inconspicuis; pinnis margine anteriore squa-
mis conspicuis, dorsalibus duplo circiter altioribus quam basi longis, valde emarginatis , apicibus acutis, al-
titudine subaequalibus; dorsali 12 tota post pinnas ventrales sita, plus duplo ejus longitudine (basi) a dor-
sali 22 remota; dorsali 2a deflexa apice pinnam caudalem attingente vel subattingente; pinnis pectoralibus
paulo latioribus quam longis, non vel vix emarginatis, angulis acutis; ventralibus longitudine paulo plus
quam 13 in longitudine pectoralium, latioribus quam longis, paulo emarginatis, angulis acutis ; caudali lon-
gitudine pectoralium, inferne valde emarginata, valde acuta; colore corpore superne profunde viridi, inferne
albo; pinnis viridibus.
Synon. Yahla Russ. Corom. Fish I fig. 13 (piscis juvenis).
Squalus semisagittatus Shaw Gen. Zoöl. V. 361.
Ikan Garagaji Mal. Fret. Malacc.

Habit. Batavia, Samarang, in mari.

Longitudo 2 speciminum descript. feminin. 600” et 730”.

Aanm. Deze gemakkelijk herkenbare soort bewoont, behalve de kusten van Java, ook
die van Singapore, Pinang, Malakka, Coromandel en Bengalen.

Ik bezit er 8 vrouwelijke specimina van, twee in gaven toestand, naar welke de
bovenbestaande beschrijving is genomen, en één bij welke de zaag afgesneden is. Dit
laatste specimen is zonder zaag 670” lang. De ingewanden zijn er als volgt.

Lever bruinachtig geel, driekwabbig, de middelste kwab ongeveer tweemaal korter dan

de zijdelingsche, die ongeveer van gelijke lengte zijn en zich tot in de achterste helft der buik-

holte uitstrekken. Geene galblaas. Galbuizen zich zoowel in de maag als in den dikken
darm inplantende. Milt aan de regterzijde der maag gelegen, bruin, onregelmatig van
gedaante, breed en plat. Pancreas grijsachtig, onregelmatig van gedaante, even lang als doch
smaller dan de middelste leverkwab. Maag spilvormig, aan de achterste helft halvemaans-
gewijze gebogen, zonder blinden zak. Dunne darm veel korter, dikke darm langer dan
de maag. Klapvlies van den dikken darm wenteltrapvormig, met 11 windingen. Reste
darm zonder klapvlies. Eijernesten lang, smal en plat, zich door de geheele lengte
der buikholte uitstrekkende. Achter de cloaca een langwerpig plat bruinrood klierachtig
orgaan. Nieren bruin, lang en smal, gekarteld, de geheele lengte der buikholte inne-
mende, bij de cloaca breeder dan meer voorwaarts. Bulbus aortae met 3 overlangsche reijen
elk van 6 tot 7 klapvliezen.

II. Squamae corpore conspicuae. Pinna dorsalis 1% ante ventrales incipiens.
A. Serra dentibus parvis non sagittatis, plus eorum longitudine a se invicem dis-
tantibus, dimidio basali membrana unitis.

Pristis microdon Lath. Transact. Linn. Soc. If tab. 26 fig. # (serra). Bl.Schm. Syst. posth. p.
951. MH. Plag. p. 107.

Prist. corpore elongato depresso, post pinnas pectorales latiore quam alto; capite 3 circiter corporis to-
tius longitudinis efficiente ; rostro 34 circiter in longitudine totius corporis, medio latitudine 8 fere in ejus
longitudine, postica sexta ejus parte glabro, partibus ceteris dentibus rectis non sagiltatis, utroque latere
18, plus eorum longitudine a se invicem remotis, dimidio basali membrana humili unitis; oculis rostri me-
dii latitudine duplo brevioribus: foramine temporali oculo minore, paulo plus ejus longitudine ab oculo
remoto; naribus plus earum longitudine ante rictum sitis, a margine rostri remotis, valvulis anteriore
oblonga, posteriore elongata gracili; squamis toto corpore pinnisque conspicuis; pinnis dorsalibus paulo
altioribus quam basi longis, emarginatis, apicibus acutiusculis rotundatis; dorsali 18 maxima parte ante pin-
nas ventrales sita, minus dupla ejus longitudine (basi) a dorsali 2a remota; dorsali 2a dorsali fa paulo bre-
viore et humiliore, deflexa caudalem non attingente ; pinnis pectoralibus multo latioribus quam longis, non
emarginatis, angulo anteriore obtusiusculo, angulo posteriore acuto; ventralibus pectoralibus brevioribus, latiori-
bus quam longis, non vel vix emarginatis, angulis anteriore oblusiasculo, posteriore acuto; caudali pecto-
ralibus duplo fere longiore , inferne post angulum emarginata, margine inferiore margine superiore plus duplo
et margine posteriore duplo breviore, angulo acutiuscule rotundato; colore corpore superne lurido-viridi
iuferne albescente; pinnis viridibus, griseis et aurantiaco-cinerascentibus.

Synon. Jkan Pamprang Indig. Gres.

Habit. Datavia, Gresik , in mari. Suracarta, Javae centralis, et Dandjermassing, Borneo austro-orientalis ,

in fluviis.

Longitudo speciminis unici femin. 860”.

Aanm. Deze soort leeft niet alleen in zee, maarook, even als Pristis Perroteti MH. in
zoet water. Ik observeerde haar in 1046 te Soerakarta, waar zij in de Kali Pepeh, die
zich aldaar in de groote Solo-rivier uitstort, gevangen werd. Te Batavia wordt zij

55
van tijd tot tijd ter markt gebragt, doch minder dikwijls dan Pristis semisagittatus en
gewoonlijk met de zaag afgesneden. Ik heb exemplaren gezien van ruim 1700" lengte
zonder de zaag.

Van Bandjermassing ontving ik eene zaag dezer soort van 280” lengte, welke 18 tan-
den aan de eene en 19 aan de andere zijde der zaag heeft.

Lever bruinachtig geel, tweekwabbig; de kwabben van ongeveer gelijke lengte en zich
tot achter in de buikholte uitstrekkende. Milt, pancreas, maag, dunne en dikke darm
als bij de voorgaande soort. Het bovenste gedeelte van het klapvlies van den dikken darm
overlangs opgerold een’ langen kegel vormende; het onderste gedeelte spiraalvormig, met
7 windingen. Ik zie hier niet het bruine platte klierachtige orgaan, hetwelk zich bij
Pristis semisagittatus bij de cloaca bevindt.

B. Serra dentibus longis gracilibus non sagitfatis, anterioribus minus dimidia eorum
longitude, posticis plus eorum longitudine a se invicem distantibus.

Pristis zysron Blkr.

Prist. serra medio latitudine 10 ad 11 in ejus longitudine, dentibus gracilibus longis plus triplo longio-
ribus quam lalis, non sagittatis, basi membrana nulla unitis , verticaliter serra insertis, postice non sulcatis,
utroque latere 26, anticis minus dimidia eorum longitudine, posticis 4 vel 5 plus eorum longitudine sed
omnibus plus eorum latitudine a se invicem distantibus, anticis dimidia latitudine serrae anterioris longio-
ribus, mediis latitudine serrae mediae duplo brevioribus.

Habit. Bandjermassing, Borneo austro-orientalis, in fluviis.

Longitudo serrae descriptae 390”.

Aanm. Van deze soort bezit ik slechts de zaag, van de spits af tot 38” achter de
laatste tanden. De breedte der zaag meet van voren bij de voorste tanden 27", bij den
18% tand 37" en bij de achterste tanden 48”. De kleur der zaag van boven is zeegroen.
De verschillen, welke de zagen van de overige bekerde soorten van Pristis in vergelijking
met de bovenbeschrevene aanbieden, komen voornamelijk hierop neder.

Pristis pectinatus Lath. Tanden van achteren gegleufd. De voorste tanden even lang

als de zaag breed is.

Pristis semisagittatus Cuv. Tanden pijlvormig (met eene enkele haak).

Pristis Perroteti Val. Tanden van achteren gegleufd, de voorsten breeder dan de helft
van de breedte der zaag.

Pristis cuspidatus Lath. Zaag bijkans overal even breed. Tanden lancetvormig, weinig
langer dan breed. Ruimte tusschen de meeste tanden niet grooter dan de breedte
der tanden.

Pristis microdon Lath. Tanden aan de basis door een vlies vereenigd. Ruimte tus-

56
schen de tanden grooter dan hunne lengte. Lengte der fanden van 3 tot 8
maal kleiner dan de breedte der zaag ter plaatse hunner inplanting.

Pristis antiquorum Lath. Tanden eenigzins achterwaarts gekeerd, van achteren met
min of meer duidelijke sleuf.

Serra? Squamae corpore conspicuae.
Pinna caudalis margine posteriore convexo, margine inferiore margine superiore
minus duplo et margine posteriore paulo tantum breviore.

Pristis dubius Blkr. Tab. 4 fig. 11.

Van deze soort bezit ik slechts de staartvin, hebbende ik, toen ik haar zag, verzuimd
haar in haar geheel in mijne verzameling te plaatsen. Zij werd ter markt gebragt zonder
zaag, welke de visschers gewoonlijk bij de vangst afkappen, zoodat ik daaromtrent niets
kan bepalen. De staartvin laat zich niet terugbrengen tot die der soorten van Pristis, welke
mij bekend zijn, dat is, van Pristis antiquorum Lath., Pristis microdon Lath. en Pris-
tis semisagittatus Cuv. Ten opzigte van de staartvin van Pristis cuspidatus Cuv. en
Pristis pectinatus Lath. bewaren de heeren J. Muter en Hesre in hun werk over de
Plagiostomen een volkomen stilzwijgen, terwijl zij van Pristis Perroteti Val. slechts zeg-
gen, dat er de staartvin eene korte doch duidelijke onderste kwab heeft. Het kenmer-
kende van de staartvin ligt in de bolheid van haren achterrand en de lengte van haren
benedenrand, en in de duidelijke zigtbaarheid van hare schubben. Ik houd deze soort
voor na verwant aan Pristis microdon, doch zij is toch stellig eene andere species. in
de bijgaande afbeelding ziet men de gedaante der staartvinnen van deze twijfelachtige
soort en van Pristis microdon Lath., beiden van ongeveer gelijke lengte. Welligt behoort
de twijfelachtige soort tot Pristis zijsron, waarvan ik slechts eene zaag bezit. Tot dat
omtrent deze soort nadere waarnemingen zullen hebben beslist, stel ik voor, haar te
noemen Pristis dubius. De kennis der soorten van Pristis is nog zeer onvolledig, zoo-
dat het niet overbodig is de aandacht der zoölogen daarop te vestigen.

Phalanx RHINAE.
RHINA.

Rhina anchylostomus Bl. Schn. Syst. posth. p. 352 tab. 72.

Rhin. corpore elongato depresso; capite obtuso depresso, antice subsemicirculariter rotundato, latiore quam
longo; oculis plus dupla eorum longitudine a margine rostri anteriore remotis; foramine temporali oculo
majore; cute capite, corpore pinnisque squamis minimis vix conspicuis; capite dorsoque spinis armatis, spinis
compressis basi longioribus quam altis, in series longiutdinales dispositis, serie dorsali media vix post fora-
mina temporalia incipiente et paulo ante pinnam dorsalem 1m desinente, serie rostro-temporali utroque latere
unica ante oculum incipiente et post foramina temporalia desinente, seriebus dorsalibus lateralibus utroque la-
tere 1 vel 2 brevibus pectoralibus oppositis; rictu labiali semilunari, maxillari flexuoso ; naribus oculo plus

$
i
{
f
n
i
H
p

57 "
duplo longioribus; pinnis dorsalibus acutis emarginatis, duplo vel plus duplo altioribus quam basi longis ;
dorsali 24 dorsali fa minore, duplo circiter ejus longitudine (basi) a dorsali 12 remota; dorsali fa ante pin-
nas ventrales incipiente; pectoralibus multo latioribus quam longis, angulis rotundatis, paulo emarginatis ;
ventralibus longioribus quam latis, angulis rotundatis, paulo emarginalis; caudali subsemilunariter emarginata,
Jobo superiore inferiore longiore et acutiore; colore corpore superne griseo-coeruleo inferne albescente, pinnis
griseo vel griseo-coerulescente; dorso pinnisque pectoralibus superne maculis numerosis rotundis albicantibus.
Synon. Rhina anchylostoma Van Hass. Algem. Konst- en Letterbode Mei 1823.
Rhina ancylostomus Agass. Gr. Hardw. Swains. MH. Plagiost. p. 110. Owen. Richards. Cant. Mal.
Fish. p. 409.
Pe pa sha et Pe pa yu Chinens.
Manu Ulavi Tamul.
Habit. Batavia, in mari.
Longitudo speciminis unici 1060”.

Aanm. Deze soort is thans bekend van Java, Pinang, deu Indischen Oceaan, Madras en
van de Chinesche zee. Na het verschijnen der Systematische Beschreibung der Plagiostomen
is zij nog uitvoeriger beschreven door den heer Tu. Cantor, die in 4 jaren tijds slechts
3 exemplaren waarnam. Mijn specimen, het eenige, wat ik gedurende ruim 8 jaren op Java
heb gezien, is 1060” lang, doch laat geene volledige beschrijving toe, daar ik, om het
in wijngeest te bewaren, slechts de meest wezenlijke deelen en de ingewanden behouden
heb.

Ten opzigte van de ingewanden kan ik het volgende aanteekenen.

Bulbus aortae met 5 dwarsche reijen, elke van 3 klapvliezen. De bovenste 8 klapvlie-
zen zijn de grootsten, vrij, halvemaanvormig en staan meer dan dubbel zoo ver voor de
tweede rei dan de tweede rei voor de derde enz. De klapvliezen van de 4 achterste reijen
zijn door meerdere toompjes in hunne bewegingen belemmerd en meer of min met den
slagaderwand vergroeid. Tusschen de klapvliezen vertoont de bulbus nog eenen hartach-
tigen bouw, door het veelvuldig overkruist zijn van zeer dunne trabekels, welke zich ech-
ter slechts aan de klapvliezen vasthechten en op zichzelven het lumen van den bulbus
niet van eenig belang vernaauwen.

Lever bruin, driekwabbig; de kwabben min of meer langwerpig hartvormig, de zijde-
lingsche langer dan de middelste. Galblaas groot, peervormig. Milt driezijdig prismatisch
met grof gekartelde randen. Pancreas onregelmatig van gedaante, plat, gekarteld.

Maag, dunne en dikke darm in lengte aan elkander gelijk; maag cylindervormig zonder
blinden zak. In de maag meer dan 80 overlangsche ribben, elke rib bestaande uit naast elkan-
der geplaatste tepelvormige ligchamen welke langer zijn dan breed en aan de rib het
voorkomen geven van grove franje. Dunne darm met 4 of 5 dikke overlangsche ribben,
welke even als het slijmvlies tusschen haar, digt met korte tepelvormige ligchamen
bezet zijn. Klapvlies van den dikken darm spiraalvormig, met 11 windingen, en de

windingen zelve, doch vooral de voorste, geheel met klapvliesvormige ribben bezet, zoodat

58
aan geheel het darmkanaal, welks lengte ongeveer de helft van het geheele dier bedraagt,
in eene zeer zamengedrongene ruimte eene uiterst greote oppervlakte aan de voedselstoffen
aanbiedt. De windingen van den dikken darm van mijn specimen bevatten zeer tal-
rijke ingewandswormen, tot de Taeniae behoorende.

RHYNCHOBATUS MH.

Rhynchobatus laevis MH. Plag. p. 111.

Rhynchob. corpore elongato depresso, latitudine post pinnas pectorales 8 et paulo ad 74 in ejus longitu-
dine; capite triangulari acuto, 34 ad 32 in longitudine corporis; oculis rostro quadruplo circiter brevioribus,
pupilla oblongo-ovali horizontali; orbitis dentatis dentibus retrorsum spectantibus; foraminibus temporalibus
oculis rhinoribus et iis approximatis, margine posteriore tuberculis 2; rostro acuto vix vel non longiore quam
basi lato; naribus minus earum longitudine a se invicem distantibus, rictu approximatis et longitudine 14 ad 1j
in rictus latitudine; sulco labiali inferiore labium totum cingente; sulcis labialibus superioribus non unitis post
angulum narium desinentibus; rictu $ circiter ejus latitudinis a margine rostri distante; cute squamis minimis
vix conspicuis; dorso linea media spinulosa; humero spinulis aliquot obsito; pinnis dorsalibus plus duplo
altioribus quam basi longis, acutis, emarginatis; dorsali fa supra basin ventralium incipiente, dorsali 2a dor-
sali {a humiliore et tripla ejus longitudine (basi) a dorsali fa remota; pectoralibus basi latioribus quam lon-
gis, non emarginatis, angulo anteriore rectiusculo; ventralibus pectoralibus duplo circiter brevioribus, non
non vel vix emarginatis, angulo anteriore rectiusculo posteriore acuto; caudali oblique emarginata angulis
acutis 6 circiter in longitudine corporis; appendicibus genitalibus gracilibus ventrales non superantibus, maxi-
ma parte ventralibus unitis, postice sulcatis non valvatis; colore corpore superne fuscescente-griseo vel luride
viridi-griseo', inferne albo; dorso maculis sparsis rotundis albis et vulgo macula subrotunda nigra supra ba-
sin pinnae pectoralis; pinnis griseis vel griseo-viridibus.

Synon. Rhinobatus Duham. Sect. IX tab. 15.

Raja dsiddensis Forsk. Descr. anim. p. 18. L. Syst. nat. ed. Gmel. p. 1511. Shaw Gen, zoöl. V p. 319.
Raie rhinobate Lacép. Poiss. I p. 145 tab. 6 fig. 3. Daubent. Encycl. méth.
Raie bohkat Lacép. Poiss. I p. 139 Bonnat. Planch. Encyclop. méth.
Rhinobatos laevis Bl. Schn. Syst. posth. tab. 71.
Walawah tenkee Russ. Corom. Fish. I fig. 10.
Rhinobate lisse Dict. des sciences nat. vol. XIX.
Rhinobatus laevis Cuv. Regn. anim. Swains. II 322. T. Schl. Faun. jap. Poiss. tab. 139. Van Hass.
Algem. Konst- en Letterbode Mei 1823.
Rhinobatus djeddensis Rüpp. Atl. R. N. Afr. F. R. M. p. 54 tab. 14 fig. { Benn. Lif. Raffl. p.
693.
Rhinobatus djettensis Rüpp. N. W. F. Ab. F. R. M. p. 68.
Rhinobatus Duhamelii Blainy. Faun. Franc. p. 148.
Koieinozoo Japonens.
Halavi Arab.
Ikan Kekeh Say. Samar.
Ikan Tjutjot biola Mal. Batav.
Habit. Batavia, Samarang, in mari.
Longitudo 3 speciminum (1 mascul.) 380°” ad 410”, sed specimina longitudine plus quam 1900” vidi,

Aanm. Deze soort is thans bekend van Java, Sumatra, Borneo, Amboina, Singapore ,
Pinang, Malakka, Sumatra, Hindostan, Bengalen, de Roode zee en Japan.

Bij een mijner specimina bevinden zich, behalve de twee zwarte boven-borstvinvlekken,
nog twee ronde zwarte vlekken achter de spuitgaten. De bovenstaande beschrijving is
naar jonge specimina genomen. De zwarte vlekken ontbreken soms allen en soms zijn er
6 aanwezig, zooals in ‚het specimen van de Fauna japonica is afgebeeld, en wel 4 in
eene dwarsche lijn over de borstvinnen en twee onder de oogen. Bij oude specimina
schijnen zoowel de witte als de zwarte vlekken te verdwijnen, ofschoon ik ze nog zag
bij exemplaren van meer dan 1000" lengte.

Lever bruin, driekwabbig, de kwabben van gelijke lengte en naast elkander geplaatst
eene hartvormige gedaante aan de lever gevende. Galblaas niet aanwezig. Milt bruin,
langwerpig, plat. Pancreas van onregelmatige gedaante, gekarteld, Maag langer dan de
dunne en dikke darm, zonder blinden zak. Regte darm ongeveer even lang als de dikke
darm. Maag, dunne en dikke darm inwendig op dezelfde wijze zamengesteld als die van
Rhina anchylostomus, met dit onderscheid slechts, dat zich midden in den regten darm
nog twee groote dwarsche klapyliczen bevinden.

Phalanx HI RHINOBATIDES.

RHINOBATUS Bl. Schn. MH.

Subgenus Rumogarus MH.

I. Rostrum antice processu oblongo-ovali a cetera rostri parte collo distincto.
A. Carina rostri media spinulosa.

Rhinohatus (Rhinobatus) ligonifer Cant. Mal. Fish. p. 415 tab. 14.

Rhinob. corpore elongato depresso, latitudine supra pinnas pectorales 3 ad 34 in ejus longitudine; capitc
acuto 34 ad 33 in longitudine corporis; rostro acuto, 4j ad 44 in longitudine corporis, apice processu
oblongo-ovali collo a cetero rostro distincto, post processum lateribus membranaceo linea media carina gra-
cillima cartilaginea spinulosa; oculis diametro 81 ad {0 in longitudine rostri; foraminibus temporalibus ocu-
lis approximatis et iis non vel vix majoribus, margine posteriore bituberculato; naribus dimidio earum lon-
gitudine a se invicem distantibus, pectine radiis plus quam 80, valvula anteriore gracili parva marginem
narium inferiorem vix superante; sulco labiali superiore nullo, inferiore continuo; rictu tota vel plus tota
ejus longitudine a margine rostro-pectorali remoto, rectiusculo; squamis corpore parvis conspicuis, dorso
majoribus spinula armatis; linea dorsi media ct regionibus praeoculari et humerali spinulis majoribus arma-
tis; pinnis dorsalibus forma et magnitudine subaequalibus, emarginatis, aculis, altioribus quam basi longis,
dupla earum longitudine a se invicem distantibus; dorsali 2a vix tota ejus longitudine a caudali remota;
pectoralibus latissimis rotundatis; ventralibus subrhomboideis antice obtusis rotundalis, postice acutis; caudali
acuta margine postero-inferiore convexo 51 ad 6 in longitudine corporis; colore corpore superne luride

griseo-viridi, rostro parte membranacea subpellucido, inferne albescente; pinnis griseo-viridibus.

Synon. Rhinobatus Thouini Van Hass. Algem. Konst- en Letterbode Mei 1823. Blkr. Top. Bat. (nec MH.)
Ikan Pareh pandrong Mal. Batav. ;
Ikan Kekeh Jav. Samar.

Habit. Datavia, Samarang, in mari.

Longitudo 4 speciminum femin. 440°” ad 540”.

Aanm. In mijne Bijdragen tot de Geneeskundige Topographie van Batavia heb ik deze
soort vermeld onder den naam van Rhinohatus Thouini, met welke zij ook zeer groote
verwantschap heeft. De heer Cawron heeft haar het eerst als eene eigene soort onderschei-
den en zij verschilt ook werkelijk van Rhinobatus Thouini, doordien de beenige kiel van
den snuit van boven met kleine doornen bezet is, de stralen der neuskieuwen aanmer-
kelijk talrijker zijn enz.

Deze soort wordt zeer groot. Ik heb specimina gezien van meer dan 2000” lengte.

Lever bruin, driekwabbig, de middelste kwab een weinig langer dan de zijdelijke,
doch niet zoo dik. De drie kwabben naast elkander gezien, vertoonen eene hartvormige
gedaante. Eene kleine galblaas is in de zelfstandigheid van den binnenrand der reg-
terkwab als het ware verborgen. Maag door eene ondiepe insnoering van den slokdarm
gescheiden, spilvormig, met eene bogt doch zonder blinden zak in den bijkans even lan-
gen dunnen darm overgaande. Dikke darm een weinig langer dan de maag. Organisatie
van het darmkanaal in het algemeen als die bij Rhynchohatus en Rhina, maar het klap-
vlies van den dikken darm strekt zich tot aan den regten darm uiten heeft 9 tot 10 win-
dingen, terwijl het rectum zelf geen klapvlies heeft. Ook zijn de klapvlies-klapvliezen
niet aanwezig. Milt langwerpig, eirond, plat, aan eene zijde met eene diepe groef. Pan-

creas plat, veelhoekig, veelkwabbig.

O ?

I. Rostrum acutum processu a rostro distincto nullo.
A. Rostrum basi paulo latius quam longum, carina media non sulcata.
a. Pinnae medio margineque unicolores. Corpus nec maculatum nec nebula-
tum, Rostrum parte membranacea subpellucidum.

Rhinobatus (Rhinobatus) armatus Gr. Hardw. Illustr. Ind. Zool. HI tab. 99. MH. Plagiost,
p. 119.

Rhin. corpore elongato depresso, latitudine supra pinnas pectorales 3 in ejus longitudine; capite acuto
4 fere in longitudine corporis; rostro acuto 54 in longitudine corporis, duplo longiore quam medio lato ,
processu a rostro distincto nullo, lateribus membranaceo, carina media gracili non spinulosa, latitudine
minima 15 in ejus longitudine, non sulcata, apice clavata; oculis diametro 71 circiter in longitudine ros-
tri, diametris 2 circiter a se invicem distantibus ; foraminibus temporalibus oculis approximatis et iis non
vel vix majoribus, margine posteriore bituberculato ; naribus minus dimidia earum longitudine a se invicem
distantibus, pectine radiis plus quam 90, valvula anteriore gracili marginem narium inferiorem vix superan-
te; sulco labiali superiore nullo, inferiore continuo; rictu tota fere ejus longitudine a margine rostro-pec-
torali remoto, rectiusculo; squamis corpore parvis conspicuis, dorso majoribus, ex parte spinula brevi ar-

matis; linea dorsi media et regione bumerali spinulis majoribus armatis; pinnis dorsalibus forma subaequali-
bus, non vel vix emarginatis, acutis, altioribus quam basi longis, dupla earum longitudine a se invicem
distantibus, posteriore anteriore paulo altiore, vix tota ejus longitudine a caudali remota; pectoralibus
latissimis rotundatis; ventralibus subrhomboideis antice obtusis rotundatis, postice acutis; caudali acuta,
margine postero-inferiore convexa, 54 circiter in longitudine corporis; colore corpore superne flavescente-
fusco, inferne albescente; rostro parte membranacea subpellucida; pinnis fuscescente viridibus.

Synon. Indian Rhinobatus Gr. Hardw. l. c.

Rhinobatus typus Benn. Life of Raffl. p. 694.
Ikan Kekeh Javan. Samar.

Habit. Samarang, Singapore, in mari.

Longitudo speciminis unici feminini 504”.

Aanm. Het eenige specimen mijner verzameling is gevangen in Straat Singapore, en
werd mij toegezonden, toen de eerste bladen dezer verhandeling reeds ‘waren afgedrukt.
Ik nam de soort zelf waar te Samarang, in 1848, waar zij echter zeldzaam is,

Lever bruin, driekwabbig, de middelste kwab langer en breeder dan de zijdeljke. De
drie kwabben naast elkander gelegd, geven aan de lever eene hartvormige gedaante. Gal-

blaas als bij Rhinohatus ligonifer Cant. Evenzoo het darmkanaal. Slechts tel ik in den
dikken darm 2 windingen meer

62
TRIJGONES.

De Trygones schijnen voor de Indische zeeén te zijn, wat de Rajae zijn voor de Euro-
pesche. Thans zijn reeds 17 soorten van den Indischen Archipel bekend, maar het laat
zich verwachten, dat dit cijfer nog niet uitdrukt de helft dersoorten, welke den Archi-
pel bewonen, De bedoelde 17 soorten zijn Rhachinotus africanus Cant., Trygon heterurus
Blkr., Trygon imbricata MH, Trygon walga MH., Trygon zugei Bürg., Trygon uarnak
Rüpp., Zrygon undulata Blkr., Trygon uarnacoides Blkr., Trygon polylepis Blkr., Trygon
pareh Blkr., Trygon Kuhlii ML, Trygon pastinacoïdes Blkr., Trygon macrurus Blkr.,
Pteroplatea micrurus MH., Hypolophus sephen MH., Taeniura lymma MH. en Aétoplatea
zonurus Blkr.

De 16 dezer soorten behooren tot de fauna van Java, t. w.

JAVA.
1. Trygon heterurus Blkr. 9. Trygon pareh Blkr.
D » imbricata MH. 10. » Kuhlii MH.
3. » walga MH. UE » pastinacoïdes Blkr.
4, » zugei Burg. 12. » macrurus Blkr.
5. » | uarnak Rupp. 13, Pteroplatea micrurus MH.
6. » undulata Blkr. 14. Hypolophus sephen MH.
ie » uarnacoides Blkr. . 15. Taeniura lymma MH.
9. » polylepis Blkr. 16. Aétoplatea zonurus Blkr.

Tot de fauna van

MADURA.

1r Trugot imbricata ME. 2. Hypolophus sephen MH.
SUMATRA.

1. Trygon macrurus Bikr. 2. Pteroplatea micrurus MH.
SINGAPORE.

1. Trygon uarnak Rupp. 4. Hypolophus sephen MH.

2. » imbricata MH. 9. Taeniura lymma MH.

3. Pteroplatea micrurus MH.

PINANG.

1. Rhachinotus africanus Cant. . Trygon uarnak Rüpp.

9. Trygon imbricata MH.
4. » zugei Burg.
9. Pteroplatea micrurus MH.

BORNEO.

l. Pteroplatea micrurus MH.
CELEBES.

1. Taeniura lymma MH.
TIMOR.

1. Taeniura lymma MH.
NIEUW-GUINEA.

1. Trygon Kuhlit MH.
OVERIGE EILANDEN.

Buiten den Archipel komen tevens voor

. Rhachinotus africanus Cant.
. Trygon uarnak Rupp.
imbricata MH.

» Cuhliù MH.

» zugei Burg.

2 —

» walga MH.
Pleroplatea micrurus MH.
. Hypolophus sephen MH.

CON aes

Taeniura lymma MH.

6. Hypolophus sephen MH.
7. Taeniura lymma MH.

Roode zee. Guinea.

Malakk. Chin. Ind. R. zee. Beng Ganges. Kaap
Coromand. Bengal. [de Goede Hoop.
Hindost. Vanikoro.

China. Japan.

Ind. Roode zee.

Malakk. Bengal. Ganges. R. zee. Chin. Japan.
Malakk. Beng. Gang. Hindost. Roode zee.
Malakk. Ind. zee. Roode zee. N. Ierland.

CONSPECTUS SPECIERUM ANALYTICUS.

Familia TRYGONES.
Phalanx PAsTINACAE.
TRYGON Adans. MH.

I. Cauda superne ad basin spinis glabris pluribus vel 1 armata.
A. Rostrum valde acutum. Linea rostro-pectoralis concava.
a. Dorsum linea media et circa lineam mediam granulosum vel spinulosum. Cauda
vestigio pinnarum nullo.
i Cauda postice medio crassior, parte postspinali disco corporis multo brevior.
Rictus latitudine 3 in longitudine rostri praeorali.

Trygon heterurus Blkr.
it Cauda a basi usque ad apicem gracilescens. Rictus latitudine 2 circiter in
longitudine rostri praeorali.
Trygon walga MH.
b. Dorsum glabrum, linea media tantum granulis obsitum. Cauda pinnata.
Trygon zugei Burg.

Il. Cauda superne ad basin spinis nullis.
A. Dorsum aetate provectiore linea media et circa lineam mediam granulosum vel
spinulosum. Rostrum acutum. Cauda vestigio pinnarum nullo.
a. Linea dorsi media granis vel tuberculis pluribus vel unico ceteris multo majoribus.
1 Cauda parte graciliore spinulis parvis numerosis armata.
6 Discus corporis latior quam longus. Rictus latitudine 2 circiter in longi-
tudine rostri praeorali. Corpus superne maculis fuscis confertis.

Trygon uarnak MH.

66 Discus corporis longior quam latus. Rictus latitudine 3 circiter in lon-

gitudine rostri praeorali. Corpus superne fusco undulatum et nebulatum.

65
Trygon undulata Blkr.

e.
e.
©

Discus corporis acque longus ac latus. Rictus latitudine 2 et paulo in
longitudine rostri praeorali. Corpus immaculatum.

Trygon pareh Blkr.

i Cauda parte graciliore post spinam glabra.
ó Discus corporis aeque longus ac latus. Rictus latitudine 217 ad 3 in lon-

gitudine rostri praeorali. Corpus superne immaculatum.
Trygon uarnacoides Blkr.
b. Linea dorsi media granis vel spinulis ceteris aequalibus.
Trygon polylepis Blkr.

E. Dorsum glabrum, linea media autem granis vel spinulis aliquot vel nullis.
a. Discus corporis latior quam longus. ;
1 Oculi diametro 2 circiter in longitudine rostri. «Cauda pinnata
6 Linea rostro-pectoralis convexiuscula. Corpus superne coeruleo maculatum.

Trygon Kuhlii MH.

it Oculi diametro 8 vel plus quam 3 in longitudine rostri. Cauda vestigio
pinnae nullo.
6 Linea rostro-pectoralis rectiuscula vel antice concaviuscula. Corpus superne
non vel flavo maculatum. |

Trygon macrurus Blkr.

9 E
b. Discus corporis aeque longus ac latus.

Tt Oculi diametro 3 circiter in longitudine rostri.
ó Linea rostro-pectoralis convexiuscula. Corpus immaculatum.

Trygon pastinacoides Blkr.

Prerorrarea MH.

I. Tentacula temporalia nulla. Cutis laevis.

Pteroplatea micrurus MH.

Hrrorornvs MH.

66
Hypolophus sephen MH. (species generis unica).
Tarwna MH.

I, Corpus superne maculis numerosis coeruleis. Discus corporis longior quam latus.
Cauda disco longior. Rictus flexuosus.

Taeniura lymma MH.
Aëropcatea MH.
I. Tentacula temporalia nulla.

Aétoplatea zonurus Blkr.

67
Phalanx PASTINACAE.

Tryrcon Adans. MH.

L Cauda superne ad basin spinis glabris 1 vel pluribus armata.
A. Rostrum valde acutum. Linea rostro-pectoralis concava.
a. Dorsum linea media et circa lineam mediam granulosum vel spinulosum.
Cauda vestigio pinnarum nullo.
i Cauda postice medio crassior, parte postspinali disco corporis multo brevior.
Rictus latitudine 9 in longitudine rostri praeorali.

Trygon heterurus Blkr.

Tryg. corpore disciformi, disco paulo longiore quam lato, antice valde acuto, linea rostro-pectorali
concava; capite longitudine 2 et paulo in latitudine disci maxima; rostro acuto 3 in latitudine disci, superne medio.
sulco longitudinali lato postice multo latiore quam antice; oculis diametro 6 circiter in longitudine rostri, :
diametris plus quam 2 a se invicem distantibus; foraminibus temporalibus oculis vix majoribus; valvulis
narium anterioribus rictum non attingentibus, marginibus integris; rictu undulato latitudine longitudine rostri
praeorali triplo breviore; dentibus maxillis obtusis; velo postmaxillari superiore fimbriato; fundo cavitatis
oris papillato; dorso medio et lateribus superne squamulis graniformibus scabris, regione scabra antice
usque ad rostrum postice usque ad spinam caudalem posticam sese extendente; cauda parte libera disco
vix longiore, vestigio pinnae nullo, medio quam antice et postice graciliore, postice quasi inflata sulcis pluribus
longitudinalibus multicarinata, superne ad basin spinis 4 brevibus glabris et post eas spinis 2. longis planis
lateribus serratis; colore corpore superne fuscescente-viridi, maculis nullis, inferne albescente.

Synon. Jkan Pareh Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Latitudo speciminis unici feminini 165”.

Aanm. Deze soort heeft de meeste verwantschap met Trygon walga MI. doch laat er
zich gemakkelijk van onderkennen, even als van alle andere soorten van Trygon, doordien
de staart aan de achterste helft aanmerkelijk dikker is dan in het midden en in ge-
daante veel heeft van de vrucht van Rhizophora mangle. In dit opzigt heeft zij ook
groote verwantschap met Trygonoptera testacea MH. van Nieuw - Holland. Van Trygon
walga MM. onderscheidt zij zich bovendien nog door aanmerkelijk kleinere bekspleet.

it Cauda a basi usque ad apicem gracilescens. Rictus latitudine 2 circiter
in longitudine rostri pracorali.

Trygon walga MH. Plagiost. p. 159 tab.

Tryg. corpore disciformi, disco paulo vel non longiore quam lato, antice valde acuto, linea rostro-pec-
torali concava; capite longitudine 2 et paulo in latitudine disci maxima; rostro acuto 3 ad 34 in latitudine
disci, superne medio sulco longitudinali lato postice multo latiore quam antice; oculis diametro 6 circiter
in longitudine rostri, diametris 2 circiter a se invicem distantibus; foraminibus temporalibus oculis vix vel

non majoribus; valvulis narium rictum non attingentibus, marginibus integris; riclu undulato latitudine Jon-
gitudine rostri praeorali paulo plus duplo breviore; dentibus maxillis femina juniori obtusis, masculis acu-
tis; velo postmaxillari superiore fimbriato; fundo cavitatis oris bipapillato; dorso medio et lateribus superne
squamulis graniformibus scabro, regione scabra antice usque ad rostrum, postice usque ad spinam cauda-
lem posticam sese extendente; cauda parte libera disco multo longiore, vestigio pinnae nullo, a basi usque
ad apicem gracilescens, superne ad basin spinulis 5 brevibus glabris et post eas spinis 2 longis planis;
colore corpore superne fuscescente-viridi, maculis nullis, inferne albescente; appendicibus genitalibus conicis
pinnas ventrales superantibus apice laminis cartilagineis valvatis.

Synon. Jkan Pareh Mal. Batav. Samar.

Habit. Batavia, Samarang, in mari.

Latitudo 5 speciminum (4 masc. 1 femin) 140°" ad 190”.

Aanm. Deze soort leeft in de Java zee, den Indischen ;Oceaan en de Roode zee en
schijnt geene aanmerkelijke grootte te bereiken. Van Trygon heterurus laat zij zich bij
den eersten oogopslag herkennen door haren dunnen tot aan het einde toe regelmatig
dunner wordenden staart.

Lever bruin, tweekwabbig, de kwabben langwerpig rondachtig plat, de linkerkwab groo-
ter dan de regter. Geene galblaas. Maag als de menschenmaag van gedaante doch met
betrekkelijk kleinere groote bogt, die naar de linkerzijde gekeerd is. Milt tusschen de
kleine kurvatuur en den dunnen darm gelegen, bijkans eirond, plat, roodachtig bruin.
Dunne darm veel korter dan maag en dikke darm. Binnenvlakte van de maag glad,
zonder merkbare plooijen of tepelvormige verhevenheden. Klapvlies van den dikken darm
spiraalvormig met ongeveer 12 windingen. In de magen mijner specimina slechts resten van
garnalen.

b. Dorsum glabrum, linea media tantum granulis obsitum. Cauda pinnata.

Trygon zugei Burg. MH. Plagiost. p. 168. tab. Richards. Rep. Ichth. Chin. Jap. in 15* Meet.
Brit. Assoc. 1845 p. 197. Cant. Cat. Mal. Fish. p. 426. T. Schl. Faun. jap. Poiss. p. 809.

Tryg. corpore disciformi subrhomboideo, disco aeque longo circiter ac lato, antice valde acuto, linea
rostro-pectorali concava; capite longitudine 21 ad 21 in latitudine disci maxima; rostro valde acuto 3
ad 3i in latitudine disci, superne medio sulco longitudinali postice multo latiore quam antice; oculis
diametro 54 circiter in longitudine rostri, diametris 2 a se invicem distantibus; foramine temporali trigono-
ovali oculo non minore; valvulis narium anterioribus rictum subattingentibus, marginibus ciliatis; rictu
undulato latitudine 3 ad 34 in longitudine rostri praeorali; dentibus carina transversa acutiusculis; velo
postmaxillari superiore fimbriato; fundo cavitatis oris papillis nullis; dorso glabro; linea media antice
tantum spinulis aliquot brevibus scabra; cauda disco non vel paulo longiore, radice depressa, superne ad
basin spinulis glabris, inferne et superne post spinam majorem membrana pinnaeformi humili longitudine
tertiam ad dimidiam partem caudae longitudinis efficiente; appendicibus genitalibus conicis, pinnas ventrales
superantibus, postice sulcatis, valvatis; colore corpore superne fuscescente vel aurantiaco-viridi, inferne
albescente.

Synon. Zugei Japonens.

Ikan Pareh toka toka Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.
Latitudo 4 speciminum (3 femin.) 190°’ ad 215”.

Aanm. Van deze soort, welke ook bij Pinang, in de Indische zee en aan de kusten
van China en Japan leeft, heb ik tot nog toe slechts de specimina mijner verzame-
ling gezien. Bij drie dezer specimina ontbreekt het grootste gedeelte van den staart, wat
hij velen mijner exemplaren van andere soorten insgelijks bet geval is, omdat de visschers,
het slaan dezer roggen met den met lange doornen gewapenden staart vreezende, dezen
tot kort bij het ligchaam afkappen.

Lever bruin, tweekwabbig, de kwabben ongeveer tot in de achterste helft der buik-

0:
holte reikende. Geene galblaas. Milt bruin, langwerpig, in de kleine kurvatuur der maag
gelegen. Gedaante van maag en darmkanaal als bij de voorgaande soorten. Overlangsche
plooijen van maag en dunnen darm matig ontwikkeld. Resten van langstaartige tienpoo-
tige erustaceén in de maag. Klapvlies van den dikken darm spiraalvormig met 14 win-
dingen.
IL. Cauda superne ad basin spinis nullis.

A. Dorsum aetate provectiore linea media et circa lineam mediam granulosum vel

spinulosum. Rostrum acutum. Cauda vestigio pinnarum nullo.
a. Linea dorsi media granis vel tuberculis pluribus vel unico ceteris multo

majoribus.
i Cauda parte graciliore spinulis parvis numerosis armata.
6 Rictus latitudine 2 circiter in longitudine rostri praeorali. Corpus superne
maculis fuscis confertis obsitum. Discus corporis latior quam longus.

Trygon uarnak MH. Plag. p. 151 Cant. Mal. Fish. p. 423.

Tryg. corpore disciformi, disco paulo latiore quam longo, antice acuto, linea rostro-pectorali concavius-
cula; capite longitudine 3 fere in latitudine disci maxima; rostro acuto 44 ad 43 inlatitudine disci, superne
medio sulco longitudinali gracili; oculis diametro 32 ad 4 in longitudine rostri, diametris 21 ad 23 a se
invicem distantibus; foramine temporali trizono oculo non minore; valvula nasali anleriore rictum subatlin-
gente, aelate provecta ciliata; rictu latitudine 2 circiter in longitudine rostri praeorali; velo postmaxillari
superiore fimbriato; fundo cavitatis oris quadripapillato; dentibus maxillis oblusis; dorso linea media et
circa lineam mediam granulis cordiformibus, granulis aetate provectiore aetate juvenili numero multo majo-
ribus; regione granulosa antice usque ad rostrum poslice usque ad caudae partem liberam fere sese exten-
dente; medio dorso tuberculis 2 granulis mulio majoribus; cauda disco multo longiore, vestigio pinnarum

5
=]
=
e
o
e
gm.
qu
e
m
m4
e
"2
e
=
[17]
^"
m
E
z
E
œ
Li]
m
63
o
=
[r1
^
wn
p
2
5
-
©
Ss
da
[t
=}
z
un
"2
=
=
=
AB
3
=
-
u
e
Les |
D
|
S
er
Ri
e
o
=
©
e
e
aT]
© d
-
e
a
@
c
cu
e
zi
e

superne fuscescente-viridi, maculis numerosis fuscis confertis, inferne albescente.
Synon. Raja ommes scherit Forsk. Descr. anim. 9.
Raja uarnak Forsk. Descr. anim. p. 18 No. 16. 6. L. Syst. Nat. ed. Gmel. p. 1509,
Raja uarnak Bl. Schn. Syst. posth. p. 361.

Trygon maculata K. v. H. fig. ined.
Pastinachus uarnak Rüpp. N. Wirb. F. Ab. F. R. M. p. 69 tab. 19 fig. 2, a.
Trygon uarnack Wichards. Rep. Ichth. Chin. Jap. in 15e Meet. Brit. Assoc. 1845. p. 197.
Hwa-kin Chinens.
Ikan Pareh kumbang Mal. Batay.
Habit. Batavia, in mari.
Latitudo 2 specimin. feminin. 240°” et 315"".

Aanm. De heeren J. Murren en Heviz brengen Trygon Russellii Gr. Hardw. (Illustr.
Ind. Zool. II tab. 100) insgelijks tot Trygon uarnak Rupp. Het komt mij echter voor, dat
Trygon Russellit eene eigene soort is, die zich van Trygon warnak naar Hannwiexr’s af-
beelding te oordeelen niet alleen onderscheidt door ligchaamskleur en grootere vlekken,
maar ook door eene rei doornen midden over den rug van den staart, die zich van den rug
af tot aan den langen staartdoorn toe uitstrekt, en doordien de lengte der ligchaamsschijf
hare breedte overtreft.

Lever geel- of bruinachtig, tweekwabbig, zonder galblaas. Milt groot, plat, langwer-
pig, bruin, in de kleine kurvatuur der maag gelegen. Pancreas veel kleiner dan de
milt, onregelmatig van gedaante. Maag en darmkamaal van gedaante als die der voorgaan-
de soorten. Overlangsche plooijen van maag en darm zeer zigtbaar. In de maag talrijke
kleine erustaceën (onisciden). Klapvlies van den dikken darm ‘spiraalvormig, met ongeveer
20 windingen.

óó Rictus latitudine 3 circiter in longitudine rostri praeorali. Corpus media
aetate superne fusco undulatum et nebulatum. Discus corporis lon-
gior quam latus.

Trygon-undulata Blkr.

Tryg. corpore disciformi, disco paulo longiore quam lato, antice acuto, linea rostro-pectorali antice prae-
sertim concaviuscula; capite longitudine 23 circiter in latitadine disci maxima; rostro acuto 4 fere in lati-
tudine disci, superne medio sulco longitudinali gracili; oculis diametro 5 ad 6 in longitudine rostri, diametris
34 ad 9j a se invicem distantibus; foramine temporalitrigono oculo majore; valvula nasali anteriore rictum
non altingente, ciliis valde conspicuis; rictu sinuoso latitudine 3 circiter in longitudine rostri praeorali; velo
postmaxillari superiore fimbriato; fundo cavitatis oris quadri- vel quinque-papillato; dentibus maxillis obtusis;
dorso linea media et circa lineam mediam granulis subcordiformibus, granulis aetate provectiore aetate ju-
venili numero multo majoribus; regione granulosa antice ad rostrum postice ad partem caudae liberam sese
extendente; medio dorso tuberculis 2 vel 1 granulis multo majoribus; cauda disco multo longiore, vestigio
pinnarum nullo, basi spinulis nullis sed post spinam longam spinulis minimis scabra; appendicibus genitali-
bus ventrales non superantibus, conicis, non valvatis; colore corpore superne profunde viridi, vittis latis
flexuosis et maculis magnis polymorphis fuscis vel nigricantibus, inferne albescente; cauda fusco annulata.

Synon. Jkan Pareh kassi Mal. Batav. Samar. j

Habit. Batavia, Samarang, in mari.

Latitudo 3 speciminum (1 mascul.) 270” ad 320”,

Aanm. Deze soort heeft groote verwantschap met Frygon uarnak Rüpp. doch onder-
scheidt er zich soortelijk van, door het golfs- en nevelsgewijze gevlekt zijn van het boven-
ste gedeelte des ligchaams, doordien de ligchaamsschijf langer dan breed is, de breedte
der bekspleet 3 maal gaat in de lengte van den snuit voor de bekspleet, de lengte van
den kop slechts 2'/, maal gaat in de grootste breedte der schijf, de oogen kleiner zijn
enz. Zij wordt tot meer dan 4 vocten breed. Van mijne drie specimina is het mannetje
het grootste. |

Lever ligt bruinachtig of geel, tweekwabbig, de regterkwab echter zoo groot, dat zij
bij opening der buikholte alle overige organen verbergt. De linkerkwab daarentegen ligt
achter in de buikholte naast de ruggegraat. Galblaas niet aanwezig. Milt bruin, lang-
werpig, zeer plat, in de kleine kurvatuur der maag gelegen. Pancreas zeer klein. Ge-
daante van maag en darmkanaal als bij de vorige soorten. Overlangsche plooijen van
maag en dunnen darm zeer zigtbaar. Klapvlies van den dikken darm spiraalvormig met
18 windingen. De nieren strekken zich zoo als gewoonlijk langs de ruggegraat uit, doch
zijn nabij de cloaca veel breeder dan bij Trygon uarnak.

666 Rictus latitudine 2 et paulo in longitudine rostri pracorali. Discus cor-
poris aeque longus ac latus. Corpus immaculatum.

Trygon pareh Blkr.

Tryg. corpore disciformi, disco aeque longo circiter ac lato, antice acuto, linea rostro-pectorali antice
praesertim concaviuscula; capite longitudine 3 et paulo in latitudine disci maxima; rostro acuto 41 circiter
in latitudine disci, superne sulco longitudinali trigono; oculis diametro 5 fere in longitudine rostri, diame-
tris 4 fere a se invicem distantibus; foramine temporali angulato oculo majore; valvula nasali anteriore
rictum subattingente, non ciliata; rictu sinuoso latitudine 2 et paulo in longitudine rostri praeorali; velo
postmaxillari superiore fimbriato; fundo cavitatis oris quadripapillato; dentibus maxillis obtusis; dorso linea
media et circa lineam mediam gfanulis polygonis et subcordiformibus ; regione granulosa a rostro usque ad
apicem caudae sese extendente; dorso linea media tuberculis 9 granulis ceteris majoribus; cauda longitu-
dinem disci (minus duplo) superante, vestigio pinnarum nullo, superne lateribusque granulis et post spinam
granulis conicis subspinaeformibus tota scabra, inferne ad basin glabra; spina caudae ad initium 22e quartae
caudae partis inserta; corpore superne profunde cinerascente-viridi, immaculato, inferne albescente.

Synon. Zrygon semirugosa K. v. H. fig. ined.

Ikan Pareh passir Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Latitudo speciminis unici feminini 485”

Aanm. By het eenige specimen mijner verzameling en bij alle grootere, welke ik te
Batavia dikwerf gezien heb, stelt het beschubte gedeelte van den rug een zeer langwer-
pig vierkant daar, hetwelk scherp afgegrensd is van het voorste gedeelte van den snuit en
van de borstvinnen, welke gehecl glad zijn. Dit vierkant is het breedste ter plaatse van
de oogen, voor welke het eene zeer konvekse lijn vormt, is even achter de oogen ondiep
ingesneden, wordt naar den staart toe allengskens doch weinig smaller en gaat aan den

wortel van den staart met een’ duidelijk uitgedrukten hoek in de staartschubben over.
Deze soort wordt tot meer dan 900” breed.

Lever groot, tweekwabbig, bruin, de linkerkwab breeder en langer dan de regter. Geene
galblaas. Milt langwerpig, plat, in de kleine kurvatuur der maag gelegen. Pancreas on-
regelmatig van gedaante. Gedaante van maag en darmkanaal als bij de vorige soorten.
Maag- en dundarm-slijmylies met naauwelijks zigtbare plooijen. Klapvlies van den dikken
darm spiraalvormig, met 18 windingen.

it Cauda parte graciliore post spinam glabra.
6 Rictus latitudine 2% ad 3 in longitudine rostri pracorali. Discus cor-
poris aeque longus ac latus. Corpus superne immaculatum.

Trygon uarnacoides Blkr.

Tryg. corpore disciformi, disco aeque longo circiter ac lato, antice acuto, linea rostro-pectorali antice
praesertim concaviuscula; capite longitudine 2% ad 24 in latitudine disci maxima; rostro acuto 44 ad 34
in latitudine disci, superne sulco longitudinali; oculis diametro 4 ad 6 in longitudine rostri, diametris 21
ad 3 a se invicem distantibus; foramine temporali trigono oculo majore; valvula nasali anteriore rictum non
attingente, ciliis non vel vix conspicuis; rictu sinuoso latitudine 25 ad 3 in longitudine rostri praeorali ;
velo postmaxillari superiore fimbriato; fundo cavitatis oris quadripapillato; dentibus maxillis obtusis; dorso
linea media et circa lineam mediam granulis subcordiformibus, granulis aetate provectiore aetate juvenili
numero multo majoribus; regione granulosa aetate provectiore antice usque ad rostrum postice usque ad
caudam sese extendente; medio dorso tuberculis 2 vel 1 granulis multo majoribus; cauda disco multo (plus
triplo) longiore, vestigio pinnarum nullo, ante et post spinam longam tota glabra; corpore superne
fuscescente-viridi, maculis nullis, inferne albescente.

Synon. Zrygon acuta K. v. H. fig. inedit.

Ikan Pareh Mal. Datav. Samar.
Habit. Batavia, Samarang.
Latitudo 4 speciminum feminin. 180” ad 255”

Aanm. Ik noem deze soort warnacoïdes naar hare overeenkomst met Trygon uarnak
MH., van welke zij echter verschilt, doordien zij de schijf even lang als breed en den
staart, behalve den grooten gewonen doorn, geheel glad heeft, terwijl bovendien alle vlekteeke-
ning bij mijne vier exemplaren, allen van jeugdigen leeftijd, ontbreekt, en bovendien de
oogen betrekkelijk kleiner zijn en de korrelachtige schubben bij specimina van dezelfde
grootte veel minder talrijk.

Lever geel- of bruinachtig, tweekwabbig, de regterkwab grooter dan de linker doch veel
kleiner dan bij Zrygon undulata. Geene galblaas. Milt groot, plat, langwerpig, bruin, in
de kleine kurvatuur van de maag gelegen. Pancreas veel kleiner dan de milt, onregelma-
tig van gedaante. Maag- en darmkanaal van gedaante als bij de voorgaande soorten. Over-
langsche plooijen van maag en dunnen darm duidelijk zigtbaar. Klapvlies van den dikken
darm spiraalvormig, met 17 windingen,

disci. 20

de M— —€— M—— Bv ———— —"C———————C——"————'"——

' 13

'b. Linea dorsi media granis vel spinulis ceteris aequalibus.
Trygon polylepis Blkr.

Tryg. corpore disciformi, disco paulo longiore quam lato, antice valde acuto, linea rostro-pectorali an-
tice concaviuscula; capite longitudine 2 et paulo in latitudine disci maxima; rostro acuto 3 circiter in lati-
tudine disci, superne medio sulco longitudinali superficiali; oculis diametro 7
diametris 4 fere a se invicem distantibus; foramine temporali trigono oculo majore; valvulis narium anterio-
ribus rictum non attingentibus, margine leviter fimbrialis; rictu parum undulato, latitudine 3 circiter in:
longitudine rostri praeorali; velo postmaxillari superiore leviter fimbriato; fundo cavilatis oris quinque-pa-
pillato; dentibus maxillis obtusis; corpore superne caudaque totis squamulis conicis subspinaeformibus ob-
sitis, squamulis lineam dorsi mediam versus paulo majoribus; linea dorsi media tuberculis majoribus nullis;
cauda vestigio pinnae nullo, corpore plus duplo longiore, spina (abrupta) longitudine capitis circiter
a radice caudae remota; appendicibus genitalibus conicis ventralibus brevioribus, postice sulcosis, non

circiter in longitudine rostri,

valvatis; colore corpore superne viridi- vel fuscescente-griseo, inferne albo; pinnis inferne late viridi-grisco
vel fuscescente-griseo marginatis.
Synon. kan Parch passir Mal. Datav.
Habit. Batavia, in mari.
Latitudo speciminis unici mascul. 310”.

Aanm. Deze soort behoort even als de 5 boven beschrevene tot de Trygones, bij welke
geen spoor van vinnen aan den staart is waar te nemen. Van de vorigen onderscheidt zij
zich voldoende door de opgegevene kenmerken, waaronder het meest in het oogvallende
is het gehcel bedekt zijn van rugvlakte en staart met kleine doornvormige schubjes, ter-
wij er geene groote knobbels zich midden op de ruglijn bevinden.

Lever zeer groot, geelachtig bruin, tweekwabbig, de regterkwab grooter dan de linker
en bij opening der buikholte de overige ingewanden bijkans geheel verbergende. Geene
galblaas. Milt bruin, van middelmatige grootte, langwerpig ovaal, plat, in de kleine
kurvatuur der maag gelegen. Pancreas veel kleiner dan de milt, onregelmatig van ge-
daante. Gedaante van maag en darmkanaal als bij de voorgaande soorten. Overlangsche
plooijen van maag en dunnen darm naauwelijks zigtbaar. Klapvlies van den dikken darm

spiraalvormig, met 22 windingen.

B. Dorsum linea media granis vel spinis aliquot vel nullis et circa lineam mediam
glabrum.
a. Discus corporis latior quam longus.
i Oculi diametro 2 circiter in longitudine rostri. Cauda pinnata.
ó Linea rostro-pectoralis convexiuscula. Corpus superne coeruleo maculatum.

Trygon Kuhlii MH. Plag. p. 164. T. Schl. Faun. Jap. Poiss. p. 900.

Tryg. corpore disciformi, disco multo latiore quam longo, antice obtusiusculo angulato, linea rostro-pec-
rali conyexiuscula; pinna pectorali angulo posteriore acuta; capite longitudine 4 circiter in latitudine disci

74
maxima; rostro obtusiusculo angulato, 63 circiter in latitudine disci; oculis diametro 2 circiter in longitu-_
dine rostri, diametro 1 circiter a se invicem distantibus; foramine temporali curvato , oculo vix vel paulo
breviore; valvulis nasalibus anterioribus rictum attingentibus, marginibus ciliatis; dentibus maxillis acutis;
velo postmaxillari superiore fimbriato; fundo cavitatis oris bipapillato; rictu. undulato latitudine 2 circiter
in longitudine rostri praeorali; dorso aetate valde juvenili toto glabro, aetate provectiore linea media tan-
tum granulis aliquot subspinaeformibus obsito; cauda basi tota glabra; appendicibus -genitalibus aetate pro-
vecliore pinnas ventrales superanlibus, conicis, valvalis ; colore corpore superne fuscescente-viridi, maculis
sparsis coeruleis annulo nigro cinctis; inferne albescente. i
Synon. Trygon glauconotus K. v. H. secund delin. inedit.
Ikan Pareh Mal. Batav.
Ikan Kinjong Indig. Samar.
Habit. Batavia, Samarang, in mari.
Latitudo 8 speciminum (4 mascul.) 155” ad 280”.

Aanm. Bij alle-mijne 5 exemplaren is de staart kort bij den wortel afgekapt. Vol-
gens de heeren J. Murer en Herxre is de staart langer dan het ligchaam en zijn er twee
staartvinnen aanwezig, waarvan de bovenste zeer kort is en in het midden slechts half
zoo hoog als de onderste. De groote staartdoorn bevindt zich aan het einde van het voor-
ste vierde gedeelte van den staart. - Het aantal blaauwe vlekken op den rug en borstvin-
nen verschilt bij mijne specimina van eenige weinigen tot meer dan 50. De soort is
bekend van Indié, Vanicoro, Nieuw-Guinea en Japan.

Lever bruin, tweekwabbig, de kwabben van ongeveer gelijke lengte en tot in de ach-
terste helft der buikholte reikende. Milt bruin, onregelmatig van gedaante, in de kleine
kurvatuur der maag gelegen. Pancreas zeer klein. Gedaante van maag en darmkanaal
als bij de voorgaande soorten. Overlangsche plooijen van maag en dunnen darm sterk
ontwikkeld. Klapvlies van den dikken darm spiraalvormig, met ongeveer 15 windingen.

ff Oculi diametro 3 vel plus quam 3 in longitudine rostri. Cauda vestigio
pinnarum nullo.
ó Linea rostro-pectoralis rectiuscula vel antice concaviuscula. Corpus super-
ne flavo vel non maculatum.

Trygon macrurus Blkr.

Tryg. corpore disciformi, disco paulo latiore quam longo, antice acuto , linea rostro-pectorali rectiuscula
vel antice concaviuscula; pinna pectorali angulo posteriore rotundata; capite longitudine 3 circiter in lati-
tudine disci maxima; rostro acuto 42 ad 4$ in latitudine disci; oculis diametro 3 ad 3i in longitudine
rostri, diametris 2 circiter a se invicem distantibus; foramine temporali paulo curvato oculo non vel vix minore;
valvulis nasalibus anterioribus rictum non attingentibus, aetate provectiore ciliis valde conspicuis; rictu un-
dulato, latitudine 24 ad 3 fere in longitudine rostri praeorali; velo postmaxillari superiore fimbriato; fundo
cavitatis oris bipapillato; dorso toto glabro vel linea media tantum tuberculo unico; cauda disco plus triplo
longiore, spina magna excepta, tota glabra, vestigio pinnae nullo; appendicibus genitalibus pinnis ventrali-

main. de à à L yn

—€———— de dt

bus brevioribus, conicis, postice sulcalis, non valvatis; corpore superne fuscescente-viridi, immaculato vel
maculis rotundis flavescentibus; inferne albescente; cauda fusco et flavo annulata.

Synon. Jkan Pareh Mal. Batav. Samar. É

Habit. Batavia, Samarang, in mari; et Padang, Sumatrae occidentalis, in mari.

Latitudo 6 speciminum (3 mascul.) 180°” ad 295”.

Aanm. Het grootste mijner exemplaren, een wijfje, heeft den rug geheel glad, even
als twee kleinere mannetjes. Bij de overige drie specimina bevindt zich een wit beenach-
tig knobbeltje in de middellijn van den rug nabij den kop. Hieruit blijkt, dat men aan
het ruw of glad zijn van den rug meerdere waarde mag hechten, mits voorzigtig toege-
past, dan daaraan door de heeren J. Mutire en Hentz wordt toegekend. Bij het grootste
specimen zijn de geelachtige rug- en borstvinvlekken verdwenen.

Lever tweekwabbig, de linkérkwab het grootste, zich tot in het achterste gedeelte der
buikholte uitstrekkende. Geene galblaas. Milt langwerpig, plat, in de kleine kurvatuur
der maag gelegen. Pancreas klein. Gedaante van maag en darmkanaal als bij de voor-
gaande soorten. Overlangsche plooijen van maag en dunnen darm naauwelijks zigtbaar.
Klapvlies van den dikken darm spiraalvormig, met 20 windingen.

b. Discus corporis aeque longus ac latus.
t Oculi diametro 3 circiter in longitudine rostri.
ó Linea rostro-pectoralis convexiuscula. Corpus immaculatum.

Trygon pastinacoides Blkr.

Tryg. corpore disciformi, disco aeque longo ac lato, antice obtusiusculo, angulato, linea rostro-pectorali
convexiuscula; pinna pectorali angulo posteriore rotundata; capite longitudine 3 fere in latitudine disci
maxima; rostro obtuso angulato 43 circiter in latitudine disci; oculis diametro 3 circiter in longitudine ros-
tri, diametro 14 circiter a se invicem distantibus; foramine temporali curvato oculo non minore; valvulis
nasalibus anterioribus rictum non atlingentibus, marginibus fimbriis vix conspicuis; rictu undulato latitudine
21 circiter in longitudine rostri praeorali; dentibus maxillis obtusis; velo postmaxillari superiore fimbriato ;
fundo cavitatis oris bipapillato; dorso glabro linea media tantum parte anteriore tuberculis aliquot osseis ;
cauda (prope basin abrupta) basi glabra; colore corpore superne fuscescente viridi, immaculato, inferne
albido.

Synon. Jkan Pareh Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Latitudo speciminis unici femin. 155°”.

Aanm. Deze soort is na verwant aan Trygon pastinaca Bon. en Trygon akaje MH.
Met de laatstgenoemde soort heeft zij bijkans volkomene overeenkomst in de gedaante des
ligehaams en de bewapening van den rug, doch bij Trygon akajei is de schijf aanmer-
kelijk breeder dan lang en zijn drie tepelljes in den bodem der mondholte. Daar de
staart bij mijn specimen bijkans geheel ontbreekt, kan ik slechts zeggen, dat hij aan den

wortel geheel glad is. Bij Trygon pastinaca Bon. schijnt de snuit spitser te zijn. Tot
op de eigenschappen des staarts toe, die ik van mijn specimen niet kan opgeven, is de
overeenkomst met de beschrijving van Trygon pastinaca Bon. volkomen, behalve dat zich
bij mijn specimen eenige beenige tuberkels op de middellijn des rugs bevinden. Het heeft -
de tanden wel stomp, maar het is een wijfje, en hetis bekend, dat de wijfjes van enke-
le soorten van Zrygon stompe tanden hebben, terwijl zij bij de mannetjes scherp zijn.

Lever geelachtig bruin, tweekwabbig, de linkerkwab de grootste en bijkans de geheele
lengte der buikholte innemende. Geene galblaas. Milt plat, langwerpig, in de kleine
kurvatuur der maag gelegen. Pancreas klein. Gedaante van maag en darmkanaal als bij
de voorgaande soorten. Overlangsche plooijen van maag en dunnen darm zeer ontwikkeld.
Klapvlies van den dikken darm spiraalvormig, met 19 windingen.

Prrenopzarea MH.

I. Tentacula temporalia nulla. Cutis laevis.

Pieroplatea micrurus MH.

Pteroplat. corpore disciformi, disco duplo circiter latiore quam longo, margine anteriore plus minusve
sinuoso, margine posteriore convexo; rostro paulo prominente; capite longitudine 6 circiter in latitudine
disci maxima; rostro 11 circiter in latitudine disci; oculis diametro 3 ad 4 in longitudine rostri, diametris
3 ad 4 a se invicem distantibus; foramine temporali oculo majore; tentaculis temporalibus nullis; rostro
poris valde conspicuis longitudinaliter seriatis; margine disci anteriore poris valde conspicuis uniseriatis
obsito; rictu latitudine rostri longitudine praeorali majore; maxillis longe ab angulo oris remotis, dentibus
acutis; valvulis nasalibus anterioribus trigonis apice rotundatis; aperturis branchialibus S formibus; corpore
superne aetate juvenili et provectiore toto glabro; cauda disco vix breviore, basi depressa, antice quarta
parte aetate provectiore spinis 1 vel 2 non serratis pinnis ventralibus multo brevioribus armata; appendici-
bus genitalibus conicis, ventrales superantibus, postice sulcalis, valvatis; colore corpore superne nigricante-
viridi, interdum guttis sparsis dilutioribus, inferne albescente; cauda nigricante-fusco et albo annulata.

Synon. Raja micrura Bl. Schn. Syst. posth. p. 300.

Raja poecilura Shaw Gen. zoól. p. 291. Hardw.
Tenkee kunsul Russ. Corom. Fish. I p. 4. fig. 6.
Gymnura micrura Kuhl. Algem. Konst- en Letterbode Mei 1823.
Trygon kunsua Cuy. Regn. anim.
Trygon poecilurus Benn. Life Raffl p. 694.
Pteroplatea micrura MIL. Plagiost. p. 169. Richards. Ichth. Chin. Jap. in Rep. 15e Meet. Brit. Assoc.
1845. p. 197. Cant. Mal. Fish: p. 427.
Pteroplatea japonica T. Schl. Faun. Jap. Poiss. p. 309 tab. 141 (varietas cauda breviore).
Minojei Japonens.
Peih-yu vel Fe peih-pu Chinens.
Ikan Pareh lumpur Mal. Batav.
Ikan Peh Jav. Samar.
Habit. Batavia, Samarang, in mari.
Latitudo 5 speciminum (2 mascul.) 195" ad 425”.

|
]

zii

Aanm. Deze soort leeft aan de kusten van Java, Borneo, Sumatra, Singapore, Pinang,
Malakka, China, Japan, Bengalen (monden der Ganges), en in de Roode zee. Pteropla-
tea japonica T.Schl. is hoogstwaarschijnlijk dezelfde soort als de bovenbeschrevene. De
lengte van den staart verschilt toch met deu leeftijd des diers. De Japansche specimina
schijnen den staart standvastig korter te hebben dan die van de zuidelijker gelegene zeeën.
Bij mijne kleinste specimina zijn de staartdoornen nog niet zigtbaar en bij een der groo-
teren zie ik twee korte staartdoornen. De soort komt te Batavia nu cn dan, gewoonlijk
bij slechts enkele exemplaren ter markt. In November 1846 echter zag ik er eens zeer tal-
rijke specimina te gelijk.

Lever bruin, tweekwabbig, de kwabben van ongeveer gelijke lengte, zich tot in de
achterste helft der. buikholte uitstrekkende. Geene galblaas. Milt bruin, langwerpig,
plat, in de kleine kurvatuur der maag gelegen. Pancreas onregelmatig van gedaante,
kleiner dan de milt. Gedaante van maag en darmkanaal even als bij de bovenbeschre-
vene soorten van Trygon. In de maag jonge exemplaren van Corvina Kuhli GV.
en Onisciden. Overlangsche plooijen van maag en dunnen darm duidelijk ontwikkeld.
Klapvlies van den dikken darm spiraalvormig, met 11 windingen.

Hreorornus MH.

Hypolophus sephen MH. Plagiost. p. i70. Cant. Cat. Mal. Fish. p. 429.

Hypoloph. corpore disciformi, disco rhomboideo, latiore quam longo, marginibus convexis; capite 34
circiter in latitudine disci maxima; rostro angulato 5 et paulo in latitudine disci; oculis diametro 4 circiter
in longitudine rostri, diametris 3 circi'er a se invicem distantibus; foramine temporali trigono oculo ma-
jore; rictu valde angulato, latitudine 13 circiter in longitudine rostri praeorali; lamina dentium inframaxil-
larium paulo tantum latiore quam longa; fundo cavitatis oris quinque-papillato, papillis 3 mediis approxi-
matis; valvula nasali anteriore rictum attingente, angulo rotundato; aperturis branchialibus S formibus;
dorso capiteque superne totis squamis tetra-, penta-vel hexagonis tectis; linea dorsi media tuberculis 2 ad 4
majoribus rotundis convexis; cauda disco triplo circiter longiore, basi superne squamulosa et post spinam
scabra, inferne cute pinnaeformi mediam tertiam partem caudae longitudinis efficiente, paulo ante spinam cauda-
lem incipiente; appendicibus genitalibus conicis pinnas ventrales vix superantibus, postice sulcatis, non val-
valis; colore corpore superne luride griseo-fuscescente, inferne albescente; cauda et membrana subcaudali
fuscescentibus.

Synon. Raja sephen Forsk. Descr. animal. 17 No. 16.

Raja sephen Lacép. Poiss. I p. 123. Dl. Schn. Syst. posth. p. 36% Shaw. Gen. Zoól V, p.
288 et 289.

Wolga tenkee Russ. Corom. Fish. I p. 2 fig. 3.

Trygon sephen Cuv. Regn. anim.

Trigon sephen Rüpp. Atl. R. N. A. F. R. M. p. 52. N. Wirb. F. Ab. F. R. M. p. 69 tab. 19 fig. 5
(dentes) (senior).

Trigon Forskoalii Rüpp. Atl. R. N. A. F. R. M. p. 53 tab 13 fig. 2 (junior).

Sephen Arab.

Ikan Pareh dawon Mal. Bat.

Ikan Pareh hajam Indig. Samar.

Ikan Peh tjerrok Indig. Gresik.
Habit. Batavia, Samarang, Gresik, Surabaja, Kammal, in mari, et Surakarta, in fluyiis.
Latitudo 4 speciminum (2 femin.) 180” ad 250”.

Aanm. Deze soort is zeer gemeenzaam aan de Javasche kusten en begeeft zich tot zeer
hoog in de rivieren, vermits zij te Soerakarta op meer dan 100 palen landwaarts in niet
zeldzaam is. Van zeeën, oostelijker dan Java, is zij nog niet bekend maar westwaarts van
Java is zij gevonden bij Singapore, Pinang, Malakka, in de Indische zee, de Golf van
Bengalen en de monden van de Ganges, bij Coromandel en in de Roode zee. Zij wordt
eenige vocten breed en oude individu's zijn te Batavia niet zeldzaam.

Lever tweekwabbig, de linkerkwab grooter dan de regter en zich tot ver in de ach-
terste helft der buikholte uitstrekkende. Geene galblaas. Milt vierkant aan de hoeken
afgerond, in de kleine kurvatuur der maag gelegen. Pancreas onregelmatig van gedaante,
kleiner dan de milt. Gedaante van maag en darmkanaal als bij mijne soorten van Try-
gon. In den slokdarm tot aan den maagmond vele dwarsche plooijen. Overlangsche
plooijen van maag en dunnen darm zeer ontwikkeld. Klapvlies van den dikken darm
spiraalvormig, met 17 of 18 windingen. In de maag resten van schelpdierschalen.

Tarntuna MH.

1. Corpus superne maculis numerosis coeruleis. Discus corporis longior quam latus.
Cauda disco longior. Rictus flexuosus.
o

Taeniura lymma MH. Plagiost. p. 171. Cant. Cat. Mal. Fish. p. 131.

Taeniur. corpore disciformi, disco longiore quam lato, antice lateribusque rotundato, postice apicibus pin-
narum pectoralium acutis; capite longitudine 3 fere, rostro 43 fere ad 4% in latitudine disci maxima; ocu-
lis diametro 2 ad 22 in longitudine rostri, diametro 1 circiter a se invicem distantibus; foramine temporali
sub oculo desinente, oculo non vel vix breviore; rictu flexuoso; dentibus maxillaribus acutis; fundo cavita-
tis oris bipapillato; velo postmaxilari valvulisque nasalibus anterioribus fimbriatis; cute toto corpore juniori-
bus tota glabra, aetate provectioribus linea dorso media spinis brevibus obsita; cauda disco longiore, radice
depressa postice parte spinis serratis armata; colore corpore superne fuscescente-aurantiaco maculis numero-
sis rotundis pulchre coeruleis; cauda superne lateribus coeruleo longitudinaliter vittata; ventre albescente
vel flavescente, marginem disci versus aurantiaco.

Synon. aja lymma Forsk. Descr. anim. 17 No. 15. L. Syst. nat. ed. Gm. p. 1511. Lacép. Poiss. I p.

tab. 3 fig. 2,3. Bl. Schn. Syst. posth. p. 364. Shaw Gen. Zoöl. V, p. 287.

Raie torpille Lacép. Poiss. I p. 82 et 83 tab. 6 fig. 1.

Trygon lymma Cuv. Regn. anim. Swains. II p. 319.

Trygon lymma Rüpp. Atl. R. N. Afr. F. R. M. p. 51 tab. 13 fig. 1. N. Wirb. F. Ab. F. R. M.
p. 69 tab. 19 fig. 4 (dentes).

Trygon Halgani Less. Voyage Duperrey, Zoól. II p. 100 tab.

— VONT OEE EE nn de ét

Pastenague de Halgan Less. ibid.
Trygon ornatum Gr. Hardw. Ilustr. Ind. Zool. I tab. 99.
Lymma Arab.
Pharr Indig. Nov. Hibern.
Ikan Pareh kumbang et Ikan Petjun Mal. Bat.
Habit. Batavia, Singapore, in mari.
Latitudo 4 speciminum femin. 165” ad 215”.

Aanm. Taeniura lymma MH. is niet alleen bekend van Java, Celebes en Timor, maar
ook van Singapore, Malakka, Pinang, de Indische- en Roode zee en Nieuw-lerland. De
soort is te Batavia niet zeldzaam en wordt tot meer dan twee voeten breed.

Lever bruin, tweekwabbig, de linkerkwab wat grooter dan de regter en zich tot ver
in het achterste gedeelte der buikholte uitstrekkende. Geene galblaas. Milt bruin, lang-
werpig, plat, in de kleine kurvatuur der maag gelegen — Pancreas kleiner dan de milt.
Maag doedelzakvormig met vrij aanmerkelijken blinden zak. Dunne darm korter dan
maag en dikke darm. Maag en slokdarm met weinig ontwikkelde dwarsche plooijen.
Dunne darm met goed ontwikkelde overlangsche plooijen. Klapvlies van den dikken
darm spiraalvormig, met 19 windingen.

AErorzarea MH
l. Tentacula temporalia nulla.

Aétoplatea zonurus Blkr.

Aétoplat. corpore disciformi, disco minus duplo latiore quam longo, marginibus anteriore et posteriore
flexuosis; rostro paulo prominente 11 circiter, capite 7 circiter in latitudine disci maxima; oculis diametro
4l circiter in longitudine rostri, diamelris 4% circiter a se invicem distantibus; foramine temporali trigono
oculo majore, valvula anlice inserta toto clausibili; tentaculis temporalibus nullis; rostro poris valde con-
spicuis longitudinaliter seriatis ; margine disci anteriore poris valde conspicuis uniseriatis obsito; rictu vix
curvato, latitudine rostri longitudine praeorali majore, maxillis angulum oris non attingentibus, dentibus
acutis; fundo cavitatis oris non papillato; valvulis nasalibus trigonis, apice rotundatis, margine ciliatis ;
aperturis branchialibus S formibus; corpore toto glabro; pinnis ventralibus subquadratis angulis rotundatis;
cauda parte libera disco duplo circiter breviore, leviter compressa, inferne crista cutanea brevi spinae
opposita; pinna praespinali tota ejus longitudine post pinnas ventrales incipiente, gracili, parva; spina in
anteriore tertia caudae parte inserta (partim abrupta); colore corpore superne viridi, maculis numerosis
conferlis rotundis dilutioribus et punctis numerosissimis nigricantibus vario modo seriatis; ventre albescente ;
cauda fusco et albo annulata.

Synon. Jan Pareh

Habit. Batavia, in mari.

Latitudo speciminis unici feminini 710°”.

Aanm. Ik ontdekte deze soort te Batavia, den Oden November 1846. Het specimen
mijner verzameling is het eenige, wat ik ooit gezien heb.

Lever bruin, tweekwabbig; de kwabben onregelmatig van gedaante. Geene galblaas.
Milt bruin, langwerpig, platachtig rond. Pancreas weinig kleiner dan de milt. Maag
spilvormig aan het pylorusgedeelte omgebogen, langer dan dunne en dikke darm te za-
men. Dunne darm zeer kort. Slymvlies der maag met verhevene plooijen nctvormig be-
zet. Klapvlies van den dikken darm spiraalvormig, met 12 windingen.

81
Fam. MYLIOBATIDES.

Van de Myliobatides zijn de 8 thans bekende Soenda-Moluksche soorten: Myliobatis ma-
culatus Gr. Hardw., Myliohatis vespertilio Blkr., Myliobatis Nieuhofii MW., Myliobatis
milvus MH.?, Aëtobatis narinari MH., Aëtobatis flagellum MH., Rhinoptera javanica
MH. en Rhinoptera adspersa MH. Daarvan komen op de fauna van

JAVA.
1. Myliobatis maculatus Gr. Hardw. 4. Myliobatis milvus MH.?
9. je vespertilio Blkr. 5. Aëtobatis narinari MH.
3. » Nieuhofii MH. 6. Rhinoptera javanica MH.
- MADURA.
1. Aétobatis narinari MH. 2. Rhinoptera javanica MH.
SUMATRA.

1. Aétobatis narinari MH.
SINGAPORE.

1. Aétobatis narinari MH.

PINANG.
1. Myliobatis Nieuhofii MH, ^. Aétobatis narinari MH.
o: » vespertilio Blkr. 5. Rhinoptera adspersa MH.
9. » maculatus Gr. Hardw.

CELEBES.

1, Aétobatis flagellum MH.
OVERIGE EILANDEN.
Os

Hiervan komen ook buiten den Archipel voor:

1. Myliobatis Nieuhofii MH. Hindost. Chin. N. Holl. Middell. zee.
2 » maculatus Gr, Hardw. Hindost. ?
3. milvus Val. Roode zee, China.

4. Aétobatis narinari MH. Ind. zee. Bengal. Gang. R. zee. Brazil. Suriname.
5. » flagellum MH. Ind. zee. Roode zee. China.
6. Rhinoptera adspersa MH. Indische zee.

Van de familie Cephalopterae bezit ik geen enkel specimen. De heer Canton yond Ce-
phaloptera eregoodoo Cuy., welke reeds van de kust van Coromandel bekend was, bij
LI a LE
Pinang, en de vindplaats van den Zeeduivel van Nirvnor is door laatstgenoemden schrijver
niet bepaald opgegeven.

CONSPECTUS SPECIERUM ANALYTICUS.

Mytrozatis Cuv. MH.

I. Dorsum juventute provectiore et aetate adulta linea media granulosum.
A. Corpus superne fuscescente-viride, maculis rotundis coerulescentibus.

Myliohatis maculatus Gr. Hardw.

li. Dorsum aetate juvenili provectiore et adulta totum glabrum.
A. Pinna caudalis longe post basin ventralium sita.
a. Corpus superne coerulescens, vittis nigris striatum et lituratum.

Myliobatis vespertilio Blkr.

B. Pinna caudalis prope vel supra basin ventralium incipiens.
a. Corpus superne viridi-fuscescens, fasciis transversis latis coeruleis.
i Cauda disco corporis duplo vel plus duplo longior.

Myliobatis INieuhofi MH.

b. Corpus superne fuscescente-viride, postice ocellatum, medio fasciis
fuscescentibus et dilute viridibus.
t Cauda corpore quadruplo vel plus quadruplo longior.

Myliobatis milvus MH.
Aérozatis ME.

I. €orpus pinnaeque superne maculis rotundis margaritaceo-coeruleis.
Aétobatis narinari MH.
Rurmorrena Van Hass.

I. Dorsum totum glabrum. Cauda corpore plus duplo longior.
A. Dentes supra- et inframaxillares aequales.

Rhinoptera javanica MH.

transversis

84
Myuogaris Cuv. MH.

I. Dorsum juventute provectiore et aetate adulta linea media granulosum.
A. Corpus superne fuscescente-viride, maculis rotundis coerulescentibus.

Myliobatis maculatus Gr. Hardw. Ulustr. Ind. zoöl, IL tab. 101. MH. Plag. 178. Richards.
Ichth. Chin. Jap. Rep. 13e meet. Brit. Assoc. 1045 p. 199.

Myliobat. corpore absque cauda minus duplo latiore quam longo; capite truncato cum rostro 54 circiter
in latitudine corporis maxima; oculis diametris 3 circiter a se invicem distantibus, pupilla cordiformi; val-
vula nasali anteriore rictum superante, postice libera, vix emarginata, angulis rotundatis, fimbriatis; rostro
depresso antice rotundato rictus latitudine longiore; laminis dentalibus superiore latiore quam longa, infe-
riore longiore quam lata, dentibus hexagonis, mediis sextuplo longioribus quam latis; fundo cavitatis oris
quinque-papillato; capite dorsoque juventute provecliore aetateque adulta medio granulis scabris; pinnis pec-
toralibus acutis, laevibus, margine anteriore convexo, margine posteriore concavo; pinnis ventralibus angu-
lum pectoralium posteriorem multo superantibus; cauda gracili corpore plus triplo longiore, superne ad
radicem pinna trigona apice rotundata; appendicibus genitalibus ventralibus multo brevioribus, conicis, pos-
lice sulcatis, non valvatis; colore corpore superne fuscescente-viridi inferne albescente; corpore pinnisque
superne maculis rotundis coerulescentibus; cauda vulgo fusco et flavescente annulata.

Synon. Myliobatis cyclurus V. Hass. Algem. Konst- en Letterb. 1823.

Spotted Eagle Ray Gr. Hardw. Illustr. Ind. Zoól. II tab. 101.
Hwa teën tjang jing vel Fa teemtjang ying vel Ta tim tjeung ang Chinens.
Jungli Indig. Pinang.
Ikan Pareh gampret vel Ikan Pareh burong Mal. Datav. et Samar.
Ikan Peh manu Indig. Pasur.
Habit. Batavia, Samarang, Pasuruan, in mari.
Latitudo 5 speciminum (3 mascul.) 260" ad 360".

Aanm. Deze soort leeft ook bij Pinang enin de Indische en Chinesche zeeén en is voor-
namelijk gekenmerkt door de ruwheid van haren rug, welke bij nog jonge individu’s
reeds min of meer bestaat doch op lateren leeftijd duidelijker wordt.

Lever bruin, tweekwabbig, de linkerkwab grooter dan de regter en tot in de achterste
helft der buikholte zich uitstrekkende. Geene galblaas. Milt bruin, langwerpig, in de
kleine kurvatuur der maag gelegen. Maag spilvormig, aan het pylorusgedeelte hoefijzer-
vormig omgebogen. Dunne darm veel korter dan de maag. Dikke darm ongeveer even
lang als de maag. Plooijen van het slijmvlies der maag duidelijk ontwikkeld, in het
algemeen overlangs loopende, doch door talrijke dwarsche plooijen een netsgewijs uiterlijk
vertoonende. Plooijen van den dunnen darm niet zigtbaar. Klapvlies van den dikken
darm spiraalvormig, met ongeveer 20 windingen. In de maag resten van garnalen,

IL Dorsum aetate juvenili provectiore et adulta totum glabrum.
A. Pinna caudalis longe post basin ventralium sita.
a Corpus superne coerulescens,.vittis nigris striatum et lituratum.

85
Mylichatis vespertilio Blkr.

Myliob. corpore absque cauda minus duplo latiore quam longo; capite truncato cum rostro 6 fere in la-
tiludine corporis maxima; oculis diametris 31 circiter a se invicem distantibus, pupilla cordiformi; valvula
nasali anteriore rictum superante, rostri parte praevalvulari minus 1j breviore, postice libera, vix emargi-
nata, angulis rotundata, fimbriata; rostro depresso antice rotundato rictus latitudine longiore; laminis den-
talibus, superiore aeque lata circiter ac longa, inferiore longiore quam lata, dentibus hexagonis, mediis
plus sextuplo longioribus quam latis; fundo cavitatis oris sexpapillato; cute toto corpore pinnisque laevi;
pinnis pectoralibus acutis, margine anteriore convexo, margine posteriore concavo; pinnis ventralibus angu-
lum pectoralium posteriorem superantibus; cauda (partim abrupta) basi compressa, pinna longe post basin
ventralium inserta; colore corpore superne ferreo-coeruleo, antice nigro transversim et oblique vittato,
vittulis frequenter interruptis, postice maculis rotundis dilutioribus vittis reticulatis nigris cinctis; corpore
inferne albescente.

Synon. Myliobatis milvus Cant. Mal. Fish. p. 433 (nec Val. MH.)

Pari klawar Mal. Pinang.
Ikan Pareh burung Mal. Batav.

Habit. Batavia, in mari.

Latitudo speciminis unici feminini 560”.

Aanm. Deze soort laat zich van de bekende species van Myliobatis bij den eersten oog-
opslag herkennen door hare blaauwachtige kleur en door de dikke zwarte deels regte deels
gebogene strepen, waarmede de rug geteekend is. Hare overige het meest in het oogval-
lende kenmerken zijn gelegen in de gladheid der huid, het zamengedrukt zijn van den
staart en de achterwaartsche plaatsing van de staartvin. Zij is blijkbaar dezelfde species
als de door den heer Cantor onder den naam van Myliohatis milvus beschrevene, doch

laat zich niet met de beschrijving van Myliobatis milvus van de heeren J. Mürren en

Henze overeenbrengen. Volgens den heer Cantor is de staart 4, maal langer dan het
ligchaam.

Lever tweekwabbig, het grootste gedeelte der buikholte innemende; de linkerkwab meer
dan dubbel zoo breed als de regter. Geene galblaas. Milt langwerpig, overlangs gegroefd,
in de kleine kurvatuur der maag gelegen. Pancreas kleiner dan de milt. Maag spilvor-
mig, aaa het pylorusgedeelte hoefijzervormig gebogen. Dunne darm veel korter dan maag
en dikke darm. Overlangsche plooijen van de maag zeer, die vanden dunnen darm weinig
ontwikkeld. Klapylies van den dikken darm spiraalvormig, met meer dan 10 windingen.

In den bulbus aortae geene klapvliezen.

B. Pinna caudalis prope vel supra basin ventralium incipiens.
a. Corpus superne viridi-fuscescens fasciis transversis latis coeruleis.
i Cauda disco corporis duplo vel plus duplo longior.

Myliobatis Nieuhofi MH. Plagiost. p 177. Richards. Ichth. Chin. Jap. in Rep. 15e meet.
Brit. Assoc. 1845 p. 198. Cant. Cat. Mal. Fish. p. 432.

Myliob. corpore absque cauda minus duplo latiore quam longo; capite truncato cum rostro 54 circiter

in latitudine corporis maxima; oculis diametris 2 ad 23 a se invicem distantibus, pupilla cordiformi; valvula
nasali anteriore rictum attingente, rostri parte praevalvulari breviore, postice libera, vix emarginata, angulis
rotundata, fimbriata; rostro depresso, antice rotundato, rictus latitudine longiore; laminis dentium superiore
latiore quam longa, inferiore longiore quam lata, dentibus hexagonis, mediis minus quadruplo longioribus
quam latis; fundo cavitatis oris quinque-papillato; cute toto corpore pinnisque glabra; pinnis pectoralibus
acutis, margine anteriore convexo, margine posteriore valde concavo; pinnis ventralibus angulum pectoralium
posteriorem superantibus; cauda eorpore duplo vel plus duplo longiore, basi compressa, superne pinna
trigona latiore quam alta, supra finem insertionis pinnarum ventralium incipiente; appendicibus genitalibus
marginem internum ventralium superantibus, conicis, postice sulcatis, non valvatis; colore corpore superne
viridi-fuscescente, inferne albescente; dorso pinnisque pectoralibus superne fasciis aliquot transversis latis
profunde coeruleis . )
Synon. Zeevleermuis Nieuhof Gedenkw. Zee- en Lantr. p. 278, tab.
Aquilae marinae species Willoughb. p. 6 tab. 10 fig. 4 (Append.) (Cop. Nieuh.).
Rafa Nieuhofii Bl. Schn. Syst. posth. p. 364.
Mookarah tenkee Russ. Corom. Fish. I p. 4, fig. 7.
Fasciated Ray Shaw Gen. zoól. V p. 285 tab. 144. (cop. Willoughb.)
Raja macrocephala Icon. Parkins in Bibl. Banks. 48.
Myliobatis aquila Bonap. Faun. Ital. Fasc. Hl. Hardw. Icon. ined. 97.
Tjang ying et Tjeung ung Chinens.
Pari klawar Mal. Pinang.
Ikan Pareh gampret Mal. Batav.
Habit. Batavia, in mari.
Latitudo 2 speciminum (1 masc.) 335” et 440°”.

Aanm. Deze soort leeft, gelijk bekend is, niet alleen in de Aziatische en Australische
zeeën (Java, Pinang, China, Hindostan, Nieww-Holland), maar ookin de Middellandsche
zee. Te Batavia komt zij zelden ter markt, zijnde de twee specimina mijner verzameling
de eenigen, welke ik er in 7 jaren tijds gezien heb.

Lever bruin, zich tot in de achterste helft der buikholte uitstrekkende, tweekwabbig,
de linkerkwab veel breeder dan de regter. Geene galblaas. Milt langwerpig, een weinig
zamengedrukt, in de kleine kurvatuur der maag gelegen. Maag spilvormig, aan het py-
lorus-gedeelte hoefijzervormig omgebogen. Dunne darm korter dan maag en dikke darm.
Slijmvlies van de maag met sterk uitgedrukte overlangsche plooijen. Vliezen van den
dunnen darm zeer dun, zonder in het oogvallende slijmvliesplooijen. Klapvlies van den
dikken darm spiraalvormig, met 17 windingen. Bulbus aortae zonder klapvliezen. In den
eijerleider een foetus van 115" breedte, bij welken de schijf des ligchaams 2 maal zoo
breed is als lang en de staart 9 maal langer dan het ligchaam.

b. Corpus superne fuscescente-viride, postice ocellatum, medio fasciis transversis
fuscescentibus et dilute viridibus.
i Cauda corpore quadruplo vel plus quadruplo longior.

—

87
Myliohatis milous MH. Plag. p. 178 (variet?).

Myliob. corpore absque cauda minus duplo latiore quam longo; capite cum rostro 6 circiter in lalitudine
disci maxima; oculis diametris 2 fere a se invicem distantibus, pupilla ovali; valvala nasali anteriore rictum
altingente, rostri parte praevalvulari breviore, postice libera, vix emarginata, angulis rotundata, fimbriata; ros-
tro depresso antice rotundato, rictus latitudine paulolongiore ; laminis dentium superiore latiore quam longa,
inferiore longiore quam lata, dentibus hexagonis, mediis vix triplo longioribus quam latis; fundo cavitatis
oris papillis 6 vel 7; cute toto corpore pinnisque laevi; pinnis pectoralibus acutis, margine anteriore con-
vexo, margine posteriore concavo; pinnis ventralibus angulum pectoralium posteriorem superantibus; cauda
corpore quadruplo vel plus quadruplo longiore, prope radicem compressa, superne pinna trigona longiore
quam alta paulo post finem insertionis ventralium incipiente; appendicibus genitalibus brevibus conicis, pos-
lice sulcatis, non valvatis; colore corpore inferne albo, superne antice fuscescente-viridi, postice ocellis di-
lute viridibus fusco cinclis, viridi ante ocellos vittas transversas efficientibus vittis profundioribus alternanti-
bus; cauda viridi fusco maculata et annulata.
Synon. Myliobatis oculeus Richards. Ichth. Chin. Jap. 15e meet. Brit. Assoc. Rep. 1845 p. 198.
Myliobatis milvus Blkr. (an et Valenc. et MH. ?).
Han Pareh burong Mal. Batav.

Habit. Batavia, Samarang, in mari.

Latitudo 2 speciminum mascul. 180” et 225"".

Aanm. Ik geloof dat de bovenbeschrevene visch eene varieteit is van Myliobatis milvus
Valence. voor welke ik haar vroeger nog meer bepaald hield. Myliobatis milvus Val. is
tot nog foe slechts zeer oppervlakkig beschreven, hetwelk ligtelijk tot onjuiste bepalingen
aanleiding kan geven. In hunne aanmerking onder het artikel Myliobatis maculatus Gr.
Hardw. spreken de heeren J. Murier en Hzsre van eene onuitgegevene afbeelding, afkomstig
van Hanpwicke, welke blijkbaar de bovenbeschrevene species is. Ook de heer Ricuarpsox
in zijn » Report on the Ichthyology of the Seas of China and Japan” opgenomen in het
» Report of the fifteenth Meeting of the British Association for the advancement of Science
held at Cambridge in 1845”, spreekt van deze species naar eene plaat van Rerves. Er
bestaat nog geene beschrijving van naar de natuur en ik kan alzoo bepalen, dat zij in-
derdaad tot Wyliobatis en niet tot Aétobatis behoort. De beschrijving van de heeren J.
Mutter en Hentz van Myliobatis milvus Val. is naar gedroogde exemplaren genomen.

Indien de identiteit van deze laatste soort met de door mij beschrevene zeker is, dan
is zij thans bekend van Java, China en de Roode zee. Mijne beide specimina zijn man-
netjes van nog zeer jeugdigen leeftijd. Anatomische verhouding der buiksingewanden als
die van de overige soorten van Myliobatis mijner verzameling. Pancreas echter betrekke-
lijk vrij groot. Klapvlies van den dikken darm met ongeveer 198 windingen.

Aërosatis MH.
L Corpus pinnaeque superne maculis rotundis margaritaceo-coeruleis.

Aétobatis narinart MH. Plagiost. p. 179.

Aétob. corpore absque cauda minus duplo latiore quam longo; capite 42 circiter in latitudine disci maxi-

ma; oculis diametris plus quam 2 a se invicem distantibus, pupilla angusta verticali; foramine temporali
postoculari, ovali, oculo majore; valvula nasali anteriore incisuris profundis quadriloba , lobis fimbriatis ,
rostri parte praevalvulari duplo brevioribus , internis externis multo majoribus ;, rostro depresso antice acu-
tiuscule rotundato, parte praeorali rictus latitudine multo longiore; laminis dentium maxilla superiore
aeque lata ac longa, dentibus p. m. 13, maxilla inferiore plus duplo longiore quam lata, dentibus 16;
fundo cavitatis oris papillis plus minus 10; velo postmaxillari superiore antice papillato margine libero fim-
briato; cute toto corpore pinnisque laevi; pinnis pectoralibus acutis, margine anteriore convexo glabro,
margine posteriore concavo crenulato , angulo posteriore rotundato; pinnis ventralibus rotundatis , crenulatis,
angulum pectoralium posteriorem multo superantibus; cauda corpore plus triplo longiore, superne prope
basin ante spinam pinna oblonga rotundata paulo post finem insertionis ventralium incipiente; appendicibus
genitalibus brevibus, conicis, non valvatis; colore corpore superne cupreo-viridi inferne albo; dorso pin-
nisque pectoralibus et ventralibus superne maculis sparsis rotundis margaritaceo-coeruleis ; musculis nigrican-
tibus.
Synon. WNarinari Lib. Princip. Brazil. Naturgegenstünde I tab. 332. Theatr. rer. natural I tab. 31.
Marcgr. 176. Cop. Ruysch. Thesaur. tab. 39 fig. 6. Jonst. Pisc. tab. 39.
Raie aigle Lacép. Poiss. I tab. 6 fig. 2.
Raja narinari Bl. Schn. Syst. posth. p. 361. Euphras. Vetensk. Acad. Handl. 1790 p. 217 tab. 10.
Eel Tenkee Russ. Corom. Fish. I p. 5 fig. 8. -
Raja guttata Shaw Nat. misc. V. p. 285 tab. 142.
Guttated Ray Shaw ibid.
Raja quinque aculeata QG. Voy. Freycin. Zoöl. p. 200 tab. 43 fig. 3.
Myliobatis narinari Cuv. Regn. anim. Benn. Life of Raffl. p. 694. Agass. vol. III tab. D. 1, 2
(dentes).
Myliobatis ocellatus Kuhl. Algem. Konst-en Letterbode Mei 1823.
Myliobatis eel-tenkee Rüpp. N. W. F. Ab. F. R. M. p. 70 tab. 19 fig. 3 (dentes).
Aetobatis indica Swains, II p. 321.
Myliobatis macroptera JM. Calc. Journ. Nat. Hist. I p. 60 fig. 1, a, b.
Stoasodon narinari Cant. Mal. Fish. p. 434.
Om Ruesch et Tobagot Arab.
Pari lung Mal. Fret. Malakk.
Jkan Pareh burong Mal. Batav.
Ikan Peh Indig. Surab.
Habit. Batavia, Samarang , Surabaja, Kammal, in mari.
Latitudo speciminis unici masculini 510”.

Aanm. Deze soort bewoont, voor zoo ver bekend is, de zeeén van Java, Madura, Sin-
gapove, Pinang, Malakka, Hindostan, Bengalen, de monden van de Ganges, de Roode
zee en den Atlantische Oceaan bij de kusten van Brazilië en Suriname.

Het vleesch van Aétobatis narinari is zwartachtig blaauw en te Batavia, vooral onder
de Chinezen, zeer gezocht en wordt tot hooge prijzen betaald.

Lever bruin, tweekwabbig, de linkerkwab breeder en langer dan de regter. Geene gal-
blaas. Milt langwerpig rond, plat, in de kleine kurvatuur der maag gelegen. Pancreas

onregelmatig van gedaante, klein. Maag spilvormig, hoefijzervormig omgebogen. Dunne
darm naauwelijks aanwezig, gaande de dikke darm met eene smalle vernaauwde plaats in
den dikken darm over. Maag inwendig grootendeels digt met vlokken bezet en slechts in
het pylorus-gedeelte met sterk ontwikkelde overlangsche plooijen. Klapvlies van den dik-
ken darm met ongeveer 40 windingen.

Ruisorrera Van Hasselt, Algem. Konst- en Letterbode Mei 1823,

I. Dorsum totum glabrum. Cauda corpore plus duplo longior.
A. Dentes supra- et inframaxillares aequales,

Rhinoptera javanica MH. Plag. p. 182 tab.

Rhinopt. corpore multo breviore quam lato; capite 6 in latitudine corporis; oculis diametris 3 a se
invicem distantibus, pupilla ovali verticali; foramine temporali angulato oculo non minore; rostro lobis ob-
tusis rotundatis paulo ante rostrum cartilagineum prominentibus; valvula nasali anteriore rictum attingente,
latitudine longitudinem rostri praeorali superante, triplo fere latiore quam longo, marginibus lateralibus
excisis, margine posteriore recto papillis quadratis obsito; dentibus supra- et inframaxillaribus aequalibus ,
hexagonis, serie media plus triplo sed minus octuplo longioribus quam latis; cute tota glabra; pinnis pec-
toralibus acutis, margine anteriore convexo, margine posteriore concavo crenulato; ventralibus pectoralium
angulum posteriorem vix superantibus, subquadratis, angulis rotundatis; cauda corpore plus duplo longiore,
superne basi pinna angulata emarginata supra finem insertionis ventralium incipiente, spina lateribus serrata;
appendicibus genitalibus pinnis ventralibus brevioribus, conicis, postice sulcalis , non valvatis; colore corpore
superne luride profunde viridi, inferne albo.

Synon. Monr. Schneid. Phys. de Fische tab. 34 fig. 2 - 4 (dentes).

Rhinoptera truncata Van Hass. icon. inedit.
Ikan Pareh burong Mal.
Ikan Napeh Indig. Surab.
Habit. Batavia, Samarang, Surabaja, in mari.
Longitudo 2 speciminum juvenilium (1 mascul.), 390°’ et 420° et 2 speciminum intrauterinorum 240”
et 280”.

Aanm. Deze soort wordt tot meer dan 1500” breed en is te Batavia, Samarang en
Soerabaja niet zeldzaam. Ook de grootste exemplaren, welke ik gezien heb, hadden eene
volkomen gladde huid. De verhoudingen van de breedte tot de lengte der tanden van
de middenrei verschillen naar den ouderdom der tanden. De achtersten, zelfs bij de
grootste exemplaren, zin nog week maar ook betrekkelyk veel ranker dan de reeds
harde.

Maag cylindervormig, zonder blinden zak te vormen in den dunnen darm overgaande,
inwendig met sterk ontwikkelde overlangsche en netsgewijze plooijen. Dunne darm veel
korter dan de maag en de dikke darm. Zijn slijmvlies glad. Klapvlies van den dikken
darm spiraalvormig, met 27 tot 34 windingen.

[m
12

Lever bruin, tweekwabbig; de linkerkwab langer en breeder dan de regter en zich
tot in de achterste helft der buikholte uitstrekkende. Geene galblaas. Milt bruin, lang-
werpig, in de bogt van maag en dunnen darm gelegen. Pancreas kleiner dan de milt.
De twee vruchten dezer soort mijner verzameling, welker afmetingen hierboven zijn op-
gegeven , zijn genomen uit den eijerleider van een specimen van ongeveer 1200" breed.

Klapvliezen der aorta op eene enkele ringvormige rei geplaatst en weinig ontwikkeld,
van ongelijke grootte, ten getale van ongeveer 7.

Scripst Batavia Calendis Junii mpccct.

91
AANHANGSEL.

Onder het afdrukken der laatste bladen dezer verhandeling ontving ik van Singapore
„een species van Ginglymostoma, welke dezelfde is als Vebrius concolor Rüpp. Ik laat de
beschrijving hiervan nog volgen.

Fam. SCYLLIA.

Ginglymostoma Rüppellii Blkr.

Ginglymost. corpore elongato antice cylindraceo postice compresso, altitudine 9 ad 10 in ejus longitudine,
vix datiore quam allo; capite 7 circiter in longitudine corporis, multo latiore quam alto; oculis diametro
8 circiter in longitudine rostri, longioribus quam latis; foramine temporali diametro oculi longitudinali fi
ab oculo remoto, vix conspicuo; rostro convexo, latiore quam longo, obtuso, subtruncato, rotundato plus
dimidia capitis longitudine efficiente ; rictu maxillari semilunari, labiali vix curvato rostri parte praeoral
minus duplo longiore; cirris nasalibus conicis labium inferius attingentibus; maxillis dentibus margine libero
rotundato totis denticulatis , denticulo medio ceteris vix majore; spiraculis 2 posticis supra pinnam pectora-
lem sitis; cute tote corpore valde porosa, squamulis graniformibus postice non denticulatis; dorso non ca-
rinato ; pinnis dorsalibus minus earum longitudine a se invicem distantibus, altioribus quam longis, acutis,
apice rotundatis, leviter emarginatis, fa 2a majore, ventralibus opposita, 23 ante analem incipiente et ante
finem analis desinente, minus dimidia ejus longitudine ab initio caudalis remota; pinnis pectoralibus capite
non vel vix brevioribus, multo longioribus quam latis, acutis, emarginatis; ventralibus subquadratis paulo
longioribus quam latis; anali altitudine dorsalem 2m aequante, caudali valde approximata , acuta, vix emar-
ginata; caudali capite plus duplo longiore, 23 circiter in longitudine corporis, lobo posteriore subquadrato
postice emarginato , lobo anteriore lobo posteriore sextuplo longiore, antice plus triplo humiliore quam
basi longa, emarginata ; appendicibus genitalibus conicis, salcatis, margine ventralium interno multo breviori-
bus; colore corpore superne pinnisque griseo-aurantiaco, inferne griseo.

Synon. Nebrius concolor Rüpp. N. W. F. Abyss. F. R. M. p. 62 tab. 17 fig. 2.

Ginglymostoma concolor Cant. (nec MH.) Cat. Mal. Fish. p. 395.

Habit. Singapore, in mari.

Longitudo speciminis unici masculini 730”.

Aanm. In de »Systematische Beschreibung der Plagiostomen” zijn slechts 2 soorten van
Ginglymostoma beschreven, t. w. G. concolor MH. en G. cirratum MH.

De bovenbeschrevene soort heeft zeer groote verwantschap met Ginglymostoma con-
color MH. doch kan deze niet zijn, vermits hare tanden een cirkelsegment vertoonen,
hetwelk aan den vrijen rand met 6—10 tandjes van nagenoeg gelijke grootte gewapend is

en de schubben korrelachtig,

niet gekicld en niet gekerfd zijn. Bovendien ook zijn de
snuit bij mijn specimen en de staartvin betrekkelijk langer dan op de afbeelding in ge-
noemd werk van G. concolor aangeduid is, en is de algemeene omtrek des snuits vierhockig.
Mijn specimen beantwoordt beter aan de afbeelding en beschrijving van JVebrius concolor
Rupp. en van Ginglymostoma concolor Cant. (nec. MIL), welke tot dezelfde species behoo-

ren en van Ginglymostoma concolor MH. soortelijk verschillen. Ik heb daarom gemeend,

aande Ruppellsche soort een nicuwen naam te moeten geven om haar te onderscheiden van
de soort, welke de heeren J. Mutter en Hentz verkeerdelijk voor identisch met haar houden
en Ginglymostoma concolor hebben genoemd.

Ginglymostoma Rüppellii Blkr. is thans bekend van de /ioode zee, Straat Malakka en
Straat Singapore. .

Lever tweekwabbig, de kwabben van ongeveer gelijke lengte, de halve lengte der buik-
holte innemende. Eene dikwandige vrij groote galblaas is in de zelfstandigheid der regter-
kwab gedeeltelijk verborgen. Galbuizen zoowel in de maag als dikken darm inmondende.
Milt zeer lang en slank, het achterste gedeelte van de maag omringende. Pancreas veel
kleiner dan de milt, langwerpig, onregelmatig van gedaante. Maag cylindervormig, zich met
het achterste gedeelte hoefijzervormig ombuigende. Dunne darm slechts eenige millimeters
lang, maag en dikken darm als het ware slechts door een’ engen hals van een scheidende.
Dikke darm korter dan de maag. Maag gevuld met resten van Loligo en andere Cepha-
lopoden, van Engraulis en Atherina. Klapvlies van den dikken darm spiraalvormig, met
24 windingen. Regte darm zonder klapvlies,

oer retra V. S PARC VE e T A

en rn ej Sc SUT est —

nn e trae
evi

———áÀÀ—P—

{

turek,

Fu.

: 2 $ 2 a. > »-
Coe refered 4. Ce Seated MU Lace verter Mgt Sh tye
E €

4 2?
P x
ACL + tT ntn sg

- ^ -— ; |
V Xy. > , OD : 2 sj
LA 27 , SL Aa EES, OE I: pes DET 7 es

Verver!

PT ne

L2" 5 2

4
C sata

M ER Ad ME

€

L16. 4.

; » /
Lr dors ff tt pos
€

Plaat is

v
Nj
CP
VU
y
FINA
\

UM
ES LUE

es ee
HN Vx

tad Canard

E 1

h^ wide

—nR oo

zoa |

. | 2 END 74314
, "A 1 r4 | j H
| PO AR AUN ar |
; 7 i i ! ni | | | 7 he 1
: d \, 2 PM aeui | M
z 7 q (PN Vi u "d | l1
- D rt E NN adt de 4 Bü '
| = d | | | us H i P n |
B | ] um PA P | k i: L | a
7 = i E, " n D J 3.
Dr A - E: n | ig E
Er Br n ul
| | | |
- SE y E B | ?
| NI 7 , | 5 1 4.
| | y p 1 |
p D
, E 7 ! B a »" 1 a |
LN ul 1 :
| n "RE |
Le » B - | EP uf À 28 | T
7 E an E »i L |
( B | LE 7 a 1
E 7 = 7 ! “a |
| : | d 7 3 = BJ I
| | | 7 i Nl IC |
D ,» i 1 "a.
7 | | | Len 4 |
" Lun 7 M : 7 | a
| BEI
a hd m 1
7 7 EI |
k H i ^j 4
| D : , I s " | 4 i 1
| e B 3 B Le ]
| - , mu | 7 L] 1 7 |
po - “ss | ! 7 D E i
| I E " E E * |
E | 7 ET a
Ln L : E | » P |
, + n B
B 7 - AM »- 8 p I à |

* V ; : * !
*c SN +,
gt. AN "
+ iae E SEE à + er . & N
po AS |

i; Carehia rat (
osten ot

"à
Kk
ee

E
at
8

S Rd ré

m
RE
T

p d
C Pape

' >
| E
"
. B
. i
Y 7
| |
-
à A
|
| »
4
-
a
LI
1 _
^
aes |
] ES
E
" ‘
>
E
2 ,
. i E
= B-
E |
* 5 i
| TTN
‘ E , - CS
) D : a
" #
_ |

1 |
; !

3
i
1
E
"3
*

WEM a Lu
dau
4 "
E B
| ,
5
D
n
t E
Fe
$
| 1

i y À -
DW Tm TA Cm Ty

SMITHSONIAN INSTITUTION LIBRARIES

TURTLE

3 9088 00717 7934

= ND >)
esis sp

230» 95 ee
ia: » y s,

3575

Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Weber and de Beaufort"

See other formats